Wikipedia kcgwiki https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1tsak_wat_hu MediaWiki 1.39.0-wmf.12 first-letter Media A‌̱áíkhapsak A‌̱áílyiat A‌̱áítyunta̱m A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím Wukipedia A‌̱áílyiat Wukipedia Fail A‌̱áílyiat fail MediaWiki A‌̱áílyiat MediaWiki Ta‌̱áímpi‌̱áílet A‌̱áílyiat ta‌̱áímpi‌̱áílet Beang A‌̱áílyiat beang Sot A‌̱áílyiat nsot Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk MediaWiki:Sitesupport-url 8 2 2 2022-05-16T12:08:08Z Maintenance script 1 Setting sidebar link wikitext text/x-wiki https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=kcg.wikipedia.org&uselang=kcg 668hu9yyalrsfp6zrq98agjqkpu55lq Ta‌̱áímpi‌̱áílet:- 10 3 4 3 2022-05-16T12:43:21Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki <div style="clear:both;"></div><noinclude> [[Sot:Templates:(all)]] </noinclude> ifh0no720bgh4sa1w8x1jd59jmafbnq Ta‌̱áímpi‌̱áílet:A̱yaasi̱tet Naijeriya 10 4 17 16 2022-05-16T12:43:22Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki <br clear=all><div class="center"> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! style="background:#ccccff" align="center" width="100%" colspan="2" | [[:Category:A̱yaasi̱tet Naijeriya|A̱yaasi̱tet Naijeriya]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Si̱tet Abya]] • [[Si̱tet A̱bonyi]] • [[Si̱tet A̱da̱mawa]] • [[Si̱tet A̱do]] • [[Si̱tet A̱kwa Ibom]] • [[Si̱tet A̱na̱mba̱ra]] • [[Si̱tet Bayelsa]] • [[Si̱tet Ba̱rno]] • [[Si̱tet Ba̱uci]] • [[Si̱tet Benuwe]] • [[Si̱tet Da̱li̱ta]] • [[Si̱tet Gwombe]] • [[Si̱tet Inugu]] • [[Si̱tet Ji̱gawa]] • [[Si̱tet Ka̱duna]] • [[Si̱tet Ka̱na̱u]] • [[Si̱tet Ka̱sina]] • [[Si̱tet Kebi]] • [[Si̱tet Ki̱rosi̱riva]] • [[Si̱tet Kogi]] • [[Si̱tet Kwara]] • [[Si̱tet Legwot]] • [[Si̱tet Na̱sa̱rawa]] • [[Si̱tet Nija]] • [[Si̱tet Ogun]] • [[Si̱tet Ondo]] • [[Si̱tet Oshun]] • [[Si̱tet Pi̱lato]] • [[Si̱tet Sokoto]] • [[Si̱tet Ta̱raba]] |} </div> <noinclude></noinclude> 74qgxmbadmldokwjqsaackjjmrtz583 Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Bibyin Afrika 10 5 28 27 2022-05-16T12:43:22Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki <br clear=all><div class="center"> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! style="background:#ccccff" align="center" width="100%" colspan="2" | [[:Category:Bibyin Afrika|Bibyin Afrika]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Afrika A̱tak]] • [[A̱li̱jiriya]] • [[Anggola]] • [[Bini (a̱byin)|Bini]] • [[Botswana]] • [[Burkina Faso]] • [[Burundi]] • [[Cadi]] • [[Eritrea]] • [[Eswatini]] • [[Gabon]] • [[Gambya]] • [[Gana]] • [[Gini]] • [[Gini-Bisa̱u]] • [[Gini A̱kwa̱toriya]] • [[Ityopya]] • [[Ji̱buti]] • [[Kemerun]] • [[Kenya]] • [[Kep Vet]] • [[Khwong A̱ta̱m Zwuom]] • [[Komorot]] • [[Laibiriya]] • [[Lesoto]] • [[Li̱biya]] • [[Mada̱ga̱si̱ka]] • [[Malawi]] • [[Mali]] • [[Ma̱sa̱r]] • [[Ma̱urishyot]] • [[Ma̱uri̱teniya]] • [[Moroko]] • [[Mozambik]] • [[Naijeriya]] • [[Namibya]] • [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]] • [[Ri̱pobi̱lik A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika]] • [[Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi Konggo]] • [[Ri̱pobi̱lik Konggo]] • [[Ruwanda]] • [[São Tomé e Príncipe]] • [[Senegal]] • [[Seychelles]] • [[Sira Lyon]] • [[Somalya]] • [[Sudan]] • [[Sudan A̱tak]] • [[Ta̱nzaniya]] • [[Togo]] • [[Tunisiya]] • [[Yuganda]] • [[Zambya]] • [[Zimbabwe]] |} </div> <noinclude></noinclude> g7ufrczdzd29g2effmfs9znvr9lxd9b Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Bibyin Amerika A̱tak 10 6 30 29 2022-05-16T12:43:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki <br clear=all><div class="center"> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! style="background:#ccccff" align="center" width="100%" colspan="2" | [[:Category:Bibyin Amerika A̱tak|Bibyin Amerika A̱tak]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Ajentina]] • [[Brazil]] • [[Urugwai]] |} </div> <noinclude></noinclude> kydb2qsirxs1czgat4feylt09wqm9l7 Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Bibyin Amerika A̱za 10 7 32 31 2022-05-16T12:43:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki <br clear=all><div class="center"> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! style="background:#ccccff" align="center" width="100%" colspan="2" | [[:Category:Bibyin Amerika A̱za|Bibyin Amerika A̱za]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]] • [[Ka̱na̱da]] • [[Mikziko]] |} </div> <noinclude></noinclude> adhf4rdgtv6q3pjb18grwm8op364xko Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Bibyin A̱siya 10 8 41 40 2022-05-16T12:43:22Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki <br clear=all><div class="center"> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! style="background:#ccccff" align="center" width="100%" colspan="2" | [[:Category:Bibyin A̱siya|Bibyin A̱siya]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[A̱fganistan]] • [[Caina]] • [[Filipin]] • [[Hong Kong]] • [[Isi̱rela]] • [[Ja̱pan]] • [[Ka̱ta̱r]] • [[Kuburut]] • [[Kworiya A̱tak]] • [[Kworiya A̱za]] • [[Lebanon]] • [[Ma̱ka̱u]] • [[Monggoliya]] • [[Ndiya]] • [[Ndonisiya]] • [[Pa̱la̱sti̱n (a̱byin)|Pa̱la̱sti̱n]] • [[Sa̱udi A̱rabiya]] • [[Suriya]] • [[Taiwan]] • [[Turkiya]] • [[Urdun]]• [[Viyetnam]] • |} </div> <noinclude></noinclude> hch4m04k0vmjam5ozwi6exx9nzimsuj Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Bibyin Osheniya 10 9 45 44 2022-05-16T12:43:23Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki <br clear=all><div class="center"> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! style="background:#ccccff" align="center" width="100%" colspan="2" | [[:Category:Bibyin Osheniya|Bibyin Osheniya]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[A̱strelya]] • [[Maiki̱rona̱siya]] • [[Melana̱siya]] • [[Papwa Gini A̱fai]] • [[Pa̱la̱u]] • [[Tahiti]] • [[Zi̱lan A̱fai]] |} </div> <noinclude></noinclude> epr0eromige37ixjaap159zh4wqcz0l Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Bibyin Yurop 10 10 54 53 2022-05-16T12:43:23Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki <br clear=all><div class="center"> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! style="background:#ccccff" align="center" width="100%" colspan="2" | [[:Category:Bibyin Yurop|Bibyin Yurop]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[A̱li̱beniya]] • [[A̱sti̱riya]] • [[Belarut]] • [[Beljiyom]] • [[Da̱mmak]] • [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]] • [[Helat]] • [[Holan]] • [[Italiya]] • [[Jami̱ni]] • [[Nggi̱lan]] • [[Polan]] • [[Lukza̱mbok]] • [[Ri̱pobi̱lik Cek]] • [[Roshiya]] • [[Shwit]] • [[Si̱pen]] • [[Turkiya]] • [[Yuki̱ren]] |} </div> <noinclude></noinclude> tk7a24ygmdn4ctay0j4xsq0d968neo6 Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Country 10 11 65 64 2022-05-16T12:43:23Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="float:right; width:250px; margin-left: 1em; font-size: 85%;" ! colspan="2" style="background-color: #003399; color: #FFFFFF; font-size:150%;" align="center" | '''{{{name}}}''' |- | style="background:#FFFFFF;" align="center" colspan="2" | {| style="background:#FFFFFF; text-align: center;" border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- | {{#if:{{{flag|}}}|[[Fail:{{{flag}}}|130px]]}} | {{#if:{{{coa|}}}|[[Fail:{{{coa}}}|90px]]}} |} |-class="hiddenStructure{{{image|}}}" | style="background:#FFFFFF;" align="center" colspan="2" | [[Fail:{{{image}}}|297px]] |-class="hiddenStructure{{{capital|}}}" | valign="top"| A̱keangtung || style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{{capital}}} |- class="hiddenStructure{{{area|}}}" | valign="top"| Shi kyai || style="background: #f7f8ff; text-align:center;"| {{{area}}} km² |- | valign="top"| Shi á̱niet || style="background: #f7f8ff; text-align:center;"| {{{population}}} ab.{{#if:{{{year|}}}|<small>&nbsp;([[{{{year}}}|{{{year}}}]])</small>}} |}<noinclude> <pre> {{Country |name = |flag = |coa = |image = |capital = |area = |population = |year = }} </pre> </noinclude> ayij9jwer4l2n1jwbx6hqql8693ej7e Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Infobox nkhang 10 12 67 66 2022-05-16T12:43:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Ta‌̱áímpi‌̱áílet:Infobox nkhang mbwakfeang a̱la̱utak 10 13 69 68 2022-05-16T12:43:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki N khwuk templet wuni. tj11wyzupfoou11d6lvgudh89ttjt5p 2021 0 14 80 79 2022-05-16T12:43:24Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''2021''' (MMXXI) ku yet a̱lyia̱ kya ka̱ ku nyia̱ swak a̱ka̱nyiung a̱ni, ka̱ ku ntsa ma̱ A̱tuk Juma a̱ni mami ka̱la̱nda Gi̱ringori ji, ma̱ng a̱lyia̱ 2021 Ce Konyan ''Common Era'' (CE) ka ma̱ng A̱lyia̱ A̱tyoli ''Anno Domini'' (AD) ka, ma̱ng a̱lyia̱ 21 miliniyom 3 ji ma̱ng sa̱ncuri 21 ji, a mbeang a̱lyia̱ 2 a̱si̱ ndyia̱ swak nce ndyia̱ 2020 na. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:2021|2021]] [[Sot:Ndyia̱]] [[en:2021]] g62d32ying9gud286uzxvdpttyunjvq Abayi 0 15 82 81 2022-05-16T12:43:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱baai]] mrn977myqqpx7bk7xnw6dkn4eyy7s4n Abubakar Tafawa Balewa 0 16 93 92 2022-05-16T12:43:24Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:balewa.jpg|thumb|Abubakar Tafawa Balewa]] '''Abubakar Tafawa Balewa''' KBE PC (Zwat Swak ma̱ng Sweang 1912 – 15 Zwat Jhyiung 1966) ku yet a̱gba̱nda̱ng wa ma̱ng kwai-nfwuo-á̱niet di̱n khai ma̱ng [[Naijeriya]]. Di̱n jen nang á̱niet a̱byin Naijeriya nshyia̱ cet ba̱ng a̱pyia̱ mba a̱ni, nggu wa ba̱ng tyok Pi̱ram Minista hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Abubakar Tafawa Balewa]] 5t1oxup194a1muxkpm8wy894irimhdg Abuk 0 17 95 94 2022-05-16T12:43:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱buk]] 63ll8gbtey0kzcxan0qsyl3eik7z403 Aburga nat chet 0 18 97 96 2022-05-16T12:43:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gumaat naat a̱cyet]] 4asub8s0r85rwgrm4gjnkkstu9uhffb Abwuang 0 19 100 99 2022-05-16T12:43:25Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱bwuang]] a0fgqe7guu8d8jqppz8k66l7ldiigqw Abyí 0 20 103 102 2022-05-16T12:43:25Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱bi]] gdkgc47qst7sn892keeo3rzz35njpb3 Acak 0 21 105 104 2022-05-16T12:43:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱cak]] 9o57ln1y4g8o4mr61h4rwaz14ghmxbi Acyi 0 22 107 106 2022-05-16T12:43:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱cyi]] gd12v1kpyc8ufwy26uz9d58yhoxkmv6 Afa 0 23 109 108 2022-05-16T12:43:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱fa]] 674mp6csnj1g0vy795x0gx3u6888pmo Afai Ziland 0 24 111 110 2022-05-16T12:43:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱fai Ziland]] j5ao9wpa8no009r550xjnf0xr1offso Afrika 0 25 172 171 2022-05-16T12:43:27Z Jon Harald Søby 8 60 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Afrika''' kya yet vam-a̱byin swanta ku yet a̱feang mi̱ shi kyai a̱byin a mbeang a̱feang meang mi̱ shi á̱niet, lilyim a̱byin [[A̱siya]] di̱ nfam nfeang na. Ma̱ng kpa̱mkpaan kilomita a̱ma̱ntanaai miliyon 30.3 (met a̱ma̱ntanaai miliyon 11.7) a mbeang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot hyia̱k na, a̱byin Afrika ka kup 6% shi a̱wat a̱mgba̱m swanta hu ma̱ng 20% shi kyai a̱byin nhu hu.<ref name=Sayre>Sayre, April Pulley (1999), ''Africa'', Twenty-First Century Books. ISBN 0-7613-1367-2.</ref> [[Fail:Africa (orthographic projection) blank.svg|thumb|Ta̱si̱la vam-a̱byin Afrika]] ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== <references/> {{Template:Bibyin Afrika}} [[Sot:Afrika]] [[Sot:Nvam-a̱byin_swanta]] [[ab:Африка]] [[ace:Afrika]] [[ady:Африкэ]] [[af:Afrika]] [[ak:Afrika]] [[als:Afrika]] [[am:አፍሪቃ]] [[ang:Affrica]] [[an:Africa]] [[arc:ܐܦܪܝܩܐ]] [[ar:أفريقيا]] [[ary:إفريقيا]] [[arz:افريقيا]] [[ast:África]] [[as:আফ্ৰিকা]] [[avk:Afrika]] [[av:Африка]] [[awa:अफ्रिका]] [[ay:Aphrika]] [[azb:آفریقا]] [[az:Afrika]] [[en:Africa]] [[eo:Afriko]] [[es:África]] [[et:Aafrika]] [[eu:Afrika]] [[ext:África]] [[fa:آفریقا]] [[ff:Afirik]] [[fi:Afrikka]] [[fj:Aferika]] [[fo:Afrika]] [[frp:Africa]] [[frr:Afrikoo]] [[fr:Afrique]] [[fur:Afriche]] [[fy:Afrika]] [[gag:Afrika]] [[gan:非洲]] [[ga:An Afraic]] [[gcr:Lafrik]] [[gd:Afraga]] [[glk:آفریقا]] [[gl:África]] [[gn:Áfrika]] [[gom:आफ्रिका खंड]] [[got:𐌰𐍆𐍂𐌹𐌺𐌰]] 57y6555qdb6hs9qic7ow6gjolnfyzmu Afrika A̱tak 0 26 227 226 2022-05-16T12:43:29Z Jon Harald Søby 8 54 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Afrika A̱tak''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: ''' South Africa '''), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Afrika A̱tak''', '''RAA̱''' wu (Shong: Republic of South Africa, RSA), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱tak Afrika. Kikya yet 23 ma̱ng shi á̱niet, mba ba̱ ku swak miliyon 60 a̱ni, ka̱ si̱ kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 1,221,037 (met a̱ma̱ntanaai 471,445). A̱byin Afrika A̱tak byia̱ a̱ka̱keangtung a̱tat nia: a̱pyia̱ a̱gwomna̱ti (A̱pitoli), shi̱ri̱ya (Bloemfontein) ma̱ng kpa cam a̱byin (Cape Town). A̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi wu wa yet Johannesburg. Kpa̱mkpaan ma̱ng 80% á̱niet Afrika A̱tak yet á̱ka̱mbwon A̱dyundyung á̱niet Afrika nia, á̱ si̱ ghai mba ma̱ng nnwap vwuon na̱ lyiat di̱ lilyem vwuon a̱ni. Á̱kum á̱niet ka si̱ byia̱ ma̱ng a̱nka susot á̱niet [[Yurop]] ji̱ swak si̱ kuzang a̱byin mami [[Afrika]] mi̱ shi a̱ni, (Á̱sai Á̱niet Afrika A̱tak), Á̱niet [[A̱siya]] nang A̱ndiya ma̱ng A̱caina Afrika A̱tak ba, ma̱ng á̱niet Afrika A̱tak ba̱ yet á̱ka̱mbwon nnwap ma̱ a̱di̱di̱t ma̱ng lili nvam za̱nzan.<ref name=safacts>[https://web.archive.org/web/20080719213531/http://www.southafrica.info/about/facts.htm South Africa Fast Facts]</ref><ref>[http://data.worldbank.org/country/south-africa South Africa ]</ref><ref name="Waugh2000">[https://books.google.com/books?id=7GH0KZZthGoC Geography: An Integrated Approach]</ref> [[Fail:Flag of South Africa.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱byin Afrika A̱tak]] [[Fail:South Africa (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Afrika A̱tak]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱tak_Afrika]] [[ace:Afrika Seulatan]] [[ady:Къыблэ Африкэ Республикэ]] [[af:Suid-Afrika]] [[ak:Abibir Anaafo]] [[als:Südafrika]] [[am:ደቡብ አፍሪካ]] [[ang:Sūðaffrica]] [[an:Sudafrica]] [[ar:جنوب أفريقيا]] [[ary:جنوب إفريقيا]] [[arz:جنوب افريقيا]] [[ast:Sudáfrica]] [[as:দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] [[avk:Geeafrika]] [[azb:جنوبی آفریقا]] [[az:Cənubi Afrika Respublikası]] [[ban:Afrika Selatan]] [[bar:Sidafrika]] [[ba:Көньяҡ Африка Республикаһы]] [[bcl:Sur na Aprika]] [[be:Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка]] [[bg:Република Южна Африка]] [[bh:दक्खिन अफिरका]] [[en:South Africa]] 0pjk35gopxgcmz60denpyxoxvdfq4z1 Afrika Jenshyung 0 27 254 253 2022-05-16T12:43:29Z Jon Harald Søby 8 26 revisions imported wikitext text/x-wiki Fam '''Afrika Jenshyung''' ku '''Jenshyung Afrika''' yet fam-a̱byin hwa ku lan shyia̱ fam jenshyung [[Afrika]] hu a̱ni. Sot [[Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] ji ku wa̱i fam-a̱byin Afrika Jenshyung hu ku fa bibyin 16 hunii: [[Bini (a̱byin)|Bini]], [[Burkina Faso]], Kabo Verde, Gambya ji, [[Gana]], [[Gini]], [[Gini-Bisa̱u]], Côte d'Ivoire (Khwong A̱ta̱m Zwuom), Laibiriya, [[Mali]], Ma̱uritaniya, [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]], [[Naijeriya]], [[Senegal]], [[Sira Lyon]] ma̱ng [[Togo]], a mbeang [[Bibyin Nta Tyok Muná̱pyia̱|A̱byin Nta Tyok Muná̱pyia̱]] [[Sen Helena, Ascension ma̱ng Tristan da Cunha]].<ref name="Paul R. Masson 2001">Paul R. Masson, Catherine Anne Pattillo, "Monetary union in West Africa (ECOWAS): is it desirable and how could it be achieved?" (Introduction). International Monetary Fund, 2001. ISBN 1-58906-014-8.</ref> Á̱ ku tyan shi á̱niet Afrika Jenshyung hu á̱ si̱ sak kpa̱mkpaan á̱niet miliyon --, a̱wot á̱niet 381,981,000 ma̱ a̱lyia̱ 2017, nang 189,672,000 mba yet á̱nap a̱wot 192,309,000 si̱ yet á̱sam. [[Fail:Africa-countries-WAFU-UFOA.png|thumb|Ta̱si̱la fam Afrika Jenshyung]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[en:West Africa]] htv9j637cccd77s0soq87c6lx1h8h23 Agbaat 0 28 256 255 2022-05-16T12:43:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱gbaat]] dlafl45lebdihx7t1yiztnhtvz589z2 Agurma 0 29 266 265 2022-05-16T12:43:30Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱gurma]] m0v3u1vvq73bdb3r7r0hipuqsckx40k Agwam 0 30 268 267 2022-05-16T12:43:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱gwam]] mykgy04ty8tzl457fyjoeluobm4xdod Ahmadu Bello University 0 31 272 271 2022-05-16T12:43:30Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Yunuvasi̱ti Ahmadu Bello]] bpm077vynz5zyazrgr51dlgglwy4wy3 Ajijak 0 32 274 273 2022-05-16T12:43:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ji̱jak]] 0zllh9flfaydfw5jdeylcv42pn2odr9 Akata 0 33 283 282 2022-05-16T12:43:30Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki #Redirect [[A̱ka̱ta]] 1hmnza6ba2ermneoica08r7js8htsvl Akure 0 34 292 291 2022-05-16T12:43:31Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Akure.jpg|thumb|Kap a̱keang Akure ghyang]] '''Akure''' yet a̱keang kya mi̱ fam a̱tak-jenshyung [[Naijeriya]], a̱ bu yet a̱gba̱ndang a̱keang ma̱ng a̱keangtung [[Si̱tet Ondo]]. A̱keang ka byia̱ á̱niet 484,798 nang á̱ ku fang neet ma̱ a̱lyia̱ 2006 a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== [[en:Akure]] hl3uugnx1p3jhdjilh7yfb41roea45b Akusanbwat 0 35 294 293 2022-05-16T12:43:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kusambwat]] michi09yb2anegvy286vhx67l74hg8g Akusuru 0 36 299 298 2022-05-16T12:43:31Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kusuru]] gpvn1ts8o8vazi1l6j9i5yva5vdlp79 Akwon 0 37 301 300 2022-05-16T12:43:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kwon]] 6qe4d0imz70so7pa4b6gmdgzyrofkk9 Albrecht Dürer 0 38 305 304 2022-05-16T12:43:32Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Albrecht Dürer, Selbstbildnis mit 26 Jahren (Prado, Madrid).jpg|197px|right]] '''Albrecht Dürer''' (21 Zwat Tswuon 1471 – 6 Zwat Nyaai 1528) ku yet a̱tyuswup Jama̱ni wa, ma̱ng a̱tyutsot nkwambwat, ma̱ng a̱gwak lyen wa̱i nkyang di̱n jen Shyi̱ri̱p ma̱ng Swuan A̱jaman hu. Á̱ ku byin nggu ma̱ a̱keang Nuremberg, a̱wot Dürer si̱ kpaat kuntyin a̱lyoot nggu hu ma̱ng cet fuut nggu hu ma̱ a̱byin Yurop di̱n jen tsa ce ndyia̱ nswak nfeang nggu ji mat a̱yaakwopi tsot á̱ shap tazwa a̱ka̱tako ba̱ yet a̱tan ba̱t nang gu ku njhyi a̱ni. A̱ ku byia̱ a̱meang ma̱ng a̱ca̱cet á̱nietnyia̱ nghwughwu Italiya jen nggu ji, nang Raphael, Giovanni Bellini, ma̱ng Leonardo da Vinci, a̱wot kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 1512 a̱ ku shyia̱ á̱niet nang A̱gwamshan Maximilian I nang a̱kpa̱ndang za nggu wu. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[en:Albrecht Dürer]] 1bjvfy2n7xzzddjqxrqr8t2cgidzze9 Ali Nuhu 0 39 315 314 2022-05-16T12:43:32Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Ali Nuhu at AMVCA 2020.jpg|thumb|Ali Nuhu mi̱ AMVCA 2020]] '''Ali Nuhu Mohammed''' (byin a̱tuk mam 15 Zwat Tsat 1974) yet a̱tyu nkhang Telvishon Naijeriya wa. A̱ yet a̱gwak wa di̱ tyiet á̱niet ba̱ myiam bwoi nkhang a̱hwa a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:byin_1974]] [[en:Ali Nuhu]] 8d8u0djhn3hjqlzmiln9umtjimfxyuj Aliko Dangote 0 40 349 348 2022-05-16T12:43:33Z Jon Harald Søby 8 33 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Aliko Dangote''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Aliko_Dangote.jpg|250px|center|Aliko Dangote]] |- |} '''Aliko Dangote''' [[Order of the Niger|GCON]] (á̱ byin nggu a̱tuk mam 10 Zwat Nyaai 1957) yet a̱tyu byia̱ zwa ma̱ng a̱gwak a̱bwuang wa. A̱ yet a̱tyu [[Naijeriya]] wa. A̱mgba̱m Afrika, a̱ghyang a̱niet bu byia̱ tangka̱i kurum ma̱ng zwa gu byia̱ a̱ni bah. Á̱ dam nyia̱ a̱ byia̱ kurum ma̱ng zwa ji̱ bai [[US$]]11.1 biliyon a̱ni mi̱n Zwat Tswuon 2021.<ref>[https://www.forbes.com/profile/aliko-dangote/ Aliko Dangote]</ref><ref name="Nweke">[http://thenationonlineng.net/new/what-you-should-know-about-dangote/ What you should know about Dangote]</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=q_4qDgAAQBAJ&q=Alhassan+Dantata+Hausa&pg=PA55 Multinational Interest & Development in Africa: Establishing a People's Economy by Ilan Bijaoui]</ref> ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:byin_1957]] [[ar:أليكو دانغوتي]] [[de:Aliko Dangote]] [[en:Aliko Dangote]] [[eo:Aliko Dangote]] [[es:Aliko Dangote]] [[fa:الیکو دانگوت]] [[fr:Aliko Dangote]] [[ha:Aliko Dangote]] [[id:Aliko Dangote]] [[pl:Aliko Dangote]] [[pt:Aliko Dangote]] [[ro:Aliko Dangote]] [[rw:Aliko Dangote]] [[simple:Aliko Dangote]] sfcu897gsehkvoghdjx0nxltesy1g6e Amanta 0 41 351 350 2022-05-16T12:43:33Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ma̱nta]] 466tq83hryde3miaoixt17dm10z6dl0 Amasalaci 0 42 355 354 2022-05-16T12:43:34Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱vwuokpaa̱pyia̱]] el54odk8lkboe73s94dq4fk6fq73sx1 Amerika 0 43 378 377 2022-05-16T12:43:35Z Jon Harald Søby 8 22 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Americas (orthographic projection).svg|thumb|250px|A̱vwuo ka nang A̱byin Amerika nshyia̱ a̱ni mi̱ swanta]] [[Fail:N&SAmerica-pol.jpg|right|thumb|upright=1.05|Ta̱si̱la kwai-nfwuo-á̱niet CIA ce ndyia̱ 1990 hu nang sot CIA ji ku ghwak a̱si̱ Amerika mi̱ ''Lambert azimuthal equal-area projection'']] A̱byin '''Amerika''' ku nvam-a̱byin '''Amerika''' na, nang á̱ ka ngyei nna a̱mgba̱m '''Amerika''' a̱ni,<ref>"[https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/american_english/america?q=america America]" (di̱n [[Shong (a̱lyem)|Shong]]). Oxford Dictionary.</ref> yet kyai a̱byin hwa ku byia̱ nkap [[Amerika A̱za]] ma̱ng [[Amerika A̱tak|A̱tak]].<ref>''Webster's New World College Dictionary'' (di̱n Shong), 2010 by Wiley Publishing, Inc., Cleveland, Ohio.</ref><ref>"[http://www.merriam-webster.com/dictionary/america Merriam Webster dictionary]" (di̱n Shong). 2013. Merriam-Webster, Incorporated.</ref><ref>"continent n. 5. a." (1989) ''Oxford English Dictionary'', 2nd edition. Oxford University Press; "continent<sup>1</sup> n." (2006) ''The Concise Oxford English Dictionary'', 11th edition revised. (Ed.) Catherine Soanes and Angus Stevenson. Oxford University Press; "continent<sup>1</sup> n." (2005) ''The New Oxford American Dictionary'', 2nd edition. (Ed.) Erin McKean. Oxford University Press; "continent [2, n] 4 a" (1996) ''Webster's Third New International Dictionary, Unabridged''. ProQuest Information and Learning; "continent" (2007) ''Encyclopædia Britannica''. Retrieved January 14, 2007, from Encyclopædia Britannica Online.</ref> A̱byin Amerika kya kup shi kyai a̱byin ku swak da̱ Á̱kum-a̱la̱u fam Jenshyung Swanta ka a̱wot kikya si̱ yet [[Ta̱cya̱ A̱fai]] ka. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Nvam-a̱byin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[de:Amerika]] [[en:Americas]] [[es:America]] [[fr:Amérique]] [[ha:Amurka]] [[ig:Amerikas]] hgjixpuasa68xth444rpja7ufsgw79t Amerika A̱ka̱wa̱tyia̱ 0 44 393 392 2022-05-16T12:43:35Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Amerika A̱ka̱wa̱tyia̱''' (Si̱pen: América Central, á̱ ngyei /aˈmeɾika senˈtɾal/, Centroamérica á̱ ngyei /sentɾoaˈmeɾika/; Shong: Central America) yet fam-a̱byin [[Amerika]] hwa. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Mikziko]] di̱ fam a̱za hu, Kolombya di̱ fam a̱tak hu, [[Kyai A̱sa̱khwot Karibi]] hu di̱ fam a̱tyin hu, ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] wu di̱ fam jenshyung hu. A̱byin Amerika A̱ka̱wa̱tyia̱ nshyia̰ ma̰ng bibyin a̱natat huni hwa: Ba̱liz, Kosta Rika, El Sa̱lva̱do, Gwata̰mala, Hondurat, Nikaragwa, ma̱ng Pana̱ma. Á̱ ku tyan shi a̱mgba̱m á̱niet nhu dundung á̱ si̱si̱ nshyia̱ miliyon 44.53 (ma̱ a̱lyia̱ 2016). [[Fail:Central America (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la fam-a̱byin Amerika A̰ka̱wa̱tyia̰]] ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[en:Central America]] 1fkc6j030ap6grkc48i07cgjkn0aa2l Amerika A̱tak 0 45 408 407 2022-05-16T12:43:36Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:South America (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la vam-a̱byin Amerika A̱tak]] A̱byin '''Amerika A̱tak''' yet vam-a̱byin hwa ku shyia̱ gba̱mgbam di̱ fam Á̱kum-a̱la̱u Jenshyung hu hwa a̱wot ku si̱ lan shyia̱ di̱ fam Á̱kum-a̱la̱u A̱tak hu hwa, ma̱ng a̱bada̱dei nkap di̱ fam Á̱kum-a̱la̱u A̱za hu. Á̱ si̱ maai ngwa̱i a̱byin ka nang a̱bavam-a̱byin a̱tak bibyin [[Amerika]] ka. Si̱sak nang á̱niet yei a̱lyoot Amerika A̱tak ka da̱ a̱kwonu nfam-a̱byin nghyang (nang Amerika Lati̱n ku Kon A̱tak) sii hyaat mi̱ ndyia̱ na̱ si̱ swak a̱ni mat shai shishai naat mbwuot kwai nfwuo á̱niet mi̱ fam-a̱byin hu (kidee ja yet, ta̱ngam a̱byin [[Brazil]]). ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== {{Template:Bibyin Amerika A̱tak}} [[Sot:Nvam-a̱byin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[de:Südamerika]] [[en:South America]] [[ha:Amurka ta Kudu]] [[yo:Gúúsù Amẹ́ríkà]] [[zh:南美洲]] rouju4k0stga2nt4521rm7i46i24t4n Amerika A̱za 0 46 428 427 2022-05-16T12:43:36Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Location North America.svg|thumb|Ta̱si̱la vam-a̱byin Amerika A̱za]] A̱byin '''Amerika A̱za''' yet vam-a̱byin hwa di̱ fam Á̱kum-a̱la̱u A̱za swanta hu a̱wot ka̱ si̱ ka nnyia̱ kpa̱mkpaan nshyia̱ di̱ tityak di̱ fam Á̱kum-a̱la̱u Jenshyung hu. Á̱ ka ngwa̱i nka nang a̱bavam-a̱byin a̱za [[Amerika]] ka.<!-- Mi̱ bibyin ku lyiat di̱n Shong, [[Amerika]], yet nvam-a̱byin nfeang nia. --> Ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak di̱ fam a̱za hu ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Atik]] wu, di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu, di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu ma̱ng a̱byin Amerika A̱tak ka ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Karibi]] hu, a̱wot di̱ fam jenshyung a mbeang a̱tak hu ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] wu. Mat nang a̱byin Grinlan ka swan da̱ A̱ka̱gba Tektonik Amerika A̱za wu wa, huhwa mbyia̱ nang á̱ si̱ ma ntyia̱ nka nang kap Amerika A̱za hu di̱n vak a̱vwuonswat nka ka mi̱ swanta hu. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== {{Template:Bibyin Amerika A̱za}} [[Sot:Nvam-a̱byin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[de:Nordamerika]] [[en:North America]] [[ha:Amurka ta Arewa]] [[yo:Àríwá Amẹ́ríkà]] [[zh:北美洲]] 13bcrx31cilriaqe2o00lr87adlb0jj Ampwot 0 47 431 430 2022-05-16T12:43:37Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱mpwot]] oz0x7o54rxs8ujkfhnif7lxc2o6a6df Andrew Nkom 0 48 440 439 2022-05-16T12:43:37Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱gwak myiam '''Andrew A̱nda̱rawut Nkom''' (á̱ byin nggu a̱tuk mam nswak nfeang ma̱ a̱lyia̱ cyikwop jhyiung ma̱ng cyi a̱kubunyiung ma̱ng nswak naai ma̱ng a̱tat) yet a̱gba̱ndang a̱tyumyiam ma̱ng a̱tyukwaka̱son ma̱ng a̱tyulyuut wa. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:A̱tyap]] [[Sot:byin_1943]] [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:Á̱niet_nswuan]] [[en:Andrew Nkom]] hayasakw0iklvzz3xra9j3zvghzk2zz Andrew Yakubu 0 49 453 452 2022-05-16T12:43:37Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Andrew Laah Yakubu''' (á̱ byin nggu a̱tuk mam 10 Zwat A̱kubunyiung 1955), nggu wa yet ''Group Managing Director'' si̱ ku swak a̱ni a̱si ''Nigeria National Petroleum Corporation''. A̱kwak a̱son a̱byin Goodluck Ebele Jonathan nggu wa ku nwuak nggu ta̱m a̱hwa ma̱ a̱lyia̱ 2012. Á̱ ku fi̱n nggu ma̱ng á̱nietnta̱m nggu ba mi̱n Zwat A̱natat 2014. Joseph Dawha, nggu wa si̱ san ta̱m da̱ a̱vwuo nggu ka. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:A̱tyap]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Andrew Yakubu]] 692r3a2thuwipbf6fz2qj4ododcf9jk Anggola 0 50 464 463 2022-05-16T12:43:38Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Anggola'''<br><small>República de Angola (Potugit) |flag = Flag of Angola.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Anggola |coa = Coat of arms of Angola.svg |image = Angola (orthographic projection).svg |capital = [[Luwanda]] |area = 1,246,700 |population = 31,127,674 |year = 2020 }} '''A̱bwom a̱byin''': "Angola Avante" (''Anggola A̱zaghyi'') [[Fail:National anthem of Angola, performed by the United States Navy Band (March 1996 arrangement).ogg]] A̱byin '''Anggola''' (Potugit: Angola /ɐ̃ˈɡɔlɐ/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Anggola''' wu (Potugit: República de Angola), yet a̱byin kya di̱ khwong a̱sa̱khwot jenshyung fam-a̱byin A̱tak Afrika hu. Kikya yet a̱byin a̱feang ka̱ swak ma̱ng shi di̱ bibyin ku lyiat a̱lyem Potugit ka di̱n vak shi kyai a̱byin ma̱ng shi á̱niet a̱ni (lilyim [[Brazil]]), a̱wot ka̱ si̱ yet a̱byin a̱natat mi̱ [[Afrika]] ka̱ swak ma̱ng shi a̱ni. Ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Namibya]] di̱ fam a̱tak hu, [[Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi Konggo|RD Konggo]] wu di̱ fam a̱za hu, [[Zambya]] di̱ fam a̱tyin hu, ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu di̱ fam jenshyung. A̱byin Anggola byia̱ provin a̱byin tamm a̱ghyang, provin Kabinda wu, ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng Ri̱pobi̱lik Konggo wu ma̱ng Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi Konggo wu. A̱keangtung nka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi a̱ni wa yet Luwanda. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin swanta]] [[Sot:Bibyin Afrika]] [[Sot:Bibyin A̱tyin Afrika]] [[en:Angola]] pq09dx7ulv81o5v45f97h5ll73r08ft Anietmbyin 0 51 466 465 2022-05-16T12:43:38Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nietmbyin]] rghyeubhhz6djslk7c6azjbeozq3wra Aninan 0 52 470 469 2022-05-16T12:43:38Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nan]] 44ntwv4q5dkc23ern62ibt7895k1jf4 Arnaut Danjuma 0 53 477 476 2022-05-16T12:43:38Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Arnaut danjuma groeneveld-1589618839.jpg|thumb|Danjuma ma̱ng AFC Bournemouth ma̱ a̱lyia̱ 2019]] '''Arnaut Danjuma Groeneveld''' (á̱ byin nggu a̱tuk mam 31 Zwat Jhyiung 1997) yet a̱gwak tsot a̱la̱u a̱ti̱tak wa a̱ tsot di̱ fam a̱feap ma̱ng ki̱lop La Liga nang á̱ ngyei Villarreal a̱ni. Á̱ ku byin nggu ma̱ a̱byin [[Naijeriya]] kya, a̱wot da̱ nggu, a̱ tsot ma̱ng sot a̱la̱u a̱ti̱tak a̱byin Nedalan ja. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Arnaut Danjuma]] 7jd5mak6gxxufytrnpssy90sbpvqyaa Aswutong 0 54 479 478 2022-05-16T12:43:38Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱swutong]] hz0u8fweol556y617hfufv6squetca9 Atashwak 0 55 483 482 2022-05-16T12:43:39Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ta̱swak]] 954qehy2cwvbxp2goxogcljg6h55b67 Atausa ali 0 56 486 485 2022-05-16T12:43:39Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kyai a̱li]] 2cgtyrky4o3aq67pr6s9gy56x4cjttk Atohd 0 57 488 487 2022-05-16T12:43:39Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱toot]] hpokv9hbxrzr53uli445018v5ggjvjr Atoot 0 58 498 497 2022-05-16T12:43:39Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱toot]] hpokv9hbxrzr53uli445018v5ggjvjr Atoot agbaat 0 59 500 499 2022-05-16T12:43:39Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱toot a̱gbaat]] hiux61qj86vgh8rjt6v2cnusxv1c8qp Atung 0 60 502 501 2022-05-16T12:43:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tung]] 4rlzu883np9nsbnbg90znmsku6l6hvd Atyin tswan 0 61 504 503 2022-05-16T12:43:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tswan]] r5xdsixk0ef1cuf8217frdnlrp0abl6 Atyui shai lyet Agwazah 0 62 506 505 2022-05-16T12:43:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyushei A̱lyiat A̱gwaza]] m4fly2cjfr97lbn9dgqtoq12ml0i81t Atyulyenlilyem 0 63 508 507 2022-05-16T12:43:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lyenlilyem]] 2do7n190gr4vd8ccvcubjpn833bqdel Avao Kpaakyia 0 64 511 510 2022-05-16T12:43:40Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱vwuokpaa̱pyia̱]] el54odk8lkboe73s94dq4fk6fq73sx1 Avouh sak kurum 0 65 517 516 2022-05-16T12:43:40Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱lisaaikurum]]. mfjw5vyp822wymyh42kwykyu6bfhbjp Ayet 0 66 519 518 2022-05-16T12:43:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱yet]] nxnmyjio8plp6nnffv2w3x04pwwjzvx Ayra Starr 0 67 527 526 2022-05-16T12:43:41Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Ayra Starr (cropped).png|thumb|Ayra Starr ma̱ a̱lyia̱ 2021]] '''Oyinkansola Sarah Aderibigbe''' (byin 14 Zwat A̱taa 2002), á̱ lyen nggu ma̱ng '''Ayra Starr''', a̱ yet a̱tyu [[Naijeriya]] wa a̱ tsot bubwom a̱ni sa̱ ndyuut. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Byin 2002]] [[en:Ayra Starr]] czip8sir4pxoom7e40gyeulhxc1qm71 A̠lyem Tyap 0 68 530 529 2022-05-16T12:43:41Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tyap (a̱lyem)]] 4xmdd8tnmgh95z14ud2k5t6qm3hoaky A̠tsak peji 0 69 533 532 2022-05-16T12:43:41Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tsak wat]] hxg7z7wssfwtkbvzaln42cdom0a2qwm A̱ yuan 0 70 535 534 2022-05-16T12:43:41Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nywan]] 9ek6gwa1os35595s2eleta1i73q2wrt A̱baai 0 71 547 546 2022-05-16T12:43:42Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Damascus Bowie.jpg|thumb|A̱baai a̱mya̱ra̱m tswam ka̱ byia̱ a̱kup ma̱ng bwak nkwon nang A̱shong ba ngyei ''Bowie'' a̱ni]] [[Fail:Messerbank 2 fcm.jpg|thumb|alt=Refer to caption|A̱baai a̱tyii ka̱ myiai a̱zatyii ka]] [[Fail:Knife salesman. Kashgar markets. 2011.jpg|thumb|A̱tyulyiai a̱baai. kaswuó Kashgar. 2011]] '''A̱baai''' (á̱kpa '''a̱ka̱baai''') yet kyangta̱m ku kyangzwang hwa ku byia̱ a̱jojot a̱nu a̱ ya a̱ni, mi̱ di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t á̱ ka mbeang a̱fwuop da̱ nka. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Knife]] 3d5qxdornmsfwtd4m3cpo31cx06n37f A̱baan 0 72 552 551 2022-05-16T12:43:42Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱baan''' maai fa: * [[A̱baan (kap vam)]] * [[A̱baan (a̱sa̱khwot)]] q74utb3g9pzptzrnfkru93pxo5e6apt A̱baan (a̱sa̱khwot) 0 73 560 559 2022-05-16T12:43:42Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Glass of Milk (33657535532).jpg|thumb|Gi̱las a̱baan]] [[Fail:Melkkarussell.jpg|thumb|Nyák da̱ avwuo nyap a̱bi̱baan ka̱ bwan a̱ni]] '''A̱baan''' na yet a̱jojot kyayak wa a̱ nhyat ma̱ng nkyang nok vam nang kap vam ku saat nna nang á̱ ngyei ''mammary gland'' di̱n Shong a̱ni hwa saat nna mi̱ nyám ji̱ nwaai mman nji. ==Bu nwuan== * [[A̱baan (kap vam)]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Milk]] c7tyar9gwspwnahy1l7cmt2329g2g99 A̱baan (kap nvam) 0 74 562 561 2022-05-16T12:43:42Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱baan (kap vam)]] mf2uhm6cyn2fg03zc9wosy15alniv5h A̱baan (kap vam) 0 75 582 581 2022-05-16T12:43:43Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Weibliche brust en.jpg|thumb|Nkap a̱baan a̱nap a̱tyubushyi (''swáng a̱lyiat Nggi̱li̱t/Shong'') na]] '''A̱baan''' (á̱kpa: '''a̱bi̱baan''') kuzang a̱yin byia̱ a̱bi̱baan a̱feang, ba̱ swan mi̱ [[fi̱ri̱ng]] a̱ni. A̱bi̱baan a̱byiik cong ma̱ng a̱jojot [[A̱baan (a̱sa̱khwot)|a̱baan]] nang mman swuo ani . ==Ya̱fang== <references/> [[en:Breast]] 0peq44sjh0scor0u7287hagnf15ov9x A̱bada̱dei a̱fang 0 76 599 598 2022-05-16T12:43:44Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gravel on a beach in Thirasia, Santorini, Greece.jpg|thumb|A̱bacyuang nfang (gbi̱ngba̱ra̱m ku swak ma̱ng shi a̱ni mi̱ ghwughwu huni shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng milimita 40 (nc 1.6))]] '''A̱bada̱dei a̱fang''' ka (á̱kpa: '''a̱bacyuang nfang''' ''na'') yet a̱da̱dei gbi̱ngba̱ra̱m a̱fang wa nang á̱ fwuoi a̱ni . == Ya̱fang == <references/> [[en:Gravel]] 4px2bdqt6pgy6t1goadztuuc7dal5d4 A̱bi 0 77 612 611 2022-05-16T12:43:45Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Agwam Musa Didam Graveyard 2.jpg|thumb|A̱bi A̱gwam Musa Di̱dam, A̱gwam Fantswam II mi̱ Cen, Zi̱kpak, [[Fantswam (a̱byin)|Fantswam]]]] [[Fail:Grabkreuz mit Nägeln.jpg|thumb|A̱bi ma̱ng a̱team a̱khwu ma̱ng a̱yaakpang (nkusa) mi̱ Evros, [[Helat]]]] '''A̱bi''' ka (á̱kpa: '''bibi''' ''hu'' ku '''a̱ka̱bi''' ''na'') yet a̱vuo kya nang á̱ niat [[kwom]] a̱tyo a̱khwu a̱ni. == Ya̱fang == <references/> [[en:Grave]] 53bjd8vtiq2qvn44l6gpam1f971to4x A̱binkhap 0 78 614 613 2022-05-16T12:43:45Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱byinkhap]] 3vze8f4wgshc6fmq4lz7bs0ysuhrt89 A̱bií 0 79 616 615 2022-05-16T12:43:45Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱bi]] gdkgc47qst7sn892keeo3rzz35njpb3 A̱bom 0 80 618 617 2022-05-16T12:43:45Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱bwom]] gya1qofrpk4loi4edrofd6bk4o9ixky A̱buja 0 81 635 634 2022-05-16T12:43:45Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱buja'''<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/abuja's Define Abuja's at Dictionary.com]". Dictionary.com. Random House, Inc.</ref> ja yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ yet a̱ni̱nai ma̱ng shi mami a̱ca̱cet a̱ka̱keang na̱ laai byia̱ á̱niet a̱ni ma̱ a̱byin [[Naijeriya]] ka. Ji̱ shyia̱ ma̱ka̱wa̱tyia̱ a̱byin Naijeriya kya di̱ Teritori A̱keangtung Mundundung (TA̱M) hu, ji̱ si̱ yet a̱gba̱ndang a̱keang nang á̱ ku khwom di̱ ghwang a̱ni, á̱ ku tsa nok a̱kean ka mi̱ ce ndyia̱ 1980 hu hwa.<ref name="bbc">"[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6355269.stm Life of poverty in Abuja's wealth]". BBC News, Tuesday, 13 February 2007.</ref> Jija shai [[Legwot]], a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi á̱niet ma̱ a̱byin Naijeriya ka, a̱ si̱ ka nta̱bat yet a̱keangtung ka ma̱ a̱tuk mam 12 Zwat Swak ma̱ng Sweang 1991.<ref>Roman Adrian Cybriwsky, ''Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture'', ABC-CLIO, USA, 2013, p. 2</ref> [[Fail:Abuja Collage.jpg|thumb|Kyiak neet di̱ fam a̱za hu (A̱zamyian–A̱zayak): A̱ghyi a̱gba̱ndang a̱gaat a̱ghyang mi̱ [[Maitama District, A̱buja|Maitama District]], Abuja National Mosque, [[A̱fan Zuma]], nnang a̱sa̱khwot mi̱ [[Millennium Park (Abuja)|Millennium Park]], [[Central Bank of Nigeria|Central Bank headquarters]], ma̱ng lang kyai tswazwa Central Business District, Abuja, hu a̱tyetuk]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:A̱ka̱keangtung Afrika]] [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Abuja]] jichy7801hocyqmxdh2veikdb9vpdvi A̱buk 0 82 649 648 2022-05-16T12:43:46Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱buk''' yet a̱ji̱njok á̱ shyiat ma̱ a̱ka̱wa a̱ni. Nggu wa á̱ nyia̱ zwuai. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Carob]] g6zj8st7amol617mb5q4wf0x8an8r8y A̱bwa 0 83 660 659 2022-05-16T12:43:46Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Treron vernans male - Kent Ridge Park.jpg|thumb|A̱bwa a̱ byia̱ a̱shong fwuo ma̱ng ci̱ncat ku li nang a̱sa̱khwot a̱kwop a̱ni]] '''A̱bwa''' wu (á̱kpa: '''a̱yaabwa''' ''ba'') neet mi̱ sot a̱ka̱man. == Ya̱fang == <references/> [[en:Columbidae]] qn82sungrb5tvt3f1iaw8fx8g0skz8t A̱bwan ntak 0 84 676 675 2022-05-16T12:43:47Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Braus 1921 277.png|thumb|Ghwughwu kap a̱team a̱bwan ntak hu ku tyai nám ma̱ng kunkup (''swáng a̱lyiat Latin'')]] '''A̱bwan ntak''' yet kap vam hwa ku doot neet ma̱ a̱fa̱ng si̱ nat a̱khwukhwut. A̱bwan ntak wa byia̱ kunkup ku nswak ma̱ a̱swap ma̱ng nkap vam a̱ni. Á̱ ngyei kunkup hu ku shyia̱ ma̱ a̱bwan ntak hu ''Femur''. A̱bwan ntak wu wa byia̱ nam a̱ nswak ma̱ng tak hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Thigh]] 79ooieju7v0nminywgkohrtz6dmopxj A̱bwan tak 0 85 678 677 2022-05-16T12:43:47Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱bwan ntak]] p8lud4taowexobn265eeqo5veyemvjp A̱bwom 0 86 690 689 2022-05-16T12:43:48Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱bwom''' ka (á̱kpa: '''bubwom''' ''hu'') yet tak ti̱tak swáng a̱lyiat hwa nang á̱ bwom ma̱ng a̱nwuat a̱tyubishyi a̱ni. Á̱ ni̱ nnyia̱ si̱ huni di̱ njen ma̱ a̱di̱di̱t ma̱ng a̱ca̱caat nwunwuat na̱ tyia̱ a̱ni di̱ nyian ta̱m ma̱ng tswang tsutswang a̱nwuat ma̱ng tyei nywang. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Song]] jnmlzegokvvzwkpck0bggeq341gr8zx A̱bwomtsot 0 87 703 702 2022-05-16T12:43:48Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱bwomtsot''' (á̱kpa: '''bubwomtsot''') yet mumwang tak ti̱tak nwunwuat hwa ku nat ca̱caat ma̱ng jen tsot ji, ka̱ ka myim ma̱ng nkap a̱bwomtsot na nang nyinyang a̱bwom, congndung, tsot, ma̱ng za̱kwa swat sa̱t a̱nwuat. <ref>Company, Houghton Mifflin Harcourt Publishing. [https://ahdictionary.com/word/search.html?q=Music|access-date=2021-01-20 The American Heritage Dictionary entry: Music] (di̱n Shong). ahdictionary.com</ref><ref>[https://www.britannica.com/art/music music {{!}} Art Form, Styles, Rhythm, & History] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Music]] dewsmtl2rwmcmd3pm1octgem9zoa8ei A̱bwu 0 88 718 717 2022-05-16T12:43:49Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̰bwu''' ku '''a̱bwu mali''' (''Canis familiaris'' ku ''Canis lupus familiaris'') yet a̱ka̱mbwon a̱bwu a̱yit kya nang á̱ cok a̱mali a̱ni a̱wot ka̱ si̱ byia̱ li̱m ku gworong tazwa a̱ni. [[Fail:Sarabi-dog-female.jpg|thumb|Sha̱p a̱bwu Sarabi]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Dog]] qn1qqk4ununt2t9jzzmp2yyihgp3ikq A̱bwu a̱kat 0 89 732 731 2022-05-16T12:43:49Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Dealer the Labrador Retriever and a redhead duck.jpg|thumb|A̱bwu a̱kat a̱ghyang ma̱ng a̱gwagwa ma̱ a̱bwonu nka ka]] '''A̱bwu a̱kat''' (''á̱kpa'': a̱ka̱bwu a̱kat) yet nyam ja ji̱ beang a̱tyu a̱kat yebaat nyam a̱yit. A̱bwu a̱kat bu yet di̱ cok a̱tyu a̱kat hu ma̱ a̱yit mat á̱ka̱tuk nyám na̱ neet di̱bang a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hunting dog]] h4e3lki90i8vf5ndjt4wbq096u6cyec A̱bwuang 0 90 742 741 2022-05-16T12:43:49Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱bwuang''' wu (á̱kpa: '''a̱yaabwuang''' ''ba'') yet naat mbwuot kwai mbeang lyiai nkyang hwa mat cat kpangti̱n. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Business]] 9k4tturi3qqhrj0xn1mxixw2rwp78h9 A̱byia̱k 0 91 756 755 2022-05-16T12:43:50Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bosporus Bridge from Ortaköy 02.JPG|thumb|A̱byia̱k Bosporut mami [[Itambut]], [[Turkiya]]]] '''A̱byia̱k''' yet kyang hwa nang á̱ nok a̱ni ma̱t tyong dyem (kidee nang a̱sa̱khwot na̱ cong a̱ni, a̱ngam, vak a̱cyet ma̱to ku vak kyangcung a̱byin a̱ni) di̱ mi̱n fwun tafa ji. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bridge]] spowolyt1r260rxzrosl8mc68c940cd A̱byia̱k A̱tazwa 0 92 758 757 2022-05-16T12:43:50Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱byia̱k tazwa]] r8y75fxu9eb0bo7j68vwg7l4s8aj4uy A̱byia̱k tazwa 0 93 771 770 2022-05-16T12:43:51Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:020 N700 Series Shinkansen 新幹線 arriving at Kyoto Station, Japan.jpg|thumb|right|A̰byia̱k tazwa a̱ team ndang kyangcung a̱byin ma̱ a̱di̱di̱t ma̱ng nvak ma̱to mami Kyoto, [[Ja̱pan]]]] '''A̱byia̱k tazwa''' ku '''a̱byia̱k a̱tazwa''' yet vak hwa nang á̱ nok ku swak tazwa vak ghyang a̱ni, á̱ nok nhu ku byia̱k á̱niet ba ba̱ cat ghan swak vak tatak hu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Overpass]] mu7147do5oygtw9y7sf1fqc3t7e67ap A̱byin A̱khup 0 94 774 773 2022-05-16T12:43:51Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱byin a̱khwup]] 60byg9omdilkp18vhqienvsekqxz0sm A̱byin Fantswam 0 95 776 775 2022-05-16T12:43:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fantswam (a̱byin)]] 1jtj397cakje0v53le1wiuj4uxcpeod A̱byin akhup 0 96 778 777 2022-05-16T12:43:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱byin a̱khwup]] 60byg9omdilkp18vhqienvsekqxz0sm A̱byin a̱khwup 0 97 792 791 2022-05-16T12:43:52Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Photograph of a Greek Revival Parlor in the Metropolitan.jpg|thumb|A̱byin a̱khwup]] '''A̱byin a̱khwup''' (á̱kpa: '''bibyin a̱khwup''') yet tutu hwa ma̱ a̱li nang á̱ nsaai a̱nietcen a̱ni, á̱ si̱ ma nswan á̱ ya kyayak á̱ sa mbwoi nkhang á̱ ba̱ nfwung. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Sitting room]] n4m015zgqjm3tpsbtsoaedzkbtz5eit A̱byinkhap 0 98 813 812 2022-05-16T12:43:52Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Share of land area used for agriculture, OWID.svg|thumb|250px|Bibyinkhap swanta, ''OWID'']] '''A̱byinkhap''' (''á̱kpa'': '''bibyin khap''') yet a̱vwuo kya nang á̱ khap a̱ni. Ka̱ doot á̱ mba̱ng nyám ma̱ a̱byin khap meang. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Farmland]] a9sqlhh2nyui0gkyzywt0ogmp6jngyv A̱byoot 0 99 842 841 2022-05-16T12:43:53Z Jon Harald Søby 8 28 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱byoot''' ba (''Gworok, Fantswam, Sholyia̱, Ta̱kat'': A̰byorok; ''[[A̱lyem Byoot|Byoot:]]'' Anghan; ''[[A̱lyem Kpat|Kpat:]]'' Kamantan) yet á̱niet bya á̱ maai nshyia̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]] a̱si̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]], mi̱ fam-a̱byin Fa̱m A̱ka̱wa̱tyia̱ [[Naijeriya]].<ref name=LGA></ref> == Yai == A̱byoot ba shi á̱kpa swak di̱ fam [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]] a̱si̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], [[Naijeriya]] hwa.<ref name=LGA>{{Cite web |url=https://localgov.kdsg.gov.ng/?page_id=222 |title=Districts and Village Units of Kaduna State |access-date=August 6, 2020}}</ref> A̱byoot ba mbeang [[A̱sunkurum]] ba yet a̱cyuang nnwap nia mami sot a̱gwomna̱ti mali ji a̱wot kuzang si̱ byia̱ sot-tyok jhyiung ja ma̱nyin a̱mgba̱m ma̱ng shi á̱niet mba hu, [[Matthew Hassan Kukah|Rev. Fr. Matthew Kukah]] wa ku kwop a̱dyii̱ng a̱nia.<ref>Damina, Francis (July 17, 2020). "[https://allafrica.com/stories/202007170657.html Nigeria: 'Mediatrix' - a Tribute to Maman Fr. Kukah]." ''All Africa''. This Day.</ref> == Khwi == A̱di̱di̱t A̱byoot wu yet [[Khwikristi|Krista]] bya (ma̱ng A̱roman Katolik ba ba̱ shi tat 80.0%, A̱protestan ba 10.0% ma̱ng Á̱sa̱t ba 10.0%), ma̱nang á̱kum 25.0% ka á̱ nyia̱ ba̱ cong khwi taada hwa<ref>"[https://joshuaproject.net/people_groups/12459/NI Joshua Project entry on Kamantan (Anghan) people]".</ref> a̱wot ku si̱ yet doot nyia̱ ma̱ a̱da̱dei yet [[Khwikpaa̱pyia̱|A̱kpaa̱pyia̱]] bya. == A̱lyem == {{Main article|A̱lyem Byoot}} == Cuk tyok == Ma̱ a̱di̱di̱t A̱byoot ba shyia̱ di̱ swat ma̱ A̱byin-tyok A̱byoot kikya, a̱wot ba̱ si̱ ngyei á̱gwam mba ba ''Ngbiar''. A̱tyuba̱ngtyok wu mi̱ di̱ yong huni wa yet '''A̱tyushityok (A̱ST) Ngbiar Adamu Alkali, ''Ngbiar Anghan'''''. A̱keangtung a̱byin-tyok ka shyia̱ a̱keang Ka̱ma̱ntong, [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]], [[Si̱tet Ka̱duna]].<ref name=LGA></ref><ref>"[https://allafrica.com/stories/201502030383.html Nigeria: Attackers of Kamantan Village Will be Brought to Book]". Daily Independent. ''All Africa''. (February 3, 2015).</ref> == A̱ca̱cet á̱niet == * [[Gloria Ballason]], la̱uya, activist == Ya̱fang == <references/> [[Sot:Ka̱duna]] [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] [[en:Anghan people]] p4xe0kwgs8wnuga4ab2qb1a6bmiha6o A̱cak 0 100 856 855 2022-05-16T12:43:54Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱cak''' (á̱kpa: '''a̱ka̱cak''') yet vak ghyang hwa nang á̱ saat a̱lyia̱ ka ca̱caat ma̱ng shyiak li lili wun hu, a̱koloji ma̱ng shi a̱wa sai mam hu di̱ fam a̱byin a̱nyiung. A̱ka̱cak a̱lyia̱ na shyia̱ di̱ a̱naai nia: A̱vwuoshyim, A̱kwa̱i, Seam ma̱ng A̱won. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Season]] j5sy8xz58lc4dwq92ot12h6fvk59gkb A̱ca̱t a̱tanu 0 101 873 872 2022-05-16T12:43:54Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ca̱t a̱tanu''' (A̱tak a̱nu) yet ca̱t ku ghuut ku tang a̱tak a̱nu a̱ni. A̱tak a̱nu ki kya shyia̱ kpa̱nkpaan ma̱ng kpang ma̱ng fwuo a̱tyubishyi ku nyam a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Fail:Jack Passion in 2009.jpg|thumb|Ghwughwu Jack Passion ma̱ng a̱junjung a̱cat a̱nu]] [[en:Beard]] r6fa985ho9caew7dti8uv8gjfec3rxz A̱cyi 0 102 889 888 2022-05-16T12:43:55Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱cyi''' ka (á̱kpa: '''cyi''' ''hu'') yet a̱lyoot susotbishyi á̱ga̱fi̱p njhyang mi̱ sot ''genus Dioscorea'' (kyang Dioscoreaceae) ji ji̱ yet á̱ni̱nan á̱ ya na a̱ni. [[Fail:YamsatBrixtonMarket.jpg|thumb|A̱sai cyi mi̱ kaswuo lyiai nkyang jhyang ma̱ a̱keang Brixton, [[Nggi̱lan]], 2004]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Yam (vegetable)]] sccx6r5ctcc0mgjooaczikkt5ggvo5i A̱da 0 103 891 890 2022-05-16T12:43:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱da (á̱niet)]] g2bgz317xnekyuo9qka54fw7belepbi A̱da (kyangta̱m) 0 104 897 896 2022-05-16T12:43:55Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱da''' yet a̱kum, a̱kpa̱kpai tswat tyam nkyang wa, ma̰ng a̰di̱di̱r a̱nu a̱ gwong ma̱ a̰da̱dei a̱ni nang á̱ shap ma̱ a̱nu ya a̱kya, a̱wot di̱n jen jhyang a̱ ni̱ mbyia̱ a̱toot kwa cam a̱jojot a̱nu wu kalak a̱ faat a̱yin. Ma̱ a̱byin A̱tyap ka, a̱da yet kyangta̱m hwa nang á̱ fak a̱ka̱kwon ma̱ng a̱nggu a̱wot a̱ ka nyia̱ nta̱m jhyang. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Cutlass]] 7utfyo4sa1795oxkfygods8ascdhz0k A̱da (á̱niet) 0 105 946 945 2022-05-16T12:43:57Z Jon Harald Søby 8 48 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱da''' ba (''[[Da (a̱lyem)|Da:]]'' '''Ham''', ''[[Kpat (a̱lyem)|Kpat:]]'': Jaba) yet nwap ja nang á̱ maai nshyia̱ di̱ [[A̱tak Ka̱duna|fam a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], di̱ fam a̱za-jenshyung a̱byin [[Naijeriya]] ka a̱ni,<ref>James, Ibrahim (1986). "The Ham in history : the Ham and their neighbours. Jos University Press. ISBN 978-166-038-4.</ref> ma̱ a̱di̱di̱t si̱ ba̱ng shyia̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Susot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Jaba, Naijeriya|Jaba]], [[Ka̱ciya]] ma̱ng [[Ka̱ga̱rko]] á̱si̱ a̱tak Si̱tet Ka̱duna, [[Naijeriya]]. [[Da (a̱lyem)|Da]] ja yet a̱lyem mba ka, a̱wot ba̱ yei á̱pyia̱ mba ''Ham'', ba̱ si̱ yei a̱lyem mba ka ''Hyam''. A̱kpat wu yei mba ''Jaba'', a̱wot zop jhyang mbwak [[Lyenlilyem|a̱tyulyen lilyem]] a̱ yet byina̱byin fam a̱byin hu (John 2017) a̱ni ku yong mi̱cet a̱ si̱ kaat nyia̱ a̱lyoot 'Jaba' ka yet swang a̱lyiat tok ja. Mat a̱nia, ku myim á̱ dak nji á̱ weam.<ref>John, P. H. (2017). Narratives of identity and sociocultural worldview in song texts of the Ham of Nigeria: A discourse analysis investigation (Doctoral dissertation, Stellenbosch: Stellenbosch University).</ref><ref>"[https://www.ethnologue.com/language/jab Hyam]". Ethnologue.</ref> Tyan jhyang ku sak shi á̱kpa A̱da hu kpa̱mkpaan ma̱ng á̱niet 400,000.<ref>[https://www.ethnologue.com/subgroups/hyamic]</ref> ==Nkhang== Á̱ghyang nwuak a̱cucuk nyia̱ A̱da ba, bibya ku tsa [[Taada Nok]] ji a̱ma̱lyim jen ji á̱ ku ta̱bat ta̱taat pyipyia̱ nghwughwu terakota ba ba̱ tyai nkhang gbangbang a̱ni ma̱ a̱bakeang A̱da ka nang á̱ ngyei [[Nok]] a̱ni.<ref>{{Cite book|title=The History of Western Africa: Britannica guide to Africa|last=McKenna|first=Amy|publisher=The Rosen Publishing Group|year=2011|isbn=1615303162|pages=173}}</ref> == Taada == Á̱ song a̱yet Tuk-Ham (A̱tuk-A̱da kya ka) kuzang a̱lyia̱ mami a̱keang [[Kwain]] (nang A̱kpat wu ku byian si̱ yet ''Kwoi'' a̱ni), mi̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] a̱si̱ [[Jaba, Nigeria|Jaba]]. Á̱ song song a̱ja da̱ a̱beam a̱cak Ita kya.<ref>{{Cite book|title=Nigeria, a People United, a Future Assured: Survey of states|last=Matthew-Daniel|first=B. J. St.|last2=Mamman|first2=A. B.|last3=Petters|first3=Sunday W.|last4=Oyebanji|first4=J. Oluwole|last5=Federal Ministry of Information Nigeria|publisher=Federal Ministry of Information Nigeria|year=2000|isbn=9780104321|pages=250}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zodml.org/content/tuk-ham#.WJD6bBuLTIU|title=Tuk-Ham|newspaper=ZODML|language=en|access-date=2017-01-31}}</ref> == Khwi == A̱di̱di̱t A̱da wu yet [[Khwikristi|Krista]] bya, á̱ tyan shi á̱kpa mba hu á̱ si̱ sak kpa̱mkpaan ma̱ng 85%. Kpa̱mkpaan ma̱ng 75% a̱mgba̱m á̱niet ba yet, si̱sak ma̱ng nunu ghyáng, "Krista A̱vanjelikat" bya, ma̱ng 10% ba̱ shyia̱ ma̱ng susot Krista jhyáng ja a̱ni.<ref>[https://joshuaproject.net/people_groups/12165/NI Nwuai Joshua project da̱ á̱niet Ham ba]</ref> ==A̱lyem== A̱da ba lyiat ma̱ng [[Da (a̱lyem)|Da]] ja. == Kwai-nfwuo-á̱niet== Á̱ ngyei á̱nietba̱ngtyok (ku á̱gwam) A̱da ba ''Kpop Ham''. ''Kpop Ham'' wu mi̱ di̱ yong huni wa yet A̱tyushityok (A̱ST) Kpop-Ham wu [[Jonathan Gyet Maude|Dr. Jonathan Danladi Gyet Maude (J.P.), OON]].<ref>[https://web.archive.org/web/20210629114934/https://hamculturalheritage.org/ HAM CULTURAL HERITAGE]. HAM CULTURAL HERITAGE.</ref> ==A̱ca̱cet á̱niet== A̱ca̱cet á̱niet ma̱ng a̱sok A̱da a̱ni bya ba: * [[Martin Luther Agwai]] * [[Andrew Jonathan Nok]] * [[Adamu Maikori]], la̱uya a̱son a̱ neet ghwut ma̱ [[A̱tak Ka̱duna]] a̱ni * [[Audu Maikori]], a̱tyukpaat ma̱ng Group CEO a̱si̱ lebet rekwot Chocolate City Entertainment * [[Yahaya Maikori]], a̱tyukpaat ma̱ng Group CEO a̱si̱ lebet rekwot Chocolate City Entertainment * [[Ishaya Ibrahim|Admiral Ishaya Iko Ibrahim]], Chief of Naval Staff gbangbang ma̱ng Sarkin Yaki Ham * [[Felix Hyatt|Felix Hassan Hyet]], Minister of Aviation gbangbang * [[Danlami Sambo|Justice Danlami Sambo]], Justice Sokoto High Court gbangbang * [[A̱tyokhwu Dr. Chris Abashiya]], A̱tyulyuut, A̱tyukwainfwuo ma̱ng Activist * [[Usman Mu'azu|A̱tyokhwu AVM Usman Ma'azu]], Military Administrator gbangbang a̱si̱ A̱byin Ka̱duna * [[Col T.K Zabairu]], Military Administrator gbangbang a̱si̱ A̱byin Imo * Ambassador Nuhu Bajoga, A̱tyubeang Gwomna A̱byin Ka̱duna, 2011-2015 == Ya̱fang == <references/> [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] [[en:Ham people]] [[ha:Mutanen Ham]] 96w40s2477pds5cbntyq3baslsm0yb8 A̱danka̱li A̱shong 0 106 948 947 2022-05-16T12:43:57Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱da̱ngka̱li A̱shong]] m2r81w78fh2cglewtawh6b9opo5ztro A̱da̱dei ma̱to 0 107 964 963 2022-05-16T12:43:57Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:401 Gridlock.jpg|thumb|A̱cyuang a̱yaama̱to ma̱ng a̱ca̱cet a̱yaama̱to luk kai a̱gba̱ndang vak á̱ ka̱u a̱feang a̱ni, Highway 401 ma̱ a̱keang Ontario, [[Ka̱na̱da]]]] '''A̱da̱dei ma̱to''' (ku '''a̱tomobal''') yet [[kyangcung ma̱to]] a̱ti̱tak a̱naai hwa nang á̱ nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱nggu di̱ shyei á̱niet neet da̱ a̱vwuo a̱nyiung naat da̱ a̱vwuo a̱ghyang. Wa̱i ''a̱cyuang a̱yaama̱to'' ma̱ a̱di̱di̱t nnyia̱ ba̱ yet nkyangcung na̱ tyong mi̱ nvak nia, na̱ saai tsi̱tsak a̱tyonyiung ba̱ng si̱ tat á̱niet a̱ni̱nai, byia̱ [[Tak kyangcung|a̱ti̱tak]] a̱naai a̱wot si̱ kyiak á̱nietbishyi swak nkyang.<ref>Fowler, H. W.; ma̱ng Fowler, F. G. (Jhy.) (Ri̱jista 1976). [https://archive.org/details/australianpocket00john book Pocket Oxford Dictionary] (di̱n Shong). Oxford University Press. ISBN 978-0198611134.</ref> Á̱ tsa nyia̱ nta̱m ma̱ng a̱cyuang ma̱to mi̱ a̱mgba̱m swanta hu mi̱ sa̱ncuri 20 jija. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== [[Sot:A̱cyuang a̱yaama̱to| ]] [[Sot:Nkyangcung na̱ byia̱ a̱ti̱tak]] [[Sot:Bwoi mi̱ bwoi Jami̱ni]] [[Sot:Bwoi mi̱ bwoi sa̱ncuri 19]] [[en:Car]] mms7fu4ao29ncrk31casks9mgnwjd9m A̱da̱ngka̱li A̱shong 0 108 980 979 2022-05-16T12:43:58Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Patates.jpg|thumb|A̱da̱ngka̱li A̱shong]] '''A̱da̱ngka̱lí a̱shong''' (á̱ghyang á̱niet nyia̱ a̱tsak a̱lyoot wu wa yet '''a̱runguna A̱shong''') a̱ yet zwa a̱tyin a̱ga̱fi̱p (Solanum tuberosum) ja nang á̱ ngya a̱ni̱nan ba, a̱vwuo ka nang kyayak nji nshyia̱ a̱ni. A̱tyin a̱ga̱fi̱p kani neet mi̱ Amerika wa. A̱wot ka̱ si̱ yet a̱tyin a̱ga̱fi̱p ka̱ kyiak a̱lyia̱ a̱nyiung kya ka̱ laai kwop, ka̱ si̱ shyia̱ kwai á̱ga̱fi̱p ''Solanaceae'' ji ja.<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/potato Potato – Definition of potato by Merriam-Webster] (di̱n Shong). merriam-webster.com</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Potato]] 9vaqyn000y6ft4xeq00zw5krf3yfmkr A̱dyundyung Kyai A̱sa̱khwot 0 109 995 994 2022-05-16T12:43:59Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''A̱dyundyung Kyai A̱sa̱khwot''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Black Sea map.png|thumb|A̱vwuo ka nang A̱dyundyung Kyai A̱sa̱khwot wu nshyia̱ a̱ni]] |- |[[Fail:Map of the Black Sea with bathymetry and surrounding relief.svg|thumb|Ta̱si̱la A̱dyundyung Kyai A̱sa̱khwot ji ma̱ng a̱beam]] |- |} '''A̱dyundyung Kyai A̱sa̱khwot''' wu yet kyai a̰sa̱khwot hwa ku shyia̱ di̱ ngaan fam a̱za-a̱tyin [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu, ku myiai tsi̱tsak [[Yurop]] ma̱ng [[A̱siya]]; di̱ fam a̱tyin Li̱m-a̱byin Balkan hu (A̱tak-a̱tyin Yurop), fam a̱tak A̱kpa̱mkpai a̱byin fam A̱tyin Yurop di̱ fam a̱byin A̱tyin Yurop, fam jenshyung Ka̱ukasut hu, ma̱ng fam a̱za A̱natoliya hu di̱ fam Jenshyung A̱siya. A̱sa̱khwot nhu na neet a̱ca̱cet a̱ka̱ghyui á̱ghyang nia, nang a̱ghyui Danube, Dnieper, ma̱ng Don ka. Jhyujhyuai a̱sa̱khwot bibyin ma̱ a̱di̱di̱t wai mami kyai a̱sa̱khwot a̱hwa ku shyia̱ a̱zanson bibyin a̱taa ku byia̱ a̱gi̱gak khwong kyai a̱sa̱khwot ma̱ng a̱nhu. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Black Sea]] g6lv103832435os8aklyeocy90olzvn A̱fa 0 110 1008 1007 2022-05-16T12:43:59Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Tractus intestinalis ventriculus.svg|thumb|Ghwang kpa̱m nkyangbyii̱k kyayak hu, ma̱ng a̱fa ka ka̱ li a̱shong]] '''A̱fa''' ka (á̱kpa: '''a̱fi̱fa''' ''na'') yet kap vam hwa ku shyia̱ ma̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ vam a̱ni. A̱fa kikya saai nkyang na̱ nwuai a̱bwonu ka a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Stomach]] mvk7g75mzcv66phjdwq1r5txjf4r5so A̱fai Ziland 0 111 1010 1009 2022-05-16T12:43:59Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zi̱lan A̱fai]] dpbzuuy2sbwps9re9k6y7zvmyge2kg0 A̱fan 0 112 1022 1021 2022-05-16T12:44:00Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Mount_Kilimanjaro.jpg|thumb|A̱fan Kilimanjaro mi̱ [[Ta̱nzaniya]], a̱fan ka̱ swak ma̱ng shi a̱za mami [[Afrika]] a̱ni]] '''A̱fan''' ka (á̱kpa: '''a̱ka̱fan''' ''na'') yet kap a̱tai swanta hu hwa ku ta̱ngam byia̱ shi a̱za a̱ni, da̱ a̱ka̱nyiung ma̱ng nfam na na̱ kpa̱k na̱ si̱ tyai nfang kuntyin nka na a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Mountain]] rt1rmid3o475x9grfj0tmj2k6mlnlw1 A̱fganistan 0 113 1032 1031 2022-05-16T12:44:01Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''A̱fganistan''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Afghanistan (orthographic projection).svg|thumb|300px|center]] |- | colspan="2" align=center|Ta̱si̱la a̱byin A̱fganistan |- | [[Fail:Flag of the Taliban.svg|thumb|Tuta a̱byin A̱fganistan]] |- | [[Fail:Arms of the Islamic Emirate of Afghanistan.svg|thumb|A̱lama a̱byin Tyokkpaa̱pyia̱ A̱fganistan]] |- |} A̱byin '''A̱fganistan''' (Pashi̱to/Da̱ri: افغانستان, ''Afġānestān'' /avɣɒnesˈtɒn/; yei Shong: Afghanistan /æfˈɡænᵻstæn/ ku /æfˈɡɑːnᵻstɑːn/;<ref>These pronunciations involve assimilation, wherein /f/ becomes its assimilated allophone [v] before a voiced consonant. (di̱n Shong)</ref>), yet a̱byin tsutsok kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni da̱ a̱yaaga̱sat nvak A̱ka̱wa̱tyia̱ ma̱ng A̱tak A̱siya. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin Pakistan di̱ fam a̱tyin ma̱ng a̱tak hu, Iran di̱ fam jenshyung hu, Turkmenistan, Uzbekistan, ma̱ng Tajikistan di̱ fam a̱za hu, ma̱ng [[Caina]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu. A̱byin ka kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 652,864 (met a̱ma̱ntanaai 252,072), ka̱ si̱ nhyat ma̱ng tsutsok ma̱ng a̱kpa̱mkpai a̱byin di̱ fam a̱za ma̱ng a̱tak-jenshyung hu. A̱keang Ka̱bul kya yet a̱keangtung ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi a̱ni, nang á̱ ku tyan shi á̱niet nka sak miliyon 4.6&nbsp; a̱ni ma̱ng nnwap nang [[A̱pashi̱tun]], A̱tajik, Hazara, ma̱ng Uzbek ba. ==Ya̱fang== ==A̱ka̱fwuop nta== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[en:Afghanistan]] ajqk7mpn3t4vdpi7uaek8bvh1kj1ld3 A̱fi̱fap a̱byin 0 114 1076 1075 2022-05-16T12:44:02Z Jon Harald Søby 8 43 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱fi̱fap a̱byin''' yet tamm a̱byin nang a̱sa̱khwot nyia̱ kpa̱mkpaan tyat a̱ni, a̱junjung a̱byin khwong a̱sa̱khwot(wu)/á̱kpa: a̱fi̱fap bibyin(wu), ndi̱m a̱byin(na). == Ya̱fang == <references/> [[en:Peninsula]] 8kjnw6sd7zoxqxrcuszmpu29l3vs6s2 A̱fuong 0 115 1085 1084 2022-05-16T12:44:02Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱fwuong]] siykj7n52qoyq4udrykydtwhpa56zr4 A̱fwuong 0 116 1094 1093 2022-05-16T12:44:03Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Cuillère MHNT ETH AC MD 110 Julien Madagascar.jpg|thumb|A̱ka̱fwuong nkwon, A̱betsilewo ba, [[Mada̱ga̱ska]], sa̱ncuri 19]] [[Fail:History spoon.jpg|thumb|A̱fwuong ma̱ng a̱fwuong ga̱swúong Sa̱saniya (sa̱ncuri 4)]] '''A̱fwuong''' ka (á̱kpa: '''a̱ka̱fwuong''' ''na'') yet kyang ya kyayak hwa ka̱ byia̱ ma̱ng a̱nka, a̱da̱dei kham ka̱ nwai byia̱ shi tsuung a̱ni (á̱ ka ngyei a̱pyia̱ ka), nang ghwughwu a̱cyi nywan ku sa̱khat a̱ni, di̱ ngaan hu ka̱ si̱ byia̱ bwak nang á̱ ba̱ng a̱ni. A̱fwuong ka yet a̱bajunjung tswam (gbangbang ka̱ ku yet kwon hwa) kya, a̱ta̱m ka tyak a̱ li kpa̱kpai. A̱fwuong kya beang di̱ bwoi kyayak á̱ ntyia̱ a̱bwonu á̱ ya. A̱ka̱fwuong shi di̱n swap, á̱ghyang shyit nswap, á̱ghyang si̱ yet a̱bakukum. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[http://researcharchive.calacademy.org/research/anthropology/utensil/spoons.htm The History of Eating Utensils - Spoons]. Rietz Collection of Food Technology. (di̱n Shong) *[http://www.925-1000.com/spoon.html The Making of a Spoon, Georgian style]. ''Online Encyclopedia of Silver Marks, Hallmarks & Makers' Marks''. Illustrated article on the hand forging of a spoon. (di̱n Shong) *Jackson, C. J. (1892). [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.31175012357367;view=1up;seq=135 The Spoon and its history] (di̱n Shong). Archaeologia. Shi 53. P. 107–146. DOI 10.1017/S0261340900011231 *[http://www.eatingutensils.net/history-of-cutlery/spoon-history/ History of Spoon - Eating Utensils] (di̱n Shong) [[Sot:A̱ka̱fwuong|*]] [[Sot:Nkyang ya kyayak]] [[de:Essbesteck#Löffel]] [[en:Spoon]] jr21vrq5kk2bk7yfgm1dur1wzcasbmx A̱gau 0 117 1096 1095 2022-05-16T12:44:03Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ga̱u]] 5oz6x5jh7lj9q3h6z1mrqapd7wwcjn3 A̱ga̱faat 0 118 1114 1113 2022-05-16T12:44:03Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ga̱faat''' yet a̱tyin kuzang tangka̱i a̱kwop a̱ kyiak ku zwát tsat ku a̱mgba̱m a̱lyia̱ ka ka̱ tyia̱ sum. Kídee á̱kwop a̱ja ja yet tityin [[a̱ga̱faat nya̱nyiat]] (a̱ra̱ke), [[Swaat|swakpat]], [[Swakpat|swaat]], [[zuk]], cyat, cyicyia̱, ba̱ng si̱ nat. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Cane (grass)]] 1p2wjd0x3pe5wer4ornfbj2igapzqzl A̱ga̱faat(Aninyaat) 0 119 1116 1115 2022-05-16T12:44:04Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ga̱faat nya̱nyiat]] pkmwpme3rdew1249t18x8zalm1o9bqc A̱ga̱faat nya̱nyiat 0 120 1129 1128 2022-05-16T12:44:04Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Sugarcane in Punjab.jpg|thumb|upright|A̱ga̱faat nya̱nyiat laai shi, Punjab]] '''A̱ga̱faat nya̱nyiat''' ku '''a̱nya̱nyiat a̱ga̱faat''' (á̱ ka ngyei '''a̱ra̱ke''' a̱ni) yet tangka̱i a̱ga̱nga̱ng a̱kwop hwa ku ni̱ kyiak a̱mgba̱m a̱lyia̱ ka di̱ laai shi a̱ni (ka̱ shyia̱ ''genus'' Saccharum'', nwap á̱ga̱fi̱p Andropogoneae) nang á̱ ni̱ kyiak nyia̱ shuga a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Sugarcane]] d2pg3ui0enw51w5nfux60n9su6gxyb5 A̱ga̱fwuo 0 121 1135 1134 2022-05-16T12:44:04Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki Swang a̱lyiat jini maai fa: # [[A̱ga̱fwuo mbwak]] # [[A̱ga̱fwuo ntak]] # [[en:Nail (anatomy)]] rleqtjn08483xzz5kqozscuqsknxl56 A̱ga̱fwuo bwak 0 122 1137 1136 2022-05-16T12:44:04Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ga̱fwuo mbwak]] itglcygxl66zo44meg4gpynsrkcn262 A̱ga̱fwuo mbwak 0 123 1150 1149 2022-05-16T12:44:05Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ga̱fwuo mbwak''' wu (á̱kpa: '''á̱ga̱fwuo mbwak''' ''ba'') wa yet a̱kup a̱zama fam ngaan [[Ga̱swuong mbwak|ga̱swúong mbwak]] ji . ==Bu nwuan== * [[A̱ga̱fwuo ntak]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Fingernail]] i0agpo8ksd9meznyopgqoee4retgd7y A̱ga̱fwuo ntak 0 124 1156 1155 2022-05-16T12:44:05Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ga̱fwuo ntak''' wu (á̱kpa: '''á̱ga̱fwuo ntak''' ''ba'') wa yet a̱kup a̱zama fam ngaan [[Ga̱swuong ntak|ga̱swúong ntak]] ji . ==Bu nwuan== * [[A̱ga̱fwuo mbwak]] [[en:Toe nail]] 7u8pufe0p456a6v0jrkfjiuhb2y02a9 A̱ga̱fwuo tak 0 125 1158 1157 2022-05-16T12:44:05Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ga̱fwuo ntak]] 1lhi0g5mmih8a14gq9b98a0xrddqddy A̱ga̱ra 0 126 1173 1172 2022-05-16T12:44:06Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ga̱ra''' ba yet nwap ja ma̱ a̱byin [[Naijeriya]]. A̱tsak a̱byin mba ka, Tyok A̱ga̱ra gbangbang hu, byia̱ shi ku shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng kyai a̱byin a̱ma̱ntatat 14,000 km² (5,400 sq mi) di̱ kyung hu nang a̱ka̱ghyui [[A̱ghyui Benuwe|Benuwe]] ma̱ng [[A̱ghyui Nija|Nija]] ku mun a̱ni. Á̱ ku ngyei a̱vwuo ka ''Igala Division'' ku za̱ ma nshyia̱ provin Kaba a̱ni, a̱wot mi̱ di̱ yong huni, ka̱ yet kap [[Si̱tet Kogi]] hwa. A̱keangtung nka, kikya si̱ yet Ida. [[Fail:Igala.jpeg|thumb|Kyai a̱byin A̱ga̱ra]] ==A̱ca̱cet A̱ga̱ra ba== *Abubakar Audu<ref>[https://guardian.ng/politics/my-fathers-death-altered-kogi-politics/ 'My father's death altered Kogi politics' {{!}} The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News — Politics — The Guardian Nigeria News – Nigeria and World News] (di̱n Shong). Guardian.ng (27 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2018).</ref> *Aliyu Obaje<ref>[https://www.premiumtimesng.com/news/93511-attah_igala_aliyu_obaje_dies.html Attah Igala, Aliyu Obaje dies at 102 {{!}} Premium Times Nigeria] (di̱n Shong).</ref> *Emmanuel Santana Ocheja *Ogwu James Onoja *Praiz *Jeremiah Attaochu *Lucy Jumeyi Ogbadu *Joseph Benjamin ==Ya̱fang== <references/> ==Fang a̱pyia̱== *Akinkugbe, O. O. (1976). "An Internal Classification of the Yoruboid Group". J.W.A.L. XI. 1–2, pp.&nbsp;1–17 * (1978). A Comparative Phonology of Yoruba Dialects, Isekiri and Igala. Ph.D. Thesis, University of Ibadan *Boston, J. (1967). "Igala Political Organisation" African Notes 4.2 * (1968). The Igala Kingdom. Ibadan: OUP *Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. *Silverstein, R. (1973). Igala Historical Phonology. PhD thesis, university of California, Los Angeles *Tokula, Lillian (2008). Re-Duplication in Igala: An Autosegmental Approach. Masters thesis, Department of Linguistics, University of Ibadan, Nigeria. ==A̱ka̱fwuop nta== *[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=igl Nwuai Ethnologue] (di̱n Shong) <br> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] [[Sot:Á̱niet_lilyem_Nija–Konggo]] [[Sot:Si̱tet_Kogi]] [[en:Igala people]] nx6hbuaa5hnkuoqcb8rw7d061xj1zhc A̱ga̱swan 0 127 1188 1187 2022-05-16T12:44:07Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Fire ants 01.jpg|197px|right]] '''A̱ga̱swan''' (á̱kpa: '''á̱ga̱swan''' ''ba'') yet a̱da̱dei nyam wa a̱ cong a̱byin a̱ni ma̱ng a̱ti̱tak ma̱ a̱di̱di̱t, a̱ shyia̱ ma̱ng kyangbwak nyám ''Formicadae'' hwa. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Ant]] dj44ql68bvaswfzbt5zsmiszoqihozg A̱ga̱u 0 128 1200 1199 2022-05-16T12:44:07Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:American Bird Grasshopper.jpg|thumb|A̱ga̱u Amerika (''Schistocerca americana'')]] '''A̱ga̱u''' wu (á̱kpa: '''á̱ga̱u''' ''ba'' ku '''a̱yaaga̱u''' ''ba'') yet a̱bada̱dai nyam kya ka̱ fi̱ri̱p a̱ni mi̱ nfeap a̱ si̱ mbyia̱ a̱ca̱cet a̱ti̱tak lilyim. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Grasshopper]] icffnyle1m4wm94ur2j63un81vblex7 A̱gbaat 0 129 12029 12028 2022-05-17T19:39:42Z Kambai Akau 15 /* Ya̱fang */ wikitext text/x-wiki [[File:2008-04-12 Freilichtmuseum Detmold (11).jpg|thumb|325px|A̱swang mi̱ ''Detmold Open-air Museum'' ka̱ byia̱ a̱gbaat a̱ni]] '''A̱gbaat''' yet kyang myian hwa nang á̱ nyia̱ ma̱ng lyem, a̱ka̱tako ku tswam a̱ni nang á̱ khat nda ku á̱ fwun tazwa nggu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bed]] dce3slje17rmsu5ol5mhe4rn5t3va4n A̱gba̱ndang A̱keang Bini 0 130 1224 1223 2022-05-16T12:44:09Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Areal view of the ancient city of Benin.jpg|thumb|Nwuan a̱khwukhwop a̱gba̱ndang a̱keang Bini neet tswazwa]] [[Fail:Benin_City_Coat_of_arms.jpg|thumb|A̱lama a̱keang Bini]] '''A̱gba̱ndang A̱keang Bini''' (A̱do: Ubini; A̱ghwangkpang: ''Ìlé Ìbìnú'' ku Ìlú Benin; Shong: Benin City) wa yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi a̱ni mami [[Si̱tet A̱do]] di̱ fam a̱tak [[Naijeriya]]. Nggu wa yet a̱naai mḭ shi mami a̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya na lilyim a̱ka̱keang [[Legwot]], [[Ka̱na̱u]] ma̱ng [[Ibadan]], a̱ si̱ byia̱ shi á̱niet 1,782,000 ma̱ a̱lyia̱ 2021.<ref>[https://www.britannica.com/place/Benin-City Benin City {{!}} History & Facts] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> A̱ swan kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita 40 (met 25) di̱ fam a̱za [[A̱ghyui Bini]] hu ma̱ng kilomita 320 (met 200) a̱ta̱lyen di̱ fam a̱tyin a̱keang Legwot. A̱gba̱ndang A̱keang Bini wa yet a̱ka̱wa̱tyia̱ nta̱m roba mami Naijeriya, a̱wot tat a̱myia̱kwaan ka ngyet a̱gba̱ndang a̱bwuang a̱keang kani wa.<ref>[http://www.rubberstudy.com/nigeria|website=www.rubberstudy.com International Rubber Study Group - Nigeria] (di̱n Shong).</ref> ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Si̱tet A̱do]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:A̱gba̱ndang A̱keang Bini]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet A̱do]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[ca:Benin City]] [[da:Benin City]] [[de:Benin City]] [[en:Benin City]] [[es:Ciudad de Benín]] [[fr:Benin City]] [[ha:Benin City]] [[ig:Benin City]] [[it:Benin City]] [[la:Beninum (urbs)]] [[nl:Benin City]] [[no:Benin City]] [[pl:Benin (miasto)]] [[ro:Benin City]] [[vi:Thành phố Benin]] [[tr:Benin City]] [[yo:Ìlú Benin]] dakrjhvv3wg6408sgjk3p0rm0h7jaqf A̱gba̱ndang A̱lisaaikurum Naijeriya 0 131 1241 1240 2022-05-16T12:44:09Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Central bank nigeria.jpg|thumb|300px|Tyantung A̱A̱N ji]] [[Fail:Central Bank of Nigeria.jpg|thumb|300px|A̱gba̱ndang A̱lisaaikurum Naijeriya]] '''A̱gba̱ndang A̱lisaaikurum Naijeriya''' ('''A̱A̱N''') wu ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Central Bank of Nigeria, CBN), nggu wa yet a̱lisaaikurum a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱byin [[Naijeriya]] ka ka̱ ba̱ng a̱gba̱mgbam cet kurum a̱byin wu nang á̱ ku kpaat di̱n vak Ta̱m A̱A̱N (ku ''CBN Act'') ji ma̱ a̱lyia̱ 1958, a̱wot a̱ si̱ ta̱bat nnyia̱ ta̱m a̱tuk mam 1 Zwat A̱natat 1959.<ref name="CBN">"[http://www.cenbank.org/AboutCBN History of CBN]" (di̱n Shong). cenbank.org. Central Bank of Nigeria.</ref> ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== [[Sot:Naijeriya]] [[en:Central Bank of Nigeria]] [[yo:Ilé Ìfowópamọ́-àgbà tí Nàìjíríà]] [[ha:Babban Bankin Najeriya]] [[de:Central Bank of Nigeria]] [[es:Banco Central de Nigeria]] [[it:Central Bank of Nigeria]] gbw218xmqlwcd5xptda2dqsjh49aiys A̱gba̱ndang A̱lisaainzwa Naijeriya 0 132 1243 1242 2022-05-16T12:44:10Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱gba̱ndang A̱lisaaikurum Naijeriya]] edeal1unvoay0udfy42kk50rd99u75r A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n 0 133 1260 1259 2022-05-16T12:44:11Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n''' (Shong: Great Britain) yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot kya di̱ fam [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik|A̱za Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik hu]], ka̱ á̱ kai khwong kyai a̱sa̱khwot fam a̱za-jenshyung vam-a̱byin [[Yurop]] hu á̱ si̱ ghwon a̱ni. Ma̱ng shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 209,331 (met a̱ma̱ntanaai 80,823) a̱ni, kikya swak mi̱ shi hu da̱ A̱babibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Bi̱ri̱ti̱n hu, a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot Yurop ka̱ swak mi̱ shi kyai a̱byin a̱ni, ma̱ng a̱kubunyiung mi̱ shi mi̱ bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot swanta hu.<ref>"[http://islands.unep.ch/Tiarea.htm Islands by land area, United Nations Environment Programme]" (di̱n Shong). Islands.unep.ch.</ref> A̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ka nhyat ma̱ng za̱kwa wun fam a̱sa̱khwot ja ma̱ng a̱fa̱fap vwuon mi̱ shi shwai hu tsi̱tsak a̱ka̱cak a̱lyia̱ na. 60% a̱cyuang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot Airi̱lan hu shyia̱ di̱ fam jenshyung &ndash; a̱wot dundung bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot huni, a mbeang kyang ku swak a̱bacyuang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot 1,000 ma̱ng a̱ka̱fan na̱ laai shi a̱ni nang á̱ghyang nna ku mbwuo lyulyoot a̱ni, ni̱nia á̱ ngyei sot bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot A̱babibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Bi̱ri̱ti̱n hu.<ref>"[http://mapzone.ordnancesurvey.co.uk/mapzone/didyouknow/howmany/q_14_27.html says 803 islands which have a distinguishable coastline on an Ordnance Survey map, and several thousand more exist which are too small to be shown as anything but a dot]" (di̱n Shong). Mapzone.ordnancesurvey.co.uk.</ref> [[Fail:MODIS - Great Britain and Ireland - 2012-06-04 during heat wave.jpg|thumb|Ghwughwu a̱ta̱ngwat tswam, 2012, ma̱ng Airi̱lan di̱ fam jenshyung hu a mbeang [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]] di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu]] [[Fail:Great Britain (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n]] ==Ya̱fang== [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Yurop]] kdkpbad9zuecoq7tfamuwvzrjczirop A̱gba̱ndang Jok Cadi 0 134 1278 1277 2022-05-16T12:44:11Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱gba̱ndang Jok Cadi''' (Fi̱ransa: Lac Tchad; Shong: Lake Chad) yet mi̱ di̱n jen gbangbang a̱gba̱ndang jok endorheic wa a̱ ku yet a̱mgbii a̱ si̱ nwai byia̱ shi tsuung ma̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika, nang shi nggu hu shai shi̱shai ma̱ a̱cak a̱yaasa̰ncuri ka swak a̱ni. Ma̱ng si̱sak nkhang ''Global Resource Information Database'' a̱si̱ ''United Nations Environment Programme'' na, a̱ ku shyuk nat 95% a̱tsak shi nggu wu kyiak neet da̱ a̱lyia̱ 1963 naat 1998.<ref>"[https://www.grida.no/resources/4832|access-date=2021-06-14 Remnants of Chad Lake, Chad, February 2015 {{!}} GRID-Arendal]" (di̱n Shong). www.grida.no.</ref> Shi kyai a̱byin ku swak yet a̱da̱dei hu hwa yet ma̱ a̱lyia̱ 1986, ma̰ kilomita a̱ma̱ntanaai 279 (met a̱ma̱ntanaai 108),<ref>Umar, I.A. (2018): ''Modelling of water cycle regime of Lake Chad using GIS and remote sensing for decadal periods.'' (di̱n Shong). Unpublished BSc Project. University of Maiduguri, Borno, Nigeria.</ref> a̱wot "ghwughwu (a̱ta̱ngwat tswam) 2007 hu tyai mban shi mi̱ ndyia̱ mmam nani."<ref>United Nations (2007).</ref> A̱gba̱ndang Jok Cadi ku yet a̱tsatsak hwa di̱n fam naat mbwuok kaswuo, a̱ nang si̱ ku swak á̱niet miliyon 30 ba̱ swan kpa̱mkpaan nggu a̰sa̱khwot mi̱ bibyin naai hu ([[Cadi]], [[Kemerun]], [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]], ma̱ng [[Naijeriya]]) ku keang ngguu di̱ fam a̱ka̱wa̱tyia̱ Sahet hu a̱ni. Nggu wa yet a̰gba̱ndang jok a̰ swak mi̱ shi di̱ kham Cadi ji. [[Fail:Lake Chad from Apollo 7.jpg|thumb|Ghwughwu nang Apollo 7 wu ku kyiak a̱ni, Zwat Swak a̱lyia̱ 1968]] [[Fail:Lakechad map.png|thumb|A̱gba̱ndang Jok Cadi ma̱ng fam a̱byin hyia̱k hu, ta̱si̱la a̰lyia̱ 2006]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ca̱cet_Njok_swanta]] [[en:Lake Chad]] ieazi4uymugsg9y0qdywp3dz7bn6q3e A̱gba̱ndang Jok Viktoriya 0 135 1290 1289 2022-05-16T12:44:12Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Victoria lake landsat 7.png|thumb|Ghwughwu A̱gba̱ndang Jok Viktoriya hu nang á̱ ku kyiak neet mi̱ Landsat 7 hu a̱ni]] '''A̱gba̱ndang Jok Viktoriya''' (Dholuo: Nam Lolwe; Luganda: 'Nnalubaale; Kinyarwanda: Nyanza; ku ''Ukerewe'')<ref name="WDL1">[http://www.wdl.org/en/item/2557 | web The Victoria Nyanza. The Land, the Races and their Customs, with Specimens of Some of the Dialects] (di̱n Shong). World Digital Library (1899).</ref><ref>[https://ntz.info/gen/n01545.html Lake Ukerewe] (di̱n Shong). ''nTZ: An Information Resource for Northern Tanzania''. David Marsh.</ref> yet a̱nyiung wa mami A̱ca̱cet Njok Afrika na. Shimba a̱ byia̱ a̱ka̱ka̱rak lyulyoot ma̱ a̱di̱di̱t, á̱ si̱ nwuak a̱gba̱ndang jok wu a̱lyoot A̱gwam-a̱byii̱k Viktoriya mbwak a̱tyocyet wu nang á̱ ngyei John Hanning Speke a̱ni, a̱ yet A̱tyobi̱ri̱ti̱n a̱son a̱ lyuut tazwa nggu a̱gba̱ndang jok wu ma̱ a̱lyia̱ 1858, ma̱nang gu ku ncyet a̱ naat ma̱ng Richard Francis Burton.<ref>Alberge, Dalya (11 Zwat A̱kubunyiung 2011). [https://www.theguardian.com/books/2011/sep/11/burton-speke-african-exploration-nile How feud wrecked the reputation of explorer who discovered Nile's source] (di̱n Shong). The Guardian.</ref><ref>Moorehead, Alan (1960). [https://archive.org/details/whitenile0000moor The White Nile] (di̱n Shong). Kap Nyiung: A̱gba̱ndang Zwunzwuo 1–7. Harper & Row. ISBN 978-0-06-095639-4.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ca̱cet_Njok_swanta]] [[en:Lake Victoria]] r80gvukbpxqgxyu6x6hdw38d0pitzcn A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Atik 0 136 1303 1302 2022-05-16T12:44:13Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Atik''' wu wa yet a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot swanta a̱ swak ma̱ng yet a̱da̱dei, ka̱ si̱ ka ngyet si̱ nggu swak nwai shi tsuung meang, mami a̱ca̱cet nkyai a̱sa̱khwot a̱fwuon na. A̱ ngaat a̱ si̱ kup shi kyai a̱sa̱khwot kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita a̱ma̱ntanaai 14,060,000 (met a̱ma̱ntanaai 5,430,000) a̱wot á̱ si̱ ma ndyen nggu nang a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot a̱ swak ma̱ng byia̱ shyishyim a̱ni, mi̱ a̱mgba̱m nna a̱fwuon. Sot ''International Hydrographic Organization (IHO)'' ji ngyei nggu a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot a̱wot á̱ghyang á̱niet kuntyin lyen a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot ba ngyei nggu A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya Atik wu. Á̱ ku wa̱i nggu nang kyang ku tai a̱zanunwuai [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] kya meang. Á̱ ka nnwuan nggu nang kap ngaan fam a̱za A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot ku cong kaat A̱mgba̱m Swanta hu a̱ni. [[Fail:Arctic Ocean - en.png|thumb|upright=1.25|A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Atik wu, ma̱ng a̱gi̱gak nang sot ''International Hydrographic Organization (IHO)'' ku ghwak a̱ni, bi̱ri̱ng ma̱ng A̱ngam A̱sa̱khwot Hudson wu (kap ghyang shyia̱ di̱ fam a̱tak latityut 57°N hu, ta̱usa ta̱si̱la ji).]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ca̱cet_Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Arctic Ocean]] hg29v6na8ihjfw1jm3br4m5xnewrbgx A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik 0 137 1322 1321 2022-05-16T12:44:14Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik''' wu wa yet a̱feang wu mi̱ shi mami a̱ca̱cet nkyai a̱sa̱khwot swanta na, ma̱ng shi kyai a̱wat kilomita a̱ma̱ntanaai 106,460,000 (met a̱ma̱ntanaai 41,100,000) a̱ni.<ref name="Atlantic Ocean – Britannica">"[https://www.britannica.com/place/Atlantic-Ocean Atlantic Ocean]" (di̱n Shong). Encyclopædia Britannica.</ref> A̱ kup nkap a̱yaakpa nswak nfeang mami a̱yaakpa cyi jhyiung kyai swanta ma̱ a̱ca̱caat a̱wot kpa̱mkpaan ma̱ng nkap a̱yaakpa 29 á̱si̱ shi nkyai nvam a̱sa̱khwot nhu. Á̱ nwuan nhu nang gak hwa ku khap "A̱khwukhwop ta̱cya̱" wu ma̱ng "[[Ta̱cya̱ A̱fai|Ta̱cya̱ a̱fai]]" ka ma̱ á̱ghyi á̱niet [[Yurop]] ba mi̱ a̱di̱dam Swanta mba wu. [[Fail:Atlantic Ocean - en.png|thumb|Shi kyai a̱wat A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik hu ma̱ng si̱sak wa̱i fa IHO 2002 hu, di̱ mi̱n nfam a̱sa̱khwot Ati̱k ma̱ng A̱ntati̱k na]] ==Ya̱fang== [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ca̱cet_Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] 6vm5evd1dwq1r2otvxomlmlgl1os75n A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱tak 0 138 1332 1331 2022-05-16T12:44:14Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱tak''' wu, á̱ ka ndyen nang A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱ntati̱ka wu a̱ni, wa yet á̱sa̱khwot A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Swanta na̱ shyia̱ di̱ ngaan fam a̱tak hu, da̱ a̱ka̱nyiung, á̱ kyiak nang gu shyia̱ fam a̱tak 60° S lati̱tyut hu hwa a̱wot a̱ si̱ kaat vam-a̱byin [[A̱ntati̱ka]] hu. Mat a̱nia, á̱ nwuan nang nggu wa yet a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot a̱feang wu gu swak ma̱ng yet a̱da̱dei a̱ni mami a̱fwuon na: a̱ lat shi A̱ca̱cet Nkyai A̱sa̱khwot [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k|Pasi̱fi̱k]], [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik|Ati̱lantik]], ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya|Ndiya]] hu a̱wot a̱ si̱ ba̱ lan shi a̱ swak [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Atik|Atik]] wu. Mi̱ si̱ ku swak ndyia̱ 30 na̱ ku swak a̱ni, A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱tak wu ku li a̱shai lili wun ka̱ hyaat, ka̱ si̱ kwak a̱ka̱shai na̱ yet a̱ni bah, a̱ si̱ bai mi̱ ecosystem nvam a̱sa̱khwot wu. [[Fail:Location Southern Ocean.svg|thumb|upright=1.35|A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱ntati̱ka wu, ma̱ng si̱sak ku shyia̱ di̱ jhyuk 4 ''A̱gi̱gak A̱ca̱cet Nkyai A̱sa̱khwot ma̱ng Nkyai A̱sa̱khwot'' nang sot International Hydrographic Organization ji ku ghwak sak a̱ni (2002)]] [[Fail:Antarctica-Region.png|thumb|upright=1.35|Ghwang da̱ a̱ka̱nyiung Tungndung A̱ntati̱ka hu, kuntyin zop sains hu di̱n jen jhyang nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱nhu nang gak A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱tak hu]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ca̱cet_Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Southern Ocean]] lv03nmkdbadeewoyafduplp66fhe10x A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya 0 139 1349 1348 2022-05-16T12:44:15Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya''' wu wa yet a̱tat wu mi̱ shi kyai a̱sa̱khwot mi̱ swanta hu. A̱ kup kilomita a̱ma̱ntanaai 70,560,000 (met a̱ma̱ntanaai 27,240,000) ku 19.8% a̱sa̱khwot na̱ shyia̱ tazwa swanta ka a̱ni. A̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[A̱siya]] di̱ fam a̱za hu, [[Afrika]] di̱ fam jenshyung hu ma̱ng A̱strelya di̱ fam a̱tyin hu. Di̱ fam a̱tak hu ku byia̱ gak ma̱ng A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱tak ku A̱ntati̱ka wu, ca̱caat ma̱ng wa̱i a̱lyiat hu á̱ fa a̱ni.<ref>"[http://www.merriam-webster.com/dictionary/indian%20ocean 'Indian Ocean' — Merriam-Webster Dictionary Online]" (di̱n Shong). ''ocean E of Africa, S of Asia, W of Australia, & N of Antarctica area ab kilomita a̱ma̱ntanaai 73,427,795 (met a̱ma̱ntanaai 28,350,630).</ref> Di̱n vak kwop nggu hu, A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya wu si̱ byia̱ a̱ca̱cet nkyai a̱sa̱khwot khwong a̱byin ku nkyai a̱sa̱khwot nfam a̱byin nang Kyai A̱sa̱khwot A̱rabiya hu, Kyai A̱sa̱khwot Lakadivi hu, Kyai A̱sa̱khwot Somali hu, A̱ngam A̱sa̱khwot Ba̱nggal wu, ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot Andaman hu. [[Fail:Indian Ocean-CIA WFB Map.png|thumb|Ta̱si̱la A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya ma̱ng si̱sak International Hydrographic Organization hu]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ca̱cet_Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Indian Ocean]] dkjllkipn4puniyp23oq781em65th7n A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k 0 140 1360 1359 2022-05-16T12:44:16Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k''' wu wa yet a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot swanta a̱ swak ma̱ng shi a̱mgbii ma̱ng shi tsuung. A̱ ngaat kyiak neet A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Atik wu di̱ fam a̱za hu naat [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱tak]] wu (ku, ma̱ng si̱sak wa̱i a̱lyiat hu, naat [[A̱ntati̱ka]]) di̱ fam a̱tak a̱wot a̱ si̱ byia̱ gak ma̱ng nvam-a̱byin [[A̱siya]] ma̱ng A̱strelya di̱ fam jenshyung hu ma̱ng [[Amerika]] di̱ fam a̱tyin hu. [[Fail:Pacific Ocean - en.png|thumb|A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k wu]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ca̱cet_Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Pacific Ocean]] 3z5z4qrw0f49fstpk0x4o7v80twye21 A̱ghyui 0 141 1374 1373 2022-05-16T12:44:17Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Amazonrivermap.svg|thumb|[[A̱ghyui A̱mazon]] ka (a̱duduu a̱sa̱khwot bula) ma̱ng a̱ka̱ghyui na̱ kpa̱ra̱p nwuai mi̱ nka (a̱sa̱khwot bula a̱ka̱wa̱tyia̱).]] '''A̱ghyui''' ka (á̱kpa: '''a̱ka̱ghyui''' ''na'') yet a̱za̱za̱rak vam a̱sa̱khwot wa, mi̱ di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t a̱ byia̱ a̱shyim a̱sa̱khwot wa, a̱ tyong naat ca̱caat a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot, kyai a̱sa̱khwot, a̱gba̱ndang jok ku a̱ka̱ghyui á̱ghyang a̱ni. Mi̱ di̱n jen jhyang a̱ghyui a̱ghyang maai tyong ka̱ nwuo a̱byin ka ka̱ si̱ khwot a̱ja mi̱ di̱ ngaan nka hu di̱ mi̱n ntat vam a̱sa̱khwot ghyang. Á̱ maai yei a̱cyuang a̱ka̱ghyui ma̱ng lyulyoot nang cen ku a̱baghyui. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:A̱ghyui]] [[en:River]] eu9ozd1sfu82d50602706blzssw942q A̱ghyui A̱mazon 0 142 1384 1383 2022-05-16T12:44:18Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ghyui A̱mazon''' ka (Shong: The Amazon River, yei TM: /ˈæməzən/, yei [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱|A̱M]]: /ˈæməzɒn/; Si̱pen: Río Amazonas, Potugit: Rio Amazonas) mi̱ vam-a̱byin Amerika A̱tak kya yet a̱ghyui ka̱ swak ma̱ng shi koot a̱sa̱khwot mi̱ swanta hu, a̱wot á̱ghyang á̱niet si̱ tak nyia̱ kikya ma ngyet a̱ghyui ka̱ swak mi̱ shi a̱swap hu mi̱ swanta hu ma̱nang á̱ghyang á̱niet gbi̱t nyia̱ a̱cucuk wa bah. [[Fail:Rio Amazonas - Parintins.jpg|thumb|A̱ghyui A̱mazon ka]] [[Fail:Amazonrivermap.svg|thumb|Ta̱si̱la A̱ghyui A̱mazon ma̱ng kham kukwaat nka ji]] ==Ya̱fang== [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Amerika_A̱tak]] [[Sot:A̱ka̱ghyui Brazil]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[en:Amazon River]] eufpboi7rewou6oqczpqpcs0mid3xoy A̱ghyui Benuwe 0 143 1396 1395 2022-05-16T12:44:19Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Benue SE Yola.jpg|thumb|upright=1.4|A̱ghyui Benuwe ka ka̱ nwuan fam a̱tak-a̱tyin hu neet ma̱ a̱keang Jimeta.]] [[Fail:Benuerivermap.png|thumb|right|upright=1.6|Ta̱si̱la ji̱ tyai kham kukwaat A̱ghyui Benuwe ji.]] '''A̱ghyui Benuwe''' ka (Fi̱ransa: la Bénoué), á̱ ku ngyei A̱ghyui Ca̱da ku Chadda ku Tchadda, yet a̱gba̱ndang sa [[A̱ghyui Nija]] wuwa. A̱ghyui ka byia̱ shi a̱swap kilomita 1,400 (870 met) hwa ca̱caat a̱wot ka̱ si̱ nyia̱ kpa̱mkpaan yet si̱ ka nang á̱ si̱ mi̱n cyet da̱ nka ma̱ng kukwon a̱wak bah da̱ a̱cak a̱kwa̱i. Shi kham nka hu yet kilomita a̱ma̱ntanaai 319,000 (met a̱ma̱ntanaai 123,000). Mat a̱nia wa, ka̱ si̱ yet a̱tsatsak vak a̱cyet wa di̱ nfam-a̱byin nang ka̱ kpa̱k ka̱ sweap a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Afrika]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[en:Benue River]] b2enshkpqyaii9d6hajmikmxuw90ukd A̱ghyui Bini 0 144 1401 1400 2022-05-16T12:44:20Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Benin River Basin OSM.png|thumb|Kham A̱ghyui Bini]] '''Bini''' yet a̱ghyui kya ka̱ kpa̱ra̱p ka̱ cyok di̱ fam a̱tak-jenshyung [[Naijeriya]] a̱ni.<ref>[https://geographic.org/geographic_names/name.php?uni=-2788102&fid=4331&c=nigeria Benin River, Nigeria - Geographical Names, map, geographic coordinates] (di̱n Shong). geographic.org</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Afrika]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[en:River Benin]] r32mu7adth80k3xv8dp7njf4yqsn6y6 A̱ghyui Ka̱duna 0 145 1428 1427 2022-05-16T12:44:22Z Jon Harald Søby 8 26 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Kaduna.png|thumb|Vak-a̱cyet A̱ghyui Ka̱duna]] [[Fail:Kaduna River, Kaduna (Nigeria), 2007.JPG|thumb|A̱ghyui Ka̱duna, nwuan neet da̱ Sea Breeze hu, Ka̱duna, 2007]] '''A̱ghyui Ka̱duna''' ka yet sa [[A̱ghyui Nija]] ja ji̱ ngaat tat shi a̱swap kilomita 550, a̱wot ka̱ si̱ ka kpa̱ra̱p ka̱ sweap a̱byin [[Naijeriya]] ka. Ka̱ shyia̱ a̱lyoot nka neet tsáng ji̱ swuat mami a̱ghyui ji ja ma̱ng da̱ a̱beam nka.<ref name="Hausa">[http://maguzawa.dyndns.ws/|accessdate= 2009-07-09 On-line Bargery Hausa-English Dictionary].</ref> A̱tyin nka ka shyia̱ [[Si̱tet Pi̱lato]] wa, [[Tsok Nja̱t|a̱zantsok Nja̱t]] ka, kilomita 29 a̱tak-jenshyung neet a̱keang Nja̱t ka, ka̱ si̱ kpa̱ra̱p sweap a̱byin a̱yoot nka, [[Si̱tet Ka̱duna]], a̱wot ka̱ si̱ bai swak a̱keangtung a̱byin ka, [[Ka̱duna]], ka̱ si̱ myim ma̱ng A̱ghyui Nija ka ma̱ [[Si̱tet Nija]]. Vak a̱cyet nka ghyang si̱ kai ku sweap a̱gang a̱byinkukwon Sa̱va̱na wu, a̱wot tamm ji ji̱ shyia̱ a̱tatak si̱ byia̱ tityam a̱baniak ma̱ a̱di̱di̱t a̱zanunwuai a̱ca̱cet a̱kpa̱kpai bibyin ri̱giwa Nija ka.<ref>[http://www.britannica.com/place/Kaduna-River Kaduna River, Nigeria], on britannica.com</ref> ==Lyuut== [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Afrika]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui Naijeriya]] [[Sot:Ka̱duna]] [[en:Kaduna River]] mxotut3x1df4me460fncpomz06dqc9m A̱ghyui Konggo 0 146 1434 1433 2022-05-16T12:44:23Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Aerial view of the Congo River near Kisangani.jpg|thumb|A̱ghyui Konggo ka kpa̱mkpaan Kisangani, [[Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi a̱si̱ Konggo|Konggo]]]] [[Fail:Congobasinmap.png|thumb|Kham kukwaat A̱ghyui Konggo ji]] '''A̱ghyui Konggo''' ka (Kongo: ''Nzâdi Kôngo'', Fi̱ransa: Fleuve Congo, Potugit: Rio Congo), nang á̱ ku yorong gbangbang A̱ghyui Zaire a̱ni, kya yet a̱ghyui ka̱ byia̱ shi a̱swap a̱feang mi̱ [[Afrika]], a̱wot a̱ghyui Nayil ka, kikya ma̱nyin si̱ swak nka ma̱ng yet a̱junjung hu. Kikya si̱ ka ngyet a̱ghyui a̱feang mi̱ swanta hu di̱n vak shi sweanp a̱sa̱khwot, lilyim [[A̱ghyui A̱mazon|A̱mazon]] wu wa ma̱nyin. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Afrika]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[en:Congo River]] [[fr:Congo (fleuve)]] [[it:Congo (fiume)]] htp4875owf3n0fqe5v3gwn95vlvcxg7 A̱ghyui Nija 0 147 1453 1452 2022-05-16T12:44:25Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Niger, Boubon (16), scene at the river front.jpg|thumb|330px|Naat mbwuot kaswuo di̱ khwong a̱ghyui hu [[Boubon]], mi̱ [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]]]] '''A̱ghyui Nija''' ka (Shong: ˈnaɪdʒər; Fi̱ra̱nsa: (le) fleuve Niger, (lə) flœv niʒɛʁ) kya yet a̱ghyui ka̱ lan yet a̱gba̱ndang mi̱ fam [[Afrika Jenshyung]] a̱ni, ka̱ ngaat ka̱ si̱ shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita 4,180. Kham kukwaat nka yet kilomita a̱ma̱ntanaai 2,117,700 mi̱ shi a̱swap.<ref>Gleick, Peter H. (2000). "[https://archive.org/details/worldswater200020000glei/page/33 33 The World's Water, 2000-2001: The Biennial Report on Freshwater]". Island Press. ISBN 978-1-55963-792-3.</ref> A̱tyin nka ka neet di̱ [[Bibyin tswazwa Gini]] hu hwa di̱ fam a̱tak a̱tyin [[Gini]] kpa̱mkpaan ma̱ng gak [[Sira Lyon]] hu.<ref>"[https://geography.name/niger-river/ Niger River]". geography.name.</ref> Ka̱ tyong nang mi̱ ghwughwu zwat ji̱ ghwut swai a̱ni, ka̱ sweap [[Mali]], [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]], gak hu ma̱ng [[Bini (a̱byin)|Bini]] ka̱ si̱si̱ nswak [[Naijeriya]], a̱wot ka̱ si̱ kwa̱i a̱gba̱ndang [[Delta a̱ghyui|delta]], nang á̱ ngyei [[Delta Nija]] a̱ni<ref>[http://www.radionetherlandsarchives.org/the-niger-river/ "Rivers of the World: the Niger River", Radio Netherlands Archives, December 4, 2002]</ref> (ku A̱ka̱ghyui Hya̱u na), mami [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] wu mi̱ [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu. A̱ghyui Nija ka, kikya yet a̱tat mi̱ shi a̱swap ma̱ a̱ka̱ghyui Afrika na, ka̱ si̱ swak [[A̱ghyui Nayil|Nayil]] kya ma̱ng [[A̱ghyui Konggo]] (nang á̱ ma ngyei A̱ghyui Zaïre a̱ni) ma̱nyin. Sa nka ji ji̱ lan byia̱ shi a̱swap ja yet [[A̱ghyui Benuwe]] ka. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Afrika]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[en:Niger River]] 29q0ql5bwxo5qp1f08q4w41k76ct60v A̱ghyui Ta̱mit 0 148 1466 1465 2022-05-16T12:44:27Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:London Thames Sunset panorama - Feb 2008.jpg|thumb|Fam A̱ka̱wa̱tyia̱ London ma̱ng Tower Bridge]] [[Fail:Thames map.svg|thumb|Map of the Thames within southern England]] '''A̱ghyui Ta̱mit''' ka (di̱n [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: River Thames /tɛmz/), á̱ ka ndyen di̱ nfam nghyang nang A̱ghyui Isis a̱ni, yet a̱ghyui kya ka̱ kpa̱ra̱p ka̱ swak fam a̱tak [[Nggi̱lan]] a̱ni, a mbeang a̱keang [[London]]. Ma̱ng shi a̱swap met 215 (km 346), kikya si̱ yet a̱ghyui ka̱ swak ma̱ng shi ma̱ a̱mgba̱m a̱byin Nggi̱lan a̱wot ka̱ si̱ yet a̱feang ma̱ng shi mami Tyok Muná̱pyia̱ hu, lilyim A̱ghyui Severi̱n. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui Nggi̱lan]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Yurop]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[de:Themse]] [[en:River Thames]] [[la:Tamesis (fluvius)]] i49f1jo7w9x7uo1bsfd9qz48noaibkp A̱gurma 0 149 1482 1481 2022-05-16T12:44:29Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Mixed onions.jpg|thumb|A̱yaagurma nvwuon]] '''A̱gurma''' yet a̱kyikyo bya nang á̱ kap ma̱ng nian a̱ni, tswa ji ma̱ng a̱kyikyo ba yet di̱ wan nyiung ma̱ng nkyayak njhyang. A̱gurma mba̱ng nyinyang nkyayak mbeang swam hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Onion]] ibc1y7kgr0cbekyv7gljyklxtwayra0 A̱gurma a̱nfwuong 0 150 1493 1492 2022-05-16T12:44:30Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Allium sativum Woodwill 1793.jpg|thumb|''Allium sativum'', á̱ ka ngyei a̱gurma a̱nfwuong a̱ni]] '''A̱gurma a̱nfwuong''' (''Allium sativum'') yet sotbishyi á̱ga̱fi̱p nkywat a̱ka̱kwon ji̱ li nang a̱la̱u wa a̱ni, mi̱ ''genus'' ''Allium'' ji. Á̱na̱nyiuk nggu ba, bibya yet [[a̱gurma]] wu, shalot, lik, cayi̱p,<ref name="Block2010">Block, Eric (2010). [https://books.google.com/books?id=6AB89RHV9ucC Garlic and Other Alliums: The Lore and the Science] (di̱n Shong). Royal Society of Chemistry. ISBN 978-0-85404-190-9</ref> a̱gurma Welsh ma̱ng a̱gurma Caina wu.<ref name="AN">[https://web.archive.org/web/20100615004222/http://allallergy.net/fapaidfind.cfm?cdeoc=684 Substance Info: Garlic] (di̱n Shong). ''All Allergy''. Zing Solution (Zwat A̱taa 15, 2010</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Garlic]] 93vxyuoxlc4fbgctacts8dgrxaiirmg A̱gwam 0 151 1503 1502 2022-05-16T12:44:31Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱gwam''' yet a̱lyoot kya nang á̱ nwuak a̱tyuba̱ngtyok a̱ yet a̱sam a̱ni. Á̱ ka ngyei a̱nap wu a̱gwam-a̱byii̱k, a̱lyoot a̱nyiung kya á̱ bu ngyei a̱yanga̱li a̱gwam wu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:King]] 2sfpme7h3w9n92um82pwk9rkznt7ui7 A̱hwu 0 152 1505 1504 2022-05-16T12:44:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱khwu]] jjx11pmaph2jihzrrv12pr0qj6fchri A̱hwuub 0 153 1507 1506 2022-05-16T12:44:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱khwup]] a072o9337kvqqdsyvqycr3lzw8dv2pl A̱jenshung 0 154 1509 1508 2022-05-16T12:44:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jenshyung]] n90amf36beqxl2f01icl99df5lovaph A̱jhyo 0 155 1547 1546 2022-05-16T12:44:36Z Jon Harald Søby 8 37 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱jhyo''' ba (''[[A̱lyem Jhyo|Jhyo:]]'' Ba̱jju) yet nwap, zang ja shyia̱ di̱ fam a̱byin [[Middle Belt]] (A̱tyia̱ka̱u) [[Naijeriya]] a̱ni. Swang a̱lyiat Ba̱jju ji yet á̱kum "Ba̱nyet Jju" kya, ji̱ fa ma̱ hyohyoot, "Á̱niet Jju", a̱wot ji̱ si̱ ba̱ fa á̱niet ba̱ lyiat da̱ a̱lyem [[A̱lyem Jhyo|Jhyo]], a̱nyanyan bya nshyia̱ '''Ka̱jju''', a̱byin á̱niet Jju ka.<ref name=Bature /> Ba̱ shyia di̱ fam a̱tak [[A̱si̱tet Ka̱duna]] hu hwa, ma̱ a̱di̱di̱t nshyia̱ Sot A̱gwomna̱ti Mali [[Kaciya]], [[Zangon Kataf]], [[Jemaa]] ma̱ng [[Ka̱duna ma̱ A̱tak]]. A̱kpat wu yei A̱jhyo ba "Kaje", ji̱ si̱ yet swang a̱lyiat ja nang á̱ mun ngyei a̱niet Jju ba ma̱ng a̱lyem Jhyo ji, ma̱nang yorong swang a̱lyiat '''Ka̱jju''' ji (ku fa: a̱byin A̱jhyo ka) vwan nggu a̱khwu a̱ni di̱ yorong shansham. A̱di̱di̱t A̱jhyo wu yet [[á̱nietkhap]], [[A̱kat|á̱nieta̱kat]], [[a̱yaafwu]] ma̱ng [[A̱bwuang|á̱nietbwuang a̱cyuang a̱cyuang]] wa. == Kwai-nfwuo-á̱niet == A̱tyu a̱ nyia̱ tyok tazwa A̱jhyo ba, nggu wa yet a̱ka̱ka̱rak a̱tyutyok wu a̱nyan wa a̱gwomna̱ti [[Si̱tet Ka̱duna]] ku khai a̱ni. Da̱ nggu wa nyia̱ tyok tazwa naat mbwot á̱niet hu, a̱wot a̱keangtung mba kikya yet [[Zonkwa]] (ke A̠zunkwa). Á̱ ngyei a̱tyutyok A̱jhyo ba ''A̱gwam Ba̱jju''. A̱son wu ma̱ng a̱si̱ a̱ shyia̱ di̱ cuktyok ji mi̱ di̱ yong huni wa yet A̱tyushityok (A̱ST), A̱gwam Ba̱jju I, [[Nuhu Ba̱ture|A̱gwam Nuhu Ba̱ture A̱ci (OON)]].<ref name=Bature>Punch (May 18, 2019). [https://punchng.com/women-were-forbidden-from-eating-eggs-in-bajju-for-fear-of-killing-their-foetuses-bature-agwam-bajju-i/ Women were forbidden from eating eggs in Bajju for fear of killing their foetuses - Bature, Agwam Bajju I].</ref> ==A̱ca̱cet á̱niet== # [[Ka̱tung A̱duwak]]: A̱tyuya-a̱ywan [[Big Brother Nigeria]] (Season 1, 2006). # Israel Kashim Audu: A̱tyu a̱ ku kpaat ''Kaduna International Film Festival'' (á̱ ku kpaat 2018). # [[Rachel Bakam]]: A̱tyu gwai á̱niet nfwuo a̱byin Naijeriya. # Maj. Gen. [[Ishaya Bakut]]: Gwomna a̱khwot a̱kwop Si̱tet Benuwe (1986-1987); a̱tyubwuang a̱nyan wa ku yet a̱tyubeang a̱kpangcuk ''Anjeed Innova Group'' (2013-2015). # [[Yohanna Madaki|Barr. (Col.) Yohanna A. Madaki]]: Gwomna A̱khwot a̱kwop a̱khwukhwop [[Si̱tet Gonggola]], [[Naijeriya]] (1985-1986); gwomna a̱khwot a̱kwop [[Si̱tet Benuwe]] (August 1986 –September 1986). # Engr. Stephen Rijo Shekari: a̱tyubeang gwomna [[Si̱tet Ka̱duna]] (1999-2005). ==Ya̱fang== <references/> ==Fang a̱pyia̱== * Blench (2008) [https://web.archive.org/web/20140407193342/http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/BC/Plateau/General/Prospecting%20proto-Plateau%20Unicode.pdf ''Prospecting proto-Plateau'']. Manuscript. * Abel Gaiya (2013) http://diaryofanafrican.blogspot.com/2013/05/all-about-my-tribe-origin-superstition_12.html [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] 1cntzd0l3845iysriz1fyyga9xbv0x7 A̱ji̱jak 0 156 1564 1563 2022-05-16T12:44:38Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Libya 4608 Idehan Ubari Dunes Luca Galuzzi 2007.jpg|upright=1.35|thumb|Tsutsok a̱ji̱jak mi̱ Idehan Ubari hu, [[Li̱biya]]]] '''A̱ji̱jak''' yet a̱cuwang nfang nang a̱ shyia̱t a̱bin kya a̱ni. A̱niet nok a̱ka̱sa ni̱ nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱ji̱jak di̱n nok. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Sand]] foynwv4wpcjlmw5accq7pu8j1195m53 A̱jure 0 157 1568 1567 2022-05-16T12:44:38Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱jure (Kpat: Kajuru) yet A̱dadai A̱vwuo tung A̱gwapnati ka̱ shyia̱ A̱tak Kaduna, Si̱tet Kaduna, Naijeriya a̱ni. A̱keang tung a̱niet ka kya a̱ngyei A̱jure. A̱dam nyia̱ a̱vwuo ka ni kwup kyai a̱bin ku bai kilomita with 2,229 a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> np9h361vbvmy24asu4wi6rdfdtu8tlc A̱kambwon a̱nap 0 158 1577 1576 2022-05-16T12:44:39Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ka̱mbwon a̱nap''' yet a̱nap-byin ngwon a̱yin. Ka̱ a̱yin byia̱ ngwon ka̱ mang byin ngwon a̱nap a̱ni, ngwon a̱nap a̱kya yet a̱kambwon kya ma̱ng a̱tyia(a̱yaatyia̱) mbeang a̱yang(a̱yaayang) a̱nietbyin ngu ba. ==Ya̱fang== <references/> itueh1olw3m0rwjthleawcn0jzv2ndj A̱kamm 0 159 1588 1587 2022-05-16T12:44:41Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bakweri cocoyam farmer from Cameroon.jpg|thumb|300px|right|A̱tyukhap a̱ghyang ma̱ a̱byin [[Kemerun]] a̱ go a̱byinkhap a̱kamm nggu ka a̱za A̱fan Fako]] '''A̱kamm''' yet kyayak hwa, a̱ yet a̱bankup kya a̱ byia̱ kunkwom nang cyi a̱ni. A̱ byia̱ a̱ca̱cet (pipyia̱) a̱ si̱ byia̱ a̱cyuang. A̱kamm shyia̱ ma̱ng sot a̱li nkyayak á̱ ngyei ''Tubers'' a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Cocoyam]] qkn0esxjr7ze81q22j2d9mpyd3qhxdv A̱ka̱bwon a̱sam 0 160 1597 1596 2022-05-16T12:44:42Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kambwon a̱sam''' (''a̱kpa'': á̱kambwon ayaasam) yet a̱fai nbyin ngwon a̱yin. Ka̱ a̱yin byia̱ ngwon ka̱ mang byin a̱fai a̱ni, a̱fai wu yet a̱kambwon kya ma̱ng a̱tyia(a̱yaatyia̱) mbeang a̱yang(a̱yaayang) a̱nietbyin ngu ba. nroik5yvckzh2n4od1pxr1ma009p2pq A̱ka̱bwusale 0 161 1625 1624 2022-05-16T12:44:45Z Jon Harald Søby 8 27 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Doodlebug doodles.jpg|thumb|left|A̱ka̱bwusale lung a̱bubwong yebaat a̱bacyuang nyam á̱ghyang mi̱ Grand Canyon ji]] '''A̱ka̱bwusale''' yet a̱bada̱dei nyam kya ka̱ tai [[A̱ga̱swan|á̱ga̱swan]] a̱ni a̱ si̱ li nang '''Coleoptera''' ba̱ neet di̱n kwai '''Endopterygota''' a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Antlion]] eocpctsgkktz5p9b7s6vm3rdhc26td3 A̱ka̱laya 0 162 1638 1637 2022-05-16T12:44:47Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Tamarindus indica pods.JPG|thumb|A̱kwon a̱ka̱laya ma̱ng sum a̱zakwon]] '''A̱ka̱laya''' yet sum hwa nang á̱ shyiat ma̱ "A̱kwon Ka̱la̱ya" a̱ni. A̱ka̱laya swan za̱nzam/sa̱sat, á̱ ni̱ swom gu ma̱ a̱sa̱khwot á̱ ti̱n a̱sa̱khwot na á̱ mbwan a̱ta̱bwai, ka̱ doot, á̱ nyia̱ kan mameang. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Tamarind]] nqg4v5c79ul7i7nlb5khyzqhid5a1v7 A̱ka̱mbut 0 163 1650 1649 2022-05-16T12:44:48Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Koeh-029.jpg|thumb|A̱tyin a̱ga̱fi̱p ma̱ng sum a̱kwon, neet di̱ ''Medicinal-Plants'' Koehler (1887)]] [[Fail:Papaya - longitudinal section.jpg|thumb|Kap a̱swap sum a̱kwon ku tyai a̱shyim zwá ma̱ a̱di̱di̱t ma̱ng li a̱sakhwot a̱lemu ma̱ng á̱dyundyung]] '''A̱ka̱mbut''' yet sum a̱kwon hwa. A̱kwon ka laai jojot ka̱ si̱ mang sum hu cicet. A̱ka̱mbut yet ma̱ng vam nang á̱kum nsum a̱ka̱kwon ka a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Papaya]] lbftvvph8slzaa6gmbk0s22pnjadic3 A̱ka̱mbwon a̱nap 0 164 1655 1654 2022-05-16T12:44:49Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ka̱mbwon a̱nap''' yet a̱nap-byin ngwon a̱yin. Ka̱ a̱yin byia̱ ngwon ka̱ mang byin ngwon a̱nap a̱ni, ngwon a̱nap a̱kya yet a̱kambwon kya ma̱ng a̱tyia (a̱yaatyia̱) mbeang a̱yang (a̱yaayang) a̱nietbyin ngu ba. ==Ya̱fang== <references/> 4dyc97l677ubi4my4w54r56wxqcec5s A̱ka̱mbwon a̱sam 0 165 1663 1662 2022-05-16T12:44:50Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kambwon a̱sam''' (''a̱kpa'': á̱kambwon ayaasam) yet a̱fai nbyin ngwon a̱yin. Ka̱ a̱yin byia̱ ngwon ka̱ mang byin a̱fai a̱ni, a̱fai wu yet a̱kambwon kya ma̱ng a̱tyia (a̱yaatyia̱) mbeang a̱yang (a̱yaayang) a̱nietbyin ngu ba. ==Ya̱fang== <references/> 99r6suww9kpa42fm8ea84411p1xrr7e A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya 0 166 1688 1687 2022-05-16T12:44:53Z Jon Harald Søby 8 24 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya''' na (á̱ ka ngyei '''a̱yaaba̱nki Naijeriya''') nang á̱ lyen ti̱nta [[Naijeriya]] a̱ni, bibya á̱ tak tatak ka a̱ni: #Access Bank Plc #Fidelity Bank Plc #First City Monument Bank Limited #First Bank of Nigeria Limited #Guaranty Trust Holding Company Plc #Union Bank of Nigeria Plc #United Bank for Africa Plc #Zenith Bank Plc '''A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya''' na nang á̱ lyen mami Naijeriya a̱ni, bibya á̱ tak tatak ka a̱ni: #Citibank Nigeria Limited #Ecobank Nigeria #Heritage Bank Plc #Keystone Bank Limited #Polaris Bank Limited. A̱ka̱mbwon Skye Bank Plc wu.[2] #Stanbic IBTC Bank Plc #Standard Chartered #Sterling Bank Plc #Titan Trust Bank Limited #Unity Bank Plc #Wema Bank Plc '''A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya''' na nang á̱ lyen ma̱ng si̱sa Naijeriya a̱ni, bibya á̱ tak tatak ka a̱ni: #Globus Bank Limited[3] #Parallex Bank Limited #Providus Bank Limited #SunTrust Bank Nigeria Limited '''A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya''' ba̱ turung kpangti̱n Naijeriya a̱ni ba, bibya tatak ka a̱ni: #Jaiz Bank Plc #TAJBank Limited This is a list of Microfinance Banks in Nigeria: #Mutual Trust Microfinance Bank #Rephidim Microfinance Bank #Shepherd Trust Microfinance Bank #Empire Trust Microfinance Bank #Finca Microfinance Bank Limited #Fina Trust Microfinance Bank #Accion Microfinance Bank #Peace Microfinance Bank #Infinity Microfinance Bank #Pearl Microfinance Bank Lim This is a list of Online-Only Microfinance Banks in Nigeria: #Sparkle Bank #Kuda Bank #Rubies Bank #VFD MFB #Mint Finex MFB #Mkobo MFB '''A̱ka̱sasaaikurum á̱nietkaswuo Naijeriya''', bibya á̱ tak tatak ka a̱ni: #Coronation Merchant Bank #FBNQuest Merchant Bank #FSDH Merchant Bank #Rand Merchant Bank #Nova Merchant Bank. ==Bu nwuan== * [[A̱gba̱ndang A̱lisaaikurum Naijeriya]] * [[A̱za̱za̱rak nzwa Naijeriya|Tung nzwa Naijeriya]] ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [https://www.cbn.gov.ng/out/2018/fprd/updated%20list%20of%20commercial%20banks%20as%20at%20december%2029%202017.pdf List of deposit money banks and financial holding companies operating in Nigeria as at December 29, 2017] (di̱n Shong) [[Sot:A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya| ]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:List of banks in Nigeria]] iyrw3hkuh84r41h3afbj5l9owfrqfbi A̱ka̱ta 0 167 1707 1706 2022-05-16T12:44:56Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Agwak akat.jpg|thumb|A̱gwak a̱kat A̱tyap a̱ khwi a̱ka̱ta ma̱ a̱lyia̱ 2019 ma̱ a̱tuk mam A̱yet A̱tyap ka]] '''A̱ka̱ta''' yet tangka̱i a̱kup a̱pyia̱ hwa nang á̱ khwi á̱ ngyerai mam, jen jhyang á̱ khwi di̱ shisham, jen jhyang mameang á̱ khwi á̱ nnyia̱ song. A̱ka̱ta beang cok a̱pyia̱ nang ma̱ng ta̱m a̱khwot a̱kwop a̱ni mbeang ta̱m a̱kat. Á̱ ka nkhwi nka di̱n jen tyiai fang ma̱ng ját khwi. <ref>Pauline Thomas (08 Zwat A̱kubunyiung 2007). [http://www.fashion-era.com/hats-hair/hats_hair_1_wearing_hats_fashion_history.htm The Wearing of Hats Fashion History] (di̱n Shong). Fashion-era.com</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hat]] puuks9icn32yzp91prkdn0wo4ovpt6o A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Legwot 0 168 1709 1708 2022-05-16T12:44:56Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Legwot]] 6f87x2fqk35c67omln95gfq66tsxe56 A̱ka̱za̱nki 0 169 1727 1726 2022-05-16T12:44:58Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Donkey in Clovelly, North Devon, England.jpg|thumb|A̱ka̱za̱nki mi̱ Clovelly, Devon A̱za, [[Nggi̱lan]]]] '''A̱ka̱za̱nki''' mali ka (á̱kpa: '''Á̱ka̱za̱nki''' mali ''na'') yet nyam ja ji̱ byia̱ gbaat a̱ti̱tak a̱ni ji̱ shyia̱ kyangbwak nyam ''Equidae'' hu, kyangbwak nyiung ma̱ng [[tsaai]] ji. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Donkey]] n6ob7qq99j4mumsazudsy1bo4qodmr4 A̱khet 0 170 1729 1728 2022-05-16T12:44:59Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hyet]] ob9aormt0sf5vvid5p4g6k8roeuy39w A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya 0 171 1740 1739 2022-05-16T12:45:00Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong:]] Nigerian Army, '''NA''') yet sa jhyiung ja mi̱n [[A̱khwot Á̱kwop Naijeriya]] wu. Ba̱ yet á̱niet kwan zwang a̱byin bya. Si̱ huni hwa ghai mba ma̱ng á̱si̱ ba̱ kwan zwang ji ma̱ a̱sa̱khwot ku mi̱n kyai tswazwa a̱ni. A̱ca̱cet ba bibya á̱ ngyei Nigerian Army Council (NAC). [[Fail:Emblem of the Nigerian Army.svg|thumb|A̱lama-fi̱ri̱ng A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya wu]] ==Ya̱fang== bmb1y5o32vlqq3gk4mqxih4o7v5vjwz A̱khwot A̱kwop A̱sa̱khwot Naijeriya 0 172 1754 1753 2022-05-16T12:45:02Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Badge of the Nigerian Navy.svg|thumb|A̱lama fi̱ri̱ng A̱khwot A̱kwop A̰sa̱khwot Naijeriya]] '''A̱khwot A̱kwop A̱sa̱khwot Naijeriya''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Nigerian Navy, '''NN''') yet sa jhyiung ja ma̱ [[A̱khwot Á̱kwop Naijeriya]] wu. A̱ yet a̱nyiung ma̱ng a̱khwot á̱kwop a̱sa̱khwot mi̱ [[Afrika|vam-a̱byin Afrika]] a̱ laai swak ma̱ng shi a̱ni, a̱ byia̱ á̱nietnta̱m ma̱ a̱di̱di̱t, a mbeang mba ba̱ yet A̱yaacok Khwong Kyai A̱sa̱khwot a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [http://www.navy.mil.ng A̱ma̱ntei a̱gwomna̱ti] (di̱n Shong) * [http://www.joinnigeriannavy.com A̱ma̱ntei Kwok-i A̱khwot A̱kwop A̱sa̱khwot Naijeriya] (di̱n Shong) * [https://www.topnigerianjobs.com/nigerian-navy-recruitment Nkyang nang á̱ cat a̱ni mat kwok A̱khwot A̱kwop A̱sa̱khwot Naijeriya] (di̱n Shong) [[Sot:A̱khwot A̱kwop A̱sa̱khwot Naijeriya| ]] [[Sot:Kpaat mi̱ kpaat 1958 mami Naijeriya]] [[en:Nigerian Navy]] 74ththltbkxrtnd779ag5ir5xdvdbqb A̱khwot A̱kwop Tswazwa Naijeriya 0 173 1776 1775 2022-05-16T12:45:05Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Nigerian Air Force emblem.svg|thumb|A̱lama-fi̱ri̱ng A̱khwot A̱kwop Tswazwa Naijeriya]] '''A̱khwot A̱kwop Tswazwa Naijeriya''' wu ([[Shong (a̱lyem)|Shong:]] Nigerian Air Force, '''NAF''') yet sa jhyiung ja mi̱ [[A̱khwot Á̱kwop Naijeriya]] wu. Nggu wa yet sa ji̱ yet a̱shushyuo wu lan mi̱ sot A̱khwot Á̱kwop Naijeriya ji. A̱ si̱ yet jhyiung mi̱ a̱si̱ ji̱ swak ma̱ng shi a̱ni mami [[Afrika]] ma̱ng á̱nietnta̱m ba̱ tat kpa̱mkpaan ma̱ng 15,000 a̱ni<ref>IISS Military Balance 2009 (di̱n Shong), p.314</ref> a si̱ byia̱ nkyangcung tswazwa nang ntangka̱i nyia̱ Cengdu F-7 [[Caina]] 8, ntangka̱i nyia̱ A̱lfa Jet Dassault-Dornier 13, JF-17 Thunder Block II 3 ma̱ng a̱ka̱man tswam Super Tucano 12, ntangka̱i nyia̱ FA nce M-346 24 nang á̱ ku nyia̱ oda a̱ni, a̱ca̱cet kukwon a̱sa̱khwot tswam ndong a̱si̱ A̱li̱kopta ma̱ a̱di̱di̱t, a̱yaadi̱ron ta̱gba̱k ba̱ byia̱ nkyangzwang, ma̱ng nkyangcung tswazwa a̱khwot a̱kwop nang á̱ shyei nkyang ma̱ng á̱na a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [http://awajis.com/nigerian-military-ranks-army-navy-and-airforce/#naf A̱yaarank A̱khwot A̱kwop – A̱khwot A̱kwop A̱byin, A̱khwot A̱kwop A̱sa̱khwot ma̱ng A̱khwot A̱kwop Tswazwa] * [http://www.airforce.mil.ng A̱ma̱ntei a̱gwomna̱ti] * [http://www.ecoi.net/local_link/188472/291798_en.html Nigerian Air Force including its size, bases, ranks, and insignia of officers and members; number and names of those with the rank of Wing Commander &#91;NGA34154.E&#93; 30 March 2000] (available at ecoi.net) (accessed 25 October 2013) * [http://unilaglss.wordpress.com/2013/08/16/1994/ The Nigerian Presidential Air Fleet: The Untold Story] (di̱n Shong) * [http://www.nigerianairforce.net Nigerian Air Force] * [https://web.archive.org/web/20090927070457/http://www.afmsjos.com/ Air Force Military School, Jos] * [https://web.archive.org/web/20111102202027/http://wikileaks.ch/cable/2008/04/08ABUJA585.html Proposed sale of three C-130s to Senegal] (di̱n Shong) * [https://careersafrik.com A̱ma̱ntei kwok á̱nietnta̱m A̱khwot A̱kwop Tswazwa Naijeriya] * [https://www.topnigerianjobs.com/nigerian-air-force-recruitment Nkyang na̱ myim a̱yin gu byia̱ di̱ kwok á̱nietnta̱m A̱khwot A̱kwop Tswazwa Naijeriya] * [https://www.studymaterials.com.ng/nigerian-air-force-past-questions Nigeria airforce recruitment past questions] [[Sot:A̱khwot A̱kwop Tswazwa| ]] [[en:Nigerian Air Force]] flqftvc3wlpuo6vimvgl5t82c2db7tm A̱khwot Á̱kwop Naijeriya 0 174 1781 1780 2022-05-16T12:45:06Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱khwot Á̱kwop Naijeriya''' wu, nggu wa yet á̱nietnzwang Ri̱pobi̱lik Mundundung [[Naijeriya]] ba. A̱ shyia̱ ma̱ng mbwak nani: [[A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya]] wu, [[A̱khwot A̱kwop Tswazwa Naijeriya]] wu ma̱ng [[A̱khwot A̱kwop A̱sa̱khwot Naijeriya]] wu. [[Fail:Flag of the Nigerian Armed Forces.svg|thumb|Tuta A̱khwot Á̱kwop Naijeriya]] ==Ya̱fang== eyws1dulmd5g6w1pamwjvv5cdqgpb7n A̱khwu 0 175 1790 1789 2022-05-16T12:45:07Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Hendrick Andriezsoon - Vanitas.JPG|alt=|thumb|A̱ghyighyak a̱pyia̱ a̱tyubishyi wu yet a̱lama a̱khwu wa koji mi̱ swanta hu]] '''A̱khwu''' ka (á̱kpa: '''kukwi''' ''hu'') yet a̱mgba̱m nswuan nkyang nswuan. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Death]] kxbz1gk71z5dtx2kba47tvfb2lqmbg8 A̱khwup 0 176 1798 1797 2022-05-16T12:45:08Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱khwup''' yet jen nang nggwoneam ka̱n nwai wam a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Virginity]] 573wuda1kv7fphgt1jmor25o6e1quxa A̱khwut 0 177 1811 1810 2022-05-16T12:45:10Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Blausen 0597 KneeAnatomy Side.png|thumb|A̱khwut a̱zayak wu á̱ maai li neet di̱ fam a̱zayak hu]] '''A̱khwut''' ka (á̱kpa: '''a̱khwukhwut''' ''ba'') yet kap nvam hwa ma̱ng a̱ka̱wa̱tyia̱ [[shai ntak]] mbeang [[a̱bwan ntak]]. A̱khwut kya beang gwun tak hu ka̱ a̱yin na swan a̱byin. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Knee]] nznj32odr6uy1b330kq666wlfvjvb4d A̱kop 0 178 1813 1812 2022-05-16T12:45:10Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kwop]] mtv9jqiasas2qjd0kyq5butio52y1b6 A̱kpang 0 179 1824 1823 2022-05-16T12:45:12Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kpang''' wu (á̱ ka ndyen nang '''kikyak''' a̱ni; á̱kpa: '''a̱yaakpang''' ''ba'') yet kyang á̱ mang a̱yin a̱ni, ka̱ a̱ doot a̱ ya mmyia̱, ka̱ a̱ doot a̱ ya nswan a̱ fwung. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Mat]] 7jtjk3rcjiosbxgqs4wla7hjmrg678c A̱kpat 0 180 1861 1860 2022-05-16T12:45:17Z Jon Harald Søby 8 36 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kpat''' wu (a̱lyoot a̱pyia̱: '''Hausawa'''; ''Ausa'' meang; a̱lyoot nta: lyuut Lyiatfi̱ransa ''Haoussa'', lyuut Lyiatshong ''Hausa'', Idoma ''Abakpa'') yet nwap [[Lilyem Cadik|Cadik]] ja ji̱ byia̱ swat ma̱ a̱di̱di̱t nji mi̱ Sahet ji ma̱ng nfam Savana nang á̱nietbishyi nwai nshyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t a̱ni bah, a mbeang susot swat di̱ fam a̱tak [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]] ma̱ng fam a̱za [[Naijeriya]]. Ma̱ng a̱mgba̱m shi á̱niet miliyon 80 (tyan 2019), A̱kpat wu wa swak di̱ yet [[Nnwap Afrika|nwap Afrika]] jhyiung ji̱ byia̱ á̱niet swak a̱ni. Susot á̱niet ji̱ lyiat Kpat ma̱nyin a̱ni seang koji di̱ fam [[Jenshyung Afrika]] ma̱ng a̱ta̱lyen a̱cyet taada naat Haji di̱ fam a̱za ma̱ng a̱tyin Sahara hu, ma̱ng susot á̱̱niet a̱khapsak ma̰ a̱di̱di̱t mami ma̱ng da̱ a̱beam a̱keang A̱ga̱dez. A̱kpat a̱ghyang ku shyei si̱ nwuai a̱ca̱cet a̱ka̱keang na̱ shi ba̱t a̱ni di̱ fam khwong kyai a̱sa̱khwot di̱ nfam [[Legwot]], Pa̱takwot, A̱kra, Abijan, Ba̱njut ma̱ng Kotonu a mbeang nkap fam A̱za Afrika nang a̱byin [[Li̱biya]], mi̱ shi a̱swap ndyia̱ 500 a̱ni. Á̱ ku nwuak ri̱pot á̱ka̱k á̱niet ba mi̱ bibyin [[Bini (a̱byin)|Bini]], [[Kemerun]], Khwong A̱ta̱m Zwuom,<ref>"[https://joshuaproject.net/people_groups/12070/IV Hausa in Côte d'Ivoire]". Joshua project.</ref> [[Cadi]], [[Sudan]], Ri̱pobi̱lik A̱tyia̱ka̱u Afrika,<ref>"[https://joshuaproject.net/people_groups/12070/CT Hausa in Central African Republic]". Joshua Project.</ref> Ri̱pobi̱lik Konggo ji,<ref>"[https://joshuaproject.net/people_groups/12070/CF Hausa in Congo, Republic of the]". Joshua Project.</ref> [[Togo]], [[Gana]],<ref name="auto4">"[https://joshuaproject.net/people_groups/12070/GH|title=Hausa in Ghana]". Joshua Project.</ref> [[Eritrea]],<ref name="auto3">"[http://www.madote.com/2010/04/nigerian-eritreans-history-of-housa-and.html Nigerian Eritreans - The history of Hausa and Bargo in Eritrea]". Madote.</ref> [[Gini A̱kwa̱toriya]],<ref>"[https://joshuaproject.net/people_groups/12070/EK Hausa in Equatorial Guinea]". Joshua Project.</ref> Ga̱bon, Senegal ma̱ng Ga̱mbiya ji. A̱kpat wu swat ma̱ng si̱sak taada, ma̱ a̱cyuang a̱baka̱keang nia, a mbeang a̱ka̱keang na̱ laai yet a̱ca̱cet a̱ni, ma a̱ji wa á̱ cyui á̱ga̱fi̱p, go nkyangzwa a mbeang nyák, á̱ ma ncong a̱bwuang, a̱mali ma̱ng gbang di̱ nfam Afrika. Á̱ lyiat da̱ [[A̱lyem Kpat]] kya, [[A̱lyem Afro-Asiatic]] ka̱ shyia̱ di̱ sot [[Lilyem Cadik|Cadik]] ji, zang kya si̱ yet a̱ka̱k a̱lyem Afrika wu nang á̱ lyiat swak a̱ni. Nvak ngyei A̱kpat wu da̱ a̱lyem Kpat ka a̱nyanyin nia yet: ''Bahaushe'' ("a̱sam a̱tyokpat"), ''Bahaushiya'' ("a̱nap a̱tyokpat"). A̱gba̱ndang a̱keang [[Da̱ura]] wa yet a̱ka̱watyia̱ taada A̱kpat ka. A̱keang ka ku shyia̱ gbangbang a̱zaghyi a̱mgba̱m a̱ca̱cet a̱ka̱keang A̱kpat na mi̱ taada ma̱ng táada. Á̱nietyok A̱kpat ba ku nok taada ji̱ byia̱ a̱ni̱nan mi̱ [[Ban tsaaí]] neet gbangbang.<ref>Koops, Katrin (1996). "[http://minds.wisconsin.edu/handle/1793/34443 The role of the horse in Hausa culture]". Thesis.</ref> Ba̱ng si̱ tat a̱fwun, ku ni̱ swan di̱ yet a̱lama tyok taada ma̱ A̱kpat wu wa, tsaai ji si̱ byia̱ ta̱m nang ji̱ nyia̱ a̱ni mi̱ mam song a̱yet [[Nfwung Á̱nietkpaa̱pyia̱|Idi]], nang á̱ lyen nang ''Ranar Sallah'' a̱ni (di̱n Tyap: A̱tuk Mam Naai).<ref>"[https://web.archive.org/web/20160303224410/http://www.esthergarvi.org/2010/03/28/horse-talk-breeding-in-niger/ » Horse Talk: Horse Breeding in Niger Esther Garvi: Niger, West Africa]".</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] q4nzhvws7cbyeaoessa14jfb2ny9d2r A̱kpeang 0 181 1871 1870 2022-05-16T12:45:19Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kpeang''' ka (á̱kpa: '''kpi̱kpeang''' ''hu'') yet a̱zaghyi a̱pyia̱ a̱tyubishyi kya. Kikya ba̱ng a̱ghyi ba ma̱ng a̱tyin zwua̱i ka. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Forehead]] ounarxavw8gtoib5mmgh99t8m0o1guf A̱kunkwa-a̱li 0 182 1887 1886 2022-05-16T12:45:21Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kunkwa-a̱li''' wu (á̱kpa: Á̱kunkwa-a̱ghyi ''ba'') yet a̱bafa̱fap kwa kya ka̱ kup tswa-a̱li ji . ==Ya̱fang== <references/> [[Fail:Gray515.png|thumb|Ghwughwu a̱kunkwaa̱li]] fr81ffd40vjup8iupr058tvyuwyhede A̱kusambwat 0 183 1900 1899 2022-05-16T12:45:23Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bombina bombina 1 (Marek Szczepanek).jpg|thumb|A̱kusambwat a̱fa-ndong Yurop (''Bombina bombina'')]] '''A̱kusambwat''' yet nyam ja ji̱ byia̱ a̱khwot kwa a̱ni. Kwa nggu hu byia̱ swurup. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Toad]] t7j2rf5fl7wpsm70v98zww66wm02h3r A̱kusuru 0 184 1922 1921 2022-05-16T12:45:26Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kusuru''' wu (á̱kpa: '''A̱yaakusuru''' ''ba'') yet kyangzwa (ku nyam a̱mali) hwa, a̱ shi a̱ byii̱t a̱ si̱ byia̱ hya̱u. A̱ lat a̱za, zwa nggu ji la̱u ghwut di̱ yet a̱yaasai. Á̱ cok nggu di̱ nyia̱ nam wa ka̱ a̱ shi mmaai. [[Fail:Pig farm Vampula 9.jpg|thumb|A̱yaakusuru]] [[Fail:Pig grunt - Erdie.ogg|thumb|Tywei a̱kusuru]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Pig]] 8s6k26vv751p7xmcrp59iqyrnnk0myc A̱kuut 0 185 1974 1973 2022-05-16T12:46:05Z Jon Harald Søby 8 51 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kuut''' ba (''[[A̱lyem Kuut|Kuut:]]'' Nneirigwe; ''[[A̱lyem Kpat|Kpat:]]'' Miyango<ref name=LOC>[https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh2003003175.html Irigwe (African people)]. Library of Congress.</ref>) nshyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t di̱ fam [[Basa, A̱si̱tet Pi̱lato|Sot A̱gwomna̱ti Mali Basa]], [[A̱si̱tet Pi̱lato]], [[Fam A̱ka̱wa̱tyia̱]] [[Naijeriya]] wa. Ba̱ lyiat da̱ [[a̱lyem Kuut]] kya (nang á̱ ma ngyei Nkarigwe da̱ a̱lyem mba ka a̱ni), zang kya yet [[Lilyem A̱tyia̱ka̱u Pi̱lato|A̱lyem A̱tyia̱ka̱u Pi̱lato]]. Tyantung mba ji ja yet a̱keang [[Myiango]], di̱ fam jenshyung a̱keangtung a̱si̱tet hu, [[Nja̱t]].<ref name=Joshua></ref><ref name=Ethno>[https://www.ethnologue.com/language/iri Rigwe]. Ethnologue: SIL International.</ref> ==Seang== Á̱ maai nshyia̱ A̱kuut ba di̱ nfam [[Basa, A̱si̱tet Pi̱lato|Basa]], [[Nja̱t ma̱ A̱za]] ma̱ng [[Nja̱t ma̱ A̱tak]] [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[A̱si̱tet Pi̱lato]] a mbeang mi̱ [[Ka̱uru|Sot A̱gwomna̱ti Mali Ka̱uru]], [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]], [[Naijeriya]].<ref name=Ethno></ref> ==Taada== ===Song=== Di̱ si̱sak ji nang A̱kuut ba nsong a̱ni, nfi̱ng á̱nietkhap A̱kuut na ni̱ nta̱gak mat tyei laai á̱ga̱fi̱p gba̱gbak a̱ni mi̱ susong ji̱ bwuo bi̱n ma̱ng sweap jen khap a̱ni. Susot a̱bwuang njhyang ma̱ng susot á̱byang a̱yaagwak nang á̱fwu, á̱niet a̱kat, ke a̱nietshap nkwon, mba ma mbyia̱ susong a̱ca̱cet mba ji. Á̱niet a̱kat ma mbye maat cong nyám nang vak nyian tyok taada tazwa nyám a̱yit a mbeang bi̱n ma̱ng fwuong a̱wun mba hu.<ref>[https://www.britannica.com/art/African-dance Irigwe people]. Britannica.</ref> ===Nyeang=== Sangree (1969) dyuut: "Vak nyeang A̱kuut ba ma̱ tsotswat ni̱ cat á̱tyok ba̱ nyeang a̱nyiuk a̱wot a̱nyiuk ba̱ ma nyeang á̱tyok ma̱ vwuon di̱ nfam nwap ji ma̱ a̱mgba̱m jen swat-a̱ca̱cet á̱niet mba hu a̱ni, a̱wot ku si̱ lak shim tyat nyeang. Á̱ ma ni̱ nnwuak nhu a̱li ma á̱niet-mbyin a̱tyok ba á̱ ma ni̱ nnwuak yet a̱tyia̱ kuzang nggwon nang a̱byii̱k wu byin a̱ni ma̱ a̱tyok wu nang gu shyia̱ mi̱ swat a̱ni di̱n jen kyiak a̱fa nggwon ka. Bang ma̱ng a̱nia, a̱nyiuk ni̱ nshyak a̱vwuonswat neet a̱tyok naat a̱tyok di̱ njen ma̱ a̱di̱di̱t nang ba̱ shyia̱ mi̱ swuan a̱ni, a̱wot si̱ nang ku yet nyia̱ nggwon nshyia̱ bah ba̱ ni̱ nswuo a̱bung ka̱u a̱ji ma̱ng nci̱ri̱ng neet a̱ghyang neet nggwon a̱nyiung ka̱ ke á̱ghyang mman na̱ ta̱yuk da̱ mba a̱ni. Susot nwuai ntswa mi̱ vam, nang kpa̱mkpaan a̱mgba̱m a̱ca̱cet a̱nyiuk nwap ba nshyia̱ ni, ni̱ nnang a̱ka̱sham gbi̱ngban ma̱ng nvak mun a̱pyia̱ mat nang a̱nyiuk ba zang da̱nian ka̱u ki̱ka̱u ma̱ng tyei tai nang vak nyeang hu mbyin mba ndyo a̱ni mi̱ swúan mba ji."<ref>Sangree, Walter H. (December 1969). "Going Home to Mother: Traditional Marriage among the Irigwe of Benue-Plateau State, Nigeria". AnthroSource. V. 71. No. 6. Pp. 1046–1057. DOI: 10.1525/aa.1969.71.6.02a0003. HDL: 1802/6724. HDL-access=free.</ref> ===Kwak a̱son=== Mami taada, A̱kuut ba yet á̱niet bya nang á̱ ka̱u ki̱ka̱u di̱ mi̱n tyok a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱ni, ma̱ng cet a̱mali ku lan swak hu di̱ myiai mbwak a̱ca̱cet á̱niet a̱bwoi si̱sa nwap ma̱ vwuon di̱ mbwak a̱nyanyan bya á̱ nsak "a̱mgba̱m a̱tsatsak" ibada nang á̱ nyia̱ mat gbi̱ngban a̱mgba̱m nwap ji.<ref>Sangree, Walter H. (Spring 1970). "Tribal Ritual, Leadership, and the Mortality Rate in Irigwe, Northern Nigeria". Southeast Journal of Anthropology. V. 26 No. 1. Pp. 32–39. DOI: 10.1086/soutjanth.26.1.3629268. JSTOR: 3629268. HDL:1802/6766. HDL-access: free</ref> ==Khwi== Á̱ ku nwuak ripot nyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t mi̱ á̱niet A̱kuut ba khwi [[Khwi Taada Afrika|khwi nwap]] hwa ma̱ng kpa̱mkpaan 62.0% si̱ a̱mgba̱m á̱niet ba, 28.0% ba̱ yet á̱nietkhwi [[Khwi Kristi|Krista]] bya a̱ni (Á̱sa̱t 55.0%, a̱yaa[[Protestan]] 25.0% ma̱ng [[Roman Kati̱lik]] 20.0%), nang á̱nietkhwi khwi [[Á̱nietkpaa̱pyia̱]] ba si̱ kyiak 10.0% á̱kum á̱niet ka.<ref name=Joshua>[https://joshuaproject.net/people_groups/12253/NI Joshua Project entry on Irigwe, Aregwe people]</ref> ==Ya̱fang== [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] n89kcc8ib98mozm4ivnpd8ph6h4qioc A̱kwak A̱son A̱byin Naijeriya 0 186 1981 1980 2022-05-16T12:46:06Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kwak A̱son A̱byin Naijeriya''' wa bu yet A̱kwak A̱son A̱gwomna̱ti A̱byin wu. N gu bu yet a̱tyubia̱ kyang hyia̱ A̱yaa̱khwot A̱kwop Naijeriya ba. A̱ ni byia̱ kha̱ai A̱kwak A̱son A̱byin wu a̱ka̱nyiung kya mi̱ lyilyia̱ nya̱ai. A̱ka̱vwuo yong ma̱ng lulyoot A̱kwak A̱son A̱byin na ku tyia̱ kyang nyiung ma̱ lyia̱ 1979. A̱kwak A̱son A̱byin ma̱ni̱ni wu [[Muhammadu Buhari]] ku tsa ta̱m hu a̱tuk 29 Zwat 5 2015. '''Muhammadu Buhari''' wa yet A̱kwak A̱son A̱byin Naijeriya a̱si swakma̱a̱fwuon wu. ==Ya̱fang== sk2s0ono9rc5bfos62jl2rfuwx8skht A̱kwang 0 187 1991 1990 2022-05-16T12:46:06Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Akwang''' (''á̱kpa'':A̱yaakwang) yet ayin a a̱neet a̱mandi A̱yiok a̱byiik a̱ni. A̱niet ba ba̱ kwon kyang ma̱ng a̱yaatyia̱ a̱byiik a̱yin a̱ni, mbyiya a̱ ngyei '''Ayaakwang'''. ==Ya̱fang== <references/> 1qnr5jxgksy69a9p60gbhdcbv41uznm A̱kwang A̱tyia̱ 0 188 2003 2002 2022-05-16T12:46:06Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kwang a̱tyia̱''' wa yet a̱tyia̱ a̱ byin a̱byiik a̱yin a̱ni. A̱kwang a̱tyia̱ bu yet a̱tyia̱ a̱ byin a̱tyiok a̱yin a̱ni. ''Akpa'':''' A̱yaakwang a̱tyia̱'''- mbyibya yet a̱na̱nyiuk a̱tyia atyiok a̱yin mbeang a̱nanyiuk a̱tyia̱ a̱byiik a̱yin. ==Ya̱fang== <references/> 89hy44tywu4c16qhe5vc3p4b9wvmox5 A̱kwang A̱yang 0 189 2010 2009 2022-05-16T12:46:06Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kwang a̱yang''' yet a̱yang byin a̱byiik a̱yin a. '''Akwang a̱yang''' bu yet a̱yang byin a̱tyiok a̱yin. ==Tafang== <references/> [[Sot:A̱kwang]] cmb97wu6wwe3ovbbdz83w0u1xamgr9b A̱kwi 0 190 2028 2027 2022-05-16T12:46:07Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Kittyply edit1.jpg|197px|right]] '''A̱kwi''' ka (á̱kpa: '''a̱ka̱kwi'''; ''Felis catus'') yet tangka̱i a̱da̱dai nyam ku ya nam hwa nang á̱ ba̱ng a̱mali a̱ni.<ref name="Linnaeus1758">Linnaeus, C. (1758). [https://archive.org/details/mobot31753000798865/page/42 Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis] ''[Felis Catus]'' (di̱ Latin). Holmiae: Laurentii Salvii. W. 42. S. 1 (Jhyuk swak)</ref> Kikya ma̱nyin nka yet sotbishyi mi̱ kyangbwak nyám ''Felidae'' nang á̱ ba̱ng a̱mali a̱ni a̱wot á̱ ka ngyei '''a̱kwi a̱mali''' á̱ ka ghai nka ma̱ng á̱si̱ na̱ shyia̱ ma̱ a̱yit a̱ni mi̱ kyangbwak hu.<ref name="Clutton-Brock1999">Clutton-Brock, J. (1999). [https://books.google.com/books?id=cgL-EbbB8a0C&pg=PA133 A Natural History of Domesticated Mammals] ''[Cats]'' (di̱n Shong). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-63495-3 (Jhyuk feang) OCLC 39786571</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Cat]] 7anmw0b9583cfm40nl4lm4i7xoxa03k A̱kwi a̱kat 0 191 2039 2038 2022-05-16T12:46:07Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱kwi a̱kat''' yet nyam ja nang á̱ ba̱ng mat á̱ ncong a̱kat. Nyam ji ni̱ beang a̱tyu a̱kat yebaat nyam a̱yit. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hunting cat]] 4le5akq1vi5xmc4qyx3eg1n0xre2muj A̱kwon 0 192 2053 2052 2022-05-16T12:46:08Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki Mung tat-apyia lyen á̱gafip, '''Akwon''' yet atyin á̱ga̱fip ka biye suwan kuzang alyia mung bwak á̱ga̱fip mung akikyo. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Tree]] lqmt07ddptxtvl4t4y9ndcyv49n7b6t A̱kwop 0 193 2064 2063 2022-05-16T12:46:08Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Meadow Foxtail head.jpg|thumb|A̱kwop nkywat a̱ghyang nang A̱shong ba ngyei ''meadow foxtail'' a̱ni ta a̱pyia̱]] '''A̱kwop''' wu (á̱kpa: '''á̱kwop''' ''ba'') hwa yet a̱tyin a̱ga̱fi̱p kya ka̱ tang ghwut neet a̱byin a̱ni da̱nang a̱yin cyui bah, a̱wot nyám a̱yit ku si̱ a̱mali - a̱cyuang ku a̱ca̱cet - ya a̱ni ba̱t. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Grass]] eizbh9amsf7evmgbdmsbbs7k4xjg4d2 A̱kwui A̱kat 0 194 2066 2065 2022-05-16T12:46:08Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kwi a̱kat]] 8anocfox56kai8ka62exsqjtalvzel8 A̱kyetuk 0 195 2068 2067 2022-05-16T12:46:08Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyetuk]] g3r4zupenl9gryzp2832zkbegelrbfh A̱lakumi 0 196 2074 2073 2022-05-16T12:46:09Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bactrian Camel.jpg|thumb|A̱lakumi a̱ byia̱ a̱gungung a̱ma a̱feang a̱ni]] '''A̱lakumi''' ''wu'' (á̱kpa: '''a̱yaalakumi''' ''ba'') yet a̱gba̱ndang nyam wa nang á̱nietbishyi ni̱ nyeak a̱ swan gu nat ma̱ng a̱mba da̱ a̱vwuo nang ba̱ naat a̱ni. A̱lakumi wu bu ni̱ kpa̱t kpa̱t. Jen jhyang á̱ ni̱ nok a̱susuut a̱toot ma̱ng cat a̱lakumi hu.<ref>[https://play.google.com/store/apps/details?id=org.wycliffe.kcg.tyap.bible A̱lyiat A̱gwaza na di̱n Tyap: A̱li̱ka̱uli A̱fai] (2015). "A̱cha̱chet Swáng A̰lyiat".</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Camel]] l83yt7kfzltuq0qcyzhxmicrrgul49d A̱la̱n vab 0 197 2076 2075 2022-05-16T12:46:09Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱la̱n vap]] ia09454gh752aihyxtkotmh71xz26rk A̱la̱n vap 0 198 2092 2091 2022-05-16T12:46:09Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱la̱n vap''' ka (á̱kpa: '''li̱la̱n vap''' ''hu'') a̱ ni̱ shwai [[vap]] hu ma̱ng [[long]] a̱wot á̱ nyia̱ a̱la̱n ka. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Clay pot]] kcznkzbz91cvjijpzxc7bt88jqfy3jf A̱li 0 199 2094 2093 2022-05-16T12:46:09Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki Swang a̱lyiat '''a̱li''' ji bye fa: # [[Tswa a̱li]] # [[A̱li (nok)]] aj2xpnnv9efvevxic9gkih75k84q3ab A̱li (nok) 0 200 2106 2105 2022-05-16T12:46:10Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:248 Ashley Ave - 2017.jpg|thumb|A̱li nkwon, Charleston, South Carolina, [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]]]] [[Fail:Casa Assan 1.jpg|thumb|A̱li ''Casa Assan]] '''A̱li''' ''ka'' (á̱kpa: '''a̱ka̱sa''' ''na'') yet nok hwa nang á̱ swan mami a̱ni. Ku bye vwuon kyiak neet a̱di̱dat nok nang suswak a̱ni ba̱ng si̱ nat a̱gba̱ndang nok nang nok a̱ka̱sham nkwon, nfang, ntong nok, ku si̱ hu á̱ kyiak nkyang jhyang nok a̱ni, a̱wot á̱ si̱ ka mbeang nkyang ma̱ a̱di̱di̱t mi̱ nok hu nang nkyang sa̱tyim (long a̱gwomna̱ti), a̱yaapaip a̱sa̱khwot, ma̱ng nkyang shwai/shi̱ri̱m wun meang.<ref name=schoenauer>Schoenauer, Norbert (2000). ''6,000 Years of Housing'' (rev. ed.) (New York: W.W. Norton & Company).</ref> ==Bu nwuan== * [[A̱li]] ==Ya̱fang== <references/> [[de:Haus]] [[en:House]] [[es:Casa]] [[fr:Maison]] it7l0ni4sth4knmrec328g9wblvh5ir A̱lisaaikurum 0 201 2131 2130 2022-05-16T12:46:11Z Jon Harald Søby 8 24 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Central Bank of Nigeria.jpg|197px|right|thumb|[[A̱gba̱ndang A̱lisaaikurum Naijeriya]]]] '''A̱lisaaikurum''' ka (á̱kpa: '''a̱ka̱sasaaikurum''' ''na'') yet tyan nang á̱ nsak kurum, ta̱m ma̱ng kurum á̱ nkhwap kurum. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bank]] 0rlnxeb8967rvbam1u6uckxj62szqpw A̱li̱beniya 0 202 2143 2142 2022-05-16T12:46:11Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Ri̱pobi̱lik A̱li̱beniya<br>''Republika e Shqipërisë'' |flag = Flag of Albania.svg |coa = Coat of arms of Albania.svg |image = Location_Albania_Europe.png |capital = Tirana |area = 1 110,03 |population = 557 422 |year = 2011 }} A̱byin '''A̱li̱beniya''' ku '''Shi̱kyiperiya''' (Shong: Albania /ælˈbeɪniə/, /ɔːl-/; Shi̱kyip: Shqipëri ku Shqipëria), /ʃcipəˈɾi(a)/; Shqipni ku Shqipnia, a mbeang Shqypni ku Shqypnia.<ref>Giacomo Jungg (1 Zwat Jhyiung 1895). "[https://archive.org/details/fialuurivoghels00junggoog Fialuur i voghel scc...p e ltinisct mle...un prei P. Jak Junkut t' Scocniis ...]" (di̱n Shi̱kyip). N'Sckoder t' Scc...pniis.</ref> á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik A̱li̱beniya''' wu a̱ni (Shi̱kyip: Republika e Shqipërisë, /ɾɛpuˈblika ɛ ʃcipəˈɾisə/), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin a̱tak-a̱tyin Yurop. Ka̱ myiai di̱ nkhwong Nkyai A̱sa̱khwot Adriya ma̱ng Yon ni̱nia mami [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu, a̱wot ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng Montenegro di̱ fam a̱za-jenshyung hu, Kosovo di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, A̱za Ma̱kidoniya di̱ fam a̱tyin hu, [[Helat]] di̱ fam a̱tak hu; a mbeang a̱gi̱gak a̱sa̱khwot ma̱ng Helat, Montenegro ma̱ng [[Italiya]] di̱ fam jenshyung hu. Tirana ja si̱ yet a̱keangtung nka ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang wu a̱ swak mi̱ shi a̱ni, a̱wot Durrës, Vlorë ma̱ng Shkodër si̱ khwi lilyim. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[en:Albania]] e2yquvre0mo0qpkrkv99amrjraqelmm A̱lyem Byoot 0 203 2145 2144 2022-05-16T12:46:11Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Byoot (a̱lyem)]] lfhxopo4wgn7hpoo8neqmee8tzzh6yk A̱lyem Da 0 204 2147 2146 2022-05-16T12:46:11Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Da (a̱lyem)]] nzmoqxklimp6pm9eq6e8sakh7jubyn1 A̱lyem Jhyo 0 205 2149 2148 2022-05-16T12:46:12Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jhyo (a̱lyem)]] ohw6pt7i1k6ufypaeihgjeyvnd8kuja A̱lyem Kpat 0 206 2151 2150 2022-05-16T12:46:12Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kpat (a̱lyem)]] 1a4e4idspto0ae413ud0gfiysaoi7re A̱lyem Kuut 0 207 2153 2152 2022-05-16T12:46:12Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kuut (a̱lyem)]] ox38fxtx8huozjmeawnicpn8g47ikvg A̱lyem Sunkurum 0 208 2155 2154 2022-05-16T12:46:12Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sunkurum (a̱lyem)]] t2g8uabpe6q38qbuo5ur2fpdnb0p3c5 A̱lyem Tyap 0 209 2157 2156 2022-05-16T12:46:12Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tyap (a̱lyem)]] 4xmdd8tnmgh95z14ud2k5t6qm3hoaky A̱lyem Tyen 0 210 2159 2158 2022-05-16T12:46:12Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tyen (a̱lyem)]] cjuuma4jf8ky9qyys12v4n0xeoted8o A̱lyoot 0 211 2172 2171 2022-05-16T12:46:12Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Alyoot''' (''á̱kpa'':A̱lilyoot)yet a̱tyian yei a̱tyiubishi, Nyam, a̱vwo ku kyang ghiang. A̱ni̱ nwuak a̱lyoot a̱ nkhaap a̱nietbishi, kavwuo mbeang nkyang ma̱ di̱di̱t. Kidee lilyoot a̱nietbishi; Markut A̱yok, Ka̱nde etc. ==Ya̱fang== <references/> g1rp1cl6d31mfzan7hbk316rrg9u9k6 A̱lyoot a̱li 0 212 2184 2183 2022-05-16T12:46:13Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱lyoot A̱li''' yet a̱lyoot a̱tyia kya nang a̱niet ba̱ neet a̱mali a̱nyung a̱ni shyim ba̱ ngyei pipyia̱ mba a̱ni. '''A̱lyoot a̱li''' ni̱ biyang di̱ mun a̱pyia a̱li a̱wot ma̱ a̱vwuo ka ba kam a̱ ntyia̱ a̱ni, a̱ lyien mba ma̱ng a̱lyoot a̱nyung. Ka̱ nman a̱mali na shyiit ba̱ si̱ mang kam, a̱lyoot kikya na̱ mun ba. 162kdpjghk97j8nq7zuxcy2vs6o9oxq A̱lyoot a̱tyuba̱ng a̱vwuo 0 213 2191 2190 2022-05-16T12:46:13Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Lyulyoot a̱tyuba̱ng a̱vwuo''' yet swáng a̱lyiat ja nang a̱yin maai kyiak gu fa nkyang ku á̱niet nang lyulyoot mba hu nwai nshyia̱ a̱ni, ku á̱ bwung nhu di̱ a̱banjen ka, ku ku nwai yet a̱tsatsak, ku ku yet a̱kang/á̱ nwai lyen nhu mami a̱lyiat na nang á̱ shyia̱ di̱ lyiat a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:A̱lyoot a̱tyuba̱ng a̱vwuo]] [[en:Placeholder name]] jwaa17o5kl2dni2pvjgvlf3r708z6lu A̱manta a̱li 0 214 2193 2192 2022-05-16T12:46:13Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ma̱nta a̱li]] apiutk2p5yxlfebt9bwe02xgw05wqvj A̱ma̱nta 0 215 2202 2201 2022-05-16T12:46:13Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki Swang a̱lyiat '''a̱ma̱nta''' ji bye fa: # [[A̱ma̱nta a̱li]] # [[A̱ma̱nta nfwuo]] # [[A̱ma̱nta (fam)]] fwk2foskbzd93riywguv0zdkbzhouv7 A̱ma̱nta a̱li 0 216 2214 2213 2022-05-16T12:46:14Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ma̱nta a̱li''' ka (á̱kpa̱: '''a̱ka̱ma̱nta a̱ka̱sa''' ''na'') yet a̱vuo kya ma̱ a̱li ka ka̱ shyia̱ di̱ za̱gaat ka a̱ni. A̱bawat ka nang á̱ bwat a̱ma̱nta nok á̱ nshyung a̱bankyang, kwi nkyang, ku á̱ cyui a̱bakikyo weang kyayak (ku kwon) a̱ni, a̱bawat kikya á̱ ngyei a̱ma̱nta a̱li. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Backyard]] jigupjgvu27e2dfxlf4y6delos8r8lf A̱ma̱sa̱laci 0 217 2223 2222 2022-05-16T12:46:14Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱vwuokpaa̱pyia̱]] el54odk8lkboe73s94dq4fk6fq73sx1 A̱meap 0 218 2235 2234 2022-05-16T12:46:14Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Thryonomys swinderianus1.jpeg|thumb|Ghwughwu a̱meap]] [[Fail:Thryonomys swinderianus range map.png|thumb|A̱ka̱vwuo nang a̱meap nshyia̱ a̱ni]] '''A̱yaameap''' (a̱nyiung: '''a̱meap''' ''wu'') neet di̱n kwai á̱ ngyei ''Sciuridae'' ja a̱ni. Ba̱ shyia̱ di̱n kwai a̱cyuang nyám ba̱ li nang cyuí a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Greater cane rat]] kniblsvf3eot4c8dztxvm4tnr0msdct A̱mpwot 0 219 2243 2242 2022-05-16T12:46:15Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱mpwot''' yet a̱didai a̱gumaat ha na̱ng a̱ bang di̱n bwak a̱ nsaai a̱cuang kyang a̱ nnat a̱vuo. ==Ya̱fang== <references/> [[en: handbag]] 00k0it4wci1dm9kdyqjz9o1vah8zl1g A̱mumu 0 220 2261 2260 2022-05-16T12:46:15Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱mumu''' yet a̱cuwang nyám bya ba̱ neet di̱n kwai '''Coleoptera''' ma̱ng '''Endopterygota'''. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Beetle]] 3u7vuyju8ujmiwgf6lh6ob7v5q8rpj6 A̱murum 0 221 2273 2272 2022-05-16T12:46:15Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Hyaenidae_Diversity.jpg|thumb|Nghwughwu a̱ka̱murum]] '''A̱murum''' (á̱kpa: a̱ka̱murum) yet nyam a̱yit ja ji̱ yaan nam nyám a̱yit njhyang ma̱ng nkyangzwa a̱ni. A̱murum yet nyam jhyung ja mi̱ nyám ji̱ byia̱ ncat vam ma̱ng a̱bi̱baan nwuai mman a̱fai ma̱nang á̱nietbishyi a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hyena]] 1t207e7unme61a8m5t9shabrixups7s A̱nak 0 222 2281 2280 2022-05-16T12:46:16Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱nak''' yet tywei ndang a̱ghyi mat a̱dam a̱ghyang ku fwuong a̱khwu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Crying]] 9hakomwqmhmdgrizekam5zst5jqds3n A̱nan 0 223 2308 2307 2022-05-16T12:46:16Z Jon Harald Søby 8 26 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Primary and secondary cotton roots.jpg|thumb|A̱ni̱nan a̱son ma̱ng a̱feang ma̱ a̱tyin a̱ga̱fi̱p a̱lulo]] [[Fail:Profile of an adult Araucaria heterophylla with its roots system, Auckland-New Zealand, hand drawing Axel Aucouturier.jpg|thumb|352x352px|A̱ni̱nan ma̱ng si̱sa a̱gba̱ndang a̱tyin ''Araucaria heterophylla'']] '''A̱nan''' ka (a̱nyiung: '''a̱ni̱nan''' ''ba'') yet kap a̱tyin kyang hwa (nang a̱tyin a̱ga̱fi̱p a̱ni). A̱nan kya ba̱ng a̱tyin kyang sa njhyet a̱tyin a̱kya nkyayak. Mi̱ á̱ga̱fi̱p ba̱ byia̱ á̱ci̱ci̱p tsot a̱sok a̱ni, a̱ni̱nan ba, bibya yet kap a̱tyin a̱ga̱fi̱p ku beang nka di̱ nwaai a̱sa̱khwot ma̱ng nkyang nok vam nwuo ma̱ng vam a̱tyin a̱ga̱fi̱p hu, a̱wot si̱ a̱hwa ni̱ beang a̱tyin a̱ga̱fi̱p ka ka̱ laai shi a̱nggang. Si̱ a̱hwa si̱ fa nyia̱ a̱nan kya saai nkyayak ma̱ng a̱sa̱khwot neet a̱byin a̱ jhyet á̱kum a̱tyin yak ku si̱ a̱kwon. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Root]] jfw4mzqg7vtl10qdaxzxkmodv6c3na6 A̱na̱mbwon 0 224 2325 2324 2022-05-16T12:46:17Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱na̱mbwon''' [wu]|plur.á̱nambwon(ba) beang mang ba̱ng a̱tyunzwan[wu]/plur.á̱nietnzwan. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Nurse(to nurse)]] 9idjv1462240n7ezq7s2g9pligu65qk A̱nfwongswup 0 225 2334 2333 2022-05-16T12:46:17Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nfwongsuup''' yet zwan ja ji kwa̱i (nman nyia nswak) a̱niet a̱ni di-njen-di-njen, ka̱ ji kwa a̱yin ji cong nfwong mbeang nkyang táng na kai vam hu ka̱ka̱p. Nfwongsuup yet a̱bibyia̱ zwan a, ka̱ a̱ kwa aca̱nyung, a̱ doot a̱ kwa a̱keang a̱kaat. A̱ cyui ya a̱nyura fin zwan ji a̱ka̱nyung ma̱ng swuan a̱tyuibishi. ==Ya̱fang== <references/> iznciwzjxw8fqjhv6jvfbta5ga6su7g A̱ngam A̱sa̱khwot Aden 0 226 2340 2339 2022-05-16T12:46:17Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gulf_of_Aden_map.png|thumb|Ta̱si̱la A̱ngam A̱sa̱khwot Aden]] '''A̱ngam A̱sa̱khwot Aden''' wu (La̱ra̱ba: خليج عدن‎, Somali: Gacanka Cadmeed 𐒅𐒖𐒐𐒕𐒌 𐒋𐒖𐒆𐒗𐒒) á̱ ka ndyen nang A̱ngam A̱sa̱khwot Berbera a̱ni yet a̱ngam a̱sa̱khwot shi tsuung wa tsi̱tsak a̱byin Yemen di̱ fam a̱za hu, Kyai A̱sa̱khwot A̱rabiya di̱ fam a̱tyin hu, Jibuti di̱ fam jenshyung hu, ma̱ng Guardafui Channel hu, Sokotra (Yemen), a mbeang Somalilan di̱ fam a̱tak hu. Di̱ fam a̱za-jenshyung hu, a̱ fwuop [[A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] wu di̱n vak a̱na̱nwuai a̱sa̱khwot Bab-el-Mandeb ka, ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot A̱rabiya hu di̱ fam a̱tyin hu. Di̱ fam jenshyung hu, a̱ ngam a̱ si̱ nwuo A̱ngam A̱sa̱khwot Tadjoura wu ma̱ a̱byin Jibuti. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱yaangam_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Gulf of Aden]] ra57rl93hetj04kf9rocjp6emh9qhqd A̱ngam A̱sa̱khwot A̱ka̱ba 0 227 10459 2353 2022-05-16T12:56:54Z Jon Harald Søby 8 wikitext text/x-wiki [[Fail:Gulf of Suez map.jpg|thumb|[[Li̱m-a̱byin Si̱nai]] hu a mbeang A̱ngam A̱sa̱khwot A̱ka̱ba wu di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng [[A̱ngam A̱sa̱khwot Swez]] wu di̱ fam jenshyung hu.]] '''A̱ngam A̱sa̱khwot A̱ka̱ba''' wu (La̱ra̱ba: خَلِيجُ ٱلْعَقَبَةِ‎, ''Khalīj al-ʿAqabah''; Shong: Gulf of Aqaba) ku A̱ngam A̱sa̱khwot Eilat (A̱biru: מפרץ אילת‎, ''Mifrátz Eilát'') yet a̱mgbii a̱ngam a̱sa̱khwot wa da̱ a̱nu fam a̱za [[A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] ka, di̱ fam a̱tyin [[Li̱m-a̱byin Si̱nai]] hu ma̱ng fam jenshyung Li̱m-a̱byin A̱rabiya hu. Á̱ ka̱u lang khwong kyai a̱sa̱khwot hu tsi̱tsak bibyin naai hwa: [[Ma̱sa̱r]], [[Isi̱rela]], [[Urdun]], ma̱ng [[Sa̱udi A̱rabiya]]. ==Ta̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱yaangam_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Gulf of Aqaba]] 20omb7nb7hvvfc6lat6jr217r54nzyi A̱ngam A̱sa̱khwot Bini 0 228 2359 2358 2022-05-16T12:46:18Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ngam A̱sa̱khwot Bini''' wu (Shong: ''Bight of Benin'' ku ''Bay of Benin'') yet a̱ngam a̱sa̱khwot hwa di̱ fam [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] hu di̱ khwong fam jenshyung Afrika hu. Bibyin hu ku shyia̱ di̱ kham nggu hwa yet bibyin [[Naijeriya]], [[Bini (a̱byin)|Bini]], [[Togo]], ma̱ng [[Gana]]. [[Fail:Gulf of Guinea (English).jpg|thumb|Ta̱si̱la A̱ngam A̱sa̱khwot Gini ji̱ tyai A̱ngam A̱sa̱khwot Bini wu]] ==Ya̱fang== [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱yaangam_A̱sa̱khwot_swanta]] s085ryqthlkupbqcue5j89b3nj5paj2 A̱ngam A̱sa̱khwot Boni 0 229 2361 2360 2022-05-16T12:46:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ngam A̱sa̱khwot Byafra]] 17f2a9z5uyxuimhliz8chd6a2nm2r6x A̱ngam A̱sa̱khwot Byafra 0 230 2369 2368 2022-05-16T12:46:19Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ngam A̱sa̱khwot Byafra''' wu ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: ''Bight of Biafra''), á̱ ngyei '''A̱ngam A̱sa̱khwot Boni''' (Shong: Bight of Bonny) ma̱ a̱byin Naijeriya, yet a̱ngam a̱sa̱khwot hwa ka̱nang á̱ ghwon khwong fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]] hu a̱ni, da̱ a̱beam [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] ka̱ swak shyia̱ fam a̱tyin hu a̱ni. Bibyin hu ku shyia̱ di̱ kham nggu hwa yet bibyin [[Naijeriya]], [[Kemerun]], Gini A̱kwa̱toriya, ma̱ng Gabon. [[Fail:Gulf of Guinea (English).jpg|thumb|Ta̱si̱la A̱ngam A̱sa̱khwot Gini ji̱ tyai A̱ngam A̱sa̱khwot Byafra wu]] ==Ya̱fang== [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱yaangam_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Bight of Biafra]] 25guje1ta50i42nnd1ikypxph03sr47 A̱ngam A̱sa̱khwot Eilat 0 231 2371 2370 2022-05-16T12:46:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #Redirect [[A̱ngam A̱sa̱khwot A̱ka̱ba]] 2e7pmnqlcez4iwsdxfoj3ywgwbqm60x A̱ngam A̱sa̱khwot Gini 0 232 2385 2384 2022-05-16T12:46:19Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ngam A̱sa̱khwot Gini''' wu (Shong: Gulf of Guinea) wa yet kap tropik [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu ku swak di̱ shyia̱ fam a̱za-a̱tyin a̱ni, kyiak neet Cape Lopez ma̱ a̱byin Gabon, naat di̱ fam a̱za ma̱ng jenshyung Cape Palmas ma̱ a̱byin Laiberiya. Tyan saat A̱kwa̱to ji ma̱ng Prime Meridian (zero degrees latityut ma̱ng longityut) shyia̱ da̱ a̱ngam a̱sa̱khwot wu. [[Fail:Gulf of Guinea (English).jpg|thumb|Ta̱si̱la A̱ngam A̱sa̱khwot Gini ma̱ng tak ti̱tak bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot nang lang a̱ka̱fan ndong Kemerun hu bwuo a̱ni]] Ma̱ a̱ka̱ghyui ma̱ a̱di̱di̱t na̱ koot da̱ A̱ngam A̱sa̱khwot Gini wu a̱ni, á̱ mbyia̱ [[A̱ghyui Nija|Nija]] ma̱ng A̱ghyui Volta ka. Lang khwong kyai a̱sa̱khwot da̱ a̱ngam a̱sa̱khwot wu mbyia̱ [[A̱ngam A̱sa̱khwot Bini]] wu ma̱ng [[A̱ngam A̱sa̱khwot Byafra]] wu. ==Ya̱fang== [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱yaangam_A̱sa̱khwot_swanta]] ms06zcopoomzptygxyxgtc0j0mv75zz A̱ngam A̱sa̱khwot Parsi 0 233 2391 2390 2022-05-16T12:46:20Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Persian Gulf at Night.jpg|thumb|A̱ngam A̱sa̱khwot Parsi ma̱ A̱tyetuk neet di̱ ISS, 2020. Á̱ ku tyai a̱ca̱cet a̱ka̱keang na mi̱ ghwughwu hu.]] '''A̱ngam A̱sa̱khwot Parsi''' wu (La̱ra̱ba: خلیج فارس, ''Xalij-e Fârs''; a̱di̱di̱r bwan [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Gulf of Fars), yet kyai a̱sa̱khwot Meditaroniya hwa di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya. A̱ yet bwak Kyai A̱sa̱khwot A̱rabiya (A̱ngam A̱sa̱khwot Oman) huhwa, di̱n vak A̱na̱nwuai A̱sa̱khwot Hormuz ka ka̱ myian tsi̱tsak Iran di̱ fam a̱za-a̱tyin hu ma̱ng Li̱m-a̱byin A̱rabiya hu di̱ fam a̱tak-jenshyung hu.<ref name="unstats.un.org">United Nations Group of Experts on Geographical Names (2012-10-03). "[http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/ungegn/docs/23-gegn/wp/gegn23wp61.pdf Working Paper No. 61]" (di̱n Shong). ''23rd Session, Vienna, 28 March – 4 April 2006''.</ref> Delta a̱ghyui Shatt al-Arab ji si̱ bwuo lang khwong a̱sa̱khwot fam a̱za-jenshyung hu. [[Fail:PersianGulf vue satellite du golfe persique.jpg|thumb|A̱ngam A̱sa̱khwot Parsi wu]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱yaangam_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Persian Gulf]] 59ntrmonb6iv00uhcyzfsz92phhra2g A̱ngam A̱sa̱khwot Swez 0 234 2398 2397 2022-05-16T12:46:20Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ngam A̱sa̱khwot Swez''' wu (La̱ra̱ba: خليج السويس‎, ''khalīǧ as-suwais''; á̱ ku ngyei بحر القلزم, ''baḥar al-qulzum'', gbangbang, ku fa ma̱ ca̱caat: "Kyai A̱sa̱khwong Myiai Shonshyon"; Shong: Gulf of Suez) yet a̱ngam a̱sa̱khwot wa di̱ ngaan fam a̱za [[A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] hu, di̱ fam jenshyung [[Li̱m-a̱byin Si̱nai]] hu. [[A̱ngam A̱sa̱khwot A̱ka̱ba]] wu ku lan yet a̱da̱fei a̱ni si̱ shyia̱ di̱ fam a̱tyin Li̱m-a̱byin Si̱nai hu hwa. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱yaangam_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Gulf of Suez]] ijp0ezh14ogt4ukvknyi0zfg0fana88 A̱ngi̱ri̱m 0 235 2406 2405 2022-05-16T12:46:20Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki Mi̱ tashikum, '''a̱yaangi̱ri̱m''' ba (a̱nyiung: '''a̱ngi̱ri̱m''' ''wu'') yet a̱ka̱mat nia ma̱ng lili á̱nietbishyi, a̱wot di̱n jen jhyang ba̱ ka ndaai ba̱t ma̱ng shi ma̱ng cet ku kalak ba̱ byia̱ lili nvam ku [[vwuon]] ma̱ng si̱ á̱ghyang á̱niet a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Giant]] ce5i4vsmggxvq9phu3880kdi4lz6zk0 A̱ngnurung 0 236 2408 2407 2022-05-16T12:46:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nwurung]] nra31ws1a9dz3as4pu7fd7u6l2vrw31 A̱ngurung 0 237 2415 2414 2022-05-16T12:46:21Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ngnurung''' yet a̱tankei a̱lyiat nyia na̱ shyia̱ a̱taknfwuo. Ka̱ a̱yin gnurung a̱ lyiat ma̱ng tak nfwuo di̱ byian fwuo. A̱yin na̱ kwan a̱ khyia̱ byian fwuo ngu hu wa dangson a̱cu gu fwuong sum a̱ni, mat a̱nyia wa gu ngnurung. ==Ya̱fang== <references/> puhzv1fkhjcgmz3sas16vl4xhnzkoef A̱ngyang a̱li 0 238 2429 2428 2022-05-16T12:46:21Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Eyebrow (A̱ngyang a̱li).jpg|thumb|A̱ngyang a̱li ma̱ng tswa a̱li]] '''A̱ngyang-a̱li''' vwuong [[a̱sa̱khwot]] nwuai [[Tswa a̱li|a̱ghyi]] ba. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Eyebrow]] ogrv98sjc5k2iv6vwy6p5yj3is5293t A̱niak 0 239 2438 2437 2022-05-16T12:46:22Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Baemsagol MS3812.JPG|upright|thumb|A̱niak Baemsagol a̱si̱ Jirisan, Kworiya]] '''A̱niak''' yet a̱byin kya ka̱ cyok tatak a̱ni di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t, tsi̱tsak tsutsok ku a̱ka̱fan, a̱wot ka̱ mun byia̱ [[a̱ghyui]] ku cen ku tyong neet di̱ fam ngaan nyiung naat fam ngaan ghyang hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Valley]] mhkywuoeycmoy17w68814st7f8vf1jl A̱nietmbyin 0 240 2451 2450 2022-05-16T12:46:22Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Madagascar woman with child.jpg|thumb|right|230px|A̱yang a̱ghyang ma̱ng nggwon nggu ka.]] '''A̱nietmbyin''' wu (á̱kpa: '''á̱nietmbyin''' ''ba'') yet a̱tyu wu a ba̱ng [[nggwon]] mi̱ sotbishyi nggu ji a̱ni. Mi̱ sot á̱nietbishyi ji, a̱nietmbyin wa yet a̱tyu a̱ ba̱ng nggwon (a̱ji wu, swang a̱lyiat "nggwon" ji fa a̱tyu nang a̱yin byin ku tyia̱ a̱ni a̱si̱ kuzang a̱lyia̱ a̱wa). ==Ya̱fang== <references/> [[en:Parent]] 5x9tgqq0feafnqs9pb01s05mhw0ifxq A̱ni̱nan 0 241 2454 2453 2022-05-16T12:46:22Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nan]] 44ntwv4q5dkc23ern62ibt7895k1jf4 A̱ntati̱ka 0 242 2466 2465 2022-05-16T12:46:23Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''A̱ntati̱ka''' (Shong: Antarctica /ænˈtɑːrtᵻkə/ ku /ænˈtɑːrktᵻkə/) kya yet vam-a̱byin swanta ku swak nshyia̱ fam a̱tak nhu hu a̱ni. Kikya ba̱ng Tsuung A̱tak swanta ji, ka̱ si̱ shyia̱ di̱ fam Á̱kum A̰la̱u A̱tak A̱ntati̱ka hu, Kyai A̱sa̱khwot A̱tak hu si̱ keang kpa̱mkpaan a̱mgba̱m fam a̱tak A̱kat A̱ntati̱ka wu. Ma̱ng shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 14,200,000 (met a̱ma̱ntanaai 5,500,000), kikya yet vam-a̱byin fwuon hu ku swak mi̱ shi a̱ni ka̱ si̱ yet a̱ka̱feang shi vam-a̱byin A̱strelya. Kikya ka yet, ma̱ zan, vam-a̱byin nang á̱niet nwai nshyia̱ ba̱t a̱ni, ma̱ng kpa̱mkpaan á̱niet 5,000 di̱n jen a̱kwa̰i ma̱ng kpa̱mkpaan á̱niet 1,000 di̱n jen a̱won. Kpa̱mkpaan ma̱ng 98% A̱ntati̱ka shyia̱ a̰ta̱fa taan ku shyia̱ tyan a̱ka̱wa̱tyia̱ kilomita 1.9 (met 1.2; a̱ti̱tak 6,200) mi̱ shi tsuung, zang hwa si̱ ngaat ku si̱ teak ma̱ a̱mgba̱m A̱khwot Á̱ni̱niak McMurdo wu ma̱ng fam a̱za Li̱m-a̱byin A̱ntati̱ka hu di̱ tityak.<ref name="Cain">Cain, Fraser (12 Zwat A̱taa 2008). "[https://www.universetoday.com/15031/driest-place-on-earth/ What is the Driest Place on Earth?]" (di̱n Shong). Universe Today.</ref> [[Fail:Antarctica (orthographic projection).svg |thumb|Ta̱si̱la vam-a̱byin A̱ntati̱ka]] ==Ta̱si̱la== [[Sot:Nvam-a̱byin_swanta]] dp9cj3701orz8ieazdug43k17a7acgi A̱nwuat 0 243 2468 2467 2022-05-16T12:46:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nwuat a̱tyubishyi]] 1doskcg2ncxcpnouflkpza1n2fqm57e A̱nwuat (a̱bwomtsot) 0 244 2477 2476 2022-05-16T12:46:23Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki Mi̱ tyorit a̱bwomtsot, '''a̱nwuat''' ka yet sot cong ci̱cong a̱nwuat ja, ka̱ yet kuntyin lyuut a̱bwomtsot gbangbang, a̱bwomtsot maat mi̱ maat A̱shong, ma̱ng a̱bwomtsot pop A̱shong ka. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:A̱nwuat]] [[en:Key (music)]] na7jv8dxwl4k56wyzmd8lwlr2lr8548 A̱nwuat a̱tyubishyi 0 245 2490 2489 2022-05-16T12:46:24Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Human voice spectrogram.jpg|thumb|300px|Ghwang ku tyai si̱sak nang a̱nwuat a̱tyubishyi ka nfa̱k a̱ni ma̱ng cong ca̱caat zwa nkyangmami nka]] '''A̱nwuat''' ka (á̱kpa: '''Nwunwuat''' ''hu'') yet kun hwa hu ghwut neet a̱bwonu a̱tyubishyi a̱ni di̱n jen ntywei, mai, bwom ku lyiat a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Human voice]] bamcoeud29al9w4sn05yypi4ni0hv7c A̱nwuat ka 0 246 2492 2491 2022-05-16T12:46:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nwuat (a̱bwomtsot)]] hasz803v7pzifkx9vis4sqtln8z9x3t A̱nwurung 0 247 2502 2501 2022-05-16T12:46:24Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ngnurung''' yet a̱tankei a̱lyiat nyia na̱ shyia̱ a̱taknfwuo.Ka̱ a̱yin gnurung a̱ lyiat ma̱ng tak nfwuo di̱ byian fwuo. A̱yin na̱ kwan a̱ khyia̱ byian fwuo ngu hu wa dangson a̱cu gu fwuong sum a̱ni,mat a̱nyia wa gu ngnurung. ==Ya̱fang== <references/> qi6y2f7bde77aqf0jymsy6dw6bnmunr A̱nya̱nyiat a̱da̱ngka̱li 0 248 2522 2521 2022-05-16T12:46:25Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Ipomoea batatas 006.JPG|thumb|Sum a̱nya̱nyiat a̱da̱ngka̱li]] '''A̱nya̱nyiat a̱da̱ngka̱li''' (''Ipomoea batatas'', á̱ghyang á̱niet nyia̱ a̱tsak swang a̱lyiat Tyap wu wa yet '''a̱runguna''') a̱ li nang [[a̱cyi]] a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Sweet potato]] g35vth2jttexts5s7ap5ut8v8p3u409 A̱nyeang 0 249 2536 2535 2022-05-16T12:46:25Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Anyiang''' yet abyiik a̱ nyiang a̱fai a̱yin a̱ni. Ka̱ a̱fai a̱yin bwuo a̱byiik, a̱byiik wu yet a̱nyiang a ma̱ng a̱nietbyin a̱tyiok ngu ba. ''Á̱kpa'': '''A̱yaanyiang''' - Ka̱ a̱nietbyin byia nman (á̱fai) ba̱ byia̱ á̱nyuuk a̱ni, á̱nyuuk ba yet '''A̱yaanyiang''' a̱nietbyin mbyibya. ==Ya̱fang== <references/> 9xtdcw91blx9ixa6sguk34atpu3nzuu A̱nyiang 0 250 2538 2537 2022-05-16T12:46:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nyeang]] ta18t1xf0eec1cbu0cxoxuv7scnzv6v A̱nyung 0 251 2553 2552 2022-05-16T12:46:26Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Close up - chimpanzee teeth.png|thumb|right|200px|A̱gba̱ndang zeam a̱ tyai a̱nyunyung nggu ba]] '''A̱nyung''' ka (á̱kpa: '''a̱nyunyung''' ''ba'') yet kap vam hwa ku shyia̱ ma̱ a̱nu a̱ni. A̱nyung kya ka̱ á̱ doot á̱ mmap kyang. A̱nyunyung bibya á̱ ngya nkyayak na. A̱nyunyung nyám yet mba di̱ sam nkyayak na̱ shyit a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Tooth]] 6mxazvo07f10lsaqu9396zy1d4y4bgr A̱paiwan 0 252 2564 2563 2022-05-16T12:46:26Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:09.16 「第四屆國家文化資產保存獎」頒獎典禮,由「排灣原音」表演節目開場 (36417324374).jpg|thumb|A̱tyopaiwan a̱ tsot zunzwu zwua̱i nang á̱ nyia̱ ma̱ng a̱shya̱ a̱ni.]] '''A̱paiwan''' ba (Caina: 排灣族, Paiwan: Páiwānzú) yet a̱ka̱ka̱rak á̱niet [[Taiwan]] a̱ghyang bya. Ba̱ lyiat ma̱ng a̱lyem nang á̱ ka ngyei [[Paiwan (a̱lyem)|Paiwan]] a̱ni. Ma̱ a̱lyia̱ 2014, shi A̱paiwan hu yet 96,334 hwa. Si̱ huni si̱ shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng 17.8% a̱mgba̱m shi á̱niet a̱byin Taiwan hu, ba̱ si̱ yet nwap a̱feang ji̱ swak ma̱ng shi á̱niet mami Taiwan.<ref>Hsieh, Chia-chen; Wu, Jeffrey (Zwat Sweang 15, 2015). [http://focustaiwan.tw/news/asoc/201502150011.aspx Amis Remains Taiwan's Biggest Aboriginal Tribe at 37.1% of Total] (di̱n Shong). Focus Taiwan News Channel. ''Central News Agency''.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20070312073402/http://eng.stat.gov.tw/public/Data/511114261371.rtf Table 28: Indigenous Population Distribution in Taiwan-Fukien Area] (di̱n Shong). Preliminary Statistical Analysis Report of 2000 Population and Housing Census. ''National Statistics, Republic of China (Taiwan)'' (RTF).</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:A̱paiwan| ]] [[Sot:A̱kat a̱pyia̱]] [[en:Paiwan people]] b6lm4jkmpo1z9dky5dm8wqtjwuhn5sg A̱pashi̱tun 0 253 2578 2577 2022-05-16T12:46:28Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱pashi̱tun''' ba ([[Pashi̱to]]: پښتانه, ''Pəx̌tānə́'';<ref>David, Anne Boyle (2014-01-01). "[https://www.degruyter.com/view/title/125873 Descriptive Grammar of Pashto and its Dialects]". De Gruyter Mouton. p. 76. ISBN 978-1-61451-231-8.</ref> ku '''A̱patan''' (neet Hindi: पठान, ''Paṭhān'')<ref name="Hindi">James William Spain (1963). "[https://books.google.com/books?id=-8YNAAAAIAAJ&q=pathan+hindi+word The Pathan Borderland]".</ref>, á̱ ku lyen neet di̱n jen gbangbang nang A̱fgan ba a̱ni, yet nwap [[Iran]] ja ku neet A̱ka̱wa̱tyia̱ ma̱ng A̱tak [[A̱siya]]. [[Fail:Tribal and religious leaders in southern Afghanistan.jpg|thumb|Á̱tyok A̱pashi̱tun ma̱ A̱tak [[A̱fganistan]]]] ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Nnwap_A̱siya]] [[Sot:Nnwap_swanta]] [[en:Pashtuns]] py05mfpjyxe5m46iq6pfxgdhhez8v8o A̱rmeniya 0 254 12038 12037 2022-05-19T10:18:30Z Adehertogh 148 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" colspan="2" |- || '''Ri̱pobi̱lik A̱rmeniya'''<br>Հայաստանի Հանրապետություն ''Hayastani Hanrapetut'yun'' (A̱rmeniya) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Armenia (orthographic projection).svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin A̱rmeniya</sub> |- |align=center| [[Fail:Flag of Armenia.svg|250px|Tyiangshi a̱byin A̱rmeniya]] |- |align=center| [[Fail:Coat of arms of Armenia.svg|200px|A̱lama a̱byin A̱rmeniya]] |} A̱byin '''A̱rmeniya''' (A̱rmeniya: Հայաստան ''Hayastan'' /hɑjɑsˈtɑn/; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Armenia /ɑrˈmiːniə/;<ref>"[http://dictionary.reference.com/browse/armenia?s=t Armenia]" (di̱n Shong). Dictionary.com Unabridged. 10 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2015.</ref>), á̱ lyen da̱ a̰lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik A̱rmeniya''' wu (A̱rmeniya: Հայաստանի Հանրապետություն, ''Hayastani Hanrapetut'yun'' /hɑjɑstɑˈni hɑnɾɑpɛtutʰˈjun/; Shong: Republic of Armenia), yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni di̱ Bibyin-a̱za A̱rmeniya hu di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya hu. [[Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta|MBS]] hu<ref name="classification of world regions">" [http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm The UN classification of world regions] (di̱n Shong)". 25 Zwat A̱taa 2002.</ref> ku tyia̱ a̱byin A̱rmeniya di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya; CIA hu<ref>"[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/armenia/ Armenia]" (di̱n Shong). The World Factbook. CIA.</ref> ma̱ng ''Oxford Reference Online'' <ref>"[https://archive.org/details/worldencyclopedi00oxfo Oxford Reference]" (di̱n Shong). Oxford Reference Online. ISBN: 9780199546091. 2004.</ref> si̱ ka ntyia̱ a̱byin A̱rmeniya mi̱ [[A̱siya]]. Ka̱ yet kap fam a̱byin Ka̱ukasut hu hwa; a̱wot ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Turkiya]] di̱ fam jenshyung hu, Jiyojiya di̱ fam a̱za hu, Lachin corridor hu tafa a̱khwot á̱kwop go swat nyinyang Roshiya wu,<ref>2020 Nagorno-Karabakh ceasefire agreement, article 6 of which provides that the Lachin corridor “shall remain under the control of the peacekeeping contingent of the Russian Federation” (di̱n Shong)</ref> ma̱ng A̱zerbaijan di̱ fam a̱tyin hu, ma̱ng Iran a mbeang Azerbaijani exclave si̱ Nakhchivan di̱ fam a̱tak hu.<ref name="Oxford University Press">"[https://archive.org/details/oxfordencycloped0000unse/page/156 The Oxford Encyclopedia of Economic History]" (di̱n Shong). Oxford University Press. p. 156. 2003. ISBN: 978-0-19-510507-0.</ref> A̱keang Yerevan kya yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang nka wu a̱ swak ma̱ng shi a̱ni. ==Ta̱fang== <references/> ̄ [[Sot:Bibyin_swanta]] ̄ [[Sot:Bibyin_A̱siya]] ̄ [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] ̄ [[en:Armenia]] qtsa2pclrq2lygc4z5cj9coogh112in A̱sa̱khwot 0 255 2611 2610 2022-05-16T12:46:29Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Water_drop_001.jpg|thumb|Ta a̱jojot a̱sa̱khwot]] [[Fail:Ice Block, Canal Park, Duluth (32752478892).jpg|thumb|A̱kpa̱u taan a̱sa̱khwot]] [[Fail:Monterrey Mexico Clouds.jpg|thumb|Á̱ni̱nian mi̱ kyai tswazwa swanta ba̱ ni̱ bwuak neet di̱ yet lywei si̱ nat a̱jojot a̱sa̱khwot ji̱ va nang za a̱ni]] '''A̱sa̱khwot''' na (fomula kemikat '''H'''<sub>'''2'''</sub>'''O''') yet a̱ngga kemikat wa a̱ sang swuan, a̱ li ma̱ wowot, á̱ si̱ mi̱n fa̱k di̱ niaat, a̱ nwai swam, a̱ si̱ nyia̱ kpa̱mkpaan sang li, a̱ si̱ yet a̱tsatsak kap nfam a̱sa̱khwot swanta ma̱ng kap a̱jojot nkyang mi̱ nvam a̱mgba̱m nkyang nswuan (mi̱ zang hu hwa a̱ maai byii̱k a̱ kyiai ma̱ng nkyang njhyang a̱ni) a̱ swak ma̱ng shi a̱ni.<ref>[https://www.usgs.gov/special-topic/water-science-school/science/water-qa-why-water-universal-solvent?qt-science_center_objects=0#qt-science_center_objects Water Q&A: Why is water the "universal solvent"?] (di̱n Shong). U.S. Department of the Interior. www.usgs.gov</ref>. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Water]] mf3lr7elgb5ywg20ratad0o5g3vk6hr A̱sham-a̱lyiat 0 256 2613 2612 2022-05-16T12:46:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱sham Nkhang]] 535m7cdqp0hxlbmy88scwofnrgutsv3 A̱sham Nkhang 0 257 2622 2621 2022-05-16T12:46:29Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱sham Nkhang''' ka (á̱kpa: '''A̱ka̱sham Nkhang''' ''na'') fa: # Nang san swuan á̱niet neet da̱ khwu nat swuan sang sangba̱p. # Nang Yesu Kristi na cong ma̱ng a̱sai nfwuo wu a̱ni. # A̱sham Nkhang a̱naai na̱ tsa A̱fai La̱pa̱nu (A̱li̱ka̱uli) wu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Gospel]] 8eqey1tjc7p9wett7tpc0ktgwbvtxf8 A̱shong Kyai A̱sa̱khwot 0 258 2635 2634 2022-05-16T12:46:30Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱shong Kyai A̱sa̱khwot''' hu (La̱ra̱ba: البحر الأحمر‎ ''Al Baḥr al aḥmar''; A̱biru: ''Yam Soof'' ים סוף ku ''Hayam Haadom'' הים האדום; Koptik: ⲫⲓⲟⲙ `ⲛϩⲁϩ ''Phiom Enhah'' ku ⲫⲓⲟⲙ ̀ⲛϣⲁⲣⲓ ''Phiom ̀nšari''; Tigrinya: ቀይሕ ባሕሪ ''Qeyih Bahri''; Somali: Badda Cas) yet kyai a̱sa̱khwot ku yet a̱na̱nwuai [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya]] kikya, a̱ myiai tsi̱tsak [[Afrika]] ma̱ng [[A̱siya]] a̱ni. A̱ myim a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot wu di̱ fam a̱tak hu hwa, di̱n vak a̱na̱nwuai a̱sa̱khwot Bab el Mandeb ka ma̱ng [[A̱ngam A̱sa̱khwot Aden]] wu. Di̱ fam a̱za hu si̱ myian [[Li̱m-a̱byin Si̱nai]] hu, [[A̱ngam A̱sa̱khwot A̱ka̱ba]] wu, ma̱ng [[A̱ngam A̱sa̱khwot Swez]] wu (ku cyet naat Ka̱nal Swez ji a̱ni). A̱ shyia̱ a̱tafa Nian A̱shong Kyai A̱sa̱khwot hu ku yet kap A̱gba̱ndang A̱niak A̱ngam wu wa. [[Fail:Red sea coast, Makadi bay.jpg|thumb|Khwong A̱shong Kyai A̱sa̱khwot hu da̱ a̱beam A̱ngam A̱sa̱khwot Makadi wu]] [[Fail:Red Sea topographic map-en.jpg|thumb|Ta̱si̱la A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Red Sea]] f2n14q0gdby6mgxtbhe9y4tqdcz3or9 A̱shun 0 259 2646 2645 2022-05-16T12:46:30Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱shun''' yet a̱tyiu a̱ bwuo ngwon-a̱nap a̱yin a̱ni. Ka̱ ngwon a̱nap a̱yin nat nyiyang, a̱tyiok wu yet a̱shun a ma̱ng a̱nietbyin ngwon ba. ''Á̱kpa'': A̱yaashun- Ka̱ a̱nietbyin byia̱ á̱nap ba̱ byia̱ á̱tyiok a̱ni, á̱tyiok ba a̱mgbam ba yet a̱yaashun bya. ==Ya̱fang== <references/> qpy2ecntzi4gr52t9ixeyu923fhyvvi A̱siya 0 260 2661 2660 2022-05-16T12:46:31Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''A̱siya''' kya yet vam-a̱byin swanta hu ku swak ma̱ng shi kyai a̱byin a mbeang shi á̱niet. Ka̱ shyia̱ Á̱kum-a̱la̱u A̱tyin ma̱ng A̱za kikya ma̱ a̱tsatsak. Ka̱ byia̱ gak vam-a̱byin kyai a̱byin [[Yura̱siya]] nka hu ma̱ng vam-a̱byin [[Yurop]] a̱wot ka̱ si̱ byia̱ á̱si̱ vam-a̱byin kyai a̱byin Afro-Yura̱siya ba ma̱ng Yurop a mbeang [[Afrika]]. A̱byin A̰siya kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 44,579,000 (met a̱ma̱ntanaai 17,212,000), kpa̱mkpaan ma̱ng 30% shi kyai a̱byin a̱mgba̱m swanta hu ma̱ng 8.7% a̱mgba̱m shi vam swanta hu. Neet di̱n jen gbangbang, vam-a̱byin A̱siya hu ku yet shi ma̱ng á̱nietbishyi ku si̱ swak kuzang vam-a̱byin swanta, ku si̱ ka ngyet a̱byin tat a̱ghyi a̱son ma̱ a̱di̱di̱t. Á̱niet biliyon 4.5 nka ba (mi̱ di̱ Zwat A̱taa 2019) ku yet kpa̱mkpaan ma̱ng 60% a̱mgba̱m shi á̱niet ta̱cya̱ hu. [[Fail:Asia (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la vam-a̱byin A̱siya]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Nvam-a̱byin_swanta]] [[en:Asia]] qymklhx8eye4wfin5lfz1mf8algsb42 A̱si̱tet Benuwe 0 261 2663 2662 2022-05-16T12:46:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet Benuwe]] cpy2gyuoqbvs9dq90qq2e9ymacm05xi A̱si̱tet Ka̱duna 0 262 2665 2664 2022-05-16T12:46:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet Ka̱duna]] 0p5f6xk5c7ejvrptspyoa8tsq3u1u5q A̱si̱tet Kwara 0 263 2667 2666 2022-05-16T12:46:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet Kwara]] dp91c9na6hqw4h5sp6m9lhchjpuegbw A̱si̱tet Pi̱lato 0 264 2669 2668 2022-05-16T12:46:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet Pi̱lato]] 9sigdscpfzh6tecid2rhok6dqf4d5u8 A̱si̱tet muna̱pyia̱ 0 265 2671 2670 2022-05-16T12:46:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet muna̱pyia̱]] q627vqles97lvqxjk67acd2cvvrykwt A̱si̱tet mundundung 0 266 2673 2672 2022-05-16T12:46:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet mundundung]] bwr6nqqewedsyftesbuo3rlb1n93nh5 A̱si̱tet muná̱pyia̱ 0 267 2676 2675 2022-05-16T12:46:32Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet muna̱pyia̱]] q627vqles97lvqxjk67acd2cvvrykwt A̱strelya 0 268 2703 2702 2022-05-16T12:46:32Z Jon Harald Søby 8 26 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Mundundung A̱strelya'''<br><small>Commonwealth of Australia (Shong) |flag = Flag of Australia (converted).svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin A̱strelya |coa = Coat of Arms of Australia.svg |image = Australia with AAT (orthographic projection).svg |capital = Kambera |area = 7,692,024 |population = 25,997,700 |year = 2022 }} '''A̱bwom a̱byin''': "Advance Australia Fair" (''Cat Yaa̱son A̱strelya Ca̱caat'')<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[Fail:U.S. Navy Band, Advance Australia Fair (instrumental).ogg]]</div> A̱byin '''A̱strelya''' ([[Shong]]: ''Australia''), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Mundundung A̱strelya''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Commonwealth of Australia), yet a̱sa̱t a̱byin wa a̱ byia̱ a̱tsak a̱byin vam-a̱byin [[A̱strelya (vam-a̱byin)|A̱strelya]] hu, a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot [[Ta̱smeniya]] ka, ma̱ng a̱cyuang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ma̱ a̱di̱di̱t ghyáng.<ref>"[http://www.comlaw.gov.au/Details/C2005Q00193/0332ed71-e2d9-4451-b6d1-33ec4b570e9f Constitution of Australia]" (di̱n Shong). ComLaw, 9 Zwat A̱natat 1900. ''"It shall be lawful for the Queen, with the advice of the Privy Council, to declare by proclamation that, on and after a day therein appointed, not being later than one year after the passing of this Act, the people of New South Wales, Victoria, South Australia, Queensland, and Tasmania, and also, if Her Majesty is satisfied that the people of Western Australia have agreed thereto, of Western Australia, shall be united in a Federal Commonwealth under the name of the Commonwealth of Australia."''</ref> A̱byin A̱strelya kya yet a̱byin ka ka̱ swak mi̱ shi di̱ fam a̱byin [[Osheniya]] a̱ni a̱wot ka̱ si̱ yet a̱taa mi̱ bibyin swanta ku swak mi̱ shi kyai a̱byin a̱ni. Shi á̱niet a̱byin hu shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 26, a̱wot shi kyai a̱mgba̱m a̱byin hu si̱ yet kilomita a̱ma̱ntanaai 7,617,930 (met a̱ma̱ntanaai 2,941,300),<ref name="Size">"[https://web.archive.org/web/20070324194241/http://www.ga.gov.au/education/facts/dimensions/compare.htm Australia's Size Compared]" (di̱n Shong). Geoscience Australia.</ref> ba̱ swat a̱ca̱cet a̱ka̱keang ma̱ a̱gba̱mgbam ba̱ si̱ nhyat fam kyai a̱sa̱khwot a̱tyin hu ba̱t.<ref>"[http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Lookup/by%20Subject/1301.0~2012~Main%20Features~Geographic%20distribution%20of%20the%20population~49 Geographic Distribution of the Population]". 4 Zwat Tswuon 2012.</ref> [[Kambera]] hwa yet a̱keangtung a̱byin ka, a̱wot [[Sidni]] si̱ yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi wu. A̱ca̱cet a̱ka̱keang á̱ghyang nia yet: [[Melbourne]], [[Brisbane]], [[Perth]], [[Adelaide]] ma̱ng [[Newcastle (A̱strelya)|Newcastle]]. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Osheniya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Osheniya]] [[Sot:A̱strelya| ]] [[en:Australia]] lhoif4cs59uxlz3f9dappdb88wlgxyw A̱strelya (vam-a̱byin) 0 269 2713 2712 2022-05-16T12:46:33Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Australia-New Guinea (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la vam-a̱byin A̱strelya]] Di̱n jen jhyang, á̱ ka ngyei vam-a̱byin '''A̱strelya''' hu Sahul (/səˈhuːl/), Australinea, ku Meganesia mat á̱ ghai nhu neet a̱byin [[A̱strelya]] ka ka̱ byia̱ nkyai a̱byin na̱ swan a̱ka̱gba vam-a̱byin A̱strelya wu a̱ni. Á̱ ku bwuo a̱lyoot "Sahul" ka neet a̱si̱ A̱dudu Sahul kikya, ka̱ yet kap a̱dudu vam-a̱byin A̱strelya wu a̱ni. Vam-a̱byin hu byia̱ a̱tsak-a̱byin [[A̱strelya]] wu, Tasmeniya, ma̱ng a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot nang á̱ ngyei A̱fai Gini a̱ni. Vam-a̱byin A̱strelya shyia̱ fam-a̱byin Osheniya hwa, a̱wot huhwa si̱ yet si̱ ku swak di̱ yet a̱da̱dei mami nvam-a̱byin taada a̱natat swanta na. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam-a̱byin_swanta]] [[en:Australia (continent)]] 4003him5rxbcld227ziid04ms6yrwzz A̱sunkurum 0 270 2734 2733 2022-05-16T12:46:34Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱sunkurum''' ba (á̱ ma ngyei Ikolu, Ikulu, Bekulu) yet á̱niet, a̱nyanyan bya á̱ maai nshyia̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Susot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]], [[Ka̱ciya]] ma̱ng [[Ka̱uru]] á̱si̱ [[A̱si̱tet Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]] a̱si̱ [[Middle Belt]] (A̱ka̱wa̱tyia̱) [[Naijeriya]] ka a̱ni.<ref name=Ba>"[https://www.ethnologue.com/language/ikl Ikulu]". Ethnologue.</ref> Ba̱ lyiat [[Lilyem Pi̱lato|a̱lyem Pi̱lato]] a̱ghyang kya nang á̱ ngyei [[A̱lyem Sunkurum|Sunkurum]] (ke 'Kulu') a̱ni.<ref>"[http://glottolog.org/resource/languoid/id/ikul1238 Glottolog 3.0 -Ikulu]". glottolog.org.</ref> Ba̱ yei a̱byin mba ka ''Akulu'' (a̱byin A̱sunkurum kya ka). ==Khwi== Á̱kpa á̱niet A̱sunkurum ka á̱ ndyuut á̱ si̱ sak a̱ni nyia̱ ka̱ cong [[Khwi A̱bwoi|khwi taada]] wa si̱ shi tat kpa̱mkpaan ma̱ng 70.0% a̱si̱ a̱mgba̱m á̱niet ba, ma̱nang [[Isi̱lam|Á̱niet Kpa A̱pyia̱]] ba nshi tat 25.0% a̱wot [[Khwi Kristi|Krista]] ba si̱ nshyia̱ ma̱ng 5.0% a̱si̱ a̱mgba̱m á̱niet ba. Mami Krista ba, Á̱sa̱t ba byia̱ 60.0%, [[Protestant]] ba ma̱ng 25.0% a̱wot [[Roman Catholic]] ba si̱ kyiak 15.0%.<ref>{{Cite web |url=https://joshuaproject.net/people_groups/12204/NI |title=Joshua Project entry on Ikulu in Nigeria}}</ref> ==Kwai nfwuo== <ref>{{Cite web |url=https://localgov.kdsg.gov.ng/?page_id=31 |title=Ministry of Local Government Affairs: Composition of the State's Council of Chiefs |access-date=August 8, 2020}}</ref>Á̱ ngyei a̱tyutyok á̱niet A̱sunkurum ba "Agwom" (ku Agom). A̱tyutyok mam a̱fwun hu wa yet [[Yoona Sidi Kuka|A̱tyushityok (A̱ST) Agwom Yoona Sidi Kuka]] (Shong: Yohannah Sidi Kukah), ''Agwom Akulu II''. Agwom Akulu wu wa yet a̱kwak a̱son Komiti Taada Tyok Asunkurum (Akulu, Ikulu) ji, nang a̱keangtung kikya shyia̱ Fadan Ikulu,<ref>{{Cite web |url=http://www.getamap.net/maps/nigeria/kaduna/_fadanikulu/ |title=Fadan Ikulu/Kaduna State |access-date=August 8, 2020}}</ref> mi̱ [[Ka̱murum]].<ref>{{Cite web |url=http://www.maplandia.com/nigeria/kaduna/zangonka/kamaru-ikulu/ |title=Kamaru Ikulu Map - Satellite Images of Kamaru Ikulu |access-date=August 8, 2020}}</ref> ==A̱banka̱u a̱byin== Á̱ lyen a̱byin á̱niet A̱sunkurum ka nang ''Akulu'' (''[[A̱lyem Tyap|Tyap:]]'' Sunkurum; ''[[A̱lyem Kpat|Kpat:]]'' Ikulu). Ikulu yet a̱nyiung mami a̱banka̱u 11 [[Zangon Kataf|Sot A̱gwomna̱ti Mali Zangon Kataf]] a̱si̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]] na. Á̱ si̱ bu ka̱u á̱si̱ na a̱nii:<ref>{{Cite web |url=https://www.mindat.org/feature-9412137.html |title=Ikulu, Zangon Kataf, Kaduna, Nigeria |access-date=August 8, 2020}}</ref> #Gidan Pate #Gidan Zomo #Kamaru Ikulu ([[Ka̱murum]]) #Kamaru Hausawa (Ka̱murum) #Katul #Ungwan Jada #Ungwan Jatau #Ungwan Pa #Ungwan Sani #Yadai Nggwon a̱byin A̱sunkurum ka nang á̱ ndyen ba̱t a̱ni, [[Matyu Hasa̱n Kuka|Rev. Fr. Matthew Kukah]] ku twei mi̱ zop a̱nu a̱ghyang tak ma̱ng ''This Day News'' nyia̱ A̱sunkurum ba a mbeang [[Á̱niet A̱byoot|A̱byoot]] ba bibya yet a̱cyuang swak mi̱ susot a̱tyaat a̱gwomna̱ti ka, mang konyan ma̱ mba si̱ byia̱ ward a̱nyiung wa ma̱nyin a̱mgba̱m ma̱ng shi mba hu.<ref>{{Cite web |url=https://allafrica.com/stories/202007170657.html |last=Damina |first=Francis |title=Nigeria: 'Mediatrix' - a Tribute to Maman Fr. Kukah |date=July 17, 2020 |website=All Africa |publisher=This Day |access-date=August 8, 2020}}</ref> ==A̱tsatsak á̱niet== * [[Matthew Hassan Kukah|Bishop Matthew Hassan Kukah]], Bishop a̱si̱ [[Roman Catholic Diocese a̱si̱ Sokoto]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] 4r6mov68pmxup440wid470vulwdtb6b A̱swang 0 271 2747 2746 2022-05-16T12:46:34Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Langes Tannen Schlafzimmer 01.jpg|thumb|A̱swang a̱ghyang ma̱ a̱byin [[Jami̱ni]] (1910)]] [[Fail:Simbavati4.jpg|thumb|A̱swang hotel a̱ghyang ma̱ a̱byin [[Afrika A̱tak]]]] '''A̱swang''' ka (á̱kpa: '''a̱ka̱swang''' ''na'') yet tutu/nyuo hwa ma̱ a̱li, tutu/nyuo hu yet si̱ khat nda nia. A̱swang yet tutu a̱bala̱lang, a̱ja wa á̱ nshai nkyangkhwi, a̱ja wa á̱ nniat kyang ku yet si̱ niat a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bedroom]] hgt8gvhp1oe1aouuo36ji7g0gih8j7x A̱swuang 0 272 2750 2749 2022-05-16T12:46:34Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱swang]] ftpdyas8swiz72610ysmhzuo5lq9giy A̱swutong 0 273 2763 2762 2022-05-16T12:46:35Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱swutong''' yet a̱ga̱swan swuo a̱nya̱nyiat nkyang wa. Di̱n Shong, á̱ ngyei '''''Tapinoma sessile'''''. [[Fail:Tapinoma sessile casent0005329 profile 1.jpg|thumb|A̱swutong a̱ yet a̱khwo nta̱m a̱ni]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Tapinoma sessile]] bq6vlms0rucdvncwytz8sl2eso29eu1 A̱ta 0 274 2787 2786 2022-05-16T12:46:36Z Jon Harald Søby 8 23 revisions imported wikitext text/x-wiki Ka̱ á̱ nyia̱ '''a̱ta''', á̱ fa a̱ta kya ma̱ng hyet. Nkyang zwang nia na̱ yet. [[Fail:19th century knowledge archery drawing the bow.jpg|thumb|A̱ta]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bow and arrow]] 9ilctp2sfi2nnzlqif20fujms4ycb71 A̱ta A̱shong 0 275 2789 2788 2022-05-16T12:46:36Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ta ndong]] lxyhu9qvs1k1sdxwzlzi4ei8d7wxvbi A̱ta ndong 0 276 2802 2801 2022-05-16T12:46:36Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:SIG Pro by Augustas Didzgalvis.jpg|thumb|Pistut semi-otomatik ''SIG Pro'' wu]] '''A̱ta ndong''' ka (á̱ ka ngyei '''a̱ta A̱shong''' ku '''a̱ta tsuung''' a̱ni; á̱kpa: '''a̱ka̱ta ndong''' ''na'') yet kyangzwang hwa ku vwuon di̱ nkak a̱ni nang á̱ nyia̱ ka̱ tang nkyang ma̱ng tsuung tang nka ji (tsuung a̱ta ndong). ==Ya̱fang== <references/> [[en:Gun]] on6m85mbrlzqi1ivln2s753tlnvrbsr A̱tak Afrika 0 277 2804 2803 2022-05-16T12:46:36Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Afrika A̱tak]] 56bin0qzkc0x1ixyzn0nnjceghk36ry A̱tak Ka̱duna 0 278 6073 2851 2022-05-16T12:50:30Z Jon Harald Søby 8 Undo revision 2850 by [[Special:Contributions/51.89.58.25|51.89.58.25]] ([[User talk:51.89.58.25|talk]]) wikitext text/x-wiki '''A̱tak Ka̱duna''' (á̱ ku ngyei '''A̱tak Zariya''' gbangbang)<ref>Kafewo, S. (2009). "[http://www.jstor.org/stable/27752105 Giving Voice: Instigating Debate on Issues of Citizenship, Participation, and Accountability]". Development in Practice. V. 19. No. 4/5. Pp. 678-687.</ref> yet fam a̱byin hwa da̱nang a̱di̱di̱t á̱niet ba̱ nwai yet A̱kpat a̱ni nshyia̱ di̱ swuat, di̱ fam A̱tak Tyokkpaa̱pyia̱ Zariya hu mami [[Si̱tet Ka̱duna]] ji. Ka̱ shyia̱ di̱ fam a̱byin Fam A̱ka̱wa̱tyia̱ [[Naijeriya]] hwa. Á̱ghyang á̱niet fa nyia̱ fam a̱byin hu yet kyang ku yet a̱ni hwa da̱nian nnwap nhu nia a̱wot mat tangka̱i a̱vwuo ka̱ shyia̱ ma̱nyin hwa a̱ni bah, ma̱ a̱byin Naijeriya ka.<ref>Angerbrandt, Henrik (August 7, 2015). "[https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02589001.2015.1066081?scroll=top&needAccess=true Religion, ethnicity and citizenship: demands for territorial self-determination in southern Kaduna]" (di̱n Shong). Journal of Contemporary African Studies. V. 33. No. 2.</ref> ==A̱banka̱u== * [[Cikun]] * [[Jaba, Naijeriya|Jaba]] * [[Jemaa]] * [[Kaciya]] * [[Kaduna ma̱ A̱za]] * [[Kaduna ma̱ A̱tak]] * [[Kagarko]] * [[A̱jure]] * [[Watyap]] * [[Ka̱uru]] * [[Lere, Ka̱duna|Lere]] * [[Sangga, Naijeriya|Sangga]] * [[Zangon Kataf]] ==Nnwap== A̱tak Ka̱duna byia̱ [[nnwap]] na̱ la̱u bwoi bi̱n ma̱ng á̱ghyang a̱ni ma̱ng a̱bannwap ma̱ a̱di̱di̱t na̱ ya dundung di̱ kham [[taada á̱nietbishyi|taada]] a̱nyin ma̱ng [[nkhang gbangbang á̱nietbishyi|nkhang gbangbang]] a̱ni. James (2000) ku ka̱u á̱niet banii si̱sak ma̱ng bi̱n nwap ma̱ng a̱lyem mba a̱tafa a̱pyia̱ a̱lyiat ka "The [[Middle Belt]] (Composition of the [[Nok culture|Nok Culture Area]])", a̱wot a̱ si̱ tyia̱ mbaa mi̱ susot ma̱ng a̱basusot nang a̱si̱ ji̱ khwi a̱ni:<ref name=James>James, Ibrahim (2000). "The Settler Phenomenon in the Middle Belt and the Problem of National Integration in Nigeria: The Middle Belt (Ethnic Composition of the Nok Culture)".</ref> ===Kpa̱m nwap ma̱ng a̱lyem Proto-Pi̱lato hu=== '''I. ''Fam a̱za ki Sot Á̱niet Tswaywan''''' * [[á̱niet Á̱niet Tswaywan|Á̱niet Tswaywan]] (Adara) * [[Adara people|Ada]] (Kuturmi) * Ajure Adara (Kadara of Idon) * Anumafa Adara (Kadara Kateri) * Semi Ajure (Ankuwa, Gora) * [[Á̱niet A̱sunkurum|A̱sunkurum]] (Bakulu, Ikulu) '''II. ''Fam jenshyung ki Sot A̱koro''''' * [[Koro Wachi language|Koro Myamya]] * [[Koro Wachi language|Koro Achel, Ashe or Wachi]] * [[Koro Wachi language|Koro Ala or Agweshi]] * Koro Ham or Adong/Gbaham '''III. ''A̱da ki Sot A̱za-jenshyung''''' * [[Á̱niet A̱da|Ham Kpop]] (Jaba Kwoi) * Ham Ngat Ham (Jaban Katari) * Ham Shambang (Samban) * [[Duya language|Ham Duhyah]] (Jaban Lungu) * [[Gwong people|Ham Gwong]] (Kagoma) * Ham Kworri (Chori) * Ham Det (Faik/Kenyi) * Ham Netkun/Netwho - Gbaham * [[Nyankpa language|Ham Nyakpah]] (Yeskwa) * [[Á̱niet A̱byoot|Ham Kong/Rhuini]] (Kamantan) '''IV. ''Nienzi̱t ki Sot Kataf (Atyap)''''' * [[Á̱niet A̱tyap|A̱tyap]] (Kataf, Katab) * [[Á̱niet A̱jhyo|A̱jhyo]] (Kaje) * Agworok (Aegworok, Oegworok, Kagoro) * Asholyio (Osholio, Asholio, Moro'a) * [[A̱byin Fantswam|Fantswam]] (Kafanchan) * [[Á̱niet A̱sunkurum|A̱sunkurum]] (Bakulu, Ikulu) * [[Á̱niet A̱byoot|A̱byoot]] (Anghan, Kamantan) * A̱takad (A̱takat, Attakar) * A̱tyeca̱rak (Atyacherak, Attachirak, Kachechere) * A̱ca̱la (Challa, Ca̱ra Terri) * A̱tyuku (Atuku) '''V. ''Sot A̱tak-jenshyung (A̱ninka)''''' * A̱nghwom (Ninzam) * Mada A̱za * Gba̱ntu (Gwantu) * Nindem * A̱ku (Nikyob, Kaninkon) * Kanufi * Nungu * Buh - Ayu * Ningeshe * Nandu * Numana Susot tazwa jini nshyia̱ '''Kpa̱m Nwap ma̱ng A̱lyem Proto-Pi̱lato''' huhwa. Da̱ a̱kwonu a̱kya, á̱ si̱ ba̱ jhyi jii ca̱caat ma̱ng lilyem lyiat nji hu gba̱mgbam mbwak Blench (2008) nang a̱nii:<ref name="Blench2018">Blench, Roger M. (2018). "Nominal affixes and number marking in the Plateau languages of Central Nigeria". In John R. Watters (ed.), ''East Benue-Congo: Nouns, pronouns, and verbs'', 107–172. Berlin: Language Science Press. DOI: 10.5281/zenodo.1314325</ref> '''I. ''A̱za-jenshyung ki Sot Á̱niet Tswaywan''''' *[[Adara people|Eda, Ada]] *[[Adara people|Edra, Adara]] *[[Á̱niet A̱sunkurum|A̱sunkurum]] (Bakulu) *Ẹjẹgha (Idon) *Doka *Ẹhwa (Iku-Gora-Ankwe) '''II. ''Sot A̱tyap (Nerzit, Nienzi̱t)''''' *[[Á̱niet A̱jhyo|A̱jhyo]] *[[Á̱niet A̱tyap|Atyap]] *[[A̱byin A̱gwoot|Agworok]] (Kagoro) *Takad (Attakar) *Atyecarak (Kacicere) *Asholyio *[[A̱byin Fantswam|Fantswam]] (Kafancan) *Atyuku '''III. ''Sot A̱koro''''' *Ashe *Tinɔr (Waci-Myamya) *Idũ, Gwara *Nyenkpa-Barde '''IV. ''Sot A̱da''''' *Shamang *Cori *[[Á̱niet A̱da|A̱da]] *Zhire *Shang '''V. ''Sot Á̱niet Swak''''' *[[Gwong people|Gwong]] (Kagoma) *[[Á̱niet A̱byoot|A̱byoot]] (Anghan, Kamanton) '''VI. ''Sot A̱nghwom''''' *A̱nghwom (Ninzam, Ninzo) *Bu-Niŋkada *Mada *Numana-Nunku-Gbantu-Numbu *Ningye-Ninka *Anib *A̱ku (Nikyob) *Nindem *Nungu *Ayu '''VII. ''Sot Ndun''''' *Ndun (Nandu) '''VIII. ''Sot A̱lumu''''' *[[A̱lyem Sambe|Sambe]] *A̱ si̱ bu nyia̱ nyia̱ [[A̱lyem Nisam|Nisam]], nang á̱ ku kyiak ka̱ yet a̱lyem Pi̱lato kya nang á̱ ku lyiat mi̱ A̱bakeang, A̱si̱tet Ka̱duna, da̱ a̱kwonu a̱kya, á̱ si̱ mi̱n tak a̱vwuo nka ka di̱ sa Pi̱lato ji bah mat lyin deita a̱lyem, nang a̱tyonyiung wa ma̱nyin lyiat nkaa mi̱ 2005.<ref name="Blench2012">Blench, Roger M. 2012. [http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/BC/Plateau/Alumic/Akpondu.pdf Akpondu, Nigbo, Bəbər and Nisam: moribund or extinct languages of central Nigeria Babur].</ref> ===Kpa̱m nwap ma̱ng a̱lyem Proto-Kainji=== '''I. ''Sot A̱tyin Kainji I''''' * [[Á̱niet A̱tsamyio|Atsamyio]] (Chawai) * Amap (Amo) * Abisi (Piti) * Kuzamani (Shuwa-Zamani) * Ngmgbang (Ribam) * Dinani (Dingi) * Ribina '''II. ''Sot A̱tyin Kainji II''''' * Agbiri (Gure) * Aniragu (Kahugu) * [[Á̱niet A̱kurmi|A̱kurmi]] (Kurama) * Koonu (Kono) * Vono (Kiballo) * Tumi (Kitimi) * Nuno-Kaivi (Kaibi) * Mala-Ruma (Rumaya/Ruruma) * Abin (Binawa) * Kuvori (Surubu) * Atumu (Kinuku) * Shuwa-Zamani (Kuzamani) * Dungi (Dungu) ===Kpa̱m nwap ma̱ng a̱lyem Proto-Kwa=== ''' ''Sot Á̱niet Mangfwuo (Gbagyi)''''' * [[Á̱niet Mangfwuo]] (Gbagyi-Gbari)<ref name=James></ref> ===Kpa̱m nwap ma̱ng a̱lyem Proto-Jenshyung Cadik=== Bang ma̱ng ka̱u di̱ si̱sa si̱ James (2000) hwa myiai kang ma̱ng Kpa̱m Nwap ma̱ng A̱lyem Proto-Jenshyung Cadik: * Gwandara (sot afro-asiatic jhyang zang ja bwuo bi̱n ma̱ng [[Á̱niet A̱kpat|A̱kpat]] wu a̱ni<ref>[https://www.ethnologue.com/language/GWN Ethnologue entry on Gwandara].</ref>, nang á̱ nyia̱ ji̱ neet bai mi̱ [[Ka̱no]].) *[[Wp/jcg/A̱lyem Sha|Sha]] (neet bai mi̱ [[Bokot]], [[A̱si̱tet Pi̱lato]].) == Lilyem == A̱tak Ka̱duna byia̱ a̱cyuang susot nwap ma̱ng lilyem ma̱ a̱di̱di̱t, zang nia lyiat di̱ lilyem ku yet ma susot lilyem [[Naija–Konggo]] ma̱ng [[Jenshyung Cadi]] ja.<ref>"[https://www.fmprc.gov.cn/zflt/eng/zjfz/fzzl/t619829.htm|website=www.fmprc.gov.cn Languages of Africa]".</ref> A̱tatak kya lilyem hu ma̱ng zwályiat ji nang á̱niet A̱tak Ka̱duna ba lyiat a̱ni: {| class="wikitable sortable mw-collapsible" ! SA̱M !! Lilyem ma̱ng zwályiat |- | [[Cikun]] || [[Gbagyi language|Gbagyi]] |- | [[Jaba, Naijeriya|Jaba]] || [[Ashe language|Ashe]]; [[Duya language|Duya]]; [[Hyam language|Hyam]] |- | [[Jemaa]] || [[Ashe language|Ashe]]; [[Berom language|Berom]]; [[Duya language|Duya]]; [[A̱lyem Tyap|Fantswam]]; Gyong; [[A̱lyem Da|Da]]; [[A̱lyem Jhyo|Jhyo]]; Kanufi; Mada; [[Cori language|Kyoli]]; Ku-Nindem; [[Nghwom]]; Nungu; [[Nyankpa language|Nyankpa]]; Shamang; [[Wp/kch/A̱lyem Tyap|Tyap]]; [[A̱lyem Tyap|Tyuku]] [[Zhire]]; Numana |- | [[Kaciya]] || [[Adara language|Adara]]; Doka; [[Gbagyi language|Gbagyi]]; [[A̱lyem Da|Da]]; [[Iku-Gora-Ankwa]]; Sunkurum; [[A̱lyem Jhyo|Jhyo]]; [[A̱lyem Byoot|Byoot]]; [[Koro Wachi]]; [[Adara language|Ada]]; Shamang; [[A̱lyem Tyap|Tyap]]; [[Zhire]] |- | [[Kaduna ma̱ A̱za]] || [[Bacama language|Bacama]]; [[Gbagyi language|Gbagyi]]; [[A̱lyem Kpat|Kpat]]; [[Kanuri language|Kanuri]]; [[Yoruba language|Yoruba]] |- | [[Kaduna ma̱ A̱tak]] || [[Adara language|Adara]]; [[Gbagyi language|Gbagyi]]; [[A̱lyem Kpat|Kpat]]; [[Idoma language|Idoma]]; [[Igbo language|Igbo]]; [[A̱lyem Tyap|Tyap]]; [[Yoruba language|Yoruba]] |- | [[Kagarko]] || [[Ashe language|Ashe]]; [[Duya language|Duya]]; [[Gbagyi language|Gbagyi]]; [[Koro Wachi]] |- | [[A̱jure]] || [[Adara language|Adara]]; Ajiya; [[Gbagyi language|Gbagyi]]; [[Shuwa-Zamani language|Kuzamani]] |- | [[Watyap]] || [[A̱lyem Tyap|Gworok]]; [[Firan language|Firan]]; [[Iten language|Iten]]; [[A̱lyem Tyap|Takad]]; [[A̱lyem Tyap|Sholyio]]; [[A̱lyem Tyap|Tyap]] ma̱ng [[A̱lyem Tyap|Tyecaat]] (Tyeca̱rak) |- | [[Ka̱ura|Ka̱uru]] || [[Piti language|Bisi]]; [[Bina language|Bina]]; Dungu; [[Ikulu language|Ikulu]]; [[Kaivi language|Kaivi]]; [[Kinuku language|Kinuku]]; [[Kono language (Nigeria)|Koonu]]; [[Mala language|Mala]]; [[Ribam language|Mbang]]; [[A̱lyem Kuut|Kuut]]; [[Ruma language|Ruma]]; Sheni; [[Kurama language|T'kurmi]]; [[A̱lyem Tsamyio|Tsamyio]]; [[Tumi language|Tumi]]; [[A̱lyem Tyap|Tyap]]; [[Vono language|Vono]]; [[Vori language|Tuvori]] ma̱ng [[A̱lyem Kpat|Kpat]] |- | [[Lere, A̱si̱tet Ka̱duna|Lere]] || [[Kurama language|T'kurmi]], [[Map language|Timap]]; [[Bina language|Bina]]; Lere; [[Gbiri-Niragu|Tugbiri-Niragu]] ma̱ng [[A̱lyem Kpat|Kpat]] |- | [[Sangga, Naijeriya|Sangga]] || Ahwai; Ayu; Bu; [[Gwandara]]; [[Hasha language|Hasha]]; [[A̱lyem Nghwom|Nghwom]]; [[Numana language|Numana]]; [[Nungu language|Nungu]]; [[Sambe]]; Sha; Toro |- | [[Zangon Kataf]] || [[A̱lyem Sunkurum|Sunkurum]]; [[A̱lyem Jhyo|Jhyo]]; [[A̱lyem Byoot|Byoot]]; ma̱ng [[A̱lyem Tyap|Tyap]]; [[A̱lyem Tyap|Tyecaat]] (Tyeca̱rak) |}<ref name=e22>[https://www.ethnologue.com/country/NG Nigeria]. Ethnologue. 22 (Ed.).</ref> ==Ndá a̱byin== A̱khwukhwop minista Á̱kpa̱u Nkyang A̱byin Naijeriya, Leslie Obiora, tung lis á̱kpa̱u nkyang a̱byin ma̱ a̱mgba̱m a̱byin ka, zang hwa ntsa á̱kpa̱u nkyang a̱byin 74; 34 na̱ maai lung tat nkat ndyo kaswuo, A̱tak Ka̱duna si̱ byia̱ á̱kpa̱u nkyang a̱byin na̱ swak 30 ma̱ng si̱ nna na̱ maai lung na̱ swak kpa̱m nswak nfwuon (50%) a̱ni.<ref>Haruna, David Livingstone (February 20, 2020). [https://allafrica.com/stories/202002200873.html Nigeria: Southern Kaduna and Tale of Illegal Artisans, Miners]. All Africa.</ref> ==Khap== Mi̱ ndyo 1990 na, á̱nietkhap [[shita a̱byin]] ku fa̱k nyinyang kpangti̱n ji̱ neet lyiai nkyang nang ba̱ cak ni mat susot-nta̱m nta̱m shita a̱byin ji̱ ku nshyia̱ a̱ni koji di̱ fam hu, a̱wot a̱zafwun ka, ma̱ a̱di̱di̱t ma̱ng tangka̱i susot-nta̱m jiniaau ku nyim di̱ kwan bwuot ma̱ng a̱nji di̱ swuan da̱ a̱beam a̱gwomma̱ti ba.<ref>Isuwa, Sunday (December 16, 2013). "[https://allafrica.com/stories/201312160467.html The Lost Glory of Ginger in Southern Kaduna]". Abuja: Daily Trust.</ref> ==Tat-a̱pyia̱== ===A̱ca̱cet A̱ka̱vwuomyiam A̱fwun na=== * [[Air Force Institute of Technology (Nigeria)]], [[Ka̱duna]] * [[Yunivasti Greenfield]], Ka̱duna * [[Politeknik Kaduna]], [[Ka̱duna]] * [[Yunivasti A̱si̱tet Ka̱duna]], a̱yaakampus Ka̱duna ma̱ng [[A̱byin Fantswam|Fantswam]] * [[National Open University of Nigeria]], A̱vwuofang [[A̱byin A̱gwoot|Gwoot]] * [[Nigerian Defence Academy]] (NDA), [[Ka̱duna]] * [[List of colleges of education in Nigeria|Kaduna State College of Education]], Fantswam * School of Agricultural Technology, [[Nuhu Bamalli Polytechnic]], [[Cenkwon]] == A̱ca̱cet á̱niet == [[Lis á̱niet A̱tak Ka̱duna]] ==Bu nwuan== * [[Jhyá̱ Zangon Kataf 1992]] * [[Hyaai A̱byin Ka̱duna 2019]] * [[Bwuok Afan|Afan National Festival]] * [[Tyok A̱tyap]] * [[Kafanchan Peace Declaration]] * [[Kajuru Castle]] * [[List of villages in Kaduna State]] * [[Matsirga waterfalls]] * [[Tat-a̱ghyi Nok]] * [[Railway stations in Nigeria]] *[[Jhyá̱ A̱tak Ka̱duna]] ==Ta̱fang== <references/> [[Sot:Si̱tet Ka̱duna]] [[en:Southern Kaduna]] m5jstizperxhlzkl8d8ht6bi14cl7jx A̱tak Korea 0 279 2853 2852 2022-05-16T12:46:38Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kworiya A̱tak]] szwnqqqdjdt634cns05kwcmh01o87mt A̱tak Sudan 0 280 2855 2854 2022-05-16T12:46:38Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sudan A̱tak]] c3frr5epk90txkmk4uukv8tj0g5dg05 A̱tang 0 281 2864 2863 2022-05-16T12:46:38Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tang''' yet a̱yin a a̱byia̱ tswa Kpa mbwuak. Ka̱ a̱yin nyin kyang di ku yet a̱si ngu a̱ni ba, yok a̱nyia̱ a̱ kok nkyang a̱ghyiang a̱yin ko a̱si a̱niet, a̱ nghyei ngu '''A̱tang'''. ==Ya̱fang== <references/> di7iykrs6og5nt6nrsop3twi0nsyypt A̱tangwat 0 282 2866 2865 2022-05-16T12:46:38Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ta̱ngwat]] pmhvcrw7kebszmy1aakj218f61xrxrg A̱ta̱lyen 0 283 2877 2876 2022-05-16T12:46:39Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ta̱lyen''' ''ka'' (á̱kpa: '''a̱ka̱ta̱lyen''' ''na'') yet [[vak]], ku gwak nang á̱niet ncong á̱ nkai a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Way]] 9eo20ypmg6y0jzlzt1ypar9x41rrj99 A̱ta̱mam 0 284 2890 2889 2022-05-16T12:46:39Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ta̱mam''' ka̱ yet jen ja ma̱ng mam ku kyiak neet [[a̱tsotson]] si̱ sak jen ji na̱ mam hu nshyim a̱ni. A̱ta̱mam kya mam hu nsai ba̱t, nang kyiak tswam 12 JK si̱ nat tswam 4 JK. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Afternoon]] 1iy4ni0t0h5f02pehpa9rtermrbkznp A̱ta̱ngwat 0 285 2902 2901 2022-05-16T12:46:40Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Starsinthesky.jpg|thumb|Á̱kpa á̱ta̱ngwat ka̱ mwok di̱ fam nyiung]] [[Fail:The Sun by the Atmospheric Imaging Assembly of NASA's Solar Dynamics Observatory - 20100819.jpg|thumb|Ghwughwu mam hu nang ''Atmospheric Imaging Assembly'' a̱si̱ Solar Dynamics Observatory'' NASA ku kyiak a̱ni]] '''A̱ta̱ngwat''' ka (á̱kpa: '''á̱ta̱ngwat''' ''na'') kyang hwa mi̱ kyai tswazwa ku sai mat a̱ngga a̱ bwan nang a̱ma̱ntei ku li nang a̱jojot tuk a̱ni ku kaat nka nang cet a̱gba̱ndang kwak a̱byin nhu hwa ba̱ng mba ndung. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Star]] bsc90fwlsboikrua11rkkyxpue6laek A̱ta̱shwak 0 286 2904 2903 2022-05-16T12:46:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ta̱swak]] 954qehy2cwvbxp2goxogcljg6h55b67 A̱ta̱swak 0 287 2916 2915 2022-05-16T12:46:40Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ta̱swak''' wu (á̱kpa: '''a̱yaata̱swak''' ''ba'', á̱ ka ngyei '''a̱ta̱shwak''' a̱ni) yet a̱gba̱ndang a̱toot wa na̱ng á̱ yeshang a̱ni. Á̱gwam á̱ghyang yeshang nggu tazwa a̱ca̱cet nkyangtyia̱ mba na. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Cloak]] 5yls1sw0xqcdc377iavpbwfhdmeuvu0 A̱ta̱usa a̱li 0 288 2918 2917 2022-05-16T12:46:41Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kyai a̱li]] 2cgtyrky4o3aq67pr6s9gy56x4cjttk A̱ti̱tak 0 289 2920 2919 2022-05-16T12:46:41Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tak]] qy5loa39ar806l9qxpe41emkhwoueg9 A̱ti̱tak tsaai tswam 0 290 2922 2921 2022-05-16T12:46:41Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tak tsaai tswam]] jrxx1ozdyjmn4lu0qwnslhh94zpza01 A̱toot 0 291 2934 2933 2022-05-16T12:46:41Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱toot''' wu (á̱kpa: '''a̱yaatoot''' ''ba'') yet kyangkhwi ku kup ka̱gba̱ng a̱tyubishyi a̱ni. Kyang ku kyiak neet ma̱ng fwuo nat ma̱ng ndyang, a̱wot dyang nat ma̱ kpai ntak hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Clothing]] i36mgsyxkeye9jealaqhqf8ezzj7hz6 A̱toot a̱gbaat 0 292 2946 2945 2022-05-16T12:46:42Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Atoot a̱gbaat''' yet kyang-khwui agbaat hu da nyiat wowot mang shut. [[Fail:Bettwaesche.jpg|thumb|A̱yaatoot a̱gbaat a̱malikaswuo a̱ghyang]] [[en:Bedding]] 5l78y4hvik4pk7oxy90gtxxzuuci1rv A̱toot vam 0 293 2956 2955 2022-05-16T12:46:42Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱toot''' yet kyang kup vam ha na a̱yeshang a̱ni. Ya toot ba vwon da̱ ka̱keang. ==Ya̱fang== <references/> [[en:a̱toot vam]] t8etspnzfuj0vmjqnhg8dikl5je6vbm A̱tosa a̱li 0 294 2959 2958 2022-05-16T12:46:42Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kyai a̱li]] 2cgtyrky4o3aq67pr6s9gy56x4cjttk A̱tsak peji 0 295 2961 2960 2022-05-16T12:46:42Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tsak wat]] hxg7z7wssfwtkbvzaln42cdom0a2qwm A̱tsak wat hu 0 296 12025 12024 2022-05-17T16:40:55Z Nintendofan885 90 make it looks a bit nicer wikitext text/x-wiki == Wukipedia, A̱gban Lyen Wu Ma̱sa̱t == [[Fail:Wikipedia-logo-v2-kcg.svg|200px|frameless|right]] '''Foo ma̱ng bai Wukipedia a̱lyem Tyap hu''' Ka̱ a cat khwuk ati̱kut Wukipedia di̱n Tyap, tyia̱ a̱lyoot nggu ka a̱zanson "" mami a̱kwati ka̱ shyia̱ a̱tatak ka a̱ni, a si̱ nyap "Khwuk ati̱kut a̱fai" mami a̱kwati ka̱ byia̱ a̱sa̱khwot bula ka a̱ni a̱tafa. Zi̱ gwai mat jhyet ang ji da̱ A̱vwuogo Wukipedia nTyap ka gba̱mgbam! <inputbox> type=create width=50 bgcolor=#ffffff preload=Template:Standard content for new page editintro=Template:Instructions default= buttonlabel=Khwuk ati̱kut a̱fai </inputbox> <div style="text-align: center; margin-top: 2em;"> '''[[A‌̱áíkhapsak:Statistics|a̱mgba̱m ngwat na]]'''<br> [[A̱tsatsak A̱yaati̱kut|A̱tsatsak a̱yaati̱kut]] </div> 6jljlgcm36ok355b9nsavxq5yd9n1zj A̱tsatsak A̱yaati̱kut 0 297 3073 3072 2022-05-16T12:46:46Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tsatsak a̱yaati̱kut]] rw42v6caqvjdbtja85eqieb0xjsgbib A̱tsatsak a̱yaati̱kut 0 298 3094 3093 2022-05-16T12:46:47Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki == Nkhang shyicet == === Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa === # [[Le Corbusier]] # [[Salvador Dalí|Dalí, Salvador]] # [[Albrecht Dürer|Dürer, Albrecht]] # '''[[Vincent van Gogh|Gogh, Vincent van]]''' # [[Francisco de Goya|Goya, Francisco]] # [[Hokusai]] # [[Frida Kahlo|Kahlo, Frida]] # '''[[Leonardo da Vinci]]''' # [[Henri Matisse|Matisse, Henri]] # '''[[Michelangelo]]''' # '''[[Pablo Picasso|Picasso, Pablo]]''' # [[Raphael]] # '''[[Rembrandt]]''' # [[Peter Paul Rubens|Rubens, Peter Paul]] # [[Diego Velázquez|Velázquez, Diego]] # [[Andy Warhol|Warhol, Andy]] # [[Frank Lloyd Wright|Wright, Frank Lloyd]] === Á̱nietlyuut, á̱nietlyuut nvwuomaat ma̱ng á̱nietlyuut bubwom a̱nwuat === # [[Abu Nuwas]] # [[Hans Christian Andersen]] # [[Jane Austen]] # [[Bashō]] # [[Jorge Luis Borges]] # [[George Byron]] # '''[[Miguel de Cervantes]]''' # [[Geoffrey Chaucer]] # [[Anton Chekhov]] # '''[[Dante Alighieri]]''' # [[Charles Dickens]] # [[Fyodor Dostoyevsky]] # [[d:Q5878|García Márquez, Gabriel]] # '''[[d:Q5879|Goethe, Johann Wolfgang von]]''' # [[d:Q6240|Hafez]] # '''[[d:Q6691|Homer]]''' # '''[[d:Q535|Hugo, Victor]]''' # [[d:Q6882|Joyce, James]] # [[d:Q905|Kafka, Franz]] # [[d:Q7011|Kālidāsa]] # [[d:Q7071|Li Bai]] # [[d:Q7176|Naguib Mahfouz]] # '''[[d:Q687|Molière]]''' # [[d:Q7198|Ovid]] # [[d:Q7199|Proust, Marcel]] # [[d:Q7200|Pushkin, Alexander]] # '''[[d:Q692|Shakespeare, William]]''' # [[d:Q7235|Sophocles]] # [[d:Q7241|Tagore, Rabindranath]] # '''[[d:Q7243|Tolstoy, Leo]]''' # [[d:Q7245|Twain, Mark]] # [[d:Q1398|Virgil]] === Á̱nietlyen lyuut bubwom ma̱ng á̱niettsot bubwom === # [[d:Q1779|Armstrong, Louis]] # '''[[d:Q1339|Bach, Johann Sebastian]]''' # '''[[d:Q1299|Beatles, The]]''' # '''[[d:Q255|Beethoven, Ludwig van]]''' # [[d:Q7294|Brahms, Johannes]] # [[d:Q1268|Chopin, Frédéric]] # [[d:Q7298|Dvořák, Antonín]] # [[d:Q7302|Handel, Georg Frideric]] # [[d:Q7349|Haydn, Joseph]] # [[d:Q2831|Jackson, Michael]] # [[d:Q1110560|Kulthum, Umm]] # [[d:Q7304|Mahler, Gustav]] # '''[[d:Q254|Mozart, Wolfgang Amadeus]]''' # [[d:Q179277|Palestrina, Giovanni Pierluigi da]] # [[d:Q7311|Puccini, Giacomo]] # [[d:Q7312|Schubert, Franz]] # [[d:Q7314|Stravinsky, Igor]] # [[d:Q7315|Tchaikovsky, Petr]] # [[d:Q7317|Verdi, Giuseppe]] # [[d:Q1340|Vivaldi, Antonio]] # '''[[d:Q1511|Wagner, Richard]]''' === Á̱nietcyetzop ma̱ng á̱nietcyet === # [[d:Q926|Amundsen, Roald]] # [[d:Q1615|Armstrong, Neil]] # [[d:Q7321|Cartier, Jacques]] # '''[[d:Q7322|Columbus, Christopher]]''' # [[d:Q7324|Cook, James]] # [[d:Q7326|Cortés, Hernán]] # '''[[d:Q7327|Gagarin, Yuri]]''' # [[d:Q7328|da Gama, Vasco]] # [[d:Q7331|Ibn Battuta]] # '''[[d:Q1496|Magellan, Ferdinand]]''' # [[d:Q6101|Polo, Marco]] # [[d:Q7333|Zheng He]] === A̱yaakwak a̱son fim, á̱nietlyuut nkhang ma̱ng á̱nietmaat nkhang === # [[d:Q7546|Bergman, Ingmar]] # [[d:Q4605|Bernhardt, Sarah]] # '''[[d:Q882|Chaplin, Charlie]]''' # [[d:Q4612|Dietrich, Marlene]] # [[d:Q8704|Disney, Walt]] # [[d:Q8003|Eisenstein, Sergei]] # [[d:Q7371|Fellini, Federico]] # [[d:Q7374|Hitchcock, Alfred]] # [[d:Q2001|Kubrick, Stanley]] # [[d:Q8006|Kurosawa, Akira]] # [[d:Q4616|Monroe, Marilyn]] # [[d:Q8873|Ray, Satyajit]] === Á̱nietmat nkyang nfai, á̱nietlyen sains ma̱ng á̱nietlyen fangnkyang === # '''[[d:Q8739|Archimedes]]''' # [[d:Q8011|Avicenna]] # [[d:Q80|Berners-Lee, Tim]] # [[d:Q202943|Brahmagupta]] # '''[[d:Q619|Copernicus, Nicolaus]]''' # '''[[d:Q7186|Curie, Marie]]''' # '''[[d:Q1035|Darwin, Charles]]''' # '''[[d:Q8743|Edison, Thomas]]''' # '''[[d:Q937|Einstein, Albert]]''' # '''[[d:Q8747|Euclid]]''' # [[d:Q7604|Euler, Leonhard]] # [[d:Q8750|Faraday, Michael]] # [[d:Q8753|Fermi, Enrico]] # '''[[d:Q8768|Ford, Henry]]''' # [[d:Q8778|Galen]] # '''[[d:Q307|Galileo Galilei]]''' # [[d:Q6722|Gauss, Carl Friedrich]] # '''[[d:Q8958|Gutenberg, Johannes]]''' # '''[[d:Q41585|Hilbert, David]]''' # [[d:Q8962|Joule, James Prescott]] # [[d:Q8963|Kepler, Johannes]] # [[d:Q9038|al-Khwarizmi, Muhammad ibn Musa]] # [[d:Q9047|Leibniz, Gottfried Wilhelm]] # [[d:Q1043|Linnaeus, Carl]] # [[d:Q9095|Maxwell, James Clerk]] # [[d:Q9106|Mendeleev, Dmitri]] # '''[[d:Q935|Newton, Sir Isaac]]''' # '''[[d:Q529|Pasteur, Louis]]''' # '''[[d:Q9021|Planck, Max]]''' # [[d:Q9123|Rutherford, Ernest]] # '''[[d:Q9130|Schrödinger, Erwin]]''' # '''[[d:Q9036|Tesla, Nikola]]''' # '''[[d:Q7251|Turing, Alan]]''' # '''[[d:Q9041|Watt, James]]''' === Á̱nietlyen filosofi ma̱ng á̱nietlyen sains swat ndung === # '''[[d:Q868|Aristotle]]''' # [[d:Q7197|Beauvoir, Simone de]] # [[d:Q9045|Chanakya]] # '''[[d:Q4604|Confucius]]''' # '''[[d:Q9191|Descartes, René]]''' # '''[[d:Q9215|Freud, Sigmund]]''' # [[d:Q9235|Hegel, Georg Wilhelm Friedrich]] # [[d:Q48301|Heidegger, Martin]] # [[d:Q9294|Ibn Khaldun]] # '''[[d:Q9312|Kant, Immanuel]]''' # [[d:Q9317|Keynes, John Maynard]] # '''[[d:Q9333|Laozi]]''' # '''[[d:Q9353|Locke, John]]''' # [[d:Q1399|Machiavelli, Niccolò]] # '''[[d:Q9061|Marx, Karl]]''' # '''[[d:Q9358|Nietzsche, Friedrich]]''' # '''[[d:Q859|Plato]]''' # [[d:Q6527|Rousseau, Jean-Jacques]] # [[d:Q9364|Sartre, Jean-Paul]] # [[d:Q9372|Sima Qian]] # [[d:Q9381|Smith, Adam]] # '''[[d:Q913|Socrates]]''' # '''[[d:Q9068|Voltaire]]''' # [[d:Q9387|Weber, Max]] # [[d:Q9391|Wittgenstein, Ludwig]] # [[d:Q9397|Zhu Xi]] === A̱yaakwak a̱son kwai-nfwuo-á̱niet === # [[d:Q8597|Akbar]] # '''[[d:Q8409|Alexander the Great]]''' # [[d:Q8589|Ashoka]] <!-- Great Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --> # [[d:Q5152|Atatürk, Mustafa Kemal]] # '''[[d:Q1405|Augustus]]''' # [[d:Q8442|von Bismarck, Otto]] # [[d:Q8605|Bolívar, Simón]] # '''[[d:Q517|Bonaparte, Napoleon]]''' # [[d:Q1048|Caesar, Julius]] # [[d:Q3044|Charlemagne]] # [[d:Q8016|Churchill, Winston]] # [[d:Q8413|Constantine the Great]] # '''[[d:Q8423|Cyrus the Great]]''' # [[d:Q2042|de Gaulle, Charles]] # [[d:Q7207|Elizabeth I of England]] # [[d:Q1001|Gandhi, Mohandas Karamchand]] # '''[[d:Q720|Genghis Khan]]''' # [[d:Q5809|Guevara, Che]] # '''[[d:Q352|Hitler, Adolf]]''' # [[d:Q7226|Joan of Arc]] # [[d:Q8027|King, Martin Luther, Jr.]] # '''[[d:Q1394|Lenin, Vladimir]]''' # [[d:Q91|Lincoln, Abraham]] # [[d:Q7742|Louis XIV]] # [[d:Q7231|Luxemburg, Rosa]] # [[d:Q8023|Mandela, Nelson]] # [[d:Q5816|Mao Zedong]] # [[d:Q1047|Nehru, Jawaharlal]] # [[d:Q8620|Nkrumah, Kwame]] # [[d:Q8479|Peter the Great]] # '''[[d:Q7192|Qin Shi Huang]]'''<!-- Created first Chinese state and dynasty --> # [[d:Q8007|Roosevelt, Franklin D.]] # [[d:Q8581|Saladin]] # [[d:Q855|Stalin, Joseph]] # [[d:Q8474|Suleiman the Magnificent]] <!-- Greatest Ottoman sultan --> # [[d:Q8573|Sun Yat-sen]] # [[d:Q8462|Tamerlane]] # [[d:Q8467|Umar]] <!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --> # '''[[d:Q23|Washington, George]]''' === A̱yaakwak a̱son khwi ma̱ng a̱yaagwak lyen A̱gwaza === # [[d:Q9181|Abraham]] # [[d:Q9438|Aquinas, Thomas]] # [[d:Q8018|Augustine of Hippo]] # '''[[d:Q9441|Buddha]]''' # [[d:Q9546|Al-Ghazali]] # '''[[d:Q302|Jesus]]''' # [[d:Q9554|Luther, Martin]] # '''[[d:Q9077|Moses]]''' # '''[[d:Q9458|Muhammad]]''' # [[d:Q171195|Nagarjuna]] == Lyenfilosofi == * [[Ci A̱gwaza]] * [[Ka̱u á̱di̱dam di̱ ya fwuang]] * [[Za̱kwá]] * [[Tat-a̱pyia̱ tyorit lyen]] * [[A̱sa̱t cat fwuo]] * [[Lyen]] * [[Mumwang a̱di̱dam]] * [[Cat kyang ta̱cya̱]] * [[Lyenfilosofi]] * [[A̱cucuk]] == Khwi == * [[A̱tsan kuntyin]] * [[A̱gwaza]] ** [[Nwuak a̱cucuk da̱ A̱gwaza a̱nyiung]] ** [[Nwuak a̱cucuk da̱ a̱yaagwaza ma̱ a̱di̱di̱t]] * [[Kpa̱m tashikum]] * [[Khwi]] * [[Swuan]] * Nkhwi nghyang ** [[Khwibuda]] ** [[Khwikristi]] *** [[Sot Á̱nietkhwi Katolika]] *** [[Sot Á̱nietkhwi Otodok Fam A̱tyin]] *** [[Protestan]] *** [[Sot Á̱nietkhwi Otodok]] ** [[A̱di̱dam Kungfu]] ** [[Khwihindu]] ** [[Khwikpaa̱pyia̱]] ** [[Khwijayin]] ** [[Khwiyahuda]] ** [[Khwisikhi]] ** [[Khwitawo]] ** [[Khwizorosta]] * Nta̱m tswa ** [[Nwuak a̱cucuk Sufi]] ** [[Yoga]] ** [[Zen]] == Sains swat ndung == === Lyen za̱kwa a̱tyubishyi === === Kyangbwak ma̱ng a̱ka̱meang === === Kwai-nfwuo-á̱niet === === A̱bwuang ma̱ng tungnzwa === === Cam === === Susotnta̱m bibyin swanta === === Zwang ma̱ng a̱khwot a̱kwop === === A̱fi̱fa swat ndung === == A̱lyem ma̱ng kpa̱m lyuut == == Mai nkyang == == Sains == === Lyen á̱ta̱ngwat === === Bayoloji === === Gbi̱ngban ma̱ng kan === === Kemistri === === Sains swanta === === Fizik === * [[Fizik]] === Lyenfangnkyang === == Kyayak ma̱ng khap == === Khap === === Kyayak === === Nkyangswuo === == Lyennkyangta̱m == === A̱myim === === A̱yaaili̱kti̱ronik === === Kpa̱p cet ma̱ng hya̱u ndong === === Nkyang ta̱cya̱ === === Shyei nkyang === === Nkyangzwang === == Ghwang mi̱ ghwang ma̱ng naat mbwuot a̱sa̱t njen == === Lyen ghwang a̱ka̱sa ma̱ng bwokntswam a̱sai bung === === Fim, redyo ma̱ng telvishon === === A̱bwom tsot === === Naat mbwuot a̱sa̱t njen === == Nkhang gbangbang == === A̱zaghyi nkhang ma̱ng ta̱cya̱ gbangbang === === Nce A̱ka̱wa̱tyia̱ ma̱ng Jen Ntsa Mam A̱fwun === === Mam a̱fwun === == Lyennkhang-a̱byin == === Nvam-a̱byin ma̱ng a̱ca̱cet nfam-a̱byin === === Bibyin === === A̱ca̱cet a̱ka̱keang === === Nvam a̱sa̱khwot === === A̱ka̱fan ma̱ng nkyai a̱ji̱jak === af628cfv9al18ez7j4dt0p7bd4z9o6u A̱tsotson 0 299 3107 3106 2022-05-16T12:46:47Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Morning, just after sunrise, Namibia.jpg|thumb|280px|A̱tsotson, ma̱nang mam sii ghwut a̱ni da̱ a̱vwuokhap a̱ghyang ma̱ a̱byin [[Namibya]]]] '''A̱tsotson''' ka (á̱ ka ngyei '''a̱tsotswon''' ku '''tsotson''' ku '''tsotswon''' a̱ni) yet jen ja ma̱ng mam ku kyiak neet shong a̱tson si̱ sak jen mam nghwut a̱ sai a̱ni. A̱tsotson ka, ka̱ a ni̱ byiat a tyia̱, "Foo ma̱ng a̱tsotson ka". ==Ya̱fang== <references/> [[en:Morning]] 5x8ogd35waj695ls0vo4xosy5e5s1vk A̱tsotwon 0 300 3109 3108 2022-05-16T12:46:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tsotson]] q69qu5mzid0ehmls5zsolp0avnaiv3b A̱tuk Mam Sa̱t (Naijeriya) 0 301 3124 3123 2022-05-16T12:46:48Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tuk Mam Sa̱t''' yet mam fwung a̱byin hwa mami [[Naijeriya]], á̱ song a̱tuk mam nyiung Zwat Swak kuzang a̱lyia̱. Kikya tak jen ji̱ nang a̱byin Naijeriya ku shei cat sa̰t nka hu ma̱ng shyia̱ hu da̱ a̱vwuo neet mbwak [[A̱bi̱ri̱ti̱n]] ba ba̱ ku nyia̱ tyok tazwa mba ma̱ a̱tuk mam 1 Zwat Swak 1960.<ref>[https://fmic.gov.ng/1st-october-nigerias-history/ 1st October in Nigeria's history] (di̱n Shong). 30 Zwat A̱kubunyiung 2016.</ref> == Bu nwuan == *List of national independence days == A̱ka̱fwuop nta == * [https://www.youtube.com/watch?v=C-0042HPq5k 1971 Independence Day Parade] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Á̱tuk mmam sa̱t|Naijeriya]] [[Sot:Independence days|Nigeria]] [[Sot:October observances]] [[Sot:Kpaat mi̱ kpaat 1960 mami Naijeriya]] [[en:Independence Day (Nigeria)]] ayzdjoxx62hlib8w1f5e0dyt9s01jx7 A̱tuk Sa̱t (Naijeriya) 0 302 3126 3125 2022-05-16T12:46:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tuk Mam Sa̱t (Naijeriya)]] lonz1qxkops3z1hvsdgssa03simpmex A̱tung 0 303 3142 3141 2022-05-16T12:46:49Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tung''' yet tung ndung ma̱ng swat á̱ghyi hwa. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Congress]] e16xbzus6duixzw7hc9rhyq5f86jztr A̱turgbak 0 304 3144 3143 2022-05-16T12:46:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱turugbak]] i1hafxujwf5kgw8zxtjjd24i17eu3e8 A̱turugbak 0 305 3149 3148 2022-05-16T12:46:49Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki Swang a̱lyiat jini maai fa: # [[A̱turugbak mbwak]], ku # [[A̱turugbak ntak]] hkwfptb6cikenxjo1u58jv3swudcnqa A̱turugbak bwak 0 306 3151 3150 2022-05-16T12:46:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱turugbak mbwak]] rhaocpk4q9oic9g0uzn3tzuti0dbhu5 A̱turugbak mbwak 0 307 3166 3165 2022-05-16T12:46:50Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Sobo 1909 130.png|thumb|Nkukup a̱turugbak mbwak na, na̱ shyia̱ kpa̱sai gbang fam a̱zamyian hu (''swáng a̱lyiat Shong'')]] '''A̱turugbak mbwak''' wu (á̱kpa: '''a̱yaaturugbak mbwak''' ''ba'') wa yet ga̱swuong ntsa [[Bwak|mbwak]] ji, kpa̱mkpaan ga̱swuong a̱feang ji. ==Bu nwuan== * [[A̱turugbak ntak]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Thumb]] 5bgu9qearxuxuvw0a11n5qztodeaecn A̱turugbak ntak 0 308 3173 3172 2022-05-16T12:46:51Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gray269.png|thumb|Nkunkup kpai ntak a̱zayak hu.]] [[Fail:Foot on white background (cropped).jpg|thumb|Ga̱swúong ntak a̱tyubishyi]] '''A̱turugbak ntak''' wu (á̱kpa: '''a̱yaaturugbak ntak''' ''ba'') wa yet ga̱swuong ntsa [[tak]] ji ji̱ swak ma̱ng shi a̱ni. [[en:Big toe]] mw72xty28iyixgb6791yt3aqufiba20 A̱turugbak tak 0 309 3175 3174 2022-05-16T12:46:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱turugbak ntak]] 2jia05p9qehri3voarmburqpg4vyvf7 A̱tyap 0 310 3279 3278 2022-05-16T12:46:57Z Jon Harald Søby 8 103 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tyap''' ba (ku ''A̱tyab''; a̱tyonyiung: ''A̱tyotyap''; lyulyoot nta [[Jhyo (a̱lyem)|Jhyo]]: ''Batyap'', [[Niragu (a̱lyem)|Niragu]]: ''Kabaza'', [[Kpat (a̱lyem)|Kpat]]: ''Kataf'', ''Katab''; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: ''Atyap people'') yet nwap ja ji̱ shyia̱ di̱ fam [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]], [[Watyap]] ma̱ng [[Jemaa]] a̱ni ma̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], [[Naijeriya]]. Ba̱ lyiat ma̱ng [[a̱lyem Tyap]] kya, a̱nyiung di̱ [[Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Pi̱lato|lilyem A̱tyia̱ka̱u Pi̱lato]] hu.<ref>[https://web.archive.org/web/20121117065345/http://atyap.net/Default.aspx The Atyap Nationality]</ref> ==A̱ni̱nan== [[Fail:Atyap girl fully dressed.jpg|thumb|Fi̱ng nggwoneam ghyang mi̱ kyang a̱gwai A̱tyap hu]] [[Fail:An Atyap man in Traditional Attire.jpg|thumb|A̱fai a̱ghyang mi̱ kyang a̱gwai A̱tyap hu]] ===Sheda nkhang gbangbang ma̱ng si̱ nkyang=== A̱di̱di̱t A̱tyap wu shyia̱ di̱ swat mi̱ fam [[Taada Nok]] hu hwa, ma̱ a̱niak fam a̱za [[A̱ghyui Ka̱duna]] wu, nang á̱ lyen ma̱ng a̱lyiat nghwughwu [[terakota]] na a̱ni.<ref name=philips>Philips, J. E. (2005). ''Writing African history''. Boydell & Brewer. P. 15ff ISBN: 1-58046-164-6.</ref><ref name=AchiH>Achi, B. (2005). [https://books.google.com/books?id=Pq5wGaae5qkC&pg=PA374 ''Local History in Post-Independent Africa'' in Writing African history.] P. 375</ref> [[Fail:Head, Nok culture, terracotta, Honolulu Museum of Art, 8349.1.JPG|thumb|A̱pyia̱, Taada Nok, terakota, Honolulu Museum of Arts]] Á̱ ku ta̱taat tityan [[Byii̱k ntswam|byii̱k a̱dyundyung tswam]] ma̱ a̱byin A̱tyap ka. Á̱ shyia̱ si̱ jini ma̱ a̱di̱di̱t di̱ fam Gan hwa ma̱ng a̱ka̱vwuonswat na̱ shyia̱ da̱ a̱beam. Nkyang na̱ bwat a̱ja a̱ni ni̱nia yet: a̱yaasi̱lag, a̱yaatwiya ma̱ng a̱ka̱sha̱ndong byii̱k ntswam. Di̱ tityang sweang mami A̱yit Mapama da̱ khwong cen Sancinyiriyan ma̱ng si̱ Cen Fwuam ma̱ A̱ta̱bat A̱ta̱nyeang, a̱yaasi̱lag ma̱ng a̱yaatwiya ba̱ bwat ma̱ a̱ja a̱ni ku shyia̱ á̱kpa di̱ mkpa̱m nia. Sa nkhang jini si̱ ki njhyem ma̱ng nkuu na̱ sang a̱tsuung na̱ shyia̱ ma̱ a̱ja ma̱ng wa a̱fan hu mi̱ Bakungkung A̱fang (9°55'N, 8°10'E) ma̱ng Tsok Fwuam (9°51'N, 8°22'E) mi̱ Gan ma̱ng A̱ta̱bat A̱ta̱nyeang, ma̱ ca̱caat. Zop jhyiung ja si̱ mun tyai [[Lung nkyang a̱kpa̱u a̱byin ma̱ a̱gang|a̱bubwong lung á̱kpa̱u nfang]] fwu ntswam ma̱ a̱di̱di̱t (9°58.5'N, 8°17, 85'E).<ref name=Bitiyong>Bitiyong, Y. I. (1988). ''"Preliminary Survey on Some Sites in Zangon Kataf District of Upper Kaduna River Basin": African Study Monograms.'' Pp. 97–107</ref> Zóp ji̱ khwi a̱ni si̱ tyai nyia̱ á̱ bu nta̱taat a̱bubwong á̱ghyang nang á̱si̱ bania̱u, si̱ ku fa nyia̱ dung a̱bun ntswam ku naat a̱ mbwuot ba̱t di̱ fam a̱hwa.<ref name=Jemkur>Jemkur, J. F.; Bitiyonɡ, Y. I.; Mahdi, H.; Jada, Y. H. Y. (1989). ''"Interim Report on Fieldwork Conducted on the Nerzit Reɡion (Kaduna State) on Traditional Farminɡ in Niɡeria, Ahmadu Bello University, Zaria"''.</ref> <ref name=Achi>Achi, B.; Bitiyonɡ, Y. A.; Bunɡwon, A. D.; Baba, M. Y.; Jim, L. K. N.; Kazah-Toure, M.; Philips, J. E. (2019). ''"A Short History of the Atyap''". Tamaza Publishinɡ Co. Ltd., Zaria. Pp. 9-245 ISBN: 978-978-54678-5-7</ref> ==A̱ca̱cet á̱niet== * [[Ba̱la A̱ci]] (a̱tyokhwu): A̱tyulyen nkhang Naijeriya, a̱tyutyiet, ma̱ng a̱tyulyuut. * [[Isaiah Balat|Sen. Isaiah Balat]] (a̱tyokhwu): Minista Nta̱m ma̱ng A̱ka̱sa Naijeriya (1999–2000); Seneto a̱ yong a̱kwonu Distrik Senet Ka̱duna ma̱ A̱tak (2003–2007); a̱ ku bu yet a̱tyubwuang, a̱nyan wa ku kpaat ''Gora Oil and Gas'' a̱ni. * [[Musa Bityong|Lt. Col. Musa Bityong (a̱tyokhwu)]], Ofisa [[A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya]]. * [[Sunday Marshall Ka̱tung|Sunday Marshall Katung (Barr.)]]: Memba Mali Á̱ghyi Naijeriya di̱n jen gbangbang a̱ ku yong a̱kwonu famkhai mundundung Jaba/Zangon-Kataf, a̱wot a̱ si̱ bu yet a̱kpa̱ndang cung a̱tyucat gwomna [[People's Democratic Party (Nigeria)|People's Democratic Party]] mi̱ khaí a̱lyia̱ 2019 [[Si̱tet Ka̱duna]], Naijeriya. * [[Toure Kaza̱-Toure|Toure Ka̱za-Toure]] (a̱tyokhwu), A̱tyulyen nkhang Naijeriya, a̱tyubyia̱lyen, a̱tyucat muná̱pyia̱ á̱niet Afrika a̱ni * [[Marok Ga̱ndu]], a̱tyu nkhang gbangbang di̱ fam Jenshyung Afrika. * [[Danjuma Laah|Sen. Danjuma Laah]]: Seneto a̱ shyia̱ di̱ yong a̱kwonu Distrik Senet Ka̱duna ma̱ A̱tak (2015-mam a̱fwun); a̱ bu si̱ ngyet a̱tyubwuang wa di̱ fam ba̱ng á̱niet. * [[Zama̱ni Lyekhwot|Maj. Gen. Zamani Lekwot (Rtd.), MNI]]: Gwomna [[A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya|a̱khwot a̱kwop]] a̱si̱ [[Si̱tet Rivas|Rivas]], Naijeriya (1975–1978); A̱gba̱ndang Á̱ghyi/Komishyona Naijeriya mi̱ A̱yaari̱pobi̱lik [[Senegal]], [[Ma̱uri̱taniya]], [[Kabo Verde]] ma̱ng [[Ga̱mbiya]].<ref>[http://www.premiumtimesng.com/national-conference/profile-zamani-lekwot ''PROFILE: Zamani Lekwot''.] Premium Times Nigeria.</ref> * [[Kyuka Lilymjok]] (Prof.): A̱tyulyuut Naijeriya, a̱tyubwoidi̱dam, ma̱ng professor of Law. * [[Ishaya Shekari|AVM Ishaya Shekari (Rtd.)]]: Gwomna A̱khwot a̱kwop [[Si̱tet Ka̱na̱u]] (1978–1979), Naijeriya; a̱ bu si̱ ngyet a̱gba̱ndang a̱tyubwuang wa. * [[Andrew Yakubu|Engr. Andrew Laah Yakubu (Rtd.)]]: Dairekto Tyong Sot ''Nigerian National Petroleum Corporation'', NNPC (2012–2014). ==Bu nwuan== * [[Jhyá̱ 1992 Zangon Kataf]] * [[Bwuok A̱fan]] * [[Song A̱yet A̱tyap]] * [[A̱tak Ka̱duna]] ==Ya̱fang== <references/> ==Fang a̱pyia̱== * Kazah-Toure, Toure (2012). [https://www.citizenshiprightsafrica.org/CDD_Citizenship_and_Indigeneity_Conflicts_in_Nigeria.pdf ''Citizenship and Indigeneity Conflicts in Nigeria'']. [Identity Conflicts: Belonging and Exclusion in Zangon Katab]. Citizenship Rights Africa. Pp. 88-121. [[Sot:A̱tyap| ]] [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:Á̱niet_lilyem_Nija–Konggo]] [[Sot:A̱kat a̱pyia̱]] [[en:Atyap people]] [[ha:Katafawa]] [[ru:Катаб]] [[sr:Катаб]] [[zh:艾緹雅普人]] cs7gxjfst0j45esh29xdk7jnbrnszku A̱tya̱m 0 311 3281 3280 2022-05-16T12:47:13Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyem]] he3dkko3cwwr8udixluqt4wka2ob17e A̱tyem 0 312 3300 3299 2022-05-16T12:47:13Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tyem''' (á̱ ka ngyei '''a̱tya̱m'''; ''á̱kpa'': '''Tityem''' ku '''titya̱m''' a̱ni) yet a̱junjung tswam ja, a̱ta̱m ka si̱ li kpa̱kpai, a̱wot a̱ si̱ byia̱ a̱kwon ka̱ gurung ma̱ fang ka a̱ni á̱ ngyei khwukhwo. A̱tyem yet kyang nta̱m khap hwa. Tityem hu vwuon da̱ a̱ka̱keang, á̱ghyang tswam ji shyit a̱ka̱za, á̱ghyang mameang tswam ji li a̱bakum. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hoe (tool)]] mgr7uvms5h182khymha71zom39z8jxs A̱tyetuk 0 313 3315 3314 2022-05-16T12:47:14Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Mayfair, London, UK - panoramio (8).jpg|thumb|right|A̱gba̱ndang A̱gaat Regent, [[London]], mi̱ tswam 10:00 jk]] '''A̱tyetuk''' ku '''a̱kyetuk''' yet jen ja nang a̱vwuosai ka tyak, a̱wot lyin si nwuo. Jen ji na kyiak doot nang tswam a̱ni̱nai jenshung a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Night]] 6147mz10b6jd4czta41u8o8buc29tot A̱tyiak 0 314 3326 3325 2022-05-16T12:47:14Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Weewee.JPG|thumb|upright=0.5|Kidee a̱tyiak a̱tyubishyi]] '''A̱tyiak''' yet a̱tai-a̱sa̱khwot nia̱ na̱ ghwut "tatak" a̱tyubishyi ku [[nyam]]. Ka̱ a̱sa̱khwot á̱ swuo na̱ si̱ nwuo ma̱ng vam, vam hu ni̱ jaat nkap na̱ shyia̱ mami a̱fa ka a̱ni, a̱byia̱byia̱ a̱sa̱khwot ni̱nia̱ ghwut di̱ yet a̱tyiak. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Urine]] p5vfn8g7mvyql32b1yjnhzaqyw94cs1 A̱tyia̱ 0 315 3334 3333 2022-05-16T12:47:14Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tyia̱''' wu (á̱kpa: '''a̱yaatyia̱''') yet [[a̱nietmbyin]] [[nggwon]] wa a̱ yet a̱sam a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Father]] 47nv7hnj4hrr3pqhogrdtzvmmyi2n6e A̱tyia̱-a̱khwop 0 316 3346 3345 2022-05-16T12:47:15Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tyia̱-a̱khwop''' yet [[a̱nietmbyin]] a̱ tyia̱ [[a̱tyia̱]] ku [[a̱yang]] a̱yin wa a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Grandfather]] j1tmxxqasl14wt4rsrqt6e34o9yalfp A̱tyia̱ka̱u a̱tyetuk 0 317 3369 3368 2022-05-16T12:47:15Z Jon Harald Søby 8 22 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Midnight Mist.jpg|thumb|Á̱ kyiak ghwughwu huni a̱tyia̱ka̱u a̱tyetuk]] '''A̱tyia̱ka̱u a̱tyetuk''' (ku '''a̱tyia̱ka̱u a̱kyetuk''') yet jen shyiak mam nyiung ma̱ng a̱ghyang a̱tuk kya. Jen a̱ja ja mam zwat ma̱ng tswam jen ni̱ nshai da̱ a̱vwuo a̱ni. A̱tyia̱ka̱u a̱tyetuk ka vwuon ma̱ng a̱tyia̱ka̱u a̱ta̱mam ba̱ng si̱ tat awa 12. =Ya̱fang= <references/> [[en:Midnight]] suolnbaukgegupd04h3tipmel5xoabx A̱tyii 0 318 3378 3377 2022-05-16T12:47:16Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Writing table (bureau plat) MET DP105403.jpg|thumb|275px|A̱tyii lyuut ''Rococo''; 1759; ''lacquered oak, gilt-bronze mounts and lined with modern leather; height: 80.6 cm, width: 175.9 cm; [[Metropolitan Museum of Art]] (New York City)'']] '''A̱tyii''' wu (á̱kpa: '''a̱yaatyii''' ''ba'') yet kyang tutu hwa ku li ma̱ a̱kpa̱kpai di̱ fam a̱za nggu hu, ku si̱ byia̱ tak nyiung ku a̱ti̱tak ma̱ a̱di̱di̱t, nang á̱ nyia̱ ta̱m tazwa nhu, á̱ ya kyayak ku á̱ sak nkyang a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Table]] 8dezjrgwhsd5mzgl9onbv8sm8tv13vq A̱tyin a̱ga̱fi̱p 0 319 3390 3389 2022-05-16T12:47:16Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tyin a̱ga̱fi̱p''' yet kyang nswuan kwa shyiat nkyayak na bi nuwam ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Plant]] gxyjyyyuwl6ls0e20m6wuwueb97xu9r A̱tyin pyia̱ 0 320 3404 3403 2022-05-16T12:47:16Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tyin pyia̱''' ka (á̱kpa: '''pyia̱''' ''hu'') yet cat hwa ku laai a̱pyia̱ a̱tyubishyi a̱ni. Pyia̱ hu vwuon di̱ tityan. Bibyin ghyáng, pyia̱ mba hu laai a̱junjung; bibyin ghyáng, pyia̱ a̱nyiuk hu li junjung a̱wot si̱ á̱tyok hu si̱ lat a̱swap. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hair]] sww8sgcgjyuijvogoiw3raa2ibna8t9 A̱tyinjwaat 0 321 3415 3414 2022-05-16T12:47:17Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:4_shrews.jpg|thumb|Tityinjwaat naai]] '''A̱tyinjwaat''' yet a̱da̱dai nyam a̱yit wa, a̱ li nang cyui a̱ni a̱ si̱ mbyia̱ a̱junjung zwua̱i. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Shrew]] d820q9go3ei8ootkryx4f0duvd8ylyz A̱tyinjwuat 0 322 3417 3416 2022-05-16T12:47:17Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyinjwaat]] 4oj8fni4bge0d8pm8ejwzj7vhyck1m0 A̱tyiusan 0 323 3419 3418 2022-05-16T12:47:17Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyusan]] f9qhuf0vmnkful3hh3rqx5xq8t3ha50 A̱tyusan 0 324 3436 3435 2022-05-16T12:47:18Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tyusan''' yet a̱yin wa a̱ nwuak a̱pyia̱ nggu mat san swuan a̱ghyang a̱niet. ==Khwi== A̱tyusan (Krista): Yet nggwon A̱gwaza kya á̱ sa ngyei Yesu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Savior]] gg3p0usr0cyyntjkp3k1xfhv63w6ynh A̱tyushei A̱lyiat A̱gwaza 0 325 3444 3443 2022-05-16T12:47:18Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Jesus-SermonOnTheMount (cropped).jpg|thumb|[[Yesu]] ku yet a̱tyushei A̱lyiat A̱gwaza wa a̱ ku cong a̱vwuo ma̱ng a̱vwuo di̱ shei a̱lyiat Tyai Á̱zanson ma̱ a̱byin Yahudiya sa̱ncuri 1 ka]] '''A̱tyushei A̱lyiat A̱gwaza''' wu (á̱kpa: '''Á̱nietshei A̱lyiat A̱gwaza''' ''ba''), nggu wa yet a̱tyu a̱ lyiat ma̱ng á̱kpa á̱niet tazwa á̱lyiat khwi (ku a̱dini) a̱ni. A̱wot á̱ si̱ byia̱ á̱ghyang á̱niet ba̱ shei a̱lyiat na̱ nwai yet A̱lyiat A̱gwaza a̱ni bah ba̱ cong shei á̱lyiat tazwa á̱di̱dam a̱tyubishyi nia a̱ni. ==Bu nwuan== * [[Pato]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Preacher]] agqdjvr08mgt59rmtvicsvzcqor69ko A̱vu 0 326 3446 3445 2022-05-16T12:47:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱bwu]] 7h97ywe6et4wlccpmpnkcds068buwy4 A̱vwou sak kurum 0 327 3449 3448 2022-05-16T12:47:18Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱lisaaikurum]] ok5e60qrlm9he8e6gyeo3f4tmy363nb A̱vwuoa̱tung Á̱nietkhwikristi A̱byin 0 328 3452 3451 2022-05-16T12:47:18Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Catedral Nacional em Abuja, Nigéria.jpg|197px|right]] '''A̱vwuoa̱tung Á̱nietkhwikristi A̱byin''' (á̱ ku lyen nang A̱vwuoa̱tung Susot Á̱nietkhwikristi A̱byin a̱wot di̱n jen jhyang á̱ ka ngyei Cod A̱byin Naijeriya) yet a̱vwuo kyuak ntong a̱zaghyi A̱gwaza kya ma̱ a̱byin Naijeriya mami a̱keangtung a̱byin ka, A̱buja. A̱vwuoa̱tung ka yet nok cod a̱si̱ a̱mgba̱m susot á̱nietkhwikristi hwa. [[en:National Christian Centre]] 5niw7qk26filmu9y2tj41kt9nm6mdmr A̱vwuokpaa̱pyia̱ 0 329 3463 3462 2022-05-16T12:47:19Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Abuja National Mosque.jpg|thumb|Nok A̱vwuokpaa̱pyia̱ A̱byin Naijeriya]] '''A̱vwuokpaa̱pyia̱''' ka (á̱ ka ngyei '''a̱ma̱sa̱laci''' ku '''a̱likpaa̱pyia̱'''; á̱kpa: '''a̱ka̱vwuokpaa̱pyia̱''' ''na'') yet tyan nang á̱kpaa̱pyia̱ ba ncong á̱ nnaai a̱wot á̱ nkyuak A̱gwaza mba wu ntong a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Mosque]] 97i0xtaxprp6wlazc3hz9zwh4ed1o6e A̱vwuosaaikurum 0 330 3465 3464 2022-05-16T12:47:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱lisaaikurum]] ok5e60qrlm9he8e6gyeo3f4tmy363nb A̱waktong 0 331 3484 3483 2022-05-16T12:47:20Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱waktong''' yet a̱zazarak tong wa nang [[Shwai|shwaí]] koot a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:A̱waktong]] [[en:Honeycomb]] ==Nghwughwu== <gallery mode="packed" style="font-size:88%; line-height:130%"> File:Western honey bee on a honeycomb.jpg|Shwai A̱shong jhyang tazwa a̱waktong File:Honeycomb-Process.png|Shwaí ji sii ntsa nok a̱wak ka kyiak neet di̱ fam a̱za kuzang tamm. Ka̱nang ji̱ nhyat swang jhyiung ma̱ng tong, shwaí ji ni̱ nkup nji ma̰ng a̱wak. File:BDHoneycomb.JPG|A̱za̱za̱rak a̱waktong a̱zanok a̱ghyang File:Bienenwabe mit Eiern und Brut 5.jpg|A̱waktong ma̱ng cyi mbeang a̱yaalava File:Apis florea nest closeup2.jpg|Closeup of an abandoned ''[[Apis florea]]'' nest in [[Thailand]]. The hexagonal grid of wax cells on either side of the nest are slightly offset from each other. This increases the strength of the comb and reduces the amount of wax required to produce a robust structure. File:Honey comb.jpg|Honeycomb File:Natural Beehive and Honeycombs.jpg|The lower part of the natural comb of ''[[Apis dorsata]]'' has a number of unoccupied cells. File:Bienenwabe Ausbau der Mittelwand 79a.jpg|"Artificial honeycomb" foundation plate in which bees have already completed some cells File:TransitionalHoney.jpg|thumb|upright=1.5|Tamm a̱waktong ma̱ng mban kyiak neet di̱ swáng a̱tyuta̱m naat á̱si̱ a̱vap (a̱ca̱cet) – a̱ji wu shwaí ji nyia̱ swáng ji̱ nwai byia̱ shi a̱ma̱nta nyiung a̱ni bah ma̱ng á̱si̱ ji̱ byia̱ á̱ta̱m a̱fwuon a̱ni (á̱ cak ma̱ng a̱shong nta̱p). File:Western Honey Bees and Honeycomb.JPG|Shwaí A̱shong (fam Jenshyung swanta) ma̱ng a̱waktong </gallery> [[en:Honeycomb]] s1wv319zty7ykso3mxk9zzcfmuzttup A̱wa̱ra̱ma̱nde 0 332 3486 3485 2022-05-16T12:47:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱wurumma̱nde]] 732tamxtt4my0dn54vriuo7ukzdegap A̱wurumma̱nde 0 333 3501 3500 2022-05-16T12:47:20Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Global famines history.jpg|thumb|A̱yaawurumma̱nde swanta mmam nani kyiak neet da̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ sa̱ncuri 19 ka|382x382px]] '''A̱wurumma̱nde''' (ku '''A̱wurumma̱nde''' ku '''A̱wa̱ra̱mm̱nde''' ku '''A̱wuri̱mma̱nde''') yet a̱gba̱ndang zong kyayak wa.<ref>[https://www.wfp.org/fight-famine Fighting famine] (di̱n Shong). wfp.org. ''World Food Programme''.</ref> Zong ji ni̱ bai da̱nian zwang, nwai yong nkyang khap, shi á̱kpa á̱niet, sang zwa ku nwai la̱p vam a̱gwomna̱ti. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Famine]] rue7syas21206765ngtm2si6ycpso2j A̱yaa Banki Najeriya 0 334 3504 3503 2022-05-16T12:47:20Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya]] c8oqyq14ktsb3zyhqtpkj8v3d615fhl A̱yaaba̱nki Naijeriya 0 335 3506 3505 2022-05-16T12:47:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya]] c8oqyq14ktsb3zyhqtpkj8v3d615fhl A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱ 0 336 3532 3531 2022-05-16T12:47:21Z Jon Harald Søby 8 25 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱ Amerika'''<br> |- | colspan="2" align=center|[[Fail:USA orthographic.svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin A̱MA</sub> |- | [[Fail:Flag of the United States.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]] |- | [[Fail:Greater coat of arms of the United States.svg|thumb|A̱lama a̱byin A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]] |- | [[Fail:Great Seal of the United States (obverse).svg|thumb|A̱gba̱ndang A̱timi A̱yaasi̱tet Amerika wu (a̱zaghyi)]] |- | [[Fail:Great Seal of the United States (reverse).svg|thumb|A̱gba̱ndang A̱timi A̱yaasi̱tet Amerika wu (a̱zama)]] |- |} A̱byin '''A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱''' ('''A̱.M.''' ku '''A̱MA''') ba ku '''Amerika''' (Shong: The United States, U.S. ku US, ku Amerika), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱ Amerika''' ('''A̱.M.A.''' ku '''A̱MA''') (Shong: United States of America, U.S.A. ku USA), yet a̱byin kya ka̱ la̱u shyia̱ di̱ vam-a̱byin [[Amerika A̱za]] hwa. Ka̱ byia̱ a̱yaasi̱tet 50 bya, a̱batyok mundundung a̱nyiung, a̱ca̱cet a̱yaateritori a̱fwuon na̱ng á̱ ku fwuop ma̱ng a̱tsak a̱byin ka di̱ yet kyang nyiung bah, Indian reservations 326, ma̱ng a̱cyuang nzwa a̱byin á̱ghyang. Ma̱ng shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai miliyon 3.8 (met a̱ma̱ntanaai miliyon 9.8), kikya yet a̱tat ku a̱naai ka̱ swak ma̱ a̱mgba̱m shi kyai a̱byin mi̱ swanta hu. A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱ ba byia̱ a̱junjung a̱gi̱gak ma̱ng [[Ka̱na̱da]] di̱ fam a̱za hu ma̱ng [[Mikziko]] di̱ fam a̱tak hu, a mbeang a̱cyuang a̱gi̱gak a̱sa̱khwot ma̱ng [[Kuba]], [[Roshiya]], ma̱ng Ba̱hamat hu.<ref>"[https://www.worldatlas.com/articles/countries-with-which-the-us-shares-maritime-borders.html#:~:text=The%20US%20shares%20maritime%20borders%20with%20several%20countries%2C,and%20the%20Russian%20Federation%20by%20only%2090%20kilometers. Countries with Which the US Shares Maritime Borders]".</ref> Ma̱ng shi á̱niet ku swak miliyon 331 a̱ni, kikya si̱ yet a̱tat mi̱ shi á̱niet mi̱ swanta hu. A̱keangtung nka ka, kikya yet Washington, D.C., a̱wot a̱gba̱ndang a̱keang nka wu a̱ swak mi̱ shi a̱ni wa A̱keang New York. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Amerika A̱za}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[Sot:Bibyin_Amerika_A̱za]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Muná̱pyia̱]] [[en:United States]] dm0tlas9y9q5ztfwbvwn5z8ci34ihre A̱yang 0 337 3544 3543 2022-05-16T12:47:22Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱yang''' wu (á̱kpa: '''a̱yaayang''' ''ba'') yet a̱nap [[a̱nietmbyin]] [[nggwon]] wa. A̱yaayang bya yet a̱nyiuk ba̱ swan swat tyei mman ba, mman na doot na̱ yet á̱si̱ mba ki á̱si̱ mba nia bah. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Mother]] ezt25kpsojw1m6ea8tz3x29rs6cdj3q A̱yang-a̱khwop 0 338 3553 3552 2022-05-16T12:47:22Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱yang-a̱khwop''' yet [[a̱nietmbyin]] a̱ byin [[a̱tyia̱]] ku [[a̱yang]] a̱yin a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Grandmother]] sehttww8lq6s8h80awne0z575rm4dmr A̱yeba 0 339 3567 3566 2022-05-16T12:47:22Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱yeba''' yet tswun akwan. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Banana]] ptgysmumd4mdb9tsw0bvy8hnkfbph8c A̱yet 0 340 3576 3575 2022-05-16T12:47:23Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱yet''' wu (á̱kpa: '''a̱yaayet''' ''ba'') yet ya ma̱ng swuo, ma̱ng bwom bubwom ma̱ng song nang á̱nietbishyi nyia̱ a̱ni mat ba̱ tak a̱gwai mba na kpa̱sai. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Feast]] 4t0a5ly726jaffuqo9lpx4lrz98vvwm A̱za Korea 0 341 3578 3577 2022-05-16T12:47:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kworiya A̱za]] 3z9pg6z1kydjvtz7ooqagdgi9vc3xoj A̱zaki 0 342 3593 3592 2022-05-16T12:47:23Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Lion waiting in Namibia.jpg|thumb|A̱ba a̱zaki mi̱ Okonjima, [[Namibya]]]] [[Fail:Okonjima Lioness.jpg|thumb|Sha̱p a̱zaki mi̱ Okonjima]] '''A̱zaki''' ku '''Zaki''' ''wu'' (''akpa'': '''a̱yaazaki''' ''ba'') yet nyam a̱yit wa nang á̱ ka ngyei '''a̱gwam nyám''' a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Lion]] eeyzweceqj5ta6va20rsd0p39k4o1og A̱za̱za̱rak nzwa Naijeriya 0 343 3595 3594 2022-05-16T12:47:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tung nzwa Naijeriya]] qgsr0hmmg4qulzszuqhqvy9ydzepbga A̱zwuam a̱nap 0 344 3609 3608 2022-05-16T12:47:24Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱zwuam a̱nap''' yet a̱na̱nyiuk (a̱nap) a̱byiik a̱yin a da̱ vwuo a̱tyiok ngu ka. A̱zwuam a̱nap bu yet a̱na̱nyiuk (a̱nap) a̱tyiok da̱ vwuo a̱byiik ngu ka. ''A̱kpa'': '''Á̱zwuam''' - Ka̱ a̱byiik byia̱ ána̱nyiuk á̱nap, ba yet '''á̱zwuam''' bya̱ da̱ vwuo a̱tyiok ngu ka. Ma a̱nyia wa ka̱ a̱tyiok byia̱ a̱na̱nyiuk a̱nap, ba yet '''a̱zwuam''' a̱byiik gu bya. ==Ya̱fang== <references/> ng3pzvepi3tdgfakvrox360fiqfsg1p A̱zwuam a̱sam 0 345 3625 3624 2022-05-16T12:47:24Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱zuam a̱sam''' yet a̱nanyiuk (a̱sam) a̱byiik a̱yin a da vwuo a̱tyiok ngu. A̱zwuam a̱sam bu yet a̱na̱yiuk (a̱sam) a̱tyiok a̱yin a da vwuo abyiik ngu. ''A̱kpa'': '''Á̱zwuam á̱sam''' - ka̱ a̱byiik byia̱ a̱na̱nyiuk a̱sam, ba̱ yet '''á̱zuam''' a̱tyiok ngu bya. Ma a̱nyia̱ wa ka a̱tyiok byia̱ a̱na̱nyiuk a̱sam ba̱ yet '''á̱zwuam''' a̱byiik ngu bya. ==Ya̱fang== <references/> 604swpl6g7xyl4b3nivcvr9wxsc7smk A̱zwuan 0 346 3627 3626 2022-05-16T12:47:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱zwuan dyang]] j8ow4v459guxur4907lo4fx1j9owxcx A̱zwuan dyang 0 347 3646 3645 2022-05-16T12:47:25Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Belt-clothing.jpg|197px|right]] '''A̱zwuan''' yet a̱ywan kya nang á̱ vwuoi ma̱ng dyang a̱ni. A̱zwuan ka beang di̱ ba̱ng a̱ta̱p a̱cyok wu mi̱ ci̱p. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Belt (clothing)]] 06d2hjks7p9k4w6zojords44sdjoqcu BBC Hausa 0 348 3660 3659 2022-05-16T12:47:26Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''BBC Hausa''' yet savit ''BBC World Service'' hwa nang á̱ shei nkhang da̱ a̱lyem [[A̱lyem Kpat|Kpat]] ka nang á̱ ku khwuk di̱ ntsa hu, mat mba ba̱ lyiat Kpat ja a̱ni mi̱ bibyin [[Naijeriya]], [[Gana]], [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]] ma̱ng á̱kum á̱niet ka ka̱ fwuong Kpat ji di̱ fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]] hu. Ku yet kap lilyem nta 33 ''BBC'' hu hwa ku shei nkhang, mi̱ zang hwa fwuon yet lilyem Afrika hwa. Savit a̱lyem hu byia̱ tyanta̱m redyo jhyiung, ofit ofit-nta̱m A̱buja ma̱ng a̱ma̱ntei shyim nkhang kuzang a̱tuk ka̱ yet a̱na̱nwuai nkhang a̱ni a̱wot ka̱ ka ghwut ma̱ng nkhang nang zop mi̱ zop a̱ni di̱ lyuut, odyo ma̱ng vidyo a̱wot ka̱ mun yet vak shei nkyang hwa mi̱ redyo a̱zalang. Á̱ shei savit redyo hu neet ''Broadcasting House'' hu hwa ma̱ a̱keang London a̱wot a̱zaghyi jen a̱ja, á̱ jhyuk nkhang na mi̱ ofit ofit-nta̱m BBC wu ma̱ a̱gba̱ndang a̱keangtung [[A̱buja]] wa.<ref>"[http://www.bbc.com/hausa/game-da-mu-37377088 Game da mu]" (di̱n Kpat). ''BBC''.</ref> [[Fail:BBC Hausa logo.jpg|thumb|A̱lama a̱bwuang BBC Hausa]] ==Ya̱fang== <references/> 20tobiakspez0gpygpeiu6ics9c54kp Bafoi 0 349 3668 3667 2022-05-16T12:47:26Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki Bafoi(abun gyei BafoiKanai, Bafai Gora) yet abakayang kya matyaad Kanai mabyin Zango,atak Sitet Kaduna makawotye abin angyei Naijeriya,mamba avwohu yet 80214. ==Ya̱fang== <references/> 8hecgywxxkwftmsvn8wp4lbzi0e0j5k Ban 0 350 3678 3677 2022-05-16T12:47:26Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Valkyrie (The Roaches).jpg|thumb|200px|Á̱nietban a̱fan tazwa ''Valkyrie'' ma̱ ''The Roaches'' mi̱ Staffordshire, [[Nggi̱lan]].]] [[Fail:Eisklettern kl engstligenfall.jpg|thumb|200px|right| A̱tyuban taan a̱ ban ma̱ng a̱ka̱khwon taan ma̱ng a̱kwatak sa̱kan.]] '''Ban''' yet nyeak kyang hwa yong ka̱tsak ma̱ng [[Tak|a̱ti̱tak]] mbeang mbwak. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Climbing]] 9oe7w4xu73lnk3eicagt49uza2qqnlf Bat 0 351 3688 3687 2022-05-16T12:47:27Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Hadrian%27s_wall_at_Greenhead_Lough.jpg|thumb|Bat Hadrian kpa̱mkpaan Greenhead Lough]] '''Bat''' hu (á̱kpa '''mbat''' ''na'') yet a̱kpa̱u a̱tai nok wa gu tak gak; ba̱ng kpa̱t; cok, kup, ku vwuong gwaat; ku, mbeang a̱vwuo ka shisham. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Wall]] qmguftov4czyrbnxnnrt20wzmuhjqzg Ba̱la A̱de Da̱ukee 0 352 3708 3707 2022-05-16T12:47:27Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ba̱la A̱de Da̱uke Gora (JP)'''<ref>{{Cite web |url=https://www.worldcat.org/title/christological-dispensation-in-northern-nigeria/oclc/763484499 |last=Ndayako |first=Samuila |title=Christological dispensation in Northern Nigeria |website=World Cat |access-date=August 10, 2020}}</ref> wa ku yet a̱tyutyok á̱son [[Tyok A̱tyap]] hu, [[a̱ka̱ka̱ra̱k a̱si̱tet Naijeriya]] a̱ghyang ma̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]], [[Middle Belt]] (a̱tyia̱ka̱u) [[Naijeriya]]. Á̱ ma ndyen nggu ma̱ng lyulyoot na ''Kuyan Banan Zazzau'' ma̱ng ''A̱gwatyap I''.<ref name=Alm>{{Cite book |title=THE A̠TYAP 1946 & 1992 HEROES ALMANAC}}</ref> ==Ta̱m kwai nfwuo ma̱ng tyok== Ma̱ a̱lyia̱ 1964, Da̱ukee kwan di̱ cat cuk A̱mali Ghyighyi (A̱yaawukili) [[Fam A̱za, Naijeriya|Fam A̱za]] ka mi̱ [[Ka̱duna]], mat famkhai Zangon Katab hu, a̱wot a̱ si̱ nwai ma̱ A̱tyotyap a̱ghyang, A̱tyushi Sheka̱ra̱u Ka̱u Laya.<ref name=Election>{{Cite web |url=https://thelinksnews.com/2020/08/03/brief-history-of-zangon-katab/ |last=Yakubu |first=Abubakar |title=Brief History of Zangon Katab |date=August 3, 2020 |website=The Links News |access-date=August 11, 2020}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Kazah-Toure |first=T. |date=1999 |title=The Political Economy of Ethnic Conflicts and Governance in Southern Kaduna, Nigeria: [De]Constructing a Contested Terrain |journal=Africa Development / Afrique et Développement |volume=24 |issue=1/2 |page=127 |jstor=24484540 |access-date=January 14, 2021 |url=https://www.jstor.org/stable/24484540}}</ref> Ma̱ a̱lyia̱ 1967, á̱ si̱ khai Ba̱la A̱de Da̱ukee Gora, nang A̱bagwam (A̱kimi) Zangon Katab byina̱byin á̱son a̱ yet Krista a̱ni lilyim nang á̱ ndak Krista a̱ghyang, John Sa̱rki Ta̱fida, nang á̱ li nang a̱kace wa a̱ni mat cuk a̱ja ma̱ a̱ghyi a̱ca̱cet á̱niet A̱tak Zariya ([[A̱tak Ka̱duna]] ma̱ninika) da̱nian a̱vwuoneet [[A̱fa̱taa]] nggu ka mi̱ [[Atoriti Byina̱byin]] [[Zariya]].<ref name=Gora>{{Cite journal |last=Yahaya |first=Aliyu |date=Spring 2016 |title=Colonialism in the Stateless Societies of Africa: A Historical Overview of Administrative Policies and Enduring Consequences in Southern Zaria Districts, Nigeria |url=https://www.google.com/search?q=%22Colonialism+in+the+Stateless+Societies+of+Africa%3A+A+Historical+Overview+of+Administrative+Policies+and+Enduring+Consequences+in+Southern+Zaria+Districts%2C+Nigeria%22&oq |volume=8 |issue=1 |access-date=August 10, 2020}}</ref> Da̱zi̱ya nang á̱ nwuan khai nggu hu nang zang ja mat nwai kwan cat cuk nggu hu A̱mali Ghyighyi (A̱yaawukili) [[Fam A̱za, Naijeriya|Fam A̱za]] mi̱ [[Ka̱duna]] a̱ni bah, a̱wot, ma̱ a̱tsatsak meang, mat shyim á̱lyiat cat tyok ndyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t á̱si̱ [[Á̱niet A̱tyap]] ba mat ba̱ shyia̱ tyok a̱pyia̱ mba. Nggu wa si̱ byia̱ a̱junjung tyok a̱swak wu nang A̱bagwam Zangon Kataf ma̱ng Kuyambanan Zazzau a̱ni ba̱ng si̱ tat ndyia̱ 28 (1967-1995) di̱ jen ji nang á̱ sa ti̱n [[Á̱niet A̱tyap]] ba ma̱ tsotswat neet di̱ [[Tyok Musulumi Za̱uza̱u|Kuriya Tyok Musulumi Za̱uza̱u (Zariya)]] mbwak a̱gwomna̱ti á̱nienzwang [[A̱byin Ka̱duna]] [[Lawal Jafaru Isa]], zang bya nshyia̱ mi̱ cet hu a̱wot á̱ si̱ kpaat [[Tyok A̱tyap]] hu zang ja ku swak jen a̱ni. Ma a̱nia wa, á̱ si̱ bai kup Da̱ukee tyok hu nang ''A̱gwatyap'' (A̱gwam Atyap ba), si̱ byina̱byin á̱son ma̱ mba a̱mgba̱m.<ref name=Election></ref><ref>{{Cite web |url=https://sprojectng.com/the-politics-of-sharia-implementation-in-nigeria-a-study-of-kaduna-state-1999-2013/ |title=THE POLITICS OF SHARIA IMPLEMENTATION IN NIGERIA: A STUDY OF KADUNA STATE (1999-2013) |publisher=sprojectng |access-date=January 14, 2021}}</ref><ref>{{Cite journal |title=Citizenship and Indigeneity Conflicts in Nigeria |trans-title=Identity Conflicts: Belonging and Exclusion in Zangon Katab |url=https://www.google.com/search?client=ms-android-transsion&biw=320&bih=490&sxsrf=ALeKk03qL0Am85YlI6iIqp1s4XSQoloNYQ%3A1610621169013&ei=8SAAYN0MsqvV8A-D07mwCQ&q=Citizenship+and+Indigeneity+Conflicts+in+Nigeria%5BIdentity+Conflicts%3A+Belonging+and+Exclusion+in+Zangon+Katab%5D+%28PDF%29&oq |journal=Citizenship Rights Africa |date=2012 |last=Kazah-Toure |first=Toure |pages=104}}</ref> ==Fam a̱si̱tet== A̱zaghyi [[Jhyá̱ 1992 Zangon Kataf]] ji a̱ni ma̱nang á̱ ku yebaat si̱ hu ku swak á̱niet byina̱byin A̱tyap 21 á̱ si̱ fam mbaa di̱ mi̱n bat a̱hyiak ku mai a̱tafa Cam 2 si̱ 1984 nang a̱gwomna̱ti á̱nienzwang Naijeriya ba ku kpaat a̱ni. Á̱ghyang á̱niet nang á̱ ku yebaat fam ma̱ng a̱nggu bya yet [[Dominic Yahaya|Dominic G. Yahaya]] (''A̱tyatyap'' mam a̱fwun hu), Maj. James Atomic Kude (rtd.), [[Zamani Lekwot|Maj. Gen. Zamani Lekwot (rtd.)]], ACP Juri Babang Ayok (rtd.), John Perry Kude, Elias Manza, ma̱ng á̱ghyang á̱niet A̱tyap ma̱ nswak nswak.<ref name=Watch>{{Cite journal |date=June 1993 |title=NIGERIA: THREATS TO A NEW DEMOCRACY |url=https://www.hrw.org/reports/NIGERIA936.PDF |journal=Africa Watch |volume=5 |issue=9 |access-date=August 10, 2020 | pages=13-21}}</ref> ==Ya̱fang== [[Sot:Nigerian traditional rulers]] [[Sot:Monarchs of Atyap Chiefdom]] [[Sot:African monarchs]] [[Sot:20th-century Nigerian politicians]] [[Sot:kwi_2005]] [[Sot:Year of birth missing]] [[Sot:Á̱niet Si̱tet Ka̱duna]] [[Sot:A̱tyap]] tdcgqcfdw17u0tjhl6lygmmfd0xh06y Belarut 0 353 3726 3725 2022-05-16T12:47:28Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Belarut'''<br>Рэспубліка Беларусь (Belarut)</br> Республика Беларусь (Roshiya) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Belarus (orthographic projection).svg|thumb|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Belarut</sub> |- | [[Fail:Flag of Belarus.svg|thumb|Tuta a̱byin Belarut]] |- | [[Fail:Coat of arms of Belarus.svg|thumb|A̱lama a̱byin Belarut]] |- |} A̱byin '''Belarut''', (a̱lyem Belarut ma̱ng Roshiya: Беларусь, yei Belarut: /bʲɛlaˈrusʲ/, yei Roshiya: /bʲɪlɐˈrusʲ/; Shong: Belarus /ˌbɛləˈruːs/; á̱ ku ngyei a̱wot á̱ ni̱ ka ngyei '''Byeloroshiya''', neet a̱lyem Roshiya Белоруссия ''Byelorussiya''), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Belarut''' wu (a̱lyem Belarut: Рэспубліка Беларусь, ''Ryespublika Byelarus''; Roshiya: Республика Беларусь, Respublika Byelarus; Shong: Republic of Belarus), yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni di̱ fam a̱byin A̱tyin Yurop. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Roshiya]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, Yukren di̱ fam a̱tak hu, Polan di̱ fam jenshyung hu, ma̱ng Lituweniya a mbeang Latviya di̱ fam a̱za-jenshyung hu. Ka̱ kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 207,600 (met a̱ma̱ntanaai 80,200) ma̱ng shi á̱niet miliyon 9.3. A̱byin Belarut kya yet 13 ma̱ng shi kyai a̱byin ma̱ng 20 ma̱ng shi á̱niet mami Yurop. Á̱ ka̱u a̱byin ka di̱ nfam a̱byin a̱natat hwa. A̱keang Minsi̱k kya si̱ yet a̱keangtung nka ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi ma̱ a̱byin ka. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_Yurop]] [[en:Belarus]] idom1z2xvws7cxn66at12dc9nu7992r Bene 0 354 3728 3727 2022-05-16T12:47:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bini (a̱byin)]] 6klbshem9swm6jihfekn0ylahor14cw Bi 0 355 3744 3743 2022-05-16T12:47:29Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bed bug, Cimex lectularius.jpg|thumb|Bi jhyang ji̱ ku kwop a̱ni (''Cimex lectularius'')]] '''Bi''' ji (á̱kpa: '''bí''' ''ji'') yet a̱da̱dei nyam wa, a̱ li nang [[a̱ga̱swan]] a̱ni. Mi̱ bí ja yet á̱ga̱swan ba̱ ku sa nnyuai á̱ kwak a̱sok a̱tyubishyi. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bed bug]] fatkmau933wwg19kbt5y530xex6mdt4 Bibi 0 356 3750 3749 2022-05-16T12:47:29Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱bi]] ==tafang== <reference> j4injionm9toxox1xh1re1khl198mal Big Brother Naija 0 357 3758 3757 2022-05-16T12:47:29Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Big Brother Naija''', á̱ za̱ ku ngyei '''Big Brother Nigeria''' a̱ni, a̱ yet ce a̱ka̱nan TV hwa mi̱ [[Naijeriya]] nang á̱ nyia̱ kuzang a̱lyia̱ ani. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Big Brother Naija]] gn6bcuknhw8hq9ld3eqp05jsnrwl9sq Bini (a̱byin) 0 358 3782 3781 2022-05-16T12:47:30Z Jon Harald Søby 8 23 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Bini/Bene |flag = Flag of Benin.svg |coa = Coat of arms of Benin.svg |image = Benin (orthographic projection with inset).svg |capital = Porto-Novo |area = 114,763 |population = 11,733,059 |year = 2019 }} A̱byin '''Bini''' ku '''Bene''' (Shong: Benin /bɛˈniːn/; Fi̱ransa: Bénin /benɛ̃/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Bini''' wu (Fi̱ransa: République du Bénin; Shong: Benin Republic) (á̱ ku ngyei Dahomei gbangbang), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]]. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Togo]] di̱ fam jenshyung hu, [[Naijeriya]] di̱ fam a̱tyin hu, Burkina Faso di̱ fam a̱za-jenshyung hu, ma̱ng [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu. Á̱kpa á̱niet nka ba̱ swat di̱ fam khwong kyai a̱sa̱khwot a̱tak hu hwa si̱ A̱ngam A̱sa̱khwot Bini wu a̱ yet kap [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] hu a̱ni di̱ ngaan fam a̱za si̱ fam tropik [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu a̱ni.<ref name="HughesHughes1992">Hughes, R. H.; Hughes; J. S. (1992). "[https://books.google.com/books?id=VLjafeXa3gMC A Directory of African Wetlands]". IUCN. P. 301. ISBN 978-2-88032-949-5.</ref> A̱keangtung Bini kya yet Porto-Novo, a̱wot cuk a̱gwomna̱ti ji nshyia̱ Kotonu, a̱gba̱ndang a̱keang a̱byin wu a̱ swak mi̱ shi a̱ si̱ yet a̱keangtung a̱za̱za̱rak nzwa ka a̱ni. A̱byin Bini kup kyai a̱byin ku tat kilomita a̱ma̱ntanaai 114,763 (met a̱ma̱ntanaai 14,310) a̱wot á̱ ku tyan shi á̱niet nka hu á̱ sak kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 11.49. Bini yet a̱byin tropik kya, ka̱ ta̱yuk ba̱t di̱ khap, ka̱ si̱ yet a̱byin ka ghwut ma̱ng a̱lulo ma̱ng a̱myia̱kwaan di̱ lyiai ma̱ a̱gba̱mgbam kya. Ma̱ a̱di̱di̱t á̱niet nka ba̱ nyia̱ a̱cyuang a̱cyuang nta̱m nia ba̱ ka nshyiat kurum di̱ lyiai nkyang nang ba̱ ku cak da̱ a̱cyuang bibyinkhap mba hu.<ref>[https://web.archive.org/web/20121024021730/http://www.fao.org/isfp/country-information/benin/en/ "Food and Agriculture Organization of the United Nations"] United Nations, 29 Zwat A̱taa 2010.</ref> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] nrpkcarqfohy4ec2m9l180aqpkls7g2 Bola Tinubu 0 359 3793 3792 2022-05-16T12:47:30Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Asiwaju Bola Ahmed Tinubu (5980497975).jpg|thumb|Tinubu ma̱ a̱lyia̱ 2011]] '''Bola Ahmed Adekunle Tinubu''' (á̱ byin nggu a̱tuk mam 29 Zwat Tsat 1952)<ref>[https://www.legit.ng/1409396-bad-weather-disrupts-tinubus-69th-birthday-forces-gbajabiamila-aregbesola-u-turn.html Fayemi salutes Tinubu at 69, says he’s leader of leaders] (di̱n Shong). The Guardian (Nigeria).</ref> yet a̱tyukwai-nfwuo-á̱niet [[Naijeriya]] wa ma̱ng a̱kwak a̱son a̱byin a̱si̱ sot kwai-nfwuo-á̱niet ''All Progressives Congress'' wu.<ref>Onyirioha, Nnamdi [https://www.legit.ng/1341925-this-tinubus-place-apc-presidency-clarification.html This is Tinubu's place in APC - Presidency makes clarification] (di̱n Shong). Legit.ng</ref> A̱ ku yet Gwomna [[Si̱tet Legwot|Sitet Legwot]] kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 1999 ba̱ng si̱ tat 2007.<ref>[https://governor.lagosstate.gov.ng/2019/04/25/asiwaju-bola-ahmed-tinubu-1999-2007/ Asiwaju Bola Ahmed Tinubu-1999-2007 – BabaJide Sanwo-Olu – Governor of Lagos State] (di̱n Shong).</ref> ==Bu nwuan== *''Lion of Bourdillon'', fim dokumentri 2015 tazwa Tinubu, si̱ ku khwi a̱ni si̱ yet libel suit N150&nbsp;biliyon nang á̱ ku tyak shi̱ri̱ya nggu a̱ sii du nwuo mi̱ mak * Langjen Legwot, ndyia̱ 2000 na *Lyulyoot A̱yaagwomna Si̱tet Legwot ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bola Tinubu]] ajl64i755czq2ocrkop99ko1qk6r40l Brazil 0 360 3821 3820 2022-05-16T12:47:31Z Jon Harald Søby 8 27 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Flag of Brazil.svg|thumb|Tuta Brazil]] [[Fail:Coat of arms of Brazil.svg|thumb|A̱lama a̱byin Brazil]] [[Fail:National Seal of Brazil (color).svg|thumb|A̱timi A̱byin Brazil]] [[Fail:BRA orthographic.svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Brazil]] A̱byin '''Brazil''' (Potugis: Brasil /bɾaˈziw/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Mundundung Brazil''' (Potugis: República Federativa do Brasil; Shong: Federative Republic of Brazil)<ref name="Bello1966v">José María Bello (1966). "A History of Modern Brazil: 1889–1964". Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-0238-6.</ref>, yet a̱byin kya ka̱ swak mi̱ shi kyai a̱byin mi̱ [[Amerika A̱tak]] a mbeang Amerika Lati̱n. Ka̱ kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 8,515,767 (met a̱ma̱ntanaai 3,287,956), ma̱ng shi á̱niet ku swak miliyon 211 a̱ni. A̱byin Brazil kya yet a̱fwuon mi̱ shi kyai a̱byin ma̱ng a̱taa mi̱ shi á̱niet mi̱ swanta hu, ka̱ si̱ byia̱ a̱yaasi̱tet 26 ma̱ng A̱batyok Mundundung a̱nyiung. Kikya yet a̱byin ka̱ swak mi̱ shi mi̱ swanta hu ka̱ byia̱ Potugis nang a̱lyem a̱gwomna̱ti a̱ni a̱wot kikya ma̱nyin ka̱ lyiat a̱lyem a̱kya mi̱ [[Amerika]].<ref name="Philander2012">Philander, S. George (2012). "[https://books.google.com/books?id=B8VE92tDqEEC&pg=PA148 Encyclopedia of Global Warming and Climate Change, Second Edition]" (di̱n Shong). ''Los Angeles:'' Princeton University. 2 (Jhyu.). (1). p. 148. OCLC 970592418. ISBN 978-1-4129-9261-9.</ref><ref name="CrocittiVallance2011">Vallance, Monique M. (2012). Monique M. Vallance; Crocitti, John J. (Jhy.) "[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&pg=PR23 Brazil Today: An Encyclopedia of Life in the Republic]". ''[Preface and Observations on Contemporary Brazil]''. ABC-CLIO. p. xxiii. ISBN 978-0-313-34672-9. OCLC 787850982.</ref> A̱byin Brazil yet a̱nyiung mi̱ bibyin swanta ku la̱u byia̱ taada ma̱ a̱di̱di̱t ma̱ng nnwap ma̱ a̱di̱di̱t a̱ni, mat nwuai mi̱ nwuai á̱niet ku swak ndyia̱ cyi jhyiung neet bibyin swanta vwuon a̱ni.<ref>"[http://www.bbc.co.uk/portuguese/especial/migrantes/migrantes.shtml Os migrantes de hoje]" (di̱ Potugis). BBC Brasil.</ref> Ka̱ bu si̱ ngyet a̱byin ka̱ byia̱ á̱kpa á̱niet Katolika Rom ka̱ swak mi̱ swanta hu meang, a̱wot a̱keangtung nka ka si̱ yet Brazilya (Potugis: Brasília), nang a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi ma̱ a̱byin ka si̱ yet São Paulo. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Amerika A̱tak}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[Sot:Bibyin_Amerika_A̱tak]] [[Sot:Bibyin_Amerika_Lati̱n]] [[ace:Brasil]] [[ady:Бразилие]] [[af:Brasilië]] [[ak:Brazil]] [[als:Brasilien]] [[am:ብራዚል]] [[ang:Brasil]] [[an:Brasil]] [[arc:ܒܪܐܙܝܠ]] [[ar:البرازيل]] [[ary:لبريزيل]] sxiou8kqnc1vjpa6q38in8zsg7kbm14 Bubwong-zwoi 0 361 3823 3822 2022-05-16T12:47:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bwong zwua̱i]] 4ictotvzisxzbksexkuckge3lnj4k84 Bung 0 362 3836 3835 2022-05-16T12:47:32Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:baseball cap.jpg|thumb|300x300px|A̱ba nbung tswua̱t a̱lau a̱ngyei ''baseball'' a̱ni]] '''Bung''' yet a̱batoot kya na̱ng a̱ twai a̱ nkup apyia̱ a̱ni, a̱ byia̱ ka̱ta̱m a̱ ya̱baat apyia̱ ka a̱ni. Bung khwui a̱pyia̱ sa nban shisham. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Cap]] 5rf8en3fxbhvx7gxp4o0o3vcfe67vtm Burkina Faso 0 363 3855 3854 2022-05-16T12:47:33Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Ri̱pobi̱lik Burkina Faso<br>République de Burkina Faso (Fi̱ransa) |flag = Flag of Burkina Faso.svg |coa = Coat of arms of Burkina Faso.svg |image = Burkina Faso (orthographic projection).svg |capital = |area = 274,200 |population = 21,510,181 |year = 2020 }} A̱byin '''Burkina Faso''' (Fi̱ransa: /buʁkina faso/; Shong TM: /bɜːrˌkiːnə ˈfæsoʊ/, A̱M: /- ˈfɑːsoʊ/), yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng ku keang di̱ tityak di̱ fam-a̱byin [[Jenshyung Afrika]] ka̱ kup shi kyai a̱byin kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita a̱ma̱ntanaai 274,200 (met a̱ma̱ntanaai 105,900), a̱wot ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Mali]] di̱ fam a̰za-jenshyung hu, [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[Bini (a̱byin)|Bini]] di̱ fam a̱tak-a̰tyin hu, [[Togo]] ma̱ng [[Gana]] di̱ fam a̱tak hu, a mbeang Khwong A̱ta̱m Zwuom hu dḭ fam a̰tak-jenshyung hu. Tyan shi á̱niet Zwat A̱natat 2019 ji mbwak [[Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] hu ku yet 20,321,378 hwa. Á̱ ku ngyei a̱byin ka [[Ri̱pobi̱lik A̱gba̱ndang Volta]] wu (1958–1984), á̱ si̱ bu shai a̱lyoot ka naat "Burkina Faso" ma̱ a̰tuk mam 4 Zwat A̱ni̱nai 1984 mbwak A̱kwak a̱son a̱byin [[Thomas Sankara]]. Á̱ lyen mman a̱byin na nang A̱burkinabé ku A̱burkinabè, a̱wot a̱keangtung a̱byin ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi si̱ yet Wagadugu. Mat tyok á̱nietcen Fi̱ransa ma̱ a̱byin ka gbangbang, a̱lyem a̱gwomna̱ti ma̱ng a̱bwuang a̱byin ka, kikya yet a̱lyem Fi̱ransa. Da̱ a̱kwonu a̱kya, 15% a̱mgba̱m á̱niet a̱byin ba ma̱nyin, bibya lyiat da̱ a̱tsak a̱lyem Fi̱ransa wu nci̱ri̱ng. Á̱ mbyia̱ á̱kak lilyem 59 nang á̱ lyiat ma̱ a̱byin Burkina, a̱wot a̱si̱ ka nang á̱ lan lyiat a̱swak kuzang a̱tuk ma̱ a̱ka̱sa, kikya yet Mooré, a̱lyem A̱burkinabé kpa̱mkpaan ma̱ng 50%. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[Sot:Burkina Faso]] [[de:Burkina Faso]] [[en:Burkina Faso]] [[es:Burkina Faso]] [[fr:Burkina Faso]] 76365q3wydqmqm09plmalg4fz1dkrf1 Burna Boy 0 364 3888 3887 2022-05-16T12:47:34Z Jon Harald Søby 8 32 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Damini Ebunoluwa Ogulu''' (á̱ ku byin nggu a̱tuk mam 2 Zwat A̱natat 1991), á̱niet ba̱ lyen nggu shansham a̱ni yei nggu '''Burna Boy'''. A̱ yet a̱tyulyuut ma̱ng a̱tyubwom bubwom a̱ neet a̱byin [[Naijeriya]] kya a̱ni.<ref>"[https://m.guardian.ng/life/burna-boy-leads-billboards-top-15-sub-saharan-african-artists/ Burna Boy leads Billboard top 15 Sub-Saharan Artists]" (di̱n [[Shong (a̱lyem)|Shong]]). m.guardian.ng (6 Zwat A̱taa 2020).</ref> {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Burna Boy'''<br> |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Burna Boy (cropped).jpg|thumb|300px|center]] <sup>Burna Boy a̱ bwom ma̱ a̱byin [[Gana]] ma̱ a̱lyia̱ 2014</sup> |- |} ==Nghwughwu a̱guguut ghyáng== {|class="wikitable" !A̱lyia̱ !A̱lyoot !A̱kwak a̱son fim !Ta̱f. |- |2015 |"P.A.I.D" |Sesan |<ref>David Mawuli. "[http://pulse.com.gh/music-videos/da-l-e-s-burna-boy-aka-trio-put-on-a-luxury-display-in-p-a-i-d-video-id4021870.html Da L.E.S, Burna Boy, AKA Trio put on a 'luxury' display in 'P.A.I.D' video]" (di̱n Shong). Pulse.com.gh.</ref> |- |2016 |"Pree Me" |Meji Alabi |<ref>"[https://www.okayafrica.com/burna-boy-pree-me-video-redemption/ Burna Boy Ballets Past the Haters in the New ‘Pree Me’ Video]" (di̱n Shong). OkayAfrica (2016-09-06).</ref> |- | rowspan="2" |2017 |"Deja Vu" |Clarence Peters | |- |"Hallelujah" |Mat Max | |- | rowspan="4" |2018 |"Heaven's Gate"/"Sekkle Down" | | |- |"Ye" |rowspan="2"|Clarence Peters |<ref>"[http://culturecustodian.com/burna-boy-ye-video/ Nigeria's National Anthem, Burna Boy's Ye Finally Gets A Video]" (di̱n Shong). The Culture Custodian (Est. 2014) (2018-08-06).</ref> |- |"Gbona" | |- |"On the Low" |Meji Alabi | |- | rowspan="6" |2019 |"Killin Dem" |Prodigeezy |<ref>Kam Tambini (25 Zwat Jhyiung 2019). "[https://www.okayafrica.com/burna-boy-zlatan-killin-dem-video-watch-listen/ Watch Zlatan & Burna Boy's New Music Video For 'Killin Dem']" (di̱n Shong). OkayAfrica.</ref> |- |"Dangote" | rowspan="2" |Clarence Peters |<ref>Joey Akan. "[https://www.okayafrica.com/burna-boy-dangote-video-song-opinion/ Dangote Isn't Nigeria's Hero, But Don't Ask Burna Boy]" (di̱n Shong).OkayAfrica (Zwat Tswuon 7, 2019).</ref> |- |"Anybody" |<ref>"[https://hypebeast.com/2019/6/burna-boy-single-anybody-music-video Burna Boy Drops Visuals for New Single 'Anybody']" (di̱n Shong). HYPEBEAST.</ref> |- |"Pull Up" | rowspan="2" |Meji Alabi |<ref>"[https://notjustok.com/videos/video-burna-boy-pull-up/ Burna Boy - Pull Up {{!}} Mp3 & Video Download « NotJustOk]" (di̱n Shong). Latest Naija Nigerian Music, Songs & Video - Notjustok (2019-08-21).</ref> |- |"Gum Body"(ma̱ng Jorja Smith) |<ref>"[https://notjustok.com/videos/video-burna-boy-gum-body-ft-jorja-smith/ Burna Boy - Gum Body ft. Jorja Smith {{!}} Video Download - NotJustOk]" (di̱n Shong). Latest Naija Nigerian Music, Songs & Video - Notjustok.</ref> |- |"Own It" (ma̱ng Stormzy & Ed Sheeran) |Nathan James Tettey |<ref>"[https://www.promonews.tv/videos/2019/11/25/stormzy-ft-ed-sheeran-burna-boy-own-it-nathan-james-tettey/62068 Stormzy ft Ed Sheeran & Burna Boy 'Own It' by Nathan James Tettey {{!}} Videos {{!}} Promonews]" (di̱n Shong).</ref> |- | rowspan="5" |2020 |"Odogwu" |TG Omori |<ref>"[https://www.okayafrica.com/burna-boy-odogwu-music-video-watch/ Watch Burna Boy's Striking New Music Video For 'Odogwu']" (di̱n Shong). OkayAfrica (2020-03-16).</ref> |- |Wonderful |Director K | |- |"Monsters you made" | rowspan="3" |Meji Alabi |<ref>"[https://www.promonews.tv/videos/2020/10/29/burna-boy-ft-chris-martin-monsters-you-made-meji-alabi/67504 Burna Boy ft Chris Martin 'Monsters You Made' by Meji Alabi {{!}} Videos {{!}} Promonews]" (di̱n Shong). Promonewstv.</ref> |- |"Real life" (ma̱ng Stormzy) |<ref>"[https://www.promonews.tv/videos/2020/10/07/burna-boy-ft-stormzy-real-life%E2%80%99-meji-alabi/67055 Burna Boy ft Stormzy 'Real Life' by Meji Alabi {{!}} Videos {{!}} Promonews]" (di̱n Shong). Promonewstv.</ref> |- |"Way too big" |<ref>"[http://www.imdb.com/title/tt13678422/ Burna Boy: Way Too Big (Video 2020) - IMDb]" (di̱n Shong).</ref> |- | rowspan="2" |2021 | "Hey Boy" (ma̱ng Sia) |Rafatoon | <ref>Shaffer, Claire (2021-01-14). "[https://www.rollingstone.com/music/music-news/sia-burna-boy-hey-boy-video-1114438/ Sia, Burna Boy Release Animated, Anthropomorphic Video for 'Hey Boy']" (di̱n Shong). Rolling Stone.</ref> |- |"Ginger" (ma̱ng [[Wizkid]]) |Meji Alabi |<ref>"[https://www.nme.com/en_asia/news/music/wizkid-and-burna-boy-share-stylish-video-ginger-2853028 WizKid and Burna Boy share stylish new 'Ginger' video]" (di̱n Shong). NME {{!}} Music, Film, TV, Gaming & Pop Culture News. (2021-01-10).</ref> |- |} ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:byin_1991]] [[Sot:Naijeriya|Naijeriya]] [[en:Burna Boy]] sju0edaxj1aacbq6d0g7fyed8skp7qn Bvard 0 365 3890 3889 2022-05-16T12:47:34Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bat]] h5f5cwp7r0oi7qqy436u5kapm3mixjv Bwang 0 366 3898 3897 2022-05-16T12:47:34Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:2003-11-27 Northerner boots in mud.jpg|thumb|300px|A̱kwatak nza ba̱ byia̱ bwang a̱ni]] '''Bwang''' hu hwa yet a̱shyim [[vap]]. Ku yet mbyin nia ma̱ng nkyang jhyang nang [[lyem]] nang á̱ ku kyiai ndung ma̱ng a̱sa̱khwot a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Mud]] 2b30i7kzfmnmm9cxrdrktis0hfj6cyk Bwong zwua̱i 0 367 3912 3911 2022-05-16T12:47:35Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Human Nostrils 01.JPG|thumb|A̱bubwong zwua̱i a̱byii̱k]] '''Bwong zwua̱i''' hu (á̱ ka ndyuut '''bwong zwuoi''' a̱ni; á̱kpa: '''a̱bubwong zwua̱i''' ''ba'') yet kap zwua̱i hwa ku yet a̱na̱nwuai kwak ma̱ng nghwut ma̱ng wun mi̱ vam hu . ==Ya̱fang== <references/> [[en:Nostril]] 1xy04us68ak1eqyskkkmaqekaepyot8 Byia̱g 0 368 3915 3914 2022-05-16T12:47:35Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Byia̱k (a̱pyia̱)]] j2o3fv7169ce1n2jp2nyo9tntn09t6d Byia̱g A̱pyia̱ 0 369 3942 3941 2022-05-16T12:47:36Z Jon Harald Søby 8 26 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Byia̱k (a̱pyia̱)]] j2o3fv7169ce1n2jp2nyo9tntn09t6d Byia̱k 0 370 3944 3943 2022-05-16T12:47:36Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Byia̱k (a̱pyia̱)]] j2o3fv7169ce1n2jp2nyo9tntn09t6d Byia̱k (a̱pyia̱) 0 371 3965 3964 2022-05-16T12:47:37Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Pillows on a hotel bed.jpg|thumb|Byiá̱k a̱pyia̱ a̱zagbaat]] [[Fail:Average_White_Pillow.jpg|thumb|right|A̱tsak byia̱k a̱pyia̱]] '''Byia̱k a̱pyia̱''' ji ni̱ beang vam ku shyia̱ fwung ma̱ng shyim fwuo. Ka̱ doot byia̱k ji jhyi vam hu. Nkyang nswuan ma̱ a̱di̱di̱t mbeang á̱niet bya ni̱ myia̱ di̱n byia̱k. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Pillow]] se9k3wlqov5rcelyi2nzvu3vkioax12 Byia̱k (a̱tyubeang) 0 372 3973 3972 2022-05-16T12:47:37Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Byiak''' (A̱tyiubeang) yet a̱yin a a̱beang nyia̱ ntam a̱kwaka̱son sot. A̱ byia̱ cet nyia̱ nkyang a̱kwaka̱son myim a̱ nyia̱ a̱ni ka̱ a̱kwaka̱son nshyia̱ ma̱ng kyangswat ngu hu ba. ==Ya̱fang== <references/> ex041uu0x9mpdqekqbfv6wftx4nohjy Byii̱ng 0 373 3988 3987 2022-05-16T12:47:38Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Elephant feces in the wildlife.jpg|thumb|Byii̱ng [[zwuom]] ma̱ a̱yit]] [[Fail:Human Feces.jpg|thumb|Byii̱ng a̱tyubishyi]] '''Byii̱ng''' ''ji'' (á̱ ka ngyei '''ta''' a̱ni) yet a̱byia̱byia̱ wa a̱ ghwut ma̱ng a̱li̱p a̱tyubishyi ku nyam. Ka̱ vam hu ti̱n kyang hu ku cat ma̱ng nkyayak a̱ ya a̱ni, á̱kum kikya na ghwut ka̱ wot vam kyang fai ku nnwuo. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Faeces]] lckprh5m5v503r36bkyqge4tmkcy8z5 Byoot (a̱lyem) 0 374 3998 3997 2022-05-16T12:47:38Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Byoot''' (''Byoot:'' '''Nghan'''; ''[[A̱lyem Kpat|Kpat:]]'' '''Kamantan''') yet [[Lilyem Pi̱lato|a̱lyem Pi̱lato]] a̱si̱ [[Naijeriya]] kya. Nwap ji ji̱ lyiat ma̱ng a̱lyem a̱kya, jija á̱ ngyei [[A̱byoot]] ba. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Lilyem Naijeriya]] 271boh2adje2zuahf4eofpvgr7dp0pf Bān 0 375 4000 3999 2022-05-16T12:47:38Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ban]] f5rwud0hc6wa48jak16kqyxhzf6vgwz COVID-19 0 376 4002 4001 2022-05-16T12:47:38Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koronavirut 2019]] rjradm54vldr6usdx2ri1fgrmhzz2ce Cadi 0 377 4020 4019 2022-05-16T12:47:39Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Cadi |flag = Flag of Chad.svg |coa = Coat of arms of Chad.svg |image = Chad (orthographic projection).svg |capital = |area = 1,284,000 |population = 16,244,513 |year = 2020 }} A̱byin '''Cadi''' (Shong: Chad /tʃæd/; La̱ra̱ba: تشاد, ''Tšād'' /tʃaːd/; yei Fi̱ransa: Tchad /tʃa(d)/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Cadi''' wu (La̱ra̱ba: جمهورية&nbsp;تْشَاد, ''Jumhūriyyat Tšād''; Fi̱ransa: République du Tchad), yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni di̱ fam a̱byin a̱za-a̱ka̱watyia̱ Afrika. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Li̱biya]] di̱ fam a̱za hu, [[Sudan]] di̱ fam a̱tyin hu, Ri̱pobi̱lik A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika di̱ fam a̱tak hu, [[Kemerun]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, [[Naijeriya]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu (da̱ [[A̱gba̱ndang Jok Cadi]] wu), ma̱ng [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]] di̱ fam jenshyung hu. Ka̱ shyia̱ ma̱ng shi á̱niet miliyon 16, nang miliyon 1.6 mba shyia̱ ma̱ng swat a̱keangtung ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi wu, Njamena. {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱ka̱wa̱tyia̱_Afrika]] 7hi9ojb8m124gzhqio3t3c96o38huc8 Caina 0 378 4059 4058 2022-05-16T12:47:40Z Jon Harald Søby 8 38 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Caina''' ku '''Si̱n''' (Caina: 中国, ''Zhōngguó'' á̱ fa A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: China), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina''', '''RÁ̱C''' wu (Caina: 中华人民共和国, ''Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó''; Shong: People's Republic of China, PRC) a̱ni, yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱tyin A̱siya. Ka̱ yet a̱byin [[A̱si̱tet muna̱pyia̱|muna̱pyia̱]] ri̱pobi̱lik soshyalis a̱si̱ sot kwai-nfwuo á̱niet jhyiung kya nang Sot kwai-nfwuo-á̱niet Komunis Caina (SkKC) (Shong: Communist Party of China, CPC) ja nkwak nka a̱son ka. A̱byin Caina kya byia̱ shi á̱niet ku swak mi̱ swanta hu, a̱wot á̱niet nka ba si̱ swak biliyon 1.4. A̱byin Caina khwi jen kidee jhyiung ja nang á̱ sak UTC+08:00 a̱ni, shimba a̱yaazoni njen a̱fwuon bya ka̱ teak tazwa mba, ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng bibyin 14 ghyáng, ka̱ si̱ yet a̱feang mi̱ bibyin ku lan byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin ghyáng a̱ni lilyim a̱byin [[Roshiya]]. Ka̱ kup shi kyai a̱byin ku shyia̱ kpa̱mkpaan kilomita a̱ma̱ntanaai miliyon 9.6 (met a̱ma̱ntanaai 3.7), ka̱ si̱ yet a̱byin a̱tat ku a̱naai ka̱ swak mi̱ shi kyai a̱byin mi̱ swanta hu. A̱gwomna̱ti nka ba ka̱u a̱byin ka tyia̱ a̱yaaprovin 23, nfam a̱byin na̱ nyia̱ tyok á̱pyia̱ nna nfwuon, ma̱ng a̱ka̱keang a̱gwomna̱ti Beijhying (a̱keangtung nka ka) a̱naai nang á̱ nyia̱ tyok tazwa nhu di̱di̱r a̱ni, Tyanjhyin, Shanghai (a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi wu), ma̱ng Congking, a mbeang nfam a̱byin kwak a̱son nfeang nang á̱ ku khap á̱ sak a̱ni: [[Hong Kong]] ma̱ng [[Ma̱ka̱u]]. {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina''' <br> 中华人民共和国 (Caina) <br><sub>''Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó'' (Pinyin)</sub> |- | colspan="2" align=center|[[Fail:CHN orthographic.svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Caina</sub> |- | [[Fail:Flag of the People's Republic of China.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱byin Caina]] |- | [[Fail:People's Republic of China National Emblem.svg|thumb|A̱lama a̱byin Caina]] |- |} ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_A̱siya]] [[en:China]] onvz12bs1yapls5hkkql6sh0mwnfgrt Cat 0 379 4073 4072 2022-05-16T12:47:40Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Cat''' yet fwuong hwa ku byia̱ cet a̱ni, nang si̱sak nang [[a̱yang]] ku [[a̱tyia̱]] na fa̱k da̱ [[nggwon]] a̱ni ku la̱u. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:cat]] [[en:Love]] iafhyawbmnlpk0m28remmv2qna8rgtk Ci A̱gwaza 0 380 4078 4077 2022-05-16T12:47:41Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ci A̱gwaza''', ma̱ng fa ku swak di̱ shi á̱kpai a̱ni, wa yet nwai nwuak a̱cucuk nyia̱ A̱gwaza nshyia̱ a̱ni. A̱wot ma̱ng fa ku sang shi tsuung a̱ni, ci A̱gwaza wa yet lak nwuak a̱cucuk da̱ a̱yaagwaza. Ma̱ng fa ku la̱u yet a̱fa̱fap a̱ni meang, ci A̱gwaza wa yet yong ci̱k di̱ lyiat a̱lyiat nyia̱ a̱yaagwaza nshyia̱ bah. Á̱ sak Ci A̱gwaza di̱ sai vwuon hwa ma̱ng Shim nyia̱ A̱gwaza nshyia̱, za̱ng hwa da̱ a̱ka̱nyiung fa nwuak a̱cucuk hu nyia̱ A̱gwaza ku a̱yaagwaza nshyia̱. [[Sot:Khwi]] [[en:Atheism]] cqpjbik9x6fslou8p4yb8lpzdkfads6 Cikun 0 381 4083 4082 2022-05-16T12:47:41Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Cikun''' yet Sot Agwomnati Mali ja di fam akawatyia Sitet Kaduna, Naijeriya. ==Ya̱fang== <references/> l1bumtgwcuysidakela3iebnh9pjyez Cincai 0 382 4085 4084 2022-05-16T12:47:41Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ci̱ncai]] jiisph146lx4qycpa6bl6z0g73nr8ye Ci̱ncai 0 383 4095 4094 2022-05-16T12:47:41Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ci̱ncai''' yet a̱cyuang ga̱swan ba̱ ya ka̱tako a̱ni. [[Fail:Coptotermes formosanus shiraki USGov k8204-7.jpg|thumb|Ci̱ncai Formosa]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Termite]] jttfrcp1od84dsougdms4u1ff31bzdh Coming 2 America 0 384 4108 4107 2022-05-16T12:47:42Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''''Coming 2 America''''' yet fim tyei mai Amerika hwa nang á̱ ku maat ma̱ a̱lyia̱ 2021 a̱ni, ku si̱ yet seket fim a̱lyia̱ 1988 huhwa nang á̱ ka ngyei ''Coming to America'' a̱ni nang Eddie Murphy ku shyia̱ mami a̱ni. A̱kwak a̱son fim wu wa yet Craig Brewer neet di̱ lyuut ku neet mbwak Kenya Barris, Barry W. Blaustein, ma̱ng David Sheffield, a̱wot nkhang na si̱ ghwut mbwak Blaustein, Sheffield, ma̱ng Justin Kanew, ca̱caat ma̱ng á̱nietmaat nang Murphy ku bwoi a̱ni.<ref name="WGA">[https://directories.wga.org/project/1183080/coming-2-america/ Coming 2 America] (di̱n Shong). Writers Guild of America West.</ref> Ku tyai Murphy, Arsenio Hall, Jermaine Fowler, Leslie Jones, Tracy Morgan, KiKi Layne, Shari Headley, Teyana Taylor, Wesley Snipes, ma̱ng James Earl Jones.<ref>N'Duka, Amanda (Zwat A̱ni̱nai 20, 2019). "[https://deadline.com/2019/08/power-rotimi-eddie-murphy-coming-2-america-paramount-1202675201/ 'Power' Star Rotimi Boards 'Coming 2 America']" (di̱n Shong). Deadline Hollywood. ''Penske Media Corporation''.</ref> ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== [[Sot:A̱yaafim 2021]] [[Sot:A̱yaafim tyei mai 2021]] [[Sot:A̱yaafim tyei mai Afrika-Amerika]] [[Sot:A̱yaafim Amazon Studios]] [[Sot:A̱yaafim tyei mai Amerika]] [[Sot:A̱yaafim Amerika]] [[Sot:A̱yaafim seket Amerika]] [[Sot:Coming to America (nce a̱yaafim)]] [[Sot:A̱yaafim a̱lyem-Shong]] [[Sot:A̱yaafim tazwa tyok]] [[Sot:A̱yaafim nang Craig Brewer ku khwat a̱son a̱ni]] [[Sot:A̱yaafim nang á̱ ku mi̱ nta á̱zanson mat a̱gba̱nyiuk a̱mgba̱m swanta ZKOVIT-19 a̱ni]] [[Sot:A̱yaafim nang á̱ ku jhyi mi̱ Afrika]] [[Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi ma̱ a̱bubwuk a̱byin a̱di̱dam]] [[Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi ma̱ A̱gba̱ndang A̱keang New York]] [[Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi mi̱ Queens, New York]] [[Sot:A̱yaafim á̱ ku maat mi̱ Ati̱lanta]] [[Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak Barry W. Blaustein]] [[Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak David Sheffield]] [[Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak Kenya Barris]] [[Sot:A̱za̱za̱rak ntyok ma̱ a̱bubuk maat a̱di̱dam]] [[Sot:A̱yaafim Paramount Pictures]] [[en:Coming 2 America]] ro3as3stayh1wn85rkwv3n0q3dqzb46 Coming to America 0 385 4121 4120 2022-05-16T12:47:42Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''''Coming to America''''' yet fim cat ma̱ng tyei mai 1988 si̱ Amerika hwa nang John Landis ku khwat a̱son a̱ni a̱wot a̱tsak nhu wu si̱ yet nkhang nang Eddie Murphy ku lyuut a̱ni nia, nang gu ma ngyet a̱gba̱ndang a̰tyumaat mami a̱ni. Fim hu ma mbyia̱ á̱nietmaat nang Arsenio Hall, James Earl Jones, Shari Headley, ma̱ng John Amos. Á̱ ku byii̱k fim hu ma̱ a̱byin [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]] kikya mi̱ mam 29 Zwat A̱taa 1988. Eddie Murphy ku vwuo nang Akeem Joffer, a̱fai a̱gwam a̱di̱dam a̱ fwuong ya zwakhwu a̱byin Afrika nang á̱ ngyei Zamunda a̱ni, a̱nyan wa a̱ nang a̱cyet ma̱ a̱byin A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱ ka di̱ ba̱ng fwuo shyia̱ nggwoneam gu na nnyeang a̱ni a̱wot da̱ nggu, a̱ na ncat nka mat a̱yin nang ka̱ yet a̱ni, a̱wot mat shi nka hu hwa bah ku mat tyiet hu nang jong nka a̱ni ka̱ nyia̰ kyang ku na gwai nggu fwuo hwa bah. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== [[Sot:A̱yaafim 1988]] [[Sot:A̱yaafim tyei mai 1988]] [[Sot:A̱yaafim tyei mai Afrika-Amerika]] [[Sot:A̱yaafim tyei mai Amerika]] [[Sot:A̱yaafim Amerika]] [[Sot:A̱yaafim a̱lyem-Shong]] [[Sot:A̱yaafim tazwa tyok]] [[Sot:A̱yaafim nang John Landis ku khwat a̱son a̱ni]] [[Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi ma̱ a̱bubwuk a̱byin a̱di̱dam]] [[Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi ma̱ A̱gba̱ndang A̱keang New York]] [[Sot:A̱yaafim nang á̱ ku jhyi mi̱ Afrika]] [[Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi mi̱ Queens, New York]] [[Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak Barry W. Blaustein]] [[Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak David Sheffield]] [[Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak Kenya Barris]] [[Sot:A̱za̱za̱rak ntyok ma̱ a̱bubuk maat a̱di̱dam]] [[Sot:A̱yaafim Paramount Pictures]] [[en:Coming to America]] h14j8deate0rjjy0up0b4bvk933busg Cot 0 386 4144 4143 2022-05-16T12:47:43Z Jon Harald Søby 8 22 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Catedral Nacional em Abuja, Nigéria.jpg|197px|right|thumb|[[A̱vwuoa̱tung Á̱nietkhwikristi A̱byin]] Naijeriya.]] '''Cot''', '''cod''', '''a̱vwuoa̱tung á̱nietkhwikristi''' yet tyan nang Á̱nietkhwikristi ba cong á̱ nnaai a̱wot á̱ nkyuak ntong a̱zaghyi Agwaza a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:cot]] [[en:Church (building)]] dhmi3rqn9fkkpuh1r5s5yjnk1xqyxyy Cristiano Ronaldo 0 387 4152 4151 2022-05-16T12:47:43Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kristano dos Santos Aveiro''' (byin 5 February 1985) a̱yet a̱fai Potugat wa a̱tsot a̱lau sa nkwak ba a̱son ma̱ng sot Manchester United si̱ Premier League,nguwa yet a̱kwaka̱son a̱fai ba̱ tsot a̱kaeang Portugat ndyuo a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Cristiano Ronaldo]] 0ow6mqr68kiw9a41b2o8h2zgnsfen1x Cwan 0 388 4160 4159 2022-05-16T12:47:43Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Cwan''' ja yet zwá [[Kuut (a̱tyin a̱ga̱fi̱p)|kuut]] ji. Mi̱ di̱n jen jhyang, á̱ ni̱ nkaan zwá cwan ji a̱wot á̱ si̱ ya a̱nia ku á̱ ya ma̱ng shyui ji nang á̱ ku kaan meang a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== [[Sot:Cwan| ]] [[Sot:Kuut (a̱tyin a̱ga̱fi̱p)]] [[Sot:Tswá ma̱ng zwá nang á̱ maai ya a̱ni]] [[Sot:Pedaliaceae]] [[Sot:Zwá a̱myia̱]] [[en:Sesame]] mfeja0sf43on3ybbjck2awnv4y6mqau Cyia̱ga̱vang 0 389 4175 4174 2022-05-16T12:47:44Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Cyiagavang''' yet twah agwap a̱si '''oryza''' '''sativa'''. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Rice]] 62a2qw7v6wqnxg06qc827cgzsdqg1d9 Cyui 0 390 4178 4177 2022-05-16T12:47:44Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki Swang a̱lyiat '''cyui''' ji bye fa: # [[Cyui (khap)]] # [[Cyui (nyam)]] s26isxu07c6q1lnfinyofno0rkh6xii Cyui (khap) 0 391 4196 4195 2022-05-16T12:47:45Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Simon Bening - September.jpg|thumb|Simon Bening, ''Labors of the Months: September'', neet mi̱ "Kwambwat á̱wa" a̱lyem Fi̱lem hu (''Bruges'')]] [[Fail:Men sowing seed (3465701854).jpg|thumb|Á̱tyok ba cyui zwá ma̱ng bwak mi̱ ce ndyia̱ 1940 hu]] [[Fail:Manual sowing machine.jpg|thumb|Mashin cyui a̱si̱ mbwak]] [[Fail:Traditional ploughing - Karnataka.jpg|thumb|Vak cyui gbangbang ghyang]] '''Cyui''' (di̱ fam khap) yet mang zwá nkyangya mi̱ ndyen khap. Á̱ ni̱ lung a̱babwong kya a̱ mmat zwá ji á̱ ci̱t. Bwong cyui hu vwuon. Ka̱ yak hwa, bwong hu shyit bah. Ka̱ a̱ka̱kwon nia, bwong cyui hu na laai shi. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Sowing]] 51cr848tchydhf7n8uzv9gut6ub1d77 Cyui (nyam) 0 392 4203 4202 2022-05-16T12:47:45Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Rattus norvegicus 1.jpg|thumb|Cyui a̱sa̱khwot mbyin (''Rattus norvegicus'')]] '''Cyuí''' ''ji'' (a̱nyiung: '''cyui''' ''ji''), yet tangka̱i nyam hwa ma̱ng a̱ca̱caat shi vam a̱ni, ma̱ng a̱junjung li̱m, á̱ sa ngyei roden a̱ni. ==Bu nwuan== * [[Cyui]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Rat]] l9jvpxl4eor7r395f4tp15mo6bgr772 Da (a̱lyem) 0 393 4225 4224 2022-05-16T12:47:46Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Da''' (''Da'': Hyam) yet sot zwalyiat [[Lilyem Pi̱lato]] ji̱ yet a̱tsatsak jhyang ja a̱ni ma̱ a̱byin [[Naijeriya]] ka. ''Da a̱si Nok'' ja yet zwalyiat sa̱la̱u ji (Blench 2008). Di̱ lyuut ca̱caat ma̱ng lyen a̱meang á̱niet ma̱ng a̱lyem si̱ Da hu, Blench si̱ kyiak ''Sait,'' ma̱ng ''Dzar'' nang zwályiat ji̱ vwuon za̱nzan a̱ni, a̱ si̱ bu tak nyia̱ á̱ bye kyiak ''Yat'' ma̱ng ''Ankung'' nang lilyem ku vwuon mameang a̱ni. Da̱ a̱kwonu a̱kya, Hayab (2016) si̱ neap a̱di̱dam a̱ghyang a̱ ya fwuang nyia̱ Ankung ja, a̱lyem ka nang á̱ ka ngyei Iduya a̱ni, ku laai vwuon ma̱ng Da ji. Ma a̱nia, Da, zang ja [[A̱da (á̱niet)|A̱da]] A̱naijeriya ba ndyiat a̱ni nang ma̱ a̱di̱di̱t cat yei 'Jaba' a̱ni mi̱ zop jhyang gba̱mgbam mbwak Philip Hayab, a̱nyan wa yet byina̱byin sot a̱byin hu a̱ si̱ bu yet a̱tyulyenlilyem a̱ni si̱ ta̱bat zop naat da̱ a̱tsuung a̱lyem ka, a̱ si̱ tsa nyia̱ swang a̱lyem 'Jaba' ji byia̱ bwoi a̱lyoot Kpat hwa a̱wot ji̱ si̱ ma yet swang a̱lyiat tok ja, ma a̱nia wa, ku myim á̱ nji̱p jii (John 2017). ==Seang== Á̱ maai nshyia̱ á̱nietlyiat byina̱byin á̱si̱ Da ji ma̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Susot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Jaba, Naijeriya|Jaba]], [[Ka̱ciya]] ma̱ng [[Kagarko]] ma̱ a̱di̱di̱t. Á̱ ma maai nshyia̱ mbaa ma̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Jemaa]] a̱si̱ of [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]] ma̱ng Sot A̱gwomna̱ti Mali [[Kefi]] [[A̱si̱tet Na̱sa̱rawa]] a̱si̱ [[Naijeriya]]. ==Fonoloji== Komiti A̱lyem Da ji (The Hyam Literacy Committee) tyaat a̱yaalama a̱tsan 41/42 ba̱ khwi a̱ni nang orthography nji. :'''a a̱ b c d dz e e̱ f g gb gh h hw hyw i i̱ j k kh kp l m n ng ny o p r s sh t th thn ts u v w y yw z zh''' ===A̱tsa̱ntsai (Vawel)=== *'''Nwunwuat a̱nyanyin''' '''A̱kum a̱tsa̱ntsai (Vawella̱ Sha̱kuup)''' :a a̱ e e̱ i i̱ o u '''A̱junjung a̱tsa̱ntsai (Vawella̱ Sha̱ceri)''' aa ee ii oo uu *'''Nwunwuat fafaan (Khwikhwir Vawel)''' :ai au a̱u ou ===A̱gha̱ghap (Konsonan)=== :b c d dh dz f g gy gb gh ghy h hw hwy hyw j k ky kh khy kp l m n nh ng ny p r s sh t th thn ts v w y yw z zh ==Fang a̱pyia̱== * Blench (2008) [https://web.archive.org/web/20140407193342/http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/BC/Plateau/General/Prospecting%20proto-Plateau%20Unicode.pdf ''Prospecting proto-Plateau'']. Manuscript. * {{Cite book|author=Hayab, P. J.|year=2016|title=Basic Hyam Grammar with Ethnographic Notes|publisher=Beltina Digital Press|location=Abuja}} * {{Cite book|author=James, I.|year=1998|title=The Settler Phenomenon in the Middle Belt and the Problem of National Integration in Nigeria|publisher=Midland Press|location=Jos, Nigeria|ISBN=9783481169}} * John, P. H. (2017). Narratives of identity and sociocultural worldview in song texts of the Ham of Nigeria: a discourse analysis investigation. PhD Dissertation submitted to the University of Stellenbosch, Unpublished * {{Cite book|author=Kambai A̱ka̱u T. L.|year=2014|title=The Tyap-English Dictionary|publisher=Divine Press|location=Benin City|ISBN=978-0272-15-1}} ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [https://scholar.sun.ac.za/handle/10019.1/100914 Narratives of identity and sociocultural worldview in song texts of the Ham of Nigeria: A discourse analysis investigation] * [http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/BC/Plateau/Hyamic/HyOP.htm Roger Blench: Hyamic page] [[Sot:Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Pi̱lato]] [[Sot:Lilyem Naijeriya]] [[en:Hyam language]] l1jiivhdb0ttuo6smzamqtzujq2mm5e Damanturu 0 394 4232 4231 2022-05-16T12:47:46Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Damanturu''' yet sot a̱gwomna̱ti a̱mali ma̱ng Si̱tet Yobe di̱ fam a̱za [[Naijeriya]]. A̱tyan ntung Si̱tet Yobe kya sa ngyet a̱keang Damanturu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Damaturu]] 6h53pvg9odjcagyp6c3p16m1k4szs4g Dangkali Ashung 0 395 4236 4235 2022-05-16T12:47:46Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱da̱ngka̱li A̱shong]] m2r81w78fh2cglewtawh6b9opo5ztro Davido 0 396 4242 4241 2022-05-16T12:47:46Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Davido performing at the Lagos city Marathon gala 2020 10 27 05 793000 (cropped).jpeg|197px|right]] '''David Adedeji Adeleke''' (á̱ ku byin nggu a̱tuk mam 21 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 1992), á̱ lyen nggu ma̱ng a̱lyoot '''Davido'''. A̱ yet a̱tyulyuut, tsot ma̱ng bwom bubwom wa. Á̱ ku byin nggu Amerika a̱wot a̱ bu yet a̱tyu [[Naijeriya]] wa. [[Sot:byin_1992]] 1cch9qg97avrquoxtj46wnmttvjnus9 Deontay Wilder 0 397 4250 4249 2022-05-16T12:47:47Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Deontay Wilder 2018 (cropped).jpg|197px|right]] '''Deontay Leshun Wilder'''; (byin October 22, 1985) a̱yet a̱fai bosin America wa. A̱kang ba̱ng a̱na WBC heavyweight neet 2015 s̱ bai 2020, ka nwuan a si̱ li,a̱ cok a̱na kya bai ka̱ swak (10). ==Ya̱fang== <references/> [[en:Deontay Wilder]] jsb5xpjghl92spithj0ulq4zbbvygd3 Desmond Tutu 0 398 4276 4275 2022-05-16T12:47:47Z Jon Harald Søby 8 25 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Archbishop-Tutu-medium.jpg|thumb|Ghwughwu a̱nietkhwop á̱niet a̱ghyang (A̱gba̱ndang Bishop Desmond Tutu) ma̱ng gi̱las a̱ghyi a̱ shyuak mai]] '''Desmond Mpilo Tutu''' OMSG CH GCStJ (7 Zwat Swak 1931 – 26 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2021) ku yet bishop Angglikan wa ma̱ a̱byin [[Afrika A̱tak]] a̱ si̱ ka yet a̱gwak Tat-a̱pyia̱ Lyen A̱gwaza, nang á̱ lyen mat nta̱m nggu na nang yet a̱fi̱p-apatait ma̱ng a̱tyu a̱ kwan mat a̱ka̱wat á̱nietbishyi a̱ni. A̱ ku yet Bishop Johannesburg kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 1985 ba̱ng si̱ tat 1986 a̱wot a̱ si̱ kin gyet A̱gba̱ndang Bishop Cape Town wu kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 1986 ba̱ng si̱ tat 1996, di̱n jen sweang ji, nggu wa ku yet a̱tyu Afrika a̱dyundyung kwa-vam a̱son a̱ na swan di̱n cuk a̱ja. Di̱ fam a̱lyia̱ Tat-a̱ghyi Lyen A̱gwaza hu, a̱ ku cat a̱ mun tswá a̱di̱dam Tat-a̱ghyi Lyen A̱gwaza a̱dyundyung kwa-vam ji ma̱ng Tat-a̱ghyi Lyen A̱gwaza Afrika a̱mgba̱m ji̱ tyia̱ mi̱ kyang nyiung. ==Lyuut mi̱ lyuut== Tutu ku yet a̱tyulyuut mkpa̱m shei a̱lyiat a̱natat ma̱ng lyuut nghyang: * ''Crying in the Wilderness'', Eerdmans, 1982. ISBN 978-0-8028-0270-5 * ''Hope and Suffering: Sermons and Speeches'', Skotaville, 1983. ISBN 978-0-620-06776-8 *''The War Against Children: South Africa’s Youngest Victims'', Human Rights First, 1986. ISBN 9780934143004 * ''The Words of Desmond Tutu'', Newmarket, 1989. ISBN|978-1-55704-719-9 * ''The Rainbow People of God: The Making of a Peaceful Revolution'', Doubleday, 1994. ISBN 978-0-385-47546-4 * ''Worshipping Church in Africa'', Duke University Press, 1995. ASIN B000K5WB02 * ''The Essential Desmond Tutu'', David Phillips Publishers, 1997. ISBN 978-0-86486-346-1 * ''No Future Without Forgiveness'', Doubleday, 1999. ISBN 978-0-385-49689-6 * ''An African Prayerbook'', Doubleday, 2000. ISBN 978-0-385-47730-7 * ''God Has a Dream: A Vision of Hope for Our Time'', Doubleday, 2004. ISBN 978-0-385-47784-0 * ''Desmond and the Very Mean Word'', Candlewick, 2012. ISBN 978-0-763-65229-6 * ''The Book of Forgiving: The Fourfold Path for Healing Ourselves and Our World'', HarperOne, 2015. ISBN 978-0062203571 * ''The Book of Joy: Lasting Happiness in a Changing World'', coauthored by His Holiness the 14th Dalai Lama, 2016, ISBN 978-0-67007-016-9 ==Bu nwuan== * Lyulyoot á̱niet-yaa̱ywan Nobel ba̱ byia̱ a̱dyundyung kwa-vam * Lyulyoot a̱yaakwak a̱son a̱ka̱wat á̱niet a̱byin * Lyulyoot á̱niet ba̱ kwan ma̱ng swat nyinyang mat a̱ka̱wat á̱nietbishyi * Tat-a̱ghyi Lyen A̱gwaza Kwai-nfwuo-á̱niet mi̱ Afrika A̱tak-Sahara * Tat-a̱ghyi Lyen A̱gwaza Jhyi Á̱niet di̱ nyia̱ Kpa̱ndang ==Ya̱fang== <references/> ==Fang a̱zanson== * Battle, Michael. ''Desmond Tutu: A Spiritual Biography of South Africa's Confessor'' (Westminster John Knox Press, 2021). (di̱n Shong) * Kokobili, Alexander. "An insight on Archbishop Desmond Tutu’s struggle against apartheid in South Africa." ''Kairos: Evangelical Journal of Theology'' 13.1 (2019): 115-126. [https://hrcak.srce.hr/file/319720 a̱zalang] (di̱n Shong) * Maluleke, Tinyiko. "Forgiveness and Reconciliation in the Life and Work of Desmond Tutu." ''International Review of Mission'' 109.2 (2020): 210-221. [https://www.academia.edu/download/65185521/Forgiveness_and_Reconciliation_in_the_Life_of_Desmond_Tutu_Tinyiko_Maluleke.pdf a̱zalang] (di̱n Shong) * Maluleke, Tinyiko. "The Liberating Humour of Desmond Tutu." ''International Review of Mission'' 110.2 (2021): 327-340. [https://www.researchgate.net/profile/Tinyiko-Maluleke/publication/356105746_The_Liberating_Humour_of_Desmond_Tutu/links/618be8dd61f09877207a8552/The-Liberating-Humour-of-Desmond-Tutu.pdf a̱zalang] (di̱n Shong) * Nadar, Sarojini. "Beyond a “Political Priest”: Exploring Desmond Tutu as a 'Freedom-Fighter Mystic'." ''Black Theology'' (2021): 1-8. (di̱n Shong) * Pali, K. J. "The leadership role of emeritus Archbishop Desmond Tutu in the social development of the South African society." ''Stellenbosch Theological Journal'' 5.1 (2019): 263-297. [http://www.scielo.org.za/scielo.php?pid=S2413-94672019000100014&script=sci_arttext&tlng=en a̱zalang] (di̱n Shong) ==A̱ka̱fwuop nta== * [http://www.tutu.org.za/ The Desmond & Leah Tutu Legacy Foundation SA] (di̱n Shong) * [https://web.archive.org/web/20211218005727/http://www.tutufoundationusa.org/ Desmond Tutu Peace Foundation USA] (di̱n Shong) * [http://www.tutufoundationuk.org/ Tutu Foundation UK] (di̱n Shong) * [https://achievement.org/achiever/desmond-tutu/#interview Archbishop Desmond Tutu Biography and Interview] ma̱ng American Academy of Achievement (di̱n Shong) [[Sot:Desmond Tutu| ]] [[Sot:byin 1931]] [[Sot:kwi 2021]] [[en:Desmond Tutu]] sa29o9174r5iyzlc3igd85h694823bf Diego Velázquez 0 399 4279 4278 2022-05-16T12:47:48Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Autorretrato de Velázquez en las Meninas.jpg|197px|right]] '''Diego Rodríguez de Silva y Velázquez''' (á̱ ku nyia̱ nggu ba̱ptisman mi̱ Zwat A̱taa 6, 1599 – Zwat A̱ni̱nai 6, 1660) ku yet a̱tyuswup nghwughwu a̱byin Si̱pen wa, a̱tyunyia̱ ghwughwu a̱ ku shyia̱ a̱zanson a̱ni mi̱ tutu shi̱ri̱ya A̱gwam Philip IV a̱si̱ bibyin Si̱pen ma̱ng Potuga, ma̱ng a̱si̱ Ce Zi̱nariya A̱si̱pen hu. A̱ ku yet a̱tyunyia̱ ghwughwu wa a̱ nyia̱ ta̱m ma̱nyin nggu da̱ a̱cak Baroque ka (c. 1600-1750). A̱ ku ntsa swup ghwughwu a̱ca̱caat ma̱ng sa̱la̱u tenebris ji, a̱wot a̱ si̱ kin tsa ta̱bat byii̱k za̱kwa nggu ji di̱ nvak a̱tutuk ta̱m kyangswup nggu hu. A mbeang nneap nyia̱ mi̱ nyia̱ nkhang gbangbang ma̱ng yet a̱tsatsak di̱ fam taada ma̱ a̱di̱di̱t, a̱ si̱ swup nghwughwu ma̱ a̱di̱di̱t á̱si̱ kyangbwak a̱gwam Si̱pen ma̱ng á̱kunak a̱byin na, a̱mgba̱m nkyang nani á̱ tung á̱ si̱ tyia̱ mami kwambwat ta̱m a̱gwak nggu hu ''Las Meninas'' (1656). [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[Sot:Byin_1599]] [[Sot:Kwi_1660]] [[en:Diego Velázquez]] 74b4wul130wusm15b6dyuroct99mc0k Di̱mokrasi 0 400 4312 4311 2022-05-16T12:47:49Z Jon Harald Søby 8 32 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Election MG 3455.JPG|thumb|upright=1.2|A̱tyukhai a̱ koot a̱tswak ngguu mi̱ ce feang khai a̱kwak a̱son a̱byin a̱lyia̱ 2007 ma̱ a̱byin [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]].]] '''Di̱mokrasi''' (Helen: δημοκρατία, ''dēmokratiā'', neet dēmos 'á̱niet' ma̱ng kratos 'tyok'; Shong: Democracy) yet tangka̱i a̱gwomna̱ti hwa da̱nang ke á̱niet a̱byin ba bibya byia̱ cet khai á̱nietkpacam a̱gwomna̱ti mba ba, ku ba̱ byia̱ cet khai kyang hu á̱ na mkpa á̱ tyia̱ di̱ cam mba hu a̱ni. A̱tyu wu nang á̱ fa nggu da̱ nggu a̱ yet kap "á̱niet" hu hwa a̱ni, ma̱ng si̱sak nang á̱niet ba ka̱u ku ba̱ nwuat cet nyia̱ tyok tazwa mba a̱ni ku shyak ma̱ng sweap njen ku si̱ ka nvwuon kyiak neet a̱byin a̱nyiung ba̱ng si̱ nat a̱byin a̱ghyang, a̱wot bibyin di̱mokrasi a̱hwa si̱ bai mbeang ba̱ si̱si̱ ntyia̱ á̱kum á̱niet ka ma̱ a̱di̱di̱t a̱di̱t ma̱ a̱shonshyon a̱nshyon da̱ a̱ka̱nyiung mami. Á̱tsak a̱ka̱fang kuntyin nok di̱mokrasi ni̱nia yet: sa̱t a̱tung ma̱ng a̱lyiat, ntyia̱ á̱ghyang ma̱ng nyia̱ á̱ghyang ca̱caat, tyei a̱pyia̱ di̱ yet memba, cat shim a̱ghyang, koot ntswak, a̱wat swuan ma̱ng a̱ka̱wat á̱kum á̱niet na a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [http://plato.stanford.edu/entries/democracy Democracy] mami Stanford Encyclopedia of Philosophy * [https://web.archive.org/web/20090123021509/https://etext.lib.virginia.edu/cgi-local/DHI/dhi.cgi?id=dv1-78 Dictionary of the History of Ideas: Democracy] * [https://web.archive.org/web/20081214053945/http://a330.g.akamai.net/7/330/25828/20081021185552/graphics.eiu.com/PDF/Democracy Index 2008.pdf The Economist Intelligence Unit's index of democracy] * [http://xroads.virginia.edu/~HYPER/DETOC/home.html Alexis de Tocqueville, Democracy in America] Full hypertext with critical essays on America in 1831–32 from American Studies at the University of Virginia (di̱n Shong) * [https://v-dem.net/ The Varieties of Democracy project]. Indicators of hundreds of attributes of democracy and non-democracy for most countries from 1900 to 2018, and from as early as 1789 for dozens of countries, with many interactive online graphics tools (di̱n Shong) * [https://ourworldindata.org/democracy Visualizations of data on democratisation and list of data sources on political regimes] mami Our World in Data, mbwak Max Roser. * [http://www.bbc.co.uk/programmes/p00547jm "Democracy"], bwoi nkhang tazwa a̱tyin di̱mokrasi mi̱ BBC Radio 4 (''In Our Time'', 18 Zwat Swak 2001) [[Sot:Di̱mokrasi| ]] [[Sot:Helat gbangbang]] [[Sot:Khaí]] [[Sot:Bwoi mi̱ bwoi A̱helen]] [[Sot:Taada fam jenshyung swanta]] [[az:Demokratiya]] [[ca:Democràcia]] [[da:Demokrati]] [[de:demokratie]] [[en:Democracy]] [[es:Democracia]] [[eo:Demokratio]] [[eu:Demokrazia]] [[fr:Démocratie]] [[ga:Daonlathas]] [[gl:Democracia]] [[ha:Dimokaraɗiyya]] [[hr:Demokracija]] srvnfs9tpzueem3jgoorvlf1vwe8qt3 Dodoma 0 401 4319 4318 2022-05-16T12:47:49Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Dodoma''' ja yet a̱keangtung á̱niet Ta̱nzaniya a̱mgba̱m, ma̱ng a̱keang fam Dodoma nang á̱niet ba̱ shi á̱kpa a̱ si̱ nat cyikwop cyi nyaai mang swak ma̱ng cyi a̱kubunyiung ma̱ng nswak nfwuon ma̱ng a̱taa. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Dodoma]] lsvglwx1a4bafeg6rasu9beq12kitsd Dominic Yahaya 0 402 4377 4376 2022-05-16T12:47:51Z Jon Harald Søby 8 57 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Dominic Ga̱mbo Yahaya''' (byin Zwat jhyiung 10, 1950) wa yet a̱tyuba̱ngtyok [[Tyok A̱tyap]], [[a̱ka̱ka̱ra̱k si̱tet Naijeriya]] a̱ghyang ma̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], [[Naijeriya]], mi̱ di̱ yong huni. Á̱ ka ndyen nggu ma̱ng a̱lyoot ka, ''A̱gwatyap III'', meang.<ref>[https://web.archive.org/web/20210115175652/https://localgov.kdsg.gov.ng/?page_id=31 Ministry of Local Government Affairs {{!}} Kaduna State Government]</ref><ref>[https://www.blueprint.ng/gen-lekwot-monarch-others-mourn-jackson-zamani/ Kaduna: Lekwot, monarch, others mourn Jackson Zamani] (July 9, 2019)</ref><ref name="DY1">[https://blerf.org/index.php/biography/yahaya-dominic-gambo/ WHO'S WHO IN NIGERIA: YAHAYA, Dominic Gambo]</ref><ref name=DY3>Agbese, Andrew (16 November 2016) [https://www.pressreader.com/nigeria/sunday-trust/20161113/281603830044297 El-Rufai presents staff of office to traditional ruler]</ref><ref name=DY2 /> ==Shyicet a̱son ma̱ng tat-a̱pyia̱== Á̱ ku byin Yahaya [[A̱taligan]] (Magamia), [[Fam A̱za, Naijeriya|Fam A̱za]], [[Naijeriya Bi̱ri̱ti̱n]] mi̱ Zwat Jhyiung 10, 1950. <ref name=DY1 /><ref name=DY2 /> A̱ si̱ tsa ta̱m tat-a̱pyia̱ nggu hu ma̱ a̱lyia̱ 1958, a̱ cong St. Pius' (LEA ma̱ninika) Primary School, Taligan (Magamia) kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 1958 nat 1964; St. Mary's (a̱si̱ A̱gwomna̱ti ma̱ninika) Secondary School, Fadan Kaje tsi̱tsak a̱lyia̱ 1965–1969; Barewa College, [[Zariya]] tsi̱tsak 1970 ma̱ng 1971; a̱ si̱ ka nnyeak di̱ tat-a̱ghyi á̱zanson a̱ shyia̱ nat [[Yunivasti Ahmadu Bello]], Zariya, tsi̱tsak a̱lyia̱ 1972 ma̱ng 1975, a̱jawa gu si̱ ntyak fang hu ma̱ng B.Sc. (Hon.), ''Second Class Upper Division'' mi̱ J̇ografi a̱wot tsi̱tsak a̱lyia̱ 1977–1979, a̱ si̱ shyia̱ M.Sc. mi̱ ''Urban and Regional Planning'' da̱ a̱gba̱ndang a̱vwuomyiam a̱nyiung.<ref name=DY1 /><ref name=DY2 /> A̱ si̱ kin cong a̱yaakos ma̱ a̱di̱di̱t, a̱yaawokshop ma̱ng a̱ka̱tung mban lyen (a̱yaasa̱mina) á̱ghyang a̱mali mi̱ Naijeriya ma̱ng bibyin nta.<ref name=DY2 /> Yahaya si̱ nyeang A̱nap-a̱li Justina mi̱ Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 30, 1979.<ref name=DY1 /> ==Ta̱m== Yahaya ku tsa ta̱m ma̱ng a̱gwomna̱ti [[Si̱tet Ka̱duna]] lilyim khwo-a̱byin a̱lyia̱ a̱nyiung tyei ta nggu hu ma̱ng sot ''National Youth Service Corps'' hu, ma̱ a̱lyia̱ 1976 a̱wot a̱ si̱ yet: * Ofisa Khwom A̱keang II, mi̱ 1977; * A̱gwak Ofisa Khwom A̱keang, 1987; * Direkto Khwom A̱keang ma̱ng A̱byin Si̱tet Ka̱duna, ma̱ a̱lyia̱ 1989; * Jenera Maneja, Atoriti Khwom ma̱ng Yaa̱son A̱gba̱ndang A̱keang Si̱tet Ka̱duna (Kaduna State Urban Planning and Development Authority - KASUPDA) tsi̱tsak 1990–1993. A̱ si̱ ka yet: * A̱kpangcuk Ba̱ng Kham a̱si̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Ka̱duna ma̱ A̱tak]] wu tsi̱tsak Zwat Nyaai, 1994 - Zwat Tsat, 1996. Ma a̱nia wa, a̱ si̱ bwuok a̱ bai di̱ nyia̱ ta̱m ma̱ng: * Ofit mat Bibyin, Sovee ma̱ng Khwom A̱byin wu a̱si̱ [[Si̱tet Ka̱duna]] nang Direkto, Khwom A̱keang ma̱ng A̱byin, tsi̱tsak 1996–1998. A̱ si̱ mbeang yet: * A̱di̱ndi̱ng A̱tyulyuut, Á̱nienta̱m Ndá A̱sa̱khwot, tsi̱tsak Zwat Jhyiung, 1999 - Zwat Jhyiung, 2000; * A̱di̱ndi̱ng A̱tyulyuut, Á̱nietnta̱m Nta̱m ma̱ng A̱ka̱cyet, Zwat Sweang, 2000 - Zwat Swak ma̱ng Jhyiung, 2001; * Ofit Khwo Á̱niet, Ofit A̱kwak A̱son Komishyon Khwo a̱si̱ A̱si̱tet Ka̱duna wu tsi̱tsak Zwat Swak ma̱ng Sweang, 2001 - Zwat A̱kubunyiung, 2003; * Ofit Khwo Á̱niet, Ofit A̱kwak A̱son Khwo, A̱mali A̱gwomna̱ti, Kawo, tsi̱tsak Zwat Swak, 2003 - Zwat Jhyiung 10, 2010, a̱jawa gu si̱ bai fwung ta̱m khwo á̱niet hu.<ref name=DY1 /><ref name=DY2 /> Ma a̱nia wa, á̱ si̱ bai khai Yahaya nang A̱kpangcuk, Komiti Ba̱ng Kham A̱tyia̱ka̱u, [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]] wu tsi̱tsak Zwat A̱taa 20, 2011 - Zwat Swak ma̱ng Jhyiung, 2012; a̱ghwon *A̱ si̱ bai khwo nang memba si̱ Bot Tyok si̱ ''National Youth Service Corps' hu lilyim fwung ta̱m khwo á̱niet hu a̱ni.<ref name=DY2 /> ==Swat memba ma̱ng za̱náng== ===Swat memba=== Yahaya ku yet a̱tsak memba: * Town Planning Registration Council (A̱naijeiya), neet 1989; ma̱ng * A̱tuba, Nigerian Institute of Town Planners (FNITP)<ref name=DY1 /><ref name=DY2 /> A̱ si̱ ma ngyet A̱tyukhwom A̱keang a̱nyan wa ku nnyia̱ ri̱jista a̱ni.<ref name=DY2 /> ===Za̱náng=== Á̱ nnang gu za̱náng: * National Productivity Merit Award mi̱ 1991; ma̱ng <ref name=DY1 /> * Knight of Saint of Mulumba (KSM).<ref name=DY2 /> ==Fam si̱tet== Lilyim jhyá̱ [[Zangon Kataf]] ji a̱si̱ Zwat Tswuon 1992 nang á̱ si̱ yebaat á̱niet ba̱ swak 21 ba̱ yet mman a̱byin [[A̱tyap]] nia a̱ni, á̱ si̱ fam mbaa di̱ mi̱n bat a̱hyiak ku shi̱ri̱ya a̱tafa Cam 2 si̱ 1984 hu nang á̱ ku ntyia̱ di̱n ta̱m mbwak a̱gwomna̱ti a̱khwot á̱kwop Naijeriya ba, Dominic G. Yahaya (a̱ ku yet a̱khwo á̱niet di̱n jen a̱ja) ku shyia̱ mami mba nang á̱ ba̱ng di̱ mi̱n tsotswat a̱ni a̱mgba̱m ma̱ng [[Ba̱la A̱de Da̱ukee]] (a̱ ku yet A̱bagwam [[Zangon Kataf|Zangon Katab]] di̱n jen a̱ja a̱ si̱ bai yet ''A̱gwatyap I'' di̱n jen á̱zanson a̱ni), ACP Juri Ba̱bang A̱yok (rtd.), Maj. James Atomic Kude (rtd.), John Perry Kude ma̱ng á̱ghyang á̱niet, di̱ mi̱n bwung [[Zama̱ni Lyekhwot|Maj. Gen. Zamani Lekwot (rtd.)]], Elias Ma̱nza, ma̱ng á̱ghyang nang á̱ mmang nyiak a̱khwu a̱ni.<ref name=Watch>Africa Watch (June 1993). [https://www.hrw.org/reports/NIGERIA936.PDF NIGERIA: THREATS TO A NEW DEMOCRACY] Vol. 5, No. 9. Pp.13–21</ref> ==Ba̱ng tyok== Ma̱nang [[Harrison Bunggwon|A̱tyushityok A̱gwam Dr. Harrison Isuu Bunggwon, ''A̱gwatyap II'']] nsaan a̱ni, huhwa á̱ si̱ khai Yahaya yet ''A̱gwatyap'' cobai [[Tyok A̱tyap]] wu, a̱ ka kwak [[A̱tyap]] ba shyei ma̱ng a̱mba a̱zanson a̱ni. Ma̱ A̱tuk A̱sa̱ba̱t, Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 12, 2016, á̱ si̱si̱ nneap nggu shan tyok ji mbwak gwomna [[Si̱tet Ka̱duna]] wu a̱magwam ka mami A̱tak Njei.<ref name=DY2>Simon, Reef (February 3, 2017). [https://forefrontng.com/atyap-chiefdom-passing-on-the-baton-2/ Atyap Chiefdom: Passing On the Baton]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20210115175652/https://localgov.kdsg.gov.ng/?page_id=31 El-Rufai urges new Agwatyap, others to promote peace] Kaduna State Government</ref><ref name=DY3 /> ==Ya̱fang== [[Sot:Á̱niet Si̱tet Ka̱duna]] [[Sot:Ahmadu Bello University alumni]] [[Sot:Nigerian traditional rulers]] [[Sot:African monarchs]] [[Sot:byin_1950]] [[Sot:Monarchs of Atyap Chiefdom]] [[Sot:Á̱niet_nswuan]] [[Sot:A̱tyap]] [[en:Dominic Yahaya]] nrdp2jsp9fmqo2z8td0pgtf2ano52k7 Dudung ma̱ng kpa 0 403 4397 4396 2022-05-16T12:47:52Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Dudung ma̱ng kpa''' yet nkyang feang á̱ ku lyen gbangbang ba̱ng si̱ tat a̱zafwun a̱ni. Á̱niet nyia̱ nta̱m mi̱n tutuweang kyayak ma̱ng a̱si̱ zop a̱ki̱kan ni̱ sang a̱wot ba̱ kwang nkyang mi̱ dudung. Ba̱ ni̱ kpa nkyang na ba̱ ntyei nkyuo. [[Fail:Guinea Photo 15.jpg|thumb|A̱nyiuk a̱byin [[Gini]] kpa ma̱ng dudung ma̱ng kpa]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Mortar and pestle]] 380c21pmv8v1k2imn2mmfzltby5ulrq Du̱dung ma̱ng Kpa 0 404 4399 4398 2022-05-16T12:47:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dudung ma̱ng kpa]] 74ymt3vc2xaly5mc5mi5pcsfbw0in63 Dyang 0 405 4408 4407 2022-05-16T12:47:52Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Waist.svg|thumb|Dyang a̱tyubishyi ji]] '''Dyang''' ji (á̱kpa: '''dyidyang''' ''ji'') ja shyia̱ tsi̱tsak a̱gbi̱gbang ma̱ng a̱ga̱sat a̱ vwuoi a̱ti̱tak ma̱ng á̱kum nvam ka. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Waist]] 5oh6ozdqb6izmsh5mn88l85k6schd0a Dzuk 0 406 4410 4409 2022-05-16T12:47:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zuk]] md3v1hlewhitf77o4ejegee0bzohkdq Eritrea 0 407 4430 4429 2022-05-16T12:47:53Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Eritrea |flag = Flag of Eritrea.svg |coa = Emblem of Eritrea (or argent azur).svg |image = Eritrea (orthographic projection).svg |capital = [[A̱si̱mara]] |area = 117 600 |population = 3 600 000 - 6 700 000 |year = }} A̱byin '''Eritrea''' (Shong: /ˌɛrɪˈtreɪə, ˌɛrɪˈtriːə/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Si̱tet Eritrea''' ji (Shong: State of Eritrea) a̱ni, yet a̱byin kya di̱ fam-a̱byin A̱tyin Afrika, a̱wot a̱keangtung nka ka (ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi nka wu) si̱ yet A̱si̱mara. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Ityopya]] di̱ fam a̱tak hu, [[Sudan]] di̱ fam jenshyung hu, ma̱ng Ji̱buti di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu. Nfam a̱byin a̱za-a̱tyin ma̱ng a̱tyin Eritrea byia̱ a̱junjung lang khwong kyai a̱sa̱khwot ku hyia̱k A̱shong Kyai A̱sa̱khwot hu a̱ni. A̱byin ka byia̱ a̱mgba̱m shi kyai a̱byin ku shyia̱ kpa̱mkpaan kilomita a̱ma̱ntanaai 117,600 (met a̱ma̱ntanaai 45,406), si̱ a̱hwa si̱ shyia̱ dundung ma̱ng Sot Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Dahlak ji ma̱ng A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Hanish ma̱ a̱di̱di̱t ka. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_Afrika]] [[en:Eritrea]] f5akmaeyandiq2kbngx5y9wb0lst5ih Eswatini 0 408 4446 4445 2022-05-16T12:47:54Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Eswatini''' (Swati: eSwatini /ɛswáˈtʼiːni/; Shong: /ˌɛswɑːˈtiːni/), á̱ lyen di̱ yei ofisha hu nang '''Tyok Eswatini''' hu (Shong: Kingdom of Eswatini) a̱wot á̱ ku yei '''Swaziland''' (yei Ntyap: /swádzìlɑ̂ːn/) gbangbang á̱ghyang á̱niet nang A̱shong ba ni̱ ngyei a̱nia ba̱ng si̱ tat a̱fwun bi̱ri̱m ma̱ng shai a̱lyoot ka mbwak a̱gwomna̱ti a̱byin ba ma̱ a̱lyia̱ 2018 a̱ni), yet a̱byin kya ka̱ nwai byia̱ gak ma̱ng kyai a̱sa̱khwot ba di̱ fam a̱byin A̱tak Afrika. A̱byin Eswatini ka byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng Mozambik di̱ fam a̱za-a̱tyin hu ma̱ng [[A̱tak Afrika]] di̱ nfam a̱za, jenshyung, ma̱ng a̱tak na. A̱byin Eswatini yet a̱nyiung mami a̱cyuang bibyin [[Afrika]] hu ka̱ shyia̱ ma̱ng shi kyai a̱byin ku nwai swak kilomita 200 (met 120) kyiak neet di̱ fam a̱za naat a̱tak hu ma̱ng kilomita 130 (met 81) kyiak neet di̱ fam a̱tyin naat jenshyung hu; a̱mgba̰m ma̱ng a̱nia, za̱kwa wun nka ji ma̱ng lili a̱byin hu vwuon ba̱t, kyiak neet di̱ veld-a̱za tsutsok ku shi̱ri̱m a̱ni naat di̱ veld-tsuung ku fi̱ri̱m ku si̱ khwot a̱ni meang. [[Fail:Flag of Eswatini.svg|thumb|Tuta Eswatini]] [[Fail:Coat of arms of Eswatini.svg|thumb|A̱lama a̱byin Eswatini]] [[Fail:Location Eswatini AU Africa.svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Eswatini]] '''A̱bwom a̱byin''': "Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati"<br />(''"Nwan A̱gwaza, A̱tyunangnda A̱swati ba"'')<br>[[Fail:Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati (instrumental).ogg]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱tak_Afrika]] [[en:Eswatini]] m5rcxi2nkdh0m93jkrm4dqs88uf0899 Facebook 0 409 4469 4468 2022-05-16T12:47:54Z Jon Harald Søby 8 22 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:2021 Facebook icon.svg|thumb|Aikon Facebook]] [[Fail:Facebook Logo (2019).svg|thumb|A̱lama a̱bwuang Facebook]] '''Facebook''' (ku '''Fesbuk''') yet savit tung a̱niet ndung hwa ma̱ng á̱na̱nwuai seang nkhang a̱zalang Amerika nang sot Meta Platforms ji ja byia̱ a̱ni. Á̱ kpaat sot ji ma̱ a̱lyia̱ 2004 mbwak [[Markut Zuka̱beg|Mark Zuckerberg]] ma̱ng mmanfang a mbeang á̱kpa̱ndang swat tutu nggu ba á̱ghyang mi̱ Harvard College nang Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz, ma̱ng Chris Hughes. A̱lyoot sot ka neet nkwambwat a̱myim ''face book'' ni̱nia nang á̱ ni̱ nnwuak mmanfang a̱yaayunivasti [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱|Amerika]] na a̱ni. Di̱n jen tsa ji, mmanfang Harvard ni̱nia ma̱nyin nna maai yet memba, a̱wot ma̱nang a̱ngga wu seang a̱ni, a̱ si̱ ka ntat a̱yaayunivasti [[Amerika A̱za|A̱merika A̱za]] á̱ghyang ma̱ a̱shonshyon ma̱ a̱shonshyon, a̱wot kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 2006, konyan wa gu swak ndyia̱ 13 maai nwuo. Ma̱ a̱lyia̱ 2020, Facebook tyan nyia̱ á̱nietnta̱m biliyon 2.8&nbsp;bya nshyia̱ di̱ nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱ngga mba wu kuzang zwat, a̱wot di̱ fam shi nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱cyetaneang hu ku si̱ yet a̱natat mi̱ swanta hu a̱mgba̱m.<ref>[https://www.alexa.com/topsites The top 500 sites on the web] (di̱n Shong). Alexa Internet.</ref> Huhwa ku yet ap jet a̱bwoi wu nang á̱ swak cyok ma̱ng a̱nggu mi̱ ce ndyia̱ 2010 hu.<ref>Miller, Chance (Zwat Swak ma̱ng Sweang 17, 2019). [https://9to5mac.com/2019/12/16/apps-and-games-of-the-decade/ These were the most-downloaded apps and games of the decade] (di̱n Shong). 9to5Mac.</ref> ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [https://www.facebook.com/ A̱ma̱ntei A̱gwomna̱ti Facebook] ([https://m.facebook.com/ Jet a̱bwoi]) [[Sot:Facebook| ]] [[Sot:Kpaat mi̱ kpaat 2004 mami Massachusetts]] [[Sot:A̱yaama̱ntei tung á̱niet ndung Amerika]] [[Sot:Kyanglilyiit Android (si̱stem nta̱m)]] [[Sot:Kyanglilyiit BlackBerry]] [[Sot:Blog hosting services]] [[Sot:Companies' terms of service]] [[Sot:A̱yaama̱ntei ka̱u ghwughwu]] [[Sot:Internet properties established in 2004]] [[Sot:Kyanglilyiit IOS]] [[Sot:A̱yaapi̱li̱keshyon A̱ka̱dak Meta]] [[Sot:A̱yaama̱ntei lilyem ma̱ a̱di̱di̱t]] [[Sot:A̱yaasavit vwuo vidyo a̱zalang]] [[Sot:A̱yaaprodok nang á̱ ku ghwut ndyo ma̱ a̱lyia̱ 2004]] [[Sot:Proprietary cross-platform software]] [[Sot:Social information processing]] [[Sot:Á̱na̱nwuai seang nkhang]] [[Sot:Social planning websites]] [[Sot:Taada mmanfang]] [[Sot:Kyanglilyiit Symbian]] [[Sot:Universal Windows Platform apps]] [[Sot:Video game streaming services]] [[Sot:Websites which mirror Wikipedia]] [[de:Facebook]] [[en:Facebook]] [[es:Facebook]] [[fr:Facebook]] [[ha:Fezbuk]] [[pl:Facebook]] [[tr:Facebook]] inacr29irqs3xdql36xd8tjm2o05vlb Fang 0 410 4471 4470 2022-05-16T12:47:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fang (nkyang)]] tej4fbc5xq6hrtp30e9qnxqy279gy4t Fang (nkyang) 0 411 4486 4485 2022-05-16T12:47:55Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Fang nkyang''' yet vak zop ke mang hwa ce nkyang ghyáng yet a̱ni. Si̱ a̱hwa fa cat shi a̱kpa a̱nyiung nang á̱ ku khap á̱ si̱ sak a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Counting]] p4wbqf40nnvbjck5qnh4e3o46gpzroq Fantswam (a̱byin) 0 412 4514 4513 2022-05-16T12:47:56Z Jon Harald Søby 8 27 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Fantswam''' (''[[A̱lyem Kpat|Kpat]]'': Kafancan; ''Shong'': Kafanchan; ''Ku'': Manggyanɡ) yet a̱keang kya ka̱ shyia̱ di̱ [[A̱tak Ka̱duna|fam a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], Fam A̱ka̱wa̱tyia̱, [[Naijeriya]], ka̱ myim a̱za̱za̱rak ya a̱son mat ya a̱son vak kyangcung-a̱byin nang á̱ ku kpaat a̱ni mi̱ fam a̱byin a̰hwa gbangbang, a̱wot á̱ si̱ ka nsak tesha a̱ga̱sat nvak sot ''Nigerian Railway Corporation'' (NRC) ji a̱ja ma̱ a̱lyia̱ 1927,<ref name="daily sun">Archibong, Maurice (September 26, 2006). Daily Sun. [https://web.archive.org/web/20070929095527/http://www.sunnewsonline.com/webpages/features/travels/2006/oct/26/travels-26-10-2006-001.htm ''Kafanchan: Rising from rot wrought by Railways' woes {{!}} newspaper]</ref> a̱wot a̱keang ka si̱ bu swan lang kyangcung-a̱byin ku mun [[Pa̱takwot]], [[Inugu]], Fantswam, [[Kuru, Naijeriya|Kuru]], [[Ba̱uci]], ku si̱ bai gba̱p mami a̱keang [[Nduguli]].<ref name=nigeriafirst>[https://web.archive.org/web/20061216180402/http://www.nigeriafirst.org/article_6340.shtml |NigeriaFirst.org: Revamping the Nigerian Railway ]</ref> Ma̱ a̱cak 2007, á̱ tyan shi á̱niet mami A̱byin Fantswam á̱ si̱ sak 83,092.<ref name="world gazetteer">[https://web.archive.org/web/20071001092004/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?men=gpro&des=gamelan&geo=358542828 The World Gazetteer]</ref> == Bu nwuan == * [[Kafanchan Peace Declaration]] * [[Railway stations in Nigeria]] * [[A̱tak Ka̱duna]] == Ya̱fang == <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱duna]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] lngrfi1x993yytnisabb8e1zq3l2fpm Filipin 0 413 4528 4527 2022-05-16T12:47:57Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Filipin''' <br> Republika ng Pilipinas (Filipino) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:PHL orthographic.svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Filipin</sub> |- | [[Fail:Flag of the Philippines.svg|thumb|Tuta a̱byin Filipin]] |- | [[Fail:Coat of arms of the Philippines.svg|thumb|A̱lama a̱byin Filipin]] |- | [[Fail:Seal of the Philippines.svg|100px|A̱gba̱ndang A̱timi Filipin wu]] <sub>A̱gba̱ndang A̱timi Filipin wu</sub> |- |} A̱byin '''Filipin''' (Filipino: Pilipinas; Shong: The Philippines /ˈfɪlɪpiːnz/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Filipin''' wu (Filipino: Republika ng Pilipinas; Shong: Republic of the Philippines), yet a̰byin ka̱ yet sot bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot kya a̱ni, di̱ fam a̱byin A̱tak-A̱tyin A̱siya. Ka̱ shyia̱ di̱ fam jenshyung [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] wu wa, ka̱ si̱ byia̱ bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot kpa̱mkpaan ma̱ng 7,640, nang á̱ ka̱u sak susot tsat ca̱caat ma̱ng lili wun hu kyiak neet a̱za naat a̱tak: Luzon, Visa̱yat, ma̱ng Mi̱nda̱nawo. A̱byin Filipin ka byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak]] hu di̱ fam jenshyung hu, Kyai A̱sa̱khwot Filipin hu di̱ fam a̱tyin hu, ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot Selebet hu di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, a̱wot ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱sa̱khwot ma̱ng bibyin [[Taiwan]] di̱ fam a̱za hu, [[Ja̱pan]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[Pa̱la̱u]] di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng a̱tak-a̱tyin, [[Ndonisiya]] di̱ fam a̱tak hu, Malesiya ma̱ng Brunei di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, [[Viyetnam]] di̱ fam jenshyung hu, ma̱ng [[Caina]] di̱ fam a̱za-jenshyung hu. A̱byin Filipin ka kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 300,000 (met a̱ma̱ntanaai 120,000) a̱wot, ma̱ a̱lyia̱ 2020, ka̱ byia̱ shi á̱niet kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 109, ka̱ si̱ yet a̱byin 12 ka̱ lan byia̱ á̱niet mi̱ swanta hu a̱ni. Ka̱ yet a̱byin nnwap ma̱ a̱di̱di̱t kya, ma̱ng nnwap ma̱ng taada nvwuom na̱ kaai a̱mgba̱m bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot nka hu. A̱keang Manila kya yet a̱keangtung nka ka, a̱wot Quezon City kya si̱ yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi a̱ni, bi̱ri̱ng ma̱ng a̱nia, a̱ka̱keang a̱feang na myian di̱ fam dandi Metro Manila hwa. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tak-A̱tyin_A̱siya]] [[en:Philippines]] sncyb4vre2rdpirlnharuv24jdxcl9z Fizik 0 414 4531 4530 2022-05-16T12:47:57Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Fizik''' yet a̱za̱za̱rak sains ja ji̱ zop tswabishyi a̱ni, a̱tsak nkyang nji wu, cong ma̱ng za̱kwa a̱wat kyai tswazwa ji ma̱ng jen, ma̱ng nkyang kpa̱p cet ma̱ng cet yuut na̱ byia̱ a̱meang ma̱ng a̱nji a̱ni. Fizik yet fam nyiung hwa ma̱ a̱yaakariya sains ba ba̱ swak di̱ yet a̱tsatsak a̱ni, a̱wot a̱tsak jat nji wa si̱ yet ji̱ tyia̱ á̱niet ba̱ nfi̱k za̱kwa swanta ji ma̱ng a̱mgba̱m á̱ta̱ngwat ba. [[Sot:Fizik]] [[en:Physics]] cmf9lun8k5tog3zb0v0mcqpsz11bnlc Fi̱ng 0 415 4541 4540 2022-05-16T12:47:58Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Fi̱ng''' hwa yet jen ja nang nggwoseam/nggwonean nshyia̱ ma̱ tsi̱tsak [[nggwon]] ma̱ng kwop a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Youth]] pin1aluwtrvv1t78ht0rz1nnd02xeas Fi̱ransa 0 416 4543 4542 2022-05-16T12:47:58Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fi̱ransa (a̱byin)]] 4ddj4oydkk0uc6igfvf4s8ru4tpkot3 Fi̱ransa (a̱byin) 0 417 4574 4573 2022-05-16T12:47:59Z Jon Harald Søby 8 30 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Fi̱ransa'''<br><small>République française (Fi̱ransa) |flag = Flag of France.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Fi̱ransa |coa = Armoiries république française.svg |image = EU-France (orthographic projection).svg |capital = [[Parit]] |area = 643,801 |population = 67,413,000<ref>[https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/001641607 Demography – Population at the beginning of the month – France] (di̱n Shong). Insee (2019).</ref> |year = 2021 }} '''A̱bwom a̱byin''': "{{lang|fr|La Marseillaise}}"<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[Fail:La Marseillaise.ogg|alt=sound clip of the Marseillaise French national anthem]]</div> A̱byin '''Fi̱ransa''' (Fī̱ransa: France: /fʁɑ̃s/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Fi̱ransa''' wu (Fi̱ransa: République française; Shong: French Republic), yet a̱byin kya ka̱ shyia̱ vam-a̱byin ku swak nyiung a̱ni, di̱ fam Jenshyung Yurop ma̱ng Bibyin Nta (nfam a̱byin ma̱ng a̱yaateritori) ma̱ a̱di̱di̱t. Metropolitan area nka hu ngaat kyiak neet a̱ghyui Rhine ka naat [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu a̱wot neet [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu naat English Channel hu ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot A̱za hu; bibyin nta nka huhwa yet Guyana Fi̱ransa ma̱ A̱tak Amerika ma̱ng bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ma̱ a̱di̱di̱t da̱ a̱ca̱cet nkyai a̱sa̱khwot [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik|Ati̱lantik]], [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k|Pasi̱fi̱k]] ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya|Ndiya]] na. A̱byin Fi̱ransa byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin Beljiyom, Lukza̱mbok, ma̱ng [[Jami̱ni]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[Shwit]], Monako ma̱ng [[Italiya]] di̱ fam a̱tyin hu, Andora ma̱ng [[Si̱pen]] di̱ fam a̱tak hu, a mbeang Holan, Surinama, ma̱ng [[Brazil]] ma̱ [[Amerika]]. A̱tsak nfam a̱byin 18 nka na (a̱fwuon shyia̱ bibyin nta) dundung nkup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 643,801 (met a̱ma̱ntanaai 248,573) ma̱ng shi á̱niet ku swak miliyon 67 (mi̱ di̱ Zwat Tswuon 2021).<ref>"[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|publisher=CIA Field Listing :: Area]" (di̱n Shong). The World Factbook.</ref> A̱byin Fi̱ransa yet ri̱pobi̱lik [[A̱si̱tet muna̱pyia̱|Muna̱pyia̱]] wa ku nyia̱ ta̱m ma̱ng sistem Semi-Presidential a̱ni. A̱keangtung nka shyia̱ Parit, a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi ma̱ a̱byin ka a̱ bu yet a̱ka̱wa̱tyia̱ taada ma̱ng naat mbwuot kaswuo nka ka. A̱ca̱cet a̱ka̱keang á̱ghyang nka ni̱nia yet Lyon, Marseille, Toulouse, Bordeaux, Lille, ma̱ng Nice. A̱mgba̱m ma̱ng bibyin nta nka hu, a̱byin Fi̱ransa byia̱ a̱yaazoni njen swak ma̱ng sweang, si̱ ku shi swak si̱ kuzang a̱byin swanta a̱ni. [[Fail:Great Seal of France.svg|thumb|A̱gba̱ndang A̱timi a̱byin Fi̱ransa: A̱zaghyi]] [[Fail:Great Seal of France (reverse).svg|thumb|A̱gba̱ndang A̱timi a̱byin Fi̱ransa: A̱zama]] [[Fail:France in the World (+Antarctica claims).svg|thumb|Ta̱si̱la bibyin nta Fi̱ransa]] ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Yurop]] [[Sot:Fi̱ransa|Fi̱ransa]] [[en:France]] 3f27ecx3ybs5ibeoel8obvejvyt3s6j Fi̱ra̱ntse 0 418 4583 4582 2022-05-16T12:48:00Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Collage Firenze.jpg|thumb|Kpa̱m nghwughwu Fi̱ra̱ntse ku tyai Galleria degli Uffizi wu (tazwa a̱zamyian), Palazzo Pitti si̱ khwi, nwuan kwamam a̱gba̱ndang a̱keang hu ma̱ng Nang A̱sa̱khwot Na̱ptyun mami Piazza della Signoria ji]] [[Fail:FlorenceCoA.svg|thumb|A̱lama a̱byin Fi̱ra̱ntse]] '''Fi̱ra̱ntse''' (Italiya: Firenze /fiˈrɛntse/) yet a̱gba̱ndang a̱keang wa di̱ fam A̱ka̱wa̱tyia̱-A̱za a̱byin [[Italiya]] a̱ si̱ yet a̱keangtung fam-a̱byin Tuska̱ni meang. Nggu wa yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi á̱niet mami Tuska̱ni, ma̱ng á̱nietswat 383,084 mi̱ di̱ a̱lyia̱ 2013, a̱wot a̱ si̱ swak á̱niet 1,520,000 di̱ fam metropolit nggu hu.<ref>Bilancio demografico anno 2013, dati [https://web.archive.org/web/20110709154623/http://demo.istat.it/ ISTAT]</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Florence]] 4hzd8crnp9u0wpk1y1kc01fxlboqup9 Fi̱ra̱nze 0 419 4586 4585 2022-05-16T12:48:00Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fi̱ra̱ntse]] n5q90g9jnulbvmlwyrvvasa8dczd3wr Fi̱ri̱ng 0 420 4596 4595 2022-05-16T12:48:00Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Fi̱ri̱ng''' hu (á̱kpa: '''nfi̱ri̱ng''' ''na'') yet kap vam a̱tyubishyi hu, ku nyám ji̱ nwaai mman nji na a̱ni, ku nkak ntangka̱i nyám nghyáng, ku shyia̱ tsi̱tsak a̱tyin fwuo ka ma̱ng kwop [[a̱fa]] hu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Chest]] qhp3mbkatevjdycfmoqtwnqosr8i2jp Francisco de Goya 0 421 4598 4597 2022-05-16T12:48:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Vicente López Portaña - el pintor Francisco de Goya.jpg|197px|right]] '''Francisco José de Goya y Lucientes''' (30 Zwat Tsat 1746 – 16 Zwat Nyaai 1828) ku yet a̱tyuswup nghwughwu cat ma̱ng a̱tyutsot nkwambwat wa a̱ ku neet a̱byin Si̱pen. Á̱ ku fa nggu wa yet a̱tyunyia̱ nghwughwu a̱byin Si̱pen a̱ swak konyan ma̱ng yet a̱tsatsak a̱ni mi̱ di̱ ngaan sa̱ncuri 18 hu ma̱ng di̱ ntsa sa̱ncuri 19 hu. A̱ka̱swup nghwughwu nggu na, nghwang, ma̱ng ya̱zut nggu a̱mgba̱m ntyai ta̱ngam mi̱ ta̱ngam nfwuo mi̱ nkhang di̱n jen a̱ja a̱wot ba̱ si̱ laai a̱tsatsak á̱nietswup nghwughwu sa̱ncuri 19 ma̱ng 20 ba. Ma̱ a̱di̱di̱t ka ngyei Goya a̱ngaan ka ma̱ Á̱khwukhwop A̱yaagwak ba ma̱ng a̱son ka ma̱ á̱si̱ mam a̱fwun ba. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[en:Francisco Goya]] p3qm0nau1l2w4okhdygo7y69htch2xv Fɨng 0 422 4600 4599 2022-05-16T12:48:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fi̱ng]] ivfvbxpwc5tkhr1ydcxcxjd0iopebpp Gana 0 423 4616 4615 2022-05-16T12:48:01Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Gana'''<br> |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Ghana (orthographic projection).svg|thumb|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Gana</sub> |- | [[Fail:Ghana Flag.svg|thumb|Tuta a̱byin Gana]] |- |[[Fail:Coat of arms of Ghana.svg|thumb|A̱lama a̱byin Gana]] |- |} A̱byin '''Gana''' (Shong: Ghana), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Gana''' wu (Shong: Republic of Ghana) a̱ni, yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]] hu. Ka̱ myiai da̱ [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] wu ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu di̱ fam a̱tak hu, ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin Khwong A̱ta̱m Zwuom di̱ fam jenshyung hu, Burkina Faso di̱ fam a̱za hu, ma̱ng [[Togo]] di̱ fam a̱tyin hu.<ref name="warriorking">Jackson, John G. (2001) ''Introduction to African Civilizations'', Citadel Press, p. 201, ISBN 0-8065-2189-9.</ref> A̱byin Gana kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 238,535 (met a̱ma̱ntanaai 92,099), ka̱ si̱ ka ngaat ka̱ si̱ myiai di̱ nfam a̱byin ma̱ng ikoliji ma̱ a̱di̱di̱t kyiak neet di̱ a̱yaasavana fam khwong kyai a̱sakhwot ba nat di̱ sóp a̱za tropik ji. A̱byin Gana byia̱ shu á̱niet ku swak miliyon 31 a̱ni, si̱ ku tyia̱ ka̱ yet a̱feang mi̱ shi á̱niet di̱ fam a̱byin Jenshyung Afrika hu a̱ni, lilyim [[Naijeriya]]. A̱keangtung nka ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang wu a̱ swak mi̱ shi a̱ni wa yet Akra; á̱ghyang a̱ca̱cet a̱ka̱keang nka na, ni̱nia yet Kumasi, Tamale, ma̱ng Sekondi-Takoradi. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[en:Ghana]] qetce35g1k86ftsaq9isrj3pqf27f3z Ga̱fub 0 424 4619 4618 2022-05-16T12:48:02Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ja̱fi̱k]] ev1jcqifvrx7210w8kokq91mf6rfwen Ga̱ra (a̱lyem) 0 425 4625 4624 2022-05-16T12:48:02Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱lyem '''Ga̱ra''' ka (Ga̱ra: Ìgáláà; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Igala), yet a̱lyem kyangbwak lilyem Ghwangkpang (Shong: Yoruboid) kya. Kikya yet a̱lyem [[A̱ga̱ra]] ka mi̱ [[Naijeriya]]. Ma̱ a̱lyia̱ 1989 á̱ ku tyan nyia̱ á̱niet 800,000 bya lyiat ma̱ng a̱lyem Ga̱ra ka, ma̱ a̱tsatsak mi̱ [[Si̱tet Kogi]]. Zwá a̱lyiat nka ji, jija yet Idah, Imane, Ankpa, Dekina, Ogugu, Ibaji ma̱ng Ife. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *Blench, Roger; Gross, Paul (2005). [http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/VN/Yoruboid/Igala%20Mammal%20names.pdf Igala mammal names] (di̱n Shong) [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Afrika]] [[Sot:Lilyem_Afrika_Jenshyung]] [[Sot:Lilyem_Naijeriya]] [[Sot:Lilyem_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Lilyem Nija–Konggo]] [[en:Igala language]] 3kjxtnn7natic0mak72njq1roigjmh5 Ga̱shyio 0 426 4631 4630 2022-05-16T12:48:02Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ga̱shyio''' yet sum ha a̱yet di̱ wan nyung a̱ni.Ka̱ a̱doot a̱ya a̱bun, a̱kolo ngu ka yet a̱sa̱khwot kikyio nyia. Gashyio niat swan khenkhiam ka tyia̱ a̱bwonu ku ma̱ng nyung. ==Ya̱fang== <references/> numivl5atxhjkp3n7hupx0y3t0sf4u5 Ga̱sswuong 0 427 4634 4633 2022-05-16T12:48:02Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ga̱swuong ntak]] manvj81oldlhuh541scxdg81bkq4qgm Ga̱swan 0 428 4636 4635 2022-05-16T12:48:03Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ga̱swan]] qko8ze7xcr7qsmbxiuaobblb24h9ix4 Ga̱swuong 0 429 4642 4641 2022-05-16T12:48:03Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ga̱swuong''' ji (á̱kpa: '''ga̱swúon''' ''ji'') bye fa: # [[Ga̱swuong mbwak]] # [[Ga̱swuong ntak]] # [[Ga̱swuong (kompyuta)]], kyang ku ta̱fang a̱vwuo di̱ kyangnwuan ghwughwu kompyuta hu fb4jkqupzatuctjzkhutektgora47du Ga̱swuong mbwak 0 430 4658 4657 2022-05-16T12:48:04Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ga̱swuong mbwak''' ji (á̱kpa: '''ga̱swúong mbwak''' ''ji'') yet kap vam hwa ku shyia̱ ma̱ a̱ta̱m bwak a̱ni. Ga̱swúong ji shyia̱ tswuon ma̱ng bwak nyiung. Ka̱ za nji na vwuon, ji̱ beang di̱ nyia̱ nta̱m, kwok nkyang mbeang ya nkyayak. ==Bu nwuan== * [[Ga̱swuong ntak]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Finger]] d7r5z3qduuwi7xklrr2tkew18l13qwn Ga̱swuong ntak 0 431 4665 4664 2022-05-16T12:48:04Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ga̱swuong ntak''' ji (á̱kpa: '''ga̱swúong ntak''' ''ji'') ja yet kap vam hwa ku shyia̱ di̱ ngaan kpai ntak a̱tyubishyi ma̱ng nyam ji̱ byia̱ a̱ti̱tak nang a̱tyubishyi a̱ni. Ga̱swúong ji shyia̱ tswuon ma̱ng tak nyiung. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Toe]] dgk1p0gp9xlnunqfpz5yhhv5990f82b Ga̱swuong tak 0 432 4675 4674 2022-05-16T12:48:05Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ga̱swuong ntak]] manvj81oldlhuh541scxdg81bkq4qgm Ga̱tsot 0 433 4688 4687 2022-05-16T12:48:05Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Typing example.ogv|thumb|Tsot tazwa kibwot kompyuta]] '''Ga̱tsot''' (á̱kpa: '''ga̱tsót''') yet nkyang nia tazwa kibwot kompyuta ji̱ byia̱ zwunzwuo á̱ lyuut tazwa nji nang ka̱ á̱ lywi, lyuut hu na ghwut mi̱ kyangnwuan hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Computer keyboard]] ezc10s8x475sq4uq74h7de6fig5vxmc Gbazazai 0 434 4690 4689 2022-05-16T12:48:06Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gba̱za̱zai]] pb2aoa42okn5ps391p3et0y0gde83pq Gba̱za̱zai 0 435 4701 4700 2022-05-16T12:48:06Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Gba̱za̱zai''' yet niaat kyang hwa a̱ ni̱ ntyia̱ a̱yin byian a̱ghyi ku fwuo. *'''Kidee''' A̱gba̱za̱zai ji ja lii a̱ni: kyayak ku a̱lyiat a̱yin. == Ya̱fang == <references/> [[en:Bitter (taste)]] fotfpavnfvasihuc2revf9764q6jsym Ghyek 0 436 4711 4710 2022-05-16T12:48:07Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Burping 3.ogg|thumb|Ghyek]] '''Ghyek''' yet wun hwa ku ghwut a̱bwonu a̱tyubishyi ku nyam a̱ni ku neet ma̱ a̱fa ka. == Ya̱fang == <references/> [[en:Burping]] 24csqvw9jxf9ojxlrxsbx9nwuotdxun Gini 0 437 4733 4732 2022-05-16T12:48:09Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Gini''', á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Gini''' (Fi̱ransa: ''République de Guinée''; Shong: ''Republic of Guinea''), yet a̱byin kya ka̱ shyia̱ di̱ khwong kyai a̱sa̱khwot di̱ fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]] a̱ni. Á̱ ku ngyei [[Gini Fi̱ransa]] (Fi̱ransa: ''Guinée française''; Shong: ''French Guinea'') gbangbang, mi̱ di̱n jen jhyang á̱ yei a̱byin mam a̱fwun ka '''Gini-Konaki̱ri,''' a̱lyoot [[A̱gba̱ndang a̱keangtung|a̱keangtung]] nka ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak di̱ shi a̱ni, [[Konaki̱ri]], á̱ ghai nkaa ma̱ng bibyin ghyáng ku byia̱ "Gini" a̱ni da̱ a̱lyoot nhu ka ma̱ng [[Gini (fam a̱byin)|fam a̱byin a̱lyoot a̱meang]] hu, nang [[Gini-Bisa̱u|Gini Bisa̱u]] ma̱ng [[Gini A̱kwa̱toriya]].<ref name="uiowa1">"[http://www.uiowa.edu/~africart/toc/countries/Guinea-Conakry.html Archived copy]".</ref><ref>"[http://www.musicvideos.the-real-africa.com/guinea Music Videos of Guinea Conakry]". </ref><ref>"[http://netministries.org/see/churches/ch00472 The Anglican Diocese of Ghana]". ''Netministries.org''.</ref><ref>"[https://web.archive.org/web/20110511084226/http://www.cfi.fr/partenaires_en.php3?id_rubrique=24&id_article=473 Archived copy]".</ref> Gini nshyia̱ ma̱ng shi á̱niet miliyon 12.4 ma̱ng shi a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 245,857 (met a̱ma̱ntanaai 94,926).<ref name="guinea_stats">"[http://www.nationsonline.org/oneworld/guinea.htm Nations Online: Guinea – Republic of Guinea – West Africa]". ''Nations Online''.</ref> [[Fail:Flag of Guinea.svg|thumb|Tuta a̱byin Gini]] [[Fail:Coat of arms of Guinea-new.svg|thumb|A̱lama a̱byin Gini]] ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] mqdena33s8kddt2bll7f5f1ightwuvg Gini-Bisa̱u 0 438 4742 4741 2022-05-16T12:48:10Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Gini-Bisa̱u''' (Portugit: Guiné-Bissau, Fula: 𞤘𞤭𞤲𞤫 𞤄𞤭𞤧𞤢𞥄𞤱𞤮 ''Gine-Bisaawo'', Mandinka: ߖߌߣߍ ߺ ߓߌߛߊߥߏ߫ ''Gine-Bisawo'', Shong: Guinea-Bissau /ˌɡɪni bɪˈsaʊ/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Gini-Bisa̱u''' wu (Portugit: República da Guiné-Bissau [ʁɛˈpuβlikɐ ðɐ ɣiˈnɛ βiˈsaw], Shong: Republic of Guinea-Bissau), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]] ka̱ kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 36,125 (met a̱ma̱ntanaai 13,948) ma̱ng shi á̱niet nang á̱ ku tyan sak miliyon 1,874,303 a̱ni. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin Senegal di̱ fam a̱za ma̱ng [[Gini]] di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu. A̱byin Gini-Bisa̱u ku yet kap tyok Kaabu hu, a mbeang Tyok-shan Mali hu. Nkap tyok huni ku ngyong ba̱ng si̱ tat sa̱ncuri 18 ji, a̱wot Tyok-shan Potuga hu si̱ nyia̱ tyok tazwa nkap á̱ghyang neet sa̱ncuri 16 ji. Mi̱ di̱ sa̱ncuri 19 ji, ka̱ bwuak ka̱ si̱ yet a̱byin tyok á̱nietcen nang á̱ ku ngyei Gini Potuga a̱ni. Ma̱nang a̱byin ka ku tak a̱pyia̱ nka a̱sa̱t a̱ni ma̱ a̱lyia̱ 1973 a̱wot á̱ si̱ shim nka a̱nia ma̱ a̱lyia̱ 1974, huhwa á̱ si̱ mbeang a̱lyoot a̱keangtung nka ka, Bisa̱u, mami a̱lyoot nka ka á̱ shot tyei tai ma̱ng [[Gini]] (nang á̱ ku ngyei [[Gini Fi̱ransa]] a̱ni). [[Fail:Flag of Guinea-Bissau.svg|thumb|Tuta a̱byin Gini-Bisa̱u]] [[Fail:Coat of arms of Guinea-Bissau.svg|thumb|A̱lama a̱byin Gini-Bisa̱u]] [[Fail:Location_Guinea_Bissau_AU_Africa.svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Gini-Bisa̱u]] ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] hg8uwd2xfk4vbluo0qw317enihgag75 Gini A̱kwa̱toriya 0 439 4751 4750 2022-05-16T12:48:11Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Gini A̱kwa̱toriya''' (Si̱pen: Guinea Ecuatorial /giˈnea ekwatoˈɾjal/, Fi̱ransa: Guinée équatoriale /Guiné Equatorial/, Potugit: Guiné Equatorial, [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Equatorial Guinea), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Gini A̱kwa̱toriya''' wu (Si̱pen: República de Guinea Ecuatorial, Fi̱ransa: République de Guinée équatoriale, Potugit: República da Guiné Equatorial, Shong: Republic of Equatorial Guinea), yet a̱byin kya di̱ khwong jenshyung fam a̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika, ma̱ng shi kyai a̱byin ku kilomita a̱ma̱ntanaai 28,000 (met a̱ma̱ntanaai 11,000). Á̱ ku ngyei a̱byin tyok á̱nietcen Gini Si̱pen gbangbang, ma̱nang a̱byin [[Si̱pen]] kya ku nyia̱ tyok tazwa nka a̱ni. Á̱ ku bwuo a̱lyoot a̱zanson shyiat sa̱t nka ka neet swáng a̱lyiat ji A̱kwa̱to ma̱ng [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] ja ma̱nang a̱byin ka shyia̱ kpa̱mkpaan mba a̱feang a̱ni. Ma̱ a̱lyia̱ 2015, a̱byin ka ku byia̱ shi á̱niet 1,225,367. [[Fail:Flag of Equatorial Guinea.svg|thumb|Tuta a̱byin Gini A̱kwa̱totiya]] [[Fail:Coat of arms of Equatorial Guinea.svg|thumb|A̱lama a̱byin Gini A̱kwa̱toriya]] [[Fail:GNQ orthographic.svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Gini A̱kwa̱totiya]] ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱ka̱wa̱tyia̱_Afrika]] [[en:Equatorial Guinea]] 3l7jku8q43i1eal6hy0gkbnf5jdca93 Gini Fi̱ransa 0 440 4761 4760 2022-05-16T12:48:12Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Gini Fi̱ransa''' (Fi̱ransa: Guinée française; Shong: French Guinea) ku yet a̱byin tyok a̱nietcen Fi̱ransa kya di̱ fam [[Jenshyung Afrika]]. A̱gi̱gak nka ba, shimba ba̱ shai ma̱ng sweap njen, ku yet ma̱ a̱lyia̱ 1958 si̱ a̱sa̱t a̱byin [[Gini]] a̱fwun wu bya. [[Fail:Flag of France (1794–1815, 1830–1974, 2020–present).svg|thumb|Tuta a̱byin Gini Fi̱ransa]] ==Ya̱fang== [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[Sot:Jenshyung_Afrika_Fi̱ransa]] ggdzem06mspyaxliojntx25jrobp5t2 Gi̱gi̱k (kan) 0 441 4771 4770 2022-05-16T12:48:13Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki Di̱ fam kan, ka̱nang á̱ wa̱i zwan jhyang nang '''gi̱gi̱k''' a̱ni, si̱ a̱hwa fa ma̱ a̱ca̱caat ji̱ yet si̱ ji ji̱ nwai labeang ja a̱ni a̱wot, nang jang a̱lyiat si̱ a̱hwa, si̱ ji ji̱ ba̱ ntsa mi̱ mmam nani. ==Ya̱fang== [[en:Acute (medicine)]] 9g6qy52pawrs43c78tipmzwbyhfbi7q Google 0 442 4787 4786 2022-05-16T12:48:15Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Google LLC''' yet sot-nta̱m lyennkyangta̱m Amerika jhyang ja ji̱ shyia̱ bibyin ma̱ a̱di̱di̱t a̱ni ji̱ khap a̱pyia̱ nji sak di̱ fam khwo ma̱ng a̱yaaprodok nkyang na̱ byia̱ a̱meang ma̱ng a̱cyetaneang, nang lyennkyangta̱m shei-kaswuo a̱zalang, fwuontswam zop ghyang, fang fi̱fang á̱ni̱nian, kyanglilyiit, ma̱ng kyangkpa̱u. Á̱ fa nji ji̱ yet jhyiung di̱ a̱ca̱cet susot-nta̱m lyennkyangta̱m ji a mbeang Amazon, Facebook, ma̱ng Apple.<ref>Rivas, Teresa "[http://www.barrons.com/articles/ranking-the-big-four-internet-stocks-google-is-no-1-apple-comes-in-last-1503412102 Ranking The Big Four Tech Stocks: Google Is No. 1, Apple Comes In Last]" (di̱n Shong). www.barrons.com.</ref><ref>Ritholtz, Barry (Zwat Swak 31, 2017). "[https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2017-10-31/the-big-four-of-technology The Big Four of Technology]". Bloomberg L.P.</ref><ref>"[https://whatis.techtarget.com/definition/GAFA What is GAFA (the big four)? - Definition from WhatIs.com]". (di̱n Shong) WhatIs.com.</ref><ref>[https://www.google.com/intl/en/about/company/ Company – Google ] January 16, 2015</ref><ref>[https://www.informationweek.com/applications/google-founded-by-sergey-brin-larry-page-and-hubert-chang!/d/d-id/1072309 Google Founded By Sergey Brin, Larry Page... And Hubert Chang?!?] InformationWeek ,UBM plc, September 24, 2008 .</ref><ref>[https://www.google.com/about/jobs/locations/ Locations— Google Jobs] September 27, 2013</ref><ref>[https://www.cnbc.com/2019/12/03/larry-page-steps-down-as-ceo-of-alphabet.html Larry Page steps down as CEO of Alphabet, Sundar Pichai to take over] CNBC, 3 December 2019</ref><ref>[https://www.androidpolice.com/2021/01/04/google-employees-are-forming-a-union/ Google employees are forming a union] January 4, 2021</ref> [[Fail:Google 2015 logo.svg|thumb|A̱lama a̱bwuang Google neet 2015]] [[Fail:Googleplex HQ (cropped).jpg|thumb|Tyantung Google, Googleplex ji]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Google]] p8uwbdo3oaqpuafri3wei5matxakhn2 Gumaat 0 443 4800 4799 2022-05-16T12:48:16Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bolsas-de-asa-plana-interior-bolsapubli.jpg|thumb|Gumáat pepa ma̱ng mbwak]] '''Gumaat''' ji (á̱kpa: '''gumaát''' ''ji''; á̱ ka ngyei '''a̱burga''' a̱ni) yet ta̱ngka̱i [[a̱mpwot]] ku yet kyangta̱m a̱ni di̱n kwok nkyang mami. Á̱ mbyia̱ [[gumaat naat a̱cyet]], gumaat kurum, ba̱ng si̱ nat. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Gumaat|Gumaat]] [[Sot:A̱mpwot]] [[en:Bag]] q6430r5l6xdt34ljq7paftvbqz4oue9 Gumaat naat a̱cyet 0 444 4810 4809 2022-05-16T12:48:17Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Gumaat naat a̱cyet''' (á̱ ka ngyei '''a̱burga naat a̱cyet''' a̱ni) yet tangka̱i [[gumaat]] hwa nang á̱ tyei nkyang á̱ nat a̱cyet a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Gumaat]] [[Sot:A̱mpwot]] [[en:Bag]] 3a2u9tmhchayt57gy0uhnb9yqnnptzr Gwoot 0 445 4825 4824 2022-05-16T12:48:19Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Gwoot''' (Tyap Gwoot: Gworok ku ''Gworog''; [[A̱lyem Kpat|Kpat]]: Kagoro) yet a̱keang kya ka̱ byia̱ shi ba̱t di̱ fam [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], di̱ fam-a̱byin Fam A̱ka̱wa̱tyia̱ [[Naijeriya]] hu. Ka̱ shyia̱ di̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Watyap]] ja. Á̱nietkhwikristi bya nhyat a̱keang Gwoot ka. Ka̱ si̱ ka yet mali á̱nietshei a̱sham nkhang Yesu bya ma̱ a̱di̱di̱t, ba̱ ku bai mat a̱shyim lili wun ma̱ng shi a̱za a̱byin ka.<ref>[https://www.nigeriagalleria.com/Nigeria/States_Nigeria/Kaduna/Kagoro-Hills-Kaduna.html Kagoro Hills of Kaduna State] (di̱n Shong).</ref> Gwoot byia̱ ofit nta̱m wusika a̱nyiung.<ref>[https://web.archive.org/web/20121126042849/http://www.nipost.gov.ng/postcode.aspx Post Offices- with map of LGA] (di̱n Shong). NIPOST.</ref> ==A̱ca̱cet á̱niet== * Lois Auta, a̱tyufuutnyia̱, a̱tyu a̱ kpaat a̱ si̱ yet A̱gba̱ndang A̱kwak A̱son Cedar Seed Foundation a̱ni * Gwamna Awan (MBE, OON): A̱nyiung mi̱ á̱gwam Afrika ba ku labeang di̱ nyia̱ tyok a̱ni (ndyia̱ 63 di̱ cuk tyok ji, 1945 - 2008).<ref>[https://allafrica.com/stories/2008/0020334 Nigeria: Gwamna Awan, Chief of Kagoro, Dies At 93]. All Africa (Zwat Swak 2, 2008). Leadership.</ref> * Chris Delvan Gwamna Ajiyat: A̱tyushei a̱sham nkhang Yesu ma̱ng a̱tyubwom, a̱ swan [[Ka̱duna]], Naijeriya. * Danjuma Laah: Sa̱neto a̱ yong da̱ a̱kwonu Distrik Sa̱net Ka̱duna A̱tak (2015 - a̱fwun). * Nenadi Esther Usman, Minista A̱ka̱kurum Naijeriya (2006 - 2007); Sa̱neto a̱ yong da̱ a̱kwonu Di̱strik Sa̱net Ka̱duna A̱tak (2011 - 2015) ==Ya̱fang== <references/> [[en:Kagoro]] fbm5puxld6onobuh80simprop0qwrl4 Gyek 0 446 4827 4826 2022-05-16T12:48:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ghyek]] 1h9ysn1e06u1p82kmoy201ultge6tw3 Harrison Bunggwon 0 447 11689 4891 2022-05-16T12:58:04Z Jon Harald Søby 8 Undo revision 4890 by [[Special:Contributions/51.89.58.25|51.89.58.25]] ([[User talk:51.89.58.25|talk]]) wikitext text/x-wiki '''Harrison Isuu Bunggwon''' ku '''Harrison Yusuf Bungwon''' (25 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 1949 – 6 Zwat Nyaai 2016) ku yet a̱tyuba̱ngtyok [[Tyok A̱tyap]] wa, a̱ka̱k a̱si̱tet Naijeriya a̱ghyang a̱ shyia̱ di̱ fam [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]] a̱ni, ma̱ a̱byin [[Naijeriya]]. Á̱ ka lyen nggu ma̱ng a̱lyoot tyok ka, ''A̱gwatyap II''.<ref name=B1>Atuk, Lucas (1 Zwat Tsat 2008)."A Brief Biography of HRM Dr. Harrison Yusuf Bungwon (Agwatyap II)" (di̱n Shong). Atyap in Diaspora Magazine. (1)(1).</ref><ref>Tauna, Amos (10 Zwat Nyaai 2016). "[https://web.archive.org/web/20210731112855/https://newnigeriannewspaper.com/2016/04/10/agwatyaps-demise-a-great-shock-reps-katung/ Agwatyap's demise a great shock - Reps Katung]".</ref> ==Shyicet a̱son ma̱ng tat-a̱pyia̱== Á̱ ku byin Bunggwon Ma A̱tyoli Bunggwon Yawa ma̱ng A̱yanga̱li A̱to Bunggwon kya ma̱ a̱tuk mam 25 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 1949 mi̱ Bafoi, A̱batyok Ka̱nai, A̱byin A̱tyap, [[Fam A̱za, Naijeriya|Fam A̱za]], Naijeriya Bi̱ri̱ti̱n (di̱ fam [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]] si̱ ma̱ninika, [[Naijeriya]]). A̱tyia̱ nggu wu ku saan ma̱ a̱lyia̱ 1953, ma̱nang gu ku yet ndyia̱ a̱naai nia ma̱nyin.<ref name=B1 /> A̱cyet tat-a̱pyia̱ nggu ka ku ntsa Zwat Jhyiung 1957, nang gu yet ndyia̱ a̱natat, mi̱ Native Authority Junior Primary School, Bafoi-Ka̠nai a̱ni. Lilyim shyiat sweap mak mi̱ mak nwuai nggu hu ma̱ a̱lyia̱ 1961, a̱ si̱ nwuo Native Authority Senior Primary School, Ka̱ciya. Ma̱ a̱lyia̱ 1963, Bunggwon shyia̱ nwuai Government Technical School, Soba, [[Zariya]], a̱vwuo ka nang gu hyat ndyia̱ a̱feang ma̱ng á̱kum a̱ si̱ bai shyia̱ nwuai Government Technical College, [[Ka̱no]], nang ma̱ a̱di̱di̱t lyen a̱ni ma̱ a̱lyia̱ 1965. Ma a̱nia wa, a̱ si̱ laai byia̱ di̱dang cat fang Bwok-ntswam Ma̱kanik ma̱nang gu ni̱ nshyia̱ Government Technical College, Ka̱no a̱ni, zang ja si̱ fuut guu cat ma̱ng shyiat za̱nang a̱wat fang mbwak ''Bureau for External Aid Scholarship'' mi̱ [[Muna̱pyia̱ A̱yaari̱pobi̱lik Soshyalis Sovyet hu|MA̱SS hu]] ma̱ a̱lyia̱ 1969 nang gu tyak fang ban feang a̱lifang ka, tutu fwuon.<ref name=B1 /> Tsi̱tsak 1971 – 1975, a̱ fang [[Bwok-ntswam Ma̱kanik]] a̱ si̱ san bachelor's degree ([[B.Tech.]]) ma̱ng master's degree ([[M.Tech.]]) mi̱ [[Yunivasti Lyennkyangta̱m A̱byin Belarusiya|Yunivasti Lyennkyangta̱m Byelorusiya]], [[Mi̱nsi̱k]], a̱vwuo ka nang gu tyak fang hu ma̱ng tyei zan. Mi̱ 1977, a̱ si̱ ya a̱son mat doctorate ([[Ph.D.]]) programme ngguu mi̱ [[A̱vwuomyiam Sains ma̱ng Lyennkyangta̱m Yunivasti a̱si̱ Mancesta]], [[Tyok Muná̱pyia̱]] a̱ si̱ tyak fang hu mi̱ 1980.<ref name=B1 /> ==Ta̱m== Bunggwon ku yet a̱tyentyang a̱tyubyia̱lyen wa, a̱bwok-ntswam nang á̱ nkhapsak a̱ni, a̱myimzang a̱tyutyiet, a̱tyulyen a̱lyiat ma̱ng a̱tuba Nigeria Society of Engineers nang á̱ fa̱k da̱ nggu a̱ni, a̱nyan wa byia̱ si̱ hu ku lan ndyia̱ 16 mi̱ lyenkyang, ma̱ng tyiet ma̱ng a̱nyiung mami a̱yaapoliteknik Afrika ba̱ lan byia̱ shi a̱ni, [[Politeknik Ka̱duna]]. Tsi̱tsak 1986 – 2002, Bunggwon khwo nang: * Dairekto, Research and Development Centre; * A̱tyugba di̱ nkyang Sains, [[Defence Industries Corporation of Nigeria]]; * Kimishyona mat Nta̱m ma̱ng A̱ka̱cyet, [[A̱si̱tet Ka̱duna]]; * Maneja di̱ Nta̱m ma̱ng Military Embroidary Factory nang á̱ ku fwung a̱ni, mi̱ [[A̱buja]]; * Memba, Komiti A̱yaagwak A̱gwomna̱ti Mundundung tazwa Nigeria Machine Tools Ltd., [[Oshogbo]], [[A̱si̱tet|A̱si̱tet Oshun]]; * Memba nang á̱ ku Khai a̱ni, Constituent Assembly; * A̱tyumai Nta mi̱ Bwok-ntswam Ma̱kanik, [[Politeknik A̱byin Pi̱lato|Pi̱lato]], Ka̱tsina, [[Politeknik A̱si̱tet Kogi|Ida (A̱si̱tet Kogi)]], ma̱ng [[Politeknik A̱si̱tet Kwara]]. * Mami sot nggu ji, á̱ si̱ bai khwo nang ''A̱kpangcuk'' a̱son wu, a̱si̱ ''Bot A̱yaagwomna, Zangon Kataf Community Technical and Vocational School''. Mi̱ Zwat a̱kubunyiung 2002, Dr. H. Y. Bunggwon si̱ byiak a̱ kai khwo bwok-ntswam hu a̱ ghwon, lilyim ndyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t á̱si̱ a̱tsatsak khwo a̱byin byin nggu ka a̱zata̱n a̱gwomna̱ti a̱byin nggu ka.<ref name=B1 /> ==Za̱náng ma̱ng swat memba== ===Za̱náng=== Mat tyaat á̱kyenkyai nta̱m nggu na, Dr. H. Y. Bunggwon si̱ san ncyin ma̱ng za̱náng ma̱ a̱di̱di̱t nang: * A̱shong Diploma Khapsak a̱si̱ Roshiya (1975) * Nigeria Society of Engineers’ Merit Award (2002) * A̱lyoot Tyok, Ya̱rima A̱tyap (2003).<ref name=B1 /> ===Swat memba=== Nang a̱bwok-ntswam a̱ ku san tyiet mi̱ Mancesta a̱ni, Bunggwon ku yet associate memba ''Institute of Industrial Managers'', [[Tyok Muná̱pyia̱]]; memba [[American Institute of Industrial Engineers]] ma̱ng a̱bwok-ntswam a̱nyan wa ku nyia̱ ri̱jista ma̱ng ''Council for the Regulation of Engineering of Nigeria'' (COREN).<ref name=B1 /> ==Tyok== Di̱n jen saan a̱shai nggu ka, [[Ba̱la A̱de Da̱ukee|A̱tyushi A̱gwam B. A̱. Da̱ukee ''(A̱gwatyap I)'']] mi̱ 2005, Bunggwon si̱ ta̱bat tyok nang ''A̱gwatyap II'' a̱ghwon a̱ si̱ bai yet A̱gwam byina̱byin a̱feang [[Á̱niet A̱tyap]] ba. A̱ ku ba̱ng shi hu da̱ a̱beam zwát 11 nggu ma si̱ bai saan ma̱ a̱tsotson a̱tson 6 Zwat nyaai 2016.<ref name=B1 /> A̱ ku yet a̱gwam a̱tutu-á̱son wa a̱nyan wa á̱ si̱ bai kyiak kwí nggu hu nang a̱gba̱ndang nwai<ref>{{Cite web |url=https://allafrica.com/stories/201604110039.html |last=Joseph |first=Midat |title=Nigeria: Demise of Kaduna's First Class Chief, Harrison, Great Loss - Hon Katung |website=All Africa |publisher=Leadership |date=11 April 2016 |access-date=31 July 2020}}</ref> ma̱ng kyang tyei a̱wun.<ref>{{Cite web |url=https://www.latestnigeriannews.com/news/2825314/in-kaduna-sen-laah-rep-katung-mourn-agwatyap.html |title=In Kaduna: Sen La'ah, Rep Katung Mourn Agwatyap |website=Latest Nigerian News |publisher=Pulse |date=11 April 2016 |access-date=31 July 2020 }}</ref> ==Zwakhwu== Di̱n jen khwo nggu ji nang a̱khwo á̱niet a̱ni, Bunggwon ma̱ng fwuo nggu hu nyiung nyia̱ ta̱m di̱ mbeangshi ya a̱son myiam bwok-ntswam hu mi̱ Naijeriya ma̱ng bibyin nta. Ku a̱zafwun ka, a̱za̱za̱rak zwakhwu nggu wu ni̱ byia̱ a̱gba̱ndang impak di̱ nta̱m bwok-ntswam [[A̱si̱tet Ka̱duna]] ma̱ a̱mgba̱m. Nang a̱tyia̱ wu a̱ lyen a̱vwuo a̱ni, A̱tyushi A̱gwam Dr. H. Y. Bunggwon lyen fa khwo á̱niet. Nang a̱tsatsak [[Krista]] a̱ni, a̱ ku sak á̱lyiat A̱tyoli [[Yesu Kristi]] na, zang nia nyia̱: {{Quote|"...Da̱ a̱kwonu a̱kya, konyan wa cat a̱ yet a̱gba̱ndang ma̱ nyin a̱ni, ku yet ta hwa gu yet a̱khwo nyin." (Zang ja fa 'a̱khwo'.) – Ma̱rkut 10:43 ([[TYAPNT]] jhy.).}} Si̱ huni tyia̱. A̱ ku myiam khwo á̱niet a̱mgba̱m shyicet nggu hu. A̱tyushi ni̱ ku nshyia̱ a̱sai fwuo di̱n vak kwak á̱ghyang á̱niet swa̱i bai. A̱ ku nyia̱ a̱ca̱cet nkyang ma̱ a̱di̱di̱t a̱wot si̱ shim cyok bai di̱ yet''A̱gwatyap'', '''A̱tyap Traditional Council''', A̱tak Njei, [[Zangon Kataf|Zangon Kataf (Á̱nietcen A̱fakan)]]. Nang A̱tyia̱ byina̱byin a̱feang wu di̱n vak Tyok a̱ tyok tazwa Á̱niet A̱tyap ba a̱ni, A̱gwam Dr. H. Y. Bunggwon ku byia̱ a̱gba̱ndang ta̱m di̱ nyian nkyangcat [[Á̱niet ̱A̱tyap|A̱tyap]] ba a̱ni ma̱ng si̱ á̱kpa̱ndang swat mba ba. Mi̱ á̱lyiat nggu na: {{Quote|“N shyia̱ ma̱ng a̱gwai ma̱nang fi̱k nta̱m nung ji a̱ni di̱ fam a̱gwomna̱ti hu, a̱ghwon nang Diin malifang, di̱n jen jhyang a̱ni, n si̱ shyia̱ a̱wat lyiat ndung ma̱ng a̱yaakwak a̱son ma̱ a̱di̱di̱t.”}} A̱wot a̱ ku nwuan a̱ma̱bwoi. Mami a̱ma̱bwoi nggu na, a̱ mkpaat a̱za̱za̱rak kidee, da̱zi̱ya mat ntyok njhyang bah, a̱wot mat a̱yaakwak a̱son ma̱ a̱byin ka.<ref name=B1 /> Mi̱ kwi Bunggwon hu, a̱tyu kuriya a̱ yong a̱ghyi famkhai mundundung Zangon Kataf/Jaba a̱ni, [[Sunday Marshall Ka̱tung|Barr. Sunday Marshall Ka̱tung]] wa̱i ngguu nang a̱tyutyei swat nyinyang, a̱nyan wa mi̱ á̱lyiat nggu na si̱ mbeang...: {{Quote|"A̱ ku neap shyicet nggu hu mat ya a̱son á̱niet nggu ba di̱ nfam khap, tat-a̱pyia̱, ma̱ng ya a̱son socioeconomic [[Á̱niet A̱tyap]] ba ma̱ng A̱si̱tet Ka̱duna ka ma̱ a̱mgba̱m."<ref name=B3>{{Cite web |url=https://www.africaprimenews.com/2016/04/09/news/nigerian-lawmaker-describes-late-agwatyap-peace-maker/ |title=Nigerian Lawmaker Describes Late Agwatyap as Peace Maker |website=Africa Prime News |date=April 9, 2016 |access-date=July 30, 2020}}</ref>}} ==Ta̱fang== [[Sot:A̱tyap]] [[Sot:Á̱niet Si̱tet Ka̱duna]] [[Sot:kwi_2016]] [[Sot:byin_1949]] [[Sot:Nigerian engineers]] [[Sot:Alumni of the University of Manchester]] [[Sot:Monarchs of Atyap Chiefdom]] ddw52pw49yf0cvnlibhxyi9ag0f80q8 Haruma Miura 0 448 4931 4930 2022-05-16T12:48:57Z Jon Harald Søby 8 39 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center| '''Haruma Miura'''<br>'''三浦 春馬''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:20190829_三浦春馬在台灣與粉絲見面.jpg|250px]] |- |} '''Haruma Miura''' (Ja̱pan: 三浦春馬, byin a̱tuk mam 5 Zwat 4 1990<ref name="oricon profile">[https://www.oricon.co.jp/prof/394936/profile/ 三浦春馬のプロフィール ] (da̱ a̱lyem Ja̱pan)</ref>– 18 Zwat 7 2020<ref>[https://web.archive.org/web/20200718162244/https://yomidr.yomiuri.co.jp/article/20200718-OYTEW566104/ 俳優の三浦春馬さん死亡…自宅で自殺か、「本当に残念」] (da̱ a̱lyem Ja̱pan)</ref> ) yet a̱tyu nkhang Telvishon [[Ja̱pan]] wa. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[https://www.amuse.co.jp/artist/A0105/ Official Website] *[https://www.imdb.com/name/nm2067218/ IMDb] *[https://www.discogs.com/artist/5966006-Haruma-Miura Discogs] [[Sot:Ja̱pan]] [[Sot:byin 1990]] [[en:Haruma Miura]] [[es:Haruma Miura]] [[fr:Haruma Miura]] [[ja:三浦春馬]] [[ko:미우라 하루마]] [[zh:三浦春馬]] jeaj72h3tb5u5ymvji61hs12yeflchf Helat 0 449 4956 4955 2022-05-16T12:48:58Z Jon Harald Søby 8 24 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Helat''' ku '''Grit''' (Helen: Ελλάδα, ''Elláda'' /eˈlaða/; Shong: Greece), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Helen''' wu, (Helen: Ελληνική Δημοκρατία , ''Elliniki Dimokratia'' /eliniˈci ðimokraˈti.a/; Shong: Hellenic Republic), yet a̱byin kya ka̱ shyia̱ di̱ fam a̱byin A̱tak-a̱tyin Yurop hu. Shi á̱niet nka hu nshyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 10.7 ma̱ a̱lyia̱ 2018; A̱keang Atina kya yet a̱gba̱ndang a̱keang nka ka̱ swak mi̱ shi ka̱ si̱ ka yet a̱keangtung nka ka, a̱wot Ta̱soloniki si̱ khwi lilyim. Ma̱ng swat nka hu da̱ a̱nu fam a̱tak A̱yaaba̱li̱kan ka, a̱byin Helat si̱ shyia̱ a̱pyia̱ nka nang ka̱ swat a̱yaaga̱sat nvak Yurop, A̱sia, ma̱ng Afrika a̱ni. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng [[A̱li̱beniya]] di̱ fam a̱za-jenshyung hu, A̱za Ma̱kidoniya ma̱ng Buli̱geriya di̱ fam a̱za hu, [[Turkiya]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu. Kyai A̱sa̱khwot A̱gea hu si̱ myian di̱ fam a̱tyin a̱tsak a̱byin hu, Kyai A̱sa̱khwot Yon hu di̱ fam jenshyung hu, Kyai A̱sa̱khwot Ka̱rita hu ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu di̱ fam a̱tak hu. A̱byin Helat kya byia̱ lang khwong kyai a̱sa̱khwot ku swak di̱ yet a̱junjung di̱ Kham Meditaroniya ji ka̱ si̱ kin ngyet 11 mi̱ swanta hu di̱ lang khwong kyai a̱sa̱khwot ku yet kilomita 13,676 (met 8,498) mi̱ shi a̱swap a̱ni, ma̱ng bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ma̱ a̱di̱di̱t, nang 227 mba̱ng á̱nietbishyi a̱ni. A̱yaakpa nswak a̱ni̱nai mami a̱yaakpa cyi Helat yet a̱ka̱fan bya, a̱wot A̱fan Oli̱mput kya ma̱ng gbang a̱ta̱n mita 2,918 (a̱ti̱tak 9,573) kya si̱ swak mi̱ shi a̱za hu. A̱byin ka byia̱ nfam a̱byin taada a̱kubunyiung nani: Ma̱kidoniya, A̱ka̱wa̱tyia̱ Helat, Pa̱loponit hu, Ta̱sa̱li, A̱piro, Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot A̱gea hu (a mbeang Dodekanisa hu ma̱ng Kiki̱ladit), Ta̱ra̱ki, Ka̱rita, ma̱ng Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Yon hu. [[Fail:Flag of Greece.svg|thumb|Tuta Helat]] [[Fail:Coat of arms of Greece.svg|thumb|A̱lama a̱byin Helat]] [[Fail:EU-Greece (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Helat]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[en:Greece]] 9qcmvzu7kpo91egxi57g1rx3akokwoc Hong Kong 0 450 4968 4967 2022-05-16T12:48:58Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Hong Kong''' <br>香港 |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Hong Kong in China (zoomed) (+all claims hatched).svg|300px|center]]<sub>A̱vwuo ka nang Hong Kong nshyia̱ a̱ni mami Caina</sub> |- | [[Fail:Flag of Hong Kong.svg|thumb|Tuta fam a̱byin Hong Kong]] |- | [[Fail:Regional Emblem of Hong Kong.svg|thumb|A̱lama fam a̱byin Hong Kong]] |- |} A̱byin '''Hong Kong''' (Caina: 香港, Kanton: /hœ́ːŋ.kɔ̌ːŋ/, Shong: /ˈhɒŋkɒŋ/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Fam A̱byin Kwak A̱son Hong Kong á̱ ku Khap á̱ Sak si̱ Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina''' ('''FA̱KA̱HKKS''') (a̱di̱dat Caina: 中华人民共和国香港特别行政区; Caina taada: 中華人民共和國香港特別行政區; Shong: Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China (HKSAR)), yet a̱gba̱ndang a̱keang wa ma̱ng fam a̱byin kwak a̱son nang á̱ ku khap á̱ sak a̱ni si̱ [[Caina|Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina]] di̱ fam a̰tyin Delta A̱ghyui Wulu hu kpa̱mkpaan [[Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak]] hu. Ma̱ng á̱niet ba̱ swak miliyon 7.5 ba̱ neet bibyin nvwuon mi̱ swanta hu ma̱ng shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 1,104 (met a̱ma̱ntanaai 426) a̱ni, a̱byin Hong Kong yet a̱nyiung da̱ a̱ka̱vwuo mi̱ swanta na̱ swak ma̱ng byia̱ á̱niet ba̱ la̱u fam fi̱fam da̱ a̱vwuo a̱nyiung a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_A̱siya]] [[en:Hong Kong]] fm86kk6p4nvazueek61aserf5xd8x2m Hyaai a̱niet ma̱ng wum a̱ka̱sa ku naat á̱ mbwuot ma̱ a̱byin A̱tyap a̱ni 0 451 4970 4969 2022-05-16T12:48:58Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hyaai á̱niet ma̱ng wum a̱ka̱sa ku naat á̱ mbwuot ma̱ a̱byin A̱tyap a̱ni]] eufidfvctex3z58ygvy9byub0b8tt7s Hyaai á̱niet ma̱ng wum a̱ka̱sa ku naat á̱ mbwuot ma̱ a̱byin A̱tyap a̱ni 0 452 4976 4975 2022-05-16T12:48:59Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Hyaai á̱niet ma̱ng wum a̱ka̱sa ku naat á̱ mbwuot ma̱ a̱byin A̱tyap a̱ni'''. Ka̱ nyi bwung bah, á̱ kyiak mmam na̱ bai swak a̱ni a̱fwun di̱ hyaai á̱niet ma̱ng wum a̱ka̱sa ma̱ a̱bakeang ma̱ a̱di̱dit mi̱ fam a̱byin A̱tyap ku shyia̱ Nietcen A̱fakan (Kpat: Zango) a̱ni. Á̱ fa nyia̱ á̱niet cok nyák á̱ ngyei A̱fa̱taa a̱ni bibya nyian a̱byia̱byia̱ nta̱m ya a̱lyia̱ ma̱ng fwuo na a̱ni. A̱tyoli Gwanzwang a̱nyan wa shyia̱ ma̱ng swat hu Matyei ku tak nang á̱ ku mbai ma̱ng A̱fa̱taa ba mi̱ a̱yaama̱to bya á̱ ba̱ koot ma̱ a̱keang ka. Gwanzwang yet a̱tyu Matyei wa, byin Matyei meang. Mi̱ nkhang gu bwoi nzi̱t ndyo a̱ni, a̱ ku tak nang á̱niet ba ku nkhwi a̱yaatoot A̱khwot A̱kwop Naijeriya bya. Á̱niet Matyei ba ma̱ng A̱buyap dam nang [[A̱khwot Á̱kwop Naijeriya]] mbyia̱ bwak di̱ hyaai á̱niet ma̱ng wum a̱ka̱vwuo na. A̱ka̱keang á̱ wum di̱n mmam swak na̱ swak a̱ni na bai cyi sweang ma̱ng kyang. Á̱niet ba̱ shyia̱ ma̱ng swat ma̱ [[Tyok A̱tyap|a̱byin A̱tyap]] ka di̱ yong huni dam nyia̱ nyiá̱ jini tyia̱ á̱ si̱ hyaai á̱niet ba̱ swak nswak ntat a̱ni. A̱baka̱keang á̱ nyia̱ nyiá̱ jini a̱ni ni̱nia yet: Warkan, Maka̱ra̱u, Matyei, A̱buyap, A̱takligan (Kpat: Magamiya), Tya̱caat (Kpat: Kacecere) ma̱ng á̱ghyang ba. Á̱ dam nyia̱ hyat a̱fai Maka̱ra̱u A̱kpat wu ku faat fi̱faat nang Kaswuo Nietcen A̱fakan ji A̱tuk Juma (9 Zwat A̱natat 2021) hyia̱ nang [[A̱kpat|A̱kpat wu]] mbyia̱ bwak mi̱ nkyang na̱ naat á̱ mbwuot a̱ni. Ma̱ninika n dyiat a̱ni, á̱niet a̱ka̱cyet cat kai vak Nietcen A̱fakan hu bah. A̱wun ta̱bat konyan, Á̱niet Khwi Kristi ba ma̱ng Á̱niet Kpa Pyipyia̱ a̱byin meang. Ka̱ doot a̱yin gu dam nyia̱ á̱niet ba̱ shyia̱ di̱n tyok Naijeriya hu a̱fwun a̱ni cat zi̱ swan swat nyinyang ma̱ng a̱ghyang nzit bah. Ba̱ shei kpa̱sai nang ba̱ nvwuoi A̱fa̱taa cok nyák ba a̱ni ndyang da̱nian a̱lyiat ba̱ lyiat kuzang mam a̱ni. Ma̱ninika, ma̱ng A̱gwaza Tswazwa wa zi̱ ta a̱zanson gu beang nzi̱t ma̱ a̱byin A̱tyap ka a̱mgba̱m. ==Ya̱fang== A̱tyulyuut: A̱tyoli Zwandien Bobai (13 Zwat A̱natat 2021). s5rylnrz420exj0te2cynpz35vhmkt5 Hyet 0 453 4987 4986 2022-05-16T12:48:59Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Hyet''' hu (á̱kpa: '''nhyet''' ''na'') yet a̱da̱dai shan wa nang a̱ nkwak [[a̱ta]] a̱ni. Ka̱ á̱ khwat a̱ta di̱n mang, hyet hu hwa na ghwut ku ma kyang hu á̱ mang a̱ni. Hyet byia̱ a̱ta̱m, ku si̱ byia̱ a̱tyin; a̱ta̱m kikya si̱ mang ti̱p kyang hu á̱ mang a̱ni, a̱tyin ni kya yet can ji nang á̱ fam ma̱ng a̱ywan a̱ta ka a̱ni. A̱ta ma̱ng hyet yet nkyang zwang nia, á̱ si̱ ma̱ng mang nyám a̱yit. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Arrow]] tuzwmeiaiuy1gnqbhoczgzv3qpemxfu Ibadan 0 454 4995 4994 2022-05-16T12:48:59Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ibadan''' (Ghwangkpang: Ìbàdàn), nggu wa yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keaang a̱ swak ma̱ng shi a̱ni mi̱ [[Si̱tet Oyo]], mi̱ [[Naijeriya]]. Nggu wa yet a̱gba̱ndang a̱keang si̱n a̱tat mi̱ Naijeriya lilyim [[Legwot]] ma̱ng [[Ka̱na̱u]]. A̱ byia̱ á̱niet 3,649,000 bai a̱fwun 2021, ma̱ng á̱niet miliyon 6 mami fam metropolit nggu hu. Di̱ fam shi a̱byin, nggu wa yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ Naijeriya. Di̱n jen shyia̱ [[A̱tuk Mam Sa̱t (Naijeriya)|sa̱t a̱si̱ Naijeriya]] ma̱ a̱lyia̱ 1960, nggu wa ku yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi a̱feang mami a̱mgba̱m [[Afrika]], lilyim a̱keang Kairo ma̱nyin. ==Ya̱fang == <references/> [[en:Ibadan]] p98plba0w34gk85slqj97sgtbmh9wue Idoma (á̱niet) 0 455 5004 5003 2022-05-16T12:49:00Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Idoma''' ba yet nwap ja ji̱ lan shyia̱ di̱ fam a̱tak jenshyung [[Si̱tet Benuwe]], ma̱ a̱byin [[Naijeriya]], a̱wot ji̱ ka mbyia̱ susot bi̱n mi̱ Si̱tet Kirosi̱riva, Si̱tet Inugu, [[Si̱tet Kogi]] a mbeang [[Si̱tet Na̱sa̱rawa]] mi̱ Naijeriya.<ref>[https://www.ipobinusa.org/ourstory Our Story] (di̱n Shong). Indigenous People of Biafra USA.</ref> Á̱ tung á̱ si̱ sak a̱lyem Idoma ka da̱ a̱basot lilyem Akweya kikya ka̱ shyia̱ tafa lilyem Idomoid hu ku shyia̱ tafa kyangbwak lilyem Volta–Niger hu ku byia̱ lilyem nang Igede, Alago, Agatu, A̱tulo, Ete ma̱ng Yala a̱ni mi̱ a̱yaasi̱tet Benuwe, Na̱sa̱rawa, Kogi ma̱ng fam A̱za Ki̱rosi̱riva. A̱basot lilyem Akweya ka si̱ bwuo bi̱n ma̱ng a̱basot lilyem Yatye-Akpa ka meang. A̱gba̱ndang kap a̱byin ka shyia̱ mami-mami a̱byin ja, di̱ fam a̱tak A̱ghyui Benuwe hu, kilomita nswak a̱natat ma̱ng a̱feang di̱ fam a̱tyin neet di̱ tyan ji nang ka̱ ku mun ma̱ng [[A̱ghyui Nija]] ka a̱ni. [[Fail:Idoma children.jpg|thumb|Mman Idoma mi̱ nkyang a̱gwai nna na]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Idoma people]] g27onqzptk92u90hrc6gd1j2g7x0jxe Ilaix Moriba 0 456 5018 5017 2022-05-16T12:49:00Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Moriba Kourouma Kourouma''' (byin a̱tuk mam 19 Zwat Jhyiung 2003), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot '''Ilaix Moriba''' (Katalan: [iˈɫaʃ muˈɾiβə]) yet a̱tyutsot a̱la̱utak mi̱ fa̱m a̱byin [[Si̱pen]] á̱ ngyei Barcelona a̱ni wa. A̱ yet a̱gwak wa di̱ tsot a̱la̱u hu ma̱ka̱wa̱tyia̱ a̱zanson á̱niet ba̱ ci a̱tyu a̱ ya̱baat mba a̱la̱u wu a̱ni. ==Ya̱fang== [[Sot:byin_2003]] [[en:Ilaix Moriba]] aoni0aom5v63yskx5ljs3f7fzzm3nsc Ile Ife 0 457 5026 5025 2022-05-16T12:49:00Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ile Ife''' (Ghwangkpang: Ifẹ̀, ku Ilé-Ifẹ̀) yet a̱khwukhwop a̱keang A̱ghwangkpang wa di̱ fam a̱tak-jenshyung [[Naijeriya]]. A̱keang ka shyia̱ [[Si̱tet Oshun]] mam a̱fwun ji ja. Ife shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita 218 di̱ fam a̱za-a̱tyin [[Legwot]] ma̱ng shi á̱niet 509,813, si̱ ku swak kuzang hu mi̱ Si̱tet Oshun ca̱caat ma̱ng fang á̱niet a̱lyia̱ 2006. [[Fail:Short oral history of Ile Ife in Ile-Ife language by a native speaker.webm|thumb|350px|A̱kum a̱son a̱lyiat tazwa Ile Ife mi̱ zwa a̱lyiat Ufẹ̀ ji a̱bwonu nggwon a̱byin a̱ghyang]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Ile Ife]] esmsw61qtm0qalilurmrvzig37t7cff Ilorin 0 458 5031 5030 2022-05-16T12:49:01Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ilorin''' yet a̱gba̱ndang a̱keang wa mi̱ [[Si̱tet Kwara]], mi̱ fam jenshyung [[Naijeriya]]. Ma̱ a̱lyia̱ cyikwop sweang ma̱ng a̱taa (2006) fang á̱niet hu nyia̱ á̱ ku shyia̱ á̱niet cyikwop cyi a̱natat ma̱ng swak a̱natat ma̱ng cyi a̱taa ma̱ng nswak a̱taa ma̱ng a̱natat (777,667), huhwa tyia̱ Ilorin yet a̱natat ma̱ng si̱tet zi̱ byia̱ á̱niet a̱ nswak a̱ni ma̱ a̱byin Naijariya. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Ilorin]] eud3mfz61da9tffo9y49v1ifx1gopaw Interlingue (a̱lyem) 0 459 5066 5065 2022-05-16T12:49:02Z Jon Harald Søby 8 34 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Unde yelb.svg|thumb|A̱lama Interlingue, a̱dyundyung ti̱li̱da̱ tazwa bat sa̱khat a̱sa̱khwot bagina]] A̱lyem '''Interlingue''' ([interˈliŋɡwe]; ISO 639 ie, ile), á̱ ku ngyei '''Oktsidental''' gbangbang a̱ni, yet a̱lyem beang swanta kya nang á̱ ku mat ma̱ a̱lyia̱ 1922. A̱tyumat wu, Edgar de Wahl, ku cat a̱ shyia̱ a̱ca̱caat kidee a̱gi̱rama a̱ lan yet a̱ swak a̱ni ma̱ng a̱za̱za̱rak nza̱kwa. Á̱ ku kpaat kuntyin swáng a̱lyiat hu tazwa swáng a̱lyiat lilyem ma̱ a̱di̱di̱t ghyang ja ku ku shyia̱ a̱ni di̱n jen a̱ja, a mbeang vak bwoi mi̱ bwoi swáng a̱lyiat ku nyia̱ ta̱m ma̱ng ya̱mak-a̱zama ma̱ng ya̱mak-a̱zanson nang á̱ wa ka̱n ndyen a̱ni. == Kpa̱m lyuut == A̱tsak lyuut mi̱ lyuut kpa̱m lyuut di̱n Oktsidental wu ku tyai mami ''Cosmoglotta''. Á̱ bu si̱ mbyia̱ nta̱m nghyang, a̱mgba̱m ma̱ a̱tsatsak ma̱ng bwan, á̱ ku shei di̱n Interlingua a̱ni. Lyuut mi̱ lyuut ghyang si̱ tyai mi̱ magazi̱n Helvetia a̱wot si̱ huni ka ngyet si̱ hu nang á̱ nwai lyen ba̱t a̱ni. ''Micri chrestomathie'' yet kidee jhyiung ja mi̱ nta̱m bwan na, ku byia̱ ma̱ng a̱nhu, kpa̱m lyuut mi̱ lyuut mbwak Jaroslav Podobský, H. Pášma ma̱ng Jan Kajš á̱ ku shei ma̱ a̱lyia̱ 1933.<ref>Micri Chrestomathie. OCLC 997463987</ref> A̱tsatsak lyuut mi̱ lyuut á̱ghyang nang á̱ ku shei nang nkwambwat vwuon a̱ni wa yet: * ''Krasina, raconta del subterrania del Moravian carst'',<ref>Krasina : Raconta del subterrania del Moravian Carst. OCLC 493973352</ref> á̱ ku shei ma̱ a̱lyia̱ 1938 mbwak Jan Amos Kajš. * ''Li astres del Verne'',<ref>Li Astres del Verne : Poesie. OCLC 494042722</ref> kpa̱m a̱tsak a̱bwom a̱nwuat mbwak Jaroslav Podobský, á̱ ku shei ma̱ a̱lyia̱ 1935 ma̱ng 1947. * ''Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas'', lyuut ma̱ng shei mbwak Vicente Costalago ma̱ a̱lyia̱ 2021.<ref>[https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/li-sercha-in-li-castelle-dewahl-e-altri-racontas/paperback/product-4gj9w8.html?page=1&pageSize=4 Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas]</ref> * ''Fabules, racontas e mites'', lyuut ma̱ng shei mbwak [[Vicente Costalago]] ma̱ a̱lyia̱ 2021<ref name ="fabules">[https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/fabules-contes-e-mites/paperback/product-4g6ezk.html?page=1&pageSize=4 Fabules, racontas e mites]</ref>. ==Lyuut mi̱ lyuut kidee== ''Li material civilisation, li scientie, e mem li arte unifica se plu e plu. Li cultivat europano senti se quasi in hem in omni landes queles have europan civilisation, it es, plu e plu, in li tot munde. Hodie presc omni states guerrea per li sam armes. Sin cessa li medies de intercomunication ameliora se, e in consequentie de to li terra sembla diminuer se. Un Parisano es nu plu proxim a un angleso o a un germano quam il esset ante cent annus a un paisano frances.'' Bwan: "Tat-a̱ghyi kyang ta̱cya̱, sains, ku lyenta̱m meang ni̱ ntung á̱pyia̱ mba tswazwa-tswazwa. A̱tyuyurop a̱ ku tat a̱pyia̱ a̱ni fwuong a ngyei a̱ shyia̱ a̱mali mami a̱mgba̱m bibyin ku byia̱ tat-a̱ghyi Yurop hu a̱ni, si̱ a̱hwa si̱ fa, tswazwa-tswazwa, mami a̱mgba̱m swanta hu. Azafwun ka, kpa̱mkpaan ma̱ng a̱mgba̱m bibyin nyia̱ zwang ma̱ng nkyangzwang a̱nyiung. Di̱ mi̱n ngyong da̱ a̰vwuo a̱nyiung nvak a̱lyiat ma̱ng á̱ghyang si̱ mbeang yet a̱sham, a̱wot zang ji, jija si̱ li a ngyei ta̱cya̱ ka nghyuai mi̱ shi. Ma̱ninika, A̱tyuparit shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng A̱tyungggilan ku ma̱ng A̱tyujami̱ni ku swak si̱sak ji nang ku za ma ndi ndyia̱ ncyi na̱ ku swak a̱ni a̱zaghyi a̱kunak a̱byin [[Fi̱ransa]]." {|class="wikitable" |+Naai A̱tyoli |- |'''Interlingue''' |'''Lati̱n (taada)''' |'''Tyap''' |- |{{lang|ie|<poem> Patre nor, qui es in li cieles, mey tui nómine esser sanctificat, mey tui regnia venir, mey tui vole esser fat, qualmen in li cieles talmen anc sur li terre. Da nos hodie nor pan omnidial, e pardona nor débites, qualmen anc noi pardona nor debitores. E ne inducte nos in tentation, ma libera nos de lu mal. Amen.</poem>}} | Pater noster, qui es in cælis,<br> sanctificetur nomen tuum.<br> Adveniat regnum tuum.<br> Fiat voluntas tua,<br> sicut in cælo, et in terra.<br> Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,<br> et dimitte nobis debita nostra,<br> sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.<br> Et ne nos inducas in tentationem,<br> sed libera nos a malo.<br> Amen. | A̱tyia̱ nzi̱t wu a̱ shya̱ tswazwa ka a̱ni,<br> á̱ ja̱u a̱lyoot ang ka.<br> Tyok ang hu ku bai.<br> Á̱ nyia̱ kyang hu a chat a̱ni<br> mi̱ swanta hu, ma̱nang á̱ nyia̱ nhu tswazwa ka a̱ni.<br> Nang zi̱t kyayak kwa mam.<br> Ci a̱ka̱tuk nyia̱ wu nang zi̱ nyia̱ ang ndyo a̱ni,<br> ma̱nang zi̱ nci a̱bun nang á̱ghyang á̱niet bwoi nzi̱t ndyo a̱ni.<br> Yok ghwon nzi̱t zi̱ kwa di̱n jen mak bah.<br> Da̱ a̱kwonu a̱kya, ti̱n nzi̱t ma̱ a̱ka̱tuk wu wa.<br> Yok ku swan a̱nia. |- |} {| class="wikitable" |- |+Byat A̱fai A̱lyia̱ 1942 á̱ ku lyui mi̱ ''Cosmoglotta B'' ([[Shwit]])<ref>[http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno-plus?aid=e0m&datum=1942&page=1&size=45 Cosmoglotta B, 1942 p. 1]. Anno.</ref> ! Interlingue !! English |- | {{lang|ie|Si noi vell viver ancor in li felici témpor quel precedet li guerre universal, tande anc li present articul vell reflecter li serenitá per quel noi acustomat salutar li comensa de un nov annu. Ma hodie, li pie desir quel noi ordinarimen expresse per un cordial 'Felici nov annu' ha transformat se in sanguant ironie. Noi plu ne posse pronunciar ti paroles sin sentir lor terribil banalitá e absolut vacuitá de sens. Li future es obscurissim e it promesse nos plu mult sufrenties quam radies de espera. Li pace va sequer li guerre quam li die seque li nocte e quam li calma succede al tempeste. Un nov munde va nascer ex li caos e in ti nov munde anc noi interlinguistes va ti-ci vez luder un rol decisiv.}} || If we were to still be living in the happy time that preceded the world war, then this article would also reflect the serenity by which we used to greet the beginning of a new year. But today, the pious desire that we ordinarily express with a cordial 'Happy new year' has been transformed into bloody irony. We can no longer pronounce these words without feeling their terrible banality and absolute lack of meaning. The future is beyond dark and it promises us more suffering than rays of hope. Peace will follow war, just as the day follows the night and the calm comes after the storm. A new world will be born out of the chaos, and in this new world this time we interlinguists will also play a decisive role. |} ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [http://www.ie-munde.com/interlingue-union.html A̱ma̱ntei A̱gwomna̱ti Muna̱pyia̱-Interlingue Wu] (di̱n Interligue) * [https://occidental-lang.com A̱lyem Oktsidental Ka] (di̱n Shong) ===A̱gi̱rama, a̱yaagban a̱lyem ma̱ng nkyangta̱m=== * [http://interlingue.pbworks.com/w/page/4887780/Grammatica-de-Interlingue-%28English%29 A̱gi̱rama Interlingue di̱n Shong] mbwak Dr. F Haas * [http://interlingue.pbworks.com/f/Kemp_e_Pope.pdf An English-Interlingue Dictionary] mbwak Kemp ma̱ng Pope, a̱ ka nshyia̱ [http://interlingue.narod.ru/vocabulariums.htm text file]. * [https://occidental-lang.com/resources/OccidentalCourseIn10Lessons-EnglishTranslation.pdf Occidental in 10 lessons mbwak A.Z. Ramstedt (pdf) - Bwan Shong neet ma̱ a̱tsatsak kos Jaman] * [https://glosbe.com/ie/en Interlingue - A̱gban a̱lyem a̱zalang Shong ma̱ng jhyung mi̱ jhyung bwan] * [[b:ie:Resume de gramatica de Interlingue (Occidental)|Resume de gramatica de Interlingue (Occidental) in Interlingue]] * [http://interlingue.narod.ru/ interlingue.narod.ru], nkhang ma̱ng a̱yaalis swang a̱lyiat (''vocabularium'') di̱n Shong ma̱ng Roshiya. * [http://dicta.bplaced.net/radicarium_directiv.html Radicarium directiv del Lingue International (Occidental) in 8 lingues (1925)] (di̱n Interlingue) mbwak Edgar von Wahl. Ta̱bam: ku nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱khwukhwop vak lyuut wu wa. * [https://occidental-lang.com/interlingue-for-beginners/ Interlingue for Beginners (1966)] (di̱n Shong) mbwak Wilfred E. Reeve * [https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/interlingue-spell-checker/ Kyangnwuan lyuut Interlingue mat Firefox] === Lyuut mi̱ lyuut === * [http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno-plus?aid=e0g Cosmoglotta A (1922 - 1950)] ma̱ng [http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno-plus?aid=e0m Cosmoglotta B (1935-1948)] mi̱ Tutunkwambwat A̱byin A̱striya * Helvetia (kwambwat shei mi̱ shei mat ''Swiss Association for Occidental''): [http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno-plus?aid=e6z 1928], [http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno-plus?aid=e1e 1929 - 1933] (Tutunkwambwat A̱byin A̱striya) * [http://cosmoglotta.pbworks.com/ Ghwut mi̱ ghwut Cosmoglotta ma̱ng a̱ma Helvetia nang á̱ ku tyia̱ di̱jita a̱ni, ma̱ng zunzwuo lyuut mam a̱fwun ji] * [http://cosmoglotta.narod.ru/ Ghwut mi̱ ghwut Cosmoglotta neet ma̱ a̱lyia̱ 2000 ba̱ng si̱ tat 2004] * [https://github.com/occidental-lang/occidental-lang.github.io/tree/master/resources Nkwambwat ma̱ a̱di̱di̱t di̱n Oktsidental nang á̱ ku nyia̱ si̱kan a̱ni] * [https://search.onb.ac.at/primo-explore/search?query=any,contains,Occidental&tab=default_tab&search_scope=ONB_gesamtbestand&vid=ONB&facet=lang,include,ile&mode=basic&offset=0 Books in Occidental / Interlingue mi̱ Tutunkwambwat A̱byin A̱striya] [[Sot:Interlingue| ]] [[Sot:Lilyem beang swanta]] [[Sot:Lilyem nang á̱ ku nok a̱ni]] [[Sot:Lilyem nang á̱ ku nok á̱ si̱ neap a̱son mi̱ nce ndyia̱ 1920 na]] [[Sot:Neap a̱son 1922]] [[en:Interlingue]] 0pib9pn45ygd2a2kbptr2moyy9bjbf5 Isi̱rela 0 460 5116 5115 2022-05-16T12:49:03Z Jon Harald Søby 8 49 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Si̱tet Isi̱rela'''<br><small> מְדִינַת יִשְׂרָאֵל (A̱biru) <br> دَوْلَة إِسْرَائِيل (La̱ra̱ba) |flag = Flag of Israel.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Isi̱rela |coa = Emblem of Israel.svg |image = Israel (orthographic projection).svg |capital = [[Urusha̱lima]] |area = 20,770–22,072 |population = 9,453,980 |year = 2022 }} '''A̱bwom a̱byin''': ''Hatikvah''<br />("Gbang A̱lyia̱ Hu")[[Fail:Hatikvah instrumental.ogg]] A̱byin '''Isi̱rela''' (A̱biru: יִשְׂרָאֵל ''Yisra'el''; La̱ra̱ba: إِسْرَائِيل ''ʾIsrāʾīl''; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Israel /ˈɪzriəl/, /ˈɪzreɪəl/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Si̱tet Isi̱rela''' ji a̱ni (A̱biru: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל, ''Medīnat Yīsrāʾēl''; La̱ra̱ba: دَوْلَة إِسْرَائِيل, ''Dawlat ʾIsrāʾīl''), yet a̱byin kya di̱ fam-a̱byin A̱siya Jenshyung hu. Ka̱ shyia̱ di̱ khwong kyai a̱sa̱khwot fam-a̱byin a̱tak-a̱tyin [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu hwa a mbeang khwong kyai a̱sa̱khwot ku shyia̱ di̱ fam a̱za [[A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] hu, ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Lebanon]] di̱ fam a̱za hu, [[Suriya]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[Urdun]] di̱ fam a̱tyin hu, a̱yaateritori [[Pa̱la̱sti̱n (a̱byin)|Pa̱la̱sti̱n]] á̱si̱ Khwong Jenshyung ma̱ng Tyiang A̱byin Gaza ba di̱ nfam a̱tyin ma̱ng jenshyung na,<ref>"[https://2009-2017.state.gov/p/nea/ci/ptcite Palestinian Territories]". State.gov (22 Zwat Nyaai 2008).</ref> ma̱ a̱ca̱caat, mang a̱byin [[Ma̱sa̱r]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu. A̱keang [[Tel A̱vip]] kya yet a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱za̱za̱rak nzwa ma̱ng lyennkyangta̱m a̱byin ka,<ref name="lboro.ac.uk">"[http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html GaWC&nbsp;– The World According to GaWC 2008]". Globalization and World Cities Research Network.</ref> ma̱nang cuk a̱gwomna̱ti ji ma̱ng a̱keangtung shei kpa̱sai nka ka si̱ yet a̱keang [[Urusha̱lima]], shimba bibyin swanta ghyáng nwai shim cet tyok si̱tet hu tazwa a̱gba̱ndang a̱keang a̱kya.<ref>Aldajani, Ra'fat, ma̱ng Drew Christiansen. 22 Zwat A̱taa 2015. "[https://berkleycenter.georgetown.edu/essays/the-controversial-sovereignty-over-the-city-of-jerusalem The Controversial Sovereignty over the City of Jerusalem]." ''The National Catholic Reporter''. mbwak Berkley Center for Religion, Peace & World Affairs: "No U.S. president has ever officially acknowledged Israeli sovereignty over any part of Jerusalem (...) The refusal to recognize Jerusalem as Israeli territory is a near universal policy among Western nations." (di̱n Shong)</ref><ref>Akram, Susan M., Michael Dumper, Michael Lynk, ma̱ng Iain Scobbie, eds. 2010.&nbsp;''International Law and the Israeli-Palestinian Conflict: A Rights-Based Approach to Middle East Peace''.&nbsp;Routledge. p. 119: "UN General Assembly Resolution 181 recommended the creation of an international zone, or&nbsp;corpus separatum, in Jerusalem to be administered by the UN for a 10-year period, after which there would be a referendum to determine its future.&nbsp;This approach applies equally to West and East Jerusalem and is not affected by the occupation of East Jerusalem in 1967.&nbsp;To a large extent it is this approach that still guides the diplomatic behaviour of states and thus has greater force in international law." (di̱n Shong)</ref><ref>"[https://www.bbc.com/news/world-middle-east-42218042 Jerusalem: Opposition to mooted Trump Israel announcement grows]." ''BBC News''. 4 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2017: "Israeli sovereignty over Jerusalem has never been recognised internationally" (di̱n Shong)</ref><ref>Whither Jerusalem (Lapidot) p. 17: "Israeli control in west Jerusalem since 1948 was illegal and most states have not recognized its sovereignty there" (di̱n Shong)</ref> ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] [[Sot:Isi̱rela]] [[en:Israel]] 2flrj2lsde2jtuustvjlwcukjtuudq0 Israel Adesanya 0 461 5121 5120 2022-05-16T12:49:03Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki Israel Mobolaji Temitayo Odunayo Oluwafemi Owolabi Adesanya (bin 22 Tzwat 7, 1989) a̱yet a̱tyiu kwan da̱mbe ha ma̱ byin New Zealand ama bin Najeriya, a̱za̱a ku kwan a̱yaat bosin na̱t-na̱-na̱t,ama a̱kwan a̱yaat bosin.A̱ngyet a̱tyiu a̱yaat dambe a̱ni, ka̱mpa̱ni a̱yaat Ultimate Fighting Championship (UFC) byia bang gu, ngu wa yet a̱gwak UFC Middleweight. Ma̱ng bosin na̱t-na̱-na̱t ngu wa ku yet a̱tyiu cat Glory Middleweight. Si̱ bai October 25, 2021 ngu wa yet lamba 3 a̱tan a̱tyiok UFC pound-for-pound . ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Byin_1989]] [[en:Israel Adesanya]] mighx7qnsyvygfhae45u2azysjiuuhp Italiya 0 462 5149 5148 2022-05-16T12:49:04Z Jon Harald Søby 8 27 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Italiya''' (Italiya: Italia /iˈtaːlja/; Shong: Italy), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Italiya''' (Italiya: Repubblica Italiana /reˈpubːlika itaˈljaːna/),<ref>"[https://www.gazzettaufficiale.it/eli/id/1947/12/27/047U0001/sg web COSTITUZIONE DELLA REPUBBLICA ITALIANA]". www.gazzettaufficiale.it.</ref><ref>"[http://www.senato.it/documenti/repository/istituzione/costituzione_inglese.pdf web Constitution of the Italian Republic (Shong)]". Senate of the Republic (Italy).</ref> yet a̱byin kya ka̱ ka̱u di̱ li̱m-a̱byin nyiung nang Ali̱pi wu ku fam a̱ni di̱ fam a̱za hu ma̱ng bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ma̱ a̱di̱di̱t ku keang nkaa.<ref>By convention, Northern Italy is also considered part of the Italian peninsula and the Italian peninsula as a whole is considered to be the continental part of Italy. Some authors describe northern Italy as the continental part of Italy and distinguish it from the Italian peninsula (di̱n Shong).</ref> A̱byin Italiya shyia̱ ma̱ka̱wa̱tyia̱ [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] kikya, di̱ fam a̱byin A̱tak Yurop,<ref>https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/italy/ ''Southern Europe, a peninsula extending into the central Mediterranean Sea, northeast of Tunisia''</ref><ref name="m49">"[https://unstats.un.org/unsd/methodology/m49/ UNSD — Methodology]". unstats.un.org.</ref><ref name="Britannica – Italy">"[https://www.britannica.com/place/Italy Italy – Facts, Geography, & History]". Encyclopedia Britannica.</ref> a̱wot á̱ ni̱ nkyiak nka kap fam a̱byin Jenshyung Yurop hwa.<ref name="DGACM">"[https://www.un.org/Depts/DGACM/RegionalGroups.shtml UNITED NATIONS DGACM]". www.un.org.</ref> Di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t, á̱ ni̱ ntyia̱ A̱byin Italiya di̱ sot Jenshyung Yurop. Nta̱m a̱ca̱cet á̱nietfang ngwa̱i a̱byin Italiya nang a̱byin fam Jenshyung Yurop kya.<ref>Hancock, M. Donald; Conradt, David P.; Peters, B. Guy; Saran, William; Zariski, Raphael (11 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 1998). "[https://archive.org/details/politicsinwester00hanc_0 Politics in Western Europe : an introduction to the politics of the United Kingdom, France, Germany, Italy, Sweden, and the European Union]". 2 (Jhyu.) Chatham House Publishers. ISBN 978-1-56643-039-5. ''list of Western European countries Italy.'' (di̱n Shong)</ref> Ka̱ yet a̱byin [[A̱si̱tet muna̱pyia̱|muna̱pyia̱]] ri̱pobi̱lik a̱lityok-nwuak-cam kya nang a̱keangtung nka ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang wu a̱ swak mi̱ shi nka yet Rom a̱ni. A̱byin Italiya ka kup a̱mgba̱m shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 301,340 (met a̱ma̱ntanaai 116,350) ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]], Shwit, A̱sti̱riya, Si̱loveniya, ma̱ng a̱bacyuang bibyin A̱keang Vatikan ma̱ng San Marino nang ka̱ keang di̱ tityak a̱ni. A̱byin Italiya byia̱ fam a̱byin ghyang nang a̱byin [[Shwit]] keang a̱ni (Kampyone) ma̱ng fam a̱byin ghyang mami a̱sa̱khwot Tunisiya (Lampa̱dusa). A̱byin Italiya ka̱ shyia̱ ma̱ng shi á̱niet kpa̱mkpaan miliyon 60 a̱ni kya yet a̱tat mi̱ bibyin Muná̱pyia̱ Yurop ku swak ma̱ng shi á̱niet a̱ni. [[Fail:Flag of Italy.svg|thumb|Tuta Italiya]] [[Fail:Italy-Emblem.svg|thumb|A̱lama a̱byin Italiya]] [[Fail:EU-Italy (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Italiya]] ==Ya̱fang== <div style="height: 200px; overflow:auto; border: 1px solid gray; padding-right: 12px; background-color: #EEEEEE; "> <references /> </div> ==A̱ka̱fwuop nta== {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Yurop]] [[en:Italy]] h8dqmzmjro265jz3nz1lvavlbybp3g3 Itambut 0 463 5164 5163 2022-05-16T12:49:05Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bosphorus Bridge (235499411).jpeg|thumb|A̱byia̱k Bosi̱forut]] A̱keang '''Itambut''' (yei: /itambud/, Turkiya: İstanbul /isˈtanbuɫ/ [[Fail:Istanbul pronunciation.ogg|thumb|yei Turki]]), á̱ ku ngyei '''Kwonstanti̱noput''' gbangbang a̱ni, kikya yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi ma̱ a̱byin [[Turkiya]], a̱ si̱ ka ngyet a̱tyia̱ka̱u naat mbwuot a̱yaabwuang, taada ma̱ng nkhang gbangbang. A̱keang ka swan nfam nfeang a̱na̱nwuai Bosi̱porut na, ka̱ si̱ ka nshyia̱ mi̱ [[Yurop]] mbeang [[A̱siya]] meang, a̱wot ka̱ si̱ byia̱ shi á̱niet ba̱ swan mami nka ku swak miliyon 15 a̱ni. Si̱ a̱hwa si̱ yet %19 a̱mgba̱m á̱niet a̱byin Turkiya ba. A̱keang Itambut kya yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi á̱niet mi̱ Yurop a̱ni, a̱wot ma̱nang gu yong tazwa nvam-a̱byin nfeang a̱ni, a̱tyia̱ka̱u naat mbwuot a̱bwuang ma̱ng nkhang nggu ka ka̱ yet a̱yaakpa a̱feang mami a̱yaakpa a̱tat shi á̱niet nggu ba a̱ni shyia̱ mami Yurop ma̱nang a̱kum ka si̱ shyia̱ A̱siya. Ma̱nang Itambut yet a̱keang nvam-a̱byin ku ma̱ a̱di̱di̱t wa a̱ni, a̱keang Moskova kya si̱ yet si̱ ka̱ swak ma̱ng shi ka̱ shyia̱ a̱gba̱mgbam mami Yurop a̱ni. Itambut wa yet a̱gba̱ndang a̱keang swanta 15 a̱ swak ma̱ng shi a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Turkiya]] [[en:Istanbul]] 3yjiav7zpaebglfnsvd4vhmefx8le4v Ityopya 0 464 5194 5193 2022-05-16T12:49:06Z Jon Harald Søby 8 29 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Ityopya''' (A̱mhara: ኢትዮጵያ, ''ʾĪtyōṗṗyā''; Afar: Itiyoophiyaa; Geez: ኢትዮጵያ; Oromo: Itoophiyaa; Somali: Itoobiya; Ti̱grinya: ኢትዮጵያ; Shong: Ethiopia /iːθiˈoʊpiə/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha nang '''Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi Mundundung Ityopya''' wu (Shong: Federal Democratic Republic of Ethiopia) a̱ni, yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak ka̱ shyia̱ di̱ fam a̱byin A̱ta̱m Afrika hu a̱ni. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Eritrea]] di̱ fam a̱za hu, Jibuti ma̱ng Somaliland<ref>"[https://home.treasury.gov/system/files/126/1872.pdf Resolution 1872 (2009)]". Adopted by the Security Council at its 6127th meeting (Ed.). UN. ''...a̱byin a̱ghyang ka̱ tak a̱pyia̱ nka a̱sa̱t a̱ni a̱wot bibyin nta ghyáng nkyiak nka nang kap a̱byin [[Somalya]] hwa a̱ni. Da̱ a̱kwonu a̱kya, a̱gwomna̱ti Somaliland cam a̱lyiat swat a̱sa̱t a̱nia ma̱ng swam.''</ref> di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[Somalya]] di̱ fam a̱tyin hu, Kenya di̱ fam a̱tak hu, [[Sudan A̱tak]] di̱ fam jenshyung hu ma̱ng [[Sudan]] di̱ fam a̱za-jenshyung hu. Ityopya byia̱ a̱mgba̱m shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 1,100,000 (met a̱ma̱ntanaai 420,000) ma̱ng shi á̱niet ku swak miliyon 117 a̱ni<ref>"[https://web.archive.org/web/20210523140057/https://worldpopulationreview.com/en/countries/ethiopia-population Ethiopia Population 2021 (Demographics, Maps, Graphs)]" (di̱n Shong).</ref> a̱wot ka̱ si̱ yet a̱byin 12 ka̱ lan ma̱ng shi á̱niet mi̱ swanta hu a̱wot ka̱ si̱ yet a̱feang mami Afrika mi̱ shi á̱niet.<ref name=csa>"[https://web.archive.org/web/20200803052731/http://www.csa.gov.et/census-report/population-projections/category/368-population-projection-2007-2037?download=936:population-projection-2007-2037 Population Projections for Ethiopia 2007–2037]". www.csa.gov.et.</ref> A̱keangtung a̱byin ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi wu, A̱dis A̱baba, myian kilomita ma̱ a̱di̱di̱t neet di̱ fam Neang A̱byin A̱tyin Afrika hu ku saat a̱byin ka tyia̱ da̱ a̱ka̱gba tektonik Afrika wu ma̱ng a̱si̱ Somali wu a̱ni. [[Fail:Flag of Ethiopia.svg|thumb|Tuta a̱byin Ityopya]] [[Fail:Emblem of Ethiopia.svg|thumb|A̱lama a̱byin Ityopya]] [[Fail:Ethiopia (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Ityopya]] ==Ya̱fang== [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_Afrika]] niqnpsfsc10nlbone6yu4bkymlkv53p Iyuut 0 465 5197 5196 2022-05-16T12:49:06Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lyuut]] 5m4m5vzjlgnq4wa6okve458bsgkuagc Jaba 0 466 5201 5200 2022-05-16T12:49:06Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱da̱dai A̱vwuo tung A̱gwapnati Jaba ku A̱da (din Tyap) shyia̱ a̱tak Si̱tet Kaduna kya. Avwuo ka ni kwub a̱bin ka̱ bai kilomita 531. Ka̱ shyia̱ kpa̱nkpa̱an min nfam a̱kabin Ja̱t ma̱ng Abuja, A̱kawotyia̱ Naijeriya min A̱firka. A̱gba̱ndang akeang A̱dadai Avwuo tung A̱gwapnati ka ni kya a̱ngyei Kwoi. Numba avwuo hu wha si̱ yed 801. ==Ya̱fang== <references/> dlbeyuert2gc24rhg65lqscvzfc7x2y Jalinggo 0 467 5211 5210 2022-05-16T12:49:06Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Jalinggo''' yet a̱gba̱ndang a̱keang kya mi̱ [[Si̱tet Ta̱raba|Ta̱raba]] di̱ fam aza-a̱tyin a̱byin [[Naijeriya]], a̱ shyia̱ a̱lyoot ka ma̱ng nwap Fa̱taa (a̱lyoot Jalinggo, kikya yet ''a̱gba̱ndang a̱vwuo'') ka̱ si̱ byia̱ a̱vwuo ka̱ byia̱ á̱niet 118,000. A̱fa̱taa bya shyia̱ a̱ja ma̱ng a̱bachyuang nnwap á̱ghyang. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Jalinggo]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ta̱raba]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Jalingo]] nv9o7bag5tk4bv3fzv0c1geipb9qgss Jami̱ni 0 468 5229 5228 2022-05-16T12:49:07Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Jami̱ni''' ku '''Jamut''' (Jaman: Deutschland /ˈdɔʏtʃlant/; Shong: Germany), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Mundundung Jami̱ni''' wu (Jaman: Bundesrepublik Deutschland /ˈbʊndəsʁepuˌbliːk ˈdɔʏtʃlant/; Shong: Federal Republic of Germany) a̱ni,<ref>Mangold, Max ''Jhyu.'' (2005). "Duden, Aussprachewörterbuch" (di̱n Jaman). Dudenverlag. (6). p. 271. ISBN: 978-3-411-04066-7.</ref> yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ Yurop. Kikya yet a̱byin ka ka̱ swak ma̱ng shi á̱niet mami Yurop lilyim a̱byin [[Roshiya]], ma̱ng a̱si̱tet a̱ yet memba Muna̱pyia̱ Yurop wu a̱ byia̱ shi á̱niet a̱ swak a̱ni. A̱byin Jami̱ni shyia̱ tsi̱tsak Nkyai A̱sa̱khwot [[Kyai A̱sa̱khwot Ba̱ltik|Ba̱ltik]] ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot A̱za|A̱za]] na di̱ fam a̱za hu, ma̱ng Ali̱pi wu di̱ fam a̱tak hu; ka̱ kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 357,022 (met a̱ma̱ntanaai 137,847), ma̱ng shi á̱niet ku swak miliyon 83 a̱ni mami a̱yaasi̱tet nka ba. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak a̰byin ma̱ng bibyin Denmak di̱ fam a̱za hu, Polan ma̱ng Ri̱pobi̱lik Cek wu di̱ fam a̱tyin hu, A̱sti̱riya ma̱ng [[Shwit]] di̱ fam a̱tak hu, ma̱ng [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]], Lukza̱mbok, Beljiyom, ma̱ng Holan di̱ fam jenshyung hu. A̱keangtung a̱byin ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi wu wa yet Berlin, a̱keang Frankfot si̱ yet a̱ka̱wa̱tyia̱ naat mbwuot a̱ka̱kurum nka ka; a̱wot Fam A̱byin Ruhr hu si̱ yet sot a̱keang nka ji ji̱ swak mi̱ shi kyai a̱ni. [[Fail:Flag of Germany.svg|thumb|Tuta Jami̱ni]] [[Fail:Coat of arms of Germany.svg|thumb|A̱lama a̱byin Jami̱ni]] [[Fail:EU-Germany (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Jami̱ni]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_A̱ka̱wa̱tyia̱_Yurop]] [[en:Germany]] djnedao8udhcgc9d15mzbjkyashy841 Jang Yeong-sil 0 469 10458 5253 2022-05-16T12:56:34Z Jon Harald Søby 8 Undo revision 5252 by [[Special:Contributions/51.89.58.25|51.89.58.25]] ([[User talk:51.89.58.25|talk]]) wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Jang Yeong-sil'''<br>蔣英實<br>장영실 |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Jang Youngsil 3.jpg|thumb|Ghwughwu Jang Yeong-sil]] |- |} '''Jang Yeong-sil''' (Kworiya: 장영실; Hanja: 蔣英實; yei Kworiya: /t͡ɕɐŋ jʌŋɕiɭ/; 1390 – lilyim 1442) ku yet a̱bwokntswam Kworiya, a̱gwak sains, ma̱ng a̱tyumat nkyang nfai wa di̱n jen Lang Á̱gwam Coson ji (1392–1897). Shimba nang á̱ ku byin Jang a̱kunak kya, A̱gwam [[Sezong a̱gba̱ndang wu|Sezong]] si̱ ghwon nggu gu nyia̱ ta̱m a̱magwam ka. Mat mi̱ mat Jang hu, nang Ceugugi hu (kyangmai va za hu) ma̱ng kyangmai cung a̱sa̱khwot hu, si̱ tyai long tazwa ya a̱son lyennkyangta̱m Lang Á̱gwam Coson hu. ==Ga̱ndu== Ma̱ a̱tuk mam 19 Zwat Tswuon 2018, [[Google]] jhyi a̱yet mat Jang Yeong-sil ma̱ng Google Doodle.<ref>[https://www.google.com/doodles/celebrating-jang-yeong-sil Celebrating Jang Yeong-sil] (di̱n Shong). Google (19 Zwat Tswuon 2018).</ref> ==Bu nwuan== *Hwaca *Sain ma̱ng Lyennkyangta̱m mami Kworiya *A̱gogo mam *A̱gogo a̱sa̱khwot *Woo Jang-coon == Ta̱fang == <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[https://web.archive.org/web/20060323093632/http://www.newtonkorea.co.kr/newton/magazine/newton/2002_03/inmul.htm Newton Graphic Science Magazine, nkhang shyicet mbwak á̱ghyang á̱niet] (di̱n Kworiya) *[http://kids.hankooki.com/lpage/study/200404/kd2004040516442945690.htm Ati̱kut Korea Times Nfi̱ng] (di̱n Kworiya) *[http://seer.snu.ac.kr/trip/anc-1.html Wa̱i shi Yunivasti A̱byin Seoul] (di̱n Kworiya) [[Sot:byin sa̱ncuri 14]] [[Sot:A̱yaagwak lyen sains sa̱ncuri 15|A̱yaagwak lyen á̱ta̱ngwat]] [[Sot:Kwai Jang a̱si̱n Asan]] [[Sot:A̱kworiya sa̱ncuri 15]] [[Sot:A̱yaagwak lyen sains Kworiya]] [[Sot:Á̱nietmatnkyang Kworiya]] [[Sot:A̱yaagwak lyen á̱ta̱ngwat sa̱ncuri 15 Kworiya]] [[Sot:Á̱ nwai lyen a̱lyia̱ mbyin]] [[Sot:Á̱ nwai lyen a̱lyia̱ kwi]] [[Sot:A̱yaagwak lyen sains Nce A̱ka̱wa̱tyia̱ Kworiya]] [[en:Jang Yeong-sil]] pbibu7dtieh2wq23c8i7i66fojnbcgi Jang Yeong-sil (ce fim TV) 0 470 5273 5272 2022-05-16T12:49:08Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki '''''Jang Yeong-sil''''' (Kworiya: 장영실) yet ce fim vwuomaat telvishon [[Kworiya A̱tak]] hwa tazwa nkhang gbangbang a̱ghyang nang á̱ ku tsa ghwut ma̱ng a̱nhu ma̱ a̱lyia̱ 2016, mami á̱ si̱ shyia̱ [[Song Il-gook]], Kim Yeong-ceol, Kim Sang-kyung and Park Sun-young. Huhwa shai ''The Jingbirok: A Memoir of Imjin War'' a̱wot á̱ si̱ tyai nhu mi̱ KBS1 kyiak neet ma̱ a̱tuk mam 2 Zwat Jhyiung 2016 ba̱ng si̱ tat 26 Zwat Tsat 2016 kuzang A̱tuk A̱sa̱ba̱t ma̱ng A̱tuk Ladi di̱ tswam 21:40 ([[Jen Kidee Kworiya|JKK]]) ngaat tat nkyangzakwa 24. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Jang Yeong-sil (TV series)]] [[fa:جانگ یونگ شیل (مجموعه تلویزیونی)]] [[id:Jang Yeong-sil (seri TV)]] [[ja:チャン・ヨンシル 〜朝鮮伝説の科学者〜]] [[ko:장영실 (드라마)]] [[pl:Jang Yeong-sil (serial telewizyjny)]] [[si:ජං යොං-සිල් (රූපවාහිනී කතාමාලාව)]] [[zh:蔣英實 (電視劇)]] kgmujy15phh93c3xzig9wxawlysoy8o Jang Yeong-sil (nce fim TV) 0 471 5275 5274 2022-05-16T12:49:08Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jang Yeong-sil (ce fim TV)]] 3frpkblfnbitk8lsaiih7hpp8fvj01v Japan 0 472 5277 5276 2022-05-16T12:49:08Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ja̱pan]] pdwuuhtilfq0mj0o56b8ub84p879xk3 Ja̰fi̱p 0 473 5279 5278 2022-05-16T12:49:08Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ja̱fi̱k]] ev1jcqifvrx7210w8kokq91mf6rfwen Ja̱fi̱k 0 474 5292 5291 2022-05-16T12:49:09Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Common chimpanzee (Pan troglodytes schweinfurthii) feeding.jpg|thumb|''P. t. schweinfurthii'' mami Kibale National Park, [[Yuganda]]]] '''Ja̱fi̱k''' ji (''Pan troglodytes'') yet nyam ja, ji̱ neet mi̱ susop ma̱ng bibyin á̱kwop Afrika hu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Chimpanzee]] eigex9p2wup657rqe0aqiykog6o1cbl Ja̱ma̱ika 0 475 5309 5308 2022-05-16T12:49:09Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Ja̱ma̱ika''' (Shong: Jamaica /dʒəˈmeɪkə/), yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot kya ka̱ shyia̱ di̱ [[Kyai A̱sa̱khwot Karibi]] hu. Ka̱ ngaat tat kilomita a̱ma̱ntanaai 10,990 (met a̱ma̱ntanaai 4,240) mi̱ shi kyai a̱byin, ka̱ si̱ yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot a̱tat ka ka̱ swak mi̱ shi da̱ A̱ca̱cet Antili ba ma̱ng Karibi hu (lilyim [[Kuba]] ma̱ng Hispaniyola). A̱byin Ja̱ma̱ika myian kpa̱mkpaan 145 (met 90) fam a̱tak Kyuba, a mbeang kilomita 191 (met 119) fam jenshyung Hispaniyola (a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ka ka̱ byia̱ da̱ nka bibyin Hayiti ma̱ng Ri̱pobi̱lik Dominikan wu); Teritori Nta Bi̱ri̱ti̱n a̱si̱ Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Keiman hu myiai kilomita 215 (met 134) di̱ fam a̱za-jenshyung hu. [[Fail:Flag of Jamaica.svg|thumb|Tuta Ja̱ma̱ika]] [[Fail:Coat of Arms of Jamaica.svg|thumb|A̱lama a̱byin Ja̱ma̱ika]] [[Fail:Jamaica (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Ja̱ma̱ika]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[Sot:Bibyin_Karibi]] [[en:Jamaica]] jqu8per6ej721knt8044ulg1vurj9q7 Ja̱pan 0 476 5330 5329 2022-05-16T12:49:10Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Ja̱pan''' (Ja̱pan: 日本, ''Nippon'' ku ''Nihon''; Shong: Japan), yet a̱byin a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot kya di̱ fam a̱byin A̱tyin A̱siya, ka̱ shyia̱ di̱ fam a̱za-jenshyung [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] hu hwa. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱sa̱khwot di̱ fam jenshyung hu ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot Ja̱pan hu, ka̱ si̱ ka ngaat kyiak neet di̱ Kyai A̱sa̱khwot Okhotsk hu di̱ fam a̱za hu naat Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tyin hu ma̱ng a̱byin [[Taiwan]] di̱ fam a̱tak hu. A̱byin Ja̱pan yet kap Nyuak Long hu hwa, ka̱ ngaat swak sot bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot jhyang ji̱ byia̱ bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot 6,852 a̱ni ku khwi kilomita a̱ma̱ntanaai 377,975 (met a̱ma̱ntanaai 145,937); bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot fwuon ku lan mi̱ shi kyai hu hwa yet: Hokkaido, Honshu, Shikoku, Kyushu, ma̱ng Okinawa. A̱keang Tokyo kya yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang Ja̱pan a̱ swak mi̱ shi a̱ni; a̱ca̱cet a̱ka̱keang á̱ghyang ni̱nia yet: Yokohama, Osaka, Nagoya, Sapporo, Fukuoka, Kobe, ma̱ng Kyoto<ref>The Emergence of Japanese Kingship Joan R. 1997 </ref><ref>[https://www.japantimes.co.jp/life/2008/07/27/general/cipangus-landlocked-isles/ Cipangu's landlocked isles - The Japan Times] July 27, 2008</ref><ref>[https://www.mhlw.go.jp/english/policy/health/water_supply/1.html Water Supply in Japan] Ministry of Health, Labour and Welfare September 26, 2018 </ref><ref>An Invitation to Japan's Borderlands: At the Geopolitical Edge of the Eurasian Continent pages279–282, 2011.</ref>. [[Fail:Flag of Japan.svg|thumb|Tuta Ja̱pan]] [[Fail:Imperial Seal of Japan.svg|thumb|A̱timi A̱gwamshan Ja̱pan]] [[Fail:Goshichi no kiri.svg|thumb|A̱timi Ofit Minista A̱son wu ma̱ng A̱gwomna̱ti Ja̱pan]] [[Fail:Japan (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Ja̱pan]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_A̱siya]] [[en:Japan]] pm7w7t70n55e2gtkdmnvgn8d3jo81h1 Jemaa 0 477 5349 5348 2022-05-16T12:49:11Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Jemaa''' (á̱ bu ngyei ''Ajemaa'' ku Jema'a), yet [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] ja di̱ fam [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], [[Naijeriya]], nang a̱keangtung nji, kikya yet [[A̱byin Fantswam|Fantswam]]. Ji̱ byia̱ shi a̱byin 1,384&nbsp;km<sup>2</sup> hwa ma̱ng shi á̱niet 278,202 mami sa̱nsut 2006 ji.<ref>"[https://citypopulation.de/php/nigeria-admin.php?adm1id=NGA019 Kaduna State of Nigeria]". City Population.</ref> Zwunzwuo ta̱m tá̱m sot a̱byin ji ja yet 801.<ref>"[https://web.archive.org/web/20091007011423/http://www.nipost.gov.ng/PostCode.aspx Post Offices- with map of LGA]". NIPOST.</ref> == A̱za̱za̱rak nzwa == Á̱kpa á̱niet a̱gwomna̱ti mali ka yet á̱nietkhap bya, a̱nyanyan bya khap á̱ga̱fi̱p lyiai nang a̱lulo, shyui ma̱ng shita a̱byin; ma̱ng á̱ga̱fi̱p kyayak nang swakpat, zuk ma̱ng swaat a̱cyuang a̱cyuang.<ref>"[https://www.britannica.com/place/Jemaa Jemaa, Nigeria]".</ref> A̱khwukhwop a̱kuu a̱byin a̱ghyang da̱ a̱vwuo lung a̱guza shyia̱ ma̱ a̱keang Godogodo. == A̱ca̱cet á̱niet == <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Joseph Bagobiri]], a̱kwak a̱son khwi * [[Musa Di̱dam]], a̱tyuba̱ngtyok * [[Joe El]], a̱tyubwom, a̱tyulyuut-a̱bwom * [[Josiah Kantiyok]], consultant, a̱tyuba̱ngtyok * [[Victor Moses]], a̱tyutsot a̱la̱utak * [[Patrick Yakowa]], a̱khwukhwop gwomna Ka̱duna * [[Luka Yusuf]], khwo a̱khwot a̱kwop == Ya̱fang == <references/> == A̱ka̱fwuop nta == *[https://nigeriazipcodes.com/5918/list-of-towns-and-villages-in-jemaa-lga/ List of Towns and Villages in Jema'a LGA] on Nigeria ZIP codes *[https://web.archive.org/web/20191220124706/http://www.postcodes.ng/directory/states/kaduna/lgas/jemaa/ruralAreas Rural Areas in Jema'a L.G.A.] on Postcodes.NG [[Sot:Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya]] [[Sot:Susot a̱gwomna̱ti mali mami A̱si̱tet Ka̱duna]] 0kgxgcd7aawi2eq0jw48mtwbdbaonb0 Jen 0 478 5363 5362 2022-05-16T12:49:11Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Jen''' yet ya a̱son di̱ tak ti̱tak nswuan ma̱ng nyiá̱ ji̱ ku nyia̱ di̱ kyai nang á̱ si̱ mi̱n bwuok á̱ bai ma̱ng a̱nji bah, kyiak neet di̱n jen ji̱ ku swak a̱ni, ba̱ng si̱ tat a̱fwun, si̱ tat á̱zanson.<ref>[http://ahdictionary.com/word/search.html?q=time Time] (di̱n Shong). The American Heritage Dictionary of the English Language (jhyuk naai hu), 2011. "A nonspatial continuum in which events occur in apparently irreversible succession from the past through the present to the future."</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Time]] he4fqjklj381ztec5ilessq39r0fe48 Jenshyung 0 479 5366 5365 2022-05-16T12:49:11Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki Swang a̱lyiat '''jenshyung''' ji bye fa: # [[Jenshyung (jen)]] # [[Jenshyung (fam)]] # [[Afrika Jenshyung]] e8q6f6kbstrwo4r8ku2memffxz7ltef Jenshyung (jen) 0 480 5375 5374 2022-05-16T12:49:11Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Jenshyung''' yet jen ja ma̱ng mam ku doot neet mam-shyim (nang tswam 4 JK a̱ni) si̱ nat [[A̱tyetuk|a̱kyetuk]]. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Evening]] 7ks3lux3sqf8gqcusx0k8u3jr2i7s1p Jenshyung Afrika 0 481 5377 5376 2022-05-16T12:49:11Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Afrika Jenshyung]] sqx8sn0s7i11xg1cn388vzo18um4osx Jhyen 0 482 5389 5388 2022-05-16T12:49:12Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Numida meleagris -Serengeti National Park, Tanzania-8 (1).jpg|thumb|Jhyen a̱ byia̱ a̱dung/a̱kup a̱pyia̱ a̱ni (''Numida meleagris'')]] '''Jhyen''' ji (á̱kpa: '''Jhyén''' ''ji'') yet a̱man kya mi̱ kyangbwak nyam ''Numididae'' hu mi̱ oda ''Galliformes'' wu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Guineafowl]] 9ki9900nhwfdmofhuujhiq0zbttqwzi Jhyo (a̱lyem) 0 483 5412 5411 2022-05-16T12:49:12Z Jon Harald Søby 8 22 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Jhyo''' (''Jhyo'': Jju, ''[[A̱lyem Kpat|Kpat]]'': "Kaje" ku "Kache") ja yet a̱lyem a̱ka̱k [[A̱jhyo]] ba mami [[A̱si̱tet Ka̱duna]] ma̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ [[Naijeriya]]. Ma̱ a̱cak 1988, á̱ shyia̱ á̱niet ba̱ lyiat ba nang ba̱ tat kpa̱mkpaan ma̱ng 300,000.<ref name="ethnologue">"[https://www.ethnologue.com/language/kaje Bajju]". Ethnologue.</ref> Si̱sak ma̱ng Blench (2008), Jhyo — zang ja byia̱ á̱niet lyiat swak a̱ni—ndi a ngyei kak tangka̱i [[a̱lyem Tyap]] ghyang ja a̱ni (shimba á̱niet ba̱ lyiat njii vwuon di̱ nwap).<ref name="Central Plateau languages">"[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Central_Plateau_languagescite web Central Plateau languages]".</ref> Jhyo ji yet jhyiung ja di̱ lilyem [[A̱tak Ka̱duna]] hu.<ref name="ethnologue"/><ref>"[http://glottolog.org/resource/languoid/id/Bajju1238 Glottolog 3.0 - Bajju]" (di̱n Shong). glottolog.org.</ref> ==Seang== [[A̱jhyo]] ba lyiat Jhyo, zang ja yet a̱lyem a̱son mba ka mi̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Susot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]], [[Jemaa]], [[Kaciya]], [[Watyap]] ma̱ng [[Ka̱duna A̱tak]] á̱si̱ [[Si̱tet Ka̱duna]]. Á̱ bu lyiat jii mami bibyin ku shyia̱ kpa̱mkpaan nang si̱ A̱tyap, Fantswam, A̱gwoot, A̱da, A̱byin Á̱nietswaywan, ma̱ng á̱ghyang a̱ka̱vwuo bi̱n, nang a̱lyem a̱feang ke a̱tat a̱ni. ==La̱mba fang== # A̱yring # A̱hwa # A̱tat # A̱naai # A̱pfwon # A̱kitat # A̱tiyring # A̱ninai # A̱kumbvuyring # Swak # Swak bu a̱yring # Swak bu a̱hwa # Swak bu a̱tat # Swak bu a̱naai # Swak bu a̱pfwon # Swak bu a̱kitat # Swak bu a̱tiyring # Swak bu a̱ninai # Swak bu a̱kumbvuyring # Nswak nhwa * 30. Nswak ntat * 40. Nswak nnaai * 50. Nswak npfwon * 60. Nswak a̱kitat * 70. Nswak a̱tiyring * 80. Nswak a̱ninai * 90. Nswak a̱kumbvuyring * 100. Cyi jjyung * 1,000. Cyikwop jjyung ==Ya̱fang== [[Sot:Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Pi̱lato]] [[Sot:Lilyem Naijeriya]] [[en:Jju language]] c3co6idrz6h6zmx77s92p86prsrnn6g Jinjok 0 484 5414 5413 2022-05-16T12:49:13Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ji̱njok]] i79kom409aws7dzxh1froz6jetxu2tn Jip 0 485 5416 5415 2022-05-16T12:49:13Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ji̱p]] kfq8k4p30dww82dvo7wtj5h4csw80rz Ji̱njok 0 486 5431 5430 2022-05-16T12:49:13Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ji̱njok''' yet kyayak hwa nang á̱ kap nang [[Kikyo|a̱kikyuo]] a̱ni, ba̱ shyia̱ ma̱ng sot á̱ga̱fi̱p Fabaceae. [[Fail:Bean-lubia.jpg|thumb|A̱tyin ji̱njok]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bean]] 8f4c6kjkkbcber1rikxs5d6k3aeu1sy Ji̱p 0 487 5445 5444 2022-05-16T12:49:14Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Brown Quail.jpg|thumb|Ji̱p a̱sa̱khwot mbyin (''Synoicus ypsilophorus'')]] '''Ji̱p''' yet tsuung a̱lyoot ja da̱ a̱di̱di̱t nce a̱ka̱man nang á̱ tung á̱ mat di̱ tak ti̱tak ''Galliformes'' hu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Quail]] 3wje1z9bawad71ns2kt8fr5l2km6lp6 Jumong (ce fim TV) 0 488 5452 5451 2022-05-16T12:49:14Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''''Jumong''''' (Kworiya: 삼한지-주몽 편; Hanja: 三韓志-朱蒙篇; RR: ''Samhanji-Jumong Pyeon''; ca̱caat "Kwambwat A̱han A̱tat hu: A̱gba̱ndang Zunzwuo Jumong") yet ce fim vwuomaat [[Kworiya A̱tak]] hwa tazwa nkhang gbangbang a̱ghyang nang á̱ ku tyai mi̱ MBC kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 2006 ba̱ng si̱ tat 2007 nang fim nang á̱ ku khap á̱ sak a̱ni ma̱nang vak a̱myim hu ncak ndyia̱ 45 neet nang á̱ ku kpaat nhu a̱ni. Di̱ ntsa hu, á̱ ku jhyi nhu di̱ nkyangza̱kwa 60 nia, a̱wot MBC si̱ ka ngaat nhu naat 81 mat si̱sak nang á̱niet cat nhu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Jumong (TV series)]] 2wthow52idgsd2ice483ii1f1u5l6sf Kanai 0 489 5463 5462 2022-05-16T12:49:14Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kanai''' ([[A̱lyem Kpat|Kpat]]: Gora) yet a̱batyok a̱ si̱ ngyet a̱bakeang mami [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] Zango A̱tyap a̱si̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] Si̱tet Ka̱duna mami Fam A̱ka̱wa̱tyia̱ a̱byin [[Naijeriya]]. Zunzwuo ta̱m a̱vwuo ka yet 802139. ==Ya̱fang== <references/> 8mtcv128990gx6jb4eu5faw76d2l1rg Kaswuo 0 490 5475 5474 2022-05-16T12:49:15Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:2008 LekkiMarket Lagos Nigeria 2349218847.jpg|thumb|Kaswuo Lekki, [[Legwot]], [[Naijeriya]]]] '''Kaswuo''' yet a̱ka̱gbang, nang á̱niet tung á̱pyia̱mba da̱nian kwai ma̱ng lyiai nkyang, ma̱ng nyám ma̱ng nkyang njhyang. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Marketplace]] 4f53v4kujjk8fb6thl047l1czlfy0im Ka̱busale 0 491 5477 5476 2022-05-16T12:49:15Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ka̱bwusale]] 6gg4868pvk9ka3g6cx9oh4xdw3vqxop Ka̱ciya 0 492 5485 5484 2022-05-16T12:49:15Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ka̱ciya''' (Adara: Akhwee) Sot A̱gwomna̱ti Mali ja di̱ fam a̱tak [[Si̱tet Ka̱duna]], [[Naijeriya]]. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Kachia]] oxlny6qv4960xjcz2bl46syeo76dnlk Ka̱duna 0 493 5528 5527 2022-05-16T12:49:16Z Jon Harald Søby 8 42 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ka̱duna''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Lugard Hall, Kaduna. Parliamentary house of assembly Capital of North Region.jpg|thumb|300px|center]] <sup>Lugard Hall, a̱keang Ka̱duna. A̱li kpa cam a̱keangtung Fam A̱byin A̱za</sup> |- |} '''Ka̱duna''' ja yet a̱keangtung [[A̱si̱tet Ka̱duna]] ka di̱ fam a̱za jenshyung a̱byin [[Naijeriya]] hu, [[A̱ghyui Ka̱duna|A̱zaghyui Ka̱duna]] ka. Ji̱ yet a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱bwuang wa ma̱ng a̱gba̱ndang kwop a̱ka̱cyet mat a̱beam susot khap na, ma̱ng a̱yaaga̱sat kyangcung a̱byin ma̱ng vak nji ba. Shi á̱niet Ka̱duna hu ku yong kpa̱mkpaan ma̱ng 760,084 mami sa̱nsut Naijeriya a̱si̱ 2006 ji. Ghan shi a̱gba̱ndang a̱keang hu kyiak neet da̱ a̱lyia̱ 2005 ku khwuk vak laai shi á̱kpa á̱niet hu nang á̱ ku tyan sak kpa̱mkpaan miliyon 1.3 a̱ni. ==Bwoi a̱lyoot== Á̱ ku nyia̱ nyia̱ bwoi a̱lyoot swang a̱lyiat ''Ka̱duna'' ji ku neet ma kak byan swang a̱lyiat Kpat ji mat “tsáng”, ''Kaddani'', jaa da̱ a̱lyem Kpat ka.<ref>"[https://www.britannica.com/place/Kaduna-Nigeria Kaduna {{!}} Location, History, & Facts]" (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref><ref name=":0">"[https://citiesintransition.net/fct-cities/kaduna/ Kaduna|website=The Forum for Cities in Transition]" (di̱n Shong).</ref> Kwok ghyang a̱lyoot ka si̱ nyia̱ nyia̱ ka̱ bwuo bi̱n ma̱ng swang a̱lyiat/a̱lyoot [[A̱lyem Mangfwuo|Mangfwuo]] ji/ka,'Odna', ku fa 'a̱ghyui' a̱ni.<ref>Shekwo, Joseph Amali (1979). "[https://openlibrary.org/books/OL2795890M/Fundamentals_of_the_Gbagyi_language Fundamentals of the Gbagyi Language]" (di̱n Shong). Centre for Adult Education and Extension Services. Zariya: Ahmadu Bello University. OCLC: 11043184.</ref> ==Nkhang gbangbang== Á̱ kpaat a̱keang Ka̱duna ka mbwak á̱niet tyok ta̱wap [[Tyok-shan Bi̱ri̱ti̱n|Bi̱ri̱ti̱n]] bibya ma̱ a̱lyia̱ 1900.<ref>Toyin Falola, Ann Genova, Matthew M. Heaton, ''Historical Dictionary of Nigeria'', Rowman & Littlefield, USA, 2018, p. 217</ref> Ka̱ si̱ yet a̱keangtung Fam-a̱byin A̱za hu ma̱ a̱lyia̱ 1917,<ref>Fletcher, Banister; Cruickshank, Dan (1996). Sir Banister Fletcher's a History of Architecture [Africa]." Architectural Press. ISBN: 0-7506-2267-9. P. 1466.</ref> a̱wot ka̱ si̱ kin swan a̱nia ba̱ng si̱ tat a̱lyia̱ 1967. Gwomna a̱son Bi̱ri̱ti̱n a̱si̱ A̱za Naijeriya wu, Sir Frederick Lugard, ku khai tyan a̱fwun ji mat shyia̱ kpa̱mkpaan nji ma̱ng Lang Kyangcung a̱byin Legwot-Ka̱no hu hwa.<ref name=":1">"[https://www.britannica.com/place/Kaduna-Nigeria Kaduna]". Encyclopædia Britannica.</ref> ==Za̱kwa wun== <div style="width:100%;"> {{Weather box |location = Kaduna |metric first = Yes |single line = Yes |Jan record high C = 37.8 |Feb record high C = 37.8 |Mar record high C = 38.3 |Apr record high C = 38.3 |May record high C = 37.8 |Jun record high C = 34.4 |Jul record high C = 32.2 |Aug record high C = 31.7 |Sep record high C = 32.2 |Oct record high C = 34.4 |Nov record high C = 35.6 |Dec record high C = 35.6 |year record high C = 38.3 |Jan high C = 31.7 |Feb high C = 33.4 |Mar high C = 35.0 |Apr high C = 34.2 |May high C = 31.7 |Jun high C = 29.5 |Jul high C = 27.5 |Aug high C = 27.0 |Sep high C = 29.0 |Oct high C = 31.1 |Nov high C = 32.7 |Dec high C = 31.8 |year high C = 31.2 |Jan mean C = 23.4 |Feb mean C = 25.0 |Mar mean C = 27.7 |Apr mean C = 27.9 |May mean C = 26.3 |Jun mean C = 24.6 |Jul mean C = 23.4 |Aug mean C = 23.2 |Sep mean C = 24.0 |Oct mean C = 24.9 |Nov mean C = 24.2 |Dec mean C = 23.0 |year mean C = 24.8 |Jan low C = 15.1 |Feb low C = 16.7 |Mar low C = 20.4 |Apr low C = 21.6 |May low C = 20.9 |Jun low C = 19.8 |Jul low C = 19.4 |Aug low C = 19.3 |Sep low C = 19.1 |Oct low C = 18.7 |Nov low C = 15.6 |Dec low C = 14.3 |year low C = 18.4 |Jan record low C = 9.4 |Feb record low C = 8.9 |Mar record low C = 15.0 |Apr record low C = 14.7 |May record low C = 16.7 |Jun record low C = 15.6 |Jul record low C = 16.7 |Aug record low C = 16.7 |Sep record low C = 15.6 |Oct record low C = 13.3 |Nov record low C = 10.0 |Dec record low C = 9.4 |year record low C = 8.9 |precipitation colour = green |Jan precipitation mm = 0.5 |Feb precipitation mm = 2 |Mar precipitation mm = 13 |Apr precipitation mm = 66 |May precipitation mm = 157 |Jun precipitation mm = 178 |Jul precipitation mm = 206 |Aug precipitation mm = 290 |Sep precipitation mm = 277 |Oct precipitation mm = 86 |Nov precipitation mm = 5 |Dec precipitation mm = 0 |year precipitation mm = 1280 |unit precipitation days = 0.3 mm |Jan precipitation days = 0 |Feb precipitation days = 0 |Mar precipitation days = 2 |Apr precipitation days = 5 |May precipitation days = 13 |Jun precipitation days = 16 |Jul precipitation days = 18 |Aug precipitation days = 22 |Sep precipitation days = 21 |Oct precipitation days = 8 |Nov precipitation days = 0 |Dec precipitation days = 0 |year precipitation days = 105 |Jan humidity = 26 |Feb humidity = 24 |Mar humidity = 37 |Apr humidity = 57 |May humidity = 73 |Jun humidity = 82 |Jul humidity = 86 |Aug humidity = 88 |Sep humidity = 85 |Oct humidity = 74 |Nov humidity = 48 |Dec humidity = 31 |year humidity = 59 |Jan sun = 279.0 |Feb sun = 262.7 |Mar sun = 266.6 |Apr sun = 243.0 |May sun = 241.8 |Jun sun = 216.0 |Jul sun = 155.0 |Aug sun = 120.9 |Sep sun = 171.0 |Oct sun = 248.0 |Nov sun = 285.0 |Dec sun = 294.5 |year sun = 2783.5 |Jand sun = 9.0 |Febd sun = 9.3 |Mard sun = 8.6 |Aprd sun = 8.1 |Mayd sun = 7.8 |Jund sun = 7.2 |Juld sun = 5.0 |Augd sun = 3.9 |Sepd sun = 5.7 |Octd sun = 8.0 |Novd sun = 9.5 |Decd sun = 9.5 |yeard sun = 7.6 |source 1 = [[Deutscher Wetterdienst]]<ref name = DWD>"[www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_650190_kt.pdf Klimatafel von Kaduna / Nigeria. Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world]" (di̱n Jamut). Deutscher Wetterdienst.</ref> }}</div> == Tat-a̱pyia̱ == Ma̱ a̱di̱di̱t fwuong nyinyang yei Ka̱duna "''A̱ka̱wa̱tyia̱ Myiam''", mat shi a̱ka̱vwuomyiam njii ma̱ a̱byin ka. A̱ca̱cet a̱ka̱vwuomyiam mami A̱gba̱ndang A̱keang Ka̱duna wu nia yet: *[[Yunivasti A̱si̱tet Ka̱duna]] *[[Nigerian Defence Academy]] (NDA), Ka̱duna *[[Yunivasti Greenfield]] Ka̱duna *[[National Open University of Nigeria]], Tyan Myiam Ka̱duna * Air Force Institute of Technology, Ka̱duna *[[National Teachers Institute]] (NTI), Ka̱duna * School of Midwifery Ka̱duna *[[Kaduna Polytechnic]] (1968), Ka̱duna *[[National board for Islamic and Arabic studies]] *Kaduna Business School *[[Dialogue Institute kaduna]] *Institute of Ophthalmology, National Eye Centre, Ka̱duna. *National board for Arabic and Islamic studies *National center for nomadic education ==A̱ca̱cet á̱nietnswat== *[[Umar Farouk Abdulmutallab]], "underwear bomber" wu a̱nyan wa á̱ kyiak gu yet a̱nyiung mami á̱niet shuut á̱ghyang ba̱ ku ta̱wap [[Northwest flight 253]] hu mi̱ Zwat swak 2009, a̱ ku laai shi a si̱ bu bwuok a̱ bai a̱gba̱ndang a̱keang ka di̱n jen fwung.<ref>Nossiter, Adam. "[https://www.nytimes.com/2010/01/17/world/africa/17abdulmutallab.html Lonely Trek to Radicalism for Terror Suspect]." The New York Times.</ref> * [[Tijani Babangida]], footballer who played [[Winger (association football)|winger]] ma̱ng Ajax *[[Celestine Babayaro]], a̱tsot a̱la̱utak a̱nyan wa ku labeang ba̱t di̱ tsot mami [[Premier League]] hu *[[Michael Eneramo]], a̱tsot a̱la̱utak *[[Fiona Fullerton]], a̱tyumaat a̱byin Bi̱ri̱ti̱n ma̱ng [[Bond girl]] ma̱gbangbang. *[[Zama̱ni Lyekhwot]], a̱gba̱ndang-a̱yin a̱byin *[[Ahmed Mohammed Makarfi]], a̱kwaifwuo *[[Mohammed Namadi Sambo]], a̱kwaifwuo *[[Shehu Sani]], a̱kwaifwuo *[[Uba Sani]], a̱kwaifwuo *[[Leke James]], *[[Dahiru Sadi]], a̱tsot-a̱la̱utak *[[Adam A. Zango]], [[Kannywood]] a̱tyumaat, a̱tyubwom ma̱ng a̱tyusong. *[[Talib Zanna]] (born 1990), a̱tsot a̱la̱u-a̱ceang [[Premier League A̱la̱u-a̱ceang Isi̱rela]] == Bu nwuan == * [[Railway stations in Nigeria]] == Ya̱fang == <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Ka̱duna]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱duna]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Kaduna]] maf26ceg1ddrzox3amxyp7rihujnbj3 Ka̱mpala (a̱keang) 0 494 5541 5540 2022-05-16T12:49:17Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Kampalamontage.png|thumb|Di̱ nyia̱ fi̱p ma̱ng cong a̱gogo neet tazwa ka: Nwuan ''panorama'' a̱ka̱wa̱tyia̱ Ka̱mpara, Mali Nwuat Za̱nang Bahá'i, Yunivasti Makerere, nwuan ''panorama'' [[A̱gba̱ndang Jok Viktoriya]], A̱li Á̱nietnta̱m Ka̱mpara, A̱likpaa̱pyia̱ A̱byin Gaddafi]] A̱keang '''Ka̱mpala''' kya yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱byin [[Yuganda]] a̱ swak ma̱ng shi a̱ni. A̱tsak a̱keang wu byia̱ shi á̱niet ku shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng 1,680,000 ma̱ a̱lyia̱ 2019, a̱wot á̱ si̱ ka̱u nka di̱ nkap kwai-nfwuo-á̱niet nfwuon a̱ni: Ka̱u A̱ka̱wa̱tyia̱ Ka̱mpala, Ka̱u Kawempe, Ka̱u Makindye, Ka̱u Nakawa, ma̱ng Ka̱u Rubaga. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == * [http://www.kcca.go.ug/ A̱ma̱ntei A̱gwomna̱ti] * Musinguzi, Bamuturaki (2016-01-29). [https://www.theeastafrican.co.ke/magazine/Kampala-now-mapping-its-historical-buildings/434746-3053984-e1i9pz/index.html Kampala now mapping its historical buildings] (di̱n Shong). The East African. * [https://www.google.com/maps/place/Kampala,+Uganda/@0.3140103,32.5289131,12z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x177dbc0f9d74b39b:0x4538903dd96b6fec!8m2!3d0.3475964!4d32.5825197 Kampala] Google Maps. cs2. [[Sot:Ka̱mpala (a̱keang)| ]] [[Sot:A̱ka̱keangtung Afrika]] [[Sot:A̱ka̱keang mami A̱gba̱ndang A̱niak A̱ngam wu]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ba̱t di̱ Fam-a̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱, Yuganda]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ba̱t da̱ A̱gba̱ndang Jok Viktoriya]] [[en:Kampala]] p7bbarvjp2vlxbm3o3rgvyxaq9cfeh7 Ka̱na̱da 0 495 5554 5553 2022-05-16T12:49:17Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ka̱na̱da'''<br> |- | colspan="2" align=center|[[Fail:CAN orthographic.svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Ka̱na̱da</sub> |- | [[Fail:Flag of Canada.svg|thumb|Tuta a̱byin Ka̱na̱da]] |- |} A̱byin '''Ka̱na̱da''' (Shong: Canada), yet a̱byin kya di̱ vam-a̱byin [[Amerika A̱za]]. Ka̱ byia̱ a̱yaaprovin ma̱ng a̱yaateritori ba̱ ngaat neet [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu tat [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] wu, a̱wot ka̱ si̱ kin ngaat a̱za tat A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Atik wu. Ma̱ a̱gba̱mgbam, a̱byin ka byia̱ shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai miliyon 9.98 (met a̱ma̱ntanaai miliyon 3.85) hwa, ka̱ si̱ bai yet a̱byin a̱feang ka̱ swak ma̱ng shi a̱ni mami swanta hu di̱n vak shi kyai a̱byin. Gak fam a̱tak ma̱ng jenshyung nka hu ma̱ng [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]], ku ngaat kilomita 8,891 (met 5,525) a̱ni, huhwa yet gak a̱byin tsi̱tsak bibyin nfeang ku swak ma̱ng shi a̱swap mi̱ swanta hu. A̱keangtung a̱byin Ka̱na̱da ka, kikya yet Ottawa, a̱wot susot metropolitan tsat nka ji, ji̱ja yet Toronto, Montreal, ma̱ng Vancouver. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Amerika A̱za}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[Sot:Bibyin_Amerika_A̱za]] [[en:Canada]] e7kmlbh3gvrzbmqf0wq92iqm1s0zeg5 Ka̱na̱u 0 496 5569 5568 2022-05-16T12:49:18Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Kanogate.jpg|thumb|Gidan Rumfa/A̱na̱nwuai Magwakpat]] A̱keang '''Ka̱na̱u''' (Ajami: كانو) yet a̱gba̱ndang a̱keang wa di̱ fam a̱za [[Naijeriya]] ma̱ng a̱keangtung [[Si̱tet Ka̱na̱u]].<ref>[https://www.britannica.com/place/Kano-state-Nigeria Kano {{!}} state, Nigeria] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> Kikya yet a̱gba̱ndang a̱keang ma̱ng shi kyai ku swak ma̱ng shi a̱feang hu mami Naijeriya a̱ma̱lyim a̱keang [[Legwot]], ma̱ng si̱ ku swak á̱niet a̱byin miliyon a̱naai ba̱ swat mami kilomita a̱ma̱ntanaai 449 (met a̱ma̱ntanaai 173); ka̱ shyia̱ mi̱ Sahet ji ja, di̱ fam a̱tak Sa̱hara hu, Ka̱na̱u si̱ yet a̱tsatsak nvak a̱bwuang a̱ma̱nyi Sa̱hara wu wa. A̱gba̱ndang a̱keang wu ku yet a̱vwuonswat a̱bwuang kya ma̱ng á̱nietbishyi ndyia̱ cyikwop ma̱ a̱di̱di̱t. Kikya yet a̱byin taada lang á̱gwam Dabo ka zang hwa kyiak neet di̱ sa̱ncuri 19 ji ku ba̱ng tyok nang á̱gwamkpaa̱pyia̱ tazwa a̱keang-si̱tet ka. Komiti Tyokkpaa̱pyia̱ Ka̱na̱u ji ja yet kuntyin taada hu di̱ yong huni mami a̱gi̱gak a̱gba̱ndang a̱keang Ka̱na̱u wu, a̱wot a̱tafa cet A̱gwomna̱ti Si̱tet Ka̱na̱u hu.<ref>[https://www.britannica.com/place/Kano-historical-kingdom-Nigeria Kano {{!}} historical kingdom, Nigeria] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Ka̱na̱u]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱na̱u]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Kano (city)]] kqms5n1mtsb4eybtky1a0nmoaz14ahz Ka̱ta̱r 0 497 5588 5587 2022-05-16T12:49:19Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Si̱tet Ka̱ta̱r'''<br> : دولة قطر‎, ''Dawlat Qaṭar'' (La̱ra̱ba) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:QAT orthographic.svg|thumb|300px|center]] <sub>A̱vwuo ka nang a̱byin Ka̱ta̱r (a̱tityip a̱sa̱khwot kikyo) nshyia̱ a̱ni ma̱ng shi nka hu da̱ A̱fa̱fap-a̱byin A̱rabiya hu</sub> |- | [[Fail:Flag of Qatar.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱byin Ka̱ta̱r]] |- | [[Fail:Emblem of Qatar.svg|thumb|A̱lama a̱byin Ka̱ta̱r]] |- |} A̱byin '''Ka̱ta̱r''' (La̱ra̱ba: قطر‎, ''Qaṭar'' /ˈqatˤar/; yei a̱mali: /ˈɡɪtˤɑr/; Shong: Qatar /ˈkætɑːr/, /ˈkɑːtɑːr/, /ˈkɑːtər/ ku /kəˈtɑːr/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Si̱tet Ka̱ta̱r''' ji (La̱ra̱ba: دولة قطر‎, ''Dawlat Qaṭar''; Shong: State of Qatar) a̱ni, yet a̱byin kya di̱ fam-a̱byin Jenshyung A̱siya, ma̱ a̱da̱dei A̱fa̱fap-a̱byin Ka̱ta̱r hu ku shyia̱ di̱ khwong kyai a̱sa̱khwot fam a̱za-jenshyung A̱fa̱fap-a̱byin A̱rabiya hu. Gak a̱byin ma̱nyin nang ka̱ byia̱ a̱ni yet ma̱ng a̱byin [[Sa̱udi A̱rabiya]] kya nang ba̱ shyia̱ Komiti Tung Mbwak Gof ji dundung di̱ fam a̱tak hu, a̱wot [[A̱ngam A̱sa̱khwot Parsi]] wu wa si̱ kaat á̱kum nkap a̱byin ka. A̱ngam A̱sa̱khwot Bahara̱yin wu, a̱na̱nwuai A̱ngam A̱sa̱khwot Parsi ka, si̱ ghai a̱byin Ka̱ta̱r ma̱ng a̱byin hyia̱k ka nang á̱ ngyei Bahara̱yin a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] [[de:Katar]] [[en:Qatar]] [[ha:Qatar]] [[yo:Katar]] [[zh:卡塔尔]] j626ajzh705zqry0cp66martambub4h Ka̱uru 0 498 5591 5590 2022-05-16T12:49:19Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki Ka̱uru yed A̱dadai A̱vwuo tung A̱gwapnati jyung ja A̱tak Si̱tet Kaduna ma̱ bin Naijeriya. A̱vwuo ka ni kwup a̱bin ka̱ bai kilometā 3.186 km2. A̱ngyei a̱gba̱ndang a̱keang tung a̱niet ka Ka̱uru. Numba a̱vwuo si̱ yed 811. ==Ya̱fang== <references>/ lymyhz2qkvaqawqfvh26jevhtmrs2yz Ka̱za̱nki 0 499 5593 5592 2022-05-16T12:49:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ka̱za̱nki]] h6fwrmr60nfmov62jpm5y41vh3z9f6z Kemerun 0 500 5614 5613 2022-05-16T12:49:20Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Kemerun''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Cameroon /ˌkæməˈruːn/; Fi̱ransa: Cameroun), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Kemerun''' wu (Shong: Republic of Cameroon; Fi̱ransa: République du Cameroun), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin [[Jenshyung Afrika|jenshyung]]-a̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Naijeriya]] di̱ fam jenshyung hu ma̱ng a̱za; [[Cadi]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu; Ri̱pobi̱lik A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika wu di̱ fam a̱tyin hu; ma̱ng Gini A̱kwa̱toriya, Gabon ma̱ng Ri̱pobi̱lik Konggo wu di̱ fam a̱tak hu. Lang khwong kyai a̱sa̱khwot nka hu myian da̱ A̱ngam A̱sa̱khwot Byafra hu ku yet kap [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] hu hwa ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu. Di̱n jen jhyang, á̱ ni̱ nkhap a̱byin ka sak ma̱ng bibyin fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]] hu a̱wot di̱n jen jhyang ma̱ng si̱ fam a̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika hu, mat a̱ca̱caat nswat nka wu da̱ a̱yaaga̱sat nvak tsi̱tsak Jenshyung ma̱ng A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika a̱ni. A̱byin Kemerun nyia̱ kpa̱mkpaan miliyon 25 mi̱ shi á̱niet. Á̱ lyiat a̱ka̱k lilyem 250 ma̱ a̱byin ka.<ref>"[https://www.ethnologue.com/country/CM Cameroon]" (di̱n Shong). Ethnologue</ref> [[Fail:Flag of Cameroon.svg|thumb|Tuta Kemerun]] [[Fail:Coat of arms of Cameroon.svg|thumb|A̱lama a̱byin Kemerun]] [[Fail:Cameroon (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Kemerun]] ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱ka̱wa̱tyia̱_Afrika]] n21lr031k1fs1bwz6nqw2j8d77r1qd2 Kenya 0 501 5628 5627 2022-05-16T12:49:20Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Kenya'''<br><small>Jamhuri ya Kenya (Swahili) |flag = Flag of Kenya.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Kenya |coa = |image = Kenya (orthographic projection).svg |capital = [[Nairobi]] |area = 580,367 |population = 54,985,698 |year = 2021 }} '''A̱bwom a̱byin''': "Ee Mungu Nguvu Yetu"<br />("Nwan A̱gwaza Kuzang Kyang")<br /><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[Fail:National anthem of Kenya, performed by the United States Navy Band.wav|center]]</div> A̱byin '''Kenya''', á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Kenya''' wu (Swahili: Jamhuri ya Kenya) a̱ni, yet a̱byin kya di̱ fam A̱tyin Afrika. Ma̱ng shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 580,367 (met a̱ma̱ntanaai 224,081), a̱byin Kenya kya yet a̱byin ka̱ shi 48 mi̱ swanta hu di̱ fam shi kyai a̱byin. Ma̱ng shi á̱niet ku swak miliyon 47.6 mi̱ fa̱ng á̱niet (sa̱nsut) 2019 hu,<ref>[https://web.archive.org/web/20210416222406/https://kenya.opendataforafrica.org/msdpnbc/2019-kenya-population-and-housing-census-population-by-county-and-sub-county?county=1001880-limuru 2019 KENYA POPULATION AND HOUSING CENSUS - POPULATION BY COUNTY AND SUB COUNTY - Kenya Data Portal] (di̱n Shong). kenya.opendataforafrica.org.</ref> A̱byin Kenya kya byia̱ shi á̱niet 29 mi̱ swanta hu. A̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi wu wa yet [[Nairobi]], ma̱nang a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng yet a̱khwukhwop wu ma̱ng a̱keangtung ntsa ka si̱ yet a̱keang Mombasa ka̱ shyia̱ di̱ khwong kyai a̱sa̱khwot a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin swanta]] [[Sot:Bibyin Afrika]] [[Sot:Bibyin A̱tyin Afrika]] [[en:Kenya]] jvx9glniuj9gj5nrf8atgz7f3dqc644 Khaan 0 502 5642 5641 2022-05-16T12:49:21Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Festival Ringing Cedars 2014 June 22 Димон 05.jpg|thumb|left|Á̱ nwuan khaan da̱ a̱ka̱nyiung ma̱ng a̱khwukhwop á̱niet bya]] '''Khaan''' yet a̱sai pyia̱ hwa ku laai ndung ma̱ng a̱dyundyung pyia̱ a̱pyia̱ a̱tyubishyi a̱ni. Khaan ni̱ doot ku laai shonshyon kya ku ci̱t a̱pyia̱ a̱tyubishyi naat ma̱ng kwop nggu hu. Khaan yet meang kwop ja. A̱wot ka fi̱ng a̱yin si̱ byia̱ nhu, á̱ ni̱ nyia̱ da̱ nggu a̱ na yet a̱tyu nzwa wa . ==Ya̱fang== <references/> [[en:Gray hair]] e1znbyecjf6f6uwatxndp5fo62xxb89 Khap 0 503 5655 5654 2022-05-16T12:49:21Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Unload wheat by the combine Claas Lexion 584.jpg|thumb|550px|Á̱ cak a̱li̱ka̱ma ma̱ng "ma̱to cak a̱mun" mbeang ti̱rakto ma̱ng a̱junjung ma̱to kpa̱t nkyang]] '''Khap''' yet naat mbwuot go á̱ga̱fi̱p ma̱ng ba̱ng nkyangzwa (nyám mali).<ref name="Office1999">[https://web.archive.org/web/20110722061757/http://books.google.com/books?id=GtBa6XIW_aQC Safety and health in agriculture] (di̱n Shong). P. 77. ISBN 978-92-2-111517-5. International Labour Organization (1999) "''defined agriculture as 'all forms of activities connected with growing, harvesting and primary processing of all types of crops, with the breeding, raising and caring for animals, and with tending gardens and nurseries'."''</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Agriculture]] 89a8n29pqcld7qeee1w4nubdl8ugf4v Khap-a̱won 0 504 5666 5665 2022-05-16T12:49:22Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Khap-a̱won''' yet khap ha nang a̱ nyia̱ ka̱ za tyiak. A̱ ni tsei a̱bin ka sa̱kwot ma̱ng ca̱n nyia. A̱ ni kwak a sa̱kwot na ma̱ng jenereto kwak a̱sa̱kwot. A̱tankei khaap a̱ni shyia̱ ma̱ kakeang ba shyiat za nciring a̱ni ba a̱wot ba si̱ byia̱ cica̱n ku kaghyui. ==Ya̱fang== <references/> cuuvalrjyfcy3054ha1p7foht3v0wk1 Khwikpaa̱pyia̱ 0 505 5677 5676 2022-05-16T12:49:22Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Khwikpaa̱pyia̱''' di̱ lyuut Rom: al-’Islām, /ɪsˈlaːm/ "neap a̱pyia̱ ma̱ A̱gwaza") yet khwi nwap Ibrahim ghyang hwa nang á̱ nwuak a̱cucuk da̱ A̱gwaza a̱nyiung a̱ni a̱wot á̱ bu tyiet nyia Muwamet (ku Muhammad) yet a̱ta̱m A̱gwaza wa a̱ni. Huhwa yet a̱dini swanta a̱ yet a̱feang mi̱ shi á̱nietkhwi ba̱ tat biliyon 1.9, ku 24.9% a̱mgba̱m á̱nietbishyi swanta ba a̱ni, nang á̱ ngyei Musulumi ku a̱nietkpaa̱pyia̱ ba a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Khwi]] [[en:Islam]] f4l1n54vlwypiqwazi90d8hf8fbd0bd Khwikristi 0 506 5688 5687 2022-05-16T12:49:22Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Khwikristi''' hu yet khwi ma̱ng nwuak a̱cucuk ma̱ng A̱gwaza a̱nyiung ku ku neet mi̱n kwai Ibrahim ja a̱ni, ku si̱ byia̱ a̱tyin mi̱ shyicet mbeang tyiet [[Yesu]] Naza̱ret. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Khwikristi]] [[en:Christianity]] 2ec5q3nmi16hm9n71b7f0vef2h477t6 Khwiyahuda 0 507 5697 5696 2022-05-16T12:49:23Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:judaica.jpg|thumb|Judaika (neet di̱ fam a̱za hu nang cong a̱gogo a̱ni): a̱yaaka̱ndi̱r Shabbat, a̱kashyi kwi mbwak, Khumash ma̱ng Tanakh, kyangta̱fang Torah, shofar a mbeang etrog.]] '''Khwiyahuda''' (Nwap A̱biru: יַהֲדוּת‎, ''Yahadut''; a̱tyin ka ghwut swang a̱lyiat A̱biru ji יְהוּדָה, Yehudah, "Judah", di̱n vak Helen Ἰουδαϊσμός ''Ioudaismos''; swang a̱lyiat a̱ja a̱pyia̱nji ku neet a̱lyem Anglo-Latin kya c. 1400) shyia̱ a̱tsan di̱ A̱biru. Kwi a̱hwa yet si̱ A̱gwaza Nyiung ha. Mman A̱biru á̱ bu ngyei Mman [[Isi̱rela]] a̱ni, bibya á̱ lyen mba ma̱ng khwi huni. Khwi huni mbeang lyen swanta hu ma̱ng taada Mman Yahuda. [[en:Judaism]] r0kmnqvb7e6y4xxtl76ajx2k1tgtckb Kikyo 0 508 5707 5706 2022-05-16T12:49:23Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kikyo''' (ka̱nang ku shi á̱kpa, '''A̱kikyo''') nkwon huhwa beang nwuat a̱tyin nkwon ka ka̱ nok a̱tityin ba. [[Fail:Lisc lipy.jpg|thumb|Kikyo]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Leaf]] fzavqr48euvcpbaujd8wizswg2eqxl0 Kim Soo-hyun 0 509 5722 5721 2022-05-16T12:49:24Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center| '''Kim Soo-hyun'''<br />'''김수현/金秀賢''' |- | colspan="2" align=center|[[File%3AKim Soo-hyun in June 2020.jpg|250px]] |- |} '''Kim Soo-hyun'''(Kworiya: 김수현/金秀賢, byin a̱tuk mam 16 Zwat 2 1988) yet a̱tyu nkhang Telvishon [[Kworiya A̱tak]] wa.<ref>[http://news.joins.com/article/19626925 1위 지킨 엑소, 단숨에 정상권 오른 유아인·혜리]</ref><ref>[https://www.forbes.com/sites/carolinehoward/2016/02/24/g-e-m-angelababy-soo-hyun-kim-and-the-actors-and-athletes-of-30-under-30-asia/#669e37f1455b G.E.M., Angelababy, Soo-hyun Kim And The Actors And Athletes Of 30 Under 30 Asia]</ref> == Ya̱fang == <references/> == A̱ka̱fwuop nta == *[https://m.imdb.com/name/nm4633543/ IMDb] avrwuvnr3542gpc5hw8p93t2ukqin6d Kinshasa 0 510 5731 5730 2022-05-16T12:49:24Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Vue Kinshasa.jpg|thumb|Nwuan lang kyai tswazwa a̱keang Kinshasa]] '''Kinshasa''' wa yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱tyaat wu ma̱ng Ri̱pobi̱lik a̱si Konggo. Ma̱ng a̱kpa á̱niet miliyon swak ma̱ng a̱fwuon (15,000,000), mi̱ fang hu nang á̱ nyia̱ ma̱ a̱lyia̱ cyikwop nswak nfeang ma̱ng nswak nfeang a̱ni (2020). Nggu wa byia̱ á̱kpa á̱niet a̱ nswak mi̱ [[Afrika]]. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Kinshasa]] 272nczi5rag07txnakemy1k0oxys25j Ki̱liyopatra 0 511 5753 5752 2022-05-16T12:49:25Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|thumb|Ghwughwu a̱khwukhwop mabut Rom si̱ a̱pyia̱ Ki̱liyopatra VII á̱ tyai mami Altes Museum ma̱ a̱keang Berlin]] '''Ki̱liyopatra VII Filopato''' (Helen: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ, ''Kleopatra Philopator'';<ref>Hölbl (2001). p. 231. 69 BC - 10 Zwat A̱ni̱nai 30 BC</ref>) ku yet A̱gwam-a̱byii̱k Tyok Ptolemait si̱ Ma̱sa̱r wa, a̱wot a̱ si̱ yet a̱tsak a̱tyuba̱ngtyok ngaan a̱byin wu. A̰ ku yet diplomat wa, a̱kwak a̱son a̱khwot a̱kwop a̱sa̱khwot, a̱tyulyenlilyem, ma̱ng a̱tyulyuut nkwambwat tazwa ki̱kan. A̱ ku yet a̱ka̰mbwon a̱tyia̱ a̱khwop a̱ ku ntsa Lang Á̱gwam Ptolemi wa nang á̱ ngyei Ptolemy I Soter a̱ni, a̱tyohelen Ma̱kidoniya a̱ghyang a̱ ka ngyet jenera a̱ni ma̱ng a̱kpa̱ndang cong A̱liza̱nda A̱gba̱ndang wu.<ref>Southern (2009). P. 43, a̱ ku lyuut tazwa Ptolemy I Soter a̱ni: "The Ptolemaic dynasty, of which Cleopatra was the last representative, was founded at the end of the fourth century BC. The Ptolemies were not of Egyptian extraction, but stemmed from Ptolemy Soter, a Macedonian Greek in the entourage of Alexander the Great." (di̱n Shong)</ref> A̱tsak a̱lyem nggu wu ku yet Helen Koine ja, a̱woẗ nggu wa ku yet a̱tyuba̱ngtyok lang á̱gwam Ptolemi ma̱nyin a̱ myiam lyiat da̱ a̱lyem Ma̱sa̱r ka. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [https://www.youtube.com/watch?v=boQOXk9ZEoc Ancient Roman depictions of Cleopatra VII of Egypt], mi̱ YouTube * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 ''Cleopatra''] (1852), a Victorian children's book by Jacob Abbott, Project Gutenberg edition * [https://web.archive.org/web/20060811000057/http://www.discoverychannelasia.com/ontv_egyptweek/death_cleopatra/index.shtml "Mysterious Death of Cleopatra"] at the Discovery Channel * [https://web.archive.org/web/20030208021301/http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/cleopatra_vii.shtml Cleopatra VII] at [https://www.bbc.co.uk/history/ BBC History] * [https://www.worldhistory.org/Cleopatra_VII/ Cleopatra VII] mami A̱gban Lyen Nkhang Ta̱cya̱ * Eubanks, W. Ralph. (1 November 2010). "[https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=130976125 How History and Hollywood Got 'Cleopatra' Wrong]". National Public Radio (NPR) (a book review of ''Cleopatra: A Life'', by Stacy Schiff). * Jarus, Owen (13 Zwat Tsat 2014). "[https://www.livescience.com/44071-cleopatra-biography.html Cleopatra: Facts & Biography]" (di̱n Shong). ''Live Science''. * Watkins, Thayer. "[https://web.archive.org/web/20210813025922/https://sjsu.edu/faculty/watkins/cleopatra.htm The Timeline of the Life of Cleopatra] (di̱n Shong)." San Jose State University. * Draycott, Jane (22 Zwat Tswuon 2018). "[https://www.historytoday.com/jane-draycott/cleopatras-daughter Cleopatra's Daughter: While Antony and Cleopatra have been immortalised in history and in popular culture, their offspring have been all but forgotten. Their daughter, Cleopatra Selene, became an important ruler in her own right]" (di̱n Shong). ''History Today''. [[Sot:Ki̱liyopatra| ]] [[Sot:69 BC births]] [[Sot:30 BC deaths]] [[Sot:1st-century BC Pharaohs]] [[Sot:1st-century BC Egyptian people]] [[Sot:1st-century BC women rulers]] [[Sot:Kukwi mat mmap zwák]] [[Sot:Egyptian queens regnant]] [[Sot:A̱yaafi̱ra̱una á̱nap]] [[Sot:Female Shakespearean characters]] [[Sot:Hellenistic-era people]] [[Sot:Mistresses of Julius Caesar]] [[Sot:A̱yaafi̱ra̱una lang á̱gwam Ptolemi]] [[Sot:Ancient people who committed suicide]] [[Sot:1st-century BC women writers]] [[Sot:Kuburut A̱helen]] [[Sot:Á̱kyuo Ma̱rkut Antoniyot]] [[en:Cleopatra]] 5p20udd8blutptte356785tougdtuqz Koronavirut 0 512 5774 5773 2022-05-16T12:49:26Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱yaakoronavirut''' ba yet sot tswá zwan RNA jhyang ja ji̱ byia̱ a̱meang ma̱ng njhyang a̱ni ji̱ kwak zwán bai mi̱ nvam kak tangka̱i nyám ku nwaai mman nhu na a̱ni a mbeang a̱ka̱man. Mi̱ nvam á̱nietbishyi ma̱ng a̱ka̱man, sot tswá zwan ji kwak a̱ka̱bung kwak swuan na̱ kyiak neet si̱ na̱ yet a̱shonshyon a̱ni ba̱ng si̱ tat si̱ na̱ maai hyat a̱yin a̱ni. A̱shonshyon nhyia̱ mi̱ nvam á̱nietbishyi maai yet: Shyishyim (nang tswá zwan njhyang ja kwak nji bai a̱ni, di̱n jen ma̱ a̱di̱dit rhinoviruses), ma̱nang tswá zwan ji̱ maai hyat a̱yin a̱ni, jija kwak SARS, MERS ma̱ng [[Koronavirut 2019|ZKOVIT-19]] bai. Mi̱ nvam nyák ma̱ng a̱yaakusuru ba̱ tyei a̱khang, a̱wot mi̱ nvam cyui ba̱ tyei hepatitis ma̱ng encephalomyelitis. {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''''Orthocoronavirinae''''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Coronaviruses 004 lores.jpg|300px|center]] <sub>''Transmission electron micrograph'' koronavirut jhyang</sub> |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Coronavirus._SARS-CoV-2.png|300px|center]] <sub>Wa̱i ghwughwu viriyon ''SARS-CoV-2'' ghyang: <span style=background:#005db7>cobalt</span> — envelope; <span style=background:#02e6ff>turquoise</span> — spike glycoprotein; <span style=background:#ff0c78>crimson</span> — envelope proteins; <span style=background:#9bff57>a̱sa̱khwot kyikyo</span> — membrane proteins; <span style=background:#fe8a00>a̱sa̱khwot a̱lemu</span> — glycan.</sub> |- |} == BU NWUAN == * [[Zwán Koronavirut]] * [[Zunosit]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Zwán_ji̱_byia̱_a̱meang_Koronavirut]] [[Sot:A̱bankwai_virut]] [[Sot:Coronaviridae]] [[en:Coronavirus]] 3ob0ylbs19pyp7bi82gg6dtlqdogctm Koronavirut 2019 0 513 5801 5800 2022-05-16T12:49:27Z Jon Harald Søby 8 26 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zwan Koronavirut 2019''' ('''ZKOVIT-19''') (Shong: Coronavirus disease 2019, COVID-19) yet zwan ja nang á̱ maai ta̱bat ma̱ a̱hyohyoot a̱ni nang A̱lama Nzwan Koronavirut a̱ Hyaat [[Gi̱gi̱k (kan)|Gi̱gi̱k]] Kwak Swuan 2 (A̱NKoV-a̱HyaGKwaS-2 ku ''SARS-CoV-2'') wa kwak nji bai. Á̱ ku tsa nfi̱k zwan jini ma̱ a̱keang [[Wuhan]] kya, ma̱ a̱byin [[Caina]], mi̱ Zwat Swak ma̱ng Sweang 2019.<ref name="WSJ-20210226">Page J, Hinshaw D, McKay B (26 Zwat Sweang 2021). "[https://www.wsj.com/articles/in-hunt-for-covid-19-origin-patient-zero-points-to-second-wuhan-market-11614335404 In Hunt for Covid-19 Origin, Patient Zero Points to Second Wuhan Market – The man with the first confirmed infection of the new coronavirus told the WHO team that his parents had shopped there]" (di̱n Shong). The Wall Street Journal.</ref> Neet di̱n jen a̱ja, zwan ji si̱ ka nta̱bat yai mi̱ swanta hu a̱mgba̱m, ji̱ si̱ khwat a̱gba̱nyiuk a̱ kai a̱mgba̱m swanta hu a̱ shyia̱ di̱ naat a̱ mbwuot a̱ni mi̱ di̱ yong huni.<ref name="NYT-20210226">Zimmer C (26 Zwat Sweang 2021). "[https://www.nytimes.com/2021/02/26/opinion/sunday/coronavirus-alive-dead.html The Secret Life of a Coronavirus – An oily, 100-nanometer-wide bubble of genes has killed more than two million people and reshaped the world. Scientists don't quite know what to make of it.]" (di̱n Shong).</ref> {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''ZKOVIT-19''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Fphar-11-00937-g001.jpg|300px|center]]<sub>Vak ta̱bat ma̱ng sa̱khat nswuan A̱NKoV-a̱HyaGKwaS-2 ku kwak ZKOVIT-19 bai a̱ni.</sub> |- |} == Bu nwuan == * [[Zwán Koronavirut]], sot a̱yaalama nzwan ji̱ tai njhyang ba̱t a̱ni * [[Zwan X]], swang a̱lyiat [[Sot-nta̱m Gbi̱ngban Swanta|WHO]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Zwán_ji̱_byia̱_a̱meang_ma̱ng_Koronavirut]] [[Sot:ZKOVIT-19]] [[Sot:Gbi̱ngban_á̱niet]] [[en:COVID-19]] flvia3zmps6ncu8zvhamuhuf9dxlhoo Kpaa̱pyia̱ A̱gba̱ndang Idi 0 514 5825 5824 2022-05-16T12:49:27Z Jon Harald Søby 8 23 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kpaa̱pyia̱ A̱gba̱ndang Idi''', ku '''Idi al-Adha''', (''[[La̱ra̱ba]]'': عيد الأضحى, ʿīd al-ʾaḍḥā) fa '''A̱yet Za̱nang wu''', a̱wot di̱n jen jhyang á̱ ngyei A̱gba̱ndang Sa̱lla,<ref name=Metro2020-07-31-01a>Haigh, Phil (31 July 2020). "[https://metro.co.uk/2018/08/21/why-eid-ul-adha-referred-big-eid-7865194/ What is the story of Eid al-Adha and why is it referred to as Big Eid?]". Metro. ''Simply, Eid al-Adha is considered the holier of the two religious holidays and so it is referred to as ‘Big Eid’ whilst Eid al Fitr can be known as ‘Lesser Eid’.Eid al-Kabir means ‘Greater Eid’ and is used in Yemen, Syria, and North Africa, whilst other translations of ‘Big Eid’ are used in Pashto, Kashmiri, Urdu and Hindi.'' (di̱n Shong)</ref><ref name=TheNation2020-06-30-01a>Niazi, M. A. (9 August 2013). [https://web.archive.org/web/20200703142752/https://nation.com.pk/09-Aug-2013/a-lesser-eid A 'Lesser Eid']". The Nation. The Nation (Pakistan). ''In the subcontinent, this Eid, Eid-ul-Fitr, is known as ‘Choti Eid’, or the ‘Lesser Eid’. This immediately sets up a contrast with ‘Bari Eid’, or the ‘Greater Eid’, which takes place just two months and a bit later. This distinction is also known in the Arab world, but by calling ‘Bari Eid’ bari, this Eid is already disadvantaged. It is the ‘other Eid’.‘Bari Eid’, or Eid-ul-Azha, has the advantage of having two major rituals, as both have the prayer, but it alone has a sacrifice. ‘Bari Eid’ brings all Muslims together in celebrating Hajj, which is itself a reminder of the Abrahamic sacrifice, while ‘Choti Eid’ commemorates solely the end of the fasting of Ramazan.'' (di̱n Shong)</ref> wa yet ngaan hu di̱ fwung ofisha feang nang á̱ cyin di̱ Khwikpaa̱pyia̱ hu (a̱son kikya yet Kpaa̱pyia̱ A̱da̱dei Idi ku Idi al-Fitr). Ku cyin shim Ibrahim (A̱braham) gu neap a̱fai nggu wu Isi̱melu za̱nang da̱ a̱vwuo A̱gwaza mat fwuong a̱lyiat nggu hu di̱ cam A̱gwaza hu. (A̱yaadini Yahuda ma̱ng Krista ba nwuak a̱cucuk nyia̱ ma̱ng si̱sak A̱tsan 22:2, Ibrahim ku kyiak a̱fai nggu wu Ishaku a̱ neap ndyo za̱nang.) A̱zaghyi Ibrahim ba̱ hyat a̱fai nggu wu, da̱ a̱kwonu a̱kya, A̱gwaza si̱ nang nggu fi̱ng a̱nfwuk a̱ neap da̱ a̱kwonu a̱fai nggu wu. Mat á̱ njhyung tyei a̱nu huni, á̱ ni̱ nneap nyám di̱n vak taada. A̱kpa a̱nyiung mami a̱yaakpa a̱tat nam nji naat da̱ a̱vwuo kyangbwak ku neap za̱nang hu, ma̱nang á̱kum ka si̱ naat da̱ a̱vwuo á̱kunak na ma̱ng mba ba̱ sang a̱ni. Á̱ nwuat a̱yaasuwit ma̱ng za̱náng, a̱wot á̱ka̱mbwon na̱ cong da̱ a̱ka̱vwuo á̱ghyang na̱ ka tyia̱ á̱ghyang a̱la̱baa.<ref>"[http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e969 Id al-Adha]". Oxford Islamic Studies Online.</ref> [[Fail:Eid Blessings WDL6855.png|thumb|Tamm kaligrafi ku bwuo mam zwat naat 1729-30 ku tyai a̱li̱ba̱rka Idi al-Adha di̱ La̱ra̱ba]] ==Ya̱fang== efzojalrvhcgcsw6qkhgaaxmbe4zibc Kpat (a̱lyem) 0 515 5845 5844 2022-05-16T12:49:28Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kpat''' (Shong: /ˈhaʊsə/; Kpat: Harshen/Halshen Hausa) yet [[A̱lyem Cadi]] kya nang [[A̱kpat]] wu lyiat a̱ni, ka̱ yet a̱gba̱ndang a̱lyem a̱ka̱ka̱rak ka̱ lan swak wu mi̱ Afrika, ma̱ a̱di̱di̱t mami a̱gi̱gak [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]] ma̱ng a̱kum kap a̱za [[Naijeriya]] ka, ma̱ng a̱cuncong seang á̱niet mi̱ bibyin [[Gana]], [[Sudan]], ma̱ng [[Kemerun]].<ref name=":0">Wolff, H. Ekkehard. "[https://www.britannica.com/topic/Hausa-language|access-date=2020-10-14 Hausa language]". Encyclopedia Britannica. (di̱n Shong)</ref><ref name=":1">"[https://worldmapper.org/maps/spread-of-the-hausa-language-2005/ Spread of the Hausa Language]". Worldmapper. (di̱n Shong)</ref> Kpat yet memba [[Afroasiatic languages|kyangbwak a̱lyem Afroasiatic]] huhwa a̱wot ji̱ si̱ yet a̱lyem ka nang á̱ lyiat swak a̱ni di̱ sa [[Lilyem Cadi|Cadi]] kyangbwak a̱hwa. A̱yaaEthnologue ntyan nyia̱ á̱ ku lyiat nkaa nang a̱lyem á̱son a̱nunu kpa̱mkpaan á̱niet shit (milyon) 47 a̱wot nang [[a̱lyem a̱feang]] a̱nunu shit 25 a̱ghyang, ku si̱ khwat la̱mba a̱mgba̱m á̱nietlyiat Kpat ji bai da̱ a̱beam shit 72.<ref>"[https://www.ethnologue.com/language/HAU Hausa language]". Ethnologue]].</ref> Si̱sak ma̱ng ti̱tyan mmam nani njhyang, á̱ na lyiat Kpat ji a̱nunu á̱niet shit 100–150, ka̱ doot si̱ huni na ntyia̱ nkaa ka̱ yet a̱lyem byina̱byin Afrika nang á̱ lan lyiat swak a̱ni.<ref>"[https://www.herald.ng/full-list-hausa/ Full List: Hausa Is World's 11th Most Spoken Language]". The Herald (2018-02-04).</ref> Mi̱ 2017, A̱kwak A̱son A̱byin Naijeriya wu, [[Muhammadu Buhari]] shei kyang ghyang di̱n Kpat ji, zang hwa nfuut jhya̱ ma̱ a̱byin ka.<ref>BBC News (2017-06-26). "[https://www.bbc.com/news/blogs-news-from-elsewhere-40405976|access-date=2020-10-29 Nigerian president's Eid speech in Hausa criticised]".</ref> Mami Naijeriya, á̱ ngyei á̱nietbwuang fim ba ba̱ lyiat di̱n Kpat ji a̱ni, Kannywood ji.<ref>"[https://www.bbc.com/news/world-africa-37539977Cite news Nigerian actress Rahama Sadau banned after on-screen hug]". BBC News (2016-10-03).</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Lilyem Naijeriya]] [[en:Hausa language]] dzhd35x2103mcup7zl9udm9ngrwtr77 Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza 0 516 5857 5856 2022-05-16T12:49:29Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gutenberg Bible, Lenox Copy, New York Public Library, 2009. Pic 01.jpg|upright=1.55|thumb|Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza si̱ Gutenberg, Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza nang á̱ ku ntsa lyui hu (ma̱ka̱wa̱tyia̱ sa̱ncuri 15)]] '''Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza''' hu ku '''Baibut''' (neet a̱lyem Helen Koine τὰ βιβλία, ''tà biblía'', 'nkwambwat na') yet kpa̱m lyuut a̱dini hwa ku yet a̱za̱za̱rak mi̱ [[Khwikristi]], [[Khwiyahuda]], Khwisamariya, [[Khwikpaa̱pyia̱]], Khwirastafari, ma̱ng nkhwi nghyang ma̱ a̱di̱di̱t. Ku byia̱ ghwughwu kwambwat nkhang hwa, nang á̱ mun lyuut ma̱ a̱di̱di̱t ku vwuon ma̱ng nghyang da̱ a̱vwuo a̱nyiung a̱ni, a̱wot a̱mgba̱m lyuut hu si̱ byia̱ a̱meang ma̱ng nghyang di̱n vak nwuak a̱cucuk di̱ tyai á̱zanson A̱gwaza hu. Mami lyuut huni á̱ mbyia̱ si̱ hu ku kpaat a̱ghyi tazwa nkhang gbangbang nang á̱ wa̱i ma̱ng a̱di̱dam tswa A̱gwaza a̱ni, bubwom dyep A̱gwaza, nnaai, kídee, wusika tyiet, gba, á̱kum ndyuut, a̱bwom a̱nwuat, ma̱ng shei mi̱ shei a̱kwonu A̱gwaza á̱zanson. Mba ba̱ nwuak a̱cucuk da̱ a̱ka̱nyiung mi̱ nkyiak Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza hu ku yet sum a̱di̱dam Ma A̱gwaza tswazwa hwa meang. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bible]] [[es:Biblia]] [[fr:Bible]] 044fd7nvvcpeliuip1o0mb6hathr11y Kpa̱m Cam a̱byin Naijeriya 0 517 5866 5865 2022-05-16T12:49:29Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kpa̱m Cam a̱byin Naijeriya''' hu hwa yet cam a̱byin hu ku swak kuzang hu a̱ni<ref>Inioluwa, Olaposi (21 Zwat Tswuon 2021). [https://lawglobalhub.com/section-1-nigerian-constitution-1999/ Section 1 of the 1999 Constitution (Supremacy of the Constitution)] (di̱n Shong). LawGlobal Hub.</ref> mi̱ [[Naijeriya|Ri̱pobi̱lik Mundundung Naijeriya]] wu. [[Fail:Coat of arms of Nigeria.svg|thumb|A̱lama a̱byin Naijeriya]] Naijeriya ku byia̱ mkpa̱m cam a̱byin nfwuon. Á̱ ku kpa kpa̱m cam a̱byin a̱fwun hu á̱ neap ma̱ a̱tuk mam 29 Zwat Tswuon 1999 kya, a̱wot si̱ a̱hwa si̱ ki ntsa Ri̱pobi̱lik A̱naai Naijeriya wu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Constitution of Nigeria]] 38krtygptf6icc124k00ui53gujdbth Kritiyano Ronaldo 0 518 5877 5876 2022-05-16T12:49:29Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kritiyano Ronaldo dos Santos Aveiro''' (bin a̱tuk '''mam 5 Zwat 2, 1985''') yet a̱gwak tswot a̱laua̱titak a̱ neet A̱byin Potugal wa a̱ni. Di̱ yong hu ni a̱ shyia̱ di tswot a̱lau hu mi̱n Sot Tswot A̱laua̱titak a̱ngyei '''Mancesta Unaited''' mi̱n fam A̱byin Ingilan a̱ni. Ronaldo wa yet a̱kwaka̱pyia̱ sot a̱niet tswot a̱laua̱ti̱tak Potugal ba. ==Ya̱fang== <references/> 9ukqis6wrq5btouh8xgqcsk4zw8mn79 Kuba 0 519 5892 5891 2022-05-16T12:49:30Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Kuba'''<br>República de Cuba (Si̱pen) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:CUB orthographic.svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Kuba</sub> |- | [[Fail:Flag of Cuba.svg|thumb|Tuta a̱byin Kuba]] |- | [[Fail:Coat of arms of Cuba.svg|thumb|A̱lama a̱byin Kuba]] |- |} A̱byin '''Kuba''' (Si̱pen: Cuba /ˈkuβa/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Kuba''' wu (Si̱pen: República de Cuba /reˈpuβlika ðe ˈkuβa/, Shong: Republic of Cuba), yet a̱byin kya ka̱ byia̱ a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot Kuba ka, a mbeang Isla de la Juventud ma̱ng a̱cyuang susot bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ma̱ a̱di̱di̱t ghyang. A̱byin Kuba shyia̱ di̱ tyan ji nang fam a̱za [[Kyai A̱sa̱khwot Karibi]], A̱ngam A̱sa̱khwot Mikziko, ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] myim a̱ni. Ka̱ shyia̱ di̱ fam a̱tyin Li̱m-a̱byin Yucatán ([[Mikziko]]), fam a̱tak a̱mgba̱m a̱si̱tet A̱.M. nang á̱ ngyei Florida a̱ni ma̱ng Bahamat hu, fam jenshyung a̱byin Hisi̱paniyola, a mbeang fam a̱za a̱byin [[Ja̱ma̱ika]] ma̱ng Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Keiman hu. A̱keang Havana kya yet a̱gba̱ndang a̱keang nka wu a̱ swak ma̱ng shi a̱ni a̱ si̱ ka ngyet a̱keangtung nka ka; a̱ca̱cet a̱ka̱keang á̱ghyang nka ni̱nia: Santiago de Cuba ma̱ng Camagüey. Shi kyai a̱byin Ri̱pobi̱lik Kuba wu nang a̱gwomna̱ti ba ku nwuak a̱ni huhwa yet kilomita a̱ma̱ntanaai 109,884 (met a̱ma̱ntanaai 42,426) (kang ma̱ng si̱ a̱sa̱khwot a̱beam nka na). A̱tsak A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Kuba wu wa yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ka̱ swak ma̱ng shi mami a̱byin Kuba ka ma̱ng fam a̱byin Karibi hu, ma̱ng shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 104,556 (met a̱ma̱ntanaai 40,369). A̱byin Kuba kya yet a̱feang ma̱ng shi á̱niet di̱ fam a̱byin Karibi hu lilyim a̱byin Haiti, ma̱ng si̱ ku swak á̱niet miliyon 11. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Karibi]] [[en:Cuba]] dt5x4shxbbzlv8qazwgogah14hm22vh Kuburut 0 520 5903 5902 2022-05-16T12:49:30Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Kuburut'''<br>Κυπριακή Δημοκρατία ''Kypriakí Dimokratía'' (Helen)</br>Kıbrıs Cumhuriyeti (Turki) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:EU-Cyprus.svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Kuburut</sub> |- | [[Fail:Flag of Cyprus.svg|thumb|Tuta a̱byin Kuburut]] |- | [[Fail:Coat of arms of Cyprus (2006).svg|thumb|A̱lama a̱byin Kuburut]] |- |} A̱byin '''Kuburut''' (Helen: Κύπρος, ''Kýpros'' /ˈcipros/; Turki: Kıbrıs /ˈkɯbɾɯs/; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Cyprus /ˈsaɪprəs/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Kuburut''' wu (Helen: Κυπριακή Δημοκρατία, ''Kypriakí Dimokratía'' /cipriaˈci ðimokraˈti.a/; Turki: Kıbrıs Cumhuriyeti /ˈkɯbɾɯs ˈdʒumhuɾijeti/; Shong: Republic of Cyprus ku Cypriot Republic), yet a̱byin a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot kya di̱ fam a̱tyin [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu. Kikya yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot Meditaroniya a̱tat ka mi̱ shi kyai a̱byin ma̱ng shi á̱niet,<ref>"[https://www.worldatlas.com/articles/biggest-islands-in-the-mediterranean-sea.html Biggest Islands In The Mediterranean Sea By Area]" (di̱n Shong). WorldAtlas.</ref><ref>"[https://www.worldatlas.com/articles/the-most-populated-islands-in-the-mediterranean-sea.html The Most Populated Islands In The Mediterranean Sea]" (di̱n Shong). WorldAtlas.</ref> a̱wot ka̱ si̱ shyia̱ di̱ fam a̱tak a̱byin [[Turkiya]]; fam jenshyung a̱byin [[Suriya]]; fam a̱za-jenshyung bibyin [[Lebanon]], [[Isi̱rela]] ma̱ng Tyiang-a̱byin Gaza ji; fam a̱za a̱byin [[Ma̱sa̱r]]; ma̱nf fam a̱tak-a̱tyin a̱byin [[Helat]]. A̱keang Nikosiya kya yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi a̱byin ka. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} ̄ ̄[[Sot:Bibyin_swanta]] ̄[[Sot:Bibyin_A̱siya]] ̄[[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] ̄[[en:Cyprus]] 98tld7mo9ikn22kl2yd8tvxoeesvhw3 Kumasi 0 521 5907 5906 2022-05-16T12:49:31Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki Kumasi (a̱ku lyuut neet gbangbang Comassie ku Coomassie) a̱lyuut Kumasi da̱ Lyem Twi a̱ni wa yed a̱gbandang a̱keang mi fam Ashanti ma̱ bin Gana. Ma̱ bin Gana ka a̱nbyia̱ a̱ka̱keang ma̱di̱dit na̱ swak Kumasi ma̱ng shií a̱ni ba. Kumasi shyia̱ kpa̱nkpaan ma̱ng jog a̱sa̱khwaat a̱gyei Bosomtwe a̱ni. Ashanti wa yed a̱gbandang a̱keang a̱bwuang mī fam A̱khukhop a̱bin Ashanti. A̱bin Kumasi bai kilomita 500 A̱za Nbwong Guinea. A̱keang Kumasi ka yed a̱sham za̱m da̱nian a̱ka̱kwon ma̱ng swūm a̱ka̱kwon na̱ shyia̱ a̱ja a̱ni. A̱lyen Kumasi ji ma̱ng a̱lyoot Oseikrom (A̱keang Osei Tutu). ==Ya̱fang== <references/> oicz0g233uyseibz57adphm0dy7n308 Kungkup 0 522 5920 5919 2022-05-16T12:49:31Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kungkup''' [akpa:Nkunkup] yet a̱ka̱u nka̱p ku shiye mun vam A̱tyubishi nbeang nyam ani. ==Ya̱fang== <references> [[en:Bone]] 2wfgrspcmk2u8lyp74e5apjql1oueqt Kurum 0 523 5936 5935 2022-05-16T12:49:32Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:ClientCardSample.png|thumb|right|Ghwughwu kidee a̱bubuk kati ATM. Kap kurum swanta hu ku laai shi a̱swak nshyia̱ a̱nyin nang la̱mba li̱la̱nkurum hwa nang á̱ ta̱m ndyo tsi̱tsak a̱yaakompyuta nta̱m kurum. Nkati pi̱lastik ma̱ng nkyangnta̱m jhyáng nnwuat á̱nietnta̱m ba cet shyei tangka̱i kurum a̱hwa di̱n vak ili̱kti̱ronik kyiak neet di̱ a̱la̱nkurum a̱nȳiung naat a̱ghyang, di̱ mi̱n nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱tsak kurum bah.]] [[Fail:National-Debt-Gillray.jpeg|thumb|Mi̱ karikacyo James Gillray ma̱ a̱lyia̱ 1786, á̱ ku ghai di̱ mai, a̱dodo a̱yaaka̱tanko kurum nang á̱ ku neap A̱gwam George III a̱ni ma̱ng a̱tyu a̱shweang wu nang á̱ ni̱ nfak a̱ti̱tak mba ba ma̱ng mbwak na, da̱ a̱ta̱m a̱zamyian ka.|174x174px]] '''Kurum''' yet kuzang kyang hwa ku a̱tsatsak lyuut nang konyan san da̱ a̱ka̱nyiung nang teang a̱ni, mat nkyang (nang á̱ kwai a̱ni) ma̱ng khwo mbeang teang ta nang a̱ka̱kurum ga̱ndu, mami a̱byin a̱nyiung ku mi̱ naat mbwuot kaswuo a̱ni.<ref>Mishkin, Frederic S. (2007). "''The Economics of Money, Banking, and Financial Markets''". Boston: Addison Wesley. p. 8. Alternate (Jhy.). ISBN 978-0-321-42177-7.</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=MDU-NTEJziMC&pg=PA47 ''What Is Money?''] By John N. Smithin. Retrieved July-17-09.</ref><ref>[http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_M000217&edition=current&q=money&topicid=&result_number=5 money : The New Palgrave Dictionary of Economics]. The New Palgrave Dictionary of Economics.</ref> Á̱ ku ghai á̱tsak nta̱m kurum a̱ni: vak shai nkyang, swang a̱la̱n-kurum, a̱swang a̱fi̱ng nkyang, a̱wot mi̱ di̱n jen jhyang, kidee a̱ci̱nciring teang kurum.<ref name="mankiw">Mankiw, N. Gregory (2007). [https://archive.org/details/macroeconomics0000mank/page/22 Macroeconomics] (di̱n Shong). 6 (Jhy.). Pp. 22–32. 2. New York: Worth Publishers. ISBN 978-0-7167-6213-3.</ref><ref>Thomas H. Greco, Jr. (2001). ''Money: Understanding and Creating Alternatives to Legal Tender'', White River Junction, Vt: Chelsea Green Publishing. ISBN 1-890132-37-3</ref> Á̱ fa kuzang tangka̱i nkyang ke rekot nang á̱ maai shim yet cucuk nhu hu di̱ nyia̱ nta̱m nani kurum hwa. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Money]] t6iyyj06y0nipeg9oj8tnzbk2o0u5ik Kusat 0 524 5951 5950 2022-05-16T12:49:32Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Ladies' Finger BNC.jpg|197px|right]] '''Kusat''' (''Abelmoschus esculentus'', á̱ ka ngyei '''ga̱swúong nfi̱ng a̱ka̱neam''' mi̱ bibyin ma̱ a̱di̱di̱t nang á̱ lyiat Nggi̱lit a̱ni), yet a̱tyin a̱ga̱fi̱p ka̱ tang nfuut kya ka̱ shyia̱ kyangbwak á̱ga̱fi̱p ''mallow'' hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Okro]] rurj4dzpaa6c5xk4ja523c7h7llb3bm Kuut (a̱lyem) 0 525 5967 5966 2022-05-16T12:49:33Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kuut''' ji, (Kuut: Nkarigwe, Rigwe), yet [[Lilyem Pi̱lato|a̱lyem Pi̱lato]] [[Naijeriya]] kya nang [[A̱kuut]] ba lyiat ma̱ ba̱t di̱ fam [[Basa, A̱si̱tet Pi̱lato|Sot A̱gwomna̱ti Mali Basa]], ma̱ [[A̱si̱tet Pi̱lato]] a̱ni.<ref name=LOC>"[https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh2003003175.html Irigwe (African people)]" (di̱n Shong). Library of Congress.</ref><ref name=Ethno>"[https://www.ethnologue.com/language/iri Rigwe]". ''Ethnologue''. SIL International.</ref> Kuut ji byia̱ a̱gba̱ndang fonoloji a̱ fwuop fufwuop.<ref name="Blench2018">Blench, Roger M. 2018. Nominal affixes and number marking in the Plateau languages of Central Nigeria. In John R. Watters (ed.), ''East Benue-Congo: Nouns, pronouns, and verbs'', 107–172. Berlin: Language Science Press. DOI 10.5281/zenodo.1314325.</ref> ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/BC/Plateau/Rigwe/RgwOP.htm Roger Blench: Rigwe page] [[Sot:Lilyem Naijeriya]] [[en:Rigwe language]] osih8ge85e3wolzshjozkdxdismv8cg Kuut (a̱tyin a̱ga̱fi̱p) 0 526 5976 5975 2022-05-16T12:49:33Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Sesamum indicum - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-129.jpg|thumb|Nkap a̱tyin kuut]] [[Fail:Sesamum indicum 2.jpg|thumb|Ghwughwu a̱tyin kuut ma̱ng a̱duduu a̱kikyo a̱sa̱khwot a̱kwop ma̱ng a̱sai kywat]] '''Kuut''' (Shong: Sesame ˈsɛzəmiː ku ˈsɛsəmiː; Latin: ''Sesamum indicum'') yet a̱tyin a̱ga̱fi̱p kya ka̱ tang fuut a̱ni mi̱ ''genus'' ''Sesamum''. Nkak a̱meang na̱ laai ma̱ a̱yit nshyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t a̱di̱t ma̱ a̱byin [[Afrika]] ma̱ng ma̱ a̱da̱dei mi̱ [[Ndiya]]. Zwá kuut ji ja á̱ ngyei [[cwan]]. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== [[Sot:Kuut (a̱tyin a̱ga̱fi̱p)| ]] [[Sot:Crops originating from Africa]] [[Sot:Kywat Nepal]] [[Sot:Á̱ga̱fi̱p nkan]] [[Sot:Pedaliaceae]] [[Sot:Á̱ga̱fi̱p nang á̱ ku wa̱i ma̱ a̱lyia̱ 1753]] [[Sot:Spices]] [[en:Sesame]] ib6aemw5xbana7m7c7q39behzqr9ur6 Kwa-a̱nu 0 527 5990 5989 2022-05-16T12:49:34Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kwa-a̱nu''' yet asa̱i kyayak ani. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Lip(mouth)]] himmzmmpjpjm9fgs7x9e1insjfxgw9q Kwaa̱mbwat 0 528 6000 5999 2022-05-16T12:49:34Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gutenberg Bible, Lenox Copy, New York Public Library, 2009. Pic 01.jpg|alt=|thumb|Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza Gutenberg hu, ku yet nyiung mami nkwambwat ntsa nang á̱ lyui a̱ni ma̱ng nyap lyui hu.|447x447px]] '''Kwambwat''' hu (á̱kpa: '''nkwambwat''' ''na'') yet vak kwok a̱tsatsak nkhang hwa di̱n vak lyuut ku nghwughwu, a̱wot ku byia̱ nwat (ku pejí, nang a̱ nyia̱ ma̱ng papirut a̱ni, ''parchment'', ''vellum'', ku pepa) nang á̱ ba̱ng ndung á̱ si̱ kup ma̱ng a̱kup.<ref>IEILS, p. 41</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Book]] 7bhk4c1byg4c33pg3he264gb3hknkqj Kwambwat 0 529 6002 6001 2022-05-16T12:49:34Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kwaa̱mbwat]] 4f9fj12p2qrai30bg8byk0uiffhvcjm Kwat 0 530 6011 6010 2022-05-16T12:49:35Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kwat''' hwa yet kywat pyia̱ mat á̱ mbeang shisham a̱sam a̱tyubishyi. Á̱ ni̱ kwat pyia̱ hu a̱pyia̱ kya. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Haircut]] oi3e63lcwdakogjhoo42pnkxrz4onn5 Kwatak 0 531 6019 6018 2022-05-16T12:49:35Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Skor från 1700- till 1960-talet - Nordiska Museet - NMA.0056302.jpg|thumb|Tyai á̱kwatak a̱mali a̱ka̱ka̱ra̱k nkyang]] '''Kwatak''' yet a̱ngga kup tak wa nang á̱ tyei mat cok ma̱ng fwuong nyinyang a̱tai ntak a̱tyubishyi wu. Á̱kwatak ka ngyet á̱ngga cat shisham wa ma̱ng li lili nce. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Shoe]] ikkwc34h2akniavwzw7llaav2pmxw0k Kwom 0 532 6033 6032 2022-05-16T12:49:36Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kwom''' hu (á̱kpa '''nkwom''' ''na'') yet vam a̱tyokhwu hwa. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Corpse]] r8ytfqvsinblq9pw0uxru5fzh76xi8o Kworiya A̱tak 0 533 6056 6055 2022-05-16T12:49:37Z Jon Harald Søby 8 22 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Kworiya A̱tak'''<br><small>대한민국 (Kworiya)<br>''Daehan Minguk'' (RR)</small> |flag = Flag of South Korea.svg |coa = Emblem of South Korea.svg |image = Republic of Korea (orthographic projection).svg |capital = [[Sa̱ul]] |area = 100,363 |population = 51,709,098<ref>[http://kosis.kr/nsportalStats/nsportalStats_0102Body.jsp?menuId=10 ko:Kosis 100대 지표].</ref> |year = 2019 }} '''A̱bwom a̱byin''': 애국가<br />''Aegukga''<br />"A̱bwom Swam A̱byin ka"<div style="position: relative; top:0.2em;">[[Fail:National anthem of South Korea, performed by the United States Navy Band.wav]] A̱byin '''Kworiya A̱tak''' (Kworiya: 한국; Hanja: 韓國, RR: ''Hanguk''; ma̱ a̱ca̱caat 남한/南韓, bwan RR: ''Namhan'', ku 남조선/南朝鮮, bwan MR: ''Namchosŏn'' mi̱ Kworiya A̱za; Shong: South Korea), á̱ ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Kworiya''' wu ('''RK''') (Kworiya: 대한민국; Hanja: 大韓民國, bwan RR: ''Daehan Minguk''; Shong: Republic of Korea, ROK) yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱tyin A̱siya hu. Kikya yet á̱kum nkap A̱fi̱fap-a̱byin Kworiya ka ka̱ shyia̱ a̱tatak ka a̱ni, ka̱ si̱ byia̱ gak a̱byin ma̱ng a̱byin [[Kworiya A̱za]]. Kpa̱mkpaan ma̱ng á̱niet miliyon 25, kpa̱mkpaan á̱kum shi a̱mgba̱m á̱niet a̱byin ka ka̱ yet miliyon 51 a̱ni swan di̱ Fam A̱keangtung [[Sa̱ul]] hu hwa. [[Fail:Seal of South Korea.svg|thumb|A̱timi A̱byin Kworiya A̱tak]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Kworiya A̱tak]] [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_A̱siya]] [[en:South Korea]] 0lp556rl3nhyav3j1ziebsljx6o5czz Kworiya A̱za 0 534 6070 6069 2022-05-16T12:49:37Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Kworiya A̱za''', (Kworiya: 조선/朝鮮, bwan MR: ''Chosŏn''; ma̱ a̱ca̱caat 북조선/北朝鮮, MR: ''Pukchosŏn'', ku 북한/北韓, bwan RR: ''Bukhan'' mi̱ Kworiya A̱tak; Shong: North Korea) á̱ lyen di̱̇ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱li̱k Di̱mokrasi Á̱niet Kworiya''' wu, '''RDÁ̱K''' ku '''RDÁ̱ Kworiya''' ma̱ng '''Kworiya, RDÁ̱''' (Kworiya: 조선민주주의인민공화국/朝鮮民主主義人民共和國, ''Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk''; Shong: Democratic People's Republic of Korea, DPRK ku DPR Korea ku Korea, DPR) a̱ni, yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱tyin A̱siya. Kikya yet á̱kum nkap Li̱m-a̱byin Korea ka̱ shyia̱ tazwa ka a̱ni. A̱byin Kworiya A̱za byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Caina]] a mbeang [[Roshiya]] di̱ fam a̱za hu, ma̱ a̱ka̱ghyui Yalu (Amnok) ma̱ng Tumen na; ka̱ si̱ byia̱ gak ma̱ng [[Kworiya A̱tak]] di̱ fam a̱tak hu di̱ Zoni Kworiya nang á̱ ku Kam A̱khwot Á̱kwop a̱ni. Gak fam jenshyung nka hu si̱ myian di̱ khwong A̱ngam A̱sa̱khwot Kworiya hu hwa ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot Bagina hu, ma̱nang gak fam a̱tyin nka hu myian di̱ khwong Kyai A̱sa̱khwot Ja̱pan hu a̱ni. A̱byin Kworiya A̱za, nang a̱byin hyia̱k nka ka, yong ci̱k nyia̱ kikya yet a̱tsak a̱gwomna̱ti a̱mgba̱m li̱m-a̱byin hu ma̱ng bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot hyia̱k hu. A̱keang Pyongyang kya yet a̱keangtung a̱byin ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi kyai a̱byin a̱ni. [[Fail:Flag of North Korea.svg|thumb|Tuta a̱byin Kworiya A̱za]] [[Fail:Coat of Arms of North Korea.svg|thumb|A̱lama a̱byin Kworiya A̱za]] [[Fail:Democratic People's Republic of Korea (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Kworiya A̱za]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_A̱siya]] [[en:North Korea]] jgteiza4kqsxi52insgj43rywdtk8f6 Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik 0 535 6072 6071 2022-05-16T12:49:37Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] 37tr93upd63o1zsx30595b6ai37zi29 Kyai A̱sa̱khwot A̱za 0 536 6090 6089 2022-05-16T12:50:59Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Kyai A̱sa̱khwot A̱za''' hu (Shong: North Sea), yet kyai a̱sa̱khwot hwa da̱ [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu tsi̱tsak bibyin [[A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n]] (ma̱ a̱ca̱caat bibyin [[Nggi̱lan]] ma̱ng Si̱koti̱lan), Jutlan (mi̱ Denmak), Nowee, [[Jami̱ni]], Na̱da̱lans hu, Ba̱ljiyom ma̱ng Hauts-de-France (mi̱ [[Fi̱ransa]]). Ku yet kyai a̱sa̱khwot nang a̱byin keang (ku "a̱vwuo ka̰ byia̱ nfang di̱ khwong kyai a̱sa̱khwot") hwa a̱ni a̱zanu kyai a̱sa̱khwot vam-a̱byin [[Yurop]] ka, ku fwuop a̱gba̱ndang kyai a̱sa̱khwot wu di̱n vak English Channel hu di̱ fam a̱tak hu ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot Nowee hu di̱ fam a̱za hu. Ku laai lan kilomita 970 (met 600) mi̱ shi a̱swap ma̱ng kilomita 580 (met 360) mi̱ shi á̱kpai, ku si̱ kup kilomita a̱ma̱ntanaai 570,000 (met a̱ma̱ntanaai 220,000). [[Fail:NASA NorthSea1 2.jpg|thumb|Ta̱si̱la Kyai A̱sa̱khwot A̱za nang NASA ku kyiak a̱ni]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:North Sea]] tsnf7vlk3v6093dgyqnqf9zv4fywsyv Kyai A̱sa̱khwot Ba̱ltik 0 537 6094 6093 2022-05-16T12:50:59Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Baltic Sea map.png|thumb|Ta̱si̱la fam-a̱byin Kyai A̱sa̱khwot Ba̱ltik hu]] '''Kyai A̱sa̱khwot Ba̱ltik''' hu yet sa [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] ja nang bibyin Da̱nmak, Estoniya, Finlan, [[Jami̱ni]], Latviya, Lituweniya, Polan, [[Roshiya]], Swidin a mbeang A̱kpa̱kpai-a̱byin Yurop A̱za ma̱ng A̱ka̱wa̱tyia̱ keang a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Baltic Sea]] pfli9ba1nj24zfpu31p2fawjvh7xxck Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak 0 538 6102 6101 2022-05-16T12:51:00Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Mar de China Meridional - BM WMS 2004.jpg|200px]] |- |[[Fail:South China Sea.jpg|thumb|Ta̱si̱la Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak]] |- |} '''Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak''' hu yet kyai a̱sa̱khwot ku shyia̱ di̱ ngaan fam Jenshyung [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] wu wa. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak di̱ fam a̱za hu ma̱ng khwong kyai a̱sa̱khwot fam a̱byin Caina A̱tak hu (a̱jawa a̱lyoot nhu ka ku ghwut), di̱ fam jenshyung hu ma̱ng Li̱m-a̱byin Ndocaina hu, di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot [[Taiwan]] ma̱ng fam a̱za-jenshyung a̱byin [[Filipin]] hu (nang Luzon, Mi̱ndoro ma̱ng Pa̱la̱wan), a̱wot di̱ fam a̱tak hu ma̱ng Borneyo, fam a̱tyin Sumatra a mbeang Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Bangka Belitung hu, ku si̱ keang shi kyai kpa̱mkpaan kilomita a̱ma̱ntanaai 3,500,000 (met a̱ma̱ntanaai 1,400,000). ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:South China Sea]] 8ay1njhzavbye03vk95kt30snbzd1vv Kyai A̱sa̱khwot Karibi 0 539 6117 6116 2022-05-16T12:51:00Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Kyai A̱sa̱khwot Karibi''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Amerikanisches Mittelmeer NASA World Wind Globe.jpg|thumb|Ghwughwu a̱ta̱ngwat tswam Kyai A̱sa̱khwot Karibi hu]] |- |[[Fail:Caribbean general map.png|thumb|Ta̱si̱la Kyai A̱sa̱khwot Karibi ji]] |- |} '''Kyai A̱sa̱khwot Karibi''' hu (Si̱pen: Mar Caribe; Fi̱ransa: Mer des Caraïbes; Krio Haiti: Lamè Karayib; Patuwa Ja̱ma̱ika: Kiaribiyan Sii; Dot: Caraïbische Zee; Papyamento: Laman Karibe) yet kyai a̱byin ku shyia̱ di̱ ngaan fam jenshyung [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] di̱ fam a̱yaatropik Á̱kum-a̱la̱u Jenshyung hu. Ku byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng a̱byin [[Mikziko]] ma̱ng fam-a̱byin [[Amerika A̱ka̱wa̱tyia̱]] di̱ fam jenshyung ma̱ng a̱tak-jenshyung hu, di̱ fam a̱za hu ma̱ng A̱ca̱cet Antili ba̱ tsa ma̱ng [[Kuba]], di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng A̱cyuang Antili ba, a̱wot di̱ fam a̱tak ma̱ng khwong kyai a̱sa̱khwot fam a̱za [[Amerika A̱tak]] hu. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Caribbean Sea]] o9ptdqs8j3ysrk638oysfr6t58ewi4h Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya 0 540 6131 6130 2022-05-16T12:51:01Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Mediterranee 02 EN.jpg|thumb|Ta̱si̱la Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] '''Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya''' hu (Shong: Mediterranean Sea) yet kyai a̱sa̱khwot hwa ku fwuop ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu, Kham Meditaroniya ji si̱ keang nhu a̱wot bibyin hyia̱k hu si̱ nyia̱ kpa̱mkpaan ku kup nhu a̱mgba̱m: di̱ fam a̱za hu nfam a̱byin Jenshyung ma̱ng A̱tak Yurop nshyia̱ a mbeang li̱m-a̱byin Anatoliya, a̱wot di̱ fam a̱tak hu A̱za Afrika si̱ myian a̱ja, a̱wot di̱ fam a̱tyin hu Levant hu si̱ shyia̱. Kyai A̱sa̱khwot hu ku yet a̱gba̱mgbam kap nkhang gbangbang tat-á̱ghyi A̱shong wu. Shimba á̱ di̱n jen jhyang, á̱ ni̱ nnwuan Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya hu nang a̱gba̱mgbam nkap A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik wu a̱ni, á̱ ka nkhap nhu zan nang vam a̱sa̱khwot ghyang hwa a̱ni. Sheda Lyen-a̱byin ku tyai nyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng ndyia̱ miliyon 5.9&nbsp;gbangbang, Meditaroniya hu ku tyat neet di̱ Ati̱lantik wu a̱wot ku si̱ khwot di̱n kap ku di̱ tityak da̱ a̱cak ndyia̱ 600,000 di̱n jen jhya̱ nfak Mesiniya ji a̱wot ku bu sii du nhyat mat a̱ri̱giwa Za̱nki̱lea wu kpa̱mkpaan ma̱ng ndyia̱ miliyon 5.3&nbsp;gbangbang. [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:Nkyai_A̱sa̱khwot_swanta]] [[en:Mediterranean Sea]] bfj8ujvlymwv77g07lwz99hg89bp1bc Kyai A̱sa̱khwot Ndiya 0 541 6133 6132 2022-05-16T12:51:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya]] eh5jed0jb1y6po8se4mi2z4b122maqe Kyai a̱li 0 542 6149 6148 2022-05-16T12:51:01Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:The National Archives UK - CO 1069-26-22.jpg|thumb|1) A̱mami kyai a̱li, sot a̱suswak - [[Banjut|Bathurst]], [[Gambya]] - Zwat Swak ma̱ng Sweang 1910 <br />2) A̱mami kyai a̱li - A̱li ma̱ng a̱suswak - Bathurst, Gambya - Zwat Swak ma̱ng Sweang 1910 <br />3) A̱ta̱mpwom a̱kusuru - Bathurst, Gambya - Zwat Swak ma̱ng Sweang 1910]] '''Kyai a̱li''' hu (á̱kpa '''nkyai a̱ka̱sa''' na) hu ka̱nang á̱ kyiak nang a̱vwuonswat á̱nietbishyi kya a̱ni, yet sot ni̱nok ja nang á̱ fam mi̱ kuzang fam a̱ni, a̱wot á̱niet ba ba̱ swat mami nhu bye yet á̱niet kyangbwak nyiung bya, (kidee Kyai a̱li Ma Da̱uke si̱ Kyangbwak Da̱ukee hu mi̱ Kanai Mali). Fam a̱li hu bye yet [[bat]] hwa, á̱ga̱faat, a̱ghwu ku nkyang njhyang, ku á̱ nyia̱ nhu ma̱ng ni̱nok hwa mut, ka̱nang á̱ nok nhu mi̱ kyai hwa á̱ si̱ tung nhu ndung. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Compound (enclosure)]] rxwlp30tloz11gym45hvnfhk68u4hm1 Kyang Saai A̱pyia̱ 0 543 6152 6151 2022-05-16T12:51:01Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Byia̱k (a̱pyia̱)]] j2o3fv7169ce1n2jp2nyo9tntn09t6d Kyangcung 0 544 6165 6164 2022-05-16T12:51:02Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Transperth Volgren CR228L bodied Volvo B7RLE.jpg|thumb|upright=1.3|A̱yaabos bya yet vak shyei á̱niet nang ma̱ a̱di̱di̱t khwi a̱ni.]] '''Kyangcung''' yet tangka̱i mashin hwa ku shyei á̱niet ku kpa̱t neet di̱ tyan jhyiung naat di̱ tyan jhyang. Nkyangcung bye kyiak ghwughwu a̱yaawagon, [[Tsaai tswam|tsaaí tswam]], [[Kyangcung ma̱to|nkyangcung ma̱to]] (tsaaí ndong, [[A̱da̱dei ma̱to|a̱cyuang a̱yaama̱to]], a̱ca̱cet ma̱to, a̱yaabos), nkyangcung a̱junjung ndang tswam (nkyangcung a̱byin, nkyangcung a̱gba̱ndang a̱gaat), nkyangcung a̱sa̱khwot (a̱ca̱cet kukwon a̱wak, kukwon a̱wak), nkyangcung a̱sa̱byin (nkyangcung bwan sukuru, hovakraf), nkyangcung tswazwa (a̱ka̱man tswam, a̱likofta, aerostat) ma̱ng kyangcung kyai tswazwa.<ref name="MacMillian">Halsey, William D. (Editorial Director): ''MacMillan Contemporary Dictionary'', page 1106. MacMillan Publishing, 1979. ISBN 0-02-080780-5</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nkyangcung| ]] [[Sot:Shyei nkyang]] [[en:Vehicle]] hl57ziig1ftwgaweoxong6nkagx2lw9 Kyangcung ma̱to 0 545 6176 6175 2022-05-16T12:51:02Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:I-80 Eastshore Fwy.jpg|thumb|right|[[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]] ba, bibya ku tsa la̱u byia̱ á̱niet ba ba̱ byia̱ nkyangcung mi̱ swanta hu a̱ swak a̱ni, ma̱ng nkyangcung 832 na̱ nyia̱ ta̱m mbwak kuzang á̱niet 1000 ma̱ a̱lyia̱ 2016.]] [[Fail:Yangzhou-WenchangLu-electric-bicycles-3278.jpg|thumb|Á̱ nyia̱ paki tsaaí tswam sa̱ti̱m ma̱ a̱tsak a̱gba̱ndang a̱gaat Yangjhyou, Wencang Lu. Jija yet vak a̱cyet nang á̱niet ba la̱u nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱nhu mami a̱gba̱ndang a̱keang wuni, da̱ a̱ka̱vwuo á̱ghyang ji̱ nyia̱ kpa̱mkpaan swak tsaaí tswam kuzangmam ji mut mi̱ shi]] '''Kyangcung ma̱to''', á̱ ka ndyen nang '''kyangcung a̱ti̱tak a̱naai''' a̱ni, yet [[kyangcung]] hwa ku bwan a̱pyia̱ nhu, di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t ku byia̱ [[Tak kyangcung|a̱ti̱tak]] a̱wot ku mi̱ tyong tazwa a̱junjung ndang ntswam bah (nang nkyangcung a̱byin ma̱ng nkyangcung a̱gba̱ndang a̱gaat) a̱wot á̱ ni̱ kyiak nhu á̱ shyei á̱niet ku mkpa̱t neet di̱ tyan jhyiung naat di̱ tyan jhyang. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Nkyangcung ma̱to]] [[en:Motor vehicle]] jmr5qkr4nmgf7xvw9cmo4b735soxexa Kyip 0 546 6189 6188 2022-05-16T12:51:03Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:17-07-02-Maidan Nezalezhnosti RR74377-PANORAMA.jpg|thumb|A̱li ma̱ng A̱yaakimera (Yuki̱ren: Будинок з химерами, Budynok z khymeramy)]] A̱keang '''Kyip''' (Yuki̱ren: Київ, ''Kyiv'') kya yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi á̱niet a̱ni ma̱ a̱byin [[Yuki̱ren]]. Ka̱ shyia̱ di̱ fam a̱za-a̱ka̱wa̱tyia̱ Yuki̱ren hwa da̱ a̱beam A̱ghyui Dnieper ka. Ma̱ a̱tuk mam 1 Zwat Jhyiung 2021, á̱ sak shi á̱niet nka ma̱ 2,962,180,<ref name="Number of present population of Ukraine 1 January 2021">[http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2021/zb_chuselnist%202021.pdf Чисельність населення м.Києва] (di̱ Yuki̱ren) [Number of present population of Ukraine 1 January 2021] (di̱n Shong). UkrStat.gov.ua (1 Zwat jhyiung 2021).</ref> si̱ ku tyia̱ Kyiv ku yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱natat mi̱ [[Yurop]] a̱ swak ma̱ng shi á̱niet a̱ni.<ref>[http://www.citymayors.com/features/euro_cities1.html|website=www.citymayors.com=City Mayors: The 500 largest European cities (1 to 100)] (di̱n Shong). Citymayors.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Kyiv]] 37wfr8eevuy1svkkoq29lisdgputp9l Kyuat 0 547 6191 6190 2022-05-16T12:51:03Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kywat]] 5fe7mv5ymeiz8o56e1pkzm6gul6oqjd Kyunkyuo 0 548 6193 6192 2022-05-16T12:51:03Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kikyo]] ca330vpiz288aam12g06k53yiysdbwc Kywat 0 549 6205 6204 2022-05-16T12:51:03Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5|Nkywat ku susot nkywat nang susotbishyi ''Angiosperm'' swak ma̱ng sweang neet di̱ nkyangbwak nvwuon.]] [[Fail:Blüten 1.jpg|thumb|upright=1.5|Khai nkywat na̱ byia̱ nok ku vwuon a̱ni mi̱ mban nvwuon ndaai á̱ga̱fi̱p ''vascilar'' nna na]] '''Kywat''' a̱kwon hu (á̱kpa '''nkywat''' a̱ka̱kwon ''na''), di̱n jen jhyang á̱ ka ngyei '''fuut''' a̱ni, yet kap a̱tyin a̱ga̱fi̱p hwa ku byia̱ a̱meang ma̱ng saat á̱ga̱fi̱p ba̱ ghwut ma̱ng a̱nhu a̱ni (á̱ga̱fi̱p ba̱ shyia̱ da̱ a̱ka̱u ''Angiospermae''). [[en:Flower]] mfoyycjh92u1x62xngkewfkp9us67vr La̱kwoja 0 550 6221 6220 2022-05-16T12:51:04Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:View of Lokoja city from mountain Patti, Lokoja.jpg|thumb|Nwuan a̱gba̱ndang a̱keang La̱kwoja neet a̱zafan Pa̱ti.]] '''La̱kwoja''' yet a̱gba̱ndang a̱keang wa mi̱ [[Naijeriya]]. A̱ swan ca̱caat ma̱ng a̱mun [[A̱ghyui Nija|A̱ghyui Neja]] a mbeang [[A̱ghyui Benuwe|Benuwe]], nggu wa saa ngyet a̱keangtung [[Si̱tet Kogi]]. A̱wot nnwap Oworo, Bassa Ngge a mbeang A̱nupe na yet byina̱byin a̱jawa ma̱nang nnwap a̱si̱n Naijeriya á̱ghyang nang Kupa-A̱nupe, [[A̱kpat]], Igbira, [[A̱ga̱ra]], A̱kuma̱cyi, A̱do, ma̱ng Zi̱ya ba mun ta a̱ni̱nan a̱ja. Á̱ ku tyan a̱keang ka ka̱ yet a̱tat mami a̱ka̱keang na na̱ laai a̱nggang a̱ni mi̱ vam-a̱byin [[Afrika]], kyiak neet a̱lyia̱ 2020 ba̱ng si̱ tat 2025, ma̱ng laai 5.93%.<ref>[https://www.visualcapitalist.com/ranked-the-worlds-fastest-growing-cities/ Ranked: The World’s Fastest Growing Cities=virtual capitalist] (di̱n Shong).</ref> ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:La̱kwoja]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Kogi]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:Si̱tet_Kogi]] [[en:Lokoja]] pgfdoz8ft5hb4vltsgko5pzbiitulep La̱u shuga a̱sok 0 551 6233 6232 2022-05-16T12:51:05Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''La̱u shuga a̱sok''' yet swat ghyang hwa nang shi gi̱lukot hu mami plasma a̱sok wu na swak si̱ hu á̱ maai tyan a̱ni. Si̱ huni da̱ a̱ka̱nyiung yet shi shuga hwa ku swak 11.1 mmol / l (200 mg / dl), a̱yaalama nzwan maai ci á̱pyia̱mba ba̱ lak tyai si̱ nang a̱ka̱fi̱ng na shi na̱ si̱ tat kpa̱mkpaan ma̱ng 13.9-16.7 mmol / l (~ 250-300 mg / dl). Á̱ nkyiak a̱tyu a̱ byia̱ tsi̱tsak ~ 5.6 ma̱ng ~ 7 mmol / l (100-126 mg / dl) (coknvak Sot Zwan Shuga Amerika) nang nggu a̱ byia̱ la̱u shuga a̱sok ma̱ a̱da̱dei, a̱wot nggu da̱ a̱ byia̱ swak 7 mmol / l (126 mg / dl) da̱ a̱ka̱nyiung á̱ kyiak nggu nang a̱tyu a̱ byia̱ zwan shuga wa a̱ni. {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''La̱u shuga a̱sok''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Hyperglycemia.png|300px|center]] <sub>A̱sai a̱ma̱ntataa mi̱ ghwughwu hu yong da̱ a̱kwonu a̱yaamolekut gi̱lukot, ba̱ mbeang shi á̱kpa mi̱ ghwughwu a̱tatak hu.</sub> |- |} ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hyperglycemia]] e12v1ewme642r4z3fgfsxkr2k8nie7b Le Corbusier 0 552 6238 6237 2022-05-16T12:51:05Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Le Corbusier (1964).jpg|197px|right]] '''Charles-Édouard Jeanneret''' (6 Zwat Swak 1887 – 27 Zwat A̱ni̱nai 1965), á̱ ku lyen nggu nang '''Le Corbusier''' a̱ni, ku yet a̱tyulyen ghwang a̱ka̱sa Shwit-Fi̱ransa wa, a̱tyughwang, a̱tyuswup nghwughwu, a̱tyughwang khwom a̱ca̱cet a̱ka̱keang, a̱tyulyuut, ma̱ng a̱nyiung ma̱ng á̱niet ba ba̱ ku jhyi vak mat kyang hu nang á̱ ngyei lyen ghwang a̱ka̱sa mam a̱fwun hu ma̱nini a̱ni ku ta á̱ni̱nan. Á̱ ku byin nggu ma̱ a̱byin [[Shwit]] kya a̱wot a̱ si̱ bai yet a̱tyobyin [[Fi̱ransa]] ma̱ a̱lyia̱ 1930. A̱kariya nggu wu ku ngaat ndyia̱ nswak nfwuon, a̱wot a̱ si̱ nghwak nghwughwu a̱ka̱nok mi̱ bibyin [[Yurop]], [[Ja̱pan]], [[Ndiya]], ma̱ng [[Amerika A̱za]] ma̱ng [[Amerika A̱tak|A̱tak]]. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[en:Le Corbusier]] qxftw8zn9xwgng23h3j4jggl5nlazhr Lebanon 0 553 6256 6255 2022-05-16T12:51:05Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Lebanon''' (yei Shong: /ˈlɛbənɒn, /-nən/; La̱ra̱ba: لُبْنَان, ''lubnān''; yei La̱raba Lebanon: lɪbˈneːn),<ref>"[https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/lebanon Lebanon | meaning in the Cambridge English Dictionary]".</ref> á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Lebanon wu''', yet a̱byin ka̱ lyiat La̱ra̱ba kya<ref>"[https://www.bbc.com/news/world-middle-east-14647308 news Lebanon country profile]" (di̱n Shong). BBC News (11 Zwat A̱ni̱nai 2020).</ref> ma̱ka̱wa̱tyia̱ fam a̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱tyin hu a̱ni, ka̱ swat di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya hu. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Suriya]] di̱ fam a̱za hu ma̱ng a̱tyin a mbeang [[Isi̱rela]] di̱ fam a̱tak hu, ma̱nang [[Kuburut]] si̱ myiai gbang bah di̱ fam jenshyung nka a̱ma̱nyi [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] ka. Myiai Lebanon da̱ a̱yaaga̱sat nvak Kham Meditaroniya ma̱ng bibyin A̱la̱ra̱ba a̱ma̱nta ba ku mbeang a̱dodo nkhang gbangbang a̱byin ka ku si̱ ka njhyi sheda taada nka ku nhyat ma̱ng susot a̱dini ma̱ a̱di̱di̱t a̱ni.<ref>McGowen, Afaf Sabeh; Collelo, Thomas (ed.) (1989). "[http://hdl.loc.gov/loc.gdc/cntrystd.lb Lebanon: A Country Study]" ''[Historical Setting]'' (di̱n Shong). Area Handbook Series (Jhyuk 3). Washington, D.C.: The Division. OCLC 18907889.</ref> A̱byin Lebanon yet mali á̱niet kpa̱mkpaan miliyon a̱taa kya, ka̱ si̱ kup shi a̱byin ku sii laai tat kilomita a̱ma̱ntanaai 10,452 (met a̱ma̱ntanaai 4,036), ka̱ si̱ kin ngyet a̱nyiung mi̱ bibyin swanta ku yet a̱cyuang a̱ni mami A̱siya di̱n vak shi a̱byin a̱ni. Á̱niet ba̱ lyiat La̱ra̱ba ba a̱ni, bibya yet a̱di̱di̱t wu mi̱ shi á̱niet a̱byin hu, ma̱nang La̱ra̱ba ja yet a̱lyem ofisha ka, a̱wot á̱ ka ndyiat La̱ra̱ba Lebanon ji a mbeang La̱ra̱ba Kidee a̱si̱ Ce ji kuzang a̱tuk. [[Fail:Flag of Lebanon.svg|thumb|Tuta Lebanon]] [[Fail:Coat of Arms of Lebanon.svg|thumb|A̱lama a̱byin Lebanon]] [[Fail:Lebanon (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Lebanon]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] [[en:Lebanon]] 8euv5gv953r2b9t5nphu1ecnll456nl Lee Min-ho 0 554 6270 6269 2022-05-16T12:51:06Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center| '''Lee Min-ho'''<br>'''이민호/李敏鎬''' |- | colspan="2" align=center|[[File%3ALee Min-ho - KCON 2016 (cropped).jpg|250px]] |- |} Lee Min-ho(Kworiya: 이민호/李敏鎬 , byin a̱tuk mam 22 Zwat 6 1987) yet a̱tyu nkhang Telvishon Ri̱pobi̱lik Á̱niet [[Kworiya A̱tak]] wa. <ref>{{cite web|url=https://www.hancinema.net/korean_Lee_Min-ho.php|title=Lee Min-ho (이민호, Korean actor) @ HanCinema :: The Korean Movie & Drama Database|website=HanCinema|access-date=August 18, 2018|archive-date=August 18, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180818115207/https://www.hancinema.net/korean_Lee_Min-ho.php|url-status=live}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.munhwa.com/news/view.html?no=20200807MW07423210103|title=스튜디오드래곤 2분기 매출액 1614억원·영업이익 169억원…역대 최고매출|website=www.munhwa.com|access-date=April 30, 2021|archive-date=February 4, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210204082046/http://www.munhwa.com/news/view.html?no=20200807MW07423210103|url-status=live}}</ref> ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == *[http://www.leeminho.kr/] hvgvtbg5mbj0ciuiu9s6n41x7lk22l1 Legwot 0 555 6294 6293 2022-05-16T12:51:07Z Jon Harald Søby 8 23 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱keang '''Legwot''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Lagos; yei Shong Naijeriya: /ˈleɪɡɒs/; ''Yoruba'': Èkó) kya yet [[Lis a̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya di̱n vak shi á̱niet|a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng á̱nietbishyi]] ma̱ a̱byin [[Naijeriya]] ma̱ng [[Lis a̱ca̱cet a̱ka̱keang Afrika di̱n vak shi á̱niet|a̱gba̱ndang a̱keang a̱feang wu mami Afrika]] lilyim a̱keang [[Kinshasa]], [[Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi a̱si̱ Konggo wu|RDK]], a̱ si̱ byia̱ shi á̱niet miliyon 14.8 ma̱ a̱lyia̱ 2021 mami a̱gba̱ndang a̱keang wu ci̱k. [[Sot metropolitan]] Legwot ji byia̱ a̱gba̱mgbam shi á̱niet miliyon 21.3 hwa, ji̱ si̱ yet sweang ma̱ng shi kyai di̱ susot metropolitan Afrika ji a̱mgba̱m, lilyim Kairo.<ref>"[https://www.nytimes.com/2014/01/08/opinion/what-makes-lagos-a-model-city.html?_r=0 What Makes Lagos a Model City]". New York Times (7 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2014).</ref><ref name="John Campbell">John Campbell (10 July 2012). "[https://www.theatlantic.com/international/archive/2012/07/this-is-africas-new-biggest-city-lagos-nigeria-population-25-million/259611/ This Is Africa's New Biggest City: Lagos, Nigeria, Population 21 Million]". ''Washington DC'': The Atlantic.</ref> Legwot yet a̱gba̱ndang a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱ka̱kurum Afrika wa a̱wot ji̱ si̱ ma yet kwop a̱za̱za̱rak nzwa a̱byin [[A̱si̱tet Legwot]] hwa ma̱ng a̱mgba̱m [[Naijeriya]]. Megacity wu byia̱ GDP ku yet a̱naai di̱ shi mi̱ Afrika<ref>"[https://bigthink.com/strange-maps/richest-cities-in-africa These cities are the hubs of Africa's economic boom]". Big Think (2018-10-04).</ref> ma̱ng a̱li jhyiung di̱ [[Akpakpa|tityan ngyong kukwon a̱wak kyai a̱sa̱khwot ji̱ swak mi̱ shi̱ ma̱ng naat mbwuot]] mi̱ vam a̱byin Afrika hu.<ref>"[http://businesstech.co.za/news/general/81995/africas-biggest-shipping-ports/ Africa's biggest shipping ports]". Businesstech (8 March 2015).</ref><ref>Brian Rajewski (1988)."[https://books.google.com/books?id=E-VwMKQlGjIC Africa, Volume 1 of Cities of the World: a compilation of current information on cultural, geographical, and political conditions in the countries and cities of six continents, based on the Department of State's "post reports"]". Gale Research International, Limited. ISBN 978-0-810-3769-22.</ref><ref name=global>Loretta Lees; Hyun Bang Shin; Ernesto López Morales (2015)."[https://books.google.com/books?id=Lzt7BgAAQBAJ&pg=PA315 |page=315 Global Gentrifications: Uneven Development and Displacement]". Policy Press. ISBN 978-1-447-3134-89.</ref> Ji̱ yet jhyiung di̱ a̱ca̱cet a̱ka̱keang na̱ laai shi a̱nggang swak a̱ni ta̱cya̱ ka a̱mgba̱m.<ref>"[https://books.google.com/books?id=tk5TP7bsXnkC&pg=PA202 African Cities Driving the NEPAD Initiative]". UN-HABITAT (2006). P. 202. ISBN 978-9-211318159.</ref><ref>"John Hartley; Jason Potts; Terry Flew; Stuart Cunningham; Michael Keane; John Banks (2012). "[https://books.google.com/books?id=sMnj88kYVmcC&pg=PT60 Key Concepts in Creative Industries]". P. 47. SAGE. ISBN 978-1-446-2028-90</ref> [[Fail:flag of Lagos.svg|thumb|Tuta Legwot]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Legwot]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[en:Lagos]] eg1t1enegql0bx8wk883h3olhoq6222 Leonardo DiCaprio 0 556 6348 6347 2022-05-16T12:51:08Z Jon Harald Søby 8 53 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Leonardo_Dicaprio_Cannes_2019.jpg|250px|thumb|Leonardo DiCaprio]] '''Leonardo Wilhelm DiCaprio'''<ref>[https://www.britannica.com/biography/Leonardo-DiCaprio "Leonardo DiCaprio". Encyclopædia Britannica.]</ref> (yei Shong: /diˈkæprioʊ/; yei Italiya /diˈkaːprjo/; byin a̱tuk mam 11 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 1974 ) yet a̱tyu nkhang Telvishon [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]] wa. ==Fang a̱pyia̱== *Cartlidge, Cherese (2011). "Leonardo DiCaprio". Greenhaven Publishing LLC. ISBN 978-1-4205-0427-9 *Catalano, Grace (1997). "[https://archive.org/details/leonardodicaprio00cata Leonardo DiCaprio: Modern-Day Romeo]". Dell Publishing Group. ISBN 978-0-440-22701-4 *Furgang, Kathy; Furgang, Adam (2008). "Leonardo DiCaprio: Environmental Champion". The Rosen Publishing Group, Inc. ISBN 978-1-4042-1764-5 *{{cite book|last=Green|first=Matt|title=Celebrity Biographies - The Amazing Life Of Leonardo Di Caprio and Robert Downey Jr. - Famous Stars|publisher=Matt Green|id=GGKEY:9WD0G16K1KF|year=2015}} *{{cite book |last=Muir |first=John Kenneth |title=The Unseen Force: The Films of Sam Raimi |year=2004 |publisher=Applause: Theatre & Cinema Books |isbn=978-1-55783-607-6 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/unseenforcefi00muir }} *{{cite book |last=Müller |first=Jürgen |title=Movies of the 90s |year=2001 |publisher=[[Taschen]] |isbn=978-3-8228-5878-3}} *{{cite book |last=Neibaur |first=James L. |title=The Essential Jack Nicholson |year=2016 |publisher=[[Rowman & Littlefield]] |isbn=978-1-4422-6989-7}} *{{cite book |last=Ochoa |first=George |title=Deformed and Destructive Beings: The Purpose of Horror Films |year=2011 |publisher=McFarland |isbn=978-0-7864-8654-0}} *{{cite book |author1=Sandler S |author2=Studlar G |title=Titanic: Anatomy of a Blockbuster |publisher=[[Rutgers University Press]] |isbn=978-0-8135-2669-0 |year=1999 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/titanicanatomyof0000unse }} *{{cite book |last1=Schwartz |first1=David |first2=Steve |last2=Ryan |first3=Fred |last3=Wostbrock |title=The Encyclopedia of TV Game Shows, 3rd Edition |publisher=Checkmark Books |isbn=978-0-8160-3847-3 |year=1999}} *{{cite book |last=Slavicek |first=Louise Chipley |title=Leonardo DiCaprio |year=2012 |publisher=Infobase Learning |isbn=978-1-4381-4133-6}} *{{cite book |title=Leonardo DiCaprio&nbsp;– The Biography |date=2012 |publisher=[[John Blake (journalist)#John Blake Publishing|John Blake Publishing Ltd.]] |isbn=978-1-85782-672-2 |last1=Wight |first1=Douglas}} ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [https://leonardodicaprio.com/ Official Website] * [http://leonardodicaprio.org/ Leonardo DiCaprio Foundation] [[Sot:A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]] [[Sot:byin 1974]] [[en:Leonardo DiCaprio]] [[es:Leonardo DiCaprio]] [[fr:Leonardo DiCaprio]] [[it:Leonardo DiCaprio]] [[ja:レオナルド・ディカプリオ]] [[ko:레오나르도 디카프리오]] ljadrb07t4okbpq55lnht4lvdeyu6vq Leonardo da Vinci 0 557 6351 6350 2022-05-16T12:51:09Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Francesco Melzi - Portrait of Leonardo.png|197px|right]] '''Leonardo di ser Piero da Vinci''' (15 Zwat Nyaai 1452 – 2 Zwat Tswuon 1519) ku yet a̱tyobyin [[Italiya]] wa a byia̱ lyen nkyang ma̱ a̱di̱di̱t di̱ jen A̱gba̱ndang Shyip ma̱ng Swuan ji, a̱nyan wa ku nyia̱ ta̱m nang a̱tyuswup ghwughwu, a̱tyughwang mi̱ ghwang, a̱bwokntswam, a̱tyulyensains, a̱gwak lyen wa̱i nkyang, a̱tyumat ghwughwu ma̱ng a̱tyulyen ghwang a̱ka̱sa. Ma̱nang á̱ ku ntsa lyen nggu mat nta̱m nggu na nang a̱tyuswup ghwughwu a̱ni, a̱ si̱ ka mbwuo a̱lyoot ma̱ a̱pyia̱ nggu mat nkwambwatlyuut nggu na, da̱nang gu ku nghwak a̱ si̱ ka ndyuut nkyang tazwa pyipyia̱ a̱lyiat ma̱ vwuon, nang mi̱ tat-a̱pyia̱ lyen vam, lyen á̱ta̱ngwat, lyen á̱ga̱fi̱p, lyen ghwang ta̱si̱la, swup ghwughwu, ma̱ng lyen nkhang fosi̱t a̱ka̱mat. yet kokwak Leonardo si̱ tyia̱ kyang hu nang á̱niet guguut hyumanis di̱n jen Shyip ma̱ng Swuan ji fa a̱ni ku yet a̱tsotswat kidee, a̱wot kpa̱m nta̱m nggu hu si̱ beang nta̱m nce á̱nietnyia̱ nghwughwu na̱ bai a̱zanson nggu, a̱wot a̱tyonyiung a̱ ku tai nggu ma̱nyin di̱ nta̱m ma̱ng lyen nkyang wa si̱ yet a̱shyushyo nggu wu mi̱ di̱n jen a̱ja nang á̱ ngyei [[Michelangelo]] a̱ni. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[Sot:Byin_1452]] [[Sot:Kwi_1519]] [[en:Leonardo da Vinci]] q07ukj6gm2qtvyml8bnskfkaqomykwz Leslie Cheung 0 558 6366 6365 2022-05-16T12:51:09Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Leslie_Cheung.jpg|250px|thumb|Leslie Cheung]] '''Leslie Cheung'''(Caina: 張國榮, byin a̱tuk mam 12 Zwat 9 1956 – 1 Zwat 4 2003<ref>Corliss, R. (2003). [https://web.archive.org/web/20110321053100/http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,440214,00.html "That old feeling: Days of being Leslie"] ''Time'' magazine Asia Edition. Retrieved 17 December 2005.</ref><ref>Bruce Einhorn, [http://www.businessweek.com/bwdaily/dnflash/apr2003/nf20030414_7155_db010.htm "Hong Kong: A City in Mourning"], ''Bloomberg BusinessWeek'', 14 April 2003</ref><ref>Yu Sen-lun, [http://www.taipeitimes.com/News/feat/archives/2003/04/10/201584 "The Leslie Cheung Legend Lives on"], ''TaiPei Times'', 10 April 2003</ref><ref>[http://news.xinhuanet.com/english/2005-04/02/content_2775786.htm "Activities to Commemorate Leslie Cheung"] , Xinhua, 2 April 2005</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/film/2906999.stm "Actor Leslie Cheung 'found dead'"], BBC, 1 April 2003</ref>) yet a̱tyu nkhang Telvishon [[Hong Kong]] wa. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == *[https://www.imdb.com/name/nm0002000/ Leslie Cheung at IMDb] acc6kwaz5meq0qtuonhotd6rslfot4f Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Pi̱lato 0 559 6377 6376 2022-05-16T12:51:09Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Pi̱lato''' ku shyia̱ kpa̱mkpaan nswak nfeang hu a̱ni yet sa jhyiung ja mi̱ kyangbwak Pi̱lato hu nang á̱ lyiat di̱ fam a̱ka̱wa̱tyia̱ [[Naijeriya]] hu. [[Tyap (a̱lyem)|Tyap]] ji byia̱ á̱nietlyiat ba̱ tat 130,000, a̱wot a̱lyem a̱meang nji ka [[Jhyo (a̱lyem)|Jhyo]] (ku Jju) si̱ byia̱ si̱ ku swak á̱nietlyiat 300,000. Ma̱nang [[Da (a̱lyem)|Da]] (ku Hyam) si̱ byia̱ 100,000. Cori si̱ bwuo a̱pyia̱ nka a̱lyoot nang ka̱ yet a̱nyiung mami a̱bacyuang lilyem na̱ byia̱ mban a̱nwuat a̱taa a̱ni, shimba a̱tat nia nang á̱ nyia̱ ta̱m ma̱ng á̱na di̱ lyuut. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/BC/Plateau/PlOP.htm Lyuut Pi̱lato] mbwak Roger Blench [[Sot:Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Pi̱lato| ]] [[Sot:Lilyem Pi̱lato]] 1frzh50swaf6cf15imb778ubn6avzy8 Lilyoot Sitet Najeriya di̱ ncei 0 560 6382 6381 2022-05-16T12:51:10Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki Sitet Najeriya ja a̱ tak cacaat ma̱ng ncei bana tatak kani. State Date created Preceding Entity Abia State 27 August 1991 Imo State Adamawa State 27 August 1991 Gongola State Akwa Ibom State 23 September 1987 Cross River State Anambra State 27 August 1991 (old) Anambra State Bauchi State 3 February 1976 North-Eastern State Bayelsa State 1 October 1996 Rivers State Benue State 3 February 1976 Benue-Plateau State Borno State 3 February 1976 North-Eastern State Cross River State 27 May 1967 Eastern Region; known as South-Eastern State from 1967 to 1976. Delta State 27 August 1991 Bendel State Ebonyi State 1 October 1996 Enugu State and Abia State Edo State 27 August 1991 Bendel State Ekiti State 1 October 1996 Ondo State Enugu State 27 August 1991 (old) Anambra State Gombe State 1 October 1996 Bauchi State Imo State 3 February 1976 East Central State Jigawa State 27 August 1991 Kano State Kaduna State 27 May 1967 Northern Region; known as North-Central State from 1967 to 1976. Kano State 27 May 1967 Northern Region Katsina State 23 September 1987 Kaduna State Kebbi State 27 August 1991 Sokoto State Kogi State 27 August 1991 Kwara State; Benue State Kwara State 27 May 1967 Northern Region; known as West Central State from 1967 to 1976. Lagos State 27 May 1967 Federal Territory of Lagos and Colony Province Nasarawa State 1 October 1996 Plateau State Niger State 3 February 1976 North-Western State Ogun State 3 February 1976 Western State Ondo State 3 February 1976 Western State Osun State 27 August 1991 Oyo State Oyo State 3 February 1976 Western State Plateau State 3 February 1976 Benue-Plateau State Rivers State 27 May 1967 Eastern Region Sokoto State 3 February 1976 North-Western State Taraba State 27 August 1991 Gongola State Yobe State 27 August 1991 Borno State Zamfara State 1 October 1996 Sokoto State Federal Capital Territory 3 February 1976 Benue-Plateau, North-Central, and North-Western States ==Ya̱fang== <references/> [[en.Sitet Najeriya di̱ ncei]] dp8xwfkt6hq0an3rg847gnxtfkf2vop Lionel Messi 0 561 6390 6389 2022-05-16T12:51:10Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Lionel Messi 20180626.jpg|thumb|Messi ma̱ng Sot A̱niettsot A̱la̱u a̱ti̱tak A̱byin Ajentina ji di̱n jen a̱ka̱nan A̱kurung Swanta 2018 ji]] '''Lionel Andrés Messi''' (byin 24 Zwat A̱taa 1987), á̱ bu ngyei nggu '''Leo Messi''', a̱ yet atyutsot a̱la̱u a̱ti̱tak Ajentina wa a̱ kwak a̱son di̱ Sot A̱la̱u a̱ti̱tak si̱ Ligue 1 nang á̱ ngyei Paris Saint-Germain a̱ sa ngyet a̱kwaka̱son A̱fai tsot a̱la̱u a̱ti̱tak Ajentina. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Lionel Messi]] kimzlzqq3url9jbw6pcil1wv1xyn9l4 Lis a̱ka̱keangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya 0 562 6400 6399 2022-05-16T12:51:10Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" !A̱si̱tet !A̱keangtung |- |[[Asitet Abya|Abya]] |[[Umwahya]] |- |[[A̱si̱tet Ada̱mawa|Ada̱mawa]] |[[Yola, Ada̱mawa|Yola]] |- |[[A̱kwa Ibom]] |[[Uyo]] |- |[[Ana̱mba̱ra]] |[[Oka]] |- |[[Ba̱uci]] |[[Ba̱uci]] |- |[[A̱si̱tet Bayelsa|Bayelsa]] |[[Yenagowa]] |- |[[A̱si̱tet Binuwe|Binuwe]] |[[Makodi]] |- |[[A̱si̱tet Ba̱rno|Ba̱rno]] |[[Nduguli]] |- |[[A̱si̱tet Kros Riva|Kros Riva]] |[[Ka̱laba]] |- |[[A̱si̱tet Da̱li̱ta|Da̱li̱ta]] |[[A̱keang A̱saba|A̱saba]] |- |[[A̱si̱tet A̱bonyi|A̱bonyi]] |[[A̱baka̱leke]] |- |[[A̱si̱tet A̱do|A̱do]] |[[A̱keang Binin]] |- |[[A̱si̱tet A̱kiti|A̱kiti]] |[[Ado A̱kiti]] |- |[[A̱si̱tet Inugu|Inugu]] |[[Inugu]] |- |[[A̱si̱tet Gwombe|Gwombe]] |[[Gwombe, A̱si̱tet Gwombe|Gwombe]] |- |[[A̱si̱tet Imo|Imo]] |[[Owere]] |- |[[A̱si̱tet Jigawa|Jigawa]] |[[Duse]] |- |[[A̱si̱tet Ka̱duna|Ka̱duna]] |[[Ka̱duna]] |- |[[A̱si̱tet Ka̱no|Ka̱no]] |[[Ka̱no]] |- |[[A̱si̱tet Ka̱sina|Ka̱sina]] |[[Ka̱sina]] |- |[[A̱si̱tet Kebi|Kebi]] |[[Bi̱rnin Kebi]] |- |[[A̱si̱tet Kogi|Kogi]] |[[La̱kwoja]] |- |[[A̱si̱tet Kwara|Kwara]] |[[Ilorin]] |- |[[A̱si̱tet Legwot|Legwot]] |[[Ikeja]] |- |[[A̱si̱tet Na̱sa̱rawa|Na̱sa̱rawa]] |[[Lafiya]] |- |[[A̱si̱tet Nija|Nija]] |[[Mina]] |- |[[A̱si̱tet Ogun|Ogun]] |[[A̱beekuta]] |- |[[A̱si̱tet Ondo|Ondo]] |[[Akure]] |- |[[A̱si̱tet Oshun|Oshun]] |[[Oshogbo]] |- |[[A̱si̱tet Oyo|Oyo]] |[[Ibada̱n]] |- |[[A̱si̱tet Pi̱lato|Pi̱lato]] |[[Nja̱t]] |- |[[A̱si̱tet Rivas|Rivas]] |[[Pa̱takwot]] |- |[[A̱si̱tet Sokoto|Sokoto]] |[[Sokoto]] |- |[[A̱si̱tet Taraba|Taraba]] |[[Jali̱nggo]] |- |[[A̱si̱tet Yobe|Yobe]] |[[Damaturu]] |- |[[A̱si̱tet Za̱mfa̱ra|Za̱mfa̱ra]] |[[Gusa̱u]] |- |[[Teritori A̱keangtung Mundundung, Naijeriya|TA̱M]] |[[A̱buja]] |} <ref name="Olatunji 2018">Olatunji, Jessica (June 30, 2018). [https://www.legit.ng/1172078-36-states-capitals-nigeria.html Do you know all the states and capitals of Nigeria?] Legit.ng - Nigeria news.</ref><ref name="Nigeria">[https://www.nigeriagalleria.com/Nigeria/Nigerian-States-Capital-Governors.html 36 States of Nigeria, their Capitals and Governors :: Nigeria Information & Guide]. Nigeria.</ref><ref name="National Open University of Nigeria Exam Course - Centres 2019">National Open University of Nigeria Exam Course - Centres (December 25, 2019). [https://web.archive.org/web/20210405142210/https://www.nounportal.org/list-of-the-36-states-of-nigeria-and-their-capitals/ List of the 36 States of Nigeria and their Capitals].</ref><ref name="ABOUT NIGERIANS 2017">[http://aboutnigerians.com/list-of-36-states-in-nigeria-with-their-capitals-current-governors-and-title-slogan/ List of 36 States in Nigeria with their Capitals, Current Governors and Title (slogan)]. ABOUT NIGERIANS (December 12, 2017).</ref> ==Ya̱fang== <references/> 7x9kxuujpyf8yox3nh7yik58q21qlyc Lis a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet Naijeriya 0 563 6402 6401 2022-05-16T12:51:10Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lyulyoot a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet Naijeriya]] gdhevlbtbqfkt7t211adgbzujxjn35r Lis nnwap A̱naijeriya 0 564 6405 6404 2022-05-16T12:51:11Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lyulyoot nnwap mi̱ Naijeriya]] 0k6qvz9i9pmta8a04687og9hg2enlds Lis nnwap mi̱ Naijeriya 0 565 6407 6406 2022-05-16T12:51:11Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lyulyoot nnwap mi̱ Naijeriya]] 0k6qvz9i9pmta8a04687og9hg2enlds Lis susot kwai-nfwuo-á̱niet mami Naijeriya 0 566 6429 6428 2022-05-16T12:51:11Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki Si̱ huni hwa yet a̱pa̱mpai lis a̱mgba̱m susot kwai-nfwuo-á̱niet a̱gwomna̱ti [[Naijeriya]]. ==Ri̱pobi̱lik A̱naai (1999-ma̱nini)== {| class="wikitable" ! colspan="4" scope="col" class="unsortable" style="width:20px; text-align:center;"| Sot ! A̱lyia̱ kpaat ! Yong ![[Khai a̱byin Naijeriya si̱ 2019|Khai A̱kwak a̱son a̱byin]] ! [[Senet a̱byin Naijeriya|Senet]] ! [[Mali Á̱ghyi (Naijeriya)|Mali Á̱ghyi]] ! [[Lis a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet Naijeriya|A̱yaagwomna]] |- ! style="background-color: {{All Progressives Congress/meta/color}}" | | | [[All Progressives Congress]] |APC | 2013 | [[Centre-left politics|Centre-Left]] | '''15,191,847 (55.6%)''' |{{Composition bar|64|109|{{All Progressives Congress/meta/color}}}} |{{Composition bar|217|360|{{All Progressives Congress/meta/color}}}} |{{Composition bar|20|36|{{All Progressives Congress/meta/color}}}} |- ! style="background-color: {{People's Democratic Party (Nigeria)/meta/color}}" | | | [[Peoples Democratic Party (Nigeria)|People's Democratic Party]] |PDP | 1998 | [[Centre-Right]] |11,262,978 (41.2%) |{{Composition bar|42|109|{{People's Democratic Party (Nigeria)/meta/color}}}} |{{Composition bar|139|360|{{People's Democratic Party (Nigeria)/meta/color}}}} |{{Composition bar|16|36|{{People's Democratic Party (Nigeria)/meta/color}}}} |} *Aboki Wawa Arewa Movement (AWAM) *[[African Action Congress]] (AAC) *[[Abundant Nigeria Renewal Party]] (ANRP) *[[Advanced Congress of Democrats]] (ACD) *[[All Blended Party]] (ABP) * [[Alliance for Democracy (Nigeria)|Alliance for Democracy]] (AD) *[[Alliance for New Nigeria]] (ANN)<ref>{{cite web|url=http://www.alliancefornewnigeria.org/ |title=A NEW DAWN}}</ref> *[[Action Democratic Party (Nigeria)]] (ADP) *[[Advanced Peoples Democratic Alliance]] (APDA)<ref>{{cite web|url=http://www.apdanigeria.org/ |title=Advanced Peoples Democratic Alliance &#124; Stronger Together}}</ref> *[[All Democratic Peoples Movement]] (ADPM) *[[All Progressives Congress]] (APC) *[[African Democratic Congress]] (ADC) *[[All Progressives Grand Alliance]] (APGA) *[[All People's Party (Nigeria)|All People's Party]] (APP) *[[African Renaissance Party]] [ARP] *[[Because Of Our Tomorrow]] [BOOT Party]<ref>{{cite web|url=https://www.boot.org.ng/ |title=The BOOT Party}}</ref> *[[Conscience People's Congress]] [CPC] *[[Communist Party of Nigeria]] (CPN) *[[Citizens Popular Party]] (CPP) *[[Democratic Alternative (Nigeria)|Democratic Alternative]] (DA) *[[Democratic Socialist Movement (Nigeria)|Democratic Socialist Movement]] (DSM) *[[Grassroot Patriotic Party]] (GPP) *[[Justice Must Prevail Party]] (JMPP) *[[KOWA Party]] (KP)<ref>https://web.archive.org/web/20181120093201/https://kowaparty.com.ng/</ref> *[[Labour Party (Nigeria)|Labour Party]] (LP) *[[Masses Movement of Nigeria]] (MMN) *[[Mega People Political Party]] *[[National Conscience Party]] (NCP) * [[National Interest Party]] (NIP) *[[New Democrats (Nigeria)|New Democrats]] (ND) *[[New Generations Party of Nigeria]] (NGP) *[[New Nigeria Peoples Party]] (NNPP) *[[Nigeria For Democracy]] (NFD) *[[National Democratic Party (Nigeria)|National Democratic Party]] (NDP) *[[National Rescue Movement]] (NRM) *[[Nigeria Poor People Party]] (NPPP) *[[People's Democratic Party (Nigeria)|People's Democratic Party]] (PDP)<ref>{{cite web|url=http://www.peoplesdemocraticparty.net/ |title=Democracy for People &#124; Global Affairs and Other Info |publisher=Peoplesdemocraticparty.net |date=2015-09-11 |access-date=2015-12-24}}</ref> *[[Progressive Peoples Alliance]] (PPA) *[[People Progressive Party]] (PPP) *[[People's Redemption Party]] (PRP) *[[People's Salvation Party]] (PSP) * Restoration Party of Nigeria (RP) *[[Social Democratic Mega Party]] (SDMP) *[[Socialist Party of Nigeria]] (SPN) *[[Social Democratic Party (Nigeria)|Social Democratic Party]] (SDP) *[[United Nigeria People's Party]] (UNPP) * United Progressive Party (UPP)<ref>Independent National Electoral Commission Nigeria, October 2012</ref> *Young Democratic Party (YDP) *[[Young Progressive Party]] (YPP) *[[Youth Party (Nigeria)|Youth Party]] (YP) *[[Zenith Labour Party]] (ZLP) ==Susot kwai nfwuo (1996-1998)== *[[National Democratic Coalition, Nigeria|National Democratic Coalition]] (NADECO) *[[Committee for National Consensus]] (CNC) *[[Democratic Party of Nigeria]] (DPN) *[[Grassroots Democratic Movement]] (GDM) *[[National Centre Party of Nigeria]] (NCPN) *[[United Nigeria Congress Party]] (UNCP) *[[Justice Party (Nigeria)|Justice Party]] (JP) ==Ri̱pobi̱lik A̱tat Nang Á̱ Ta̱gurup== *[[National Republican Convention]] (NRC) *[[Social Democratic Party (Nigeria)|Social Democratic Party]] (SDP) ==Ri̱pobi̱lik A̱feang (1979-1983)== *[[Greater Nigerian People's Party]] (GNPP) *[[National Party of Nigeria]] (NPN) *[[Nigeria Advance Party]] (NAP) *[[Nigerian People's Party]] (NPP) *[[People's Redemption Party]] (PRP) *[[Unity Party of Nigeria]] (UPN) *[[Movement of the People Party]] (MPP) ==Ri̱pobi̱lik A̱son (1960-1966)== *[[Action Group (Nigeria)|Action Group]] (AG) *[[Borno Youth Movement]] (BYM) *[[Convention People's Party of Nigeria and the Cameroons]] *[[Democratic Party of Nigeria and Cameroon]] (DPNC) *[[Dynamic Party]] (DP) *[[Igala Union]] (IU) *[[Igbira Tribal Union]] (ITU) *[[Kano People's Party]] (KPP) *[[Lagos State United Front]] (LSUF) *[[Mabolaje Grand Alliance]] (MGA) *[[Midwest Democratic Front]] (MDF) *[[National Independence Party (Nigeria)|National Independence Party]] (NIP) *[[National Council of Nigeria and the Cameroons]]/[[National Council of Nigerian Citizens]] (NCNC) *[[Niger Delta Congress]] (NDC) *[[Nigerian National Democratic Party]] (NNDP) *[[Northern Elements Progressive Union]] (NEPU) *[[Northern People's Congress]] (NPC) *[[Northern Progressive Front]] (NPF) *[[Republican Party (Nigeria)|Republican Party]] (RP) *[[United Middle Belt Congress]] (UMBC) *[[United National Independence Party (Nigeria)|United National Independence Party]] (UNIP) *[[Zamfara Commoners Party]] (ZCP) ==Bu nwuan== * [[Politics of Nigeria]] * [[List of political parties by country]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Lists of political parties by country|Nigeria]] [[Sot:Political parties in Nigeria| ]] [[Sot:Nigeria politics-related lists|Political parties]] [[Sot:Lists of organizations based in Nigeria|Political parties]] [[Sot:Lis susot kwai-nfwuo-á̱niet mami Afrika|Naijeriya]] [[en:List of political parties in Nigeria]] 93w8083hy4jytwpcmnp0maqgudd84c0 Lis susot kwai nfwuo mami Naijeriya 0 567 6431 6430 2022-05-16T12:51:12Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lis susot kwai-nfwuo-á̱niet mami Naijeriya]] oddd7a8c0v1s60nlzhd7qdqo51h928s Li̱biya 0 568 6448 6447 2022-05-16T12:51:12Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Li̱biya |flag = Flag of Libya.svg |coa = Seal of the Government of National Unity (Libya).svg |image = Libya (centered orthographic projection).svg |capital = Ti̱ripoli |area = 1 759 541 |population = 6 992 701 |year = 2021 }} A̱byin '''Li̱biya''' (La̱ra̱ba: ليبيا, ''Lībiyā''; Shong: Libya /ˈlɪbiə/) á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Si̱tet Li̱biya''' wu (La̱ra̱ba: دولة ليبيا, ''Dawlat Lībiyā''; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: State of Libya)<ref>"[https://www.un.org/en/member-states/index.html#gotoL Member States]" (di̱n Shong). United Nations. ''"On 22 December 2017, the Permanent Mission of Libya to the United Nations formally notified the United Nations that the government is changing the official name of Libya to ‘State of Libya.’"''</ref>, yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin Maghreb hu ma̱ A̱za Afrika. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya|Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya hu]], [[Ma̱sa̱r]], [[Sudan]], [[Cadi]], [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]], Aljiriya ma̱ng Tunisiya. Ka̱ byia̱ nfam a̱byin a̱tat neet di̱n jen gbangbang: Ti̱ripolitaniya, Fezan ma̱ng Si̱rinaika. Ma̱ng shi kyai a̱byin kpa̱mkpaan met a̰ma̱ntanaai 700,000 (kilomita a̱ma̱ntanaai miliyon 1.8) a̱ni, a̱byin Li̱biya kya yet a̱byin a̱naai ka̱ swak mi̱ shi kyai a̱byin mami [[Afrika]] ma̱ng a̱byin 16 mi̱ swanta hu<ref> "[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2003/Table03.pdf Demographic Yearbook (3) Pop., Rate of Pop. Increase, Surface Area & Density]" (di̱n Shong) [PDF]. United Nations Statistics Division.</ref> A̱byin Li̱biya kya yet 10 ka̱ swak mi̱ shi hya̱u a̱fan nang á̱ ku shim a̱cucuk tazwa nhu a̱ni a̱si̱ kuzang a̱byin mi̱ swanta hu.<ref>"[https://web.archive.org/web/20120711143657/http://www.opec.org/library/Annual%20Statistical%20Bulletin/interactive/2004/FileZ/XL/T33.HTM World proven crude oil reserves by country, 1980–2004]" (di̱n Shong). Opec.org.</ref> A̱keangtung nka ka, Ti̱ripoli, nshyia̱ di̱ fam a̱byin jenshyung a̱byin Li̱biya ka̱ si̱ yet mali á̱niet miliyon a̱tat mami á̱niet miliyon a̱natat a̱mgba̱m a̱byin Li̱biya ka.<ref name="auto">"[http://www.indexmundi.com/libya/demographics_profile.html Libya Demographics Profile 2014]" (di̱n Shong). Indexmundi.com, 30 Zwat A̱taa 2015.</ref> ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱za_Afrika]] r2meon5hrl5rxq6gq2hllcyzjohn8mm Li̱lak 0 569 6461 6460 2022-05-16T12:51:13Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Parts of a Bell.svg|thumb|Nkap li̱lak na]] '''Li̱lak''' yet kyangta̱m hwa nang á̱ tsot á̱ tung á̱niet ku á̱ kam mba. Li̱lak ji yet a̱bala̱n tswam kya ka̱ byia̱ kyang ba̱ng a̱ma̱nta ka a̱ni ma̱ng a̱bala̱u tswam mami nang á̱ fwuop ndung ma̱ng a̱bala̱n tswam ka di̱n vak a̱banyanyang ku a̱ywan. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bell]] hfrr8xm5k11u5jlwsx9vk0guu41wyre Li̱lyoot Si̱tet Najeriya di̱n shi bana 0 570 6465 6464 2022-05-16T12:51:13Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱li̱lyoot A̱yaasitet swang ntat ma̱ a̱taa si̱ Najeriya bya a̱ fang tatak ka̱ni, a̱ fang ba a̱si̱ sak ca̱caat ma̱ng shi a̱nietbishi ba̱ byia̱ a̱ni neet di̱n fang a̱liye 2006 ma̱ng di̱dam na̱ng sot National Bureau of statistics nye a̱ni. Rank (2006) State Population (2006) Population (2016) 1 Kano State 10,401,288 16,076,892 2 Lagos State 7,113,605 11,000,598 3 Kaduna State 6,113,503 8,252,366 4 Katsina State 5,801,584 7,831,319 5 Oyo State 5,580,894 7,010,864 6 Rivers State 5,198,605 7,000,924 7 Bauchi State 4,653,066 6,834,314 8 Jigawa State 4,361,002 6,000,163 9 Benue State 4,253,641 5,741,815 10 Anambra State 4,177,828 5,527,809 11 Borno State 4,171,104 5,860,183 12 Delta State 4,112,445 5,663,362 13 Niger State 3,954,772 5,556,247 14 Imo State 3,927,563 5,408,756 15 Akwa Ibom State 3,178,950 5,482,177 16 Ogun State 3,751,140 5,217,716 17 Sokoto State 3,702,676 4,998,090 18 Ondo State 3,460,877 4,671,695 19 Osun State 3,416,959 4,705,589 20 Kogi State 3,314,043 4,473,490 21 Zamfara State 3,278,873 4,515,427 22 Enugu State 3,267,837 4,411,119 23 Kebbi State 3,256,541 4,440,050 24 Edo State 3,233,366 4,235,595 25 Plateau State 3,206,531 4,200,442 26 Adamawa State 3,178,950 4,248,436 27 Cross River State 2,892,988 3,866,269 28 Abia State 2,845,380 3,727,347 29 Ebonyi State 2,176,947 3,490,383 30 Ekiti State 2,398,957 3,270,798 31 Kwara State 2,365,353 3,192,893 32 Gombe State 2,365,040 3,256,962 33 Yobe State 2,321,339 3,294,137 34 Taraba State 2,294,800 3,066,834 35 Nasarawa State 1,869,377 2,523,395 36 Bayelsa State 1,704,515 2,277,961 – Federal Capital Territory 1,405,201 3,564,126 ==Ya̱fang== <references/> [[en.Li̱lyoot Sitet Najeriya di̱n shi bana]] 16mlb3nl8w2mz9uyq9bb2mpqi5vvn0m Li̱m-a̱byin Si̱nai 0 571 6480 6479 2022-05-16T12:51:13Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Li̱m-a̱byin Si̱nai''' hu, ku '''Si̱nai''' ma̱ a̱di̱dat (Shong: Sinai /ˈsaɪnaɪ/), yet li̱m-a̱byin hwa ma̱ a̱byin [[Ma̱sa̱r]], a̱wot ku si̱ yet kap a̱byin hu ma̱nyin ku shyia̱ vam-a̱byin [[A̱siya]] a̱ni. Ku shyia̱ tsi̱tsak [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu hwa di̱ fam a̱za hu ma̱ng [[A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] wu di̱ fam a̱tak hu, ku si̱ yet a̱byia̱k a̱byin meang tsi̱tsak nvam-a̱byin [[A̱siya]] ma̱ng [[Afrika]]. A̱byin Si̱nai byia̱ shi kyai a̱byin ku shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita a̱ma̱ntanaai 60,000 (met a̱ma̱ntanaai 23,000) (kap a̱yaakpa 6 a̱mgba̱m shi kyai a̱byin Ma̱sa̱r) ma̱ng shi á̱niet kpa̱mkpaan ma̱ng á̱niet 600,000. Mat hyohyoot kwak a̱son, á̱ ka̱u a̱gba̱ndang kap shi kyai a̱byin Li̱m-a̱byin Si̱nai hu di̱ ntyok gwomna nfeang: Tyok-Gwomna Si̱nai A̱tak hu ma̱ng Tyok-Gwomna Si̱nai A̱za. Ntyok-gwomna ntat ghyáng ngaat kyiak neet Ka̱nal Swez hu, ku si̱ byia̱k a̱ma̱nyin a̱byin Ma̱sa̱r Afrika ka: Tyok-Gwomna Swez hu di̱ ngaan fam a̱byin Ka̱nal Swez hu, Tyok-Gwomna Ismailiya di̱ fam a̱ka̱wa̱tyia̱ hu, ma̱ng Tyok-Gwomna Port Said di̱ fam a̱za hu. {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Li̱m-a̱byin Si̱nai''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Sinai Peninsula - en.svg|[[Terrain cartography|Relief map]] of the Sinai Peninsula|250px]] |- |} ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Afrika]] [[Sot:Ndi̱m-a̱byin_swanta]] [[en:Sinai Peninsula]] 5z16v3zt67zwa35e8s5sr14ylpimxzv London 0 572 6495 6494 2022-05-16T12:51:14Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:London Montage L.jpg|thumb|Nang a̱gogo kyiak neet tswazwa: A̱gba̱ndang A̱keang London a̱ma̱lyim ma̱ng Canary Wharf mi̱ gbang lilyim, A̱tyia̱kwon Trafalgar, Tswa-a̱li London, Tower Bridge a mbeang roundel Vak-tafa-a̱byin London a̱ghyang a̱zaghyi Elizabeth Tower]] '''London''' wa yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi ma̱ a̱byin [[Nggi̱lan]] ma̱ng [[Tyok Muná̱pyia̱]] ka.<ref>[http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/london?showCookiePolicy=true London] (di̱n Shong). Collins Dictionary.</ref><ref>[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/united-kingdom/ The World Factbook] (di̱n Shong). 1 Zwat Sweang 2014. Central Intelligence Agency.</ref> Ka̱ yong tazwa [[A̱ghyui Ta̱mit]] kikya di̱ fam a̱tak-a̱tyin Nggi̱lan da̱ a̱pyia̱ estuary a̱ yet met 20 (km 80) a̱ tyong nat [[Kyai A̱sa̱khwot A̱za]] hu a̱ni, a̱wot ka̱ si̱ yet a̱tsatsak a̱vwuonswat á̱niet neet ndyia̱ cyikwop sweang (miliniyom sweang) na̱ ku swak a̱ni.<ref name="london_001">[http://www.museumoflondon.org.uk/English/EventsExhibitions/Permanent/RomanLondon.htm Roman London] (di̱n Shong). Museum of London.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:London]] fd8g4h8ueaueko6s44rau69titvxo9q Long 0 573 6504 6503 2022-05-16T12:51:14Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Large bonfire.jpg|thumb|Long ku shyia̱ di̱ ya a̱ta̱usa a̱ni]] '''Long''' yet a̱va̱vat lywei a̱ shwai ma̱ a̱gba̱gbai a̱ni a̱ ghwut ka̱ á̱ tung nkwon á̱ si̱ tyap. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Fire]] 5jsbfmqelkcxiaidqotghl39xsfgi4y Lulyoot A̱niet a̱ lyen a̱nswak mi̱ Kwariya A̱tak a̱ni 0 574 6506 6505 2022-05-16T12:51:14Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lyulyoot á̱niet á̱ lyen á̱ nswak mi̱ Kworiya A̱tak a̱ni]] nskblqchicvrniko95reu3ojab8sbxy Lulyoot A̱niet ba̱ ku Nyia̱ A̱lyoot ma̱ bin Amerka mi̱ 1960 a̱ni 0 575 6508 6507 2022-05-16T12:51:15Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lyulyoot á̱niet á̱ ku jhyet mman á̱ nswak ma̱ a̱byin Muna̱pyia̱ Amerika mi̱ 1960 a̱ni]] mfrz4jyv38f3e7byr7lmq7rhzw21eip Lyem 0 576 6528 6527 2022-05-16T12:51:15Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Lyem''' yet a̱lilyiit mbyin wa á̱ yebaat a̱ni ka̱ ku yet a̱shyim. Á̱ shyiat lyem ma̱ng nian hwa, jen jhyang mameang ka̱ á̱ lung a̱vwuo. [[Fail:Gay head cliffs MV.JPG|thumb|Kpa̱mkpaan a̱mgba̱m ''Gay Head Cliffs'' wu mi̱ Martha's Vineyard yet lyem hwa.]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Clay]] 2iqs691q7g48wj6mk3nri4vgzl7kfha Lyenlilyem 0 577 6545 6544 2022-05-16T12:51:16Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Lyenlilyem''' yet zop mi̱ zop a̱lyem nang a̱tyubishyi lyiat a̱ni.<ref>Halliday, Michael A.K.; Jonathan Webster (2006). "On Language and Linguistics" (di̱n Shong). Continuum International Publishing Group. P. vii. ISBN 978-0-8264-8824-4</ref><ref>[https://www.linguisticsociety.org/what-linguistics What is Linguistics? {{!}} Linguistic Society of America] (di̱n Shong). www.linguisticsociety.org</ref> Si̱ a̱hwa si̱ fa ku yet a̱za̱za̱rak, a̱kokwak, a̱tsotswat ma̱ng a̱gba̱mgbam zop a̱lyem wa.<ref>Crystal, David (1981). [https://www.worldcat.org/oclc/610496980 Clinical linguistics] (di̱n Shong). Wien: Springer-Verlag. P. 3. ISBN 978-3-7091-4001-7. OCLC 610496980. ''What are the implications of the term "science" encountered in the definition on p. 1? Four aims of the scientific approach to language, often cited in introductory works on the subject, are comprehensiveness, objectivity, systematicness and precision. The contrast is usually drawn with the essentially non-scientific approach of traditional language studies—by which is meant the whole history of ideas about language from Plato and Aristotle down to the nineteenth century study of language history (comparative philology).''</ref> Lyenlilyem keang fang tazwa kuzang fam a̱lyem, ma̱ng nvak zop ma̱ng tswang lilyem. Á̱ ngyei a̱tyu a̱ byia̱ lyen lilyem '''a̱tyulyenlilyem''' wa. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Linguistics]] jl2pw9vd1aw7ukmbqhzrl5ri6fug5br Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang Jami̱ni di̱n vak shi á̱niet 0 578 6567 6566 2022-05-16T12:51:17Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Deutschland politisch 2010.png|thumb|Ta̱si̱la a̱mgba̱m Jami̱ni]] [[Fail:Population density of Germany 2019.svg|thumb|Kpa̱p shi á̱niet ma̱ a̱lyia̱ 2019]] Ca̱caat ma̱ng wa̱i ''German Federal Institute for Research on Building, Urban Affairs and Spatial Development'', ''Großstadt'' (a̱gba̱ndang a̱keang) yet a̱gba̱ndang a̱keang wa a̱ byia̱ si̱ ku swak á̱niet swuat 100,000.<ref>[https://web.archive.org/web/20171001104056/http://www.bbsr.bund.de/BBSR/DE/Raumbeobachtung/Raumabgrenzungen/StadtGemeindetyp/StadtGemeindetyp_node.html Laufende Stadtbeobachtung – Raumabgrenzungen] (di̱n Jaman). Bundesinstitut für Bau-, Stadt- und Raumforschung.</ref> Mi̱ Zwat Swak ma̱ng Sweang 31, 2015, a̱ca̱cet a̱ka̱keang 79 mami [[Jami̱ni]] nhyat ta̱fwat jini a̱wot á̱ si̱ tyia̱ lyulyoot nna hu a̱ji. Lyulyoot huni yet si̱ a̱yaamunisi̱paliti a̱nyanyin ba̱ shyia̱ mami a̱gi̱gak mba ba bibya ma̱nyin, a̱wot ku si̱ nwai mbeang yet si̱ a̱yaamunisi̱paliti ku a̱ka̱vwuo dandi na̱ shyia̱ mami [[urban agglomeration]]s or [[metropolitan area]]s. == Lyulyoot == A̱tyii wuni ntak lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang 79 na mi̱ [[Jami̱ni]] ma̱ng shi á̱niet ku yet ke ku swak 100,000 ma̱ a̱tuk mam 31 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2015, ma̱nang Ofit Lulung Jami̱ni wu ku tyan a̱ni.<ref>[https://www.destatis.de/EN/Homepage.html Homepage]</ref> Á̱ ni̱ ntyai a̱gba̱ndang a̱keang a̱ghyang mi̱ '''a̱tutuk''' ka̱nang gu yet a̱keangtung si̱tet ku mundundung kya, a̱wot mi̱ ''italik'' ka̱nang gu yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi á̱niet wa a̱ni mi̱ si̱tet ji. A̱tyii a̱tafa wu byia̱ nkhang nani: # Shi rank a̱gba̱ndang a̱keang hu di̱n vak shi á̱niet mi̱ Zwat Swak ma̱ng Sweang 31, 2015, ca̱caat ma̱ng tyan Ofit Lulung Mundundung Jami̱ni wu<ref name="destatis1">[https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.xls?__blob=publicationFile Städte in Deutschland nach Fläche und Bevölkerung auf Grundlage des Zensus 2011 und Bevölkerungsdichte: Gebietsstand 31.12.2015] (di̱n Jaman) (XLS). Wiesbaden: Federal Statistical Office of Germany (Zwat Swak ma̱ng Sweang 13, 2016).</ref> # A̱lyoot a̱gba̱ndang a̱keang ka<ref name="destatis1" /> # A̱lyoot si̱tet ji nang a̱gba̱ndang a̱keang wu nshyia̱ a̱ni<ref name="destatis2">[https://www.destatis.de/DE/Methoden/Zensus_/Downloads/1A_EinwohnerzahlGeschlecht.xls|publisher=Federal Statistical Office of Germany Bevölkerung nach Geschlecht für Kreise und kreisfreie Städte] (di̱n Jaman) (XLS). Wiesbaden. Zwat Nyaai 10, 2014.</ref> # Shi á̱niet a̱gba̱ndang a̱keang wu mi̱ Zwat Swak ma̱ng Sweang 31, 2015, ca̱caat ma̱ng tyan Ofit Lulung Mundundung Jami̱ni wu<ref name="destatis1" /> # Shi á̱niet a̱keang hu mi̱ Zwat Tswuon 9, 2011, ma̱ng si̱sak nang á̱ ku tak mi̱ fang á̱niet (sa̱nsut) Bibyin Muna̱pyia̱ Yurop hu ma̱ a̱lyia̱ 2011<ref name="destatis2" /> # The city percentage population change from May 9, 2011 to December 31, 2015 # The city land area as of December 31, 2015<ref name="destatis1" /> # The city population density as of December 31, 2015 (residents per unit of land area)<ref name="destatis1" /> # The city latitude and longitude coordinates. {{-}} Schwerin wa yet a̱keangtung si̱tet nang á̱ nwai tyia̱ a̱lyoot nggu ka a̱ji. {| class="wikitable sortable" |- ! shi rank<br />2015 ! A̱gba̱ndang a̱keang ! [[A̱yaasi̱tet Jami̱ni|Si̱tet]] ! tyan<br />2015 ! fang á̱niet<br />2011 ! A̱shai !data-sort-type="number"|shi kyai a̱byin<br />2015 !data-sort-type="number"|shi á̱niet<br />2015<br />kpa̱p shi á̱niet ! A̱gbang |- | bgcolor="FFD700"|1 | align="left" | '''''{{flag|Berlin}}''''' | align="left" | {{flag|Berlin}} | {{change|invert=on|3520031|3292365}} | {{convert|891.68|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|3948|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|31|N|13|23|E|format=dms|name=1 Berlin}} |- | bgcolor="FFD700"|2 | align="left" | '''''{{flag|Hamburg}}''''' | align="left" | {{flag|Hamburg}} | {{change|invert=on|1787408|1706696}} | {{convert|755.3|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2366|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|53|33|N|10|0|E|format=dms|name=2 Hamburg}} |- | bgcolor="FFD700"|3 | align="left" | '''''{{flag|Munich}}''''' (München) | align="left" | {{flag|Bavaria}} | {{change|invert=on|1450381|1348335}} | {{convert|310.7|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|4668|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|48|8|N|11|34|E|format=dms|name=3 Munich}} |- | bgcolor="FFD700"|4 | align="left" | ''{{flag|Cologne}}'' (Köln) | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|1060582|1005775}} | {{convert|405.02|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2619|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|56|N|6|57|E|format=dms|name=4 Cologne}} |- | bgcolor="FFD700"|5 | align="left" | ''{{flag|Frankfurt am Main|Frankfurt}}'' | align="left" | {{flag|Hesse}} | {{change|invert=on|732688|667925}} | {{convert|248.31|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2951|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|7|N|8|41|E|format=dms|name=5 Frankfurt}} |- | bgcolor="FFD700"|6 | align="left" | '''''{{flag|Stuttgart}}''''' | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|623738|585890}} | {{convert|207.35|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|3008|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|48|47|N|9|11|E|format=dms|name=6 Stuttgart}} |- | bgcolor="FFD700"|7 | align="left" | '''{{flag|Düsseldorf}}''' | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|612178|586291}} | {{convert|217.41|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2816|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|14|N|6|47|E|format=dms|name=7 Düsseldorf}} |- | bgcolor="FFD700"|8 | align="left" | {{flag|Dortmund}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|586181|571143}} | {{convert|280.71|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2088|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|31|N|7|28|E|format=dms|name=8 Dortmund}} |- | bgcolor="FFD700"|9 | align="left" | {{flag|Essen}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|582624|566201}} | {{convert|210.34|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2770|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|27|N|7|1|E|format=dms|name=9 Essen}} |- | bgcolor="FFD700"|10 | align="left" | ''{{flag|Leipzig}}'' | align="left" | {{flag|Saxony}} | {{change|invert=on|560472|502979}} | {{convert|297.8|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1882|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|20|N|12|23|E|format=dms|name=10 Leipzig}} |- | bgcolor="FFD700"|11 | align="left" | '''''{{flag|Bremen}}''''' | align="left" | {{flag|Bremen}} | {{change|invert=on|557464|542707}} | {{convert|326.18|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1709|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|53|5|N|8|48|E|format=dms|name=11 Bremen}} |- | bgcolor="FFD700"|12 | align="left" | '''{{flag|Dresden}}''' | align="left" | {{flag|Saxony}} | {{change|invert=on|543825|512354}} | {{convert|328.48|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1656|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|2|N|13|44|E|format=dms|name=12 Dresden}} |- | bgcolor="FFD700"|13 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Hanover.svg}} '''''[[Hanover]]''''' (Hannover) | align="left" | {{flag|Lower Saxony}} | {{change|invert=on|532163|506416}} | {{convert|204.14|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2607|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|22|N|9|43|E|format=dms|name=13 Hanover}} |- | bgcolor="FFD700"|14 | align="left" | {{flag|Nuremberg}} (Nürnberg) | align="left" | {{flag|Bavaria}} | {{change|invert=on|509975|486314}} | {{convert|186.38|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2736|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|27|N|11|5|E|format=dms|name=14 Nuremberg}} |- | bgcolor="FFD700"|15 | align="left" | {{flag|Duisburg}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|491231|488468}} | {{convert|232.8|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2110|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|26|N|6|46|E|format=dms|name=15 Duisburg}} |- | bgcolor="FFD700"|16 | align="left" | {{flag|Bochum}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|364742|362286}} | {{convert|145.66|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2504|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|29|N|7|13|E|format=dms|name=16 Bochum}} |- | bgcolor="FFD700"|17 | align="left" | {{flag|Wuppertal}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|350046|342661}} | {{convert|168.39|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2079|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|16|N|7|11|E|format=dms|name=17 Wuppertal}} |- | bgcolor="FFD700"|18 | align="left" | {{flagicon image|Hissflagge Bielefeld.svg}} [[Bielefeld]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|333090|326870}} | {{convert|258.82|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1287|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|1|N|8|32|E|format=dms|name=18 Bielefeld}} |- | bgcolor="FFD700"|19 | align="left" | {{flag|Bonn}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|318809|305765}} | {{convert|141.06|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2260|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|44|N|7|6|E|format=dms|name=19 Bonn}} |- | bgcolor="FFD700"|20 | align="left" | {{flag|Münster}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|310039|289576}} | {{convert|303.28|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1022|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|58|N|7|38|E|format=dms|name=20 Münster}} |- | bgcolor="FFD700"|21 | align="left" | {{flag|Karlsruhe}} | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|307755|289173}} | {{convert|173.46|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1774|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|0|N|8|24|E|format=dms|name=21 Karlsruhe}} |- | bgcolor="FFD700"|22 | align="left" | {{flag|Mannheim}} | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|305780|290117}} | {{convert|144.96|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2109|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|29|N|8|28|E|format=dms|name=22 Mannheim}} |- | bgcolor="FFD700"|23 | align="left" | {{flag|Augsburg}} | align="left" | {{flag|Bavaria}} | {{change|invert=on|286374|267767}} | {{convert|146.86|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1950|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|48|22|N|10|54|E|format=dms|name=23 Augsburg}} |- | bgcolor="FFD700"|24 | align="left" | '''{{flag|Wiesbaden}}''' | align="left" | {{flag|Hesse}} | {{change|invert=on|276218|269121}} | {{convert|203.93|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1354|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|5|N|8|14|E|format=dms|name=24 Wiesbaden}} |- | bgcolor="FFD700"|25 | align="left" | {{flag|Gelsenkirchen}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|260368|258766}} | {{convert|104.94|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2481|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|31|N|7|6|E|format=dms|name=25 Gelsenkirchen}} |- | bgcolor="FFD700"|26 | align="left" | {{flag|Mönchengladbach}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|259996|255188}} | {{convert|170.47|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1525|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|12|N|6|26|E|format=dms|name=26 Mönchengladbach}} |- | bgcolor="FFD700"|27 | align="left" | {{flag|Braunschweig}} | align="left" | {{flag|Lower Saxony}} | {{change|invert=on|251364|242537}} | {{convert|192.18|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1308|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|16|N|10|31|E|format=dms|name=27 Braunschweig}} |- | bgcolor="FFD700"|28 | align="left" | {{flag|Chemnitz}} | align="left" | {{flag|Saxony}} | {{change|invert=on|248645|240253}} | {{convert|221.05|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1125|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|50|N|12|55|E|format=dms|name=28 Chemnitz}} |- | bgcolor="FFD700"|29 | align="left" | '''''{{flag|Kiel}}''''' | align="left" | {{flag|Schleswig-Holstein}} | {{change|invert=on|246306|235782}} | {{convert|118.65|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2076|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|54|20|N|10|8|E|format=dms|name=29 Kiel}} |- | bgcolor="FFD700"|30 | align="left" | {{flagicon image|Flag de-city of Aachen.svg}} [[Aachen]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|245885|236420}} | {{convert|160.85|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1529|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|47|N|6|5|E|format=dms|name=30 Aachen}} |- | bgcolor="FFD700"|31 | align="left" | {{flagicon image|Flag of Halle (Saale).svg}} ''[[Halle (Saale)]]'' | align="left" | {{flag|Saxony-Anhalt}} | {{change|invert=on|236991|229153}} | {{convert|135.02|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1755|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|29|N|11|58|E|format=dms|name=31 Halle (Saale)}} |- | bgcolor="FFD700"|32 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Magdeburg.svg}} '''[[Magdeburg]]''' | align="left" | {{flag|Saxony-Anhalt}} | {{change|invert=on|235723|228144}} | {{convert|201|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1173|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|8|N|11|37|E|format=dms|name=32 Magdeburg}} |- | bgcolor="FFD700"|33 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Freiburg im Breisgau.svg}} [[Freiburg im Breisgau]] | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|226393|209628}} | {{convert|153.06|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1479|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|47|59|N|7|51|E|format=dms|name=33 Freiburg im Breisgau}} |- | bgcolor="FFD700"|34 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Krefeld.svg}} [[Krefeld]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|225144|222247}} | {{convert|137.77|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1634|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|20|N|6|34|E|format=dms|name=34 Krefeld}} |- | bgcolor="FFD700"|35 | align="left" | {{flag|Lübeck}} | align="left" | {{flag|Schleswig-Holstein}} | {{change|invert=on|216253|210305}} | {{convert|214.21|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1010|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|53|52|N|10|41|E|format=dms|name=35 Lübeck}} |- | bgcolor="FFD700"|36 | align="left" | {{flag|Oberhausen}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|210934|210216}} | {{convert|77.09|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2736|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|28|N|6|51|E|format=dms|name=36 Oberhausen}} |- | bgcolor="FFD700"|37 | align="left" | '''''{{flag|Erfurt}}''''' | align="left" | {{flag|Thuringia}} | {{change|invert=on|210118|200868}} | {{convert|269.91|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|778|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|59|N|11|2|E|format=dms|name=37 Erfurt}} |- | bgcolor="FFD700"|38 | align="left" | {{flagicon image|Mainz Flagge quer.svg}} '''''[[Mainz]]''''' | align="left" | {{flag|Rhineland-Palatinate}} | {{change|invert=on|209779|200344}} | {{convert|97.74|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2146|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|0|N|8|16|E|format=dms|name=38 Mainz}} |- | bgcolor="FFD700"|39 | align="left" | ''{{flag|Rostock}}'' | align="left" | {{flag|Mecklenburg-Vorpommern}} | {{change|invert=on|206011|200265}} | {{convert|181.26|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1137|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|54|5|N|12|8|E|format=dms|name=39 Rostock}} |- | bgcolor="FFD700"|40 | align="left" | {{flag|Kassel}} | align="left" | {{flag|Hesse}} | {{change|invert=on|197984|190765}} | {{convert|106.78|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1854|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|19|N|9|30|E|format=dms|name=40 Kassel}} |- | bgcolor="FFD700"|41 | align="left" | {{flag|Hagen}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|189044|187944}} | {{convert|160.45|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1178|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|22|N|7|29|E|format=dms|name=41 Hagen}} |- | bgcolor="FFD700"|42 | align="left" | {{flag|Hamm}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|179397|176037}} | {{convert|226.43|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|792|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|41|N|7|49|E|format=dms|name=42 Hamm}} |- | bgcolor="FFD700"|43 | align="left" | {{flagicon image|Flag of Saarbrücken.svg}} '''''[[Saarbrücken]]''''' | align="left" | {{flag|Saarland}} | {{change|invert=on|178151|175853}} | {{convert|167.09|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1066|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|14|N|7|0|E|format=dms|name=43 Saarbrücken}} |- | bgcolor="FFD700"|44 | align="left" | {{flagicon image|Flagge der kreisfreien Stadt Mülheim an der Ruhr.svg}} [[Mülheim an der Ruhr]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|169278|166865}} | {{convert|91.28|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1854|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|26|N|6|53|E|format=dms|name=44 Mülheim}} |- | bgcolor="FFD700"|45 | align="left" | '''''{{flag|Potsdam}}''''' | align="left" | {{flag|Brandenburg}} | {{change|invert=on|167745|156021}} | {{convert|188.26|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|891|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|24|N|13|4|E|format=dms|name=45 Potsdam}} |- | bgcolor="FFD700"|46 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Stadt Ludwigshafen am Rhein.svg}} [[Ludwigshafen am Rhein]] | align="left" | {{flag|Rhineland-Palatinate}} | {{change|invert=on|164718|157584}} | {{convert|77.55|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2124|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|29|N|8|26|E|format=dms|name=46 Ludwigshafen}} |- | bgcolor="FFD700"|47 | align="left" | {{flagicon image|Flagge der kreisfreien Stadt Oldenburg.svg}} [[Oldenburg (city)|Oldenburg]] | align="left" | {{flag|Lower Saxony}} | {{change|invert=on|163830|157267}} | {{convert|102.99|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1591|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|53|8|N|8|13|E|format=dms|name=47 Oldenburg}} |- | bgcolor="FFD700"|48 | align="left" | {{flag|Leverkusen}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|163487|158984}} | {{convert|78.87|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2073|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|2|N|6|59|E|format=dms|name=48 Leverkusen}} |- | bgcolor="FFD700"|49 | align="left" | {{flagicon image|Hissflagge der Stadt Osnabrück.svg}} [[Osnabrück]] | align="left" | {{flag|Lower Saxony}} | {{change|invert=on|162403|153699}} | {{convert|119.8|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1356|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|17|N|8|3|E|format=dms|name=49 Osnabrück}} |- | bgcolor="FFD700"|50 | align="left" | {{flag|Solingen}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|158726|155265}} | {{convert|89.54|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1773|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|10|N|7|5|E|format=dms|name=50 Solingen}} |- | bgcolor="FFD700"|51 | align="left" | {{flagicon image|Flag of Heidelberg.svg}} [[Heidelberg]] | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|156267|146751}} | {{convert|108.84|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1436|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|25|N|8|43|E|format=dms|name=51 Heidelberg}} |- | bgcolor="FFD700"|52 | align="left" | {{flagicon image|Flagge der Stadt Herne.svg}} [[Herne, North Rhine-Westphalia|Herne]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|155851|155160}} | {{convert|51.42|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|3031|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|33|N|7|13|E|format=dms|name=52 Herne}} |- | bgcolor="FFD700"|53 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Neuss.svg}} [[Neuss]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|155414|150568}} | {{convert|99.52|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1562|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|12|N|6|42|E|format=dms|name=53 Neuss}} |- | bgcolor="FFD700"|54 | align="left" | {{flagicon image|Hissflagge der Stadt Darmstadt.svg}} [[Darmstadt]] | align="left" | {{flag|Hesse}} | {{change|invert=on|155353|143499}} | {{convert|122.09|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1272|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|52|N|8|39|E|format=dms|name=54 Darmstadt}} |- | bgcolor="FFD700"|55 | align="left" | {{flag|Paderborn}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|148126|142365}} | {{convert|179.59|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|825|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|43|N|8|46|E|format=dms|name=55 Paderborn}} |- | bgcolor="FFD700"|56 | align="left" | {{flagicon image|Flag of Regensburg.png}} [[Regensburg]] | align="left" | {{flag|Bavaria}} | {{change|invert=on|145465|135403}} | {{convert|80.7|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1803|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|1|N|12|5|E|format=dms|name=56 Regensburg}} |- | bgcolor="FFD700"|57 | align="left" | {{flag|Ingolstadt}} | align="left" | {{flag|Bavaria}} | {{change|invert=on|132438|124927}} | {{convert|133.37|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|993|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|48|46|N|11|26|E|format=dms|name=57 Ingolstadt}} |- | bgcolor="FFD700"|58 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Würzburg.svg}} [[Würzburg]] | align="left" | {{flag|Bavaria}} | {{change|invert=on|124873|124297}} | {{convert|87.63|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1425|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|47|N|9|56|E|format=dms|name=58 Würzburg}} |- | bgcolor="FFD700"|59 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Fürth.svg}} [[Fürth]] | align="left" | {{flag|Bavaria}} | {{change|invert=on|124171|115613}} | {{convert|63.35|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1960|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|28|N|11|0|E|format=dms|name=59 Fürth}} |- | bgcolor="FFD700"|60 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Wolfsburg.svg}} [[Wolfsburg]] | align="left" | {{flag|Lower Saxony}} | {{change|invert=on|124045|119984}} | {{convert|204.09|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|608|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|25|23|N|10|47|14|E|format=dms|name=60 Wolfsburg}} |- | bgcolor="FFD700"|61 | align="left" | {{flagicon image|Offenbach am Main flag.jpg}} [[Offenbach am Main]] | align="left" | {{flag|Hesse}} | {{change|invert=on|123734|113443}} | {{convert|44.89|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|2756|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|6|N|8|48|E|format=dms|name=61 Offenbach am Main}} |- | bgcolor="FFD700"|62 | align="left" | {{flagicon image|Flag of Ulm.svg}} [[Ulm]] | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|122636|116761}} | {{convert|118.69|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1033|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|48|24|N|9|59|E|format=dms|name=62 Ulm}} |- | bgcolor="FFD700"|63 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Heilbronn.svg}} [[Heilbronn]] | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|122567|116059}} | {{convert|99.88|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1227|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|9|N|9|13|E|format=dms|name=63 Heilbronn}} |- | bgcolor="FFD700"|64 | align="left" | {{flagicon image|Flag of Pforzheim.svg}} [[Pforzheim]] | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|122247|114411}} | {{convert|98|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1247|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|48|54|N|8|43|E|format=dms|name=64 Pforzheim}} |- | bgcolor="FFD700"|65 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Goettingen.svg}} [[Göttingen]] | align="left" | {{flag|Lower Saxony}} | {{change|invert=on|118914|115843}} | {{convert|116.89|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1017|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|32|N|9|56|E|format=dms|name=65 Göttingen}} |- | bgcolor="FFD700"|66 | align="left" | {{flag|Bottrop}} | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|117143|117311}} | {{convert|100.61|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1164|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|31|29|N|6|55|22|E|format=dms|name=66 Bottrop}} |- | bgcolor="FFD700"|67 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Trier.svg}} [[Trier]] | align="left" | {{flag|Rhineland-Palatinate}} | {{change|invert=on|114914|105671}} | {{convert|117.13|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|981|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|45|N|6|38|E|format=dms|name=67 Trier}} |- | bgcolor="FFD700"|68 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Recklinghausen.svg}} [[Recklinghausen]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|114330|115958}} | {{convert|66.5|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1719|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|35|6|N|7|9|43|E|format=dms|name=68 Recklinghausen}} |- | bgcolor="FFD700"|69 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Reutlingen.svg}} [[Reutlingen]] | align="left" | {{flag|Baden-Württemberg}} | {{change|invert=on|114310|109799}} | {{convert|87.06|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1313|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|48|29|N|9|13|E|format=dms|name=69 Reutlingen}} |- | bgcolor="FFD700"|70 | align="left" | {{flagicon image|Bremerhaven flag.svg}} [[Bremerhaven]] | align="left" | {{flag|Bremen}} | {{change|invert=on|114025|108156}} | {{convert|93.66|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1217|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|53|33|N|8|35|E|format=dms|name=70 Bremerhaven}} |- | bgcolor="FFD700"|71 | align="left" | {{flag|Koblenz}} | align="left" | {{flag|Rhineland-Palatinate}} | {{change|invert=on|112586|107825}} | {{convert|105.16|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1071|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|21|35|N|7|35|52|E|format=dms|name=71 Koblenz}} |- | bgcolor="FFD700"|72 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Bergisch Gladbach.svg}} [[Bergisch Gladbach]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|111366|108878}} | {{convert|83.09|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1340|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|6|N|7|7|E|format=dms|name=72 Bergisch Gladbach}} |- | bgcolor="FFD700"|73 | align="left" | {{flagicon image|Flag of Jena.svg}} [[Jena]] | align="left" | {{flag|Thuringia}} | {{change|invert=on|109527|105739}} | {{convert|114.76|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|954|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|55|38|N|11|35|10|E|format=dms|name=73 Jena}} |- | bgcolor="FFD700"|74 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Remscheid.svg}} [[Remscheid]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|109499|110708}} | {{convert|74.52|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1469|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|11|N|7|12|E|format=dms|name=74 Remscheid}} |- | bgcolor="FFD700"|75 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Erlangen.svg}} [[Erlangen]] | align="left" | {{flag|Bavaria}} | {{change|invert=on|108336|103719}} | {{convert|76.95|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1408|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|35|N|11|1|E|format=dms|name=75 Erlangen}} |- | bgcolor="FFD700"|76 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Moers.svg}} [[Moers]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|104529|104009}} | {{convert|67.68|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1544|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|51|27|33|N|6|37|11|E|format=dms|name=76 Moers}} |- | bgcolor="FFD700"|77 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Siegen.svg}} [[Siegen]] | align="left" | {{flag|North Rhine-Westphalia}} | {{change|invert=on|102355|99187}} | {{convert|114.69|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|892|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|50|53|N|8|1|E|format=dms|name=77 Siegen}} |- | bgcolor="FFD700"|78 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Hildesheim.svg}} [[Hildesheim]] | align="left" | {{flag|Lower Saxony}} | {{change|invert=on|101667|99554}} | {{convert|92.18|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|1103|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|9|N|9|57|E|format=dms|name=78 Hildesheim}} |- | bgcolor="FFD700"|79 | align="left" | {{flagicon image|Flagge Salzgitter.svg}} [[Salzgitter]] | align="left" | {{flag|Lower Saxony}} | {{change|invert=on|101079|98895}} | {{convert|223.92|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|451|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|52|9|N|10|20|E|format=dms|name=79 Salzgitter}} |- | bgcolor="FFD700"|80 | align="left" | {{flagicon image|Flag of Kaiserslautern.svg}} [[Kaiserslautern]] | align="left" | {{flag|Rhineland-Palatinate}} | {{change|invert=on|99845|96432}} | {{convert|139.7|km2|sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{convert|720|PD/sqkm|PD/sqmi|abbr=on|disp=br}} | {{coord|49|44|N|7|7|E|format=dms|name=80 Kaiserslautern}} |- |} == Nghwughwu == [[Fail:Über den Dächern von Berlin.jpg|thumb|1. Berlin]] [[Fail:Hamburg Rathaus.jpg|thumb|2. Hamburg]] [[Fail:Frauenkirche and Neues Rathaus Munich March 2013.JPG|thumb|3. Munich]] [[Fail:Nightview of Cologne Cathedrale across the River Rhine.jpg|thumb|4. Cologne]] [[Fail:Hauptwache Frankfurt am Main.jpg|thumb|5. Frankfurt]] [[Fail:Stuttgart Leonhardsviertel.JPG|thumb|6. Stuttgart]] [[Fail:Medienhafen-März-09-13 spiegelung zusammengezogen.jpg|thumb|7. Düsseldorf]] [[Fail:Dortmund Panorama.jpg|thumb|8. Dortmund]] [[Fail:Essen-Südviertel Luft.jpg|thumb|9. Essen]] [[Fail:Leipzig Fockeberg Zentrum.jpg|thumb|10. Leipzig]] [[Fail:Weserhb2.jpg|thumb|11. Bremen]] [[Fail:Dresden from Albertbrücke.jpg|thumb|12. Dresden]] [[Fail:Hannover Blick Neues Rathaus 01.jpg|thumb|13. Hanover]] [[Fail:Nuremberg panorama morning 3.jpg|thumb|14. Nuremberg]] [[Fail:Duisburger Innenhafen Five Boats Abend 2014.jpg|thumb|15. Duisburg]] == Bu nwuan == * [[List of towns and cities in Germany by historical population]] * [[List of municipalities in Germany]] * [[Metropolitan regions in Germany]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang mi̱ Jami̱ni|*]] [[Sot:Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang di̱n vak shi á̱niet|Jami̱ni]] [[az:Almaniya şəhərlərinin siyahısı]] [[bg:Списък на градовете в Германия]] [[cs:Seznam měst v Německu]] [[en:List of cities in Germany by population]] [[el:Κατάλογος πόλεων της Γερμανίας]] [[eu:Alemaniako hiri nagusien zerrenda]] [[ko:독일의 인구순 도시 목록]] [[ka:გერმანიის დიდი ქალაქების სია]] [[sw:Orodha ya miji ya Ujerumani]] [[sk:Zoznam miest v Nemecku]] [[vi:Danh sách những thành phố lớn của Đức]] mva113iygs50ubzo3qxu1rjtc5q4yit Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang ma̱ng a̱ka̱keang mi̱ Jami̱ni 0 579 6596 6595 2022-05-16T12:51:18Z Jon Harald Søby 8 28 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Deutschland politisch 2010.png|thumb|300px|right|Ta̱si̱la a̱mgba̱m a̱byin [[Jami̱ni]]]] Si̱ huni hwa yet a̱jhyem lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang ma̱ng a̱ka̱keang 2,054 na mi̱ [[Jami̱ni]] (mi̱ di̱ a̰tuk mam 1 Zwat Jhyiung 2021). Nang di̱n Tyap a̱ni, á̱ ngyei a̱mgba̱m a̱ka̱keang ma̱ng a̱ca̱cet a̱ka̱keang ''Stadt'' wa ku yet a̱sa̱t municipality a̱ni ma̱ a̱byin Jami̱ni (nwuan [[Municipalities of Germany]]) nang á̱ ku jong a̱wat nyian ta̱m ma̱ng a̱lyoot a̱kya. Da̱ a̱kwonu a̱kya, a̱yaamunisi̱paliti Jami̱ni ba̱ lan yet a̱cyuang da̱ a̱ka̱nyiung ba̱ nwai nyia̱ ta̱m ma̱ng a̱lyoot kani a̰ni, mat a̱nia wa á̱ si̱ nwai tyia̱ mba a̱ji, á̱ ni̱ ngyei mba ''Gemeinden''. Historically, the title ''Stadt'' was associated with [[town privileges]], but today it is a mere honorific title. The title can be bestowed to a municipality by its respective [[States of Germany|state government]] and is generally given to such municipalities that have either had historic town rights or have attained considerable size and importance more recently. Towns with over 100,000 inhabitants are called ''Großstadt'', a statistical notion sometimes translated as "city", but having no effect on their administrative status. In this list, only the cities' and towns' names are given. For more restricted lists with more details, see: * [[Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang Jami̱ni di̱n vak shi á̱niet]] (only ''Großstädte'', i.e. cities over 100,000 population) * [[Metropolitan Regions in Germany]] Numbers of cities and towns in the German states: * [[Bavaria]]: 317 cities and towns * [[Baden-Württemberg]]: 314 cities and towns * [[North Rhine-Westphalia]]: 272 cities and towns * [[Hesse]]: 191 cities and towns * [[Saxony]]: 169 cities and towns * [[Lower Saxony]]: 159 cities and towns * [[Rhineland-Palatinate]]: 130 cities and towns * [[Thuringia]]: 117 cities and towns * [[Brandenburg]]: 113 cities and towns * [[Saxony-Anhalt]]: 104 cities and towns * [[Mecklenburg-Western Pomerania]]: 84 cities and towns, [[List of cities in Mecklenburg-Vorpommern|see list]] * [[Schleswig-Holstein]]: 63 cities and towns * [[Saarland]]: 17 cities and towns * [[Bremen (state)|Bremen]]: 2 cities * [[Berlin]]: 1 city * [[Hamburg]]: 1 city ==A== {| | colspan="3" | |----- | width="400" valign="top" | * [[Aach, Baden-Württemberg|Aach]] ([[Baden-Württemberg]]) * [[Aachen]] ([[North Rhine-Westphalia]]) * [[Aalen]] (Baden-Württemberg) * [[Abenberg]] ([[Bavaria]]) * [[Abensberg]] (Bavaria) * [[Achern]] (Baden-Württemberg) * [[Achim (Weser)|Achim]] ([[Lower Saxony]]) * [[Adelsheim]] (Baden-Württemberg) * [[Adenau]] ([[Rhineland-Palatinate]]) * [[Adorf (Vogtland)|Adorf]] ([[Saxony]]) * [[Ahaus]] (North Rhine-Westphalia) * [[Ahlen]] (North Rhine-Westphalia) * [[Ahrensburg]] ([[Schleswig-Holstein]]) * [[Aichach]] (Bavaria) * [[Aichtal]] (Baden-Württemberg) * [[Aken (Elbe)]] ([[Saxony-Anhalt]]) * [[Albstadt]] (Baden-Württemberg) * [[Alfeld]] (Lower Saxony) * [[Allendorf (Lumda)]] ([[Hesse]]) * [[Allstedt]] (Saxony-Anhalt) * [[Alpirsbach]] (Baden-Württemberg) * [[Alsdorf]] (North Rhine-Westphalia) * [[Alsfeld]] (Hesse) * [[Alsleben (Saale)]] (Saxony-Anhalt) | width="400" valign="top" | * [[Altdorf bei Nürnberg]] (Bavaria) * [[Altena]] (North Rhine-Westphalia) * [[Altenberg (Saxony)|Altenberg]] (Saxony) * [[Altenburg]] ([[Thuringia]]) * [[Altenkirchen]] (Rhineland-Palatinate) * [[Altensteig]] (Baden-Württemberg) * [[Altentreptow]] ([[Mecklenburg-Western Pomerania]]) * [[Altlandsberg]] ([[Brandenburg]]) * [[Altötting]] (Bavaria) * [[Alzenau in Unterfranken|Alzenau]] (Bavaria) * [[Alzey]] (Rhineland-Palatinate) * [[Amberg]] (Bavaria) * [[Amöneburg]] (Hesse) * [[Amorbach]] (Bavaria) * [[Amt Creuzburg]] (Thuringia) * [[An der Schmücke]] (Thuringia) * [[Andernach]] (Rhineland-Palatinate) * [[Angermünde]] (Brandenburg) * [[Anklam]] (Mecklenburg-Western Pomerania) * [[Annaberg-Buchholz]] (Saxony) * [[Annaburg]] (Saxony-Anhalt) * [[Annweiler am Trifels]] (Rhineland-Palatinate) * [[Ansbach]] (Bavaria) * [[Apolda]] (Thuringia) | width="400" valign="top" | * [[Arendsee]] (Saxony-Anhalt) * [[Arneburg]] (Saxony-Anhalt) * [[Arnis (town)|Arnis]] (Schleswig-Holstein) * [[Arnsberg]] (North Rhine-Westphalia) * [[Arnstadt]] (Thuringia) * [[Arnstein]] (Bavaria) * [[Arnstein, Saxony-Anhalt|Arnstein]] (Saxony-Anhalt) * [[Artern]] (Thuringia) * [[Arzberg (Oberfranken)|Arzberg]] (Bavaria) * [[Aschaffenburg]] (Bavaria) * [[Aschersleben]] (Saxony-Anhalt) * [[Asperg]] (Baden-Württemberg) * [[Aßlar]] (Hesse) * [[Attendorn]] (North Rhine-Westphalia) * [[Aub]] (Bavaria) * [[Aue-Bad Schlema]] (Saxony) * [[Auerbach in der Oberpfalz]] (Bavaria) * [[Auerbach (Vogtland)]] (Saxony) * [[Augsburg]] (Bavaria) * [[Augustusburg]] (Saxony) * [[Aulendorf]] (Baden-Württemberg) * [[Auma-Weidatal]] (Thuringia) * [[Aurich]] (Lower Saxony) |} ==Z== {| | colspan="3" | |----- | width="400" valign="top" | * [[Zahna-Elster]] (Saxony-Anhalt) * [[Zarrentin am Schaalsee]] (Mecklenburg-Western Pomerania) * [[Zehdenick]] (Brandenburg) * [[Zeil am Main]] (Bavaria) * [[Zeitz]] (Saxony-Anhalt) * [[Zell am Harmersbach]] (Baden-Württemberg) * [[Zell im Wiesental]] (Baden-Württemberg) * [[Zell (Mosel)]] (Rhineland-Palatinate) * [[Zella-Mehlis]] (Thuringia) | width="400" valign="top" | * [[Zerbst]] (Saxony-Anhalt) * [[Zeulenroda-Triebes]] (Thuringia) * [[Zeven]] (Lower Saxony) * [[Ziegenrück]] (Thuringia) * [[Zierenberg]] (Hesse) * [[Ziesar]] (Brandenburg) * [[Zirndorf]] (Bavaria) * [[Zittau]] (Saxony) * [[Zörbig]] (Saxony-Anhalt) | width="400" valign="top" | * [[Zossen]] (Brandenburg) * [[Zschopau]] (Saxony) * [[Zülpich]] (North Rhine-Westphalia) * [[Zweibrücken]] (Rhineland-Palatinate) * [[Zwenkau]] (Saxony) * [[Zwickau]] (Saxony) * [[Zwiesel]] (Bavaria) * [[Zwingenberg, Hesse|Zwingenberg]] (Hesse) * [[Zwönitz]] (Saxony) |} [[Sot:Lists of cities by country|Germany, List of cities in]] [[Sot:Lists of cities in Germany| ]] [[en:List of cities and towns in Germany]] 56vhwtz0i3mx8gn878o8paspimc371g Lyulyoot a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet Naijeriya 0 580 6629 6628 2022-05-16T12:51:19Z Jon Harald Søby 8 32 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱tyii a̱ khwi a̱tatak ka a̱ni byia̱ lyulyoot a̱yaagwomna [[A̱yaasi̱tet Naijeriya|a̱yaasi̱tet]] [[Naijeriya]] hu. Á̱ ni̱ khai a̱yaagwomna á̱fai ka̱nang ba̱ tyak a̱cak-nta̱m ndyia̱ a̱naai (ku ba̱ swak a̱ka̱cak-nta̱m a̱feang bah). Minista ghyang nang [[A̱kwak a̱son a̱byin Naijeriya|a̱kwak a̱son a̱byin]] wu nkhai a̱ni, nggu wa nwuan naat mbwuot [[Teritori A̱keangtung Mundundung, Naijeriya|Teritori A̱keangtung Mundundung]] hu. ==Maai== A̱yin na maai ofit Gwomna wu ka̱nang gu yet nggwon a̱byin [[Naijeriya]] kya di̱n vak byin, a̱ tat ndyia̱ 35, a̱ yet memba [[Wp/Lis susot kwai nfwuo mami Naijeriya|sot]] kwai nfwuo wa a̱wot a̱ shyiat li̱n a̱ma da̱ a̱vwuo sot kwai nfwuo a̱ji. [[Kpa̱m cam a̱byin Naijeriya|Kpa̱m cam a̱byin]] hu nkhap a̱ka̱cak-nta̱m ndyia̱ a̱naai nia ma̱nyin nwuak a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet ba ba̱ swan mi̱ ofit. ==Shyishyi nwuai ofit== [[Kpa̱m cam a̱byin Naijeriya]] hu nkhap shyishyi nwuai ofit sak A̱yaagwomna a̱yaasi̱tet Naijeriya: {{Quote frame|'''Oath of Office of Governor of a State''' <br> I do solemnly swear/affirm that I will be faithful and bear true allegiance to the Federal Republic of Nigeria; that as the Governor of ....... State, I will discharge my duty to the best of my ability, faithfully and in accordance with the Constitution of the Federal Republic of Nigeria and the law, and always in the interest of the sovereignty, integrity, solidarity, well-being and prosperity of the Federal Republic of Nigeria; that I will strive to preserve the Fundamental Objectives and Directive Principles of State Policy contained in the Constitution of the Federal Republic of Nigeria; that I will exercise the authority vested in me as Governor so as not to impede or prejudice the authority lawfully vested in the President of the Federal Republic of Nigeria and so as not to endanger the continuance of Federal Government in Nigeria; that I will not allow my personal interest to influence my official conduct or my official decisions; that I will to the best of my ability preserve, protect and defend the Constitution of the Federal Republic of Nigeria; that I will abide by the Code of Conduct contained in the Fifty Schedule to the Constitution of the Federal Republic of Nigeria; that in all circumstances, I will do right to all manner of people, according to law, without fear or favor, affection or ill-will; that I will not directly or indirectly communicate or reveal to any person any matter which shall be brought under my consideration or shall become known to me as Governor of ......... State, except as may be required for the due discharge of my duties as Governor; and that I will devote myself to the service and well-being of the people of Nigeria. So help me God.|author=[[Constitution of Nigeria]], Seventh Schedule}} ==Lyulyoot a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet mi̱ di̱ yong huni== [[Fail:Nigerian Governors map June-2020.png|thumb|A̱yaagwomna A̱yaasi̱tet Naijeriya ma̱ng Khai nfwuo Susot Kwai-nfwuo-á̱niet lilyim Khaí A̱byin a̱lyia̱ 2019 ma̱ng A̱yaashi̱ri̱ya Kotu A̱gba̱ndang Swak A̱byin a̱lyia̱ 2020<br/> {| style="font-size:110%; margin:0 auto;" | {{Legend|#34AAE0|APC}} || {{Legend|#17AA5C|PDP}} || {{Legend|#EED202|APGA}} |- |} ]]Khai nfwuo sot a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet 36 ba mi̱ di̱ yong huni hwa yet: *16 [[People's Democratic Party (Nigeria)|People's Democratic Party]] (PDP) *19 [[All Progressive Congress]] (APC) *1 [[All Progressives Grand Alliance]] (APGA) NB: Khai nfwuo sot ni̱ nshyiak nci̱ri̱ng da̱nian nang yet nwuai-ghwut nwuai-ghwut mi̱ sistem sot kwai-nfwuo-á̱niet Naijeriya wu ndi a̱ni. {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- bgcolor=#e8e8e8 ! Si̱tet ! colspan="2" | Gwomna ! colspan="2" | A̰byia̱k Gwomna ! colspan="2" |Sot ! Nwuai Ofit !Tyiai A̱cak-nta̱m ! A̱yaakwak A̱son A̱shai |- | align="left" |[[Si̱tet Abya]] | [[Fail:Okezie Ikpeazu portrait.png|center|150x150px]] |[[Okezie Ikpeazu]] | [[Fail:Ude Oko Chukwu.jpg|center|150x150px]] |[[Ude Oko Chukwu]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lyulyoot A̱yaagwomna Si̱tet Abya|Lyulyoot]] |- | align="left" | [[Si̱tet Ada̱mawa]] | |[[Ahmadu Umaru Fintiri]] | |[[Crowther Seth]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lyulyoot A̱yaagwomna Si̱tet Ada̱mawa|Lyulyoot]] |- | align="left" | [[Fail:Flag of Akwa Ibom State.svg|center|100x100px]][[A̱si̱tet A̱kwa Ibom]] | |[[Udom Gabriel Emmanuel]] | |[[Moses Ekpo]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet A̱kwa Ibom|Lis]] |- | align="left" | [[Fail:Flag of Anambra State.png|center|100x100px]][[A̱si̱tet Ana̱mba̱ra]] | |[[Willie Obiano]] | |[[Dr. Nkem Okeke]] | |{{party name with colour|All Progressives Grand Alliance|color=#EED202|colour=#EED202}} | rowspan="1" style="text-align: left;" scope="row" |2018 | 2022 |[[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Ana̱mba̱ra|Lis]] |- | align="left" |[[A̱si̱tet Ba̱uci]] | |[[Bala Muhammed]] | |[[Baba Tela]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Ba̱uci|Lis]] |- | align="left" | [[Fail:Flag of Bayelsa State.svg|border|center|100x100px]][[A̱si̱tet Bayelsa]] | |[[Duoye Diri]] | |[[Lawrence Ewhrudjakpo]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}}<ref>Pulse Nigeria (February 14, 2020. [https://www.pulse.ng/news/politics/douye-diri-sworn-in-as-bayelsa-governor/5z2y3c4 Douye Diri sworn in as Bayelsa Governor]. (di̱n Shong).</ref> | 2020 |2024 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Bayelsa|Lis]] |- | align="left" |[[A̱si̱tet Benuwe]] | |[[Samuel Ortom]] | |[[Benson Abounu]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}}<ref>[https://www.premiumtimesng.com/news/headlines/277737-breaking-benue-governor-ortom-defects-to-pdp.html UPDATED: Benue governor, Ortom, defects to PDP]. July 25, 2018.</ref> | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Benuwe|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Ba̱rno]] | |[[Babagana Umara Zulum|BabaGana Umara]] | |[[Umar Usman Kadafur]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Ba̱rno|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Kros Riva]] | |[[Benedict Ayade]] | |[[Ivara Esu]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Kros Riva|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Da̱li̱ta]] | |[[Ifeanyi Okowa]] | |[[Kingsley Otuaro]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Da̱li̱ta|Lis]] |- | align="left" |[[A̱si̱tet A̱bonyi]] |[[Fail:Dave Umahi.jpg|thumb|center|100px]] |[[Dave Umahi]] | |[[Eric Kelechi Igwe]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet A̱bonyi|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet A̱do]] | |[[Godwin Obaseki]] | |[[Philip Shaibu]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}}<ref>[https://www.premiumtimesng.com/news/headlines/398491-breaking-edo-2020-obaseki-joins-pdp.html Edo 2020: Obaseki joins PDP]. Premium Times.</ref> | 2020 |2024 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet A̱do|Lis]] |- | align="left" |[[A̱si̱tet A̱kiti]] | |[[Kayode Fayemi]] | |[[Bisi Egbeyemi]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2018 |2022 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet A̱kiti|Lis]] |- | align="left" |[[A̱si̱tet Inugu]] | |[[Ifeanyi Ugwuanyi]] | |[[Cecilia Ezeilo]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Inugu|Lis]] |- | align="left" | [[Fail:Flag of Gombe State.svg|center|100x100px]][[A̱si̱tet Gwombe]] | |[[Muhammad Inuwa Yahaya]] | |[[Manasseh Daniel Jatau]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Gwombe|Lis]] |- | align="left" | [[Fail:Imo State Government.jpg|center|76x76px]][[A̱si̱tet Imo]] | [[Fail:Hope Uzodinma.jpg|center|100x100px]] |[[Hope Uzodinma]] | |[[Placid Njoku]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2020 |2024 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Imo|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Jigawa]] | |[[Badaru Abubakar]] | |[[Umar Alhaji Namadi]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Jigawa|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Ka̱duna]] | |[[Nasir Ahmad el-Rufai]] | |[[Hadiza Sabuwa Balarabe]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Ka̱duna|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Ka̱no]] | |[[Abdullahi Umar Ganduje]] | |[[Nasir Yusuf Gawuna]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Ka̱no|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Ka̱sina]] |[[Fail:Aminu B Masari.jpg|center|100x100px]] |[[Aminu Bello Masari]] | |[[Mannir Yakubu]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Ka̱sina|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Kebi]] | |[[Abubakar Atiku Bagudu]] | |[[Samaila Yombe Dabai]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Kebi|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Kogi]] |[[Fail:YahayaBello.jpg|center|100x100px]] |[[Yahaya Bello]] | |[[Edward Onoja]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2020 |2024 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Kogi|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Kwara]] | |[[AbdulRahman AbdulRasaq]] | |[[Kayode Alibi]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Kwara|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Legwot]] |[[Fail:Babajide Sanwaolu 2019 00 26 20 984000.jpeg|center|134x134px]] |[[Babajide Sanwo-Olu]] | |[[Femi Hamzat]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Legwot|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Na̱sa̱rawa]] |[[Fail:Engineer AA Sule.jpg|center|100x100px]] |[[Abdullahi Sule]] | |[[Emmanuel Agbadu Akabe]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Na̱sa̱rawa|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Nija]] | |[[Abubakar Sani Bello]] | |[[Ahmed Muhammad Ketso]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Nija|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Ogun]] |[[Fail:Dapo Abiodun.jpg|center|116x116px]] |[[Dapo Abiodun]] | |[[Noimot Salako-Oyedele]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Ogun|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Ondo]] | |[[Oluwarotimi Odunayo Akeredolu]] | |[[Lucky Aiyedatiwa]]<ref>Online (24 February 2021). [https://www.thisdaylive.com/index.php/2017/02/24/new-ondo-gov-akeredolu-deputy-sworn-in-promises-to-rebuild-state/ New Ondo Gov, Akeredolu, Deputy Sworn in, Promises to Rebuild State].</ref> | |{{party name with colour|All Progressives Congress}}<ref>[https://web.archive.org/web/20140903105300/http://www.currentinall.com/2014/09/Nigerian-Governors-Political-Party-Year-of-Election.html#sthash.3QZB5MYi.dpufhttp://www.currentinall.com/2014/09/Nigerian-Governors-Political-Party-Year-of-Election.html List of Nigerian State Governors, their Political Party and Year of Election].</ref> | 2021 |2025 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Ondo|Lis]] |- | align="left" | [[Fail:Flag of Osun State, Nigeria.svg|center|100x100px]][[A̱si̱tet Oshun]] | |[[Adegboyega Oyetola]] | |[[Gboyega Alabi]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2018 |2022 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Oshun|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Oyo]] | |[[Oluwaseyi Makinde]] | |[[Engr. Rauf Aderemi Olaniyan]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Oyo|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Pi̱lato]] | |[[Simon Bako Lalong|Simon Lalong]] | |[[Sonni Gwanle Tyoden]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Pi̱lato|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Rivas]] | |[[Ezenwo Nyesom Wike]] | |[[Ipalibo Banigo]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Rivas|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Sokoto]] | |[[Aminu Waziri Tambuwal]] | |[[Alhaji Mannir Dan’Iya]]<ref>https://web.archive.org/web/20191110064534/https://www.dailytrust.com.ng/daniya-emerges-sokotos-deputy-governor.html</ref> | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Sokoto|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Taraba]] | |[[Darius Ishaku|Arch. Darius Ishaku]] | |[[Haruna Manu]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Taraba|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Yobe]] | |[[Mai Mala Buni]] | |[[Idi Barade Gubana]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Yobe|Lis]] |- | align="left" | [[A̱si̱tet Za̱mfa̱ra]] | |[[Bello Matawalle]] | |[[Mahdi Aliyu Gusau]] | |{{party name with colour|People's Democratic Party (Nigeria)}} | 2019 |2023 | [[Lis A̱yaagwomna A̱si̱tet Za̱mfa̱ra|Lis]] |- bgcolor=#e8e8e8 ! [[Teritori A̱keangtung Mundundung|TA̱M]] ! Minista Mi̱ Di̱ Yong Huni ! ! ! ! colspan="2" |Sot ! Nwuai Ofit ! Tyiai A̱cak-nta̱m ! A̱yaakwak A̱son A̱shai |- |[[A̱buja]] | |[[Mohammed Musa Bello|Bello Mohammed]] | |[[Ramatu Tijjani Aliyu|Ramatu Tijani]] | |{{party name with colour|All Progressives Congress}} |2019 |2023 |[[Lis A̱yaaminista Teritori A̱keangtung Mundundung (Naijeriya)|Lis]] |- |} <ref>[https://web.archive.org/web/20210506041040/http://www.nigeriaembassyusa.org/index.php?page=state-governors Embassy of the Federal Republic of Nigeria - List of State Governors].</ref> <ref>[https://www.naijadazz.com/nigerian-governors List of newly elected governors in Nigeria 2019 with election statistics].</ref> <ref>https://punchng.com/inec-issues-certificate-of-return-to-zamfara-gov-elect-bello-matawalle/amp/</ref><ref>[https://www.channelstv.com/2020/01/15/breaking-hope-uzodinma-sworn-in-as-imo-state-governor/ Hope Uzodinma Sworn In As Imo State Governor]. Channels Television.</ref> ==Bu nwuan== *[[Lis a̱yaasi̱tet Naijeriya|A̱yaasi̱tet Naijeriya]] *[[Lis a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet gbangbang Naijeriya]] *[[Progressive Governors Forum|Progressive Governors Forum (PGF)]] ==Ya̱fang== [[Sot:Lists of state governors of Nigeria| ]] [[Sot:Lists of political office-holders in Nigeria|State governors]] [[Sot:Lists of current office-holders of country subdivisions|Nigeria]] [[de:Liste der Gouverneure der nigerianischen Bundesstaaten]] [[fr:Liste des dirigeants des États du Nigeria]] [[ig:Ndetu ndi ishi ọchịchị ȯra Naigiria]] [[pt:Anexo:Lista de governadores dos estados da Nigéria]] [[yo:Àkójọ àwọn gómìnà ìpínlẹ̀ Nàìjíríà]] <references /> laygvt6l9zjy77x5n96fqlusisv0vmy Lyulyoot nnwap mi̱ Naijeriya 0 581 6651 6650 2022-05-16T12:51:20Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin [[Naijeriya]] yet a̱si̱ ka̱ nhyat ma̱ng nnwap ma̱ a̱di̱di̱t kya ba̱t na̱ si̱ swak 300 a̱ni ma̱ng lilyem 500.<ref>"[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/nigeria/ Africa: Nigeria]". The World Factbook. Central Intelligence Agency.</ref> == Lyulyoot nnwap == Si̱ huni hwa yet '''lyulyoot nnwap mi̱ Naijeriya''', si̱ hu ku si̱ mi̱n tyak a̱ni bah. {| class="wikitable sortable" |- !A̱lyoot Nwap !A̱si̱tet |- |[[Abayon]] |[[Cross River State]] |- |[[Abua]] (Odual) |[[Rivers State]] |- |[[Acipa]] (Achipawa) |[[Kebbi State]] |- |[[A̱da̱ra]] (Á̱nietTswaywan) |[[Si̱tet Ka̱duna]], [[Niger State]] |- |[[Affade]] |[[Yobe State]] |- |[[Afizere]] |[[Si̱tet Pi̱lato]] |- |Afo (Eloyi) |[[Nasarawa State]] |- |Agbo |[[Cross River State]] |- |Akaju-Ndem (Akajuk) |[[Cross River State]] |- |Akweya-Yachi |[[Benue State]] |- |Alago (Arago) |[[Nasarawa State]] |- |Amo |[[Si̱tet Ka̱duna]], [[Si̱tet Pi̱lato]], |- |Anaguta |[[Si̱tet Pi̱lato]] |- |Anaang |[[Akwa Ibom State]] |- |Andoni |[[Akwa Ibom State]], [[Rivers State]] |- |Anioma |[[Delta State]], [[Edo State]], [[Anambra State]], [[Rivers State]] |- |Ankwei |[[Si̱tet Pi̱lato]] |- |Anyima |[[Cross River State]] |- |[[A̱tyap]] (Kataf/Katab, A̱takat, A̱gwoot, A̱fantswam, A̱sholyio) |[[Si̱tet Ka̱duna]] |- |Auyo (Á̱kum-A̱kpat) |[[Jigawa State]] |- |Awori |[[Lagos State]], [[Ogun State]] |- |Ayu |[[Si̱tet Ka̱duna]] |- |Bura-Pabir |[[Adamawa State]], [[Borno State]], [[Yobe State]] |- |Bacama |[[Adamawa State]] |- |Baceve |[[Cross River State]] |- |Bada |[[Si̱tet Pi̱lato]] |- |Bade |[[Yobe State]] |- |[[Baggara|Baggara Arabs]] |[[Borno State]] |- |[[Bahumono]] |[[Cross River State]] |- |Bakulung |[[Taraba State]] |- |Bali |[[Taraba State]] |- |Bambora (Bambarawa) |[[Bauchi State]] |- |Bambuko |[[Taraba State]] |- |[[A̱jhyo]] (Ba̱jju) |[[Si̱tet Ka̱duna]] |- |Banda (Bandawa) |[[Taraba State]] |- |Banka (Bankalawa) |[[Bauchi State]] |- |Banso (Panso) |[[Adamawa State]] |- |Bara (Barawa) |[[Bauchi State]] |- |Barke |[[Bauchi State]] |- |Baruba (Batonu) |[[Kwara State]], [[Niger State]] |- |Bashiri (Bashirawa) |[[Plateau State]] |- |Bassa |[[Kaduna State]], [[Kogi State]], [[Niger State]], [[Plateau State]] |- |Batta |[[Adamawa State]] |- |Baushi |[[Niger State]] |- |Baya |[[Adamawa State]] |- |Bekwarra |[[Cross River State|Cross River]] |- |Bele (Buli, Belewa) |[[Bauchi State]] |- |[[A̱ba̱rom|A̱ba̱lom]] (A̱berom) |[[Si̱tet Pi̱lato]] |- |Betso (Bete) |[[Taraba State]] |- |Bette |[[Cross River State]] |- |Bilei |[[Adamawa State]] |- |Bille |[[Rivers State]] |- |Bina (Binawa) |[[Kaduna State]] |- |Bini (Edo) |[[Edo State]] |- |Bobua |[[Taraba State]] |- |Bokyi (Nkyi) |[[Cross River State]] |- |Bokkos |[[Plateau State]] |- |Boko (Bussawa, Bargawa) |[[Niger State]] |- |Bole (Bolewa) |[[Bauchi State]], [[Gombe State]], [[Yobe State]] |- |Botlere |[[Adamawa State]] |- |Boma (Bomawa, Burmano) |[[Bauchi State]] |- |Bomboro |[[Bauchi State]] |- |Buduma |[[Borno State]], |- |Buji |[[Plateau State]] |- |Buli |[[Bauchi State]] |- |Bunu |[[Kogi State]] |- |[[Bura-Pabir]] |[[Adamawa State]], [[Borno State]], [[Yobe State]] |- |Burak |[[Bauchi State]] |- |Burma (Burmawa) |[[Plateau State]] |- |Buru |[[Yobe State]] |- |Buta (Butawa) |[[Bauchi State]] |- |Bwall |[[Plateau State]] |- |Bwatye |[[Adamawa State]] |- |Bwazza |[[Adamawa State]] |- |Calla |[[Plateau State]] |- |Cama (Camawa Fitilai) |[[Bauchi State]] |- |Camba |[[Taraba State]] |- |Camo |[[Bauchi State]] |- |Cibok (Kibaku) |[[Borno State]], [[Yobe State]] |- |Cinine |[[Borno State]] |- |Cip |[[Plateau State]] |- |Cokobo |[[Plateau State]] |- |Cukkol |[[Taraba State]] |- |Daba |[[Adamawa State]] |- |Dadiya |[[Bauchi State]] |- |Daka |[[Adamawa State]] |- |Dakarkari |[[Kebbi State]], [[Niger State]] |- |Danda (Dandawa) |[[Kebbi State]] |- |Dangsa |[[Taraba State]] |- |Daza (Dere, Derewa) |[[Bauchi State]] |- |Deno (Denawa) |[[Bauchi State]] |- |Dghwede |[[Borno State]] |- |Diba |[[Taraba State]] |- |Doemak (Dumuk) |[[Plateau State]] |- |Duguri |[[Bauchi State]] |- |Duka (Dukawa) |[[Kebbi State]] |- |Duma (Dumawa) |[[Bauchi State]] |- |Ebana (Ebani) |[[Rivers State]] |- |Ebira |[[Edo State]], [[Kogi State]], [[Ondo State]] |- |Ebu |[[Edo State]], [[Kogi State]] |- |Ebu |[[Edo State]], [[Kogi State]] |- |Efik |[[Cross River State]] |- |Egbema |[[Rivers State]] |- |Egede (Igedde) |[[Benue State]] |- |Eggon |[[Nasarawa State]] |- |Egun (Gu) |[[Lagos State]], [[Ogun State]] |- |Ejagham |[[Cross River State]] |- |Ekajuk |[[Cross River State]] |- |Eket |[[Akwa Ibom]] |- |Ekoi |[[Cross River State]] |- |Ekpeye |[[Rivers State]] |- |Engenni (Ngene) |[[Rivers State]] |- |Epie |[[Bayelsa State]] |- |Esan (Ishan) |[[Edo State]] |- |Esit Ekid |[[Akwa Ibom State]] |- |[[Etche]] |[[Rivers State]] |- |Etolu (Etilo) |[[Benue State]] |- |Etsako |[[Edo State]] |- |Etung |[[Cross River State]] |- |Etuno |[[Edo State]] |- |Palli |[[Adamawa State]] |- |[[Fulani]] ([[Fulbe]]) |[[Adamawa State]], [[Bauchi State]], [[Borno State]], [[Gombe State]], [[Jigawa State]], [[Kaduna State]], [[Kano State]], [[Katsina State]], [[Kebbi State]], [[Kwara State]], [[Niger State]], [[Plateau State]], [[Sokoto State]], [[Taraba State]], [[Yobe State]], [[Zamfara State]] |- |Fyam (Fyem) |[[Plateau State]] |- |Fyer(Fer) |[[Plateau State]] |- |Ga'anda |[[Adamawa State]] |- |Gade |[[Niger State]] [[Nasarawa State]] |- |Galambi |[[Bauchi State]] |- |Gamergu-Mulgwa |[[Borno State]] |- |Ganawuri |[[Plateau State]] |- |Gavako |[[Borno State]] |- |Gbedde |[[Kogi State]] |- |Gengle |[[Taraba State]] |- |Geji |[[Bauchi State]] |- |Gera (Gere, Gerawa) |[[Bauchi State]] |- |Geruma (Gerumawa) |[[Plateau State]] |- |Geruma (Gerumawa) |[[Bauchi State]] |- |Gingwak |[[Bauchi State]] |- |Gira |[[Adamawa State]] |- |Gizigz |[[Adamawa State]] |- |Goemai |[[Plateau State]] |- |Gokana (Kana) |[[Rivers State]] |- |Gombi |[[Adamawa State]] |- |Gornun (Gmun) |[[Taraba State]] |- |Gonia |[[Taraba State]] |- |Gubi (Gubawa) |[[Bauchi State]] |- |Gude |[[Adamawa State]] |- |Gudu |[[Adamawa State]] |- |Gure |[[Kaduna State]] |- |Gurmana |[[Niger State]] |- |Gururntum |[[Bauchi State]] |- |Gusu |[[Plateau State]] |- |Gwa (Gurawa) |[[Adamawa State]] |- |Gwamba |[[Adamawa State]] |- |Gwandara |[[Kaduna State]], [[Niger State]], [[Federal Capital Territory (Nigeria)|Federal Capital Territory]], [[Nasarawa State]] |- |Gwari (Gbagi) |[[Kaduna State]], [[Federal Capital Territory (Nigeria)|Federal Capital Territory]], [[Nasarawa State]], [[Niger State]], [[Kogi State]] |- |Gwong (Kagoma) |[[Kaduna State]] |- |Gwom |[[Taraba State]] |- |Gwoza (Waha) |[[Borno State]] |- |Gyem |[[Bauchi State]] |- |[[Ham people|Ham]] (Hyam, Jaba, Jabba) |[[Kaduna State]] |- |[[Hausa people|Hausa]] |[[Bauchi State]], [[Borno State]], [[Jigawa State]], [[Kaduna State]], [[Kano State]], [[Katsina State]], [[Kebbi State]], [[Niger State]], [[Sokoto State]], [[Taraba State]] |- |Holma |[[Adamawa State]] |- |Hona |[[Adamawa State]] |- |Ibani |[[Rivers State]] |- |Ibeno |[[Akwa Ibom State]] |- |[[Ibibio people|Ibibio]] |[[Akwa Ibom State]] |- |Ichen |[[Adamawa State]] |- |Idoma |[[Benue State]], [[Cross River State]], [[Kogi State]], [[Nassarawa State]] |- |Igala |[[Kogi State]] |- |Igbo |[[Abia State]], [[Anambra State]], [[Benue state]], [[Cross River (Nigeria)|Cross River]], [[Delta State]], [[Ebonyi State]], [[Edo state]], [[Enugu State]], [[Imo State]], [[Kogi state]], [[Rivers State]] |- |Ijumu |[[Kogi State]] |- |Ika |[[Delta State]] |- |Ikom |[[Cross River State]] |- |Ikwerre |[[Rivers State]] |- |[[Irigwe people|Irigwe]] |[[Plateau State]] |- |Iman |[[Akwa Ibom State]] |- |Isoko |[[Delta State]], [[Bayelsa State]] |- |Isekiri (Itsekiri) |[[Delta State]] |- |Itu |[[Akwa Ibom State]] |- |Itu Mbio Uso |[[Akwa Ibom State]] |- |Iyala (Iyalla) |[[Cross River State]] |- |Izon (Ijaw) |[[Bayelsa State]], [[Delta State]], [[Edo State]], [[Ondo State]], [[Rivers State]] |- |Jahuna (Jahunawa) |[[Taraba State]] |- |Jaku |[[Bauchi State]] |- |Jara (Jaar Jarawa Jarawa-Dutse) |[[Bauchi State]] |- |Jere (Jare, Jera, Jera, Jerawa) |[[Bauchi State]], [[Plateau State]] |- |Jero |[[Taraba State]] |- | Jibu |[[Adamawa State]] |- | Jidda-Abu |[[Plateau State]] |- | Jimbin (Jimbinawa) |[[Bauchi State]] |- |Jirai |[[Adamawa State]] |- |Joinkrama |[[Rivers State]] |- |Jonjo (Jenjo) |[[Taraba State]] |- |Jukun |[[Bauchi State]], [[Benue State]], [[Plateau State]], [[Taraba State]] |- | Kaba(Kabawa) |[[Taraba State]] |- |Kalabari |[[Rivers State]] |- |Kajuru (Kajurawa) |[[Kaduna State]] |- |Kaka |[[Adamawa State]] |- |Kamaku (Karnukawa) |[[Kaduna State]], [[Kebbi State]], [[Niger State]] |- |Kambari |[[Kebbi State]], [[Niger State]] |- |Kambu |[[Adamawa State]] |- |Kamwe |[[Adamawa State]] and [[Borno State]] ([[Republic of Cameroon]]) |- |Kanakuru (Dera) |[[Adamawa State]], [[Borno State]] |- |Kanembu |[[Borno State]] |- |Kanikon |[[Kaduna State]] |- |Kantana |[[Plateau State]] |- |Kanuri |[[Adamawa State]], [[Borno State]], [[Taraba State]], [[Yobe State]] |- |Karekare (Karaikarai) |[[Bauchi State]], [[Yobe State]] |- |Karimjo |[[Taraba State]] |- |Kariya |[[Bauchi State]] |- |Ke |[[Rivers State]] |- |Kenern (Koenoem) |[[Plateau State]] |- |Kenton |[[Taraba State]] |- |Kiballo (Kiwollo) |[[Kaduna State]] |- |Kilba |[[Adamawa State]] |- |Kirfi (Kirfawa) |[[Bauchi State]] |- |Kodei |[[Taraba State]] |- |Kona |[[Taraba State]] |- |Koro (Kwaro) |[[Kaduna State]], [[Niger State]] |- |Kubi (Kubawa) |[[Bauchi State]] |- |Kudachano (Kudawa) |[[Bauchi State]] |- |Kugama |[[Taraba State]] |- |Kugbo |[[Rivers State]] |- |Kulere (Kaler) |[[Plateau State]] |- |Kunini |[[Taraba State]] |- |Kurama(Akurmi) |[[Kaduna State]], [[Jigawa State]] |- |Kurdul |[[Adamawa State]] |- |Kushi |[[Bauchi State]] |- |Kuteb |[[Taraba State]] |- |Kutin |[[Taraba State]] |- |Kwalla |[[Plateau State]] |- |Kwami (Kwom) |[[Bauchi State]] |- |Kwanchi |[[Taraba State]] |- |Kadung |[[Bauchi State]], [[Plateau State]] |- |Kwaro |[[Plateau State]] |- |Kwato |[[Plateau State]] |- |Kyenga (Kengawa) |[[Kebbi State]] |- |Laaru (Larawa) |[[Niger State]] |- |Lakka |[[Adamawa State]] |- |Lala |[[Adamawa State]] |- |Lama |[[Taraba State]] |- |Lamja |[[Taraba State]] |- |Lau |[[Taraba State]] |- |Limono |[[Bauchi State]], [[Plateau State]] |- |Lopa (Lupa, Lopawa) |[[Niger State]] |- |Longuda (Lunguda) |[[Adamawa State]], [[Bauchi State]] |- |Mabo |[[Plateau State]] |- |Mada |[[Kaduna State]], [[Plateau State]] |- |Mama |[[Plateau State]] |- |Mambilla |[[Adamawa State]] |- |Mandara (Wandala) |[[Borno State]] |- |Manga (Mangawa) |[[Yobe State]] |- |Margi (Marghi) |[[Adamawa State]], [[Borno State]] |- |Mafa (Mofa) |[[Adamawa State]], [[Borno State]] |- |Mbembe |[[Cross River State]], [[Enugu State]] |- |Mbol |[[Adamawa State]] |- |Mbube |[[Cross River State]] |- |Mbula |[[Adamawa State]] |- |Mbum |[[Taraba State]] |- |Memyang (Meryan) |[[Plateau State]] |- |Milighili (Mighili) |[[Plateau State]] |- |Miya (Miyawa) |[[Bauchi State]] |- |Mobber |[[Borno State]] |- |Montol |[[Plateau State]] |- |Moruwa (Moro'a, Morwa) |[[Kaduna State]] |- |Muchaila |[[Adamawa State]] |- |Mumuye | [[Taraba State]] |- |Mundang |[[Adamawa State]] |- |Munga (Lelau) |[[Taraba State]] |- |Munga (Mupang) |[[Plateau State]] |- |Mupun |[[Plateau State]] |- |[[Mushere]] |[[Plateau State]] |- |Mwahavul (Mwaghavul) |[[Plateau State]] |- |Ndoro |[[Taraba State]] |- |[[Angas people|Ngas]] (Angas) |[[Plateau State]], [[Bauchi State]] |- |Ngizim |[[Yobe State]] |- |Ngweshe (Ndhang.Ngoshe-Ndhang) |[[Adamawa State]], [[Borno State]] |- |Nyiffon |[[Benue State]] |- |Ningi (Ningawa) |[[Bauchi State]] |- |Ninzam (Ninzo) |[[Kaduna State]], [[Plateau State]] |- |Njayi |[[Adamawa State]] |- |Nkim |[[Cross River State]] |- |Nkum |[[Cross River State]] |- |Nokere (Nakere) |[[Plateau State]] |- |Nunku |[[Kaduna State]], [[Plateau State]] |- |Nupe |[[Kogi State]], [[Kwara State]], [[Niger State]] |- |Nyam |[[Taraba State]] |- |Nyandang |[[Taraba State]] |- |Obolo |[[Rivers State]], [[Akwa Ibom]] |- |Ododop |[[Cross River State|Cross River]] |- |Ogori |[[Kogi State]] |- |Ogoni |[[Akwa Ibom State]], [[Rivers State]] |- |Ogba |[[Rivers State]] |- |[[Okobo people|Okobo]] (Okkobor) |[[Akwa Ibom State]] |- |Okirika |[[Rivers State]] |- |Okpamheri |[[Edo State]] |- |Okpe |[[Edo State]] |- |Okpe |[[Delta State]] |- |Olukumi |[[Delta State]] |- |Oron |[[Akwa Ibom State]] |- |Ososo |[[Edo State]] |- |Owan |[[Edo State]] |- |Owe |[[Kogi State]] |- |Oworo |[[Kogi State]] |- |Pa'a (Pa'awa Afawa) |[[Bauchi State]] |- |Pai |[[Plateau State]] |- |Panyam |[[Taraba State]] |- |Pero |[[Bauchi State]] |- |Pire |[[Adamawa State]] |- |Pkanzom |[[Taraba State]] |- |Poll |[[Taraba State]] |- |Polchi Habe |[[Bauchi State]] |- |Pongo (Pongu) |[[Niger State]] |- |Potopo |[[Taraba State]] |- |Pyapun (Piapung) |[[Plateau State]] |- |Qua |[[Cross River State]] |- |Rebina (Rebinawa) |[[Bauchi State]] |- |Reshe |[[Kebbi State]], [[Niger State]] |- |Rindire (Rendre) |[[Plateau State]] |- |Rishuwa |[[Kaduna State]] |- |Ron |[[Plateau State]] |- |Rubu |[[Niger State]] |- |Rukuba |[[Plateau State]] |- |Rumada |[[Kaduna State]] |- |Rumaya |[[Kaduna State]] |- |Sakbe |[[Taraba State]] |- |Sanga |[[Bauchi State]] |- |Sate |[[Taraba State]] |- |Saya (Sayawa Za'ar) |[[Bauchi State]], [[Kaduna State]], [[Plateau State]] |- |Segidi (Sigidawa) |[[Bauchi State]] |- |Shanga (Shangawa) |[[Kebbi State]] |- |Shangawa (ShanKadunagau) |[[Plateau State]] |- |Shan-Shan |[[Plateau State]] |- |Shira (Shira ) |[[Bauchi State]] |- |Shomo |[[Taraba State]] |- |Shuwa |[[Adamawa State]], [[Borno State]], [[Kaduna State]], [[Yobe State]] |- |Sikdi |[[Plateau State]] |- |Siri (Sirawa) |[[Bauchi State]] |- |Srubu (Surubu) |[[Kaduna State]] |- |Sukur |[[Adamawa State]] |- |Sura |[[Plateau State]] |- |Tangale |[[Gombe State]] |- |[[Tarok people|Tarok]] (Yergam) |[[Plateau State]], [[Taraba State]], [[Nasarawa State]] |- |Teme |[[Adamawa State]] |- |Tera (Terawa) |[[Bauchi State]], [[Borno State]] |- |Teshena (Teshenawa) |[[Kano State]] |- |Tigon |[[Taraba State]] |- |Tikar |[[Taraba State]] |- |Tiv |[[Benue State]], [[Federal Capital Territory (Nigeria)|FCT]], [[Nasarawa State]], [[Niger State]], [[Plateau State]], [[Taraba State]] |- |Tula |[[Gombe State]] |- |Tur |[[Adamawa State]] |- |Ubbo |[[Adamawa State]] |- |Udekeama |[[Rivers State]] |- |Ufia |[[Benue State]] |- |Ukelle |[[Cross River State]] |- |Ukwani (Kwale) |[[Delta State]] |- |Uncinda |[[Kaduna State]], [[Kebbi State]], [[Niger State]], |- |Uneme (Ineme) |[[Edo State]] |- |Ura (Ula) |[[Niger State]] |- |[[Urhobo people|Urhobo]] |[[Delta State]], [[Bayelsa State]]. |- |Utonkong |[[Benue State]] |- |[[Uwanno]] (Weppa-Wanno) |[[Edo State]] |- |Uyanga |[[Cross River State]] |- |Vemgo |[[Adamawa State]] |- |Verre |[[Adamawa State]] |- |Vommi |[[Taraba State]] |- |Wagga |[[Adamawa State]] |- |Waja |[[Bauchi State]] |- |Waka |[[Taraba State]] |- |Warja (Warja) |[[Bauchi State]] |- |Warji |[[Bauchi State]] |- |Wurbo |[[Adamawa State]] |- |Wurkun |[[Taraba State]] |- |Yache |[[Cross River State]] |- |Yagba |[[Kogi State]] |- |Yakurr (Yako) |[[Cross River State]] |- |Yalla |[[Benue State]] |- |Yandang |[[Adamawa State]], [[Taraba State]] |- |[[Yoruba people|Yoruba]] |[[Ekiti State]], [[Kogi State]], [[Kwara State]], [[Lagos State]], [[Ogun State]], [[Ondo State]], [[Osun State]], [[Oyo State]] |- |Yott |[[Taraba State]] |- |Yumu |[[Niger State]] |- |Yungur |[[Adamawa State]] |- |Yuom |[[Plateau State]] |- |Zabara |[[Niger State]] |- |Zaranda |[[Bauchi State]] |- |Zarma (Zarmawa) |[[Kebbi State]] |- |Zayam (Zeam) |[[Bauchi State]] |- |Zul (Zulawa) |[[Bauchi State]] |- |} == Ya̱fang == <references/> [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] [[en:List of ethnic groups in Nigeria]] [[zh:尼日利亚族群列表]] j4bxup8vii95ttfck86gccy7db0yd3x Lyulyoot á̱niet á̱ ku jhyet mman á̱ nswak ma̱ a̱byin Muna̱pyia̱ Amerika mi̱ 1960 a̱ni 0 582 6656 6655 2022-05-16T12:51:53Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱tyōk''' Dawuda Maichet Yo̱ona Ja̱me Robert Markut Williya̱m Richard Thomat Sitibin. '''A̱nyuuk''' Maryamu Suzana Mariya Karen Lisa Linda Donna Patricia Debra Deborah. ==Ya̱fang== qy07ekho5e68j93zzndgijomff962y8 Lyulyoot á̱niet á̱ lyen á̱ nswak mi̱ Kworiya A̱tak a̱ni 0 583 6662 6661 2022-05-16T12:51:54Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱ka̱seam''' 1. Seo-jun 2. Ha-joon 3. Do-yun 4. Eun-woo 5. Si-woo 6. Ji-ho 7. Ye-jun 8. Yu-jun 9. Ju-won 10. Min-jun. '''A̱ka̱neam''' 1. Ji-an 2. Ha-yoon 3. Seo-ah 4. Ha-eun 5. Seo-yun 6. Ha-rin 7. Ji-yoo 8. Ji-woo 9. Soo-ah 10. Ji-a. ==Ya̱fang== qiyvvcss17vsqd6zi64avky3o5apz2o Lyuut 0 584 6678 6677 2022-05-16T12:51:54Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Rosetta Stone.JPG|thumb|A̱fang Rosetta ka, ma̱ng lyuut di̱ lyuut mi̱ lyuut nvwuon ntat, kikya ku yet vak fi̱k A̱khwukhwop a̱lyem Ma̱sa̱r wu.]] '''Lyuut''' yet vak ta̱m ma̱ng nta̱m hwa, á̱ ghwang zunzwuo ja mami kyai a̱wat nang a̱tyufang wu na li a̱ nkyiak kyang hu á̱ ku ghwak a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Writing]] dxjgt1rcy1ixs13xmyggbrzy1c96teg Lìla̱k 0 585 6680 6679 2022-05-16T12:51:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Li̱lak]] os2g3ko7j0v47ao0pa57c4by00kn83g Macau 0 586 6682 6681 2022-05-16T12:51:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ma̱ka̱u]] fwft7ys88q92i8h9if2yn8syjf4s4n3 Mada̱ga̱si̱ka 0 587 6699 6698 2022-05-16T12:51:55Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Mada̱ga̱si̱ka'''<br><small>Repoblikan'i Madagasikara (Malagasi)<br><small>République de Madagascar (Fi̱ransa) |flag = Flag of Madagascar.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Mada̱ga̱si̱ka |coa = Seal of Madagascar.svg |image = Madagascar (centered orthographic projection).svg |capital = A̱ntananarivo |area = 592,800 |population = 28,427,328 |year = 2021 }} '''A̱bwom a̱byin''': "Nwan, A̱byin A̱yaatyia̱-a̱khwop Nzi̱t ka nang Zi̱ Cat a̱ni!" ("{{lang|mg|Ry Tanindrazanay malala ô!}}") [[Fail:Ry Tanindrazanay malala ô! (instrumental).ogg]] A̱byin '''Mada̱ga̱si̱ka''', á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti nka nang '''Ri̱pobi̱lik Mada̱ga̱si̱ka''' (Malagasi: Repoblikan'i Madagasikara /republiˈkʲan madaɡasˈkʲarə̥/, Fi̱ransa: République de Madagascar), a̱wot á̱ ku si̱ ngyei di̱n jen ji̱ swak a̱ni nang Ri̱pobi̱lik Malagasi wu a̱ni, yet a̱byin kya ka̱ shyia̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot mi̱ [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya]] wu, shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita 400 (met 250) neet mi̱ khwong kyai a̱sa̱khwot fam A̱tyin Afrika hu, a̱ma̱nyi A̱na̱nwuai A̱sa̱khwot Mozambik ka. Ma̱ng shi kyai a̱byin ku yet kilomita a̱ma̱ntanaai 592,800 (met a̱ma̱ntanaai 228,900) a̱byin Mada̱ga̱si̱ka kya yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot a̱feang ka̱ swak ma̱ng shi a̱ni mi̱ swanta hu, lilyim [[Ndonisiya]]. A̱byin ka gba̱mgbam byia̱ a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot nang á̱ ka ngyei Mada̱ga̱si̱ka (a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ ka̱ yet a̱feang ma̱ng shi kyai mi̱ swanta hu) a̱ni, ma̱ng a̱cyuang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ma̱ a̱di̱di̱t nghyang. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin swanta]] [[Sot:Bibyin Afrika]] [[Sot:Bibyin A̱tak Afrika]] [[en:Madagascar]] 89jnpwvcwl4be14z5kqdre77oen0i7z Mada̱ga̱ska 0 588 6701 6700 2022-05-16T12:51:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mada̱ga̱si̱ka]] exe5putmyw3g5r4mvrfwc044rxbous9 Main Page 0 589 6705 6704 2022-05-16T12:51:55Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tsak wat]] hxg7z7wssfwtkbvzaln42cdom0a2qwm Mali 0 590 6734 6733 2022-05-16T12:51:56Z Jon Harald Søby 8 28 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = ''Ri̱pobi̱lik Mali''<br><small>République du Mali (Fi̱ransa)</small><br><small>ߡߊߟߌ ߞߊ ߝߊߛߏߖߊߡߊߣߊ ''Mali ka Fasojamana'' (Ba̱mba̱ra)</small><br><small>𞤈𞤫𞤲𞥆𞤣𞤢𞥄𞤲𞤣𞤭 𞤃𞤢𞥄𞤤𞤭 ''Renndaandi Maali'' (Fula)</small><br/><small>جمهورية مالي‎ ''Jumhuriat Mali'' (La̱ra̱ba)</small> |flag = Flag of Mali.svg |coa = Coat of arms of Mali.svg |image = Mali (orthographic projection).svg |capital = Bamako |area = 1 240 192 |population = 20 250 833 |year = 2020 }} A̱byin '''Mali''' (yei Fi̱ransa: ​/mali/; yei Shong /ˈmɑːli/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Mali''' wu (Fi̱ransa: République du Mali; Ba̱mba̱ra: ߡߊߟߌ ߞߊ ߝߊߛߏߖߊߡߊߣߊ, ''Mali ka Fasojamana'', Fula: 𞤈𞤫𞤲𞥆𞤣𞤢𞥄𞤲𞤣𞤭 𞤃𞤢𞥄𞤤𞤭, ''Renndaandi Maali''; La̱ra̱ba: جمهورية مالي‎, ''Jumhuriat Mali''; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Republic of Mali), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]] nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni. A̱byin Mali kya byia̱ shi kyai a̱byin a̱ni̱nai mi̱ [[Afrika]], ma̱ng shi kyai a̱byin ku swak kilomita a̱ma̰ntanaai 1,240,000 ma̱ a̱da̱dei (met a̱ma̱ntanaai 480,000). Shi á̱niet a̱byin Mali yet miliyon 19.1 hwa. A̱wot á̱ ku tyan 67% á̱niet nka ba̱ shyia̱ a̱tafa ndyia̱ 25 mạ a̱lyia̱ 2017. A̱keangtung nka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi wa yet Bamako. A̱sa̱t a̱byin Mali byia̱ nfam-a̱byin a̱ni̱nai a̱wot a̱gi̱gak nggu ba di̱ fam a̱za hu ntat ma̱ka̱wa̱tyia̱ Kyai A̱ji̱jak Sahara ka. Kap fam a̱tak a̱byin hu shyia̱ mi̱ Sa̱va̱na Sudan ji ja, nang á̱niet a̱byin ba ma̱ a̱di̱di̱t swat, a̱wot a̱mgba̱m a̱ka̱ghyui [[A̱ghyui Nija|Nija]] ma̱ng Senegal na a̱feang sweap tazwa nkaa. A̱za̱za̱rak nzwa a̱byin wu yong di̱ khap hwa ma̱ng lung a̱tsatsak nfang ma̱ a̱byin. A̱nyiung mi̱ a̱tsatsak nfang á̱na nang a̱byin ka byia̱ a̱ni kya yet zi̱nariya, a̱wot a̱byin kikya si̱ yet a̱tat mi̱ bibyin Afrika ku ghwut ma̱ng zi̱nariya ma̱ a̱byin a̱ni. Ka̱ bu ghwut lyiai nfak ma̱ bibyin nta. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[Sot:Mali]] [[de:Mali]] [[en:Mali]] [[es:Mali]] [[ha:Mali]] [[ig:Mali]] grwm4f460lkmi102abci1dor0ytydck Mam 0 591 6749 6748 2022-05-16T12:51:57Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:The Sun in white light.jpg|thumb|Ghwughwu a̱tsak li hu á̱ ku kyiak ma̱ a̱lyia̱ 2019 mami a̱mgba̱m a̱ta sai kyai tswazwa ka di̱n vak ta̱m ma̱ng kyangcyam mam ghyang]] '''Mam''' yet [[a̱ta̱ngwat]] ka̱ sai ma̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ kpa̱m nvam na̱ kaat mam hu a̱ni mi̱ kyai tswazwa hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Day]] j3bsneuxz78eg6jnakrdli5aaz896st Mam A̱niettyia̱t Swatnta ba 0 592 6756 6755 2022-05-16T12:51:57Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Mam A̱niettyia̱t Swatnta ba,''' a̱bungyei '''Mam A̱niettyia̱t A̱bin ma̱ng A̱bin''' ka a̱ni yet a̱tuk 5 Zwat 10 kuzang a̱lyia̱ kya. A̱ku tsa a̱gwai mam na ni ma̱ lyia̱ 1994 da̱nian shim mbeang li̱n a̱ma UNESCO/ILO min 1996. Ba̱ ku nwaa̱k shim whu da̱nian ba̱ ca̱t ba̱ li yaa̱son ma̱ng fa̱k nyinyang a̱niettyia̱t Swatnta bibya. A̱tuk mam ka ni, a̱ni ca̱t gba a̱niettyia̱t ba ba̱t a̱ghwon a̱lyen nang ba̱ndyen nkyang ba̱ tyia̱t a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> qm0ghbat43kk7zhz3zt37763x509bkn Mam A̱nyiuk Kuzanga̱byin 0 593 6761 6760 2022-05-16T12:51:57Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki Mam A̱nyiuk Kuzanga̱byin (Shong: '''International Women's Day,''' IWD) yet mam a̱gwai ha da̱nian ya̱ason a̱nyiuk mi̱ swatnta hu a̱ni. A̱tuk 8 Zwat Tsat ja yet mam hu. Mam a̱hwahwa yet mam a̱niet ma̱didi̱t nja̱u sana̱pyia̱ a̱nyiuk ma̱ng tata̱gyii mba a̱ni. Bi̱ring ma̱ng a̱nia, a̱tuk mam a̱kya a̱ni lyiat a̱lyiat a̱ghwon a̱li sangak a̱tyok na̱ngyok tswuwot a̱nyiuk a̱ghwon a̱ yok ba ba̱ tyei mman ba̱ shim tyei a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> od9askh5u8osa2y7p4tvq3hclip5avp Mam Ni̱neam A̱bin ma̱ng A̱bin 0 594 6773 6772 2022-05-16T12:51:57Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Mam Ni̱neam A̱bin ma̱ng A̱bin''' yet mam nang Muna̱pyia Bibi̱n Swatnta hu wha bai ndyo a̱ni. A̱bungyei mam hu ni '''Mam A̱ka̱neam.''' A̱tuk mam '''11 Zwat 10 2012''' ja a̱ku nsta a̱gwai nmam na ni. A̱tuk mam ka ni kya a̱n shei a̱niet ba a̱ngba̱m na̱ng a̱ka̱neam mmyim ba̱ shyia̱t a̱ka̱wat nyia̱n nta̱m ma̱ng shyia̱t shyii mi̱n Swanta hu. Ni̱neam mim yet kyang a̱gwai wha, na̱ndyuung ha ba. ==Ya̱fang== <references/> de11ook15z7pnmwzmdzr6l214j9v54u Markut Zuka̱beg 0 595 6779 6778 2022-05-16T12:51:58Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Markut Elliot Zuka̱beg''' (bin Mam 14,Zwat 5, 1984) yet A̱tyubyia̱ A̱merka wa. A̱tyu kau nzwa gu yet a̱ si bu yet a̱gwak a̱cyetaneang wu. Ngu ma̱ng á̱ghyiang a̱niet bya ku tsa Fesbuk mbeang Meta. N gu wa yet a̱gba̱ndang nkompani ngu na. ==Ya̱fang== <references/> r1vxqlx1eupgnjd5i4xu5cfamug701z Marok Ga̱ndu 0 596 6832 6831 2022-05-16T12:51:59Z Jon Harald Søby 8 52 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Marok Ga̱ndu''', ku '''Marock Ga̱ndu''' ma̱ng '''Marok Ga̱ndu Magata''' (18?? - 1902) ku yet a̱tyuvwuong á̱niet a̱tsaai á̱khwo a̱ neet [[Jenshyung Afrika]] a̱ si̱ ma ngyet a̱kwak a̱son nzwang [[Á̱niet A̱tyap|A̱tyap]], a̱nyan wa ku khwu di̱ cam a̱byin nggu ka a̱ni. Si̱sak ma̱ng a̱lyiat [[Toure Ka̱za-Toure|Ka̱za-Toure]] na mami Achi et al. (2019) a̱ni, Ga̱ndu ku yet {{Quote| "...a̱kwak a̱son nwalyak wuwa ma̱ng a̱kwak a̱son nzwang sot vwuong á̱niet a̱tsaai á̱khwo A̱tyap a̱ lan mi̱ fi̱ng a̱ni..." }} Sot nzwang [[Á̱niet A̱kpat|A̱kpat]] ji zang ja a̱sa̱t a̱gwam ngaan [[Za̱uza̱u]] (Zariya) wu, [[Muwammat Kwasa̱u]], ku khwat a̱son a̱ni, jija si̱ bai ta̱bat guu di̱ fwuong jen ji di̱ nwuai a̱byin A̱tyap 1902 nggu hu, zang ja ku tsa da̱ a̱beam 1897. Ca̱caat ma̱ng shei a̱nu á̱niet Bi̱ri̱ti̱n ba, nwuai mi̱ nwuai huni khwat a̱khwu 1,000 swak ma̱ a̱da̱dei wa ma̱nyin.<ref>Spurway, Michael V. (1932). "Zango Katab Notes". National Archives Kaduna (NAK): ZAR Prof No. 607</ref> Á̱ si̱ bai tsa yei nwuai mi̱ nwuai huni "Tyong Kwasa̱u" di̱n [[A̱lyem Tyap|Tyap]] ji (di̱n Shong á̱ nyia̱ "{{lang|en|Running away from Kwassau}}"). Ga̱ndu neet bai Magata, a̱tsatsak a̱bakeang a̱bakwai [[A̱batyok Jei|Jei]] si̱ kwai A̱gbaat ji, kwai A̱tyap ji̱ yet a̱gwak nzwang a̱ni.<ref>Achi et al. 2019, p. 123</ref> Á̱ shyia̱ ma̱ng a̱di̱dam wu nyia̱ á̱ ku lak njhyung nyiá̱ sang a̱sokfa nggu ba nang a̱kwak a̱son a̱ la̱u ma̱ng zwakhwu tazwa zwáng á̱niet nta a̱ni mami nkhang gbangbang yong ka̱ngka̱ng á̱niet nggu ba.{{notetag|Á̱ ku byia̱ (ku bye yet) kwan ma̱kpaat mat á̱ yok sak ghwughwu ma̱ng á̱di̱dam a̱tyunwai sok a̱fa wu, Marock, mi̱ nfwuo Á̱niet A̱tyap ba. Kap jat hu hwa yet gba̱mgbam ma̱ng a̱di̱dam ku nat a̱ mbwuot swak a̱ni ma̱ng nkyang njhyang a̱mgba̱m ma̱ng zwá Kati̱lik ma̱ng Protestan ji tung ma̱ng a̱mgba̱m nang á̱nietcen tyok Bi̱ri̱ti̱n ba ku nyia̱ ba nshai nkhang gbangbang Atyap na (dundung ma̱ng á̱nietyok mali A̱kpat ba) nang a̱vwuo ka ntat a̱ni ku kyang nyiung á̱ si̱ bai tyiet ma̱ nce na̱ khwi bai a̱ni bah tazwa nkhang a̱zama mba na a̱ni bah ma̱ng á̱nyiak nang Marok Ga̱ndu; ma̱ng nyiá̱ Marock ba ku myim ba̱ swan a̱za̱za̱rak mi̱ nfwuo Á̱niet A̱tyap ba. Marok tan a̱fi̱ng ka̱ lan swak ka tazwa cam a̱byin nggu ka ma̱ng á̱niet nka ba. : Achi et al. 2019, p. 136}} ==Yebaat ma̱ng hyaai== Á̱ ta̱bat Ga̱ndu mi̱ 1902 gba̱mgbam mbwak [[tyok ya̱shuk]] A̱kpat ba di̱ [[ta̱gbi̱ng]] nang Atyap vwuot a̱yaat a̱wot si̱ fwan di̱ san a̱kwak a̱son mbaa. Á̱ si̱si̱ nnyiak gu á̱ si̱ hyat gu di̱n vak [[swat shan]] ma̱ a̱yit Santswan ka, A̱byin A̱tyap. {{Notetag|A̱dodo ta̱gba̱k nzwang mbwak Za̱uza̱u ma̱ng byan nkyang hu ku khwi a̱ni du tyia̱ á̱niet A̱tyap ba ba̱ fwung di̱ yong ka̱tsak bah shimba ba̱ si̱ mi̱n vwuong a̱tsaai ka tyak bah. Tsi̱tsak da̱ a̱beam 1900 ma̱ng 1902 á̱niet nwuai ba neet Za̱uza̱u si̱ ta̱bat nwalyak a̱nyan wa a̱ kwak a̱son a̱ si̱ yet a̱kwak a̱son á̱niet nzwang wu, Marok Ga̱ndu. Si̱ huni tat a̱ta̱n ma̱ng yebaat ma̱ng hyaai nggu wu, di̱n vak swat shan. Kyang hu ku ghwut a̱ni á̱zanson hwa yet tyei bobwot yong ka̱tsak ma̱ng ka̱ngka̱ng ma̱ a̱tyetuk nwai á̱niet Bi̱ri̱ti̱n hu (Kazah-Toure 1995). : Kazah-Toure 2012, p. 92}} Á̱ si̱ ta nggu zwang mi̱ a̱man a̱lyia̱ neet di̱ fi̱ri̱ng nggu hu. Mat vwuot lihyat, á̱ bu si̱ ma nkup gu a̱gba̱ndang a̱toot A̱kpat mi̱ vam á̱ si̱si̱ ndap gu [[gat a̱pyia̱]] á̱ kat a̱pyia̱ nggu ka. Á̱ si̱ khwat á̱ghyang á̱niet nzwang A̱tyap nang á̱niet nzwang Kwasa̱u ba ku yebaat a̱ni bai di̱ tyan hyaai ji á̱ si̱ tak ma̱ng a̱mba nyia̱ ba̱ li a̱gwam mba wu.<ref>Achi et al. 2019, pp. 123-4</ref> Á̱ tak nyia̱ Kwasa̱u kyiak yong swat á̱niet nang gu ta̱bat a̱ni di̱n shán, fwui á̱ghyang ma̱ng swuan a̱ghwon a̱ si̱si̱ niat á̱ghyang ma̱ng swuan, mat tyei á̱ghyang á̱niet ba da̱ a̱hyem ta wa.{{notetag|Di̱ fam Magata, Mayayit, Maka̱ra̱u ma̱ng A̱shong A̱sh[y]ui, Kwasa̱u ta̱taat á̱niet ba ba̱ yong ka̱tsak ma̱ng ka̱ngka̱ng ba̱t. A̱ si̱ kyiak yong swat á̱niet ba nang gu ta̱bat a̱ni di̱n shán, a̱ si̱ fwui á̱ghyang ma̱ng swuan. Mami mba nang á̱ nyia̱ gu swat di̱n shan a̱ni bya yet Marok si̱ Magata. Á̱ ma nyia̱ nyia̱ á̱ niat Zi̱nyip Kutunku ma̱ng Kuntai Mado a̱si̱ Mashan ma̱ng swuan. Nyia̱ wuni yet doot mat mwang á̱niet ba da̱ a̱hyem wa. Da̱ a̱kwonu a̱kya, kak tangka̱i lak a̱di̱dam, ma̱ng a̱ka̱tuk nyia̱ si ̄̇ bai tsa lak li ku labeang a̱ni tazwa a̱mgba̱m nkyang nang tyok a̱kpat wu ngyong a̱kwonu a̱ni tat si̱sak ji nang ce a̱fwun hu ma ni̱ nnyia̱ na̱mbwon tangka̱i lak li gbangbang hu a̱ni meang. : Achi et al. 2019, p. 92}}<ref>Kazah-Toure 2012, p. 92</ref> Sheda a̱ghyang a̱bwonu Ninyio (2008) neet kwok a̱bwonu si̱ tyaat yebaat Ga̱ndu hu a̱nii: {{Tyan|"Á̱ghyang á̱niet A̱tyab bya fwop a̱nu ma̱ng á̱niet a̱tsaai á̱khwo Za̱uza̱u ba. Á̱zanson njen hyaai nggu ji, á̱ kup ngguu tyentyang ma̱ng a̱jhyem a̱yaatoot ''Sarauta'' (tyok) A̱kpat ba, si̱ a̱bya bya yet a̱gba̱ndang a̱toot á̱ si̱ kup nggu a̱pyia̱ ma̱ng ''Jan dara'' (a̱shong bung) á̱ si̱ gat gu a̱pyia̱ ka. Á̱ yong a̱nia bah. Á̱ ma tyia̱ nggu taba ma̱ a̱nu a̱ fi̱ng ma̱ng gworo a̱ nyuai nang a̱gwam A̱kpat a̱ni á̱ si̱ tsa jhyuai nggu á̱ nyia̱ "''raika shidade Sarkin Katab.''" Si̱ huni fa ma̱ ca̱caat a̱cat nyia̱ 'shyicet ang ku labeang a̱gwam Katab (A̱tyap)'."}} Á̱ tak nyia̱ á̱ si̱si̱ nswat guu di̱n shan a̱zaghyi jhyuai maat hu. Hyaai huni si̱ khwat tyei bobwot di̱ yong ka̱tsak ma̱ng ka̱ngka̱ng A̱tyap ba ma̱ a̱tyetuk nwuai á̱niet Bi̱ri̱ti̱n ba.<ref name=Ninyio >{{cite book |title=Pre-colonial History of Atyab (Kataf) |author=Ninyio, Y. S. |publisher=Ya-Byangs Publishers, Jos |year=2008 |ISBN=978-978-54678-5-7 |pages=82-2}}</ref> Yohanna (n.m.z.) a mbeang Akau (2014) ma lyiat tazwa hyaai nggu hu, a̱wot ma̱ mam zwat ku vwuon ma̱ng si̱ á̱ghyang hu.<ref>{{Tyan kwambwat |a̱ngaan=Yohanna |a̱son=S. |mam zwat=n.m.z. |a̱lyoot=The National Questions: Ethnic Minorities and Conflicts in Northern Nigeria |a̱tyushei=Macrom Prints |a̱vwuo=[[Gwoot|Kagoro]] |peji=147}}</ref><ref>{{Tyan kwambwat |a̱ngaan=A̱ka̱u |a̱son=K. T. L. |mam zwat=2014 |a̱lyoot=The kcg-en Dictionary |a̱vwuo=[[A̱keang Binin|Benin City]] |isbn=978-978-0272-15-9 |pejí=xiii-xiv}}</ref> ==Zwakhwu== Si̱sak ma̱ng a̱lyiat Kazah-Toure mami Achi et al. (2019), á̱ zama bwom a̱bwom nwuat shi a̱ghyang mat á̱ nsak gu mi̱ fwuo tat da̱ a̱beam 1940, koji ma̱ A̱byin A̱tyap ka di̱n jen gya̱ra̱p ma̱ng song, á̱ njhyung za̱kwa a̱ngi̱ri̱m nggu ji, kwa̱i, ma̱ng a̱ka̱tuk hyaai ma̱ng jen doot fwuo ce nggu hu a̱ni, a̱wot kyang a̱ga̱de, á̱ si̱ bwoi a̱bwom ka di̱n [[A̱lyem Tyap|Tyap]] jija bah, a̱wot da̱ [[a̱lyem Kpat]] ja. <ref>Achi et al. (2019), pp. 124-5</ref> ==Ya̱fang== Nkwambwat * {{cite book |title=A Short History of the Atyap |author1=Achi, B.|author2=Bitiyonɡ, Y. A. |author3=Bunɡwon, A. D. |author4=Baba, M. Y. |author5=Jim, L. K. N. |author6=Kazah-Toure, M. |author7=Philips, J. E. |publisher=Tamaza Publishinɡ Co. Ltd., Zaria |year=2019 |ISBN=978-978-54678-5-7 |pages=9–245}} * {{Cite journal |title=Citizenship and Indigeneity Conflicts in Nigeria |trans-title=Identity Conflicts: Belonging and Exclusion in Zangon Katab |url=https://www.citizenshiprightsafrica.org/CDD_Citizenship_and_Indigeneity_Conflicts_in_Nigeria.pdf |journal=Citizenship Rights Africa |date=2012 |last=Kazah-Toure |first=Toure |pages=88-121}} [[Sot:kwi_1902]] [[Sot:A̱tyap]] [[en:Marok Gandu]] nd7wt1ne009rfvqhb5p9iadkacp6szg Ma̱ka̱u 0 597 6915 6914 2022-05-16T12:52:01Z Jon Harald Søby 8 82 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ma̱ka̱u''' <br>澳門 |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Macau locator map.svg|300px|center|A̱vwuo ka nang Ma̱ka̱u nshyia̱ a̱ni mami Caina]] |- | colspan="2" align=left|<sub>A̱vwuo ka nang Ma̱ka̱u nshyia̱ a̱ni mami Caina</sub> |- | [[Fail:Flag of Macau.svg|thumb|Tuta a̱byin Ma̱ka̱u]] |- |} A̱byin '''Ma̱ka̱u''' ku '''Ma̱ka̱wo''' (Kanton: 澳門, ''ōu.mǔːn''; Potugit: Macao /mɐˈkaw/; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Macau /məˈkaʊ/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Fam A̱byin Kwak A̱son Ma̱ka̱u á̱ ku Khap á̱ Sak si̱ Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina''' ('''FA̱KA̱MKS''') (Kanton: 中華人民共和國澳門特別行政區; Potugit: Região Administrativa Especial de Macau da República Popular da China (RAEM); Shong: Macao Special Administrative Region of the People's Republic of China (MSAR)), yet a̱gba̱ndang a̱keang wa ma̱ng fam a̱byin kwak a̱son nang á̱ ku khap á̱ sak a̱ni si̱ [[Caina|Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina]] di̱ fam jenshyung Delta A̱ghyui Wulu hu kpa̱mkpaan [[Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak]] hu. Ma̱ng shi á̱niet kpa̱mkpaan 680,000<ref>"[https://www.worldometers.info/world-population/china-macao-sar-population/ Macao Population (2020) - Worldometer]" (di̱n Shong). www.worldometers.info</ref> ma̱ng shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 32.9 (met a̱ma̱ntanaai 23.7) a̱ni, kikya si̱ yet fam a̱byin ku swak byia̱ á̱niet ba̱ fam fi̱fam da̱ a̱vwuo a̱nyiung a̱ni mi̱ swanta hu. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_A̱siya]] [[ace:Makèë]] [[af:Macau]] [[als:Macau]] [[alt:Макао]] [[am:ማካው]] [[an:Macau]] [[ar:ماكاو]] [[arz:ماكاو]] [[ast:Macáu]] [[as:মাকাও]] [[azb:ماکائو]] [[az:Makao]] [[bar:Macao]] [[ba:Макао]] [[bcl:Macau]] [[be:Макаа]] [[bg:Макао]] [[bn:মাকাও]] [[bpy:মাকাউ]] [[br:Makao]] [[bs:Makao]] [[bug:Makau]] [[ca:Macau]] [[cdo:Ó̤-muòng]] [[ceb:Macau]] [[ce:Макао]] [[chr:ᎹᎧᎣ]] [[ckb:ماکاو]] [[co:Macau]] [[cs:Macao]] [[cv:Макао]] [[cy:Macau]] [[da:Macao]] [[de:Macau]] [[diq:Makao]] [[dty:मकाउ]] [[dv:މަކާއޫ]] [[dz:མ་ཀའོ]] [[ee:Macau]] [[el:Μακάου]] [[en:Macau]] [[eo:Makao]] [[es:Macao]] [[et:Macau]] [[eu:Macao]] [[ext:Macau]] [[fa:ماکائو]] [[fi:Macao]] [[fo:Makao]] [[frr:Macau]] [[fr:Macao]] [[fy:Makau]] [[gag:Makao]] [[gan:澳門]] [[ga:Macau]] [[gcr:Makao]] [[gd:Macau]] [[gl:Macau]] [[gu:મકાઉ]] [[hak:Au-mùn]] [[ha:Macau]] [[haw:Macau]] [[he:מקאו]] 3p6tog2s2f76ggfyd71vowca9idnvtb Ma̱sa̱r 0 598 6947 6946 2022-05-16T12:52:02Z Jon Harald Søby 8 31 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Ma̱sa̱r''' ku '''Misi̱ri''' ku '''Iji̱p''' (La̱ra̱ba: مِصر, Miṣr; Shong: Egypt /ˈiːdʒɪpt/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik A̱la̱ra̱ba Ma̱sa̱r''' wu (Shong: Arab Republic of Egypt), yet a̱byin ka̱ shyia̱ vam-a̱byin ku swak nyiung kya a̱ni, kyiak neet da̱ a̱ta̱m fam a̱za-a̱tyin [[Afrika]] ka ma̱ng a̱ta̱m fam a̱tak-jenshyung A̱siya ka di̱n vak a̱byia̱k a̱byin a̱ ku bwuo [[Li̱m-a̱byin Si̱nai]] hu a̱ni. Ma̱sa̱r yet a̱byin [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya|Meditaroniya]] kya ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng Tyiang A̱byin Gaza ji ([[Pa̱la̱sti̱n (a̱byin)|Pa̱la̱sti̱n]]) ma̱ng [[Isi̱rela]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[A̱ngam A̱sa̱khwot A̱ka̱ba]] wu ma̱ng [[A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] wu di̱ fam a̱tyin hu, [[Sudan]] di̱ fam a̱tak hu, ma̱ng [[Li̱biya]] di̱ fam jenshyung hu. A̱ma̱nyi A̱ngam A̱sa̱khwot A̱kaba si̱ myiai [[Urdun]], a̱ma̱nyi [[A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] ka si̱ myian Sa̱udi A̱rabiya, a̱wot a̱ma̱nyi Meditaroniya ka si̱ myiai [[Helat]], [[Turkiya]] ma̱ng [[Kuburut]] shimba á̱ mbyia̱ a̱nyiung ma̱ng bibyin hu ka̱ byia̱ gak a̱byin ma̱ng Ma̱sa̱r a̱ni bah. [[Fail:Flag of Egypt.svg|thumb|Tuta Ma̱sa̱r]] [[Fail:Coat of arms of Egypt (Official).svg|thumb|A̱lama a̱byin Ma̱sa̱r]] [[Fail:Egypt (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Ma̱sa̱r]] ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱za_Afrika]] mwubuyy3ly96d44fc5zfyc2md7knswj Mbuk 0 599 6949 6948 2022-05-16T12:52:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mbwuk]] jnxus1fxu1cio3rlrenjiq9eqzxhsxw Mbwuk 0 600 6966 6965 2022-05-16T12:52:03Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Hausstaub auf einem Finger.jpg |thumb|Mbwuk a̱mali tazwa ga̱swuong a̱ghyang a̱niet]] '''Mbwuk''' yet a̱lilyit nkyuo a̱kpa̱u kyang wa. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Dust]] 7qdsbu90kwrap46rio2jrdw6zrancpw Michelangelo 0 601 6971 6970 2022-05-16T12:52:03Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Michelangelo Daniele da Volterra (dettaglio).jpg|197px|right]] '''Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni''' (6 Zwat Tsat 1475 – 18 Zwat Sweang 1564), á̱ ku lyen nggu nang '''Michelangelo''' ma̱ nyom a̱ni, ku yet a̱tyumat nghwughwu a̱byin [[Italiya]] wa a̱ ka ngyet a̱tyuswup nghwughwu, a̱tyulyen ghwang a̱ka̱sa ma̱ng a̱tyulyuut a̱bwom a̱nwuat jen A̱gba̱ndang Shyip ma̱ng Swuan nang á̱ ku byin mami [[Ri̱pobi̱lik Fi̱ra̱nze|Ri̱pobi̱lik Fi̱ra̱ntse]] wu a̱ni, a̱nyan wa ta̱m nggu hu ku byia̱ cet fuut nkyang ma̱ a̱di̱di̱t ba̱t mi̱ ya a̱son nyian nghwughwu Fam Jenshyung hu, ma̱ a̱khapsak di̱ fam a̱meang á̱di̱dam tat-a̱pyia̱ lyen a̱tyubishyi ma̱ng swanta di̱n jen Shyip ma̱ng Swuan ji. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[Sot:Byin_1475]] [[Sot:Kwi_1564]] [[en:Michelangelo]] 33vkksf1rn02qqo8hjttwds2oecsrhx Miguel de Cervantes 0 602 6975 6974 2022-05-16T12:52:03Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Cervantes Jáuregui.jpg|197px|right]] '''Miguel de Cervantes Saavedra''' (29 Zwat A̱kubunyiung 1547 – 23 Zwat Nyaai 1616) ku yet a̱tyulyuut a̱byin Si̱pen a̱ghyang wa. Kwambwat nggu hu nang á̱ swak lyen a̱ni wa yet ''[[Don Quijote de la Mancha]]''. Á̱ kyiak nhu ku yet a̱son ka di̱ ce a̱yaanovel mam a̱fwun hu, a̱wot mat a̱nia wa Cervantes si̱ yet a̱tyulyuut novel a̱son wu<ref>[http://books.guardian.co.uk/review/story/0,12084,1105510,00.html Harold Bloom on Don Quixote, the first modern novel]</ref>. Á̱ ku shei kwambwat hu byia̱ mi̱ bibyin 65 hwa. Á̱ bu si̱ nkyiak ta̱m hu nang si̱ ku swak da̱ a̱mgba̱m mkpa̱m lyuut ku swak ma̱ng yet a̱tsatsak a̱ni. Di̱n jen jhyang, á̱ ngyei nggu "A̱fai-a̱gwam Sa̱taya". ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Á̱nietlyuut, á̱nietlyuut nvwuomaat ma̱ng á̱nietlyuut bubwom a̱nwuat]] [[en:Miguel de Cervantes]] 41rfto6ecargic6sen3kbpca53xmfrp Mikziko 0 603 6993 6992 2022-05-16T12:52:04Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱ Mikziko'''<br>Estados Unidos Mexicanos (Si̱pen) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:MEX orthographic.svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Mikziko</sub> |- | [[Fail:Flag of Mexico.svg|thumb|Tuta a̱byin Mikziko]] |- | [[Fail:Coat of arms of Mexico.svg|thumb|A̱lama a̱byin Mikziko]] |- |} A̱byin '''Mikziko''' (Si̱pen: México /ˈmexiko/; lilyem Nahwa: Mēxihco; Shong: Mexico), á̱ lyen da̱ a̱lyoot a̱gwomnati ka nang '''A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱ Mikziko''', '''A̱MM''' ba (Si̱pen: Estados Unidos Mexicanos /esˈtaðos uˈniðoz mexiˈkanos/, EUM; Shong: United Mexican States) a̱ni, yet a̱byin kya di̱ kap fam a̱tak fam a̱byin [[Amerika A̱za]] hu. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak di̱ fam a̱za hu ma̱ng [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]]; di̱ fam a̱tak hu ma̱ng jenshyung hu ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] wu; di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu ma̱ng Gwatemala, Beliz, a mbeang [[Kyai A̱sa̱khwot Karibi]] hu; a̱wot di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng A̱ngam A̱sa̱khwot Mikziko wu. A̱byin Mikziko kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 1,972,550 (met a̱ma̱ntanaai 761,610), si̱ ku tyia̱ ka̱ yet a̱byin 13 ka̱ swak ma̱ng shi kyai a̱byin mi̱ swanta hu a̱ni; ma̱ng kpa̱mkpaan shi á̱niet 126,014,024, ka̱ si̱ yet a̱byin 10 ka̱ swak ma̱ng shi á̱niet a̱wot ka̱ si̱ swak ma̱ng á̱niet ba̱ lyiat a̱lyem Si̱pen ka mi̱ swanta hu. A̱byin Mikziko yet a̱si̱ [[A̱si̱tet mundundung|mundundung]] kya ka̱ byia̱ a̱yaasi̱tet 31 ma̱ng Mexico City, a̱keangtung nka ka ma̱ng metropolit ku swak ma̱ng shi a̱ni. A̱ca̱cet nfam dandi ghyáng ni̱nia yet: Guadalajara, Monterrey, Puebla, Toluca, Tijuana, Ciudad Juárez, ma̱ng León. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Amerika A̱za}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] [[Sot:Bibyin_Amerika_A̱za]] [[en:Mexico]] 224hing7vwb32bqj73me6cqyp9uwfe6 Mina 0 604 7000 6999 2022-05-16T12:52:05Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Minna, Niger state City gate.jpg|thumb|A̱na̱nwuai a̱keang Mina]] [[Fail:Locator Map Minna-Nigeria.png|thumb|A̱vwuo ka nang a̱gba̱ndang a̱keang Mina nshyia̱ a̱ni mami Naijeriya]] A̱keang '''Mina''' yet a̱gba̱ndang a̱keang wa (á̱ ku tyan shi á̱niet nggu hu á̱ sak 304,113 ma̱ a̱lyia̱ 2007) di̱ fam-a̱byin [[Fam A̱ka̱wa̱tyia̱]] [[Naijeriya]] hu. Kikya yet a̱keangtung [[Si̱tet Nija]] ka, a̱nyiung mami a̱yaasi̱tet mundundung 36 ba. Ka̱ byia̱ nnwap a̱feang nia: [[A̱nupe]] ba ma̱ng [[Á̱nietmangfwuo]] ba. [[Fail:Niger state house of assembly complex new built.jpg|thumb|Mina, nok A̱mali A̱tung Si̱tet Nija hu]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Nija]] [[Sot:Si̱tet Nija]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[en:Minna]] 574s5sck3y5cwqsh7vgmzly6i9ayd6v Miura Haruma 0 605 7002 7001 2022-05-16T12:52:05Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Haruma Miura]] dpfemi8mw2de85iclnrtv2wdmv9q1qc Mman 0 606 7004 7003 2022-05-16T12:52:05Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nggwon]] 3vhq06qr7dui0i2ryh38os9o11yk4rr Mman Shan Naijeriya 0 607 7009 7008 2022-05-16T12:52:05Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Mman Shan Naijeriya''' nia yet a̱yaa̱kwaka̱son di̱ tyei khwii doka ma̱ng chok a̱byin ka a̱ngba̱m. ==Ya̱fang== <references/> fts3qvkxq8fpowmh0n0fmu4vqn81wkp Monggoliya 0 608 7023 7022 2022-05-16T12:52:06Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Monggoliya'''<br>[[Fail:Monggol_ulus.svg|50px|Alt=Monggol ulus, a̱ka̱k a̱lyoot Monggoliya, di̱ lyuut Mongol]]<br />Монгол Улс (Mongol) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Mongolia (orthographic projection).svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Monggoliya</sub> |- | [[Fail:Flag of Mongolia.svg|thumb|Tuta a̱byin Monggoliya]] |- | [[Fail:State emblem of Mongolia.svg|thumb|A̱lama a̱byin Monggoliya]] |- |} A̱byin '''Monggoliya''' (/mɒnˈɡoʊliə/ (Monggol: Монгол Улс ''Mongol Uls'', Monggol Taada: [[Fail:Monggol_ulus.svg|50px|Alt=Monggol ulus, a̱ka̱k a̱lyoot Monggoliya, di̱ lyuut Monggol]] ''Moŋğol ulus''; a̱ca̱caat fa "A̱byin Monggol" ku "Si̱tet Monggoliya"), yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni di̱ fam-a̱byin A̱tyin A̱siya. Ka̱ shyia̱ tsi̱tsak bibyin [[Roshiya]] di̱ fam a̱za hu ma̱ng [[Caina]] di̱ fam a̱tak hu, a̱jini ka̱ yet a̱byin hyia̱k ma̱ng Fam-a̱byin Monggoliya Mami Ku Nyia̱ Tyok A̱pyia̱ a̱ni. Ka̱ kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 1,564,116 (met a̱ma̱ntanaai 603,909), ka̱ si̱ byia̱ shi á̱niet miliyon 3.3 hwa ci̱k, si̱ ku tyia̱ nang ka̱ yet a̱sa̱t a̱byin swanta a̱ swak di̱ byia̱ á̱niet ba̱ swan gbang ma̱ng á̱ghyang a̱ni. A̱byin Monggoliya kya yet a̱byin swanta nang bibyin ghyáng keang di̱ kuzang fam ka̱ swak ma̱ng shi kyai a̱byin a̱ni ka̱ nwai shyia̱ kpa̱nkpaan ma̱ng kyai a̱sa̱khwot ka̱ shyia̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱byin a̱ni. A̱byin ka nhyat pa̱mpai ma̱ng steppe a̱kwop, ma̱ng tsutsok di̱ fam a̱za ma̱ng jenshyung nka hu ma̱ng Kyai A̱ji̱jak Gobi di̱ fam a̱tak hu. Ulaanbaatar, a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi nka wu, ba̱ng kpa̱mkpaan ma̱ng kap á̱kum a̱mgba̱m á̱niet a̱byin hu. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_A̱siya]] [[en:Mongolia]] fpac7z6qow865e5g3rwpgukguxivli1 Moroko 0 609 7045 7044 2022-05-16T12:52:07Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Moroko''', (La̱ra̱ba: المغرب, ''al-maḡrib'' a̱ fa ''a̱vwuo ka nang mam kwa̱i a̱ni'' ku ''jenshyung hu''; [[Ta̱mazi̱k Kidee Moroko]]: ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ, ''lmeɣrib''; Fi̱ransa: Maroc; Shong: Morocco /məˈrɒkoʊ/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Tyok Moroko''' hu (La̱ra̱ba: المملكة المغربية, ''al-mamlaka al-maḡribiyya'' a̱ fa ''Tyok Jenshyung Hu'' a̱ni; Ta̱mazi̱k Kidee Moroko: ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ, ''tageldit n lmeɣrib''; Fi̱ransa: Royaume du Maroc; Shong: Kingdom of Morocco), kya yet a̱byin ka ka̱ swak di̱ shyia̱ fam a̱byin a̱za-jenshyung fam Maghreb hu ma̱ A̱za Afrika. A̱byin Moroko ka swan nwuan [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu di̱ fam a̱za hu ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu di̱ fam jenshyung hu, a̱wot ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng A̱li̱jiriya di̱ fam a̱tyin hu, ma̱ng teritori Sahara Jenshyung wu nang á̱ kwan tazwa nggu a̱ni di̱ fam a̱tak hu. Ka̱ ma nsak a̱tyem da̱ a̱ka̱keang ti̱tamm Si̱pen á̱si̱ Ceuta, Melilla ma̱ng Peñón de Vélez de la Gomera, ma̱ng a̱cyuang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ma̱ a̱di̱di̱t nang a̱byin [[Si̱pen]] kya nyia̱ tyok tazwa nji kpa̱mkpaan ma̱ng khwong kyai a̱sa̱khwot nka hu nyia̱ kikya byia̱ nna.<ref>BBC (2008). "[https://www.bbc.com/news/world-africa-14114627 Ceuta, Melilla profile]" (di̱n Shong).</ref> A̱byin Moroko ngaat si̱ tat shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 446,550 (met a̱ma̱ntanaai 172,410) ku kilomita a̱ma̱ntanaai 710,850 (met a̱ma̱ntanaai 274,460), ma̱ng shi á̱niet kpa̱mkpaan miliyon 37. A̱dini a̱gwomna̱ti wu ma̱ng a̱si̱ a̱ swak byia̱ á̱nietkhwi wu wa yet Khwikpaa̱pyia̱, a̱wot lilyem a̱gwomna̱ti hu hwa yet La̱ra̱ba ma̱ng Ta̱mazi̱k; á̱ si̱ ka ndyiat zwalyiat La̱ra̱ba Moroko ji ma̱ng Fi̱ransa koji. Sheda hu ma̱ng Taada Moroko ji yet kyiai taada A̱mazi̱k, A̱la̱ra̱ba, ma̱ng A̱shong ji hwa. A̱keangtung nka, kikya yet Ra̱bat, ma̱nang a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱sm shi wu wa yet Ka̱sabi̱lanka.<ref name="Abun-Nasr1987">Jamil M. Abun-Nasr (20 Zwat A̱ni̱nai 1987). "[https://books.google.com/books?id=jdlKbZ46YYkC A History of the Maghrib in the Islamic Period]" (di̱n Shong). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-33767-0.</ref> [[Fail:Flag of Morocco.svg|thumb|Tuta Moroko]] [[Fail:Coat of arms of Morocco.svg|thumb|A̱lama a̱byin Moroko]] [[Fail:Morocco_(orthographic_projection,_WS_claimed).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Moroko]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱za_Afrika]] [[en:Morocco]] glq4rss4j5dkdm1y2hk743k1ipkcjvz Muhammadu Buhari 0 610 7052 7051 2022-05-16T12:52:07Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Muhammadu Buhari, President of the Federal Republic of Nigeria (cropped3).jpg|197px|right]] '''Muhammadu Buhari''' [[Order of the Federal Republic|GCFR]] (byin a̱tuk mam 17 Zwat Swak ma̱ng Sweang 1942) yet a̱tyu kwai nfwuo Naijeriya wa. Nggu wa yet A̱kwak A̱son A̱byin Naijeriya neet a̱lyia̱ 2015. Buhari fwung ta̱m [[A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya|A̱khwot A̱kwop A̱byin]] nang gu yet Mejo-Jena̱ra wa. A̱ ku yet A̱kwak A̱son A̱byin mi̱ njen nyia̱ tyok A̱khwot A̱kwop kyiak neet 1983 ba̱ng si̱ nat 1985. A̱ ku shyia̱ yet A̱kwak A̱son A̱byin wu danian la̱pa̱nu ca̱t hyaai á̱niet nggu ma̱ng susot A̱khwot A̱kwop á̱ghyang. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[en:Muhammadu Buhari]] dhkc5es4z60y0yv20mi3gmbsoqssbz5 Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta 0 611 7062 7061 2022-05-16T12:52:07Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta''', '''MBS''' (Shong: United Nations, UN) hu yet sot a̱gwomna̱ti ma̱ a̱di̱di̱t ja ku fa go swat nyinyang ma̱ng swat cam tsi̱tsak bibyin swanta, ji̱ mbeang ya a̱son a̱ka̱ngka̱ra̱ng a̱meang tsi̱tsak bibyin, ji̱ mbeang ya a̱son nyia̱ nta̱m dundung tsi̱tsak bibyin, a̱wot ji̱ ka yet a̱gba̱ndang a̱la̱n kyiai nta̱m bibyin na ndung. Jija yet sot bibyin ma̱ a̱di̱di̱t ji̱ swak ma̱ng shi ma̱ng si̱ ji nang á̱ lyen á̱ swak mami swanta hu. MBS hu byia̱ tyantung nhu da̱ a̱vwuo ka̱ yet a̱si̱ bibyin ma̱ a̱di̱di̱t kya mi̱ New York City a̱wot ku si̱ byia̱ a̱ca̱cet a̱yaaofit á̱ghyang mi̱ a̱ka̱keang Jeneva, Nairobi, Viyena, ma̱ng Haag hu. [[Fail:Flag of the United Nations.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] [[Fail:Emblem of the United Nations.svg|thumb|A̱lama Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] [[Fail:United Nations Members.svg|thumb|Ta̱si̱la A̱yaamemba Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:United Nations]] a9wrjxk131ikhs27ygrwk0o0hlsze88 Musa Bityong 0 612 7076 7075 2022-05-16T12:52:08Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Musa Bityong''' (/musɑː bitjɔːŋ/), á̱ ka ndyuut '''Musa Bitiyong''' ku yet la̱fta̱nan konel wa ma̱ng [[A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya]] wu, a̱ ku khwu mbwak a̱gwomna̱ti Ibrahim Babangida di̱n vak mang a̱ta-ndong ma̱ a̱lyia̱ 1986 a mbeang Mejo Jenera Mamman Vatsa ma̱ng a̱ni̱nai a̱ghyang nang á̱ ku bat mba a̱hyiak nyia̱ ba̱ la̱p a̱shwuk ba̱ ta̱wap a̱gwomna̱ti ba.<ref name=Vatsa1>[https://dawodu.com/vatsa1.htm The Vatsa Coup of 1985] (di̱n Shong).last=Omoiɡui |first=Nowa |title=website=Dawodu.com |access-date=July 4, 2020}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.jayfm.ng/2018/03/05/on-this-day-in-1986-maj-gen-mamman-vatsa-and-nine-other-military-officers-were-executed-by-firing-squad-in-lagos/ |last= |first= |title=On this day in 1986, Minister of the Federal Capital Territory, Abuja, Maj. Gen. Maman Vatsa and nine other military Officers were executed by firing squad in Lagos |website=JAY FM |date=March 5, 2018 |access-date=July 5, 2020}}</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Musa Bityong]] plx41hyujoz8s7fj9hhm4jvw6thj0q2 Naai A̱gwaza 0 613 7087 7086 2022-05-16T12:52:08Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Naai A̱gwaza''' yet a̱lyiat nia nang a̱tyubishyi lyiat ma̱ng [[A̱gwaza]] a̱ni. A̱lyiat na na̱ li a̱ni: ja̱u, kyuak ntong, ma̱ng naai cat kyang. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Prayer]] tc5bamjd38js30wqabeklk4nx2pm59j Naijeriya 0 614 7216 7215 2022-05-16T12:52:12Z Jon Harald Søby 8 128 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Mundundung Naijeriya'''<br><small>Orílẹ̀-èdè Olómìniira Àpapọ̀ Nàìjíríà (Ghwangkpang)</small><br><small>Jamhuriyar Taraiyar ta Najeriya (Kpat)</small><br><small>Ọ̀hàńjíkọ̀ Ọ̀hànézè Naìjíríyà (Kuma̱cyi)</small><br><small>Federal Republic of Nigeria (Shong)</small> |flag = Flag of Nigeria.svg |coa = Coat of arms of Nigeria.svg |image = Nigeria (orthographic projection).svg |capital = [[A̱buja]] |area = 923,769 |population = 211,400,708 |year = 2021 }} A̱byin '''Naijeriya''' (Shong: Nigeria), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Mundundung Naijeriya''' (Shong: Federal Republic of Nigeria), yet [[a̱sa̱t a̱byin]] wa di̱ fam [[Jenshyung Afrika]] a̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Ni̱njer (a̱byin)|Ni̱njer]] di̱ fam [[Gak Ni̱njer−Naijeriya|a̱za hu]], [[Cadi]] di̱ fam [[Gak Cadi–Naijeriya|a̱za-a̱tyin hu]], [[Kemerun]] di̱ fam [[Gak Kemerun–Naijeriya|a̱tyin hu]], ma̱ng [[Bini (a̱byin)|Bini]] di̱ fam [[Gak Bini–Naijeriya|jenshyung]] hu. Khwong kyai a̱sa̱khwot a̱tak hu myiai da̱ [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] di̱ [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu. A̱ yet ri̱pobi̱lik [[A̱si̱tet mundundung|mundundung]] wa nang á̱ ka̱u da̱ [[A̱yaasi̱tet Naijeriya|a̱yaasi̱tet 36]] a̱wot [[A̱gba̱ndang A̱keangtung Mundundung, Naijeriya|A̱gba̱ndang A̱keang Mundundung]] nggu wu, a̱vwuo ka nang a̱keangtung ka nshyia̱ a̱ni wa yet [[A̱buja]]. [[Legwot]] ja si̱ yet a̱gba̱ndang a̱keang ka̱ swak ma̱ng shi á̱niet ma̱ a̱byin ka ma̱ng [[Afrika|vam-a̱byin Afrika hu]] meang, a̱wot ji̱ si̱ ka ngyet a̱nyiung da̰ a̱ca̱cet a̱ka̱keang swanta na. A̱byin Naijeriya ku yet mali [[Á̱ka̱k á̱gwam Naijeriya|a̱tsatsak bibyin a̱ka̱k kya a̱zanson tyok á̱nietcen]] ka ma̱ng [[Ntyok Sahet|ntyok]] na̱ neet Mileniyom feang hu A̱zanson bai Kristi a̱ni, a̱wot [[Taada Nok|Tat-a̱ghyi Nok]] hu hwa si̱ yet a̱byin a̱son ka̱ ku byia̱ muná̱pyia̱ da̱ a̱beam sa̱ncuri 15 gbangbang A̱zanson bai Kristi. A̱byin mam a̱fwun ka ku ntsa ma̱ng [[Naijeriya a̱si̱ Tyok Á̱nietcen|Tyok á̱nietcen Bi̱ri̱ti̱n]] hu hwa ma̱ a̱cak sa̱ncuri 19 hu, ka̱ si̱ shyia̱ gak a̱fwun nka hu di̱ jen fwuop [[A̱byincok A̱tak Naijeriya]] ma̱ng [[A̱byincok A̱za Naijeriya]] ma̱ a̱lyia̱ 1914 mbwak [[Frederick Lugard|A̱tyoli Frederick Lugard]]. A̱bi̱ri̱ti̱n ba si̱ kpaat nvak tyok ma̱ng nyian shi̱ri̱ya di̱n vak ta̱gurup tyok mbwak á̱ka̱k ntyok. A̱gwomna̱ti a̱byin Naijeriya si̱ shyia̱ sa̱t tyok a̱pyia̱, a̱byin ka si̱si̱ nta̱bat yet [[Si̱tet mundundung|a̱byin mundundung]] ma̱ a̱tuk mam 1 Zwat Swak 1960. Ka̱ si̱ li [[Zwang Byina̱byin Naijeriya|zwang byina̱byin]] kyiak neet 1967 ba̱ng si̱ nat 1970, a̱wot si̱ ji ji̱ khwi a̱ni ja yet shai shi̱shai a̱gwomna̱ti a̱sai a̱toot nang á̱ ku khai di̱n vak [[di̱mokrasi]] a̱ni ma̱ng [[Tyok a̱khwot á̱kwop Naijeriya si̱ 1966–79 ma̱ng 1983–98|ntyok yebaat-a̱la a̱khwot á̱kwop]], ba̱ng si̱ tat shyiat [[Ri̱pobi̱lik A̱naai Naijeriya|a̱di̱ndi̱ng di̱mokrasi]] mi̱ [[Khai a̱kwak a̱son a̱byin Naijeriya 1999|1999]]; [[Khai a̱mgba̱m a̱byin Naijeriya 2015|khai a̱kwak a̱son a̱byin 2015]] huhwa yet jen a̱son ji nang a̱swan [[A̱yaakwak A̱son A̱byin Naijeriya|a̱kwak a̱son a̱byin]] na fwan di̱ ya khai a̱ka̱feang a̱ni.<ref>"[https://www.reuters.com/article/us-nigeria-election-idUSKBN0MR0VN20150331 Nigeria's Buhari wins historic election landslide]".</ref> Naijeriya yet a̱byin nnwap ma̱ a̱di̱di̱t kya nang [[Nnwap mi̱ Naijeriya|nnwap 250]] na̱ lyiat di̱ [[Lilyem Naijeriya|lilyem ku vwuon vi̱vwuon tat 500]], a̱mgba̱m nna ma̱ng taada ma̱ a̱di̱di̱t a̱di̱t mun nshyia̱ a̱ni.<ref>[https://www.pbs.org/newshour/updates/africa-jan-june07-ethnic_04-05/ Ethnicity in Nigeria]</ref><ref>[https://www.ethnologue.com/country/NG Nigeria]</ref><ref>[https://www.languagesoftheworld.info/geolinguistics/linguistic-diversity-in-africa-and-europe.html |Linguistic diversity in Africa and Europe – Languages Of The World]</ref> Nnwap a̱tat na̱ lan byia̱ shi á̱niet ni̱nia yet A̱kpat-A̱fa̱taa di̱ fam [[A̱za Naijeriya|a̱za hu]], [[A̱yoruba]] di̱ fam [[A̱byin A̱yoruba|jenshyung hu]], ma̱ng [[Igbo]] di̱ fam [[A̱byin Igbo|a̱tyin hu]], a̱mgba̱m nna dundung swak 60% a̱mgba̱m á̱niet a̱byin Naijeriya ba.<ref>"[https://web.archive.org/web/20200923163518/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/attachments/summaries/NI-summary.pdf NIGERIA – CIA WORLD FACTBOOK 2019]".</ref> A̱lyem ofisha ka, kikya yet [[Shong Naijeriya|Shong]], nang á̱ ku nkhai mat mbeang muná̱pyia̱ lilyem a̱byin hu a̱mgba̱m.<ref>Mann, Charles C. (1990). "[https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED397681.pdf Choosing an Indigenous Official Language for Nigeria]".</ref> A̱byin Naijeriya ku ka̱u kpa̱mkpaan nkap nfeang tsi̱tsak [[Khwi Kpa A̱pyia̱|A̱musulumi (Á̱niet kpa a̱pyia̱)]] ba̱ shyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t di̱ fam a̱za hu, ma̱ng [[Khwikristi|Krista (Á̱nietkhwi Kristi)]] ba̱ la̱u shyia̱ di̱ fam a̱tak hu. A̱byin ka si̱ yet [[Khwi Kpa A̱pyia̱ di̱n vak a̱byin|a̱fwuon mi̱ bibyin A̱musulumi]] swanta hu ma̱ng [[Khwikristi di̱n vak a̱byin|a̱taa mi̱ bibyin Krista]],<ref>"[https://www.pewresearch.org/fact-tank/2019/04/01/the-countries-with-the-10-largest-christian-populations-and-the-10-largest-muslim-populations/ The countries with the 10 largest Christian populations and the 10 largest Muslim populations]"</ref> a̱wot á̱kum á̱niet ka si̱ yet nka ka̱ khwi [[Khwí A̱ka̱ka̱rak Afrika|Khwí a̱ka̱ka̱rak]], nang á̱si̱ ba̱ yet a̱ka̱ka̱rak á̱si̱ nnwap [[Odinani|Igbo]] ma̱ng [[Khwi A̱yoruba|A̱yoruba]] a̱ni.<ref>"[https://web.archive.org/web/20201018101915/https://photos.state.gov/libraries/nigeria/487468/pdfs/Nigeria%20overview%20Fact%20Sheet.pdf Nigeria Fact Sheet]"</ref> Cam Tyok Naijeriya hu shim ma̱ng sa̱t khwi.<ref>"[http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm#Powers_of_Federal_Republic_of_Nigeria Nigerian Constitution]"</ref> A̱byin Naijeriya kya yet [[Lyulyoot bibyin Afrika di̱n vak shi á̱niet|a̱byin ka̱ swak mi̱ shi á̱niet mami Afrika]], ka̱ si̱ yet [[Lyulyoot bibyin di̱n vak shi á̱niet|a̱byin a̱natat ka̱ swak mi̱ shi á̱niet swanta hu]], ma̱ng tyan á̱niet miliyon &nbsp;206 ca̱caat ma̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱lyia̱ 2019.<ref>"[https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-09-20/nigeria-to-give-all-of-its-200-million-people-identity-numbers Nigeria to Give All of Its 200 Million People Identity Numbers]".</ref><ref>"[https://www.worldometers.info/world-population/nigeria-population Nigeria | Population]".</ref><ref>"[https://www.worldbank.org/en/country/nigeria/overview Nigeria Overview]".</ref> Kikya yet a̱byin a̱tat ka̱ swak ma̱ng á̱niet á̱fi̱ng swanta hu, lilyim [[Ndiya]] ma̱ng [[Caina]], kpa̱mkpaan á̱kum á̱niet ka shyia̱ a̱tafa ndyia̱ swak ma̱ng a̱ni̱nai.<ref>The CIA World Fact Book 2014 (2013). Skyhorse Publishing, Inc. ISBN: 978-1-62636-073-0</ref><ref name="Profile">Library of Congress – Federal Research Division (July 2008). [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Nigeria.pdf Country profile: Nigeria]. P. 9.</ref> [[A̱za̱za̱rak nzwa Naijeriya|A̱za̱za̱rak nzwa Naijeriya wu]] wa yet [[Lyulyoot bibyin Afrika di̱n vak GDP (nominal)|si̱ nggu a̱ lan swak ma̱ng shi a̱ni mi̱ Afrika]] a̱wot a̱ si̱ yet [[Lyulyoot bibyin di̱n vak GDP (PPP)|a̱si̱ 24 a̱ lan swak ma̱ng shi a̱ni]] ma̱mi̱ swanta hu, ka̱ ka mbyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng biliyon $450 &nbsp; a̱wot triliyon trio$1 &nbsp;di̱n vak nominal GDP ma̱ng tyei ca̱caat cet kwai nkyang, ma̱ ca̱caat a̱cat.<ref>[http://www.aljazeera.com/news/africa/2014/04/nigeria-becomes-africa-largest-economy-20144618190520102.html Nigeria becomes Africa's largest economy]</ref><ref>[https://www.bloomberg.com/news/2014-04-06/nigerian-economy-overtakes-south-africa-s-on-rebased-gdp.html Nigerian Economy Overtakes South Africa's on Rebased GDP]</ref><ref>Si̱sak nang data 2020 [[International Monetary Fund|IMF]] ji ntak.</ref> Á̱ ni̱ ngyei a̱byin Naijeriya "A̱ngi̱ri̱m Afrika", mat [[Demographics of Nigeria|a̱gba̱ndang shi á̱nietbishyi]] nka wu ma̱ng [[Tung nzwa Naijeriya|tung nzwa]],<ref>[[The Round Table (journal)|The Round Table]] (1959). Nigeria: The African giant. Vol. 50. No. 197. Pp. 55–63. DOI: 10.1080/00358535908452221</ref> a̱wot á̱ si̱ ma nkyiak nka nang [[Kaswuó ji̱ laai shi|kaswuo ji̱ laai shi]] a̱ni gba̱mgbam mbwak A̱lisaaikurum Swanta ka;<ref>[http://data.worldbank.org/country/nigeria Nigeria]. World Bank.</ref> á̱ ka ndyen nkaa ka̱ yet cet fam a̱byin a̱ni mi̱ kyai a̱byin Afrika hu,<ref name="NigeriaTradesmark">[https://web.archive.org/web/20180303110039/https://www.trademarksa.org/news/nigeria-poised-become-africa-s-most-powerful-nation Nigeria is poised to become Africa's most powerful nation]</ref><ref>[http://www.westafricagateway.org/west-africa/country-profiles/nigeria Nigeria]</ref><ref>[http://library.fes.de/pdf-files/bueros/nigeria/09372.pdf Nigeria]</ref> [[cet a̱tyia̱ka̱u]] mi̱ nkyang bibyin swanta,<ref>Andrew F. Cooper, Agata Antkiewicz and Timothy M. Shaw, 'Lessons from/for BRICSAM about South-North Relations at the Start of the 21st Century: Economic Size Trumps All Else?', ''International Studies Review'', Vol. 9, No. 4 (Winter, 2007), pp. 675, 687.</ref><ref>Meltem Myftyler and Myberra Yyksel, 'Turkey: A Middle Power in the New Order', in ''Niche Diplomacy: Middle Powers After the Cold War'', edited by Andrew F. Cooper (London: Macmillan, 1997).</ref><ref>Mace G, Belanger L (1999) [https://books.google.com/books?id=kZlDRD2vL6IC The Americas in Transition: The Contours of Regionalism] (p. 153)</ref><ref name="Solomon">Solomon S (1997) [https://web.archive.org/web/20150426220103/http://www.issafrica.org/Pubs/Monographs/No13/Solomon.html South African Foreign Policy and Middle Power Leadership], ''ISS''</ref> a̱wot á̱ si̱ ka ndyen nkaa nang [[ncet na̱ laai shi|cet swanta ku laai shi]] a̱ni meang.<ref>[https://web.archive.org/web/20190513060523/https://www.bet.com/news/global/2011/07/20/nigeria-an-emerging-african-power.html Nigeria, an Emerging African Power]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20190513060455/http://thestreetjournal.org/2014/01/mint-countries-nigeria-now-listed-among-emerging-world-economic-powers/ MINT Countries: Nigeria Now Listed Among Emerging World Economic Powers.]</ref><ref>BBC (6 January 2014). [https://www.bbc.com/news/magazine-25548060 The Mint countries: Next economic giants?]</ref> Da̱ a̱kwonu a̱kya, [[Ga̱fang Yaa̱son Á̱nietbishyi]] nka ji shyia̱ kpa̱mkpaan [[Lyulyoot bibyin di̱n vak Ga̱fang Yaa̱son Á̱nietbishyi|158]] ma̱ ta̱cya̱ ka, a̱ghwon a̱byin ka si̱ shyia̱ a̱tutu a̱za̱za̱rak nzwa kurum-nwuai a̱tak-a̱ka̱wa̱tyia̱, ma̱ng [[a̱gba̱ndang kurum-nwuai a̱byin]] kuzang a̱tyubishyi tsi̱tsak $1,026 ma̱ng $3,986.<ref>[https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups|access-date=2020-06-04 World Bank Country and Lending Groups – World Bank Data Help Desk]</ref> A̱byin Naijeriya yet a̱nyiung mami a̱yaamemba ba̱ ku kpaat Muna̱pyia̱ Bibyin Afrika hu a̱ni, ka̱ si̱si̱ ngyet memba susot bibyin swanta jhyáng nang [[Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] hu, Commonwealth of Nations hu, ECOWAS hu, ma̱ng OPEC ji. A̱byin Naijeriya ma ngyet memba sot bibyin [[MINT (economics)|MINT]] ji ji̱ nwai byia̱ a̱wat a̱ni, zang ja á̱ ndi nang ntung nzwa ba̱ laai shi ba̱ na ngyet á̱cobai swanta ba a̱ni zang ja ma̱ a̱di̱di̱t nnwuan nang ntung nzwa swanta ba̱ laai shi cobai ba a̱ni, a mbeang ntung nzwá "[[Jim O'Neill, Baron O'Neill a̱si̱ Gatley#Swak Ma̱ng A̱nyiung Cobai|Swak Ma̱ng A̱nyiung Cobai]]" ba nang á̱ ku tyan ba̱ na nshyia̱ a̱ca̱cet lan swak ma̱ ta̱cya̱ ka. ==Khwi== Mami Naijeriya, Á̱kpaa̱pyia̱ ba ma̱ng Krista ba nyia̱ kpa̱mkpaan di̱ shyia̱ ca̱caat ma̱ng shi. Krista ba ma a̱di̱di̱t shyia̱ di̱ fam a̱tak hu hwa, a̱wot a̱di̱di̱t Á̱kpaa̱pyia̱ wu si̱ di̱ fam a̱za hu hwa. Mi̱ di̱ nyia̱ fi̱p ma̱ng nwuak a̱cucuk ghyáng, da̱ziya nang zwang á̱niet a̱byin Naijeriya ji ku nyia̱ mat nwai nyap fwuo ma̱ng a̱dini á̱ghyang wa ma̱nyin. Zwang ji ji̱ ku nyia̱ kyiak neet ma̱ a̱tuk mam 6 Zwat A̱natat 1967 – 15 Zwat Jhyiung 1970, ku yet jhya̱ kwai-nfwuo-á̱niet ja nang kyang ku khwat nji bai a̱ni hwa yet cat sa̱t a̱yaaprovin fam a̱tak-a̱tyin Naijeriya ba ba̱ yong a̱pyia̱ mba nang Ri̱pobi̱lik Byafra wu ma̱ng si̱sak nang ba̱ ku yei a̱pyia̱ mba a̱ni. Jhya̱ ji ja ku yet zang mwuat ndyen tung nzwa, nwap, taada ma̱ng khwi tsi̱tsak á̱niet vwuon a̱byin Naijeriya ba. ==Ya̱fang== <div style="height: 200px; overflow:auto; border: 1px solid gray; padding-right: 12px; background-color: #EEEEEE; "> <references /> </div> ==A̱ka̱fwuop nta== {{Template:Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[Sot:Naijeriya]] [[de:Nigeria]] [[en:Nigeria]] [[es:Nigeria]] [[en:Najeriya]] [[fr:Nigeria]] [[ig:Naìjíríyà]] [[yo:Nàìjíríà]] plq9b552b7tijzckk1c3siu4xnx9nu9 Nam 0 615 7229 7228 2022-05-16T12:52:37Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nam''' yet vam [[nyam]] nang á̱ ya nang kyayak hwa a̱ni. [[Fail:FoodMeat.jpg|thumb|A̱bun nam nyak ma̱ng nywan nang á̱ kap á̱ sak zan a̱ni]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Meat]] hanvophxu0mezdbj6wxn4dtilulcxi0 Namibya 0 616 7246 7245 2022-05-16T12:52:37Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Namibya''' (Shong: Namibia /nəˈmɪbiə/, /næˈ-/),<ref>Wells, John C. (2008). "Longman Pronunciation Dictionary".3 (Jhyu.). Longman. ISBN 978-1405881180.</ref><ref>Roach, Peter (2011). "Cambridge English Pronouncing Dictionary". 18 (Jhyu.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0521152532.</ref> á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Namibya''' wu (Shong: Republic of Namibia), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱tak Afrika. Gak fam jenshyung hu hwa yet [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu; ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng Zambya ma̱ng A̱nggola di̱ fam a̱za hu, Botswana di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng [[A̱tak Afrika]] di̱ fam a̱tak ma̱ng a̱tyin hu. Shimba ka̱ nwai byia̱ gak ma̱ng Zimbabwe, si̱ ku lat mita 200 (a̱ti̱tak 660) a̱zayak khwong A̱ghyui Zambezi di̱ fam a̱byin Botswana hu hwa ka̱u bibyin nfeang hu. A̱byin Namibya ku shyia̱ sa̱t mbwak A̱tak Afrika ma̱ a̱tuk mam 21 Zwat Tsat 1990, a̱wot lilyim Zwang cat Sa̱t Namibya ji ja. A̱keangtung ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi wu wa yet Windhoek. Namibya yet a̱byin ka̱ yet memba [[Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] (MBS), Sot Ya-a̱son A̱tak Afrika (SYA̱A) ji, Muná̱pyia̱ Bibyin Afrika (MBA) hu ma̱ng Mundundung Bibyin. [[Fail:Flag of Namibia.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱byin Namibya]] [[Fail:Coat of Arms of Namibia.svg|thumb|A̱lama a̱byin Namibya]] [[Fail:Namibia (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Namibya]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱tak_Afrika]] [[en:Namibia]] f5tqslt14dr8n6bmkunij5q3ed3y8m0 Ncam Swak na 0 617 7277 7276 2022-05-16T12:52:38Z Jon Harald Søby 8 30 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Decalogue parchment by Jekuthiel Sofer 1768.jpg|right|thumb|alt=Ghwughwu Ncam Swak si̱ 1675 hu ma̱ Amsterdam Esnoga synagogue wu tazwa parchment mi̱ 1768 mbwak [[Jekuthiel Sofer]], a prolific Jewish eighteenth-century scribe in Amsterdam. The Hebrew words are in two columns separated between, and surrounded by, ornate flowery patterns.|[[Kwa]] 1768 huni (612×502 mm) mbwak [[Jekuthiel Sofer]] yet maat Ncam Swak 1675 hu hwa mi̱ [[sinagog]] [[Amsterdam Esnoga]] wu]] '''Ncam Swak''' na (A̱biru: עֲשֶׂרֶת הַדִּבְּרוֹת, ''Aseret ha'Dibrot''), á̱ ma ndyen nang '''Decalogue''' a̱ni, yet kpa̱m nka̱nda̱n Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza nia na̱ byia̱ a̱meang ma̱ng taada a mbeang kwok ntong, á̱ yet a̱tsatsak nkap mi̱ a̱yaadini Yahuda ma̱ng Krista ba. Lyuut Ncam Swak hu ku tyai a̱ka̱feang di̱ Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza si̱ Yahuda hu: mi̱ [[Kwambwat Ghwut|Ghwut]] 20:2-17 ma̱ng [[Kwambwat Kwok Cam|Kwok Cam]] 5:6-21. Á̱nietbyia̱lyen ba lak shim nyia̱ á̱ ku lyuut Ncam Swak na a̱wot mbwak a̱nyan wa, a̱wot á̱ghyang á̱nietbyia̱lyen ce si̱ nwuak shim nyia̱ Ncam Swak na ku yet maat ncam ma̱ng nda̱p a̱nu A̱hitti ma̱ng A̱mesopotamiya ni̱nia. Ma̱ng si̱sak kwambwat Ghwut hu mi̱ Torah wu, á̱ ku tyai Ncam Swak na a̱zaghyi Musa da̱ [[A̱fan Si̱nai (Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza)|A̱fan Si̱nai]] kikya.<ref>"[https://www.britannica.com/topic/Ten-Commandments|access-date=2021-02-03 Ten Commandments {{!}} Description, History, Text, & Facts]". Encyclopedia Britannica. (di̱n Shong)</ref> ==Swang a̱lyiat== [[Fail:4Q41 2.png|right|thumb|320px|alt=The second of two parchment sheets making up 4Q41, it contains Deuteronomy 5:1–6:1|Kap [[Kwok Cam All Souls]] hu, ku byia̱ maat Decalogue hu ku lan yet a̱khwukhwop swak ku ni̱ nshyia̱ a̱cet a̱ni. Ku ku nshyia̱ neet da̱ a̱cak [[Herodian dynasty|Herodiya]] kikya, tsi̱tsak 30 ma̱ng 1 BC]] Mi̱ [[Kpam A̱lyiat A̱gwaza A̱biru]] hu, á̱ ku yei a̱lyoot Ncam Swak na עשרת הדיברות ([[Lyuut Rom|á̱ shyak lyuut hu ntyia̱]] ''aseret ha-dibrot''), mi̱ [[Kwambwat Ghwut|Ghwut]] 34:28,<ref name="ex34-28" /> [[Kwambwat Kwok Cam|Kwok Cam]] 4:13<ref>"[https://studybible.info/compare/Deuteronomy%204:13 Deuteronomy 4:13 – multiple versions and languages]". Studybible.info</ref> ma̱ng [[Kwambwat Kwok Cam|Kwok Cam]] 10:4.<ref>"[https://studybible.info/compare/Deuteronomy%2010:4 Deuteronomy 10:4 – multiple versions and languages]". Studybible.info.</ref> Mi̱ a̱mgba̱m a̱ka̱vwuoneet nkhang na, á̱ maai á̱ bwuak swáng a̱lyiat ji nang "swáng a̱lyiat swak ji", "á̱lyiat mumwang swak na", ku "á̱di̱dam swak na".<ref>Rooker, Mark (2010). "[https://books.google.com/books?id=1WUzUAdWRVUC&pg=PA3 The Ten Commandments: Ethics for the Twenty-First Century]". B&H Publishing Group: Nashville, Tennessee. P. 3. ISBN 978-0-8054-4716-3. The Ten Commandments are literally the 'Ten Words' (''ăśeret hadděbārîm'') in Hebrew. In [[Mishnaic Hebrew language|Mishnaic Hebrew]], they are called ''עשרת הדברות'' (transliterated ''aseret ha-dibrot''). The use of the term ''dābār'', 'word,' in this phrase distinguishes these laws from the rest of the commandments (''mişwâ''), statutes (''hōq''), and regulations (''mišpāţ'') in the Old Testament. (di̱n Shong)</ref> Mi̱ [[Septuagint]] wu (ku LXX), á̱ ku bwuak "swáng a̱lyiat swak" ji nang "Decalogue", zang ja á̱ bwuo neet di̱ [[A̱khwukhwop Helen|Helen]] wu ''δεκάλογος'', ''dekalogos'', fa ngaan hu a̱wot ku si̱ ta̱fang<ref name="LSJ_Dekalogos">δεκάλογος</ref> bwan [[A̱khwukhwop Helen|Helen]] hu hwa (mi̱ [[Accusative case|accusative]] wu) ''δέκα λόγους'', ''deka logous''. Jen jhyang, á̱ ma nyia̱ ta̱m ma̱ng swang a̱lyiat jini di̱n Shong, a mbeang Ncam Swak. Bwan Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza [[Kpȧ̱m A̱lyiat A̱gwaza Tyndale|Tyndale]] ma̱ng [[Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza Coverdale |Coverdale]] di̱n Shong ku nyia̱ ta̱m ma̱ng "a̱cyuang zwunzwuo swak" wa. [[Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza Geneva]] hu si̱ nyia̱ ta̱m ma̱ng "ncam swak", si̱ ku khwi a̱ni hwa si̱ yet [[Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza Bishops]] hu ma̱ng [[Authorized King James Version|Authorized Version]] (bwan "King James" hu) nang "ncam swak". A̱ca̱cet bwan Shong ma̱ a̱di̱di̱t ku nyia̱ ta̱m ma̱ng swang a̱lyiat ji "ncam" ja.<ref name="ex34-28">"[http://studybible.info/compare/Exodus%2034:28 Exodus 34:28 – multiple versions and languages]". Studybible.info.</ref> Á̱ ku ngyei a̱yaatabi̱let nfang na, mi̱ di̱ nyia̱ fi̱p ma̱ng ncam swak na nang á̱ ku ta̱zut da̱ mba a̱ni, ''לוחות הברית'', ''Lukhot HaBrit'', ku fa "a̱yaatabi̱let [[La̱p A̱nu (si̱ kpa̱m a̱lyiat A̱gwaza)|la̱p a̱nu]] ba". ==Ya̱fang== <references/> 8dgajwi72pig7la6evy4mu04yzxpsjj Ndiya 0 618 7295 7294 2022-05-16T12:52:39Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Ndiya''' (Hindi: Bhārat; Shong: India), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Ndiya''' wu (Hindi: Bhārat Gaṇarājya<ref>"[https://books.google.com/books?id=yjcOAQAAMAAJ&pg=PA76|year=2002 The Essential Desk Reference]" (di̱n Shong). Oxford University Press. p. 76. ISBN 978-0-19-512873-4. ''"Official name: Republic of India."''</ref>; Shong: Republic of India), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱tak A̱siya. A̱byin Ndiya ka, kikya yet a̱feang mi̱ shi á̱niet swanta hu, ka̱ si̱ yet a̱natat mi̱ shi kyai a̱byin mi̱ bibyin swanta hu, a̱wot ka̱ si̱ yet a̱byin a̱gwomna̱ti [[di̱mokrasi]] ka̱ byia̱ á̱niet ka̱ swak mi̱ swanta hu. A̱byin Ndiya byia̱ a̱gi̱gak a̱sa̱khwot ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Ndiya]] hu di̱ fam a̱tak hu, Kyai A̱sa̱khwot A̱rabiya di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, ma̱ng A̱ngam A̱sa̱khwot Ba̱nggal wu di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu, ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng Pakistan di̱ fam jenshyung hu; [[Caina]], Nepal, ma̱ng Bhutan di̱ fam a̱za hu; a mbeang Bangi̱ladesh ma̱ng and Myanma di̱ fam a̱tyin hu. A̱gwomna̱ti Ndiya ba ka nkyiak a̱byin [[A̱fganistan]] nang a̱byin gak kya, ma̱nang ba̱ fa a̱mgba̱m a̱byin Kashi̱mir kap Ndiya hwa a̱ni shimba a̱gwomna̱ti Pakistan bya nyia̱ tyok tazwa fam a̱byin kani ka̱ byia̱ gak ma̱ng A̱fganistan nang á̱ kwan tazwa a̱ni.<ref>"[https://web.archive.org/web/20150317182910/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/BMIntro-1011.pdf Ministry of Home Affairs (Department of Border Management)]" (di̱n Shong).</ref> Di̱ Kyai A̱sa̱khwot Ndiya hu, a̱byin Ndiya shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng Si̱ri Langka ma̱ng Ma̱ldivi; a̱wot Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Andaman ma̱ng Nikoba nka hu si̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱sa̱khwot ma̱ng Tailand, Myanma ma̱ng [[Ndonisiya]]. [[Fail:Flag of India.svg|thumb|Tuta a̱byin Ndiya]] [[Fail:Emblem of India.svg|thumb|A̱lama a̱byin Ndiya]] [[Fail:India (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Ndiya]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tak_A̱siya]] [[en:India]] qo5t9h0yqiq1kkn8uwh4kf52ng1r7kb Ndonisiya 0 619 7309 7308 2022-05-16T12:52:39Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Ndonisiya''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Indonesia /ˌɪndəˈniːʒə/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Ndonisiya''' wu (Ndonisiya: Republik Indonesia /reˈpublik ɪndoˈnesia/; Shong: Republic of Indonesia), di̱n jen jhyang á̱ ngyei '''A̱si̱tet Muna̱pyia̱ Ri̱pobi̱lik Ndonisiya''', '''A̱MRN''' (Ndonesiya: Negara Kesatuan Republik Indonesia, NKRI; Shong: Unitary State of Republic of Indonesia), yet a̱byin kya di̱ fam A̱tak-a̱tyin A̱siya ma̱ng [[Osheniya]] tsi̱tsak a̱ca̱cet nkyai a̱sa̱khwot [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya|Ndiya]] ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k|Pasi̱fi̱k]] na. Ka̱ byia̱ si̱ ku swak bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot cyikwop swak ma̱ng a̱natat, nang Sumati̱ra, Java, Sulawesi, ma̱ng nkap fam Borneyo (Kalimantan) ma̱ng A̱fai Gini (Papwa). A̱byin Ndonesiya kya swak mi̱ shi kyai a̱byin mi̱ bibyin bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot swanta hu a̱wot ka̱ yet swak ma̱ng a̱naai mi̱ shi kyai a̱byin ma̱ a̱mgba̱m bibyin swanta hu. Ka̱ byia̱ shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 1,904,569 (met a̱ma̱ntanaai 735,358). Ma̱ng si̱ ku swak á̱niet miliyon 270, a̱byin Ndonisiya kya si̱ yet a̱naai mi̱ shi á̱niet mi̱ bibyin swanta hu ma̱ng si̱ ka̱ swak ma̱ng shi á̱niet mi̱ bibyin ku lan byia̱ Á̱nietkpaa̱pyia̱ a̱ni. Si̱ ku swak á̱kum a̱mgba̱m á̱niet a̱byin ka swan Java, a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ka ka̱ swak mi̱ shi á̱niet mi̱ swanta hu. [[Fail:Flag of Indonesia.svg|thumb|Tuta Ndonesiya]] [[Fail:National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg|thumb|A̱lama a̱byin Ndonesiya]] [[Fail:Indonesia (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Ndonesiya]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[en:Indonesia]] d6vtj43gmoxob64a3zyjpubdv6tgm9f Nduguli 0 620 7323 7322 2022-05-16T12:52:40Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱keang '''Nduguli''' kya yet a̱keangtung a mbeang a̱gba̱ndang a̱keang a̱si̱ Si̱tet Ba̱rno mi̱ fam a̱za-a̱tyin [[Naijeriya]] hu. A̱keang ka swan di̱ fam a̱ghyui ka̱ kpa̱ra̱p da̱ a̱cak a̱kwa̱i kya a̱nyin nang á̱ ngyei Ngga̱da a̱ni, ka̱ si̱ nkoot di̱ nian ''Firki'' hu da̱ a̱beam [[A̱gba̱ndang Jok Cadi]] ka.<ref name=britannica>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/358466/Maiduguri Encyclopædia Britannica] (di̱n Shong).</ref> A̱khwot á̱kwop [[A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n|Bi̱ri̱ti̱n]] ba, bibya ku kpaat a̱keang Nduguli ka ma̱ a̱lyia̱ 1907 nang tyan cam a̱vwuo nta mba ji a̱ni a̱wot ka̱ si̱ ba̱ laai ka̱ si̱ shi a̱nggang ka̱ si̱ ba̱ng á̱niet ba̱ shi swak miliyon jhyiung a̱ni a̱zafwun ka. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ba̱rno]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Maiduguri]] jscm3360vayk77ryysc8auix33dou1b Nera Naijeriya 0 621 7329 7328 2022-05-16T12:52:40Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nera''' wu (a̱lama: '''₦'''; zunzwuo: '''NGN''') wa yet kurum a̱byin [[Naijeriya]] hu. Á̱ ka̱u Nera a̱nyiung di̱ ''a̱yaakwobo'' 100 bya. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[en:Nigerian naira]] 5mk0u3a3st6xq2gygrqsrgu986nk98z Nfak 0 622 7350 7349 2022-05-16T12:52:41Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nfak''' yet minerat a̱ byia̱ ''sodium chloride (NaCl)'' lan mami a̱ni, a̱ yet a̱tung kemikat a shyia̱ mami sot a̱yaanfak; nfak na bai nang a̱ji̱jak a̱ni wa á̱ ni̱ ngyei nfak a̱fang, nang á̱niet-sains yei ''halite'' a̱ni. [[Fail:DeadSeaIsrael5.jpg|thumb|right|Tyan nfak da̱ a̱beam Kyai A̱sa̱khwot Sangswuan hu]] [[Fail:Halit (NaCl) - Kopalnia soli Wieliczka, Polska.jpg|thumb|right|''Halite'' (nfak a̱fan) neet mi̱ da̱ a̱vwuo lung nfak nfang Wieliczka ka, Małopolskie, Polan]] [[Fail:Bolivian rose salt.jpg|thumb|Nfak rosa Boliviya na neet Andet]] [[Fail:Loading sea salt at evaporation pond, Walvis Bay (2014).jpg|thumb|Á̱ kpa̱t nfak kyai a̱sa̱khwot mi̱ ta̱dyong fi̱k nfak mi̱ Walvis Bay, [[Namibiya]]; nkyang nswuan ''halophile'' na, ni̱nia nwuat nna li a̱shong hu]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Salt]] 8t9j9j2vofujmzchnx8g55ygg1u09jm Nfwongsuup 0 623 7352 7351 2022-05-16T12:52:41Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nfwongswup]] rtd6f6apf8tykegyp33w8874go0w1y1 Nggi̱lan 0 624 7363 7362 2022-05-16T12:52:41Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Nggi̱lan''' (Shong: England), yet a̱byin kya ka̱ yet kap Tyok Muna̱pyia̱ hu.<ref>Office for National Statistics (United Kingdom). "[http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20020329130655/http://www.statistics.gov.uk/geography/uk_countries.asp web The Countries of the UK]" (di̱n Shong). Statistics.gov.uk.</ref> Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng Wales di̱ fam jenshyung hu ma̱ng Si̱koti̱lan di̱ fam a̱za hu. Kyai A̱sa̱khwot Airi hu myian di̱ fam a̱za-jenshyung a̱byin Nggi̱lan ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot Keltik hu di̱ fam a̱tak-jenshyung hu. Kyai A̱sa̱khwot A̱za hu hwa ka̱u A̱byin Nggi̱lan neet vam-a̱byin [[Yurop]] hu di̱ fam a̱tyin hu a̱wot English Channel hu si̱ ka̱u mba di̱ fam a̱tak hu. A̱byin ka kup nkap a̱yaakpa a̱fwuon mami nkap a̱yaakpa a̱ni̱nai a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot [[A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n]] ka ka̱ myian di̱ fam [[Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik|A̱za Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] hu, ka̱ si̱ byia̱ si̱ ku swak a̱cyuang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot 100, nang A̱babyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Scilly ka ma̱ng A̱babyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Wight ka a̱ni. [[Fail:Flag of England.svg|thumb|Tuta Nggi̱lan]] [[Fail:Royal Arms of England.svg|thumb|A̱lama a̱byin Nggi̱lan]] [[Fail:England in the UK and Europe.svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Nggi̱lan]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Yurop]] [[en:England]] nd6nkehncyjxebc5b4onsdt5aba9kcg Nggwon 0 625 7377 7376 2022-05-16T12:52:42Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nggwon''' ka (á̱kpa '''mman''' ''na'') yet a̱tyubishyi wa kyiak mi̱ di̱n jen byin ba̱ng si̱ tat jen nwuai fi̱ng a̱ni,<ref name="Child">[http://www.thefreedictionary.com/Child Child] (di̱n Shong) TheFreeDictionary.com</ref><ref name="Mosby">O'Toole MT (2013). "Mosby's Dictionary of Medicine, Nursing & Health Professions" (di̱n Shong). P. 345. Elsevier Health Sciences. ISBN 978-0-323-07403-2</ref> ku tsi̱tsak jen hyaat laai vam a̱banggwon ma̱ng nwuai fi̱ng.<ref name="Rathus">Rathus SA (2013). [https://books.google.com/books?id=OfIWAAAAQBAJ&pg=PT48 Childhood and Adolescence: Voyages in Development] (di̱n Shong). P. 48. Cengage Learning. ISBN 978-1-285-67759-0</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Child]] onqoyur09np676v1k8czawbml78conq Ngozi Okonjo-Iweala 0 626 7389 7388 2022-05-16T12:52:42Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Okonjo-Iweala, Ngozi (2008 portrait).jpg|thumb|Okonjo-Iweala, Ngozi (a̱junjung ghwughwu 2008)]] '''Ngozi Okonjo-Iweala''' (á̱ ku byin nggu a̱tuk mam 13 Zwat A̱taa 1954) yet a̱gwak lyen a̱za̱za̱rak nzwa a̱byin a̱ yet a̱tyu [[Naijeriya]] ma̱ng [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱|Amerika]] wa a̱ni, a̱kwak a̱son kaswuo ji̱ myim a̱ni, a̱tyunwuat tyiet tazwa la̱p nkyang na̱ na beang swuan mi̱ swanta, a̱tyukwan shyia̱ a̱tan nkyang mat á̱nietbishyi ba̱ ka nshyia̱ a̱ni, a̱gwak lyen nkyang na̱ byia̱ a̱meang ma̱ng kurum, a̱gwak lyen nkyang ya a̱son swanta hu.<ref>[https://www.cgdev.org/expert/ngozi-okonjo-iweala Ngozi Okonjo-Iweala] (di̱n Shong). Center For Global Development.</ref><ref>[https://www.wto.org/english/news_e/news21_e/dgno_05mar21_e.htm DG Okonjo-Iweala Hits the Ground Running] (di̱n Shong). WTO: World Trade Organization.</ref><ref>[https://www.rockefellerfoundation.org/profile/ngozi-okonjo-iweala/ Ngozi Okonjo-Iweala - The Rockefeller Foundation] (di̱n Shong). The Rockefeller Foundation.</ref> Neet Zwat Tsat 2021, Okonjo-Iweala ku nyia̱ ta̱m nang A̱gba̱ndang A̱kwak A̱son Sot-nta̱m Kaswuo Swanta (WTO) wu. Kyang tyia̱ a̱ga̱de! Nggu wa si̱ yet a̱byii̱k a̱son ma̱ng a̱tyu a̱ neet mi̱ [[Afrika]] a̱son a̱ni a̱ na nkwak a̱son Sot-nta̱m Kaswuo Swanta ji nang A̱gba̱ndang A̱kwak A̱son.<ref>[https://www.un.org/africarenewal/magazine/march-2021/history-made-dr-ngozi-okonjo-iweala-picked-head-wto History Made as Dr. Ngozi Okonjo-Iweala Picked to Head the WTO] (di̱n Shong). Africa Renewal: United Nations Magazine (26 Zwat Sweang 2021).</ref><ref>[https://www.bbc.com/news/world-africa-54903788 Ngozi Okonjo-Iweala Makes History at the WTO] (di̱n Shong). BBC News.</ref><ref>[https://www.pri.org/stories/2021-04-22/wto-head-ngozi-okonjo-iweala-vaccines-we-have-solve-health-crisis-if-we-want WTO Director-General Ngozi Okonjo-Iweala Discusses Vaccines] (di̱n Shong). The World: Pulic Radio.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:byin_1954]] [[de:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[en:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[es:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[fr:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[ha:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[ig:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[it:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[la:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[nl:Ngozi Okonjo-Iweala]] [[tr:Ngozi Okonjo-Iweala]] 2wpb5c3chhj37sklr0x5xzxao80vkud Nia̱ ga̱swuong bwak 0 627 7391 7390 2022-05-16T12:52:42Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nia̱ ga̱swuong mbwak]] je8ncoglj44y2ziy85wfzgz82l4h6wh Nia̱ ga̱swuong mbwak 0 628 7404 7403 2022-05-16T12:52:43Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Fingerprint detail on male finger in Třebíč, Třebíč District.jpg|right|thumb|Ndyen gbi̱ngba̱ra̱ng na mi̱ ga̱swuong mbwak jhyiung]] '''Nia̱ ga̱swuong mbwak''' hu (á̱kpa: '''nnia̱ ga̱swuong mbwak''' ''na'') yet nghwang na̱ shyia̱ ma̱ng [[ga̱swuong mbwak]] a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Fingerprint]] n85hstcx0fabziwd3d0ntu7t1z6h9wg Nigerian Army 0 629 7406 7405 2022-05-16T12:52:43Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya]] 7xr18phn3j728oznizv4t4vonqhj5tr Ni̱njer (a̱byin) 0 630 7427 7426 2022-05-16T12:52:44Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Ni̱njer''' ku '''Ni̱njer ka''' (Shong: Niger ku the Niger /niːˈʒɛər/ ku /ˈnaɪdʒər/;<ref>[http://www.slate.com/articles/news_and_politics/explainer/2003/07/how_do_you_pronounce_niger.html How Do You Pronounce "Niger"?]. Slate.com (14 Zwat Tsat 2012).</ref><ref>"Niger." ''The American Heritage® Dictionary of the English Language, Fourth Edition''. 2003. Houghton Mifflin Company 22 February 2013 [http://www.thefreedictionary.com/Niger thefreedictionary.com/Niger]". www.thefreedictionary.com (12 Zwat Tswuon 2013).</ref> Fi̱ransa: Niger /niʒɛʁ/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Ni̱njer wu''',<ref name="nameISO">"[https://www.iso.org/obp/ui/#iso:code:3166:NE ISO 3166]". ISO Online Browsing Platform.</ref><ref name="nameUNGEGN">"[https://unstats.un.org/unsd/geoinfo/geonames/ UNGEGN World Geographical Names]" |publisher=United Nations Statisticsc Division (1 Zwat Tsat 2017).</ref> yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni di̱ fam a̱byin [[Afrika Jenshyung]] nang á̱ ku nang a̱lyoot [[A̱ghyui Nija]] kikya. Ni̱njer byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Li̱biya]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[Cadi]] di̱ fam a̱tyin hu, [[Naijeriya]] di̱ fam a̱tak hu, [[Bini (a̱byin)|Bini]] ma̱ng [[Burkina Faso]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, [[Mali]] di̱ fam jenshyung hu, ma̱ng Ali̱jeriya di̱ fam a̱za-jenshyung hu. A̱byin Ni̱njer byia̱ shi kyai ku tat kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita a̱ma̱ntanaai 1,270,000 (met a̱ma̱ntanaai 490,000), si̱ a̱hwa si̱ tyia̱ ka̱ si̱ yet a̱byin ka ka̱ swak ma̱ng shi a̱byin a̱ni di̱ fam a̱byin Jenshyung Afrika. Si̱ ku swan 80% a̱byin nka ka myian Kyai A̱ji̱jak Sahara hu hwa. Á̱kpa á̱niet ma̱ a̱byin ka yet A̱kpaa̱pyia̱ bya a̱wot shi á̱niet a̱byin hu si̱ tat miliyon 22 ba̱ swat di̱ susot ti̱taa di̱ fam a̱tak ma̱ng jenshyung a̱byin ka. A̱keangtung ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang wu a̱ swak mi̱ shi hu wa yet Niyamei, da̱ a̱ta̱m fam a̱tak-jenshyung a̱byin Ni̱njer ka. [[Fail:Flag of Niger.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱byin Ni̱njer]] [[Fail:Coat of Arms of Niger.svg|thumb|A̱lama a̱byin Ni̱njer]] [[Fail:Niger (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Ni̱njer]] ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] pneoaau6h46yzhzv0t195anwcmk1hhw Nja̱t 0 631 7442 7441 2022-05-16T12:52:44Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Nja̱t''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Hill in the north-east part of Jos, Nigeria (15).jpg|thumb|300px|center]] <sup>Tsok di̱ fam a̱za jenshyung Nja̱t, Naijeriya</sup> |- |} A̱keang '''Nja̱t''' (Shong: Jos /'dʒoːs/) yet a̱gba̱ndang a̱keang wa di̱ fam a̱byin [[Fam A̱ka̱wa̱tyia̱]] [[Naijeriya]]. A̱gba̱ndang a̱keang wu byia̱ shi á̱niet kpa̱mkpaan ma̱ng á̱niet swat 900,000 ma̱ng si̱sak sa̱nsut 2006 ji. Á̱niet ma̱ a̱di̱di̱t yei "'''J-Town'''", a̱ yet a̱keangtung kwak a̱son ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi mami [[Si̱tet Pi̱lato]]. == Ya̱fang == <references/> == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:Nja̱t]] [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Pi̱lato]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[en:Jos]] lqe20m8xahlncuons3qzv0uhqampu6q Nkhang gbangbang a̱byin Naijeriya 0 632 7468 7467 2022-05-16T12:52:45Z Jon Harald Søby 8 25 revisions imported wikitext text/x-wiki Á̱ na maai nfi̱k '''nkhang gbangbang a̱byin [[Naijeriya]] na''' neet ma á̱nietswat ba̱ bwuang kai A̱tyia̱ka̱u A̱tyin ka ma̱ng Afrika neet mi̱ di̱ 1100 BC. Ntat-a̱ghyi Afrika ma̱ a̱di̱di̱t ku swat di̱n fam hu nang á̱ si̱ lyen nang Naijeriya a̱fwun, nang [[Tyok Nri]], the [[Tyokshan Binin]] hu, a mbeang [[Tyokshan Oyo]] hu. [[Khwikpaa̱pyia̱ mi̱ Naijeriya|Khwikpaa̱pyia̱ ntat Naijeriya]] mbwak [[Tyokshan Borno]] hwa kpa̱mkpaan (1068 AD) ma̱ng [[A̱yaasi̱tet A̱kpat]] ba kpa̱mkpaan (1385 AD) mi̱ sa̱ncuri 11 ji,<ref>"[http://countrystudies.us/nigeria/3.htm Table content, Nigeria]". Country Studies.</ref><ref>"[https://web.archive.org/web/20211003223531/http://historyworld.net/wrldhis/PlainTextHistoriesResponsive.asp?historyid=ad41 Historic regions from 5th century BC to 20th century]". History World.</ref><ref>"[https://www.studycountry.com/guide/NG-history.htm A short Nigerian history]". Country Studies.</ref><ref>Nigeria Government Federal Website (1 October 2006). "[https://web.archive.org/web/20190530151151/http://www.nigeria.gov.ng/index.php/2016-04-06-08-38-30/history-of-nigeria/32-about-nigeria About the Country Nigeria The History]".</ref> nang [[Khwikristi mami Naijeriya|Khwikristi nnwuo Naijeriya]] mi̱ sa̱ncuri 15 ji mbwak a̱yaamonk A̱gosti̱n ma̱ng Kapucin ba neet a̱byin [[Portugal]]. [[Songhai]] ba meang si̱ teak ntat kap fam a̱byin hu.<ref>[https://courses.lumenlearning.com/suny-hccc-worldcivilization/chapter/songhai/ Songhai {{!}} World Civilization]". Courses.</ref> Nkhang gbangbang a̱byin Naijeriya na si̱ la̱u byia̱ a̱ka̱ta ma̱ng [[a̱bwuang a̱khwo ma̱nyi a̱ti̱la̱ntik]] wu,<ref>https://web.archive.org/web/20200417081153/https://rlp.hds.harvard.edu/for-educators/country-profiles/nigeria/historical-legacies</ref> zang wa ntsa mi̱ Naijeriya di̱ ngaan sa̱ncuri 15 ji. Tyan a̱bwuang a̱khwo a̱tyin ji nang á̱niet Bi̱ri̱ti̱n ma̱ng Portugal ba ku nyia nta̱m ma̱ng a̱nji ja yet Badagri, tyan yong kukwon a̱wak jhyang ji shyia̱ di̱ khwong kyai a̱sa̱khwot a̱ni.<ref>[https://web.archive.org/web/20200610083429/https://rlp.hds.harvard.edu/faq/transatlantic-slave-trade-nigeria The Transatlantic Slave Trade]". Harvard. (di̱n Shong).</ref> A̱yaadila mali ba si̱ bwoi mba á̱khwo, a̱dodo njhyá̱ tsi̱tsak nnwap di̱ fam a̱byin ka si̱ dam a̱khwukhwop nvak a̱bwuang [[a̱ta̱lyen Ma̱nyi Sahara]] ka.<ref>https://web.archive.org/web/20200610083429/https://rlp.hds.harvard.edu/faq/transatlantic-slave-trade-nigeria</ref> Á̱nietnzwang [[Tyokshan Bi̱ri̱ti̱n|Bi̱ri̱ti̱n]] ba si̱ nwuo [[Legwot]] mi̱ 1851 ba̱ si̱ nyia̱ nji ta̱mak ofisha mi̱ 1865.<ref>Chioma, Unini (February 2, 2020). "[https://thenigerialawyer.com/when-i-remember-nigeria-i-remember-democracy-by-hameed-ajibola-jimoh-esq/ When I Remember Nigeria, I Remember Democracy! By Hameed Ajibola Jimoh Esq]". TheNigeriaLawyer.</ref> Naijeriya si̱ bwuak tyia̱ a̱byincok Bi̱ri̱ti̱n mi̱ 1901. A̱cak tyok á̱nietcen ka si̱ neap tat 1960, jen ji nang cong cat sa̱t hu si̱ shyia̱ ya a̱ywan a̱ni.<ref>[https://theworldnews.net/ng-news/nigerian-diaspora-and-remittances-transparency-and-market-development Nigerian Diaspora and Remittances: Transparency and market development]."</ref> Naijeriya shyia̱ yet [[Ri̱pobi̱lik A̱son Naijeriya|ri̱pobi̱lik]] mi̱ 1963, a̱wot a̱byin ka si̱ ba̱ kwa mbwak [[Tyok á̱nietnzwang si̱ 1966–79 ma̱ng 1983–98|tyok á̱nietnzwang]] ndyia̱ a̱tat na̱ khwi a̱ni, lyilyim [[Bwan tyok Naijeriya a̱si̱ 1966|bwan tyok koot a̱sok]] ghyang. Cong cat ka̱u a̱byin ghyang si̱ kpaat [[Ri̱pobi̱lik Byafra]] wu mi̱ 1967, si̱ a̱hwa hwa si̱ khwat [[Zwang Byina̱byin Naijeriya]] ndyia̱ a̱tat ji a̱zanson.<ref>Obasanjo, Olusegun (1980). "''My Command: an account of the Nigeria Civil War 1967-1970''". Ibadan: Heinemann Educational Books Ltd. ISBN: 0435902490. Pp. 12–13.</ref> Naijeriya si̱ bu bwuak ntyia̱ [[Ri̱pobi̱lik A̱feang Naijeriya|ri̱pobi̱lik]] ma̱lyim lyuut kpa̱m cam a̱byin fai mi̱ 1979. Da̱ a̱kwonu a̱kya, ri̱pobi̱lik wu si̱ labeang bah, nang á̱nietnzwang ba [[Bwan tyok 1983 Naijeriya|si̱ bu ta̱wap cet]] ba̱ si̱ bai tyok tat ndyia̱ swak. Á̱ si̱ khwom á̱ na mkpaat [[Ri̱pobi̱lik A̱tat Naijeriya|ri̱pobi̱lik a̱fai]] mi̱ 1993, a̱wot Jenera [[Sani Abaca]] si̱ bai weam ngguu. Abaca saan 1998 a̱wot á̱ si̱ bai kpaat [[Ri̱pobi̱lik A̱naai Naijeriya|ri̱pobi̱lik a̱naai]] wu a̱lyia̱ ka̱ khwi a̱ni a̱zanson, zang wa tyak ndyia̱ nswak ntat a̱si̱ tyok á̱nietnzwang hu jen a̱zanjen.<ref>"[https://asq.africa.ufl.edu/yagboyaju_summer11/ Nigeria's Fourth Republic and the Challenge of a Faltering Democratization]". Asq Africa. (dI̱n Shong).</ref><ref>"[https://www.researchgate.net/publication/298659111 Nigeria's fourth republic and the challenge of a faltering democratization]". ResearchGate. (di̱n Shong).</ref> [[Fail:Nigeria states.png|alt=Photo Showing States in Nigeria by Geography|thumb|Ghwughwu Ntsa A̱yaasi̱tet mi̱ Naijeriya di̱n vak Nkhang A̱byin]] ==Ya̱fang== <references/> li1gr14509pingxa394rcgiregngeky Nkom 0 633 7470 7469 2022-05-16T12:52:45Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kwom]] s50chq0hqde39l7gowkyl5zrxxttzxk Nkwon 0 634 7477 7476 2022-05-16T12:52:45Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Brennreisig.JPG|thumb|Á̱kpa nkwon á̱ mwok a̱ni kpa̱mkpaam nok ghyang]] [[Fail:Špalek na štípání.jpg|thumb|Kpa̱m nkwon nang á̱ ku sak á̱ tyam a̱ni]] '''Nkwon''' (á̱ ka ndyuut '''nkon''') yet kuzang tangka̱i kyang hwa ku khat long. Nkwon ni̱ neet a̱ka̱kwon nia. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Firewood]] 22lbmqmf97ouqzttqao1ajc75fh3lak Nnamdi Azikewe 0 635 7480 7479 2022-05-16T12:52:46Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki Nnamdi Benjamin Azikiwe, PC (16 November 1904 – 11 May 1996), a̱ saa bu ngyei gu "Zik", a̱ku yet Kyang Khye ha ma̱ng Najeriya saa ngyet a̱kwaka̱son ma̱ng sot kwak nfwo a̱niet, Nguwa yet A̱gwam fari Najeriya,a̱bang Akaeang ka neet 1963 si̱ bai 1966. ==Ya̱fang== <references/> [[en.Nnamdi Azikewe]] 3obnoynttn04uibpg5jdw5ryfpaj0xi Nnyia̱-ga̱swuong 0 636 7483 7482 2022-05-16T12:52:46Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nia̱ ga̱swuong mbwak]] je8ncoglj44y2ziy85wfzgz82l4h6wh Nok 0 637 7508 7507 2022-05-16T12:52:46Z Jon Harald Søby 8 24 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱keang '''Nok''' yet a̱bakeang kya mi̱ [[Jaba, Nigeria|Sot A̱gwomna̱ti Mali Jaba]] a̱si̱ [[A̱si̱tet Ka̱duna]], [[Naijeriya]].<ref name=MacDonald2000> Fiona, MacDonald; Marshall, Cavendish Corporation; Elizabeth, Paren; Kevin, Shillington; Gillian, Stacey; Philip, Steele (2000). "[https://books.google.com/books?id=joh5yHfcF-8C&pg=PA383 Peoples of Africa, Volume 10]". Pg. 383. Marshall Cavendish. ISBN: 0-7614-7158-8.</ref> ==Lyen a̱khwukhwop nkhang gbangbang== Ta̱taat sangak terakota ma̱ a̱vwuo kani kikya ntyia̱ nang á̱ ta̱bat nyian ta̱m ma̱ng a̱lyoot nka ka mat [[Taada Nok]] ji, mi̱ zang ja sangak jinii ku yaa̱son mi̱ Naijeriya ma̱ a̱cak 1500 BC - 500 AD a̱ni.<ref name=MacDonald2000/><ref name="PB 2014">Breunig, Peter. 2014. Nok: African Sculpture in Archaeological Context: p. 21.</ref> Á̱ ta̱taat nkyang gbangbang na ma̱ a̱lyia̱ 1943 kya di̱ jen nta̱m lung a̱byin mat a̱tsatsak nfang.<ref>"[https://web.archive.org/web/20190429084838/https://www.hamillgallery.com/NOK/NokTerracottas/Nok.html NOK TERRACOTTA HEADS, Nigeria]". HAMILL GALLERY of TRIBAL ART.</ref> A̱tyulyen a̱khwukhwop nkhang gbangbang wu [[Bernard Fagg]] ku zop tyan ji, a̱wot a̱ si̱ ki mbai shyia̱, ma̱ng beang á̱niet byina̱byin ba, nkyang gbangbang ma̱ a̱di̱di̱t njhyang.<ref>Aedeen, Cremin (2007). [https://books.google.com/books?id=A0llBlzF6UgC&pg=PA108 Archaeologica: The World's Most Significant Sites and Cultural Treasures [Nok, Nigeria]". Pg. 108. Frances lincoln ltd. ISBN=0-7112-2822-1</ref> Á̱ ku ma ta̱taat a̱ka̱sha̱ndong byii̱k a̱dyundyung tswam meang mami Nok.<ref name=MacDonald2000/> Á̱niet ku shyia̱ di̱ swuat ma̱ a̱vwuo ka gbangbang a̱zaghyi njen byii̱k a̱dyundyung tswam a̱son ka. Á̱ ku tyan mmam a̱bakidee a̱kwon ka̱ ka̱n tyia̱ a̱tsak a̱can a̱ni nang a̱ myim mi̱ "a̱tsak a̱ta̱mpwom ntsaai" wu ma̱ a̱bakeang Nok ka ma̱ a̱lyia̱ 1951 á̱ si̱ li nyia̱ ka̱ ku shyia̱ neet da̱ a̱beam 3660 BC, shimba lilyi̱ri̱m nshyia̱ tazwa yet a̱tsotswat tyiai a̱lyiat hu.<ref>McBurney, Charles Brian Montagu; Bailey, G. N.; Callow, Paul (1986). "[https://books.google.com/books?id=tTs9AAAAIAAJ&pg=PA159 Stone-Age prehistory: studies in memory of Charles McBurney]". Pg. 159. Cambridge University Press. ISBN: 0-521-25773-5.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[en:Nok]] 2yd97aycifsx7jz6z71uu4bgjx93zto Nta̱m vab 0 638 7510 7509 2022-05-16T12:52:47Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nta̱m vap]] aen107kk6kencizay0y07uy6xzzwgzn Nta̱m vap 0 639 7528 7527 2022-05-16T12:52:47Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Niger, Boubon (1), pottery market.jpg|197px|right]] '''Nta̱m vab''' naat mbwuot na̱ng ãn nyia̱ a̱la̱n vab mbiyang a̱dọng a̱ni, ani shwai vab hu muņg löng domǐn ku labiyang mung chet. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Pottery]] luugxxaebmrkat4rd6xwuwfcl9kkkkd Ntong 0 640 7539 7538 2022-05-16T12:52:48Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Wood ash.jpg|thumb|Ntong nkwon]] '''Ntong''' yet nkyuo nia nang [[nkwon]] ya [[long]] na̱ si̱ ghwon a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Ash]] id933d4fq9o33ghd9jacal60uurgetx Ntongjan 0 641 7548 7547 2022-05-16T12:52:48Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ntongjan''' yet nkyuo nyia na̱ beang da kwui nyang khwui ku jan nkyang ya yak. Ntongjan shyiak di tankei nta̱m na a̱ nnye ma̱na a̱ni. Si swuo vwon ma̱ng si kwui nkyan. Ntongjan kwui nkyang nya yet ''Detergent'' di lyiem nshong a̱wot si swuo mbeang kwui nkyang khwui wa a̱ngyei ''soap''. 3bu6nrf0ao49xfodu5o0vv6scarslsj Nuhu Ba̱ture 0 642 7575 7574 2022-05-16T12:52:49Z Jon Harald Søby 8 26 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱gwam '''Nuhu Ba̱ture A̱ci''' (19?? - Zwat Swak ma̱ng Sweang 18, 2021) wa ku yet a̱gwam a̱son a̱si̱ Tyok A̱jhyo hu, a̱ka̱ka̱rak a̱byin [[Naijeriya]] a̱ghyang ma̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], Naijeriya. Á̱ ku lyen nggu ma̱ng a̱lyoot ka, "''A̱gwam Ba̱jju 1''".<ref>[https://web.archive.org/web/20190928195333/http://leadership.ng/2019/09/23/piper-foundation-empowers-women-in-bajju-community/ NEWSPIPER Foundation Empowers Women In Bajju Community] (di̱n Shong). Leadership (Zwat A̱kubunyiung 3, 2019).</ref><ref>Isuwa, Sunday (Zwat Tsat 3, 2014). [https://allafrica.com/stories/201403031485.html Nigeria: Kaduna Chief Mourns Palace Priest] (di̱n Shong). ''All Africa''. Daily Trust (Abuja).</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20210115175652/https://localgov.kdsg.gov.ng/?page_id=31 Composition of the State's Council of Chiefs, Kaduna State Council of Chiefs Composition] (di̱n Shong). Ministry of Local Government Affairs, Kaduna State Government.</ref><ref>[https://invictafmng.com/2021/07/24/agwam-bajju-dr-nuhu-bature-describes-esu-chikun-dr-danjuma-barde-death-great-loss/ AGWAM BAJJU, DR NUHU BATURE, DESCRIBES ESU CHIKUN, DR DANJUMA BARDE DEATH GREAT LOSS.] (di̱n Shong). InvictaFMNg (Zwat A̱natat 24, 2021.</ref><ref>Binniyat, Luka; Marama, Ndahi (Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 16, 2012). [https://www.vanguardngr.com/2012/11/gunmen-kill-family-of-six-in-zangon-kataf/amp/ Gunmen kill family of six in Zangon Kataf] (di̱n Shong). [[Ka̱duna]]: Vanguard Nigeria.</ref> Á̱ ku kup a̱gwam Ba̱ture tyok nang a̱gwam a̱son Tyok A̱jhyo wu a̱zaghyi mbwoi nhu hu ma̱ a̱lyia̱ 1995, a̱zaghyi njen ji nang á̱ ku kwan á̱ si̱ tyak zwang [[Zangon Kataf|Nietcen A̱fakan]] ji a̱ni ma̱ a̱lyia̱ 1992 ma̱nang a̱gwomna̱ti ba ku kyiak yong á̱ si̱si̱ mbwuo a̱sa̱t ntyok [[Tyok A̱tyap|A̱tyap]] ma̱ng A̱jhyo wu nang á̱niet ba ku cat a̱ni neet mi̱ gbangbang, nang A̱bi̱ri̱ti̱n ba ku tyia̱ mi̱ cet a̱tafa Tyokkpaa̱pyia̱ Za̱uza̱u hu di̱n jen ji nang ba̱ ku tsa bai hu a̱ni. Ma̱ a̱lyia̱ 2012, A̱tyushityok A̱gwam Ba̱ture si̱ lyiat ma̱ng a̱dyundyung a̱lyia̱ nyia̱ ndyia̱ 17 nia ku swak neet nang á̱ ku kpaat tyok hu nang ''Ka̱jju'' (a̱byin [[A̱jhyo]] ka) ka̱n byia̱ a̱cucuk a̱li a̱gwam a̱ni bah.<ref>Isuwa, Sunday (Zwat A̱ni̱nai 13, 2012). [https://allafrica.com/stories/201208130247.html Nigeria: 17 Years After, Southern Kaduna Chiefdom Yet to Have a Palace] (di̱n Shong). ''All Africa''. Daily Trust (Abuja).</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Nuhu Bature]] [[ha:Nuhu Bature]] eoo37fgh9f5y350d14errw1b9woe0ax Nyak 0 643 7587 7586 2022-05-16T12:52:49Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nyak''' (á̱kpa: '''Nyák''') yet tangka̱i nyam ja nang á̱ ba̱ng a̱mali mat shyiat nam ya a̱ni, a̱baan, ma̱ng cap, nang á̱ kyiak nyia̱ nta̱m kwa a̱ni. [[Fail:Cow (Fleckvieh breed) Oeschinensee Slaunger 2009-07-07.jpg|thumb|Nyak [[Shwit]] jhyang nang á̱ ngyei ''Fleckvieh'' a̱ni, a̱ khwi li̱laknyak mi̱ fwuo]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Cattle]] 41p7z6bqsuhkjdtv2hh1avvpvzg3qfx Nyam 0 644 7598 7597 2022-05-16T12:52:50Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nyam''' (á̱kpa: '''nyám'''; á̱ bu ngyei ''Metazoa'') yet nkyang nswuan yukariyot na̱ byia̱ a̱yaasel ma̱ a̱di̱di̱t ja, mi̱ di̱ '''tyok''' nyam hu mi̱ bayoloji. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Animal]] nz1ee6ttdyde43ezyu712wc3d7lipoj Nyiung 0 645 7606 7605 2022-05-16T12:52:50Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nyiung''' yet kyayak ku li jojot a̱ni ma̱ng kwon, nam, á̱ ya ma̱ng tuk ku á̱ ya a̱nia. Nkyang tyei ma̱ng nyiung vwuon di̱ bibyin. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Soup]] l9jrnosu67o4dfgofp7oglc6u43gz4e Nyuak 0 646 7617 7616 2022-05-16T12:52:50Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Ring Ruby.jpg|upright=1.35|thumb|Nyuak a̱tsatsak nfang jhyang]] [[Fail:Anneau episcopal cluny.JPG|thumb|Á̱za̱za̱rak nyuák mat a̱yaabishop ma̱ng a̱ca̱cet bishop ba. (Musée national du Moyen Âge, hôtel de Cluny, [[Parit]])]] '''Nyuak''' ji (á̱kpa: '''nyuák''' ''ji'') yet kyang hwa ku li nang a̱kat a̱ni nang di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t á̱ nyia̱ nji ma̱ng tswam ja, a̱wot á̱ ni̱ tyia̱ a̱ga̱swuong ja nang kyang shisham a̱ni. Á̱niet ba ba̱ ka̱n nyeang a̱ni byia̱ nyuak-a̱ga̱swuong. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Ring (jewellery)]] fyknznfx4fin9zu41dtq98gxqktpfme Nywan 0 647 7634 7633 2022-05-16T12:52:51Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Nywan''' ji (''Gallus gallus domesticus'') yet a̱basotbishyi a̱shong a̱man a̱yit kya nang á̱ cok a̱mali a̱ni, a̱wot á̱ ku tsa shyia̱ nji di̱ fam-a̱byin A̱tak-a̱tyin [[A̱siya]] hwa. [[Fail:Male and female chicken sitting together.jpg|thumb|A̱gbak ma̱ng sha̱p nywán ji̱ swan ndung.]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Chicken]] gfrmq68afkwzu09rvyhth2h3ch10u8y Obafemi Martins 0 648 7648 7647 2022-05-16T12:52:51Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Martins Llevant.jpg|thumb|Obafemi Martin a̱ tsot ma̱ng Levante ma̱ a̱lyia̱ 2012]] '''Obafemi Akinwunmi Martins''' (byin a̱tuk mam 28 Zwat Swak 1984) yet a̱gwak a̱tyutsot a̱la̱utak Naijeriya a̱ tsot di̱ fam [[Chinese Super League]] hu nang á̱ ngyei [[Wuhan Zall F.C.|Wuhan Zall]] a̱ni nang [[Forward (association football)|a̱zanson]]. Á̱ si̱ ma ndyen nggu mat hyaai cung nggu hu tazwa a̱la̱u wu. Lilyim jen nang gu wot Naijeriya a̱ si̱ nat [[Italiya]] nang gu byia̱ a̱lyia̱ 16 a̱ni, neet di̱ jen a̱ja ja gu ta̱bat tsot ma̱ a̱yaaki̱lop ba̱ shyia̱ tswazwa-tswazwa ma̱ a̱byin [[Yurop]]. A̱ ku ntsa a̱kariya á̱nietkhwop nggu wu ma̱ a̱lyia̱ 2002 kya ma̱ng ki̱lop [[Serie A]] hu, [[Inter Milan]], a̱ si̱ shyei nat ki̱lop [[Premier League]] hu [[Newcastle United F.C.|Newcastle United]] a̱zaghyi ma̱ a̱lyia̱ 2006, a̱wot a̱ si̱ bu nat ki̱lop Bundesliga hu, [[VfL Wolfsburg]], ma̱ a̱lyia̱ 2009. Ma̱nang gu nnwuo di̱ fam [[Russian Premier League]] hu, Rubin Kazan, mi̱ Zwat A̱natat 2010 a̱ni, huhwa ba̱ si̱ [[khwap (sports)|khwap]] gu nwuak [[Birmingham City F.C.|Birmingham City]] mi̱ Zwat Jhyiung 2011. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:byin_1984]] [[en:Obafemi Martins]] ir81wfm52dnn55r79qebntb9d8zn60l Okene 0 649 7655 7654 2022-05-16T12:52:52Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Okene''' yet a̱keang kya mi̱n [[Si̱tet Kogi]] ma̱ a̱byin [[Naijeriya]]. A̱keang ka swan mi̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]], ba̱ng á̱ ngyei Okene a̱ni. Okene seang a̱ khwi a̱gba̱ndang vak nang á̱ ngyei A2 a̱ni, á̱niet ba̱ swan a̱nka a̱ni yet 320,260, mi̱n fang hu ba̱ng á̱ ku fang ma̱ a̱lyia̱ 2006. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Okene]] g1v6qlr04spuh53dow8x5auw1uge8ji Olu Jacobs 0 650 7661 7660 2022-05-16T12:52:52Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Oludotun Baiyewu Jacobs''', (byin 11 July 1942), a̱lyien ngu ma̱ng Olu Jacobs, a̱yet a̱tyiu nye fim [[Najeriya]] ha sa ngyet a̱tyiu tswot a̱yaa fim. A̱ ka̱ng nye a̱yaa fim ma̱ng British Televsion mbeang a̱gyaang ma̱ng duniye. A̱ jau Olu Jacobs sa njong gu shi di̱ yet a̱gwak ma̱ng niet tsot a̱yaa fim Najeriya ma̱ng ncei ngu na. Ngu ma̱ng Pete Edochie, a̱yaa midiya, ma̱ng a̱niet ya a̱nu a̱yaa fim a̱ni , mbiyang a̱niet nye a̱yaa fim a̱gyang nwuan ba yet a̱yaa kwaka̱son tswot fim ma̱ng Afrika, A̱saa nwuan ba a̱niet ba̱ng gargajiya Najeriya. A̱ nwuan gu di̱ yet a̱fwuop a̱khukhop a̱niet tswot fim ma̱ng a̱fai ba. ==Tafang== <references/> [[Sot:Wp/]] [[en.Olu Jacob]] p0ihl9buezharvs7zlq6m5g0uc56w0w Olusegun Obasanjo 0 651 7674 7673 2022-05-16T12:52:52Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱gwam '''Olusegun Matthew Okikiola Aremu Obasanjo''', da̱ a̱lyem A̱ghwangkpang lyuut hu yet ''Olúṣẹ́gun Ọbásanjọ́'' (byin a̱tuk mam 5 Zwat Tsat 1937) yet a̱tyu kwainfwuo á̱niet [[Naijeriya]] wa. A̱ ku yet a̱tyu vwuoi a̱nu ma̱ng á̱kum [[A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya]] ba̱ ku bai ma̱ng Tyok A̱khwot Á̱kwop mi̱n 1966–79. Nggu wa ku yet A̱kwak A̱pyia̱ A̱khwot Á̱kwop Naijeriya kyiak neet 1983 ba̱ng si̱ nat 89. Mi̱n 1999, a̱ ku shyia̱ yet A̱kwak A̱son A̱byin Naijeriya wu ba̱ng si̱ nat 2007. A̱gwam Obasanjo shim swat dundung Á̱niet Naijeriya hu a̱ si̱ bu yet a̱tyu kwan a̱yaat yaa̱swon A̱byin wu wa. A̱ ku yet a̱tyonyiung mi̱n sot Kwai Nfwuo á̱niet Naijeriya á̱ ngyei ''Peoples Democratic Party'' (PDP) a̱ni neet 1999 bai 2015 ma̱ng kyiak neet 2018 ba̱ng si̱ tat a̱fwun. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:byin_1937]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Olusegun Obasanjo]] 7ybx8yhp9gx9ee9wwm8s811ru1gyrkk Osheniya 0 652 7687 7686 2022-05-16T12:52:53Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Osheniya''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: TM: /ˌoʊsiˈɑːniə, ˌoʊʃi-, -ˈeɪn-/, A̱M: /ˌoʊʃiˈæniə/), yet fam a̱byin swanta hwa ku byia̱ [[A̱stralasiya]], [[Melana̱siya]], [[Maikrona̱siya]] ma̱ng [[Polina̱siya]] a̱ni. Ku ngaat ku si̱ ba̱ tat Á̱kum-a̱la̱u A̱tyin ma̱ng Jenshyung ka, ku si̱ byia̱ shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 8,525,989 (met a̱ma̱ntanaai 3,291,903) ma̱ng shi á̱niet ku swak miliyon 41 a̱ni. Ka̱ á̱ si̱ mak ma̱ng nvam-a̱byin na, fam a̱byin Osheniya hu hwa swak ma̱ng yet a̱da̱dei di̱ kyai a̱byin a̱wot ku si̱si̱ ngyet a̱feang ku swak di̱ yet a̱da̱dei a̱ni mi̱ shi á̱niet lilyim [[A̱ntati̱ka]]. <ref>[https://unstats.un.org/unsd/methodology/m49/ Countries or areas / geographical regions ]</ref> [[Fail:Oceania (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la fam a̱byin Osheniya]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Oceania]] l5o2ksue3yfmust6djxwcfm9147way6 Pablo Picasso 0 653 7690 7689 2022-05-16T12:52:53Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Pablo picasso 1.jpg|197px|right]] '''Pablo Ruiz Picasso''' (25 Zwat Swak 1881 – 8 Zwat Nyaai 1973) ku yet a̱tyuswup nghwughwu, a̱tyumat nghwughwu, a̱tyutsot nkwambwat, a̱tyunyia̱ si̱ramik ma̱ng a̱tyujhyi a̱vwuo vwuomaat wa a̱byin Si̱pen wa, a̱nyan wa kpa̱mkpaan a̱mgba̱m swuan nggu ji nang a̱tat-a̱ghyi a̱ni a̱ ku swan a̱byin [[Fi̱ransa]] kya. Á̱ ka fa nggu, da̱ nggu a̱ yet a̱nyiung mami á̱nietnyia̱ nghwughwu ba̱ swak ma̱ng byia̱ cet laai á̱niet a̱ni mami sa̱ncuri 20 ji, a̱wot á̱ si̱ ka ndyen nggu mat yet a̱nyiung ma̱ng á̱niet ba ba̱ ku bwuo Cong Kubis hu, nghwut ma̱ng a̱di̱dam a̱fai nok ghwughwu, yet a̱nyiung ma̱ng á̱niet ba ba̱ ku tsa nghwut ma̱ng a̱di̱dam kpa̱m nghwughwu, ma̱ng a̱yaasa̱la̱u ma̱ a̱di̱di̱t a̱di̱t ba̱ ku beang ya a̱son ma̱ng a̱cyetzop a̱ni. Mami nta̱m nggu na na̱ laai lan di̱ byia̱ a̱lyoot a̱ni bibya yet kwambwat Les Demoiselles d'Avignon (1907) ku li̱n Kubis ba a̱ma a̱ni, ma̱ng Guernica (1937), maat ghyang ku tyai tang bom ma̱ a̱keang Guernica mbwak a̱khwot á̱kwop Jami̱ni ma̱ng á̱si̱ [[Italiya]] wu di̱n jen Zwang Á̱niet-a̱byin [[Si̱pen]] ji. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[en:Pablo Picasso]] mehac5b5cxhxu0urnug8n6jhwm4bpvl Paiwan (a̱lyem) 0 654 7702 7701 2022-05-16T12:52:54Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Paiwan''' (Paiwan: Vinuculjan, Pinayuanan) yet a̱lyem a̱byin [[Taiwan]] a̱ghyang kya nang [[A̱paiwan]] ba̱ yet a̱ka̱ka̱rak á̱niet Taiwan a̱ghyang ndyiat a̱ni. Paiwan yet a̱lyem Formosa kya mi̱ kyangbwak a̱lyem A̱stronesiya hu. A̱ ka ngyet a̱nyiung di̱ lilyem nang a̱gwomna̱ti Taiwan ba ku tak kpa̱sai nyia̱ ku yet lilyem a̱byin hwa a̱ni a̱wot a̱ si̱ yet a̱lyem a̱gwomna̱ti kya. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [https://e-dictionary.ilrdf.org.tw/pwn/search.htm Yuánzhùmínzú yǔyán xiànshàng cídiǎn 原住民族語言線上詞典] (da̱ a̱lyem Caina) – Paiwan search page at the "Aboriginal language online dictionary" website of the Indigenous Languages Research and Development Foundation * [https://web.archive.org/web/20211120145223/https://alilin.apc.gov.tw/tw/ebooks?tag=610 Paiwan teaching and leaning materials published by the Council of Indigenous Peoples of Taiwan] (da̱ a̱lyem Caina) * [https://indigenous-justice.president.gov.tw/doc/apology_text/Paiwan.pdf Paiwan translation of President Tsai Ing-wen's 2016 apology to indigenous people] – published on the website of the presidential office [[Sot:Lilyem Taiwan]] [[Sot:Lilyem Formosa]] [[Sot:Lilyem A̱siya]] [[Sot:Lilyem swanta]] [[en:Paiwan language]] 1u3wsr4ykk9ey0l5gtlv09rc5rda24c Papwa A̱fai Gini 0 655 7704 7703 2022-05-16T12:52:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Papwa Gini A̱fai]] thh6qrtk70105j3wzyq148m0p8r4cfh Papwa Gini A̱fai 0 656 7719 7718 2022-05-16T12:52:54Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Papwa Gini A̱fai''' ('''PGA̱'''; Tok Pisin: Papua Niugini; Hiri Motu: Papua Niu Gini; Krio A̱na̱nwuai A̱sa̱khwot Torres: Dhaudhai Niu Gini; Meriam Mir: Op Deudai; Shong: Papua New Guinea /ˈpæp(j)uə ... ˈɡɪni, ˈpɑː-/, ku A̱M: /ˈpɑːpwə-, ˈpɑːpjə-, ˈpɑːpə-/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''A̱byin Sa̱t Papwa Gini A̱fai''' (Tok Pisin: Independen Stet bilong Papua Niugini; Hiri Motu: Independen Stet bilong Papua Niu Gini; Shong: Independent State of Papua New Guinea), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin [[Osheniya]] ka̱ yet kap fam a̱tyin a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot Gini A̱fai ka̱ si̱ ka byia̱ bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot nta di̱ kyai a̱sa̱khwot hu mi̱ Melana̱siya (fam a̱byin ghyang di̱ fam a̱tak-jenshyung [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] wu di̱ fam a̱za a̱byin [[A̱strelya]]). A̱keangtung nka ka̱ shyia̱ di̱ khwong kyai a̱sa̱khwot fam a̱tak-a̱tyin hu, kikya á̱ ngyei Port Moresby. Kikya yet a̱byin a̱tat ka̱ swak ma̱ng shi ka̱ yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot a̱ni, ma̱ng shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 462,840 (met a̱ma̱ntanaai 178,700). [[Fail:Flag of Papua New Guinea.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱byin Papwa Gini A̱fai]] [[Fail:National emblem of Papua New Guinea.svg|thumb|A̱lama a̱byin Papwa Gini A̱fai]] [[Fail:Papua New Guinea (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Papwa Gini A̱fai]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Osheniya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Osheniya]] [[en:Papua New Guinea]] po1w7pexch7k34uf6s7ptizxrllo0i7 Parit 0 657 7731 7730 2022-05-16T12:52:55Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Panorama Paris December 2007-2.jpg|thumb|''Eiffel Tower'' a̱zama ma̱ng á̱ga̱nga̱ng nnok distrik a̱bwuang ''La Défense'' (lilyim).]] [[Fail:Flag of Paris with coat of arms.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱keang Parit]] [[Fail:Grandes Armes de Paris.svg|thumb|A̱lama a̱keang Parit]] A̱keang '''Parit''' (yei Fi̱ransa: Paris /paʁi/) kya yet a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi á̱niet ma̱ a̱byin [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]], ma̱ng shi á̱niet nang á̱ ku tyan nyia̱ a̱ byia̱ á̱niet swat 2,165,423 ma̱ a̱lyia̱ 2019 a̱wot a̱byin ka si̱ byia̱ shi kyai ku swak kilomita a̱ma̱ntanaai 105 (met a̱ma̱ntanaai 41) a̱ni.<ref name="pop2019">[https://www.insee.fr/fr/statistiques/6005800?geo=COM-75056 Populations légales 2019: Commune de Paris (75056)] (di̱n Shong). INSEE (29 Zwat Swak ma̱ng Sweang)</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Fi̱ransa]] [[de:Paris]] [[en:Paris]] [[fr:Paris]] [[ha:Faris]] [[yo:Parisi]] mcntl8z1137pehbzwbpnhcnqs3ahg1j Park Seo-joon 0 658 7747 7746 2022-05-16T12:52:56Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center| '''Park Seo-joon'''<br />'''박서준/朴敘俊''' |- | colspan="2" align=center|[[File%3APark_Seo-joon_in_June_2019.png|250px]] |- |} '''Park Seo-joon'''(Kworiya: 박서준/朴敘俊) yet a̱tyu nkhang Telvishon [[Kworiya A̱tak]] wa. <ref>[https://news.sbs.co.kr/news/endPage.do?news_id=N1004839241 Park Seo Jun Joins a New Agency Established by His Long-time Work Partner]</ref> <ref>[http://www.awesomeent.co.kr/portfolio-items/박서준/ Park Seo Jun 박서준]</ref> ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == *[https://m.imdb.com/name/nm6124994/ IMDb] ted1arhr7gor72sbcyfhq5qk1ie7o2m Pato 0 659 7761 7760 2022-05-16T12:52:56Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Martin Luther King Jr NYWTS.jpg|thumb|Pato Ba̱ptis Martin Luther King Jr.]] '''Pato''' wu (á̱kpa: '''A̱yaapato''' ''ba'') nggu wa yet a̱kwak a̱son sot á̱nietkhwi Yesu wu a̱ gba a̱ bu nkam á̱niet ba̱ neet mi̱ sot á̱nietkhwi Yesu ji a̱ni. ==Bu nwuan== * [[A̱tyushei A̱lyiat A̱gwaza]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Pastor]] l9i8vgq7d3ir7qua0lhjf9mzlwstm8y Pa̱la̱sti̱n (a̱byin) 0 660 7779 7778 2022-05-16T12:52:57Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Si̱tet Pa̱la̱sti̱n'''<br>فلسطين, ''Dawlat Filasṭīn'' (La̱ra̱ba) |flag = Flag of Palestine.svg |coa = Coat of arms of Palestine.svg |image = State of Palestine (orthographic projection).svg |capital = |area = 6 020 |population = 5 159 076 |year = 2020 }} A̱byin '''Pa̱la̱sti̱n''' (La̱ra̱ba: فلسطين, ''Filasṭīn''; Shong: Palestine), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''A̱si̱tet Pa̱la̱sti̱n''' (La̱ra̱ba: دولة فلسطين, ''Dawlat Filasṭīn''; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: State of Palestine) ma̱ a̱nu [[Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] hu ma̱ng susot njhyáng, yet a̱sa̱t a̱byin kya nang á̱ ku la̱p a̱nu á̱ na nwuak a̱ni<ref>Al Zoughbi, Basheer (Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2011). "[https://web.archive.org/web/20160829174105/http://www.arij.org/files/admin/specialreports/The%20de%20jure%20State%20of%20Palestine%20under%20Belligerent%20Occupation%20Application%20for%20Admission%20to%20the%20United%20Nations.pdf The de jure State of Palestine under Belligerent Occupation: Application for Admission to the United Nations]" (di̱n Shong) ''(PDF)''.</ref><ref>"[https://www.reuters.com/article/us-palestinians-statehood-idUSBRE8AR0EG20121129 Palestinians win implicit U.N. recognition of sovereign state]" (di̱n Shong). Reuters (29 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2012).</ref> di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya hu nang Sot-nta̱m Tyei Pa̱la̱sti̱n Sa̱t (STPS) (ku ''Palestine Liberation Organization (PLO)'') ji js nyia̱ tyok tazwa nkaa, a̱wot ji̱ bu yong nyia̱ nfam a̱byin Khwong Jenshyung ma̱ng Tyiang-a̱byin Gaza na yet si̱ nji nia<ref name=only1967>"[https://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=39722#.VfMZaZeM-ao Ban sends Palestinian application for UN membership to Security Council]" (di̱n Shong). United Nations News Centre (23 Zwat A̱kubunyiung 2011.</ref> a̱wot a̱keang [[Urusha̱lima]] si̱ ka ngyet a̱keangtung á̱zanson nji ka; da̱ a̱kwonu a̱kya, ma̱ a̱tsak a̱lyiat, di̱n kap di̱n kap hwa ji̱ nyia̱ tyok tazwa "bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot" 167 hu ku shyia̱ di̱ fam Khwong Jenshyung hu, ma̱nang Gaza shyia̱ tazwa tyok a̱fi̱p nji wa nang á̱ ngyei Hamat a̱ni. Neet ma̱ a̱lyia̱ 1948, bibyin ghyáng hwa nyia̱ tyok tazwa a̱mgba̱m kyai a̱byin nang A̱si̱tet Pa̱la̱sti̱n wu yong nyia̱ nggu wa byia̱ nhu, di̱ ntsa hu, a̱byin [[Ma̱sa̱r]] (Tyiang-a̱byin Gaza) ma̱ng a̱byin [[Urdun]] (Khwong Jenshyung) ma̱ng a̱byin [[Isi̱rela]] lilyim Zwang Mmam A̱taa ji ma̱ a̱lyia̱ 1967.<ref>Tahhan, Zena. "[https://www.aljazeera.com/indepth/features/2017/06/50-years-israeli-occupation-longest-modern-history-170604111317533 The Naksa: How Israel occupied the whole of Palestine in 1967]" (di̱n Shong). www.aljazeera.com</ref> A̱byin Pa̱la̱sti̱n byia̱ shi á̱niet 5,051,953 hwa mi̱ di̱ Zwat Sweang 2020, 121 mi̱ swanta hu.<ref>"[https://www.worldometers.info/world-population/state-of-palestine-population/ State of Palestine Population (2020) – Worldometer]" (di̱n Shong). www.worldometers.info</ref> ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] [[en:State of Palestine]] etn5e1vo9nfz9hl9s972y3cqhfginkh Pa̱la̱u 0 661 7795 7794 2022-05-16T12:52:57Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Pa̱la̱u''' <br> Beluu er a Belau (Pa̱la̱u) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Palau on the globe (Southeast Asia centered) (small islands magnified).svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Pa̱la̱u</sub> |- | colspan="2" align=center | [[Fail:Palau - Location Map (2013) - PLW - UNOCHA.svg|300px|center]] <sub>A̱vwuo ka nang a̱byin Pa̱la̱u nshyia̱ a̱ni</sub> |- | [[Fail:Flag of Palau.svg|thumb|Tuta a̱byin Pa̱la̱u]] |- | [[Fail:Seal_of_Palau.svg|thumb|A̱timi a̱byin Pa̱la̱u]] |- |} A̱byin '''Pa̱la̱u''' (Pa̱la̱u: Belau, Shong: Palau /pəˈlaʊ/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Pa̱la̱u''' wu (Pa̱la̱u: Beluu er a Belau, Shong: Republic of Palau), a̱wot mi̱ nkhang gbangbang á̱ ku ngyei Bela̱u, Pa̱la̱wot ku Pelewu, yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot kya di̱ fam jenshyung [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k|Pasi̱fi̱k]] hu. A̱byin ka byia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot 340 a̱wot ka̱ si̱ ka nfwuop a̱nyanyang fam jenshyung Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Karolin wu ma̱ng nkap A̱yaasi̱tet Mundundung Maikronisiya ba. Ka̱ byia̱ shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 466 (met a̱ma̱ntanaai 180) hwa. A̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot nka ka̱ swak ma̱ng shi á̱niet kya yet Koror, a̱vwuo ka nang a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi á̱niet wu nshyia̱ a̱ni. A̱keangtung nka ka, kikya yet a̱keang Nggerulmud ka̱ shyia̱ ma̱ a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot hyia̱k ka nang á̱ ngyei Babeldawob a̱ni, mami A̱si̱tet Melekewok. A̱byin Pa̱la̱u byia̱ a̱gi̱gak a̱sa̱khwot ma̱ng á̱sa̱khwot bibyin ma̱ a̱di̱di̱t di̱ fam a̱za hu, bibyin Maikronisiya di̱ fam a̱tyin hu, [[Ndonisiya]] di̱ fam a̱tak hu, a mbeang [[Filipin]] di̱ fam a̱za-jenshyung hu. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Osheniya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Osheniya]] [[en:Palau]] n860vb5dugkc4pe4rromj9uzfhmjuz9 Pa̱takwot 0 662 7801 7800 2022-05-16T12:52:58Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki Pa̱takwot (Shong Kaswuo:Po-ta-kot) wa yet gba̱ndang a̱ka̱yan a̱nswak ma̱ng Si̱tet Rivas, Naijeriya. Nggu wa yet gba̱ndang a̱ka̱yang a̱nsak a̱fuwa̱n nkhwui Lagos, Ka̱na̱u, Ibadan ma̱ng a̱ka̱yang benin mami Naijeriya. A̱ shia̱ ma̱ng vak cen Bonny mami Niger Delta. Ma̱ lyia̱ 2016, Pa̱takwot biye a̱niet 1,865,000 sunat 1,382,592 neet 2006. ==Ya̱fang== <references/> 38i22qgt12nxfahej8mm4yb4rudp02p Pepe 0 663 7810 7809 2022-05-16T12:52:58Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Pepe''' yet a̱ba ma̱myiat kaset ja. Pepe ha a̱ ntsot a̱bubwom mbeang a̱yaa fim ntyei. Ka doot a sak midya a̱ yet si a̱nwat ku ghwughwuk a̱ labeang si tat jen ji a̱ ncat bu fak a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Disc]] 8xd7l775n3ilnwbhob5a6shdtnswdk7 Phyia̱ 0 664 7813 7812 2022-05-16T12:52:58Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyin pyia̱]] mq28n08fclirxebdanlvrcnfpb7u2jr Wukipedia:Articles for creation 4 665 7956 7955 2022-05-16T12:53:03Z Jon Harald Søby 8 142 revisions imported wikitext text/x-wiki ''Please click any uncreated article in red in the '''Tyap''' column to create a new article (i.e. to translate from the English Wikipedia to Tyap OR to create a new non-existing article in the English Wikipedia.'' NB: * If the article had been <span style=background:#87BEEB>created</span>, it would be displayed in <span style=background:#87BEEB>BLUE</span>. If it is <span style=background:#FF0000>yet to be created</span>, it would be displayed in <span style=background:#FF0000>RED</span>. * On the '''English Wikipedia''' column, a yet-to-be created article might be displayed in blue instead of red, but you may create it by clicking on the pen tool '''🖊️'''. * Please study [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Help:Your_first_article this (please click here)] before writing your first article on the English Wikipedia. {| class="wikitable" |- ! English Wikipedia !! Tyap Incubator!! Sign |- | [[:w:en:Kanai, Nigeria|Kanai]] || [[Kanai]] || [[A‌̱áítyunta̱m:NdipChristopherMissy|NdipChristopherMissy]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:NdipChristopherMissy|talk]]) 14:43, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Bafoi|Bafoi]] || [[Bafoi]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Elpator|Elpator]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Elpator|talk]]) 14:44, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Jalingo|Jalingo]] || [[Jalinggo]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Obed Ephraim|Obed Ephraim]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Obed Ephraim|talk]]) 14:58, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Lokoja|Lokoja]] || [[La̱kwoja]] || [[A‌̱áítyunta̱m:ThankGod Shekari|ThankGod Shekari]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:ThankGod Shekari|talk]]) 15:43, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Maiduguri|Maiduguri]] || [[Nduguli]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Jennifer Timothy|Jennifer Timothy]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Jennifer Timothy|talk]]) 15:00, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kano (city)|Kano]] || [[Ka̱na̱u]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Chacha2020|Chacha2020]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Chacha2020|talk]]) 16:18, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Damaturu|Damaturu]] || [[Damanturu]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Joseph shichet phinehas|Joseph shichet phinehas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Joseph shichet phinehas|talk]]) 15:00, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Okene|Okene]] || [[Okene]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Elpator|Elpator]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Elpator|talk]]) 15:27, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Yola, Adamawa|Yola]] || [[Yola]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Stephen Bitrus kwasau|Stephen Bitrus kwasau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Stephen Bitrus kwasau|talk]]) 14:59, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Minna|Minna]] || [[Mina]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Caleb Zachariah|Caleb Zachariah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Caleb Zachariah|talk]]) 16:31, 16 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Wukari|Wukari]] || [[Wukari]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Emmanuel BT|Emmanuel BT]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Emmanuel BT|talk]]) 12:01, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Uganda|Uganda]] || [[Yuganda]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Sunday yashim|Sunday yashim]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Sunday yashim|talk]]) 13:19, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Andrew Yakubu|Andrew Yakubu]] || [[Andrew Yakubu]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Stivo209|Stivo209]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Stivo209|talk]]) 13:00, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Zamani Lekwot|Zamani Lekwot]] || [[Zama̱ni Lyekhwot]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Stephen Bitrus kwasau|Stephen Bitrus kwasau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Stephen Bitrus kwasau|talk]]) 13:55, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Musa Bityong|Musa Bityong]] || [[Musa Bityong]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Caleb Zachariah|Caleb Zachariah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Caleb Zachariah|talk]]) 13:28, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Port Harcourt|Port Harcourt]] || [[Pa̱takwot]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Obed Ephraim|Obed Ephraim]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Obed Ephraim|talk]]) 13:43, 17 October 2021 (UTC)[[Pa̱takwot]] || |- | [[:w:en:Christianity|Christianity]] || [[Khwikristi]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Jennifer Timothy|Jennifer Timothy]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Jennifer Timothy|talk]]) 13:47, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Judaism|Judaism]] || [[Khwiyahuda]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 14:05, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Islam|Islam]] || [[Khwikpaa̱pyia̱]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Simondikko|Simondikko]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Simondikko|talk]]) 17:14, 19 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Ilorin|Ilorin]] || [[Ilorin]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Elpator|Elpator]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Elpator|talk]]) 13:12, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Ibadan|Ibadan]] || [[Ibadan]] || [[A‌̱áíkhapsak:Contributions/105.112.185.193|105.112.185.193]] (Emmanuel BT) 13:13, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Akure|Akure]] || [[Akure]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Joseph shichet phinehas|Joseph shichet phinehas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Joseph shichet phinehas|talk]]) 13:21, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Ile Ife|Ile Ife]] || [[Ile Ife]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Chacha2020|Chacha2020]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Chacha2020|talk]]) 15:18, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kinshasa|Kinshasa]] || [[Kinshasa]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Elpator|Elpator]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Elpator|talk]]) 13:43, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Leonardo DiCaprio|Leonardo DiCaprio]] || [[Leonardo DiCaprio]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Rrkesoji|Rrkesoji]] ([[A‌̱áítyunta̱m:Rrkesoji|talk]]) 06:21, 17 October 2021 |- | [[:w:en:Gusau|Gusau]] || [[Gusa̱u]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Gregory Aba Kajit|Gregory Aba Kajit]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Gregory Aba Kajit|talk]]) 15:10, 23 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Uyo|Uyo]] || [[Uyo]] || [[A‌̱áíkhapsak:Contributions/105.112.185.193|105.112.185.193]] (Emmanuel BT) 14:36, 17 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Dodoma|Dodoma]] || [[Dodoma]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Jiboman|Jiboman]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Jiboman|talk]]) 15:17, 23 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Andrew Nkom|Andrew Nkom]] || [[Andrew Nkom]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Stephen Akut|Stephen Akut]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Stephen Akut|talk]]) 15:24, 23 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Sokoto|Sokoto]] || [[Sokoto]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Meshackjolly009|Meshackjolly009]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Meshackjolly009|talk]]) 15:17, 23 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kumasi|Kumasi]] || [[Kumasi]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 14:00, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:London|London]] || [[London]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Natdisciple|Natdisciple]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Natdisciple|talk]]) 15:27, 23 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Chikun|Chikun]] || [[Cikun]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steven Akau|Steven Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steven Akau|talk]]) 14:43, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kajuru|Kajuru]] || [[A̱jure]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 14:18, 26 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kauru|Kauru]] || [[Ka̱uru]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 08:21, 25 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Sanga, Kaduna State|Sanga]] || [[Sangga]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Jiboman|Jiboman]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Jiboman|talk]]) 14:04, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kachia|Kachia]] || [[Ka̱ciya]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Bathsheba123|Bathsheba123]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bathsheba123|talk]]) 15:31, 23 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Jaba, Kaduna State|Jaba]] || [[Jaba]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 13:29, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Osun State|Osun State]] || [[Si̱tet Osun]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 14:42, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Taraba State|Taraba State]] || [[Si̱tet Ta̱raba]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Bathsheba123|Bathsheba123]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bathsheba123|talk]]) 13:51, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kogi State|Kogi State]] || [[Si̱tet Kogi]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Micah Bobai David|Micah Bobai David]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Micah Bobai David|talk]]) 14:55, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Niger State|Niger State]] || [[Si̱tet Nija]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Micah Bobai David|Micah Bobai David]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Micah Bobai David|talk]]) 15:17, 23 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kwara State|Kwara State]] || [[Si̱tet Kwara]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 13:21, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Nasarawa State|Nasarawa State]] || [[Si̱tet Na̱sa̱rawa]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Meshackjolly009|Meshackjolly009]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Meshackjolly009|talk]]) 13:56, 24 October 24 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Adamawa State|Adamawa State]] || [[Si̱tet A̱da̱mawa]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Jiboman|Jiboman]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Jiboman|talk]]) 14:39, 24 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Gombe State|Gombe State]] || [[Si̱tet Gwombe]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 21:50, 26 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Ogun State|Ogun State]] || [[Si̱tet Ogun]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 22:49, 26 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Edo State|Edo State]] || [[Si̱tet A̱do]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 12:50, 27 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Imo State|Imo State]] || [[Si̱tet Imo]] || |- | [[:w:en:Katsina State|Katsina State]] || [[Si̱tet Ka̱sina]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 22:17, 26 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Kebbi State|Kebbi State]] || [[Si̱tet Kebi]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 14:57, 28 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Bayelsa State|Bayelsa State]] || [[Si̱tet Bayelsa]] || |- | [[:w:en:Ondo State|Ondo State]] || [[Si̱tet Ondo]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 08:25, 28 December 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Ekiti State|Ekiti State]] || [[Si̱tet Ikiti]] || |- | [[:w:en:Oyo State|Oyo State]] || [[Si̱tet Oyo]] || |- | [[:w:en:Zamfara State|Zamfara State]] || [[Si̱tet Za̱mfa̱ra]] || |- | [[:w:en:Abia State|Abia State]] || [[Si̱tet Abya]] || |- | [[:w:en:Anambra State|Anambra State]] || [[Si̱tet A̱na̱mba̱ra]] || |- | [[:w:en:Bauchi State|Bauchi State]] || [[Si̱tet Ba̱uci]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 14:56, 30 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Rivers State|Rivers State]] || [[Si̱tet Rivas]] || |- | [[:w:en:Cross River State|Cross River State]] || [[Si̱tet Ki̱rosi̱riva]] || |- | [[:w:en:Delta State|Delta State]] || [[Si̱tet Da̱li̱ta]] || |- | [[:w:en:Sokoto State|Sokoto State]] || [[Si̱tet Sokoto]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 22:01, 27 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Ebonyi State|Ebonyi State]] || [[Si̱tet A̱bonyi]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 21:47, 27 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Borno State|Borno State]] || [[Si̱tet Ba̱rno]] || |- | [[:w:en:Jigawa State|Jigawa State]] || [[Si̱tet Ji̱gawa]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 21:33, 27 October 2021 (UTC) |- | [[:w:en:Federal Capital Territory, Nigeria|Federal Capital Territory]] || [[Teritori A̱keangtung Mundundung]] || |- |} The articles below are yet to be created, both in the English Wikipedia and the Tyap Incubator spaces {| class="wikitable" |- ! English Wikipedia !! Tyap Incubator!! Sign |- | [[:w:en:Hauwa Shekarau|Hauwa Shekarau]] || [[Hauwa Sheka̱ra̱u]] || |- | [[:w:en:Dawa Kaah|Dawa Kaah]] || [[Dawa Kaah]] || |- | [[:w:en:Juri Ayok|Juri Ayok]] || [[Juri A̱yok]] || |- | [[:w:en:Ibrahim James|Ibrahim James]] || [[Ibrahim James]] || |- | [[:w:en:John Laah|John Laah]] || [[John Laah]] || |- | [[:w:en:Bonat Zuwaqhu|Bonat Zuwaqhu]] || [[Bonat Zuwaqhu]] || |- | [[:w:en:Boman Kachim|Boman Kachim]] || [[Boman Ka̱chim]] || |- | [[:w:en:Ishaya Dare Akau|Ishaya Dare Akau]] || [[Ishaya Dare Akau]] || |- | [[:w:en:Shekarau Kau Layyah|Shekarau Kau Layyah]] || [[Shekarau Kau Layyah]] || |- | [[:w:en:Nwayya Bagayya|Nwayya Bagayya]] || [[Nwayya Bagayya]] || |- | [[:w:en:Stephen Shekari|Stephen Shekari]] || [[Stephen Shekari]] || |- | [[:w:en:Tonak Dabo|Tonak Dabo]] || [[Tonak Dabo]] || |- | [[:w:en:Kazah Yashim|Kazah Yashim]] || [[Kazah Yashim]] || |- | [[:w:en:Nerzit Movement|Nerzit Movement]] || [[Cong Á̱nienzi̱t]] || |- | [[:w:en:Southern Kaduna People's Union|Southern Kaduna People's Union]] || [[Muna̱pyia̱ Á̱niet A̱tak Ka̱duna]] || |- | [[:w:en:Maude Gyani|Maude Gyani]] || [[Ma̱ude Gyani]] || |- | [[:w:en:Ado Ibrahim|Ado Ibrahim]] || [[Ado Ibrahim]] || |- | [[:w:en:Usman Sakwak|Usman Sakwak]] || [[Usman Sa̱kwak]] || |- | [[:w:en:Bello Ijumu|Bello Ijumu]] || [[Bello Ijumu]] || |- | [[:w:en:Biya Kaka|Biya Kaka]] || [[Biya Kaka]] || |- | [[:w:en:Bryan Sharwood-Smith|Bryan Sharwood-Smith]] || [[Bryan Sharwood-Smith]] || |- | [[:w:en:James Bawa Magaji|James Bawa Magaji]] || [[James Bawa Ma̱gaji]] || |- | [[:w:en:Kaka Bishut|Kaka Bishut]] || [[Kaka Bishut]] || |- | [[:w:en:Middle Belt People's Party|Middle Belt People's Party]] || [[Middle Belt People's Party]] || |- | [[:w:en:Middle Zone League|Middle Zone League]] || [[Middle Zone League]] || |- | [[:w:en:Moses Nyam Rwang|Moses Nyam Rwang]] || [[Moses Nyam Rwang]] || |- | [[:w:en:Mugunta Atin|Mugunta Atin]] || [[Mugunta A̱tyin]] || |- | [[:w:en:Northern Nigeria non-Muslim League|Northern Nigeria non-Muslim League]] || [[Northern Nigeria non-Muslim League]] || |- | [[:w:en:Patrick Dokotri|Patrick Dokotri]] || [[Patrick Dokotri]] || |- | [[:w:en:Tatumare|Tatumare]] || [[Tatumare]] || |- | [[:w:en:Tilde Expedition|Tilde Expedition]] || [[Tilde Expedition]] || |- |} fju0azzzee58vhpcpccthvsoxzfy3jy Wukipedia:Kaduna Special Edition articles for creation 4 666 8676 8675 2022-05-16T12:53:34Z Jon Harald Søby 8 719 revisions imported wikitext text/x-wiki <!-- Please don't translate/create anything here on this page yet until the events begin. Thank you. --> ''Please click any uncreated article in red in the '''Tyap''' column to create a new article (i.e. to translate from the English Wikipedia to Tyap OR to create a new non-existing article in the English Wikipedia.'' NB: * If the article had been <span style=background:#87BEEB>created</span>, it would be displayed in <span style=background:#87BEEB>BLUE</span>. If it is <span style=background:#FF0000>yet to be created</span>, it would be displayed in <span style=background:#FF0000>RED</span>. * On the '''English Wikipedia''' column, the articles have been created already, and are displayed in blue instead of red. To create an article in the Tyap column, click on it and then on the pen tool '''🖊️'''. * Please study [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Help:Your_first_article this (please click here)] before writing your first article on the English Wikipedia. * Please replace "'''TITLE'''" with the name of the article you wish to create and replace the "'''not assigned'''" with four tildes <code>'''<nowiki>~~~~</nowiki>'''</code>. {| class="wikitable" |- ! English Wikipedia !! Tyap Incubator!! Sign |- | [[:w:en:Belt (clothing)|Belt]] || [[A̱zwuan dyang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 12:45, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Mortar and pestle|Mortar and pestle]] || [[Dudung ma̱ng kpa]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 15:12, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Leaf|Leaf]] || [[Kikyo]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 12:49, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Pottery|Pottery]] || [[Nta̱m vap]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 15:05, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Shovel|Shovel]] || [[Shovet]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 12:11, 26 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Tree|Tree]] || [[A̱kwon]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 12:50, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Sand|Sand]] || [[A̱ji̱jak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 12:56, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Desert|Desert]] || [[Tswa a̱ji̱jak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 13:48, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Wind|Wind]] || [[Wun]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Farilla|Farilla]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Farilla|talk]]) 14:00, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bean|Bean]] || [[Ji̱njok]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 15:01, 22 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Locust bean|Locust bean]] || [[A̱buk]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 15:42, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Yam (vegetable)|Yam]] || [[A̱cyi]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Kuyet04|Kuyet04]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kuyet04|talk]]) 12:59, 22 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Maize|Maize]] || [[Swakpat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kuyet04|Kuyet04]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kuyet04|talk]]) 15:02, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Millet|Millet]] || [[Zuk]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Didam Bamai|Didam Bamai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Didam Bamai|talk]]) 13:08, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Sorghum|Sorghum]] || [[Swaat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 18:01, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Sweet potato|Sweet potato]] || [[A̱nya̱nyiat a̱da̱ngka̱li]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 13:30, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Irish potato|Irish potato]] || [[A̱da̱ngka̱li A̱shong]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 16:05, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Beetle|Beetle]] || [[A̱mumu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 18:34, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Ant|Ant]] || [[A̱ga̱swan]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 15:22, 22 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Termite|Termite]] || [[Ci̱ncai]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 12:40, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Weevil|Weevil]] || [[Zu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 14:54, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Rice|Rice]] || [[Cyia̱ga̱vang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Farilla|Farilla]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Farilla|talk]]) 14:40, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Onion|Onion]] || [[A̱gurma]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kuyet04|Kuyet04]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kuyet04|talk]]) 14:10, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Piperaceae|Pepper]] || [[Shita]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 18:58, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Cap|Cap]] || [[Bung]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Dorothy Habila|Dorothy Habila]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorothy Habila|talk]]) 14:37, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Garlic|Garlic]] || [[A̱gurma a̱nfwuong]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 20:25, 5 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Salt|Salt]] || [[Nfak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Didam Bamai|Didam Bamai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Didam Bamai|talk]]) 13:08, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Hat|Hat]] || [[A̱ka̱ta]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Farilla|Farilla]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Farilla|talk]]) 13:26, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Goat|Goat]] || [[Zon]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Dorcasndi|Dorcasndi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorcasndi|talk]]) 13:21, 22 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Sheep|Sheep]] || [[Zonseap]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 20:03, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Cattle|Cattle]] || [[Nyak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Valtino44|Valtino44]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 15:35, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Pig|Pig]] || [[A̱kusuru]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 13:04, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Meat|Meat]] || [[Nam]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Farilla|Farilla]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Farilla|talk]]) 12:55, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Animal|Animal]] || [[Nyam]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Farilla|Farilla]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Farilla|talk]]) 15:09, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Plant|Plant]] || [[A̱tyin a̱ga̱fi̱p]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 14:22, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Root|Root]] || [[A̱nan]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 12:48, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Fruit|Fruit]] || [[Sum a̱kwon]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 15:22, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Flower|Flower]] || [[Kywat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 06:04, 1 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Shirt|Shirt]] || [[A̱toot vam]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 13:53, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bed|Bed]] || [[A̱gbaat]] ||''[[A‌̱áítyunta̱m:Dorcasndi|Dorcasndi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorcasndi|talk]]) 13:58, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Pillow|Pillow]] || [[Byia̱k (a̱pyia̱)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 19:29, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bedding|Bedding]] || [[A̱toot a̱gbaat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Dorcasndi|Dorcasndi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorcasndi|talk]]) 15:12, 22 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Clay|Clay]] || [[Lyem]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 12:57, 26 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Adobe|Adobe]] || [[Vap]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 18:13, 1 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Dog|Dog]] || [[A̱bwu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 13:04, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Fowl|Fowl]] || [[Nywan]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 12:33, 24 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Cat|Cat]] || [[A̱kwi]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Valtino44|Valtino44]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 13:22, 26 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Bank|Bank]] || [[A̱lisaaikurum]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 13:39, 23 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Linguistics|Linguistics]] || [[Lyenlilyem]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Valtino44|Valtino44]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 14:26, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:King|King]] || [[A̱gwam]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Farilla|Farilla]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Farilla|talk]]) 12:50, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Flyover|Flyover (overpass)]] || [[A̱byia̱k tazwa]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 08:32, 25 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Bridge|Bridge]] || [[A̱byia̱k]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Genesis shan|Genesis shan]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Genesis shan|talk]]) 14:25, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Chimpanzee|Chimpanzee]] || [[Ja̱fi̱k]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 18:17, 26 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Church|Church]] || [[Cot]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Valtino44|Valtino44]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 13:02, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Mosque|Mosque]] || [[A̱vwuokpaa̱pyia̱]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Valtino44|Valtino44]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 13:44, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Haircut|Haircut]] || [[Kwat]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 06:33, 23 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Quail|Quail]] || [[Ji̱p]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Genesis shan|Genesis shan]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Genesis shan|talk]]) 15:00, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Guinea fowl|Guinea fowl]] || [[Jhyen]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 12:47, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Horse|Horse]] || [[Tsaai]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 15:18, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Donkey|Donkey]] || [[A̱ka̱za̱nki]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 13:23, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Mat|Mat]] || [[A̱kpang]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 06:55, 23 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Counting|Counting]] || [[Fang (nkyang)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Dorothy Habila|Dorothy Habila]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorothy Habila|talk]]) 14:50, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Writing|Writing]] || [[ Lyuut]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Farilla|Farilla]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 13:38, 23 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Mountain|Mountain]] || [[A̱fan]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 13:09, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Child|Child]] || [[Nggwon]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kuyet04|Kuyet04]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kuyet04|talk]]) 12:57, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Wall|Wall]] || [[Bat]]|| ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 12:43, 24 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bee|Bee]] || [[Shwai]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 14:51, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Honey|Honey]] || [[Tong]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 14:26, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Compound|Compound]] || [[Kyai a̱li]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 10:12, 24 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Corpse|Corpse]] || [[Kwom]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Farilla|Farilla]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Farilla|talk]]) 14:05, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:River|River]] || [[A̱ghyui]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 22:58, 23 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Bag|Bag]] || [[Gumaat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kuyet04|Kuyet04]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kuyet04|talk]]) 13:28, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bag|Travelling bag]] || [[Gumaat naat a̱cyet]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 10:24, 24 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Season|Season]] || [[A̱cak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 14:39, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Time|Time]] || [[Jen]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Valtino44|Valtino44]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 15:56, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Cloak|Cloak]] || [[A̱ta̱swak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 15:06, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Okro|Okro]] || [[Kusat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 15:38, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Fire|Fire]] || [[Long]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Grace kuvon|Grace kuvon]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Grace kuvon|talk]]) 15:00, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Handbag|Handbag]] || [[A̱mpwot]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Dorcasndi|Dorcasndi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorcasndi|talk]]) 14:22, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Way|Way]] || [[A̱ta̱lyen]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Valtino44|Valtino44]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 13:39, 26 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Road|Road]] || [[Vak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 14:09, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Dust|Dust]] || [[Mbwuk]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 16:02, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Knife|Knife]] || [[A̱baai]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kuyet04|Kuyet04]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kuyet04|talk]]) 14:05, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bow and arrow|Bow]] || [[A̱ta]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 13:16, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Arrow|Arrow]] || [[Hyet]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 11:59, 25 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Bedroom|Bedroom]] || [[A̱swang]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 13:05, 23 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Sitting Room|Sitting Room]] || [[A̱byin a̱khwup]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 13:48, 23 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Tamarind|Tamarind]] || [[A̱ka̱laya]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 14:50, 25 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Elephant|Elephant]] || [[Zwuom]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 12:53, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Song|Song]] || [[A̱bwom]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Samuel Kaboshiah|Samuel Kaboshiah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Samuel Kaboshiah|talk]]) 14:45, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Music|Music]] || [[A̱bwomtsot]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 13:29, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Hill|Hill]] || [[Tsok]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Grace kuvon|Grace kuvon]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Grace kuvon|talk]]) 13:17, 30 January 2022 (UTC)'' |- |[[:w:en:Honeycomb|Honeycomb]] || [[A̱waktong]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 14:01, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Zebra|Zebra]] || [[Tsaai a̱yit]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 07:58, 5 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Love|Love]] || [[Cat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:PacemDee|PacemDee]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:PacemDee|talk]]) 13:30, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Key (lock)|Key (lock)]] || [[Tswa yaya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 14:11, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Computer keyboard|Key (button)]] || [[Ga̱tsot]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 14:47, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Key (music)|Key (music)]] || [[A̱nwuat (a̱bwomtsot)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 14:49, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Valley|Valley]] || [[A̱niak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 13:19, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Mountain|Mountain]] || [[A̱fan]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 12:52, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Gospel|Gospel]] || [[A̱sham Nkhang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 13:35, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Rain|Rain]] || [[Za]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Samuel Kaboshiah|Samuel Kaboshiah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Samuel Kaboshiah|talk]]) 14:56, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Sun|Sun]] || [[Mam]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 13:09, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Moon|Moon]] || [[Zwat]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 06:23, 14 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Star|Star]] || [[A̱ta̱ngwat]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Kutyia John|Kutyia John]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kutyia John|talk]]) 14:57, 29 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Faeces|Faeces]] || [[Byii̱ng]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:10, 2 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Urine|Urine]] || [[A̱tyiak]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:08, 2 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Business|Business]] || [[A̱bwuang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 19:31, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Marketplace|Market]] || [[Kaswuo]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Samuel Kaboshiah|Samuel Kaboshiah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Samuel Kaboshiah|talk]]) 13:54, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Firewood|Firewood]] || [[Nkwon]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Dorcasndi|Dorcasndi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorcasndi|talk]]) 14:05, 29 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Ash|Ash]] || [[Ntong]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 15:06, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Smile|Smile]] || [[Shyuak-mai]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:37, 3 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Crying|Crying]] || [[A̱nak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 11:33, 3 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Leg|Leg]] || [[Tak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 00:01, 2 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Thigh|Thigh]] || [[A̱bwan ntak]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 12:25, 2 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Thumb|Thumb]] || [[A̱turugbak mbwak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 19:44, 29 January 2022 (UTC)'' |- |[[:w:en:Fingernail|Fingernail]] || [[A̱ga̱fwuo mbwak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 13:34, 29 January 2022 (UTC)'' |- |[[:w:en:Fingerprint|Fingerprint]] || [[Nia̱ ga̱swuong mbwak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 19:29, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Shin|Shin]] || [[Shai ntak]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 07:27, 3 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Chest|Chest]] || [[Fi̱ri̱ng]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Grace kuvon|Grace kuvon]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Grace kuvon|talk]]) 12:49, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Stomach|Stomach]] || [[A̱fa]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:JDauke|JDauke]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:JDauke|talk]]) 12:53, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Finger|Finger]] || [[Ga̱swuong mbwak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 12:07, 1 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Forehead|Forehead]] || [[A̱kpeang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 14:33, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Tooth|Tooth]] || [[A̱nyung]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 18:55, 1 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Breast|Breast]] || [[A̱baan (kap vam)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 10:23, 3 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Knee|Knee]] || [[A̱khwut]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 13:13, 29 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Book|Book]] || [[Kwambwat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 13:35, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Table (furniture)|Table (furniture)]] || [[A̱tyii]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 13:45, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Father|Father]] || [[A̱tyia̱]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Samuel Kaboshiah|Samuel Kaboshiah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Samuel Kaboshiah|talk]]) 12:50, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Mother|Mother]] || [[A̱yang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 12:22, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Parent|Parent]] || [[A̱nietmbyin]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Dorcasndi|Dorcasndi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorcasndi|talk]]) 12:35, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Tablet (pharmacy)|Tablet (pharmacy)]] || [[Tswa kan]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Awan Ben|Awan Ben]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Awan Ben|talk]]) 14:37, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Snake|Snake]] || [[Zwak]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:10, 1 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Sowing|Sowing]] || [[Cyui (khap)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Samuel Kaboshiah|Samuel Kaboshiah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Samuel Kaboshiah|talk]]) 14:25, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Agriculture|Agriculture]] || [[Khap]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Grace kuvon|Grace kuvon]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Grace kuvon|talk]]) 15:28, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Backyard|Backyard]] || [[A̱ma̱nta a̱li]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Dorcasndi|Dorcasndi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Dorcasndi|talk]]) 15:45, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Hunger|Hunger]] || [[Zong]] || '' [[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 22:02, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Soup|Soup]] || [[Nyiung]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Grace kuvon|Grace kuvon]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Grace kuvon|talk]]) 14:12, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Nostril|Nostril]] || [[Bwong zwua̱i]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 22:34, 4 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Quiver|Quiver]] || [[Tsuung (a̱mpwot)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 15:41, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Grass|Grass]] || [[A̱kwop]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 22:07, 4 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Gravel|Gravel]] || [[A̱bada̱dei a̱fang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 21:07, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bell|Bell]] || [[Li̱lak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 21:33, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Grave|Grave]] || [[A̱bi]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 20:30, 29 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Grey hair|Grey hair]] || [[Khaan]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 22:51, 1 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Moustache|Moustache]] || [[Zwuma̱nu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 10:47, 5 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Eyeball|Eyeball]] || [[Tswa a̱li]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Samuel Kaboshiah|Samuel Kaboshiah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Samuel Kaboshiah|talk]]) 14:14, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Morning|Morning]] || [[A̱tsotson]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:04, 2 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Early morning|Early morning]] || [[Shong a̱tson]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:01, 2 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Afternoon|Afternoon]] || [[A̱ta̱mam]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:15, 2 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Evening|Evening]] || [[Jenshyung (jen)]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 13:58, 2 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Waist|Waist]] || [[Dyang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 09:25, 3 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Belch|Belch]] || [[Ghyek]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 23:28, 31 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Human voice|Human voice]] || [[A̱nwuat a̱tyubishyi]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 23:14, 5 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Grasshopper|Grasshopper]] || [[A̱ga̱u]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 00:01, 1 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bed bug|Bed bug]] || [[Bi]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 22:07, 3 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:War|War]] || [[Zwang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 18:08, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Hair|Hair]] || [[A̱tyin pyia̱]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 13:40, 30 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Dove|Dove]] || [[A̱bwa]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 13:21, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Wealth|Wealth]] || [[Zwa]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 01:34, 1 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Pawpaw|Pawpaw]] || [[A̱ka̱mbut]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:41, 1 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Gun|Gun]] || [[A̱ta ndong]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Samuel Kaboshiah|Samuel Kaboshiah]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Samuel Kaboshiah|talk]]) 13:56, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Death|Death]] || [[A̱khwu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 11:26, 3 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Climbing|Climbing]] || [[Ban]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 17:42, 6 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bitter|Bitter]] || [[Gba̱za̱zai]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 00:44, 1 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Shrew|Shrew]] || [[A̱tyinjwaat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Josh p sidi|Josh p sidi]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Josh p sidi|talk]]) 12:47, 5 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Grandfather|Grandfather]] || [[A̱tyia̱-a̱khwop]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 00:02, 4 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Grandmother|Grandmother]] || [[A̱yang-a̱khwop]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 00:04, 4 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Youth|Youth]] || [[Fi̱ng]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 14:03, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Difference|Difference]] || [[Vwuon]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 14:20, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Virginity|Virginity]] || [[A̱khwup]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 15:00, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Prayer|Prayer]] || [[Naai A̱gwaza]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Valtino44|Valtino44]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Valtino44|talk]]) 10:25, 2 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Clothing|Clothing]] || [[A̱toot]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Basham Barnabas|Basham Barnabas]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Basham Barnabas|talk]]) 13:32, 22 January 2022 (UTC) |- | [[w:en:Clay pot|Clay pot]] || [[A̱la̱n vap]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 15:39, 23 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Feast|Feast]] || [[A̱yet]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Grace kuvon|Grace kuvon]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Grace kuvon|talk]]) 13:58, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Throwing|Throwing]] || [[Tang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 14:42, 23 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Difficulty|Difficulty (problem solving)]] || [[Vwan a̱khwu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Grace kuvon|Grace kuvon]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Grace kuvon|talk]]) 15:16, 30 January 2022 (UTC)'' |- |} ===OTHERS=== After-event article creations. ''Please search if article already exists before creating one to avoid duplication.'' {| class="wikitable" |- ! English Wikipedia !! Tyap Incubator!! Sign |- | [[:w:en:Toe|Toe]] || [[Ga̱swuong ntak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 12:07, 22 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Trousers|Trousers]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Fonio|Fonio]] || [[Tson]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 13:19, 7 April 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Kaolin|Kaolin]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Monitor lizard|Monitor lizard]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Lizard|Lizard]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Tablet computing|Tablet (computing)]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Tablet (clay)|Tablet (clay)]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Leopard|Leopard]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Giraffe|Giraffe]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Crocodile|Crocodile]] || [[Tsang(Nyam)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 14:14, 17 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Night|Night]] || [[A̱kyetuk]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 16:51, 6 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Day|Day]] || [[Mam]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 12:02, 17 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Midnight|Midnight]] || [[Tyekau A̱kyetuk]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 22:17, 3 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Beard|Beard]] || [[A̱ca̱t a̱tanu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 16:49, 25 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Sideboard|Sideboard]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Eyebrow|Eyebrow]] || [[A̱ngyang a̱li]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 11:37, 2 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Eyelid|Eyelid]] || [[A̱kunkwa-a̱li]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 09:04, 24 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Container|Container]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Nurse|Nurse]] || [[A̱na̱mbwon]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 09:08, 24 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Disc|Disc]] || [[Pepe]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 18:55, 6 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Antlion|Antlion]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Hyena|Hyena]] || [[A̱murum]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 15:52, 3 May 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Lion|Lion]] || [[A̱zaki]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 10:10, 25 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Delta|Delta]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Water|Water]] || [[A̱sa̱khwot]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 09:15, 24 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Ring|Ring]] || [[Nyuak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 12:11, 23 February 2022 (UTC) .'' |- | [[:w:en:Farm|Farm]] || [[A̱byinkhap]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 09:38, 25 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Famine|Famine]] || [[A̱wa̱ra̱ma̱nde]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 16:12, 25 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Finger millet|Finger millet]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:South|South]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:West|West]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:East|East]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Sound|Sound]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Straw|Straw]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Sugarcane|Sugarcane]] || [[A̱ga̱faat(Aninyaat)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 14:21, 17 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Catfish|Catfish]] || [[Tzoot]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 12:30, 7 April 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Frog|Frog]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Toad|Toad]] || [[A̱kusa̱nbwa̱t]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 14:33, 7 April 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Antelope|Antelope]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Squirrel|Squirrel]] || [[A̱meap]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 18:02, 5 April 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Vulture|Vulture]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Witch|Witch]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Wizard|Wizard]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Palm tree|Palm tree]] || [[Atyin tswan]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 13:37, 7 April 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Health|Health]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Lip|Lip]] || [[Kwa-a̱nu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 11:43, 2 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Banana|Banana]] || [[A̱yeba]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 16:11, 7 April 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Groundnut|Groundnut]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Coconut|Coconut]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Roundabout|Roundabout]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Roaming|Roaming]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Waste bin|Waste bin]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Botton|Botton]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Grumbling|Grumbling]] || [[A̱ngurung]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 14:05, 14 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Butterfly|Butterfly]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Peninsula|Peninsula]] || [[A̱fi̱fap a̱byin]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 14:43, 3 May 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Spear|Spear]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Grandson|Grandson]] || [[A̱ka̱mbwon a̱sam]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:27, 15 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Granddaughter|Granddaughter]] || [[A̱ka̱mbwon a̱nap]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 10:02, 15 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:In-law|In-law]] || [[A̱kwang]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 07:22, 14 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Mother in-law|Mother in-law]] || [[A̱kwang A̱yang]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:07, 15 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Father in-law|Father in-law]] || [[A̱kwang A̱tyia̱]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 10:14, 15 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Son in-law|Son in-law]] || [[A̱shun]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 10:37, 15 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Daughter in-law|Daughter in-law]] || [[A̱nyiang]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 10:50, 15 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Brother in-law|Brother in-law]] || [[A̱zwuam a̱sam]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 11:42, 15 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Sister in-law|Sister in-law]] || [[A̱zwuam a̱nap]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 17:19, 15 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Great grandfather|Great grandfather]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Great grandmother|Great grandmother]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Spinster|Spinster]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Bachelor|Bachelor]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Crawling|Crawling]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Preaching|Preaching]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Silence|Silence]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Toad|Toad]] || [[A̱la̱mang]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 06:25, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Noise|Noise]] || [[A̱gugwong]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Aluwong|Aluwong]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Aluwong|talk]]) 06:20, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Cocoyam|Cocoyam]] || [[A̱kamm]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 14:30, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Boss|Boss]] || [[A̱mwai]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 20:36, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Assistant|Assistant]] || [[Byia̱k (a̱tyubeang)]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 21:04, 3 February 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Soap|Soap]] || [[Ntongjan]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 11:29, 3 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Gate|Gate]] || [[A̱na̱nwuai]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 13:30, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Hoe|Hoe]] || [[A̱tya̱m]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 10:28, 5 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:North|North]] || [[A̱za (fam)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Don Amos|Don Amos]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Don Amos|talk]]) 14:33, 30 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Rat|Rat]] || [[Cyui (nyam)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Nrance|Nrance]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Nrance|talk]]) 11:50, 3 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Measles|Measles]] || [[Nfwongsuup]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:59, 11 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Blackmail|Blackmail]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Mushroom|Mushroom]] || [[Tsong]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 23:40, 5 April 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Hyperactive|Hyperactive]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Irrigation|Irrigation]] || [[Khap-a̱won]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 07:58, 12 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Theft|Theft]] || [[Tsang]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 08:49, 12 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Thief|Thief]] || [[A̱tang]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:09, 12 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Garden Egg|Garden Egg]] || [[Ga̱shyio]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:22, 12 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Mortuary|Mortuary]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Cemetery|Cemetery]] || [[Bibi]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 13:35, 7 April 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Saviour|Saviour]] || [[A̱tyiusan]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 14:03, 7 April 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Sinner|Sinner]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Pastor|Pastor]] || [[Atyui shai lyet Agwazah]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 11:46, 17 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Imam|Imam]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Priest|Priest]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Drag|Drag]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Pull|Pull]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Full|Full]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Incomplete|Incomplete]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Complete|Complete]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Speed|Speed]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Congregation|Congregation]] || [[Á̱kum á̱niet]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 15:17, 8 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Congress|Congress]] || [[Atung]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 08:56, 24 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Agreement|Agreement]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Contract|Contract]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Signature|Signature]] || [[Tibwak]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bello Lydia|Bello Lydia]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bello Lydia|talk]]) 19:38, 12 April 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Signatory|Signatory]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Middle Name|Middle Name]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Surname|Surname]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Maiden Name|Maiden Name]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Name|Name]] || [[A̱lyoot]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 11:28, 12 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Family Name|Family Name]] || [[A̱lyoot a̱li]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 16:04, 16 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Hunting Dog|Hunting Dog]] || [[A̱bwu a̱kat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 11:48, 12 March 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Hunting Cat|Hunting Cat]] || [[A̱kwui A̱kat]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 11:48, 12 March 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Tuber|Tuber]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Bone|Bone]] || [[Kungkup]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Friday musa|Friday musa]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Friday musa|talk]]) 13:02, 22 April 2022 (UTC)'' |- |[[:w:en:Curtain|Curtain]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- |} d1cgk3aeczeqx5cgsxr9v2xlh7go2uy Wukipedia:Suggested translations 4 667 10457 8814 2022-05-16T12:56:01Z Jon Harald Søby 8 Undo revision 8813 by [[Special:Contributions/51.89.58.25|51.89.58.25]] ([[User talk:51.89.58.25|talk]]) wikitext text/x-wiki These are the most viewed English-language Wikipedia articles in Kaduna State in the first months of 2021. It may be useful to translate them to the Tyap language. You don't ''have'' to translate any of them; this is only a suggestion, and you can work on anything else that you find appropriate. You don't have to translate the whole article. Translate as little or as much as you want, and adapt the article to the people who will read in the Tyap language in any way that seems appropriate. As a first step, it's recommended to change the "TITLE" in the Tyap column to the real title as it will be written in the Tyap language. After that, the red links can be used to start articles. If you decided to write an article, you may replace the words "not assigned" in the table row of that article, so that other people would know that somebody is already working on it. {| class="wikitable" |- ! English !! Tyap !! Assigned to |- | [[:w:en:Sadiq Daba|Sadiq Daba]] || [[Sadiq Daba]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 18:30, 15 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Coming 2 America|Coming 2 America]] || [[Coming 2 America]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 20:30, 27 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Nigeria|Nigeria]] || [[Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 13:30, 3 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of capitals of states of Nigeria|List of capitals of states of Nigeria]] || [[Lis a̱ka̱keangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 14:52, 3 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Ngozi Okonjo-Iweala|Ngozi Okonjo-Iweala]] || [[Ngozi Okonjo-Iweala]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 20:07, 29 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:History of Nigeria|History of Nigeria]] || [[Nkhang gbangbang a̱byin Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 14:30, 19 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:BBC Hausa|BBC Hausa]] || [[BBC Hausa]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 15:56, 1 August 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Constitution of Nigeria|Constitution of Nigeria]] || [[Kpa̱m Cam a̱byin Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 19:16, 19 December 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Federal government of Nigeria|Federal government of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Nigeria Police Force|Nigeria Police Force]] || [[Mman Shan Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 10:58, 30 December 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Nigerian Air Force|Nigerian Air Force]] || [[A̱khwot A̱kwop Tswazwa Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 15:15, 18 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of heads of state of Nigeria|List of heads of state of Nigeria]] || [[Lyulyoot A̱ya̱akwak A̱son A̱byin Naijeriya ba]] ||''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 19:11, 22 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Obafemi Martins|Obafemi Martins]] || [[Obafemi Martins]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 18:41, 6 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of state governors of Nigeria|List of state governors of Nigeria]] || [[Lis a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 11:11, 5 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of political parties in Nigeria|List of political parties in Nigeria]] || [[Lis susot kwai nfwuo mami Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 14:50, 5 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Bola Tinubu|Bola Tinubu]] || [[Bola Tinubu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 11:00, 18 December 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Local government areas of Nigeria|Local government areas of Nigeria]] || [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 10:20, 16 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Muhammadu Buhari|Muhammadu Buhari]] || [[Muhammadu Buhari]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 10:58, 10 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of states and territories of the United States|List of states and territories of the United States]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Kaduna State|Kaduna State]] || [[Si̱tet Ka̱duna]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 13:50, 3 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:States of Nigeria|States of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of the most popular given names in South Korea|List of the most popular given names in South Korea]] || [[Lyulyoot á̱niet á̱ lyen á̱ nswak mi̱ Kworiya A̱tak a̱ni]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 15:25, 13 August 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:WWW|WWW]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Colonial Nigeria|Colonial Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of Nigerian states by population|List of Nigerian states by population]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Cristiano Ronaldo|Cristiano Ronaldo]] || [[Kritiyano Ronaldo ]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 19:19, 16 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Coat of arms of Nigeria|Coat of arms of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Lionel Messi|Lionel Messi]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Cabinet of Nigeria|Cabinet of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Nigerian Civil War|Nigerian Civil War]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Abuja|Abuja]] || [[A̱buja]] || [[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|''Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 11:28, 8 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Davido|Davido]] || [[Davido]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 20:00, 8 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Abdulrasheed Bawa|Abdulrasheed Bawa]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of villages in the Federal Capital Territory, Nigeria|List of villages in the Federal Capital Territory, Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Arise, O Compatriots|Arise, O Compatriots]] || [[Á̱na̱nyiuk, Nyi Ta̱ngam]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 18:09, 18 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Real Madrid CF|Real Madrid CF]] || [[Sot Tswot A̱laua̱titak Real Madrid]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 11:14, 30 December 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Burna Boy|Burna Boy]] || [[Burna Boy]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 21:03, 8 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Geopolitical zones of Nigeria|Geopolitical zones of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of cities and towns in Germany|List of cities and towns in Germany]] || [[Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang ma̱ng a̱ka̱keang mi̱ Jami̱ni]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 10:23, 22 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of Nigerian Grammy Award winners and nominees|List of Nigerian Grammy Award winners and nominees]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of Nigerian states by area|List of Nigerian states by area]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Meghan, Duchess of Sussex|Meghan, Duchess of Sussex]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Eddie Murphy|Eddie Murphy]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Elon Musk|Elon Musk]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Israel Adesanya|Israel Adesanya]] || [[Israel Adesanya]] || ''not assigned'' [[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:00, 5 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Kano State|Kano State]] || [[Si̱tet Ka̱na̱u]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 22:07, 27 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Wizkid|Wizkid]] || [[Wizkid]] ||''[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 16:36, 8 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Coming to America|Coming to America]] || [[Coming to America]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 22:10, 28 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Kano|Kano]] || [[Ka̱na̱u]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Chacha2020|Chacha2020]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Chacha2020|talk]]) 16:18, 16 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Geography of Nigeria|Geography of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:End SARS|End SARS]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of government agencies of Nigeria|List of government agencies of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Benue State|Benue State]] || [[Si̱tet Benuwe]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 18:54, 8 September 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Aliko Dangote|Aliko Dangote]] || [[Aliko Dangote]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 06:49, 9 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Diana, Princess of Wales|Diana, Princess of Wales]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Education in Nigeria|Education in Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Elizabeth II|Elizabeth II]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Zack Snyder's Justice League|Zack Snyder's Justice League]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Chief of Army Staff (Nigeria)|Chief of Army Staff (Nigeria)]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:International Women's Day|International Women's Day]] || [[Mam A̱nyiuk Kuzanga̱byin]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 11:31, 30 December 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:House of Representatives (Nigeria)|House of Representatives (Nigeria)]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Olusegun Obasanjo|Olusegun Obasanjo]] || [[Olusegun Obasanjo]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 12:30, 23 August 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Nigerian Army|Nigerian Army]] || [[A̱khwot A̱kwop A̱byin Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 07:23, 9 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Kogi State|Kogi State]] || [[Si̱tet Kogi]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Micah Bobai David|Micah Bobai David]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Micah Bobai David|talk]]) 14:55, 24 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of cities in China|List of cities in China]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Adamawa State|Adamawa State]] || [[Si̱tet A̱da̱mawa]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Jiboman|Jiboman]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Jiboman|talk]]) 14:39, 24 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:African philosophy|African philosophy]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Borno State|Borno State]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of airlines of Nigeria|List of airlines of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Ahmadu Bello University|Ahmadu Bello University]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Citizenship|Citizenship]] || [[Yet A̱tyobyin]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 14:07, 13 August 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of the most popular names in the 1960s in the United States|List of the most popular names in the 1960s in the United States]] || [[Lyulyoot á̱niet á̱ ku jhyet mman á̱ nswak ma̱ a̱byin Muna̱pyia̱ Amerika mi̱ 1960 a̱ni]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 14:34, 13 August 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Ilaix Moriba|Ilaix Moriba]] || [[Ilaix Moriba]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 21:32, 9 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Taraba State|Taraba State]] || [[Si̱tet Ta̱raba]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Bathsheba123|Bathsheba12]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Bathsheba123|talk]]) 14:04, 24 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Military ranks of Nigeria|Military ranks of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Zaria|Zaria]] || [[Zariya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 21:58, 10 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of banks in Nigeria|List of banks in Nigeria]] || [[A̱yaa Banki Najeriya]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 14:12, 18 January 2022 (UTC) | [[:w:en:List of Nigerian billionaires by net worth|List of Nigerian billionaires by net worth]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of cities in Germany by population|List of cities in Germany by population]] || [[Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang Jami̱ni di̱n vak shi á̱niet]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 12:29, 22 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Economy of Nigeria|Economy of Nigeria]] || [[A̱za̱za̱rak nzwa Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 20:36, 2 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Senate of Nigeria|Senate of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Ali Nuhu|Ali Nuhu]] || [[Ali Nuhu]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 21:59, 9 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Democracy|Democracy]] || [[Di̱mokrasi]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 08:23, 3 August 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Hausa people|Hausa people]] || [[A̱kpat]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 13:50, 3 April 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Gombe State|Gombe State]] || [[Si̱tet Gwombe]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 21:50, 26 October 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Usman dan Fodio|Usman dan Fodio]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Nigerian Defence Academy|Nigerian Defence Academy]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Lagos|Lagos]] || [[Legwot]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 20:43, 18 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Diabetes|Diabetes]] || [[Zwan shuga]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 06:48, 10 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Curriculum|Curriculum]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Cleopatra|Cleopatra]] || [[Ki̱liyopatra]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 13:05, 19 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Plateau State|Plateau State]] || [[Si̱tet Pi̱lato]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 17:58, 15 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Google|Google]] || [[Google]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 06:41, 22 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Chelsea F.C.|Chelsea F.C.]] || [[Sot Tswa̱t A̱laua̱̱ti̱tak Chelsea]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 20:52, 23 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Nigerian Armed Forces|Nigerian Armed Forces]] || [[A̱khwot Á̱kwop Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 22:17, 9 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Ten Commandments|Ten Commandments]] || [[Ncam Swak na]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 20:17, 24 June 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of ethnic groups in Nigeria|List of ethnic groups in Nigeria]] || [[Lis nnwap mi̱ Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 13:43, 26 June 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:President of Nigeria|President of Nigeria]] || [[A̱kwak A̱son A̱byin Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 21:18, 12 July 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Katsina State|Katsina State]] || [[Si̱tet Ka̱sina]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 22:17, 26 October 2021 (UTC)'' |} ==Most viewed early November 2021== These are the 80 most viewed articles in Kaduna State as of early November 2021 on the English language Wikipedia. As a first step, it's recommended to change the "TITLE" in the Tyap column to the real title as it will be written in the Tyap language. After that, the red links can be used to start articles. If you decided to write an article, you may replace the words "not assigned" in the table row of that article with four tildes (i.e. ~ ~ ~ ~), so that other people would know that somebody is already working on it. {| class="wikitable" |- ! English !! Tyap !! Assigned to |- | [[:w:en:Bible|Bible]] || [[Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 13:52, 11 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Squid Game|Squid Game]] || [[Squid Game]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 16:13, 11 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Game|Game]] || [[Vwuo]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 12:33, 12 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Nigeria|Nigeria]] || [[Naijeriya]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:History of Nigeria|History of Nigeria]] || [[Nkhang gbangbang a̱byin Naijeriya]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Independence Day (Nigeria)|Independence Day (Nigeria)]] || [[A̱tuk Mam Sa̱t (Naijeriya)]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 05:51, 16 November 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of state governors of Nigeria|List of state governors of Nigeria]] || [[Lis a̱yaagwomna a̱yaasi̱tet Naijeriya]] || ''already being translated'' |- | [[:w:en:Cleopatra|Cleopatra]] || [[Ki̱liyopatra]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Nigerian Civil War|Nigerian Civil War]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of political parties in Nigeria|List of political parties in Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Olu Jacobs|Olu Jacobs]] || [[Olu Jacobs]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 15:23, 18 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Enoch Adeboye|Enoch Adeboye]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:WhatsApp|WhatsApp]] || [[Wasap]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 07:35, 4 February 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Mark Zuckerberg|Mark Zuckerberg]] || [[Markut Zuka̱beg]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 20:41, 14 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Geopolitical zones of Nigeria|Geopolitical zones of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Lionel Messi|Lionel Messi]] || [[Lionel Messi]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 21:40, 18 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:No Time to Die|No Time to Die]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Failure of electronic components|Failure of electronic components]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Muhammadu Buhari|Muhammadu Buhari]] || [[Muhammadu Buhari]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:List of librarians|List of librarians]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Colonial Nigeria|Colonial Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Coat of arms of Nigeria|Coat of arms of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of people named in the Pandora Papers|List of people named in the Pandora Papers]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Nigeria Police Force|Nigeria Police Force]] || [[Mman Shan Naijeriya]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Arise, O Compatriots|Arise, O Compatriots]] || [[Á̱na̱nyiuk, Nyi Ta̱ngam]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Tyson Fury|Tyson Fury]] || [[Tyson Fury]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 16:44, 18 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Cristiano Ronaldo|Cristiano Ronaldo]] || [[Cristiano Ronaldo]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 22:21, 18 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:List of animal sounds|List of animal sounds]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Facebook|Facebook]] || [[Facebook]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 19:41, 19 December 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:List of heads of state of Nigeria|List of heads of state of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Big Brother Naija|Big Brother Naija]] || [[Big Brother Naija]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 22:41, 18 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Ayra Starr|Ayra Starr]] || [[Ayra Starr]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 20:40, 18 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Venom: Let There Be Carnage|Venom: Let There Be Carnage]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of Nigerian states by population|List of Nigerian states by population]] || [[Li̱lyoot Si̱tet Najeriya di̱n shi bana]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 16:54, 19 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Islamic State|Islamic State]] || [[Sitet Kpaa̱pyia̱]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 09:53, 16 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Arnaut Danjuma|Arnaut Danjuma]] || [[Arnaut Danjuma]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|talk]]) 19:26, 30 December 2021 (UTC)'' |- | [[:w:en:Trans-Saharan trade|Trans-Saharan trade]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Computer|Computer]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Constitution of Nigeria|Constitution of Nigeria]] || [[Kpa̱m Cam a̱byin Naijeriya]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Education|Education]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Education in Africa|Education in Africa]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of Nigerian billionaires by net worth|List of Nigerian billionaires by net worth]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Local government areas of Nigeria|Local government areas of Nigeria]] || [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Abdulrazak Gurnah|Abdulrazak Gurnah]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Abuja|Abuja]] || [[A̱buja]] || ''already translation'' |- | [[:w:en:Deontay Wilder|Deontay Wilder]] || [[Deontay Wilder]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 09:08, 19 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Ahmadu Bello University|Ahmadu Bello University]] || [[Yunuvasiti Ahmadu Bello]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 10:04, 25 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Forbes' list of the most valuable football clubs|Forbes' list of the most valuable football clubs]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings|Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Bola Tinubu|Bola Tinubu]] || [[Bola Tinubu]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:List of ethnic groups in Nigeria|List of ethnic groups in Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Sanusi Lamido Sanusi|Sanusi Lamido Sanusi]] || [[Sa̱nusi Lamido Sa̱nusi]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 11:49, 16 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Lagos|Lagos]] || [[Legwot]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Federal government of Nigeria|Federal government of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:UEFA Nations League|UEFA Nations League]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Democracy|Democracy]] || [[Di̱mokrasi]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Cabinet of Nigeria|Cabinet of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of Nigerian states by date of statehood|List of Nigerian states by date of statehood]] || [[Lilyoot Sitet Najeriya di̱ ncei]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 10:28, 20 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:International Day of the Girl Child|International Day of the Girl Child]] || [[Mam Ni̱neam A̱bin ma̱ng A̱bin]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 18:46, 16 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:World Teachers' Day|World Teachers' Day]] || [[Mam A̱niettyia̱t Swatnta ba]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 12:56, 16 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Elon Musk|Elon Musk]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:First Nigerian Republic|First Nigerian Republic]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Military ranks of Nigeria|Military ranks of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Panama Papers|Panama Papers]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Operating system|Operating system]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Air Force Institute of Technology (Nigeria)|Air Force Institute of Technology (Nigeria)]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Kaduna State|Kaduna State]] || [[Si̱tet Ka̱duna]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Nigeria, We Hail Thee|Nigeria, We Hail Thee]] || [[Zi̱dyep ang, Naijeriya]] || ''[[A‌̱áítyunta̱m:Zbobai|Zbobai]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Zbobai|talk]]) 12:28, 16 January 2022 (UTC)'' |- | [[:w:en:Nnamdi Azikiwe|Nnamdi Azikiwe]] || [[Nnamdi Azikewe]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 22:41, 19 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Pandora Papers|Pandora Papers]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Wole Soyinka|Wole Soyinka]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:Abubakar Tafawa Balewa|Abubakar Tafawa Balewa]] || [[Abubakar Tafawa Balewa]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:04, 19 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Sani Abacha|Sani Abacha]] || [[Sani Abacha]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:16, 19 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Tiwa Savage|Tiwa Savage]] || [[Tiwa Savage]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:31, 19 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:System|System]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:United States|United States]] || [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱]] || ''already translated'' |- | [[:w:en:Tems (singer)|Tems (singer)]] || [[Tems(A̱tyiu bubwom)]] ||[[A‌̱áítyunta̱m:Steve Kally|Steve Kally]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Steve Kally|talk]]) 23:52, 19 January 2022 (UTC) |- | [[:w:en:Koine Greek|Koine Greek]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |- | [[:w:en:List of capitals of states of Nigeria|List of capitals of states of Nigeria]] || [[TITLE]] || ''not assigned'' |} 2dtyes9je009ilhcuesy58boq5c7pbd Pyia̱ 0 668 8816 8815 2022-05-16T12:54:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyin pyia̱]] mq28n08fclirxebdanlvrcnfpb7u2jr Rembrandt 0 669 8818 8817 2022-05-16T12:54:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Rembrandt van Rijn - Self-Portrait - Google Art Project.jpg|197px|right]] '''Rembrandt Harmenszoon van Rijn''' (15 Zwat A̱natat 1606 – 4 Zwat Swak 1669), di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t á̱ sii ngyei '''Rembrandt''' ma̱ a̱hyohyoot a̱ni, ku yet a̱tyuswup nghwughwu, a̱tyutsot nkwambwat ma̱ng a̱tyughwang mi̱ ghwang Ce Zi̱nariya a̱byin Holan wa. A̱ ku yet a̱tyubyia̱ a̱shyim á̱di̱dam ma̱ng a̱gwak a̱saat di̱ nyinyiit seang nkhang a̱tat, da̱ a̱ka̱nyiung, á̱ fa nggu nang a̱tyonyiung mami a̱ca̱cet á̱nietnyia̱ nghwughwu nwuan ba̱ swak ma̱ng shi a̱ni mi̱ a̱mgba̱m nkhang nyian nghwughwu, a mbeang a̱tyu a̱ swak ma̱ng yet a̱tsatsak di̱ nkhang nyian nghwughwu A̱doci na. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[en:Rembrandt]] 3fah9wpcuxssfgdpc9g3173gr3wosk7 Ri̱pobi̱lik A̱gba̱ndang Volta 0 670 8827 8826 2022-05-16T12:54:25Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik A̱gba̱ndang Volta'''<br>République de Haute-Volta (Fi̱ransa) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:LocationBurkinaFaso.svg|thumb|300px|center]] <sub>A̱vwuo ka nang A̱gba̱ndang Volta nshyia̱ a̱ni</sub> |- | [[Fail:Flag of Upper Volta.svg|thumb|Tuta a̱byin A̱gba̱ndang Volta]] |- | [[Fail:Coat of arms of Upper Volta.svg|thumb|A̱lama a̱byin A̱gba̱ndang Volta]] |- |} '''Ri̱pobi̱lik A̱gba̱ndang Volta''' wu (Fi̱ransa: République de Haute-Volta, Shong: Republic of Upper Volta; a̰wot [[Burkina Faso]] ma̱ninika) ku yet a̱byin [[Jenshyung Afrika]] kya nang bibyin ghyáng ku keang di̱ tityak a̱ni á̱ ku kpaat a̱tuk mam 11 Zwat Swak ma̱ng Sweang 1958 nang a̱byin nang á̱nietcen nyia̱ tyok tazwa nka ka̱ byia̱ a̱gwomna̱ti a̱pyia̱ nka mami Sot-á̱niet Fi̱ransa ji. A̱zaghyi njen ji nang ka̱ si̱ maai nyia̱ tyok a̱pyia̱ nka ka a̱ni, ka̱ ku yet A̱gba̱ndang Volta Fi̱ransa ma̱ng kap Muna̱pyia̱ Fi̱ransa hu hwa. Ka̱ shyia̱ swat sa̱t ma̱ a̱tuk mam 5 Zwat A̱ni̱nai 1960 mbwak a̱byin [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]]. Ka̱ si̱si̱ shai a̱lyoot nka ka ma̱ a̱tuk mam 4 Zwat A̱ni̱nai 1984, nat Burkina Faso. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[de:Obervolta]] [[en:Republic of Upper Volta]] [[fr:République de Haute-Volta]] 7k1sp9f7374j0j36nbgymss2c1x9jb7 Ri̱pobi̱lik Fi̱ra̱ntse 0 671 8840 8839 2022-05-16T12:54:25Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Ri̱pobi̱lik Fi̱ra̱ntse<br><small>Repubblica di Firenze (Italiya) |flag = State Flag of the Republic of Florence.svg |caption = |coa = Stemma di Firenze fino al 1251.svg |image = DuchyofFlorence1548.png |capital = [[Fi̱ra̱nze|Fi̱ra̱ntse]] |area = |population = |year = }} '''Ri̱pobi̱lik Fi̱ra̱ntse''' wu, (Italiya: Repubblica Fiorentina /reˈpubblika fjorenˈtiːna/, ku Repubblica di Firenze), ku yet si̱tet Nce A̱ka̱wa̱tyia̱ ja ma̱ng a̱si̱ ntsa mam a̱fwun hu a̱ni ji̱ ku shyia̱ a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱gba̱ndang a̱keang a̱byin [[Italiya]] nang á̱ ngyei [[Fi̱ra̱nze|Fi̱ra̱ntse]] a̱ni di̱ fam-a̱byin Tuska̱ni.<ref name="Brucker">Brucker, Gene A. (1998). Florence: The Golden Age 1138-1737. ISBN 0-520-21522-2</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Republic of Florence]] p91tukia9wrtwo27nuasjun7hweemfx Ri̱pobi̱lik Fi̱ra̱nze 0 672 8842 8841 2022-05-16T12:54:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ri̱pobi̱lik Fi̱ra̱ntse]] bvnmkqbooixu3ukvyd4wegtpzrky65i Roshiya 0 673 8863 8862 2022-05-16T12:54:26Z Jon Harald Søby 8 20 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Mundundung Roshiya'''<br>Российская Федерация </br>''Rossiyskaya Federatsiya'' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|thumb|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Roshiya</sub> |- | [[Fail:Flag of Russia.svg|thumb|Tuta a̱byin Roshiya]] |- | [[Fail:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|thumb|A̱lama a̱byin Roshiya]] |- |} A̱byin '''Roshiya''' (Roshiya: Россия, ''Rossiya'' /rɐˈsʲijə/; Shong: Russia), ku '''Mundundung Roshiya''' hu (Roshiya: Российская Федерация, ''Rossiyskaya Federatsiya'' /rɐˈsʲijskəjə fʲɪdʲɪˈratsɨjə/; Shong: Russian Federation), yet a̱byin kya ka̱ ngaat kyiak neet di̱ fam a̱byin A̱tyin Yurop nat A̱za A̱si̱ya. A̱byin Roshiya kya yet a̱gba̱ndang swak wu mi̱ swanta hu ka̱ kup kyai a̱byin ka̱ swak kilomita a̱ma̱ntanaai miliyon 17 (met a̱ma̱ntanaai 6.6 x 10⁶) a̱ni, ka̱ si̱ keang si̱ ku swak kap a̱kpa a̱nyiung mami nkap a̱yaakpa a̱ni̱nai nang á̱niet swat mi̱ swanta hu. A̱byin ka ngaat ka̱ byia̱k a̱ma̱nyi a̱yaazoni njen swak ma̱ng a̱nyiung, ka̱ si̱ lan byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin ghyáng mi̱ swanta hu, ma̱ng á̱sa̱t bibyin swak ma̱ng a̱taa. Ka̱ shyia̱ ma̱ng shi á̱niet miliyon 146.2; a̱wot ka̱ si̱ yet a̱byin ka ka̱ swak mi̱ shi á̱niet mami Yurop, ma̱ng a̱kubunyiung mi̱ shi á̱niet mi̱ swanta hu. A̱keangtung nka ka, Moskova, kikya yet a̱gba̱ndang a̱keang wu a̱ swak mi̱ shi mami Yurop, ma̱nang Saint Petersburg si̱ yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi a̱feang wu ma̱ng a̱ka̱wa̱tyia̱ taada nka ka. A̱roshiya ba, bibya yet nwap A̱si̱lavi ma̱ng sot á̱niet ji̱ swak mi̱ shi mami Yurop a̱ni; ba̱ lyiat da̱ a̱lyem Roshiya kya, a̱lyem Si̱lavi nang á̱ lyiat swak a̱ni ma̱ng a̱ka̱k a̱lyem á̱ lyiat swak ma̱ a̱byin [[Yurop]] a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_A̱za_A̱siya]] [[en:Russia]] 3btagwmr3cuajn8ds8qh32xb9d9kwo3 Ruwanda 0 674 8876 8875 2022-05-16T12:54:27Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Ruwanda'''<br><small>Repubulika y'u Rwanda (Kinyarwanda)<br>République du Rwanda (Fi̱ransa)<br>Jamhuri ya Rwanda (Swahili) |flag = Flag of Rwanda.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Rwanda |coa = Coat of arms of Rwanda.svg |image = Location Rwanda AU Africa.svg |capital = [[Kigali]] |area = 26,338 |population = 12,374,397 |year = 2019 }} '''A̱bwom a̱byin''': "Rwanda nziza" (''A̱sham Ruwanda'') [[Fail:Hymne National du Rwanda.ogg]] A̱byin '''Ruwanda''' (Kinyarwanda: u Rwanda /u.ɾɡwaː.nda/) á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Ruwanda''' wu<ref>[https://www.gov.rw/ Government of Rwanda: Welcome to Rwanda] (di̱n Shong).</ref> a̱ni yet a̱byin kya nang bibyn ghyáng ku keang di̱ tityak a̱ni mi̱ A̱gba̱ndang A̱niak A̱ngaam wu, a̱vwuo ka nang fam-a̱byin A̱ca̱cet Njok na̱ swak ma̱ng shi Afrika na ma̱ng A̱tyin Afrika mun ndung a̱ni. Ka̱ lat ma̱ng a̱yaadi̱gi̱ri ma̱ a̱da̱dei di̱ fam a̱tak A̱kwa̱to wu, a̱wot ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Yuganda]], [[Ta̱nzaniya]], [[Burundi]], mbeang [[Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi Konggo]] wu. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin swanta]] [[Sot:Bibyin Afrika]] [[Sot:Bibyin A̱tyin Afrika]] [[en:Rwanda]] azadidwkv5mq0ags4czevyqr999kh4j Sadiq Daba 0 675 8895 8894 2022-05-16T12:54:27Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Sadiq Abubakar Daba''', a̱tyu á̱ ku ngyei '''Sadiq Daba''' (a̱ ku nsaan a̱tuk mam 3 Zwat Tsat 2021) a̱ ku yet a̱tyumaat Telvishon Naijeriya wa.<ref>[http://pulse.ng/movies/sadiq-daba-5-things-you-should-know-about-amaa-2015-best-actor-in-a-leading-role-winner-id4207805.html "5 things you should know about AMAA 2015 'Best Actor in A Leading Role' winner"]. Pulse.ng</ref> Ma̱ a̱lyia̱ 2015, a̱ ku yet a̱gwak maat a̱ si̱ shyia̱ za̱nang [[Africa Movie Academy Award for Best Actor]] mat kap hu nang gu kyiak da̱ á̱ ku ngyei nggu "Inspekto Waziri" a̱ni mi̱ ''[[October 1 (film)|October 1]]''.<ref>[https://web.archive.org/web/20160616231236/http://leadership.ng/news/470980/i-got-emotional-receiving-amaa-award-sadiq-daba "I Got Emotional Receiving AMAA Award – Sadiq Daba"]. Leadership.ng.</ref><ref>[https://punchng.com/veteran-actor-sadiq-daba-is-dead "Veteran actor Sadiq Daba is dead"]. The Punch.</ref>. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:kwi_2021]] [[en:Sadiq Daba]] 8hn2zvwnpxpzug3sttn0yzpcomx8dia Salvador Dalí 0 676 8900 8899 2022-05-16T12:54:27Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Salvador Dalí 1939.jpg|197px|right]] '''Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech''', Marquess a̱son a̱si̱ Dalí a̱si̱ Púbol (11 Zwat Tswuon 1904 – 23 Zwat Jhyiung 1989) ku yet a̱tyunyia̱ nghwughwu surreal a̱byin [[Si̱pen]] wa nang á̱ ku lyen mat kwop nggu hu di̱ lyenta̱m, a̱ca̱caat ghwang mi̱ ghwang, ma̱ng á̱kang nghwughwu na̱ tyei a̱ga̱de a̱ni di̱ ta̱m nggu hu. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[en:Le Corbusier]] 550p84qstemp3i9rz8pqp0qy2l9gqt0 Sanga 0 677 8902 8901 2022-05-16T12:54:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sangga]] apa4ethl1thvrtkzkmy89ri6i9qrztd Sangga 0 678 8907 8906 2022-05-16T12:54:28Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Sangga''' yet Sot A̱gwomna̱ti Malí, ji̱ shyia̰ a̱tak Sitet Ka̱duna, Naijeriya. A̱pyia̱ Sot ji ka̱ shyia mi̱ a̱keang á̱ ngyei Gwantu. Shi kyai ̰abyin hu tãt Cīkwop Jhyung, mãng Cyi A̱kubunyiung ma̱ng nswak nfeang mi̱ nyuung. Awot akpa ̰aniet ka mĩ Sot ji sĩ yet Cĩkwob ncĩ mĩng nswaknfwon mĩ nyuung, mĩng Cĩ nyaaĩ mĩng nswak̃ ̱aninaĩ mãfwon mĩ jen n ̱ang ãkun fang á̱niet ba ma̱ ̱a̱lyia̱ Cyikwob Sweang ma̱ng cyi a̱taa mat á̱ ka lyen á̱niet a̱mang bya shyia̱ mi̱ Sot A̱gwomna̱ti Mali si̱ Sangga ji a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> 1isozx4jk1cc258b21q1zhxvcodgexl Sani Abacha 0 679 8911 8910 2022-05-16T12:54:28Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki Sani Abacha GCFR (20 September 1943 – 8 June 1998) ku yet a̱gwak a̱khwot a̱kop Najeriya wa, a̱ si̱ nba̱ng tyok Najeriya neet 1993 si̱ bai a̱khwu ngu ka ma̱ a̱liye 1998. ==Ya̱fang== <references/> [[en.Sani Abacha]] qxyvbno5tsm34yf6mrqbgy5qn31vtng Sa̱nusi Lamido Sa̱nusi 0 680 8919 8918 2022-05-16T12:54:28Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Muhammadu Sa̱nusi II''' (Muhamma̱du Sa̱nusi a̱nefeang; byin a̱tuk 31 Zwat 7 1961), a̱tyu a̱bungyei di̱n khwii Khalifa Sa̱nusi II wa yet A̱gwak nkhwii Tijanniyah Sufi ma̱ bin Naijeriya ka. A̱ shyia̱ ma̱ niet ba̱ nyia̱ tyok mi̱n Sot Dabo ji shyia̱ ma̱ khukhwop a̱keang ma̱ng Si̱tet Ka̱no ji a̱ni. A̱ yet byin Ka̱no wha ma̱mi a̱lyia̱ 1961, a̱ka̱nbwon a̱tyutyok a̱ku ngyei Muhamma̱du Sa̱nusi I. A̱ku shyia̱ yet A̱gwam da̱nian a̱khwú a̱na̱nyiuk a̱tyia̱ gu ka a̱ku ngyei Ado Bayero a̱ni a̱tuk 8 Zwat 6 2014. A̱ngba̱m jen tyok ngu ji ba̱ng si̱ nat mam a̱n ti̱n gu a̱ni, A̱gwam Sa̱nusi ku ca̱t A̱za Naijeriya ka ka̱ shyia̱ a̱shai di̱ nswat ku mim a̱ni. A̱tuk 9 Zwat 3 2020 kya Si̱tet Ka̱no ji ku nti̱n gu di̱n tyok hu. ==Ya̱fang== <references/> 7wn50zeh1h8m4z1pqvto4rl0hpx6vjo Sa̱udi A̱rabiya 0 681 8934 8933 2022-05-16T12:54:29Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Tyok Sa̱udi A̱rabiya'''<br> ٱلْمَمْلَكَة ٱلْعَرَبِيَّة ٱلسَّعُوْدِيَّة, ''al-Mamlakah al-ʿArabīyah as-Saʿūdīyah'' (La̱ra̱ba) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Saudi Arabia (orthographic projection).svg|thumb|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Sa̱udi A̱rabiya</sub> |- | [[Fail:Flag of Saudi Arabia.svg|thumb|Tuta a̱byin Sa̱udi A̱rabiya]] |- | [[Fail:Emblem of Saudi Arabia.svg|thumb|A̱lama a̱byin Sa̱udi A̱rabiya]] |- |} A̱byin '''Sa̱udi A̱rabiya''', (La̱ra̱ba: ٱلسَّعُوْدِيَّة, ''As-Saʿūdīyah''; Shong: Saudi Arabia /ˌsɔːdi_əˈreɪbiə/, ku /ˌsaʊ-/) á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Tyok Sa̱udi A̱rabiya''', '''TSA̱''', a̱ni (La̱ra̱ba: ٱلْمَمْلَكَة ٱلْعَرَبِيَّة ٱلسَّعُوْدِيَّة, ''al-Mamlakah al-ʿArabīyah as-Saʿūdīyah''; Shong: Kingdom of Saudi Arabia, KSA), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya hu. Kikya kup a̱gba̱ndang kap Li̱m-a̱byin A̱rabiya wu, ma̱ng shi kyai a̱byin ku tat kpa̱mkpaan ma̱ng kilomita a̱ma̱ntanaai 2,150,000 (met a̱ma̱ntanaai 830,000). A̱byin Sa̱udi A̱rabiya kya swak ma̱ng shi di̱ fam-a̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱tyin hu, ma̱ng a̱feang mi̱ Ta̱cya̱ A̱la̱ra̱ba ka. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Urdun]] a mbeang Irak di̱ fam a̱za hu, Kuweit di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[Ka̱ta̱r]], Bahara̱yin, ma̱ng Muná̱pyia̱ Tyokkpaa̱pyia̱ A̱la̱ra̱ba hu di̱ fam a̱tyin hu, Oman di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu ma̱ng Yemen di̱ fam a̱tak hu; a̱wot [[A̱ngam A̱sa̱khwot A̱ka̱ba]] wu wa si̱ ghai nka ma̱ng bibyin [[Ma̱sa̱r]] a mbeang [[Isi̱rela]] di̱ fam a̱za-jenshyung hu. A̱byin Sa̱udi A̱rabiya kya ma̱nyin nka yet a̱byin ka̱ byia̱ lang khwong kyai a̱sa̱khwot nyiung ma̱ng [[A̱shong Kyai A̱sa̱khwot]] wu ma̱ng [[A̱ngam A̱sa̱khwot Parsi]] wu da̱ a̱ka̱nyiung, a̱wot a̱gba̱ndang kap a̱byin wu yet a̱khwot kyai a̱byin wa, a̱byin ka̱ shyia̱ a̱tatak, steppe ma̱ng a̱ka̱fan. A̱keangtung nka ka nang á̱ ngyei Riyadh a̱ni kikya si̱ ka ngyet a̱gba̱ndang a̱keang nka wu a̱ swak ma̱ng shi kyai a̱ni, a̱wot a̱ka̱keang Ma̱ka ma̱ng Ma̱dina si̱ yet a̱tsatsak á̱ka̱wa̱tyia̱ naat mbwuot nkyang taada ma̱ng a̱dini nka wu. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] [[de:Saudi-Arabien]] [[en:Saudi Arabia]] [[ha:Saudi Arebiya]] [[yo:Sáúdí Arábíà]] [[zh:沙特阿拉伯]] eeukf888zdczn7vaiz6w1na92vsk8sw Sa̱ul 0 682 8939 8938 2022-05-16T12:54:29Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Seoul at night (cropped).jpg|thumb|A̱byia̱k Seongsan ka ka̱ sai a̱tyetuk]] '''Sa̱ul''' (Kworiya: 서울 /sʰʌ̹uɭ/; bwan a̱ca̱caat 'A̱keangtung'), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang A̱gba̱ndang A̱keang Sa̱ul wu Nang Á̱ Khap Á̱ Sak a̱ni, wa yet a̱keangtung ma̱ng metropolis laai lan ma̱ng shi a̱ swak kuzang hu ma̱ a̱byin [[Kworiya A̱tak]]. Sa̱ul byia̱ shi á̱niet miliyon 9.7 hwa, a̱ si̱ ba̱ yet a̱tyia̱ka̱u Shi Kyai A̱keangtung Sa̱ul ka ma̱ng a̱beam a̱hyia̱k metropolit Incon ka ma̱ng provin Gyeonggi hu. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Kworiya A̱tak]] [[en:Seoul]] px4m6oqpjnk9p13re5nmfwkhvauhfgu Sean Xiao 0 683 8954 8953 2022-05-16T12:54:30Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center| '''Sean Xiao'''<br>'''肖战''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Xiao_Zhan_at_the_Weibo_Night_Ceremony_January_11_2020.jpg|250px]] |- |} '''Sean Xiao'''(Caina: 肖战, byin a̱tuk mam 5 Zwat 10 1991) yet a̱tyu nkhang Telvishon [[Caina|Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina]] wa.<ref>[https://www.thepaper.cn/newsDetail_forward_1427397 肖战:还没准备好做一名偶像]</ref><ref>[https://ent.qq.com/a/20160128/056276.htm 肖战:我是暖男与小黑暗结合体 喜欢温婉居家型]</ref> == Ya̱fang == <references/> == A̱ka̱fwuop nta == *[https://weibo.com/u/1792951112 Sean Xiao on Sina Weibo] c7nhvr4rijsrr31b891xvr1bguhwcfe Sejong a̱gba̱ndang wu 0 684 8956 8955 2022-05-16T12:54:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sezong a̱gba̱ndang wu]] gwsqmp6osawzhmtu6a4zjea24mea8wt Sen Helena, Ascension ma̱ng Tristan da Cunha 0 685 8974 8973 2022-05-16T12:54:30Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot '''Sen Helena, Ascension ma̱ng Tristan da Cunha''', yet A̱byin Nta Bi̱ri̱ti̱n kya di̱ fam A̱tak [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik|Ati̱lantik]] hu ka̱ byia̱ A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Sen Helena, A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Ascension ma̱ng sot bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot Tristan da Cunha a mbeang A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Gough. Á̱ ku ngyei a̱lyoot ka Sen Helena ma̱ng Bibyin Ta̱yuk kya ba̱ng si̱ tat Zwat A̱kubunyiung a̱lyia̱ 2009, mi̱ di̱ jen nang á̱ kpa nka kpa̱m cam a̱byin fai ku nwuak bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ghyáng hu a̱ca̱caat shi a̱ni, á̱ si̱ ntyia̱ nhu a̱mgba̱m di̱ sot jhyiung a̱ta̱fa Bungtyok ka. [[Fail:Flag of the United Kingdom.svg|thumb|Tuta a̱byin Sen Helena, Ascension ma̱ng Tristan da Cunha]] [[Fail:Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha in United Kingdom.svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Sen Helena, Ascension ma̱ng Tristan da Cunha]] <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[Fail:United States Navy Band - God Save the Queen.ogg|thumb|A̱bwom a̱byin: "A̱gwaza gu kup a̱gwam-a̱byii̱k wu", "''God Save the Queen''"]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[en:Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha]] f7oko314ydzyms6u88odmyavlvbmz3i Senegal 0 686 8988 8987 2022-05-16T12:54:31Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Senegal'''<br>République du Sénégal (Fi̱ransa)<br>Réewum Senegaal (Wolof)<br/>جمهورية السنغال ''Jumhuriat As-Sinighal'' (La̱ra̱ba) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Senegal (orthographic projection).svg|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Senegal</sub> |- | [[Fail:Flag of Senegal.svg|thumb|Tuta a̱byin Senegal]] |- | [[Fail:Coat of arms of Senegal.svg|thumb|A̱lama a̱byin Senegal]] |- |} A̱byin '''Senegal''' (Shong: ˌsɛnᵻˈɡɔːl, _-ˈɡɑːl;<ref>"[http://www.thefreedictionary.com/Senegal Definition of Senegal]" (di̱n [[Shong (a̱lyem)|Shong]]). The Free Dictionary.</ref><ref>"[http://dictionary.reference.com/browse/Senegal Define Senegal]" (di̱n Shong). Dictionary.com</ref> Fi̱ransa: Sénégal; Wolof: ''Senegaal''; La̱ra̱ba: السنغال ''As-Sinighal''), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pibi̱lik Senegal''' (Fi̱ransa: République du Sénégal; Wolof: ''Réewum Senegaal''; La̱ra̱ba: جمهورية السنغال ''Jumhuriat As-Sinighal''; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Republic of Senegal), yet a̱byin di̱ fam-a̱byin [[Jenshyung Afrika]]. A̱byin Senegal byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin Ma̱uri̱teniya di̱ fam a̱za hu, [[Mali]] di̱ fam a̱tyin hu, [[Gini]] di̱ fam a̱tak-a̱tyin, ma̱ng [[Gini-Bisa̱u]] di̱ fam a̱tak-jenshyung. A̱byin Senegal nyia̱ kpa̱mkpaan keang a̱byin Gambya ka̱ myian a̱fafap tyiang a̱byin di̱ khwong A̱ghyui Gambya ka di̱ tityak, ka̱ bu ghai fam-a̱byin a̱tak Senegal nang á̱ ngyei Casamance a̱ni neet nkap ghyáng a̱byin na. A̱byin Senegal bu byia̱ gak a̱sa̱khwot ma̱ng a̱byin Kabo Verde. A̱keang Dakar kya yet a̱keangtung kwai nfwuo á̱niet ma̱ng naat mbwuot kaswuo a̱byin ka. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[Sot:Senegal]] [[de:Senegal]] [[en:Senegal]] [[es:Senegal]] [[fr:Sénégal]] [[ig:Senegal]] khn7dr260oq9fgguvyr9yww68ghdq3s Sezong a̱gba̱ndang wu 0 687 9014 9013 2022-05-16T12:54:32Z Jon Harald Søby 8 25 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Sezong a̱si̱ Coson'''<br>朝鮮 世宗<br>조선 세종 |- | colspan="2" align=center| |- |} '''Sezong''' (ku Sejong) '''A̱gba̱ndang wu''' (세종대왕, yei Kworiya: /se̞(ː)dzo̞ŋ/; 15 Zwat Tswuon 1397 – 8 Zwat Nyaai 1450) wa ku yet a̱gwam a̱naai lang á̱gwam Coson wu ma̱ a̱byin Kworiya. Nggu wa ku yet nggwon-a̱sam a̱tat A̱gwam Taezong da̱ a̱vwuo A̱yang-a̱byin Wongyeong, a̱wot a̱ si̱ ka nwuak nggu shi yet A̱fai A̱gwam a̱ Fwuong Bungtyok lilyim a̱nietkhwop nggu wu, A̱gba̱ndang A̱fai A̱gwam Yangnyeong, nang á̱ ku ta̱kpa̱i a̱lyoot ka a̱ san da̱ a̱vwuo nggu. A̱ si̱ nyeak cuktyok ji ma̱ a̱lyia̱ 1418, a̱wot mi̱ ndyia̱ a̱naai a̱son nang gu nta̱bat nyia̱ tyok a̱ni, Taezong si̱ ka nnyia̱ tyok nang a̱tyuba̱ngtyok da̱ a̱kwonu a̱gwam, a̱ si̱ ba̱ hyat a̱kwang Sezong wu nang á̱ ngyei Sim On ma̱ng á̱kpa̱ndang ta̱m kpa̱mkpaan nggu ba. ==Ya̱fang== <references/> ==Fang a̱zanson== *Kim, Yung Sik. (1998). "Problems and Possibilities in the Study of the History of Korean Science," ''Osiris'' (2nd series, Volume 13, 1998): 48–79. *''King Sejong the Great: the Light of Fifteenth Century Korea'', Young-Key Kim-Renaud, International Circle of Korean Linguistics, 1992, softcover, 119&nbsp;pages, ISBN 1-882177-00-2 *Kim-Renaud, Young-Key. 2000. Sejong's theory of literacy and writing. ''Studies in the Linguistic Sciences'' 30.1:13–46. *Gale, James Scarth. ''History of the Korean People'' Annotated and introduction by Richard Rutt. Seoul: Royal Asiatic Society, 1972.. ==A̱ka̱fwuop nta== *[https://web.archive.org/web/20021214094418/http://cinema.sangji.ac.kr/WINDOW/window/win00045.htm King Sejong's Confucian Humanism in the Early Choson Period] (di̱n Shong) *[https://web.archive.org/web/20070614134516/http://dicimg.paran.com/100_img/jpg/180/p18050200003.jpg Location of the four forts and the six posts] *[http://www-personal.umich.edu/~jbourj/money5.htm Ghwughwu A̱gwam Sezong (ku Sejong) tazwa kurum pepa Won Kworiya 10000.] *[https://web.archive.org/web/20160304130017/http://www.kscpp.net/LinkClick.aspx?fileticket=LMi4%2FubO8ds%3D&tabid=115&mid=528 King Sejong the Great: The Everlasting Light of Korea.] (pdf) [[Sot:Sezong a̱gba̱ndang wu| ]] [[Sot:Byin 1397]] [[Sot:Kwi 1450]] [[Sot:Á̱gwam Kworiya sa̱ncuri 15 ba]] [[Sot:Á̱niet ba̱ tsa nvak lyuut]] [[Sot:Kukwi mbwak zwan shuga]] [[Sot:Á̱tat-a̱ghyi lyen lilyem neet Kworiya]] [[Sot:Á̱nietkhwibuda Kworiya]] [[Sot:Á̱nietkhwikunfu Kworiya]] [[en:Sejong the Great]] h6j25ornvoswfrpbm4d2ftsvpzwi21y Shai ntak 0 688 9031 9030 2022-05-16T12:54:32Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gray1240.png|thumb|Nkap tak a̱zayak na (''swáng a̱lyiat Latin'')]] '''Shai ntak''' yet kap vam hwa ku doot neet ma̱ a̱khwut si̱ sak ma̱ a̱ghyi-ntak. Shai ntak ji byia̱ a̱kpa̱u a̱junjung kunkup á̱ ngyei ''Tibia'' di̱n Shong a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Shin]] rje8izt8m0t8dfwpp8wheehg728mdw1 Shan-ntak 0 689 9033 9032 2022-05-16T12:54:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki Shantak orf88ybeue5qxek9nba97wkzzvl471u Shantak 0 690 9035 9034 2022-05-16T12:54:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Shai ntak]] ms6ucwty2g7lsepwfiw1dxttgrq6tsm Shikava 0 691 9037 9036 2022-05-16T12:54:33Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cyia̱ga̱vang]] ih00eqstt0ayjo7s7t6b78y3siq3xcl Shita 0 692 9062 9061 2022-05-16T12:54:33Z Jon Harald Søby 8 24 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Piper_nigrum_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-107.jpg|thumb|''Piper nigrum'' (A̱dyundyung shita), neet di̱ Koehler (1887)]] '''Shita''' ji neet da̱ a̱gba̱ndang kwai ma̱ng susot a̱ka̱kwon koot nsum nia. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Piperaceae]] oo2oo2dye76guqs587n1yuauaaiuq08 Shong 0 693 9064 9063 2022-05-16T12:54:33Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Shong (a̱lyem)]] pikxoguwhv5b2vaypkoxbqy3ls1wbni Shong-a̱tswon 0 694 9066 9065 2022-05-16T12:54:33Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Shong a̱tson]] a44ybshsat8vy4c0ibctcz9555hbtz3 Shong (a̱lyem) 0 695 9079 9078 2022-05-16T12:54:34Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱lyem '''Shong''' ku '''Nggi̱li̱t''' yet a̱nyiung kya di̱ lilyem Jenshyung Jaman ku yet kap kyangbwak lilyem Ndo-Yurop hu a̱ni, nang á̱tsak á̱niet ba̱ lyiat da̱ a̱lyem a̱kya bya yet á̱niet jen ntsa Nce A̱ka̱wa̱tyia̱ a̱byin [[Nggi̱lan]] ba. Á̱ ku si̱ mbwuo a̱lyoot ka neet Angles bibya, ba̱ nwap jhyiung di̱ á̱niet Jaman gbangbang ba̱ ku neet bai a̱byin a̱kya nang á̱ ngyei [[A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n]] a̱ni, a̱wot á̱ si̱ ka nang fam a̱byin mba hu a̱lyoot mba ka, [[Nggi̱lan]], di̱n jen cobai ji. A̱mgba̱m lyulyoot nfeang hu neet Anggi̱liya, li̱m-a̱byin ghyang di̱ [[Kyai A̱sa̱khwot Ba̱ltik]] hu ku vwuon ma̱ng fam a̱byin Anggi̱liya A̱tyin, kap A̱tyin a̱byin Nggi̱lan ku byia̱ mami nhu a̱yaakawunti nang Norfolk, Suffolk ma̱ng Essex a̱ni. Lilyem ku swak ma̱ng bwoi bi̱n ma̱ng Shong ji hwa Frisiya ma̱ng Sakson A̱tatak, a̱wot swáng a̱lyiat nji ji ku kyiai ma̱ng lilyem Jaman ghyáng nang A̱khwukhwop Norse (a̱ghyang a̱lyem Jaman A̱za), ma̱ng Latin a mbeang Fi̱ransa.<ref name="Wolff">Finkenstaedt, Thomas; Wolff, Dieter (1973). ''"Ordered profusion; studies in dictionaries and the English lexicon"''. C. Winter. ISBN 978-3-533-02253-4.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Yurop]] [[Sot:Lilyem_Yurop_Jenshyung]] [[Sot:Lilyem_A̱gba̱ndang_Bi̱ri̱ti̱n]] [[Sot:Lilyem Ndo–Yurop]] [[en:English language]] [[ha:Turanci]] c53zbjetj68zr10umuiy8lhb0orudxv Shong a̱tson 0 696 9094 9093 2022-05-16T12:54:34Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Shong a̱tson''' hu (á̱ ka ndyuut '''shong a̱tswon''') yet jen ja ma̱ng mam ku doot neet di̱ tyak a̱kyetuk (nang tswam nyai a̱ni) si̱ sak jen nang a̱vwuo ka nkak a̱ni, [[A̱tsotson|tsotson]] ka ka̱ ma ntat. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Early morning]] a3s6br70fljgx6rytocabyvauv3ck4x Shovet 0 697 9110 9109 2022-05-16T12:54:35Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Shovet''' yet kyangtam ha, a̱ byia̱ a̱ba jojoot tswam/kwon, a̱si byia̱ ba pepeet tswam ma̱ a̱tam ka. Shovet yet kyangtam kyuak nkyang nya namg a̱jijak, mbin, mbeang a̱cuwang nfang. Ka̱ashim a̱ nlung avwo mang ngu. [[Fail:Unloading flood relief supplies at Gilgit Air Base 2010-09-18 1.jpg|thumb|A̱ghyang a̱niet a̱ kyiak a̱yaashovet a̱zanghwuan]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Shovel]] sjlu953zhgprfmvxut62nhar6e8fpga Shwai 0 698 9126 9125 2022-05-16T12:54:36Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Tetragonula carbonaria (14521993792).jpg|thumb|Shwai jhyang]] '''Shwai''' (á̱kpa: '''shwaí''') yet a̱bacyuang nyám ja ji̱ byia̱ nfeap a̱ni a̱wot ji̱ si̱ ka mbyia̱ a̱meang ma̱ng sunsong ma̱ng [[ga̱swan]], á̱ mun lyen mba ma̱ng ta̱m mba hu di̱ shyei nzwa [[kywat]] ma̱ng koot tong (nang mi̱ kak tangka̱i shwai ku lan yet a̱ni). ==Ya̱fang== <references/> [[en:Bee]] q7jiwp984qz45eahfrezh9sl4ernorv Shwit 0 699 9142 9141 2022-05-16T12:54:36Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Munswat Shwit'''<br>Schweizerische Eidgenossenschaft (Jami̱ni)<br>Confédération suisse (Fi̱ransa)<br>Confederazione Svizzera (Italiya)<br>Confederaziun svizra (Romansh)</br>Confoederatio Helvetica (Latin) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Switzerland (orthographic projection).svg|thumb|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Shwit</sub> |- | [[Fail:Flag of Switzerland.svg|thumb|Tuta a̱byin Shwit]] |- | [[Fail:Coat of arms of Switzerland.svg|thumb|A̱lama a̱byin Shwit]] |- |} A̱byin '''Shwit''', á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Munswat Shwit''' hu, yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni ka̱ swan da̱ a̱vwuo ka nang nfam a̱byin Jenshyung, A̱ka̱wa̱tyia̱ ma̱ng A̱tak Yurop na myim a̱ni. Ka̱ yet ri̱pobi̱lik mundundung kya a̱ shyia̱ ma̱ng a̱yaakanton 26, a̱wot a̱keangtung ka si̱ shyia̱ a̱keang Bern. A̱byin Shwit byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Italiya]] di̱ fam a̱tak hu, [[Fi̱ransa]] di̱ fam jenshyung hu, [[Jami̱ni]] di̱ fam a̱za hu ma̱ng A̱sti̱riya a mbeang Li̱kta̱nstain di̱ fam a̱tyin hu. Ka̱ ka̱u di̱ si̱sak nang lili a̱byin ka yet a̱ni, di̱n nkap Pi̱lato Shwit hu, A̱li̱pi wu ma̱ng Jura hu, ka̱ si̱ ka ngaat kup shi a̱swap kilomita a̱ma̱ntanaai 41,285 (met a̱ma̱ntanaai 15,940) ka̱ si̱ byia̱ shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 39,997 (met a̱ma̱ntanaai 15,443). Shimba nang A̱li̱pi wu wa kup a̱gba̱ndang kap a̱byin wu a̰ lan, shi á̱niet Shwit hu ku shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 8.5 la̱u ku si̱ swak di̱ fam pi̱lato hu hwa, a̱vwuo ka nang a̱ca̱cet a̱ka̱keang na̱ swak ma̱ng shi ma̱ng á̱ka̱wa̱tyia̱ kaswuo na nshyia̱, nang a̱ka̱keang Zürich, Geneva ma̱ng Basel. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_A̱ka̱wa̱tyia̱_Yurop]] [[Sot:Shwit]] [[en:Switzerland]] [[es:Suiza]] [[ha:Switzerland]] [[de:Schweiz]] [[zh:瑞士]] [[yo:Swítsàlandì]] lol6xchgdpzmxsed9lnby09nnyiuhxc Shwuak-mai 0 700 9144 9143 2022-05-16T12:54:36Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Shyuak-mai]] fsgjufos0x73raz2kdw863etylwg2r6 Shyuak-mai 0 701 9154 9153 2022-05-16T12:54:37Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Shyuak-mai''' yet a̱bamai kya ka̱ shei nyia̱ fwuo a̱tyubishyi sai. Shyuak-mai tyei nang a̱ci̱ci̱p a̱ghyi ba fwung. Á̱niet lyen nkyang nyia̱ ka̱ a̱yin shyuang mai a̱nciri̱ng a̱ kwop a̱nggang bah. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Smile]] pv5rxmhzlifttfd7lgwpsiell7dj0hc Sidni 0 702 9156 9155 2022-05-16T12:54:37Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱dni]] 87kduflafbw37wqf7ew2zg665xncccz Sira Lyon 0 703 9167 9166 2022-05-16T12:54:37Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Sira Lyon''' (Shong: Sierra Leone /siˌɛrə liˈoʊn(i)/, ku TM: /siˌɛərə -/, [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱|A̱M]]: /ˌsɪərə -/), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Sira Lyon''' wu (Shong: Republic of Sierra Leone) a̱ni, ku '''Salon''' nang á̱kum á̱niet a̱byin ka ngyei a̱ni, yet a̱byin kya di̱ fam a̱tak-jenshyung khwong kyai a̱sa̱khwot [[Jenshyung Afrika]]. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin Laibiriya di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu ma̱ng [[Gini]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu. A̱byin Sira Lyon byia̱ wun ku li lili tropik hwa ma̱ng lili a̱beam ku vwuon vi̱vwuon a̱ni kyiak neet di̱ sa̱va̱na naat sóp ku la̱u byia̱ va za a̱ni, ka̱ si̱ byia̱ shi kyai a̱byin ku tat kilomita a̱ma̱ntanaai 71,740 (met a̱ma̱ntanaai 27,699) ma̱ng shi á̱niet ku tat 7,092,113 mi̱ di̱ sa̱nsut a̱lyia̱ 2015 ji. A̱keangtung nka ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi wu wa yet Freetown. Á̱ ka̱u a̱byin ka di̱ nfam tyok a̱byin nfwuon nang á̱ bu si̱ nka̱u di̱ a̱bantyok (ku a̱yaadistrik) swak ma̱ng a̱taa a̱ni. A̱byin Sira Lyon yet ri̱pobi̱lik kya di̱ kpa̱m cam a̱byin ka̱ byia̱ unicameral parliament ma̱ng a̱kwak a̱son a̱byin nang á̱niet a̱byin kya khai nggu di̱di̱r a̱ni. [[Fail:Flag of Sierra Leone.svg|thumb|Tuta a̱byin Sira Lyon]] [[Fail:Coat of arms of Sierra Leone.svg|thumb|A̱lama a̱byin Sira Lyon]] [[Fail:Sierra Leone (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Sira Lyon]] ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[en:Sierra Leone]] f2ik427xd0mvml6sr4oilray6akodx2 Sitet Kpaa̱pyia̱ 0 704 9169 9168 2022-05-16T12:54:37Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet Kpaa̱pyia̱]] iea72p0flvbk6d957q2qpddhrcky0qp Si̱dni 0 705 9175 9174 2022-05-16T12:54:38Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Sydney Opera House and Harbour Bridge Dusk (3) 2019-06-21.jpg|250px|right|thumb|Si̱dni.]] A̱keang '''Si̱dni''' ([[Shong]]: ''Sydney'' /ˈsɪdni/; Dharug: ''Gadi''; A̱gba̱ndang Si̱dni, Shong: ''Greater Sydney'', Dharug: ''Eora'') kya yet a̱keangtung si̱tet New South Wales, ma̱ng a̱si̱ ka̱ swak ma̱ng shi á̱niet a̱ni ma̱ a̱byin [[A̱strelya]] ma̱ng [[Osheniya]]. [[Sot:A̱strelya]] [[en:Sydney]] 2d6vzlqfk7jcktr15pmwhuk9s6lnwuu Si̱pen 0 706 9200 9199 2022-05-16T12:54:39Z Jon Harald Søby 8 24 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Si̱pen''' (Si̱pen: España /esˈpaɲa/; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Spain), ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka yet '''Tyok Si̱pen''' (Si̱pen: Reino de España; Shong: Kingdom of Spain<ref name="auto">"[https://www.britannica.com/place/Spain Spain &#124; Facts, Culture, History, & Points of Interest]" (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref>), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱tak-jenshyung Yurop, ka̱ si̱ byia̱ a̱yaateritori á̱ghyang ba̱ shyia̱ a̱ma̱nyi A̱na̱nwuai Gibra̱lta ka ma̱ng nta khwong kyai a̱sa̱khwot nka ji da̱ [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu.<ref name="auto"/> Teritori vam-a̱byin nka mi̱ Yurop shyia̱ di̱ Li̱m-a̱byin Iberiya hwa a̱wot a̱yaateritori ba si̱ byia̱ susot bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot sweang: A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot nang á̱ ngyei Ka̱na̱ri a̱ni ka̱nang á̱ ghwon khwong kyai a̱sa̱khwot A̱za Afrika hu, ma̱ng A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot nang á̱ ngyei Baleari a̱ni di̱ Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya hu. A̱ka̱keang ti̱tamm Afrika á̱si̱ Ceuta, Melilla, ma̱ng Peñón de Vélez de la Gomera<ref>Morocco World News (29 Zwat A̱ni̱nai 2012). "[https://www.moroccoworldnews.com/2012/08/53630/spanish-military-arrest-four-moroccans-after-they-tried-to-hoist-moroccan-flag-in-badis-island/ Spanish Military Arrest Four Moroccans after they Tried to Hoist Moroccan Flag in Badis Island]" (di̱n Shong). Morocco World News.</ref> si̱ tyia̱ a̱byin Si̱pen ka̱ yet a̱byin Yurop ma̱nyin ka̱ byia̱ a̱yaateritori mi̱ [[Afrika|vam-a̱byin Afrika]] a̱ni. A̱cyuang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ma̱ a̱di̱di̱t di̱ Kyai A̱sa̱khwot Ali̱bora hu ka ngyet kap teritori Si̱pen hu. A̱tsak a̱byin wu byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu di̱ fam a̱tak ma̱ng a̱tyin; [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]], A̱ndora, ma̱ng A̱ngam A̱sa̱khwot Biskaya hu di̱ fam a̱za ma̱ng a̱za-a̱tyin; a̱wot di̱ fam jenshyung ma̱ng a̱za-jenshyung hwa Potugal ma̱ng A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik wu nshyia̱ ma̱ a̱ca̱caat. [[Fail:Bandera de España.svg|thumb|Tuta Si̱pen]] [[Fail:Escudo de España (mazonado).svg|thumb|A̱lama a̱byin Si̱pen]] [[Fail:EU-Spain (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Si̱pen]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Yurop}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Yurop]] [[en:Spain]] ngjkrrpi9h3quj6r3pg7owt6hq54orc Si̱tet A̱bonyi 0 707 9208 9207 2022-05-16T12:54:39Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Unwana Beach, Ebonyi State.jpg|thumb|Khwong Unwana]] [[Fail:Nigeria - Ebonyi.svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Si̱tet A̱bonyi]] '''Si̱tet A̱bonyi''' (Kuma̱cyi: Ȯra Ebonyi) yet si̱tet ja di̱ fam a̱byin A̱tak-A̱tyin [[Naijeriya]], ji̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Si̱tet Benuwe]], [[Si̱tet Inugu]] di̱ fam jenshyung hu, [[Si̱tet Ki̱ros Riva]] di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng a̱tak-a̱tyin hu, a mbeang [[Si̱tet Abya]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu. Á̱ ku nwuak nji a̱lyoot A̱ghyui A̱bonyi kikya—a̱gba̱ndang kap nka wu shyia̱ di̱ fam a̱tak si̱tet hu hwa—Nkap a̱yaasi̱tet Abya ma̱ng Inugu nia nang á̱ shyuap á̱ si̱ ka mbwuo si̱tet ji ma̱ a̱lyia̱ 1996 a̱wot a̱keangtung ka si̱ shyia̱ a̱keang Abakaliki. Nwap A̱kuma̱chyi wha yet a̱lyiak a̱ja. '''Abakaliki''' wa yet a̱gbandang a̱keang wu a̱ja wa si̱ bu yet a̱keang tung a̱niet ka. A̱ka̱keang a̱ghyang á̱ lyen mi̱ Si̱tet A̱bonyi a̱ni ni̱ nia yet: Afikpo, Onueke, Nkalegu, Ntezi Edda, Effium, Unwana, Isu, Onicha ma̱ng Ishiagu. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱tak-A̱tyin_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Ebonyi State]] 85n1l84w62y5zcqaygnqp8kebucnskj Si̱tet A̱da̱mawa 0 708 9224 9223 2022-05-16T12:54:40Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Si̱tet |name = Si̱tet A̱da̱mawa |flag = Adamawa_State_Flag.jpg |coa = |image = Nigeria - Adamawa.svg |country = [[Naijeriya]] |capital = |area = 36,917 |population = 3,178,950 |year = 2006 }} [[Fail:AUN Campus.jpg|thumb|Kamput AUN ma̱ a̱keang Yola]] '''Si̱tet A̱da̱mawa''' shyia̱ di̱ fam a̱za-a̱tyin Naijeriya hwa, nang a̱keangtung nji ka̱ ka yet a̱gba̱ndang a̱keang nji a̱ swak ma̱ng shi a̱ni wa yet a̱keang Yola. Ma̱ a̱lyia̱ 1991, di̱ jen ji á̱ si̱ faat [[Si̱tet Ta̱raba]] neet mi̱ Si̱tet Gonggola a̱ni, di̱n jen a̱ja ja á̱ si̱ shai a̱lyoot a̱vwuo ka nang á̱ ku ngyei Gonggola a̱ni á̱ si̱ ngyei Si̱tet A̱da̱mawa ji̱ byia̱ nkap kwak a̱son nfwuon a̱ni: A̱da̱mawa, Micika, Ga̱nye, Mubi ma̱ng Numan a̱ni.<ref>[https://www.familysearch.org/wiki/en/Adamawa_State,_Nigeria_Genealogy Adamawa State, Nigeria Genealogy] (di̱n Shong).</ref> Ji̱ yet jhyiung ja mami a̱yaasi̱tet 36 ba̱ tung ngyet kyang nang á̱ ngyei [[Naijeriya|Ri̱pobi̱lik Mundundung Naijeriya]] wu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Adamawa State]] extvj68u46hpeno1dd9x5ya0336zgch Si̱tet A̱do 0 709 9242 9241 2022-05-16T12:54:40Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Si̱tet |name = Si̱tet A̱do |flag = Edo_State_Flag.png |coa = |image = Nigeria - Edo.svg |country = |capital = |area = 17,802 |population = 3,233,366 |year = 2006 }} [[Fail:Auchi central mosque.jpg|thumb|A̱likpaa̱pyia̱ A̱ka̱wa̱tyia̱ Awuci]] '''Si̱tet A̱do''' yet jhyiung ja mi̱ a̱yaasi̱tet 36 [[Naijeriya]] ba, ji̱ shyia̱ di̱ fam a̱tak a̱byin ka a̱ni.<ref>[https://www.britannica.com/place/Edo-state-Nigeria Edo {{!}} state, Nigeria] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> Di̱ fang á̱niet a̱byin hu ma̱ a̱lyia̱ 2006, á̱ ku tyan si̱tet ji á̱ si̱ shyia̱ nang ji̱ yet si̱tet 24 mi̱ shi á̱niet (3,233,366) ma̱ a̱byin Naijeriya.<ref>[https://nigeria.opendataforafrica.org/xspplpb/nigeria-census Nigeria Census - Nigeria Data Portal] (di̱n Shong). Nigeria.opendataforafrica.org.</ref> A̱keangtung si̱tet ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi, nggu wa yet [[A̱gba̱ndang A̱keang Bini]], nang á̱ ku sak mi̱ shi naai mami a̱ca̱cet a̱ka̱keang na mi̱ Naijeriya, a̱wot a̱ si̱ ka ngyet a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱mali nta̱m roba ma̱ a̱byin ka.<ref>[https://www.britannica.com/place/Benin-City Benin City {{!}} History & Facts] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref><ref>Admin (2018-06-08). [https://www.thisdaylive.com/index.php/2018/06/08/obaseki-revives-n5-1bn-urhonigbe-rubber-plantation/ Obaseki Revives N5.1bn Urhonigbe Rubber Plantation] (di̱n Shong). THISDAYLIVE.</ref> Á̱ ku bwuo ma̱ a̱lyia̱ 1991 neet di̱ Si̱tet Bendel gbangbang jija. Awot ji̱ si̱ byia̱ a̱gi̱ak ma̱ng [[Si̱tet Kogi]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, Si̱tet A̱na̱mba̱ra di̱ fam a̱tyin hu, Si̱tet Da̱li̱ta di̱ fam a̱tak-a̱tyin a mbeang Si̱tet Ondo di̱ fam jenshyung hu.<ref>[https://ng.opera.news/ng/en/entertainment/25be527452d94ae1faee6c30bbae93f7 3 Nigerian Music Legends From Edo State. - Opera News] (di̱n Shong). ng.opera.news</ref> ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:Si̱tet A̱do]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱tak-A̱tak_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Edo State]] lp3omvu2vo2acaiata7qak9sfd67khv Si̱tet Ba̱uci 0 710 9246 9245 2022-05-16T12:54:40Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki Si̱tet Ba̱uci (A̱lyem Kpa̱t: Jihar Bauchi) shyia̱ a̱lyoot ka neet da̱ khukhwop a̱keang a̱ngyei Ba̱uci a̱ni. A̱keang Ba̱uci ki kya yet A̱gba̱ndang A̱keang tung Si̱tet ka ka̱ shyia̱ mi fam A̱za-A̱tin Naijeriya kya. Si̱tet ji ku shyia̱ a̱tsa ma̱ lyia̱ 1976 di̱n jen nang a̱kun ka̱u A̱za-A̱tin Naijeriya ka a̱ni. Si̱tet Ba̱uci ji ku yet Si̱tet jyung ja ma̱ng Gwombe ji ba̱ng si̱ nat a̱lyia̱ 1996. ==Ya̱fang== <references/> 1nva147urk2pkqtc2gltvja4jc41w2t Si̱tet Benuwe 0 711 9265 9264 2022-05-16T12:54:41Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Si̱tet |name = Si̱tet Benuwe |flag = |coa = |image = Nigeria - Benue.svg |country = [[Naijeriya]] |capital = |area = 34,059 |population = 4,253,641 |year = 2006 }} [[Fail:Sunset at River Benue.jpg|thumb|Kwamam ma̱ A̱ghyui Benuwe]] '''Si̱tet Benuwe''' yet jhyiung ja mami a̱yaasi̱tet fam-a̱byin Fam A̱ka̱wa̱tyia̱ [[Naijeriya]] ba ji̱ shyia̱ ma̱ng shi á̱niet kpa̱mkpaan ma̱ng 4,253,641 mi̱ sa̱nsut a̱lyia̱ 2006 ji. Á̱ ku bwuo a̱lyoot si̱tet ka neet a̱lyoot [[A̱ghyui Benuwe]] kikya ka̱ yet a̱feang ma̱ng shi a̱ni mami Naijeriya. Si̱tet ji byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng a̱yaasi̱tet [[Si̱tet Na̱sa̱rawa|Na̱sa̱rawa]] di̱ fam a̱za hu, [[Si̱tet Ta̱raba|Ta̱raba]] di̱ fam a̱tyin hu, [[Si̱tet Kogi|Kogi]] di̱ fam jenshyung hu, Inugu di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, [[Si̱tet A̱bonyi|A̱bonyi]] ma̱ng Ki̱rosi̱riva di̱ fam a̱tak hu, a̱wot a̱ si̱ byia̱ gak ma̱ng a̱byin [[Kemerun]] di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu. A̱keangtung nggu kya yet Makodi. Nnwap na̱ swak ma̱ng shi á̱niet nia yet Zi̱ya, [[Idoma (á̱niet)|Idoma]], Igede ma̱ng A̱tulo. ==Ya̱fang== {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Benue State]] b9u2uer0n1rcgps4znyuef2crvenxek Si̱tet Gwombe 0 712 9278 9277 2022-05-16T12:54:42Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Si̱tet |name = Si̱tet Gwombe |flag = Gombe_State_flag.png |coa = |image = Nigeria Gombe State map.png |country = [[Naijeriya]] |capital = [[Gwombe]] |area = 18,768 |population = 2,365,040 |year = 2006 }} '''Sitet Gwombe''' shyia̱ mi̱ fam A̱za-A̱tyin [[Naijeriya]] ji̱ si̱ yet si̱tet jhyiung ja di̱ 36 á̱ byia̱ ma̱ a̱byin kani a̱ni. Si̱tet ji ku shyia̱ a̱tsa neet Si̱tet Ba̱uci a̱tuk mam 1 Zwat 10 da̱ a̱lyia̱ 1996. Di̱n jen a̱ja Jenera Sani Abaca wa ku yet A̱kwaka̱pyia̱ a̱byin Naijeriya wu. Si̱tet Gwombe shyia̱ kpa̱nkpaan ma̱ng a̱yaasi̱tet á̱ghyang. A̱za si̱tet ka shyia̱ a̱tung Si̱tet Yobe, A̱yaasi̱tet Ba̱rno ma̱ng [[Si̱tet A̱da̱mawa|A̱da̱mawa]] si̱ hyia̱k Gwombe ji A̱tyin. Si̱tet Ba̱uci ji si̱ shyia̱ Jenshyung ma̱ng [[Si̱tet Ta̱raba]] ji a̱tak. Nwap nshyia̱ a̱ja a̱wot A̱fa̱ta bya si̱ lan kuzang nwap ma̱ng shi. Si̱tet Gwombe jija á̱ bu ngyei '''Kyangkurum A̱yit''' (Shong: "Jewel in the Savannah"). ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Gombe State]] f1bgw37hwtngedkyhqi298ti893ihzc Si̱tet Ji̱gawa 0 713 9285 9284 2022-05-16T12:54:42Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Sunset in Dutse.jpg|thumb|Kwamam ma̱ a̱keang Duse]] [[Fail:Jigawa_State_Flag.png|thumb|Tyiang a̱toot shi Si̱tet Ji̱gawa]] [[Fail:Nigeria Jigawa State map.png|thumb|Ta̱si̱la Si̱tet Ji̱gawa]] '''Si̱tet Ji̱gawa''' ([[Kpat (a̱lyem)|Kpat]]: ''Jihar Jigawa'') yet jhyiung ja ma̱ a̱yaasi̱tet 36 [[Naijeriya]] ba, ji̱ shyia̱ di̱ fam-a̱byin A̱za-Jenshyung a̱byin hu a̱ni. Á̱ ku mbwuo nji ma̱ a̱lyia̱ 1991 kya neet mi̱ [[Si̱tet Ka̱na̱u]] ji̱ shyia̱ di̱ fam ngaan fam a̱byin a̱za-jenshyung hu a̱ swak a̱ni. Si̱tet Ji̱gawa byia̱ gak ma̱ng [[Ni̱njer (a̱byin)|Ri̱pobi̱lik Ni̱njer]] di̱ fam a̱za nji hu. A̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang nji a̱ swak ma̱ng shi a̱ni wa yet a̱keang Duse. Si̱tet Ji̱gawa byia̱ susot a̱gwomna̱ti mali 27. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱za-Jenshyung_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Jigawa State]] tp29s4fw0cc7bu0u1zfgo1j429t02hk Si̱tet Ka̱duna 0 714 9311 9310 2022-05-16T12:54:43Z Jon Harald Søby 8 25 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Si̱tet |name = Si̱tet Ka̱duna |flag = Kaduna State Flag.png |coa = |image = Nigeria - Kaduna.svg |country = [[Naijeriya]] |capital = [[Ka̱duna]] |area = 46,053 |population = 6,113,503 |year = 2006 }} '''Si̱tet Ka̱duna''' yet si̱tet wa mi̱ [[Naijeriya|Ri̱pobi̱lik Mundundung Naijeriya]] wu, a̱ shyia̱ zoni kwai-nfwuo ma̱ng fam-a̱byin a̱za-jenshyung a̱byin ka. Á̱ ku bwuo a̱lyoot nggu ka neet a̱lyoot a̱keangtung nggu kya, [[Ka̱duna]], mat a̱nia wa á̱ si̱ ngyei nggu '''Si̱tet Ka̱duna''' (Shong: Kaduna State) á̱ ka ghai lyulyoot nfeang hu. A̱ shyia̱ ma̱ng shi la̱mba a̱naai hwa di̱n vak shi kyai a̱byin, a̱wot a̱ si̱ yet a̱tat ma̱ng shi á̱niet mami a̱byin Naijeriya ka. A̱keangtung si̱tet ka, kikya yet a̱gba̱ndang a̱keangtung gbangbang a̱byincok Bi̱ri̱ti̱n a̱si̱ fam-a̱byin [[A̱za Naijeriya]] hu (1923–1966) lilyim [[Zungeru]] (1903–1923) ma̱ng [[La̱kwoja]] (1897–1903). A̱ca̱cet a̱ka̱keang na̱ laai teak a̱ni ni̱nia: [[Zariya]], [[A̱byin A̱gwoot|Gwoot]], [[A̱byin Fantswam|Fantswam]], [[Ka̱ciya]], [[Nok]], Makarfi, Birnin Gwari ma̱ng [[Zonkwa]].<ref name=":3">[https://explorenigeria.com.ng/states/kaduna-state/ Kaduna State – Explore Nigeria].</ref> ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Kaduna State]] fpy44f6rt5b2rzuj8kqs63fzi53acjb Si̱tet Ka̱na̱u 0 715 9323 9322 2022-05-16T12:54:43Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Si̱tet |name = Kano |flag = Kano flag.svg |coa = Seal of Kano.png |image = Nigeria - Kano.svg |country = [[Naijeriya]] |capital = [[Wp/kvg/Ka̱na̱u|Ka̱na̱u]] |area = 20,131 |population = 15,076,892 |year = 2016 }} '''Si̱tet Ka̱na̱u''' ([[A̱lyem Kpat|Kpat]]: ''Jihar Kano'') yet jhyiung ja ma̱ a̱yaasi̱tet 36 [[Naijeriya]] ba, ji̱ shyia̱ di̱ fam a̱za a̱byin hu hwa.<ref name=":0">[https://kanostate.gov.ng/?q=about About Kano] (di̱n Shong). Kano State.</ref> Mi̱ fang á̱niet a̱byin nang á̱ ku sii nyia̱ a̱ni (ma a̱lyia̱ 2006), Si̱tet Ka̱na̱u ja ku yet si̱ ji ji̱ byia̱ á̱niet swak mi̱ Naijeriya. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱za-Jenshyung_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Kano State]] gmc3oz7pfwpod6edj9s1uxee525bcmx Si̱tet Ka̱sina 0 716 9328 9327 2022-05-16T12:54:43Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Si̱tet Ka̱sina''' shyia̱ A̱za-Jenshyung Naijeria. Si̱tet ji ku shyia̱ swata̱pia̱nji mi̱n 1987 neet Si̱tet Kaduna. S̱itet swan a̱hyiak A̱ya̱asi̱tet Kaduna, Zamfara, Kano, ma̱ng Jigawa. A̱ lyen Si̱tet Ka̱sina ji ma̱ng a̱lyoot '''Saāi A̱niet''' (Shong: "Home of Hospitality"). A̱ lyen A̱gba̱ndang A̱keang Si̱tet wu nbeang Da̱ura mi̱ Kpaa̱pia̱ neet gba̱ngbang mi̱ Naijeriya. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[en:Katsina State]] tpwegf82su9lz5l290zk6bua88xj6r6 Si̱tet Kebi 0 717 9335 9334 2022-05-16T12:54:44Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Si̱tet Kebbi''' shyia̱ mi̱ fam A̱za-Jenshuung Naijeriya kya. A̱gba̱ndang a̱keang wu wa a̱ngyei '''Birnin Kebbi'''. Si̱tet ji ku shyia̱ swat a̱pia̱nji neet di̱ Si̱tet Sokoto mami̱ a̱lyia̱ 1991. A̱ya̱asi̱tet Sokoto, Nija, Zamfara ma̱ng Dosso, a̱fam Bi̱nin Nijar ma̱ng Benin tyong Si̱tet ji a̱ka̱yang. Si̱tet Kebi kwup kyai a̱bin ku bai kilomita 36,800. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[en:Kebbi State]] 3hdmfvxkx0h2zdomz8ua60l9geljxx7 Si̱tet Kogi 0 718 9351 9350 2022-05-16T12:54:44Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Kogi_State_Flag.png|thumb|Tuta Si̱tet Kogi]] [[Fail:Nigeria - Kogi.svg|thumb|A̱vwuo ka nang Si̱tet Kogi nshyia̱ a̱ni mami Naijeriya]] '''Si̱tet Kogi''' yet si̱tet jhyiung ja mami a̱yaasi̱tet 36 [[Naijeriya]] ba. Si̱tet ji shyia̱ di̱ Fam A̱ka̱wa̱tyia̱ a̱byin Naijeriya kya. Á̱ ku bwuo nji ma̱ a̱lyia̱ 1991 kya neet di̱ nkap [[Si̱tet Kwara]] ma̱ng [[Si̱tet Benuwe]], a̱wot á̱ si̱ ka ndyen Kogi nang si̱tet jhyiung ji̱ swak njhyáng di̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng a̱yaasi̱tet á̱ghyang ba̱ shi ba̱ si̱ tat 10 a̱ni. Si̱tet Kogi ji byia̱ a̱lyoot a̱nwang ka, "Si̱tet A̱mun" ji, da̱nian a̱mun a̱ka̱ghyui [[A̱ghyui Nija|Nija]] wu ma̱ng [[A̱ghyui Benuwe|Benuwe]] nyia̱ mami a̱keangtung nji kya nang á̱ ngyei [[La̱kwoja]] a̱ni.<ref>[https://www.britannica.com/place/Lokoja Lokoja {{!}} Location, Facts, & Population] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> ==Ya̱fang== <references/> {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Kogi State]] nheboegkl3xfp5zoklp6bd5kxflm78x Si̱tet Kpaa̱pyia̱ 0 719 9359 9358 2022-05-16T12:54:44Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Si̱tet Kpaa̱pyia̱''' (á̱ lyen ka ma̱ng a̱lyoot ka neet Zwat 6 2014; á̱ ni̱ lyuut ma̱ng IS), jenjhyang á̱ ngyei ma̱ng '''Si̱tet Kpaa̱pyia̱ Irak ma̱ng Levant (ISIL)''', ku '''Si̱tet Kpaa̱pyia̱ ma̱ng Irak ma̱ng Suriya (ISIS)''' ku da̱ a̱lyem La̱ra̱ba, ''Daesh'' yet sa jhyiung ja ma̱ neet ba̱ kwan zwang da̱nian tyiet ma̱ng khwi nvak Sa̱lafi a̱nyan wa yet Suni a̱ni. A̱bu Musab al-Zarkawi wa ku kpaat Si̱tet Kpaa̱pyia̱ ji. Ma̱ a̱lyia̱ 2014 kya gu ku nnyia̱ a̱lyoot a̱si̱ shyia̱ a̱ wu yong da̱nian gu ku nfi̱nn mman zwang na̱ ku shyia̱ mi̱ fam a̱byin Jenshyung Irak a̱ni. Jen a̰ja ja gu ku nswak cet Mosul ma̱ng hyaai á̱niet Si̱njar hu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Islamic State]] fkkqcwymmynvl32dua0q4v7o7w6z9qv Si̱tet Kwara 0 720 9369 9368 2022-05-16T12:54:45Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Si̱tet Kwara''' (Ghwangkpang: Ìpínlẹ̀ Kwárà) yet si̱tet ja mi̱n fam jenshyung [[Naijeriya]]. A̱keangtung á̱niet ka, kikya yet Ilorin. Si̱tet Kwara ji shyia̱ mi̱n fam A̱za-A̱ka̱wa̱tyia̱ Naijeriya hwa. Nnwap na̱ shyia̱ a̱ja a̱ni bibya yet A̱ghwangkpang, A̱fa̱taa, A̱nupe a mbeang a̱da̱dei nwap A̱ba̱riba. A̱cywang A̱kavwuontung A̱gwomna̱ti mi̱n Si̱tet Kwara ji bai 16. {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Kwara State]] q9305sj3hhu7xw3axo91cn9vfoukjus Si̱tet Legwot 0 721 9378 9377 2022-05-16T12:54:45Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Lagos_State_Flag.gif|thumb|Tyiang a̱toot shi Si̱tet Legwot]] [[Fail:Lagos_Seal.png|thumb|A̱timi Si̱tet Legwot]] [[Fail:Nigeria - Lagos.svg|thumb|A̱vwuo ka nang Si̱tet Legwot nshyia̱ a̱ni mami Naijeriya]] '''Si̱tet Legwot''' (Ghwangkpang: Ìpínlẹ̀ Èkó; nang ma̱ a̱di̱di̱t sii ngyei '''Legwot''' a̱ni) yet si̱tet ja ji̱ shyia̱ di̱ fam a̱tak-jenshyung a̱byin [[Naijeriya]] hu a̱ni. Mami a̱yaasi̱tet 36 ma̱ a̱byin ka, jija si̱ yet a̱gba̱ndang a̱ swak wu di̱ fam shi á̱niet ma̱ng á̱niet ba̱ swak miliyon 15 a̱ni, a̱wot ji̱ si̱ ka ngyet a̱da̱dei a̱ swak ka di̱ fam shi kyai a̱byin.<ref name="Lagos State, Nigeria">[http://www.ngex.com/nigeria/places/states/lagos.htm Lagos State, Nigeria].</ref> ==Ya̱fang== <references/> {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱tak-Jenshyung_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Lagos State]] 886v6zxv8vuzgxdb9frefdk2k1u7mdw Si̱tet Na̱sa̱rawa 0 722 9384 9383 2022-05-16T12:54:45Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki Sitet Nasarawa yet sitet ja mang fam aza akawatyia lyen kwai nfwuo . Lafia hwa yet akeangtung(ka) ==Ya̱fang== <references/> {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[en:Nasarawa State]] djoml268jw2f5p3qgw6fu4p9muo2j7n Si̱tet Nija 0 723 9399 9398 2022-05-16T12:54:46Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gurarafalls.jpg|thumb|Pwaa Gurara, pwaa ghyang kpa̱mkpaan ma̱ng [[A̱ghyui Gurara]] mi̱ Si̱tet Nija]] [[Fail:Nigeria - Niger.svg|thumb|A̱vwuo ka nang Si̱tet Nija nshyia̱ a̱ni mami Naijeriya]] '''Sitet Nija''' shyia̱ [[Fam A̱ka̱wa̱tyia̱|ma̱ka̱wa̱tyia̱]] [[Naijeriya]] kya. Si̱tet jini ja yet a̱gba̱ndang si̱tet a̱mgba̱m ma̱ a̱byin ka. A̱keang [[Mina]] kya yet a̱keangtung ka. Bida, Kontagora ma̱ng Suleja si̱ yet a̱ca̱cet a̱ka̱keang á̱ghyang mi̱ si̱tet ji. Á̱ kpaat si̱tet ji ma̱ a̱lyia̱ 1976 mi̱ jen ji nang á̱ ka̱u Si̱tet A̱za-Jenshyung ji a̱ka̱feang zan di̱ a̱yaasi̱tet [[Si̱tet Sokoto|Sokoto]] ma̱ng Nija a̱ni. Jija si̱ yet mali a̱ca̱cet a̱khwukhwop a̱yaakwak a̱son a̱khwot á̱kwop a̱byin Naijeriya a̱feang banii, Ibrahim Babangida ma̱ng Abdulsalam Abubakar, meang. A̱nupe ba, Á̱nietmangfwuo, Ka̱muku, Ka̱mbari, Gungawa, Hun-Saare ba, [[A̱kpat]] wu mang A̱koro ba, á̱ yet a̱ca̱cet a̱ka̱ka̱rak nnwap mi̱ sitet ji. ==Ya̱fang== <references/> {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:Si̱tet Nija]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[en:Niger State]] 6unneyw07tcf42g710b3x9gzz3gf992 Si̱tet Ogun 0 724 9412 9411 2022-05-16T12:54:46Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Si̱tet Ogun''' yet si̱tet ja di̱ fam a̱tak-jenshyung Naijeriya. Á̱ ku faat nji mi̱ Zwat Sweang a̱lyia̱ 1976 ja neet di̱ Fam-a̱byin Jenshyung gbangbang hu. Ji̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Si̱tet Legwot]] di̱ fam a̱tak hu, a̱yaasi̱tet Oyo ma̱ng [[Si̱tet Osun|Osun]] di̱ fam a̱za hu, ma̱ng Si̱tet Ondo ma̱ng [[Bini (a̱byin)|Ri̱pobi̱lik Bini]] di̱ fam jenshyung hu. [[Fail:A view of Gbagura mosque in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|A̱ghyi fam a̱likpaa̱pyia̱ Gbadura mami a̱keang Abewokuta]] [[Fail:Ogun_State_Flag.jpg|thumb|Tuta Si̱tet Ogun]] [[Fail:Nigeria - Ogun.svg|thumb|A̱vwuo ka nang si̱tet Ogun nshyia̱ a̱ni mami Naijeriya]] {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱tak-Jenshyung_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Ogun State]] 7ox7wo94ya2hxnz6y3167r4guww59m2 Si̱tet Ondo 0 725 9425 9424 2022-05-16T12:54:47Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Akure City, Ondo State Nigeria Nigeria.jpg|thumb|A̱gba̱ndang A̱keang Akure]] [[Fail:Ondo_State_Flag.jpg|thumb|Tyiang a̱toot shi Si̱tet Ondo]] [[Fail:Nigeria - Ondo.svg|thumb|A̱vwuo ka nang Si̱tet Ondo nshyia̱ a̱ni mami Naijeriya]] '''Si̱tet Ondo''' yet jhyiung ja mi̱ a̱yaasi̱tet fam a̱tak-jenshyung [[Naijeriya]] hu. Á̱ ku kpaat nji mi̱ Zwat Sweang 1976 neet di̱ a̱khwukhwop Si̱tet Jenshyung wu. Si̱tet Ondo ji byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng [[Si̱tet Ikiti]] (ji̱ ku yet kap si̱tet hu gbangbang) di̱ fam a̱za hu, [[Si̱tet Kogi]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, [[Si̱tet A̱do]] di̱ fam a̱tyin hu, [[Si̱tet Da̱li̱ta]] di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu, [[Si̱tet Ogun]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, [[Si̱tet Oshun]] di̱ fam a̱za-jenshyung hu, ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu di̱ fam a̱tak hu.<ref>[https://www.britannica.com/place/Ondo-state-Nigeria Ondo &#124; state, Nigeria] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> A̱keangtung si̱tet ka, kikya yet [[Akure]], a̱khwukhwop a̱keangtung Tyok Akure gbangbang wu.<ref>[https://www.britannica.com/place/Ondo-state-Nigeria Ondo {{!}} state, Nigeria] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> A̱byin Si̱tet Ondo ka mbyia̱ sop ''mangrove-swamp'' kpa̱mkpaan ma̱ng [[A̱ngam A̱sa̱khwot Bini]] wu.<ref>[https://www.britannica.com/place/Ondo-state-Nigeria Ondo {{!}} state, Nigeria] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica.</ref> ==Ya̱fang== <references/> {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱tak-Jenshyung_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Ondo State]] rggaefos510yd1objh25v299m9gc19m Si̱tet Oshun 0 726 9441 9440 2022-05-16T12:54:47Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Oshun''' (a̱nwuat "/òʃún/") yet si̱tet sang a̱sa̱khwot ja jḭ shyia̱ mi̱ fam A̱tak-Jenshyung [[Naijeriya]] a̱ni. A̱gba̱ndang A̱keangtung á̱niet wu wa á̱ ngyei Oshogbo. A̱za si̱tet Oshun shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng [[Si̱tet Kwara]]. A̱tyin si̱tet ka si̱ shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng A̱ya̱asi̱tet [[Si̱tet Ikiti|Ikiti]] ma̱ng [[Si̱tet Ondo|Ondo]]. Fam a̱tak si̱tet hu shyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng [[Si̱tet Ogun]], di̱ fam a̱jenshyung si̱tet ji di̱ri̱k ma̱ng [[Si̱tet Oyo]]. Gwomna Sitet Oshun wu wa á̱ ngyei Adegboyega Oyetola, a̱tyu a̱ ku shim á̱niet á̱ si̱ nkhai gu mi̱ Zwat A̱kubunyiung ma̱ a̱lyia̱ 2018. ==Ya̱fang== <references/> {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱tak-Jenshyung_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Osun State]] 5lioemezyjvqtr3r03ndo53x5dwtpjm Si̱tet Osun 0 727 9443 9442 2022-05-16T12:54:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Si̱tet Oshun]] qysjt3d7zkoplb2yivapgd7eminwsq2 Si̱tet Pi̱lato 0 728 9459 9458 2022-05-16T12:54:48Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Si̱tet Pi̱lato''' |- | [[Fail:Terminus market traffic.jpg|thumb|300px|Kaswuo Taminut, Nja̱t, Si̱tet Pi̱lato]] |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Nigeria - Plateau.svg|thumb|300px|center]] <sup>A̱vwuo ka nang Si̱tet Pi̱lato nshyia̱ a̱ni mami a̱byin Naijeriya</sup> |- |} '''Si̱tet Pi̱lato''' ja byia̱ shi kyai a̱byin 12 mami [[A̱yaasi̱tet Naijeriya|a̱yaasi̱tet]] [[Naijeriya]] ba. A̱ shyia̱ ca̱caat ma̱ka̱wa̱tyia̱ a̱byin Naijeriya kikya, ji̱ si̱ byia̱ a̱gba̱mgbam li nang jija ma̱nyin nji byia̱ a̱ni ma̱ a̱byin Naijeriya mat a̱gi̱gak tsutsok nji ba̱ mban tswazwa ba a̱ni, ba̱ si̱ keang [[Nja̱t|Pi̱lato Nja̱t]] wu<ref>"[https://www.britannica.com/place/NigeriaCite Nigeria {{!}} Culture, History, & People]". Encyclopedia Britannica.</ref> a̱keangtung nggu ka, ma̱ng a̱mgba̱m pi̱lato wu a̱pyia̱nggu. Á̱ cyin Si̱tet Pi̱lato ji nang "Mali Swat Nyinyang ma̱ng Cong Fwuong Nyinyang" (Shong: "The Home of Peace and Tourism"). Ma̱ng tak ti̱tak á̱mat a̱ka̱fan, tsutsok ma̱ng mpwaa, á̱ ku mbwuo a̱lyoot nji ka neet di̱ Pi̱lato Nja̱t wu wa ji̱ si̱ shyia̱ ma̱ng shi á̱niet ku tat kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 3.5. ==Ya̱fang== {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Plateau State]] hja6bpu31zhq0hmnysj4l5254hzxei4 Si̱tet Sokoto 0 729 9464 9463 2022-05-16T12:54:49Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Si̱tet Sokoto''' shyia̱ mi̱ Si̱tet 36 a̱ byia̱ mi̱ Naijeriya a̱ni. Ji̱ shyia̱ kpa̱nkpa̱an ma̱ng A̱bin Nijar A̱za-Jenshyung Naijeriya. A̱gba̱ndang A̱keang ma̱ng a̱vwuo tung ka kya yet Sokoto. A̱ka̱gyui Sokoto ma̱ng Rima mun a̱ja. A̱ ku dam nyia̱ a̱byia̱ a̱niet ba̱ bai miliya̱n 4. 2 a̱ja ma̱ lyia̱ 2005. ==Ya̱fang== <references/> {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[en:Sokoto State]] snvx5p9fcqq6zq60rxj4xxj9c98y7kx Si̱tet Ta̱raba 0 730 9476 9475 2022-05-16T12:54:49Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Mambila Plateau of Taraba State.jpg|thumb|Pi̱lato Ma̱mbila a̱si̱ Si̱tet Ta̱raba]] [[Fail:Taraba_State_Coat_of_Arms.png|thumb|A̱lama a̱byin Ta̱raba]] [[Fail:Nigeria - Taraba.svg|thumb|A̱vwuo ka nang Si̱tet Ta̱raba nshyia̱ a̱ni mami Naijeriya]] '''Si̱tet Ta̱raba''' yet si̱tet ja di̱ fam a̱za-a̱tyin Naijeriya hu, a̱wot a̱lyoot nji ka si̱ neet da̱ A̱ghyui Ta̱raba ka̱ sweap di̱ fam a̱tak si̱tet huhwa. A̱keangtung a̱si̱ Ta̱raba yet [[Jalinggo]]. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[http://www.tarabastate.gov.ng/ Taraba State government] *[https://web.archive.org/web/20091007011423/http://www.nipost.gov.ng/PostCode.aspx Nigerian Post Office- with map of LGAs of the state] {{A̱yaasi̱tet Naijeriya}} [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Taraba State]] krywwm0r17n16qkodrv54kcz0rwb2aq Si̱tet muna̱pyia̱ 0 731 9493 9492 2022-05-16T12:54:50Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Si̱tet muna̱pyia̱''' (ku '''A̱byin muna̱pyia̱''') wa yet si̱tet a̱wa wa nang á̱ nyia̱ tyok tazwa nggu á ngyei vam nyiung hwa a̱ni da̱nang a̱gwomna̱ti a̱ka̱wa̱tyia̱ ba, bibya byia̱ cet hu ku swak si̱ kuzang a̱ni. A̱yaasi̱tet muna̱pyia̱ nvwuon ma̱ng á̱si̱ mundundung, nang á̱ ma ngyei ''[[Si̱tet mundundung|a̱yaasi̱tet mundundung]]'' a̱ni. [[Fail:Map of unitary and federal states.svg|thumb|Ta̱si̱la Bibyin Muna̱pyia̱ (A̱sa̱khwot bula) ma̱ng Bibyin Mundundung (A̱sa̱khwot a̱shyim a̱kwop)]] [[Fail:The pathway of regional integration or separation.png|thumb|Vak tung ndung ku ka̱u nfam-a̱byin]] ==Ya̱fang== [[Sot:Nghwughwu_A̱gwomna̱ti]] [[en:Unitary state]] lt650g8ousabr674lbgpxeopd4rhq2z Si̱tet mundundung 0 732 9504 9503 2022-05-16T12:54:50Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Si̱tet mundundung''' yet a̱byin kwai-nfwuo wa a̱ byia̱ za̱kwa tung ndung a̱yaaprovin, a̱yaasi̱tet, ku nfam-a̱byin ghyáng na nyian tyok á̱pyia̱ nna di̱n kap a̱ni tazwa a̱gwomna̱ti mundundung a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱nyiung (swat mundundung). Mami a̱byin mundundung, shi yong nyian tyok a̱pyia̱ kuzang a̱si̱tet a mbeang ka̱u ncet tsi̱tsak mba ma̱ng a̱gwomna̱ti a̱ka̱wa̱tyia̱ ba, á̱ ni̱ mkpa di̱ cam a̱byin nang á̱ si̱ mi̱n shai a̱ni bah di̱n vak nyia̱ shi̱ri̱ya di̱ fam ghyang, a̱yaasi̱tet ba ku sot kwai-nfwuo á̱niet na mundundung. Mat a̱nia, a̱byin mundundung yet ghwughwu a̱gwomna̱ti ghyang hwa nang á̱ ni̱ nka̱u a̱gba̱mgbam cet tsi̱tsak á̱niet ba̱ ba̱ng tyok ma̱ka̱wa̱tyia̱ ba ma̱ng nfam-a̱byin nvwuon na̱ yet nkap a̱ni si̱sak nang kuzang fam-a̱byin na ba̱ng cet nyia̱ tyok ghyang tazwa nkyang a̱mali nhu na. [[Fail:Map of unitary and federal states.svg|thumb|Ta̱si̱la Bibyin Muna̱pyia̱ (A̱sa̱khwot bula) ma̱ng Bibyin Mundundung (A̱sa̱khwot a̱shyim a̱kwop)]] [[Fail:The pathway of regional integration or separation.png|thumb|Vak tung ndung ku ka̱u nfam a̱byin]] ==Ya̱fang== [[Sot:Nghwughwu_A̱gwomna̱ti]] [[en:Federation]] 4ri7r7tobot1zgvg2xd9xicgxd6shur Sokoto 0 733 9507 9506 2022-05-16T12:54:50Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki Sokoto yet abandang akayang mang fam aza genjung Naijeriya kpamkpaan amun akaghyui rima mang Sokoto. ==Tafang== <references/> kmnfx7csu8sc12w7wxotgjrsefeid4z Somalya 0 734 9526 9525 2022-05-16T12:54:51Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik Mundundung Somalya'''<br>Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya (Somali) </br> جمهورية الصومال الفيدرالية ''Jumhūriyah as-Sūmāl al-Fīdirāliyah'' (La̱ra̱ba) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Somalia (orthographic projection).svg|thumb|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Somalya</sub> |- | [[Fail:Flag of Somalia.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱byin Somalya]] |- | [[Fail:Coat of arms of Somalia.svg|thumb|A̱lama a̱byin Somalya]] |- |} A̱byin '''Somalya''' (Somali: Soomaaliya, lyuut Osmaniya: 𐒈𐒝𐒑𐒛𐒐𐒘𐒕𐒖; La̱ra̱ba: الصومال‎, aṣ-Ṣūmāl; Shong: Somalia /səˈmɑːliə/), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Mundundung Somalya''' wu (Somali: Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya; La̱ra̱ba: جمهورية الصومال الفيدرالية, ''Jumhūriyah as-Sūmāl al-Fīdirāliyah''; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Federal Republic of Somalia), yet a̱byin kya di̱ fam A̱ta̱m Afrika. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Ityopya]] di̱ fam jenshyung hu, Jibuti di̱ fam a̱za-jenshyung hu, [[A̱ngam A̱sa̱khwot Aden]] di̱ fam a̱za hu, [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya]] di̱ fam a̱tyin hu, ma̱ng [[Kenya]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu. A̱byin Somalya kya byia̱ lang khwong kyai a̱sa̱khwot ku swak yet a̱junjung ma̱ a̱tsak a̱byin [[Afrika]] wu. Lili a̱byin hu yet si̱ pi̱lato hwa, a̱kpa̱kpai a̱byin ma̱ng bibyin shi a̱za. A̱vwuo ka li gba̱gbai a̱mgba̱m a̱lyia̱ ka, ma̱ng wun monsun di̱n jen jhyang a mbeang za ji̱ nwai va nci̱ri̱ng a̱ni. A̱byin Somalya byia̱ shi á̱niet kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 15, nang si̱ ku swak á̱niet miliyon a̱feang swan a̱keangtung ka ka̱ ma ngyet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi nang á̱ ngyei Mogadishu a̱ni, a̱wot á̱ si̱ wa̱i a̱byin ka nang a̱byin Afrika ka̱ swak byia̱ nwap taada jhyiung ma̱ a̱byin a̱nyiung a̱ni. Kpa̱mkpaan á̱niet 85% ba̱ swan a̱byin ka yet nwap Somali bya, á̱niet ba nang di̱ jen gbangbang ku swan fam a̱za a̱byin hu hwa. á̱kum a̱cyuang nnwap na si̱ fam á̱pyia̱ nna di̱ fam a̱tak a̱byin hu. Lilyem a̱gwomna̱ti a̱byin Somalya hwa yet Somali ma̱ng La̱ra̱ba. Á̱niet ma̱ a̱di̱di̱t ma̱ a̱byin ka yet Á̱nietkpaa̱pyia̱ bya, ma̱ a̱di̱di̱t mba Suni bya. ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_Afrika]] [[en:Somalia]] 5kzwhgx903xa61yck61fa4a2516an2f Song Il-gook 0 735 9544 9543 2022-05-16T12:54:51Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Song Il-gook''' (Kworiya: 송일국; Hanja: 宋一國; á̱ byin nggu a̱tuk mam 1 Zwat Swak 1971) yet a̱tyumaat [[Kworiya A̱tak]] wa. Á̱ ka ndyen nggu á̱ swak mat song ji nang gu ku tat mami nce fim vwuomaat si̱ vwuomaat a̱si 2006, ''[[Jumong (ce fim TV)|Jumong]]'' nang a̱tsatsak a̱tyumat a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == *[https://m.imdb.com/name/nm1866022/ Song Il-gook] mi̱ IMDb [[Sot:Á̱nietmaat fim á̱sam A̱kworiya A̱tak]] [[Sot:Á̱nietmaat á̱sam A̱kworiya A̱tak]] [[Sot:Á̱niet nswuan]] [[Sot:Byin 1971]] [[Sot:Á̱nietmaat á̱sam neet Seoul]] [[Sot:Kworiya A̱tak]] [[en:Song Il-gook]] 28ra8qr3q9d3l7bcqu2hq410e8d7akg Sot-nta̱m Gbi̱ngban Swanta 0 736 9564 9563 2022-05-16T12:54:52Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Emblem of the United Nations.svg|thumb|A̱lama Sot-nta̱m Gbi̱ngban Swanta]] [[Fail:World Health Organization Logo.svg|thumb|A̱lama a̱bwuang Sot-nta̱m Gbi̱ngban Swanta]] '''Sot-nta̱m Gbi̱ngban Swanta''' (di̱n [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: World Health Organization '''WHO''') yet ofit-nta̱m [[Muná̱pyia̱ Bibyin Swanta]] wu wa nang á̱ ku khap á̱ si̱ sak a̱ni mat gbi̱ngban (cetvam) á̱niet swanta hu.<ref name="Jan 24">"[https://www.kff.org/global-health-policy/fact-sheet/the-u-s-government-and-the-world-health-organization/ The U.S. Government and the World Health Organization]" (di̱n Shong). The Henry J. Kaiser Family Foundation (Zwat Jhyiung 24, 2019). </ref> Cam WHO hu nang á̱ ku kpa a̱ni tak a̱tsak jat sot jini nang "shyiat a̱mgba̱m á̱niet si̱ ku swak shi hu lan a̱ni, vak cok a̱tan gbi̱ngban".<ref>"[http://apps.who.int/gb/bd/pdf_files/BD_49th-en.pdf#page=7 WHO Constitution, BASIC DOCUMENTS, Forty-ninth edition]" (di̱n Shong).</ref> Tyantung nji shyia̱ a̱keang Geneva kya ma̱ a̱byin [[Shwit]], ji̱ si̱ byia̱ a̱yaaofit nfam a̱byin a̱taa ma̱ng a̱yaaofit kyai nta̱m 150 da̱ a̱ka̱vwuo ma̱ a̱di̱di̱t mami a̱mgba̱m swanta hu. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Sot-nta̱m_Gbi̱ngban_Swanta]] [[en:World Health Organization]] 6u1eoj7cepxu8w66c06om6kjja5z0q6 Sot Tswot A̱laua̱titak Real Madrid 0 737 9571 9570 2022-05-16T12:54:52Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Sot Tswot A̱laua̱titak Real Madrid''' á̱ ngyei ma̱ng '''Real Madrid''' a̱ni yet Sot a̱yaagwak ja ji̱ shyia̱ ma̱ a̱byin [[Si̱pen]] a̱ni. Sot ji shyia̱ ma̱ng swat hu mami a̱gba̱ndang a̱keang á̱ ngyei Madrid a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Real Madrid CF]] ivmjvfed17anyah8ge3w64hu6cohwyl Sot Á̱nietkhwi Katolika 0 738 9577 9576 2022-05-16T12:54:53Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Saint Peter's Basilica facade, Rome, Italy.jpg|197px|right|thumb|A̱bandang Cot katolika ma̱ng Ta̱cyia̱/Swanta.]] '''Sot Á̱nietkhwi Katolika''' ji, á̱ ka ngyei Sot Á̱nietkhwi Katolika Rom a̱ni, ja yet cod ku sot á̱nietkhwi Krista ji swak ma̱ng shi a̱ni, ma̱ng A̱katolika ba á̱ ku nyia̱ mba ba̱ptisman a̱ni ba̱ ba̱ng tat biliyon 1.3 mi̱ swanta hu a̱mgba̱m mi̱ di̱ a̱lyia̱ 2019. Nang kuntyin bibyin swanta ku swak kuzang di̱ khwop ma̱ng shi ku si̱ shyia̱ di̱ nnyia̱ ta̱m neet di̱n jen gbangbang a̱ni, ji̱ si̱ ka ntat song di̱ nkhang ma̱ng ya a̱son tat-a̱ghyi Fam Jenshyung hu. Sot á̱nietkhwi ji byia̱ susot á̱nietkhwi 24 á̱ ku khap á̱ sak a̱ni ma̱ng a̱yaadiyosi̱t 3,500 ma̱ng a̱yaapaci mi̱ swanta hu a̱mgba̱m. Paparoma wu, a̱nyan wa yet bishop Rom wu a̱ni, wa yet a̱kwak a̱son a̱yaapasto sot á̱nietkhwi ji. Cuk bishop Rom ji, nang á̱ ndyen nang A̱za̱za̱rak Nwuan wu, wa yet cet a̱ka̱wa̱tyia̱ ku nyia̱ tyok tazwa sot á̱nietkhwi ji. Vam hu ku kwak A̱za̱za̱rak Nwuan wu a̱son ka a̱ni, Kuriya Rom ji, byia̱ a̱ca̱cet a̱yaaofit nji mami A̱gba̱ndang A̱keang Vatikan wu, a̱da̱dei tamm a̱byin a̱ghyang mami Rom, mi̱ zang wa Paparoma wa yet A̱kwak A̱son A̱byin wu. [[Sot:Khwikristi]] [[en:Catholic Church]] 5jw0ijlbsm2ok3ve3cjyx0slej27kcp Squid Game 0 739 9595 9594 2022-05-16T12:54:55Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Squid Game logo.png|thumb|A̱lama-a̱bwuang bibyin swanta a̱si̱ tak ti̱tak telvishon hu]] '''''Squid Game''''' (Kworiya: 오징어 게임; RR: Ojing-eo Geim; ku fa '''''Vwuo a̱fa̱n kyai a̱sa̱khwot ka̱ byia̱ a̱ti̱tak a̱ni̱nai''''') yet tak ti̱tak telvishon za̱kwa a̱ka̱bung ta̱cya̱ [[Kworiya A̱tak]] ghyang hwa nang á̱ tyai mi̱ Netflix nang Hwang Dong-hyuk ku mat a̱ni, a̱nyan wa ku lyuut a̱ si̱ ka ngyet a̱kwak a̱son a̱mgba̱m a̱yaapisot a̱kubunyiung ba. Á̱ghyang á̱niet ba ba̱ shyia̱ mami a̱ni bya yet Lee Jung-jae, Park Hae-soo, Wi Ha-joon, Jung Ho-yeon, O Yeong-su, Heo Sung-tae, Anupam Tripathi, ma̱ng Kim Joo-ryoung. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[https://www.rottentomatoes.com/tv/squid_game/s01 Squid game mi̱ rottentomatoes] * [https://search.daum.net/search?w=tv&q=%EC%98%A4%EC%A7%95%EC%96%B4%20%EA%B2%8C%EC%9E%84&irk=86695&irt=tv-program&DA=TVP ''Squid Game''] mi̱ Daum (da̱ a̱lyem Kworiya) [[Sot:Squid Game| ]] [[Sot:Kworiya A̱tak]] [[de:Squid Game]] [[en:Squid Game]] [[fr:Squid Game]] d87blagluykx0pjay3cr0lmhtqd5oma Sudan 0 740 9619 9618 2022-05-16T12:54:56Z Jon Harald Søby 8 23 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Sudan''' (Shong: /suːˈdɑːn/; La̱ra̱ba: السودان, ''as-Sūdān''), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Sudan wu''' (La̱ra̱ba: جمهورية السودان, ''Jumhūriyyat as-Sūdān'', Shong: Republic of the Sudan), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱za-a̱tyin [[Afrika]]. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Ma̱sa̱r]] di̱ fam a̱za hu, Li̱biya di̱ fam a̱za-jenshyung hu, [[Cadi]] di̱ fam jenshyung hu, Ri̱pobi̱lik A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika wu di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, [[Sudan A̱tak]] di̱ fam a̱tak hu, [[Ityopya]] di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu, [[Eritrea]] di̱ fam a̱tyin hu, ma̱ng A̱shong Kyai A̱sa̱khwot wu di̱ fam a̱za-a̱tyin. A̱byin Sudan byia̱ shi á̱niet miliyon 44.91 ma̱ a̱lyia̱ 2021<ref>"[https://worldpopulationreview.com/countries/sudan-population/ Sudan population]". World Population Review.</ref> ka̱ si̱ kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 1,886,068 (met a̱ma̱ntanaai 728,215), si̱ huni si̱ tyia̱ ka̱ yet a̱tat mi̱ bibyin Afrika di̱n vak shi a̱byin a mbeang a̱tat meang mi̱ shi a̱byin mi̱ Liig A̱la̱ra̱ba hu. Kikya ku yet a̱byin ka̱ swak di̱ shi a̱byin mi̱ Afrika ma̱ng Liig A̱la̱ra̱ba hu ba̱ng si̱ tat but a̱byin Sudan A̱tak hu ma̱ a̱lyia̱ 2011 a̱ni,<ref>"[https://web.archive.org/web/20181226211750/https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/rankorder/2147rank.html#su Area]". The World Factbook. U.S. Central Intelligence Agency.</ref> kyiak neet di̱n jen a̱ja Aljeriya wa si̱ kyiak lyulyoot nfeang hu. A̱keangtung nka, kikya yet Khartum, ma̱nang a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi wu si̱ yet Omdurman. [[Fail:Flag of Sudan.svg|thumb|Tuta a̱byin Sudan]] [[Fail:Emblem of Sudan.svg|thumb|A̱lama a̱byin Sudan]] [[Fail:Sudan (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Sudan]] ==Ya̱fang== {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱za_Afrika]] naywch7zoo5y9rt8lvp43fqugt64k86 Sudan A̱tak 0 741 9641 9640 2022-05-16T12:54:56Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Sudan A̱tak''' (Shong: South Sudan /suːˈdɑːn/, /-ˈdæn/),<ref>Wells, John C. (2008). "Longman Pronunciation Dictionary". 3 (Jhyu.). ''Longman''. ISBN 978-1-4058-8118-0.</ref><ref>Roach, Peter (2011). "Cambridge English Pronouncing Dictionary". 18 (Jhyu.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-15253-2.</ref> á̱ lyen ma̱ng yorong hu nang '''Ri̱pobi̱lik Sudan A̱tak''' wu,<ref name="factbook">"[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/south-sudan/ South Sudan]". ''The World Factbook'' (11 Zwat A̱natat 2011). CIA.</ref> yet a̱byin kya nang bibyin ghyáng keang di̱ tityak a̱ni di̱ fam a̱byin a̱tyin/a̱ka̱wa̱tyia̱ [[Afrika]].<ref>"[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/south-sudan/ The World Factbook – Central Intelligence Agency]". www.cia.gov.</ref><ref name="UN classification of world regions">"[http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm UN classification of world regions Eastern Africa: South Sudan]". UN.</ref> Ka̱ byia̱ a̰gi̱gak ma̱ng [[Ityopya]] di̱ fam a̱tyin hu, [[Sudan]] di̱ fam a̱za hu, Ri̱pobi̱lik A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika di̱ fam jenshyung hu, Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi Konggo di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, [[Yuganda]] di̱ fam a̱tak hu, ma̱ng [[Kenya]] di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu. Ka̱ shyia̱ ma̱ng shi á̱niet miliyon 11.06, nang 525,953 mba swat a̱keangtung ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang wu a̱ swak mi̱ shi a̱ni, Juba. [[Fail:Flag of South Sudan.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi Sudan A̱tak]] [[Fail:Coat of Arms of South Sudan.svg|thumb|A̱lama a̱byin Sudan A̱tak]] [[Fail:South Sudan (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Sudan A̱tak]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_Afrika]] trtbp409qz4fmsb88rx73modj4646ze Sum A̱kwa̱n 0 742 9644 9643 2022-05-16T12:54:57Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #Redirect [[Sum a̱kwon]] qfyumhhwowo4dh3qp99zid5oah0afvb Sum akwan 0 743 9646 9645 2022-05-16T12:54:57Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sum a̱kwon]] bml0f3cqsls5y2q8inak26whfexvwu4 Sum a̱kwon 0 744 9669 9668 2022-05-16T12:54:57Z Jon Harald Søby 8 22 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Sum a̱kwon''' yet zwa ja na a shyiat nang akwon ani, ka doot a ya a̱bin Nye a̱kikan. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Fruit]] 3zy47v7xxy5subwosjasaenl6snmcee Sunkurum (a̱lyem) 0 745 9679 9678 2022-05-16T12:54:58Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱lyem '''Sunkurum''' ka, '''''Ikulu''''', nang á̱ ma ndyen nang Ankulu ku Ikolu meang,<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.ethnologue.com/language/ikl|title=Ikulu|work=Ethnologue|access-date=2017-04-30}}</ref> yet [[Lilyem Pi̱lato|a̱lyem Pi̱lato]] a̱si̱ [[Naijeriya]] kya.<ref>{{Cite web|url=http://glottolog.org/resource/languoid/id/ikul1238|title=Glottolog 3.0 -Ikulu|website=glottolog.org|language=en|access-date=2017-04-30}}</ref> Kikya yet a̱lyem [[Á̱niet A̱sunkurum|A̱sunkurum]] ba, a̱nyanyan bya nshyia̱ [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Susot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]], [[Kaciya]] ma̱ng [[Ka̱uru]] á̱si̱ [[A̱si̱tet Ka̱duna|A̱si̱tet Kaduna]].<ref name=":0" /> ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == *[http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/BC/Plateau/Northwest/Kulu%20wordlist.pdf Kulu wordlist] [[Sot:Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Pi̱lato]] [[Sot:Lilyem Naijeriya]] [[en:Kulu language]] ec7lqcr21zg96yfgfv3s3ri3bsl71sr Suriya 0 746 9698 9697 2022-05-16T12:54:58Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Suriya<br>سُورِيَا (Sūriyā) |flag = Flag of Syria.svg |coa = Coat of arms of Syria.svg |image = Syria (orthographic projection).svg |capital = |area = 185 180 |population = 17 500 657 |year = 2020 }} A̱byin '''Suriya''' (La̱ra̱ba: سُورِيَا, ''Sūriyā''; Shong: Syria), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik A̱la̱ra̱ba Suriya''' (La̱ra̱ba: ٱلْجُمْهُورِيَّةُ ٱلْعَرَبِيَّةُ ٱلسُّورِيَّةُ, ''al-Jumhūrīyah al-ʻArabīyah as-Sūrīyah''; Shong: Syrian Arab Republic), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya, ka̱ byia̱ gak ma̱ng [[Lebanon]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu, [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu di̱ fam jenshyung hu, [[Turkiya]] di̱ fam a̱za hu, Irak di̱ fam a̱tyin hu, [[Urdun]] di̱ fam a̱tak hu, ma̱ng [[Isi̱rela]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu. A̱keangtung nka ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang wu a̱ swak mi̱ shi hu wa yet Da̱maskut. Ka̱ yet a̱byin a̱kpa̱mkpai a̱byin a̱bwum kya, a̱ga̱nga̱ng tsutsok, ma̱ng kyai a̱ji̱jak (tswa a̱yit), ma̱ng nnwap a mbeang susot a̱dini ma̱ a̱di̱di̱t nang nwap ji ji̱ lan yet a̱di̱di̱t wu A̱la̱ra̱ba Suriya ba, Kurdi, Turkmen, Assuriya, Armeniya, Si̱̇rkasiya,<ref>Moshe, Gammer (2004). "[https://books.google.com/books?id=5CVBWjMAtLEC The Caspian Region: The Caucasus]". Vol. 2. Routledge. P. 64. ISBN 978-0-203-00512-5.</ref> Mandiya,<ref>Who cares for the Mandaeans? ''Australian Islamist Monitor.''</ref> ma̱ng A̱helen ba. Susot a̱dini ji, ji̱ja yet Suni ba, Krista, A̱lawit, Druz, Ismaili, Mandiya, Shiya, Salafi, ma̱ng Yazidi ba. A̱la̱ra̱ba ba, bibya yet nwap ji̱ swak mi̱ shi ji, a̱wot Suni ba bibya yet sot a̱dini ji̱ swak ma̱ng shi hu. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] [[en:Syria]] 615epd6094ihhytmiwkgy74mvd1y5p3 Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya 0 747 9709 9708 2022-05-16T12:54:59Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Nigeria Local Government Areas.png|thumb|right|250px|Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya.]] [[Naijeriya]] byia̱ '''Susot A̱gwomna̱ti Mali''' (SsA̱M) 774 ja a̱wot kuzang Sot A̱gwomna̱ti Mali (SA̱M) si̱ shyia̱ a̱tafa Komiti A̱gwomna̱ti Mali<ref>[http://www.clgf.org.uk/nigeria Country Profile 2019]. [The Local Government System in Nigeria]. PDF. Pg. 161.</ref> ji̱ shyia̱ ma̱ng A̱kpangcuk, a̱nyan wa yet A̱gba̱ndang A̱kwak A̱son SA̱M ji, a mbeang a̱yaamemba nang á̱ ku khai a̱ni nang á̱ ngyei A̱yaakansa̱lo a̱ni. Á̱ si̱ ka̱u kuzang SA̱M nwuak Susot a̱da̱dei swak 10 a̱ghwon a̱gba̱ndang swak 15. Kuzang Sot si̱ shyia̱ a̱tafa Kansa̱lo a̱nyan wa kwok A̱kpangcuk wu nkyang na na̱ naat mbwuot a̱ni ma̱ di̱di̱ri̱k. A̱yaakansa̱lo ba shyia̱ a̱tafa sa a̱gwomna̱ti mali ji̱ Kpa Cam a̱byin jija. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya]] [[en:Local government areas of Nigeria]] b6m3zra2fnacezejeztd52oipi304jy Swaat 0 748 9734 9733 2022-05-16T12:55:00Z Jon Harald Søby 8 24 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Sorghum.jpg|thumb|Swaat ji̱ byia̱ a̱sa̱khwot a̱feang (''Sorghum bicolor'')]] '''Swaat''' shyia̱ ma̱ng ntangka̱i sum yak 25 na̱ li nang zwá [[a̱kwop]], a̱wot ji̱ si̱ yet ''genus'' ja mi̱ sa a̱kwop nang á̱ ngyei ''Poaceae'' a̱ni. Á̱nietbishyi ni̱ cyui ntangka̱i swaat ghyáng nani ba̱ shyiat kyayak ba̱ na ntsuung á̱pyia̱ mba ma̱ng nyám mba ji. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Sorghum]] qg99n0o89b8jlk1venllrka2qb1148l Swakpat 0 749 9746 9745 2022-05-16T12:55:00Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Koeh-283.jpg|197px|right]] '''Swakpat''' (á̱kpa: Swákpat) yet kak tangka̱i a̱sai yak hwa nang á̱ ka ngyei '''Sakpat''' ku '''Swaat A̱kpat''' a̱ni, nang á̱ ku bai ndyo di̱n tsa hu neet a̱tak a̱byin [[Mikziko]] nang a̱tsak á̱niet a̱byin a̱wa ku khap a̱ni gbangbang neet mi̱ ndyia̱ 10,000 na̱ ku swak a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Maize]] ryibqo2s7u6pr4w854jvtdi7eybvn8o Swa̱á̱t 0 750 9748 9747 2022-05-16T12:55:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Swaat]] 8kimcz4ommmopb6ryejtnozpkl1kf3c TITLE 0 751 9752 9751 2022-05-16T12:55:00Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki Don't edit this page. Please go back to the list of pages, change "TITLE" to the correct name, then click the link. kidn9hlo1xv5naoh4krjg2gwtrc2kkj Ta 0 752 9754 9753 2022-05-16T12:55:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Byii̱ng]] 0x1i9wwf8bygzrr8cfw9dxj0o8a4loz Tag 0 753 9756 9755 2022-05-16T12:55:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tak]] qy5loa39ar806l9qxpe41emkhwoueg9 Tahiti 0 754 9771 9770 2022-05-16T12:55:01Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Tahiti''' (Tahiti: /taˈhiti/<ref>[https://forvo.com/search/Tahiti/ty/ Pronunciation of "Tahiti" in Tahitian]" (di̱n Shong).</ref>; Shong: /təˈhiːti/); Fi̱ransa /ta.iti/; á̱ ku ngyei '''Otaheite''' gbangbang), kya yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ka̱ byia̱ shi kyai a̱byin ka̱ swak di̱ sot Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Wun si̱ Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Susaiti hu ma̱ a̱byin Polinesiya Fi̱ransa, di̱ kap fam a̱ka̱wa̱tyia̱ [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] hu. Á̱ ka̱u a̱byin ka di̱ nkap nfeang hwa, ''Tahiti Nui'' (kap fam a̱za-jenshyung ku lan mi̱ shi hu) ma̱ng ''Tahiti Iti'' (kap fam a̱tak-a̱tyin hu ku lat mi̱ shi hu), a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ka ku ntsa neet nta̱m a̱ka̱fan ndong nia da̱ nka; ka̱ si̱ byia̱ shi a̱za ma̱ng tsutsok a mbeang a̱yaamurujani a̱zanu kyai a̱sa̱khwot ba̱ keang nka a̱ni. Shi á̱niet nka hu yet 189,517 hwa (sa̱nsut 2017), kikya si̱ yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot [[Fi̱ransa (a̱byin)|Fi̱ransa]] a̱kya ka̱ byia̱ á̱niet ka̱ swak ma̱ a̰byin Polinesiya Fi̱ransa hu ma̱ng 68.7% a̱mgba̱m á̱niet nka ba. [[Fail:Flag of Tahiti.svg|thumb|Tuta Tahiti]] [[Fail:Societyislands.jpg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Tahiti, a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ka̱ swak mi̱ shi mi̱ Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Susaiti ka]] ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Osheniya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Osheniya]] [[en:Tahiti]] 3tluckdv9i4ckkaaidhk9j59kor6l3s Taiwan 0 755 9793 9792 2022-05-16T12:55:02Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Taiwan''', (lyuut Taada Caina: 臺灣 ku 台灣; Pinyin Mandarin: Táiwān; Hokkyen: Tâi-uân; Hakka Sishyan: Tǒi-vǎn; Amit: Taywan; [[Paiwan (a̱lyem)|Paiwan]]: Taiwan; [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Taiwan), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Caina''' ('''RC''') wu (lyuut Taada Caina: 中華民國; Pinyin Mandarin: Zhōnghuá Mínguó; Hokkyen: Tiong-hûa Bîn-kok; Hakka Sishyan: Chûng-fà Mìn-koet; Shong: Republic of China, ROC), yet a̱byin kya di̱ fam A̱tyin A̱siya.<ref name="fell">Fell, Dafydd (2018). "[https://books.google.com/books?id=i8hHDwAAQBAJ Government and Politics in Taiwan]" (di̱n Shong). London: Routledge. p. 305. ISBN: 978-1317285069. ''Moreover, its status as a vibrant democratic state has earned it huge international sympathy and a generally positive image.''</ref><ref>Campbell, Matthew (7 Zwat Jhyiung 2020). "[https://www.bloomberg.com/news/features/2020-01-07/china-s-next-crisis-brews-in-taiwan-s-upcoming-election China's Next Crisis Brews in Taiwan's Upcoming Election]" (di̱n Shong). Bloomberg Businessweek. (4642). pp. 34–39. ISSN: 0007-7135. ''Much has changed in Taiwan since Chiang’s day, but this liminal quality has never really gone away. By almost any functional standard, it's a sovereign country''</ref> Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak a̱sa̱khwot mȧ̱ng bibyin [[Caina|Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina]] (RÁ̱C) wu di̱ fam a̱za-jenshyung hu, [[Ja̱pan]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu, ma̱ng Filipin hu di̱ fam a̱tak hu. A̱tsak a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot Taiwan wu byia̱ shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 35,808 (met a̱ma̱ntanaai 13,826), ma̱ng tsutsok ma̱ a̱di̱di̱t di̱ fam a̱tyin hu ku yet a̱kpa a̱feang mami a̱yaakpa a̱tat a̱mgba̱m a̱byin ka ma̱ng a̱kpa̱mkpai a̱byin di̱ fam jenshyung hu ku yet a̱kpa a̱nyiung mami a̱yaakpa a̱tat a̱mgba̱m a̱byin ka nang a̱jawa á̱niet da̱ndi ba ka nswat ma̱ a̱gba̱mgbam a̱ni. A̱keangtung ka, kikya yet a̱keang Taipei, nang nka a mbeang A̱fai Taipei ma̱ng Keelung, nia si̱ yet sot metropolitan a̱byin Taiwan ji̱ byia̱ shi kyai ji̱ swak a̱ni. A̱ca̱cet a̱ka̱keang á̱ghyang si̱ yet: Kawohsiyung, Taicung, Tainan ma̱ng Tawoywan. Ma̱ng kpa̱mkpaan á̱niet miliyon 23.57, a̱byin Taiwan si̱ yet a̱nyiung mami bibyin swanta ku lan byia̱ á̱niet ba̱ fam fi̱fam da̱ a̱vwuo a̱nyiung a̱ni. {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Taiwan''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Taiwan NASA Terra MODIS 23791.jpg|300px|center]] |- |} [[Fail:Flag of the Republic of China.svg|thumb|Tuta Ri̱pobi̱lik Caina (Taiwan)]] [[Fail:National Emblem of the Republic of China.svg|thumb|A̱lama Ri̱pobi̱lik Caina (Taiwan)]] [[Fail:中華民國之璽.svg|thumb|A̱timi A̱byin]] [[Fail:Meihua ROC.svg|thumb|Kywat A̱byin]] [[Fail:Island of Taiwan (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Taiwan]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin A̱siya}} ==A̱ka̱fwuop nta== {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tyin_A̱siya]] [[en:Taiwan]] [[szy:Taywan]] i482pyssqwguuwz2gnaz1ts0rksos1f Tak 0 756 9806 9805 2022-05-16T12:55:02Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:InsectLeg.svg|thumb|Ghwughwu tak a̱bada̱dei nyam a̱ghyang|alt=Ghwughwu tak a̱bada̱dei nyam a̱ghyang]] '''Tak''' hu (á̱kpa: '''a̱ti̱tak''' ''ba'') yet kap vam hwa ku doot neet ma̱ng fang ba sak ma̱ng shai ntak. A̱ti̱tak bya ba̱ng vam a̱ka̱tsak. Ba̱ beang da a̱vwuo a̱cyet, cung mbeang fi̱ri̱p (nang nyám ji̱ fi̱ri̱p fi̱fi̱ri̱p a̱ni). ==Ya̱fang== <references/> [[en:Leg]] 8g72itxsqqwzz2lxfosuao9brhn6un8 Tak kyangcung 0 757 9820 9819 2022-05-16T12:55:03Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Ljubljana Marshes Wheel with axle (oldest wooden wheel yet discovered).jpg|thumb|Tak Kyangcung Ljubljana Marshes huni hwa ma̱ng aksut kpa̱mkpaan wu, huhwa yet tak kyangcung a̱kwon ku yet a̱khwukhwop a̱ swak mi̱ swanta hu nang á̱ ku mi̱ tataat a̱ni a̱wot á̱ ku jhyi nhu neet mi̱ Ce A̱kpeap huhwa (kpa̱mkpaan 3,130 BC)]] [[Fail:TricycleAntique.jpg|thumb|Tak kyangcung ku byia̱ á̱banshan a̱tat a̱ni tazwa a̱khwukhwop kyangcung a̱ti̱tak a̱tat gbangbang ghyang]] [[Fail:Roue primitive.png|thumb|Tak kyangcung ntsa ghyang nang á̱ ku shap neet da̱ a̱tutuk a̱kwon a̱ghyang]] '''Tak kyangcung''' yet kyang hwa ku li nang sa̱khat ja a̱ni nang á̱ nyia̱ á̱ si̱ tyia̱ ku bwuak tazwa borit a̱si̱ aksut mashin a̱ni. Tak kyangcung hu yet nyiung hwa ma̱ a̱tsatsak nkap kéké wu ma̱ng aksut a̱ yet a̱nyiung mami a̱di̱dat a̱yaamashin a̱taa wu. A̱ti̱tak nkyangcung ba a mbeang a̱yaaksut ba ka nnwuat nkyang na na̱ swan kpa̱p a̱ni a̱wat ka nang na̱ na ncyet ma̱ a̱hyohyoot ma̱ng mkpa̱t, ku na̱ nyia̱ ta̱m mami a̱yaamashin. Á̱ ka nnyia̱ ta̱m ma̱ng a̱ti̱tak nkyangcung mat ját ma̱ a̱di̱di̱t nang mami kéké a̱gba̱ndang kukwon a̱wak, a̱bankwon luk kyangcung, kyangbwanlyem a̱tyunok li̱la̱n ma̱ng tak ta̱ngam. ==Ya̱fang== [[Sot:A̱ti̱tak nkyangcung| ]] [[Sot:Bwoi mi̱ bwoi Irak]] [[Sot:Bwoi mi̱ bwoi Mesopotamiya]] [[en:Wheel]] ckpkpsn6rjvrblvlqt7z75k43am605d Tak tsaai tswam 0 758 9838 9837 2022-05-16T12:55:04Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bicycle wheel.jpg|thumb|upright|Tak tsaai tswam a̱zanson neet tsaai tswam tyong cung jhyang]] [[Fail:Bicycle wheel with wooden rim.jpg|thumb|upright|Tak tsaai tswam ma̱ng rim a̱kukwon]] [[Fail:Bicycle spoke nipples.jpg|thumb|upright|Nunu a̱baan]] [[Fail:Spokes.jpg|thumb|upright|Á̱banshan tswam]] [[Fail:Felge-querschnitt.jpg|thumb|upright|Tamm-a̱team rim jhyang]] [[Fail:Nabe 01 KMJ.jpg|upright|thumb|Kwop Shimano Dura-Ace freehub-style ghyang]] '''Tak tsaai tswam''' yet tak kyangcung hwa, nang di̱ jen ma̱ a̱di̱di̱t, ku fa tak á̱banshan tswam hwa nang á̱ jhyi mat [[tsaai tswam]] a̱ni. Á̱ ngyei a̱jhyem a̱ti̱tak a̱feang '''ce a̱ti̱tak''', ma̱ a̱tsak a̱lyiat, ma̱ a̱ti̱tak ba nang "á̱ ku jhyi sak a̱ni" ba̱ kin nnyia̱ nta̱m ma̱ a̱di̱di̱t na̱ myim a̱ni. Á̱ nok a̱ti̱tak tsaaí tswam ba ba̱ tyia̱ ca̱caat ma̱ng fi̱rem ma̱ng a̱fwuong ka̱ byia̱ a̱ga̱swuong kikya di̱n vak nkap nghyuai na, a̱wot ba̱ ki mba̱ng a̱yaataya tsaai tswam ba meang. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Tsaaí tswam]] [[en:Bicycle wheel]] b0ipqwwlmm21ryfstnkpruso9a5o6a3 Tang 0 759 9848 9847 2022-05-16T12:55:04Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Throwing rocks (3843366278).jpg|thumb|Tang nfang da̱ a̱ghyui ka]] '''Tang''' yet naat mbwuot ghyang hwa da̱nang á̱ nta̱m kyang ma̱ng cet ku khwi wun hu ku si̱ kwa da̱ a̱vuo a̱ghyang nang á̱ cat ku nat a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Throwing]] f3vl4k2mlpv1nmud1vyk4tjdn7lpjgq Tasuwa afang 0 760 9853 9852 2022-05-16T12:55:04Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱fan]] ==Tafang== <references/> 2e6exl7l3i57b2h8j3y26l197t90kyw Ta̱cya̱ A̱fai 0 761 9867 9866 2022-05-16T12:55:05Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Map of America by Sebastian Munster.JPG|thumb|upright=1.35|Ta̱si̱la Ta̱cya̱ A̱fai Sebastian Münster ji nang á̱ ku ntsa shei ma̱ a̱lyia̱ 1540 a̱ni]] "'''Ta̱cya̱ A̱fai'''" ka yet swáng a̱lyiat ja ji̱ fa a̱gba̱ndang kap Á̱kum-a̱la̱u fam Jenshyung Swanta wu, ma̱ a̱ca̱caat, a̱byin [[Amerika]].<ref name="oxfordc">"America." ''The Oxford Companion to the English Language'' (ISBN 0-19-214183-X). McArthur, Tom, ed., 1992. New York: Oxford University Press, p. 33: "[16c: from the feminine of ''Americus'', the Latinized first name of the explorer Amerigo Vespucci (1454–1512). The name ''America'' first appeared on a map in 1507 by the German cartographer Martin Waldseemüller, referring to the area now called Brazil]. Since the 16c, a name of the western hemisphere, often in the plural ''Americas'' and more or less synonymous with ''the New World''. Since the 18c, a name of the United States of America. The second sense is now primary in English:&nbsp;... However, the term is open to uncertainties:&nbsp;..." (di̱n Shong).</ref> Á̱niet ma̱ a̱di̱di̱t si̱ ta̱bat nyia̱ ta̱m ma̱ng swáng a̱lyiat ji ma̱ a̱gba̱mgbam di̱ ntsa sa̱ncuri 16 hu, di̱n jen Ce Tataat Nkyang Nfai a̱byin [[Yurop]], di̱n jen ji nang a̱tyocyet a̱byin [[Italiya]] wu nang á̱ ngyei Amerigo Vespucci a̱ni ku tyak kyiak nyia̱ a̱byin [[Amerika]] yong da̱ a̱kwonu vam-a̱byin fai hwa a̱ni, a̱wot di̱n jen ji̱ cobai a̱ni, a̱ si̱ ka nshei nkyang na nang gu zop nshyia̱ a̱ni mami a̱da̱dei kwambwat nang gu ku nang a̱lyoot ''Mundus Novus'' a̱ni.<ref>[https://archive.org/details/mundusnovuslette00vesp Mundus Novus: Letter to Lorenzo Pietro Di Medici], by Amerigo Vespucci; translation by George Tyler Northrup, Princeton University Press; 1916.</ref> Zop jini ja si̱ ngaat fi̱k swanta a̱khwukhwop á̱nietlyenjografi Yurop ba, ba̱ ku fa ta̱cya̱ ka ku byia̱ nvam-a̱byin [[Afrika]], [[Yurop]] ma̱ng [[A̱siya]] nia gbangbang nang á̱ ngyei A̱khwukhwop Ta̱cya̱ wu, ku Afro-Yura̱siya ma̱nini. Á̱ ka ngyei [[Amerika]] '''kap naai ta̱cya̱ hu'''.<ref name="M.H.Davidson 1997 p.417">M. H. Davidson (1997) ''Columbus Then and Now, a life re-examined. Norman: University of Oklahoma Press'', p. 417)</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Bibyin_swanta]] [[en:New World]] 3jihbs0kwvr18bl6vwnrt2nz08y4rja Ta̱mazi̱k Kidee Moroko 0 762 9875 9874 2022-05-16T12:55:05Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ta̱mazi̱k Kidee Moroko''', ku '''Amazi̱k''' Kidee Moroko (Ta̱mazi̱k: ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ ''tamaziɣt tanawayt''), yet ta̱m hwa ku shyia̱ di̱ naat a̱ mbwuot a̱ni mat bwoi kak a̱lyem Ta̱mazi̱k a̱byin Moroko ku ngyet a̱lyem kidee a̱ni ma̱ a̱byin ka. Á̱ kpaat nji ca̱caat ma̱ng Ati̱kut 5 jhyuk 2011 si̱ Kpa̱m Cam A̱byin Moroko hu hwa.<ref name="BO_5964-Bis_Fr">[https://web.archive.org/web/20131102041635/http://www.sgg.gov.ma/BO/bulletin/FR/2011/BO_5964-Bis_Fr.pdf La Constitution - Promulgation]. (di̱n Fi̱ransa). Bulletin Officiel (30 Zwat A̱natat 2011). ISSN 851-1217. OCLC 693771745. P. 1901–1928. ''Il est créé un Conseil national des langues de la culture marocaine, chargé notamment de la protection et du dévelopment des langues arabe et amazighe et des diverses expressions culturelles marocaines, qui constituent un patrimoine authentique et une source d'inspiration contemporaine.[... ] A National Council of languages of Moroccan culture is created, responsible primarily for the protection and development of Arabic and Amazigh languages and diverse Moroccan cultural expressions, which are an authentic heritage and a source of contemporary inspiration.''</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Lilyem swanta]] [[Sot:Lilyem Afrika]] [[Sot:Lilyem Moroko]] [[en:Standard Moroccan Amazigh]] m6cu2phv39skl97d1m474ohwbtmcjke Ta̱ng 0 763 9877 9876 2022-05-16T12:55:05Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tang]] cumr3obotw9hzwc58k97tjwt01uij0j Ta̱nzaniya 0 764 9890 9889 2022-05-16T12:55:06Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Muna̱pyia̱ Ri̱pobi̱lik Ta̱nzaniya'''<br><small>Jamhuri ya Muungano wa Tanzania (Swahili) |flag = Flag of Tanzania.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Ta̱nzaniya |coa = Coat of arms of Tanzania.svg |image = Tanzania (orthographic projection).svg |capital = [[Dodoma]] |area = 947,303 |population = 61,193,226 |year = 2021 }} '''A̱bwom a̱byin''': "A̱gwaza Nang Afrika Nda" (''Mungu ibariki Afrika'') [[Fail:National Anthem of Tanzania by US Navy Band.ogg]] '''Ta̱nzaniya''' á̱ ka ndyen nang '''Muna̱pyia̱ Ri̱pobi̱lik Ta̱nzaniya''' hu (Swahili: Jamhuri ya Muungano wa Tanzania), yet a̱byin kya di̱ fam-a̱byin A̱tyin Afrika mi̱ fam-a̱byin A̱ca̱cet Njok na̱ byia̱ Shi Afrika hu. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Yuganda|Yugada]] di̱ fam a̱za hu; [[Kenya]] di̱ fam a̱za-a̱tyin hu; Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot Komorot ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ndiya]] wu di̱ fam a̱tyin hu; [[Mozambik]] ma̱ng [[Malawi]] di̱ fam a̱tak hu; [[Zambya]] di̱ fam a̱tak-jenshyung hu; ma̱ng [[Ruwanda]] [[Burundi]] ma̱ng [[Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi Konggo]] di̱ fam jenshyung hu. A̱fan Kilimanjaro, a̱fan Afrika ka̱ swak ma̱ng shi a̱za a̱ni, shyia̱ di̱ fam a̱za-a̱tyin Ta̱nzaniya hwa. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin swanta]] [[Sot:Bibyin Afrika]] [[Sot:Bibyin A̱tyin Afrika]] [[en:Tanzania]] naid6kkhd5d2shd0mvohhxoc88ddzwr Tel A̱vip 0 765 9901 9900 2022-05-16T12:55:06Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱keang '''Tel A̱vip-Yafo''' (A̱biru: תֵּל־אָבִיב-יָפוֹ‎, ''Tel Aviv-Yafo'' /tel aˈviv ˈjafo/; La̱ra̱ba: تَلّ أَبِيب - يَافَا‎, ''Tall ʾAbīb-Yāfā''), di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t á̱ sii ngyei '''Tel A̱vip''', kya yet a̱gba̱ndang a̱keang sot metropolitan Gush Dan ma̱ a̱byin [[Isi̱rela]] a̱ swak ma̱ng shi á̱niet a̱ni. A̱gba̱ndang a̱keang wu shyia̱ di̱ lang khwong [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu hwa, a̱ si̱ byia̱ shi á̱niet 460,613. Nggu wa yet a̱ka̱wa̱tyia̱ naat mbwuot kaswuo ma̱ng lyennkyangta̱m a̱byin ka. A̱wot ka̱ á̱ si̱ kyiak fam A̱tyin Urusha̱lima hu nang kap a̱byin Isi̱rela hwa a̱ni, a̱keang Tel A̱vip kya yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi á̱niet ma̱ a̱byin ka lilyim [[Urusha̱lima]]; kalak, a̱keang Tel A̱vip kya swak ma̱ng shi á̱niet a̱zaghyi fam a̱keang Jenshyung Urusha̱lima. {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Tel A̱vip-Yafo'''<br>• תל־אביב-יפו (A̱biru)<br>• تل أبيب - يافا (La̱ra̱ba) |- | colspan="7" align=center|[[Fail:Hashalom interchange.jpg|thumb|300px|center]] <sub>A̱vwuonshaivak Hashalom</sub> |- | [[Fail:Tel Aviv flag.svg|thumb|Tuta a̱keang Tel A̱vip]] |- | [[Fail:TelAvivEmblem.svg|thumb|A̱lama a̱keang Tel A̱vip]] |- |} ==Ya̱fang== [[Sot:Isi̱rela]] [[en:Tel Aviv]] omzkrvek7x4b6b4z2qj69xo5676dpa8 Tems(A̱tyiu bubwom) 0 766 9903 9902 2022-05-16T12:55:06Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tems (a̱tyububwom)]] ju3txft4o3yv2if12l02xxju970iw1b Tems (a̱tyububwom) 0 767 9909 9908 2022-05-16T12:55:07Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Tems on NdaniTV Sessions -cropped.png|thumb|Tems]] '''Temilade Openiyi''' (byin 11 Zwat A̱taa 1995), á̱ lyen nswak ma̱ng a̱lyoot '''Tems''' ma̱ng bubwom, a̱ yet a̱tyutsot bubwom [[Naijeriya]] wa. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Tems (singer)]] pi4ptxjonjqrvf05a8a82h3sm7cchok Thomas Sankara 0 768 9931 9930 2022-05-16T12:55:08Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Thomas Isidore Noël Sankara''' (yei Fi̱ransa: /tɔma <!--izidɔʁ nɔɛl -->sɑ̃kaʁa/; 21 Zwat Swak ma̱ng Sweang 1949 – 15 Zwat Swak 1987) ku yet ofisa a̱khwot a̱kwop a̱ yet a̱tyoburkinabé ma̱ng a̱tyutyeizat soshyalis wa a̱ ku yet Presiden a̱son a̱byin [[Burkina Faso]] kyiak neet ta̱gurup tyok a̱khwot á̱kwop ma̱ a̱lyia̱ 1983 ba̱ng si̱ tat kwi nggu hu ma̱ a̱lyia̱ 1987. A̱ ku yet a̱tyukhwi a̱di̱dam Marx–Lenin wa ma̱ng a̱tyucat muna̱pyia̱ Afrika, a̱wot á̱ghyang á̱niet ba̱ cat nggu ba̱t a̱ni ku wa̱i nggu nang a̱tyu a̱ lyen kwak á̱niet kpa̱mkpaan ma̱ng a̱ghyi tyeizat ba a̱wot di̱n jen njhyang, á̱ ka ngyei nggu "Che Guevara Afrika".<ref name="ReutersChe">[https://www.reuters.com/assets/print?aid=USL17577712 Burkina Faso Salutes "Africa's Che" Thomas Sankara] (di̱n Shong) mbwak Mathieu Bonkoungou, ''Reuters'', 17 Zwat Swak 2007.</ref><ref name="Thomas Sankara Speaks 2007, pg 11">''Thomas Sankara Speaks: the Burkina Faso Revolution: 1983–87'' (di̱n Shong), mbwak Thomas Sankara, jhyuk mbwak Michel Prairie; Pathfinder, 2007, p. 11</ref><ref>[https://archive.today/20120702213957/http://static.rnw.nl/migratie/www.radionetherlands.nl/currentaffairs/071015-Burkina-Faso-Sankara-redirected "Thomas Sankara, Africa's Che Guevara"] mbwak ''Radio Netherlands Worldwide'' (di̱n Shong), 15 Zwat Swak 2007.</ref><ref>[http://sarahgoyens.blogspot.com/2009/01/africas-che-guevara.html "Africa's Che Guevara"] mbwak ''Sarah in Burkina Faso'' (di̱n Shong).</ref> == Lis nta̱m == * ''Thomas Sankara Speaks: The Burkina Faso Revolution, 1983–87'', Pathfinder Press: 1988. ISBN 0-87348-527-0. * ''We Are the Heirs of the World's Revolutions: Speeches from the Burkina Faso Revolution 1983–87'', Pathfinder Press: 2007. ISBN 0-87348-989-6. * ''Women's Liberation and the African Freedom Struggle'', Pathfinder Press: 1990. ISBN 0-87348-585-8. == DVD == * [https://web.archive.org/web/20110203030632/http://theleoafricanus.com/2008/10/15/film-review-thomas-sankara-the-upright-man/ ''Thomas Sankara: The Upright Man''], 2006, kwak a̱son mbwak Robin Shuffield, (miti 52), CreateSpace, ASIN: B002OEBRKC.<ref>Nwuan a̱ka̱feang DVD si̱ [http://theleoafricanus.com/2008/10/15/film-review-thomas-sankara-the-upright-man/ ''Thomas Sankara: The Upright Man'']. 11-02-03. kwak a̱son mbwak Robin Shuffield.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:byin_1949]] [[Sot:kwi_1987]] [[Sot:Burkina Faso]] [[en:Thomas Sankara]] ==A̱ka̱fwuop nta== * [https://www.marxists.org/archive/sankara/index.htm Thomas Sankara Archive] mi̱ marxists.org or3q53u9fxgf5etwd3g1u4e6sqaddi1 Tibwak 0 769 9945 9944 2022-05-16T12:55:08Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Tibwak''' yet nyan ja a̱ ghwuang ma̱ng bwak a̱ni, ji shyei shyim a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Signature]] sn43gfxj1h5o1mxehagfx3vqil8fgg4 Tiwa Savage 0 770 9950 9949 2022-05-16T12:55:08Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Tiwa Savage's studio portrait.jpg|thumb|A̱junjung ghwughwu studyo Savage ma̱ a̱lyia̱ 2013]] '''Tiwa Savage''' (a̱lyoot byin '''Tiwatope Savage'''; byin 5 Zwat Sweang 1980) yet a̱tyububwom [[Naijeriya]] wa, a̱ lyuut a̱ sa nyia̱ a̱yaafim. Á̱ byin nggu Isale Eko, a̱wot a̱ si̱ nat ma̱ng swat hu [[London]] a̱ mbeang fang hu nang gu kyuak a̱lyia̱ 11. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Tiwa Savage]] o918qsgcjxca7jmdmthdzmj6kotg6bs Togo 0 771 9970 9969 2022-05-16T12:55:09Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Togo''' (yei [[Shong (a̱lyem)|Shong]]: /toʊɡoʊ/), á̱ lyen ma̱ng yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Togo''' wu (Fi̱ransa: République togolaise; Shong: Togolese Republic), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin [[Jenshyung Afrika]] hu. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Gana]] di̱ fam jenshyung hu, [[Bini (a̱byin)|Bini]] di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng Burkina Faso di̱ fam a̱za hu.<ref name="Republic of Togo">"[https://www.isdb.org/togo Republic of Togo]" (di̱n Shong). www.isdb.org.</ref> A̱byin ka ngaat di̱ fam a̱tak tat [[A̱ngam A̱sa̱khwot Gini]] wu, fam a̱byin hu nang a̱keangtung ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang wu a̱ swak mi̱ shi hu, Lomé, nshyia̱ a̱ni.<ref>"[https://www.isdb.org/togo web Republic of Togo]" (di̱n Shong). www.isdb.org.</ref> A̱byin Togo kup kilomita a̱ma̱ntanaai 57,000 (met a̱ma̱ntanaai 22,008), si̱ ku tyia̱ ka̱ si̱ yet a̱nyiung mami a̱cyuang bibyin [[Afrika]] hu, ma̱ng shi á̱niet kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 8,<ref>"[https://www.bbc.com/news/world-africa-14106781 Togo country profile]" (di̱n Shong). BBC News (24 Zwat Sweang 2020).</ref> a mbeang a̱nyiung mi̱ bibyin swanta ku la̱u yet a̱fa̱fap a̱ni ma̱ng shi á̱kpai ku lat kilomita 115 (met 71) a̱ni tsi̱tsak Gana ma̱ng a̱byin hyia̱k nka ka ka̱ laai swak nka ma̱ a̱da̱dei di̱ fam a̱tyin hu, [[Bini (a̱byin)|Bini]]. [[Fail:Flag of Togo.svg|thumb|Tuta Togo]] [[Fail:Armoiries du Togo.svg|thumb|A̱lama a̱byin Togo]] [[Fail:Location Togo AU Africa.svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Togo]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] [[en:Togo]] pbc21sekmctdahg2xl2bsz8e7ypxm7w Tong 0 772 9981 9980 2022-05-16T12:55:10Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Runny hunny.jpg|thumb|A̱bakurung tong ma̱ng shantok tong ma̱ng bisi̱kit Amerika jhyang]] '''Tong''' yet a̱nya̱nyiat a̱myia̱ wa nang á̱ shyiat ma̱ng shwai a̱ni. Shwai koot tong sa ntung ji ma̱ a̱kwon kya. Á̱nietbishyi swuo tong sa nnyia̱ a̱ki̱kan. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Honey]] jurslpblxsk24w6hbntl7uhdx30zk6o Tsaai 0 773 9993 9992 2022-05-16T12:55:10Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Nokota Horses cropped.jpg|thumb|Tsaaí Nokota]] '''Tsaai''' ji (á̱kpa: '''Tsaaí'''; ''Equus ferus caballus''<ref>International Commission on Zoological Nomenclature (2003). [http://www.nhm.ac.uk/hosted_sites/iczn/BZNMar2003opinions.htm Usage of 17 specific names based on wild species which are pre-dated by or contemporary with those based on domestic animals (Lepidoptera, Osteichthyes, Mammalia): conserved. Opinion 2027 (Case 3010)] (di̱n Shong). Bull. Zool. Nomenclature. 60:1. P. 81–84.</ref>) yet nyam mali ja ji̱ byia̱ gbaat ma̱ a̱ti̱tak. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Horse]] 9u3upf11gdgnmn3jnvvcqtnviam3504 Tsaai-ayit 0 774 9998 9997 2022-05-16T12:55:11Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tsaai a̱yit]] mtja0jb848513mn0c77f99if5zg8xrw Tsaai a̱yit 0 775 10011 10010 2022-05-16T12:55:11Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Plains Zebra Equus quagga.jpg|thumb|A̱sorong tsaaí a̱yit a̱kpa̱kpai a̱byin ("Equus quagga")]] '''Tsaai a̱yit''' (á̱kpa: '''tsaaí a̱yit''') yet nyam a̱yit ja ji̱ byia̱ a̱yaamaat a̱sai mi̱ a̱dyundyung si̱ kai vam nji hu a̱mgba̱m. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Tsaai a̱yit]] [[en:Zebra]] qenarjvo7729989mvwjv5pqez640v8c Tsaai tswam 0 776 10026 10025 2022-05-16T12:55:12Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Left side of Flying Pigeon.jpg|thumb|upright=1.35|Tangka̱i maat tsaai tswam nang á̱niet cat a̱ swak ba̱t a̱ni—ma̱ng kyangcung nyiung mami a̱mgba̱m nkyangcung mi̱ swanta nang á̱nietbishyi cat a̱ swak a̱ni—huhwa yet Flying Pigeon nang á̱ jhyi ma̱ a̱byin Caina, a̱wot á̱ ku nok kpa̱mkpaan ma̱ng miliyon 500 neet di̱n jen tsa ji.]] [[Fail:Campana clásica de bicicleta (sonido) 02.wav|thumb|A̱khwukhwop maat li̱lak tsaai tswam]] '''Tsaai tswam''' ji, á̱ ka ngyei kéké a̱ni, yet kyangcung ku tyong vak nyiung hwa nang á̱ luk ma̱ng pedal a̱wot cet luk nhu hu bye neet da̱ á̱nietbishyi ke di̱ fwuontswam (ma̱to), ji̱ si̱ ka byia̱ [[Tak tsaai tswam|a̱ti̱tak]] a̱feang nang á̱ ta̱meet di̱ fi̱rem hu, a̱nyiung a̱ma̱lyim a̱ghyang. Á̱ ngyei a̱tyu a̱ luk tsaai tswam di̱n Shong saiki̱lis ku baisi̱ki̱lis. ==Ya̱fang== <references/> ==Fang a̱zanson== * Glaskin, Max (2013). ''[http://www.press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/C/bo14350452.html Cycling Science: How Rider and Machine Work Together]'' (di̱n Shong). Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-92187-7 * Huttier, Raymond; André Leducq (á̱son a̱lyiat) (1951). ''Le roman de la bicyclette: du célérifère au vélo moderne'' (di̱ Fi̱ransa). Paris: Editions Susse. OCLC 493733039 Illustrated; P. 139. Bicycle history. [[Sot:Tsaaí tswam]] [[en:Bicycle]] ff4iqd5uf96amhnm2vpjyefl3h8lsp7 Tsang 0 777 10033 10032 2022-05-16T12:55:12Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Tsang''' yet a̱byibyia̱ nyia̱ ja ji yet si nyiin kyang ku yet si a̱ghyang a̱niet a̱ni. Tsang yet kok kyang ku yet si a̱yin ku si a̱niet, ba ma̱ng shyim ngu/ba ba. ==Tafang== <references/> 8t3gj5zeocs8h8hkwsu4zct9vequ9nf Tsang(Nyam) 0 778 10035 10034 2022-05-16T12:55:12Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tsang (nyam)]] m61az1vwyv9gjes56o87d87885liivt Tsang (nyam) 0 779 10058 10057 2022-05-16T12:55:13Z Jon Harald Søby 8 22 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Nile crocodile head.jpg|thumb|Tsang a̱ghyui Nail (''Crocodylus niloticus'')]] [[Fail:Pangil Crocodile Park Davao City.jpg|thumb|Tsang a̱sa̱khwot nfak (''Crocodylus porosus'')]] '''Tsang''' /á̱kpa: tsáng ''ji''/ (kwai ''Crocodylidae'') yet a̱gba̱ndang nyam wa gu swan a̱sa̱khwot ma̱ng a̱byin a̱ni, á̱ maai shyia̱ nji mi̱ koji mami bibyin tropik hu mi̱ [[Afrika]], [[A̱siya]], [[Amerika|A̱yaamerika ba]] ma̱ng [[A̱strelya]]. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Crocodile]] 3ytwfu5piqf2rw2ih10az0f8x2g3hgp Tsok 0 780 10070 10069 2022-05-16T12:55:14Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Judea 2 by David Shankbone.jpg|thumb|Tsutsok Tswa A̱ji̱jak Yahudiya]] '''Tsok''' (á̱kpa: '''tsutsok''', á̱ ka ndyuut '''tswok''' jen jhyang) yet a̱gut ku a̱byin-a̱za nang á̱ ban a̱ni. A̱gut a̱ la̱n a̱ka̱sa a̱byin na a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hill]] adu97aiw01rtpc5latn01ki7d5qgnbx Tson 0 781 10081 10080 2022-05-16T12:55:14Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Tson''' yet yak ha na̱ li na̱ng tsintyiang a̱ni. A̱ cyui tsón ma̱ng a̱wot a̱ sa ncyim ji. Ka̱ ji maai ya, a̱ ni̱ fak kwoot a̱won a̱tsot yak hu a̱tin. ==Ya̱fang== <references/> [[en:fonio]] f3lqgbz6ofdyqcpg4p3uhipv4phjgju Tsong 0 782 10097 10096 2022-05-16T12:55:15Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Tsong''' yet nyam a̱. == Ya̱fang == <references/> [[en:Mushroom]] rxd3jdt9tuoruzjzoy7vf5yls5ua65t Tsung 0 783 10099 10098 2022-05-16T12:55:15Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tsuung]] ps7iovqr5tsyoqvps65wjinq2c6riqj Tsuung 0 784 10102 10101 2022-05-16T12:55:15Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki Swang a̱lyiat '''tsuung''' ji bye fa: # [[Tsuung (a̱mpwot)]] # [[Tsuung (nok)]] # [[Tsuung (ywan ndong)]] 9zq5xz1tbnugfezyiapcipuev18s4wb Tsuung (a̱mpwot) 0 785 10114 10113 2022-05-16T12:55:16Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Wenceslas Hollar - Quivers and hunting horns.jpg|thumb|Tsutsuung tsat]] '''Tsuung''' ji (á̱kpa: '''tsutsuung''' ''ji'') yet a̱junjung a̱mpwot nang a̱tyu a̱kat ku a̱gwak nzwang nsaai nhyet nggu na a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Quiver]] 5ce82peync689mctdmjb1xfi0jakdp1 Tswa A̱lii 0 786 10116 10115 2022-05-16T12:55:16Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tswa a̱li]] o3wzksnkghkb146mxb6ignw7mcchaik Tswa a̱ji̱jak 0 787 10127 10126 2022-05-16T12:55:16Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Tswa a̱jijak''' yet a̱na̱khwu a̱vwuo wa nang a̱sa̱khwot nsaan ani. A̱wot mat a̱nia, nkyang nswuan nang á̱ga̱fi̱p ma̱ng nyám ni̱ nswuo a̱bung ba̱ swan a̱ja. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Desert]] owir92odkad9su2xq52rlv3pui03c9w Tswa a̱li 0 788 10143 10142 2022-05-16T12:55:17Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Bison bonasus right eye close-up.jpg|thumb|upright|left|Tswa a̱li zat Yurop jhyang]] [[Fail:Eye iris.jpg|thumb|Tswa a̱li a̱tyubishyi]] '''A̱ghyi''' ba (a̱nyiung: '''tswa a̱li''' ''ji'' ku '''a̱li''' ''ka'') yet nkyang nwuan a̱vuo nia vam nyam ku a̱tyubishyi nia. Bibya nwuat nkyang nswuan a̱wat nwuan a̱vuo. ==Bu nwuan== * [[A̱li]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Eyeball]] gi2qwbzsgbh69pahsher4z0yfcyszn9 Tswa kan 0 789 10155 10154 2022-05-16T12:55:18Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:FlattenedRoundPills.jpg|thumb|Tswá kan á̱ lyen á̱ swak a̱ni ji̱ byia̱ tai bibyia̱ a̱ni]] '''Tswa kan''' ji (á̱kpa: '''tswá kan''' ''ji'') yet kan nwuan hwa (a̱kpa̱u kan nwuan, ku A̱KN ku ''OSD'' di̱n Shong). ==Ya̱fang== <references/> [[en:Tablet (pharmacy)]] mehb6c9q2lx652qigl3axn56veosfo4 Tswa yaya 0 790 10167 10166 2022-05-16T12:55:18Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Solex 99 30 padlock with keys (DSCF2659).jpg|thumb|upright=1.35|Tangka̱i kidee tswam nyii nyinyiit mam a̱fwun hu ma̱ng yaya nji hu]] '''Tswa yaya''' (á̱kpa: '''yaya''') yet kyang khwuk ku nyip nyinyiit hwa. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Tswa yaya]] [[en:Key (lock)]] epxr0kk15sl7979ivt314jhayq0t9kz Tswan 0 791 10209 10208 2022-05-16T12:55:20Z Jon Harald Søby 8 41 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Elaeis guineensis - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-056.jpg|thumb|Tswan Afrika (''Elaeis guineensis'')]] '''Tswan''' yet a̱kwon kya ka̱ kyiak jen ji̱ swak a̱lyia̱ a̱nyiung ka̱ ta̱bat mat sum a̱ni. A̱ka̱kwon tswan shyia̱ ma̱ a̱ka̱kwon nang á̱ lyen a̱ swak a̱wot á̱ si̱ cyui a̱ swak mi̱ si̱sa a̱ka̱kwon a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Elaeis]] 50vbq7nmj0bb872pjc5dpzet4lutmoi Tsāai-a̱yit 0 792 10211 10210 2022-05-16T12:55:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tsaai a̱yit]] mtja0jb848513mn0c77f99if5zg8xrw Tung nzwa Naijeriya 0 793 10226 10225 2022-05-16T12:55:21Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:2014 Victoria Island Lagos Nigeria 15006436297.jpg|thumb|[[Legwot]], a̱ka̱wa̱tyia̱ fam kurum a̱byin [[Naijeriya]]]] '''Tung nzwa a̱byin [[Naijeriya]]''' hu byia̱ shi a̱ka̱wa̱tyia̱ hwa di̱n vak a̱ka̱kurum na̱ nwuai a̱byin ka, ku si̱ yet tung nzwa ku shyia̱ di̱ kyiai ma̱ng kaswuo ji̱ laai ta̱ngam ja a̱ni; ma̱ng nta̱m nok nkyang na̱ shyia̱ di̱ ngaat a̱ni, a̱mgba̱m ma̱ng nfam kurum, savit, a̱ka̱myim, lyennkyangta̱m ma̱ng gwainfwuoá̱niet na meang.<ref>[http://www.nigeria-consulate-frankfurt.de/English/Business/Economy/economy.html Nigeria Economy] (di̱n Shong). nigeria-consulate-frankfurt.de</ref><ref>[https://www.usaid.gov/nigeria/economic-growth Economic Growth and Trade {{!}} Nigeria {{!}} U.S. Agency for International Development] (di̱n Shong). www.usaid.gov</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Tung nzwa Naijeriya| ]] [[en:Economy of Nigeria]] ecbxjhlvphlkcsy88rs7zis72n15v84 Turkiya 0 794 10246 10245 2022-05-16T12:55:22Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = Turkiya |flag = Flag of Turkey.svg |coa = Emblem of Turkey.svg |image = Turkey (orthographic projection).svg |capital = Ankara |area = 783 356 |population = 83 614 362 |year = 2020 }} A̱byin '''Turkiya''' (Turki: Türkiye /ˈtyɾcije/; Shong: Turkey), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Ri̱pobi̱lik Turkiya''' wu (Turki: Türkiye Cumhuriyeti /ˈtyɾcije dʒumˈhuːɾijeti/; Shong: Republic of Turkey) a̱ni, yet a̱byin kya ka̱ shyia̱ di̱ kap di̱ fam Jenshyung A̱siya di̱ kap fam A̱tak a̱tyin Yurop a̱ni. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng [[Helat]] ma̱ng Buli̱geriya di̱ fam a̱za-jenshyung hu; [[A̱dyundyung Kyai A̱sa̱khwot]] wu di̱ fam a̱za hu; Jiyojiya di̱ fam a̱za-a̱tyin hu; [[A̱rmeniya]], Azerbaijan, ma̱ng Iran di̱ fam a̱tyin hu; Irak di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu; [[Suriya]] ma̱ng [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu di̱ fam a̱tak hu; ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot A̱gea hu di̱ fam jenshyung hu. A̱turki ba, bibya byia̱ a̱di̱di̱t shi wu mi̱ shi á̱niet a̱byin hu a̱wot A̱kurdi ba si̱ byia̱ a̱da̱dei shi wu a̱ swak mi̱ shi mami a̱cyuang nnwap na a̱ni. A̱keangtung nka ka, kikya yet A̱nkara ma̱nang a̱gba̱ndang a̱keang nka wu a̱ swak ma̱ng shi hu a̱ si̱ ka yet a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱ka̱kurum ka si̱ yet [[Itambut]]. {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] [[Sot:Turkiya]] [[en:Turkey]] 2o0zkdaut7itbup803yiopqbvaaz6cr Tyap (a̱lyem) 0 795 10329 10328 2022-05-16T12:55:31Z Jon Harald Søby 8 82 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱lyem '''Tyap''' ka yet sot zwályiat [[lilyem Pi̱lato]] jhyang kya ka̱ byia̱ a̱tsatsak shi di̱ fam-a̱byin Fam A̱ka̱wa̱tyia̱ a̱byin [[Naijeriya]] hu. A̱lyoot Tyap ka, kikya yet a̱lyoot sa̱la̱u sot zwályiat a̱ja. Tyap ja yet a̱lyem [[A̱tyap]] ka. Á̱ ka ngyei nji ''Katab'' ku ''Kataf'' (nang [[A̱kpat|A̱kpat wu]] a̱ni). Á̱ ka lyen nji ma̱ng lyulyoot zwályiat ghyáng nji nang ''Sholyia̱'' (á̱ ma ndyuut, ''Sholyio'' ku ''Sholio'' ma̱ng ''Moro'a'', nang yei A̱kpat wu). Zwályiat njhyang nji ja yet: ''[[A̱byin Fantswam|Fantswam]] (Kafanchan)'', ''[[Gwoot]] (Gworok, Kagoro)'', ''Takad'' (Attakar), ''Tyap proper'' (Maba̱ta̱do), ''Tyeca̱rak'' (Kacecere) ma̱ng ''Tyuku'' (nang á̱ si̱ ma ndyuut ''Tuku'') a̱ni. Ma̱ng si̱sak Blench (2008), [[A̱lyem Jhyo|Jhyo]] ji — ji̱ byia̱ ma̱ng á̱niet lyiat ba̱ lan shi a̱ni — li á ngyei kak tangka̱i Tyap ghyang hwa (shimba á̱niet lyiat nji ba vwuon di̱ sa nwap).<ref name=p>"[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Central_Plateau_languages web Central Plateau languages]" (di̱n Shong).</ref> ==Mak mi̱ mak tai zwályiat Tyap == Lyilyim mak mi̱ mak mkpa̱t nfi̱k mat á̱ fi̱k si̱sak nang tai hu tsi̱tsak Kaje (Jhyo), Katab (Tyap) ma̱ng Kagoro (Gwoot) shi si̱ tat a̱ni mi̱ [[Lis Swadesh|Lis swang a̱lyiat Swadesh]] ku shyia̱ ma̱ng a̱yaangga 118 á̱si̱ ''a̱tsatsak a̱gban a̱lyiat'' a̱ni, Wurm (1971), ma̱ a̱lyiat nggu na si̱ tak nyia̱, mkpa̱t nfi̱k na tyai nyia̱ nnwap a̱tat na lyiat zwályiat a̱lyem a̱nyiung ja.<ref>Wurm, S. A. (1971). "Papuan Linguistic Situation. Current Trends in Linguistics". Sebeok, T. (Ed.). Vol. 8. Pp. 541–65. The Hague.</ref> {| class="wikitable" | Kaje |- ! 84% | Katab |- ! 83% ! 91% | Kagoro |}<sub>Mkpa̱t nfi̱k mi̱ lis swang a̱lyiat Swadesh hu: Wurm (1971).</sub><br> Ma̱nang á̱ ngya a̱son ma̱ng mai tai hu a̱ni, á̱ si̱ ba̱ mai swáng a̱lyiat bi̱n mba ji nang McKinney (1983:291), ma̱nang gu mmak nwuai mi̱ nwuai 174 tsi̱tsak zwályiat ji̱ shyia̱ tazwa jiniaau si̱ ta̱taat nyia̱ a̱ni̱nai ja ma̱nyin nwai yet swáng a̱lyiat fi̱k tsi̱tsak njii.<ref>McKinney, C. (1983). "[https://www.jstor.org/stable/3773677 A Linguistic Shift in Kaje, Kagoro, and Katab Kinship Terminology]". Ethnology. (22)(4). Pp. 281–293. DOI 10.2307/3773677. JSTOR 3773677.</ref> {| class="wikitable" | Kaje |- ! 83% | Katab |- ! 83% ! 90% | Kagoro |}<sub>Mkpa̱t swáng a̱lyiat nfi̱k bi̱n: McKinney (1983:291).</sub><br> A̱tatak kya myiai mai tai nang A̱ka̱u (2020) ku nyia̱ a̱ni tsi̱tsak zwályiat a̱ka̱wa̱tyia̱ Tyap ji ma̱ng Jhyo. {| class="wikitable" ! !Shong (Nggi̱lit) !"Maba̱ta̱do" !Jhyo (Jju) !Gwoot (Gworok) !Sholyia̱ (Sholyio, Sholio) !Tyecaat (Tyeca̱rak) !Fantswam !Takat (Takad) !Tyuku |- |1 |Come and eat. |Bai a ya kyayak. |Ba a ya kyangya. |Bai u ya kyayak. |Bai a gye kyayak |Bai a gye kyayak. |Bai a ya kyangya. |Bai u gyi kyangyi. |Bai u gyi kyangyi. |- |2 |Let us rise with strength. |Yok zi̱ doot yong ma̱ng cet. |Ryok zi drok ryong bu cet. |Yok zi̱t durok yong bi̱ cet. |Yok zi̱ durok yong ma̱ng tset. |Yok zi̱ durok yong ma̱ng cet. |Yok zi̱ durok yong bi̱ cet. |Yok zi̱ durok yong bi̱ tset. |Yok zi̱ durok yong bi̱ tset. |- |3 |I am not going to the wedding. |N na nat la̱p nyeang (nyi̱yang) hu bah. |N ni nat rop nyreng a ba. |N na nat la̱p nyi̱rang ku dak. |N na nat la̱p nyi̱rang hu bah. |N na nat la̱p nyi̱rang hu bah. |N na nat la̱p nyi̱rang ku dak. |N li nat la̱p nyi̱rang hu dak. |N li nat la̱p nyi̱rang hu dak. |- |4 |The people are hungry. |Á̱niet ba fwuong zong. |Ba̱nyet ba pfong zong. |Á̱niet ba tswuong jong. |Á̱niet be fwuong jong. |Á̱niet be fwuong zong. |Á̱nyet ba tfwuong zong. |Á̱niet bi fwuong zong. |Á̱niet bi fwuong zong. |- |5 |The child was walking, and fell down. |Nggwon ka ncong, ka̱ si̱ kwa a̱byin. |Ka̱won ka ncong, ka̱ yin kpa ka̱byen. |Nggwon ka ncong, ka̱ si̱ kwa a̱byin. |Nggwon ke ncong, ka̱ si̱ kwa a̱byin. |Nggwon ke ncong, ka̱ si̱ kwa a̱byin. |Nggwon ka ncong, ka̱ si̱ kwa a̱byin. |Nggwon ki ncong, ka̱ si̱ kwa a̱byin. |Nggwon ki ncong, ka̱ si̱ kwa a̱byin. |- |6 |The pot is here. |A̱la̱n ka shyia̱ a̱ji. |Ka̱ra̱n ti shyi aki. |Ula̱n ka shyio a̱ji. |A̱la̱n ke shyia̱ a̱zi. |A̱la̱n ke shyia̱ a̱ji. |Ka̱la̱n ti shyia a̱ji. |Ula̱n ki syia̱ a̱zi. |Ula̱n ki syia̱ a̱zi. |- |7 |They are too mouthy. God will help them. |Ba̱ la̱u byia̱ a̱nu. A̱gwaza/A̱za na beang mba. |Ba̱ ra̱u byi ka̱nu. Ka̱za ni mba brang. |Ba̱ la̱u byia̱ a̱nu. A̱gwaza/Uza na beang mba. |Ba̱ la̱u byia̱ a̱nu. A̱gwaze/A̱ze na beang mbe. |Ba̱ la̱u byia̱ a̱nu. A̱gwaze/A̱ze na beang mbe. |Ba̱ la̱u byia ka̱nu. Gwaza/Ka̱za na beang mba. |Ba̱ la̱u byia̱ a̱nu. A̱gwazi/Uzi li beang mbi. |Ba̱ la̱u byia̱ a̱nu. A̱gwazi/Uzi li beang mbi |- |8 |Kuyet went to the forest with me to get water. |Kuyet nwuo a̱yit ka ma̱ng a̱nung a̱ bwuo a̱sa̱khwot. |Kuyet nwa ka̱yit ka ba̱ nzuk a̱ bvwa ba̱shekwot. |Kuyet nwuo uyit ka bi̱ nung a̱ bvwuo a̱sa̱khwot. |Kuyet nwuo ka̱yit ke ma̱ng a̱nung a̱ bwuo a̱sa̱khwot. |Kuyet nwuo a̱yit ke ma̱ng a̱nung a̱ bwuo a̱sa̱khwot. |Kuyet nwua ka̱yit ka bi̱ nung a̱ bwua a̱sa̱khwot. |Kuyet nwuo uyit ki ba̱ a̱nung a̱ bvwuo a̱sa̱khwot. |Kuyet nwua uyit ki ba̱ a̱nung a̱ bvwua a̱sa̱khwot. |- |9 |Who is home? |A̱nyan wa a̱ nshyia̱ a̱mali ka? |A̱nyan a̱mi a̱ nshyi ka̱ryi ka? |A̱nyan a̱ a̱ nshyia̱ buli ka? |A̱nyan a a̱ nshyia̱ a̱mali ke? |A̱nyan a a̱ nshyia̱ a̱mali ke? |A̱nyan a a̱ nshyia ka̱li ka? |A̱nyan a a̱ nsyia̱ buli ki? |A̱nyan a a̱ nsyia̱ buli ki? |- |10 |It is above. |A̱ shyia̱ tazwa ka. |A̱ shyi tazwa ka. |A̱ shyio tuza ka. |A̱ shyia̱ tanzwe ke. |A̱ shyia̱ tanzwe ke. |A̱ shyia tazwa ka. |A̱ syia̱ tuzi ki. |A̱ syia̱ tuzi ki. |- |11 |Will you drink? |A na swuo a? |A ni fwa a? |A na swuo a? |A na swuo a? |A na swuo a? |A na fwua a? |U li swuo a? |U li swuo a? |- |12 |They said some children came here today. |Ba̱ nyia̱ mman á̱ghyang bai a̱ji a̱fwun ka. |Ba̱ yya na̱won ka̱yaan ba aki ka̱pfwun ka. |Ba̱ nyio nuwan á̱ghyang bai a̱ji utswun ka. |Ba̱ nyia̱ mman á̱ghyang bai a̱zi a̱fwun ke. |Ba̱ nyia̱ mman á̱ghyang bai a̱ji a̱fwun ke. |Ba̱ nyia mnuwan á̱yaan bai a̱ji ka̱tfwun ka. |Ba̱ hyia̱ mman á̱ghyang bai a̱zi ufwun ki. |Ba̱ shyia̱ mman á̱zang bai a̱zi utswun ki. |- |13 |Let us unite. |Zi̱ tung ndung. |Zi tung ndung. |Zi̱t tung ndung. |Zi̱ tung ndung. |Zi̱ tung ndung. |Zi̱ tung ndung. |Zi̱ tung ndung. |Zi̱ tung ndung. |} ==Tyap ma̱ng lilyem ku bwuo bi̱n== Lis zop zuzop ghyang nang á̱ ngyei "Swadesh 100-word List" hu a̱ni nang Shimizu (1975:414) ku nneap a̱ni tsa nyia̱ Tyap ('''''Katab''''') ji byia̱ mkpa̱t nfi̱k nanii ma̱ng [[Lilyem Pi̱lato]] ghyáng ku tai njii a̱ni ma̱ng [[A̱lyem Wapan|Ji̱kum]], corop neet si̱ nka ka̱ lan swak mi̱ tai hu ba̱ng si̱ nat si̱ nka ka̱ shyia̱ a̱tak lan swak a̱ni: 72% ma̱ng [[A̱lyem Za̱le|Za̱le]] (Izere), 66% ma̱ng [[A̱lyem Kuut|Kuut]] (Rigwe), 50% ma̱ng [[A̱lyem Ca̱la|Ca̱la]], 49% ma̱ng [[A̱lyem Berom|Berom]], 42% ma̱ng [[A̱lyem Tarok|Tarok]], 41% ma̱ng [[A̱lyem Pyem|Pyem]], 41% ma̱ng [[A̱lyem Nghwom|Nghwom]] (Ni̱nza̱m), 39% ma̱ng [[A̱lyem Ce|Ce]] (Kuce), 39% ma̱ng [[A̱lyem Igwong|Igwong]] (Eggon), 38% ma̱ng [[A̱lyem Bunu|Bunu]] (Ibunu), 37% with [[A̱lyem Lindi̱le|Li̱ndi̱le]] (Rindre) a mbeang 34% ma̱ng [[A̱lyem Wapang|Ji̱kum]] (Jukun).<ref name=Shim>Shimizu, Kiyoshi (1975). "[http://www.jstor.org/stable/30027577 A Lexicostatistical Study of Plateau Languages and Jukun]". Anthropological Linguistics. (17)(8). Pp. 413–418. JSTOR 30027577.</ref> ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[http://comparalex.org/resources/index.php?page=query&w1=262 Sholio (Tyap) ComparaLex] * [https://door43.org/u/Joseph/kcg-x-takad_luk_text_ulb/master/ The Book of Luke in Takad] * [https://asjp.clld.org/languages/TYAP Wordlist Tyap (Gworok)] [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Afrika]] [[Sot:Lilyem_Afrika_Jenshyung]] [[Sot:Lilyem_Naijeriya]] [[Sot:Lilyem Nija–Konggo]] [[Sot:Lilyem Binuwe–Konggo]] [[Sot:Lilyem_A̱ka̱wa̱tyia̱_Pi̱lato]] [[Sot:Lilyem_a̱bwonu_a̱khwu]] [[en:Tyap language]] my1x20bx07ucv810tbjgjybazmqgq29 Tyekau A̱kyetuk 0 796 10331 10330 2022-05-16T12:55:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyia̱ka̱u a̱tyetuk]] dgxc0wcdassrzxk55opxny81ftjxpva Tyen (a̱lyem) 0 797 10346 10345 2022-05-16T12:55:32Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Tyen''' ji, (Tyen: Eten, Iten) yet [[a̱lyem Pi̱lato]] [[Naijeriya]] kya. Á̱ maai nshyia̱ á̱niet ba̱ lyiat da̱ a̱lyem kani, [[A̱tyen]] (Tyen: Niten) ba, ma̱ a̱keang Ga̱nawuri mami [[Si̱tet Pi̱lato]]. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== *[http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/BC/Plateau/Beromic/Iten/ItOP.htm Roger Blench: Iten (Ganawuri) page] [[Sot:Lilyem Naijeriya]] [[en:Eten language]] s3qimlnwnc329zwqoc6g7efgdksatig Tyok A̱tyap 0 798 10456 10455 2022-05-16T12:55:46Z Jon Harald Søby 8 109 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Tyok A̱tyap''' yet a̱ka̱ka̱rak a̱byin Naijeriya wa a̱si̱ [[A̱tyap]] ba ba̱ swan a̱niak fam a̱za [[A̱ghyui Ka̱duna]] wu di̱ tsok a̱ka̱wa̱tyia̱ [[Naijeriya]] ji di̱ fam a̱byin Fam A̱tyia̱ka̱u Naijeriya hu. Tyantung ji shyia̱ A̱tak Njei, [[Zangon Kataf|Nietcen A̱fakan]], [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], Naijeriya.<ref>"[http://www.sharpedgenews.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=956:gas-development-will-be-employed-to-power-nigeria-s-economic-transformation-nnpc-boss&Itemid=692 Gas Development will be Employed to Power Nigeria's Economic Transformation - NNPC Boss]".</ref><ref>Awuhe, Terfa (Zwat A̱natat 16, 2020). "[https://web.archive.org/web/20210122145648/https://www.radionigeria.gov.ng/2020/07/16/idps-decries-non-compliance-with-covid-19-protocols/ IDPs decries non-compliance with COVID-19 protocols]".</ref> ==Nkhang gbangbang== Á̱ ku kpaat Tyok A̱tyap hu ma̰ a̱lyia̱ 1995 kya. Ma̱ a̱lyia̱ 2007, á̱ nang nhu shi nwuai Tutu A̱son.<ref>"[https://kwekudee-tripdownmemorylane.blogspot.com/2013/09/atyap-kataf-people-aboriginal-people-of.html?m=1 ATYAP (KATAF) PEOPLE THE ABORIGINAL PEOPLE OF KADUNA]" (di̱n Shong). Trip Down Memory Lane, Zwat A̱kubunyiung 10, 2013.</ref> ==A̱gwomna̱ti== '''Komiti Taada A̱tyap''' (Shong: Atyap Traditional Council) ja tyong nkyang Tyok A̱tyap na,<ref>"[http://www.thedreamdaily.com/atyap-traditional-council-takes-proactive-measures-crises/ Atyap Traditional Council Takes Proactive Measures Over Crises]". The Dream Daily, 9 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2016.</ref> ma̱ng A̱gwatyap wu a̱ yong a̱pyia̱ nhu a̱ni. ==Nka̱u ntyok== ===A̱bantyok=== Á̱nietnta̱m Á̱lyiat [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|A̱gwomna̱ti Mali]] [[Si̱tet Ka̱duna]] ba ku nwuak la̱mba ''A̱bantyok Na̱ Nshyia̱'' nang 16, ''A̱bantyok Nang Á̱ Shim Ma̱ng Á̱na'' a̱ni nang a̱fwuon a mbeang ''Mkpa̱m A̱baka̱keang Nang Á̱ Shim Ma̱ng Á̱na'' a̱ni nang 61.<ref>"[https://web.archive.org/web/20210121004813/https://localgov.kdsg.gov.ng/?page_id=222 Ministry of Local Government Affairs]".</ref> ===A̱bantyok Tyok A̱tyap=== <ref name=Kam>Akau T. L., Kambai (2014). "The Tyap-English Dictionary". ''Benin City''.</ref>Á̱si̱ nani nia yet a̱bantyok na kyiak neet a̱lyia̱ 1995 ba̱ng si̱ nat 2017: {|class=wikitable style="text-align:right;" |- !style="width:2em;"|La̱mba Lang !!style="width:10em;"| A̱ka̱ka̱rak a̱lyoot Tyap !! A̱lyoot nta Kpat |- | 1 || '''A̠buyap''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Ungwar Rohogo |- | 2 || '''Nietcen-A̱fakan''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Zangon Urban |- | 3 || '''A̠shong A̠shyui''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Jankasa |- | 4 || '''Bafoi Ka̠nai''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Gora Bafai |- | 5 || Cen A̠koo; ''Zama A̠won'' mameang ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| |- | 6 || '''Gan Ka̠nai''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Gora Gan |- | 7 || '''Jei''' (A̱batyok A̱tung Tyok) ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Ungwar Gaiya |- | 8 || '''Ka̠nai Mali'''; ''A̠tsuung A̠byek'' mameang ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Gora Gida |- | 9 || '''Maka̱murum''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Kibori |- | 10 || '''Mancong''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Magadan Wuka |- | 11 || '''Mazaki''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Gidan Zaki |- | 12 || '''Ma̠nyi A̠ghyui''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Kigudu |- | 13 || '''Sop A̠koo''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Mabushi Kataf |- | 14 || '''Shilyam''', ''Kwakhwu'' mameang ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| |- | 15 || ''' A̠takligan''' (Taligan), ''A̠ga̠mi'' mameang||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Magamiya |- | 16 || '''Zonzon''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Zonzon Gora |} Da̱ a̱kwonu a̱kya, á̱si̱ nani nia si̱ yet A̱bantyok Nang A̱gwomna̱ti Ba Shim Ma̱ng Á̱na a̱ni mi̱ di̱ yong huni kyiak neet da̱ a̱lyia̱ 2017 ba̱ng si̱ nat, nang á̱ bu si̱ ntyap-a̱byin mbwak gwomna [[Si̱tet Ka̱duna]] wu di̱ yong huni, Nasir Elrufai a̱ni, a̱nyan wa á̱ ku nyia̱ a̱bwonu [https://www.premiumtimesng.com/regional/nwest/233728-in-major-restructuring-el-rufai-slashes-kaduna-districts-to-pre-2001-numbers.html ''Premium Times, Nigeria''] nyia̱ komiti ji nang á̱ kpaat mat a̱lyiat nyia̱ tyok a̱bantyok si̱tet ji ka̱n tyak a̱lyiat na ji̱ si̱ kin tak nyia̱ a̱tai hyaat la̱mba a̱bantyok nang á̱ ku nyia̱ gbangbang a̱ni neet di̱n jen a̱zaghyi a̱lyia̱ 2001 ji ku mban kpa̱p kurum hu a̱zanghwang A̱yaakomiti A̱gwomna̱ti Mali ji ku si̱ ba̱ khat mba kyiak. Mat a̱nia wa, á̱ si̱si̱ nghyuai nna á̱ sak ma̱ng si̱sak nang na̱ za̱ ma ndi a̱ni di̱n jen lilyim a̱lyia̱ 2001 ji. Di ni̱nia na: {|class=wikitable style="text-align:right;" |- !style="width:2em;"|La̱mba Lang !!style="width:10em;"| A̱lyoot a̱ka̱ka̱rak Tyap !! A̱lyoot nta Kpat |- | 1 || '''Nietcen-A̱fakan''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Zangon Urban |- | 2 || '''Jei''' (A̱batyok A̱tung Tyok)||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Ungwar Gaiya |- | 3 || '''Ka̠nai''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Gora |- | 4 || '''Zonzon''' ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| Zonzon Gora |} ===Tyantung=== Tyantung Tyok A̱tyap ji, jija yet A̱tak Njei, a̱jawa Magwatyap ka nshyia̱.<ref name=AC></ref> Mi̱ mmam nanii, khwom nshyia̱ fwuo a̱gwomna̱ti [[Si̱tet Ka̱duna]] ba nang Nasir el-Rufai nkwak a̱son a̱ni ba̱ lyip yihwa mbyia̱ nang ma a̱gwam wu swan da̱ a̱vwuo ka nang ka̱ shyia̱ di̱ swat a̱ni di̱ fam a̱hwa di̱ nta a̱keang [[Zangon Kataf]] ka ([[A̱lyem Tyap|Tyap]]: Nietcen-A̱fakan) nang A̱kpat-A̱fa̱taa-Á̱niet A̱tyin ba nhyat tyentyiang a̱ni, khwom hwa nang ''Atyap Community Development Association - ACDA'' wu (Sot Yaa̱son A̱tyap - SYA̱ ji) si̱ yong di̱ nyia̱ fi̱p mi̱ cet.<ref name=AC>Bodam, Sule Tinat (Zwat A̱natat 21, 2021). "[https://intervention.ng/21047/ Why Atyap Community is Protesting Another Kaduna State Government White Paper on Cudjoe, AVM Usman Muazu Reports on the 1992 Zangon Kataf Conflict (2)]". Intervention.</ref> ==Tyok== ===A̱ka̱sa tyok=== Tyok A̱tyap byia̱ a̱ka̱sa tyok a̱naai nang á̱ ka̱u ca̱caat ma̱ng kwaí nyaai [[A̱tyap]] ji. Di ni̱nia na: {|class=wikitable style="text-align:right;" |- !style="width:2em;"|La̱mba Lang !!style="width:6em;"| Kwai !! A̱bakwai |- | 1 || A̱gbaat ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| • A̱kpaisa<br/>• Jei<br/>• A̱kwak |- | 2 || A̱minyam ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| • A̱fakan<br/>• A̱son |- | 3 || A̱ku || | |- | 4 || A̱shokwa || |} ===Á̱nietba̱ngtyok=== Á̱ ngyei á̱niet ba̱ nyia̱ tyok ba di̱ Tyok A̱tyap hu ''A̱gwatyap''.<ref name=KSM>"[https://web.archive.org/web/20201129053013/https://kdsg.gov.ng/el-rufai-urges-new-agwatyap-others-to-promote-peace/ El-Rufai urges new Agwatyap, others to promote peace]".</ref> ===Bwoi a̱lyoot á̱nietba̱ngtyok A̱tyap hu=== Swang a̱lyiat ji neet swáng a̱lyiat [[A̱lyem Tyap|Tyap]] sweang jini ja: ''a̱gwam'' ma̱ng ''A̱tyap'' ([[A̱tyap]] bya ba) a̱wot ji̱ si̱ fa "a̱tyutyok A̱tyap ba".<ref name=Kam></ref> ===Lis Á̱nietba̱ngtyok=== Lyulyoot á̱nietba̱ngtyok hu kyiak neet a̱lyia̱ 1995 ba̱ng si̱ tat a̱fwun huhwa yet: {|class=wikitable style="text-align:right;" |- !style="width:2em;"|Tsa !!style="width:2em;"| Ngaan !! A̱tyuba̱ngtyok |- | 1995 || 2005 ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| [[Ba̱la A̱de Da̱ukee|A̱tyushityok A̠gwam Ba̠la A̠de Da̠ukee (JP)]], ''A̱gwatyap I'' |- | 2005 || Zwat nyaai 6, 2016 ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| [[Harrison Bunggwon|A̱tyushityok A̱gwam Dr. Harrison Isuu Bunggwon''' (FNSE)]], ''A̠gwatyap II |- | Zwat swak ma̱ng jhyiung 12, 2016 || Mam a̱fwun ||style="text-align:left;padding-left:1em;"| [[Dominic Yahaya|A̱tyushityok A̱gwam Dominic Ga̱mbo Yahaya (KSM)]], ''A̱gwatyap III''<ref name=Kefas>Ayuba Kefas (2016). "Atyap People, Culture and Language". Unpublished. p. 12.</ref><ref name=KSM></ref> |} ==Bu nwuan== * Khwi A̱bwoi * Song A̱yet A̱tyap * [[A̱tak Ka̱duna]] * Jhyá̱ Zangon Kataf 1992 ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱duna]] [[en:Atyap Chiefdom]] l5xr1vhvhqwaelfq2axrz7y7jbneh2z Tyson Fury 0 799 10464 10463 2022-05-16T12:57:11Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki Tyson Luke Fury (byin 12 August 1988) a̱yet a̱tyiu kwan a̱yaat bosin s̱i Britain a . A̱ ka̱ng gyet a̱gwak nman bosin ka̱ feang, a̱zaa ka̱ng ba̱ng WBC mbeang bung "The Ring magazine" neet gu ntsot Deontay Wilder ma̱ng 2020; bwak jhuung, a̱zaȧ ku ba̱ng unified WBA (Super), IBF, WBO, IBO, mbeang Ring titles na̱ng gu ntsot Wladimir Klitschko ma̱ng 2015. A̱ ntsot Wilder a̱ni, Fury wa ngyet a̱tat da̱ ba̱ng heavyweight, nkhyek Floyd Patterson ma̱ng Muhammad Ali, a̱ba̱ng a̱na "The Ring magazine" kafeang a̱ni, and is widely considered by media outlets to be the lineal heavyweight champion. As of November 2021, Fury is ranked as the world's best active heavyweight by ESPN,[7] the Transnational Boxing Rankings Board (TBRB),[8] and BoxRec,[9] as well as the third-best active boxer, pound for pound, by BoxRec,[10] fourth by ESPN,[11] and seventh by the TBRB[12] and the Boxing Writers Association of America.[13] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Tyson Fury]] 7w99aa8a3shpgbbktsn703xxaqti6ts Tzoot 0 800 10477 10476 2022-05-16T12:57:11Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Tzoot''' yet a̱fan kya(nyam a̱sa̱khwot) ka shyi a̱ni a̱wot nkukup ngu na shyia̱ ya̱yaat ma̱ng vam hu ba. A̱ byia̱ nam ba̱t, a̱wot vam hu si̱ li sha̱shet. Tzoot byia̱ zum a̱nu na̱ng a̱kwui a̱ni, ba̱ laai ma̱ng sa̱kwot má̱ ghyui nya, á̱ghyiang á̱niet báng ba a̱mali. ==Ta̱fang== <references/> [[en:Catfish]] m2mms68fgh1o7o8dio5k9esi257mllq Ukwi 0 801 10489 10488 2022-05-16T12:57:12Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kwi]] ==Tafang== <references> [[en.A̱kwi]] hhi2hvh2a2ehdeyk55wulr9dc7e4ttd Urdun 0 802 10502 10501 2022-05-16T12:57:12Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱byin '''Urdun''' (La̱ra̱ba: الأردن, ''Al-ʾUrdunn''; Shong: Jordan), á̱ lyen di̱ yorong ofisha hu nang '''Tyok Hasimi Urdun''' hu (La̱ra̱ba: المملكة الأردنية الهاشمية, ''Al-Mamlakah al-’Urdunniyyah Al-Hāshimiyyah''; Shong: Hashemite Kingdom of Jordan), yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya. Ka̱ shyia̱ a̱yaaga̱sat nvak [[A̱siya]], [[Afrika]] ma̱ng [[Yurop]] bya, di̱ fam a̱byin Levant hu, da̱ a̱beam Khwong A̱tyin A̱ghyui Urdun ka. A̱byin Urdun byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin Sa̱udi Arabiya, Irak, [[Suriya]], [[Isi̱rela]] ma̱ng Khwong Jenshyung a̱byin Pa̱la̱stin hu. Kyai A̱sa̱khwot Ku Sang Swuan hu shyia̱ da̱ a̱gi̱gak fam jenshyung bibya, a̱wot a̱byin ka si̱ byia̱ shi a̱swap lang khwong kyai a̱sa̱khwot kilomita 26 (met 26) da̱ A̱shong Kyai A̱sa̱khwot wu di̱ fam a̱tak-jenshyung nka a̱mgba̱m.<ref name="Jogeo">McColl, R. W. (14 Zwat Tswuon 2014). "[https://books.google.com/books?id=DJgnebGbAB8C&pg=PA498 Encyclopedia of World Geography]". p. 498. ISBN 9780816072293.</ref> A̱keang Amman kya yet a̱keangtung a̱byin ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak mi̱ shi a̱ni, a mbeang a̱ka̱wa̱tyia̱ nka ka di̱ nfam naat mbwuot kaswuo, kwai nfwuo ma̱nh taada.<ref name="csbe">Al-Asad, Mohammad (22 Zwat Nyaai 2004). "[https://web.archive.org/web/20160802171231/http://www.csbe.org/publications-and-resources/urban-crossroads/the-domination-of-amman/ The Domination of Amman Urban Crossroads]". CSBE.</ref> [[Fail:Flag of Jordan.svg|thumb|Tuta a̱byin Urdun]] [[Fail:Coat_of_arms_of_Jordan.svg|thumb|A̱lama a̱byin Urdun]] [[Fail:Jordan (orthographic projection).svg|thumb|Ta̱si̱la a̱byin Urdun]] ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_A̱siya]] [[en:Jordan]] 1ya0xm5q8jtdi1rmedt86efjsujmdyf Urugwai 0 803 10513 10512 2022-05-16T12:57:13Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Ri̱pobi̱lik A̱tyin a̱si̱ Urugwai'''<br>''República Oriental del Uruguay'' (Si̱pen) |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Uruguay (orthographic projection).svg|thumb|300px|center]] <sub>Ta̱si̱la a̱byin Urugwai</sub> |- | [[Fail:Flag of Uruguay.svg|thumb|Tuta a̱byin Urugwai]] |- |[[Fail:Coat of arms of Uruguay.svg|thumb|A̱lama a̱byin Urugwai]] |- |} A̱byin '''Urugwai''' ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Uruguay /ˈjʊərəɡwaɪ/; yei Si̱pen: /uɾuˈɣwaj/; Potugit: Uruguai), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik A̱tyin a̱si̱ Urugwai''' wu a̱ni (Si̱pen: República Oriental del Uruguay), yet a̱byin kya mi̱ [[Amerika A̱tak]]. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin A̱jentina di̱ fam jenshyung hu ma̱ng a̱tak-jenshyung a mbeang [[Brazil]] di̱ fam a̱za hu ma̱ng a̱za-a̱tyin; a̱wot ka̱ si̱ byia̱ gak di̱ fam a̱tak hu ma̱ng Río de la Plata ma̱ng [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu di̱ fam a̱tak-a̱tyin hu. A̱byin Urugwai kup shi kyai a̱byin ku shyia̱ ca̱caat ma̱ng kilomita a̱ma̱ntanaai 176,000 (met a̱ma̱ntanaai 68,000) a̱wot á̱ si̱ tyan shi á̱niet nka hu á̱ sak di̱ miliyon 3.51, mami mba á̱niet miliyon 2 swan sot metropolitan a̱keangtung ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi nka wu, Montevideo. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Amerika A̱tak}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika_A̱tak]] [[en:Urugwai]] gdbic0tzmrx2q01xsuhivdilq0c5x9i Urusha̱lima 0 804 10529 10528 2022-05-16T12:57:13Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱keang '''Urusha̱lima''' (A̱biru: יְרוּשָׁלַיִם‎, ''Yerushaláyim''; La̱ra̱ba: القُدس‎, ''Quds'' ku ''Bayt al-Maqdis'', á̱ ka ndyuut ''Baitul Muqaddas''; Shong: Jerusalem /dʒəˈruːsələm/), yet a̱gba̱ndang a̱keang wa di̱ fam a̱byin Jenshyung A̱siya, tazwa pi̱lato jhyang di̱ Tsutsok Yahuda ji tsi̱tsak [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya|Meditaroniya]] hu ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot ku Sang Swuan hu. Ka̱ yet a̱nyiung ma̱ng a̱ca̱cet a̱ka̱keang mi̱ swanta na na̱ swak di̱ yet a̱khwukhwop a̱ni, a̱wot á̱ si̱ kyiak nka a̱za̱za̱rak da̱ a̱vwuo a̱ca̱cet a̱yaadini Ibrahim a̱tat ba—[[Khwiyahuda]], [[Khwikristi]], ma̱ng [[Khwikpaa̱pyia̱]]. A̱mgba̱m á̱niet Isi̱rela ba ma̱ng á̱niet Pa̱la̱stiya ba ta̱meet ma̱ng a̱keang Urusha̱lima nang a̱keangtung mba ka, ma̱nang a̱byin [[Isi̱rela]] ba̱ng a̱tsatsak a̱ca̱cet a̱ka̱vwuonta̱m a̱gwomna̱ti nka na a̱ja a̱wot A̱si̱tet Pa̱la̱stiya si̱ ba̱ng nka nang cuk cet nka ji ma̱ a̱gba̱mgbam. A̱mgba̱m ma̱ng a̱nia, á̱ si̱ mbyia̱ nyiung mami ba̱ng bi̱ba̱ng nfeang hu nang a̱mgba̱m bibyin swanta hu shim ma̱ng nhu bah. {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Urusha̱lima'''<br>• ירושלים (A̱biru)<br>• القُدس (La̱ra̱ba) |- | colspan="7" align=center|[[Fail:HaArbaa IMG 0541 (cropped).JPG|thumb|300px|center]] <sub>Fam a̱za lang kyai tswazwa a̱keang Urusha̱lima neet Mar Elias Monastery</sub> |- | [[Fail:Flag of Jerusalem.svg|thumb|Tyiang a̱toot shi a̱keang Urusha̱lima]] |- | [[Fail:Emblem of Jerusalem.svg|thumb|A̱lama a̱keang Urusha̱lima]] |- |} ==Ya̱fang== [[Sot:Isi̱rela]] [[en:Jerusalem]] ee79vo5ol8q8k9ayvow7lz7ijayr4q0 Uyo 0 805 10534 10533 2022-05-16T12:57:14Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Uyo''', nggu wa yet a̱gba̱ndang a̱keangtung mi̱ Si̱tet Akwa Ibom, di̱ fam a̱tak a̱byin Naijeriya. Nwap Ibibio ji, jija yet nwap Uyo ji. A̱ yet a̱gbandang a̱keangtung a̱tuk Zwat A̱kubunyiung 23,1987, jen ji á̱ ku ti̱n Akwa Ibom mi̱ Si̱tet Cross River a̱ni. Fang á̱niet 2006 mi̱ Naijeriya, á̱niet mi̱ Uyo mbyiak si̱ ku yet 427,873. ==Ya̱fang== <references/> f9fekt29pwbttbr9j4dvtg31gzx4b3d U̱kwi 0 806 10537 10536 2022-05-16T12:57:14Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kwi]] scm056v9ibs0rd2xfczp8n3oignav3k Vab 0 807 10539 10538 2022-05-16T12:57:14Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Vap]] 17zy6mnwyqysraofoz8nq48j82iqi1m Vahk 0 808 10541 10540 2022-05-16T12:57:14Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Vak]] 5sge952h2xlvqq43a7wghjjrin6e49g Vak 0 809 10567 10566 2022-05-16T12:57:15Z Jon Harald Søby 8 25 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gravel road, Namibia.jpg|thumb|Vak a̱cyuang nfang mi̱ [[Namibya]]]] '''Vak''' ''hu'' (á̱kpa: '''nvak''' ''na'') yet a̱vwuo á̱niet nkhaat á̱ ncong a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Road]] 828kdbvu6dd1xe2545vmugmswg1etsu Vap 0 810 10582 10581 2022-05-16T12:57:15Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Adobe wall (detail) 1.jpg|thumb|Bat vap mami a̱keang Bahillo, Palencia, [[Si̱pen]]]] [[Fail:AdobeSurfaceCoatingRenewalOnWall.jpg|thumb|Á̱ shyim a̱tai mbat vap a̱ghyang mami a̱keang Chamisal, New Mexico]] [[Fail:Qasroddasht.JPG|thumb|Shiraz, [[Iran]]. Á̱ khap ti̱tam dandi hu ma̱ng mbat vap.]] '''Vap''' hu (á̱kpa: '''nvap''' ''na'') yet kyang nok a̱li hwa ku neet mbyin ma̱ng nkyang njhyang na̱ maai bwui a̱ni. Á̱ ngyei ntangka̱i a̱ka̱sa na nang á̱ nok ma̱ng vap '''a̱ka̱sa vap''', a̱wot a̱ka̱sa vap na ni̱ kyiak nghwughwu vwuon kyiak neet fam swanta nyiung naat mi̱ fam ghyang. Vap yet nyiung mami nkyang nok na̱ wa ka̱n shyia̱ neet gbangbang a̱ni, a̱wot a̱mgba̱m á̱niet mi̱ swanta hu nyian ta̱m ma̱ng a̱nhu. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Adobe]] gighm6jphxy9d5zt8wz9lhavoc15gxv Vicente Costalago 0 811 10594 10593 2022-05-16T12:57:16Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Vicente Costalago''' yet a̱gwak lyen nkhang lilyem ma̱ng a̱tyulyuut wa. Nggu wa yet a̱tyulyuut a̱ swak ma̱ng yet a̱tsatsak da̱ a̱lyem [[Interlingue (a̱lyem)|Oktsidental]] ka a̱ni. Á̱ ku byin nggu ma̱ a̱byin Si̱pen kya, a̱jawa gu ku fang tazwa Lilyem Mam A̱fwun hu. Shei ntsa nggu hu hwa ku yet ''La xerca per Pahoa'', nang á̱ ku lyuut da̱ a̱lyem Lingua Franca Nova a̱ni. A̱wot a̱ si̱ shei ''Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas'' da̱ a̱lyem Oktsidental, a̱wot Antologie hispan ma̱ng ''Fabules, racontas e mites'' si̱ khwi, meang da̱ a̱lyem a̱kya. == Nta̱m == === Lingua franca nova === ** [[La xerca per Pahoa]]<ref>[http://elefen.org/pdf/la-xerca-per-pahoa.pdf La xerca per Pahoa]</ref>, publicat quam libre en [https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/la-xerca-per-pahoa/paperback/product-gpdq4k.html?page=1&pageSize=4 Lulu.com] ** [https://web.archive.org/web/20200327163452/http://elefen.org/disionario/leteratur-romanica-e-elefen.pdf Leteratur romanica e lingua franca nova]. ** [http://elefen.org/disionario/istoria-de-europa-a4.pdf Istoria de Europa]. ** [http://elefen.org/disionario/cultur-clasica-a4.pdf Cultur clasica]. === Interlingua === * (2014/2020) [https://www.interlingua.com/e-libros/heracles/ Le dece-duo travalios de Heracles] * (2020) [https://www.interlingua.com/e-libros/litteraturaromanic/ Litteratura romanic e interlingua] * (2020) [https://www.interlingua.com/archivos/Historia%20de%20Europa.pdf Historia de Europa] * (2020) [https://www.interlingua.com/e-libros/concisedescriptiondellinguavalencian/ Concise description del lingua valencian] === Interlingue === * Libres ** (2021) ''Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas''<ref>[https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/li-sercha-in-li-castelle-dewahl-e-altri-racontas/paperback/product-j2775p.html?page=1&pageSize=4 Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas]</ref> ** (2021) ''Antologie hispan''<ref>[https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/antologie-hispan/paperback/product-pmknpz.html?page=1&pageSize=4 Antologie hispan]</ref>. ** (2021) ''Fabules, racontas e mites'', publicat li 20.12.2021<ref>[https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/fabules-contes-e-mites/paperback/product-4g6ezk.html?page=1&pageSize=4 Fabules, racontas e mites]</ref>. * Libres de textu ** (2020) [https://occidental-lang.com/resources/Historie.pdf Historie] ** (2020) [https://occidental-lang.com/resources/Cultura_classic.pdf Cultura classic] ** (2020) [https://occidental-lang.com/resources/Geografie.pdf Geografie] ** (2020) [https://occidental-lang.com/resources/Mathematica.pdf Mathematica] * Traductiones ** Li poem "Si", par Rudyard Kipling (25 novembre 2020). ** [https://prexins.wordpress.com/2021/09/14/epistul-a-filemon/ Li Epistola a Filemon] (13 septembre 2021). * Articules in Cosmoglotta ** (2021) ''Li casu del hebreic quam exemple por Occidental'' in Cosmoglotta 326. ** (2021) ''Mi unesim visita in li biblioteca de La-Chaux-de-Fonds'' in Cosmoglotta 326. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Interlingue]] [[ie:Vicente Costalago]] 0j5xsxnvthyt8tjrt5qumdx59y7u7no Vincent van Gogh 0 812 10596 10595 2022-05-16T12:57:16Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Vincent van Gogh - Self-Portrait - Google Art Project (454045).jpg|197px|right]] '''Vincent Willem van Gogh''' (30 Zwat Tsat 1853 – 29 Zwat A̱natat 1890) ku yet a̱tyuswup ghwughwu Lilyim A̱guguut Fwuongfwuo a̱byin Holan wa, a̱nyan wa a̱ma̱lyim kwi nggu hu a̱ si̱ yet a̱tyonyiung mami á̱niet ba ba̱ swak ma̱ng shi a̱lyoot a̱ni ma̱ng cet fuut á̱niet a̱ swak di̱ nkhang nyian ghwughwu di̱ Fam Jenshyung swanta hu. Mi̱ ndyia̱ swak, a̱ ku nnyia̱ kpa̱mkpaan ma̱ng nta̱m nghwughwu 2,100, bi̱ri̱ng ma̱ng nswup a̱myia̱ na̱ tat kpa̱mkpaan ma̱ng 860 a̱ni, ma̱ a̱di̱di̱t ku neet ndyia̱ ngaan a̱feang swuan nggu ni̱nia. A̱mami, a̱ si̱ byia̱ nta̱m myiai á̱kpai, nghwughwu nkyang nswuan na̱ yong da̱ a̱vwuo a̱nyiung a̱ni, nghwughwu na̱ yong ka̱tsak a̱ni ma̱ng nghwughwu-a̱pyia̱, a̱mgba̱m byia̱ za̱kwa á̱tutuk a̱sa̱khwot ma̱ng ta̱m bi̱rosh, byia̱ lili tyei a̱ga̱de, cet fuut ma̱ng tak a̱di̱dam na̱ ku mbeang di̱ kpaat kuntyin nyian ghwughwu mam a̱fwun hu a̱ni. Ma̱nang gu ku mi̱ ngyet a̱tyuyaa̱ywan di̱ fam kaswuo a̱ni bah, a̱ si̱ ka nkwan ma̱ng byian fwuo ku hyaat a̱ni ma̱ng a̱dodo kunak, a̱wot nang jen ji ki nnaat a̱ni, a̱ si̱ ka nhyat a̱pyia̱ nggu nang gu ku nshyia̱ ndyia̱ nswak ntat ma̱ng a̱natat a̱ni. [[Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa]] [[en:Vincent van Gogh]] nypzviaayko6vccwgtv07a6cti7zysg Viyetnam 0 813 10616 10615 2022-05-16T12:57:17Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Soshyalis Viyetnam'''<br> <small>Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Viyet) |flag = Flag of Vietnam.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Viyetnam |coa = Emblem of Vietnam.svg |image = Vietnam (orthographic projection).svg |capital = [[Hanoi]] |area = 331,699 |population = 96,208,984 |year = 2019 }} '''A̱bwom a̱byin''': Tiến Quân Ca<br />"Shai A̱khwot A̱kwop A̱byin"<div class="center" style="margin-top:0.4em;"> </div> A̱byin '''Viyetnam''' (Viyet: Việt Nam /vîət nāːm/, Shong: Vietnam), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Soshyalis Viyetnam''' wu (Viyet: Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Shong: Socialist Republic of Vietnam) a̱ni, yet a̱byin kya di̱ fam a̱byin A̱tak-A̱tyin A̱siya. Ka̱ shyia̱ da̱ a̱ta̱m fam a̱tyin A̱fi̱fap-a̱byin Ndocaina kikya, a̱wot á̱ si̱ ka̱u nkaa da̱ a̱yaaprovin 58 ma̱ng municipalities fwuon. A̱mgba̱m a̱byin ka byia̱ shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 331,699, ma̱ng shi á̱niet ku swak miliyon 96 a̱ni, ka̱ si̱ yet a̱byin swak ma̱ng a̱fwuon ka̱ lan byia̱ á̱niet mami swanta hu. A̱byin Viyetnam byia̱ a̱gi̱gak a̱byin ma̱ng bibyin [[Caina]] di̱ fam a̱za hu, Lawot ma̱ng Kambodya di̱ fam jenshyung hu; ma̱nang ka̱ si̱ go a̱gi̱gak a̱sa̱khwot nka ba ma̱ng bibyin Tailan di̱n vak A̱ngam A̱sa̱khwot Tailan wu, ma̱ng [[Filipin]], [[Ndonisiya]] a mbeang Malesiya di̱n vak [[Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak]] hu.<ref>Á̱ ngyei Kyai A̱sa̱khwot Caina A̱tak hu Kyai A̱sa̱khwot A̱tyin ma̱ a̱byin Viyetnam (Viyet: Biển Đông).</ref> A̱keangtung nka ka, kikya yet Hanoi, ma̱nang a̱keang Ho Chi Minh City (Saigon) kya si̱ yet a̱gba̱ndang a̱keang nka wu gu swak ma̱ng shi a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin A̱siya}} [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_A̱tak-A̱tyin_A̱siya]] [[en:Vietnam]] npy9sirf1ysmsah9dvy8iiqzc7fsp3e Vladimir Putin 0 814 10630 10629 2022-05-16T12:57:17Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Vladimir Putin'''<br>Владимир Путин |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Vladimir Putin (2018-03-01) 03 (cropped).jpg|thumb|250px|center]] <sup>Putin ma̱ a̱lyia̱ 2018</sup> |- |} '''Vladimir Vladimirovic Putin''' (a̱lyem Roshiya: Владимир Владимирович Путин /vlɐˈdʲimʲɪr vlɐˈdʲimʲɪrəvʲɪtɕ ˈputʲɪn/; byin a̱tuk mam 7 Zwat Swak 1952) yet a̱tyukwai nfwuo á̱niet a̱byin [[Roshiya]] wa ma̱ng a̱tyunta̱m ofit a̱yaabang a̰byin gbangbang a̱ nyia̱ khwo mi̱ di̱ yong huni nang a̱kwak a̱son a̱byin Roshiya neet ma̱ a̱lyia̱ 2012, a̱wot a̰ ku ba̱ng cuk ji di̱n jen ji̱ ku swak a̱ni kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 1999 ba̱ng si̱ nat ma̱ a̱lyia̱ 2008.<ref name="biocom">"[http://www.biography.com/people/vladimir-putin-9448807# Vladimir Putin]" (di̱n Shong). Biography.com</ref> A̱ ku bu yet Minista A̱son Roshiya kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 1999 nat a̱lyia̱ 2000 a̱wot a̱ si̱ ka mbwuok a̱ bai ma̱ a̱lyia̱ 2008 a̱ si̱ ba̱ ba̱ng cuk ji tat ma̱ a̱lyia̱ 2012. Ma̱ a̱lyia̱ 2021, Putin wa yet a̱kwak a̱son a̱byin Yurop a̱feang a̱ ku swan cuk ji a̱ si̱ labeang ba̱t, a̱ khwi lilyim Alexander Lukashenko a̱si̱ a̱byin [[Belarut]]. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Vladimir_Putin]] [[Sot:byin_1952]] [[Sot:A̱yaakwak_A̱son_A̱byin_Roshiya]] [[en:Vladimir Putin]] 4hjpa76wk35albc6fiweebkfv46hznx Volodymyr Zelenskyy 0 815 10636 10635 2022-05-16T12:57:17Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Volodymyr Zelensky Official portrait.jpg|thumb|A̱junjung ghwughwu a̱gwomna̱ti, 2019]] '''Volodymyr Oleksandrovych Zelenskyy''' (Yuki̱ren: Володимир Олександрович Зеленський; byin 25 Zwat Jhyiung 1978), á̱ ni̱ bwuak lyuut hu nang Zelensky, yet a̱tyukwai-nfwuo-á̱niet a̱byin [[Yuki̱ren]] wa, ma̱ng a̱tyumaat ma̱ng a̱tyutyei-á̱niet-mai di̱n jen ji̱ swak a̱ni, a̱nyan wa si̱ ngyet presiden a̱taa Yuki̱ren wu a̱ shyia̱ di̱ ba̱ng cuk ji mi̱ di̱ yong huni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Volodymyr Zelenskyy]] 53m6697iqf60kd80ocgtvui3xhqszb9 Vwan a̱khwu 0 816 10645 10644 2022-05-16T12:57:18Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Vwan a̱khwu''' yet kyang ku cat swak cet a̱ni, ku ku cat lan cet a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Difficulty]] lda3udl9xbje1mii0jbr1dq0rta6g52 Vwuo 0 817 10650 10649 2022-05-16T12:57:18Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Vwuo''' yet tangka̱i naat á̱ mbwuot hwa nang á̱ nyia̱ á̱ ka gwai fwuo hu, a̱wot di̱n jen jhyang ku yet kyang tyiet hwa. Vwuo vwuon ma̱ng ta̱m, ku lan yet kyang a̱za̱za̱rak a̱di̱dam fwuo hwa a̱ni ==Ya̱fang== <references/> [[de:Spiel]] [[en:Game]] [[fr:Jeu]] [[ha:Wasa]] [[nl:Spel]] 4y49se8f6rruxfnvdg5xn4n6ll3uilo Vwuokhu 0 818 10652 10651 2022-05-16T12:57:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Vwan a̱khwu]] g3p0dek7ukmtu5bmr13t99aam5lx35z Vwuon 0 819 10660 10659 2022-05-16T12:57:18Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Vwuon''' yet si̱sak nkyang nfeang nwai ngyet kyang nyiung a̱ni . ==Ya̱fang== <references/> [[en:Difference]] t7yuqf44tn7yb233c1g2d2b7zyv1s3m Wasap 0 820 10664 10663 2022-05-16T12:57:18Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Wasap''' yet vak fwuai mang/saai ta̱m ja ma acietaneang. Wasap beang di̱ fwuai nta̱m zunzwo,ghunghwu, mbeang anwat 5voq0xv9ywb5n7tcjqa9mc4pylmymqx Watyap 0 821 10675 10674 2022-05-16T12:57:19Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Watyap''' ([[A̱lyem Kpat|Kpat]]: Kaura) yet a̱keang kya ma̱ng [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] di̱ fam [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]], [[Naijeriya]]. Tyantung nji shyia̱ a̱keang Watyap kya, mami Tyok A̱sholyia̱. A̱ka̱keang á̱ghyang nia yet: a̱ka̱keang Tsok ma̱ng [[Gwoot]]. Sot ji byia̱ shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 461 hwa ma̱ng shi á̱niet 174,626 mi̱ sa̱nsut 2006 ji.<ref>[https://citypopulation.de/php/nigeria-admin.php?adm1id=NGA019 Kaduna State of Nigeria] (di̱n Shong). City Population.</ref> La̱mba-ta̱m ta̱m a̱vwuo ka hwa yet 801.<ref>[https://web.archive.org/web/20091007011423/http://www.nipost.gov.ng/PostCode.aspx Post Offices- with map of LGA] (di̱n Shong). NIPOST.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Kaura, Kaduna State]] saum7s8x5911nvridx5ifq6jddhvna2 Wikipidya 0 822 10677 10676 2022-05-16T12:57:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wukipedia]] j4unp5shmpnutytgh1rzh22efvttj6d Wizkid 0 823 10687 10686 2022-05-16T12:57:19Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Ayodeji Ibrahim Balogun''' (á̱ byin nɡgu a̱tuk mam 16 Zwat A̱natat 1990), á̱ lyen nggu a̱tsak lyen ma̱ng '''Wizkid''' (jen jhyang á̱ ngyei '''Wizzy''', '''Biɡ Wiz''' ku '''Starboy'''), a̱ yet a̱fai [[Naijeriya]] wa a̱ tsot bubwom sa ndyuut a̠ni. A̱ nshyia̱ ma̱ng a̱ca̱cet á̱niet tsot bubwom ma̱ng a̱byin [[Afrika]] sa bu ngyet a̱tyu a̱ ɡwaat nswak a̠ni (nggu wa ma̱nɡ Afrika a̱ ɡwaat a̱ nswak a̠ni ka̱p ma̱ng ta̱cya̱ da̱ bubwom). Ma̱ng jen ji zi̱ nshyia̱ a̱ni, a̱ yet a̱nyiung ma̱ á̱niet ba ba̱ shai si̱sak bubwom nzi̱t hu nswan a̱ni. ==Ya̱fanɡ== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:byin_1990]] [[en:Wizkid]] 2jfz4is1jduxufdgwwwqh11rjm6huh3 Wuhan 0 824 10698 10697 2022-05-16T12:57:20Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Wuhan''' <br> 武汉<br><sub>''Wǔhàn''</sub> |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Wuhan Yangtze River Bridge in 2020.jpg|thumb|300px|center]] <sup>A̱byia̱k A̱ghyui Yangtze mi̱ Wuhan</sup> |- | [[Fail:Location of Wuhan Prefecture within Hubei (China).png|thumb|A̱vwuo ka nang Wuhan nshyia̱ a̱ni mi̱ Hubei]] |- |} A̱keang '''Wuhan''' (a̱di̱dat lyuut Caina: 武汉; lyuut taada Caina: 武漢; pinyin: Wǔhàn; /ù.xân/) kya yet a̱keangtung Provin Hubei ma̱ a̱byin [[Caina|Ri̱pobi̱lik Á̱niet Caina]] ka. Kikya yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi kyai a̱byin mi̱ Hubei ma̱ng a̱si̱ gu swak ma̱ng shi á̱niet di̱ fam a̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ Caina hu, ma̱ng á̱niet ba̱ swak miliyon 11, ka̱ si̱ yet a̱gba̱ndang a̱keang a̱byin Caina a̱ yet a̱kubunyiung ma̱ng shi á̱niet a̱ si̱ ka ngyet a̱nyiung mami A̱ca̰cet A̱ka̱keang A̱ka̱wa̱tyia̱ a̱kubunyiung A̱byin Caina. ==Ya̱fang== [[Sot:Wuhan]] [[en:Wuhan]] [[ko:우한시]] [[zh:武汉市]] 554f525zwxglipq7gpk2gx0zs6owaaj Wukari 0 825 10706 10705 2022-05-16T12:57:20Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki Akayang '''Wukari''' yet sot Gwamneti Mali ma. Taraba state, Nigeria. Atyan tung nka shyia mu akayan Wukari mu A4 gbandan vat. Aghyui Donga ka kpak nwo Aghui Benue Nat Nasarawa state SWAK Nat northwest. Abye akayan 4,308 km 2 mu akpa 241,546 mu fan anyet 2006. 4ziuyq0tqs1ibi840fow44sucqhrlxi Wukipedia 0 826 10728 10727 2022-05-16T12:57:21Z Jon Harald Søby 8 21 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Wikipedia-v2-logo.svg|150px|frameless|An incomplete sphere made of large, white jigsaw puzzle pieces. Each puzzle piece contains one glyph from a different writing system, with each glyph written in black.]] [[Fail:Www.wikipedia screenshot (2021).png{{!}}border|thumb|Lilyem di̱ Wukipedia]] '''Wukipedia''' yet a̱gban lyen a̱zalang wa nang nkyang na na̱ shyia̱ mami nhu a̱ni yet á̱sa̱t nkyang nia, a̱wot á̱ si̱ bwuak ndyo tyia̱ lilyem ma̱ a̱di̱di̱t nang sot á̱nietnta̱m nang á̱ nwai teang a̱ni jija ndyuut ji̱ bu nggo nhu meang, di̱n vak tung mbwak ndung ma̱ng fwuo nyiung, mbeang di̱ nyian ta̱m ma̱ng vak jhyuk ku byia̱ kuntyin mi̱ wiki a̱ni. Á̱ maai ngyei á̱niet ba̱ nwuak mi̱ nwuak ba nang á̱ ka ngyei á̱nietjhyuk a̱ni, '''A̱wukipedia''' ba (a̱tyonyiung: '''A̱tyuwukipedia''' ''wu''). Nggu wa yet ta̱m ta̱fang nang á̱ fang á̱ swak a̱ni a̱ swak kuzang ma̱ng shi mi̱ nkhang á̱nietbishyi,<ref>[https://www.economist.com/international/2021/01/09/wikipedia-is-20-and-its-reputation-has-never-been-higher Wikipedia is 20, and its reputation has never been higher] (di̱n Shong). The Economist (Zwat Jhyiung 9, 2021)</ref> a̱wot ku si̱ yet mi̱ di̱ kuzang jen, a̱nyiung mami a̱ka̱ma̱ntei 15 nang á̱niet cat á̱ swak a̱ni nang á̱ ku nwuak shi mbwak Alexa a̱ni; (ma̱ a̱lyia̱ 2021) á̱ si̱ nwuak Wikipidya shi a̱ma̱ntei 13 nang á̱niet cat á̱ swak a̱ni. Sotbeang Wukimedia ji ji̱ yet sotnta̱m nwai-cat-kpangti̱n [[A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱|Amerika]] jhyang, jija byia̱ nhu, a̱wot di̱n vak za̱nang hwa nang ku shyiat kurum nhu hu.<ref>McGregor, Jena (Zwat Tsat 17, 2020). [https://www.washingtonpost.com/business/2020/03/17/wikimedias-approach-coronavirus-staffers-can-work-20-hours-week-get-paid-full-time/ Wikimedia's approach to coronavirus: Staffers can work 20 hours a week, get paid for full time] (di̱n Shong). The Washington Post.</ref> ==Ya̱fang== <references/> [[en:Wikipedia]] rvc0kkn1wq08edpthm3u5mqilr9dvyr Wun 0 827 10741 10740 2022-05-16T12:57:21Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Wun''' yet a̱za̱za̱rak a̱guguut wa a̱ cong kai a̱tai nswanta wu a̱ni. [[Fail:Wun.ogg|Wun]] [[Fail:Cherry tree moving in the wind 1.gif|thumb|A̱kwon a̱bwan tyia̱ a̱guguut ma̱ng wun hu ku hyap ma̱ng cet kpa̱mkpaan 22 m/sec (kpa̱mkpaan ma̱ng 79 km/h ku 49 mph)]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Wind]] sixwr8cfw5yjvhn5ix0l066c9c0dsfu Ya̱d A̱tyobin 0 828 10743 10742 2022-05-16T12:57:21Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Yet A̱tyobyin]] q0oeg949jaljhz4v6np04ndukabyeqf Yesu 0 829 10751 10750 2022-05-16T12:57:21Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Yesu''' (c. 4 BC – AD 30 / 33), á̱ ka ngyei '''Yesu Na̱za̱ra̱t''' ku '''Yesu Kristi''' a̱ni, wa yet a̱tyu a̱ shyia̱ ma̱ka̱wa̱tyia̱ [[Khwikristi]] ka, khwi ku byia̱ shi swak kuzang hu mi̱ swanta hu a̱mgba̱m a̱ni. A̱ ku yet a̱tyushei a̱lyiat A̱gwaza sa̱ncuri a̱son a̱ ka ngyet A̱tyuyahuda wa, a̱ si̱ ka ngyet a̱kwak a̱son khwi wa. Krista ma̱ a̱di̱di̱t nwuak a̱cucuk nyia̱ da̱ nggu, a̱ yet A̱gwaza Nggwon wu wa mi̱ vam ma̱ng ma̱siya (Kristi wu) nang á̱ ku neet swat nfwuong bai nggu hu, nang á̱ ku shei á̱zanson a̱kwonu A̱gwaza mi̱ Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza A̱biru hu a̱ni. Kpa̱mkpaan a̱mgba̱m á̱nietbyia̱lyen tazwa ce gbangban, a̱fwun, ba̱ shim nyia̱ da̱ a̱tsak a̱lyiat wa Yesu ku shyia̱ mi̱ swanta hu gbangbang.[g] Cat Yesu nkhang wu ku ntyia̱ nwai shim a̱cucuk ma̱ a̱da̱dei tazwa yet a̱tsatsak nkhang [[A̱sham Nkhang|A̱ka̱sham Nkhang]] wu ma̱ng si̱sak nang Yesu nang á̱ ku tyai mi̱ La̵̱p A̱nu Fai hu ma̱ng Yesu a̱ shyia̱ di̱ nkhang na a̱ni, nang a̱yaarekwot tazwa shyicet Yesu ma̱nyin bya shyia̱ A̱ka̱sham Nkhang na.[19][h][i] Yesu ku yet A̱tyoyahuda Galili wa,[11] a̱nyan wa Yoona a̱tyunyia̱ ba̱ptisman wu ku nyia̱ nggu ba̱ptisman a̱ni, a̱ si̱ kin ta̱bat ta̱m mbeang á̱nietkhwi nggu hu. Di̱ ntsa hu, di̱ nwuak sheda a̱kwonu hwa nang á̱ ku sak nkhang nggu na[22] a̱wot nggu ma̱ng a̱pyia̱ nggu, á̱ ku ngyei nggu "rabi" (a̱tyutyiet) wa.[23] Yesu ku ngya fwuang ma̱ng A̱yahuda ba tazwa si̱sak nang á̱ na nkhwi A̱gwaza ku na lan tyia̱ a̱ca̱caat a̱ni, a̱ si̱ coot á̱niet, a̱ si̱ ka ntyiet di̱ kídee a̱ si̱ ka ntung á̱nietkhwi.[24][25] A̱ si̱ ta̱bat gu a̱ si̱ faat nggu shi̱ri̱ya mbwak á̱nietba̱ngcet A̱yahuda ba,[26] á̱ si̱ tyia̱ nggu mbwak a̱gwomna̱ti A̱rom ba, á̱ si̱ kpaat nggu da̱ a̱team a̱khwu ca̱caat ma̱ng oda gwomna Bilatut Babunte, a̱kwak a̱son a̱si̱ Rom ma̱ a̱keang [[Urusha̱lima]].[24] A̱ma̱lyim nang gu nkhwu a̱ni, á̱nietkhwi nggu ba si̱ nwuak a̱cucuk nyia̱ gu ta̱ngam ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni, a̱wot sot á̱niet ba̱ ku tung a̱ni si̱ bwuak yet Sot á̱nietkhwi ntsa ji.[27] Di̱ tyiet Krista, á̱ mbyia̱ nwuak a̱cucuk hu nyia̱ A̱za̱za̱rak Ntswa wu wa ku tyia̱ Yesu di̱n vak nggwoneam ka ka̱ nwai lyen a̱tyok a̱ni nang á̱ ngyei Ma̱ryamu a̱ni - a̱nyan wa si̱ byin nggu, nyia̱ nkyang a̱ri̱bi̱di, kpaat kuntyin Sot Á̱nietkhwi Krista hu, a̱ si̱ khwu di̱n vak kpaat da̱ a̱team a̱khwu nang za̱nang shyiat ci a̱ka̱tuk nyia̱, ta̱ngam ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni, a̱wot a̱ si̱ nyeak a̱ nat Ma A̱gwaza tswazwa ka, neet a̱ja wa gu bu na bwuok a̱ bai a̱ka̱feang.[28] Ma̱ a̱di̱di̱t, Á̱nietkhwikristi ba nwuak a̱cucuk nyia̱ Yesu ni̱ ntyia̱ á̱niet ba̱ jhyi swat mba hu ma̱ng A̱gwaza. Tak Kpa̱sai Nice hu ntak nyia̱ Yesu na faat shi̱ri̱ya tazwa á̱niet nswuan ba ma̱ng mba ba̱ ka̱n kwi a̱ni[29] a̱zaghyi ku a̱ma̱lyim nang ba̱ nta̱ngam mi̱ vam neet mi̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni,[30][31][32] nyia̱ jhyiung nang á̱ dap á̱ sak ma̱ng Bwuok A̱ Bai A̱ka̱feang Yesu hu mi̱ Tat-a̱pyia̱ lyen jen ngaan Krista.[33] A̱di̱di̱t a̱di̱t Á̱nietkhwikristi ni̱ kyuak Yesu ntong nang A̱gwaza Nggwon wu mi̱ vam a̱tyubishyi, a̱tyofeang wu mi̱ A̱gwaza A̱tat mi̱ A̱tyonyiung wu. A̱wot susot Á̱nietkhwikristi a̱da̱dei ji̱ laai shi a̱ni si̱ lak a̱di̱dam A̱gwaza A̱tat mi̱ A̱tyonyiung wu, ku a̱jhyem ku di̱n kap, nang kyang ku naat ca̱caat ma̱ng A̱lyiat A̱gwaza na a̱ni bah. Á̱ ni̱ song a̱gwai a̱tuk mam byin Yesu na kuzang a̱lyia̱ ma̱ a̱tuk mam 25 mi̱ Zwat Swak ma̱ng Sweang.[j] Á̱ ni̱ cyin kpaat nggu hu da̱ a̱team a̱khwu ka ma̱ a̱tuk mam A̱sham A̱tuk Juma kikya a̱wot ta̱ngam nggu ka ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni ma̱ a̱tuk mam A̱tuk Ladi Ita ka. Ka̱la̱nda ji nang á̱ swak nnyia̱ ma̱ng a̱nji—da̱nang a̱lyia̱ a̱fwun ka yet 2022 AD/CE a̱ni—byia̱ a̱tyin nji di̱ mam byin Yesu hu hwa nang á̱ ku tyan a̱ni gbangbang.[34][k] Á̱ bu cyin Yesu mi̱ nkhwi nghyang. Mami [[Khwikpaa̱pyia̱]], á̱ kyiak Yesu (nang á̱ ku ngyei ma̱ng a̱lyoot Kuran nggu ka ʿĪsā) nang a̱ta̱m a̱kwonu A̱gwaza a̱ ku bai a̱zanson a̱ngaan ka ma̱ng a̱tyusan wu.[l] Á̱kpaa̱pyia̱ ba nwuak a̱cucuk nyia̱ fi̱ng nggwoneam ka̱ ka̱n nwai lyen a̱tyok a̱ni hwa ku byin Yesu, a̱wot da̱ nggu, a̱ nwai yet A̱gwaza ku nggwon A̱gwaza.[41][42] Kuran ji ntak nyia̱ Yesu du tak nyia̱ nggu a̱ neet Ma A̱gwaza tswazwa kya a̱ni bah.[43] Á̱kpaa̱pyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t nwai nwuak a̱cucuk nyia̱ á̱ ku hyat Yesu ku á̱ kpaat nggu da̱ a̱team a̱khwu, a̱wot A̱gwaza si̱ ta̱ngam nggu ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni a̱ si̱ kin nat ma̱ng a̱nggu Tswazwa ma̱nang gu ni̱ nswuan a̱ni bah.[44] Da̱ a̱kwonu a̱kya, [[Khwiyahuda]] lak nwuak a̱cucuk hu nyia̱ Yesu wa ku yet a̱tyusan (ku ma̱siya) wu nang á̱ ku nfwuong bai nggu hu a̱ni, a̱wot ba̱ ya fwuang nyia̱ da̱ nggu, a̱ du nhyat shei mi̱ shei á̱zanson a̱tyusan hu bah, ba̱ si̱ kin mbeang nyia̱ da̱ nggu, a̱ ku neet Ma A̱gwaza tswazwa kya bah a̱wot da̱ nggu, a̱ ku ta̱ngam ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni bah.[45] [[Sot:Yesu]] [[en:Jesus]] b6g66t4wtgxuzky48tejx49mjl6w83u Yet A̱tyobyin 0 830 10761 10760 2022-05-16T12:57:22Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Yet A̱tyobyin''' fa swat ma̱ng shyia̱ dundung a̱tyubishyi ma̱ng a̱byin gu nshyia̱ ani. Ku yet ta hwa a̱tyo a̱wa a̱ shim a̱byin ka a̱wot a̱byin ka ka̱ cok nggu meang. ==Ya̱fang== <references/> ==A̱ka̱fwuop nta== * [http://www.bbc.co.uk/schools/pshe_and_citizenship/ BBC PSHE & Citizenship] * [https://ssrn.com/abstract=2280329 The Life in the UK Citizenship Test Report by Thom Brooks] * [https://web.archive.org/web/20060404042127/http://www.opm.gov/extra/investigate/IS-01.pdf Citizenship Laws of the World] [[Sot:Yet_A̱tyobyin]] [[Sot:A̱gwomna̱ti]] [[en:Citizenship]] tlayfyc6n0xieir3s0nevwj15usphs2 Yola 0 831 10769 10768 2022-05-16T12:57:22Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱keang '''Yola''' (Fa̱taa: Ƴoola), fa 'A̱gba̱ndang A̱byin' ku 'kyai a̱byin', ka̱ yet a̱gba̱ndang a̱keang, a̱keangtung a̱gba̱ndang a̱keang meang tyok ma̱ka̱wa̱tyia̱ [[Si̱tet A̱da̱mawa]], [[Naijeriya]]. A Ka̱ shyia̱ a̱gbang a̱tak [[A̱ghyui Benuwe]], ka̱ si̱ byia̱ shi á̱niet 336,648 (2010). Á̱ ka̱u Yola di̱ nkap nfeang nia. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Yola, Adamawa]] jaws1ylpsryo5xtayat846qzp36flb3 Yuganda 0 832 10788 10787 2022-05-16T12:57:23Z Jon Harald Søby 8 18 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Ri̱pobi̱lik Yuganda'''<br><small>Jamhuri ya Uganda (Swahili) |flag = Flag of Uganda.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Yuganda |coa = Coat of arms of Uganda.svg |image = Uganda (orthographic projection).svg |capital = [[Ka̱mpala (a̱keang)|Ka̱mpala]] |area = 241,038 |population = 42,729,036 |year = 2018 }} '''A̱bwom a̱byin''': "Nwan Yuganda, A̱byin Shisham" (''Oh Uganda, Land of Beauty'') [[Fail:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]] A̱byin '''Yuganda''' (Lilyem Yuganda: Yuganda), á̱ lyen ma̱ng a̱lyoot a̱gwomna̱ti ka nang '''Ri̱pobi̱lik Yuganda''' (Swahili: Jamhuri ya Uganda<ref>[https://books.google.com/books?id=LccRAwAAQBAJ&dq=Jamhuri+ya+Uganda+swahili&pg=PA745 Britannica Book of the Year 2014] (di̱n Shong). Encyclopedia Britannica, Inc. (1 Zwat Tsat 2014). P. 745. ISBN 978-1-62513-171-3</ref>) a̱ni, yet a̱byin kya nang bibyin ghyang keang di̱ tityak a̱ni mi̱ fam a̱byin A̱tyin Afrika. Ka̱ byia̱ a̱gi̱gak di̱ fam a̱tyin hu ma̱ng a̱byin [[Kenya]], di̱ fam a̱za hu ma̱ng [[Sudan A̱tak]], di̱ fam jenshyung hu ma̱ng [[Ri̱pobi̱lik Di̱mokrasi Konggo]], di̱ fam a̱tak-jenshyung ma̱ng [[Ruwanda]], a̱wot di̱ fam a̱tak hu ma̱ng [[Ta̱nzaniya]]. Fam a̱tak a̱byin ka si̱ byia̱ a̱gba̱ndang kap [[A̱gba̱ndang Jok Viktoriya]] wu, nang ka̱ ka̱u ma̱ng bibyin Kenya ma̱ng Ta̱nzaniya a̱ni. Yuganda shyia̱ di̱ fam a̱byin A̱ca̱cet Njok Afrika hu hwa. A̱byin Yuganda ka ka mmyiai di̱ Kham A̱ghyui Nayil ji ja a̱wot ka̱ si̱ byia̱ za̱kwa wun ji̱ vwuon neet a̱vwuo naat a̱vwuo a̱wot da̱ a̱ka̱nyiung, ji̱ yet tangka̱i za̱kwa wun a̱kwa̱toriya ghyang hwa. Ka̱ byia̱ shi á̱niet ku swak miliyon 42, nang miliyon 8.5 swan a̱keangtung ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi kyai a̱ni nang á̱ ngyei [[Ka̱mpala (a̱keang)|Ka̱mpala]] a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Afrika}} [[Sot:Bibyin swanta]] [[Sot:Bibyin Afrika]] [[Sot:Bibyin A̱tyin Afrika]] [[en:Uganda]] lcd0kns2v8mkg8ubji2r1vz0qmvlrs8 Yuki̱ren 0 833 10801 10800 2022-05-16T12:57:23Z Jon Harald Søby 8 12 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Yuki̱ren'''<br><small>Україна (Yuki̱ren) |flag = Flag of Ukraine.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Yuki̱ren |coa = Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg |image = Europe-Ukraine (и не контролируемые).png |capital = [[Kyip]] |area = 603,628 |population = 48,457,102 |year = 2001 }} '''A̱bwom a̱byin''': "{{lang|uk|Державний Гімн України}}"<br/>''Derzhavnyi Himn Ukrainy''<br/>"A̱bwom a̱byin Yuki̱ren"<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[Fail:National anthem of Ukraine, instrumental.oga]]</div> A̱byin '''Yuki̱ren''' (Yuki̱ren: ''Українa'' "Ukraïna") yet a̱byin kya di̱ fam-a̱byin A̱tyin Yurop. Kikya yet a̱byin a̱feang ka̱ swak ma̱ng shi kyai a̱byin mi̱ [[Yurop]] lilyim [[Roshiya]], ma̱ng a̱nyan wa ka̱ byia̱ a̱gi̱gak di̱ nfam a̱tyin ma̱ng a̱za-a̱tyin na. Yuki̱ren ka mbyia̱ a̱gi̱gak ma̱ng bibyin [[Byelarut]] di̱ fam a̱za; [[Polan]], [[Sulovakya]], ma̱ng [[Hongga̱ri]] di̱ fam jenshyung hu; [[Romaniya]] mbeang [[Moli̱dova]]di̱ fam a̱tak; a̱wot ku si̱ byia̱ lang khwong a̱sa̱khwot ma̱ng Kyai A̱sa̱khwot Azov hu ma̱ng [[A̱dyundyung Kyai A̱sa̱khwot]] wu. A̱byin Yuki̱ren ngaat ka̱ si̱ kup shi kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 603,628 (met a̱ma̱nta 233,062), a̱wot ka̱ si̱ a̱byin a̱ni̱nai ka̱ swak ma̱ng shi á̱niet a̱ni mami Yurop lilyim [[Si̱pen]]. A̱keangtung a̱byin ka ma̱ng a̱gba̱ndang a̱keang a̱ swak ma̱ng shi a̱ni, nggu wa yet Kyip. ==Ya̱fang== <references/> {{Bibyin Yurop}} [[en:Ukraine]] fmst3xfuo6e18xe1u51vtjb81j0nsjz Yunuvasiti Ahmadu Bello 0 834 10803 10802 2022-05-16T12:57:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Yunuvasi̱ti Ahmadu Bello]] bpm077vynz5zyazrgr51dlgglwy4wy3 Yunuvasi̱ti Ahmadu Bello 0 835 10813 10812 2022-05-16T12:57:24Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Gate of Ahmadu Bello University Zaria 01.jpg|197px|right]] '''Yunuvasiti Ahmadu Bello''' ('''ABU''' /Ee bi yu/) '''Zariya''' yet a̱gba̱ndang a̱vwuotyiet a̱si̱ a̱gwomna̱ti a̱byin [[Naijeriya]] wa a̱ shyia̱ [[Zariya]] a̱ni. Á̱ khwuk ''ABU'' a̱tuk mam 4 Zwat Swak 1962, a̱ si̱ ngyei "University of Northern Nigeria". Á̱nietmyiam ba á̱ tyiet mba di̱n vak á̱ngi̱ri̱m fang. [[en:Ahmadu Bello University]] djvd5u0jppo9p5mlm9mgvsktgfienns Yurop 0 836 10823 10822 2022-05-16T12:57:24Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Europe orthographic Caucasus Urals boundary (with borders).svg|thumb|Ta̱si̱la vam-a̱byin Yurop]] A̱byin '''Yurop''' yet vam-a̱byin hwa ku shyia̱ di̱ swat A̱kum-a̱la̱u A̱za ka di̱ tityak ma̱ng A̱kum-a̱la̱u A̱tyin ka ma̱ a̱dodo. Ka̱ byia̱ ndi̱m-a̰byin na̱ shyia̱ fam jenshyung vam-a̱byin kyai a̱byin Yura̱siya hu swak a̰ni, a̱wot ka̱ si̱ byia̱ a̱gi̱gak ma̱ng A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Atik wu di̱ fam a̱za hu, [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Ati̱lantik]] wu di̱ fam jenshyung hu, [[Kyai A̱sa̱khwot Meditaroniya]] hu di̱ fam a̱tak hu, ma̱ng a̱byin [[A̱siya]] di̱ fam a̱tyin hu. Á̱ ni̱ nkyiak a̱byin Yurop ka̱ yet zan ma̱ng a̱byin A̱siya di̱n vak Tsutsok Ural ji, A̱ghyui Ural ka, Kyai A̱sa̱khwot Kaspiya hu, A̱gba̱ndang Ka̱ukasut wu, [[A̱dyundyung Kyai A̱sa̱khwot]] wu, ma̱ng nvak a̱sa̱khwot Á̱na̱nwuai A̱sa̱khwot Turkiya na. Shimba ma̱ a̱di̱di̱t a̱gi̱gak bani yet á̱si̱ a̱byin bya, a̱byin Yurop byia̱ a̱tyentyang yong vam-a̱byin mat a̱gba̱ndang shi kyai nka wu nang á̱ghyi maai ndi a̱ni ma̱ng shi a̱kpa̱p nkhang nka na ma̱ng taada. {{Bibyin Yurop}} [[Sot:Nvam-a̱byin_swanta]] [[en:Europe]] 27p87t5mdb0ldqbb6ojavc6qnm1ah4a Za 0 837 10834 10833 2022-05-16T12:57:24Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Rain falling on road - gnangarra.webm|thumb|Za va di̱n vak]] '''Za''' yet a̱jojot a̱sa̱khwot wa a̱ tai tang ti̱tang a̱sa̱khwot ku neet lywei ku shyia̱ mi̱ wun a̱ni, a̱wot ku si̱ tung cet ku si̱ maai va di̱n vak cet a̱gba̱ndang kwak a̱byin hu a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Rain]] fwh9kv76fpxrggh5hfmk0mrgtfcvsg1 Zama̱ni Lyekhwot 0 838 10841 10840 2022-05-16T12:57:25Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zamani Lyekhwot''' (Atuk bin zuwat a anatat 19, 1940) yet a chiok magtam akhwot àkwop abin Najeriya magjor shie atyio tamg ã hu akhot akwup gonna à Rivers State, Najeriya nyet zuwat anatat 1975 chiok zuwat anatat 1978 amg jien å akhwot àkwop tiok à General Murtala Muhammed an Olusegun Obasanjo. Lekwot ayet atyu Atyap, bin mag Kaduna State ä 1944. ==Ya̱fang== <references/> no8rqd3ajy26wb2z30uz98n1rz84m9n Zangon Kataf 0 839 10874 10873 2022-05-16T12:57:26Z Jon Harald Søby 8 32 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zangon Kataf''' (ku Zango A̱tyap, Nietcen A̱fakan) yet [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] ja ma̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[Si̱tet Ka̱duna]] ka, [[Naijeriya]]. Tyantung nji, jija yet a̱keang [[Zonkwa]]. Ji̱ ka yet a̱lyoot a̱keang a̱ghyang kya di̱ [[Tyok A̱tyap|tyok A̱tyap hu]]. A̱ka̱keang á̱ghyang nji nia yet: Ba̱ta̱don, Cenkwon, Kamantan ma̱ng Ka̱murum. Ji̱ byia̱ shi kyai a̱byin 2,579 km² hwa ma̱ng shi á̱niet 318,991 ma̱ng si̱sak fang á̱niet a̱byin a̱lyia̱ 2006 hu.<ref>[https://citypopulation.de/php/nigeria-admin.php?adm1id=NGA019 Kaduna State of Nigeria]. City Population.</ref> Zwunzwuo ta̱m tá̱m fam a̱byin ji ja yet 802.<ref>[https://web.archive.org/web/20091007011423/http://www.nipost.gov.ng/PostCode.aspx Post Offices- with map of LGA]. NIPOST.</ref> == A̱ca̱cet á̱niet == * [[Ba̱la A̱ci]], a̱tyulyen nkhang gbangbang, a̱tyulyuut * [[Ka̱tung A̱duwak]], a̱tyunyianfim * [[Rachel Bakam|Rachel Ba̱kam]], a̱tyugwainfwuo-á̱niet, a̱ghyi TV * [[Ishaya Bakut]], a̱khwot a̱kwop * [[Isaiah Balat]], a̱tyubwuang, a̱tyukwainfwuo-á̱niet * [[DJ Bally]], DJ, a̱tyukpa a̱bwom-tsot, a̱tyulyiat tazwa a̱lyiat, a mbeang a̱ghyi TV * [[Nuhu Ba̱ture]], a̱tyuba̱ngtyok * [[Musa Bityong]], khwo a̱khwot a̱kwop * [[Harrison Bunggwon]], a̱bwok-ntswam, a̱tyutyok * [[Ba̱la A̱de Da̱ukee]], a̱tyukwainfwuo-á̱niet, a̱tyuba̱ngtyok * [[Marok Ga̱ndu]], a̱gba̱ndang a̱tyunkhang gbangbang * [[Sondee Marshall Ka̱tung]], la̱uya, a̱tyukwainfwuo-á̱niet * [[Ture Ka̱za-Ture]], a̱tyulyen nkhang gbangbang, a̱tyufuut-á̱niet, a̱tyucat muna̱pyia̱ Afrika * [[Matyu Hasa̱n Kuka]], a̱khwo A̱gwaza * [[Yoona Sidi Kuka]], a̱tyuba̱ngtyok * [[Zama̱ni Lyekhwot]], a̱khwot a̱kwop * [[Blessing Li̱man]], a̱khwot a̱kwop * [[Kyuka Lilymjok]], la̱uya, a̱tyulyuut, a̱tyucok nkhang a̱keang * [[Yoona Madaki]], a̱khwot a̱kwop * [[Ishaya Shekari]], a̱khwot a̱kwop * [[Dominic Yahaya]], a̱tyuba̱ngtyok * [[Andrew Yakubu]], a̱bwok ntswam * [[Paul Samuel Zama̱ni]], a̱khwo A̱gwaza == Bu nwuan == * [[Lyulyoot a̱baka̱keang mami Si̱tet Ka̱duna]] * [[Jhyá̱ 1992 Zangon Kataf]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱duna]] [[Sot:Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya]] [[Sot:Susot a̱gwomna̱ti mali mami A̱si̱tet Ka̱duna]] [[en:Zangon Kataf]] gedvtic2ryh4moqot1y8yb5rcb2qx96 Zariya 0 840 10882 10881 2022-05-16T12:57:26Z Jon Harald Søby 8 7 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱keang '''Zariya''' yet a̱gba̱ndang a̱keang wa a̱ byia̱ shi ba̱t mami [[A̱si̱tet Ka̱duna]] di̱ fam a̱za [[Naijeriya]] hu, a̱ bu yet [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] meang. Á̱ ku ngyei nka Za̱uza̱u gbangbang, ka̱ si̱ yet a̱nyiung ma̱ a̱tsak a̱ca̱cet a̱ka̱keang A̱kpat na na̱ shyia̱ a̱natat a̱ni. A̱fwun ka, kikya yet mali yunivasti Naijeriya ku yet a̱gba̱ndang ku swak a̱ni, Yunivasti Ahmadu Bello, ma̱ng mali a̱ca̱cet á̱ghyang á̱niet Naijeriya ba̱ byia̱ a̱lyoot a̱ni. Kyiak neet sa̱nsut 2006 ji, á̱ ku tyan nang a̱keang Zariya byia̱ á̱niet 408,198. Kikya ma ngyet mali Tyokkpaa̱pyia̱ Za̱uza̱u hu. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱duna]] [[en:Zaria]] j6assq36pyxql6gxsm5lexyea10wn5l Zhwuma̱nu 0 841 10884 10883 2022-05-16T12:57:26Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zwuma̱nu]] bdri7jk2r4hro4swcg23rmicg4dh23l Zidyep ang, Naijeriya 0 842 10890 10889 2022-05-16T12:57:26Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zi̱ Dyep Ang, Naijeriya]] o3j0yp4cdigmnxmilnmbyoxaquwl9p5 Zidyep ang ,Naijeriya 0 843 10893 10892 2022-05-16T12:57:26Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zi̱ Dyep Ang, Naijeriya]] e7r5zxyy1n2dhdhkszhfe3k9hxgrbzn Zi̱ Dyep Ang, Naijeriya 0 844 10902 10901 2022-05-16T12:57:27Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zi̱ Dyep Ang, Naijeriya''' yet a̱khwukhwop a̱bwom Naijeriya wu á̱ ku byia̱ neet mi̱n jen shyia̱ tyok mi̱n 1960 ba̱ng si̱ nat 1978. A̱bwom a̱byin Naijeriya a̱fwun ka, "[[Á̱na̱nyiuk, Nyi Ta̱ngam]]," ku shyia̱ san hu ma̱ a̱lyia̱ 1978, si̱ a̱kya si̱ shai "Zi̱ dyep ang, Naijeriya." ==Ya̱fang== <references/> [[en:Nigeria, We Hail Thee]] pu40yjva1fdhirlu2r7qe6qyx0vr8wm Zi̱dyep ang, Naijeriya 0 845 10904 10903 2022-05-16T12:57:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zi̱ Dyep Ang, Naijeriya]] e7r5zxyy1n2dhdhkszhfe3k9hxgrbzn Zi̱lan A̱fai 0 846 10920 10919 2022-05-16T12:57:27Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki {{Country |name = '''Zi̱lan A̱fai'''<br>New Zealand (Shong)<br>Aotearoa (Mawori) |flag = Flag of New Zealand.svg |caption = Tyiang a̱toot shi a̱byin Zi̱lan A̱fai |coa = Coat of arms of New Zealand.svg |image = NZL_orthographic NaturalEarth.svg |caption = A̱vwuo ka nang a̱byin Zi̱lan A̱fai nshyia̱ a̱ni, ma̱ng bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot nka hu mi̱ A̱ntatika, ma̱ng Tokela̱u |capital = Wellington |area = 268,021 |population = 5,138,440 |year = 2022 }} '''A̱bwom a̱byin''': "God Defend New Zealand" (A̱gwaza Cok Zi̱lan A̱fai'')<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[Fail:New Zealand national anthem, performed by the United States Navy Band.wav]]</div> A̱byin '''Zi̱lan A̱fai''' (Shong: New Zealand, Mawori: Aotearoa /aɔˈtɛaɾɔa/) yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot kya di̱ fam a̱tak-jenshyung [[A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot Pasi̱fi̱k]] hu. Ka̱ byia̱ nkyai bibyin nfeang —A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot A̱za ka (Shong: North Island, Mawori: Te Ika-a-Māui) ma̱ng A̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱ A̱sa̱khwot A̱tak ka (Shong: South Island, Mawori: Te Waipounamu)—ma̱ng si̱ ku swak a̱cyuang bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot 700. Kikya yet a̱byin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot ka̱ nyia̱ tyok a̱pyia̱ nka ka̱ byia̱ shi a̱taa mi̱ swanta hu a̱mgba̱m, ka̱ si̱ kup kyai a̱byin kilomita a̱ma̱ntanaai 268,021 (met a̱ma̱ntanaai 103,500). A̱byin Zi̱lan A̱fai swan kpa̱mkpaan kilomita 2,000 (met 1,200) ma̱ng fam a̱tyin [[A̱strelya]] a̱ma̱nyi Kyai A̱sa̱khwot Tasmeniya hu ma̱ng kilomita 1,000 (met 600) di̱ fam a̱tak bibyin a̱ka̱wa̱tyia̱ a̱sa̱khwot Kali̱doniya A̱fai, Fiji, ma̱ng Tongga. A̱byin ka vwuon vi̱vwuon mi̱ di̱ li lili a̱byin hu ma̱ng a̱jojwaat a̱ka̱fan nka wu, mbeang A̱yaa-ali̱p A̱tak. A̱keangtung nka, kikya yet Wellington, a̱wot a̱keang nka ka̱ swak ma̱ng shi á̱niet a̱ni, kikya yet Auckland. ==Ya̱fang== <references/> {{Template:Bibyin Osheniya}} [[Sot:Bibyin swanta]] [[Sot:Bibyin Osheniya]] [[Sot:Zi̱lan A̱fai]] [[en:New Zealand]] mzxbinh5swhcvtrabz8hvkqw6qy4448 Zok a̱shai 0 847 10929 10928 2022-05-16T12:57:28Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zok a̱shai''' yet zok ja ji̱ shai si̱sak nang vam hu nyia̱ nta̱m jhyi ma̱ng ka̱u nkyang kyayak na̱ nok vam a̱ni nang a̱yaaproti̱n, hya̱u, ma̱ng kabohaidi̱ret, di̱n vak hu ku myim a̱ni bah. {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Zok a̱shai''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Ragged red fibres - gtc - very high mag.jpg|300px|center]] <sub>Kidee zwan mitokondriya</sub> |- |} ==Ya̱fang== [[en:Metabolic disorder]] n9psqm96il9ovdprj3ue7bjwkzd072w Zon 0 848 10944 10943 2022-05-16T12:57:28Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Hausziege 04.jpg|thumb|A̱bakum zon a̱zagut a̱kwon a̱ghyang]] '''Zon''' ji (á̱kpa: '''zón''', ''Capra hircus'') yet tangka̱i zon-a̱lywei hwa nang á̱ cok a̱mali a̱ni. Á̱ ku ta̱bat ba̱ng nji a̱mali neet mi̱ zon a̱yit (''C. aegagrus'') fam A̱tak-jenshyung A̱siya ma̱ng A̱tyin Yurop ji ja. Zon ji si̱ shyia̱ ma̱ng kyangbwak nyám ''Bovidae'' si̱ nwap nyám ''Caprinae'' ji, si̱ ku fa nyia̱ ji̱ byia̱ a̱meang ma̱ng [[zonseap]] ji. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Goat]] t3tb0sute2g1pgvhv2sugu0c0xmkgko Zon Swèap 0 849 10946 10945 2022-05-16T12:57:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zonseap]] 4u3isjxbjuldk32zj1w80fz1u71e3c8 Zong 0 850 10956 10955 2022-05-16T12:57:29Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zong''' (á̱ ka ndyuut '''zwong''' a̱ni) yet jen nang a̱yin nswan a̱fa a̱khwot di̱ mi̱n ya kyang ku da̱nian yak ya hu nshyia̱ bah. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Hunger]] h93axp4lp2k89jz1nneb6mkppo90zst Zonkwa 0 851 10998 10997 2022-05-16T12:57:30Z Jon Harald Søby 8 41 revisions imported wikitext text/x-wiki A̱keang '''Zonkwa''' kya yet a̱keangtung [[Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya|Sot A̱gwomna̱ti Mali]] [[Zangon Kataf]] ka a mbeang a̱si̱ Tyok [[A̱jhyo]] hu, ma̱ [[A̱tak Ka̱duna|a̱tak]] [[A̱si̱tet Ka̱duna]] di̱ fam a̱byin [[Fam A̱ka̱wa̱tyia̱]] [[Naijeriya]] hu.<ref name=MD>[https://www.mindat.org/feature-2317630.html Zonkwa, Zonkwa, Zangon Kataf, Kaduna State, Nigeria]. Mindat.org.</ref> ==Nkhang a̱byin== ===Myiai á̱kpai=== Zonkwa shyia̱ ma̱ng ban mita 798.<ref>[http://www.fallingrain.com/world/NI/00/Zonkwa.html Zonkwa]. Falling Grain.</ref> ===Lili wun=== Lili shwai a̱lyia̱ ma̱ng a̱lyia̱ a̱keang Zonkwa hu ma̱ka̱wa̱tyia̱ shyia̱ kpa̱mkpaan 24.8°C, ban shwai a̱lyia̱ ma̱ng a̱lyia̱ hu maai tat kpa̱mkpaan 28.6°C a̱wot ku maai cyok a̱tatak tat kpa̱mkpaan 18.8°C. Va za ji la gum di̱ kap a̱mgba̱m a mbeang kap a̱tsan a̱lyia̱ ka ma̱nang va za a̱lyia̱ ma̱ng a̱lyia̱ ma̱ka̱wa̱tyia̱ ka shyia̱ kpa̱mkpaan milimita 28.1, ma̱ng shwai ma̱ka̱wa̱tyia̱ si̱ 53.7%, lili a̱vwuo hu si̱ ka tai si̱ a̱ka̱keang hyia̱k na nang [[Gwoot]], [[Tsok]], ma̱ng [[A̱byin Fantswam|Fantswam]] a̱ni. ==Shi á̱niet== ===Á̱niet=== ====A̱ka̱ka̱rak==== Á̱niet a̱ka̱ka̱rak (byina̱byin) ma̱ng a̱sorong á̱niet a̱ lan di̱ shi a̱ni mami a̱keang ka bya yet [[A̱jhyo]] ba. A̱keang kani kya ka yet a̱keangtung mba ka. ====Á̱ghyang==== A̱ka̱sorong á̱ghyang nang á̱ maai shyia̱ nna ma̱ a̱di̱di̱t a̱dei bya yet [[Á̱niet A̱tyap|A̱tyap]] ba, [[Á̱niet Igbo|Igbo]] ba, [[Á̱niet A̱sunkurum|A̱sunkurum]] ba, [[Á̱niet A̱kpat|A̱kpat]] wu, [[Á̱niet A̱ghwangkpang|A̱ghwangkpang]] ba, [[Á̱niet A̱byoot|A̱byoot]] ba, ma̱ng á̱niet Naijeriya á̱ghyang. ==A̱ca̱cet á̱niet== * [[Ka̱tung A̱duwak]], a̱tyusi̱ni̱ma * [[Nuhu Ba̱ture]], a̱tyuba̱ngtyok ==Bu nwuan== * [[List of villages in Kaduna State]] ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱duna]] [[en:Zonkwa]] 0x8op3ykal32do06ll43gv4aogm5a62 Zonseap 0 852 11027 11026 2022-05-16T12:57:31Z Jon Harald Søby 8 28 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Flock of sheep.jpg|thumb|A̱sorong zónseap]] '''Zonseap''' (á̱kpa: '''Zónseap'''; ''Ovis aries'') yet nyam a̱mali ja, ji̱ yet jhyiung mi̱ nyám ji̱ nwaai mman nji ji̱ byia̱ a̱fi̱fa a̱naai nang á̱ cok a̱mali a̱ni. Á̱ bu ngyei '''Zonseap a̱mali''' ma̱nang a̱lyoot zonseap ka maai fa kuzang tangka̱i sotbishyi ghyang hwa mi̱ ''genus'' Ovid ji. si̱ cong ma̱ng a̱titak a̱naai bya. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Sheep]] hrsa5gh8fp4aqs1owzwupz8qoppbo24 Zu 0 853 11037 11036 2022-05-16T12:57:31Z Jon Harald Søby 8 9 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zu''' yet a̱bachuang nyam na na̱ng a̱ba ga̱swan a̱ni, ba̱ ya yak ha ka̱ a̱wot ba, can ji na̱ng a̱ nsak yak a̱ni hu hwa ba̱ khwui ba̱ nshiye nkiyak. A̱ ntsei ka̱kan ma̱ng yak jen jyiang a̱ khwoot yak hu ma̱ng a̱kurung Zu ba̱ di ya a̱byian. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Weevil]] 88yq5gwlrfcn56c37ihbn1kpn6atadq Zuk 0 854 11049 11048 2022-05-16T12:57:31Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zuk''' (á̱kpa: '''zúk''') yet sot á̱kwop jhyang ja ji̱ saat zwá ma̱ a̱gba̱mgbam a̱ni, nang á̱ khap ba̱t mi̱ swanta hu nang a̱sai kyayak ku yak a̱ni mat shyiat kyayak tsuung nyám ma̱ng á̱nietbishyi. [[Fail:Grain millet, early grain fill, Tifton, 7-3-02.jpg|thumb|Zuk a̱sa̱khwot a̱tsatsak nfang bagina mi̱ kyai ghyang]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Millet]] ntaa1as5uujwin7jqdgjz2c18fq9pzy Zunosit 0 855 11069 11068 2022-05-16T12:57:32Z Jon Harald Søby 8 19 revisions imported wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Zunosit''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Rabid dog.jpg|thumb|A̱bwu ka̱ nyia̱ ma̱ng zwan tyong jhyiip a̱ni.]] |- |} '''Zunosit''' (neet Helen: ζῶον ''zōon'' "nyam" ma̱ng νόσος ''nósos'' "zwan") yet zwan ja nang á̱ maai ta̱bat ma̱ tai nang patojin (kyang tyei ta̱bat zwan ma̱ tai, nang bakteriyom, tswa zwan (virut), kyang nwaai a̱sok kyang nswuan ghyang, ku priyon) ku ka̱n fi̱p neet di̱ yet nyam (di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t nyam ji̱ byia̱ kunkup a̱ma) naat di̱ yet a̱tyubishyi a̱ni.<ref>WHO. "[https://www.who.int/topics/zoonoses/en/ Zoonoses]" (di̱n Shong).</ref><ref name="sgc">"[http://www.science.gc.ca/eic/site/063.nsf/eng/97704.html A glimpse into Canada's highest containment laboratory for animal health: The National Centre for Foreign Animal Diseases]" (di̱n Shong). science.gc.ca. Government of Canada (22 Zwat Swak 2018). ''Zoonoses are infectious diseases which jump from an animal host or reservoir into humans.''</ref> Ma̱ a̱gba̱mgbam, a̱tyubishyi ntsa a̱ ku nta̰bat zwan ji ni̱ nshyei kyang ku kwak zwan hu bai a̱ni nwuak a̱ghyang a̱tyubishyi (ku á̱ghyang á̱nietbishyi), a̱nyan wa ni̱ mbwuak nwuak á̱ghyang á̱niet meang. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Zunosit]] [[Sot:Zwan_nyám]] [[en:Zoonosis]] [[es:Zoonosis]] [[de:Zoonose]] szohtv495uv9a3tc76cta0tsj17mhll Zwa 0 856 11078 11077 2022-05-16T12:57:32Z Jon Harald Søby 8 8 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Total wealth per capita, 1, OWID.svg|thumb|upright=1.9|A̱mgba̱m nzwa kyiak neet a̱pyia̱ naat ma̱ a̱pyia̱, ma̱ a̱lyia̱ 2014<ref>[https://ourworldindata.org/grapher/total-wealth-per-capita-map2 Total wealth per capita] (di̱n Shong). Our World in Data.</ref>]] '''Zwa''' ji (á̱kpa: '''zwá''' ''ji'') yet á̱kpa nkyang nang a̱yin tung a̱pyia̱ nggu nda̱u a̱ni, ku kurum ku nkyang na̱ yet si̱ nna nang gu byia̱ di̱ lyap a̱ni. == Ya̱fang == <references/> [[en:Wealth]] dn9ujrvf446qsm6onksa45oiuho2u2x Zwaak 0 857 11080 11079 2022-05-16T12:57:33Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zwak]] mt0ci5bairn7lkyxjx7g68iwg33j921 Zwak 0 858 11094 11093 2022-05-16T12:57:33Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Snakes Diversity.jpg|thumb|Nta̱ngka̱i zwák nvwuon]] '''Zwak''' ji (á̱kpa: '''zwák''' ''ji'') yet nyam ja ji̱ kwang a̱byin a̱ni. Ji̱ li junjung ji̱ si̱ kwang ma̱ a̱fa, a̱nia wa a̱cyet nggu ka. Zwak yet tangka̱i a̱ka̱tuk nyam hwa, ku byia̱ [[a̱nyung]] ka̱ nnyuai a̱ni á̱ ngyei ta̱kpa a̱ni. Zwak byia̱ a̱myia̱ gu koot ka̱ ji̱ map a̱yin a̱ni, ka̱ wot na̱ hyat a̱tyubishyi. Zwák vwuon neet da̱ a̱vwuo a̱nyiung naat da̱ a̱vwuo a̱ghyang, ji̱ si̱ ka nvwuon di̱ yet a̱ka̱tuk. Kidee zwak ja yet tswup kyai . ==Ya̱fang== <references/> [[en:Snake]] 840tw4iut10nbkv8cc46111rhc602q2 Zwan X 0 859 11109 11108 2022-05-16T12:57:34Z Jon Harald Søby 8 14 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:SARS-CoV-2 (yellow).jpg|thumb|Scanning electron microscopy (SEM) a̱si̱ A̱NKoV-a̱HyaGKwaS-2 ku ''SARS-CoV-2'' (di̱n Shong), nang á̱ ku fa ma̱ a̱lyia̱ 2020 nggu wa ku yet a̱tsak tswa zwan (virut) swanta a̱son gu na nkhwat Zwan X bai a̱ni]] '''Zwan X''' yet [[a̱lyoot a̱tyuba̱ng a̱vwuo]] kya nang [[Sot-nta̱m Gbi̱ngban Swanta]] (WHO) ku bwuo tyia̱ mi̱ Zwat Sweang 2018 mami a̱kum-lis nang ji̱ ngyei '''blueprint priority diseases''' a̱ni, mat á̱kang nzwan nang á̱ ka̱n zop tyak a̱ni bah da̱ a̱vwuo ka nang a̱tsak nzwan a̱ khwat a̱gba̱nyiuk bai á̱zanson nshyia̱ a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Sot-nta̱m_Gbi̱ngban_Swanta]] [[Sot:A̱lyoot a̱tyuba̱ng a̱vwuo]] [[en:Disease X]] etc2lbtnxhfqd5120e9qby4l93sikzr Zwan shuga 0 860 11127 11126 2022-05-16T12:57:34Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Diabetit Militut''' ('''DM'''), nang konyan sii ngyei '''zwan shuga''' a̱ni, yet sot [[zok a̱shai]] jhyang ja ji̱ byia̱ za̱kwa [[La̱u shuga a̱sok|shuga ban]] a̱ni da̱ a̱junjung jen.<ref>"[https://web.archive.org/web/20160428134809/http://www.who.int/diabetes/action_online/basics/en/ About diabetes]". World Health Organization.</ref> A̱yaalama nji bya yet [[koot a̱tyak nci̱ri̱ng]], [[Polydipsia|mban fwuong mashyi]] ma̱ng [[Polyphagia|mban fwuong di̱dang kyayak]]. Ka̱ á̱ kai á̱ ghwon di̱ mi̱n cat kan, zwan shuga maai khwat [[A̱ka̱bung Diabetit Militut|a̱ka̱bung gbi̱ngban ma̱ a̱di̱di̱t]]. A̱ka̱bung [[Gi̱gi̱k (kan)|gi̱gi̱k]] na maai yet ketowasi̱dosit zwan shuga, swat la̱u shuga a̱sok ma̱ng la̱u osmol, ku a̱khwu.<ref name="Kit2009">Kitabchi AE, Umpierrez GE, Miles JM, Fisher JN (July 2009). "Hyperglycemic crises in adult patients with diabetes." Diabetes Care. (32)(7). Pp.1335–43. 10.2337/dc09-9032.</ref> {| class="wikitable" align=right border width="200" | colspan="2" align=center|'''Zwan Shuga''' |- | colspan="2" align=center|[[Fail:Blue circle for diabetes.svg|300px|center]] <sub>A̱lama zwan shuga sa̱khat a̱sa̱khwot bula nang konyan mi̱ swanta hu lyen a̱ni</sub> |- |} ==Ya̱fang== <references/> ==Fang a̱zanson== [[en:Diabetes]] 2rinfmqg20zth2or5q93d9j0x3qsf0n Zwang 0 861 11134 11133 2022-05-16T12:57:34Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zwang''' ji (á̱kpa: '''zwáng''' ''ji'') fa kwan a̱yaat ma̱ng nkyang nzwang tsi̱tsak a̱ka̱keang, á̱ka̱tuk á̱niet, nnwap ma̱ng susot. ==Ya̱fang== <references/> [[en:War]] eqf9im57ws3mmde0qji3dytdsh71j8j Zwat 0 862 11152 11151 2022-05-16T12:57:35Z Jon Harald Søby 8 17 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:FullMoon2010.jpg|thumb|Kap kpa̱mkpaan fam a̱za zwat hu shyia̱ tazwa]] '''Zwat''' ji (á̱kpa: '''zwát''' ''ji'') ja yet a̱za̱za̱rak vam a̱ keang Swanta hu ma̱nyin nji. Nguwa gnwat sai a̱tyetuk ka mam sai a̱ba̱ tyak jenshung. Zwat ja yet a̱tangwat ka ka̱ shyia̱ pa̱mpaan ma̱ng swanta hu a̱nswak a̱ni. Zwat ni̱ cong kaat swanta hu ma̱ng mam 31 ku 30, jen jhyang nang Zwat Sweang a̱ni, á̱ kwok mmam 28 ku 29 (ka̱ kaat a̱lyia̱ a̱tat, a̱lyia̱ a̱naai ka̱ zwat ji na cong kaat ma̱ng mmam 29). ==Ya̱fang== <references/> [[en:Moon]] nchi77f8lcm8rjfqhjoz5prnlouowwp Zwaák 0 863 11159 11158 2022-05-16T12:57:35Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zwaák''' yet nyam ja ji kwang a̱bin a̱ni. Ji li jinjung a̱si̱ kwang ma̱ a̱fa, anya wa a̱cyiet gu ka. Zwaák yet a̱ka̱tuk zwa nyam ja, ji byia̱ a̱nyung ji nnyuai a̱ni a̱ ngyei ''fangs'' di̱ nshong. Zwaak byia̱ a̱myia̱ gu khwoot ka ji map a̱yin a̱ni, ka̱ wot ji khyat a̱tyiubishi. Zwaak vwon di̱ ka̱keang, ba si̱ vwon di̱ yet a̱ka̱tuk. Kidee Zwaak ja yet ''Cobra''. rljx44iyok70qjf50pz19lyu284bmk2 Zwa̱ 0 864 11161 11160 2022-05-16T12:57:35Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zwa]] ooacudr2z5itjd6m7p4m9qxy28id0x0 Zwuma̱nu 0 865 11172 11171 2022-05-16T12:57:36Z Jon Harald Søby 8 10 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Hitov.jpeg|thumb|Kanayov Hitov, a̱tyutyeizat Bulga̱riya a̱ghyang]] '''Zwuma̱nu''' yet cat ku tang mi̱ fi̱pa̱nu ji a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Moustache]] b3uakhtlzc1i3pkp445bkejdq9hz88c Zwuom 0 866 11184 11183 2022-05-16T12:57:36Z Jon Harald Søby 8 11 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Zwuom''' ji (á̱kpa: '''zwuóm''' ''ji'') ja yet sot nyám ji̱ swak kuzang ji ma̱ng shi ji̱ shyia̱ di̱ swuan a̱ni mi̱ swanta hu. Á̱ ku ta̱taat susot tsat ja ji̱ ni̱ nshyia̱ mi̱ swuan mi̱ di̱ yong huni: zwuom a̱yit Afrika ji, zwuom sop Afrika ji, ma̱ng zwuom A̱siya ji. [[Fail:African Bush Elephant.jpg|thumb|Zwuom a̱yit [[Afrika]]]] ==Ya̱fang== <references/> [[en:Elephant]] q7ejpjfii9iyccrguoz5p1hul7ggfac Zwuong 0 867 11187 11186 2022-05-16T12:57:37Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zong]] 05iw7jkuifvpg1rl9qrbda3ykc39j23 Zwán Koronavirut 0 868 11203 11202 2022-05-16T12:57:37Z Jon Harald Søby 8 15 revisions imported wikitext text/x-wiki Kyang ku khwat '''Zwán Koronavirut''' bai a̱ni hwa yet tswá zwan (ku a̱yaavirut) a̱bankyangbwak [[koronavirut]] ka, sot tswá zwan RNA jhyang ja ji̱ byia̱ a̱meang ma̱ng njhyang a̱ni ji̱ kwak zwán bai mi̱ nvam tangka̱i nyám ku nwaai mman nhu na a̱ni a mbeang a̱ka̱man. Mi̱ nvam á̱nietbishyi ma̱ng a̱ka̱man, sot tswá zwan ji tyei a̱ka̱bung kwak swuan na̱ kyiak neet si̱ na̱ yet a̱shonshyon a̱ni ba̱ng si̱ tat si̱ na̱ maai hyat a̱yin a̱ni. A̱shonshyon nhyia̱ mi̱ nvam á̱nietbishyi maai yet: Shyishyim (nang tswá zwan njhyang ja kwak nji bai a̱ni, di̱n jen ma̱ a̱di̱dit rhinoviruses), a̱wot tswá zwan ji̱ maai hyat a̱yin a̱ni, jija kwak SARS, MERS ma̱ng [[Koronavirut 2019|ZKOVIT-19]] bai. Ma̱ a̱lyia̱ 2021, á̱ nyia̱ ri̱jista susotbishyi 45 nang ntangka̱i a̱yaakoronavirut, a̱wot á̱ si̱ ba̱ ta̱taat zwán 11 nang á̱ lyuut a̱tatak a̱ni. ==Ya̱fang== <references/> [[Sot:Zwán_ji̱_byia̱_a̱meang_ma̱ng_Koronavirut]] [[Sot:ZKOVIT-19]] [[en:Coronavirus diseases]] 6j9chhurbakf2yhov9g3afa9t6h6iob Á̱kum á̱niet 0 869 11217 11216 2022-05-16T12:57:38Z Jon Harald Søby 8 13 revisions imported wikitext text/x-wiki '''Á̱kum á̱niet''' yet a̱tung a̱niet kya. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Congregation(worshippers)]] 2t7bxezdztqcxrug7v81wisenycl4p4 Á̱na̱nyiuk, Nyi Ta̱ngam 0 870 11250 11249 2022-05-16T12:57:39Z Jon Harald Søby 8 32 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Fail:Nigeria_anthem_sheet_music.gif|thumb|Pepa a̱bwom]] "'''Á̱na̱nyiuk, Nyi Ta̱ngam'''" ([[Shong (a̱lyem)|Shong]]: Arise, O Compatriots) wa yet a̱bwom a̱byin [[Naijeriya]] ka. Á̱ san a̱bwom ka mbwak nfeang á̱ si̱ sak di̱ ngaan nce ndyia̱ 1970 na a̱wot kikya yet a̱bwom a̱feang a̱byin ka. ==Nkhang== Á̱ san a̱bwom ka mbwak nfeang á̱ si̱ sak ma̱ a̱lyia̱ 1978 á̱ si̱ weam a̱khwukhwop a̱bwom a̱byin a̱ghyang hu, "[[Zi̱dyep ang, Naijeriya|Zi̱ Dyep Ang, Naijeriya]]" (Shong: "''Nigeria, We Hail Thee''").<ref name=gn>[https://web.archive.org/web/20170927112428/http://www.thegazellenews.com/2013/06/12/nigerias-national-anthem-composer-pa-ben-odiase-dies/ news Nigeria's National Anthem Composer, Pa Ben Odiase, Dies] (di̱n Shong). Gazelle News, 2013-06-12.</ref> Swáng a̱lyiat ji yet mun mi̱ mun swáng a̱lyiat ma̱ng khám a̱lyiat á̰ ku kyiak neet di̱ bubwom a̱fwuon ku laai lan nang á̱niet neap ma̱ a̱ka̱nan lyuut a̱fai a̱bwom a̱byin nang á̱ ku nyia̱ a̱ni di̱n jen a̱ja ja. Á̱nietband Mmanshan Naijeriya ba tafa kwak a̱son Benedict E. Odiase (1934 - 2013), bibya tung swáng a̱lyiat ji si̱ tsot a̱bwom ma̱ng a̱nji. Shimba nang ka̱ byia̱ a̱cyuang zwunzwuo ja, a̱bwom a̱son kikya nang á̱ ni̱ mbwom ma̱nyin di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t. Di̱n jen jhyang, á̱ ni̱ fang a̱da̱dei zwunzwuo a̱feang wu nang "Naai A̱byin" hu. Á̱niet a̱fwuon bya ku lyuut swáng a̱lyiat A̱bwom A̱byin Naijeriya ji. Á̱niet a̱bya, bibya yet: P. O. Aderibigbe, John A. Ilechukwu, Dr. Sota Omoigui, Eme tim Akpan ma̱ng B. A. Ogunnaike. ==Swáng a̱lyiat== {|style="text-align:center;" class="wikitable" |- !A̱tsak swáng a̱lyiat wu di̱n Shong !Bwan Tyap !Bwan Ghwangkpang !Bwan Kuma̱cyi !Bwan Kpat !Bwan Fa̱taa |- |<poem>Arise, O Compatriots Nigeria's call obey To serve our fatherland With love and strength and faith The labour of our heroes past, shall never be in vain To serve with heart and might, One nation bound in freedom, peace and unity Oh God of creation, direct our noble cause Guide our leaders right Help our youth the truth to know In love and honesty to grow And living just and true Great lofty heights attain To build a nation where peace and justice shall reign.</poem> |<poem>Á̱na̱nyiuk, nyi ta̱ngam, Fa̱k yei Naijeriya hu. Zi̱ nyia̱ a̱byin ka nta̱m Ma̱ng a̱lyia̱ nzi̱t a̱nyiung. Nta̱m a̱yaagwak nzi̱t na gbangbang, Zi̱ na kai nna ghwon bah. Zi̱ na ba̱ng nna mi̱cet, Zi̱ swan ma̠ a̠byin ka ma̱ sa̱t, Zi̱ mun a̱pyia̱ nzi̱t. A̱gwaza Tswazwa wu, Da̱ kwak nzi̱t a̱son ka. Tyiet a̱ca̱cet nzi̱t ba, Ba̱ cat a̱ghyang ba̱t kuzang jen, Ba̱ swan swat nyinyang hu. A̱wot, ba̱ nyia̱ kyang tswa, Á̱ nok a̱byin nang konyan Nswan ma̱ng sa̱t a̱ni.</poem> |<poem>Dide, eyin Omo ilu Ipe Nigeria gboran Lati sin ile baba wa Pẹlu ifẹ ati agbara ati igbagbọ Iṣẹ awọn akọni wa ti kọja, kì yóò jẹ́ lásán Lati sin pẹlu ọkan ati agbara, Orilẹ -ede kan ti a dè ni ominira, alaafia ati iṣọkan Oluwa Ọlọrun ẹda, ṣe itọsọna idi ọlọla wa Ṣe itọsọna awọn oludari wa ni ẹtọ Ran awọn ọdọ wa lọwọ otitọ lati mọ Ni ifẹ ati otitọ lati dagba Ati gbigbe laaye ati otitọ Awọn ibi giga giga giga de ọdọ Lati kọ orilẹ -ede kan nibiti alaafia ati ododo yoo jọba.</poem> |<poem>Bilie, ndị obodo Oku Nigeria rube isi Ijere ala nna anyị ozi Site n'ịhụnanya na ume na okwukwe Ọrụ ndị dike anyị gara aga, agaghị abụ n'efu Iji obi na ike jee ozi, Otu mba ejikọtara na nnwere onwe, udo na ịdị n'otu Chineke nke okike, duzie ebumnuche anyị dị mma Na -eduzi ndị ndu anyị nke ọma Nyere ndị ntorobịa anyị aka ịmata eziokwu N'ịhụnanya na ịkwụwa aka ọtọ ka o too Na ibi ndụ ziri ezi na eziokwu Enweta oke oke oke Iji wuo obodo ebe udo na ikpe ziri ezi ga -achị.</poem> |<poem>Tashi, Ya Yan Uwa Kiran Najeriya yayi biyayya Don yi wa ƙasar mahaifinmu hidima Da soyayya da karfi da imani Aikin jaruman mu na baya, ba zai taba zama banza ba Don yin hidima da zuciya da ƙarfi, Al'umma ɗaya daure cikin 'yanci, zaman lafiya da haɗin kai Ya Allah na halitta, ka shiryar da lamirinmu mai daraja Ka shiryar da shugabannin mu daidai Taimaka wa matasan mu gaskiya su sani Cikin soyayya da gaskiya su girma Kuma rayuwa mai adalci da gaskiya Babban matsayi mai girma ya kai Don gina ƙasa inda zaman lafiya da adalci za su yi sarauta.</poem> |<poem>Heey, ummee onon leydiyanke'en, nootee noddaandu Naajeeriya. Ngam jagganooɗen leydi baaba, nder yiɗde, tiɗɗinaare e nuɗɗinaare. Njaggu ngenndiyanke men ɓeɗiiɓe to ngu laato ngu meere. Njaggenen leydi nder ɓernde wootere, leydi ngootiri ndarindiiri ndimaaku, jam e dental. </poem> |} ==La̱p a̱nu a̱byin== Á̱ ni̱ fang La̱p A̱nu A̱byin Naijeriya hu lilyim A̱bwom a̱byin Naijeriya ka. Felicia Adebola Adeyoyin wa lyuut nhu ma̱ a̱lyia̱ 1976.<ref>Mbamalu, Socrates (3 Zwat Tswuon 2021). [https://fij.ng/article/prof-felicia-adeyoyin-author-of-nigerias-national-pledge-dies-at-83/ Prof. Felicia Adeyoyin, Author of Nigeria's National Pledge, Dies at 83] (di̱n Shong). Foundation For Investigative Journalism.</ref> :N da̱p a̱nu ma̱ng Naijeriya, a̱byin nung ka. :N nyia̱ a̱cucuk, n nwuak a̱pyia̱ nung, n nyia̱ tsotswat. :N nyia̱ Naijeriya ta̱m ma̱ng a̱lyia̱ a̱nyiung. :N cok mun a̱pyia̱ nji hu. :A̱wot, n di̱n a̱ma shi nji hu ma̱ng yet nji hu, :Mat a̱nia, A̱gwaza beang nung. ==Ya̱fang== <references/> == A̱ka̱fwuop nta == * [https://kongashare.com/the-nigerian-national-anthem-sheet-music-pdf/ Pepa A̱bwom-tsot A̱byin Naijeriya wu] [[Sot:Bubwom bibyin Afrika]] [[Sot:Bubwom Naijeriya]] [[Sot:A̱yaalama a̱byin Naijeriya]] [[Sot:Bubwom a̱byin nang á̱ tsot ma̱ng F mejo]] [[de:Arise Oh Compatriots, Nigeria’s Call Obey]] [[en:Arise, O Compatriots]] [[es:Himno nacional de Nigeria]] [[fr:Arise Oh Compatriots, Nigeria's Call Obey]] [[ha:Taken Najeriya]] [[ig:Arise O Compatriots, Nigeria's Call Obey]] [[it:Arise O Compatriots, Nigeria's Call Obey]] [[sw:Arise O Compatriots, Nigeria's Call Obey]] [[nl:Arise O Compatriots, Nigeria's Call Obey]] [[no:Arise O Compatriots, Nigeria’s Call Obey]] [[pl:Hymn Nigerii]] [[sv:Arise O Compatriots, Nigeria's Call Obey]] [[tr:Arise, O Compatriots]] [[yo:Dìde, Èyin Ará]] [[el:Εθνικός ύμνος της Νιγηρίας]] [[be:Гімн Нігерыі]] [[ru:Гимн Нигерии]] [[sr:Химна Нигерије]] [[uk:Гімн Нігерії]] [[he:המנון ניגריה]] 5k7oy296x0xb4px6u250sqiybhqxeiy Á̱niet A̱byoot 0 871 11252 11251 2022-05-16T12:57:39Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱byoot]] gtavoz24r32vjxbhropr1kq5qdfgt8y Á̱niet A̱da 0 872 11255 11254 2022-05-16T12:57:39Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱da (á̱niet)]] g2bgz317xnekyuo9qka54fw7belepbi Á̱niet A̱jhyo 0 873 11257 11256 2022-05-16T12:57:39Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱jhyo]] 93w0qzvmav1z23ur1zjjwdnc0vuwcqi Á̱niet A̱kpat 0 874 11259 11258 2022-05-16T12:57:39Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kpat]] 9toopj0n6t5j4s10ikfsg0z50rvu1h8 Á̱niet A̱kuut 0 875 11261 11260 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱kuut]] phck2rpdbtlg2gkxomyfx9udcjwxb96 Á̱niet A̱sunkurum 0 876 11263 11262 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱sunkurum]] dapnlt9s72wwnih20nizmna5kvcp7qu Á̱niet A̱tyap 0 877 11265 11264 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tyap]] 3kgsibs9s3bamka7i42tqyak0x4h95g Á̱nyung 0 878 11267 11266 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nyung]] q8qkjirrkmdedcsjtgdrmbo4dv5hknu Ābachyuang-nfa̱ng 0 879 11269 11268 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱bada̱dei a̱fang]] aahtugfs0vkfatn1ny12q7gn7c06svc ̱Aninan 0 880 11272 11271 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱nan]] 44ntwv4q5dkc23ern62ibt7895k1jf4 Ḇwang 0 881 11274 11273 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bwang]] qtqqyf943kj5all4tbmb13vgwdow7ae Ḵazanki 0 882 11277 11276 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ka̱za̱nki]] h6fwrmr60nfmov62jpm5y41vh3z9f6z Ḵaza̱nki 0 883 11280 11279 2022-05-16T12:57:40Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱ka̱za̱nki]] h6fwrmr60nfmov62jpm5y41vh3z9f6z Ḵusat 0 884 11282 11281 2022-05-16T12:57:41Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kusat]] 5ihvysoza0djc6j3gs2kfygzdm9av29 Ḻuwab 0 885 11288 11287 2022-05-16T12:57:41Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Vap]] 17zy6mnwyqysraofoz8nq48j82iqi1m Ṯsaai 0 886 11291 11290 2022-05-16T12:57:41Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tsaai]] edhc9kyg1hqueazan1qzggm99o4ppt6 Ṯsai 0 887 11294 11293 2022-05-16T12:57:41Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tsaai]] edhc9kyg1hqueazan1qzggm99o4ppt6 Ạbyinkhap 0 888 11297 11296 2022-05-16T12:57:41Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱byinkhap]] 3vze8f4wgshc6fmq4lz7bs0ysuhrt89 Ạsạkhwot 0 889 11299 11298 2022-05-16T12:57:41Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱sa̱khwot]] f64bbwswi7mtq50fnw7ym2afowxxpmm Ạzaki 0 890 11316 11315 2022-05-16T12:57:42Z Jon Harald Søby 8 16 revisions imported wikitext text/x-wiki '''A̱zaki''' (''akpa'':Nzaki)yet nyam-a̱yit ja. A̱zaki ka yet a̱gba̱ndang nyam wa. A̱ngyei ji a̱gwam a̱yit. ==Ya̱fang== <references/> [[en:Lion]] turz7mhuoos2vpg1ve0dxdssl9r2eid Sot:2006 14 891 11321 11320 2022-05-16T12:57:42Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Ndyia̱]] m1xlb2xewxr7hlidaroxpycfvcfe24g Sot:2021 14 892 11324 11323 2022-05-16T12:57:42Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Ndyia̱]] m1xlb2xewxr7hlidaroxpycfvcfe24g Sot:Afrika 14 893 11326 11325 2022-05-16T12:57:42Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̰yaagwak lyen sains Kworiya 14 894 11328 11327 2022-05-16T12:57:42Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱yaagwak lyen sains Kworiya]] l7rau63frnd8cn013delg51bj8zfh8j Sot:A̱bankwai virut 14 895 11331 11330 2022-05-16T12:57:42Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱bankyangbwak virut 14 896 11333 11332 2022-05-16T12:57:43Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱bankwai virut]] m96w5uyg5l6obohp0inkqknx5qmx7bq Sot:A̱ca̱cet Jok swanta 14 897 11335 11334 2022-05-16T12:57:43Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱ca̱cet Njok swanta]] gto1amyaifrkaczba08gidhgzevk36i Sot:A̱ca̱cet Njok swanta 14 898 11339 11338 2022-05-16T12:57:43Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] e2qg3nb6le66w0y0hh1yw54aimcwzqi Sot:A̱ca̱cet Nkyai A̱sa̱khwot swanta 14 899 11342 11341 2022-05-16T12:57:43Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] e2qg3nb6le66w0y0hh1yw54aimcwzqi Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya 14 900 11344 11343 2022-05-16T12:57:43Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱cyuang a̱yaama̱to 14 901 11346 11345 2022-05-16T12:57:43Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱gba̱ndang A̱keang Bini 14 902 11348 11347 2022-05-16T12:57:43Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:Si̱tet A̱do]] [[Sot:Naijeriya]] irwa4vf7cqwzhil9wy0tnp68ed9h5tb Sot:A̱gwak lyen sains Nce A̱ka̱wa̱tyia̱ Kworiya 14 903 11350 11349 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱yaagwak lyen sains Nce A̱ka̱wa̱tyia̱ Kworiya]] 8u231gmbw368mchqa66f70dyvyobrj6 Sot:A̱gwomna̱ti 14 904 11352 11351 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya 14 905 11354 11353 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱kat a̱pyia̱ 14 906 11356 11355 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱ka̱fwuong 14 907 11358 11357 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱ka̱ghyui 14 908 11360 11359 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] e2qg3nb6le66w0y0hh1yw54aimcwzqi Sot:A̱ka̱ghyui Afrika 14 909 11362 11361 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] 4qvb6yodlkv7eb3k4h6qlpp8yp4k6be Sot:A̱ka̱ghyui Amerika A̱tak 14 910 11365 11364 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] ibozu600hyluo6o0ann4yfmdcn75bd3 Sot:A̱ka̱ghyui Brazil 14 911 11367 11366 2022-05-16T12:57:44Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Amerika_A̱tak]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] k7o3mzlzxol3zb9nslcah67esvhptvr Sot:A̱ka̱ghyui Naijeriya 14 912 11371 11370 2022-05-16T12:57:45Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_Afrika]] [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] 04xeyw7f6twcbv8svvlz7ulho2qnxzn Sot:A̱ka̱ghyui Nggi̱lan 14 913 11375 11374 2022-05-16T12:57:45Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] 4qvb6yodlkv7eb3k4h6qlpp8yp4k6be Sot:A̱ka̱ghyui Yurop 14 914 11377 11376 2022-05-16T12:57:45Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] [[Sot:A̱ka̱ghyui_swanta]] ibozu600hyluo6o0ann4yfmdcn75bd3 Sot:A̱ka̱ghyui swanta 14 915 11379 11378 2022-05-16T12:57:45Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] e2qg3nb6le66w0y0hh1yw54aimcwzqi Sot:A̱ka̱keang mami A̱gba̱ndang A̱niak A̱ngam wu 14 916 11381 11380 2022-05-16T12:57:45Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱ka̱keang mami Naijeriya 14 917 11384 11383 2022-05-16T12:57:45Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Naijeriya]] sku4py3yntadvnwkub2vtnohy6urd86 Sot:A̱ka̱keangtung Afrika 14 918 11386 11385 2022-05-16T12:57:45Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱ka̱sasaaikurum Naijeriya 14 919 11389 11388 2022-05-16T12:57:46Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[en:Category:List of banks in Nigeria]] il5ze90gkui9ut58hc3pefx4bthjsjv Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ba̱t da̱ A̱gba̱ndang Jok Viktoriya 14 920 11391 11390 2022-05-16T12:57:46Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ba̱t di̱ Fam-a̱byin A̱ka̱wa̱tyia̱, Yuganda 14 921 11393 11392 2022-05-16T12:57:46Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami A̱si̱tet Ka̱duna 14 922 11395 11394 2022-05-16T12:57:46Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱duna]] 3yczu189jq94le10bbv6qivia668bzv Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami A̱si̱tet Legwot 14 923 11398 11397 2022-05-16T12:57:46Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Legwot]] 6f87x2fqk35c67omln95gfq66tsxe56 Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami A̱si̱tet Pi̱lato 14 924 11400 11399 2022-05-16T12:57:47Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Pi̱lato]] 8hwav1qdi4y1q1acq7fubefidcawirc Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet A̱do 14 925 11402 11401 2022-05-16T12:57:47Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱ka̱keang_mami_Naijeriya]] [[Sot:Si̱tet A̱do]] [[Sot:Naijeriya]] irwa4vf7cqwzhil9wy0tnp68ed9h5tb Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ba̱rno 14 926 11404 11403 2022-05-16T12:57:47Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] qy9akbdjfl5ebloa21yp7x6z4du43j5 Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱duna 14 927 11407 11406 2022-05-16T12:57:47Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ka̱na̱u 14 928 11409 11408 2022-05-16T12:57:47Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Si̱tet Ka̱na̱u]] [[Sot:Naijeriya]] 5kbuqpoi4u1ww18mxwr2k2yvay0bn9o Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Kogi 14 929 11411 11410 2022-05-16T12:57:47Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Si̱tet_Kogi]] [[Sot:Naijeriya]] eomnmqg1v9pfzjqsriqg86zmewcidhp Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Legwot 14 930 11415 11414 2022-05-16T12:57:47Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] o290yy2t42jr6kwtu5esktg9eqgo8w4 Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Nija 14 931 11417 11416 2022-05-16T12:57:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Si̱tet Nija]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] 8ovgebwuo6oxeqlb4thqk9lwiio3vl7 Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Pi̱lato 14 932 11420 11419 2022-05-16T12:57:48Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki == A̱ka̱fwuop nta == [[Sot:Naijeriya]] oaz1nqkkjb5mj41qs4e9wu25qky5hd2 Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ta̱raba 14 933 11422 11421 2022-05-16T12:57:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] o290yy2t42jr6kwtu5esktg9eqgo8w4 Sot:A̱khwot A̱kwop A̱sa̱khwot Naijeriya 14 934 11424 11423 2022-05-16T12:57:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱khwot A̱kwop Tswazwa 14 935 11426 11425 2022-05-16T12:57:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱kworiya sa̱ncuri 15 14 936 11428 11427 2022-05-16T12:57:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱lyoot a̱tyuba̱ng a̱vwuo 14 937 11430 11429 2022-05-16T12:57:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱mpwot 14 938 11432 11431 2022-05-16T12:57:48Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱paiwan 14 939 11434 11433 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Taiwan]] [[Sot:A̱kat a̱pyia̱]] ph5sonm0ll5rl59xelrc2pa3ttig97j Sot:A̱siya 14 940 11436 11435 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱si̱tet Ka̱duna 14 941 11438 11437 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:Si̱tet Ka̱duna]] 1f5fp8yelomfi94lrzgpbdg4431x66l Sot:A̱strelya 14 942 11441 11440 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Osheniya]] rxa5yzzupu5p1gc33wudi9sopup67pg Sot:A̱ti̱tak nkyangcung 14 943 11443 11442 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱tyap 14 944 11445 11444 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaafim 14 945 11447 11446 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaafim 1988 14 946 11449 11448 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaafim 2021 14 947 11451 11450 2022-05-16T12:57:49Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim Amazon Studios 14 948 11453 11452 2022-05-16T12:57:50Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim Amerika 14 949 11455 11454 2022-05-16T12:57:50Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim Paramount Pictures 14 950 11457 11456 2022-05-16T12:57:50Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim a̱lyem-Shong 14 951 11459 11458 2022-05-16T12:57:50Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak Barry W. Blaustein 14 952 11461 11460 2022-05-16T12:57:50Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak David Sheffield 14 953 11463 11462 2022-05-16T12:57:50Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim ma̱ng lyuut fim mbwak Kenya Barris 14 954 11465 11464 2022-05-16T12:57:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim nang Craig Brewer ku khwat a̱son a̱ni 14 955 11467 11466 2022-05-16T12:57:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim nang John Landis ku khwat a̱son a̱ni 14 956 11469 11468 2022-05-16T12:57:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaafim nang á̱ ku jhyi mi̱ Afrika 14 957 11471 11470 2022-05-16T12:57:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim nang á̱ ku mi̱ nta á̱zanson mat a̱gba̱nyiuk a̱mgba̱m swanta ZKOVIT-19 a̱ni 14 958 11473 11472 2022-05-16T12:57:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim seket Amerika 14 959 11475 11474 2022-05-16T12:57:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim tazwa tyok 14 960 11477 11476 2022-05-16T12:57:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim tyei mai 1988 14 961 11479 11478 2022-05-16T12:57:51Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaafim tyei mai 2021 14 962 11481 11480 2022-05-16T12:57:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim tyei mai Afrika-Amerika 14 963 11483 11482 2022-05-16T12:57:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim tyei mai Amerika 14 964 11485 11484 2022-05-16T12:57:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] [[Sot:A̱yaafim Amerika]] c9x3eh63egj0e8km0c6tig5a4f1mxca Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi ma̱ A̱gba̱ndang A̱keang New York 14 965 11487 11486 2022-05-16T12:57:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi ma̱ a̱bubwuk a̱byin a̱di̱dam 14 966 11489 11488 2022-05-16T12:57:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim á̱ ku jhyi mi̱ Queens, New York 14 967 11491 11490 2022-05-16T12:57:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafim á̱ ku maat mi̱ Ati̱lanta 14 968 11493 11492 2022-05-16T12:57:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱yaafi̱ra̱una á̱nap 14 969 11495 11494 2022-05-16T12:57:52Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaagwak lyen sains Kworiya 14 970 11498 11497 2022-05-16T12:57:53Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaagwak lyen sains Nce A̱ka̱wa̱tyia̱ Kworiya 14 971 11501 11500 2022-05-16T12:57:53Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaagwak lyen sains sa̱ncuri 15 14 972 11503 11502 2022-05-16T12:57:53Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaagwak lyen á̱ta̱ngwat sa̱ncuri 15 Kworiya 14 973 11505 11504 2022-05-16T12:57:53Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaakwak A̱son A̱byin Roshiya 14 974 11507 11506 2022-05-16T12:57:53Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaalama a̱byin Naijeriya 14 975 11509 11508 2022-05-16T12:57:53Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaama̱ntei ka̱u ghwughwu 14 976 11511 11510 2022-05-16T12:57:53Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaama̱ntei lilyem ma̱ a̱di̱di̱t 14 977 11513 11512 2022-05-16T12:57:53Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaama̱ntei tung á̱niet ndung Amerika 14 978 11515 11514 2022-05-16T12:57:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaangam A̱sa̱khwot swanta 14 979 11518 11517 2022-05-16T12:57:54Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] e2qg3nb6le66w0y0hh1yw54aimcwzqi Sot:A̱yaapi̱li̱keshyon A̱ka̱dak Meta 14 980 11520 11519 2022-05-16T12:57:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaaprodok nang á̱ ku ghwut ndyo ma̱ a̱lyia̱ 2004 14 981 11522 11521 2022-05-16T12:57:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaasavit vwuo vidyo a̱zalang 14 982 11524 11523 2022-05-16T12:57:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaasi̱tet A̱tak Jenshyung Naijeriya 14 983 11526 11525 2022-05-16T12:57:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:A̱yaasi̱tet Fam A̱tak-Jenshyung Naijeriya]] lazl3zgv1fecqlvvnkj6poazrctcwdd Sot:A̱yaasi̱tet Fam A̱ka̱wa̱tyia̱ Naijeriya 14 984 11528 11527 2022-05-16T12:57:54Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] blu6rvtazb97htkj9uygbfo03b3mq4m Sot:A̱yaasi̱tet Fam A̱tak-A̱tak Naijeriya 14 985 11530 11529 2022-05-16T12:57:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] blu6rvtazb97htkj9uygbfo03b3mq4m Sot:A̱yaasi̱tet Fam A̱tak-A̱tyin Naijeriya 14 986 11532 11531 2022-05-16T12:57:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] blu6rvtazb97htkj9uygbfo03b3mq4m Sot:A̱yaasi̱tet Fam A̱tak-Jenshyung Naijeriya 14 987 11535 11534 2022-05-16T12:57:55Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] blu6rvtazb97htkj9uygbfo03b3mq4m Sot:A̱yaasi̱tet Fam A̱za-Jenshyung Naijeriya 14 988 11537 11536 2022-05-16T12:57:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] blu6rvtazb97htkj9uygbfo03b3mq4m Sot:A̱yaasi̱tet Muná̱pyia̱ 14 989 11539 11538 2022-05-16T12:57:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:A̱yaasi̱tet Naijeriya 14 990 11541 11540 2022-05-16T12:57:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Naijeriya]] sku4py3yntadvnwkub2vtnohy6urd86 Sot:A̱za̱za̱rak ntyok ma̱ a̱bubuk maat a̱di̱dam 14 991 11543 11542 2022-05-16T12:57:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:A̱za̱za̱rak nzwa Naijeriya 14 992 11545 11544 2022-05-16T12:57:55Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:Tung nzwa Naijeriya]] dtnuelcgiwfz9avmo6awqikzwn8ihjj Sot:Bibyin Afrika 14 993 11551 11550 2022-05-16T12:57:56Z Jon Harald Søby 8 5 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Afrika]] [[Sot:Bibyin_swanta]] t7enb0vv0dgphz0ym580w402fioaow9 Sot:Bibyin Amerika 14 994 11554 11553 2022-05-16T12:57:56Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] 8y8oyjx7o7a1ok22nivb10uygb8dhez Sot:Bibyin Amerika A̰tak 14 995 11558 11557 2022-05-16T12:57:56Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:Bibyin Amerika A̱tak]] b63n3hny6m88bkesss264pyd3wuiwsj Sot:Bibyin Amerika A̱tak 14 996 11562 11561 2022-05-16T12:57:56Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] p2wahm5ekzp0b5rp5otblwcdrrcqtwl Sot:Bibyin Amerika A̱za 14 997 11565 11564 2022-05-16T12:57:56Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] p2wahm5ekzp0b5rp5otblwcdrrcqtwl Sot:Bibyin Amerika Lati̱n 14 998 11568 11567 2022-05-16T12:57:57Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Amerika]] p2wahm5ekzp0b5rp5otblwcdrrcqtwl Sot:Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ Afrika 14 999 11571 11570 2022-05-16T12:57:57Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_swanta]] otsl4oscljq383pdexxpmjfhorgedzb Sot:Bibyin A̱ka̱wa̱tyia̱ Yurop 14 1000 11573 11572 2022-05-16T12:57:57Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] 9hsjw0ajiaxoyavqkoimrnzwi4swfi9 Sot:Bibyin A̱siya 14 1001 11576 11575 2022-05-16T12:57:57Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] 8y8oyjx7o7a1ok22nivb10uygb8dhez Sot:Bibyin A̱tak-A̱tyin A̱siya 14 1002 11578 11577 2022-05-16T12:57:57Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] kuie6l5qglsaua3n4b189a0wnnouj5f Sot:Bibyin A̱tak Afrika 14 1003 11580 11579 2022-05-16T12:57:57Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] fnsl97np0hkzyc1bmioi35ozz1hx9cz Sot:Bibyin A̱tak Amerika 14 1004 11582 11581 2022-05-16T12:57:57Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:Bibyin Amerika A̱tak]] b63n3hny6m88bkesss264pyd3wuiwsj Sot:Bibyin A̱tak A̱siya 14 1005 11584 11583 2022-05-16T12:57:57Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] kuie6l5qglsaua3n4b189a0wnnouj5f Sot:Bibyin A̱tyin Afrika 14 1006 11588 11587 2022-05-16T12:57:58Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_swanta]] otsl4oscljq383pdexxpmjfhorgedzb Sot:Bibyin A̱tyin A̱siya 14 1007 11591 11590 2022-05-16T12:57:58Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_A̱siya]] [[Sot:Bibyin_swanta]] 2if780kdp3l3p3qrvz6oocpp63phtcg Sot:Bibyin A̱tyin Yurop 14 1008 11594 11593 2022-05-16T12:57:58Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_swanta]] 9799kjsex6mf0q6acpp5dw48yxwjwi1 Sot:Bibyin A̱za Afrika 14 1009 11597 11596 2022-05-16T12:57:58Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_swanta]] otsl4oscljq383pdexxpmjfhorgedzb Sot:Bibyin A̱za Amerika 14 1010 11604 11603 2022-05-16T12:57:58Z Jon Harald Søby 8 6 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:Bibyin_Amerika_A̱za]] drrke8yrwjsmjfjj7jsibwuqxz0brjk Sot:Bibyin A̱za A̱siya 14 1011 11607 11606 2022-05-16T12:57:59Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_A̱siya]] p2ckj57gqwplokq1w56tkdz9a00r23u Sot:Bibyin Jenshyung Afrika 14 1012 11610 11609 2022-05-16T12:57:59Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] fnsl97np0hkzyc1bmioi35ozz1hx9cz Sot:Bibyin Jenshyung A̱siya 14 1013 11612 11611 2022-05-16T12:57:59Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_A̱siya]] kuie6l5qglsaua3n4b189a0wnnouj5f Sot:Bibyin Jenshyung Yurop 14 1014 11615 11614 2022-05-16T12:57:59Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_swanta]] 9799kjsex6mf0q6acpp5dw48yxwjwi1 Sot:Bibyin Karibi 14 1015 11617 11616 2022-05-16T12:57:59Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] 8y8oyjx7o7a1ok22nivb10uygb8dhez Sot:Bibyin Osheniya 14 1016 11619 11618 2022-05-16T12:57:59Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] 8y8oyjx7o7a1ok22nivb10uygb8dhez Sot:Bibyin Yurop 14 1017 11622 11621 2022-05-16T12:57:59Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] 8y8oyjx7o7a1ok22nivb10uygb8dhez Sot:Bibyin swanta 14 1018 11624 11623 2022-05-16T12:58:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Bubwom Naijeriya 14 1019 11627 11626 2022-05-16T12:58:00Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bubwom bibyin Afrika]] 33s53elhs32afn1hwgok55ez8r0rnad Sot:Bubwom a̱byin nang á̱ tsot ma̱ng F mejo 14 1020 11629 11628 2022-05-16T12:58:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Bubwom bibyin Afrika 14 1021 11631 11630 2022-05-16T12:58:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Burkina Faso 14 1022 11633 11632 2022-05-16T12:58:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] a2hwb246mfaz201nfq92hc3rrveb4qp Sot:Bwoi mi̱ bwoi A̱helen 14 1023 11635 11634 2022-05-16T12:58:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Bwoi mi̱ bwoi Irak 14 1024 11637 11636 2022-05-16T12:58:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Bwoi mi̱ bwoi Jami̱ni 14 1025 11639 11638 2022-05-16T12:58:00Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Bwoi mi̱ bwoi Mesopotamiya 14 1026 11641 11640 2022-05-16T12:58:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Bwoi mi̱ bwoi sa̱ncuri 19 14 1027 11643 11642 2022-05-16T12:58:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1397 14 1028 11925 11646 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1452 14 1029 11648 11647 2022-05-16T12:58:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1475 14 1030 11650 11649 2022-05-16T12:58:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1599 14 1031 11652 11651 2022-05-16T12:58:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1971 14 1032 11654 11653 2022-05-16T12:58:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1989 14 1033 11656 11655 2022-05-16T12:58:01Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 2002 14 1034 11658 11657 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Coming to America (nce a̱yaafim) 14 1035 11660 11659 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaafim]] tj54ltx68eosjnbg4ecgavb8c4dlsm0 Sot:Coronaviridae 14 1036 11662 11661 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Cwan 14 1037 11664 11663 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Desmond Tutu 14 1038 11666 11665 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Di̱mokrasi 14 1039 11668 11667 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Facebook 14 1040 11670 11669 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Fizik 14 1041 11672 11671 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Sains]] [[en:Category:Physics]] o9v0tssst0ojqnzquzu0r6j6wxusimu Sot:Fi̱ransa 14 1042 11674 11673 2022-05-16T12:58:02Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Gbi̱ngban á̱niet 14 1043 11676 11675 2022-05-16T12:58:03Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Gumaat 14 1044 11679 11678 2022-05-16T12:58:03Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱mpwot]] 7md7y8z49ok3v27292kk6lpds4zqkp0 Sot:Helat gbangbang 14 1045 11681 11680 2022-05-16T12:58:03Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Interlingue 14 1046 11683 11682 2022-05-16T12:58:03Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Isi̱rela 14 1047 11685 11684 2022-05-16T12:58:03Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[en:Israel]] fup9vwrg98aews6rzujbkk5taaafm5o Sot:Jalinggo 14 1048 11688 11687 2022-05-16T12:58:03Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami Si̱tet Ta̱raba]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] qxozudx4ja7m8kdf68df57m0nj27c2i Sot:Jami̱ni 14 1049 11691 11690 2022-05-16T12:58:17Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Ja̱pan 14 1050 11693 11692 2022-05-16T12:58:17Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Jenshyung Afrika Fi̱ransa 14 1051 11695 11694 2022-05-16T12:58:17Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] a2hwb246mfaz201nfq92hc3rrveb4qp Sot:Ka̱duna 14 1052 11699 11698 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 3 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami A̱si̱tet Pi̱lato]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] sjhabknkr7i3wekh6span6g0gqdjar8 Sot:Ka̱mpala (a̱keang) 14 1053 11701 11700 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Ka̱na̱u 14 1054 11703 11702 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Si̱tet Ka̱na̱u]] [[Sot:Naijeriya]] 5kbuqpoi4u1ww18mxwr2k2yvay0bn9o Sot:Khaí 14 1055 11705 11704 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Khwi 14 1056 11707 11706 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Khwikristi 14 1057 11709 11708 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Khwi]] [[en:Category:Christianity]] kd5xlabss0jcxy7cy0su8q74ja8uqo2 Sot:Ki̱liyopatra 14 1058 11711 11710 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kpaat mi̱ kpaat 1958 mami Naijeriya 14 1059 11713 11712 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kpaat mi̱ kpaat 1960 mami Naijeriya 14 1060 11715 11714 2022-05-16T12:58:18Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kpaat mi̱ kpaat 2004 mami Massachusetts 14 1061 11717 11716 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kuburut A̱helen 14 1062 11719 11718 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kukwi mbwak zwan shuga 14 1063 11721 11720 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kuut (a̱tyin a̱ga̱fi̱p) 14 1064 11723 11722 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwai Jang a̱si̱n Asan 14 1065 11725 11724 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 1450 14 1066 11958 11728 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 1519 14 1067 11730 11729 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 1564 14 1068 11732 11731 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 1660 14 1069 11734 11733 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kworiya A̱tak 14 1070 11736 11735 2022-05-16T12:58:19Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kyanglilyiit Android (si̱stem nta̱m) 14 1071 11738 11737 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kyanglilyiit BlackBerry 14 1072 11740 11739 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kyanglilyiit IOS 14 1073 11742 11741 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kyanglilyiit Symbian 14 1074 11744 11743 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:La̱kwoja 14 1075 11746 11745 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Si̱tet_Kogi]] [[Sot:Naijeriya]] eomnmqg1v9pfzjqsriqg86zmewcidhp Sot:Lilyem Afrika 14 1076 11748 11747 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] g3j1zkp3vxsn2z5tkdyidebf1t2xq1z Sot:Lilyem Afrika Jenshyung 14 1077 11750 11749 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Afrika]] 85u5ukfj1m0ov45vtpyv55lnbwpz7pe Sot:Lilyem A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n 14 1078 11752 11751 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Yurop]] [[Sot:Lilyem_Yurop_Jenshyung]] [[Sot:Lilyem Ndo–Yurop]] k8wl68wptxatdtvog77x84vlw1gpb7y Sot:Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Naijeriya 14 1079 11754 11753 2022-05-16T12:58:20Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Afrika]] [[Sot:Lilyem_Afrika_Jenshyung]] [[Sot:Lilyem_Naijeriya]] 89bxa5b7qzqpf76m9wo025baqsqjr61 Sot:Lilyem A̱ka̱wa̱tyia̱ Pi̱lato 14 1080 11759 11758 2022-05-16T12:58:21Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Afrika]] [[Sot:Lilyem_Afrika_Jenshyung]] [[Sot:Lilyem_Naijeriya]] [[Sot:Lilyem_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Lilyem_Nija–Konggo]] 883lzxln9jvbfst18fqlhnrkxe2h2yk Sot:Lilyem A̱siya 14 1081 11761 11760 2022-05-16T12:58:21Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem swanta]] mz22ejia0h6w3dl510oyk19j833dwbg Sot:Lilyem Binuwe–Konggo 14 1082 11764 11763 2022-05-16T12:58:21Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Afrika]] [[Sot:Lilyem_Nija–Konggo]] bwwnws0k0g3m7sazfbakln8yx5k8jg5 Sot:Lilyem Formosa 14 1083 11766 11765 2022-05-16T12:58:21Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem Taiwan]] [[Sot:Lilyem A̱siya]] [[Sot:Lilyem swanta]] trr617w9v8z2p7fk0f0ix25vsg165r3 Sot:Lilyem Moroko 14 1084 11768 11767 2022-05-16T12:58:21Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Lilyem Naijeriya 14 1085 11771 11770 2022-05-16T12:58:21Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Naijeriya]] sku4py3yntadvnwkub2vtnohy6urd86 Sot:Lilyem Ndo–Yurop 14 1086 11773 11772 2022-05-16T12:58:21Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] g3j1zkp3vxsn2z5tkdyidebf1t2xq1z Sot:Lilyem Nija-Konggo 14 1087 11776 11775 2022-05-16T12:58:21Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sot:Lilyem_Nija–Konggo]] k9ybibj3dnxeu14i8h3nsazc4jstq5y Sot:Lilyem Nija–Konggo 14 1088 11778 11777 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Afrika]] [[Sot:Lilyem_Afrika_Jenshyung]] [[Sot:Lilyem_Naijeriya]] [[Sot:Lilyem_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] og1bu40226aadcjd2sgl0aa2t0ucpu1 Sot:Lilyem Pi̱lato 14 1089 11780 11779 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Lilyem Taiwan 14 1090 11782 11781 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem A̱siya]] [[Sot:Lilyem swanta]] gc9j12n2ll4dbgtddkls3d6leigeqyb Sot:Lilyem Yurop 14 1091 11784 11783 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] g3j1zkp3vxsn2z5tkdyidebf1t2xq1z Sot:Lilyem Yurop Jenshyung 14 1092 11786 11785 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] [[Sot:Lilyem_Yurop]] jp4bjoeg16wyz5gu38l9lzjrhe4cxky Sot:Lilyem a̱bwonu a̱khwu 14 1093 11788 11787 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_swanta]] g3j1zkp3vxsn2z5tkdyidebf1t2xq1z Sot:Lilyem beang swanta 14 1094 11790 11789 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Lilyem nang á̱ ku nok a̱ni 14 1095 11792 11791 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Lilyem nang á̱ ku nok á̱ si̱ neap a̱son mi̱ nce ndyia̱ 1920 na 14 1096 11794 11793 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Lilyem swanta 14 1097 11796 11795 2022-05-16T12:58:22Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Lis susot kwai-nfwuo-á̱niet mami Afrika 14 1098 11798 11797 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang di̱n vak shi á̱niet 14 1099 11800 11799 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Lyulyoot a̱ca̱cet a̱ka̱keang mi̱ Jami̱ni 14 1100 11802 11801 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Jami̱ni]] rl9xloiqz96lbpvcg77ax23p3ex02ph Sot:Mali 14 1101 11804 11803 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] a2hwb246mfaz201nfq92hc3rrveb4qp Sot:Naijeriya 14 1102 11806 11805 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Ndi̱m-a̱byin swanta 14 1103 11808 11807 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Ndyia̱ 14 1104 11810 11809 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Neap a̱son 1922 14 1105 11812 11811 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nghwughwu A̱gwomna̱ti 14 1106 11814 11813 2022-05-16T12:58:23Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nja̱t 14 1107 11817 11816 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱kakeangtung a̱yaasi̱tet Naijeriya]] [[Sot:A̱ka̱vwuo na̱ byia̱ á̱niet ma̱ ba̱t mami A̱si̱tet Pi̱lato]] [[Sot:A̱ca̱cet a̱ka̱keang Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] sjhabknkr7i3wekh6span6g0gqdjar8 Sot:Nkhang shyicet 14 1108 11819 11818 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nkyai A̱sa̱khwot swanta 14 1109 11822 11821 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nvam_a̱sa̱khwot_swanta]] e2qg3nb6le66w0y0hh1yw54aimcwzqi Sot:Nkyang ya kyayak 14 1110 11824 11823 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nkyangcung 14 1111 11826 11825 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nkyangcung ma̱to 14 1112 11828 11827 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nkyangcung na̱ byia̱ a̱ti̱tak 14 1113 11830 11829 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nnwap Afrika 14 1114 11833 11832 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya]] 5snblmal7zvdbxyk920wvjlos547pvb Sot:Nnwap A̱siya 14 1115 11835 11834 2022-05-16T12:58:24Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nnwap_swanta]] bt3c22ef7l5ydgp4eol0tt3hchjmyxl Sot:Nnwap mi̱ Naijeriya 14 1116 11838 11837 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nnwap_swanta]] [[Sot:Nnwap_Afrika]] b9a0jhjrnpa121ryargsv7l9m00f5h4 Sot:Nnwap swanta 14 1117 11840 11839 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nvam-a̱byin swanta 14 1118 11842 11841 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Nvam a̱sa̱khwot swanta 14 1119 11844 11843 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Pedaliaceae 14 1120 11846 11845 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Senegal 14 1121 11848 11847 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Afrika]] [[Sot:Bibyin_Jenshyung_Afrika]] a2hwb246mfaz201nfq92hc3rrveb4qp Sot:Sezong a̱gba̱ndang wu 14 1122 11850 11849 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Shwit 14 1123 11853 11852 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Bibyin_swanta]] [[Sot:Bibyin_Yurop]] [[Sot:Bibyin_A̱ka̱wa̱tyia̱_Yurop]] 3ucck8apsv8rnbiryw21ha3b8d9gvoo Sot:Shyei nkyang 14 1124 11855 11854 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Si̱tet A̱do 14 1125 11857 11856 2022-05-16T12:58:25Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Si̱tet Ka̱duna 14 1126 11860 11859 2022-05-16T12:58:26Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Si̱tet Ka̱na̱u 14 1127 11863 11862 2022-05-16T12:58:26Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Naijeriya]] sku4py3yntadvnwkub2vtnohy6urd86 Sot:Si̱tet Kogi 14 1128 11865 11864 2022-05-16T12:58:26Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Naijeriya]] sku4py3yntadvnwkub2vtnohy6urd86 Sot:Si̱tet Nija 14 1129 11870 11869 2022-05-16T12:58:26Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱yaasi̱tet_Naijeriya]] [[Sot:A̱yaasi̱tet_Fam_A̱ka̱wa̱tyia̱_Naijeriya]] [[Sot:Naijeriya]] [[en:Niger State]] ppu9t11hketjun9w1ejy6uftx8x0lp8 Sot:Sot-nta̰m Gbi̱ngban Swanta 14 1130 11872 11871 2022-05-16T12:58:26Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:Sot-nta̱m Gbi̱ngban Swanta]] nusegmr6dvkskboz9noptzqh31s1xf3 Sot:Sot-nta̱m Gbi̱ngban Swanta 14 1131 11875 11874 2022-05-16T12:58:26Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Squid Game 14 1132 11877 11876 2022-05-16T12:58:26Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Susot a̱gwomna̱ti mali Naijeriya 14 1133 11879 11878 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Susot a̱gwomna̱ti mali mami A̱si̱tet Ka̱duna 14 1134 11881 11880 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Taada fam jenshyung swanta 14 1135 11883 11882 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Taada mmanfang 14 1136 11885 11884 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Taiwan 14 1137 11887 11886 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:A̱siya]] bqmcw9jdptpzi7d3ubrmezpjzwsyend Sot:Tsaaí tswam 14 1138 11889 11888 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Tswá ma̱ng zwá nang á̱ maai ya a̱ni 14 1139 11891 11890 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Tung nzwa Naijeriya 14 1140 11894 11893 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Turkiya 14 1141 11896 11895 2022-05-16T12:58:27Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Vladimir Putin 14 1142 11899 11898 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Wuhan 14 1143 11901 11900 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Yesu 14 1144 11903 11902 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Khwikristi]] [[en:Category:Jesus]] ds38hbvt53zbn9e53eo3h9w1i59ssb1 Sot:Yet A̱tyobyin 14 1145 11905 11904 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:ZKOVIT-19 14 1146 11910 11909 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 4 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Zwán ji̱ byia̱ a̱meang ma̱ng Koronavirut]] gb3vntxloxpqpvq7fm8x4hpfyikvxef Sot:Zi̱lan A̱fai 14 1147 11912 11911 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Zunosit 14 1148 11914 11913 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Zwan nyám 14 1149 11916 11915 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Zwá a̱myia̱ 14 1150 11918 11917 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Zwán ji̱ byia̱ a̱meang Koronavirut 14 1151 11920 11919 2022-05-16T12:58:28Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:Zwán ji̱ byia̱ a̱meang ma̱ng Koronavirut]] te6e59fa1twyeavbg1qwy0p1wwlj4x2 Sot:Zwán ji̱ byia̱ a̱meang ma̱ng Koronavirut 14 1152 11923 11922 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:ZKOVIT-19]] ewy7cz0dvt4yp3tmd9esjw11syl7wtk Sot:Byin 1931 14 1153 11927 11926 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1937 14 1154 11929 11928 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1943 14 1155 11931 11930 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1949 14 1156 11933 11932 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1950 14 1157 11935 11934 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1952 14 1158 11938 11937 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1954 14 1159 11940 11939 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1957 14 1160 11942 11941 2022-05-16T12:58:29Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1974 14 1161 11944 11943 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1984 14 1162 11946 11945 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1990 14 1163 11948 11947 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1991 14 1164 11950 11949 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 1992 14 1165 11952 11951 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin 2003 14 1166 11954 11953 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Byin sa̱ncuri 14 14 1167 11956 11955 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 1902 14 1168 11960 11959 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 1987 14 1169 11962 11961 2022-05-16T12:58:30Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 2005 14 1170 11964 11963 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 2016 14 1171 11966 11965 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Kwi 2021 14 1172 11968 11967 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱ nwai lyen a̱lyia̱ kwi 14 1173 11970 11969 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱ nwai lyen a̱lyia̱ mbyin 14 1174 11972 11971 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱gwam Kworiya sa̱ncuri 15 ba 14 1175 11974 11973 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱na̱nwuai seang nkhang 14 1176 11976 11975 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱niet Si̱tet Ka̱duna 14 1177 11979 11978 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱niet a̱si̱tet Ka̱duna 14 1178 11981 11980 2022-05-16T12:58:31Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Category:Á̱niet Si̱tet Ka̱duna]] bxzmu4w7misut315hpulbgd142n4xix Sot:Á̱niet ba̱ tsa nvak lyuut 14 1179 11983 11982 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱niet lilyem Nija–Konggo 14 1180 11985 11984 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Lilyem_Afrika]] a8zf60opmg8q09fwcxvv0o4gdhkv3is Sot:Á̱niet nswuan 14 1181 11987 11986 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱nietkhwibuda Kworiya 14 1182 11989 11988 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱nietkhwikunfu Kworiya 14 1183 11991 11990 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱nietmaat fim á̱sam A̱kworiya A̱tak 14 1184 11994 11993 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 2 revisions imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Kworiya A̱tak]] 5e0rlowyvy71rpwiia3o16qllswvnki Sot:Á̱nietmaat á̱sam A̱kworiya A̱tak 14 1185 11996 11995 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Kworiya A̱tak]] 5e0rlowyvy71rpwiia3o16qllswvnki Sot:Á̱nietmaat á̱sam neet Seoul 14 1186 11998 11997 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Kworiya A̱tak]] 5e0rlowyvy71rpwiia3o16qllswvnki Sot:Á̱nietmatnkyang Kworiya 14 1187 12000 11999 2022-05-16T12:58:32Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱nietnyia̱ nghwughwu ma̱ng á̱nietlyen ghwang a̱ka̱sa 14 1188 12002 12001 2022-05-16T12:58:33Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki [[Sot:Nkhang shyicet]] ht21h8c3orv64tlbvyuu8t2h9ur5s5y Sot:Á̱tat-a̱ghyi lyen lilyem neet Kworiya 14 1189 12004 12003 2022-05-16T12:58:33Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Sot:Á̱tuk mmam sa̱t 14 1190 12006 12005 2022-05-16T12:58:33Z Jon Harald Søby 8 1 revision imported wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 A̱tsak wat 0 1191 12008 2022-05-16T12:58:47Z Jon Harald Søby 8 Jon Harald Søby shyei peji [[A̱tsak wat]] nat [[A̱tsak wat hu]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[A̱tsak wat hu]] nhak5g38zz6yh5y32p6wu8teserfzs4 A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau 3 1192 12011 12010 2022-05-16T14:29:29Z Kambai Akau 15 /* Welcome to the Tyap Wikipedia! */ wikitext text/x-wiki == Welcome to the Tyap Wikipedia! == Hello Kambai Akau, and let me officially welcome you to the Tyap Wikipedia! 🥳 Congratulations to you and all your fellow editors on your hard work so far! As you understand, the wiki has now (finally) been created, and all the content has been imported here from the Incubator. As with all new wikis, there are a few things that don't work quite correctly in the beginning. The ones I am aware of are: * The statistics on [[Special:Statistics]] (and via magic words like <nowiki>{{NUMBEROFARTICLES}}</nowiki>) are not correct yet. * Connecting articles to Wikidata is not working as it should yet. * The Visual Editor may not work correctly yet. These problems should solve themselves within a few days – if more than a week passes and these problems still occur, please let me know, and I'll find out how they can be fixed. And if there is anything else you need help with, you know where to find me! Congratulations again! [[A‌̱áítyunta̱m:Jon Harald Søby|Jon Harald Søby]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Jon Harald Søby|a̱lyiat]]) 14:03, 16 Zwat Tswuon 2022 (WAT) :Thanks a million+ indeed, [[User:Jon Harald Søby|Jon]]! It's quite a lot of work for you too, I know. But it's always amazing to see a new life pop into existence. The Tyap Wikipedia is finally here! And it's here to stay because we'll strive to sustain it and energize it into meeting up with WMF's goals. :Of course, I know where to locate ya. 🤓 I'll let you know if the challenges persist. :Takk! Takk!! Takk!!! 😊 [[A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau|Kambai Akau]] ([[A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Kambai Akau|a̱lyiat]]) 15:27, 16 Zwat Tswuon 2022 (WAT) oeg0mtoxe9e8o9o6y292uv3rhoc5agm A‌̱áítyunta̱m:Kambai Akau 2 1193 12019 12018 2022-05-16T20:34:26Z Kambai Akau 15 wikitext text/x-wiki ==Da̱ zi̱ myim ma̱ng a̱ghyang la!== '''La̱u!''' Á̱ ngyei nung ''Camy'', á̱ ku byin nung n si̱ laai shi ma̱ a̱byin [[Naijeriya]]. Gbangbang n ku swan a̱ka̱vwuo vwuon ma̱ a̱byin ka a̱wot n si̱ fi̱k nkyang ma̱ a̱di̱di̱t tazwa lili a̱ka̱vwuo a̱byin hu ma̱ng á̱niet nka ba. ==Li̱lan ghyáng== * [https://en.m.wikipedia.org/wiki/User:Kambai_Akau Kambai A̱ka̱u] mi̱ Wukipedia nShong * [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/User:Kambai_Akau#Other_Wikimedia_accounts Kambai Akau] mi̱ [[Wikimedia Commons]] * [https://meta.m.wikimedia.org/wiki/User:Kambai_Akau Kambai Akau] mi̱ [[MetaWiki]] * [https://m.wikidata.org/wiki/User:Kambai_Akau# Kambai Akau] mi̱ [[Wikidata]] * [https://incubator.m.wikimedia.org/wiki/User:Kambai_Akau Kambai Akau] mi̱ [[Wikimedia Incubator]] * [https://translatewiki.net/wiki/User:Kambai_Akau Kambai Akau] mi̱ [[Translatewiki]] * [https://en.m.wikibooks.org/wiki/User:Kambai_Akau# Kambai Akau] mi̱ [[Wikibooks]] ntqhs1qi33jht13pe5mrnw4jx4l0fda A‌̱áítyunta̱m:Koavf 2 1194 12016 2022-05-16T19:41:56Z Koavf 59 Created page with "{{#babel:kcg-0|en|es-2|de-1|pt-1}} [https://en.wikipedia.org/wiki/User:Koavf !!!!]" wikitext text/x-wiki {{#babel:kcg-0|en|es-2|de-1|pt-1}} [https://en.wikipedia.org/wiki/User:Koavf !!!!] 5fanixsqny102t4ljafsdr3n1g6cezt A‌̱áítyunta̱m:Meno25 2 1195 12020 2022-05-17T09:10:07Z Meno25 103 Creating wikitext text/x-wiki * You can contact me using [[:en:User:Meno25|my English Wikipedia user page]]. dkcm1o6xzt064h826be7vtnj9rp8l6j A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:Meno25 3 1196 12021 2022-05-17T09:11:38Z Meno25 103 talk wikitext text/x-wiki Please leave messages at [[en:User talk:Meno25]]. 3q2l91ok1d3l9wavvtmiq6ao6h5326r A‌̱áítyunta̱m:MenoBot 2 1197 12022 2022-05-17T09:14:30Z MenoBot 106 Creating wikitext text/x-wiki This is an interwiki bot operated by [[User:Meno25|Meno25]]. [[ace:Ureuëng Nguy:MenoBot]] [[kbd:ЦӀыхухэт:MenoBot]] [[af:Gebruiker:MenoBot]] [[ak:User:MenoBot]] [[als:Benutzer:MenoBot]] [[am:አባል:MenoBot]] [[ang:User:MenoBot]] [[ab:Алахәыла:MenoBot]] [[ar:مستخدم:MenoBot]] [[an:Usuario:MenoBot]] [[arc:ܡܦܠܚܢܐ:MenoBot]] [[roa-rup:User:MenoBot]] [[frp:Utilisator:MenoBot]] [[as:সদস্য:MenoBot]] [[ast:Usuariu:MenoBot]] [[gn:Puruhára:MenoBot]] [[av:Участник:MenoBot]] [[ay:Usuario:MenoBot]] [[az:İstifadəçi:MenoBot]] [[bm:Utilisateur:MenoBot]] [[bn:ব্যবহারকারী:MenoBot]] [[bjn:Pamakai:MenoBot]] [[zh-min-nan:User:MenoBot]] [[map-bms:Panganggo:MenoBot]] [[ba:Ҡатнашыусы:MenoBot]] [[be:Удзельнік:MenoBot]] [[be-x-old:Удзельнік:MenoBot]] [[bh:प्रयोगकर्ता:MenoBot]] [[bcl:Paragamit:MenoBot]] [[bi:User:MenoBot]] [[bg:Потребител:MenoBot]] [[bar:Nutza:MenoBot]] [[bo:User:MenoBot]] [[bs:Korisnik:MenoBot]] [[br:Implijer:MenoBot]] [[bxr:Участник:MenoBot]] [[ca:Usuari:MenoBot]] [[cv:Хутшăнакан:MenoBot]] [[ceb:Gumagamit:MenoBot]] [[cs:Wikipedista:MenoBot]] [[ch:Muna'sesetbi:MenoBot]] [[cbk-zam:Usuario:MenoBot]] [[ny:User:MenoBot]] [[sn:User:MenoBot]] [[tum:User:MenoBot]] [[co:User:MenoBot]] [[cy:Defnyddiwr:MenoBot]] [[da:Bruger:MenoBot]] [[pdc:Yuuser:MenoBot]] [[de:Benutzer:MenoBot]] [[dv:މެމްބަރު:MenoBot]] [[nv:Choyoołʼįįhí:MenoBot]] [[dsb:Wužywaŕ:MenoBot]] [[dz:User:MenoBot]] [[et:Kasutaja:MenoBot]] [[el:Χρήστης:MenoBot]] [[eml:Utente:MenoBot]] [[en:User:MenoBot]] [[myv:Теиця:MenoBot]] [[es:Usuario:MenoBot]] [[eo:Uzanto:MenoBot]] [[ext:User:MenoBot]] [[eu:Lankide:MenoBot]] [[ee:User:MenoBot]] [[fa:کاربر:MenoBot]] [[hif:sadasya:MenoBot]] [[fo:Brúkari:MenoBot]] [[fr:Utilisateur:MenoBot]] [[fy:Meidogger:MenoBot]] [[ff:Utilisateur:MenoBot]] [[fur:Utent:MenoBot]] [[ga:Úsáideoir:MenoBot]] [[gv:Ymmydeyr:MenoBot]] [[gag:Kullanıcı:MenoBot]] [[gd:Cleachdaiche:MenoBot]] [[gl:Usuario:MenoBot]] [[gan:用戶:MenoBot]] [[ki:User:MenoBot]] [[glk:کاربر:MenoBot]] [[gu:સભ્ય:MenoBot]] [[got:𐌽𐌹𐌿𐍄𐌰𐌽𐌳𐍃:MenoBot]] [[hak:User:MenoBot]] [[xal:Демнч:MenoBot]] [[ko:사용자:MenoBot]] [[ha:User:MenoBot]] [[haw:Mea hoʻohana:MenoBot]] [[hy:Մասնակից:MenoBot]] [[hi:सदस्य:MenoBot]] [[hsb:Wužiwar:MenoBot]] [[hr:Suradnik:MenoBot]] [[io:Uzanto:MenoBot]] [[ig:Ọbanife:MenoBot]] [[ilo:Agar-aramat:MenoBot]] [[bpy:আতাকুরা:MenoBot]] [[id:Pengguna:MenoBot]] [[ia:Usator:MenoBot]] [[ie:Usator:MenoBot]] [[iu:User:MenoBot]] [[ik:User:MenoBot]] [[os:Архайæг:MenoBot]] [[xh:User:MenoBot]] [[zu:User:MenoBot]] [[is:Notandi:MenoBot]] [[it:Utente:MenoBot]] [[he:משתמש:MenoBot]] [[jv:Panganggo:MenoBot]] [[kl:Atuisoq:MenoBot]] [[kn:ಸದಸ್ಯ:MenoBot]] [[pam:User:MenoBot]] [[krc:Къошулуучу:MenoBot]] [[ka:მომხმარებელი:MenoBot]] [[ks:رُکُن:MenoBot]] [[csb:Brëkòwnik:MenoBot]] [[kk:Қатысушы:MenoBot]] [[kw:Devnydhyer:MenoBot]] [[rw:User:MenoBot]] [[rn:User:MenoBot]] [[sw:Mtumiaji:MenoBot]] [[kv:Пырысь:MenoBot]] [[kg:User:MenoBot]] [[ht:Itilizatè:MenoBot]] [[ku:Bikarhêner:MenoBot]] [[ky:Колдонуучу:MenoBot]] [[mrj:Сирӹшӹ:MenoBot]] [[lad:Usador:MenoBot]] [[lbe:Гьуртту хьума:MenoBot]] [[lez:Участник:MenoBot]] [[lo:ຜູ້ໃຊ້:MenoBot]] [[ltg:Lītuotuojs:MenoBot]] [[la:Usor:MenoBot]] [[lv:Lietotājs:MenoBot]] [[lb:Benotzer:MenoBot]] [[lt:Naudotojas:MenoBot]] [[lij:Utente:MenoBot]] [[li:Gebroeker:MenoBot]] [[ln:Utilisateur:MenoBot]] [[jbo:User:MenoBot]] [[lg:User:MenoBot]] [[lmo:Druvadur:MenoBot]] [[hu:Szerkesztő:MenoBot]] [[mk:Корисник:MenoBot]] [[mg:Mpikambana:MenoBot]] [[ml:ഉപയോക്താവ്:MenoBot]] [[mt:Utent:MenoBot]] [[mi:User:MenoBot]] [[mr:सदस्य:MenoBot]] [[xmf:მომხმარებელი:MenoBot]] [[arz:مستخدم:MenoBot]] [[mzn:کارور:MenoBot]] [[ms:Pengguna:MenoBot]] [[min:Pengguna:MenoBot]] [[cdo:User:MenoBot]] [[mwl:Outelizador:MenoBot]] [[mdf:Тиись:MenoBot]] [[mn:Хэрэглэгч:MenoBot]] [[my:User:MenoBot]] [[nah:Tlatequitiltilīlli:MenoBot]] [[na:User:MenoBot]] [[fj:User:MenoBot]] [[nl:Gebruiker:MenoBot]] [[nds-nl:Gebruker:MenoBot]] [[cr:User:MenoBot]] [[ne:प्रयोगकर्ता:MenoBot]] [[new:छ्येलेमि:MenoBot]] [[ja:利用者:MenoBot]] [[nap:Utente:MenoBot]] [[ce:Декъашхо:MenoBot]] [[frr:Benutzer:MenoBot]] [[pih:User:MenoBot]] [[no:Bruker:MenoBot]] [[nn:Brukar:MenoBot]] [[nrm:User:MenoBot]] [[nov:User:MenoBot]] [[oc:Utilizaire:MenoBot]] [[mhr:Пайдаланыше:MenoBot]] [[or:ବ୍ୟବହାରକାରୀ:MenoBot]] [[om:User:MenoBot]] [[uz:Foydalanuvchi:MenoBot]] [[pa:ਵਰਤੌਂਕਾਰ:MenoBot]] [[pi:अवयव:MenoBot]] [[pfl:Benudzer:MenoBot]] [[pag:User:MenoBot]] [[pnb:User:MenoBot]] [[pap:User:MenoBot]] [[ps:کارن:MenoBot]] [[koi:Участник:MenoBot]] [[km:អ្នកប្រើប្រាស់:MenoBot]] [[pcd:Utilisateur:MenoBot]] [[pms:Utent:MenoBot]] [[tpi:Yusa:MenoBot]] [[nds:Bruker:MenoBot]] [[pl:Wikipedysta:MenoBot]] [[pnt:Χρήστες:MenoBot]] [[pt:Usuário(a):MenoBot]] [[kaa:Paydalanıwshı:MenoBot]] [[crh:Qullanıcı:MenoBot]] [[ty:Utilisateur:MenoBot]] [[ksh:Metmaacher:MenoBot]] [[ro:Utilizator:MenoBot]] [[rmy:Jeno:MenoBot]] [[rm:Utilisader:MenoBot]] [[qu:Ruraq:MenoBot]] [[rue:Хоснователь:MenoBot]] [[ru:Участник:MenoBot]] [[sah:Кыттааччы:MenoBot]] [[se:Geavaheaddji:MenoBot]] [[sm:User:MenoBot]] [[sa:योजकः:MenoBot]] [[sg:Utilisateur:MenoBot]] [[sc:Usuàriu:MenoBot]] [[sco:User:MenoBot]] [[stq:Benutser:MenoBot]] [[st:User:MenoBot]] [[nso:Mošomi:MenoBot]] [[tn:User:MenoBot]] [[sq:Përdoruesi:MenoBot]] [[scn:Utenti:MenoBot]] [[si:පරිශීලක:MenoBot]] [[simple:User:MenoBot]] [[sd:يوزر:MenoBot]] [[ss:User:MenoBot]] [[sk:Redaktor:MenoBot]] [[sl:Uporabnik:MenoBot]] [[cu:Польꙃєватєл҄ь:MenoBot]] [[szl:Używacz:MenoBot]] [[so:User:MenoBot]] [[ckb:بەکارھێنەر:MenoBot]] [[srn:Masyin:MenoBot]] [[sr:Корисник:MenoBot]] [[sh:Korisnik:MenoBot]] [[su:Pamaké:MenoBot]] [[fi:Käyttäjä:MenoBot]] [[tl:Tagagamit:MenoBot]] [[ta:பயனர்:MenoBot]] [[kab:Amseqdac:MenoBot]] [[roa-tara:User:MenoBot]] [[tt:Кулланучы:MenoBot]] [[te:వాడుకరి:MenoBot]] [[tet:Uza-na'in:MenoBot]] [[th:ผู้ใช้:MenoBot]] [[ti:User:MenoBot]] [[tg:Корбар:MenoBot]] [[to:User:MenoBot]] [[chr:User:MenoBot]] [[chy:User:MenoBot]] [[ve:User:MenoBot]] [[tr:Kullanıcı:MenoBot]] [[tk:Ulanyjy:MenoBot]] [[tw:User:MenoBot]] [[udm:Викиавтор:MenoBot]] [[bug:Pengguna:MenoBot]] [[uk:Користувач:MenoBot]] [[ur:صارف:MenoBot]] [[ug:ئىشلەتكۈچى:MenoBot]] [[za:用户:MenoBot]] [[vec:Utente:MenoBot]] [[vep:Kävutai:MenoBot]] [[vi:Thành viên:MenoBot]] [[vo:Geban:MenoBot]] [[fiu-vro:Pruukja:MenoBot]] [[wa:Uzeu:MenoBot]] [[zh-classical:User:MenoBot]] [[vls:Gebruker:MenoBot]] [[war:Gumaramit:MenoBot]] [[wo:Jëfandikukat:MenoBot]] [[wuu:用户:MenoBot]] [[ts:User:MenoBot]] [[yi:באַניצער:MenoBot]] [[yo:Oníṣe:MenoBot]] [[zh-yue:User:MenoBot]] [[diq:Karber:MenoBot]] [[zea:Gebruker:MenoBot]] [[bat-smg:Nauduotuos:MenoBot]] [[zh:User:MenoBot]] 3yvtkb4j8q5cirn01948cm4mfzramtn A‌̱áílyiat a‌̱áítyunta‌̱áím:MenoBot 3 1198 12023 2022-05-17T09:14:52Z MenoBot 106 talk wikitext text/x-wiki Please leave comments in English at [[:en:User talk:Meno25]]. 5s08lno63fyjy199utyypwti04u4y28 Wukipedia:A̱na̱nwuai á̱niet 4 1199 12036 12035 2022-05-17T20:09:25Z Kambai Akau 15 wikitext text/x-wiki <h2> Ma̱aba̱n/tyebaa ang ma̱ng bai A̱na̱nwuai sot-á̱niet ka! </h2> <!-- 3 line spacing of h2 is important for subsection edit links to work correctly, PLEASE DO NOT FIX --> Wat huni tyai nta̱m nang zi̱ nyia̱ a̱ni ma̱ng nkhang tazwa Wukipedia nTyap hu. A yet a̱niet a̱fai wa mi̱ Wukipediaa? Da̱ li [[Wukipedia:Mbeang kyang mi̱ Wukipedia|mbeang kyang mi̱ wat Wukipedia]] mat kuzang kyang lu myim a lyen a̱ni a ki ntsa jhyuk hu. </div> [[en:Wikipedia:Community portal]] 453blylekrz62k0t6o67jknnrylx0jo