Wikiheimild http://is.wikisource.org/wiki/Fors%C3%AD%C3%B0a MediaWiki 1.10alpha first-letter Miðill Kerfissíða Spjall Notandi Notandaspjall Wikiheimild Wikiheimildspjall Mynd Myndaspjall Melding Meldingarspjall Snið Sniðaspjall Hjálp Hjálparspjall Flokkur Flokkaspjall Main Page 1 23 2006-01-06T01:31:56Z Gangleri 4 #REDIRECT [[Forsíða]] - this redirect to the content of [[MediaWiki:Mainpage]] is available in all / most wiki's #REDIRECT [[Forsíða]] Forsíða 2 2393 2006-12-13T15:15:05Z 85.220.95.10 Wikipedia kallast frjáls, ekki opin, jafnvel þó hún sé sennilega bæði {| width="100%" cellpadding="8" cellspacing=0 border=0 |- | width="50%" style="vertical-align:top" | <div style="margin-bottom:16px; color:black"> {| width="100%" border="0" cellspacing="3" cellpadding="0" style="background-color: #f8f8ff; border:1px solid #AAAAAA" |- | style="background-color: #f8f8ff; padding:4px; text-align:center; font-size:large; font-variant:small-caps; font-family:'Times New Roman',Times,serif; font-weight: bold" | '''Wikiheimild heilsar þér''' |- | style="background-color: #ffffff; border:1px solid #AAAAAA; padding-left:8px; padding-right:8px;" | Wikiheimild er safn íslenskra texta sem eru annaðhvort utan höfundaréttar eða lúta [[w:is:Frjálsa GNU handbókarleyfið|GFDL]] leyfinu. Wikiheimild tilheyrir Wikimedia stofnuninni og er systurverkefni [[w:is:Wikipedia|Wikipedia]] sem snýst um að taka saman frjálst alfræðirit á ýmsum tungumálum. <!-- Erste Anleitungen finden sich in der [[Wikisource:Hilfe|Hilfsseite]], und für erste Gehversuche (sprich, Editieren existierender oder neuer Seiten) eignet sich die [[Wikisource:Spielwiese|Spielwiese]]. --> ---- <div style="padding:0.5em 1em; text-align:center;">'''[[:Flokkur:Höfundar|Höfundalisti]] · [[Kerfissíða:Allpages|Titlalisti]] · [[:Flokkur:Allir textar|Flokkar texta]]'''</div> |- | align="right" style="background-color: #f8f8ff; padding-right: 5px; font-size: x-small;" | <small>&nbsp;</small> |} </div> <!-- <div style="margin-bottom:16px; color:black"> {| width="100%" border="0" cellspacing="3" cellpadding="0" style="background-color: #f3f3ff; border:1px solid #AAAAAA" |- | style="background-color: #f3f3ff; padding:4px; text-align:center; font-size:large; font-variant:small-caps; font-family:'Times New Roman',Times,serif; font-weight: bold" | '''Sachtexte''' |- | style="background-color: #ffffff; padding-left:8px; padding-right:8px; border:1px solid #AAAAAA; " | {{Hauptseite Sachtexte}} |- | align="right" style="background-color: #f3f3ff; padding-right: 5px; font-size: x-small;" | <small>[http://de.wikisource.org/w/index.php?title=Vorlage:Hauptseite_Sachtexte&action=edit bearbeiten]</small> |} </div> --> | width="50%" style="vertical-align:top" | <!-- <div style="margin-bottom:16px; color:black"> {| width="100%" border="0" cellspacing="3" cellpadding="0" style="background-color: #ffffec; border:1px solid #AAAAAA" |- | style="background-color: #ffffec; text-align:center; font-size:large; font-variant:small-caps; font-family:'Times New Roman',Times,serif; font-weight: bold; padding:5px" | '''Neue Artikel''' |- | style="background-color: #ffffff; padding-left: 5px; padding-top: 5px; padding-right: 5px; border:1px solid #AAAAAA; " | {{Hauptseite_Neue_Artikel}} |- | align="right" style="background-color: #ffffec; padding-right: 5px; font-size: x-small;" | <small>&nbsp;[[special:Newpages|Alle neuen Seiten]] - [http://de.wikisource.org/w/index.php?title=Vorlage:Hauptseite_Neue_Artikel&action=edit bearbeiten]</small> |} </div> --> <!-- <div style="margin-bottom:16px; color:black"> {| width="100%" border="0" cellspacing="3" cellpadding="0" style="background-color: #ffffec; border:1px solid #AAAAAA" |- | style="background-color: #ffffec; text-align:center; font-size:large; font-variant:small-caps; font-family:'Times New Roman',Times,serif; font-weight: bold; padding:5px" | '''Jahrestage im {{CURRENTMONTHNAME}}''' |- | style="background-color: #ffffff; padding-left: 5px; padding-top: 5px; padding-right: 5px; border:1px solid #AAAAAA; " | {{Hauptseite_Jahrestage_{{CURRENTMONTHNAME}}}} |- | align="right" style="background-color: #ffffec; padding-right: 5px; font-size: x-small;" | <small>[http://de.wikisource.org/w/index.php?title=Vorlage:Hauptseite_Jahrestage_{{CURRENTMONTHNAME}}&action=edit bearbeiten]</small> |} </div> --> <div style="margin-bottom:16px; color:black"> {| width="100%" border="0" cellspacing="3" cellpadding="0" style="background-color: #f3fff3; border:1px solid #AAAAAA" |- | style="background-color: #f3fff3; text-align:center; font-size:large; font-variant:small-caps; font-family:'Times New Roman',Times,serif; font-weight: bold; padding:5px" | '''Verk''' |- | style="background-color: #ffffff; padding-left: 5px; padding-top: 5px; padding-right: 5px; border:1px solid #AAAAAA; " | {{Verk á forsíðu}} |- | align="right" style="background-color: #f3fff3; padding-right: 5px; font-size: x-small;" | <small>[http://is.wikisource.org/w/index.php?title=Snið:Verk_á_forsíðu&action=edit breyta]</small> |} </div> |} ---- {{Systurverkefni}} [[ar:]] [[cy:]] [[da:]] [[en:]] [[es:]] [[el:]] [[fr:]] [[gl:]] [[he:]] [[id:]] [[it:]] [[ja:]] [[hr:]] [[ko:]] [[la:]] [[nl:]] [[pl:]] [[pt:]] [[ro:]] [[ru:]] [[sr:]] [[sv:]] [[tr:]] [[zh:]] Notandi:Edinborgarstefan/Forsíða 3 10 2006-01-05T21:44:36Z Brion VIBBER 1 Notandi:Edinborgarstefan/Forsíða færð á Forsíða #tilvísun [[Forsíða]] Snið:Systurverkefni 4 2073 2006-04-28T21:32:03Z 217.225.83.24 {| align="center" cellpadding="2" width="85%" style="text-align:left" | [[Image:Wikipedia-logo.png|center|35px|<nowiki></nowiki>]] | [[w:Forsíða|'''Wikipedia''']]<br />Alfræðirit | [[Image:Wiktionary-logo-en.png|35px|<nowiki></nowiki>]] | [[wikt:is:Forsíða|'''Wikiorðabók''']]<br>Orðabók og samheitaorðabók | [[Image:Wikibooks-logo.svg|35px|<nowiki></nowiki>]] | [[b:is:Forsíða|'''Wikibækur''']]<br>Frjálsar kennslu- og handbækur | [[Image:Wikiquote-logo.svg|35px|<nowiki></nowiki>]] | [[q:is:Forsíða|'''Wikiquote''']]<br>Safn tilvitnana |- | [[Image:Wikispecies-logo.png|35px|<nowiki></nowiki>]] | [[Wikispecies:|'''Wikispecies''']]<br>Safn dýrategunda | [[Image:Wikinews-logo.png|35px|<nowiki></nowiki>]] | [[n:Main Page|'''Wikinews''']]<br>Frjálst fréttaefni | [[Image:Commons-logo.svg|35px|<nowiki></nowiki>]] | [[commons:Forsíða|'''Commons''']]<br>Samnýtt gagnasafn | [[Image:Wikimedia-logo.svg|35px|<nowiki></nowiki>]] | [[m:Main Page|'''Meta-Wiki''']]<br>Samvinna milli allra verkefna |} Wikiheimild:Stjórnendur 5 2228 2006-07-03T21:06:34Z Zumg 24 robot Bæti við: ar, da, de, el, en, es, fr, he, hr, id, it, ko, la, nl, pl, pt, ro, sr, sv, tr, vi, zh '''Stjórnendur''' á Wikiheimild eru þeir sem hafa svokölluð stjórnandaréttindi, það er stefna íslensku Wikiheimildar að útdeila slíkum réttindum nokkuð frjálslega til allra þeirra sem hafa verið virkir þátttakendur í Wikiheimildar verkefninu um nokkra stund og hafa sýnt fram á það að þeir eru traustsins verðir. Stjórnendur hafa engin sérstök völd umfram aðra á Wikiheimild hvað varðar greinaskrif en hafa aðgang að nokkrum svæðum sem eru læst almennum notendum í öryggisskyni. Stjórnendur geta: * Verndað/afverndað síður. * Breytt vernduðum síðum (t.d. kerfismeldingum) * Eytt síðum og myndum. * Afturkallað eyðingu á síðum (nema myndum). * Tekið aftur skemmdarverk með ''rollback'' fídus. * Bannað notendur, einstakar IP-tölur eða ákveðið IP-net um ákveðinn tíma eða til frambúðar ef skemmdarvargar eru vandamál. ==Umsóknir um stjórnendastöður== Ritið notendanafn ykkar hér ef þið hafið áhuga á að gegna starfi stjórnenda. *Ég sæki um að verða möppudýr. (I ask to be made a bureaucrat following support on [http://wikisource.org/w/index.php?title=Wikisource:Language_domain_requests&oldid=191812#is.wikisource.org_.28.C3.8Dslenska.29].) My user id is #2 [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 6. jan. 2006 kl. 00:08 (UTC) [[ar:ويكي مصدر:إداريون]] [[da:Wikisource:Administratorer]] [[de:Wikisource:Administratoren]] [[el:Βικιθήκη:Διαχειριστές]] [[en:Wikisource:Administrators]] [[es:Wikisource:Administradores]] [[fr:Wikisource:Administrateurs]] [[he:ויקיטקסט:מפעיל מערכת]] [[hr:Wikizvor:Administratori]] [[id:Wikisource:Pengurus]] [[it:Wikisource:Amministratori]] [[ko:Wikisource:관리자]] [[la:Wikisource:Magistratus]] [[nl:Wikisource:Lijst van gebruikers met extra bevoegdheden]] [[pl:Wikiźródła:Administratorzy i Biurokraci]] [[pt:Wikisource:Administradores]] [[ro:Wikisource:Administratori]] [[sr:Wikisource:Администратори]] [[sv:Wikisource:Administratörer]] [[tr:VikiKaynak:Yöneticiler]] [[vi:Wikisource:Người quản lý]] [[zh:Wikisource:管理员]] Notandi:Stefán Ingi 6 15 2006-01-06T00:17:52Z Stefán Ingi 2 Ég er / I am [[w:en:User:Edinborgarstefan]] (English wikipedia) [[w:User:Edinborgarstefan]] (Icelandic wikipedia) [[w:de:User:Edinborgarstefan]] (German wikipedia) [[meta:User:Edinborgarstefan]] (Meta) og / and User:Edinborgarstefan on wikisource.org Flokkur:Höfundar 7 19 2006-01-06T00:52:55Z Stefán Ingi 2 óþarft Þótt þú langförull legðir 8 194 2006-01-10T23:28:55Z Io 6 eftir [[Stephan G. Stephansson]] :Þótt þú langförull legðir :sérhvert land undir fót :bera hugur og hjarta :samt þíns heimalands mót, :frænka eldfjalls og íshafs, :sifji árfoss og hvers, :dóttir langholts og lyngmós, :sonur landvers og skers! :Yfir heim eða himin, :hvort sem hugar þín önd, :skreyta fossar og fjallshlíð :öll þín framtíðar lönd! :Fjarst í eilífðar útsæ :vakir eylendan þín: :nóttlaus voraldar veröld, :þar sem víðsýnið skín. :Það er óskaland íslenskt, :sem að yfir þú býr, :aðeins blómgróin björgin, :sérhver baldjökull hlýr, :frænka eldfjalls og íshafs, :sifji árfoss og hvers, :dóttir langholts og lyngmós, :sonur landvers og skers!<br> ::''Andvökur'', úrval Sigurðar Nordals, 2. útgáfa 1980. [[Flokkur:Ljóð]] Stephan G. Stephansson 9 631 2006-02-03T17:08:23Z Io 6 ==Verk== *[[Á ferð og flugi]] *[[Fossaföll]] *[[Illugadrápa]] *[[Útlegðin]] *[[Þótt þú langförull legðir]] [[Flokkur:Höfundar]] Notandaspjall:Gangleri 10 20 2006-01-06T01:22:19Z Gangleri 4 __TOC__ __TOC__ Notandi:Gangleri 11 2009 2006-03-07T14:18:44Z Gangleri 4 +stats {{babel-8|de|ro-2|ru-1|eo-3|yi-1|en-2|fr-1|is-1}} <font id="top" /><span dir="ltr" ><span class="plainlinks">'''{{DIRMARK}}[[w:Íslenska|Íslenska]]{{DIRMARK}} [http://bugzilla.wikimedia.org/buglist.cgi?query_format=advanced&long_desc_type=allwordssubstr&long_desc=Icelandic&order=Bug+Number :]&lrm;''' [[w:en:Icelandic language|Icelandic language]] [[wikt:en:Icelandic#Translations|translations]] [http://stats.wikimedia.org/wikisource/EN/TablesWikipediaIS.htm &ndash;] [[template:alphabet upper case/is|upper case]] [[template:alphabet lower case/is|lower case]] [[template:diacritics/is|diacritics]] [[template:special characters/is|special characters]] [[template:alphabet sort order/is|sort order]] [[template:alphabet sort order (extended)/is|(extended)]] [[template:numbers/is|numbers]]<br />'''[http://www.unicode.org/unicode/onlinedat/languages.html unicode.org]:''' [http://www.google.com/search?num=100&q=site%3Aunicode.org+%22Icelandic%22 "Icelandic"] [http://www.google.com/search?num=100&q=site%3Aunicode.org+%22Latin+Extended-A%22 "Latin Extended-A"] [http://www.unicode.org/charts/PDF/U0100.pdf U0100.pdf] [http://www.google.com/search?num=100&q=site%3Aunicode.org+%22Combining+Diacritical+Marks%22 "Combining Diacritical Marks"] [http://www.unicode.org/charts/PDF/U0300.pdf U0300.pdf] [[project:task list|&ndash;]] [[w:project:Unicode|Unicode]] [[w:project:fonts|fonts]] [[w:project:browser setup|browser setup]] [[project:Welcome!|Welcome!]]<br />[[b:user:{{PAGENAME}}|b:]] [[commons:user:{{PAGENAME}}|c:]] [[commons:category:user is|*]] [[m:user:{{PAGENAME}}|m:]] [[m:stewards|*]] [[n:user:{{PAGENAME}}|n:]] [[q:user:{{PAGENAME}}|q:]] [[<!-- s: -->user:{{PAGENAME}}|s:]] [http://test.wikipedia.org/wiki/user:{{PAGENAME}} t:] [[w:user:{{PAGENAME}}|w:]] [[wikt:user:{{PAGENAME}}|wikt:]] '''[[special:SiteMatrix#is|?]]''' [[special:Statistics|/]] [[:de:user:{{PAGENAME}}|de:]] [[:en:user:{{PAGENAME}}|en:]] [[:eo:user:{{PAGENAME}}|eo:]] [[:ro:user:{{PAGENAME}}|ro:]] [[:yi:user:{{PAGENAME}}|yi:]] [http://vs.aka-online.de/cgi-bin/globalwpsearch2.pl?project=wikisource&timeout=120&minor=1&search=user:Gangleri +] [[commons:user:Gangleri/participation#wikipedia|++]] <sup>[{{localurl:commons:user:Gangleri/tests/interwiki links/template|action=edit}} e]</sup> / [http://bugzilla.wikimedia.org/buglist.cgi?query_format=advanced&emailassigned_to1=1&emailreporter1=1&emailcc1=1&emaillongdesc1=1&emailtype1=exact&email1=gangleri@torg.is&emailtype2=exact&order=Bug+Number MediaZilla] [[wikt:yi:user:Gangleri/tests/bugzilla|(&rarr;)]] / [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=purge}} ↺] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|oldid={{REVISIONID}}}} rev-ID : {{REVISIONID}}]<br /> [[special:Prefixindex/user:Gangleri]] [[special:Prefixindex/user talk:Gangleri|T]] monobook [[user:{{PAGENAME}}/monobook.css|.css]] [[user:{{PAGENAME}}/monobook.js|.js]] [http://tools.wikimedia.de/~kate/cgi-bin/count_edits?dbname=iswikisource_p&user=Gangleri **] [[:category:bugzilla|/]] [http://cvs.sourceforge.net/viewcvs.py/wikipedia/phase3/languages/ cvs] [http://cvs.sourceforge.net/viewcvs.py/wikipedia/phase3/languages/LanguageIs.php '''L'''] [http://cvs.sourceforge.net/viewcvs.py/wikipedia/phase3/languages/MessagesIs.php '''M'''] [http://mail.wikipedia.org/pipermail/mediawiki-cvs/ mail] [http://www.google.com/search?num=100&q=site%3Amail.wikipedia.org+%22Icelandic%22 *] [[meta:Developers#shell|shell-dev's]] [irc://irc.freenode.net/wikimedia-tech #tech]<br /> [[special:Watchlist/edit|&rarr;]] '''{{SITENAME}}''' [[template:DIRMARK|:]]{{DIRMARK}} '''{{ns:project}}''' [[special:Listusers/sysop|:]] [[special:Version|version]] [[special:Allmessages|all messages]] [[MediaWiki:Monobook.css|Monobook.css]] [[MediaWiki:Monobook.js|Monobook.js]] [[template:wikivar|wikivar]] [[image:smiley.png|16px|;-)]]</span></span> <!-- ?<br clear="all" />?<br />? --><br /> __NOTOC____NOEDITSECTION__ ===== [[commons:User:Gangleri]] ===== [[Image:Redirect arrow without text.png|left]] ::* &lrm;[irc://irc.freenode.net/wikimedia #wikimedia], [irc://irc.freenode.net/mediawiki #mediawiki], [irc://irc.freenode.net/wiktionary '''#wiktionary'''] ::* &lrm;[irc://irc.freenode.net/wikipedia-balkan #wikipedia-balkan] ::* [[wikipedia:de:Benutzer:Gangleri]] ::* [[wikipedia:en:User:Gangleri]] ::* [[wikipedia:eo:Vikipediisto:Gangleri]] ::* [[wikipedia:is:Notandi:Gangleri]] ::* [[wikipedia:mi:User:Gangleri]] ::* [[wikipedia:ps:User:Gangleri]] ::* [[wikipedia:ro:Utilizator:Gangleri]] ::* [[wikipedia:yi:באַניצער:Gangleri]] ::* '''[[meta:User:Gangleri]]''' [[meta:BiDi workgroup|BiDi workgroup]] [[meta:Special:Recentchangeslinked/Category:BiDi workgroup|'''?'''&lrm;]] ::* <span class="plainlinks" >[http://test.wikipedia.org/wiki/User:Gangleri test:User:Gangleri]</span> ::* Reinhardt [http://easy.go.is/gangleri/vina_og_vif.htm] ([[meta:Wikipedia:InterWiki|InterWiki]]), [[w:München|München]] í [[w:Þýskaland|Þýskalandi]] == Tenglar == * [http://easy.go.is/gangleri/hundarnir/ Hundarnir okkar Vina <!-- [[wikt:en:and#Translations|og]] -->og Víf vom Schloss Neubronn]. * [http://easy.go.is/gangleri/ferningar/ Töfraferningar] <br clear="all" /> ---- <br clear="all" /> <center>[[Notandi:Gangleri|Gangleri]] | [[Notandaspjall:Gangleri|T]] | [[m:user:Gangleri|m:]] [http://meta.wikimedia.org/wiki/user_talk:Gangleri?action=history Th] | [[m:user talk:Gangleri|T]] 7. mars 2006 kl. 14:18 (UTC)</center> [[de:Benutzer:Gangleri]] [[en:User:Gangleri]] [[eo:Vikipediisto:Gangleri]] <!--- [[is:Notandi:Gangleri]] --->[[mi:User:Gangleri]] [[ps:User:Gangleri]] [[ro:Utilizator:Gangleri]] [[yi:באַניצער:Gangleri]] <!-- minor edit --> Spjall:Main Page 12 24 2006-01-06T01:37:34Z Gangleri 4 same as #REDIRECT [[Forsíða]] - this redirect to the content of [[MediaWiki:Mainpage]] is available in all / most wiki's #REDIRECT [[Spjall:Forsíða]] Spjall:Forsíða 13 2398 2007-01-23T20:55:13Z Stefán Ingi 2 /* [[:oldwikisource:Wikisource|Wikisource — The Free Library]] */ done __TOC__ == [[:oldwikisource:Wikisource|Wikisource — The Free Library]] == Hello. Please check (and if need be ''add'' or ''correct'') the translation of '''''"Wikisource — The Free Library"''''' in your language, in the table at '''[[:oldwikisource:Wikisource|this page]]'''. Note: The table is linked to from the circular logo at '''[[:oldwikisource:|Wikisource's Multilingual Portal]]'''. Thank you! [[User:Dovi]] 17:47, 23 January 2007 (UTC) :Done, "Frjálsa bókasafnið" [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 20:55, 23 janúar 2007 (UTC) Notandi:Krun 14 26 2006-01-06T11:23:55Z Krun 5 Ég heiti '''Kristján Rúnarsson''' og bý í Vesturbæ Reykjavíkur. Meira um mig á [[w:Notandi:Krun|íslensku]] og [[w:en:User:Krun|ensku]] Wikipedia. [[en:User:Krun]] Snið:Verk á forsíðu 15 2236 2006-08-06T19:04:32Z Stefán Ingi 2 hlekk á Einar (tvö err barasta) * '''Ljóð''' :<small>[[Hannes Hafstein]] </small> :<small>[[Matthías Jochumsson]] </small> :<small>[[Stephan G. Stephansson]]</small> :<small>[[Vísur]]</small> ---- * '''Rímur''' :<small>[[Alþingisrímur]] (líklega eftir [[Guðmundur Guðmundsson|Guðmund skólaskáld]]) :<small>[[Pontus rímur]] ([[Magnús Jónsson prúði]]) :<small>[[Ólafs ríma Haraldssonar]] ([[Einarr Gilsson]]) -- elsta ríman ---- * '''Bækur''' :<small>[[Leiðarvísir í ástamálum II. fyrir ungar stúlkur]] (Jónína Sigríður Jónsdóttir)</small> :<small>[[Mjallhvít]] (þýðandi Magnús Grímsson)</small> :<small>[[Sæfarinn]] (Jules Verne)</small> ---- * '''Fræði''' :<small>[[Jörmungrund]]</small> Broken/wikisource:Stjórnendur 16 29 2006-01-06T16:58:24Z Stefán Ingi 2 Wikisource:Stjórnendur færð á Wikiheimild:Stjórnendur: færi á rétt svæði #tilvísun [[Wikiheimild:Stjórnendur]] Vísur 18 523 2006-01-21T15:01:05Z Io 6 '''1.''' ''Ort vegna tillögu um að taka upp þegnskylduvinnu á fyrri hluta 20. aldar. Sagt var, að vísa þessi hefði kæft hugmyndina í fæðingu''. :Ó, hve margur yrði sæll :og elska mundi landið heitt, :mætti hann vera í mánuð þræll :og moka skít fyrir ekki neitt. :::'''Páll J. Árdal''' '''2.&ndash;3.''' ''Kveðskapur fyrr og nú''. :Áður taldi íslenzk þjóð :óðsnilldina gæði, :samin voru og lesin ljóð :lærð og sungin kvæði. :Nú má kaupa þessi þjóð :þrykkt og gyllt í sniðum :í gerviskinni gerviljóð :af gerviljóðasmiðum. :::'''Ingibjörg Sigfúsdóttir frá Forsæludal''' '''4.''' ''Í fimmtugsafmæli nokkru las veizlustjóri heillaóskaskeyti eftir því, sem þau bárust. Hann komst gegnum fyrstu þrjár línurnar í þessu, en missti svo málið''. :Einskis get ég óskað þér betra, :öðlingurinn fimmtíu vetra, :en frægðarsæti fengið þér verði :hjá frændum þínum, Júdasi og Merði. :::'''N. N.''' '''5.''' :Fallega spillir frillan skollans öllu, :frúin sú sem þú ert nú að snúa, :heiman laumast hrum með slæmu skrumi, :hrók óklókan krókótt tók úr flóka. :Riddari studdur reiddist lyddu hræddri, :réði vaða með ógeði að peði. :Biskupsháskinn blöskraði nískum húska, :í bekkinn gekk sá hvekkinn þekkir ekki. :::'''Úr þjóðsögum Jóns Árnasonar, einnig í handriti [http://sagnanet.is/img/1027/jpg/1027_276.jpg hér.]''' '''6.''' ''Kveld-Úlfur, faðir Skalla-Gríms og afi [[Egill Skalla-Grímsson|Egils]] orti þetta eftir að hafa spurt fall Þórólfs, sonar síns. Áhugamönnum um málfræði má benda á, að hér kemur fyrir eitt fárra dæma um nafnhátt þátíðar.'' :Nú frák norðr í eyju, :norn erum grimm, til snimma :Þundr kaus þremja skyndi, :Þórólf und lok fóru; :létumk þung at þingi :Þórs fangvina at ganga, :skjótt munat hefnt, þótt hvettimk :hugr, malm-Gnáar brugðit. '''7.-9.''' ''Vísur þessar eru allar eignaðar Skalla-Grími, en vegna háttarins hefir verið gizkað á, að [[Egill Skalla-Grímsson|Egill]], sonur hans, hafi ort 7. vísu í orðastað föður síns. 7. vísa fjallar um hefnd eftir Þórólf, bróður Skalla-Gríms, 8. vísa lýtur að iðjusemi hans og hin 9. er ort, er hann skilaði gjöf Eiríks blóðöxar með hrakyrðum.'' :Nús hersis hefnd :við hilmi efnd; :gengr ulfr ok &#491;rn :of ynglings b&#491;rn; :flugu h&#491;ggvin hræ :Hallvarðs á sæ; :grár slítr undir :ari Snarfara. :Mj&#491;k verðr ár, sás aura, :ísarns meiðr at rísa, :váðir vidda bróður :veðrseygjar skal kveðja; :gjalla lætk á golli :geisla njóts, meðan þjóta, :heitu, hrœrikytjur :hreggs vindfrekar, sleggjur. :Liggja ýgs í eggju, :ák sveigar k&#491;r deiga, :fox es illt í øxi, :undvargs fl&#491;sur margar; :arghyrnu lát árna :aptr með roknu skapti; :þ&#491;rfgi væri þeirar, :þat vas inga gj&#491;f, hingat. [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Vísur 19 420 2006-01-17T09:32:45Z Stefán Ingi 2 /* 4. vísan */ ==Páll Vídalín== Ég setti Pál inn í því einu skyni að breyta litnum á hlekknum í vísur. Annars geri ég ráð fyrir því, að vísurnar komi smátt og smátt. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 6. jan. 2006 kl. 19:42 (UTC) ==Ó, hve margur yrði sæll== Sett inn til þess eins, að síðan hefði eitthvað að geyma. :) [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 00:57 (UTC) ==4. vísan== 4. vísuna setti ég inn til að kanna, hvað er leyfilegt í þessu vísnahorni. Sjálfur er ég búinn að gleyma nöfnum þeirra, er í hlut áttu, en níðvísa er þetta samt, þótt gömul sé. Einhverjar hugmyndir um ritstjórnarpólitík? (Í ljósi nýliðinna atburða væri reyndar gott að fá örlítið spjall um hana). Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 01:23 (UTC) :Hmm, ég veit ekki hvort það er ástæða til að koma á fót einhverri ritstjórnarstefnu. Það er þó sennilega að ýmsu leyti ekki heppilegt að setja inn vísur um málefni líðandi stundar, enda á þetta að vera vettvangur þar sem er hægt að varðveita eldri texta og gera aðgengilega. Það er kannski ágætis viðmiðun, við ættum ekki að setja inn níðvísur fyrr en höfundarréttur er runninn út af þeim. En varðandi þessa tilteknu vísu þá er hún það almenns eðlis að við þurfum ekki að hafa neinar áhyggjur af henni, það er enginn nafngreindur og það er líka ágætt. Kveðja, [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 17. janúar 2006 kl. 09:32 (UTC) Spjall:Http://is.wikisource.org/wiki/Vísur 24 45 2006-01-06T22:12:03Z Io 6 Spjall:Http://is.wikisource.org/wiki/Vísur færð á Spjall:Vísur #tilvísun [[Spjall:Vísur]] Magnús Jónsson prúði 27 612 2006-02-02T21:07:12Z Io 6 '''Magnús Jónsson prúði''' (f. 1531 eða 1532, d. 1591) var sýslumaður og skáld. [[Pontus rímur]] eru hans þekktasta verk. ==Verk== *[[Pontus rímur]] [[Category:Höfundar]] Pontus rímur 29 551 2006-01-29T22:06:36Z Haukur 3 Set inn sjöundu rímu '''Pontus rímur''' eru rímnaflokkur. [[Magnús Jónsson prúði]] orti 13 rímur en aðrir juku við síðar. *[[Pontus rímur/1. ríma|1. ríma]] - Ferskeytt *[[Pontus rímur/2. ríma|2. ríma]] - Samhent *[[Pontus rímur/3. ríma|3. ríma]] - Gagaraljóð *[[Pontus rímur/4. ríma|4. ríma]] - Braghent *[[Pontus rímur/5. ríma|5. ríma]] - Stafhent *[[Pontus rímur/6. ríma|6. ríma]] - Ferskeytt (með tilbrigðum) *[[Pontus rímur/7. ríma|7. ríma]] - Skáhent [[Flokkur:Rímur]] Pontus rímur/1. ríma 30 2078 2006-05-18T19:26:39Z Haukur 3 Hér hefur mér brugðist bogalistin í prófarkalestrinum ==I RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Ferskeytt''' :''1. Jafnan held eg hæsta ráð, :''hvað sem mann vill enda, :''að biðja guð um nokkra náð :''nýta sér að senda. :''2. Annars tekst á öngan veg :''áform neinna þjóða; :''það sem hefi með höndum eg, :''honum vil eg um bjóða. :''3. Finnist nokkur neisti hér :''nýtur í kvæðum mínum, :''það guði einum þakki þér, :''er þetta veitir sínum. :''4. Eg hefi hér við lítið lag :''lagt á þetta kvæði :''að vanda svo um breyttan brag, :''beint sem efnið stæði. :''5. Hrósun öngva ætla eg mér :''að auka í þessu neina, :''heldur öðrum gamna gjör, :''ef guð vill ekki meina. :''6. Af mér rímur yrkjast smár, :''eina hef eg tilbúna, :''nema lýðum lítist skárr :''letinni undir fúna. :''7. Misjafnt lof af mönnum fá, :''margan trú eg blekki; :''vondra lýða lastan má :''letja mig frá ekki. :''8. Sérliga bið eg samt um heim :''mér sannmælis unna; :''hef eg ei tungu heft á þeim, :''sem hálfu betur kunna. :''9. Einninn bið eg alla þess, :''sem eyrindin skrifa og læra, :''að láta ekki ljóða vess :''úr laginu neinu færa. :''10. Skal eg við hvörn þann skilja til, :''sem skrifar að vilja sínum, :''að eg gjöri á öllum skil :''orðunum sjálfur mínum. :''11. Og svo bið eg alla þá :''til illsku mér ei virða, :''þó eg segi sannleik frá :''um sýslan heimsins stirða. :''12. Dragi sér enginn manna móð :''af mínum brag til styggðar; :''þetta gjört er greindri þjóð :''til gleði, en ekki hryggðar. :''13. Eg skal efna ævintýr :''eitt í kvæðum mínum, :''hvörsu jafnan drottinn dýr :''dugnað veitir sínum. :''14. Þeim sem elska og óttast hann, :''öllum heitir launum, :''yfirgefur aldri þann :''í hans háska og raunum. :''15. Hefi eg því mest í minni lagt :''af mörgum þessa eina :''historíu, sem mest er makt, :''í mínum kvæðum greina. :''16. Hvör sem vill með hæversku sér :''hegða í orði og æði, :''setji þvílíkt sjónargler :''sér fyrir augun bæði. :''17. Þar fyrir er það þeim ein synd, :''þetta má svo kalla, :''þessa ljósu, lifandi mynd :''láta úr minni falla. :''18. Vér erum beðnir víst um það :''vísna smíð að greina; :''því skal byrja beint í stað :''brúðum frásögn eina. :19. Galisía gjörði einn :göfugur kóngur stýra; :Tíbúrtíus, herra hreinn, :hét hans nafnið dýra. :20. Hélt hann frið og helgan rétt, :heiðnar þjóðir deyddi, :þar með grið og göfuga stétt, :goðanna átrú eyddi. :21. Hans var kvonguð kónglig náð, :á Kristum guðsson trúði; :af Aragónía ítri láð :ættaða fékk hann brúði. :22. Bar af hvörri mennt og mekt :mæt, er kóngurinn átti, :kunni alla kurt og spekt, :sem kvinnur prýða mátti. :23. Bæði voru þau góð og gegn, :guðligan lifnað frömdu; :aldri spurðist fegri fregn; :á fróma alla tömdu. :24. Sín á millum svinnust einn :son þau dýran gátu; :Pontus hét sá hýri sveinn, :er hjó oft vargi átu. :25. Blíður af þeim í breyttum sal :bar sem gull af eiri; :af honum seinna segja skal; :við söguna koma fleiri. :26. Í þennan tíma, það skal tjá, :þeim sem hlýða vilja, :Óríent stýrði soldán sá :við söguna má ei skilja. :27. Að mekt og valdi var hann svo ríkur :og veraldar góssi mestu, :að enginn fannnst þar annar slíkur, :átrú hafði vestu. :28. Lék við alla kristna kalt, :kvaldi og rændi þjóðir, :þar með drap og deyddi allt :sem dýr eður vargar óðir. :29. Fjóra átti soldán sér :syni í þennan tíma, :þar með vopn og valdan her, :til víga fús að stíma. :30. Kóngur talar við sonu sín, :so þeir allir hlýða: :„Eg vil birta ætlan mín :fyrir eyrum minna lýða. :31. Minn skal einn hinn elzti son :eignast lönd og ríki; :þrír eiga öngva þar til von, :þó þeim illa líki. :32. Þrjátigi skal hvör þúsund manns :þiggja stríðs tilbúna, :nauðþurft alla og annan fans :með eyki gulli snúna. :33. Skip og góss sem gjald og menn, :góðlig vopn og hesta, :á meðan endast árin þrenn, :ekki skal yður bresta. :34. Yðar hver skal sigla sér, :so sem forlög standa; :það væri kjör, ef kæmumst vér :til kristinna manna landa. :35. Boðið trú á Machúmet, :mun þess nafnið æðra; :þraut eg slíka þegnum set, :og þann tel eg æðstan bræðra.“; :36. Þessu játa bræður beint, :búast þaðan að halda, :létu bera á borðið steint :byrðir grænna skjalda. :37. Þrjátigi þúsund þriggja hvör :þaðan úr landi hafði; :skeyti og hernesk fór í för :og flest það nauðsyn krafði. :38. Kvendið grét, en kættist vargur, :kveinar í hvörju holti; :hornið gall, er hélt so margur :úr höfnum riddarinn stolti. :39. Úr höfnum burt að bryggju sporður :brast og sjávar þilja; :lenda mitt í löndum norður :lýðir þessir vilja. :40. Undu segl við siglu trés; :söng þá veður í reiðum; :þeyttum munni byrinn blés :báru elgs á skeiðum. :41. Tárast loft, en sveipast sól :sorgar faldi brúnum; :hættan vóx, en skorti skjól; :skellur sjór að húnum. :42. Sterkir vindar vögnum sjós :um vatna brautir óku; :um síðir norður lýður ljós :land fyrir stöfnum tóku. :43. Á hvörju helzt sem hugurinn stár :og hjartans girndin stangar, :þar til maður þetta fár, :þolir hann raunir langar. :44. Frost og hita, sorg og sár :sigrar von þess góða, :sé það heiður, sókn til fjár :eður sætlig elskan fljóða. :45. Falla allir faldar trés; :friðaðist reiðin græði; :þornar sveitinn hesta hlés; :hrinda vindar mæði. :46. Spanía kom að soldáns son, :sá sem Pródus heitir, :dró sér þá að vísu von :að vinna kristnar sveitir. :47. Á Galisía gekk hann land, :grimmur í brynju skærri, :tuttugu mönnum beint í bland :borg Sólógírem nærri. :48. Að fjórum hlutum frétti þá, :er fann af byggðar mönnum: :hvað landið hét og herra sá, :hans að trúnað sönnum. :49. Þeir sögðu honum hið sanna til, :sem að hann eftir frétti; :þegar hann veit á þessu skil, :þá frá landi setti. :50. Hann lézt mundi halda á braut, :huldur gýgjar fiðri, :kvaddi þá og kristnum laut, :en kalt bjó undir niðri. :51. Ótrú sannast útlenzks hér, :öngan skal því leyna; :oftast hjartað ólíkt er :orðum þeirra að reyna. :52. Fölsurum er það furðutítt, :sem frómum lízt ei skarta; :lætur einn sem bróðir blítt, :býr þó illt í hjarta. :53. Lagði skipin leyni í, :leitar ráðs við sína; :fluttu stefnu þá með því :þeir velja kaupmenn fína. :54. Biður þá öldin ekki prúð :eigi lengi dvelja, :segir, að þeir skyldu skrúð :og skarlat látast selja. :55. Þar með sykur og silki frítt :til sölu bjóða skyldu, :flugél, guðvef, bjart og blítt :boð síns herra fylldu. :56. Trúligt ráð þeir tempra það :að taka svo að kveldi :hús í þessum stóra stað, :er sterka vörðu héldi. :57. Að morgni skyldu múra á :menn þeir heiðnu ganga, :so liggja mætti í leyni hjá :liðsfólk kóngs hið stranga. :58. Stigar skulu við stræti hvört :sterkir þá til greiða; :ef þeir fá nú allt það gjört, :eitthvað ber til veiða. :59. Þegar ráð er þetta statt, :þá vill flest til sorgar; :af skipunum tólf þeir skunda hratt :skálkar heim til borgar. :60. Gjörðu rétt sem ríkur bauð, :ráð síns herra fylldu, :létust hafa allan auð, :sem ýmsir kaupa vildu. :61. Sögðust vera Cípren af :sendir menn til kaupa; :hvör út þeirra gjaldið gaf, :gjörðu margt að raupa. :62. Brynju allir bjarta þeir :bera klæðum undir; :drengir þess sem dimmir meir :drekka á ýmsar lundir. :63. Nóttin sveipast himna hjúp, :heldur ljós á flótta, :stóran skugga dró yfir djúp, :daginn myrkrið sótta. :64. Þarf ei lengja þetta spil, :þanninn tókst að bragði; :allt gekk það á einn veg til, :eins og Pródus sagði. :65. Þegar vaktin var á braut :víst á múrnum gengin, :heiðin þessa þjóðin naut; :þá uggði manna enginn. :66. Þá voru komnir þúsund manns :þeirra heiðnu seggja :saman í breiðan brodda krans :borgar innan veggja. :67. Dagurinn kom, en renndi rauð :reiðum sólin augum; :hlakkar fold, þá fögur að bauð :í fylsni myrkra draugum. :68. Horn var þeytt, en bumba börð, :bilaði hjartað deigum; :öll jörð skalf, þá aðsókn hörð :aldur stytti feigum. :69. Þegar herlið höggva má, :hjartað viknar móði; :þeir vildu ei heldur vægja þá :en vargar sauða blóði. :70. Myrtu og drápu einn veg allt :unga menn og gamla; :gjörist þeim kristnu geysivalt, :ef guð vill ekki hamla. :71. Örva él að drífur dimmt; :dýrar meyjar harma; :vargar sóttu flokkum fimt :fæðu sína varma. :72. Kóngur og drottning fregna fljótt :fögnuð þrotinn mesta, :í einum sal þau skrýðast skjótt; :skerða heiðnir flesta. :73. Tíbúrt verst, en vill ei hann :verða tekinn höndum; :og mjög vel berst hinn mæti mann, :móður í háska vöndum. :74. Kom þar loks, að kóngurinn hné :kristinn dauður að velli; :létu heiðnir liggja í hlé :að leifa fleirum elli. :75. Dauði er vegur og leið til lífs, :af löstum hjálpar sönnum, :upphaf góðs, en ending kífs :öllum kristnum mönnum. :76. Þreyttra hvíld og trega traust :tel eg líkams dauða; :gleðinnar lán og lífsins raust :lausn er allra nauða. :77. Svo má sjá, að lukku lán :lýði gjörir að pretta; :þá varir minnst, í mestu smán :menn að jafnan detta. :78. Því er hóf í heiðri bezt :að halda öllum mönnum, :styggja ei þá veitir vest, :en vera með drengskap sönnum. :79. Enginn má hér ósköp nein :af sér nokkur kaupa, :ekki heldur gæfu grein :gjöra á mis við hlaupa. :80. Efni valt hefur oss svo allt :eðli fest á hjóli; :þó syngi snjallt, þá situr þó hallt :sérhvör maður á stóli. :81. Drottning gat um dyr út hleypt, :döpur af stórri mæði; :einn hefur möttul yfir sig steypt, :en ekki fleiri klæði. :82. Út á nokkurn eyðiskóg :með eina jungfrú vendi; :eftir af sögunni enn er nóg :ævintýr fyrir hendi. :83. Pontus kóngsson komst á braut :og kapellán hans teiti :dýrum fylgdi dreng með skraut, :Damptenus að heiti. :84. Með honum voru í fylgd og för :fjörutigi eðla barna; :þessi vill með þýðlig svör :þeim við dauða varna. :85. Héldu í fjalli hellir einn, :höfðu öngva fæðu :dagana þrjá; hinn dýri sveinn :við Damptenum hóf so ræðu: :86. „Oss hæfir ekki hér til dauðs :í hellir inni að svelta; :vildi annað efni auðs :uppi á hjóli velta. :87. Blíður guð mun bjarga enn :burt úr angri nauða, :so vér séum ei sjálfir menn :sekir í vorum dauða.“; :88. Presturinn bannar börnum þá :í burtu þaðan að ganga, :segir, ef hlaupa hellir frá, :heiðnir muni þau fanga. :89. Prestur sleppti piltum þá, :Pontus ráðin kéru, :hlaupa síðan hellir frá; :af heiðnum teknir vóru. :90. Dvínar ófróðum mínum móð, :mest vend prestum senda; :þín mun ljóð, hið fína fljóð, :flest kennd bezt að enda. :91. Kvæða smíði hæfir hóf, :hætti brátt að létta; :fræðið líður, lofa eg próf :lítt sé bætt um þetta. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|Yfirlit|1. ríma|2. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. {{Prófarkalesið}} Wikiheimild:Potturinn/Skjalageymsla 1 31 369 2006-01-15T16:54:04Z Stefán Ingi 2 Wikiheimild:Potturinn færð á Wikiheimild:Potturinn/Skjalageymsla 1: bý til skjalageymslu ==Samfélagsgátt== Getum við notað þetta sem miðlægt spjallborð í bili? Ég er að velta fyrir mér hvort við eigum að koma upp e-um stöðluðum vinnubrögðum hérna. - [[Notandi:Haukurth|Haukurth]] 7. jan. 2006 kl. 00:10 (UTC) :Já ég er sammála þessu hvoru tveggja. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 7. jan. 2006 kl. 01:07 (UTC) ::Fínt. Reynum svo að geta heimilda eftir föngum, þá lítum við gáfulegri út :) - [[Notandi:Haukurth|Haukurth]] 7. jan. 2006 kl. 01:38 (UTC) ==Höfundasíður== Ég sting upp á að höfundasíður verði magrar, til dæmis að við setjum inn fæðingar- og dánardag höfundanna og svo lista með verkum þeirra. Auðvitað væri gaman að koma í leiðinni upp sæmilegum greinum um þá á wikipedianu. :) [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 7. jan. 2006 kl. 01:07 (UTC) :Samþykkt. Einmitt það sem ég hafði í huga. - [[Notandi:Haukurth|Haukurth]] 7. jan. 2006 kl. 01:38 (UTC) ==Forsíðan== Ég hafði sem fyrirmynd að forsíðunni forsíðuna á þýsku síðunni, [[:de:Hauptseite]]. Þar sést einnig hvernig ég hugsaði mér reitinn '''Verk'''. Ég sá samt þegar ég fór að nota þetta að það er ekki alveg augljóst hvernig þetta hangir saman. Til að breyta textanum þarf að vinna við síðuna [[Snið:Verk á forsíðu]], það eitt og sér er getur þó verið fúlt vegna þess að það breytist ekkert á forsíðunni sjálfri, til að þær breytingar komi fram þarf að smella [http://is.wikisource.org/w/wiki.phtml?title=Forsíða&action=purge hér.] [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 7. jan. 2006 kl. 01:22 (UTC) ==Lárétt rými== Ég veit ekki, hvort þetta er staðurinn til að spyrja, en ég læt samt vaða. Nú gerist það oft, að textahöfundur er með afbrigðilegan línuinndrátt, t. d. af stílfræðilegum ástæðum, sbr. [[Þerriblaðsvísur]], sem ég sló inn nýlega. Þá er spurningin þessi: Er einhver þægilegri leið til að gera þetta en að setja einhvern tiltekinn fjölda af &amp;nbsp; á undan? Ég veit raunar af aðferðinni að hafa mismarga tvípunkta í upphafi línu, en mér finnst það ekki koma vel út. Almennari spurning væri ef til vill: Hvernig hefir maður stjórn á rými innan línu? Ég vona, að einhver sérfræðingur lesi þetta. :-) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 16:09 (UTC) :Já, þetta er góð spurning og ég hef ekkert svar. - [[Notandi:Haukurth|Haukurth]] 8. jan. 2006 kl. 16:32 (UTC) ::Aukaspurning: Hvers vegna er meira bil á milli fyrstu ljóðlínu og annarrar í töflu, ef maður vill hafa tvo texta hlið við hlið, en hinna línanna, ef maður aðgreinir línur með &lt;br&gt;? Ég hefi notað þessa aðferð fremur en tvípunkta, þar sem mér finnst of mikið bil milli lína með þeim hætti. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 16:48 (UTC) :::Ég er búinn að losa okkur við auka bilið. Varðandi lárétta rýmið þá held ég að nbsp sé eina ráðið, það væri svosem hægt að setja upp snið fyrir þetta. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 8. jan. 2006 kl. 17:25 (UTC) ==Er Wikiheimildin eitthvað mislynd?== Ég setti inn ''Illugadrápu'' og tókst vel, en ''Skarphéðin í brennunni'' vildi Wikiheimildin ekki sjá, a. m. k. fæ ég alltaf tilkynningu um, að sú grein sé ekki til. Ef ég kýs þá að skrifa grein með því heiti, fæ ég upp editsíðu með öllum textanum, sem ég hafði sett inn. Ég bar mig nákvæmlega eins að í bæði skiptin. Hverju sætir? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 18:26 (UTC) :Breytingar (sérstaklega þegar nýjar síður eru búnar til) virðast stundum taka tíma að koma inn. Ég veit ekki hvernig stendur á þessu. Ef þú lendir í vandræðum grunar mig að með því að fletta upp slóðinni http://is.wikisource.org/w/wiki.phtml?title=Íslenskur_titill&action=purge lagist þetta. Þú myndir þá skipta út "Íslenskur_titill" með nafni greinarinnar. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 8. jan. 2006 kl. 19:45 (UTC) ==Forsíðubreyting== Ég tók mér það bessaleyfi að breyta reitnum ''Verk'' í lista. Ef sú von rætist, að eitthvað reki á fjörurnar, verður forsíðan mjög fljótt ónógur vettvangur til verkatalninga. Sumar erlendar systur eru þegar komnar með hlekk í efnisyfirlit. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 18:43 (UTC) :Ach so, ég leit á þýzku síðuna og sé, hvað þú átt við Stefán. Ég var of fljótur á mér. En það þarf þá hlekki samsvarandi ''mehr''. [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 19:00 (UTC) ::Jamm, ég geng í þetta við tækifæri. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 8. jan. 2006 kl. 19:45 (UTC) ==Notendur== Er einhvers staðar hægt að sjá, hverjir eru skráðir? Ég hefi á tilfinningunni, að við séum þrír, sem stendur. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 18:59 (UTC) :Ég mæli með hlekknum [[Kerfissíða:Recentchanges]]. Ef þú biður þar um síðustu 500 breytingar þá sérðu allt sem hefur gerst hérna frá upphafi. En ef þú ert bara að hugsa um notendur þá er hlekkurinn [[Kerfissíða:Log/newusers]] [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 8. jan. 2006 kl. 19:45 (UTC) ==Lestrarmerki== Ætti ekki að vera regla að halda íslenzkum lestrarmerkjum? Ég rak augun í enskar gæsalappir rétt í þessu. Beztu kveðjur (og ætli þetta fari ekki að verða gott í dag. :-) [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 19:14 (UTC) :Ég myndi mæla með íslenskum gæsalöppum. Ætli það séu nokkur vandræði með að sjá þær á öllum tölvum? [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 8. jan. 2006 kl. 19:45 (UTC) ::Þær eru svo ofarlega í röðinni, &amp;#132; (vinstri) og &amp;#147; (hægri), að þær hljóta að sjást alls staðar. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 20:06 (UTC) ==Vísur== Það ætti að gleðja Stefán, að ég virðist hafa náð nógu góðum tökum á þessu til að koma í veg fyrir frekari sóðaskap af minni hálfu. (7-9-13 :) En á listanum yfir allar greinar eru ''Vísur'' fjórteknar, þar af þrjár, sem eru mér að kenna, þ. e. ''Visur'', ''Http://is.wikisource.org/wiki/Vísur'' og ''VÃsur/Páll Vídalín'', sem allar eru redirect og öllum mætti eyða. Ég bið hér með um, að það verði gert. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 8. jan. 2006 kl. 21:14 (UTC) :Nú geturðu væntanlega gert það sjálfur, orðinn "admin" og allt. :) Hvað er "admin" á háfrónsku? Getur einhver bjallað í Helga? - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 9. jan. 2006 kl. 20:40 (UTC) ::Svei mér þá. Það gekk. Ég hafði raunar enga hugmynd um, að ég væri admin. Eru stjórnendur þar með þrír? (Þetta fer að minna á Framsóknarflokkinn, sem varla á þingstyrk til að manna þær stöður, sem honum eru ætlaðar). :-) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 9. jan. 2006 kl. 21:18 (UTC) ==Uppsetning texta== Ég legg til að við komum á fót spjallsvæði með sýnidæmum um hvernig sé gott að setja upp texta. Þegar það er komið í nokkuð fast form getum við svo flutt spjallið annað og setið eftir með nokkur góð dæmi og við getum þá auglýst það sem stefnu okkar. Ég byrja bara: [[Wikiheimild:Uppsetning texta]]. :Þetta var góð lausn með Skarphéðin &mdash; a. m. k. betri en þessi sextán &amp;nbsp; eða svo, sem ég setti. Almenn regla væri þá að hefja hverja línu á tvípunkti, nota hann auk þess, þar sem það er hægt, en bæta við &amp;nbsp; eftir þörfum. Mér sýnist þetta nokkuð skynsamlegt. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 9. jan. 2006 kl. 14:20 (UTC) ==Neðanjarðarbókmenntir== Er einhver ástæða til að velta fyrir sér höfundarrétti &#132;neðanjarðarbókmennta&#147;? Mér dettur fyrst í hug sígilda dæmið ''Unndórsrímur'', sem allir vita, hver kvað, en aldrei var gengizt við. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 9. jan. 2006 kl. 14:23 (UTC) :Án þess að þekkja það nákvæmlega, þá get ég ekki séð að það sé brot á höfundarrétti að birta verk sem enginn höfundur er að. Hver ætti svo sem að kvarta og segja að það væri brotið gegn rétti sínum? [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 9. jan. 2006 kl. 16:08 (UTC) ::Ég er nú ekki svo viss, þessi lög geta verið skrambi ströng. Þau er að finna á Netinu. - [[Notandi:Haukurth|Haukurth]] 9. jan. 2006 kl. 20:22 (UTC) ==Séríslenzk tákn== Þessari spurningu er kannski fyrst og fremst beint til Hauks, sem er stríðslúinn eftir endalausar umræður á ensku Wikipediunni. Þar sem þetta er '''íslenzk''' Wikiheimild, má þá ekki gera ráð fyrir, að séríslenzk tákn, bæði forn og ný, eigi sér hér griðastað? Ég er þá fyrst og fremst að hugsa um stafsetningu fornrita, u-hljóðvarp, u-klofningu og annað slíkt. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 9. jan. 2006 kl. 15:33 (UTC) :Ég myndi segja að öll tákn ættu sér griðastað hér. Það gengur reyndar bærilega að verja þau á enska Wikipedianu (þetta beygist víst eins og auga). En engu að síður er ekkert því til fyrirstöðu að vera með nokkrar útgáfur af sama textanum hér, t.d. stafrétta útgáfu, samræmda stafsetningu og nútímastafsetningu af einhverjum fornum texta. Sennilega væri þá best að hafa textana sína á hverri síðu og hafa hlekk á milli. Styttri texta og ljóð mætti birta hlið við hlið í töflu. En þetta eru náttúrlega framtíðardraumar. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 9. jan. 2006 kl. 16:15 (UTC) ::Satt að segja geri ég ekki ráð fyrir því, að við þrír komum inn öllum íslenzkum bókmenntum til 1936 (er ekki reglan 70 ár?) á okkar ævi, en ég er vongóður um framtíðina. Notendur hljóta að bætast við smám saman (skv. síðustu talningu erum við fimm Íslendingar, tveir Þjóðverjar og einn frá einhverju enskumælandi landi). Hvaðan hefirðu það, að Wikipedia sé hvorugkyns? Máltilfinning mín leyfir ekki annað kvenkyn. Það er svo sem allt í lagi mín vegna. Ég er orðinn vanur því að vera einn í minnihluta um hitt og þetta. :-) Annars sendi ég Iðunni skeyti rétt í þessu og spurði um höfundarrétt á Háttatali Sveinbjarnar Beinteinssonar. Maður á víst ekki að gera sér óhóflegar vonir, en þeir hjá Iðunni ættu a. m. k. að vera áhugasamir um að verkið dreifðist sem víðast, og ég kættist ákaflega, ef við mættum hýsa það. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 9. jan. 2006 kl. 17:56 (UTC) :::Mér finnst alveg sjálfsagt að við reynum að skrifa upp heimildarnar sem nákvæmlegast - ef þær innihalda skrýtna stafi skulum við reyna að hafa skrýtna stafi hjá okkur. Annars skulum við kjósa Stefán niður með Wikipediu-beyginguna, kvenkyn skal það vera. Tveir á móti einum, "konsensus", hí á þig! ;) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 9. jan. 2006 kl. 22:20 (UTC) ::::Konsensus er það, sem sé samþykkt með 66,7% greiddra atkvæða. Ég hætti aldrei að hafa gaman af því, þegar niðurstöður skoðanakannana með örlitlu úrtaki eru kynntar í fréttum með nákvæmni upp á prómill. :-) Varðandi forna texta, þá ræður Unicode við allt nema eitt, sem ég hefi ekki fundið lausn á, sem er u-hljóðvarp af ''á'' á elzta stigi málsins. Skv. samræmdri stafsetningu ætti það að vera ''o'' með krók og '''broddi'''. Ég sé ekki betur en einungis sé boðið upp á ''o'' með krók og '''striki''', sem hefir svo sem sézt í útgáfum, en mér er Fornritafélagsstafsetningin þó kærust. Einhverjar hugmyndir? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 10. jan. 2006 kl. 20:58 (UTC) :::::Þarna fórstu með það. Hvernig er þetta: o&#808;&#769; eða ǫ́. Það er líka hægt að prófa ó&#808; eða ǫ&#769; en ekkert af þessu virkar hjá mér í mozilla á ekki nýjasta gnome á linux. En hugmyndin er skýr, ef stafurinn er ekki til þá á að vera hægt að búa hann til með því sem kallast á ensku composing characters. Nú er bara að bíða og vona að stuðningur við þá í tölvuforritum batni. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 11. jan. 2006 kl. 11:44 (UTC) ::::::Stafurinn ó&#808;, þ. e. ''ó&amp;808;'' kemur rétt út hjá mér á Windows XP í Mozillu. Þetta hlýtur að koma með tímanum. Annars er af svo mörgu að taka, að hin elztu fornrit (í raun er um fátt annað að ræða en kvæði) mega bíða síns tíma. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 16:51 (UTC) :::::::Nú jæja það var gott. Þetta kemur kannski ekkert á óvart, ó er þekktari stafur en ǫ og þess vegna ekki skrýtið að það komi betur út að klessa einhverju á hann. En það var náttúrulega ekki gott hjá mér að blanda html-kóðum inn í þetta. Betra væri að nota bara ǫ́ beint. (Ég er hér að gera ráð fyrir að það sjáist jafnvel.) [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 11. jan. 2006 kl. 17:17 (UTC) ::::::::Hér er eitthvað mjög dularfullt á seyði. Ég afrita stafinn ó með krók (ǫ́) úr textanum, lími í innsláttargluggann og fæ út o-ogonek með kommu yfir (ǫ́)! [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 11. jan. 2006 kl. 17:27 (UTC) :::::::::Ég sé allt, sem þú hefir sett, en í seinustu tilvikum er broddurinn allt of hátt uppi og langt til hægri. [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 17:50 (UTC) Inndrátturinn var kominn úr böndunum, en þetta er í beinu framhaldi. Fyrst vitað er, að ein útgáfa &#132;o-ogonek&#147; með broddi, þ. e. ''ó&amp;808;'', kemur rétt út á a. m. k. einu stýrikerfi, er þá ekki rétt að halda sig við það, þangað til annað kemur í ljós? Þeir verða tæplega margir, sem leggja fram texta með þessu tákni hvort eð er, og ef í ljós kemur síðar, að önnur aðferð eigi við víðar eða jafnvel alls staðar er lítið mál fyrir þá, sem slógu inn textann, að leiðrétta hann með Replace. (Ég var rétt í þessu að athuga, hvað Internet Explorer gerir við þetta. Surprise, surprise, hann veit ekkert, hvernig höndla ber þetta og gefur mér ferninga með broddi hægra megin.) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 18:09 (UTC) ==Heimildardrottinn== Síðan er komin upp, framlög eru farin að vætla, en ertu (Stefán) búinn að fá réttindi sem heimildardrottinn, þ. e. alvaldur Wikiheimildarinnar? Ef ekki, þeim mun fyrr, sem það kemst í lag, þeim mun betra. (Orðið ''heimildardrottinn'' er líklega komið til af of löngum lestri á verkum Timbur-Helga). Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 9. jan. 2006 kl. 18:12 (UTC) :Eins og þú kannski verður var við þá er ég orðið möppudýr og er strax farinn að nýta þau auknu réttindi. :) [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 9. jan. 2006 kl. 20:16 (UTC) ==Google== Þegar leitað er að [[Pontus rímur|Pontus rímum]] á google.com erum við nú efst á blaði :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 9. jan. 2006 kl. 22:47 (UTC) ==Rímnastaðall (og annarra kaflaskiptra kvæða)== Nú er Haukur að setja inn Pontus rímur og ég að slá inn Alþingisrímur smátt og smátt. Haukur hefir eina síðu per rímu, en ég hefi til bráðabirgða allt á einum stað. Er rétt að koma sér upp staðli varðandi þetta? Þetta gildir raunar um fleira en rímur, t. d. ef einhver tæki að sér það ógnarverk að pikka inn ''Grettisljóð''. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 10. jan. 2006 kl. 16:08 (UTC) :Til hliðar og hvatningar öðrum má nefna, að það kann að virðast sálarlaust starf að hamra inn texta, sér í lagi, ef maður hefir aldrei lært vélritun. Þetta gildir raunar, a. m. k. hvað mig varðar, um laust mál. En það er nokkuð gefandi að slá inn kveðskap. Maður les þá af meiri athygli það, sem maður hefði hugsanlega farið yfir á hundavaði annars. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 10. jan. 2006 kl. 17:04 (UTC) ::Hver Pontus rímnanna er talsvert lengri en hver Alþingisrímnanna, ekki satt? Nú man ég ekki hvað Alþingisrímurnar eru margar en mér dettur í hug að það væri kannski hægt að setja svona fjórar saman á síðu. Hvernig lýst ykkur á það? [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 10. jan. 2006 kl. 22:37 (UTC) :::Hver Pontus rímna er miklu lengri en hver Alþingisrímnanna. Alþingisrímurnar eru fjórtán, tæpar 100 síður í litlu broti. Ég er að hugsa um að halda áfram að setja þær á sömu síðuna í bili. Það er minnsta verkið að skipta þeim síðan niður. (Fjórtán er reyndar leiðindatala hvað það snertir). En ætti ekki að birtast efnisyfirlit efst á síðunni, ef fyrirsagnir eru afmarkaðar með ==XYZ==? Hvað þarf maður að gera til að fá það fram? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 10. jan. 2006 kl. 23:19 (UTC) ::::Látið sem þið sjáið ekki spurninguna um efnisyfirlit &mdash; þetta er komið. [[Notandi:Io|Io]] 10. jan. 2006 kl. 23:41 (UTC) ==Geta höfunda== Mér finnst eðlilegt að geta höfundar á síðum þar sem texti ljóða er. Ég er með tillögu um hvernig má setja það upp á [[Við fossinn]]. Eins og svo margt annað hérna er þetta fengið frá Þjóðverjunum, t.d. [[:de:Erlkönig]]. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 10. jan. 2006 kl. 22:37 (UTC) :Þetta lítur ágætlega út. Ég bæti þessu við. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 10. jan. 2006 kl. 23:19 (UTC) ==Um bragarhætti== Þetta er Wikiheimild, ekki Wiki-eitthvað-annað, svo að frumsmíðar okkar eiga ekki heima hér. En vilji menn nú setja upp sæmilegt bragfræðiorðasafn með skýringum, háttanöfn og -einkenni o. s. frv. hvar ætti það helzt heima? Líklega á íslenzku Wikipediunni en með tilliti til innihalds Wikiheimildarinnar fyndist mér samt ekki óeðlilegt að lauma hér inn hjálpargrein, þótt það væri tæknilega ekki rétt. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 16:51 (UTC) :Humm. Erfið spurning. Sumt af því gæti átt heima á Wiktionary, annað á Wikipediu. Í heild ætti kannski kennslubók um slíkt heima á Wikibooks. Sennilega ættum við að vera dugleg(ir) að setja hlekki yfir á is.wikipediu, það er t.d. stubbur þar um [http://is.wikipedia.org/wiki/Ferskeytla ferskeytt]. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 11. jan. 2006 kl. 19:25 (UTC) ::Er til íslenzk útgáfa af Wikibooks? Mig dreymir um að hafa á einum stað sem flest um alla hætti, sem fram koma í íslenzkum kveðskap, bæði rímnahætti, forna hætti og þá erlenda hætti, sem fyrir koma. Þetta yrði þó líklega að vera samvinnuverkefni. Rímnahættirnir með öllum afbrigðum eru geysiflókið mál einir og sér. (Og það verður að játast, að hve góð, sem bók allsherjargoðans er, þá þarf maður stundum að geta í eyðurnar). Einnig væri rétt að taka til greiningar þessa háttalykla, sem til eru fyrir fornan kveðskap. (Það getur verið erfitt, a. m. k. hefir mér fundizt það, að átta sig á hvað Snorri er að fara í Háttatali. Þar koma í runu dæmi um sérstaka hætti, en einnig stílbrigði án þess að háttarins sem slíks sé getið.) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 20:25 (UTC) Væri tæk lausn að semja síðu, þar sem einstakir liðir gætu litið út eitthvað á þennan veg? :'''1. Ferskeytt''' :''Hrynjandi'': ::&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; ::&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp; ::&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; ::&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp; :''Sérnafn'': ''Ferskeytt'' :''Dæmi'': ::Fjöll í austri fagurblá ::freista dalabarnsins. ::Ungur fylgir æskuþrá ::upp til jökulhjarnsins. :::<small>Sveinbjörn Beinteinsson</small> Kveðskapurinn væri ekki eftir okkur, og tilfærðar vísur væru annaðhvort eftir höfunda, sem dóu fyrir 1936, eða aðeins ein og ein eftir yngri höfunda. Dæmið hér að ofan flokkast örugglega sem &#132;fair use&#147;, hvað sem það nú heitir annars á íslenzku. Innrím og önnur tilbrigði mætti síðan merkja með feitletrun eða litum. Beztur kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 13. janúar 2006 kl. 18:12 (UTC) Dæmi um tilbrigði gæti verið: :'''1.1 Ferskeytt''' :''Hrynjandi og stílbrögð'': ::&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;<font color=red><b>&#9472;</b></font> &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; ::&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;<font color=blue><b>&#9472;</b></font> &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp; ::&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;<font color=red><b>&#9472;</b></font> &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; ::&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp;<font color=blue><b>&#9472;</b></font> &#8995; &nbsp;&nbsp;&ndash; &#8995; &nbsp;&nbsp; :''Sérnafn'': ''Víxlhent'' :''Dæmi'': ::Vinskap <font color=red><b>mild</b></font>an fyrir fann, ::fagnar <font color=blue><b>gæð</b></font>um beztu. ::Líta <font color=red><b>vild</b></font>i þegninn þann ::þar sem <font color=blue><b>ræð</b></font>ur mestu :::<small>Sveinbjörn Beinteinsson</small> (Og ekki yrði um að ræða, að nota Sveinbjörn eingöngu. Það vill bara þannig til, að ég er með bókin opna fyrir framan mig). Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 13. janúar 2006 kl. 18:38 (UTC) PS: Þið mættuð gjarnan kommentera á þessa hugmynd, félagar, því að '''ef''' þetta þykir tækt, verður eflaust rökræða um niðurröðun, uppsetningu og annað slíkt. Annars ræður konsensus: Ef tveir eru á móti, er tillagan felld með 66,7% atkvæða. :) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 13. janúar 2006 kl. 19:23 (UTC) :Þar eð til er síðan [[Vísur]] mætti e. t. v. setja þetta þar undir, t. d. [[Vísur/Hættir]]. Á kvæðasíðum er svo sem ekkert því til fyrirstöðu að hafa skýringar, hvers eðlis, sem þær annars eru, og á þeirri síðu mætti útlista einkenni háttanna. Hvað segið þið? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 13. janúar 2006 kl. 21:50 (UTC) ::Gerðu bara það sem þú vilt :) það hlýtur að finnast e-r staður fyrir það. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 14. janúar 2006 kl. 00:22 (UTC) :::Þegar um er að ræða svona verk, treysti ég mér ekki til að vera einn í ráðum. Ég þyrfti gagnrýni og leiðréttingar. Þar eð þú (Haukur) ert rímnagaurinn í vorum hóp, þyrfti ég að minnsta kosti að fá álit og svör við vafaatriðum eftir því, sem upp rísa. En þetta gerist tæplega alveg strax. Þótt ekki sé annað er ég ekki nema rétt hálfnaður með Alþingisrímurnar. Cheerio [[Notandi:Io|Io]] 14. janúar 2006 kl. 18:04 (UTC) ==Flokkar (aðallega beint til möppudýrsins)== Hvar sér maður, hvaða flokkar og almennt hvaða samsetningar af &#091;&#091;xxx&#093;&#093; og &#123;&#123;xxx&#125;&#125; eru tiltækar? Ég sá, að þýzka Wikiheimildin gefur m. a. kost á að merkja línunúmer með &#123;&#123;Zeile|x&#125;&#125; og síður með &#123;&#123;Seite|x&#125;&#125;. Ef eitthvað slíkt vantar (sjá t. d. [[http://www.rimur.is/?i=16]], þar sem háttanöfn og erindanúmer eru á spássíu), hvernig ber maður sig að við, ef maður getur það þá yfirleitt, að skapa nýjan flokk eða snið? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 18:31 (UTC) :Til að búa til nýjan flokk eða snið er einfaldast að búa til hlekk á það og vinna svo í honum. Þá meina ég að skrifa eitthvað eins og <nowiki>[[Flokkur:Sonnetur]]</nowiki> á nokkrar síður og þá komast þær sjálfkrafa í flokkinn Sonnetur. Hlekkurinn sem kemur neðst á síðuna verður rauður til að byrja með en þá er einfaldast að vinna bara í honum og skella til dæmis <nowiki>[[Flokkur:Ljóð]]</nowiki> á síðuna Flokkur:Sonnetur . :Svipað, en ekki alveg það sama, er uppi á teningnum varðandi snið. Þú getur einfaldlega bætt <nowiki>{{Síða|5}}</nowiki> einhvers staðar við og þá kemur upp rauður hlekkur á Snið:Síða. Ef þú smellir svo á þann hlekk geturðu svo bætt við því sem þú vilt að birtist í hvert skipti sem <nowiki>{{Síða|5}}</nowiki> er slegið inn. Hjá Þjóðverjunum er þetta &lt;span class="PageNumber" id="Seite_&#123;&#123;&#123;1&#125;&#125;&#125;" style="color:#666666;font-weight:normal;display:inline;margin:0px;padding:0px;clear: both;">&lt;nowiki>&#091;&lt;/nowiki>&#123;&#123;&#123;1&#125;&#125;&#125;&lt;nowiki>&#093;&lt;/nowiki>&lt;/span> . Taktu eftir að í <nowiki>{{Síða|5}}</nowiki> er pípa (|). Það sem kemur á eftir henni er breyta og textann sem er þar getur maður svo sett inn með &#123;&#123;&#123;1&#125;&#125;&#125;. Það er hægt að hafa fleiri en eina breytu og ég held þá séu þær aðskildar með pípu líka. Við getum sett eitthvað svona inn þegar þörfin kallar. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 12. janúar 2006 kl. 12:38 (UTC) ==Býleists möskva bróður list== Eða með öðrum orðum, detta einhverjum í hug ráð til að fanga fleiri virka notendur? Skráðir eru níu, virkir þrír, og þar af er heimildardrottinn vor afsakaður með stjórnarstörfum. Wikiheimildin er jafnmerkt framtak og allt annað undir vængjum Wikipediunnar, og fleiri handa er þörf. Sjálfur er ég í sjúkraleyfi sem stendur, og nota Wikiheimildina til að dreifa huganum, en þar mun koma, að afköstin dvíni. Einhverjar hugmyndir? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 13. janúar 2006 kl. 19:45 (UTC) :Við höfum nú þegar auglýst þetta á is.wikipediu en ekki fengið virka notendur þaðan. Fleiri hugmyndir hef ég eiginlega ekki :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 13. janúar 2006 kl. 21:04 (UTC) ::Við vonum þá, að þeir komi smám saman. Af 300.000 Íslendingum hljóta nokkrir að vera nógu bilaðir. [[Notandi:Io|Io]] 13. janúar 2006 kl. 21:50 (UTC) ==Vísur (enn og aftur)== Ég sýndi [[Páll Vídalín|Páli Vídalín]] þann sóma að setja hann á sérsíðu. Greinin [[Vísur]] er þar með tóm sem stendur. Mér fannst einhvern veginn, að þar ættu helzt heima þeir, sem ekkert er minnisstætt eftir nema ein staka eða tvær. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 13. janúar 2006 kl. 23:48 (UTC) :Fínt. Sammála. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 13. janúar 2006 kl. 23:58 (UTC) ==Íslenskir textar á Netinu== Nú eru nú þegar mjög margir íslenskir textar úr höfundarrétti á Netinu. Í sjálfu sér getum við dælt þeim hérna inn þótt það væri hugsanlega stundum í óþökk þeirra sem fyrst hýstu þá. Ég hef ekki mikinn áhuga á því sem stendur en mig grunar að spurningar um þetta komi fljótt upp ef verkefnið lognast ekki út af. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 13. janúar 2006 kl. 23:58 (UTC) :Þetta hefi ég þegar nýtt mér einu sinni. Ég nennti ekki að slá inn kvæði, sem ég hafði á bók, heldur tók það af Netinu og færði stafsetningu og uppsetningu til þeirrar útgáfu, sem ég hafði í höndum. [[Notandi:Io|Io]] 14. janúar 2006 kl. 18:04 (UTC) :PS Má ekki annars öllum vera sama um, hvað hirt er úr kóngulóarvefjum? Netútgáfan hefir t. d. ekki verið uppfærð síðan 2001, ef ég man rétt. [[Notandi:Io|Io]] 14. janúar 2006 kl. 18:08 (UTC) ::Eftir því sem ég velti því meira fyrir mér finnst mér að við ættum að taka eitthvað af þessu að okkur. Við skulum þó endilega hafa samband við fólk og reyna að hafa það frekar með okkur en á móti. Eigum við að semja Netútgáfunni bréf saman? Við gætum tekið e-n texta frá þeim og sett upp á síðu sem dæmi um hvernig við vildum nota efnið hjá þeim. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 14. janúar 2006 kl. 19:08 (UTC) :::Viltu ekki semja uppkast? Ég fer svo yfir það og leiðrétti, ef eitthvað er. Annars ertu það ritfær, að þú þarft tæplega aðstoð við þetta. Uppsetning á efninu væri meiri höfuðverkur, við þyrftum að koma okkur saman um eitthvert gott, látlaust útlit. (Ég er eindreginn fylgjandi stefnunni &#132;less is more&#147;, þegar að slíku kemur). Annars þyrfti líka að prófarkalesa allt þaðan og ákveða, hvaða stafetningu skuli fylgja, en hún er þar með ýmsum hætti. :::Ég er nú að tína til það, sem mér er tiltækt um rímnahætti og byrja á því að greina aðalhætti þeirra rímna, sem ég hefi undir höndum. Iðunn svaraði mér varðandi Háttatalið og vildi, eins og ég hafði gert ráð fyrir, að það væri á náttborði hvers Íslendings, en rétturinn mun vera í höndum Hörpuútgáfunnar. Næst er að hafa samband við hana, en Iðunn gerði ráð fyrir, að það yrði auðsótt mál. Mér þætti samt, að við ættum að hafa eigið dæmasafn. Háttatalið er fremur óskipulegt og auk þess breytti Sveinbjörn ýmsum orðum, ''bakhent'' heitir ''skárímað'' hjá honum, ''tályklað'' heitir ''aukrímað'' o. s. frv. Einhvers staðar ætti kjarninn að vera dreginn saman með gömlum heitum og nýjum. Varðandi gömlu heitin sannast raunar hið fornkveðna, að víða liggur fiskur undir steini. Í orðabók Blöndals eru iðulega gefin dæmi. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 14. janúar 2006 kl. 19:38 (UTC) :Það væri gaman að geta birt Háttatalið hérna alveg óháð því hvort að við myndum vilja skrifa eitthvað annað um hættina. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 14. janúar 2006 kl. 20:05 (UTC) ::Jájá, það væri gaman enda er bókin góð og gagnleg. Hins vegar þyrftum við, a.m.k. strangt til tekið, ekki einasta að þeir veittu okkur leyfi til að birta hana heldur að þeir veittu ''öllum'' leyfi til að birta hana hvar sem er. Ólíklegt þykir mér að það fengist. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 14. janúar 2006 kl. 20:17 (UTC) :::Þetta er í vinnslu. Mér skildist á Iðunni, að þeim hefði verið veitt sérstakt leyfi, og sé ég ekki, að annað ætti að gilda um okkur. Það fylgdi sögunni, að útgefandinn hefði verið feginn að veita leyfið. Raunar bað Iðunn mig að lesa saman bók og veftexta, og skal ég glaður taka það að mér, ef leyfi fæst. Háttatalið er hins vegar 450 erindi alls og eru þar margar vísur, þar sem afbrigðum slær saman. Þetta stafar væntanlega af þeirri ákvörðun, er Sveinbjörn tók og segir um í formála: ''Ég tók alla þá hætti, sem ég veit að hafa verið ortar undir heilar rímur, en engan hátt það dýran, að ekki mætti yrkja heila rímu við hann''. Það, sem ég hefði helzt í huga, væri að taka saman vísnasafn, þar sem aðeins kæmi fyrir eitt stílbragð í vísu hverri, að svo miklu leyti, sem það er hægt. Það yrði líklega öllu styttra en Háttatalið. Þar eð þetta yrði vísnasafn eftir aðra, ætti það heima í Wikiheimildinni, og það er að því er bezt ég veit, fullkomlega í samræmi við stefnu Wikiheimilda að setja skýringar eða orðasöfn með, þar sem það á við. Sjá annars hér fyrir ofan um eina (en alls ekki ''hina einu'') hugmynd um framsetningu. Mér finnst a. m. k. sjálfsagt að nota liti til skýringar, fyrst Netið býður nú upp á það. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 14. janúar 2006 kl. 20:32 (UTC) ::::Æi, ég gleymdi því, að þú átt við Wikileyfið. Anzans. Jæja, við sjáum, hvað setur. [[Notandi:Io|Io]] 14. janúar 2006 kl. 20:33 (UTC) ==Prófarkalestur== Nú hef ég prófarkalesið fyrstu þrjár rímurnar í Pontusi með því að bera textann sem ég hafði slegið inn við bókina. Það er forvitnilegt að sjá hvernig villur maður gerir í innslætti. Algengasta villan mín er að sleppa kommu en annars virðist hvað sem er geta gerst. [http://is.wikisource.org/w/index.php?title=Pontus_r%C3%ADmur/1._r%C3%ADma&diff=72&oldid=57] [http://is.wikisource.org/w/index.php?title=Pontus_r%C3%ADmur/2._r%C3%ADma&diff=285&oldid=78] [http://is.wikisource.org/w/index.php?title=Pontus_r%C3%ADmur/3._r%C3%ADma&diff=298&oldid=293] - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 14. janúar 2006 kl. 15:09 (UTC) ==Björn Karel og Helgi Sigurðsson== Hvað má segja mér um ''Safn til bragfræði íslenzkra rímna'' eftir Helga Sigurðsson og ''Rímur fyrir 1600'' eftir Björn Karel Þórólfsson? Seinni bókina gæti ég '''hugsanlega''' fengið lánaða (þetta er ein þeirra bóka, sem mönnum er sárt um), en hina fyrri hefi ég hvergi séð, og er mér þó sagt, að hún hafi verið gefin út oftar en einu sinni. Eru þær þess virði að leggja í langa leit? Tekið skal fram, að ég hefi í hvorugri blaðað. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 00:10 (UTC) :Hmm, ég get nú ekkert sagt neitt nema mjög almennt um þetta. Mig grunar að þessar bækur séu báðar mjög áhugaverðar og eftir því sem bækur verða illfáanlegri, þeim mun meiri ástæða er til að koma þeim fyrir á góðum stað sem er mörgum aðgengilegur. Hér verður þó að gæta að því að þó að ''Rímur fyrir 1600'' sé 70 ára gömul bók þá lifði Björn Karel í 40 ár eftir útgáfu hennar þannig að það eru 40 ár þangað til höfundarréttur hans rennur út. Á meðan ég var að renna yfir lögin tók ég líka eftir því að það er höfundarréttur á höfundalausum verkum í 70 ár eftir birtingu þeirra. Þetta eru greinilega talsvert ströng lög. Kveðja, [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 15. janúar 2006 kl. 10:52 (UTC) ::Þetta eru hræðilega erfið lög. Við verðum sennilega allir komnir undir græna torfu þegar Laxness rennur úr höfundarrétti. Það sem ég er að treysta á með Pontus rímur er ákvæðið um 25 ára rétt á gömlu dóti eftir aðra sem maður verður fyrstur til að gefa út. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 15. janúar 2006 kl. 11:04 (UTC) :::Þetta er gott ákvæði. Ég skil það þá þannig að að svo miklu leyti sem Björn Karel gerir það sem hann segir, þ.e. skrifar rímur sem urðu til fyrir 1600 upp úr handritum, þá eigi hann 25 ára verndarrétt en hann sé löngu runninn út. Nú hef ég ekki séð bókina en það gæti verið eitthvað annað í henni sem nýtur ennþá verndar. Ég man til dæmis að rímnafélagið var oft með langar ritgerðir um rímurnar fremst í bókunum sínum og þessar ritgerðir njóta væntanlega ennþá verndar. Kveðja, [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 15. janúar 2006 kl. 11:23 (UTC) ::::Þetta er einmitt minn skilningur. Hins vegar grunar mig að sjaldan reyni á þetta ákvæði og að fáir hafi nýtt sér það. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 15. janúar 2006 kl. 11:53 (UTC) :::::Eiginlega bar ég upp spurninguna af persónulegum ástæðu, þótt mig hafi grunað að Helgi væri útrunninn. En umræðurnar eru gagnlegar. Ég vissi t. d. ekki af þessu 25 ára ákvæði. Mig langaði eingungis að fá skoðun á því, hvort mikið væri leggjandi á sig fyrir þær, þar eð áhugi á rímnaháttum er vaknaður aftur. (Hann hefir alltaf blundað í mér og skotið upp kollinum við og við). Og Wikisource nyti að sjálfsögðu góðs af á einn hátt eða annan. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 13:35 (UTC) ==Drög að bréfi== Kæru Netútgáfumenn! Árum saman hafa þeir sem læsir eru á íslensku notið góðs af textum sem þið hafið gert aðgengilega á Netinu. Er það vel. Nú hefur verið hleypt af stokkunum nýju verkefni með svipuðu markmiði; Wikiheimild. Það er alfarið mannað af áhugamönnum og sjálfboðaliðum og getur hver sem er tekið þátt. Verkefnið er hýst af Wikimedia-stofnuninni sem gefur m.a. út Wikipediu, opið alfræðirit á ýmsum tungumálum. Þátttakendur í Wikiheimild hafa sem stendur mestan áhuga á að gera texta aðgengilega sem áður hafa verið vanræktir. Margir hafa áður unnið gott starf í að gera íslenskum fornbókmenntum skil og má lesa Eddukvæði og Íslendinga sögur á Netinu í ýmsum útgáfum. Minna er hins vegar til af seinni tíma kveðskap og eftir því sem við komumst næst erum við fyrstir til að birta rímur á Netinu. Riðið er á vaðið með Pontus rímum og Alþingisrímum og hér má sjá það sem komið er: *http://is.wikisource.org/wiki/Pontus_r%C3%ADmur *http://is.wikisource.org/wiki/Al%C3%BEingisr%C3%ADmur Wikiheimild birtir aðeins verk sem eru laus undan höfundarrétti. Öllum er því frjálst að taka efni þaðan og endurbirta hvar sem er. Til þess er enda leikurinn gerður. Systurverkefni Wikiheimildar á öðrum tungumálum hafa einnig tekið texta sem þegar eru á Netinu og sett upp á sinn hátt. Þetta er meðal annars gert til að gera þau aðgengilegri fyrir önnur Wikimedia-verkefni. Við veltum nú fyrir okkur hvort við ættum að fara sömu leið og væri þá Netútgáfan ein möguleg textalind. Sem sýnidæmi höfum við tekið Söguna af Heljarslóðarorrustu af ykkar síðum og sett upp hjá okkur. Heimildar er að sjálfsögðu getið. http://is.wikisource.org/wiki/Sagan_af_Heljarsl%C3%B3%C3%B0arorrustu Gaman væri að heyra frá ykkur. Fyrir hönd Wikiheimildar, Stefán Ingi Valdimarsson Haukur Þorgeirsson :Þetta líst mér vel á. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 15. janúar 2006 kl. 15:50 (UTC) ::Eigum við að spyrja þá að einhverju tilteknara? Breytið þessu svo endilega eins og þið viljið, ég móðgast ekki. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 15. janúar 2006 kl. 15:53 (UTC) :::Mér sýnist þetta prýðilegt, eins og er. [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 15:58 (UTC) ==Samfélagsgátt== Fer ekki að verða tímabært að flytja þessa síðu yfir á spjallsíðu gáttarinnar? Hugsanlega fælir það menn frá, þegar þeir skoða Wikiheimildina í fyrsta sinn, að rekast á þriggja manna tal í stað þess, sem þeir eiga að venjast frá öðrum Wikiframtökum. Samfélagsgáttin sjálf yrði trúlega nokkuð eyðileg eftir, en ég held að það sé þó betra. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 15:58 (UTC) :Sammála. Það er líka þægilegra að vera á spjallsíðu því að þá er hægt að ýta á plús-takkann til að bæta við nýrri umræðu. Ég tilnefni möppudýrið í verkið :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 15. janúar 2006 kl. 16:01 (UTC) ::Ég styð þá tilnefningu. Það skal viðurkennast, að núverandi fjöldi virkra þátttakenda er afar þægilegur til að ná samkomulagi. Ef Wikiheimildin þróast, eins og við vonum, munum við eflaust minnast þessa fyrsta skeiðs með tárin í augunum. :) En eigum við ekki að taka upp virðulegri titil á Stefán. Mér finnst ''möppudýr'' ekki alveg hæfa alvaldi vorum, né óeigingjörnu starfi hans? Nema hann kjósi það sjálfur, að sjálfsögðu. :) Beztu kveðjur ::Whoops, gleymdi að skrifa undir. [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 16:14 (UTC) Spjall:Visur 33 65 2006-01-07T01:31:38Z Stefán Ingi 2 Spjall:Visur færð á Spjall:Vísur #tilvísun [[Spjall:Vísur]] Notandi:Jóna Þórunn 34 68 2006-01-07T13:18:51Z Jóna Þórunn 7 '''Jóna Þórunn''' stundar mest íslensku Wikipedia. Notandi:Dovi 35 69 2006-01-07T23:09:50Z 80.178.169.35 <center> '''Please contact me in English or Hebrew''' | '''נא ליצור קשר באנגלית או בעברית'''<br> '''[[:en:User talk:Dovi|EN:]]''' | '''[[:he:שיחת משתמש:Dovi|HE:]]''' </center> [[en:User:Dovi]] [[he:משתמש:Dovi]] Hannes Hafstein 36 605 2006-02-02T21:04:14Z Io 6 ==Verk== *[[Benedikt Sveinsson]] *[[Skarphéðinn í brennunni]] *[[Þerriblaðsvísur]] [[Flokkur:Höfundar]] Þerriblaðsvísur 37 132 2006-01-09T17:55:29Z Stefán Ingi 2 flokkur Ljóð ''Tíminn'' hafði það að jólagetraun árið 1988 að ráða í, hverja Hannes Hafstein væri að stæla í Þerriblaðsvísum sínum. Baldur Steingrímsson sendi lausn, er var birt skömmu eftir áramót. Skýringarnar eru hans, þó ekki alltaf orðréttar. {| | :'''Þerriblaðsvísur''' | :'''Ráðningar''' |- | :'''I''' | :'''I''' |- | | :Vísan er ort undir nýhenduhætti Sigurðar Breiðfjörðs og með hliðsjón af vísunni: |- | :Blaðið góða, heyr mín hljóð, :hygg á fregnir kvæða mínar, :minna ljóða blessað blóð :blætt hefur gegnum æðar þínar. | :Dagsins runnu djásnin góð :dýr um hallir vinda, :morgunsunnu blessað blóð :blæddi um fjallatinda. |- | :'''II''' | :'''II''' |- | | :Úr ''Sæmundi Hólm'' eftir Bjarna Thorarensen: |- | :Því var þerriblað :í þegna heimi :oft í eld hrakið :að entu starfi, :að það aldregi, :sem önnur blöð, :dugði til kamars &#150; :né kramarhúsa. | :Þá var Sæmundur, :á sinni jarðreisu, :oft í urð hrakinn :út úr götu, :að hann batt eigi :bagga sína :sömu hnútum :og samferðamenn. |- | :'''III''' | :'''III''' |- | | :Úr ''Dalvísu'' Jónasar Hallgrímssonar: |- | :Þurrkutetur, þægðarblað, :þú, sem ástarklessur drekkur. :Ljúft þú unir þér við það, :þurrkutetur, gljúpa blað. :Hverfur þér að hjartastað :hver einn lítill pennaflekkur, :þurrkutetur, þægðarblað, :þú, sem ástarklessur drekkur. | :Fífilbrekka, gróin grund, :grösug hlíð með berjalautum, :flóatetur, fífusund, :fífilbrekka, smáragrund, :yður hjá eg alla stund :uni best í sæld og þrautum, :fífilbrekka, gróin grund, :grösug hlíð með berjalautum. |- | :'''IV''' | :'''IV''' |- | | :Bólu-Hjálmar, ''Ritsafn 2'' bls. 161: |- | :Hvar, sem hnígur hortittur, :hlussum mígur ritvargur, :brátt upp sýgur blekdrekkur :bull, sem lýgur mannhundur. | :Byggðir smýgur blóðþyrstur :brauð út lýgur mannhundur, :loks þó hnígur hordauður, :hans á mígur leiði hvur. |- | :'''V''' | :'''V''' |- | | :Úr ''Rúnaslag'' Gríms Thomsens: |- | :Síðasti slagurinn er hann sló &#150; :slettist á blaðið klessa. :En með blaðinu þerri þó :þurrkaði 'ann vætu þessa. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;Rennvotar þerrar það rúnar. | :Fyrsti slagurinn er hún sló, :strengirnir fagurt gjalla, :hestar og fé í heiði og skóg :högunum sinntu valla. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;Rammar slær hún rúnar. |- | :'''VI''' | :'''VI''' |- | | :Bein fyrirmynd er ekki tiltæk, en bláfugl er yrkisefni Benedikts Gröndals og himinljósaleiftur í hans stíl. |- | :Á himinskýjum skáldsins andi flaug :sem skrýtinn bláfugl eða apótek, :og himinljósaleiftur í sig saug :líkt eins og þerripappír drekkur blek. | |- | :'''VII''' | :'''VII''' |- | | :Fyrirmynd fann Baldur ekki, hvorki hjá Páli Ólafssyni né Kristjáni fjallaskáldi, sem einnig þótti koma til greina. |- | :Þerripappír þóknast mér :því hann drekkur, eins og ég. :Blekaður því hann einatt er. :Allt er þetta' á sama veg. | |- | :'''VIII''' | :'''VIII''' |- | | :Úr ''Ljóðmælum'' Gísla Brynjúlfssonar, bls. 2: |- | :Þerripappír, satt eg segi, :sýgur, frá ég, ár og síð. :Meir þó bergði Boðnar legi :''Bragi gamli'' á fornri tíð. | :Skáldið ástar, satt eg segi, :sem að enginn jafnast við, :endurrisið á þeim degi, :er menn skildu Sónar klið. |- | :'''IX''' | :'''IX''' |- | | :Hér mun Steingrímur Thorsteinsson hafður í huga, en beina fyrirmynd fann Baldur ekki. |- | :Einn þerripappír, gljúpur, grár, :hann gerir þurrt, ef bleki er slett. :Svo þerrar Drottinn tállaust tár :og tekur burtu syndablett. | |- | :'''X''' | :'''X''' |- | | :Þennan hátt notar Matthías Jochumsson mjög lítið. Hliðstæðu má þó ef til vill telja í kvæðinu ''Varast varg ala'': |- | :Pappír pettaði :penninn flughraði, :hljóp of hugstaði :hratt á blekvaði. :En í óðhlaði :ei varð stórskaði, :því ég þurrkaði :á þerriblaði. | :Varast varg ala, :vitrum flátt tala, :margt við mey hjala, :munargirnd svala, :egna ungs kala, :annars grip fala, :hæða hróp kvala, :hundlaus fé smala. |- | | :Svo og: |- | | :Vant er gull græða, :granna mál þræða, :hruman þul hæða, :húsgang hvern fæða, :aðra um illt fræða, :upp úr sjó slæða, :hest sinn margmæða, :meta verð kvæða. |- | :'''XI''' | :'''XI''' |- | | :Úr ''Biblíuljóðum'' Valdimars Briems: |- | :&#132;Ég á blaðið&#147;. &#132;Sei, sei, sei&#147;. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&#132;Svei mér þá". :&#132;Víst á ég það&#147;. &#132;Nei, nei, nei&#147;. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&#132;Nei&#147;. &#132;Jú&#147;. &#132;Á&#147;. :Þannig rifust þegnar tveir :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;um þerriblað, :brýnt því þurftu báðir þeir :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;að brúka það. | :&#132;Ég á barnið&#147;. &#132;Sei, sei, sei&#147;. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&#132;Svei mér þá". :&#132;Víst á ég það&#147;. &#132;Nei, nei, nei&#147;. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&#132;Nei&#147;. &#132;Jú&#147;. &#132;Á?&#147;. :Þannig háðu þernurnar :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;þessa hríð; :Báðar lengi þrættu þar. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Þvílíkt stríð! |- | :'''XII''' | :'''XII''' |- | | :Úr ''Áfram'' eftir Jón Ólafsson: |- | :Vér skulum ei æðrast, þótt eilítið blek, :eða annað sumt gefi á bátinn. :Nei, ég ráð sé við því, ég mitt þerriblað tek :og þurrka það upp. Það er mátinn. | :Vér skulum ei æðrast, þótt inn komi sjór, :þó að endur og sinn gefi á bátinn. :Nei, að halda sitt strik, vera í hættunni stór :og horfa ekki um öxl &#150; það er mátinn. |- | :'''XIII''' | :'''XIII''' |- | | :Úr ''Byl'' eftir Einar Kvaran: |- | :Það tekur svo ákaft en öfugt við :því orði', er á pappírinn festist, :og erfi drekkur að íslenskum sið :þess alls, sem var blautt og klesstist. | :Hann sendist áfram og syngur við. :Það svellur und fótum hans engið. :Hann drekkur nú erfi að íslenskum sið :þess alls, sem í dauðann er gengið. |- | :'''XIV''' | :'''XIV''' |- | | :Úr ''Undir Kaldadal'' eftir Hannes sjálfan: |- | :Ég vildi óska', að það ylti nú blek :í ærlegum straumi yfir blaðið hjá mér, :svo ég gæti sýnt, hve mín framkvæmd er frek :og fádæma gott mitt þerriblað er. | :Ég vildi óska, að það yrði nú regn :eða þá bylur á Kaldadal, :og ærlegur kaldsvali okkur í gegn :ofan úr háreistum jöklasal. |- | :'''XV''' | :'''XV''' |- | | :Sjá annan hluta ''Aldamóta'' Einars Benediktssonar. |- | :Það ber við tíðum hjá lenskum lýð, :að letragjörðin vill þorna síð. :Þerriblöð hafa því hlutverk að inna :ef höfð eru rétt, verja klessu og blett. :Og einatt úr huganum hugsjón má detta, :ef hægt er ei blaðinu strax við að fletta :og áfram halda og skrifa í skyndi :þá skáldafjörið er best í lyndi. :Vor fátæka þjóð má við minna, :en missa hugsjónir skáldanna sinna. | |- | :'''XVI''' | :'''XVI''' |- | | :Úr ''Rask'' eftir Þorstein Erlingsson: |- | :Frá Englum og Þjóðverjum gæfan oss gaf :hin gagndræpu blöðin, sem þerra. :Það blek, sem þau leirburði uppsugu af, :það er ekki smáræði, herra. :Sem Danskurinn útsýgur íslenska þjóð :og andann þurrkar upp trúin, :sem ígla sýgur upp sjúks manns blóð, :svo sjúga þau. &#150; Nú er ég búinn. | :Því fátt er frá Dönum, sem gæfan oss gaf, :og glöggt er það enn, hvað þeir vilja. :Það blóð, sem þeir þjóð vorri út sugu af, :það orkar ei tíðin að hylja. :Svo tókst þeim að meiða' hana meðan hún svaf :og mjög vel að hnupla og dylja; :og greiðlega rit vor þeir ginntu um haf &#150; :það gengur allt lakar að skilja. |} ::Hannes Hafstein: ''Ljóðabók'', 1925 og úrklippa úr ''Tímanum'', ársbyrjun 1989. [[Flokkur:Ljóð]] Pontus rímur/2. ríma 38 576 2006-01-31T09:19:37Z Stefán Ingi 2 /* II RÍMA */ ==II RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Samhent''' :''1. Enn fer eg með annan slag :''upp að byrja þennan dag, :''styðja á fætur fallinn brag :''og finna nýrra óðar lag. :''2. Hér fer eg með kvæði kátt :''að kynna yður á nýjan hátt, :''so þér mættuð sjálfir brátt :''sannar dygðir iðka þrátt. :''3. Lít með innri augum á :''og eyrum heyr eg greini frá; :''meðan list að lærir þá :''langt eyrindi að þeim ná. :''4. Þó eg segi sinni mitt, :''so vil eg allir gefi það kvitt, :''reiðist ei þó raunar hitt, :''að ræði fólk um álit sitt. :''5. Það er ei hofmenn hugsast mér, :''þó hispri þeir í klæðum sér; :''og ei sá heldur með auðinn fer :''og alla dýrð, sem heimurinn lér. :''6. Tveir eru menn í hvörjum hér; :''heilög skrift það greinir mér; :''ytri bæði og innri er, :''eflaust geym í minni þér. :''7. Klæð þinn ytra og innra mann :''öllum dygðum á minn sann; :''þá mun þykjast heppinn hann, :''hvör sá maður þig prísa kann. :''8. Læri hvör að sigra sig; :''son minn, viltú heyra mig; :''ráð er bezt þú þekkir þig; :''það er íþrótt prýðilig. :''9. Sjálfs þíns blíða blekkja kann; :''bróðir, hugsa prettinn þann; :''hræsnin aldri heiður vann; :''hvörn guð þekkir lifandi mann. :''10. Oft er í ljósi eyrir sá, :''sem undir snjónum fólginn lá, :''til lítils kemur á sjónum sjá :''að setja hús eður vindi á. :''11. Allar dygðir andinn gaf; :''ei kann heimurinn segja af; :''þessar sömu í hirzlu haf, :''so hræsnin dragi ekki í kaf. :''12. Þann eg held nú mestan mann, :''sem mótgang heimsins líða vann; :''sárar girndir ei sigra þann :''í sorg og gleði sér hegða kann. :''13. Hann sem er glaður hvörninn snýst, :''með hófi tekur allt, sem býðst, :''lærir sig að sigra fyrst, :''af sorgum heimsins aldri lýst. :''14. Þar með fróður að forðast vél :''og forsjá kunni hjartans þel, :''alla smán að umber vel; :''eg þann rétta styrkinn tel. :''15. Falinn stendur, fátækur ríkur, :''fríður, ljótur reiknast slíkur; :''kvalinn, sæll og kóngum líkur, :''klæddur pelli, þó beri flíkur. :''16. Fanginn laus, en lifir deyddur; :''lastaður prísast, ríkur sneyddur; :''veraldligur allur eyddur :''yfirvinnur píslum neyddur. :''17. Líkaminn þá fallinn fraus, :''fékk sér sálin varmað hús; :''þá ytri er fanginn, innri laus, :''allra bezta frelsi kaus. :''18. Þá hold er sterkt, en sálin sjúk, :''sínum verður að hlýða búk, :''þá er ekki þrælkan mjúk, :''þola má hans vald og brúk. :''19. Þá má kallast sálin sæl, :''sér á hún fyrir líkam þræl, :''skipar honum djörf og dæl :''dygða veginn aftur á hæl. :''20. Hugsa um það held eg skárr :''hvörn einn daginn síð og ár, :''jafnan hvar þú gengur og gár, :''gröf fyrir þínum fótum stár. :''21. Valtur heimur virðist mér; :''veit það einn sá reynir gjör; :''elskum guð um allt fram vér; :''ekkert vissara en dauðinn er. :''22. Annað birti eg öllum spil, :''þó á því kunni lítil skil; :''þeim mun heldur vera í vil :''eg víki aftur sögunnar til. :23. Þegar að sólin harmi hratt, :hryggð af öllum skepnum datt, :lifandi dýrin léku glatt, :laufið út á blómi spratt. :24. Svo er varið sögunni hér; :segja skal, hvör háttur er, :hvörsu Pontus hegðar sér :hjá heiðnum þjóðum sem honum ber. :25. Hann af öllum börnum bar, :blíður í nauðum staddur var; :af heiðnum neyddur höndum þar, :hæverskt greiddi kóngi svar. :26. Kóngur býður börnum þá :að birta sínu slekti frá, :og hvörja iðju höfðu há, :er herramönnum þéntu hjá. :27. „Erum fátækrar ættar vér.“ :einn þá Pontus kóngi tér, :„ól oss Tíbúrt öll upp hér :fyrir einn guð, so þér skiljið gjör. :28. Vér fæddum hunda og hauka hans, :herra kóngur, og annan fans :eftir sið hér innan lands, :einninn boði stjórnarans.“ :29. „Á yðrum klæðum og ásján má :annað snið,“ kvað kóngur, „sjá; :eg ætla hitt, sem enn skal tjá, :að ættuð sé stórum herrum frá. :30. Eg vil bjóða börnum nú :beint að láta af sinni trú; :ef ekki dugir upptekt sú, :á annan veg skal ráði snú. :31. Takið trú á Machúmet; :mun það skást, eg þar til get; :þetta boð eg börnum set.“ :Blíð þau fyrir sér standa lét. :32. „Fanga munuð fremd af mér, :ef fögnuð þennan kjósi þér; :annars dauðann yður eg sver; :er þá keypt að öllu verr. :33. Annars hagur er orðinn hrelldur; :er sá heimskur slíku veldur; :veljið, hvort þér viljið heldur; :að vísu yðar makinn geldur.“ :34. Enn réð Pontus anza þá: :„Aldri göngum vér trúnni frá; :í yðar valdi er sem má :oss að leggja dauðann á.“ :35. „Illa mun ganga á minn sann :fyrir átrú ranga,“ sagði hann; :„þér skuluð fanga fullvel þann, :sem fæsta langa eftir kann.“ :36. Riddari einn var kóngi kær, :kvöld og morgna gekk honum nær; :Patríces, það vitum vær, :var hans nafn; sá lukku fær. :37. Hann nam trúa á helgan Krist :heimugliga, með allri list, :af heiðnum neyddur harðri vist; :hafði fyrir það einörð misst. :38. Gekk fyrir kóng og gæfu bað, :gerir so haga orðum að: :„Náðugi herra, heyrið það, :hvað eg til legg í annan stað. :39. Ef yðar þætti æðstri náð :eins og mér um þetta ráð, :hef eg að því gjörla gáð; :gjörist að heyra þörfin bráð. :40. Eg vil taka börnin blíð :beint með mér á þessari tíð, :undirvísa árla, síð, :ef yðar trú þeim kennist fríð. :41. Ef það tekst á öngan veg, :annað ráð skal sjá til eg; :séu þau í þessu treg, :þá tvímæli allt af dreg. :42. Þau skulu ekki gjöra oss grand :né ganga lífs um nokkurt land; :eg skal þeim hefna harðri hand, :heiti eg því með tryggða band. :43. Eg skal fyrir þeim eitthvað sjá; :aldri skulu þau lífi ná.“ :Pródus kvað við kærligt já; :kóngi síðan gengu frá. :44. Pontus og so öll börn smá :óvænt þótti horfast á, :ekki meintu annað þá :en þau mundu dauðann fá. :45. Allsvaldandi einn guð er, :um aldir sína miskunn lér, :hjálpar þeim í hörmung fer, :af himnum þeirra ánauð sér. :46. Riddarinn leiddi börnin brátt :beint með sér í húsið smátt, :gjörði að hóta grimmu þrátt, :ef gleymdu ei sínum tekna hátt. :47. Anza börnin öll á mót: :„Ei vér hræðunst þvílík hót; :vér tökum ei veika makt í mót; :Machúmets trú er yfrið ljót.“ :48. Riddarinn fann þau full með dygð, :föst í trú fyrir utan blygð; :þar af fékk hann fagra frygð :og fagnar þeim án allri styggð. :49. Blíður spurði börnin þá, :hvört borðað hefðu nokkrum hjá; :honum hið sanna hermdu frá, :að hungur liðu um dagana þrjá. :50. Drykk og fæðu gaf þeim greitt; :guðsbörn ekki vantar neitt; :er þeim nú með öllu veitt, :sem eftir kann að verða beitt. :51. Börnin ræða beint um það, :hvört bera skuli sig fæðu að: :„Oss á að deyða öll í stað.“ :En þau Pontus þegja bað. :52. Hann huggar þau og hermir þá: :„Hjartans vinir, lítið á.“ :Kvað í herrans höndum stá :að hjálpa písl og dauða frá. :53. „Vér vitum það, að einn guð er :almáttugan játa ber; :hann vora neyð og vanmátt sér; :verum glaðir, hvað sem sker!“ :54. Hrópa þá með hárri raust :af hjarta og munni efalaust, :báðu guð með blíðri raust :börnum sínum veita traust. :55. Riddara þóknast, rétt eg tel, :ræða Ponto yfrið vel, :baðst þá fyrir með blíðu þel, :að börnin sláist ekki í hel. :56. Frá þeim víkur geysigreitt :gengur að sjó með fólk ei neitt; :en ef fleira verður veitt, :vænt hann keypti skipkorn eitt. :57. Bjó til skip og bera lét fljótt :bjór og vín á þeirri nótt, :um sig hafði heldur hljótt, :honum var ei með öllu rótt. :58. Byr var nógur, en bilar ei rá; :bjó til skip sem fljótast má, :mat og drykk um mánuði þrjá; :mun þeim endast kostur sá. :59. Í sínu valdi hafði hann :heldur gamlan kristinn mann :dagliga þenkja á dauðann vann, :drottin lofa tíðum kann. :60. Honum í hendur börnin blíð :bráðliga fékk á þeirri tíð, :áminnandi árla og síð :ekki dvelja langa hríð. :61. Leggja bauð í leyni eitt, :lét þeim allt í hendur greitt; :hamingju guð þá hefur þeim veitt, :á haf út komust yfrið breitt. :62. Skipmann tók sér eina ár :og fyrir börnin þessi gár, :er nú glaður, en ekki fár; :efni í góðan punkt að stár. :63. Ungi Pontus anzar þá :í annað sinn sem heyra má: :„Góði vin, vér gjörum tjá :guði lof þú ert oss hjá. :64. Göfgum hans guðligu náð :góða forsjá hefur oss tjáð; :vort allt biðjum hann vernda ráð; :vera mun til þess þörfin bráð. :65. Fær oss rétt í Flandern þú, :til Frakka ríkis ella snú; :það væri gæfa guðlig nú, :góð ef tækist ætlan sú.“ :66. Þessu játar skipmann skjótt, :skipar þeim gleðjast öllum fljótt: :„Vér höfum mat og vista gnótt, :vor mun ætlan ganga ótt.“ :67. Eðli Pontus heyrði hann, :hvað þar talar hinn gamli mann; :hjartað gleði og fögnuð fann; :fyrir þá náð hann drottni ann. :68. Biður þau falla á bæði hné, :blessuðum guði þakkir té; :honum um aldir heiður sé, :af hvörs manns tungu lofið ske. :69. Barnið hvört með blíðu geð :biðja þanninn fyrir sér réð, :væri guðs það vilja með :að vernda oss sá náð fær téð. :70. Síðan allt að settu traust :á sannan drottin efalaust, :sungu lof með sætri raust, :af sorgum öllum gjörðust hraust. :71. Pontus sigldi af sagðri hafn, :sjónar lét hann fljúga hrafn; :honum er engi að heiðri jafn, :hefur alltíð varandi nafn. :72. Vindur landi veik þeim frá, :veðrið stóð í seglin há, :ýta hlaut þeim aldan blá :undan landi, fram á sjá. :73. Sinna feðra firrast dyr, :fjölgar nauð og allan styr, :staðir og lönd að stóru kyrr, :steytti þau frá landi byr. :74. Látum mæta sigla um sjá, :sátu að gæta stjórnar þá; :káta vætir glýjan grá; :gátu bæti hvör sem má. :75. Allir virða efnið mitt, :orðgnótt stirða, en prísa sitt; :ei mun eg hirða um þann kvitt, :öngra byrða leita vítt. :76. Ef elska sjálfs að er í för, :ei fæ eg á dómi kjör; :sína fordild sækir hvör; :svo eru flestra bræðra pör. :77. Vegsemd önga virðing ber; :vanþökk heimur í staðinn tér; :grandvarliga gæt að þér; :guð himnanna allt að sér. :78. Líður á nátt, en lauka gátt :lætur dátt til sængur brátt; :lykta eg þátt á þennan hátt :þiggja mátt og gjör þér kátt. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|1. ríma|2. ríma|3. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur verið prófarkalesin.'' ''Á eftir fjórðu vísu vantar punkt í útgáfunni og er það leiðrétt hér.'' Notandaspjall:Spacebirdy 39 84 2006-01-08T17:22:41Z Spacebirdy 8 <div style="background-color:#ddddFF" align="center"> [http://is.wiktionary.org/w/index.php?title=Notandaspjall:Spacebirdy&action=edit&section=new Nýtt spjall] </div> <div class="plainlinks" style="border:1px solid #638C9C;background-color:#fffff3;padding:2px;"> '''Please post messages only here:''' *[http://is.wiktionary.org/wiki/Notandaspjall:Spacebirdy is.Wiktionary: Spacebirdy spjall] or here: *[http://de.wiktionary.org/wiki/Benutzer_Diskussion:Spacebirdy de.Wiktionary: Spacebirdy spjall] </div> <div style="border:1px solid #638C9C;background-color:#fffff6;padding:2px;"> You can also reach me on IRC: [irc://chat.freenode.net/wiktionary #wiktionary], [irc://chat.freenode.net/is.wiktionary #is.wiktionary] and [irc://chat.freenode.net/is.wikipedia #is.wikipedia]<br> </div> <!------------------------------------------------------------------------------------------------> Notandi:Spacebirdy/monobook.js 40 86 2006-01-08T17:23:59Z Spacebirdy 8 document.write('<SCRIPT SRC="http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Spacebirdy/monobook.js&action=raw&ctype=text/javascript"><\/SCRIPT>'); Illugadrápa 41 629 2006-02-03T16:50:58Z Io 6 eftir [[Stephan G. Stephansson]] :'''I.''' :Gjálpandi bárurnar gljáðu af deginum, :glampaði dagsbrúnin austur á leginum. :Stórveðra hrollur var enn þá í öldunum, :ypptu við klettana bláhvítum földunum. :Drangey var risin úr rokinu og grímunni, :rétti upp Heiðnaberg hvassbrýnt að skímunni. :Drangana hillti upp úr hafsjónum flæðandi, :hríðin var slotuð og stormurinn æðandi. :Árgeislinn fyrsti um Tindastól tindraði, :tindurinn efsti á húminu sindraði. :Hvítnaði rökkrið í rof fyrir löndunum, :Reykjaströnd grilltist með sæbröttu ströndunum. :Náttskuggafyllurnar fjarlægðust dvínandi, :fjörðurinn opnaðist breiður og skínandi, :suður til heiða frá sæbotni skáhöllum &mdash; :sólheimur ljómandi varðaður bláfjöllum. :'''II.''' :Þaklausa skálanum skautaði lýsingin, :skuggaleg var þó og óvistleg hýsingin: :Grettir í fletinu fallinn og örendur, :fimm lágu andvana spellvirkja gjörendur. :Kurluðu búkarnir bærðust og titruðu, :blóðpollar storknir á gólfinu sytruðu, :lágu sem hráviði hrunið í drífunum :hrækasir skornar og leifar af hlífunum. :Þorbjörn um skáladyr lágar út létti sér, :leiddi út Illuga fangaðan eftir sér, :hraustasta drenginn í tápsflokki tvítugra, :tvígildi sérhverra miðlungi þrítugra. :Útlægan frænda sinn aðstoða vildi hann, :aleinn í sektina bróðurnum fylgdi hann. :Hagsmun á sjálfhlífnis verðlagsskrá valdi ekki :viljinn hans ungi og kostnaðinn taldi ekki. :Næturlangt varðist hann varglyndu fjöndunum, :vörnin sú krappa var torleyst af höndunum: :Hjó frá sér brandinum bitrum og skýfandi, :bróðurins herðum með skildinum hlífandi. :Háði við ofurlið orustu stríðustu :andartök Grettis að verja til síðustu. :Varð ekki særður né sóttur með skjómanum, :sigraður loksins í skjaldborgar drómanum. :Grettir var hniginn og unninn og andaður, :ákafi sjálfs hans á liðsmun var strandaður. :Hann, sem til síðasta og sárasta dugaði, :sjálfur var rór, þó að ofraunin bugaði. :Glottandi á þá, sem í herkví hann hringuðu, :horfði, á meðan um örlög hans þinguðu. :Lokið var starfinu, stríðinu, raununum! :Stóð hann þar feimulaus, beið eftir laununum. :Loks mælti Þorbjörn svo: &#132;Eið þinn og efndirnar, :Illugi, þigg ég, sem gefa upp hefndirnar. :Ann þér svo lífsins. Ef afsegir hegg ég þig, :ófús í hættu við sax þitt að leggja mig&#147;. :&#132;Höggðu þá&#147;, ansaði Illugi glottandi, :eiðspjöll og lífhræðslu Þorbjarnar spottandi. :Vömmin og ragmennskan, viðsjár að leita sér, :vann það sér nauðugt og sneypt af að beita sér. :'''III.''' :Raun var að líða frá langframa gæskunni, :ljósinu, deginum, frægðinni, æskunni. :Allt breiddi faðminn við lífinu laðandi: :landið og hafmið í sólroða baðandi, :víðfleygar, stórlátar vonir í barminum, :vaskmennis traustið á kraft sinn í arminum, :óskin að lifa í ljóðsnilld og sögunum :landsins síns, þegar að kveldaði dögunum. :Hvað var það allt móti ógoldnum hefndunum :eða sem níðingur bregðast í efndunum? :Dauðinn varð leiðin að ljósinu, sanninum. :Lífið varð blettur á hetjunni manninum! :Skap hans þann dug og þá djörfungu gaf honum, :drengskapinn lífselskan níddi ei af honum. :&mdash; Sloppinn við þulu um ævileið öfuga, :Illugi á söguna stutta, en göfuga. ::''Andvökur'', úrval Sigurðar Nordals, 2. útgáfa 1980. [[Flokkur:Ljóð]] Skarphéðinn í brennunni 42 627 2006-02-03T16:20:00Z Io 6 Bætti við höfundi eftir [[Hannes Hafstein]] :::Buldi við brestur, :::brotnaði þekjan. :::Reið niður rjáfur :::og rammir ásar. :Skall yfir eldhafið, ólgandi, logandi, :eldvargar runnu fram, hvæsandi, sogandi. :Reykurinn glóðþrunginn gaus upp úr kafinu. :Gaflaðið eitt stóð sem klettur úr hafinu. :::Nár var þá Njáll, :::nár var Bergþóra. :::Burtu var Kári, :::brunninn Grímur, :::höggvinn Helgi. :::Héðinn stóð einn :::tepptur við gaflað :::og glotti við tönn. :::Gulrauðar glóðir :::glampa og braka. :::Blóðroðin birta :::blaktir um garpinn. :Skín hún á andlitið skarpfölt og tannirnar, :skiptandi blæ, meðan logagráðs hrannirnar :flétta úr eldtungum umgjörðir titrandi :utan um hetjuna, bjartar og glitrandi. :::Hélt hann á rammri :::Rimmugýgi. :::&#132;Hvað er nú öx mín, :::hitnar þér nokkuð? :::Þú skyldir eigi :::svo þurrmynnt vera :::væri í annað :::en eld að bíta&#147;. :::Gunnspáir glóðu :::geislar á hyrnu, :::stirndi á stál :::og stæltar eggjar. :Skarphéðinn glotti við skínandi stálinu: :&#132;Skil ég þig öx mín, ber kveðjur úr bálinu&#147;. :Hefndþrungna bengýgi hóf upp og lét hana :hverfa í gaflaðið, langt upp á fetana. :::Leit hann á eldibranda :::aðfallandi. :::Hvað var í huga :::Höskulds bana? :::Kominn bónleiður :::til búðar hinstu :::eldibrand tók sér :::í axar stað. :Færðust að logarnir, brestandi, brakandi, :báldrekar skriðu fram, eldmakka skakandi, :lögðust að fótum hans, fæturna sleikjandi :flakandi tungum, og glóðmökkum hreykjandi. :::Hnykluðust vöðvar :::á herðum þreknum, :::efldum er armi :::upp hann lyfti, :::losaði kyrtil :::frá loðnu brjósti, :::helrún brenndi þar: :::inn helga kross. :Beit svo á kampinn, og krosslagði armana, :karlmennskuró sló um ennið og hvarmana. :Ljómandi kringum hann logarnir kvikuðu, :ljósgeislar fagnandi á honum blikuðu. :::Dimmt er í skála, :::dökkir mekkir :::hefjast úr ösku :::og hrundum rústum. :::Inni við gaflað :::í ösku stendur :::Héðinn örendur :::með opnum sjónum. :::Heyrst ei hafði :::hósti né stunur. [[Flokkur:Ljóð]] Jón Arason á aftökustaðnum 43 225 2006-01-11T20:55:19Z Io 6 eftir [[Matthías Jochumsson]] :Allir orð mín heyri, :eg vil kveða' og syngja, :grípa lands míns gígju, :gamla skapið yngja. :Hátt í hinsta sinni :hljómi málið goða; :yfir svik og sorgir :slæ ég morgunroða. :Langt og ríkt var lífið, :lof sé föður hæða; :gefið hann mér hefir :hendur fullar gæða; :frægð og gull og fljóð með :fagurhvíta arma, :dætur tvær með tryggð og :tignarblíða hvarma. :Gefið hann mér hefir :hrausta sonu og fríða, :vildi ei hinn aldna :einan láta stríða; :land var fullt af fjendum, :frækinna þurfti seggja, :hart mót heljar sinnum :höggva varð og leggja. :Fyrir trú og frelsi, :fósturjörðin dýra, :hóf ég leik í landi, :lögum vildi stýra; :greip hinn gamla mæki, :gall þá styrjar hani, :&#132;út á flæðar flaustur&#147; :flæmdi' eg alla Dani. &mdash; :Hverjir hrósa sigri? :Hví 'ru vellir rauðir? :Nú 'ru bræður báðir :Björn og Ari dauðir! &mdash; :Nú mun gjalla grátur :góða landsins hvíta; :hvasst þeir dönsku hundar :hærur mínar slíta! :Gefið gaum og þegið, :grátið ei né hljóðið. :Lítilsigldu lýðir, :líf mér eigi bjóðið. :Feginn skal nú falla, :fylgja mínum sonum; :þeir mér fylgdu fyrri, :fer það nærri vonum. &mdash; :Horfi ég á höggstokk: :Herra lífs og dauða, :dæm nú þér til dýrðar :dropana mína rauða. :Fylgi mér til moldar :mín hin fornu vígi: :fylgist þá til foldar :falstrú öll og lygi! :Einna hrópa eg hefnda: :Herra, láttu spretta :upp af okkar blóði :allt hið sanna og rétta: :trú og frelsið forna, :frægð og þrek og tryggðir, :drekkið svo minn dreyra, :dýru fóstur byggðir! :Helga, Helga! Þórunn! :hjartans kveðju dýra! &mdash; :Nú skal breyskan biskup :blóðið endurskíra. :Sankti Tómas sælan :sé ég hjá mér standa. &mdash; :Fram, í föðurhendur :fel ég líf og anda. [[Flokkur:Ljóð]] Matthías Jochumsson 44 613 2006-02-02T21:07:30Z Io 6 ==Verk== *[[Jón Arason á aftökustaðnum]] [[Flokkur:Höfundar]] Grímur Thomsen 45 609 2006-02-02T21:05:59Z Io 6 ==Verk== *[[Heift]] *[[Skúli fógeti]] *[[Þrír viðskilnaðir]] [[Flokkur:Höfundar]] Heift 46 197 2006-01-10T23:33:03Z Io 6 eftir [[Grímur Thomsen|Grím Thomsen]] :Tveir á heiði hittust reiðir, :hver mót öðrum feigur sneri, :nornin kalda grimman galdur :galið hafði þeim og vélar. :Illum tárum augun fylltust, :annarlegu brostu gamni, :fann hver bana í brosi annars, :brugðu hjörvum, týndu fjörvi. ::''Ljóðmæli'', 1969. [[Flokkur:Ljóð]] Notandi:Io 47 226 2006-01-11T20:58:58Z Io 6 Mig var oftast að finna á ensku Wikipediunni sem [[w:en:User:Io|Io]], en upp á síðkastið hefir orkan farið í Wikiheimildina. Wikiheimild:Uppsetning texta 48 142 2006-01-09T18:07:01Z Io 6 Enn sem komið er miðast þessi texti einkum við ljóð. Það er heppilegt að nota þau tól sem hugbúnaðurinn hérna býður upp á til að setja upp texta. Hér á ég einkum við táknið tvípunkt (:) en þegar það er notað í upphafi línu verður útkoman inndregin lína. Ég mæli með að þegar ljóð eru sett inn þá sé tvípunktur hafður í upphafi allra lína. Þannig verða ljóðlínur, sem oftast eru frekar stuttar, ekki alveg klesstar upp við vinstri kant textasvæðisins. Annar kostur er sá að sé tvípunktur notaður koma skil á milli lína sjálfkrafa, en annars þarf að nota &lt;br&gt; til að fá þau. Rétt er að benda á, að stundum getur verið gott að greina vísur að með tveimur auðum línum fremur en einni. Eins og línubil eru sett upp, geta kvæði átt það til að renna út í eitt, ef erindi eru aðeins greind með einni línu. ==Einn dálkur== Dæmi (úr 1. Pontus rímu): :19. Galisía gjörði einn :göfugur kóngur stýra; :Tíbúrtíus, herra hreinn, :hét hans nafnið dýra. Einn galli við tvípunktinn er sá að þegar breytt er um stærð inndráttar (t.d. úr : í ::) þá er það túlkað sem svo að verið sé að skipta á milli málsgreina og auka bil sett inn. Þetta er ekki alltaf heppilegt t.d. (úr Þerriblaðavísum) :&#132;Ég á blaðið&#147;. &#132;Sei, sei, sei&#147;. ::&#132;Svei mér þá". :&#132;Víst á ég það&#147;. &#132;Nei, nei, nei&#147;. ::&#132;Nei&#147;. &#132;Jú&#147;. &#132;Á&#147;. :Þannig rifust þegnar tveir ::um þerriblað, :brýnt því þurftu báðir þeir ::að brúka það. Eina leiðin til að snúa sig út úr þessu er að nota &amp;nbsp; eins og hér: :&#132;Ég á blaðið&#147;. &#132;Sei, sei, sei&#147;. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&#132;Svei mér þá". :&#132;Víst á ég það&#147;. &#132;Nei, nei, nei&#147;. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&#132;Nei&#147;. &#132;Jú&#147;. &#132;Á&#147;. :Þannig rifust þegnar tveir :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;um þerriblað, :brýnt því þurftu báðir þeir :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;að brúka það. Þegar inndráttur breytist við eðlileg skil í ljóðinu þá er ekkert til fyrirstöðu að nota mismarga tvípunkta, dæmi úr Skarphéðni í brennunni: :Skall yfir eldhafið, ólgandi, logandi, :eldvargar runnu fram, hvæsandi, sogandi. :Reykurinn glóðþrunginn gaus upp úr kafinu. :Gaflaðið eitt stóð sem klettur úr hafinu. :::Nár var þá Njáll, :::nár var Bergþóra. :::Burtu var Kári, :::brunninn Grímur, :::höggvinn Helgi. :::Héðinn stóð einn :::tepptur við gaflað :::og glotti við tönn. :::Gulrauðar glóðir :::glampa og braka. :::Blóðroðin birta :::blaktir um garpinn. :Skín hún á andlitið skarpfölt og tannirnar, :skiptandi blæ, meðan logagráðs hrannirnar :flétta úr eldtungum umgjörðir titrandi :utan um hetjuna, bjartar og glitrandi. ==Töflur== Tvípunktinn má líka nota, ef menn vilja nota töflur til að hafa tvo eða fleiri texta hlið við hlið. Þá verður hins vegar að gæta þess, að láta textann hefjast í nýrri línu ''á eftir'' tákninu | (''pípa'', ekki lítið ''L'' né stórt ''i''), sem markar upphaf reits í töflunni. Þessi dæmi sýna muninn (fyrsta erindi ''Þerriblaðsvísna'' með ráðningu): {| |:'''Þerriblaðsvísur''' |:'''Ráðningar''' |- |:'''I''' |:'''I''' |- | |:Vísan er ort undir nýhenduhætti Sigurðar Breiðfjörðs og með hliðsjón af vísunni: |- |:Blaðið góða, heyr mín hljóð,<br> :hygg á fregnir kvæða mínar,<br> :minna ljóða blessað blóð<br> :blætt hefur gegnum æðar þínar.<br> |:Dagsins runnu djásnin góð<br> :dýr um hallir vinda,<br> :morgunsunnu blessað blóð<br> :blæddi um fjallatinda.<br> |} Hér hefst töflureitur á ''|:''. Hér á eftir höfum við nýja línu á eftir pípunni: {| | :'''Þerriblaðsvísur''' | :'''Ráðningar''' |- | :'''I''' | :'''I''' |- | | :Vísan er ort undir nýhenduhætti Sigurðar Breiðfjörðs og með hliðsjón af vísunni: |- | :Blaðið góða, heyr mín hljóð,<br> :hygg á fregnir kvæða mínar,<br> :minna ljóða blessað blóð<br> :blætt hefur gegnum æðar þínar.<br> | :Dagsins runnu djásnin góð<br> :dýr um hallir vinda,<br> :morgunsunnu blessað blóð<br> :blæddi um fjallatinda.<br> |} Alþingisrímur 49 583 2006-01-31T13:40:06Z Io 6 líklega eftir [[Guðmundur Guðmundsson|Guðmund Guðmundsson]] og '''Valdimar Ásmundsson''' ==Fyrsta ríma (Þinghúsríma)== '''Stikluvik''' :Dísin óðar, himins Hlín, :hell mér glóð í blóðið; :eg í ljóðum leita þín, :líttu góða&#146;, í náð til mín. :Hertu stengi hörpunnar, :háa ljá mér tóna; :syngdu um drengi sögunnar :sætt og lengi um vökurnar. :Herjar kera kneyfi&#146; eg bjór, :kalla á allar vættir; :mögnum hér vorn kvæða-kór :um kappa&#146; er bera völdin stór. :Eg vil syngja óðinn minn, :æðin blæði Kvásis, :um vort þing í þetta sinn :með þróttar-slyngu afrekin. :Út við grænan Austurvöll, :sem angar lengi&#146; á vorin, :stendur væn og vegleg höll, :vonin mænir þangað öll. :Húsið vandað háveggjað :hlær við skærum röðli, :Bald á sandi byggði það, :Bald hefur landið margsnuðað. :Þar er stríðið þunga háð, :þar eru skörungarnir, :þar sjá lýðir þor og dáð, :þar fæst tíðum biti&#146; af náð. :Brandar gjalla góma þar, :glymja&#146; og ymja salir, :ræður snjallar, stórorðar :stökkva&#146; af palli mælskunnar. :Hetjur þá er halda á þing :húfur og skúfar glitra; :margir slá um húsið hring, :horfa&#146; á knáa skrautfylking. :Magnús prúði fremstur fer, :frækinn mæki gyrtur; :ljósin Úðar leika sér :um Löndungs skrúðann, sem hann ber. :Hvíti fjaðurhatturinn :háan lágan gerir; :krossum hlaðinn höfðinginn :hefur aðals baksvipinn. :Lágur á velli og lotinn er :lundur Þundar bála; :aðköst, hrelling, hulin sker :hefur elli í för með sér. :Völdin háu heykja þá, :sem hreinir reyna&#146; að sýnast, :vegsemd þrávalt vandi&#146; er hjá :og vant að sjá, hve treysta má. :Stríð er að fást við stjórn og þjóð, :sem standa andvíg jafnan; :kóngaást er einatt góð, :en oft það sást að skammt hún stóð. :Fagurt skein á forsetann :fríðan neðri deildar; :skortir einurð aldrei þann :íturhreina sæmdarmann. :Doktor Valtýr víðfrægur :var og þar í flokki, :hæstur talinn herkóngur, :Herjans sala máttviður. :Brandinn nautinn Nellemanns :nakinn skók í mundum; :var í þraut sá vinur hans :vopnagautur utanlands. :Þar var herra Hallgrímur, :herlega forkláraður, :og líkur Sverri Sigurður, :svartur og snerrinn ísfirzkur. :Klemens slyngur korðann sinn :kreisti og hvessti augun :oft á þingmenn íbygginn :Eyfirðinga höfðinginn. :Völdin há og virðing ber :vopna-Þráinn knái, :enda tjá það margir mér, :að maðurinn sá veit hver hann er. :Guðjón rauðan hristi haus :með hrotta-glott á vörum, :aldrei blauður, óttalaus :öskraði, sauð og vall og gaus. :Andar þutu óhreinir :út af beiti spjóta; :fram er brutust berserkir, :blóðgir flutu valkestir. :Hollur tiggja&#146;, er var til von, :vanur fénu að býta :rammur Yggjar reið þar kvon :riddarinn Tryggvi Gunnarsson. :Margir stefna í húsið hátt, :en hér um fleiri ei getur; :þá, sem efna eggja slátt, :eg mun nefna og lýsa brátt. &mdash; :Stríðsöl teygað óspart er :áður en stríðið byrjar; :glóa veigar, glampa ker, :gott er að eiga sæti hér. :Stirnir presta alda á, :Íslands vísu syni, :þar má flesta saman sjá, :sæmd er mesta vilja fá. :Þar hin hreina þjóðrækni :þykir mikils virði, :einlæg meining, mannhylli, :mögnuð eining, sjálfstæði. :Þvílík björg ei bifast hót, :búinn þó sé hætta, :efla að hörgum heilög blót, :hamast vörgum grimmum mót. :Því skal minnast maklega :málmþings álma snjallra, :en &mdash; Hrundin tvinna hýreyga, :eg hætti um sinn við rímuna. <hr> ==Önnur ríma (Valtýs ríma og Benedikts)== '''Ferskeytt''' :Nú skal byrja braginn á :Bensa hinum gamla; :mest á þingi þótti sá :þjóðskörungur bramla. :Hátt var ennið, hvatleg brá, :harka í andlitsdráttum; :gustur kaldur gaus um þá :úr geysimörgum áttum. :Þar hafa örlög ramma rún :rist, er fáir skilja; :atalt skein und augnabrún :eldur þrjózku&#146; og vilja. :Þung var röddin, römm og snjöll :rétt sem ofsaveður, :eða hrynji hæstu fjöll :heljar-skriðum meður. :Liðs fyrir þing sér leitaði&#146; hann, :um landið var á hlaupum, :en berserk aðeins einn hann fann :í þeim mannakaupum. :Karli var það um og ó :út á fari tveggja :stjórnmálanna&#146; á saltan sjó :í svarta roki&#146; að leggja. :Valtýr undir Lómsey lá, :laust í rómu harða; :Nellemanni fékk hann frá :feikimikinn barða. :Trjóna&#146; á dreka gein við grá :gráðugu Hildar róti; :mátti stæltan stálkjaft sjá :standa fjöndum móti. :Rafmagnsljós ei lýstu þar :lýðum Valtýs snjöllum, :en &#132;mýraljósið&#147; magnað bar :mikla birtu öllum. :Lauga mun eg minnast á, :mesti jötunn var hann; :ægilega ygglibrá :andlitssvartur bar hann. :&#132;Grenjaði voða-hljóð með há&#147;, :hnefum skjöldinn barði, :dreka Valtýs djarfur sá :drengilega varði. :Glæsimenni Valtýr var, :af virðum flestum bar hann; :þó um hann þytu örvarnar, :aldrei smeykur var hann. :Orðahremmsur þutu þétt, :þrumdi&#146; í mælsku tólum; :stjórnarskútan leið fram létt :líkt og vagn á hjólum. :Gramt var Lauga í geði þá, :gráðugur valköst hlóð hann; :meir en fyrr var biksvört brá, :blóð í kálfa vóð hann. :Honum vits mun frýja fár, :en fremur um græsku mundi :grunaður sá kappinn knár; :hann komst í land á sundi. :Spýttust &#132;eiturormar&#147; þá :út úr Guðjóns túla; :og engir brandar bitu á :berserkinn í Múla. :Landshöfðinginn lagði frá :löngum hríðum mála: :fús hann leggur aldrei á :ísinn slétta&#146; og hála. :Nú var Bensa brjóstið þreytt, :beygði karlinn mæði, :en Valtý hann ei hræddist neitt, :hjartað sló af bræði. :Bleki spúðu berserkir, :beittir pennar flugu, :málaoddar eitraðir :inn í hjörtun smugu. :Sungu lengi sverðin blá :seggjum dánarlögin; :dundu í lofti og þutu þá :þungu reiðarslögin. :Hné þá Bensi helveg að, :hetju mæddi elli; :eins og Hannes Hafsteinn kvað, :hélt þó kappinn velli. :Íslands grétu fjöllin forn, :fossinn gígju stillti; :Einar sat og hljóður &#132;horn&#147; :harma sinna &#132;gyllti&#147;. :Þá var mikil þjóðar sorg, :þá voru&#146; augu á floti, :gnístran tanna í glæstri borg, :grátur í Tobbukoti. :Minna Gustav Adolf á :afrek kappans snjalla, :sem við Lützen sverði brá :með sigri&#146;, en hlaut að falla. :Það er gott að falla&#146; að fold :fyrir ættjörð sína; :látins yfir lágri mold :ljúfar stjörnur skína. :Lofaður mun hann ekki um of, :afrek hans og geðið, :úr því Hannes Hafsteinn lof :hefur um hann kveðið. :Valtýr undan halda hlaut, :hraustur seint þó flúði; :upp á drekann Einar &#132;graut&#147; :ákaflega spúði. :Kvað þá Valtýr: &#132;Örvænt er :ekki&#146; um landsins bjargir, :svo sem Nelli sagði mér, :sjóli&#146; og ótal margir. :Annars dags eg betra bíð :bröndum með að stríða; :sérhvað hefur sína tíð, :sízt er neinu að kvíða&#147;. :Lauk þá rómu, einskær ást :til ættlands sást þar skína, :þar sem enginn, enginn brást :elsku&#146; og rækt að sýna. :Enda læt eg óðsmíði, :en aftur hef eg kliðinn, :þegar Valtýs vitjaði :vinur aldinn liðinn. :Sofa rósir, dreymir draug :dóm og kærur saka; :ofar ljósin luktum haug :ljóma skær og vaka. <hr> ==Þriðja ríma (Draumríma)== '''Braghent''' :Hrindi&#146; eg Austra fari&#146; á flot og fer að kveða; :Valtýs aftur leita ljóðin, :landsins hlýði gervöll þjóðin. :Sár og þreyttur hélt hann heim í hvílu sína, :ljúfur blundur leið á brána, :lukti hetjuaugað frána. :Sumarnóttin verndarvængi voldug lagði :yfir hann og böli bægði; :blíður draumur harma lægði. :Nellemann hann þóttist þá í þingsal líta :lagðan gulli og ljósum borðum, :líkt og úti&#146; í Danmörk forðum. :Reis úr sæti ráðgjafinn og réði mæla: :&#132;Þú átt, Valtýr, þetta sæti; :þoka, vinur, hingað fæti. :Baráttu þú barðist góðri&#146;, úr býtum líka, :eins og núna sjálfur sérðu, :sigurlaunin fögur berðu. :Alltaf mín þú fast í fótspor fetað hefur; :maklegastur muntu vera :mína tignarskikkju&#146; að bera&#147;. :Að svo mæltu af sér reif hann allan skrúðann, :Valtýs brjóst hann hendi hrærði, :hann í tignarklæðin færði. :Krossum mörgum björtum, bæði&#146; í bak og fyrir, :Valtýr sá sig sjálfan skrýddan; :sætið tók hann, glaður hlýddi&#146; &#146;ann. :Valtýr áður yfirfrakka átti brúnan, :af átján meyjum unninn var &#146;ann, :öðrum langt af flíkum bar &#146;ann. :Þegar á eimreið Valtýr var í Vesturheimi :Indíánar á hann skutu, :á þeim frakka vopn sín brutu. :Og er grautnum upp á drekann Einar spúði, :eins og fyrr er innt í ljóði, :allt brást nema frakkinn góði. :Mælti Valtýr: &#132;Vel mér þætti&#146;, ef vita&#146; eg kynni, :hver nú mundi virða vera :verður þennan frakka&#146; að bera. :Verðari&#146; hans um veröld alla víða finn eg :engan kærum aldavini, :Einari mínum Hjörleifssyni&#147;. :Þóttist Valtýr húrra-hróp þá heyra&#146; í salnum, :hátt í rjáfri hvelfdu dundi, :hrökk hann upp af værum blundi. :Þá var eins og andi kaldur um hann liði; :þungur súgur þaut við glugga, :þrusk hann heyrði&#146; í næturskugga. :Stóð á ofni hundsmynd hátt í herberginu, :hafði gull á hvítu trýni; :hundurinn var úr postulíni. :Þá var hálfbjart. Eitthvað út við ofninn bærðist. :Valtý þangað varð að líta. :Vofu sá hann mjallahvíta. :Valtý brá, hann þóttist þekkja þennan svipinn; :Bensa&#146; &#146;inn gamla glöggt hann kenndi, :gegnum brjóst hans óttinn renndi. :Taugar, sinar, brjóskið, beinin, blóðið, æðar :hrollur greip, og hjartað barðist; :hetjan naumast æði varðist. :Vofan hóf upp hendurnar og hátíðlega :hvíldi ró á brúnabaugum, :bjarma sló frá hvössum augum. :&#132;Valtýr&#147;, kvað hún, &#132;kominn er eg kalda vegu :til þín nú mig nauðsyn knúði, :napra dánarsali&#146; eg flúði. :Fyrst vér sjáum sannleikann, er sárt vér þráum, :þegar losna líkamsböndin, :lyftir sér til himins öndin. :Ljóst er mér nú loksins, hvað þú liðið hefur :fyrir Íslands frelsi og heiður; :fjarri&#146; er nú að eg sé reiður. :Valtýskan minn versti fjandi var á jörðu; :eg hef fengið æðri þekking; :engin nú mig ginnir blekking. :Upp nú lyfti&#146; eg höndum hátt og hana blessa; :hún skal ráða lýð og landi, :ljúf og góð sem verndarandi. :Aldrei muntu út af þinni &#132;eimreið&#147; hrjóta, :þó að hátt í tálknum tóni :Tobbu hjá og séra Jóni. :Fullkomnað er allt &mdash; og öllum ófrið lokið. :Vertu sæll, &mdash; og svo án tafar :sáttur fer eg út til grafar&#147;. :Hvarf þá vofan; hissa Valtýr horfði&#146; í bláinn, :bæði af ótta og undrun bundinn; :ekkert sá hann nema hundinn. :Mundar fanna Grundin granna góða&#146; og rjóða! :un í leyni ljóðin viður. &mdash; :Léttur dettur óður niður. <hr> ==Fjórða ríma (Eldhúsdagsríma)== '''Gagaraljóð''' :Gígjan knúð skal hljóða há, :hlusti fljóð, en syngi menn; :Magnús prúða minnast á :munu ljóðin aftur senn. :Fyrir stríðið fjárlaga :flestir stika þingmenn djarft, :af því víða aflaga :ýmsum þykir fara margt. :Heyrast ópin æðihá, :upp í rót er þingið fer; :stjórnar sópa strompinn þá, :strýkur sótið hver af sér. :Heyja frægir hamramman :hjörva slátt með sköllunum :&#132;eldhúsdaginn&#147; alræmdan; :ekki er fátt á pöllunum. :Skúla nefni&#146; eg skjóma-Bör, :skarpur gildur fullhugi, :margri stefna eitur-ör :oft hann vildi&#146; að Magnúsi. :Mikið féll á herðar hár, :hafði skalla&#146; að framan þó; :þótti á velli þrekinn, knár, :þrautir allar gegnum smó. :Stoð hann þótti lýðs og lands, :löngum bændum fylgdi vel; :brast ei þrótt né þrekið hans, :þótt hann ætti í vændum hel. :Óspar var á eigið fé, :ættlands sjóðum hlífði mest; :krónurnar lét karl í té, :kærleik þjóðar mat hann bezt. :Erjur strangar átti hann :áður forðum Magnús við; :skjótt þó ganga&#146; á Skúla vann :skarpa korða hretviðrið. :Þjóðin Skúla fylgdi fast, :fjártjón skæðast beið hann þó; :en á honum túlinn ekki brast, :er af honum klæðin stjórnin dró. :Endurborinn í sér hann :ætlaði Skúla fógeta; :kaupmenn vora hugðist hann :hörðum múl að þrælbinda. :Ása móður á hann kvam, :augun brunnu stór og grá, :byrstur vóð í berserksham, :brandarunnum móti þá. :Magnús slag hann þóttist þá :þurfa&#146; að reyna&#146; af nýju við; :varð Fjárlagavöllum á :válegt fleina kafaldið. :Æddu góma eldflaugar, :ýfðust brár á köppunum; :sólir ljóma Sigmundar :sýndust þrjár í höndunum. :Skúli lagði, Skúli hjó, :skjóma brauzt út élið rammt; :Magnús þagði, Magnús hló, :makalaust hann varðist samt. :Fremst í brjósti fylkingar :fram þar geystist Laugi knár; :sá með þjósti brandinn bar, :bragna treystist við hann fár. :Magnús prúða&#146; á móti rann, :mælgin stúku&#146; á vörum óð; :eldi spúði&#146; og eitri hann, :eins og rjúki að klettum flóð. :Magnús hálfgert hikaði, :hjarta raunir settust að. :&#132;Aldrei kálfar ofeldi :aftur launa&#147;, í hug hann kvað. :Einnig snjall þar atti flein, :út er flóði mælskan rík, :sá er allra mýkir mein :manna og fljóða&#146; í Keflavík. :Magnús skjaldsvein Flensborg frá :fékk, er gat þó lítt í þraut; :hildi sjaldan háði sá, :heima sat hann mest við &#132;slöjd&#147;. :Marga skeinu Magnús hlaut, :mæki bjartan reiddi þó, :sábeitt einatt örin þaut :að hans svarta hjarna-mó. :Brynjan hörð þó hlífa vann; :henni fylgdi kraftur sá, :eigin gjörða engra hann :ábyrgð skyldi borið fá. :Nokkuð þung í vöfum var, :var þó honum sæmandi, :andlitsþrunginn þá hann bar :þetta konungs gersemi. :Vök hann átti að verjast í, :var þó brynjan skjólið hans; :þóttu hátt við Hildar gný :harðar drynja grundir lands. :Svo var kallað samt, að þar :sigri Magnús fengi náð; :hrukku allar hetjurnar :harða slagnum frá í bráð. :Þrýtur ljóðin, &mdash; líti þjóð :línur fáar mínar á. :Flýtis-óðinn ýta fróð :öldin má á kvöldin sjá. <hr> ==Fimmta ríma (Fjárlagaríma)== '''Langhent''' :Það er eitt af þingsins verkum :&mdash; þangað skal nú víkja mál &mdash; :út að hluta mönnum merkum :mótað fagurt Rínar bál. :Keppist hver að köku sinni :kappinn eldi&#146; að skara þá; :brennur mjög í brjóstum inni :bálheit gull- og silfurþrá. :Oft er rimman háð þar hörðust, :hver vill ''sínum'' veita lið; :aldrei sumir betur börðust, :brugðið er því jafnan við. :Svo var og á þessu þingi, :þótti harðna vopna dans; :bezt þó sótti &#146;inn sóknumslyngi :Sigurður snari&#146; og kappar hans. :Burt þeir héldu gulli gæddir, :glampi stóð af ásjónum, :undurfögrum fötum klæddir :úr fjögra aura póstmerkjum. :Næst þeim dugði doktor Forni, :dál&#146;tið var hann rykugur; :sagt er á þeim sama morgni :sást hann ganga óhaltur. :Dróttir til hans drjúga bita :detta létu&#146; af borðum hám, :því annars þóttust allir vita, :hann yrkja mundi&#146; um þingið klám. :Silfri út þeir sáðu&#146; um götur, :sínu hver þar eftir gekk; :Bjarni til að skoða skötur :skratti háa summu fékk. :Matthías vor á vængjum þöndum :vatt sér snjall að hrúgunni. :Gullið kreisti&#146; í heljarhöndum :Haraldur inn ebreski. :Þeir, sem upp til himinhæða :hóa drottins gemlingum, :landssjóð talsvert létu blæða, :líkt þeim var það, blessuðum. :Sent var læknum sáðið Kraka, :svo þeir gætu keypt sér skol; :drjúgan skerf þeir til sín taka :til að rífa menn á hol. :Sýslumönnum sízt má neita :silfrið um, er gert þeim var, :svo þeir stæðust við að veita :vín um næstu kosningar. :Dável þótti varið vera :vænni hrúgu af peningum :til að kenna að kókettera :kvennaskólastúlkunum. :Upp í matarskóla skína :skæru faldasólirnar, :eitthvað þurfti til að tína :til að fylla kjölturnar. :Jónas þurfti fólk að fræða :um færin betur æxlunar, &mdash; :á hans ritum einkum græða :yfirsetukonurnar. :Fé sem nemur fjölda bjóra :fengu&#146; í hlut sinn Templarar; :enda er sagt þeir sitji að þjóra :síðan fram á næturnar. :Súrir mjög á svipinn fóru :sumir burt og fengu ei neitt, :en þeir furðu fáir vóru: :féð er löngum óspart veitt. :Krókinn vildi&#146; af kappi maka :kvennaljóminn Indriði; :þegar átti til að taka, :tómhljóð var í skúffunni. :&#132;Sverð og bagal&#147; sinn hann reiddi, :sorglega brást hans fagra von; :út er þingið auðinn greiddi, :Einar hlaut hann Gunnarsson. :Gvend á Sandi sveið í lófann, :synjuðu þeir um skáldstyrkinn, :einn með hnýttum höndum skóf hann :himingrautar-pottinn sinn. :Til að &#132;spila á telegrafinn&#147; :trú eg þingið veitti ei fé, &mdash; :á því hvílir helzi vafinn, :&#132;hazard-spil&#147; hvort ei það sé. :Stefán Sveinsson sigla vildi :sér til gagns og skemmtunar; :kvaðst hann aftur kominn skyldi :kenna mönnum reykingar. :Þingmenn bentu á tóbakstollinn, :töldu skaðlegt því um líkt; :sögðu að mætti sjálfur skollinn :senda menn að læra slíkt. :Jóhann refum ótal eyddi :oft á grýttum fjallastig; :styrkinn þó ei þingið greiddi, :það var dauðans hrætt um sig. :Beztu húsin margir meina :moldarbælin gömlu sé, :til að gera tigulsteina :tókst ei Birni að safna fé. :Brynki, sá er fríðum fljóðum :fagran kennir organslátt, :ekkert fekk af unnarglóðum, :út hann gekk og stundi lágt. :Ekkert fekk hann &#132;Binni bróðir&#147;, :bágt þó væri um prestsgjöldin; :verndi allir englar góðir :Ólafsvalla guðsmanninn. :Þingið bændum veita vildi :vænan styrk sem alloft fyr, :en er til þess taka skyldi, :tæmdir voru sjóðirnir. :Endar ríma, úti&#146; er skíma, :að mér gríma sækja fer. &mdash; :Lofnin kímin lagar bríma, :lof mér að híma&#146; í nótt hjá þér! <hr> ==Sjötta ríma (Bankaríma)== '''Ferskeytt''' :Nú skal búið Frosta far :fljúga um leiðir Drafnar; :yfir bláu bárurnar :bregð eg mér til Hafnar. :Þar er auður, gæði, gull, :gleðistundir nógar, :ker af víni fleytifull, :fagrir beykiskógar. :Þá í Danmörk Warburg var, :víkingurinn frægi; :aðsetur hann átti þar :eitt í stærra lagi. :Hafði víða herjað sá, :hlotið linna sýki; :suður fór hann Saxland á, :svam í Garðaríki. :Frakka&#146; og Breta&#146; hann barðist við, :brúkaði kænsku slynga; :en mælt er semja mundi &#146;ann frið :við meykóng Hollendinga. :Lönd hann vann og frægð og fé, :fylgdu jötnar honum; :marga lét hann krjúpa á kné :hjá kynja gullhrúgonum. :Fór hann þá á fund við Pál, :frægan kappa og slunginn, &mdash; :hvessti rödd og hóf svo mál :hetjumóði þrunginn: :&#132;Sendiför þér ætluð er, :Íslands skaltu vitja; :komdu þar sem þingið er :og þjóðskörungar sitja. :Kauptu sál og sannfæring, :í sóknum vertu&#146; ei linur; :fullan silfri sjóvettling :sendi&#146; eg með þér, vinur. :Landsmenn skortir lagarbál, :lítið hafa að éta; :vesöl mun ei seggja sál :silfrið staðizt geta. :Frétt hef eg að Fáfnir þar :feiknaból sér reiði, :fullur illsku og eitrunar, :upp á Bankaheiði. :Gæta fjárins fjögur tröll :föst á einu bandi, :kynjamögnuð eru öll :austan af Bjarmalandi. :Fáfnir gerist gamlaður, :gakk þú hann að finna, :þér mun ekki örðugur :ormur sá að vinna&#147;. :Páll við brá og gekk á gnoð, :gnötraði Rán og drundi; :var að húnum hafin voð, :hrannajórinn stundi. :Fleyið rann um voga&#146; að Vík, :vendi Páll í staðinn; :kom ei fyrr þar kempa slík, :kynjaauði hlaðinn. :Mikill sá á velli var, :veifaði regnhlífinni; :kápu&#146; á öxlum báðum bar :brúna&#146; úr refaskinni. :Sjóvettlinginn seggur skók, :í silfrinu hringla mundi; :af því jóðsótt Einar tók, :Indriði litli stundi. :Fylgdi auðnum fjölkynngi, :fengu sumir æði, :Einar Ben og Indriði :eins og léku&#146; á þræði. :Þessir fremstir &#132;finanz&#147;-menn :fylgdu glaðir Páli; :vörnin þeirra er einstæð enn :í því bankamáli. :Þó var fátt af þingmönnum, :þeim er fylgja vildi; :lækkað var í vettlingnum :væna meira&#146; en skyldi. :Þá varð Laugi óðr og ær, :öngu vildi sinna; :Páls að barka kreppti klær :kempan orkustinna. :Ekkert Páli ágengt varð, :ill sú för hans þótti; :brotnaði&#146; í trausta brjóstvörn skarð, :brast í lið hans flótti. :Þetta Warburg fregnað fær, :feiknareiður var hann; :ámur miklar átta&#146; og tvær :út á skip þá bar hann. :Rínar-bál frá Rússíá :rautt þar mundi glóa; :heldur síðan hafið á :hirðir fingra-snjóa. :Söng í ránum, rumdi grimm :Rán á óðum mari; :löng í trjánum dundi dimm :duna&#146; á góðu fari. :Þvoði úðinn öldujó, :eimvél rámri knúin :gnoðin prúð um svalan sjó :sveimaði&#146; og ámum lúin. :Warburg hátt í stafni stóð, :stór og frægðaríkur, :þegar skeiðin öflug óð :inn til Reykjavíkur. :Öllum sá af brögnum bar, :brúna ýfði hnykla; :annan sáu ýtar þar :Alexander mikla. :Dökk var víkings ásýnd öll, :augun snöru glóðu; :allir horfðu&#146; á heiðið tröll, :hissa&#146; í fjöru stóðu. :Upp á land hann ámur bar, :áður sem er getið; :sáu bragnar blika þar :bjarta linna fletið. :Hækka brúnin þótti þá :á þingskörungum vorum; :margir vildu Warburg sjá :og vera nær hans sporum. :Matfrið naumast hafði hann :hrotta spennti gráan; :allir sögðu &#146;hann örlátan, :allir vildu &#132;slá&#147; hann. :Þeir, sem skuldir þjáðu mest :og þarfir líkams pína, :þóttu nú í bankann bezt :borga víxla sína. :Mörgum böl og meinin jók :megna bankakvefið; :en Halldór Jónsson hló og tók :hálfu meira&#146; í nefið. :Laugi og doktor Þórður þá :þungar fengu hviður; :höfuðin næstum alveg á :í ámur steyptust niður. :Óráð fengu ýmsir skjótt, :innanskömm í maga, :fengu ramma riðusótt, :römbuðu&#146; og tóku&#146; að að slaga. :Ofsjónir að augum bar: :&mdash; urðu sumir trylltir &mdash; :hraunin, jöklar, heiðarnar, :hafísjakar gylltir, &mdash; :akurlendi, eimvélar, :íslenzk fley og vagnar, :bæði radd- og ritsímar, &mdash; :ruglaðir vóru bragnar. :Tók að vaxa&#146; af þingsveit þá :þröngin Warburg kringum; :óför búna sér hann sá :að sækja&#146; að Íslendingum. :Samt er grímur sagt að tvær :á suma þeirra rynni, :þegar gullsins geisli skær :glampaði&#146; af ölkrúsinni. :Warburg fyllti fjölda manns, :fór svo burt til Hafnar; :auð ei jók sú herför hans :hingað um vegu Drafnar. :Einars tók að hnigna hag, :hjartað vonrof bíta, :og revisórinn sælan dag :síðan má ei líta. :Fáfnir enn í bæli býr, :brýzt um skepnan svarta. :Enginn sækir törgu Týr :til hans gullið bjarta. :Ríman þá er enda á. &mdash; :Eikin Bráins túna, :óðar fá nú skaltu skrá :í skyndi frá mér búna. <hr> ==Sjöunda ríma (Bakkusarríma)== '''Langhent''' :Bakkus sjóli sæll við bikar :situr á stóli tignar hám; :eins og sólin öðling blikar :upp í jólna sölum blám. :Hefur þengli þrúðgum lengi :þjónað mengi jarðarranns, :hraustir drengir vítt um vengi :veg og gengi framað hans. :Þeir, sem mega athvarf eiga :óbráðfeigum kóngi hjá, :fagrar veigar fá að teyga, :flest þá geigar bölið frá. :Hótel Ísland heitir stóra :höllin vísis tignarrík; :kappa hýsir hún, sem þjóra, :hvergi rís á jörðu slík. :Halberg jarl og Júlíus snjalli :jöfurs höllu ráða þar; :hörpur gjalla&#146; að hilmis stalli, :hátt í fjöllum bergmálar. :Þakið eldi líkast logar, :ljós á brá er sólin skín; :sterkir, hvelfdir, háir bogar :hvítir gljá sem postulín. :Veggjatjöldin víða ljóma :vegleg strá um salargöng; :þar á kvöldin háa hljóma :heyra má og fagran söng. :Byggð sem kirkja er höllin háa, :himnum móti turninn snýr; :rammleik styrkir stálið bláa, :sterka þrjótum mótvörn býr. :Rauðagulli ritað stendur :ræsis hallar nafnið glæst. &mdash; :Sértu fullur, sértu kenndur :sjóli snjall þig metur hæst. :Hofgæðinga hatar sjóli, :hans þeir skilja&#146; ei dýrlegt kram. :Þeir með kynngi steypa af stóli :stoltir vilja öldnum gram. :Sumir slíkir sorgum drekkja :samt þeim hara ríkum hjá; :Jósefs líka þar má þekkja :þess frá Arimatíá. :Bakkus víða vígi hefur :vafin prýði, smá og stór: :Fischer, Bryde, Thomsen tefur :Templaralýð og Bensi Þór. :Það eg fregna á þessu landi, :þó um megnið sýnist fátt, :hafi þegna í þraut og grandi :þarfa og gegna Bakkus átt. :Víða&#146; er tryggðin forna flúin, :fylla byggðir Templarar, :þjóðin styggð og þaðan snúin :þar sem hryggðin aldrei var. :Í Bakkí veldi er uppreist orðin, :oft á kveldin þar er hljótt; :sveitin hrelld við sultarborðin :situr eldrauð fram á nótt. :Fyrir þingið fór að bóla :feiknum á sem nú skal tjá: :Geirum stinga göfgan sjóla :garpar knáir vildu þá. :Yfir Lauga brúna baugum :Bakkó móti hatrið gein; :sem úr drauga ógnar augum :yfir blótstall voði skein. :Indriði spandi lýð í landi, :ljótur vandi að höndum bar; :út sig þandi Árni á gandi, :eins og fjandinn tilsýndar. :Þingmenn skjótt í flokkum fóru, :fella vildu gylfa höll: :eiða fljótt þar ýmsir sóru, :að hún skyldi hrynja&#146; á völl. :Inn þeir brutust, örum skutu, :í ofsa og flýti&#146; að jarlsmönnum; :augum gutu &mdash; enn þau flutu &mdash; :að ákavíti og bjórtunnum. :Tók að langa lýði&#146; í dropann, :linuðust trylltum sóknum í; :létu ganga að grönum sopann, :glösin fylltu af kurt og pí. :Þá vóru sköll og þá var gaman, :þá var köllum glatt í lund; :margir höllin héldu að saman :hryndi öll á samri stund. :Fast var þjórað þá &#132;á landi&#147;, :þyrstir í bjór þeir voru&#146; um of; :út þeir fóru &#132;óferjandi&#147;, :enn hið stóra gleymdist hof. :Aldrei síðan hilmis höllu :herjuðu stríðir á með brand, :enn liði hans fríðu eyða öllu :ætluðu víða þó um land. :Ekki þó þeir urðu&#146; að spotti, :ýms þeir felldu vígi smá; :Bakkus hló og Halberg glotti, :heiðri og veldi krýndir þá. :Þó verði&#146; in smærri vígi&#146; að þústum, :við því færrum görpum hrýs, :þau hin stærri þjóta úr rústum :þá með hærri veg og prís. :Bakkus lifir öldum yfir, &mdash; :ekki skrifa&#146; eg meira um hann. &mdash; :Falda-Sifin fegurð drifin, :við förum að tifa í svefnarann. <hr> ==Áttunda ríma (Arnarhólsríma)== '''Nýhent''' :Þar sem sólin signir lá :sæl með væna geislastafinn, :blikar hólinn Arnar á :iðjagrænum skrúða vafinn. :Þangað bar af bláum mar :&mdash; björt í kring þá svifu regin &mdash; :sigurfarar súlurnar, :sem að Ingólfs greiddu veginn. :Þar hefur Saga björt á brá :búið, &mdash; því skal nú að hyggja, &mdash; :hundadaghilmir þá :hraustur vígi lét þar byggja. :Upp á garði geysihám :ginu hvoftar fallbyssnanna, :mekki varð ei greint í grám :grundin, loft né toppar hranna. :Þegar Danir ætluðu&#146; á :Íslendinga að skjóta forðum, :eins og hanar hólinn þá :hlupu kringum búnir korðum. :&#132;Batterí&#147; þeir byggðu hátt, :bráðum skyldi&#146; ei neinu eira; :skota gný og geira slátt :gríðar-trylldan átti' að heyra. :Dönum kreppti kuldinn að, :króknuðu flestir þeirra&#146; um vetur, :virkið eftir þó er það, :þar sem bezta vígið getur. :Margir vildu fegnir fá :fræga og dýra vígið góða; :en &mdash; því skyldu engir ná :álma-Týra neinna þjóða. :Þar er yndi út við sjá, :uppi&#146; er tindrar stjarnan skæra: :fljóðin yndisblíð á brá :bjarta&#146; í vindi lokka hræra. :Hólnum pískrað oft er und :ástmál dátt í kyrrum leynum; :þar má hvískra hal og sprund :heyra lágt hjá fjörusteinum. :Þingmenn unnu þessum stað, :þar var næði&#146; að hugsa málin; :þangað runnu þegar að :þyrst var bæði líf og sálin. :Þegar leið á þingtímann, :þóttu undur bera að höndum: :hraðsigld skeið af hafi rann, :hvein og stundi Kári&#146; í böndum. :Var sem eldur léki&#146; um lá, :ljóss í glampa allt nam renna, :þegar kveldi þöglu á :þúsund lampar sáust brenna. :Stóð þar drós í stafni fríð, :stafaði ljós af hvarmi björtum, :fegri&#146; en rós í fjallahlíð, :fekk hún hrós í allra hjörtum. :Gullnir lokkar léku&#146; um háls, :liljur hvítar barminn skrýddu; :yndisþokki og fegurð frjáls :fljóðið íturvaxið prýddu. :Töfrum alla heilla hún :hölda snjalla mundi kunna, :sem á fjalla blikar brún :og blómin vallar morgunsunna. :Dana hún frá veldi var; :Viðarr hét sá réði fleyi; :svarta brún og svip hann bar, :í sóknum lét hann bugast eigi. :Jötunn var að vexti hann, :voðalega röddin drundi; :sterklega bar hann brynþvarann, :branda þegar hríð á dundi. :Þótti landið frúnni frítt; :fögur skýin rauf þá sólin, :skein að vanda bjart og blítt :á &#132;Batterí&#147; og Arnarhólinn. :Reisa vildi&#146; hún háa höll :hólnum á með skrauti glæsta; :af gulli skyldi&#146; hún glóa öll, :gleðin þá var fengin æzta. :Ísland vildi hún unnið fá, :Arnarhól og vígið sterka; :bezt með mildi og blíðu þá :baugasólin hugðist verka. :Frúin þá á þingið gekk, :þingmenn fann að máli snjalla; :brögðum gráum beitt hún fékk, :bráðum vann hún flesta&#146; að kalla. :Blóminn Hafnar hýreygur :hugum allra í skyndi sneri; :svo að jafnvel Sighvatur, :sjötugur kallinn, varð að sméri. :Svefnþorn stakk hún seggjum &mdash; því :suma æði og gerning tryllti &mdash; :hét það &#132;Jac de Hennessy&#147;; :Halldór bæði&#146; og Þórð hún fyllti. :Laugi&#146; á foldu fleygði sér, :fald á svanna pilsi kyssti; :satt er, holdið óstyrkt er, :ekki hann þó kraftinn missti. :Sór hann fljóði fylgd að ljá :og flein að skaka af mætti öllum, :hitnaði blóð í hetju þá, :heyrðist brak á rómuvöllum. :Fegurð svanna samt ei fékk :sigrað þingmann Reykvíkinga; :með Valtý hann að hildi gekk; :hetjur slyngar engir þvinga. :Allur frúar flokkurinn :fylkti nú við &#132;Batteríið&#147; :&mdash; mót réð snúa harður hinn &mdash; :heiðri búið liðið tigið. :Ekki á þingi&#146; eg þar er með, :þar sem falla menn til grundar. &mdash; :Hagkveðlinga hátt eg kveð :um hetjur snjallar innan stundar. <hr> ==Níunda ríma (Batteríisríma)== '''Samhent''' (öll ríman er ort undir afbrigðinu ''Hagkveðlingahætti'', sbr. seinasta erindi áttundu rímu) :Féll minn óður áður þar, :æddu&#146; í móði hetjurnar, :Hárs með glóðir hvassyddar :hart á slóðir vígvallar. :Hófst þar róma hörð og ströng, :hvinu skjómar lofts um göng; :hljóðin óma lúðra löng, :af laufahljómi&#146; í björgum söng. :Grenjuðu bláir berserkir, :bölvuðu þá sem vitlausir, :logaði á þeim Óðins hyr, :enginn sá þau læti fyr. :Margur gapti grimmúðgur, :gaus úr kjafti bálreykur, :framan og aftan fúlvindur, :Fjandans krafti magnaður. :Skall og small í skoltunum, :skjómi ball á hjálmunum, :blóðið vall úr benjunum, :buldi&#146; í fjallagnípunum. :Laugi byrstur lengi&#146; af móð :Löndungs hristi rauða glóð; :í herinn fyrstur áfram óð, :ýmsir misstu líf og blóð. :Sótti hann þá hinn þrekmikli, :þróttarknái og beinskeyti, :Jón hinn fráni fullhugi, :fleina-Þráinn reykvíkski. :Æða svall þar aldan heit, :ópin gjalla&#146; í lýða sveit; :stál við kalla hausum hneit, :á hvorugs skalla járnið beit. :Mækja högg þar mundi&#146; að sjá :mörg og snögg í skjóma þrá; :merki glögg þess mátti fá, :að mikla rögg þeir sýndu þá. :Jón er drengur dáðrakkur, :dugði&#146; hann lengi ótrauður, :á Hildar vengi höggfimur, :hart þó gengi&#146; að berserkur. :Hörðnuðu tónar Hildar ranns, :hamaðist dóna grimmur fans; :hjörs við són í sóknar dans :sótti að Jóni nafni hans. :Reyndu&#146; að stinga rekkar þann, :Reykvíkinga-fulltrúann, :en hann slyngur stökkva vann :strax yfir hringinn margfaldan. :Valtýr sá það, lagði lið :lengi fráum skjómavið; :ruddi þá í hersveit hlið :hetjan kná að fornum sið. :Örum skaut hann eitruðum, :ískraði og þaut í skjöldunum; :margur gaut upp glyrnunum :að garpi&#146; í þrautum rammefldum. :Hetjur taka Heljar ró; :af hafi drakon mikill fló; :sá nam skaka kjaft og kló, :koníaki á herinn spjó. :Æstist Hildur áköf þá, :yfir sig skildi Valtýr brá; :orkufyllda kempan kná :konjakk vildi ekki sjá. :Skulfu stræti af hrotta hljóm, :heyrðust lætin suður í Róm; :laufaþrætu löngum óm :lýst ei gætu orðin tóm. :Laugi&#146; um síðir sigurs naut :sóknarstríða viður þraut; :maðurinn skríða móður hlaut :í munarblíðast frúar skaut. :Veitti&#146; hún hressing hetjunum, :hjörs við messu þjökuðum; :gaf hún blessun berserkjum :á blóðvang þessum margsærðum. :Glóðu blóm á brjóstum þar :Börva skjóma um göturnar, :er fyrir sóma fagurrar :frúar Óma báru skar. :Margur í hljóði frúna fann, :en fá varð þjóð við sigur þann; :vígamóðr í virðum brann. &mdash; :Valtýr stóð við fjórða mann. :Brestur hljóðin, enda&#146; eg óð. &mdash; :Unga rjóða baugaslóð, :syngdu ljóðin sönn og fróð :um Sjafnar glóð og stál og blóð. <hr> ==Tíunda ríma (Konungs ríma og ráðherra)== '''Stafhent''' :Enn skal hróður hefjast minn. :Hilmir góður þetta sinn, :Rínar eldi reifaður, :réð fyrir veldi Danmerkur. :Afar tiginn öðling sá :aldurhniginn mundi þá. :Kóngurinn get eg kynsæli :Christian hét hinn níundi. :Ástsæld hljóta af ýtum vann :enginn skjóta vildi hann; :efldi frið og frelsi jók, :fylkir við er ríki tók. :Beitti forðum brandi sá :buðlung storðum Mistar á, :hjörs í róti harðskeyttum :herjaði móti Þjóðverjum. :Atti að lubbum eggjum þá :&#132;Als&#147; og &#132;Dybb&oslash;ls&#147;-hæðum á; :vals á slóðum hristi hrein :hetjan góða Mistiltein. :Var að etja ofjarl við :álmahret frá Dana hlið, :enda fóru ófarir :álma-Þórar tröllefldir. :Bismarck, Fjandans fulltrúi, :fúlum anda blásandi, :Dönum kaldan klaka á :kom þar galdrahundur sá. :Talsverð missti lönd og lýð :lofðung Christian stáls við hríð; :hræddist síðan sjóli mest :sverðahríð og vopnabrest. :Sat í Höfn með hirð í frið, &mdash; :há er Dröfn sú borgin við, :sóma hlaðinn heimsfrægur :höfuðstaður Danmerkur. :Tvo ráðgjafa ræði&#146; eg um, :ræsir hafi í meðráðum; :hrannar ljósi hlaðnir með, :hétu Goos og Sehested. :Ísland lýtur öðling þeim, :öld er býtir rauðum seim &mdash; :þar sem aldrei sumarsól :sezt við kaldan norðurpól. :Þar eru háir herkóngar &mdash; :herma frá þeim rímurnar. &mdash; :Hilmis gagns þar geyma þeir :Goos og Magnús prúði tveir. :Svo bar við einn sunnudag, :saddur friði og auðnuhag :yfir borðum öðling sat; :átu korða runnar mat. :Þar var dísætt þrennslags vín, :þar var nýsteikt keldusvín; :baunir ýtar átu og graut, :ákavíti um borðin flaut. :&#132;Brennivínið bragðgóða&#147;, :bjarta, fína og heilnæma :sjálfur dreypti&#146; í sikling stór, :sem hann keypti af Bensa Þór. :Borð fyrir gylfa gengur snar :Goos með Ylfings brugðið skar, :ekki frýnn var á að sjá, :yggldust brýnnar gráar þá. :Augum hvolfdi ákaft þar, :''Ísafold'' í hendi bar; :brann sem gneisti&#146; und brúnunum, :blaðið kreisti&#146; í lúkunum. :Enginn brosti, öðlings þjóð :eins og lostin þrumu stóð. :Mælti hraður hilmir þá: :&#132;Hvað er það, sem gengur á?&#147; :Innti í skyndi aftur hinn: :&#132;Illtíðindi, herra minn; :hreyfa snarir herskildi :herkóngar á Íslandi. :Allt í brandi&#146; og báli&#146; er þar, :blóði randir litaðar, :bragna fall og brandshviður; :berst þar allur þingheimur. :Út úr ríkisráði mér :rammir víkja ætla sér :runnar þorna þjóðfrægir, :&mdash; þeir eru&#146; orðnir vitlausir. :Skortir Valtý vopn og lið, :varla er talað þar um frið. :Býsna hnellinn brands við el :Bensi féll, og það fór vel! :Æða slyngar áfram þar :Ísfirðinga kempurnar; :skjóma&#146; á þingi skerpir sinn :Skaftfellinga jötunninn. :Þetta lygi engin er :eftir því sem stendur hér: :skammagrein, sem &mdash; skilst mér von &mdash; :skrifaði Einar Hjörleifsson. :Líkur bola biksvartur :blæs að kolum ''Þjóðólfur''; :út þar fossar eiturtjörn, :en Einar krossar sig og Björn&#147;. :&#132;Hvaða fjandi?&#147; hilmir kvað, :&#132;höndum vandi kemur að, :eyðist ríkið yndi þver, :illa líkar stríðið mér. :Grein mér rétt um hersins heild, :hvað er að frétta&#146; úr ''efri deild''?&#147; :Goos þá svarar: &#132;Illa er :aftur farið kóngsins her. :Árni dugar ekki hót, :elli bugar Þorkel ljót, :Júlíus gefur jafninga, :Jónas hefur ginklofa. :Bagals hristir Hallgrímur :hirðir Kristí sauðkindur, :pillur hnoðar himneskar :úr hjómi&#146; og froðu mælskunnar&#147;. :Borðum, hrindir hilmir fram, :hverfur yndi frægum gram; :saman kallar ríkisráð :ræsir snjall og fékk svo tjáð: :&#132;Ellin ljóta amar mér, :annars skjótur byggi eg her; :brands með hviðum blóðugan :bældi eg niður ófrið þann. :Hefði ungan hlegið mig :hjörva þungan troða stig, :hrista nakinn hjör og sax, :en hvað skal taka nú til bragðs?&#147; :&#132;Herra&#147;, sagði Sehested, :&#132;sé eg bragð, er förum með: :Finn einn aldinn eigum vér, :ýmsa galdra&#146; er temur sér. :Gorms frá tíð er gamla sá, :gengur skíðum hafið á, :um himin þýtur, haf og grund :og heljar-Víti á klukkustund. :Ekki er vandi Finna&#146; að fá :að fara á gandi&#146; um höfin blá, :til að æra alþingi :eða hræra&#146; í þjóðinni. :Sendið Finninn alþing á, :yðar kynni boðskap sá, :að harðir láti af hernaði :hlynir plátu á Íslandi &mdash; :á þeim lemja auðvelt sé, :ef þeir semja&#146; ei vopnahlé &mdash; :slíðri&#146; ei hringa hlynir brand, :&#132;Heimdellingar&#147; skjóti&#146; á land&#147;. :Þengli ráðið þóknast réð, :þakkir tjáði Sehested; :gandi renndi rammaukinn :um Ránar lendur Finnurinn. :Allt var þá í uppnámi. :Öllum brá við þingheimi, :þegar renndi&#146; í Reykjavík :ræsis sending flugu lík. : :Vænstan kostinn sinn þeir sjá :að sefa rosta&#146; og hjörva þrá; :hættu eggja ógnir við :ára tveggja sömdu frið. :Margur friði feginn var :frækinn viður skjóma þar, :enda þótti um endirinn :uggvænt drótt í þetta sinn. :Hétu þó í huga sér :handar snjóa Böðvarner, :að þeir skyldu annað sinn :auka Hildar rifrildin. :Valtýr fór til Hafnar heim, :hlaðinn stórum auð og seim; :hefndir stríðar hugði á :hirðir víðis ljóma þá. :Veizlu þáði&#146; í hilmis höll :hlaðin dáðum kempan snjöll; :korða álfur kónginn fann, :kyssti sjálfan ráðgjafann. :Þungt féll Lauga&#146; að leggja frá :ljótri flauga&#146; og eggja þrá; :stála Baldur blóðugar :beit í skjadar rendurnar. :Ýmsir vóru óvígir :eftir stóru kapparnir; :slíðraði digur sísta sinn :sverðið Vigur-klerkurinn. :Jón í Múla mergund bar, :mýldist túli hetjunnar. :Sómakarlinn Sighvatur :svo var fallinn óvígur. :Heima þroka hertogar, :hildi lokið allri var, :enda skil eg efni við. &mdash; :Enda vil eg ljóða klið. :Lengur strenginn stirðan minn :slá eg eigi hirði&#146; um sinn. :Sof þú, dúfan dýr og góð, :döf þín ljúf sé, hýra fljóð. <hr> ==Ellefta ríma (Krossferðarríma)== '''Ferskeytt''' :Hlustaðu á mig björt á brá, :blóminn ungra fljóða; :Magnús prúða aftur á :efnið minnist ljóða. :Eftir tveggja ára bil :úti reyndist friður; :frétti Valtýs ferða til :frækinn álma viður. :Safnað Valtýr hafði her :hér á landi víða :og á Magnús ætlað sér :ógurlega að stríða. :Honum voru margir með :mætir skjóma þundar; :berserkir með gráðugt geð :geystust til þess fundar. :Magnús prúði&#146; og hirðmenn hans :hlupu&#146; um borgar-stíga; :hræddust flokkinn hreystimanns, :hjörtun tóku að síga. :Magnús sér, að setu til :sízt mun boðið vera; :hann í snarpan hjörvabyl :herör upp lét skera. :Þá, sem fyrr hann veg og völd :veitti&#146; af mildi sinni, :bað hann djarft með dör og skjöld :duga&#146; á krossferðinni. :Lárus má þá minnast á, :mækja-Börinn slynga; :nú var gildur garpur sá :goði Snæfellinga. :Forgyllt Magnús hafði hann :hérna fyrr um árið, :þegar vestra margan mann :mæddi Skúla-fárið. :Þegar Skúli skjóta inn :Skurð í svarthol vildi, :líkna vildi honum hinn :af hugulsemi og mildi. :Sendur Lárus vestur var :vígamóði fylltur; :móti Skúla brandinn bar, :barðist eins og trylltur. :Komst í marga þunga þraut :þrekinn Baldur skíða; :Ísfirðingar álma-Gaut :ætluðu&#146; um nótt að hýða. :Segir fornum sögum í, :sem að ýmsir trúa, :að Lárus hugðust heljarþý :úr hálsliðunum snúa. :Lygi sjálfsagt er það allt :um þann kappa fríðan, :en eitt er víst, að höfuð hallt :hefur &#146;ann borið síðan. :Landshöfðingja Lárus nú :liði sínu heitir; :á goðanum hafði tröllatrú :traustur lagabeitir. :Lárus bændum bauð á fund, :búinn tignarskrúða. :Talar þá á þessa lund :þjóðar hetjan prúða: :&#132;Heyrið mál mitt, hlýðið mér, :hér í dag skal þinga: :Kveðju&#146; eg yður öllum ber :okkar landshöfðingja. :Vitið þér, að Valtýr, sá :versti höfuðfjandi, :undir Danskinn ætlar ná :okkar föðurlandi? :Kjósið mig að bregða brand, :beint á þing að ríða, :fyrir guð og fósturland :við fjanda þann að stríða. :Heldur var mín fræknleg för :forðum daga vestur, :Skúli&#146; er mínum hné und hjör, :höfðingjanna mestur. :Vel eg dugði&#146; er sóttu i senn :Sviðris kyntum eldi :sextíu&#146; að mér svolamenn :saman á einu kveldi. :Í Höfn á knæpur kom eg oft :kátr og hress í bragði; :&#132;bullur&#147; allar upp í loft :eg á gólfið lagði. :Hef eg og með höfðingjum :heldur verið talinn, :og í nefnd í útlöndum :öðrum fremur valinn. :Kenndi Hannes Hafstein mér :haglega&#146; í blöð að yrkja; :ljóð mín skulu hraustan her :hressa, magna og styrkja. :Vilji eitthvert illfygli :ofan í mig fara, :þá skal ég í ''Þjóðólfi'' :því með stöku svara. :Hreppstjórar mitt heyri tal &mdash; :heiður mun það vera &mdash;: :eins og mig ég yður skal :uppdubbaða gera. :Verðlagsskráin verður lág, :vondu minnka gjöldin, :ef þið viljið lið mér ljá, :lemja hjör á skjöldinn. :Mitt skal öllum opið hús, :engum mungát banna; :ég skal vera faðir fús :föðurleysingjanna. :Sveig úr ljósum lárviðum :landið skal mér flétta; :ég af yður ómögum :öllum fljótt skal létta. :En munið og, að eg er sá, :sem að sér hæða&#146; ei lætur, :ef þið nú mér fallið frá :fleins við skæðar þrætur&#147;. &mdash; :Orðinn var hann ærið hás, :undir flatt hann lagði. &mdash; :Bárður stóð þar Snæfellsás, :stilltur glotti&#146; og þagði. :Bændur góða gáfu von, :þá gladdi&#146; að fá í soðið. &mdash; :Herra Einar Hjörleifsson :hafði fram sig boðið. &mdash; &mdash; :Lárus kusu karlarnir :knáir þó á móti; :prófast bláir berserkir :beittu hvössu spjóti. :Hélt þar Lárus harðfengur :höfuðpaurinn velli, :en hann séra Sigurður :síðast trú&#146; eg félli. :Meira að sinni&#146; ei segir frá :sverðabrjóti slyngum. &mdash; :Stýrði Hannes Hafsteinn þá :hraustur Ísfirðingum. :Sá var fyrða fríðastur :fallega mjög sig bar hann, :kempa&#146; á velli, knálegur, :konunglegur var hann. :Talaði&#146; í ljóðum, skemmtinn, skýr, :skáldaði mörgum braginn; :og við skál var ósköp hýr :oft er leið á daginn. :Magnús bað hann leggja lið, :lífsins næði hafna; :Hannes bón hans varð nú við, :vildi liði safna. :Skúli átti&#146; og Hannes hríð :harða þar og langa; :ýmsum þótti í þann tíð :ógna-styrjöld ganga. :Sendi Hannes seiðkonur :saman her að smala; :kaldrifjaðar kveldriður :kepptu fram til dala. :Hannes kom á Horn og lét :hátt sinn lúður gjalla, :og með röddu hárri hét :hann á galdrakalla: &mdash; :&#132;Surtur nú að sunnan fer, :sólu byrgir skæra; :í dauðans hættu okkar er :ættarjörðin kæra. :Hingað brunar Heimdallur, :honum Valtýr ræður, :blár og digur berserkur, :bændum gestur skæður. :Fram hann æðir emjandi, :eldi spýr úr kjafti, :lönd og sjóinn lemjandi :löngu axarskafti. :Hefur fjöld af fallbyssum :fantrinn til að stríða; :hér mun ekki&#146; á Hornströndum :hollt í kyrrð að bíða. :Skýrt hefr Magnús mér því frá, :muni &#146;ann þessa daga :landið okkar suðr í sjá :svikull ætla&#146; að draga. :Haldið þið, piltar, Hornið í, :hér þarf fast að standa; :sendið mig í málma-gný :móti þessum fjanda. :En ef þið hans eflið lið :eða fylgið honum, :danskir verðið þrælar þið :þá á galeiðonum. :Sonum verður skipað skjótt :að skjóta feður sína; :þá mun dauðans næðings nótt :nísta ættjörð mína. :Eg á &#132;órótt ólgu blóð&#147;, :eg skal standa&#146; og verjast :og með hug og hetjumóð :hermannlega berjast&#147;. &mdash; :Hornstrendingum heldur brá, :hvítnuðu þeir í framan. :&#132;Kjósum Hannes Hafstein þá!&#147; :hrópuðu allir saman. :Gerðu&#146; að Skúla gerningar :galdramenn frá Ströndum; :enginn mennskur maður bar :megn við slíkum fjöndum. :Samt við krossa&#146; og klukknahljóð :kempan studdist ríka, :og til sæmdar þingi&#146; og þjóð :á þingið komst hann líka. :Lýðir hlýði ljóðasmíð; :landsins rjóðu dætur :hræðist blíðar blóðugt stríð, :bjóði&#146; oss góðar nætur. <hr> ==Tólfta ríma (Kosningaríma)== '''Braghent''' :Um þær mundir ýmsir högg í annars garði :áttu, því að þing var nærri, :þóttist hver þar öðrum hærri. :Guðjóns áður getið er, sem grimmur forðum :biskup lét og landshöfðingja :ljóta títuprjóna stinga. :Veður skiptist skjótt í lofti, skaltu trúa, :landshöfðingja vinur vera :vildi&#146; &#146;ann nú og &#132;agítera&#147;. :Bjóst hann við, að máske mundu molar hrynja, :eins og komið er á daginn, :af hans borðum sér í haginn. :Kosninga var hríðin hörð þar háð á Ströndum; :átti &#146;ann þar við enga gungu, :Ingimund í Snartartungu. :Knéskít Guðjón hraustur hlaut, svo hermir sagan, :fyrir ungum Ingimundi; :óglatt varð þá mörgu sprundi. :Aftur tókst nú orrustan, sem allir muna; :eftir langar eggja-hviður :Ingimundi þvældi &#146;ann niður. :Höggorrusta háð var grimm í Húnaþingi: :Árni sleit í Höfðahólum :á hlaupum sínum fernum sólum. :Þaut hann eins og þeytispjald um Þing og Dali :til að æsa að álma-róti :alla karla Valtý móti. :Komst því ekki til á túni töðu&#146; að hirða :þessi fleina Freyrinn mætur :fyrr en undir veturnætur. :Þarna&#146; er dæmi, þjóðin mín, sem þú skalt læra; :haltu þér við hærri vegi, :hirtu&#146; um bú og fé þitt eigi. :Undarlegt er æðimargt, en einkum þetta, :að hér skyldi orkuslynga :Árni teyma Húnvetninga. :Svo hann villti sjónir þeim, að sumir vildu :vekja upp dauða og Valtý senda, &mdash; :virðist slíkt á æði benda. :Jósafat bjóst aldinn út í álma-hretið, :ætla kvaðst &#132;með elli bleika :óskelfdur til Hildar leika&#147;. :Hermann digur þrífork þreif, á þingið reið hann; :selir grétu gleðitárum, :gægðust upp úr köldum bárum. :Vöðuselur var þar stór og varð að orði: :&#132;Hermann frændi, í þingsal þínum :þú skalt heilsa bræðrum mínum. :Vertu sæll, þér óskum allir auðnu&#146; og gengis. :Á því vota áttu heima, :aldrei máttu þessu gleyma. :Dauf mun vistin þykja þér á þurru landi, :verði þar ei vært, þá flýja :vínlands skaltu til hins nýja&#147;. :Kom þá mikið kríuger að kveðja garpinn, :fast og heitt á koll hans kysstu :kríurnar og fæðu misstu. :&#132;Dekorerað&#147; hattinn hans þær höfðu&#146; og klæði, :svo að kempan sýndist prúða :sakleysis í hvítum skrúða. &mdash; :Skal eg þá í Skagafjörðinn skjótt mér snúa, :þar sem gengu þungu stríðin, :þar varð ljóta orrahríðin. :Innan héraðs ýmsir vildu á alþing fara, :og Stefán minn á Möðruvöllum, :maður sá er bar af öllum. :Hann er fríður, vaxinn vel og vígalegur; :bregður grönum, glottir tíðum, :gleðst hann oft af deilum stríðum. :Sá var mestur Valtýs vin á voru landi; :mælsku skorti&#146; og einurð eigi, :ótal þræddi krókavegi. :Herma skal frá honum Jóni&#146; á Hafsteinsstöðum: :norðr í Fljót eg frá hann ríði, :forna hitti töfragríði. :Mannsrif eitt þau magna&#146; og senda meginpúka; :Stefán á sá fjandi&#146; að finna, :ferð hans tálma&#146; og ógagn vinna. :Hafsteinsstaða-fjandinn fer nú ferða sinna; :mórauð hundtík mögnuð var &#146;ann, :með sér djöfuls-kynngi bar &#146;ann. :Var þá Stefán vestur búinn, &mdash; var þó áður :búinn fund að boða&#146; og lýði :bað sér fylgja&#146; í hörðu stríði. :Eina nótt það er, að Stefán illa lætur :svefni í, og sárra kvala :svo hann kenndi&#146; að mátti&#146; ei tala. :Þrútinn var og helblár háls og höfuð bólgið; :beinverkir og svimi sóttu :sárt á hann á þeirri nóttu. :Vætti &#146;ann kverkar víni á, en varla niður :&mdash; svo mjög tók hann kvala&#146; að kenna &mdash; :kunni hann nokkrum dropa renna. :Sent er nú á Akureyri á augabragði :Guðmund Hannesson að sækja :sveigi til að líkna mækja. :Sá hefr marga hölda heimt úr Heljar greipum; :lýsir honum lærdóms andi, :læknir mesti á Norðurlandi. :Með sér hafði&#146; hann hundrað glös af Hoffmannsdropum, :skurðarhnífa, skæri&#146; og tengur, :skyldi&#146; ei Stefán kveljast lengur. :Allt kom fyrir ekki þó; &mdash; þau orð hann hafði, :að sú veiki ekki mundi :einleikin í hjörva-Þundi. :Stefán býst nú bráðum þar við bana sínum, :mjög af honum mundi dregið, :maðurinn gat ei framar hlegið. :Ólafur Davíðs son var sagt að sóttur væri; :enginn maður manninn blekkti, :mætavel hann drauga þekkti. :Réttum beinum sezt hann svo á salar gólfið; :las og þuldi&#146; í hálfum hljóðum :heljar-feikn af galdraljóðum. :Sér hann Stefáns hart að hálsi herða fjanda; :eftir langar kynja-kviður :kom hann draugsa loksins niður. :Létti skjótast laufa-Tý, og langferð sína :hefur nú og heldur vestur, :höfðingjanna auðnumestur. :Stefán sigur frægan fékk og fór á þingið. :Ólafur frá Álfgeirsvöllum :einnig fór með kappa snjöllum. :Jón varð þá að hírast heima á Hafsteinsstöðum :og með honum Ullar skíða :aðrir þeir sem vildu stríða. &mdash; :Ögn skal nú á Eyfirðinga einnig minnast. :Hæst lét þar í Hildar sköllum :Hjaltalín á Möðruvöllum. :Þá var Klemens kempan háa kesju gyrtur, :og sterkur sá er stýrir plógi :Stefán út í Fagraskógi. :Allir vildu á alþing þeir og ótal fleiri; :allir þóttust &#132;vissir&#147; vera, :vitlausir að &#132;agitera&#147;. :Hjaltalín með hálfanker í hernað lagði; :kempan dýra, dáðum slynga :dreypti&#146; úr því á Svarfdælinga. :Glaðir kneyfðu karlar vín, en kjörþingsdaginn :loforð heima hjá sér geymdu: :Hjaltalín þeir flestir gleymdu. :Stefán ræðu hélt, sem heyrðist hundrað rastir; :margt af viti, margir sögðu, :margir brostu&#146; í kamp og þögðu. :Hné þar gamli Hjaltalín með heiðri og sóma. :Klemens bar úr býtum sigur, :burðamikill, hár og digur. :&#132;Úníform&#147; og augnaráð hans engir stóðust; :þinggjaldanna minntust margir; :meintu &#132;líðun&#147; helztu bjargir. :Stefán fekk til fylgdar með sér fleina Baldur; :annað sætið enginn vildi :autt á þingi&#146; að vera skyldi. :Eg er þjáður, eg vil náðir á mig taka. :Allt er láðið orpið klaka. &mdash; :Úti&#146; er bráðum þessi vaka. <hr> ==Þrettánda ríma (Önnur kosningaríma)== '''Skammhent''' :Þá skal tjá frá Þingeyingum, :þá var dauft og hljótt; :drúpti Bensa dáinn kringum :dauðans kalda nótt. :Þá var allur &#132;eldur dauður&#147; :eftir voðaskell, :þegar Bensi hart á hauður :hinzta sinni féll. :Yfir sig þeir ákaft jusu :ösku&#146; og fóru&#146; í sekk; :þá í augun illa gusu :æði-margur fékk. :Ljótur gamli lengi hafði :legið þá í kör; :að sé rekkjuvoðum vafði :vopna aldinn bör. :Sér á vinstri síðu kló &#146;ann, :svo í brækur fór; :hart á lærið hægra sló &#146;ann :hét á Krist og Þór: &mdash; :&#132; &#132;Æðstu þekking&#147; ellin veitir, :á mér þetta sést; :heyri allar hraustar sveitir, :hvað mér sýnist bezt: :Setjið mig í sæti Bensa, :svo er bætt vort tjón; :enn mun karlinn kunna&#146; að skensa :kjaftfor þingsins flón. :Hörmung er ef hér á láði :heimskan skjöldinn ber: :eg vil Magnús minn að ráði :mektugr öllu hér. :Bankann þarf ei, Þórshöfn dugar, :þar er Snæbjörn minn; :eg skal flytja fegins hugar :fram þau stórmælin. :Ljótur hræðist aldinn eigi :atför Valtýings; :máske karli koma megi :kviktrjám á til þings&#147;. &mdash; :Að svo mæltu út af féll hann &mdash; :úti&#146; um þingreið var; :enginn vildi&#146; í elli hrella&#146; &#146;ann &mdash; :og þeir kusu&#146; hann þar. :Pétur Gauti gjarnan sagðist :grípa vilja hjör; :allþungt stríðið í hann lagðist :undir svaðilför. :Norðmýlingar sóttu&#146; að sennum, :sveigðu vopnin stinn; :rauk sem gufa af rekka ennum :Rangár-samþykktin. :Einar beggja vinur vera :vildi&#146; í hverri þraut; :samvizkan hans sýndist bera :sannfæring á braut. :Jóhannes hinn furðu fríði :frækn sig heiman bjó, :þótti vera&#146; á þingi prýði, :þola flestan sjó. :Sunnmýlingar héldu að hildi, :hríð varð ekki löng; :Axel frækni, garprinn gildi, :geira herti söng. :Gutti hjá í liði lafði :landshöfðingjanum; :umboð hann og umbrot hafði :ill í maganum. :Ólafur frá Arnarbæli :austr á vængjum fló; :snerist um á hnakka&#146; og hæli, :hvergi af megni dró. :&#132;Þarfastan&#147; sig &#132;þjóninn&#147; kvað &#146;ann :þingi og landsmönnum; :heilla allra&#146; og heiðurs bað &#146;ann :Hornfirðingunum. :Í hans mælsku meginflóði :margir fóru&#146; á kaf; :séra Jón, hinn gamli, góði, :gat ei komizt af. :Skaftfellingar vestri vóru :víga búnir til; :tryggðareiðinn ýmsir sóru :ýtar Lauga&#146; í vil. :Skuggsýnt var og heljarhjúpi :hulin foldarból; :kúrði ugla&#146; á Keldugnúpi, :kveið þar degi og sól. :Doktor Forni fúll í svörum :fór með kukl og seið; :skaut hann mörgum eiturörum, :austr á Síðu reið. :Kampinn á hann byrstur bítur, :býður Lauga&#146; á hólm; :niður úr sorta himins hrýtur :hríðin galdra ólm. :Laugi bað sér dísir duga :djöfuls kynngi mót; :fyrsta sinn með hálfum huga :hjör hann þreif og spjót. :Hrakið lá í hrúgum víða :hey hjá bændunum; :uggði þá, að ótíð stríða :ættu í vændunum. :Kjörþingsdaginn röðull roða :reifar engi&#146; og tún; :glit af skærum geislaboða :gyllti fjallabrún. :Fáir kappar Forna mættu :á fundi þennan dag; :heyja sinna gildir gættu :garpar sér í hag. :Doktor Forna féllust hendur :fyrir sólarbrá; :hann varð þá að steini&#146; og stendur, :stór við Kötlugjá. :Laugi stoltur slíðrar vigur, :stál var ekki reynt; :frægan hafði&#146; &#146;ann hlotið sigur, :hélt á alþing beint. :Rangæingar rómu stikla :ramma þeyttu í gríð; :sendu Þórð og Magnús mikla :að magna geira-hríð. :Eggert svartur hempu hristi, :hleypti vindi&#146; á stað, :atkvæðanna megnið missti; :manninum gramdist það. :Á skal minna Árnesinga: :Ýmsir vildu þar :gildir, framir Gautar hringa :grípa Sigtýs skar. :Símon hafði beizlað bæði :Bakka og Flóamenn; :lét þá sprikla&#146; í leyniþræði :lengi marga í senn. :Pétur gapti&#146; og gleiðum túla :galli tómu spjó; :þóttust allir þekkja fúla :þaralykt frá sjó. :Skældi&#146; hann sig og skók sig allan, :skratti málugur, :hristi lengi ljótan skallann; :lá svo óvígur. :Hannes stóð á hávum palli :hampaði ''Þjóðólfi'', :eins og gamalt goð á stalli, :grenjaði: &#132;Þjóðfrelsi!&#147; :Upphaf sig og endi sagði&#146; &#146;ann :allra framkvæmda; :á hvert minnsta orð sitt lagði&#146; &#146;ann :áherzluna &#132;''ha''&#147; &mdash; &mdash; &mdash; :Móti Birni bændur stælti&#146; &#146;ann, :byrsti&#146; og yggldi sig: :&#132;Eg er fastur fyrir&#147;, mælti&#146; &#146;ann, :&#132;flekar enginn mig&#147;. :Í brjósti allir um hann kenndu &mdash; :inn á þing hann flaut; &mdash; :en með honum samt þeir sendu :Sigurð &#132;ráðunaut&#147;. :Um þær mundir ærnar róstur :urðu&#146; í Reykjavík; :fór sem vofa&#146; um hraun og hrjóstur :hundvís pólitík. :Tryggvi karlinn kunni&#146; að smala, :kallar hann á fund :sjómann hvern og hóf að tala :hátt á þessa lund: :&#132;Standi þið, piltar, hérna hjá mér, :hefjum málmagný, :sjómannsbragur er nú á mér, :enginn neitar því. :Árin mörg í víking var eg, :víða&#146; um höfin fór, :stýrði Gránu og brandinn bar eg :burða&#146; og tignar stór. :Mig var á úr meyjaskara :mörgu sinni bent, :með eg þótti fimur fara :flein við turníment. :Nú skal Valtýr hörðum halla :haus á foldar svörð, :Arntzen-Warburg fá að falla :fyrir mér á jörð. :Flota vil eg fagran búa :föntum slíkum mót; :hlaða vígi, hafið brúa, :hefja siðabót. :Inn í bankans hvíta höllu :heim eg yður býð; :gull og gnægð af góðu öllu :gef eg mínum lýð&#147;. &mdash; :Sjómenn Tryggva sögðust fylgja, &mdash; :sumir héldu þó, :geigvæn kynni undirylgja :á þeim rísa sjó. :Sankti-Lárus sagt er héti :síðan kappinn á, :og glóðaraugna-Gísli léti :guða&#146; á hverjum skjá. :Einar brátt og Búi fóru :um borg í leiðangur; :eiða hvorir öðrum sóru :eins og fóstbræður. :Agiterað inn við Laugar :er af pilsvörgum; :risu&#146; úr haugum rammir draugar, :riðu húsunum. :Gísli hljóp og engu eirði, :ákaft þandi hvoft. :Einar hausinn á sér keyrði :upp í háva loft. :Mátti ei jafnast Jón við slíkum :jötna&#146; og þussa-leik, :hné þar búin Herjans flíkum :hetjan föl og bleik. :Ljóðin enda, óðinn sendi&#146; eg :ungri hringa-Bil, :hvar sem lendir, héðan vendi&#146; eg :hróðugr þingsins til. <hr> ==Fjórtánda ríma (Hafnarríma)== '''Ferskeytt''' :Um þær mundir undur stór :urðu&#146; og vígaboði, :huldi allan himinkór :háan frelsisroði. :Allt var bleki atað land, :yfir jöklum glóði :voðablika&#146; af vígabrand&#146;, :víða rigndi blóði. :Blásið var í hornin hátt, :herjans vafin skrúða :mynd þar birtast mundi brátt :Magnúsar hins prúða. :Komu&#146; að vestan víkingar :vígamóði fylltir, :í báða enda og alstaðar :utan logagylltir. :Hittust báðir Hannesar, :hvorutveggi feitur; :annar hnarreist höfuð bar, :hinn var undurleitur. :Stikaði djarft með stoltar-svip :Snæfellingagoðinn; :margan sá þar góðan grip, :gulli skæru roðinn. :Valtýr kom og kappar hans, :kesjum gyrtir bláum; :hófst hinn mikli darradans, :dundi&#146; í sölum háum. :Danir höfðu fengið Finn :til fylgis landshöfðingja; :átti í felum &#132;finnurinn&#147; :Fjösvinns mál að syngja. :Faldist bak við eina eik, :örum spýtti úr túla; :gera vildi vondan leik :Valtý sá og Skúla. :Görpum mjög hann glapti sýn, :er geystust Valtý móti; :finngálkns ásýnd ekki frýn :ægði í Hildar róti. :Meginjötnar Magnúsar :máttu ei annað þekkja :en lygi, svik og landráð þar :lýðinn til að blekkja. :Illkvikindum, ormstrjónum, :eiturslöngum ljótum :þörf að eyða þegnunum :þótti&#146; á vopnamótum. :Bitra Laugi brandinn skók, :björtu veifði spjóti, :honum þegar Hafsteinn tók :harðfenglega móti. :Ball á Skúla skildi hjör, :skarplega varðist jarlinn, :Lárus ekki frægðarför :fór þar mikla, karlinn. :Nær því jafnmargt lýða lið :laufa háði gjálfur; :báðum fylgdi á sóknar svið :séra Einar hálfur. :Guðjón tók að gleikka spor, :grár fyrir járnum var hann, :og á Kristján assessor :Angurvaðil bar hann. :Dró þá Kristján Dragvendil, :darrablöðin sungu, :herti snarpan hjörvabyl :hann í skapi þungu. :Heitt var báðum, höggin stór :á hjálmum sterkum dundu; :Guðjón hét á guð og Þór :grimmur á sömu stundu. :Kristján vopna þóttist þá :þurfa&#146; ei framar viður, :keyrði Guðjón klofbragð á, :kastaði honum niður. :Warburg hétu ýmsir á, :aðrir sögðu: &#132;Tryggvi, :athvarf þér vér eigum hjá :&#130;erindrekinn dyggvi&#145;.&#147; :Lárus æpti og Hannes hátt, :hjörvi slógu á skjöldinn; :kvað við grimmt úr hverri átt :heróp: &#132;Bara völdin!&#147; :Valtýr stóð sem veggur fast :við þau feikn og undur; :loksins hvassi hjörinn brast :í höndum Lalla sundur. :Hátt í rómu hjörinn söng, :hart var sótt og varizt; :líka&#146; í ótal leynigöng :laumazt var og barizt. :Utan þings við áhlaupin :ýmsir vopnum fleygðu; :hvorir aðra eins og skinn :eltu þá og teygðu. :Sigur loksins Valtýr vann :við þær skjóma hviður; :undu sér við endi þann :óvinirnir miður. :Reiður Hannes Hafsteinn tér: :&#132;Hvað er nú til ráða? :Fyrir kóngi klögum vér :kumpán þann og snáða. :Fái&#146; eg Tryggva&#146; og Finn með mér, :á fund skal stillis halda :og öllum þessum arga her :illar skuldir gjalda. :Georg Brandes á eg að :og Eðvarð karlinn líka; :held eg þori&#146; að hætta&#146; á það :að hefja útför slíka. :Það er mín trú, að maga minn :milding respekteri; :mælskan öll og málsnilldin :meina eg talsvert geri&#147;. :Héldu þeir til Hafnar þrír, :hrepptu byrinn þýða; :skreið sem örskot Unnar-dýr :yfir hafið víða. :Konungs fund þeir kepptust á, :er komu af jónum ranga; :í humátt við sig hal þeir sjá :harla snúðugt ganga. :Kenndu Valtý kominn þar, :körlum hnykkti viður; :fullir ótta og undrunar :ætluðu&#146; að hníga niður. :Kapphlaup var með hörku háð; :huldir svita í framan :loksins hilmis höllu náð :höfðu allir saman. :Beygingum og bukti með :boð fyrir sjóla gjörðu; :til hans blítt með bænargeð :bljúgir allir störðu. :Sjóli ekki sagðist fær :við &#132;svona&#147; menn að tala; :kvað þó samt við kempur þær :koma mann og hjala. :&#132;Mæðir&#147;, kvað hann, &#132;elli í :að eiga ræðu langa. &mdash :Vilt þú ekki, Albertí, :út til dyra ganga?&#147; :Albertí fór út á hlað, :ofan hinit tóku &mdash; :fengu honum heljarblað :höfðingjarnir klóku. :Gleraugun upp setti sá, :svo er lesið hafði, :setti&#146; &#146;ann hljóðan, svarar fá, :saman skjalið vafði: :&#132;Þeir eru nógu þrályndir :þessir Íslendingar! :ekki vitund auðsveipir :eins og Færeyingar. :Ykkur er nær en efla stríð :og aldinn konung mæða :frið að eiga ár og síð, :ykkar njóta gæða. :Ég mun yðar óðalstorð :ekki móti vera, &mdash :en fyrir sjálfra ykkar orð :ekki mikið gera&#147;. :Svo fór þessi sendiför, &mdash; :sem var engin furða: :á þráðinn sinn þeim þótti gjör :þarna lagleg snurða. :Labbaði Tryggvi í landsbankann, :lán til þess að fala; :um afreksverk sín hafði hann :harla margt að tala. :Sagt er að kæmi England á :aldinn vopnarunnur, :og herra Thordal hitti þá, :sem hér er flestum kunnur. :Sá var ekki blankur, &mdash; bjór :bauð hann Tryggva og fleira. :&mdash; En hvað þeim meira milli fór, :mátti enginn heyra. :Atburður á Íslandi :eftir þetta skeður: :Hovgaard kom á &#132;Heimdalli&#147; :hroðafréttir meður. &mdash; :Kvað hann doktor Valtýs von :vera&#146; á hverri stundu, :og Magnús prúði Magnússon :mundi lúta&#146; að grundu. :Valtýr orðinn væri jarl; &mdash; :varð þá stjórnarmönnum :algerlega orðafall, :ískruðu og gnístu tönnum. :Hrikti&#146; í stjórnarstólpunum, :stundu þeir af kvíða: :hundadaga hilmi um :hugsuðu þegnar víða. :Vænka þótti Valtýs her :við það tækifæri; :sagði&#146; í greipar gengin sér :gæfan mikla væri. :Lygi raunar reyndist það; &mdash; :rótt varð allt að sinni, &mdash; :meðan komið ekki&#146; er að :aðal-kollhríðinni! :Allir mæna á Albertí, :Ás hins nýja siðar; :ætla&#146; að renni&#146; upp öldin ný, :öldin ljóss og friðar. :Allir höndum taka tveim :tíð, er stríð er þrotið; :en sumum hætta þrætum þeim :þykir súrt í brotið. :Kom þú svo með Fróða-frið, :fögur tímans stjarna; :skín þú broshýr vöggu við :vorra ungu barna. :Sé ég þú í skýjum skín, :skærust undir daginn. &mdash; :Þá er harpan þögnuð mín, :þakkið þið, stúlkur, braginn. [[Flokkur:Rímur]] Guðmundur Guðmundsson 50 610 2006-02-02T21:06:23Z Io 6 Betur þekktur sem '''Guðmundur skólaskáld'''. ==Verk== *[[Alþingisrímur]] Talið er, að Alþingisrímur hafi orðið til í samstarfi Guðmundar og '''Valdimars Ásmundssonar''', útgefanda '''Fjallkonunnar''', og hafi Guðmundur ort, en Valdimar að miklu leyti bent á efni, skeyti og hnútur. [[Flokkur:Höfundar]] Flokkur:Ljóð 51 130 2006-01-09T17:53:09Z Stefán Ingi 2 þetta verður undirflokkur [[Flokkur:Allir textar]] Flokkur:Allir textar 52 131 2006-01-09T17:54:21Z Stefán Ingi 2 Allir textar Wikiheimild:Almennur fyrirvari 53 141 2006-01-09T18:05:36Z Stefán Ingi 2 afritað af wikipedia síðunni Allt sem skrifað er á Wikiheimild er birt undir [[w:Frjálsa GNU handbókarleyfið|Frjálsa GNU handbókarleyfinu]] (''GNU Free Documentation License''). Það þýðir að hver sem er má nota textann sem hér er skrifaður undir skilmálum þess leyfis. Allir geta afritað textann og gefið hann út, eða breytt honum að vild. Þeir sem setja efni inn á Wikiheimild ganga að þessum skilmálum. Efni sem birtist hér og er háð öðrum höfundarréttarleyfum er fjarlægt. Ef þú rekst á efni sem þú telur að svo sé háttað um settu inn athugasemd um það á spjallsíðu viðkomandi efnis. Spjall:Alþingisrímur 54 383 2006-01-15T19:38:13Z Io 6 ==Stafsetning== Hér er fylgt stafsetningu þeirri, er notuð er í mér tiltækri útgáfu Menningarsjóðs frá 1951. [[Notandi:Io|Io]] 9. jan. 2006 kl. 19:05 (UTC) :Í fimmtu rímunni gerði ég einu undantekninguna hingað til frá þessu og lagaði þágufallssýki í einu tilviki. Það skipti engu máli fyrir kveðandina. Ef til vill er þetta vafasamt tiltæki hjá mér, en ég '''gat''' ekki látið hjá líða. [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 18:14 (UTC) ::Mér finnst það nú dálítið vafasamt :) en ef þú breytir textanum frá útgáfunni sem þú ferð eftir (þótt það sé í smáu) gerðu þá alltaf athugasemd um það einhvers staðar (eins og þú ert að gera hérna). Kannski er þó best að athugasemdin sé í greininni sjálfri. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 11. jan. 2006 kl. 19:29 (UTC) :::Mér er frumtextinn ekki tiltækur, svo að mér er ekki ljóst, hvort Guðmundi er um að kenna. Rétt er að taka fram, fyrst ég er byrjaður á annað borð, að ég breytti punkti í kommu á einum stað í sjöttu rímunni, þar eð það, sem á eftir fór, var eðlilegur liður í upptalningu. Cheers [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 20:31 (UTC) :::P.S. Það er varla tækt að hafa athugasemdir um slíkt í greininni sjálfri. Greinin sjálf er aðeins rímurnar. Hins vegar mætti hafa hlekk í sérstaka athugasemdagrein, og hennar verður væntanlega þörf, hvort eð er &mdash; eða hver kannast nú við ''Lauga'', ''Indriða'' eða ''Warburg''? [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 20:35 (UTC) ::::Gott hjá þér að telja þetta upp :) Jú, athugasemdir mætti semja ef viljinn er fyrir hendi. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 15. janúar 2006 kl. 17:21 (UTC) :::::Ekki geri ég kröfu til að vera kallaður fræðimaður, en trúnaður við heimildir ætti öllum að vera sjálfsagður. :) Ef íslenzka Wikipedian rís undir nafni, væri einfaldast að vísa þangað, a. m. k. hvað mennina snertir. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 17:51 (UTC) ==Nöfn== Nöfn rímnanna eru eftir útgefanda þeirra, Vilhjálm Þ. Gíslason, en upphaflega voru þær nafnlausar. Þó hafði sjöunda ríma þegar hlotið nafn manna á meðal og verður því haldið. [[Notandi:Io|Io]] 10. jan. 2006 kl. 23:48 (UTC) ==Frávikaskrá== Ekki er hirt um að geta augljósra prentvillna. '''5. ríma''' :''Gvendi á Sandi sveið í lófann'' verður :''Gvend á Sandi sveið í lófann''. Síðari línan (með þolfalli) er raunar höfð í skýringum þeim, er fylgja í útgáfunni, svo að réttlætanlegt virðist að hafa þolfallið og gera ráð fyrir, að fyrri línan skrifist á setjarann. '''6. ríma''' :''fengu sumir æði''. verður :''fengu sumir æði'', þar eð það sem á eftir fer virðist eðlileg upptalning í framhaldi. '''8. ríma''' :''ginu&#146; hvoftar fallbyssnanna'', verður :''ginu hvoftar fallbyssnanna'', enda hlýtur hér að vera um mistök að ræða. Úrfellingin eyðileggur háttinn. '''10. ríma''' :Sleppt var einu neðanmálsskýringum útgáfunnar, þar eð ''Goos'' og ''Sehested'' eru tæplega meira framandi nú en ''Warburg'' og ''Laugi''. :''yggldust brýrnar gráar þá'' varð :''yggldust brýnnar gráar þá''. Þetta má heita hæpin breyting, ég læt Guðmund njóta vafans. '''11. ríma''' :''sólu birgir'' breytt í ''sólu byrgir''. '''13. ríma''' :''Axel frækni&#146;'' verður ''Axel frækni'' háttarins vegna. Notandaspjall:Stefán Ingi 55 450 2006-01-17T19:25:11Z Io 6 ==Möppudýr== Hello, are now a bureaucrat. You can make sysops using the [[Kerfissíða:Makesysop]] page. There are instructions on using this at [[m:Bureaucrat]]. If you have any problems, let me know on my [[w:en:User talk:Angela|talk page]], or leave a note on [[m:Requests for permissions]]. Good luck. [[Notandi:Angela|Angela]] 9. jan. 2006 kl. 19:49 (UTC) ==Tákn og stýrikerfi== Ég setti inn [[Salve, mi bone fons]] mér til gamans á dögunum. Innihaldið er svo sem ekkert, heldur er Gröndal bara að monta sig. En þar sem þú ert með Linux, þá mættirðu gjarnan segja mér, hvort þú sérð gríska hlutann. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 16:25 (UTC) ==Um rímur== Þakka þér klappið á öxlina. En eina spurningu hefi ég til þín. Nú er Haukur yfirlýstur rímnasjúklingur, og því hefi ég beint spurningum mínum til hans. Sjálfur er ég aðeins áhugamaður með köflum. En hvar ert þú staddur í þessu litrófi? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 17:52 (UTC) ==Fallega spillir== Ég flutti &#132;Fallega spillir frillan skollans öllu&#147; í [[Vísur]]. Mér þótti erindið fremur eiga heima þar. Beztu kveðjur. [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 19:55 (UTC) ==Fyrst þú ert nú on-line núna,== þá vildi ég biðja þig að líta á [[Vísur]], nánar tiltekið fjórðu vísuna, og spjallgreinina, sem ég setti þar. Hvað finnst mönnum hæfa að ganga langt í níð- og kersknisvísum? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 20:54 (UTC) ==Háttatal== Ég setti upplýsingar þær, sem ég gat aflað á spjallsíðu Hauks. Eins og þar kemur fram, er fengið leyfi hjá öðrum sona Sveinbjarnar, en hinn, Einar, er eftir, og þar eð hann er í næsta nágrenni (á brezka vísu) við Hauk, bað ég hann að hringja í manninn. Ef leyfi fæst hjá honum (og Georg bróðir hans átti ekki von á öðru &mdash; öllum í fjölskyldunni, sem ég hefi talað við, virðist annt um, að Háttatalið sé sem aðgengilegast) skal ég taka að mér að setja verkið upp fyrir Wikiheimildina, nema öðrum hvorum ykkar félaga sé kappsmál að gera það sjálfur. :) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 19:25 (UTC) Sagan af Heljarslóðarorrustu 58 321 2006-01-14T21:37:55Z Stefán Ingi 2 hendi út tvíteknum titli :''eftir [[Benedikt Gröndal]]'' <table id=toc border=0><tr><th>Efnisyfirlit<tr><td> *[[#1. kapítuli|1. kapítuli]] *[[#2. kapítuli|2. kapítuli]] *[[#3. kapítuli|3. kapítuli]] *[[#4. kapítuli|4. kapítuli]] *[[#5. kapítuli|5. kapítuli]] *[[#6. kapítuli|6. kapítuli]] *[[#7. kapítuli|7. kapítuli]] *[[#8. kapítuli|8. kapítuli]] *[[#9. kapítuli|9. kapítuli]] *[[#10. kapítuli|10. kapítuli]] *[[#11. kapítuli|11. kapítuli]] *[[#12. kapítuli|12. kapítuli]] *[[#13. kapítuli|13. kapítuli]] *[[#14. kapítuli|14. kapítuli]] </table> __NOTOC__ ==1. kapítuli== Svo segja vitrir menn, að sá hluti heimskringlunnar, er vér köllum Norðrhálfu, er skiptr milli þriggja höfuðkonunga; ræðr einn Franklandi, annarr Austrríki; þeir eru keisarar að tign; en hinn þriði ræðr Bretlandi, það er meykóngr. Fyrir Franklandi ræðr sá, er Napóleon heitir; hann er höfðingi mikill og ráðríkr, vitr og ráðigr og ekki við allra skap; hann á drottningu er Evgenía heitir; hún er skörungr mikill og kvenna fríðust. Frankland er byggt af þeim mönnum, er Frankar heita eðr Frakkar; eru þeir komnir í föðrætt af Japhet Nóasyni, en í móðrætt af Alkibíades enum gríska; þeir eru vaxnir sem aðrir menn, léttlyndir í skapi og gleðimenn miklir; þar er unnin ull mikil og vaðmál. Konur hafa þeir flestir fleiri en eina, eða fylgikonur, og svo hafa og konur fleiri en einn mann, og þykir það kurteisi. Frankland er svo sett í veröldina, að fyrir austan er áin Rín, og ekki væð nema jötnum og múlösnum; þeim megin eru og Mundíufjöll, og kemst þar ekki yfir nema fuglinn fljúgandi, síðan Hannibal herjaði; má þar enn sjá spor Hannibals í snjónum. Þar er klofsnjór á sumrum, en jökull á vetrum. Vestr af Franklandi gengr nes mikið, það heitir Bretagne; þaðan í landnorðr er Normandí; þar var Göngu-Hrólfr; þar eru konur fagrar; þar eru klaustr mörg; þar er fénaðr mikill og fríðr; þar vestr af gengr hafið mikla. Þá liggr Langbarðaland austr af Mundíufjöllum; þar er Mailand; þar var járnkrúnan; þar eru Feneyjar og byggðar í sæ; þar eru hallir miklar og kvennafar; þar er og Mantúa, þar er borinn Virgilíus skáld. En í landnorðr af Langbarðalandi liggr Austrríki; það er Austrvegr á landi; þar er Vínarborg og þar er Stefánsturn svo hár, að sundlar alla fugla, er á setjast; þar er Duná; þar byggja jötnar. Þar er og Hungaraland, þar var Kossút; þar er Vielizka, þar eru saltnámar miklir í jörðu; þar er Bæheimr, þar var Líbússa meykóngr. Keisari sá ræðr fyrir Austrríki, er Jóseppr heitir; hann er af Habsborgarjötnum; hann bíta eigi járn nema vígð. Hann á ógrynni fjár, bæði silfr og gangandi fé; hann er búmaðr mikill. Viktoría heitir meykóngr sá, er Bretlandi ræðr; þar sest eigi sól. Þar er Lundúnaborg og þar er Liverpool eða Lifrarpúll; þar er Norðimbraland. Norðr af Bretlandi er Skotland; þar er Edínaborg; þar eru fjöll mikil, þar eru dvergar. Fyrir sunnan Langbarðaland er Ítalía eðr Valland; þar er ríki það, er Toskana heitir; þar er Flórensborg; þar var Dante fæddr. Þá er þar suðr af Páfadómr, er Arnljótr lærði kallar Rómaríki; þar er borgin Róma, hún er frægust borg í heimi næst Álaborg; þar er páfinn og þar var Cæsar; þar var Ágústus keisari; þar var Neró; þar var Trajanus; þar er áin Tífr, hún kemr úr norðrátt. Þar suðr af er Napólíríki; þar er Vesúvíus; þar undir er helvíti. Þar er Púll; þar var fæddr Hóratsíus skáld; þar er Bár, þangað fór Djúnki og náði helgu vatni á konjaksflöskur og braut allar, en vatnið týndist. Þá er Sikiley; þar er Sírakúsa; þar var Arkimedes; þar búa kýklópar, þeir hafa eitt auga í miðju enni. Um Ítalíu suðr liggr Miðjarðarhaf, en Hadríaflói hið eystra; þar austr af er Tyrkland; þar er Mikligarðr; þar var Kirjalax og þar er Sofíukirkja. En suðr af Tyrklandi er Grikkland; þar er Aþenuborg; þar var Sókrates og þar er Akrópólis. Austr af Austrríki er Garðaríki; þar ræðr Alexander hinn mikli; hann er goðborinn og kominn af Óðni. Þar er brennivín mikið; þar er Pétrsborg; þar var Katrín. Vestr undan Garðaríki er Kyrjálabotn og þar fyrir vestan Svíþjóð; þá er Noregr; þar er Djúnki; þar eru hreindýr mörg; þar búa fjölkynngismenn. Kristjanía heitir höfuðborg í Noregi; þar kom Guðbrandr og þar er Ívar Aasen. Norðr af Garðaríki liggr Spitsbergen, þar er kalt; þar var Dufferin og þar var Sigurðr. Vestr af Noregi liggr Atlantshaf; þar liggr Ísland; þar er Þjóðólfr og þar er fjárkláðinn mikli. Þá er Grænlandshaf, þar er Grænland og Helluland; þar eru skriðjöklar og þar er Ragnarsslóði; þar vann Gestr Bárðarson á Ragnari. Þá er Vestrhálfa. Nú höfum vér talið nokkur þeirra landa, er koma við þessa sögu; en það er upphaf þessara atburða, að Austrríkiskeisari efndi til veislu mikillar og bauð Napóleoni, því að hann var þá mestr keisari í heiminum. Skyldi veislan standa á Langbarðalandi; þar hafði Austrríkiskeisari her mikinn og setulið, því að hann kallaðist eiga landið. Austrríkiskeisari sendi út um heim allan til að fá föng til veislunnar, og gekk það í tvö ár; var því öllu hlaðið upp á Marengóvöllum og mátti þar sjá nóg brauð og brennivín; þar voru og öll gæði heimsins saman komin; þar voru rúsínuhaugar frá Sikiley, appelsínuhraukar frá Spanía; úlfaldalæri frá Indíalandi; fílafætur frá Kap; hangikjötskrof norðan úr Skagafirði; æðaregg úr Viðey; kríuegg úr Flatey; svartbaksegg úr Stagley; hænuegg úr Þerney; krækiber úr Garðahrauni; hrútaber ofan af Vífilsstöðum; bláber frá Lneburgerheiði; sauðaþykkni norðan úr Svarfaðardal; saltfiskur sunnan úr Njarðvík; kúasmér ofan úr Jórukleif; rjómi norðan af Sléttu; dilkahöfuð austan úr Múlasýslu; þar var og konjak og kampavín, vatn úr Helliránum og ölkelduvatn vestan úr Rauðamelskeldu, og margt fleira, sem of langt yrði hér upp að telja. Þar voru tjöld sett á völlinn og bekkir allt um kring; var það svo mikið svið, að maðr vel ríðandi varð að færa þeim í staupinu, er ystir sátu í hringnum; var það tveggja daga reið frá brennivínsbrunninum. Nú mæltu þeir sér mót, keisararnir, og komu báðir á ákveðnum degi og höfðu lið mikið og frítt. Reið Napóleon fremstr sinna manna, hann reið hvítum hesti; sá hestr var ættaðr frá Sleipni og skjótastr allra hesta í heimi; hann hafði manns vit og þýddist engan á baki sér nema Napóleon. Allir menn Napóleons voru í gullbrynjum, og það segja sannorðir menn, að fjöldi manna varð blindr af að horfa á ferð þeirra, því að sólskin var bjart og lagði ljómann af gullbrynjunum. Riðu þeir í fagurri röð með mikilli kurteisi og keisarinn á undan, hann var í brynju af rauðagulli og hafði skjöld við hlið og dreginn á leo með hvítagulli af mikilli list; en skjöldrinn var blár. Keisarinn var gyrðr sverði því er Dreyrvaðill heitir; það sverð gerðu dvergar austr í Sólheimafjöllum og mæltu um, að aldri skyldi það nema að vígi bera, en nú var það að góðri og friðsamlegri gleði borið, og hlaust verra af, sem von var. Merkismaðr Napóleons hét Rollant; hann var kominn af Göngu-Hrólfi og kappi mikill. Þeir riðu fram með lúðurhljómi og hörpuslætti og varð mönnum starsýnt á. En hinsvegar reið fram Austrríkiskeisari með sitt lið; það voru jötnar og allir gráir fyrir járnum. Merki var borið fyrir keisaranum, það hét Feigsblæja; það var svart og dreginn á örn klofinn; það merki grenjaði hátt fyrir atburðum, og nú grenjaði það, og urðu menn hljóðir við. Tólf berserki hafði Austrríkiskeisari; þeir riðu sér og fóru grenjandi og bitu í skjaldarrendr. Nú fundust keisararnir og kvöddust af mikilli blíðu; þá mælti Austrríkiskeisari: "Með því oss hefur verið flutt af yðar dýrð og vegsemd, þá höfum vér látið efna til þessarar veislu, til þess að njóta með yðr þeirrar gleði, er besta getum vér fundið; viljum vér nú bjóða yðr hér velkominn og allan þann sóma af oss að þiggja, sem vér kunnum yðr að veita; hefur oss orðið ærinn tilkostnaðr að efna til þessarar hátíðar, því að nú er ekki einn skildingr eptir í voru ríki, það vér til vitum, og skulum vér nú drekka upp allt sem til er, og gera oss einn glaðan dag, ef yðr svo sýnist". Þá mælti Napóleon: "Það viljum vér víst þiggja, er þér bjóðið af mikilli vinsemd til vor, og er oss ánægja að sitja með yðr að þessari gleði, svo lengi sem eigi skortir mat eðr vín; skulum vér bjóða öllum vorum mönnum að ganga sem best fram að drekka allt upp, svo ekki verði einn dropi eptir af þessum ölföngum, sem hér eru saman komin". Síðan settust keisararnir á gullstóla, og vildarmenn þeirra út frá þeim, og þá hinir, svo sem frammistöðumenn sögðu fyrir; drukku menn nú með mikilli gleði. En er á daginn leið, þá gerðust menn drukknir, og berserkirnir mest; undu þeir þá illa setunni og stóðu upp grenjandi og gengu fyrir hvern mann og spurðu, hvert menn þættist jafnsnjallir þeim; luku allir Austrríkismenn upp sama munni, að þeir þættist þeim eigi jafnsnjallir; en Frakkar voru óvanir slíkum látum og urðu hljóðir við; þá reiddust berserkirnir og ruddu bekkinn þann er fremstr var, er Frakkar sátu á; undu Frakkar því illa, en voru þó stilltir vel, því að þeir eru menn kurteisir. En Austrríkiskeisari bauð berserkjunum að hætta þessum aðgangi og hurfu þeir þá frá; drukku menn nú í friði það er eptir var dagsins. Um morguninn eptir fór Austrríkiskeisari á fætr í býti og gekk til tjalds Napóleons og vakti hann; þá mælti Napóleon: "Hvað viljið þér nú, herra keisari?" Þá svaraði Austrríkiskeisari: "Nú viljum vér hafa eitt mikið hestaat í dag, og viljum vér að þér kjó hest af yðar liði móti vorum hesti". "Svo skal vera", mælti Napóleon. Síðan gekk Austrríkiskeisari út, en Napóleon klæddist og gekk til sinna manna. Hann gekk við níunda mann hins níunda tugar til hestaatsins, og slíkt hið sama gerði Austrríkiskeisari. Voru nú hestarnir leiddir fram; hestr Napóleons var fimm vetra gamall foli sunnan úr Arabía; þann hest hafði Abd-el-Kader gefið Napóleoni og mælt það, að hestrinn væri dugandis gripr; hann var bleikalóttr og hnellinn að sjá; hann hafði höggtennr sem dýr það, er babírússa heitir. Annarr hestr var leiddr fram af Austrríkisliði; það var steingrár hestr og ættaðr norðan úr Gandvíkrbotnum; þann hest hafði Kallbakr þurs gefið Austrríkiskeisara í tannfé; en þá var Kallbakr dauðr. Rollant merkismaðr fylgdi hesti Napóleons; en hinum hestinum fylgdi sá er Korpa hét, hann var jötunn. Gengust nú hestarnir að og bitust fast; gekk svo lengi dags og höfðu menn góða skemmtan. En er sól var komin í miðmundastað, þá féll hestr Napóleons af mæði og var þegar dauðr; hugðu menn hann sprungið hafa, því að blóð rann út um nasar hans og eyru. Varð Napóleon fár við, en Austrríkismenn gerðu að þessu glens mikið og kváðu Frakka enga hestamenn vera eðr riddara. Þar í liði Napóleons var maðr einn er Marmier hét, hann var spekingr að viti. Marmier gekk til Napóleons og mælti: "Eigi er svo, herra, sem þér séuð sigraðir í þessum leik, því að betri hesta eigið þér en þessi var; skuluð þér nú etja hesti yðar hinum góða, er þér ríðið sjálfir, og mun ég ganga með hestinum". "Það vil ég gera, Marmier", mælti Napóleon, "og hefur þú lengi heilráðr verið". Þá var hestrinn leiddr fram á völlinn og gekk Marmier fram með; hann hafði broddstaf í hendi; þann broddstaf hafði Kristján í Stóradal gefið Marmier, og hrút feitan lét hann fylgja stafnum, og kvað hann eigi mundu hrútlausan meðan hann ætti hrútinn, og eigi staflausan meðan hann ætti stafinn. En þá var Marmier búinn að lóga hrútnum fyrir löngu, því að hann gaf Lamartine hrútinn í sumargjöf; en Lamartine seldi gyðingi hrútinn, og vita menn það seinast til hrútsins. En sem hestrinn kom fram á völlinn, þá hló hann; og er Austrríkiskeisari heyrði það, þá mælti hann til sinna manna: "Hvert er svo sem mér heyrist, hlær hestrinn?" "Víst hyggjum vér svo sé", mælti Korpa. "Þá munum vér etja Atriða", mælti keisarinn, "því að gjörningar munu þetta vera; hlæja menn, en hestar eigi". Þá var Atriði leiddr fram; hann var kolblár að lit og stór sem fjall; hann var norðan úr Jötunheimum og hafði verið seitt til, að hann skyldi aldrei lifandi falla, og því hafði Austrríkiskeisari miklar mætur á þeim hesti. Korpa fylgdi hestinum. Gengu nú hestarnir að allrammliga, og undruðust allir hversu mikinn fimleik hestr Napóleons lagði fram, því að leikr hans var líkari dansi en ati. Tók nú að rökkva af degi og kom tungl upp, og skein á gráserkina hina austrænu. Þá leiddist berserkjunum þetta, að hvorigr skyldi falla, og óðu allir grenjandi fram á völlinn; þá varð Marmier svo hræddr, að hann missti stafinn og flúði, og eptir það er Marmier bæði staflaus og hrútlaus. En berserkirnir gengu að Atriða og studdu hann allir; þá snerist hestrinn Napóleons í kring og reis upp örðigr og beit Atriða á barkann, féll Atriði þar dauðr en eigi lifandi; síðan gekk hestrinn á aptrfótunum og löðrungaði berserkina svo fast, að sundr gengu kjálkabeinin, en tennrnar hrutu víðs vegar um völlinn úr hausum þeim; féllu þeir sem hráviði og létust níu, en þrír komust undan með skömm; varð nú glaumr mikill í liði Frakka og hýrnaði yfir Napóleoni. Þá gekk Austrríkiskeisari fram og mælti af mikilli reiði: "Nú eru þeir hlutir orðnir, er eigi má bæta, látnir níu af vorum bestu mönnum og vor hinn dýrmætasti gripr, sem finnast kunni í voru ríki; er þetta allt fjölkynngi yðvarri að kenna, og hyggjum vér hér illt undir búa. Viljum vér nú þegar skipa yðr burt úr voru ríki sem skjótast, og eigi lengr að veislu með yðr sitja". Þá mælti Napóleon: "Ekki þurfið þér svo digrbarklega hér um að láta, því að eigi er landið fremr yðvart en vort, og höfum vér jafnan rétt til að dvelja hér sem þér; en fyrir því að vér erum menn vitrari, þá munum vér héðan á burtu verða, og eigi láta menn vora að óþörfu". Reið Napóleon þegar á burt með allt sitt lið og heim til Parísar, og varð mönnum tíðrætt hér um. En Austrríkiskeisari reið heim og skildi eptir lið mikið í Langbarðalandi í öllum borgum; undu Langbarðar því illa, því þeir þóttust eiga landið, sem og satt var; urðu ýmsir atburðir með þeim og Austrríkismönnum, og kvörtuðu Langbarðar einatt fyrir Napóleoni og beiddust liðveislu af honum; gekk svo lengi, og urðu álögur Austrríkismanna æ þyngri, svo að við sjálft lá, að allt fólk mundi á burtu stökkva; eyddust margir bæir og fór landinu hnignandi dag frá degi, sem von var að, því að það var í hinni verstu ánauð, og hafði Napóleon engan frið fyrir bænum Langbarða. Liðu svo stundir fram. ==2. kapítuli== En er þessir hlutir ágerðust, þá sá Napóleon, að eigi mátti svo búið standa, og með því hann þóttist eiga sín að hefna, þá hugsar hann með sjálfum sér, að best muni vera að fara sjálfr og herja. Hann vaknar snemma einn morgun; var sól komin upp fögr og skínandi í heiði, og skein á sóleyjarnar, sem Napóleon hafði í urtapottum í gluggum sínum; þær sóleyjar hafði Evgenía einu sinni tínt á votengi, meðan Napóleon var á rjúpnaveiðum. Nú lágu þau bæði í rúminu, Napóleon og Evgenía, og rumskaði Napóleon fyrst og tók í handlegginn á Evgeníu. "Hvað ertu að klípa mig", sagði Evgenía. "Ég ætla að fara að stríða", sagði Napóleon. "Þarftu endilega að klípa mig fyrir það", sagði Evgenía. "Þú verðr að fara á fætr og gá að fötunum mínum, Evgenía", sagði Napóleon, og reis upp við. Þá fór Evgenía á knén fyrst og sagði: "Já, ég ætla að klæða mig fyrst og fylgja þér á leið". "Gerðu það", sagði Napóleon, "ég ætla að liggja hérna á meðan og hugsa mig um stríðið". Nú steig Evgenía yfir Napóleon, því hún lá fyrir ofan, en litli prinsinn svaf í dálítilli ruggu fyrir framan rúmið. Svo kom hún ofan á gólfið; það var lagt allt með spesíum og koparpeningum og mikið furðuverk. Nú færði Evgenía sig fyrst í hnjáskjól úr mjallahvítu og sárfínu vaðmáli, sem unnið var austr í Kasimír; það hafði verið saumað tólf sinnum hvað eptir annað og aldrei líkað; loksins var það ekki rakið upp, og þótti þó þröngt um mjaðmirnar, en nú varð svo að vera. Þá fór Evgenía í silkibuxur utan yfir hnjáskjólið, og tók síðan upp krínólínuna sína, sem hún var vön að hvolfa á spesíugólfið á nóttunni. Hún steypti krínólínunni yfir höfuðið á sér, en krínólínan seig hátignarlega ofan að mittinu á keisarafrúnni og söng í. Síðan gekk Evgenía að speglinum og greiddi sér með gullkambi og lét hringina í eyrun og á fingurna á sér; Napóleon hafði gefið henni alla þessa hringi á meðan hann var að ná henni. Þá setti hún upp skó á fæturna; þessir skór voru úr demanti, og hafði Napóleon náð skónum af flugdreka, sem hann vann á í Ameríku, og gaf hann Evgeníu skóna. "Hvaða skelfing ertu lengi, Evgenía", sagði Napóleon. "Nú er ég búin", sagði Evgenía, "en það vantar axlabandahnapp í buxurnar þínar; ég ætla að festa hann á snöggvast". Svo festi hún hnappinn á buxurnar, og nú fór Napóleon að klæða sig. Evgenía fór fram og sagði, að maðurinn sinn ætlaði í stríðið. Þá komu tuttugu riddarar inn með alvæpni, brynjur, hjálma, skildi, brynhosur, spjót og stálhúfur, svo Napóleon gæti valið af því hvað sem hann vildi til að berja á Þjóðverjanum með. Nú fór Napóleon fyrst í nærbuxurnar og sokkana, það voru náttúrlega silkisokkar, en þar utan yfir fór hann í þykkva duggarabandssokka, svo að honum skyldi ekki verða kalt á fótunum á leiðinni. Þá fór Napóleon í silkibuxur, og þar utan yfir í þykkar vaðmálsbuxur norðan úr Skagafirði; þær buxur hafði Gaimarð gefið Napóleoni í sumargjöf, sama daginn og Marmier gaf Lamartine hrútinn, en Gaimarð hafði eignast buxurnar á Íslandsferðinni miklu. Napóleon fór í ógrligar stríðsrosabullur; þær náðu upp í klof og brökuðu svo hátt, að heyrðist suðr í Róm, sem Gissr kvað: :Gekk ótrauðr :gýgjar hami :studdr stillir :fyrir storðar jöðrum; :en bölbrestir :bláan skelfdu :reginturn :í Rómi suðr. Hér er sagt, að keisarinn sé studdr gýgjar hami, því að rosabullurnar voru gerðar úr tröllkonuhúð. Þá tröllkonu drap Napóleon norðr á Heiðarskógi. Síðan fór Napóleon í silkiskyrtu, sem Evgenía hafði saumað í meydómi og ætlaði sjálf að hafa; en þegar hún lofaðist Napóleoni, þá gaf hún honum skyrtuna, svo nú var skyrtan á keisara herðum, en ekki á meyjarbrjósti. Þar utan yfir fór Napóleon í duggarapeysu; þá peysu hafði Þjóðólfr tekið af Ófeigi í Fjalli dauðum upp í borgun fyrir hrossalýsingu, og sendi Napóleoni peysuna að gjöf; varð Napóleon allfeginn, því að á peysunni vann engin hríð né væta og ekkert sverð beit á hana nema þrem sinnum hefði verið manns bani. Þá tók Napóleon eina brynju og fór í; hún var skínandi fögr og ofin úr höggorma rifjum, og gullrekin suðr í Miklagarði; þá brynju hafði Amúrates hinn fjórði borið og haft allajafna sigr í; sú brynja var metin tólf hundruð hundraða. Hjálm setti hann á höfuð sér, hann var allr úr gulli og blástáli og skein af sem af sólu; þann hjálm hafði Napóleon tekið af blámannakonungi í Austrvegi og vó hann þar margan mann; sá hjálmr vó tíu vættir. Skjöld tók Napóleon á arm sér; á þeim skildi var markaðr ari með gulli, en skjöldrinn var hvítr sem skjall og söng fyrir vígum, og svo varð nú. Þá tók Napóleon spjót í hönd sér; það spjót hafði Finnbogi hinn rammi borið fyrir löngu og vegið margan mann, en nú var falrinn slitinn nokkuð svo, og oddrinn eigi sem hvassastr; en með því spjótið var sigrsælt, þá bar Napóleon það fremr öðrum vopnum; það spjót hafði Persasoldán sent Napóleoni á fimmtán úlföldum, til að berja á Þjóðverjanum. Evgenía sat hjá ruggunni og horfði á allan þenna útbúnað, og setti hana dreyrrauða, er hún heyrði að söng í skildinum, því það var fyrirburðr; hún mælti ekki orð, því hún sá að keisarinn hennar var í vígahug. Napóleon var hýr í bragði og glotti eins og ljón, sem lítr yfir músahóp. "Nú skulum við koma út og fá okkr morgunverð," sagði Napóleon, "hann Pelissier getr haldið á drengnum." Þá kallaði Evgenía á Pelissier, en hann kom inn og tók við barninu; en Napóleon og Evgenía gengu út. Keisarahjónin mættu Thiers í garðinum. Thiers var með fyrsta bindið af uppreistarsögunni og var ófrýnilegr í bragði, því hann hafði fundið prentvillu í bókinni, le fyrir de, og þótti illt, ef mönnum skyldi detta í hug að bera uppreistarsöguna sína saman við Þjóðólf. "Kondu sæll, Thiers," sagði Napóleon. "Komið þér sælir, Napóleon minn," sagði Thiers. "Nú, hvurnin líst þér á mig núna," sagði Napóleon. "Vel," sagði Thiers. "Eru ekki allhermannleg vopnin mín," sagði Napóleon. "Jú," sagði Thiers. "Er ekki þetta fallegr hjálmr," sagði Napóleon. "Jú," sagði Thiers. "Er ekki þetta fallegr skjöldr," sagði Napóleon. "Jú," sagði Thiers. "Hvurnin þykir þér ljónið málað á hann? Er ekki vinstri fótrinn á því nokkuð stuttr?" sagði Napóleon. "Jú," sagði Thiers. "Er ekki þetta laglegt spjót?" sagði Napóleon. "Jú," sagði Thiers. "Eru ekki rosabullurnar mínar vígamannligar?" sagði Napóleon. "Jú," sagði Thiers. "Er ekki brynjan mín liðleg?" sagði Napóleon. "Jú," sagði Thiers. "Svo hef ég helvíta mikla duggarapeysu af Ófeigi í Fjalli innanundir, sem Þjóðólfr hefr gefið mér," sagði Napóleon. "Það er svo," sagði Thiers. "Ég held ég verði ekki votr í þessari peysu," sagði Napóleon. "So," sagði Thiers. "Nú, hvaða andskoti ertu fúll, Thiers," sagði Napóleon. "Á," sagði Thiers. "Já, þú svarar ekki nema tómum einsatkvæðisorðum," sagði Napóleon. "Hm," sagði Thiers. "Hvurnin heldrðu þetta fari allt saman?" sagði Napóleon. "Ég veit ekki," sagði Thiers. "Jæja, vertu nú sæll, Thiers," sagði Napóleon. "Verið þér sælir, Napóleon minn," sagði Thiers. Nú komu keisarahjónin að garðshliðinu, það var allt úr gulli og logaði eins og eldsúlur. Fyrir utan hliðið stóð vagn með tíu hestum fyrir bleikalóttum; þá hesta hafði Napóleon fengið norðan úr Hellulandi, og voru þeir skjótari en vindr. Þeir voru allir í stígvélum, því það hafði rignt um nóttina; þessi stígvél voru skaflajárnuð og gerð úr þríeltum hreindýraskinnum norðan af Finnmörk. Djúnki hafði einu sinni veitt þessi hreindýr á prédikunarferð, en týndi þeim öllum; þá fundu Finnar þau og seldu frakkneskum hermönnum skinnin fyrir brennivín, en hermennirnir gáfu þau Napóleoni. Hestarnir voru gullbitlaðir og beislaðir með silkistungnum leðrólum, það var meistaraverk. Vagninn var einnig sleginn með stálkömbum, er ýfðust, þegar hann rann, svo að söng í. Fjórir ökumenn sátu uppi á vagnsætinu, þeir höfðu lúðra og symfón; en á hverjum hesti reið silfrbrynjaðr riddari með organ í hendinni. Í kringum vagninn stóðu margar þúsundir manna af öllum lýð, og ætluðu að kveðja Napóleon, því allir unnu honum hugástum; en það gefr að skilja, að einn maðr kemst eigi yfir að kveðja hvern mann í slíkum grúa; tók Napóleon þá nokkur hundruð í fang sér af þeim er næstir stóðu og kyssti þá, en tók í hendina á sumum, en allir hljóðuðu sem vitlausir væru, og svo er sagt, að það fréttist austr í Garðaríki, að Evgeníu væri orðið illt, því orgið heyrðist þangað, og komu legátar frá krónugreifanum af Kasan með naphta og lífsins balsam; en keisarafrúnni var ekkert illt, því hún hefur aldrei orðið sjúk, það er vér til vitum, nema þegar hún átti litla prinsinn. Nú steig Napóleon upp í vagninn og konan hans líka, en vagninn gekk hvergi, þar sem hestarnir komust ekki fram fyrir mannþrönginni, og mannþröngin komst ekki á burt fyrir húsunum, er fyrir voru. Þá kallaði Napóleon á þann, er næstr honum stóð, og skipaði að sækja Pelissier; var svo gert. Pelissier kom. "Farðu og sæktu tröllkonurnar mínar, Pelissier," sagði Napóleon. "Já," sagði Pelissier. "Þú skilur," sagði Napóleon. "Já," sagði Pelissier. Síðan fór Pelissier, en að lítilli stundu liðinni komu níu tröllkonur, bláar sem hel og digrar sem naut; þær voru í skinnkyrtlum, sem náðu niðr á lærin, og í brókum; þær höfðu rekur miklar í hendi og skelldu rekublöðunum á lærin, svo að skellirnir heyrðust austr í Asía; þær ýmist hlógu eða grenjuðu og hræktu, svo Napóleon lokaði vagninum, en stórhríðin dundi yfir mannfjöldann. Þessum tröllkonum höfðu Englar náð á Indíalandi og flutt heim til Englands, en Engladrottning gat eigi hamið þær, svo hún gaf þær Napóleoni; en Napóleon geymdi þær í járngrindum og hafði þær til að kveða rímur á stórhátíðum. Tröllkonurnar fóru ekki friðlega; þær brutu gullgrindurnar og allt garðshliðið, en fólkið varð hrætt og vildi hver forða sér sem hann mátti, en fjöldi manna lést þar í troðningnum. Tröllkonurnar óðu fram fyrir hestana og ruddu þeim braut; þær mokuðu fólkinu burtu með rekunum og tvístruðu öllu í háalopt upp yfir hús og hallir, eins og þegar maðr mokar úr hlössum á haustdegi og dreifir mykjunni út yfir þúfur og hóla. En með því gatan var krókótt, þá rann vagninn ekki svo hart sem skyldi; þá hömuðust tröllkonurnar og mokuðu húsunum á burt, svo þar varð akbraut þráðbein, og er það hin fegrsta gata í Parísarborg og kölluð Rue de Rivoli; var illt að vera í húsunum og mannalát mikið. En með því að meira er komið undir einum kappa og miklum fyrirliða en undir höfuðlausum her, þótt mannmargr sé, þá tjáði ekki að horfa í slíkt, og ók Napóleon út að járnbrautinni, en tvö þúsund riddarar teymdu tröllkonurnar aptr heim og gáfu þeim í staupinu. Úti við járnbrautina er salr mikill úr hvítagulli og þakinn með kristall. Í þeim sal var morgunverðr búinn keisarahjónunum. Napóleon gekk inn í salinn og leiddi Evgeníu; honum varð þá litið hvar Pelissier sat við borðið og var fullr. "Ertu strax orðinn fullr, Pelissier?" sagði Napóleon. "Nú, ég veit ekki," sagði Pelissier, "það er svo andskoti sterkt þetta konjakk hér, að það er engum manni drekkandi nema hann verði fullr." "Hvurnin ertu kominn hingað?" sagði Napóleon, "og hvur lítur nú eptir drengnum?" "Hann Thiers er með barnið," sagði Pelissier, "ég hljóp hingað eins og fætr toguðu og út fyrir alla borgina, svo ég skyldi ekki verða fyrir mannþrönginni, - og svo var ég dauðhræddr um að skessurnar mundu taka mig; ég hef beðið hér í tuttugu mínútur." Napóleon og Evgenía settust nú á gullstóla með rauðum gimsteinarósum á; síðan gengu inn mörg hundruð riddarar með sínar frúr, þær voru allar í gullofnum silkikjólum og brakaði í um allan salinn; settust menn nú til borðs. Voru þar bornir fram hinir dýrustu réttir og allt hið besta, sem veröldin mátti veita; snjóhvítt skyr norðan úr Húnavatnssýslu, rjómi austan af Síðu; mjallhvítr skyrhákall vestan úr Svefneyjum og rengi norðan úr Bolungarvík; þar voru og glæný kríuegg í dúnskálum, svartbaksegg og æðaregg; þar var fram borinn tunglbjartr Kjósarostr og svo feit hangikjötsrif norðan úr Skagafirði, að þau ötuðu hnífana eins og skyrhákall; þar voru mysuostar norðan af Þelamörk, rauðir sem blóð og mjúkir sem meyjarbrjóst; fínasta hveitibrauð og skonrok frá Havsteen og gómsætt syltutöj frá Spanía; þar voru og appelsínur, perur, epli, plómur, rúsínur, sveskjur, gráfíkjur, bláber, krækiber og lúsamulningar. Margt var þar fleira matar, sem hér er eigi getið. Þar voru og hin dýrustu vín: sjampanje og ekta Kaupinhafnar kornbrennivín og Flensborgarbrennivín; sprit, schiedam og sjenever, og einirberjabrennivín, konjakk með gullslit og áfengt nokkuð; þar var og sherry og kirsuberjabrennivín og ótal aðrar brennivínstegundir. Napóleon skar stórt stykki af sauðarlæri austan úr Múlasýslu og lagði fyrir Evgeníu og mælti: "Fyrst skal frægri bjóða." Síðan drakk hann Pelissier til og sagði: "Það vitum vér, Pelissier, að þú ert eitt af vorum bestu sverðum, og því viljum vér drekka yðr til í klára konjakki og óska, að þér megið verða ófullr þegar vér sjáum yðr næst." Stóð Pelissier upp og þakkaði Napóleoni með mörgum fögrum orðum virðinguna; þetta var og í ræðu hans: "Það er ekkert að marka, þó ég hafi orðið fullr hér, því fjandinn má bíða tuttugu mínútur við borð, sem er fullt af ölföngum, og vera þurrbrjóstaðr; ég veit annars ekki til að ég hafi drukkið meir en tíu dramma, en konjakkið er sterkt, eins og allir sjá; nú þætti mér ekki ólíklegt, að af mér kynni að renna á meðan þér eruð burtu, og ég yrði ódrukkinn þegar þér komið aptr. Vil ég nú einnig hnýta hér við óskum bestu fyrir yðar herferð og að allt megi ganga yðr sem best, yðr til frægðar og frama, svo sem yðr er verðugt og oss æskilegt." Síðan drakk Pelissier út bikarinn og rann ofan um barkann. Sátu menn nú nokkra stund og drukku og voru glaðir; furðaði alla á Napóleoni, því að hann talaði við hvern mann af mesta lítillæti og kyssti Evgeníu á milli, svo small í; urðu menn nú allvel drukknir. Þá stóð Pelissier upp og tók í hönd sér stóran gullbikar, fullan af konjakki, og mælti: "Virðulegir herrar og frúr, leyfið mér að tala fáein orð, því vínið býðr mér að tala, en vínið er undirrót alls sannleika og leiðir það í ljós, sem í hjörtunum er falið, einkum ef menn drekka konjakk. Nú er það öllum kunnugt, að virðuligr herra Napóleon ætlar í Austrveg að berja tröll, og ætlar hann nú að yfirgefa sína frú og eftirskilja hana hér undir vorri vernd og umsjá, svo að vér sjáum um með henni og gætum alls hennar heiðrs og sóma, svo sem sæmiligum og dubbuðum riddurum ber, með aðstoð guðs hins hæsta. En með því nú yðr er öllum kunnugt, virðulegir herrar og frúr, að sá gressiligi fjárkláði, sem geisar á Íslandi og drepr allar kindur þar, hefr nú svo mjög gripið um sig, að liggr við almennum niðrskurði, þá er það náttúrlig afleiðing þessarar drepsóttar, að hér verðr kjötlítið í Frakklandi, hvers vegna vér megum öll búast við að saltfiskr verði hér útgengiligr og í háu verði. En það er öllum auðsætt, að það er eigi oss að kenna, þó hin háæruverðuga frú hljóti að gangast undir sömu kosti og þjóðin og borða fisk, svo ekki má það oss til niðrunar reikna. Og með því ég nú í morgun snemma hef fengið eitt skrif frá hinum nafnfræga lord Dufferin með loforði um herta kola og nokkur lýsipund af hörðum fiski, þeim er bestr kunni að fást á Spitsbergen, þá vonar mig að vér getum veitt drottningunni þá tilbreytingu í fiskiátinu, sem sé nægileg til þess að henni ekki leiðist það. Enn fremr, þar eð nú allt lítr út til stríðs og styrjaldar í Norðurálfunni, þá hefr lord Dufferin lofað mér að standa á horninu á Frakklandi, því, er að Dover snýr, til þess að banda með hendinni á móti Englendinginum, ef hann ætlar að ráðast á hafnir vorar og brenna föðrland vort, en sjálfr mun ég verða í París og láta þaðan útganga skipanir miðnefndarinnar um gjörvallt ríkið. Þar sem nú ágæti og frami hinnar háæruverðu frúr er svo mikill, eins og ég nú hef lýst og eins og þér allir megið skilja af þessum mínum orðum, þá væri það ófyrirgefanlegr dónaskapr af oss öllum, ef vér ekki drykkjum skál hennar með þeim óskum, að henni megi allt til vegs og gæfu ganga, og að hún megi í góðri gleði hjá oss una þar til hennar háæruverðugi bóndi kemr heim aptr úr Austrvegi." Þannig mælti Pelissier, og varð háreysti mikil, því menn höfðu eigi gjörla skilið samanhengið ræðunnar; en minni drottningarinnar var drukkið af miklum fögnuði og gleði; var eigi laust við, að hlegið væri að Pelissier. Síðan tók Evgenía upp gullbikar með sjampanie, því að hún drekkr aldri konjakk eda brennivín eða sherry, og stóð upp; hún var hýr í bragði og hóf brýrnar, en léttr roði flaug um kinnarnar, líkt eins og kvöldgeisla bregðr á liljuhjálm. Hún drakk brosandi til Pelissiers og mælti: "Nú er auðheyrt, að þér eruð fullr, Pelissier, og vona ég að þér gerið það fyrir mig að drekka ekki meira, því þér eruð í rauninni allra vænsti maðr, þó yðr þyki konjakkið gott. Mér hefr alla tíð líkað vel við yðr, og vil ég nú ennfremr votta yðr mína velþóknan og minn góðan hug til yðar. En jafnvel þó ég sé engin kind og enginn saltfiskr, og þó að mér komi ekki við neitt fjárkláðatal eðr saltfisksprísar, þá virði ég samt vilja yðar fyrir verkið, því í rauninni munuð þér hafa ætlað að hrósa mér, en þótt úr því yrði fjárkláðaprédikun og fiskiræða; sannast hér sem optar, að tungunni er það tamast, sem hjartanu er kærast, og fer yðr sem sumum þeim, er alltaf lifa í fjárkláða og saltfiski, svo að þegar þeim verðr illt, þá hugsa þeir að nú sé þeir búnir að fá fjárkláðann, eðr ef þeir tapa túmarki, þá dettr þeim í hug að slíkt muni hafa áhrif á saltfiskinn. Eins hefr nú hugsunarhætti yðrum verið varið í þetta sinn, Pelissier minn, en ég tek það allt fyrir góða vöru, og afsaka yðr með konjakkinu, sem hér mun vera í sterkara lagi eins og þér segið. Vil ég nú drekka skál yðar og mælast til, að þér megið öfluglega aðstoða oss í að stjórna þessu volduga ríki með ráð og dáð á meðan á þessari tröllabarsmíð stendr, og að þér megið lifa marga og ánægjusama daga á meðal vor allra." Þá stóðu allir upp og greip hver það, er hann fyrst náði til, héldu þá sumir á sjampanieglösum, sumir á brennivínsstaupum, sumir á konjakksflöskum, sumir á vatnsglösum og vatnsflöskum, sumir á eplum, en sumir höfðu einn lúsamulning á milli fingranna, og er of langt að telja hér allt það, er menn héldu á, með því að borðið var alsett öllum veraldarinnar gæðum og nóg var til að grípa, voru menn glaðir mjög og þótti Evgeníu hafa farist vel orð; hringdu menn þá saman hákarlinum, kjötinu, ostinum, skyrinu, glösum, flöskum, eplum og lúsamulningum og mörgu öðru og drukku þar minni Pelissiers eða átu það af mikilli gleði. Varð Pelissier svo frá sér af þakklætistilfinningu, að hann grét og kom engu orði upp til að þakka drottningunni fyrir sig. Þannig sátu menn nú að þessum morgunverði uns sól var komin í náttmálastað, og þótti þeim langt, er eigi sátu að veislunni, en hinum stutt, er hennar nutu, með því líka allir voru orðnir mjög drukknir, nema keisarahjónin. Þá stóð Napóleon upp og hélt snjalla ræðu, höfum vér eigi heyrt þá tölu og því megum vér eigi hana skrifa; en það er oss sagt, að hann kvaddi þar alla veislugesti og þakkaði þeim með mörgum fögrum orðum góða samveru og gleði, kvaðst hann mundi aptr koma sem skjótast, þá er hann hefði barið á tröllunum. Síðan gekk hann út með Evgeníu að gufuvagninum og nam þar staðar; þar kvaddi hann Evgeníu með kossi eigi alllitlum, og það segja stjörnumeistarar þeir, er við voru og reiknuðu út gang allra þessara hluta, að sá koss hafi verið jafnlangr og er frá Langanesi og til Hvarfs á Grænlandi. Þá grét Napóleon og þá grét Evgenía. Má það eigi furða, því að vér höfum eigi heyrt að nokkur kappi var sá, er aldri grét, og eigi grét Akkilles síðr en Napóleon. En með því að keisarahjónin unnust hugástum, þá þótti þeim mikið fyrir að skilja, og hyggjum vér að þeim hafi runnið til rifja fallvaltleiki mannligrar ævi, sem svo er á völtum grundvelli skipuð, að eigi má fyrir sjá; voru þau og bundin sannligri ást, en eigi stjórnligum kænleik. Þá varð fyrirburðr: leiptr mikið í heiðríku lopti og örn í loptinu og hélt á öðrum erni klofnum eptir endilöngu; sá atburðr stóð alllengi og sáu allir, er við voru, og eru nóg vitni til að sanna þennan atburð. Urðu allir glaðir við þessa sýn, og þótti vænliga áhorfast, því merki Þjóðverjans er örn klofinn, en Frankland á ara heilan. Þá tók Napóleon upp vasaklútinn sinn; sá klútr var úr gullofnu liljusilki og stunginn á örn; Napóleon þerrði tárin af Evgeníu með klútnum og kyssti hana aptr og sagði: "Gráttu ekki, Evgenía, því hér mun allt vel ganga." Þá sagði Evgenía: "Nei, nú skulum við ekki gráta lengr, vertu nú sæll og gangi þér eins og ég ann þér." Á meðan á veislunni stóð, var vagninn sendr heim, sem hjónin höfðu ekið í, en vagn Evgeníu var kominn í staðinn og beið eptir henni. Þessi vagn var ekki gerðr handa neinum öðrum en keisarafrúnni einni. Hann var allr úr liljulaufum og rósablöðum, og ofið í pellglit með ormagulli; vagnsætið var úr næturgaladúni, en vagnstöngin úr mánasilfri. Þar settist keisarafrúin og var á lopti í krínólínunni á dúnsætinu; hún lagði fæturna á fótaskör úr rauðagulli, en demantskórnir skinu á rauðagullsljómanum eins og stjörnur í norðrljósi. Fimm páfuglar drógu vagninn; það voru fjórir páhanar og ein páhæna; hún fór fyrir og hafði kórónu á höfði, af því sú var kórónuð, sem í vagninum sat. Páhanarnir göluðu allir alla leiðina, og safnaðist fjöldi fugla utan um þetta til að sjá þessa dýrð; það voru mest hrafnar og gaukar og gerðu háreysti mikla. Svo mikill vindr varð af páahölunum, að fólkið fauk eins og hráviði af allri götunni þar sem vagninn ók, og var engum fært að nálgast hann; kenndu menn þetta gjörningum, þar sem svo mikið kvað að þessu, að margir urðu að fleygja sér marflötum til þess að fjúka eigi á burtu, og helst kvenfólk, því vindrinn stóð fast í pilsin; en sumir héldu sér í húsagrindr eðr í járnkróka, er á húsunum voru, og lá við skemmdum. En það segja vitrir menn, og það hyggjum vér sannara, að guðdómligr kraptr fylgdi vagninum. En þessi vagn var svo til Franklands kominn, að keisarinn af Blálandi fór einhverju sinni á dýraveiðar með riddurum sínum og fann töfrahöll; hann braut hallina, því að hann hafði þann hring á hendi, er átt hafði Salómon Jórsalakonungr; því fingrgulli fylgdi sú náttúra, að það mátti öllu uppljúka og öllu læsa; var engi slagbrandr svo sterkr, að eigi hrykki upp, ef snortinn var meðr innsigli Salómons, er á var fingrgullinu. Keisarinn braut hallina þann veg, að hann snart dyrnar með innsigli Salómons, og spruttu þegar upp allar hurðir. Þar fann keisarinn mey fagra; hún sat á silfrstóli og hafði hár mikið og var sem á gull sæi og harðreyrt við stólbrúðirnar. Keisarinn leysti meyna, en hún vísaði honum á allar gersimar þær, er í höllinni voru; var vagninn einn þeirra; en páarnir drógu vagninn heim til Blálandshallar og runnu lopt og lög. Bók lá í vagninum, og það sögðu vitrir menn, er bókina kunnu að lesa, að þetta var skemmtivagn Brama Indíaguðs og gerðr af hafmeyjum vestr að Singasteini; þar segja menn sól til hvílu ganga á kvöldum. En Blálandskeisari varð svo glaðr yfir fegrð meyjarinnar, að hann gekk að eiga hana; en hún sendi Evgeníu vagninn, því að þær urðu báðar keisarafrúr sama daginn. Þannig ók Evgenía heim og gekk til hvíldar í gullsæng. En Napóleon steig upp í gufuvagninn. Hann var allt öðruvísi en drottningarvagninn, því hann var eins og aðrir gufuvagnar, nema meiri og fegri; þar voru í vagninum herbergi mörg og allr húsbúnaðr. Þar var eigi kynt kolum, svo kolalyktin skyldi eigi ónáða keisarann, heldr var þar kynt sedrusviði frá Libanon, rósatrjám og reykelsi frá Arabía; gengu þar upp á hverri klukkustund sex miklar sedruseikur og voru rótartré, fimm hundruð vættir af rótartrjám og tvö þúsund lýsipund af reykelsi, og því hyggjum vér þessa hluti nú eigi lengr fást. Napóleon tók landabréf og horfði á um stund; síðan gætti hann að, hvar stjarna var komin; hún var þá í hádegisstað, og þá skipaði Napóleon að halda af stað. En vagninn hvein og rauk yfir lög og láð sem vindr færi. ==3. kapítuli== Í þann tíma andaðist Ferdínandr konungr af Napólí. Þá kom eldr upp í Vesúvíusfjalli og sást djöflar í eldinum; sáu það margir menn. Þá varð landskjálfti svo mikill, að borgir hrundu, en konur margar urðu svo hræddar, að þær hlupu á sjó út og drekktu sér. Þá gekk Kirjalax keisari aptr í Miklagarði og gekk um borgarstrætin um hábjartan dag, og voru menn óttaslegnir mjög. Þá varð Miklagarðskeisari svo penningalauss, að hann átti ekki einn skilding. Sást norðrljós í Róma og fyrirburðr í ljósinu; það var maðr mikill og brynjaðr frá hvirfli til ilja; hann reið eldrauðum hesti og hafði spjót í hægri hendi, og lagði spjótinu fram á milli eyrna hestinum; en í vinstri hendi hafði hann brennivínsflösku og sáði brennivíninu út yfir borgina; urðu klerkar fullir mjög af því. Þá lét herra páfinn boð út ganga til allra biskupa og kardínála, að biðja skyldi í öllum kirkjum fyrir friði, og var því sumstaðar hlýtt; en þó þótti mönnum sem heldr mundi fást stríð, ef um væri beðið, eða jafnvel þótt eigi væri um beðið, eftir því sem þá horfðist til. Þá var Eirekr af Pommern löngu andaðr og búið að drepa Hólófernes; það gerði Júdit. Var nú hreyfing mikil í Norðrhálfunni út af stríðinu, og haft í munnmælgi ýmislegt um hversu fara mundi. Flýttu Danir sér sem skjótast að senda legáta víðs vegar til þess að segja að þeir væri ekki með neinum, því þeir vissu enn eigi, hverjum mundi betr ganga, en vildu víst þar vera, sem von var. Danir eru drengir góðir og vinfastir. Á Danmörku eru fegrstir skógar í Norðrhálfu. En sumir mæltu, að Bretar mundu stoða Austrríki, ef þar gengi miðr, en að Rússakeisari mundi snúast í lið með Napóleoni, ef hann þyrfti. Sáu menn nú eigi annað fyrir en almenna styrjöld, og urðu spell mikil í allri kaupverslun og siðum manna. Þá varð skóleðr svo dýrt, að allir menn í Parísarborg urðu að ganga berfættir, konur sem karlar, því að enginn fékk á fætrna, þar sem allt leðr var tekið handa herliðinu til að stríða; en klæði og silki varð eigi selt, svo að kaupmenn gáfu aleigu sína til þess að menn skyldi kaupa það af þeim og fóru á höfuðið hrönnum saman. Þá komust margir úr skuldum, er setið höfðu í súpunni upp í axlir alla sína ævi og gekk allt öndvert. Þá varð einn förukall í Parísarborg svo ríkr, að hann keypti Sikiley og lét forgylla alla eyna; þá varð Etna svo fögr að sjá, að sjómenn hugðu það vera eldsloga brennanda, þeir er eigi höfðu haft fréttir af þessum hlut. Þá var mörgu logið. Þá andaðist Yeh grimmi í Kalkútta, og iðraðist þess mest, að hann hafði eigi látið drepa eðr pína alla kristna menn. Þá andaðist Alexander Húmbolt í Berlín; hann er nefndr í Klaustrpóstinum. Hann var aldri við kvenmann kenndr, og eru slíkt eindæmi í þessari tíð. Þá þuldi drottningin af Darmstadt alla Krukksspá upp úr sér í svefni, og mátti þar margt nýstárligt heyra. Þá var goldið jafnmikið flutningskaup fyrir fáein blöð af einu ári af Norðra frá Íslandi til Danmerkr eins og allr Norðri kostar um hálfan annan mannsaldr; kind fæddist með tíu hölum norðr í Þistilfirði. Þá varð þjófnaðr í Portúgallía meðr undarligu móti: stolið frá öllum þeim, er ekkert áttu, en engu frá hinum, er auðugir voru; urðu ríkir menn svo hræddir, að þeir gáfu ógrynni fjár til kirkna og klaustra fyrir sálum sínum, svo munkar gerðu sukk mikið og svall í klaustrunum fyrir þá penninga; en því gerðu hinir ríku menn þenna hlut, að þeim datt í hug, að þessi býsn mundi vera á sömu rótum byggð og hringrinn Pólýkrates; en sú saga er þannig, að maðr hét Pólýkrates, hann bjó á Krít; þar var Júpíter konungr endr fyrir löngu. Pólýkrates var maðr auðigr; hann kastaði hring á sæinn og sagði það skyldi vera fórn handa Neptúnó sævardrottni, en sjómaðr fann hringinn litlu eptir í fiskjarmaga og færði Pólýkrates; en allir urðu forviða og sá að hann var í óvild guðsins, og að gjöf hans var aptrreka gerð; og slíkt hið sama héldu ríkismenn í Portúgallía um sjálfa sig; en eigi er þess getið, að gull þeirra og silfr rynni til þeirra aptr, og urðu allir bláfátækir eins og Repp, er Þjóðólfr sagði að eigi hefði getað látið grafa sig í Danmörk. Þá urðu og þau tíðindi, að fjöldi fátækra manna dó í Spanía og urðu þeir ekki grafnir þar fyrir fátækt, svo að þeir voru allir fluttir á þiljubátum frá Bilbaó til Íslands og jarðaðir fyrir ekkert í Ódáðahrauni. Þá komu tíu tröllskessur norðan af Jamtalandi og ætluðu að ganga suðr til Róms; þær ætluðu að vaða Miðjarðarsjó frá Marselju til Lívornó, en drukknuðu allar, og ráku skrokkarnir upp á Korsíka; þá varð daun svo illr, að allt fólk stökk suðr á Sardiníu, nema einn smali; hann sitr yfir kindum í Kalvi; sá bær er vestan til á eynni. Þá komu pílagrímar frá Mekka, og sögðu að stjarna væri sén í landnorðri frá Jemen, er Kómeta heitir; hún hafði tíu hala og kleppr mikill austr af; hún fór öfugt og stefndi á tunglið. Þá óðu Tartarar suðr í Birma og brenndu og brældu, drápu alla, en gerðu sig alla að keisurum. Þá varð Indíaflói allr blár í heiðríku lopti og leið yfir alla kaupmenn í Kalkútta. Þá komu Skrælingjar norðan frá Kamsjatka og sögðu að Franklín væri á leiðinni frá Húðsonsflóa, en það var lygi; þá varð kona Franklíns svo glöð að hún hljóp suðr á Tyrkland og svamm á krínólínunni yfir Svartahafið og yfir til Kolkis; þar hitti hún Medeu dóttur Eetes konungs; þær glímdu og lauk svo, að maddama Franklín drekkti Medeu í Fasisá og var nær því drukknuð sjálf, því áin er gull rennanda og straumhörð. Þá kom keisarinn af Móngolía austr í Afganistan og fann þar Persíakeisara; kysstust keisararnir svo fast, að þeir sáluðust báðir, og var ekki eptir ein tönn í þeirra munni; voru þeir grafnir báðir saman í Persepólis með mikilli dýrð. Þá hló kammerráð fyrir vestan svo hátt, að hvalir hlupu á land í Trékyllisvík. Margt varð fleira tíðinda, er fáheyrð eru, og eru slíkt engin undr, þótt svo kunni að verða fyrir miklum atburðum; höfum vér lítið eitt upptalið af því, sem ritað finnst í annálum, og ekki getið um blóðrigningar og slíka fyrirburði, því það yrði of langt upp að telja; munum vér nú heldr snúa aptr til sögunnar og sjá hvað gerðist af hinni ógrligu styrjöld, er upp var komin í heiminum. ==4. kapítuli== Nú sem Austrríkiskeisari heyrir herbresti og tröllkvennalæti vestr í heim, þá hyggr hann sem var, að Napóleon muni eigi láta við svo búið standa, og sér nú að eigi er til setu boðið. Lætr hann nú spenna tuttugu gráa alifola fyrir einn mikinn vagn; sá vagn hafði verið sóktr í sel norðr í Bæheim; síðan bauð hann ráðgjafa sínum að stíga á vagninn og sækja Metternich. Metternich er dvergr að vexti og viti; hann er gamall og grár fyrir hærum og hefr lifað allar umbyltingar Norðrhálfu frá Cæsar. Hann býr í fjalli því, er Jóhannesarbjarg heitir; það fjall er alvaxið vínviði og kemr þaðan enginn ófullr nema Metternich. Fór ráðgjafinn nú af stað og drógu folarnir vagninn knáliga; þar var engin á eðr sjór að eigi mætti þeir yfir komast; þeir stukku af einum fjallstindinum á annan og stikluðu á kirkjuturnum yfir fen og foræði; og svo ferlega tóku þeir í vagninn, þegar þeir fóru frá Vínarborg, að allir aktaumar slitnuðu, en þeir runnu engu að síður í réttri röð og vagninn á eptir, þótt hann væri laus, svo var ferðin mikil. Nú námu þeir ekki staðar fyrr en við Jóhannesarbjarg; þar rakst vagninn svo fast á bergið, að hann brotnaði í smámola, en ráðgjafinn datt ofan og gekk úr hálsliðunum. Metternich kom þegar út, er hann heyrði þenna skruðning, og sá þegar hvað um var að vera: folarnir löðrandi, vagninn molaðr, ráðgjafinn hálsbrotnaðr, skilmálalaust. Vissi Metternich af forvisku sinni, hvernig á öllu stóð; hann þekkti og gullkrossana á ráðgjafanum. Þá stundi Metternich og mælti: "Nú eru vandræði í Vínarborg." Síðan gekk hann inn. Ráðskonu hafði Metternich, er Guðríðr hét; hún var ættuð norðan úr Finnmörk og hafði Metternich keypt hana í skreiðarferð. Hann mælti þá við Guðríði: "Fá mér vaxspjöld mín, Gudda." Hún gerði svo; settist Metternich nú á rúmstokkinn og reist rúnir á vaxspjöldin; lék hann sér síðan að þeim um hríð. "Ekki veit ég, hversu viðrar," mælti Metternich, "og hafi tröll ykkr, spjöld, aldri hafið þið brugðist mér fyrr." Þá tók Metternich krókstaf og vöttu og reið gandreið til Vínarborgar; var það drykklöng stund. Sól var í miðsmorgunsstað, þegar Metternich kom til Vínar, og var keisarinn að taka litla skattinn. Metternich gekk inn óboðinn, því að hann var virktavinr keisarans. "Nú, komið þér sælir, Metternich," sagði Jóseppr. "Sælir verið þér," sagði Metternich. "Hvar er ráðgjafinn minn með gullkrossana?" mælti Jóseppr. "Ekki sjáið þér hann aptr," sagði Metternich, "því hann er hálsbrotnaðr." "Það er leiðinlegt," mælti Jóseppr, "en það er hið sama, þegar ég hef þig; vilt' ekki í staupinu, Metternich?" "O, það held ég," sagði Metternich, "er gott brennivínið hjá yðr núna, Jóseppr minn?" "Já, það er ekki svo bölvað," sagði keisarinn, "ég fékk það uppá krít í Firðinum, því nú eru engir penningar til." "Mig grunaði þetta," sagði Metternich og kýldi niðr stóran brennivínssopa úr tinstaupinu keisarans, því ekkert annað staup var á borðinu. "Hafið þér hvergi reynt að fá penninga?" sagði Metternich. "Jú," sagði Jóseppr, "ég fór austr í Miklagarð og ætlaði að drífa upp hjá soldáninum þar, en hann sýndi mér eitt mark, sem hann átti; hann tók það upp úr vestisvasa sínum og sagði ég skyldi eiga, og sór sig norðr og niðr uppá að hann ætti ekki einn einasta skilding í sinni eigu þar fyrir utan, og þetta mark skuldaði hann á einhvurri kneipu fyrir brennivín, so ég gat ekki fengið af mér að taka viðr markinu, svo að soldáninn yrði eigi með öllu knekkaðr, rúinéraðr og demóralíséraðr." "Ja, hér eru góð ráð dýr," sagði Metternich, "nú skulum við fara báðir norðr í Reiðgotaland, og sjá hvað í gerist." En svo var Metternich mikið tryggðatröll, að Jóseppr tvílaði eigi uppá hans krapt og visku; heldr bjó hann sig þegar til ferðarinnar sem best hann mátti, með nesti og nýja skó, og sendi boð út um allt sitt ríki, að nú ætlaði hann norðr í Reiðgotaland; það er svo langt, að haukr flýgr þangað á mánuði, en hann er skjótastr fugla. Þá sendi erkibiskupinn af Prag Jóseppi vaxkerti, tíu pund, og kvað kvikna mundi á kertinu ef upp væri haldið; varð Metternich glaðr við, og kvað það forvitrliga gefið. Gengu þeir nú út á hlað; þá tók Metternich upp snýtuklút úr vasa sínum, bládröfnóttan léreptsklút, og tóbakugan; hann breiddi klútinn á hlaðvarpann og gekk þrívegis rangsælis í kringum klútinn; síðan tók hann dupt úr pússi sínum og dreifði í suðrátt. Þá steig Metternich á klútshornið og bauð Jóseppi að stíga á annað horn; gerði Jóseppr svo; þá kom gustr mikill af suðri og hóf upp snýtuklútinn og Metternich og keisarann og liðu þeir þannig hálfan daginn, þá mælti Jóseppr: "Ráðigr ertu, Metternich, eðr hvert er nú langt til tungslins?" "langt er það," sagði Metternich, "og hærra lypti Þórr kettinun en nú erum við; en nú er ég svangr og þyrstr, Jóseppr minn, og erum við nú hálfnaðir norðr í Reiðgotaland." "Þá skulum við snæða," sagði Jóseppr, og mötuðust þeir Metternich þar á snýtuklútnum uppi yfir skýjum, en klútrinn leið áfram, og segir eigi af ferð þeirra fyrr en þeir komu í Reiðgotaland. Þar sé klútrinn niðr í einum skógi; þar var rjóðr í skóginum og haugr í rjóðrinu; þangað gengu þeir. Þá mælti Metternich: "Hér er heygðr Fúlvarðr hinn fólkdjarfi; skuluð þér nú fara í hauginn." Jóseppr mælti: "Það kann ég eigi að skilja, hversu hér megi nokkurr kappi heygðr vera, því að mér sýnist þetta líkra mykjuhaugi en fornmannshaugi." "Gerið sem ég segi fyrir," mælti Metternich, "og látið það eigi blekkja yðr, þótt haugrinn sé fallinn og fornfáligr; liggr hér heiðr yðvarr og sómi; skuluð þér nú fara í hauginn, en ég mun halda festinni." "Svíktu mig þá ekki, Metternich," mælti Jóseppr. "Það mun ég eigi gera," sagði Metternich. Tók Jóseppr nú að brjóta hauginn og var að því fram á nótt, en Metternich sat hjá og horfði í gaupnir sér. Fékk hann um síðir brotið hauginn; þá stóð Metternich upp og batt snýtuklútnum um mittið á keisaranum, en sú var náttúra snýtuklútsins, að alltaf tognaði á honum, svo að hann varð aldrei of stuttr, og aldri slitnaði hann. En klútrinn var reyndar dula af fjötrinum Gleipni, og hafði Fenrisúlfr slitið hana af, en Metternich náði dulunni einu sinni með lífsháska, því að við sjálft lá, að úlfrinn gleypti hann. Keisarinn seig nú í hauginn og hafði kertið í hendinni; seig hann nú lengi og alltaf dýpra og dýpra, og fór um síðir að verða hræddr, því hann kenndi aldrei botns. Loksins hafði hann fætr á jörðu, og litaðist nú um. Ljós brann í hauginum; þar var bæði fúlt og kalt. Þar stóð stóll í miðjum hauginum; sá stóll var allr af gulli, og lagðr með grásilfri, en stólbrúðirnar úr ametýststeini; sá steinn læknar tunglsýki. Á stólinum sat dólgr mikill og illúðligr; hann hafði sverð í hægri hendi og skók blóðrefilinn, svo að blikaði viðr ljósið; en í vinstri hendi hélt hann á tóbakspípu og reykti af svo ógrliga, að svæluna lagði um allan hauginn; varð af því skuggsýnt í hauginum og mátti keisarinn eigi gjörla greina þá hluti, er þar voru. Dólgrinn leit til keisarans og ýgldi sig; keisarinn gekk að honum og kvaddi hann. "Veit ég eigi gjörla," mælti hann, "hví eg em hingað kominn; en svo er mér sagt, að hér sé falinn frami minn og sómi; vil ég nú vita, hvort þú kannt þar nokkur skil á að gjöra." Engu svaraði dólgrinn. "Óvanur er ég því, að mér sé eigi ansað," mælti Jóseppr, og tók um úlnliðinn á dólginum þeirrar handar, er sverðsins geymdi; varð dólginum þá laust sverðið og féll það niðr, en blóð spratt undan neglum hans. Hann reisti sig þá upp af stólnum og andvarpaði þungan; síðan sté hann fram og voru þá eigi orð um höfð, því að þar tóku þeir saman, draugrinn og keisarinn, og varð þegar harðr atgangr: óð dólgrinn jörðina upp að knjám og rótaði upp steingólfinu eins og krapasnjó; hann spjó svo illri fýlu út úr nösum og munni, að keisaranum lá við óviti; glímdu þeir svo lengi og var allt sem á þræði léki; steinmúrarnir gengu í bylgjum eins og grindahjallr fyrir aftaka veðri; gekk þetta þar til keisaranum lá við að hníga niðr af mæði. Barst leikrinn nú að ljósinu, og fann keisarinn glöggliga, að af sér dró; hét hann þá á hinn heilaga Dúlikíkanus, en þar urðu þegar skjót umskipti, því að þá var sem kippt væri fótum undan dólginum og féll hann og keisarinn á hann ofan; en þá tók eigi betra við; því að af þeim gusti sem þá varð, þá slokknaði ljósið; þótti keisaranum nú vandast sitt mál, því að hann var bæði vopnlaus og kertislaus, er hann hafði misst allt í glímu þessari. Varð honum þá fyrir að hann hreyfði fótinn, og fann hann eitthvað fyrir fætinum; hann seildist þá til meðr hendinni, en hinni annarri hendinni hélt hann um háls drauginum. Var þetta kertið, og brá hann því þegar á lopt, en það kviknaði ekki á því. Varð keisarinn þá bæði hryggr og reiðr, er þetta brást; og þá gaus upp gneistaflug af ljósinu aptr og kastaði helbjarma á dólginn, en hann hvessti augun feigðarsnör framan í keisarann og mælti: "Nú hefir þú hér mikinn kappa að velli lagt, sem hans jafningi mun engi héðan af finnast fyri mold ofan; hefir þú hingað komið að mér saklausum og rænst eptir fé mínu og fjörvi; mun ég nú það á leggja, að þetta fé skal þér að engu haldi koma til þess er þú ætlar það að hafa." Draugrinn ætlaði að mæla enn lengra, en keisarinn mælti með hárri röddu: "Þegi þú, hinn armi herjans son, aldri skaltu það á mig leggja, sem þér er helst í hug, og víst skil ég, að meiri muni vera hamingja mín en fúlmennska þín, skaltu hér nú deyja illum og vegsemdarlausum dauða". Síðan rak hann kertið á kaf í gin drauginum, svo hann kafnaði þegar í stað; þá slokknaði aptr geislagusan. En keisarinn leið í ómegin og lá lengi svo, að hann vissi eigi af sér. En er hann raknaði við, þá reis hann upp, og var ákafliga stirðr af atganginum; þreifandi myrkr var í hauginum, en það skildi keisarinn, að þar mundi margt fémætt vera. Lítill gneisti var enn þar, sem ljósið hafði brunnið; þangað gekk keisarinn og leitaðist við að blása upp ljósið; gekk það seint. Þá kallaði Metternich niðr í hauginn og mælti: "Hvaða skelfing eruð þér lengi, keisari góðr, eða hefir draugrinn drepið yðr?" "Nei", sagði keisarinn, "en ég er búinn að drepa drauginn; hér er koldimmt af því að ljósið drapst, og ég er að blása það upp". "Nú, en kertið?" sagði Metternich. "Það er hreint ónýtt", sagði keisarinn, "það kviknaði ekki á því". "Það er fallegt!" sagði Metternich. Nú blés keisarinn í gríð, og gat loksins kveikt upp ljósið; bar hann það að dólginum; hann tók upp sverðið og hjó höfuð af drauginum og setti við þjó honum; síðan bar hann ljósið að skrokknum og kviknaði skjótt á, því að dólgrinn var feitr, þar sem hann hafði setið þarna í mörg hundruð ár og eigi tekið handtak. Gekk nú keisarinn um í hauginum á meðan dólgrinn var að brenna, og bar í festina allt það, er fémætt var; var það ógrynni fjár, svo að hann hafði aldri fyrri slíkt séð um sína daga. Þar var hafskip úr rauðagulli og kista meðr spesíum í; þar voru og fimmtíu sjóvettlingar órónir og troðnir út meðr túmörkum; allt þetta bar keisarinn í festina og gullstólinn með, og margt fleira; var draugrinn þá nærri allr brunninn. Þá kallaði keisarinn til Metternichs og bað hann upp draga festina. "Það get ég meðr engu móti", sagði Metternich, "því að nú er ég orðinn bæði þreyttr og svangr, og er mér líka farið að leiðast að sitja hér". "Þá verðurðu að halda vel", sagði keisarinn, "því að ég ætla að handstyrkja mig upp á festinni". "Bíðið þér þá dálítið", sagði Metternich, og batt festinni um mitti sér, og velti sér ofan af hauginum og lá þar eins og stjóri. "Nú megið þér koma", kallaði Metternich þá. Þá handstyrkti keisarinn sig upp á festinni, og dró síðan upp allt féð. Síðan báru þeir allt á snýtuklútinn, en hann óx og varð stærri en flugdrekavængir, því féð var mikið; hurfu þeir þá á snýtuklútnum aptr til Vínarborgar. Þakkaði keisarinn þá Metternich sína dyggiliga þjónustu, og gaf honum túmark með gati á. En er erkibiskupinn frétti, hvað illa hafði til tekist með kertið, þá sendi hann afsakanarboð til keisarans, og kvaðst hafa gleymt að vígja það. Var Metternich nú með keisaranum í góðu yfirlæti; hafði keisarinn nú penninga eins og sand. ==5. kapítuli== Nú er að víkja sögunni aptr til Napóleons. Vagninn rauk áfram alla nóttina og var eldrák eptir ferilinn, en blossinn reið áfram eins og vígahnöttr, svo sást langar leiðir. Hann dró tuttugu hundruð vagna, og alla fulla af hermönnum; það lið var svo frítt, að menn þóttust eigi slíkt muna; enda var þar og engi, sá er eigi hefði vopn úr liði hinna frægustu kappa, er uppi hafa verið; þar voru búklarar frá Sesostris, brynjur frá Semiramis, skildir frá Alexander, spjót frá Cæsar, brynhosur frá Hannibal, sverð frá Karlamagnúsi, hjálmar frá Gengiskan, stálhúfur frá Epaminondas og bryntröll frá Ragnari loðbrók. Létti Napóleon eigi ferð sinni fyrr en hann kom til Marselju; þaðan sigldi hann með herinn til Genúa. En sá floti var meðr þeim hætti, að það voru tólf hundruð skipa; þar var og skip, er Napóleon sigldi ætíð sjálfr á, og var fremr skrautligt á að líta; það var dreki; hann var steindr fyrir ofan sjó, með hinum fegurstu litum; var það líkara himneskum eldi en jarðneskum farfa, því að sólarljóminn lék á súðunum meðr svo margvísligu ljósbliki, að eigi má orðum um fara; þar var hver rá af hvítagulli og húnar af rúbínsteini loganda; siglutrén voru af dripthvítum marmara og knappar á uppi af smaragdus; drekahöfuð úr gulli var framan á skipinu, og greypt í meðr safírsteinum; það drekahöfuð hafði gin gapanda og spjó döggskæru og perlustíganda kampavíni óaflátanliga. Allir voru þar hástokkar og rengur úr rauðagulli, en bönd úr kínversku fiðrildasilki og snúin af mikilli list, stjórnvölrinn var úr snjóhvítum hvalskjálka norðan frá heimskauti; þann hval hafði Dufferin drepið og gefið Napóleoni hausinn; þeim stjórnveli hélt Napóleon sjálfr, og mátti enginn annar á honum taka; sá stjórnvölr var svo liðugr, að hann lék ef á var andað. Öll segl voru af páasilki og glitofin meðr eldrauðum fasandúni; þar stóð nafn Napóleons á hverju segli, og hafði Evgenía saumað það einn góðan veðrdag í hlaðbrekkunni fyrir framan Parísarborg. Hörpur stilltar héngu í reiðanum uppi og sungu sjálfkrafa fyrir andvaranum, er skipið skreið. Svo voru og öll hin önnur skipin fagrliga búin, þótt eigi væru þau svo listileg sem keisaraskipið, og luku allir upp einum munni, að þetta væri hinn fríðasti floti, er sæ hefði svifið. Létu nú öll skipin frá landi; veðr var glatt og sólskin mikið, og blánaði sjórinn fyrir léttri hafrænu, en aldan stikaði purpurarauð og nýmjólkurvolg frá Affríkuströnd og minntist við brjóstið á keisaraskipinu. Þá var hýrt yfir Napóleoni. Skriðu nú skipin áfram í þrefaldri röð og sást eigi fyrir endann á röðinni; en er fjöll voru komin í hvarf, þá komu tólf hafmeyjasveimar sunnan frá Sikiley; þær voru fríðar sýnum meðr kolsvört augu og svanhvítar á hörund; þær höfðu gullhörpur og sungu við, en öldufallið undan skipunum drundi dimmt undir, var það því líkast sem svanasöngr í þrumuhljóði; þær kváðu um Napóleon, og höfum vér heyrt þann söng, en eigi er hann ritaðr hér; svámu hafmeyjarnar með flotanum fram alla leið, uns hann kom til Genúa; þá voru allir menn sofnaðir af söngnum, nema Napóleon. Sá maðr var í liði Napóleons, er Edmond hét; hann var akólútus að vígslu, og hafði ritið bók nokkura um Norðrlönd; segja menn að það sé sú vitlausasta bók, er ritin hefir verið á þessari öld, af öllum þeim bókum, er sannleikann vilja segja. Þessa bók hafði Edmond alla jafna meðr sér og las í henni einatt; en á nóttum hafði hann hana undir höfðalaginu, eins og Alexander gerði við Hómerum; en eigi höfum vér heyrt þess getið, að Napóleon hafi haft mætr á þeirri bók. Keisarinn gekk til Edmonds og vakti hann, og bauð honum að vekja liðið; reis Edmond upp og hafði bókina í fanginu, og snart menn með bókinni; en menn stukku upp meðr andfælum, sem von var, því bókin var ill. Ætlaði Edmond þá að ganga yfir á annað skip, en datt í sjóinn meðr bókina í fanginu. Vindr stóð sunnan frá Túnis allsnarpr, en þó var brimlítið; vildi nú svo til, þegar Edmond féll, að bókin varð þyngri, þó vitlaus væri, en Edmond var þó enn vitlausari sjálfr, og var því léttari; varð nú bókin undir, en Edmond ofan á, og bar hann þannig að landi á bókinni, en hann kraflaði upp á klappirnar í Genúa og fór inn á gestgjafahús til að þurrka bókina. Tóku þá þeir við, er vaknaðir voru, og vöktu hina, sem sváfu. En er allir voru vaknaðir, þá gengu þeir í land og Napóleon fyrir, og upp í borgina; var þar þá kominn einn mikils háttar konungr frá Sardinía, er Viktor Emanúel hét, og bauð Napóleoni að þiggja að sér veislu, og það þá Napóleon. Gengu nú allir heim til einnar fagurrar hallar, er í var borginni. Frænda átti Napóleon þar í liðinu; sá hét og Napóleon; hann var kappi mikill, og þá ungr að aldri, er þessi saga gerðist. Komu menn nú til hallarinnar, hún var öll tjölduð dýrasta pelli og purpura; þar voru nýstárliga herbergi búin, því að þar stóðu súlnaraðir úr jökli ofan úr Mundíafjöllum og skærar sem steinn sá, er alabastr heitir; lagði jökulkuldann af súlunum um höllina, og því var langeldum kynt á hallargólfinu; þar var ekki brennt öðru en tómum Fenixhreiðrum og var sá ilmr í sætara lagi. Borð löng voru í höllinni, og þakin svanahömum norðan af Bláskógaheiði; þá svani hafði Koch stórkaupmaðr sent Viktor Emanúel í vináttuskyni, og skírt eptir honum skip, er hann átti; þótti Viktori vænt um það allt. En síðan tók Koch nafnið af skipinu og kallaði Arktúrus, og þá reiddist Viktor. Voru borðin alsett hinum dýrustu krásum, en vínið glóaði í gullbikurunum og hvítagullshornunum, eins og eldr á ormadúni. Þar fyrir miðjunni voru þrír hástólar úr gulli, en hinn fjórði var úr þeim steini, er karbúnkúlus heitir; sá steinn er rauðr eins og járn glóanda, en svalr sem austanblær. Settust þeir nú á gullstólana Napóleonarnir báðir og Viktor Emanúel, en karbúnkúlusstóllinn var auðr. Svo var Napóleon kurteis, að eigi spurði hann hverr þar skyldi sitja. En öllu liðinu var skipað á silfrstóla beggja megin viðr borðin. En er menn voru nýsestir, þá gengu inn fimm hundruð meyjar í snjóhvítum silkifötum með bláum földum neðst; skrúfstigi var utan til í höllinni úr gulli og silfrpallr uppi yfir meðr gullgrindum í kring; þar gengu meyjarnar upp og settust á kristallstóla, er stóðu á pallinum; þar stóðu gullhörpur, en meyjarnar snertu hörpurnar og sungu fagran söng um Napóleon. Vængjahurðir úr gulli voru á höllinni, og settar listilegum laufaskurði. En er meyjarnar höfðu lokið söngnum, þá flugu gullhurðirnar upp og gekk mær ein inn í höllina; sú mær var svo fögr, að öllum varð bilt við, er að veislunni sátu. Þeirri mey fylgdu hundrað frúr; þær voru allar á rauðum silkikjólum meðr gullrósum. En sú, er fyrst gekk, var í bláum kjól meðr silfrbylgjum og sló á eldrauðum bjarma; hún hafði fingrgull á hverjum fingri; þar var einn steinn svo bjartr, að lýsti af sem af stjörnu; gullfesti hafði hún um hálsinn fimmtánfalda og men á úr gimsteini þeim, er hafsól er kallaðr, en heitir á latínu haliopthalmus; hálsinn meyjarinnar var svo mjallahvítr og svo mjúkr, að það sást, þótt enginn snerti; hár hafði hún greitt á þann hátt, sem rósalauf liggja um það leyti, er blómknapprinn springr upp, og heitir það rósbragð, er hár meyja er þann veg bundið. Hún hafði hanska úr dvergsilki, og skó úr svanahami. Meyjan gekk að Viktor Emanúel og kvaddi hann meðr kossi, og kallaði hann föðr sinn; síðan hneigði hún sig af mikilli kurteisi fyrir keisaranum og keisarafrændanum, og slíkt hið sama gerðu allar hennar þjónustufrúr. Síðan settist konungsdóttirin á karbúnkúlusstólinn, en hinar meyjarnar stóðu í hálfhring fyrir innan gullstólana. Og er Napóleon keisarafrændi sá þessa konu, þá hvíslaði hann að Napóleoni keisara: "Það sver ég, að ég skal þessa konu eiga, eðr enga að öðrum kosti". "Gerðu það", hvíslaði keisarinn að honum aptr. Eirði Napóleon keisarafrændi nú hvorki mat né drykk, og gáði hann einskis annars en að horfa á Klótildi; svo hét konungsdóttirin. En sem Viktor Emanúel varð þess var, þá sá hann hverju gegna mundi, og stóð upp og mælti: "Það hyggjum vér, að þér rennið ástaraugum til þessarar meyjar, Napóleon keisarafrændi, og ef svo er, þá viljum vér yðr hana gefa og skulu henni allar hennar frúr fylgja og þar með vinátta vor til alls þess, er þér hafa viljið". Þá stóð Napóleon keisarafrændi upp og mælti: "Það vissi ég fyrir löngu, að ég mundi eigi hingað sorg sækja, og vil ég gjarna þiggja af yðr meyna, ef þér viljið mér hana gefa". Þá tók Viktor Emanúel í hönd Klótildi og leiddi hana til Napóleons og lagði hendr þeirra saman; og þar kyssti Napóleon keisarafrændi Klótildi konungsdóttur af miklum blíðskap. Var nú veislunni snúið upp í brullaup, og var meiri gleði en frá megi segja; drukkið píment og klarent og sungið simfon og salteríum, organ troðin og bumbur barðar og var allt sem á þræði léki. En er á leið veisluna, þá kom Edmond inn og var allr votr; hann hafði bókina undir hendinni og hafði þurrkað bókina, en gleymt að þurrka sjálfan sig; varð hann ófrýniligr í bragði, er hann sá að hann hafði farið á mis við mikla gleði, og lagðist hann niðr við langeldana, og þar þornaði hann; en allir voru svo glaðir, að enginn tók eptir Edmond, og er hann úr sögunni. Stóð veislan nú í þrjá mánuði, og var það afráðið, að Klótildr skyldi sitja heima hjá föðr sínum á meðan á stríðinu stæði. ==6. kapítuli== Þess er áðr getið, að land það liggr norðr í heimi, er Finnmörk heitir; þar er biskup sá, er Djúnki nefnist, og hefir hann og áðr verið nefndr. Hann hefir snúið öllum Finnum frá heiðni til kristinnar trúar, og er þar í áliti miklu. Djúnki átti gersimar margar og fásénar; hafði hann fengið sumar sunnan úr heimi, en sumar úr Garðaríki. Eitt var konjaksflaska; hún var eins og önnur brennivínsflaska, en með þeirri náttúru, að hún varð aldri tóm; úr henni staupaði Djúnki sig jafnharðan og kallaði Heiðrúnardropa. Annan hlut átti Djúnki, það var brevíaríum eðr lesbók meðr látúnsspennslum; þá lesbók hafði Guðmundr góði fyrrum átta, en nú var hún nokkuð máð orðin, en þó var hún öll slegin með járni og prinsmetalli. Þriðja hlut átti Djúnki, það var Guðbrandarbiblía; hún var svo stór, að hún tók honum í klof og var mesta gersimi. Enn átti Djúnki hinn fjórða hlut, það var kýr; þá kú hafði Djúnki keypt austr í Kyrjálabotnum, hún var mjólkrkýr mikil og stólpagripr, og ekki laust við, að Finnar legði átrúnað á kúna. Svo bar til, að Djúnki sat í stofu sinni einhvern dag norðr í Finnmörk, og er að lesa brevíaríum og dreypa á Heiðrúnardropa; gekk lestrinn vel, því að Djúnki var vel læs og gáfaðr, en brevíaríum vel ritið og allt með nótum og málverkum. Mælti Djúnki "sursum corda" við hverja línu, það er: upp hjörtun. Þá heyrðist skruðningr mikill frammi í bæjardyrum, og leið eigi á löngu áðr kýrin kom inn í stofuna með bæjardyraumbúninginn allan á herðakambinum og stofudyrnar tók hún með, því að kýrin var sterk og óð fast áfram, en húsið eigi sem traustbyggðast. Vaknaði Djúnki nú upp úr guðhræðslusvefninum við illan draum, og hafði engin önnur ráð en þau, að hann klifraðist uppá Guðbrandarbiblíu. Kýrin var í skörungshug og froðufelldi og litaðist um alla vegu; þótti henni margt nýstárlegt inni hjá Djúnka að sjá, sem von var, en þó virtist henni biblían merkilegust, því að hún var mikilhæf að sjá og Djúnki þar upp á biblíunni eins og hrafn á hjalli og var lafhræddr. En þó hafði kýrin alls eigi í hyggju að gera neitt illt af sér, því að hún hafði aldri etið af skilningstré góðs og ills, og kunni því engan greinarmun á þessum hlutum að gera. Gengr hún nú að Guðbrandarbiblíu og rekr hornin á kaf og þegar í gegnum spjöldin, en Djúnki datt ofan af biblíunni. Varð biblían nú blýföst á hornunum kýrinnar, en kýrin hristi höfuðið og vildi fá biblíuna til að detta af sér, en það tókst eigi; þá varð kýrin svo trufluð og rugluð af hræðslu, með því líka að dyraumbúningarnir krepptu að henni um leið, að hún ýtti sér í krákustíg aptr á bak út um dyrnar, og hamaðist þá er hún kom út á túnið. Fór hún með biblíuna á hornunum og dyratrén á herðunum suðr um allt Hálogaland og Rogaland og hljóp út í sjóinn við Stafangr; þar öslaði hún fram fyrir Jaðarinn og fram með Ægissíðu og létti eigi fyrr en hún kom að Amsterdam; þar festist hún á leirunum í Rínárósum, og öskraði ógrliga. Stökk allt fólk inn í borgina og tók til að víggirða hana móti kúnni. En það er af Djúnka að segja, að hann bergði á Heiðrúnardropa eins mikið og Þórr drakk af horninu hjá Útgarðaloka; færðist þá fjör og þrek í Djúnka, og fékk hann sér nú sleða af órökuðum selskinnum; þann sleða drógu tíu graðhreinar og fimm Lappar; en Djúnki sat á sleðanum og hafði konjaksflöskuna í annarri hendinni, en brevíaríum í hinni; hann var í loðnum hreindýrsfeldi og hinn vígamannligasti. Fór Djúnki nú að elta kúna og hugðist að taka af henni biblíuna; ekr hann nú á snæfönnum eptir endilöngum Kili og suðr eptir öllum Noregi, æskjandi eptir heppilegri ferð og hringjandi saman flöskunni og brevíaríó, svo heyrðist langar leiðir suðr í heim. Hverfum vér nú þar frá að sinni. Nú var allt með kyrrð og spekt í Parísarborg, og réði Pelissier ríkinu ásamt með keisarafrúnni vel og skörugliga; var keisarafrúin hvers manns hugljúfi, sem von var, því að hún tók öllum fram að allri kvenligri prýði og ágæti hjartans, en Pelissier var vitr maðr og einarðr og kunni manna best til allra stjórnligra starfa. Þá var Marmier kominn aptr frá Ítalíu til París. Bar nú svo til einn góðan veðrdag, að Pelissier lá í rúmi sínu um morguninn, og var að drekka kaffe og lesa harmagrát Guðmundar Torfasonar um skipskaðann mikla; fannst Pelissier mikið um kvæði þetta. Þá heyrði hann allt í einu læti mikil í norðrátt, öskr og undirgang og skruðning, glamr og hringingar og undarligt skrölt; mátti hann eigi þetta skilja og var lengi djúpliga hugsandi um þenna hlut. Loksins hringdi Pelissier; þá kom Alexander Dumas inn. "Hvaða ólæti eru þetta?" mælti Pelissier. "Ég veit ekki", sagði Alexander Dumas. "Ætli það sé stríðið?" mælti Pelissier. "Ég veit ekki", sagði Alexander Dumas. "Farðu út, Alexander Dumas, og sæktu Lamartíne, hann kann að vita það", mælti Pelissier. Þá fór Alexander Dumas út og sótti Lamartíne. "Hvaða ólæti eru þetta, Lamartíne?" mælti Pelissier. "Ég veit ekki", sagði Lamartíne. "Ætli það sé stríðið?" mælti Pelissier. "Ég veit ekki", mælti Lamartíne. "Farðu út, Lamartíne, og sæktu Marmier, hann kann að vita það", mælti Pelissier. Þá fór Lamartíne út og sótti Marmier. "Hvaða ólæti eru þetta, Marmier?" mælti Pelissier. "Það er kýr", sagði Marmier. "Hvaða kýr?" sagði Pelissier. "Kýrin hans Djúnka", sagði Marmier. Síðan sagði Marmier Pelissier frá öllu hvernig á stóð, því að hann hafði þá náttúru, að hann vissi allt, sem við bar á Norðrlöndum hvar sem hann var; fór Pelissier þá með Marmier hæst upp á Notre-Dame-kirkjuna til að sjá þetta, og sá þeir þá, að Djúnki var kominn með kúna í einhvern mýrarflóa í Ardennerfjöllunum, var kýrin þar dottin ofan í mógröf, en Djúnki stóð á bakkanum og var að lesa bænir yfir kúnni. Bárust nú þessi tíðindi eins og logeldr á einu augnabliki um alla Parísarborg, og kom saman svo mikill múgr og margmenni, að þar var nær átta hundruð þúsundum vígra karla; en þá komst kýrin upp úr mógröfnni og héldu þau Djúnki aptr norðr í heim, og eru bæði úr sögunni. En er mannsafnaðrinn frétti, hvað um var að vera, þá kom upp kurr mikill og vildu þeir vinna til einhvers frama; hugðu þeir sér annað til afreksverka en að draga eina kú upp úr mógröf; en Frakkar eru menn fjörugir og fúsir til stórvirkja; tók Pelissier þá það til bragðs, að hann sendi allan þennan her til Napóleons; var Djúnki orsökin til alls þessa liðssafnaðar, þótt hann vissi eigi, og því hlutum vér að skýra svo ýtarliga frá öllum þessum atvikum. Fóru þeir Marmier og Alexander Dumas með herinn til Ítalíu; hafði Napóleon nú ógrynni hermanna. ==7. kapítuli== Nú er að segja frá Austrríkiskeisara, að honum berast þau tíðindi, að Napóleon er kominn í tengdir við Sardiníu-konung, og að hann hefir fengið óvígan her enn að nýju frá Frakklandi. Lætr hann nú skera upp herör um allt sitt ríki og bjóða hverjum þeim til stríðs, er vettlingi getr valdið; ætlaði Jóseppr keisari að vera sjálfr fyrir leiðangrinum. En meðr því að hann vildi eiga sigrinn vísan, sem von var, þá sendir hann norðr til Bretlands á fund Viktoríu, í liðsbón. Þá sendiför fóru tólf legátar og léttu eigi fyrr en þeir komu til Lundúna. Gengu þeir þegar upp í borgina og á fund drottningar, en hún tók þeim meðr mikilli blíðu og frétti tíðinda. Sögðu legátarnir henni það, er þeir ljósast vissu; "erum vér hingað sendir af vorum herra þess erindis, að frétta ef þér viljið honum nokkura aðstoð veita að þessu máli, því að ríki hans er hætta búin og mikið í veði". Þá mælti Viktoría: "Vant þykir oss hér úr að ráða, því að eigi höfum vér verið í fjandskap viðr Napóleon hingað til; en meðr því að öll norðrálfa heimsins er sem á reiðiskjálfi út af þessari styrjöld, þá munum vér á það hætta, að veita höfðingja yðrum að þessu máli". Urðu legátar fegnir mjög við þetta svar, og þökkuðu Engladrottningu með mörgum fögrum orðum, og sneru aptr síðan; en er þeir voru komnir til Vínarborgar, þá sendi keisarinn þá óðar aptr austr í Tartaría til að fá liðveislu; var honum henni og þaðan heitið. Lét Viktoría nú búa flota ógrligan til að sigla um sæinn inn um Njörfasund; var sérhvert skip úr járni og kolsvart sem líkkista, og lagði af nálykt og feigðarblæ, því að þau skip fluttu böl og bráðan dauða; var þetta hinn ógrligasti og stórkostligasti floti, sem menn höfðu haft sögur af þangað til; þau skip voru öll tjölduð svörtum blæjum og óðu sjóinn grenjandi fyrir eldi og eimyrju; stóðu eldslogar brennandi og sótþykk reykjarsvæla upp úr reykháfum skipanna, svo að eigi sást til sólar, og var sem himin og jörð væri á heljarþremi; hugðu margir Ragnarökkur komið, og urðu sumir vitlausir. Þau skip fluttu fimm hundruð þúsundir hermanna og allskonar vopn og vígvélar. Viktoría drottning fór sjálf með og var á því skipi, er kallað var Skjaldmeyjaskeið; það skip var klætt utan með svanadúni mjallhvítum og vöknaði eigi í sænum; það var þann veg gjört, að því mátti aldrei á berast, þótt grunnt yrði, því að það var allt úr stálfjöðrum og flattist út í grunnsævi, en tók sig aptr þá er dýpkaði; siglutrén voru úr silfrbergi gáralausu, en segl öll ofin úr kristallsteinum, og skinu stjörnur í gegnum um nótt með svo miklum ljóma, að það var því líkast sem ljósahjálmr eðr eldligr blómrunnr sigldi um sæinn; en um daga skein sólin í gegnum reiðann og seglin, og bar þetta svo mikla birtu, að allr flotinn sigldi sem um albjartan dag, þó nótt væri. Knappr var á fremsta siglutrénu; hann var úr þeim steini, er sæmáni heitir, og var frá Mógúlnum mikla; sá knappr var metinn jafndýrt og allt Indíaland. Á skipunum voru tólf hundruð skjaldmeyja; þær voru allar í hvítagullsbrynjum og höfðu sverð úr ensku öskustáli; þau sverð bitu jafnt grjót og járn sem vatn rennanda. Skjaldmeyjar þessar voru grimmari en karlmenn og gáfu aldrei grið í orrustu, þær voru lífvörður Engladrottningar. Hélt nú flotinn á stað, og er eigi getið ferða hans fyrr en hann kom til Feneyja; þar gekk allr herinn á land og beið eptir Austrríkiskeisara. En það er frá Tartaría að segja, að konungr sá, er þar réði, lét skera upp herör um allt sitt ríki, og streymdi til hans múgr og margmenni, svo að menn hyggja það verið hafi nær þrem millíónum en tveim; var það illþýði mikið og óþjóðalýðr og eirði engu nema ránum og manndrápum. Þar var ein fylking bjargþursa austan úr Móngolía, þeir voru skolbrúnir á hörund og sex álnir upp að höku; allir voru þeir hárlausir nema með lokk langan aptr úr hnakka; þeir gengu allsberir og brynjulausir, því þá bitu engi járn; þeir höfðu sumir kylfur og lömdu menn, svo brotnaði hvert bein, en sumir voru vopnlausir. Önnur fylking var þar austan af Kórea; þá fylkingu skipuðu þeir, er Svalfarar heita; þeir voru fjölkunnigir; fyrir þeim réði hofgyðja sú, er Vígvaða hét; hún var eldrauð á lit og hafði tennr tvær í munni fram sem fíll; hún átti tólf syni og tólf dætr, og öll fjölkunnig og hin verstu tröll, því að þau máttu fara í hvern þann ham, er þeim líkaði. Hið annað lið Tartarakonungs voru mennskir menn; þeir voru í leðurbrynjum, og lituðum í mannadreyra; þeir höfðu hálsbönd úr eyrnasneplum og hjálma úr hauskúpum af þeim mönnum, er fallið höfðu í orrustunni við Ancyra, þá er Tamerlan átti við Baiazet soldán. Konungr Tartara hét Pútíphar, hann var tröll að vexti og hann bitu engi járn; engi hafði hann vopn, heldr barðist hann meðr knefunum og beit menn á barkann, ef unnt var. Dreif nú allt þetta lið til Austrríkiskeisara, og setr Tartarakonungr fyrst um sinn herbúðir sínar suðr í Steiermark, og var allt landið fullt af fólki; kom nú Jóseppi keisara vel að haldi féð það, er hann tók í hauginum, því að mála þurfti til að gjalda öllum þessum her, og hann eigi lítinn, til þess að halda þeim frá manndrápum og ránum. Sendir nú Austrríkiskeisari legáta til Napóleons og býðr honum bardaga á Heljarslóð; það er völlr mikill á Langbarðalandi og fimm hundruð rasta á hvorn veg. Napóleon svaraði legátunum af riddaraligri prýði og kurteisi, og segir, að hann vill víst þiggja bardagann; en er hann frétti ljósliga af viðrbúnaðinum, og öllum þeim feiknum, er þar með fylgdu, þá þótti honum samt vandast sitt mál. Tekr hann það þá til bragðs að hann kýs þá, er honum þótti vænlegastir úr öllu liðinu, var það einvalalið og fimm hundruð þúsundir manna; og þótt slíkt kunni mikið að virðast, þá var það samt harðla lítið á móti liði Austrríkiskeisara. Napóleon skipaði liði þessu í tólf fylkingar, og fjörutigi þúsundir í hverri; var helmingr riddaralið en helmingr fótgöngulið; hafði hver fylking fótgönguliðsins þúsund fallbyssur. Líðr nú eigi á löngu áðr flokkarnir komu á Heljarslóð og hugðu hvorirtveggi til víga og dreyra. ==8. kapítuli== Svo er landslagi háttað á Heljarslóð, að sunnan til rennur áin Padus, og eru eyrar sléttar og grösugar fram með ánni; en it nyrðra eru hamrar miklir og hengiflug ofan frá Mundíafjöllum, þar er slétt á hömrunum uppi og graslaust. En sjálfr völlrinn er blásinn og ber, og eigi stingandi strá; kveða menn að svo sé fyrir þá sök, að Atli Húnakóngr reið um völlinn fyrir löngu, en allt grasið sviðnaði undan hesti hans og spratt aldri síðan. Austrríkiskeisari fylkti liði sínu undir hamrabeltinu; hann hafði átján hundruð fylkinga og skipaðar eptir þjóðum; segja menn hundrað þúsundir manna hafi verið í hverri fylking. Þar var Pútíphar fyrir einni; hann var meðr sama hætti og áðr er greint. Fyrir einni fylkingunni var kappi sá, er Loðbertus hét; hann var ættaðr sunnan úr Dekan og hamrammr að afli; hann hafði flein þann, er Undfari var kallaðr; og var sá engi hlutr skapaðr í heiminum, er þann flein kynni að standast, ef lagi varð meðr honum á komið. Vígvaða var fyrir Svalförum, og í þeim hóp voru og dætr hennar og synir; sú fylking var ógrlig á að líta, því að augu Svalfara tindruðu sem helstjörnur, og stóð öllum ógn af þeim feigðarljóma, er lagði af þeim hausum. Enn var þar sá höfðingi, er Gúníbrandus er nefndr, hann hafði eitt auga á hægri öxl, en ekkert í höfði; haus hans var hárlaus og húðlaus og beinið skjallahvítt sem snækökkr, en hausinn blindr sem birkiraptr. Þar var einn greifi, sá er Eldjárn hét; hann var rammr að afli, en eigi hamrammr; hann hafði sverð loganda; það sverð vakti aldri blóð, og eigi hneig það til holundar eðr mergundar; en þeim var dauðinn vís, er það snerti. Margt var þar fleira höfðingja og hraustra manna, og yrði of langt að telja hér allan þann fjölda. Viktoría drottning setti tjöld sín yst undir hamrabeltinu; það voru rauð skinntjöld úr leðri því, er saffían heitir, og stengr af upp með silfrknöppum efst; en skjaldmeyjatjöldin voru hvít silkitjöld, og gullrósir ofnar í dúkana, en gullknappar á stengunum uppi. Þar var skjaldmeyjunum fylkt, tólf hundruðum; þær riðu allar hvítum hestum og drottningin fremst; var það hin fegrsta fylking á Heljarslóð, sem nærri má geta. Metternich gekk eigi að vígum, en hann lagði ráð á fyrir hönd Austrríkismanna, en eigi skipti hann sér af aðstoðarherinum; höfum vér og það heyrt, að Jóseppr keisari var eigi riðinn við þeirra athæfi eptir að þeir komu í hans ríki, og engi orð fóru milli hans og þeirra á Heljarslóð. Má það skilja af því, sem síðar mun sagt verða. Keisarinn skipaði sínum her gjörvöllum, en var eigi fyrir neinni fylkingu; hann reið hesti þeim, er Heltroði hét; sá hestr var albrynjaðr og brynjan sett járngöddum; en keisarinn var allr grár fyrir járnum; hann hafði grímu fyrir andliti og sást hvergi í hans hörund; hann hafði bryntröll í hendi, það var gullrekið og hið besta vopn. Napóleon fylkti sínu liði á eyrunum meðr ánni fram; skipaði hann fyrir hversu fram skyldi ganga; skyldi Napóleon frændi fara móti Loðbertus; Napóleon frændi hafði fylkingu fríða og vel að vopnum búna; í henni mátti engi vera eldri en þrítugr, og eigi yngri en tvítugr. Marmier var fyrir einni fylking; hann átti að ganga móti Gúníbrandus; Marmier var í brynju þeirri, er Snudda hét; hún var meðr undarligu móti gerð, því að hún var saumuð saman úr blöðum, er Marmier hafði ritið í Revue Britannique um bækr Dufferins og Edmonds; hlífði brynjan Marmier fyrir öllu eitri og fítonsanda áblæstri nema þar sem lofsyrði stóðu um Edmond, þar skeindist Marmier, ef á kom. Enn var sá maðr í liðinu, er Páll Mússett hét; hann var skáld og kappi mikill, og svo frár á fæti, að engi hestr var sá, er hann eigi hlypi upp; hann hljóp einhverju sinni kapphlaup viðr Bóreas norðr í Lapplandi og hafði sigr; var hann frægr mjög af því. Þessi Páll réði fyrir einni riddarafylkingu; hann hafði engan hest, því að hann var svo fljótr að hlaupa. Napóleon keisari reið hestinum góða; hestrinn var í rauðagullsbrynju og gullkögr á bringunni; en keisarinn var í hvítri silkitreyju yst klæða, en þar innan undir eins og áðr er sagt. Var nú komið að miðaptni; þá reið Napóleon fram á völlinn og tíu kallarar með honum; þeir höfðu hvíta fána; það var friðarmerki. Napóleon reið þar að sem Viktoría var fyrir og mælti viðr drottningu: "Nú virðist oss sem öðruvísi muni á fundum standa heldr en í Skerborg seinast; manstu það, Viktoría, að þá kysstumst við bæði af vináttu og blíðu, og það hugði ég síst þá, að þú mundir ganga í óvinaflokk mér á móti; skaltu vita það, að við ráðum bæði ríkjum voldugustum vestan um haf og eru það feikn mikil, að bræðr skulu þannig berjast og að bönum verða. En því em eg eigi hér til tals við yðr kominn, að ég vili yðr friðar biðja, því að ég mun eins berjast móti yðr sem öðrum, ef þér fyllið flokk óvina minna og nauðr rekr oss til móti yðr bröndum að beita. Vil ég yðr þess eins frétta, ef þér hafið nokkuð það oss á móti, að yðr reki nauðr til að ýfast viðr voru ríki; því að vér höfum öðrum engan ágang sýnt, en þótt vér nú hljótum hendr að verja". Þá mælti Viktoría drottning: "Víst munum vér það, að vér fundumst í Skerborg og kysstumst, Napóleon, og vorum vér þá jafnt sem þér í friðarhug. En meðr því að oss hafa borist stórtíðindi um þessa styrjöld, og oss þótti sem allri norðrálfu heimsins væri hætta búin ef þér eydduð gjörsamlega öllu Austrríki, þá létum vér tilleiðast að ganga í lið meðr þeim, er vér hugðum fámennari. En nú hefir oss eigi rétt frá sagt verið, því að hér er slíkr fjöldi manna saman kominn yðr á móti, að vér höfum slík fádæmi aldri séð eðr heyrt; og sjám vér, að þér hafið lið minna og fríðara; því að fjandr yðrir eru margir líkari forynjum en mönnum, og hyggjum vér yðr það ráðligast að snúa frá og berjast eigi móti þessu liði. En þess skuluð þér fullvissir vera, að aldri mun ég eðr mínar meyjar og enginn af mínum her ganga í slíkan óvinaflokk yðvarn sem þessi er, nema meðr þeim einum kostum, sem eigi munu fyrir koma, að þér ætlið að eyðileggja allt Austrríki. Viljum vér enn á ný biðja yðr þess, að ganga hér frá, og hafa yðr eigi í hættu móti þessu liði". Þá mælti Napóleon: "Það vissi ég fyrir löngu, Viktoría, að þú ert svo mikið tryggðatröll og svo drenglundaðr kvenmaðr, að þú mundir aldri móti oss að raunalausu stríða; en eigi em eg svo hræddr, að ég muni frá hverfa að óreyndu; nú viljum vér því yðr heita, að ef allt fer hér með feldi og gengr eptir óskum vorum, þá skulum vér gefa skjaldmeyjum yðrum kost á að kjósa sér allar mann handa sér úr öllum vorum her, þann er hver vill helst og hennar hugr til stendr, skulum vér halda þau tólf hundruð brullaup í einu meðr öllum þeim sóma og allri þeirri dýrð, sem okkr báðum er sæmilig og þeim til fagnaðar og ástsamligs yndis". "Eigi hyggjum vér af því verða munu", mælti Viktoría, og brosti við; "en þó kunnið þér margt ókomið fyrir að sjá, og má eigi um slíkt dæma fyrr en útséð er um þessa hluti". Kvöddust þau síðan, en Napóleon reið til sinna manna; þá var komið kvöld. ==9. kapítuli== Maðr er nefndr Hjörleifr, hann var víkingr og óeirðarmaðr mikill um kvennafar; hann fór við flokk manna og tók bændadætr og ógipt kvenfólk og lagði í rekkju með sér, og átti við þeim fjölda barna út um allan heim. Hann hafði njósn af að Metternich mundi ekki vera heima, og ferr til Jóhannesarbjargs, og var þá einn, en því var hann eigi vanr. Stóð þar svo á, að Gudda ráðskona var úti á túni að berja, og átti sér einskis von. Hjörleifr kom að Guddu eins og elding og ætlaði að taka hana; en Gudda var sterk og tók á móti Hjörleifi; og þar glímdu þau á túninu lengi, svo að tvísýnt var hvort hafa mundi; sá Gudda loksins sitt óvænna, og hét víkinginum því, að hún skyldi hvíla hjá honum þrjár nætr í fjallinu, ef hann færi að sér friðliga, en eigi með slíkum ofsa og ógangi. Lét Hjörleifr Guddu þá lausa, og gengu þau inn í fjallið. Þar setti Gudda fyrir hann mat og drykk, steikta kola og brennivín; en Hjörleifr var þreyttr og þyrstr af atganginum úti á túninu, með því líka að sólarhiti var mikill, og tekr hann sér nú drjúgum neðan í því; gerðist hann skjótt ölóðr, því að hann drakk fljótt og gáði þess eigi, að brennivínið var brennivín. Tók hann nú til kolanna, og var fullr; en kolarnir voru beinóttir eins og kolar eru vanir að vera; ruddi Hjörleifr nú ofan í sig stórum stykkjum meðr beinum og öllu saman; en þá stóðu öll beinin þversum í vélindinu, en sum lengst niðr í maganum, og æpti hann nú ógrliga og engdi sig allan sundr og saman, meðr því að hann var hörmuliga haldinn. Kenndi hann allt þetta göldrum og gjörningum; en Gudda stóð yfir honum grátandi, og rann henni sárliga til rifja eymd karlmannsins, því að hún var kvenmaðr. Krókstaf átti Metternich; þann staf hafði Búdínus konungr af Bjarmalandi gefið honum, og var gandreiðarstafr; en ekki notaði Metternich hann eptir það hann náði klútnum af Fenrisúlfi. Stafrinn stóð út í horni hjá einu gömlu skattholi, sem Metternich átti, og var allr rykugr og myglaðr, því hann hafði eigi verið hreyfðr um langan aldr. Tók Gudda nú stafinn og hugði það ráðligast sem ráðligast var, að sækja Metternich til að lækna Hjörleif. Metternich þekkti Hjörleif að illu einu og vissi allt um hans athæfi. Reið Gudda nú gandreið á stafnum suðr á Langbarðaland; hún spurði þegar upp Metternich og gekk til fundar við hann. Varð Metternich öldungis hissa, er hann sá Guddu, svuntulausa og húfulausa, því að hún hafði týnt af sér helminginum af fötunum á gandreiðinni; og frétti hann þegar hverju slíkt sætti. "Hjörleifr er kominn", sagði Gudda. "Er Hjörleifr kominn", mælti Metternich og stökk þegar upp, og bauð Guddu að bíða sín þar til hann kæmi aptr. Í þessu fáti fóru bæði stígvélin af fótunum á Metternich. Hann hljóp út og þangað sem Austrríkiskeisari var og mælti: "Nú verð ég að fara heim til mín, Jóseppr minn, hann Hjörleifr er kominn", sagði Metternich. "Hvaða Hjörleifr er kominn?" sagði keisarinn. "Hann Hjörleifr", sagði Metternich. "Nú, hvaða andskotans Hjörleifr?" sagði keisarinn. "Hann Hjörleifr", sagði Metternich, "og nú ætla ég að biðja yðr um að ljá mér Pútíphar Tartarakonung til að vinna á Hjörleifi, því ég er gamall orðinn, en Hjörleifr er illr viðreignar og víkingr mikill og kvennamaðr". "Ger sem þú vilt", mælti keisarinn, "eigi má ég neita þér um neitt, Metternich, en þungt segir mér hugr um vorn hag, er þú ert farinn, því að þú hefir oss opt heilráðr verið". Fór nú svo, að Metternich fékk Pútíphar í för með sér, og var svo óðr, að hann gleymdi snýtuklútnum, og stigu þau nú öll á stafinn, Metternich fremstr, og Pútíphar, og Gudda á milli þeirra. Riðu þau nú í loptinu, þar til þau komu til Jóhannesarbjargs. Þar lá þá Hjörleifr, og var svo af honum dregið, að hann mátti eigi mæla. Metternich var læknir góðr, og sá þegar, að maðrinn var sjúkr; komst hann nú við af sannri meðaumkvun hjartans, þótt Hjörleifr ætti það naumast skilið. Þá tók Metternich spotta af nýju haldfæri, er þar hékk á veggnum, og gerði lykkju á; síðan sökkti hann lykkjunni á kaf í kok Hjörleifi, en Pútíphar hélt honum, svo hann mætti eigi brjótast um; en Gudda barði á bakið á honum, svo beinin skyldi hrökkva upp í lykkjuna. En Metternich sté báðum fótum á brjóst Hjörleifi og dró allkarlmannliga upp beinin, þótt hann væri gamall; hann tók svo mikið á, að hann datt aptr á bakið við hvert bein. Létti Metternich eigi fyrr en hann var búinn að ná upp úr Hjörleifi hverju einasta beini; voru þau að þessu alla nóttina. Þá mælti Metternich viðr Hjörleif: "Nú hef ég bjargað lífi þínu, Hjörsi, og það þóttú værir þess ómakligr; get ég því nærri hvað þú munir hafa ætlað hingað að vilja; skaltu nú héðan í þetta sinn meðr lífi á braut komast, en það segi ég þér, að komir þú hingað í annað sinn, þá munum við öðruvísi við eigast". Þá mælti Pútíphar: "Það hugða ég, Metternich, að þú mundir mig hafa hingað haft til annars en að halda beinadólgi þessum í brennivínskrampa og víst skal hann eigi héðan fara ómerktr"; rak Pútíphar þá Hjörleifi sinn undir hvort, svo af gengu eyrun bæði, rétt eins og bitin væri af sel; síðan gaf hann Hjörleifi brennivín og fór Hjörleifr þaðan fullr og eyrnalaus, en Pútíphar settist hjá flöskunni og drakk þar til hann sofnaði. Eptir nokkra stund vaknaði Pútíphar, og fannst honum nótt; en heiðríkt var og sól á lopti í nónstað; Metternich og ráðskonan sváfu bæði og hrutu fast. Þóttist Pútíphar nú vera búinn að vera lengi; hann fann stafinn á gólfinu og gekk út; síðan steig hann á stafinn, en stafrinn flaug þegar upp í loptið meðr Pútíphar. En meðr því að Pútíphar kunni ekki að stýra stafnum, þá fór hann í ranga átt; og meðr því að Pútíphar var fullr, þá datt hann loksins ofan af stafnum, og kom niðr í Búlgaríu úr háa lopti, svo honum lá við óviti. En það er af Metternich að segja, að hann vaknaði viðr illan draum, er stafrinn var horfinn; hafði hann nú engi ráð til að komast aptr til Langbarðalands og sat því heima þaðan af; var Metternich nú staflaus og klútlaus, en Austrríkiskeisari Metternichslaus og og Pútípharslaus. ==10. kapítuli== Nú er að víkja sögunni til Langbarðalands. Sólin rann upp fögr og logandi, og var kringd eldþrungnum skýjum; en hafsöldurnar veltust kolmórauðar fyrir stinnings austankalda upp eptir Padusánni andstreymis; reis áin mjög við það og drundi þungt á eyrunum frammi. Blika var í vestri, og þótti mönnum sem veðr mundi eigi tryggt; því að einhverr loptþungi grúfði yfir jörðinni. Svo kvað Gissurr gullrass: :Geyst fóru græðis rasta, :gunnr svall, rauðar unnir, :óðu fyrir ægis reiði :andstreymis fram með landi. :Drundi mót dimmum vindi :drangr, en svifu langir :mekkir dellings makka :móðigs þrungnir blóði. Fylktu nú báðir liðinu og voru margir um einn Frakka, sem skiljanligt er af því, er áðr er frá sagt. Var allr viðrbúnaðr ógrligr. Viktoría hafði sett sitt lið fyrir utan vígvallarsviðið, og hélt það allt kyrru fyrir. Þá sté Napóleon á bak hestinum góða og hélt snjalla ræðu, svo að heyrðist um allan herinn; sú tala var þannig: "Góðir riddarar og hraustir menn! Það er yðr öllum kunnigt, að Klóvis var fyrstr Frakklandsherra, og hófst þá það ríki meðr svo miklum veg og sóma, að þess jafnræði hefir aldri síðan fundist í norðrálfu heimsins. En eptir það voru margir konungar á Frakklandi, og hafði engi það af að segja, að hann réði yfir löðrmannligum lýð; enda hafa forfeðr yðrir aldri orðið fyrir því óorði, að heita mannskræfr, hafa þeir ætíð geymt heiðrs síns og verið frægir um heim allan; hefir það aldri spurst, að frakkneskr herr hafi hopað fyrir jöfnum liðsafla. En ef það er heiðr, að sigra jafnan her, þá er og meiri heiðr að sigra meiri her, og er þetta nú eigi í fyrsta sinni, að þér eigið viðr ofrefli að eiga. Berr öllum að gæta þess, að sá er hugsar um heiðrinn, hann hugsar síðr um liðsmuninn; en hér berjumst vér fyrir heiðri og frægð, en eigi fyrir löndum og fé. Er þaðf yðr öllum kunnigt, að vér erum hingað komnir til þess að stoða kúgaða þjóð, og mun henni það lítið gagn verða, ef vér létim hér kúga oss sjálfir sem ljón í lagsnöru. Enn vil ég yðr á það minna, að í Rómaborg voru fyrst konungar, en þá ræðismenn, og þá keisarar; en í Miklagarði voru aldri nema keisarar, á meðan sú borg var í austrhluta Rómaveldis. Nú meðr því að Rómaríki hlaut að eyðast fyrir spillingu lýðsins, þá var og úti um alla þess dýrð; en eins og allt fæðist á ný, og engi sá hlutr er til, er eigi rísi upp aptr á einhverjum tíma og í einhverri mynd, eins hafa og bæði þessi ríki upp aptr risið á öðrum stöðum og í annarri mynd, en þó meðr undarligri líking; því að eins og austræn tign Miklagarðkeisara er nú horfin til Austrríkis, eins er og vestræn tign Rómaborgar komin til Frakklands, og eru bæði þessi keisaradæmi framhald af fornum ljóma, og munu uppi vera um aldr og ævi, ef vér erum eigi heillum horfnir. Megið þér það muna, að fyrst voru konungar á Frakklandi, en þá þjóðríki, og nú seinast keisarastjórn, og það vitið þér og, að voru ríki er engi eyðing búin af spillingu manna, eins og Rómaríki, fyrir því að það er siðað og grundvallað fyrir krapt tímans og stjórnar vorrar. Enn skuluð þér vita, að vér erum eigi hingað komnir til þess að eyðileggja Austrríki, eðr í neinni ábatavon; höfum vér áðr á það drepið. En fyrir þá sök, að ríki vort er rómverskt og orpið rómverskum ljóma, þá ber yðr og þess að minnast, að Rómverjar gerðu aldri frið nema eptir unninn sigr; skuluð þér vita, að yðr er á hendr falið þeim heiðri uppi að halda, sem hans líki finnst eigi á jarðríki. Eru hér nú feikn mikil í óvinaflokki vorum, en þess skulum vér æ gæta, að vér berjumst sem góðir riddarar, en eigi svo sem fjölkynngismenn; því margir riddarar hafa meðr sæmd sigrað og meðr frægð til foldar hnigið; en hvenær hefir það heyrst, að galdramenn og blámenn hafi nokkra frægð fengið lifandi eðr dauðir? Opt hefir það orðið, að fjölmenni hefir sigrað fámenni, og opt hefir það orðið, að óhraustir menn hafa hraustan unnið; en opt hefir það einnig orðið, að fáir hafa fjölda manna sigrað, og hví skyldi það eigi opt hafa orðið, að hraustir hafa óhrausta unnið? Sigr og sæmd er eigi undir fjöldanum komið; en dáð og dugnaðr, þrek og þol, afl og ágæti, tryggð og drenglyndi, hreysti og hollusta - hyggið að, þar liggr heiðrinn falinn. Hyggið að, þér, sem mig kusuð til að lifa frjálsir und fólkungs hendi og öruggir undir arnarvæng, hvenær hafið þér viljað þrældóm þola? Þér hafið eigi viljað þola hann af mönnum úr yðar eigin þjóð; munduð þér það heldr vilja, að útlendir harðstjórar legði á yðr ánauðarok og þrælkuðu yðr með erlendum knefum? Hyggið að því, að ef þér verðið sigraðir hér, þá er yðr sú ánauð búin, sem hægra er í að komast en úr; en ef þér sigrið hér, þá fáið þér ekkert nýtt land, og engu fé mun ég yðr heita; en þér fáið heiðr og frama; en heiðr og frami er á frelsi grundvallað, og heiðr og frelsi verðr eigi keypt meðr fé og fögrum aurum, heldur með afli og ágæti, brandi oð blóði. Hyggið að því, að sá, sem fellr, hann deyr eigi, ef hann berst með hreysti og fyrir heiðri sínum og sinna, en hann mun lifa meðr ókomnum öldum, og ófæddir ættmenn munu nefna þann, er hné til moldar á Heljarslóð. En þeir, er heilir komast úr orrustu, munu aptr heim snúa í friði, og friðr og fagnaðr mun þeirra heima bíða. Þá munu gullöldur góðrar sólar skína á skrúðbjörtum skjaldarhvelum, og geisli hverr, er frá Gimli tindrar, rista sæmdarrún Rögna niðjum. Þá munu mæðr mjúkhentar og meyjar munnfríðar móti þeim ganga, og blessa þann, er bjó börnum þeirra frægð fornmanna að Frekasteini". En er Napóleon hafði þetta mælt, flugu tólf ernir gullfiðraðir úr landsuðri til landnorðrs; þeir flugu hlakkandi í þríhyrning eins og helsingjar og sökktu sér á fluginu niðr um leið og þá bar yfir Napóleon; en Napóleon tók hjálminn af höfði sér á meðan. Síðan reið Napóleon fram með fylkingunum; var lið hans svo frítt, að það var líkast sem gullmúr hvítgaddaðr fyrir heiðskærri þorrasól. Sigu nú saman fylkingar meðr ógrligu herópi og geystum gný, og var sem kvæði viðr í himinskýjunum og skylfi hamrar og hafs bárur og hvað sem á jörðu var. Skutust menn fyrst á með gaflokum, flettiskeptum og spjótum; þá var gerð grjóthríð svo mikil, að eigi sá til sólar. En er það þraut, þá gengu menn saman í höggorrustu, og munum vér eigi telja nema fáein hreystiverk af þeirri framgöngu, er þar var sýnd; mátti þar sjá margan hjálm klofinn og margan hraustan riddara til moldar hníga. Gekk sá leikr til hádegis; þá varð nokkurt hlé á orrustunni; lágu valkestirnir svo þykkt, að tók meðalmanni í öxl. Þá gekk Marmier fram á völlinn með sína fylking og á móti honum Gúnibrandus með sitt lið, og var það margfalt fleira; gengust þeir að með svo hörðum atgangi og af svo mikilli heipt, að þeir óðu upp á spjótin og léttu eigi fyrr en eigi stóð eitt mannsbarn af hvorigum, nema Marmier og Gúnibrandus. Þá mælti Marmier af mikilli reiði: "Heyr þú, hinn armi herjans son, er af þínum völdum eru margar þúsundir fimra manna og góðra drengja lagðar lík; skulum við nú báðir með okkr reyna, og er best að við fylgjum þeim nú til feigðar, sem hér hafa foldu kysst". Þá mælti Gúnibrandus: "Víst þori ég móti þér að ganga, Marmier; sýnist mér þú vera pappírsbúkr einn, og mun þér betr vera lagið að yrkja rímr og kveða fyrir konum en að berjast á vígvelli við hrausta menn". "Það furðar mig eigi", sagði Marmier, "þóttú kunnir eigi betr að sjá, því betr sjá augu en auga, en þú hefir eigi nema eina glyrnu og hana á armligum stað, og enga frægð skaltu hafa af þessari för". Þá lagði Gúníbrandus til Marmiers meðr spjóti, en Marmier hafði atgeir mikinn og hjó spjótið af skaptinu. Þar lá steinn mikill á vellinum, svo að eigi mundu sex karlar hefja; þann stein tók Gúníbrandus og sveiflaði í kring eins og dúnfjöðr og einhenti á Marmier; sá Marmier sér dauðann vísan, ef hann yrði fyrir bjarginu; en meðr því, að hann var vitr maðr, þá vék hann sér undan, og flaug bjargið fram hjá honum rétt viðr gagnaugað hægra megin; sannaðist þar berliga, að sá lætr undan, sem vitið hefr meira. Þá hljóp Gúnibrandus að Marmier og náði í brókarskálmina hægra fótarins og þreif upp fótinn; hlupu þeir þannig lengi um völlinn, að Marmier hoppaði á vinstra fætinum, en Gúnibrandus hélt í brókina; en Marmier lamdi hausinn á Gúnibrandus með atgeirnum allt það er aftók, og dugði eigi, því að hausinn var ákafliga þykkr; en fyrir sakir þessarar barsmíðar kom Gúníbrandus því eigi við að fella Marmier, því að hann átti nóg með að snúa hausnum á ýmsa vegu á banakringlunni, til þess að forðast höggin eðr draga afl úr þeim, og fór loksins svo, að Gúnibrandus fékk höfuðsvima nokkurn af öllu þessu. Þá varð steinn fyrir fæti honum, og þá sleppti hann fætinum á Marmier og hafði eptir skóinn; en Marmier var í silkisokkum mjallahvítum, og reiddist nú ákaflega út af því að hljóta að stíga hreinum fætinum í blóðvaðalinn, sem á var vígvellinum. Þá hamaðist Marmier og rak atgeirinn í gegnum Gúníbrandus vinstra megin viðr naflann, svo að út gekk um mjóhrygginn, og hóf Gúníbrandus í loft upp og hljóp með hann um vígvöllinn. Þetta sér Vígvaða og veðr fram að Marmier og spýr eitri og fítonsanda, en brynjan Snudda hlífði Marmier, svo að hann sakaði eigi eitrblástrinn; en er Marmier sá, að hann hafði eigi frið til að hlaupa með Gúnibrandus, varð hann svo reiðr, að hann henti skrokknum á völlinn og hjó flykki mikið úr lærinu á Gúníbrandus og slengdi framan í Vígvöðu; kom það framan á nasir henni, en Vígvöðu varð svo bilt við, að hún flúði aptr í flokk sinn, og segja menn það verið hafi í fyrsta sinni að Vígvaða hopaði. Sneri Marmier aptr í lið Frakka með miklum frama. ==11. kapítuli== Nú sem Eldjárn greifi sér þetta, þá gengr hann fram á vígvöllinn, og sýnist allr vera í ljósum loga, því að eldr brann úr augum hans og bál af brandi þeim, er hann hafði í hendi. Veðr hann nú þangað, sem Alexander Dumas er fyrir og manar hann meðr mörgum hæðiligum orðum. Hafði Eldjárn greifi eitt sinn orðið undir í orðakeppni við Alexander Dumas austr í Cirkassíu og lagði hann óþokka á hann síðan. Reiddist nú Alexander Dumas illyrðum Eldjárns, sem von var, og stikar móti honum. Alexander Dumas var á þann hátt búinn, að hann hafði vafið sig allan í óbundnum bókum og reyrt að utan meðr svarðreipi; voru það allar þær bækr, er hann hafði ritað, og sem óseldar voru; var sá strangi svo þykkr, að Alexander Dumas sýndist eins og hvítr kirkjuturn. Gengr hann nú móti Eldjárn og rífr hvert pappírsarkið utan af sér eptir annað og hnoðar í kúlur allharðar; sendir hann bréf kúlurnar svo hart og títt, að Eldjárn hafði nóg með að slá þær á burtu með sverðinu, en kom aldri lagi á Alexander Dumas; hjó hann sí og æ í loptið og var það sjaldsén atganga. Lét Alexander Dumas þessa bréfkúlnahríð ganga þar til ekkert var eptir af bókunum, nema greifinn af Monte-Christo; hann var innst. Tekr Alexander Dumas nú greifann af Monte-Christo og hnoðar úr honum ógrligan bréfkökk og hrækir í, svo sú kúla var eins og stál að hörku; sendir hann þá af alefli greifann af Monte-Christo í höfuðið á Eldjárni greifa og keyrir kúluna meðr báðum höndum, svo hausinn molaðist í smátt; lét Eldjárn þar líf sitt fyrir Alexander Dumas. Þetta sér einn af bjargþursum og vill hefna Eldjárns og snýr móti Alexander Dumas; þeir voru þá báðir vopnlausir, því að bjargþursinn bar aldri vopn, en Alexander Dumas var búinn að rýja sig gjörsamliga. Alexander Dumas var ógrliga langr og þvengmjór; hleypr hann þá að þursanum og vindr sig utan um hann í sjöfaldan keng, en þursinn kom hvorki höndum né afli við, brýtr Alexander Dumas þar hvert bein í þursanum og lét hann þar líf sitt, en Alexander Dumas sneri aptr til sinna félaga við mikinn orðstír. Meðan þetta gerðist, var komið að nóni; gerðist nú himinninn dimmr og ógrligr. En er Alexander Dumas hafði gert þetta hervirki, þá gekk Loðbertus fram á völlinn meðr sína fylking; þeir voru allir í eirbrynjum og höfðu bjartar skálmir; þeir voru berserkir og gengu grenjandi og froðufellandi og bitu í skjaldarrendr. Réðist á móti þeim Napóleon frændi meðr sína fylking, varð þar hörð atganga og löng; börðust Frakkar svo hreystiliga, að þeir létu fyrr líf sitt en þeir hopuðu, gekk það þar til er hundrað menn voru eptir af Loðbertusi, en tvö hundruð af Napóleoni. hafði mannfallið verið svo mikið, að blóð tók mönnum í mjaðmir, og gátu menn varla við snúist fyrir mannabúkum og höggnum limum, hausum og hervopnum, sem allt var á sundi í blóðinu og flæktist fyrir þeim, er uppi stóðu. Nú sem Vígvaða sér að Napóleon ætlar að drepa Loðbertus og alla hans menn, þá gengr hún fram að þeim með alla syni sína og dætr, þau spjóu öll eitri, svo allir hörfuðu undan þeim og Loðbertus líka. Urðu þá margir atburðir í senn, er eigi má segja nema einn í einu. Er þar þá fyrst að segja, að himinninn tók allr til að bresta og braka meðr svo ógrligum þrumum, að eigi heyrðist neitt til vegendanna, er öskruðu og hljóðuðu á vígvellinum, og þar með fylgdu svo miklar eldingar, að allt var sem í loganda báli. Þeir Napóleon og Loðbertus áttust við frammi á árbakkanum, og leiptruðu himinblossarnir svo utan um þá, að þeir sýndust allir í eldi brennanda, stoðaði hamingjan Napóleon, en Loðbertusi var annarr dauði ætlaðr. Napóleon hafði sverð það, er Sigrhvini hét, vopna best, og neytti hann þess svo fimliga, að Loðbertus kom aldri á hann lagi meðr atgeirinum Undfara; enda hefði þá dauðinn verið vís Napóleoni. Þetta leiddist Loðbertusi, og hamaðist hann og hugðist að reka Napóleon í gegn og kasta honum út á ána, en Napóleon stökk hátt í lopt upp yfir lagið, en atgeirinn kom í jörðina og sökk upp að skapti, því af afli var eptir fylgt; þá hjó Napóleon höndina af Loðbertusi í ölnbogastað; varð Loðbertusi þá laus atgeirinn og fékk Napóleon þrifið hann. En meðr því að atgeirinn var þungr og Napóleon eigi hamrammr, því að hann var mennskr maðr, þá varð hann eigi svo skjótr sem skyldi til að leggja til Loðbertus, og fékk Loðbertus þá náð hryggspennutökum á Napóleoni og kreisti hann svo fast meðr stúfnum, að við sjálft lá að hryggrinn mundi sundr ganga; en hinni krummunni, þeirri er heil var, lagði hann svo óþyrmiliga að herðablöðum hans, að allt hold mundi af beinum gengið hafa, ef Páll Mússett hefði eigi komið hlaupandi og höggvið höndina af Loðbertusi í axlarlið. Var Loðbertus nú handalaus og óð grenjandi út á ána og gnísti tennum svo grimmdarliga, að þær slógu eld eins og tinna við stál; en Napóleon óð á eptir honum með atgeirinn, og þar lagði hann Loðbertus í gegn undir geirvörtu hinni vinstri og sveiflaði búknum í hring, svo að hann sendist af atgeirinum langa leið og kom niðr í dætraflokk Vígvöðu; urðu þar undir skrokknum Loðbertusar níu tröllskessur og gengu allar úr augnaköllunum og fengu bana. En Napóleon gekk til tjalds síns, því að hann var móðr og þreyttr af þessari viðreign. Þá hamaðist Vígvaða, er hún sá skaða þann, er hún hafði fengið, og þá hömuðust synir hennar og dætr, þær er eptir voru, og óðu grenjandi í kringum Frakka, þá er eptir stóðu uppi, og jusu yfir þá blóði og spjóu eitri á alla vegu, en þeir hlífðu sér vel og drengiliga með skjöldum og máttu eigi annað að gera, þar sem við slíka fjandr var að eiga. Maðr hét Garibaldi, hann var ítalskr að ætt og fyrir einni fylkingu fótgönguliðs með Frökkum; hleypr nú Páll til Garibalda sem skjótast og segir honum í hvert óefni komið var, látnir margir hraustir menn og dauðinn vís öllum þeim, er uppi stóðu. Ekr Garibaldi nú fimm þúsund fallbyssum fram á völlinn; þá drifu allir Svalfarar að Vígvöðu, er þeir sá þenna viðrbúnað. Hófst nú hin grimmasta hríð, sú, er kölluð er Vígvöðuhrollr; lét nú Garibaldi skjóta kúlum á Vígvöðu og flokk hennar, en þau tóku kúlurnar ýmist á lopti og hentu þeim aptr á Garibalda og hans menn, eðr þau glenntu sundr hvoptana og tóku kúlurnar á fluginu milli tannanna og hræktu þeim aptr framan í þá Garibalda; fengu þeir af því mikinn skaða, en mönnum Napóleons keisarafrænda varð borgið og komust þeir undan, því að Svalfarar snerust allir móti Garibalda. Stóð þetta uns nótt skildi með þeim; þá gengu menn til herbúðanna, en máninn reis upp af austrstraumum eldrauðr og ógnandi og sveif yfir valdreyra og vopnbitnum náum. Var Napóleon keisari nú bæði hryggr og reiðr út af mannfallinu, og djúplega hugsandi um sinn hag. Lá hann nú vakandi í sæng sinni, og mátti eigi sofa, því hann var ýmisshugsi. Þá heyrði hann hark mikið úti, svo sem riðið væri á árbökkunum. Keisarinn hvíldi alvopnaðr; hann reis þegar upp og gekk út; hann mátti eigi æðrast, því hann hafði hrakið alla hræðslu úr sínu hjarta meðr hugsun og stöðuglyndi. Tunglskin var bjart og kastaði hvumleiðum geislum út yfir blóðvaðlana og skein á margan bleikan og barinn haus, er stóð upp úr blóðinu afmyndaðr og tannaber. Napóleoni varð litið ofan til árinnar og sá hvar tólf menn riðu á ljósum hestum meðr hvíta fána. Bar þá skjótt að þar sem keisarinn stóð; þeir voru allir dökkir á hörund og miklir vexti, og þó helst sá, er fyrir þeim var; hann kvaddi Napóleon virðuliga og stigu þeir allir af hestunum. Þá mælti sá, er fyrir þeim var: "Það þykist ég sjá, að þú ert Frakkakeisari, erum vér til þín sendir af Blálandskeisara og flytjum vér yðr vináttu hans og virðuliga kveðju og gjöf nokkra; og þar með þann boðskap, að hann mun hið skjótasta koma til liðs við yðr; hefr hann heyrt yðvarn vanda". "Hver er gjöfin?" mælti Napóleon. Þá tóku þeir allir upp böggla smáa, og leystu upp; í þeim bögglum voru blæjur svo smágjörvar, að varla mátti augum leiða; þær urðu svo miklar, er úr þeim raktist, að undrun gegndi. Þá mælti legatus aptr: "Þessar blæjur sendir Blálandskeisari yðr, Napóleon, og vill að þér þekið tjöld yðar með blæjunum". "Eigi viljum vér neina gjörninga hafa", mælti Napóleon; "viljum vér sigra eðr falla sem menn, en eigi sem galdramenn". "Engir galdrar fylgja blæjunum", mælti legatus, "en þær eru gerðar af dvergum í Svartálfaheimi; er mikið undir því komið, að þér þiggið blæjurnar; skuluð þér treysta því, að Blálandskeisara gengr gott til alls þessa". "Eigi kann eg með þenna hlut að fara", mælti Napóleon. Þá gengu hinir tólf til og blésu á blæjurnar, en þær liðu þegar í lopt upp og sveifluðust bylgjandi um allar herbúðirnar, og var allt meðr ummerkjum. Riðu þeir á burt síðan, en Napóleon gekk inn og hugsaði um þenna hlut. Rann á hann svefnhöfgi undir morguninn; þá dreymdi hann, að honum þótti sem hann stæði fyrir utan tjaldið og væri liði Austrríkiskeisara fylkt undir hömrunum. Þá þóttist hann sjá bjarndýr þrjú koma úr útnorðri; þau voru hvít og hýr í bragði og höfðu krúnur af sæliljum, en á eptir þeim rann sveimr nokkurr iðandi; þau renndu augum til óvinahersins meðr reiðisvip, en þá var sem allr herinn hvyrfi. Þá gengu bjarndýrin að keisaranum og beygðu höfuðin, svo að krúnurnar féllu á jörð, en sá björninn, er mestr og fegrstr var, strauk keisaranum blíðliga meðr hramminum, og þá vaknaði Napóleon. ==12. kapítuli== Vígvaða reis á fætr undir morguninn, er allir voru í svefni og vakti upp alla þá, er látist höfðu af hennar liði. Hún óð fram eptir vöðlunum og skók skrokkana og limina, þá er höggnir voru, og reis allt upp af fítonskrapti Vígvöðu. Dætr sínar vakti hún og, og brugðust þær allar í finngálkn og ljón fljúgandi, og svo Vígvaða sjálf og synir hennar; settust þau öll upp á hamrabeltið. Þá reis sól upp og var nú Svalförum og Tartaraliði fylkt undir hömrunum. En Frakkar fylktu sér fyrir utan herbúðirnar. Sló nú í bardaga, og var það skömm hríð, því að loptið fylltist allt af óvættum og illum lýð og varð allt kvikt; þar voru forynjur í öllum myndum, hálfir mannabúkar, armleggir, hendr, læri, fætr, rassar búklausir og fótalausir, hausar, augu og eyru; var allt þetta á flugi í loptinu og hafði leðrblökuvængi; þar voru og jötunuxar, flugdrekar og finngálkn, fiskar fljúgandi og vængjuð naut og nykrar, og fílar, og spjó allt slíku eitri og ólyfjani, að það var engum mennskum manni fært móti því að vega. Reiddist Austrríkiskeisari sjálfr, er hann sá þetta athæfi, en gat þó eigi að gert úr því sem komið var. Sneru Frakkar nú inn í herbúðirnar; en eigi vann eitrið á þeim, og hlífðu þá blæjurnar; en Frakkar sátu þar fram að hádegi og undu illa við sinn hag, þar sem yfir uppi var óvígr her af óvættum og ófreskjum, en undir niðri úði af allskonar illum lýð. En Vígvaða undi því illa, er hún sá að eigi vann á tjöldunum, því að hún hafði ætlað að vinna það dagsverk, að eyða öllu liði Frakka og sjálfum Napóleoni; skildi hún eigi hverju slíkt sætti, og flaug um allt meðr orgi og óhljóðum, en ófreskjurnar riðluðust til og frá í loptinu og börðust um og skelldu saman vængjum og hreistrslepjuðum sporðum og meinguðu blóðvaðlana eitri og ólyfjani; en sólin hvarf af himninum og gerðist náttmyrkr yfir Heljarslóð, utan fáeinar stjörnur tindruðu á loptboganum meðr ægiljóma. Þá heyrðist lúðragangr mikill í útnorðri og sló upp eldbjarma niðr við fjallabrún; það voru norðrljós, og þustu upp á himininn meðr bragandi blossum, og í þeim norðrljósum riðu margar fylkingar vopnaðra manna, en eldbrim og ljósgráð freyddi undan hestabringunum eins og rjúkandi sjár; þær fylkingar voru alsvartar og höfðu allir grímur fyrir ásjónum; þar riðu þrír fremstir á svörtum hestum og í svörtum brynjum; þeir höfðu grímur fyrir andliti og sverð björt. Þeir riðu um loptbogann og fóru geyst, en himinbrimið svall löðrandi og skínandi undan þeim; þeir höfðu hjálma háfexta, kembdi stjörnurjúkandi ljósboðinn aptr af hverju faxi. Riðu þeir þegar á móti ófreskjunum og urðu þar skjót umskipti; barðist nú allt í loptinu og hurfu ófreskjurnar hver af annarri, og varð daunn illr í lopti, en engi féll á jörðu. Þá varð um síðir allt horfið nema Vígvaða; hún vildi forða sér og brást aptr í kvenlíkan og sé niðr á vígvöllinn; en fyrir því að hált var á líkunum og blóðið djúpt, missti hún fótanna og féll á kaf í blóðið. Þá reið einn hinna þriggja þangað sem Vígvaða svamlaði á náunum, og hjó þrívegis í blóðið; urðu þá þrír brestir ógrligir, og þar hvarf Vígvaða og hefir aldri sést síðan. Þá sneru fylkingarnar þangað að sem Svalfarar voru fyrir og sveifluðu hjálmföxunum; gerðist þá gneistaflug ógrligt, en í þeirri eimyrju hvurfu allir Svalfarar og sást ekki eptir af þeim nema aska ein. Þá hleyptu þeir þangað sem voru Tartarar og bjargþursar, og var þar eigi viðnám veitt, því að liðið flúði allt svo sem fætr toguðu, og er það úr sögunni. Var nú komið að nóni; þá varð aptr sólskin bjart og hvurfu eldblæjurnar. Þá liðu fylkingar grímumanna til jarðar og riðu til tjalds Napóleons og fylktu sér þar meðr reistum sverðum; þá sló einn hinna þriggja á tjaldknappinn, svo að söng við; þá gekk Napóleon út. Þá mælti grímumaðr, en rödd hans var lík kvöldgusti í skógargreinum: "Það skaltu vita, Napóleon keisari, að þú ert eigi heillum horfinn að þessum leiki, því að nú er jafnara á með ykkr komið keisurunum en áðr, en slíkan her sem hér er að velli lagðr er engum mennskum manni unnt að sigra, á meðan hann nýtr líkamligrar náttúru; er þér það engi minnkun, þóttú eigi megir yfirstíga mannligt eðli; en eigi skaltu leggja óþokka á Austrríkismenn fyrir þenna hlut, því að eigi vissu þeir náttúru þessara þjóða. En fyrir því að þú hefir hafið ríki þitt til vegsemdar og veldis og til riddaraligrar dýrðar, þá höfum vér og til þín horfið og veitt þér að þessum leiki; máttu hér nú líta Duguesclín og Róbert Guiskarð og Bayarð, ef þú vilt. Þá lyptu þeir þrír upp hjálmgrímunum, og sást í svart hyldýpið, fyrir því að þeir voru meðr andligu lífi, en eigi líkamlegu holdi; en allar fylkingarnar hneigðu sverðin fyrir Napóleoni, eins og þegar brimsilfruð holskefla hneigir helþrunginn motrinn fyrir hádegissól, en ljómanum lýstr snöggliga niðr í djúpið, og dökknar brimslóðinn. Síðan liðu þeir í lopt upp og hvurfu út í himinblámann; en er þeir voru horfnir, þá heyrðust dunur miklar og dynkir; riðu margir menn úr suðrátt og yfir ána að Napóleoni; er þar eigi orð um að lengja, að þar var kominn Blálandskeisari meðr hundrað þúsundir blámanna; þeir riðu allir þeim dýrum, er elephanti heita, og voru að öllu líkari tröllum en mönnum, en þó stilltir vel. Tók Napóleon vel viðr Blálandskeisara og þakkaði honum sína vegsemd viðr sig með mörgum fögrum orðum; drukku menn vín þar í tjöldunum af gleði, en þótt margra góðra drengja væri að sakna. En er þeir höfðu nokkra stund saman setið, þá heyrðist öskr svo mikið og læti, að allt lék á reiðiskjálfi; gengu allir út til að sjá hverju slíkt gegndi. Var þar þá kominn Pútíphar, og hafði farið gangandi frá Búlgaríu, en eigi hitt á Langbarðaland, heldr hafði hann farið utan hjá því fyrir framan Feneyjar, og villst suðr fyrir Róma og út í pontínsku flóana; var Pútíphar því allr moldugr og forugr af þessu ferðalagi. Sá hann nú hvergi neitt mannsbarn af sínu liði og óð um blóðvaðlana berjandisk og bölvandisk eins og graðungr; hann henti hverju líkinu á fætr öðru upp í háa lopt, og bjóst til að vaða á móti Frökkum og berja á þeim; vildi Garibaldi fara á móti Pútíphar, því hann var fullhugi mikill; fékk hann því eigi ráðið. Þá mælti Blálandskeisari: "Látið mig fara í helvítið" - og girti sig upp og gekk í móti Pútíphar. Tóku þeir þegar saman og varð stutt um kveðjur; varð þar grimmdarligr atgangr. Blálandskeisari var í nýjum hjartarskinnsbrókum, og þar tók Pútíphar svo sterkliga í, að brækurnar héngu í dulum og slitrum utan um lærin á keisaranum; var Pútíphar sterkari og hafði Blálandskeisara einatt á lopti, en keisarinn var mjúkr og kom Pútíphar honum eigi af fótunum. Horfðu allir á þenna atgang og fannst mikið um. Pútíphar var allsber, og náði Blálandskeisari lengi engum tökum á honum; keisarinn hafði neglr langar, því hann nagaði eigi fingurna eins og sumir; hafði hann nú eigi önnur ráð en að hann rak hendrnar á kaf inn í lærin á Pútíphar, en Pútíphar æpti ógrliga; fóru þeir nú báðir út á ána, og þar kom Blálandskeisari klofbragði á Pútíphar svo miklu, að fætr hans áttu skammt til himins, en hann steyptist á höfuðið ofan í hylinn og sér enn í iljar honum. Bíðr Pútíphar þar Ragnarökkurs. Nú sem Austrríkiskeisari sér alla þessa atburði, þá sér hann að eigi má svo búið standa; hyggr hann nú öllum sínum her dauðann vísan, þar sem Frakkar höfðu haft sigr yfir jötnum og illþýði; sá hann sem var, að þeir mundu þaðan af heldr hafa sigr yfir mennskum mönnum, og það því fremr, sem Blálandskeisari var kominn til liðs viðr Napóleon. Ríðr hann nú fram á völlinn, og mælti meðr hárri röddu til Napóleons: "Nú hefir hér staðið sú orrusta, sem lengi mun í minnum höfð; hafið þér látið marga hrausta menn af yðrum her. Sjáum vér nú eigi annað fyrir en að engi muni uppi standa af hvorigum, ef þessu heldr fram, enda er og illt til þess að vita, ef svo mikið mannalát skal verða, að eyðist allt dugandisfólk í ríkjum vorum fyrir þessa styrjöld. Finnst oss og mikið um það, hversu vinsælir þér eruð, Napóleon keisari, þar sem ekki einungis tröllauknir riddarar úr fjarrum löndum ganga til lið við yðr, heldr koma einnig forfeðr yðrir og veita yðr, þótt þeir sé löngu til moldar gengnir, og má það meðr sanni segja, að þér hafið vini jafnt á himni sem jörðu; hafið þér og í enga liðsbón farið, en allir veita yðr sjálfkrafa. Viljum vér nú koma í veg fyrir það, að menn vorir hrynji hér niðr sem hálmr fyrir ljáum, og bjóðum vér yðr hólmgöngu á Heljarslóð, ef yðr svo vel líkar; skal sá kallast unninn, er fellr fyrir öðrum, og hlýða því er hinum líkar; en engi orrusta skal framar standa meðr mönnum vorum, heldr skulu allir í friði heim halda, þá er vér höfum barist. Vil ég nú heyra álit yðar um þenna hlut, eðr hvort þér kjósið þann, er oss virðist verri". Þá mælti Napóleon: "Þetta er vitrliga mælt, Austrríkiskeisari, og viljum vér víst af yðr hólmgöngu þiggja að morgni komanda, ef yðr svo vel líkar; skal allt standa, sem þér hafið þar um sagt; þykjumst vér nóg látið hafa af mönnum vorum, og þykir oss það engi hefnd, þótt vér mættum drepa niðr allan her yðvarn, því að dauðr er dauðr". En Austrríkiskeisari stakk upp á þessu fyrir þá sök, að hann sá sitt óvænna; en hann var mikill vexti og rammr að afli, og þóttist hann eiga sigrinn vísan, ef hann ætti við Napóleon einan; en Napóleon var eigi eins mikill vexti, en vel vaxinn og hnellinn; kunni engi vopnfimi á við hann, þótt um allan heim væri leitað, en það vissi Jóseppr eigi, því Napóleon lét lítið yfir sér sjálfr, og var þó hinn mesti riddari. Var nú hreinsaðr valrinn og blóðinu veitt út í Padusá, en hún bar það allt til sævar svo roðnaði allr Hadríaflói; þá ráku valhrannirnar þar um sæinn svo þykkt, að engi skip komust innar í flóann en á móts viðr Ragúsa og Manfredónía. En er lokið var að ryðja valinn, þá var keisurunum haslaðr völlr á Heljarslóð, og breiddr silkidúkr á grundina. Var allt búið til hólmgöngunnar um miðnætti; þá gengu menn til hvíldar og tóku á sig náðir. ==13. kapítuli== Um morguninn snemma var allt liðið vakið; var mönnum skipað í þrefaldan hring utan um hólmgöngusviðið. En utanvert í hringnum voru settir þrír stólar úr rauðagulli, sat Viktoría á einum, Napóleon keisarafrændi á öðrum og Blálandskeisari á hinum þriðja. Þar á bak við stóðu stólar úr hvítagulli; þar sátu þeir Garibaldi, Marmier, Alexander Dumas, Páll Mússett og margir aðrir hershöfðingjar og kappar úr beggja liði. Síðan riðu keisararnir fram; þeir riðu hvítum hestum gullbrynjuðum og í gullsöðlum. Beislin voru úr demantatölum, sem dregnar voru á rauðagullsbönd; þær tölur voru allar austan af Indíalandi, og vissi enginn hvernig þær höfðu verið boraðar. Hleyptu nú keisararnir hvor að öðrum og lögðu burtstengunum í skildina svo söng við hátt; gekk það langa hríð að hvorigr gat bifað öðrum í söðlinum. Loksins rak Austrríkiskeisari sína burtstöng að Napóleoni, en lagið kom í bringu hestsins og dalaði brynjuna; þá fældist hestrinn og hljóp með Napóleon um völlinn. Þá mælti Austrríkiskeisari: "Nú flýr þú, Napóleon, og kalla ég þig unninn að þessum leik". "Eigi er svo", mælti Napóleon, "eigi er fullreynt nema á fæti sé", og stökk af baki og kom standandi niðr á völlinn. Þá sté Austrríkiskeisari líka af baki; og nú brugðu þeir sverðum og gengust að af miklum ákafa. Gekk svo langa hríð, að hvorigr varð sárr; lagði Napóleon sig og lítið fram; en Austrríkiskeisari var stórhöggr, en fékk þó aldri komið fram sínum vilja. Tóku þeir nú hvíld um hríð, er þeir voru báðir móðir orðnir; og að stundu liðinni mælti Austrríkiskeisari: "Nú munum við láta til skarar skríða, og það sé ég, Napóleon, að þú kannt eigi að berjast". Þá glotti Napóleon. Gerðu þeir nú atlögu, og þá beitti Napóleon sér; hann hafði Dreyrvaðil, og nam það sverð aldri í höggi staðar, ef rétt var á haldið; þá kastaði Napóleon skildinum og hjó skjöld Austrríkiskeisara í tveim höggum, svo eigi voru eptir nema fetlarnir; þá hjó hann hjálminn, en málmpláturnar flugu víðs vegar út um allan völlinn; Napóleon hjó svo hart og títt, að sverðin sýndust sex á lopti í hendi hans og aldri mátti auga á festa, hvar hann hjó, hlífði brynjan nú og eigi lengr Austrríkiskeisara, því að Dreyrvaðill skapaði henni aldr; lauk svo, að Austrríkiskeisari hné niðr á völlinn og flakti allr í sárum. Bar hann sig vel og drengilega og mælti þá við Napóleon: "Nú hefir þín hamingja sigrað, Napóleon, og sagði mér það löngum hugr um, að hún mundi mikil og fögr vera. Hefir þú nú haft fram þinn vilja, menn þínir unnið sér frægð og frama; en þú styrkt ríki þitt meðr þeim hlutum, er lengi munu standa. Munu fáar sögur hafa af ógrligri bardaga að segja en hér hefir háðr verið, og eigi af frækiligri framgöngu en þessi var, er sýnd hefir verið á Heljarslóð; því að það skaltu vita, að þessi orrusta er miklu meiri en Brávallabardagi og Rúnsívalsbardagi, er mestir hafa verið í manna minnum, að því er Metternich hefir sagt mér frá. En ég mun hér nú deyja, og hetjur þínar og menn mínir munu verpa haug minn og drekka erfi mitt með sæmd og gleði. Vonar mig, að þú munir sjá til þess af visku þinni, að þessi styrjöld eigi rísi upp aptr, heldr fari allir heim í friði. Er mér eigi hatr í brjósti til þín né þíns veldis, þótt við höfum grátt silfr elt; enda veldr sjaldan einn þegar tveir deila". Napóleon viknaði og mælti: "Sjaldan hefir mér ætlan mín brugðist, og er sú ætlan mín, að yðr muni það eigi henda að láta hér líf yðvart snemma í frægð og fögrum blóma; hyggjum vér, að þér munið enn stjórna ríki yðru meðr sæmd og speki um langan aldr". Og er Napóleon hafði þetta mælt, þá sást jóreykir miklir og heyrðist hljómr og söngniðr yfir Mundíafjöll; urðu þá undarleg tíðindi, því fyrst komu í loptinu tólf ernir fljúgandi; þeir voru allir svo, að önnur hver fjöðr var gyllt, en önnur hvít; þá komu tólf svanir alhvítir með blágullnum bjarma og teygðu hálsana meðr löngum hljómdrögum svo kvað við í himinskýjunum, en þá kom nokkuð sem eldslogi rjúkandi; það var páavagninn og Evgenía í; henni fylgdu fimm hundruð heiðrsmeyjar á gullkerrum, en strútsfuglar drógu kerrurnar og veifuðu vængjunum; þá komu fimm þúsundir riddara og fjórir fremstir; það voru þeir Albert, maðrinn Viktoríu, og Lord Cowley og Lord Dufferin og vinr hans sá, er Nikander hét; þeir voru allir á grænum brynjum með hvíta skildi og gyllta hjálma; gengu þeir allir fyrir Viktoríu og kvöddu hana virðuliga. En Evgenía sté þegar af vagninum og sá hvað um var að vera; tók hún þá úr vagnsætinu lífstein; sá steinn var hvítr og læknaði öll sár mjög skjótliga; gekk hún síðan að Austrríkiskeisara og skóf lífsteininn ofan í sárin, og dró þegar úr allan sviða, en Austrríkiskeisari leið í dá. Nú urðu miklir fagnaðarfundir meðr Evgeníu og Napóleoni; varð Evgeníu svo starsýnt á keisarann sinn, eins og hún hefði aldri séð hann áðr, sem von var, þar sem hann hafði unnið slík hervirki og íklæðst nýjum skrúða frægðar og frama ofan á alla þá vegsemd, er áðr hafði hann. Sátu þau nú hjá Viktoríu og þótti ljúft eptir liðna þraut. Og eptir nokkra stund raknaði Austrríkiskeisari við úr dáinu; þá stód Evgenía upp og fór höndum um keisarann, en hún var svo mjúkhent, að hendr hennar voru sem svanadúnn blævakinn; og svo mikill kraptr fylgdi þeim höndum, að þær læknuðu öll sár; stóð Austrríkiskeisari þá upp alheill og þakkaði Evgeníu lækninguna meðr mörgum fögrum orðum. Þá mælti Napóleon: "Nú vil ég upp á því stinga, að vér haldim hér veislu að skilnaði, Austrríkiskeisari, svo að vér skiljum með gleði og gleymum þeim raunum, er vér höfum þolað af þessari styrjöld". "Það vil ég gjarna", mælti Austrríkiskeisari, "og skulum við báðir kosta veisluna, meðr því að við höfum penninga eins og sand". Þá stóð Blálandskeisari upp og mælti: "Meðr því að menn eru hér sáttir orðnir og friðr er á kominn, þá viljum vér leggja til veislu þessarar tólf þúsund skippund af nautaketi og fimm hundruð ámur af ákavíti handa herinum". Líkaði öllum vel þessi ræða Blálandskeisara, og þótti hann hafa talað af mikilli andagipt. Þá stóð Viktoría upp og mælti til Napóleons: "Nú vil ég minna yðr á heit yðvart, Napóleon keisari, er þér hétuð að gefa meyjum mínum festarmenn; þykir oss þér hafa langt fram séð, og hafið þér mikinn frama hér fengið". Þá mælti Napóleon: "Það skal standa, sem ég hefi heitið, Viktoría, og skulu nú meyjarnar kjósa sér menn þegar í stað, ef þær vilja; skulum vér þá gera þessa veislu að tólf-hundraðföldu festaröli og skal ekkert það skorta, það er þér hafa vilið". Þá gengu meyjarnar fram með herfylkingunum, og kaus hver sér þann mann, er henni leist á; síðan var slegið upp tólf hundruð hjónarúmum úr gulli og gimsteinum og tjaldað yfir meðr gagnsæju kristallsgliti; þær sængr voru allar settar á völlinn í sólsetrsstað, og þar gengu meyjarnar til hvílu meðr festarmönnum sínum, því óþarfi þótti lengr að slá þeim hlutum á frest; þá gengu og allir aðrir til svefns, því að kvöld var komið, nema þeir, er búa skyldu til veislunnar, þeir vöktu um nóttina; en veislan skyldi standa að morgni. ==14. kapítuli== Nú reis sól í heiði um morguninn, og var allt búið til veislunnar, og samboðið þeim höfðingjum, er hennar skyldu njóta. Kom nú allt liðið og settist niðr, en að því búnu gengu höfðingjar og drottningar í þeirri röð sem hér segir. Fyrst gengu Viktoría og Evgenía, og Napóleon í miðjunni. Þá komu Albert og Napóleon keisarafrændi og Austrríkiskeisari og Blálandskeisari; þá Lord Cowley, Lord Dufferin, Nikander og Marmier; þá öll hjónin, tólf hundruð; þá Alexander Dumas og Páll Mússett og Garibaldi og hinir aðrir hershöfðingjar. Evgenía var þann veg búin, að hún var í hvítum silkikjól meðr gullrauðum krúnum; hún hafði festi um hálsinn af þeim tölum, er margarítes heita, og pellglit á herðum með gullarnarfiðri; en kórónu á höfði úr safírsteini himinblám meðr eldligum knappi efst. Tuttugu meyjar gengu á eptir drottningunni og héldu upp kjólslóðanum. Napóleon var á rauðri purpurakápu, er Cæsar hafði áðr borið; hún var öll lögð meðr gullborðum og demöntum; hann hafði kórónu úr hvítagulli eins og múrtinda, og efst uppi sat örn kórónaðr úr rauðagulli. Tuttugu og fjórir riddarar gengu á eptir keisaranum og báru kápulöfin. Viktoría var í silkikjól sægrænum meðr blám öldurákum og sló á gullrauðum blæ; hún hafði hálsmen úr kóralli þeim, er Ísis heitir; hann er blóðrauðr og vex í Indíahöfum; hún hafði kórónu úr smaragðsteini grasgrænum og sælilju efst úr flogagulli; það gull unir hvergi nema hjá sækonungum. Tuttugu og fjórar meyjar báru kjólfald Viktoríu. Austrríkiskeisari var í blárri keisarakápu meðr stungnum silfrkrúnum; hann hafði kórónu úr marsilfri og dvergasmíði; tuttugu riddarar báru kápulöfin keisarans. Blálandskeisari var í hvítri kápu úr marðarskinnum meðr silfrbjöllum, og hringdi við, er hann gekk; hann hafði kórónu greypta úr gresjárnum sunnan frá Timbúktú; hún var furðuverk mikið og spegilfögr. Tólf svartir riddarar báru á kviktrjám kápuslóðann eptir keisaranum. Albert var í rauðri skarlatsskikkju gullsaumaðri; hann hafði gullhlað um enni. Napóleon keisarafrændi var í hvítri brynju og rauðum silkibuxum; hann hafði hjálm gylltan á höfði og fjaðrir á af fuglinum Fenix. Þá höfum vér og heyrt þess getið, að Lord Dufferin og Nikander voru báðir eins klæddir og leiddust; þeir voru í brynjum úr stjörnugulli meðr silfrrifjum; og höfðu hjálma úr blástáli glerskæru meðr toppandarskúfum; þeir voru gyrðir sverðum og gullrekin hjöltun öll, en umgerðin vafin meðr gullþræði og sett geirfuglafjöðrum. Lord Cowley var í hringabrynju úr snúðstáli, hún var þreföld; hann hafði stálhúfu á höfði og brynhosur úr engelsku tini frá Cornwallis. Marmier var á flöjelsbuxum pilsvíðum og sefgrænum, og á bláum klæðiskjól meðr gylltum knöppum; hann hafði hjálm á höfði úr fílsbeini og fjaðraskúfr mikill efst á hjálminum úr fjöðrum af fuglinum Dúdú; sá fogl er nú dauðr. Brúðhjónin voru öll hvítklædd. Settust menn nú til borðs, og er þar um eigi að orðlengja, að þar var haldin friðarveisla og drukkin tólf hundruð brullaup; segja menn að slík hjónaveisla hafi aldri haldin verið hvorki fyrr né síðar. Og er veislan hafði staðið í þrjár vikur, þá stóð Napóleon keisari upp og mælti fyrir minni á þessa leið: "Nú munum vér snúa hugum manna um hríð frá glaumi og gleði til alvarligra hugsana; því að þó menn nú sé værir í veisluhljómi, þá hefir samt það orðið á þessum stað, er fremr mun minna á daprar stundir en daga ljósa. Því að mannligt líf er breytiligt og undirorpið umskiptum sólbjartra daga og svipligra nátta; enda hefir hér mátt sjá byltingar lífs og dauða, og svo fagnað og friðarhót. En lífi þjóðanna er eins varið og lífi náttúrunnar; því eins og engin ársæld getr átt sér stað í sífelldum umhleypingum og stormum, eins getr heimslífið þjóðanna heldr eigi staðist né dafnað, ef friðrinn er alltaf rofinn hvað eptir annað; hef ég það fyrri sagt, að keisaradæmið er friðr; en nú segi ég, að mannlífið sé friðr. Það er víst, að frægð grær á fallins blóði; en maðrinn lifir eigi á frægðinni einni saman; er og annarr meiri heiðr til en herfrægð; en sá heiðr er heiðr friðar og frelsis. Eins og stríð og styrjöld leiðir af sér ánauð og ýmsan þrældóm, meðr því að herstjórnarharka og undirokan manna hljóta þar með að fylgja, eins þróast og eflist frelsið einungis með vináttu manna; en vináttan getr eigi átt sér stað nema í friði. Hef ég það æ fyrir augum haft, að láta þegna mína njóta friðarins, eins og unnt er, þótt nú hafi út af brugðið; því að í friðinum er frelsið og farsældin falin; og þar er afl og ágæti geymt meðr fegra og varanlegra blóma en þeim, er fæst meðr leiðangri og hervaldi, þótt í augun gangi. Nauðugr fór ég í þetta stríð, en viljugr fer ég aptr heim; hryggr gekk ég til hjörva, en feginn geng ég til friðar. Vil ég nú mæla fyrir minni friðarins, og æskja þess öllum lýð, að haldast megi friðsæl og farsæl hamingja um láð og lög, og samlyndi og vinátta meðr öldum og óbornum, svo langt sem sær svellr, fugl flýgr og aldin á eikum grær". Og er Napóleon hafði lokið þessari tölu, þá stóðu allir upp og drukku þetta minni af hreinu hjarta. Þá mælti Albert fyrir minni Napóleons keisara af mikilli snilld og orðgnótt; var það minni drukkið meðr svo miklu fagnaðiarópi, að það þótti sem það mundi aldri enda taka. Þá stóð Nikander upp og mælti fyrir minni Viktoríu á þessa leið: "Nú hefir oss veist sá fögnuðr, að líta hér saman komna hina veldisríkustu stjórnara heimsins; segir mér svo hugr um, að nokkrar aldir muni líða, og margir muni til moldar ganga, áðr slíkt verði aptr. Hafa þessir hlutir hér orðið í varma suðrænnar sólar, og fyrir því er eigi ólíklegt, að mönnum kunni að vera orðið heitt nokkuð; vil ég því kæla yðr um hríð meðr svalari blæ en hér er; og snúa huga yðrum í norðrátt til þess ríkis, er nyrst liggr allra þeirra, er þátt eiga í þessari gleði. Er yðr öllum kunnigt, hversu mikið ríki Engladrottning á fyrir vestan haf, og er það meginríki; en þó er engi sá hluti heimsins, er hún eigi ekki nokkuð af; kveða menn fyrir þá sök sól eigi setjast í Englaveldi, svo sem fyrrum var sagt um ríki Filips konungs hins annars. En þótt að þetta ríki sé svo geysiligt og tvístrað í heiminum, þá er þó vegr Viktoríu svo mikill, og svo trúa herra hefir hún í sinni þjónustu, að hún heldr saman öllum þessum löndum svo að hvergi svífr, enda þótt að náttúra þeirra sé ólík í alla staði. Má af slíku marka, að hún og hennar ríki hefir þá auðnu, sem keisarinn mælti að væri undirrót allrar farsældar, en það er friðrinn og það afl, er friðinum fylgir. Hefir hennar ríki á Englandi aldri truflast fyrir neinum ófriði eða ósamþykki um hennar daga. Vil ég nú skora á yðr alla að drekka minni Viktoríu Engladrottningar, henni til vegsemdar, farsældar, yndis og gleði, að ríki hennar megi standa um aldr og ævi og hún sjálf lifa mörg heilladrjúg og friðsamleg ríkisár". Var þá þetta minni drukkið af engu minna fagnaði en minni Napóleons; gerðu menn góðan róm að ræðu Nikanders, sem von var, því að hann bar fram snjallt og skörugliga. Þá stóð upp Napóleon keisarafrændi og mælti fyrir minni Austrríkiskeisara, og þá mælti Garibaldi fyrir minni Alberts og Evgeníu, en Austrríkiskeisari mælti fyrir minni Napóleons frænda. Voru öll þau minni drukkin af mikilli gleði, og var nú suma farið að syfja, því að fullin gengu óðum hvort á annað ofan. Þá stóð upp Lord Cowley og mælti þannig fyrir minni Blálandskeisara: "Víst er það mikill fagnaðr, að vita af svo mörgum höfðingjum og frúm saman komnum, en þó furðum vér oss eigi á náttúrligu eðli þeirra, þar sem öll eru hvít á hörund, og mætti kalla alla Norðrálfuna Hvítramannaland eðr jafnvel Albíon, og bæta þar enn við Norðrameríku, Persíu, Kína og Síbiríu; en hitt þykir oss nýjung, að hér sitr með oss einn kolsvartr keisari frá Blálandi, og allr hans her svartr sem bik. En hann hefir gert meira fyrir oss en það, að sýna oss sig og blámenn og berserki, því að hann hefir veitt hér til veislunnar þá beufsteik, sem vér höfum aldrei slíka smakkað í sjálfri Lundúnaborg, og vita þó allir, að vér erum nautamenn miklir og kunnum bæði að matreiða nautin og éta þau; en þessi beufsteik yfirstígr allt, sem mér nú dettr í hug, því að hún er bæði ágætliga brúnuð og þar að auki svo blóðrauð og meyr innan, að hún er mýkri undir tönn en flyðrufylla og líkari guðafæðu en mannligum mat. Mun ég það lengst upp kveða, að ég hef aldri á minni lífsfæddri ævi smakkað annan eins mat, og vil ég ráða löndum mínum til að drepa öll naut sín, en fá nýjan graðungastofn aptr frá Blálandi, en kaupa nautaket af Blálandskeisara á meðan nautin eru að vaxa; án efa þyrftum vér þá að fá kýr líka, því án þeirra mun nautunum varla verða komið upp. Enn fremr hefr Blálandskeisari af gjafmildi sinni lagt til veislunnar það brennivín, hvers líka ég hygg hvergi í heiminum finnast muni, og má sjá hinar furðuligu verkanir þess, því að þeir, sem ófullir eru, hafa alla skynsemi; en hinir, sem drukknir eru, gleyma sorgum og sút og verða sem vitlausir. Er ég nú staðráðinn í því, þegar ég kem aptr til Englafoldar, að hætta hreint að drekka Porter og Ale, heldr mun ég panta hverja brennivínsámuna á fætr annarri frá Blálandskeisara, og mun víst eigi of dýrt, þótt menn gefi eitt pund fyrir pottinn af slíkum dýrindis metalli. Virðist mér því sjálfsagt, að einhverr verði til að frambera minnismál Blálandskeisara af veislufólksins hálfu fyrir allt þetta af góðum hug í té látið, að hann megi komast aptr heill á hófi heim til sín og lifa vel og lengi og éta skyr og rengi". Þessi ræða hins dýra lávarðar líkaði vel, og var þetta minni og drukkið; en að því búnu þakkaði Blálandskeisari Lord Cowley fyrir sig með svofelldum orðum: "Mesta ánægja væri mér, ef þér kæmuð til Affríku, að þér rækjuð við hjá mér, og þæðuð ket og brennivín. Ég er ekki skáld, Cowley minn, en yðar sérdeilislega mælska færir mig á lopt, eins og ég færði Pútíphar, þegar ég lagði hamramman hrímþursann á svo smellnu klofbragði, að ég var rétt farinn úr augnaköllunum sjálfr; og við yðar öflugu orðsnilld vakna allar mínar fegurðartilfinningar, svo að ég verð verulegt skáld og tala með himneskum orðum, eins og heyra mátti á þeim undanganganda kviðlingi, sem mér varð á munni. En nú er ég glaðr á góðri stund sem á mér sér, og hlakka ég nú til að komast heim til mín, því mér leiðist hér, og konunni minni er líka sjálfsagt farið að leiðast eptir mér; ég hef nú ekkert barn átt í fimm ár; hún sat á rúmstokknum og var að gera við upphlutinn sinn; það var farin af honum ein millan, en hún hefir kannske verið undir rúminu, þó hún væri ekki fundin þegar ég fór, en ég er óvanr að mæla fyrir skálum, því á Blálandi er lítið um ræður, eins og allir vita, og þess vegna skal nú þetta vera Lord Cowleys skál". Þetta sagði Blálandskeisari og ýtti upp öxlunum og gaut augunum og skældi munninn og brosti í kampinn eins og klerkr, sem hefir sagt nokkuð ljótt á stólnum. Minni Lord Cowleys var drukkið, því hann var maðr vinsæll. Þá stóð Marmier upp og mælti: "Nú mun ég leyfa mér að mæla fyrir minni tveggja heiðursmanna, sem hér fylla flokk vorn með dugnaði og sóma; en það er öllum kunnigt, að fóstbræðralag hefr tíðkast frá alda öðli; því að vér höfum heyrt getið um Jósep og byrlarann, er hverr stoðaði annan til mikils frama meðr því að byrlarinn átti hlut að því, að Jósep varð mestr maðr í Egiptó, en Jósep barg byrlaranum frá háðungarligum dauða; þá þekkjum vér og Otus og Ephíaltes, sem ætluðu að brjóta himininn, þótt þeim yrði þess eigi auðið; þá munum vér Theseus og Pírithóus, þótt nú sé báðir í helvíti, að því er Virgilíus kveðr; þá munum vér og Órestes og Pýlades, sem voru svo frægir, að þeir eru fyrirmynd allra vina; þá munum vér Alexander og Hefestion, sem hvorr mátti eigi af öðrum sjá; þá voru og Akkilles og Patróklus, sem þeirra vinátta var einn hinn frægasti hlutr í einu hinu frægasta stríði; munum vér og Nisus og Evrýalus, er voru vinir órjúfandi; enn eru Damon og Pythias, ef nokkurr hefr lesið Vinagleði af þeim, sem hér eru inni; þá teljum vér Magnús og Halldór, sem lögðust báðir á eitt til að sjóða saman eitt dálítið stafrofskver; má af því marka, að þeir hefðu hjálpast að til meiri afreksverka, ef örlögin hefði svo viljað. Nú sem vér höfum þessi hin fögru og frægu dæmi fóstbræðralagsins frá fornöld, þá má oss mikil ánægja að því vera, að geta sagt, að meðal vor sé einnig fóstbræðr, því að vinátta Lord Dufferins og Nikanders er nú orðin svo fræg, að hennar er getið í öllum blöðum um heim allan, sem makligt er, og ég hef sjálfr ritað um þá í Revue Britannique; og það er þeim að þakka, að ég er ekki dauðr fyrir löngu, því að úr þessum blöðum saumaði ég brynjuna mína, sem hlífði mér þegar Vígvaða ætlaði að drepa mig, og það er því að þakka, sem á blöðunum stóð. Er og öllum kunnigt, hversu víðfræg ferð Nikanders og Dufferins er orðin, þar sem þeir hafa siglt innan um ísjaka og rauðkembinga og allskonar illhveli efst uppi viðr heimskautið, þar sem jörðin stendr kyrr, eins og mig minnir að Arago hafi einu sinni sagt mér; og vitið þér það allir, að Lord Dufferin hefr um þetta saman sett eina fræga ferðabiblíu, fulla af ferðasögum og ferðavísum. Er það hin frægasta og besta bók, og helmingi betri en gamla Vaisenhúsbiblían og engelsku gjafabiblíurnar, sem allir þekkja. Vil ég nú loks óska Lord Dufferin og Nikander langrar og heilladrjúgrar ævi, og að þeir megi blómgast og þróast líka sem tvær pálmaviðargreinir á lífsins landi, ilmandi af allskonar sætleik og ágæti, heiminum til uppbyggingar, guði til ánægju, en andskotanum til óþokka og ergelsis. Lengi lifi Lord Dufferin og Nikander!" Þetta minni var drukkið með svo miklu fjöri, að flest glerílát gengu í sundr, er á borðinu voru, en að því búnu stóð Páll Mússett upp og mælti: "Nú veit ég ekki, hvort menn hafa gott af að drekka fleiri minni, því af öllu má of mikið gera; en samt virðist mér það hreint ófært, að drekka ekki brúðhjónaminnið; það er skrýtið, að það skuli eigi vera búið að drekka það fyrir löngu. En með því að hér úir og grúir af hjónum, þá álít ég ófært að drekka minni hverra einstakra hjóna út af fyrir sig, því það mundi verða tólf hundruð glös á mann, og langt of mikið, eins og allir sjá, því menn mundu allir liggja á bakinu af öðru eins fylliríi, og enda óvíst, hvurt nokkurs manns magi rúmar svo mikið af vatni, hvað þá heldr víni. Sting ég því upp á því, að vér drekkum minni brúðhjónanna allra í einu, upp á það að þau megi aukast og margfaldast og uppfylla jörðina og njótast í gleði og samlyndi til ellidaga. En til þess að gera þetta minni enn hátíðligra, þá vil ég upp á því stinga, að allir kyssist, sem hér eru að veislunni. Er það gamall og góðr siðr og ástarmerki". Líkaði öllum vel ræða Páls skálda, og var minnið fyrst drukkið, en síðan gengu menn og kysstust; var svo reiknað, að því er oss hefr frá sagt verið, að þar færi manna á milli fimm hundruð milljónir og fimm hundrud þúsund legíónir kossa, en hver legíón var sex þúsund, sex hundruð og sextigir og sex kossar. Er það miklu fleira en stjörnur himins; enda höfðu margir viðvaningar munnkrampa síðan og afsögðu hreint að drekka meira. Að því búnu mælti Napóleon: "Nú munum vér eigi drekka fleiri minni, og munum vér nú slíta þessari gleði. En svo skiljum vér nú við þenna stað, að hann er merkastr orðinn allra staða jarðarinnar á þessari öld, og mun um langan aldr eigi eignast sinn líka. Kveðjum vér yðr nú, virðulig drottning Viktoría, og allar frúr, keisarar, meyjar, hershöfðingjar og vinir, felandi oss alla guði á vald, að hann megi stoða oss til að efla frið og farsæld þegna vorra, en þá til að njóta fagnaðar og gæfu undir ægiskildi vorum og skjóli". Þá stóðu allir upp og kvöddust meðr kossi og handabandi, og hélt hverr heim til sín. Sat Napóleon í ríki sínu meðr sinni frú um langan aldr í friði og farsæld, og þykir hann einna mestr keisari, þeirra er vér höfum sögur af. En þessa sögu höfum vér saman sett eptir því sem vér höfum numið af gangi þessara hluta, og þótt þessir atburðir kunni sumum ótrúligir að þykja, þá höfum vér frá öllu sagt eins og oss hefr fyrir sjónir borið og í hug dottið; eru og margir þeir hlutir í veröldinni, er ótrúligir þykja þeim, er eigi skilja, en trúligir þeim, er vitið hafa meira. Viljum vér nú kveðja alla góða menn, bæði karlmenn og kvenmenn, óskandi að þessi riddarasaga megi þeim til ánægju og skemmtanar verða og til dægrastyttingar, þó eigi væri nema eina kvöldstund, og lúkum vér þar að segja frá styrjöldinni miklu. ==Heimild== ''Texti þessarar síðu er fenginn stafréttur af Netútgáfunni. Aðeins uppsetningunni hefur verið breytt.'' http://www.snerpa.is/net/sma/helj.htm Pontus rímur/3. ríma 59 577 2006-01-31T09:20:20Z Stefán Ingi 2 /* III RÍMA */ ==III RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Gagaraljóð''' :''1. Enginn brunnur er svo smár, :''að ekki fljóti nokkuð af; :''upp er kominn óður klár, :''sá áður fyrri sökk í kaf. :''2. Ef byrði einn hann bindur sér, :''bera hlýtur herðum á; :''ei fer þetta ólíkt mér, :''ef að því vildi nokkur gá. :''3. Upphaf flestir allir vær :''erum fúsir að byrja það, :''en hvörn miðil eður endir fær, :''ekki verður gætt svo að. :''4. Mig hefur þess so margur beitt :''að mæla Ponto nokkuð frá; :''vill ei þetta veita greitt, :''því verð að stunda annað á. :''5. Því skal strax hinn þriðja þátt :''þeim afhenda fyrst til sanns; :''og enn þó nú sé ára fátt, :''einhvörn tíma kemst til lands. :''6. Áður en byrjað efnið er, :''annað fyrri birta vil, :''það sem helzt að hugsast mér, :''hvörninn gengur í landi til. :''7. Allra gagn það undir gár; :''ósamþykkið veldur því; :''enginn hirðir, hvörninn stár :''hagur þessu landi í. :''8. Þegar kemur af sundi sér, :''sjálfur þykist heppinn sá, :''hugsar ekki hvörninn fer :''hans landsmönnum eftir á. :''9. Ólög þar fyrir aukast mörg :''og illur vani landi á; :''enginn vinnur bót né björg; :''bana játar hvör sem má. :''10. Undir kóng og kirkju er :''komið vort góss, en stirðna hót, :''út af landi flýgur og fer; :''fátækt gén þar tekst á mót. :''11. Mega það allir augum sjá, :''sem eru að vísu hyggnir menn, :''vort mun land ei lengi stá; :''liðinn þess eg blóma kenn. :''12. Eg hefi nú tólf og tuttugu ár :''og trúi að gjöra á sönnu skil :''og efast, hvört að Ísland stár, :''ef önnur gár sem þessi til. :''13. Því skal hugsa hvör einn til, :''að hann af guði skapaður er, :''föður síns landi víst í vil :''að vera til gagns, það þörf til sér. :''14. Ekki stunda á eigið gagn, :''annars nauðsyn líta á, :''sem hann hefur til mátt og magn; :''mætti landið uppreisn fá. :''15. Hlífi guð sá hjálpa kann :''og hjartaprýði þar til ber; :''líf og góss að leggi út hann, :''so laga og réttar njótum vér. :''16. Enginn veit, hvað miklu má :''maðurinn orka, ef viljinn er, :''hörmung landi hjálpa frá; :''að höndum eftirdæmið fer. :17. Víkjum til þar reyndar rétt :riddarinn skildi börnin við; :honum veitti að vísu létt :að veita þeim hið bezta lið. :18. Gekk fyrir kóng og kvaddi hann :kurtisliga að morgni dags: :„Náðugi herra, heyr fyrir sann, :eg hefndi yðar á börnum strax. :19. Vildu ei trúa á Machúmet; :maður að hefna eg skyldur var; :dálig þar fyrir deyða lét; :dró oss um þau ekki par.“ :20. „Hvörninn gekk það hjá þér til? :Herm oss, Patríces, þar af; :var oss þetta víst í vil, :þeim væri drekkt í sjóvar haf.“ :21. „Náðugi herra, hlýðið mér, :heyra munuð og aldri sjá; :þessi börn, sem birtum vér, :bráðliga voru drekkt oss frá. :22. Eg lét hrinda út á haf :á einu skipi brotnu þeim; :þar veit eg með öllu af, :að þau dauðinn sótti heim.“ :23. „Mig hefur dreymt einn draum í nátt, :dapra ber eg þar fyrir rödd; :eg þóttist vera á þennan hátt :og þessi börn í skógi stödd. :24. Og sá vænsti ungi sveinn; :allmargt ræddi hann við mig, :líkur að sjá sem ljóni einn, :læti hafði ofurlig. :25. Kreisti hann mig í klónum fast :og kippti mér so undir sig; :að þessum leik mér þeygi gazt, :mér þótti hann deyða sjálfan mig. :26. Er eg því hryggur og furðufár, :að frekt muni ganga þanninn til; :gjörir mér uggur spurn sem spár, :á spektar grun so fangi skil.“ :27. Riddarinn svarar kóngi kær: :„Kvíðið ekki slíku þér; :í draumi margur maður er ær; :melancolia þetta er.“ :28. „Eg vildi gjarnan væri það,“ :að vísu kóngur mælti þá. :Riddarinn veik svo orðum að :í annað sinn, sem heyra má: :29. „Náðugi herra, hafið að gáð, :hvörninn landi vart að er? :Eg er skyldur yðar náð :á öllu skil að kynna hér. :30. Þér hafið að vísu hið vænsta land :með vopnum yðar unnið nú :og viljið deyða harðri hand :hvörn sem ekki skiptir trú. :31. Landið er þá allt ónýtt, :og engin gæði færir það; :ekki er þá allvel býtt; :upptekt sú hefur lítinn stað. :32. Öllum eru þau orðtök gjörn :eins sé landið manna fátt, :sem ofn án hita eður sú kvörn :aldri snýst á nokkurn hátt. :33. Látið heldur landi á :lifa hvörn sem sýnist mann, :yður skatta og skyldur fá; :og skulu svo hlýða á minn sann. :34. Það mun auka megn og mátt; :megið so hreppa þar af not; :yður mun aldri afla fátt :alla að vinna staði og slot.“ :35. Kóngurinn sór við Machúmet: :„Meistaraligt þér kennið ráð; :yður eg þar til einan set :allt að ríða um þetta láð. :36. Færið oss alla fanga þá, :sem fríða vora girnast trú; :hvör skal hreppa heiður sá; :hermið þeim hið sanna nú.“ :37. Gaf honum bréf og bífalning, :sem byrja þykir tignum enn, :lét hann ríða land um kring :að leggja skatt á alla menn. :38. Riddarinn hugsar ráðið nú, :reyndar lífið kristnum gaf, :so þeir þá fyrir sína trú :sjálfir biðu ei dauðann af. :39. Síðan ríður um lönd og láð :lýðinn þýðan skatta þá, :kvíðann stríðan kætti náð, :krafði, hafði peninga frá. :40. Greifa af Estor fríðan fann, :fallna kóngsins bróðir var; :sá var gamall mæti mann, :mestan sigur í æsku bar. :41. Leiddi hann í húsið eitt, :hagar so sínum orðum þá: :„Eg veit, herra, heldur greitt, :hvörri ætt þér eruð frá. :42. Þér munuð stunda að styrkja menn :og stoða yðru landi nú, :hvörju heiðnir halda enn :í harðri nauð fyrir kristna trú, :43. þar til guð vill þeirra pín :með þýðri miskunn líta á :og hjálpa þeim með hendi sín :hörmung allri burtu frá. :44. Eg vil segja yður í trú :og ekki dylja lengur það, :með yðar ráði eg vil nú :öllu koma í góðan stað.“ :45. Þá greifinn heyrði herrann Krist :hæstan vera nefndan þar, :af harmi gladdist hjartað tvist; :honum gaf aftur þetta svar: :46. „Eg veit ei, herra, hvört að þér :hugsið nú að freista mín; :ef yður þetta alvara er, :eg væri firrtur hryggð og pín. :47. Ef hjartað munni hljóðar líkt, :sem hafi þér nú fyrir skemmstu tjáð, :þá mun eg guði þakka slíkt, :þessa og aðra sína náð.“ :48. Honum allt, hve háttað er :um hagi sína, greindi þá :og so það hann ætlar sér :öllum hjálpa dauða frá. :49. Þar næst, hvörsu börnin blíð :bót að fengu dauða af, :seinast að þau sigldu fríð :saman á skipi út á haf. :50. Og svo hvörsu kóngurinn kvað :kristna skyldi fanga menn, :einninn hvörninn angrar það :illa stadda landið enn. :51. Riddarans varð á ræðu hlé; :raunar greifinn fékk að gáð; :þýður fellur þegar á hné :og þakkar Kristi sína náð. :52. Riddarinn greifann reisti upp þá; :réð hvör annan faðma blítt, :gjörðu kalla guðs nafn á :og grétu landsins nauðir títt. :53. Riddarinn veik so orðum að: :„Eg veit herrann drottinn mun :líkna þessu landi í stað; :ljósan hef eg þar á grun. :54. Við megum ei lengi mælast við, :minnast heldur landsins gagn, :veitum því hið vænsta lið, :sem vér höfum til styrk og magn. :55. Þér skuluð yður sýna svo :sem þér hafið heiðinn sið, :að okkur skilji ekki tvo :athöfn þeirra og klæða snið. :56. Það mun kóngi þóknast bezt; :þetta honum eg segja vil; :því skulum orðu á öngan frest :efna landi að hjálpa til. :57. Svo vorar sálir fangi frið, :fríðrar biðjum náðar hans; :þess mun flestöll þurfa við :þjóðin kristna innan lands. :58. Svo vill hjartað segja mér :sem landið muni uppreisn fá :fyrir þau börn, sem birtum vér :og burtu sigldu landi frá.“ :59. Kynnti hann greifa kóngsins draum, :kvað hann mundi rætast lítt: :„Þóttist hann þeim þrengdur glaum, :þráliga troðinn fótum strítt.“ :60. Greifinn kvað þá vissa von :vekja gleði hjarta sín: :„Beint er það minn bróðurson; :blíður guð hann svipti pín. :61. Annar minn son er þar hjá; :eg bið drottin hjálpa þeim, :vernda öllu vondu frá :að vísu, hvar þeir fara um heim.“ :62. Síðan gjörðu sverja eitt :sín á milli herrar tveir, :hvör með öðrum ljúft og leitt :líða skyldu báðir þeir. :63. Síðan skildu svinnir að; :sagt er ljóst um atburð þann; :hitti kóng í stórum stað, :strangur riddari kvaddi hann: :64. „Þér eruð skyldir Machúmet :mildum þakka sína náð; :eðla herra hæsta lét :hefjast yðar vald og ráð. :65. Eg hefi leitt á yðar trú :einn mann kóngsins bróðir var, :greifa af Estor nýtan nú, :er nóga tign í æsku bar. :66. Við skulum auka yðar sið, :alla skatta landi á; :hann veitir mér að vísu lið :vanda öllum burtu frá. :67. Ríða skulum um borg og bý, :boða yðar vilja þeim, :síðan skatta þræl sem þý, :þrjózka færa bundna heim.“ :68. Kóngur gleðst og kættist fast; :kvíði datt af brjósti þel; :sorg og pín í sundur brast; :sínum Machúmet þakkar vel. :69. Þrjátigi býr til þúsund manns, :þá var unnið mesta spil, :ætlar ríða innan lands :alla neyða hlýðni til. :70. Þá lá eymd og alls kyns kvöld :ótal lýðnum kristna á, :áttu á góðu ekki völ; :allt hann gjörði fólk að þjá. :71. Ofsögum að enginn má :af þeirra kristnu segja nauð; :árin tólf það á þeim lá; :öldin mátti reiknast dauð. :72. Ef það sker, sem uggir mig, :á oss slíkt guð leggi band, :hugsi jafnan hvör um sig :að hafa gott þel um þetta land. :73. Ætla eg flest sé orðin mædd :öld að gefa rímu hljóð, :orðum fám er glæstum gædd; :gagara kalla eg þessi ljóð. :74. Þrýtur nú, en brýtur brú, :bragurinn, hér lag fyrir mér; :hlýtur þú með flýti, frú, :fagran bera hag með þér. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|2. ríma|3. ríma|4. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur verið prófarkalesin.'' Notandi:Haukur 60 164 2006-01-09T22:42:41Z Haukur 3 Örstutt um sjálfan mig Ég heiti Haukur og er Þorgeirsson. Ég hef áhuga á að nýta Wikiheimild sem leið til að koma að íslenskum textum sem hafa verið vanræktir hingað til á Netinu - má þar sérstaklega nefna rímur. Snið:Wikivar 61 166 2006-01-10T14:42:41Z Gangleri 4 from [[:en:template:wikivar]] <span dir="ltr" >[{{SERVER}}{{localurl:template:wikivar|action=purge}} purge] [[meta:template:wikivar|meta:]] [[commons:template:wikivar|commons:]] [[b:template:wikivar|b:]] [[n:template:wikivar|n:]] [[q:template:wikivar|q:]] [[<!--- s: --->template:wikivar|s:]] [[wikt:template:wikivar|wikt:]] [[w:template:wikivar|w:]]</span> {| border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" align="center" width="80%" valign="top" height="38" !method a !method b !generates |- ! colspan="3" align="center" | common namespaces [-2 - 15] / used at all [[MediaWiki]] projects |- | align="center" | <nowiki>{{ns:-2}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Media}}</nowiki> | align="center" | {{ns:-2}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:-1}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Special}}</nowiki> | align="center" | {{ns:-1}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:1}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Talk}}</nowiki> | align="center" | {{ns:1}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:2}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:User}}</nowiki> | align="center" | {{ns:2}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:3}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:User_talk}}</nowiki> | align="center" | {{ns:3}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:4}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Project}}</nowiki> | align="center" | {{ns:4}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:5}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Project_talk}}</nowiki> | align="center" | {{ns:5}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:6}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Image}}</nowiki> | align="center" | {{ns:6}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:7}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Image_talk}}</nowiki> | align="center" | {{ns:7}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:8}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:MediaWiki}}</nowiki> | align="center" | {{ns:8}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:9}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:MediaWiki_talk}}</nowiki> | align="center" | {{ns:9}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:10}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Template}}</nowiki> | align="center" | {{ns:10}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:11}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Template_talk}}</nowiki> | align="center" | {{ns:11}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:12}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Help}}</nowiki> | align="center" | {{ns:12}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:13}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Help_talk}}</nowiki> | align="center" | {{ns:13}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:14}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Category}}</nowiki> | align="center" | {{ns:14}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:15}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Category_talk}}</nowiki> | align="center" | {{ns:15}} |- ! colspan="3" align="center" | custom namespace |- | align="center" | <nowiki>{{ns:100}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:100}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:101}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:101}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:102}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:102}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:103}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:103}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:104}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:104}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:105}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:105}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:106}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:106}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:107}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:107}} |- | align="center" | <nowiki>{{ns:121}}</nowiki> || || align="center" | {{ns:121}} |- | align="center" | <nowiki>{{SITENAME}}</nowiki> || || align="center" | {{SITENAME}} |- | align="center" | <nowiki>{{SERVER}}</nowiki> || || align="center" | {{SERVER}} |} Benedikt Sveinsson 62 195 2006-01-10T23:30:49Z Io 6 eftir [[Hannes Hafstein]] :Vöknar auga Íslending, :autt er skarð á þingi. :Kvaddur er á æðra þing :aldinn þinghöfðingi. :Hjartað varma&#146; er hætt að slá, :hljóðnuð röddin mæra :hans, sem trúði heitast á :heiður landsins kæra. :Fyrir ættjörð hrærðist heitt :hjartablóðið rauða. :Orð og hugur hans var eitt, :hann var trúr til dauða. :Sterkur enn, með hjör í hönd, :hann í val er fallinn. :Meðan blakti&#146; í brjósti önd, :bugaðist ekki karlinn. :Huginn buga hvorki vann :harðfeng sótt né elli. :Fram til bana barðist hann. :''Brjánn féll en hélt velli''. :Þar má Ísland minnast manns, :munið hann fljóð og sveinar. :Standa munu á haugi hans :háir bautasteinar. :Ei var lífið ætíð bjart, :ýmsir harmar sviðu. :Hverfult lán og margt og margt :mæddi í lífsins iðu. :Hvíldu þig nú ljúft og létt, :lands þíns réttarvörður. :Faðmi þig nú fast og þétt :fósturlandsins svörður. :Hafðu þökk fyrir hjartans mál, :hug og þrek og vilja. :Gleðji nú Drottinn góða sál, :gefi oss rétt að skilja. :Hetju, sem er hnigin þar, :hylji bautasteinar. :Hinsta orð hans eggjan var. &mdash; :Enn er vígljóst, sveinar! [[Flokkur:Ljóð]] Útlegðin 63 193 2006-01-10T23:28:29Z Io 6 eftir [[Stephan G. Stephansson]] :Ég á orðið einhvern veginn :ekkert föðurland, :þó að fastar hafi um hjartað :hnýst það ræktarband, :minn sem tengdan huga hefur :hauðri, mig sem ól, :þar sem æskubrautir birti :björtust vonarsól. :Fóstran gekk mér aldrei alveg :í þess móðurstað. :Það var eitthvað, á sem skorti &mdash; :ekki veit ég hvað &mdash; :og því hef ég arfi hennar :aldrei vera sagst. :Þó hefur einhver óviðkynning :okkar milli lagst. :Eins eru ei dalir, firðir, fjöllin :fósturjarðar góð, :byggi héruð, hlíðar, strendur :hálfókunnug þjóð. :Muntu eins feginn faðma að þér :frænda og vina lið, :getirðu andans ættarsvip þinn :ekki kannast við? :Enn um vornótt velli græna :vermir sólskin ljóst, :enn þá lækir hverfast kringum :hvelfdra hlíða brjóst, :báran kveður eins og áður :út við fjörusand &mdash; :en ég á orðið einhvern veginn :ekkert föðurland. ::''Andvökur'', úrval Sigurðar Nordals, 2. útgáfa 1980. [[Flokkur:Ljóð]] Fossaföll 64 634 2006-02-03T20:26:24Z Io 6 eftir [[Stephan G. Stephansson]] :'''I.''' :Ég flý til þín, er sumarsöngvar falla :af sólskinsleysi, iðjuvarmi foss. :Er uppi um daprar dauðagöngur fjalla :allt draumalíf er hnigið með sinn kross, :þú hvessir raust, er innisætur æja :með önnungs vol og dægrin norpa hljóð. :Af hlíðarbrúnum heim í fylgsnin bæja :um heiðaþagnir titrar þú í óð. :Ég veit þig einan allan verða að ljóðum, :þá allt er frost og dimmulengst er nótt, :þá snýstu í söng og ei með hálfum hljóðum :og hásri trumbu &mdash; en veðrið í þig sótt! :Við hengiflugin hlærðu milli landa, :og hljómar leika í vökum sérhvers spors. :Og undir hindrun ætlar þó að standa :og ísinn kljúfa fram til næsta vors. :Þó hamraskuggar höndum um þig spenni, :úr hrikabergi stuðlaföll þú slær :með mánagullið gustað fram á enni :og geiminn stjarna á floti þér við tær. :En hvílíkt veldi vöku uppi að halda :í varmaleysu og allra hlíða þröng, :í myrkradjúp og undir ísinn kalda :og endalausa að hrynja í sterkum söng! :'''II.''' :Úr öllum þínum söng er glötuð sálin, :þó segi eg, foss minn, kvæðið eftir þig &mdash; :já, þó að inn að hjarta huliðsmálin :í hljómum þínum titri gegnum mig. :'''III.''' :&#132;Er drápshríð mönnum ægði, jafnvel inni, :hún æpti að þeim um veðurgrimma nótt: :Þið skylduð breyta byljaillsku minni :í bataleið sem hverjum stórum þrótt. :Og hvatur hugur vegu ætti að vita :að veðurgerð, í bæ við fjall og ós, :sem sneri minni helju upp í hita :og hríðarmyrkurs nauð í glaða ljós! :Við aldasöng þann æsti hún höf og sundin :og æddi um sveit og vann þar skaða sinn. :&mdash; En ég er foss, við fjallastallinn bundinn, :og fel í straumlegg hitaneistann minn. :Ég missa þarf ei mína fornu prýði :í megingerð né röst mín verða lygn, :því listin kann að draga upp dvergasmíði :sem dyratré að minni frjálsu tign. :Ég hef ei neitt á höndum, þó ég geisi :og hindrun engin verði mér að bið. :En dauði og eyðing eru kraftaleysi, :en afl er það, sem heldur lífi við. :Og ég er inni í hömrum, hjarta fjallsins, :við hjarnið dautt, sem eitt um lífið slóst, :og leitt ég gæti heilsu í hvamma dalsins :og hitagróður um þess kalda brjóst. :En magnið mitt, en iðjuleysið ekki, :til illra heilla gæti sljóva leitt. :Ég kann að smíða harða þrælahlekki :á heilan lýð, ef mér er til þess beitt. :Ég orðið gæti löstur mesti í landi :og lækkun þjóðar &mdash; öðrum þannig fer &mdash; :sé gamla Þóris gulli trylltur andi, :sem gekk í fossinn, vakinn upp í mér. :Mig langar hins, eins lengi og fjallið stendur, :að lyfta byrði, er þúsund gætu ei reist, :og hvíla allar oftaks lúnar hendur :á örmum mér, er fá ei særst né þreyst, :og veltu mína vefa láta og spinna, :minn vatnaaga lýja skíran málm :og sveita-Huldum silkimöttul vinna :og Sindrum hafsins gulli roðinn hjálm. :Með silfurúðans sólskinsaugna fjölda :ég sá úr dalshlíð margra alda ferð, :um héröð morgna og kynslóðunum kvölda, :og komutíma sjáandinn ég verð! :Hér býð ég öllum Íslands heillavættum :mín öfl og fegurð, mannheimsaldra löng. :Og verða skyldi eg auðna fram í ættum :og inna af höndum bjargir við minn söng.&#147; :'''IV.''' :Úr öllum þínum söng er glötuð sálin, :þó segi ég, foss minn, kvæðið eftir þig &mdash; :já, þó að inn að hjarta huliðsmálin :í hljómum þínum titri gegnum mig. ::''Andvökur'', úrval Sigurðar Nordals, 2. útgáfa 1980. [[Flokkur:Ljóð]] Þorsteinn Erlingsson 65 619 2006-02-02T21:11:31Z Io 6 ==Verk== *[[Við fossinn]] [[Flokkur:Höfundar]] Við fossinn 66 187 2006-01-10T22:30:44Z Stefán Ingi 2 bæti við höfundi eftir [[Þorsteinn Erlingsson|Þorstein Erlingsson]] :Við komum hér enn þá, sem erum á ferð, :fyrst enn er ei strengur þinn skorinn :né okið þitt telgt eða talið þitt verð :og tjaran í kollinn þinn borin. :Við göfgum þá tign, sem í gígjunni bjó, :og gott var á sönginn að hlýða, :því móðurrödd varð hann og flóttamanns fró, :sem fylgt hefur landanum víða. :Úr fósturlands barmi þú fluttir þann óð, :sem fann hjá oss næmasta grunninn, :á því þekkjast oftast nær einmitt þau ljóð, :sem eru frá hjartanu runnin. :Og best hafa úr lægingu lyft okkar dug :og leyst okkur fjötur af tungu :þið skáldin, sem upp um hin íslensku flug :á óleigðu gígjurnar sungu. :Þar gátum við hróðugir hlýtt á þá raust, :sem hetjunni vordrauminn sagði. :Og þangað er vonunum vorkunnarlaust, :sem vegina minningin lagði. :Og þú lékst þér syngjandi að silfrinu því, :sem sindrandi í beltið er grafið, :en mólst ekki gull eins og þorparans þý, :því þeyttirðu dansandi í hafið. :Þó voruð þið auður, sem ýmsum varð stór :og Íslendings dýrasti hróður: :Hann heyrði ykkur syngja það, hvar sem hann fór, :að hann ætti drottning að móður. :Og hér var sá auður, sem óstjórnarskrám :og einokun tókst ekki að ræna. :Þær máðu ekki silfrið af beltunum blám :né borðana af möttlinum græna. :Og ef oss nú sjálfum er ætlað að flá :það af, sem var hægast að bjarga, :þá sést hér þó mark eftir synina þá, :sem síðustu gripunum farga. :Og eins þegar göfgin og gígjan er braut :og gullið er orðið að vonum, :þá þarf ekki móðirin þess háttar skraut :hjá þrautleigðrar ambáttar sonum. :Öll skepnan hér fyrir þér skjálfandi stóð, :og skáldið fékk hríðir við niðinn :og bað þig um lifandi anda í þann óð, :sem ætlaði að fæðast þar liðinn. :Hér fékk það við bænina í fingurna mátt :og farginu af heilanum þokað, :svo andríkið fann þar nú allt upp á gátt, :sem áður var heilt eða lokað. &mdash; :Og þar, sem var hálfrökkur, skúm eða ský, :varð skínandi regnbogaljómi, :og leyndist þar glufa, sem eitthvað komst í, :var í hana rennt þínum hljómi. :En hann, sem þar vígði þín volduga hönd :og varð hér svo fagurt á munni, :hví skyldi hann nú byrgja svo ljómandi lönd :og loka svo heilnæmum brunni? :Hví vilja ekki þeir, sem þú tylltir á tá :á titrandi ljósbogans hæðum, :að ættjörðin megi þá aflstrauma fá :úr óbornu skáldanna kvæðum? :Nei. Það er svo stopult, hvað þeim sýnist frítt. :Nú þykir þeim sælast að dreyma, :að þú værir asni, sem upp í er hnýtt :og íslenskar þrælshendur teyma. :Og þeir eru farnir að leita sér lags, &mdash; :og líkast þú kröftunum eyðir :hjá hverjum, sem ok er og tjara til taks :og tafarminnst þrælsverðið greiðir. :Þeir halda ekki oss vinnist þá veglegri jörð :með vitrari mönnum og sælum. :Nei, voldugir húsbændur, hundar á vörð :og hópur af mörkuðum þrælum! :En fái þeir selt þig og sett þig við kvörn, :þá sést, hverju er búið að týna :og hvar okkar misþyrmd og máttvana börn :fá malað í hlekkina sína. :Þér finnst þá, ef til vill, þeim fari það verr :um frelsið svo hjartnæmt að tala, &mdash; :en eins vinnur haninn til ágætis sér :sitt óþarfahjáverk, að gala. :Og meðan þeir yrkja sín ættjarðarljóð, :öll ósköp að hjartanu streyma, :og sæmd vora, fósturjörð, fossa og þjóð :þeir fá því, &mdash; en seint til að geyma, :því buddunnar lífæð í brjóstinu slær :og blóðtöku hverri er þar svarað, :svo óðara en vasanum útsogið nær, :er ámóta í hjartanu fjarað. :Og því er nú dýrlega harpan þín hjá :þeim herrum til fiskvirða metin, :sem hafa það fram yfir hundinn að sjá, :að hún verður seld eða etin, &mdash; :sem hálofa &#132;guðsneistans&#147; hátignarvald :og heitast um manngöfgi tala, :en átt hefur skríðandi undir sinn fald :hver ambátt, sem gull kann að mala. :Og föðurlandsást þeirra fyrst um það spyr, :hve fémikill gripur hún yrði, :því nú selst á þúsundir þetta, sem fyrr :var þrjátíu peninga virði. [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Við fossinn 67 183 2006-01-10T20:10:16Z Io 6 ''Fossaföll'' Stephans G. eru einnig komin inn. Það er grátlegt að mega ekki setja ''Dettifoss'' inn líka til að hafa þrenninguna alla. [[Notandi:Io|Io]] 10. jan. 2006 kl. 20:10 (UTC) Benedikt Gröndal 68 2014 2006-03-08T17:55:02Z Io 6 ==Verk== ===Ljóð=== *[[Baronesse L&oslash;venskjold]] *[[Kossút]] *[[Salve, mi bone fons]] *[[Spurning]] ===Sögur=== *[[Sagan af Heljarslóðarorrustu]] ===Leikrit=== *[[Gandreiðin]] [[Flokkur:Höfundar]] Baronesse Løvenskjold 69 215 2006-01-11T18:15:16Z Io 6 eignuð [[Benedikt Gröndal]] :Holder gæs og giver sold, :g&aring;r til messe i Herrens vold, :f&oslash;dt i Hessen brav og bold :baronesse L&oslash;venskjold. [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Baronesse Løvenskjold 70 207 2006-01-11T16:58:08Z Io 6 Vísan er á dönsku, og ég viðurkenni, að ég glotti út í annað, þegar ég setti hana inn, en hún á þó hvergi heima nema hér. :-) [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 16:58 (UTC) Páll Ólafsson 71 615 2006-02-02T21:08:29Z Io 6 ==Verk== *[[Tíminn]] [[Flokkur:Höfundar]] Tíminn 72 228 2006-01-11T21:00:59Z Io 6 eftir [[Páll Ólafsson|Pál Ólafsson]] :Tíminn mínar treinir ævistundir. :Líkt sem kemba er teygð við tein, :treinir hann mér sérhvert mein. :Skyldi hann eftir eiga að hespa, spóla :og rekja mína lífsins leið, :láta í höföld, draga í skeið? :Skyldi hann eftir eiga að slíta, hnýta, :skammel troða, skeið að slá, :skjóta þráðum til og frá? :Skyldi hann eftir eiga mig að þæfa, :síðan úr mér sauma fat, :síðast slíta á mig gat? :Skyldi hann eftir eiga mig að bæta? :Það get eg ekki gizkað á, :en gamall held eg verði þá. [[Flokkur:Ljóð]] Notandaspjall:Haukur 73 2008 2006-03-06T17:07:23Z Stefán Ingi 2 /* Verndun */ búinn að finna út úr þessu ==Bólu-Hjálmar== Sæll, og ég er stoltur af að hafa búið spjallsíðuna þína til. :) Mér var rétt í þessu að áskotnast ritsafn Bólu-Hjálmars (''áskotnast'' er kannski vægt til orða tekið, ''eignaupptaka'' ætti betur við :). Þar sem þú ert rímnasjúklingur, en ég aðeins vægt haldinn, hvar mælirðu með, að maður byrji á öðru bindinu. Göngu-Hrólfs rímur eru nokkuð óárennilegar fyrir lengdar sakir. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 11. jan. 2006 kl. 21:15 (UTC) :Fyrir þín orð skulu Göngu-Hrólfs rímur liggja fyrr eða síðar. Meir get ég ekki hælt manni. En í mansöng fyrstu rímu getur þetta að líta: ::Út mér skiptist ærið rýr, ::ei til hentur þótti, ::fengur sá, sem Farma-Týr ::fyrr í bergið sótti. ::Eg það eina hér af hlaut, ::hóp því fylgdi trassa, ::sem aftur hann úr enda skaut, ::eltur geyst af Þjassa. :Er ekki ''uppgerðarlítillæti'' viðeigandi orð hér? Beztu kveðjur. [[Notandi:Io|Io]] 12. janúar 2006 kl. 23:01 (UTC) ::Þetta er að minnsta kosti ágætlega ort :) En það er hefðbundið í mansöngnum að barma sér undan skorti á skáldamiði. Hér er þó ein vísa úr Jesúrímum eftir minni: ::''Óðin minn og Æsi bið ég óp mitt heyra! ::''Kaupa vil ég Kvásis dreyra. ::- [[Notandi:Haukur|Haukur]] 13. janúar 2006 kl. 19:50 (UTC) :::Þú manst eflaust, að loks kom svo, að Jóni Hreggviðssyni þótti nóg um Pontus rímur eldri, og hóf að kveða Jesúrímur, &#132;sem hann þó kunni illa&#147;. Er fleira líkt með ykkur Jóni? :) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 16:34 (UTC) ==Alþingisrímur o. fl.== Takk fyrir hólið. Næstu verk verða Magnús prúði (ætti að vera fljótlegt) og síðan þarf ég að hugsa gaumgæfilega um þetta Lieblingsprojekt mitt, vísnasafn eftir háttum. Ég mun eflaust leita til þín með spurningar, en einni get ég beint að þér strax: Ef af verður, finnst þér ástæða til að hafa hrynjandi hvers háttar setta upp með strikum og bugðum, eins og oft tíðkast, eða er nóg að segja með orðum, að í ferskeyttu, svo að tekið sé dæmi, séu frumlínurnar fjórir bragliðir, og endi á stúfi og síðlínurnar þrír tvíliðir? (Auk þess vantar mig rímur undir nokkrum háttum úr flokkun goðans). Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 15. janúar 2006 kl. 23:57 (UTC) ==Úr fortíðinni== Fyrir nokkrum árum rakst ég á netvafri mínu á síðu eftir tvo menn, að mig minnir báða Íslendinga, þar sem settur hafði verið upp vísir að háttatali og var víða leitað fanga. Eftir minni rak ég augun í þá athugasemd höfunda, að &#132;free verse&#147; væri í raun afsökun hæfileikaskorts. Ég var hjartanlega sammála. En nú &#132;sp&oslash;ger&#147; í heila mér: Getur verið, að þú hafir verið annar höfunda? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 16:32 (UTC) :Ég er afturhaldsdurgur í kveðskap en held þó að ég sé ekki sekur í þessu máli. :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 16. janúar 2006 kl. 21:45 (UTC) ==Kárahnjúkar== Ekki veit ég, hvað ykkur félögum finnst um virkjanir á Íslandi. En mér varð &mdash; að vísu alslæm &mdash; staka á munni og ég ákvað að setja hana hér. Þetta er raunar fyrsta vísan, sem ég klambra saman nokkurn veginn rétt á ævinni. Ætli ég megi ekki &#132;þakka&#147; Alþingisrímum. :Hafið þið komið á Kárahnjúka? :Kalt er land og grátt. :Út á haf vort fé mun fjúka, :fáist ei virkjað brátt! Þetta er vond vísa, allt að því frumraun og krítík er óþörf. Ég er allgóður í lausu máli, en hagorður er ég ekki, og geri mér fyrst og fremst ljóst, hve &#132;trivialt&#147; þetta er. En þarna er þó komin vísa, og ég hélt, að það ætti aldrei fyrir mér að liggja. :) Cheerio [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 19:09 (UTC) ==Háttatal== Ég var rétt í þessu að spjalla við Braga hjá Hörpuútgáfunni, sem gaf út Háttatalið. Hann hefir að vísu ekki rétt til að framselja eitt eða neitt, en vísaði mér á systurson Sveinbjarnar, sem yrði hjálplegur að finna son Sveinbjarnar, Einar, sem mun eiga síðasta orðið í þessu. Þetta mun allt vera hið ljúfasta fólk, og Bragi átti helzt von á, að við fengjum leyfið. Enn eru eftir tveir liðir í leitinni, en ég held, að við getum verið vongóðir. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 22:07 (UTC) :Það er gaman að heyra :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 16. janúar 2006 kl. 23:12 (UTC) ::Þetta reyndist ganga frá Heródesi til Pílatusar, en annan sona Sveinbjarnar, Georg, hefi ég talað við, og hann veitti fúslega leyfi, hvað sig snerti. Þá er eftir hinn bróðirinn, Einar, en hann er staddur svo sem klukkustundar lestarferð frá þér. Vildir þú hafa samband við hann? ::Gemsi: 0044-78-612-6055 ::Heimasími: 152-5874028 ::Netfang:sveinbjornsson@hotmail.com ::Þú sorterar út, hvað kann að vera forval innanlands, ef þú hringir. Þetta ætti þá að komast í höfn fljótlega. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 19:09 (UTC) ::PS:Ef þú gerir þetta, mætti það gjarnan vera sem fyrst, þar eð tími sá, sem ég hefi til að gefa mig (næstum) allan að Wikiheimildinni, fer að líða. (Ef það dæmist þá á mig að setja Háttatalið upp, sem ég tek fúslega að mér fyrir mína parta). :) Raunar held ég, að formatteringarmöguleikar vefsins séu það miklir, að vefútgáfan gæti orðið skýrari en prentútgáfan, og væri þar með óþörf hugmynd mín um vísnasafn eftir háttum, þótt eflaust mætti hafa einhvern vísi þar að, t. d. til að skýra notkun gamalla bragarheita og nýrra. Ég verð að biðjast afsökunar á, að Magnús prúði hefir fengið að hvílast í bili, en ég hefi verið upptekinn við annað, m. a. leynilögreglustörf þessi. :) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 19:19 (UTC) :::Glæsilegt! Ég skal hringja í hann á morgun. En nákvæmlega hvernig leyfi var það sem þú fékkst hjá Georgi? Best að ég biðji um það sama :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 17. janúar 2006 kl. 22:46 (UTC) ::::Georg setti enga skilmála. Ég gerði honum grein fyrir inntaki copyleft og honum fannst það hið bezta mál. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 22:59 (UTC) ==Eybjörn== Þú munt vera kunnugur Jörmungrundar-Eybirni. Gætirðu sent honum skeyti og spurt, hvort í lagi sé, að styðjast við efni hans? Ég hafði not að síðu hans til að fylla í eyður Bersöglisvísna? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 16:44 (UTC) :Ég hef samband við hann. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 17. janúar 2006 kl. 22:46 (UTC) ==Meira um Háttatal== Vertu nú ljúfur og athugaðu póstinn þinn, þ. e. .hi netfangið. Ég þarf nokkra fræðslu til að landa þessu. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 20. janúar 2006 kl. 18:29 (UTC) :Gott að heyra í þér. Annars var ég næstum farinn að óttast, að mér hefði einhvern veginn tekizt að móðga þig, þar eð þú ert jafnan skjótur til svars. :) Ég hefi ekki heyrt frá Einari enn, svo að þeir eru líklega að velta málunum fyrir sér. Á morgun tekur svo við hjá mér (shudder! :) "real life", svo að eitthvað fer að draga úr framlögum, a. m. k. í bili. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 22. janúar 2006 kl. 15:54 (UTC) ==Jörmungrund== Ég hefi ekkert við tilfærsluna að athuga, en við erum væntanlega sammála um, að áberandi tilvísun þangað eigi heima hér, bæði vegna afburða síðunnar og vegna þess, að við eigum ekkert sambærilegt. Hvað þarf annars að gera til að fá Ey'''stein''' til að halda verkinu áfram? Ég skyldi yrkja drápu um hann, ef ég væri fær um. :) Annars mættirðu gjarnan svara spurningunni, sem ég lagði fyrir þig í prívatpósti um leyfismál. Einar á eftir að hafa frekara samband varðandi þau, og mér þætti gott að hafa álit ykkar beggja til að styðjast við. Ég er raunar kominn á þá skoðun Allsherjargoðans, að nánast hvaða auli sem er, geti rekið saman vísu, og Háttatalið getur reynzt hjálplegt. Önnur verk, sem Einar nefndi við þig um daginn gætu m. a. verið bragfræði, sem Sveinbjörn mun hafa gefið út í nokkrum heftum. Þau eru eflaust ófáanleg nú, og ef Bragfræðin er jafngóð Háttatalinu tæki ég henni tveimur höndum, ef Einar getur komið því svo við. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 21. janúar 2006 kl. 20:14 (UTC) ==Spurning eða tvær== Ég leitaði að Rímnafélaginu á vefnum rétt í þessu og viti menn, efstur á blaði varst þú. Í ljós kom, að þú gerðist einhvern tíma sekur um þau bernskubrek að setja inn kennsluefni í forníslenzku á vefinn, og ég man eftir að hafa rekizt á þá síðu fyrir alllöngu. En ef maður hyggst leita þessara gömlu útgáfna Rímnafélagsins, er um að ræða annað en fornbókaverzlanir? Þá líklega helzt hjá Braga? Er Rímnafélagið yfirleitt til lengur? Og að lokum, mig minnir, að ég hafi heyrt, að Kvæðamannafélagið Iðunn hafi á einhverju stigi málsins átt yfir upplagi þessara útgáfna að ráða. Hverju er að slá hérna saman hjá mér? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 22. janúar 2006 kl. 19:10 (UTC) :Það eru bara fornbókaverslanirnar held ég, já. Ég held að Rímnafélagið hafi lognast út af, því miður. Þeir hjá Iðunni eru líklegastir til að vita eitthvað um málið. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 22. janúar 2006 kl. 21:21 (UTC) == Verndun == Nú skil ég ekki neitt í neinu -- ég ætlaði að vernda [[Snið:DIRMARK]] eins og beðið var um en núna kemur upp að ég hafi tekið vernd af henni. Þú hefur einhverja reynslu af svona málum, geturðu fundið eitthvað út úr þessu. :Eh -- ég er reyndar búinn að finna út úr þessu sjálfur, listinn sem ég fékk var um verndunar''stig'' greinarinnar. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 6. mars 2006 kl. 17:07 (UTC) Ps. Svo væri náttúrulega gaman ef þú settir inn meira af [[Pontus rímur|Pontus rímum]] :) [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 6. mars 2006 kl. 17:01 (UTC) Bólu-Hjálmar 74 607 2006-02-02T21:05:01Z Io 6 ==Verk== *[[Mannslát]] *[[Þeir, sem lasta ljóðin mín]] [[Flokkur:Höfundar]] Mannslát 75 233 2006-01-12T00:15:26Z Io 6 eftir [[Bólu-Hjálmar]] :Mínir vinir fara fjöld, :feigðin þessa heimtar köld, :eg kem eftir, kannske í kvöld, :með klofinn hjálm og rifinn skjöld, :brynju slitna, sundrað sverð og syndagjöld. ::''Ljóðmæli I'', 1965 [[Flokkur:Ljóð]] Flokkur:Rímur 77 306 2006-01-14T19:17:59Z Stefán Ingi 2 Skemmtilegra að hafa fleira en ljóð í flokknum Allir textar [[Flokkur:Allir textar]] Jónas Hallgrímsson 78 611 2006-02-02T21:06:46Z Io 6 ==Verk== *[[Gunnarshólmi]] [[Flokkur:Höfundar]] Gunnarshólmi 79 244 2006-01-12T18:48:19Z Io 6 eftir [[Jónas Hallgrímsson]] :Skein yfir landi sól á sumarvegi :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og silfurbláan Eyjafjallatind :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;gullrauðum loga glæsti seint á degi. :Við austur gnæfir sú in mikla mynd :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;hátt yfir sveit, og höfði björtu svalar :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;í himinblámans fagurtærri lind. :Beljandi foss við hamrabúann hjalar :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;á hengiflugi undir jökulrótum, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;þar sem að gullið geyma Frosti&#146; og Fjalar. :En hinum megin föstum standa fótum :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;blásvörtum feldi búin Tindafjöll :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og grænu belti gyrð á dalamótum. :Með hjálminn skyggnda, hvítri líkan mjöll, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;horfa þau yfir heiðarvötnin bláu, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;sem falla niður fagran Rangárvöll, :þar sem að una byggðarbýlin smáu, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;dreifð yfir blómguð tún og grænar grundir. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Við norður rísa Heklu tindar háu. :Svell er á gnípu, eldur geisar undir; :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;í ógna djúpi, hörðum vafin dróma, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;skelfing og dauði dvelja langar stundir. :En spegilskyggnd í háu lofti ljóma :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;hrafntinnu-þökin yfir svörtum sal. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Þaðan má líta sælan sveitarblóma,; :því Markarfljót í fögrum skógardal :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;dunar á eyrum; breiða þekur bakka :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;fullgróinn akur, fagurst engja-val :þaðan af breiðir hátt í hlíðar-slakka :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;glitaða blæju, gróna blómum smám. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Klógulir ernir yfir veiði hlakka; :því fiskar vaka þar í öllum ám. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Blikar í lofti birkiþrasta sveimur, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og skógar glymja, skreyttir reynitrjám. :Þá er til ferðar fákum snúið tveimur, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;úr rausnargarði háum undir Hlíð, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;þangað sem heyrist öldu-falla eimur, :því hafgang þann ei hefta veður blíð, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;sem voldug reisir Rán á Eyjasandi, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;þar sem hún heyir heimsins langa stríð. :Um trausta strengi liggur fyrir landi :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;borðfögur skeið, með bundin segl við rá; :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;skínandi trjóna gín mót sjávar grandi. :Þar eiga tignir tveir að flytjast á :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;bræður af fögrum fósturjarðar ströndum :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og langa stund ei litið aftur fá, :fjarlægum ala aldur sinn í löndum, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;útlagar verða, vinar augum fjær; :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;svo hafa forlög fært þeim dóm að höndum. :Nú er á brautu borin vigur skær :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;frá Hlíðarenda hám, því Gunnar ríður :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;atgeirnum beitta búinn. Honum nær :dreyrrauðum hesti hleypir gumi, fríður :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og bláu saxi gyrður yfir grund &mdash; :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Þar mátti kenna Kolskegg allur lýður. :Svo fara báðir bræður enn um stund; :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;skeiðfráir jóar hverfa fram að fljóti; :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Kolskeggur starir út á Eyjasund, :en Gunnar horfir hlíðar-brekku móti; :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;hræðist þá ekki frægðarhetjan góða :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;óvina fjöld, þó hörðum dauða hóti. :&#132;Sá ég ei fyrr svo fagran jarðargróða, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;fénaður dreifir sér um græna haga, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;við bleikan akur rósin blikar rjóða. :Hér vil eg una æfi minnar daga :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;alla, sem guð mér sendir. Farðu vel, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;bróðir og vinur!&#147; &mdash; Svo er Gunnars saga. :Því Gunnar vildi heldur bíða hel, :en horfinn vera fósturjarðar ströndum. :Grimmlegir fjendur, flárri studdir vél, :fjötruðu góðan dreng í heljar böndum. :Hugljúfa samt ég sögu Gunnar tel, :þar sem ég undrast enn á köldum söndum :lágan að sigra ógna-bylgju ólma :algrænu skrauti prýddan Gunnarshólma. :Þar sem að áður akrar huldu völl, :ólgandi Þverá veltur yfir sanda; :sólroðin líta enn hin öldnu fjöll :árstrauminn harða fögrum dali granda; :flúinn er dvergur, dáin hamra-tröll, :dauft er í sveitum, hnipin þjóð í vanda; :en lágum hlífir hulinn verndar-kraftur, :hólmanum, þar sem Gunnar snéri aftur. ::''Ljóðmæli'', 1913 [[Flokkur:Ljóð]] Skúli fógeti 80 248 2006-01-12T20:23:02Z Io 6 eftir [[Grímur Thomsen|Grím Thomsen]] :<small>VIÐLAG:</small> :''Hvass er hann og kaldur af Esjunni, en &mdash; :''ekki eru þeir smeykir, þeir útnesjamenn. :Þrekvaxnar eltir um Íslands haf :öldurnar Góu stormur; :hafskipið faðmar og færir í kaf :fláráður Miðgarðsormur. :Brýtur kjölur í bylgjum hrygg, :svo bárurnar sáran stynja, :en laushentur ægir lætur á brigg :löðrunga þétta dynja. :Ránar dætur fljúga á flaust, :faldinum hvíta hreykja, :og allt, sem á þilfari liggur laust, :lafandi tungum sleikja. :Rifna þá voðir og slitna þá stög, :stengur og viðir molast, :fyllir knör og í freyðandi lög :fjórir af hásetum skolast, :en hinir leggjast í búlka á bæn, :þó bænahald sé þeim ei tamast; :skipstjóri æðrast, og grenjandi græn :gjálpin á súðinni hamast. :Hann Skúli fógeti á farinu var :ferðunum Hafnar vanur; :í fjórtánda sinni frægan bar :festar um hafið svanur. :Brá eigi Skúla, þótt gnötraði gnoð, :á grönina mundi hann bíta; :í litklæði fór hann og studdist við stoð, :stórhöfðinglegur að líta. :Gildur á velli og gildur í lund :gulls var hann skrýddur baugum, :Fróða skein honum mjöl á mund, :en móðurinn út úr augum. :Til skipverja kallaði Skúli snjallt: :&#132;Skreiðizt þið fram úr bælum, :heitt er í víti, þó hér sé kalt, :og hættið þið öllum skælum. :Þið munuð fá að súpa á sjó, :þótt sitjið og bælið fletið, :og háttunum ná í helvíti, þó :þið hjarið á meðan þið getið.&#147; :<small>VIÐLAG:</small> :''Hvass er hann og kaldur af Esjunni, en &mdash; :''ekki eru þeir smeykir, þeir útnesjamenn''. :Við kenningu þessa brá þeim í brún :og byrstir þustu á fætur, :þeir sinntu nú ekki, þótt hlunna hún :hömpuðu Ægis dætur. :Þeir hertu á stögum og hirtu nú ei, :þótt hörundið tæki af lófum; :en Skúli stóð sjálfur við stýri á fley :og stýrði því undan sjóum. :Slotaði rokinu og stilltist dröfn, :stormurinn var á enda, :og Víkur að endingu heilum í höfn :heppnaðist þeim að lenda. :Mælti þá Skúli: &#132;Þið skilduð ei gjör, :hví skrautlega var eg klæddur, :meðan að öldurnar knúðu knör, :og kuggurinn stundi mæddur. :Þótti mér Rán heldur halda sér til :með höfuðtrafinu bjarta, :svo gjöra vildi ég gyðjunni skil :og gegn henni líka skarta. :En &mdash; hefðum við átt að sökkva í sæ, :sýna það vildi eg, ef okkar :ræki á fjörur af hafi hræ, :að hunda það væri ekki skrokkar.&#147; :<small>VIÐLAG:</small> :''Hvass er hann og kaldur af Esjunni, en &mdash; :''ekki eru þeir smeykir, þeir útnesjamenn. ::''Ljóðmæli'', 1969. [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Skúli fógeti 81 250 2006-01-12T20:28:25Z Io 6 ==Stafsetning== Lagaði stafsetningu á einum stað, þ. e. ''smeikir'' urðu ''smeykir''. [[Notandi:Io|Io]] 12. janúar 2006 kl. 20:28 (UTC) Spjall:Grímur Thomsen 82 252 2006-01-12T20:53:37Z Io 6 ==Tillaga að samkvæmisleik== Ef um allt þrýtur í teitum, sem stundum vill verða, mætti leika þetta: :Tilnefnt er brageyra teitinnar. :Þátttakendur fletta upp í ljóðmælum Gríms Thomsens og lesa upp kvæði að eigin vali. :Ef kvæðið eða lesturinn særir tilnefnt brageyra &mdash; en það þyrfti helzt að vera nokkurn veginn allsgátt &mdash; skal lesari tæma tvöfalt staup af sterkum drykk og láta bókina ganga áfram. :Þessu er haldið áfram unz kvæðasafn Gríms er tæmt eða allir nema brageyrað orðnir örvita. :Hið seinna tekur líklega aðeins klukkustund eða svo og er þá komið að húsráðanda og brageyranu að hringja í leigubíla handa hinum. :Ósanngjarnt má telja að útnefna sama brageyrað tvö samkvæmi í röð. [[Notandi:Io|Io]] 12. janúar 2006 kl. 20:37 (UTC) Notandaspjall:Io 83 531 2006-01-22T01:23:17Z Haukur 3 Háttatal enn ==Bólu-Hjálmar== Víst lestu Göngu-Hrólfs rímur :) Þær eru skemmtilegar. Annars er ég ekki með Bólu-Hjálmar hérna í Lundúnum og man ekki svo glöggt hvaða rímur hans eru skemmtilegastar enda hef ég ekki lesið þær allar. En Göngu-Hrólfur er góður. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 12. janúar 2006 kl. 21:31 (UTC) ==Lagfæringar== Ekki vera að biðja mig forláts þegar þú snyrtir til eftir mig, þetta er nú einu sinni wiki :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 12. janúar 2006 kl. 21:31 (UTC) == Alþingisrímur == Til hamingju með að hafa komið þessu! Þú átt heiður skilinn :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 15. janúar 2006 kl. 23:18 (UTC) :Ég tek heils hugar undir þetta með Hauki. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 16. janúar 2006 kl. 13:44 (UTC) == Salve, mi bone fons == Jamm, þetta sést allt hjá mér. Leturgerðin er kannski ekkert til að hrópa húrra fyrir, áferðin á textanum er dálítið ólík latnesku stöfunum. Mac Os X tölvan hérna við hliðina á mér er með fallegra letur. Kveðja, [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 16. janúar 2006 kl. 16:33 (UTC) == Rímnaáhugi == Þegar ég var í menntaskóla las ég mikið af rímum. Vinur minn safnaði þeim og ég komst í að lesa mest allt sem hann keypti. Nú man ég ekki svo nákvæmlega hvað ég las og hvað ekki en ég held að ég hafi örugglega lesið allt safn rímnafélagsins og hitt og þetta fleira. Nú hef ég ekkert lesið af þeim lengi en áhuginn er svo sannarlega enn fyrir hendi. Kveðja, [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 16. janúar 2006 kl. 18:19 (UTC) == Háttatal enn == Æ, fyrirgefðu hvað ég hef verið lítið til viðtals :) Ég er enginn lagarefur og veit ekki betur en þú hvaða leyfi Wikisource-verkefni geta sætt sig við. En hugmyndin er að þetta sé safn texta sem hægt er að dreifa víðar svo að sér-leyfi fyrir Wikiheimildina eina mundi a.m.k. varla ganga. En e-s konar "non-commercial" leyfi væri kannski í lagi? Hvað gera menn á öðrum tungumálum? Svo er úrval góðra leyfa á http://www.creativecommons.org [[Notandi:Haukur|Haukur]] 22. janúar 2006 kl. 01:23 (UTC) Þrír viðskilnaðir 84 272 2006-01-13T22:43:05Z Io 6 eftir [[Grímur Thomsen|Grím Thomsen]] :<p style="font-size:90%;font-weight:bold">II. SVERRIR KONUNGUR </p> :&#132;Þótt páfi mér og biskup banni, :bana sæng skal konungmanni :hásætið til hvílu reitt; :kórónaður kóngur er eg, :kórónu til grafar ber eg, :hvort þeim er það ljúft eða leitt. :Vos eg hafði um alla ævi :og erfiði bæði á landi og sævi; :lifði eg oft við lítinn kost; :á Kjalar einatt eyðimörkum :úti eg lá í vetrar hörkum, :þoldi bæði fjúk og frost. :Margar fór eg ferðir glæfra, :fætur mína vafði í næfra, :kulda mér þá sviðinn sveið; :en &mdash; hvað var það hjá hugar angri, :hverja stund á vegferð langri, :sem eg fyrir land mitt leið? :Konunglegan klætt í skrúða, :kistuleggið holdið lúða, :ber sé látin ásýnd ein; :breidd sé ''Sigurflugu'' sængin, :svo til hinzta flugs ei vænginn :skorti gamlan Birkibein. :Vel er, að þér sálma syngið :og saman öllum klukkum hringið, :meðan eg skaflinn moldar klýf; :en í tilbót eitt mér veitið, :''Andvökuna'' mikinn þeytið, :andvaka var allt mitt líf.&#147; ::''Ljóðmæli'', 1969. [[Flokkur:Ljóð]] Spurning 85 274 2006-01-13T23:11:00Z Io 6 eftir [[Benedikt Gröndal]] :Til hvers gerði þó guð minn glóandi ástanna loga, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ef að ég mig ekki má mýkja og gleðja við hann? :Til hvers fyllti hann alheiminn svo með unað og yndi, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ef ég sem Tantalus æ ódrukkinn ráfa þar hjá? :Til hvers er gleðin og gullfagurt vín í glampandi skálum? :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Minnstu, að maður þú ert, manninn samt gerðu ekki svín. ::''Rit I'', 1981 [[Flokkur:Ljóð]] Steingrímur Thorsteinsson 86 618 2006-02-02T21:11:07Z Io 6 ==Verk== *[[Steingrímur Thorsteinsson/Stökur|Stökur]] [[Flokkur:Höfundar]] Steingrímur Thorsteinsson/Stökur 87 278 2006-01-13T23:39:53Z Io 6 :'''1.''' :Ást er föstum áþekk tind, :ást er veik sem bóla, :ást er fædd og alin blind, :ást sér gegnum hóla. :'''2.''' :Orður og titlar, úrelt þing, &mdash; :eins og dæmin sanna, &mdash; :notast oft sem uppfylling :í eyður verðleikanna. :'''3.''' :Lastaranum líkar ei neitt, :lætur hann ganga róginn. :Finni hann laufblað fölnað eitt, :þá fordæmir hann skóginn. :'''4.''' :Með oflofi teygður á eyrum var hann, :svo öll við það sannindi rengdust. :En ekki um einn þumlung hann vaxa samt vann, :&mdash; það voru aðeins eyrun, sem lengdust. :'''5.''' :Grammatíkus greitt um völl :gekk með tínukerin; :hann hirti spörðin, eg held öll, :en eftir skildi berin. [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Steingrímur Thorsteinsson/Stökur 88 277 2006-01-13T23:39:09Z Io 6 Fjórða stakan var að sögn kunnugra ort um [[Hannes Hafstein]]. Hvaða galla, sem Hannes hafði annars, virðist langrækni ekki hafa verið þar á meðal, a. m. k. skipaði hann Steingrím rektor Menntaskólans í Reykjavík eftir að hann varð ráðherra. [[Notandi:Io|Io]] 13. janúar 2006 kl. 23:39 (UTC) Páll Vídalín 89 614 2006-02-02T21:08:05Z Io 6 ==Verk== *[[Páll Vídalín/Vísur|Vísur]] [[Flokkur:Höfundar]] Páll Vídalín/Vísur 90 628 2006-02-03T16:38:11Z Io 6 Bætti við vísu eftir minni. Leiðréttið, ef mig misminnir. :'''1.''' :Enn nærist elskan sanna. :Enn kærleiksfuninn brennur. :Enn blossar ástar tinna. :Enn kviknar glóð af henni. :Enn giftist ungur svanni. :Enn saman hugir renna. :Enn gefast meyjar mönnum. :Menn hallast enn til kvenna. :'''2.''' :Kúgaðu fé af kotungi, :svo kveini undan þér almúgi. :Þú hefnir þess í héraði, :sem hallaðist á alþingi. :'''3.''' :Forlög koma ofan að, :örlög kringum sveima. :Álög koma úr ýmsum stað, :en ólög fæðast heima. [[Flokkur:Ljóð]] Salve, mi bone fons 91 290 2006-01-14T00:40:58Z Io 6 eftir [[Benedikt Gröndal]] :Salve, mi bone fons! :Para te, mea frons! :Para te circumdare lauro! :Beatissima nox! :Vina nunc tibi mox :sane splendent potius auro! :Denn wir sassen im Saal :in dem dunklen Thal, :et fuimus non bene stantes. :Und den goldnen Wein :von dem alten Rhein :bibimus nos laetificantes. :And the swimming eyes :like the walking skies :super aequora contremebunda, :they looked on the wines, :where the wisdom shines :sicut aurum fulget in unda. :O, du herlige Drik, :du, som avled den Skik :apud patres atque parentes, :at med Næven man slog :og var tapper og klog, :erant arma pugnus et dentes. :Nous allons aux armes! :Nous buvons des larmes :quas prelum e pampino pressit! :Prenons nous les verres, :combattants en guerre, :bella Socrates talia gessit. :&#932;&#972;&#964;&#949; &#960;&#8058;&#958; &#1008;&#945;&#8054; &#955;&#8048;&#958; :&#955;&#940;&#946;&#8125; &#7953;&#1008;&#940;&#963;&#964;&#959;&#987; &#7940;&#957;&#945;&#958; :sua gaudia captá, reginá; :&#949;&#8016;&#957;&#942; &#1008;&#945;&#8054; &#966;&#953;&#955;&#8057;&#964;&#951;&#987; :&#7975;&#957; &#7952;&#957; &#1008;&#973;&#1008;&#955;&#8179; &#964;&#8134;&#987; &#947;&#8134;&#987;, :et Mina et Stina et Trina. :Lifðu ætíð um öld, :eins um morgun og kvöld, :Bacche, tu pater alme liquoris! :Og þú gullleg og glæst :sem ert gyðjunum hæst, :Venus, o mater orbis amoris! ::''Rit I'', 1981 [[Flokkur:Ljóð]] Pontus rímur/4. ríma 92 578 2006-01-31T09:21:04Z Stefán Ingi 2 /* IV RÍMA */ ==IV RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Braghent''' :''1. Elska þessa efnis bað mig aftur skunda; :''so er eg rímna fús til funda, :''ef fljóðin vildu þar til stunda. :''2. Eitt er það sem eg hefi að gáð um ævi mína: :''allir safna auð fyrir sína, :''aldri meina það skuli dvína. :''3. Ætla þar fyrir allt muni þeim að óskum ganga, :''í hættu þar fyrir hvörja spranga :''og hirða ei, hvörjir góssin fanga. :''4. Þá minnst að varir dauðinn dapur dæmir feiga; :''síðan njóta sízt er eiga; :''að sönnu jarðneskt góss er leiga. :''5. Eg man þetta oft hafa skeð á ævi minni; :''ekki tel eg þá upp að sinni; :''engin trú eg þörf til vinni. :''6. Heimskur er sá hvör það gjörir í hug sér festa; :''reikna eg þetta ráð hið vesta; :''reyndar skal það ekki bresta. :''7. Eg vil kenna börnum góssi beztu að safna; :''ef þau vilja hinu hafna, :''hljóta munu lukku jafna. :''8. Ofan á þetta aldri kann úrættis ganga; :''enginn má það frá þeim fanga :''fyrir sinn dóm eða lygi ranga. :''9. Náðugan guð þér leifið yðar líkams örfum; :''sá mun duga í þeirra þörfum, :''í þrautum hjálpar trúardjörfum. :''10. Þar hafi þér hann Abraham fyrir eftirdæmi :''og af Davíð dýrligt næmi, :''hve drottinn fór með þeirra afkvæmi. :''11. Þar næst kennið yðrum börnum alls kyns mennter; :''það sem vísum lýðum lént er, :''til lofs og frama bezt að hent er. :''12. Öxlum þeirra er það bera enginn þungi; :''stelur ekki pening úr pungi; :''plagar so hegða rétt hinn ungi. :''13. Þetta góss er frjálst af leigu og ferjutollum :''hleypur með þeim í háska öllum; :''hætt er ei við stórum föllum. :''14. Enginn kann þess allar dygðir upp að telja; :''kost áttú að kaupa og selja, :''kjós hvörtú vilt heldur velja. :15. Börnin stóðu í stríðri sorg og stórri mæðu, :að þrotum komin flestri fæðu, :fanga mundu land, ef næðu. :16. Frá Mólógrant að lukkan þessa lýði sendi, :við Britannía litlu lendi; :löng var nauð fyrir þeirra hendi. :17. Vindur og sjórinn voru so stór, að vill ei þrjóta; :loks um síðir byrðing brjóta :í bratt eitt sker upp víkja hljóta. :18. Upp í skerið öll þau koma, eyðist pína; :þá tók fyrir þeim þraut að dvína, :og þakka guði miskunn sína. :19. Báðu síðan blessaðan guð sér björg að veita, :öll á hann af hjarta heita; :hjálpar mun þeim aldri neita. :20. Sá góði guð lét föðurlig augu ei frá þeim venda, :huggun vill hann sínum senda; :sé honum lof fyrir utan enda. :21. Þar var klaustur nýtum nærri, er nauðir líða, :landið skógi vaxið víða; :verður barna frásögn bíða. :22. Britannía stýrði kóngur stoltra jafni; :Árgils þessi er að nafni, :óspart bráðir veitti hrafni. :23. Hann var frómur, hoskur, trúr og hniginn elli; :þessi kóngur prýddur pelli :plagaði heiðna leggja að velli. :24. Hann var vanur úr hörðu stríði hvörgi flýja; :hans drottningin heitir Lía :hertugasystir af Normandía. :25. Hún lá sjúk af ámu mjög, so ei má hræra, :sig kunni ei úr sæng að færa; :sér þau áttu dóttur kæra. :26. Sídónía svinnust kann við sorgum hlífa, :gamna styggðu geði vífa :og gleðiangur í burtu drífa. :27. Af dygðum, fegurð, siðum og sæmd, að so má inna; :hennar líka, heiðurs kvinna, :í heiminum mátti ei þann tíð finna. :28. Alla hennar prýði ekki þarf eg orðum skreyta; :jungfrú hvör skal heiðurs neyta :og henni kunna eftir að breyta. :29. Ráðsherra var haldinn einn, sá Herlant nefndi, :dýraveiðar stórar stefndi, :stigamönnum grandið efndi. :30. Riddari þessi reið á skóg að réttum vanda; :Herlant lítur hjört einn standa, :honum vill með spjóti granda. :31. Að sjónum hleypti hjörturinn þá og Herlant eftir; :frægur ekki ferðum heftir, :fyrri en dýri að lyktum sleppti. :32. Síðan lítur sitja börn í sjóvar klettum; :honum er næsta fýsn á fréttum :og fregna þau að málum réttum. :33. Hann réð spyrja hvellu máli, hvörjir væri, :síðan ríður sjónum nærri; :þau svara honum röddu skærri: :34. „Vær erum börn og ættuð öll af öðrum þjóðum, :yfrið þyngd af þrautum móðum; :þér komuð oss á tíma góðum.“ :35. „Galisía gjörði kóngur gildur stýra; :hér má sjá hans soninn dýra,“ :so réð Únítas Herlant skýra. :36. „Pólídas hlýtur frændi hans og forlög kanna.“ :Allt þau honum sögðu hið sanna: :„Synir erum vér herramanna.“ :37. Riddarinn sýndi Pontus heiður og Pólídas meður; :minnka tók að vísu veður; :vel hann þau í orðum gleður. :38. Fram í skerið ríða gjörði riddarinn strangi; :í sínu burt hann flutti fangi :fjörutigi börn, þó erfitt gangi. :39. Síðan kom í kóngsins sal, er kveðjur falla, :greina tók nú athöfn alla; :ókjör náðu flestir kalla. :40. Þá Árgils fregnar fráfall kóngs og friðar gröndun, :kristna menn í heiðinna höndum, :hrakta, kvalda, strengda böndum. :41. Kóngurinn grætur, því að hann harmar þann hinn dauða; :með grimmd hann hatar gæfusnauða, :sem gjörðu kristnum afla nauða. :42. „Tíbúrt, eg og Frakka kóngur fylgdunst lengi, :í Hispanía höfðum gengi :heiðinna þjóða brytja drengi. :43. Þakkir vil eg gjöra góðum guði að vanda, :hans son lætur hjá mér standa :og herrasyni Spanía landa.“ :44. Hrópar kóngur hárri röddu á Herlant þenna: :„Þú skalt menntir kóngssyni kenna, :sem kanntú bezt um veturna þrenna.“ :45. Síðan bauð hann greifum og herrum hvörra hinna :list og frægða verkin vinna :og veraldarskemmtan alla finna. :46. Pontus lærði skot og sund og skylming efla, :hamra renna, hending kefla, :hlaupa, steðja, skák að tefla. :47. Að vizku, fegurð, vöxt og auðmýkt var yfir alla; :margir réðu hann klénan kalla, :sem kunnu málið innan halla. :48. Orðtak var það allra manna innan landa: :„Að hæversku, kurt og hofmanns vanda :honum mun engi á sporði standa.“ :49. Hræddist guð og heyrði hans orðin, hvar sem kunni, :heiðurinn sótti af hjarta og munni, :hvörjum manni í landi unni. :50. Frómur lét sitt fyrsta verk að fara í klæði; :sér honn þvoði og söng sín fræði; :að sermón frá eg í kirkju stæði. :51. Aldri fyrri át né drakk en endast tíðir; :einum sermón sjálfur hlýðir, :so gekk hann til borðs um síðir. :52. Af borðum sínum aumum gaf og alltíð sendi, :áður en fæðu át og kenndi, :aldri var svo smátt fyrir hendi. :53. Enginn heyrði unga Pontus eiða sverja, :sig gjörði með sannleik verja, :ef sveinar á með lygi herja. :54. Líkt var glaður í leikum, hvört hann léti eða hlyti; :af hvörju sem hann hreppti býti, :hélt hann það fyrir engin lýti. :55. Ef menn gjörðu órétt honum einu sinni, :bað hann þá með blíðu inni, :að bragnar það ei oftar vinni. :56. Aldri gekk til leiks, þar framið var last eður reiði; :á því var honum allur leiði; :hjá illu trú eg hann jafnan sneiði. :57. Enginn hreppti angur af hans orðum neinum; :lét hann ei af gleðigreinum, :góður öllum dándisveinum. :58. Ónýtt fólk, sem aðra lagði í orða ræðu, :á því hafði hann fulla fæðu, :flestir þó á sönnu stæðu. :59. Ef þeir frúr og eðelmenn í orðum lesta, :minnka heiður meyja eður presta, :mislíkaði hið allra vesta. :60. Oft hann sagði ógótt væri öllu að trúa, :kvað menn skyldu förlan frúa :fyrir þeim til bezta snúa. :61. Lítilæti, auðmýkt og so alla prýði, :að heiðri þekkur hofsins lýði, :hatur og lýti alltíð flýði. :62. Ef hann mætti eðelmanni út á stræti, :ofan tók með lítillæti; :lét hann sitt fyrir gömlum sæti. :63. Siði bar sem dygð og dáð yfir drengi alla; :flestir máttu hann klénan kalla; :kann hans líkinn finnast valla. :64. Arma hans og annan vöxt má enginn víta; :eins og snjór var hörundið hvíta; :hann var eins og engill líta. :65. Andlitsrjóður og eygður vel í allan máta; :einn það gjörði öðrum játa, :að hann vænstan heita láta. :66. Sídónía af honum spurði allt hið rétta; :dygð hans náði fríðust frétta, :festi strax í hug sér þetta. :67. Oft bað guð þess, að hann mætti hún augum líta, :hæversku, dygð og hörundið hvíta; :hjartað jungfrú tók að bíta. :68. Bar hún af hvörri fremd og frægð í Frakka ríki; :hvörgi fannst þá hennar líki; :hróður er bezt á enda víki. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|3. ríma|4. ríma|5. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur verið prófarkalesin.'' Spjall:Sagan af Heljarslóðarorrustu 94 344 2006-01-14T23:11:00Z Haukur 3 Svara Io Heljarslóðarorusta er vissulega skyldulesning. En þarf ekki að prófarkalesa þetta, þar eð fyrnskuleg stafsetning Gröndals er stór hluti af stílbrögðunum? Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 14. janúar 2006 kl. 21:47 (UTC) :Ég hef engin tök á því, er ekki með annan texta en þann hjá Netútgáfunni. Hvað með þig? - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 14. janúar 2006 kl. 22:05 (UTC) ::Við ættum samt að reyna að fá á hreint hvort það sé í lagi að textinn sé hérna áður en við leggjumst í yfirlestur. Hmm, auðvitað væri náttúrlega alltaf gott að lesa þetta yfir, það væri þá hægt að senda leiðréttingar til baka. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 14. janúar 2006 kl. 22:07 (UTC) :::Já, við þurfum að finna almennilega út úr þessu. Síðan er orðin nokkuð snyrtileg núna. Eigum við að skrifa Netútgáfunni bréf? Eða er eftir e-u að bíða? - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 14. janúar 2006 kl. 22:12 (UTC) ::::Ég sé ekki að það sé eftir neinu að bíða. Værir þú, Haukur, til í að skrifa uppkast. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 14. janúar 2006 kl. 22:16 (UTC) :::::Eins og þú vilt. Ég set það í samfélagsgáttina. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 14. janúar 2006 kl. 22:25 (UTC) ::::::Ég á Heljarslóðarorustu. Ég skal setja samlestur á listann, en sá listi er raunar farinn að lengjast nokkuð. Það yrði þá aðeins kafli og kafli í einu, þegar mig langar til &mdash; enda lít ég raunar svo á, að þátttaka í öllum Wikiverkefnum eigi að vera mönnum til skemmtunar. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 14. janúar 2006 kl. 23:04 (UTC) :::::::Það liggur ekkert á - og endilega gerðu ekkert nema þú hafir einhverja fróun af því :) Maður þarf að vera í réttu sálarástandi til að nenna að prófarkalesa. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 14. janúar 2006 kl. 23:11 (UTC) Wikiheimild:Sandkassi 95 328 2006-01-14T22:29:15Z Stefán Ingi 2 endurreisi Á þessari síðu geta notendur prófað sig áfram við að nota kerfið og fítusana í því. Melding:Edittools 96 329 2006-01-14T22:31:18Z Stefán Ingi 2 set inn af wikipediu <div style="margin-top:1em"> <h3>Breytingar þínar munu verða sýnilegar öðrum við vistun</h3> * Hægt er að gera tilraunir í [[Wikiheimild:Sandkassi|sandkassanum]]. * Mundu að geta heimilda. <h3>Varðandi höfundarétt</h3> *Öll framlög þín falla undir [[w:Frjálsa GNU handbókarleyfið|Frjálsa GNU handbókarleyfið]]. *'''Ef þú vilt ekki sjá skrifum þínum breytt og dreift að vild samkvæmt skilmálum þess leyfis vinsamlegast ekki vista þau hér.''' *Með því að leggja fram efni hér staðfestir þú að þú sért höfundarétthafi efnisins, hafir leyfi til að leggja það fram eða að efnið njóti ekki verndar alþjóða höfundarréttarlaga. Melding:Copyrightwarning 97 330 2006-01-14T22:33:06Z Stefán Ingi 2 set inn af wikipediu <div class="plainlinks" style="margin-top:5px;margin-bottom:5px;border-width:1px;border-style:solid;border-color:#aaa;padding:2px;"><small> Sértákn: <charinsert>Á á É é Í í Ó ó Ú ú Ý ý</charinsert> · <charinsert> â Ê ê</charinsert> · <charinsert>Ä ä Ë ë Ö ö Ü ü</charinsert> · <charinsert>Ç ç</charinsert> · <charinsert>Ñ ñ</charinsert> · <charinsert>ß</charinsert> · <charinsert>Ð ð Þ þ</charinsert> · <charinsert>Æ æ Œ œ</charinsert> · <charinsert>Ø ø</charinsert> · <charinsert>– —</charinsert> · <charinsert>[+] [[+]] {{+}}</charinsert> · <charinsert>‚+‘ „+“</charinsert> · <charinsert>‘+’ “+”</charinsert> · <charinsert>~ | °</charinsert> · <charinsert>⁰ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹</charinsert> · <charinsert>#tilvísun[[+]]</charinsert> </small> </div> Melding:Preview 98 331 2006-01-14T22:37:03Z Stefán Ingi 2 Forskoða -> Skoða Skoða Melding:Monobook.js 99 332 2006-01-14T22:38:15Z Stefán Ingi 2 Forskoða -> Skoða /* tooltips and access keys */ ta = new Object(); ta['pt-userpage'] = new Array('.','Notendasíðan mín'); ta['pt-anonuserpage'] = new Array('.','Notendasíðan fyrir IP töluna þína'); ta['pt-mytalk'] = new Array('n','Spallsíðan mín'); ta['pt-anontalk'] = new Array('n','Spjallsíðan fyrir þessa IP tölu'); ta['pt-preferences'] = new Array('','Almennar stillingar'); ta['pt-watchlist'] = new Array('l','Vaktlistinn.'); ta['pt-mycontris'] = new Array('y','Listi yfir framlög þín'); ta['pt-login'] = new Array('o','Þú ert hvattur/hvött til að innskrá þig, það er hinsvegar ekki nauðsynlegt.'); ta['pt-anonlogin'] = new Array('o','Þú ert hvattur/hvött til að innskrá þig, það er hinsvegar ekki nauðsynlegt.'); ta['pt-logout'] = new Array('o','Útskráning'); ta['ca-talk'] = new Array('t','Spallsíða þessarar síðu'); ta['ca-edit'] = new Array('e','Þú getur breytt síðu þessari, vinsamlegast notaðu „skoða“ hnappinn áður en þú vistar'); ta['ca-addsection'] = new Array('+','Viðbótarumræða.'); ta['ca-viewsource'] = new Array('e','Síða þessi er vernduð, þú getur þó skoðað frumkóða hennar.'); ta['ca-history'] = new Array('h','Eldri útgáfur af síðunni.'); ta['ca-protect'] = new Array('=','Vernda þessa síðu'); ta['ca-delete'] = new Array('d','Eyða þessari síðu'); ta['ca-undelete'] = new Array('d','Endurvekja breytingar á síðu þessari fyrir en henni var tortímt'); ta['ca-move'] = new Array('m','Færa þessa síðu'); ta['ca-watch'] = new Array('w','Bæta þessari síðu við á vaktlistann'); ta['ca-unwatch'] = new Array('w','Fjarlægja þessa síðu af vaktlistanum'); ta['search'] = new Array('f','Leit'); ta['p-logo'] = new Array('','Forsíða'); ta['n-mainpage'] = new Array('z','Forsíða Wikiheimild'); ta['n-portal'] = new Array('','Um verkefnið, hvernig er hægt að hjálpa og hvar á að byrja'); ta['n-currentevents'] = new Array('','Líðandi stund'); ta['n-recentchanges'] = new Array('r','Listi yfir nýlegar breytingar.'); ta['n-randompage'] = new Array('x','Handahófsvalin síða'); ta['n-help'] = new Array('','Efnisyfirlit yfir hjálparsíður.'); ta['n-sitesupport'] = new Array('','Fjárframlagssíða'); ta['t-whatlinkshere'] = new Array('j','Listi yfir síður sem tengjast í þessa'); ta['t-recentchangeslinked'] = new Array('k','Nýlegar breitingar á ítengdum síðum'); ta['feed-rss'] = new Array('','RSS fyrir þessa síðu'); ta['feed-atom'] = new Array('','Atom fyrir þessa síðu'); ta['t-contributions'] = new Array('','Sýna framlagslista þessa notanda'); ta['t-emailuser'] = new Array('','Senda notanda þessum póst'); ta['t-upload'] = new Array('u','Innhlaða myndum eða margmiðlunarskrám'); ta['t-specialpages'] = new Array('q','Listi yfir kerfissíður'); ta['ca-nstab-main'] = new Array('c','Sýna síðuna'); ta['ca-nstab-user'] = new Array('c','Sýna notendasíðuna'); ta['ca-nstab-media'] = new Array('c','Sýna margmiðlunarsíðuna'); ta['ca-nstab-special'] = new Array('','Þetta er kerfissíða, þér er óhæft að breyta henni.'); ta['ca-nstab-wp'] = new Array('a','Sýna verkefnasíðuna'); ta['ca-nstab-image'] = new Array('c','Sýna myndasíðuna'); ta['ca-nstab-mediawiki'] = new Array('c','Sýna kerfisskilaboðin'); ta['ca-nstab-template'] = new Array('c','View the template'); ta['ca-nstab-help'] = new Array('c','Sýna hjálparsíðuna'); ta['ca-nstab-category'] = new Array('c','Sýna efnisflokkasíðuna'); Melding:Showpreview 100 333 2006-01-14T22:38:40Z Stefán Ingi 2 Forskoða -> Skoða Skoða Melding:Showdiff 101 334 2006-01-14T22:40:38Z Stefán Ingi 2 þýði Sýna breytingar Melding:Permalink 102 335 2006-01-14T22:41:58Z Stefán Ingi 2 þýði Varanlegur hlekkur Melding:Histlast 103 336 2006-01-14T23:01:34Z Stefán Ingi 2 þýði Yngstu Melding:Histfirst 104 337 2006-01-14T23:01:49Z Stefán Ingi 2 þýði Elstu Melding:Allpagesfrom 105 339 2006-01-14T23:05:15Z Stefán Ingi 2 þýði Sýna listann frá og með: Melding:Namespace 106 340 2006-01-14T23:06:14Z Stefán Ingi 2 þýði Nafnarými: Melding:Allpagessubmit 107 341 2006-01-14T23:06:59Z Stefán Ingi 2 þýði Sækja Melding:Allarticles 108 342 2006-01-14T23:07:38Z Stefán Ingi 2 þýði Allar greinar Melding:Allinnamespace 109 343 2006-01-14T23:09:41Z Stefán Ingi 2 þýði Allar greinar í nafnarýminu $1 Melding:Nogomatch 110 535 2006-01-26T15:45:05Z Stefán Ingi 2 laga -- þá dett ég alla vega ekki alveg út af listanum um nýlegar breytingar :) Ekki er til síða með [[$1|nákvæmlega þessu nafni]]. Prófum ítarlegri textaleit. Melding:Searchresulttext 111 346 2006-01-14T23:13:46Z Stefán Ingi 2 <!--Fyrir frekari upplýsingar um leit á Wikiheimild, sjá $1.--> Broken/wikisource:Sandkassinn 112 359 2006-01-15T14:50:00Z Stefán Ingi 2 tek út tilraun #REDIRECT [[Wikiheimild:Sandkassi]] Wikiheimild:Samfélagsgátt 113 2318 2006-09-23T12:45:59Z 87.162.104.60 <div align="center"><big>'''[[Image:Portal.svg|36px]] Samfélagsgátt Wikiheimildar tekur þér fagnandi''!'''''</big></div> <div align="center" style="padding-bottom:0.8em; border-bottom: 4px solid #DDDDDD;"> Þú getur tekið þátt í að byggja Wikiheimild upp, til dæmis með því að bæta inn nýjum texta eða lesa yfir einhvern þeirra sem nú þegar eru komnir. Við mælum einnig með að þú skoðir [[Wikiheimild:Hjálp|hjálpina]] og spjallir við okkur í [[Wikiheimild:Potturinn|heita pottinum]]. Þótt það sé ekki nauðsynlegt þá gæti verið góð hugmynd að [[Kerfissíða:Userlogin|skrá sig inn]] áður en lengra er haldið. </div> Wikiheimild:Potturinn 114 2027 2006-03-11T18:59:11Z Io 6 Þetta er heiti pottur Wikiheimildar. Hér fara almennar umræður um verkefnið fram. Vinsamlegast mundu eftir að skrifa undir og tímasetja athugasemdir þínar með því að skrifa <nowiki>~~~~</nowiki> fyrir aftan þær eða með því að ýta á undirskriftartáknmyndina. <center>Eldri umræður er að finna í [[Wikiheimild:Potturinn/Skjalageymsla 1|skjalasafninu.]]</center> <div class="center">'''[http://is.wikisource.org/w/wiki.phtml?title=Wikiheimild:Potturinn&action=edit&section=new <font size=4 color=#0033ff>Byrja nýja umræðu</font>]'''</div> ==Samfélagsgáttin== Jæja, ég ríð á vaðið. Eins og er, er samfélagsgáttin aðeins tilvísun í aðra spjallsíðu. Á ekki spjallsíðan að vera sér á báti, en gáttin svipuð því, sem birtist á systursíðunum? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 20:29 (UTC) :Jú, það væri mjög gott að koma því á fót. Ef ég hef tíma á eftir þá geri ég kannski eitthvað svoleiðis á eftir eða á morgun. Hugmyndir um hvað ætti að vera á gáttinni eru vel þegnar. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 16. janúar 2006 kl. 20:36 (UTC) ::Ekki að ég sé nema mellufær í HTML eða þessu öllu, en má ekki stela frá Þjóðverjum? Það hefir reynzt vel. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 20:50 (UTC) :::Ég var svo sem ekkert endilega að biðja um HTML heldur frekar um hugmyndir um hvað væri gott að hafa á síðunni. En alla vega, ég er búinn að setja inn kveðju á [[Wikiheimild:Samfélagsgátt|samfélagsgáttina]] og setja hlekk á handbókina hjá Wikipediu. Það væri fínt er einhver læsi þetta yfir. Kveðja, [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 18. janúar 2006 kl. 09:30 (UTC) ==Netútgáfan== Ég hef ekkert svar fengið. Af þremur af fimm netföngum fékk ég póstinn endursendan. Það er ekki víst að við fáum neitt svar. Býður sig einhver fram í að hringja í þetta ágæta fólk? Io er sennilega best í sveit settur en millilandasímtöl eru svo sem ekki dýr núna. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 16. janúar 2006 kl. 23:14 (UTC) :Ég skal líta á Netútgáfuna á næstunni, en ef allir heita þar Sigurður Guðmundsson eða Ólafur Sigurðsson, mun ég ekki leggja það á mig að reyna að finna út, hver er hver. :) Annars grunar mig, að engum þar muni mislíka, að textarnir séu notaðir. Netútgáfan virðist liðin undir lok og í versta falli fengjum við &#132;cease and desist&#147; frá einhverjum. Þó væri vissulega betra að hafa allt á hreinu, en Netútgáfan sjálf á ekki höfundarrétt texta sinna, aðeins það form, sem þeir birtast þar í, og á því verða hvort eð er gerðar breytingar. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 13:25 (UTC) ::Mér þætti fyrst og fremst gaman að fá já-og-amen frá þeim til þess að við getum nefnt þá í fréttatilkynningunni sem við sendum síðan Morgunblaðinu ;) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 17. janúar 2006 kl. 14:02 (UTC) :::Ég er búinn að grafa upp tvö númer, sem líklegust má telja, ef við gefum okkur, að Sæmundur sé faðir allra hinna þriggja. Það svarar ekki núna, en ég reyni í kvöld. Þetta kostaði að vísu örlítið sherlocking í þjóð- og símaskrá. :) Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 15:06 (UTC) ::::Núna sé ég þessa síðu: [http://www.snerpa.is/net/rafrit/raf-um.htm] þar sem er símanúmer hjá Sæmundi. Ekki veit ég hvað það er gamalt. Kannski er það það sama og þú ert að reyna. Kveðja, [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 17. janúar 2006 kl. 15:14 (UTC) :::::Skv. þjóðskrá er hann a. m. k. fluttur og tók ekki númerið með sér, en ef hin þrjú eru börnin hans, kemur eiginlega aðeins einn þriggja til greina vegna aldurs. Ég reyni í kvöld. Hvar ertu annars staddur í heiminum um þessar mundir? Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 15:25 (UTC) ::::::Jamm, þetta er nú meiri flækjan, takk fyrir að standa í að finna út úr þessu. Ég bý í Edinborg og tók mér þess vegna nafnið edinborgarstefan á flestum wikunum hérna, en þó ekki þessu. (Getum við ekki ákveðið að wiki sé veikt beygt karlkynsorð.) [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 17. janúar 2006 kl. 16:07 (UTC) ::::::Hérna komumst við í feitt: [http://runeberg.org/bandman/] kennitala og allt, þó símanúmerið sé nú sennilega úrelt svo munar 10 árum eða svo. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 17. janúar 2006 kl. 16:09 (UTC) :::::::Ég náði í Sæmund rétt í þessu. Í stuttu máli sagt megum við taka það efni frá þeim, sem við viljum og breyta stafsetningu og uppsetningu, ef með þarf. Við ættum hins vegar að nefna heimildina, eins og sjálfsagt er, og láta þá vita. Hann hafði á orði, að þau hefðu velt því fyrir sér að blása nýju lífi í Netútgáfuna. Ef af því verður, gætu þar birzt textar, sem &#132;copyleft&#147; gilti ekki um, en það yrði þá tekið fram sérstaklega. Hann hafði raunar áhuga á þessu framtaki öllu og kannaðist við flest textasöfn á Netinu. Í öllu falli megum við nota það, sem nú er komið. ::::::::Þetta voru góðar fréttir. Annars er athyglisvert að lesa um höfundarrétt á systurwikum okkar. Ég bendi til dæmis á [[w:en:Wikisource:Wikisource:Copyright#Translations_and_Recordings_of_Source_Materials]]. Þar kemur fram að það sé ekki skylda að efni sem sé birt á ensku wikiheimildinni lúti GFDL. Það er góð regla sem er stungið upp á þar að hafa snið á hverri síðu sem tiltekur hvaða réttur hver texti lýtur. Sem fyrirmynd fyrir texta sem við tökum frá Netútgáfunni getum við haft [[w:en:Template:AMI]] sem Haukur bjó til. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 17. janúar 2006 kl. 18:00 (UTC) :::::::::Þannig að við gætum, ef nauðsyn krefur, takmarkað leyfið við Wikiheimildina? Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 18:47 (UTC) :::::::Ég er ófær um að mynda mér skoðun á kyni &#132;wiki&#147;, svo að orðið má eins vera karlkyns mín vegna. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 16:19 (UTC) ==Samræmd stafsetning forn== Ég setti inn [[Bersöglisvísur]] með téðri stafsetningu. Mér þætti gott að heyra frá sem flestum, hvernig u-hljóðvörpin koma út hjá þeim. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 16:36 (UTC) :Ég sé ekki stafina nema tiltekinn sé unicode-fontur. En mér finnst þetta samt fínt :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 17. janúar 2006 kl. 21:39 (UTC) ::Sjálfgefna letrið mitt sýnir o-krókinn sem feitletraðan? --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 17. janúar 2006 kl. 23:05 (UTC) :::Hvaða letur er sjálfgefið á vafraranum þínum? Arial Unicode ræður við þetta. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 18. janúar 2006 kl. 13:02 (UTC) ::::Heima var það feitletrað, man ekki hvaða leturgerð er þar, í vinnunni er þetta keimlíkt hinum stöfunum, Arial Unicode hér held ég. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 19. janúar 2006 kl. 08:17 (UTC) ==Háttatal== Í ljós kom, að líklegasti maðurinn til að veita svör um Háttatal Sveinbjarnar býr í Englandi. Ég er að reyna að grafa upp símanúmer eða netfang hans, en eftir það vísa ég málinu til Hauks og Stefáns. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 17:00 (UTC) :Mér sýnist einna helzt, að það þurfi að hafa samband við Einar Sveinbjörnsson (son Sveinbjarnar Beinteinssonar), sem búsettur er í Englandi, skriflega. Hvor ykkar Hauks eða Stefáns tekur það að sér? Ég set heimilisfangið á notendasíðu þess, sem sig býður fram. :) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 18:37 (UTC) ::Jæja, ég hringdi í Einar ("einar@fenrisulfur.com", segir hann að sé hentugasta netfangið) og hann var jákvæður, sagði að það væri ekkert til fyrirstöðu af hans hálfu og spurði hvort við hefðum áhuga á að gefa út meira efni eftir Sveinbjörn en Háttatalið. Hann vildi líka vita meira um verkefnið og við ættum að senda honum póst. Gætirðu tekið saman nokkur orð, Io, um hvernig leyfi við þurfum og hvað þig langar að gera við verkið? Þetta er þín hugmynd svo það er best að þú útskýrir hana :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 18. janúar 2006 kl. 22:45 (UTC) :::Will do. En hvað kom fyrir þetta gamla góða: &#132;Einn fyrir alla, allir fyrir einn&#147;? :) Menn &#132;eiga&#147; hvorki hugmyndir né texta, frá því augnabliki sem menn ýta á ''Vista''. :) Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 20. janúar 2006 kl. 14:05 (UTC) ::::Skeyti sent rétt í þessu. Þá er bara að bíða og sjá. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 20. janúar 2006 kl. 15:12 (UTC) ==Gamlir íslenskir textar á Netinu== *[http://www.northvegr.org/lore/main.php#oldice northvegr.org] *[http://www.heimskringla.no/islandsk/index.php heimskringla.no] Leyfismál á hreinu hvað varðar útrunninn höfundarrétt. Fyrir aðra texta þarf lykilorð. *[http://www.hi.is/~eybjorn/ugm/jormun.html Jörmungrund] - "Öll notkun af hinu góða." *[http://www.gutenberg.org/browse/languages/is Project Gutenberg] - Leyfismál á hreinu. *[http://www.snerpa.is/net/ Netútgáfan] - Allt í fína. *[http://www.runeberg.org/ Runeberg] - Leyfismál á hreinu. Bætið endilega við listann. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 17. janúar 2006 kl. 14:02 (UTC) :Allt í lagi, ég sendi Eysteini fyrirspurn. Við erum komnir með leyfi frá Netútgáfunni og Gutenberg-menn eru með öll leyfismál á hreinu svo að engin ástæða er til að rella í þeim. Ég held að Pádraic á Wikipediu sé í þessu northvegr.org gengi, ég get haft samband við hann. Spurning um Heimskringluna - þeir eru með ýmsa góða texta og virðast virkir núna. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 17. janúar 2006 kl. 22:56 (UTC) ::Er það Eysteinn? URL-ið segir Eybjörn. Jæja, mín mistök. [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 23:00 (UTC) :::Eysteinn Björnsson :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 17. janúar 2006 kl. 23:48 (UTC) :::Varðandi Gutenberg þá eru amk 4 verk frá mér væntanleg þangað bráðlega. Ætli ég smelli þeim ekki hingað líka þá. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 17. janúar 2006 kl. 23:04 (UTC) ::::Glæsilegt! Gaman að fá hingað fjórða virka notandann :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 17. janúar 2006 kl. 23:48 (UTC) :::::Ég tek undir það. Vertu velkominn, allar góðar vættir fylgi þér, o. s. frv. :) [[Notandi:Io|Io]] 18. janúar 2006 kl. 13:05 (UTC) Ég talaði við Eystein. "Öll notkun af hinu góða", segir hann. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 18. janúar 2006 kl. 11:06 (UTC) :Það er afbragðsgott. Hann er ómetanlegur, þegar að því kemur að fylla í kvæði og halda samræmdri stafsetningu (''fornri'', að sjálfsögðu). :) Þú mættir gjarnan senda honum kveðju guðs og mína, og þakkir Wikiheimildarinnar allrar. :) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 18. janúar 2006 kl. 13:54 (UTC) ==Spurning== Hvernig fer maður að því að setja ör, sem bendir á þann hluta síðu, sem maður breytir, og sést í breytingaskránni? Þ. e. hvað setur maður í reitinn ''Breytingar''? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 18. janúar 2006 kl. 14:15 (UTC) :Núna svara ég með því að smella á breyta hlekkinn sem er við hliðina á fyrirsögninni spurning. Þá kemur örin sjálfkrafa (vona ég :). [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 18. janúar 2006 kl. 14:31 (UTC) ::Núna svara ég með því að smella á breyta hlekkinn sem er efst á síðunni. Mér dettur í hug að skrifa /* Spurning */ í reitinn þar sem ég lýsi breytingunum, sjáum hvernig það gengur. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 18. janúar 2006 kl. 14:33 (UTC) :::Testsvar [[Notandi:Io|Io]] 18. janúar 2006 kl. 14:39 (UTC) ::::Þetta virkaði. Takk. [[Notandi:Io|Io]] 18. janúar 2006 kl. 14:39 (UTC) ==Stefán, Hilfe!== Þar sem þú bentir mér á hugsanlegar leyfistakmarkanir, sem ásættanlegar séu í Wikiframtökunum öllum, og þar sem fyrir mér, ólöglærðum manninum, liggur að skýra leyfismál Wikipediu (mange tak, Haukur:), þá langar mig að heyra þína skoðun á því, hvaða takmörkun á dreifingarrétti þessir artikúlar bjóða upp á. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 20. janúar 2006 kl. 14:16 (UTC) == Titlalistinn == Á forsíðunni er tengill í Titlalistann sem er í raun bara listi yfir allar síður sem eru á Wikiheimildinni, þarna koma því höfundar, bækur, ljóð og ýmsar síður sem tengjast verkefninu en ekki titlum verka. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 20. janúar 2006 kl. 14:38 (UTC) :Þetta er í nokkru samræmi við systurverkefnin. Á þessum stað er að finna ''Textkategorien'' í þýzku útgáfunni, en unz Wikiheimildinni vex fiskur um hrygg, birtast þarna allar greinar. Ef virkum notendum fjölgar og þeir reynast duglegir, sem er okkar heitasta ósk um þessar mundir, mun það standa upp á Stefán, fyrr eða síðar, að brjóta þetta niður. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 20. janúar 2006 kl. 15:10 (UTC) ::Whoops, mín mistök. Ég fór einum flokki of langt til hægri. :) Það er rétt, þetta þyrfti að snyrta, en eins og stendur eru titlarnir þó ekki fleiri en svo, að meinlaust má vera um sinn. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 20. janúar 2006 kl. 15:37 (UTC) ==Jörmungrund== Ég tók mér það leyfi að setja [[Jörmungrund]] á forsíðu vegna geysiýtarlegs efnis og velvilja höfundar. Ef einhverjum finnst þetta ekki viðeigandi, þá afturkallar hann bara breytingarnar. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 21. janúar 2006 kl. 15:37 (UTC) ==Framhald?== Þetta fór þolanlega af stað, en erum við stöðnuð nú þegar!? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 28. janúar 2006 kl. 16:51 (UTC) :Nei, vonandi ekki -- eigum við ekki að ýta á Hauk að setja inn meira af Pontus rímum. :) [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 28. janúar 2006 kl. 20:21 (UTC) ::Jæja, allt í lagi :) Skal fara í það núna. En þið verðið þá að gera eitthvað á móti! - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 28. janúar 2006 kl. 20:47 (UTC) ::Svona, prófarkalas eina rímu og setti inn aðra. Gerið þið nú eitthvað :) - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 28. janúar 2006 kl. 22:43 (UTC) :::Ég hef undanfarið verið að setja inn linkspam á ensku wikipediu. Sjáið til dæmis [[:en:w:Hannes Hafstein]] :) [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 28. janúar 2006 kl. 23:01 (UTC) ::::Já, bót er að því. En setjið nú inn e-a texta líka! :) Svo mætti gera fráganginn á Pontus-rímum betri, hugsanlega hafa snið til að fletta milli rímna á þægilegan hátt. Svona eins og "succession box" á Wikipediu. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 29. janúar 2006 kl. 22:08 (UTC) :::::Ég er ekki með neina texta, en ég get dundað mér við html/wikimarkup sull. Segið nú álit ykkar á breytingunum á [[Pontus_rímur/1._ríma]], bæði efst og neðst á síðunni. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 29. janúar 2006 kl. 23:50 (UTC) ::::::Þetta er allt annað líf :) Þótt þú sért ekki með texta geturðu fært hingað dót sem þegar er á Netinu - og svo dundað við að setja Wikisource-box á viðkomandi höfunda á pedíum :D Grátlega fáir textar hjá okkur enn sem komið er. Ég er með Ýmis rímu e-s staðar slegna inn, þyrfti að koma henni upp. - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 30. janúar 2006 kl. 00:25 (UTC) :::::::Hmm, já ég gæti gert meira. Alla vega, þá er ég með nýja tillögu um flettilistann neðst á [[Pontus_rímur/1._ríma]]. Takið eftir að í 1. rímu segir að fyrri ríman sé yfirlit. Það er kannski ekki alveg heppilegt en eykur mjög á þægindin varðandi að gera snið fyrir svona flettilista fyrir rímur. Ef ykkur finnst þetta ótækt þá skal ég reyna að láta mér detta eitthvað annað í hug. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 30. janúar 2006 kl. 12:10 (UTC) ::::::::Þetta lítur ágætlega út, sýnist mér. Ég verð lítið að, svona alveg á næstunni, en er þó ekki dauður enn. Cheers [[Notandi:Io|Io]] 31. janúar 2006 kl. 13:35 (UTC) :::::::::Ég mun bomba inn þó nokkrum ritum bráðlega sem eru komin á Gutenberg eða á leið þangað. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 1. febrúar 2006 kl. 15:43 (UTC) ==Að virkja fleiri== Hvernig förum við að því? Ættum við að taka saman e-n svona "það sem þú getur gert" lista? Ertu eitthvað að setja inn Wikisource-box á íslensku pedíuna, Stefán? - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 30. janúar 2006 kl. 00:28 (UTC) :Nei, ég hef ekki gert það en það væri vissulega góð hugmynd. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 30. janúar 2006 kl. 12:10 (UTC) ==Verkalistar== [[Notandi:Stalfur|Stalfur]] breytti verkalista [[Stephan G. Stephansson|Stephans G.]] í þá átt að hefja hverja línu með stjörnu í staðinn fyrir tvípunkt, eins og ég hefi gert til þessa. Hann bar jafnframt upp spurninguna, hvort það væri ekki eðlilegra. Breytingin hefir það í för með sér, að hvert verk á listanum hefst á lituðum ferningi í staðinn fyrir inndrátt einan og sér. Ég skal ekki segja til um, hvort er &#132;eðlilegra&#147;, en mér finnst breytingin vera til bóta fyrir augun. Ég legg til að við tökum þetta fyrir reglu. Ef ég er einn um fyrri sið (þ. e. tvípunktinn), þá lagfærið það endilega eftir því, sem þið hafið tíma til. Og [[Notandi:Stalfur|Stalfi]] (beygist eins og ''álfur'', ekki satt ? :) þakka ég ábendinguna.Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 31. janúar 2006 kl. 17:44 (UTC) :Verkalisti er í raun listi, fyrir lista höfum við annars vegar stjörnuna <nowiki>*</nowiki> (einfaldur listi) og hins vegar myllu-merkið <nowiki>#</nowiki> (töluraðaður listi, hefst á 1). Því finnst mér þetta eðlilegra og jú í raun mun betra fyrir augun, inndreginn listi líkist frekar ljóði eða hæku ;) Hvað beyginguna varðar þá er þetta líklega rétt, þó álfur hafi verið fjarri mér þegar kenninafnið var valið fyrir tuttugu árum. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 1. febrúar 2006 kl. 15:41 (UTC) ==Snið== Ég hefi eflaust spurt um þetta áður, en er einhvers staðar hægt að fá lista yfir snið Wikiheimildarinnar? Ef svarið er játandi, getur maður búið til snið án vandræða, eða þarf maður '''a)''' að vera HTML-gúrú eða '''b)''' vera möppudýr? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 31. janúar 2006 kl. 18:12 (UTC) :Listann yfir öll snið er hægt að fá [http://is.wikisource.org/w/index.php?title=Kerfiss%C3%AD%C3%B0a%3AAllpages&from=&namespace=10 hér] og það er hægt að búa til snið án vandræða, einfaldlega búa til hlekk á það með því að slá <nowiki>{{nýja sniðið mitt}}</nowiki> á einhverja síðu og smella svo á rauða hlekkinn sem birtist þegar síðan er vistuð eða bara skoðuð. Inn í sniðið getur svo farið allt sem fara má á venjulega síðu (meira að segja önnur snið en það er víst ekki að öllu leyti heppilegt). Þar að auki er hægt að setja inn breytur í snið þannig að ef þú skrifar <nowiki>{{nýja sniðið mitt|Jón|Gunna}}</nowiki> þá birtist Jón ef þú skrifar <nowiki>{{{1}}}</nowiki> og Gunna ef þú skrifar <nowiki>{{{2}}}</nowiki> í sniðinu. Ef þú vilt búa til nýtt snið er einfaldast að leita uppi eitthvað snið sem þú vilt herma eftir og skoða kóðann af því. Til að sjá kóðann geturðu farið á einhverja síðu sem notar sniðið, smellt á að breyta henni og neðst á síðunni sem birtist þá ætti að vera listi með öllum sniðum sem síðan notar. Þú getur þá smellt á sniðið sem þú vilt og smellt svo á breyta þar til að sjá kóðann. Það getur verið ágætt að vita eitthvað um html í þessu sambandi en það er hægt að komast langt á því að giska og það þarf ekki möppudýr til að geta gert neitt svona. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 31. janúar 2006 kl. 19:14 (UTC) ==Um háttatöl== Þar eð Háttatal Sveinbjarnar Beinteinssonar hefir verið til umræðu, datt mér í hug, að til eru fleiri háttatöl og -lyklar frá ýmsum tímum og mörg þeirra aðgengileg á netinu. Mér datt í hug að spyrja, þar sem verkið á heima hér, helzt með skýringum: Hefir einhvern tíma tekizt að fá almennilegan botn í Háttatal Snorra Sturlusonar? Sjálfum finnst mér það a. m. k. með meira ruglandi fræðiritum. :) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 2. febrúar 2006 kl. 21:44 (UTC) ==Farflug== Viljum við gera eitthvað með þetta? [http://wikisource.org/wiki/Category:%C3%8Dslenska] - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 3. febrúar 2006 kl. 23:35 (UTC) :Ég gróf líka upp þriðjung af Heimskringlu þarna. Ég myndi vilja losna við þetta af wikisource.org og koma þessu á Wikiheimildina. Fræðilega á að vera hægt að flytja síður á milli en ég virðist ekki hafa leyfi til þess, skil ekki alveg af hverju. Þetta eru svo fáar síður að ég nenni ekki að standa í að nöldra í einhverjum til að fá þessi leyfi. Er ekki bara einfaldast að við komum inn nýjum útgáfum af þessum textum þar sem við getum heimilda og svo þegar það er búið fáum við einhvern til að eyða síðunum þarna. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 4. febrúar 2006 kl. 10:34 (UTC) ::Þetta virðist allt tekið úr Netútgáfunni, raunar með tilvísun. Eigum við ekki bara að halda okkur við það, sem þar má fá (þar er t. d. Heimskringla öll)? Það virðist ofílagt að halda uppi bæði íslenzkri síðu á Wikisource og Wikiheimildinni. Gæti ekki einhver tungumjúkur bent þeim, sem settu upp ensku síðuna á, að kröftum þeirra væri betur varið hér? Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 4. febrúar 2006 kl. 14:22 (UTC) ==Um dauðans óvissa tíma== Þetta byrjaði vel. En &mdash; drengir, Haukur og Stefán, mér sýnist á öllu, að þetta verkefni standi og falli með þátttakendum, eins og raunar gildir um allt. Sjálfur er ég önnum kafinn og ég veit, að hið sama gildir um ykkur. Verkefni eins og Wikiheimildin þrífst ekki á því, að þrír menn geti séð af 2-3 tímum í viku hverri. Ég bið einlæglega um hugmyndir til að virkja þann mannsjóð, sem vill koma verkum á framfæri. Vill raunverulega enginn frá íslenzku Wikipediunni taka þátt (fyrirgefðu [[Notandi:Stalfur|Stalfur]], ég gleymdi þér í bili)? Ef ekki, eigum við að yrkja sálm saman? Haukur er hagorður og ætti að geta klambrað saman Passíusálmi 52. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 8. febrúar 2006 kl. 19:47 (UTC) :Mikið finnst mér ég vera latur þegar það þarf alltaf einhver að pota í mig til að ég geri nokkuð. Í þetta skiptið þurfti meira að segja tvö pot. En alla vega, ég er búinn að setja inn nokkra hlekki á íslensku wikipedíunni, [http://is.wikipedia.org/wiki/Kerfissíða:Contributions/Edinborgarstefan]. Það voru reyndar góðar aðstæður núna, en almennt má segja að ég hafi ekki mikinn tíma þessa dagana. Svo er ég aftur búinn að láta hafa mig út í hálfvitalegar umræður um kommur á ensku wikipedíu, mér líður alla vega aðeins betur að hafa gert eitthvað uppbyggilegt í leiðinni. Ef ég væri mjög duglegur þá myndi ég náttúrulega skrifa stuttar greinar um þá höfunda sem við höfum texta eftir en það verður kannski að bíða betri tíma. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 8. febrúar 2006 kl. 23:43 (UTC) ::Ég potaði inn [[Leiðarvísir í ástamálum II. fyrir ungar stúlkur|því verki]] sem ég er með á minni könnu sem er með engar myndir (reyni þó að finna forsíðuna og smella henni inn). Bjó til nokkur snið því tengt, það sem ég er með eru mislangar bækur einkum. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 9. febrúar 2006 kl. 10:17 (UTC) :::Þarna var aldeilis vel að verki staðið. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 9. febrúar 2006 kl. 13:23 (UTC) ::::Gott verk og þarft. Af eigingirnisástæðum, er til eitthvað svipað handa karlkyninu? Vanalega erum það við, sem þurfum á slíkri tilsögn að halda. :) [[Notandi:Io|Io]] 9. febrúar 2006 kl. 16:08 (UTC) == Smá skurkur == ''Leiðarvísir í ástarmálum: I. karlmenn'' er að hefja prófarkalestur á [http://dp.rastko.net/ DP-Europe] eftir nokkra klukkutíma og sem stutt rit ætti það að klárast á góðum tíma (einkum ef fleiri leggja hönd á plóginn *hint*hint* svipað sjálfboðaliðaverkefni og Wikiverkefnin eru). --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 9. febrúar 2006 kl. 16:17 (UTC) :Að auki bætti ég við fleiri bókum, [[Sæfarinn]] eftir Jules Verne og svo [[Mjallhvít]] í þýðingu M. Grímssonar. Meira mun koma frá mér á næstu vikum. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 9. febrúar 2006 kl. 22:48 (UTC) ::Afbragð. Þú gerir þér ljóst, að tilkoma þín fjölgaði virkum notendum um 33,3%. :) Sjálfur verð ég lítið við á næstunni, en "keep up the good work", eins og það heitir víst á nútímaíslenzku. :) Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 12. febrúar 2006 kl. 16:02 (UTC) == Verndun verka? == Ég var áðan að afturtaka stafsetningarbreytingar sem voru gerðar á [[Leiðarvísir í ástamálum II. fyrir ungar stúlkur]] af óþekktum notanda. Þarna var viðkomandi að færa til nútímahorfs stafsetningu fyrri tíma. Ættum við ekki að vernda síðurnar (hef ekki heimild sjálfur enn) sem geyma frumheimildir þannig að hver sem er geti ekki breytt þeim? Viljum við ekki geyma upprunalegar útgáfur? --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 10. mars 2006 kl. 09:00 (UTC) :Hvernig er þetta venjulega gert á öðrum tungumálum? :Stefán, gefðu manninum heimild :) [[Notandi:Haukur|Haukur]] 10. mars 2006 kl. 15:12 (UTC) ::Þar með er kominn consensus! :) Alla vega, á [[:en:Wikisource:Text integrity]] er rætt um þetta mál. Það virðist helst vera stungið upp á þremur möguleikum: Vernda síðuna, smávernda síðuna eða setja textann í snið sem svo er hægt að vernda eða smávernda. Til að byrja með væri kannski einfaldast að smávernda siðurnar, sem sagt, nýjir notendur geta ekki breytt þeim. Alla vega, skoðið þetta á ensku síðunni og leggið svo eitthvað til málanna. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 10. mars 2006 kl. 17:26 (UTC) :::Já, þetta Stable dót er áhugavert en þar til það er komið ætla ég að vernda þessi verk sem ég setti inn, það er búið að prófarkalesa þau amk tvisvar og bera saman við upprunalegar útgáfur (þó er ekki útilokað að eitt og eitt orð hafi misfarist). --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 10. mars 2006 kl. 18:22 (UTC) ::::Já fyrir alla muni þá skulum við vernda allt sem er búið að prófarkalesa tvisar og jafnvel bara einu sinni. Við skulum síðan heldur ekkert vera að velta okkur upp úr einhverjum hugbúnaði sem kemur í framtíðinni. Ef einhver vill breyta vernduðum síðum þá er um að gera að nota spjallsiðuna. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 10. mars 2006 kl. 20:12 (UTC) ::::Í framhaldi af þessu er ég búinn að búa til nýtt snið [[Snið:Prófarkalesið]] og ég setti það á [[Pontus rímur/1. ríma]] til að þið getið séð hvernig það kemur út og lýst yfir skoðun á því. Kveðja, [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 10. mars 2006 kl. 20:21 (UTC) ::::: Það virðist vera kominn "consensus", en sjálfur er ég þeirrar skoðunar, að gömul verk eigi að halda upprunalegri stafsetningu. Ástamál stúlkna hafa ákveðinn "sjarma" eins og þau voru samin upphaflega. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 11. mars 2006 kl. 18:59 (UTC) Líðandi stund 115 372 2006-01-15T16:59:45Z Stefán Ingi 2 bendi á pottinn #REDIRECT [[Wikiheimild:Potturinn]] Pontus rímur/5. ríma 116 579 2006-01-31T09:21:46Z Stefán Ingi 2 /* V RÍMA */ ==V RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Stafhent''' :''1. Nú er eg fús að fara af stað, :''þó fræðum kunni eg lítið að, :''brotinn fjórða bæta upp hátt; :''beðið hafa þess margir þrátt. :''2. Þeir sem elska gleði og glaum, :''gæti að hafa siðanna taum; :''fyrir utan dygð og æru má :''engin skemmtan lengi stá. :''3. Ef allt fyrir mátann yfir að gár, :''eftirköst í launin fár; :''nú skal stofna staðfast ráð, :''sem stundum verður lítt að gáð. :''4. Komi hér og heyri mig, :''hvör sem ætlar að gifta sig, :''hvörja kosti hafa á sú, :''helzt sem ættir kjósa frú. :''5. Gættu mínum orðum að, :''ekki skal þér bregðast það; :''kvennagóssin þau eru þrenn; :''það skulu vita allir menn. :''6. Hjartans góss er haldið stærst; :''hér með fylgir líkam næst; :''auðlegð heyrir og þar til :''með öðru því eg greina vil. :''7. Ótti guðs er örugg trú, :''elska sönn af hjarta nú, :''speki forsjál fyrr og síð, :''fróm og réttlát allan tíð. :''8. Hvar sem elska guðs er gleymd, :''græðist aldri þvílík eymd; :''forsmán öll á orðum hans :''allan brýtur dygða krans. :''9. Hvört er auðmjúk ella grimm, :''opinber eður í lyndi dimm, :''mann það strax á sjónum sér :''sýnt hvört logn eður vindur er. :''10. Af þeirra orðum merkja má :''maður sá hvör, sem að vill gá, :''af hjartans nægð að munnur mest :''manna talar jafnan flest. :''11. Rykti spyrja allir að, :''oftast plagar að sannast það, :''klæðnað þeirra og aðra art, :''ef þær stunda mjög á skart. :''12. Lausligt mark að lízt mér slíkt :''og lýti stór fyrir hoffólk ríkt :''að hlaða sig með silfur og seim, :''sem þar til væri fætt í heim. :''13. Klæði þau mann beztu ber, :''sem bar þau fyrri sauður á sér; :''ekki er þetta máti manns :''að metna sig af flíkum hans. :''14. Má eg segja mönnum, að :''mér virðist ei hæfa það :''annað skinn hafa út á sér :''en innra manni sómi er. :''15. Sjá þú til þess, segi eg þér, :''selskap hvörjum fylgja gjör; :''vini skalt þér velja þá, :''sem vitið hafa og skynbragð á. :''16. Hæfir skyn að hafa á því, :''hvörjum garði ólst hún í :''og svo hvörja breytni blíð :''brúðurin hefur alla tíð. :''17. Hvört sem hreppir sótt eður sár, :''sorg eður annað líkams fár, :''metnug til þín fjandskap fær, :''fussar, ef hún kemur þér nær. :''18. Auðmjúk búin alltíð er :''í illu og góðu að fylgja þér; :''hvört sem þykir ljúft eður leitt, :''lætur sig ekki hindra neitt. :''19. Ungri konu aldraður mann :''ekki skyldi giftast hann; :''þau eiga ekki saman um sið, :''sín á milli halda frið. :''20. Einatt hvört vill öðru mót; :''atvik þeirra eru jafnan ljót; :''eitt vill súrt, en annað sætt; :''ónýtt það, sem heldur mætt. :''21. Þá heitt vill kalt eður kviklátt dautt, :''kost eður löst, það ríka snautt, :''brotið heilt sem bogið rétt, :''bundið laust sem kvistótt slétt. :''22. Líkams góss skal greina brátt; :''gömul orð að sannast þrátt; :''flögð eru oft í fagri mynd; :''fyrir það er sú ásýn blind. :''23. Fagran vöxt og fríðleik með, :''frúnum þó það verði léð, :''ef þær breyta beint sem má, :''betra er jafnan til en frá. :''24. Góða siði dagfar dýrt, :''dygða fjöldi og málið skýrt, :''menntar vel á munn og hönd, :''málin kunna leysa vönd. :''25. Æska góð og heilsa hrein :''hjónunum stýra á rétta grein; :''bú sitt kunni að vakta vel, :''vera hlýðin sem eg tel. :''26. Þanninn gjör eg á þessu skil; :''þetta heyrir líkama til; :''þriðja góssi greini eg frá, :''sem gjörir liggja maktin á. :''27. Ríkdóm, virðing, ærleg ætt :''og það fé, sem vel er grætt, :''göfuga frændur, sem get eg enn, :''er gjöra að stoða í nauðum senn. :''28. Þetta skyldi hugsa hvör, :''sem hafa mætti þessi gjör: :''á hjartans góssi mektin mest :''mönnum liggur jafnan bezt. :''29. Annað bætast öllum má, :''enn þó bresti nokkuð á; :''sjaldan hleðst so allt á einn, :''að ekki fylgi löstur neinn. :''30. Eg hefi átta eina þá :''ekki neitt að vantaði á, :''þeirri var léð, og það skal tjá, :''það sem kvinnu prýða má. :''31. Nú hefur leitt frá heimi hér :''hana drottinn burt með sér, :''henni gefið hvíld og frið :''um himnaríkis dýrðar mið. :''32. Eftir þessa ungu frú :''eg má bera sorgir nú, :''þar til góður guð vill brátt :''gera bót á einhvörn hátt. :''33. Dróttin fyrir mér drepi ei út :''eður dári mig, þó beri sút; :''eg verð að geta hennar hér, :''hvörsu lengi í veröldu er. :''34. Glósað hef eg nú nú meir en margt, :''meyjunum hvörninn skyldi vart; :''nú skal segja sögunni frá, :''ef sá er nokkur hlýðir á. :35. Eftir liðin árin þrenn, :alla boðar til hófsins menn :kóngur Árgils, kappa lið; :kætast munu flestir við. :36. Herlant með sér hafði þá :hinn unga Pontum greint er frá; :allur lýður hann augum sér; :æskti honum lukku hver. :37. Greifi af Lénal hafði hans :hýran frænda í þennan krans, :Pólídas, sem prísa hæst, :Ponto sjálfum gengur næst. :38. Kóngurinn Pontus kallar á :og kvaddi hann sem hermi eg frá; :báðu guð að gefa honum náð :og gleði fyrir allt sitt ráð. :39. Síðan hann með blíðu bað :fyrir borðum standa rétt í stað, :skenkja kóngi skírast vín :og skaranum kynna listir sín. :40. Kóngurinn Árgils heldur hóf :með herra, greifa og riddara lof; :Sídónía, sagt er frá, :í sínum sal hélt annað þá. :41. Frúr og jungfrúr fagna þá; :flokkur er sá vænn að sjá; :sem gleði er framin, gaman og skraut, :gáði enginn þaðan á braut. :42. Sídónía fregnar fríð :frægð af Ponto alla tíð, :bæði vexti og vænleik hans, :að væri ei slíkur innan lands. :43. Síðan hugsar hæversk á, :hvörninn megi hann augum sjá, :diktar ráð til dag og nátt, :að drósin megi hann líta brátt. :44. Eftir Herlant sendi sú :Sídónía, stolt jungfrú, :gaf honum fálka og fríðan hest :og fagnar honum sem kunni bezt. :45. Hugsar með sér Herlant nú :honum muni eitthvað vilja frú, :að sem ekki augljóst er :fyrir öllum þeim í salnum hér. :46. Innir jungfrú einka björt: :„Eyrindi var það, Herlant, vort :yðar dygð og æru að sjá, :sem oss er jafnan sagt í frá. :47. Eg meina Pontus prýði og makt :prís og lof sem heyri eg sagt, :þann sem mæla ýtar enn, :að árin hafi þér tyftað þrenn. :48. Færið oss hinn fríða svein :og fylgið honum í þeirri grein; :oss langar til að líta þann :landsins fólk af hjarta ann.“ :49. „Náðuga frú, það nú skal ske :i nafni guðs nú yður í té.“ :Hennar náð að þekkist það, :þá fékk orðlof ganga af stað. :50. Herlant tók að hugsa margt; :í hjartað fló sú ætlan snart :þennan heiður og fengið fé :fyrir hann Pontum veitt að sé. :51. Raunar frómur riddarinn var, :reyndur dygð og vizku snar; :sjálfur þennan gaf sér grun, :grand af slíku vaxa mun. :52. Pólídas í Pontus stað, :prúður hugsar ráðið það, :færa hann til frúinnar skal :með fremd í hennar breytta sal. :53. Sídónía frægðar fús :fór í lítið leyndar hús :og með henni æru vend :Elóis að nafni kennd. :54. Trúði henni hin tigna frú :og tjáði þetta efni nú, :hvörja girnd hún hefur að sjá :hinn unga Pontum sagt er frá. :55. Á húsi einn var gluggi gjör, :góða jungfrú út um sér; :Pontus bíður brúðurin fríð; :báðir komu loks um síð. :56. Af þessu megum skilja skjótt, :hvað skeður bæði dag og nótt, :að meyjar hugur hjá mönnum er, :þó misjafnt láti finna á sér. :57. Hugurinn segir löngum leið, :þó líði tíminn nokkur skeið; :bágt er girnd að brjóta þá, :sem beggja hjörtun standa upp á. :58. Sídónía svinnust gekk :til sætis aftur í kvenna bekk; :fagna þær með fremd og kurt, :fá þær komu Ponto spurt. :59. Pólídas víkur prúðust að, :prýðilig hann sitja bað, :skipar honum sjálfs síns sess; :synjar hann með öllu þess. :60. „Á yðrum stóli eg ætla nú :ekki að sitja, náðuga frú; :þetta ei eg þiggja vil; :það heyrir með öngu til.“ :61. Sídónía svaraði þá: :„Sitja megi þér oss í hjá, :að kurt og ættum komnir þér :kóngsbarn ekki síður en vér.“ :62. Sveinninn gaf henni aftur anz: :„Eg er Pólídas, frændi hans, :er hér kominn á yðar náð :æðsta líta prýði og dáð.“ :63. „Eg meinti Pontus mundi hér :í mínum sal, sem standi þér.“ :Höndlar hann með fremd og frægð; :funda skeði það sinn bægð. :64. Herlant lætur kalla klén, :kurtis jungfrú aftur í gén; :virtist honum valla blíð :vera mey á þeirri tíð. :65. „Bað eg yður með blíðu næst,“ :brúðurin svarar Herlant glæst, :„Ponto hingað færa fyrst, :svo frúnnar sína bæti lyst.“ :66. „Því hafi þér svo þanninn breytt,“ :þýðust talaði gulli skreytt; :„ætlan þín er yfrið ljót :og æru minni þvert á mót.“ :67. Riddarinn merkti reiði móð :rétt af jungfrú, þar hún stóð, :auðmýkt hafði alla þá, :so yndi hennar mætti ná. :68. „Náðuga frú, það forlát mér :fyrir þann guð á himnum er, :gekk mér ekki ódygð til, :yðar boð eg fylla vil. :69. Þá var ekki þann tíð frí, :þénti Pontus salnum í; :nú skal fara á nýja lund, :nýtan leiða á yðar fund.“ :70. Sídónía svarar hér: :„Sjálfir máttuð dvelja fjer :og ekki færa annan mér :í hans stað sem gjörðu þér. :71. Herlant, skulu þér óttast ei, :enginn segi við því nei; :eg veit minn heiður að vakta í stað, :vil eg þér ekki efið það.“ :72. „Eigi þetta efa eg kann, :ó, jungfrú,“ að sagði hann; :"yðar föður eg óttast mest, :á eg honum að reynast bezt. :73. Hér með og so óttast eg, :ef aðrir spyrja á nokkurn veg, :öfunda Pontum æ þess meir, :ef yðar virðing skilja þeir. :74. Má hún skaða á marga leið :mannsins tungan illsku greið; :til vestra lýta virðir hvör, :veraldar eru það jafnan pör. :75. Sídónía hermir hér: :„Hafðu öngan efa á mér; :vildi eg heldur vera deydd :en vor sé tignin heiðri sneydd.“ :76. „Að vísu, jungfrú, vil eg það :væri satt,“ að Herlant kvað; :„nú skal leiða hingað hann :og hraða ferð sem mest eg kann.“ :77. „Bið eg yður bregða ei það,“ :brúðurin talar í annan stað; :„dvel ei lengi að vísu við, :vil eg bætist fyrra snið.“ :78. Ljótur vani líðst um heim; :liggur mér við að blóta þeim, :sem hindra þau, er hafa sig rétt :handlagt saman í ektastétt. :79. Býr sú til hin beiska dvöl :báðum þeim þá vestu kvöl, :þar hvört að annars hugsar til, :en hirða ei önnur gleðispil. :80. Herlant gekk úr hennar sal, :hæverskliga endar tal, :Pontum leiða ljósrar til; :lyktar ekki fyrri spil. :81. Sídónía gengur greitt :glöð og kát í húsið eitt, :ef sæi Pontum svinna mær; :sátu nú við gluggann þær. :82. Elóis lítur einatt út, :angri firrð sem trega og sút, :síðan hleypur úr sínum stað :Sídóníu meyju að. :83. „Hér fer vænstur heimi í :hvað skal mér að leyna því.“ :Sídonía flimtrar flest; :fagnaður því olli mest. :84. Þar næst gengur að glugga frú; :getur að líta báða nú; :leit hún Pontum ljósa þar; :langt hans prýði af öllum bar. :85. Undrast, þegar hann augum sá, :Elóis hún kallar á: :„Hann vænn að máta vísu er, :virðist ei so, jungfrú, þér?“ :86. Elóis segir ekki mann, :engill heldur væri hann: :„Eigin hendi guð hefur gjört :góður hann,“ kvað mærin björt. :87. „Á minn eið,“ að sagði sú, :Sídonía, stolt jungfrú, :„söguna þessa sannar mær.“ :Í salinn aftur gengu þær. :88. Pontus kemur og Herlant heim; :hvítar fagna meyjar þeim; :kveðja þær með kurt og dáð; :kætast tekur frúinnar ráð. :89. Sídónía mitt á mót :mætum gekk með kærleiks hót; :leiðir hann hin ljósa fús :lofliga í sitt kóngligt hús. :90. Biður hann sínu sæti í :sitja, en hann neitar því. :„Þetta er ekki möguligt mér :mekt að þiggja, sem bjóði þér. :91. Eg er ungur og yfrið smár :óverðugur þess, jungfrú klár.“ :Auðmýkt sýnist ágætlig, :í öllum hlutum lækkar sig. :92. Sídónía svarar þá: :„Sýni þér oss mikla þrá.“ :„Þér eruð kyns,“ kvað kostuleg, :„kóngsbarn ekki síður en eg.“ :93. Pontus segir lýði og lönd :lúta undir jungfrú hönd. :„En eg er fátækur og á ei neitt, :utan það kóngur hefur mér veitt.“ :94. Klénust svarar kyrtla skorð; :„Kæri, talið ei þessi orð; :guð skóp yður á önga lund :að yfirgefa neina stund.“ :95. Pontus segir svinnri þá :sjálfum guði í höndum stá, :efni sitt og ágætt ráð :allt sé komið hans á náð. :96. Þanninn bíði þeirra tal; :þar af seinna greiða skal; :rímu læt eg lykta hér; :ljóða þrot að höndum fer. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|4. ríma|5. ríma|6. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur verið prófarkalesin.'' Kvæði fallegt útlenzkt 117 419 2006-01-16T23:30:21Z Haukur 3 Prófarkalas og setti inn úrfellingarmerki eins og er í útgáfunni. :1. Hug vekur minn :hvert og eitt sinn :háa daga sem nætur, :eg með mér finn, :sem eingum inn’, :umfaðmast hyggju rætur. :2. Eg reista vítt :um hauðrið hvítt, :hjá mörgum fyrst ókendur; :leit þar alltítt :fólkið vel frítt, :hjá frómum varð innlendur. :3. Einn fagran lund :eg fann um stund :frjófgaðan blómstrum góðum, :vaxinn á grund :með grænan mund; :geðfeldur var sá þjóðum. :4. Ungviðargrein :upprunnin ein :á var þeim skógarlundi, :heilnæm og hrein, :hindrandi mein, :hverjum þeim kjósa mundi. :5. Sú stóð með glöð, :blómvaxin blöð :blíðra ilmandi rósa, :í sinni röð :sýnandi hröð :sólbjarta geisla ljósa. :6. Á góðri rót :fest hafði fót, :frjófgan bar margra gæða; :hennar hýr hót :hug mæddu fljót, :harmþrúngna kann að græða. :7. Ávöxtur sá, :sem eg nam tjá, :áður sagða rós prýðir; :dygð marga má :sæmdríka sjá :sérhver, er henni hlýðir. :8. Kærleika, frið, :fögnuð og grið, :fastheldin þolinmæði, :blíðlyndissnið, :hreint hreinlífið, :hógværð, trú, góðgirnd bæði. :8. Þetta er það :þar fylgist að, :þvílík blómstur vel skarta. :Framar en kvað, :fest hafði stað :ferskrar meyjar í hjarta. :10. Mjög stutta stund :það spektar sprund :spakt eg við ræða mátti. :Mín hugarlund :hjá gullhlaðs grund :gistíngu leingri átti. :11. Slíkt hrygðar él :mitt þvíngar þel :þig við þá [hlaut] eg skilja. :Þótt fái’ eg hel, :þá farðu vel, :fagurleit hríngaþilja. :12. Slíkt hrygðarkíf :við darradríf :daprar mig hverju sinni. :Það eðla víf :meðan endist líf :ætíð er mér í minni. :13. Um hyggju grind :hríngs ljúfa lind :legg eg í fersku minni. :Fríð faldastrind, :fögur kvennkind, :fast held eg elsku þinni. :14. Hvort okkur er :unnað þess hér :optar saman að ræða, :ráði guð mér :og þar með þér, :það stendur til hans gæða. :15. Hvar sem eg fer :um hauðrið hér :hugleiðing prýði þinnar, :minnisstæð mér :þeinkíng, ei þver, :þá eg sé brúðir svinnar. :16. Mun þó ráð bezt, :að fátt um flest :fyrir öld eg nú glósi. :Sú hugsan, fest :í mundáng mest, :mér sjálfum bygð hjá kjósi. :17. Lifðu nú vel. :Þig fríðum fel :föður guði, baugs tróða. :Meir en eg tel :og mál til el, :miðlist þér alt hið góða. ==Heimild== *Ólafur Davíðsson (ritstj.) (1894). ''Íslenzkir vikivakar og vikivakakvæði''. Kaupmannahöfn: Hið íslenzka bókmentafélag. bls. 258-259 Hornklofinn í 11. vísu er í útgáfunni. Væntanlega vantar þá orðið í handritið. ''Þessi síða hefur verið prófarkalesin.'' [[Category:Ljóð]] Stefán frá Hvítadal 118 617 2006-02-02T21:10:45Z Io 6 ==Verk== *[[Hún kyssti mig]] [[Flokkur:Höfundar]] Hún kyssti mig 119 400 2006-01-16T17:42:05Z Io 6 Gat höfundar eftir [[Stefán frá Hvítadal]] :Heyr mitt ljúfasta lag, :þennan lífsglaða eld, :um hinn dýrlega dag :og hið draumfagra kveld. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Rauðu skarlati skrýðzt :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;hefur skógarins flos. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Varir deyjandi dags :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;sveipa dýrlingabros. :Eg var fölur og fár, :eg var fallinn í döf. :Eg var sjúkur og sár, :og eg sá aðeins gröf. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Hvar er forynjan Feigð :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;með sitt fláráða spil? :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Hér kom gleðinnar guð, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og það glaðnaði til. :Læddist forynjan frá :með sinn ferlega her. :Hún var grimmeyg og grá, :og hún glotti við mér. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Eg er frelsaður, Feigð, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;eg hef faðmað og kysst. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Undir septembersól :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;brosti sumarið fyrst. :Ó, þú brostir svo blítt, :og eg brosti með þér. :Eitthvað himneskt og hlýtt :kom við hjartað í mér. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Gegnum skínandi skrúð :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;inn í skóginn mig bar. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Þangað kóngsdóttir kom, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og hún kyssti mig þar. :Eg á gæfunnar gull, :eg á gleðinnar brag. :Tæmi fagnaðarfull. :Eg gat flogið í dag. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Eg á sumar og sól, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;eg á sælunnar brunn :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og hin barnsglöðu bros :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og hinn blóðheita munn. :Þennan hamingjuhag :gaf mér heit þitt og koss, :þennan dýrlega dag, &mdash; :þú, mitt dýrasta hnoss. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Þetta lífsglaða ljóð :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;hefur lifað það eitt, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;að þú, kóngsdóttir, komst :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og þú kysstir mig heitt. :Lífs míns draumur er dýr, :þessi dagur hann ól. :Mér finnst heimurinn hýr :eins og hádegissól. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Eg er syngjandi sæll :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;eins og sjö vetra barn. :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Spinn þú, ástin mín, ein :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;lífs míns örlagagarn. [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Hún kyssti mig 120 397 2006-01-16T17:05:51Z Io 6 Ljóðið er í væmnari kantinum og er efnið ekki ástæðan til, að ég setti það inn. Hins vegar er þetta eina dæmið, sem mér er kunnugt, að íslenzkt skáld hafi ort kvæði með öfugum þríliðum út í gegn, og það af nokkurri list. :) [[Notandi:Io|Io]] 16. janúar 2006 kl. 17:05 (UTC) Þeir, sem lasta ljóðin mín 121 404 2006-01-16T18:38:23Z Io 6 Stafsetningarvilla eftir [[Bólu-Hjálmar]] :Þeir, sem lasta ljóðin mín og letrin skráðu, :hvort þeir eru í klæðum síðum :eða kotungar með munni víðum, &mdash; :allir sé þeir ólánsmenn um æfidaga, :og framtak snúist flest til baga, :flækist þeim í kjafti þvaga. :Böl, andstreymi, baktal, slys þeim blási móti :í sínu arga svikahóti, :sannmælis þeir aldrei njóti. :Með dular hræsni ei diktað get eg döpur ljóðin, :þó kær mér vilji kenna þjóðin :að kveða upp á nýja móðinn, :sem klerkar þeir, er kenna rangt og konum dilla, :oss af drottins vegi villa, :vorum trúarbrögðum spilla. :Og ana svo til andskotans að ending dægra, :hvar afturhvarfið er óhægra, :en undirferli og stoltið lægra. :Herrann stjórni hjarta mínu, huga og munni. :Eg dylst þess ei, að drottinn kunni :mig dæma rétt að síðustunni. :Allt hvað um loftið, unn og land með öndu bærist, :aldrei frá hans hlýðni hrærist. :Honum prís og lotning færist. [[Flokkur:Ljóð]] Notandi:Stalfur 122 422 2006-01-17T13:46:01Z Stalfur 11 #redirect [[w:is:Notandi:Stalfur]] Notandaspjall:Stalfur 123 423 2006-01-17T13:46:25Z Stalfur 11 #redirect [[w:is:Notandaspjall:Stalfur]] Sighvatur Þórðarson 124 616 2006-02-02T21:09:32Z Io 6 ==Verk== *[[Bersöglisvísur]] [[Flokkur:Höfundar]] Bersöglisvísur 125 501 2006-01-20T15:35:06Z Io 6 Breytt til að þóknast Hauki. :) eftir [[Sighvatur Þórðarson|Sighvat Þórðarson]] :'''1.''' Fregnk, at suðr með Sygnum :Sigvatr hefr gram lattan :folkorrostu at freista. :Ferk, ef þó skulum berjask. :F&#491;rum í vó&#808;pn ok verjum :vel tvist konung, lystir, :hve lengi skal, hringum, :hans grund, til þess fundar? :'''2.''' Vask með gram, þeims gumnum :goll bauð dróttinhollum, :&mdash; nafn fekk hann &mdash; enn hr&#491;fnum :hræ, þess konungs ævi. :Fullkerskum sák falla :&mdash; fráneggjum sonr gró&#808;num :gaf margan val vargi &mdash; :verðung &mdash; konungs sverðum. :'''3.''' Fylgðak þeim, es fylgju, :fémildum gram, vildi, :&mdash; nú eru þegnar frið fegnir &mdash; :feðr þínum, vel, mína. :Vasat á her, með hj&#491;rvi, :hlið, þars stóðk í miðjum :hrœsinn &mdash; skal með hrísi &mdash; :hans flokki &mdash; við þj&#491;kkva &mdash; . :'''4.''' Gekk við móð enn mikla, :Magnús, allt í g&#491;gnum :ferð, þars flotnar b&#491;rðusk, :faðir þínn liði sínu. :Varði hart &mdash; enn hj&#491;rtu :hugfull við þat skullu, :Ó&#808;leifr réð svá &mdash; j&#491;fra :erfðir &mdash; framm at hverfa &mdash; . :'''5.''' Hét, sás fell á Fitjum, :fj&#491;lgegn ok réð hegna :heiftar ró&#808;n, en hó&#808;num, :Hó&#808;kun, firar unnu. :Þjóð helt fast á fóstra :fj&#491;lblíðs l&#491;gum síðan, :enn eru af því, es minnir, :Aðalsteins, bóendr seinir. :'''6.''' Rétt hykk kjósa knó&#808;ttu :karlfolk ok svá jarla, :af því at eignum lofða :Ó&#808;láfar frið gó&#808;fu. :Haralds arfi lét haldask, :hvardyggr, ok sonr Tryggva :l&#491;g, þaus lýðar þó&#808;gu, :laukj&#491;fn, af þeim n&#491;fnum. :'''7.''' Ungr, vask með þér, þengill, :þat haust, es komt austan. :Einn, stillir, mátt alla :j&#491;rð hegna, svá fregnisk! :Himin þóttusk þá heiman :hafa, es landa krafðir, :lofðungs burr, ok lifðir, :landfolk tekit h&#491;ndum. :'''8.''' F&#491;ður Magnúss létk fregna :folgin j&#491;furs dolga :orð, þaus eyru heyrðu :ór, á svik hvé fóru. :Mál bark hvert af heilum :hug, þvít eigi brugðumk. :Ek vissa þó ossum :ótta lánardróttni. :'''9.''' Skulut ráðgj&#491;fum reiðask, :ryðr það, konungr, yðrum, :dróttins orð til dýrðar, :d&#491;glingr, við bers&#491;gli. :Hafa kveðask l&#491;g, nema ljúgi :landherr, bóendr verri, :endr í Ulfasundum, :&#491;nnur, an þú hézt m&#491;nnum. :'''10.''' Hverr eggjar þik, harri :heiptar strangr, at ganga, :opt reynir þú, þínum :þunn stó&#808;l, á bak mó&#808;lum? :Fastorðr skuli fyrða :fengsæll vesa þengill. :Hœfir heit at rjúfa, :hjaldrm&#491;gnuðr, þér aldri. :'''11.''' Hverr eggjar þik h&#491;ggva, :hjaldrgegnir, bú þegna? :Ofrausn es þat j&#491;fri :innanlands at vinna. :Engr hafði svá ungum :áðr bragningi ráðit. :Ró&#808;n hykk rekkum þínum, :reiðr es herr, konungr, leiðask. :'''12.''' Eitt es mál, þats mæla: :&#132;Mínn dróttinn leggr sína :eign á óð&#491;l þegna.&#147; :&#490;fgask bóendr g&#491;fgir. :Rán mun seggr, hinn es sína :selr út, í því telja, :flaums at fellidómi :f&#491;ðurleifð konungs greifum. :'''13.''' Gjaltu varhuga, veltir, :viðr, þeims nú ferr hiðra, :þjófs, skal h&#491;nd í hófi, :h&#491;lða kvitt, um stytta. :Vinr es sás, varmra benja, :varnað býðr, en hlýðið, :tármútaris teitir, :til, hvat búmenn vilja. :'''14.''' Hætt es, þats allir ætlask, :áðr skal við því ráða, :hárir menn, es heyrik, :hót, skj&#491;ldungi at móti. :Greypt es þats h&#491;fðum hneppta :heldr ok niðr í feldi, :slegit hefr þ&#491;gn á þegna, :þingmenn n&#491;sum stinga. :'''15.''' Lát auman nú njóta, :Nóregs, ok gef stórum, :&mdash; mó&#808;l halt &mdash; svá sem sælan, :sinnjór, laga þinna. :'''16.''' Ó&#808;leifr lét mik j&#491;fra :órýrr, framask dýrða :&mdash; urðu drjúg ens digra :dróttins þing &mdash; með hringum. :Goll bark jafnt of allan :aldr, ok herverk sjaldan :hrygg, á hvárri tveggja :hendi flotna sendis. :'''17.''' Sigvats es hugr hízig :H&#491;rða-Knúts í garði, :mildr nema mj&#491;k vel skaldi :Magnús konungr fagni. :Fórk með feðrum þeira :&mdash; fekk mér ungum tunga :golls, vask enn með &#491;llu :óskeggjaðr þá &mdash; beggja. :'''18.''' Syni Ó&#808;leifs biðk snúðar :&mdash; síð kveða aptans bíða :óframs s&#491;k &mdash; meðal okkar :allt's háligt &mdash; svá mála. :Erum, Magnús, vér vægnir, :vildak með þér mildum :&mdash; Haralds varðar þú hj&#491;rvi :haukey &mdash; lifa ok deyja. ::''Heimskringla III'', útg. Bjarni Aðalbjarnarson, 1951 ::''[http://www.hi.is/~eybjorn/ugm/jormun.html Jörmungrund]'' ::''Kvæðakver Sighvats Þórðarsonar'', AB, 1965 ::''[http://www.snerpa.is/net/ Netútgáfan]'' [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Bersöglisvísur 126 428 2006-01-17T14:46:37Z Io 6 Haldið er vísnaröð ''Kvæðakvers Sighvats Þórðarsonar'', AB 1965. [[Notandi:Io|Io]] 17. janúar 2006 kl. 14:46 (UTC) Melding:Currentevents-url 127 465 2006-01-18T08:58:18Z Stefán Ingi 2 Wikiheimild:Potturinn Melding:Currentevents 128 466 2006-01-18T08:58:48Z Stefán Ingi 2 færi á pottinn Potturinn Wikiheimild:Hjálp 129 468 2006-01-18T09:18:50Z Stefán Ingi 2 Enn sem komið er bendum við einfaldlega á [[w:Wikipedia:Handbók|handbókina]] sem systurverkefni okkar, Wikipedia, gefur út. Þessi tvö verkefni nota sama hugbúnað og því er að flestu leyti hliðstætt að vinna á þeim. Ef þú rekst á eitthvað sem er öðruvísi eða vekur upp spurningar þá skaltu endilega ræða málið við okkur. Það geturðu annaðhvort gert á [[:{{NAMESPACE}}spjall:{{PAGENAME}}|spjallsíðunni]] hér eða í [[Wikiheimild:Potturinn|heita pottinum]]. Wikiheimildspjall:Hjálp 130 469 2006-01-18T09:20:22Z Stefán Ingi 2 set inn Hér geta notendur komið að spurningum um notkun Wikiheimildar. Einfaldast er að setja nýja spurningu inn með því að smella á plúsinn sem er hægra megin við Breyta flipann efst á síðunni. Melding:Newarticletext 131 472 2006-01-18T09:26:01Z Stefán Ingi 2 laga hlekk Þér hefur verið bent á síðu sem er ekki til ennþá. Til að stofna þessa síðu þá getur þú einfaldlega slegið inn texta í boxið hér fyrir neðan. Frekari upplýsingar má finna í [[Wikiheimild:Hjálp|hjálpinni]]. Ef þú rataðir hingað óvart þá skaltu smella á '''til baka''' hnappinn í vefskoðaranum þínum. Melding:Recentchangestext 132 474 2006-01-18T09:35:32Z Stefán Ingi 2 þýði -- held mig við að wiki sé veikt beygt kk. orð Hér getur þú fylgst með nýjustu breytingum á þessum wika. Melding:Showhideminor 133 475 2006-01-18T09:36:21Z Stefán Ingi 2 tek út "patrolled edits" -- ekki notað hérna $1 minniháttar breytingar | $2 breytingar eftir vélmenni | $3 breytingar eftir notendur<!-- | $4 patrolled edits--> Melding:Namespacesall 134 476 2006-01-18T09:41:41Z Stefán Ingi 2 þýði öll Melding:Invert 135 477 2006-01-18T09:42:52Z Stefán Ingi 2 þýð Umhverfa vali Melding:Emailpagetext 136 493 2006-01-19T10:32:00Z Haukur 3 Þágufall hentar vel hér Hafi notandi þessi fyllt út gilt tölvupóstfang í stillingum sínum er hægt að senda honum skilaboð hér. Póstfangið sem þú fylltir út í stillingum þínum mun birtast í „From:“ hlutanum svo viðtakandinn geti svarað. Arinbjarnarkviða 137 503 2006-01-20T15:52:29Z Io 6 eftir [[Egill Skalla-Grímsson|Egil Skalla-Grímsson]] :'''1.''' Emk hraðkvæðr :hilmi at mæra, :en glapmáll :of gløggvinga, :opinspjallr :of j&#491;furs dó&#808;ðum, :en þagmælskr :of þjóðlygi, :'''2.''' skaupi gnœgðr :skr&#491;kber&#491;ndum, :emk vilkvæðr :of vini mína; :sótt hefk m&#491;rg :mildinga sj&#491;t :með grunlaust :grepps of œði. :'''3.''' Hafðak endr :Ynglings burar, :ríks konungs, :reiði fengna; :drók djarfh&#491;tt :of døkkva sk&#491;r, :létk hersi :heim of sóttan, :'''4.''' þars allvaldr :und ýgs hjalmi, :ljóðfr&#491;muðr, :at landi sat; :stýrði konungr :við stirðan hug :í Jórvík :úrgum str&#491;ndum. :'''5.''' Vasa þat tunglskin :tryggt at líta :né ógnlaust :Eiríks bráa, :þás ormfránn :ennimáni :skein allvalds :œgigeislum. :'''6.''' Þó bólstrverð :of bera þorðak :maka hœings :markar dróttni, :svát Yggs full :ýranda kom :at hvers manns :hlusta munnum. :'''7.''' Né hamfagrt :h&#491;lðum þótti :skaldfé mitt :at skata húsum, :þás ulfgrátt :við Yggjar miði :hattar staup :at hilmi þák. :'''8.''' Við því tók, :en tvau fylgðu :søkk sámleit :síðra brúna :ok sá muðr, :es mína bar :h&#491;fuðlausn :fyr hilmis kné. :'''9.''' Þar tannfj&#491;lð :með tungu þák :ok hlertj&#491;ld :hlustum g&#491;fguð, :en sú gj&#491;f :golli betri :hróðugs konungs :of heitin vas. :'''10.''' Þar stóð mér :m&#491;rgum betri :hoddfí&#491;ndum :á hlið aðra :tryggr vinr minn, :sás trúa knáttak, :heiðþróaðr, :hverju ráði. :'''11.''' Arinbj&#491;rn, :es oss einn of hóf, :knía fremstr, :frá konungs fjónum, :vinr þjóðans, :es vættki ló :í herskás :hilmis garði. :'''12.''' Ok &mdash; &mdash; &mdash; &mdash; :&mdash; &mdash;stuðli lét :margfr&#491;muðr :minna dáða, :sem en &mdash; &mdash; &mdash;að &mdash; &mdash; :&mdash; &mdash; &mdash; &mdash; Halfdanar :at í væri :ættar skaði. :'''13.''' Munk vinþjófr :verða heitinn :ok váljúgr :at Viðurs fulli, :hróðrs ørverðr :ok heitrofi, :nema þess gagns :gj&#491;ld of vinnak. :'''14.''' Nú's þat sét, :hvars setja skal :bratt stiginn :bragar fótum :fyr mannfj&#491;lð, :margra sjónir, :hróðr máttigs :hersa kundar. :'''15.''' Erum auðskœf :ómunlokri :magar Þóris :mærðar efni, :vinar míns, :þvít valið liggja :tvenn ok þrenn :á tungu mér. :'''16.''' Þat telk fyrst, :es flestr of veit :ok alþjóð :eyru sœkir, :hvé mildgeðr :m&#491;nnum þótti :bjóða bj&#491;rn :birkis ótta. :'''17.''' Þat allsheri :at undri gefsk, :hvé hann urþjóð :auði gnœgir, :en grjót-bj&#491;rn :of gœddan hefr :Freyr of Nj&#491;rðr :at féar afli. :'''18.''' En Hróalds :at h&#491;fuðbaðmi :auðs iðgnótt :at &#491;lnum sifjar, :sér vinreið :af vegum &#491;llum :á vindkers :víðum botni. :'''19.''' Hann drógseil :of eiga gat :sem hildingr :heyrnar spanna, :goðum ávarðr :með gumna fj&#491;lð, :vinr Véþorms, :veklinga t&#491;s. :'''20.''' Þat hann viðr, :es þrjóta mun :flesta menn, :þótt fé eigi, :kveðka skammt :meðal skata húsa :né auðskept :almanna spj&#491;r. :'''21.''' Gekk maðr engi :at Arinbjarnar :ór legvers :l&#491;ngum knerri :háði leiddr :né heiptkviðum :með atgeirs :auðar toptir. :'''22.''' Hinn&#146;s fégrimmr, :es í Fj&#491;rðum býr, :sá&#146;s of dolgr :Draupnis niðja, :en s&#491;kunautr :Sónar hvinna, :hringum hættr, :hoddvegandi. :'''23.''' Hann aldrteig :of eiga gat :fj&#491;lsáinn :með friðar spj&#491;llum :&mdash; &mdash; &mdash; &mdash; &mdash; &mdash; :'''24.''' Þat&#146;s órétt, :ef orpit hefr :á máskeið :m&#491;rgu gagni, :ramriðin :R&#491;kkva stóði, :vellv&#491;nuðr, :þvís veitti mér. :'''25.''' Vask árvakr, :bark orð saman :með málþjóns :morginverkum, :hlóðk lofk&#491;st :þann&#146;s lengi stendr :óbrotgjarn :í bragar túni. ::''[http://www.hi.is/~eybjorn/ugm/skindex/skindex.html Jörmungrund]'' [[Flokkur:Ljóð]] Egill Skalla-Grímsson 138 608 2006-02-02T21:05:33Z Io 6 ==Verk== *[[Arinbjarnarkviða]] *[[Höfuðlausn]] *[[Sonatorrek]] *[[Egill Skalla-Grímsson/Lausavísur og brot|Lausavísur og brot]] [[Flokkur:Höfundar]] Snið:Babel-8 139 494 2006-01-19T20:03:40Z Gangleri 4 {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" |- | style="text-align: center" | '''[[{{SITENAME}}:Babel]]''' |- | {{user {{{1}}}}} |- | {{user {{{2}}}}} |- | {{user {{{3}}}}} |- | {{user {{{4}}}}} |- | {{user {{{5}}}}} |- | {{user {{{6}}}}} |- | {{user {{{7}}}}} |- | {{user {{{8}}}}} |} Sonatorrek 140 506 2006-01-20T16:01:14Z Io 6 eftir [[Egill Skalla-Grímsson|Egil Skalla-Grímsson]] :'''1.''' Mj&#491;k erum tregt :tungu at hrœra :eða loptvætt :ljóðpundara; :esa nú vænligt :of Viðurs þýfi :né hógdrœgt :ór hugar fylgsni. :'''2.''' Esa auðþeystr, :þvít ekki veldr :h&#491;fugligr, :ór hyggju stað :fagnafundr :Friggjar niðja, :ár borinn :ór J&#491;tunheimum, :'''3.''' lastalauss :es lifnaði :á N&#491;kkvers :n&#491;kkva bragi. :J&#491;tuns hals :undir þjóta :Náins niðr :fyr naustdyrum. :'''4.''' Þvít ætt mín :á enda stendr, :hræbarnir :sem hlynir marka; :esa karskr maðr :sás k&#491;ggla berr :frænda hrørs :af fletjum niðr. :'''5.''' Þó munk mitt :ok móður hrør :f&#491;ður fall :fyrst of telja, :þat berk út :ór orðhofi :mærðar timbr :máli laufgat. :'''6.''' Grimmt v&#491;rum hlið, :þats hr&#491;nn of braut :f&#491;ður míns :á frændgarði; :veitk ófullt :ok opit standa :sonar skarð, :es mér sær of vann. :'''7.''' Mj&#491;k hefr Ró&#808;n :ryskt um mik, :emk ofsnauðr :at ástvinum; :sleit marr b&#491;nd :minnar ættar, :snaran þó&#808;tt :af sj&#491;lfum mér. :'''8.''' Veizt, ef þá s&#491;k :sverði of rækak, :vas &#491;lsmiðr :allra tíma; :hroða vágs brœðr, :ef vega mættak, :fórk andvígr :ok Ægis mani. :'''9.''' En ek ekki :eiga þóttumk :sakar afl :við sonar bana, :þvít alþjóð :fyr augum verðr :gamals þegns :gengileysi. :'''10.''' Mik hefr marr :miklu ræntan, :grimmt es fall :frænda at telja, :síðan's minn :á munvega :ættar skj&#491;ldr :aflífi hvarf. :'''11.''' Veitk þat sjalfr, :at í syni mínum :vasa ills þegns :efni vaxit, :ef randviðr :røskvask næði, :unz her-Gauts :hendr of tœki. :'''12.''' Æ lét flest :þats faðir mælti, :þótt &#491;ll þjóð :annat segði, :mér upp helt :of verbergi :ok mitt afl :mest of studdi. :'''13.''' Opt kømr mér :mána bjarnar :í byrvind :brœðraleysi, :hyggjumk um, :es hildr þróask, :nýsumk hins :ok hygg at því, :'''14.''' hverr mér hugaðr :á hlið standi :annarr þegn :við óðræði; :þarfk þess opt :of þverg&#491;rum; :verðk varfleygr, :es vinir þverra. :'''15.''' Mj&#491;k es torfyndr, :sás trúa knegum :of alþjóð :Elgjar galga, :þvít niflgóðr :niðja steypir :bróður hrør :við baugum selr. :'''16.''' Finn ek þat opt, :es féar beiðir &mdash; &mdash; &mdash; :'''17.''' Þat's ok mælt, :at engi geti :sonar iðgj&#491;ld :nema sjalfr ali :enn þann nið, :es &#491;ðrum sé :borinn maðr :í bróður stað. :'''18.''' Erumka þekkt :þjóða sinni, :þótt sér hverr :só&#808;tt of haldi; :burr's Bileygs :í bœ kominn, :kvánar sonr, :kynnis leita. :'''19.''' En mér fens :í f&#491;stum þokk :hrosta hilmir :á hendi stendr; :máka'k upp :j&#491;rðu grímu, :rýnnis-reið, :réttri halda, :'''20.''' síz son minn :sóttar brími :heiptugligr :ór heimi nam, :þanns ek veit :at varnaði :vamma varr :við vámæli. :'''21.''' Þat mank enn, :es upp of hóf :í Goðheim :Gauta spjalli :ættar ask, :þanns óx af mér, :ok kynvið :kvánar minnar. :'''22.''' Áttak gótt :við geirs dróttin, :gerðumk tryggr :at trúa hó&#808;num, :áðr vinan :vagna rúni, :sigrh&#491;fundr, :of sleit við mik. :'''23.''' Blœtka því :bróður Vílis, :goðjaðar, :at gjarn séak, :þó hefr Míms vinr :mér of fengnar :b&#491;lva bœtr, :ef et betra telk. :'''24.''' Gó&#808;fumk íþrótt :ulfs of bági :vígi vanr :vammi firða :ok þat geð, :es ek gerða mér :vísa fjandr :af vél&#491;ndum. :'''25.''' Nú erum torvelt: :Tveggja bága :nj&#491;rva nipt :á nesi stendr; :skalk þó glaðr :með góðan vilja :ok óhryggr :heljar bíða. ::''[http://www.hi.is/~eybjorn/ugm/skindex/skindex.html Jörmungrund]'' [[Flokkur:Ljóð]] Höfuðlausn 141 508 2006-01-20T16:34:33Z Io 6 eftir [[Egill Skalla-Grímsson|Egil Skalla-Grímsson]] :'''1.''' Vestr fórk of ver, :en ek Viðris ber :munstrandar mar, :svá's mitt of far; :drók eik á flot :við ísa brot, :hlóðk mærðar hlut :míns knarrar skut. :'''2.''' Buðumk hilmir l&#491;ð, :þar ák hróðrar kv&#491;ð, :berk Óðins mj&#491;ð :á Engla bj&#491;ð; :lofat vísa vann, :víst mærik þann; :hljóðs biðjum hann, :því at hróðr of fann. :'''3.''' Hygg, vísi, at :vel sómir þat, :hvé ek þylja fet, :ef ek þ&#491;gn of get; :flestr maðr of frá, :hvat fylkir vá, :en Viðrir sá, :hvar valr of lá. :'''4.''' Óx hj&#491;rva gl&#491;m :við hlífar þr&#491;m, :guðr óx of gram, :gramr sótti fram; :þar heyrðisk þá, :þaut mækis ó&#808;, :malmhríðar spó&#808;, :sú vas mest of ló&#808;. :'''5.''' Vasat villr staðar :vefr darraðar :of grams glaðar :geirvangs raðar; :þars í blóði :enn brimlá-móði :v&#491;llr of þrumði, :und véum glumði. :'''6.''' Hné folk á fit :við fleina hnit; :orðstír of gat :Eiríkr at þat. :'''7.''' Fremr munk segja, :ef firar þegja, :fró&#808;gum fleira :til frama þeira, :óxu undir :við j&#491;furs fundi, :brustu brandar :við bláar randar. :'''8.''' Hlam heins&#491;ðul :við hjaldrr&#491;ðul, :beit bengrefill, :þat vas blóðrefill; :frák, at felli :fyr fetilsvelli :Óðins eiki :í éarnleiki. :'''9.''' Þat vas eggja at :ok odda gnat; :orðstír of gat :Eiríkr at þat. :'''10.''' Rauð hilmir hj&#491;r, :þar vas hrafna gj&#491;r, :fleinn hitti fj&#491;r, :flugu dreyrug spj&#491;r; :ól flagðs gota :fárbjóðr Skota, :trað nipt Nara :náttverð ara. :'''11.''' Flugu hjaldrs tranar :á hræs lanar, :órut blóðs vanar :benmó&#808;s granar, :sleit und freki, :en oddbreki :gnúði hrafni :á h&#491;fuðstafni. :'''12.''' Kom gríðar læ :at Gjalpar skæ; :bauð ulfum hræ :Eiríkr of sæ. :'''13.''' Lætr snót saka :sverð-Freyr vaka, :en skers Haka :skíðgarð braka; :brustu broddar, :en bitu oddar, :bó&#808;ru h&#491;rvar :af bogum &#491;rvar. :'''14.''' Beit fleinn floginn, :þá vas friðr loginn, :vas almr dreginn, :varð ulfr feginn; :stózk folkhagi :við fj&#491;rlagi, :gall ýbogi :at eggtogi. :'''15.''' J&#491;furr sveigði ý, :flugu unda bý; :bauð ulfum hræ :Eiríkr of sæ. :'''16.''' Enn munk vilja :fyr verum skilja :skapleik skata, :skal mærð hvata; :verpr ábr&#491;ndum, :en j&#491;furr l&#491;ndum :heldr hornklofi; :hann's næstr lofi. :'''17.''' Brýtr bógvita :bjóðr hrammþvita, :muna hodd-dofa :hringbrjótr lofa; :mj&#491;k's hó&#808;num f&#491;l :haukstrandar m&#491;l; :glaðar flotna fj&#491;l :við Fróða mj&#491;l. :'''18.''' Verpr broddfleti :af baugseti :hj&#491;rleiks hvati, :hann es baugskati; :þróask hér sem hvar, :hugat mælik þar, :frétt's austr of mar, :Eiríks of far. :'''19.''' J&#491;furr hyggi at, :hvé ek yrkja fat, :gótt þykkjumk þat, :es ek þ&#491;gn of gat; :hrœrðak munni :af munar grunni :Óðins ægi :of j&#491;ru fægi. :'''20.''' Bark þengils lof :á þagnar rof; :kannk mála mj&#491;t :of manna sj&#491;t; :ór hlátra ham :hróðr bark fyr gram; :svá fór þat fram, :at flestr of nam. :'''21.''' Njóti bauga :sem Bragi auga :vagna vára :eða Vili tára. ::''[http://www.hi.is/~eybjorn/ugm/skindex/skindex.html Jörmungrund]'' [[Flokkur:Ljóð]] Egill Skalla-Grímsson/Lausavísur og brot 142 621 2006-02-02T21:23:40Z Io 6 Ýmsar lagfæringar eftir [[Egill Skalla-Grímsson|Egil Skalla-Grímsson]] Vísur og kvæðabrot koma hér í þeirri röð, sem í sögunni. :''1.-2. Bágt er að trúa, að Egill hafi ort fyrstu tvær vísurnar þrevetur, en vel mætti hann hafa ort þær síðar, er hann sagði frá afrekum sínum. Hann náði því, þrátt fyrir allt, að komast á raupaldurinn.'' :'''1.''' Kominn emk enn til arna :Yngvars, þess's beð lyngva, :hann vask fúss at finna, :fránþvengjar gefr drengjum ; :mun eigi þú, þægir, :þrévetran mér betra, :ljósundinna landa :linns, óðar smið finna. :'''2.''' Síþ&#491;gla gaf s&#491;glum :sárgagls þría Agli :herðimeiðr við hróðri :hagr brimrótar gagra, :ok bekkþiðurs blakka :borðvallar gaf fjorða :kennimeiðr, sás kunni, :kørbeð, Egil gleðja. :''3. Fyrsta morðið framdi Egill á sjöunda vetri. Móðir hans kvað hann víkingsefni. Egill orti þá, og eftir viðvaningsbrag vísunnar að dæma, er þetta líklega fyrsta varðveitta vísa Egils.'' :'''3.''' Þat mælti mín móðir, :at mér skyldi kaupa :fley ok fagrar árar, :fara á brott með víkingum, :standa upp í stafni, :stýra dýrum knerri, :halda svá til hafnar :h&#491;ggva mann ok annan. :''4.-6. Egill sat veizlu að Atleyjar-Bárði og bjó flærð undir. Egill drap Bárð og flúði síðan.'' :'''4.''' S&#491;gðuð sverri flagða :sumbleklu ér, kumbla, :því telk, brjótr, þars blétuð, :bragðvísan þik, dísir; :leynduð alls til illa :ókunna þér runna, :illt hafið bragð of brugðit, :Bárøðr, hugar fári. :'''5.''' Rístum rún á horni, :rjóðum spj&#491;ll í dreyra, :þau velk orð til eyrna :óðs dýrs viðar róta; :drekkum veig sem viljum, :vel glýjaðra þýja; :vitum, hvé oss of eiri :&#491;l þats Bárøðr signði. :'''6.''' &#490;lvar mik, þvít &#490;lvi :&#491;l gerir nú f&#491;lvan, :atgeira lætk ýrar :ýring of gr&#491;n skýra; :&#491;llungis kannt illa, :oddskýs, fyr þér nýsa, :rigna getr at regni, :regnbjóðr, Hávars þegna. :''7. Þórólfur, bróðir Egils, spurði tíðinda úr förinni til Bárðar. Egill kvað þá:'' :'''7.''' Svá hefk leystsk ór Lista :láðvarðaðar garði, :né fágak dul drjúgan, :dáðmildr ok Gunnhildar, :at þrifreynis þjónar :þrír nakkvarir Hlakkar :til hásalar Heljar :helgengnir f&#491;r dvelja. :''8. Egill herjaði í Lundi.'' :'''8.''' Upp skulum órum sverðum, :ulfs tannlituðr, glitra, :eigum dó&#808;ð at drýgja :í dalmiskunn fiska; :leiti upp til Lundar :lýða hverr sem bráðast, :gerum þar fyr setr sólar :seið ófagran vigra. :''9. Svar Egils til dóttur Arnfinns jarls af Hallandi.'' :'''9.''' Farit hefk blóðgum brandi, :svát mér benþiðurr fylgði, :ok gjallanda geiri; :gangr vas harðr af víkingum; :gerðum reiðir róstu, :rann eldr of sj&#491;t manna, :létum blóðga búka :í borghliði sœfask. :''10. Egill barðist við Eyvind skreyju og færði bróður sínum þessar fréttir.'' :'''10.''' Gerðum helzti harða :hríð fyr Jótlands síðu, :barðisk vel, sás varði, :víkingr, Dana ríki, :áðr á sund fyr sandi :snarfengr með lið drengja :austr af unnar hesti :Eyvindr of hljóp skreyja. :''11. Egill er í Englandi í liði Aðalsteins konungs. Ólafi Skotakonungi þótti enska kórónan betur sett á sínu höfði og gerði innrás. Að höldnu herráði, sagði Egill félögum sínum þessi tíðindi:'' :'''11.''' Áleifr of kom j&#491;fri, :ótt vas víg, á bak flótta :þingharðan frák þengil :þann, en felldi annan; :glapstígu lét gnóga :Goðrekr á mó troðna; :j&#491;rð spenr Engla skerðir :Alfgeirs und sik halfa. :''12.-13. Aðalsteinn hlaut sigur, en Þórólfur Egilsbróðir féll.'' :'''12.''' Gekk, sás óðisk ekki, :jarlmanns bani snarla, :þreklundaðr fell, Þundar, :Þórólfr, í gný stórum; :j&#491;rð grœr, en vér verðum, :Vínu nær of mínum, :helnauð es þat, hylja :harm, ágætum barma. :'''13.''' Valk&#491;stum hlóðk vestan :vang fyr merkistangir, :ótt vas él þats sóttak :Aðgils bló&#808;um Naðri; :háði ungr við Engla :Áleifr þrimu stála; :helt, né hrafnar sultu, :Hringr á vápna þingi. :''14. Sigri var fagnað í höllu Aðalsteins, en Egill bar sig aumlega, unz Aðalsteinn gaf honum gullhring góðan. Sefaðist Egill þá nokkuð.'' :'''14.''' Hrammtangar lætr hanga :hrynvirgil mér brynju :H&#491;ðr á hauki troðnum :heiðis vingameiði; :rítmœðis knák reiða, :ræðr gunnvala bræðir, :gelgju seil á galga :geirveðrs, lofi at meira. :''15. Enn frekari gjafir gaf Aðalsteinn Agli, silfurkistur þær hinar tvær, sem Egill rogaðist síðan með alla ævi. Þá kvað hann:'' :'''15.''' Knó&#808;ttu hvarms af harmi :hnúpgnípur mér drúpa, :nú fann ek þanns ennis :ósléttur þær rétti; :gramr hefr gerðih&#491;mrum :grundar upp of hrundit, :sá's til ýgr, af augum, :armsíma, mér grímu. :''16.-17. Drápu orti Egill um Aðalstein, og er þetta varðveitt úr, ein vísa og stefið.'' :'''16.''' Nú hefr foldgnárr fellda, :fellr j&#491;rð und nið Ellu, :hjaldrsnerrandi, harra :h&#491;fuðbaðmr, þría j&#491;fra; :Aðalsteinn of vann annat, :allt's lægra kynfrægjum, :hér sverjum þess, hyrjar :hrannbrjótr, konungmanni. :'''17.''' Nú liggr hæst und hraustum :hreinbraut Aðalsteini. :''18.-19. Jafnvel Egill gat orðið ástfanginn. Arinbjörn, vildarvinur hans, spurði um hvað ógleði Egils ylli. Orti þá Egill þessar torráðnu vísur, sem munu fela í sér nafn Ásgerðar, ekkju Þórólfs.'' :'''18.''' Ókynni vensk, ennis :ungr þorðak vel forðum, :haukaklifs, at hefja, :Hlín, þvergnípur mínar; :verðk í feld, þás foldar, :faldr kømr í hug skaldi :berg-Óneris, brúna :brátt miðstalli hváta. :'''19.''' Sef-Skuldar felk sjaldan, :sorg Hlés vita borgar, :í niðjerfi Narfa :nafn aurmýils, drafnar, :þvít geir-Rótu g&#491;tva :gnýþings bragar fingrum :rógs at ræsis veigum :reifendr sumir þreifa. :''20. Eftir alllangan friðartíma dó tengdafaðir Egils. Fégírugur var hann jafnan og hélt til Noregs til að reka réttar síns, þótt hann væri óvíða síður velkominn en þar.'' :'''20.''' Þýborna kveðr þorna :þorn reið áar horna, :sýslir hann of sína :síngirnð &#490;nundr, mína; :naddhristir, ák nesta :norn til arfs of borna; :þigg, Auða konr, eiða, :eiðsœrt es þat, greiða. :''21. Agli gekk ekki í haginn í erfðamálum þessum, og orti að skilnaði &mdash; í bili.'' :'''21.''' Erfingi réð arfi :arfljúgr fyr mér svarfa, :mœtik hans ok heitum :hótun, Þyrnifótar, :nærgis simla sorgar :slík ró&#808;n ek get hó&#808;num, :vér deildum fj&#491;l foldar :foldværingja, goldin. :''22. Þetta kostaði Egil nokkur mannslát, en silfurkistum sínum barg hann.'' :'''22.''' Nú hefr þrym-R&#491;gnir þegna :þróttharðr, en mik varðak :víti, várrar sveitar :vígelds tíu fellda, :þvít sárlaxa Sýrar, :sendr ór minni hendi, :digr fló beint meðal bjúgra :bifþorn Ketils rifja. :''23. Sá nú loksins Egill, að ekki væri lengur verandi í Noregi, en orti þá.'' :'''23.''' Svá skyldi goð gjalda, :gram reki b&#491;nd af l&#491;ndum, :reið sé r&#491;gn ok Óðinn, :ró&#808;n míns féar hó&#808;num; :folkmýgi lát flýja, :Freyr ok Nj&#491;rðr, af j&#491;rðum, :leiðisk lofða stríði, :landó&#808;ss, þanns vé grandar. :''24. Ekki fór hann þó strax. Eftir að hann heyrði, að Eiríkur blóðöx hefði gert hann útlægan, kvað hann:'' :'''24.''' L&#491;gbrigðir hefr lagða, :landalfr, fyr mér sj&#491;lfum, :blekkir brœðra søkkva :brúðfang, vega langa; :Gunnhildi ák gjalda, :greypt's hennar skap, þenna, :ungr gatk ok læ launat, :landrekstr, bili grandat. :''25. Þessi töf gaf honum færi á að drepa Berg-Önund. Frá því sagði hann svo:'' :'''25.''' Só&#808;tum lyngs til lengi :ljósheims b&#491;rvi þeima, :meir varðak fé forðum, :fjarð&#491;lna hlut skarðan, :áðr Berg-&#490;nund benjum :bensœfðan létk venjask, :Bors niðjar feltk beðju :blóði, Hadd ok Fróða. :''26. Einnig komst Egill í færi við Rögnvald, son Eiríks Blóðöxar, og drap hann ásamt öllu föruneyti. (Saga þessi má heita ótrúverðugri en margt annað í ljósi síðari atburða Egils sögu). Svo sagðist Agli frá:'' :'''26.''' B&#491;rðumk vér, né virðak, :vígleiptr sonar, heiptir, :Blóðøxar rauðk blóði :b&#491;ðmildr ok Gunnhildar; :þar fellu þó þollar :þrettán lagar mána, :stendr af styrjar skyndi :starf, á einum karfa. :''27. Eftir að hafa afrekað allt þetta og að lokum reist níðstöngina frægu, hélt Egill loksins til Íslands. Orti hann þá þessa siglingavísu:'' :'''27.''' Þél høggr stórt fyr stáli :stafnkvígs á veg jafnan :út með éla meitli :andærr j&#491;tunn vandar, :en svalbúinn selju :sverfr eirar vanr þeiri :Gestils &#491;lpt með gustum :gandr of stáli fyr brandi. :''28. Leiðir þeirra Eiríks blóðöxar lágu þó saman enn einu sinni, og þá í Jórvík, þótt varla hafi verið með þeim hætti, er sagan getur. Kvað Egill þetta þá:'' :'''28.''' Kominn emk á jó Íva :angrbeittan veg langan :&#491;ldu enskrar foldar :atsitjanda at vitja; :nú hefr sískelfir sjalfan :snarþó&#808;tt Haralds áttar :viðr ofrhuga yfrinn :undar bliks of fundinn. :''29. Egill leysti höfuð sitt, sem frægt er ([[Höfuðlausn]]) og orti að skilnaði:'' :'''29.''' Erumka leitt, :þótt ljótr séi, :hjalma klett, :af hilmi þiggja; :hvar's sás gat :af g&#491;fuglyndum :œðri gj&#491;f :allvalds syni. :''30. Því næst hélt Egill til Aðalsteins konungs og sagði honum í fréttum:'' :'''30.''' Svartbrúnum lét sjónum :sannsparr Hugins varra, :hugr tjóðum mj&#491;k mága, :m&#491;gnuðr Egil fagna; :arfstóli knák Ála :áttg&#491;fguðum hattar :fyr regnaðar regni :ráða nú sem áðan. :''31. Egill hélt því næst til Noregs og gisti að Höð, þar er bjuggu Gyða, systir Arinbjarnar hersis, og Friðgeir sonur hennar. Egill hafði þetta af Jórvíkurför sinni að segja:'' :'''31.''' Urðumk leið en ljóta :landbeiðaðar reiði; :sígrat gaukr, ef glamma :gamm veit of sik þramma; :þar nautk enn sem optar :arnstalls sj&#491;tul-bjarnar; :hnígrat allr, sás holla :hjalpendr of f&#491;r gjalpar. :''32.-36. Hér segir frá skiptum Egils við Ljót hinn bleika, en Egill gekk í stað Friðgeirs í hólmgöngu við Ljót. Ljótur féll, og Egill hafði gert upp í skuldir sínar við Arinbjörn.'' :'''32.''' Esa Friðgeiri fœri, :f&#491;rum holms á vit, s&#491;rvar, :skulum banna mj&#491;k manni :mey, ørlygi at heyja; :við þanns bítr ok blótar :b&#491;nd élhv&#491;tuð G&#491;ndlar, :alfeigum skýtr œgir :augum, skj&#491;ld at baugi. :'''33.''' Esat lítillar Ljóti, :leik ek við hal bleikan :við bifteini, bœnar, :brynju, rétt at synja; :búumk til vígs, en vægðar :vó&#808;n lætka ek hó&#808;num, :skapa verðum vit skaldi :skœru, drengr, á Mœri. :'''34.''' H&#491;ggum hjaltv&#491;nd skyggðan, :hœfum r&#491;nd með brandi, :reynum randar mána, :rjóðum sverð í blóði; :stýfum Ljót af lífi, :leikum sárt við bleikan, :kyrrum kappa errinn, :komi &#491;rn á hræ, j&#491;rnum. :'''35.''' Fyrir þykki mér fúra :fleins støkkvandi nøkkvat, :hræðisk hodda beiðir :happlauss, fara kappi; :stendrat fast, sás frestar :fleind&#491;ggvar stafr, h&#491;ggum; :vábeiða ferr víðan :v&#491;ll fyr rotnum skalla. :'''36.''' Fell sás flest et illa, :fót hjó skald af Ljóti, :ulfgrennir hefr unnit, :eir veittak Friðgeiri; :séka lóns til launa :logbrjótanda í móti; :jafn vas mér í gný geira :gamanleikr við hal bleikan. :''37. Enn átti Egill í erjum vegna erfða. Gekk hann á hólm við Atla hinn skamma, bróður Berg-Önundar, og urðu þau lokin, að Egill beit Atla á barkann. Hann kvað:'' :'''37.''' Beitat nú, sás brugðum, :blár Dragvandill randir, :af þvít eggjar deyfði :Atli framm enn skammi; :neyttak afls við ýti :&#491;rmálgastan hj&#491;rva; :jaxlbróður létk eyða, :ek bar af sauði, nauðum. :''38. Egill tók sér nú hvíld á mannvígum um sinn og hélt til Íslands, en þar staddur var hann yfirleitt til friðs. En þá spurði hann fall Eiríks blóðöxar og enn dró konuarfur hans hann til Noregs. Hann fann Arinbjörn hið fyrsta og var vel tekið. Orti Egill um jólagjafir Arinbjarnar:'' :'''38.''' Sjalfráði lét slœður :silki drengr of fengit :gollknappaðar greppi, :getk aldri vin betra; :Arinbj&#491;rn hefr árnat :eirarlaust eða meira, :síð man seggr of fœðask :slíkr, oddvita ríki. :''39.-40. Að ýmsum ævintýrum loknum hélt Arinbjörn til liðs við Eiríkssyni, en Egill fór til Noregs. Þeir sáust ekki framar. Egill dvaldi um hríð hjá systursyni Arinbjarnar, Þorsteini Þórusyni. Hákoni Aðalsteinsfóstra var af skiljanlegum ástæðum lítið um ætt Arinbjarnar gefið, og skipaði Þorsteini austur á Vermaland að heimta skatt, en vera útlagi ella. Þetta var augljós feigðarför og Egill fór í staðinn. Lætur nú af vísum, unz Egill situr boð hjá Ármóði nokkrum skeggi, er sat á svikráðum við þá. Í þessari fremur sóðalegu veizlu kvað Egill:'' :'''39.''' Títt erum verð at vátta, :vætti berk at hættak :þung til þessar g&#491;ngu, :þinn kinnaló&#808; minni; :margr velr gestr, þars gistir, :gj&#491;ld, finnumsk vér sjaldan, :Ármóði liggr, œðri, :&#491;lðra dregg í skeggi. :'''40.''' Drekkum ór, þótt Ekkils :eykríðr beri tíðum :horna sund at hendi, :hvert full, bragar Ulli; :leifik vætr, þótt Laufa :leikstœrir mér fœri, :hrosta tjarnar horni, :horn til dags at morni. :''41. Er morgnaði vildi Egill drepa Ármóð, en lét hann lifa fyrir bænir konu hans og dóttur. Þó sneið hann skeggið af Ármóði og stakk úr annað augað:'' :'''41.''' Nýtr ills&#491;gull ýtir :armlinns konu sinnar, :oss's við ógnar hvessi :óttalaust, ok dóttur; :þeygi munt við þenna :þykkjask verðr fyr drykkju :grepp, skulum á veg vappa :vítt, svág&#491;ru hlíta. :''42. Á öðrum bæ fékk Egill góðar viðtökur, en þar lá stúlka sjúk. Egill læknaði hana:'' :'''42.''' Skalat maðr rúnar rísta, :nema ráða vel kunni, :þat verðr m&#491;rgum manni, :es of myrkan staf villisk; :sák á telgðu talkni :tíu launstafi ristna, :þat hefr lauka lindi :langs ofrtrega fengit. :''43. Egill svaraði boði um liðveizlu svo:'' :'''43.''' Veizt, ef ferk með fjóra, :færat sex, þás víxli :hlífa hneitiknífum :hjaldrgoðs við mik roðnum; :en ef ek em með átta, :esat þeir tolf, es skelfi :at samtogi sverða :svartbrúnum mér hjarta. ''Fór nú Egill loks til Íslands og sat þar að búum sínum. Missti hann sonu tvo og orti um [[Sonatorrek]]. Konungaskipti urðu í Noregi, Hákon Aðalsteinsfóstri féll á Fitjum og til konungs hófst Haraldur gráfeldur með bræðrum sínum. Arinbjörn hersir komst þá til metorða á ný. Egill spurði þetta og orti hið einlæga vinarkvæði [[Arinbjarnarkviða|Arinbjarnarkviðu]], og hafa fáir verið betur að kvæði komnir.'' :''44. [[Einar skálaglamm]] tók upp vinskap við Egil. Einar spurði Egil einu sinni, hvar Egill hefði mest reynt sig. Egill kvað:'' :'''44.''' B&#491;rðumk einn við átta, :en við ellifu tysvar, :svá fingum val vargi, :varðk einn bani þeira; :skiptumsk hart af heiptum :hlífar skelfiknífum; :létk af Emblu aski :eld valbasta kastat. :''45. Frétt barst um fall Haralds konungs gráfeldar, og Arinbjarnar hersis með honum:'' :'''45.''' Þverra nú, þeirs þverrðu, :þingbirtingar Ingva, :hvar skalk manna mildra, :mjaðveitar dag, leita, :þeira's hauks fyr handan :háfj&#491;ll digulsnjávi :jarðar gj&#491;rð við orðum :eyneglða mér heglðu. :''46. Einar skálaglamm gaf Agli skjöld góðan. Að endingu orti Egill Skjaldardrápu &#132;ok er þetta upphaf at&#147;:'' :'''46.''' Mál es lofs at lýsa :ljósgarð, es þák, barða, :mér kom heim at hendi :hoddsendis boð, enda; :skalat at grundar Gylfa :glaums misfengnir taumar, :hlýðið ér til orða, :erðgróins mér verða. :''47. Ásgerður, kona Egils, stalst til að lána Þorsteini, syni þeirra, silkislæður, er Egill hafði fengið að gjöf frá Arinbirni, en Þorsteinn hafði ekki vöxt við hæfi og óhreinkuðust slæðurnar og fann Egill þær þannig löngu síðar. Hann kvað:'' :'''47.''' Áttkak erfinytja :arfa mér til þarfan, :mik hefr sonr of svikvinn, :svik telk í því, kvikvan; :vel mátti þess vatna :viggríðandi bíða, :es hafskíða hlœði :hljótendr of mik grjóti. :''48. Þorsteinn Þóruson, sá er Egill hafði leyst undan Vermalandsför, sendi honum skjöld að gjöf. Þar um orti Egill Berudrápu &#132;ok er þetta upphaf at&#147;:'' :'''48.''' Heyri fúrs á forsa :fallhadds vinar stalla, :hyggi, þegn, til þagnar :þinn lýðr, konungs, mína; :opt skal arnar kjapta :&#491;rð góð of tr&#491;ð H&#491;rða, :hrafnstýrandi hrœra :hregna, mín of fregnask. :''49. Að loknum hinztu erjum Egils, átti Þorsteinn sonur hans í vandræðum með nágranna sinn, Þorgeir blund. Þeir feðgar ræddu eitt sinn málin. Kvað þá Egill, og fleira er ekki eftir honum haft um afskipti af málum þessa heims, enda beið hans nú aðeins ellin:'' :'''49.''' Spanðak j&#491;rð með orðum :endr Steinari ór hendi; :ek þóttumk þá orka :arfa Geirs til þarfar; :mér brásk minnar systur :m&#491;gr; hétumk þá f&#491;gru; :máttit b&#491;ls of bindask :Blundr; ek slíkt of undrumk. :''50. Egill varð gamall og var loks að Mosfelli með Þórdísi, stjúpdóttur sinni, og Grími, manni hennar. Hann gerðist fótafúinn, hrasaði einn dag og datt, og hlógu konur að.:'' :'''50.''' Vals hefk vó&#808;fur helsis; :váfallr em ek skalla; :blautr erum bergis fótar :borr, en hlust es þorrin. :''51. Egil varð og blindur og þvældist eitt sinn fyrir matseljunni:'' :'''51.''' Hvarfak blindr of branda, :biðk eirar Syn geira, :þann berk harm á hvarma :hnitv&#491;llum mér, sitja, :es jarðg&#491;fugr orðum :orð mín konungr forðum :hafði gramr at gamni, :Geirhamðis mik framði. :''52. Þessi vísa er hið síðasta, sem haft er eftir Agli, ort í hárri elli, og má vel á fara:'' :'''52.''' Langt þykki mér, :ligg einn saman, :karl afgamall, :án konungs v&#491;rnum; :eigum ekkjur :allkaldar tvær, :en þær konur :þurfa blossa. <hr> :''53. Þessar tvær línur eru hið eina eftir Egil, sem ekki er að finna í sögu hans, en heimildarmaður er Ólafur Þórðarson hvítaskáld. Annars er ekkert um þær vitað.'' :'''53.''' Vrungu varrar Gungnis :varrar lungs of stunginn. ::''[http://www.hi.is/~eybjorn/ugm/skindex/skindex.html J&#491;rmungrund]'' [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Egill Skalla-Grímsson/Lausavísur og brot 143 520 2006-01-21T13:51:19Z Io 6 Ekki er hirt um að greina, með hvaða líkum eigna megi Agli hverja vísu. Hefir ógnarmikið verið um það skrifað. Hér eru þær einfaldlega teknar, eins og þær birtast í sögunni án þess, að afstaða sé tekin. [[Notandi:Io|Io]] 21. janúar 2006 kl. 13:51 (UTC) Wikiheimild:Jörmungrund 144 528 2006-01-21T19:46:43Z Haukur 3 Jörmungrund færð á Wikiheimild:Jörmungrund: Er ekki réttast að hafa fyrst og fremst verk og höfunda í "main namespace"? Ekki er nokkur leið að sinni að gera skil kenningum fornum og öðrum skáldskaparmálum á Wikiheimildinni. Áhugamönnum er vísað á vefslóðina [http://www.hi.is/~eybjorn/ugm/jormun.html Jörmungrund] þar sem finna má rækilegasta safn forns, íslenzks kveðskapar og kenningaskýringa, sem höfundi er kunnugt um. Er ýmislegt hér í Wikiheimildinni birt með góðfúslegu leyfi vefstjóra hennar. Jörmungrund 145 529 2006-01-21T19:46:43Z Haukur 3 Jörmungrund færð á Wikiheimild:Jörmungrund: Er ekki réttast að hafa fyrst og fremst verk og höfunda í "main namespace"? #tilvísun [[Wikiheimild:Jörmungrund]] Magnús Jónsson 146 536 2006-01-26T15:46:11Z Stefán Ingi 2 bendill #REDIRECT [[Magnús Jónsson prúði]] Melding:Categories1 147 537 2006-01-26T15:58:12Z Stefán Ingi 2 þýði Flokkur Pontus rímur/6. ríma 148 2081 2006-05-18T21:52:12Z Haukur 3 Gæsalappir ==VI RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Ferskeytt''' :''1. Fram eg selda þjóðum þátt; :''þrot að kvæðum geisa; :''nú skal felldan fyrra hátt, :''á fætur ræðu reisa. :''2. Stirðnar lag, en stopult gengur :''stjórn af tungu minni; :''því minn hag að hyggju strengur :''herðir þungu sinni. :''3. Hvör sem vill um fríðar frúr :''fremja mansöngs smíði, :''hann með snill þarf huga úr :''hrinda bann og stríði. :''4. Enginn neitt að yrkir par, :''sem er með þanka sárum; :''hugurinn streitt fer hér og þar :''sem hafskip vankar á bárum. :''5. En þó mitt sé orðbragð stirt :''ungum meyjunum bjóða, :''bið eg það sé vorkunn virt :''af virðing allra þjóða. :''6. Þó eg sé ekki alltíð hraður :''orð eður dikt að vanda, :''mér hefur nokkur styggðar staður :''með sturlan borið til handa. :''7. Eg hefi á minni æsku tíð :''angurs stigu kannað; :''þar með örlög yfrið stríð :''alla gleðina bannað. :''8. Hefi eg nú það næst var ár :''nokkurt mótkast fengið, :''oftast lygar, fals og fár, :''fátt að óskum gengið. :''9. Mun ei þar fyrir mengið flest :''mig í sorgum eyma; :''sá kann hvör við harminn bezt, :''sem hefur hann ekki að geyma. :''10. Er í valdi einskis manns :''ætlan guðs af venda; :''fel eg mitt ráð í hendur hans, :''hvar sem það vill lenda. :''11. Því mun eg segja sorgar kvitt :''sjálfan mig að græta, :''ef so fer, að angur mitt :''engin mey vill bæta. :''12. Kalla eg bezt að kefja hryggð, :''kæti drottna láta, :''líða flesta leynda styggð :''og líka þrotna játa, :''13. inna heldur öðrum frá, :''ósköp sólgin herða, :''hvörsu eldur elsku má :''með æru fólginn verða, :''14. hata allt það heiðri er mót :''hefta stríðan losta; :''forðast skaltú lýti ljót, :''en lifnað fríðan kosta. :''15. Stuttur losti langri hryggð :''lýði plagar að kvelja; :''hvörn sem kosta drýgir dygð, :''dugi hagur að velja. :16. Víkjum þar til kóngsson kemur :klén í skemmu drósar, :leika og alla fordild fremur; :fagna meyja<!--sic--> ljósar. :17. Býður sæti buðlungs kund :brúðurin sitt að veita, :en hann vill á önga lund, :oft því gjörði að neita. :18. Settist lægra nokkuð niður, :nam so fjölda tytta; :Sídónía blíðust biður :brúðunum dægur stytta, :19. vita ef dans og sætum söng :sínum gleymdum hefði, :drósum stytta dægur löng :dýrum, meðan hann tefði. :20. Pontus svarar brúði brátt :beint af mjúkum munni: :„Eg fæ ei gleymdum þessum þátt :þeim eg aldri kunni.“ :21. Síðan kættist kóngsson þá; :kortast stundir langar, :frúinna hjörtun full með þrá :Fíenis pílan stangar. :22. Sídónía fagra frygð :fékk af Pontus orðum, :síðan alla sannar dygð, :sem sögð var henni forðum. :23. Jungfrú tekur tigin hann :til sín, er menn hæla, :segist ætla enn við hann :annað fleira mæla. :24. „Lengi hafið,“ segir listug frú :„í landi dvaldar stundir, :en aldri saman, áður en nú, :okkar bárust fundir.“ :25. Pontus segist sinni ferð :sjálfur ekki ráða :og svo sína alla gjörð :öðrum mönnum háða. :26. „Eg vil spyrja aftur þig, :áður en ræðan dvínar: :hvörninn lízt þér, halur, á mig :eður hýrar jungfrúr mínar.<!--sic, ekki spurningarmerki, gæsalappir lokast ekki--> :27. „Yðar fegurð og andlit bjart,“ :anzar Pontus vífi, :„vænan lit og vegligt skart :og vöxt á yðar lífi.“ :28. „Slíkur sómi,“ sagði hann, :„sem nú hef eg fundið, :hjartað víst að hressa kann, :sem hart er sorgum bundið.“ :29. „Hafið af frúnum fengið náð?“ :fylkirs spurði dóttir, :„riddara því þér drýgið dáð :og dýrar mennta gnóttir. :30. Ef vaskur riddari verða má, :að vísu brjótur sverða, :hvörja þér í heimi þá :helzt þess aktið verða?“ :31. Pontus anzar orðum þá :eftir ræðu langa: :„Þenkjan mín er þar til smá :þeirra náð að fanga.“ :32. Jungfrú segir ættlegg hans :allan dýrstu manna. :„Þér eruð verðir þessa lands :að þjóna æðstum svanna.“ :33. Slíkar ræður fagrar fyrst :fóru þeirra á milli; :þar af frúnnar fengu lyst :og fagna ungum stilli. :34. Aftur talar í annað sinn :enn við reynir sverða: :„Þér skuluð riddari mætur minn, :mildings arfinn, verða. :35. Ef eg nokkra fregna frægð :fagra af verki þínu, :það mun gjöra góða hægt :og gleði hjarta mínu. :36. „Náðuga frú,“ að kóngsson kvað, :„kalla eg skyldu mína :yðar náð að þakka það :og þjónkan alla sýna, :37. ef guð minn vildi gefa og tjá :gjörðir riddara snjallar, :þær sem hefði þjónkan á :þér og frúnnar allar.“ :38. Mildings dóttir mælti senn, :meyja flestra jafni: :„Þó þér riddari ekki enn :orðnir séuð að nafni, :39. reikna eg yður riddara minn :ríki og lönd að verja; :þér skuluð nú í þetta sinn :það með eiði sverja :40. mér fyrir allar aðrar frúr :með æru og dygð að þéna; :þá mun harla hugurinn trúr :af hjarta aldri réna.“ :41. Pontus jungfrú þakkar það :þá með bezta hætti, :síðan guð þess blíðan bað :beint því orka mætti. :42. „Ef þér oss,“ segir öðlings mær, :„ódygð viljið þenkja, :þaðan af sjálfar viljum vær :vináttu okkar krenkja.“ :43. Anzar kóngsson ekki trauður, :auðmýkt birti sína: :„Vildi eg heldur vera dauður :en virðing sneyða þína.“ :44. Jungfrú biður blíðan það :binda tryggðar máli, :so það eigi sterkan stað, :studdan öngu táli. :45. Lofaði síðan ljósri frú :lestir grænna skjalda :upp á sína æru og trú :með orð og verk að halda. :46. Jungfrú gefur gullhring einn :gram af sinni hendi; :í ljósum málmi stendur steinn; :stillirs son hann kenndi. :47. Biður hún hringinn buðlungs son :bera sinna vegna, :segir þetta vissa von, :sem vel má síðar gegna. :48. Pontus þakkar skorðu skjótt :skraut fyrir utan vanza, :hringinn dró á fingur fljótt :og fór með henni að dansa. :49. Þá til fríðrar kóngsson klár :kveiktist ástar bandi; :í þeirra beggja brjósti stár :blíða horfin grandi. :50. Harðasta kann hugurinn ást :harla mjúka binda :og augu þau sem skyggn eru skást :í skýrum höfðum blinda. :51. Pontus þar næst kvæði kvað; :kvikna hjörtun meyja; :allar lofuðu einn veg það :og so stundir þreyja. :52. Þaðan af hvör að þenkti frú :það um ævi langa, :að jungfrú væri sælust sú, :er svoddan mann réð fanga. :53. Þegar höfðu sungið sín :sérhvör kvæði á enda, :jungfrú ljós að lætur vín :lofðungs arfa senda. :54. Síðan vilja af brúði brátt :báðir orlof þiggja :og so ganga á annan hátt :inn fyrir ríkan tiggja. :55. Jungfrú leyfir þetta þeim, :þakkar sína kómu; :síðan fóru til hallar heim :herrar þeir enir frómu. :56. Áður en skildi kóngsson kær :við kerrur öglis fitja, :aftur bað þá öðlings mær :sem oftast þangað vitja. :57. Þegar voru viknir burt, :vífið spyr hið rjóða: :„Hvörsu virðist heiður og kurt :hilmirs skaranum fljóða.“ :58. Frúr og jungfrúr allar eitt :af honum reyndar sögðu, :vissu hann ekki vanta neitt, :virðing á hann lögðu. :59. Svinnar sögðu sæla þá, :sem hann hreppa næði, :því hinn vænsti væri sá :í veröldu hvar hann stæði. :60. Lofuðu allar lofðungs kund :og lykta ræður sínar; :þetta þóknast hýrri hrund; :hryggð í brjósti dvínar. :61. Ekki lét sig merkja mær, :mektug hafnar stríði, :að henni væri í hjarta kær :hilmirs sonurinn fríði. :62. Biður ei lofa listug þann, :er lasta síðar mætti, :segir Pontus seinna kann :sínum bregða hætti. :63. Þá var blíða brjósti í :brúði fólgin hreinni; :elska Ponto olli því, :sem innir bragurinn seinni. :64. Veizlan nýt stóð níu dægur; :nokkra leika tamdi :skarinn ríkur, rausnar frægur, :riddara spil hann framdi. :65. Síðan lyktar hófið hæst; :hér með ber til fleira; :en af mínum orðum fæst :ekki að sinni meira. :66. Mín er tungan máli sljóf :meyjunum skemmtan gjalda; :á er vandi einum hóf :í orðu réttri halda. :67. Fyrir eina hefur oss und með pín :innan gjört að bíta; :hvör mun mey fyrir hjarta mín :hryggð og angur slíta. :68. Þó mér verði, mjúkust mær, :af meyjunum auðið fanga, :eg efast, hvört sú undin grær :ævina mína langa. :69. Auðið verður efalaust :í annað sinn mig gifta; :á einni hef eg allgott traust :angri muni svipta. :70. Sú hefur meyja sjálfum mér :svinnust aukið harma; :því fyrir norðan hlýt eg hér :hryggð að fæða varma. :71. Alla skal eg angur og þrá :fyrir utan hjartað byrgja; :sjaldan stöðvast hamingjan hjá :hinum, er jafnan syrgja. :72. Hygg eg bezt að hætta tal, :hér frá sögunni venda, :því að rímu skýrast skal :skeið er komið á enda. :73. Léttur andi launar tal :límir fléttu banda, :réttur vandi raunar skal :rímu séttu standa. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|5. ríma|6. ríma|7. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur verið prófarkalesin.'' Pontus rímur/7. ríma 149 2082 2006-05-18T22:16:02Z Haukur 3 Gæsalappir ==VII RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Skáhent''' :''1. Það mun ráð um Sónar sáð :''sjöunda birtist tíma, :''finna lag og lengja brag; :''að lyktum byrjast ríma. :''2. Förlast svar það forðum var :''furðugreitt að anza; :''bannar mér nú mótkast hér :''megin, gleði og dansa. :''3. Þó skal hryggð úr hjartans byggð :''hrinda af öllu kappi, :''so þeirra háð, sem hafa mig smáð, :''harla fjærri stappi. :''4. Ekki neitt skal vera þeim veitt :''vont af minni hendi; :''hvör veit nú nema háðung sú :''hjá þeim sjálfum lendi. :''5. Þá veitir blítt, má vænta, að strítt :''vefji oss sorgar böndum; :''í dag er mér á morgun þér :''meingjörð vís fyrir höndum. :''6. Þá hugsar víst, að hann muni sízt :''hnekkjast sinni gleði, :''oftast blað um vendist það :''ætlar sízt að skeði. :''7. Lukkan hér svo hvirful er :''hvörjum til sinna gæða; :''upphaf blítt plagar einatt títt :''endir hryggvan fæða. :''8. Ræð eg þeim, sem hugsar á heim, :''hann sig sjálfan þekki, :''að horfi þá so hamingju á, :''að hrapi um síðir ekki. :''9. Hjólið er valt, það hefur allt, :''hrapar niður til grunna; :''það lága þrátt að hefst upp hátt, :''ef hamingjan þess vill unna. :''10. Hvört sem skeður mót eða meður, :''misjafnt kann að ganga, :''alla stund á eina lund :''ævi haldi langa. :''11. Annað er það ekki mér :''og svo gár úr minni; :''hér eg þá vil herma frá, :''hvað mér býr í sinni. :''12. Það er nú mest í veröld vest :''vill einn annleiks njóta, :''enginn mann þorir á minn sann :''orði fyrir hann skjóta. :''13. Hræðist vald, að hann muni gjald :''hafa fyrir einörð sína; :''vinskap meir að meta þeir, :''en mútur suma pína. :''14. Í dómum helzt að vísu velst :''vilji nokkra manna; :''það lýsist brátt, ef leitast smátt; :''lýtin dylja hið sanna. :''15. Menn láta stéttir, lög og rétt :''löstu ei um vanda, :''ríkja tjón og religión :''rækslulausa standa. :''16. Gleymist guð og gjörvöll boð, :''sem gaf hann oss að halda; :''enginn vill fá atvik ill :''né orða sinna gjalda. :''17. Hvað hugsi þér, að hreppum vér, :''þá herrann kallar dauða; :''hörðust hér að höndum fer :''hörmung allra nauða. :''18. Óttunst guð, en alls kyns nauð :''einatt forðunst ranga, :''so megum þá með gleði gá :''fyrir guð í dóminn stranga. :''19. Góss og líf sem lönd og víf :''látum fyrir það rétta; :''guð mun mest með blíðu bezt :''bítala aftur þetta. :''20. Dæmafjöld að fást ei töld, :''er forðum daga skeðu, :''gæfu þá, sem gjörðu fá :''fyrir guði, er forsvar téðu. :''21. Hér er nú eitt, sem hefur mig beitt :''hölda sveit að greina, :''dikta há nú dýrum frá :''dæmisöguna eina. :22. Þá veizlan stóð með gleði góð :og gaman að hvörju bragði, :kom einn mann í klénan rann, :kóngi boðskap sagði. :23. „Komin er hér, sem greini eg gjör :glöggt með orðum sanna, :heiðin sveit, sem hvör mann veit, :með hundrað þúsund manna.“ :24. Gleðin þraut, en gengu á braut :göfugir menn úr höllu; :sorg í stað þeim sótti að :og sigrar þá með öllu. :25. Á miðjum dag, þegar minnkar plag, :mest vill nú til sorgar; :riddari brátt með röskvan mátt :ríða sást til borgar. :26. Eðelmenn tveir að tignum þeir :traustum fylgja þegni; :hann segir þá brátt af bezta mátt :boðskap eftir megni: :27. „Af Babílon að soldáns son, :sá sem Códrus heitir, :býður þér með britskum her :brodda efldist sveitir, :28. utan þú af þinni trú :þenkir nú að láta; :minnkast goð og mektar boð; :Machúmet skaltú játa. :29. Þar með skatt og skyldur hratt :skaltú kóngi gjalda; :ef annars sker, þá áttu þér :eymd fyrir höndum kalda. :30. Britanníá mun brenna þá :beint í logandi eldi; :hann deyða mun að mínum grun :menn í þínu veldi.“ :31. Þá hann Krist sem kunni byst :kallsað hafði lengi, :hræðslu þó og þögn að sló :þegar að kóngsins mengi. :32. Riddarinn var sá harla hár, :hraustur og styrkur mætti; :öngan fann í heimi hann :honum jafn sér þætti. :33. Pontus leit, að lýða sveit :lostin var með angri; :enginn neitt gaf andsvar greitt :ógnaræðu langri. :34. Gengur brátt með hreystihátt :hann fyrir kónginn ríka, :segir sér raun í reiðilaun :ræðu heyra slíka. :35. Féll á hné sá firrist spé, :frænings þaktur grjóti, :orðlofs bað og öðlast það :andsvar greiða á móti. :36. Pontus gekk að gildum rekk, :gjörir svo orðum venda: :„Þín mun trú, sem tjáðir þú, :taka einn vondan enda. :37. Veit mín trú mér virðist þú :valla af manni skera; :tækdur er hann, sem telur þig mann :tungulausan vera. :38. Enn vill guð úr allri nauð :öllum sínum bjarga; :herra þinn skal, heiðingi minn, :hafa til fæðu varga. :39. Skattagjald og skyldugt vald :skulu þér aldrei hreppa; :heiður og prís sem hamingjan vís :úr höndum mun þér sleppa.“ :40. Riddarinn biður sig reyna við :röskva tvo, ef vildi: :„Þá hittist nú, hvör helgri er trú :og hærra þykir í gildi.“ :41. Prúður svar gaf Pontus þar, :plagar fús að stríða: :„Tveimur er brák að beizla fák :burt við þig að ríða. :42. Eðelmann minn, að ofsi þinn :ekki er hóf að dafni; :þenki eg brátt á þennan hátt :þinn muni finnast jafni. :43. Ungur em eg á allan veg :orrustu við þig heyja; :eflaust skal fyrir okkar tal :annar tveggja deyja. :44. Hér skal nú fyrir helga trú :hætta mínu lífi, :láta sjá, hvör meira má; :minn guð trú eg hlífi.“ :45. Kastar niður kesju viður :klárum sínum glófa: :„Mig fýsir þess, og það er ei gets, :þína hreysti að prófa.“ :46. Anzar þá, sem inni eg frá, :öðlings sveininum fríða: :„Annan til eg einka vil :út með þér að ríða.“ :47. „Eg vil einn,“ kvað ungur sveinn, :„afl þitt fyrstur kanna; :ei eg þarf í styrjar starf :styrkinn fleiri manna.“ :48. Kóngur hryggð og stóra styggð :strax fékk heyrðra orða; :hirðin öll á víðum völl :vill honum burtreið forða. :49. „Mig angrar það,“ so kóngur kvað, :„ef kurtis skaltú bjóða :burtreið þeim, sem ber um heim :bezt lof allra þjóða.“ :50. Pontus bað hann bregða ei það :beint og hugsa skyldi :Davíð, þann hinn mikli mann, :mjög vel Golíat felldi. :51. „Gjör mig heldur, herrann gildur, :hoskur af gæzku þinni, :riddara brátt á beztan hátt :og bregð ei ætlan minni.“ :52. Fylkir slær, sem fregnum vær, :frægur riddarann prúða, :honum fær í hendur tvær :herjans bjartan skrúða. :53. Fékk honum sverð með gylltri gjörð, :gripur fannst ei vænni; :þar með hest, sem hér kann bezt :að hlaupa á jörðu grænni. :54. Frægðir jók og tygjast tók :tiggja sonurinn mildi, :setur upp hjálm með handar málm :og hélt á gylltum skildi. :55. Herskrúð var, sem herrann bar, :hulið dýrum steinum; :ljóma brá þar langt í frá :sem loga af eldi hreinum. :56. Reiðskap þann, sem hafði hann, :huldi ægirs ljómi; :síðan sprang á söðla Gang :siklings arfinn frómi. :57. Þá var blíður furðufríður :fús til hreysti leita; :lofaði allur lýðurinn snjallur :lofðungs soninn teita. :58. Margur grét, þá mildur hét :við manninn heiðna stríða, :aumka, þá so ungan sjá :einn á burt vill ríða. :59. Kóngur dýr og drottning skýr :döpur til hans líta, :lukku báðu lengi af dáð :lofðungs arfa hvíta. :60. Ríður á braut með skart og skraut :skrýddur kóngsson pelli; :hittast þá sem herm eg frá :herrar tveir á velli. :61. Hryggðar ör í hjartað snör :hilmirs dóttur fleygði, :kvinnum þá stóð kurtis hjá, :kóngsson valla eygði. :62. Senda lét sú syrgði og grét :svinnust Ponto merki; :gladdist þá, er þetta sá :þengils sonurinn sterki. :63. Þakkar brátt á beztan hátt :brúði gjöfina fríða, :hristi spjót og hleypti á mót :hinum, er út vill ríða. :64. Hittast þeir á hestum tveir; :heiðna frá eg svo mæla: :„Ætlan þín er ekki fín; :æskan mun þig tæla. :65. Vel þér einn, hinn væni sveinn, :vaskan mann að fylgja, :barn ertú að berjast nú :og brytja fæðu ylgja.“ :66. Prúður svar gaf Pontus þar, :plagar ei ræðu langa: :„Þú skalt af mér fyrir metnað hér :maklig gjöldin fanga. :67. Annað þarf í þetta starf :þiljur Óðins döggva :en yggla þig eður ætla mig :í orðum niður að höggva. :68. Þörf er nú á þína trú, :að þér skal Machúmet bjarga; :heyrðú mig, eg hugsa þig :hafa til fæðu varga.“ :69. Keyrði hest sem mátti mest :mildings sonurinn harði :og hleypti þá sem hraðast má; :hvörgi annan sparði. :70. Í gegnum háls á stýfir stáls :sterkt varð spjót að ganga; :Pontus hlaut, þá beztu braut :burtstöng sína langa. :71. Heiðni mann að hæfði hann :hvössum styrjar broddi; :stöngin hrökk, en hlífin klökk :hvörgi skarst fyrir oddi. :72. Pontus brá, sem birti eg frá, :björtu hlífar grandi; :hjálmsins blik að hrepptu svik; :hinum vill aukast vandi. :73. Andlit þó hann af honum hjó :öðlings son með sverði; :undir þær hann af honum fær :aldrei græddar verði. :74. Hinn heiðni þá hann hlaut að sjá :hlífar litast dreyra, :gramdist mest og gjörir nú hest :greitt að Ponto keyra. :75. Grimmur högg að gaf þá snögg; :greinir þetta ríma; :prísast sá, en prúðum þá :Ponto lá við svíma. :76. Heiðni brátt að missir mátt; :miklar blæða undir; :valla hann á hesti kann :að hræra sig um grundir. :77. Pontus snart að höggur hart :höfuð af gildum búki; :þeirra fund á þessa lund :þanninn trú eg lúki. :78. Þá var gleði, er það var skeð, :þengils dýru mengi, :þakka rétt, að það hefi eg frétt, :þetta drottni lengi. :79. Hér má sjá, að hamingjan þá :hrekur úr sessi fleiri, :sem aðra smá hér akta hjá :og öllum látast meiri. :80. Pontus frakkur stinnur stakk :strax í höfuðið sverði :framan á odd og ber svo brodd :beint með slíkum verði. :81. Heiðnum fær í hendur tvær :höfuð af riddara fínum, :biður þá skjótt með blíðu fljótt :að bera herra sínum. :82. „Segið bert, hvað guð hefur gjört :glöggt fyrir mig að verka, :að barnið eitt hafi drepið og deytt :döglings manninn sterka. :83. Yðar goð mega öngva stoð :einum sínum veita; :þrífst ei sá, eg það skal tjá, :þeim sem á þau heita. :84. Vor guð einn er ekki seinn :öllum sínum bjarga, :hjálpar þá hann hrópað er á, :heftir ánauð marga.“ :85. Ríða þeir nú traustir tveir :tiginn kóng að finna, :inntu frá því orðna þá, :útveg ferða sinna. :86. Angur og þrá, sem inni eg frá, :ærna fékk af slíku, :ásamt gramur illsku tamur :með öllu hans mengi ríku. :87. Sá harmur ber so hjartað sker, :að heiðnum minnkar kæti; :lykta eg brátt nú þennan þátt, :þrifnust jungfrú bæti. :88. Í annað sinn skal ung og svinn :eiga von á betra, :lausnarinn ef líður minn :lifnað fleiri vetra. :89. Fyrst að þér eruð haldnar hér :helztar allra kvenna, :vilji er það enn af mér :þér eignist diktinn þenna. :90. Hvar sú er, sem heiðurinn ber :helzt yfir meyjar allar, :eigni sér enn óð af mér; :það endir á rímu kallar. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|6. ríma|7. ríma|8. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur verið prófarkalesin.'' Snið:Pontus rímur efnisyfirlit 150 2232 2006-08-02T17:00:10Z Stefán Ingi 2 set inn hátt 10. rímu <div> {|width="280px" style="margin:0;margin-left:0.5em;margin-bottom:0.5em;" align="right" | {|width="100%" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse; border-style:1px solid; border-color:#AAAAAA; background-color:#fff; font-size:95%; color:#191919" ! colspan="2" bgcolor="#ccffcc" | <big>[[Pontus rímur]]</big><br/>eftir [[Magnús Jónsson]] |- valign="top" | [[Pontus rímur/1. ríma|1. ríma]] || Ferskeytt |- valign="top" | [[Pontus rímur/2. ríma|2. ríma]] || Samhent |-valign="top" | [[Pontus rímur/3. ríma|3. ríma]] || Gagaraljóð |-valign="top" | [[Pontus rímur/4. ríma|4. ríma]] || Braghent |-valign="top" | [[Pontus rímur/5. ríma|5. ríma]] || Stafhent |-valign="top" | [[Pontus rímur/6. ríma|6. ríma]] || Ferskeytt (með tilbrigðum) |-valign="top" | [[Pontus rímur/7. ríma|7. ríma]] || Skáhent |-valign="top" | [[Pontus rímur/8. ríma|8. ríma]] || Ferskeytt |-valign="top" | [[Pontus rímur/9. ríma|9. ríma]] || Samhent, framrímað |-valign="top" | [[Pontus rímur/10. ríma|10. ríma]] || Ferskeytt |-valign="top" | [[Pontus rímur/11. ríma|11. ríma]] || |-valign="top" | [[Pontus rímur/12. ríma|12. ríma]] || |-valign="top" | [[Pontus rímur/13. ríma|13. ríma]] || |} |} </div> Snið:Flettilisti rímna 151 571 2006-01-31T09:15:43Z Stefán Ingi 2 Snið:Pontus rímur flettilisti færð á Snið:Flettilisti rímna: asnalegt nafn <div> {| class="wikitable" width="80%" border="1" style="border-collapse:collapse; border-style:1px solid; border-color:#AAAAAA; margin: 0.5em auto; clear: both; font-size:95%;" |- style="text-align: center;" |-style="text-align: center; background: #ccffcc;" |align="center" colspan="3"|'''[[{{{1}}}]]''' |- style="text-align: center;" |width="30%" align="center" <!--style="background: #cccccc"-->|Fyrri ríma: |width="40%" style="text-align: center;" |Þessi ríma: |width="30%" align="center"|Næsta ríma: |- |- style="text-align: center;" |width="30%" align="center" <!--style="background: #cccccc"-->|<!--Fyrri ríma:<br/>-->'''[[{{{1}}}/{{{2}}}|{{{2}}}]]''' |width="40%" style="text-align: center;" |'''[[{{{1}}}/{{{3}}}|{{{3}}}]]''' |width="30%" align="center"|<!--Næsta ríma:<br./>-->'''[[{{{1}}}/{{{4}}}|{{{4}}}]]''' |- |} </div> Snið:Pontus rímur flettilisti 152 572 2006-01-31T09:15:43Z Stefán Ingi 2 Snið:Pontus rímur flettilisti færð á Snið:Flettilisti rímna: asnalegt nafn #tilvísun [[Snið:Flettilisti rímna]] Pontus rímur/Yfirlit 153 575 2006-01-31T09:18:16Z Stefán Ingi 2 set inn bendil #REDIRECT [[Pontus rímur]] Hávamál 154 693 2006-02-25T00:07:26Z 80.131.243.49 Verweise hinzugefügt == I. Gestaþáttur == :'''1.''' Gáttir allar :áður gangi fram :um skoðast skyli, :um skyggnast skyli, :því að óvíst er að vita :hvar óvinir :sitja á fleti fyrir. :'''2.''' Gefendur heilir! :Gestur er inn kominn! :hvar skal sitja sjá? :Mjög er bráður :sá er á bröndum skal :síns um freista frama. :'''3.''' Elds er þörf :þeim er inn er kominn :og á kné kalinn. :Matar og voða :er manni þörf, :þeim er hefir um fjall farið. :'''4.''' Vatns er þörf :þeim er til verðar kemur, :þerru og þjóðlaðar, :góðs um æðis :ef sér geta mætti :orðs og endurþögu. :'''5.''' Vits er þörf :þeim er víða ratar. :Dælt er heima hvað. :Að augabragði verður :sá er ekki kann :og með snotrum situr. :'''6.''' Að hyggjandi sinni :skyli-t maður hræsinn vera, :heldur gætinn að geði. :Þá er horskur og þögull :kemur heimisgarða til, :sjaldan verður víti vörum. :Því að óbrigðra vin :fær maður aldregi :en mannvit mikið. :'''7.''' Inn vari gestur :er til verðar kemur :þunnu hljóði þegir, :eyrum hlýðir, :en augum skoðar. :Svo nýsist fróðra hver fyrir. :'''8.''' Hinn er sæll :er sér um getur :lof og líknstafi. :Ódælla er við það :er maður eiga skal :annars brjóstum í. :'''9.''' Sá er sæll :er sjálfur um á :lof og vit meðan lifir. :Því að ill ráð :hefir maður oft þegið :annars brjóstum úr. :'''10.''' Byrði betri :ber-at maður brautu að :en sé mannvit mikið. :Auði betra :þykir það í ókunnum stað. :Slíkt er volaðs vera. :'''11.''' Byrði betri :ber-at maður brautu að :en sé mannvit mikið. :Vegnest verra :vegur-a hann velli að :en sé ofdrykkja öls. :'''12.''' Er-a svo gott :sem gott kveða :öl alda sonum, :því að færra veit :er fleira drekkur :síns til geðs gumi. :'''13.''' Óminnishegri heitir :sá er yfir öldrum þrumir. :Hann stelur geði guma. :Þess fugls fjöðrum :eg fjötraður var'g :í garði Gunnlaðar. :'''14.''' Ölur eg varð, :varð ofurölvi :að ins fróða Fjalars. :Því er öldur best :að aftur um heimtir :hver sitt geð gumi. :'''15.''' Þagalt og hugalt :skyldi þjóðans barn :og vígdjarft vera. :Glaður og reifur :skyli gumna hver :uns sinn bíður bana. :'''16.''' Ósnjallur maður :hyggst munu ey lifa, :ef hann við víg varast. :En elli gefur :honum engi frið, :þótt honum geirar gefi. :'''17.''' Kópir afglapi :er til kynnis kemur, :þylst hann um eða þrumir :Allt er senn, :ef hann sylg um getur, :uppi er þá geð guma. :'''18.''' Sá einn veit :er víða ratar :og hefir fjöld um farið :hverju geði :stýrir gumna hver, :sá er vitandi er vits. :'''19.''' Haldi-t maður á keri, :drekki þó af hófi mjöð, :mæli þarft eða þegi. :Ókynnist þess :váar þig engi maður :að þú gangir snemma að sofa. :'''20.''' Gráðugur halur, :nema geðs viti, :etur sér aldurtrega. :Oft fær hlægis :er með horskum kemur :manni heimskum magi. :'''21.''' Hjarðir það vitu :nær þær heim skulu :og ganga þá af grasi. :En ósvinnur maður :kann æva-gi :síns um mál maga. :'''22.''' Vesall maður :og illa skapi :hlær að hvívetna. :Hitt-ki hann veit :er hann vita þyrfti :að hann er-a vamma vanur. :'''23.''' Ósvinnur maður :vakir um allar nætur :og hyggur að hvívetna. :Þá er móður :er að morgni kemur. :Allt er víl sem var. :'''24.''' Ósnotur maður :hyggur sér alla vera :viðhlæjendur vini. :Hitt-ki hann finnur, :þótt þeir um hann fár lesi, :ef hann með snotrum situr. :'''25.''' Ósnotur maður :hyggur sér alla vera :viðhlæjendur vini. :Þá það finnur :er að þingi kemur :að hann á formælendur fáa. :'''26.''' Ósnotur maður :þykist allt vita, :ef hann á sér í vá veru. :Hitt-ki hann veit :hvað hann skal við kveða, :ef hans freista firar. :'''27.''' Ósnotur maður :er með aldir kemur, :það er best að hann þegi. :Engi það veit :að hann ekki kann, :nema hann mæli til margt. :Veit-a maður :hinn er vætki veit, :þótt hann mæli til margt. :'''28.''' Fróður sá þykist :er fregna kann :og segja ið sama. :Eyvitu leyna :megu ýta synir :því er gengur um guma. :'''29.''' Ærna mælir :sá er æva þegir :staðlausu stafi. :Hraðmælt tunga, :nema haldendur eigi, :oft sér ógott um gelur. :'''30.''' Að augabragði :skal-a maður annan hafa, :þótt til kynnis komi. :Margur þá fróður þykist :ef hann freginn er-at :og nái hann þurrfjallur þruma. :'''31.''' Fróður þykist :sá er flótta tekur :gestur að gest hæðinn. :Veit-a gjörla :sá er um verði glissir, :þótt hann með grömum glami. :'''32.''' Gumnar margir :erust gagnhollir :en að virði vrekast. :Aldar róg :það mun æ vera: :Órir gestur við gest. :'''33.''' Árlega verðar :skyli maður oft fá, :nema til kynnis komi. :Situr og snópir, :lætur sem sólginn sé :og kann fregna að fáu. :'''34.''' Afhvarf mikið :er til ills vinar, :þótt á brautu búi. :En til góðs vinar :liggja gagnvegir, :þótt hann sé firr farinn. :'''35.''' Ganga skal, :skal-a gestur vera :ey í einum stað. :Ljúfur verður leiður, :ef lengi situr :annars fletjum á. :'''36.''' Bú er betra, :þótt lítið sé. :Halur er heima hver. :Þótt tvær geitur eigi :og taugreftan sal, :það er þó betra en bæn. :'''37.''' Bú er betra, :þótt lítið sé. :Halur er heima hver. :Blóðugt er hjarta :þeim er biðja skal :sér í mál hvert matar. :'''38.''' Vopnum sínum :skal-a maður velli á :feti ganga framar, :því að óvíst er að vita :nær verður á vegum úti :geirs um þörf guma. :'''39.''' Fann'g-a eg mildan mann :eða svo matargóðan :að ei væri þiggja þegið, :eða síns fjár :svo gjafa fúsan :að leið sé laun, ef þægi. :'''40.''' Fjár síns :er fengið hefir :skyli-t maður þörf þola. :Oft sparir leiðum :það er hefir ljúfum hugað. :Margt gengur verr en varir. :'''41.''' Vopnum og voðum :skulu vinir gleðjast: :það er á sjálfum sýnst. :Viðurgefendur og endurgefendur :erust lengst vinir, :ef það bíður að verða vel. :'''42.''' Vin sínum :skal maður vinur vera :og gjalda gjöf við gjöf. :Hlátur við hlátri :skyli höldar taka :en lausung við lygi. :'''43.''' Vin sínum :skal maður vinur vera, :þeim og þess vin. :En óvinar síns :skyli engi maður :vinar vinur vera. :'''44.''' Veistu ef þú vin átt, :þann er þú vel trúir, :og vilt þú af honum gott geta, :geði skaltu við þann blanda :og gjöfum skipta, :fara að finna oft. :'''45.''' Ef þú átt annan, :þann er þú illa trúir, :Viltu af honum þó gott geta, :fagurt skaltu við þann mæla :en flátt hyggja :og gjalda lausung við lygi. :'''46.''' Það er enn um þann :er þú illa trúir :og þér er grunur að hans geði: :hlæja skaltu við þeim :og um hug mæla. :Glík skulu gjöld gjöfum. :'''47.''' Ungur var eg forðum, :fór eg einn saman: :þá varð eg villur vega. :Auðigur þóttumst :er eg annan fann: :Maður er manns gaman. :'''48.''' Mildir, fræknir :menn best lifa, :sjaldan sút ala. :En ósnjallur maður :uggir hotvetna: :Sýtir æ glöggur við gjöfum. :'''49.''' Voðir mínar :gaf eg velli að :tveim trémönnum. :Rekkar það þóttust :er þeir rift höfðu: :Neis er nökkvinn halur. :'''50.''' Hrörnar þöll :sú er stendur þorpi á. :Hlýr-at henni börkur né barr. :Svo er maður :sá er manngi ann. :Hvað skal hann lengi lifa? :'''51.''' Eldi heitari :brennur með illum vinum :friður fimm daga, :en þá slokknar :er inn sétti kemur :og versnar allur vinskapur. :'''52.''' Mikið eitt :skal-a manni gefa: :Oft kaupir sér í litlu lof. :Með hálfum hleif :og með höllu keri :fékk eg mér félaga. :'''53.''' Lítilla sanda :lítilla sæva :lítil eru geð guma. :Því að allir menn :urðu-t jafnspakir: :Hálf er öld hvar. :'''54.''' Meðalsnotur :skyli manna hver: :æva til snotur sé. :Þeim er fyrða :fegurst að lifa :er vel margt vitu. :'''55.''' Meðalsnotur :skyli manna hver: :æva til snotur sé. :Því að snoturs manns hjarta :verður sjaldan glatt, :ef sá er alsnotur er á. :'''56.''' Meðalsnotur :skyli manna hver: :æva til snotur sé. :Örlög sín :viti engi fyrir: :þeim er sorgalausastur sefi. :'''57.''' Brandur af brandi :brennur uns brunninn er. :Funi kveikist af funa. :Maður af manni :verður að máli kunnur :en til dælskur af dul. :'''58.''' Ár skal rísa :sá er annars vill :fé eða fjör hafa. :Sjaldan liggjandi úlfur :lær um getur :né sofandi maður sigur. :'''59.''' Ár skal rísa :sá er á yrkjendur fáa :og ganga síns verka á vit. :Margt um dvelur :þann er um morgun sefur. :Hálfur er auður und hvötum. :'''60.''' Þurra skíða :og þakinna næfra, :þess kann maður mjöt :og þess viðar :er vinnast megi :mál og misseri. :'''61.''' Þveginn og mettur :ríði maður þingi að, :þótt hann sé-t væddur til vel. :Skúa og bróka :skammist engi maður :né hests in heldur, :þátt hann hafi-t góðan :'''62.''' Snapir og gnapir, :er til sævar kemur, :örn á aldinn mar: :Svo er maður :er með mörgum kemur :og á formælendur fáa. :'''63.''' Fregna og segja :skal fróðra hver, :sá er vill heitinn horskur. :Einn vita :né annar skal. :Þjóð veit, ef þrír eru. :'''64.''' Ríki sitt :skyli ráðsnotra hver :í hófi hafa. :Þá hann það finnur :er með fræknum kemur :að engi er einna hvatastur. :'''65.''' Orða þeira :er maður öðrum segir :oft hann gjöld um getur. :'''66.''' Mikilsti snemma :kom eg í marga staði :en til síð í suma. :Öl var drukkið, :sumt var ólagað: :Sjaldan hittir leiður í lið. :'''67.''' Hér og hvar :myndi mér heim of boðið, :ef þyrfta'g að málungi mat, :eða tvö lær hengi :að ins tryggva vinar, :þar er eg hafði eitt etið. :'''68.''' Eldur er bestur :með ýta sonum :og sólar sýn, :heilyndi sitt, :ef maður hafa náir, :án við löst að lifa. :'''69.''' Era-t maður alls vesall, :þátt hann sé illa heill: :Sumur er af sonum sæll, :sumur af frændum, :sumur af fé ærnu, :sumur af verkum vel. :'''70.''' Betra er lifðum :og sællifðum. :Ey getur kvikur kú. :Eld sá eg upp brenna :auðgum manni fyrir, :en úti var dauður fyr durum. :'''71.''' Haltur ríður hrossi, :hjörð rekur handarvanur, :daufur vegur og dugir. :Blindur er betri :en brenndur sé: :Nýtur manngi nás. :'''72.''' Sonur er betri, :þótt sé síð of alinn :eftir genginn guma: :Sjaldan bautarsteinar :standa brautu nær, :nema reisi niður að nið. :'''73.''' Tveir eru eins herjar: :Tunga er höfuðs bani. :Er mér í héðin hvern :handar væni. :'''74.''' Nótt verður feginn :sá er nesti trúir. :Skammar eru skips rár. :Hverf er haustgríma. :Fjöld um viðrir :á fimm dögum :en meira á mánuði. :'''75.''' Veit-a hinn :er vætki veit: :Margur verður af aurum api. :Maður er auðigur, :annar óauðigur, :skyli-t þann vítka vár. :'''76.''' Deyr fé, :deyja frændur, :deyr sjálfur ið sama. :En orðstír :deyr aldregi :hveim er sér góðan getur. :'''77.''' Deyr fé, :deyja frændur, :deyr sjálfur ið sama. :Eg veit einn :að aldrei deyr: :dómur um dauðan hvern. <hr> :'''78.''' Fullar grindur :sá eg fyr Fitjungs sonum. :Nú bera þeir vonar völ. :Svo er auður :sem augabragð: :hann er valtastur vina. :'''79.''' Ósnotur maður, :ef eignast getur :fé eða fljóðs munuð, :metnaður honum þróast, :en mannvit aldregi: :fram gengur hann drjúgt í dul. :'''80.''' Það er þá reynt, :er þú að rúnum spyr :inum reginkunnum, :þeim er gerðu ginnregin :og fáði fimbulþulur; :þá hefir hann best ef hann þegir. :'''81.''' Að kveldi skal dag leyfa, :konu er brennd er, :mæki er reyndur er, :mey er gefin er, :ís er yfir kemur, :öl er drukkið er. :'''82.''' Í vindi skal við höggva, :veðri á sjó róa, :myrkri við man spjalla: :Mörg eru dags augu. :á skip skal skriðar orka, :en á skjöld til hlífar, :mæki höggs, :en mey til kossa. :'''83.''' Við eld skal öl drekka, :en á ísi skríða, :magran mar kaupa, :en mæki saurgan, :heima hest feita, :en hund á búi. == II. Fyrra dæmi Óðins == :'''84.''' Meyjar orðum :skyli manngi trúa :né því er kveður kona, :því að á hverfanda hveli :voru þeim hjörtu sköpuð, :brigð í brjóst um lagin. :'''85.''' Brestanda boga, :brennanda loga, :gínanda úlfi, :galandi kráku, :rýtanda svíni, :rótlausum viði, :vaxanda vogi, :vellanda katli, :'''86.''' Fljúganda fleini, :fallandi báru, :ísi einnættum, :ormi hringlegnum, :brúðar beðmálum :eða brotnu sverði, :bjarnar leiki :eða barni konungs, :'''87.''' Sjúkum kálfi, :sjálfráða þræli, :völu vilmæli, :val nýfelldum. :'''88.''' Akri ársánum :trúi engi maður :né til snemma syni: :Veður ræður akri. :en vit syni: :hætt er þeirra hvort. :'''89.''' Bróðurbana sínum, :þótt á brautu mæti, :húsi hálfbrunnu, :hesti alskjótum: :Þá er jór ónýtur, :ef einn fótur brotnar. :Verði-t maður svo tryggur :að þessu trúi öllu. :'''90.''' Svo er friður kvenna, :þeirra er flátt hyggja, :sem aki jó óbryddum :á ísi hálum, :teitum, tvevetrum :og sé tamur illa, :eða í byr óðum :beiti stjórnlausu, :eða skyli haltur henda :hrein í þáfjalli. :'''91.''' Bert eg nú mæli, :því að eg bæði veit, :brigður er karla hugur konum: :Þá vér fegurst mælum, :er vér flást hyggjum: :það tælir horska hugi. :'''92.''' Fagurt skal mæla :og fé bjóða :sá er vill fljóðs ást fá, :líki leyfa :ins ljósa mans: :Sá fær er fríar. :'''93.''' Ástar firna :skyli engi maður :annan aldregi. :Oft fá á horskann, :er á heimskan né fá, :lostfagrir litir. :'''94.''' Eyvitar firna :er maður annan skal, :þess er um margan gengur guma. :Heimska úr horskum :gerir hölda sonu :sá inn máttki munur. :'''95.''' Hugur einn það veit :er býr hjarta nær, :einn er hann sér um sefa. :Öng er sótt verri :hveim snotrum manni :en sér engu að una. :'''96.''' Það eg þá reynda :er eg í reyri sat :og vætta'g míns munar. :Hold og hjarta :var mér in horska mær: :þeygi eg hana að heldur hefi'g. :'''97.''' Billings mey :eg fann beðjum á :sólhvíta sofa. :Jarls yndi :þótti mér ekki vera :nema við það lík að lifa. :'''98.''' &#132;Auk nær aftni :skaltu, Óðinn, koma, :ef þú vilt þér mæla man. :Allt eru ósköp :nema einir viti :slíkan löst saman.&#147; :'''99.''' Aftur eg hvarf :og unna þóttumst :vísum vilja frá. :Hitt eg hugða :að eg hafa mynda :geð hennar allt og gaman. :'''100.''' Svo kom eg næst :að in nýta var :vígdrótt öll um vakin, :með brennöndum ljósum :og bornum viði: :svo var mér vílstígur of vitaður. :'''101.''' Og nær morgni, :er eg var enn um kominn, :þá var saldrótt sofin. :Grey eitt eg þá fann :innar góðu konu :bundið beðjum á. :'''102.''' Mörg er góð mær, :ef görva kannar, :hugbrigð við hali. :Þá eg það reynda, :er ið ráðspaka :teygða eg á flærðir fljóð. :Háðungar hverrar :leitaði mér ið horska man, :og hafða eg þess vætki vífs. == III. Síðara dæmi Óðins == :'''103.''' Heima glaður gumi :og við gesti reifur, :svinnur skal um sig vera, :minnugur og málugur, :ef hann vill margfróður vera. :Oft skal góðs geta. :Fimbulfambi heitir :sá er fátt kann segja: :það er ósnoturs aðal. :'''104.''' Inn aldna jötun eg sótta, :nú em eg aftur um kominn: :fátt gat eg þegjandi þar. :Mörgum orðum :mælta eg í minn frama :í Suttungs sölum. :'''105.''' Gunnlöð mér um gaf :gullnum stóli á :drykk ins dýra mjaðar. :Ill iðgjöld :lét eg hana eftir hafa :síns ins heila hugar, :síns ins svára sefa :'''106.''' Rata munn :létumk rúms um fá :og um grjót gnaga. :Yfir og undir :stóðumk jötna vegir, :svo hætta eg höfði til. :'''107.''' Vel keypts litar :hefi eg vel notið. :Fás er fróðum vant. :Því að Óðrerir :er nú upp kominn :á alda vé jarðar. :'''108.''' Efi er mér á :að eg væra enn kominn :jötna görðum úr, :ef eg Gunnlaðar né nyta'g, :innar góðu konu, :þeirrar er lögðumk arm yfir. :'''109.''' Ins hindra dags :gengu hrímþursar :Háva ráðs að fregna :Háva höllu í. :Að Bölverki þeir spurðu, :ef hann væri með böndum kominn :eða hefði honum Suttungur of sóið. :'''110.''' Baugeið Óðinn :hygg eg að unnið hafi. :Hvað skal hans tryggðum trúa? :Suttung svikinn :hann lét sumbli frá :og grætta Gunnlöðu. == IV. Loddfáfnismál == :'''111.''' Mál er að þylja :þular stóli á :Urðarbrunni að. :Sá eg og þagða'g, :sá eg og hugða'g, :hlydda eg á manna mál. :Of rúnar heyrða eg dæma, :né um ráðum þögðu :Háva höllu að, :Háva höllu í, :heyrða eg segja svo: :'''112.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :að þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :Þér munu góð ef þú getur: :Nótt þú rís-at :nema á njósn sér :eða þú leitir þér innan út staðar. :'''113.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :að þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Fjölkunnigri konu :skal-at-tu í faðmi sofa, :svo að hún lyki þig liðum. :'''114.''' Hún svo gerir :að þú gáir eigi :þings né þjóðans máls. :Mat þú vilt-at :né mannskis gaman. :Fer þú sorgafullur að sofa. :'''115.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :að þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Annars konu :teygðu þér aldregi :eyrarúnu að. :'''116.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Á fjalli eða firði, :ef þig fara tíðir, :fástu að virði vel. :'''117.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Illan mann :láttu aldregi :óhöpp að þér vita, :því að af illum manni :fær þú aldregi :gjöld ins góða hugar. :'''118.''' Ofarla bíta :eg sá einum hal :orð illrar konu. :Fláráð tunga :varð honum að fjörlagi :og þeygi um sanna sök. :'''119.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur :þer munu góð ef þú getur: :Veistu ef þú vin átt :þann er þú vel trúir, :farðu að finna oft. :Því að hrísi vex :og hávu grasi :vegur er vætki treður. :'''120.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Góðan mann :teygðu þér að gamanrúnum :og nem líknargaldur meðan þú lifir. :'''121.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Vin þínum :ver þú aldregi :fyrri að flaumslitum. :Sorg etur hjarta, :ef þú segja né náir :einhverjum allan hug. :'''122.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemi. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Orðum skipta :þú skalt aldregi :við ósvinna apa, :'''123.''' því að af illum manni :mundu aldregi :góðs laun um geta. :En góður maður :mun þig gjörva mega :líknfastan að lofi. :'''124.''' Sifjum er þá blandað, :hver er segja ræður :einum allan hug. :Allt er betra :en sé brigðum að vera. :Er-a sá vinur öðrum :er vilt eitt segir. :'''125.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Þremur orðum senna :skal-at-tu við þér verra mann: :Oft inn betri bilar, :þá er inn verri vegur. :'''126.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Skósmiður þú verir :né skeftismiður, :nema þú sjálfum þér sér. :Skór er skapaður illa :eða skaft sé rangt, :þá er þér böls beðið. :'''127.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Hvar er þú böl kannt, :kveð þú það bölvi að :og gef-at þínum fjándum frið. :'''128.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Illu feginn :ver þú aldregi, :en lát þér að góðu getið. :'''129.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Upp líta :skal-at-tu í orrustu! :- gjalti glíkir :verða gumna synir - :síður þitt um heilli halir. :'''130.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Ef þú vilt þér góða konu :kveðja að gamanrúnum :og fá fögnuð af, :fögru skaltu heita :og láta fast vera. :Leiðist manngi gott, ef getur. :'''131.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Varan bið eg þig vera :og eigi of varan. :Ver þú við öl varastur :og við annars konu :og við það ið þriðja :að þjófar né leiki. :'''132.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Að háði né hlátri :hafðu aldregi :gest né ganganda. :'''133.''' Oft vitu ógerla :þeir er sitja inni fyrir :hvers þeir eru kyns er koma. :Er-at maður svo góður :að galli né fylgi, :né svo illur að einugi dugi. :'''134.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Að hárum þul :hlæ þú aldregi. :Oft er gott það er gamlir kveða. :Oft úr skörpum belg :skilin orð koma :þeim er hangir með hám :og skollir með skrám :og váfir með vílmögum. :'''135.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Gest þú né geyja :né á grind hrekir. :Get þú voluðum vel. :'''136.''' Rammt er það tré, :er ríða skal :öllum að upploki. :Baug þú gef, :eða það biðja mun :þér læs hvers á liðu. :'''137.''' Ráðumk þér, Loddfáfnir, :en þú ráð nemir. :Njóta mundu ef þú nemur, :þér munu góð ef þú getur: :Hvar er þú öl drekkir, :kjós þú þér jarðar megin, :því að jörð tekur við öldri, :en eldur við sóttum, :eik við abbindi, :ax við fjölkynngi, :höll við hýrógi, :- heiftum skal mána kveðja, - :beiti við bitsóttum, :en við bölvi rúnar. :Fold skal við flóði taka. == V. Rúnatal == :'''138.''' Veit eg að eg hékk :vindgameiði á :nætur allar níu, :geiri undaður :og gefinn Óðni, :sjálfur sjálfum mér, :á þeim meiði :er manngi veit :hvers af rótum renn. :'''139.''' Við hleifi mig sældu :né við horni-gi. :Nýsta eg niður, :nam eg upp rúnar, :æpandi nam, :féll eg aftur þaðan. :'''140.''' Fimbulljóð níu :nam ef af inum frægja syni :Bölþorns, Bestlu föður. :Og eg drykk of gat :ins dýra mjaðar, :ausin Óðreri. :'''141.''' Þá nam eg frævast :og fróður vera :og vaxa og vel hafast, :orð mér af orði :orðs leitaði, :verk mér af verki :verks leitaði. :'''142.''' Rúnar munt þú finna :og ráðna stafi, :mjög stóra stafi, :mjög stinna stafi, :er fáði fimbulþulur :og gerðu ginnregin :og reist Hroftur rögna. :'''143.''' Óðinn með ásum, :en fyr álfum Dáinn, :Dvalinn dvergum fyrir, :Ásviður jötnum fyrir. :Eg reist sjálfur sumar. :'''144.''' Veistu hve rísta skal? :Veistu hve ráða skal? :Veistu hve fáa skal? :Veistu hve freista skal? :Veistu hve biðja skal? :Veistu hve blóta skal? :Veistu hve senda skal? :Veistu hve sóa skal? :'''145.''' Betra er óbeðið :en sé ofblótið. :Ey sér til gildis gjöf. :Betra er ósent :en sé ofsóið. :Svo Þundur um reist :fyr þjóða rök, :þar hann upp um reis, :er hann aftur of kom. == VI. Ljóðatal == :'''146.''' Ljóð eg þau kann :er kann-at þjóðans kona :og mannskis mögur. :Hjálp heitir eitt, :en það þér hjálpa mun :við sökum og sorgum :og sútum görvöllum. :'''147.''' Það kann eg annað :er þurfu ýta synir, :þeir er vilja læknar lifa. :'''148.''' Það kann eg hið þriðja: :ef mér verður þörf mikil :hafts við mína heiftmögu, :eggjar eg deyfi minna andskota, :bíta-t þeim vopn né velir. :'''149.''' Það kann eg ið fjórða: :ef mér fyrðar bera :bönd að bóglimum, :svo eg gel :að eg ganga má, :sprettur mér af fótum fjötur, :en af höndum haft. :'''150.''' Það kann eg ið fimmta: :Ef eg sé af fári skotinn :flein í fóki vaða, :fýgur-a hann svo stinnt :að eg stöðvig-a-g, :ef eg hann sjónum of sé'g. :'''151.''' Það kann eg ið sétta: :Ef mig særir þegn :á rótum rás viðar, :og þann hal :er mig heifta kveður, :þann eta mein heldur en mig. :'''152.''' Það kann eg ið sjöunda: :Ef eg sé hávan loga :sal um sessmögum, :brennur-at svo breitt, :að eg honum bjargig-a-g. :þann kann eg galdur að gala. :'''153.''' Það kann eg ið átta, :er öllum er :nytsamlegt að nema: :Hvar er hatur vex :með hildings sonum :það má eg bæta brátt. :'''154.''' Það kann eg ið níunda: :Ef mig nauður um stendur :að bjarga fari mínu á floti, :vind eg kyrri :vogi á :og svæfi'g allan sæ. :'''155.''' Það kann eg ið tíunda: :Ef eg sé túnriður :leika lofti á, :eg svo vinn'g :að þeir villir fara :sinna heimhama, :sinna heimhuga. :'''156.''' Það kann eg ið ellefta: :Ef eg skal til orrustu :leiða langvini, :und randir eg gel, :en þeir með ríki fara :heilir hildar til, :heilir hildi frá, :koma þeir heilir hvaðan. :'''157.''' Það kann ef ið tólfta: :Ef eg sé að tré uppi :váfa virgilná, :svo eg ríst :og í rúnum fá'g :að sá gengur gumi :og mælir við mig. :'''158.''' Það kann eg ið þrettánda: :ef eg skal þegn ungan :verpa vatni á, :mun-at hann falla, :þótt hann í fólk komi: :hnígur-a sá halur fyr hjörum. :'''159.''' Það kann eg ið fjórtánda: :ef eg skal fyrða liði :telja tíva fyrir, :ása og álfa :eg kann allra skil. :Fár kann ósnotur svo. :'''160.''' Það kann eg ið fimmtánda :er gól Þjóðrerir :dvergur fyr Dellings dyrum. :Afl gól hann ásum, :en álfum frama, :hyggju Hroftatý. :'''161.''' Það kann eg ið sextánda: :Ef eg vil ins svinna mans :hafa geð allt og gaman, :hugi eg hverfi :hvítarmri konu :og sný eg hennar öllum sefa. :'''162.''' Það kann eg ið sautjánda :að mig mun seint firrast :ið manunga man. :Ljóða þessa :munðu, Loddfáfnir, :lengi vanur vera. :Þó sé þér góð ef þú getur, :nýt ef þú nemur, :þörf ef þú þiggur. :'''163.''' Það kann eg ið átjánda, :er eg æva kenni'g :mey né manns konu, :- allt er betra :er einn um kann; :það fylgir ljóða lokum, - :nema þeirri einni :er mig armi ver :eða mín systir sé. == VII. Ljóðalok == :'''164.''' Nú eru Háva mál kveðin :Háva höllu í, :allþörf ýta sonum, :óþörf jötna sonum. :Heill sá er kvað! :Heill sá er kann! :Njóti sá er nam! :Heilir þeir er hlýddu! [[Flokkur:Eddukvæði]] [[de:Edda/Ältere Edda/6. Havamal - Des Hohen Lied]] [[en:Edda/Poetic Edda/Hávamál]] [[sv:Den höges sång]] Spjall:Hávamál 155 602 2006-02-01T22:58:39Z Io 6 Hver sá, sem þetta setti inn, hafi þökk. Hins vegar vakna nokkrar spurningar. Hvaðan kemur textinn? Hvers vegna eru ekki höfð hefðbundin kaflaheiti (þ. e. ''Gestaþáttur'', ''Dæmi Óðins'' o. s. frv.)? Loks er spurning, hvort ekki megi nota einmitt þetta dæmi til að ræða staðlaða uppsetningu. Beztu kveðjur [[Notandi:Io|Io]] 1. febrúar 2006 kl. 15:22 (UTC) P. S. Ég hefði auðvitað getað breytt því, sem breytanda er, en mér fannst rétt að varpa þessu upp fyrst. [[Notandi:Io|Io]] 1. febrúar 2006 kl. 15:24 (UTC) :Jamm þetta eru góðar spurningar, sérstaklega er slæmt að vita ekkert um uppruna textans. Ég er ekkert sérstaklega hrifinn af uppsetningunni eins og er, alla vega er nauðsynlegt að ná inndrættinum fram með tvípunkti. Ég skal koma með tillögu að betri uppsetningu en það getur ekki gerst fyrr en í kvöld því tölvukerfið hérna býður ekki alveg upp á það sem ég vil gera. Um kaflaheitin get ég ekki svarað. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 1. febrúar 2006 kl. 15:55 (UTC) ::Æi, setjum bara í staðinn e-a útgáfu af Hávamálum sem við getum rakið. Hvaða Eddukvæðaútgáfu viljið þið nota? Guðna Jónsson? [http://www.heimskringla.no/original/edda/index.php] - [[Notandi:Haukur|Haukur]] 1. febrúar 2006 kl. 22:32 (UTC) :::Fyrirsagnirnar benda sterklega til, að þetta sé fengið hjá Netútgáfunni. Þetta er í lagi, ef svo er. Ég vildi hins vegar breyta kaflaheitunum. Sjálfur á ég aðeins Ólaf Briem frá 1985, svo að það sú útgáfa fellur á 25 ára reglunni, þótt nota megi hana til hliðsjónar. Hins vegar finnst mér uppsetningin á kvæðinu gefa tilefni til að kalla eftir tilmælum um slíkt. Þetta þarf ekki að vera flókið, t. d. marka bara ljóðlínur með inndrætti og, ef þarf, &amp;nbsp;. Þessir kassar kringum erindin særa a. m. k. í mér augun. Beztu kveðjur. [[Notandi:Io|Io]] 1. febrúar 2006 kl. 22:54 (UTC) ::::Kassarnir eru farnir. Hvernig finnst ykkur uppsetningin núna? [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 1. febrúar 2006 kl. 22:56 (UTC) :::::Ég er sammála henni. Raunar er þetta svipað eða eins og það, sem ég stakk upp á hér fyrir ofan. :) Ég breyti fyrirsögnum við tækifæri, ef ekki verður annar til. Kveðja [[Notandi:Io|Io]] 1. febrúar 2006 kl. 22:58 (UTC) Pontus rímur/8. ríma 156 2083 2006-05-18T22:17:12Z Haukur 3 Gæsalappir ==VIII RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Ferskeytt''' :''1. Eg finn nú, að öngum gazt :''óðurinn sá eg felldi, :''því skal Bölverks belginn fast :''blása að slokknum eldi. :''2. Vilji nærast neisti sá, :''nokkra jungfrú verma :''hrindi í burt úr hjarta þrá, :''en huginn af kæti ferma. :''3. Sérhvört er það steypir eður styður, :''stynja sárt eða dilla, :''byggja upp eða brjóta niður, :''blessa eður mæla illa. :''4. Bið eg mitt heyra meyjar mál, :''mansöng læt eg rigna; :''mætti hjörtun hörð sem stál :''í hróðrar eldi digna. :''5. Yfir stár nú óárs tíð, :''æski eg bót á seinni, :''mitt vill ekki mansöngs smíð :''meyju þóknast neinni. :''6. Á mínum óð er engin hind, :''enn þó við megi sæma; :''hatur og elska eruð bæði blind :''beint um nokkuð dæma. :''7. Jafnan að mér þankast það, :''því er eg hér við bundinn, :''að ekki finni einhvör að, :''aldri mun sá fundinn. :''8. Mig þó kunni menntin nú :''og mælsku hér til bresta, :''viljann tak fyrir verkið, frú, :''og virð so til hins bezta. :''9. Ber að líða mey við mann, :''þó misgáningur blekki, :''þar sem vöndur véla kann :''að vísu finnast ekki. :''10. Þó í vísum víki frá :''vegi skálda sönnum :''vilji góður virðast á :''vel fyrir öllum mönnum. :''11. Lystir áfram lengra skeið :''loksins mig að renna, :''so eg finni fyrri leið :''flokkinn auka þenna. :12. Rímu frá eg fyrri gekk :er fundi lýkur ströngum, :þar sem kóngsson frægur fékk :fylli vargi svöngum. :13. Pontus segir sigurinn sinn :sjálfum guði að kenna; :kom hann fús í kirkju inn :og kraup fyrir heiðurinn þenna. :14. Þakkar guði í þessum stað :þá sem mjúkast kunni; :um meira styrk að blíður bað :bæði af hjarta og munni. :15. Í fyrstu offrar fylkir fríður :fórnir sínar allar, :stígur á bak og burtu ríður :að boða lið til hallar. :16. Pontus strax að gengur greitt :að göfugum hnekkir styrjar; :kveðjur fékk hann kærar veitt :kóngi sem honum byrjar. :17. Kóngur segir af kátum móð :við kappann gylltra hlífa, :að hann muni verja hoska þjóð :og heiðna burtu drífa. :18. Meðan að eykur köppum kurr :um kosti að velja sára, :ljósa hitti lofðungs bur :lindi Drúpnirs tára. :19. Strax að kom í kvenna lið :kveitir Fýris sáða, :vænan kvöddu vísirs nið :vefjur silkiþráða. :20. Allar báðu að óskum hans :ævin skyldi anga, :kváð' ei slíkan ljóma lands :sem lestir harðra spanga. :21. „Fremd og heiður, fegurð og kurt, :fæðu að veita hrafni, :hvar sem höfum um heiminn spurt, :hans finnist ekki jafni.“ :22. Vær skulum láta liljur gulls :lundinn sverða prísa, :meðan gjörum grein til fulls :á grimmu stríði að lýsa. :23. Kóngur biður, að herra hvör :hans til fundar sæki; :hvör það heyrði hringa bör :og hilmirs boðskap ræki. :24. Til hallar kóngs að fjöldi fer :fljótt að leyfi gefnu; :síðan leiddi hoskan her :hann á ráða stefnu. :25. Biður þá gefa beztu ráð :brátt í slíkum vanda: :„So vér fangum frið og náð :og frelsan vorra landa.“ :26. Flestum byggði hræðsla í hug :sig héldu meir en feiga; :öllum tók að aka í bug :ergi hjartans deiga. :27. Pontus þagði herrum hjá, :er hræðslan tók að stanza; :enginn kunni kappi þá :kóngi neinu að anza. :28. Kóngur biður buðlungs nið :beztu ráð að kenna, :segir: „Þess mun þurfa við, :ef þjóðir hlífar spenna.“ :29. Pontus segist skynja skil :skjótra kosta tveggja: :„Þó eg sé ærið ungur til :öðrum ráð að leggja, :30. eg er fús á fylkirs boð :að fylla af öllum mætti, :svinnum veita sanna stoð :og segja, hvað mér þætti.“ :31. „Náðugi herra, hlýði þér,“ :kvað hilmirs sonurinn dýri, :„virðið ei til illsku mér, :þó ófrótt ráð eg skýri. :32. Hræðist aldi heiðna drótt, :þó hafi þeir ótal þegna; :guð kann sigri skipta skjótt, :skulu því allir gegna. :33. Viljann ekki vantar hann :að vernda sína í friði, :þeirra fjölda fella kann :með fáum af voru liði. :34. Börnum sínum guð mun gagn :gjöra til meiri þarfa, :hjálp að veita, hreysti og magn, :hvað sem skulu starfa. :35. Kristna alla kemur það við, :krenkist trúin ella; :þeim er oss skylt að leggja lið :og lýðinn heiðna fella. :36. Ef það litist yðar náð :og svo þeim hér standa, :skal það mitt hið skjóta ráð :að skrifa til allra landa. :37. Hér með biðja um hjálp og stoð :herra og första alla; :látið ganga bráðast boð :til borgar saman að kalla. :38. Látið fæðu færa í slot, :að fjöldi megi þar gista, :svo enginn spyrji þaðan þrot :þeirra neinna vista.“ :39. Sitt réð enda síðan tal :svinnur fæðir ylgja; :þá vill flestallt þegna val :þessu ráði fylgja. :40. Hilmir lætur hernum brátt :í herför þessa bjóða; :dubba sig til dag og nátt :í dreyra sverðin rjóða. :41. Ýtar heyrðu um eina stund :örva drífu boðna; :herinn þeysti á hilmirs fund :með hjálma gulli roðna. :42. Til Vanis kemur múgi manns :er mátti orðlof þiggja; :enginn dirfðist innan lands :eftir heima liggja. :43. Æptu börn og mæður, menn, :meyjar kvöldust sorgum; :turnar hljóða, en tygjast senn, :tæmdist hús í borgum. :44. Kóngur spyr um langa leið :til liðs, sem von á átti; :hann á móti hernum reið :og höndlar bezt sem mátti. :45. Þeim hann fylgdi strax í stað :stoltar náðir þiggja; :hér ber fleira höndum að :en hæfi í kyrrðum liggja. :46. Þúsund fjögur þá voru send :þegna heiðna telja; :þegar för er þessi end, :þenkja ekki að dvelja. :47. Þá var skipt í fjóra fæst :flokka hernum öllum; :þar má líta ljómann glæst :með lið á grænum völlum. :48. Flokki einn með fagran geir :fylkir stjórna vildi; :gram skulu fylgja greifar tveir, :gylltum prýddir skildi. :49. Öruggir með eggjar blár :áttu að stýra borgum; :þessir kunna ei forðast fár :né firra hjartað sorgum. :50. León stýrði og Avel enn, :urnis þaktir svelli, :þeir skulu hjálpa hreystimenn :hnignum kóngi af elli. :51. Öðrum flokki Ragnar réð :og Rollant af Toll hinn fríði, :Galle af Victor var þeim með, :vanir í hörðu stríði; :52. Pontus, sá sem prýddi skraut :og prís til allra dáða; :með honum sjálfur Herlant hlaut :hinum þriðja ráða. :53. Vilhjálm af Roskis var þeim nær, :sem velti heiðnum mörgum; :Andri af Lator frækinn fær :fylli soltnum vörgum. :54. Guðfreyr af Leysing, listarmann, :laufa kann að beita, :Lénarð af Meyland líka hann :að lauga í Fófnirs sveita. :55. Enginn vissi í veröld senn :vera þeirra nóta; :í stríði lærðu stoltar menn :stöng í skjöldu að brjóta. :56. Herför var sú heiman gjörð, :höfðu útreið snöggva; :þessir fýsast þurra jörð :þussa tárum döggva. :57. Jörðin skalf, en skriðna fjöll, :skógar kvíða og grundir, :grétu ský, en tárast tröll, :tók í björgum undir. :58. Grenjar vargur, grætur blauður, :guðinn styrjar blakkar, :sortnar sól, en dragnar dauður, :dísir myrkurs flakka. :59. Þar næst ríða rökkur og dag, :rétta nótt og morgna; :hestar áttu illsku plag, :aldri af sveita þorna. :60. Öðling sér um eina nátt :að þeim ríða marga :rétta leið með rausnar mátt :riddara þeim að bjarga. :61. Höfðu þessir hundruð þrenn, :á hestum ekki seinir; :valla sáust vænni menn :vopnum skrýðast neinir. :62. Reinall af Selle riddari einn :og Róðbert af Campaigni, :Hans af Pólín, heyrði ei neinn :hans hjarta í stríði digni. :63. Kóngur gleðst, er kenndi þá, :kvaddi hýru máli; :þeir munu hefnast heiðnum á :og hörðu beita stáli. :64. Að morgni kóngur mælti hátt; :máttu allir heyra: :„Vér höfum lið það vænsta brátt :að vekja heiðnum dreyra. :65. Stendur vor hin tigna trú :með trausti yðar handa; :sýnið dáð og dugnað nú :með drengskap vorra landa! :66. Haldið yðar fylking fast, :farið svo vopnum beita, :utan þurfi oss með hast :aðra liðsemd veita.“ :67. Pontus býður svinnum svör :sín í þessu rækja; :á alla skyldi heiðna hvör :heim á óvart sækja. :68. „Annars munum vér ekki grand :í öðrum ráðum finna; :þeir munu bæði lýði og land :loks um síðir vinna.“ :69. Þetta öllum þótti ráð, :þá var fylkt á grundu; :landsmenn höfðu litla náð, :lítt við hag sinn undu. :70. Tunglið skein, en veður er vænt, :vellir þaktir tjöldum; :af hestagný að hauðrið grænt :hafs var líkast öldum. :71. Þar með stóðu þeirra tjöld :þykkt um völlu alla; :heyrði þá fyrir helgihöld :horn fyrir eyrum gjalla. :72. Heiðnir vakna um síðir seint, :sveitin út réð ganga; :hjartað skalf, en búkurinn beint :brauzt um stund so langa. :73. Varð á þeirra veizlu spjöll, :víl í hug sér töldu; :síðan heiðna sveitin öll :sig í myrkrum földu. :74. Hlaupa um síð í Hrumnings voð, :hljóða trumbur margar; :fýsast þá í þetta boð :að þeysa allir vargar. :75. Eyðir vendi orma skers :einn fyrir fólki snjöllu; :flokkum renndi fjöldi hers :fram á græna völlu. :76. Pontus kóngsson kvaddi hljóðs :kappa sveit á grundu; :„Efni birti eg öllum góðs :yður á sömu stundu. :77. Vér erum hér, sem vel má sjá, :hjá vorum kóngi og herra; :kosti tvo skal telja þá; :týnið hvörugum þeirra. :78. Á guð þér setjið trú og traust, :en trautt á liðsmenn marga; :ótæpt mun hann efalaust :öllum sínum bjarga. :79. Það annað skulu þér ást til fjár :úr yðar hjarta keyra; :hugsa framar held eg skárr :heiðnum vekja dreyra. :80. Fólkið leysum fangað vér :frá alls kyns sorg og mæði; :aðallinn hefur allur hér :af þeim mat og klæði. :81. Vér skulum slást fyrir vora trú :og voga á hættu stranga; :öllum mun oss ætlan sú :að ósk og vilja ganga. :82. Öngum vinnst þann nokkurn neinn :niður með öllu kefja, :sem ætlar drottinn dýr og hreinn :dásamliga að hefja. :83. Í nafni guðs skal nýtur hvör :nokkrar frægðir byrja; :látum heiðnum högg óspör, :so heimurinn megi það spyrja. :84. Ríðum fram og herðum hug; :hvör skal annan eggja; :múgurinn fylgi, merkja flug :þá mun af spjótum leggja.“ :85. Vökvast blóð, en valurinn hleðst, :vænir skildir klofna, :vargur gól, en vítin neðst :veizlu heiðnum stofna. :86. Hér mun verða á bragnum brot; :ber hann öllum rækja; :vara haft og vísna þrot :vill að höndum sækja. :87. Tak að þér og burtu ber :blindast orða sálda; :í hróðrar ver að hnekkt er mér :hinna fyrri skálda. :88. Jungfrú kennd til kvæða vend, :eg kann ei bregða vanda; :nú er end og átta send :yður frá mér til handa. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|7. ríma|8. ríma|9. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur ekki verið prófarkalesin.'' Flokkur:Eddukvæði 157 625 2006-02-03T16:17:00Z Io 6 [[Flokkur:Ljóð]] Á ferð og flugi 158 633 2006-02-03T19:50:29Z Io 6 eftir [[Stephan G. Stephansson]] ==I. NORÐUR SLÉTTUNA== :Um sléttur og flóa bar eimlestin oss :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;í áttina norðrinu mót. :Á vinstri hlið silalegt aurana óð :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ið óslygna, skoluga fljót, :sem lyfti ei fæti í foss eða streng &mdash; :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;því fjör, jafnvel straumanna, deyr, :að vaga um aldur með fangið sitt fullt :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;af flatlendis svartasta leir. :Það blasti við útsýnið einkennalaust, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;nema aðeins þar skóggyðju hönd :á sléttuna lagði um lækjanna barm :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;sín laufofnu kniplinga bönd. :Sjálft landið var útlits sem endalaust borð :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;allt órifið kvistlaust og vænt, :sem náttúran hefði ögn hallað á röð :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og heflað og málað svo grænt. :Og byggðin var þunnskipuð, þéttust í kring :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;um þorpsmælkin brautstöðvum hjá :með hlálega stafsett og stórfengleg nöfn, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;en strætin og húsin svo fá: :ein spírituslaumverslun, lyfsala nefnd, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og lánsbúðir tvær eða þrjár, :en kirkjurnar fjórar &mdash; að fjöldanum til :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;eins frjóvar og veitingakrár. :Um grundirnar nýbýlin stóðu svo stök :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;sem strandsker við glælygnusæ, :og mannvirkin öll vóru líka svo lík :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og lagið á sérhverjum bæ, :öll nýplægða moldin jafnblakkleit á blæ :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og blágrænka akranna söm. :Hver mannsandi hlaut víst að hugsa þar eins, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;hver hönd vera álíka töm. :Því siðir og hugsanir dagsins í dag :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;þar drottna með óskoruð völd, :sem frumbyggðin sprettur upp fortíðarlaus :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;og fóstruð af samtíðar öld. :Og framförin mikla og menningin hér :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;við minningar ei hefur töf, :ef endistu að plægja, þú akurland fær, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;er uppgefst þú: nafnlausa gröf. :&mdash; En saga og ævintýr öll hefur skreytt :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;með örnefnum bændanna lönd, :og bæina óskírða upp vaxa lét :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ei öldin um dal eða strönd :á föðurleifð minni. Í myrknættið út, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;er minningar tendra sín bál, :um vallgróna haugana blossana ber, :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;svo bjart er um feðranna sál. Melding:Loginsuccess 159 641 2006-02-08T23:45:44Z Stefán Ingi 2 best að forðast svona "skráð(ur)" vesen -- þetta er líka fallegra mál, held ég Þú hefur nú skráð þig inn á Wikiheimild sem „$1“. Leiðarvísir í ástamálum II. fyrir ungar stúlkur 160 edit=sysop:move=sysop 2026 2006-03-11T00:18:35Z Stalfur 11 {{Prófarkalesið}} {{athugasemd|Rit þetta var skrifað af Jónínu Sigríði Jónsdóttur, einnig þekkt sem Madama Tobba. Það var fært í stafrænt form í samvinnu Landsbókasafns Íslands-Háskólabókasafns og Distributed Proofreaders Europe og birt á Project Gutenberg árið 2005}} [[Mynd:ForsidaLeidarvisirII.png|center|400px|border=1]] {{rithöfundur|MADAMA TOBBA}} {{rittitill|LEIÐARVÍSIR Í ÁSTAMÁLUM}} {{ritundirtitill|II. FYRIR UNGAR STÚLKUR}} {{ritútgáfa|REYKJAVÍK BÓKAFÉLAGIÐ NÝJA 1922 FÉLAGSPRENTSMIÐJAN}} == Leiðarvísir í ástamálum: II. fyrir ungar stúlkur == ===Hvað er það, sem gerir konur yndislegar í augum karlmanna?=== Eg er sannfærð um, að engin sú kona er til og hefir aldrei verið til, sem eigi hefir lagt fyrir sjálfa sig þessu líka spurningu einhvern tíma á æfinni, og þá helst meðan æskan og fegurðin voru í blóma sínum; þegar lífið brosti við og vonirnar voru sem bjartastar og himinháu skýjaborgirnar enn ófallnar, þá hefir þessi spurning komið fram í hugum allra kvenna og hver hefir reynt að svara henni eftir bestu vitund—með framkomu sinni. Það er tilgangur minn með þessum bæklingi, að reyna að benda ungum og gömlum kynsystrum mínum á ýmislegt það, er verða mætti þeim til leiðbeiningar í umgengni og samlífi við karlmenn, og einkum hvernig þær eiga að hegða sér og haga til þess að verða yndislegar í þeirra augum. Vitanlega verður þessi tilraun mín afar ófullkomin, enda eigi á hvers manns valdi að rita stóra bók um þessi efni, en á það er einnig að líta, að verðmæti bóka fer eigi eftir blaðsíðufjölda og orðamergð þeirra, heldur eftir hinu, hvort bókin ber á borð fyrir þjóðina heilnæmar og siðbætandi kenningar, hvort heldur eru um landbúnað eða ástamál. Að svo mæltu sný eg mér að efninu og bið þig að fylgjast með mér og veita þeim bendingum athygli, sem eg vil gefa þér, til þess að þú getir orðið yndisleg í augum karlmanna, einkum þó unnusta þíns eða eiginmanns. Já, hvað er það, sem gerir konur yndislegar í augum karlmanna? Það eru eigi fötin, hatturinn, skórnir eða fingurgullin. Og það er heldur eigi fegurðin ein. Gyðju-fríð kona getur verið svo köld á svipinn—svo albrynjuð stærilæti og stolti—að fegurð hennar hrífur engan karlmann. Það sem gerir konuna yndislegasta í augum karlmanna er blíða hennar og yndisþokki, háttprýði hennar í allri framkomu, bros hennar, augnatillit og málrómur, fótatak og allar hreyfingar, ást hennar og næmur skilningur á öllu því göfgasta í tilverunni, fórnfýsi hennar og sjálfsafneitun, sem glöggast kemur fram hjá mæðrum við börn þeirra. Alt þetta myndar einskonar geislabaug, er sumar konur bera svo sýnilega með sér og hefir göfgandi en um leið töfra-mikil áhrif á karlmennina, vermir hjörtu þeirra og opnar þeim nýja heima og nýtt útsýni yfir lönd ástarinnar. Sumar konur virðast fæddar með þeirri hamingju að vera pilta-gull, en eigi eru þær að fremur meiri mannkostum búnar en hinar, enda eru þess mörg dæmi, að bestu kvenkostirnir sitja auðum höndum á akri ástarinnar og fá eigi að hafst—af ýmsum ástæðum. ===Röddin.=== Rödd þín og orðaval á mikinn þátt í því, hvort þú ert yndisleg í augum karlmanna eða ekki. Þess vegna er þér áríðandi að temja vel rödd þína og vanda vel orðbragð þitt. Mild og hljómfögur rödd, samfara ástríkum og fallegum orðum, bræðir klaka hinnar köldustu sálar. Temdu þér mildan og blíðan málróm, en því fegurri sem málrómurinn er, því vandaðra verður orðbragð þitt að vera. Falleg rödd og ljót orð eiga ekki saman. Mér finst ástæða til að vara þig sérstaklega við orðskrípum eins og þessum: hvað hann sé „sætur“, „pen“, „lekker“; þetta eða hitt sé „vemmilegt“, „kedelegt“, „svart“, „brogað“; hvað „fríseringin sé óklæðileg“; hvað þessi kjóll sé „himneskur“ og að hrópa „almáttugur“ í annari hverri setningu. ===Augun.=== Hið þögla mál augnanna er öllum elskendum dýrmætara en nokkur orð og í einu augnatilliti getur falist meira en orð fá lýst, hvort sem það er ást, hatur eða fyrirlitning. Það er oft hægt að kynnast manni betur á einu augnabliki, með því að líta í augu hans, heldur en með langri samveru. Í augunum speglast sálin og ef augnaráðið er kæruleysislegt og flöktandi, má ganga að því vísu, að það óstöðuglyndi eigi sér rætur í sál mannsins. Sama gildir auðvitað um konur. Þú skalt varast að nota augu þín mikið til þess að hafa áhrif á þá, sem þú þekkir eigi. Augna-daður er ljótt og ósiðsemis-einkenni. Líttu altaf djarflega og með hreinskilni í augu annara og vertu eigi feimin né undirleit, því að þú hefir engu að bera kinnroða fyrir, ef þú kemur fram með siðprýði. Á götum úti skalt þú líta djarflega framan í karlmenn en þú mátt eigi brosa framan í þá (ef þú þekkir þá eigi) né líta um öxl til að horfa á eftir þeim. ===Brosið=== er eigi ver til þess fallið að túlka tilfinningar hjartans heldur en augnaráðið, og einlægt bros er jafnan áhrifamikið og getur svalað þystri sál og fullnægt þrá hennar. Það er hægt að brosa á ýmsa vegu: lymskulega, glettnislega, biturlega, kuldalega og blíðlega. Af því sérðu, að brosið er þeirri konu „voldugt vopn í hendi“, sem með það kann að fara, og er undir mörgum kringumstæðum lykill að hjarta karlmannsins.—En það er eins með brosið og augnaráðið, að of mikið má af því gera að brosa, og síbrosandi kona er þreytandi. Þú mátt heldur ekki brosa eða hlæja að öllu, alvarlegu jafnt sem skemtilegu, og eigi máttu brosa framan í hvern mann, sem verður á vegi þínum, og umfram alt forðast hið reykvíkska veiðibros, sem algengt er á vorum dögum. ===Handtakið=== hefir mikla þýðingu og getur borið mikinn ávöxt. Því er haldið fram, að manninn megi mikið þekkja af handtaki hans. Sumir taka svo laust í hönd þess, sem þeir heilsa eða kveðja, að líkast er sem þeir séu hræddir við að snerta hana. Slíkt handtak ber ekki vott um, að mikill innileikur sé að baki. Ef þú vilt láta karlmann finna ylinn frá hjarta þínu, þá skaltu þrýsta hönd hans hlýlega og til þess að gera handtakið enn áhrifameira, líta í augu hans um leið. Engum manni getur dulist ylurinn, sem liggur að baki því handtaki, og það hlýtur að hafa áhrif, ef maðurinn getur annars orðið fyrir áhrifum frá þér. Og flestir munu hugsa með sjálfum sér síðar: Mörgu hefi eg gleymt af því, sem á milli okkar fór, þegar við vorum saman, en aldrei gleymi eg þó handtaki hennar. ===Göngulagið=== er einnig vert að vanda, þvi að það er hörmulega ljótt að sjá fríðar konur hafa ljótt göngulag: bognar í baki, hoknar í knjáliðum, þramma áfram áhyggjufullar—á skökkum og skældum stígvélum,—eins og allar skuldir höfuðstaðarins hvíldu á herðum þeirra. Sumar tifa ótt og títt eins og vasaúr, aðrar róa fram og aftur (um herðarnar) eins og hlaupastelpa í rokk. Þú skalt ganga stilt og rólega með jöfnum skrefum og samstiga þeim sem þú gengur með, en vingsaðu höndunum eigi mikið, því þú getur þá barið náunga þinn á götunni, ef fjölmennt er úti. ===Að lita andlitið.=== Það virðist færast í vöxt, að konur liti andlit sitt með ýmsu móti og æfinlega í þeim tilgangi að sýnast fallegri en þær eru í raun og veru. En nú skal eg segja þér eitt: Andlit þitt er svo fallegt frá skaparans hendi—þó að þú sért óánægð með það—að þú getur eigi gert það fallegra með gervilitum („smínki“). Hann hefir engan skapað ljótan og áreiðanlega ekki ætlast til þess, að nein af dætrum hans færi að mála sig í framan. Þú getur með mörgu móti varðveitt fegurð þína, en til "smínksins" máttu aldrei grípa. Lauslætiskonan—sem er litljót—á að hafa einkarétt til að „smínka“ sig. Þú skalt aftur á móti bera gott og litlaust „créme“ á andlit þitt og núa eða strjúka andlitsvöðvana um leið. Það heldur húðinni vel mjúkri og kemur í veg fyrir allar hrukkur, sem sett gætu skugga á fegurð þína. —Þú mátt einnig nota lítið eitt af góðu andlitsdufti („púðri“), en það má ekki vera áberandi. ===Ilmvötn.=== Þá ættir altaf að nota ofurlítið af góðu ilmvatni í föt þín—minsta kosti sparifötin—en gæta þess, að gera það í hófi. „Hóf er best í hverjum hlut.“ Einnig er gott að bera góð ilmefni (hárvötn) í hárið við og við og núa því inn í hársvörðinn. Hvorttveggja þetta hefir sín áhrif á karlmennina, því að þeim fellur það illa, að finna eldhúslykt eða fúkkalykt úr fötum þeirrar konu, sem þeir eru með á opinberum stað, t. d. í leikhúsi eða veitingahúsi. Eg endurtek það, að þú verður mjög að gæta hófs í þessum efnum. Þú skalt aldrei nota hárlit. ===Klæðaburður og þrifnaður.=== „Fötin skapa manninn,“ segir máltækið, en það er eigi sannmæli nema að hálfu leyti. Ræfillinn er alt af ræfill, hvernig sem hann er klæddur. Til þess að geta orðið yndisleg í augum karlmanna, verður þú að vanda klæðnað þinn og þrifnað, þvi að óþrifin kona er andstygð siðaðra manna. Þú mátt aldrei vera í óhreinum fötum, þegar þú ert eigi við óhreinlega vinnu.—Óhreinir morgunkjólar og svuntur eru hvimleiðir og það er óþrifnaður að snúa óhreinni svuntu við, og nota hana úthverfa. Sama er að segja um öll önnur föt; þau eiga fyrst og fremst að vera hrein og órifin.—Að ganga í rifnum fötum, er hirðuleysiseinkenni. Næsta krafa, sem karlmenn gera til fata þinna er sú, að þau fari vel; sé eigi of lítil né of stór, og pilsin eigi óþarflega stutt. Það er óholt að nota þröng lífstykki. Það er ákaflega óviðeigandi, að giftar konur klæðist mjög stuttum pilsum. Þetta eru vægustu kröfurnar, sem gera verður til fata þinna. Hitt fer eftir efnum og ástæðum, úr hvaða efni fötin eru gerð. Gættu þess umfram alt að klæða þig eigi um efni fram. Það ber vott um mentunarleysi og litla mannkosti, þegar konur hugsa um það eitt, að klæðast fínum fötum—oft með mjög sterkum litum og áberandi útsaumi illa gerðu—og dingla aftan í tískunni, sem er breytileg eins og vindstaðan og sjaldnast sniðin eftir þörfum almennings. Karlmenn eru yfirleitt eigi hégómagjarnir í klæðaburði og þeim finst það skuggi á yndisleik þínum ef þú ert mjög hégómleg í klæðaburði. „Pjöttuð“ kona verður heldur aldrei góð eiginkona og húsmóðir. Þú skal eigi ganga á hælaháum stígvélum; þau skekkja og afskræma líkama þinn. Reyndu að skekkja ekki stígvélin þín—hvorki út eða inn, því að hvorttveggja er ljótt. Ef þú notar lág stígvél, verður þú að gæta þess, að eigi séu göt á sokkahælunum—að minsta kosti ekki fyrir ofan stígvélin. Berðu aldrei fánýta og einskisverða skrautgripi, hvorki hringi né nælur. Í þessu sambandi er vert að benda þér á, að ungum stúlkum er mjög holt að stunda líkamsæfingar, leikfimi, sund, hjólreiðar, tennis o. s. frv. Við íþróttaæfingarnar verður líkaminn fegurri og styrkari, hreyfingarnar mýkri og augað gleggra. Því betur sem þú ferð með líkama þinn, því hæfari bústaður verður hann fyrir sálina. Kappkostaðu að hafa hreina sál í hraustum líkama. Til þess að piltunum lítist vel á þig, verður þú um fram alt að vera þrifin. Sú kona, sem hirðir illa hendur sínar og andlit, gengur í óhreinum fötum, með flókið og strýslegt hár, óhreinar og stórar neglur, kartneglur, vörtur, fílapensa og bólur—verður aldrei yndisleg í neins manns augum. Eg áminni þig þess vegna um að vera hreinlát og hirðusöm. Notaðu t. d. aldrei óhreina vasaklúta né hanska. Og gættu þess, að fingurgómarnir standi eigi fram úr hanska-þumlunum. Baðaðu allan líkama þinn við og við og þvoðu hár þitt að minsta kosti einu sinni í mánuði. Greiddu hár þitt vel og fléttaðu það eigi fast; varastu skaðleg hármeðul og of heit báru-járn („krullu“-járn). Þvoðu hendur þínar þegar þörf gerist og láttu eigi óhreinindi safnast undir neglurnar. Stórar neglur eru eigi fallegar og skaltu klippa þær með beittum skærum (en eigi naga þær með tönnunum), og jafna síðan með naglaþjöl. Þá máttu ekki gleyma tönnunum. Þær verður þú að hirða vel. Það er óholt að hafa skemdar tennur, og ljótt að sjá svört og brunnin tannbrot í munni fríðrar konu. Einnig fylgir andremma oft skemdum tönnum, og andramar konur er ekkert spaug að kyssa. ===Ýmislegt um framkomu.=== Á öllum samkomum og opinberum stöðum eiga konur að sýna einlæga kurteisi og forðast alla uppgerð og hégóma. Þegar þú tekur þátt í samræðum, verður þú að gæta tungu þinnar vel, svo að eigi hrjóti þau orð af vörum þér, sem blett geta sett á mannorð þitt. Það er eigi kvenlegt að nota stór orð og ruddaleg orðatiltæki í viðurvist karlmanna. Þú mátt heldur ekki sýna frekju í orðum eða látbragði né halda fram þinni meiningu með ofstopa. Þú gefur með því í skyn, að þú ein hafir vit á hlutunum, en aðrir eigi. Það er leiðinlegt að heyra konur guma af verkum sínum og mentun eða af því, að þessi eða hinn sé ástfanginn og elti sig á röndum. Þær konur, sem eigi tala um annað en kjólasnið, skemtanir og stráka, eru hverjum karlmanni hvimleiðar. Hallmæltu aldrei kynsystrum þínum í áheyrn karlmanna, og berðu engar slúðursögur manna á milli. Góðhjörtuð kona tekur æfinlega svari lítilmagnans. Það er ljótt að gera gys að þeim, sem eitthvað er frábrugðinn fjöldanum. Þú veist eigi yfir hverju hann býr, það er máske harmur, og þá fellur honum það þungt, að verða að athlægi, og þú eykur harma hans. „Svo er margt sinnið sem skinnið“, og sá eða sú, sem er þögull og fáskiftinn við fyrstu kynningu er oftast meiri mannkostum búinn en hinn, sem blaðrar og þvaðrar um alt milli himins og jarðar í áheyrn ókunnugra. Vertu eigi forvitin og spurðu eigi um það, sem þig varðar ekki um. Snertu eigi á öllum hlutum, þar sem þú kemur; það er óþarfi. Þú mátt aldrei biðja karlmann að gefa þér sælgæti. Þú ættir aldrei að fara á lakari danssamkomur, að minsta kosti eigi nema í fylgd með kunnugum karlmanni. Og á öllum danssamkomum skaltu gæta hæversku í hverju einu og eigi hlaupa eftir hverju ástleitnu auga né orði, sem að þér kann að beinast. Það er afarljótt, þegar konur reykja og neyta áfengis í samkvæmum eða á veitingahúsum og það ættir þú aldrei að gera. Það er eigi viðeigandi að kona fari ein síns liðs á skemtun, veitingahús eða kvikmyndahús, og það gera engar siðprúðar konur. Gift kona ætti aldrei að fara í veitingahús eða skemtisamkomu að kvöldi dags með öðrum en eiginmanni sínum, skyldmenni eða venslamanni. Það er einnig óviðeigandi að gift kona sé á rápi á kvöldin um göturnar með hinum og þessum stelpum. Það sæmir eigi konum að kaupa tóbak í búðum og áfengi getur engin kona verið þekt fyrir að kaupa. ===Gjafir.=== Þú átt aldrei að þiggja gjöf frá ókunnugum karlmanni, eða þeim, sem þér er lítið kunnugur, nema hann sé skyldur þér.—Að þiggja gjafir frá hinum og þessum karlmönnum, er konu eigi samboðið; með því gefur hún þeim um of „undir fótinn“. Neitaðu eigi vinsamlegri gjöf þess manns, sem þér er nágunnugur og þú annt hugástum; gjöf hans er vottur um, að hann ann þér. Ljósmyndir af þér átt þú eigi að gefa nema frændfólki og bestu vinum. Og eigi átt þú að þiggja ljósmyndir af þeim karlmönnum, sem þú þekkir lítið, nema skyldir þér séu. ===Að hafa ástina að leiksoppi.=== Lauslæti—í hvaða mynd sem er,—er illgresi í blómgarði ástarinnar. Það setur blett á mannorð þitt; ljótan blett, sem fín föt, ilmvötn og kvensilfur getur ekki hulið eða afmáð. Gæt þess því vandlega, að enginn fái höggstað á siðferði þínu, og lítill neisti í þessum sökum getur tendrað stórt bál, sem slúðurkerlingarnar kynda óspart. Eg áminni þig alvarlega um að vera eigi lauslát, ef þú vilt verða hamingjusöm í lífinu og landi þínu og þjóð þinni til gagns og sóma. Vertu vönd í vali vinstúlkna og segðu þeim eigi leyndarmál þín, nema þú sért viss um hollustu þeirra. Gaktu á snið við lauslátar konur og þær veitingakrár, þar sem drykkjuskapur og siðleysi er daglegt brauð. Á þeim stöðum hafa margar konur fengið á sig óorð og fyrirgert mannorði sínu—og glatað lífinu um leið. Láttu eigi æfintýraþrá hrinda þér út í hringiðu „ástaræfintýranna“, því að margur hefir með skarðan hlut gengið frá þeim leik, og „borið þess sár um æfilöng ár, sem að eins var stundar hlátur.“ Ástin er fegursta og göfugasta tilfinningin sem í mönnunum býr og lög hennar ná jafnt til allra. Án ástar væri lífið lítils virði og tilveran köld á svipinn. Okkur er bannað að fara gálauslega með líf og heilsu; sama er segja um ástina. Ef kona verður þess vör, að karlmaður, sem hún elskar eigi, sé ástfanginn af henni, og skýri hann henni frá því, þá ber henni að segja honum það hreinskilnislega, annaðhvort bréflega eða munnlega, að hún geti eigi endurgoldið ást hans. Þetta verður hún að gera með nærgætnislegum og kurteisum orðum.—Menn eiga ætíð að hlýða rödd hjarta síns; í þessu atriði, sem öðru, er það hið mikilvægasta, að vera heiðarlegur og hreinn fyrir samvisku sinni. Margar stúlkur geta leikið sér að hjarta ungs ástfangins manns. Oft gera þær það i hugsunarleysi eða til þess að skemta sér við það, en venjulega ekki í illum tilgangi. En manninum fellur þetta þungt og þegar hann kemst að sannleikanum, getur táldrægnin leitt hann út á glapstigu, jafnvel til sjálfsmorðs eða annara glæpa.—Mundu það, unga stúlka, að hjartað er fínt líffæri. En hvort sem þessi leikur með ástina er vísvitandi eða óafvitandi, mega stúlkur aldrei lenda í honum. Mundu það, að hatur getur komið í ástar stað.—Láttu eigi hégómagirni eða augnablikstilfinningar koma þér til þess að hafa þann mann að leiksoppi, sem elskar þig. Segðu hinum ástfangna manni sannleikann hreinskilnislega. Og loks má bæta því við, að þessi leikur með ástina er eigi hollur fyrir mannorð þitt. Karlmaðurinn, sem þú hafðir að ginningarfífli, getur hefnt sín með því að tala illa um þig, og sá sem verður fyrir barðinu á almenningsrómnum, er eigi öfundsverður. Vertu heiðarleg í ástamálum, þá mun samviska þín vera hrein. ===Að velja maka.=== Þegar þú ferð að svipast um eftir eiginmanni, verður þú að vera heilskygn. Glámskygni, þegar um val eiginmanns er að ræða, getur orðið þér dýrkeypt, og þú iðrast þess alla æfi síðan. Við skulum nú athuga, hvers þú þarft að gæta, um val eiginmanns. Þú mátt eigi fara eingöngu eftir fríðleikanum. Þótt þér finnist þessi eða hinn „sætur“ og „yndæll“ og þótt hann sé fínn og fagurmáll, með harðan hatt, gljáskó og gull-gleraugu, þá máttu eigi vegna þess játa bónorði hans. Öll hans mærð og mælgi getur verið eins og sápubóla—ekkert nema litskrúðið. Þú verður að fara eftir tilfinningum hjarta þíns—ástinni—og engan annan mátt þú velja þér fyrir eiginmann en þann, sem þú elskar. Þú mátt eigi gangast fyrir auðæfum eða embættum, og það er barnaskapur, þegar stúlkur vilja eigi giftast nema „upp fyrir sig“, sem svo er kallað. Ef þú giftist „upp fyrir þig“, tekur maðurinn „niður fyrir sig“, og það getur orðið sambúð ykkar að fótakefli. Veldu þér eigin mann úr þínum flokki, reglusaman mann, sem hefir vit og vilja á að bjarga sér; ábyggilegan og geðprúðan mann, sem eigi er eitt í dag og annað á morgun, eða þýtur upp á nef sér út af smáatriðum daglega lífsins.—Láttu fríðleikann liggja milli hluta, en mannkosti mannsins og sameiginlega ást ykkar beggja um það, hvern þú velur þér fyrir eiginmann. Það er rétt að drepa á það um leið, hvernig þú átt að umgangast unnusta þinn. Þú skalt gera þér far um að kynnast hans veiku hliðum og styrkja hann; vera sannur vinur hans og ráðgjafi og vernda hann eftir mætti. Gleddu hann með smágjöfum, ef þú getur, t. d. með blómum, ef hann er fyrir þau. Þreyttu hann eigi með hégómlegri afbrýðissemi, en leitastu við að auka ást hans og virðingu fyrir þér, og sýndu honum traust i hvívetna. Oft sést trúlofað fólk kveðjast á kvöldin hér og hvar í portum og skúmaskotum í kringum húsin. Það á ekki að eiga sér stað. Fólk tekur eftir því og finst það grunsamt og slúðursögur komast á kreik. Það er engin minkun fyrir trúlofað fólk að kveðjast með kossi við húsdyrnar. Það er miklu kurteisara en pukur að húsabaki. ===Hvenær mega konur ganga í hjónaband?=== Giftingaraldur kvenna er með lögum ákveðinn, en eg vil benda þér á, að aldurinn er ekki aðalatriðið, heldur hitt, að ungu hjónin hafi eitthvað fyrir sig að leggja til að bíta og brenna, þvi að sagt er, að ástin flýi oft fátæktina og baslið. Gaktu því eigi í hjónaband fyr en unnusti þinn hefir komist að stöðu með lífvænlegum tekjum og aflað þess fjár til bússtofnunarinnar, sem þið þurfið til þess að geta byrjað búskapinn skuldlaus. ===Góð eiginkona.=== Þegar þú giftist, tekst þú á hendur stærstu og ábyrgðarmestu stöðuna í þjóðfélaginu, því að vissulega verður það eigi með rökum hrakið, að meira er undir því komið fyrir þjóðina, að konur og mæður séu verki sínu vaxnar, heldur en þó að labbakútur slæðist í eitt og eitt embætti. Honum má víkja og setja annan hæfari mann í staðinn, en gifta konu er eigi hægt að „setja af“, þó að hún reynist liðléttingur í hjónabandinu. Það er æfinlega miklu fremur konan, sem heimilið skapar, en maðurinn; hennar andi ríkir þar og hennar svip ber það og í hennar hlutverk fellur það að halda uppi aga og reglu innan vébanda heimilisins.—Á fleyi heimilisins heldur konan um stjórnvölinn, en maðurinn er ræðarinn. En hvernig má konan leysa þetta mikla hlutverk af hendi, svo að í lagi sé? spyrð þú. Með því að vera heimilisrækin, geðgóð, stjórnsöm, þolinmóð, þrifin, réttsýn, sparsöm, starfssöm, gestrisin, vingjarnleg við heimilisfólkið og ástúðleg við manninn sinn. Með þvi að koma fram blátt áfram án alls yfirlætis eða geðþótta, með trygglyndi, með sanngirni í kröfum sínum af öðrum, með því að vera heil og ákveðin í skoðunum, með því að vera laus við alla hleypidóma og slúðursögur og með því að vera ekki afbrýðissöm. Það verður mörgum hjónaböndum til óhamingju, að konan er hrædd um manninn sinn. Og þegar hann finnur, að hún vantreystir honum, þá er skollinn laus! Góð kona tekur þátt í störfum manns síns og fjasar eigi sýknt og heilagt um það, hve mikið hún hafi að gera og hversu þetta eða hitt sé erfitt. Þegar hann kemur heim frá vinnunni, byrjar hún eigi á að segja honum, að nú hafi krakkarnir brotið „rósótta bollann“ eða týnt gaffli eða hníf, né að grauturinn hafi brunnið við, vegna þess, að potturinn, sem hann hafi „skaffað“ henni, sé „svoddan óræsti“,—heldur snæðir hún með honum fyrst og kemst eftir, hvernig á honum liggi. Síðan ber hún upp fyrir honum sín vandamál og leitar ráða hans. Góð kona hættir eigi að „halda sér til“ fyrir manninum sínum rétt eftir brúðkaupið, heldur klæðist hún jafn vel og áður. Öllum eiginmönnum er ánægja að því, að sjá konu sína vel búna. Elskaðu manninn þinn og vertu vinur hans og ráðgjafi, þá munt þú verða hamingjusöm í hjónabandinu. ==Auglýsingar og annað== {{reitur|Skósmiðurinn: Hér eru stígvél úr egta kálfskinni fyrir að eins 50 krónur. Kaupandinn: Hm, hm! Þá held eg að ódýrara verði að kaupa kálfinn.}} {{reitur|Ingimundur gamli. Leiðarvísir í ástamálum. I. KARLMENN. Fæst hjá Arinbirni, Ársæli og Guðm. Gamalíelssyni. Ómissandi bók fyrir alla karlmenn.}} {{reitur|Maðurinn: Eg ætla að skreppa snöggvast út í Café Iðnó. Ef eg verð eigi kominn heim kl 10.... Konan: Vertu bara rólegur! Þú ert kominn heim. (Hún aflokar).}} {{reitur|Frúin (við eldhússtúlkuna): Eg sá að þú kystir mjólkurpóstinn áðan. Það er best að eg taki sjálf við mjólkinni framvegis. María: Það er ekki til neins fyrir frúna. Hann hefir lofað að kyssa enga aðra en mig.}} {{reitur|ANGELA er langskemtilegasta skáldsagan sem til er á íslensku. Fæst hjá öllum bóksölum.}} {{reitur|Gísli: Varstu ekki hálffeiminn, þegar þú byrjaðir bónorðið við konuna þína. Páll: Jú, dálítið. En það gekk samt ágætlega. Eg sagði ekkert og hún sagði ekkert og svo spanst það svona orð af orði, þangað til það var úttalað.}} {{Wikipedia|Leiðarvísir í ástamálum II. fyrir ungar stúlkur|Leiðarvísi í ástamálum: II. fyrir ungar stúlkur}} {{Prófarkalesið}} [[Flokkur:Fræðslubókmenntir]] [[Flokkur:Bókaárið 1922]] Snið:Athugasemd 161 645 2006-02-09T10:05:23Z Stalfur 11 <div style="border: 1px solid #000033; padding: 5px; margin: 5px; background-color: #FFFFCC">{{{1}}}</div> Snið:Rithöfundur 162 649 2006-02-09T10:07:50Z Stalfur 11 <div align="center" style="font-size: 14pt;">{{{1}}}</div> Snið:Rittitill 163 650 2006-02-09T10:08:12Z Stalfur 11 <div align="center" style="font-size: 18pt;">{{{1}}}</div> Snið:Ritundirtitill 164 651 2006-02-09T10:08:52Z Stalfur 11 <div align="center" style="font-size: 14pt;">{{{1}}}</div> Snið:Ritútgáfa 165 654 2006-02-09T10:09:46Z Stalfur 11 <div align="center" style="font-size: 12pt;">{{{1}}}</div> Snið:Reitur 166 671 2006-02-09T10:34:26Z Stalfur 11 <div style="border:1px solid #999999; background-color:#F6F6F6;"> {{{1}}} </div> Snið:Wikipedia 167 669 2006-02-09T10:23:24Z Stalfur 11 {{Sisterproject|project=Wikipedia |image=Wikipedia-logo.png |text=Efni tengt '''[[Wikipedia:is:{{{1}}}|{{{2}}}]]''' er að finna á [[Wikipedia:is:Forsíða|Wikipediu]]. }} Snið:Sisterproject 168 663 2006-02-09T10:20:10Z Stalfur 11 <div class="noprint" style="clear: right; border: solid #aaa 1px; margin: 0 0 1em 1em; font-size: 90%; background: #f9f9f9; width: 250px; padding: 4px; spacing: 0px; text-align: left; float: right;"> <div style="float: left;">[[Image:{{{image}}}|50px|none|{{{project}}} merkið]]</div> <div style="margin-left: 60px;">{{{text}}} </div> </div> Mjallhvít 169 edit=sysop:move=sysop 2388 2006-11-17T14:22:30Z Stalfur 11 Protected "[[Mjallhvít]]": endannleg útgáfa [edit=sysop:move=sysop] {{rittitill|MJALLHVÍT.}} {{ritundirtitill|ÆFINTÝRI HANDA BÖRNUM, MEĐ 17 MYNDUM.}} [[Mynd:Snow White Cover Needle.png|center|300px]] {{rithöfundur|M. GRÍMSSON hefur íslenzkað.}} {{ritútgáfa|KAUPMANNAHÖFN. Á kostnað E. Jónssonar.—Prentað hjá Louis Klein. 1852.}} [[Mynd:Snow White Needle.png|thumb|250px|right]]Það var einu sinni um hávetur í ákafri snjókomu, að drottning nokkur sat við gluggann í höllinni sinni, og var að sauma. En gluggagrindin var úr hrafnsvörtu «íbenholti»¹. Henni varð þá litið út um gluggann á mjöllina, sem hlóðst niður í gluggatóptina, og sem var svo drifthvít að það var undur. Hún stakk sig þá á nálinni í fingurinn, svo að það hrutu niður fá-einir blóðdropar á gluggakistuna. En þegar hún sá, hversu hið rauða var fagurt hjá drifthvítri mjöllinni, þá hugsaði hún með sjálfri sjer: «Það vildi jeg að jeg ætti mjer svo lítið barn, eins hvítt og mjöll, eins rautt og blóð, og eins svart og gluggagrindin sú arna.» ¹Eins konar trje. Skömmu síðar eignaðist drottningin ofur-litla dóttur, sem var eins hörundsbjört og mjöll, eins fagurrjóð og blóð, og eins hrafnsvört á hár eins og «íbenholt». Af þessu var hún kölluð Mjallhvít. En stuttu eptir fæðingu hennar andaðist drottningin, móðir hennar. Árið eptir tók konungurinn sjer aðra drottningu. Það var dáindis fríð kona, en ákaflega drambsöm. Hún gat ekki vitað það, að neinn kvennmaður væri sjer fríðari. Þessi nýja drottning átti sjer fáránlegan spegil, sem hún var vön að skoða sig í, og segja: [[Mynd:Snow White Mirror 1.png|thumb|250px|right]] „Spegill, spegill, herm þú: hver<br> hjer á landi fríðust er!“ Og af því að hún vissi, að spegillinn fór aldrei með ósannindi, þá var hún ánægð, þegar hann sagði: „Frú mín, drottning, fegri þjer<br> finnst ei nein á landi hjer!“ En Mjallhvít konungsdóttir óx upp og varð einatt fríðari, og þegar hún var orðin 7 ára gömul, þá bar hún af öllum konum, og var miklu fríðari en drottningin, stjúpa hennar. Þá var það einu sinni sem optar, að drottningin gekk að speglinum og mælti: „Spegill, spegill, herm þú: hver<br> hjer á landi fríðust er!“ Þá svaraði spegillinn, og sagði: „Frú mín, drottning, fríð sem engill þú er,<br> en af þjer samt hún Mjallhvít í fríðleika ber!“ Þegar drottning heyrði þetta, þá varð henni bilt mjög við, og fölnaði upp af öfund og reiði. Upp frá þeirri stundu gat hún aldrei litið Mjallhvít rjettu auga; svo var henni illa við barnið. Öfund og drambsemi lögðust nú svo þungt á hina vondu konu, að hún ætlaði að sálast, og hafði engan stundlegan frið, hvorki dag nje nótt. Hún kallaði þá loks fyrir sig einn af veiðimönnum konungs og sagði: «Far þú með hana Mjallhvít litlu langt út á skóg; því jeg get ekki horft á hana framar. Þar skalt þú drepa hana, og færa mjer úr henni lifur og lungu til merkis um, að þú hafir gjört eins og jeg sagði þjer.» [[Mynd:Snow White Mercy.png|thumb|250px|left]] Veiðimaðurinn fór þá á stað með Mjallhvít, og þegar hann kom út á skóginn, dróg hann sverð sitt úr sliðrum, og ætlaði að reka hana í gegn með því. Hún fjell þá á knje fyrir honum, spennti greipar, leit á hann, biðjandi vonaraugum og sagði: «Æ, góði vin, gef þú mjer líf; jeg skal þá hlaupa út á skóg og aldrei koma heim aptur í ríkið.» Veiðimaðurinn komst þá við, kenndi í brjósti um hana og sagði: «Hlauptu þá undir eins burtu hjeðan, vesalingur!» Villudýrin verða ekki lengi að rífa hana í sig, hugsaði hann, og þó fannst honum, eins og að það væri velt steini frá hjartanu á sjer, að þurfa ekki að drepa hana sjálfur. Í sama bili kom þar að ungur villigöltur hlaupandi, sem veiðimaðurinn drap. Hann tók úr honum lifrina og lungun og færði drottningu þau til sannindamerkis um það, hversu vel hann hefði framkvæmt boð hennar. [[Mynd:Snow White Heart.png|thumb|250px|right]] Eldamaður drottningar varð nú þegar að matreiða lifrina og lungun, og hin vonda drottning borðaði þau í þeirri trú, að það væri lifur og lungu Mjallhvítar. Hún var svo viss um þetta, að hún hirti alls ekki um að leita frjetta hjá töfraspeglinum sínum; því hún þóttist viss um, að nú væri hún fríðasta konan á landinu. Veiðimanninum gaf hún ærna peninga fyrir handarvikið, og til þess að þegja yfir ódæðisverkinu. En nú er að segja frá Mjallhvít, þar sem hún var alein úti á skóginum. Hjarta hennar var fullt af angist og kvíða; því hún sá sjer engrar bjargar von, vesalingur. Hún fór þá að hlaupa, og hljóp í dauðans ofboði yfir hvað sem fyrir varð, eggjagrjót og urðir. Villudýrin hlupu fram hjá henni og allt í kring um hana, en gjörðu henni ekkert mein. Hún hljóp sem fætur toguðu þangað til um kveldið; þá sá hún ofurlítið hús, og inn í það fór hún til þess að hvíla sig. Inni í húsinu var allt lítið, en svo snoturt og þrifalegt, að það var hin mesta snilld. Þar stóð borð með drifthvítum dúki á og sjö diskum. Við hvern disk lá ofur-lítill spónn, hnífur og gaffall, og sitt vínstaupið stóð hjá hverjum þeirra. Við vegginn stóðu sjö dálítil rúm, hvert við hliðina á öðru, og voru sængurklæðin öll saman mjallhvít. [[Mynd:Snow White Eating.png|thumb|250px|right]] Af því að Mjallhvít var nú orðin bæði þyrst og svöng, þá borðaði hún sinn munnbitann af hverjum diski, og drakk sinn dropann úr hverju staupi; því hún vildi ekki taka allt frá neinum einum. Þegar hún var búin að þessu, lagði hún sig upp í það rúmið, sem næst henni stóð, og ætlaði að hvíla sig; því hún var ákaflega göngumóð og lúin. En rúmið var henni ekki mátulegt, svo hún reyndi hið næsta, og fór það eins. Síðan reyndi hún hvert að öðru, og loksins var hið sjöunda rúmið mátulega stórt fyrir hana. Hún lagðist þá niður í það, las kveldbænirnar sínar og sofnaði. Þegar dimmt var orðið komu þeir heim, sem húsið áttu, en það voru sjö dvergar, sem lifðu af því, að grafa upp úr fjöllunum gull og silfur. Dvergarnir kveiktu sjö ofur-lítil ljós, og þegar birti í húsinu, sáu þeir undir eins, að þar hafði einhver komið ókunnugur; því þar var ekki allt í þeirri röð og reglu, sem þeir áttu von á. Hinn fyrsti sagði: «Hver hefur sezt á stólinn minn?» Hinn annar: «Hver hefur borðað af diskinum mínum?» Hinn þriðji: «Hver hefur bitið í brauðið mitt?» Hinn fjórði: «Hver hefur smakkað á suflinu mínu?» Hinn fimmti: «Hver hefur farið með gaffalinn minn?» Hinn sjötti: «Hver hefur skorið með hnífnum mínum?» Hinn sjöundi: «Hver hefur sopið á staupinu mínu?» Þá leit hinn fyrsti við, og sá að rúmið sitt var bælt. «Hver hefur lagzt í rúmið mitt?» segir hann. Þá spruttu upp allir dvergarnir, og litu hver á sitt rúm og sögðu hver fyrir sig: «Sko, einhver hefur farið upp í mitt rúm og bælt það niður!» En þegar hinn sjöundi gætti í sitt rúm, sá hann Mjallhvít liggja þar og sofa. Hann kallaði þá á lagsmenn sína, og er þeir sáu hvað um var að vera, þá hljóðuðu þeir upp yfir sig af undran og gleði. Þeir komu með öll sjö litlu ljósin, og skoðuðu Mjallhvít í krók og í kring. «Nei, nei,»—sögðu þeir—«en hvað það er fallegt barnið að tarna!» Og litlu dvergarnir hoppuðu upp af gleði, en vöruðust þó að vekja Mjallhvít, og ljetu hana sofa í næði í litla rúminu. Hinn sjöundi dvergur svaf um nóttina hjá lagsmönnum sínum, eina stund hjá hverjum—og þá var nóttin á enda. Þegar Mjallhvít vaknaði morguninn eptir, þá varð henni kynlega við, þegar hún sá alla sjö litlu dvergana. En þeir voru ósköp góðir við hana og sögðu: «Hvað heitir þú?»—«Jeg heiti Mjallhvít.»—Þá spurðu dvergarnir hana að, hvernig hún hefði þangað komizt, en Mjallhvít sagði þeim allt eins og var, um vondu stjúpuna, og veiðimanninn, sem gaf henni lífið. Hún sagði þeim frá því, hvað hún hefði hlaupið langan, langan veg, þangað til að hún hefði á endanum fundið húsið. Þá sögðu dvergarnir: «Ef þú vilt verða bústýran okkar, búa um rúmin okkar, sauma, þvo og prjóna, og halda öllu hreinu og fáguðu, sem í húsinu er, þá mátt þú vera hjá okkur, og þig skal ekki bresta neitt.» Mjallhvít gekk að þessum kostum, og tók undir eins til starfa. Dvergarnir fóru á hverjum morgni í bítið út í fjöllin að grafa upp gull og silfur. En þegar þeir komu heim á kveldin, þá varð allt að vera í sinni rjettu röð og reglu heima fyrir. Á daginn var Mjallhvít jafnan ein heima. Þess vegna sögðu dvergarnir við hana: «Varaðu þig á henni stjúpu þinni; hún kemst bráðum að hvar þú ert; þú mátt þess vegna aldrei nokkurn tíma hleypa neinum manni inn fyrir dyrnar, þegar þú ert alein heima.» Nú víkur sögunni heim aptur í konungsríkið, þar sem hin vonda drottning þóttist hafa borðað lifur og lungu Mjallhvítar. Henni kom ekki annað í hug, en að nú væri hún þó lang-fríðust allra kvenna á landinu, svo það var í gleði sinni að hún gekk einu sinni til spegilsins, og sagði: [[Mynd:Snow White Mirror 2.png|thumb|250px|right]] „Spegill, spegill, herm þú: hver<br> hjer á landi fríðust er!“ Þá svaraði spegillinn: „Frú mín, drottning, fríðust ert þú,<br> fríðari öllum, sem hjer eru nú;<br> en Mjallhvít, sem fór yfir fjöllin þau sjö,<br> og fæðist nú upp hjá þeim dvergunum sjö,<br> er þúsund-falt fríðari en þú!“ Við þessa óvæntu fregn brá drottningu heldur en ekki í brún; því hún sá nú, að veiðimaðurinn hafði prettað sig, og að Mjallhvít var enn á lífi. Og þegar hún vissi nú, hvar hún var niður komin, þá hugsaði hún ekki um neitt annað en það, hvernig hún fengi ráðið hana af dögum; því nú hafði hún engan frið í sínum beinum fyrir öfund og reiði yfir því, að hún var ekki fríðust allra á landinu. En til þess að áformið mistækist nú ekki, rjeði hún af, að vinna að því með eigin hendi. Þetta var samt enginn hægðarleikur; því nú mátti enginn maður vita af. Eptir langa umhugsan rjeði drottning það af á endanum að lita sig í framan, afmynda sig, og taka á sig gerfi gamallar sölukerlingar. Í þessum ham var engum lifandi manni unnt að þekkja hana, og svona kom hún til dvergabæjarins. Mjallhvít var þá ein heima, þegar kerling barði að dyrum, og sagði: [[Mynd:Snow White Ribbon.png|thumb|250px|right]] «Góðan varning! gott verð!» Mjallhvít lauk upp glugganum, leit út og sagði: «Sæl og blessuð, kona góð! Hvað hafið þjer á boðstólum?»—«Góðan varning, fallegan varning!» segir kerling. «Jeg hef allavega lit mittisbönd.» Síðan tók hún upp grænt silkiband og sýndi henni. Þá hugsaði Mjallhvít með sjálfri sjer: «Þessari konu má jeg án efa lofa inn; hún er ráðvönd og siðsöm, og hefur ekkert íllt í huga.» Hún lauk þá upp bæjardyrunum og keypti græna silkibandið.—«Bíddu við, barnið gott!»—segir kerlingin—«hvernig fer mittisbandið á þjer. Komdu, jeg skal láta það á þig, eins og það á að vera.»—Mjallhvít fór þá í grannleysi til hennar og ljet hana binda um sig nýja bandinu fallega. En kerling var þá eigi handsein og reyrði svo fast að Mjallhvít, að hún náði ekki andanum, og datt eins og dauð niður. «Nú er fríðleikinn þinn farinn», sagði kerling, og skundaði heim til sín. Skömmu eptir komu dvergarnir heim, og urðu þá hræddir mjög, er þeir fundu sína ástkæru Mjallhvít örenda á gólfinu. [[Mynd:Snow White and the Seven Dwarfs 1.png|thumb|250px|left]] Þeir tóku hana upp og sáu þegar, að hún var mikils til ofstrengd um mittið. þeir sprettu af henni klæðunum og skáru á mittisbandið, og raknaði þá Mjallhvít brátt við aptur. En þegar dvergarnir heyrðu hvernig á stóð, sögðu þeir: «Hin gamla sölukona hefur engin önnur verið en drottningin, stjúpa þín. Varaðu þig, Mjallhvít, og lofaðu engum lifandi manni inn til þín, þegar þú ert ein heima.» En þegar hin vonda kona var heim komin, gekk hún að speglinum, hróðug mjög í huga, og segir: „Spegill, spegill, herm þú: hver<br> hjer á landi fríðust er!“ Þá svaraði spegillinn, og sagði: „Frú mín drottning, fríðust ert þú,<br> fríðari öllum sem hjer eru nú;<br> en Mjallhvít, sem fór yfir fjöllin þau sjö,<br> og fæðist nú upp hjá þeim dvergunum sjö,<br> er þúsund-falt fríðari en þú!“ Þegar drottningin heyrði þetta, þá varð hún svo reið, að þá lá við að hún fjelli í ómegin; því hún sá, að Mjallhvít var enn á lífi. Hún fór þá aptur að hugsa sjer upp ráð til þess, að stytta henni aldur, og bjó nú til svo baneitraða hárgreiðu, að hver sem greiddi sjer með henni varð að deyja. Síðan tók hún að nýju á sig gerfi gamallar konu, en allt öðruvísi en hið fyrra skiptið, og gekk til dvergabæjarins í skóginum. Þar barði hún að dyrum og sagði: [[Mynd:Snow White Poisoned Haircomb.png|thumb|250px|right]] «Góðan varning, gott verð!» Mjallhvít leit út um gluggann og mælti: «Jeg má ekki lofa neinum lifandi manni inn í bæinn.» Þá segir kerling: «Sko, eru þetta ekki fallegar hárgreiður?» og um leið sýndi hún henni eitruðu greiðuna. Mjallhvít leizt svo vel á greiðuna, að hún lauk upp bæjarhurðinni, og keypti hana. Þá segir kerling: «Má jeg ekki greiða þjer, barnið gott?» Mjallhvít komu engin svik í hug, og kerling var þegar farin að greiða henni. Fjell hún þá undir eins dauð niður; því svo var eitrið í greiðunni magnað. «Nú vona jeg að það verði bið á því, að þú lifnir við aptur,» sagði kerling, og skundaði heim til sín. En það vildi svo vel til, að dvergarnir komu þá heim í sömu svifunum. Þegar þeir sáu hvernig komið var, grunaði þá undir eins, að það mundi vera af völdum hinnar vondu drottningar. Þeir leituðu á Mjallhvít, og fundu loksins eitruðu greiðuna í hári hennar því drottning hafði látið hana vera þar kyrra til þess ab eitrið úr henni neytti sín betur. Þeir tóku greiðuna burtu, og raknaði Mjallhvít þá bráðum við aptur. Þegar hún var komin til sjálfrar sín, sagði hún dvergunum upp alla sögu, en þeir áminntu hana enn, og bönnuðu henni strengilega að ljúka bænum upp fyrir nokkrum, sem þangað kæmi á daginn. Þegar drottningin kom heim, gekk hún fyrir spegilinn, hróðug í huga, og segir: [[Mynd:Snow White Mirror 3.png|thumb|250px|right]] „Spegill, spegill, herm þú: hver<br> hjer á landi fríðust er!“ Þá svaraði spegillinn og sagði: „Frú mín, drottning, fríðust ert þú,<br> fríðari öllum, sem hjer eru nú;<br> en Mjallhvít, sem fór yfir fjöllin þau sjö,<br> og fæðist nú upp hjá þeim dvergunum sjö,<br> er þúsund-falt fríðari en þú!“ Þegar drottning heyrði það ætlaði hún að rifna af reiði og illsku, og sagði með heiptarhuga: «Mjallhvít skal deyja, hvað sem hver segir, og hvað sem það kostar!» Síðan gekk hún inn í afhús eitt, sem enginn kom inn í nema hún, og bjó þar til ógnarlega eitrað epli. Það var harla fagurt á að líta, og girnilegt mjög að borða; en það var baneitrað öðrumegin. Þegar eplið var til búið, þá breytti drottning andlitslit sínum og andlitslagi, og bjó sig eins og bóndakonu. Þannig út búin fór hún á stað, og gekk til dvergabæjarins. Þar barði hún að dyrum. Mjallhvít leit út um gluggann og segir: «Jeg má ekki leyfa neinum manni að koma hjer inn fyrir dyr; því dvergarnir hafa harðlega bannað það.» «Það er öldungis rjett gjört, barnið gott!»—segir kerling.—«Margur er maðurinn, og hver veit nema hingað kæmi einhver óráðvandur, sem ætlaði að gjöra þjer eitthvað íllt. En þjer er óhætt að lofa mjer að koma inn til þín; því jeg ætla ekki að gjöra þjer neitt íllt.» «Dvergarnir hafa bannað mjer það, og jeg leyfi engum inn, hversu fallega sem hann talar,» segir Mjallhvít. [[Mynd:Snow White Poisoned Apple.png|thumb|250px|right]] «Þá það!» segir kerling. «Við erum eins góðir vinir fyrir það, þó jeg fái ekki að koma inn til þín í bæinn. Jeg er ekki hrædd um, að eplin min gangi ekki út, þó þú kaupir þau ekki. En, heyrðu, þarna er eitt epli, sem jeg ætla að gefa þjer.»—«Nei, jeg vil það ekki,» segir Mjallhvít.—«Ha, ha! þú ert þó aldrei hrædd um að það sje óætt eða eitrað, vænti jeg,» segir kerling. «Sko, jeg ætla þá sjálf að borða helminginn af því, svo þú getir ímyndað þjer, hvort hinn helmingurinn muni vera nokkurt óæti.» En eplið var svo kænlega til búið, að það var ekki nema hálft eitrað. Mjallhvít gat nú ekki staðið það af sjer að borða hinn fagurrauða eplishelming, þegar hún sá, að kerlingin hikaði sjálf ekki við að borða hinn helminginn af því. Hún tók við því og beit í það, en óðar en hún var búin að renna niður fyrsta munnbitanum, hreif eitrið á hana, svo að hún datt niður á gólfið eins og dauð. Þá var hinni vondu konu skemmt, og hún sagði: «Nú þykir mjer gaman að vita, hvenær þú raknar við aptur.» Síðan skundaði hún heim aptur í ríkið sitt, gekk fyrir spegilinn til þess að svala gleði sinni, og sagði hróðug í huga: „Spegill, spegill, herm þú: hver<br> hjer á landi fríðust er!“<br> Þá svaraði spegillinn: „Frú mín, drottning, fegri þjer<br> finnst ei nein á landi hjer!“ [[Mynd:Snow White and the Seven Dwarfs 2.png|thumb|250px|left]]Nú var hin vonda kona ánægð; hún var svo ánægð með sjálfri sjer, sem slíkri konu er framast unnt að vera. En þegar dvergarnir komu heim til sín um kveldið, þá fundu þeir Mjallhvít örenda á gólfinu. [[Mynd:SnowWhite.png|thumb|250px|right]] Þeir hófu hana á lopt, leituðu á henni að eitri, leystu af henni mittisbandið, þvoðu hana alla upp, greiddu hár hennar, og reyndu allt, sem þeim datt í hug, en það var allt saman til einskis. Mjallhvít raknaði ekki við; því hún var dáin. Þá lögðu dvergarnir hana til, settust allir sjö niður hjá líkinu og grjetu yfir því í samfleytta þrjá daga. Þá ætluðu þeir að jarða Mjallhvít. En hún leit svo vel út, og hafði enn tapað sjer svo lítið, að það var ekki annað sjáanlegt, en að hún svæfi. «Það er ógjörningur að leggja hana Mjallhvít, svona fríða og fallega, niður í hið dimma skaut jarðarinnar» sögðu dvergarnir. Þeir ljetu þá smíða utan um hana gagnsæa krystalls-líkkistu. Þar lögðu þeir Mjallhvít í, rituðu nafn hennar og það, að hún væri konungsdóttir, með gullstöfum á kistulokið. Síðan settu þeir kistuna út á fjallið, og gættu hennar. Fuglarnir komu þar og að, og syrgðu hina fríðu mey, fyrst uglan, svo hrafninn og seinast dúfan. Mjallhvít lá nú lengi, lengi í kistunni og rotnaði ekki, heldur leit hún allt af svo út, eins og hún væri lifandi og svæfi. Hún var enn hvít eins og mjöll, rauð eins og blóð, og svört eins og «íbenholt.» Þá bar svo til einu sinni, að konungssonur nokkur, sem þar var á dýraveiðum í skóginum, kom til dvergabæjarins, og bað um næturgistingu. [[Mynd:Snow White Coffin Carried.png|thumb|250px|right]] Konungssonurinn sá þá kistuna á fjallinu og Mjallhvít þar í, og hann las gullletrið á lokinu. Þá sagði hann við dvergana: «Látið mig fá kistuna með henni Mjallhvít í; jeg skal borga hana eins og upp á er sett.»—En dvergarnir sögðu: «Vjer látum hana ekki fyrir allt gull og gersemar heimsins.»—Þá sagði konungssonurinn: «Gefið mjer hana þá; því jeg get ekki lifað án hennar Mjallhvítar. Jeg ætla að fara með hana eins og dýrmætasta hlutinn í eigu minni.» Þegar dvergarnir heyrðu þetta, aumkuðust þeir yfir hann og gáfu honum krystalls-líkkistuna með Mjallhvít í. Konungssonurinn varð þá svo feginn, að hann hoppaði upp af gleði, og ljet menn sína bera hana burtu þaðan á herðunum. En það vildi svo til, þegar þeir báru kistuna niður af fjallinu, að þeim skrikaði fótur, og við hristinginn, sem þá kom á kistuna, hrökk eplisbitinn upp úr hálsinum á Mjallhvít; því hún hafði aldrei rennt honum niður. Mjallhvít lifnaði þá undir eins við aptur, og settist upp í kistunni. Þá sagði hún: «Guð hjálpi mjer! hvar er jeg?» En konungssonurinn rjeði sjer varla fyrir gleði og segir: «Þú ert hjá mjer!» Síðan sagði hann henni upp alla söguna, eins og dvergarnir höfðu sagt honum hana, og mælti: «Jeg elska þig meira en allt annað i heiminum; kom þú nú heim með mjer í ríkið mitt, og svo skalt þú verða konan mín.» Mjallhvít fjekk nú bráðum góðan þokka á konungssyninum, og síðan var allt búið undir brúðkaup þeirra. Meðal þeirra, sem boðnir voru til brúðkaupsins, var drottningin, stjúpa Mjallhvítar. Þegar hún var búin að búa sig svo vel sem hún gat, og hlaða utan á sig gulli og gimsteinum, þá gekk hún fyrir spegilinn og mælti: [[Mynd:Snow White Mirror 4.png|thumb|250px|left]] „Spegill, spegill, herm þú: hver<br> hjer à landi fríðust er!“ Þá svaraði spegillinn: „Frú mín, drottning, fríð eins og engill þú er,<br> en af þjer samt í fríðleika hin unga drottning ber!“ [[Mynd:Snow White Iron Shoes.png|thumb|250px|right]] Þegar drottningin heyrði þetta, varð hún öldungis hamslaus af hræðslu og bræði, og var komin á fremsta hlunn með að hætta að fara til brúðkaupsins. En öfundin rak hana áfram, og hún gat ekki á sjer setið, að sjá þó þessa nýju drottningu. En þegar hún kom inn í veizlusalinn, var hún nærri því liðin í óvit af ótta; því hún sá, að hin unga drottning var engin önnur en Mjallhvít.—En þar stóðu járnskór á eldinum, og þegar þeir voru orðnir hvítglóandi, þá varð hin gamla drottning að setja þá upp, og dansa á þeim, þangað til hún datt dauð niður. Það voru launin, sem hún fjekk fyrir alla meðferðina á Mjallhvít. {{wikipedia|Mjallhvít|Mjallhvíti}} [[Flokkur:Ævintýri]] Sæfarinn 170 edit=sysop:move=sysop 2395 2006-12-13T15:46:05Z Stalfur 11 Protected "[[Sæfarinn]]": endanleg útgáfa [edit=sysop:move=sysop] {{athugasemd|Þetta er útgáfa er stytt útgáfa af sögunni. Þetta rit var fært í stafrænt form í samvinnu Landsbókasafns Íslands-Háskólabókasafns og Distributed Proofreaders Europe og birt á Project Gutenberg árið 2006}} [[Mynd:Saefarinn-eftir-Jules-Verne.png|300px|center]] {{rittitill|SÆFARINN}} {{ritundirtitill|(Ferðin kring um hnöttin neðansjávar)}} {{rithöfundur|EFTIR<br> JULES VERNE}} {{ritútgáfa| KOSTNAÐARMAÐUR<br> PÉTUR G. GUÐMUNDSSON<br> REYKJAVÍK<br> 1908<br> <br> PRENTSMIÐJAN GUTENBERG }} ==Sæfarinn.== ===I.=== Það var árið 1866, að sá kvittur kom upp og gekk staflaust um öll lönd, að vart hefði orðið við sjóskrímsl eitt mikið og ilt. Sumum fanst nú samt fátt um þessa sögu, sem heyrðu hana í fyrsta sinni. Sögðu þeir þetta mundu vera sæorminn alkunna, sem kemur í ljós á hverju ári og hverfur aftur án þess að gera nokkrum manni mein. En í þetta sinn urðu margir að láta sannfærast, þó ekki væru þeir auðtrúa, því skrímsl þetta var séð af mörgum skipum og hvað eftir annað. Einu sinni sást það frá tveim skipum í senn, og var svo skamt frá þeim, að gera mátti áætlun um stærð þess. Eftir því sem sagan sagði, var það miklu meira vexti en nokkurt annað dýr, dautt eða lifandi, sem þekst hefir í höfum jarðarinnar. Það fylgdi líka sögunni, að það væri ærið hraðfara, því að á hálfsmánaðarfresti kom það í ljós á tveim stöðum með þúsund mílna millibili. Sögur um sjóskrímslið vóru á hvers manns vörum. Blöðin fluttu langar greinar um það, og gamanvísur vóru sungnar um það á leikhúsunum. Og lærðir menn háðu harðar rimmur. Þeir gátu ekki borið á móti því að skrímslið væri til, svo margir menn höfðu séð það og svo var hitt, að í undirdjúpum hafsins þóttust menn vita, að vera mundi risavaxinn gróður og var ekki ólíklegt að í þeim miklu skógum hefðust við skrímsl og dýr ýmisleg, sem öllum væru ókunn. Það var því ekki ólíklegt, að þetta skrímsl hefði hröklast þaðan af tilviljun og flækst upp að yfirborðinu. En þá var eftir að vita hvers konar skepna þetta var. Var það risavaxinn kolkrabbi eða var hægt að skipa því í flokk með hvölunum? Sagnirnar sem um það gengu vóru margar og misjafnar, svo lítið var á þeim að byggja. Sögurnar um sjóskrímslið, sem gengið höfðu í blöðum og manna munni bárust nú inn í vísindaleg tímarit og urðu þar óþrotlegt þrætuefni. Það var á öndverðu ári 1867, að ég var á heimleið til Parísar úr vísinda-leiðangri í Nebraska, og var staddur í Nýju-Jórvík. Tíðindamenn stórblaðanna þefuðu mig uppi þegar í stað, og leituðu álits míns um mál þetta, sem þá var efst á baugi og mest um talað. Þótti þeim mikið undir því komið, hvað ég segði um það, því ég var prófessor við náttúrugripasafnið í París og höfundur bókarinnar: „Um leyndardóma undirdjúpanna“. Ég gat ekki skorast undan því með öllu, en reyndi þó að forðast allar staðhæfingar. Bar ég það fyrir, að enn væri ókunnugt um eðli dýrsins og náttúru. Þó þótti mér mest líkindi til, að þetta væri risavaxið náhveli, eftir öllum líkum að dæma. Að dýrið væri hvalakyns, og einmitt af þessu tægi, réði ég af atviki, sem kom fyrir, meðan ég stóð við í Nýju-Jórvík. Það var í aprílmánuði, að gufuskipið „Skotland“, eitt með stærstu og fegurstu skipum Cunard-línunnar, var á ferð úti í Atlantshafi, svo sem 150 mílur vestur af Englands-ströndum. Veður var kyrt og fagurt og skipið klauf sjóinn með jöfnum hraða. Þá vissu menn ekki fyr til, en skipið kiptist við, eins og það hefði höggvið niður eða rekist á eitthvað. Farþegarnir urðu þegar óttaslegnir og Anderson skipstjóri átti fult í fangi með að telja um fyrir þeim. Mikil hætta gat varla vofað yfir, því innanrúmi skipsins var skift í 7 hluta með vatnsheldum milligerðum, svo þó gat kæmi á skipið, og eitt rýmið fyltist sjó, hlaut það að fljóta eftir sem áður. Svo fór skipstjóri niður hið bráðasta, að gæta vegsummerkja. Sá hann þá, að sjór féll inn í 5. rými, til mikilla muna. Til allrar hamingju vóru gufukatlarnir ekki þar, því hefði svo verið og sjór komist í eldstórnar, gat verið voði á ferðum. Anderson stöðvaði skipið og lét háseta einn fara fyrir borð og kafa undir það. Hann kom upp aftur eftir fáar mínútur og sagði, að rifa mikil væri á botni skipsins, á að gizka 3 álna löng. Engin tiltök vóru á því, að gera við svo mikinn leka. „Skotland“ varð því að halda áfram ferðinni, þó með minni hraða en áður, og náði heilu og höldnu höfn í Liverpool þrem dögum eftir áætlun. Skipið var hið bráðasta lagt í þurkví og menn fengnir til að athuga skemdirnar. Þeir ætluðu varla að trúa eigin augum! Svo sem 4 álnum fyrir neðan yfirborðslínu var stóreflis glompa á skipinu, í lögun eins og jafnhliða þríhyrningur; járnþynnurnar kliptar sundur svo rækilega og snyrtilega eins og það væri gert með götunarvél. Það dýr, sem þessu hafði valdið, hlaut að hafa lagtönn mikla og hræðilega, og afar tröllaukið hlaut það að vera, úr því það gat rekið gat á járnskipið svo snögglega, að naumast varð við vart. Það hlaut líka að hafa góð sundfæri, fyrst það gat losað tönnina og hörfað frá nógu fljótt eftir áreksturinn. Þessi atburður vakti mikla athygli um allan heim, og umtal manna um sjóskrímslið breyttist nokkuð. Áður höfðu menn litið á það, sem skringilegan fyrirburð, kveðið um það háðvísur og hent gaman að því. En nú hætti mönnum að standa á sama um það. Því var kent um urmul af skipbrotum, sem ekki var fullkunnugt um, og sjófarendur vóru ekki óhultir um sig fyr en þeir höfðu þurt land undir fótum. Blöðin lýstu skrímslinu sem skæðasta mannfélags-óvætt, og í öllum mentuðum löndum var skorað á stjórnirnar, að gera út skip til að elta það og ráða það af dögum. England gerði ráðstafanir til framkvæmda á þessu, en Ameríka varð fyrri til, að ferðbúa skip. Um það leyti, sem skipið átti að leggja af stað, kom bréf til mín frá flotamálaráðaneytinu ameríska. Var mér boðið þar að fara með gufuskipinu „Abraham Línkoln“ í hinn fyrirhugaða leiðangur, og fylgdi það með, að Farragút flotaforingi hefði tilbúinn klefa handa mér á skipinu. Áður en mér barst þetta bréf, hafði ég ekki ætlað mér annað fyrir, en fara til Parísar og setjast að í litla húsinu, sem ég átti í Grasafræðisgarðinum, og njóta lífsins meðal vina og kunningja og—safnanna minna. Þegar ég var búinn að lesa bréfið breyttist þessi fyrirætlun mín óðara. Mér fanst ég mega til, að fara að elta náhvelið, eins og það væri sjálfsögð skylda eða öllu heldur hlutverk mitt í lífinu. Og svo hugsaði ég sem svo: „allar leiðir liggja til Rómaborgar“; hví mátti ekki segja það sama um París. Nú skyldi blessuð skepnan verða svo hugulsöm, að láta okkur ná sér nálægt ströndum Frakklands. Ekki var það óhugsandi. „Konsæll!“ kallaði ég. Konsæll var þjónn minn. Hann hafði fylgt mér á öllum ferðalögum, og var mér trúr og hollur, enda var mér vel til hans. Konsæll var ættaður og upprunninn frá Flæmingjalandi, og líkur löndum sínum í háttum og skapferli. Hann var framúrskarandi hugrór maður, en þó djarfur og dáðrakkur. Hann varð aldrei hissa á nokkrum hlut, skifti aldrei skapi, var friðsamur og háttprúður, en hraustur og handtakagóður, ef til þess kom. Hann var ákaflega vanafastur og vanakær. Í fám orðum,—Konsæll var hreinasta fyrirmynd, sem þjónn. En Konsæll hafði líka kreddur fyrir sig, og lét aldrei af þeim. Aldrei nefndi hann mig í ávarpi eða viðtali öðru vísi en í þriðju persónu. „Konsæll!“ endurtók ég, og fór að taka saman dót mitt, því nú var kominn í mig ferðahugur. Konsæll var mér eftirlátur,—óhætt var um það. Ég var ekki vanur að spyrja, hvort hann vildi fylgja mér á ferðum mínum, það var sjálfsagður hlutur. En nú stóð nokkuð óvanalega á. Það var ófyrsjáanlegt hve löng þessi ferð mundi verða, og svo áttum við í vændum, að fást við þessa voðaskepnu, sem gat molað stærsta hafskip eins og eggskurn. Hvað skyldi Konsæll segja til þess? „Konsæll!“ kallaði ég enn. „Var húsbóndinn að kalla?“, svaraði Konsæll og vatt sér inn um dyrnar. „Já hafðu alt tilbúið. Við leggjum af stað að tveim stundum liðnum.“ „Eins og húsbóndanum þóknast“, svaraði Konsæll ofur rólega. „En það liggur mikið á. Láttu í koffortið mitt svo mikið, sem í það kemst af fötum, nærklæðnaði og hálslíni. Vertu nú bara fljótur.“ „En safngripina húsbóndans?“ „Safngripina mína—sendum við til Parísar.“ „Eigum við þá ekki að fara til Parísar?“ „Ha? Ó-nei, ekki nú þegar,“ svaraði ég út í hött. „Gott“. Við förum dálítinn útúrkrók, Konsæll, við tökum okkur far með „Abraham Línkoln“. „Eins og húsbóndanum þóknast“. „Þú veizt víst hvað stendur til,—að við ætlum að fara að eltast við óargadýr, þetta illræmda náhveli, og þú mátt geta því nærri, að höfundur bókarinnar: „Um leyndardóma undirdjúpanna“,—sem er tvö bindi í 4. bl. broti—getur ekki hafnað því tilboði, að verða með í förinni. Þetta er heiðarlegt hlutverk, en hættulaust er það ekki. Ómögulegt að segja, hvað fyrir getur komið.—Getur verið, að dýrið sé ilt viðureignar, en Farragút flotaforingi, er nú líka karl í krapinu.“ „Ég ætla að fara með húsbóndanum“, svaraði Konsæll rólega. „Hugsaðu þig nú vel um, Konsæll minn“, sagði ég, „þetta getur orðið óhappa ferð. Það getur vel farið svo, að við komum ekki lifandi aftur“. „Eins og húsbóndanum þóknast!“ Að tveim stundum liðnum stigum við á skip. Ég sagði Farragút flotaforingja nafn mitt og svo var mér vísað á klefann, sem mér var ætlaður. Á þilfarinu iðaði alt í einni bendu, fólk og farangur, því þá var komið að burtfararstundu. „Abraham Línkoln“ var einkar fagurt skip, hraðskreið freigáta af nýjustu gerð. Gufuþenslan í katlinum var komin á hámark. Farragút lét kasta landfestum og kallaði niður í vélrýmið: „Áfram!“ Vélin komst á hreyfingu og tók að snúa skrúfuspöðunum með sívaxandi hraða. Á ströndinni stóð múgur og margmenni, og æpti endalaus húrraóp meðan skipið var að skríða út höfnina, og veifaði höttum og vasaklútum, til að veita okkur síðustu fararheillaóskirnar. ===II.=== Við héldum suður með ströndum Suður-Ameríku að austanverðu. Í byrjun júlí fórum við fyrir suðurodda Ameríku og stýrðum vestur í Kyrrahafið, því að norðan til í því hafði hvalsins orðið vart síðast. Farragút flotaforingi hafði með sér öll áhöld og tæki, sem notuð eru við hvalaveiðar, sem eðlilegt var, úr því hann ætlaði að veiða hval; en hann hafði og meira. Honum hafði tekist að ráða til fararinnar, konung allra hvalveiðamanna, Ned Land. Ned Land var frá Kanada. Hann var afburðamaður í iðn sinni. Hann var sjóngóður, snarráður, ófyrirleitinn og hugrakkur, hverjum manni fremur. Og svo fimur var hann að beita skutli, að fáum hvölum var undankomu auðið, sem hann komst í skotmál við. Eins og aðrir Kanadamenn talaði hann frönsku jafn vel og ensku. Ég held honum hafi þótt gaman að tala frönsku. Það var víst helzt þess vegna, að hann gaf sig meira að mér en öðrum á þessari löngu sjóferð. Annars var hann heldur fátalaður. Dagarnir vóru langir og leiðir á þessari úthafsför. Ned Land var oft á vakki fram á skipinu og horfði á hvernig það klauf öldurnar fyrir ofurafli gufunnar. Ég gaf mig oft á tal við hann og þá spjölluðum við um alla heima og geima. Brátt varð ég þess var, að hann lagði lítinn trúnað á sögurnar um náhvelið. „Ég hefi elt ótal hvali“, sagði hann, „skutlað fjölda og drepið marga, en engan hefi ég séð svo stóran eða rammefldan, að honum væri trúandi til, að reka gat á stórt járnskip“. Ég reyndi að sannfæra hann með því, að leiða honum fyrir sjónir, hve oft það hefði komið fyrir á seinni öldum, að risastór sjóskrímsli hefðu sést og stundum náðst. Ned Land, sem sí og æ tottaði tóbakspípuna, gerði þá ekki annað, en spýta út um annað munnvikið, og nöldra með fyrirlitningarróm: „Tómir kolkrabbar!“ Ég reyndi þá að sannfæra hann um allar þær líkur, sem fengnar vóru með tilstyrk vísindanna fyrir því, að náhveli væru til, og svo benti ég honum á það, hvað fyrir hafði komið upp á síðkastið, og vitnisburð fjölda merkra manna um það mál, manna, sem hann þekti eins vel og ég. Ned Land hleypti brúnum og horfði á mig með háðsbros í munnvikunum. Hann lagði ekki trúnað á eitt einasta orð, sem ég sagði. „En heyrið þér þá“, sagði ég loks, og hugsaði, að nú skyldi til skarar skríða, „hvaða grein gerið þér þá fyrir skemdinni á „Skotlandinu?““ Nú var Ned Land kominn í klípu! „Það er“, stamaði hann, „það er . . . .“ „Hvað þá?“ „Haugalygi frá upphafi til enda“. Meira hafði ég ekki upp úr honum; en ekki varð okkur þetta að óvildarmáli. Farragút flotaforingi hafði heitið tvö þúsund dala launum, þeim manni, sem fyrstur kæmi auga á náhvelið. Óðar en komið var inn í Kyrrahafið fóru allir að skygnast eftir því. Yfirmenn og hásetar vóru sí og æ uppi á þilfari, hvort sem þeir áttu að vera þar eða ekki. Þeir sem höfðu sjónauka miðuðu þeim út yfir sjónhringinn alla vega, en þeir, sem þá höfðu ekki, urðu að beita berum augum. Þeir sem í förinni vóru, höfðu auðvitað allan hugann á náhvelinu, og þá drógu ekki tvö þúsund dalirnir úr áhuganum,—löngunin eftir því, að „verða fyrstur“ hafði gagntekið alla eins og megn hitasótt. Ég mændi út yfir hafið eins og hinir, og hafði ekki síður en þeir hugann á náhvelinu; en mig langaði mest að vita hverrar tegundar dýr þetta væri, og svo ákafur var ég orðinn upp á síðkastið, að ég stóð á þiljum uppi frá morgni til kvölds, og gaf mér varla tíma til að matast. En þegar svo langt var komið, þá fanst Konsæl það vera skylda sín, að gefa mér viðvörun. Með afar kurteisum og fáguðum orðtækjum bað hann mig að ofreyna ekki sjónina lengur á þessu. Samt gat Konsæll ekki að því gert, að hann hafði glöggar gætur á því, hvort ekki sæist neitt sérkennilegt á sjónum. Ned Land var sá eini, sem lét sig þetta engu skifta. Það var eins og hann forðaðist að líta út á sjóinn. Ég mátti til að setja ofan í við hann fyrir það, því vel gat það komið að liði, að hann var öllum mönum sjónhvassari, hefði hann bara fengist til að beita augunum. „Það er til einkis“, sagði hann, „við önum þetta í blindni hvort eð er. Það er sagt að þessi undraskepna hafi sést í Kyrrahafinu. Það eru tveir mánuðir liðnir síðan, og hvar er það nú? Ef það er eins fljótt í förum eins og sagt er, þá er hætt við að það hafi fært sig eitthvað síðan“. Það var í raun og veru útlit fyrir, að Ned Land hefði rétt fyrir sér. Freigátan strikaði úthafið þvert og endilangt, en enginn varð var við náhvelið. Og þar kom að lokum, að áhuginn fór að dofna. Menn fóru að verða þreyttir á þessu tilbreytingalausa og árangurslausa ferðalagi. Þeim fór að leiðast, að horfa út yfir hafið autt og endalaust! Það var hvort sem var alveg árangurslaust! Smátt og smátt fóru menn að efast um, að þessi undraskepna væri til í raun og veru, og svo mikil brögð urðu að þessu, að skipshöfnin krafðist þess að síðustu, að haldið yrði heim og leitinni hætt. Það var komið fram í nóvembermánuð og við vórum staddir vestan til í Kyrrahafinu í nánd við Japan. Þá ákvað Farragút að leitinni skyldi haldið áfram í þrjá daga. Yrði einkis vart að þeim tíma liðnum, ætlaði hann að stýra „Abraham Línkoln“ heim á leið aftur. Þetta glæddi áhugann að nýju. Nú var um að gera, að nota tímann vel, ef það átti að lánast, að ná í þessa tvö þúsund dali. Svo var farið að skima eins og áður. En svo liðu þessir þrír dagar, að einskis varð vart. Fresturinn var útrunninn að kvöldi hins fimta nóvember og þá breytti Farragút stefnunni eins og hann hafði lofað og stýrði í landsuður. Ég var staddur á þilfarinu, og var að tala við Konsæl, þegar myrkrið færðist yfir. Tunglið óð í skýjum og varpaði flögtandi birtu yfir öldurnar öðru hvoru. En þess á milli grúfði niðsvart náttmyrkrið yfir úthafinu. „Heimskulegt flan er þessi för orðin“, sagði ég, „nær hefði okkur verið að fara rakleitt heim.“ „Og raða upp safngripunum húsbóndans“, sagði Konsæll. „Og þar á ofan verðum við hafðir að háði og narri!“ „Það er ef til vill ekki rétt hjá mér, að segja sem svo . . . . .“, sagði Konsæll. „Láttu það fljúga, Konsæll“. „Mér datt í hug, að það væri ekki hyggilegt af mönnum, sem eru eins lærðir og húsbóndinn, að stofna sér . . . . .“. Konsæll hætti í hálfu kafi, því upp úr miðri næturþögninni drundi málrómur Ned Lands alt í einu. „Hæ-hó! Sæormurinn mikli! Framundan á stjórnborða!“ æpti hann í sífellu. Á einni svipstundu ruddust allir upp á þilfar; kyndarar og vélamenn neðan af neðsta gólfi, hvað þá aðrir. Það var að eins ein hugsun, ein spurning, sem fyrir öllum vakti: Hvað gat Ned Land hafa séð í biksvörtu náttmyrkrinu? Eins og tvö hundruð faðma frá skipinu var ljós blettur á sjónum, líkastur því, sem birtu legði þar upp úr djúpinu. Ég sá undir eins, að það var ekki maurildi; það var alt annar blær á þessari birtu. Skrímslið hlaut að vera að eins fáa faðma fyrir neðan yfirborðið, en birtan, sem ljómaði af því, var með öllu óskiljanleg. Ljósbletturinn var eins og bungumyndaður og skærastur í miðjunni. „Þetta er maurildi!“ kallaði einn yfirmannanna. Ég laut fram á öldustokkinn og athugaði furðusýn þessa. „Nei“, sagði ég, „maurildi ber ekki svona mikla birtu. Þetta er eitthvað skylt rafmagnsljósi. En sjáið þið, það hreyfist, það færist áfram, aftur á bak; það nálgast?“ Nú hætti okkur að lítast á blikuna. Ljósbletturinn nálgaðist freigátuna með miklum hraða en hávaðalaust. Menn æddu um þilfarið og æptu af undrun og ótta. „Kyrrir!“ hrópaði Farragút. „Stýrið á stjórnborða; fulla ferð aftur á bak!“ Við þessa skipun hljóp hver maður á sinn stað, og „Abraham Línkoln“ skreið aftur á bak í hálfhring. „Stýrið á bakborða, áfram!“ drundi skipstjórinn, og freigátan rann af stað frá ljósblettinum. Það er að segja,—hún átti að fjarlægjast hann. En þessi undraskepna kom á eftir, með tvöfalt meiri hraða. Þetta var óskiljanlegt með öllu. Við stóðum á þilfarinu aðgerðalausir og orðlausir af hræðslu. Dýrið gerði meira en nálgast freigátuna, það synti hringinn í kringum hana, og fór hún þó með fullum hraða.—Svo hvarflaði það frá, svo sem mílu vegar, kom svo aftur með fleygiferð og stefndi á „Abraham Línkoln“, staðnæmdist eins og tuttugu skref frá skipinu og—hvarf. Það hafði auðsjáanlega ekki farið í kaf, því birtan dvínaði ekki smátt og smátt, heldur þvarr alt í einu, eins og þegar ljós sloknar. Rétt á eftir kom það í ljós hinum megin við skipið, hvort sem það hefir nú synt umhverfis það eða undir kjölinn. Við máttum búast við árekstri þá og þegar, sem gat orðið okkur óhappadrjúgur. Nú tók ég eftir einu, sem ég hafði ekki athugað áður: Freigátan fór á flótta í stað þess að sækja á. Hún var ofsótt í stað þess að ofsækja. Ég hafði orð á þessu við Farragút flotaforingja. En hann, sem annars var stillingin sjálf, var nú auðsýnilega ruglaður og ráðþrota. „Svo er það“, sagði hann, „en ég veit ekki hvaða óvættur þetta er, og þori ekki að ábyrgjast skipið í þessu myrkri, það væri blátt áfram heimskulegt af mér að gera það. En á morgun skiftum við um hlutverk“. „Þér eruð þá viss um að þetta sé eitthvert dýr?“ „Já“, svaraði hann, „ekki er um það að villast; þetta er auðsjáanlega risavaxið náhveli. En það er þrungið rafmagni, og ef það hefir lagtönn eftir stærð, og löngun til að beita henni, er það áreiðanlega mesta skaðræðisskepna, sem nokkurn tíma hefir í söltum sjó lifað. Ég verð að fara varlega“. Skipshöfnin var á flakki alla nóttina. Engum kom til hugar að festa svefn. „Abraham Línkoln“ hafði ekki undan hvort sem var, og fór því með hálfum hraða; og náhvelið hagaði sér eftir því. Það var auðséð, að það ætlaði ekki að renna af hólmi. Um miðnætti hvarf það samt, eða réttara sagt, slokknaði, svo við fórum að halda að það hefði hundskast burtu. En einni stundu síðar heyrðist heljar hvinur, eins og vatni væri þeytt út um pípu með feikna afli. Á þilfarinu stóðum við Ned Land og Farragút. „Ned Land“, kallaði flotaforinginn, „hafið þér oft heyrt hvali öskra?“ „Já“, anzaði Ned Land, „en ég hefi ekki heyrt hval öskra fyr, sem ég hefi grætt á tvö þúsund dali, fyrir það eitt að sjá hann“. „Tvö þúsund dalina skuluð þér fá“, sagði flotaforinginn, „en ég vil fá að vita hvort það er líkt þessu, þegar hvalir þeyta sjó út um blástursholuna?“ „Já, svipað því er þetta hljóð“, svaraði Ned, „en miklu sterkara“. Klukkan tvö sást ljósbletturinn aftur í nokkurri fjarlægð frá skipinu, og við heyrðum greinilega að dýrið lamdi sjóinn með sporðinum. Á freigátunni var hafður viðbúnaður mikill. Veiðarfærum var raðað með borðum, svo hægt væri að ná til þeirra hvenær sem á þyrfti að halda. Í framstafn voru látnar tvær fallbyssur. Var önnur svo gerð, að með henni mátti skjóta skutli, en hin var fyrir sprengikúlur. Klukkan 6 um morguninn fór að elda aftur. En þegar fyrsta sólarbjarmanum sló á loftið, hvarf birtan af hvalnum aftur í einum svip. Stundu síðar var orðið albjart, en þá lagðist yfir þoka, svo niðdimm, að varla sá út úr augunum. Ég fór upp í reiðann, svo hátt sem kaðlaþrepin náðu, en sumir af foringjunum fóru alveg upp að sigluhúnum. Svo störðum við út í þokuna, sem valt í hægðum sínum yfir hafflötinn. Ned Land varð aftur fyrstur til að sjá dýrið. „Sæormurinn!“ æpti hann. „Afturundan, á bakborða!“ Góðan kipp frá skipinu grilti í dökkleitt ferlíki, sem stóð eins og alin upp úr sjónum. Dýrið lamdi sjóinn svo afskaplega með sporðinum, að drifhvítur froðuferill sást aftur af því langa leið. Freigátan nálgaðist hvalinn, og gafst mér nú færi á að athuga hann nákvæmlega. Frásagnirnar um lengd hans voru auðsjáanlega orðum auknar. Hann var á að gizka 100 faðma langur. Skrokkurinn var rennilegur, svo ætla mátti að hann væri afar-hraðsyndur. Hann þeytti öðru hvoru sjó og andgufu upp um blástursholuna; stóð sú stroka oft yfir 100 fet í loft upp. Ég var nú ekki lengur í vafa um það, að þetta væri eins konar hvalur. Skipverjar biðu með óþolinmæði eftir fyrirskipunum skipherrans. Farragút virti hvalinn fyrir sér grandgæfilega og kallaði svo á vélstjórann: „Hafið þér kynt undir kötlunum?“ spurði hann. „Kyndið þér meira! Eins og katlarnir þola!“ „Já“, svaraði vélstjórinn. Menn æptu af fögnuði við þessa skipun. Nú átti til skarar að skríða. Kolsvartir reykjarmekkir ultu upp úr reykháfum skipsins, en gufukatlarnir nötruðu svo fyrir ofurmagni gufunnar, að alt var sem á þræði léki. Hvalurinn fór ekki úr stað, fyr en ekki voru nema 50 faðmar milli hans og skipsins; þá tók hann viðbragð og synti undan með sama hraða og skipið skreið. Stóð svo þessi eltingaleikur í þrjá stundarfjórðunga að hvorki dró sundur né saman. Var ekki útlit fyrir að neitt ynnist með þessu móti. Farragút réð sér ekki fyrir reiði. Hann klóraði sér ákaft fyrir ofan eyrað, svo húfan fór aftur á hnakka. „Ned Land!“ hrópaði hann. Ned Land gekk til hans. „Sýnist yður ráðlegt að skjóta út bátum?“ spurði flotaforinginn. „Fjarri fer því“, svaraði Ned. „Hér er ekki við lamb að leika. Þessi skepna fer að eigin geðþótta og lætur ekki leika á sig“. „Hvað er þá til ráða?“ „Ekkert annað en auka hraðann. Ég ætla að setjast undir bugspjótið með skutulinn minn, og nái ég til dýrsins, þá skal ég hitta“. „Vélstjóri!“ hrópaði flotaforinginn, „leggið þyngra á öryggishanana.“ Ned Land settist undir bugspjótið. Öryggishanarnir voru þyngdir og kolum mokað á eldana að nýju. Skrúfan fór fjörutíu og þrjá snúninga á mínútu og „Abraham Línkoln“ fór hálfa tíundu sæmílu á klukkustundinni. En náhvelið synti líka hálfa tíundu mílu á klukkustundinni. Gekk svo heila klukkustund, að enginn munur varð á millibilinu. Var þetta smán mikil fyrir hraðskreiðasta skip ameríska flotans, enda voru skipverjar alveg hamslausir. Þeir stóðu fram í stafni og jusu bölbænum og formælingum yfir dýrið, en flotaforinginn reitti hárið af kollinum á sér af bræði. Enn var kallað á vélstjórann. „Er gufuþenslan á hámarki?“ spurði foringinn. „Já“, svaraði vélstjórinn. „Hefir verið þyngt á öryggishönunum?“ „Já, þenslan er hálf sjöunda loftþyngd[1]“. „Látið hana verða 10 loftþyngdir!“ Þetta var skipun, sem Vesturheimsmanni sómdi. „Konsæll!“ kallaði ég, „nú springur skipið“. „Eins og húsbóndanum þóknast“, svaraði Konsæll. Ég verð að segja eins og satt er, að á þessu augnabliki var mér sama, þó ég ætti það á hættu. „Abraham Línkoln“ jók skriðinn. Hann gnötraði allur frá sigluhún ofan í kjöl og reykháfarnir virtust vera alt of þröngir, svo þykkur var mökkurinn, sem ruddist upp úr þeim í sífellu. Þrýstimælirinn sýndi 10 loftþyngdir, en skriðstikan 10 mílna hraða. En þetta kom fyrir ekki, því hvalurinn synti líka með 10 mílna hraða, alveg þrautalaust. Ég get ekki lýst tilfinningum mínum á þessari stundu. Ég var gagntekinn af einhverju eirðarleysi. En Ned Land sat á sínum stað, með skutulinn reiddan um öxl. Þar kom að lokum, að saman fór að draga öðru hvoru. „Við drögum hann uppi, við drögum hann uppi!“ æpti Ned og laut fram með reiddan skutulinn. En í sömu svipan tók dýrið viðbragð og rann áfram, með svo miklum hraða, að sjálfsagt mundi nema 15 mílum á klukkustund. En ekki nóg með það, það synti líka hringinn í kring um freigátuna, og fór hún þó með fullum hraða. Skipverjar voru hamslausir af bræði. Nú var komið hádegi og við vorum engu nær en um morguninn. Farragút sá að svo búið mátti ekki lengur standa og hugsaði sér að taka til annara ráða. Fallbyssan á framstafni skipsins var hlaðin í skyndi og henni miðað á dýrið. Skotið reið af, en kúlan fór yfir hvalinn, og var það ekki að undra, því færið var 1000 faðmar. „Aftur!“ kallaði flotaforinginn. „Fimm hundruð dali skal ég gefa hverjum þeim, sem getur lamað þessa djöfuls óvætt með skoti.“ Þá gekk fram gamall maður gráskeggjaður,—mér er sem ég sjái hann enn,—hvasseygur var hann og æðrulaus á svip, en andlitsdrættir allir sem í stein væru markaðir. Hann gekk að fallbyssunni, hagræddi henni og miðaði lengi. Loks drundi skotið og fylgdi því fagnaðaróp skipverja. Kúlan hitti hvalinn, en—undur og bísn!—hún hrökk af skrokknum á honum eins og hagl af húsþaki og féll í sjóinn langa leið frá. „Er þá skepna þessi klædd með kvartils-þykkri járnhúð?“ sagði gamli maðurinn, og var heldur ófrýnn. „Fari það í sjóðbullandi!“, varð Farragút á orði. Nú var eftirsóknin hafin á nýjan leik. „Ég held áfram þangað til freigátan springur í loft upp“, sagði flotaforinginn við mig. Við vórum að vona, að dýrið þreyttist af þessari aflraun, þegar til lengdar léti. En því var ekki að skifta. Svo leið hver klukkustundin eftir aðra, að það hægði ekki vitund á sér. Þetta var voðalegt kapphlaup. Á þessum eina degi fórum við áreiðanlega frekar 250 sæmílur. Þó vórum við engu nær en daginn áður. Svo kom nóttin og niðamyrkur lagðist yfir úthafið. Ég hugsaði að þessi viðureign væri nú á enda og allar fyrirætlanir okkar að engu orðnar. En klukkan 11 um kvöldið sást rafljósbjarminn enn á ný, í lítilli fjarlægð. Það var því líkast, sem náhvelið lægi kyrt, og væri mók á því eftir áreynsluna. En það var tækifæri, sem Farragút ætlaði ekki að láta ónotað. Hann rendi nú skipinu í áttina þangað, sem hvalurinn lá. Ned Land kom sér fyrir undir bugspjótinu; hann hafði oft fengist við það áður, að læðast að sofandi hvölum. Skipið skreið nú ofurhægt og svo hávaðalaust, sem unt var. Þegar ekki vóru eftir nema 150 faðmar að hvalnum, var vélin stöðvuð. Menn stóðu kyrrir og héldu niðri í sér andanum. Ég stóð í stafninum, við bugspjótið og hallaðist fram á borðstokkinn. Fyrir neðan mig sá ég hvar Ned Land sat, með skutulinn reiddan um öxl, reiðubúinn að kasta honum, hvenær sem færi gæfist. Alt í einu tók hann viðbragð og þeytti skutlinum. Ég heyrði glamur, eins og skutullinn hefði lent á einhverju hörðu. Rafmagnsbirtan af dýrinu hvarf, en tvær voðalegar vatnsgusur hvolfdust ofan á þilfar freigátunnar, með svo miklu afli, að alt lauslegt fór um koll og skolaðist til og frá um þilfarið, eða féll út, bæði menn og munir. Ég fann að skipið kiptist við afar-snögt, og áður en ég náði handfestu á nokkrum hlut, steyptist ég á höfuðið í sjóinn. Þetta var ljóta kafförin; þó kom ekkert fát á mig, því ég er góður sundmaður, þegar ég segi sjálfur frá. Þegar mér skaut upp aftur fór ég að litast um eftir freigátunni. Höfðu þeir nú tekið eftir því að ég féll útbyrðis? Í austurátt sá ég móta fyrir ferlíki, sem fjarlægðist óðum. „Hjálp! Hjálp!“ hrópaði ég. En skipið færðist sífelt fjær. Ég sá það á því, að rauða ljósið á bakborða varð æ daufara og daufara. Mér var erfitt um sundið, því fötin drógu mig niður. Ég ætlaði að fara að sökkva, en þá fann ég að þrifið var í herðarnar á mér og mér var haldið uppi. „Ert það þú, Konsæll“, stundi ég upp, „Þú hefir þá fallið fyrir borð líka“. „Ég hljóp út á eftir húsbóndanum“. „En hvað er þá orðið um skipið?“ spurði ég. „Það getum við ekki hirt um frekar“, svaraði Konsæll. „Þegar ég hljóp fyrir borð heyrði ég sagt, að skrúfan og stýrið hefði brotnað“. Þetta var engin feginsfrétt; en hvað sem því leið, urðum við að reyna að bjarga lífinu á einhvern hátt. Konsæll hjálpaði mér til að komast úr fötunum; svo syntum við til skiftis, þannig, að sá sem hvíldi sig, lá á bakinu og hélt sér í hinn. En svona gat það ekki gengið til lengdar. Hve lengi við höfum synt veit ég ekki, en ég man, að ég var orðinn ákaflega þreyttur. Ég gat varla haldið vitunum upp úr og var farinn að drekka sjó ákaft. Þá gægðist tunglið fram undan skýjunum og brá birtu yfir öldurnar. Var eins og ég hrestist við það nokkur augnablik. Ég lyfti upp höfðinu og svipaðist um eftir freigátunni. Var hún þá komin svo langt, að ég sá að eins móta fyrir henni. Nú misti ég þróttinn að fullu; ég var að sökkva og heyrði óglögt að Konsæll var að kalla á hjálp. En þá heyrði ég svarað einhversstaðar! „Heyrðir þú þetta?“ umlaði ég. „Já“, svaraði Konsæll, og gerði nú sitt ýtrasta til að hrópa „hjálp“ út yfir eyðimörku hafsins. Aftur var svarað og ekki langt undan. Hvað gat þetta verið? Nú gat ég ekki haldið mér uppi lengur. Ég varð að eins var við, að ég var dreginn af stað, rakst á eitthvað, sem þétt var fyrir og að mér var tosað upp úr sjónum,—svo misti ég meðvitundina. Þegar ég raknaði við til meðvitundar aftur, fann ég að verið var að núa mig í ákafa. „Konsæll!“ kallaði ég af veikum mætti. „Húsbóndinn hringir!“ heyrði ég að sagt var í málróm Konsæls. En maður sá, sem laut ofan að mér var ekki Konsæll. „Ned!“ sagði ég. „Rétt er það“, svaraði hvalveiðakóngurinn. „Hefir þú þá fallið fyrir borð líka?“ „Já“, svaraði Ned, „en ég var svo heppinn að hitta strax á fljótandi eyju“. „Eyju?“ „Já,—eða sama sem, nefnilega sæorminn. Nú skil ég hvers vegna skutullinn minn hrökk af dýrinu. Náhvelið þitt er búið til úr hnoðnegldum járnþynnum, hr. prófessor“. Ég reis upp í flýti. Þetta dýr eða—hvað það átti að heita—þessi hlutur, sem við vórum staddir á, var hálfur upp úr. Við hlið mér sat Konsæll hálf rænulaus og illa útlítandi, ekki síður en ég. Ég fór nú að athuga skepnu þessa. Þetta var ekki dýr, það var af og frá! Um það var ekki lengur að villast, að það var gert úr hnoðnegldum járnþynnum, eins og Ned Land sagði. Þetta var ekkert náttúruafbrigði, heldur eitthvað enn furðulegra. Það var einhver „ógerningur“, gerður af manna höndum. „Neðansjávarskip!“ varð mér að orði. „Snildarlega gert, með afar-sterkar vélar!—Við erum þá ekki langt frá mönnum; okkur er borgið“. Ned Land var á öðru máli um það, og lá við að við færum að trúa því, að hann hefði rétt fyrir sér. Við börðum á járnþynnurnar af öllu afli og Ned Land stappaði með járnbryddu stígvélunum alt hvað af tók. Þó urðum við einskis hljóðs varir inn í skipinu. „Það verður skemtilegt, þegar hann fer í kaf“, sagði Ned. Ekki þótti mér það nú svo skemtileg tilhugsun. En við áttum ekki annars úrkosti, en dvelja þar yfir nóttina, sem við vórum komnir. Þegar loksins fór að lýsa af degi, heyrðum við skrölt í járnslám og hlekkjum og sáum hlera opnast í þilfarinu. Þar kom maður upp og skygndist um. Þegar hann sá okkur rak hann upp hljóð, hvarf niður aftur og skelti hleranum á eftir sér. Rétt á eftir komu átta karlmenn upp á þilfarið. Þeir tóku okkur, án þess að mæla orð frá vörum og fóru með okkur niður í skipið. Hlemmurinn féll aftur yfir höfðum okkar og við vórum staddir í niðamyrkri. Við fórum ofan járnstiga og inn um dyr, sem lokað var á eftir okkur. Þar vórum við látnir einir. Þarna var svo mikið myrkur, að ég hefi aldrei komið í annað eins. Ekkert náttmyrkur getur jafnast á við það. Ned Land lét eins og óður væri. Hann sparkaði öllu um koll, sem lauslegt var inni, og datt sjálfur um sumt af því. „Það er dálagleg gestrisni að tarna!“ þrumaði hann. „Og þar að auki eru þetta sjálfsagt mannætur, þegar til kemur!“ „Við erum ekki komnir á steikarateininn ennþá“, sagði Konsæll. „Nei, en í ofninn“, svaraði Ned Land. Það var ekki þar fyrir, það gat vel verið satt sem hann sagði, því ég fann að þilin vóru úr járni alt í kring. Alt í einu varð svo bjart inni, að ég varð að láta aftur augun. Kveikt hafði verið á ljósmiklum rafmagslampa, sem festur var í loftið. Við fórum nú að litast um. Herbergi þetta var 4 álnir á hvern veg og járn í öllum veggium og loftinu. Gólfið sá ég ekki, vegna ábreiðu, sem á því lá. Á miðju gólfi stóð viðhafnarlaust tréborð og 4 stólar. Okkur gafst ekki mikill tími til umsvifa því rétt í þessu opnaðist hurðin og inn gengu tveir menn. Var annar þeirra lítill vexti, en knálegur. Hann gekk á undan. Hinn, sem á eftir fór, var miklu hærri, og varð okkur þegar starsýnt á hann. Hann var fagurlega vaxinn, fríður sýnum og hinn höfðinglegasti. Hann hafði alskegg, stutt; augun voru dökk og starandi,—nærri kaldranaleg—og ennið hátt. Það var fljótséð að ekki mundi auðvelt að hafa áhrif á tilfinningar þessa manns. En gáfaður maður hlaut hann að vera. Það var auðséð á honum. Hann var auðsjáanlega yfirmaður skipsins, því þegar þeir vóru komnir inn úr dyrunum, vék hinn sér til hliðar. Hann staðnæmdist frammi fyrir okkur og starði á okkur langa stund. Ekki hraut honum orð af vörum fyr en loks, að hann ætlaði út aftur; þá talaði hann við förunaut sinn á máli, sem ég skildi ekki. Hvað átti ég að taka til bragðs? Ég vonaði að hann skildi frönsku og ávarpaði hann á því máli,—talaði svo skýrt og skilmerkilega, sem mér var unt. Ég sagði honum nöfn okkar og hvað manna við værum og hvernig á því stóð, að við vórum þar komnir. Ókunni maðurinn hlustaði á mig með stillingu og kurteisi. En ekki sást nokkur vottur þess, að hann skildi mig og ekki svaraði hann. Ned Land varð auðvitað fokvondur. Hann endurtók alla frásögu mína á ensku, og viðhafði all-ófögur orð með köflum. Hann endaði mál sitt á því að heimta mat; sagði að við værum komnir í dauðann af hungri og yrðum að fá mat. En það leit ekki út fyrir, að ókunni maðurinn skildi Ned Land heldur. Ég var einmitt farinn að hugsa um að reyna latínu, en þá segir Konsæll. „Ef húsbóndanum þóknast, gæti ég reynt þýzku“. Það hafði mér ekki dottið í hug áður. Konsæll var flæmskur og talaði auðvitað þýzku. Ég gat að eins lesið hana og—sannast að segja—með herkjum. Ég var því fljótur til að samþykkja það. Í þriðja sinn var honum nú sagt hverir við værum og hvers vegna við værum þangað komnir. En í þetta sinn var það Konsæll sem sagði frá, með allri þeirri kurteisi og formkreddum, sem honum var lagið. En árangurinn varð alveg sá sami,—alls enginn. Ókunni maðurinn snéri sér nú að förunaut sínum og mælti við hann nokkur óskiljanleg orð. Svo fóru þeir út úr herberginu báðir. Skömmu seinna opnaðist hurðin á ný og kom inn þjónn með þur föt. Þótti okkur Konsæl gott að fá fötin, en Ned Land sefaðist ekkert fyr en þjónninn loks kom með mat; þá var eins og hýrnaði yfir Kanadamanninum. Að lokinni máltíð lögðum við okkur fyrir og sváfum vært og lengi. Þegar við vöknuðum og vórum að nudda stírurnar úr augunum, vissum við ekki fyr af, en skipstjórinn snaraðist inn í herbergið. Hann stóð kyr stundarkorn og virti okkur fyrir sér. Svo hóf hann máls og talaði á hreinustu frönsku: „Herrar góðir! Mér er jafnlétt um að tala frönsku eins og þýzku og ensku. Ég skildi því mæta vel alt það sem þið sögðuð. En ég vildi fyrst vita deili á ykkur og íhuga svo málið í næði. Ég hefi verið í miklum vafa um, hvað gera skal við ykkur. Þið eruð komnir hingað á skip mitt fyrir sakir óhappaatvika. Þið hafið truflað lífsrás mína og rósemi . . “ „Ósjálfrátt“. greip ég fram í fyrir honum. „Ósjálfrátt!“ át hann eftir. „Var það ósjálfrátt að „Abraham Línkoln“ var gerður út til að ofsækja mig? Var það ósjálfrátt að þér fóruð með skipinu og tókuð þátt í ofsóknunum? Var það ósjálfrátt að þið skutuð á skip mitt og Ned Land kastaði skutli á það?“ „Við vissum ekki annað en skip yðar væri sjóskrímsl, sem nauðsyn bæri til að eyðileggja“, svaraði ég. „En hefðuð þið nú vitað að þetta var niðansjáfarskip; hefðuð þið ekki elt það og skotið á það, alveg eins og sjóskrímsl?“ Mér varð svarafátt. Ég fann með sjálfum mér, að Farragút flotaforingi mundi ekki hafa gert neinn mun á því. „Eins og þið getið sjálfir séð og skilið“. sagði ókunni maðurinn, „ber mér að skoða ykkur sem óvini mína. Vildi ég verða laus við ykkur, þyrfti ég ekki annað en seta ykkur upp á þilfarið og fara svo í kaf. Ég hefi fylsta rétt til að gera það“. Hann talaði ofur-rólega og reiðilaust, en þó stökk honum ekki bros. Var auðséð að hann meinti það, sem hann sagði. „En hvað sem því líður“, bætti hann við, „þá hefi ég ákveðið að hafa ykkur hérna á skipinu framvegis. Þið getið verið eins og frjálsir menn og hreyft ykkur svo mikið sem rúm leyfir“. „Er það meiningin að við eigum að vera hér á skipinu alla æfi?“ spurði ég. „Já“, svaraði ókunni maðurinn, „þið megið hætta að hugsa um þurlendið, því þangað komið þið aldrei framar, enda missið þið einskis í við það“. „Ég strýk héðan undir eins og færi gefst“, sagði Ned Land. „Yður er heimilt að reyna það“, svaraði ókunni maðurinn þurlega. Það var sýnilega engrar tilslökunar að vænta af þessum manni. Við urðum að sætta okkur við það, sem hann vildi vera láta. „Er mér leyfilegt að spyrja um nafn yðar?“ sagði ég. „Gagnvart yður er ég ekki annað en Númi skipstjóri. En gagnvart mér eruð þér og félagar yðar farþegar með skipi mínu, Sæfaranum“. Númi skipstjóri opnaði dyrnar og kallaði á þjón. „Það er búið að bera mat á borð í herbergi ykkar„, sagði hann við Ned Land og Konsæl. “Viljið þið fara með manni þessum“. Svo snéri hann sér að mér. „Nú, hr. Aronnax, má ég fylgja yður til borðs? Morgunverðurinn er tilbúinn“. Ég snæddi morgunverð með skipstjóranum og var hjá honum það sem eftir var dagsins. Fór hann með mig fram og aftur um skipið og sýndi mér alt sem markvert var, sem var æði margt. Var hann hinn þægilegasti viðmóts og leysti úr öllum spurningum með alúð og nákvæmni. Við fórum fyrst eftir löngum gangi, sem var uppljómaður af rafmagnsljósi. Þaðan fórum við inn í borðstofuna. Þar var rúmgott inni og snyrtilega um gengið. Húsgögn vóru öll úr eik og greipt fílabeini. Skápar vóru skreyttir dýrum krystöllum og stóðu á þeim og svo borðinu skrautmunir úr dýrum málmum og hreinu postulíni. Þaðan fórum við að skoða bókasafn skipsins. Bókaskáparnir þöktu veggina frá gólfi og upp í loft. Borð mikið stóð á miðju gólfi en legubekkir á tvær hendur, fóðraðir dýrindis skinni. Öll vóru húsgögn þessi úr svörtum palísanderviði og koparrend víða. Í safni þessu sagði Númi að væru tólf þúsund bindi, og væri mér heimilt að nota það eftir vilja og þörfum. Þessu boði varð ég mjög feginn, upp á framtíðina. Þar var samankomið úrval úr bókmentum allra þjóða, og urmull af vísindabókum, einkum ritum um náttúrufræði. Meira að segja fann ég þar bókina mína: „Um leyndardóma undirdjúpanna“. Loks komum við inn í aðalsalinn. Það var stórt herbergi og prýðilegt,—fimtán álnir á lengd og 9 álnir á breidd. Á þiljunum héngu málverk eftir frægustu snillinga í Evrópu. Marmaralíkneski, gerð í fornum stíl, stóðu þar í hornunum, en lítil borð stóðu hér og hvar á gólfinu. Borðfletirnir vóru úr skygndu gleri, en undir glerinu gat að líta fjölda hinna fáséðustu dýrindismuna úr ríki hafsins. Þar vóru meðal annars marmennilssmíði svo fögur, að ég hefi hvergi séð önnur eins, og perlur svo stórar og hreinar, að mér var blátt áfram ómögulegt að meta þær til verðs. Forte-píanó stóð þar í einu horninu; það var opið, og leit út fyrir að vera oft notað. Úr aðalsalnum héldum við áfram fram eftir skipinu, og varð fyrir okkur gangur með tveimur hurðum á þilinu annars vegar. Vóru þar tvö herbergi samhliða og var annað herbergi skipstjórans, en hitt sagðist hann ætla mér til íbúðar, meðan ég dveldi á skipinu. Ekki var það miður búið að þægindum öllum og viðhöfn en önnur herbergi þar á skipinu. Fremst í skipinu var klefi með innibyrgðu, samanþjöppuðu andrúmslofti, og annar samskonar sagði Númi að væri við afturstafn skipsins. Frá klefum þessum var stöðugt nýju lofti veitt um alt skipið eftir þörfum. Á hverjum morgni var farið upp að yfirborðinu og nýjar loftbyrgðir teknar í klefana. Klefi skipstjórans var einfaldur og skrautlaus—ólíkur mjög öðrum herbergjum skipsins, sem öll vóru búin skarti og dýrindis húsbúnaði. Þegar við komum þangað inn, lýsti Númi fyrir mér byggingu skipsins og gerð allri. Það var réttar 100 álnir á lengd og í lögun eins og vindill. Það var 12 álnir að þvermáli um miðju. Byrðingurinn var tvöfaldur, en tengdur saman alt umhverfis, með þverbitum úr járni. Þoldi skipið því afarmikinn þrýsting. Hreifivélar skipsins vóru knúðar með rafmagni og svo sterkar, að Sæfarinn gat hæglega farið 15 mílur á vöku. Stýrið var eins og á öðrum skipum, en auk þess vóru tveir láréttir spaðar eða vængir utan á hliðunum, miðskipa. Þeim mátti halla fram og aftur og beina á þann hátt stefnu skipsins upp á við og niður á við, þegar gangur var kominn á það. Auk þessa vóru klefar á skipinu eða hólf, sem fylt vóru sjó, ef skipið átti að sökkva, en tæmd, þegar það átti að leita upp. Á sama hátt mátti einnig ráða djúpstöðu þess, þó það væri á ferð. Á framenda skipsins var dálítill turn og í honum stýrishjólið. Gluggar vóru á turninum öllum megin og gat stýrimaður séð þaðan til allra hliða. Á afturenda þess var annar turn. Í honum var afar-skært rafljós, sem notað var á nóttum og í kafförum. Í skipstjóraklefanum og aðalsalnum vóru ýms skipstjórnaráhöld. Þar vóru hin vanalegu skipstjórnaráhöld, svo sem sigurverk, sem gekk fyrir rafmagni, loftvog, áttaviti og sólhæðarmælir. En auk þessa vóru þar margs konar áhöld önnur, sem Númi hafði sjálfur fundið upp, til að mæla með hraða, stefnu og djúpstöðu skipsins. Númi skipstjóri skýrði fyrir mér, með mikilli nákvæmni, hvernig áhöld þessi væru gerð og notuð. Hann sagði mér, hvernig hann færi að því, að ná rafmagni úr ýmsum efnum í sjónum, og hvernig hann hefði reiknað þetta alt út fyrirfram, áður en hann byrjaði á skipssmíðinni. Var þetta alt svo flókið og margvíslegt, að ég verð að sleppa því hér. Ég var alveg forviða á þessu öllu saman. „Þér hafið þá sjálfur staðið fyrir smíðinni, og gert allar teikningar og áætlanir“, sagði ég. „Já“, svaraði skipstjórinn, „ég hefi stundað nám við háskólana í Berlín, París og New-York og numið þar svo mikið, sem útheimtist til þessa“. „En hvernig gátuð þér smíðað skipið svo, að ekki yrði hljóðbært um allan heim?“ „Það skal ég segja yður, Aronnax minn. Ég hefi fengið sinn hlutann úr hverri áttinni. Kjölurinn er smíðaður hjá Krausot í Frakklandi, skrúfumöndullinn hjá Pen & Co. í Lundúnum, súðaþynnurnar hjá Lírd í Liverpool, skrúfan hjá Scott í Glasgow, þéttiloftsklefarnir hjá Sail & Co. í París, vélarnar hjá Krúpp í Essen, stafnfleygurinn í Motala í Svíþjóð, verkfærin hjá Hart í New-York o. s. frv. Verksmiðjurnar fengu þessar pantanir undir ýmsum nöfnum, og áttu að senda hlutina á ýmsar hafnir. En svo lét ég skip, sem ég átti sjálfur, smala öllu saman“. „En þá var þó eftir að laga þetta til og setja það saman“, sagði ég. „Já, ég setti upp verkstæði á óþektri eiðiey úti í miðju Kyrrahafi og þar lauk ég smíðinni á Sæfaranum, með tilstyrk manna þeirra, sem nú eru með mér hér. Þegar við vórum búnir að því, brendum við öllu, sem eldur gat eytt, en köstuðum hinu í sjóinn, svo engin vegsummerki sáust eftir“. „Það hefir kostað nokkuð, skipið yðar, get ég ímyndað mér“. „Já“, svaraði Númi, „með öllum áhöldum kostar það mig eina milljón, sex hundruð og áttatíu þúsund krónur. En með öllum söfnum og dýrgripum, eins og það er nú, er það ekki of hátt virt á fimm miljónir króna“. „Þér hljótið að vera afar auðugur maður?“ „Já, hr. prófessor, það er ég. Mér væri hægðarleikur að borga allar ríkisskuldir Frakklands, tólf miljarða“. Því næst fylgdi Númi mér aftur á skipið, til þess að sýna mér vélrýmið. Við fórum fram hjá eins konar strompi, og var á honum hurð. Sá ég að járnstigi lá upp eftir honum og spurði skipstjórann hvað gert væri við hann. „Við förum upp í bátinn eftir þessum stiga“, svaraði hann. „Svo, þið hafið þá bát“. „Já, lokaðan bát, af sömu gerð og Sæfarann, en miklu minni. Hann liggur í dæld á þilfarinu og er festur með skrúfum. Á þilfarinu er hleri og annar í botninum á bátnum. Þeir standast á. Með því að opna hlerana get ég farið upp í bátinn. Hleranum á þilfarinu er lokar á eftir mér, en sjálfur loka ég hlerunum í bátnum. Svo losa ég um skrúfurnar og þá þýtur báturinn upp að yfirborðinu í einum svip. Þegar ég finn að báturinn flýtur ofansjávar, opna ég hlera á þilfari hans, síðan reisi ég sigluna, set upp segl og sezt við stýrið“. „En hvernig komist þér niður til skipsins aftur?“ „Það get ég ekki. Sæfarinn verður að koma upp til mín. Báturinn er tengdur við skipið með löngum látúnsvír, sem rafmagnsstraumur leikur um, og fylgir það bátnum eftir neðansjáfar. Þarf ég því ekki annað en þrýsta á tippi, ef ég vil gefa því vísbendingu“. Alt þetta var svo einfalt og þó svo haganlega fyrirkomið, að það vakti aðdáun mína. Þegar við komum lengra fram í ganginn, sá ég inn í herbergi Ned Lands og Konsæls. Sátu þeir að snæðingi og vóru hraustir og hressir að sjá. Ég sá matsuðuklefann, og hvernig maturinn var soðinn við rafmagnshita. Við fórum framhjá klefum skipverjanna, en ekki sá ég inn í þá, því hurðirnar vóru aftur. Seinast skoðaði ég vélrýmið. Þar sá ég þessar undravélar, sem gengu fyrir rafmagni og gátu snúið skrúfuásnum tuttugu snúninga á sekúndunni. „Nú ætla ég að gefa yður næði til rannsókna yðar og vísindaiðkana“, sagði skipstjórinn, þegar við komum inn í aðalsalinn aftur. „Við erum núna staddir í nánd við Japan, eins og þér sjáið á kortinu þessu. Braut skipsins er mörkuð á það á hverjum degi, svo þér getið séð hvað ferðinni líður. Bókasafnið og salinn er eður heimilt að nota eftir vild. Með yðar leyfi ætla ég að hverfa frá um sinn“. Númi fór nú út, að svo mæltu, en ég sat einn eftir. Hver var hann, þessi undralegi maður? Hann var framúrskarandi að gáfum og fróðleik, en fyrirleit þurlendið og mennina af lífi og sál. Hver var hann? Og hvert ætlaði hann að fara með mig? Þessu var ég lengi að velta fyrir mér, eftir að skipstjórinn fór. Ég sat hugsi langa lengi, þar til loks ég stóð upp og gekk inn í herbergi mitt, til að taka á mig náðir. Árdegis daginn eftir kom Konsæll og Ned Land inn í salinn til mín. Þeim varð fyrst fyrir að spyrja, hvernig á þessu stæði og hvar við værum staddir. „Tuttugu og fimm föðmum fyrir neðan yfirborð sjáfar“, svaraði ég. „Þetta er stór-merkilegt“, sagði Konsæll. Ég sýndi Konsæl öll þau undur af fágætum náttúrugripum, sem vóru í salnum. Hann var vanur að fylga mér á söfnunum í París og bar gott skynbragð á þess konar hluti. Ned Land spurði mig spjörunum úr, um Sæfarann og Núma skipstjóra. Hann var á fjáður að vita hve skipshöfnin væri fjölmenn, því hann hafði þegar hugsað sér að myrða alla skipverja, eða byrgja þá inni, en taka skipið á sitt vald. Ég reyndi að telja um fyrir honum og fá hann ofan af þessu. En alt í einu sloknaði ljósið í salnum og við stóðum eftir í kolsvarta-myrkri. Við stóðum hreyfingarlausir og þegjandi og biðum þess, sem verða vildi. Svo heyrðist glamur, líkt því sem járnþynna væri dregin eftir skipshliðinni, og í sama vetfangi lagði skæra birtu inn í salinn um tvo glugga. Í gluggum þessum vóru afarþykkar glerrúður og lágu yfir þær sterkar koparstengur til styrktar. Sáum við út um gluggana sterka rafljósbirtu, sem lýsti upp sjóinn langa leið frá skipinu, í allar áttir. Það var fögur sjón og stórkostleg. Ljósbrotið var svo einkennilegt í vatninu að því verður ekki með orðum lýst. Nálægt skipinu var sjórinn sem fljótandi eldhaf, en smádofnaði er lengra dró frá og eyddist loks í sæmyrkrinu yfir og undir og alt um kring. Við horfðum hugfangnir á þessa dásamlegu sjón. Brátt kom í ljós urmull af fiskum og allskonar sædýrum. Fylgdu þeir skipinu eftir og hringsóluðu kringum það, eins og fuglager í lofti. Sumir þessara fiska vóru undursamlega fagrir, fór þar saman blikandi litskrúð, fagurt sköpulag og aðdáanlega mjúkar og skjótar hreyfingar. Alt í einu hvarf þessi töfrasjón. Hlerunum var rent fyrir gluggana og ljósi brugðið upp á rafmagnslömpunum í salnum. En lengi á eftir sátum við eins og í leiðslu og rifjuðum upp í huganum þennan merkilega fyrirburð. Hann var svo nýstárlegur og nærri yfirnáttúr legur að hugmyndalíf okkar var snortið um langan tíma. ''[1] Loftþyngd er sá þrýstingur kallaður, sem loftið gerir á yfirborð jarðarinnar; en hann samsvarar hérumbil 15 punda þunga á hverjum ferþumlungi yfirborðs. Þýð.'' ===III.=== Ég fór að una æfinni betur á Sæfaranum þegar fram í sókti. Ég hafði fyrir reglu að fara upp á þilfar á hverjum morgni, meðan verið var að skifta um loft í skipinu. Þar hitti ég vanalega stýrimanninn, sem fékst þar við mælingar og athuganir. Ég reyndi oftsinnis að hafa tal af honum, en það kom fyrir ekki. Hann skildi ekki eða lézt ekki skilja eitt orð af því sem ég sagði. Hann mælti nokkur orð á máli, sem ég skildi ekki, í hvert sinn sem hann ætlaði ofan í skipið aftur. Ég skildi það sem skipun um að fara niður aftur og hagaði mér samkvæmt því. Á daginn sat ég lengstum við bóklestur í salnum eða bókasafnsklefanum. Ég varð lítið var við Núma skipstjóra. Ég hefi ekki í fyrstu hugmynd um, hve fálátur hann var og einförull, og var því farinn að halda um tíma að hann væri farinn af skipinu. Stöku sinnum hitti ég hann uppi á þilfarinu á morgnana. En oftast var hann þá svo hugsi og fámálugur, að engu tauti var við hann komandi. Þó bar við, að hann var glaðari í bragði. Það var helzt, þegar hann hafði sérstakan áhuga á einhverju, sem hann var að gera, að hann kom og tók mig tali. En þá var hann líka öllum mönnum alúðlegri og liprari. Listir og vísindi vildi hann helzt af öllu tala um. Hann elskaði hafið. Ég varð þess var einn dag. Við stóðum saman á þiljum uppi og nutum veðurblíðunnar. Loftið var hlýtt og himininn heiður. Öldur úthafsins liðu eftir sæfletinum, eins og spegilgljáandi fjallabungur. Númi benti út yfir öldurnar og gat ekki varist þess, að dázt að hinni stórfenglegu og óháðu tign úthafsins. Hann lauk máli sínu með þessum orðum: „Frá öldufalli yfirborðsins og niður í myrkustu undirdjúp er hafið á eilífri hreyfingu, þrungið lífi og lifandi verum. Það vekur undrun og ótta mannanna. Þeir hræðast hyldýpið, en ég hræðist það ekki. Þegar ég er á Sæfaranum er mér sama hvar ég hvíli í faðmi hafsins“. Ned Land og Konsæll komu oft til mín inn í aðalsalinn og hafði ég gaman af heimsóknum þeirra, því þeir vóru sífelt að ybbast og kýta—oftast í góðu þó. Ned Land hafði alt á hornum sér. Hann kunni ekki við að vera innibyrgður, kvartaði undan mataræðinu, hvað það væri tilbreytingarlaust og var sárreiður við Núma skipstjóra, sem lét eins og hann heyrði ekki, þegar sem hæst gekk hranaskapur og umkvartanir Ned Lands. Konsæll var þvert á móti, ánægður með alt. Hann hafði lag á því að haga sér eftir kringumstæðunum, og mín vegna var hann í sjöunda himni yfir því, hvað mér gæfist gott færi á að rannsaka hafið og sædýralífið. Gluggarnir á skipshliðinni vóru opnir tvo tíma á dag að jafnaði. Þá tíma notuðum við Konsæll kostgæfilega, til að athuga sjóinn. Þegar ég kom auga á einhvern fisk, sem við höfðum ekki séð áður, flýtti Konsæll sér að ákveða hvaða flokki eða tegund hann ætti að teljast með. Konsæll hafði vel vit á því og var heldur en ekki upp með sér af þeirri fræði. Hann sagði oft við Ned Land, að hann væri ekki annað en óseðjandi magi, sem skifti fiskunum í tvo flokka, eftir því hvort þeir væru ætir eða óætir. En Ned Land þekti fiskana á annan hátt: af eigin reynslu og eftirtekt og hann fór ófögrum orðum um „safnhúsavizku“ Konsæls, sem hann svo kallaði. Við héldum stöðugt í suðurátt, fórum yfir miðjarðarlínuna og komum loks á siglingaleiðir verzlunarskipanna. Dag einn sat ég í aðalsalnum og var að lesa í bók. Ned Land og Konsæll sátu við gluggana og horfðu út í sjóinn. Alt í einu spratt Konsæll upp og gekk þangað sem ég var. „Vill ekki húsbóndinn koma út að glugganum sem snöggvast“, sagði hann og virtist vera mikið niðri fyrir. Ég brá við og leit út um gluggann. Sá ég þá eitthvert svart ferlíki liggja grafkyrt í sjónum skamt frá skipinu. Ég neytti augnanna því betur, sem nær dró. „Skipsflak!“ kallaði ég upp yfir mig. „Já“, sagði Ned Land, „það er sokkið og möstrin eru brotin“. Það var sem hann sagði. Slitrin úr reiðanum héngu á köðlum út af borðunum. Skipið hallaðist á bakborða og var fult af sjó. Það hlaut að vera nýsokkið, því mastrastúfarnir, sem stóðu upp úr þilfarinu, vóru hreinir. Í dyrum eins þilfarsklefans sáum við liggja lík ungrar konu og hafði hún kornbarn í fanginu. Lengra hafði hún ekki komist þegar slysið vildi til. Á þilfarinu láu 4 hásetar dauðir og flæktir í reiðaköðlunum. Var hræðileg sjón að sjá, hvernig þeir vóru útlits. Þeir höfðu barist við að losa sig úr köðlunum fram í andarslitrin. Við stóðum eins og steini lostnir og horfðum á þessa hroðasjón, meðan Sæfarinn rendi framhjá. Og áður en við mistum sjónar á flakinu, sáum við hákarlana steðja að úr öllum áttum, með glóandi glirnum og gapandi kjöftum. Þetta var í fyrsta sinn, sem mér varð óhægt innanbrjósts, síðan ég kom á Sæfarann. Ég fór að leggja þungan hug á Núma skipstjóra og gat þó varla gert sjálfum mér grein fyrir, af hverju það stafaði. Mér hafði hingað til staðið á sama um fálæti hans og fáskifti, ég hafði hugsað mest um rannsóknir mínar og bóklestur. En nú fanst mér alt í einu, sem eitthvað væri óhreint við þetta háttalag skipstjórans og skipverja, eitthvað undarlegt og tortryggilegt. Það leið heldur ekki á löngu, að þessi skoðun mín fékk nýja átyllu. Eitt sinn snemma dags kom ég upp á þilfarið. Stóð stýrimaðurinn þar og benti á vissan stað í sjónhringnum, en Númi skipstjóri starði þangað gegnum sjónauka sinn. Svo lét hann sjónaukann síga og fór að ganga um gólf á þilfarinu, án þess að skifta sér af mér. Stýrimaður var allur á hjólum, eins og honum væri mjög mikið niðri fyrir. Hann ávarpaði skipstjórann öðru hvoru á máli, sem ég skildi ekki og Númi svaraði á sama máli. Rétt á eftir tóku þeir sjónaukana aftur og beindu þeim á þenna sama stað. Ég neytti augnanna af fremsta megni, en sá ekkert athugavert. Hljóp ég því ofan í salinn og sótti þangað sjónauka. Þegar ég kom upp aftur setti ég sjónaukann fyrir augun, en í sama vetfangi var hann hrifsaður af mér. Númi skipstjóri stóð frammi fyrir mér. Hann var rólegur á svipinn, eins og hann var vanur, en hann var meira en rólegur, andlit hans var kalt og stirðnað að sjá, eins og lífvana steingerfingur. Hann kreisti aftur munninn og beit á jaxlana, en augun vóru sem í eldsglóð sæi. Ég fann þó fljótt að hann ætlaði ekki að láta reiði sína bitna á mér. Hann gat ekki haft augun af deplinum, sem hann horfði á áður og bægði mér frá að athuga. Loks var eins og hann áttaði sig og fengi vald yfir sjálfum sér. Hann sagði nokkur orð við stýrimanninn, sem hvarf þegar ofan í skipið, og snéri sér svo að mér. „Ég verð að byrgja yður inni“, sagði hann. „Þér hafið auðvitað vald til þess“, sagði ég. „En má ég spyrja yður einnar spurningar?“ „Nei“. Númi fór aftur að horfa út yfir hafið. Ég fann að vélin komst á hreifingu og skrúfan tók að knýja skipið áfram með vaxandi hraða. Ég fór niður til þeirra Ned Lands og Konsæls. Þar vóru fyrir fjórir af hásetum skipsins og fóru þeir með okkur inn í sama herbergið, sem við vórum í fyrsta morguninn, sem við vórum á skipinu. Þeir spurðu mig spjörunum úr, en ég hafði ekki annað að segja en það, sem fyrir mig bar uppi á þilfarinu. Ned Land var í versta skapi. Að vörmu spori kom þjónn inn og bar mat á borð fyrir okkur. Sefaðist þá vonzkan í Ned Land, um stund. Konsæll hvatti mig til að borða mig vel saddan, „því það er ekki víst að við fáum mat aftur í bráðina“, sagði hann, „það er eins víst að þeir gleymi okkur alveg“. Ned Land tók þriflega til matar síns, eins og hans var vandi, og ég lét ekki mitt eftir liggja. Að lokinni máltíð lagðist Ned Land endilangur á gólfið og steinsofnaði. Rétt á eftir lagðist Konsæll fyrir líka og sofnaði. Þótti mér það slæmt, því mér fanst full þörf á að vaka og hafa gát á öllu. En nú brá undarlega við. Ég varð altekinn af máttleysi og þreytu og varð að leggjast á gólfábreiðuna líka. Hugsunin sljóvgaðist smátt og smátt, og einhver undarleg þyngsli sigu yfir höfuðið á mér, svo ég gat naumast haldið augunum opnum. Ég man það síðast, að ég heyrði að hlerunum var lokað og skipið hætti að velta; en það var merki þess, að það var komið í kaf. Svo misti ég meðvitundina alveg og féll í fastan, draumlausan svefn. Morguninn eftir vaknaði ég og var þá inni í klefanum mínum. Mér var það nú fullljóst, að Númi skipstjóri hafði blandað svefnlyfi í morgunmatinn okkar daginn áður. Ég reis á fætur og fór inn í salinn, því hann stóð opinn. Bjóst ég við að hitta skipstjórann þar, og fá hjá honum skýringu á máli þessu. Rétt á eftir kom hann út úr klefa sínum og gekk inn í salinn. Hann var þögull eins og vant var og fór að ganga um gólf, án þess að veita mér nokkra athygli. En alt í einu staðnæmdist hann frammi fyrir mér. „Eruð þér læknir?“ spurði hann. „Já“, sagði ég, „ég stundaði lækningar í mörg ár, áður en ég fékk embætti við jurtasafnið í París“. „Einn af hásetum mínum er veikur. Viljið þér skoða hann?“ „Já“. „Komið þá með mér“. Mér flaug þegar í hug, að veiki þessi mundi standa í sambandi við það, sem gerst hafði daginn áður, og var meira í mun að fá vissu fyrir því. Númi fór með mig aftur í skipið og lauk upp einum hásetaklefanum. Komum við þar inn í rúmgott herbergi, og var það uppljómað af rafljósi. Maður lá í fleti út við þilið gengt dyrunum. Sá ég þegar, að hann var sár en ekki sjúkur. Ég laut niður að honum og losaði um blóðugan léreftsrenning, sem bundinn var um höfuð honum. Hann kveinkaði sér ekki hið minsta, en starði á mig með stirðu og sljóu augnaráði. Sárið var hroðalegt. Hauskúpan var brotin og heilinn skaddaður mikið. Bólga var farin að myndast í sárunu og hafði þegar gert manninn alveg tilfinningarlausan. „Hvernig hefir maðurinn hlotið þetta sár?“ spurði ég. „Skipið rakst á“, sagði Númi. „Við það brotnaði járnteinn í vélrýminu og féll í höfuð honum“. Ég horfði steinþegjandi á særða manninn. Hann var ungur að aldri, fríður sýnum og svipmikill og bar sömu þjóðerniseinkenni og aðrir þar á skipinu. „Hann skilur ekki frönsku“, sagði Númi, „svo yður er óhætt að tala“. „Hann verður dauður að tveim stundum liðnum“, sagði ég. Númi skipstjóri brá hendinni fyrir augun og mér virtist ég sjá tár hrynja. „Verður honum með engu móti hjálpað?“ spurði hann. „Nei“. „Jæja, þá þarf ég ekki yðar aðstoðar með“. Ég fór út úr herberginu, en Númi var eftir hjá manninum dauðvona, niðurlútur og harmþrunginn. Ég hvarf inn í herbergið mitt aftur, þungt hugsandi. Ég gat ekki um annað hugsað allan daginn en banasængina aftur í skipinu og þennan óskiljanlega árekstur, sem skipið hafði orðið fyrir, meðan við lágum í dvala, undir áhrifum svefnlyfsins. ===IV.=== Við fórum fyrir norðan Ástralíu og vórum komnir inn í Indlandshaf í janúarmánuði 1868. Ég veitti því eftirtekt, að Númi hagaði ferðinni öðruvísi þegar þangað kom. Í Kyrrahafinu fór Sæfarinn með fullum hraða eftir ákveðinni stefnu. En þegar dró nær ströndum Vestur-Indlands, hægði hann skriðinn og stýrði þá sitt á hvað, ýmist í norður eða suður. Liðu svo nokkrir dagar að við hringsóluðum um sama svæði, en fórum svo að þokast suður á við. Það bar við einn dag, að ég sat í aðalsalnum, út við gluggann, og var að horfa á urmul af fiskum, sem safnast hafði utan um skipið. Þá kom Númi skipstjóri inn og gekk rakleitt til mín, út að glugganum. „Við erum bráðum komnir til Ceylon“, sagði hann formálalaust. „Perlutekjan er að vísu lítil á þessum tíma árs. Þó getur verið, að nokkrir menn fáist við það núna. Langar yður ekki til að sjá þá kafa, prófessor?“ Ég var fljótur að játa því, en mig furðaði á því, að Númi skyldi alt í einu fá löngun til að nálgast þurlendið og mennina. „Það er langt til Ceylon enn“, sagði ég, „og fari Sæfarinn ekki hraðara, en undanfarna daga, þá . . . .“ Númi tók fram í fyrir mér: „Við verðum komnir þangað á morgun“, sagði hann. Hann horfði stöðugt út í sjóinn, og mér varð líka litið þangað, en hnykti við heldur en ekki. Ég kom auga á mann í sjónum, ekki liðið lík, sem barst með straumnum, heldur bráðlifandi mann, sem klauf sjóinn með sterklegum sundtökum, fór upp að yfirborðinu til að anda og kafaði svo aftur niður í djúpið. „Þarna er maður sem liggur við druknun“, sagði ég. „Við verðum að bjarga honum!“ Númi svaraði ekki, en laut fast að gluggarúðunni. Maðurinn í sjónum kom rakleitt að glugganum, lagði andlitið að rúðunni að utanverðu og skifti nokkrum merkjum og bendingum við Núma skipstjóra. Svo synti hann upp að yfirborðinu aftur og sá ég hann ekki framar. Þó mér þætti þessi óvænti atburður furðu gegna, hafði þó einn hlutur vakið athygli mína. Þegar menn þessir nálguðust hvor annan, sinn hvoru megin við gluggarúðuna, sá ég óðara, að þeir vóru af sama kyni báðir. Flaug mér þá í hug, að þessi undarlegi skipstjóri mundi vera Indverji, enda þótt hann talaði eins og mentaður Vesturlandamaður. Sundmaðurinn leit út fyrir að vera almúgamaður, en eftir látbragði Núma og andlitsfalli að dæma, mátti ætla að hann væri frjálsborinn aðalsmaður af góðu bergi brotinn. Númi skipstjóri fór yfir í hinn enda salsins og opnaði kistu, sem stóð þar. Hann tók upp úr henni bögla marga, athugaði þá vandlega og raðaði þeim svo niður aftur. Í bögglum þessum var tómt gull. Gizkaði ég á, að í kistunni væru fimm miljónir króna í gulli. Þegar Númi var búinn að láta alt ofan í aftur, læsti hann kistunni vandlega, og hringdi bjöllu að því búnu. Þá komu inn 4 menn og báru kistuna út. Heyrði ég á fótatakinu að þeir báru hana að stiganum. Rétt á eftir fór Sæfarinn upp á yfirborðið; hlerarnir vóru opnaðir og kistunni bisað upp á þilfarið. Árla morguns daginn eftir kom Númi inn og settist að morgunverði með okkur. Hann var óvanalega málhreifur, en mintist þó ekki einu orði á það, sem gerst hafði daginn áður. „Við skulum nú borða okkur sadda“, sagði hann, „það getur orðið langt þangað til við fáum mat aftur“. Matur var nógur á borðum, eins og vant var, og réttir margir. Sá ég að sumir þeirra vóru búnir til úr fiski, en hvaða efni var í sumum var mér ómögulegt að renna grun í, og hafði ég þó borðað þá mörgum sinnum. Þeir vóru einkennilegir á bragðið, en mér var þó farið að fallast á þá upp á síðkastið. „Þér vitið ekki hvað það er, sem þér borðið“, sagði Númi skipstjóri. „En ég get fullvissað yður um, að það er holl fæða og nærandi. Það er langt síðan ég og mínir menn höfum borðað annan mat“. „Eru þessir réttir fengnir allir úr sjónum?“ spurði ég. „Já“, sagði skipstjórinn. „Ég þarf ekki annað en festa net utan á skipið, svo er það orðið fult af fiski eftir litla stund. En stundum fer ég á dýraveiðar í neðansjávarskógunum; þar eru veiðiföng bæði mikil og góð“. „Ég get vel skilið, hvernig þér veiðið í net, en hitt er mér torskildara, hvernig þér farið að því, að veiða dýr í skógunum neðansjávar„, sagði ég, “og undarlegt þykir mér það, að aldrei skuli vera kjötmeti á borðum yðar“. „Kjöt af landdýrum sést hér aldrei“. „En hvers konar steik er þetta?“ spurði ég og benti á einn diskinn. „Þetta er kjöt að vísu“, sagði skipsjórinn, „en það er af sæskjaldböku. Þetta, sem þér haldið líklega að sé svínakjöt, er höfrungalifur. Matsveinninn minn er vel að sér í tilbúningi matar. Rjóminn er þeyttur úr hvalamjólk, og sykurinn er búinn til úr eins konar þangtegund“. Ég varð að samsinna því, að matsveinninn væri stöðu sinni vaxinn, því maturinn var ljúffengur. Númi tók til máls aftur: „Ekki nóg með það, að ég hafi öll matarföng úr hafinu. Klæðnaður minn er líka sniðinn af efnum þess. Þráðurinn, sem klæðið er ofið úr, er rakinn úr einskonar sætágum. Sængurdýnurnar eru troðnar út með afar-smágerðu þangi. Í stuttu máli sagt, get ég fengið úr sjónum allar lífsnauðsynjar mínar“. Að lokinni máltíð fórum við inn í bókaklefann og reyktum vindil, sem auðvitað var vafinn úr blöðum af nikótínkendri sæurt. Númi sagði mér að ætlun sín væri að skoða grynningarnar við Mandor, en þar er mest perlutekja í heimi. „Eruð þér tilbúinn?“ spurði skipstjórinn, lagði frá sér vindilinn og stóð upp. „Félagar yðar verða ef til vill með í förinni?“ „Það held ég sjálfsagt“, sagði ég og stóð upp. „En nú liggur Sæfarinn við botn og hér er 30 feta dýpi“. „Það er svo til ætlast“, svaraði skipstjórinn. „En getum við komist í bátinn fjórir?“ spurði ég. „Nei, við förum fótgangandi“. „Fótgangandi!“ át ég eftir, „—á mararbotni?“ „Já, einmitt það“. Hann kallaði á Ned Land og Konsæl og fór með okkur miðskipa. Mér datt í hug, að annaðhvort væri skipstjórinn brjálaður, eða hann væri að gera skop að okkur. En svo fór hann með okkur inn í klefa einn og þá fór ég að renna grun í hvað í ráði væri. Á þilunum héngu kafarafatnaðir margir og nokkrir menn vóru þar til taks að hjálpa okkur til að fara í kafarafötin. Föt þessi vóru úr togleðri og öll ein samfella, skálmar, bolur, ermar og vetlingar. Undir iljunum vóru þung og þykk blýstykki. Sterkar látúnsgjarðir héldu fötunum frá brjóstinu, svo ekki skyldi þrengja að öndunarfærunum. En hvaðan átti svo andrúmsloftið að koma? Númi skipstjóri hafði séð ráð við þeim vanda. Þegar við vórum búnir að setja upp sterkan eirhjálm, sem festur var með látúnskraga við upphlutinn, var pípa, sem lá úr honum, sett í samband við hylki eitt, sem við höfðum á bakinu. Í hylki þessu var samþjappað loft. Fann ég að hreint loft streymdi inn í hjálminn þegar búið var að setja þetta saman. Um mittið girtum við belti og var í því hnífur, rafmagnsgeymir og rafmagnslampi, sem kveikja mátti á og slökkva eftir vild. Svo vórum við fullbúnir til ferðarinnar. Búningur þessi var svo þungur, að ég gat ekki hreyft mig úr sporunum. En Númi hafði líka gert ráð fyrir því. Tveir menn tóku hvern okkar og bisuðu okkur inn í hliðarklefa. Að því búnu lokuðu þeir hurðinni vandlega. Í klefa þessum var niðamyrkur. Ég heyrði sterkan hvin og fann kulda leggja upp eftir líkamanum. Klefinn var orðinn fullur af sjó, sem hleypt hafði verið inn í hann. Dyr vóru opnaðar á skipshliðinni og lagði inn um þær daufa dagsskímu. Gengum við út á mararbotninn gegnum þessar dyr. Þegar þangað kom fann ég ekki til þyngslanna á kafarabúningnum. Mér var létt um allar hreyfingar og gat ég séð til allra hliða gegnum glerrúður í hjálminum. Birtu lagði niður í djúpið, skærari en ég hafði búist við. Ég gat vel greint hluti í 100 faðma fjarlægð. Þegar lengra dró hurfu myndirnar í bláa móðu, sem döknaði smátt og smátt og hvarf að síðustu í svarta-myrkri. Sjórinn umhverfis okkur var líkur andrúmsloftinu, eins gagnsær og það, en miklu þéttari í sér. Hátt yfir höfði mér sá ég móta fyrir yfirborði sjávarins. Við gengum eftir smágerfum, ljósum sandi. Að baki okkur sáum við Sæfarann liggja eins og svartan, ílangan klett á botninum, en eftir nokkra stund hvarf hann okkur sýnum. Annað veifið gengum við fram á fiska, sem þutu upp af hræðslu, eins og hrossagaukar í mýri. Steinar lágu á sandsléttunni til og frá, þaktir lindýrum og sægróðri. Upp á háum klettum stóðu skankalangir krabbar og störðu á okkur. Alt í einu fór að halla undan fæti og gengum við niður brekkuna. Dagsbirtan varð æ daufari og daufari og að síðustu sáum við ekki annað en daufa rauðleita rökkurglætu. Fram undan okkur var að sjá eins og svartan vegg. Það var neðansjávarskógur. Eikurnar vóru eins konar trjákendir þönglar, stofnarnir þráðbeinir og greinarnar líka. Var mjög torvelt að komast áfram í skógi þessum. Trén stóðu svo þétt, að við urðum að sveigja þau til hliðar til að komast áfram; en trén sóktu í sama horfið aftur svo leiðin luktist að baki okkar. Það var nú orðið svo dimt, að við urðum að bregða upp ljósi. Varð þá bjart umhverfis okkur sem um hádag væri. Virtist mér gróðurinn svo fjölbreyttur eins og væri ég staddur í suðrænum frumskógi. En undarlega kom hann mér fyrir augu, þessi fáséði myrkviður, þá er ég hafði virt hann fyrir mér stundarkorn. Var örðugt að gera greinarmun á dýrum og jurtum, svo mjög líktist hvað öðru. Ruglaði ég saman sæplöntum og lindýrum, skelfiskum og þarastönglum. Það var afar örðugt að komast áfram í skógi þessum. Þegar við vórum komnir spottakorn inn í hann gerði Númi okkur vísbendingu um að nema staðar. Við lögðumst niður á þarabing til að hvíla okkur. Varð ég feginn hvíldinni, því ég var orðinn þreyttur. Það fór fyrir mér eins og öðrum köfunarmönnum, að mig sótti svefn. Eftir nokkra stund lét ég aftur augun og steinsofnaði. Ekki veit ég, hve lengi ég hefi sofið, en þegar ég lauk upp augunum, spratt ég á fætur í ofboði. Nokkur skref frá mér sé ég standa sækönguló meira en álnar háa, og var svo að sjá sem hún ætlaði þegar að ráða á mig. Ég varð skelkaður í svipinn, enda þótt ég vissi, að kafarafötin mundu verja mig biti hennar. Í sömu svifum vöknuðu félagar mínir. Réðist Númi skipstjóri á óféti þetta og barði það niður með byssuskeftinu. Eftir viðureignina við dýr þetta, sem var jafn andstyggilegt sem það var meinlaust, datt mér í hug að hæglega gæti ég rekist á dýr, sem kafarfötin væru ekki einhlít fyrir. Mér hafði ekki hugkvæmst það áður. En upp frá þessu ásetti ég mér að vera var um mig. Við lögðum af stað aftur, og vórum klukkustund að komast gegnum skóginn. Númi stýrði förinni og fór jafnan fremstur. Þegar komið var út úr skóginum fór að hækka undir fæti, og birta í sjónum. Loks nam hann staðar. Sjórinn var hreinn og tær umhverfis okkur og uppljómaður af sólskini. Fram undan okkur sáum við grynningar þaktar perluskeljum. Númi benti með hendinni yfir grynningarnar. Skeljarnar héngu á mjóum taugum við klappir og steina. Það vóru fádæma auðæfi, sem lágu þarna á mararbotni. Við reikuðum til og frá og skoðuðum skeljarnar. Ned Land flýtti sér að tína saman stærstu og fallegustu perlurnar. Að liðnum tíu mínútum nam skipstjórinn staðar alt í einu og benti okkur að fylgja sér í var, undir stórum kletti. Skamt frá okkur sáum við svertingja kafa niður. Var hann að freista hamingjunnar að ná í eitthvað, áður en perlutekjan byrjaði alment. Yfir höfðum okkar sá ég í botninn á bátnum hans, sem ruggaði hægt á yfirborðinu. Við annan fótinn á sér hafði hann bundið þungan stein til að verða fljótari að komast til botns. Þegar hann náði botni, losaði hann steininn við sig, lagðist á hnén og fór að tína skeljar í poka. Að því var hann svo sem hálfa mínútu. Svo fór hann upp að yfirborðinu aftur, dró steininn upp í bátinn á taug, sem fest var við hann, sótti í sig veðrið og stakk sér til botns aftur. Gekk svo koll af kolli. En hvort hann hefir fundið nokkra perlu í öllum þessum skeljum er ómögulegt að segja, þó hann legði lífið í hættu fyrir þá von. Við fengum fljótt sönnun fyrir því, hvað vinna þessi er hættuleg. Eitt sinn þegar svertinginn stakk sér til botns og var að leggjast á hnén tók hann viðbragð og snéri aftur upp til bátsins. Þá sá ég eitthvað dökkleitt í sjónum fyrir ofan hann. Það var hákarl, og synti beint að svertingjanum, með gapandi gini. Svertinginn vatt sér snögglega til hliðar, en þá sló hákarlinn sporðinum á hann, svo hann féll til botns. Hákarlinn snéri að honum aftur og sýndist þá öll von úti um svertingjann. Í sömu svipan óð Númi skipstjóri fram móti hákarlinum og mundaði hnífinn. Hákarlinn sá hann og snéri þegar að honum. Númi lét sér ekki bregða, en þegar hákarlinn hugðist að gleypa hann, varpaði hann sér til hliðar og lagði hnífnum á kaf í kvið hákarlinum. Sjórinn litaðist blóði og sá ég ekki hverju fram fór í nokkrar sekúndur. Þegar þeir komu í ljós aftur, sá ég að Númi hélt sér föstum á bæxli hákarlsins og lét hnífinn ganga í skrokkinn á honum, en náði þó ekki að leggja hann í hjartað. Hákarlinn braust um ákaflega. Mynduðust iðuköst í sjónum út frá honum alla vega, svo mikil, að mér lá við falli. Númi misti loks taksins og féll til botns. Þótti mér þá sem úti væri um hann. Ég ætlaði að skunda til og hjálpa honum, en þessi voðasjón fékk svo mikið á mig, að ég stóð sem steini lostinn og komst ekki úr sporunum. Í sömu svipan sá ég hvar Ned Land óð fram og hafði á lofti skutulinn. Þegar hann náði til hákarlsins, rak hann skutulinn á kaf í skrokkinn á honum. Sjórinn varð að nýju svo litaður blóði, að ég sá ekki hverju fram fór um hríð. Ég skreiddist nú á vettvang og var Númi þá staðinn upp. Hann gekk að Ned Land og tók í hönd honum fast og innilega. Svertinginn var horfinn. Hann hafði komist aftur upp í bátinn sinn, án þess við tækjum eftir því. Hátt uppi í sjónum sáum við svart ferlíki. Það var hákarlshræið sem flaut þar og barst burt með straumnum. Það var liðið langt á dag og farið að skyggja. Við urðum því að hafa hraðann á, að komast til skipsins aftur. Númi valdi nú aðra leið, styttri og greiðfærari. Við gengum í tvær stundir eftir sandsléttum. Vóru þær víðast auðar, en sumstaðar var sægróður mikill, þang og þaraflækjur, taugar og tágar, sem flæktust um fætur okkar og seinkuðu ferðinni. Það var nærri aldimt orðið þegar við sáum loks ljósin á Sæfaranum. Varð ég alls hugar feginn þegar við náðum loks skipinu, og tókum á okkur náðir eftir ferðalag þetta. ===V.=== Sæfarinn hélt áfram förinni. Hann rann um veglausan sægeiminn eins og kólfi væri skotið, dag eftir dag. Ég sat lengstum í salnum við lestur og rannsóknir. Nóg var úr að velja í bókasafni skipsins. En mest var þó vert um hina miklu bók náttúrunnar, sem Númi skipstjóri fletti upp fyrir mér á hverjum degi, á þann hátt að renna hlerunum frá gluggunum. Sjórinn sjálfur og sædýraríkið var óþrotlegt rannsóknarefni fyrir mig. Ég fann það brátt, að rit mitt „Um leyndardóma undirdjúpanna“ þurfti mikilla umbóta við, því margt reyndist mér þar rangt eða ónákvæmt. Svo hafði ég mörgu við að bæta, svo næsta útgáfa hlaut að verða miklum mun stærri. Leiðin sem við fórum var mörkuð á kortið daglega, eins og Númi hafði sagt. Ég fylgdi stefnunni með athygli, vegna rannsókna minna, því á þeim hafði ég allan hugann og gætti naumast dagatals eða tímalengdar. Númi stýrði gegnum Persaflóann og þaðan inn í Rauðahafið. Hann hélt stöðugt í norðurátt og þótti mér það furðu gegna, þegar svona var langt komið. Lesseps var að grafa Suezskurðinn mikla um þetta leyti, en hann var ekki kominn nærri alla leið gegnum eiðið. Hvað ætlaði skipstjórinn fyrir sér? Ég var stöðugt að hugsa um það, því mér var farið að þykja nóg um. Dag einn kom Númi inn í salinn og spurði ég hann þá þegar, hvert hann ætlaði að fara. „Hvers vegna spyrjið þér svona! Ég ætla auðvitað yfir í Miðjarðarhafið“, svaraði hann snúðugt. „Ég býzt við að komast þangað á morgun“. „Á morgun?“ „Já, prófessor góður. Eruð þér hissa á því?“ „Það er nú komið upp úr á mér að vísu, að falla í stafi, þó eitthvað furðulegt beri við á skipi þessu. En—þá megið þér herða skriðinn freklega, ef þér ætlið að sigla suður fyrir Afríku og verða kominn inn í Miðjarðarhaf á morgun“. „Suður fyrir Afríku, segið þér hr. prófessor!—Hvaða erindi eigum við þangað?“ „Ég hélt að Sæfarinn væri ekki vel fallinn til að ferðast landveg. Og komist hann ekki yfir eiðið . . . . ?“ „Þá fer hann undir það“. „Er það fært?“ „Já, ég hefi fundið göng mikil neðansjávar, sem liggja gegnum eiðið, djúpt í jörðu. Þau kalla ég Arabisku göngin“. „Hvernig stóð á því að þér funduð þau?“ „Það skal ég segja yður“, svaraði skipstjórinn. „Ég hafði veitt því eftirtekt að í Miðjarðarhafinu og Rauðahafinu vóru nokkrar fiskitegundir af sama tagi. Kom mér þá til hugar að samband mundi vera milli hafanna. Nú er sjávarhæðin meiri í Rauðahafinu og hlaut því að falla straumur úr því yfir í Miðjarðarhafið. Ég gerði tilraun til að ganga úr skugga um þetta á þann hátt, að ég veiddi nokkra fiska nálægt Suezeiðinu, festi eirhringi við sporðinn á þeim og lét þá svo lausa. Þegar ég kom upp undir Sýrlandsstrendur nokkrum mánuðum seinna, var ég svo heppinn að rekast á nokkra af þessum fiskum. Ég átti nú ekki annað eftir en finna opið á göngunum á botni Rauðahafsins, og það hepnaðist mér um síðir. Ég hætti mér inn í göngin og komst í gegnum þau slysalaust. Síðan hefi ég farið um þau mörgum sinnum“. Mér þótti þessi frásaga næsta merkileg og flýtti mér að segja félögum mínum af þessu. Konsæll komst á loft af ánægju, en Ned Land ypti öxlum. „Neðansjávargöng“, át hann eftir; „slíkt og þvílíkt hefi ég aldrei heyrt talað um!“ „Hafið þér heyrt talað um Sæfarann?“ spurði Konsæll. „Til er hann þó, og hitt er engu ótrúlegra, að þessi göng séu til“. „Já, við verðum víst að vona að svo sé“, sagði Ned, „því fljótar komumst við inn í Miðjarðarhafið“. Um hádegisbil daginn eftir fór Sæfarinn upp að yfirborðinu. Við félagarnir fórum þegar upp á þilfar. Land var að sjá langt til austurs, en ógreinilega þó, því þokuslæðingur lá yfir. Við vórum að spjalla saman nokkra stund. En alt í einu þagnaði Ned Land og benti út yfir hafið. „Lítið þið á“, sagði hann. „Ég sé ekkert“, svaraði ég. „Ég hefi ekki augun yðar“. „Sjáið þér ekkert á hreifingu framundan á stjórnborða?“ Ég neytti sjónarinnar af fremsta megni og kom loks auga á stóra skepnu, með langan og dökkleitan skrokk. „Koma fyrir hvalir í Rauðahafinu?“ spurði Konsæll. „Það ber við að þeir flækjast þangað“, svaraði ég. Ned Land hafði ekki augun af dýrinu. „Þetta er ekki hvalur“, sagði hann. „Ég þekki hvalina og þeir þekkja mig“. Sæfarinn nálgaðist skepnuna óðfluga. „Hvaða herjans dýr er þetta!“ hrópaði Ned Land. „Það hefir ekki klofinn sporð, eins og hvalur, og önnur sundfæri þess líkjast klunnalegum útlimum á landdýri“. „Það er sækýr, ef húsbóndanum þóknast“, sagði Konsæll. „Nei, það er ekki sækýr“, sagði ég. „Það er eins konar hvalur af höfrungakyni, sem er orðinn mjög fágætur. Hann er kallaður dýkingur.“ Ned Land hafði ekki augun af hvalnum. Honum stóð alveg á sama um nafnið. En svona hval hafði hann ekki séð áður, og brann nú í skinninu af vígahug. „Svona hval hefi ég aldrei drepið“, sagði hann. Í þessum svifum kom Númi skipstjóri upp á þiljur og heyrði hvað Ned Land sagði. „Munduð þér vera fáanlegur til að taka upp fyrri starfa yðar, rétt í þetta sinn?“ spurði Númi. Ned Land þreif ósjálfrátt báðum höndum til skutulsins. „En ég vil ráða yður til að missa ekki marks. Það getur riðið yður sjálfum á miklu“, bætti Númi við. Ned Land setti upp kæruleysis- og fyrirlitningarsvip, en svaraði engu. „Eru þeir illir viðureignar, dýkingarnir?“ spurði ég. „Já, í meira lagi“, svaraði Númi. „Það eru dæmi þess að þeir hafa ráðist á hvalveiðamenn og hvolft bátunum undir þeim. Ég er ekki hræddur um Ned Land, þó ég segði svona. Ég sagði það af því ég veit, að honum þykir gott kjöt, en kjötið af dýkingnum er mesta sælgæti“. Númi kallaði niður í skipið og komu þá 7 menn upp að vörmu spori. Þeir losuðu bátinn og settu hann á flot. Sex menn settust undir árar en einn fór að stýrinu. Við félagarnir þrír komum okkur fyrir í skutnum. Númi varð eftir í Sæfaranum. Skipverjar ýttu frá og lögðust á árarnar. Sóttist róðurinn fljótt og vórum við komnir í námunda við hvalinn innan lítillar stundar. Þegar fáir faðmar vóru eftir, hægðum við ferðina. Ned Land fór fram í stafninn og stóð þar með reiddan skutulinn. Skutultaugin var ekki föst í bátnum, eins og vanalegast er, heldur var endinn á henni festur við dufl, sem flaut á yfirborðinu, en línan var í sjó. Mátti sjá af því hvað skutlinum leið. Þessi dýkingur var óvanalega stórvaxinn, ýkjulaust 10 álnir á lengd. Hann lá í sjóskorpunni og hreyfði sig ekki, heldur en hann væri sofandi. Mátti því komast mjög nærri honum. Báturinn nálgaðist smátt og smátt, þangað til ekki vóru eftir nema 3 faðmar; þá vóru árarnar lagðar upp. Ned Land stóð í stafni með reiddan skutulinn. Alt í einu heyrðist hvinur mikill og hvarf dýkingurinn í sömu svipan. Skutullinn hafði auðsjáanlega geigað frá beinni stefnu. „Fari hann í sjóðbullandi!“ öskraði Ned Land í bræði sinni. „Hann slapp undan skutlinum“. „Ekki alveg“, sagði ég. „Hann hefir fengið skeinu talsverða, því sjórinn er blóðlitaður“. „Skutulinn!“ hrópaði Ned Land. Hásetarnir þrifu árarnar og reru þangað sem duflið flaut. Þegar skutullinn var kominn upp í bátinn var farið að elta dýkinginn. Hann var ekki særður til muna, því hann synti hratt. Hásetarnir lögðust á árarnar af öllum mætti. Við komumst í skotmál hvað eftir annað, og Ned Land var að því kominn að kasta skutlinum, en þá fór dýkingurinn jafnan í kaf, svo að við mistum hans. Þessi eltingaleikur stóð yfir í fulla klukkustund. Ég var farinn að halda að við yrðum að hætta við svo búið, en þá varð sú breyting á, að dýkingurinn snéri við alt í einu og kom rakleitt á móti okkur. Ned Land var viðbúinn að taka á móti honum. „Varið ykkur piltar!“ sagði hann. Stýrimaðurinn sagði nokkur orð á sínu máli, sem að líkindum þýddu eitthvað svipað því sem Ned Land hafði sagt. Það fór eins og við höfðum búist við, að dýkingurinn réði þegar á bátinn og velti honum á annað borðið svo sjór féll inn. Var það snarræði stýrimannsins að þakka, að bátnum hvolfdi ekki. Hvalurinn beit því næst í borðstokkinn og vó bátinn á loft með kjaftinum, hvað eftir annað. Ned Land hélt sér með annari hendi, en í hinni hafði hann skutulinn og lét hann ganga jafnt og þétt í skrokkinn á hvalnum. Við kútveltumst hver um annan þveran í bátnum og hefðum eflaust bráðlega hlotið meiðsl eða bana, ef Ned Land hefði ekki tekist að leggja dýkinginn í hjartað. Hann linaðist í átökunum, tennurnar urguðu við járnið; svo misti hann taksins og sökk. Duflinu skaut upp að vörmu spori og hvalnum rétt á eftir. Hann var þá dauður. Við festum taug við sporðinn á honum, og hinum endanum við bátinn. Svo rerum við í áttina til Sæfarans með hvalinn í eftirdragi. Seinna um daginn átum við kjöt af honum að miðdagsverði. Var það bragðgott og engu líkara en nautakjöti. Daginn eftir héldum við áfram norður á bóginn, í hægðum okkar. Um náttmálaskeið var Sæfarinn við yfirborðið og fór ég þá upp á þilfar. Mig var farið að langa til að sjá sægöngin sem skipstjórinn hafði sagt mér af, og fór nú að athuga hvar við værum staddir. Þoka var yfir og myrkt af nóttu. Ég sá grylla í rauðleitt ljós í nokkurri fjarlægð. „Fljótandi viti“, var sagt við hliðina á mér. Það var Númi skipstjóri sem talaði. „Þetta er vitinn í Suez“, sagði hann. „Við erum þá og þegar komnir að göngunum“. „Er ekki vandfarið gegnum göngin?“ spurði ég. „Ójú, ég er vanur að vera í stýrisklefanum sjálfur og segja fyrir um stefnuna. En nú verðum við að fara niður“. Þegar við vórum komnir niður, var öllum hlerum lokað og búið um vandlega. Sjór var tekinn inn í einn klefann og sökk þá Sæfarinn niður í 6 faðma dýpi. Ég ætlaði að hverfa til herbergis míns, en Númi skipstjóri kallaði á mig. „Langar yður ekki til að koma með mér inn í stýrisklefann, prófessor góður?“ spurði hann. „Jú, ég tek mér til þakka“. Stýrisklefinn var 3 álnir á hvern veg og lítið eitt hærri. Stýrishjólið var í honum miðjum. Glerrúður kúptar og sterkar vóru á hverri hlið og mátti sjá út um þær í allar áttir frá skipinu. Ekkert ljós var þar inni. En skímu lagði inn um gluggana frá ljóskerunum utan á skipinu. Maður stóð við stýrishjólið og hélt báðum höndum um húnana. Hann var mikill vexti og þreklegur. Rafmagnsþræðir láu úr klefanum niður í vélrýmið og var sá umbúnaður við endana, að Númi gat ráðið stefnu skipsins og hraða með mestu nákvæmni. Hann hægði þegar ferðina að miklum mun. Ég stóð við gluggana á bakborða, og virti fyrir mér háa hamra, sem við fórum með fram. Númi hafði ekki augun af áttavitanum. Hann sýndi stýrimanni með bendingum hvernig hann ætti að stýra. Þegar klukkan var 15 mínútur gengin í 11 tók skipstjórinn sjálfur stýrið. Sáum við þá eins og hellismunna heljarstóran fram undan okkur. Inn í hann stefndi Sæfarinn. Úti fyrir heyrðist óvanalegur hávaði og straumur. Það var sjórinn úr Rauðahafinu, sem hallans vegna braust með heljar afli gegnum göngin, út í Miðjarðarhafið. Sæfarinn barst með straumnum eins og kólfi væri skotið og hafði þó vélin aftur á af öllum mætti. Ég var með öndina í hálsinum af undrun og aðdáun. Göngin vóru svo þröng, að skipið straukst nærri með hliðveggjunum. Var sem eldrákir með öllum litum regnbogans flýgju fyrir gluggana, vegna birtunnar sem lagði á bergið frá skipinu. Klukkan 5 mínútur yfir hálf 11 slepti Númi stýrishjólinu og snéri sér að mér. „Miðjarðarhafið!“ sagði hann. Ferðin undir eyðið hafði ekki staðið yfir nema 20 mínútur. Morguninn eftir hitti ég Ned Land og Konsæl á þilfarinu. Þeir höfðu sofið báðir á leiðinni gegnum sægöngin og ekki haft hugmynd um hvað fram fór. „Þá erum við nú komnir í Miðjarðarhafið“, sagði ég. „Ekki held ég það sé nú orðið enn“, sagði Ned Land. „Svo er það ei að síður“, sagði ég. „Ströndin sem við sjáum móta fyrir í suðri er Egiptaland“. „Já, annað hvort það, eða eitthvað annað“, svaraði Ned. „Úr því húsbóndinn segir að svo sé, þá verðið þér að trúa húsbóndanum“, sagði Konsæll. „Þér, Ned Land, sem hafið svo hvassa sjón, hljótið að sjá hafnarvirkin í Port Said“, sagði ég. Ned Land horfði þangað stundarkorn. „Jæja, það er fyrirtak“, sagði hann. „Við erum þá í Miðjarðarhafinu í raun og veru. Heyrið þér prófessor, við getum þá farið að ráða ráðum okkar“. Ég vissi vel hvað Ned Land átti við, en ég lét sem ég skildi hann ekki. „Er ekki einmitt núna tækifæri til að strjúka frá Sæfaranum?“ hélt hann áfram. „Það er nú hægar ort en gert“, sagði ég. Ned Land var bráðlátur eftir frelsinu, og orðinn heldur skapstyggur upp á síðkastið. „Það getur nú verið“, sagði hann. „En einhver endir verður að vera á þessu“. Ég vissi það vel, að Ned Land átti óþolandi æfi á skipinu. Hann var vanur sjálfræði og svaðilförum á hvalaveiðum. Það lamaði þrótt hans og heilsu, að vera einangraður svona í iðjuleysi. En ég reyndi að draga flóttann á langinn, því ég átti margt eftir óséð og órannsakað í hafinu. „Alt hefir einhvern enda“, sagði ég. „Þegar við komum í námunda við Frakkland, England eða Norður-Ameríku, getur vel farið svo að betra færi bjóðist, þegar minst varir“. „Þegar við komum þangað eða þangað“ sagði Ned og ygldi brúnina. „En nú erum við í Miðjarðarhafinu.—Er það ekki eins gott og allir hugsanlegir staðir aðrir?“ Ned hafði rétt að mæla, svo að ekki varð á móti borið. Ég vissi ekki hverju ég átti að svara. „Hvað heldur Konsæll um þetta?“ spurði Ned Land. Konsæll sagði það sannast, að hann hefði enga hugmynd gert sér um þetta. Hann átti enga vini eða ættingja, sem þráðu hann. Hann var allur þar sem ég var. Hans skilningur á málinu var, í fám orðum sagt, „eins og húsbóndanum þóknaðist“. Ég var neyddur til að fastákvarða eitthvað. „Ég er hræddur um, að við getum ekki bygt neitt á Núma skipstjóra“, sagði ég. „Okkur er kunnugt um leyndarmál hans og þess vegna lætur hann okkur ekki lausa. Við verðum því að nota fyrsta færi sem gefst til að strjúka frá Sæfaranum“. „Það er einmitt það sem ég hefi í hyggju“, svaraði Ned. „En fyrsta tilraunin verður að lánast“, sagði ég. „Lánist hún ekki, verður okkar gætt svo vandlega, að færið gefst aldrei aftur. Við verðum að fara varlega“. „Rétt er það“, sagði Ned Land. „En gefist gott tækifæri,—ætlið þér þá að vera tilbúinn að nota það?“ „Já“. Ned Land hafði hugsað sér, að annaðhvort yrðum við að synda í land, ef Sæfarinn flyti nálægt landi að nóttu til, eða við tækjum bátinn og rerum til lands á honum. En þetta hvorttveggja var ógerlegt, eins og nú stóð á. Sæfarinn hélt sig langt frá löndum og var lengstum í kafi; rétt eins og skipstjórinn hefði eitthvert hugboð um ráðagerð okkar. Einn dag sem oftar var ég sokkinn niður í rannsóknir mínar, inni í salnum. Við vórum þá komnir suður fyrir Krít. Kom þá yfir mig svo mikill hiti, að ég varð að losa um föt mín. Ég skildi ekki í því hvaðan sá hiti stafaði. Við vórum staddir á 10 faðma dýpi, en þar er hitinn litlum breytingum háður. Mér datt í hug að einhver veiki væri að leggjast á mig. En hélt þó áfram við iðju mína; en hitinn óx og varð með öllu óþolandi. Ég ætlaði að fara burt úr salnum, en í því kom Númi skipstjóri inn, og gekk að hitamælinum. „Fjörutíu og tvö stig“, sagði hann. „Já, hvaðan sem þessi hiti stafar, þá er hann óþolandi“, sagði ég. „Hann verður ekki meiri en við viljum vera láta“, sagði Númi. „Þá finst mér að þér ættuð að draga úr honum“, sagði ég. „Það get ég ekki“, sagði skipstjórinn. „En ég get siglt burt frá honum“. „Kemur hann utan að?“ spurði ég. „Já, skipið flýtur í sjóðheitum sjó“. Í sömu svipan var gluggahlerunum skotið frá. Sá ég þá að sjórinn var hvítur umhverfis Sæfarann. Alt var ein gufuólga eins og í sjóðandi hver. Ég studdi hendinni á rúðuna, en varð að kippa henni að mér hið bráðasta, vegna hitans. Númi sagði að við værum í nánd við eldfjall neðansjávar, sem væri að gjósa. Ég leit út um gluggann. Sæfarinn lá kyr, því engin leið var að komast lengra, vegna hitans. Sjórinn breytti lit og roðnaði smátt og smátt. Stafaði sá litur frá síndri og ösku sem þyrlaðist í sjónum eins og ryk í lofti. Brennisteinsfýlu megna lagði um skipið, en í nokkurri fjarlægð brutust fram lyfrauðar logatungur, svo bjartar, að rafljós Sæfarans varð að engu fyrir þeim. Nú var ekki viðlit að haldast við lengur vegna hitans. Númi skipaði að snúa við. Stundarfjórðungi síðar drógum við að okkur svalt og hreint loft á yfirborði sjávar. ===VI.=== Við vórum komnir út í Atlantshaf. Ned Land var inni hjá mér. Við höfðum enga tilraun getað gert til að flýja á leiðinni gegnum Miðjarðarhafið. Nú sat hann þarna brúnaygldur og beit á jaxlinn. „Það er engin ástæða til að láta hugfallast“, sagði ég. „Nú förum við upp að Portúgalsströndum. Frakkland og England eru skamt á burtu. Ég trúi ekki öðru en færi gefist eftir nokkra daga“. Ned Land leit á mig og opnaði munninn. „Það verður að gerast í kvöld“, sagði hann. Mér hnykti við. Ég hafði satt að segja ekki búist við svo skjótri breyting á högum mínum. Mér varð orðfátt í svipinn. „Í kvöld verðum við örfáar mílur undan landi“, sagði Ned Land. „Nóttin er dimm og vindur stendur á land. Þér hafið heitið að láta ekki standa á yður, hr. prófessor“. Ég svaraði engu. „Klukkan níu!“ sagði hann ennfremur. „Þá er Númi inni í klefa sínum og skipverjar geta ekki heyrt til okkar. Í bátnum eru árar, mastur og segl. Ég hefi fengið mér skrúflykil, mátulegan fyrir skrúfurnar sem báturinn er festur með. Alt er til taks. Konsæll verður með mér, þegar ég fer að losa bátinn, en þér bíðið í bókaklefanum þangað til ég gef yður vísbendingu“. Ned Land gekk út, og beið ekki eftir að ég svaraði. Og þegar á alt var litið,—hverju átti ég að svara? Það var rétt sem hann sagði, við urðum að nota tækifærið. Við gátum verið komnir langt út í haf daginn eftir. Ég hélt til í herberginu mínu það sem eftir var dagsins. Ég var í svo mikilli geðshræringu, að ég var hræddur um að Númi veitti því eftirtekt, ef hann sæi mig. Tilfinningar mínar voru tvískiftar: Ég hlakkaði til að verða aftur frjáls maður og komast til vina og vandamanna. En mér leiddist að skilja við hið mikla furðuverk mannlegrar snildar, Sæfarann, og vera ekki hálfnaður með vísindaleg störf og rannsóknir sem ég hafði með höndum. Það var ljóti dagurinn. Ýmist hugleiddi ég alla þá ánægju, sem ég nyti þegar ég kæmi á land, eða ég óskaði með sjálfum mér að eitthvað kæmi fyrir, sem hindraði Ned Land að fremja fyrirætlun sína. Miðdagsmatinn át ég ekki fyr en kl. var orðin sjö. Þá vóru einir 2 tímar eftir! Óþreyjan ætlaði að gera út af við mig. Ég gat ekki setið kyr, en varð að fara að ganga um gólf. Mér datt í hug að alt gæti komist upp áður en við kæmumst burt frá skipinu. Og svo yrðum við dregnir fyrir Núma skipstjóra, sem yrði stórreiður, eða það sem verra var, hryggur yfir því, að ég skyldi bregðast honum. Ég fékk ákafan hjartslátt. Ég gekk inn í salinn til að sjá enn einu sinni herbergið, sem ég hafði lifað í svo margar ánægjustundir og drukkið af bikar vísindanna, og virða fyrir mér í síðasta sinn öll þau furðuverk, sem þar vóru geymd. Klukkan sló átta. Ég leit á skipstjórnaráhöldin. Áttavitinn sýndi að við héldum áfram norðureftir, með fram ströndinni. Hraðinn var ekki mikill og djúpstaða skipsins var 10 faðmar. Alt þetta var svo hentugt sem orðið gat fyrir fyrirætlun okkar. Svo snéri ég aftur inn í herbergið mitt, fór í hlýjan fatnað, tók saman skjöl mín öll og annað sem ég þurfti að hafa meðferðis. Svo var ég ferðbúinn. Þegar klukkan var að verða níu, lagði ég eyrað við hurðina á skipstjóraklefanum og hleraði, en varð einskis var. Ég yfirgaf herbergið mitt og fór inn í salinn. Þar var hálfbjart og enginn maður inni. Ég opnaði dyrnar að bókaklefanum, þar var jafn draugalegt. Ég staðnæmdist við hurðina sem lá að miðskips-ganginum og beið þar eftir vísbendingu frá Ned Land. Alt var kyrt og hljótt. Snúningshnykkir vélarinnar var eina hljóðið sem heyrðist. En meðan ég stóð þarna og hlustaði, urðu þeir smátt og smátt strjálli og hægari og hættu loks með öllu. Hvað var nú á seyði? Dauðaþögn var alt umhverfis. Blóðið suðaði fyrir eyrum mér eins og ég væri með hitasótt. Ég varð var við dálítinn kipp, sem ég kannaðist við. Sæfarinn var að leggjast á mararbotninn, en engin vísbending kom frá Ned Land. Alt í einu opnaðist hurðin að salnum og Númi skipstjóri kom inn. „Þér eruð þá hérna“, sagði hann, „ég hefi verið að leita að yður alstaðar. Eruð þér kunnugur sögu Spánverja?“ Ég var svo ruglaður, að ég mundi ekki í svipinn eitt orð úr sögu Spánar. Að eins örfá nöfn flugu mér í hug: Philip—númer eitthvað og Karl—Karl fimti. En það var víst ekki þetta, sem skipstjórinn átti við. Ég heyrði hann endurtaka spurninguna, og gerði nú mitt ítrasta til, að koma fyrir mig orði. „Ég er mjög illa að mér í henni“ svaraði ég. Númi ypti öxlum og settist niður. Ég settist líka, eins og ósjálfrátt. „Þá skal ég segja yður dálitla sögu“, sagði Númi. „Lúðvík 14. konungur yðar gerði sonarson sinn að konungi á Spáni, eins og yður er kunnugt um. Lúðvík lét alt eftir sér, sem hann gat. Spánverjum mátti líka standa nokkurn veginn á sama hvort þeim var illa stjórnað af frönskum prins eða austurrískum, enda létu þeir svo búið standa. En Holland, Austurríki, England og Þýzkaland bundust samtökum til að koma honum frá völdum og setja í stað hans erkihertoga frá Austurríki. Spánverjar höfðu hægt um sig. Það var það eina sem þeir gátu gert. Filippus gerði slíkt hið sama. Hann gerði það eina sem í valdi hans stóð, en það var að senda til Ameríku eftir peningum. Síðari hluta ársins 1702 stefndu nokkur skip, hlaðin gulli, að ströndum Spánar. Þeim fylgdi franskur herfloti undir forustu Chateau-Renards. Þeim var ætlað að lenda í Kadiz; en sú borg var þá í hervörzlum enskra skipa. Chateau-Renard fór þá vestur með landi og inn í Vióflóann við útnorðurströnd Spánar. Þar ætlaði hann að koma gullinu á land. En þá risu borgararnir í Kadiz upp öndverðir og andmæltu því. Þeir áttu einkarétt á að afferma öll skip, sem komu frá amerísku nýlendunum, og héldu nú fast á þessum rétti sínum. Filippus var gunga og þorði ekki annað en gera að vilja þeirra. Flotinn lá í Vióflóanum þangað til enskur floti, miklu stærri, kom og réði á hann 22. október. Chateau-Renard varðist í lengstu lög. En þegar hann sá ekkert undanfæri lengur kveikti hann í skipunum og þar sukku öll auðæfin í sjávardjúp“. Ég heyrði tæplega hvað Númi sagði, og því síður að ég fylgdist með efninu. Ég hafði allan hugann á fyrirætlun okkar félaganna, og beið eftir því sem verða vildi. Númi horfði á mig með háðslegu augnaráði, og reyndi ég þá að láta svo sem ég veitti máli hans glögga athygli. „Núna erum við staddir í Vióflóanum“, sagði hann. „Viljið þér líta á, prófessor?“ Númi stóð upp og gekk inn í salinn. Ég fór á eftir honum. Ekki var ljós þar inni, en gluggarnir vóru opnir og sjórinn uppljómaður kring um skipið. Rafljósið bar birtu langan veg yfir mararbotninn til allra hliða og mátti glögt greina alla hluti sem nálægir voru, eins og um hádag væri, á þurru landi. Botninn var sléttur og þakinn hvítum sandi. Skipsflök láu til og frá og kringum þau breiður af kössum, kirnum og alls konar hlutum öðrum. Innanum alt þetta láu dyngjur af gulli, slegnu og óslegnu, silfri og gimsteinum. Nokkrir menn af Sæfaranum vóru að vinnu kringum skipið, klæddir kafarabúningi. Þeir söfnuðu gulli og gimsteinum í stórar byrðar og báru inn í Sæfarann. Fór svo fram um stund. Mér fanst svo mikið um þessa sjón, að ég gætti í svipinn einskis annars, en virða fyrir mér auðæfin, sem dyngt var inn í skipið. „Skilst yður nú að ég sé auðugur?“ spurði Númi. „Svo er víst“, svaraði ég, „en hvað getið þér gert við alt þetta fé?“ „Hvað ég geri við féð!“ át hann eftir. Svo stóð hann hugsi stundarkorn og horfði út í sjóinn. Gremjulegt bros lék um varir hans, þegar hann tók til máls aftur: „Þér haldið auðvitað að ég sé með öllu skilinn að skiptum við þurlendið og þá, sem það byggja. En þegar ég nú segi yður, að svo er ekki, þá skilst yður sjálfsagt, að ég hafi nóg við féð að gera“. Númi settist niður við gluggann, snéri sér að mér og tók aftur til máls: „Ég sé að þér skiljið það, þér vitið eins vel og ég, að alt má kaupa fyrir peninga þar efra. Það er ekki nóg að fórna lífi sínu og sinna, þó hver einstaklingur heillar þjóðar úthelli blóði sínu fyrir fósturjörðina,—hver hirðir um það! Hjartablóð heillar þjóðar er einskis virði í kauphöllinni. Alt er að engu metið nema peningar, miklir peningar!„ Númi spratt upp og krepti hnefana. “Kaupmenn, kaupmenn!“ þrumaði hann. „Dýrslega sinnaðir, samvizkulausir . . . “ Hann þagnaði alt í einu, eins og hann þættist hafa sagt meira en hann ætlaði. Eftir stundarþögn snéri hann sér aftur að mér og var þá búinn að ná aftur sínum vanalega svip hörku og stillingar. „Margir eru bágstaddir þar efra og þurfa hjálpar með“, sagði hann og fór út úr salnum. Mér varð litið út og sá að mennirnir vóru enn að bera inn gullið. En ég festi ekki hugann við það frekar. Mér skildist það á því sem Númi sagði, að hann mundi hafa verið flæmdur út úr mannfélaginu og að hann hefði lagt mikið í sölurnar fyrir eitthvert málefni. En hvaða málefni? Og hver var hann? Ég var alveg búinn að gleyma flóttatilraun okkar. Ég lá andvaka mestalla nóttina og var að brjóta heilann um Núma skipstjóra. Morguninn eftir kom Ned Land inn til mín og vakti mig. Hann staðnæmdist fyrir innan þröskuldinn, stakk höndunum í vasana og var alt annað en hýr á svipinn. „Það varð lítið úr þessu, í gær“, sagði ég til að rjúfa þögnina. „Já, skipstjóra-þrælbeinið þurfti nauðsynlega að koma út í því ég ætlaði upp í bátinn“, svaraði Ned. „Hann var að taka út peninga í gærkveld“, sagði ég. Ned Land leit við mér gremjulega. Hann var ekki á því að taka gamni. Ég sagði honum frá öllu sem ég hafði séð og heyrt, kvöldið áður. En það hafði alls engin áhrif á hann. „Við verðum að reyna aftur í kvöld“, sagði hann. „Í hvaða átt höldum við núna?“ spurði ég. „Veit það ekki“. „Jæja, við skulum athuga það um hádegið“. Ned Land fór aftur inn til Konsæls. Þegar ég var klæddur, fór ég inn í salinn. Áttavitinn spáði ekki góðu. Sæfarinn stýrði í suður—landsuður. Við snérum baki við Evrópu! Ég beið með óþreyju eftir því, að leið skipsins yrði mörkuð á kortið. Klukkan hálf tólf vóru sökkviklefarnir tæmdir og Sæfaranum skaut upp að yfirborðinu. Ég flýtti mér upp á þilfar. Ned land var kominn þangað á undan mér. Við sáum hvergi til lands. Ekkert annað en endalausa hafbreiðuna og nokkur segl út við sjónhringinn. Ylgja var í sjóinn og skýjafar mikið á lofti. Það var stórviðri í aðsigi. Ned Land náði ekki upp í nefið á sér fyrir gremju. Þegar dró frá sólu rétt á eftir, leitaði hann landa með augunum, en varð einskis var. Næstráðandi notaði tækifærið til að taka sólarhæðina. Stundu síðar leit ég á kortið. Við vórum 100 mílur undan landi. Öll von um undankomu var úti að þessu sinni. Ned Land féll það þungt, en mér varð aftur hughægra, og fór nú að gefa mig við rannsóknum mínum í ró og næði, eins og áður. Númi skipstjóri kom inn til mín um kvöldið og spurði með mestu alúð, hvort mig langaði ekki til að vera með sér á útgöngu á mararbotni. „Þér hafið jafnan verið á þess konar ferðum að deginum. Langar yður ekki til að fara eina ferð að næturlagi?“ sagði hann. Ég þektist það. „Ég skal segja yður það fyrir, að þetta verður löng og ströng ganga. Við förum upp á hátt fjall og vegirnir eru illa ruddir hér í djúpinu“, bætti hann við og brosti. Ég kvaðst vera við öllu búinn. Svo fórum við niður að hafa fataskifti. Ég þóttist vita að við ættum að vera tveir einir, því Númi hafði ekki boðið félögum mínum að vera með í förinni. Það gekk fljótt að koma okkur í kafarafötin. Þéttiloftshylkin vóru bundin á bak okkur, en það leit út fyrir að þeir ætluðu að gleyma rafljóskerunum, og hafði ég orð á því við skipstjórann. „Við þurfum ekki á þeim að halda“, sagði hann. Ég hélt að mér hefði misheyrst, en varð of seinn til að endurtaka spurninguna, því Númi var þá búinn að setja upp hjálminn. Mér var fenginn járnsleginn stafur í höndina. Að því búnu gengum við út á botn Atlantshafsins á hundrað og fimmtíu faðma dýpi. Klukkan var tólf um nóttina, þegar við lögðum af stað. Ljósin á Sæfaranum lýstu okkur á veg en hurfu brátt sýnum. Vórum við þá staddir í nyðamyrkri. Númi benti mér á rauðleitan depil í svo sem mílu fjarlægð. Þegar lengra dró varð hann bjartur sem eldur og bar svo mikla birtu um sjóinn, að vel var ratljóst. Mararbotninn var sléttur en fór hækkandi. Hallinn var þó svo lítill að við urðum hans varla varir. Við þrömmuðum áfram jafnt og þétt og stefndum á ljósdepilinn. Förin gekk þó heldur seint. Víða sukkum við niður í aurbleytu eða flæktumst í þangbeðjum, og innanum þetta var krökt af skelstönglum og hellusteinum. Ég heyrði yfir höfði mér einskonar snark, eða smelli, sem urðu stundum svo hvellir, að þeir líktust stöðugri skothríð. Þetta var stórfeld rigning, sem dundi á yfirborðinu. Var þetta, með öðru fleira merki þess, hve glögt hljóð heyrist gegnum vatn. Mér flaug í hug sem snöggvast, að nú mundi ég verða holdvotur í rigningunni. En svo hló ég að sjálfum mér. Ég hafði gleymt því í svipinn, að ég var staddur niðri í vatni í vatnsheldum kafarafötum. Eftir hálfrar stundar göngu urðu fyrir okkur klettar og urðir. Vóru allar gjótur fullar af blikdýrum, sæfjöðrum og öðrum óþektum skeldýrum, sem öll loguðu í maurildisglæringum, en steinarnir vóru þaktir sæurtum og íglum. Var heldur sleipt undir fæti sumstaðar og kom mér nú stafurinn í góðar þarfir. Þegar ég leit aftur, sá ég móta fyrir ljósinu á ljóskeri Sæfarans, en mjög ógreinilega sökum fjarlægðarinnar. Það vakti athygli mína, að grjóturðirnar, sem við fórum yfir, vóru einkennilega reglulega lagaðar. Sumstaðar sá ég langar glufur eða gjótur, sem lágu eitthvað út í myrkrið, svo hvergi sá fyrir endann á þeim. Ég varð líka var við, að eitthvað var alt af að brotna undir blýskónum mínum. Var brothljóðið líkast því, sem það væru þur bein. Ég laut niður og tók um einn af þessum hlutum. Kom þá í ljós að þetta var í raun og veru bein, og ég gat ekki betur séð en það væru mannsbein. Ljósið sem við stefndum á, fór alt af stækkandi, eftir því sem nær dró. Var það nú að sjá sem stórkostlegt bál, út við sjónhringinn. Ég fór nú að verða forvitinn, en var þó við öllu búinn. Ég var búinn að sjá og reyna svo margt furðulegt á þessum sæferðum. Skyldi vera mannabygð þarna, hugsaði ég með sjálfum mér. Ætli skipstjórinn eigi nú ekki vini þarna, sem hann ætlar að heimsækja, menn sem hafa verið reknir í útlegð og fundið griðastað þarna á mararbotni, menn sem hafa verið orðnir fullsaddir af lýgi, ranglæti og yfirdrepskap mannkynsins! Ekki var það óhugsandi. Ég var orðinn auðtrúa eftir öll þau undur og kraftaverk, sem ég hafði reynt af Núma skipstjóra. Það gat hugsast að hér væri bygð borg af vitrum mönnum og hugrökkum, sem þektu tökin á lögmálum náttúrunnar og skildu leyndardóma hennar. Það lýsti meir og meir umhverfis okkur. Skínandi birtu lagði upp af fjallstindi fram undan okkur, á að gizka 800 feta háum. Ég sá þó ekki ljósið sjálft, en birtan brotnaði í sjónum og barst til allra hliða. Ljóslindin sjálf, hver sem hún svo var, hlaut að vera hinum megin við fjallið, því sú hliðin, sem að okkur snéri var hulin skugga, en hnúkar og hamraskörð báru við ljóshafið hins vegar. Númi skálmaði áfram hratt og hiklaust, yfir urðir og ógöngur og hvað sem fyrir varð. Var auðséð, að hann hafði farið hér um áður og var kunnur öllum leiðum. Ég fylgdi eftir hiklaust og ósmeikur. Ég dáðist að Núma og hafði á honum tröllatrú; mér kom ekki einu sinni til hugar, að hann gæti farið afvega. Eftir klukkutíma göngu komum við að fjallsrótunum. Varð þar fyrir okkur einstigi eitt mjótt og ilt yfirferðar, en ekki mátti annan veg komast upp í fjallshlíðina. Til beggja hliða var trjáskógur mikill og hrikalegur. Ekki vóru það lifandi lauftré sem við sáum, heldur lauflausir og lífvana steingervingar sem mynduðu þennan mirkvið. Var hann líkur afarstórri kolanámu, sem enn hafði ekki orðið fyrir þrýstingi þungra jarðlaga. Trén stóðu á sterkum rótum í botninum, en kolsvartar greinarnar gnæfðu upp í skínandi sjóinn líkt og kliptar bréfmyndir, límdar á gluggarúðu að kvöldi dags. Gatan var gróin íglum og þara og þakin aragrúa af skeldýrum. Við gengum ýmist eða klifruðum yfir kletta og klungur, klofuðum yfir fallna trjástofna og tróðumst gegnum þaraflækjur, sem fléttaðar vóru milli trjágreinanna. Að baki okkur grilti ég klettaklungrin svört og hrikaleg, en fram undan glóði rauður ljósbjarminn og geislastafirnir stefndu í allar áttir, með undarlegum litbrigðum og ljósbroti. Hér og hvar losnuðu stórir steinar undan fótum okkar, og ultu ofan brekkuna með dynkjum og skruðningi, sem skriða félli. Til beggja handa lágu gjár og glufur kolsvartar og svo langar, að ekki sá fyrir endann. Sumstaðar urðu fyrir okkur bjartir gangar og greiðir stígar, eins og væru það vegir ruddir af manna völdum. Ég bjóst við að mæta sæbúum þessum þá og þegar. Númi hélt stöðugt áfram upp brekkuna og ég vildi ógjarna dragast aftur úr. Kom nú stafurinn í góðar þarfir, því mjó og tæp var gatan sumstaðar, en hengiflug að neðan. Furðu greitt gekk þó ferðin, og ekki fann ég til lofthræðslu. Stundum hljóp ég yfir hyldýpisgjár, sem mér hefði óað við uppi á þurlendinu, eða ég stiklaði yfir þær á völtum trjástofnum. Það var eins og ég yrði ekki var við hættuna, svo var hugur minn gagntekinn að hrikafegurð eyðimerkur þessarar. Á stöku stað slúttu klettarnir fram yfir undirstöðu sína, eins og þeir væru að leika sér að því, að bjóða jafnvægislögmálinu byrginn, og enn sá ég þar háa og hornótta steindranga gnæfa við himininn, svo hallfleytta og mjóa að neðan, sem væru þeir með öllu undanþegnir þyngdarlögmálinu. Þéttleiki vatnsins olli því, að mér var ótrúlega létt um allar hreifingar. Kafarafötin vóru ákaflega þung; ég hafði koparhjálm á höfði og þykka blýsóla undir iljunum; þó stiklaði ég eins og steingeit upp snarbrattar brekkur og fann ekki til þreytu eða mæði. Að liðnum tveim stundum frá því við fórum af stað, vórum við komnir út úr skóginum. Enn þá vóru hundrað faðmar eftir upp að fjallsgnýpunni. Mergð af fiskum þaut upp undan fótum okkar, eins og fuglar flýgi upp úr grasi. Hér og hvar vóru djúpar gjótur og glufur í klöppunum. Vóru þær fullar af alls konar dýrum og ófreskiskvikindum. Urguðu þau saman klóm og gripklumbum niðri í myrkrinu, svo ægilega, að hrollur fór um mig allan. Verra þótti mér þó þegar langar og hrikalegar griptengur lögðust þversum fyrir framan fætur mína, svo ég komst ekki áfram. Niðri í myrkrinu glóðu þúsund glyrnur, eins og í eld sæi. Það vóru augu risastórra kolkrabba og humra. Var að heyra urg og ískur eins og sargað væri saman járnum, þegar þeir jöpluðu skoltunum. Fleira var þar ferlegra dýra. Afarstórir krabbar hvíldu þar á bumbunni eins og fallbyssur á stálstöplum, og biðu eftir bráð, og ægilegir smokkfiskar teygðu angana í allar áttir eins og lifandi höggorma. Ég hafði séð margt og reynt og þó brast mig kjark meðal þessara ferlegu kvikinda, sem ógnuðu mér frá öllum hliðum. En Númi lét ekki þetta á sig fá. Hann hélt áfram hiklaust og óhræddur og ég var til neyddur að fylgja honum eftir. Við komumst upp á stall, breiðan og víðáttumikinn, og bar mér þar enn fyrir augu ávænt sjón. Það vóru rústir af byggingum,—verulegum mannvirkjum. Innan um þústir og þyrpingar gat að líta hús og hallir og háreist musteri, alt sígróið sæliljum, þönglum og þaragresi. Hvert var það undraland, sem hér hafði sokkið í sæ fyrir árdaga allrar sögu? Hvaða þjóð hafði átt þá fornaldarfrægð, sem hér var fallin í gleymsku og dá og Númi skipstjóri leyfði mér einum að líta? Mig langaði til að spyrja Núma um þetta. Það var komið að mér að svifta hjálminum af höfði mér, til þess að geta talað. En Númi gerði ekki annað en benda upp á fjallstindinn, eins og hann ætlaði að segja: „Höldum áfram! lengra, lengra!“ Ég gerði mitt ítrasta til að hafa við Núma og eftir nokkra stund komumst við upp og stóðum á fjallstindinum. Þeim megin, sem við komum upp var fjallsgnýpan ekki nema 800 fet upp frá jafnsléttu. En hinum megin var hafið helmingi dýpra og mændi tindurinn tignarlega út yfir hyldýpið. Útsýn var glögg og geipivíð. Niður undan var slétta allstór og brann þar bál ógurlega mikið. Fjall þetta var eldfjall. Af tindinum var ekki lengra en sem svaraði sjötíu fetum niður að afarstórum eldgýg. Upp úr honum þeyttist glóandi gjall og hraunleðja, sem valt fram í logandi hringiðum og straumköstum, eins og fossandi eldflóð. Þessi heljarmikli kyndill bar svo mikla birtu, að allur mararbotninn var uppljómaður svo langt sem augað eygði. Og þarna niður undan tindinum vóru leyfarnar af stórri borg, sem lá í rústum á mararbotni, umturnuð og eyðilögð. Hrunin hús og musteri, brotnir bogar og raðir af föllnum steinsúlum. Þar gat að líta leyfar af stórkostlegri vatnsveitu, háreistu höfuðvígi, umkringdu mörgum musterum, hafnarveggjum, sem eitt sinn höfðu staðið fyrir brimróti hafsins og veitt vernd og skjól fjölda skipa. Enn mátti sjá löng og breið torg og stræti og umhverfis alt þetta stóra garða af hrundum borgarmúrum. Hvar var ég staddur og hver var þessi borg? Ég þreif í handlegginn á Núma til að láta hann skilja, að ég yrði að fá einhverja vitneskju um þetta. Hann tók upp stein, sem líktist krít, gekk að hellubjargi, sem var þar nærri og skrifaði á það að eins eitt orð—: „Atalanta“. Það var nóg.—Mér flugu í hug gamlar grískar sagnir um borgina, sem hafið gleypti á einni svipstundu. Munnmælasögur fornar, sem margsinnis höfðu verið dæmdar markleysa ein. Þetta land, sem sögurnar sögðu frá, hafði þá verið til í raun og veru, og ég stóð nú á jörð þessa lands! Land þetta var afarstórt flæmi, vestur af Afríku og Evrópu. Það sökk í sæ, svo að eins hæstu fjöllin stóðu upp úr, þau sem nú eru kölluð Asoreyjar og Madeira. Í fulla klukkustund sátum við þarna og virtum fyrir okkur þessa fágætu sýn. Hraunflóðið magnaðist öðru hvoru og jók birtuna. Fjallið nötraði undir fótum okkar og dunur og dynkir bárust til eyrna okkar gegnum vatnið. Mér datt í hug hvort ekki mundi nú einhverntíma sá dagur koma, að ný náttúrubylting lyfti þessu landi upp aftur, og myndaði með því brú milli Evrópu og Ameríku, og drægi fram í dagsins ljós hin stórkostlegu, mörg þúsund ára gömlu mannvirki. Númi skipstjóri sleit upp úr þessum hugleiðingum mínum. Hann reis á fætur, rendi augunum í hinsta sinn yfir borgina sokknu og tók mig við hönd sér, til marks um það, að við skyldum halda af stað. Okkur gekk greiðlega ferðin niður fjallshlíðina. Þegar við vórum komnir gegnum skóginn, sáum við móta fyrir ljósinu á Sæfaranum, eins og ofurlítilli stjörnu í fjarska, og stefndum við á ljósið úr því. Þegar við loks komum heim í Sæfarann, var farið að elda aftur og móta fyrir dagrenning á yfirborði hafsins. ===VII.=== Við héldum áfram ferðinni næstu daga og stefndum í suður, eftir miðju Atlantshafinu. Ned Land var ergilegur sem von var, því á þessum slóðum var engin von til að við gætum komist frá skipinu. Land var hvergi í nánd, ekki svo mikið sem eyja eða hólmi nokkurs staðar. Við vórum þó ekki vonlausir um að Númi mundi sleppa okkur, þegar ferðin umhverfis hnöttinn væri á enda, ef við hétum því þá við drengskap okkar, að þegja yfir leyndarmáli hans. Mér datt í hug, hvort ég ætti að tala við Núma og stinga upp á þessu við hann. Það var að líkindum þýðingarlaust. Númi var svo oft búinn að láta það á sér heyra, að vegna þessa leyndarmáls væri hann til neyddur að halda okkur á skipinu áfram. Ég færði þetta í tal við Konsæl, en hann var engu ráðnari í því en ég, hvað gera skyldi. Okkur kom þó saman um það, að vekja ekki tortrygð Núma með því að brjóta upp á þessu við hann, það mundi verða árangurslaust,—bíða heldur og sjá hvernig skipaðist um atvik og ástæður. Því lengra sem suður dró, því fastar lagðist sá grunur í mig að mér mundi aldrei framar auðnast að sjá ættjörð mína og ástvini. Ég varð lítið var við Núma skipstjóra þessa dagana. Hann var niðursokkinn í störf sín og rannsóknir í klefa sínum, og þá sjaldan ég hitti hann í bókasalnum, var hann annars hugar og afskiftalaus. Sæfarinn hélt sig jafnaðarlega við yfirborðið, og var þar fátt á sveimi. Að eins einu sinni sáum við skip; þar á vóru hvalveiðamenn, og skutu þeir þegar út báti og reru áleiðis til okkar,—héldu auðsjáanlega að þar væri góð veiðibráð, sem við vórum. Númi skipstjóri vildi ekki eyða tíma og kröftum manna þessara að óþörfu og fór því í kaf með Sæfarann. Þetta var atvik, sem Ned Land lét ekki athugalaust fram fara. Ég held honum hafi gramist sárlega, að hvalveiðamennirnir skyldu ekki geta lagt til dauðs járnhvalinn okkar með skutlum sínum. Það bar við á þessum slóðum, að við hittum fyrir stóra hákarla. Flugu mér þá í hug ýmsar sögur um þá, sem ég svo sagði Konsæl. Það er ef til vill varasamt að trúa öllu, sem farmenn segja frá, en það er dagsatt að það sem hér fer á eftir er haft eftir sjómönnum: Í maga á stórum hákarli fanst einu sinni höfuð af amerískum vísundi og heill kálfur. Í öðrum fundust tvær hnísur og sjómaður í einkennisbúningi. Í þeim þriðja var hermaður með alvæpni og í þeim fjórða hestur með riddara og reiðtýgjum. Þetta er nú að vísu ekki sem trúlegast, en þó get ég ekki samkvæmt eigin eftirtekt sannað að það sé ósatt. Við fengumst sem sé ekki við hákarlaveiðar. Hinn 13. marz ákvað Númi skipstjóri að gera tilraun eina, sem mér þótti meir en lítið til koma. Við vórum staddir á 45. breiddarstigi og 37 stigi vestlægrar lengdar, á þeim stað, þar sem ameríska freigátan „Kongress“ stikaði eitt sinn dýpið og hafði ekki botn með fimmtán þúsund eitt hundrað og fjörutíu metrum. Hér ætlaði nú Númi að reyna að komast til botns, og bjó ég mig undir að athuga nákvæmlega hvernig sú tilraun lánaðist. Gluggarnir á aðalsalnum vóru opnaðir og við nálguðumst hyldýpið. Það var ekkert viðlit að sökkva skipinu á þann hátt að fylla sjóklefana. Að vísu gat það þyngst svo mikið við það, að það sykki til botns. En þá var eftir að komast upp aftur, og var mikil tvísýna á því, hvort vélarnar mundu geta þrýst vatninu út aftur, undir því voðafargi, sem hlaut að hvíla á skipinu í þessum reginhyl. Númi lét halla hliðarspöðum skipsins í hálft horn og lét svo skrúfuna ganga með fullum hraða. Sæfarinn nötraði eins og þaninn strengur á fiðlu undir átökum vélarinnar og skrúfunnar, en áfram rann hann jafnt og stöðugt niður á við. Við Númi vórum staddir í aðalsalnum og athuguðum þrýstimælirinn. Við vórum komnir á sex þúsund metra dýpi,—langt niður fyrir neðstu takmörk sædýralífsins. Í þessu djúpi gat engin lifandi skepna haldist við. En Sæfarinn hélt áfram niður á við, dýpra og dýpra. Sjórinn umhverfis skipið var auður og aldauða, en aðdáanlega hreinn og tær. Einni klukkustund síðar vórum við komnir niður í þrettán þúsund metra dýpi og þó sást ekki enn til botns. Á fjórtán þúsund metra dýpi fór að grilla í klettanibbur niður undan okkur. En það gátu verið fjallatindar, eins háir og Mont-Blanc eða Himalaya, og gat því enn verið eftir óskaplegt dýpi. Sæfarinn hélt enn áfram og var þó þrýstingurinn orðinn voðalegur. Járnþynnurnar svignuðu og ískraði í samskeytunum, járnbitar og bindingar kýttust svo, að brakaði og tísti alt umhverfis. Við höfðum af að komast niður í sextán þúsund metra dýpi. Var þá þrístingurinn á skipinu orðinn sextán hundruð loftþyngdir, en það er sama sem þrjú þúsund og tvö hundruð pund á hvern fersentímeter á skipinu. Númi skipstjóri réð af að hætta tilrauninni. „Við skulum fara upp aftur“, sagði hann, „það tjáir ekki að leggja skipið undir meira farg. Haldið yður fast!“ Ég var ekki nógu fljótur að átta mig á því, hvað Númi meinti með þessari skipun, og vissi því ekki fyr af, en ég lá flatur á gólfinu. Skipstjórinn hafði fyrirskipað að stöðva vélina og snúa hliðarspöðunum svo, að röndin vissi upp. Sæfarinn flaug upp með feyknahraða, eins og laus lofbelgur, og risti sjóinn svo hvein við. Það var engin leið að gera neinar athuganir. Á örfáum mínútum rann hann þessa sextán þúsund metra leið á enda, flaug eins og kólfur upp úr yfirborði sjávar hátt í loft upp, féll svo aftur í hafið með voðalegum gusugangi og boðaföllum. Við héldum eftir þetta af stað suður á bóginn—alt af í suður. Þegar við komum á móts við suðurodda Ameríku hélt ég að Númi mundi beygja vestur fyrir, inn í Kyrrahafið og ljúka þar með við hringför sína um hnöttinn. En því var ekki að heilsa. Sæfarinn hélt stefnunni óbreyttri. Hver var svo tilgangur skipstjórans? Ætlaði hann að halda suður í heimskaut, suðurskautið! Það var óðs manns æði! En það var ekki á hann að ætla, Núma skipstjóra, fífldirfsku hans var alt ætlandi. Það var ekki furða þó Ned Land væri ekki hollur í hamsi. Ned hafði talað fátt upp á síðkastið; fálæti hans ágerðist svo, að varla var hægt að toga út úr honum orð. Ég sá að hann þoldi illa þetta varðhald og fyltist æ meir og meir hatri og lífsleiða. Þegar hann hitti Núma skipstjóra, brann honum eldur úr augum og ég var farinn að verða hræddur um, að í hart slægi milli þeirra bráðlega. Hinn 14. marz komu þeir Konsæll inn í herbergið mitt. Ég sá að Ned hafði eitthvert erindi og var talsvert niðri fyrir. „Hvað haldið þér að margir menn séu á Sæfaranum?“ spurði hann. „Svei mér ef ég veit það“, svaraði ég. „Það getur varla þurft marga menn, til að stjórna þessum hólk“, sagði Ned. „Nei, til þess ætti ekki að þurfa nema svo sem tíu menn“. „Og hvaða ástæða væri þá til að hafa fleiri?“ Ég skildi fullvel hvað Ned Land fór, og hvesti á hann augun. „Hvaða ástæða!“ endurtók ég. „Eftir því sem mér skilst, er Sæfarinn ekki einungis skip, heldur einnig heimili og griðastaður manna, sem hafa sagt sig úr lögum við mannfélagið, á líkan hátt og Númi skipstjóri“. Þá tók Konsæll til máls: „Sæfarinn getur þó ekki rúmað nema vissa tölu manna. Gæti ekki húsbóndinn reiknað út, hvað þeir gætu verið flestir?“ „Hvernig þá, Konsæll minn?“ „Húsbóndinn þekkir burðarmagn skipsins, og getur því reiknað hve mikið loft það rúmar. Þegar svo við bætist að húsbóndinn veit hvað hver maður þarf mikið loft, og að loftið í skipinu verður að endurnýja einu sinni á sólarhring hverjum, þá . . . .“ Konsæll talaði ekki út, en ég skildi hvað hann fór. „Já, þetta er auðvelt að reikna“, svaraði ég. „En það er hætt við að útkoman verði ekki ábyggileg“. „Það gerir ekkert til“, sagði Ned Land. Hann vildi komast að einhverri niðurstöðu. „Jæja“, svaraði ég, „einn maður eyðir um hverja klukkustund öllu því súrefni, sem felst í eitt hundrað lítrum af andrúmslofti, eða sama sem tvö þúsund og fjögur hundruð lítrum af lofti á sólarhring. Þá er eftir að finna, hve mörgum sinnum tvö þúsund og fjögur hundruð lítrar af lofti rúmast í Sæfaranum“. „Einmitt rétt“, sagði Konsæll og brosti út undir eyru. Konsæll hafði víst hugann meira á því, hve fljótur ég var að reikna, en hinu, hver útkoman yrði. En Ned Land sat hnípinn og óþreyjufullur. „Burðarmagn Sæfarans er fimtán hundruð smálestir“, bætti ég við; „og hver smálest er eitt þúsund lítrar. Sæfarinn rúmar þá fimtán hundruð þúsund lítra af lofti, sem deilt með tveim þúsundum og fjórum hundruðum gerir . . . .“ Ég flýtti mér að reikna út á pappírsblaði. „. . . . . gerir sex hundruð tuttugu og fimm. Það er, með öðrum orðum, nægilegt loft í Sæfaranum fyrir sex hundruð tuttugu og fimm menn í tuttugu og fjórar klukkustundir.“ Ned Land hnykti við. „Sex hundruð tuttugu og fimm!“ át hann eftir. „Já, en það er áreiðanlega ekki einn tíundi hluti þess mannfjölda hér á skipinu“, sagði ég. „Þó svo sé. Það eru of margir móti þrem mönnum ei að síður“, svaraði Ned. Ég ypti öxlum ósjálfrátt. „Þér verðið að vera þolinmóður, Ned“. Ned anzaði engu, en hristi höfuðið og strauk hendinni um ennið. Ég kendi sárt í brjósti um Ned, og vildi feginn verða honum að liði. En hvað átti ég til bragðs að taka, eða öllur heldur, hvað gat ég gert?—Ekkert. Ned Land hafði engu öðru vanist, en sigla frjáls og frí um höfin og drasla í hvaladrápi. Nú var hann hneptur iðjulaus í þröngum klefa, og hafði ekki annað að gera en hugsa. Og hvað gat hann svo hugsað um, annað en það, hvernig hann gæti náð frelsi sínu aftur? En Númi stýrði stöðugt í suður og var því að svo stöddu engin undankomu von. Það vildi þó svo vel til, að þennan sama dag kom fyrir dálítill atburður, sem hresti skap Kanadamannsins, og rifjaði upp fyrir honum endurminningar glaðari daga. Um hádegisbilið flaut Sæfarinn í yfirborðinu. Hittum við þá fyrir hvalatorfu mikla, sem kom á móti okkur. Mér kom það ekki á óvart, því ég vissi að hvalirnir leituðu æ nær og nær heimskautunum, undan hóflausum ofsóknum hvalveiðamanna. Hvalirnir hafa að þessu leyti haft töluverða þýðingu í landfundasögu jarðarinnar. Við hvalaeltingar hafa fyrst Baskar og Astúrar og seinna Englendingar og Hollendingar ratað á lönd og staði, áður óþekta. Þá er sú saga til, að hvalveiðamenn, sem vóru að elta hval, komust svo langt norður, að ekki vóru nema 10 mílur eftir að norðurheimskautinu. Þetta getur verið lygi, en líklega reynist það samt satt þegar minst varir. Við sátum uppi á þiljum. Veður var fagurt og særinn spegilsléttur. Ned Land varð auðvitað fyrstur til að koma auga á hvalina, í nokkurra mílna fjarlægð. „Væri ég nú bara kominn á hvalveiðaskip!“ hrópaði hann upp yfir sig. „Það vildi ég að . . . . . “ Ned stappaði niður fótunum, svo glumdi í járnþynnunum, og jós úr sér formælingum yfir Núma og alt sem hann snerti. „Yður langar víst alt af á hvalaveiðar?“ sagði ég. „Langar!“ át hann eftir. „Það er eitt af því sem enginn getur gleymt, herra prófessor“. „Hafið þér aldrei stundað veiðar hér í suðurhöfum?“ Ned Land lét sem hann heyrði ekki til mín. „Sjáið þið, hvar þeir koma!“ sagði hann. „Þeir vita sem er að ég get ekkert gert þeim“. Ned Land var allur á nálum. „Eru hvalirnir hérna eins stórir og í norðurhöfunum?“ spurði hann. „Naumast svo stórir“. „Ég hefi séð hvali hundrað feta langa, herra prófessor. Og ég hefi jafnvel heyrt getið um, að þeir gætu orðið hundrað og fimmtíu feta langir“. „Það held ég sé nú orðum aukið“, svaraði ég. „Þessir hvalir, eins og líka búrhvelið, eru vanalega minni en sléttbakurinn“. „Jæja“, sagði Ned, „ég hefi nú samt heyrt að þeir væru sumir ákaflega stórir, jafnvel svo stórir, að menn sem hafa séð þá fljóta í vatnsskorpunni, þakta þangi og skeljum, hafa haldið að það væru eyjar, fárið á land á þeim, kveikt upp eld og . . . “ „Og bygt á þeim hús“, skaut Konsæll inn í. „Þvaður!“ sagði Ned. „Þér trúið því þó víst ekki sjálfur?“ sagði ég. „Það má trúa öllu um hvali“, sagði Ned. „Það er fullyrt að þeir geti synt umhverfis hnöttinn á hálfum mánuði“. „Það er ekki óhugsandi“. „Þér vitið ef til vill ekki, prófessor góður, að á þeim tímum þegar jörðin var sköpuð, vóru hvalirnir miklu hraðsyndari en nú?“ „Ónei, ekki vissi ég það, Ned minn. Hvernig stóð nú á því?“ „Það skal ég segja yður, þá var sporðurinn á þeim eins og á öðrum fiskum, og blöðkurnar snéru upp og niður. En þegar Guð almáttugur veitti því eftirtekt, að þeir vóru alt of hraðsyndir, tók hann þá og snéri upp á sporðinn, og síðan hafa þeir verið svona“. „Er það satt að hvalir geti hvolft skipum?“ spurði Konsæll. „Því trúi ég tæplega“, svaraði ég. „Það er þó sagt að árið 1820 hafi hvalur ráðist á skipið „Essex“ og rekið það aftur á bak, með svo miklu afli, að það skreið nákvæmlega fjóra metra á sekúndunni, þar til sjórinn fossaði yfir þilfarið aftur á og skipinu hvolfdi“. Ned leit á mig og kýmdi borginmannlega. Í svona umræðum lét hann ekki fara með sig í gönur. „Einu sinni sló hvalur svo óþyrmilega undir bátinn minn“, sagði hann, „að við félagarnir, sem í honum vóru, hrukkum tólf álnir í loft upp. En sá hvalur hefir auðvitað verið eins og svolítill hvolpur í samanburði við hval prófessorsins“. Konsæll réð sér ekki fyrir forvitni. „Verða hvalirnir gamlir?“ spurði hann. „Þúsund ára“, svaraði Ned viðstöðulaust. „Hvernig vitið þér það, Ned?“ „Af því það er sagt svo“. „Hvernig geta menn sagt um það?“ „Af því menn vita það“. Hvalirnir færðust nær, og var eins og Ned ætlaði að gleypa þá með augunum. „Sjáið þið!“ sagði hann, „þeir eru fleiri en einn og fleiri en tveir. Þarna eru tíu, tuttugu, stór hópur. Ilt er nú að vera svona tjóðraður og ná ekki til þeirra“. „Farið og talið um þetta við skipstjórann“, sagði Konsæll. Ned Land lét ekki segja sér það tvisvar. Hann þaut eins og örskot niður í skipið til að leita að Núma. Eftir örstutta stund kom hann aftur og skipstjórinn með honum. „Á ég ekki að skutla einn handa yður?“ spurði Ned, „svona til að gleyma ekki gamalli iðju“. „Hvaða gagn er að því?“ spurði skipstjórinn og leit yfir hvalatorfuna. „Hvers vegna drepa til gamans og að óþörfu? Ég veit það vel, að það eru sérréttindi, sem mennirnir hafa tekið sér; en ég kæri mig ekki um að hafa dráp til dægrastyttingar. En hvað sem um það er, þá er nóg búið að gera að hvaladrápi, meira en nóg. Hvalirnir eiga nógu marga meinlega óvini, þar sem eru búrhveli og sverðfiskar, svo ég held okkur sé sæmra að láta þá óáreitta“. Ned Land varð súr á svipinn við þennan siðalærdóm. Að tala svona við veiðimann er að eyða orðum að óþörfu. Ned botnaði auðsjáanlega ekkert í því sem Númi sagði. Hann stakk höndunum í vasana og gekk á burt blístrandi. Númi virti fyrir sér hvalina um stund og snéri sér svo að mér. „Nú skuluð þér sjá, að ég hafði rétt fyrir mér, þegar ég sagði, að hvalirnir ættu nóga óvini. Sjáið þér svörtu deplana þarna suður frá?“ „Já“. „Það eru búrhveli, grimmar skepnur og skaðlegar, sem rétt er og nauðsynlegt að útrýma“. Ned Land snéri sér við skjótlega og skipstjórinn tók eftir því. „En það er þarflaust að stofna lífi sínu í voða af þeirri ástæðu“, sagði Númi. „Sæfarinn hefir trjónu, sem er fyllilega eins traust vopn og gott eins og skutull Ned Lands“. Ned Land dró ekki dulur á tilfinningar sínar. Hve nær hafði annað eins heyrst! Hann ypti öxlum og spýtti út úr sér. Búrhvelin nálguðust óðfluga. Þau höfðu auðsjáanlega orðið vör við hvalina og bjuggust til atlögu. Það var fyrirsjáanlegt, hver endir mundi verða á þeim leik. Skíðishvalirnir höfðu engar verjur móti búrhvelunum. Þau vóru afar kjaftstór og höfðu 25 tennur í skoltinum. Númi hervæddi Sæfarann móti illhvelunum. Hann fór til stýrisins, en við félagarnir þrír settumst við gluggann í aðalsalnum. Að því búnu fór skrúfan að snúast og auka skriðinn á skipinu. Viðureignin var þegar hafin, er Sæfarinn kom inn í illhvelaþvöguna. Svo var að sjá fyrst í stað, sem búrarnir gæfu ekki mikinn gaum þessum nýja gesti, sem gekk þar ókvaddur að orustu. En það varð annað ofan á, þegar fram í sótti. Slík og þvílík aðsókn! Það kvað svo ramt að, að Ned Land var frá sér numinn. Númi skipstjóri beitti Sæfaranum eins og heljarmiklum skutli. Hann rann á hvalina og skifti skrokkunum í sundur í miðju, svo bútarnir sprikluðu lifandi í sjónum. Sporðaslögin dundu á Sæfaranum, en þess gætti ekki. Hann gekk á röðina og drap hvern búrann á fætur öðrum, snérist í hring, fór ýmist upp eða niður, ýmist aftur á bak eða áfram, svo hvalirnir gátu á engan veg flúið, en tættust í sundur fyrir stáltrjónu Sæfarans. Þessi blóðugi bardagi stóð yfir heila klukkustund. Stundum slóu sér saman tíu til tólf hvalir og ætluðu að mylja Sæfarann undir sér. Við sáum út um gluggana upp í gapandi ginin á þeim, alsett tönnum, og heiftþrungnar, rauðar glirnurnar. Ned Land réð sér ekki; hann jós yfir þá óbóta hrakyrðum, því ekki fékk hann annað að gert. Við fundum að þeir réðu á skipið, eins og soltnir hundar á hræ. En Sæfarinn varð ekki forviða. Þeir vóru eins og fis fyrir honum, þó þungir væru og stórvaxnir. Loks var þessi orusta á enda og við fórum upp að yfirborðinu. Hlerunum var skotið upp og við flýttum okkur upp á þilfarið. Sjórinn var þakinn sundurflettum skrokkum. Sterkasta púðursprenging hefði ekki tætt kjötþjósir hvalanna meir í sundur. Sjórinn var blóði litaður svo langt, sem til sást. Örfáir hvalir sáust á flótta út við sjónhringinn. Númi skipstjóri kom upp á þilfarið og snéri sér að Ned Land. „Jæja Ned Land, hvað segið þér nú?“ „Mikið er að gert að vísu“, sagði hann, „en verkið . . . . .“ „Það eru skaðræðisskepnur, sem ég hefi drepið“. „Ég vil heldur vera veiðimaður en slátrari“, sagði Ned. „Þér viljið heldur drepa til gamans, en gagns“. Ég var orðinn dauðhræddur um að þeim mundi lenda saman í illdeilum, út af þessu. En Ned sýndi nú, eins og áður, fyrirlitningu tóma. Hann var búinn að kalla Núma slátrara og þá var hann ánægður. Hann stakk höndunum í vasana, ofur rólega, snéri baki við Núma og fór niður í klefann sinn. ===VIII.=== Hinn 14. marz sáum við fyrst ís á floti. Út við sjónhringinn í suðri var hvítleitt belti og glampaði á það í sólskininu. Það var hafís. Fram úr þessu fórum við að sjá reglulega fjalljaka. Grænar gárur vóru í sumum þeirra, eins og eirgræna, en sumir vóru kristallsglærir. Jökunum fjölgaði eftir því sem lengra dró suður. Númi var stöðugt á þiljum uppi og athugaði leiðina gaumgæfilega. Við hittum fyrir ákaflega stóra fjalljaka, og fór þeim alt af fjölgandi. Var svo að sjá stundum, sem allar leiðir væru lokaðar. En alt af fann Númi eitthvert sund. Hinn 16. marz kl. 8. árdegis fórum við yfir heimskautsbauginn. Jakaísinn var nú orðinn svo mikill og þéttur, að lítt hugsandi var að komast lengra. Sumir jakarnir stóðu sjötíu og áttatíu metra upp úr sjónum. En alt af varð Núma eitthvað til. Alt af hélt hann áfram lengra og lengra, þó þröng væru sundin sumstaðar. Við vórum nú úr öllum efa um það, að Númi mundi ætla sér að komast alla leið að suðurheimskautinu. En brátt var öllum sundum lokað og ómögulegt að komast lengra áleiðis. Fram undan vóru hafþök af samfeldum ís og engin geil eða smuga sjáanleg. Númi var þó ekki alveg á því, að hætta við svo búið. Hann rendi Sæfaranum á ísinn hvað eftir annað, með svo miklu afli, að klakaflísarnar flugu í allar áttir og dundu niður á okkur eins og haglél. Stundum rendi hann skipinu upp á ísinn, svo hann brotnaði undan þyngslum þess. Ruddi hann sér braut dálítinn spotta á þennan hátt. Biksvört þoka lagðist yfir. Fylgdi henni ákafleg fannfergja og stormhviður af ýmsum áttum. Loksins eftir langt strit og erfitt sat Sæfarinn fastur í ísnum og mátti sig hvergi hræra. Það var 18. marz. Hvert sem litið var, var ekki annað að sjá en ís. Var hann ákaflega úfinn og ósléttur. Sumstaðar stóðu hundrað feta háar ísstrýtur upp úr breiðunni. Sumstaðar hólar og höfðar, þverhníptir íshamrar og afarstórar jakahyrnur. Sumstaðar vóru slétt svell og klakaþil, sem sendu geisla eins og spegilgler, ef til sólar sá. Dauðaþögn hvíldi yfir þessari ísauðn; lífsmörk sáust ekki. Ég stóð á þiljum og sá að vökin, sem Sæfarinn flaut í, var alt af að þrengjast og skarirnar að færast nær skipinu. Frostið var svo hart, að ekki var viðlit að halda vökinni þýðri til lengdar. Númi skipstjóri vatt sér að mér og tók mig tali. „Jæja, herra prófessor, hvernig lízt yður nú á?“ „Mér lízt svo á, að við förum ekki lengra“. „Því á ég bágt með að trúa. Ég ætlaði mér að komast að suðurheimskautinu“. Það vissi ég vel að Númi var áræðinn, blátt áfram ofdirfskufullur. En hér var farartálmi, sem engin leið var til að yfirvinna. „Sæfarinn getur ef til vill flogið“ sagði ég. „Nei“, svaraði Númi, „en kafað getur hann“. „Já, auðvitað“. Mér flaug þegar í hug hvað Númi mundi ætla sér. „Já, við skiljum víst hvor annan“, sagði Númi og brosti. „Hæstu jakarnir eru ekki yfir hundrað metra á hæð. Þeir standa því ekki öllu lengra niður en þrjú hundruð metra. Og hvaða tálmi er það fyrir Sæfarann!“ „Sama sem enginn, herra skipstjóri“. „Nei, en erfiðleikinn er innifalinn í því, að vera lengi í kafi, og geta ekki endurnýjað loftið í skipinu“, svaraði Númi. „Loftklefarnir í Sæfaranum rúma mikið, svo það verður að líkindum nægjanlegt“. „En þá er eftir að vita, hvort það er auður sjór við heimskautið. Ef til vill komumst við ekki upp og verðum að snúa aftur“. „Heimskautið og kuldaskautið liggja ekki saman“, sagði ég, „svo vel getur verið, að við finnum auðan sjó“. „Það er einmitt það, sem ég hafði hugsað, hr. prófessor. Nú er um að gera, að nota tímann vel“. Númi kallaði á næstráðandann og töluðust þeir við um hríð, á máli, sem ég skildi ekki eitt orð í. Ekki sá ég að næstráðanda brygði, hvort sem það nú kom til af því, að honum var áður kunn ætlun Núma, eða hinu, að honum óx ekki í augum áhættan. Þó var enginn eins skaprór og Konsæll. Þegar ég sagði honum að ætlun okkar væri, að komast til heimskautsins, varð honum ekki annað að orði en þetta: „Eins og húsbóndanum þóknast“. Þar með var það mál útkljáð af hans hálfu. Ned Land tók þessu alt öðruvísi. Hann ypti öxlum og sagði í hálfkæringi: „Mér þykir mikið fyrir að heyra þetta, vegna yðar og þessa Núma skipstjóra“. „Þér haldið ef til vill að við náum ekki heimskautinu?“ „Það er mjög líklegt, að við komumst þangað, en þaðan aftur komumst við ekki“. Ned hvarf til klefa síns, „til að valda ekki vandræðum“ að hann sagði. Nú var tekið til að búa alt undir þessa glæfraför. Loftdælurnar vóru settar af stað og loftinu þjappað svo í klefana, sem unt var. Tólf skipverjar komu upp á þilfar, með haka og járnkarla og tóku að brjóta lagnaðarísinn frá skipinu. Var það auðgert, því ísinn var þunnur enn, þó 20 stiga frost væri á. Klukkan fjögur fóru allir niður í skipið. Hlerarnir vóru látnir aftur og festir ramlega með skrúfum. Sjó var hleypt inn í sökkviklefana og Sæfarinn seig niður í djúpið. Ég tók mér sæti við gluggann í aðalsalnum og Konsæll við hlið mér. Á þrjú hundruð metra dýpi komumst við niður úr ísnum, eins og Númi hafði fyrir sagt. En Sæfarinn fór ekki að halda í áttina fyr en hann var kominn niður í átta hundruð metra dýpi. Leiðin sem við áttum fyrir hendi að fara, var tvö hundruð og fimmtíu mílufjórðungar. Sæfarinn hélt af stað með tíu mílna hraða á vökunni. Við gátum því búist við að verða komnir til heimskautsins að liðnum tuttugu og fjórum klukkustundum, ef alt gengi vel. Ég var á fótum kl. fimm morguninn eftir og fór þegar út að glugganum. Ég varð þess var að Sæfarinn leitaði upp á við, hægt og gætilega, með því að dælt var sjó út úr sökkviklefunum. Hjá mér glæddist þegar von um, að nú mundum við hitta fyrir auðan sjó, en hún brást skjótlega. Snöggur kippur gaf til kynna, að skipið hefði rekist á ísinn. Ég hraðaði mér að þrýstimælinum. Við vórum staddir í fjögur hundruð metra dýpi. Ísinn var miklu þykkari hér. Fjögur hundruð og fimmtíu metra þykk hafíshella lá yfir okkur. Þetta var lítið gleðiefni. Sæfarinn reyndi fyrir sér hvað eftir annað þennan dag, en hitti jafnan ís fyrir. Stundum náði ísinn niður í sjö hundruð og fimmtíu metra dýpi. Þar var því ísinn níu hundruð metra þykkur,—eitt hundrað og fimmtíu metrar stóðu upp úr sjó. Svo liðu þessar tuttugu og fjórar klukkustundir, að ekki vænkaðist útlitið. Alt af varð ís fyrir okkur á fjögur til fimm hundruð metra dýpi. Enn var nægilegt andrúmsloft í skipinu. En hve lengi gat það enzt? Mér kom ekki dúr á auga næstu nótt. Ég var sí og æ að athuga þrýstimælirinn, og alt af var Sæfarinn að reyna fyrir sér. Klukkan þrjú um morguninn sá ég loks að Sæfarinn „rak sig ekki upp undir“ fyr en á fimmtíu metra dýpi. Ísinn var að þynnast! Ég hafði ekki augun af þrýstimælinum. Undirborð íssins fláði upp á við, svo smátt og smátt grynkaði á skipinu. Við fórum svo nærri ísnum sem unt var. Ísinn glampaði og glitraði fagurlega í geislum rafljóssins og varð mun þynnri við hvern kílómeter, sem lengra dró. Loks kom Númi inn í salinn klukkan 6 um morguninn—þann 19. marz—og flutti mér fagnaðartíðindi: „Auður sjór!“ Ég hraðaði mér upp á þilfar. Ísjakar vóru á reki til og frá umhverfis okkur, annars var autt haf á alla vegu, ýmist sægrænt eða dökkblátt á lit. Aragrúi fugla sveimaði í loftinu yfir okkur og út í frá. Hafísinn var langt að baki okkur og sá að eins móta fyrir honum við sjónhvörf í norðri. „Erum við nú komnir í heimskautið?“ spurði ég. „Ég veit það ekki“, svaraði skipstjórinn, „við sjáum til um hádegið“. „Ef við verðum þá svo hepnir að sjá til sólar“. „Það þarf ekki nema ofurlítinn geisla“. Í suðri mótaði fyrir hæðum, nokkur hundruð metra háum. Það var auðsjáanlega land. Sæfarinn stefndi þangað. Við fórum hægt, af ótta fyrir skerjum. Að stundu liðinni náðum við ströndinni. Land þetta var eyja og fórum við í kring um hana á tveim stundum. Land var að sjá í suður frá eynni og mjótt sund á milli. Hve stórt það var gátum við ekki séð fyrir þokudumbungi. Sæfarinn lagðist að landi og varpaði akkerum. Sandur var upp frá ströndinni og klettafell fyrir ofan. Báti var skotið út og fórum við í hann fimm saman, Númi skipstjóri, Konsæll og ég og tveir skipverjar; þeir fluttu með sér mælingaáhöld. Ned Land lét ekki sjá sig. Klukkan var tíu þegar við létum að landi. Eftir nokkur áratog rendi báturinn upp í sandinn. Konsæll ætlaði að hlaupa í land, en ég hélt honum aftur. „Núma skipstjóra ber fyrstum manna að stíga fæti á land suðurheimskautsins“, sagði ég. Númi stóð upp í bátnum og leit í kringum sig brosandi. „Hér hefir enginn áður komið“, sagði hann, steig upp á hástokkinn og stökk á land. Við Konsæll hlupum á eftir honum. Fyrir ofan sandinn tók við brimsorfið stórgrýti, en illfærar hraunurðir, brunagrjót og gjall þegar lengra dró. Var ekki um að villast, að þar mundi vera eldgígur allskamt á burtu. Brennisteinssvælu lagði upp úr gjótum og glufum hér og hvar. Mátti af því ráða að jarðeldur sá, sem að líkindum hafði myndað landið, mundi ekki vera kulnaður með öllu. Af jurtagróðri sá ég þar ekki annað, en nokkrar óverulegar mosategundir á steinum í stöku stað og að eins eina tegund af þangi, sem brimið hafði kastað upp á ströndina. Hafið hlaut að vera mjög fiskisælt. Réði ég það af því, að alt var krökt af fugli. Þar vóru álkur, veiðibjöllur, fýlungar, endur og fjöldi annara fuglategunda. Alt úði og grúði í fugli, jörð loft og lögur, og alstaðar eilíft garg og kliður. Þoka var stöðugt svo mikil, að byrgði alla útsýn. Um hádegið vissum við ekki einu sinni í hverri átt sólar var að leita. Við gátum því ekki að þessu sinni vitað, hvort við vórum staddir í heimskautinu eða ekki, og olli það Núma skipstjóra mikillar gremju. „Við reynum aftur á morgun“, sagði hann, þegar við snérum á leið til bátsins aftur. Snjór tók að falla úr þokunni, og varð brátt af hlaðkafald svo mikið, að varla sá handa skil. Daginn eftir var blind-bilur, og ekki fært upp á þilfar. Heyrði ég niður í salinn gargið í veiðibjöllunum og fleiri fuglum, sem hröktust fyrir ofviðrinu úti. Sæfarinn skreið í hægðum sínum suður með landi. Einu sinni sáum við bjarma af sól, niður við hafflöt í norðri, en ekki var birtan meiri en svo, að vel var ratljóst. Við færðumst suður um tíu mílur þann dag. Daginn eftir var stytt upp, og gátum við búist við að geta gert athuganir. Þokan var horfin og komið hreinviðri með tveggja stiga frosti. Við fórum á land klukkan um ellefu. Jarðvegur var samur hér, og þar sem við höfðum áður komið; urðir, klettar og hraun. Fuglar vóru hinir sömu, en auk þeirra var hér mikið um sel og önnur sæspendýr. Selir og rostungar lágu uppi á ströndinni og á ísjökum, sem flutu nærri landi. Ekki stygðust þeir þó við kæmum nær, en gláptu á okkur stórum augum og forvitnislegum. Við klifruðum upp á blágrýtisklett, skamt frá ströndinni og færðum þangað mælingaáhöldin. Við stóðum lengi og störðum í norður. Við vissum að sólin var komin upp; en niður við sjónhringinn var þokubakki, sem geislar hennar megnuðu ekki að rjúfa. Leið svo af hádegi að við sáum ekki til sólar, og þótti okkur nú illa áhorfast. Var nú útséð um að við gætum ákveðið jarðlegu staðarins þennan daginn. En daginn eftir var jafndægurt. Það var seinasti dagurinn, sem unt var að gera athuganir, því eftir það gekk sólin undir með öllu og kom ekki upp aftur fyr en að liðnum sex mánuðum. En við þessu mátti enginn gera, og urðum við að snúa aftur til skipsins við svo búið. Morguninn eftir var ég á fótum klukkan fimm og fór þá upp á þilfar. Þar var þá staddur Númi skipstjóri. „Hann er að létta til“, sagði Númi. „Tilraunir okkar hljóta að lánast í dag. Við förum í land eftir morgunverð“. Ég fór niður til að hitta Ned Land og telja hann á að vera með í förinni. Honum óx gremja og geðvonzka með hverjum degi, upp á síðkastið, og gat ég með engu móti fengið hann til að fara. Mér þótti vænt um það í aðra röndina, því uppi í fjörunni var krökt af sel og hefði víst veitt full erfitt að halda Ned Land frá óþörfum blóðsúthellingum. Við fórum á land að enduðum morgunverði. Sæfarinn hafði þokast einni mílu sunnar um nóttina og lá nú fram undan felli, fjögur til fimm hundruð metra háu. Tveir hásetar fóru með okkur og báru mælingaáhöldin, klukku, sjónauka og loftvog. Við lentum kl. níu. Var þá komið heiðskírt veður og síðustu skýbólstrarnir að hverfa niður í suðri. Við lögðum af stað upp á fellið, því þar ætluðum við að gera mælingarnar. En gangan var erfið upp þangað, eintómar urðir og skriður, brúnhvassar hraunhellur og afsleppir hnullungar á víxl. Við vórum tvær klukkustundir að komast upp á fellið. Loks komumst við upp á efstu hæðina. Var fagurt útsýni þaðan. Í suðurátt var að sjá yfir endalausar flatneskjur, sem nýfallin mjöllin lá yfir, hrein og bláhvít. Þegar langt dró suður hækkaði landið unz við tóku fjöll og firnindi, fannabungur og skriðjöklar, en kolsvartir tindar og drangar mændu upp úr jöklinum hér og hvar. Himininn var skafheiðríkur og sló rauðbleikri slíkju á blámann. Í norðri stóð sólin við sjónhring, eins og afarstór skygður eirskjöldur og snart neðri röndin hafsbrúnina. Nær landi var sjórinn dimmblár og spegilsléttur. Þar lá Sæfarinn eins og sofandi hvalur innan um drifhvíta hafísjaka. En yzt út við sjónhvörf sást samfeldur hafís, eins og tindóttur fjallgarður. Hið fyrsta sem við gerðum var að mæla hæðina með loftvoginni. Fjórðungi stundar fyrir hádegi var sólin hæst á lofti og varpaði daufum geislum út yfir þessa eyðimörku, sem enginn maður hafði áður fótum troðið. Númi skipstjóri horfði stöðugt á sólina gegnum sjónaukann, meðan hún var að ganga undir aftur. Væri sólin hálf gengin undir klukkan tólf, var það merki þess, að við værum í heimskautinu. Ég hélt á klukkunni og beið þess með óþreyju að vísirinn þokaðist á töluna tólf. „Hádegi!“ kallaði ég. „Suðurheimskautið“, svaraði Númi og fékk mér sjónaukann. Var þá réttur helmingur sólkringlunnar siginn í sjó. Ég lét sjónaukan síga og horfði hugfanginn út yfir víðáttuna, auða og kyrra, sem síðustu sólgeislarnir sendu skilnaðarkveðju um langan tíma. En ég hafði fleira í huga en hrikafegurð náttúrunnar. Sólsetrið við hafísinn minti mig á þjóðirnar fyrir norðan ísinn, í heimlöndunum gömlu og þektu. Ég dáðist að starfsþreki þeirra, fróðleiksfýsn og óþreytandi elju. Ég sá þá í anda senda skip til fjarlægra, óþektra staða. Hvalveiðar teigðu skipstjórana norður og suður. Vindar og straumar höfðu, á þeim tímum, þegar siglingalistin var á lágu stigi, hrakið menn til heimskautalandanna og orðið þeim svo að aldurtila. Svo komu leiðangrar, vel búnir að vistum og fararefnum, í þeim tilgangi einum að finna ný lönd. Margar hugprúðar hetjur höfðu barist við óblíðu náttúrunnar í þessum köldu löndum og látið lífið fyrir það að komast nokkrum skrefum lengra, en áður hafði verið farið. Og baráttan færðist breiddarstig af breiddarstigi, alt af lengra og lengra, meðan áratugir og aldir liðu fram. Og nú var ég staddur hér, á því takmarki, sem allir höfðu eftir kept. Og hingað var ég kominn fyrir hyggindi, fróðleik og hugdirfð eins einasta manns. Ég fékk hlýjan hug til þessa merkilega manns, og ég dáðist að honum. Mig langaði alt í einu til að segja honum frá því og tjá honum þakklæti mitt með handabandi. Ég snéri mér að Núma í því skyni. Hann var í þungum hugleiðingum, en rankaði við sér, þegar ég hreyfði mig. Hann leit á mig og var ánægjublandinn sigurhróssvipur í augnaráðinu. En það stóð ekki nema eitt augnablik. Á næstu sekúndu var kominn yfir hann sami kæruleysis og hörkusvipurinn, sem hann bar jafnan, svo kaldur og fráfælandi, að mér féllust orð og hendur. Ég þagði eins og steinn, en Númi benti í norður. Sólin var að hverfa og skuggar að teygja sig út yfir landið niður undan okkur. Það var kominn tími til að halda af stað til skipsins og fórum við því að feta okkur niður fjallshlíðina. ===IX.=== Klukkan sex morguninn eftir fórum við að búa okkur til burtferðar. Var þá hin langa heimskautsnótt að færast yfir og orðið hálfrökkvað. Stjörnur vóru að koma í ljós á himninum og skein hið fagra stjörnumerki, „Suðurkrossinn“ skærast á miðju hálofti. Vindkulið var helkalt og 30 stiga frost á mælinum. Rekaísinn varð þéttari og þéttari og milli jakanna var að myndast dökkleitur lagnaðarís. Eftir lítinn tíma hlaut sjórinn að vera allagður og engin leið að komast að heimskautslandinu. Sökkviklefarnir vóru fyltir og seig Sæfarinn niður í þrjú hundruð metra dýpi. Skrúfan tók að snúast og skipið rann af stað í norðurátt. Um kvöldið vórum við komnir langa vegu inn undir hafþökin. Ég eyddi tímanum við lestur, því gluggarnir á salnum vóru byrgðir að utan. Var það gert til að fyrirbyggja að ísjakar rækjust í þá. En oft dvaldi hugur minn við þessa viðburðaríku heimskautsför og alt sem á dagana hafði drifið þessa fimm mánuði, sem við vórum búnir að vera neðansjávar. Við vórum búnir að fara sjö þúsund mílur og sjá margt afar merkilegt og fágætt. Ég hafði grætt mikinn og margvíslegan fróðleik á þessari ferð. Vakandi og sofandi sökti ég mér niður í nýstárlegar og furðulegar rannsóknir, sem hafið gaf mér tilefni til að stunda. Klukkan þrjú um nóttina vaknaði ég við snöggan kipp. Ég þaut upp í rúminu, horfði út í myrkrið og hlustaði, vissi ég þá ekki fyr til en ég fleygðist úr rúminu fram á mitt gólf. Sæfarinn hlaut að hafa rekist á eitthvað og hrokkið afturábak. Ég klæddi mig í snatri og skreiddist meðfram þilinu inn í aðalsalinn. Þar var bjart inni. Ýms húsgögn lágu þar á víð og dreif um gólfið, en til allrar hamingju vóru dýrustu myndastytturnar og borðin, með merkustu gersemunum svo vel fest, að þau hafði ekki sakað. Veggmyndirnar á bakborða héngu langt út frá þiljunum að neðanverðu. Sæfarinn lá á stjórnborðshlið og hreyfðist ekki heldur en jarðfastur klettur. Framan úr skipinu var að heyra þrusk mikið og mannamál. Ég ætlaði að fara út úr salnum, en þá komu þeir Konsæll og Ned Land í flasið á mér. „Hvað er um að vera?“ spurði ég. „Ég ætlaði einmitt að fara að spyrja húsbóndann að því sama“, svaraði Konsæll. „Það fór eins og mig grunaði“, sagði Ned Land. „Sæfarinn hefir rent upp á grynningar og liggur svo illa sem hugsast getur“. „Vitið þið hvort við erum ofansjávar?“ spurði ég. „Nei“, svaraði Konsæll. „Við skulum fara og vita hvers við verðum vísari!“ Ég skundaði þangað sem þrýstimælirinn var, og varð ekki lítið forviða þegar ég sá að við vórum staddir á þrjú hundruð og sextíu metra dýpi. „Hvernig í ósköpunum stendur á þessu!“ varð mér að orði. „Við skulum fara og spyrja skipstjórann“, sagði Konsæll. „Það er nú svo, en hvar er skipstjórinn?“ spurði Ned Land. „Komið þið með mér!“ Við fórum út úr salnum og inn í bókasafnsklefann. Hann var mannlaus. Datt mér þá í hug að Númi mundi náttúrlega vera við stýrið. Við kusum heldur að bíða en fara þangað og snérum því aftur inn í salinn. Ned Land brann í skinninu. Ég lofaði honum að rausa og geysa, eins og hann vildi og svaraði engu. Ég sat og hlustaði stundarkorn þangað til Númi alt í einu vatt sér inn úr dyrunum. Það var óvanalegur asi á honum og lét sem hann sæi okkur ekki, en fór að athuga þrýstimælirinn og áttavitann. Þegar hann var búinn að því, snéri ég mér að honum og spurði hvað fyrir hefði komið. „Óhappa slys“, svaraði hann. „Eru mikil brögð að því?“ „Um það er ekki full vissa fengin enn“. „Hefir skipið laskast?“ „Já“. „Hvernig vildi það til“. „Því valda ófyrirsjáanleg atvik. Jafnvægislögmálið fylgir sínum kreddum og má ekki fyrir því gera“. Ég skildi ekki enn hvað hann fór. „Hver eru þau óhappaatvik, sem þér talið um?“ spurði ég. Númi mælti: „Þegar straumar mæða lengi á stórum fjalljökum, þá eyðast þeir að neðan, eins fer ef þeir berast út í hlýjan sjó, þá bráðnar utan af þeim hlutanum sem í kafi er. Fer þá svo að lokum að þeir steypast kollhnýs. Það er svona atvik, sem við höfum orðið fyrir nú. Fjalljaki hefur kolloltið og lent á skipshliðinni annari. Skipið hefir hrokkið fyrir, byltst til og orðið ofan á nokkrum hluta jakans.“ „Mætti ekki létta skipið með því að tæma sökkviklefana?“ spurði ég. „Það er einmitt verið að því núna“, svaraði skipstjórinn. „Sæfarinn er að lyftast upp, eins og þið sjáið á þrýstimælinum. En jakinn lyftist líka að sama skapi, svo við erum engu nær fyr en ef svo vill til, að hann rekst á eitthvað“. Það fór eins og Númi hafði sagt. Áttum við nú á hættu að jakinn bærist með skipinu upp undir fastaísinn og molaði það þar. Þegar þessu hafði farið fram um hríð, kom alt í einu önnur hreyfing á Sæfarann. Hann var að rétta við. Veggmyndirnar lögðust smátt og smátt að þilunum. Við stóðum þegjandi og biðum þess sem verða vildi. Liðu svo tíu mínútur. Þá var Sæfarinn kominn á réttan kjöl. „Við erum á réttum kili“, sagði ég. Númi samsinti því og gekk á dyr. „En erum við á floti?“ spurði ég. „Það hlýtur að vera“, svaraði skipstjórinn. „Það er verið að létta á sökkviklefunum og Sæfarinn er því á uppgaungu“. Rétt eftir að Númi var farinn út stöðvaðist skipið. Var það hyggilegt af Núma að láta ekki berast hærra upp, því ella gátum við átt á hættu að rekast upp undir fastaísinn. En það varð hann að forðast. „Er okkur borgið?“ spurði Konsæll. „Já“, svaraði ég. „Lánið var með okkur í þetta sinn og mátti ekki miklu muna, að við yrðum innibyrgðir og köfnuðum í loftleysi.“ „Það er nú svo“, sagði Ned Land. Í þessu var hlerunum skotið frá gluggunum og lagði inn birtu utan að. Sæfarinn var á floti. En í tíu metra fjarlægð frá báðum borðum vóru þverhníptir, gljáandi ísveggir, sömuleiðis fyrir ofan skipið og neðan. Jakinn sem við flúðum undan hafði rekist á fastaísinn og við vórum komnir inn í geil eða göng, þrjátíu metra á hæð og breidd. Var nú ekki annað fyrir en komast út úr göngunum, aftur á bak eða áfram, síga nokkur hundruð metra niður í djúpið og halda svo ferðinni áfram. Ljósið í salnum var slökt, en inn um gluggana lagði svo sterka birtu, að full-ljóst var eftir sem áður. Birta þessi stafaði frá ljóskerum Sæfarans, en magnaðist margfaldlega af geislabrotinu í ísnum. Hver ójafna, sprunga og nibba í ísnum ljómaði í ótal litbrygðum eins og kristalsgler væri. Það var eins og við værum staddir í afarstórum helli, alsettum bláum, rauðum og grænum gimsteinum, sem skáru í augun af ljósmagni og litbrygðum. Þessi sjón var svo fögur og tíguleg að Ned Land varð hrifinn af henni, hvað þá við hinir. En á þessu varð skjót breyting. Konsæll hljóðaði upp yfir sig og við tókum ósjálfrátt höndunum fyrir augun. Sæfarinn var lagður af stað og skreið hratt. Öll þessi ógnamergð ljósgeisla og lita var komin á hreifingu. Var því líkast sem dynjandi eldregn flýgi fyrir gluggann, og stungu geislarnir augun eins og nálaroddar. Hlerunum var skotið fyrir gluggana og gátum við þá tekið hendurnar frá augunum, en sviðatilkenning höfðum við í sjáaldrinu lengi á eftir. Klukkan fimm um morguninn urðum við varir við snöggan kipp. Gátum við þess til, að framstafn skipsins hefði rekist í ísnibbu, og mundi það hæglega geta sneitt fyrir hana. En brátt varð ég þess var, að skipið skreið aftur á bak. „Við förum aftur á bak!“ sagði Konsæll. „Já“, svaraði ég. „Göngin hafa verið byrgð í þennan endann. Við verðum að leita útgöngu annarsstaðar“. Ég var í mikilli geðshræringu, en reyndi að dylja hana fyrir félögum mínum. Mér eirði ekki að sitja lengur. Ég fór inn í bókaklefann, þaðan inn í salinn og svo inn í bókaklefann aftur, tók bók og fór að blaða í henni, en las ekki stakt orð. Konsæll kom inn til mín. „Er það skemtileg bók, sem húsbóndinn er að lesa núna?“ spurði hann. „Já, mjög skemtileg“, svaraði ég. „Mér datt það í hug. Það er víst 'Um leyndardóma undirdjúpanna'“. Bókin mín! Ég skelti aftur bókinni og gekk inn í salinn. Ég beið með óþreyju þess sem verða vildi og var alt af annað veifið að athuga mælingaverkfærin. Á þrýstimælinum sá ég að við vórum alt af í þrjú hundruð metra dýpi, og áttavitinn sýndi að við héldum í suður; en skriðstikan mældi 5 sæmílna hraða á klukkustundinni. Það var hratt farið í svo þröngum farvegi. En Númi skipstjóri varð að hafa hraðann á, því hver mínúta var dýrmæt. Þegar klukkan var gengin tuttugu og fimm mínútur í níu, rakst skipið á að nýju. Og nú var það skuturinn sem mætti fyrirstöðunni. Ég fölnaði af ótta, og förunautar mínir spruttu upp og staðnæmdust hjá mér. Ég tók í höndina á Konsæl. Í sömu svifum kom Númi skipstjóri inn úr dyrunum. „Við erum innibyrgðir“, sagði hann. Mér varð litið framan í Núma. Hann var að sjá jafn skaprór og hann átti vanda til. Hann staðnæmdist á miðju gólfinu, brá handleggjunum í kross á brjóstinu og var hugsi um hríð. Sæfarinn hreyfðist ekki. Loks tók Númi til máls, jafn stillilega og vant var: „Það verður líklega út úr, að við köfnum hérna“. „Er þéttiloftið komið að þrotum?“ spurði ég. „Við höfum enn nægilegt loft í fjörutíu og átta klukkustundir“. „Er engin von um að fram úr rakni fyrir okkur, fyrir þann tíma?“ „Við verðum að reyna að brjótast gegnum ísinn. Sæfarinn er nú að leggjast á botninn á þessum göngum. Svo sendi ég nokkra menn út til að grenslast eftir hve ísinn er þykkur og hvar tiltækilegast muni að leita útgöngu“. Að svo mæltu fór Númi. Sæfarinn seig niður á við hægt og hægt og náði loks botni á þrjú hundruð og fimmtíu metra dýpi. „Við erum í miklum vanda staddir“, sagði ég. „Svo er víst“, svaraði Ned Land, „og er nú sízt tími til ill-lynda og nöldurs. Ég get beitt íshöggi engu síður en skutli, og vil nú bjóða Núma skipstjóra liðveizlu mína“. Við fylgdum Núma þangað, sem skipverjar vóru að fara í kafarafötin. Boði hans var vel tekið, og sá ég ekki að hann væri seinni að búa sig, en hver hinna. Meðan þessu fór fram, hafði hlerunum verið skotið frá gluggunum á salnum. Gátum við Konsæll því séð, hverju fram fór umhverfis skipið. Að vörmu spori komu tíu menn út úr skipinu og gengu út á ísinn. Mátti sjá hvar þeir fóru, Númi skipstjóri og Ned Land, því þeir vóru öðrum miklu meiri á vöxt. Áður byrjað væri að brjóta ísinn, var hann kannaður rækilega með löngum ísnöfrum. Fyrst var borað í hliðarstálin til beggja handa, og náði nafarinn 15 metra inn í ísinn, en komst þó ekki í gegn. Þótti þá vonlaust, að reyna frekar í þá átt. Þá var borað niður í botninn. Þar reyndist ísinn að vera tíu metra þykkur. Var nú ekki annað fyrir, en höggva þar gat á ísinn, svo stórt, að Sæfarinn kæmist niður um það. En til þess að það gæti tekist, varð að höggva upp sex þúsund og fimm hundruð teningsmetra af ís. Var nú umsvifalaust tekið að brjóta ísinn. Númi markaði fyrir um svo stóran blett, sem svaraði ummáli skipsins. Þegar farið var að höggva ísinn, kom í ljós einkennilegt fyrirbrygði, sem varð mikill hægðarauki við vinnuna. Klakaflísarnar, sem losnuðu, vóru léttari en vatnið, og leituðu því upp á við jafnharðan og staðnæmdust upp við ísþekjuna í göngum þessum. Varð hún því að sama skapi þykkari, sem gólfið varð þynnra. Eftir tvær klukkustundir kom Ned Land inn í salinn aftur, og var þá all-dasaður orðinn. Tók þá við nýr flokkur manna af hinum, og vórum við Konsæll í þeirra hóp. Þeim flokki stýrði næstráðandi skipsins. Mér þótti sjórinn kaldur fyrst í stað, en mér hitnaði brátt af erfiðinu. Var mér þó furðu hægt um hreyfingar allar, þrátt fyrir þrjátíu loftþyngda þrýsting, sem hvíldi á okkur. Þegar ég kom inn í skipið aftur, að liðnum tveim stundum, til að hvílast og matast, fann ég talsverðan mun á því, hve loftið í skipinu var verra en það loft, sem við höfðum andað að okkur við vinnuna. Í herbergjum skipsins hafði ekki verið skift um loft í fjörutíu og átta klukkustundir, og var það því orðið talsvert mengað af kolsýru. Fór svo fram um tólf stundir, að flokkarnir skiftust á um að brjóta ísinn. Var þá dældin orðin einn meter á dýpt. Með sama áframhaldi þurfti enn að vinna í fimm nætur og fjóra daga, til þess að ljúka verkinu. Fimm nætur og fjóra daga! Það vóru illar horfur. Og nú áttum við ekki meira loft eftir en svo, að vart mundi endast í tvo sólarhringa. „Já, og ekki nóg með það“, sagði Ned Land, þegar ég hafði orð á þessu við hann, „þó við höfum af að komast niður úr ísnum, erum við engu bættari, fyr en við komumst út úr ísnum og náum lofti í auðum sjó“. Ástæður okkar vóru óneitanlega slæmar, en við vórum samhuga um það allir, að duga eftir mætti fram á síðustu stund. Um nóttina var dældin enn dýpkuð um einn meter. En þegar ég byrjaði að vinna morguninn eftir, veitti ég því eftirtekt, að ísgeilin, sem við vórum í, var að þrengjast. Hliðarnar færðust nær. Ennþá einn háskinn á ferðinni! Það var ekki um að villast, sjórinn umhverfis okkur var að frjósa, og hlaut sá endir á því að verða, að frostið kreisti Sæfarann saman í heljargreipum sínum. Þegar ég kom inn í skipið aftur, vakti ég máls á þessu við Núma skipstjóra. En kjarkur þessa manns var óbilandi. „Ég veit það“, sagði hann. „En við því er ekki annað að gera, en vinna hraðar en frostið,—verða á undan því“. Þann dag vann ég marga tíma af mesta kappi. Vinnan hélt við hugrekki mínu, og svo var annað, sem hvatti mig til vinnunnar. Loftið í Sæfaranum var orðið æði þungt og þrungið af óheilnæmi, en við vinnuna höfðum við hreint loft, sem tekið var úr loftforða skipsins og látið í lofthylkin, sem við bárum á bakinu. Um kvöldið vórum við enn komnir einum meter dýpra. En loftið í Sæfaranum var nú orðið svo fult af kolsýru, að Númi varð að opna einn þéttiloftsklefann og hleypa hreinu lofti út í skipið. Daginn eftir tók ég til starfa að nýju. Var nú ísinn kominn svo nærri til beggja hliða og að ofan, að mér duldist ekki að hann mundi læsa sig utan um skipið áður en við gætum bjargað því. Ég var að því kominn að láta hugfallast. Til hvers var að strita lengur, fyrst svo átti að fara hvort sem var, að þetta steingerða vatn kreisti úr okkur lífið! Það var því líkast sem óargadýr væri að leggja skoltana utan um okkur. Í sama bili gekk Númi hjá mér. Ég benti með hendinni á ísinn. Á stjórnborða hafði ísinn þokast nær um fjóra metra. Númi skildi hvað ég átti við og benti mér að koma með sér. Snérum við inn í skipið aftur, fórum úr kafarafötunum og gengum inn í aðalsalinn. „Við verðum að finna eitthvert úrræði, prófessor góður; ella er úti um okkur“. „Já, en hvað á það að vera?“ „Ég vildi að Sæfarinn væri sterkari en ísinn!“ sagði Númi. „Þá mundi hann geta sprengt ísinn, eins og ís sprengir stein, og við þyrftum ekkert fyrir að hafa“. „Nei færum við að reyna það, þá yrði Sæfarinn að járnklessu“. „Já, satt er það. Við verðum að hamla frostinu að ná okkur. Það er ekki einungis til hliðanna, sem ísinn færist nær, heldur einnig til beggja enda“. „Hve mikið loft er eftir?“ „Ekki meira en svo, að leyfarnar þrjóta í fyrramálið“, svaraði Númi dræmt og leit til mín. Mér spratt kaldur sviti í enni. Var þó þetta engin nýjung, því ég vissi vel að svona hlaut að fara. Nú vóru liðnir fimm sólarhringar síðan hreint loft var tekið seinast. Ég leit á Núma og sá að hann var annars hugar. Það var að sjá sem honum hefði hugkvæmst eitthvað, sem hann var að velta fyrir sér. Eftir nokkra þögn mælti Númi; „Það er ekki mikill sjór umhverfis okkur. Ef heitu vatni væri dælt út úr skipinu, ætti það að geta hamlað upp á móti frostinu“. „Það ættum við að reyna“. „Komið þér með mér“. Númi fór með mig inn í matreiðsluklefann. Þar vóru stór og margvísleg eimingaráhöld, sem höfð vóru til að ná neyzluvatni úr sjónum. Eimíkerin vóru fylt vatni og hleypt gegnum þau sterkum rafmagnsstraumi. Hitnaði þá vatnið svo að segja á augabragði og mátti þegar í stað dæla því út sjóðheitu. Að liðnum þrem stundum sýndi mælirinn utan á skipinu sex stiga frost. Það var einu stigi minna en þegar tilraunin byrjaði. Enn liðu tvær stundir, og var þá frostið ekki orðið meira en fjögur stig. Þegar leið á nóttina var frostið orðið að eins eitt stig. Hærra var ekki unt að komast. En þetta dugði, því saltvatn þarf tveggja stiga kulda til að frjósa. Var því nú afstýrt að við frysum inni á þennan hátt. Að kvöldi hins næsta dags var búið að höggva svo mikinn ís, að þróin var orðin sex metra djúp. Þá vóru eftir fjórir metrar,—sama sem fjörutíu og átta klukkustunda vinna. Loftið í skipinu varð nú ekki endurnýjað oftar. Það sem til var af óspiltu lofti, varð að treina handa þeim, sem unnu að klakahögginu. Loftið var því nær banvænt orðið. Ég varð altekinn af þróttleysi og doða, sem ætlaði að gera út af við mig. Klukkan þrjú um daginn elnaði ógleði mín og sóttu á mig geispar svo tíðir og langir, að við sjálft lá að kjálkarnir gengju úr eðlilegum skorðum. Því næst kom yfir mig doðamók, svo nærri lá að ég misti meðvitundina. En ég átti hauk í horni þar sem Konsæll var. Hann hélt í höndina á mér og reyndi á allan hátt að hughreysta mig og var hann þó jafn illa haldinn og ég. Þegar svona var orðið ástatt í skipinu má geta nærri að við urðum fegnir að komast út til vinnunnar. Okkur stóð á sama þó verkið væri erfitt, þó við yrðum yfirkomnir af þreytu. Við gátum dregið andann meðan stóð á vinnunni, og það var aðalatriðið. Þegar þessi dagur var á enda vóru eftir að eins tveir metrar milli lífs og dauða. En loftið var á förum. Það var óttaleg nótt sem í hönd fór, og næsti dagur þó enn verri. Ég kvaldist af höfuðverk og svima og reikaði eins og drukkinn maður, þegar ég stóð upp. En Númi skipstjóri lét ekki hugfallast af stritinu og þrautunum, sem hann átti sömu hlutdeild í og við. Hann einn réði betur fram úr vandræðunum en við allir hinir. Hann afréð að gera tilraun til að bjarga okkur á auðveldari hátt en íshöggið var. Þróin sem búið var að höggva, var á stærð við Sæfarann að innanmáli og í botninum var ísinn að eins einn meter á þykt. Númi lét nú bora göt gegnum ísinn til og frá. Að því loknu skipaði hann að lyfta Sæfaranum þaðan sem hann lá og sökkva honum niður í þróna. Þegar skipverjar vóru komnir inn í skipið, var hlerunum lokað vandlega og vatni hleypt inn í sökkviklefana. Klefarnir rúmuðu eitt hundrað teningsmetra af sjó. Við það varð skipið tvö þúsund tíufjórðungavættum þyngra en áður. Við biðum óþreyjufullir úrslitanna. Þrátt fyrir suðið í eyrum mér, heyrði ég glögt ísinn bresta undan kjölnum á Sæfaranum. Alt í einu brast hann allur sundur með braki miklu, og skipið sökk eins og steinn í djúpið. „Við erum komnir niður úr“, sagði Konsæll. Ég kom ekki upp orði, en tók í höndina á Konsæl fast og alúðlega. Sæfarinn féll eins og steinn í lausu lofti, sökum vatnsþyngslanna, sem í honum vóru. Dælurnar vóru settar af stað á augabragði til að þrýsta út sjónum úr skipinu. Dró því brátt úr fallhraðanum og eftir stutta stund mátti sjá á þrýstimælinum að skipið var farið að leita upp á við aftur. Var nú vélin sett af stað og haldið áfram norðureftir með fylsta hraða. En nú var eftir að vita hve langt var norður úr ísnum. Lengur en einn dag enn var óhugsandi að nokkur maður í skipinu héldi lífi. Ég var hættur að vita hvað tímanum leið. Ég vissi það eitt, að ég var kominn fram í andarslitrin og hlaut að deyja. Skyndilega lifnaði yfir mér aftur og ég teigaði að mér hreint loft. Vórum við komnir út úr ísnum og upp á yfirborðið? Nei, ekki var því að heilsa. En Ned Land og Konsæll höfðu fundið ögn af lofti í einu kafarahylkinu og létu mig anda því að mér, í stað þess að neyta þess sjálfir. Ég ætlaði að ýta því frá mér, en þeir héldu á mér höndunum meðan ég var að svelgja hreina loftið. Mér varð litið á klukkuna. Hún var ellefu. Það var liðið nær hádegi, hinn 28. marz. Ég fann að skipið hristist ákaft af átökum vélarinnar. Eftir þrýstimælinum að dæma vórum við ekki nema tuttugu fet fyrir neðan yfirborð sjávar. Ísinn var orðinn tiltölulega þunnur og ekki óhugsandi að takast mætti að brjótast upp úr honum. Að minsta kosti ætlaði Númi að gera tilraun til þess. Sæfarinn lagðist skáhallur, svo stafninn vissi upp á móti ísnum. Til að ná þeirri aðstöðu þurfti ekki annað en fylla sökkviklefa aftur í skipinu. Svo rann hann undir ísinn og beitti stáltrjónunni. Gekk svo um hríð og brotnaði ísinn að mun í hverri atrennu. Loks rann hann í gegnum ísinn og upp á skörina, sem þegar brast undan þunga skipsins. Þiljuhlerunum var hrundið upp í einni svipan og hreint loft lagði niður í skipið. ===X.=== Hvernig ég komst upp á þilfar veit ég ekki. Ned Land og Konsæll hafa að líkindum hjálpað mér upp; en ég andaði að mér hreinu lofti—og það var mér öllu öðru dýrmætara. Menn sem setið hafa í svelti um langan tíma, verða að gæta varúðar, þegar þeir fá aftur nægan mat. En þess þurftum við ekki. Við svelgdum loftið svo mikið sem þörfin krafði. „Hér er gott að koma. Hér er nóg af blessuðu loftinu“, sagði Konsæll. Ned Land, sagði ekkert, en hann gapti svo ákaflega, að það hefði gert hvern meðalhákarl skelkaðan. Þvílík lungu! Þau sogugu og kvæstu, eins og stærsti smiðjubelgur. Við náðum okkur aftur furðu fljótt og ég flýtti mér að þakka félögum mínum fyrir umönnun þeirra á mér. Ég er viss um að án þeirra aðstoðar hefði ég ekki haldið lífinu. Eftir nokkra töf fór Sæfarinn aftur í kaf og hélt áfram ferðinni norðureftir. Við stefndum á suðurodda Ameríku. En hvert var ferðinni heitið? Hvort ætlaði hann að beygja vestur fyrir Ameríku, út í eyðivíðáttu Kyrrahafsins, eða austur í Atlantshafið, meðfram ströndum Evrópu eða Ameríku? Það var vafamál, sem skifti miklu. Ég bjóst við að Númi mundi stýra í vestur og ljúka svo hringför sinni umhverfis hnöttinn. En sú ætlun brást. Hann beygði til austurs og hélt norður með ströndum Ameríku. Hinn 16. dag aprílmánaðar höfðum við landsýn. Vórum við þá fjórar mílur undan Marteinseyjum. Ned Land fór að hyggja á flótta að nýju. En við vórum of langt frá löndum enn sem komið var. Við félagarnir höfðum langa samræðu um flóttaundirbúninginn. Kom þá Ned Land fram með uppástungu, sem mér var í meira lagi um geð. Hann sagði að nú ætti ég að fara og hitta Núma skipstjóra að máli tafarlaust, og fá að vita fyrir víst, hvort hann ætlaði sér að halda okkur á skipinu framvegis. Þetta þótti mér ekki hyggilega ráðið og líklegra til að spilla ráðagerð okkar. Ég vænti einskis góðs af Núma, og taldi okkur verða mundi vandara ráða, ef hann fengi nokkurn grun um þessa fyrirætlun. Auk þess var Númi orðinn óvanalega einrænn og fálátur, upp á síðkastið. Það var svo að sjá sem hann forðaðist mig, enda varð hann sjaldan á vegi mínum. Áður var hann vanur að rannsaka með mér ýmsar nýjungar, sem fyrir okkur bar í ríki sævarins og fræða mig um hitt og annað. En nú var hann alveg hættur því og kom því nær aldrei inn í salinn. Mér var óskiljanlegt af hverju þetta stafaði. Það gat verið að honum mislíkaði vist okkar á Sæfaranum. En ekki gat ég samt trúað honum til að gefa okkur lausa. Tuttugasta apríl vórum við í fjórtán hundruð metra dýpi. Mararbotninn var ósléttur mjög og stórgrýttur. Vóru víða gjár og gjótur milli klettanna, svo djúpar að ekki sá til botns. Á klettunum uxu afar stórir þönglar og þarategundir ýmsar. Við félagarnir sátum út við gluggann og athuguðum það sem fyrir augun bar. Barst þá talið að sædýrum ýmsum, sem verða hvert öðru að bráð, eftir stærð og færleik. Ned Land var ekki ætíð samdóma okkur Konsæl og lagði hann lítinn trúnað á sögur, sem sagðar eru um stóra kolkrabba. „Ég hefi sjálfur séð kolkrabba draga stórt hafskip í kaf“, sagði Konsæll í mestu einlægni. „Það er svo“, sagði Ned Land. „Hvar skeði það nú?—ef ég má spyrja“. „Í St. Maló“, svaraði Konsæll. „Á höfninni?“ spurði Ned háðslega. „Nei í kirkjunni“. „Hvað á þetta að þýða?“ „Jú-ójú,—þar er málverk, sem sýnir þetta mjög greinilega“. Þá hló Ned Land og skaut svo málinu undir minn úrskurð. Ég kannaðist við það, að mynd þessi væri að vísu hugarburður; en því hélt ég fram, að kolkrabbar gætu orðið afar stórvaxnir. Vórum við að skeggræða um þetta fram og aftur og gættum ekki að hverju fram fór, þar til Konsæll kallaði til okkar alt í einu. Varð okkur litið út um gluggann og sáum við þá óvænta sjón. Það var skrímsl, afar stórt og svo hræðilegt, að það hefði vel getað átt heima í kynlegustu lygasögu. Þetta var kolkrabbi, sjálfsagt átta metra langur. Hann synti aftur á bak í sömu átt og Sæfarinn og jafn hratt. Hann hafði átta anga alsetta sogskálum og var hver um sig tvöfalt lengri en skrokkurinn. Goggurinn var afar stór og sterklegur og svipaður arnarnefi í lögun. Hann skifti litum í sífellu, var ýmist stálgrár eða móbrúnn. Fyrir tilviljun höfðum við rekist á eina af þessum skepnum, sem við vórum að tala um. Þótti mér bera vel í veiði og ætlaði ekki að láta tækifærið ónotað. Tók ég því ritblý í snatri og fór að draga mynd af dýrinu. En brátt komu fleiri kolkrabbar í ljós. Urðu þeir sjö talsins á stuttum tíma, stjórnborðsmegin. Þeir fylgdust með skipinu og hnitmiðuðu hraðann svo nákvæmlega við ferð skipsins, eins og væru þeir fastir við það. Hefði vel mátt draga mynd af þeim með því móti, að líma gagnsæjan pappír á rúðuna og gera merkilínur á hann. Að vísu skreið Sæfarinn heldur hægt. Í einni svipan stöðvaðist skipið og varð af harður kippur, svo gnast í öllum samskeytum. „Höfum við rekist á sker?“ spurði ég. „Hvort sem það er eða ekki, þá erum við á floti enn“, svaraði Ned Land. Sæfarinn var á floti.—Það var satt. En hann lá kyr. Að vörmu spori kom Númi inn og næstráðandi með honum. Ég hafði ekki séð hann áður jafn svipþungan og nú. Hann heilsaði ekki,—hefir ef til vill ekki tekið eftir okkur—en gekk rakleiðis að glugganum, athugaði kolkrabbana um stund og sagði svo nokkur orð við næstráðandann. Næstráðandi fór þegar út. Nokkru síðar var gluggunum lokað og rafljósið tendrað. Ég gekk til Núma. „Laglegt kolkrabbasafn þetta“, sagði ég. „Já, hr. náttúrufræðingur“, svaraði hann, „og við verðum að berjast við þá“. „Berjast“, át ég eftir. Mér var ekki ljóst hvað Númi átti við. „Já, ég ímynda mér að eitt af þessum dýrum hafi gripið um skrúfuspaðana og haldi þeim föstum. Þess vegna komumst við ekki áfram“. „Hvað er við því að gera?“ „Við verðum að fara upp að yfirborðinu og ráðast á þá með vopnum og bareflum“. „Og skutli, ef þér viljið þyggja lið af mér“, sagði Ned Land. „Það þygg ég gjarna“, svaraði Númi. Að svo mæltu fórum við til stigans, sem farið var eftir upp á þiljur. Þar vóru fyrir tíu menn vopnaðir. Höfðu sumir íshögg og barefli af ýmsu tagi. Við Konsæll fengum okkur sitt höggvopnið hvor, en Ned Land hafði skutulinn. Sæfarinn fór upp að yfirborðinu. Skipverji einn, sem efstur stóð í stiganum fór að losa um skrúfurnar, sem þiljuhlerunum var fest með. En áður hann fengi lokið því verki, var hlerunum svift upp af afli miklu. Kolkrabbi einn hafði sogið sig fastan við hlerann og tekið svo snögt viðbragð. Rétt í sömu svipan kom angi og fálmaði niður um hleragatið. Númi var fljótur til og hjó í sundur angann svo hann valt niður stigann og engdist viðbjóðslega á gólfinu. Skipverjar ruddust fast og sóttu upp stigann. Komu þá niður tveir angar, vöfðust utan um einn hásetann og sveifluðu honum upp um hleragatið. Númi hljóðaði upp yfir sig og rann upp stigann eins og kólfi væri skotið. Við hinir fórum þegar á hæla honum. Kolkrabbinn hélt manninum hátt upp og kramdi hann með sogskálunum. Maðurinn braust um af megni og kallaði á hjálp, en gat engri vörn við komið. Númi sótti þegar að dýrinu og hjó af því einn angann. Næstráðandi átti í höggi við annan kolkrabba, sem hafði sogið sig fastan við skipið. Gengu skipverjar vel fram og drógu ekki af sér. Við Konsæll beittum íshöggunum en Ned Land skutlinum. Lögðum við vopnunum hvað eftir annað á kaf í grænleitar þjósir skrímslanna. Lagði af þeim megnan óþef, ekki óáþekkur moskuslykt. Ég hélt um eitt skeið að manninum væri borgið. Þá var búið að höggva af dýrinu alla angana nema þann, sem hélt manninum. En þá sendi dýrið yfir okkur voðamikla gusu af svörtum legi, sem blindaði okkur alveg í svipinn. Þegar við gátum neytt augnanna aftur var það horfið í djúpið með manninn. Eftir þetta sóttum við að ófreskjunum hálfu ákafar en áður. Höfðu dýrin þá læst sig á skipið tíu eða tólf saman, bæði á súðirnar og þilfarið. Varð skipið á svipstundu atað blóði og svörtum legi, en afhögnir limir engdust eins og höggormar til og frá um þilfarið. Ned Land beitti skutlinum af miklu kappi og hiltist til að leggja dýrin í augun. Þá vildi svo til að kolkrabbi sló einum anganum á hann, svo hann féll fyrir. Ég skundaði til og ætlaði að hjálpa Ned Land, en Númi varð fyrri til. Keyrði hann höggvopnið upp í ginið á dýrinu og var þá Ned borgið. Spratt hann á fætur og tvíhenti skutulinn á dýrið svo stóð í hjarta. Þessi bardagi stóð yfir í einn stundarfjórðung, og fanst okkur það þó ærið langur tími. Fór svo að lokum að kolkrabbarnir fóru á flótta, þeir sem svo vóru færir. Vóru flestir illa útleiknir, særðir og sundurtættir. Númi var allur ataður blóði eftir viðureignina. Stóð hann lengi á þilfarinu og horfði út á hafið, sem lukti nú yfir einn af félögum hans, og hrundu honum tár af augum. Eftir það sá ég ekki Núma í nokkra daga. Hann lokaði sig inni í klefa sínum og var ekki mönnum sinnandi. Sæfarinn sveimaði til og frá um þessar sömu slóðir þá dagana. Loks héldum við áfram ferðinni norðureftir og nálguðumst strendur Norður-Ameríku. En við fórum langt frá landi og veður vóru hörð um þessar mundir, þó það bitnaði lítið á okkur. Dag einn kom Ned Land inn til mín. „Þetta verður að hafa einhvern enda“, sagði hann. „Númi stýrir nú í norður. Ég er búinn að fá nóg af Suðurskautinu og ætla ekki að vera með til Norðurskautsins“. „Hvað eigum við að gera, Ned Land?“ „Þér verðið að tala við skipstjórann. Að öðrum kosti ætla ég að gera það. Við nálgumst Ameríku,—erum komnir í námunda við Kanada, ættland mitt. Ég vil komast héðan hvað sem það kostar“. Ned Land var þrotin þolinmæðin. Hann gat ekki unað þessari æfi lengur. Ég var líka orðinn annars hugar, en ég var fyrir sjö mánuðum. Allan þennan tíma hafði ég verið einangraður frá viðskiftum við aðra menn og vissi ekki hverju fram fór í heiminum. Númi var orðinn gjörbreyttur. Áður var hann mér til ánægju og aðstoðar í rannsóknum mínum, en nú var því með öllu lokið. Það þurfti flæmskan mann, eins og Konsæl, til að una svona æfi til lengdar. „Þér viljið þá að ég spyrji hann, hvað hann ætlar sér fyrir með okkur?“ sagði ég. „Já“. „En ég hitti hann sjaldan. Hann forðast að verða á vegi mínum“. „Því meiri ástæða er til að reyna að komast að einhverri niðurstöðu í þessu“. „Ég skal reyna, Ned“. „Hve nær?“ „Þegar ég hitti hann“. „Viljið þér að ég nái í hann?“ „Nei, látið mig einan um það. Á morgun . . . .“ „Nei, í dag“, sagði Ned með áherzlu. „Þá það. Ég skal finna hann í dag“. Ned Land fór út, og ég einsetti mér að koma þessari fyrirætlan í framkvæmd þegar í stað. Ég gekk að skipstjóraklefanum og hleraði. Númi var inni. Ég barði að dyrum.—Enginn anzaði. Ég barði aftur og lauk svo upp hurðinni. Númi var þar og laut fram yfir skrifborðið. Hann hafði að líkindum ekki heyrt til mín. Þegar ég gekk til hans, rétti hann úr sér og leit við mér reiðulega. „Hvað viljið þér?“ spurði hann. „Mig langar að tala við yður nokkur orð“. „Ég er vant við látinn; ég er að vinna“. Þetta vóru ekki glæsilegar viðtökur, en ég hugsaði mér að gefast ekki upp fyr en í fulla hnefana. „Það er mikilsvarðandi málefni, sem ég ber fyrir brjósti, hr. skipstjóri“. „Það er svo“, svaraði Númi háðslega. „Hafið þér dottið ofan á eitthvert hugvitsráð? Eða hafið þér komist að einhverju leyndarmáli í ríki hafsins, sem mér er ókunnugt?“ Ég var í vafa um, hvernig ég ætti að hefja máls á erindinu. En áður ég fengi sagt nokkuð tók Númi aftur til máls og benti um leið á handritabunka, sem lá á borðinu fyrir framan hann: „Hérna eru ritverk mín. Í þeim er öllu lýst, sem fyrir mig hefir borið á sæferðum, það sem snertir náttúru hafsins og þeirra dýra, sem það byggja. Ég held þeim áfram væntanlega langan tíma enn og bæti mörgu við. Ég ætla líka að skrifa æfisögu mína“. Númi hallaði sér aftur í stólnum og horfði í heim fram stundarkorn. Ég lagði við hlustirnar.—Ætlaði hann að fara að segja mér æfisögu sína? „Það var í indverska stríðinu“, sagði hann. „Þá var ég ungur; þá átti ég fagrar vonir; þá gat ég borið traust til mannanna. Ojá,—ekki var ég þó gamall, þegar gremja og hrygð fóru að sverfa að mér. Ég hafði lengi horft á þjóð mína þjakaða og hrakta. Alt stóð í stað, sem til umbóta mátti horfa, en heimska og sérdrægni sátu á valdastóli. Margra alda menning okkar var fótum troðin og alþýða manna kúguð. Sérdrægir og óhófsgjarnir valdhafar læstu klónum í þjóðina og sugu úr henni blóð og merg. En hefndin kom—hlaut að koma. Það var ég, sem fyrstur hóf merkið og fylkti þjóð minni til orustu gegn kúgun og ófrelsi. En það var að eins hefndin,—endaslepp hefnd!“ Númi stóð upp og gekk um gólf í ákafa. Það fór hrollur um mig, þegar ég hugsaði til þess hve Indverjum hafði blætt meðan uppreisnin stóð yfir. Hve margar þúsundir þeirra höfðu verið myrtar og svívirtar á allan hátt, svo flestum mentuðum þjóðum ofbauð. Og þessi maður, Númi skipstjóri, var þá indverski konungssonurinn, sem stýrði uppreisninni. Númi staðnæmdist fyrir framan mig. „Það varð alt árangurslaust“, sagði hann með skjálfandi rómi. „Og hvar er sú þjóð stödd, sem fargað hefir frelsi sínu. Hún er svift öllum skilyrðum fyrir því að vera þjóð og geta tekið eðlilegum framförum! Kúgun er verri en dauði. Það er réttur og skylda hvers manns að fórna lífi sínu fyrir frelsið.—En ranglætið er réttinum yfirsterkara“. Númi þagnaði og settist aftur á stólinn. Ég reyndi að tengja saman það sem honum var nú ríkast í hug og það, sem mér bjó í brjósti. „Þegar þessum handritum yðar er lokið,—hvað verður þá um þau?“ „Þau verða látin í lokað hylki, sem ekki getur sokkið og sá maður, sem lengst lifir á skipinu fleygir því í sjóinn“. „Það væri mjög undir tilviljun lagt“, sagði ég, „og ekki gott að vita í hvaða höndum það lenti. Þér gætuð ráðstafað því á tryggilegri hátt. Ef þér létuð mig fá það og . . . . . . . “. „Það geri ég aldrei“, svaraði Númi. „Ef þér létuð okkur lausa“, bætti ég við. „Léti ykkur lausa!“ „Já, það er um það, sem ég ætlaði að tala við yður“, svaraði ég. „Nú erum við búnir að vera hérna á skipinu í sjö mánuði. Ég og félagar mínir verða að fá að vita, hvort það er ætlun yðar að halda okkur hér á skipinu framvegis“. „Hr. Aronnax, ég hefi sagt yður það fyrir sjö mánuðum, að hver sem kemur á Sæfarann, verður að vera þar upp frá því“. „Það er þá blátt áfram þrælkun“. „Kallið það hvað sem yður þóknast“. „En þrælnum er þó heimilt að taka sér frelsi, ef hann getur“. „Hefi ég bannað yður það? Held ég yður í fjötrum?“ Númi stóð með krosslagðar hendur og hvesti á mig augun. „Hr. skipstjóri“, sagði ég. „Þér hafið vakið hjá okkur hlýjan hug til yðar. Við höfum orðið hrifnir af snilli yðar og hughreysti. Þér hafið bannað okkur að auðsýna yður þá samhygð, sem alt háleitt og fagurt skapar í brjóstum manna. Þér hafið valdið fáleikum milli okkar, sem gerir okkur lífið gleðisnautt. Þér talið um frelsi. Þér hafið barist fyrir frelsi, og hafið öðlast að sjálfur, en neitið okkur um það. Hvað haldið þér að verði úr þessu? Ég hefi með höndum vísindalegar rannsóknir, sem ég get unan við nokkurn tíma enn. En hvað haldið þér að verði úr félaga mínum, Ned Land? Hann hlýtur að leggja hatur á yður“. Númi stóð upp úr sæti sínu. „Mér stendur svo hjartanlega á sama hvað Ned Land hugsar eða ályktar“, sagði Númi. „Ég gerði það ekki að gamni mínu að taka ykkur á skipið. Þetta er í fyrsta sinn, sem þér talið við mig um þetta mál, hr. prófessor, það verður líka að vera í síðasta sinn“. Ég fór út úr klefanum í þungu skapi og skýrði félögum mínum frá því, sem okkur Núma fór á milli. „Nú vitum við hvað í vændum er“, sagði Ned Land. „Við verðum að flýja, hve nær sem færi gefst“. ===XI.=== Þegar komið var norður undir Long-Island, breytti Sæfarinn stefnu og stýrði í landsuður. Ned Land varð óður og uppvægur, en við þessu máttum við ekki gera. Við fórum þvert yfir Atlantshafið á skömmum tíma. Fengum við landsýn af Írlandi og Englandi og stefndum inn í Ermarsund. Við flutum í yfirborðinu hinn 1. júní. Ég var staddur í aðalsalnum; kom þá svo mikill hvellur, að ég þaut upp á þilfar til að grenslast eftir hvað um væri að vera. Ned Land og Konsæll vóru komnir þangað á undan mér. „Hvaða hvellur var þetta?“ spurði ég. „Fallbyssuskot“, svaraði Ned Land og benti á skip, í svo sem mílu fjarlægð, sem stefndi á okkur. „Þetta er herskip, það þori ég að veðja um“, sagði Ned Land. „Það vildi ég að hamingjan gæfi að það kæmi og gæti skotið í kaf þennan bölvaðan Sæfara“. „Hverrar þjóðar er skipið?“ spurði ég. Ned Land hleypti brúnum og hvesti sjónina af fremsta megni. „Ég get ekki sagt um það, það hefir ekki uppi fána. En eftir reiðanum að dæma er þetta herskip“. Við stóðum í stundarfjórðung og athuguðum skipið. Það færðist nær smátt og smátt. En ekki var unt að segja með vissu, hvort það hafði tekið eftir Sæfaranum; því síður hvort menn þar höfðu rétta hugmynd um eðli hans. Eftir nokkra stund fullyrti Ned Land, að þetta væri bryndreki með vígtrjónu og þrennum þilförum. Þykkan kolamökk lagði upp um reykháfinn. Ekki dró það fána á stöng og ekki var unt að sjá litina í toppveifunni. „Komi það einum mílufjórðungi nær, þá steypi ég mér í sjóinn“, sagði Ned Land. „Ég ræð ykkur til að fylgja mér eftir“. Ég ætlaði að svara þessu, en þá gaus hvítur reykjarmökkur út úr framstafni skipsins og þungur hlutur skall á sjónum skamt fyrir aftan Sæfarann, svo gusurnar gengu hátt í loft upp. Rétt á eftir heyrðist snarpur hvellur. „Þeir skjóta á okkur!“ kallaði ég. „Þetta eru menn að mínu skapi“, sagði Ned Land. „Með leyfi húsbóndans . . . . . . já já“, sagði Konsæll og hristi af sér sjóinn, sem ný kúla jós yfir hann. „Ég ætlaði að fara að segja, að nú þættust þeir vera að skjóta á náhvelið alræmda“. „Þeim ætti að vera vorkunnarlaust að sjá okkur“, sagði ég. „Það hafa þeir gert að líkindum“, svaraði Ned Land. Mér flaug nýtt í hug. Nú var að líkindum orðið lýðum kunnugt, hvers eðlis þetta náhveli var. Eftir viðureignina við „Abraham Línkoln“ hafði Farragút komist að raun um, að þetta var neðansjávarskip, miklu hættulegra en nokkurt yfirnáttúrlegt sjóskrímsl og nú vóru skip á sveimi um öll höf, til að reyna að eyðileggja þessa morðvél. Og Sæfarinn var sannkölluð morðvél, þegar Númi beitti honum í hefnda skyni, og var full ástæða til að halda, að hann gerði það. Það hafði hann gert í Indlandshafinu kvöldið góða, þegar við vórum lokaðir inni í klefanum. Af þeirri ástæðu hafði hásetinn sem særðist á höfðinu, látið lífið. Að minsta kosti mæltu allar líkur með því. Það var deginum ljósara að á þessu skipi, sem nú var í nánd, átti Númi ramma óvini, sem ekki hlífðu okkur og sem Númi mundi við engu hlífa. Skothríðin jókst ákaft; en kúlurnar lentu í sjónum og hittu ekki Sæfarann. Okkur furðaði á því að Númi kom ekki upp. Var þó skothriðin orðin allhættuleg Sæfaranum, því herskipið var komið mjög nærri okkur. „Við verðum eitthvað til bragðs að taka“, sagði Ned Land. „Ég geri vísbendingu. Ættu þeir þá að geta skilið, að hér er við heiðursmenn að eiga“. Ned Land tók upp vasaklút og ætlaði að veifa honum. En í sama vetfangi var honum slengt flötum á þilfarið, af afli miklu. „Afhrakið yðar!“ þrumaði skipstjórinn. „Þér eigið skilið að ég bindi yður framan á stafnfleyginn, áður en ég kaffæri þetta skip“. Á sama augnabliki skall kúla á þilfarinu, en hrökk af járninu langt út í sjó. Skipstjórinn ypti öxlum. „Það er ykkur sjálfum verst“, heyrði ég hann segja. Svo vék hann sér að okkur og sagði: „Viðureignin er hafin, herrar mínir. Farið þið niður!“ „Ætlið þér að greiða atlögu?“ spurði ég. Númi kinkaði kolli til samþykkis. „Gerið það ekki“, sagði ég í bænarrómi. „Fyrir tilviljun hafið þér orðið margs vísari“, sagði hann. „Farið þér niður“. Við áttum ekki annars úrkosti en hlýða skipstjóranum. Áður en ég fór niður sá ég nokkra skipverja skipa sér um Núma og horfðu þeir á skipið með reiðulegum svip og látbragði; en kúlurnar dundu á Sæfaranum og umhverfis hann. Þegar ég var kominn niður í klefann minn fór Sæfarinn af stað og skreið út úr skotmáli. En það fór eins og mig grunaði, að herskipið elti hann. Þegar klukkan var orðin fjögur um daginn eirði ég ekki kyrsetunni lengur. Ég fór út í miðskipsganginn. Hlerarnir vóru opnir og ég hætti mér upp á þilfar. Númi var að ganga um gólf á þilfarinu og gaf gætur að herskipinu annað veifið. Það var nú í einnar mílu fjarlægð og leit út fyrir að Númi væri á báðum áttum, hvort hann ætti að granda því eða ekki. Ég gerði enn eina tilraun til að miðla málum. En ekki var ég fyr búinn að opna munninn en Númi kom rakleitt til mín og staðnæmdist fyrir framan mig. Svipur hans var svo breyttur, sem væri hann orðinn ári eldri en að morgni þessa dags. Hatur og heift skein úr augum hans, þegar hann tók til máls. „Rétturinn er á mína hlið. Þarna er kúgarinn, hann sem hefir svift mig öllu sem ég elskaði: Föðurlandi og frændum, konu og börnum. Ég hata hann!“ Ég leit í síðasta sinn til herskipsins feiga, sem sótti nú svo ákaft eftir Sæfaranum, og fór svo niður til félaga minna. „Við skulum flýja héðan!“ sagði ég. „Hvaða skip er þetta?“ spurði Ned Land. „Ég veit það ekki. En hitt er víst, að það verður sokkið niður á mararbotn áður þessi dagur er allur. Og af tvennu illu er betra að farast með því, en taka hér þátt í hryðjuverki, sem við vitum ekki hversu réttmætt er“. „Ég er á sama máli“, sagði Ned Land. „En við verðum víst að bíða með það til næturinnar“. Leið svo af dagurinn og nóttin færðist yfir. Alt var með kyrð og spekt á Sæfaranum. Hann hélt áfram með jöfnum hraða, alt af í sömu átt, og ruggaði þægilega í öldufallinu. Við ráðgerðum að flýja þegar herskipið væri komið svo nærri, að við gætum látið heyra eða sjá til okkar. Tungl var í fyllingu og glaðbjart úti. Gerði það okkur hægra fyrir að flýja. Lítil líkindi vóru til þess, að við gætum varið herskipið fyrir áhlaupi Sæfarans, þó við kæmumst út á það. En við ætluðum að gera alt sem í okkar valdi stóð, til að koma í veg fyrir manntjón. Hvað eftir annað héldum við að stundin væri komin. Sæfarinn lét herskipið komast mjög nærri, en fór þá jafnan undan aftur. Liðu svo nokkrar klukkustundir af nóttinni, að ekkert bar til tíðinda. Við biðum albúnir að grípa hvert tækifæri, sem byðist. Ned Land ætlaði að fleygja sér í sjóinn, en ég fékk hann ofan af því. Ég gerði ráð fyrir, að Sæfarinn yrði ofansjávar, þegar hann réði á herskipið og þá mundi okkur helzt verða undankomu auðið. Klukkan þrjú um nóttina fór ég upp á þilfar. Númi stóð þar enn og horfði stöðugt á herskipið. Kyrð og friður hvíldi yfir náttúrunni. Himininn var heiður og hafið spegilslétt. Herskipið fór eftir ljósinu á Sæfaranum og var nú tæp hálf míla á milli skipanna. Ég sá ljóskerið á frammastrinu og hliðarljósin,—grænt og rautt. Á herskipinu var kynt svo ákaft undir kötlunum, að eldbjarma lagði upp um reykháfinn og brá birtu á reiðann. Fylgdi því ákaflega þykkur reykur og neistaflug. Ég stóð á þilfarinu þangað til klukkan fimm um morguninn. Skipið nálgaðist óðum. Hóf það skothríðina á ný, þegar fór að birta af degi. Næstráðandi kom nú upp á þilfar og nokkrir menn með honum. Tóku þeir upp handriðið, sem var utan með þilfarinu. Turninum sem ljóskerið var í, var hleypt niður í skipið. Sömuleiðis þeim, sem var yfir stýrishjólinu og byrgt yfir opin vandlega. Var þá skipið orðið alveg ójöfnulaust að utan. Ég fór niður í aðalsalinn. Það var farið að birta. Morgunroðinn brotnaði í bárugjálpinu og sendi öðru hvoru rauðann bjarma inn um gluggann til okkar. Þetta var 2. júní,—dagur sem mér líður aldrei úr minni. Sæfarinn hægði skriðinn. Þóttist ég nú vita að stundin væri komin. Skothríðin jókst ákaft. Kúlurnar ristu sjóinn svo hvein við. „Nú skulum við leggja af stað!“ sagði ég. Við gengum gegnum bókasafnsklefann og út í ganginn; en þegar við komum að stiganum var hlerunum skelt aftur. Ned Land ætlaði að ryðjast á hlerann og hrynda honum upp, en ég aftraði honum frá því. Ég heyrði hvin neðan úr skipinu, sem ég kannaðist vel við. Það var verið að fylla sökkviklefana, og Sæfarinn seig nokkra metra niður í sjóinn. Við urðum of seinir fyrir! Sæfarinn fór í kaf til þess að leggja að skipinu sem næst kjölnum, því þar var það ekki brynvarið. Við vórum inniluktir að nýju, og neyddir til að vera sjónarvottar að þeim ægilega hildarleik, sem nú var fyrir hendi. Ég skundaði inn í klefann minn aftur. Ég varð alveg utan við mig,—vissi ekki í þennan heim né annan um stund og hefði víst hvorki heyrt né skilið, þó annarhvor félaga minna hefði talað til mín. Sæfarinn herti skriðinn. Hugsanir mínar og eftirtekt beindust allar að því, að athuga hreyfingar skipsins og atferli. Sæfarinn nötraði fyrir átökum válarinnar og ég bjóst við árekstri þá og þegar. Aldrei hefi ég lifað jafn kvíðvænlega og hryllilega stund eins og þessa. Ég rak upp hljóð, ósjálfrátt! Ég varð var við kipp, tiltölulega hægan þó. Ég heyrði að stáltrjóna Sæfarans murði í sundur tré og járn og hvað sem fyrir varð. Sæfarinn gekk í gegnum skipið, eins og saumnál í gegn um klæði. Ég spratt upp í otboði og þaut inn í aðalsalinn. Númi var þar fyrir. Í sömu andránni var hlerunum skotið frá gluggunum og ljósin slökt í salnum. Mér varð ósjálfrátt litið út um gluggann. Ég sá eitthvert dökkleitt ferlíki vera að sökkva, svo sem tíu metra frá Sæfaranum. Á því var stór glompa, sem sjórinn beljaði inn um með miklum hávaða. Svo komu raðir af súðgluggum og fallbyssuopum og síðast blasti við þilfarið alskipað lifandi verum, sem börðust við dauðann. Gagntekinn af skelfingu skundaði ég aftur inn í herbergi mitt. ===XII.=== Það var dimt og þögult á Sæfaranum fyrst í stað eftir þetta. Ferðinni var haldið áfram. En hvort var haldið í suður eða norður? Ég vissi það ekki og hirti ekki um að vita það. Mig hrylti við Núma skipstjóra. Hversu mikinn órétt sem hann hafði orðið að þola af öðrum mönnum, þá var rangt af honum að hefna sín á þennan hátt. Enda þótt ég ætti engan þátt í þessu verki, hafði ég þó verið sjónarvottur að því, sem gerðist og það var meir en nóg. Ljósi var brugðið upp aftur í skipinu, þegar liðið var nær hádegi. Reyndi ég þá að hressa mig upp og fór því inn í salinn. Þar var mannlaust. Ég leit á mælingaverkfærin. Sæfarinn stýrði í norður, með 7 sæmílna hraða á klukkustundinni, og var ýmist upp við yfirborð, eða í 10 metra dýpi. Við vórum komnir út úr Ermarsundi og fórum norður með Írlandsströndum. Mér kom ekki dúr á auga næstu nótt. Ég lagðist fyrir að vísu, en endurminningar nýafstaðinna viðburða vóru mér svo ríkar í hug, að ég varð andvaka. Sæfarinn hélt í hægðum sínum norður Atlantshafið næstu daga á eftir. Niðdimm þoka var yfir hve nær sem við litum til veðurs. Var nú ferðinni heitið til Norðurskautsins? Eða til Spitzbergen? Eða til Nowaja Semlja? Það var ekki á að ætla. Tíminn leið, en ég fylgdist ekki með í tímatalinu. Ég var hættur að hafa hugmynd um, hvort heldur var kvöld eða morgun, nótt eða dagur. Mér fanst eitthvað ógeðfelt við alt, sem í kringum mig var. Ég var hneptur undir yfirráð og hugsunarhátt óskyldrar, hálfsiðaðrar þjóðar, sem ég gat ekki haft samneyti við í hugsun eða athöfnum. Ég veit ekki með vissu hve langan tíma þessi ferð hefir tekið; líklega hálfan mánuð eða þrjár vikur. Það er ekki unt að segja hvar þetta hefði lent, hefði ekki komið fyrir óvæntur atburður, sem batt á þetta endahnútinn. Núma skipstjóra sá ég ekki allan þennan tíma; ekki heldur næstráðanda né neinn af skipverjum. Við vorum allajafnan í kafi. Þegar við komum upp úr til þess að skifta um loft, vóru hlerarnir opnaðir með vélaútbúnaði. Ekki vissi ég heldur hvar við vórum staddir, því leiðin var ekki mörkuð á kortið. Ned Land var orðinn svo úrvinda af leiðindum, að ekki var hægt að fá út úr honum orð. Jafnvel Konsæll fór ekki varhluta af ógleði þeirri, sem á okkur hvíldi. Við félagarnir vórum hættir að hafa afskifti hver af öðrum. Við sátum hver í sínu horni fullir örvæntingar. Þetta gat ekki gengið svona til lengdar. Eina nótt svaf ég fram á morgun,—ég veit ekki hvaða dag það var. Þegar ég vaknaði stóð Ned Land við hvílustokkinn og laut yfir mig. „Nú verðum við að flýja“, hvíslaði hann. „Hve nær?“ spurði ég og þaut upp í rúminu. „Í nótt, þeir eru hættir að hafa gætur á okkur. Eruð þér tilbúinn?“. „Já; hvar erum við staddir?“ „Það sér til lands,—ég tók eftir því áðan,—í svo sem tveggja mílna fjarlægð á bakborða“. „Hvaða land ætli það sé?“ „Það veit ég ekki, enda skiftir það engu. Héðan verðum við að komast“. „Já“. „Það er úfinn sjór og talsverður stormur“, sagði Ned Land. „En þó slarkfært. Ég hefi laumað nokkrum vistum upp í bátinn og fáeinum vatnsflöskum“. „Það er ágætt“. Ned Land gekk út að svo mæltu. Þegar ég var kominn í fötin fór ég upp á þilfar. Skipið ruggaði svo ákaft, að ég átti fult í fangi með að standa. Hvassviðri var á og ljótt útlit í lofti. Ég grilti land gegnum þokubræluna. Nú urðum við að láta til skarar skríða; það mátti ekki dragast lengur. Mér var farið að leiðast og líða illa á Sæfaranum og vildi öllu til hætta, að komast á burt sem fyrst. Ég fór aftur niður í salinn. Mig hálf-langaði að sjá Núma skipstjóra einu sinni enn og kveið þó fyrir því í aðra röndina. Hvað átti ég að segja við hann? Gat ég dulið skap mitt fyrir honum? Nei, það var hyggilegra að finna hann ekki,—reyna að gleyma honum. Mér fanst dagurinn—að líkindum sá síðasti, sem ég átti eftir að lifa á Sæfaranum,—vera hræðilega lengi að líða. Ég var einn allan daginn, því félagar mínir vöruðust að koma inn til mín, til þess að vekja ekki grun um áform okkar. Miðdegisverð borðaði ég ekki fyr en kl. 6 og var þá svo lystarlaus, að ég varð að neyða ofan í mig nokkrum munnbitum, til þess að halda kröftum. Klukkan hálf sjö kom Ned Land inn til mín. „Við sjáumst ekki aftur fyrir flóttann“, sagði hann. „Tunglið verður ekki komið upp kl. 10; við verðum að láta myrkrið skýla okkur. Þá skuluð þér koma upp í bátinn. Við bíðum yðar þar“. Ned Land fór út, en ég gekk inn í salinn, til þess að athuga mælingaáhöldin. Við vórum á fimmtíu metra dýpi og fórum með fullum hraða í norður-landnorður. Ég rendi augunum yfir salinn í síðasta sinn og virti fyrir mér öll listaverkin, sem hann hafði að geyma og hin fágætu náttúruundur og aðrar vísindagersemar, sem ekki lá annað fyrir en týnast í hafinu ásamt manni þeim, sem þeim hafði safnað. Hryggur í huga snéri ég til dyra og fór inn í herbergið mitt. Ég hafði fataskifti og fór í skjólgóðan klæðnað, tók saman öll ritverk mín og stakk þeim inn á mig. Ég hafði ákafan hjartslátt og fann að ég mundi ekki geta dulið geðshræringar mínar fyrir Núma skipstjóra, ef ég hitti hann. Svo lagðist ég fyrir í rúmið og reyndi að sefa skap mitt. Tókst það vonum framar, en hugur minn hvarflaði frá einu til annars og vakti upp endurminningar frá veru minni á skipinu, um ýmsa atburði illa og góða, sem þar höfðu komið fyrir. Mér fór smátt og smátt að finnast meira um Núma skipstjóra. Hann var þó indverskur þjóðhöfðingi, hvað sem öðru leið. Enda þótt það í sjálfu sér væri engin afsökun, gat það þó meðfram verið orsök þess, að hann beitti valdi sínu svona, til að koma fram miskunnarlausum hefndum. Hin djúpsæja og víðtæka speki hans, þrek og hugrekki, hófu hann í áliti mínu hátt upp yfir aðra almenna indverjahöfðingja, yfir þjóð hans alla, jafnvel yfir alt mannkynið. Hann var yfirmenskur afburðasnillingur. Klukkan sló hálf tíu.—Ég fann til þyngsla í höfðinu og tók um það báðum höndum, lét aftur augun og reyndi að beina hugsuninni að einhverju lítilvægu efni. Nú var að eins hálftími eftir—hálftími, sem ætlaði að firra mig vitinu. Á þessu augnabliki bárust forte-píanóhljómar að eyrum mér innan úr salnum. Það vóru stórfeldir samhljómar innan um hrærigraut af lónum, sem skáru hver annan. Svo jafnaðist lagið smátt og smátt og leið eins og hægur draumur. Það var eins og í því lægi sárasta sorg, sem í brjósti getur búið, eins og hyldýpi harma og hugarangurs, og dó svo út hægt og blíðlega í viðkvæmu, sármjúku samræmi. Svo kom hressandi lag, stuttur, magnþrunginn hergönguslagur. Það var sem hnífi væri stungið í brjóstið á mér, Númi skipstjóri var í salnum! En gegnum salinn varð ég að fara, til þess að komast út. Ég hlaut að hitta hann og mátti búast við að hann tæki mig tali. Útlit mitt og jafnvel eitt einasta orð af vörum mínum gat komið upp um mig, og þá var öll von úti. Klukkan sló tíu. Ég varð að fara. Ég opnaði hurðina með mestu hægð og virtist þó verða af því hræðilegur hávaði. Ég læddist fram eftir ganginum og staðnæmdist í öðru hvoru spori til að jafna mig. Loks komst ég að saldyrunum og opnaði þar. Þar var myrkur inni. Skipstjóraklefinn var andspænis og hurðin hnigin á gátt. Lagði ljósskímu um gættina inn í salinn. Ég læddist á tánum gegnum salinn og gægðist inn í klefa skipstjórans. Gegnt dyrunum var stór mynd, að líkindum af konu hans og barni. Sjálfur sat hann við skrifborðið, niðursokkinn í störf sín. Dyrnar að bókaklefanum stóðu opnar. Þar fór ég í gegn og út í ganginn í áttina til bátsins. Ég skundaði upp stigann og tróð mér upp um opið í þilfarinu til félaga minna. „Af stað! Undir eins!“ sagði Ned Land. Hlerinn var lagður yfir þilfarsopið og festur vandlega með skrúfum. Hleraopið í botninum á bátnum sömuleiðis. Ned Land fór að losa um skrúfurnar, sem tengdu bátinn við skipið. Þá heyrðist alt í einu þrusk mikið neðan úr skipinu, köll og mannamál. Vóru skipverjar orðnir áskynja um flótta okkar? Ned Land fékk mér hníf í hendina. Hann hætti að skrúfa um stund. Ég varð þess brátt vísari, að þessi gauragangur stóð ekki í sambandi við flóttatilraun okkar. Réð ég það af orði einu, sem nefnt var hvað eftir annað. Það var ekki úr óþektu máli, því ég skildi það vel. Röstin! var sagt. Mér er sem ég heyri það enn í dag. Röst—einmitt á þessu augnabliki, þegar við vórum að losa bálhornið okkar frá Sæfaranum. Við vórum komnir inn í röst, og gat það naumast annarsstaðar verið en við Lófótinn. Fyrir vangá—eða jafnvel af ásettu ráði—var Sæfarinn kominn inn í röstina. Hann fór að snúast í harðri hringiðu og færðist smátt og smátt inn að henni miðri. Báturinn fylgdist með—fyrst í stað. Skipið sveiflaðist með fleygiferð og við stóðum, á öndinni af ótta. Boðaföllin beljuðu með þrumandi hávaða. „Við verðum að vera þar sem við erum komnir“, sagði Ned Land og fór að skrúfa á aftur rærnar, sem hann var búinn að losa. En í því kvað við hár brestur. Síðustu skrúfurnar hrukku sundur og báturinn þeyttist eins og steinn úr slöngu út í hringiðuna. Ég steyptist á höfuðið niður í bátinn og féll í öngvit. Ég veit ekki hverju fram fór eftir þetta, hvernig báturinn komst út úr röstinni og hvernig við náðum landi. En þegar ég raknaði við aftur, lá ég í rúmi í kofa fiskimanns eins við Lófótinn. Ned Land og Konsæll stóðu við hvílustokkinn. Eftir lítinn tíma var ég kominn til Parísar. ===XIII.=== Svona er nú sagan um þessa merkilegu ferð. Ætli nokkur maður leggi trúnað á hana? Ég get ekkert um það sagt, enda gildir mig það einu. Ég hefi sagt frá viðburðunum eins og ég hefi reynt þá, og hvergi hallað réttu máli. Og nú þekki ég hafið. Ég hefi farið á tæpum tíu mánuðum umhverfis hnöttinn neðansjávar og séð öll undur og stórmerki, sem falin eru í skauti hafsins. En hvað er orðið af Sæfaranum? Hefir hann losnað úr heljargreipum rastarinnar? Er Númi skipstjóri enn á lífi? Hafa ekki blóðfórnirnar sefað enn að fullu hefndarþorsta hans? Ætli öldurnar skoli ekki eitt sinn handritasafni hans á land, svo vitneskja fáist um þennan merkilega mann og æfiferil hans? Ég vona að svo fari. Ég vona að undraskipið sem gert hefir undirdjúpin að alfaravegi, hafi komist klaklaust út úr ægisvelg rastarinnar, sem svo mörg skip önnur hafa farist í. Ég vona að Númi lifi enn í þessum nýju heimkynnum sínum, úthöfunum, og haldi þar áfram að rannsaka „leyndardóma undirdjúpanna“. En þá hefir enginn átt kost á að rannsaka eins vel og Númi skipstjóri og ég. {{wikipedia|Sæfarinn|Sæfaranum}} [[Flokkur:Ævintýri]] [[Flokkur:Jules Verne]] Flokkur:Ævintýri 171 691 2006-02-09T22:51:59Z Stalfur 11 [[Flokkur:Bækur]] Melding:Sitenotice 1218 sysop 2230 2006-07-18T20:29:17Z Haukur 3 Fjarlægi úrelta auglýsingu - Snið:DIRMARK 1483 edit=sysop:move=sysop 2005 2006-03-06T15:33:47Z Gangleri 4 please protect this page against moves and edits - please read [[commons:Template talk:DIRMARK]] &lrm; Kossút 1484 2011 2006-03-08T17:52:04Z 130.208.193.99 eignuð [[Benedikt Gröndal]] :Mér er sem ég sjái Kossút, :á sinni gráu reka hross út, :sína gerir svipu upp vega :sérastefánsámosfellilega. [[Flokkur:Ljóð]] Spjall:Kossút 1485 2013 2006-03-08T17:54:10Z Io 6 Sett inn til að gefa frá sér lífsmark og vegna atviksorðsins í síðustu línu. :) [[Notandi:130.208.193.99|130.208.193.99]] 8. mars 2006 kl. 17:53 (UTC) :Sorry, var ekki innskráður. [[Notandi:Io|Io]] 8. mars 2006 kl. 17:54 (UTC) Notandaspjall:157.157.116.168 1486 2016 2006-03-10T08:45:20Z Stalfur 11 ==[[Leiðarvísir í ástamálum II. fyrir ungar stúlkur]]== Sælinú, vinsamlegast athugaðu að þetta eru frumheimildir og fylgja því stafsetningu þess tíma. Það viljum við varðveita einnig. Ekki breyta því stafsetningu í áður útgefnum ritum, jafnvel þó um sé að ræða stafsetningarvillu frá þeim tíma. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] 10. mars 2006 kl. 08:45 (UTC) Snið:Prófarkalesið 1487 2023 2006-03-10T20:18:07Z Stefán Ingi 2 tilllaga að sniði ''Þessi texti hefur verið prófarkalesinn.'' Þar af leiðandi er rétt að ræða allar breytingar og leiðréttingar á [[:{{NAMESPACE}} spjall:{{PAGENAME}}|spjallsíðunni]] áður en þær eru settar inn. Ýmisríma 1488 2028 2006-03-13T00:00:42Z Haukur 3 Hendi inn í snarhasti, snyrtum þetta svo til seinna. Ýmisríma - Eptir séra Eirík Hallsson (1614-1698) :''1. Viljið þér heyra víf um stund :''vísna litla kæti :''göngum þá í gleðinnar lund :''og gjörum oss nokkur læti. :''2. Sit eg nú við sögunnar lestur, :''sem hún Edda hreytir, :''virðist mér sá vaxtar mestur :''vera, sem Ýmir heitir. :''3. Mig því kveðja menja bríkur :''með so fögrum orðum: :''"Segðu oss nokkuð, séra Eiríkur, :''satt af Ýmir forðum." :''4. Þetta greidda eg þagnar bann :''þeirra heyrnar ljórum: :''Ýmir er fæddur á minn sann :''af elementum fjórum. :5. Ærinn þroski á hann dróst, :ætla eg lítt sér feimi, :saug hann þeirrar baulu brjóst, :sem bezt hefur verið í heimi. :6. Hvítavín um hvoftabarð, :hann ei drakk við fingur, :Ýmir jötunn af því varð :enginn mannpeðringur. :7. Auðumbla því ýta satt :alda fróðir meina, :hafi bæði hart og hratt, :hrjúfa sleikti steina. :8. Dægrið fyrsta úr dverga ranns :drjúgum kolli hreykti :hári, þar næst höfði manns, :hún so ákaft sleikti. :9. Á morgni þriðja maðurinn allur :mátti úr steini ganga :Bur var nefndur snotur og snjallur :af sniðugum ættartanga. :10. Bur gat son, er Börvi hét, :barnið þetta hann gifti, :með Beslu lagði í brúðar flet, :blíð voru þeirra skipti. :11. Sérlega ólu syni þrjá, :sögðu hjónin stóru, :Óðinn, Víla og Ve skal tjá, :þeir vaxa og ergjast fóru. :12. Ýmir drápu börnin Burs, :blæddi honum eftir vonum, :af því safnan sjóar úrs, :segist dreyri úr honum. :13. Hárið skógur, holdið jörð, :hausa grjót og jaxlar, :bein og hnútur björgin hörð, :bæði mjaðma og axla. :14. Segi eg minnst í söguna skarð :svinnum hringa niftum, :ærið drjúgur Ýmir varð :í þeim hluta skiptum. :15. Hver sem allan Ýmir skal :út í kvæðum mála, :góma þyrfti fróðan fal :og fylli Sónar skála. :16. En mig stanzar einka mest :eitt á marga vega, :hversu þeir hafa hausinn fest :hátt og dáfallega. :17. Eddu vil eg í orða stað :af því nokkuð glósa, :vorri trú og vitið þér það, :vér skulum betur hrósa. :18. Elementa býsna barns :Börva synir afhýddu :bláfarðaða bólið hjarns :björtum gneistum prýddu. :19. Ýmirs víða skjanna skel, :skrýdd með glansa öllum, :hátt var sett og hafin so vel, :himin þann vér köllum. :20. Úr Ýmirs heila sköpuð ský, :skruggu reipið stríða, :en of gott þótti að ausa því :inn í loftið fríða. :21. Börva synir heilir og hraustir :hittu dverga fjóra, :hverjir að bera háir og traustir :himins byrði stóra. :22. Austri og Vestri oss er kenndur, :einninn Suðri og Norðri, :heyrða eg sagt að hver einn stendur :heims á yzta sporði. :23. Á höndum upp og fótum fastir :fá sig lítt að hræra, :í munni og anda máttugastir, :móð í brjósti stæra. :24. Í Ýmis holdi óskaplyndir :illan skapnað tóku, :yzt á lofti geyma grindir, :gusta megnið jóku. :25. Ekki er kyn þó ýfist hlé :þá opna sjónar gáttir, :vinda port hefur sinn hver sjö, :so eru margar áttir. :26. Austra kallar Edda þann, :ætlar Börnum hefna, :kafloðinn og kreppleitan, :kváðu þangað stefna. :27. [Illa lítur?] fjötrið fast :fólsku blæs að vanda, :vona eg hann muni viðspornast :og vill þar ekki standa. :28. Þegar hann grenjar gusta móð, :grimmur í storma leiki, :upp þá vellur Ýmirs blóð, :öll er fold á reiki. :29. Vænn og þegar var þar settur :Vestri honum á móti, :oft hans verður ærið þéttur :andardrátturinn fljóti. :30. Er þá Suðri andaheitur :undir stjörnuhúsi, :mjög sællífur og mikilleitur, :mesti kampabrúsi. :31. Honum í móti Norðri naumur :nálega öngvu eirir, :rammur og kaldur refils raumur :ramma vinda keyrir. :32. Þessa fjóra meina eg mestum :miðla andardrætti, :Neptunus með nösum flestum :nógum gusti í bætti. :33. Því sagt var mér um Hræsvelgs ham, :hvoftana kunni þeyta, :Neptunum þann gusta gram :get eg að láti heita. :34. Enn mun fleira á eftir sagt, :ekki er búið að rausa, :þiggja dvergar mikla makt, :en miður fá sig lausa. :35. Ýmirs skapi illu fylldir, :oftar móði blása, :ber þó til að blíðir og mildir :bláhlæjendur mása. :36. Loftplánetur ljósar sjö :lina þeim móði og herða, :so sem í göngu samlyndi :sáttar um fleira verða. :37. Máni hinn ljósi með honum vekur :margar grindur Norðra, :í köldu þálfi kampa skekur, :klýfur góma sporða. :38. Þaðan gisar ryk og reyk, :rótar Ýmirs heila, :fleygiskýin verða veik, :villa sundur og geila. :39. Þar af stendur hagl og hríð, :hart kann Norðri blása, :svellur marinn, foldin fríð :festir vatna lása. :40. Ef ei skeði afturhald :andardrætti Norðra, :enginn hefði vörn né vald :við honum sér að forða. :41. En til varnar er svörull settur :Suðri honum á mmóti, :furðu snar, í lofti léttur, :á landi og marar róti. :42. Með honum deilir hagl og hríð, :heldur Möndulfara, :er því Suðra andinn hýr, :alheims þægur skara. :43. Það sem Norðri Mána með :mestum hörkum reitir, :mýkir Suðra góða geð :og gleði vökva dreitir. :44. Espist þegar hann Austri blæs :argur í blístraverki, :með honum stendur mjög uppæs :Mars eður Týr hinn sterki. :45. Miðlar þessu með honum Þór, :máttar blossa ströngum, :vasa úr Austra veðra kór :vindeldingar löngum. :46. Eldspýtingar, og er þess von :af þeim gneistum velgi, :dregur þar Ýmirs drúldinn son :dimma veðurbelgi. :47. Skruggur, blys og skýjaleiftur :skrykkjast honum úr munni, :Vulkanus í varma steyptur :vélin maka kunni. :48. Miðlar Austri mjög fyrir það :mörgum slettitárum, :hagleldingum um stjörnu stað, :styrjar lönd fyrir bárum. :49. Merkúríus eður Heimdall hægur :honum í þessu sinnir, :ærið ríkur og furðu frægur :flæðar dýrum brynnir. :50. Eykur þessi Austra strítt :offurs ljósum hranna, :eftir blístra örvar títt :allan heim að kanna. :51. Honum í móti Vestri víkur :veðurbelgja sköllum, :vindsnari áður er varla slíkur, :vægstur af hinum öllum. :52. Því hún Venus væn og mjúk :við hann skiptir Freyja, :andramman þó hvæsi um hnúk, :hana má væna segja. :53. Flest oft er hann fagur og ljós :fögrum búinn skinnum, :varla sérðu rauða rós :rétt á Vestra kinnum. :54. Dvergar hafa það samið og sett, :þá sunna er ljós í merki, :að skemma ekki loftið létt :með ljótu stormaverki. :55. Leika þá með sopp so sagt :sér á mjúkum skinnum, :leyfa að rigni um landa fax :lög af Ýmirs kinnum. :56. Eftir því sem stendur stríð :stórljósanna á milli, :láta þessir logn og hríð :leika í ofsa og stilli. :57. Þegar í Ýmirs heila höll :höfðingjarnir snakka, :heiftar gusa Hræsvelgs öll :hleypur í Burnirs krakka. :58. Blæs þá hver sem megnar mest :mótspýtandi öðrum, :hast þó Ýmirs heilinn verst :hrekst fyrir þæsiblöðrum. :59. Þegar so með grimmdar grein :gusurnar saman vella, :vindar kynda mikið mein, :menn og fénað hrella. :60. Glamma rótar grefur land, :grenjar lögur á skerjum, :rætir ljótar greina grand, :gliðnar kjölur á ferjum. :61. Skógar rjúka skriðu fold, :skjálfa hauðurs rengur, :álfur strjúka, en Ýmirs hold :allt á þræði gengur. :62. Veit ei betur ófróð öld :í því skrykkja bramli, :en frá hafi sparkað fjöturin köld :Fenrisúlfurinn gamli. :63. Eður rökkva ragna húm :rekist loks úr garði, :og Miðgarðs snákur skaða skúm :skyrpi landa barði. :64. Ellegar Bifröst bresti í sundur, :brotni hlýrnis festi, :hrjáist við og heyri undur :Heimdalls lýðurinn mesti. :65. .......... hugsa voga, :harka stendur tími, :saman slengi Surtarloga. :Sagt er nóg af Ými. :66. Þetta veldur þústnar hart, :þorna niftir góðar, :eruð þið ekki orðnar snart :á Ýmirs sögunni fróðar? ==Heimild== Finnur Sigmundsson bjó til prentunar. Rit Rímnafélagsins IX : Stakar rímur frá 16., 17., 18. og 19. öld. Reykjavík: Rímnafélagið. 1960. ''Þessi síða hefur ekki verið prófarkalesin.'' Ýmis ríma 1489 2030 2006-03-13T00:01:31Z Haukur 3 Leiðrétti sjálfs sauðshátt #REDIRECT [[Ýmisríma]] Pontus rímur/9. ríma 1490 2084 2006-05-18T22:17:37Z Haukur 3 Gæsalappir ==IX RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Samhent, framrímað''' :''1. Vekja tekur mig vísna spil; :''verkin merk eg birta vil; :''Hómerus, kom og hjálpa til, :''hér so verði á rímu skil. :''2. Menendur, þéna mér nú brátt, :''so megi eg segja níunda hátt; :''Euripides, heyr og fjölga fátt, :''fljóði rjóðu gjörðú kátt. :''3. Nú skal, jungfrú, níunda birt; :''nýtri býtist kvæði stirt; :''meyju teygi eg Viðrix virt; :''veri þér nú angri firrt. :''4. Varman farm með vísna feng :''veiti eg sveitum, Óðins spreng, :''að flétta réttan stefja streng, :''stundum bundinn ljóða þveng. :''5. Bjóða þjóðum skýran skal, :''skorðuð orð með stuðlað hjal; :''grunns er munns míns vísna val; :''virt mun stirt af Skáldu tal. :''6. Vera hver mun hljóta hér :''halur að tali frjáls fyrir mér; :''hrósun kjósa sjálfir sér; :''það sannast manna orðtak er. :''7. Læt eg bætat lýði þá :''lýti ónýt, sem finnast á; :''skýri eg dýrum fyrst í frá, :''er fella að vella dauðan ná. :8. Sjáum á, hver styrjöld stríð :stóð með þjóðum nokkra hríð; :kvik þeim þykja skunda skíð; :skein hinn hreini máni um síð. :9. Heiðnum greið að skömmin skall; :skaðinn að þeim bjó til fall; :hátt um nátt að hornið gall; :hjartað svart af reiði svall. :10. Síðan ríða óvart á :öld í tjöldum heiðin lá; :hlaut hún brautir Heljar gá; :hrönn af mönnum deyddist þá. :11. Skunda undan hér og hvar, :hræðslu æðslum bundið var; :höggin döggva hauðrið þar; :hlífir lífi ekki par. :12. Vargar margir vígið sjá, :valurinn svalast blóði á, :ylgur fylgir föllnum ná, :flykkjast þykkvum ernir þá. :13. Hrafn að tafni skundar skjótt, :skeiða veiðum gjörir að fljótt; :birnir girnast greitt um nótt :gráð með bráði slökkva ótt. :14. Glaðél vaða greitt til fals, :gjörir hjörinn endir tals, :gljúfur rjúfa sónar sals, :safna jafnan köstum vals. :15. Þöktu nöktum virðum völl; :veitir sveitin heiðnum föll; :hræddi mædda grimmdar göll; :gleðin réð þeim hverfa öll. :16. Daginn fagran fyrðar sjá :fjöldi hölda dauður lá; :klæðist af æði Códrus þá, :kallar alla heiðna á. :17. Gól með sólu hornið hátt, :hernum gjörir að fylkja brátt; :síðan stríða af mestum mátt; :móti spjótum stendur fátt. :18. Felldan héldu þriðjung þar; :þjóðin móð á hestum var, :beitir hneiti, skjöldu skar, :skeiðar greiðar fram á mar. :19. Merkið sterkur milding tók, :mörgum örg að hjörtun jók; :Códrus hjó og skaftið skók, :skein í mein, til Heljar ók. :20. Próilus sló í kappa krans, :kveikir leik að nýju dans; :frækinn sækir frændi hans; :fjöldi hölda verður stanz. :21. Til að viljum víkja á verk, :er vinna svinnir kristnu sterk; :víða svíður sollinn Serk; :sára báru heiðnir kverk. :22. Ótal spjóti Andri skaut, :alla snjallur fylking braut; :dauðans nauð hvör hreppa hlaut, :hann er fann, sá missti skraut. :23. Guðfreyr keyrir hestinn hratt, :hann vel kann að leika glatt; :margur kargur í dauðann datt; :dreyra seyra úr undum spratt. :24. Verkin sterk að Vilhjálm vann, :veitir sveitum dauðann hann; :beita hneiti kappinn kann; :kallast valla frægri mann. :25. Vernarð ber á báðar hendur, :í blóði rjóðar, tíðum kenndur; :drengja mengi dapurt stendur; :í dauðans nauð er margur sendur. :26. Hestinn bezta búinn með skraut :barður varð að missa í þraut; :ganga langa hríð hann hlaut, :hneigir, sveigir, pílum skaut. :27. Áður náði Andri sjá :örva bör var fæti á; :hestinn bezta honum réð fá, :hratt hann spratt í söðulinn þá. :28. Fram að rammir friðþjófs menn :fara snarast allir senn; :hvítar rýta tyrfings tenn, :trú eg kljúfi margur þrenn. :29. Ormur formi frá að skreið, :fer hann gjörva spjóta leið; :mun að brunni gata greið, :granir í bana sveita reið. :30. Fyrða hirð við fleina brak :féll á velli aftur á bak; :drengir fengu bana blak; :bauð þeim dauðinn heimatak. :31. Tók ei klóka tunga áls :trauð í nauðum seint til máls, :dæmda flæmdi fyrir sinn háls :för í snöru dauðans sjálfs. :32. Hlakka rakkar heyrðan gný, :hildur gild að byrjast ný, :drífur fífu skúr sem ský, :skella, hrella landsins bý. :33. Vilhjálm þiljur Hrumnings hjó, :hjörinn fjörinu keypti ró, :sundrast und, en fleinninn fló, :fjöðrin nöðru gegnum smó. :34. Gengur mengi Guðfreyr meður, :gegnum þegna fylking veður, :hræjum frægi fugla seður, :fljótt af ótta kristna gleður. :35. Heiðnir seiða spjóta spjall, :spjátrað gátu í dauðans hall; :dreyra heyrðist fossa fall; :í fjöllum gjölla ópið skall. :36. Skeiðar reiður, þrútna þel, :þengil drengja, sem eg tel; :kvikir dika kóngs í hel, :kristnir lista börðust vel. :37. Ferðin gerði að fella í nauð, :framan gram af hesti snauð; :tiggja liggur röstin rauð :reit með sveit af mönnum dauð. :38. Heiðnir reiða hlífar grönd, :hilmir vilja missi önd, :kvikir þykja, líf og lönd :leiðir veiða sér í hönd. :39. Næsta stæst er fótum fár, :fengið engin hafði sár; :hundrað mundi hafa ár, :hann var mann af elli grár. :40. Þetta frétti kóngsson kær, :kemur hann skemmra þessu nær, :snögg gaf högg á hendur tvær, :heiðnum greiðan dauðann fær. :41. Pontus vont lið hart að hjó, :hauðrið dauðum sáðist þó; :hranna fannir í driftir dró, :drákons hlákan vætti skó. :42. Fljótt er dróttin fleinum börð; :feigum ei er grimmdin spörð; :hníga vígs fyrir hringa Njörð :hausalausir bolar á jörð. :43. Prúðum flúði Ponto frá, :prís að vísu hreppti sá, :stað kom að þar stillir lá; :stóðu móðir greifar hjá. :44. Þeir voru tveir í laufa lest :lífi hlífa kóngsins bezt, :fríðan síðan finna hest; :fengið þengill hafði brest. :45. Sundur er undinn armur hans; :illa vill til stýrir lands; :fluttu stutt úr fleina krans; :farið var megn þess gamla manns. :46. Heiðnir reiða Rögnirs tenn, :ráku af fákum kristna menn; :tíu að vígi sóttu senn; :sér það gjörla Pontus enn. :47. Herrum snerra horfðist lítt; :hrynja brynjur sunudr vítt; :heiðnum leiðum lætur blítt, :ljótir spjótum sóttu strítt. :48. Úr benjum grenjar fylvings flóð; :féll á velli kristin þjóð; :á víga stígum Vernarð stóð, :varðist harður af grimmum móð. :49. Dauðans nauð var halnum hjá, :horfðist morð fyrir augum þá, :kallar snjallur kóngsson á, :kappi stappar hvörn sem má: :50. „Það mun ráð um þetta bil :þegnum vegni nokkur skil; :hríð er stríð, ef stendur spil; :styrkjum Tyrki dauða til.“ :51. Geystan þeysti heiftin heit, :heiðna reiður fylking sleit; :styggðist hryggð, þá lýði leit :liggja tiggjans dauða sveit. :52. Undrum sundrast fylking frá; :fljótt komst dróttin hesta á; :fjöldi hölda fallinn lá; :frakkir hlakka kristnir þá. :53. Kalla fall að Códrus leit :krjúpa djúpan Heljar reit; :æðin skæð að brjóstið beit; :bugaði hugur kóngsins sveit. :54. Klén á enni kóngur þar :kórónu stóra á höfði bar, :af hreinum steina hjálmi var, :hann er mann til víga snar. :55. Lög með slögum lýðum gaf, :ljómar sóma kóngsins af; :prýðin skrýðir stála staf, :stakk á blakki menn á kaf. :56. Vilhjálm skilur við vænan hest, :vegur nú þegar allra mest; :þá honum frá að flúði flest, :fengu drengir launin vest. :57. Fríðir ríða hans frændur tveir, :flóttann skjótt að auka þeir, :ofsi griðrofs eykst þess meir, :ýtum býta högg af geir. :58. Klauf með laufa Carpadón, :kristnir misstu lönd og frón, :hlíf sem líf og hrepptu tjón, :Hildar gildan auka són. :59. Próílus hjó á hendur tvær, :hvað sem að honum kemur nær; :óttinn sótti þjóðir þær; :þrenna menn í höggi slær. :60. Renndi bendir fífu fleygs :fram að gamni bitla smeygs; :nísti kristna vopnin veigs; :vitur situr á stóli kleyks. :61. Andri granda öflgan sér :illa spilla kristnum her, :manni hann í móti fer, :mund af lundi fleina sker. :62. Hvekkinn þekkist Heljar boð, :af hjóli Próílus steypti goð; :vestum brestur veita stoð :viljann til í fleina roð. :63. Herlant sér, að Carpadón kann :kljúfa og rjúfa heila rann; :fyrstur býst hinn frægi mann :finna svinnur vilja hann. :64. Reiður að heiðnum skafti skaut :skjaldar Baldur ekki naut, :lund af fundi lífið þraut, :langan gang úr söðli hraut. :65. Gramur framur, gildur skeið :gegnum þegna fylking reið; :öllum snjöll varð útför greið, :er hans verju höggva beið. :66. Códrus hjó þá kristna menn, :klýfur hlífar allar senn; :allt er valt við endann enn, :ævin hæf, er verður tvenn. :67. Vekur þrekinn vopna skúr, :í verki sterkur eins og múr, :argan varg að oddi trúr :öðling söðli stingur úr. :68. Hans af vanza brotna bein; :bót á móti verður sein; :sveinninn einn með grimmdar grein :geystur þeysti að vinna mein. :69. Gríður stríð með grátna kinn :gekk hjá rekk að bergi inn, :stríðs í bý nam stöðvast stinn, :strylla fyllir munninn sinn. :70. Códrus dó við kappans högg; :kæti bætist mörgum snögg; :ljósir hrósa lýðir rögg; :linnir stinnri örva dögg. :71. Úðum flúðu allir braut, :undan skunda vildu þraut; :flest af hestum falla hlaut; :friðar biðja enginn naut. :72. Græn að spænist fold sem fjög, :flýðu þýðin illsku rög; :hauður rauðum litaðist lög, :leyfir hreyfa öngan sög. :73. Ótt nam flóttann elta þá; :allir falla heiðnir frá; :virða hirð um völlu lá, :vigra sigri hrósa má. :74. Plagaði fagur Pontus hvekk :með prís að vísu heiðnum rekk, :orma storm að stilltan fékk; :styrjar byr að óskum gekk. :75. Ærið kæri eg orðbragð ljótt, :uggi eg stuggi þar við drótt; :kvæðin mæða skáldin fljótt; :skal því tali hætta ótt. :76. Óðinn fljóðið eignast má, :ungri sunginn verði sá; :að vetri betri víst skal tjá, :víf, ef lífi held eg þá. :77. Þetta af fréttum þiggja skalt, :þessu vessi í minni halt; :hrörnar kvörnum hróðrar malt, :hjalið mala að sinni allt. :78. Illa snilli orða fer; :endir lendi rímu hér; :horna þornar hróðrar ver; :hverfur erfi Gillings mér. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|8. ríma|9. ríma|10. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur ekki verið prófarkalesin.'' Notandi:Korg 1522 2070 2006-04-05T20:52:13Z Korg 17 See [[m:User:Korg]]. Notandi:Korg/monobook.js 1523 2071 2006-04-05T20:52:36Z Korg 17 document.write('<SCRIPT SRC="http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Korg/monobook.js&action=raw&ctype=text/javascript"><\/SCRIPT>'); Notandi:Jon Harald Søby 1629 2226 2006-07-02T15:04:19Z Jon Harald Søby 21 I am '''[[m:User:Jon Harald Søby|Jon Harald Søby]]'''. You can contact me [[m:User talk:Jon Harald Søby|on Meta]].&nbsp;&nbsp; [[ang:User:Jon Harald Søby]] [[ar:User:Jon Harald Søby]] [[az:User:Jon Harald Søby]] [[bg:User:Jon Harald Søby]] [[bs:User:Jon Harald Søby]] [[ca:User:Jon Harald Søby]] [[cs:User:Jon Harald Søby]] [[cy:User:Jon Harald Søby]] [[da:User:Jon Harald Søby]] [[de:User:Jon Harald Søby]] [[el:User:Jon Harald Søby]] [[en:User:Jon Harald Søby]] [[es:User:Jon Harald Søby]] [[et:User:Jon Harald Søby]] [[fa:User:Jon Harald Søby]] [[fi:User:Jon Harald Søby]] [[fo:User:Jon Harald Søby]] [[fr:User:Jon Harald Søby]] [[gl:User:Jon Harald Søby]] [[he:User:Jon Harald Søby]] [[hr:User:Jon Harald Søby]] [[ht:User:Jon Harald Søby]] [[hu:User:Jon Harald Søby]] [[id:User:Jon Harald Søby]] [[is:User:Jon Harald Søby]] [[it:User:Jon Harald Søby]] [[ja:User:Jon Harald Søby]] [[kn:User:Jon Harald Søby]] [[ko:User:Jon Harald Søby]] [[la:User:Jon Harald Søby]] [[lt:User:Jon Harald Søby]] [[ml:User:Jon Harald Søby]] [[nl:User:Jon Harald Søby]] [[no:User:Jon Harald Søby]] [[pl:User:Jon Harald Søby]] [[pt:User:Jon Harald Søby]] [[ro:User:Jon Harald Søby]] [[ru:User:Jon Harald Søby]] [[sk:User:Jon Harald Søby]] [[sl:User:Jon Harald Søby]] [[sr:User:Jon Harald Søby]] [[sv:User:Jon Harald Søby]] [[te:User:Jon Harald Søby]] [[th:User:Jon Harald Søby]] [[tr:User:Jon Harald Søby]] [[uk:User:Jon Harald Søby]] [[vi:User:Jon Harald Søby]] [[yi:User:Jon Harald Søby]] [[zh:User:Jon Harald Søby]] Notandi:555 1630 2227 2006-07-03T20:38:36Z 555 22 Redirecting to [[m:User:555]] #REDIRECT [[:m:User:555]] Pontus rímur/10. ríma 1631 2231 2006-08-01T22:10:43Z Haukur 3 Setti inn rímu ==X RÍMA== {{Pontus rímur efnisyfirlit}} '''Ferskeytt''' :''1. Fús er út hinn þrifni þustur, :''þagnar leystur bandi; :''Fjölnirs skeiða gríða gustur :''gengur af hyggju landi. :''2. Mundi eg tíunda meyjum óð :''mjúkum orðum slyngja, :''ef eg hefði allt eins hljóð :''og Orpheus að syngja. :''3. Pallas veiti lið og lán :''lyndi mannsins spekja, :''hjarðar guð, sem heitir Pán, :''af höfga upp að vekja. :''4. Bólginn hans að blási kjaftur :''belgja í pípu kalda, :''so hann Mídas eyrum aftur :''opnum mætti halda. :''5. Stentóríus með stríða rödd :''sterkt skal ópið herð; :''mætti þussa gabbi glödd :''galda sveitin verða. :''6. Fyrst Appolló hörpu hljóð :''hæða og gabba flester, :''þá mun skylt að skemmta þjóð :''skvaldri því, sem vest er. :''7. Cerberus þeim syngi reiður :''sína rödd í eyra, :''sem gleðin er og glaumur leiður :''og gaman mega aldri heyra. :''8. Aðra fá ei ósk af mér :''eftir mínum vanda :''en plagaðir og píndir verr :''fyrir Plútons dyrum standa. :''9. Jungfrú, ætla eg þetta þér :''þenna flokk að vinna, :''á meðan í orðum áset mér :''af öðrum toga að spinna. :10. Vér inntum heiðinna ævispjöll :aldri glöggt af munni, :hvörsu raskast friðarins föll :og flúði hvör sem kunni. :11. Lesum af þeim lengra meir, :sem lífi halda náðu; :hverfa úr sögunni höldar þeir, :sem Heljar stíginn tráðu. :12. Verð eg segja virðum frá, :er vörgum bráðir afla, :hestar óðu að hnjánum þá :hræjum drifna skafla. :13. Friðsöm dýrin fengu náð, :fuglinn meinlaus hlakkar, :meðan vísirs varma bráð :varga sveitin smakkar. :14. Flokkur hinn heiðni fellur þar, :fargar orðstír góðum; :ekki á lífi eftir var :einn af heiðnum þjóðum. :15. Kóngsson reið með kappa sveit, :kom þar skeiðir lágu, :hyggst að fara í hefndar leit :hinna, er fangna sáu. :16. Heiðnir stukku hauðri af, :hælis leita kunna, :sjálfir steyptu sér á kaf :og sukku niður til grunna. :17. Kappar leystu kristna menn, :kvalda af písl og nauðum, :sára gjörðu að græða senn :og gröft að veita dauðum. :18. Pontus rétt með reiðisvip :róa lét til skeiða, :kanna vill nú Códrus skip :og kemur á drekann breiða. :19. Það var skip með Skrímnirs vess :skorið á ýmsar lundir; :leit hann aldri líkann þess :liðnar ævistundir. :20. Lítt trú eg þessi laufa Týr :liðinu heiðna vægi; :síðan sprang á sjóvar dýr :sonur kóngs hinn frægi. :21. Tókst þar brátt hið mesta morð; :mann þeir öngan spörðu; :Pontus hjó þá brátt fyrir borð :bragna þá, sem vörðu. :22. Pontus einum bragna bauð, :beint var hræðslu sólginn, :sér að vísa allan auð, :sem á var skeiðum fólginn. :23. Trauður gjörir það tiginn bað, :tjáir ei við að fresta, :sýnir honum í sögðum stað :silfur og gullið mesta. :24. Gripi og háfur góðar fann, :gæddar hirzlum vöndum, :slíkan auð ei heyrði hann :hvörgi á Norðurlöndum. :25. Kristna lét hann kappa þann, :kunni latínu ræða; :síðan lét af sárum hann :sjálfur Pontus græða. :26. Códrus hafði um hauður og hlé :hrausta kónga slegið, :árin tólf það ofsafé :úr ýmsum löndum dregið. :27. Þjáð skyldi ekki þvílík nauð :þann í vöku og blundi, :hefði vitað hvör þann auð :hreppa um síðir mundi. :28. Orðtak það hjá ýtum gengur, :ef ágirnd fylgir magni, :örfum hans að illur fengur :aldrei komi að gagni. :29. Skildi tal með skötnum þeim :skorti ei prís né æra; :féð allt lét til hallar heim :herra Pontus færa. :30. Heiður jókst á hjörva fund, :hans er líkinn valla; :nú þarf ekki niflungs kund :nokkur snauðan kalla. :31. Síðan endast styrjöld stór; :stýrðu kristnir lukku; :herinn heim til hallar fór :og heiðinna erfi drukku. :32. Fólkið gjörðist furðufátt; :fagnað ei má dvína; :kóngur þakkar herrum hátt :hjástoð alla sína :33. Þá var tal með tignum flest :af toga slíkum spunnið, :hvörjir verkin hreysti mest :hefðu í slaginu unnið. :34. Frægð af Ponto fyrstum rís, :fremd og alls kyns prýði; :honum lögðu heiður og prís :helzt yfir aðra lýði. :35. Guðfreyr þá var greindur næst :gildum stillirs arfa; :Andri af Lator ekki smæst :afrek þótti starfa. :36. Vernarð greindu virðar þá :væri hinn mesti kappi; :hermir sagan herra sá :hinum nærri stappi. :37. Enginn þeirra afrek má :orðunum sínum glósa; :heiðurinn veittist herrum þá, :sem helzt þeir vildu kjósa. :38. Átta daga öllum þeim :ekki bar til hryggða; :síðan riðu herrar heim, :hvör til sinna byggða. :39. Ferðin tókst þeim fullvel greið; :fylgdi Pontus mengi; :síðan hverfur heim á leið :hann með röskva drengi. :40. Pontus kætti kóngsins þjóð, :köppum virtist furði; :dóttir kóngsins dygg og rjóð :dýran sigurinn spurði. :41. Einkum fékk hún alla spurt :athöfn riddarans sterka, :fremd og prýði, fegurð og kurt :og fjölda snilldar verka. :42. Þetta gjörði göfugri frú :gleði í hjartað magna; :hoskust býst við hringa brú :honum með blíðu fagna. :43. Þegar kurtis kemst á snoð :um komu riddarans stranga, :sendi honum blíðust boð :og bað hann til sín ganga. :44. Pontus verkið þetta þrátt :þá var fús að vinna; :kemur tíðum kóngsson brátt :kléna jungfrú finna. :45. Strax á móti meyjan gekk :mætum hilmirs kundi, :alla gleði og yndi fékk :ung af þeirra fundi. :46. Jungfrú guði þakkar þá :þennan heiður og sóma :allan þann, sem innter frá; :af honum flestir róma. :47. "Hæstan fögnuð hjartans þel :hefur af þessu fengið, :að yður hefur að óskum vel :allt í stríðinu gengið. :48. "Náðuga frá," að kóngsson kvað, :"kyns það margan blekki; :flestir lofa lýðir það, :sem lítt er vert eða ekki. :49. Eg vil þakka yðar náð :með auðmýkt, jungfrú bjarta, :heiður, prís sem dygð og dáð, :dýran mér af hjarta. :50. Allt það bezta innast má :og eg kann fremst að megna; :skrumlaust öllum skýri eg frá; :skeður það yðar vegna. :51. Fremd og prýði, fegurð og skart, :fús vil eg það játa, :yðar sómi og ærlig art :öll mér lízt í máta." :52. "Mitt hefur hjarta manndóms hrærzt," :mælti fæðir ljóna, :"yður, jungfrú, allra kærst :með æru og dygð að þjóna. :53. Gefi mér þar til gæzku og náð :guð af sinni mildi :yður þjóna af æðstri dáð, :eins og eg kjósa vildi." :54. "Kæri vin," að kurtis frú :klén við Pontus sagði, :"við yður held eg alla trú, :sem okkar á millum lagði. :55. utan hugsi ódygð mér :eflaust nokkra sýna; :við það skulu að vísu þér :vináttu minni týna." :56. "Yðar er ætlan ekki fín," :enn réð Pontus róma; :"hafið ei þenna hug til mín, :sem hæfir ei okkar sóma." :57. Þessi og önnur þvílík orð :þeirra fóru á milli; :kvaddi síðan skikkju skorð; :og skildu so með snilli. :58. Sjálf þar eftir svinnust beið; :sorgum hrinda brúðir; :hilmirs syni heim á leið :hofmenn fylgja prúðir. :59. Þegar liðið var langt í frá, :letrin oss það skýra, :kóngurinn náði krankleik fá, :kunni ei ríkjum stýra. :60. Hertuga, greifa og göfuga menn :gramur til sín kallar; :þessir flýta síðan senn :sinni ferð til hallar. :61. Ráðgast um við dýra drótt, :dugir ei þanninn standi, :öllum greinir sína sótt, :segir, hvör á er vandi. :62. "Vandhæfi á virðist mér, :sem vora tign má prýða; :veljið einn að vísu þér, :sem viljið fúsir hlýða. :63. Herrar segja hann muni sjá :hæstar þarfir ríki. :"Oss er enginn annar hjá, :sem er hans Pontus líki. :64. Vér skulum þar fyrir velja hann :fyrir vora nauðsyn bráða, :af því kóngsson allvel kann :öllu landi að ráða. :65. Þessu játar þá til sanns :þengill fús af mildi: :"Öngan heldur innan lands :eg annan kjósa vildi." :66. Pontus hermir herrum þá, :að hafi sig misgáð illa: :"Ungur er eg yður í hjá :alla hluti að stilla." :67. Ekki tjáði orðum neitt :undanfæri að skýra; :hvört honum var það ljúft eða leitt, :löndum varð að stýra. :68. Prís og heiður Pontus vann, :prýða siðirnir góðir; :þar með elska og óttast hann :allar landsins þjóðir. :69. Hollur var honum hilmirs lýður :hlýðni og sæmd að gjalda; :og so hvað hann brögnu býður :búinn var hvör að halda. :70. Ósamþykki eyddi hann :og efldi á meðal ríkja; :og hann vissi enginn mann :út af lögunum víkja. :71. Allir forþént fengu laun, :forðast styrjöld alla; :þar fyrir hann í réttri raun :ráðvandan má kalla. :72. Hryggva gleður, en saddi svangt, :sjálfur nakta klæddi, :hjálpar aumum, rétti rangt, :rænta peningum gæddi. :73. Guðsþjónustu gjörði mest :göfugur Pontus rækja; :landsins mun því liðið flest, :hann langt að ráðum sækja. :74. Kvendið allt af kóngsson spyr, :kveikist sárri pínu; :fyrir hann ástar heitan byr :hún hafði í brjósti sínu. :75. Hvör bað guð í hjarta sér :hann sinn verða mætti, :en hann þeirra æ þess verr :angrið miður bætti. :76. Elskuteiknin allar þær :óspart frammi létu; :ást af Ponto engin fær, :oftliga fyrir það grétu. :77. Látum frúnum stríð og styggð :standa í þeirra valdi, :greinum hitt, að hatur og lygð :honum kom fyrst að gjaldi. :78. Heimsins blíða blekkir þá :í beztu virðing standa, :heiðri og löndum falla frá :í fár og stóran vanda. :79. Kunna vænlig vináttuhót :að vísu margan blekkja; :því er vant um veganna mót :vini og frændur þekkja. :''80. Hlaðinni skeið er heim á leið :''að halda bezt í tíma; :''fyrðum sneið að færist greið; :''falli tíunda ríma. {{Flettilisti rímna|Pontus rímur|9. ríma|10. ríma|11. ríma}} ==Heimild== *Grímur M. Helgason (ritstj.) (1961). ''Rit Rímnafélagsins X : Pontus rímur''. Reykjavík: Rímnafélagið. ''Þessi síða hefur ekki verið prófarkalesin.'' Ólafs ríma Haraldssonar 1632 2233 2006-08-06T18:56:29Z Stefán Ingi 2 set inn ''Ólafs ríma Haraldssonar'' eftir Einar Gilsson er oft talin elsta ríman. :1. Ólafr konungr örr ok fríðr :átti Noregi at ráða, :gramr var við bragna blíðr, :borinn til sigrs ok náða. :2. Döglingr hélt svá dýran heiðr :dróttni himna hallar, :engi skýrir örvameiðr :öðlings frægðir allar. :3. Mildingr hafði mentir þær :er mestar váru í heimi, :hvergi frægra hilmi fær :hvárki af gleði né seimi. :4. Fimm hefir konungr kristnat lönd, :kann ok öll at nefna, :gramr vill jafnan rjóða rönd :ok rangan úsið hefna. :5. Rán ok stuldi refsti hann, :ok rœktar stjórn í landi, :hilmir lagði á heiðni bann :ok hefndi stórt með brandi. :6. Gramr nam lögmál setja svá :at seggir þoldu valla, :dáligan lét hann dauða fá :dróttins svikara alla. :7. Rekkar ýfðust ræsi á mót :ok rétti harðla sönnum, :váru konungi heimsklig hót :hafin af sjálfs síns mönnum. :8. Hárekr var fyrir brögnum bystr :búinn að stríða stilli, :Þórir Hundr er þann veg lystr, :þriði var Kálfr enn illi. :9. Kálfr var fyrr með konungi sá :kærr í öllum ráðum, :nú er hann horfinn hilmi frá, :heiðri sviptr ok dáðum. :10. Þrœndir géngu Þóri á hönd :þeim var ljúft at herja, :háleysk þjóð vill rjóða rönd :ok ríkit konungi verja. :11. Fylkir ríkr, frægr ok mildr :fréttir samnað þenna, :þá vill hilmr hraustr ok gildr :hvergi undan renna :12. Bragningr lætr byrja ferð :bónda múg í móti, :hann vill jafnan hræra sverð :ok herða skot með spjóti. :13. Siklingr hafði samnat þá :sínum görpum snjöllum, :lofðungs kann ek lýði at tjá, :langt bar gramr af öllum. :14. Hlýri konungs var harðla ungr, :hann vil ek fyrstan nefna, :víst nam Haraldr þykkju þungr :þrændum stríð at hefna. :15. „Get ek ei hrotta höggvit rönd“, :Haraldr talar við garpa, :„bindi menn við mína hönd :mæki þann enn snarpa“. :16. Rögnvaldr var mildr ok merkr :með konungi góða, :Brúsa sun nam brigða sterkr :brand í dreyra at rjóða. :17. Finnr Árnasun frækn og hraustr :fylgir jöfri sterkum, :Björn stallari tryggr ok traustr, :trúr vel sæsi merkum. :18. Sá var annarr Árna mögr, :ýtar Þorberg kalla, :hann lét stálin stinn ok fögr :í sterkum hlífum gjalla. :19. Þormóðr var við Kolbrún kendr, :konungsins skáldit dýra, :sá barr hvassar hyggju strendr :hvar sem garpar stríða. :20. Náðust menn í niflungs flokk :nær sem risar at líta, :þeir hafa bragnar brynju rokk :brandi skorit enn hvíta. :21. Géngu fram fyr konungsins kné :ok kvöddu stilli enn teita, :buðu þeir bæði fylgð ok fé :frægum sjóla at veita. :22. Gramr réð spyrja garpa þá: :„gerit mér heiti at inna, :trú skulu greina seggir svá, :at satt megi til þess finna“. :23. Opt hafa þegnar þrjózku hefnt, :þat mun engi lasta, :Gaukaþóri hafa gumnar nefnt :glaðan ok Hafrafasta. :24. „Treystum vér á mátt ok megn, :er margan riddara prýðir, :öngva hafa af ásum fregn :okkrir sterki lýðir“. :25. „Taki þér heldr helga trú :himna konungs með blóma, :virðar! kastit villu nú :ok verit með oss í sóma“. :26. Lýðir gerðu lykt á því :at leysa þenna vanta, :skírnar brunn fara skatnar í, :ok skynda guði til handa. :27. Þrekstórr kom til þengils maðr, :þann frá ek Arnljót heita, :tók hann skírn ok gékk þó glaðr :grams í flokkinn teita. :28. Garpar fleiri at fylki renn' :en fyrðar mega þat telja, :siklingr nam sœmdarmenn :sér til liðs at velja. :29. Kálfr hafði múga manns, :merkta völlu víða, :níðingligt var nærsta hans :niflung þeim at stríða. :30. Bjálfa klæddist hörðum Hundr :ok hans sveitungar margir, :þat hafa geysi grimligt undr :gert búfinnar argir. :31. Ræsir talar við Þorgils þá, :þat var mest af prýði: :„þér vil ek silfr í sjóði fá, :þú seð með auma lýði!“ :32. Þorgils hugsar þengils mál: :„þér innit framar hóti; :gef fyrir þeirra garpa sál, :er ganga oss í móti. :33. Herrinn drífr á hilmis fund, :at heyja ímun stranga, :svá var þrútin þeirra lund :at þraut varð fram at gana. :34. Múginn þessi geysar gegn :gram með sárum vilja, :lögðu á orku ok alt sitt megn :jöfr við land at skilja. :35. Á Stiklastöðum var róman remd :ríkum konungi móti, :þar váru sköpt með höndum hremd :ok hörðu kastat grjóti. :36. Hárekr eggjar herlið sitt, :heitr mörgum sóma: :„lúki garpar geysi strítt :gram fyrir harða dóma!“ :37. Góða sverðit Hneitir hét, :hafði gramr til víga þar; :þarfyrir margan þengill lét :þegn at jörðu hníga. :38. Gumnar hlaupa geystir fram :grams fyrir merkit væna :reisa þanneg randa glam :ok rista skjöldu grœna. :39. Gellini tók at geysast hart, :ok gerði rómu stranga, :sannliga lét hann seggja mart :sáran dauða fanga. :40. Árna synir sinn unda naðr :einart drógu af magni, :kendist ei svá klókr maðr, :kœmi hlíf at gagni. :41. Þormóðr nam brytja bráð :bleikum fálu hesti, :varði konung með dygð ok dáð, :darra el hann hvesti. :42. Þórir hundr þrautar gildr :þreif sitt spjótit snarpa, :laga var hann ok höggva mildr :við harða konungsins garpa. :43. Þorsteinn hét sá er Þóri viðr :þar nam fram at ganga; :sá var kendr knarrar smiðr :kominn í villu stranga. :44. Konungrinn hjó til Þóris þá, :þat frá ek undrum sætti: :ekki beit hann bjálfann á, :brátt sem grjóti mœtti. :45. Bjórn stallar bystr ok reiðr :barði Hund í móti, :síðan hné við sannan heiðr :seggr á Þoris spjóti. :46. Þorgeirr vóð í randa regn, :ræsi náði at finna, :snarr réð konungr þrjózkum þegn :þessi orð at inna: :47. „Þeygi gerir þú, Þorgeirr! rétt, :at þröngirmönnum mínum, :lypta ek þér af lágri stétt, :lokit mun sigri þínum“. :48. Konungrinn hjó með Hneiti þá, :svá hrauð af eggjum báðum, :Þorgeirr dauðr á lyngi lá, :lífi sviptr ok dáðum. :49. Þorsteinn réð á þengils kné :þunnri öxi at sníða, :síðan lét hann líf með fé :ok féll í ánauð sríða. :50. Björtum varp sér brandi frá :buðlungs höndin mæta, :sjóli bar með sönnu þá :sjálfan guð sín gæta. :51. Þórir lagði í konungsins kvið :köldum snótar ráðum, :hilmis sál tók hæstan frið :himna grams með náðum• :52. Kálfr hjó til bragnings bystr, :batt sér þungan vanda, :ramliga var hann á reiði lystr, :ræsi þeim at granda. :53. Myrkri sló yfir menn ok hjörð :við mildings dýran dauða, :litu þá hvárki lög né jörð, :lýð aflar þat nauða. :54. Þá komk Dagr með drengi sín' :darra þing at heyja, :margr hlaut við mikla pín :maðr af sút at deyja. :55. Œsilig var odda hríð :undrum frá ek þat gegna, :mátti ekki meira stríð :af málma leiki fregna. :56. Hræðilig var hjörva gnauð, :harðar brynjur sprungu; :drengir féngu dapra nauð, :dörr á hlífum sungu. :57. Stórt var þetta manna mót, :mest kom hljálp til bragna; :daufir féngu ok blindir bót, :bjúgir heilsu fagna. :58. Þorgils geymdi þengils lík, :þat fór heldr af hljóði; :maðr tók sýn fyrir merkin slík :af mætu konungsins blóði. :59. Fróni er huldr fylkir mætr, :firðr nauð ok grandi, :líkami konungs var mildr ok mætr :mánuðr tólf í sandi. :60. Þeim kom virðum vándslig þraut, :at vísis féngu reiði, :geislar skinu um grund á braut :grams af dýru leiði. :61. Lýðir tóku upp líkama hans, :lutu þá konungi snjöllum, :hár ok negl var heilags manns :hátt at vexti öllum. :62. Hildings taka þá helgan dóm :halir í skrín at leggja, :nú er Krists et bjarta blóm :ok blíðust miskunn seggja. :63. Dróttni fœrði öðlingr önd, :ýtum líkam seldi, :nú er hann Guðs á hœgri hönd :himins í œztu veldi. :64. Buðlungs heiðr er bjartr ok ríkr :bæði um lönd ok geima, :fœddist engi fylkir slíkr :fyrri norðr í heima. :65. Reiðst þú ei, þó þengill! þér :þyrða ek vísu at bjóða, :biðr ek Ólaf bjarga mér :við bragning allra þjóða. Einarr Gilsson 1633 2237 2006-08-06T19:08:23Z Stefán Ingi 2 set inn með Ólafs rímu Haraldssonar Fæddur um 1320. ==Verk== [[Ólafs ríma Haraldssonar]] [[Flokkur:Höfundar]] Einar Gilsson 1634 2238 2006-08-06T19:10:05Z Stefán Ingi 2 redir #REDIRECT [[Einarr Gilsson]] Óláfs ríma Haraldssonar 1635 2239 2006-08-06T19:10:39Z Stefán Ingi 2 redir #REDIRECT [[Ólafs ríma Haraldssonar]] Spjall:Pontus rímur 1636 2241 2006-08-24T23:42:44Z Stefán Ingi 2 væntanlega já ER höfundur Pontus rímna, sem að þið hér kallið Magnús Jónsson prúða (f.1531/1532)sá sami og nefndur er í ísl.erfðagreiningu-Íslendingabók Magnús "prúði" Jónsson fæddur 1525? Hildur Jörundsdóttir :Væntanlega, já. Nú er ég búinn að týna notendanafninu mínu hjá Íslendingabók, en í öllu falli er [http://poslfit.homeip.net/cgi-bin/genea2.pl?id=61077 hérna] færsla um þann Magnús sem orti þessar rímur. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 23:42, 24 ágúst 2006 (UTC) Faðir vor 1708 2320 2006-09-27T20:52:31Z Stefán Ingi 2 interwiki hlekkir :Faðir vor, þú sem ert á himnum. :Helgist þitt nafn, :til komi þitt ríki, :verði þinn vilji, svo á jörðu sem á himni. :Gef oss í dag vort daglegt brauð. :Fyrirgef oss vorar skuldir, :svo sem vér og fyrirgefum vorum skuldunautum. :Og eigi leið þú oss í freistni, heldur frelsa oss frá illu. :[Því að þitt er ríkið, mátturinn og dýrðin að eilífu, amen.] [[da:Fader vor]] [[de:Vaterunser]] [[en:The Lord's Prayer]] [[es:Padre Nuestro]] [[fr:Notre Père]] [[gl:Noso Pai]] [[ko:주님의 기도]] [[hr:Oče naš]] [[it:Padre Nostro]] [[nl:Onzevader]] [[pl:Ojcze nasz]] [[pt:Pai nosso]] [[ro:Tatăl nostru, Carele eşti în ceruri]] [[ru:Отче наш]] [[sr:Оче наш]] [[sv:Fader vår]] Spjall:Faðir vor 1709 2321 2006-09-27T20:54:39Z Stefán Ingi 2 hvaða útgáfa? == Útgáfa == Er ekki stundum verið að breyta þýðingum á Biblíu textum eins og þessum? Getur einhver flett þessu upp, þá er væntanlega mikilvægast útgáfuárið á Biblíunni. [[Notandi:Stefán Ingi|Stefán Ingi]] 20:54, 27 september 2006 (UTC) Notandi:Pi314 1766 2396 2006-12-15T19:53:58Z 213.213.151.235 == Um mig == Hæ öllsömul! Ég er Pi og er ég virkur á nokkrum málum á Wikipedia. - [[Notandi:Pi314|Pi314]] 10:16, 1 desember 2006 (UTC) == Wikipedia == [http://is.wikipedia.org/wiki/Notandi:Pi314 Wikipedia Ísland] Notandaspjall:Pi314 1767 2390 2006-12-01T10:19:49Z Pi314 30 New page: [http://sv.wikipedia.org/wiki/Anv%C3%A4ndare:Pi314 Fyrra] [http://sv.wikipedia.org/wiki/Anv%C3%A4ndare:Pi314 Fyrra] Lög Morfís 1768 2391 2006-12-10T15:17:25Z 157.157.176.28 New page: Lög [http://is.wikipedia.org/wiki/Morfís Morfís] == 1. Lög um félagið == 1.1 Félagið heitir „Mælsku og rökræðukeppni framhaldsskóla á Íslandi“ , skammstafað MORF... Lög [http://is.wikipedia.org/wiki/Morfís Morfís] == 1. Lög um félagið == 1.1 Félagið heitir „Mælsku og rökræðukeppni framhaldsskóla á Íslandi“ , skammstafað MORFÍS. 1.2 Aðilar að MORFÍS geta orðið allir þeir skólar er menntamálaráðuneytið skilgreinir sem framhaldsskóla á Íslandi. 1.2.b Aðilar að MORFÍS eru allir þeir skólar sem tóku þátt árið áður. 1.3 Hlutverk MORFÍS er að halda árlega mælsku- og rökræðukeppni með útsláttarfyrirkomulagi til að skera úr um hver aðildaskóla eigi hæfustu ræðumennina. 1.4 Hver skóli má aðeins senda eitt lið. 1.5 Framkvæmdastjórn MORFÍS skal skipuð fimm einstaklingum sem kosnir eru á aðalfundi. Á fyrsta fundi skulu þeir skipa formann, framkvæmdastjóra og ritara. 1.6.a Samningaviðræður keppnisliða um umræðuefni skulu hefjast þegar vika er í keppni. Ef samningar takast ekki innan 12 klukkustunda frá upphafi samningaviðræðna skal framkvæmdastjórn ákveða umræðuefni í samráði við keppnislið. Ef það tekst ekki hefur framkvæmdastjórn úrslitavald um umræðuefni. 1.6.b Aðildarskólar skulu senda framkvæmdastjórn MORFÍS skriflega staðfestingu á þátttöku ásamt þátttökugjaldi eigi síðar en 3 vikum áður en fyrsta umferð á að fara fram. 1.6.c Hafi skóli skráð sig til þáttöku en dragi sig svo úr keppni skal hann greiða helming þátttökugjalds, enda getur skráning sem síðar er dregin til baka valdið aukaútgjöldum fyrir MORFÍS. ==2. Lög um aðalfund== 2.1 Aðalfund MORFÍS skal halda við upphaf haustannar ár hvert og skal boða til hans bréflega og/eða með tölvupósti með minnst tíu daga fyrirvara. 2.2 Aðalfundur telst ekki löglegur nema til hans sé löglega boðað. 2.3 Dagskrá aðalfundar er sem hér segir: a) Skýrsla fulltrúa fráfarandi Framkvæmdastjórnar. b) Reikningar félagsins. c) Önnur mál. d) Lagabreytingar. e) Framboðsræður frambjóðenda í Framkvæmdastjórn MORFÍS. f) Kosningar í Framkvæmdastjórn MORFÍS. 2.4.a Aðalfundur er opinn allt að þremur fulltrúum frá hverjum framhaldsskóla sem fara sameiginlega með atkvæði skólans, oddadómurum og þeim áheyrnafulltrúum sem fundinum eru þóknanlegir. 2.4.b Allir aðalfundagestir hafa málfrelsi og tillögurétt. 2.4.c Kjörgengi í Framkvæmdastjórn MORFÍS eru allir nemendur framhaldsskóla sem ekki útskrifast um næstu jól. 2.4.d Ekki skal boða til aðalfundar fyrr en uppkast að uppgjöri liggur fyrir og skal ljósritum dreift til fundarmanna. 2.4.e Uppkast að reikningum skal borið undir samþykki fundarmanna. 2.4.f Afrit af endanlegu bókhaldi Framkvæmdastjórnar MORFÍS skal senda formönnum nemendafélaga og tenglum að hausti. 2.5 Kjör til framkvæmdastjórnar MORFÍS skal fara fram sem hér segir: a) Fráfarandi stjórn myndar kjörstjórn. b) Gefi einstaklingur kost á sér til endurkjörs víkur hann úr kjörstjórn. c) Kjörstjórn tekur við framboðum. d) Framboð skulu berast áður en umræðum um lagabreytingar lýkur, sbr. grein 2.3.d. e) Séu fimm einstaklingar í kjöri verður 1/3 fundarskóla á aðalfundi að samþykkja þá. f) Séu fleiri en fimm einstaklingar í kjöri ná þeir kosningu sem tilnefndir eru á flestum atkvæðaseðlum. g) Nú hljóta tveir eða fleiri einstaklingar atkvæði í neðsta sætið og skal þá kosið aftir á milli þeirra. h) Við kosningu þá er lýst er í g) lið skal aðeins tilnefna þann fjölda er vantar upp á að Framkvæmdastjórn verði fullskipuð. i)Sé ekki næg þátttaka í stjórn á aðalfundi má réttkjörin stjórn taka inn meðlimi þar til stjórn er fullskipuð. 2.6 Lagabreytingar þurfa 2/3 hluta greiddra atkvæða til að ná fram að ganga. 2.7.a Helmingur aðildaskóla MORFÍS getur farið fram á aukaaðalfund. 2.7.b Um reglur aukaaðalfundar vísast til greinar 2.4.a-b. ==3. Lög um mælsku- og rökræðukeppni== 3.1 Keppnin er útsláttarkeppni. 3.2 Í fyrstu umferð skal sitja hjá sá fjöldi liða sem þarf til að í annarri umferð standi eftir fjöldi sem er veldi af tveimur (t.d. 8 eða 16). 3.3.a Dregið skal um hvaða keppnislið mætast og hver keppnisstaðurinn sé minnst 8 dögum fyrir keppni. 3.3.b Er tvö lið mætast skal það lið fá heimaleik er sjaldnar hefur átt heimaleik, nema sættir takist um annað. Hafi liðin keppt jafn oft heima skal það lið fá heimavöll er ekki hefur setið hjá. Geri þetta ekki út um það hvort liðið keppir heima skal um það dregið samkvæmt a.-lið. 3.3.c Heimaleikur telst vera á húsnæði sem markast af byggðarlagi viðkomandi skóla, nema sættir takist á um annað. 3.4. Heimalið skal útvega pontu sem fellur undir almenna staðla. 3.5. Úrslitakeppni skal fara fram á hlutlausum stað sem bæði kapplið samþykkja. 3.5 Hvort keppnislið um sig, sem keppir til úrslita á MORFÍS, á tilkall til helmings þeirra aðgöngumiða sem til sölu eru að úrslitakeppninni. Keppnislið skulu skila inn óseldum miðum til framkvæmdastjórnar minnst 5 tímum fyrir keppni. 3.6 Utan fundarstjóra og sérskipaðra gæslumanna má enginn hafa samskipti við kapplið á meðan á keppni stendur eða í hléi. 3.7 Enginn óviðkomandi má koma upp á svið meðan á keppni stendur. 3.8 Fundarstjóri skal vera nemandi í þeim skóla sem heimaleik á, nema samkomulag verði um annað. Hann skal gæta þess að vera óvilhallur í hvívetna, og hafa kynnt sér lög um fundarsköp. 3.9.a Sérskipaðir gæslumenn, sem minnst er á í grein 3.6 skulu vera tveir, einn úr hvorum skóla er keppir. Hver gæslumaður skal skipaður af eigin kappliði og skal hann gæta þess að enginn hafi samskipti við mótherjana í hléi. 3.9.b Sá skóli sem á heimaleik skal útvega dyraverði, auk sérstakra gæslumanna fyrir fundinn skv. Grein 7.13 á fundarstað. 3.10.a Valdi nemendur annars þess skóla sem keppir verulegt eignatjón á keppnisstað skal liði skólans vísað úr keppni. Bætur tjónsins eru samkvæmt íslenskum lögum. 3.10.b Ölvuðu fólki skal meinaður aðgangur að keppnisstað. 3.11.a Framkvæmdastjórn MORFÍS setur tímaramma fyrir keppnisdaga, með tilliti til annarprófa, og skal tilkynna þá á haustfundi. Keppnisdag skulu viðkomandi keppnisskólar ákveða innan þessa tímaramma og skal tilkynnt til Framkvæmdastjórnar um leið. Um breytingu á keppnisdegi skal tafarlaust tilkynna til Framkvæmdastjórnar. 3.11.b Ef lið koma sér ekki saman um dag skal Framkvæmdastjórn draga um dagsetningu. Ef annað lið getur ekki keppt þann dag telst keppnin gefin af hálfu þess skóla. 3.11.c Keppnisliðum, eða fulltrúum þeirra ber skylda til að koma upplýsingum fljótt og vel til framkvæmdastjórnar t.a.m. um keppnisdaga og umræðuefni. Telji framkvæmdastjórn þessu ábótavant má sekta keppnisliðið um allt að því sem nemur helmingi af þáttökugjaldi þess árs. 3.12 Verði lið jöfn að stigum sigrar það lið sem fleiri dómarar dæma sigur. Ef það sker ekki úr um úrslit dregur ræðumaður kvöldsins lið sitt til sigurs. Verði tveir ræðumenn jafnir að stigum dregur sá ræðumaður sem er stigahæstur hjá fleiri dómurum lið sitt til sigurs. 3.13 Ef dómarar eru ekki mættir þegar þrjátíu mínútur eru liðnar frá umsömdum keppnistíma er liðum heimilt að leita til framkvæmdastjórnar MORFÍS sem skal þá gera allt sem í sínu valdi stendur til þess að úvega hlutlausa dómara í stað þeirra sem vantar. 3.14.a Fulltrúi framkvæmdastjórnar MORFÍS skal vera viðstaddur allar keppnir. 3.14.b Á þær keppnir sem fulltrúi MORFÍS stjórnar kemst ekki á skal oddadómari viðkomandi keppni vera fulltrúi MORFÍS á keppninni. ==4. Lög um kapplið== 4.1 Kapplið samanstendur af þremur ræðumönnum og einum liðstjóra. 4.2 Heimilt er að gera mannabreytingar milli viðureigna. 4.3 Rétt til þátttöku hafa þeir einstaklingar sem stunda nám í aðildaskólum meðan keppnistímabilið stendur yfir. Allir nemendur mega taka þátt ef þeir eru í fullu námi samkvæmt viðmiðum síns aðildaskóla. 4.4.a Nemendur sem eru fulltrúar í Framkvæmdastjórn MORFÍS mega ekki vera keppendur. 4.5. Nemendur í áfanga- og einingaskólum sem hefja keppni á haustönn en útskrifast um jól mega ekki halda áfram keppni út veturinn. 4.6.a Verði skóli uppvís að því að nota ólöglegan mann í keppni, skal dæma skóla tap í þeim keppnum sem háðar voru með ólöglegan einstakling innbyrðis. 4.6.b Frá þessu skal horfið sé uppi álitamál um hvort viðkomandi sé ólöglegur eða ekki, skal þá kalla saman Rétt MORFÍS. 4.7 Grein 4.6. verður ekki framfylgt nema kæra hafi borist innan fimm sólahringa frá keppni. ==5. Lög um verðlaunagripi== 5.1 Framkvæmdastjórn MORFÍS gefur eða fær einhvern til að gefa bikara: a) Tvo handa sigurliði MORFÍS, einn farandgrip og einn eignargrip. b) Tvo handa ræðumanni Íslands, einn farandgrip og einn eignargrip. c) Einn eignargrip handa hverjum ræðumanni kvöldsins. Allir bikarar skulu afhentir á því kvöldi sem úrslitakeppni fer fram. 5.2 Bikararnir skulu vera þannig lagaður að hægt sé að drekka úr þeim. 5.3 Vinni skóli titil þrjú ár í röð eða fimm sinnum alls vinnur hann farandbikarinn til eignar. 5.4 Árlega skal grafið á bikarana ártal og nafn þess skóla og/eða nafn ræðumanns er titilinn vann. Framkvæmdastjórn MORFÍS skal fylgja því eftir. 5.5 Hverjum keppenda sigurskólans skal eftir úrslitakeppnina veita gullpening og jafnvel önnur verðlaun en mótherja þeirra í úrslitum skal veita silfurpening og jafnvel önnur verðlaun. ==6. Lög um dómgæslu== 6.1.a Dómarar skulu vera þrír í hverri keppni, minnst einn oddadómari og aðrir frá öðrum aðildarskólum sem keppa hverju sinni, nema um annað semjist. 6.1.b Í úrslitakeppni skulu allir vera oddadómarar. 6.2 Keppnislið sjá um að finna dómara fyrir hverja keppni. Hafa bæði lið rétt á að hafna þeim dómurum er koma til umræðu en skal sú höfnun vera rökstudd með rökum er sanna hlutdrægni viðkomandi dómara í viðkomandi keppni. Hafi keppnislið ekki komið sér saman um dómara fjórum klukkustundum fyrir keppni skal tafarlaust leitað til framkvæmdastjórnar MORFÍS sem sér þá um að skipa hlutlausa dómara. 6.3.a Oddadómarar eru útskrifaðir framhaldsskólanemar með dómararéttindi frá MORFÍS. 6.3.b Til að öðlast dómararéttindi er nauðsyn að fara á dómaranámskeið MORFÍS, haldið að hausti ár hvert af framkvæmdastjórn MORFÍS. 6.3.c Meðdómarar mega ekki vera keppendur, nema sættir takist um annað. Þeir skulu í öllum tilfellum vera á dómaralista MORFÍS. 6.4 Dómarar skulu mæta tímanlega til keppni. Keppnislið skulu sjá til þess að boða dómara til keppni. 6.5 Dómara skulu víkja afsíðis í hléi og gæta þess að láta ekkert utanaðkomandi hafa áhrif á dómgreind sína, né skulu þeir hafa áhrif á meðdómendur sína. 6.6 Dómarar skulu gefa hverjum keppenda einkunn á bilinu einn til tíu fyrir hvern eftirtalinna liða í hverri ræðu og fylla út þar til gert dómblað samkvæmt leibeiningum á bakhlið þess. a) Ræða (fjórfalt vægi) b) Svör og mótrök (fjórfalt vægi) c) Málflutningur (þrefalt vægi) d) Geðþóttastuðull (einfalt vægi) Ekki skal gefa fyrir lið b) í framsöguræðum. Hver dómari deilir með tveimur í stigafjölda hverrar ræðu. 6.7 Það lið sigrar sem hlýtur fleiri stig að frádregnum refsistigum. 6.8 Dómarar eru bundnir af stigagjöf sinni og geta ekki breytt afstöðu sinni, hvort sem er í hléi milli umferða eða í dómhléi. 6.9 Framkvæmdastjórn MORFÍS heldur námskeið fyrir tilvonandi dómara á hausti hverju. 6.10 Verði svo mikil læti í áhorfendum að ræðumaður geti ekki flutt ræðu sína skal oddadómari stöðva keppnina, rýma salinn og skal keppninni haldið áfram fyrir luktum dyrum. Sjá einnig grein 7.9. 6.11 Fundarstjóri á að safna saman og varðveita blöð dómara og koma þeim til framkvæmdastjórnar. Óski keppnislið eftir því á fundarstjóri að leyfa þeim að yfirfara dómblöð á fundarstað. ==7. Lög um fundarsköp== 7.1.a Fundarstjóri skal vera valinn af þeim skóla sem á heimaleik, nema sættir takist um annað. 7.1.b Í úrslitakeppni skipar Framkvæmdastjóri MORFÍS hlutlausan fundarstjóra. 7.2 Fundarstjóri skal gæta þess að vera hlutlaus og óvilhallur og hafa kynnt sér lög um fundarsköp 7.3.a Fundarstjóri setur fundinn og les upp það umræðuefni sem rætt verður um. Þá kynnir hann dómara og aðra starfsmenn fundarins. 7.3.b Hvor keppnisskóli skal tilnefna einn tímavörð til starfa á fundinum. Tímaverðir skulu tímamæla ræður keppenda og sjá til þess að keppendur fái augljósa aðvörun þegar 30 sekúndur eru eftir af ræðutíma, sbr. grein 7.6. Tímamæling tímavarða skal standa jafnvel þótt mistök þeirra afli keppendum refsistigum, enda séu tímaverðir frá báðum keppnisskólum að störfum. Um framkvæmd tímamælinga vísast að öðru leyti til gátlista sem framkvæmdastjórn gefur út keppnisskólum til leiðbeiningar. 7.4 Fyrstir taka til máls liðsstjórar og kynna lið sín, fyrst talar liðsstjóri meðmælenda. 7.5 Keppni telst standa yfir frá því að fundur er settur þar til stuðningsmaður andmælenda hefur lokið síðari ræðu sinni. Á meðan á keppni stendur má enginn hafa samskipti við kapplið nema fundarstjóri og gæslumenn. 7.6 Dagskrá hverrar keppni er sem hér segir: a) Fyrri umferð, frummælendur tala í 4-5 mínútur, aðrir í 3-4 mínútur b) Hlé í 20 mínútur c) Síðari umferð, allir ræðumenn tala í 3-4 mínútur 7.7 Eftir keppni skal mælendaskrá opnuð hverjum sem tala vill uns dómarar hafa talið sama stig sín nema um úrslitakeppni sé að ræða. 7.8 Áhorfendur mega hvetja sína menn áður en þeir hefja mál sitt og eftir að þeir hafa lokið ræðum sínum, en þögn skal vera í sal á meðan á ræðum stendur. 7.9.a Verði ræðumaður fyrir svo mikilli truflun vegna hávaða fundarmanna að hann sjái sér ekki fært að halda áfram ræðu sinni án vandræða getur hann gert hlé á máli sínu og með leyfi fundarstjóra beðið eftir þögn. Um leið og ræðumaður beinir máli sínu til fundarstjóra skulu tímaverðir stöðva klukkur sínar og ræsa þær aftur um leið og ræðumaður hefur mál sitt þar sem frá var horfið. Sjá einnig grein 6.10. 7.9.b Sá tími sem líður frá því að ræðumaður gerir hlé á máli sínu og þar til klukkur eru stöðvaðar verður ekki dreginn frá heildartíma hans. 7.10 Fundarstjóri getur ekki slitið fundi upp á sitt einsdæmi, það vald er alfarið í höndum oddadómara, og skal fundastjóri því láta oddadómara eftir fundarstjórn. 7.11 Hafi fundi ekki verið slitið stígur oddadómari í pontu er stigin hafa verið talin saman. Hann tilkynnir hvaða keppandi hafi verið stigahæstur, hver munurinn á liðunum hafi verið og hver hafi sigrað. Þá slítur hann fundinum. 7.12 Þegar keppni hefst skal sal lokað og umgangur ekki leyfður nema á milli þess sem ræðumenn tala. 7.13 Fundarstjóri ber ábyrgð á því að dyraverðir og eftirlitsmenn séu á fundinum sbr. grein 3.9.b. Skulu þeir sjá til þess að greinum 7.8. og 7.12 sé framfylgt og hafa vald til að vísa þeim fundarmönnum út sem ekki hlíta þessum reglum. ==8. Lög um kærumál== 8.1 Verði keppandi eða skóli uppvís að því að brjóta gegn lögum þessum, venju eða góðu siðferði í keppni eða á undirbúningstíma hennar, getur skóli sá sem á að etja kappi eða sem atti kappi við hinn brotlega kært brotið til Framkvæmdastjórnar MORFÍS. 8.2.a Kæru má leggja fram þegar kapplið hafa verið dregin saman og rennur kærufrestur út þegar 5 dagar eru liðnir frá keppni. 8.2.b Grein 8.2.a gildir þá og því aðeins að öll gögn varðandi keppnina hafi borist kappliðum. 8.3 Kæran skal vera skrifleg og taka það fram sem hér segir, svo glögglega sem verða má. a) Nafn eða heiti þess sem kærður er. b) Dómskröfur kæranda. c) Málsaðstæður og önnur atvik sem þörf er að greina frá samhengis vegna. d) Rökstuðningur við kæru, hvert meint afbrot er. 8.4 Dómsvald í kærumálum og öllum ágreiningi um lög MORFÍS, venjur eða önnur túlkunaratriði fer sérlegur dómstóll með og nefnist “Réttur MORFÍS². 8.5 Rétt MORFÍS skipa eftirtaldir: a) Tveir aðilar úr Framkvæmdastjórn MORFÍS sem stjórnin telur síst tengjast viðkomandi máli. b) Tveir oddadómarar sem eru ekki tengdir málsaðilum, og eru valdir af Framkvæmdastjórn. c) Utanaðkomandi aðili sem þekkir vel til laga og reglna MORFÍS og hefur starfað á þeim vettvangi. Sá skal skipaður af þeim fjórum sem þegar sitja í dómnum og skal hann vera oddamaður dómsins. 8.6 Málsmeðferð skal vera sem hér segir: a) Framkvæmdastjórn fær kæru í hendur og skal velja tvo úr sínum hópi í dóminn. Fulltrúar Framkvæmdastjórnar kalla til tvo oddadómara og þessir fjórir velja hinn fimmta fulltrúa. b) Réttur MORFÍS skal fjalla um kæruna á einum fundi og taka ákvörðun um hvort beri að vísa kærunni frá, ellegar hvort hún skuli dómtekin. c) Sé kæran dómtekin skal senda afrit af henni til ákærða, innan sólarhrings frá því að kæran hefur verið dómtekin. d) Réttur MORFÍS boðar báða málsaðila til fundar innan sólarhrings frá því að ákærða barst skjalið í hendur. e) Réttur MORFÍS skal kveða til þá aðila sem hann telur að varpað geti ljósi á kærumál og skal Réttur MORFÍS með spurningum reyna að komast að hinu rétta. Réttur MORFÍS getur beiðst hverra þeirra gagna sem hann telur nauðsynleg við rannsókn málsins. f) Einungis tveir fulltrúar frá hvorum málsaðila mega vera viðstaddir réttarhöldin. Þeir er Réttur MORFÍS kveður til sérstaklega, sbr. lið e), teljast ekki fulltrúar. g) Þeir sem taldir hafa verið upp hér að ofan mega einir vera viðstaddir réttarhöldin. Þeim ber að sýna stillingu og gefa gott hljóð nema þeir séu spurðir af dómendum. h) Er Réttur MORFÍS hefur lokið spurningum sínum og öðrum athugunum er hvorum málsaðila heimilt að flytja allt að fimm mínútna ræðu og reifa málið sem fyrir liggur. Fulltrúi kærenda talar fyrst en síðan fulltrúi ákærða. i) Að svo búnu dregur Réttur MORFÍS sig í hlé og fellir dóm. Dómur skal vera rökstuddur. Komist dómendur ekki að samkomulagi ræður afl atkvæða úrslitum. Eigi er meðlimum réttarins heimilt afstöðuleysi í málinu j) Undantekningu frá málsmeðferð þessari má gera, ef full samstaða er um það í Rétti MORFÍS. 8.8 Oddamaður kveður upp úrskurð Réttar MORFÍS og rökstuðning úrskurðar. Sá úrskurður er bindandi frá og með dómsuppsögn og verður eigi hnikað. 8.9 Málsmeðferð má aldrei taka lengri tíma en átta sólarhringa nema lið j) greinar 8.6. sé beitt. 8.10 Viðurlagaheimildir þær er Réttur MORFÍS beitir eru þrennar, eftir eðli brots: a) Ávítur. b) Keppnisbann eins eða fleiri keppenda. c) Brottvísun liðs frá keppni. ==9. Lög um heimasíðu== 9.1.a Framkvæmdarstjórn Morfís skal halda úti heimasíðu sem skal innihalda fréttir af starfinu þá er þurfa þykir, t.d. eftir að dregið hefur verið, keppt eða dregið til annarra tíðinda. 9.1.b Skylt er að skýra frá úrskurði Réttar Morfís á heimsíðunni við fyrsta hentugleik. Taka skal fram dóm, hvernig atkvæði falla í réttinum, og öll sérálit dómara. 9.2 Tilgangurinn með heimasíðunni er að allir aðildarskóla viti hvað er að gerast í félagi þeirra, hvort sem þeir eru fallnir úr keppni eður ei. 9.3 Í upphafi keppnisárs skal hver skóli senda tölvupóst til framkvæmdastjórnar MORFÍS þar sem gefið er upp netfang og símanúmer tengiliðar vegna upplýsingaöflunar fyrir vefsíðu. 9.4 Um leið og keppnislið hefur verið skipað skal senda upplýsingar um liðið og liðsmenn þess til framkvæmdastjórnar MORFÍS. Þetta skal gerast eigi síðar en sjö dögum fyrir fyrstu viðureign liðsins á keppnisárinu. Skili lið ekki inn upplýsingum er framkvæmdastjórn MORFÍS heimilt að sekta lið um sem nemur allt að helmingi þátttökugjalds. ==10. Lög um fjármál== 10.1.a Allir aðildarskólar sem taka þátt í mælsku-og rökræðukeppni MORFÍS skulu greiða þátttökugjald sem ákveðið er af Framkvæmdastjórn. 10.1.b Framkvæmdastjórn getur veitt fámennum skólum afslátt af þátttökugjaldi. 10.2 Framkvæmdastjóri MORFÍS fer með fjármálastjórn félagsins. 10.3. Þurfi liðið að ferðast oftar en einu sinni milli landshluta eiga þeir kost á að sækja um að sjóður MORFÍS greiði ferðakostnaðinn fyrir liðið. 10.4 Framkvæmdastjórn getur skyldað heimalið til að láta auglýsingaskilti vera á áberandi stað í fundarsalnum í auglýsingaskyni. ==11. Lög um Framkvæmdastjórn== 11.1.a Framkvæmdastjórn MORFÍS skipa í mesta lagi fimm nemendur úr jafnmörgum aðildarskólum sem kosnir eru á aðalfundi. 11.1.b Meðlimir Framkvæmdastjórnar eru ekki fulltrúar skólanna sem þeir stunda nám í heldur skulu þeir gæta hagsmuna MORFÍS í hvívetna. Meðlimur framkvæmdastjórnar skal víkja sæti í álitamálum er framkvæmdastjórn þarf að ákvarða um ef málið varðar þann skóla sem hann stundar nám í. 11.1.c Aðilar í Framkvæmdastjórn mega ekki vera keppendur. 11.1.d Þegar stjórnarmeðlimir þurfa að nota flugferðir til að komast á framkvæmdastjórnarfundi skal sjóður MORFÍS greiða allt að sex ferðir á starfsárinu. 11.2.a Formaður Framkvæmdastjórnar ber ábyrgð á félaginu, stýrir stjórnarfundum og er málsvari þess. 11.2.b Framkvæmdastjóri heldur utan um öll gögn félagsins í samráði við ritara og sér um fjármál, hefur yfirumsjón með öllum miðlum félagsins og markaðssetningu keppninnar. Hann skal á hverjum stjórnarfundi skila inn útprentun á öllum fjármálum og fjárhagsstöðu frá síðasta fundi til stjórnarmeðlima. 11.2.c Ritari skal halda fundargerð stjórnarfunda og senda til stjórnarmeðlima, einnig skal hann í samráði við framkvæmdastjóra halda utan um gögn félagsins. Fundargerð aðalfunda er einnig í hans umsjá. 11.2.d Tveir meðstjórnendur skulu sitja í stjórn. Meðstjórnendur skulu halda utan um dómblöð frá keppnum vetrarins og halda þeim til haga. Meðstjórnendur skulu einnig leitast við að safna heimildum um MORFÍS, s.s. í formi upptaka af keppnum. 11.3 Framkvæmdastjórn MORFÍS fer með framkvæmdarvald keppninnar samkvæmt lögum þessum og miðast ákvarðanir við vilja meirhluta stjórnar. 11.4.a Helmingur aðildarskóla MORFÍS getur borið vantrauststillögu á Framkvæmdastjórn MORFÍS í heild eða einstaka stjórnarmeðlimi. 11.4.b Skal þá boðað til aukaaðalfundar þar sem einfaldan meirihluta greiddra atkvæða þarf til að tillagan nái fram að ganga. 11.4.c Aukaaðalfundur er ekki löglegur nema 2/3 aðildarskóla sitji fundinn. Samþykkt á aðalfundi MORFÍS, 19. september 2006.