Wikipedia afwiki https://af.wikipedia.org/wiki/Tuisblad MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Media Spesiaal Bespreking Gebruiker Gebruikerbespreking Wikipedia Wikipediabespreking Lêer Lêerbespreking MediaWiki MediaWikibespreking Sjabloon Sjabloonbespreking Hulp Hulpbespreking Kategorie Kategoriebespreking Portaal Portaalbespreking TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 422 2517123 2502750 2022-08-03T08:58:05Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Wendy Hoopes wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=ALSEP AS16-113-18374.jpg|teks=Apollo 16 se ALSEP-eksperiment}} Die '''jaar 1972''' was 'n [[skrikkeljaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Saterdag]] begin het. Dit was die 72ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. In teenstelling met [[gewone jaar|gewone jare]] het die jaar 366 dae en 'n [[29 Februarie]] gehad. == Gebeure == * [[3 Februarie|3]]-[[13 Februarie]] – Die elfde [[Olimpiese Winterspele 1972|Olimpiese Winterspele]] word in [[Sapporo]], [[Japan]], aangebied. * [[3 Maart]] – [[Pioneer 10]] word gelanseer. * [[20 April]] – [[Apollo 16]] land op die [[maan]]. * [[22 Mei]] – [[Sri Lanka]] word van die [[Verenigde Koninkryk]] onafhanklik. * [[17 Junie]] – Begin van die Watergate-skandaal. * [[2 Augustus|2]]-[[11 Augustus]] – Die vierde [[Paralimpiese Somerspele 1972|Paralimpiese Somerspele]] word in [[Heidelberg]], [[Wes-Duitsland]], aangebied. * [[10 Augustus]] – Die [[Daspoorttonnel]] word amptelik geopen. * [[26 Augustus]]-[[11 September]] – Die 20ste [[Olimpiese Somerspele 1972|Olimpiese Sommerspele]] word in [[München]], Wes-Duitsland, aangebied. * [[5 September]] – Elf atlete en amptenare van die [[Israel]]iese span word as gyselaars in die Olimpiese dorp aangehou en later vermoor deur die Palestynse terreurbeweging ''Swart September''. * [[11 Desember]] – [[Verenigde State van Amerika|Amerikaanse]] [[ruimtevaarder]]s land met [[Apollo 17]] op die maan en begin die maanoppervlak verken. * [[13 Desember]] – [[Eugene Cernan]] klim in die [[Apollo-maanmodule|maanmodule]] en word sodoende die laaste man wat op die [[maan]] geloop het. * [[18 Desember]] – Die Verenigde State begin die swaarste bombardering van Noord-Viëtnam tydens die [[Viëtnamoorlog]]. Die bombardering kom 12 dae later tot ’n einde. * [[19 Desember]] – Apollo 17 plons in die [[Stille Oseaan]]. Dit bring tot ’n einde die maanverkenningsprogram van die Verenigde State. == Geboortes == * [[13 Januarie]] – [[Denver Vraagom]], Suid-Afrikaanse TV- en filmakteur, getroud met [[Ingrid Paulus|Vanessa]] van [[7de Laan]]. * [[13 Februarie]] – [[Meng Wanzhou]], Chinese sakeleier en hoof- finansiële beampte van Huawei. * [[20 Februarie]] – [[Corinna Harney]], Duits-Amerikaanse fotomodel en aktrise. * [[21 Februarie]] – [[Mark Andrews]], voormalige [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler. * [[12 Maart]] – [[Arno Carstens]], Suid-Afrikaanse internasionale sanger en liedjieskrywer. * [[16 Maart]] – [[Amor Vittone]], Suid-Afrikaanse aktrise, sangeres en danseres. * [[27 Maart]] – [[Naftali Bennett]], Israelse politikus en entrepreneur, huidige eerste minister (sedert 2021). * [[27 Maart]] – [[Jérôme Minière]], Frans-Kanadese sanger, liedjieskrywer en multidissiplinêre kunstenaar. * [[3 April]] – [[Alfred Ntombela]], Suid-Afrikaanse komedie-akteur. * [[17 April]] – [[Jennifer Garner]], Amerikaanse aktrise. * [[20 April]] – [[Wouter Van Bellingen]], Vlaamse politikus. * [[26 April]] – [[Juanita du Plessis]], Suid-Afrikaanse country- en minnesangeres. * [[2 Mei]] – [[Dwayne Johnson|Die Rock]], WWE professionele [[stoei]]er, akteur. * [[9 Mei]] – [[Lisa Ann]], Amerikaanse aktrise en [[pornoster|sekskatjie]]. * [[16 Mei]] – [[Andrzej Duda]], Poolse politikus. * [[23 Mei]] – [[Rubens Barrichello]], [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[Formule Een]]-oudrenjaer. * [[27 Mei]] – [[Ivete Sangalo]], Brasiliaanse popsangeres. * [[11 Junie]] – [[Heather Clark]], Suid-Afrikaanse branderplankryer. * [[23 Junie]] – [[Zinedine Zidane]], afgetrede Franse [[sokker]]speler. * [[6 Julie]] – [[Isabelle Boulay]], Kanadese sanger van popmusiek. * [[14 Julie]] – [[Flávia Monteiro]], [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[aktrise]]. * [[25 Julie]] – [[Masayuki Okano]], afgetrede Japannese [[sokker]]speler. * [[31 Julie]] – [[Michelle McLean]], Namibiese aktrise en mannekyn. * [[6 Augustus]] – [[Sonja Loots]], Suid-Afrikaanse skrywer. * [[9 Augustus]] – [[Juanes]], [[Colombia]]anse pop- en rocksanger. * [[16 Augustus]] – [[James Dalton]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler. * [[8 September]] – [[Os du Randt]], Springbokrugbyspeler. * [[24 September]] – [[Pierre Amine Gemayel]], Libanese politikus († [[2006]]). * [[11 Oktober]] – [[Leon Kruger]], Afrikaanse akteur († [[2021]]). * [[16 Oktober]] – [[Jacques Nienaber]], [[Springbokafrigter]]. * [[31 Oktober]] – [[Shaun Bartlett]], Suid-Afrikaanse sokkerspeler. * [[1 November]] – [[Anrich Herbst]], Suid-Afrikaanse TV- en filmakteur. * [[4 November]] – [[Wendy Hoopes]], Amerikaanse aktrise en skryfster. * [[5 November]] – [[Rassie Erasmus]], Suid-Afrika se sewe-en-veertigste [[Springbokkaptein]], tans direkteur van afrigting. * [[10 November]] – [[Trevor Devall]], Kanadese akteur en skrywer. * [[19 November]] – [[Sandrine Holt]], Kanadese aktrise. * [[28 November]] – [[Michael Blackson]], Amerikaanse akteur. * Onbekend – [[Nicolaas Duneas]], [[Suid-Afrikaanse]] [[biochemie|biochemikus]] en ontwikkelaar van osteogeniese-biomateriale. == Sterftes == * [[1 Januarie]] – Maurice Chevalier, Franse vermaaklikheidster (* [[1888]]). * [[14 Januarie]] – [[Frederik IX van Denemarke|Frederik IX]], koning van [[Denemarke]] (* [[1899]]). * [[20 Februarie]] – [[Maria Goeppert-Mayer]], [[Duits]]-gebore Amerikaanse teoretiese [[fisikus]] en [[Nobelprys vir fisika|Nobelpryswenner in Fisika]] (* [[1906]]). * [[27 Maart]] – [[M.C. Escher]], Nederlandse kunstenaar (* [[1898]]). * [[27 April]] – [[Kwame Nkrumah]], eerste leier van [[Ghana]] na onafhanklikheid (* [[1909]]). * [[2 Mei]] – [[J. Edgar Hoover]], Amerikaanse direkteur van die [[FBI]] (* [[1875]]). * [[24 Mei]] – [[Asta Nielsen]], Deense aktrise (* [[1881]]). * [[28 Mei]] – [[Edward VIII van die Verenigde Koninkryk]] (* [[1894]]). * [[21 Julie]] – [[Jigme Dorji Wangchuck]], 3de koning van [[Bhutan]] (* [[1929]]). * [[3 Oktober]] – [[Phil Mostert]], [[Suid-Afrika]] se sestiende [[Springbokkaptein]] (* [[1898]]). * [[20 Oktober]] – [[Harlow Shapley]], ’n [[VSA|Amerikaanse]] [[sterrekundige]] - bekend omdat hy aan die begin van die [[20ste eeu]] die [[Son]] se posisie in die [[Melkweg]] bepaal het (* [[1885]]). * [[26 Oktober]] – [[Igor Sikorsky]], 'n Russiese ingenieur wat helikopters en [[vliegtuig|vliegtuie]] gebou het (* [[1889]]). * [[1 November]] – [[Ezra Pound]], Amerikaanse digter en literêre kritikus (* [[1885]]). * [[24 November]] – [[Basil Schonland]], Suid-Afrikaanse fisikus (* [[1896]]). * [[24 Desember]] – [[Melville Ruick]], [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur (* [[1898]]). * [[26 Desember]] – [[Harry S. Truman]], Amerikaanse politikus, staatsman en 33ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1884]]). [[Kategorie:1972| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] o4mogsqibzth36iorviprolnfm6btm2 0 456 2517037 2504635 2022-08-02T17:51:02Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ * [[13 Januarie]] – [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur (* [[1909]]). wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=PrideParade1983 01.jpg|teks=Gay pride San Francisco 1983}} Die '''jaar 1983''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Saterdag]] begin het. Dit was die 83ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[10 Januarie]] - Die konsep [[tegnologiese singulariteit]] word vir die eerste keer geartikuleer deur die [[wetenskapfiksie]] [[skrywer]] Vernor Vinge in die ''Omni'' tydskrif. * [[18 April]] – 'n Selfmoordbomaanvaller vernietig die [[VSA]] ambassade in [[Beiroet]], [[Libanon]]. * [[25 April]] – [[Pioneer 10]] reis verby [[Pluto]] se [[wentelbaan]]. * [[20 Mei]] – Agtien mense is in die [[Kerkstraat-bomontploffing]] in [[Pretoria]] dood en 217 is beseer. * [[9 Junie]] – [[Margaret Thatcher]] herverkies as Britse Eerste Minister. * 9–[[25 Junie]] – Die [[Krieketwêreldbeker 1983|3de Krieketwêreldbeker]] word in [[Engeland]] en [[Wallis]] aangebied en deur [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] gewen. * [[13 Junie]] – Pioneer 10 word die eerste mensgemaakte voorwerp om die [[sonnestelsel]] te verlaat. * [[18 Junie]] – Eerste Amerikaanse vrou in die ruimte: Sally Ride. * [[24 Junie]] – Sally Ride, die eerste vroulike ruimtevaarder van die VSA keer terug na die aarde. * [[5 Augustus]] – Die skip [[Castillo de Bellver (skip)|Castillo de Bellver]] slaan aan die brand en veroorsaak 'n groot olie-besoedelingsramp aan die [[Weskus]] van Suid-Afrika. * [[1 September]] – Die handelslugredery-[[vliegtuig]] ''Korean Air'' Vlug 7, met 246 passasiers en 23 bemanningslede aan boord, word deur 'n [[Sowjet-Unie|Sowjet]] [[Soechoi Su-15]] [[vegvliegtuig]] afgeskiet. * [[19 September]] – [[St. Kitts en Nevis]] word van die [[Verenigde Koninkryk]] onafhanklik. * [[23 September]] – [[Gerrie Coetzee]] van [[Suid-Afrika]] word die eerste [[swaargewig]]bokskampioen vanuit [[Afrika]]. * [[10 Oktober]] – Die [[Israel]]se [[Shamir I-kabinet]] onder leiding van eerste minister [[Yitzhak Shamir]] word geïnstalleer. * [[15 Oktober]] – Die [[1983 Suid-Afrikaanse Grand Prix]] vind plaas. * [[15 November]] – Die [[Turkse Republiek van Noord-Siprus]] verklaar eensydig sy onafhanklikheid van [[Siprus]]. == Geboortes == * [[8 Januarie]] – [[Kim Jong-oen]], huidige [[Noord-Korea]]anse staatshoof. * [[18 Januarie]] – [[Caroline Wöstmann]], [[Suid-Afrikaanse]] ultramaraton-[[atleet]]. * [[1 Maart]] – [[Lupita Nyong'o]], Keniaanse aktrise en rolprentvervaardiger. * [[4 Maart]] – [[Jaque Fourie]], [[Springbokrugbyspeler]] (senter). * [[10 April]] – [[Ryan Merriman]], Amerikaanse akteur. * [[13 April]] – [[Schalk Burger]], Springbokrugbyspeler (flank). * [[13 Mei]] – [[Grégory Lemarchal]], Franse sanger († [[2007]]). * [[6 Junie]] – [[Joe Rokocoko]], [[All Blacks|All Blackrugbyspeler]] (vleuel). * [[11 Junie]] – [[Wynand Olivier]], Springbokrugbyspeler (senter). * [[12 Junie]] – [[Anja Rubik]], Poolse foto- en loopplankmodel. * [[27 Junie]] – [[Dale Steyn]], Suid-Afrikaanse toetskrieketspeler. * [[1 Julie]] – [[Izak Davel]], Suid-Afrikaanse akteur, sanger, danser en model. * [[12 Julie]] – [[Bryan Habana]], Springbokrugbyspeler (vleuel). * [[20 Julie]] – [[Phumzile van Damme]], voormalige DA-politikus. * [[14 Augustus]] – [[Mila Kunis]], Amerikaanse aktrise. * [[19 Augustus]] – [[Reeva Steenkamp]], Suid-Afrikaanse model († [[2013]]). * [[20 Augustus]] – [[Christo Davids]], Suid-Afrikaanse akteur. * [[14 September]] – [[Amy Winehouse]], Britse sangeres en liedjieskrywer († [[2011]]). * [[18 September]] – [[Sasha Son]], [[Litaue|Litause]] sanger en liedjieskrywer. * [[6 Oktober]] – [[Sunette Viljoen]], Suid-Afrikaanse Olimpiese atleet en krieketspeler. * [[15 Oktober]] – [[Bruno Senna]], Brasiliaanse renjaer. * [[21 November]] – [[Ronald Lamola]], Suid-Afrikaanse prokureur en politikus, Minister van justisie en korrektiewe dienste. * [[14 Desember]] – [[Tatum Keshwar]], Suid-Afrikaanse model en [[Mejuffrou Suid-Afrika|Mej Suid-Afrika 2008]]. * [[20 Desember]] – [[Lucy Pinder]], Engelse fotomodel en aktrise. == Sterftes == * [[8 Januarie]] – [[Gerhard Barkhorn]], Duitse [[bobaasvlieënier]] en slegs die tweede vegvlieënier wat meer as 300 vyandige vliegtuie kon neerskiet (* [[1919]]). * [[13 Januarie]] – [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur (* [[1909]]). * [[30 Januarie]] – [[Fritz Machlup]], Oostenryks-Amerikaanse ekonoom (* [[1902]]). * [[25 Februarie]] – [[Tennessee Williams]], Amerikaanse dramaturg (* [[1911]]). * [[3 Maart]] – [[Hergé]], die skepper van die ''[[Die avonture van Kuifie|Kuifie]]'' reeks kinderstories (* [[1907]]). * [[4 April]] – [[Gloria Swanson]], Amerikaanse aktrise (* [[1899]]) * [[30 April]] – [[George Balanchine]], Russiese danser (* [[1904]]). * [[7 Julie]] – [[Herman Kahn]], Amerikaanse fururis (* [[1922]]). * [[10 Julie]] – [[G.D. Scholtz]], Suid-Afrikaanse geskiedkundige, skrywer en koerantredakteur. (* [[1905]]). * [[19 Julie]] – [[Erik Ode]], Duitse akteur (* [[1910]]). * [[25 Julie]] – [[M.I. Murray]], Afrikaanse lektrise, [[skrywer]] en [[dramaturg]] (* [[1899]]). * [[29 Julie]] – [[David Niven]], Britse akteur (* [[1910]]). * [[10 September]] – [[John Vorster]], [[Suid-Afrika]]anse politikus, sewende [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] (1966–1978) en vierde [[Staatspresident van Suid-Afrika]] (1978–1979) (* [[1915]]). * [[25 September]] – [[Leopold III van België]], koning van [[België]] (* [[1901]]). * [[4 November]] – [[Hendrik Bernardus Thom]], 'n bekroonde Afrikaanse skrywer en historikus (* [[1905]]). * [[2 Desember]] – [[Fifi D'Orsay]], Amerikaanse aktrise (* [[1904]]). * [[25 Desember]] – [[Joan Miró]], Spaans-Katalaanse skilder (* [[1893]]). * Onbekend – [[Leon Maré]], 'n Afrikaanse skrywer en [[Hertzogprys]]wenner vir prosa (* [[1889]]). [[Kategorie:1983| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] abwlk7npt9q48ruja9x6krrg6zpztkh 0 459 2517017 2497920 2022-08-02T17:02:21Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Abigail Keats wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Palme 1973.jpg|teks=Olof Palme}} Die '''jaar 1986''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Woensdag]] begin het. Dit was die 86ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Spanje]] en [[Portugal]] betree die Europese gemeenskap, Portugal verlaat die [[Europese Vryhandelsvereniging]]. * 1 Januarie – [[Aruba]] verlaat die [[Nederlandse Antille]] en word 'n separate deel van die [[Koninkryk der Nederlande]]. * [[28 Januarie]] – Die [[NASA]]-[[ruimtependeltuig]] [[Ruimtependeltuig Challenger|''Challenger'']] ontplof 73 sekondes na lansering vanaf [[Kaap Canaveral]]. Al sewe bemanningslede sterf. * [[16 Februarie]] – Dr. Mario de Soares word verkies as die nuwe president van [[Portugal]]. * [[17 Februarie]] – Die eerste spitsberaad van [[Franse taal|Franssprekende]] lande begin in [[Parys]]. * [[20 Februarie]] – Tutor Nyangilizwe Ndamase word as die derde president van [[Transkei]] ingehuldig. * [[28 Februarie]] – Die eerste minister van [[Swede]], Olof Palme, word deur 'n sluipmoordenaar in [[Stockholm]] doodgeskiet. * [[24 Maart]] – Die [[Hungaroring]] huisves sy eerste [[Formule Een]] Grand Prixwedren. * [[3 April]] – [[IBM]] lewer die eerste [[notaboekrekenaar]], die PC Convertible. * [[26 April]] – 'n Ongeluk by die [[Tsjernobil]]-[[kernkrag]]stasie in die [[Oekraïne]] veroorsaak die ergste kernkragramp tot nog toe. 31 mense sterf as 'n direkte gevolg van die ongeluk en duisende meer word blootgestel aan hoë vlakke van [[radioaktiwiteit]]. * [[27 April]] – John R. MacDougall stuur 'n boodskap op die Home Box Office-kanaal met 'n sterk sein na die Galaxy 1 [[satelliet]]. * [[30 April]] – [[Dianna Agron]], Amerikaanse [[sanger]] en aktrise. * [[23 Mei]] – [[Argentinië]] verbreek sy diplomatieke betrekkinge met die [[Republiek van Suid-Afrika]]. * [[31 Mei]]-[[29 Julie]] – Die 13de [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1986|FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi]] word in [[Meksiko]] gespeel, wat deur Argentinië gewen word. * [[27 Junie]] – Die Internasionale regshof vel teen die VSA in Nicaragua vs. Verenigde State van Amerika. * [[8 Julie]] – Suid-Afrika se Swart Federasie van Kamers van Koophandel (Nafcoc) besluit om die internasionale veldtog teen beleggings in die land te steun. * [[16 Julie]] – Die Suid-Afrikaanse straalvegter, die [[Atlas Cheetah|''Cheetah'']], word bekend gestel. * [[21 Julie]] – Die tweede vredesontmoeting tussen Staatspresident [[Pieter Willem Botha|PW Botha]] en aartsbiskop [[Desmond Tutu]] vind in [[Pretoria]] plaas. * [[24 Julie]] – Die [[Statebondspele]] begin in die [[Skotland|Skotse]] hoofstad [[Edinburg]]. Weens die weiering van die [[Verenigde Koninkryk]] se Eerste Minister [[Margaret Thatcher]] om sanksies teen Suid-Afrika in te stel, boikot 32 van die 58 Statebondlede die spele. * [[29 Julie]] – Suid-Afrika is die hoofbesprekingspunt by die Organisasie van Afrika-eenheid-beraad, wat in [[Addis Abeba]], [[Ethiopië]] begin. – Nadat President Machel sedert die onafhanklikwording van [[Mosambiek]] in [[1975]] as President sowel as [[Eerste minister]] gefungeer het, word Mario da Graca Machungo as die land se Eerste premier ingehuldig. * [[2 Augustus]] – Vier mense sterf ná 'n bomontploffing in 'n slaghuis in [[Walvisbaai]]. * [[17 Augustus]] – Twee landmynontploffings in die [[Nelspruit]]-omgewing eis ses menselewens. * [[21 Augustus]] – Giftige gas ontsnap van die [[vulkaan|vulkaniese]] [[Nyosmeer]] in [[Kameroen]] en meer as 1 700 mense sterf. * [[1 September]] – [[Liechtenstein]] betree die [[Europese Vryhandelsvereniging]]. * [[7 September]] – Die Anglikaanse aartsbiskop, Desmond Tutu, word in [[Kaapstad]] ingehuldig. * [[8 September]] – Die ANC se kantore in Stockholm word deur 'n bomontploffing beskadig. * [[16 September]] – 177 mynwerkers sterf en sowat 200 word beseer toe 'n brand in die Kinrossmyn, sowat 110 kilometer oos van [[Johannesburg]], uitbreek. * [[30 September]] – Die Amerikaanse president [[Ronald Reagan]] benoem die eerste Swart ambassadeur van die VSA in Suid-Afrika, E.J. Perkins. * [[6 Oktober]] – Vier persone sterf in 'n ontploffing en gepaardgaande vuur op die [[Yankee-klas duikboot|''Yankee''-klas]] duikboot, K129. * [[19 Oktober]] – Die Mosambiekse [[Mosambiekse presidensiële vliegtuig (1986)|presidensiële vliegtuig]] stort neer. * [[20 Oktober]] – Die [[Israel]]se [[Shamir II-kabinet]] onder leiding van eerste minister [[Yitzhak Shamir]] word geïnstalleer. * [[21 Oktober]] – Die [[Marshalleilande]] word van die [[Verenigde State van Amerika]] onafhanklik. * [[3 November]] – Die [[Gefedereerde State van Mikronesië]] word van die Verenigde State van Amerika onafhanklik. * [[11 November]] – Onthulling van die [[Delvillebos]]-museum in [[Frankryk]]. == Geboortes == * [[3 Januarie]] – [[Rasta Rasivhenge]], Suid-Afrikaanse internasionale [[rugby]][[skeidsregter]]. * [[21 Januarie]] – [[Sushant Singh Rajput]], Indiese akteur en model († [[2020]]). * [[11 Februarie]] – [[Gabriel Boric]], [[Chili|Chileense]] sentrum-linkse politikus en verkose president. * [[14 Maart]] – [[Jamie Bell]], Engelse akteur. * [[24 Maart]] – [[Nathalia Dill]], [[Brasilië|Brasiliaanse]] aktrise. * [[27 Maart]] – [[Manuel Neuer]], [[Duitse]] sokkerspeler (doelwagter). * [[30 Maart]] – [[James Cagney]], Amerikaanse akteur (* [[1899]]) * [[16 April]] – [[Paul di Resta]], Skotse [[Formule Een]]renjaer. * [[17 April]] – [[Romain Grosjean]], Franse Formule Eenrenjaer. * [[24 April]] – [[Jacques Potgieter]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler. * [[5 Mei]] – [[Bokang Montjane]], Suid-Afrikaanse model en [[Mejuffrou Suid-Afrika|Mej Suid-Afrika 2010]]. * [[14 Mei]] – [[Simon Magakwe]], Suid-Afrikaanse naelloper. * [[16 Mei]] – [[Megan Fox]], Amerikaanse aktrise en vervaardiger. * [[18 Mei]] – [[Kevin Anderson]], Suid-Afrikaanse [[tennis]]speler. * [[3 Junie]] – [[Rafael Nadal]], Spaanse professionele tennisspeler. * [[15 Junie]] – [[Dann-Jacques Mouton]], Afrikaanse sepie-[[akteur]]. * [[20 Junie]] – [[Robbie Klay]], Afrikaanse sanger. * [[1 Julie]] – [[Agnes Monica]], [[Indonesië|Indonesiese]] sangeres en kunstenaar. * [[12 Julie]] – [[JP Pietersen]], [[Springbokrugbyspeler]]. * [[23 Augustus]] – [[Jeroen Dera]], Nederlandse letterkundige en literatuurkritikus. * [[12 September]] – [[Emmy Rossum]], [[VSA|Amerikaanse]] akteur. * [[7 Oktober]] – [[Bree Olson]], Amerikaanse aktrise en [[pornoster]]. * [[12 Oktober]] – [[Li Wenliang]], [[Chinese]] oogarts en een van die eerste mense wat 'n waarskuwing uitgereik het oor die uitbreek van die [[Koronaviruspandemie van 2019-2020]] († 2020). * [[14 Oktober]] – [[Albert de Wet]], Afrikaanse sanger. * [[11 November]] – [[Abigail Keats]], Suid-Afrikaanse modeontwerper. * [[22 November]] – [[Oscar Pistorius]], Suid-Afrikaanse paralimpiese atleet. == Sterftes == * [[23 Januarie]] – [[Joseph Beuys]], Duitse beeldhouer en kunstenaar (* [[1921]]). * [[27 Januarie]] – [[Lilli Palmer]], Duitse aktrise (* [[1914]]). * [[28 Januarie]] – [[Gregory Jarvis]], [[Christa McAuliffe]], [[Ronald McNair]], [[Ellison Onizuka]], [[Judith Resnik]], [[Dick Scobee]] en [[Michael J. Smith]], Amerikaanse [[ruimtevaarder]]s van [[Ruimtependeltuig Challenger|''Challenger'']]. * [[30 Januarie]] – [[Olof Palme]], Sweedse premier (* [[1927]]). * [[16 Februarie]] – [[Howard Da Silva]], Amerikaanse akteur en regisseur (* [[1909]]). * [[30 Maart]] – [[John Ciardi]], Amerikaanse digter, vertaler en etimoloog (* [[1916]]). * [[2 April]] – [[Ben Schoeman]], 'n Suid-Afrikaanse minister (* [[1905]]). * [[14 April]] – [[Simone de Beauvoir]], Franse feministiese skryfster (* [[1908]]). * [[23 April]] – [[Otto Preminger]], Oostenryk gebore, Amerikaanse regisseur (* [[1905]]). * [[26 April]] – [[Broderick Crawford]], Amerikaanse akteur (* [[1911]]). * [[9 Mei]] – Sherpa [[Tenzing Norgay]] (* [[1914]]). * [[14 Junie]] – [[Jorge Luis Borges]], [[Argentinië|Argentynse]] kortverhaalskrywer, essayis, digter, vertaler en bibliotekaris (* [[1899]]). * [[14 Julie]] – [[Raymond Loewy]], Frans-Amerikaanse nywerheidsontwerper (* [[1893]]). * [[17 September]] – Arthur "Fighting Prince" Mayisela, [[boks]]er (nasionale junior weltergewigkampioen), sterf in 'n motorongeluk. * [[19 Oktober]] – [[Samora Machel]], die President van Mosambiek en die leier van [[FRELIMO]] (* [[1933]]). * [[6 November]] – [[Lili Kraus]], Hongaars-gebore pianis (* [[1903]]). * [[8 November]] – [[Wjatsjeslaf Molotof]], [[Sowjetunie|Sowjet]]-[[politiek|politikus]] en diplomaat (* [[1890]]) * [[10 November]] – [[Leona Woods]], Amerikaanse fisikus wat gehelp het met die bou van die eerste [[kernreaktor]] en die eerste [[kernwapen]] (* [[1919]]). * [[29 November]] – [[Cary Grant]], Britse [[akteur]] (* [[1904]]). * [[1 Desember]] – [[Florence Ribiero]], en haar eggenoot, Fabian Ribeiro, sterf in sluipmoordaanval gedurende die apartheidsjare (* [[1933]]). * [[29 Desember]] – [[Andrei Tarkofski]], Sowjet-Russiese rolprentregisseur, filmteoretikus, toneel- en operaregisseur (* [[1932]]). * 29 Desember – [[Harold Macmillan]], Britse [[Eerste minister van die Verenigde Koninkryk|Eerste Minister]] (* [[1894]]). * [[31 Desember]] – [[Bartho Smit]], Afrikaanse skrywer en dramaturg (* [[1924]]). * ''onbekend'' – [[Helga Molander]], Duitse aktrise (* [[1896]]). [[Kategorie:1986| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] 53n2nbqbvy7h2e8qzpznf98kv5xufcp 2517021 2517017 2022-08-02T17:10:16Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Max Adler wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Palme 1973.jpg|teks=Olof Palme}} Die '''jaar 1986''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Woensdag]] begin het. Dit was die 86ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Spanje]] en [[Portugal]] betree die Europese gemeenskap, Portugal verlaat die [[Europese Vryhandelsvereniging]]. * 1 Januarie – [[Aruba]] verlaat die [[Nederlandse Antille]] en word 'n separate deel van die [[Koninkryk der Nederlande]]. * [[28 Januarie]] – Die [[NASA]]-[[ruimtependeltuig]] [[Ruimtependeltuig Challenger|''Challenger'']] ontplof 73 sekondes na lansering vanaf [[Kaap Canaveral]]. Al sewe bemanningslede sterf. * [[16 Februarie]] – Dr. Mario de Soares word verkies as die nuwe president van [[Portugal]]. * [[17 Februarie]] – Die eerste spitsberaad van [[Franse taal|Franssprekende]] lande begin in [[Parys]]. * [[20 Februarie]] – Tutor Nyangilizwe Ndamase word as die derde president van [[Transkei]] ingehuldig. * [[28 Februarie]] – Die eerste minister van [[Swede]], Olof Palme, word deur 'n sluipmoordenaar in [[Stockholm]] doodgeskiet. * [[24 Maart]] – Die [[Hungaroring]] huisves sy eerste [[Formule Een]] Grand Prixwedren. * [[3 April]] – [[IBM]] lewer die eerste [[notaboekrekenaar]], die PC Convertible. * [[26 April]] – 'n Ongeluk by die [[Tsjernobil]]-[[kernkrag]]stasie in die [[Oekraïne]] veroorsaak die ergste kernkragramp tot nog toe. 31 mense sterf as 'n direkte gevolg van die ongeluk en duisende meer word blootgestel aan hoë vlakke van [[radioaktiwiteit]]. * [[27 April]] – John R. MacDougall stuur 'n boodskap op die Home Box Office-kanaal met 'n sterk sein na die Galaxy 1 [[satelliet]]. * [[30 April]] – [[Dianna Agron]], Amerikaanse [[sanger]] en aktrise. * [[23 Mei]] – [[Argentinië]] verbreek sy diplomatieke betrekkinge met die [[Republiek van Suid-Afrika]]. * [[31 Mei]]-[[29 Julie]] – Die 13de [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1986|FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi]] word in [[Meksiko]] gespeel, wat deur Argentinië gewen word. * [[27 Junie]] – Die Internasionale regshof vel teen die VSA in Nicaragua vs. Verenigde State van Amerika. * [[8 Julie]] – Suid-Afrika se Swart Federasie van Kamers van Koophandel (Nafcoc) besluit om die internasionale veldtog teen beleggings in die land te steun. * [[16 Julie]] – Die Suid-Afrikaanse straalvegter, die [[Atlas Cheetah|''Cheetah'']], word bekend gestel. * [[21 Julie]] – Die tweede vredesontmoeting tussen Staatspresident [[Pieter Willem Botha|PW Botha]] en aartsbiskop [[Desmond Tutu]] vind in [[Pretoria]] plaas. * [[24 Julie]] – Die [[Statebondspele]] begin in die [[Skotland|Skotse]] hoofstad [[Edinburg]]. Weens die weiering van die [[Verenigde Koninkryk]] se Eerste Minister [[Margaret Thatcher]] om sanksies teen Suid-Afrika in te stel, boikot 32 van die 58 Statebondlede die spele. * [[29 Julie]] – Suid-Afrika is die hoofbesprekingspunt by die Organisasie van Afrika-eenheid-beraad, wat in [[Addis Abeba]], [[Ethiopië]] begin. – Nadat President Machel sedert die onafhanklikwording van [[Mosambiek]] in [[1975]] as President sowel as [[Eerste minister]] gefungeer het, word Mario da Graca Machungo as die land se Eerste premier ingehuldig. * [[2 Augustus]] – Vier mense sterf ná 'n bomontploffing in 'n slaghuis in [[Walvisbaai]]. * [[17 Augustus]] – Twee landmynontploffings in die [[Nelspruit]]-omgewing eis ses menselewens. * [[21 Augustus]] – Giftige gas ontsnap van die [[vulkaan|vulkaniese]] [[Nyosmeer]] in [[Kameroen]] en meer as 1 700 mense sterf. * [[1 September]] – [[Liechtenstein]] betree die [[Europese Vryhandelsvereniging]]. * [[7 September]] – Die Anglikaanse aartsbiskop, Desmond Tutu, word in [[Kaapstad]] ingehuldig. * [[8 September]] – Die ANC se kantore in Stockholm word deur 'n bomontploffing beskadig. * [[16 September]] – 177 mynwerkers sterf en sowat 200 word beseer toe 'n brand in die Kinrossmyn, sowat 110 kilometer oos van [[Johannesburg]], uitbreek. * [[30 September]] – Die Amerikaanse president [[Ronald Reagan]] benoem die eerste Swart ambassadeur van die VSA in Suid-Afrika, E.J. Perkins. * [[6 Oktober]] – Vier persone sterf in 'n ontploffing en gepaardgaande vuur op die [[Yankee-klas duikboot|''Yankee''-klas]] duikboot, K129. * [[19 Oktober]] – Die Mosambiekse [[Mosambiekse presidensiële vliegtuig (1986)|presidensiële vliegtuig]] stort neer. * [[20 Oktober]] – Die [[Israel]]se [[Shamir II-kabinet]] onder leiding van eerste minister [[Yitzhak Shamir]] word geïnstalleer. * [[21 Oktober]] – Die [[Marshalleilande]] word van die [[Verenigde State van Amerika]] onafhanklik. * [[3 November]] – Die [[Gefedereerde State van Mikronesië]] word van die Verenigde State van Amerika onafhanklik. * [[11 November]] – Onthulling van die [[Delvillebos]]-museum in [[Frankryk]]. == Geboortes == * [[3 Januarie]] – [[Rasta Rasivhenge]], Suid-Afrikaanse internasionale [[rugby]][[skeidsregter]]. * [[17 Januarie]] – [[Max Adler]], Amerikaanse akteur en vervaardiger. * [[21 Januarie]] – [[Sushant Singh Rajput]], Indiese akteur en model († [[2020]]). * [[11 Februarie]] – [[Gabriel Boric]], [[Chili|Chileense]] sentrum-linkse politikus en verkose president. * [[14 Maart]] – [[Jamie Bell]], Engelse akteur. * [[24 Maart]] – [[Nathalia Dill]], [[Brasilië|Brasiliaanse]] aktrise. * [[27 Maart]] – [[Manuel Neuer]], [[Duitse]] sokkerspeler (doelwagter). * [[30 Maart]] – [[James Cagney]], Amerikaanse akteur (* [[1899]]) * [[16 April]] – [[Paul di Resta]], Skotse [[Formule Een]]renjaer. * [[17 April]] – [[Romain Grosjean]], Franse Formule Eenrenjaer. * [[24 April]] – [[Jacques Potgieter]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler. * [[5 Mei]] – [[Bokang Montjane]], Suid-Afrikaanse model en [[Mejuffrou Suid-Afrika|Mej Suid-Afrika 2010]]. * [[14 Mei]] – [[Simon Magakwe]], Suid-Afrikaanse naelloper. * [[16 Mei]] – [[Megan Fox]], Amerikaanse aktrise en vervaardiger. * [[18 Mei]] – [[Kevin Anderson]], Suid-Afrikaanse [[tennis]]speler. * [[3 Junie]] – [[Rafael Nadal]], Spaanse professionele tennisspeler. * [[15 Junie]] – [[Dann-Jacques Mouton]], Afrikaanse sepie-[[akteur]]. * [[20 Junie]] – [[Robbie Klay]], Afrikaanse sanger. * [[1 Julie]] – [[Agnes Monica]], [[Indonesië|Indonesiese]] sangeres en kunstenaar. * [[12 Julie]] – [[JP Pietersen]], [[Springbokrugbyspeler]]. * [[23 Augustus]] – [[Jeroen Dera]], Nederlandse letterkundige en literatuurkritikus. * [[12 September]] – [[Emmy Rossum]], [[VSA|Amerikaanse]] akteur. * [[7 Oktober]] – [[Bree Olson]], Amerikaanse aktrise en [[pornoster]]. * [[12 Oktober]] – [[Li Wenliang]], [[Chinese]] oogarts en een van die eerste mense wat 'n waarskuwing uitgereik het oor die uitbreek van die [[Koronaviruspandemie van 2019-2020]] († 2020). * [[14 Oktober]] – [[Albert de Wet]], Afrikaanse sanger. * [[11 November]] – [[Abigail Keats]], Suid-Afrikaanse modeontwerper. * [[22 November]] – [[Oscar Pistorius]], Suid-Afrikaanse paralimpiese atleet. == Sterftes == * [[23 Januarie]] – [[Joseph Beuys]], Duitse beeldhouer en kunstenaar (* [[1921]]). * [[27 Januarie]] – [[Lilli Palmer]], Duitse aktrise (* [[1914]]). * [[28 Januarie]] – [[Gregory Jarvis]], [[Christa McAuliffe]], [[Ronald McNair]], [[Ellison Onizuka]], [[Judith Resnik]], [[Dick Scobee]] en [[Michael J. Smith]], Amerikaanse [[ruimtevaarder]]s van [[Ruimtependeltuig Challenger|''Challenger'']]. * [[30 Januarie]] – [[Olof Palme]], Sweedse premier (* [[1927]]). * [[16 Februarie]] – [[Howard Da Silva]], Amerikaanse akteur en regisseur (* [[1909]]). * [[30 Maart]] – [[John Ciardi]], Amerikaanse digter, vertaler en etimoloog (* [[1916]]). * [[2 April]] – [[Ben Schoeman]], 'n Suid-Afrikaanse minister (* [[1905]]). * [[14 April]] – [[Simone de Beauvoir]], Franse feministiese skryfster (* [[1908]]). * [[23 April]] – [[Otto Preminger]], Oostenryk gebore, Amerikaanse regisseur (* [[1905]]). * [[26 April]] – [[Broderick Crawford]], Amerikaanse akteur (* [[1911]]). * [[9 Mei]] – Sherpa [[Tenzing Norgay]] (* [[1914]]). * [[14 Junie]] – [[Jorge Luis Borges]], [[Argentinië|Argentynse]] kortverhaalskrywer, essayis, digter, vertaler en bibliotekaris (* [[1899]]). * [[14 Julie]] – [[Raymond Loewy]], Frans-Amerikaanse nywerheidsontwerper (* [[1893]]). * [[17 September]] – Arthur "Fighting Prince" Mayisela, [[boks]]er (nasionale junior weltergewigkampioen), sterf in 'n motorongeluk. * [[19 Oktober]] – [[Samora Machel]], die President van Mosambiek en die leier van [[FRELIMO]] (* [[1933]]). * [[6 November]] – [[Lili Kraus]], Hongaars-gebore pianis (* [[1903]]). * [[8 November]] – [[Wjatsjeslaf Molotof]], [[Sowjetunie|Sowjet]]-[[politiek|politikus]] en diplomaat (* [[1890]]) * [[10 November]] – [[Leona Woods]], Amerikaanse fisikus wat gehelp het met die bou van die eerste [[kernreaktor]] en die eerste [[kernwapen]] (* [[1919]]). * [[29 November]] – [[Cary Grant]], Britse [[akteur]] (* [[1904]]). * [[1 Desember]] – [[Florence Ribiero]], en haar eggenoot, Fabian Ribeiro, sterf in sluipmoordaanval gedurende die apartheidsjare (* [[1933]]). * [[29 Desember]] – [[Andrei Tarkofski]], Sowjet-Russiese rolprentregisseur, filmteoretikus, toneel- en operaregisseur (* [[1932]]). * 29 Desember – [[Harold Macmillan]], Britse [[Eerste minister van die Verenigde Koninkryk|Eerste Minister]] (* [[1894]]). * [[31 Desember]] – [[Bartho Smit]], Afrikaanse skrywer en dramaturg (* [[1924]]). * ''onbekend'' – [[Helga Molander]], Duitse aktrise (* [[1896]]). [[Kategorie:1986| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] pctawq6efauc60173ga0q02c63jdh8n 0 473 2517008 2503627 2022-08-02T16:39:48Z Sobaka 328 /* Geboortes */ byvoeging wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Mao Zedong in jeep.jpg|teks=Mao Zedong}} Die '''jaar 1951''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Maandag]] begin het. Dit was die 51ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[10 Maart]] – Die [[Rhodes-universiteit]] in [[Grahamstad]], Suid-Afrika, word amptelik ingewy. * [[30 Maart]] – Remington Rand besorg die eerste [[UNIVAC I]] rekenaar aan die VSA-sensusburo. * [[3 Junie]] – [[Pous Pius XII]] verklaar [[Pous Pius X]] salig. * [[22 Desember]] – Die eerste [[Dusi-kanowedvaart]] vind plaas. * [[24 Desember]] – [[Libië]] word van [[Frankryk]] en die [[Verenigde Koninkryk]] onafhanklik. * Ludwig von Bertalanffy, ’n Hongaarse bioloog, brei die algemene [[stelselteorie]] uit na die veld van [[biologie]]. == Geboortes == * [[3 Januarie]] – [[Frank Chikane]], Suid-Afrikaanse [[teoloog]], [[ANC]]-[[politikus]] en anti-apartheidsaktivis. * [[12 Januarie]] – [[Kirstie Alley]], [[Amerikaanse]] aktrise, vervaardiger, en skryfster. * [[16 Januarie]] – [[Wynand Claassen]], Suid-Afrika se agt-en-dertigste [[Springbokkaptein]]. * [[4 Februarie]] – [[Dariush Eghbali]], [[Iran]]se sanger. * [[12 Februarie]] – [[Gert Steyn]], Suid-Afrikaanse bokskampioen († [[2018]]). * [[17 Februarie]] – [[Patricia de Lille]], Suid-Afrikaanse politikus. * [[3 Maart]] – [[Max du Preez]], Suid-Afrikaanse koerantman en politieke ontleder. * [[9 Maart]] − [[Helen Zille]], [[Demokratiese Alliansie]] (DA) politikus. * [[10 April]] – [[Steven Seagal]], Amerikaanse akteur. * [[17 April]] – [[Olivia Hussey]], Engelse aktrise. * [[22 Mei]] – [[Jonathan Ball]], Suid-Afrikaanse [[uitgewer]] († [[2021]]). * [[3 Junie]] – [[Jill Biden]], [[Eerste Dame]] van die [[Verenigde State]]. * [[13 Junie]] – [[Richard Thomas (akteur)|Richard Thomas]], Amerikaanse akteur, regisseur, en vervaardiger. * [[19 Junie]] – [[Ayman al-Zawahiri]], [[al-Kaïda]] leier († [[2022]]). * [[27 Junie]] – [[David Kramer]], Suid-Afrikaanse sanger, liedjieskrywer en dramaturg. * [[21 Julie]] – [[Robin Williams]], Amerikaanse akteur en komediant († [[2014]]). * [[28 Julie]] – [[Santiago Calatrava|Santiago Calatrava Valla]], Spaanse argitek. * [[30 Augustus]] – [[Dirk Winterbach]], Afrikaanse digter en beeldhouer. * [[12 September]] – [[Joe Pantoliano]], Italiaans-Amerikaanse akteur. * [[2 Oktober]] – [[Sting]], Britse akteur en sanger. * [[12 Oktober]] – [[Sally Little]], Suid-Afrikaanse professionele [[gholf]]speler. * [[4 Desember]] – [[Patricia Wettig]], Kanadese aktrise. == Sterftes == * [[30 Januarie]] – [[Ferdinand Porsche]], 'n Oostenryk-Duitse motoringenieur (* [[1875]]). * [[12 Maart]] – [[Alfred Hugenberg]], Duitse media-entrepreneur en politikus (* [[1865]]). * [[21 Maart]] – [[Willem Mengelberg]], Nederlandse simfonie[[dirigent]] (* [[1871]]). * [[6 April]] – [[Robert Broom]], Suid-Afrikaanse wetenskaplike, dokter en paleontoloog wat [[Mev. Ples]] in die [[Sterkfontein]]-grotte ontdek het (* [[1866]]). * [[29 April]] – [[Ludwig Wittgenstein]], Oostenryks-Britse filosoof (* [[1889]]). * [[4 Junie]] – [[Serge Koussevitsky]], [[Russe|Russiesgebore]] [[dirigent]], [[komponis]] en dubbelbasspeler. (* [[1874]]). * [[15 Julie]] – [[Helena Lochner]], [[Afrikaanse skrywer]] (* [[1892]]). * [[23 Julie]] – [[Robert J. Flaherty]], Amerikaanse rolprentmaker en -regisseur (* [[1884]]). * [[14 Augustus]] – [[William Randolph Hearst]], Amerikaanse [[uitgewer]]; onderwerp van die film ''[[Citizen Kane]]'' (* [[1863]]). * [[15 Augustus]] – [[Artur Schnabel]], Oostenrykse [[klavier|pianis]] (* [[1882]]). * [[19 Augustus]] – [[Barry Heatlie]], Suid-Afrika se vyfde [[Springbokkaptein]] (* [[1872]]). * [[7 September]] – [[Maria Montez]], [[Dominikaanse Republiek|Dominikaans]]-Franse aktrise (* [[1912]]) * [[14 Oktober]] – [[Herman Charles Bosman]], Suid-Afrikaanse skrywer bekend vir sy stories van oom Schalk Lourens van die [[Groot Marico]] (* [[1905]]). * [[5 November]] – [[Reggie Walker]], Suid-Afrikaanse [[atleet]] (* 1889). * [[4 Desember]] – [[Harry Allen]], Amerikaanse akteur (* 1883). [[Kategorie:1951| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] 0idhvtp8ed9kfq9vo08far3opuzkdw5 0 482 2517058 2507560 2022-08-02T19:28:46Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ [[Lupe Vélez]], Amerikaanse aktrise (* [[1908]]). wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Auschwitz II (Birkenau), april 2014, photo 1.jpg|teks=Auschwitz II (Birkenau)}} Die '''jaar 1944''' was 'n [[skrikkeljaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Saterdag]] begin het. Dit was die 44ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. In teenstelling met [[gewone jaar|gewone jare]] het die jaar 366 dae en 'n [[29 Februarie]] gehad. == Gebeure == * 'n Beperkte uitgawe van 200 kopië van ''The book of Thoth: a short essay on the Tarot of the Egyptians'' word deur [[Aleister Crowley]] uitgegee waarin hy die Thoth [[Tarot]] uiteensit. * [[Bevryding van Parys]] * [[Oranjemund]] word gestig. * [[22 Februarie]] – [[Tweede Wêreldoorlog]]: [[Nijmegen]] word per ongeluk gebombardeer deur die geallieerde magte. Byna 800 mense sterf en groot dele van die ou binnestad is verwoes. * [[24 Maart]] – Tweede Wêreldoorlog: Gevange [[Geallieerdes|geallieerde]] soldate begin die groot ontsnapping (Engels: ''Great Escape''), toe hulle uit die [[Stalag Luft III]], krygsgevangenekamp wat deur die [[Luftwaffe]] bedryf is, ontsnap. * [[10 April]] – [[Henry Ford II]] word aangewys as adjunkpresident van die [[Ford Motormaatskappy]]. * [[4 Junie]] – Tweede Wêreldoorlog: Geallieerde magte verower [[Rome]]. * [[6 Junie]] – Tweede Wêreldoorlog: Die geallieerde magte land in [[Normandië]]. * [[16 Junie]] – Die [[Ysland#Die Yslandse regstelsel: Die Alþingi|Alþingi]] van die onafhanklike [[Ysland]] neem 'n [[grondwet]] aan. * [[17 Junie]] – [[Ysland]] word 'n [[republiek]]. * [[19 Junie]] – Tweede Wêreldoorlog: Slag van die Filippynse See. * [[20 Julie]] – [[Adolf Hitler]] oorleef die 20 Julie Komplot, 'n sluipmoordpoging gelei deur [[Claus von Stauffenberg]]. * [[22 Julie]] – Stigting van die [[Internasionale Monetêre Fonds]]. * [[4 Augustus]] – Tweede Wêreldoorlog: 'n [[Nederland]]se informant lei die [[Gestapo]] na waar [[Anne Frank]] en haar familie gevind word. * [[8 Augustus]] – Tweede Wêreldoorlog: Die [[Geallieerdes van die Tweede Wêreldoorlog|Geallieerde Magte]] begin [[Operasie Totalize]]. * [[15 Augustus]] – Tweede Wêreldoorlog: Operasie Dragoon vind plaas, die inval in die suide van Frankryk van uit die [[Middellandse See]]. * [[11 September]] – Tweede Wêreldoorlog: Die Duitse stad [[Darmstadt]] word verwoes deur die [[Britse Lugmag|Britse Koninklike Lugmag]] in wat bekend staan as die [[Brandnag]]. * [[22 Oktober]] – Tweede Wêreldoorlog: Die [[Slag van Leyte Golf]] begin. * [[3 Desember]] – Tweede Wêreldoorlog: [[Amerikaanse]] magte steek die Saarrivier oor in [[Duitsland]]. * [[7 Desember]] – Tweede Wêreldoorlog: Die [[VSA|Verenigde State]] kondig aan dat al ses die [[Japan]]nese [[vliegdekskepe]] wat betrokke was by die lugbomaanval op [[Pearl Harbor]] gesink is. * [[17 Desember]] – Tweede Wêreldoorlog: [[Malmedy-menseslagting]]: [[Waffen-SS]] troepe vuur met [[masjiengeweer|masjiengewere]] op omtrent 150 ongewapende krygsgevangenes naby [[Malmedy]], [[België]]. == Geboortes == * [[6 Januarie]] – [[Bonnie Franklin]], Amerikaanse aktrise († [[2013]]). * [[17 Januarie]] – [[Françoise Hardy]], Franse sangeres, liedjieskryfster, komponis en aktrise. * [[23 Januarie]] – [[Rutger Hauer]], Nederlandse akteur, skrywer en omgewingsaktivis. * [[28 Januarie]] – [[John Tavener]], Engelse komponis († 2013). * [[2 Februarie]] – [[Andrew Davis]], Engelse [[dirigent]]. * [[7 Februarie]] – [[Antoni Wit]], Poolse dirigent. * [[13 Februarie]] – [[Tim Couzens]], Suid-Afrikaanse skrywer († [[2016]]). * [[21 Februarie]] – [[Herman De Coninck]], Belgiese digter, essayis, joernalis en uitgewer († [[1997]]). * [[27 Februarie]] – [[Graeme Pollock]], Suid-Afrikaanse krieketspeler. * [[29 Februarie]] – [[Dennis Farina]], Amerikaanse akteur († 2013). * [[6 Maart]] – [[Kiri Te Kanawa]], Nieu-Seelandse operasangeres. * [[9 Maart]] – [[Attie du Plessis]], Suid-Afrikaanse sakeleier en uitvoerende direkteur van [[Sanlam]] († [[2019]]). * [[15 Maart]] – [[André Fourie]], Suid-Afrikaanse [[politikus]] en oud-kabinetminister. * [[21 Maart]] – [[Hilary Minster]], Britse akteur († [[1999]]). * [[22 Maart]] – [[Phil du Plessis]], Afrikaanse digter († [[2011]]). * [[24 Maart]] – [[R. Lee Ermey]], Amerikaanse akteur († [[2018]]). * [[26 Maart]] – [[Diana Ross]], Amerikaanse sangeres. * [[3 April]] – [[Tony Orlando]], Amerikaanse sanger (Tony Orlando and Dawn). * [[30 April]] – [[Jill Clayburgh]], Amerikaanse aktrise († [[2010]]). * [[4 Mei]] – [[Monica Bleibtreu]], Oostenrykse aktrise († [[2009]]). * [[5 Mei]] – [[John Rhys-Davies]], [[Wallis|Walliese]] akteur. * [[14 Mei]] – [[George Lucas]], Amerikaanse rolprentregisseur en -vervaardiger. * [[20 Mei]] – [[Joe Cocker]], Engelse sanger († [[2014]]). * [[20 Mei]] – [[Dietrich Mateschitz]], Oostenrykse entrepreneur. * [[25 Mei]] – Pierre Bachelet, Franse sanger en liedjieskrywer († [[2005]]). * [[24 Junie]] – Jeff Beck, Britse musikant. * [[31 Julie]] – [[Louis van Rensburg]], Afrikaanse sanger, komponis en liedjieskrywer († [[2012]]). * [[15 Augustus]] − [[Gianfranco Ferré]], Italiaanse modeontwerper en entrepreneur († [[2007]]). * [[19 Augustus]] – [[Sam de Beer]], Suid-Afrikaanse politikus en oud-kabinetminister. * [[21 Augustus]] – [[Eleanor Baker]], Suid-Afrikaanse skrywer († [[2002]]). * [[24 Augustus]] – [[Gregory Jarvis]], Amerikaanse [[ingenieur]] en [[ruimtevaarder]], sterf in [[Challenger-ramp]] († [[1986]]). * [[26 Augustus]] – [[Ron Huldai]], Israelse generaal, entrepreneur, skoolhoof en burgemeester († [[2012]]). * [[27 Augustus]] – [[Barbara Trentham]], Amerikaanse aktrise en model († [[2013]]). * [[3 Oktober]] – [[Siegfried & Roy|Roy Horn]], Amerikaanse vermaaklikheidpersoonlikheid († [[2020]]). * [[8 Oktober]] – [[Jean-Yves Ollivier]], Franse sakeman en parallel-diplomaat. * [[27 Desember]] – [[Makhenkesi Stofile]], Suid-Afrikaanse politikus († 2016). * [[28 Desember]] – [[Kary Mullis]], Amerikaanse [[Biochemie|biochemikus]] († [[2019]]). * 28 Desember – [[John Komlos]], Amerikaanse ekonomiese historikus. == Sterftes == * [[1 Januarie]] – [[Edwin Lutyens]], Britse argitek (* [[1869]]). * [[23 Januarie]] – [[Edvard Munch]], Noorweegse skilder (* [[1863]]). * [[1 Februarie]] – [[Piet Mondriaan]], Nederlandse skilder (* [[1872]]). * [[24 Februarie]] – [[Paul Charles Édouard Bertrand]], [[Frankryk|Franse]] paleobotanis (* [[1879]]). * [[29 Maart]] – [[Roger Bushell]], meesterbrein agter die ontsnapping uit [[Stalag Luft III]] (* [[1910]]). * [[5 Mei]] – [[Bertha Benz]], Duitse motorkarpionier en vrou van [[Karl Benz]] (* [[1849]]). * [[23 Mei]] – [[Grete Berger]], [[Duitsland|Duitse]] aktrise (* [[1883]]). * [[28 Junie]] – [[Friedrich Dollmann]], Duitse generaal (* [[1882]]). * [[20 Julie]] – Ds. [[David Wilcocks]], Afrikaanse predikant wat tronkstraf uitgedien het vir dankgebede ná Boereoorwinnings by [[Colenso]] en [[Slag van Magersfontein|Magersfontein]] (* [[1861]]). * [[31 Julie]] – Antoine de Saint-Exupéry, Franse skrywer en vlieënier (* [[1900]]). * [[8 Augustus]] – [[Erwin von Witzleben]], Duitse generale veldmaarskalk tydens die Tweede Wêreldoorlog (* [[1881]]). * [[19 Augustus]] – [[Günther von Kluge]], Nazi-Duitse veldmaarskalk tydens die Tweede Wêreldoorlog (* [[1882]]). * [[23 Augustus]] – [[Abdülmecid II]], laaste kalief van die [[Ottomaanse Ryk]] (* [[1868]]). * [[19 Oktober]] – [[Deneys Reitz]], Suid-Afrikaanse kabinetsminister, soldaat en skrywer (* 1882). * [[24 November]] – [[Joan Morice]], die eerste vrou om as 'n veearts in Suid-Afrika te kwalifiseer (* [[1904]]). * [[3 Desember]] – [[Prins Andreas van Griekeland en Denemarke]] (* 1882). * [[13 Desember]] – [[Lupe Vélez]], Amerikaanse aktrise (* [[1908]]). [[Kategorie:1944| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] dm8y5iyqzqlkjfmy0692hefq2x6moyr 0 525 2517128 2467539 2022-08-03T09:08:01Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Don McKay (akteur) wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=SatyenBose1925.jpg|teks=Satyen Bose}} Die '''jaar 1925''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Donderdag]] begin het. Dit was die 25ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[2 Februarie]] – Mediese voorrade om ’n uitbraak van [[witseerkeel]] te bekamp bereik Nome, [[Alaska]] op hondesleë wat die jaarlikse Iditarod-resies oor Alaska inspireer. * [[8 Mei]] – [[Afrikaans]] word 'n amptelike taal van die [[Unie van Suid-Afrika]] nadat die Suid-Afrikaanse Volksraad en Senaat 'n wysiging aanvaar wat Afrikaans as 'n vorm van Nederlands erken. * [[6 Junie]] – Die motorvervaardiger [[Chrysler]] word gestig. * [[Heisenberg]] en [[Erwin Schrödinger|Schrödinger]] formuleer [[kwantummeganika]]. * Konstruksie begin aan die [[Mount Rushmore]]-monument. == Geboortes == * ''Datum onbekend'' – [[Greyling Wentzel]], Suid-Afrikaanse politikus en minister van landbou († [[2013]]). * [[12 Januarie]] – [[Katherine MacGregor]], Amerikaanse aktrise († [[2018]]). * [[14 Januarie]] – [[Yukio Mishima]], [[Japan]]nese skrywer, digter, nasionalis en stigter van die Tate no kai († [[1970]]). * [[18 Januarie]] – [[Gilles Deleuze]], Franse filosoof († [[1995]]). * [[26 Januarie]] – [[Paul Newman]], Amerikaanse akteur († [[2008]]). * [[28 Januarie]] – [[Don McKay (akteur)|Don McKay]], Amerikaanse akteur († [[2018]]). * [[30 Januarie]] – [[Douglas Engelbart]], Amerikaanse uitvinder van die rekenaarmuis († 2013). * [[8 Februarie]] – [[Jack Lemmon]], Amerikaanse akteur († [[2001]]). * [[12 Februarie]] – [[Cecil Moss]], [[Springbokrugbyspeler]], [[Springbokafrigters|afrigter]] en dokter († [[2017]]). * [[17 Februarie]] – [[Hal Holbrook]], Amerikaanse akteur († [[2021]]). * [[16 Maart]] – [[Cornell Borchers]], [[Duitsers|Duitse]] [[aktrise]] († [[2014]]). * [[19 Maart]] – [[Brent Scowcroft]],'n Amerikaanse lugmag luitenant-generaal en veiligheidsadviseur († [[2020]]). * [[25 Maart]] – [[Flannery O'Connor]], Amerikaanse outeur, († [[1964]]). * 25 Maart – [[Jim Lovell]], [[ruimtevaarder]] en bevelvoerder van [[Apollo 13]]. * [[3 April]] – [[L.A.P.A. Munnik]], Suid-Afrikaanse geneesheer en politikus († [[2016]]). * [[13 April]] – [[Michael Halliday]], Australiese taalkundige († [[2018]]). * [[14 April]] – [[Colin Eglin]], leier van die [[Progressiewe Reformisteparty]] en [[Progressiewe Federale Party]] († 2013). * 14 April – [[Rod Steiger]], Amerikaanse akteur († [[2002]]). * [[30 April]] – [[Dot Serfontein]], Afrikaanse skrywer († [[2016]]). * [[1 Mei]] – [[Scott Carpenter]], Amerikaanse [[ruimtevaarder]] († 2013). * [[2 Mei]] – [[Roscoe Lee Browne]], Amerikaanse akteur († [[2007]]). * [[4 Mei]] – [[Peter Blum]], Afrikaanse digter († [[1990]]). * 4 Mei – [[Ruth First]], Suid-Afrikaanse skrywer en anti-apartheidsaktivis († [[1982]]). * [[6 Mei]] – [[Andrew Mlangeni]], ANC aktivis en een van die agt mans wat in die [[Rivonia-verhoor]] was († 2020). * [[19 Mei]] – [[Pol Pot]], [[Kambodja]]anse diktator († [[1998]]). * [[5 Junie]] – [[Connie Mulder]], Suid-Afrikaanse politikus († [[1988]]). * [[9 Junie]] – [[Hermie Hendriks]], [[joernalis]], redakteur van ''[[Die Transvaler]]'' en hoofbestuurder vir koerante van [[Perskor]] († [[2020]]). * [[19 Junie]] – [[Alfred Baphethuxolo Nzo]], Suid-Afrikaanse politikus († [[2000]]). * [[25 Junie]] – [[June Lockhart]], Amerikaanse aktrise. * [[26 Junie]] – [[Pierre Boulez]], Franse komponis, dirigent en skrywer († [[2016]]). * [[27 Junie]] – [[Dawie Couzyn]], opera- en ligte Afrikaanse musieksanger († [[2010]]). * [[2 Julie ]]– [[Patrice Lumumba]], eerste premier van die [[Demokratiese Republiek van die Kongo]] († [[1961]]). * [[5 Julie]] – [[Jean Raspail]], Franse skrywer († 2020). * [[10 Julie]] – [[Mahathir Mohamad]], politikus en [[Eerste Minister]] van [[Maleisië]]. * [[23 Julie]] – [[Gloria DeHaven]], Amerikaanse aktrise († 2018). * [[23 Julie]] – [[Quett Masire]], [[Botswana]]-politikus en tweede president van Botswana (1980–1998) († [[2017]]). * [[28 Julie]] – [[Saul B. Cohen]], Amerikaanse geograaf en universiteitsprofessor († [[2021]]). * [[2 Augustus]] – [[Piet Koornhof]], Suid-Afrikaanse politikus en kabinetsminister († [[2007]]). * [[22 Augustus]] – [[Honor Blackman]], Engelse aktrise († 2020). * [[4 September]] – [[Leo Apostel]], Belgiese filosoof († [[1995]]). * [[5 September]] – [[Jos Vandeloo]], Vlaamse skrywer en digter († [[2015]]). * [[14 September]] – [[Ruth Mompati]], Suid-Afrikaanse politikus en ambassadeur († 2015). * [[16 September]] – [[B.B. King]], Amerikaanse [[blues]]sanger († 2015). * [[28 September]] – [[Cromwell Everson]], Suid-Afrikaanse komponis († 1991). * [[29 September]] – [[Tjol Lategan]], [[Springbokke|Springbokrugbyspeler]] († 2015). * [[3 Oktober]] – [[Gore Vidal]], Amerikaanse skrywer en essayis († [[2012]]). * [[13 Oktober]] – [[Margaret Thatcher]], Britse politikus en staatsvrou, [[eerste minister van die Verenigde Koninkryk]] († 2013). * [[14 Oktober]] – [[Phillip Tobias]], Suid-Afrikaanse paleontoloog († 2012). * [[16 Oktober]] – [[Karl J. Jooste]], Suid-Afrikaanse argitek († [[1971]]). * [[18 Oktober]] – [[Justus Tshungu]], Suid-Afrikaanse omroeper († [[2019]]). * [[24 Oktober]] – [[Jacques Loots]], Suid-Afrikaanse akteur († [[1991]]) * [[26 Oktober]] – [[Jan Wolkers]], Nederlandse skrywer, beeldhouer en skilder († [[2007]]). * [[10 November]] – [[Richard Burton]], Britse akteur († [[1984]]). * [[17 November]] – [[Rock Hudson]], Amerikaanse akteur († [[1985]]). * [[18 November]] – [[Yvonne Bryceland]], Suid-Afrikaanse aktrise († [[1992]]). * [[19 November]] – [[Zygmunt Bauman]], Pools-Britse sosioloog en filosoof († [[2017]]). * [[2 Desember]] – [[Julie Harris (aktrise)|Julie Harris]], Amerikaanse aktrise († 2013). == Sterftes == * [[9 Januarie]] – [[Willem Conradie]], [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG-predikant]] en skrywer van die Afrikaanse Kinderbybel (* [[1857]]). * [[30 Maart]] – [[Rudolf Steiner]], [[Oostenryk]]se esoteriese denker, filosoof en opvoedkundige (* [[1861]]). * [[14 April]] – [[John Singer Sargent]], Amerikaanse skilder (* [[1856]]). * [[13 Mei]] – [[Alfred Milner]], goewerneur van die Kaapkolonie en lid van die Britse kabinet (* [[1852]]). * [[21 Junie]] – [[J.H. Leopold]], Nederlandse digter (* [[1865]]). * [[26 Julie]] – [[Gottlob Frege]], Duitse wiskundige wat 'n logikus en filosoof geword het (* [[1848]]). * [[26 Augustus]] – [[Johann Friedrich Bernhard Rissik|Johann Rissik]], landmeter en die eerste Administrateur van [[Transvaal]] (* [[1857]]). [[Kategorie:1925| ]] fehln08aw8t9dwgxbfck58psi6o5r8k 0 532 2517030 2475582 2022-08-02T17:21:59Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ [[Joey Bishop]], Amerikaanse [[akteur]] wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=SultanmehmedV1917.jpg|teks=Sultan Mehmed V van Turkye}} Die '''jaar 1918''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Dinsdag]] begin het. Dit was die 18de jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[8 Januarie]] – ''Ko-operatiewe Wijnbouwers Vereniging van Zuid-Afrika'' ([[KWV]]) word gevorm. * [[22 Januarie]] – [[Oekraïne]] verklaar sy eerste onafhanklikheid van [[Rusland]]. * [[16 Februarie]] – [[Litaue]] verklaar sy eerste onafhanklikheid van Rusland. * [[24 Februarie]] – [[Estland]] verklaar sy eerste onafhanklikheid van Rusland. * [[12 Maart]] – Na meer as tweehonderd jaar word [[Moskou]] weer tot hoofstad van Rusland verklaar. * [[21 Maart]] – [[Duitsland]] loods ’n groot offensief in die Somme-gebied tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]]. * [[24 April]] – Die Nederlandse [[Staatkundig Gereformeerde Party]] (SGP) word gestig. * [[26 Mei]] – [[Georgië]] verklaar sy eerste onafhanklikheid van Rusland. * [[28 Mei]] – [[Azerbeidjan]] verklaar sy eerste onafhanklikheid van Rusland. * 16-17 Julie – Die [[moord op die Romanofs]] vind plaas. * [[28 Oktober]] – [[Tsjeggo-Slowakye]] verkry onafhanklikheid van [[Oostenryk-Hongarye]]. * [[30 Oktober]] – [[Kapitulasie]] van die [[Ottomaanse Ryk]]. * [[31 Oktober]] – [[Hongarye]] verlaat die statebond met Oostenryk. * [[1 November]] – Noord-Jemen word van die [[Ottomaanse Ryk]] onafhanklik. * [[3 November]] – [[Pole]] word van [[Duitsland]], [[Oostenryk]] en Rusland onafhanklik. * [[9 November]] – Beëindiging van die [[Duitse Keiserryk]] en stigting van die [[Republiek van Weimar]]. * [[10 November]] – Die Duitse keiser [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II]] verlaat Duitsland oppad na [[Nederland]]. * [[11 November]] – Duitsland onderteken ’n vredesooreenkoms met die geallieerdes in ’n treinwa buite [[Compiègne]] in [[Frankryk]]. Die oorlog het amptelik tot ’n einde gekom om 11:00 (Die elfde uur van die elfde dag van die elfde maand). * 11 November – Ontbinding van [[Oostenryk-Hongarye]] en abdikasie van keiser [[Karl I van Oostenryk|Karl I]]. * 11 November – [[Elsas]]-[[Lotaringe]] verklaar onafhanklikheid van Duitsland. * [[12 November]] – Stigting van die Republiek Duits-Oostenryk. * [[16 November]] – Proklamasie van die Republiek Hongarye. * [[18 November]] – [[Letland]] verklaar sy eerste onafhanklikheid van Rusland. * [[28 November]] – [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II]] verklaar sy abdikasie van die Duitse troon. * [[1 Desember]] – Stigting van die [[Joego-Slawië|Koninkryk Joego-Slawië]]. * Die groot [[Spaanse griep in Suid-Afrika|Griepepidemie]]. == Geboortes == * [[14 Januarie]] – [[Demetrios Tsafendas]], sluipmoordenaar van dr. [[Hendrik Verwoerd]] († [[1999]]). * [[15 Januarie]] – [[Gamal Abdel Nasser]], Egiptiese staatsman, president van [[Egipte]] († [[1970]]). * [[21 Januarie]] – [[Guy Butler]], Suid-Afrikaanse digter, dramaturg en akademikus († [[2001]]). * [[3 Februarie]] – [[Joey Bishop]], Amerikaanse [[akteur]] en vervaardiger († [[2007]]). * [[20 Februarie]] – [[Leonore Annenberg]], Amerikaanse sakevrou, regeringsamptenaar en filantroop († [[2009]]). * [[9 Maart]] – [[George Lincoln Rockwell]], stigter en leier van die Amerikaanse Nazi-party († [[1967]]). * [[3 April]] – [[Henry Charles Hopkins]], Suid-Afrikaanse predikant en skrywer († [[1992]]). * [[8 April]] – [[Betty Ford]], [[Eerste Dame]] van die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] († [[2011]]). * [[17 April]] – [[William Holden]], Amerikaanse akteur († [[1981]]). * [[19 Mei]] – [[Basil Kenyon]], [[Suid-Afrika]] se een-en-twintigste [[Springbokkaptein]] († [[1996]]). * [[27 Mei]] – [[Yasuhiro Nakasone]], voormalige Japannese premier († [[2019]]). * [[10 Junie]] – Prof. [[A.P. Grové]], 'n Suid-Afrikaanse letterkundige († [[2004]]). * [[21 Junie]] – Ds. [[Phil Olivier]], predikant in drie gemeentes van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]], assistentredakteur van die ''[[Kerkbode]]'' en samesteller van ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]'' († [[2008]]). * [[27 Junie]] – [[Erns Louis Jansen]], Suid-Afrikaanse regter († [[2011]]). * [[28 Junie]] – [[Anton van Wilderode|Cyriel Paul Coupé]], Belgiese priester, onderwyser, skrywer en digter († [[1998]]). * [[1 Julie]] – [[Ahmed Deedat]], Suid-Afrikaanse skrywer en openbare spreker († [[2005]]). * [[14 Julie]] – [[Ingmar Bergman]], [[Swede|Sweedse]] regisseur († [[2007]]). * 14 Julie – [[Jay Forrester]], Amerikaanse digitale rekenaarbaanbreker († [[2016]]). * [[18 Julie]] – [[Nelson Mandela]], Suid-Afrikaanse politikus en staatsman, eerste demokraties verkose [[president van Suid-Afrika]] (1994–1999) († [[2013]]). * [[25 Julie]] – [[Japie Basson]], Suid-Afrikaanse Volksraadslid van die [[Nasionale Party]], [[Nasionale Unie]], [[Verenigde Party]] en [[Progressiewe Federale Party]] († [[2012]]). * [[4 Augustus]] – [[Sidney Harman]], Amerikaanse sakeman, politikus en uitgewer († [[2011]]). * [[6 Augustus]] – Prof. [[C.J.M. Nienaber]], Afrikaanse [[letterkundige]] († [[1988]]) * [[13 Augustus]] – [[Frederick Sanger]], Britse biochemikus († [[2013]]). * [[26 Augustus]] – [[Katherine Johnson]], Amerikaanse [[wiskundige]] en [[wentelbaan]] meganika kenner by [[NASA]] († [[2020]]). * [[7 November]] – [[Billy Graham]], Amerikaanse evangelis († [[2018]]). * [[10 November]] – [[Ernst Otto Fischer]], Duitse [[chemikus]] en [[Nobelprys vir Chemie|Nobelprys wenner]] († [[2007]]). * [[11 Desember]] – [[Aleksandr Solzhenitsyn]], Russiese skrywer, [[1970]] Nobelpryswenner († [[2008]]). * [[23 Desember]] – [[Helmut Schmidt]], Duitse politikus en vyfde kanselier van die Federale Republiek van Duitsland († [[2015]]). * [[25 Desember]] – President [[Anwar Sadat]] van [[Egipte]] († [[sluipmoord]] in [[1981]]). * [[29 Desember]] – [[Dricky Beukes]], Suid-Afrikaanse skrywer († [[1999]]). == Sterftes == * [[6 Februarie]] – [[Gustav Klimt]], [[Oostenryk]]se skilder (* [[1862]]). * [[10 Februarie]] – [[Abdülhamid II]], 'n sultan van die [[Ottomaanse Ryk]] (* [[1842]]). * [[21 April]] – [[Manfred von Richthofen]], Duitse vegvlieënier (* [[1892]]). * [[25 Maart]] – [[Claude Debussy]], Franse [[komponis]] (* [[1862]]). * [[14 Junie]] – [[Edward Alexander Newell Arber]], Engelse [[plantkundige]] en [[paleontoloog]] (* [[1870]]). * 3/4 [[Julie]] – [[Mehmet V]], 'n sultan van die [[Ottomaanse Ryk]] (* [[1844]]). * [[16 Julie]] – [[Nikolaas II van Rusland]], laaste [[Tsaar]] van Rusland (* [[1868]]). * 16 Julie – [[Prinses Alix van Hesse-Darmstadt]], vrou van Nikolaas II van Rusland (* [[1872]]). * 16 Julie – [[Anastasia Romanowa]], groothertogin van [[Rusland]] (* [[5 Junie]] [[1901]]). * [[18 Julie]] – [[Prinses Elisabeth van Hesse-Darmstadt]], vrou van [[groothertog Sergei Aleksandrowitsj van Rusland]] (* [[1964]]). * [[25 Oktober]] – [[Tobie Muller]], NG predikant en Afrikaanse taalstryder (* [[1884]]). * [[1 November]] – [[Ewald Auguste Esselen]], Prokureur-generaal van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] (* [[1858]]) * [[9 November]] – [[Albert Ballin]], Duitse reder en entrepreneur (* [[1857]]). * [[5 Desember]] – [[Schalk Willem Burger]], Transvaalse politikus en waarnemende president (* [[1852]]). * [[14 Desember]] – [[Sidónio Pais]], Portugese politikus en diplomaat, President van Portugal (* 1872). [[Kategorie:1918| ]] bx4wn2c5mq4em61gcdyz732aslftvmf 0 540 2517035 2486883 2022-08-02T17:47:33Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Arthur Space, Amerikaanse akteur wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Tunguska Ereignis.jpg|teks=Die verwoesting van Toengoeska}} Die '''jaar 1908''' was 'n [[skrikkeljaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Woensdag]] begin het. Dit was die 8ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. In teenstelling met [[gewone jaar|gewone jare]] het die jaar 366 dae en 'n [[29 Februarie]] gehad. == Gebeure == * [[27 April]] – Die [[Olimpiese Somerspele 1908]] begin in [[Londen]]. * [[30 Junie]] – Die [[Toengoeska-voorval]] vind in [[Siberië]] plaas. * [[24 September]] – Die eerste [[Ford Model T|Model T Ford]] word gebou. * [[Henry James]] publiseer sy spookstorie ''The Jolly Corner''. == Geboortes == * [[8 Januarie]] – [[William Hartnell]], Britse akteur († [[1975]]). * [[9 Januarie]] – [[Simone de Beauvoir]], Franse feministiese skryfster († [[1986]]). * [[15 Januarie]] – [[Edward Teller]], Hongaars-Amerikaanse teoretiese fisikus wat bekend is as ''Die vader van die waterstofbom'' († [[2003]]). * [[4 Maart]] – [[James Norval]], Suid-Afrikaanse teater- en filmakteur († [[1970]]). * [[5 Maart]] – [[Rex Harrison]], [[Verenigde Koninkryk|Britse]] verhoog- en rolprentakteur († [[1990]]). * [[13 Maart]] – [[Walter Annenberg]], Amerikaanse uitgewer, filantroop en diplomaat († [[2002]]). * [[22 Maart]] – [[Louis L'Amour]], Amerikaanse skrywer († [[1988]]). * [[5 April]] – [[Herbert von Karajan]], [[Oostenryk]]se dirigent († [[1989]]). * 5 April – [[Bette Davis]], Amerikaanse aktrise († [[1989]]). * [[27 April]] – [[Arthur Bleksley]], ’n Suid-Afrikaanse wetenskaplike († [[1984]]). * [[24 April]] – [[Józef Gosławski]], Poolse beeldhouer en medaljeur († [[1963]]). * [[30 April]] – [[Eve Arden]], Amerikaanse aktrise († [[1990]]). * [[20 Mei]] – [[James Stewart]], Amerikaanse akteur († [[1997]]) * [[20 Mei]] – [[Bernard Glemser]], skrywer van fiksie-, niefiksie- en kinderboeke († [[1990]]). * [[31 Mei]] – [[Don Ameche]], Amerikaanse akteur († [[1993]]). * [[12 Junie]] – [[Otto Skorzeny]], Duitse [[Waffen-SS]] spesiale operasies kenner († [[1975]]). * [[26 Junie]] – [[Salvador Allende]], Chileense president († [[1973]]). * [[2 Julie]] – [[Helga Uys]], Duits-gebore konsertpianis, moeder van [[Pieter-Dirk Uys]] († [[1969]]). * [[10 Julie]] – [[Wally Hayward|Wallace Henry (Wally) Hayward]]. Vyf keer die wenner van die [[Comrades-maraton]]. († [[2006]]). * [[12 Julie]] – [[Milton Berle]], Amerikaanse akteur, komediant († [[2002]]). * [[13 Julie]] – [[Garfield Todd]], 'n [[eerste minister]] van [[Suid-Rhodesië]] († [[2002]]). * [[11 Augustus]] − [[Paolo Monti]], Italiaanse fotograaf († [[1982]]). * [[22 Augustus]] − [[Henri Cartier-Bresson]], Franse fotograaf († [[2004]]). * [[27 Augustus]] – [[Lyndon B. Johnson]], 36ste [[President van die Verenigde State]] († [[1973]]). * 27 Augustus – [[Sir Donald Bradman]], Australiese [[krieket]]speler († [[2001]]). * [[4 September]] – Ds. [[Thomas Duncan Moodie]], leraar in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]], onder meer op [[NG gemeente Chipinge|Melsetter]], die dorp wat sy grootvader gestig het († [[1978]]). * [[7 September]] – Michael DeBakey, bekende hartchirurg wat die hartvatomleidingchirurgie uitgevind en ontwikkel het († [[2008]]). * [[1 Oktober]] – [[Albert Wessels]], Suid-Afrikaanse nyweraar en die stigter van [[Toyota]] Suid-Afrika († [[1991]]). * [[12 Oktober]] – [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur († [[1983]]) * [[28 Oktober]] – [[Harry Oppenheimer]], Suid-Afrikaanse mynmagnaat († [[2000]]). * [[7 November]] – [[Frank Waring]], Suid-Afrikaanse politikus († 2000). * [[21 November]] – [[Hettie Smit]], skuilnaam van mev. S.J. van Vuuren, Afrikaanse skryfster († [[1973]]) * [[10 Desember]] – [[Olivier Messiaen]], Franse komponis († [[1992]]). * [[17 Desember]] – [[William Wordsworth (komponis)|William Wordsworth]], Britse komponis en nasaat van die broer van die bekende Engelse digter [[William Wordsworth]] († [[1988]]). == Sterftes == * [[9 Januarie]] – [[Wilhelm Busch]], Duitse digter (* [[1832]]). * [[10 April]] – [[Willem Petrus de Villiers]], predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]], lid van die Kaapse Wetgewende Vergadering, kampvegter vir Christelike Nasionale Onderwys en taalstryder (* [[1843]]). * [[21 Junie]] – Nikolai Rimsky-Korsakov, komponis. * [[24 Junie]] – [[Grover Cleveland]], die 22ste en 24ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1837]]). * [[5 Julie]] – [[Jonas Lie]], skrywer van [[Noorweë]] (* [[1833]]). * [[27 Julie]] – [[Paul Homeyer]], Duitse orrelis (* [[1853]]). * [[25 Augustus]] – [[Jan Hendrik Hofmeyr (predikant)|Jan Hendrik Hofmeyr]], Suid-Afrikaanse teoloog en predikant (* [[1835]]) * [[17 September]] – [[Thomas Selfridge]], eerste persoon wat gesterf het in 'n ongeluk met 'n kragaangedrewe [[vliegtuig]] (* [[1882]]). * [[14 November]] – [[Groothertog Aleksei Aleksandrowitsj van Rusland]], die vyfde kind en vierde oudste seun van [[Aleksander II van Rusland]] en sy eerste vrou, Maria Aleksandrowna (* [[1850]]). * [[15 November]] – [[Keiserin-weduwee en regentes Cixi]], [[Qing-dinastie]] regentes van 1861 tot haar dood. (* [[1835]]). [[Kategorie:1908| ]] ev3gtoss4p6qp2uetwoeq24lqnqpw4l 2517056 2517035 2022-08-02T19:26:37Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Lupe Vélez wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Tunguska Ereignis.jpg|teks=Die verwoesting van Toengoeska}} Die '''jaar 1908''' was 'n [[skrikkeljaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Woensdag]] begin het. Dit was die 8ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. In teenstelling met [[gewone jaar|gewone jare]] het die jaar 366 dae en 'n [[29 Februarie]] gehad. == Gebeure == * [[27 April]] – Die [[Olimpiese Somerspele 1908]] begin in [[Londen]]. * [[30 Junie]] – Die [[Toengoeska-voorval]] vind in [[Siberië]] plaas. * [[24 September]] – Die eerste [[Ford Model T|Model T Ford]] word gebou. * [[Henry James]] publiseer sy spookstorie ''The Jolly Corner''. == Geboortes == * [[8 Januarie]] – [[William Hartnell]], Britse akteur († [[1975]]). * [[9 Januarie]] – [[Simone de Beauvoir]], Franse feministiese skryfster († [[1986]]). * [[15 Januarie]] – [[Edward Teller]], Hongaars-Amerikaanse teoretiese fisikus wat bekend is as ''Die vader van die waterstofbom'' († [[2003]]). * [[4 Maart]] – [[James Norval]], Suid-Afrikaanse teater- en filmakteur († [[1970]]). * [[5 Maart]] – [[Rex Harrison]], [[Verenigde Koninkryk|Britse]] verhoog- en rolprentakteur († [[1990]]). * [[13 Maart]] – [[Walter Annenberg]], Amerikaanse uitgewer, filantroop en diplomaat († [[2002]]). * [[22 Maart]] – [[Louis L'Amour]], Amerikaanse skrywer († [[1988]]). * [[5 April]] – [[Herbert von Karajan]], [[Oostenryk]]se dirigent († [[1989]]). * 5 April – [[Bette Davis]], Amerikaanse aktrise († [[1989]]). * [[27 April]] – [[Arthur Bleksley]], ’n Suid-Afrikaanse wetenskaplike († [[1984]]). * [[24 April]] – [[Józef Gosławski]], Poolse beeldhouer en medaljeur († [[1963]]). * [[30 April]] – [[Eve Arden]], Amerikaanse aktrise († [[1990]]). * [[20 Mei]] – [[James Stewart]], Amerikaanse akteur († [[1997]]) * [[20 Mei]] – [[Bernard Glemser]], skrywer van fiksie-, niefiksie- en kinderboeke († [[1990]]). * [[31 Mei]] – [[Don Ameche]], Amerikaanse akteur († [[1993]]). * [[12 Junie]] – [[Otto Skorzeny]], Duitse [[Waffen-SS]] spesiale operasies kenner († [[1975]]). * [[26 Junie]] – [[Salvador Allende]], Chileense president († [[1973]]). * [[2 Julie]] – [[Helga Uys]], Duits-gebore konsertpianis, moeder van [[Pieter-Dirk Uys]] († [[1969]]). * [[10 Julie]] – [[Wally Hayward|Wallace Henry (Wally) Hayward]]. Vyf keer die wenner van die [[Comrades-maraton]]. († [[2006]]). * [[12 Julie]] – [[Milton Berle]], Amerikaanse akteur, komediant († [[2002]]). * [[13 Julie]] – [[Garfield Todd]], 'n [[eerste minister]] van [[Suid-Rhodesië]] († [[2002]]). * [[18 Julie]] – [[Lupe Vélez]], Amerikaanse aktrise († [[1944]]). * [[11 Augustus]] − [[Paolo Monti]], Italiaanse fotograaf († [[1982]]). * [[22 Augustus]] − [[Henri Cartier-Bresson]], Franse fotograaf († [[2004]]). * [[27 Augustus]] – [[Lyndon B. Johnson]], 36ste [[President van die Verenigde State]] († [[1973]]). * 27 Augustus – [[Sir Donald Bradman]], Australiese [[krieket]]speler († [[2001]]). * [[4 September]] – Ds. [[Thomas Duncan Moodie]], leraar in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]], onder meer op [[NG gemeente Chipinge|Melsetter]], die dorp wat sy grootvader gestig het († [[1978]]). * [[7 September]] – Michael DeBakey, bekende hartchirurg wat die hartvatomleidingchirurgie uitgevind en ontwikkel het († [[2008]]). * [[1 Oktober]] – [[Albert Wessels]], Suid-Afrikaanse nyweraar en die stigter van [[Toyota]] Suid-Afrika († [[1991]]). * [[12 Oktober]] – [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur († [[1983]]) * [[28 Oktober]] – [[Harry Oppenheimer]], Suid-Afrikaanse mynmagnaat († [[2000]]). * [[7 November]] – [[Frank Waring]], Suid-Afrikaanse politikus († 2000). * [[21 November]] – [[Hettie Smit]], skuilnaam van mev. S.J. van Vuuren, Afrikaanse skryfster († [[1973]]) * [[10 Desember]] – [[Olivier Messiaen]], Franse komponis († [[1992]]). * [[17 Desember]] – [[William Wordsworth (komponis)|William Wordsworth]], Britse komponis en nasaat van die broer van die bekende Engelse digter [[William Wordsworth]] († [[1988]]). == Sterftes == * [[9 Januarie]] – [[Wilhelm Busch]], Duitse digter (* [[1832]]). * [[10 April]] – [[Willem Petrus de Villiers]], predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]], lid van die Kaapse Wetgewende Vergadering, kampvegter vir Christelike Nasionale Onderwys en taalstryder (* [[1843]]). * [[21 Junie]] – Nikolai Rimsky-Korsakov, komponis. * [[24 Junie]] – [[Grover Cleveland]], die 22ste en 24ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1837]]). * [[5 Julie]] – [[Jonas Lie]], skrywer van [[Noorweë]] (* [[1833]]). * [[27 Julie]] – [[Paul Homeyer]], Duitse orrelis (* [[1853]]). * [[25 Augustus]] – [[Jan Hendrik Hofmeyr (predikant)|Jan Hendrik Hofmeyr]], Suid-Afrikaanse teoloog en predikant (* [[1835]]) * [[17 September]] – [[Thomas Selfridge]], eerste persoon wat gesterf het in 'n ongeluk met 'n kragaangedrewe [[vliegtuig]] (* [[1882]]). * [[14 November]] – [[Groothertog Aleksei Aleksandrowitsj van Rusland]], die vyfde kind en vierde oudste seun van [[Aleksander II van Rusland]] en sy eerste vrou, Maria Aleksandrowna (* [[1850]]). * [[15 November]] – [[Keiserin-weduwee en regentes Cixi]], [[Qing-dinastie]] regentes van 1861 tot haar dood. (* [[1835]]). [[Kategorie:1908| ]] 07eeoyur379890ecfrplg5to5tgxo4v 0 596 2517033 2514422 2022-08-02T17:24:57Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ Joey Bishop wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Helen_Zille_-_one.jpg|teks=Helen Zille, burgemeester van Kaapstad}} Die '''jaar 2007''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Maandag]] begin het. Dit was die 7de jaar van die [[21ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. [[Lêer:Springbok parade.jpg|duimnael|regs|240px|[[Springbokke]] nadat hulle in 2007 as die wêreldkampioene gekroon is.]] [[Lêer:Marais Viljoen.jpg|duimnael|240px|Marais Viljoen, 7de Staatspresident van Suid-Afrika, sterf op 4 Januarie 2007.]] == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Bulgarye]] en [[Roemenië]] verlaat die [[Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms]] en word lidstate van die [[Europese Unie]] en die [[Euro]] word ingelei in [[Slowenië]]. [[Albanië]], [[Bosnië-Herzegowina]], [[Kosowo]], [[Moldowa]], [[Montenegro]] en [[Serwië]] sluit by die [[Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms]] aan. * [[30 Januarie]] – ’n Omroeper by SAFM, John Perlman, bedank nadat hy politieke sensorskap by die [[SAUK]] onthul het. * [[14 Februarie]] – Die Valentynsdag-[[blizzard]] in die noordooste van die [[VSA]] met die swaarste sneeuvalle in sowat vier dekades eis dertien menselewens. * [[13 Maart]]–[[28 April]] – Die [[Krieketwêreldbeker 2007|9de Krieketwêreldbeker]] word in [[Wes-Indië]] aangebied en deur [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] gewen. * [[21 Maart]] – Op die internasionale dag teen rassisme van die [[Verenigde Nasies]] het die [[Vlaandere|Vlaamse]] swart politikus [[Wouter Van Bellingen]] 626 paartjies in die eg verbind. * [[6 Mei]] – [[Helen Zille]], [[burgemeester]] van [[Kaapstad]], word met ’n meerderheid van 73% verkies tot leier van die [[Demokratiese Alliansie|DA]]. * [[17 Mei]] – [[Hemelvaartsdag]]. * [[24 Mei]] – [[Sandra Botha]] word verkies tot leier van die [[Demokratiese Alliansie|DA]] in die parlement. * [[30 Mei]] – [[Anthe]], [[Saturnus]] se 60ste [[natuurlike satelliet]], word ontdek danksy foto's deur die Cassini-Huygens-ruimtetuig. * [[1 Junie]] – 27 dae lange staatsdiensstaking begin, die grootste staking sedert die demokratiese verkiesing in 1994. * [[15 Augustus]] – [[Pous Benedictus XVI]] verklaar dat daar geen beswaar ("nihil ostare") is teen die begin van die saligverklaringsproses vir [[Pous Pius VII]] nie. * [[7 September]]–[[20 Oktober]] – Die [[Rugbywêreldbeker 2007|6de Rugbywêreldbeker]] word in [[Frankryk]] aangebied en deur [[Springbokke|Suid-Afrika]] gewen. * [[11 September|11]]–[[24 September]] – Die [[T20I-wêreldbeker 2007|1ste T20I-wêreldbeker]] word in [[Suid-Afrika]] aangebied en deur [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] gewen. * [[28 Oktober]] – [[Cristina Fernández de Kirchner]] word as die 55ste staatspresident van [[Argentinië]] – en tweede vrou na Isabel Perón wat hierdie amp beklee – verkies. Sy volg haar man Néstor as staatshoof op. * [[18 Desember]] – [[Jacob Zuma]] onttroon [[Thabo Mbeki]] as president van die ANC. Nie een van Mbeki se vertrouelinge word tot die ses topposte van die party verkies nie. * [[28 Desember]] – Jacob Zuma word amptelik aangekla; o.a. van bedrog, korrupsie, omkopery en swendelary. == Geboortes == * [[3 Januarie]] – [[Larry (kat)|Larry]], hoof muisvanger van die Kabinetskantoor van die Verenigde Koninkryk. * [[21 Januarie]] – [[Kennedi Clements]], Kanadese aktrise. * [[25 Januarie]] – [[Olivia Edward]], Amerikaanse aktrise. * [[16 Mei]] – [[Ivy George]], Amerikaanse aktrise. * [[6 Junie]] – [[Aubrey Anderson-Emmons]], Amerikaanse aktrise. * [[18 Julie]] – [[JD McCrary]], Amerikaanse akteur. == Sterftes == * [[4 Januarie]] – [[Marais Viljoen]], [[Suid-Afrika]]anse politikus en vyfde [[Staatspresident van Suid-Afrika]] (1979–1984) (* [[1915]]). * [[7 Januarie]] − [[Magnus Magnusson]], [[Ysland]]se joernalis, vertaler, skrywer en televisie-aanbieder (* [[1929]]). * [[26 Januarie]] – [[David Rattray]], Suid-Afrikaanse geskiedkundige (* [[1958]]). * [[8 Februarie]] – [[Anna Nicole Smith]], Amerikaanse model en aktrise (* [[1967]]). * [[17 Februarie]] – [[Jurga Ivanauskaitė]], Litause skryfster, essayis, toneelskryfster, skilderes en digteres (* [[1961]]). * [[6 Maart]] – [[Jean Baudrillard]], Franse sosioloog, kultuurkritikus en filosoof (* [[1929]]). * [[8 Maart]] – [[Herman Ridderbos]], Nederlandse dominee en teoloog (* [[1909]]). * [[14 Maart]] – [[Gareth Hunt]], Britse akteur (* [[1942]]). * [[15 Maart]] – [[Fons de Haas]], Nederlandse joernalis (* [[1926]]). * [[17 Maart]] – [[Valère Vautmans]], Belgiese politikus (* [[1944]]). * [[18 Maart]] – [[Bob Woolmer]], Engelse krieketspeler en -afrigter (* [[1948]]). * [[20 Maart]] – [[Albert Baez]], Mexikaans-Amerikaanse [[fisikus]] en die vader van die sangeresse [[Joan Baez]] en Mimi Fariña (* [[1912]]). * [[24 Maart]] – [[Florentine Rost van Tonningen]], voorstander van die Nasionaal Sosialistiese Beweging (NSB) in [[Nederland]] (* [[1914]]). * [[31 Maart]] – Ds. [[Vidius Nel]], predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] (* [[1924]]). * [[11 April]] – [[Kurt Vonnegut]], Amerikaanse skrywer (* [[1922]]). * 11 April – [[Roscoe Lee Browne]], Amerikaanse akteur (* [[1925]]) * [[16 April]] – [[Hannah Botha]], [[Afrikaanse]] aktrise (* [[1923]]). * [[23 April]] – [[Boris Jeltsin]], 1ste president van die [[Rusland|Russiese Federasie]] (* [[1931]]). * [[27 April]] – [[Mstislav Rostropovich]], [[Rusland|Russiese]] musikus (* [[1927]]). * [[30 April]] – [[Grégory Lemarchal]], Franse sanger (* [[1983]]). * [[1 Mei]] – [[Emgee Pretorius]], Afrikaanse akteur (* [[1923]]). * [[3 Mei]] – [[Wally Schirra]], Amerikaanse ruimtevaarder (* 1923). * [[8 Junie]] – [[Richard Rorty]], Amerikaanse filosoof (* 1931). * [[17 Junie]] − [[Gianfranco Ferré]], Italiaanse modeontwerper en entrepreneur (* [[1944]]). * [[29 Junie]] – Prof. [[Hendrik Johannes Jacob Bingle|Hennie Bingle]], rektor van die [[PU vir CHO]] van 1964 tot 1977 (* [[1910]]). * [[11 Julie]] – [[Bill Flynn]], Suid-Afrikaanse akteur (* [[1948]]). * [[20 Julie]] – [[Tammy Faye Messner]], Amerikaanse aktrise (* [[1942]]). * [[23 Julie]] – [[Ernst Otto Fischer]], Duitse [[chemikus]] en [[Nobelprys vir Chemie|Nobelprys wenner]] (* [[1918]]). * [[30 Julie]] – [[Ingmar Bergman]], Sweedse teater- en rolprentregisseur (* [[1918]]). * [[1 Augustus]] – [[Ryan Cox]], Suid-Afrikaanse fietsryer (* [[1979]]). * [[6 September]] – [[Luciano Pavarotti]], Italiaanse tenoor (* [[1935]]). * [[21 September]] – [[Alice Ghostley]], Amerikaanse aktrise (* [[1923]]). * [[23 September]] – Dr. [[Jan van Elfen]] 'n skrywer van mediese boeke onder andere ''Dokter in die huis'' (* [[1929]]). * [[17 Oktober]] – [[Joey Bishop]], Amerikaanse [[akteur]] (* [[1918]]). * [[19 Oktober]] – [[Jan Wolkers|Jan Hendrik Wolkers]], Nederlandse skrywer, beeldhouer en skilder (* [[1925]]). * [[25 Oktober]] – [[Patrick Mynhardt]], Suid-Afrikaanse film- en teaterakteur (* [[1932]]). * [[12 November]] – [[Piet Koornhof]], Suid-Afrikaanse politikus en kabinetsminister (* [[1925]]). * [[16 November]] – [[Elize Botha]], Suid-Afrikaanse akademikus (* [[1930]]). * [[20 November]] – [[Ian Smith]], Rhodesiese eerste minister (* [[1919]]). * [[22 November]] – [[Maurice Béjart]], Franse choreograaf (* [[1927]]). * [[30 November]] – [[Evel Knievel]], Amerikaanse waaghals en vermaakkunstenaar (* [[1938]]). * [[1 Desember]] – [[Elisabeth Eybers]], Afrikaanse digteres en ontvanger van die [[Hertzogprys]] (* [[1915]]). * [[27 Desember]] – [[Benazir Bhutto]], Pakistanse politikus (* [[1953]]). [[Kategorie:2007| ]] [[Kategorie:21ste eeu]] 4la7jl1u6n1jsazkk5pnv9loomiws92 0 707 2517018 2508723 2022-08-02T17:03:07Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ [[Abigail Keats]], Suid-Afrikaanse modeontwerper. wikitext text/x-wiki {{NovemberKalender}} '''11 November''' is die 315de dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (316de in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 50 dae in die res van die jaar. == Gebeure == <!-- Gebruik slegs een beeld op 'n slag [[Lêer:Einstein Refrigerator.png|100px|Einstein Yskas]] [[Lêer:IanSmith.jpg|100px|Ian Smith of Rhodesia]] [[Lêer:Ned kelly day before execution photograph.jpg|80px|Edward "Ned" Kelly]] --> [[Lêer:Gottfried Wilhelm von Leibniz.jpg|duimnael|120px|Gottfried Leibniz]] [[Lêer:Einstein Refrigerator.png|duimnael|120px|Einstein-yskas]] * [[824]] – Die "Constitutio Romana" gesluit tussen [[Pous Eugenius II]] en [[Lodewyk die Vrome]]. * [[1417]] – [[Pous Martinus V]] volg [[Pous Gregorius XII]] op as [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]]. * [[1208]] – Die Ryksdag van [[Frankfurt am Main|Frankfurt]] erken Otto IV as [[keiser]] van die [[Heilige Romeinse Ryk]] aan. * [[1404]] – [[Pous Innocentius VII]] word gekroon. * [[1675]] – [[Gottfried Leibniz]] demonstreer [[integraalrekening]] vir die eerste keer deur die oppervlak onder die grafiek van 'n funksie ''y''&nbsp;=&nbsp;''f''(''x'') deur anti-afgeleides te bepaal. * [[1792]] – Die [[NG gemeente Graaff-Reinet]] gestig as sesde gemeente in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]]. * [[1889]] – [[Washington (deelstaat)|Washington]] word die 42ste [[Deelstate van die Verenigde State van Amerika|deelstaat]] van die [[Verenigde State]]. * [[1904]] – Die nuwe spoorlyn van [[Aliwal-Noord]] af na [[Lady Grey]] word oopgestel. * [[1918]] – [[Eerste Wêreldoorlog]] word beëindig: [[Duitsland]] onderteken 'n vredesooreenkoms met die [[Geallieerdes]] in 'n treintrok buite [[Compiègne]] in [[Frankryk]]. Die oorlog het amptelik tot 'n einde gekom om 11:00 (Die elfde uur van die elfde dag van die elfde maand). * [[1930]] – 'n [[Patent]] word toegeken aan [[Albert Einstein]] en [[Leó Szilárd]] vir hulle uitvinding, die Einstein-yskas. * [[1965]] – [[Ian Smith]], [[Eerste Minister]] van die [[Verenigde Koninkryk|Britse]] kroonkolonie van [[Rhodesië|Suid-Rhodesië]], vaardig 'n eensydige onafhanklikheidsverklaring uit. * [[1975]] – [[Angola]] verkry onafhanklikheid van [[Portugal]] na byna 500 jaar se koloniale heerskappy. Verdeeldheid tussen die hoofmagsgroepe, die [[MPLA]] en [[UNITA]], sou egter lei tot meer as 20 jaar van [[burgeroorlog]] in Angola, waarby [[Suid-Afrika]] ook [[militêr]] betrokke geraak het. * [[1978]] – Maumoon Abdul Gayoom begin sy eerste termyn as [[President]] van die [[Maledive]]. == Geboortes == * [[1082]] – [[Raymond Berengarius III van Barcelona]], Graaf van Barcelona, Girona en Osona († [[1131]]). * [[1711]] – [[Stepan Krasjeninnikof]], [[Rusland|Russiese]] geograaf en in die [[18de eeu]] ’n ontdekkingsreisiger in [[Siberië]] († [[1755]]) * [[1743]] – [[Carl Peter Thunberg]], 'n [[Swede|Sweedse]] plantkundige († [[1828]]). * [[1821]] – [[Fjodor Dostojefski]], Russiese skrywer († [[1881]]). * [[1865]] – [[Daniël Cornelis Boonzaier]], Suid-Afrikaanse kunstenaar en spotprenttekenaar († [[1950]]). * [[1897]] – [[Gerrit Dekker]], Afrikaanse professor, letterkundige en vertaler († [[1973]]). * [[1904]] – [[P.K. le Roux]], Suid-Afrikaanse politikus († [[1985]]). * [[1922]] – [[Kurt Vonnegut]], Amerikaanse skrywer († [[2007]]). * [[1924]] – [[Harry Kuitert]], Nederlandse teoloog († [[2017]]). * [[1962]] – [[Demi Moore]], Amerikaanse aktrise. * [[1964]] – [[Calista Flockhart]], Amerikaanse aktrise. * 1964 – [[Philip McKeon]], Amerikaanse akteur († [[2019]]). * [[1974]] – [[Leonardo DiCaprio]], Amerikaanse akteur. * [[1986]] – [[Abigail Keats]], Suid-Afrikaanse modeontwerper. == Sterftes == * [[1028]] – [[Konstantyn VIII van Bisantium|Konstantyn VIII]], keiser van die [[Bisantynse Ryk]] (* [[960]]) * [[1285]] – Pedro III van Aragon en [[Sisilië]] * [[1677]] – [[Barbara Strozzi]], [[Italië|Italiaanse]] komponis en sanger van die vroeë [[barokmusiek|baroktydperk]] (* [[1619]]) * [[1733]] – [[Willem Adriaan van der Stel]], goewerneur van die [[Kaap die Goeie Hoop]] (* [[1664]]). * [[1751]] – [[Julien Offray de Lamettrie]], Franse geneeskundige en filosoof (* [[1709]]). * [[1855]] – [[Søren Kierkegaard]], Deense filosoof (* [[1813]]). * [[1938]] – [[Mary Mallon]], 1ste draer van die tifoīedvirus (* [[1869]]). * [[1999]] – [[Mary Kay Bergman]], Amerikaanse stemaktrise (* [[1961]]). * [[2004]] – [[Jasser Arafat]] (75), president van die Palestynse Owerheid (* [[1929]]). * [[2013]] – [[Shirley Mitchell]], Amerikaanse aktrise (* [[1919]]). * [[2014]] – [[Carol Ann Susi]], Amerikaanse aktrise (* [[1952]]). * [[2016]] – [[Robert Vaughn]], Amerikaanse akteur en regisseur (* [[1932]]). * [[2017]] – [[Chiquito de la Calzada]], Spaanse akteur, komediant en sanger (* [[1932]]). * [[2021]] – [[Frederik Willem de Klerk]], Suid-Afrikaanse politikus ([[Nasionale Party]]) en laaste blanke [[President van Suid-Afrika|staatspresident]] (* [[1936]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * [[Sint-Maartenfees]] in sekere Rooms-Katolieke gebiede van [[Europa]] * [[Onafhanklikheidsdag]] in '''[[Pole]]''' ([[1918]]) en '''[[Angola]]''' ([[1975]]); * '''Remembrance Day''' in die [[Statebond]] * '''Wapenstilstandsdag''' in [[Frankryk]] en ander [[Europa|Europese]] lande * '''Veteranedag''' in die [[VSA]]. {{commonskat|11 November}} [[Kategorie:November]] rk21vx2ca4yep0uxv0tl2x2mzryasdb 0 1772 2517059 2460858 2022-08-02T19:29:41Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ [[Lupe Vélez]], Amerikaanse aktrise (* [[1908]]). wikitext text/x-wiki {{DesemberKalender}} '''13 Desember''' is die 347ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (348ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 18 dae in die res van die jaar . == Gebeure == <!-- Die konvensie is om teenwoordige tyd te gebruik --> * [[872]] – [[Pous Johannes VIII]] volg [[Pous Adrianus II]] op. * [[1294]] – [[Pous Celestinus V]] tree af. * [[1545]] – Eerste sitting van die konsilie van Trente. * [[1577]] – Sir [[Francis Drake]] begin om die wêreld te vaar vanaf [[Plymouth]], [[Engeland]]. * [[1642]] – [[Abel Janszoon Tasman]] bereik [[Nieu-Seeland]]. * [[1705]] – [[Pous Clemens XI]] verklaar Sancha van Portugal heilig. * [[1741]] – [[Pous Benedictus XIV]] verklaar Pedro González heilig. * [[1813]] – Zwarte Berg in die [[Wes-Kaap]] word hernoem na [[Caledon]], ter ere van [[Du Pré Alexander, graaf van Caledon]]. * [[1900]] – [[Tweede Vryheidsoorlog]]: Die [[Slag van Nooitgedacht]] vind plaas. * [[1905]] – Die [[Afrikaanse Taalgenootskap]] word in Pretoria onder leiding van [[Gustav Preller]] gestig. * [[1937]] – Nanjing-menseslagting: Die [[Japan|Keiserlike Japannese Weermag]] begin verskeie maande van [[plundery]], [[verkragting]] en [[moord]] in [[Nanjing]], [[China]]. * [[1949]] – Die [[Knesset]] stem toe dat die hoofstad van [[Israel]] na [[Jerusalem]] toe verskuif word. * [[1959]] – Aartsbiskop Makarios word die eerste president van [[Ciprus]]. * [[1972]] – [[Eugene Cernan]] klim in die [[Apollo-maanmodule|maanmodule]] en word sodoende die laaste man wat op die [[maan]] geloop het. * [[1974]] – [[Malta]] word 'n republiek. * [[1980]] – [[Peter Mathebula]] word Suid-Afrika se eerste swart wêreldbokskampioen toe hy vir Kim Tae-shik van [[Suid-Korea]] klop op punte. * [[1981]] – Generaal Wojciech Jaruzelski verklaar [[krygswet]] in [[Pole]]. * [[1996]] – [[Kofi Annan]] word as die Sekretaris-Generaal van die [[Verenigde Nasies]] verkies. * [[2002]] – Die [[Europese Unie]] kondig die lidmaatskap van tien nuwe lande aan: [[Ciprus]], [[Tsjeggië]], [[Estland]], [[Hongarye]], [[Letland]], [[Litaue]], [[Malta]], [[Pole]], [[Slowakye]] en [[Slowenië]]. * [[2003]] – Die voormalige president van [[Irak]], [[Saddam Hoessein]] word gevange geneem naby aan sy tuisdorp Tikriet. * [[2004]] – Foto's deur [[Cassini-Huygens]] wys dat die helder strepe en slierte op die [[Saturnus|Saturniese]] maan [[Dione (maan)|Dione]] se [[oppervlak]] ys-agtige afgronde is, veroorsaak deur tektoniese breuke in die [[natuurlike satelliet|maan]] se kors. * [[2020]] – Die grootste tot nog toe [[data-skending van federale regering instellings in die Verenigde State van 2020|data-skending van federale regering instellings in die Verenigde State]] word openbaar gemaak. == Geboortes == * [[1521]] – [[Felice Peretti da Montalto]] (later [[Pous Sixtus V]]), die 227ste [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] († [[1590]]). * [[1533]] – Koning Eric XIV van Swede. * [[1553]] – Koning Henri IV van Frankryk. * [[1816]] – [[Werner von Siemens]], Duitse ingenieur, uitvinder en industrialis († [[1892]]). * [[1854]] – Thomas Watson, pionier van die [[telefoon]] († [[1934]]). * [[1887]] – [[Leila Reitz]], eerste vrou in Suid-Afrika se Volksraad († [[1959]]). * [[1905]] – [[Hendrik Bernardus Thom]], 'n bekroonde Afrikaanse skrywer en historikus († [[1983]]). * [[1906]] – [[Laurens van der Post]], 'n Suid-Afrikaanse skrywer († [[1996]]). * [[1915]] – [[John Vorster]], [[Suid-Afrika]]anse politikus, sewende [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]] (1966–1978) en vierde [[Staatspresident van Suid-Afrika]] (1978–1979) († [[1983]]). * [[1919]] – [[Hans-Joachim Marseille]], Duitse [[bobaasvlieënier]] tydens die Tweede Wêreldoorlog († [[1942]]). * [[1928]] – [[Jack Tramiel]], Pools-Amerikaanse entrepreneur († [[2012]]). * [[1929]] – [[Christopher Plummer]], Kanadese akteur († [[2021]]). * [[1948]] – [[Bill Flynn]], Suid-Afrikaanse [[akteur]] († [[2007]]). * [[1957]] – [[Steve Buscemi]], Amerikaanse akteur. * [[1985]] – [[Ivan Botha]], 'n Suid-Afrikaanse akteur en draaiboekskrywer. * [[1989]] – [[Taylor Swift]], Amerikaanse aktrise en sanger. == Sterftes == <!-- Gebruik (Gebore &nbsp; 1980) om ooreenstemmende geboortedatums aan te dui --> * [[1124]] – [[Pous Callixtus II]], die 162ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk (* ±[[1060]]). * [[1250]] – Keiser Frederik II, van die [[Heilige Romeinse Ryk]] (* [[1194]]). * [[1466]] – [[Donatello]], beroemde [[Italië|Italiaanse]], vroeë-[[Renaissance]] kunstenaar en beeldhouer uit [[Florence]] (ca. [[1386]]). * [[1754]] – [[Mahmoed I]], sultan van die [[Ottomaanse Ryk]] (* [[1696]]). * [[1784]] – [[Samuel Johnson]], Engelse essayis (* [[1709]]). * [[1858]] – [[Karl Ludwig Philipp Zeyher]], [[Suid-Afrika]]anse [[Plantkunde|plantkundige]] (* [[1799]]). * [[1920]] – [[Willem Postma]] een van die eerste voorstanders vir Afrikaans as skryftaal (* [[1874]]). * [[1935]] – [[Victor Grignard]], Franse fisikus en Nobelpryswenner (* [[1871]]). * [[1944]] – [[Lupe Vélez]], Amerikaanse aktrise (* [[1908]]). * [[1955]] – [[George Villiers, 6de Graaf van Clarendon|George Villiers]], Britse politikus en vyfde [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]] (1931–1937) (* [[1877]]). * [[1975]] – [[Alexis Preller]], Suid-Afrikaanse skilder (* [[1911]]). * [[1981]] – [[Pigmeat Markham]], Amerikaanse akteur en regisseur (* [[1904]]). * [[2004]] – [[Anna Bender]], Suid-Afrikaanse [[pianis]] en [[skrywer]] (* [[1919]]). * [[2015]] – [[Lionel Mtshali]], Suid-Afrikaanse politikus en kabinetsminister (* ~[[1935]]). * [[2016]] – [[Zubaida Tharwat]], Egiptiese aktrise (* 1940). * [[2017]] – Prof. [[Richard Ernest van der Ross]], 'n Kaapse Kleurlingleier en opvoedkundige (* [[1921]]). * [[2019]] – [[Rashied Staggie]], 'n [[Suid-Afrika]]anse misdadiger en leier van die Hard Livings-bende (* [[1956]]). * [[2020]] – [[Ambrose Dlamini]], tiende Eerste Minister van [[Eswatini]] (* [[1968]]). {{commonskat|13 December|13 Desember}} {{en-vertaal|13 December}} [[Kategorie:Desember]] gbt1ihgwke5op2zygyb8u6cv1do3hv0 0 1787 2517134 2516371 2022-08-03T09:13:34Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ Don McKay (akteur) wikitext text/x-wiki <br />{{DesemberKalender}} '''26 Desember''' is die 360ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (361ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 5 dae in die res van die jaar. == Gebeure == [[Lêer:Mariecurie.jpg|duimnael|regs|180px|Marie Curie]] * [[212]] – [[Caracalla]] vermoor sy broer [[Gera]] en word keiser van [[Rome]]. * [[795]] – [[Pous Leo III]] volg [[Pous Adrianus I]] op. * [[1527]] – [[Giovanni Angelo Medici]] (later [[Pous Pius IV]]) vestig hom in Rome. * [[1790]] – [[Lodewyk XVI van Frankryk]] gee sy toestemming aan die Siviele Grondwet van die Geloofstand gedurende die [[Franse Rewolusie]]. * [[1898]] – [[Pierre Curie|Pierre]] en [[Marie Curie]] kondig die ontdekking van 'n nuwe element aan, wat later [[radium]] genoem word. * [[1943]] – [[Tweede Wêreldoorlog]]: Die [[Slag van Noord-Kaap]] ([[Noorweë]]) vind plaas en die ''[[Scharnhorst]]'' word gekelder. * [[1966]] – Die eerste Kwanzaa word gevier deur Maulana Karenga, 'n professor by die California State University, [[Long Beach]]. * [[1986]] – Die eerste lang-lopende Amerikaanse [[televisie|TV]]-sepie, ''Search for Tomorrow'', se laaste episode vertoon ná 35 jaar op die lug. * [[2004]] – 'n [[Aardbewing]] van 9.0 langs die weskus van [[Indonesië]] ontketen 'n verwoestende [[tsoenami]] met meer as 310&nbsp;000 sterftes in Indonesië, [[Thailand]], [[Maleisië]], [[Bangladesj]], [[Indië]], [[Sri Lanka]], die [[Maledive]] en [[Somalië]]. == Geboortes == * [[1194]] – [[Keiser Frederik II]], [[Duitsers|Duitse]] koning en keiser van die [[Heilige Romeinse Ryk]] († [[1250]]). * [[1537]] – [[Albrecht van Nassau-Weilburg]], graaf van Nassau-Weilburg († [[1593]]). * [[1682]] – [[Calico Jack]], [[Engeland|Engelse]] [[seerower]] wat in die vroeë [[18de eeu]] in die [[Bahamas]] en [[Kuba]] werksaam was († [[1720]]) * [[1770]] – [[Pierre Cambronne]], Franse generaal onder Napoleon Bonaparte († [[1842]]). * [[1771]] – [[Julie Clary]], Franse vrou van Jozef Bonaparte († [[1845]]). * [[1777]] – [[Lodewijk II van Hessen-Darmstadt]], Duitse groothertog († [[1848]]). * [[1791]] – [[Charles Babbage]], Engelse wiskundige, filosoof, uitvinder en meganiese ingenieur († [[1871]]). * [[1803]] – [[Friedrich Reinhold Kreutzwald]], Duits-Baltiese digter († [[1882]]). * [[1826]] – [[Martinus Nijhoff]], Nederlandse uitgewer († [[1894]]). * [[1890]] - [[Jozef Cantré]], Belgiese beeldhouer († 1957). * [[1893]] – [[Mao Zedong]], [[Volksrepubliek China|Kommunistiese Chinese]] politikus en partyleier († [[1976]]). * [[1897]] – [[Willy Corsari]], Nederlandse skryfster van jeuglektuur, romans, speurverhale, kortverhale en toneelstukke († [[1998]]) * [[1903]] – [[Elisha Cook Jr.]], Amerikaanse akteur († [[1995]]). * [[1934]] – [[Matt Zimmerman (akteur)|Matt Zimmerman]], Kanadese akteur († [[2022]]). * [[1939]] – [[Phil Spector]], Amerikaanse [[musiekprodusent]] († [[2021]]). * [[1940]] – [[Marzanne Leroux-Van der Boon]], Afrikaanse skrywer. == Sterftes == * [[268]] – [[Pous Dionisius]], die 25ste [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] (* onbekend). * [[418]] – [[Pous Zosimus]], die 41ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk (* onbekend). * [[1760]] – [[Hendrik Swellengrebel]], die eerste [[VOC]]-goewerneur van die [[Kaapkolonie]] wat plaaslik gebore is (* [[1700]]). * [[1933]] – [[Mary Ann Bevan]], Britse byvertoning akteur en verpleegster (* [[1874]]). * [[1972]] – [[Harry S. Truman]], Amerikaanse politikus, staatsman en 33ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1884]]). * [[2006]] – [[Gerald Ford]], 38ste President van die Verenigde State (* [[1913]]). * [[2018]] – [[Don McKay (akteur)|Don McKay]], Amerikaanse akteur (* [[1925]]). * [[2021]] – [[Desmond Tutu]], Suid-Afrikaanse kerkleier en anti-apartheidaktivis (* [[1931]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * [[Welwillendheidsdag]] * Sint Stefanusdag * ''Wren's Day'' in [[Ierland]]. * ''Tweede Kerstdag'' in [[Nederland]]. * Feesdag van [[Pous Zosimus]] in die Rooms-Katolieke Kerk. {{commonskat|26 December}} [[Kategorie:Desember]] 4nbx3v922mxfay1xtogm0sdjlxr1w3x 0 1803 2517038 2476931 2022-08-02T17:52:01Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur (* [[1909]]). wikitext text/x-wiki {{JanuarieKalender}} '''13 Januarie''' is die dertiende dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]]. Daar volg nog 352 dae in die res van die jaar (353 in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). [[Lêer:Schalk Burger.jpg|duimnael|160px|Schalk Burger is op die dag in 1983 gebore.]] == Gebeure == <!-- Die konvensie is om teenwoordige tyd te gebruik --> * [[1435]] – [[Pous Eugenius IV]] publiseer die bul ''Sicut Dudum'' teen die slawerny op die [[Kanariese Eilande]]. * [[1473]] – [[Giuliano della Rovere]] (later [[Pous Julius II]]) word biskop van Catania. * [[1653]] – [[Jan van Riebeeck]] teken in sy dagregister aan dat op hierdie dag die eerste [[koring]] in die [[Nederlandse Kaapkolonie]] gedors is. * [[1672]] – [[Pous Clemens X]] reguleer die hantering van relikwieë. * [[1716]] – [[Michelangelo Conti]] (later [[Pous Innocentius XIII]]) word camerlengo van die kollege van kardinale. * [[1870]] – Die eerste van Samuel Zwaartman ([[H.W.A. Cooper]]) se 25 ''Boerebrieven uit Fraserburg'' verskyn in ''[[Het Volksblad]]''. * [[1898]] – [[Émile Zola]] publiseer ''J'Accuse'' om die [[Alfred Dreyfus|Dreyfus]]-aangeleentheid bloot te lê en beskuldig die [[Frankryk|Franse]] regering van anti-Semitisme. * [[1914]] – ’n Kommissie van openbare veiligheid word in [[Kaapstad]] aangestel weens landwye nywerheidsonrus. * [[1915]] – [[Eerste Wêreldoorlog]]: [[Suid-Afrika]]anse troepe beset [[Swakopmund]] in [[Duits-Suidwes-Afrika]]. * [[1942]] – Te midde van oorlogswoelinge stel dr. [[D.F. Malan]], leier van die opposisie, in die Volksraad die omskepping van Suid-Afrika in ’n republiek voor. * [[1956]] – [[Frankryk]] stig 'n permanent bemande navorsingsbasis, die Dumont d'Urville-stasie, in [[Adélieland]] in [[Antarktika]]. * [[1986]] – 'n Maand lange gewelddadige stryd begin in [[Aden]], [[Jemen|Suid-Jemen]], tussen ondersteuners van Ali Nasir Muhammad en Abdul Fattah Ismail, wat duisende sterftes tot gevolg het. * [[1957]] – Die speelgoedmaatskappy [[Wham-O]] vervaardig hulle eerste vlieënde skyf, wat later herdoop is tot die [[Frisbee]]. == Geboortes == <!-- Gebruik (†&nbsp; 1980) om ooreenstemmende sterfdatums aan te dui --> * [[1883]] – [[Prins Arthur van Connaught]], Britse politikus en derde [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]] (1920–1924) († [[1938]]). * [[1887]] – [[Albert van der Sandt Centlivres]], Hoofregter van die [[Unie van Suid-Afrika]] († [[1966]]). * [[1910]] – [[Tryna du Toit]], Afrikaanse skrywer († [[2005]]). * [[1926]] – [[Carl von Hirschberg]], Suid-Afrikaanse diplomaat († [[2017]]). * [[1927]] – [[Sydney Brenner]], Suid-Afrikaanse molekulêre bioloog († [[2019]]). * [[1950]] – [[Peter Louw]], Afrikaanse [[digter]] en 'n regsgeleerde. * [[1953]] – [[Derek Hanekom]], voormalige Suid-Afrikaanse kabinetsminister. * [[1961]] – [[Julia Louis-Dreyfus]], Amerikaanse aktrise. * [[1963]] – [[Andrew Roberts]], Britse geskiedkundige en joernalis. * [[1967]] – [[Annie Jones (aktrise)|Annie Jones]], Australiese aktrise. * [[1972]] – [[Denver Vraagom]], Suid-Afrikaanse TV- en filmakteur, getroud met [[Ingrid Paulus|Vanessa]] van [[7de Laan]]. * [[1983]] – [[Schalk Burger]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler. == Sterftes == * [[1691]] – [[George Fox]], [[Engeland|Engelse]] ''Dissenter'' (religieus-andersdenkende) en stigter van die Genootskap van Vriende (* [[1624]]) * [[1717]] – [[Maria Sibylla Merian]], Switserse natuurwetenskaplike en kunstenaar (* [[1647]]). * [[1852]] – [[Fabian Gottlieb von Bellingshausen]]. As bevelvoerder van die tweede Russiese om-die-wêreldvaart word hy een van drie mense om Antarktika vir die eerste keer waar te neem (* [[1778]]). * [[1882]] – Wilhelm Mauser, Duitse wapenontwerper (* [[1834]]). * [[1919]] – Hans Bielenstein, Duits-Baltiese protestantse martelaar (* [[1863]]). * [[1922]] – [[C.P. Hoogenhout]], een van die agt stigters van die [[Genootskap van Regte Afrikaners]] (* [[1843]]). * [[1941]] – [[James Joyce]], Ierse skrywer en digter (* [[1882]]). * [[1992]] – [[Yvonne Bryceland]], Suid-Afrikaanse aktrise (* [[1925]]). * [[1983]] – [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur (* [[1909]]). * [[2017]] – [[Mark Fisher]], 'n Britse skrywer, kultuurteoretikus, [[filosoof]] en dosent (* [[1968]]). * [[2021]] – [[Sinikka Nopola]], Finse skrywer van kinderstories (* [[1953]]) * 2021 – [[Hannes Viljoen]], [[Springbokke|Springbok]]-[[vleuel]] (* [[1943]]) * 2021 – [[Siegfried & Roy|Siegfried Fischbacher]], Amerikaanse vermaaklikheidpersoonlikheid (* [[1939]]). == Vakansie-, vierings- en waarnemingsdae == {{commonskat|13 January}} [[Kategorie:Januarie]] fbh3qr5zi7ecrqkrfed4vhit25ese3x 0 1866 2517026 2475147 2022-08-02T17:11:39Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ [[Max Adler]], Amerikaanse akteur en vervaardiger. wikitext text/x-wiki {{JanuarieKalender}} '''17 Januarie''' is die sewentiende dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]]. Daar volg nog 348 dae in die res van die jaar (349 in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). == Gebeure == * [[1566]] – [[Pous Pius V]] word gekroon deur kardinaal Giulio Feltrio della Rovere. * [[1735]] – [[Pous Clemens XII]] stel Giuseppe Spinelli, aartsbiskop van Napels aan as kardinaal. * [[1800]] – Opstand van rojaliste in La Vendée, [[Frankryk]]. * [[1803]] – [[Pous Pius VII]] stel sewe nuwe kardinale aan waaronder Jean-de-Dieu-Raymond de Boisgelin de Cucé, aartsbiskop van Tours, Frankryk. * [[1840]] – Die [[Republiek van die Rio Grande]] verklaar onafhanklikheid van [[Meksiko]]. * [[1852]] – Die [[Sandrivierkonvensie]], waarvolgens [[Verenigde Koninkryk|Brittanje]] alle aansprake op mag anderkant die [[Vaalriver]] prysgee, word geteken. * [[1934]] – Jacobus Jonker, ’n delwer op die plaas Elandsfontein naby [[Pretoria]], vind die vierde grootste [[diamant]] tot nog toe (ongeslyp 726 [[karaat]]), die [[Jonker-diamant]]. * [[1946]] – Die Sekuriteitsraad van die [[Verenigde Nasies]] vergader vir die eerste keer in Church House in [[Londen]]. * [[1961]] – [[Patrice Lumumba]], die voormalige premier van die [[Demokratiese Republiek van die Kongo]], sterf in 'n sluipmoordaanval in Katanga. * [[1991]] – [[Irak]]: ''Operasie Desert Storm'' begin. * [[1994]] – Die [[Northridge-aardbewing]] skud die Amerikaanse stad [[Los Angeles]], [[Kalifornië]] op Martin-Luther-King-dag. * [[1995]] – Groot Hansjin-aardbewing: 'n [[Aardbewing]] wat 7,2 op die [[Richterskaal]] registreer, vind naby [[Kobe]], [[Japan]], plaas met meer as 6&nbsp;000 dood en meer as $100 miljard se skade aan eiendom. * [[2002]] – [[Demokratiese Republiek van die Kongo]]: Die [[vulkaan]] [[Nyiragongo]] kom tot uitbarsting. == Geboortes == * [[1463]] – [[Frederik III van Sakse]], Keurvors van Sakse († [[1525]]). * [[1504]] – [[Antonio Ghislieri]] (later [[Pous Pius V]]) († [[1572]]). * [[1600]] – [[Pedro Calderón de la Barca]], Spaanse [[drama]]turg († [[1681]]). * [[1637]] – [[Robert Fludd]], Britse-natuurkundige, astroloog en mistikus († [[1637]]) * [[1706]] – [[Benjamin Franklin]], Amerikaanse politikus en wetenskaplike († [[1790]]). * [[1820]] – [[Anne Brontë]], Engelse skryfster (* [[1849]]). * [[1834]] – August Weismann, bioloog, grondlegger van erflikheidsleer († [[1914]]). * [[1835]] – [[Jan Ferguut]], Vlaamse digter en skrywer († [[1902]]). * [[1895]] – [[Henning Klopper]], Suid-Afrikaanse taalstryder († [[1985]]). * [[1899]] – [[Al Capone]], Amerika se bekendste [[Chicago]]-gangster († [[1947]]). * [[1922]] – [[Betty White]], Amerikaanse aktrise en sangeres († [[2021]]). * [[1923]] – [[Hannah Botha]], Afrikaanse aktrise († [[2007]]). * [[1927]] – [[Solly Ozrovech]], predikant en skrywer van [[Christelik]]e boeke († [[2015]]). * 1927 – [[Eartha Kitt]], Amerikaanse sangeres, danseres en aktrise († [[2008]]). * [[1931]] – [[James Earl Jones]], Amerikaanse akteur. * [[1933]] – [[Dalida]], Franse sangeres en aktrise († [[1987]]). * [[1940]] – [[Tabaré Vázquez]], [[Uruguay|Uruguaanse]] politikus en staatsman, president van Uruguay († [[2020]]). * [[1942]] – [[Muhammad Ali]], voormalige Amerikaanse bokser en swaargewigwêreldkampioen († [[2016]]). * 1948 – Mick Taylor, Britse sanger en liedjieskrywer ([[The Rolling Stones]]). * [[1957]] – [[Susanna Hoffs]], Amerikaanse sangeres (The Bangles). * [[1962]] – [[Jim Carrey]], Amerikaanse akteur. * [[1964]] – [[Michelle Obama]], voormalige Amerikaanse presidentsvrou. * [[1968]] – [[Ilja Leonard Pfeijffer]], Nederlandse [[digter]], [[roman]]sier, polemikus en klassikus. * [[1978]] – [[Mandoza]], [[Suid-Afrika]]anse [[kwaito]]-musikant († [[2016]]). * [[1986]] – [[Max Adler]], Amerikaanse akteur en vervaardiger. == Sterftes == * [[395]] – [[Theodosius I]], [[keiser]] van die [[Romeinse Ryk]] (* [[347]]). * [[1598]] – [[Fjodor I van Rusland]], tsaar van Rusland (* [[1557]]). * [[1751]] – [[Tomaso Albinoni]], Venesiese komponis (* [[1671]]). * [[1893]] – [[Rutherford B. Hayes]], Amerikaanse staatsman, president van die Verenigde State (* [[1822]]). * [[1931]] – [[Groothertog Pieter Nikolajewitsj van Rusland]], die tweede oudste seun van [[Groothertog Nikolaas Nikolajewitsj van Rusland (1831-1891)|groothertog Nikolaas Nikolajewitsj van Rusland]] (* [[1864]]). * [[1942]] – [[Walter von Reichenau]], veldmaarskalk in die Duitse Leër (* [[1884]]). * [[1961]] – [[Patrice Lumumba]], Kongolese staatsman, premier van die Demokratiese Republiek van die Kongo (* [[1925]]). * [[1962]] – [[Gerrit Achterberg]], Nederlandse digter (* [[1905]]). * [[1997]] – [[Clyde Tombaugh]], Amerikaanse sterrekundige wat [[Pluto (dwergplaneet)|Pluto]] ontdek het (* [[1906]]). * [[1991]] – Olaf V van Noorweë (* [[1903]]). * [[2004]] – Ray Stark, Amerikaanse rolprentvervaardiger (* [[1915]]). * [[2005]] – [[Virginia Mayo]], Amerikaanse aktrise (* [[1920]]). * [[2005]] – Zhao Ziyang, Chinese politikus, premier van die Volksrepubliek China (* [[1919]]). * [[2008]] – [[Bobby Fischer]], Amerikaanse skaakspeler (* [[1943]]). * [[2012]] – [[Johnny Otis]], Amerikaanse sanger en liedjieskrywer (* [[1921]]). * [[2018]] – [[Roy Bennett]], [[Zimbabwe|Zimbabwiese]] politikus (* [[1957]]). == Vakansie-, vierings- en waarnemingsdae == {{commonskat|17 January}} [[Kategorie:Januarie]] 3khg76vcglwzezzj2v5bs876vogdfl4 0 1877 2517129 2485332 2022-08-03T09:08:48Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ wikitext text/x-wiki {{JanuarieKalender}} '''28 Januarie''' is die 28ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]]. Daar volg nog 337 dae in die res van die jaar (338 in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). == Gebeure == <!-- Die konvensie is om teenwoordige tyd te gebruik --> * [[1521]] – Die Ryksdag van Worms word byeengeroep om [[Martin Luther]] en die [[Protestants]]e hervorming in die [[Heilige Romeinse Ryk]] te bespreek. * [[1561]] – Die vervolging van [[Franse Hugenote]] word deur die Edik van Orléans opgeskort. * [[1671]] – [[Pous Clemens X]] verklaar Louise Albertoni salig. * [[1675]] – [[Vincenzo Maria Orsini]] (Later [[Pous Benedictus XIII]]) word Metropolitaanse aartsbiskop van Manfredonia (Italië). * [[1709]] – [[Michelangelo Conti]] (later [[Pous Innocentius XIII]]) word aartsbiskop-biskop van Osimo (Italië). * [[1744]] – Die [[Nederlands]]e owerheid dwing die Morawiese sendeling [[Georg Schmidt]] van [[Genadendal]] om die Kaap te verlaat deur hom te verbied om die doop te bedien. * [[1807]] – [[Londen]] word die wêreld se eerste stad met gasbeligting. * [[1846]] – ''Die Susan'', die eerste van 19 skepe wat 4 185 kontrak-immigrante binne vyf jaar na die [[Kaapkolonie]] sou bring, kom in die Kaap aan. * [[1855]] – ’n Lokomotief op die [[Panama]]spoorweg voltooi die wêreld se eerste transkontinentale oorkruising. * [[1871]] – [[Georges de Villebois-Mareuil]], wat ook teen die Britte geveg het in die [[Tweede Vryheidsoorlog]], word swaar gewond in 'n slag om die brug van Blois vanaf [[Pruise]] te herower. * [[1881]] – [[Eerste Vryheidsoorlog]]: Die [[Slag van Laingsnek]] vind plaas en genl. [[Piet Joubert]] verslaan die magte van genl. Sir [[George Pomeroy Colley|George Colley]]. * [[1904]] – Die ''[[Het Volk]]'' politieke party word in die [[Transvaalkolonie]] gestig. * [[1918]] – Rebelle neem beheer van [[Helsinki]] en dwing die senaat van [[Finland]] ondergronds tydens die Finse Burgeroorlog. * [[1921]] – ’n Simboliese [[graf van die Onbekende Soldaat]] word onder die [[Arc de Triomphe]] in [[Parys]] geïnstalleer. * [[1932]] – [[Japan]]nese troepe beset [[Shanghai]] in [[China]]. * [[1959]] – Die [[Hoërskool Groote Schuur]], [[Kaapstad]], amptelik geopen deur Otto du Plessis, Kaapland se administrateur. * [[1970]] – Die [[Henley on Klip]] busramp vind plaas. * [[1986]] – Die [[NASA]]-[[ruimtependeltuig]] [[Ruimtependeltuig Challenger|''Challenger'']] ontplof 73 sekondes na lansering vanaf [[Kaap Canaveral]]. Al sewe bemanningslede sterf. * [[2021]] – Verskeie aandele makelaars, verbied die tydelike aankoop van GameStop aandele na ‘n [[GameStop kortdruk-aksie|kortdruk-aksie]] wat verskansingsfondse miljarde dollars in verliese op die aandelebeurse kos. == Geboortes == <!-- Gebruik († 1980) om ooreenstemmende sterfdatums aan te dui --> * [[1457]] – [[Hendrik VII van Engeland|Hendrik VII]], koning van [[Engeland]] († [[1509]]). * [[1600]] – [[Giulio Rospigliosi]] (later [[Pous Clemens IX]]) († [[1669]]). * [[1611]] – [[Johannes Hevelius]], [[Duitsland|Duits]]-[[Pole|Poolse]] [[sterrekundige]] († [[1687]]). * [[1822]] – [[Alexander Mackenzie]], Kanadese bouaannemer, koerantuitgewer en staatsman, Eerste Minister van [[Kanada]] († [[1892]]). * [[1835]] – [[Frans Lion Cachet]], Nederlandse predikant en skrywer († [[1899]]). * [[1841]] – [[Henry Morton Stanley]], Wallies-Amerikaanse ontdekkingsreisiger en joernalis († [[1904]]). * [[1873]] – [[Colette]], Franse skrywer († [[1954]]). * [[1912]] – [[Jackson Pollock]], Amerikaanse skilder († [[1956]]). * [[1925]] – [[Don McKay (akteur)|Don McKay]], Amerikaanse akteur († [[2018]]). * [[1928]] – [[Vic Toweel]], Suid-Afrikaanse bokser († [[2008]]). * [[1933]] – [[Susan Sontag]], Amerikaanse skrywer en rolprentregiseur. * [[1944]] – [[John Tavener]], Engelse komponis († [[2013]]). * [[1945]] – [[Karen Lynn Gorney]], Amerikaanse aktrise. * [[1955]] – [[Nicolas Sarkozy]], Franse politikus en staatsman, President van Frankryk. * [[1961]] – [[Arnaldur Indriðason]], Yslandse skrywer. * [[1967]] – [[Bongani Mayosi]], Suid-Afrikaanse professor († [[2018]]). * [[1980]] – [[Nick Carter (musikant)|Nick Carter]], Amerikaanse musikant. == Sterftes == <!-- Gebruik (* 1980) om ooreenstemmende geboortedatums aan te dui --> * [[814]] – [[Karel die Grote]], Romeinse keiser (* [[742]]). * [[1547]] – [[Hendrik VIII van Engeland|Hendrik VIII]], koning van [[Engeland]] (* [[1491]]). * [[1596]] – Sir [[Francis Drake]] Engelse admiraal en ontdekkingsreisiger (* [[1540]]). * [[1621]] – [[Pous Paulus V]], 233ste pous van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] (* [[1552]]). * [[1687]] – [[Johannes Hevelius]], [[Duitsland|Duits]]-[[Pole|Poolse]] [[sterrekundige]] (* [[1611]]). * [[1919]] – [[Groothertog Paul Aleksandrowitsj van Rusland]], die sesde oudste seun en jongste kind van [[Aleksander II van Rusland]] en sy eerste vrou, Maria Aleksandrowna (* [[1860]]). * 1919 – [[Groothertog Dmitri Konstantinowitsj van Rusland]], seun van [[groothertog Konstantyn Nikolajewitsj van Rusland]] en ’n neef van [[Aleksander III van Rusland|tsaar Aleksander III]] (* [[1860]]). * 1919 – [[Groothertog Nikolaas Michailowitsj van Rusland]], die oudste seun van [[groothertog Michail Nikolajewitsj van Rusland]] (* [[1859]]) * [[1939]] – [[William Butler Yeats]], Ierse digter en dramaturg (* [[1865]]). * [[1986]] – [[Gregory Jarvis]] (* [[1944]]), [[Christa McAuliffe]] (* [[1948]]), [[Ronald McNair]] (* [[1950]]), [[Ellison Onizuka]] (* [[1946]]), [[Judith Resnik]] (* [[1949]]), [[Dick Scobee]] (* [[1939]]) en [[Michael J. Smith]] (* [[1945]]), Amerikaanse [[ruimtevaarder]]s van [[Ruimtependeltuig Challenger|''Challenger'']]. * [[1988]] – [[Klaus Fuchs]], [[Duitse]] teoretiese [[fisikus]] en atoom[[spioen]] (* [[1911]]). * [[1996]] – [[Joseph Brodsky]], Russies-Amerikaanse digter en essayis (* [[1940]]). * [[2002]] – [[Astrid Lindgren]], [[Swede|Sweedse]] kinderboekskrywer wat ''Pippi Langkous'' geskep het. (* [[1907]]). * [[2005]] – [[Artūras Barysas]], Litause kunstenaar (* [[1954]]). * [[2014]] – [[Pete Seeger]], Amerikaanse folksanger en aktivis (* [[1919]]). * [[2020]] – [[Betty Cavanagh]], eerste amptelike vroulike wenner van die [[Comrades]] (* onbekend). * 2020 – [[Marj Dusay]], 'n Amerikaanse aktrise (* [[1936]]). * [[2021]] – [[Sibongile Khumalo]], Suid-Afrikaanse sanger (* [[1957]]) * 2021 – [[Cicely Tyson]], Amerikaanse aktrise en vervaardiger (* [[1924]]). == Vakansie-, vierings- en waarnemingsdae == {{commonskat|28 January|28 Januarie}} [[Kategorie:Januarie]] ja3geuh5g504z2fvns05tk9a3jmsbhn 0 1883 2517031 2426874 2022-08-02T17:23:16Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ * [[1918]] – [[Joey Bishop]] wikitext text/x-wiki {{FebruarieKalender}} '''3 Februarie''' is die 34ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]]. Daar volg nog 331 dae in die res van die jaar (332 in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). == Gebeure == * [[1488]] – [[Bartolomeus Dias]] van [[Portugal]] seil om die [[Kaap van Goeie Hoop]] by die suidelike punt van [[Afrika]] en land in [[Mosselbaai]]. * [[1509]] – Nadat hy die eerste [[Portugal|Portugees]] geword het om tot by [[Moembaai|Bombaai]] te seil, voer [[Francisco de Almeida]] 'n vloot van 23 skepe aan in 'n deurslaggewende oorwinning oor die gesamentlike vloot van Arabiere, [[Egipte]]nare en [[Indië]]rs in die Seeslag van Diu, wat die begin van Portugese heerskappy oor die [[Indiese Oseaan]] inlui. * [[1731]] – Die koninklike paleis in [[Brussel]] word deur ´n brand verwoes. * [[1815]] – Die eerste [[kaas]]fabriek word in [[Switserland]] geopen. * [[1848]] – [[Harry Smith]] annekseer die gebied tussen die [[Oranjerivier|Oranje]]- en [[Vaalrivier]]. * [[1867]] – Kroonprins Mutsuhito bestyg die [[Japan]]nese troon wat die Meiji-era inlui. * [[1916]] – Tristan Tzara publiseer sy [[Dadaïsme|Dada]]-manifes in Zurich. * [[1966]] – Die onbemande [[Sowjet]]-ruimtetuig ''Luna 9'' word die eerste verkenningstuig om op die [[maan]] te land en beelde van die maanlandskap terug te stuur [[Aarde]] toe. * [[1969]] – [[Yasser Arafat]] word die leier van die [[Palestynse Bevrydingsorganisasie]]. * [[1996]] – Laaste wedstryd van die [[CAF]] 1996 Afrika-Sokkerkampioenskap word in [[Johannesburg]] deur [[Suid-Afrikaanse nasionale sokkerspan|Suid-Afrika]] gewen. == Geboortes == * [[1702]] – Michael Adelbulner, Duitse wiskundige en skeikundige. * [[1721]] – Friedrich Wilhelm von Seydlitz, Pruisiese generaal. * [[1726]] – Joachim Bernhard von Prittwitz, Pruisiese generaal. * [[1774]] – Carl Brandan Mollweide, Duitse wiskundige en astronoom. * [[1786]] – Wilhelm Gesenius, Duitse teoloog en taalkundige. * [[1805]] – Otto Theodor von Manteuffel, Pruisiese politikus. * [[1809]] – [[Felix Mendelssohn]] Duitse komponis, dirigent, orrellis en pianis († [[1847]]). * [[1816]] – Carl Olof Rosenius, Sweedse prediker. * [[1835]] – [[Jan Hendrik Hofmeyr (predikant)|Jan Hendrik Hofmeyr]], Suid-Afrikaanse teoloog en predikant († [[1908]]). * [[1873]] – [[Karl Jatho]], Duitse vliegtuigpionier en uitvinder († [[1933]]). * [[1898]] – [[Alvar Aalto]], Finse argitek en ontwerper († [[1976]]). * [[1898]] – [[Jan Jonathan Serfontein|Jan Serfontein]], Suid-Afrikaanse politikus en kabinetsminister 1954–1966 († [[1967]]) * [[1905]] – [[Herman Charles Bosman]], Suid-Afrikaanse skrywer († [[1951]]). * [[1918]] – [[Joey Bishop]], Amerikaanse [[akteur]] († [[2007]]). * [[1945]] – [[Marius Weyers]], Suid-Afrikaanse akteur. * [[1948]] – [[Henning Mankell]], Sweedse skrywer en dramaturg († [[2015]]). * [[1950]] – [[Morgan Fairchild]], Amerikaanse aktrise. * [[1950]] – [[Jan de Wet]], Suid-Afrikaanse sanger. * [[1959]] – [[Chan Santokhi]], Surinaamse politikus. * [[1969]] – [[Retief Goosen]], Suid-Afrikaanse beroepsgholfspeler. * [[1979]] – [[Willem Anker]], Afrikaanse romanskrywer, dramaturg en akademikus. * [[1991]] – [[Masabata Klaas]], Suid-Afrikaanse internasionale krieketspeler == Sterftes == * [[865]] – Ansgar, aartsbiskop van Hamburg en Bremen. * [[1014]] – [[Sven I van Denemarke]] (* c. [[960]]). * [[1399]] – [[Jan van Gent]], die 1ste Hertog van Lancaster, was ’n lid van die [[Huis van Plantagenêt]] (* [[1340]]) * [[1468]] – [[Johannes Gutenberg]], 'n Duitse uitgewer en uitvinder van die meganiese skuifbare tipe drukpers (* [[1400]]). * [[1687]] – [[Cornelis van Quaelbergen]], derde kommandeur van die [[Kaap die Goeie Hoop]] (* [[1623]]). * [[1679]] – [[Jan Steen]], [[Nederland]]se skilder uit die [[Goue Eeu]] (* [[1626]]) * [[1811]] – Johann Beckmann, Duitse filosoof, ekonoom en hoogleraar aan die [[Universiteit van Göttingen]]. Beckmann het eerste die begrip "tegnologie" gebruik (* 1740). * [[1831]] – [[Giovanni Battista Balbis]], [[Italië|Italiaanse]] [[plantkundige]] en [[politikus]] (* [[1765]]). * [[1882]] – Johann Bartholome Arpagaus, Switserse politikus en dokter. * [[1900]] – Ottokar Nováček, Tsjeggiese komponis. * [[1919]] – Maria Theresia Henriëtte van Oostenryk-Este, koningin van [[Beiere]] (* 1850). * [[1922]] – [[Christiaan de Wet]], Suid-Afrikaanse boeregeneraal, rebellieleier en politikus (* [[1854]]). * [[1924]] – [[Woodrow Wilson]], 28ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1856]]). * [[1935]] – Hugo Junkers, Duitse ingenieur en ondernemer (* [[1859]]). * [[1943]] – Alois Andritzki, Sorbiese priester en martelaar. * [[1989]] – [[John Cassavetes]], Amerikaanse akteur/rolprentregisseur (* [[1929]]). * [[2005]] – [[Ernst Mayr]], Duitse bioloog (* [[1904]]). * [[2015]] – [[Max Mangold]], Duitse professor in fonetiek, fonologie en algemene linguistiek (* [[1922]]). * [[2019]] – [[Julie Adams]], Amerikaanse aktrise (* [[1926]]). == Vakansie-, vierings- en waarnemingsdae == * {{commonskat|3 Februarie}} [[Kategorie:Februarie]] 2c2dx1kaxyhwooyz7kmmw1xq2lrd224 0 2175 2517005 2443839 2022-08-02T16:38:48Z Sobaka 328 /* Geboortes */ byvoeging wikitext text/x-wiki {{JunieKalender}} '''19 Junie''' is die 170ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (171ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 195 dae in die res van die jaar. == Gebeure == * [[445]] – Keiser [[Valentianus III]] verbied die [[Manigiste]] op versoek van [[Pous Leo I]]. * [[1843]] – [[Pous Gregorius XVI]] stel Francisco de São Luiz Saraiva, O.S.B., patriarg van Lissabon en Antonio Maria Cadolini, C.R.S.P., biskop van Ancona aan as kardinale. * [[1944]] – [[Tweede Wêreldoorlog]]: Slag van die Filippynse See. * [[1953]] – Ethel en Julius Rosenberg tereggestel vir spioenasie in die [[VSA]]. * [[1961]] – [[Koeweit]] word onafhanklik. * [[1963]] – Valentina V. Tereshkova, die eerste vrou in die ruimte, keer terug na die aarde in die ruimtetuig Vostok 6. * [[2014]] – Nadat [[Juan Carlos I]] ten gunste van sy oudste seun abdikeer het, lê [[Felipe VI]] die ampseed as nuwe [[koning]] van [[Spanje]] af. == Geboortes == * [[1566]] – [[Jakobus I van Engeland]], 'n koning van die [[Skotland|Skotte]] (as Jakobus VI), van [[Engeland]] en van [[Ierland]] († [[1625]]). * [[1623]] – [[Blaise Pascal]] 'n Franse wiskundige, fisikus, en godsdienstige filosoof († [[1662]]). * [[1764]] – Sir [[John Barrow]], Engelse ontdekkingsreisiger († [[1848]]). * [[1815]] – [[Cornelius Krieghoff]], [[Nederland]]s-gebore [[Kanada|Kanadese]] skilder († [[8 Maart]] [[1872]]). * [[1865]] – Dame [[May Whitty]], Britse aktrise († [[1948]]). * [[1876]] – [[Nigel Gresley]], Britse stoomlokomotief-ingenieur († [[1941]]). * [[1897]] – [[Moe Howard]], Amerikaanse akteur en komediant (''Three Stooges'') († [[1975]]). * [[1903]] – Lou Gehrig, Amerikaanse bofbalspeler († [[1941]]). * [[1906]] – [[Earl W. Bascom]], Amerikaanse akteur, rodeoruiter en skilder († [[1995]]). * 1906 – [[Ernst Boris Chain]], Duits-Britse biochemikus († [[1979]]). * [[1938]] – [[Ian Smith (akteur)|Ian Smith]], Australiese akteur. * [[1945]] – [[Aung San Suu Kyi]], Myanmarese politikus, leier van 'n nie-geweldadige beweging vir menseregte en demokrasie in Myanmar ([[Birma]]) en ontvanger van die [[1991]] [[Nobelprys vir Vrede]]. * [[1947]] – Sir [[Salman Rushdie]], [[Brits-Indië|Brits-Indiese]] [[roman]]skrywer en essayis. * [[1951]] – [[Ayman al-Zawahiri]], [[al-Kaïda]] leier († [[2022]]). * [[1964]] – [[Boris Johnson]], Britse parlementslid in 2001–2008, [[burgemeester]] van [[Londen]] 2008–2016. * [[1967]] – [[Mia Sara]], Amerikaanse aktrise. * [[1975]] – [[Annake de Villiers]], Suid-Afrikaanse violis († [[2012]]). == Sterftes == * [[1607]] – [[Patriarg Job van Moskou]], die eerste [[Russies-Ortodokse Kerk|Russies-Ortodokse]] patriarg van [[Rusland]] (* onbekend) * [[1867]] – Keiser [[Maksimiliaan I van Meksiko]], tereggestel (* [[1832]]). * [[1890]] – Kommandant-Generaal [[Stephanus Schoeman]], waarnemende Staatspresident van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] (* [[1810]]). * [[1932]] – [[Sol Plaatje]], Suid-Afrikaanse taalkenner, skrywer, joernalis en politikus (* [[1876]]). * [[1937]] – [[J.M. Barrie]], Skotse skrywer (* [[1860]]). * [[1962]] – [[Frank Borzage]], Amerikaanse akteur, regisseur, en vervaardiger (* [[1894]]). * [[1975]] – Dr. [[Abel Coetzee]], Afrikaanse lektor, [[skrywer]], [[digter]] en eindredakteur (* [[1906]]) * [[1993]] – [[William Golding]], Britse skrywer en digter en ontvanger van die [[Nobelprys vir Letterkunde]], [[1983]] (* [[1911]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * {{commonskat|19 June}} [[Kategorie:Junie]] h78ypbpotg1kxd1s4fj5t48bvue2ja7 0 2345 2517057 2513356 2022-08-02T19:27:37Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Lupe Vélez, Amerikaanse aktrise wikitext text/x-wiki {{JulieKalender}} '''18 Julie''' is die 199ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (200ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 166 dae in die res van die jaar. == Gebeure == * [[64]] – Begin van die [[Groot brand van Rome|groot brand]] van [[Rome]]. Gerugte gaan rond dat keiser [[Nero]] dit gestig het. Nero beskuldig die [[Christene]]. * [[1155]] – [[Pous Adrianus IV]] kroon Frederik I Barbarossa as keiser van die [[Heilige Romeinse Ryk]]. * [[1200]] – [[Pous Innocentius III]] stel [[Cencio Savelli]] (later [[Pous Honorius III]]) aan as kardinaal priester van Ste. Johannes en Paulus. * [[1216]] – Pous Honorius III volg Pous Innocentius III op. * [[1223]] – [[Goffredo de Castiglione]] (later [[Pous Celestinus IV]]) word kanselier van [[Milaan]]. * [[1278]] – [[Pous Nicolaas III]] proklameer 'n grondwet vir die stad [[Rome]] wat bepaal dat geen uitlanders in die bestuur mag dien nie. * [[1289]] – [[Pous Nicolaas IV]] bepaal dat die kollege van kardinale die helfte van die geld van die pouslike staat kry. * [[1323]] – [[Pous Johannes XXII]] verklaar Thomas Aquino heilig. * [[1605]] – [[Pous Paulus V]] stel sy nefie Scipione Caffarelli-Borghese aan as kardinaal. * [[1763]] – [[Pous Clemens XIII]] stel Simone Buonaccorsi van die Apostoliese Signatura en Andrea Negroni, Apostoliese protonotarius, aan as kardinale. * [[1870]] – Die Eerste Vatikaanse Konsilie keur die [[dogma]] van pouslike onfeilbaarheid goed. * [[1925]] – [[Adolf Hitler]] publiseer sy persoonlike manifes ''[[Mein Kampf]]''. * [[1982]] – Die weermag van [[Guatemala]] en geallieerde paramilitêres vermoor meer as 250 [[Maya]]-arbeiders in die [[Plan de Sánchez-slagting]]. * [[1999]] – [[Penny Heyns]] stel haar vierde wêreldrekord in twee dae op deur twee maal haar rekord vir borsslag oor 100 m te verbeter. Dit staan nou op 1:06,95, en Heyns word die eerste swemmer wat wêreldrekords hou vir borsslag oor 50, 100 en 200m. * [[2003]] – Dr. David Kelly, vermiste [[Verenigde Koninkryk|Britse]] wetenskaplike wat betrokke was by die omstredenheid rondom Brittanje se deelname aan die oorlog in [[Irak]], se liggaam word in 'n bos naby sy huis in [[Oxfordshire]] gevind. == Geboortes == * [[1504]] – [[Heinrich Bullinger]], [[Switserland|Switserse]] kerkhervormer († [[1575]]) * [[1877]] – [[Jacob van Deventer]], [[Suid-Afrika]]anse militêre bevelvoerder († [[1922]]). * [[1881]] – [[Ave Duthie]], [[Suid-Afrika]]anse plantkundige († [[1963]]). * [[1908]] – [[Lupe Vélez]], Amerikaanse aktrise († [[1944]]). * [[1913]] – [[Anna Cloete]], Suid-Afrikaanse aktrise († [[1999]]). * [[1918]] – [[Nelson Mandela]], Suid-Afrikaanse politikus en staatsman, eerste demokraties verkose [[president van Suid-Afrika]] (1994–1999) († [[2013]]). * [[1921]] – [[John Glenn]], Amerikaanse ruimtevaarder, politikus en Marinierskorpsvegvlieënier († [[2016]]). * [[1922]] – [[Thomas Kuhn]], Amerikaanse akademikus († [[1996]]). * [[1927]] – [[Kurt Masur]], [[Duitsers|Duitse]] dirigent († [[2015]]). * [[1928]] – [[Opland|Rob Wout]] alias ''Opland'', Nederlandse politieke tekenaar († [[2001]]). * [[1938]] – [[Lance James]], Suid-Afrikaanse country-sanger en radio-omroeper († [[2020]]). * [[1950]] – [[Richard Branson]], Britse entrepreneur. * [[1955]] – [[Piet Botha]], Suid-Afrikaanse sanger en liedjieskrywer († [[2019]]). * [[1982]] – [[Priyanka Chopra]], Indiese aktrise, vervaardiger, model en Mej. Wêreld 2000. * [[1992]] – [[Ayabonga Khaka]], Suid-Afrikaanse internasionale krieketspeler == Sterftes == * [[1100]] – [[Godfried van Bouillon]], leier van die Eerste [[Kruistog]] en heerser van die Koningkryk van [[Jerusalem]] (* [[1060]]) * [[1610]] – [[Caravaggio]], [[Italië|Italiaanse]] kunstenaar (* [[1571]]). * [[1817]] – [[Jane Austen]], Engelse skryfster (* [[1775]]). * [[1918]] – [[Prinses Elisabeth van Hesse-Darmstadt]], vrou van [[groothertog Sergei Aleksandrowitsj van Rusland]] (* [[1964]]). * [[1953]] – [[Karl Bremer]], eertydse Suid-Afrikaanse minister van gesondheid (* [[1885]]). * [[1986]] – [[Stanley Rous]], Engelse sokkerspeler, skeidsregter en sportbestuurder. * [[1996]] – [[W.A. de Klerk]], Suid-Afrikaanse skrywer en dramaturg (* [[1917]]). * [[2011]] – Genl [[Magnus Malan]], Minister van Verdediging en hoof van die SA weermag (* [[1930]]). * [[2015]] – [[Alex Rocco]], Amerikaanse akteur (* [[1936]]). * [[2016]] – [[Lofty Nel]], Suid-Afrikaanse [[Springbokrugbyspeler]] (* [[1935]]). * [[2020]] – [[Elize Cawood]], [[Suid-Afrika]]anse aktrise (* [[1952]]). * [[2022]] – [[Don Mattera]], Suid-Afrikaanse digter en skrywer (* [[1935]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * Internasionale Nelson Mandeladag {{commonskat|18 July}} [[Kategorie:Julie]] i1c4p299881zpns3jzsowmowyswp9nc 0 2358 2517012 2503153 2022-08-02T16:41:57Z Sobaka 328 /* Sterftes */ bywerk wikitext text/x-wiki {{JulieKalender}} '''31 Julie''' is die 212de dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (213de in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 153 dae in die res van die jaar. == Gebeure == * [[432]] – [[Pous Sixtus III]] volg [[Pous Celestinus I]] op. * [[768]] – [[Teenpous Filippus]] word aangestel deur koning Desiderius van [[Lombarde|Lombardye]]. * [[1009]] – [[Pous Sergius IV]] volg [[Pous Johannes XVIII]] op. * [[1667]] – Die Verdrag van Breda beëindig die Tweede Engels-Nederlandse Oorlog. * [[1793]] – [[Pous Pius VI]] publiseer "Ad nostras manus" teen die "Manifesto chretienne et de l'armee royale au peuple français à Clisson, ce premier Juin 1793" (Chistelike en koninklike leër se manifes aan die Franse burgers van Clisson op 1 Junie 1793). * [[1826]] – In [[Valencia, Spanje|Valencia]] word die laaste "Ketter" teen die Rooms-Katolieke geloof onder die [[Inkwisisie]] tereggestel. * [[1917]] – [[Eerste Wêreldoorlog]]: Die slag van Passchendaele begin aan die Westelike Front. * [[1941]] – [[Joodse volksmoord]]: [[Hermann Göring]] beveel [[SS]] generaal [[Reinhard Heydrich]] om 'n [[finale oplossing]] tot die [[Jood]]se kwessie te ontwikkel. * [[1964]] – [[Ranger-program]]: [[Ranger 7]], onbemande ruimtetuig bots teen die [[maan]]. * [[1971]] – [[Apollo program]]: Die eerste [[Maankarretjie]] word tydens die [[Apollo 15]] maansending gebruik. * [[1991]] – Die [[VSA]] en die [[Sowjetunie]] teken 'n verdrag om opgehoopte kernwapenvoorrade met 'n derde te verminder. * [[2012]] – [[Chad le Clos]] van [[Suid-Afrika]] wen 'n goue medalje in 200 m-vlinderslag tydens die [[Olimpiese Somerspele 2012|Olimpiese Somerspele van 2012]]. == Geboortes == * [[1396]] – [[Filips die Goeie]], die hertog van [[Boergondië]], [[Brabant]], Limburg en Luxemburg († [[1467]]). * [[1877]] – [[Louisa Bolus]], Suid-Afrikaanse [[plantkundige]] en herbariumhouer († [[1970]]). * [[1885]] – [[M.L. de Villiers]], Afrikaanse predikant en musikus, komponis van ''Die Stem van Suid-Afrika'' († [[1977]]). * [[1901]] – [[Jean Dubuffet]], Franse skilder en beeldhouer († [[1985]]). * [[1909]] – [[Gregoire Boonzaier]], Suid-Afrikaanse kunsskilder († [[2005]]). * [[1919]] – [[Primo Levi]], Italiaans-Joodse chemikus, komponis en outeur († [[1987]]). * [[1932]] – [[Sam Coppola]], Amerikaanse akteur († [[2012]]). * [[1944]] – [[Louis van Rensburg]], Afrikaanse sanger, komponis en liedjieskrywer († [[2012]]). * [[1972]] – [[Michelle McLean]], Namibiese aktrise en mannekyn. * [[1974]] – [[Emilia Fox]], Britse aktrise. == Sterftes == * [[1784]] – [[Denis Diderot]], [[Frankryk|Franse]] skrywer en Verligtingsfilosoof (* [[1713]]) * [[1875]] – [[Andrew Johnson]], die 17de [[President van die Verenigde State]] (* [[1808]]). * [[1886]] – [[Franz Liszt]], Hongaarse komponis (* [[1811]]). * [[1995]] – [[James Phillips]], alias Bernoldus Niemand, Suid-Afrikaanse rocksanger en liedjieskrywer. (* [[1959]]). * [[2009]] – [[Tim Guest]], Engelse skrywer en joernalis (* [[1975]]). * [[2012]] – [[Johan van der Merwe]], Afrikaanse akteur (* [[1950]]). * [[2020]] – [[Zamuxolo Peter]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1965]]) * [[2022]] – [[Ayman al-Zawahiri]], [[al-Kaïda]] leier (* [[1951]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == *Feesdag van '''Sint Ignatius van Loyola''' {{commonskat|31 July}} [[Kategorie:Julie]] gqgppwkq0fotrsx5g4coklwxq9z2686 0 2657 2517036 2512021 2022-08-02T17:48:58Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur wikitext text/x-wiki {{OktoberKalender}} '''12 Oktober''' is die 285ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (286ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 80 dae in die res van die jaar. == Gebeure == [[Lêer:Thatcher-loc.jpg|duimnael|regs|100px|Margaret Thatcher]] * [[1492]] – [[Christophorus Columbus]] bereik die [[Bahamas]]-argipel en ontdek daarmee die [[Amerikas]]. * [[1551]] – [[Pous Julius III]] stel Györgi Martinuzzi, biskop van Nagy Várad, [[Hongarye]], aan as kardinaal. * [[1810]] – Die eerste [[Oktoberfest]] word in [[München]] gehou om die troue van Prins Ludwig I van [[Beiere]] te vier. * [[1899]] – Die eerste skote klap in die [[Tweede Vryheidsoorlog]] in [[Suid-Afrika]] by [[Kraaipan]] nadat [[Verenigde Koninkryk|Brittanje]] die ultimatum van die [[Boererepubliek|Boererepublieke]] verwerp het. * [[1968]] – [[Ekwatoriaal-Guinee]] word onafhanklik van [[Spanje]] * [[1984]] – Die voorlopige [[Ierse Republikeinse Leër]] voer 'n mislukte [[sluipmoord]]aanval uit op [[Margaret Thatcher]], die Eerste Minister van die [[Verenigde Koninkryk]], en die grootste deel van haar kabinet, tydens die [[Brighton]]-hotel-bomaanval. * [[1999]] – 'n Militêre staatsgreep gelei deur Generaal Pervez Musharraf in [[Pakistan]] lig Eerste Minister Nawaz Sharif uit die kussings. * [[2002]] – 'n Reeks motorbomme ontplof in [[Bali]], [[Indonesië]], wat 202 mense dood en 'n verdere 209 beseer laat. == Geboortes == * [[1537]] – [[Eduard VI van Engeland|Eduard VI]], koning van [[Engeland]] († [[1553]]). * [[1762]] – [[Jan Willem Janssens]], laaste [[Nederland]]se goewerneur van die Kaap († [[1838]]). * [[1798]] – [[Pedro I van Brasilië|Dom Pedro]], keiser van [[Brasilië]] en koning van [[Portugal]] († [[1834]]). * [[1865]] – [[Manie Bredell]], lyfwag en privaatsekretaris van pres. [[Paul Kruger]] († [[1953]]). * [[1871]] – Sietse Oeme Los, professor in teologie aan die [[Potchefstroomse Universiteit vir C.H.O.]] († [[1944]]). * [[1872]] – [[Ralph Vaughan Williams]], Engelse komponis († [[1958]]). * [[1880]] – [[Ernest Frederick Watermeyer]], Hoofregter van die [[Unie van Suid-Afrika]] († [[1958]]). * [[1908]] – [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur († [[1983]]) * [[1909]] – [[A.P. Smit]], predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]], geskiedskrywer en derde argivaris van die Kaapse Kerk († [[1979]]). * [[1919]] – [[Mary Ainslee]], Amerikaanse aktrise († [[1991]]). * [[1920]] – [[Braam Raubenheimer]], Suid-Afrikaanse politikus en minister van waterwese en bosbou († [[2014]]). * [[1932]] – [[Dick Gregory]], Amerikaanse [[akteur]] en skrywer († [[2017]]). * [[1935]] – [[Luciano Pavarotti]], Italiaanse tenoor († [[2007]]). * [[1946]] – [[Dalton Cathey]], Amerikaanse akteur († [[1990]]). * [[1951]] – [[Sally Little]], Suid-Afrikaansgebore [[Amerikaanse]] gholfspeler. * [[1962]] – [[Michelle Botes]], Suid-Afrikaanse aktrise. * [[1978]] – [[Jason Russell]], Amerikaanse akteur, regisseur en skrywer. * [[1986]] – [[Li Wenliang]], [[Chinese]] oogarts en eerste aktivis oor die uitbreek van die [[Koronavirusepidemie van 2020]] († [[2020]]). == Sterftes == * [[638]] – [[Pous Honorius I]], 70ste [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] (* onbekend). * [[642]] – [[Pous Johannes IV]], 72ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk (* ±[[580]]). * [[1668]] – [[Zacharias Wagenaer]], tweede kommandeur van die [[Kaap die Goeie Hoop]] (* [[1614]]) * [[1730]] – [[Frederik IV van Denemarke]], Koning van Denemarke en Noorweë (* [[1671]]). * [[1971]] – [[Fritz Achterberg]], Duitse toneelspeler (* [[1880]]). * [[1978]] – [[Schalk Pienaar (joernalis)|Schalk Pienaar]], joernalis en koerantredakteur (* [[1916]]). * [[1990]] – [[Peter Zapffe]], Noorse metafisikus, skrywer, kunstenaar, prokureur en bergklimmer (* 1899). * [[1997]] – [[John Denver]], Amerikaanse sanger (* [[1943]]) * [[2009]] – [[Irene van Wyk]], Afrikaanse gospelsangeres (* [[1965]]). * [[2015]] – [[Gene Louw]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1931]]).<ref name="netwerk24">{{cite web |url=http://www.netwerk24.com/ZA/Tygerburger/Nuus/Gene-Louw-84-trap-diep-spore-20151020-2 |title=Gene Louw (84) trap diep spore |access-date=22 Mei 2017 |format=Webartikel |work=[[Netwerk24]] |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20191008075730/https://www.netwerk24.com/ZA/Tygerburger/Nuus/Gene-Louw-84-trap-diep-spore-20151020-2 |archive-date=8 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * [[2018]] – [[Pik Botha]], Suid-Afrikaanse [[minister van Buitelandse Sake]] (* [[1932]]). * [[2020]] – [[Conchata Ferrell]], Amerikaanse aktrise, (* [[1943]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * [[Jom Kippoer]] begin teen sononder in [[Judaïsme]], Dussehra in [[Hindoeïsme]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{commonskat|12 October|12 Oktober}} [[Kategorie:Oktober]] jsy537sssnul2vidwvdu8kphma78wvs 0 3386 2517086 2265714 2022-08-03T04:29:10Z 114.79.21.117 /* Dekades en jare */ wikitext text/x-wiki Die '''1ste eeu v.C.''' het geduur van [[100 v.C.|100]] tot [[1 v.C.]] == Dekades en jare == {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;border:3px solid grey;min-width:330px;text-align: center;" |- ! colspan="3" style="background:#ffdead;border:2px solid grey;min-width:110px;" | [[2de eeu v.C.|<< 2de eeu v.C.]] ! colspan="4" style="background:#C3D9FF;border:2px solid grey;min-width:110px;" | 1ste eeu v.C. ! colspan="3" style="background:#ffdead;border:2px solid grey;min-width:110px;" | [[1ste eeu|1ste eeu n. C. >]] |- |[[100 v.C.]] |[[99 v.C.]] |[[98 v.C.]] |[[97 v.C.]] |[[96 v.C.]] |[[95 v.C.]] |[[94 v.C.]] |[[93 v.C.]] |[[92 v.C.]] |[[91 v.C.]] |- |[[90 v.C.]] |[[89 v.C.]] |[[88 v.C.]] |[[87 v.C.]] |[[86 v.C.]] |[[85 v.C.]] |[[84 v.C.]] |[[83 v.C.]] |[[82 v.C.]] |[[81 v.C.]] |- |[[80 v.C.]] |[[79 v.C.]] |[[78 v.C.]] |[[77 v.C.]] |[[76 v.C.]] |[[75 v.C.]] |[[74 v.C.]] |[[73 v.C.]] |[[72 v.C.]] |[[71 v.C.]] |- |[[70 v.C.]] |[[69 v.C.]] |[[68 v.C.]] |[[67 v.C.]] |[[66 v.C.]] |[[65 v.C.]] |[[64 v.C.]] |[[63 v.C.]] |[[62 v.C.]] |[[61 v.C.]] |- |[[60 v.C.]] |[[59 v.C.]] |[[58 v.C.]] |[[57 v.C.]] |[[56 v.C.]] |[[55 v.C.]] |[[54 v.C.]] |[[53 v.C.]] |[[52 v.C.]] |[[51 v.C.]] |- |[[50 v.C.]] |[[49 v.C.]] |[[48 v.C.]] |[[47 v.C.]] |[[46 v.C.]] |[[45 v.C.]] |[[44 v.C.]] |[[43 v.C.]] |[[42 v.C.]] |[[41 v.C.]] |- |[[40 v.C.]] |[[39 v.C.]] |[[38 v.C.]] |[[37 v.C.]] |[[36 v.C.]] |[[35 v.C.]] |[[34 v.C.]] |[[33 v.C.]] |[[32 v.C.]] |[[31 v.C.]] |- |[[30 v.C.]] |[[29 v.C.]] |[[28 v.C.]] |[[27 v.C.]] |[[26 v.C.]] |[[25 v.C.]] |[[24 v.C.]] |[[23 v.C.]] |[[22 v.C.]] |[[21 v.C.]] |- |[[20 v.C.]] |[[19 v.C.]] |[[18 v.C.]] |[[17 v.C.]] |[[16 v.C.]] |[[15 v.C.]] |[[14 v.C.]] |[[13 v.C.]] |[[12 v.C.]] |[[11 v.C.]] |- |[[10 v.C.]] |[[9 v.C.]] |[[8 v.C.]] |[[7 v.C.]] |[[6 v.C.]] |[[5 v.C.]] |[[4 v.C.]] |[[3 v.C.]] |[[2 v.C.]] |[[1 v.C.]] |} [[Kategorie:1ste eeu v.C.| ]] [[Kategorie:Eeue]] 9rnow9yj1z325hnth00h0hfbr0ff6db 2517087 2517086 2022-08-03T04:29:53Z 114.79.21.117 /* Dekades en jare */ wikitext text/x-wiki Die '''1ste eeu v.C.''' het geduur van [[100 v.C.|100]] tot [[1 v.C.]] == Dekades en jare == {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;border:3px solid grey;min-width:330px;text-align: center;" |- ! colspan="3" style="background:#ffdead;border:2px solid grey;min-width:110px;" | [[2de eeu v.C.|<< 2de eeu v.C.]] ! colspan="4" style="background:#C3D9FF;border:2px solid grey;min-width:110px;" | 1ste eeu v.C. ! colspan="3" style="background:#ffdead;border:2px solid grey;min-width:110px;" | [[1ste eeu|1ste eeu n.C. >]] |- |[[100 v.C.]] |[[99 v.C.]] |[[98 v.C.]] |[[97 v.C.]] |[[96 v.C.]] |[[95 v.C.]] |[[94 v.C.]] |[[93 v.C.]] |[[92 v.C.]] |[[91 v.C.]] |- |[[90 v.C.]] |[[89 v.C.]] |[[88 v.C.]] |[[87 v.C.]] |[[86 v.C.]] |[[85 v.C.]] |[[84 v.C.]] |[[83 v.C.]] |[[82 v.C.]] |[[81 v.C.]] |- |[[80 v.C.]] |[[79 v.C.]] |[[78 v.C.]] |[[77 v.C.]] |[[76 v.C.]] |[[75 v.C.]] |[[74 v.C.]] |[[73 v.C.]] |[[72 v.C.]] |[[71 v.C.]] |- |[[70 v.C.]] |[[69 v.C.]] |[[68 v.C.]] |[[67 v.C.]] |[[66 v.C.]] |[[65 v.C.]] |[[64 v.C.]] |[[63 v.C.]] |[[62 v.C.]] |[[61 v.C.]] |- |[[60 v.C.]] |[[59 v.C.]] |[[58 v.C.]] |[[57 v.C.]] |[[56 v.C.]] |[[55 v.C.]] |[[54 v.C.]] |[[53 v.C.]] |[[52 v.C.]] |[[51 v.C.]] |- |[[50 v.C.]] |[[49 v.C.]] |[[48 v.C.]] |[[47 v.C.]] |[[46 v.C.]] |[[45 v.C.]] |[[44 v.C.]] |[[43 v.C.]] |[[42 v.C.]] |[[41 v.C.]] |- |[[40 v.C.]] |[[39 v.C.]] |[[38 v.C.]] |[[37 v.C.]] |[[36 v.C.]] |[[35 v.C.]] |[[34 v.C.]] |[[33 v.C.]] |[[32 v.C.]] |[[31 v.C.]] |- |[[30 v.C.]] |[[29 v.C.]] |[[28 v.C.]] |[[27 v.C.]] |[[26 v.C.]] |[[25 v.C.]] |[[24 v.C.]] |[[23 v.C.]] |[[22 v.C.]] |[[21 v.C.]] |- |[[20 v.C.]] |[[19 v.C.]] |[[18 v.C.]] |[[17 v.C.]] |[[16 v.C.]] |[[15 v.C.]] |[[14 v.C.]] |[[13 v.C.]] |[[12 v.C.]] |[[11 v.C.]] |- |[[10 v.C.]] |[[9 v.C.]] |[[8 v.C.]] |[[7 v.C.]] |[[6 v.C.]] |[[5 v.C.]] |[[4 v.C.]] |[[3 v.C.]] |[[2 v.C.]] |[[1 v.C.]] |} [[Kategorie:1ste eeu v.C.| ]] [[Kategorie:Eeue]] 3rlwmvazpt2polx10bi72bnj05vtke0 2517088 2517087 2022-08-03T04:34:49Z 114.79.21.117 /* Dekades en jare */ wikitext text/x-wiki Die '''1ste eeu v.C.''' het geduur van [[100 v.C.|100]] tot [[1 v.C.]] == Dekades en jare == {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;border:3px solid grey;min-width:330px;text-align: center;" |- ! colspan="3" style="background:#ffdead;border:2px solid grey;min-width:110px;" | [[2de eeu v.C.|<< 2de eeu v.C.]] ! colspan="4" style="background:#C3D9FF;border:2px solid grey;min-width:110px;" | 1ste eeu v.C. ! colspan="3" style="background:#ffdead;border:2px solid grey;min-width:110px;" | [[1ste eeu|1ste eeu n.C. >]] |- |[[100 v.C.]] |[[99 v.C.]] |[[98 v.C.]] |[[97 v.C.]] |[[96 v.C.]] |[[95 v.C.]] |[[94 v.C.]] |[[93 v.C.]] |[[92 v.C.]] |[[91 v.C.]] |- |[[90 v.C.]] |[[89 v.C.]] |[[88 v.C.]] |[[87 v.C.]] |[[86 v.C.]] |[[85 v.C.]] |[[84 v.C.]] |[[83 v.C.]] |[[82 v.C.]] |[[81 v.C.]] |- |[[80 v.C.]] |[[79 v.C.]] |[[78 v.C.]] |[[77 v.C.]] |[[76 v.C.]] |[[75 v.C.]] |[[74 v.C.]] |[[73 v.C.]] |[[72 v.C.]] |[[71 v.C.]] |- |[[70 v.C.]] |[[69 v.C.]] |[[68 v.C.]] |[[67 v.C.]] |[[66 v.C.]] |[[65 v.C.]] |[[64 v.C.]] |[[63 v.C.]] |[[62 v.C.]] |[[61 v.C.]] |- |[[60 v.C.]] |[[59 v.C.]] |[[58 v.C.]] |[[57 v.C.]] |[[56 v.C.]] |[[55 v.C.]] |[[54 v.C.]] |[[53 v.C.]] |[[52 v.C.]] |[[51 v.C.]] |- |[[50 v.C.]] |[[49 v.C.]] |[[48 v.C.]] |[[47 v.C.]] |[[46 v.C.]] |[[45 v.C.]] |[[44 v.C.]] |[[43 v.C.]] |[[42 v.C.]] |[[41 v.C.]] |- |[[40 v.C.]] |[[39 v.C.]] |[[38 v.C.]] |[[37 v.C.]] |[[36 v.C.]] |[[35 v.C.]] |[[34 v.C.]] |[[33 v.C.]] |[[32 v.C.]] |[[31 v.C.]] |- |[[30 v.C.]] |[[29 v.C.]] |[[28 v.C.]] |[[27 v.C.]] |[[26 v.C.]] |[[25 v.C.]] |[[24 v.C.]] |[[23 v.C.]] |[[22 v.C.]] |[[21 v.C.]] |- |[[20 v.C.]] |[[19 v.C.]] |[[18 v.C.]] |[[17 v.C.]] |[[16 v.C.]] |[[15 v.C.]] |[[14 v.C.]] |[[13 v.C.]] |[[12 v.C.]] |[[11 v.C.]] |- |[[10 v.C.]] |[[9 v.C.]] |[[8 v.C.]] |[[7 v.C.]] |[[6 v.C.]] |[[5 v.C.]] |[[4 v.C.]] |[[3 v.C.]] |[[2 v.C.]] |[[1 v.C.]] |- |([[0]]) |[[1]] |[[2]] |[[3]] |[[4]] |[[5]] |[[6]] |[[7]] |[[8]] |[[9]] |} [[Kategorie:1ste eeu v.C.| ]] [[Kategorie:Eeue]] 7lu58d41d4f8qy6zqfpk58zyg8vwcez 4 5209 2516927 2516920 2022-08-02T12:04:33Z Aliwal2012 39067 /* Museum van Legendes */ Reply wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }} *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]]<!-- [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis naweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Sjabloon:Gemini-bemanning == :<small>''oorgedra van SpesBona se besprekingsblad deur Aliwal2012''</small> {{ping|SpesBona}}, Ek het my hand gewaag aan sjablone! Kan jy help asb? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:23, 13 Junie 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, watter sjabloon probeer jy vertaal? Dan kan ek kyk en dalk help. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:50, 13 Junie 2022 (UTC) ::Spaceflight crew uit Engels. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:53, 13 Junie 2022 (UTC) :::{{Ping|Oesjaar}} Ai, dié is 'n lank infokas. Dit sal sekerlik 'n hele dag vat om dit mooi te vertaal. Gee net tyd asb. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:55, 13 Junie 2022 (UTC) ::::Dalk kan {{Ping|Burgert Behr}} hier help, hy is mos ons kenner van ruimtedinge. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 13 Junie 2022 (UTC) :::::Nee, ek weet nie wat daar aangaan nie. Dit lyk soos deel van 'n groter sjabloon. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:49, 14 Junie 2022 (UTC) {{uitkeep}} Dankie julle vir julle bereidwilligheid! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:46, 14 Junie 2022 (UTC) :Wie doen nou wat? :) {{Ping|Burgert Behr}}, Oesjaar probeer [[:en:Template:Spaceflight crew]] in Afrikaans vertaal. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:55, 15 Junie 2022 (UTC) ::{{Ping|Oesjaar}} Ek het dit nou gedoen. Kyk hier: {{sj|Ruimtevlugbemanning}}, en onderaan in die dokumentasie hoe dit in aksie lyk. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:01, 16 Junie 2022 (UTC) :::{{Ping|Burgert Behr}}, dankie Burgert! Dit gaan 'n verskil maak! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:54, 16 Junie 2022 (UTC) :::: Mooi so Burgert, hoop nie dit het jou hele Jeugdag opgeneem nie! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 14:25, 16 Junie 2022 (UTC) == SAAWK == Gemeenskap, die Akademie het 'n nuwe webblad, sien: [https://www.akademie.co.za/]. Binnekort is ons naam ook hier onder organisasies! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:38, 21 Junie 2022 (UTC) :Pasop net vir bemarking nè! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:56, 21 Junie 2022 (UTC) == WMF se Werkbladverbeteringsprojek – opdatering == :<small>''Uit Nederlands vertaal deur Aliwal2012''</small> [[File:Table of contents shown on English Wikipedia 02.webm|thumb]] ;Om dit die nuwe standaard te maak Hallo! Ek wil graag 'n opdatering lewer oor die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Werkbladverbeterings]]-projek, waaraan die Wikimedia Stigting-webspan die afgelope paar jaar gewerk het. Ons werk is amper klaar! Ons wil graag sien dat hierdie verbeterings die standaard word vir lesers en redigeerders op alle wiki's. <span style="background-color:#fc3;">In die komende weke sal ons gesprekke op meer wiki's begin, insluitend hierdie een.🗓️</span> Ons lees graag jou voorstelle! Die doel van die projek is om die koppelvlak meer uitnodigend en gemaklik vir lesers te maak, en meer bruikbaar vir gevorderde gebruikers. Die projek bestaan ​​uit 'n reeks kenmerkverbeterings wat dit makliker maak om te lees en te leer, binne die bladsy te navigeer, te soek, tale te wissel, artikeloortjies en die gebruikerskieslys te gebruik, en someer. Die verbeterings is reeds by verstek sigbaar vir lesers en redigeerders op meer as 30 wiki's, insluitend die Wikipedias in [[:fr:|Frans]], [[:pt:|Portugees]] en [[:fa:|Persies]]. Die veranderinge is slegs van toepassing op die [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=vector}} Vektor-vel] en [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=monobook}} Monobook] of [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=timeless}} Timeless] word nie geraak nie. ; Die nuutste funksies * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Table of contents|Inhoudsopgawe]] - ons weergawe is makliker om toegang te verkry, konteks vanaf die bladsy te kry, en oor die bladsy te navigeer sonder om te af te rol. Dit word tans op ons loods-wiki's getoets. Dit is ook beskikbaar vir redakteurs wat vir die Vector 2022-vel ingeteken het. * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Page tools|Bladsyhulpmiddels]] - daar is nou twee tipes skakels in die kantbalk. Daar is aksies en nutsmiddels vir individuele bladsye (soos [[Special:RecentChangesLinked|verwante veranderinge]]) en skakels van 'n wiki-wye aard (soos [[Special:RecentChanges|onlangse veranderinge]]). Ons gaan dit in twee intuïtiewe spyskaarte verdeel. ; Hoe om die verbeterings te aktiveer [[File:Desktop Improvements - how to enable globally.png|thumb|[[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|{{int:globalpreferences}}]]]] *Dit is moontlik om dit op individuele wiki's te aktiveer in die Voorkoms-oortjie in die voorkeure deur "{{int:skinname-vector-2022}}" te kies. Dit is ook moontlik om dit op alle wiki's gelyktydig te aktiveer met behulp van die [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|Globale Voorkeure]]. Op wiki's waar die veranderinge by verstek publiek sigbaar is, kan aangemelde gebruikers altyd na die ou Vector terugkeer. Daar is 'n maklik-toeganklike skakel in die sybalk van die nuwe Vector. ; Kom meer te wete en sluit aan by ons aktiwiteite As jy die vordering van ons projek wil volg, kan jy [[mw:Special:Newsletter/28/subscribe|inteken op ons nuusbrief]]. U kan die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|projekbladsye]] lees, ons [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Frequently_asked_questions|Gereelde Vrae bekyk]], kommentaar lewer op die [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop_Improvements|projekbesprekingsbladsy]] en by 'n [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|aanlynvergadering met ons aansluit]]. Baie dankie. [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|overleg]]) 15:47, 21 Junie 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Nl_fallback&oldid=23212579 --> == ''Launch escape system'' in Afrikaans? == Gemeenskap, ek gaan bogenoemde uit Engels vertaal. Wat sal die korrekte Afrikaans daarvoor wees? Lanseringontsnappingstelsel afgekort LOS? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:42, 22 Junie 2022 (UTC) : Lanseerontsnapstelsel, lanseer-ontsnapstelsel, of iets dergeliks. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 09:34, 23 Junie 2022 (UTC) == Die Ruimte dinge... == Na ek 'n klomp ruimtevlugte vertaal het, het gedink daar sal nie meer verrassings wees nie... Wel, wat is die volgende in Afrikaans: ''propellant slosh''? Daar is ook 'n Engelse artikel: [https://en.wikipedia.org/wiki/Slosh_dynamics Slosh dynamics]. Ek luister... [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:26, 24 Junie 2022 (UTC) : Die spoel/rondplas van dryfmiddel in die tenk? Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:28, 24 Junie 2022 (UTC) == [[Vakuumbuis]] == Bogenoemde artikel is uit Nederlands vertaal en kort aandag! Kan iemand met beter Nederlandse kennis as ek asb. hier help? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:10, 25 Junie 2022 (UTC) :{{uitgevoer}} met pyn! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:05, 25 Junie 2022 (UTC) == Vegvliegtuie, destyds en nou! == 'n Interessante brokkie:— Vergelyk die klimvermoë van hierdie drie [[vegvliegtuie]]: *[[Royal Aircraft Factory S.E.5]] (1916){{spaces|8}}3 050 m in '''13¼ minute''' *[[English Electric Lightning]] (1957){{spaces|9}} 15 240 m per minuut (250 m/s) *[[McDonnell Douglas F-15E Strike Eagle|F-15E Strike Eagle]] (1986) {{spaces|12}}ook 15 240 m per minuut (50 000 vt/min) Laat mens dink? [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 23:32, 25 Junie 2022 (UTC) == Vostok vs. Wostok == Gemeenskap, advies asb! Watter een... [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:28, 27 Junie 2022 (UTC) : Wostok, hoewel beide waarskynlik reg is. Vostok lyk soos 'n wisselvorm. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 16:28, 27 Junie 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en SAAWK == Gemeenskap, net kortliks insake die vordering oor die samewerkings tussen ons en die SAAWK: die Memorandum van Verstandhouding is tans by die SAAWK vir goedkeuring en ondertekening. Hul nuwe admin persoon begin op 1 Julie, haar werk beskrywing sluit die take in wat sy moet verrig vir ons Wikipedia. Ek gaan in die 2de week van Julie na die SAAWK se kantore om te begin met haar opleiding. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:29, 27 Junie 2022 (UTC) == Sjabloon:[[Mercury-program]] == Gemeenskap, my doelwit vir die volgende jaar is om ruimte artikels te vertaal, 'n proses wat ek reeds begin het. Kan iemand help om die Mercury-program sjabloon te vertaal? Dit gaan 'n enorme taak wees, ek onderneem om elke rooi skakel op die sjabloon blou te maak. 'n Klomp is reeds geskep! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:17, 27 Junie 2022 (UTC) ::{{uitgevoer}}. Sien navigasiesjabloon by {{sj|Mercury-projek}} --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:31, 3 Julie 2022 (UTC) == Engelse teks op die afwiki koppelvlak == Ek het altyd gewonder waar mens die teks op Wikipedia se koppelvlak vertaal. Ek het onlangs Oesjaar se nota op sy gebruikersbladsy gesien, en besluit om die saak te ondersoek. Om die teks op 'n wiki se koppelvlak te vertaal, moet mens 'n gebruiker-rekening skep op https://translatewiki.net/. Ek sien van die gebruikers hier het dit al gedoen : https://translatewiki.net/wiki/Portal:Af#Vertalers Daar is blykbaar baie nuwe teks wat verander of bygevoeg is, en kort nog vertaling. Ek gaan bydra, en ek vra almal hier doen wat hulle kan om ook by te dra. Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:26, 1 Julie 2022 (UTC) ::Asb! 'n Relatiewe klein maar baie belangrike taak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:18, 3 Julie 2022 (UTC) == ''Lunar Orbiter program'' == Gemeenskap, ek mag seker dit die Maanwentelbaan-program noem? Of is dit Maanomwentelings-program? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:18, 3 Julie 2022 (UTC) :Of sommer net maanwentelprogram. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:15, 3 Julie 2022 (UTC) == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[Gebruiker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gebruikerbespreking:MediaWiki message delivery|kontak]]) 16:12, 4 Julie 2022 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == 64ste Springbokkaptein == Gemeenskap, is [[Handré Pollard]] ons 64ste [[Springbokkaptein|Springbokkaptein]]? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:41, 5 Julie 2022 (UTC) :Volgens die mediaberigte, blykbaar "ja"! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:15, 6 Julie 2022 (UTC) == Transliterasie vir [[Oekraïens]] == Gemeenskap, ek loop hierdie skakel op VivA Afrikaans raak: https://www.taalkommissie.co.za/dokumente-en-besluite/?fbclid=IwAR35Fl1ypwHRPrCZxkKpl0xjvgGw5xBndWLw193_TkUE1IvlU2UiNQvdBBk Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:58, 6 Julie 2022 (UTC) : Dankie [[Gebruiker:Oesjaar]]. Weet jy of hulle 'n soortgelyke gids het vir Sjinees? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 18:56, 7 Julie 2022 (UTC) ::Kom ons vra... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:58, 7 Julie 2022 (UTC) :::Chinees word nie meer in enige taal getranslitereer nie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:26, 7 Julie 2022 (UTC) :::: Ek het [[董事長樂團|hierdie musiekgroep]] se naam self na Afrikaans getranslitereer. Die transliterasie is oorspronklike navorsing. Hoe nou gemaak? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:53, 7 Julie 2022 (UTC) {{Ping|K175}} Dongshi zhang yuetuan, lyk dit my. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 22:22, 7 Julie 2022 (UTC) : {{ping|Burgert_Behr}} Dankie, is dit [[pinyin]]? Hoe het jy dit van die Sjinese karakters afgelei? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 08:59, 9 Julie 2022 (UTC) ::{{ping|K175}} Ja, dis pinyin, wat in alle tale dieselfde is. Ek het die Chinese karakters op Google Translate ingetik en hulle het vir my die transliterasie gegee. As jy dit google, kry jy 'n paar inskrywings met dié spelling. Dit lyk dit kan ook "yue tuan" (twee woorde) wees. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:25, 9 Julie 2022 (UTC) ::: {{ping|Burgert_Behr}} Baie dankie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 09:39, 9 Julie 2022 (UTC) == O, Opera! == Alles wat ek nog op Wikipedia gedoen het (lyk dit my) lyk deesdae so in die Opera-blaaier. Ander mense se goed lyk reg, en alles lyk reg in Fire Fox. Het enigiemand dalk enige idees of raad? "Wis kas" help niks. [[Lêer:Opera_Snapshot.png|900px]] [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:05, 6 Julie 2022 (UTC) :Dit het nou ná twee of drie dae reggekom. Vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:43, 7 Julie 2022 (UTC) ::Ek vermoed dit is weens ontwikkeling en dinge agter die skerms met sy soms onvoorsiene gevolge... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:03, 7 Julie 2022 (UTC) :::Dit lyk vir my soos CSS wat nie laai nie. Kan netwerk probleme wees, of iets anders wat Opera in die agtergrond doen. Ek weet min oor Opera so kan nie meer sê nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:28, 8 Julie 2022 (UTC) == Transliterasie van die Oekraïense politici se name == Hallo, julle! Ek wil vir die volgende paar weke artikels skep oor Oekraïense politici, maar ek het effens van 'n probleem...hoe translitereer 'n mens die politici se name in Afrikaans? Ek het nou die artikel [[President van Oekraïne]] geskep, maar ek moes omtrent rondsoek vir die korrekte spelling van die presidente met rooi skakels se name in Afrikaans. Help asseblief. Groete. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 16:46, 7 Julie 2022 (UTC) ::Sien twee opskrifte hierbo... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:53, 7 Julie 2022 (UTC) :::Vra gerus vir my as jy vashaak met 'n spesifieke naam. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:22, 7 Julie 2022 (UTC) == Gebruiker opleiding. == Gemeenskap, ek bied 'n opleiding sessie op 4 Augustus te SAAWK aan van 09:00 tot 13:00. Enige bestaande gebruikers wat wil handgee is welkom! Laat weet hier asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:46, 11 Julie 2022 (UTC) :Daar is nog plek vir belangstellendes! Laat weet net hier! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:49, 29 Julie 2022 (UTC) == Oesjaar skep sy 10 000ste artikel == Baie geluk aan [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] wat op 9/7/2022 sy 10 000ste Afrikaanse artikel geskep het: [[Lunar Orbiter 2]]. Werklik 'n groot mylpaal, hou so aan Deon! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:01, 12 Julie 2022 (UTC) :In dieselfde asem, geluk ook aan [[Gebruiker:Burgert_Behr|Burgert Behr]] wat op 2/7/2022 sy 7 000ste Afrikaanse artikel geskep het! Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:26, 15 Julie 2022 (UTC) ::...waarvan 109 of meer voorblad artikels is! Dankie en geluk Burgert! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:26, 15 Julie 2022 (UTC) == Voorbladfoto == Voorstel vir 'n voorbladfoto: James Webb se eerste amptelike foto, [[Webb se Eerste Diepveld]] - [[:Beeld:Main image deep field smacs0723.png]] [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:11, 13 Julie 2022 (UTC) :Ondersteun! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:28, 13 Julie 2022 (UTC) :{{ondersteun}} - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:03, 13 Julie 2022 (UTC) :{{ondersteun}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:11, 16 Julie 2022 (UTC) * {{uitgevoer}} – Dit sal heel waarskynlik 'n spogbeeld op Commons word, so hoekom nie? :) Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:32, 17 Julie 2022 (UTC) == Duitse setlaarsmonument == Gemeenskap, moet die S in hoofletters wees? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:15, 14 Julie 2022 (UTC) :Ja, dis die naam van die monument. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:31, 14 Julie 2022 (UTC) ::Ai, dankie! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:45, 14 Julie 2022 (UTC) == [[Lunar Orbiter 4]] == Gemeenskap: uit die Engels van bogenoemde: ''Changes in the attitude raised the temperature of the camera and generally eliminated the fogging. Continuing problems with the readout drive mechanism starting and stopping beginning on May 20 resulted in a decision to terminate the photographic portion of the mission on May 26. Despite problems with the readout drive the entire film was read and transmitted.'' Atttitude myns insiens is posisie beheer en watter kant van die ruimtetuig bo,onder,links en regs is. Indien jy die posisie van die ruimtetuig wil verander, verander jy dan die ordinering of koördinering - of waaraan dink ek? Tweedens, die stuk vanaf ''Continuing'' tot by tot by ''transmitted'', is daar nie 'n teenstrydigheid hier nie? As die fotografie gestaak is, hoe kan die hele film gestuur word na die Aarde? Die Engelse teks is nog in die artikel. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:13, 16 Julie 2022 (UTC) :Help 'n ou man asb.... == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimte terme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == (Wikimedia-)Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Lootsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) == Museum van Legendes == Gemeenskap, ek die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) 53ioa55l4xop90fqffmnqlxnn18jnv8 2516928 2516927 2022-08-02T12:05:19Z Aliwal2012 39067 /* Museum van Legendes */ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }} *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]]<!-- [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis naweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Sjabloon:Gemini-bemanning == :<small>''oorgedra van SpesBona se besprekingsblad deur Aliwal2012''</small> {{ping|SpesBona}}, Ek het my hand gewaag aan sjablone! Kan jy help asb? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:23, 13 Junie 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, watter sjabloon probeer jy vertaal? Dan kan ek kyk en dalk help. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:50, 13 Junie 2022 (UTC) ::Spaceflight crew uit Engels. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:53, 13 Junie 2022 (UTC) :::{{Ping|Oesjaar}} Ai, dié is 'n lank infokas. Dit sal sekerlik 'n hele dag vat om dit mooi te vertaal. Gee net tyd asb. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:55, 13 Junie 2022 (UTC) ::::Dalk kan {{Ping|Burgert Behr}} hier help, hy is mos ons kenner van ruimtedinge. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 13 Junie 2022 (UTC) :::::Nee, ek weet nie wat daar aangaan nie. Dit lyk soos deel van 'n groter sjabloon. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:49, 14 Junie 2022 (UTC) {{uitkeep}} Dankie julle vir julle bereidwilligheid! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:46, 14 Junie 2022 (UTC) :Wie doen nou wat? :) {{Ping|Burgert Behr}}, Oesjaar probeer [[:en:Template:Spaceflight crew]] in Afrikaans vertaal. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:55, 15 Junie 2022 (UTC) ::{{Ping|Oesjaar}} Ek het dit nou gedoen. Kyk hier: {{sj|Ruimtevlugbemanning}}, en onderaan in die dokumentasie hoe dit in aksie lyk. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:01, 16 Junie 2022 (UTC) :::{{Ping|Burgert Behr}}, dankie Burgert! Dit gaan 'n verskil maak! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:54, 16 Junie 2022 (UTC) :::: Mooi so Burgert, hoop nie dit het jou hele Jeugdag opgeneem nie! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 14:25, 16 Junie 2022 (UTC) == SAAWK == Gemeenskap, die Akademie het 'n nuwe webblad, sien: [https://www.akademie.co.za/]. Binnekort is ons naam ook hier onder organisasies! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:38, 21 Junie 2022 (UTC) :Pasop net vir bemarking nè! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:56, 21 Junie 2022 (UTC) == WMF se Werkbladverbeteringsprojek – opdatering == :<small>''Uit Nederlands vertaal deur Aliwal2012''</small> [[File:Table of contents shown on English Wikipedia 02.webm|thumb]] ;Om dit die nuwe standaard te maak Hallo! Ek wil graag 'n opdatering lewer oor die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Werkbladverbeterings]]-projek, waaraan die Wikimedia Stigting-webspan die afgelope paar jaar gewerk het. Ons werk is amper klaar! Ons wil graag sien dat hierdie verbeterings die standaard word vir lesers en redigeerders op alle wiki's. <span style="background-color:#fc3;">In die komende weke sal ons gesprekke op meer wiki's begin, insluitend hierdie een.🗓️</span> Ons lees graag jou voorstelle! Die doel van die projek is om die koppelvlak meer uitnodigend en gemaklik vir lesers te maak, en meer bruikbaar vir gevorderde gebruikers. Die projek bestaan ​​uit 'n reeks kenmerkverbeterings wat dit makliker maak om te lees en te leer, binne die bladsy te navigeer, te soek, tale te wissel, artikeloortjies en die gebruikerskieslys te gebruik, en someer. Die verbeterings is reeds by verstek sigbaar vir lesers en redigeerders op meer as 30 wiki's, insluitend die Wikipedias in [[:fr:|Frans]], [[:pt:|Portugees]] en [[:fa:|Persies]]. Die veranderinge is slegs van toepassing op die [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=vector}} Vektor-vel] en [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=monobook}} Monobook] of [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=timeless}} Timeless] word nie geraak nie. ; Die nuutste funksies * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Table of contents|Inhoudsopgawe]] - ons weergawe is makliker om toegang te verkry, konteks vanaf die bladsy te kry, en oor die bladsy te navigeer sonder om te af te rol. Dit word tans op ons loods-wiki's getoets. Dit is ook beskikbaar vir redakteurs wat vir die Vector 2022-vel ingeteken het. * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Page tools|Bladsyhulpmiddels]] - daar is nou twee tipes skakels in die kantbalk. Daar is aksies en nutsmiddels vir individuele bladsye (soos [[Special:RecentChangesLinked|verwante veranderinge]]) en skakels van 'n wiki-wye aard (soos [[Special:RecentChanges|onlangse veranderinge]]). Ons gaan dit in twee intuïtiewe spyskaarte verdeel. ; Hoe om die verbeterings te aktiveer [[File:Desktop Improvements - how to enable globally.png|thumb|[[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|{{int:globalpreferences}}]]]] *Dit is moontlik om dit op individuele wiki's te aktiveer in die Voorkoms-oortjie in die voorkeure deur "{{int:skinname-vector-2022}}" te kies. Dit is ook moontlik om dit op alle wiki's gelyktydig te aktiveer met behulp van die [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|Globale Voorkeure]]. Op wiki's waar die veranderinge by verstek publiek sigbaar is, kan aangemelde gebruikers altyd na die ou Vector terugkeer. Daar is 'n maklik-toeganklike skakel in die sybalk van die nuwe Vector. ; Kom meer te wete en sluit aan by ons aktiwiteite As jy die vordering van ons projek wil volg, kan jy [[mw:Special:Newsletter/28/subscribe|inteken op ons nuusbrief]]. U kan die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|projekbladsye]] lees, ons [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Frequently_asked_questions|Gereelde Vrae bekyk]], kommentaar lewer op die [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop_Improvements|projekbesprekingsbladsy]] en by 'n [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|aanlynvergadering met ons aansluit]]. Baie dankie. [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|overleg]]) 15:47, 21 Junie 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Nl_fallback&oldid=23212579 --> == ''Launch escape system'' in Afrikaans? == Gemeenskap, ek gaan bogenoemde uit Engels vertaal. Wat sal die korrekte Afrikaans daarvoor wees? Lanseringontsnappingstelsel afgekort LOS? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:42, 22 Junie 2022 (UTC) : Lanseerontsnapstelsel, lanseer-ontsnapstelsel, of iets dergeliks. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 09:34, 23 Junie 2022 (UTC) == Die Ruimte dinge... == Na ek 'n klomp ruimtevlugte vertaal het, het gedink daar sal nie meer verrassings wees nie... Wel, wat is die volgende in Afrikaans: ''propellant slosh''? Daar is ook 'n Engelse artikel: [https://en.wikipedia.org/wiki/Slosh_dynamics Slosh dynamics]. Ek luister... [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:26, 24 Junie 2022 (UTC) : Die spoel/rondplas van dryfmiddel in die tenk? Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:28, 24 Junie 2022 (UTC) == [[Vakuumbuis]] == Bogenoemde artikel is uit Nederlands vertaal en kort aandag! Kan iemand met beter Nederlandse kennis as ek asb. hier help? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:10, 25 Junie 2022 (UTC) :{{uitgevoer}} met pyn! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:05, 25 Junie 2022 (UTC) == Vegvliegtuie, destyds en nou! == 'n Interessante brokkie:— Vergelyk die klimvermoë van hierdie drie [[vegvliegtuie]]: *[[Royal Aircraft Factory S.E.5]] (1916){{spaces|8}}3 050 m in '''13¼ minute''' *[[English Electric Lightning]] (1957){{spaces|9}} 15 240 m per minuut (250 m/s) *[[McDonnell Douglas F-15E Strike Eagle|F-15E Strike Eagle]] (1986) {{spaces|12}}ook 15 240 m per minuut (50 000 vt/min) Laat mens dink? [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 23:32, 25 Junie 2022 (UTC) == Vostok vs. Wostok == Gemeenskap, advies asb! Watter een... [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:28, 27 Junie 2022 (UTC) : Wostok, hoewel beide waarskynlik reg is. Vostok lyk soos 'n wisselvorm. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 16:28, 27 Junie 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en SAAWK == Gemeenskap, net kortliks insake die vordering oor die samewerkings tussen ons en die SAAWK: die Memorandum van Verstandhouding is tans by die SAAWK vir goedkeuring en ondertekening. Hul nuwe admin persoon begin op 1 Julie, haar werk beskrywing sluit die take in wat sy moet verrig vir ons Wikipedia. Ek gaan in die 2de week van Julie na die SAAWK se kantore om te begin met haar opleiding. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:29, 27 Junie 2022 (UTC) == Sjabloon:[[Mercury-program]] == Gemeenskap, my doelwit vir die volgende jaar is om ruimte artikels te vertaal, 'n proses wat ek reeds begin het. Kan iemand help om die Mercury-program sjabloon te vertaal? Dit gaan 'n enorme taak wees, ek onderneem om elke rooi skakel op die sjabloon blou te maak. 'n Klomp is reeds geskep! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:17, 27 Junie 2022 (UTC) ::{{uitgevoer}}. Sien navigasiesjabloon by {{sj|Mercury-projek}} --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:31, 3 Julie 2022 (UTC) == Engelse teks op die afwiki koppelvlak == Ek het altyd gewonder waar mens die teks op Wikipedia se koppelvlak vertaal. Ek het onlangs Oesjaar se nota op sy gebruikersbladsy gesien, en besluit om die saak te ondersoek. Om die teks op 'n wiki se koppelvlak te vertaal, moet mens 'n gebruiker-rekening skep op https://translatewiki.net/. Ek sien van die gebruikers hier het dit al gedoen : https://translatewiki.net/wiki/Portal:Af#Vertalers Daar is blykbaar baie nuwe teks wat verander of bygevoeg is, en kort nog vertaling. Ek gaan bydra, en ek vra almal hier doen wat hulle kan om ook by te dra. Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:26, 1 Julie 2022 (UTC) ::Asb! 'n Relatiewe klein maar baie belangrike taak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:18, 3 Julie 2022 (UTC) == ''Lunar Orbiter program'' == Gemeenskap, ek mag seker dit die Maanwentelbaan-program noem? Of is dit Maanomwentelings-program? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:18, 3 Julie 2022 (UTC) :Of sommer net maanwentelprogram. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:15, 3 Julie 2022 (UTC) == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[Gebruiker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gebruikerbespreking:MediaWiki message delivery|kontak]]) 16:12, 4 Julie 2022 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == 64ste Springbokkaptein == Gemeenskap, is [[Handré Pollard]] ons 64ste [[Springbokkaptein|Springbokkaptein]]? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:41, 5 Julie 2022 (UTC) :Volgens die mediaberigte, blykbaar "ja"! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:15, 6 Julie 2022 (UTC) == Transliterasie vir [[Oekraïens]] == Gemeenskap, ek loop hierdie skakel op VivA Afrikaans raak: https://www.taalkommissie.co.za/dokumente-en-besluite/?fbclid=IwAR35Fl1ypwHRPrCZxkKpl0xjvgGw5xBndWLw193_TkUE1IvlU2UiNQvdBBk Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:58, 6 Julie 2022 (UTC) : Dankie [[Gebruiker:Oesjaar]]. Weet jy of hulle 'n soortgelyke gids het vir Sjinees? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 18:56, 7 Julie 2022 (UTC) ::Kom ons vra... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:58, 7 Julie 2022 (UTC) :::Chinees word nie meer in enige taal getranslitereer nie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:26, 7 Julie 2022 (UTC) :::: Ek het [[董事長樂團|hierdie musiekgroep]] se naam self na Afrikaans getranslitereer. Die transliterasie is oorspronklike navorsing. Hoe nou gemaak? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:53, 7 Julie 2022 (UTC) {{Ping|K175}} Dongshi zhang yuetuan, lyk dit my. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 22:22, 7 Julie 2022 (UTC) : {{ping|Burgert_Behr}} Dankie, is dit [[pinyin]]? Hoe het jy dit van die Sjinese karakters afgelei? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 08:59, 9 Julie 2022 (UTC) ::{{ping|K175}} Ja, dis pinyin, wat in alle tale dieselfde is. Ek het die Chinese karakters op Google Translate ingetik en hulle het vir my die transliterasie gegee. As jy dit google, kry jy 'n paar inskrywings met dié spelling. Dit lyk dit kan ook "yue tuan" (twee woorde) wees. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:25, 9 Julie 2022 (UTC) ::: {{ping|Burgert_Behr}} Baie dankie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 09:39, 9 Julie 2022 (UTC) == O, Opera! == Alles wat ek nog op Wikipedia gedoen het (lyk dit my) lyk deesdae so in die Opera-blaaier. Ander mense se goed lyk reg, en alles lyk reg in Fire Fox. Het enigiemand dalk enige idees of raad? "Wis kas" help niks. [[Lêer:Opera_Snapshot.png|900px]] [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:05, 6 Julie 2022 (UTC) :Dit het nou ná twee of drie dae reggekom. Vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:43, 7 Julie 2022 (UTC) ::Ek vermoed dit is weens ontwikkeling en dinge agter die skerms met sy soms onvoorsiene gevolge... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:03, 7 Julie 2022 (UTC) :::Dit lyk vir my soos CSS wat nie laai nie. Kan netwerk probleme wees, of iets anders wat Opera in die agtergrond doen. Ek weet min oor Opera so kan nie meer sê nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:28, 8 Julie 2022 (UTC) == Transliterasie van die Oekraïense politici se name == Hallo, julle! Ek wil vir die volgende paar weke artikels skep oor Oekraïense politici, maar ek het effens van 'n probleem...hoe translitereer 'n mens die politici se name in Afrikaans? Ek het nou die artikel [[President van Oekraïne]] geskep, maar ek moes omtrent rondsoek vir die korrekte spelling van die presidente met rooi skakels se name in Afrikaans. Help asseblief. Groete. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 16:46, 7 Julie 2022 (UTC) ::Sien twee opskrifte hierbo... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:53, 7 Julie 2022 (UTC) :::Vra gerus vir my as jy vashaak met 'n spesifieke naam. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:22, 7 Julie 2022 (UTC) == Gebruiker opleiding. == Gemeenskap, ek bied 'n opleiding sessie op 4 Augustus te SAAWK aan van 09:00 tot 13:00. Enige bestaande gebruikers wat wil handgee is welkom! Laat weet hier asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:46, 11 Julie 2022 (UTC) :Daar is nog plek vir belangstellendes! Laat weet net hier! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:49, 29 Julie 2022 (UTC) == Oesjaar skep sy 10 000ste artikel == Baie geluk aan [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] wat op 9/7/2022 sy 10 000ste Afrikaanse artikel geskep het: [[Lunar Orbiter 2]]. Werklik 'n groot mylpaal, hou so aan Deon! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:01, 12 Julie 2022 (UTC) :In dieselfde asem, geluk ook aan [[Gebruiker:Burgert_Behr|Burgert Behr]] wat op 2/7/2022 sy 7 000ste Afrikaanse artikel geskep het! Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:26, 15 Julie 2022 (UTC) ::...waarvan 109 of meer voorblad artikels is! Dankie en geluk Burgert! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:26, 15 Julie 2022 (UTC) == Voorbladfoto == Voorstel vir 'n voorbladfoto: James Webb se eerste amptelike foto, [[Webb se Eerste Diepveld]] - [[:Beeld:Main image deep field smacs0723.png]] [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:11, 13 Julie 2022 (UTC) :Ondersteun! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:28, 13 Julie 2022 (UTC) :{{ondersteun}} - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:03, 13 Julie 2022 (UTC) :{{ondersteun}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:11, 16 Julie 2022 (UTC) * {{uitgevoer}} – Dit sal heel waarskynlik 'n spogbeeld op Commons word, so hoekom nie? :) Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:32, 17 Julie 2022 (UTC) == Duitse setlaarsmonument == Gemeenskap, moet die S in hoofletters wees? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:15, 14 Julie 2022 (UTC) :Ja, dis die naam van die monument. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:31, 14 Julie 2022 (UTC) ::Ai, dankie! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:45, 14 Julie 2022 (UTC) == [[Lunar Orbiter 4]] == Gemeenskap: uit die Engels van bogenoemde: ''Changes in the attitude raised the temperature of the camera and generally eliminated the fogging. Continuing problems with the readout drive mechanism starting and stopping beginning on May 20 resulted in a decision to terminate the photographic portion of the mission on May 26. Despite problems with the readout drive the entire film was read and transmitted.'' Atttitude myns insiens is posisie beheer en watter kant van die ruimtetuig bo,onder,links en regs is. Indien jy die posisie van die ruimtetuig wil verander, verander jy dan die ordinering of koördinering - of waaraan dink ek? Tweedens, die stuk vanaf ''Continuing'' tot by tot by ''transmitted'', is daar nie 'n teenstrydigheid hier nie? As die fotografie gestaak is, hoe kan die hele film gestuur word na die Aarde? Die Engelse teks is nog in die artikel. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:13, 16 Julie 2022 (UTC) :Help 'n ou man asb.... == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimte terme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == (Wikimedia-)Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Lootsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) kqovpwxowlljx9tmpdbuvsvojl7bj1q 2516945 2516928 2022-08-02T12:53:11Z Rooiratel 90342 /* Museum van Legendes */ Reply wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }} *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]]<!-- [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis naweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Sjabloon:Gemini-bemanning == :<small>''oorgedra van SpesBona se besprekingsblad deur Aliwal2012''</small> {{ping|SpesBona}}, Ek het my hand gewaag aan sjablone! Kan jy help asb? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:23, 13 Junie 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, watter sjabloon probeer jy vertaal? Dan kan ek kyk en dalk help. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:50, 13 Junie 2022 (UTC) ::Spaceflight crew uit Engels. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:53, 13 Junie 2022 (UTC) :::{{Ping|Oesjaar}} Ai, dié is 'n lank infokas. Dit sal sekerlik 'n hele dag vat om dit mooi te vertaal. Gee net tyd asb. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:55, 13 Junie 2022 (UTC) ::::Dalk kan {{Ping|Burgert Behr}} hier help, hy is mos ons kenner van ruimtedinge. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 13 Junie 2022 (UTC) :::::Nee, ek weet nie wat daar aangaan nie. Dit lyk soos deel van 'n groter sjabloon. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:49, 14 Junie 2022 (UTC) {{uitkeep}} Dankie julle vir julle bereidwilligheid! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:46, 14 Junie 2022 (UTC) :Wie doen nou wat? :) {{Ping|Burgert Behr}}, Oesjaar probeer [[:en:Template:Spaceflight crew]] in Afrikaans vertaal. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:55, 15 Junie 2022 (UTC) ::{{Ping|Oesjaar}} Ek het dit nou gedoen. Kyk hier: {{sj|Ruimtevlugbemanning}}, en onderaan in die dokumentasie hoe dit in aksie lyk. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:01, 16 Junie 2022 (UTC) :::{{Ping|Burgert Behr}}, dankie Burgert! Dit gaan 'n verskil maak! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:54, 16 Junie 2022 (UTC) :::: Mooi so Burgert, hoop nie dit het jou hele Jeugdag opgeneem nie! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 14:25, 16 Junie 2022 (UTC) == SAAWK == Gemeenskap, die Akademie het 'n nuwe webblad, sien: [https://www.akademie.co.za/]. Binnekort is ons naam ook hier onder organisasies! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:38, 21 Junie 2022 (UTC) :Pasop net vir bemarking nè! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:56, 21 Junie 2022 (UTC) == WMF se Werkbladverbeteringsprojek – opdatering == :<small>''Uit Nederlands vertaal deur Aliwal2012''</small> [[File:Table of contents shown on English Wikipedia 02.webm|thumb]] ;Om dit die nuwe standaard te maak Hallo! Ek wil graag 'n opdatering lewer oor die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Werkbladverbeterings]]-projek, waaraan die Wikimedia Stigting-webspan die afgelope paar jaar gewerk het. Ons werk is amper klaar! Ons wil graag sien dat hierdie verbeterings die standaard word vir lesers en redigeerders op alle wiki's. <span style="background-color:#fc3;">In die komende weke sal ons gesprekke op meer wiki's begin, insluitend hierdie een.🗓️</span> Ons lees graag jou voorstelle! Die doel van die projek is om die koppelvlak meer uitnodigend en gemaklik vir lesers te maak, en meer bruikbaar vir gevorderde gebruikers. Die projek bestaan ​​uit 'n reeks kenmerkverbeterings wat dit makliker maak om te lees en te leer, binne die bladsy te navigeer, te soek, tale te wissel, artikeloortjies en die gebruikerskieslys te gebruik, en someer. Die verbeterings is reeds by verstek sigbaar vir lesers en redigeerders op meer as 30 wiki's, insluitend die Wikipedias in [[:fr:|Frans]], [[:pt:|Portugees]] en [[:fa:|Persies]]. Die veranderinge is slegs van toepassing op die [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=vector}} Vektor-vel] en [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=monobook}} Monobook] of [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=timeless}} Timeless] word nie geraak nie. ; Die nuutste funksies * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Table of contents|Inhoudsopgawe]] - ons weergawe is makliker om toegang te verkry, konteks vanaf die bladsy te kry, en oor die bladsy te navigeer sonder om te af te rol. Dit word tans op ons loods-wiki's getoets. Dit is ook beskikbaar vir redakteurs wat vir die Vector 2022-vel ingeteken het. * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Page tools|Bladsyhulpmiddels]] - daar is nou twee tipes skakels in die kantbalk. Daar is aksies en nutsmiddels vir individuele bladsye (soos [[Special:RecentChangesLinked|verwante veranderinge]]) en skakels van 'n wiki-wye aard (soos [[Special:RecentChanges|onlangse veranderinge]]). Ons gaan dit in twee intuïtiewe spyskaarte verdeel. ; Hoe om die verbeterings te aktiveer [[File:Desktop Improvements - how to enable globally.png|thumb|[[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|{{int:globalpreferences}}]]]] *Dit is moontlik om dit op individuele wiki's te aktiveer in die Voorkoms-oortjie in die voorkeure deur "{{int:skinname-vector-2022}}" te kies. Dit is ook moontlik om dit op alle wiki's gelyktydig te aktiveer met behulp van die [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|Globale Voorkeure]]. Op wiki's waar die veranderinge by verstek publiek sigbaar is, kan aangemelde gebruikers altyd na die ou Vector terugkeer. Daar is 'n maklik-toeganklike skakel in die sybalk van die nuwe Vector. ; Kom meer te wete en sluit aan by ons aktiwiteite As jy die vordering van ons projek wil volg, kan jy [[mw:Special:Newsletter/28/subscribe|inteken op ons nuusbrief]]. U kan die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|projekbladsye]] lees, ons [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Frequently_asked_questions|Gereelde Vrae bekyk]], kommentaar lewer op die [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop_Improvements|projekbesprekingsbladsy]] en by 'n [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|aanlynvergadering met ons aansluit]]. Baie dankie. [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|overleg]]) 15:47, 21 Junie 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Nl_fallback&oldid=23212579 --> == ''Launch escape system'' in Afrikaans? == Gemeenskap, ek gaan bogenoemde uit Engels vertaal. Wat sal die korrekte Afrikaans daarvoor wees? Lanseringontsnappingstelsel afgekort LOS? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:42, 22 Junie 2022 (UTC) : Lanseerontsnapstelsel, lanseer-ontsnapstelsel, of iets dergeliks. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 09:34, 23 Junie 2022 (UTC) == Die Ruimte dinge... == Na ek 'n klomp ruimtevlugte vertaal het, het gedink daar sal nie meer verrassings wees nie... Wel, wat is die volgende in Afrikaans: ''propellant slosh''? Daar is ook 'n Engelse artikel: [https://en.wikipedia.org/wiki/Slosh_dynamics Slosh dynamics]. Ek luister... [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:26, 24 Junie 2022 (UTC) : Die spoel/rondplas van dryfmiddel in die tenk? Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:28, 24 Junie 2022 (UTC) == [[Vakuumbuis]] == Bogenoemde artikel is uit Nederlands vertaal en kort aandag! Kan iemand met beter Nederlandse kennis as ek asb. hier help? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:10, 25 Junie 2022 (UTC) :{{uitgevoer}} met pyn! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:05, 25 Junie 2022 (UTC) == Vegvliegtuie, destyds en nou! == 'n Interessante brokkie:— Vergelyk die klimvermoë van hierdie drie [[vegvliegtuie]]: *[[Royal Aircraft Factory S.E.5]] (1916){{spaces|8}}3 050 m in '''13¼ minute''' *[[English Electric Lightning]] (1957){{spaces|9}} 15 240 m per minuut (250 m/s) *[[McDonnell Douglas F-15E Strike Eagle|F-15E Strike Eagle]] (1986) {{spaces|12}}ook 15 240 m per minuut (50 000 vt/min) Laat mens dink? [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 23:32, 25 Junie 2022 (UTC) == Vostok vs. Wostok == Gemeenskap, advies asb! Watter een... [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:28, 27 Junie 2022 (UTC) : Wostok, hoewel beide waarskynlik reg is. Vostok lyk soos 'n wisselvorm. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 16:28, 27 Junie 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en SAAWK == Gemeenskap, net kortliks insake die vordering oor die samewerkings tussen ons en die SAAWK: die Memorandum van Verstandhouding is tans by die SAAWK vir goedkeuring en ondertekening. Hul nuwe admin persoon begin op 1 Julie, haar werk beskrywing sluit die take in wat sy moet verrig vir ons Wikipedia. Ek gaan in die 2de week van Julie na die SAAWK se kantore om te begin met haar opleiding. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:29, 27 Junie 2022 (UTC) == Sjabloon:[[Mercury-program]] == Gemeenskap, my doelwit vir die volgende jaar is om ruimte artikels te vertaal, 'n proses wat ek reeds begin het. Kan iemand help om die Mercury-program sjabloon te vertaal? Dit gaan 'n enorme taak wees, ek onderneem om elke rooi skakel op die sjabloon blou te maak. 'n Klomp is reeds geskep! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:17, 27 Junie 2022 (UTC) ::{{uitgevoer}}. Sien navigasiesjabloon by {{sj|Mercury-projek}} --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:31, 3 Julie 2022 (UTC) == Engelse teks op die afwiki koppelvlak == Ek het altyd gewonder waar mens die teks op Wikipedia se koppelvlak vertaal. Ek het onlangs Oesjaar se nota op sy gebruikersbladsy gesien, en besluit om die saak te ondersoek. Om die teks op 'n wiki se koppelvlak te vertaal, moet mens 'n gebruiker-rekening skep op https://translatewiki.net/. Ek sien van die gebruikers hier het dit al gedoen : https://translatewiki.net/wiki/Portal:Af#Vertalers Daar is blykbaar baie nuwe teks wat verander of bygevoeg is, en kort nog vertaling. Ek gaan bydra, en ek vra almal hier doen wat hulle kan om ook by te dra. Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:26, 1 Julie 2022 (UTC) ::Asb! 'n Relatiewe klein maar baie belangrike taak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:18, 3 Julie 2022 (UTC) == ''Lunar Orbiter program'' == Gemeenskap, ek mag seker dit die Maanwentelbaan-program noem? Of is dit Maanomwentelings-program? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:18, 3 Julie 2022 (UTC) :Of sommer net maanwentelprogram. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:15, 3 Julie 2022 (UTC) == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[Gebruiker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gebruikerbespreking:MediaWiki message delivery|kontak]]) 16:12, 4 Julie 2022 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == 64ste Springbokkaptein == Gemeenskap, is [[Handré Pollard]] ons 64ste [[Springbokkaptein|Springbokkaptein]]? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:41, 5 Julie 2022 (UTC) :Volgens die mediaberigte, blykbaar "ja"! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:15, 6 Julie 2022 (UTC) == Transliterasie vir [[Oekraïens]] == Gemeenskap, ek loop hierdie skakel op VivA Afrikaans raak: https://www.taalkommissie.co.za/dokumente-en-besluite/?fbclid=IwAR35Fl1ypwHRPrCZxkKpl0xjvgGw5xBndWLw193_TkUE1IvlU2UiNQvdBBk Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:58, 6 Julie 2022 (UTC) : Dankie [[Gebruiker:Oesjaar]]. Weet jy of hulle 'n soortgelyke gids het vir Sjinees? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 18:56, 7 Julie 2022 (UTC) ::Kom ons vra... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:58, 7 Julie 2022 (UTC) :::Chinees word nie meer in enige taal getranslitereer nie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:26, 7 Julie 2022 (UTC) :::: Ek het [[董事長樂團|hierdie musiekgroep]] se naam self na Afrikaans getranslitereer. Die transliterasie is oorspronklike navorsing. Hoe nou gemaak? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:53, 7 Julie 2022 (UTC) {{Ping|K175}} Dongshi zhang yuetuan, lyk dit my. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 22:22, 7 Julie 2022 (UTC) : {{ping|Burgert_Behr}} Dankie, is dit [[pinyin]]? Hoe het jy dit van die Sjinese karakters afgelei? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 08:59, 9 Julie 2022 (UTC) ::{{ping|K175}} Ja, dis pinyin, wat in alle tale dieselfde is. Ek het die Chinese karakters op Google Translate ingetik en hulle het vir my die transliterasie gegee. As jy dit google, kry jy 'n paar inskrywings met dié spelling. Dit lyk dit kan ook "yue tuan" (twee woorde) wees. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:25, 9 Julie 2022 (UTC) ::: {{ping|Burgert_Behr}} Baie dankie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 09:39, 9 Julie 2022 (UTC) == O, Opera! == Alles wat ek nog op Wikipedia gedoen het (lyk dit my) lyk deesdae so in die Opera-blaaier. Ander mense se goed lyk reg, en alles lyk reg in Fire Fox. Het enigiemand dalk enige idees of raad? "Wis kas" help niks. [[Lêer:Opera_Snapshot.png|900px]] [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:05, 6 Julie 2022 (UTC) :Dit het nou ná twee of drie dae reggekom. Vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:43, 7 Julie 2022 (UTC) ::Ek vermoed dit is weens ontwikkeling en dinge agter die skerms met sy soms onvoorsiene gevolge... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:03, 7 Julie 2022 (UTC) :::Dit lyk vir my soos CSS wat nie laai nie. Kan netwerk probleme wees, of iets anders wat Opera in die agtergrond doen. Ek weet min oor Opera so kan nie meer sê nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:28, 8 Julie 2022 (UTC) == Transliterasie van die Oekraïense politici se name == Hallo, julle! Ek wil vir die volgende paar weke artikels skep oor Oekraïense politici, maar ek het effens van 'n probleem...hoe translitereer 'n mens die politici se name in Afrikaans? Ek het nou die artikel [[President van Oekraïne]] geskep, maar ek moes omtrent rondsoek vir die korrekte spelling van die presidente met rooi skakels se name in Afrikaans. Help asseblief. Groete. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 16:46, 7 Julie 2022 (UTC) ::Sien twee opskrifte hierbo... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:53, 7 Julie 2022 (UTC) :::Vra gerus vir my as jy vashaak met 'n spesifieke naam. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:22, 7 Julie 2022 (UTC) == Gebruiker opleiding. == Gemeenskap, ek bied 'n opleiding sessie op 4 Augustus te SAAWK aan van 09:00 tot 13:00. Enige bestaande gebruikers wat wil handgee is welkom! Laat weet hier asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:46, 11 Julie 2022 (UTC) :Daar is nog plek vir belangstellendes! Laat weet net hier! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:49, 29 Julie 2022 (UTC) == Oesjaar skep sy 10 000ste artikel == Baie geluk aan [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] wat op 9/7/2022 sy 10 000ste Afrikaanse artikel geskep het: [[Lunar Orbiter 2]]. Werklik 'n groot mylpaal, hou so aan Deon! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:01, 12 Julie 2022 (UTC) :In dieselfde asem, geluk ook aan [[Gebruiker:Burgert_Behr|Burgert Behr]] wat op 2/7/2022 sy 7 000ste Afrikaanse artikel geskep het! Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:26, 15 Julie 2022 (UTC) ::...waarvan 109 of meer voorblad artikels is! Dankie en geluk Burgert! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:26, 15 Julie 2022 (UTC) == Voorbladfoto == Voorstel vir 'n voorbladfoto: James Webb se eerste amptelike foto, [[Webb se Eerste Diepveld]] - [[:Beeld:Main image deep field smacs0723.png]] [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:11, 13 Julie 2022 (UTC) :Ondersteun! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:28, 13 Julie 2022 (UTC) :{{ondersteun}} - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:03, 13 Julie 2022 (UTC) :{{ondersteun}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:11, 16 Julie 2022 (UTC) * {{uitgevoer}} – Dit sal heel waarskynlik 'n spogbeeld op Commons word, so hoekom nie? :) Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:32, 17 Julie 2022 (UTC) == Duitse setlaarsmonument == Gemeenskap, moet die S in hoofletters wees? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:15, 14 Julie 2022 (UTC) :Ja, dis die naam van die monument. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:31, 14 Julie 2022 (UTC) ::Ai, dankie! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:45, 14 Julie 2022 (UTC) == [[Lunar Orbiter 4]] == Gemeenskap: uit die Engels van bogenoemde: ''Changes in the attitude raised the temperature of the camera and generally eliminated the fogging. Continuing problems with the readout drive mechanism starting and stopping beginning on May 20 resulted in a decision to terminate the photographic portion of the mission on May 26. Despite problems with the readout drive the entire film was read and transmitted.'' Atttitude myns insiens is posisie beheer en watter kant van die ruimtetuig bo,onder,links en regs is. Indien jy die posisie van die ruimtetuig wil verander, verander jy dan die ordinering of koördinering - of waaraan dink ek? Tweedens, die stuk vanaf ''Continuing'' tot by tot by ''transmitted'', is daar nie 'n teenstrydigheid hier nie? As die fotografie gestaak is, hoe kan die hele film gestuur word na die Aarde? Die Engelse teks is nog in die artikel. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:13, 16 Julie 2022 (UTC) :Help 'n ou man asb.... == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimte terme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == (Wikimedia-)Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Lootsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) 5h1ghnyi48r0thi91001gklsfonas3b 0 5835 2517124 2515569 2022-08-03T08:59:03Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Wendy Hoopes wikitext text/x-wiki {{NovemberKalender}} '''4 November''' is die 308ste dag van die jaar (309de in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]) in die [[Gregoriaanse kalender]], met 57 dae oor. == Gebeure == * [[1184]] – [[Pous Lucius III]] publiseer die bul "Ad abolendam" wat die grondslag vir die [[Inkwisisie]] lê. * [[1576]] – [[Tagtigjarige oorlog]]: [[Spanje]] verower die stad [[Antwerpen]] in [[België]]. (die stad is byna in drie dae vernietig).[[Lêer:Flag of the Netherlands.svg|duimnael|regs|115px|Die vlag van die Colonie van Swellendam]] * [[1741]] – [[Pous Benedictus XIV]] publiseer "Benedictina" oor die geldigheid van gemengde huwelike. * [[1795]] – Die [[Colonie van Swellendam]] aanvaar [[Verenigde Koninkryk|Britse]] heerskappy onmiddellik na [[Geskiedenis van die Kaapkolonie|Britse besetting van die Kaap]], drie maande na die [[VOC]]-magistraat A.A. Faure uitgeskop is en onafhanklikheid verklaar is. * [[1852]] – [[Camillo Benso di Cavour|Graaf Cavour]] word die Eerste Minister van [[Piëmont]]-[[Sardinië]], wat daarna sou uitbrei om die [[Italië|Koninkryk van Italië]] te word. * [[1869]] – Die eerste uitgawe van die wetenskaplike joernaal ''Nature'' word gepubliseer. * [[1884]] – [[Grover Cleveland]] wen die Amerikaanse presidentsverkiesing vir die eerste van sy twee termyne in die amp. * [[1889]] – Die meerderheid van die Ethiopiese adelstand sweer trou aan Menelek van Shoa wat lei tot sy kroning as [[keiser]]. * [[1912]] – Die [[NG gemeente Maitland]] word in [[Kaapstad]] gestig. * [[1918]] – Die Duitse Rewolusie begin toe veertig-duisend seemanne die [[hawe]] in [[Kiel, Duitsland|Kiel]] oorneem. * [[1918]] – [[Eerste Wêreldoorlog]]: [[Oostenryk-Hongarye]] gee oor aan [[Italië]]. * [[1921]] – Die ''Sturmabteilung'' of SA word formeel deur [[Adolf Hitler]] gestig. * [[1922]] – Die Britse argeoloog [[Howard Carter]] en sy werkers vind die ingang tot Koning [[Toetankamen]] se graf in die [[Vallei van die Konings]] in [[Egipte]]. * [[1924]] – Nellie Tayloe Ross van [[Wyoming]] word verkies as die eerste vroulike goewerneur in die V.S.A. * [[1939]] – [[Tweede Wêreldoorlog]]: President [[Franklin D. Roosevelt]] van die V.S.A. beveel die doeanediens van die V.S.A. om die wet op neutraliteit van 1939 te implementeer. Die wet het onder andere [[wapen]]verkope aan oorlogsvoerders gewettig. * [[1942]] – Tweede Wêreldoorlog: Tweede Slag van El Alamein - Veldmaarskalk [[Erwin Rommel]] verontagsaam 'n direkte bevel deur [[Adolf Hitler]] en retireer met sy magte. * [[1948]] – [[T.S. Eliot]] wen die [[Nobelprys]] vir literatuur. * [[1952]] – [[Dwight Eisenhower]] verslaan sy teensander van die Demokratiese Party in die presidentsverkiesing in die V.S.A. * [[1956]] – [[Sowjetunie|Sowjettroepe]] val [[Hongarye]] binne om die [[Hongaarse Rewolusie van 1956|Hongaarse Opstand]] wat op [[23 Oktober]] begin het, te onderdruk met duisende sterfgevalle tot gevolg. Byna 'n kwart miljoen mense vlug uit die land. * [[1970]] – [[Salvador Allende]] word ingehuldig as president van [[Chili]]. * [[1979]] – Iranse gyselaarsdrama begin: [[Iran]]se radikale, meestal studente, val die ambassade van die V.S.A. in [[Teheran]] binne en neem 90 gyselaars gevange (waarvan 63 Amerikaners is). Hulle word vir 'n volle 444 dae aangehou. * [[1980]] – [[Ronald Reagan]] verslaan die ampsdraer ([[Jimmy Carter]] van die Demokratiese party) in die V.S.A. se presidentsverkiesing met 'n oortuigende meerderheid. * [[1988]] – ''[[Vrye Weekblad]]'' verskyn die eerste keer. * [[1993]] – Jean Chrétien word Eerste Minister van Kanada. * 1993 – [[Bolivië]] word 'n lid van die Berne Konvensie verdrag op [[kopiereg|outeursreg]]. * [[1995]] – Die [[Israel]]iese eerste minister, [[Yitzhak Rabin]], word dodelik gewond deur 'n [[regsgesinde]] ekstremis tydens 'n vredesbyeenkoms in [[Tel Aviv]] by [[Yigal Amir]]. * [[2001]] – ''Orkaan Michelle'' tref [[Kuba]] en vernietig landerye en duisende huise. * [[2003]] – Die grootste sonfakkel word aangeteken. (X28) * [[2006]] – 'n Tegniese probleem by die Duitse kragverskaffer '''E.on''' lei tot 'n kettingreaksie met grootskaalse kragonderbrekings in Duitsland, Frankryk, België, Spanje en Italië. == Geboortes == * [[1470]] – [[Eduard V van Engeland|Eduard V]], koning van [[Engeland]] († [[1483]]). * [[1742]] – [[Jakob Friedrich Ehrhart]], [[Duits]]e plantkundige en direkteur van die Botaniese Tuin van Hannover († [[1795]]). * [[1832]] – [[Johannes Kotzé]], predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] in Kaapstad († [[1902]]). * [[1862]] – [[István Thomán]], Hongaarse klaviervirtuoos en musiekonderwyser.(† [[1940]]). * [[1873]] – [[George Edward Moore]], [[Britse]] [[filosoof]] († [[1958]]). * [[1874]] – Aleksandr Vasilevich Kolchak, [[Rusland|Russiese]] militêre bevelvoerder († [[1920]]). * [[1894]] – [[Clarence van Riet Lowe]], [[Suid-Afrika]]anse siviele ingenieur en prehistoriese argeoloog († [[1956]]). * [[1896]] – [[Ian Wolfe]], Amerikaanse akteur († [[1992]]). * [[1932]] – Thomas Klestil, president van Oostenryk († [[2004]]). * [[1948]] – [[Amadou Toumani Touré]], [[Mali|Maliese]] politikus († [[2020]]). * [[1950]] – [[Markie Post]], Amerikaanse aktrise († [[2021]]). * [[1955]] – Matti Vanhanen, Eerste minister van [[Finland]]. * [[1958]] – [[Michael du Plessis]], [[Springbokrugbyspeler]], broer van [[Carel du Plessis]]. * [[1960]] – [[Gys de Villiers]], Suid-Afrikaanse akteur. * [[1961]] – [[Ralph Macchio]], Amerikaanse rolprentakteur. * [[1969]] – [[Matthew McConaughey]], Amerikaanse akteur. * [[1972]] – [[Wendy Hoopes]], Amerikaanse aktrise en skryfster. * [[1980]] – [[Jerry Collins]], [[Nieu-Seeland]]se [[rugby]]speler († [[2015]]). == Sterftes == * [[1652]] – Jean-Charles de la Faille, Franse wiskundige (* [[1597]]). * [[1698]] – Rasmus Bartholin, Deense wiskundige (* [[1625]]). * [[1847]] – [[Felix Mendelssohn]], Duitse komponis (* [[1809]]). * [[1853]] – [[John Montagu]], Koloniale Sekretaris van die [[Kaap die Goeie Hoop]] (* [[1797]]) * [[1870]] – Comte de Lautréamont, Franse digter en skrywer (* [[1846]]). * [[1924]] – [[Gabriel Fauré]], Franse komponis (* [[1845]]). * [[1927]] – [[Valli Valli]], Engelse aktrise († [[1882]]). * [[1950]] – [[Ferdinand Postma]], eerste rektor van die [[PU vir CHO]] (* [[1879]]). * [[1968]] – Michel Kikoine, Wit-Russiese skilder (* [[1892]]). * [[1983]] – [[Hendrik Bernardus Thom|H.B. Thom]], Afrikaanse akademikus (* [[1905]]). * [[1986]] – Kurt Hirsch, Britse wiskundige (* [[1906]]). * [[1995]] – [[Gilles Deleuze]], Franse filosoof (* [[1925]]). * [[1995]] – [[Yitzhak Rabin]], Eerste minister van [[Israel]] (* [[1922]]). * [[2000]] – Ian Sneddon, Britse wiskundige (* [[1919]]). * [[2016]] – [[Dot Serfontein]], Suid-Afrikaanse skrywer (* [[1925]]). == Vakansiedae, herdenkings == * [[Italië]] – viering van die oorwinning in die [[Eerste Wêreldoorlog]], die dag van die Weermag. * [[Bahá'í Geloof]] – Fees van Qudrat (Krag) - Eerste dag van die 13de maand van die Bahá'í Kalender {{commonskat|4 November}} [[Kategorie:November]] aeed61kyij9iy3abxjbkixyznm9ecuf 10 5907 2517110 2470387 2022-08-03T07:54:59Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{skoonmaak|DD M J}}</noinclude><includeonly>{| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width: 100%; font-size: 95%; border: 1px solid #F2F2CE; border-width: 2px; clear: both; margin:0.5em auto; vertical-align: middle; background: #FFFFF5;" | style="width: 32px" | [[Beeld:Broom icon.svg|60px]] | '''Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word.'''{{#if:{{{probleem|}}}|<br />'''Probleem:'''&nbsp;{{{probleem|}}}|}}<br />Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë gehaltestandaarde waarna Wikipedia streef nie. [[Wikipedia:Voel vry en gaan jou gang|Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak]], en verwyder hierdie kennisgewing ná die tyd. Vir meer hulp, sien die [[Wikipedia:Redigeer|redigeringshulp]]. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad oor wat verbeter moet word.{{#if:{{{datum|{{{1|}}}}}}|<br />Hierdie kennisgewing is op '''{{{datum|{{{1|}}}}}}''' hier geplaas.|}} |}{{#if:{{{geen kategorie|}}}||[[Kategorie:Wikipedia skoonmaak|{{PAGENAME}}]]}}<!-- LET WEL! As hierdie kategorie verander word, gaan alle skakels na die kategorie na sodat skakels aangepas kan word. --></includeonly> <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 8kjkscb9dko9e7qppd4xgwxaq4rguvq 0 7548 2517020 2473684 2022-08-02T17:09:34Z CommonsDelinker 1161 "Félix_Nadar_1820-1910_portraits_Jules_Verne_(restoration).jpg" is verwyder omdat dit in Commons deur [[commons:User:DarwIn|DarwIn]] verwyder is omrede: Content uploaded by vandal account, often with fake identifications and IDs wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Jules Verne | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = Foto van Jules Verne<br /><small>Foto deur Félix Nadar, ca.  1878</small> | geboortenaam = Jules Gabriel Verne | geboortedatum = [[8 Februarie]] [[1828]] | geboorteplek = [[Nantes]], [[Frankryk]] | sterfdatum = {{SDEO|1828|2|8|1905|3|24}} | sterfteplek = [[Amiens]], Frankryk | ouers = | titel = | nasionaliteit = {{vlagland|Frankryk}} | beroep = Romanskrywer, digter en dramaturg | ander = | bekend = ''Voyage au centre de la Terre'' (1864)<br />''Vingt mille lieues sous les mers'' (1870)<br />''Le Tour du monde en quatre-vingts jours'' (1873)<br />''L'Île mystérieuse'' (1874-1875) | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | religie = | huweliksmaat = Honorine Hebe du Fraysse de Viane (Morel) Verne | kinders = Michel Verne en stiefdogters Valentine en Suzanne Morel | webblad = | handtekening = Firma de Julio Verne.svg }} '''Jules Gabriel Verne''' ([[Frans]]: [ʒyl vɛʁn]; [[8 Februarie]] [[1828]] — [[24 Maart]] [[1905]]) is die bekendste Franse skrywer van [[wetenskapsfiksie]]. Hy stel hom ten doel om die tegnologiese en wetenskaplike vooruitgang van die [[19de eeu]] in die vorm van romans aan die algemene publiek te verduidelik. Weens die tekortkomings van die destydse natuurwetenskaplike onderwys in Franse skole word hy deur die uitgewer Pierre-Jules Hetzel aangemoedig om sy boeke só te skryf dat hulle ook as 'n nuttige hulpmiddel kan dien om bekende en toekomstige tegnologieë aanskoulik te verbeeld. Boeke soos ''Michel Strogoff'' en Die reis om die wêreld in 80 dae is van die gewildste jeugboeke wat nog geskryf is. Jules Verne is op 8 Februarie 1828 in Nantes in Frankryk gebore. Hy het in die regte gestudeer, maar ʼn joernalis geword. Hy het verskeie blyspele geskryf en ook saamgewerk aan 'n tydskrif vir kinders. In [[1862]] het hy 'n kontrak met die uitgewer [[Jules Hetzel]] (1814-1886) gesluit wat hom verplig het om 2 romans per jaar te skryf, 'n ooreenkoms wat hy tot met sy dood gestand gedoen het. So het die beroemde ''Voyages extraordinaires'' ("Wonderbaarlike reise") tot stand gekom, met illustrasies deur onder andere [[Edouard Riou]] en [[A.M. Neuville]]. Sy oeuvre sluit afgesien van die essayistiese werk ook 65 romans en 18 verhale in wat in talle tale vertaal is. Van sy boeke is later ook verfilm. Van sy bekendste werk is onder meer ''Vyf weke in 'n lugballon'' ([[1863]]), ''Na die middelpunt van die aarde'' ([[1864]]), ''Die reis na die maan'' ([[1865]]), ''20 000 myl onder die see'' ([[1870]]), waarin die beroemde kaptein Nemo aan die roer van die duikboot die ''Nautilus'' die hoofrol speel, ''Die geheimsinnige eiland'' (1874) en ''Die reis om die wêreld in 80 dae'' (1873), met as helde die Engelsman Philéas Fogg en sy hulp Passepartout. Van die klassieke werke is ''Die kinders van kaptein Grant'' (1868), ''Michel Strogoff'' (1876), ''Robur die veroweraar'' ([[1886]]), ''Mathias Sandorf'' ([[1885]]), en ''Le secret de Wilhelm Storitz'' ("Die geheim van Wilhelm Storitz"[[1910|; 1910]]). Veral na die [[Tweede Wêreldoorlog]] het daar 'n nuwe belangstelling in die werk van Jules Verne ontstaan. Die reise het die karakter van 'n inwyding, die avonture is ʼn toets vir volwassenheid en net soos in die Middeleeuse ridderromans, is daar altyd 'n skone, maar onbereikbare dame. Verne word dikwels beskou as een van die grondleggers van die wetenskaproman. In sy boeke het hy allerlei 20e-eeuse uitvindings soos lug- en ruimtevaart voorspel. Ander toekomsdrome, soos om die stand van die wentelas van die aarde te verander, is egter nog nie verwesenlik nie. Verne het egter uitsluitlik belang gestel in die tegniese aspekte van die nuwe wêreld. Sy geleerdes speel meestal nie ʼn bepalende rol in die verhale self nie en wanneer hulle wel aan die avontuur deelneem, is hul selde simpatieke karakters. Daar is ook baie gespekuleer oor die politieke implikasies van sy boeke. Sommige krictici beskou hom as 'n revolusionêr, veral op grond van ''Mathias Sandorf'', die Hongaarse vryheidsvegter wat hom as verdediger van die verdrukte volksmassa daarstel. In ''Les'' ''naufragés du Jonathan'' ([[1909]]) het Verne 'n baie pessimistiese beskouing van die samelewing van sy tyd gegee. Verne het sy gewildheid in die eerste plek te danke aan die feit dat hy 'n ongeëwenaarde verteller was en helde geskep het wat hulle onderskei het deur hulle strewes na 'n ander wêreld: of in die heelal, of onder die see, 61 in die binneste van die aarde. Die boorling van die Franse stad [[Nantes]] skryf sowat 60 boeke wat ook die materiaal vir 'n reeks rolprente lewer. In [[1905]] sterf hy in [[Amiens]] (noord van [[Parys]]). == Eksterne bronne == * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409699, volume 28, bl. 124 {{Commons-kategorie inlyn}} * {{gutenberg outeur|id=Jules_Verne|naam=Jules Verne}} (sluit vertalings na verskeie tale in) * Volker Dehs: ''Jules Verne''. Düsseldorf: Winkler 2005. ISBN 3538072086 * [http://www.mobilebooks.org/?author=JV Jules Verne mobile e-books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070311051809/http://www.mobilebooks.org/?author=JV |date=11 Maart 2007 }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Verne, Jules}} [[Kategorie:Franse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1828]] [[Kategorie:Sterftes in 1905]] a6nos1hbs9uym63ql0fe7q2kcxkd51r 2517084 2517020 2022-08-02T20:52:38Z Komissaarien jahtaama 152426 Bestand wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Jules Verne | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = Foto van Jules Verne<br /><small>Foto deur Félix Nadar, ca.  1878</small> | geboortenaam = Jules Gabriel Verne | geboortedatum = [[8 Februarie]] [[1828]] | geboorteplek = [[Nantes]], [[Frankryk]] | sterfdatum = {{SDEO|1828|2|8|1905|3|24}} | sterfteplek = [[Amiens]], Frankryk | ouers = | titel = | nasionaliteit = {{vlagland|Frankryk}} | beroep = Romanskrywer, digter en dramaturg | ander = | bekend = ''Voyage au centre de la Terre'' (1864)<br />''Vingt mille lieues sous les mers'' (1870)<br />''Le Tour du monde en quatre-vingts jours'' (1873)<br />''L'Île mystérieuse'' (1874-1875) | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | religie = | huweliksmaat = Honorine Hebe du Fraysse de Viane (Morel) Verne | kinders = Michel Verne en stiefdogters Valentine en Suzanne Morel | webblad = | handtekening = Firma de Julio Verne.svg }} [[File:Jules Verne.gif|thumb|Jules Verne 1856]] '''Jules Gabriel Verne''' ([[Frans]]: [ʒyl vɛʁn]; [[8 Februarie]] [[1828]] — [[24 Maart]] [[1905]]) is die bekendste Franse skrywer van [[wetenskapsfiksie]]. Hy stel hom ten doel om die tegnologiese en wetenskaplike vooruitgang van die [[19de eeu]] in die vorm van romans aan die algemene publiek te verduidelik. Weens die tekortkomings van die destydse natuurwetenskaplike onderwys in Franse skole word hy deur die uitgewer Pierre-Jules Hetzel aangemoedig om sy boeke só te skryf dat hulle ook as 'n nuttige hulpmiddel kan dien om bekende en toekomstige tegnologieë aanskoulik te verbeeld. Boeke soos ''Michel Strogoff'' en Die reis om die wêreld in 80 dae is van die gewildste jeugboeke wat nog geskryf is. Jules Verne is op 8 Februarie 1828 in Nantes in Frankryk gebore. Hy het in die regte gestudeer, maar ʼn joernalis geword. Hy het verskeie blyspele geskryf en ook saamgewerk aan 'n tydskrif vir kinders. In [[1862]] het hy 'n kontrak met die uitgewer [[Jules Hetzel]] (1814-1886) gesluit wat hom verplig het om 2 romans per jaar te skryf, 'n ooreenkoms wat hy tot met sy dood gestand gedoen het. So het die beroemde ''Voyages extraordinaires'' ("Wonderbaarlike reise") tot stand gekom, met illustrasies deur onder andere [[Edouard Riou]] en [[A.M. Neuville]]. Sy oeuvre sluit afgesien van die essayistiese werk ook 65 romans en 18 verhale in wat in talle tale vertaal is. Van sy boeke is later ook verfilm. Van sy bekendste werk is onder meer ''Vyf weke in 'n lugballon'' ([[1863]]), ''Na die middelpunt van die aarde'' ([[1864]]), ''Die reis na die maan'' ([[1865]]), ''20 000 myl onder die see'' ([[1870]]), waarin die beroemde kaptein Nemo aan die roer van die duikboot die ''Nautilus'' die hoofrol speel, ''Die geheimsinnige eiland'' (1874) en ''Die reis om die wêreld in 80 dae'' (1873), met as helde die Engelsman Philéas Fogg en sy hulp Passepartout. Van die klassieke werke is ''Die kinders van kaptein Grant'' (1868), ''Michel Strogoff'' (1876), ''Robur die veroweraar'' ([[1886]]), ''Mathias Sandorf'' ([[1885]]), en ''Le secret de Wilhelm Storitz'' ("Die geheim van Wilhelm Storitz"[[1910|; 1910]]). Veral na die [[Tweede Wêreldoorlog]] het daar 'n nuwe belangstelling in die werk van Jules Verne ontstaan. Die reise het die karakter van 'n inwyding, die avonture is ʼn toets vir volwassenheid en net soos in die Middeleeuse ridderromans, is daar altyd 'n skone, maar onbereikbare dame. Verne word dikwels beskou as een van die grondleggers van die wetenskaproman. In sy boeke het hy allerlei 20e-eeuse uitvindings soos lug- en ruimtevaart voorspel. Ander toekomsdrome, soos om die stand van die wentelas van die aarde te verander, is egter nog nie verwesenlik nie. Verne het egter uitsluitlik belang gestel in die tegniese aspekte van die nuwe wêreld. Sy geleerdes speel meestal nie ʼn bepalende rol in die verhale self nie en wanneer hulle wel aan die avontuur deelneem, is hul selde simpatieke karakters. Daar is ook baie gespekuleer oor die politieke implikasies van sy boeke. Sommige krictici beskou hom as 'n revolusionêr, veral op grond van ''Mathias Sandorf'', die Hongaarse vryheidsvegter wat hom as verdediger van die verdrukte volksmassa daarstel. In ''Les'' ''naufragés du Jonathan'' ([[1909]]) het Verne 'n baie pessimistiese beskouing van die samelewing van sy tyd gegee. Verne het sy gewildheid in die eerste plek te danke aan die feit dat hy 'n ongeëwenaarde verteller was en helde geskep het wat hulle onderskei het deur hulle strewes na 'n ander wêreld: of in die heelal, of onder die see, 61 in die binneste van die aarde. Die boorling van die Franse stad [[Nantes]] skryf sowat 60 boeke wat ook die materiaal vir 'n reeks rolprente lewer. In [[1905]] sterf hy in [[Amiens]] (noord van [[Parys]]). == Eksterne bronne == * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409699, volume 28, bl. 124 {{Commons-kategorie inlyn}} * {{gutenberg outeur|id=Jules_Verne|naam=Jules Verne}} (sluit vertalings na verskeie tale in) * Volker Dehs: ''Jules Verne''. Düsseldorf: Winkler 2005. ISBN 3538072086 * [http://www.mobilebooks.org/?author=JV Jules Verne mobile e-books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070311051809/http://www.mobilebooks.org/?author=JV |date=11 Maart 2007 }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Verne, Jules}} [[Kategorie:Franse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1828]] [[Kategorie:Sterftes in 1905]] mubr7zdczuxqysot29d7nv6mpsjgag1 0 9241 2516936 2516868 2022-08-02T12:22:26Z Burgert Behr 2401 Paar goed wikitext text/x-wiki :''Hierdie artikel handel oor die [[planeet]] Jupiter. Vir ander betekenisse van die naam, sien [[Jupiter (dubbelsinnig)]].'' {{Inligtingskas Planeet | bgcolour = #EEDC82 | name = Jupiter | symbol = [[Lêer:Jupiter symbol (bold).svg|24px|alt=♃|Jupiter se sterrekundige simbool]] | image = [[Lêer:Jupiter and its shrunken Great Red Spot.jpg|280px|Die planeet Jupiter]] | caption = Jupiter in natuurlike kleur, soos in April 2014 afgeneem deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | orbit_ref = | epoch = [[J2000]] | aphelion = 816,520,800&nbsp;km<br />5,458104&nbsp;AE | perihelion = 740,573,600&nbsp;km<br />4,950429&nbsp;AE | semimajor = 778,547,200&nbsp;km<br />5,204267&nbsp;AE | eccentricity = 0,048775 | period = 4&nbsp;332,59&nbsp;dae<br />11,8618&nbsp;jare<br />10&nbsp;475,8 Jupiter solar dae | synodic_period = 398,88&nbsp;dae<ref name="fact">{{cite web |url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html |title=Jupiter Fact Sheet |publisher=NASA |last=Williams |first=Dr. David R. |access-date=8 Augustus 2007 |date=16 November 2004 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200516082115/https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html |archive-date=16 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | avg_speed = 13,07&nbsp;km/s<ref name="fact" /> | inclination = 1,305° (tot [[Ekliptika]])<br />6,09° (tot die [[son]] se [[ewenaar]])<br />0,32° (tot onveranderbare vlakte)<ref name="meanplane">{{en}} {{cite web | date = 2009-04-03 | title = The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter | url = http://home.surewest.net/kheider/astro/MeanPlane.gif | accessdate = 2009-04-10 | archive-date = 2009-05-14 | archive-url = https://www.webcitation.org/5glwILykY?url=http://home.comcast.net/~kpheider/MeanPlane.gif | url-status = dead }} (geprodusier met [http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ Solex 10] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120210152814/http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ |date=10 Februarie 2012 }} geskryf van Aldo Vitagliano)</ref> | asc_node = 100,492° | arg_peri = 275,066° | satellites = [[Jupiter se natuurlike satelliete|79]]<ref name="fact" /> | minorplanet = | physical_characteristics = yes | equatorial_radius = 71,492 ± 4&nbsp;km<br />(11,209&nbsp;[[Aarde]]s) | polar_radius = 66,854 ± 10&nbsp;km<br />(10,517&nbsp;Aardes) | flattening = 0,06487 ± 0,00015 | surface_area = 6,1419×10¹⁰&nbsp;km²<ref name="nasafact">{{cite web |url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jupiter&Display=Facts |title=Solar System Exploration: Jupiter: Facts & Figures |work=NASA |date=7 Mei 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107183158/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jupiter |archive-date= 7 November 2015 |url-status=dead |df=dmy-all |access-date=22 Maart 2012 }}</ref><br />(121,9&nbsp;Aardes) | volume = 1,4313×10¹⁵&nbsp;km³<ref name="fact" /><br />(1321,3&nbsp;Aardes) | mass = 1,8986×10²⁷&nbsp;kg<ref name="fact" /><br />(317,8&nbsp;Aardes)<br />(1/1047 Sonne)<ref name=ssd-constants>{{cite web |title=Astrodynamic Constants |publisher=JPL Solar System Dynamics |date=27 Februarie 2009 |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |access-date=8 Augustus 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200514014252/https://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |archive-date=14 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | density = 1,326&nbsp;g/cm³<ref name="fact" /> | surface_grav = 24,79&nbsp;m/s²<ref name="fact" /><br />2,528&nbsp;g | escape_velocity = 59,5&nbsp;km/s<ref name="fact" /> | sidereal_day = 9,925&nbsp;h<ref>{{cite web |author=Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. |year=2001 |url=http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |title=Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000 |publisher=HNSKY Planetarium Program |access-date=2 Februarie 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512151452/http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br />(9 h 55 m 30 s) | rot_velocity = 12,6&nbsp;km/s<br />45&nbsp;300&nbsp;km/h | axial_tilt = 3,13°<ref name="fact" /> | right_asc_north_pole = 268,057°<br />(17&nbsp;h 52&nbsp;min 14&nbsp;s) | declination = 64,496° | albedo = 0,343 (geometries)<br />0,52 (Bond)<ref name="fact" /> | magnitude = -1,6 tot -2,94<ref name="fact" /> | angular_size = 29,8" — 50,1"<ref name="fact" /> | temperatures = yes | temp_name1 = 1 bar level | min_temp_1 = | mean_temp_1 = 165&nbsp;[[Kelvin|K]]<ref name="fact" /> | max_temp_1 = | temp_name2 = 0,1 bar | min_temp_2 = | mean_temp_2 = 112&nbsp;K<ref name="fact" /> | max_temp = | atmosphere = yes | surface_pressure = 20–200&nbsp;kPa<ref>{{en}} {{cite journal|author=Anonymous|title=Probe Nephelometer|journal=Galileo Messenger|publisher=NASA/JPL|date=Maart 1983|issue=6|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|accessdate=2007-02-12|archive-date=2009-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090719111109/http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|url-status=dead}}</ref> | atmosphere_composition = 89,8±2,0% [[Waterstof]]<br /> 10,2±2,0% [[Helium]]<br /> ~0,3% [[Metaan]]<br /> ~0,026% [[Ammoniak]]<br /> ~0,003% [[Waterstofdeuteried]]<br /> 0,0006% [[Etaan]]<br /> 0,0004% [[Water]] }} '''Jupiter''' is die vyfde [[planeet]] van die [[Son]] af en die grootste in die [[Sonnestelsel]]. Dit is 'n [[gasreus]] met 'n [[massa]] van meer as twee en 'n half keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam, maar effens kleiner as 'n duisendste van die Son se massa. Jupiter is die helderste natuurlike voorwerp in die [[Aarde]] se naglug naas die [[Maan]] en [[Venus]], en dit word reeds sedert die [[voorgeskiedenis]] waargeneem. Dit is genoem na die [[Jupiter (mitologie)|Romeinse god Jupiter]], die koning van die gode. Jupiter bestaan hoofsaaklik uit [[waterstof]], maar [[helium]] beslaan 'n kwart van sy massa en 'n tiende van sy [[volume]]. Dit het waarskynlik 'n rotsagtige kern van swaarder elemente,<ref name="coreuncertainty_2004">{{cite journal | last1=Saumon | first1=D. | last2=Guillot | first2=T. |title=Shock Compression of Deuterium and the Interiors of Jupiter and Saturn |journal=The Astrophysical Journal |volume=609 |issue=2 |pages=1170–1180 |year=2004 |bibcode=2004ApJ...609.1170S |doi=10.1086/421257 |arxiv=astro-ph/0403393|s2cid=119325899 }}</ref> maar ontbreek, nes die ander gasreuse in die Sonnestelsel, 'n goed gedefinieerde soliede oppervlak. Die voortdurende sametrekking van Jupiter se binnekant wek meer hitte op as wat dit van die Son kry. Vanweë sy vinnige rotasie is Jupiter se vorm 'n [[Sferoïde|afgeplatte sferoïde]]: Dit het 'n effense maar merkbare uitstulping om sy [[ewenaar]]. Die buitenste [[atmosfeer]] is verdeel in 'n reeks bande in sy breedte, met onstuimigheid en [[storm]]s aan die grense tussen hulle. 'n Prominente gevolg hiervan is die [[Groot Rooi Vlek]], 'n reusestorm wat minstens sedert 1831 sigbaar is. Jupiter word omring deur 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel en 'n kragtige [[magnetosfeer]]. Sy magnetiese stert is byna 800&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,3&nbsp;[[AE]]) lank en strek amper tot by [[Saturnus]] se [[wentelbaan]]. Jupiter het [[Jupiter se natuurlike satelliete|80 bekende mane]] en moontlik meer,<ref name="80moons">{{cite journal | first=David | last=Kindy | url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/amateur-astronomer-discovers-new-moon-orbiting-jupiter-180978258/ | title=Amateur Astronomer Discovers New Moon Orbiting Jupiter | journal=Smithsonian Magazine | access-date=2022-03-08 }}</ref> insluitende die vier groot [[mane van Galilei]] wat in 1610 deur [[Galileo Galilei]] ontdek is: [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]]. Io en Europa is omtrent so groot soos die Aarde se Maan, Kallisto is amper so groot soos die planeet [[Mercurius]] en Ganumedes is groter. [[Pioneer 10]] was die eerste [[ruimtetuig]] wat Jupiter besoek het. Sy naaste afstand aan die planeet was in Desember 1973.<ref name=pioneer10>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/missions/pioneer-10/in-depth|title=In Depth {{!}} Pioneer 10|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> Verskeie robottuie het Jupiter sedertdien besoek, onder meer die [[Pioneer-program|Pioneer-]] en [[Voyager-program|Voyager]]-verbyvlugsendings van 1973 tot 1979, en later die [[Galileo-ruimtesending|Galileo-wenteltuig]] in 1995.<ref>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/exploration?page=0&per_page=10&order=launch_date+desc,title+asc&search=&tags=Jupiter&category=129|title=Exploration {{!}} Jupiter|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> In 2007 het die [[New Horizons]] die planeet besoek en sy [[Swaartekragslinger|swaartekrag gebruik]] om sy spoed te verhoog en sy baan aan te pas op sy vlug na [[Pluto]]. Die laaste tuig wat Jupiter besoek het, is [[Juno (ruimtetuig)|Juno]], wat in Julie 2016 in 'n wentelbaan om die planeet gegaan het.<ref name="NYT-20160705">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA's Juno Spacecraft Enters Jupiter's Orbit |url=https://www.nytimes.com/2016/07/05/science/juno-enters-jupiters-orbit-capping-5-year-voyage.html |date=July 5, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 5, 2016}}</ref><ref name="NYT-20160630">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=All Eyes (and Ears) on Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2016/07/01/science/jupiter-nasa-juno-hubble.html |date=June 30, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 1, 2016}}</ref> Toekomstige teikens in die Jupiter-stelsel wat besoek sal word, sluit moontlik in die ysbedekte vloeistofoseaan van Europa.<ref name="NY-20210614">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Mushballs and a Great Blue Spot: What Lies Beneath Jupiter's Pretty Clouds – NASA's Juno probe is beginning an extended mission that may not have been possible if it hadn't experienced engine trouble when it first arrived at the giant planet. |url=https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-date=2021-12-28 |url-access=limited |date=14 June 2021 |work=The New York Times |access-date=16 June 2021 }}</ref> ==Naam en simbool== In beide die Griekse en Romeinse beskawing is die planeet na die hoofgod van die [[panteon]] genoem: [[Zeus]] vir die Grieke en [[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] vir die Romeine. Die [[Internasionale Sterrekundige Vereniging]] (IAU) het die naam Jupiter in 1976 as die naam vir die planeet aanvaar. Die IAU noem nuut ontdekte mane van Jupiter na sy mitologiese minnaresse, minnaars en afstammelinge.<ref>{{cite web | title=Naming of Astronomical Objects | publisher=International Astronomical Union | url=https://www.iau.org/public/themes/naming/ | access-date=2022-03-23 }}</ref> Die [[simbool]] vir die planeet, [[Beeld:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]], kom van die Griekse [[letter]] [[Zeta (letter)|zeta]] met 'n horisontale streep (Ƶ) as 'n afkorting vir "Zeus".<ref name=jones-1999> {{cite book | title = Astronomical papyri from Oxyrhynchus | last = Jones | first = Alexander | date = 1999 | pages = 62–63 | isbn = 9780871692337 | url = https://books.google.com/books?id=8MokzymQ43IC}}</ref><ref>{{cite journal | title=The origin of the symbols of the planets | last=Maunder | first=A. S. D. | journal=The Observatory | volume=57 | pages=238–247 | date=August 1934 | bibcode=1934Obs....57..238M }}</ref> Die argaïese naam ''Jove'' word sedert omstreeks die 14de eeu as 'n poëtiese naam vir Jupiter gebruik.<ref>{{cite book | title=Jove | first=Douglas | last=Harper | work=Online Etymology Dictionary | url=https://www.etymonline.com/word/jove | access-date=2022-03-22 }}</ref> Die Romeine het die vyfde dag van die week ''diēs Iovis'' ("Jove se Dag") genoem na die planeet.<ref name=days>{{citation |last=Falk |first=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |volume=93 |pages=122–133 |date=June 1999 |bibcode=1999JRASC..93..122F |access-date=18 November 2020 |archive-date=25 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225172054/http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |url-status=live }}</ref> In die [[Germaanse mitologie]] word Jupiter gelykgestel aan die dondergod [[Thor]], van waar die [[Afrikaanse]] naam [[Donderdag]] kom vir die Romeinse ''dies Jovis''.<ref>{{cite journal |last1=Falk |first1=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |year=2004 |volume=93 |pages=122–133 |bibcode=1999JRASC..93..122F |doi=10.1016/j.newast.2003.07.002 |last2=Koresko |first2=Christopher|arxiv=astro-ph/0307398 |s2cid=118954190 }}</ref> ''Jovian'' is in [[Engels]] die [[Adjektief|adjektiewe]] vorm van Jupiter. ==Vorming en migrasie== Jupiter is vermoedelik die oudste planeet in die Sonnestelsel.<ref name=Kruijer_et_al_2017/> Huidige modelle van die vorming van ons stelsel dui daarop dat Jupiter min of meer by die sneeulyn gevorm het: 'n afstand van die Son af waar die temperatuur laag genoeg is dat [[Vlugtigheid (planetologie)|vlugtige stowwe]] soos [[water]] kan kondenseer om [[Vastestof|vastestowwe]] te vorm.<ref name=Bosman_et_al_2019/> Die planeet het 'n groot vloeibare kern begin vorm en toe sy gasatmosfeer versamel. As gevolg daarvan moes die kern gevorm het voordat die [[sonnewel]] ná 10&nbsp;miljoen jaar heeltemal opgebreek het. Oor sowat 'n mijoen jaar het Jupiter se atmosfeer geleidelik uitgesit totdat die massa omtrent 20 keer dié van die Aarde was. Die omwentelende massa het 'n gaping in die sonnewel geskep, en daarna het die planeet stadigaan oor 3-4&nbsp;miljoen jaar gegroei tot 50&nbsp;[[aardmassa]]s.<ref name=Kruijer_et_al_2017>{{cite journal | title=Age of Jupiter inferred from the distinct genetics and formation times of meteorites | last1=Kruijer | first1=Thomas S. | last2=Burkhardt | first2=Christoph | last3=Budde | first3=Gerrit | last4=Kleine | first4=Thorsten | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences | volume=114 | issue=26 | pages=6712–6716 | date=June 2017 | doi=10.1073/pnas.1704461114 | pmid=28607079 | pmc=5495263 | bibcode=2017PNAS..114.6712K | doi-access=free }}</ref> Volgens een hipotese het Jupiter rofweg 3,5&nbsp;AE (520&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af begin vorm. Namate die jong planeet massa vergaar het, het 'n wisselwerking met die gasskyf wat om die Son gewentel het en 'n [[baanresonansie]] met Saturnus daartoe gelei dat hy na binne migreer het.<ref name=Bosman_et_al_2019>{{cite journal | title=Jupiter formed as a pebble pile around the N2 ice line | last1=Bosman | first1=A. D. | last2=Cridland | first2=A. J. | last3=Miguel | first3=Y. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=632 | id=L11 | pages=5 | date=December 2019 | arxiv=1911.11154 | bibcode=2019A&A...632L..11B | doi=10.1051/0004-6361/201936827 | s2cid=208291392 }}</ref><ref name="Walsh_etal_2011">{{cite journal | last1=Walsh | first1=K. J. | last2=Morbidelli | first2=A. | last3=Raymond | first3=S. N. | last4=O'Brien | first4=D. P. | last5=Mandell | first5=A. M. | year=2011 | title=A low mass for Mars from Jupiter's early gas-driven migration | journal=Nature | volume=475 | issue=7355 | pages=206–209 | doi=10.1038/nature10201 | bibcode=2011Natur.475..206W | arxiv=1201.5177 | pmid=21642961| s2cid=4431823 }}</ref> [[Lêer:Aarde Jupiter.svg|duimnael|links|180px|Vergelyking in grootte met die Aarde]] Dit het die wentelbane van verskeie [[superaarde]]s wat nader aan die Son gewentel het, versteur en veroorsaak dat hulle vernietigend bots. Saturnus sou later ook na binne begin migreer het, baie vinniger as Jupiter, totdat die twee planete vasgevang is in 'n resonansie van 3:2 by ongeveer 1,5&nbsp;AE (220&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af. Dit het die rigting van migrasie verander en veroorsaak dat hulle weg van die Son af en uit die binneste Sonnestelsel migreer het na hulle huidige posisies.<ref>{{cite journal |title=Jupiter's decisive role in the inner Solar System's early evolution |first=Konstantin |last=Batygin |doi=10.1073/pnas.1423252112 |pmid=25831540 |pmc=4394287 |volume=112 |issue=14 |pages=4214–4217 |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |arxiv=1503.06945 |bibcode=2015PNAS..112.4214B|year=2015 |doi-access=free }}</ref> Dit alles het oor 'n tydperk van 3-6&nbsp;miljoen jaar plaasgevind, met die finale migrasie van Jupiter wat oor verskeie honderdduisende jare geskied het.<ref name="Walsh_etal_2011"/><ref>{{cite journal | last1=Haisch Jr. | first1=K. E. | last2=Lada | first2=E. A. | last3=Lada | first3=C. J. | title=Disc Frequencies and Lifetimes in Young Clusters | year=2001 | journal=The Astrophysical Journal | volume=553 | issue=2 | pages=153–156| doi=10.1086/320685 | arxiv=astro-ph/0104347 | bibcode=2001ApJ...553L.153H | s2cid=16480998 | url=http://cds.cern.ch/record/496876 }}</ref> Jupiter se migrasie uit die binneste Sonnestelsel het die binneplanete, onder meer die Aarde, eindelik in staat gestel om uit die rommel te vorm.<ref>{{cite web |url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314171306/http://news.nationalgeographic.com/2015/03/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching/ |archive-date=March 14, 2017 |title=Observe: Jupiter, Wrecking Ball of Early Solar System |last=Fazekas |first=Andrew |date=March 24, 2015 |work=National Geographic |access-date=April 18, 2021 |url-status=live}}</ref> Daar is verskeie probleme met dié hipotese. Die gevolglike tydskale vir die vorming van die aardplanete stem blykbaar nie ooreen met hulle gemete [[Chemiese element|elementêre]] samestelling nie.<ref name="zube_2019">{{cite journal|last=Zube|first=N.|author2=Nimmo, F.|author3=Fischer, R.|author4=Jacobson, S.|title=Constraints on terrestrial planet formation timescales and equilibration processes in the Grand Tack scenario from Hf-W isotopic evolution|journal=Earth and Planetary Science Letters|year=2019|volume=522|issue=1|pages=210–218|doi=10.1016/j.epsl.2019.07.001 |pmid=32636530|pmc=7339907|arxiv = 1910.00645 |bibcode = 2019E&PSL.522..210Z |s2cid=199100280}}</ref> Jupiter sou waarskynlik in 'n wentelbaan nader aan die Son gegaan het as dit deur die sonnewel migreer het.<ref name="dangelo_marzari_2012">{{cite journal|last=D'Angelo|first=G.|author2= Marzari, F. |title=Outward Migration of Jupiter and Saturn in Evolved Gaseous Disks|journal=The Astrophysical Journal|year=2012|volume=757|issue=1|page=50 (23 pp.)|doi=10.1088/0004-637X/757/1/50 |arxiv = 1207.2737 |bibcode = 2012ApJ...757...50D |s2cid=118587166}}</ref> Sommige mededingende modelle van die vorming van die Sonnestelsel voorspel die vorming van Jupiter met wentelbaaneienskappe naby aan dié van vandag.<ref name=dangelo2021>{{cite journal | last1=D'Angelo | first1=G. | last2=Weidenschilling | first2=S. J. | last3=Lissauer | first3=J. J. | last4=Bodenheimer | first4=P. | title=Growth of Jupiter: Formation in disks of gas and solids and evolution to the present epoch | journal=Icarus |year=2021 | volume=355 | page=114087 | arxiv=2009.05575 | doi=10.1016/j.icarus.2020.114087 | bibcode=2021Icar..35514087D | s2cid=221654962 }}</ref> Ander modelle voorspel dat Jupiter verder weg gevorm het, soos 18&nbsp;AE (2,7&nbsp;miljard&nbsp;km) van die Son af.<ref name=Pirani_et_al_2019>{{cite journal | title=Consequences of planetary migration on the minor bodies of the early solar system | last1=Pirani | first1=S. | last2=Johansen | first2=A. | last3=Bitsch | first3=B. | last4=Mustill | first4=A.J. | last5=Turrini | first5=D. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=623 | date=March 2019 | pages=A169 | doi=10.1051/0004-6361/201833713| arxiv=1902.04591 | bibcode=2019A&A...623A.169P | doi-access=free }}</ref><ref name=Pirani_accompanying_article>{{cite web |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2019/03/190322105706.htm |title=Jupiter's Unknown Journey Revealed |work=ScienceDaily |publisher=Lund University |date= March 22, 2019|access-date=March 25, 2019}}</ref> Gebaseer op Jupiter se samestelling, is daar navorsers wat reken die planeet het baie ver van die Son af gevorm,<ref name=n2_snowline_2019>{{cite journal | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Jupiter's Composition Suggests its Core Assembled Exterior to the N_{2} Snowline | journal=The Astronomical Journal | year=2019 | volume=158 | issue=5 | doi=10.3847/1538-3881/ab46a8 | arxiv=1909.11246 | s2cid=202749962 | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab46a8/pdf}}</ref><ref>{{cite journal | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab6172 | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Erratum: "Jupiter's Composition Suggests Its Core Assembled Exterior to the N2 Snowline" | journal=The Astronomical Journal | year=2020| volume=159 | issue=2 | page=78 | doi=10.3847/1538-3881/ab6172 | s2cid=214576608 }}</ref> tot 40&nbsp;AE (6&nbsp;miljard&nbsp;km) weg. Die planeet sou daarna nader migreer het tot by sy huidige posisie. Dié migrasie na binne sou oor rofweg 700&nbsp;000 jaar plaasgevind het,<ref name=Pirani_et_al_2019/><ref name=Pirani_accompanying_article/> in 'n epog sowat 2-3&nbsp;miljoen jaar nadat die planeet begin vorm het. In dié model sou Saturnus, [[Uranus]] en [[Neptunus]] selfs verder van die Son af gevorm het, en sou Saturnus ook na binne migreer het. ==Fisiese eienskappe== Jupiter is 'n [[gasreus]], wat hoofsaaklik uit [[gas]] en [[vloeistof]] bestaan, eerder as uit soliede materiaal. Dit is die grootste planeet in die [[Sonnestelsel]], met 'n deursnee van 142&nbsp;984&nbsp;km by sy [[ewenaar]].<ref>{{cite book|page=419|title=Regents Exams and Answers: Earth Science—Physical Setting 2020|last1=Denecke|first1=Edward J.|date=January 7, 2020|publisher=Barrons Educational Series|isbn=978-1-5062-5399-2}}</ref> Sy gemiddelde digtheid is 1,326&nbsp;g/cm³, min of meer dieselfde as dié van [[stroop]],<ref name=Swarbrick2013>{{cite book | title=Encyclopedia of Pharmaceutical Technology | first=James | last=Swarbrick | date=2013 | page=3601 | volume=6 | isbn=9781439808238 | publisher=CRC Press | url=https://www.google.com/books/edition/Encyclopedia_of_Pharmaceutical_Technolog/w2C1DwAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA3601 | quote="Syrup USP (1.31&nbsp;g/cm³)" }}</ref> en laer as dié van die vier [[aardplanete]].<ref>{{cite book | title=Allen's Astrophysical Quantities | last1=Allen | first1=Clabon Walter | last2=Cox |first2=Arthur N. | publisher=Springer | date=2000 | pages=295–296 | isbn=978-0-387-98746-0 | url=https://books.google.com/books?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA296 }}</ref><ref>{{cite book | page=1041 | title=A Concise Handbook of Mathematics, Physics, and Engineering Sciences | last1=Polyanin | first1=Andrei D. | last2=Chernoutsan | first2=Alexei | date=October 18, 2010 | publisher=CRC Press | isbn=978-1-4398-0640-1 }}</ref> ===Samestelling=== Die volume van Jupiter se boonste [[atmosfeer]] bestaan uit sowat 90% [[waterstof]] en 10% [[helium]]. Omdat heliumatome 'n groter massa het as waterstofatome, is die massa van Jupiter se atmosfeer omtrent 24% helium.<ref>{{cite journal | title=NOTE: New Constraints on the Composition of Jupiter from Galileo Measurements and Interior Models | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Gautier | first2=Daniel | last3=Hubbard | first3=William B | journal=Icarus | volume=130 | issue=2 | pages=534–539 | date=December 1997 | doi=10.1006/icar.1997.5812 | arxiv=astro-ph/9707210 | bibcode=1997Icar..130..534G | s2cid=5466469 }}</ref> Die atmosfeer bevat spoorhoeveelhede [[metaan]]-, [[waterdamp]]-, [[ammoniak]]- en [[silikon]]gebaseerde samestellings. Daar is ook klein hoeveelhede [[koolstof]], [[etaan]], [[waterstofsulfied]], [[neon]], [[suurstof]], [[fosfien]] en [[swael]]. Die heel buitenste laag van die atmosfeer bevat [[kristal]]le van bevore ammoniak. Deur middel van [[infrarooi]]- en [[ultraviolet]]metings is ook spoorhoeveelhede [[benseen]] en ander [[Koolwaterstof|koolwaterstowwe]] ontdek.<ref>{{cite journal |journal=Icarus |volume=64 |issue=2 |pages=233–248 |year=1985 |title=Infrared Polar Brightening on Jupiter III. Spectrometry from the Voyager 1 IRIS Experiment |bibcode=1985Icar...64..233K |author=Kim, S. J. |author2=Caldwell, J. |author3=Rivolo, A. R. |author4=Wagner, R. |doi=10.1016/0019-1035(85)90201-5}}</ref> Jupiter se binnekant bevat swaarder materiale – volgens massa is dit rofweg 71% waterstof, 24% helium en 5% ander elemente.<ref name="voyager">{{cite journal |author=Gautier, D. |author2=Conrath, B. |author3=Flasar, M. |author4=Hanel, R. |author5=Kunde, V. |author6=Chedin, A. |author7=Scott N. |title=The helium abundance of Jupiter from Voyager |journal=Journal of Geophysical Research |volume=86 |issue=A10 |pages=8713–8720 |year=1981 |bibcode=1981JGR....86.8713G |doi=10.1029/JA086iA10p08713|hdl=2060/19810016480 |s2cid=122314894 |hdl-access=free }}</ref><ref name="cassini">{{cite journal |author=Kunde, V. G. |display-authors=etal |title=Jupiter's Atmospheric Composition from the Cassini Thermal Infrared Spectroscopy Experiment |journal=Science |date=September 10, 2004 |volume=305 |issue=5690 |pages=1582–1586 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/305/5690/1582 |access-date=April 4, 2007 |doi=10.1126/science.1100240 |pmid=15319491 |bibcode=2004Sci...305.1582K|s2cid=45296656 }}</ref> Die atmosferiese proporsies van waterstof en helium is naby die teoretiese samestelling van die oorspronklike [[sonnewel]]. Neon in die boonste atmosfeer is net 20 dele per miljoen volgens massa, wat omtrent 'n tiende van die hoeveelheid in die Son is.<ref>{{cite journal | last1=Niemann | first1=H. B. | last2=Atreya | first2=S. K. | last3=Carignan | first3=G. R. | last4=Donahue | first4=T. M. | last5=Haberman | first5=J. A. | last6=Harpold | first6=D. N. | last7=Hartle | first7=R. E. | last8=Hunten | first8=D. M. | last9=Kasprzak | first9=W. T. | last10=Mahaffy | first10=P. R. | last11=Owen | first11=T. C. | last12=Spencer | first12=N. W. | last13=Way | first13=S. H. | title=The Galileo Probe Mass Spectrometer: Composition of Jupiter's Atmosphere | journal=Science | year=1996 | volume=272 | issue=5263 | pages=846–849 | bibcode=1996Sci...272..846N | doi=10.1126/science.272.5263.846 | pmid=8629016| s2cid=3242002 }}</ref> Helium is ook net sowat 80% van die Son se heliumsamestelling. Dié uitputting is as gevolg van 'n neerslag van dié elemente as heliumryke druppels, 'n proses wat binne-in die planeet plaasvind.<ref name="galileo_ms">{{cite journal |first1=U. |last1=von Zahn |first2=D. M. |last2=Hunten |first3=G. |last3=Lehmacher |title=Helium in Jupiter's atmosphere: Results from the Galileo probe Helium Interferometer Experiment |journal=Journal of Geophysical Research |year=1998 |volume=103 |issue=E10 |pages=22815–22829 |doi=10.1029/98JE00695 |bibcode=1998JGR...10322815V |doi-access=free }}</ref><ref name="Juno">{{cite journal |title=Jupiter's Interior as Revealed by Juno |last=Stevenson |first=David J. |journal=Annual Review of Earth and Planetary Sciences |volume=48 |pages=465–489 |date=May 2020 |url=https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |access-date=2022-03-18 |doi=10.1146/annurev-earth-081619-052855 |bibcode=2020AREPS..48..465S |s2cid=212832169 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507195319/https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |archive-date=May 7, 2020 |url-status=dead }}</ref> Gebaseer op [[spektroskopie]], het Saturnus vermoedelik dieselfde samestelling as Jupiter, maar die ander [[reuseplanete]], [[Uranus]] en [[Neptunus]], het relatief minder waterstof en helium en relatief meer van die volgende meeste elemente, insluitende [[suurstof]], [[koolstof]], [[stikstof]] en [[swael]].<ref>{{cite web | last1=Ingersoll | first1=A. P. | last2=Hammel | first2=H. B. | last3=Spilker | first3=T. R. | last4=Young | first4=R. E. | date=June 1, 2005 | url=http://www.lpi.usra.edu/opag/outer_planets.pdf | title=Outer Planets: The Ice Giants | publisher=Lunar & Planetary Institute | access-date=February 1, 2007 }}</ref> Dié twee planete is bekend as [[ysreus]]e, want die meeste van hulle vlugtige samestellings is in 'n vastestofvorm. ===Grootte en massa=== [[Beeld:Jupiter and Europa 2020.tiff|thumb|200px|links|Jupiter met een van sy mane, [[Europa (maan)|Europa]], links.]] Jupiter se massa is 2,5 keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam. Dit is so groot dat die [[massamiddelpunt]] met die Son buite die oppervlak van die Son lê, sowat 1,068&nbsp;[[sonradius]]se van die Son se middelpunt af.<ref>{{cite book |last1=MacDougal |first1=Douglas W. |title=Newton's Gravity |url=https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd |url-access=limited |year=2012 |publisher=Springer New York |isbn=978-1-4614-5443-4 |pages=[https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd/page/n208 193]–211 |language=en |chapter=A Binary System Close to Home: How the Moon and Earth Orbit Each Other }}</ref> Jupiter is veel groter as die Aarde, maar aansienlik minder dig: sy volume is 1&nbsp;321 keer die Aarde s'n, maar sy massa is net 318 [[aardmassa]]s.<ref name="fact"/><ref name="burgess">{{cite book |first=Eric |last=Burgess |date=1982 |title=By Jupiter: Odysseys to a Giant |publisher=Columbia University Press |location=New York |isbn=978-0-231-05176-7}}</ref>{{rp|6}} Jupiter se [[radius]] is omtrent 'n tiende van die Son s'n,<ref name="shu82">{{cite book |first=Frank H. |last=Shu |date=1982 |title=The physical universe: an introduction to astronomy |page=[https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 426] |series=Series of books in astronomy |edition=12th |publisher=University Science Books |isbn=978-0-935702-05-7 |url=https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 }}</ref> maar sy massa is 'n duisendste [[sonmassa]]. Die meeteenheid "[[Jupitermassa]]" (ook M_J of M_JUP) word dikwels gebruik om die massa van ander voorwerpe te beskryf, veral [[eksoplanete]] en [[bruindwerg]]e. Die eksoplaneet [[HD 209458 b]] het byvoorbeeld 'n massa van {{val|0.69|ul=mjup}}.<ref>{{cite web |url=http://exoplanet.eu/ |title=The Extrasolar Planets Encyclopedia: Interactive Catalogue |publisher=Paris Observatory |first=Jean |last=Schneider |year=2009}}</ref> Teoretiese modelle dui aan dat as Jupiter 'n massa van 40% groter gehad het, die binnekant so saamgepers sou gewees het dat sy volume sou afgeneem het ondanks die groter hoeveelheid materie.<ref name="Seager2007">{{cite journal | last1=Seager | first1=S. | last2=Kuchner | first2=M. | last3=Hier-Majumder | first3=C. A. | last4=Militzer | first4=B. | title=Mass-Radius Relationships for Solid Exoplanets | journal=The Astrophysical Journal | volume=669 | issue=2 | pages=1279–1297 | year=2007 | doi=10.1086/521346 | arxiv=0707.2895 | bibcode=2007ApJ...669.1279S | s2cid=8369390 }}</ref> Hoewel Jupiter se massa 75 keer so groot sou moes gewees het om waterstof te verbrand en 'n [[ster]] te word,<ref>{{cite journal | title=The theory of brown dwarfs and extrasolar giant planets | last1=Burrows | first1=Adam | last2=Hubbard | first2=W. B. | last3=Lunine | first3=J. I. | last4=Liebert | first4=James | journal=Reviews of Modern Physics | volume=73 | issue=3 | pages=719–765 | date=July 2001 | doi=10.1103/RevModPhys.73.719 | arxiv=astro-ph/0103383 | bibcode=2001RvMP...73..719B | s2cid=204927572 }}</ref> het die kleinste [[rooidwerg]] dalk 'n radius van net effens groter as Saturnus.<ref>{{cite journal | title=The EBLM project. III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit | last1=von Boetticher | first1=Alexander | last2=Triaud | first2=Amaury H. M. J. | last3=Queloz | first3=Didier | last4=Gill | first4=Sam | last5=Lendl | first5=Monika | last6=Delrez | first6=Laetitia | last7=Anderson | first7=David R. | last8=Collier Cameron | first8=Andrew | last9=Faedi | first9=Francesca | last10=Gillon | first10=Michaël | last11=Gómez Maqueo Chew | first11=Yilen | last12=Hebb | first12=Leslie | last13=Hellier | first13=Coel | last14=Jehin | first14=Emmanuël | last15=Maxted | first15=Pierre F. L. | last16=Martin | first16=David V. | last17=Pepe | first17=Francesco | last18=Pollacco | first18=Don | last19=Ségransan | first19=Damien | last20=Smalley | first20=Barry | last21=Udry | first21=Stéphane | last22=West | first22=Richard | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=604 | id=L6 | pages=6 | date=August 2017 | doi=10.1051/0004-6361/201731107 | arxiv=1706.08781 | bibcode=2017A&A...604L...6V | s2cid=54610182 }}</ref> Jupiter straal meer hitte uit as wat dit van die Son ontvang vanweë sy sametrekkende binnekant.<ref name="elkins-tanton">{{cite book | first=Linda T. | last=Elkins-Tanton |date=2011 | title=Jupiter and Saturn | publisher=Chelsea House | location=New York | isbn=978-0-8160-7698-7 | edition=revised }}</ref>{{rp|30}}<ref>{{cite book | title=Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first=Patrick | last=Irwin | date=2003 | page=62 | isbn=9783540006817 | publisher=Springer Science & Business Media | url=https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&pg=PA62 }}</ref> Dié proses veroorsaak dat Jupiter met sowat 1&nbsp;mm per jaar krimp.<ref>{{cite book | title = Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first = Patrick G. J.|last= Irwin | publisher = Springer | orig-year = 2003 | url = https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&q=%22kelvin+helmholtz+mechanism%22&pg=PA63|edition= Second |year= 2009| page=4|isbn=978-3-642-09888-8}}.</ref><ref name="guillot04">{{cite book | editor1-last=Bagenal | editor1-first=Fran | editor2-last=Dowling | editor2-first=Timothy E. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=William B. | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | chapter=Chapter 3: The Interior of Jupiter | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 }}</ref> Toe Jupiter gevorm het, was dit warmer en sy deursnee omtrent twee keer so groot soos nou.<ref>{{cite journal |last=Bodenheimer |first=P. |title=Calculations of the early evolution of Jupiter |series=23 |journal=Icarus |year=1974 |issue=3 |volume=23 |pages=319–325 |bibcode=1974Icar...23..319B |doi=10.1016/0019-1035(74)90050-5}}</ref> ===Interne struktuur=== Voor die vroeë 21ste eeu het die meeste wetenskaplikes een van twee scenario's voorgestel vir die vorming van Jupiter. As die planeet aanvanklik materiaal aangetrek het as 'n soliede liggaam, sou dit bestaan het uit 'n digte kern, 'n omringende laag vloeibare [[metallieke waterstof]] (met 'n bietjie helium) wat omtrent 80% van die planeet se radius dek,<ref>{{cite journal | last=Smoluchowski | first=R. | year=1971 | title=Metallic interiors and magnetic fields of Jupiter and Saturn | journal=The Astrophysical Journal | volume=166 | page=435 | doi=10.1086/150971 | bibcode=1971ApJ...166..435S }}</ref> en 'n buitenste atmosfeer van hoofsaaklik [[Waterstof|molekulêre waterstof]].<ref name="guillot04" /> As die planeet egter regstreeks uit die gasagtige [[planetêre newel]] ineengestort het, sal dit na verwagting geen kern hê nie en tot in die middel bestaan uit al hoe digter vloeistowwe (hoofsaaklik molekulêre en metallieke waterstof). [[Beeld:Jupiter diagram.svg|thumb|500px|'n Diagram van Jupiter, sy binnekant, oppervlak, ringe en binnemane.]] Data van Juno het getoon Jupiter het 'n baie uitgespreide kern wat met sy binneste mantel meng.<ref name="NYT-20160705" /><ref name=space_dot_com_2017>{{cite web | url=https://www.space.com/37005-jupiter-fuzzy-core-nasa-juno.html | title=More Jupiter Weirdness: Giant Planet May Have Huge, 'Fuzzy' Core | date=May 26, 2017 | last=Wall | first=Mike | website=space.com | access-date=April 20, 2021}}</ref><ref name=Wrong-Juno>{{Cite web | url=https://www.space.com/39348-juno-jupiter-mission-planet-revelations.html | title='Totally Wrong' on Jupiter: What Scientists Gleaned from NASA's Juno Mission | date=January 10, 2018 | first=Hanneke | last=Weitering | website=space.com | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Dit is dalk veroorsaak deur 'n botsing met 'n planeet van sowat 10 [[aardmassa]]s 'n paar miljoen jaar ná Jupiter se vorming, wat 'n aanvanklik soliede kern sou versteur het.<ref name="nature2019">{{cite journal| last1=Liu| first1=S. F.| last2=Hori| first2=Y.| last3=Müller| first3=S.| last4=Zheng| first4=X.| last5=Helled| first5=R.| last6=Lin| first6=D.| last7=Isella| first7=A.| title=The formation of Jupiter's diluted core by a giant impact|year=2019| journal=Nature| volume=572| pages=355–357| issue=7769| doi=10.1038/s41586-019-1470-2| pmid=31413376| arxiv=2007.08338| bibcode=2019Natur.572..355L| s2cid=199576704}}</ref> Die kern strek na raming oor sowat 30-50% van die planeet se radius en bevat swaar elemente met 'n gesamentlike massa van 7-25 keer dié van die Aarde.<ref>{{cite journal |last1=Wahl |first1=S. M. |last2=Hubbard |first2=William B. |last3=Militzer |first3=B. |last4=Guillot |first4=Tristan |last5=Miguel |first5=Y. |last6=Movshovitz |first6=N. |last7=Kaspi |first7=Y. |last8=Helled |first8=R. |last9=Reese |first9=D. |last10=Galanti |first10=E. |last11=Levin |first11=S. |last12=Connerney |first12=J. E. |last13=Bolton |first13=S. J. |title=Comparing Jupiter interior structure models to Juno gravity measurements and the role of a dilute core |journal=Geophysical Letters |volume=44 |issue=10 |pages=4649–4659 |year=2017 |doi=10.1002/2017GL073160 |doi-access=free |arxiv=1707.01997 |bibcode=2017GeoRL..44.4649W }}</ref> Buite die laag metallieke waterstof lê 'n deursigtige binneste atmosfeer van waterstof. By dié diepte is die druk en temperatuur bo molekulêre waterstof se [[Kritieke punt|kritieke druk]] van 1,3&nbsp;[[Pascal (eenheid)|MPa]] en [[Kritieke punt|kritieke temperatuur]] van 33&nbsp;K (-240,2&nbsp;°C).<ref>{{cite journal | title=Dynamic transition of supercritical hydrogen: Defining the boundary between interior and atmosphere in gas giants | last1=Trachenko | first1=K. | last2=Brazhkin | first2=V. V. | last3=Bolmatov | first3=D. | journal=Physical Review E | volume=89 | issue=3 | id=032126 | date=March 2014 | page=032126 | doi=10.1103/PhysRevE.89.032126 | pmid=24730809 | arxiv=1309.6500 | bibcode=2014PhRvE..89c2126T | s2cid=42559818 }}</ref> In dié toestand is daar geen afsonderlike vloeistof- en gasfases nie – waterstof is glo in 'n superkritieke vloeistoftoestand. Die waterstof- en heliumgas wat van die wolklaag af ondertoe strek, verander geleidelik in 'n vloeistof in dieper lae, en lyk waarskynlik amper soos 'n oseaan van vloeibare waterstof en ander superkritieke vloeistowwe.<ref>{{cite web |title= A Freaky Fluid inside Jupiter? | url= https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/09aug_juno3 |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref><ref>{{cite web |title= Nasa System Exploration Jupiter| url= https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/in-depth.amp |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref> Fisiek raak die gas al hoe warmer en digter namate die diepte toeneem.<ref>{{cite journal |last=Guillot |first=T. |title=A comparison of the interiors of Jupiter and Saturn |journal=Planetary and Space Science |year=1999 |volume=47 |issue=10–11 |pages=1183–1200 |bibcode=1999P&SS...47.1183G |arxiv=astro-ph/9907402 |doi=10.1016/S0032-0633(99)00043-4|s2cid=19024073 |url=http://cds.cern.ch/record/394768}}</ref> Reënagtige druppels helium en neon val neer deur die laer atmosfeer, en put die hoeveelheid van dié elemente in die boonste atmosfeer uit.<ref>{{cite journal |last=Lodders |first=Katharina |title=Jupiter Formed with More Tar than Ice |journal=The Astrophysical Journal |year=2004 |volume=611 |issue=1 |pages=587–597 |doi=10.1086/421970 |bibcode=2004ApJ...611..587L|s2cid=59361587 |url=http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20200412141533/http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |url-status=dead |archive-date=April 12, 2020 }}</ref> Berekenings dui daarop dat heliumdruppels by 'n radius van 60&nbsp;000 km (11&nbsp;000 km onder die bokant van die wolke) van metallieke waterstof skei en weer by 50&nbsp;000 km (22&nbsp;000 km onder die wolke) meng.<ref>S. Brygoo et al. 'Evidence of hydrogen−helium immiscibility at Jupiter-interior conditions.' ''Nature.'' Vol. 593, 27 Mei 2021, p. 517. {{doi|10.1038/s41586-021-03516-0}}.</ref> 'n Reënval van [[diamant]]e is al voorgestel, nes op Saturnus<ref name="SC-20131009">{{cite news |last=Kramer |first=Miriam |title=Diamond Rain May Fill Skies of Jupiter and Saturn |url=https://www.space.com/23135-diamond-rain-jupiter-saturn.html |date=October 9, 2013 |work=Space.com |access-date=August 27, 2017}}</ref> en die ysreuse Uranus en Neptunus.<ref name="WP-20170825">{{cite news |last=Kaplan |first=Sarah |title=It rains solid diamonds on Uranus and Neptune |url=https://www.washingtonpost.com/news/speaking-of-science/wp/2017/08/25/it-rains-solid-diamonds-on-uranus-and-neptune/ |date=August 25, 2017 |newspaper=The Washington Post |access-date=August 27, 2017}}</ref> Die temperatuur en druk in Jupiter neem geleidelik toe na die binnekant, want die hitte van planetêre formasie kan net deur [[konveksie]] ontsnap.<ref name="Juno"/> By 'n oppervlakdiepte waar die atmosferiese drukvlak 1 [[bar]] (0,10&nbsp;MPa) is, is die temperatuur sowat 165&nbsp;K (-108&nbsp;°C). Die streek van superkritieke waterstof verander geleidelik van 'n molekulêre tot 'n metallieke vloeistof en strek oor 'n drukomvang van 50-400&nbsp;GPa met temperature van onderskeidelik 5&nbsp;000 - 8&nbsp;400&nbsp;K (4&nbsp;730 - 8&nbsp;130&nbsp;°C). Die temperatuur van Jupiter se verdunde kern is na raming 20&nbsp;000&nbsp;K (19&nbsp;700&nbsp;°C), met 'n druk van sowat 4&nbsp;000&nbsp;GPa.<ref name=Guillot_et_al_2004>{{cite book | chapter=The interior of Jupiter | bibcode=2004jpsm.book...35G | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | title=Jupiter. The planet, satellites and magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, UK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | page=45 | chapter-url=https://www.google.com/books/edition/Jupiter/aMERHqj9ivcC?hl=en&gbpv=1&pg=PA45 }}</ref> ===Atmosfeer=== Jupiter se atmosfeer strek tot 'n diepte van 3&nbsp;000&nbsp;km onder die wolklae.<ref name=Guillot_et_al_2004/> ====Wolklae==== {{Multibeeld | align = left | direction = horizontal | background color = | voetskrif = | header= | beeld1 = Map of Jupiter.jpg | width1 = 241 | onderskrif1 = Jupiter se suidpool. | beeld2 = PIA21641-Jupiter-SouthernStorms-JunoCam-20170525.jpg | width2 = 222 | onderskrif2 = Jupiter se suidelike storms. }} Jupiter is deurgaans bedek met wolke van [[ammoniak]]kristalle, wat dalk ook ammoniumwaterstofsulfied bevat.<ref>{{cite journal | title=Coloring Jupiter's clouds: Radiolysis of ammonium hydrosulfide (NH4SH) | last1=Loeffler | first1=Mark J. | last2=Hudson | first2=Reggie L. | journal=Icarus | volume=302 | pages=418–425 | date=March 2018 | doi=10.1016/j.icarus.2017.10.041 | bibcode=2018Icar..302..418L | url=https://science.gsfc.nasa.gov/691/cosmicice/reprints/NH4SH_Icarus_Loeffler_Hudson_2018.pdf | access-date=2022-04-25 }}</ref> Die wolke is geleë in die tropopouse van die atmosfeer (net bo die [[troposfeer]]) en vorm bande by verskillende breedteliggings, wat bekend is as tropiese streke. Dié word onderverdeel in ligter "sones" en donkerder "gordels". Die wisselwerkings tussen dié botsende sirkulasiepatrone veroorsaak storms en onstuimigheid. Windsnelhede tot 100&nbsp;m/s ((360&nbsp;km/h) is algemeen in die [[Straalstroom|straalstrome]].<ref>{{cite journal | title=Dynamics of Jupiter's Atmosphere | last1=Ingersoll | first1=Andrew P. | last2=Dowling | first2=Timothy E. | last3=Gierasch | first3=Peter J. | last4=Orton | first4=Glenn S. | last5=Read | first5=Peter L. | last6=Sánchez-Lavega | first6=Agustin | last7=Showman | first7=Adam P. | last8=Simon-Miller | first8=Amy A. | last9=Vasavada | first9=Ashwin R. | journal=Jupiter. The Planet, Satellites and Magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, VK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | pages=105–128 | url=https://authors.library.caltech.edu/36015/1/Ingersoll_p105.pdf | access-date=2022-03-08 }}</ref> Die sones verskil van jaar tot jaar in breedte, kleur en intensiteit, maar het stabiel genoeg gebly dat wetenskaplikes name aan hulle gegee het.<ref name="burgess" />{{rp|6}} Die wolklaag is sowat 50&nbsp;km diep en bestaan uit minstens twee dekke ammoniakwolke: 'n smal, deursigtiger streek bo en 'n dikker onderdek. Daar kan 'n dun laag waterwolke onder die ammoniakwolke wees, wat aangedui word deur [[weerlig]]flitse wat in die atmosfeer waargeneem word.<ref>{{cite journal | title=Lightning Generation in Moist Convective Clouds and Constraints on the Water Abundance in Jupiter | last1=Aglyamov | first1=Yury S. | last2=Lunine | first2=Jonathan | last3=Becker | first3=Heidi N. | last4=Guillot | first4=Tristan | last5=Gibbard | first5=Seran G. | last6=Atreya | first6=Sushil | last7=Bolton | first7=Scott J. | last8=Levin | first8=Steven | last9=Brown | first9=Shannon T. | last10=Wong | first10=Michael H. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | volume=126 | issue=2 | id=e06504 | date=February 2021 | doi=10.1029/2020JE006504 | arxiv=2101.12361 | bibcode=2021JGRE..12606504A | s2cid=231728590 }}</ref> Dié elektriese ontladings kan tot duisend keer so sterk as weerlig op Aarde wees.<ref>{{cite web | editor1-last=Watanabe | editor1-first=Susan |date=February 25, 2006 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/galileo_end.html |title=Surprising Jupiter: Busy Galileo spacecraft showed jovian system is full of surprises |publisher=NASA |access-date=February 20, 2007}}</ref> Die waterwolke veroorsaak vermoedelik donderstorms op dieselfde manier as op aarde: deur hitte wat van die binnekant af opstyg.<ref>{{cite journal |last=Kerr |first=Richard A. |title=Deep, Moist Heat Drives Jovian Weather |journal=Science |year=2000 |volume=287 |issue=5455 |pages=946–947 |doi=10.1126/science.287.5455.946b |s2cid=129284864 | url=https://www.proquest.com/openview/d4cfc37399ab62ac9e0668fd231cb072/1?pq-origsite=gscholar&cbl=1256 | access-date=2022-04-26 }}</ref> Die Juno-sending het "vlak weerlig" onthul wat ontstaan uit ammoniakwaterwolke redelik hoog op in die atmosfeer.<ref>{{cite journal | title=Small lightning flashes from shallow electrical storms on Jupiter | last1=Becker | first1=Heidi N. | last2=Alexander | first2=James W. | last3=Atreya | first3=Sushil K. | last4=Bolton | first4=Scott J. | last5=Brennan | first5=Martin J. | last6=Brown | first6=Shannon T. | last7=Guillaume | first7=Alexandre | last8=Guillot | first8=Tristan | last9=Ingersoll | first9=Andrew P. | last10=Levin | first10=Steven M. | last11=Lunine | first11=Jonathan I. | last12=Aglyamov | first12=Yury S. | last13=Steffes | first13=Paul G. | journal=Nature | volume=584 | issue=7819 | pages=55–58 | year=2020 | doi=10.1038/s41586-020-2532-1 | pmid=32760043 | bibcode=2020Natur.584...55B | s2cid=220980694 | issn=0028-0836 | url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-03058480 }}</ref> In die boonste atmosfeer is ook weerligflitse van omtrent 1,4&nbsp;millisekondes waargeneem. Hulle is bekend as "elfies" en lyk blou of pienk vanweë die waterstof.<ref>{{cite journal | title=Possible Transient Luminous Events Observed in Jupiter's Upper Atmosphere | last1=Giles | first1=Rohini S. | last2=Greathouse | first2=Thomas K. | last3=Bonfond | first3=Bertrand | last4=Gladstone | first4=G. Randall | last5=Kammer | first5=Joshua A. | last6=Hue | first6=Vincent | last7=Grodent | first7=Denis C. | last8=Gérard | first8=Jean-Claude | last9=Versteeg | first9=Maarten H. | last10=Wong | first10=Michael H. | last11=Bolton | first11=Scott J. | last12=Connerney | first12=John E. P. | last13=Levin | first13=Steven M. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | year=2020 | volume=125 | issue=11 | pages=e06659 | id=e06659 | doi=10.1029/2020JE006659 | arxiv=2010.13740 | bibcode=2020JGRE..12506659G | s2cid=225075904 }}</ref><ref>{{cite web | title=Juno Data Indicates 'Sprites' or 'Elves' Frolic in Jupiter's Atmosphere | date=October 27, 2020 | editor-first=Tony | editor-last=Greicius | website=NASA | url=https://www.nasa.gov/feature/jpl/juno-data-indicates-sprites-or-elves-frolic-in-jupiters-atmosphere | access-date=December 30, 2020 }}</ref> Die oranje en bruin kleure in Jupiter se wolke word veroorsaak deur opwellende samestellings wat van kleur verander wanneer hulle blootgestel word aan die [[ultraviolet]] lig van die [[Son]]. Die presiese samestelling is onseker, maar die stowwe is vermoedelik [[fosfor]], [[swael]] of moontlik koolwaterstowwe.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|39}}<ref>{{cite conference | last1=Strycker | first1=P. D. | last2=Chanover | first2=N. | last3=Sussman | first3=M. | last4=Simon-Miller | first4=A. |title=A Spectroscopic Search for Jupiter's Chromophores |work=DPS meeting #38, #11.15 |publisher=American Astronomical Society |year=2006 |bibcode=2006DPS....38.1115S}}</ref> Dié kleurryke samestellings, bekend as "chromofore", meng met die warmer wolke van die laer dek. Die ligkleurige sones word gevorm wanneer stygende konveksieselle kritalliserende ammoniak vorm wat die chromofore verberg.<ref name="worldbook">{{cite web | last1=Gierasch | first1=Peter J. | last2=Nicholson | first2=Philip D. |year=2004 | url=http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050105155019/http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html | url-status=dead | archive-date=January 5, 2005 | title=Jupiter | publisher=World Book @ NASA | access-date=August 10, 2006 }}</ref> Jupiter se klein [[ashelling]] bring mee dat die planeet se pole altyd minder sonstraling as die ewenaarstreek kry. Konveksie in die binnekant van die planeet vervoer energie na die pole, en balanseer die temperature in die wolklaag uit.<ref name="burgess" />{{rp|54}} ===Die Groot Rooi Vlek en ander draaikolke=== [[Beeld:Jupiters iconic Great Red Spot.jpg|250px|thumb|Die Groot Rooi Vlek van naby afgeneem deur Juno (April 2018).]] Die bekendste verskynsel op Jupiter is die [[Groot Rooi Vlek]],<ref name="NYT-20171213">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=The Great Red Spot Descends Deep into Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2017/12/13/science/jupiter-great-red-spot-juno.html |date=December 13, 2017 |work=The New York Times |access-date=December 15, 2017}}</ref> 'n langdurige antisikloniese storm by 22°&nbsp;suid van die ewenaar. Dit bestaan sover bekend reeds sedert 1831,<ref>{{cite journal |last=Denning |first=William F. |title=Jupiter, early history of the great red spot on |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |year=1899 |volume=59 |issue=10 |pages=574–584 |bibcode=1899MNRAS..59..574D |doi=10.1093/mnras/59.10.574|doi-access=free }}</ref> en moontlik sedert 1665.<ref name="kyrala26">{{cite journal |last=Kyrala |first=A. |title=An explanation of the persistence of the Great Red Spot of Jupiter |journal=Moon and the Planets |year=1982 |volume=26 |issue=1 |pages=105–107 |bibcode=1982M&P....26..105K |doi=10.1007/BF00941374|s2cid=121637752 }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.gutenberg.org/files/28758/28758-h/28758-h.htm | title=Philosophical Transactions of the Royal Society | editor-first=Henry | editor-last=Oldenburg | volume=1 | date=1665–1666 | publisher=Project Gutenberg | access-date=2011-12-22 }}</ref> Op beelde van die [[Hubble-ruimteteleskoop]] kan tot twee "rooi vlekke" naby die Groot Rooi Vlek gesien word.<ref>{{cite web |title=New Red Spot Appears on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/23/image/a/ |last1=Wong|first1=M.|last2=de Pater|first2=I.|website=HubbleSite |publisher=Nasa |date=May 22, 2008|access-date=December 12, 2013}}</ref><ref>{{cite web |title=Three Red Spots Mix It Up on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/27/image/a/ |last1=Simon-Miller|first1=A.|last2=Chanover|first2=N.|last3=Orton|first3=G.|website=HubbleSite |publisher=[[NASA]] |date=July 17, 2008|access-date=April 26, 2015}}</ref> Die storm is sigbaar met aardgebaseerde [[Teleskoop|teleskope]] met 'n [[lensopening]] van 12&nbsp;cm of groter.<ref>{{cite book |first=Michael A. |last=Covington |date=2002 |title=Celestial Objects for Modern Telescopes |page=[https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 53] |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-52419-3 |url=https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 }}</ref> Die ovaal voorwerp draai antikloksgewys, met 'n rotasieperiode van omtrent ses dae.<ref>{{cite web | last1=Cardall | first1=C. Y. | last2=Daunt | first2=S. J. | url=http://csep10.phys.utk.edu/astr161/lect/jupiter/redspot.html | title=The Great Red Spot | publisher=University of Tennessee | access-date=February 2, 2007 }}</ref> Die maksimum hoogte van die storm is sowat 8&nbsp;km bo die bokant van die omringende wolke.<ref>{{cite book | title=Jupiter, the Giant of the Solar System | work=The Voyager Mission | page=5 | publisher=NASA | date=1979 | url=https://www.google.com/books/edition/The_Voyager_Mission/KuBYXLt4K9MC?hl=en&gbpv=1&pg=PA5 }}</ref> Die vlek se samestelling en die bron van sy rooi kleur is onseker, hoewel 'n moontlike verduideliking fotogedissosieerde ammoniak is wat met [[etyn]] reageer.<ref>{{cite journal | title=A possibly universal red chromophore for modeling colour variations on Jupiter | last1=Sromovsky | first1=L. A. | last2=Baines | first2=K. H. | last3=Fry | first3=P. M. | last4=Carlson | first4=R. W. | journal=Icarus | volume=291 | pages=232–244 | date=July 2017 | doi=10.1016/j.icarus.2016.12.014 | arxiv=1706.02779 | bibcode=2017Icar..291..232S | s2cid=119036239 }}</ref> Die Groot Rooi Vlek is groter as die Aarde.<ref name="sp.news20151125">{{cite news |url=http://space.news/2015-11-25-is-jupiters-great-red-spot-nearing-its-twilight.html |title=Is Jupiter's Great Red Spot nearing its twilight? |work=Space.news |first=Greg |last=White |date=November 25, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> Volgens wiskundige modelle is die storm stabiel en sal dit 'n permanente verskynsel bly.<ref>{{cite journal |title=Laboratory simulation of Jupiter's Great Red Spot |first1=Jöel |last1=Sommeria |first2=Steven D. |last2=Meyers |first3=Harry L. |last3=Swinney |journal=Nature |volume=331 |issue=6158 |pages=689–693 |date=February 25, 1988 |doi=10.1038/331689a0 |bibcode=1988Natur.331..689S|s2cid=39201626 }}</ref> Die grootte het egter aansienlik afgeneem sedert dit ontdek is. In aanvanklike waarnemings in die laat 1800's is bereken dit is sowat 41&nbsp;000&nbsp;km lank. Teen die Voyager-verbyvlug van 1979 was die storm 23&nbsp;300&nbsp;km lank en sowat 13&nbsp;000&nbsp;km breed.<ref name="Simon2015">{{cite conference |title=Dramatic Change in Jupiter's Great Red Spot |conference=46th Lunar and Planetary Science Conference. March 16–20, 2015. The Woodlands, Texas. |first1=A. A. |last1=Simon |first2=M. H. |last2=Wong |first3=J. H. |last3=Rogers |first4=G. S. |last4=Orton |first5=I. |last5=de Pater |first6=X. |last6=Asay-Davis |first7=R. W. |last7=Carlson |first8=P. S. |last8=Marcus |date=March 2015 |bibcode=2015LPI....46.1010S}}</ref> Volgens waarnemings deur Hubble in 1995 het die lengte afgeneem tot 20&nbsp;950&nbsp;km en in 2009 was dit 17&nbsp;910&nbsp;km lank. In 2015 was die storm sowat 16&nbsp;500 by 10&nbsp;940&nbsp;km,<ref name="Simon2015" /> en het die lengte met sowat 930&nbsp;km per jaar afgeneem.<ref name="sp.news20151125" /><ref name="techtimes20151021">{{cite news |url=http://www.techtimes.com/articles/97643/20151021/jupiters-superstorm-is-shrinking-is-changing-red-spot-evidence-of-climate-change.htm |title=Jupiter's Superstorm Is Shrinking: Is Changing Red Spot Evidence Of Climate Change? |work=Tech Times |first=Rina Marie |last=Doctor |date=October 21, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> In Oktober 2021 het Juno die diepte van die Groot Rooi Vlek op 300-500&nbsp;km gemeet.<ref>{{Cite web|last=Grush|first=Loren|date=2021-10-28|title=NASA's ''Juno'' spacecraft finds just how deep Jupiter's Great Red Spot goes|url=https://www.theverge.com/2021/10/28/22749095/nasa-juno-jupiter-great-red-spot-depth|access-date=2021-10-28|website=The Verge|language=en}}</ref> [[Beeld:Oval_BA_(Hubble).jpg|links|thumb|300px|Die vorming van Ovaal BA uit drie wit ovale.]] Juno-sendings het getoon daar is verskeie polêre sikloongroepe by Jupiter se pole. Die noordelike groep bevat nege siklone, met 'n grote in die middel en agt ander daaromheen, terwyl die suidelike weergawe ook 'n sentrale sikloon het, maar deur vyf groot storms en 'n kleiner een omring word.<ref name=Adriani_et_al_2018>{{cite journal | title=Clusters of cyclones encircling Jupiter's poles | last1=Adriani | first1=A. | last2=Mura | first2=A. | last3=Orton | first3=G. | last4=Hansen | first4=C. | last5=Altieri | first5=F. | last6=Moriconi | first6=M. L. | last7=Rogers | first7=J. | last8=Eichstädt | first8=G. | journal=Nature | volume=555 | issue=7695 | pages=216–219 | date=March 2018 | doi=10.1038/nature25491 | pmid=29516997 | bibcode=2018Natur.555..216A| s2cid=4438233 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Just Watched a Mass of Cyclones on Jupiter Evolve Into a Mesmerising Hexagon | url=https://www.sciencealert.com/june-watched-a-pentagon-of-storms-on-jupiter-evolve-into-a-hexagon | last=Starr | first=Michelle | date=December 13, 2017 | website=Science Alert}}</ref> Dié poolstrukture word deur onstuimigheid in die planeet se atmosfeer veroorsaak en kan vergelyk word met Saturnus se seshoek by sy noordpool. In 2000 het 'n atmosferiese verskynsel in die suidelike halfrond gevorm wat soortgelyk aan die Groot Rooi Vlek is, maar kleiner. Dit is geskep deurdat kleiner, wit ovaalvormige storms verenig het om 'n enkele storm te vorm – die drie kleiner ovale is in 1939-'40 gevorm. Die verenigde verskynsel is "Ovaal BA" genoem. Dit het intussen in intensiteit afgeneem en van wit in rooi verander, en word nou die "Klein Rooi Vlek" genoem.<ref>{{cite web |first=Bill |last=Steigerwald |date=October 14, 2006 |url=http://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2006/little_red_spot.html |title=Jupiter's Little Red Spot Growing Stronger |publisher=NASA |access-date=February 2, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Vertical structure of Jupiter's Oval BA before and after it reddened: What changed? | last1=Wong | first1=Michael H. | last2=de Pater | first2=Imke | last3=Asay-Davis | first3=Xylar | last4=Marcus | first4=Philip S. | last5=Go | first5=Christopher Y. | journal=Icarus | volume=215 | issue=1 |pages=211–225 | date=September 2011 | doi=10.1016/j.icarus.2011.06.032 | bibcode=2011Icar..215..211W | url=http://cfd.me.berkeley.edu/wp-content/uploads/2011/08/wong-publlished-1.pdf | access-date=2022-04-27 }}</ref> In April 2017 is 'n "Groot Koue Vlek" in Jupiter se [[termosfeer]] by sy noordpool ontdek. Die verskynsel is 24&nbsp;000&nbsp;km lank, 12&nbsp;000&nbsp;km breed en 200&nbsp;°C kouer as die omringende streke. Hoewel die storm op kort termyn in grootte en intensiteit wissel, bly dit al 15 jaar lank op dieselfde plek in die atmosfeer. Dit kan gevorm word deur die wisselwerkings tussen gelaaide deeltjies wat van Io af kom en die sterk [[magneetveld]] van Jupiter, wat lei tot 'n herverspreiding van hittevloei.<ref name="Stallard et Al., 2017">{{cite journal |title=The Great Cold Spot in Jupiter's upper atmosphere |journal=Geophysical Research Letters |last1=Stallard |first1=Tom S. |last2=Melin |first2=Henrik |last3=Miller |first3=Steve |last4=Moore |first4=Luke |last5=O'Donoghue |first5=James |last6=Connerney |first6=John E. P. |last7=Satoh |first7=Takehiko |last8=West |first8=Robert A. |last9=Thayer |first9=Jeffrey P. |last10=Hsu |first10=Vicki W. |last11=Johnson |first11=Rosie E. |volume=44 |issue=7 |pages=3000–3008 |date=April 10, 2017 |doi=10.1002/2016GL071956 |pmid=28603321 |pmc=5439487 |bibcode=2017GeoRL..44.3000S}}</ref> === Magnetosfeer=== {{beeldgroep2|perrow = 1 / 2|total_width=275 |image1= PIA23465-PlanetJupiter-Aurorae-20191001.gif|caption1=Auroras op die noord- en suidpool (animasie). |image2= Hubble Captures Vivid Auroras in Jupiter's Atmosphere.jpg|caption2=Auroras op die noordpool (Hubble). |image3= PIA21033 Juno's View of Jupiter's Southern Lights.jpg|caption3=Infrarooi aansig van suiderligte. }} Jupiter se [[magneetveld]] is die sterkste van al die planete in die Sonnestelsel,<ref name="worldbook" /> met 'n dipoolmoment van 0,4170&nbsp;mT (millitesla) wat 'n hellingshoek van 10,31° tot die rotasiepool het. Die sterkte van die oppervlakmagneetveld wissel van 0,2&nbsp;mT tot 2&nbsp;mT.<ref>{{Cite journal | last1=Connerney | first1=J. E. P. | last2=Kotsiaros | first2=S. | last3=Oliversen | first3=R. J. | last4=Espley | first4=J. R. | last5=Joergensen | first5=J. L. | last6=Joergensen | first6=P. S. | last7=Merayo | first7=J. M. G. |date=May 26, 2017 | title=A New Model of Jupiter's Magnetic Field From Juno's First Nine Orbits | journal=Geophysical Research Letters | language=en | volume=45 | issue=6 | pages=2590–2596 | doi=10.1002/2018GL077312 | bibcode=2018GeoRL..45.2590C | url=http://orbit.dtu.dk/ws/files/147221632/Connerney_et_al_2018_Geophysical_Research_Letters.pdf | doi-access=free }}</ref> Dié veld word vermoedelik geskep deur werwelstrome van geleidingsmateriale in die kern van vloeibare metallieke waterstof. By sowat 75&nbsp;[[Jupiterradius]]se van die planeet af skep die wisselwerking van die magnetosfeer met die [[sonwind]] 'n [[boogskok]]. Om Jupiter se magnetosfeer is 'n magnetopouse, wat geleë is by die binnekant van 'n magnetoskild – 'n streek tussen die magnetopouse en die boogskok. Die sonwind reageer met dié streke en verleng die magnetosfeer aan Jupiter se lykant (die kant afgekeer van die windrigting) tot amper by Saturnus se wentelbaan. Die wentelbane van Jupiter se grootste vier mane is almal binne die magnetosfeer, wat hulle teen die sonwind beskerm.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|69}} Die vulkane op die maan [[Io (maan)|Io]] werp groot hoeveelhede [[swaeldioksied]] uit, wat 'n [[Torus|gastorus]] al langs die wentelbaan van die maan vorm. Die gas word [[Ioon|geïoniseer]] in Jupiter se magnetosfeer en skep swael- of suurstofione. Hulle, saam met waterstofione wat in Jupiter se atmosfeer ontstaan, vorm 'n [[plasma]]plaat in Jupiter se ewenaarvlak. Die plasma in die plaat roteer saam met die planeet en verwring die dipoolmagneetveld in dié van 'n magnetoskyf. [[Elektron]]e in die plasmaplaat skep 'n sterk radiohandtekening, met kort, gesuperponeerde uitbarstings in die omvang van 0,6-30&nbsp;[[hertz|MHz]] wat van die Aarde af waargeneem kan word.<ref>{{cite news | last=Brainerd | first=Jim | date=November 22, 2004 |title=Jupiter's Magnetosphere | work=The Astrophysics Spectator | url=http://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html | access-date=August 10, 2008 | archive-date=January 25, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210125004606/https://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html }}</ref><ref>{{cite web | url=https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm | website=NASA | title=Receivers for Radio JOVE | date=March 1, 2017 | access-date=September 9, 2020 | archive-date=January 26, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210126034939/https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm|url-status=dead }}</ref> Terwyl Io deur dié torus beweeg, skep die wisselwerking plasmagolwe wat geïoniseerde materie tot in Jupiter se poolstreke dra. As gevolg hiervan word radiogolwe geskep deur 'n [[siklotron]]masermeganisme, en die energie word uitgestuur met 'n keëlvormige oppervlak langs. Wanneer die Aarde deur dié keël beweeg, kan radio-emissies van Jupiter af dié van die Son af oorskry.<ref>{{cite web | date=February 20, 2004 | url=https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | title=Radio Storms on Jupiter | last1=Phillips | first1=Tony | last2=Horack | first2=John M. | website=NASA | access-date=February 1, 2007 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20070213220639/https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | archive-date=February 13, 2007 }}</ref> ===Platetêre ringe=== {{Hoofartikel|Jupiter se ringe}} Jupiter het 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel wat uit drie segmente saamgestel is: 'n binneste [[torus]] van deeltjies bekend as die halo, 'n relatief helder hoofring en 'n buitenste fyn ring.<ref>{{cite journal |last1=Showalter |first1=M. A. |last2=Burns |first2=J. A. |last3=Cuzzi |first3=J. N. |last4=Pollack |first4=J. B. |year=1987 |title=Jupiter's ring system: New results on structure and particle properties |journal=Icarus |volume=69 |issue=3 |pages=458–498 |bibcode=1987Icar...69..458S |doi=10.1016/0019-1035(87)90018-2}}</ref> Dié ringe bestaan oënskynlik uit stof, terwyl Saturnus se ringe uit ys bestaan.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|65}} Die hoofring bestaan waarskynlik uit materiaal wat van die mane [[Adrastea (maan)|Adrastea]] en [[Metis (maan)|Metis]] afkomstig is en deur die planeet se sterk swaartekraginvloed na Jupiter aangetrek word. Nuwe materiaal word deur bykomende botsings bygevoeg.<ref name="Burns1999">{{cite journal |last1=Burns |first1=J. A. |last2=Showalter |first2=M. R. |last3=Hamilton |first3=D. P. |last4=Nicholson |first4=P. D. |last5=de Pater |first5=I. |last6=Ockert-Bell |first6=M. E. |last7=Thomas |first7=P. C. |year=1999 |title=The Formation of Jupiter's Faint Rings |journal=Science |volume=284 |issue=5417 |pages=1146–1150 |bibcode=1999Sci...284.1146B |doi=10.1126/science.284.5417.1146 |pmid=10325220 |s2cid=21272762}}</ref> Op dieselfde manier skep die mane [[Tebe (maan)|Tebe]] en [[Amaltea (maan)|Amaltea]] vermoedelik twee afsonderlike komponente van die stowwerige fyn ring.<ref name="Burns1999" /> Daar is bewyse van 'n vierde ring wat kan bestaan uit botsingstukke van Amaltea af wat al langs die maan se wentelbaan voorkom.<ref>{{cite journal |last1=Fieseler |first1=P. D. |last2=Adams |first2=O. W. |last3=Vandermey |first3=N. |last4=Theilig |first4=E. E. |last5=Schimmels |first5=K. A. |last6=Lewis |first6=G. D. |last7=Ardalan |first7=S. M. |last8=Alexander |first8=C. J. |year=2004 |title=The Galileo Star Scanner Observations at Amalthea |journal=Icarus |volume=169 |issue=2 |pages=390–401 |bibcode=2004Icar..169..390F |doi=10.1016/j.icarus.2004.01.012}}</ref> ==Wentelbaan en rotasie== [[Beeld:Solar system orrery outer planets.gif|links|thumb|230px|Die wentelbane van Jupiter en die ander buiteplanete.]] Jupiter is die enigste planeet in die Sonnestelsel waarvan die [[massamiddelpunt]] buite die [[Son]] lê, al is dit net met 7% van die Son se radius.<ref>{{cite book | last1=Herbst | first1=T. M. | last2=Rix | first2=H.-W. | date=1999 | editor1-last=Guenther | editor1-first=Eike | editor2-last=Stecklum | editor2-first=Bringfried | editor3-last=Klose | editor3-first=Sylvio | chapter=Star Formation and Extrasolar Planet Studies with Near-Infrared Interferometry on the LBT | title=Optical and Infrared Spectroscopy of Circumstellar Matter | series=ASP Conference Series | volume=188 | isbn=978-1-58381-014-9 | pages=341–350 | bibcode=1999ASPC..188..341H | publisher=Astronomical Society of the Pacific | publication-place=San Francisco, Calif. }}</ref><ref name="Jupiter-COM-20160730">{{cite book |page=199|title=Newton's Gravity: An Introductory Guide to the Mechanics of the Universe|last1=MacDougal|first1=Douglas W.|date=December 16, 2012|isbn=978-1-4614-5444-1|publisher=Springer New York}}</ref> Die gemiddelde afstand tussen Jupiter en die Son is 778&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,2&nbsp;[[AE]]) en die planeet voltooi elke 11,86&nbsp;jaar 'n omwenteling. Dit is sowat twee vyfdes van Saturnus se wentelperiode, en dit vorm amper 'n [[baanresonansie]].<ref>{{cite journal | last1=Michtchenko | first1=T. A. | last2=Ferraz-Mello | first2=S. | title=Modeling the 5:2 Mean-Motion Resonance in the Jupiter–Saturn Planetary System | journal=Icarus | date=February 2001 | volume=149 | issue=2 | pages=77–115 | doi=10.1006/icar.2000.6539 | bibcode=2001Icar..149..357M }}</ref> Jupiter se wentelvlak het 'n [[baanhelling]] van 1,30° in vergelyking met die Aarde. Omdat die wentelbaan se [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] 0,049 is, is Jupiter net meer as 75&nbsp;miljoen&nbsp;km nader aan die Son met [[perihelium]] as met [[afelium]].<ref name="fact"/> Jupiter se [[ashelling]] is relatief klein, net 3,13°, en sy [[seisoen]]e is dus onbeduidend in vergelyking met dié van die Aarde en [[Mars]].<ref>{{cite web |url=https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |title=Interplanetary Seasons |publisher=Science@NASA |access-date=February 20, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071016161443/https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |archive-date=October 16, 2007 }}</ref> Jupiter se rotasie is die vinnigste van al die planete in die Sonnestelsel. Dit voltooi 'n rotasie in effens minder as 10 uur en dit veroorsaak 'n uitstulping by die ewenaar wat maklik deur 'n amateurteleskoop gesien kan word. Omdat Jupiter nie 'n soliede liggaam is nie, ondergaan sy boonste atmosfeer [[differensiële rotasie]]. Die rotasie van sy poolatmosfeer is sowat 5&nbsp;minute langer as dié van sy ewenaaratmosfeer.<ref name=Ridpath1998>{{cite book |first=Ian |last=Ridpath |date=1998 |title=Norton's Star Atlas |edition=19th |publisher=Prentice Hall |isbn=978-0-582-35655-9}}</ref> ==Waarneming== [[Beeld:Jupiter-and-its-moons-amature.jpg|thumb|220px|Jupiter en die vier mane van Galeilei, soos gesien deur 'n amateurteleskoop (Io was voor Jupiter en kon nie gesien word nie).]] Jupiter is gewoonlik die vierde helderste natuurlike voorwerp in die lug (naas die Son, Maan en Venus),<ref name="worldbook" />hoewel Mars soms helderder as Jupiter kan lyk. Na gelang van Jupiter se posisie ten opsigte van die Aarde, wissel sy visuele [[magnitude]] van -2,94 by [[Opposisie (astronomie)|opposisie]] tot -1,66 tydens [[Konjunksie (sterrekunde)|konjunksie]] met die Son.<ref Name="Mallama_and_Hilton">{{cite journal |author=Mallama, A. |author2=Hilton, J. L. |title=Computing Apparent Planetary Magnitudes for The Astronomical Almanac |journal=Astronomy and Computing |volume=25 | pages=10–24 |year=2018 |doi=10.1016/j.ascom.2018.08.002 |bibcode=2018A&C....25...10M|arxiv=1808.01973 |s2cid=69912809 }}</ref> Sy gemiddelde [[skynbare magnitude]] is -2,2. Sy [[skynbare grootte]] wissel ook van 50,1 tot 30,5&nbsp;[[boogsekonde]]s.<ref name="fact" /> Gunstige opposisies is wanneer Jupiter deur sy [[perihelium]] beweeg en dit nader aan die Aarde is.<ref>{{cite book|chapter=Appendix 3|title=The giant planet Jupiter|last1=Rogers|first1=John H.|date=July 20, 1995|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-41008-3}}</ref> Naby opposisie sal dit lyk of Jupiter in 'n skynbare [[Retrograde en prograde beweging|retrograde beweging]] gaan vir 'n tydperk van sowat 121 dae voordat dit weer prograad beweeg.<ref>{{cite book | title=The Planet Observer's Handbook | first=Fred W. | last=Price | date=October 26, 2000 | page=140 | isbn=9780521789813 | publisher=Cambridge University Press | url=https://www.google.com/books/edition/The_Planet_Observer_s_Handbook/GnrAVhVZ3wMC?gbpv=1&pg=PA140 }}</ref> Omdat Jupiter se wentelbaan buite dié van die Aarde lê, sal die fasehoek van die planeet soos van die Aarde af gesien altyd minder as 11,5° wees; Jupiter lyk dus altyd byna ten volle verlig wanneer dit deur aardgebaseerde teleskope beskou word. Dit was net tydens ruimtetuigsendings na Jupiter dat sekeluitsigte van die planeet verkry is.<ref>{{cite book | title=Pioneer Odyssey | url=https://history.nasa.gov/SP-349/sp349.htm | first1=Richard O. | last1=Fimmel | first2=William | last2=Swindell | first3=Eric | last3=Burgess | year=1974 | edition=Hersien | chapter-url=https://history.nasa.gov/SP-349/ch8.htm | chapter=8. Encounter with the Giant | publisher=NASA History Office | access-date=February 17, 2007 }}</ref> 'n Klein teleskoop sal gewoonlik Jupiter se vier mane van Galilei en die prominente wolkgordels oor sy atmosfeer wys. 'n Groot teleskoop met 'n lensopening van 10,16-15,24&nbsp;cm sal Jupiter se Groot Rooi Vlek wys as dit na die Aarde gedraai is.<ref>{{cite book | title=Outer Planets | page=47 | first=Glenn F. | last=Chaple | date=2009 | isbn=9780313365713 | publisher=ABC-CLIO | series=Greenwood Guides to the Universe | editor1-first=Lauren V. | editor1-last=Jones | editor2-first=Timothy F. | editor2-last=Slater | url=https://www.google.com/books/edition/Guide_to_the_Universe_Outer_Planets/6KXACQAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA47 }}</ref><ref>{{cite book | title=The Sky at Night: How to Read the Solar System | last1=North | first1=Chris | last2=Abel | first2=Paul | date=October 31, 2013 | page=183 | publisher=Ebury Publishing | isbn=978-1-4481-4130-2 }}</ref> ==Geskiedenis== ===Navorsing voor teleskope=== [[Beeld:Almagest-planets.svg|thumb|180px|links|'n Model in ''[[Almagest]]'' van die beweging van Jupiter (☉) relatief tot die Aarde (🜨).]] Waarnemings van Jupiter het minstens in die [[Babilonië|Babiloniese]] tyd van die 7de tot 8ste eeu&nbsp;v.C. begin.<ref>{{Cite journal |title=Babylonian Observational Astronomy |author= Sachs|first=A. |journal=[[Philosophical Transactions of the Royal Society of London]] |volume=276 |issue=1257 |date=May 2, 1974 |pages=43–50 (see p. 44) |jstor=74273 |doi=10.1098/rsta.1974.0008 |bibcode=1974RSPTA.276...43S|s2cid=121539390 }}</ref> Die antieke [[Chinese]] het dit as die ''Suì''-ster (''Suìxīng'', 歲星) geken en het hulle siklus van 12 [[aardtak]]ke gebaseer op die benaderde getal jare wat dit duur vir Jupiter om om die Son te wentel. Teen die 4de eeu&nbsp;v.C. het dié waarnemings ontwikkel tot die [[Chinese astrologie|Chinese diereriem]],<ref>{{cite journal |first=Homer H. |last=Dubs |title=The Beginnings of Chinese Astronomy |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=78 |number=4 |year=1958 |pages=295–300 |doi=10.2307/595793|jstor=595793 }}</ref> en elke jaar is verbind met 'n [[ster]] en [[Godheid|god]] wat die streek teenoor Jupiter se posisie in die naglug beheer. Dié oortuigings bestaan steeds in [[Taoïsme|Taoïstiese]] godsdienspraktyke en in die 12 diere van die [[Oos-Asië|Oos-Asiatiese]] diereriem. Die Chinese historikus Xi Zezong het beweer die antieke Chinese sterrekundige Gan De<ref>{{cite book | title=A Guide to Hubble Space Telescope Objects: Their Selection, Location, and Significance | first1=James L. | last1=Chen | first2=Adam | last2=Chen | date=2015 | page=195 | isbn=9783319188720 | publisher=Springer International Publishing | url=https://www.google.com/books/edition/A_Guide_to_Hubble_Space_Telescope_Object/qj0wCgAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PA195 }}</ref> het 'n klein ster aangemeld "in alliansie" met die planeet.<ref>{{cite book | chapter=Facts, Fallacies, Unusual Observations, and Other Miscellaneous Gleanings | title=Weird Astronomy: Tales of Unusual, Bizarre, and Other Hard to Explain Observations | first=David A. J. | last=Seargent | pages=221–282 | isbn=978-1-4419-6424-3 | series=Astronomers' Universe | date=September 24, 2010 }}</ref> Dit kan dui op die waarneming van een van [[Jupiter se natuurlike satelliete|Jupiter se mane]] met die blote oog. As dit waar is, het dit gebeur byna twee millenniums voor [[Galileo Galilei|Galileo]] se ontdekking van die grootste mane.<ref>{{cite journal |last=Xi |first=Z. Z. |title=The Discovery of Jupiter's Satellite Made by Gan-De 2000 Years Before Galileo |journal=Acta Astrophysica Sinica |year=1981 |volume=1 |issue=2 |page=87 |bibcode=1981AcApS...1...85X}}</ref><ref>{{cite book |first=Paul |last=Dong |date=2002 |title=China's Major Mysteries: Paranormal Phenomena and the Unexplained in the People's Republic |publisher=China Books |isbn=978-0-8351-2676-2}}</ref> In 'n verslag van 2016 is berig die [[trapesium]]reël is voor 50&nbsp;v.C. deur die Babiloniërs gebruik om Jupiter se snelheid met die [[sonnebaan]] langs te bepaal.<ref>{{cite journal |last=Ossendrijver |first=Mathieu |date=January 29, 2016 |title=Ancient Babylonian astronomers calculated Jupiter's position from the area under a time-velocity graph |journal=Science |doi=10.1126/science.aad8085 |pmid=26823423 |volume=351 |issue=6272 |pages=482–484 |bibcode=2016Sci...351..482O |s2cid=206644971 |url=https://www.science.org/doi/full/10.1126/science.aad8085}}</ref> In sy werk ''[[Almagest]]'' van die 2de&nbsp;eeu het die [[Hellenistiese Griekeland|Hellenistiese]] sterrekundige [[Ptolemaeus]] 'n geosentriese planetêre model gekonstrueer wat gebaseer is op leisirkels en episiklusse om weereens Jupiter se beweging relatief tot die Aarde te bereken; hy het Jupiter se wentelperiode om die Aarde as 4&nbsp;332,38&nbsp;dae, of 11,86&nbsp;jaar, aangegee.<ref>{{cite book |last=Pedersen |first=Olaf |title=A Survey of the Almagest |date=1974 |publisher=Odense University Press |isbn=9788774920878 |pages=423, 428}}</ref> ===Grondgebaseerde teleskope=== [[Beeld:Galileo_manuscript.png|thumb|180px|Galileo se oorspronklike aantekeninge oor sy waarnemings van Jupiter se mane.]] In 1610 het die Italiaan [[Galileo Galilei]] die grootste vier mane van Jupiter (nou bekend as die [[mane van Galilei]]) met 'n teleskoop ontdek. Dit was sover bekend die eerste waarneming van die mane van 'n planeet buiten die Aarde. Net 'n dag daarna het [[Simon Marius]] onafhanklik mane om Jupiter ontdek, hoewel hy sy ontdekking eers in 1614 in 'n boek gepubliseer het.<ref>{{cite journal | last=Pasachoff | first=Jay M. |title=Simon Marius's Mundus Iovialis: 400th Anniversary in Galileo's Shadow |journal=Journal for the History of Astronomy |year=2015 |volume=46 |issue=2 |pages=218–234 |bibcode=2015AAS...22521505P |doi=10.1177/0021828615585493|s2cid=120470649 }}</ref> Sy name vir die mane word egter vandag steeds gebruik: Io, Europa, Ganumedes en Kallisto. Die ontdekking was 'n groot pluspunt ten gunste van [[Nicolaas Copernicus|Copernicus]] se [[heliosentrisme|heliosentriese]] teorie van die beweging van die planete; Galileo se steun aan Copernicus se teorie het daartoe gelei dat hy deur die [[Inkwisisie]] verhoor en skuldig bevind is.<ref>{{cite web | last=Westfall | first=Richard S | url=http://galileo.rice.edu/Catalog/NewFiles/galilei_gal.html | title=Galilei, Galileo | work=The Galileo Project | publisher=Rice University | access-date=January 10, 2007}}</ref> [[Beeld:Jupiter and Europa (NIRCam) Commissioning Image.jpg|thumb|180px|Jupiter soos in [[infrarooi]] gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]], 14 Julie 2022.]] In die 1660's het [[Giovanni Domenico Cassini|Giovanni Cassini]] 'n nuwe teleskoop gebruik om vlekke en kleurryke bande in Jupiter se atmosfeer te ontdek, om waar te neem dat die planeet afgeplat lyk en om sy rotasieperiode te beraam.<ref name="cassini1">{{cite web | last1=O'Connor | first1=J. J. | last2=Robertson | first2=E. F. | date=April 2003 | url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Cassini.html | title=Giovanni Domenico Cassini | publisher=University of St. Andrews | access-date=February 14, 2007}}</ref> In 1692 het Cassini opgelet die atmosfeer ondergaan [[differensiële rotasie]].<ref>{{cite journal | title=The Galileo probe Doppler wind experiment: Measurement of the deep zonal winds on Jupiter | last1=Atkinson | first1=David H. | last2=Pollack | first2=James B. | last3=Seiff | first3=Alvin | journal=Journal of Geophysical Research | volume=103 | issue=E10 | pages=22911–22928 | date=September 1998 | doi=10.1029/98JE00060 | bibcode=1998JGR...10322911A }}</ref> Die [[Groot Rooi Vlek]] is dalk al in 1664 deur [[Robert Hooke]] en in 1665 deur Cassini waargeneem, hoewel dit betwis word. Die Duitse apteker en sterrekundige Heinrich Schwabe het in 1831 die eerste bekende tekening gemaak om besonderhede van die vlek te wys.<ref>{{cite book |first=Paul |last=Murdin |date=2000 |title=Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics |publisher=Institute of Physics Publishing |location=Bristol |isbn=978-0-12-226690-4 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/encyclopediaofas0000unse_w5z7 }}</ref> Beide Giovanni Borelli en Cassini het tabelle opgestel oor die beweging van Jupiter se mane, wat mense in staat gestel het om presiese voorspellings te maak van wanneer hulle voor of agter die planeet gaan wees. Teen die 1670's het Cassini waargeneem dat wanneer Jupiter aan die ander kant van die Son as die Aarde is, dié verskynsels elke keer sowat 17&nbsp;minute later gebeur as wat verwag is. Ole Rømer het afgelei dat [[lig]] nie so vinnig beweeg dat dit oombliklik gesien word nie ('n afleiding wat Cassini vroeër verwerp het),<ref name="cassini" /> en die tydsverskil is gebruik om die [[ligsnelheid]] te beraam.<ref>{{cite web | first=Kevin | last=Brown | date=2004 |url=http://www.mathpages.com/home/kmath203/kmath203.htm |title=Roemer's Hypothesis |publisher=MathPages |access-date=January 12, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Cassini, Rømer, and the velocity of light | last1=Bobis | first1=Laurence | last2=Lequeux | first2=James | journal=Journal of Astronomical History and Heritage | volume=11 | issue=2 | pages=97–105 | date=July 2008 | bibcode=2008JAHH...11...97B }}</ref> In 1892 het E.E. Barnard 'n vyfde maan van Jupiter in Kalifornië waargeneem. Dit is later Amaltea genoem.<ref>{{cite web |first=Joe |last=Tenn |date=March 10, 2006 |url=http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |title=Edward Emerson Barnard |publisher=Sonoma State University |access-date=January 10, 2007 |archive-date=September 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917023559/http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |url-status=dead }}</ref> Dit was die laaste planetêre maan wat direk deur 'n visuele waarneming met 'n teleskoop ontdek is.<ref>{{cite web |date=October 1, 2001 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20011124022331/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |url-status=dead |archive-date=November 24, 2001 |title=Amalthea Fact Sheet |publisher=NASA/JPL |access-date=February 21, 2007}}</ref> Nog agt mane is ontdek voor die verbyvlug van [[Voyager 1]] in 1979. In 1932 het Rupert Wildt [[Spektraallyn|absorpsielyne]] van [[ammoniak]] en [[metaan]] in Jupiter se spektra waargeneem.<ref>{{cite journal |last=Dunham Jr. |first=Theodore |title=Note on the Spectra of Jupiter and Saturn |journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific |year=1933 |volume=45 |issue=263 |pages=42–44 |bibcode=1933PASP...45...42D |doi=10.1086/124297|doi-access=free }}</ref> Drie lank bestaande antisikloniese verskynsels, wat "wit ovale" genoem word, is in 1938 waargeneem. Hulle het dekades lank apart gebly in die atmosfeer; hulle het soms na aan mekaar gekom, maar nooit saamgesmelt nie. In 1998 het twee van hulle eindelik saamgesmelt en in 2000 het hulle die derde een geabsorbeer. Dit is nou bekend as "Ovaal BA".<ref>{{cite journal | last1=Youssef | first1=A. | last2=Marcus | first2=P. S. | title=The dynamics of jovian white ovals from formation to merger | journal=Icarus | year=2003 | volume=162 | issue=1 | pages=74–93 | bibcode=2003Icar..162...74Y | doi=10.1016/S0019-1035(02)00060-X }}</ref> ===Ruimteteleskope=== Op 14 Julie 2022 het [[Nasa]] beelde van Jupiter beskikbaar gestel, insluitende in [[infrarooi]], wat deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]] (JWRT) geneem is.<ref name="NYT-20220715">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA Shows Webb’s View of Something Closer to Home: Jupiter - The powerful telescope will help scientists make discoveries both within our solar system and well beyond it. |url=https://www.nytimes.com/2022/07/15/science/webb-telescope-jupiter-images.html |date=July 15, 2022 |work=The New York Times |accessdate=July 16, 2022 }}</ref> ===Radioteleskope=== [[Beeld:Jupiter.Radio.VLAl.jpg|links|thumb|160px|Jupiter en sy stralingsgordels in radio.]] In 1955 het Bernard Burke en Kenneth Franklin ontdek Jupiter straal uitbarstings van radiogolwe uit by 'n frekwensie van 22,2&nbsp;MHz.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die periode van dié uitbarstings het ooreengestem met die rotasie van die planeet, en hulle het dié inligting gebruik om 'n akkurater waarde vir Jupiter se rotasieperiode te bereken. Radio-uitbarstings van Jupiter kom in twee vorme voor: lang uitbarstings (of L-uitbarstings), wat verskeie sekondes duur, en kort uitbarstings (of S-uitbarstings) wat korter as 'n honderdste van 'n sekonde duur.<ref>{{cite web |last=Weintraub |first=Rachel A. |date=September 26, 2005 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/radio_jupiter.html |title=How One Night in a Field Changed Astronomy |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> Wetenskaplikes het drie soorte radioseine ontdek wat van Jupiter af kom: * Dekametriese radio-uitbarstings (met 'n golflengte van tiene meters) wissel met Jupiter se rotasie en word beïnvloed deur die wisselwerking van Io met Jupiter se [[magneetveld]].<ref>{{cite web |last=Garcia |first=Leonard N |url=http://radiojove.gsfc.nasa.gov/library/sci_briefs/decametric.htm |title=The Jovian Decametric Radio Emission |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> * Desimetriese radio-emissies (met golflengtes wat in sentimeter gemeet word) is in 1959 die eerste keer waargeneem, deur Frank Drake en Hein Hvatum.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die oorsprong van dié sein is 'n [[torus]]vormige gordel om Jupiter se ewenaar wat straling skep van elektrone wat in Jupiter se magneetveld versnel word.<ref>{{cite journal | last1=Klein | first1=M. J. | last2=Gulkis | first2=S. | last3=Bolton | first3=S. J. | year=1996 | url=https://ntrs.nasa.gov/search.jsp?R=20060036302 | title=Jupiter's Synchrotron Radiation: Observed Variations Before, During and After the Impacts of Comet SL9 | journal=Conference at University of Graz| page=217 | publisher=NASA | access-date=February 18, 2007 | bibcode=1997pre4.conf..217K }}</ref> * Termiese straling word geskep deur hitte in Jupiter se atmosfeer.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|43}} ===Verkenning=== Jupiter word deur outomatiese ruimtetuie besoek sedert 1973, toe [[Pioneer 10]] naby genoeg aan die planeet verbygevlieg het om onthullings oor sy eienskappe en verskynsels terug te stuur Aarde toe.<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/centers/ames/missions/archive/pioneer.html | title=The Pioneer Missions | publisher=Nasa | date=March 26, 2007 | access-date=February 26, 2021 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Glenn Pioneer Launch History | date=March 7, 2003 | url=http://www.nasa.gov/centers/glenn/about/history/pioneer.html | publisher=Nasa – Glenn Research Center | access-date=December 22, 2011 }}</ref> Baie energie is nodig vir sendings na Jupiter, en [[swaartekragslinger]]s kan gebruik word om die nodige energie te verminder.<ref name="delta-v">{{cite web |last=Wong |first=Al |date=May 28, 1998 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19970105184300/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |url-status=dead |archive-date=January 5, 1997 |title=Galileo FAQ: Navigation |publisher=Nasa |access-date=November 28, 2006}}</ref> ====Verbyvlugte==== {| class="wikitable floatright" |+ |- ! Ruimtetuig ! Naaste aan<br />planeet ! Afstand |- | [[Pioneer 10]] | 3 Desember 1973 | style="text-align: right;" | 130&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Pioneer 11]] | 4 Desember 1974 | style="text-align: right;" | 34&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 1]] | 5 Maart 1979 | style="text-align: right;" | 349&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 2]] | 9 Julie 1979 | style="text-align: right;" | 570&nbsp;000&nbsp;km |- | rowspan="2" | Ulysses | 8 Februarie 1992<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 408&nbsp;894&nbsp;km |- | 4 Februarie 2004<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 120&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Cassini-Huygens|Cassini]] | 30 Desember 2000 | style="text-align: right;" | 10&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[New Horizons]] | 28 Februarie 2007 | style="text-align: right;" | 2&nbsp;304&nbsp;535&nbsp;km |} Van 1973 af het verskeie ruimtetuie verbyvlugmaneuvers uitgevoer wat hulle binne waarnemingsafstand van Jupiter gebring het. Die [[Pioneer-program|'''Pioneer''']]-sendings het die eerste nabyskote van Jupiter se atmosfeer en verskeie van sy mane geneem. Hulle het ontdek die stralingsvelde naby die planeet is baie sterker as wat verwag is, maar albei tuie het in dié omgewing oorleef. Hulle bane is gebruik om die massaramings van die Jupiter-stelsel te redefinieer. Radioverduisterings deur die planeet het gelei tot beter metings van Jupiter se deursnee en die mate van afplatting by die pole.<ref name="burgess" />{{rp|47}}<ref name="cosmology 101">{{cite web |last=Lasher |first=Lawrence |date=August 1, 2006 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |title=Pioneer Project Home Page |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=November 28, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060101001205/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |archive-date=January 1, 2006 }}</ref> Ses jaar later het die [[Voyager-program|'''Voyager''']]-sendings die mens se begrip van die mane van Galilei grootliks verbeter en Jupiter se ringe ontdek. Hulle het ook bevestig dat die Groot Rooi Vlek antisiklonies is. 'n Vergelyking van foto's het gewys die vlek het van kleur verander sedert die Pioneer-sendings: Dit het van oranje in donkerbruin verander. 'n Torus van geïoniseerde atome is met Io se wentelbaan langs ontdek, en daar is gevind dit kom van uitbarstende vulkane op die maan se oppervlak. Toe Voyager&nbsp;1 agter Jupiter verbyvlieg, het dit weerligflitse in die atmosfeer aan die nagkant ontdek.<ref name="burgess" />{{rp|87}}<ref name="voyager1">{{cite web |date=January 14, 2003 |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/science/jupiter.html |title=Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> Die volgende tuig wat verby Jupiter gevlieg het, was die sonondersoektuig '''Ulysses'''. In Februarie 1992 het dit verby die planeet gevlieg om in 'n poolwentelbaan om die Son te kom. Tydens die verbyvlug het die tuig Jupiter se [[magnetosfeer]] ondersoek, hoewel dit nie kameras gehad het om die planeet af te neem nie. Die tuig het ses jaar later weer by Jupiter verbygevlieg, dié keer veel verder.<ref name="ulysses">{{Cite book | last1=Chan | first1=K. | title=Space OPS 2004 Conference | last2=Paredes | first2=E. S. | last3=Ryne | first3=M. S. | date=2004 | publisher=American Institute of Aeronautics and Astronautics | doi=10.2514/6.2004-650-447 | chapter=Ulysses Attitude and Orbit Operations: 13+ Years of International Cooperation }}</ref> In 2000 het [[Cassini-Huygens|'''Cassini''']] verby Jupiter gevlieg op pad na [[Saturnus]] en hoërresolusiefoto's verskaf.<ref>{{cite journal | last1=Hansen | first1=C. J. | last2=Bolton | first2=S. J. | last3=Matson | first3=D. L. | last4=Spilker | first4=L. J. | last5=Lebreton | first5=J.-P. |title=The Cassini–Huygens flyby of Jupiter |bibcode=2004Icar..172....1H |journal=Icarus |year=2004 |volume=172 |issue=1 |pages=1–8 |doi=10.1016/j.icarus.2004.06.018}}</ref> Die '''[[New Horizons]]''' het in 2007 by Jupiter verbygevlieg vir 'n swaartekragslinger op pad na [[Pluto]].<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/nh_jupiter_oct09.html | date=October 9, 2007 | publisher=Nasa | title=Pluto-Bound New Horizons Sees Changes in Jupiter System | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Die tuig se kameras het die plasmauitset van vulkane op Io gemeet en al vier mane van Galilei in besonderhede bestudeer.<ref>{{cite web | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/jupiter_system.html | title=Pluto-Bound New Horizons Provides New Look at Jupiter System | date=May 1, 2007 | publisher=Nasa | access-date=July 27, 2007 }}</ref> ====Ander sendings==== [[Beeld:Galileo_Preparations_-_GPN-2000-000672.jpg|links|180px|thumb|Galileo word gereed gekry, 2000.]] Die eerste ruimtetuig wat om Jupiter gewentel het, was die [[Galileo-ruimtesending|'''Galileo''']]-tuig, wat die planeet op 7 Desember 1995 bereik het.<ref name="HTUW">{{cite AV media | title=How the Universe Works 3 | volume=Jupiter: Destroyer or Savior? |year=2014 | publisher=Discovery Channel}}</ref> Dit was meer as sewe jaar lank in 'n wentelbaan en het verskeie verbyvlugte uitgevoer van al die mane van Galilei en Amaltea. Die tuig het ook die impak van die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] waargeneem toe dit in 1994 teen die planeet bots. Sommige doelwitte van die sending is in die wiele gery deur 'n fout met een van Galileo se [[antenne]]s.<ref name="galileo">{{cite web |last=McConnell |first=Shannon |date=April 14, 2003 |url=http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20041103173530/http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |url-status=dead |archive-date=November 3, 2004 |title=Galileo: Journey to Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> In Julie 1995 is 'n atmosfeerondersoektuig van die wenteltuig af losgelaat, en dit het Jupiter se atmosfeer op 7 Desember binnegegaan.<ref name=HTUW/> Dit het teen sowat 2&nbsp;575&nbsp;km/h deur 150&nbsp;km van die atmosfeer met 'n valskerm geval<ref name=HTUW/> en 57,6&nbsp;minute lank data versamel voordat dit verwoes is.<ref>{{cite web |first=Julio |last=Magalhães |date=December 10, 1996 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |title=Galileo Probe Mission Events |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=February 2, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070102143553/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |archive-date=January 2, 2007 }}</ref> Die wenteltuig self het dieselfde lot getref toe dit op 21 September 2003 met opset teen die planeet laat bots is. [[Nasa]] het die tuig vernietig om enige moontlikheid uit te skakel dat dit teen die maan Europa, wat dalk [[lewe]] huisves, kan bots en dit besmet.<ref name="galileo" /> Data van dié sending het onthul [[waterstof]] beslaan tot 90% van Jupiter se atmosfeer.<ref name=HTUW/> Die aangetekende temperatuur was hoër as 300&nbsp;°C en die windsnelheid wat gemeet is, meer as 644&nbsp;km/h voordat die tuig verdamp het.<ref name=HTUW/> [[Beeld:Juno prepared for rotation test stand.jpg|thumb|180px|Juno word getoets, 2011.]] Nasa se [[Juno (ruimtetuig)|'''Juno''']]-ruimtetuig het op 4 Julie 2016 by Jupiter aangekom met die doel om die planeet in besonderhede te ondersoek uit 'n poolwentelbaan. Die aanvanklike doel was dit dit in 20 maande 37 keer om Jupiter vlieg.<ref>{{cite web | first=Anthony | last=Goodeill | date=March 31, 2008 | url=http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | title=New Frontiers – Missions – Juno | publisher=NASA | access-date=January 2, 2007 | url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070203235637/http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | archive-date=February 3, 2007 }}</ref><ref name="NYT-20160705" /><ref>{{cite web | title=Juno, NASA's Jupiter probe | publisher=The Planetary Society | url=https://www.planetary.org/space-missions/juno | access-date=2022-04-27 }}</ref> Gedurende die sending sal die tuig aan hoë vlakke straling van Jupiter se magnetosfeer af blootgestel word, en dit kan veroorsaak dat sekere instrumente ophou werk.<ref>{{cite web | title=NASA's Juno spacecraft to risk Jupiter's fireworks for science | author=Jet Propulsion Laboratory | date=June 17, 2016 | website=phys.org | url=https://phys.org/news/2016-06-nasa-juno-spacecraft-jupiter-fireworks.html | access-date=2022-04-10 }}</ref> Op 27 Augustus 2016 het die tuig sy eerste verbyvlug van Jupiter uitgevoer en die eerste foto's nog van die planeet se noordpool teruggestuur.<ref>{{cite web |first=Niall |last=Firth |date=September 5, 2016 |url=https://www.newscientist.com/article/2104558-nasas-juno-probe-snaps-first-images-of-jupiters-north-pole/ |title=NASA's Juno probe snaps first images of Jupiter's north pole |work=New Scientist |access-date=September 5, 2016}}</ref> Juno het 12 wentelbane voor die beplande tyd voltooi, wat in Julie 2018 was.<ref name="sfnow20170221">{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2017/02/21/nasas-juno-spacecraft-to-remain-in-current-orbit-around-jupiter/|title=NASA's Juno spacecraft to remain in current orbit around Jupiter|publisher=Spaceflight Now|first=Stephen|last=Clark|date=February 21, 2017|access-date=April 26, 2017}}</ref> In Junie dié jaar het Nasa die sending tot in Julie 2021 verleng, en in Januarie van dié jaar is die sending verleng tot September 2025, met vier verbyvlugte van mane: een van Ganumedes, een van Europa en twee van Io.<ref name="nasa20180606">{{cite web |url=https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2018-130 |title=NASA Re-plans Juno's Jupiter Mission |publisher=NASA/JPL |first1=D. C. |last1=Agle |first2=JoAnna |last2=Wendel |first3=Deb |last3=Schmid |date=June 6, 2018 |access-date=January 5, 2019}}</ref><ref name="nasa20210108">{{Cite web|last=Talbert|first=Tricia|date=January 8, 2021|title=NASA Extends Exploration for Two Planetary Science Missions|url=http://www.nasa.gov/feature/nasa-extends-exploration-for-two-planetary-science-missions|access-date=January 11, 2021|website=NASA}}</ref> Wanneer Juno die einde van sy sending bereik, sal dit 'n beheerde botsing teen Jupiter se atmosfeer uitvoer en disintegreer. Dit sal verhoed dat die tuig teen een van die mane bots.<ref name="skytel20170221">{{cite news |url=http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/juno-stay-current-orbit-jupiter/ |title=Juno Will Stay in Current Orbit Around Jupiter |work=Sky & Telescope |first=David |last=Dickinson |date=February 21, 2017 |access-date=January 7, 2018}}</ref><ref name="insider20160705">{{cite news |url=http://www.businessinsider.com/the-juno-probe-will-crash-into-jupiter-2016-7 |title=To protect potential alien life, NASA will destroy its $1&nbsp;billion Jupiter spacecraft on purpose |work=Business Insider |first=Meghan |last=Bartels |date=July 5, 2016 |access-date=January 7, 2018}}</ref> ==Mane== {{Hoofartikel|Jupiter se natuurlike satelliete}} Jupiter het 80 bekende [[natuurlike satelliet]]e.<ref name="80moons"/><ref name="shep-main">{{cite web |url=http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |title=The Giant Planet Satellite and Moon Page |last1=Sheppard|first1=Scott S. |work=Department of Terrestrial Magnetism|publisher=Carnegie Institution for Science |access-date=December 19, 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090607094153/http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |archive-date=June 7, 2009 }}</ref> Van hulle is 60 kleiner as 10&nbsp;km in deursnee.<ref>{{cite web|url=https://www.space.com/16452-jupiters-moons.html|title=Jupiter's Moons: Facts About the Largest Jovian Moons|website=Space.com|last1=Zimmermann|first1=Kim Ann|date=October 1, 2018|access-date=December 31, 2020}}</ref> Die grootste vier mane is [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]], wat saam as die [[mane van Galilei]] bekend is. Hulle is op 'n donker aand van die Aarde af sigbaar deur 'n verkyker.<ref>{{cite book|title=A Stargazing Program for Beginners|page=104|year=2015|last1=Carter|first1=Jamie|publisher=Springer International Publishing|isbn=978-3-319-22072-7}}</ref> ===Mane van Galilei=== {{Hoofartikel|Mane van Galilei}} Die mane wat deur Galileo ontdek is – Io, Europa, Ganumedes en Kallisto – is van die grootstes in die [[Sonnestelsel]]. Drie van die mane – Io, Europa en Ganumedes – is in 'n [[baanresonansie]]: vir elke vier wentelbane van Io om Jupiter voer Europa presies twee uit en Ganumedes presies een. Dié resonansie veroorsaak dat die drie groot mane se swaartekrageffekte hulle wentelbane in ovaal vorms verwring, want elke maan kry 'n ekstra pluk van sy bure by dieselfde punt van sy wentelbaan. Die [[gety]]krag van Jupiter probeer hulle wentelbane daarenteen rond maak.<ref>{{cite journal |author=Musotto, S. |author2=Varadi, F. |author3=Moore, W. B. |author4=Schubert, G. |title=Numerical simulations of the orbits of the Galilean satellites |url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=13969974 |journal=Icarus |year=2002 |volume=159 |issue=2 |pages=500–504 |doi=10.1006/icar.2002.6939 |bibcode=2002Icar..159..500M}}</ref> Die [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] van die mane se wentelbane veroorsaak dat hulle vorms voortdurend verander: Jupiter se swaartekrag rek hulle uit as hulle naby die planeet kom en laat hulle toe om weer rond te word wanneer hulle wegbeweeg. Die weerstand van dié vormveranderings wek hitte op in die binnekant van die mane.<ref name=Eccen304>{{cite book|page=304|title=The Cambridge Guide to the Solar System|date=March 3, 2011|last1=Lang|first1=Kenneth R.|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49417-5}}</ref> Dit is die duidelikste te sien in die vulkaanuitbarstings van Io (wat aan die sterkste getykragte onderwerp is)<ref name=Eccen304/> en in 'n mindere mate in die geologiese jong voorkoms van Europa se oppervlak, wat daarop dui dat materiaal die maan se oppervlak onlangs herbedek het.<ref>{{cite book|page=446|title=Encyclopedia of the Solar System|year=2006|last1=McFadden|first1=Lucy-Ann|last2=Weissmann|first2=Paul|last3=Johnson|first3=Torrence|publisher=Elsevier Science|isbn=978-0-08-047498-4}}</ref> {| style="width:550px; margin:0 auto;" cellpadding=0 cellspacing=0 |- | {| class="wikitable" style="text-align:right; margin:0 auto;" |+ Die mane van Galilei, as 'n persentasie van die [[Aarde]] se [[Maan]] |- ! rowspan=2 | Naam ! colspan=2 | Deursnee ! colspan=2 | Massa ! colspan=2 | Wentelradius ! colspan=2 | Wentelperiode |- ! km ! % ! kg ! % ! km ! % ! dae ! % |- ! Io | 3 643 | 105 | 8,9×10²² | 120 | 421 700 | 110 | 1,77 | 7 |- ! Europa | 3 122 | 90 | 4,8×10²² | 65 | 671 034 | 175 | 3,55 | 13 |- ! Ganumedes | 5 262 | 150 | 14,8×10²² | 200 | 1 070 412 | 280 | 7,15 | 26 |- ! Kallisto | 4 821 | 140 | 10,8×10²² | 150 | 1 882 709 | 490 | 16,69 | 61 |} |- | [[Beeld:The Galilean satellites (the four largest moons of Jupiter).tif|frameless|507px|center|Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto.]] |- | style="font-size:0.9em; text-align:center;" |Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto |} ===Klassifikasie=== Jupiter se mane is tradisioneel opgedeel in vier groepe van vier elk, gebaseer op eenderse wentelelemente.<ref>{{cite journal|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0019103581901512|title=Derivation of the collision probability between orbiting objects: the lifetimes of jupiter's outer moons|date=October 1981|volume=48|issue=1|last1=Kessler|first1=Donald J.|journal=Icarus|pages=39–48|doi=10.1016/0019-1035(81)90151-2|bibcode=1981Icar...48...39K|access-date=December 30, 2020}}</ref> Dié prentjie is ingewikkelder gemaak deur die ontdekking van talle klein buitemane sedert 1999. Jupiter se mane word tans verdeel in verskeie verskillende groepe, hoewel verskeie mane nie deel van enige groep is nie.<ref>{{cite book|page=14|title=Moons of the Solar System|year=2013|last1=Hamilton|first1=Thomas W. M.|publisher=SPBRA|isbn=978-1-62516-175-8}}</ref> Die agt binneste, [[reëlmatige mane]] wat almal byna ronde wentelbane naby die vlak van Jupiter se ewenaar het, het vermoedelik saam met die planeet gevorm, terwyl die ander mane onreëlmatige mane is en vermoedelik aangetrekte [[asteroïde]]s of fragmente van aangetrekte asteroïdes is. Die onreëlmatige mane in elke groep kan 'n gemeenskaplike oorsprong hê, miskien 'n groter maan of aangetrekte liggaam wat opgebreek het.<ref>{{cite book | last1=Jewitt | first1=D. C. | last2=Sheppard | first2=S. | last3=Porco | first3=C. | editor1-last=Bagenal | editor1-first=F. | editor2-last=Dowling | editor2-first=T. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=W. | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 | url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-url=https://web.archive.org/web/20090326065151/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-date=March 26, 2009 }}</ref><ref name="Nesvorný">{{cite journal | last1=Nesvorný | first1=D. | last2=Alvarellos | first2=J. L. A. | last3=Dones | first3=L. | last4=Levison | first4=H. F. | title=Orbital and Collisional Evolution of the Irregular Satellites | journal=The Astronomical Journal | year=2003 | volume=126 | issue=1 | pages=398–429 | bibcode=2003AJ....126..398N | doi=10.1086/375461 | url=http://www.boulder.swri.edu/%7Edavidn/papers/irrbig.pdf }}</ref> {| class="wikitable" |- ! colspan="2" | Reëlmatige mane |- | [[Jupiter se natuurlike satelliete#Reëlmatige satelliete|Binnegroep]] | Die binnegroep van vier klein mane het almal 'n [[deursnee]] van minder as 200&nbsp;km, 'n [[Wentelbaan|wentelradius]] van minder as 200&nbsp;000&nbsp;km en 'n [[baanhelling]] van minder as 'n halwe graad. |- | [[Mane van Galilei|Mane&nbsp;van&nbsp;Galilei]]<ref>{{cite journal | title=The Galilean Satellites | last1=Showman | first1=A. P. | last2=Malhotra | first2=R. | journal=Science | year=1999 | volume=286 | issue=5437 | pages=77–84 | doi=10.1126/science.286.5437.77 | pmid=10506564| s2cid=9492520 | bibcode=1999Sci...296...77S | url=https://semanticscholar.org/paper/fc55d1714b44151ac54d2576e4a1d2cd8a9f280a }}</ref> | Dié vier mane, wat deur Galileo Galilei ontdek is, wentel tussen 400&nbsp;000 en 2&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af, en is van die grootste mane in die Sonnestelsel. |- ! colspan="2" | Onreëlmatige mane |- | [[Himalia-groep]] | 'n Groep mane wat dig bymekaar is met wentelbane van 11&nbsp;000&nbsp;000 tot 12&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af.<ref>{{cite journal|first1=Scott S.|last1=Sheppard|first2=David C.|last2=Jewitt|title=An abundant population of small irregular satellites around Jupiter|journal=Nature|volume=423|date=May 2003|issue=6937|pages=261–263|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20060813235622/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|doi=10.1038/nature01584|pmid=12748634|bibcode=2003Natur.423..261S|s2cid=4424447|archive-date=August 13, 2006}}</ref> |- | [[Ananke-groep]] | Dié groep, wat in [[Retrograde en prograde beweging|retrograde]] wentelbane is, het taamlik vae grense, gemiddeld 21&nbsp;276&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 149 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Karme-groep]] | 'n Taamlik afsonderlike, retrograde groep gemiddeld 23&nbsp;404&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 165 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Pasifaë-groep]] | 'n Verstrooide en skaars afsonderlike retrograde groep wat al die buitemane insluit.<ref>{{cite journal|first1=David|last1=Nesvorný|first2=Cristian|last2=Beaugé|first3=Luke|last3=Dones|last4=Levison|first4=Harold F.|title=Collisional Origin of Families of Irregular Satellites|journal=The Astronomical Journal|volume=127|date=July 2003|issue=3|pages=1768–1783|doi=10.1086/382099 | bibcode=2004AJ....127.1768N | url=http://www.boulder.swri.edu/~davidn/papers/irrbig.pdf}}</ref> |} ==Wisselwerking met die Sonnestelsel== As die grootste van die Son se agt [[planete]] het Jupiter se [[swaartekrag]]invloed die [[Sonnestelsel]] help vorm. Buiten [[Mercurius]] s'n, lê die wentelbane van die stelsel se planete nader aan Jupiter se [[Wentelbaan|wentelvlak]] as die Son se ewenaarvlak. Die [[Kirkwoodgaping]]s in die [[asteroïdegordel]] word hoofsaaklik deur Jupiter veroorsaak,<ref>{{cite conference | title=Kirkwood Gaps and Resonant Groups | last=Ferraz-Mello | first=S. | conference=Asteroids, Comets, Meteors 1993: Proceedings of the 160th Symposium of the International Astronomical Union, held in Belgirate, Italy, June 14–18, 1993, International Astronomical Union. Symposium no. 160 | editor1-first=Andrea | editor1-last=Milani | editor2-first=Michel | editor2-last=Di Martino | editor3-first=A. | editor3-last=Cellino | publication-place=Dordrecht | publisher=Kluwer Academic Publishers | page=175 | date=1994 | bibcode=1994IAUS..160..175F }}</ref> en die planeet was dalk verantwoordelik vir die [[Groot Bombardement]] in die binneste Sonnestelsel se geskiedenis.<ref>{{cite journal | last=Kerr | first=Richard A. | title=Did Jupiter and Saturn Team Up to Pummel the Inner Solar System? | journal=Science | year=2004 | volume=306 | issue=5702 | page=1676 | doi=10.1126/science.306.5702.1676a | pmid=15576586| s2cid=129180312 }}</ref> Benewens sy mane, beheer Jupiter se swaartekragveld talle asteroïdes by sy [[Lagrange-punt]]e wat die planeet vooruitgaan en volg in sy wentelbaan om die Son. Hulle is bekend as die [[Trojaan (sterrekunde)|trojane]] en word opgedeel in die Griekse en Trojaanse kamp ter ere van die ''[[Ilias]]''. Die eerste een, 588&nbsp;Achilles, is in 1906 deur Max Wolf ontdek; sedertdien is nog meer as 2&nbsp;000 ontdek.<ref>{{cite web |url=http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/JupiterTrojans.html |title=List Of Jupiter Trojans|access-date=October 24, 2010 |work=IAU Minor Planet Center}}</ref> Die grootste een is 624&nbsp;Hektor.<ref>{{cite journal | bibcode=2000DPS....32.1901C | title=Trojan Asteroid 624 Hektor: Constraints on Surface Composition | last1=Cruikshank | first1=D. P. | last2=Dalle Ore | first2=C. M. | last3=Geballe | first3=T. R. | last4=Roush | first4=T. L. | last5=Owen | first5=T. C. | last6=Cash | first6=Michele | last7=de Bergh | first7=C. | last8=Hartmann | first8=W. K. | date=October 2000 | journal=Bulletin of the American Astronomical Society | volume=32 | page=1027 }}</ref> Die Jupiter-familie word gedefinieer as [[komete]] met 'n kleiner [[Ellips|halwe lengteas]] as Jupiter; die meeste [[Komeet#Kort periode|kortperiodekomete]] val in dié groep. Lede van die Jupiter-familie ontstaan vermoedelik in die [[Kuipergordel]] buite [[Neptunus]] se wentelbaan. As hulle naby Jupiter kom, word hulle versteur en gaan hulle in wentelbane met 'n kleiner periode, wat dan gesirkuleer word deur gereelde swaartekragwisselwerkings met die Son en Jupiter.<ref>{{cite journal | last1=Quinn | first1=T. | last2=Tremaine | first2=S. | last3=Duncan | first3=M. | title=Planetary perturbations and the origins of short-period comets | journal=Astrophysical Journal, Part 1 | year=1990 | volume=355 | pages=667–679 | bibcode=1990ApJ...355..667Q | doi=10.1086/168800 }}</ref> [[Beeld:Jupiter_showing_SL9_impact_sites.jpg|thumb|240px|Die bruin merke dui aan waar die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] se stukke teen Jupiter gebots het.]] ===Botsings=== Jupiter is al die Sonnestelsel se [[stofsuier]] genoem<ref>{{cite news | title=Caught in the act: Fireballs light up Jupiter | work=ScienceDaily | date=September 10, 2010 | url=https://www.sciencedaily.com/releases/2010/09/100909212309.htm | access-date=2022-04-26 }}</ref> vanweë sy enorme swaartekrag en ligging naby die binneste Sonnestelsel. Daar is meer botsings, soos deur komete, teen hom as teen enige ander planeet in die Sonnestelsel.<ref>{{cite journal | last1=Nakamura | first1=T. | last2=Kurahashi | first2=H. | title=Collisional Probability of Periodic Comets with the Terrestrial Planets: An Invalid Case of Analytic Formulation | journal=Astronomical Journal | year=1998 | volume=115 | issue=2 | pages=848–854 | doi=10.1086/300206 | bibcode=1998AJ....115..848N | doi-access=free }}</ref> Jupiter ondervind byvoorbeeld 200 keer soveel botsings deur asteroïdes en komete as die Aarde.<ref name=HTUW/> In die verlede het wetenskaplikes gedink Jupiter het die binneste Sonnesteldel gedeeltelik beskerm teen 'n bombardement van komete.<ref name=HTUW/> Rekenaarsimulasies in 2008 wys egter Jupiter veroorsaak nie 'n afname van komete deur die binneste Sonnestelsel nie, want sy swaartekrag versteur hulle wentelbane na binne amper net soveel keer as wat dit hulle aantrek of afstoot.<ref>{{cite journal | last1=Horner | first1=J. | last2=Jones | first2=B. W. | year=2008 | title=Jupiter – friend or foe? I: the asteroids. | journal=International Journal of Astrobiology | volume=7 | issue=3–4 | pages=251–261 | doi=10.1017/S1473550408004187 | arxiv=0806.2795 | bibcode=2008IJAsB...7..251H| s2cid=8870726 }}</ref> Dié onderwerp is steeds omstrede onder wetenskaplikes omdat sommige glo Jupiter trek komete van die Kuipergordel na die Aarde, terwyl ander glo Jupiter beskerm die Aarde teen die [[Oortwolk]].<ref>{{cite news |first=Dennis |last=Overbye |date=July 25, 2009 |title=Jupiter: Our Comic Protector? |work=The New York Times |access-date=July 27, 2009 |url=https://www.nytimes.com/2009/07/26/weekinreview/26overbye.html}}</ref> In Julie 1994 het die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] teen Jupiter gebots.<ref>{{Cite web|title=In Depth {{!}} P/Shoemaker-Levy 9|url=https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/comets/p-shoemaker-levy-9/in-depth|access-date=2021-12-03|website=NASA Solar System Exploration}}</ref><ref>{{Cite web|last=Howell|first=Elizabeth|date=2018-01-24|title=Shoemaker-Levy 9: Comet's Impact Left Its Mark on Jupiter|url=https://www.space.com/19855-shoemaker-levy-9.html|access-date=2021-12-03|website=Space.com|language=en}}</ref> Die botsings is goed dopgehou deur sterrewagte oor die wêreld heen, insluitende die [[Hubble-ruimteteleskoop]] en [[Galileo-ruimtesending|Galileo-ruimtetuig]].<ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=The Big Comet Crash of 1994 – Intensive Observational Campaign at ESO|url=https://www.eso.org/public/news/eso9402/|access-date=2021-12-03|website=www.eso.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Top 20 Comet Shoemaker-Levy Images|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/top20.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref><ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=Comet P/Shoemaker-Levy 9 "Gang Of Four"|url=https://www.spacetelescope.org/images/opo9421a/|access-date=2021-12-03|website=www.spacetelescope.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web | title=Hubble Observations Shed New Light on Jupiter Collision | first1=Donald | last1=Savage | first2=Jim | last2=Elliott | first3=Ray | last3=Villard | url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/hst_obs.html | access-date=2021-12-03 | date=December 30, 2004 | website=nssdc.gsfc.nasa.gov }}</ref> Die gebeure is wyd in die media gedek.<ref>{{Cite web|title=NASA TV Coverage on Comet Shoemaker-Levy|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/tv_nasa.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref> ==Galery== <gallery mode="packed" heights="200px"> Beeld:Gemini North Infrared View of Jupiter.jpg|Infrarooibeeld van Jupiter, afgeneem deur die Gemini-Noord-teleskoop in Hawaii op 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Visible View of Jupiter.jpg|Jupiter in sigbare lig afgeneem deur Hubble, 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Ultraviolet View of Jupiter.jpg|Ultravioletfoto van Jupiter, op 11 Januarie 2017 deur Hubble afgeneem.<ref>{{cite web|title=By Jove! Jupiter Shows Its Stripes and Colors|publisher=National Science Foundation|website=NOIRLab|date=May 11, 2021|url=https://noirlab.edu/public/news/noirlab2116/|access-date=June 17, 2021}}</ref> Beeld:Hubble's View of Jupiter and Europa in August 2020.jpg|Jupiter en Europa afgeneem toe die planeet 653 miljoen kilometet van die Aarde af was, Hubble, 25 Augustus 2020.<ref>{{cite web|title=Hubble Finds Evidence of Persistent Water Vapour Atmosphere on Europa|website=ESA Hubble|publisher=European Space Agency|date=October 14, 2021|url=https://esahubble.org/news/heic2111/|access-date=October 26, 2021}}</ref> </gallery> ==Sien ook== *[[Warm Jupiter]] *[[Portaal:Sterrekunde|Sterrekundeportaal]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Eksterne skakels== * {{cite book |first=Hans |last=Lohninger |display-authors=etal |date=2 November 2005 |chapter-url=http://www.vias.org/spacetrip/jupiter_1.html |chapter=Jupiter, As Seen By Voyager 1 |url=http://www.vias.org/spacetrip/index.html |title=A Trip into Space |publisher=Virtual Institute of Applied Science |access-date=March 9, 2007|ref=none}} * {{cite web |first=Tony |last=Dunn |year=2006 |url=http://orbitsimulator.com/gravity/articles/joviansystem.html |title=The Jovian System |work=Gravity Simulator |access-date=March 9, 2007|ref=none}} – 'n Simulasie van die mane van Jupiter. * [https://www.flickr.com/photos/136797589@N04/albums/72157685871712710 Jupiter in Motion], album van Juno-foto's saamgevat in kort video's * [https://www.youtube.com/watch?v=Us6EXc5Hyng June 2010 impact video] * [https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system Interaktiewe 3D-swaartekragsimulasie van die Jupiterstelsel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200611222440/https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system/ |date=June 11, 2020 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=Dv8UwzSOxmA Video (animasie; 4:00): Verbyvlug van Ganumedes en Jupiter] ([[Nasa]]; 15 Julie 2021). * {{en}} [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html Jupiter Fact Sheet] * {{en}} [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Jupiter Afbeeldings van Jupiter] {{CommonsKategorie-inlyn|Jupiter (planet)|Jupiter}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Jupiter}} {{PlaneteSon}} {{Normdata}} [[Kategorie:Jupiter| ]] l0rrxinwg7dlfn0dd0xobwfkjcu2lq0 2516939 2516936 2022-08-02T12:30:45Z Burgert Behr 2401 Paar goed wikitext text/x-wiki :''Hierdie artikel handel oor die [[planeet]] Jupiter. Vir ander betekenisse van die naam, sien [[Jupiter (dubbelsinnig)]].'' {{Inligtingskas Planeet | bgcolour = #EEDC82 | name = Jupiter | symbol = [[Lêer:Jupiter symbol (bold).svg|24px|alt=♃|Jupiter se sterrekundige simbool]] | image = [[Lêer:Jupiter and its shrunken Great Red Spot.jpg|280px|Die planeet Jupiter]] | caption = Jupiter in natuurlike kleur, soos in April 2014 afgeneem deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | orbit_ref = | epoch = [[J2000]] | aphelion = 816,520,800&nbsp;km<br />5,458104&nbsp;AE | perihelion = 740,573,600&nbsp;km<br />4,950429&nbsp;AE | semimajor = 778,547,200&nbsp;km<br />5,204267&nbsp;AE | eccentricity = 0,048775 | period = 4&nbsp;332,59&nbsp;dae<br />11,8618&nbsp;jare<br />10&nbsp;475,8 Jupiter solar dae | synodic_period = 398,88&nbsp;dae<ref name="fact">{{cite web |url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html |title=Jupiter Fact Sheet |publisher=NASA |last=Williams |first=Dr. David R. |access-date=8 Augustus 2007 |date=16 November 2004 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200516082115/https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html |archive-date=16 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | avg_speed = 13,07&nbsp;km/s<ref name="fact" /> | inclination = 1,305° (tot [[Ekliptika]])<br />6,09° (tot die [[son]] se [[ewenaar]])<br />0,32° (tot onveranderbare vlakte)<ref name="meanplane">{{en}} {{cite web | date = 2009-04-03 | title = The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter | url = http://home.surewest.net/kheider/astro/MeanPlane.gif | accessdate = 2009-04-10 | archive-date = 2009-05-14 | archive-url = https://www.webcitation.org/5glwILykY?url=http://home.comcast.net/~kpheider/MeanPlane.gif | url-status = dead }} (geprodusier met [http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ Solex 10] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120210152814/http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ |date=10 Februarie 2012 }} geskryf van Aldo Vitagliano)</ref> | asc_node = 100,492° | arg_peri = 275,066° | satellites = [[Jupiter se natuurlike satelliete|79]]<ref name="fact" /> | minorplanet = | physical_characteristics = yes | equatorial_radius = 71,492 ± 4&nbsp;km<br />(11,209&nbsp;[[Aarde]]s) | polar_radius = 66,854 ± 10&nbsp;km<br />(10,517&nbsp;Aardes) | flattening = 0,06487 ± 0,00015 | surface_area = 6,1419×10¹⁰&nbsp;km²<ref name="nasafact">{{cite web |url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jupiter&Display=Facts |title=Solar System Exploration: Jupiter: Facts & Figures |work=NASA |date=7 Mei 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107183158/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jupiter |archive-date= 7 November 2015 |url-status=dead |df=dmy-all |access-date=22 Maart 2012 }}</ref><br />(121,9&nbsp;Aardes) | volume = 1,4313×10¹⁵&nbsp;km³<ref name="fact" /><br />(1321,3&nbsp;Aardes) | mass = 1,8986×10²⁷&nbsp;kg<ref name="fact" /><br />(317,8&nbsp;Aardes)<br />(1/1047 Sonne)<ref name=ssd-constants>{{cite web |title=Astrodynamic Constants |publisher=JPL Solar System Dynamics |date=27 Februarie 2009 |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |access-date=8 Augustus 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200514014252/https://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |archive-date=14 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | density = 1,326&nbsp;g/cm³<ref name="fact" /> | surface_grav = 24,79&nbsp;m/s²<ref name="fact" /><br />2,528&nbsp;g | escape_velocity = 59,5&nbsp;km/s<ref name="fact" /> | sidereal_day = 9,925&nbsp;h<ref>{{cite web |author=Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. |year=2001 |url=http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |title=Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000 |publisher=HNSKY Planetarium Program |access-date=2 Februarie 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512151452/http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br />(9 h 55 m 30 s) | rot_velocity = 12,6&nbsp;km/s<br />45&nbsp;300&nbsp;km/h | axial_tilt = 3,13°<ref name="fact" /> | right_asc_north_pole = 268,057°<br />(17&nbsp;h 52&nbsp;min 14&nbsp;s) | declination = 64,496° | albedo = 0,343 (geometries)<br />0,52 (Bond)<ref name="fact" /> | magnitude = -1,6 tot -2,94<ref name="fact" /> | angular_size = 29,8" — 50,1"<ref name="fact" /> | temperatures = yes | temp_name1 = 1 bar level | min_temp_1 = | mean_temp_1 = 165&nbsp;[[Kelvin|K]]<ref name="fact" /> | max_temp_1 = | temp_name2 = 0,1 bar | min_temp_2 = | mean_temp_2 = 112&nbsp;K<ref name="fact" /> | max_temp = | atmosphere = yes | surface_pressure = 20–200&nbsp;kPa<ref>{{en}} {{cite journal|author=Anonymous|title=Probe Nephelometer|journal=Galileo Messenger|publisher=NASA/JPL|date=Maart 1983|issue=6|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|accessdate=2007-02-12|archive-date=2009-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090719111109/http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|url-status=dead}}</ref> | atmosphere_composition = 89,8±2,0% [[Waterstof]]<br /> 10,2±2,0% [[Helium]]<br /> ~0,3% [[Metaan]]<br /> ~0,026% [[Ammoniak]]<br /> ~0,003% [[Waterstofdeuteried]]<br /> 0,0006% [[Etaan]]<br /> 0,0004% [[Water]] }} '''Jupiter''' is die vyfde [[planeet]] van die [[Son]] af en die grootste in die [[Sonnestelsel]]. Dit is 'n [[gasreus]] met 'n [[massa]] van meer as twee en 'n half keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam, maar effens kleiner as 'n duisendste van die Son se massa. Jupiter is die helderste natuurlike voorwerp in die [[Aarde]] se naglug naas die [[Maan]] en [[Venus]], en dit word reeds sedert die [[voorgeskiedenis]] waargeneem. Dit is genoem na die [[Jupiter (mitologie)|Romeinse god Jupiter]], die koning van die gode. Jupiter bestaan hoofsaaklik uit [[waterstof]], maar [[helium]] beslaan 'n kwart van sy massa en 'n tiende van sy [[volume]]. Dit het waarskynlik 'n rotsagtige kern van swaarder elemente,<ref name="coreuncertainty_2004">{{cite journal | last1=Saumon | first1=D. | last2=Guillot | first2=T. |title=Shock Compression of Deuterium and the Interiors of Jupiter and Saturn |journal=The Astrophysical Journal |volume=609 |issue=2 |pages=1170–1180 |year=2004 |bibcode=2004ApJ...609.1170S |doi=10.1086/421257 |arxiv=astro-ph/0403393|s2cid=119325899 }}</ref> maar ontbreek, nes die ander gasreuse in die Sonnestelsel, 'n goed gedefinieerde soliede oppervlak. Die voortdurende sametrekking van Jupiter se binnekant wek meer hitte op as wat dit van die Son kry. Vanweë sy vinnige rotasie is Jupiter se vorm 'n [[Sferoïde|afgeplatte sferoïde]]: Dit het 'n effense maar merkbare uitstulping om sy [[ewenaar]]. Die buitenste [[atmosfeer]] is verdeel in 'n reeks bande in sy breedte, met onstuimigheid en [[storm]]s aan die grense tussen hulle. 'n Prominente gevolg hiervan is die [[Groot Rooi Vlek]], 'n reusestorm wat minstens sedert 1831 sigbaar is. Jupiter word omring deur 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel en 'n kragtige [[magnetosfeer]]. Sy magnetiese stert is byna 800&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,3&nbsp;[[AE]]) lank en strek amper tot by [[Saturnus]] se [[wentelbaan]]. Jupiter het [[Jupiter se natuurlike satelliete|80 bekende mane]] en moontlik meer,<ref name="80moons">{{cite journal | first=David | last=Kindy | url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/amateur-astronomer-discovers-new-moon-orbiting-jupiter-180978258/ | title=Amateur Astronomer Discovers New Moon Orbiting Jupiter | journal=Smithsonian Magazine | access-date=2022-03-08 }}</ref> insluitende die vier groot [[mane van Galilei]] wat in 1610 deur [[Galileo Galilei]] ontdek is: [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]]. Io en Europa is omtrent so groot soos die Aarde se Maan, Kallisto is amper so groot soos die planeet [[Mercurius]] en Ganumedes is groter. [[Pioneer 10]] was die eerste [[ruimtetuig]] wat Jupiter besoek het. Sy naaste afstand aan die planeet was in Desember 1973.<ref name=pioneer10>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/missions/pioneer-10/in-depth|title=In Depth {{!}} Pioneer 10|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> Verskeie robottuie het Jupiter sedertdien besoek, onder meer die [[Pioneer-program|Pioneer-]] en [[Voyager-program|Voyager]]-verbyvlugsendings van 1973 tot 1979, en later die [[Galileo-ruimtesending|Galileo-wenteltuig]] in 1995.<ref>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/exploration?page=0&per_page=10&order=launch_date+desc,title+asc&search=&tags=Jupiter&category=129|title=Exploration {{!}} Jupiter|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> In 2007 het die [[New Horizons]] die planeet besoek en sy [[Swaartekragslinger|swaartekrag gebruik]] om sy spoed te verhoog en sy baan aan te pas op sy vlug na [[Pluto]]. Die laaste tuig wat Jupiter besoek het, is [[Juno (ruimtetuig)|Juno]], wat in Julie 2016 in 'n wentelbaan om die planeet gegaan het.<ref name="NYT-20160705">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA's Juno Spacecraft Enters Jupiter's Orbit |url=https://www.nytimes.com/2016/07/05/science/juno-enters-jupiters-orbit-capping-5-year-voyage.html |date=July 5, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 5, 2016}}</ref><ref name="NYT-20160630">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=All Eyes (and Ears) on Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2016/07/01/science/jupiter-nasa-juno-hubble.html |date=June 30, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 1, 2016}}</ref> Toekomstige teikens in die Jupiter-stelsel wat besoek sal word, sluit moontlik in die ysbedekte vloeistofoseaan van Europa.<ref name="NY-20210614">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Mushballs and a Great Blue Spot: What Lies Beneath Jupiter's Pretty Clouds – NASA's Juno probe is beginning an extended mission that may not have been possible if it hadn't experienced engine trouble when it first arrived at the giant planet. |url=https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-date=2021-12-28 |url-access=limited |date=14 June 2021 |work=The New York Times |access-date=16 June 2021 }}</ref> ==Naam en simbool== In beide die Griekse en Romeinse beskawing is die planeet na die hoofgod van die [[panteon]] genoem: [[Zeus]] vir die Grieke en [[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] vir die Romeine. Die [[Internasionale Sterrekundige Vereniging]] (IAU) het die naam Jupiter in 1976 as die naam vir die planeet aanvaar. Die IAU noem nuut ontdekte mane van Jupiter na sy mitologiese minnaresse, minnaars en afstammelinge.<ref>{{cite web | title=Naming of Astronomical Objects | publisher=International Astronomical Union | url=https://www.iau.org/public/themes/naming/ | access-date=2022-03-23 }}</ref> Die [[simbool]] vir die planeet, [[Beeld:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]], kom van die Griekse [[letter]] [[Zeta (letter)|zeta]] met 'n horisontale streep (Ƶ) as 'n afkorting vir "Zeus".<ref name=jones-1999> {{cite book | title = Astronomical papyri from Oxyrhynchus | last = Jones | first = Alexander | date = 1999 | pages = 62–63 | isbn = 9780871692337 | url = https://books.google.com/books?id=8MokzymQ43IC}}</ref><ref>{{cite journal | title=The origin of the symbols of the planets | last=Maunder | first=A. S. D. | journal=The Observatory | volume=57 | pages=238–247 | date=August 1934 | bibcode=1934Obs....57..238M }}</ref> Die argaïese naam ''Jove'' word sedert omstreeks die 14de eeu as 'n poëtiese naam vir Jupiter gebruik.<ref>{{cite book | title=Jove | first=Douglas | last=Harper | work=Online Etymology Dictionary | url=https://www.etymonline.com/word/jove | access-date=2022-03-22 }}</ref> Die Romeine het die vyfde dag van die week ''diēs Iovis'' ("Jove se Dag") genoem na die planeet.<ref name=days>{{citation |last=Falk |first=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |volume=93 |pages=122–133 |date=June 1999 |bibcode=1999JRASC..93..122F |access-date=18 November 2020 |archive-date=25 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225172054/http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |url-status=live }}</ref> In die [[Germaanse mitologie]] word Jupiter gelykgestel aan die dondergod [[Thor]], van waar die [[Afrikaanse]] naam [[Donderdag]] kom vir die Romeinse ''dies Jovis''.<ref>{{cite journal |last1=Falk |first1=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |year=2004 |volume=93 |pages=122–133 |bibcode=1999JRASC..93..122F |doi=10.1016/j.newast.2003.07.002 |last2=Koresko |first2=Christopher|arxiv=astro-ph/0307398 |s2cid=118954190 }}</ref> ''Jovian'' is in [[Engels]] die [[Adjektief|adjektiewe]] vorm van Jupiter. ==Vorming en migrasie== Jupiter is vermoedelik die oudste planeet in die Sonnestelsel.<ref name=Kruijer_et_al_2017/> Huidige modelle van die vorming van ons stelsel dui daarop dat Jupiter min of meer by die sneeulyn gevorm het: 'n afstand van die Son af waar die temperatuur laag genoeg is dat [[Vlugtigheid (planetologie)|vlugtige stowwe]] soos [[water]] kan kondenseer om [[Vastestof|vastestowwe]] te vorm.<ref name=Bosman_et_al_2019/> Die planeet het 'n groot vloeibare kern begin vorm en toe sy gasatmosfeer versamel. As gevolg daarvan moes die kern gevorm het voordat die [[sonnewel]] ná 10&nbsp;miljoen jaar heeltemal opgebreek het. Oor sowat 'n mijoen jaar het Jupiter se atmosfeer geleidelik uitgesit totdat die massa omtrent 20 keer dié van die Aarde was. Die omwentelende massa het 'n gaping in die sonnewel geskep, en daarna het die planeet stadigaan oor 3-4&nbsp;miljoen jaar gegroei tot 50&nbsp;[[aardmassa]]s.<ref name=Kruijer_et_al_2017>{{cite journal | title=Age of Jupiter inferred from the distinct genetics and formation times of meteorites | last1=Kruijer | first1=Thomas S. | last2=Burkhardt | first2=Christoph | last3=Budde | first3=Gerrit | last4=Kleine | first4=Thorsten | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences | volume=114 | issue=26 | pages=6712–6716 | date=June 2017 | doi=10.1073/pnas.1704461114 | pmid=28607079 | pmc=5495263 | bibcode=2017PNAS..114.6712K | doi-access=free }}</ref> Volgens een hipotese het Jupiter rofweg 3,5&nbsp;AE (520&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af begin vorm. Namate die jong planeet massa vergaar het, het 'n wisselwerking met die gasskyf wat om die Son gewentel het en 'n [[baanresonansie]] met Saturnus daartoe gelei dat hy na binne migreer het.<ref name=Bosman_et_al_2019>{{cite journal | title=Jupiter formed as a pebble pile around the N2 ice line | last1=Bosman | first1=A. D. | last2=Cridland | first2=A. J. | last3=Miguel | first3=Y. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=632 | id=L11 | pages=5 | date=December 2019 | arxiv=1911.11154 | bibcode=2019A&A...632L..11B | doi=10.1051/0004-6361/201936827 | s2cid=208291392 }}</ref><ref name="Walsh_etal_2011">{{cite journal | last1=Walsh | first1=K. J. | last2=Morbidelli | first2=A. | last3=Raymond | first3=S. N. | last4=O'Brien | first4=D. P. | last5=Mandell | first5=A. M. | year=2011 | title=A low mass for Mars from Jupiter's early gas-driven migration | journal=Nature | volume=475 | issue=7355 | pages=206–209 | doi=10.1038/nature10201 | bibcode=2011Natur.475..206W | arxiv=1201.5177 | pmid=21642961| s2cid=4431823 }}</ref> [[Lêer:Aarde Jupiter.svg|duimnael|links|180px|Vergelyking in grootte met die Aarde]] Dit het die wentelbane van verskeie [[superaarde]]s wat nader aan die Son gewentel het, versteur en veroorsaak dat hulle vernietigend bots. Saturnus sou later ook na binne begin migreer het, baie vinniger as Jupiter, totdat die twee planete vasgevang is in 'n resonansie van 3:2 by ongeveer 1,5&nbsp;AE (220&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af. Dit het die rigting van migrasie verander en veroorsaak dat hulle weg van die Son af en uit die binneste Sonnestelsel migreer het na hulle huidige posisies.<ref>{{cite journal |title=Jupiter's decisive role in the inner Solar System's early evolution |first=Konstantin |last=Batygin |doi=10.1073/pnas.1423252112 |pmid=25831540 |pmc=4394287 |volume=112 |issue=14 |pages=4214–4217 |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |arxiv=1503.06945 |bibcode=2015PNAS..112.4214B|year=2015 |doi-access=free }}</ref> Dit alles het oor 'n tydperk van 3-6&nbsp;miljoen jaar plaasgevind, met die finale migrasie van Jupiter wat oor verskeie honderdduisende jare geskied het.<ref name="Walsh_etal_2011"/><ref>{{cite journal | last1=Haisch Jr. | first1=K. E. | last2=Lada | first2=E. A. | last3=Lada | first3=C. J. | title=Disc Frequencies and Lifetimes in Young Clusters | year=2001 | journal=The Astrophysical Journal | volume=553 | issue=2 | pages=153–156| doi=10.1086/320685 | arxiv=astro-ph/0104347 | bibcode=2001ApJ...553L.153H | s2cid=16480998 | url=http://cds.cern.ch/record/496876 }}</ref> Jupiter se migrasie uit die binneste Sonnestelsel het die binneplanete, onder meer die Aarde, eindelik in staat gestel om uit die rommel te vorm.<ref>{{cite web |url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314171306/http://news.nationalgeographic.com/2015/03/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching/ |archive-date=March 14, 2017 |title=Observe: Jupiter, Wrecking Ball of Early Solar System |last=Fazekas |first=Andrew |date=March 24, 2015 |work=National Geographic |access-date=April 18, 2021 |url-status=live}}</ref> Daar is verskeie probleme met dié hipotese. Die gevolglike tydskale vir die vorming van die aardplanete stem blykbaar nie ooreen met hulle gemete [[Chemiese element|elementêre]] samestelling nie.<ref name="zube_2019">{{cite journal|last=Zube|first=N.|author2=Nimmo, F.|author3=Fischer, R.|author4=Jacobson, S.|title=Constraints on terrestrial planet formation timescales and equilibration processes in the Grand Tack scenario from Hf-W isotopic evolution|journal=Earth and Planetary Science Letters|year=2019|volume=522|issue=1|pages=210–218|doi=10.1016/j.epsl.2019.07.001 |pmid=32636530|pmc=7339907|arxiv = 1910.00645 |bibcode = 2019E&PSL.522..210Z |s2cid=199100280}}</ref> Jupiter sou waarskynlik in 'n wentelbaan nader aan die Son gegaan het as dit deur die sonnewel migreer het.<ref name="dangelo_marzari_2012">{{cite journal|last=D'Angelo|first=G.|author2= Marzari, F. |title=Outward Migration of Jupiter and Saturn in Evolved Gaseous Disks|journal=The Astrophysical Journal|year=2012|volume=757|issue=1|page=50 (23 pp.)|doi=10.1088/0004-637X/757/1/50 |arxiv = 1207.2737 |bibcode = 2012ApJ...757...50D |s2cid=118587166}}</ref> Sommige mededingende modelle van die vorming van die Sonnestelsel voorspel die vorming van Jupiter met wentelbaaneienskappe naby aan dié van vandag.<ref name=dangelo2021>{{cite journal | last1=D'Angelo | first1=G. | last2=Weidenschilling | first2=S. J. | last3=Lissauer | first3=J. J. | last4=Bodenheimer | first4=P. | title=Growth of Jupiter: Formation in disks of gas and solids and evolution to the present epoch | journal=Icarus |year=2021 | volume=355 | page=114087 | arxiv=2009.05575 | doi=10.1016/j.icarus.2020.114087 | bibcode=2021Icar..35514087D | s2cid=221654962 }}</ref> Ander modelle voorspel dat Jupiter verder weg gevorm het, soos 18&nbsp;AE (2,7&nbsp;miljard&nbsp;km) van die Son af.<ref name=Pirani_et_al_2019>{{cite journal | title=Consequences of planetary migration on the minor bodies of the early solar system | last1=Pirani | first1=S. | last2=Johansen | first2=A. | last3=Bitsch | first3=B. | last4=Mustill | first4=A.J. | last5=Turrini | first5=D. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=623 | date=March 2019 | pages=A169 | doi=10.1051/0004-6361/201833713| arxiv=1902.04591 | bibcode=2019A&A...623A.169P | doi-access=free }}</ref><ref name=Pirani_accompanying_article>{{cite web |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2019/03/190322105706.htm |title=Jupiter's Unknown Journey Revealed |work=ScienceDaily |publisher=Lund University |date= March 22, 2019|access-date=March 25, 2019}}</ref> Gebaseer op Jupiter se samestelling, is daar navorsers wat reken die planeet het baie ver van die Son af gevorm,<ref name=n2_snowline_2019>{{cite journal | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Jupiter's Composition Suggests its Core Assembled Exterior to the N_{2} Snowline | journal=The Astronomical Journal | year=2019 | volume=158 | issue=5 | doi=10.3847/1538-3881/ab46a8 | arxiv=1909.11246 | s2cid=202749962 | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab46a8/pdf}}</ref><ref>{{cite journal | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab6172 | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Erratum: "Jupiter's Composition Suggests Its Core Assembled Exterior to the N2 Snowline" | journal=The Astronomical Journal | year=2020| volume=159 | issue=2 | page=78 | doi=10.3847/1538-3881/ab6172 | s2cid=214576608 }}</ref> tot 40&nbsp;AE (6&nbsp;miljard&nbsp;km) weg. Die planeet sou daarna nader migreer het tot by sy huidige posisie. Dié migrasie na binne sou oor rofweg 700&nbsp;000 jaar plaasgevind het,<ref name=Pirani_et_al_2019/><ref name=Pirani_accompanying_article/> in 'n epog sowat 2-3&nbsp;miljoen jaar nadat die planeet begin vorm het. In dié model sou Saturnus, [[Uranus]] en [[Neptunus]] selfs verder van die Son af gevorm het, en sou Saturnus ook na binne migreer het. ==Fisiese eienskappe== Jupiter is 'n [[gasreus]], wat hoofsaaklik uit [[gas]] en [[vloeistof]] bestaan, eerder as uit soliede materiaal. Dit is die grootste planeet in die [[Sonnestelsel]], met 'n deursnee van 142&nbsp;984&nbsp;km by sy [[ewenaar]].<ref>{{cite book|page=419|title=Regents Exams and Answers: Earth Science—Physical Setting 2020|last1=Denecke|first1=Edward J.|date=January 7, 2020|publisher=Barrons Educational Series|isbn=978-1-5062-5399-2}}</ref> Sy gemiddelde digtheid is 1,326&nbsp;g/cm³, min of meer dieselfde as dié van [[stroop]],<ref name=Swarbrick2013>{{cite book | title=Encyclopedia of Pharmaceutical Technology | first=James | last=Swarbrick | date=2013 | page=3601 | volume=6 | isbn=9781439808238 | publisher=CRC Press | url=https://www.google.com/books/edition/Encyclopedia_of_Pharmaceutical_Technolog/w2C1DwAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA3601 | quote="Syrup USP (1.31&nbsp;g/cm³)" }}</ref> en laer as dié van die vier [[aardplanete]].<ref>{{cite book | title=Allen's Astrophysical Quantities | last1=Allen | first1=Clabon Walter | last2=Cox |first2=Arthur N. | publisher=Springer | date=2000 | pages=295–296 | isbn=978-0-387-98746-0 | url=https://books.google.com/books?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA296 }}</ref><ref>{{cite book | page=1041 | title=A Concise Handbook of Mathematics, Physics, and Engineering Sciences | last1=Polyanin | first1=Andrei D. | last2=Chernoutsan | first2=Alexei | date=October 18, 2010 | publisher=CRC Press | isbn=978-1-4398-0640-1 }}</ref> ===Samestelling=== Die volume van Jupiter se boonste [[atmosfeer]] bestaan uit sowat 90% [[waterstof]] en 10% [[helium]]. Omdat heliumatome 'n groter massa het as waterstofatome, is die massa van Jupiter se atmosfeer omtrent 24% helium.<ref>{{cite journal | title=NOTE: New Constraints on the Composition of Jupiter from Galileo Measurements and Interior Models | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Gautier | first2=Daniel | last3=Hubbard | first3=William B | journal=Icarus | volume=130 | issue=2 | pages=534–539 | date=December 1997 | doi=10.1006/icar.1997.5812 | arxiv=astro-ph/9707210 | bibcode=1997Icar..130..534G | s2cid=5466469 }}</ref> Die atmosfeer bevat spoorhoeveelhede [[metaan]]-, [[waterdamp]]-, [[ammoniak]]- en [[silikon]]gebaseerde samestellings. Daar is ook klein hoeveelhede [[koolstof]], [[etaan]], [[waterstofsulfied]], [[neon]], [[suurstof]], [[fosfien]] en [[swael]]. Die heel buitenste laag van die atmosfeer bevat [[kristal]]le van bevore ammoniak. Deur middel van [[infrarooi]]- en [[ultraviolet]]metings is ook spoorhoeveelhede [[benseen]] en ander [[Koolwaterstof|koolwaterstowwe]] ontdek.<ref>{{cite journal |journal=Icarus |volume=64 |issue=2 |pages=233–248 |year=1985 |title=Infrared Polar Brightening on Jupiter III. Spectrometry from the Voyager 1 IRIS Experiment |bibcode=1985Icar...64..233K |author=Kim, S. J. |author2=Caldwell, J. |author3=Rivolo, A. R. |author4=Wagner, R. |doi=10.1016/0019-1035(85)90201-5}}</ref> Jupiter se binnekant bevat swaarder materiale – volgens massa is dit rofweg 71% waterstof, 24% helium en 5% ander elemente.<ref name="voyager">{{cite journal |author=Gautier, D. |author2=Conrath, B. |author3=Flasar, M. |author4=Hanel, R. |author5=Kunde, V. |author6=Chedin, A. |author7=Scott N. |title=The helium abundance of Jupiter from Voyager |journal=Journal of Geophysical Research |volume=86 |issue=A10 |pages=8713–8720 |year=1981 |bibcode=1981JGR....86.8713G |doi=10.1029/JA086iA10p08713|hdl=2060/19810016480 |s2cid=122314894 |hdl-access=free }}</ref><ref name="cassini">{{cite journal |author=Kunde, V. G. |display-authors=etal |title=Jupiter's Atmospheric Composition from the Cassini Thermal Infrared Spectroscopy Experiment |journal=Science |date=September 10, 2004 |volume=305 |issue=5690 |pages=1582–1586 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/305/5690/1582 |access-date=April 4, 2007 |doi=10.1126/science.1100240 |pmid=15319491 |bibcode=2004Sci...305.1582K|s2cid=45296656 }}</ref> Die atmosferiese proporsies van waterstof en helium is naby die teoretiese samestelling van die oorspronklike [[sonnewel]]. Neon in die boonste atmosfeer is net 20 dele per miljoen volgens massa, wat omtrent 'n tiende van die hoeveelheid in die Son is.<ref>{{cite journal | last1=Niemann | first1=H. B. | last2=Atreya | first2=S. K. | last3=Carignan | first3=G. R. | last4=Donahue | first4=T. M. | last5=Haberman | first5=J. A. | last6=Harpold | first6=D. N. | last7=Hartle | first7=R. E. | last8=Hunten | first8=D. M. | last9=Kasprzak | first9=W. T. | last10=Mahaffy | first10=P. R. | last11=Owen | first11=T. C. | last12=Spencer | first12=N. W. | last13=Way | first13=S. H. | title=The Galileo Probe Mass Spectrometer: Composition of Jupiter's Atmosphere | journal=Science | year=1996 | volume=272 | issue=5263 | pages=846–849 | bibcode=1996Sci...272..846N | doi=10.1126/science.272.5263.846 | pmid=8629016| s2cid=3242002 }}</ref> Helium is ook net sowat 80% van die Son se heliumsamestelling. Dié uitputting is as gevolg van 'n neerslag van dié elemente as heliumryke druppels, 'n proses wat binne-in die planeet plaasvind.<ref name="galileo_ms">{{cite journal |first1=U. |last1=von Zahn |first2=D. M. |last2=Hunten |first3=G. |last3=Lehmacher |title=Helium in Jupiter's atmosphere: Results from the Galileo probe Helium Interferometer Experiment |journal=Journal of Geophysical Research |year=1998 |volume=103 |issue=E10 |pages=22815–22829 |doi=10.1029/98JE00695 |bibcode=1998JGR...10322815V |doi-access=free }}</ref><ref name="Juno">{{cite journal |title=Jupiter's Interior as Revealed by Juno |last=Stevenson |first=David J. |journal=Annual Review of Earth and Planetary Sciences |volume=48 |pages=465–489 |date=May 2020 |url=https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |access-date=2022-03-18 |doi=10.1146/annurev-earth-081619-052855 |bibcode=2020AREPS..48..465S |s2cid=212832169 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507195319/https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |archive-date=May 7, 2020 |url-status=dead }}</ref> Gebaseer op [[spektroskopie]], het Saturnus vermoedelik dieselfde samestelling as Jupiter, maar die ander [[reuseplanete]], [[Uranus]] en [[Neptunus]], het relatief minder waterstof en helium en relatief meer van die volgende meeste elemente, insluitende [[suurstof]], [[koolstof]], [[stikstof]] en [[swael]].<ref>{{cite web | last1=Ingersoll | first1=A. P. | last2=Hammel | first2=H. B. | last3=Spilker | first3=T. R. | last4=Young | first4=R. E. | date=June 1, 2005 | url=http://www.lpi.usra.edu/opag/outer_planets.pdf | title=Outer Planets: The Ice Giants | publisher=Lunar & Planetary Institute | access-date=February 1, 2007 }}</ref> Dié twee planete is bekend as [[ysreus]]e, want die meeste van hulle vlugtige samestellings is in 'n vastestofvorm. ===Grootte en massa=== [[Beeld:Jupiter and Europa 2020.tiff|thumb|200px|links|Jupiter met een van sy mane, [[Europa (maan)|Europa]], links.]] Jupiter se massa is 2,5 keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam. Dit is so groot dat die [[massamiddelpunt]] met die Son buite die oppervlak van die Son lê, sowat 1,068&nbsp;[[sonradius]]se van die Son se middelpunt af.<ref>{{cite book |last1=MacDougal |first1=Douglas W. |title=Newton's Gravity |url=https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd |url-access=limited |year=2012 |publisher=Springer New York |isbn=978-1-4614-5443-4 |pages=[https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd/page/n208 193]–211 |language=en |chapter=A Binary System Close to Home: How the Moon and Earth Orbit Each Other }}</ref> Jupiter is veel groter as die Aarde, maar aansienlik minder dig: sy volume is 1&nbsp;321 keer die Aarde s'n, maar sy massa is net 318 [[aardmassa]]s.<ref name="fact"/><ref name="burgess">{{cite book |first=Eric |last=Burgess |date=1982 |title=By Jupiter: Odysseys to a Giant |publisher=Columbia University Press |location=New York |isbn=978-0-231-05176-7}}</ref>{{rp|6}} Jupiter se [[radius]] is omtrent 'n tiende van die Son s'n,<ref name="shu82">{{cite book |first=Frank H. |last=Shu |date=1982 |title=The physical universe: an introduction to astronomy |page=[https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 426] |series=Series of books in astronomy |edition=12th |publisher=University Science Books |isbn=978-0-935702-05-7 |url=https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 }}</ref> maar sy massa is 'n duisendste [[sonmassa]]. Die meeteenheid "[[Jupitermassa]]" (ook M_J of M_JUP) word dikwels gebruik om die massa van ander voorwerpe te beskryf, veral [[eksoplanete]] en [[bruindwerg]]e. Die eksoplaneet [[HD 209458 b]] het byvoorbeeld 'n massa van {{val|0.69|ul=mjup}}.<ref>{{cite web |url=http://exoplanet.eu/ |title=The Extrasolar Planets Encyclopedia: Interactive Catalogue |publisher=Paris Observatory |first=Jean |last=Schneider |year=2009}}</ref> Teoretiese modelle dui aan dat as Jupiter 'n massa van 40% groter gehad het, die binnekant so saamgepers sou gewees het dat sy volume sou afgeneem het ondanks die groter hoeveelheid materie.<ref name="Seager2007">{{cite journal | last1=Seager | first1=S. | last2=Kuchner | first2=M. | last3=Hier-Majumder | first3=C. A. | last4=Militzer | first4=B. | title=Mass-Radius Relationships for Solid Exoplanets | journal=The Astrophysical Journal | volume=669 | issue=2 | pages=1279–1297 | year=2007 | doi=10.1086/521346 | arxiv=0707.2895 | bibcode=2007ApJ...669.1279S | s2cid=8369390 }}</ref> Hoewel Jupiter se massa 75 keer so groot sou moes gewees het om waterstof te verbrand en 'n [[ster]] te word,<ref>{{cite journal | title=The theory of brown dwarfs and extrasolar giant planets | last1=Burrows | first1=Adam | last2=Hubbard | first2=W. B. | last3=Lunine | first3=J. I. | last4=Liebert | first4=James | journal=Reviews of Modern Physics | volume=73 | issue=3 | pages=719–765 | date=July 2001 | doi=10.1103/RevModPhys.73.719 | arxiv=astro-ph/0103383 | bibcode=2001RvMP...73..719B | s2cid=204927572 }}</ref> het die kleinste [[rooidwerg]] dalk 'n radius van net effens groter as Saturnus.<ref>{{cite journal | title=The EBLM project. III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit | last1=von Boetticher | first1=Alexander | last2=Triaud | first2=Amaury H. M. J. | last3=Queloz | first3=Didier | last4=Gill | first4=Sam | last5=Lendl | first5=Monika | last6=Delrez | first6=Laetitia | last7=Anderson | first7=David R. | last8=Collier Cameron | first8=Andrew | last9=Faedi | first9=Francesca | last10=Gillon | first10=Michaël | last11=Gómez Maqueo Chew | first11=Yilen | last12=Hebb | first12=Leslie | last13=Hellier | first13=Coel | last14=Jehin | first14=Emmanuël | last15=Maxted | first15=Pierre F. L. | last16=Martin | first16=David V. | last17=Pepe | first17=Francesco | last18=Pollacco | first18=Don | last19=Ségransan | first19=Damien | last20=Smalley | first20=Barry | last21=Udry | first21=Stéphane | last22=West | first22=Richard | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=604 | id=L6 | pages=6 | date=August 2017 | doi=10.1051/0004-6361/201731107 | arxiv=1706.08781 | bibcode=2017A&A...604L...6V | s2cid=54610182 }}</ref> Jupiter straal meer hitte uit as wat dit van die Son ontvang vanweë sy sametrekkende binnekant.<ref name="elkins-tanton">{{cite book | first=Linda T. | last=Elkins-Tanton |date=2011 | title=Jupiter and Saturn | publisher=Chelsea House | location=New York | isbn=978-0-8160-7698-7 | edition=revised }}</ref>{{rp|30}}<ref>{{cite book | title=Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first=Patrick | last=Irwin | date=2003 | page=62 | isbn=9783540006817 | publisher=Springer Science & Business Media | url=https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&pg=PA62 }}</ref> Dié proses veroorsaak dat Jupiter met sowat 1&nbsp;mm per jaar krimp.<ref>{{cite book | title = Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first = Patrick G. J.|last= Irwin | publisher = Springer | orig-year = 2003 | url = https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&q=%22kelvin+helmholtz+mechanism%22&pg=PA63|edition= Second |year= 2009| page=4|isbn=978-3-642-09888-8}}.</ref><ref name="guillot04">{{cite book | editor1-last=Bagenal | editor1-first=Fran | editor2-last=Dowling | editor2-first=Timothy E. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=William B. | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | chapter=Chapter 3: The Interior of Jupiter | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 }}</ref> Toe Jupiter gevorm het, was dit warmer en sy deursnee omtrent twee keer so groot soos nou.<ref>{{cite journal |last=Bodenheimer |first=P. |title=Calculations of the early evolution of Jupiter |series=23 |journal=Icarus |year=1974 |issue=3 |volume=23 |pages=319–325 |bibcode=1974Icar...23..319B |doi=10.1016/0019-1035(74)90050-5}}</ref> ===Interne struktuur=== Voor die vroeë 21ste eeu het die meeste wetenskaplikes een van twee scenario's voorgestel vir die vorming van Jupiter. As die planeet aanvanklik materiaal aangetrek het as 'n soliede liggaam, sou dit bestaan het uit 'n digte kern, 'n omringende laag vloeibare [[metallieke waterstof]] (met 'n bietjie helium) wat omtrent 80% van die planeet se radius dek,<ref>{{cite journal | last=Smoluchowski | first=R. | year=1971 | title=Metallic interiors and magnetic fields of Jupiter and Saturn | journal=The Astrophysical Journal | volume=166 | page=435 | doi=10.1086/150971 | bibcode=1971ApJ...166..435S }}</ref> en 'n buitenste atmosfeer van hoofsaaklik [[Waterstof|molekulêre waterstof]].<ref name="guillot04" /> As die planeet egter regstreeks uit die gasagtige [[planetêre newel]] ineengestort het, sal dit na verwagting geen kern hê nie en tot in die middel bestaan uit al hoe digter vloeistowwe (hoofsaaklik molekulêre en metallieke waterstof). [[Beeld:Jupiter diagram.svg|thumb|500px|'n Diagram van Jupiter, sy binnekant, oppervlak, ringe en binnemane.]] Data van Juno het getoon Jupiter het 'n baie uitgespreide kern wat met sy binneste mantel meng.<ref name="NYT-20160705" /><ref name=space_dot_com_2017>{{cite web | url=https://www.space.com/37005-jupiter-fuzzy-core-nasa-juno.html | title=More Jupiter Weirdness: Giant Planet May Have Huge, 'Fuzzy' Core | date=May 26, 2017 | last=Wall | first=Mike | website=space.com | access-date=April 20, 2021}}</ref><ref name=Wrong-Juno>{{Cite web | url=https://www.space.com/39348-juno-jupiter-mission-planet-revelations.html | title='Totally Wrong' on Jupiter: What Scientists Gleaned from NASA's Juno Mission | date=January 10, 2018 | first=Hanneke | last=Weitering | website=space.com | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Dit is dalk veroorsaak deur 'n botsing met 'n planeet van sowat 10 [[aardmassa]]s 'n paar miljoen jaar ná Jupiter se vorming, wat 'n aanvanklik soliede kern sou versteur het.<ref name="nature2019">{{cite journal| last1=Liu| first1=S. F.| last2=Hori| first2=Y.| last3=Müller| first3=S.| last4=Zheng| first4=X.| last5=Helled| first5=R.| last6=Lin| first6=D.| last7=Isella| first7=A.| title=The formation of Jupiter's diluted core by a giant impact|year=2019| journal=Nature| volume=572| pages=355–357| issue=7769| doi=10.1038/s41586-019-1470-2| pmid=31413376| arxiv=2007.08338| bibcode=2019Natur.572..355L| s2cid=199576704}}</ref> Die kern strek na raming oor sowat 30-50% van die planeet se radius en bevat swaar elemente met 'n gesamentlike massa van 7-25 keer dié van die Aarde.<ref>{{cite journal |last1=Wahl |first1=S. M. |last2=Hubbard |first2=William B. |last3=Militzer |first3=B. |last4=Guillot |first4=Tristan |last5=Miguel |first5=Y. |last6=Movshovitz |first6=N. |last7=Kaspi |first7=Y. |last8=Helled |first8=R. |last9=Reese |first9=D. |last10=Galanti |first10=E. |last11=Levin |first11=S. |last12=Connerney |first12=J. E. |last13=Bolton |first13=S. J. |title=Comparing Jupiter interior structure models to Juno gravity measurements and the role of a dilute core |journal=Geophysical Letters |volume=44 |issue=10 |pages=4649–4659 |year=2017 |doi=10.1002/2017GL073160 |doi-access=free |arxiv=1707.01997 |bibcode=2017GeoRL..44.4649W }}</ref> Buite die laag metallieke waterstof lê 'n deursigtige binneste atmosfeer van waterstof. By dié diepte is die druk en temperatuur bo molekulêre waterstof se [[Kritieke punt|kritieke druk]] van 1,3&nbsp;[[Pascal (eenheid)|MPa]] en [[Kritieke punt|kritieke temperatuur]] van 33&nbsp;K (-240,2&nbsp;°C).<ref>{{cite journal | title=Dynamic transition of supercritical hydrogen: Defining the boundary between interior and atmosphere in gas giants | last1=Trachenko | first1=K. | last2=Brazhkin | first2=V. V. | last3=Bolmatov | first3=D. | journal=Physical Review E | volume=89 | issue=3 | id=032126 | date=March 2014 | page=032126 | doi=10.1103/PhysRevE.89.032126 | pmid=24730809 | arxiv=1309.6500 | bibcode=2014PhRvE..89c2126T | s2cid=42559818 }}</ref> In dié toestand is daar geen afsonderlike vloeistof- en gasfases nie – waterstof is glo in 'n superkritieke vloeistoftoestand. Die waterstof- en heliumgas wat van die wolklaag af ondertoe strek, verander geleidelik in 'n vloeistof in dieper lae, en lyk waarskynlik amper soos 'n oseaan van vloeibare waterstof en ander superkritieke vloeistowwe.<ref>{{cite web |title= A Freaky Fluid inside Jupiter? | url= https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/09aug_juno3 |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref><ref>{{cite web |title= Nasa System Exploration Jupiter| url= https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/in-depth.amp |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref> Fisiek raak die gas al hoe warmer en digter namate die diepte toeneem.<ref>{{cite journal |last=Guillot |first=T. |title=A comparison of the interiors of Jupiter and Saturn |journal=Planetary and Space Science |year=1999 |volume=47 |issue=10–11 |pages=1183–1200 |bibcode=1999P&SS...47.1183G |arxiv=astro-ph/9907402 |doi=10.1016/S0032-0633(99)00043-4|s2cid=19024073 |url=http://cds.cern.ch/record/394768}}</ref> Reënagtige druppels helium en neon val neer deur die laer atmosfeer, en put die hoeveelheid van dié elemente in die boonste atmosfeer uit.<ref>{{cite journal |last=Lodders |first=Katharina |title=Jupiter Formed with More Tar than Ice |journal=The Astrophysical Journal |year=2004 |volume=611 |issue=1 |pages=587–597 |doi=10.1086/421970 |bibcode=2004ApJ...611..587L|s2cid=59361587 |url=http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20200412141533/http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |url-status=dead |archive-date=April 12, 2020 }}</ref> Berekenings dui daarop dat heliumdruppels by 'n radius van 60&nbsp;000 km (11&nbsp;000 km onder die bokant van die wolke) van metallieke waterstof skei en weer by 50&nbsp;000 km (22&nbsp;000 km onder die wolke) meng.<ref>S. Brygoo et al. 'Evidence of hydrogen−helium immiscibility at Jupiter-interior conditions.' ''Nature.'' Vol. 593, 27 Mei 2021, p. 517. {{doi|10.1038/s41586-021-03516-0}}.</ref> 'n Reënval van [[diamant]]e is al voorgestel, nes op Saturnus<ref name="SC-20131009">{{cite news |last=Kramer |first=Miriam |title=Diamond Rain May Fill Skies of Jupiter and Saturn |url=https://www.space.com/23135-diamond-rain-jupiter-saturn.html |date=October 9, 2013 |work=Space.com |access-date=August 27, 2017}}</ref> en die ysreuse Uranus en Neptunus.<ref name="WP-20170825">{{cite news |last=Kaplan |first=Sarah |title=It rains solid diamonds on Uranus and Neptune |url=https://www.washingtonpost.com/news/speaking-of-science/wp/2017/08/25/it-rains-solid-diamonds-on-uranus-and-neptune/ |date=August 25, 2017 |newspaper=The Washington Post |access-date=August 27, 2017}}</ref> Die temperatuur en druk in Jupiter neem geleidelik toe na die binnekant, want die hitte van planetêre formasie kan net deur [[konveksie]] ontsnap.<ref name="Juno"/> By 'n oppervlakdiepte waar die atmosferiese drukvlak 1 [[bar]] (0,10&nbsp;MPa) is, is die temperatuur sowat 165&nbsp;K (-108&nbsp;°C). Die streek van superkritieke waterstof verander geleidelik van 'n molekulêre tot 'n metallieke vloeistof en strek oor 'n drukomvang van 50-400&nbsp;GPa met temperature van onderskeidelik 5&nbsp;000 - 8&nbsp;400&nbsp;K (4&nbsp;730 - 8&nbsp;130&nbsp;°C). Die temperatuur van Jupiter se verdunde kern is na raming 20&nbsp;000&nbsp;K (19&nbsp;700&nbsp;°C), met 'n druk van sowat 4&nbsp;000&nbsp;GPa.<ref name=Guillot_et_al_2004>{{cite book | chapter=The interior of Jupiter | bibcode=2004jpsm.book...35G | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | title=Jupiter. The planet, satellites and magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, UK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | page=45 | chapter-url=https://www.google.com/books/edition/Jupiter/aMERHqj9ivcC?hl=en&gbpv=1&pg=PA45 }}</ref> ===Atmosfeer=== Jupiter se atmosfeer strek tot 'n diepte van 3&nbsp;000&nbsp;km onder die wolklae.<ref name=Guillot_et_al_2004/> ====Wolklae==== {{Multibeeld | align = left | direction = horizontal | background color = | voetskrif = | header= | beeld1 = Map of Jupiter.jpg | width1 = 241 | onderskrif1 = Jupiter se suidpool. | beeld2 = PIA21641-Jupiter-SouthernStorms-JunoCam-20170525.jpg | width2 = 222 | onderskrif2 = Jupiter se suidelike storms. }} Jupiter is deurgaans bedek met wolke van [[ammoniak]]kristalle, wat dalk ook ammoniumwaterstofsulfied bevat.<ref>{{cite journal | title=Coloring Jupiter's clouds: Radiolysis of ammonium hydrosulfide (NH4SH) | last1=Loeffler | first1=Mark J. | last2=Hudson | first2=Reggie L. | journal=Icarus | volume=302 | pages=418–425 | date=March 2018 | doi=10.1016/j.icarus.2017.10.041 | bibcode=2018Icar..302..418L | url=https://science.gsfc.nasa.gov/691/cosmicice/reprints/NH4SH_Icarus_Loeffler_Hudson_2018.pdf | access-date=2022-04-25 }}</ref> Die wolke is geleë in die tropopouse van die atmosfeer (net bo die [[troposfeer]]) en vorm bande by verskillende breedteliggings, wat bekend is as tropiese streke. Dié word onderverdeel in ligter "sones" en donkerder "gordels". Die wisselwerkings tussen dié botsende sirkulasiepatrone veroorsaak storms en onstuimigheid. Windsnelhede tot 100&nbsp;m/s ((360&nbsp;km/h) is algemeen in die [[Straalstroom|straalstrome]].<ref>{{cite journal | title=Dynamics of Jupiter's Atmosphere | last1=Ingersoll | first1=Andrew P. | last2=Dowling | first2=Timothy E. | last3=Gierasch | first3=Peter J. | last4=Orton | first4=Glenn S. | last5=Read | first5=Peter L. | last6=Sánchez-Lavega | first6=Agustin | last7=Showman | first7=Adam P. | last8=Simon-Miller | first8=Amy A. | last9=Vasavada | first9=Ashwin R. | journal=Jupiter. The Planet, Satellites and Magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, VK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | pages=105–128 | url=https://authors.library.caltech.edu/36015/1/Ingersoll_p105.pdf | access-date=2022-03-08 }}</ref> Die sones verskil van jaar tot jaar in breedte, kleur en intensiteit, maar het stabiel genoeg gebly dat wetenskaplikes name aan hulle gegee het.<ref name="burgess" />{{rp|6}} Die wolklaag is sowat 50&nbsp;km diep en bestaan uit minstens twee dekke ammoniakwolke: 'n smal, deursigtiger streek bo en 'n dikker onderdek. Daar kan 'n dun laag waterwolke onder die ammoniakwolke wees, wat aangedui word deur [[weerlig]]flitse wat in die atmosfeer waargeneem word.<ref>{{cite journal | title=Lightning Generation in Moist Convective Clouds and Constraints on the Water Abundance in Jupiter | last1=Aglyamov | first1=Yury S. | last2=Lunine | first2=Jonathan | last3=Becker | first3=Heidi N. | last4=Guillot | first4=Tristan | last5=Gibbard | first5=Seran G. | last6=Atreya | first6=Sushil | last7=Bolton | first7=Scott J. | last8=Levin | first8=Steven | last9=Brown | first9=Shannon T. | last10=Wong | first10=Michael H. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | volume=126 | issue=2 | id=e06504 | date=February 2021 | doi=10.1029/2020JE006504 | arxiv=2101.12361 | bibcode=2021JGRE..12606504A | s2cid=231728590 }}</ref> Dié elektriese ontladings kan tot duisend keer so sterk as weerlig op Aarde wees.<ref>{{cite web | editor1-last=Watanabe | editor1-first=Susan |date=February 25, 2006 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/galileo_end.html |title=Surprising Jupiter: Busy Galileo spacecraft showed jovian system is full of surprises |publisher=NASA |access-date=February 20, 2007}}</ref> Die waterwolke veroorsaak vermoedelik donderstorms op dieselfde manier as op aarde: deur hitte wat van die binnekant af opstyg.<ref>{{cite journal |last=Kerr |first=Richard A. |title=Deep, Moist Heat Drives Jovian Weather |journal=Science |year=2000 |volume=287 |issue=5455 |pages=946–947 |doi=10.1126/science.287.5455.946b |s2cid=129284864 | url=https://www.proquest.com/openview/d4cfc37399ab62ac9e0668fd231cb072/1?pq-origsite=gscholar&cbl=1256 | access-date=2022-04-26 }}</ref> Die Juno-sending het "vlak weerlig" onthul wat ontstaan uit ammoniakwaterwolke redelik hoog op in die atmosfeer.<ref>{{cite journal | title=Small lightning flashes from shallow electrical storms on Jupiter | last1=Becker | first1=Heidi N. | last2=Alexander | first2=James W. | last3=Atreya | first3=Sushil K. | last4=Bolton | first4=Scott J. | last5=Brennan | first5=Martin J. | last6=Brown | first6=Shannon T. | last7=Guillaume | first7=Alexandre | last8=Guillot | first8=Tristan | last9=Ingersoll | first9=Andrew P. | last10=Levin | first10=Steven M. | last11=Lunine | first11=Jonathan I. | last12=Aglyamov | first12=Yury S. | last13=Steffes | first13=Paul G. | journal=Nature | volume=584 | issue=7819 | pages=55–58 | year=2020 | doi=10.1038/s41586-020-2532-1 | pmid=32760043 | bibcode=2020Natur.584...55B | s2cid=220980694 | issn=0028-0836 | url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-03058480 }}</ref> In die boonste atmosfeer is ook weerligflitse van omtrent 1,4&nbsp;millisekondes waargeneem. Hulle is bekend as "elfies" en lyk blou of pienk vanweë die waterstof.<ref>{{cite journal | title=Possible Transient Luminous Events Observed in Jupiter's Upper Atmosphere | last1=Giles | first1=Rohini S. | last2=Greathouse | first2=Thomas K. | last3=Bonfond | first3=Bertrand | last4=Gladstone | first4=G. Randall | last5=Kammer | first5=Joshua A. | last6=Hue | first6=Vincent | last7=Grodent | first7=Denis C. | last8=Gérard | first8=Jean-Claude | last9=Versteeg | first9=Maarten H. | last10=Wong | first10=Michael H. | last11=Bolton | first11=Scott J. | last12=Connerney | first12=John E. P. | last13=Levin | first13=Steven M. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | year=2020 | volume=125 | issue=11 | pages=e06659 | id=e06659 | doi=10.1029/2020JE006659 | arxiv=2010.13740 | bibcode=2020JGRE..12506659G | s2cid=225075904 }}</ref><ref>{{cite web | title=Juno Data Indicates 'Sprites' or 'Elves' Frolic in Jupiter's Atmosphere | date=October 27, 2020 | editor-first=Tony | editor-last=Greicius | website=NASA | url=https://www.nasa.gov/feature/jpl/juno-data-indicates-sprites-or-elves-frolic-in-jupiters-atmosphere | access-date=December 30, 2020 }}</ref> Die oranje en bruin kleure in Jupiter se wolke word veroorsaak deur opwellende samestellings wat van kleur verander wanneer hulle blootgestel word aan die [[ultraviolet]] lig van die [[Son]]. Die presiese samestelling is onseker, maar die stowwe is vermoedelik [[fosfor]], [[swael]] of moontlik koolwaterstowwe.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|39}}<ref>{{cite conference | last1=Strycker | first1=P. D. | last2=Chanover | first2=N. | last3=Sussman | first3=M. | last4=Simon-Miller | first4=A. |title=A Spectroscopic Search for Jupiter's Chromophores |work=DPS meeting #38, #11.15 |publisher=American Astronomical Society |year=2006 |bibcode=2006DPS....38.1115S}}</ref> Dié kleurryke samestellings, bekend as "chromofore", meng met die warmer wolke van die laer dek. Die ligkleurige sones word gevorm wanneer stygende konveksieselle kritalliserende ammoniak vorm wat die chromofore verberg.<ref name="worldbook">{{cite web | last1=Gierasch | first1=Peter J. | last2=Nicholson | first2=Philip D. |year=2004 | url=http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050105155019/http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html | url-status=dead | archive-date=January 5, 2005 | title=Jupiter | publisher=World Book @ NASA | access-date=August 10, 2006 }}</ref> Jupiter se klein [[ashelling]] bring mee dat die planeet se pole altyd minder sonstraling as die ewenaarstreek kry. Konveksie in die binnekant van die planeet vervoer energie na die pole, en balanseer die temperature in die wolklaag uit.<ref name="burgess" />{{rp|54}} ===Die Groot Rooi Vlek en ander draaikolke=== [[Beeld:Jupiters iconic Great Red Spot.jpg|250px|thumb|Die Groot Rooi Vlek van naby afgeneem deur Juno (April 2018).]] Die bekendste verskynsel op Jupiter is die [[Groot Rooi Vlek]],<ref name="NYT-20171213">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=The Great Red Spot Descends Deep into Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2017/12/13/science/jupiter-great-red-spot-juno.html |date=December 13, 2017 |work=The New York Times |access-date=December 15, 2017}}</ref> 'n langdurige antisikloniese storm by 22°&nbsp;suid van die ewenaar. Dit bestaan sover bekend reeds sedert 1831,<ref>{{cite journal |last=Denning |first=William F. |title=Jupiter, early history of the great red spot on |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |year=1899 |volume=59 |issue=10 |pages=574–584 |bibcode=1899MNRAS..59..574D |doi=10.1093/mnras/59.10.574|doi-access=free }}</ref> en moontlik sedert 1665.<ref name="kyrala26">{{cite journal |last=Kyrala |first=A. |title=An explanation of the persistence of the Great Red Spot of Jupiter |journal=Moon and the Planets |year=1982 |volume=26 |issue=1 |pages=105–107 |bibcode=1982M&P....26..105K |doi=10.1007/BF00941374|s2cid=121637752 }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.gutenberg.org/files/28758/28758-h/28758-h.htm | title=Philosophical Transactions of the Royal Society | editor-first=Henry | editor-last=Oldenburg | volume=1 | date=1665–1666 | publisher=Project Gutenberg | access-date=2011-12-22 }}</ref> Op beelde van die [[Hubble-ruimteteleskoop]] kan tot twee "rooi vlekke" naby die Groot Rooi Vlek gesien word.<ref>{{cite web |title=New Red Spot Appears on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/23/image/a/ |last1=Wong|first1=M.|last2=de Pater|first2=I.|website=HubbleSite |publisher=Nasa |date=May 22, 2008|access-date=December 12, 2013}}</ref><ref>{{cite web |title=Three Red Spots Mix It Up on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/27/image/a/ |last1=Simon-Miller|first1=A.|last2=Chanover|first2=N.|last3=Orton|first3=G.|website=HubbleSite |publisher=[[NASA]] |date=July 17, 2008|access-date=April 26, 2015}}</ref> Die storm is sigbaar met aardgebaseerde [[Teleskoop|teleskope]] met 'n [[lensopening]] van 12&nbsp;cm of groter.<ref>{{cite book |first=Michael A. |last=Covington |date=2002 |title=Celestial Objects for Modern Telescopes |page=[https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 53] |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-52419-3 |url=https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 }}</ref> Die ovaal voorwerp draai antikloksgewys, met 'n rotasieperiode van omtrent ses dae.<ref>{{cite web | last1=Cardall | first1=C. Y. | last2=Daunt | first2=S. J. | url=http://csep10.phys.utk.edu/astr161/lect/jupiter/redspot.html | title=The Great Red Spot | publisher=University of Tennessee | access-date=February 2, 2007 }}</ref> Die maksimum hoogte van die storm is sowat 8&nbsp;km bo die bokant van die omringende wolke.<ref>{{cite book | title=Jupiter, the Giant of the Solar System | work=The Voyager Mission | page=5 | publisher=NASA | date=1979 | url=https://www.google.com/books/edition/The_Voyager_Mission/KuBYXLt4K9MC?hl=en&gbpv=1&pg=PA5 }}</ref> Die vlek se samestelling en die bron van sy rooi kleur is onseker, hoewel 'n moontlike verduideliking fotogedissosieerde ammoniak is wat met [[etyn]] reageer.<ref>{{cite journal | title=A possibly universal red chromophore for modeling colour variations on Jupiter | last1=Sromovsky | first1=L. A. | last2=Baines | first2=K. H. | last3=Fry | first3=P. M. | last4=Carlson | first4=R. W. | journal=Icarus | volume=291 | pages=232–244 | date=July 2017 | doi=10.1016/j.icarus.2016.12.014 | arxiv=1706.02779 | bibcode=2017Icar..291..232S | s2cid=119036239 }}</ref> Die Groot Rooi Vlek is groter as die Aarde.<ref name="sp.news20151125">{{cite news |url=http://space.news/2015-11-25-is-jupiters-great-red-spot-nearing-its-twilight.html |title=Is Jupiter's Great Red Spot nearing its twilight? |work=Space.news |first=Greg |last=White |date=November 25, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> Volgens wiskundige modelle is die storm stabiel en sal dit 'n permanente verskynsel bly.<ref>{{cite journal |title=Laboratory simulation of Jupiter's Great Red Spot |first1=Jöel |last1=Sommeria |first2=Steven D. |last2=Meyers |first3=Harry L. |last3=Swinney |journal=Nature |volume=331 |issue=6158 |pages=689–693 |date=February 25, 1988 |doi=10.1038/331689a0 |bibcode=1988Natur.331..689S|s2cid=39201626 }}</ref> Die grootte het egter aansienlik afgeneem sedert dit ontdek is. In aanvanklike waarnemings in die laat 1800's is bereken dit is sowat 41&nbsp;000&nbsp;km lank. Teen die Voyager-verbyvlug van 1979 was die storm 23&nbsp;300&nbsp;km lank en sowat 13&nbsp;000&nbsp;km breed.<ref name="Simon2015">{{cite conference |title=Dramatic Change in Jupiter's Great Red Spot |conference=46th Lunar and Planetary Science Conference. March 16–20, 2015. The Woodlands, Texas. |first1=A. A. |last1=Simon |first2=M. H. |last2=Wong |first3=J. H. |last3=Rogers |first4=G. S. |last4=Orton |first5=I. |last5=de Pater |first6=X. |last6=Asay-Davis |first7=R. W. |last7=Carlson |first8=P. S. |last8=Marcus |date=March 2015 |bibcode=2015LPI....46.1010S}}</ref> Volgens waarnemings deur Hubble in 1995 het die lengte afgeneem tot 20&nbsp;950&nbsp;km en in 2009 was dit 17&nbsp;910&nbsp;km lank. In 2015 was die storm sowat 16&nbsp;500 by 10&nbsp;940&nbsp;km,<ref name="Simon2015" /> en het die lengte met sowat 930&nbsp;km per jaar afgeneem.<ref name="sp.news20151125" /><ref name="techtimes20151021">{{cite news |url=http://www.techtimes.com/articles/97643/20151021/jupiters-superstorm-is-shrinking-is-changing-red-spot-evidence-of-climate-change.htm |title=Jupiter's Superstorm Is Shrinking: Is Changing Red Spot Evidence Of Climate Change? |work=Tech Times |first=Rina Marie |last=Doctor |date=October 21, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> In Oktober 2021 het Juno die diepte van die Groot Rooi Vlek op 300-500&nbsp;km gemeet.<ref>{{Cite web|last=Grush|first=Loren|date=2021-10-28|title=NASA's ''Juno'' spacecraft finds just how deep Jupiter's Great Red Spot goes|url=https://www.theverge.com/2021/10/28/22749095/nasa-juno-jupiter-great-red-spot-depth|access-date=2021-10-28|website=The Verge|language=en}}</ref> [[Beeld:Oval_BA_(Hubble).jpg|links|thumb|300px|Die vorming van Ovaal BA uit drie wit ovale.]] Juno-sendings het getoon daar is verskeie polêre sikloongroepe by Jupiter se pole. Die noordelike groep bevat nege siklone, met 'n grote in die middel en agt ander daaromheen, terwyl die suidelike weergawe ook 'n sentrale sikloon het, maar deur vyf groot storms en 'n kleiner een omring word.<ref name=Adriani_et_al_2018>{{cite journal | title=Clusters of cyclones encircling Jupiter's poles | last1=Adriani | first1=A. | last2=Mura | first2=A. | last3=Orton | first3=G. | last4=Hansen | first4=C. | last5=Altieri | first5=F. | last6=Moriconi | first6=M. L. | last7=Rogers | first7=J. | last8=Eichstädt | first8=G. | journal=Nature | volume=555 | issue=7695 | pages=216–219 | date=March 2018 | doi=10.1038/nature25491 | pmid=29516997 | bibcode=2018Natur.555..216A| s2cid=4438233 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Just Watched a Mass of Cyclones on Jupiter Evolve Into a Mesmerising Hexagon | url=https://www.sciencealert.com/june-watched-a-pentagon-of-storms-on-jupiter-evolve-into-a-hexagon | last=Starr | first=Michelle | date=December 13, 2017 | website=Science Alert}}</ref> Dié poolstrukture word deur onstuimigheid in die planeet se atmosfeer veroorsaak en kan vergelyk word met Saturnus se seshoek by sy noordpool. In 2000 het 'n atmosferiese verskynsel in die suidelike halfrond gevorm wat soortgelyk aan die Groot Rooi Vlek is, maar kleiner. Dit is geskep deurdat kleiner, wit ovaalvormige storms verenig het om 'n enkele storm te vorm – die drie kleiner ovale is in 1939-'40 gevorm. Die verenigde verskynsel is "Ovaal BA" genoem. Dit het intussen in intensiteit afgeneem en van wit in rooi verander, en word nou die "Klein Rooi Vlek" genoem.<ref>{{cite web |first=Bill |last=Steigerwald |date=October 14, 2006 |url=http://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2006/little_red_spot.html |title=Jupiter's Little Red Spot Growing Stronger |publisher=NASA |access-date=February 2, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Vertical structure of Jupiter's Oval BA before and after it reddened: What changed? | last1=Wong | first1=Michael H. | last2=de Pater | first2=Imke | last3=Asay-Davis | first3=Xylar | last4=Marcus | first4=Philip S. | last5=Go | first5=Christopher Y. | journal=Icarus | volume=215 | issue=1 |pages=211–225 | date=September 2011 | doi=10.1016/j.icarus.2011.06.032 | bibcode=2011Icar..215..211W | url=http://cfd.me.berkeley.edu/wp-content/uploads/2011/08/wong-publlished-1.pdf | access-date=2022-04-27 }}</ref> In April 2017 is 'n "Groot Koue Vlek" in Jupiter se [[termosfeer]] by sy noordpool ontdek. Die verskynsel is 24&nbsp;000&nbsp;km lank, 12&nbsp;000&nbsp;km breed en 200&nbsp;°C kouer as die omringende streke. Hoewel die storm op kort termyn in grootte en intensiteit wissel, bly dit al 15 jaar lank op dieselfde plek in die atmosfeer. Dit kan gevorm word deur die wisselwerkings tussen gelaaide deeltjies wat van Io af kom en die sterk [[magneetveld]] van Jupiter, wat lei tot 'n herverspreiding van hittevloei.<ref name="Stallard et Al., 2017">{{cite journal |title=The Great Cold Spot in Jupiter's upper atmosphere |journal=Geophysical Research Letters |last1=Stallard |first1=Tom S. |last2=Melin |first2=Henrik |last3=Miller |first3=Steve |last4=Moore |first4=Luke |last5=O'Donoghue |first5=James |last6=Connerney |first6=John E. P. |last7=Satoh |first7=Takehiko |last8=West |first8=Robert A. |last9=Thayer |first9=Jeffrey P. |last10=Hsu |first10=Vicki W. |last11=Johnson |first11=Rosie E. |volume=44 |issue=7 |pages=3000–3008 |date=April 10, 2017 |doi=10.1002/2016GL071956 |pmid=28603321 |pmc=5439487 |bibcode=2017GeoRL..44.3000S}}</ref> === Magnetosfeer=== {{beeldgroep2|perrow = 1 / 2|total_width=275 |image1= PIA23465-PlanetJupiter-Aurorae-20191001.gif|caption1=Auroras op die noord- en suidpool (animasie). |image2= Hubble Captures Vivid Auroras in Jupiter's Atmosphere.jpg|caption2=Auroras op die noordpool (Hubble). |image3= PIA21033 Juno's View of Jupiter's Southern Lights.jpg|caption3=Infrarooi aansig van suiderligte. }} Jupiter se [[magneetveld]] is die sterkste van al die planete in die Sonnestelsel,<ref name="worldbook" /> met 'n dipoolmoment van 0,4170&nbsp;mT (millitesla) wat 'n hellingshoek van 10,31° tot die rotasiepool het. Die sterkte van die oppervlakmagneetveld wissel van 0,2&nbsp;mT tot 2&nbsp;mT.<ref>{{Cite journal | last1=Connerney | first1=J. E. P. | last2=Kotsiaros | first2=S. | last3=Oliversen | first3=R. J. | last4=Espley | first4=J. R. | last5=Joergensen | first5=J. L. | last6=Joergensen | first6=P. S. | last7=Merayo | first7=J. M. G. |date=May 26, 2017 | title=A New Model of Jupiter's Magnetic Field From Juno's First Nine Orbits | journal=Geophysical Research Letters | language=en | volume=45 | issue=6 | pages=2590–2596 | doi=10.1002/2018GL077312 | bibcode=2018GeoRL..45.2590C | url=http://orbit.dtu.dk/ws/files/147221632/Connerney_et_al_2018_Geophysical_Research_Letters.pdf | doi-access=free }}</ref> Dié veld word vermoedelik geskep deur werwelstrome van geleidingsmateriale in die kern van vloeibare metallieke waterstof. By sowat 75&nbsp;[[Jupiterradius]]se van die planeet af skep die wisselwerking van die magnetosfeer met die [[sonwind]] 'n [[boogskok]]. Om Jupiter se magnetosfeer is 'n magnetopouse, wat geleë is by die binnekant van 'n magnetoskild – 'n streek tussen die magnetopouse en die boogskok. Die sonwind reageer met dié streke en verleng die magnetosfeer aan Jupiter se lykant (die kant afgekeer van die windrigting) tot amper by Saturnus se wentelbaan. Die wentelbane van Jupiter se grootste vier mane is almal binne die magnetosfeer, wat hulle teen die sonwind beskerm.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|69}} Die vulkane op die maan [[Io (maan)|Io]] werp groot hoeveelhede [[swaeldioksied]] uit, wat 'n [[Torus|gastorus]] al langs die wentelbaan van die maan vorm. Die gas word [[Ioon|geïoniseer]] in Jupiter se magnetosfeer en skep swael- of suurstofione. Hulle, saam met waterstofione wat in Jupiter se atmosfeer ontstaan, vorm 'n [[plasma]]plaat in Jupiter se ewenaarvlak. Die plasma in die plaat roteer saam met die planeet en verwring die dipoolmagneetveld in dié van 'n magnetoskyf. [[Elektron]]e in die plasmaplaat skep 'n sterk radiohandtekening, met kort, gesuperponeerde uitbarstings in die omvang van 0,6-30&nbsp;[[hertz|MHz]] wat van die Aarde af waargeneem kan word.<ref>{{cite news | last=Brainerd | first=Jim | date=November 22, 2004 |title=Jupiter's Magnetosphere | work=The Astrophysics Spectator | url=http://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html | access-date=August 10, 2008 | archive-date=January 25, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210125004606/https://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html }}</ref><ref>{{cite web | url=https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm | website=NASA | title=Receivers for Radio JOVE | date=March 1, 2017 | access-date=September 9, 2020 | archive-date=January 26, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210126034939/https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm|url-status=dead }}</ref> Terwyl Io deur dié torus beweeg, skep die wisselwerking plasmagolwe wat geïoniseerde materie tot in Jupiter se poolstreke dra. As gevolg hiervan word radiogolwe geskep deur 'n [[siklotron]]masermeganisme, en die energie word uitgestuur met 'n keëlvormige oppervlak langs. Wanneer die Aarde deur dié keël beweeg, kan radio-emissies van Jupiter af dié van die Son af oorskry.<ref>{{cite web | date=February 20, 2004 | url=https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | title=Radio Storms on Jupiter | last1=Phillips | first1=Tony | last2=Horack | first2=John M. | website=NASA | access-date=February 1, 2007 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20070213220639/https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | archive-date=February 13, 2007 }}</ref> ===Platetêre ringe=== {{Hoofartikel|Jupiter se ringe}} Jupiter het 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel wat uit drie segmente saamgestel is: 'n binneste [[torus]] van deeltjies bekend as die halo, 'n relatief helder hoofring en 'n buitenste fyn ring.<ref>{{cite journal |last1=Showalter |first1=M. A. |last2=Burns |first2=J. A. |last3=Cuzzi |first3=J. N. |last4=Pollack |first4=J. B. |year=1987 |title=Jupiter's ring system: New results on structure and particle properties |journal=Icarus |volume=69 |issue=3 |pages=458–498 |bibcode=1987Icar...69..458S |doi=10.1016/0019-1035(87)90018-2}}</ref> Dié ringe bestaan oënskynlik uit stof, terwyl Saturnus se ringe uit ys bestaan.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|65}} Die hoofring bestaan waarskynlik uit materiaal wat van die mane [[Adrastea (maan)|Adrastea]] en [[Metis (maan)|Metis]] afkomstig is en deur die planeet se sterk swaartekraginvloed na Jupiter aangetrek word. Nuwe materiaal word deur bykomende botsings bygevoeg.<ref name="Burns1999">{{cite journal |last1=Burns |first1=J. A. |last2=Showalter |first2=M. R. |last3=Hamilton |first3=D. P. |last4=Nicholson |first4=P. D. |last5=de Pater |first5=I. |last6=Ockert-Bell |first6=M. E. |last7=Thomas |first7=P. C. |year=1999 |title=The Formation of Jupiter's Faint Rings |journal=Science |volume=284 |issue=5417 |pages=1146–1150 |bibcode=1999Sci...284.1146B |doi=10.1126/science.284.5417.1146 |pmid=10325220 |s2cid=21272762}}</ref> Op dieselfde manier skep die mane [[Tebe (maan)|Tebe]] en [[Amaltea (maan)|Amaltea]] vermoedelik twee afsonderlike komponente van die stowwerige fyn ring.<ref name="Burns1999" /> Daar is bewyse van 'n vierde ring wat kan bestaan uit botsingstukke van Amaltea af wat al langs die maan se wentelbaan voorkom.<ref>{{cite journal |last1=Fieseler |first1=P. D. |last2=Adams |first2=O. W. |last3=Vandermey |first3=N. |last4=Theilig |first4=E. E. |last5=Schimmels |first5=K. A. |last6=Lewis |first6=G. D. |last7=Ardalan |first7=S. M. |last8=Alexander |first8=C. J. |year=2004 |title=The Galileo Star Scanner Observations at Amalthea |journal=Icarus |volume=169 |issue=2 |pages=390–401 |bibcode=2004Icar..169..390F |doi=10.1016/j.icarus.2004.01.012}}</ref> ==Wentelbaan en rotasie== [[Beeld:Solar system orrery outer planets.gif|links|thumb|230px|Die wentelbane van Jupiter en die ander buiteplanete.]] Jupiter is die enigste planeet in die Sonnestelsel waarvan die [[massamiddelpunt]] buite die [[Son]] lê, al is dit net met 7% van die Son se radius.<ref>{{cite book | last1=Herbst | first1=T. M. | last2=Rix | first2=H.-W. | date=1999 | editor1-last=Guenther | editor1-first=Eike | editor2-last=Stecklum | editor2-first=Bringfried | editor3-last=Klose | editor3-first=Sylvio | chapter=Star Formation and Extrasolar Planet Studies with Near-Infrared Interferometry on the LBT | title=Optical and Infrared Spectroscopy of Circumstellar Matter | series=ASP Conference Series | volume=188 | isbn=978-1-58381-014-9 | pages=341–350 | bibcode=1999ASPC..188..341H | publisher=Astronomical Society of the Pacific | publication-place=San Francisco, Calif. }}</ref><ref name="Jupiter-COM-20160730">{{cite book |page=199|title=Newton's Gravity: An Introductory Guide to the Mechanics of the Universe|last1=MacDougal|first1=Douglas W.|date=December 16, 2012|isbn=978-1-4614-5444-1|publisher=Springer New York}}</ref> Die gemiddelde afstand tussen Jupiter en die Son is 778&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,2&nbsp;[[AE]]) en die planeet voltooi elke 11,86&nbsp;jaar 'n omwenteling. Dit is sowat twee vyfdes van Saturnus se wentelperiode, en dit vorm amper 'n [[baanresonansie]].<ref>{{cite journal | last1=Michtchenko | first1=T. A. | last2=Ferraz-Mello | first2=S. | title=Modeling the 5:2 Mean-Motion Resonance in the Jupiter–Saturn Planetary System | journal=Icarus | date=February 2001 | volume=149 | issue=2 | pages=77–115 | doi=10.1006/icar.2000.6539 | bibcode=2001Icar..149..357M }}</ref> Jupiter se wentelvlak het 'n [[baanhelling]] van 1,30° in vergelyking met die Aarde. Omdat die wentelbaan se [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] 0,049 is, is Jupiter net meer as 75&nbsp;miljoen&nbsp;km nader aan die Son met [[perihelium]] as met [[afelium]].<ref name="fact"/> Jupiter se [[ashelling]] is relatief klein, net 3,13°, en sy [[seisoen]]e is dus onbeduidend in vergelyking met dié van die Aarde en [[Mars]].<ref>{{cite web |url=https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |title=Interplanetary Seasons |publisher=Science@NASA |access-date=February 20, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071016161443/https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |archive-date=October 16, 2007 }}</ref> Jupiter se rotasie is die vinnigste van al die planete in die Sonnestelsel. Dit voltooi 'n rotasie in effens minder as 10 uur en dit veroorsaak 'n uitstulping by die ewenaar wat maklik deur 'n amateurteleskoop gesien kan word. Omdat Jupiter nie 'n soliede liggaam is nie, ondergaan sy boonste atmosfeer [[differensiële rotasie]]. Die rotasie van sy poolatmosfeer is sowat 5&nbsp;minute langer as dié van sy ewenaaratmosfeer.<ref name=Ridpath1998>{{cite book |first=Ian |last=Ridpath |date=1998 |title=Norton's Star Atlas |edition=19th |publisher=Prentice Hall |isbn=978-0-582-35655-9}}</ref> ==Waarneming== [[Beeld:Jupiter-and-its-moons-amature.jpg|thumb|220px|Jupiter en die vier mane van Galeilei, soos gesien deur 'n amateurteleskoop (Io was voor Jupiter en kon nie gesien word nie).]] Jupiter is gewoonlik die vierde helderste natuurlike voorwerp in die lug (naas die Son, Maan en Venus),<ref name="worldbook" />hoewel Mars soms helderder as Jupiter kan lyk. Na gelang van Jupiter se posisie ten opsigte van die Aarde, wissel sy visuele [[magnitude]] van -2,94 by [[Opposisie (astronomie)|opposisie]] tot -1,66 tydens [[Konjunksie (sterrekunde)|konjunksie]] met die Son.<ref Name="Mallama_and_Hilton">{{cite journal |author=Mallama, A. |author2=Hilton, J. L. |title=Computing Apparent Planetary Magnitudes for The Astronomical Almanac |journal=Astronomy and Computing |volume=25 | pages=10–24 |year=2018 |doi=10.1016/j.ascom.2018.08.002 |bibcode=2018A&C....25...10M|arxiv=1808.01973 |s2cid=69912809 }}</ref> Sy gemiddelde [[skynbare magnitude]] is -2,2. Sy [[skynbare grootte]] wissel ook van 50,1 tot 30,5&nbsp;[[boogsekonde]]s.<ref name="fact" /> Gunstige opposisies is wanneer Jupiter deur sy [[perihelium]] beweeg en dit nader aan die Aarde is.<ref>{{cite book|chapter=Appendix 3|title=The giant planet Jupiter|last1=Rogers|first1=John H.|date=July 20, 1995|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-41008-3}}</ref> Naby opposisie sal dit lyk of Jupiter in 'n skynbare [[Retrograde en prograde beweging|retrograde beweging]] gaan vir 'n tydperk van sowat 121 dae voordat dit weer prograad beweeg.<ref>{{cite book | title=The Planet Observer's Handbook | first=Fred W. | last=Price | date=October 26, 2000 | page=140 | isbn=9780521789813 | publisher=Cambridge University Press | url=https://www.google.com/books/edition/The_Planet_Observer_s_Handbook/GnrAVhVZ3wMC?gbpv=1&pg=PA140 }}</ref> Omdat Jupiter se wentelbaan buite dié van die Aarde lê, sal die fasehoek van die planeet soos van die Aarde af gesien altyd minder as 11,5° wees; Jupiter lyk dus altyd byna ten volle verlig wanneer dit deur aardgebaseerde teleskope beskou word. Dit was net tydens ruimtetuigsendings na Jupiter dat sekeluitsigte van die planeet verkry is.<ref>{{cite book | title=Pioneer Odyssey | url=https://history.nasa.gov/SP-349/sp349.htm | first1=Richard O. | last1=Fimmel | first2=William | last2=Swindell | first3=Eric | last3=Burgess | year=1974 | edition=Hersien | chapter-url=https://history.nasa.gov/SP-349/ch8.htm | chapter=8. Encounter with the Giant | publisher=NASA History Office | access-date=February 17, 2007 }}</ref> 'n Klein teleskoop sal gewoonlik Jupiter se vier mane van Galilei en die prominente wolkgordels oor sy atmosfeer wys. 'n Groot teleskoop met 'n lensopening van 10,16-15,24&nbsp;cm sal Jupiter se Groot Rooi Vlek wys as dit na die Aarde gedraai is.<ref>{{cite book | title=Outer Planets | page=47 | first=Glenn F. | last=Chaple | date=2009 | isbn=9780313365713 | publisher=ABC-CLIO | series=Greenwood Guides to the Universe | editor1-first=Lauren V. | editor1-last=Jones | editor2-first=Timothy F. | editor2-last=Slater | url=https://www.google.com/books/edition/Guide_to_the_Universe_Outer_Planets/6KXACQAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA47 }}</ref><ref>{{cite book | title=The Sky at Night: How to Read the Solar System | last1=North | first1=Chris | last2=Abel | first2=Paul | date=October 31, 2013 | page=183 | publisher=Ebury Publishing | isbn=978-1-4481-4130-2 }}</ref> ==Geskiedenis== ===Navorsing voor teleskope=== [[Beeld:Almagest-planets.svg|thumb|180px|links|'n Model in ''[[Almagest]]'' van die beweging van Jupiter (☉) relatief tot die Aarde (🜨).]] Waarnemings van Jupiter het minstens in die [[Babilonië|Babiloniese]] tyd van die 7de tot 8ste eeu&nbsp;v.C. begin.<ref>{{Cite journal |title=Babylonian Observational Astronomy |author= Sachs|first=A. |journal=[[Philosophical Transactions of the Royal Society of London]] |volume=276 |issue=1257 |date=May 2, 1974 |pages=43–50 (see p. 44) |jstor=74273 |doi=10.1098/rsta.1974.0008 |bibcode=1974RSPTA.276...43S|s2cid=121539390 }}</ref> Die antieke [[Chinese]] het dit as die ''Suì''-ster (''Suìxīng'', 歲星) geken en het hulle siklus van 12 [[aardtak]]ke gebaseer op die benaderde getal jare wat dit duur vir Jupiter om om die Son te wentel. Teen die 4de eeu&nbsp;v.C. het dié waarnemings ontwikkel tot die [[Chinese astrologie|Chinese diereriem]],<ref>{{cite journal |first=Homer H. |last=Dubs |title=The Beginnings of Chinese Astronomy |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=78 |number=4 |year=1958 |pages=295–300 |doi=10.2307/595793|jstor=595793 }}</ref> en elke jaar is verbind met 'n [[ster]] en [[Godheid|god]] wat die streek teenoor Jupiter se posisie in die naglug beheer. Dié oortuigings bestaan steeds in [[Taoïsme|Taoïstiese]] godsdienspraktyke en in die 12 diere van die [[Oos-Asië|Oos-Asiatiese]] diereriem. Die Chinese historikus Xi Zezong het beweer die antieke Chinese sterrekundige Gan De<ref>{{cite book | title=A Guide to Hubble Space Telescope Objects: Their Selection, Location, and Significance | first1=James L. | last1=Chen | first2=Adam | last2=Chen | date=2015 | page=195 | isbn=9783319188720 | publisher=Springer International Publishing | url=https://www.google.com/books/edition/A_Guide_to_Hubble_Space_Telescope_Object/qj0wCgAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PA195 }}</ref> het 'n klein ster aangemeld "in alliansie" met die planeet.<ref>{{cite book | chapter=Facts, Fallacies, Unusual Observations, and Other Miscellaneous Gleanings | title=Weird Astronomy: Tales of Unusual, Bizarre, and Other Hard to Explain Observations | first=David A. J. | last=Seargent | pages=221–282 | isbn=978-1-4419-6424-3 | series=Astronomers' Universe | date=September 24, 2010 }}</ref> Dit kan dui op die waarneming van een van [[Jupiter se natuurlike satelliete|Jupiter se mane]] met die blote oog. As dit waar is, het dit gebeur byna twee millenniums voor [[Galileo Galilei|Galileo]] se ontdekking van die grootste mane.<ref>{{cite journal |last=Xi |first=Z. Z. |title=The Discovery of Jupiter's Satellite Made by Gan-De 2000 Years Before Galileo |journal=Acta Astrophysica Sinica |year=1981 |volume=1 |issue=2 |page=87 |bibcode=1981AcApS...1...85X}}</ref><ref>{{cite book |first=Paul |last=Dong |date=2002 |title=China's Major Mysteries: Paranormal Phenomena and the Unexplained in the People's Republic |publisher=China Books |isbn=978-0-8351-2676-2}}</ref> In 'n verslag van 2016 is berig die [[trapesium]]reël is voor 50&nbsp;v.C. deur die Babiloniërs gebruik om Jupiter se snelheid met die [[sonnebaan]] langs te bepaal.<ref>{{cite journal |last=Ossendrijver |first=Mathieu |date=January 29, 2016 |title=Ancient Babylonian astronomers calculated Jupiter's position from the area under a time-velocity graph |journal=Science |doi=10.1126/science.aad8085 |pmid=26823423 |volume=351 |issue=6272 |pages=482–484 |bibcode=2016Sci...351..482O |s2cid=206644971 |url=https://www.science.org/doi/full/10.1126/science.aad8085}}</ref> In sy werk ''[[Almagest]]'' van die 2de&nbsp;eeu het die [[Hellenistiese Griekeland|Hellenistiese]] sterrekundige [[Ptolemaeus]] 'n geosentriese planetêre model gekonstrueer wat gebaseer is op leisirkels en episiklusse om weereens Jupiter se beweging relatief tot die Aarde te bereken; hy het Jupiter se wentelperiode om die Aarde as 4&nbsp;332,38&nbsp;dae, of 11,86&nbsp;jaar, aangegee.<ref>{{cite book |last=Pedersen |first=Olaf |title=A Survey of the Almagest |date=1974 |publisher=Odense University Press |isbn=9788774920878 |pages=423, 428}}</ref> ===Grondgebaseerde teleskope=== [[Beeld:Galileo_manuscript.png|thumb|180px|Galileo se oorspronklike aantekeninge oor sy waarnemings van Jupiter se mane.]] In 1610 het die Italiaan [[Galileo Galilei]] die grootste vier mane van Jupiter (nou bekend as die [[mane van Galilei]]) met 'n teleskoop ontdek. Dit was sover bekend die eerste waarneming van die mane van 'n planeet buiten die Aarde. Net 'n dag daarna het [[Simon Marius]] onafhanklik mane om Jupiter ontdek, hoewel hy sy ontdekking eers in 1614 in 'n boek gepubliseer het.<ref>{{cite journal | last=Pasachoff | first=Jay M. |title=Simon Marius's Mundus Iovialis: 400th Anniversary in Galileo's Shadow |journal=Journal for the History of Astronomy |year=2015 |volume=46 |issue=2 |pages=218–234 |bibcode=2015AAS...22521505P |doi=10.1177/0021828615585493|s2cid=120470649 }}</ref> Sy name vir die mane word egter vandag steeds gebruik: Io, Europa, Ganumedes en Kallisto. Die ontdekking was 'n groot pluspunt ten gunste van [[Nicolaas Copernicus|Copernicus]] se [[heliosentrisme|heliosentriese]] teorie van die beweging van die planete; Galileo se steun aan Copernicus se teorie het daartoe gelei dat hy deur die [[Inkwisisie]] verhoor en skuldig bevind is.<ref>{{cite web | last=Westfall | first=Richard S | url=http://galileo.rice.edu/Catalog/NewFiles/galilei_gal.html | title=Galilei, Galileo | work=The Galileo Project | publisher=Rice University | access-date=January 10, 2007}}</ref> [[Beeld:Jupiter and Europa (NIRCam) Commissioning Image.jpg|thumb|180px|Jupiter soos in [[infrarooi]] gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]], 14 Julie 2022.]] In die 1660's het [[Giovanni Domenico Cassini|Giovanni Cassini]] 'n nuwe teleskoop gebruik om vlekke en kleurryke bande in Jupiter se atmosfeer te ontdek, om waar te neem dat die planeet afgeplat lyk en om sy rotasieperiode te beraam.<ref name="cassini1">{{cite web | last1=O'Connor | first1=J. J. | last2=Robertson | first2=E. F. | date=April 2003 | url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Cassini.html | title=Giovanni Domenico Cassini | publisher=University of St. Andrews | access-date=February 14, 2007}}</ref> In 1692 het Cassini opgelet die atmosfeer ondergaan [[differensiële rotasie]].<ref>{{cite journal | title=The Galileo probe Doppler wind experiment: Measurement of the deep zonal winds on Jupiter | last1=Atkinson | first1=David H. | last2=Pollack | first2=James B. | last3=Seiff | first3=Alvin | journal=Journal of Geophysical Research | volume=103 | issue=E10 | pages=22911–22928 | date=September 1998 | doi=10.1029/98JE00060 | bibcode=1998JGR...10322911A }}</ref> Die [[Groot Rooi Vlek]] is dalk al in 1664 deur [[Robert Hooke]] en in 1665 deur Cassini waargeneem, hoewel dit betwis word. Die Duitse apteker en sterrekundige Heinrich Schwabe het in 1831 die eerste bekende tekening gemaak om besonderhede van die vlek te wys.<ref>{{cite book |first=Paul |last=Murdin |date=2000 |title=Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics |publisher=Institute of Physics Publishing |location=Bristol |isbn=978-0-12-226690-4 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/encyclopediaofas0000unse_w5z7 }}</ref> Beide Giovanni Borelli en Cassini het tabelle opgestel oor die beweging van Jupiter se mane, wat mense in staat gestel het om presiese voorspellings te maak van wanneer hulle voor of agter die planeet gaan wees. Teen die 1670's het Cassini waargeneem dat wanneer Jupiter aan die ander kant van die Son as die Aarde is, dié verskynsels elke keer sowat 17&nbsp;minute later gebeur as wat verwag is. Ole Rømer het afgelei dat [[lig]] nie so vinnig beweeg dat dit oombliklik gesien word nie ('n afleiding wat Cassini vroeër verwerp het),<ref name="cassini" /> en die tydsverskil is gebruik om die [[ligsnelheid]] te beraam.<ref>{{cite web | first=Kevin | last=Brown | date=2004 |url=http://www.mathpages.com/home/kmath203/kmath203.htm |title=Roemer's Hypothesis |publisher=MathPages |access-date=January 12, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Cassini, Rømer, and the velocity of light | last1=Bobis | first1=Laurence | last2=Lequeux | first2=James | journal=Journal of Astronomical History and Heritage | volume=11 | issue=2 | pages=97–105 | date=July 2008 | bibcode=2008JAHH...11...97B }}</ref> In 1892 het E.E. Barnard 'n vyfde maan van Jupiter in Kalifornië waargeneem. Dit is later Amaltea genoem.<ref>{{cite web |first=Joe |last=Tenn |date=March 10, 2006 |url=http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |title=Edward Emerson Barnard |publisher=Sonoma State University |access-date=January 10, 2007 |archive-date=September 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917023559/http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |url-status=dead }}</ref> Dit was die laaste planetêre maan wat direk deur 'n visuele waarneming met 'n teleskoop ontdek is.<ref>{{cite web |date=October 1, 2001 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20011124022331/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |url-status=dead |archive-date=November 24, 2001 |title=Amalthea Fact Sheet |publisher=NASA/JPL |access-date=February 21, 2007}}</ref> Nog agt mane is ontdek voor die verbyvlug van [[Voyager 1]] in 1979. In 1932 het Rupert Wildt [[Spektraallyn|absorpsielyne]] van [[ammoniak]] en [[metaan]] in Jupiter se spektra waargeneem.<ref>{{cite journal |last=Dunham Jr. |first=Theodore |title=Note on the Spectra of Jupiter and Saturn |journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific |year=1933 |volume=45 |issue=263 |pages=42–44 |bibcode=1933PASP...45...42D |doi=10.1086/124297|doi-access=free }}</ref> Drie lank bestaande antisikloniese verskynsels, wat "wit ovale" genoem word, is in 1938 waargeneem. Hulle het dekades lank apart gebly in die atmosfeer; hulle het soms na aan mekaar gekom, maar nooit saamgesmelt nie. In 1998 het twee van hulle eindelik saamgesmelt en in 2000 het hulle die derde een geabsorbeer. Dit is nou bekend as "Ovaal BA".<ref>{{cite journal | last1=Youssef | first1=A. | last2=Marcus | first2=P. S. | title=The dynamics of jovian white ovals from formation to merger | journal=Icarus | year=2003 | volume=162 | issue=1 | pages=74–93 | bibcode=2003Icar..162...74Y | doi=10.1016/S0019-1035(02)00060-X }}</ref> ===Ruimteteleskope=== Op 14 Julie 2022 het [[Nasa]] beelde van Jupiter beskikbaar gestel, insluitende in [[infrarooi]], wat deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]] (JWRT) geneem is.<ref name="NYT-20220715">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA Shows Webb’s View of Something Closer to Home: Jupiter - The powerful telescope will help scientists make discoveries both within our solar system and well beyond it. |url=https://www.nytimes.com/2022/07/15/science/webb-telescope-jupiter-images.html |date=July 15, 2022 |work=The New York Times |accessdate=July 16, 2022 }}</ref> ===Radioteleskope=== [[Beeld:Jupiter.Radio.VLAl.jpg|links|thumb|160px|Jupiter en sy stralingsgordels in radio.]] In 1955 het Bernard Burke en Kenneth Franklin ontdek Jupiter straal uitbarstings van radiogolwe uit by 'n frekwensie van 22,2&nbsp;MHz.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die periode van dié uitbarstings het ooreengestem met die rotasie van die planeet, en hulle het dié inligting gebruik om 'n akkurater waarde vir Jupiter se rotasieperiode te bereken. Radio-uitbarstings van Jupiter kom in twee vorme voor: lang uitbarstings (of L-uitbarstings), wat verskeie sekondes duur, en kort uitbarstings (of S-uitbarstings) wat korter as 'n honderdste van 'n sekonde duur.<ref>{{cite web |last=Weintraub |first=Rachel A. |date=September 26, 2005 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/radio_jupiter.html |title=How One Night in a Field Changed Astronomy |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> Wetenskaplikes het drie soorte radioseine ontdek wat van Jupiter af kom: * Dekametriese radio-uitbarstings (met 'n golflengte van tiene meters) wissel met Jupiter se rotasie en word beïnvloed deur die wisselwerking van Io met Jupiter se [[magneetveld]].<ref>{{cite web |last=Garcia |first=Leonard N |url=http://radiojove.gsfc.nasa.gov/library/sci_briefs/decametric.htm |title=The Jovian Decametric Radio Emission |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> * Desimetriese radio-emissies (met golflengtes wat in sentimeter gemeet word) is in 1959 die eerste keer waargeneem, deur Frank Drake en Hein Hvatum.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die oorsprong van dié sein is 'n [[torus]]vormige gordel om Jupiter se ewenaar wat straling skep van elektrone wat in Jupiter se magneetveld versnel word.<ref>{{cite journal | last1=Klein | first1=M. J. | last2=Gulkis | first2=S. | last3=Bolton | first3=S. J. | year=1996 | url=https://ntrs.nasa.gov/search.jsp?R=20060036302 | title=Jupiter's Synchrotron Radiation: Observed Variations Before, During and After the Impacts of Comet SL9 | journal=Conference at University of Graz| page=217 | publisher=NASA | access-date=February 18, 2007 | bibcode=1997pre4.conf..217K }}</ref> * Termiese straling word geskep deur hitte in Jupiter se atmosfeer.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|43}} ===Verkenning=== Jupiter word deur outomatiese ruimtetuie besoek sedert 1973, toe [[Pioneer 10]] naby genoeg aan die planeet verbygevlieg het om onthullings oor sy eienskappe en verskynsels terug te stuur Aarde toe.<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/centers/ames/missions/archive/pioneer.html | title=The Pioneer Missions | publisher=Nasa | date=March 26, 2007 | access-date=February 26, 2021 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Glenn Pioneer Launch History | date=March 7, 2003 | url=http://www.nasa.gov/centers/glenn/about/history/pioneer.html | publisher=Nasa – Glenn Research Center | access-date=December 22, 2011 }}</ref> Baie energie is nodig vir sendings na Jupiter, en [[swaartekragslinger]]s kan gebruik word om die nodige energie te verminder.<ref name="delta-v">{{cite web |last=Wong |first=Al |date=May 28, 1998 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19970105184300/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |url-status=dead |archive-date=January 5, 1997 |title=Galileo FAQ: Navigation |publisher=Nasa |access-date=November 28, 2006}}</ref> ====Verbyvlugte==== {| class="wikitable floatright" |+ |- ! Ruimtetuig ! Naaste aan<br />planeet ! Afstand |- | [[Pioneer 10]] | 3 Desember 1973 | style="text-align: right;" | 130&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Pioneer 11]] | 4 Desember 1974 | style="text-align: right;" | 34&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 1]] | 5 Maart 1979 | style="text-align: right;" | 349&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 2]] | 9 Julie 1979 | style="text-align: right;" | 570&nbsp;000&nbsp;km |- | rowspan="2" | Ulysses | 8 Februarie 1992<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 408&nbsp;894&nbsp;km |- | 4 Februarie 2004<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 120&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Cassini-Huygens|Cassini]] | 30 Desember 2000 | style="text-align: right;" | 10&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[New Horizons]] | 28 Februarie 2007 | style="text-align: right;" | 2&nbsp;304&nbsp;535&nbsp;km |} Van 1973 af het verskeie ruimtetuie verbyvlugmaneuvers uitgevoer wat hulle binne waarnemingsafstand van Jupiter gebring het. Die [[Pioneer-program|'''Pioneer''']]-sendings het die eerste nabyskote van Jupiter se atmosfeer en verskeie van sy mane geneem. Hulle het ontdek die stralingsvelde naby die planeet is baie sterker as wat verwag is, maar albei tuie het in dié omgewing oorleef. Hulle bane is gebruik om die massaramings van die Jupiter-stelsel te redefinieer. Radioverduisterings deur die planeet het gelei tot beter metings van Jupiter se deursnee en die mate van afplatting by die pole.<ref name="burgess" />{{rp|47}}<ref name="cosmology 101">{{cite web |last=Lasher |first=Lawrence |date=August 1, 2006 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |title=Pioneer Project Home Page |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=November 28, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060101001205/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |archive-date=January 1, 2006 }}</ref> Ses jaar later het die [[Voyager-program|'''Voyager''']]-sendings die mens se begrip van die mane van Galilei grootliks verbeter en Jupiter se ringe ontdek. Hulle het ook bevestig dat die Groot Rooi Vlek antisiklonies is. 'n Vergelyking van foto's het gewys die vlek het van kleur verander sedert die Pioneer-sendings: Dit het van oranje in donkerbruin verander. 'n Torus van geïoniseerde atome is met Io se wentelbaan langs ontdek, en daar is gevind dit kom van uitbarstende vulkane op die maan se oppervlak. Toe Voyager&nbsp;1 agter Jupiter verbyvlieg, het dit weerligflitse in die atmosfeer aan die nagkant ontdek.<ref name="burgess" />{{rp|87}}<ref name="voyager1">{{cite web |date=January 14, 2003 |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/science/jupiter.html |title=Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> Die volgende tuig wat verby Jupiter gevlieg het, was die sonondersoektuig '''Ulysses'''. In Februarie 1992 het dit verby die planeet gevlieg om in 'n poolwentelbaan om die Son te kom. Tydens die verbyvlug het die tuig Jupiter se [[magnetosfeer]] ondersoek, hoewel dit nie kameras gehad het om die planeet af te neem nie. Die tuig het ses jaar later weer by Jupiter verbygevlieg, dié keer veel verder.<ref name="ulysses">{{Cite book | last1=Chan | first1=K. | title=Space OPS 2004 Conference | last2=Paredes | first2=E. S. | last3=Ryne | first3=M. S. | date=2004 | publisher=American Institute of Aeronautics and Astronautics | doi=10.2514/6.2004-650-447 | chapter=Ulysses Attitude and Orbit Operations: 13+ Years of International Cooperation }}</ref> In 2000 het [[Cassini-Huygens|'''Cassini''']] verby Jupiter gevlieg op pad na [[Saturnus]] en hoërresolusiefoto's verskaf.<ref>{{cite journal | last1=Hansen | first1=C. J. | last2=Bolton | first2=S. J. | last3=Matson | first3=D. L. | last4=Spilker | first4=L. J. | last5=Lebreton | first5=J.-P. |title=The Cassini–Huygens flyby of Jupiter |bibcode=2004Icar..172....1H |journal=Icarus |year=2004 |volume=172 |issue=1 |pages=1–8 |doi=10.1016/j.icarus.2004.06.018}}</ref> Die '''[[New Horizons]]''' het in 2007 by Jupiter verbygevlieg vir 'n swaartekragslinger op pad na [[Pluto]].<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/nh_jupiter_oct09.html | date=October 9, 2007 | publisher=Nasa | title=Pluto-Bound New Horizons Sees Changes in Jupiter System | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Die tuig se kameras het die plasmauitset van vulkane op Io gemeet en al vier mane van Galilei in besonderhede bestudeer.<ref>{{cite web | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/jupiter_system.html | title=Pluto-Bound New Horizons Provides New Look at Jupiter System | date=May 1, 2007 | publisher=Nasa | access-date=July 27, 2007 }}</ref> ====Ander sendings==== [[Beeld:Galileo_Preparations_-_GPN-2000-000672.jpg|links|180px|thumb|Galileo word gereed gekry, 2000.]] Die eerste ruimtetuig wat om Jupiter gewentel het, was die [[Galileo-ruimtesending|'''Galileo''']]-tuig, wat die planeet op 7 Desember 1995 bereik het.<ref name="HTUW">{{cite AV media | title=How the Universe Works 3 | volume=Jupiter: Destroyer or Savior? |year=2014 | publisher=Discovery Channel}}</ref> Dit was meer as sewe jaar lank in 'n wentelbaan en het verskeie verbyvlugte uitgevoer van al die mane van Galilei en Amaltea. Die tuig het ook die impak van die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] waargeneem toe dit in 1994 teen die planeet bots. Sommige doelwitte van die sending is in die wiele gery deur 'n fout met een van Galileo se [[antenne]]s.<ref name="galileo">{{cite web |last=McConnell |first=Shannon |date=April 14, 2003 |url=http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20041103173530/http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |url-status=dead |archive-date=November 3, 2004 |title=Galileo: Journey to Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> In Julie 1995 is 'n atmosfeerondersoektuig van die wenteltuig af losgelaat, en dit het Jupiter se atmosfeer op 7 Desember binnegegaan.<ref name=HTUW/> Dit het teen sowat 2&nbsp;575&nbsp;km/h deur 150&nbsp;km van die atmosfeer met 'n valskerm geval<ref name=HTUW/> en 57,6&nbsp;minute lank data versamel voordat dit verwoes is.<ref>{{cite web |first=Julio |last=Magalhães |date=December 10, 1996 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |title=Galileo Probe Mission Events |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=February 2, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070102143553/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |archive-date=January 2, 2007 }}</ref> Die wenteltuig self het dieselfde lot getref toe dit op 21 September 2003 met opset teen die planeet laat bots is. [[Nasa]] het die tuig vernietig om enige moontlikheid uit te skakel dat dit teen die maan Europa, wat dalk [[lewe]] huisves, kan bots en dit besmet.<ref name="galileo" /> Data van dié sending het onthul [[waterstof]] beslaan tot 90% van Jupiter se atmosfeer.<ref name=HTUW/> Die aangetekende temperatuur was hoër as 300&nbsp;°C en die windsnelheid wat gemeet is, meer as 644&nbsp;km/h voordat die tuig verdamp het.<ref name=HTUW/> [[Beeld:Juno prepared for rotation test stand.jpg|thumb|180px|Juno word getoets, 2011.]] Nasa se [[Juno (ruimtetuig)|'''Juno''']]-ruimtetuig het op 4 Julie 2016 by Jupiter aangekom met die doel om die planeet in besonderhede te ondersoek uit 'n poolwentelbaan. Die aanvanklike doel was dit dit in 20 maande 37 keer om Jupiter vlieg.<ref>{{cite web | first=Anthony | last=Goodeill | date=March 31, 2008 | url=http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | title=New Frontiers – Missions – Juno | publisher=NASA | access-date=January 2, 2007 | url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070203235637/http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | archive-date=February 3, 2007 }}</ref><ref name="NYT-20160705" /><ref>{{cite web | title=Juno, NASA's Jupiter probe | publisher=The Planetary Society | url=https://www.planetary.org/space-missions/juno | access-date=2022-04-27 }}</ref> Gedurende die sending sal die tuig aan hoë vlakke straling van Jupiter se magnetosfeer af blootgestel word, en dit kan veroorsaak dat sekere instrumente ophou werk.<ref>{{cite web | title=NASA's Juno spacecraft to risk Jupiter's fireworks for science | author=Jet Propulsion Laboratory | date=June 17, 2016 | website=phys.org | url=https://phys.org/news/2016-06-nasa-juno-spacecraft-jupiter-fireworks.html | access-date=2022-04-10 }}</ref> Op 27 Augustus 2016 het die tuig sy eerste verbyvlug van Jupiter uitgevoer en die eerste foto's nog van die planeet se noordpool teruggestuur.<ref>{{cite web |first=Niall |last=Firth |date=September 5, 2016 |url=https://www.newscientist.com/article/2104558-nasas-juno-probe-snaps-first-images-of-jupiters-north-pole/ |title=NASA's Juno probe snaps first images of Jupiter's north pole |work=New Scientist |access-date=September 5, 2016}}</ref> Juno het 12 wentelbane voor die beplande tyd voltooi, wat in Julie 2018 was.<ref name="sfnow20170221">{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2017/02/21/nasas-juno-spacecraft-to-remain-in-current-orbit-around-jupiter/|title=NASA's Juno spacecraft to remain in current orbit around Jupiter|publisher=Spaceflight Now|first=Stephen|last=Clark|date=February 21, 2017|access-date=April 26, 2017}}</ref> In Junie dié jaar het Nasa die sending tot in Julie 2021 verleng, en in Januarie van dié jaar is die sending verleng tot September 2025, met vier verbyvlugte van mane: een van Ganumedes, een van Europa en twee van Io.<ref name="nasa20180606">{{cite web |url=https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2018-130 |title=NASA Re-plans Juno's Jupiter Mission |publisher=NASA/JPL |first1=D. C. |last1=Agle |first2=JoAnna |last2=Wendel |first3=Deb |last3=Schmid |date=June 6, 2018 |access-date=January 5, 2019}}</ref><ref name="nasa20210108">{{Cite web|last=Talbert|first=Tricia|date=January 8, 2021|title=NASA Extends Exploration for Two Planetary Science Missions|url=http://www.nasa.gov/feature/nasa-extends-exploration-for-two-planetary-science-missions|access-date=January 11, 2021|website=NASA}}</ref> Wanneer Juno die einde van sy sending bereik, sal dit 'n beheerde botsing teen Jupiter se atmosfeer uitvoer en disintegreer. Dit sal verhoed dat die tuig teen een van die mane bots.<ref name="skytel20170221">{{cite news |url=http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/juno-stay-current-orbit-jupiter/ |title=Juno Will Stay in Current Orbit Around Jupiter |work=Sky & Telescope |first=David |last=Dickinson |date=February 21, 2017 |access-date=January 7, 2018}}</ref><ref name="insider20160705">{{cite news |url=http://www.businessinsider.com/the-juno-probe-will-crash-into-jupiter-2016-7 |title=To protect potential alien life, NASA will destroy its $1&nbsp;billion Jupiter spacecraft on purpose |work=Business Insider |first=Meghan |last=Bartels |date=July 5, 2016 |access-date=January 7, 2018}}</ref> ==Mane== {{Hoofartikel|Jupiter se natuurlike satelliete}} Jupiter het 80 bekende [[natuurlike satelliet]]e.<ref name="80moons"/><ref name="shep-main">{{cite web |url=http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |title=The Giant Planet Satellite and Moon Page |last1=Sheppard|first1=Scott S. |work=Department of Terrestrial Magnetism|publisher=Carnegie Institution for Science |access-date=December 19, 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090607094153/http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |archive-date=June 7, 2009 }}</ref> Van hulle is 60 kleiner as 10&nbsp;km in deursnee.<ref>{{cite web|url=https://www.space.com/16452-jupiters-moons.html|title=Jupiter's Moons: Facts About the Largest Jovian Moons|website=Space.com|last1=Zimmermann|first1=Kim Ann|date=October 1, 2018|access-date=December 31, 2020}}</ref> Die grootste vier mane is [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]], wat saam as die [[mane van Galilei]] bekend is. Hulle is op 'n donker aand van die Aarde af sigbaar deur 'n verkyker.<ref>{{cite book|title=A Stargazing Program for Beginners|page=104|year=2015|last1=Carter|first1=Jamie|publisher=Springer International Publishing|isbn=978-3-319-22072-7}}</ref> ===Mane van Galilei=== {{Hoofartikel|Mane van Galilei}} Die mane wat deur Galileo ontdek is – Io, Europa, Ganumedes en Kallisto – is van die grootstes in die [[Sonnestelsel]]. Drie van die mane – Io, Europa en Ganumedes – is in 'n [[baanresonansie]]: vir elke vier wentelbane van Io om Jupiter voer Europa presies twee uit en Ganumedes presies een. Dié resonansie veroorsaak dat die drie groot mane se swaartekrageffekte hulle wentelbane in ovaal vorms verwring, want elke maan kry 'n ekstra pluk van sy bure by dieselfde punt van sy wentelbaan. Die [[gety]]krag van Jupiter probeer hulle wentelbane daarenteen rond maak.<ref>{{cite journal |author=Musotto, S. |author2=Varadi, F. |author3=Moore, W. B. |author4=Schubert, G. |title=Numerical simulations of the orbits of the Galilean satellites |url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=13969974 |journal=Icarus |year=2002 |volume=159 |issue=2 |pages=500–504 |doi=10.1006/icar.2002.6939 |bibcode=2002Icar..159..500M}}</ref> Die [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] van die mane se wentelbane veroorsaak dat hulle vorms voortdurend verander: Jupiter se swaartekrag rek hulle uit as hulle naby die planeet kom en laat hulle toe om weer rond te word wanneer hulle wegbeweeg. Die weerstand van dié vormveranderings wek hitte op in die binnekant van die mane.<ref name=Eccen304>{{cite book|page=304|title=The Cambridge Guide to the Solar System|date=March 3, 2011|last1=Lang|first1=Kenneth R.|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49417-5}}</ref> Dit is die duidelikste te sien in die vulkaanuitbarstings van Io (wat aan die sterkste getykragte onderwerp is)<ref name=Eccen304/> en in 'n mindere mate in die geologiese jong voorkoms van Europa se oppervlak, wat daarop dui dat materiaal die maan se oppervlak onlangs herbedek het.<ref>{{cite book|page=446|title=Encyclopedia of the Solar System|year=2006|last1=McFadden|first1=Lucy-Ann|last2=Weissmann|first2=Paul|last3=Johnson|first3=Torrence|publisher=Elsevier Science|isbn=978-0-08-047498-4}}</ref> {| style="width:550px; margin:0 auto;" cellpadding=0 cellspacing=0 |- | {| class="wikitable" style="text-align:right; margin:0 auto;" |+ Die mane van Galilei, as 'n persentasie van die [[Aarde]] se [[Maan]] |- ! rowspan=2 | Naam ! colspan=2 | Deursnee ! colspan=2 | Massa ! colspan=2 | Wentelradius ! colspan=2 | Wentelperiode |- ! km ! % ! kg ! % ! km ! % ! dae ! % |- ! Io | 3 643 | 105 | 8,9×10²² | 120 | 421 700 | 110 | 1,77 | 7 |- ! Europa | 3 122 | 90 | 4,8×10²² | 65 | 671 034 | 175 | 3,55 | 13 |- ! Ganumedes | 5 262 | 150 | 14,8×10²² | 200 | 1 070 412 | 280 | 7,15 | 26 |- ! Kallisto | 4 821 | 140 | 10,8×10²² | 150 | 1 882 709 | 490 | 16,69 | 61 |} |- | [[Beeld:The Galilean satellites (the four largest moons of Jupiter).tif|frameless|507px|center|Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto.]] |- | style="font-size:0.9em; text-align:center;" |Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto |} ===Klassifikasie=== Jupiter se mane is tradisioneel opgedeel in vier groepe van vier elk, gebaseer op eenderse wentelelemente.<ref>{{cite journal|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0019103581901512|title=Derivation of the collision probability between orbiting objects: the lifetimes of jupiter's outer moons|date=October 1981|volume=48|issue=1|last1=Kessler|first1=Donald J.|journal=Icarus|pages=39–48|doi=10.1016/0019-1035(81)90151-2|bibcode=1981Icar...48...39K|access-date=December 30, 2020}}</ref> Dié prentjie is ingewikkelder gemaak deur die ontdekking van talle klein buitemane sedert 1999. Jupiter se mane word tans verdeel in verskeie verskillende groepe, hoewel verskeie mane nie deel van enige groep is nie.<ref>{{cite book|page=14|title=Moons of the Solar System|year=2013|last1=Hamilton|first1=Thomas W. M.|publisher=SPBRA|isbn=978-1-62516-175-8}}</ref> Die agt binneste, [[reëlmatige mane]] wat almal byna ronde wentelbane naby die vlak van Jupiter se ewenaar het, het vermoedelik saam met die planeet gevorm, terwyl die ander mane onreëlmatige mane is en vermoedelik aangetrekte [[asteroïde]]s of fragmente van aangetrekte asteroïdes is. Die onreëlmatige mane in elke groep kan 'n gemeenskaplike oorsprong hê, miskien 'n groter maan of aangetrekte liggaam wat opgebreek het.<ref>{{cite book | last1=Jewitt | first1=D. C. | last2=Sheppard | first2=S. | last3=Porco | first3=C. | editor1-last=Bagenal | editor1-first=F. | editor2-last=Dowling | editor2-first=T. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=W. | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 | url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-url=https://web.archive.org/web/20090326065151/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-date=March 26, 2009 }}</ref><ref name="Nesvorný">{{cite journal | last1=Nesvorný | first1=D. | last2=Alvarellos | first2=J. L. A. | last3=Dones | first3=L. | last4=Levison | first4=H. F. | title=Orbital and Collisional Evolution of the Irregular Satellites | journal=The Astronomical Journal | year=2003 | volume=126 | issue=1 | pages=398–429 | bibcode=2003AJ....126..398N | doi=10.1086/375461 | url=http://www.boulder.swri.edu/%7Edavidn/papers/irrbig.pdf }}</ref> {| class="wikitable" |- ! colspan="2" | Reëlmatige mane |- | [[Jupiter se natuurlike satelliete#Reëlmatige satelliete|Binnegroep]] | Die binnegroep van vier klein mane het almal 'n [[deursnee]] van minder as 200&nbsp;km, 'n [[Wentelbaan|wentelradius]] van minder as 200&nbsp;000&nbsp;km en 'n [[baanhelling]] van minder as 'n halwe graad. |- | [[Mane van Galilei|Mane&nbsp;van&nbsp;Galilei]]<ref>{{cite journal | title=The Galilean Satellites | last1=Showman | first1=A. P. | last2=Malhotra | first2=R. | journal=Science | year=1999 | volume=286 | issue=5437 | pages=77–84 | doi=10.1126/science.286.5437.77 | pmid=10506564| s2cid=9492520 | bibcode=1999Sci...296...77S | url=https://semanticscholar.org/paper/fc55d1714b44151ac54d2576e4a1d2cd8a9f280a }}</ref> | Dié vier mane, wat deur Galileo Galilei ontdek is, wentel tussen 400&nbsp;000 en 2&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af, en is van die grootste mane in die Sonnestelsel. |- ! colspan="2" | Onreëlmatige mane |- | [[Himalia-groep]] | 'n Groep mane wat dig bymekaar is met wentelbane van 11&nbsp;000&nbsp;000 tot 12&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af.<ref>{{cite journal|first1=Scott S.|last1=Sheppard|first2=David C.|last2=Jewitt|title=An abundant population of small irregular satellites around Jupiter|journal=Nature|volume=423|date=May 2003|issue=6937|pages=261–263|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20060813235622/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|doi=10.1038/nature01584|pmid=12748634|bibcode=2003Natur.423..261S|s2cid=4424447|archive-date=August 13, 2006}}</ref> |- | [[Ananke-groep]] | Dié groep, wat in [[Retrograde en prograde beweging|retrograde]] wentelbane is, het taamlik vae grense, gemiddeld 21&nbsp;276&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 149 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Karme-groep]] | 'n Taamlik afsonderlike, retrograde groep gemiddeld 23&nbsp;404&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 165 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Pasifaë-groep]] | 'n Verstrooide en skaars afsonderlike retrograde groep wat al die buitemane insluit.<ref>{{cite journal|first1=David|last1=Nesvorný|first2=Cristian|last2=Beaugé|first3=Luke|last3=Dones|last4=Levison|first4=Harold F.|title=Collisional Origin of Families of Irregular Satellites|journal=The Astronomical Journal|volume=127|date=July 2003|issue=3|pages=1768–1783|doi=10.1086/382099 | bibcode=2004AJ....127.1768N | url=http://www.boulder.swri.edu/~davidn/papers/irrbig.pdf}}</ref> |} ==Wisselwerking met die Sonnestelsel== As die grootste van die Son se agt [[planete]] het Jupiter se [[swaartekrag]]invloed die [[Sonnestelsel]] help vorm. Buiten [[Mercurius]] s'n, lê die wentelbane van die stelsel se planete nader aan Jupiter se [[Wentelbaan|wentelvlak]] as die Son se ewenaarvlak. Die [[Kirkwoodgaping]]s in die [[asteroïdegordel]] word hoofsaaklik deur Jupiter veroorsaak,<ref>{{cite conference | title=Kirkwood Gaps and Resonant Groups | last=Ferraz-Mello | first=S. | conference=Asteroids, Comets, Meteors 1993: Proceedings of the 160th Symposium of the International Astronomical Union, held in Belgirate, Italy, June 14–18, 1993, International Astronomical Union. Symposium no. 160 | editor1-first=Andrea | editor1-last=Milani | editor2-first=Michel | editor2-last=Di Martino | editor3-first=A. | editor3-last=Cellino | publication-place=Dordrecht | publisher=Kluwer Academic Publishers | page=175 | date=1994 | bibcode=1994IAUS..160..175F }}</ref> en die planeet was dalk verantwoordelik vir die [[Groot Bombardement]] in die binneste Sonnestelsel se geskiedenis.<ref>{{cite journal | last=Kerr | first=Richard A. | title=Did Jupiter and Saturn Team Up to Pummel the Inner Solar System? | journal=Science | year=2004 | volume=306 | issue=5702 | page=1676 | doi=10.1126/science.306.5702.1676a | pmid=15576586| s2cid=129180312 }}</ref> Benewens sy mane, beheer Jupiter se swaartekragveld talle asteroïdes by sy [[Lagrange-punt]]e wat die planeet vooruitgaan en volg in sy wentelbaan om die Son. Hulle is bekend as die [[Trojaan (sterrekunde)|trojane]] en word opgedeel in die Griekse en Trojaanse kamp ter ere van die ''[[Ilias]]''. Die eerste een, 588&nbsp;Achilles, is in 1906 deur Max Wolf ontdek; sedertdien is nog meer as 2&nbsp;000 ontdek.<ref>{{cite web |url=http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/JupiterTrojans.html |title=List Of Jupiter Trojans|access-date=October 24, 2010 |work=IAU Minor Planet Center}}</ref> Die grootste een is 624&nbsp;Hektor.<ref>{{cite journal | bibcode=2000DPS....32.1901C | title=Trojan Asteroid 624 Hektor: Constraints on Surface Composition | last1=Cruikshank | first1=D. P. | last2=Dalle Ore | first2=C. M. | last3=Geballe | first3=T. R. | last4=Roush | first4=T. L. | last5=Owen | first5=T. C. | last6=Cash | first6=Michele | last7=de Bergh | first7=C. | last8=Hartmann | first8=W. K. | date=October 2000 | journal=Bulletin of the American Astronomical Society | volume=32 | page=1027 }}</ref> Die Jupiter-familie word gedefinieer as [[komete]] met 'n kleiner [[Ellips|halwe lengteas]] as Jupiter; die meeste [[Komeet#Kort periode|kortperiodekomete]] val in dié groep. Lede van die Jupiter-familie ontstaan vermoedelik in die [[Kuipergordel]] buite [[Neptunus]] se wentelbaan. As hulle naby Jupiter kom, word hulle versteur en gaan hulle in wentelbane met 'n kleiner periode, wat dan gesirkuleer word deur gereelde swaartekragwisselwerkings met die Son en Jupiter.<ref>{{cite journal | last1=Quinn | first1=T. | last2=Tremaine | first2=S. | last3=Duncan | first3=M. | title=Planetary perturbations and the origins of short-period comets | journal=Astrophysical Journal, Part 1 | year=1990 | volume=355 | pages=667–679 | bibcode=1990ApJ...355..667Q | doi=10.1086/168800 }}</ref> [[Beeld:Jupiter_showing_SL9_impact_sites.jpg|thumb|240px|Die bruin merke dui aan waar die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] se stukke teen Jupiter gebots het.]] ===Botsings=== Jupiter is al die Sonnestelsel se [[stofsuier]] genoem<ref>{{cite news | title=Caught in the act: Fireballs light up Jupiter | work=ScienceDaily | date=September 10, 2010 | url=https://www.sciencedaily.com/releases/2010/09/100909212309.htm | access-date=2022-04-26 }}</ref> vanweë sy enorme swaartekrag en ligging naby die binneste Sonnestelsel. Daar is meer botsings, soos deur komete, teen hom as teen enige ander planeet in die Sonnestelsel.<ref>{{cite journal | last1=Nakamura | first1=T. | last2=Kurahashi | first2=H. | title=Collisional Probability of Periodic Comets with the Terrestrial Planets: An Invalid Case of Analytic Formulation | journal=Astronomical Journal | year=1998 | volume=115 | issue=2 | pages=848–854 | doi=10.1086/300206 | bibcode=1998AJ....115..848N | doi-access=free }}</ref> Jupiter ondervind byvoorbeeld 200 keer soveel botsings deur asteroïdes en komete as die Aarde.<ref name=HTUW/> In die verlede het wetenskaplikes gedink Jupiter het die binneste Sonnesteldel gedeeltelik beskerm teen 'n bombardement van komete.<ref name=HTUW/> Rekenaarsimulasies in 2008 wys egter Jupiter veroorsaak nie 'n afname van komete deur die binneste Sonnestelsel nie, want sy swaartekrag versteur hulle wentelbane na binne amper net soveel keer as wat dit hulle aantrek of afstoot.<ref>{{cite journal | last1=Horner | first1=J. | last2=Jones | first2=B. W. | year=2008 | title=Jupiter – friend or foe? I: the asteroids. | journal=International Journal of Astrobiology | volume=7 | issue=3–4 | pages=251–261 | doi=10.1017/S1473550408004187 | arxiv=0806.2795 | bibcode=2008IJAsB...7..251H| s2cid=8870726 }}</ref> Dié onderwerp is steeds omstrede onder wetenskaplikes omdat sommige glo Jupiter trek komete van die Kuipergordel na die Aarde, terwyl ander glo Jupiter beskerm die Aarde teen die [[Oortwolk]].<ref>{{cite news |first=Dennis |last=Overbye |date=July 25, 2009 |title=Jupiter: Our Comic Protector? |work=The New York Times |access-date=July 27, 2009 |url=https://www.nytimes.com/2009/07/26/weekinreview/26overbye.html}}</ref> In Julie 1994 het die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] teen Jupiter gebots.<ref>{{Cite web|title=In Depth {{!}} P/Shoemaker-Levy 9|url=https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/comets/p-shoemaker-levy-9/in-depth|access-date=2021-12-03|website=NASA Solar System Exploration}}</ref><ref>{{Cite web|last=Howell|first=Elizabeth|date=2018-01-24|title=Shoemaker-Levy 9: Comet's Impact Left Its Mark on Jupiter|url=https://www.space.com/19855-shoemaker-levy-9.html|access-date=2021-12-03|website=Space.com|language=en}}</ref> Die botsings is goed dopgehou deur sterrewagte oor die wêreld heen, insluitende die [[Hubble-ruimteteleskoop]] en [[Galileo-ruimtesending|Galileo-ruimtetuig]].<ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=The Big Comet Crash of 1994 – Intensive Observational Campaign at ESO|url=https://www.eso.org/public/news/eso9402/|access-date=2021-12-03|website=www.eso.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Top 20 Comet Shoemaker-Levy Images|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/top20.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref><ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=Comet P/Shoemaker-Levy 9 "Gang Of Four"|url=https://www.spacetelescope.org/images/opo9421a/|access-date=2021-12-03|website=www.spacetelescope.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web | title=Hubble Observations Shed New Light on Jupiter Collision | first1=Donald | last1=Savage | first2=Jim | last2=Elliott | first3=Ray | last3=Villard | url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/hst_obs.html | access-date=2021-12-03 | date=December 30, 2004 | website=nssdc.gsfc.nasa.gov }}</ref> Die gebeure is wyd in die media gedek.<ref>{{Cite web|title=NASA TV Coverage on Comet Shoemaker-Levy|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/tv_nasa.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref> ==Galery== <gallery mode="packed" heights="200px"> Beeld:Gemini North Infrared View of Jupiter.jpg|Infrarooibeeld van Jupiter, afgeneem deur die Gemini-Noord-teleskoop in Hawaii op 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Visible View of Jupiter.jpg|Jupiter in sigbare lig afgeneem deur Hubble, 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Ultraviolet View of Jupiter.jpg|Ultravioletfoto van Jupiter, op 11 Januarie 2017 deur Hubble afgeneem.<ref>{{cite web|title=By Jove! Jupiter Shows Its Stripes and Colors|publisher=National Science Foundation|website=NOIRLab|date=May 11, 2021|url=https://noirlab.edu/public/news/noirlab2116/|access-date=June 17, 2021}}</ref> Beeld:Hubble's View of Jupiter and Europa in August 2020.jpg|Jupiter en Europa afgeneem toe die planeet 653&nbsp;miljoen kilometer van die Aarde af was. Hubble, 25 Augustus 2020.<ref>{{cite web|title=Hubble Finds Evidence of Persistent Water Vapour Atmosphere on Europa|website=ESA Hubble|publisher=European Space Agency|date=October 14, 2021|url=https://esahubble.org/news/heic2111/|access-date=October 26, 2021}}</ref> </gallery> ==Sien ook== *[[Warm Jupiter]] *[[Portaal:Sterrekunde|Sterrekundeportaal]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Eksterne skakels== * {{cite book |first=Hans |last=Lohninger |display-authors=etal |date=2 November 2005 |chapter-url=http://www.vias.org/spacetrip/jupiter_1.html |chapter=Jupiter, As Seen By Voyager 1 |url=http://www.vias.org/spacetrip/index.html |title=A Trip into Space |publisher=Virtual Institute of Applied Science |access-date=March 9, 2007|ref=none}} * {{cite web |first=Tony |last=Dunn |year=2006 |url=http://orbitsimulator.com/gravity/articles/joviansystem.html |title=The Jovian System |work=Gravity Simulator |access-date=March 9, 2007|ref=none}} – 'n Simulasie van die mane van Jupiter. * [https://www.flickr.com/photos/136797589@N04/albums/72157685871712710 Jupiter in Motion], album van Juno-foto's saamgevat in kort video's * [https://www.youtube.com/watch?v=Us6EXc5Hyng June 2010 impact video] * [https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system Interaktiewe 3D-swaartekragsimulasie van die Jupiterstelsel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200611222440/https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system/ |date=June 11, 2020 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=Dv8UwzSOxmA Video (animasie; 4:00): Verbyvlug van Ganumedes en Jupiter] ([[Nasa]]; 15 Julie 2021). * {{en}} [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html Jupiter Fact Sheet] * {{en}} [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Jupiter Afbeeldings van Jupiter] {{CommonsKategorie-inlyn|Jupiter (planet)|Jupiter}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Jupiter}} {{PlaneteSon}} {{Normdata}} [[Kategorie:Jupiter| ]] s2iyzqyly90xsors8uyqcj61vtvf16g 2516946 2516939 2022-08-02T12:57:18Z Burgert Behr 2401 Kassie, besig wikitext text/x-wiki :''Hierdie artikel handel oor die [[planeet]] Jupiter. Vir ander betekenisse van die naam, sien [[Jupiter (dubbelsinnig)]].'' {{Inligtingskas Planeet | name = Jupiter | symbol = [[Beeld:Jupiter symbol (bold).svg|24px|♃]] | image = [[Lêer:Jupiter and its shrunken Great Red Spot.jpg|280px|Die planeet Jupiter]] | image_alt = 'n Foto van Jupiter deur Nasa se Hubble-ruimteteleskoop. | caption = Jupiter in natuurlike kleur, soos in April 2014 afgeneem deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | background = #f8f9fa | named_after = [[Jupiter (mythology)|Jupiter]] | orbit_ref =<ref name="fact" /> | epoch = [[J2000]] | semimajor = 778,479 Gm (5,2038 AE) | aphelion = 816,363 Gm (5,4570 [[AE]]) | perihelion = 740,595 Gm (4,9506 AE) | time_periastron = 21 Januarie 2023<ref name=horizons-perihelion>{{Cite web|url=https://ssd.jpl.nasa.gov/horizons_batch.cgi?batch=1&COMMAND=%27599%27&START_TIME=%272023-01-01%27&STOP_TIME=%272023-01-31%27&STEP_SIZE=%273%20hours%27&QUANTITIES=%2719%27|title=HORIZONS Planet-center Batch call for January 2023 Perihelion|website=ssd.jpl.nasa.gov|type=Perihelion for Jupiter's planet-centre (599) occurs on 2023-Jan-21 at 4.9510113au during a rdot flip from negative to positive|publisher=Nasa/JPL|access-date=2021-09-07}}</ref> | eccentricity = {{val|0.0489}} | inclination = {{plainlist | * 1,303° tot die [[sonnebaan]]<ref name="VSOP87" /> * 6,09° tot die [[Son]] se [[ewenaar]]<ref name="VSOP87" /> }} | asc_node = 100,464° | arg_peri = 273,867°<ref name="VSOP87" /> | mean_anomaly = 20,020°<ref name="VSOP87" /> | period = {{plainlist | * {{val|11.862|u=jaar}} * {{val|fmt=commas|4332.59|u=dae}} * {{val|fmt=commas|10476.8|u=Jupitersondae}}<ref name="planet_years">{{cite web |url=http://cseligman.com/text/sky/rotationvsday.htm |title=Rotation Period and Day Length |last=Seligman |first=Courtney |access-date=August 13, 2009}}</ref> }} | synodic_period = {{val|398.88|u=dae}} | avg_speed = 13,07 km/s | satellites = 80 (soos in 2021)<ref name=80moons/> | minorplanet = | physical_characteristics = yes | equatorial_radius = 71,492 ± 4&nbsp;km<br />(11,209&nbsp;[[Aarde]]s) | polar_radius = 66,854 ± 10&nbsp;km<br />(10,517&nbsp;Aardes) | flattening = 0,06487 ± 0,00015 | surface_area = 6,1419×10¹⁰&nbsp;km²<ref name="nasafact">{{cite web |url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jupiter&Display=Facts |title=Solar System Exploration: Jupiter: Facts & Figures |work=NASA |date=7 Mei 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107183158/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jupiter |archive-date= 7 November 2015 |url-status=dead |df=dmy-all |access-date=22 Maart 2012 }}</ref><br />(121,9&nbsp;Aardes) | volume = 1,4313×10¹⁵&nbsp;km³<ref name="fact" /><br />(1321,3&nbsp;Aardes) | mass = 1,8986×10²⁷&nbsp;kg<ref name="fact" /><br />(317,8&nbsp;Aardes)<br />(1/1047 Sonne)<ref name=ssd-constants>{{cite web |title=Astrodynamic Constants |publisher=JPL Solar System Dynamics |date=27 Februarie 2009 |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |access-date=8 Augustus 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200514014252/https://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |archive-date=14 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | density = 1,326&nbsp;g/cm³<ref name="fact" /> | surface_grav = 24,79&nbsp;m/s²<ref name="fact" /><br />2,528&nbsp;g | escape_velocity = 59,5&nbsp;km/s<ref name="fact" /> | sidereal_day = 9,925&nbsp;h<ref>{{cite web |author=Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. |year=2001 |url=http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |title=Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000 |publisher=HNSKY Planetarium Program |access-date=2 Februarie 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512151452/http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br />(9 h 55 m 30 s) | rot_velocity = 12,6&nbsp;km/s<br />45&nbsp;300&nbsp;km/h | axial_tilt = 3,13°<ref name="fact" /> | right_asc_north_pole = 268,057°<br />(17&nbsp;h 52&nbsp;min 14&nbsp;s) | declination = 64,496° | albedo = 0,343 (geometries)<br />0,52 (Bond)<ref name="fact" /> | magnitude = -1,6 tot -2,94<ref name="fact" /> | angular_size = 29,8" — 50,1"<ref name="fact" /> | temperatures = yes | temp_name1 = 1 bar level | min_temp_1 = | mean_temp_1 = 165&nbsp;[[Kelvin|K]]<ref name="fact" /> | max_temp_1 = | temp_name2 = 0,1 bar | min_temp_2 = | mean_temp_2 = 112&nbsp;K<ref name="fact" /> | max_temp = | atmosphere = yes | surface_pressure = 20–200&nbsp;kPa<ref>{{en}} {{cite journal|author=Anonymous|title=Probe Nephelometer|journal=Galileo Messenger|publisher=NASA/JPL|date=Maart 1983|issue=6|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|accessdate=2007-02-12|archive-date=2009-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090719111109/http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|url-status=dead}}</ref> | atmosphere_composition = 89,8±2,0% [[Waterstof]]<br /> 10,2±2,0% [[Helium]]<br /> ~0,3% [[Metaan]]<br /> ~0,026% [[Ammoniak]]<br /> ~0,003% [[Waterstofdeuteried]]<br /> 0,0006% [[Etaan]]<br /> 0,0004% [[Water]] }} '''Jupiter''' is die vyfde [[planeet]] van die [[Son]] af en die grootste in die [[Sonnestelsel]]. Dit is 'n [[gasreus]] met 'n [[massa]] van meer as twee en 'n half keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam, maar effens kleiner as 'n duisendste van die Son se massa. Jupiter is die helderste natuurlike voorwerp in die [[Aarde]] se naglug naas die [[Maan]] en [[Venus]], en dit word reeds sedert die [[voorgeskiedenis]] waargeneem. Dit is genoem na die [[Jupiter (mitologie)|Romeinse god Jupiter]], die koning van die gode. Jupiter bestaan hoofsaaklik uit [[waterstof]], maar [[helium]] beslaan 'n kwart van sy massa en 'n tiende van sy [[volume]]. Dit het waarskynlik 'n rotsagtige kern van swaarder elemente,<ref name="coreuncertainty_2004">{{cite journal | last1=Saumon | first1=D. | last2=Guillot | first2=T. |title=Shock Compression of Deuterium and the Interiors of Jupiter and Saturn |journal=The Astrophysical Journal |volume=609 |issue=2 |pages=1170–1180 |year=2004 |bibcode=2004ApJ...609.1170S |doi=10.1086/421257 |arxiv=astro-ph/0403393|s2cid=119325899 }}</ref> maar ontbreek, nes die ander gasreuse in die Sonnestelsel, 'n goed gedefinieerde soliede oppervlak. Die voortdurende sametrekking van Jupiter se binnekant wek meer hitte op as wat dit van die Son kry. Vanweë sy vinnige rotasie is Jupiter se vorm 'n [[Sferoïde|afgeplatte sferoïde]]: Dit het 'n effense maar merkbare uitstulping om sy [[ewenaar]]. Die buitenste [[atmosfeer]] is verdeel in 'n reeks bande in sy breedte, met onstuimigheid en [[storm]]s aan die grense tussen hulle. 'n Prominente gevolg hiervan is die [[Groot Rooi Vlek]], 'n reusestorm wat minstens sedert 1831 sigbaar is. Jupiter word omring deur 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel en 'n kragtige [[magnetosfeer]]. Sy magnetiese stert is byna 800&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,3&nbsp;[[AE]]) lank en strek amper tot by [[Saturnus]] se [[wentelbaan]]. Jupiter het [[Jupiter se natuurlike satelliete|80 bekende mane]] en moontlik meer,<ref name="80moons">{{cite journal | first=David | last=Kindy | url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/amateur-astronomer-discovers-new-moon-orbiting-jupiter-180978258/ | title=Amateur Astronomer Discovers New Moon Orbiting Jupiter | journal=Smithsonian Magazine | access-date=2022-03-08 }}</ref> insluitende die vier groot [[mane van Galilei]] wat in 1610 deur [[Galileo Galilei]] ontdek is: [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]]. Io en Europa is omtrent so groot soos die Aarde se Maan, Kallisto is amper so groot soos die planeet [[Mercurius]] en Ganumedes is groter. [[Pioneer 10]] was die eerste [[ruimtetuig]] wat Jupiter besoek het. Sy naaste afstand aan die planeet was in Desember 1973.<ref name=pioneer10>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/missions/pioneer-10/in-depth|title=In Depth {{!}} Pioneer 10|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> Verskeie robottuie het Jupiter sedertdien besoek, onder meer die [[Pioneer-program|Pioneer-]] en [[Voyager-program|Voyager]]-verbyvlugsendings van 1973 tot 1979, en later die [[Galileo-ruimtesending|Galileo-wenteltuig]] in 1995.<ref>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/exploration?page=0&per_page=10&order=launch_date+desc,title+asc&search=&tags=Jupiter&category=129|title=Exploration {{!}} Jupiter|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> In 2007 het die [[New Horizons]] die planeet besoek en sy [[Swaartekragslinger|swaartekrag gebruik]] om sy spoed te verhoog en sy baan aan te pas op sy vlug na [[Pluto]]. Die laaste tuig wat Jupiter besoek het, is [[Juno (ruimtetuig)|Juno]], wat in Julie 2016 in 'n wentelbaan om die planeet gegaan het.<ref name="NYT-20160705">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA's Juno Spacecraft Enters Jupiter's Orbit |url=https://www.nytimes.com/2016/07/05/science/juno-enters-jupiters-orbit-capping-5-year-voyage.html |date=July 5, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 5, 2016}}</ref><ref name="NYT-20160630">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=All Eyes (and Ears) on Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2016/07/01/science/jupiter-nasa-juno-hubble.html |date=June 30, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 1, 2016}}</ref> Toekomstige teikens in die Jupiter-stelsel wat besoek sal word, sluit moontlik in die ysbedekte vloeistofoseaan van Europa.<ref name="NY-20210614">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Mushballs and a Great Blue Spot: What Lies Beneath Jupiter's Pretty Clouds – NASA's Juno probe is beginning an extended mission that may not have been possible if it hadn't experienced engine trouble when it first arrived at the giant planet. |url=https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-date=2021-12-28 |url-access=limited |date=14 June 2021 |work=The New York Times |access-date=16 June 2021 }}</ref> ==Naam en simbool== In beide die Griekse en Romeinse beskawing is die planeet na die hoofgod van die [[panteon]] genoem: [[Zeus]] vir die Grieke en [[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] vir die Romeine. Die [[Internasionale Sterrekundige Vereniging]] (IAU) het die naam Jupiter in 1976 as die naam vir die planeet aanvaar. Die IAU noem nuut ontdekte mane van Jupiter na sy mitologiese minnaresse, minnaars en afstammelinge.<ref>{{cite web | title=Naming of Astronomical Objects | publisher=International Astronomical Union | url=https://www.iau.org/public/themes/naming/ | access-date=2022-03-23 }}</ref> Die [[simbool]] vir die planeet, [[Beeld:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]], kom van die Griekse [[letter]] [[Zeta (letter)|zeta]] met 'n horisontale streep (Ƶ) as 'n afkorting vir "Zeus".<ref name=jones-1999> {{cite book | title = Astronomical papyri from Oxyrhynchus | last = Jones | first = Alexander | date = 1999 | pages = 62–63 | isbn = 9780871692337 | url = https://books.google.com/books?id=8MokzymQ43IC}}</ref><ref>{{cite journal | title=The origin of the symbols of the planets | last=Maunder | first=A. S. D. | journal=The Observatory | volume=57 | pages=238–247 | date=August 1934 | bibcode=1934Obs....57..238M }}</ref> Die argaïese naam ''Jove'' word sedert omstreeks die 14de eeu as 'n poëtiese naam vir Jupiter gebruik.<ref>{{cite book | title=Jove | first=Douglas | last=Harper | work=Online Etymology Dictionary | url=https://www.etymonline.com/word/jove | access-date=2022-03-22 }}</ref> Die Romeine het die vyfde dag van die week ''diēs Iovis'' ("Jove se Dag") genoem na die planeet.<ref name=days>{{citation |last=Falk |first=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |volume=93 |pages=122–133 |date=June 1999 |bibcode=1999JRASC..93..122F |access-date=18 November 2020 |archive-date=25 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225172054/http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |url-status=live }}</ref> In die [[Germaanse mitologie]] word Jupiter gelykgestel aan die dondergod [[Thor]], van waar die [[Afrikaanse]] naam [[Donderdag]] kom vir die Romeinse ''dies Jovis''.<ref>{{cite journal |last1=Falk |first1=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |year=2004 |volume=93 |pages=122–133 |bibcode=1999JRASC..93..122F |doi=10.1016/j.newast.2003.07.002 |last2=Koresko |first2=Christopher|arxiv=astro-ph/0307398 |s2cid=118954190 }}</ref> ''Jovian'' is in [[Engels]] die [[Adjektief|adjektiewe]] vorm van Jupiter. ==Vorming en migrasie== Jupiter is vermoedelik die oudste planeet in die Sonnestelsel.<ref name=Kruijer_et_al_2017/> Huidige modelle van die vorming van ons stelsel dui daarop dat Jupiter min of meer by die sneeulyn gevorm het: 'n afstand van die Son af waar die temperatuur laag genoeg is dat [[Vlugtigheid (planetologie)|vlugtige stowwe]] soos [[water]] kan kondenseer om [[Vastestof|vastestowwe]] te vorm.<ref name=Bosman_et_al_2019/> Die planeet het 'n groot vloeibare kern begin vorm en toe sy gasatmosfeer versamel. As gevolg daarvan moes die kern gevorm het voordat die [[sonnewel]] ná 10&nbsp;miljoen jaar heeltemal opgebreek het. Oor sowat 'n mijoen jaar het Jupiter se atmosfeer geleidelik uitgesit totdat die massa omtrent 20 keer dié van die Aarde was. Die omwentelende massa het 'n gaping in die sonnewel geskep, en daarna het die planeet stadigaan oor 3-4&nbsp;miljoen jaar gegroei tot 50&nbsp;[[aardmassa]]s.<ref name=Kruijer_et_al_2017>{{cite journal | title=Age of Jupiter inferred from the distinct genetics and formation times of meteorites | last1=Kruijer | first1=Thomas S. | last2=Burkhardt | first2=Christoph | last3=Budde | first3=Gerrit | last4=Kleine | first4=Thorsten | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences | volume=114 | issue=26 | pages=6712–6716 | date=June 2017 | doi=10.1073/pnas.1704461114 | pmid=28607079 | pmc=5495263 | bibcode=2017PNAS..114.6712K | doi-access=free }}</ref> Volgens een hipotese het Jupiter rofweg 3,5&nbsp;AE (520&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af begin vorm. Namate die jong planeet massa vergaar het, het 'n wisselwerking met die gasskyf wat om die Son gewentel het en 'n [[baanresonansie]] met Saturnus daartoe gelei dat hy na binne migreer het.<ref name=Bosman_et_al_2019>{{cite journal | title=Jupiter formed as a pebble pile around the N2 ice line | last1=Bosman | first1=A. D. | last2=Cridland | first2=A. J. | last3=Miguel | first3=Y. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=632 | id=L11 | pages=5 | date=December 2019 | arxiv=1911.11154 | bibcode=2019A&A...632L..11B | doi=10.1051/0004-6361/201936827 | s2cid=208291392 }}</ref><ref name="Walsh_etal_2011">{{cite journal | last1=Walsh | first1=K. J. | last2=Morbidelli | first2=A. | last3=Raymond | first3=S. N. | last4=O'Brien | first4=D. P. | last5=Mandell | first5=A. M. | year=2011 | title=A low mass for Mars from Jupiter's early gas-driven migration | journal=Nature | volume=475 | issue=7355 | pages=206–209 | doi=10.1038/nature10201 | bibcode=2011Natur.475..206W | arxiv=1201.5177 | pmid=21642961| s2cid=4431823 }}</ref> [[Lêer:Aarde Jupiter.svg|duimnael|links|180px|Vergelyking in grootte met die Aarde]] Dit het die wentelbane van verskeie [[superaarde]]s wat nader aan die Son gewentel het, versteur en veroorsaak dat hulle vernietigend bots. Saturnus sou later ook na binne begin migreer het, baie vinniger as Jupiter, totdat die twee planete vasgevang is in 'n resonansie van 3:2 by ongeveer 1,5&nbsp;AE (220&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af. Dit het die rigting van migrasie verander en veroorsaak dat hulle weg van die Son af en uit die binneste Sonnestelsel migreer het na hulle huidige posisies.<ref>{{cite journal |title=Jupiter's decisive role in the inner Solar System's early evolution |first=Konstantin |last=Batygin |doi=10.1073/pnas.1423252112 |pmid=25831540 |pmc=4394287 |volume=112 |issue=14 |pages=4214–4217 |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |arxiv=1503.06945 |bibcode=2015PNAS..112.4214B|year=2015 |doi-access=free }}</ref> Dit alles het oor 'n tydperk van 3-6&nbsp;miljoen jaar plaasgevind, met die finale migrasie van Jupiter wat oor verskeie honderdduisende jare geskied het.<ref name="Walsh_etal_2011"/><ref>{{cite journal | last1=Haisch Jr. | first1=K. E. | last2=Lada | first2=E. A. | last3=Lada | first3=C. J. | title=Disc Frequencies and Lifetimes in Young Clusters | year=2001 | journal=The Astrophysical Journal | volume=553 | issue=2 | pages=153–156| doi=10.1086/320685 | arxiv=astro-ph/0104347 | bibcode=2001ApJ...553L.153H | s2cid=16480998 | url=http://cds.cern.ch/record/496876 }}</ref> Jupiter se migrasie uit die binneste Sonnestelsel het die binneplanete, onder meer die Aarde, eindelik in staat gestel om uit die rommel te vorm.<ref>{{cite web |url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314171306/http://news.nationalgeographic.com/2015/03/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching/ |archive-date=March 14, 2017 |title=Observe: Jupiter, Wrecking Ball of Early Solar System |last=Fazekas |first=Andrew |date=March 24, 2015 |work=National Geographic |access-date=April 18, 2021 |url-status=live}}</ref> Daar is verskeie probleme met dié hipotese. Die gevolglike tydskale vir die vorming van die aardplanete stem blykbaar nie ooreen met hulle gemete [[Chemiese element|elementêre]] samestelling nie.<ref name="zube_2019">{{cite journal|last=Zube|first=N.|author2=Nimmo, F.|author3=Fischer, R.|author4=Jacobson, S.|title=Constraints on terrestrial planet formation timescales and equilibration processes in the Grand Tack scenario from Hf-W isotopic evolution|journal=Earth and Planetary Science Letters|year=2019|volume=522|issue=1|pages=210–218|doi=10.1016/j.epsl.2019.07.001 |pmid=32636530|pmc=7339907|arxiv = 1910.00645 |bibcode = 2019E&PSL.522..210Z |s2cid=199100280}}</ref> Jupiter sou waarskynlik in 'n wentelbaan nader aan die Son gegaan het as dit deur die sonnewel migreer het.<ref name="dangelo_marzari_2012">{{cite journal|last=D'Angelo|first=G.|author2= Marzari, F. |title=Outward Migration of Jupiter and Saturn in Evolved Gaseous Disks|journal=The Astrophysical Journal|year=2012|volume=757|issue=1|page=50 (23 pp.)|doi=10.1088/0004-637X/757/1/50 |arxiv = 1207.2737 |bibcode = 2012ApJ...757...50D |s2cid=118587166}}</ref> Sommige mededingende modelle van die vorming van die Sonnestelsel voorspel die vorming van Jupiter met wentelbaaneienskappe naby aan dié van vandag.<ref name=dangelo2021>{{cite journal | last1=D'Angelo | first1=G. | last2=Weidenschilling | first2=S. J. | last3=Lissauer | first3=J. J. | last4=Bodenheimer | first4=P. | title=Growth of Jupiter: Formation in disks of gas and solids and evolution to the present epoch | journal=Icarus |year=2021 | volume=355 | page=114087 | arxiv=2009.05575 | doi=10.1016/j.icarus.2020.114087 | bibcode=2021Icar..35514087D | s2cid=221654962 }}</ref> Ander modelle voorspel dat Jupiter verder weg gevorm het, soos 18&nbsp;AE (2,7&nbsp;miljard&nbsp;km) van die Son af.<ref name=Pirani_et_al_2019>{{cite journal | title=Consequences of planetary migration on the minor bodies of the early solar system | last1=Pirani | first1=S. | last2=Johansen | first2=A. | last3=Bitsch | first3=B. | last4=Mustill | first4=A.J. | last5=Turrini | first5=D. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=623 | date=March 2019 | pages=A169 | doi=10.1051/0004-6361/201833713| arxiv=1902.04591 | bibcode=2019A&A...623A.169P | doi-access=free }}</ref><ref name=Pirani_accompanying_article>{{cite web |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2019/03/190322105706.htm |title=Jupiter's Unknown Journey Revealed |work=ScienceDaily |publisher=Lund University |date= March 22, 2019|access-date=March 25, 2019}}</ref> Gebaseer op Jupiter se samestelling, is daar navorsers wat reken die planeet het baie ver van die Son af gevorm,<ref name=n2_snowline_2019>{{cite journal | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Jupiter's Composition Suggests its Core Assembled Exterior to the N_{2} Snowline | journal=The Astronomical Journal | year=2019 | volume=158 | issue=5 | doi=10.3847/1538-3881/ab46a8 | arxiv=1909.11246 | s2cid=202749962 | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab46a8/pdf}}</ref><ref>{{cite journal | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab6172 | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Erratum: "Jupiter's Composition Suggests Its Core Assembled Exterior to the N2 Snowline" | journal=The Astronomical Journal | year=2020| volume=159 | issue=2 | page=78 | doi=10.3847/1538-3881/ab6172 | s2cid=214576608 }}</ref> tot 40&nbsp;AE (6&nbsp;miljard&nbsp;km) weg. Die planeet sou daarna nader migreer het tot by sy huidige posisie. Dié migrasie na binne sou oor rofweg 700&nbsp;000 jaar plaasgevind het,<ref name=Pirani_et_al_2019/><ref name=Pirani_accompanying_article/> in 'n epog sowat 2-3&nbsp;miljoen jaar nadat die planeet begin vorm het. In dié model sou Saturnus, [[Uranus]] en [[Neptunus]] selfs verder van die Son af gevorm het, en sou Saturnus ook na binne migreer het. ==Fisiese eienskappe== Jupiter is 'n [[gasreus]], wat hoofsaaklik uit [[gas]] en [[vloeistof]] bestaan, eerder as uit soliede materiaal. Dit is die grootste planeet in die [[Sonnestelsel]], met 'n deursnee van 142&nbsp;984&nbsp;km by sy [[ewenaar]].<ref>{{cite book|page=419|title=Regents Exams and Answers: Earth Science—Physical Setting 2020|last1=Denecke|first1=Edward J.|date=January 7, 2020|publisher=Barrons Educational Series|isbn=978-1-5062-5399-2}}</ref> Sy gemiddelde digtheid is 1,326&nbsp;g/cm³, min of meer dieselfde as dié van [[stroop]],<ref name=Swarbrick2013>{{cite book | title=Encyclopedia of Pharmaceutical Technology | first=James | last=Swarbrick | date=2013 | page=3601 | volume=6 | isbn=9781439808238 | publisher=CRC Press | url=https://www.google.com/books/edition/Encyclopedia_of_Pharmaceutical_Technolog/w2C1DwAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA3601 | quote="Syrup USP (1.31&nbsp;g/cm³)" }}</ref> en laer as dié van die vier [[aardplanete]].<ref>{{cite book | title=Allen's Astrophysical Quantities | last1=Allen | first1=Clabon Walter | last2=Cox |first2=Arthur N. | publisher=Springer | date=2000 | pages=295–296 | isbn=978-0-387-98746-0 | url=https://books.google.com/books?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA296 }}</ref><ref>{{cite book | page=1041 | title=A Concise Handbook of Mathematics, Physics, and Engineering Sciences | last1=Polyanin | first1=Andrei D. | last2=Chernoutsan | first2=Alexei | date=October 18, 2010 | publisher=CRC Press | isbn=978-1-4398-0640-1 }}</ref> ===Samestelling=== Die volume van Jupiter se boonste [[atmosfeer]] bestaan uit sowat 90% [[waterstof]] en 10% [[helium]]. Omdat heliumatome 'n groter massa het as waterstofatome, is die massa van Jupiter se atmosfeer omtrent 24% helium.<ref>{{cite journal | title=NOTE: New Constraints on the Composition of Jupiter from Galileo Measurements and Interior Models | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Gautier | first2=Daniel | last3=Hubbard | first3=William B | journal=Icarus | volume=130 | issue=2 | pages=534–539 | date=December 1997 | doi=10.1006/icar.1997.5812 | arxiv=astro-ph/9707210 | bibcode=1997Icar..130..534G | s2cid=5466469 }}</ref> Die atmosfeer bevat spoorhoeveelhede [[metaan]]-, [[waterdamp]]-, [[ammoniak]]- en [[silikon]]gebaseerde samestellings. Daar is ook klein hoeveelhede [[koolstof]], [[etaan]], [[waterstofsulfied]], [[neon]], [[suurstof]], [[fosfien]] en [[swael]]. Die heel buitenste laag van die atmosfeer bevat [[kristal]]le van bevore ammoniak. Deur middel van [[infrarooi]]- en [[ultraviolet]]metings is ook spoorhoeveelhede [[benseen]] en ander [[Koolwaterstof|koolwaterstowwe]] ontdek.<ref>{{cite journal |journal=Icarus |volume=64 |issue=2 |pages=233–248 |year=1985 |title=Infrared Polar Brightening on Jupiter III. Spectrometry from the Voyager 1 IRIS Experiment |bibcode=1985Icar...64..233K |author=Kim, S. J. |author2=Caldwell, J. |author3=Rivolo, A. R. |author4=Wagner, R. |doi=10.1016/0019-1035(85)90201-5}}</ref> Jupiter se binnekant bevat swaarder materiale – volgens massa is dit rofweg 71% waterstof, 24% helium en 5% ander elemente.<ref name="voyager">{{cite journal |author=Gautier, D. |author2=Conrath, B. |author3=Flasar, M. |author4=Hanel, R. |author5=Kunde, V. |author6=Chedin, A. |author7=Scott N. |title=The helium abundance of Jupiter from Voyager |journal=Journal of Geophysical Research |volume=86 |issue=A10 |pages=8713–8720 |year=1981 |bibcode=1981JGR....86.8713G |doi=10.1029/JA086iA10p08713|hdl=2060/19810016480 |s2cid=122314894 |hdl-access=free }}</ref><ref name="cassini">{{cite journal |author=Kunde, V. G. |display-authors=etal |title=Jupiter's Atmospheric Composition from the Cassini Thermal Infrared Spectroscopy Experiment |journal=Science |date=September 10, 2004 |volume=305 |issue=5690 |pages=1582–1586 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/305/5690/1582 |access-date=April 4, 2007 |doi=10.1126/science.1100240 |pmid=15319491 |bibcode=2004Sci...305.1582K|s2cid=45296656 }}</ref> Die atmosferiese proporsies van waterstof en helium is naby die teoretiese samestelling van die oorspronklike [[sonnewel]]. Neon in die boonste atmosfeer is net 20 dele per miljoen volgens massa, wat omtrent 'n tiende van die hoeveelheid in die Son is.<ref>{{cite journal | last1=Niemann | first1=H. B. | last2=Atreya | first2=S. K. | last3=Carignan | first3=G. R. | last4=Donahue | first4=T. M. | last5=Haberman | first5=J. A. | last6=Harpold | first6=D. N. | last7=Hartle | first7=R. E. | last8=Hunten | first8=D. M. | last9=Kasprzak | first9=W. T. | last10=Mahaffy | first10=P. R. | last11=Owen | first11=T. C. | last12=Spencer | first12=N. W. | last13=Way | first13=S. H. | title=The Galileo Probe Mass Spectrometer: Composition of Jupiter's Atmosphere | journal=Science | year=1996 | volume=272 | issue=5263 | pages=846–849 | bibcode=1996Sci...272..846N | doi=10.1126/science.272.5263.846 | pmid=8629016| s2cid=3242002 }}</ref> Helium is ook net sowat 80% van die Son se heliumsamestelling. Dié uitputting is as gevolg van 'n neerslag van dié elemente as heliumryke druppels, 'n proses wat binne-in die planeet plaasvind.<ref name="galileo_ms">{{cite journal |first1=U. |last1=von Zahn |first2=D. M. |last2=Hunten |first3=G. |last3=Lehmacher |title=Helium in Jupiter's atmosphere: Results from the Galileo probe Helium Interferometer Experiment |journal=Journal of Geophysical Research |year=1998 |volume=103 |issue=E10 |pages=22815–22829 |doi=10.1029/98JE00695 |bibcode=1998JGR...10322815V |doi-access=free }}</ref><ref name="Juno">{{cite journal |title=Jupiter's Interior as Revealed by Juno |last=Stevenson |first=David J. |journal=Annual Review of Earth and Planetary Sciences |volume=48 |pages=465–489 |date=May 2020 |url=https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |access-date=2022-03-18 |doi=10.1146/annurev-earth-081619-052855 |bibcode=2020AREPS..48..465S |s2cid=212832169 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507195319/https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |archive-date=May 7, 2020 |url-status=dead }}</ref> Gebaseer op [[spektroskopie]], het Saturnus vermoedelik dieselfde samestelling as Jupiter, maar die ander [[reuseplanete]], [[Uranus]] en [[Neptunus]], het relatief minder waterstof en helium en relatief meer van die volgende meeste elemente, insluitende [[suurstof]], [[koolstof]], [[stikstof]] en [[swael]].<ref>{{cite web | last1=Ingersoll | first1=A. P. | last2=Hammel | first2=H. B. | last3=Spilker | first3=T. R. | last4=Young | first4=R. E. | date=June 1, 2005 | url=http://www.lpi.usra.edu/opag/outer_planets.pdf | title=Outer Planets: The Ice Giants | publisher=Lunar & Planetary Institute | access-date=February 1, 2007 }}</ref> Dié twee planete is bekend as [[ysreus]]e, want die meeste van hulle vlugtige samestellings is in 'n vastestofvorm. ===Grootte en massa=== [[Beeld:Jupiter and Europa 2020.tiff|thumb|200px|links|Jupiter met een van sy mane, [[Europa (maan)|Europa]], links.]] Jupiter se massa is 2,5 keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam. Dit is so groot dat die [[massamiddelpunt]] met die Son buite die oppervlak van die Son lê, sowat 1,068&nbsp;[[sonradius]]se van die Son se middelpunt af.<ref>{{cite book |last1=MacDougal |first1=Douglas W. |title=Newton's Gravity |url=https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd |url-access=limited |year=2012 |publisher=Springer New York |isbn=978-1-4614-5443-4 |pages=[https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd/page/n208 193]–211 |language=en |chapter=A Binary System Close to Home: How the Moon and Earth Orbit Each Other }}</ref> Jupiter is veel groter as die Aarde, maar aansienlik minder dig: sy volume is 1&nbsp;321 keer die Aarde s'n, maar sy massa is net 318 [[aardmassa]]s.<ref name="fact"/><ref name="burgess">{{cite book |first=Eric |last=Burgess |date=1982 |title=By Jupiter: Odysseys to a Giant |publisher=Columbia University Press |location=New York |isbn=978-0-231-05176-7}}</ref>{{rp|6}} Jupiter se [[radius]] is omtrent 'n tiende van die Son s'n,<ref name="shu82">{{cite book |first=Frank H. |last=Shu |date=1982 |title=The physical universe: an introduction to astronomy |page=[https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 426] |series=Series of books in astronomy |edition=12th |publisher=University Science Books |isbn=978-0-935702-05-7 |url=https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 }}</ref> maar sy massa is 'n duisendste [[sonmassa]]. Die meeteenheid "[[Jupitermassa]]" (ook M_J of M_JUP) word dikwels gebruik om die massa van ander voorwerpe te beskryf, veral [[eksoplanete]] en [[bruindwerg]]e. Die eksoplaneet [[HD 209458 b]] het byvoorbeeld 'n massa van {{val|0.69|ul=mjup}}.<ref>{{cite web |url=http://exoplanet.eu/ |title=The Extrasolar Planets Encyclopedia: Interactive Catalogue |publisher=Paris Observatory |first=Jean |last=Schneider |year=2009}}</ref> Teoretiese modelle dui aan dat as Jupiter 'n massa van 40% groter gehad het, die binnekant so saamgepers sou gewees het dat sy volume sou afgeneem het ondanks die groter hoeveelheid materie.<ref name="Seager2007">{{cite journal | last1=Seager | first1=S. | last2=Kuchner | first2=M. | last3=Hier-Majumder | first3=C. A. | last4=Militzer | first4=B. | title=Mass-Radius Relationships for Solid Exoplanets | journal=The Astrophysical Journal | volume=669 | issue=2 | pages=1279–1297 | year=2007 | doi=10.1086/521346 | arxiv=0707.2895 | bibcode=2007ApJ...669.1279S | s2cid=8369390 }}</ref> Hoewel Jupiter se massa 75 keer so groot sou moes gewees het om waterstof te verbrand en 'n [[ster]] te word,<ref>{{cite journal | title=The theory of brown dwarfs and extrasolar giant planets | last1=Burrows | first1=Adam | last2=Hubbard | first2=W. B. | last3=Lunine | first3=J. I. | last4=Liebert | first4=James | journal=Reviews of Modern Physics | volume=73 | issue=3 | pages=719–765 | date=July 2001 | doi=10.1103/RevModPhys.73.719 | arxiv=astro-ph/0103383 | bibcode=2001RvMP...73..719B | s2cid=204927572 }}</ref> het die kleinste [[rooidwerg]] dalk 'n radius van net effens groter as Saturnus.<ref>{{cite journal | title=The EBLM project. III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit | last1=von Boetticher | first1=Alexander | last2=Triaud | first2=Amaury H. M. J. | last3=Queloz | first3=Didier | last4=Gill | first4=Sam | last5=Lendl | first5=Monika | last6=Delrez | first6=Laetitia | last7=Anderson | first7=David R. | last8=Collier Cameron | first8=Andrew | last9=Faedi | first9=Francesca | last10=Gillon | first10=Michaël | last11=Gómez Maqueo Chew | first11=Yilen | last12=Hebb | first12=Leslie | last13=Hellier | first13=Coel | last14=Jehin | first14=Emmanuël | last15=Maxted | first15=Pierre F. L. | last16=Martin | first16=David V. | last17=Pepe | first17=Francesco | last18=Pollacco | first18=Don | last19=Ségransan | first19=Damien | last20=Smalley | first20=Barry | last21=Udry | first21=Stéphane | last22=West | first22=Richard | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=604 | id=L6 | pages=6 | date=August 2017 | doi=10.1051/0004-6361/201731107 | arxiv=1706.08781 | bibcode=2017A&A...604L...6V | s2cid=54610182 }}</ref> Jupiter straal meer hitte uit as wat dit van die Son ontvang vanweë sy sametrekkende binnekant.<ref name="elkins-tanton">{{cite book | first=Linda T. | last=Elkins-Tanton |date=2011 | title=Jupiter and Saturn | publisher=Chelsea House | location=New York | isbn=978-0-8160-7698-7 | edition=revised }}</ref>{{rp|30}}<ref>{{cite book | title=Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first=Patrick | last=Irwin | date=2003 | page=62 | isbn=9783540006817 | publisher=Springer Science & Business Media | url=https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&pg=PA62 }}</ref> Dié proses veroorsaak dat Jupiter met sowat 1&nbsp;mm per jaar krimp.<ref>{{cite book | title = Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first = Patrick G. J.|last= Irwin | publisher = Springer | orig-year = 2003 | url = https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&q=%22kelvin+helmholtz+mechanism%22&pg=PA63|edition= Second |year= 2009| page=4|isbn=978-3-642-09888-8}}.</ref><ref name="guillot04">{{cite book | editor1-last=Bagenal | editor1-first=Fran | editor2-last=Dowling | editor2-first=Timothy E. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=William B. | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | chapter=Chapter 3: The Interior of Jupiter | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 }}</ref> Toe Jupiter gevorm het, was dit warmer en sy deursnee omtrent twee keer so groot soos nou.<ref>{{cite journal |last=Bodenheimer |first=P. |title=Calculations of the early evolution of Jupiter |series=23 |journal=Icarus |year=1974 |issue=3 |volume=23 |pages=319–325 |bibcode=1974Icar...23..319B |doi=10.1016/0019-1035(74)90050-5}}</ref> ===Interne struktuur=== Voor die vroeë 21ste eeu het die meeste wetenskaplikes een van twee scenario's voorgestel vir die vorming van Jupiter. As die planeet aanvanklik materiaal aangetrek het as 'n soliede liggaam, sou dit bestaan het uit 'n digte kern, 'n omringende laag vloeibare [[metallieke waterstof]] (met 'n bietjie helium) wat omtrent 80% van die planeet se radius dek,<ref>{{cite journal | last=Smoluchowski | first=R. | year=1971 | title=Metallic interiors and magnetic fields of Jupiter and Saturn | journal=The Astrophysical Journal | volume=166 | page=435 | doi=10.1086/150971 | bibcode=1971ApJ...166..435S }}</ref> en 'n buitenste atmosfeer van hoofsaaklik [[Waterstof|molekulêre waterstof]].<ref name="guillot04" /> As die planeet egter regstreeks uit die gasagtige [[planetêre newel]] ineengestort het, sal dit na verwagting geen kern hê nie en tot in die middel bestaan uit al hoe digter vloeistowwe (hoofsaaklik molekulêre en metallieke waterstof). [[Beeld:Jupiter diagram.svg|thumb|500px|'n Diagram van Jupiter, sy binnekant, oppervlak, ringe en binnemane.]] Data van Juno het getoon Jupiter het 'n baie uitgespreide kern wat met sy binneste mantel meng.<ref name="NYT-20160705" /><ref name=space_dot_com_2017>{{cite web | url=https://www.space.com/37005-jupiter-fuzzy-core-nasa-juno.html | title=More Jupiter Weirdness: Giant Planet May Have Huge, 'Fuzzy' Core | date=May 26, 2017 | last=Wall | first=Mike | website=space.com | access-date=April 20, 2021}}</ref><ref name=Wrong-Juno>{{Cite web | url=https://www.space.com/39348-juno-jupiter-mission-planet-revelations.html | title='Totally Wrong' on Jupiter: What Scientists Gleaned from NASA's Juno Mission | date=January 10, 2018 | first=Hanneke | last=Weitering | website=space.com | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Dit is dalk veroorsaak deur 'n botsing met 'n planeet van sowat 10 [[aardmassa]]s 'n paar miljoen jaar ná Jupiter se vorming, wat 'n aanvanklik soliede kern sou versteur het.<ref name="nature2019">{{cite journal| last1=Liu| first1=S. F.| last2=Hori| first2=Y.| last3=Müller| first3=S.| last4=Zheng| first4=X.| last5=Helled| first5=R.| last6=Lin| first6=D.| last7=Isella| first7=A.| title=The formation of Jupiter's diluted core by a giant impact|year=2019| journal=Nature| volume=572| pages=355–357| issue=7769| doi=10.1038/s41586-019-1470-2| pmid=31413376| arxiv=2007.08338| bibcode=2019Natur.572..355L| s2cid=199576704}}</ref> Die kern strek na raming oor sowat 30-50% van die planeet se radius en bevat swaar elemente met 'n gesamentlike massa van 7-25 keer dié van die Aarde.<ref>{{cite journal |last1=Wahl |first1=S. M. |last2=Hubbard |first2=William B. |last3=Militzer |first3=B. |last4=Guillot |first4=Tristan |last5=Miguel |first5=Y. |last6=Movshovitz |first6=N. |last7=Kaspi |first7=Y. |last8=Helled |first8=R. |last9=Reese |first9=D. |last10=Galanti |first10=E. |last11=Levin |first11=S. |last12=Connerney |first12=J. E. |last13=Bolton |first13=S. J. |title=Comparing Jupiter interior structure models to Juno gravity measurements and the role of a dilute core |journal=Geophysical Letters |volume=44 |issue=10 |pages=4649–4659 |year=2017 |doi=10.1002/2017GL073160 |doi-access=free |arxiv=1707.01997 |bibcode=2017GeoRL..44.4649W }}</ref> Buite die laag metallieke waterstof lê 'n deursigtige binneste atmosfeer van waterstof. By dié diepte is die druk en temperatuur bo molekulêre waterstof se [[Kritieke punt|kritieke druk]] van 1,3&nbsp;[[Pascal (eenheid)|MPa]] en [[Kritieke punt|kritieke temperatuur]] van 33&nbsp;K (-240,2&nbsp;°C).<ref>{{cite journal | title=Dynamic transition of supercritical hydrogen: Defining the boundary between interior and atmosphere in gas giants | last1=Trachenko | first1=K. | last2=Brazhkin | first2=V. V. | last3=Bolmatov | first3=D. | journal=Physical Review E | volume=89 | issue=3 | id=032126 | date=March 2014 | page=032126 | doi=10.1103/PhysRevE.89.032126 | pmid=24730809 | arxiv=1309.6500 | bibcode=2014PhRvE..89c2126T | s2cid=42559818 }}</ref> In dié toestand is daar geen afsonderlike vloeistof- en gasfases nie – waterstof is glo in 'n superkritieke vloeistoftoestand. Die waterstof- en heliumgas wat van die wolklaag af ondertoe strek, verander geleidelik in 'n vloeistof in dieper lae, en lyk waarskynlik amper soos 'n oseaan van vloeibare waterstof en ander superkritieke vloeistowwe.<ref>{{cite web |title= A Freaky Fluid inside Jupiter? | url= https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/09aug_juno3 |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref><ref>{{cite web |title= Nasa System Exploration Jupiter| url= https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/in-depth.amp |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref> Fisiek raak die gas al hoe warmer en digter namate die diepte toeneem.<ref>{{cite journal |last=Guillot |first=T. |title=A comparison of the interiors of Jupiter and Saturn |journal=Planetary and Space Science |year=1999 |volume=47 |issue=10–11 |pages=1183–1200 |bibcode=1999P&SS...47.1183G |arxiv=astro-ph/9907402 |doi=10.1016/S0032-0633(99)00043-4|s2cid=19024073 |url=http://cds.cern.ch/record/394768}}</ref> Reënagtige druppels helium en neon val neer deur die laer atmosfeer, en put die hoeveelheid van dié elemente in die boonste atmosfeer uit.<ref>{{cite journal |last=Lodders |first=Katharina |title=Jupiter Formed with More Tar than Ice |journal=The Astrophysical Journal |year=2004 |volume=611 |issue=1 |pages=587–597 |doi=10.1086/421970 |bibcode=2004ApJ...611..587L|s2cid=59361587 |url=http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20200412141533/http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |url-status=dead |archive-date=April 12, 2020 }}</ref> Berekenings dui daarop dat heliumdruppels by 'n radius van 60&nbsp;000 km (11&nbsp;000 km onder die bokant van die wolke) van metallieke waterstof skei en weer by 50&nbsp;000 km (22&nbsp;000 km onder die wolke) meng.<ref>S. Brygoo et al. 'Evidence of hydrogen−helium immiscibility at Jupiter-interior conditions.' ''Nature.'' Vol. 593, 27 Mei 2021, p. 517. {{doi|10.1038/s41586-021-03516-0}}.</ref> 'n Reënval van [[diamant]]e is al voorgestel, nes op Saturnus<ref name="SC-20131009">{{cite news |last=Kramer |first=Miriam |title=Diamond Rain May Fill Skies of Jupiter and Saturn |url=https://www.space.com/23135-diamond-rain-jupiter-saturn.html |date=October 9, 2013 |work=Space.com |access-date=August 27, 2017}}</ref> en die ysreuse Uranus en Neptunus.<ref name="WP-20170825">{{cite news |last=Kaplan |first=Sarah |title=It rains solid diamonds on Uranus and Neptune |url=https://www.washingtonpost.com/news/speaking-of-science/wp/2017/08/25/it-rains-solid-diamonds-on-uranus-and-neptune/ |date=August 25, 2017 |newspaper=The Washington Post |access-date=August 27, 2017}}</ref> Die temperatuur en druk in Jupiter neem geleidelik toe na die binnekant, want die hitte van planetêre formasie kan net deur [[konveksie]] ontsnap.<ref name="Juno"/> By 'n oppervlakdiepte waar die atmosferiese drukvlak 1 [[bar]] (0,10&nbsp;MPa) is, is die temperatuur sowat 165&nbsp;K (-108&nbsp;°C). Die streek van superkritieke waterstof verander geleidelik van 'n molekulêre tot 'n metallieke vloeistof en strek oor 'n drukomvang van 50-400&nbsp;GPa met temperature van onderskeidelik 5&nbsp;000 - 8&nbsp;400&nbsp;K (4&nbsp;730 - 8&nbsp;130&nbsp;°C). Die temperatuur van Jupiter se verdunde kern is na raming 20&nbsp;000&nbsp;K (19&nbsp;700&nbsp;°C), met 'n druk van sowat 4&nbsp;000&nbsp;GPa.<ref name=Guillot_et_al_2004>{{cite book | chapter=The interior of Jupiter | bibcode=2004jpsm.book...35G | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | title=Jupiter. The planet, satellites and magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, UK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | page=45 | chapter-url=https://www.google.com/books/edition/Jupiter/aMERHqj9ivcC?hl=en&gbpv=1&pg=PA45 }}</ref> ===Atmosfeer=== Jupiter se atmosfeer strek tot 'n diepte van 3&nbsp;000&nbsp;km onder die wolklae.<ref name=Guillot_et_al_2004/> ====Wolklae==== {{Multibeeld | align = left | direction = horizontal | background color = | voetskrif = | header= | beeld1 = Map of Jupiter.jpg | width1 = 241 | onderskrif1 = Jupiter se suidpool. | beeld2 = PIA21641-Jupiter-SouthernStorms-JunoCam-20170525.jpg | width2 = 222 | onderskrif2 = Jupiter se suidelike storms. }} Jupiter is deurgaans bedek met wolke van [[ammoniak]]kristalle, wat dalk ook ammoniumwaterstofsulfied bevat.<ref>{{cite journal | title=Coloring Jupiter's clouds: Radiolysis of ammonium hydrosulfide (NH4SH) | last1=Loeffler | first1=Mark J. | last2=Hudson | first2=Reggie L. | journal=Icarus | volume=302 | pages=418–425 | date=March 2018 | doi=10.1016/j.icarus.2017.10.041 | bibcode=2018Icar..302..418L | url=https://science.gsfc.nasa.gov/691/cosmicice/reprints/NH4SH_Icarus_Loeffler_Hudson_2018.pdf | access-date=2022-04-25 }}</ref> Die wolke is geleë in die tropopouse van die atmosfeer (net bo die [[troposfeer]]) en vorm bande by verskillende breedteliggings, wat bekend is as tropiese streke. Dié word onderverdeel in ligter "sones" en donkerder "gordels". Die wisselwerkings tussen dié botsende sirkulasiepatrone veroorsaak storms en onstuimigheid. Windsnelhede tot 100&nbsp;m/s ((360&nbsp;km/h) is algemeen in die [[Straalstroom|straalstrome]].<ref>{{cite journal | title=Dynamics of Jupiter's Atmosphere | last1=Ingersoll | first1=Andrew P. | last2=Dowling | first2=Timothy E. | last3=Gierasch | first3=Peter J. | last4=Orton | first4=Glenn S. | last5=Read | first5=Peter L. | last6=Sánchez-Lavega | first6=Agustin | last7=Showman | first7=Adam P. | last8=Simon-Miller | first8=Amy A. | last9=Vasavada | first9=Ashwin R. | journal=Jupiter. The Planet, Satellites and Magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, VK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | pages=105–128 | url=https://authors.library.caltech.edu/36015/1/Ingersoll_p105.pdf | access-date=2022-03-08 }}</ref> Die sones verskil van jaar tot jaar in breedte, kleur en intensiteit, maar het stabiel genoeg gebly dat wetenskaplikes name aan hulle gegee het.<ref name="burgess" />{{rp|6}} Die wolklaag is sowat 50&nbsp;km diep en bestaan uit minstens twee dekke ammoniakwolke: 'n smal, deursigtiger streek bo en 'n dikker onderdek. Daar kan 'n dun laag waterwolke onder die ammoniakwolke wees, wat aangedui word deur [[weerlig]]flitse wat in die atmosfeer waargeneem word.<ref>{{cite journal | title=Lightning Generation in Moist Convective Clouds and Constraints on the Water Abundance in Jupiter | last1=Aglyamov | first1=Yury S. | last2=Lunine | first2=Jonathan | last3=Becker | first3=Heidi N. | last4=Guillot | first4=Tristan | last5=Gibbard | first5=Seran G. | last6=Atreya | first6=Sushil | last7=Bolton | first7=Scott J. | last8=Levin | first8=Steven | last9=Brown | first9=Shannon T. | last10=Wong | first10=Michael H. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | volume=126 | issue=2 | id=e06504 | date=February 2021 | doi=10.1029/2020JE006504 | arxiv=2101.12361 | bibcode=2021JGRE..12606504A | s2cid=231728590 }}</ref> Dié elektriese ontladings kan tot duisend keer so sterk as weerlig op Aarde wees.<ref>{{cite web | editor1-last=Watanabe | editor1-first=Susan |date=February 25, 2006 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/galileo_end.html |title=Surprising Jupiter: Busy Galileo spacecraft showed jovian system is full of surprises |publisher=NASA |access-date=February 20, 2007}}</ref> Die waterwolke veroorsaak vermoedelik donderstorms op dieselfde manier as op aarde: deur hitte wat van die binnekant af opstyg.<ref>{{cite journal |last=Kerr |first=Richard A. |title=Deep, Moist Heat Drives Jovian Weather |journal=Science |year=2000 |volume=287 |issue=5455 |pages=946–947 |doi=10.1126/science.287.5455.946b |s2cid=129284864 | url=https://www.proquest.com/openview/d4cfc37399ab62ac9e0668fd231cb072/1?pq-origsite=gscholar&cbl=1256 | access-date=2022-04-26 }}</ref> Die Juno-sending het "vlak weerlig" onthul wat ontstaan uit ammoniakwaterwolke redelik hoog op in die atmosfeer.<ref>{{cite journal | title=Small lightning flashes from shallow electrical storms on Jupiter | last1=Becker | first1=Heidi N. | last2=Alexander | first2=James W. | last3=Atreya | first3=Sushil K. | last4=Bolton | first4=Scott J. | last5=Brennan | first5=Martin J. | last6=Brown | first6=Shannon T. | last7=Guillaume | first7=Alexandre | last8=Guillot | first8=Tristan | last9=Ingersoll | first9=Andrew P. | last10=Levin | first10=Steven M. | last11=Lunine | first11=Jonathan I. | last12=Aglyamov | first12=Yury S. | last13=Steffes | first13=Paul G. | journal=Nature | volume=584 | issue=7819 | pages=55–58 | year=2020 | doi=10.1038/s41586-020-2532-1 | pmid=32760043 | bibcode=2020Natur.584...55B | s2cid=220980694 | issn=0028-0836 | url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-03058480 }}</ref> In die boonste atmosfeer is ook weerligflitse van omtrent 1,4&nbsp;millisekondes waargeneem. Hulle is bekend as "elfies" en lyk blou of pienk vanweë die waterstof.<ref>{{cite journal | title=Possible Transient Luminous Events Observed in Jupiter's Upper Atmosphere | last1=Giles | first1=Rohini S. | last2=Greathouse | first2=Thomas K. | last3=Bonfond | first3=Bertrand | last4=Gladstone | first4=G. Randall | last5=Kammer | first5=Joshua A. | last6=Hue | first6=Vincent | last7=Grodent | first7=Denis C. | last8=Gérard | first8=Jean-Claude | last9=Versteeg | first9=Maarten H. | last10=Wong | first10=Michael H. | last11=Bolton | first11=Scott J. | last12=Connerney | first12=John E. P. | last13=Levin | first13=Steven M. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | year=2020 | volume=125 | issue=11 | pages=e06659 | id=e06659 | doi=10.1029/2020JE006659 | arxiv=2010.13740 | bibcode=2020JGRE..12506659G | s2cid=225075904 }}</ref><ref>{{cite web | title=Juno Data Indicates 'Sprites' or 'Elves' Frolic in Jupiter's Atmosphere | date=October 27, 2020 | editor-first=Tony | editor-last=Greicius | website=NASA | url=https://www.nasa.gov/feature/jpl/juno-data-indicates-sprites-or-elves-frolic-in-jupiters-atmosphere | access-date=December 30, 2020 }}</ref> Die oranje en bruin kleure in Jupiter se wolke word veroorsaak deur opwellende samestellings wat van kleur verander wanneer hulle blootgestel word aan die [[ultraviolet]] lig van die [[Son]]. Die presiese samestelling is onseker, maar die stowwe is vermoedelik [[fosfor]], [[swael]] of moontlik koolwaterstowwe.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|39}}<ref>{{cite conference | last1=Strycker | first1=P. D. | last2=Chanover | first2=N. | last3=Sussman | first3=M. | last4=Simon-Miller | first4=A. |title=A Spectroscopic Search for Jupiter's Chromophores |work=DPS meeting #38, #11.15 |publisher=American Astronomical Society |year=2006 |bibcode=2006DPS....38.1115S}}</ref> Dié kleurryke samestellings, bekend as "chromofore", meng met die warmer wolke van die laer dek. Die ligkleurige sones word gevorm wanneer stygende konveksieselle kritalliserende ammoniak vorm wat die chromofore verberg.<ref name="worldbook">{{cite web | last1=Gierasch | first1=Peter J. | last2=Nicholson | first2=Philip D. |year=2004 | url=http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050105155019/http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html | url-status=dead | archive-date=January 5, 2005 | title=Jupiter | publisher=World Book @ NASA | access-date=August 10, 2006 }}</ref> Jupiter se klein [[ashelling]] bring mee dat die planeet se pole altyd minder sonstraling as die ewenaarstreek kry. Konveksie in die binnekant van die planeet vervoer energie na die pole, en balanseer die temperature in die wolklaag uit.<ref name="burgess" />{{rp|54}} ===Die Groot Rooi Vlek en ander draaikolke=== [[Beeld:Jupiters iconic Great Red Spot.jpg|250px|thumb|Die Groot Rooi Vlek van naby afgeneem deur Juno (April 2018).]] Die bekendste verskynsel op Jupiter is die [[Groot Rooi Vlek]],<ref name="NYT-20171213">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=The Great Red Spot Descends Deep into Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2017/12/13/science/jupiter-great-red-spot-juno.html |date=December 13, 2017 |work=The New York Times |access-date=December 15, 2017}}</ref> 'n langdurige antisikloniese storm by 22°&nbsp;suid van die ewenaar. Dit bestaan sover bekend reeds sedert 1831,<ref>{{cite journal |last=Denning |first=William F. |title=Jupiter, early history of the great red spot on |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |year=1899 |volume=59 |issue=10 |pages=574–584 |bibcode=1899MNRAS..59..574D |doi=10.1093/mnras/59.10.574|doi-access=free }}</ref> en moontlik sedert 1665.<ref name="kyrala26">{{cite journal |last=Kyrala |first=A. |title=An explanation of the persistence of the Great Red Spot of Jupiter |journal=Moon and the Planets |year=1982 |volume=26 |issue=1 |pages=105–107 |bibcode=1982M&P....26..105K |doi=10.1007/BF00941374|s2cid=121637752 }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.gutenberg.org/files/28758/28758-h/28758-h.htm | title=Philosophical Transactions of the Royal Society | editor-first=Henry | editor-last=Oldenburg | volume=1 | date=1665–1666 | publisher=Project Gutenberg | access-date=2011-12-22 }}</ref> Op beelde van die [[Hubble-ruimteteleskoop]] kan tot twee "rooi vlekke" naby die Groot Rooi Vlek gesien word.<ref>{{cite web |title=New Red Spot Appears on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/23/image/a/ |last1=Wong|first1=M.|last2=de Pater|first2=I.|website=HubbleSite |publisher=Nasa |date=May 22, 2008|access-date=December 12, 2013}}</ref><ref>{{cite web |title=Three Red Spots Mix It Up on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/27/image/a/ |last1=Simon-Miller|first1=A.|last2=Chanover|first2=N.|last3=Orton|first3=G.|website=HubbleSite |publisher=[[NASA]] |date=July 17, 2008|access-date=April 26, 2015}}</ref> Die storm is sigbaar met aardgebaseerde [[Teleskoop|teleskope]] met 'n [[lensopening]] van 12&nbsp;cm of groter.<ref>{{cite book |first=Michael A. |last=Covington |date=2002 |title=Celestial Objects for Modern Telescopes |page=[https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 53] |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-52419-3 |url=https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 }}</ref> Die ovaal voorwerp draai antikloksgewys, met 'n rotasieperiode van omtrent ses dae.<ref>{{cite web | last1=Cardall | first1=C. Y. | last2=Daunt | first2=S. J. | url=http://csep10.phys.utk.edu/astr161/lect/jupiter/redspot.html | title=The Great Red Spot | publisher=University of Tennessee | access-date=February 2, 2007 }}</ref> Die maksimum hoogte van die storm is sowat 8&nbsp;km bo die bokant van die omringende wolke.<ref>{{cite book | title=Jupiter, the Giant of the Solar System | work=The Voyager Mission | page=5 | publisher=NASA | date=1979 | url=https://www.google.com/books/edition/The_Voyager_Mission/KuBYXLt4K9MC?hl=en&gbpv=1&pg=PA5 }}</ref> Die vlek se samestelling en die bron van sy rooi kleur is onseker, hoewel 'n moontlike verduideliking fotogedissosieerde ammoniak is wat met [[etyn]] reageer.<ref>{{cite journal | title=A possibly universal red chromophore for modeling colour variations on Jupiter | last1=Sromovsky | first1=L. A. | last2=Baines | first2=K. H. | last3=Fry | first3=P. M. | last4=Carlson | first4=R. W. | journal=Icarus | volume=291 | pages=232–244 | date=July 2017 | doi=10.1016/j.icarus.2016.12.014 | arxiv=1706.02779 | bibcode=2017Icar..291..232S | s2cid=119036239 }}</ref> Die Groot Rooi Vlek is groter as die Aarde.<ref name="sp.news20151125">{{cite news |url=http://space.news/2015-11-25-is-jupiters-great-red-spot-nearing-its-twilight.html |title=Is Jupiter's Great Red Spot nearing its twilight? |work=Space.news |first=Greg |last=White |date=November 25, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> Volgens wiskundige modelle is die storm stabiel en sal dit 'n permanente verskynsel bly.<ref>{{cite journal |title=Laboratory simulation of Jupiter's Great Red Spot |first1=Jöel |last1=Sommeria |first2=Steven D. |last2=Meyers |first3=Harry L. |last3=Swinney |journal=Nature |volume=331 |issue=6158 |pages=689–693 |date=February 25, 1988 |doi=10.1038/331689a0 |bibcode=1988Natur.331..689S|s2cid=39201626 }}</ref> Die grootte het egter aansienlik afgeneem sedert dit ontdek is. In aanvanklike waarnemings in die laat 1800's is bereken dit is sowat 41&nbsp;000&nbsp;km lank. Teen die Voyager-verbyvlug van 1979 was die storm 23&nbsp;300&nbsp;km lank en sowat 13&nbsp;000&nbsp;km breed.<ref name="Simon2015">{{cite conference |title=Dramatic Change in Jupiter's Great Red Spot |conference=46th Lunar and Planetary Science Conference. March 16–20, 2015. The Woodlands, Texas. |first1=A. A. |last1=Simon |first2=M. H. |last2=Wong |first3=J. H. |last3=Rogers |first4=G. S. |last4=Orton |first5=I. |last5=de Pater |first6=X. |last6=Asay-Davis |first7=R. W. |last7=Carlson |first8=P. S. |last8=Marcus |date=March 2015 |bibcode=2015LPI....46.1010S}}</ref> Volgens waarnemings deur Hubble in 1995 het die lengte afgeneem tot 20&nbsp;950&nbsp;km en in 2009 was dit 17&nbsp;910&nbsp;km lank. In 2015 was die storm sowat 16&nbsp;500 by 10&nbsp;940&nbsp;km,<ref name="Simon2015" /> en het die lengte met sowat 930&nbsp;km per jaar afgeneem.<ref name="sp.news20151125" /><ref name="techtimes20151021">{{cite news |url=http://www.techtimes.com/articles/97643/20151021/jupiters-superstorm-is-shrinking-is-changing-red-spot-evidence-of-climate-change.htm |title=Jupiter's Superstorm Is Shrinking: Is Changing Red Spot Evidence Of Climate Change? |work=Tech Times |first=Rina Marie |last=Doctor |date=October 21, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> In Oktober 2021 het Juno die diepte van die Groot Rooi Vlek op 300-500&nbsp;km gemeet.<ref>{{Cite web|last=Grush|first=Loren|date=2021-10-28|title=NASA's ''Juno'' spacecraft finds just how deep Jupiter's Great Red Spot goes|url=https://www.theverge.com/2021/10/28/22749095/nasa-juno-jupiter-great-red-spot-depth|access-date=2021-10-28|website=The Verge|language=en}}</ref> [[Beeld:Oval_BA_(Hubble).jpg|links|thumb|300px|Die vorming van Ovaal BA uit drie wit ovale.]] Juno-sendings het getoon daar is verskeie polêre sikloongroepe by Jupiter se pole. Die noordelike groep bevat nege siklone, met 'n grote in die middel en agt ander daaromheen, terwyl die suidelike weergawe ook 'n sentrale sikloon het, maar deur vyf groot storms en 'n kleiner een omring word.<ref name=Adriani_et_al_2018>{{cite journal | title=Clusters of cyclones encircling Jupiter's poles | last1=Adriani | first1=A. | last2=Mura | first2=A. | last3=Orton | first3=G. | last4=Hansen | first4=C. | last5=Altieri | first5=F. | last6=Moriconi | first6=M. L. | last7=Rogers | first7=J. | last8=Eichstädt | first8=G. | journal=Nature | volume=555 | issue=7695 | pages=216–219 | date=March 2018 | doi=10.1038/nature25491 | pmid=29516997 | bibcode=2018Natur.555..216A| s2cid=4438233 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Just Watched a Mass of Cyclones on Jupiter Evolve Into a Mesmerising Hexagon | url=https://www.sciencealert.com/june-watched-a-pentagon-of-storms-on-jupiter-evolve-into-a-hexagon | last=Starr | first=Michelle | date=December 13, 2017 | website=Science Alert}}</ref> Dié poolstrukture word deur onstuimigheid in die planeet se atmosfeer veroorsaak en kan vergelyk word met Saturnus se seshoek by sy noordpool. In 2000 het 'n atmosferiese verskynsel in die suidelike halfrond gevorm wat soortgelyk aan die Groot Rooi Vlek is, maar kleiner. Dit is geskep deurdat kleiner, wit ovaalvormige storms verenig het om 'n enkele storm te vorm – die drie kleiner ovale is in 1939-'40 gevorm. Die verenigde verskynsel is "Ovaal BA" genoem. Dit het intussen in intensiteit afgeneem en van wit in rooi verander, en word nou die "Klein Rooi Vlek" genoem.<ref>{{cite web |first=Bill |last=Steigerwald |date=October 14, 2006 |url=http://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2006/little_red_spot.html |title=Jupiter's Little Red Spot Growing Stronger |publisher=NASA |access-date=February 2, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Vertical structure of Jupiter's Oval BA before and after it reddened: What changed? | last1=Wong | first1=Michael H. | last2=de Pater | first2=Imke | last3=Asay-Davis | first3=Xylar | last4=Marcus | first4=Philip S. | last5=Go | first5=Christopher Y. | journal=Icarus | volume=215 | issue=1 |pages=211–225 | date=September 2011 | doi=10.1016/j.icarus.2011.06.032 | bibcode=2011Icar..215..211W | url=http://cfd.me.berkeley.edu/wp-content/uploads/2011/08/wong-publlished-1.pdf | access-date=2022-04-27 }}</ref> In April 2017 is 'n "Groot Koue Vlek" in Jupiter se [[termosfeer]] by sy noordpool ontdek. Die verskynsel is 24&nbsp;000&nbsp;km lank, 12&nbsp;000&nbsp;km breed en 200&nbsp;°C kouer as die omringende streke. Hoewel die storm op kort termyn in grootte en intensiteit wissel, bly dit al 15 jaar lank op dieselfde plek in die atmosfeer. Dit kan gevorm word deur die wisselwerkings tussen gelaaide deeltjies wat van Io af kom en die sterk [[magneetveld]] van Jupiter, wat lei tot 'n herverspreiding van hittevloei.<ref name="Stallard et Al., 2017">{{cite journal |title=The Great Cold Spot in Jupiter's upper atmosphere |journal=Geophysical Research Letters |last1=Stallard |first1=Tom S. |last2=Melin |first2=Henrik |last3=Miller |first3=Steve |last4=Moore |first4=Luke |last5=O'Donoghue |first5=James |last6=Connerney |first6=John E. P. |last7=Satoh |first7=Takehiko |last8=West |first8=Robert A. |last9=Thayer |first9=Jeffrey P. |last10=Hsu |first10=Vicki W. |last11=Johnson |first11=Rosie E. |volume=44 |issue=7 |pages=3000–3008 |date=April 10, 2017 |doi=10.1002/2016GL071956 |pmid=28603321 |pmc=5439487 |bibcode=2017GeoRL..44.3000S}}</ref> === Magnetosfeer=== {{beeldgroep2|perrow = 1 / 2|total_width=275 |image1= PIA23465-PlanetJupiter-Aurorae-20191001.gif|caption1=Auroras op die noord- en suidpool (animasie). |image2= Hubble Captures Vivid Auroras in Jupiter's Atmosphere.jpg|caption2=Auroras op die noordpool (Hubble). |image3= PIA21033 Juno's View of Jupiter's Southern Lights.jpg|caption3=Infrarooi aansig van suiderligte. }} Jupiter se [[magneetveld]] is die sterkste van al die planete in die Sonnestelsel,<ref name="worldbook" /> met 'n dipoolmoment van 0,4170&nbsp;mT (millitesla) wat 'n hellingshoek van 10,31° tot die rotasiepool het. Die sterkte van die oppervlakmagneetveld wissel van 0,2&nbsp;mT tot 2&nbsp;mT.<ref>{{Cite journal | last1=Connerney | first1=J. E. P. | last2=Kotsiaros | first2=S. | last3=Oliversen | first3=R. J. | last4=Espley | first4=J. R. | last5=Joergensen | first5=J. L. | last6=Joergensen | first6=P. S. | last7=Merayo | first7=J. M. G. |date=May 26, 2017 | title=A New Model of Jupiter's Magnetic Field From Juno's First Nine Orbits | journal=Geophysical Research Letters | language=en | volume=45 | issue=6 | pages=2590–2596 | doi=10.1002/2018GL077312 | bibcode=2018GeoRL..45.2590C | url=http://orbit.dtu.dk/ws/files/147221632/Connerney_et_al_2018_Geophysical_Research_Letters.pdf | doi-access=free }}</ref> Dié veld word vermoedelik geskep deur werwelstrome van geleidingsmateriale in die kern van vloeibare metallieke waterstof. By sowat 75&nbsp;[[Jupiterradius]]se van die planeet af skep die wisselwerking van die magnetosfeer met die [[sonwind]] 'n [[boogskok]]. Om Jupiter se magnetosfeer is 'n magnetopouse, wat geleë is by die binnekant van 'n magnetoskild – 'n streek tussen die magnetopouse en die boogskok. Die sonwind reageer met dié streke en verleng die magnetosfeer aan Jupiter se lykant (die kant afgekeer van die windrigting) tot amper by Saturnus se wentelbaan. Die wentelbane van Jupiter se grootste vier mane is almal binne die magnetosfeer, wat hulle teen die sonwind beskerm.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|69}} Die vulkane op die maan [[Io (maan)|Io]] werp groot hoeveelhede [[swaeldioksied]] uit, wat 'n [[Torus|gastorus]] al langs die wentelbaan van die maan vorm. Die gas word [[Ioon|geïoniseer]] in Jupiter se magnetosfeer en skep swael- of suurstofione. Hulle, saam met waterstofione wat in Jupiter se atmosfeer ontstaan, vorm 'n [[plasma]]plaat in Jupiter se ewenaarvlak. Die plasma in die plaat roteer saam met die planeet en verwring die dipoolmagneetveld in dié van 'n magnetoskyf. [[Elektron]]e in die plasmaplaat skep 'n sterk radiohandtekening, met kort, gesuperponeerde uitbarstings in die omvang van 0,6-30&nbsp;[[hertz|MHz]] wat van die Aarde af waargeneem kan word.<ref>{{cite news | last=Brainerd | first=Jim | date=November 22, 2004 |title=Jupiter's Magnetosphere | work=The Astrophysics Spectator | url=http://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html | access-date=August 10, 2008 | archive-date=January 25, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210125004606/https://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html }}</ref><ref>{{cite web | url=https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm | website=NASA | title=Receivers for Radio JOVE | date=March 1, 2017 | access-date=September 9, 2020 | archive-date=January 26, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210126034939/https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm|url-status=dead }}</ref> Terwyl Io deur dié torus beweeg, skep die wisselwerking plasmagolwe wat geïoniseerde materie tot in Jupiter se poolstreke dra. As gevolg hiervan word radiogolwe geskep deur 'n [[siklotron]]masermeganisme, en die energie word uitgestuur met 'n keëlvormige oppervlak langs. Wanneer die Aarde deur dié keël beweeg, kan radio-emissies van Jupiter af dié van die Son af oorskry.<ref>{{cite web | date=February 20, 2004 | url=https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | title=Radio Storms on Jupiter | last1=Phillips | first1=Tony | last2=Horack | first2=John M. | website=NASA | access-date=February 1, 2007 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20070213220639/https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | archive-date=February 13, 2007 }}</ref> ===Platetêre ringe=== {{Hoofartikel|Jupiter se ringe}} Jupiter het 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel wat uit drie segmente saamgestel is: 'n binneste [[torus]] van deeltjies bekend as die halo, 'n relatief helder hoofring en 'n buitenste fyn ring.<ref>{{cite journal |last1=Showalter |first1=M. A. |last2=Burns |first2=J. A. |last3=Cuzzi |first3=J. N. |last4=Pollack |first4=J. B. |year=1987 |title=Jupiter's ring system: New results on structure and particle properties |journal=Icarus |volume=69 |issue=3 |pages=458–498 |bibcode=1987Icar...69..458S |doi=10.1016/0019-1035(87)90018-2}}</ref> Dié ringe bestaan oënskynlik uit stof, terwyl Saturnus se ringe uit ys bestaan.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|65}} Die hoofring bestaan waarskynlik uit materiaal wat van die mane [[Adrastea (maan)|Adrastea]] en [[Metis (maan)|Metis]] afkomstig is en deur die planeet se sterk swaartekraginvloed na Jupiter aangetrek word. Nuwe materiaal word deur bykomende botsings bygevoeg.<ref name="Burns1999">{{cite journal |last1=Burns |first1=J. A. |last2=Showalter |first2=M. R. |last3=Hamilton |first3=D. P. |last4=Nicholson |first4=P. D. |last5=de Pater |first5=I. |last6=Ockert-Bell |first6=M. E. |last7=Thomas |first7=P. C. |year=1999 |title=The Formation of Jupiter's Faint Rings |journal=Science |volume=284 |issue=5417 |pages=1146–1150 |bibcode=1999Sci...284.1146B |doi=10.1126/science.284.5417.1146 |pmid=10325220 |s2cid=21272762}}</ref> Op dieselfde manier skep die mane [[Tebe (maan)|Tebe]] en [[Amaltea (maan)|Amaltea]] vermoedelik twee afsonderlike komponente van die stowwerige fyn ring.<ref name="Burns1999" /> Daar is bewyse van 'n vierde ring wat kan bestaan uit botsingstukke van Amaltea af wat al langs die maan se wentelbaan voorkom.<ref>{{cite journal |last1=Fieseler |first1=P. D. |last2=Adams |first2=O. W. |last3=Vandermey |first3=N. |last4=Theilig |first4=E. E. |last5=Schimmels |first5=K. A. |last6=Lewis |first6=G. D. |last7=Ardalan |first7=S. M. |last8=Alexander |first8=C. J. |year=2004 |title=The Galileo Star Scanner Observations at Amalthea |journal=Icarus |volume=169 |issue=2 |pages=390–401 |bibcode=2004Icar..169..390F |doi=10.1016/j.icarus.2004.01.012}}</ref> ==Wentelbaan en rotasie== [[Beeld:Solar system orrery outer planets.gif|links|thumb|230px|Die wentelbane van Jupiter en die ander buiteplanete.]] Jupiter is die enigste planeet in die Sonnestelsel waarvan die [[massamiddelpunt]] buite die [[Son]] lê, al is dit net met 7% van die Son se radius.<ref>{{cite book | last1=Herbst | first1=T. M. | last2=Rix | first2=H.-W. | date=1999 | editor1-last=Guenther | editor1-first=Eike | editor2-last=Stecklum | editor2-first=Bringfried | editor3-last=Klose | editor3-first=Sylvio | chapter=Star Formation and Extrasolar Planet Studies with Near-Infrared Interferometry on the LBT | title=Optical and Infrared Spectroscopy of Circumstellar Matter | series=ASP Conference Series | volume=188 | isbn=978-1-58381-014-9 | pages=341–350 | bibcode=1999ASPC..188..341H | publisher=Astronomical Society of the Pacific | publication-place=San Francisco, Calif. }}</ref><ref name="Jupiter-COM-20160730">{{cite book |page=199|title=Newton's Gravity: An Introductory Guide to the Mechanics of the Universe|last1=MacDougal|first1=Douglas W.|date=December 16, 2012|isbn=978-1-4614-5444-1|publisher=Springer New York}}</ref> Die gemiddelde afstand tussen Jupiter en die Son is 778&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,2&nbsp;[[AE]]) en die planeet voltooi elke 11,86&nbsp;jaar 'n omwenteling. Dit is sowat twee vyfdes van Saturnus se wentelperiode, en dit vorm amper 'n [[baanresonansie]].<ref>{{cite journal | last1=Michtchenko | first1=T. A. | last2=Ferraz-Mello | first2=S. | title=Modeling the 5:2 Mean-Motion Resonance in the Jupiter–Saturn Planetary System | journal=Icarus | date=February 2001 | volume=149 | issue=2 | pages=77–115 | doi=10.1006/icar.2000.6539 | bibcode=2001Icar..149..357M }}</ref> Jupiter se wentelvlak het 'n [[baanhelling]] van 1,30° in vergelyking met die Aarde. Omdat die wentelbaan se [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] 0,049 is, is Jupiter net meer as 75&nbsp;miljoen&nbsp;km nader aan die Son met [[perihelium]] as met [[afelium]].<ref name="fact"/> Jupiter se [[ashelling]] is relatief klein, net 3,13°, en sy [[seisoen]]e is dus onbeduidend in vergelyking met dié van die Aarde en [[Mars]].<ref>{{cite web |url=https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |title=Interplanetary Seasons |publisher=Science@NASA |access-date=February 20, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071016161443/https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |archive-date=October 16, 2007 }}</ref> Jupiter se rotasie is die vinnigste van al die planete in die Sonnestelsel. Dit voltooi 'n rotasie in effens minder as 10 uur en dit veroorsaak 'n uitstulping by die ewenaar wat maklik deur 'n amateurteleskoop gesien kan word. Omdat Jupiter nie 'n soliede liggaam is nie, ondergaan sy boonste atmosfeer [[differensiële rotasie]]. Die rotasie van sy poolatmosfeer is sowat 5&nbsp;minute langer as dié van sy ewenaaratmosfeer.<ref name=Ridpath1998>{{cite book |first=Ian |last=Ridpath |date=1998 |title=Norton's Star Atlas |edition=19th |publisher=Prentice Hall |isbn=978-0-582-35655-9}}</ref> ==Waarneming== [[Beeld:Jupiter-and-its-moons-amature.jpg|thumb|220px|Jupiter en die vier mane van Galeilei, soos gesien deur 'n amateurteleskoop (Io was voor Jupiter en kon nie gesien word nie).]] Jupiter is gewoonlik die vierde helderste natuurlike voorwerp in die lug (naas die Son, Maan en Venus),<ref name="worldbook" />hoewel Mars soms helderder as Jupiter kan lyk. Na gelang van Jupiter se posisie ten opsigte van die Aarde, wissel sy visuele [[magnitude]] van -2,94 by [[Opposisie (astronomie)|opposisie]] tot -1,66 tydens [[Konjunksie (sterrekunde)|konjunksie]] met die Son.<ref Name="Mallama_and_Hilton">{{cite journal |author=Mallama, A. |author2=Hilton, J. L. |title=Computing Apparent Planetary Magnitudes for The Astronomical Almanac |journal=Astronomy and Computing |volume=25 | pages=10–24 |year=2018 |doi=10.1016/j.ascom.2018.08.002 |bibcode=2018A&C....25...10M|arxiv=1808.01973 |s2cid=69912809 }}</ref> Sy gemiddelde [[skynbare magnitude]] is -2,2. Sy [[skynbare grootte]] wissel ook van 50,1 tot 30,5&nbsp;[[boogsekonde]]s.<ref name="fact" /> Gunstige opposisies is wanneer Jupiter deur sy [[perihelium]] beweeg en dit nader aan die Aarde is.<ref>{{cite book|chapter=Appendix 3|title=The giant planet Jupiter|last1=Rogers|first1=John H.|date=July 20, 1995|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-41008-3}}</ref> Naby opposisie sal dit lyk of Jupiter in 'n skynbare [[Retrograde en prograde beweging|retrograde beweging]] gaan vir 'n tydperk van sowat 121 dae voordat dit weer prograad beweeg.<ref>{{cite book | title=The Planet Observer's Handbook | first=Fred W. | last=Price | date=October 26, 2000 | page=140 | isbn=9780521789813 | publisher=Cambridge University Press | url=https://www.google.com/books/edition/The_Planet_Observer_s_Handbook/GnrAVhVZ3wMC?gbpv=1&pg=PA140 }}</ref> Omdat Jupiter se wentelbaan buite dié van die Aarde lê, sal die fasehoek van die planeet soos van die Aarde af gesien altyd minder as 11,5° wees; Jupiter lyk dus altyd byna ten volle verlig wanneer dit deur aardgebaseerde teleskope beskou word. Dit was net tydens ruimtetuigsendings na Jupiter dat sekeluitsigte van die planeet verkry is.<ref>{{cite book | title=Pioneer Odyssey | url=https://history.nasa.gov/SP-349/sp349.htm | first1=Richard O. | last1=Fimmel | first2=William | last2=Swindell | first3=Eric | last3=Burgess | year=1974 | edition=Hersien | chapter-url=https://history.nasa.gov/SP-349/ch8.htm | chapter=8. Encounter with the Giant | publisher=NASA History Office | access-date=February 17, 2007 }}</ref> 'n Klein teleskoop sal gewoonlik Jupiter se vier mane van Galilei en die prominente wolkgordels oor sy atmosfeer wys. 'n Groot teleskoop met 'n lensopening van 10,16-15,24&nbsp;cm sal Jupiter se Groot Rooi Vlek wys as dit na die Aarde gedraai is.<ref>{{cite book | title=Outer Planets | page=47 | first=Glenn F. | last=Chaple | date=2009 | isbn=9780313365713 | publisher=ABC-CLIO | series=Greenwood Guides to the Universe | editor1-first=Lauren V. | editor1-last=Jones | editor2-first=Timothy F. | editor2-last=Slater | url=https://www.google.com/books/edition/Guide_to_the_Universe_Outer_Planets/6KXACQAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA47 }}</ref><ref>{{cite book | title=The Sky at Night: How to Read the Solar System | last1=North | first1=Chris | last2=Abel | first2=Paul | date=October 31, 2013 | page=183 | publisher=Ebury Publishing | isbn=978-1-4481-4130-2 }}</ref> ==Geskiedenis== ===Navorsing voor teleskope=== [[Beeld:Almagest-planets.svg|thumb|180px|links|'n Model in ''[[Almagest]]'' van die beweging van Jupiter (☉) relatief tot die Aarde (🜨).]] Waarnemings van Jupiter het minstens in die [[Babilonië|Babiloniese]] tyd van die 7de tot 8ste eeu&nbsp;v.C. begin.<ref>{{Cite journal |title=Babylonian Observational Astronomy |author= Sachs|first=A. |journal=[[Philosophical Transactions of the Royal Society of London]] |volume=276 |issue=1257 |date=May 2, 1974 |pages=43–50 (see p. 44) |jstor=74273 |doi=10.1098/rsta.1974.0008 |bibcode=1974RSPTA.276...43S|s2cid=121539390 }}</ref> Die antieke [[Chinese]] het dit as die ''Suì''-ster (''Suìxīng'', 歲星) geken en het hulle siklus van 12 [[aardtak]]ke gebaseer op die benaderde getal jare wat dit duur vir Jupiter om om die Son te wentel. Teen die 4de eeu&nbsp;v.C. het dié waarnemings ontwikkel tot die [[Chinese astrologie|Chinese diereriem]],<ref>{{cite journal |first=Homer H. |last=Dubs |title=The Beginnings of Chinese Astronomy |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=78 |number=4 |year=1958 |pages=295–300 |doi=10.2307/595793|jstor=595793 }}</ref> en elke jaar is verbind met 'n [[ster]] en [[Godheid|god]] wat die streek teenoor Jupiter se posisie in die naglug beheer. Dié oortuigings bestaan steeds in [[Taoïsme|Taoïstiese]] godsdienspraktyke en in die 12 diere van die [[Oos-Asië|Oos-Asiatiese]] diereriem. Die Chinese historikus Xi Zezong het beweer die antieke Chinese sterrekundige Gan De<ref>{{cite book | title=A Guide to Hubble Space Telescope Objects: Their Selection, Location, and Significance | first1=James L. | last1=Chen | first2=Adam | last2=Chen | date=2015 | page=195 | isbn=9783319188720 | publisher=Springer International Publishing | url=https://www.google.com/books/edition/A_Guide_to_Hubble_Space_Telescope_Object/qj0wCgAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PA195 }}</ref> het 'n klein ster aangemeld "in alliansie" met die planeet.<ref>{{cite book | chapter=Facts, Fallacies, Unusual Observations, and Other Miscellaneous Gleanings | title=Weird Astronomy: Tales of Unusual, Bizarre, and Other Hard to Explain Observations | first=David A. J. | last=Seargent | pages=221–282 | isbn=978-1-4419-6424-3 | series=Astronomers' Universe | date=September 24, 2010 }}</ref> Dit kan dui op die waarneming van een van [[Jupiter se natuurlike satelliete|Jupiter se mane]] met die blote oog. As dit waar is, het dit gebeur byna twee millenniums voor [[Galileo Galilei|Galileo]] se ontdekking van die grootste mane.<ref>{{cite journal |last=Xi |first=Z. Z. |title=The Discovery of Jupiter's Satellite Made by Gan-De 2000 Years Before Galileo |journal=Acta Astrophysica Sinica |year=1981 |volume=1 |issue=2 |page=87 |bibcode=1981AcApS...1...85X}}</ref><ref>{{cite book |first=Paul |last=Dong |date=2002 |title=China's Major Mysteries: Paranormal Phenomena and the Unexplained in the People's Republic |publisher=China Books |isbn=978-0-8351-2676-2}}</ref> In 'n verslag van 2016 is berig die [[trapesium]]reël is voor 50&nbsp;v.C. deur die Babiloniërs gebruik om Jupiter se snelheid met die [[sonnebaan]] langs te bepaal.<ref>{{cite journal |last=Ossendrijver |first=Mathieu |date=January 29, 2016 |title=Ancient Babylonian astronomers calculated Jupiter's position from the area under a time-velocity graph |journal=Science |doi=10.1126/science.aad8085 |pmid=26823423 |volume=351 |issue=6272 |pages=482–484 |bibcode=2016Sci...351..482O |s2cid=206644971 |url=https://www.science.org/doi/full/10.1126/science.aad8085}}</ref> In sy werk ''[[Almagest]]'' van die 2de&nbsp;eeu het die [[Hellenistiese Griekeland|Hellenistiese]] sterrekundige [[Ptolemaeus]] 'n geosentriese planetêre model gekonstrueer wat gebaseer is op leisirkels en episiklusse om weereens Jupiter se beweging relatief tot die Aarde te bereken; hy het Jupiter se wentelperiode om die Aarde as 4&nbsp;332,38&nbsp;dae, of 11,86&nbsp;jaar, aangegee.<ref>{{cite book |last=Pedersen |first=Olaf |title=A Survey of the Almagest |date=1974 |publisher=Odense University Press |isbn=9788774920878 |pages=423, 428}}</ref> ===Grondgebaseerde teleskope=== [[Beeld:Galileo_manuscript.png|thumb|180px|Galileo se oorspronklike aantekeninge oor sy waarnemings van Jupiter se mane.]] In 1610 het die Italiaan [[Galileo Galilei]] die grootste vier mane van Jupiter (nou bekend as die [[mane van Galilei]]) met 'n teleskoop ontdek. Dit was sover bekend die eerste waarneming van die mane van 'n planeet buiten die Aarde. Net 'n dag daarna het [[Simon Marius]] onafhanklik mane om Jupiter ontdek, hoewel hy sy ontdekking eers in 1614 in 'n boek gepubliseer het.<ref>{{cite journal | last=Pasachoff | first=Jay M. |title=Simon Marius's Mundus Iovialis: 400th Anniversary in Galileo's Shadow |journal=Journal for the History of Astronomy |year=2015 |volume=46 |issue=2 |pages=218–234 |bibcode=2015AAS...22521505P |doi=10.1177/0021828615585493|s2cid=120470649 }}</ref> Sy name vir die mane word egter vandag steeds gebruik: Io, Europa, Ganumedes en Kallisto. Die ontdekking was 'n groot pluspunt ten gunste van [[Nicolaas Copernicus|Copernicus]] se [[heliosentrisme|heliosentriese]] teorie van die beweging van die planete; Galileo se steun aan Copernicus se teorie het daartoe gelei dat hy deur die [[Inkwisisie]] verhoor en skuldig bevind is.<ref>{{cite web | last=Westfall | first=Richard S | url=http://galileo.rice.edu/Catalog/NewFiles/galilei_gal.html | title=Galilei, Galileo | work=The Galileo Project | publisher=Rice University | access-date=January 10, 2007}}</ref> [[Beeld:Jupiter and Europa (NIRCam) Commissioning Image.jpg|thumb|180px|Jupiter soos in [[infrarooi]] gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]], 14 Julie 2022.]] In die 1660's het [[Giovanni Domenico Cassini|Giovanni Cassini]] 'n nuwe teleskoop gebruik om vlekke en kleurryke bande in Jupiter se atmosfeer te ontdek, om waar te neem dat die planeet afgeplat lyk en om sy rotasieperiode te beraam.<ref name="cassini1">{{cite web | last1=O'Connor | first1=J. J. | last2=Robertson | first2=E. F. | date=April 2003 | url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Cassini.html | title=Giovanni Domenico Cassini | publisher=University of St. Andrews | access-date=February 14, 2007}}</ref> In 1692 het Cassini opgelet die atmosfeer ondergaan [[differensiële rotasie]].<ref>{{cite journal | title=The Galileo probe Doppler wind experiment: Measurement of the deep zonal winds on Jupiter | last1=Atkinson | first1=David H. | last2=Pollack | first2=James B. | last3=Seiff | first3=Alvin | journal=Journal of Geophysical Research | volume=103 | issue=E10 | pages=22911–22928 | date=September 1998 | doi=10.1029/98JE00060 | bibcode=1998JGR...10322911A }}</ref> Die [[Groot Rooi Vlek]] is dalk al in 1664 deur [[Robert Hooke]] en in 1665 deur Cassini waargeneem, hoewel dit betwis word. Die Duitse apteker en sterrekundige Heinrich Schwabe het in 1831 die eerste bekende tekening gemaak om besonderhede van die vlek te wys.<ref>{{cite book |first=Paul |last=Murdin |date=2000 |title=Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics |publisher=Institute of Physics Publishing |location=Bristol |isbn=978-0-12-226690-4 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/encyclopediaofas0000unse_w5z7 }}</ref> Beide Giovanni Borelli en Cassini het tabelle opgestel oor die beweging van Jupiter se mane, wat mense in staat gestel het om presiese voorspellings te maak van wanneer hulle voor of agter die planeet gaan wees. Teen die 1670's het Cassini waargeneem dat wanneer Jupiter aan die ander kant van die Son as die Aarde is, dié verskynsels elke keer sowat 17&nbsp;minute later gebeur as wat verwag is. Ole Rømer het afgelei dat [[lig]] nie so vinnig beweeg dat dit oombliklik gesien word nie ('n afleiding wat Cassini vroeër verwerp het),<ref name="cassini" /> en die tydsverskil is gebruik om die [[ligsnelheid]] te beraam.<ref>{{cite web | first=Kevin | last=Brown | date=2004 |url=http://www.mathpages.com/home/kmath203/kmath203.htm |title=Roemer's Hypothesis |publisher=MathPages |access-date=January 12, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Cassini, Rømer, and the velocity of light | last1=Bobis | first1=Laurence | last2=Lequeux | first2=James | journal=Journal of Astronomical History and Heritage | volume=11 | issue=2 | pages=97–105 | date=July 2008 | bibcode=2008JAHH...11...97B }}</ref> In 1892 het E.E. Barnard 'n vyfde maan van Jupiter in Kalifornië waargeneem. Dit is later Amaltea genoem.<ref>{{cite web |first=Joe |last=Tenn |date=March 10, 2006 |url=http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |title=Edward Emerson Barnard |publisher=Sonoma State University |access-date=January 10, 2007 |archive-date=September 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917023559/http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |url-status=dead }}</ref> Dit was die laaste planetêre maan wat direk deur 'n visuele waarneming met 'n teleskoop ontdek is.<ref>{{cite web |date=October 1, 2001 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20011124022331/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |url-status=dead |archive-date=November 24, 2001 |title=Amalthea Fact Sheet |publisher=NASA/JPL |access-date=February 21, 2007}}</ref> Nog agt mane is ontdek voor die verbyvlug van [[Voyager 1]] in 1979. In 1932 het Rupert Wildt [[Spektraallyn|absorpsielyne]] van [[ammoniak]] en [[metaan]] in Jupiter se spektra waargeneem.<ref>{{cite journal |last=Dunham Jr. |first=Theodore |title=Note on the Spectra of Jupiter and Saturn |journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific |year=1933 |volume=45 |issue=263 |pages=42–44 |bibcode=1933PASP...45...42D |doi=10.1086/124297|doi-access=free }}</ref> Drie lank bestaande antisikloniese verskynsels, wat "wit ovale" genoem word, is in 1938 waargeneem. Hulle het dekades lank apart gebly in die atmosfeer; hulle het soms na aan mekaar gekom, maar nooit saamgesmelt nie. In 1998 het twee van hulle eindelik saamgesmelt en in 2000 het hulle die derde een geabsorbeer. Dit is nou bekend as "Ovaal BA".<ref>{{cite journal | last1=Youssef | first1=A. | last2=Marcus | first2=P. S. | title=The dynamics of jovian white ovals from formation to merger | journal=Icarus | year=2003 | volume=162 | issue=1 | pages=74–93 | bibcode=2003Icar..162...74Y | doi=10.1016/S0019-1035(02)00060-X }}</ref> ===Ruimteteleskope=== Op 14 Julie 2022 het [[Nasa]] beelde van Jupiter beskikbaar gestel, insluitende in [[infrarooi]], wat deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]] (JWRT) geneem is.<ref name="NYT-20220715">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA Shows Webb’s View of Something Closer to Home: Jupiter - The powerful telescope will help scientists make discoveries both within our solar system and well beyond it. |url=https://www.nytimes.com/2022/07/15/science/webb-telescope-jupiter-images.html |date=July 15, 2022 |work=The New York Times |accessdate=July 16, 2022 }}</ref> ===Radioteleskope=== [[Beeld:Jupiter.Radio.VLAl.jpg|links|thumb|160px|Jupiter en sy stralingsgordels in radio.]] In 1955 het Bernard Burke en Kenneth Franklin ontdek Jupiter straal uitbarstings van radiogolwe uit by 'n frekwensie van 22,2&nbsp;MHz.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die periode van dié uitbarstings het ooreengestem met die rotasie van die planeet, en hulle het dié inligting gebruik om 'n akkurater waarde vir Jupiter se rotasieperiode te bereken. Radio-uitbarstings van Jupiter kom in twee vorme voor: lang uitbarstings (of L-uitbarstings), wat verskeie sekondes duur, en kort uitbarstings (of S-uitbarstings) wat korter as 'n honderdste van 'n sekonde duur.<ref>{{cite web |last=Weintraub |first=Rachel A. |date=September 26, 2005 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/radio_jupiter.html |title=How One Night in a Field Changed Astronomy |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> Wetenskaplikes het drie soorte radioseine ontdek wat van Jupiter af kom: * Dekametriese radio-uitbarstings (met 'n golflengte van tiene meters) wissel met Jupiter se rotasie en word beïnvloed deur die wisselwerking van Io met Jupiter se [[magneetveld]].<ref>{{cite web |last=Garcia |first=Leonard N |url=http://radiojove.gsfc.nasa.gov/library/sci_briefs/decametric.htm |title=The Jovian Decametric Radio Emission |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> * Desimetriese radio-emissies (met golflengtes wat in sentimeter gemeet word) is in 1959 die eerste keer waargeneem, deur Frank Drake en Hein Hvatum.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die oorsprong van dié sein is 'n [[torus]]vormige gordel om Jupiter se ewenaar wat straling skep van elektrone wat in Jupiter se magneetveld versnel word.<ref>{{cite journal | last1=Klein | first1=M. J. | last2=Gulkis | first2=S. | last3=Bolton | first3=S. J. | year=1996 | url=https://ntrs.nasa.gov/search.jsp?R=20060036302 | title=Jupiter's Synchrotron Radiation: Observed Variations Before, During and After the Impacts of Comet SL9 | journal=Conference at University of Graz| page=217 | publisher=NASA | access-date=February 18, 2007 | bibcode=1997pre4.conf..217K }}</ref> * Termiese straling word geskep deur hitte in Jupiter se atmosfeer.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|43}} ===Verkenning=== Jupiter word deur outomatiese ruimtetuie besoek sedert 1973, toe [[Pioneer 10]] naby genoeg aan die planeet verbygevlieg het om onthullings oor sy eienskappe en verskynsels terug te stuur Aarde toe.<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/centers/ames/missions/archive/pioneer.html | title=The Pioneer Missions | publisher=Nasa | date=March 26, 2007 | access-date=February 26, 2021 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Glenn Pioneer Launch History | date=March 7, 2003 | url=http://www.nasa.gov/centers/glenn/about/history/pioneer.html | publisher=Nasa – Glenn Research Center | access-date=December 22, 2011 }}</ref> Baie energie is nodig vir sendings na Jupiter, en [[swaartekragslinger]]s kan gebruik word om die nodige energie te verminder.<ref name="delta-v">{{cite web |last=Wong |first=Al |date=May 28, 1998 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19970105184300/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |url-status=dead |archive-date=January 5, 1997 |title=Galileo FAQ: Navigation |publisher=Nasa |access-date=November 28, 2006}}</ref> ====Verbyvlugte==== {| class="wikitable floatright" |+ |- ! Ruimtetuig ! Naaste aan<br />planeet ! Afstand |- | [[Pioneer 10]] | 3 Desember 1973 | style="text-align: right;" | 130&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Pioneer 11]] | 4 Desember 1974 | style="text-align: right;" | 34&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 1]] | 5 Maart 1979 | style="text-align: right;" | 349&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 2]] | 9 Julie 1979 | style="text-align: right;" | 570&nbsp;000&nbsp;km |- | rowspan="2" | Ulysses | 8 Februarie 1992<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 408&nbsp;894&nbsp;km |- | 4 Februarie 2004<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 120&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Cassini-Huygens|Cassini]] | 30 Desember 2000 | style="text-align: right;" | 10&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[New Horizons]] | 28 Februarie 2007 | style="text-align: right;" | 2&nbsp;304&nbsp;535&nbsp;km |} Van 1973 af het verskeie ruimtetuie verbyvlugmaneuvers uitgevoer wat hulle binne waarnemingsafstand van Jupiter gebring het. Die [[Pioneer-program|'''Pioneer''']]-sendings het die eerste nabyskote van Jupiter se atmosfeer en verskeie van sy mane geneem. Hulle het ontdek die stralingsvelde naby die planeet is baie sterker as wat verwag is, maar albei tuie het in dié omgewing oorleef. Hulle bane is gebruik om die massaramings van die Jupiter-stelsel te redefinieer. Radioverduisterings deur die planeet het gelei tot beter metings van Jupiter se deursnee en die mate van afplatting by die pole.<ref name="burgess" />{{rp|47}}<ref name="cosmology 101">{{cite web |last=Lasher |first=Lawrence |date=August 1, 2006 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |title=Pioneer Project Home Page |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=November 28, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060101001205/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |archive-date=January 1, 2006 }}</ref> Ses jaar later het die [[Voyager-program|'''Voyager''']]-sendings die mens se begrip van die mane van Galilei grootliks verbeter en Jupiter se ringe ontdek. Hulle het ook bevestig dat die Groot Rooi Vlek antisiklonies is. 'n Vergelyking van foto's het gewys die vlek het van kleur verander sedert die Pioneer-sendings: Dit het van oranje in donkerbruin verander. 'n Torus van geïoniseerde atome is met Io se wentelbaan langs ontdek, en daar is gevind dit kom van uitbarstende vulkane op die maan se oppervlak. Toe Voyager&nbsp;1 agter Jupiter verbyvlieg, het dit weerligflitse in die atmosfeer aan die nagkant ontdek.<ref name="burgess" />{{rp|87}}<ref name="voyager1">{{cite web |date=January 14, 2003 |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/science/jupiter.html |title=Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> Die volgende tuig wat verby Jupiter gevlieg het, was die sonondersoektuig '''Ulysses'''. In Februarie 1992 het dit verby die planeet gevlieg om in 'n poolwentelbaan om die Son te kom. Tydens die verbyvlug het die tuig Jupiter se [[magnetosfeer]] ondersoek, hoewel dit nie kameras gehad het om die planeet af te neem nie. Die tuig het ses jaar later weer by Jupiter verbygevlieg, dié keer veel verder.<ref name="ulysses">{{Cite book | last1=Chan | first1=K. | title=Space OPS 2004 Conference | last2=Paredes | first2=E. S. | last3=Ryne | first3=M. S. | date=2004 | publisher=American Institute of Aeronautics and Astronautics | doi=10.2514/6.2004-650-447 | chapter=Ulysses Attitude and Orbit Operations: 13+ Years of International Cooperation }}</ref> In 2000 het [[Cassini-Huygens|'''Cassini''']] verby Jupiter gevlieg op pad na [[Saturnus]] en hoërresolusiefoto's verskaf.<ref>{{cite journal | last1=Hansen | first1=C. J. | last2=Bolton | first2=S. J. | last3=Matson | first3=D. L. | last4=Spilker | first4=L. J. | last5=Lebreton | first5=J.-P. |title=The Cassini–Huygens flyby of Jupiter |bibcode=2004Icar..172....1H |journal=Icarus |year=2004 |volume=172 |issue=1 |pages=1–8 |doi=10.1016/j.icarus.2004.06.018}}</ref> Die '''[[New Horizons]]''' het in 2007 by Jupiter verbygevlieg vir 'n swaartekragslinger op pad na [[Pluto]].<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/nh_jupiter_oct09.html | date=October 9, 2007 | publisher=Nasa | title=Pluto-Bound New Horizons Sees Changes in Jupiter System | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Die tuig se kameras het die plasmauitset van vulkane op Io gemeet en al vier mane van Galilei in besonderhede bestudeer.<ref>{{cite web | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/jupiter_system.html | title=Pluto-Bound New Horizons Provides New Look at Jupiter System | date=May 1, 2007 | publisher=Nasa | access-date=July 27, 2007 }}</ref> ====Ander sendings==== [[Beeld:Galileo_Preparations_-_GPN-2000-000672.jpg|links|180px|thumb|Galileo word gereed gekry, 2000.]] Die eerste ruimtetuig wat om Jupiter gewentel het, was die [[Galileo-ruimtesending|'''Galileo''']]-tuig, wat die planeet op 7 Desember 1995 bereik het.<ref name="HTUW">{{cite AV media | title=How the Universe Works 3 | volume=Jupiter: Destroyer or Savior? |year=2014 | publisher=Discovery Channel}}</ref> Dit was meer as sewe jaar lank in 'n wentelbaan en het verskeie verbyvlugte uitgevoer van al die mane van Galilei en Amaltea. Die tuig het ook die impak van die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] waargeneem toe dit in 1994 teen die planeet bots. Sommige doelwitte van die sending is in die wiele gery deur 'n fout met een van Galileo se [[antenne]]s.<ref name="galileo">{{cite web |last=McConnell |first=Shannon |date=April 14, 2003 |url=http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20041103173530/http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |url-status=dead |archive-date=November 3, 2004 |title=Galileo: Journey to Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> In Julie 1995 is 'n atmosfeerondersoektuig van die wenteltuig af losgelaat, en dit het Jupiter se atmosfeer op 7 Desember binnegegaan.<ref name=HTUW/> Dit het teen sowat 2&nbsp;575&nbsp;km/h deur 150&nbsp;km van die atmosfeer met 'n valskerm geval<ref name=HTUW/> en 57,6&nbsp;minute lank data versamel voordat dit verwoes is.<ref>{{cite web |first=Julio |last=Magalhães |date=December 10, 1996 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |title=Galileo Probe Mission Events |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=February 2, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070102143553/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |archive-date=January 2, 2007 }}</ref> Die wenteltuig self het dieselfde lot getref toe dit op 21 September 2003 met opset teen die planeet laat bots is. [[Nasa]] het die tuig vernietig om enige moontlikheid uit te skakel dat dit teen die maan Europa, wat dalk [[lewe]] huisves, kan bots en dit besmet.<ref name="galileo" /> Data van dié sending het onthul [[waterstof]] beslaan tot 90% van Jupiter se atmosfeer.<ref name=HTUW/> Die aangetekende temperatuur was hoër as 300&nbsp;°C en die windsnelheid wat gemeet is, meer as 644&nbsp;km/h voordat die tuig verdamp het.<ref name=HTUW/> [[Beeld:Juno prepared for rotation test stand.jpg|thumb|180px|Juno word getoets, 2011.]] Nasa se [[Juno (ruimtetuig)|'''Juno''']]-ruimtetuig het op 4 Julie 2016 by Jupiter aangekom met die doel om die planeet in besonderhede te ondersoek uit 'n poolwentelbaan. Die aanvanklike doel was dit dit in 20 maande 37 keer om Jupiter vlieg.<ref>{{cite web | first=Anthony | last=Goodeill | date=March 31, 2008 | url=http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | title=New Frontiers – Missions – Juno | publisher=NASA | access-date=January 2, 2007 | url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070203235637/http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | archive-date=February 3, 2007 }}</ref><ref name="NYT-20160705" /><ref>{{cite web | title=Juno, NASA's Jupiter probe | publisher=The Planetary Society | url=https://www.planetary.org/space-missions/juno | access-date=2022-04-27 }}</ref> Gedurende die sending sal die tuig aan hoë vlakke straling van Jupiter se magnetosfeer af blootgestel word, en dit kan veroorsaak dat sekere instrumente ophou werk.<ref>{{cite web | title=NASA's Juno spacecraft to risk Jupiter's fireworks for science | author=Jet Propulsion Laboratory | date=June 17, 2016 | website=phys.org | url=https://phys.org/news/2016-06-nasa-juno-spacecraft-jupiter-fireworks.html | access-date=2022-04-10 }}</ref> Op 27 Augustus 2016 het die tuig sy eerste verbyvlug van Jupiter uitgevoer en die eerste foto's nog van die planeet se noordpool teruggestuur.<ref>{{cite web |first=Niall |last=Firth |date=September 5, 2016 |url=https://www.newscientist.com/article/2104558-nasas-juno-probe-snaps-first-images-of-jupiters-north-pole/ |title=NASA's Juno probe snaps first images of Jupiter's north pole |work=New Scientist |access-date=September 5, 2016}}</ref> Juno het 12 wentelbane voor die beplande tyd voltooi, wat in Julie 2018 was.<ref name="sfnow20170221">{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2017/02/21/nasas-juno-spacecraft-to-remain-in-current-orbit-around-jupiter/|title=NASA's Juno spacecraft to remain in current orbit around Jupiter|publisher=Spaceflight Now|first=Stephen|last=Clark|date=February 21, 2017|access-date=April 26, 2017}}</ref> In Junie dié jaar het Nasa die sending tot in Julie 2021 verleng, en in Januarie van dié jaar is die sending verleng tot September 2025, met vier verbyvlugte van mane: een van Ganumedes, een van Europa en twee van Io.<ref name="nasa20180606">{{cite web |url=https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2018-130 |title=NASA Re-plans Juno's Jupiter Mission |publisher=NASA/JPL |first1=D. C. |last1=Agle |first2=JoAnna |last2=Wendel |first3=Deb |last3=Schmid |date=June 6, 2018 |access-date=January 5, 2019}}</ref><ref name="nasa20210108">{{Cite web|last=Talbert|first=Tricia|date=January 8, 2021|title=NASA Extends Exploration for Two Planetary Science Missions|url=http://www.nasa.gov/feature/nasa-extends-exploration-for-two-planetary-science-missions|access-date=January 11, 2021|website=NASA}}</ref> Wanneer Juno die einde van sy sending bereik, sal dit 'n beheerde botsing teen Jupiter se atmosfeer uitvoer en disintegreer. Dit sal verhoed dat die tuig teen een van die mane bots.<ref name="skytel20170221">{{cite news |url=http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/juno-stay-current-orbit-jupiter/ |title=Juno Will Stay in Current Orbit Around Jupiter |work=Sky & Telescope |first=David |last=Dickinson |date=February 21, 2017 |access-date=January 7, 2018}}</ref><ref name="insider20160705">{{cite news |url=http://www.businessinsider.com/the-juno-probe-will-crash-into-jupiter-2016-7 |title=To protect potential alien life, NASA will destroy its $1&nbsp;billion Jupiter spacecraft on purpose |work=Business Insider |first=Meghan |last=Bartels |date=July 5, 2016 |access-date=January 7, 2018}}</ref> ==Mane== {{Hoofartikel|Jupiter se natuurlike satelliete}} Jupiter het 80 bekende [[natuurlike satelliet]]e.<ref name="80moons"/><ref name="shep-main">{{cite web |url=http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |title=The Giant Planet Satellite and Moon Page |last1=Sheppard|first1=Scott S. |work=Department of Terrestrial Magnetism|publisher=Carnegie Institution for Science |access-date=December 19, 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090607094153/http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |archive-date=June 7, 2009 }}</ref> Van hulle is 60 kleiner as 10&nbsp;km in deursnee.<ref>{{cite web|url=https://www.space.com/16452-jupiters-moons.html|title=Jupiter's Moons: Facts About the Largest Jovian Moons|website=Space.com|last1=Zimmermann|first1=Kim Ann|date=October 1, 2018|access-date=December 31, 2020}}</ref> Die grootste vier mane is [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]], wat saam as die [[mane van Galilei]] bekend is. Hulle is op 'n donker aand van die Aarde af sigbaar deur 'n verkyker.<ref>{{cite book|title=A Stargazing Program for Beginners|page=104|year=2015|last1=Carter|first1=Jamie|publisher=Springer International Publishing|isbn=978-3-319-22072-7}}</ref> ===Mane van Galilei=== {{Hoofartikel|Mane van Galilei}} Die mane wat deur Galileo ontdek is – Io, Europa, Ganumedes en Kallisto – is van die grootstes in die [[Sonnestelsel]]. Drie van die mane – Io, Europa en Ganumedes – is in 'n [[baanresonansie]]: vir elke vier wentelbane van Io om Jupiter voer Europa presies twee uit en Ganumedes presies een. Dié resonansie veroorsaak dat die drie groot mane se swaartekrageffekte hulle wentelbane in ovaal vorms verwring, want elke maan kry 'n ekstra pluk van sy bure by dieselfde punt van sy wentelbaan. Die [[gety]]krag van Jupiter probeer hulle wentelbane daarenteen rond maak.<ref>{{cite journal |author=Musotto, S. |author2=Varadi, F. |author3=Moore, W. B. |author4=Schubert, G. |title=Numerical simulations of the orbits of the Galilean satellites |url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=13969974 |journal=Icarus |year=2002 |volume=159 |issue=2 |pages=500–504 |doi=10.1006/icar.2002.6939 |bibcode=2002Icar..159..500M}}</ref> Die [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] van die mane se wentelbane veroorsaak dat hulle vorms voortdurend verander: Jupiter se swaartekrag rek hulle uit as hulle naby die planeet kom en laat hulle toe om weer rond te word wanneer hulle wegbeweeg. Die weerstand van dié vormveranderings wek hitte op in die binnekant van die mane.<ref name=Eccen304>{{cite book|page=304|title=The Cambridge Guide to the Solar System|date=March 3, 2011|last1=Lang|first1=Kenneth R.|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49417-5}}</ref> Dit is die duidelikste te sien in die vulkaanuitbarstings van Io (wat aan die sterkste getykragte onderwerp is)<ref name=Eccen304/> en in 'n mindere mate in die geologiese jong voorkoms van Europa se oppervlak, wat daarop dui dat materiaal die maan se oppervlak onlangs herbedek het.<ref>{{cite book|page=446|title=Encyclopedia of the Solar System|year=2006|last1=McFadden|first1=Lucy-Ann|last2=Weissmann|first2=Paul|last3=Johnson|first3=Torrence|publisher=Elsevier Science|isbn=978-0-08-047498-4}}</ref> {| style="width:550px; margin:0 auto;" cellpadding=0 cellspacing=0 |- | {| class="wikitable" style="text-align:right; margin:0 auto;" |+ Die mane van Galilei, as 'n persentasie van die [[Aarde]] se [[Maan]] |- ! rowspan=2 | Naam ! colspan=2 | Deursnee ! colspan=2 | Massa ! colspan=2 | Wentelradius ! colspan=2 | Wentelperiode |- ! km ! % ! kg ! % ! km ! % ! dae ! % |- ! Io | 3 643 | 105 | 8,9×10²² | 120 | 421 700 | 110 | 1,77 | 7 |- ! Europa | 3 122 | 90 | 4,8×10²² | 65 | 671 034 | 175 | 3,55 | 13 |- ! Ganumedes | 5 262 | 150 | 14,8×10²² | 200 | 1 070 412 | 280 | 7,15 | 26 |- ! Kallisto | 4 821 | 140 | 10,8×10²² | 150 | 1 882 709 | 490 | 16,69 | 61 |} |- | [[Beeld:The Galilean satellites (the four largest moons of Jupiter).tif|frameless|507px|center|Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto.]] |- | style="font-size:0.9em; text-align:center;" |Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto |} ===Klassifikasie=== Jupiter se mane is tradisioneel opgedeel in vier groepe van vier elk, gebaseer op eenderse wentelelemente.<ref>{{cite journal|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0019103581901512|title=Derivation of the collision probability between orbiting objects: the lifetimes of jupiter's outer moons|date=October 1981|volume=48|issue=1|last1=Kessler|first1=Donald J.|journal=Icarus|pages=39–48|doi=10.1016/0019-1035(81)90151-2|bibcode=1981Icar...48...39K|access-date=December 30, 2020}}</ref> Dié prentjie is ingewikkelder gemaak deur die ontdekking van talle klein buitemane sedert 1999. Jupiter se mane word tans verdeel in verskeie verskillende groepe, hoewel verskeie mane nie deel van enige groep is nie.<ref>{{cite book|page=14|title=Moons of the Solar System|year=2013|last1=Hamilton|first1=Thomas W. M.|publisher=SPBRA|isbn=978-1-62516-175-8}}</ref> Die agt binneste, [[reëlmatige mane]] wat almal byna ronde wentelbane naby die vlak van Jupiter se ewenaar het, het vermoedelik saam met die planeet gevorm, terwyl die ander mane onreëlmatige mane is en vermoedelik aangetrekte [[asteroïde]]s of fragmente van aangetrekte asteroïdes is. Die onreëlmatige mane in elke groep kan 'n gemeenskaplike oorsprong hê, miskien 'n groter maan of aangetrekte liggaam wat opgebreek het.<ref>{{cite book | last1=Jewitt | first1=D. C. | last2=Sheppard | first2=S. | last3=Porco | first3=C. | editor1-last=Bagenal | editor1-first=F. | editor2-last=Dowling | editor2-first=T. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=W. | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 | url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-url=https://web.archive.org/web/20090326065151/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-date=March 26, 2009 }}</ref><ref name="Nesvorný">{{cite journal | last1=Nesvorný | first1=D. | last2=Alvarellos | first2=J. L. A. | last3=Dones | first3=L. | last4=Levison | first4=H. F. | title=Orbital and Collisional Evolution of the Irregular Satellites | journal=The Astronomical Journal | year=2003 | volume=126 | issue=1 | pages=398–429 | bibcode=2003AJ....126..398N | doi=10.1086/375461 | url=http://www.boulder.swri.edu/%7Edavidn/papers/irrbig.pdf }}</ref> {| class="wikitable" |- ! colspan="2" | Reëlmatige mane |- | [[Jupiter se natuurlike satelliete#Reëlmatige satelliete|Binnegroep]] | Die binnegroep van vier klein mane het almal 'n [[deursnee]] van minder as 200&nbsp;km, 'n [[Wentelbaan|wentelradius]] van minder as 200&nbsp;000&nbsp;km en 'n [[baanhelling]] van minder as 'n halwe graad. |- | [[Mane van Galilei|Mane&nbsp;van&nbsp;Galilei]]<ref>{{cite journal | title=The Galilean Satellites | last1=Showman | first1=A. P. | last2=Malhotra | first2=R. | journal=Science | year=1999 | volume=286 | issue=5437 | pages=77–84 | doi=10.1126/science.286.5437.77 | pmid=10506564| s2cid=9492520 | bibcode=1999Sci...296...77S | url=https://semanticscholar.org/paper/fc55d1714b44151ac54d2576e4a1d2cd8a9f280a }}</ref> | Dié vier mane, wat deur Galileo Galilei ontdek is, wentel tussen 400&nbsp;000 en 2&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af, en is van die grootste mane in die Sonnestelsel. |- ! colspan="2" | Onreëlmatige mane |- | [[Himalia-groep]] | 'n Groep mane wat dig bymekaar is met wentelbane van 11&nbsp;000&nbsp;000 tot 12&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af.<ref>{{cite journal|first1=Scott S.|last1=Sheppard|first2=David C.|last2=Jewitt|title=An abundant population of small irregular satellites around Jupiter|journal=Nature|volume=423|date=May 2003|issue=6937|pages=261–263|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20060813235622/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|doi=10.1038/nature01584|pmid=12748634|bibcode=2003Natur.423..261S|s2cid=4424447|archive-date=August 13, 2006}}</ref> |- | [[Ananke-groep]] | Dié groep, wat in [[Retrograde en prograde beweging|retrograde]] wentelbane is, het taamlik vae grense, gemiddeld 21&nbsp;276&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 149 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Karme-groep]] | 'n Taamlik afsonderlike, retrograde groep gemiddeld 23&nbsp;404&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 165 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Pasifaë-groep]] | 'n Verstrooide en skaars afsonderlike retrograde groep wat al die buitemane insluit.<ref>{{cite journal|first1=David|last1=Nesvorný|first2=Cristian|last2=Beaugé|first3=Luke|last3=Dones|last4=Levison|first4=Harold F.|title=Collisional Origin of Families of Irregular Satellites|journal=The Astronomical Journal|volume=127|date=July 2003|issue=3|pages=1768–1783|doi=10.1086/382099 | bibcode=2004AJ....127.1768N | url=http://www.boulder.swri.edu/~davidn/papers/irrbig.pdf}}</ref> |} ==Wisselwerking met die Sonnestelsel== As die grootste van die Son se agt [[planete]] het Jupiter se [[swaartekrag]]invloed die [[Sonnestelsel]] help vorm. Buiten [[Mercurius]] s'n, lê die wentelbane van die stelsel se planete nader aan Jupiter se [[Wentelbaan|wentelvlak]] as die Son se ewenaarvlak. Die [[Kirkwoodgaping]]s in die [[asteroïdegordel]] word hoofsaaklik deur Jupiter veroorsaak,<ref>{{cite conference | title=Kirkwood Gaps and Resonant Groups | last=Ferraz-Mello | first=S. | conference=Asteroids, Comets, Meteors 1993: Proceedings of the 160th Symposium of the International Astronomical Union, held in Belgirate, Italy, June 14–18, 1993, International Astronomical Union. Symposium no. 160 | editor1-first=Andrea | editor1-last=Milani | editor2-first=Michel | editor2-last=Di Martino | editor3-first=A. | editor3-last=Cellino | publication-place=Dordrecht | publisher=Kluwer Academic Publishers | page=175 | date=1994 | bibcode=1994IAUS..160..175F }}</ref> en die planeet was dalk verantwoordelik vir die [[Groot Bombardement]] in die binneste Sonnestelsel se geskiedenis.<ref>{{cite journal | last=Kerr | first=Richard A. | title=Did Jupiter and Saturn Team Up to Pummel the Inner Solar System? | journal=Science | year=2004 | volume=306 | issue=5702 | page=1676 | doi=10.1126/science.306.5702.1676a | pmid=15576586| s2cid=129180312 }}</ref> Benewens sy mane, beheer Jupiter se swaartekragveld talle asteroïdes by sy [[Lagrange-punt]]e wat die planeet vooruitgaan en volg in sy wentelbaan om die Son. Hulle is bekend as die [[Trojaan (sterrekunde)|trojane]] en word opgedeel in die Griekse en Trojaanse kamp ter ere van die ''[[Ilias]]''. Die eerste een, 588&nbsp;Achilles, is in 1906 deur Max Wolf ontdek; sedertdien is nog meer as 2&nbsp;000 ontdek.<ref>{{cite web |url=http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/JupiterTrojans.html |title=List Of Jupiter Trojans|access-date=October 24, 2010 |work=IAU Minor Planet Center}}</ref> Die grootste een is 624&nbsp;Hektor.<ref>{{cite journal | bibcode=2000DPS....32.1901C | title=Trojan Asteroid 624 Hektor: Constraints on Surface Composition | last1=Cruikshank | first1=D. P. | last2=Dalle Ore | first2=C. M. | last3=Geballe | first3=T. R. | last4=Roush | first4=T. L. | last5=Owen | first5=T. C. | last6=Cash | first6=Michele | last7=de Bergh | first7=C. | last8=Hartmann | first8=W. K. | date=October 2000 | journal=Bulletin of the American Astronomical Society | volume=32 | page=1027 }}</ref> Die Jupiter-familie word gedefinieer as [[komete]] met 'n kleiner [[Ellips|halwe lengteas]] as Jupiter; die meeste [[Komeet#Kort periode|kortperiodekomete]] val in dié groep. Lede van die Jupiter-familie ontstaan vermoedelik in die [[Kuipergordel]] buite [[Neptunus]] se wentelbaan. As hulle naby Jupiter kom, word hulle versteur en gaan hulle in wentelbane met 'n kleiner periode, wat dan gesirkuleer word deur gereelde swaartekragwisselwerkings met die Son en Jupiter.<ref>{{cite journal | last1=Quinn | first1=T. | last2=Tremaine | first2=S. | last3=Duncan | first3=M. | title=Planetary perturbations and the origins of short-period comets | journal=Astrophysical Journal, Part 1 | year=1990 | volume=355 | pages=667–679 | bibcode=1990ApJ...355..667Q | doi=10.1086/168800 }}</ref> [[Beeld:Jupiter_showing_SL9_impact_sites.jpg|thumb|240px|Die bruin merke dui aan waar die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] se stukke teen Jupiter gebots het.]] ===Botsings=== Jupiter is al die Sonnestelsel se [[stofsuier]] genoem<ref>{{cite news | title=Caught in the act: Fireballs light up Jupiter | work=ScienceDaily | date=September 10, 2010 | url=https://www.sciencedaily.com/releases/2010/09/100909212309.htm | access-date=2022-04-26 }}</ref> vanweë sy enorme swaartekrag en ligging naby die binneste Sonnestelsel. Daar is meer botsings, soos deur komete, teen hom as teen enige ander planeet in die Sonnestelsel.<ref>{{cite journal | last1=Nakamura | first1=T. | last2=Kurahashi | first2=H. | title=Collisional Probability of Periodic Comets with the Terrestrial Planets: An Invalid Case of Analytic Formulation | journal=Astronomical Journal | year=1998 | volume=115 | issue=2 | pages=848–854 | doi=10.1086/300206 | bibcode=1998AJ....115..848N | doi-access=free }}</ref> Jupiter ondervind byvoorbeeld 200 keer soveel botsings deur asteroïdes en komete as die Aarde.<ref name=HTUW/> In die verlede het wetenskaplikes gedink Jupiter het die binneste Sonnesteldel gedeeltelik beskerm teen 'n bombardement van komete.<ref name=HTUW/> Rekenaarsimulasies in 2008 wys egter Jupiter veroorsaak nie 'n afname van komete deur die binneste Sonnestelsel nie, want sy swaartekrag versteur hulle wentelbane na binne amper net soveel keer as wat dit hulle aantrek of afstoot.<ref>{{cite journal | last1=Horner | first1=J. | last2=Jones | first2=B. W. | year=2008 | title=Jupiter – friend or foe? I: the asteroids. | journal=International Journal of Astrobiology | volume=7 | issue=3–4 | pages=251–261 | doi=10.1017/S1473550408004187 | arxiv=0806.2795 | bibcode=2008IJAsB...7..251H| s2cid=8870726 }}</ref> Dié onderwerp is steeds omstrede onder wetenskaplikes omdat sommige glo Jupiter trek komete van die Kuipergordel na die Aarde, terwyl ander glo Jupiter beskerm die Aarde teen die [[Oortwolk]].<ref>{{cite news |first=Dennis |last=Overbye |date=July 25, 2009 |title=Jupiter: Our Comic Protector? |work=The New York Times |access-date=July 27, 2009 |url=https://www.nytimes.com/2009/07/26/weekinreview/26overbye.html}}</ref> In Julie 1994 het die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] teen Jupiter gebots.<ref>{{Cite web|title=In Depth {{!}} P/Shoemaker-Levy 9|url=https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/comets/p-shoemaker-levy-9/in-depth|access-date=2021-12-03|website=NASA Solar System Exploration}}</ref><ref>{{Cite web|last=Howell|first=Elizabeth|date=2018-01-24|title=Shoemaker-Levy 9: Comet's Impact Left Its Mark on Jupiter|url=https://www.space.com/19855-shoemaker-levy-9.html|access-date=2021-12-03|website=Space.com|language=en}}</ref> Die botsings is goed dopgehou deur sterrewagte oor die wêreld heen, insluitende die [[Hubble-ruimteteleskoop]] en [[Galileo-ruimtesending|Galileo-ruimtetuig]].<ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=The Big Comet Crash of 1994 – Intensive Observational Campaign at ESO|url=https://www.eso.org/public/news/eso9402/|access-date=2021-12-03|website=www.eso.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Top 20 Comet Shoemaker-Levy Images|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/top20.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref><ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=Comet P/Shoemaker-Levy 9 "Gang Of Four"|url=https://www.spacetelescope.org/images/opo9421a/|access-date=2021-12-03|website=www.spacetelescope.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web | title=Hubble Observations Shed New Light on Jupiter Collision | first1=Donald | last1=Savage | first2=Jim | last2=Elliott | first3=Ray | last3=Villard | url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/hst_obs.html | access-date=2021-12-03 | date=December 30, 2004 | website=nssdc.gsfc.nasa.gov }}</ref> Die gebeure is wyd in die media gedek.<ref>{{Cite web|title=NASA TV Coverage on Comet Shoemaker-Levy|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/tv_nasa.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref> ==Galery== <gallery mode="packed" heights="200px"> Beeld:Gemini North Infrared View of Jupiter.jpg|Infrarooibeeld van Jupiter, afgeneem deur die Gemini-Noord-teleskoop in Hawaii op 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Visible View of Jupiter.jpg|Jupiter in sigbare lig afgeneem deur Hubble, 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Ultraviolet View of Jupiter.jpg|Ultravioletfoto van Jupiter, op 11 Januarie 2017 deur Hubble afgeneem.<ref>{{cite web|title=By Jove! Jupiter Shows Its Stripes and Colors|publisher=National Science Foundation|website=NOIRLab|date=May 11, 2021|url=https://noirlab.edu/public/news/noirlab2116/|access-date=June 17, 2021}}</ref> Beeld:Hubble's View of Jupiter and Europa in August 2020.jpg|Jupiter en Europa afgeneem toe die planeet 653&nbsp;miljoen kilometer van die Aarde af was. Hubble, 25 Augustus 2020.<ref>{{cite web|title=Hubble Finds Evidence of Persistent Water Vapour Atmosphere on Europa|website=ESA Hubble|publisher=European Space Agency|date=October 14, 2021|url=https://esahubble.org/news/heic2111/|access-date=October 26, 2021}}</ref> </gallery> ==Sien ook== *[[Warm Jupiter]] *[[Portaal:Sterrekunde|Sterrekundeportaal]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Eksterne skakels== * {{cite book |first=Hans |last=Lohninger |display-authors=etal |date=2 November 2005 |chapter-url=http://www.vias.org/spacetrip/jupiter_1.html |chapter=Jupiter, As Seen By Voyager 1 |url=http://www.vias.org/spacetrip/index.html |title=A Trip into Space |publisher=Virtual Institute of Applied Science |access-date=March 9, 2007|ref=none}} * {{cite web |first=Tony |last=Dunn |year=2006 |url=http://orbitsimulator.com/gravity/articles/joviansystem.html |title=The Jovian System |work=Gravity Simulator |access-date=March 9, 2007|ref=none}} – 'n Simulasie van die mane van Jupiter. * [https://www.flickr.com/photos/136797589@N04/albums/72157685871712710 Jupiter in Motion], album van Juno-foto's saamgevat in kort video's * [https://www.youtube.com/watch?v=Us6EXc5Hyng June 2010 impact video] * [https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system Interaktiewe 3D-swaartekragsimulasie van die Jupiterstelsel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200611222440/https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system/ |date=June 11, 2020 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=Dv8UwzSOxmA Video (animasie; 4:00): Verbyvlug van Ganumedes en Jupiter] ([[Nasa]]; 15 Julie 2021). * {{en}} [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html Jupiter Fact Sheet] * {{en}} [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Jupiter Afbeeldings van Jupiter] {{CommonsKategorie-inlyn|Jupiter (planet)|Jupiter}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Jupiter}} {{PlaneteSon}} {{Normdata}} [[Kategorie:Jupiter| ]] 384dccoyvy1rl6cr1byjahfyvigcjp3 2516950 2516946 2022-08-02T13:15:47Z Burgert Behr 2401 Kassie wikitext text/x-wiki :''Hierdie artikel handel oor die [[planeet]] Jupiter. Vir ander betekenisse van die naam, sien [[Jupiter (dubbelsinnig)]].'' {{Inligtingskas Planeet | name = Jupiter | symbol = [[Beeld:Jupiter symbol (bold).svg|24px|♃]] | image = [[Lêer:Jupiter and its shrunken Great Red Spot.jpg|280px|Die planeet Jupiter]] | image_alt = 'n Foto van Jupiter deur Nasa se Hubble-ruimteteleskoop. | caption = Jupiter in natuurlike kleur, soos in April 2014 afgeneem deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | background = #f8f9fa | named_after = [[Jupiter (mythology)|Jupiter]] | orbit_ref =<ref name="fact" /> | epoch = [[J2000]] | semimajor = 778,479 Gm (5,2038 AE) | aphelion = 816,363 Gm (5,4570 [[AE]]) | perihelion = 740,595 Gm (4,9506 AE) | time_periastron = 21 Januarie 2023<ref name=horizons-perihelion>{{Cite web|url=https://ssd.jpl.nasa.gov/horizons_batch.cgi?batch=1&COMMAND=%27599%27&START_TIME=%272023-01-01%27&STOP_TIME=%272023-01-31%27&STEP_SIZE=%273%20hours%27&QUANTITIES=%2719%27|title=HORIZONS Planet-center Batch call for January 2023 Perihelion|website=ssd.jpl.nasa.gov|type=Perihelion for Jupiter's planet-centre (599) occurs on 2023-Jan-21 at 4.9510113au during a rdot flip from negative to positive|publisher=Nasa/JPL|access-date=2021-09-07}}</ref> | eccentricity = {{val|0.0489}} | inclination = {{plainlist | * 1,303° tot die [[sonnebaan]]<ref name="VSOP87" /> * 6,09° tot die [[Son]] se [[ewenaar]]<ref name="VSOP87" /> }} | asc_node = 100,464° | arg_peri = 273,867°<ref name="VSOP87" /> | mean_anomaly = 20,020°<ref name="VSOP87" /> | period = {{plainlist | * {{val|11.862|u=jaar}} * {{val|fmt=commas|4332.59|u=dae}} * {{val|fmt=commas|10476.8|u=Jupitersondae}}<ref name="planet_years">{{cite web |url=http://cseligman.com/text/sky/rotationvsday.htm |title=Rotation Period and Day Length |last=Seligman |first=Courtney |access-date=August 13, 2009}}</ref> }} | synodic_period = {{val|398.88|u=dae}} | avg_speed = 13,07 km/s | satellites = 80 (soos in 2021)<ref name=80moons/> | minorplanet = | physical_characteristics = yes | equatorial_radius = 71,492 ± 4&nbsp;km<br />(11,209&nbsp;[[Aarde]]s) | polar_radius = 66,854 ± 10&nbsp;km<br />(10,517&nbsp;Aardes) | flattening = 0,06487 ± 0,00015 | physical_ref =<ref name="fact" /><ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007">{{cite journal |doi=10.1007/s10569-007-9072-y |last1=Seidelmann |first1=P. Kenneth |last2=Archinal |first2=Brent A. |last3=A'Hearn<!-- written A'hearn here, mostly A'Hearn elsewhere --> |first3=Michael F. |last4=Conrad |first4=Albert R. |last5=Consolmagno |first5=Guy J. |last6=Hestroffer |first6=Daniel |last7=Hilton |first7=James L. |last8=Krasinsky |first8=Georgij A. |last9=Neumann |first9=Gregory A.| last10=Oberst | first10=Jürgen |last11=Stooke |first11=Philip J. |last12=Tedesco |first12=Edward F. |last13=Tholen |first13=David J. |last14=Thomas |first14=Peter C. |last15=Williams |first15=Iwan P. |year=2007 |title=Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006 |journal=Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy |volume=98 |issue=3 |pages=155–180 |bibcode=2007CeMDA..98..155S|doi-access=free }}</ref><ref name="PS15">{{cite book |last2=Lissauer |first2=Jack J. |last1=de Pater |first1=Imke |title=Planetary Sciences |date=2015 |url=https://books.google.com/books?id=stFpBgAAQBAJ&pg=PA250 |page=250 |publisher=Cambridge University Press |location=New York |isbn=978-0-521-85371-2 |edition=2nd updated}}</ref> | flattening = {{val|0.06487|fmt=commas}} | equatorial_radius = 69,911 km<br />{{val|11.209|u=raarde}} | polar_radius = 66,854 km<br />{{val|10.517|u=raarde}} | mean_radius = 69 911 km<br />{{val|10.973|u=raarde}} | surface_area = 6,1469×10¹⁰ km² <br>{{val|120.4|u=van die Aarde s'n}} | volume = 1,4313×10¹⁵ km³ <br>{{val|1.321|u=van die Aarde s'n}} | mass = 1,8982×10²⁷ kg<br />{{plainlist| * {{val|317.8|u=van die Aarde s'n}} * 1/1047 van die Son s'n<ref name=ssd-constants>{{cite web |title=Astrodynamic Constants |publisher=JPL Solar System Dynamics |date=February 27, 2009 |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |access-date=August 8, 2007}}</ref> }} | density = 1 326 kg/m³ | surface_grav = 24,79&nbsp;m/s²<ref name="fact" /><br />2,528&nbsp;g | escape_velocity = 59,5&nbsp;km/s<ref name="fact" /> | sidereal_day = 9,925&nbsp;h<ref>{{cite web |author=Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. |year=2001 |url=http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |title=Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000 |publisher=HNSKY Planetarium Program |access-date=2 Februarie 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512151452/http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br />(9 h 55 m 30 s) | rot_velocity = 12,6&nbsp;km/s<br />45&nbsp;300&nbsp;km/h | axial_tilt = 3,13°<ref name="fact" /> | right_asc_north_pole = 268,057°<br />(17&nbsp;h 52&nbsp;min 14&nbsp;s) | declination = 64,496° | albedo = 0,343 (geometries)<br />0,52 (Bond)<ref name="fact" /> | magnitude = -1,6 tot -2,94<ref name="fact" /> | angular_size = 29,8" — 50,1"<ref name="fact" /> | temperatures = yes | temp_name1 = 1 bar level | min_temp_1 = | mean_temp_1 = 165&nbsp;[[Kelvin|K]]<ref name="fact" /> | max_temp_1 = | temp_name2 = 0,1 bar | min_temp_2 = | mean_temp_2 = 112&nbsp;K<ref name="fact" /> | max_temp = | atmosphere = yes | surface_pressure = 20-200&nbsp;kPa<ref>{{en}} {{cite journal|author=Anonymous|title=Probe Nephelometer|journal=Galileo Messenger|publisher=NASA/JPL|date=Maart 1983|issue=6|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|accessdate=2007-02-12|archive-date=2009-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090719111109/http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|url-status=dead}}</ref> | atmosphere_composition = 89,8±2,0% [[Waterstof]]<br /> 10,2±2,0% [[Helium]]<br /> ~0,3% [[Metaan]]<br /> ~0,026% [[Ammoniak]]<br /> ~0,003% Waterstofdeuteried<br /> 0,0006% [[Etaan]]<br /> 0,0004% [[Water]] }} '''Jupiter''' is die vyfde [[planeet]] van die [[Son]] af en die grootste in die [[Sonnestelsel]]. Dit is 'n [[gasreus]] met 'n [[massa]] van meer as twee en 'n half keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam, maar effens kleiner as 'n duisendste van die Son se massa. Jupiter is die helderste natuurlike voorwerp in die [[Aarde]] se naglug naas die [[Maan]] en [[Venus]], en dit word reeds sedert die [[voorgeskiedenis]] waargeneem. Dit is genoem na die [[Jupiter (mitologie)|Romeinse god Jupiter]], die koning van die gode. Jupiter bestaan hoofsaaklik uit [[waterstof]], maar [[helium]] beslaan 'n kwart van sy massa en 'n tiende van sy [[volume]]. Dit het waarskynlik 'n rotsagtige kern van swaarder elemente,<ref name="coreuncertainty_2004">{{cite journal | last1=Saumon | first1=D. | last2=Guillot | first2=T. |title=Shock Compression of Deuterium and the Interiors of Jupiter and Saturn |journal=The Astrophysical Journal |volume=609 |issue=2 |pages=1170–1180 |year=2004 |bibcode=2004ApJ...609.1170S |doi=10.1086/421257 |arxiv=astro-ph/0403393|s2cid=119325899 }}</ref> maar ontbreek, nes die ander gasreuse in die Sonnestelsel, 'n goed gedefinieerde soliede oppervlak. Die voortdurende sametrekking van Jupiter se binnekant wek meer hitte op as wat dit van die Son kry. Vanweë sy vinnige rotasie is Jupiter se vorm 'n [[Sferoïde|afgeplatte sferoïde]]: Dit het 'n effense maar merkbare uitstulping om sy [[ewenaar]]. Die buitenste [[atmosfeer]] is verdeel in 'n reeks bande in sy breedte, met onstuimigheid en [[storm]]s aan die grense tussen hulle. 'n Prominente gevolg hiervan is die [[Groot Rooi Vlek]], 'n reusestorm wat minstens sedert 1831 sigbaar is. Jupiter word omring deur 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel en 'n kragtige [[magnetosfeer]]. Sy magnetiese stert is byna 800&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,3&nbsp;[[AE]]) lank en strek amper tot by [[Saturnus]] se [[wentelbaan]]. Jupiter het [[Jupiter se natuurlike satelliete|80 bekende mane]] en moontlik meer,<ref name="80moons">{{cite journal | first=David | last=Kindy | url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/amateur-astronomer-discovers-new-moon-orbiting-jupiter-180978258/ | title=Amateur Astronomer Discovers New Moon Orbiting Jupiter | journal=Smithsonian Magazine | access-date=2022-03-08 }}</ref> insluitende die vier groot [[mane van Galilei]] wat in 1610 deur [[Galileo Galilei]] ontdek is: [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]]. Io en Europa is omtrent so groot soos die Aarde se Maan, Kallisto is amper so groot soos die planeet [[Mercurius]] en Ganumedes is groter. [[Pioneer 10]] was die eerste [[ruimtetuig]] wat Jupiter besoek het. Sy naaste afstand aan die planeet was in Desember 1973.<ref name=pioneer10>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/missions/pioneer-10/in-depth|title=In Depth {{!}} Pioneer 10|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> Verskeie robottuie het Jupiter sedertdien besoek, onder meer die [[Pioneer-program|Pioneer-]] en [[Voyager-program|Voyager]]-verbyvlugsendings van 1973 tot 1979, en later die [[Galileo-ruimtesending|Galileo-wenteltuig]] in 1995.<ref>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/exploration?page=0&per_page=10&order=launch_date+desc,title+asc&search=&tags=Jupiter&category=129|title=Exploration {{!}} Jupiter|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> In 2007 het die [[New Horizons]] die planeet besoek en sy [[Swaartekragslinger|swaartekrag gebruik]] om sy spoed te verhoog en sy baan aan te pas op sy vlug na [[Pluto]]. Die laaste tuig wat Jupiter besoek het, is [[Juno (ruimtetuig)|Juno]], wat in Julie 2016 in 'n wentelbaan om die planeet gegaan het.<ref name="NYT-20160705">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA's Juno Spacecraft Enters Jupiter's Orbit |url=https://www.nytimes.com/2016/07/05/science/juno-enters-jupiters-orbit-capping-5-year-voyage.html |date=July 5, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 5, 2016}}</ref><ref name="NYT-20160630">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=All Eyes (and Ears) on Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2016/07/01/science/jupiter-nasa-juno-hubble.html |date=June 30, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 1, 2016}}</ref> Toekomstige teikens in die Jupiter-stelsel wat besoek sal word, sluit moontlik in die ysbedekte vloeistofoseaan van Europa.<ref name="NY-20210614">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Mushballs and a Great Blue Spot: What Lies Beneath Jupiter's Pretty Clouds – NASA's Juno probe is beginning an extended mission that may not have been possible if it hadn't experienced engine trouble when it first arrived at the giant planet. |url=https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-date=2021-12-28 |url-access=limited |date=14 June 2021 |work=The New York Times |access-date=16 June 2021 }}</ref> ==Naam en simbool== In beide die Griekse en Romeinse beskawing is die planeet na die hoofgod van die [[panteon]] genoem: [[Zeus]] vir die Grieke en [[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] vir die Romeine. Die [[Internasionale Sterrekundige Vereniging]] (IAU) het die naam Jupiter in 1976 as die naam vir die planeet aanvaar. Die IAU noem nuut ontdekte mane van Jupiter na sy mitologiese minnaresse, minnaars en afstammelinge.<ref>{{cite web | title=Naming of Astronomical Objects | publisher=International Astronomical Union | url=https://www.iau.org/public/themes/naming/ | access-date=2022-03-23 }}</ref> Die [[simbool]] vir die planeet, [[Beeld:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]], kom van die Griekse [[letter]] [[Zeta (letter)|zeta]] met 'n horisontale streep (Ƶ) as 'n afkorting vir "Zeus".<ref name=jones-1999> {{cite book | title = Astronomical papyri from Oxyrhynchus | last = Jones | first = Alexander | date = 1999 | pages = 62–63 | isbn = 9780871692337 | url = https://books.google.com/books?id=8MokzymQ43IC}}</ref><ref>{{cite journal | title=The origin of the symbols of the planets | last=Maunder | first=A. S. D. | journal=The Observatory | volume=57 | pages=238–247 | date=August 1934 | bibcode=1934Obs....57..238M }}</ref> Die argaïese naam ''Jove'' word sedert omstreeks die 14de eeu as 'n poëtiese naam vir Jupiter gebruik.<ref>{{cite book | title=Jove | first=Douglas | last=Harper | work=Online Etymology Dictionary | url=https://www.etymonline.com/word/jove | access-date=2022-03-22 }}</ref> Die Romeine het die vyfde dag van die week ''diēs Iovis'' ("Jove se Dag") genoem na die planeet.<ref name=days>{{citation |last=Falk |first=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |volume=93 |pages=122–133 |date=June 1999 |bibcode=1999JRASC..93..122F |access-date=18 November 2020 |archive-date=25 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225172054/http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |url-status=live }}</ref> In die [[Germaanse mitologie]] word Jupiter gelykgestel aan die dondergod [[Thor]], van waar die [[Afrikaanse]] naam [[Donderdag]] kom vir die Romeinse ''dies Jovis''.<ref>{{cite journal |last1=Falk |first1=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |year=2004 |volume=93 |pages=122–133 |bibcode=1999JRASC..93..122F |doi=10.1016/j.newast.2003.07.002 |last2=Koresko |first2=Christopher|arxiv=astro-ph/0307398 |s2cid=118954190 }}</ref> ''Jovian'' is in [[Engels]] die [[Adjektief|adjektiewe]] vorm van Jupiter. ==Vorming en migrasie== Jupiter is vermoedelik die oudste planeet in die Sonnestelsel.<ref name=Kruijer_et_al_2017/> Huidige modelle van die vorming van ons stelsel dui daarop dat Jupiter min of meer by die sneeulyn gevorm het: 'n afstand van die Son af waar die temperatuur laag genoeg is dat [[Vlugtigheid (planetologie)|vlugtige stowwe]] soos [[water]] kan kondenseer om [[Vastestof|vastestowwe]] te vorm.<ref name=Bosman_et_al_2019/> Die planeet het 'n groot vloeibare kern begin vorm en toe sy gasatmosfeer versamel. As gevolg daarvan moes die kern gevorm het voordat die [[sonnewel]] ná 10&nbsp;miljoen jaar heeltemal opgebreek het. Oor sowat 'n mijoen jaar het Jupiter se atmosfeer geleidelik uitgesit totdat die massa omtrent 20 keer dié van die Aarde was. Die omwentelende massa het 'n gaping in die sonnewel geskep, en daarna het die planeet stadigaan oor 3-4&nbsp;miljoen jaar gegroei tot 50&nbsp;[[aardmassa]]s.<ref name=Kruijer_et_al_2017>{{cite journal | title=Age of Jupiter inferred from the distinct genetics and formation times of meteorites | last1=Kruijer | first1=Thomas S. | last2=Burkhardt | first2=Christoph | last3=Budde | first3=Gerrit | last4=Kleine | first4=Thorsten | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences | volume=114 | issue=26 | pages=6712–6716 | date=June 2017 | doi=10.1073/pnas.1704461114 | pmid=28607079 | pmc=5495263 | bibcode=2017PNAS..114.6712K | doi-access=free }}</ref> Volgens een hipotese het Jupiter rofweg 3,5&nbsp;AE (520&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af begin vorm. Namate die jong planeet massa vergaar het, het 'n wisselwerking met die gasskyf wat om die Son gewentel het en 'n [[baanresonansie]] met Saturnus daartoe gelei dat hy na binne migreer het.<ref name=Bosman_et_al_2019>{{cite journal | title=Jupiter formed as a pebble pile around the N2 ice line | last1=Bosman | first1=A. D. | last2=Cridland | first2=A. J. | last3=Miguel | first3=Y. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=632 | id=L11 | pages=5 | date=December 2019 | arxiv=1911.11154 | bibcode=2019A&A...632L..11B | doi=10.1051/0004-6361/201936827 | s2cid=208291392 }}</ref><ref name="Walsh_etal_2011">{{cite journal | last1=Walsh | first1=K. J. | last2=Morbidelli | first2=A. | last3=Raymond | first3=S. N. | last4=O'Brien | first4=D. P. | last5=Mandell | first5=A. M. | year=2011 | title=A low mass for Mars from Jupiter's early gas-driven migration | journal=Nature | volume=475 | issue=7355 | pages=206–209 | doi=10.1038/nature10201 | bibcode=2011Natur.475..206W | arxiv=1201.5177 | pmid=21642961| s2cid=4431823 }}</ref> [[Lêer:Aarde Jupiter.svg|duimnael|links|180px|Vergelyking in grootte met die Aarde]] Dit het die wentelbane van verskeie [[superaarde]]s wat nader aan die Son gewentel het, versteur en veroorsaak dat hulle vernietigend bots. Saturnus sou later ook na binne begin migreer het, baie vinniger as Jupiter, totdat die twee planete vasgevang is in 'n resonansie van 3:2 by ongeveer 1,5&nbsp;AE (220&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af. Dit het die rigting van migrasie verander en veroorsaak dat hulle weg van die Son af en uit die binneste Sonnestelsel migreer het na hulle huidige posisies.<ref>{{cite journal |title=Jupiter's decisive role in the inner Solar System's early evolution |first=Konstantin |last=Batygin |doi=10.1073/pnas.1423252112 |pmid=25831540 |pmc=4394287 |volume=112 |issue=14 |pages=4214–4217 |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |arxiv=1503.06945 |bibcode=2015PNAS..112.4214B|year=2015 |doi-access=free }}</ref> Dit alles het oor 'n tydperk van 3-6&nbsp;miljoen jaar plaasgevind, met die finale migrasie van Jupiter wat oor verskeie honderdduisende jare geskied het.<ref name="Walsh_etal_2011"/><ref>{{cite journal | last1=Haisch Jr. | first1=K. E. | last2=Lada | first2=E. A. | last3=Lada | first3=C. J. | title=Disc Frequencies and Lifetimes in Young Clusters | year=2001 | journal=The Astrophysical Journal | volume=553 | issue=2 | pages=153–156| doi=10.1086/320685 | arxiv=astro-ph/0104347 | bibcode=2001ApJ...553L.153H | s2cid=16480998 | url=http://cds.cern.ch/record/496876 }}</ref> Jupiter se migrasie uit die binneste Sonnestelsel het die binneplanete, onder meer die Aarde, eindelik in staat gestel om uit die rommel te vorm.<ref>{{cite web |url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314171306/http://news.nationalgeographic.com/2015/03/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching/ |archive-date=March 14, 2017 |title=Observe: Jupiter, Wrecking Ball of Early Solar System |last=Fazekas |first=Andrew |date=March 24, 2015 |work=National Geographic |access-date=April 18, 2021 |url-status=live}}</ref> Daar is verskeie probleme met dié hipotese. Die gevolglike tydskale vir die vorming van die aardplanete stem blykbaar nie ooreen met hulle gemete [[Chemiese element|elementêre]] samestelling nie.<ref name="zube_2019">{{cite journal|last=Zube|first=N.|author2=Nimmo, F.|author3=Fischer, R.|author4=Jacobson, S.|title=Constraints on terrestrial planet formation timescales and equilibration processes in the Grand Tack scenario from Hf-W isotopic evolution|journal=Earth and Planetary Science Letters|year=2019|volume=522|issue=1|pages=210–218|doi=10.1016/j.epsl.2019.07.001 |pmid=32636530|pmc=7339907|arxiv = 1910.00645 |bibcode = 2019E&PSL.522..210Z |s2cid=199100280}}</ref> Jupiter sou waarskynlik in 'n wentelbaan nader aan die Son gegaan het as dit deur die sonnewel migreer het.<ref name="dangelo_marzari_2012">{{cite journal|last=D'Angelo|first=G.|author2= Marzari, F. |title=Outward Migration of Jupiter and Saturn in Evolved Gaseous Disks|journal=The Astrophysical Journal|year=2012|volume=757|issue=1|page=50 (23 pp.)|doi=10.1088/0004-637X/757/1/50 |arxiv = 1207.2737 |bibcode = 2012ApJ...757...50D |s2cid=118587166}}</ref> Sommige mededingende modelle van die vorming van die Sonnestelsel voorspel die vorming van Jupiter met wentelbaaneienskappe naby aan dié van vandag.<ref name=dangelo2021>{{cite journal | last1=D'Angelo | first1=G. | last2=Weidenschilling | first2=S. J. | last3=Lissauer | first3=J. J. | last4=Bodenheimer | first4=P. | title=Growth of Jupiter: Formation in disks of gas and solids and evolution to the present epoch | journal=Icarus |year=2021 | volume=355 | page=114087 | arxiv=2009.05575 | doi=10.1016/j.icarus.2020.114087 | bibcode=2021Icar..35514087D | s2cid=221654962 }}</ref> Ander modelle voorspel dat Jupiter verder weg gevorm het, soos 18&nbsp;AE (2,7&nbsp;miljard&nbsp;km) van die Son af.<ref name=Pirani_et_al_2019>{{cite journal | title=Consequences of planetary migration on the minor bodies of the early solar system | last1=Pirani | first1=S. | last2=Johansen | first2=A. | last3=Bitsch | first3=B. | last4=Mustill | first4=A.J. | last5=Turrini | first5=D. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=623 | date=March 2019 | pages=A169 | doi=10.1051/0004-6361/201833713| arxiv=1902.04591 | bibcode=2019A&A...623A.169P | doi-access=free }}</ref><ref name=Pirani_accompanying_article>{{cite web |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2019/03/190322105706.htm |title=Jupiter's Unknown Journey Revealed |work=ScienceDaily |publisher=Lund University |date= March 22, 2019|access-date=March 25, 2019}}</ref> Gebaseer op Jupiter se samestelling, is daar navorsers wat reken die planeet het baie ver van die Son af gevorm,<ref name=n2_snowline_2019>{{cite journal | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Jupiter's Composition Suggests its Core Assembled Exterior to the N_{2} Snowline | journal=The Astronomical Journal | year=2019 | volume=158 | issue=5 | doi=10.3847/1538-3881/ab46a8 | arxiv=1909.11246 | s2cid=202749962 | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab46a8/pdf}}</ref><ref>{{cite journal | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab6172 | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Erratum: "Jupiter's Composition Suggests Its Core Assembled Exterior to the N2 Snowline" | journal=The Astronomical Journal | year=2020| volume=159 | issue=2 | page=78 | doi=10.3847/1538-3881/ab6172 | s2cid=214576608 }}</ref> tot 40&nbsp;AE (6&nbsp;miljard&nbsp;km) weg. Die planeet sou daarna nader migreer het tot by sy huidige posisie. Dié migrasie na binne sou oor rofweg 700&nbsp;000 jaar plaasgevind het,<ref name=Pirani_et_al_2019/><ref name=Pirani_accompanying_article/> in 'n epog sowat 2-3&nbsp;miljoen jaar nadat die planeet begin vorm het. In dié model sou Saturnus, [[Uranus]] en [[Neptunus]] selfs verder van die Son af gevorm het, en sou Saturnus ook na binne migreer het. ==Fisiese eienskappe== Jupiter is 'n [[gasreus]], wat hoofsaaklik uit [[gas]] en [[vloeistof]] bestaan, eerder as uit soliede materiaal. Dit is die grootste planeet in die [[Sonnestelsel]], met 'n deursnee van 142&nbsp;984&nbsp;km by sy [[ewenaar]].<ref>{{cite book|page=419|title=Regents Exams and Answers: Earth Science—Physical Setting 2020|last1=Denecke|first1=Edward J.|date=January 7, 2020|publisher=Barrons Educational Series|isbn=978-1-5062-5399-2}}</ref> Sy gemiddelde digtheid is 1,326&nbsp;g/cm³, min of meer dieselfde as dié van [[stroop]],<ref name=Swarbrick2013>{{cite book | title=Encyclopedia of Pharmaceutical Technology | first=James | last=Swarbrick | date=2013 | page=3601 | volume=6 | isbn=9781439808238 | publisher=CRC Press | url=https://www.google.com/books/edition/Encyclopedia_of_Pharmaceutical_Technolog/w2C1DwAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA3601 | quote="Syrup USP (1.31&nbsp;g/cm³)" }}</ref> en laer as dié van die vier [[aardplanete]].<ref>{{cite book | title=Allen's Astrophysical Quantities | last1=Allen | first1=Clabon Walter | last2=Cox |first2=Arthur N. | publisher=Springer | date=2000 | pages=295–296 | isbn=978-0-387-98746-0 | url=https://books.google.com/books?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA296 }}</ref><ref>{{cite book | page=1041 | title=A Concise Handbook of Mathematics, Physics, and Engineering Sciences | last1=Polyanin | first1=Andrei D. | last2=Chernoutsan | first2=Alexei | date=October 18, 2010 | publisher=CRC Press | isbn=978-1-4398-0640-1 }}</ref> ===Samestelling=== Die volume van Jupiter se boonste [[atmosfeer]] bestaan uit sowat 90% [[waterstof]] en 10% [[helium]]. Omdat heliumatome 'n groter massa het as waterstofatome, is die massa van Jupiter se atmosfeer omtrent 24% helium.<ref>{{cite journal | title=NOTE: New Constraints on the Composition of Jupiter from Galileo Measurements and Interior Models | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Gautier | first2=Daniel | last3=Hubbard | first3=William B | journal=Icarus | volume=130 | issue=2 | pages=534–539 | date=December 1997 | doi=10.1006/icar.1997.5812 | arxiv=astro-ph/9707210 | bibcode=1997Icar..130..534G | s2cid=5466469 }}</ref> Die atmosfeer bevat spoorhoeveelhede [[metaan]]-, [[waterdamp]]-, [[ammoniak]]- en [[silikon]]gebaseerde samestellings. Daar is ook klein hoeveelhede [[koolstof]], [[etaan]], [[waterstofsulfied]], [[neon]], [[suurstof]], [[fosfien]] en [[swael]]. Die heel buitenste laag van die atmosfeer bevat [[kristal]]le van bevore ammoniak. Deur middel van [[infrarooi]]- en [[ultraviolet]]metings is ook spoorhoeveelhede [[benseen]] en ander [[Koolwaterstof|koolwaterstowwe]] ontdek.<ref>{{cite journal |journal=Icarus |volume=64 |issue=2 |pages=233–248 |year=1985 |title=Infrared Polar Brightening on Jupiter III. Spectrometry from the Voyager 1 IRIS Experiment |bibcode=1985Icar...64..233K |author=Kim, S. J. |author2=Caldwell, J. |author3=Rivolo, A. R. |author4=Wagner, R. |doi=10.1016/0019-1035(85)90201-5}}</ref> Jupiter se binnekant bevat swaarder materiale – volgens massa is dit rofweg 71% waterstof, 24% helium en 5% ander elemente.<ref name="voyager">{{cite journal |author=Gautier, D. |author2=Conrath, B. |author3=Flasar, M. |author4=Hanel, R. |author5=Kunde, V. |author6=Chedin, A. |author7=Scott N. |title=The helium abundance of Jupiter from Voyager |journal=Journal of Geophysical Research |volume=86 |issue=A10 |pages=8713–8720 |year=1981 |bibcode=1981JGR....86.8713G |doi=10.1029/JA086iA10p08713|hdl=2060/19810016480 |s2cid=122314894 |hdl-access=free }}</ref><ref name="cassini">{{cite journal |author=Kunde, V. G. |display-authors=etal |title=Jupiter's Atmospheric Composition from the Cassini Thermal Infrared Spectroscopy Experiment |journal=Science |date=September 10, 2004 |volume=305 |issue=5690 |pages=1582–1586 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/305/5690/1582 |access-date=April 4, 2007 |doi=10.1126/science.1100240 |pmid=15319491 |bibcode=2004Sci...305.1582K|s2cid=45296656 }}</ref> Die atmosferiese proporsies van waterstof en helium is naby die teoretiese samestelling van die oorspronklike [[sonnewel]]. Neon in die boonste atmosfeer is net 20 dele per miljoen volgens massa, wat omtrent 'n tiende van die hoeveelheid in die Son is.<ref>{{cite journal | last1=Niemann | first1=H. B. | last2=Atreya | first2=S. K. | last3=Carignan | first3=G. R. | last4=Donahue | first4=T. M. | last5=Haberman | first5=J. A. | last6=Harpold | first6=D. N. | last7=Hartle | first7=R. E. | last8=Hunten | first8=D. M. | last9=Kasprzak | first9=W. T. | last10=Mahaffy | first10=P. R. | last11=Owen | first11=T. C. | last12=Spencer | first12=N. W. | last13=Way | first13=S. H. | title=The Galileo Probe Mass Spectrometer: Composition of Jupiter's Atmosphere | journal=Science | year=1996 | volume=272 | issue=5263 | pages=846–849 | bibcode=1996Sci...272..846N | doi=10.1126/science.272.5263.846 | pmid=8629016| s2cid=3242002 }}</ref> Helium is ook net sowat 80% van die Son se heliumsamestelling. Dié uitputting is as gevolg van 'n neerslag van dié elemente as heliumryke druppels, 'n proses wat binne-in die planeet plaasvind.<ref name="galileo_ms">{{cite journal |first1=U. |last1=von Zahn |first2=D. M. |last2=Hunten |first3=G. |last3=Lehmacher |title=Helium in Jupiter's atmosphere: Results from the Galileo probe Helium Interferometer Experiment |journal=Journal of Geophysical Research |year=1998 |volume=103 |issue=E10 |pages=22815–22829 |doi=10.1029/98JE00695 |bibcode=1998JGR...10322815V |doi-access=free }}</ref><ref name="Juno">{{cite journal |title=Jupiter's Interior as Revealed by Juno |last=Stevenson |first=David J. |journal=Annual Review of Earth and Planetary Sciences |volume=48 |pages=465–489 |date=May 2020 |url=https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |access-date=2022-03-18 |doi=10.1146/annurev-earth-081619-052855 |bibcode=2020AREPS..48..465S |s2cid=212832169 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507195319/https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |archive-date=May 7, 2020 |url-status=dead }}</ref> Gebaseer op [[spektroskopie]], het Saturnus vermoedelik dieselfde samestelling as Jupiter, maar die ander [[reuseplanete]], [[Uranus]] en [[Neptunus]], het relatief minder waterstof en helium en relatief meer van die volgende meeste elemente, insluitende [[suurstof]], [[koolstof]], [[stikstof]] en [[swael]].<ref>{{cite web | last1=Ingersoll | first1=A. P. | last2=Hammel | first2=H. B. | last3=Spilker | first3=T. R. | last4=Young | first4=R. E. | date=June 1, 2005 | url=http://www.lpi.usra.edu/opag/outer_planets.pdf | title=Outer Planets: The Ice Giants | publisher=Lunar & Planetary Institute | access-date=February 1, 2007 }}</ref> Dié twee planete is bekend as [[ysreus]]e, want die meeste van hulle vlugtige samestellings is in 'n vastestofvorm. ===Grootte en massa=== [[Beeld:Jupiter and Europa 2020.tiff|thumb|200px|links|Jupiter met een van sy mane, [[Europa (maan)|Europa]], links.]] Jupiter se massa is 2,5 keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam. Dit is so groot dat die [[massamiddelpunt]] met die Son buite die oppervlak van die Son lê, sowat 1,068&nbsp;[[sonradius]]se van die Son se middelpunt af.<ref>{{cite book |last1=MacDougal |first1=Douglas W. |title=Newton's Gravity |url=https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd |url-access=limited |year=2012 |publisher=Springer New York |isbn=978-1-4614-5443-4 |pages=[https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd/page/n208 193]–211 |language=en |chapter=A Binary System Close to Home: How the Moon and Earth Orbit Each Other }}</ref> Jupiter is veel groter as die Aarde, maar aansienlik minder dig: sy volume is 1&nbsp;321 keer die Aarde s'n, maar sy massa is net 318 [[aardmassa]]s.<ref name="fact"/><ref name="burgess">{{cite book |first=Eric |last=Burgess |date=1982 |title=By Jupiter: Odysseys to a Giant |publisher=Columbia University Press |location=New York |isbn=978-0-231-05176-7}}</ref>{{rp|6}} Jupiter se [[radius]] is omtrent 'n tiende van die Son s'n,<ref name="shu82">{{cite book |first=Frank H. |last=Shu |date=1982 |title=The physical universe: an introduction to astronomy |page=[https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 426] |series=Series of books in astronomy |edition=12th |publisher=University Science Books |isbn=978-0-935702-05-7 |url=https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 }}</ref> maar sy massa is 'n duisendste [[sonmassa]]. Die meeteenheid "[[Jupitermassa]]" (ook M_J of M_JUP) word dikwels gebruik om die massa van ander voorwerpe te beskryf, veral [[eksoplanete]] en [[bruindwerg]]e. Die eksoplaneet [[HD 209458 b]] het byvoorbeeld 'n massa van {{val|0.69|ul=mjup}}.<ref>{{cite web |url=http://exoplanet.eu/ |title=The Extrasolar Planets Encyclopedia: Interactive Catalogue |publisher=Paris Observatory |first=Jean |last=Schneider |year=2009}}</ref> Teoretiese modelle dui aan dat as Jupiter 'n massa van 40% groter gehad het, die binnekant so saamgepers sou gewees het dat sy volume sou afgeneem het ondanks die groter hoeveelheid materie.<ref name="Seager2007">{{cite journal | last1=Seager | first1=S. | last2=Kuchner | first2=M. | last3=Hier-Majumder | first3=C. A. | last4=Militzer | first4=B. | title=Mass-Radius Relationships for Solid Exoplanets | journal=The Astrophysical Journal | volume=669 | issue=2 | pages=1279–1297 | year=2007 | doi=10.1086/521346 | arxiv=0707.2895 | bibcode=2007ApJ...669.1279S | s2cid=8369390 }}</ref> Hoewel Jupiter se massa 75 keer so groot sou moes gewees het om waterstof te verbrand en 'n [[ster]] te word,<ref>{{cite journal | title=The theory of brown dwarfs and extrasolar giant planets | last1=Burrows | first1=Adam | last2=Hubbard | first2=W. B. | last3=Lunine | first3=J. I. | last4=Liebert | first4=James | journal=Reviews of Modern Physics | volume=73 | issue=3 | pages=719–765 | date=July 2001 | doi=10.1103/RevModPhys.73.719 | arxiv=astro-ph/0103383 | bibcode=2001RvMP...73..719B | s2cid=204927572 }}</ref> het die kleinste [[rooidwerg]] dalk 'n radius van net effens groter as Saturnus.<ref>{{cite journal | title=The EBLM project. III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit | last1=von Boetticher | first1=Alexander | last2=Triaud | first2=Amaury H. M. J. | last3=Queloz | first3=Didier | last4=Gill | first4=Sam | last5=Lendl | first5=Monika | last6=Delrez | first6=Laetitia | last7=Anderson | first7=David R. | last8=Collier Cameron | first8=Andrew | last9=Faedi | first9=Francesca | last10=Gillon | first10=Michaël | last11=Gómez Maqueo Chew | first11=Yilen | last12=Hebb | first12=Leslie | last13=Hellier | first13=Coel | last14=Jehin | first14=Emmanuël | last15=Maxted | first15=Pierre F. L. | last16=Martin | first16=David V. | last17=Pepe | first17=Francesco | last18=Pollacco | first18=Don | last19=Ségransan | first19=Damien | last20=Smalley | first20=Barry | last21=Udry | first21=Stéphane | last22=West | first22=Richard | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=604 | id=L6 | pages=6 | date=August 2017 | doi=10.1051/0004-6361/201731107 | arxiv=1706.08781 | bibcode=2017A&A...604L...6V | s2cid=54610182 }}</ref> Jupiter straal meer hitte uit as wat dit van die Son ontvang vanweë sy sametrekkende binnekant.<ref name="elkins-tanton">{{cite book | first=Linda T. | last=Elkins-Tanton |date=2011 | title=Jupiter and Saturn | publisher=Chelsea House | location=New York | isbn=978-0-8160-7698-7 | edition=revised }}</ref>{{rp|30}}<ref>{{cite book | title=Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first=Patrick | last=Irwin | date=2003 | page=62 | isbn=9783540006817 | publisher=Springer Science & Business Media | url=https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&pg=PA62 }}</ref> Dié proses veroorsaak dat Jupiter met sowat 1&nbsp;mm per jaar krimp.<ref>{{cite book | title = Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first = Patrick G. J.|last= Irwin | publisher = Springer | orig-year = 2003 | url = https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&q=%22kelvin+helmholtz+mechanism%22&pg=PA63|edition= Second |year= 2009| page=4|isbn=978-3-642-09888-8}}.</ref><ref name="guillot04">{{cite book | editor1-last=Bagenal | editor1-first=Fran | editor2-last=Dowling | editor2-first=Timothy E. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=William B. | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | chapter=Chapter 3: The Interior of Jupiter | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 }}</ref> Toe Jupiter gevorm het, was dit warmer en sy deursnee omtrent twee keer so groot soos nou.<ref>{{cite journal |last=Bodenheimer |first=P. |title=Calculations of the early evolution of Jupiter |series=23 |journal=Icarus |year=1974 |issue=3 |volume=23 |pages=319–325 |bibcode=1974Icar...23..319B |doi=10.1016/0019-1035(74)90050-5}}</ref> ===Interne struktuur=== Voor die vroeë 21ste eeu het die meeste wetenskaplikes een van twee scenario's voorgestel vir die vorming van Jupiter. As die planeet aanvanklik materiaal aangetrek het as 'n soliede liggaam, sou dit bestaan het uit 'n digte kern, 'n omringende laag vloeibare [[metallieke waterstof]] (met 'n bietjie helium) wat omtrent 80% van die planeet se radius dek,<ref>{{cite journal | last=Smoluchowski | first=R. | year=1971 | title=Metallic interiors and magnetic fields of Jupiter and Saturn | journal=The Astrophysical Journal | volume=166 | page=435 | doi=10.1086/150971 | bibcode=1971ApJ...166..435S }}</ref> en 'n buitenste atmosfeer van hoofsaaklik [[Waterstof|molekulêre waterstof]].<ref name="guillot04" /> As die planeet egter regstreeks uit die gasagtige [[planetêre newel]] ineengestort het, sal dit na verwagting geen kern hê nie en tot in die middel bestaan uit al hoe digter vloeistowwe (hoofsaaklik molekulêre en metallieke waterstof). [[Beeld:Jupiter diagram.svg|thumb|500px|'n Diagram van Jupiter, sy binnekant, oppervlak, ringe en binnemane.]] Data van Juno het getoon Jupiter het 'n baie uitgespreide kern wat met sy binneste mantel meng.<ref name="NYT-20160705" /><ref name=space_dot_com_2017>{{cite web | url=https://www.space.com/37005-jupiter-fuzzy-core-nasa-juno.html | title=More Jupiter Weirdness: Giant Planet May Have Huge, 'Fuzzy' Core | date=May 26, 2017 | last=Wall | first=Mike | website=space.com | access-date=April 20, 2021}}</ref><ref name=Wrong-Juno>{{Cite web | url=https://www.space.com/39348-juno-jupiter-mission-planet-revelations.html | title='Totally Wrong' on Jupiter: What Scientists Gleaned from NASA's Juno Mission | date=January 10, 2018 | first=Hanneke | last=Weitering | website=space.com | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Dit is dalk veroorsaak deur 'n botsing met 'n planeet van sowat 10 [[aardmassa]]s 'n paar miljoen jaar ná Jupiter se vorming, wat 'n aanvanklik soliede kern sou versteur het.<ref name="nature2019">{{cite journal| last1=Liu| first1=S. F.| last2=Hori| first2=Y.| last3=Müller| first3=S.| last4=Zheng| first4=X.| last5=Helled| first5=R.| last6=Lin| first6=D.| last7=Isella| first7=A.| title=The formation of Jupiter's diluted core by a giant impact|year=2019| journal=Nature| volume=572| pages=355–357| issue=7769| doi=10.1038/s41586-019-1470-2| pmid=31413376| arxiv=2007.08338| bibcode=2019Natur.572..355L| s2cid=199576704}}</ref> Die kern strek na raming oor sowat 30-50% van die planeet se radius en bevat swaar elemente met 'n gesamentlike massa van 7-25 keer dié van die Aarde.<ref>{{cite journal |last1=Wahl |first1=S. M. |last2=Hubbard |first2=William B. |last3=Militzer |first3=B. |last4=Guillot |first4=Tristan |last5=Miguel |first5=Y. |last6=Movshovitz |first6=N. |last7=Kaspi |first7=Y. |last8=Helled |first8=R. |last9=Reese |first9=D. |last10=Galanti |first10=E. |last11=Levin |first11=S. |last12=Connerney |first12=J. E. |last13=Bolton |first13=S. J. |title=Comparing Jupiter interior structure models to Juno gravity measurements and the role of a dilute core |journal=Geophysical Letters |volume=44 |issue=10 |pages=4649–4659 |year=2017 |doi=10.1002/2017GL073160 |doi-access=free |arxiv=1707.01997 |bibcode=2017GeoRL..44.4649W }}</ref> Buite die laag metallieke waterstof lê 'n deursigtige binneste atmosfeer van waterstof. By dié diepte is die druk en temperatuur bo molekulêre waterstof se [[Kritieke punt|kritieke druk]] van 1,3&nbsp;[[Pascal (eenheid)|MPa]] en [[Kritieke punt|kritieke temperatuur]] van 33&nbsp;K (-240,2&nbsp;°C).<ref>{{cite journal | title=Dynamic transition of supercritical hydrogen: Defining the boundary between interior and atmosphere in gas giants | last1=Trachenko | first1=K. | last2=Brazhkin | first2=V. V. | last3=Bolmatov | first3=D. | journal=Physical Review E | volume=89 | issue=3 | id=032126 | date=March 2014 | page=032126 | doi=10.1103/PhysRevE.89.032126 | pmid=24730809 | arxiv=1309.6500 | bibcode=2014PhRvE..89c2126T | s2cid=42559818 }}</ref> In dié toestand is daar geen afsonderlike vloeistof- en gasfases nie – waterstof is glo in 'n superkritieke vloeistoftoestand. Die waterstof- en heliumgas wat van die wolklaag af ondertoe strek, verander geleidelik in 'n vloeistof in dieper lae, en lyk waarskynlik amper soos 'n oseaan van vloeibare waterstof en ander superkritieke vloeistowwe.<ref>{{cite web |title= A Freaky Fluid inside Jupiter? | url= https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/09aug_juno3 |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref><ref>{{cite web |title= Nasa System Exploration Jupiter| url= https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/in-depth.amp |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref> Fisiek raak die gas al hoe warmer en digter namate die diepte toeneem.<ref>{{cite journal |last=Guillot |first=T. |title=A comparison of the interiors of Jupiter and Saturn |journal=Planetary and Space Science |year=1999 |volume=47 |issue=10–11 |pages=1183–1200 |bibcode=1999P&SS...47.1183G |arxiv=astro-ph/9907402 |doi=10.1016/S0032-0633(99)00043-4|s2cid=19024073 |url=http://cds.cern.ch/record/394768}}</ref> Reënagtige druppels helium en neon val neer deur die laer atmosfeer, en put die hoeveelheid van dié elemente in die boonste atmosfeer uit.<ref>{{cite journal |last=Lodders |first=Katharina |title=Jupiter Formed with More Tar than Ice |journal=The Astrophysical Journal |year=2004 |volume=611 |issue=1 |pages=587–597 |doi=10.1086/421970 |bibcode=2004ApJ...611..587L|s2cid=59361587 |url=http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20200412141533/http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |url-status=dead |archive-date=April 12, 2020 }}</ref> Berekenings dui daarop dat heliumdruppels by 'n radius van 60&nbsp;000 km (11&nbsp;000 km onder die bokant van die wolke) van metallieke waterstof skei en weer by 50&nbsp;000 km (22&nbsp;000 km onder die wolke) meng.<ref>S. Brygoo et al. 'Evidence of hydrogen−helium immiscibility at Jupiter-interior conditions.' ''Nature.'' Vol. 593, 27 Mei 2021, p. 517. {{doi|10.1038/s41586-021-03516-0}}.</ref> 'n Reënval van [[diamant]]e is al voorgestel, nes op Saturnus<ref name="SC-20131009">{{cite news |last=Kramer |first=Miriam |title=Diamond Rain May Fill Skies of Jupiter and Saturn |url=https://www.space.com/23135-diamond-rain-jupiter-saturn.html |date=October 9, 2013 |work=Space.com |access-date=August 27, 2017}}</ref> en die ysreuse Uranus en Neptunus.<ref name="WP-20170825">{{cite news |last=Kaplan |first=Sarah |title=It rains solid diamonds on Uranus and Neptune |url=https://www.washingtonpost.com/news/speaking-of-science/wp/2017/08/25/it-rains-solid-diamonds-on-uranus-and-neptune/ |date=August 25, 2017 |newspaper=The Washington Post |access-date=August 27, 2017}}</ref> Die temperatuur en druk in Jupiter neem geleidelik toe na die binnekant, want die hitte van planetêre formasie kan net deur [[konveksie]] ontsnap.<ref name="Juno"/> By 'n oppervlakdiepte waar die atmosferiese drukvlak 1 [[bar]] (0,10&nbsp;MPa) is, is die temperatuur sowat 165&nbsp;K (-108&nbsp;°C). Die streek van superkritieke waterstof verander geleidelik van 'n molekulêre tot 'n metallieke vloeistof en strek oor 'n drukomvang van 50-400&nbsp;GPa met temperature van onderskeidelik 5&nbsp;000 - 8&nbsp;400&nbsp;K (4&nbsp;730 - 8&nbsp;130&nbsp;°C). Die temperatuur van Jupiter se verdunde kern is na raming 20&nbsp;000&nbsp;K (19&nbsp;700&nbsp;°C), met 'n druk van sowat 4&nbsp;000&nbsp;GPa.<ref name=Guillot_et_al_2004>{{cite book | chapter=The interior of Jupiter | bibcode=2004jpsm.book...35G | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | title=Jupiter. The planet, satellites and magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, UK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | page=45 | chapter-url=https://www.google.com/books/edition/Jupiter/aMERHqj9ivcC?hl=en&gbpv=1&pg=PA45 }}</ref> ===Atmosfeer=== Jupiter se atmosfeer strek tot 'n diepte van 3&nbsp;000&nbsp;km onder die wolklae.<ref name=Guillot_et_al_2004/> ====Wolklae==== {{Multibeeld | align = left | direction = horizontal | background color = | voetskrif = | header= | beeld1 = Map of Jupiter.jpg | width1 = 241 | onderskrif1 = Jupiter se suidpool. | beeld2 = PIA21641-Jupiter-SouthernStorms-JunoCam-20170525.jpg | width2 = 222 | onderskrif2 = Jupiter se suidelike storms. }} Jupiter is deurgaans bedek met wolke van [[ammoniak]]kristalle, wat dalk ook ammoniumwaterstofsulfied bevat.<ref>{{cite journal | title=Coloring Jupiter's clouds: Radiolysis of ammonium hydrosulfide (NH4SH) | last1=Loeffler | first1=Mark J. | last2=Hudson | first2=Reggie L. | journal=Icarus | volume=302 | pages=418–425 | date=March 2018 | doi=10.1016/j.icarus.2017.10.041 | bibcode=2018Icar..302..418L | url=https://science.gsfc.nasa.gov/691/cosmicice/reprints/NH4SH_Icarus_Loeffler_Hudson_2018.pdf | access-date=2022-04-25 }}</ref> Die wolke is geleë in die tropopouse van die atmosfeer (net bo die [[troposfeer]]) en vorm bande by verskillende breedteliggings, wat bekend is as tropiese streke. Dié word onderverdeel in ligter "sones" en donkerder "gordels". Die wisselwerkings tussen dié botsende sirkulasiepatrone veroorsaak storms en onstuimigheid. Windsnelhede tot 100&nbsp;m/s ((360&nbsp;km/h) is algemeen in die [[Straalstroom|straalstrome]].<ref>{{cite journal | title=Dynamics of Jupiter's Atmosphere | last1=Ingersoll | first1=Andrew P. | last2=Dowling | first2=Timothy E. | last3=Gierasch | first3=Peter J. | last4=Orton | first4=Glenn S. | last5=Read | first5=Peter L. | last6=Sánchez-Lavega | first6=Agustin | last7=Showman | first7=Adam P. | last8=Simon-Miller | first8=Amy A. | last9=Vasavada | first9=Ashwin R. | journal=Jupiter. The Planet, Satellites and Magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, VK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | pages=105–128 | url=https://authors.library.caltech.edu/36015/1/Ingersoll_p105.pdf | access-date=2022-03-08 }}</ref> Die sones verskil van jaar tot jaar in breedte, kleur en intensiteit, maar het stabiel genoeg gebly dat wetenskaplikes name aan hulle gegee het.<ref name="burgess" />{{rp|6}} Die wolklaag is sowat 50&nbsp;km diep en bestaan uit minstens twee dekke ammoniakwolke: 'n smal, deursigtiger streek bo en 'n dikker onderdek. Daar kan 'n dun laag waterwolke onder die ammoniakwolke wees, wat aangedui word deur [[weerlig]]flitse wat in die atmosfeer waargeneem word.<ref>{{cite journal | title=Lightning Generation in Moist Convective Clouds and Constraints on the Water Abundance in Jupiter | last1=Aglyamov | first1=Yury S. | last2=Lunine | first2=Jonathan | last3=Becker | first3=Heidi N. | last4=Guillot | first4=Tristan | last5=Gibbard | first5=Seran G. | last6=Atreya | first6=Sushil | last7=Bolton | first7=Scott J. | last8=Levin | first8=Steven | last9=Brown | first9=Shannon T. | last10=Wong | first10=Michael H. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | volume=126 | issue=2 | id=e06504 | date=February 2021 | doi=10.1029/2020JE006504 | arxiv=2101.12361 | bibcode=2021JGRE..12606504A | s2cid=231728590 }}</ref> Dié elektriese ontladings kan tot duisend keer so sterk as weerlig op Aarde wees.<ref>{{cite web | editor1-last=Watanabe | editor1-first=Susan |date=February 25, 2006 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/galileo_end.html |title=Surprising Jupiter: Busy Galileo spacecraft showed jovian system is full of surprises |publisher=NASA |access-date=February 20, 2007}}</ref> Die waterwolke veroorsaak vermoedelik donderstorms op dieselfde manier as op aarde: deur hitte wat van die binnekant af opstyg.<ref>{{cite journal |last=Kerr |first=Richard A. |title=Deep, Moist Heat Drives Jovian Weather |journal=Science |year=2000 |volume=287 |issue=5455 |pages=946–947 |doi=10.1126/science.287.5455.946b |s2cid=129284864 | url=https://www.proquest.com/openview/d4cfc37399ab62ac9e0668fd231cb072/1?pq-origsite=gscholar&cbl=1256 | access-date=2022-04-26 }}</ref> Die Juno-sending het "vlak weerlig" onthul wat ontstaan uit ammoniakwaterwolke redelik hoog op in die atmosfeer.<ref>{{cite journal | title=Small lightning flashes from shallow electrical storms on Jupiter | last1=Becker | first1=Heidi N. | last2=Alexander | first2=James W. | last3=Atreya | first3=Sushil K. | last4=Bolton | first4=Scott J. | last5=Brennan | first5=Martin J. | last6=Brown | first6=Shannon T. | last7=Guillaume | first7=Alexandre | last8=Guillot | first8=Tristan | last9=Ingersoll | first9=Andrew P. | last10=Levin | first10=Steven M. | last11=Lunine | first11=Jonathan I. | last12=Aglyamov | first12=Yury S. | last13=Steffes | first13=Paul G. | journal=Nature | volume=584 | issue=7819 | pages=55–58 | year=2020 | doi=10.1038/s41586-020-2532-1 | pmid=32760043 | bibcode=2020Natur.584...55B | s2cid=220980694 | issn=0028-0836 | url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-03058480 }}</ref> In die boonste atmosfeer is ook weerligflitse van omtrent 1,4&nbsp;millisekondes waargeneem. Hulle is bekend as "elfies" en lyk blou of pienk vanweë die waterstof.<ref>{{cite journal | title=Possible Transient Luminous Events Observed in Jupiter's Upper Atmosphere | last1=Giles | first1=Rohini S. | last2=Greathouse | first2=Thomas K. | last3=Bonfond | first3=Bertrand | last4=Gladstone | first4=G. Randall | last5=Kammer | first5=Joshua A. | last6=Hue | first6=Vincent | last7=Grodent | first7=Denis C. | last8=Gérard | first8=Jean-Claude | last9=Versteeg | first9=Maarten H. | last10=Wong | first10=Michael H. | last11=Bolton | first11=Scott J. | last12=Connerney | first12=John E. P. | last13=Levin | first13=Steven M. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | year=2020 | volume=125 | issue=11 | pages=e06659 | id=e06659 | doi=10.1029/2020JE006659 | arxiv=2010.13740 | bibcode=2020JGRE..12506659G | s2cid=225075904 }}</ref><ref>{{cite web | title=Juno Data Indicates 'Sprites' or 'Elves' Frolic in Jupiter's Atmosphere | date=October 27, 2020 | editor-first=Tony | editor-last=Greicius | website=NASA | url=https://www.nasa.gov/feature/jpl/juno-data-indicates-sprites-or-elves-frolic-in-jupiters-atmosphere | access-date=December 30, 2020 }}</ref> Die oranje en bruin kleure in Jupiter se wolke word veroorsaak deur opwellende samestellings wat van kleur verander wanneer hulle blootgestel word aan die [[ultraviolet]] lig van die [[Son]]. Die presiese samestelling is onseker, maar die stowwe is vermoedelik [[fosfor]], [[swael]] of moontlik koolwaterstowwe.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|39}}<ref>{{cite conference | last1=Strycker | first1=P. D. | last2=Chanover | first2=N. | last3=Sussman | first3=M. | last4=Simon-Miller | first4=A. |title=A Spectroscopic Search for Jupiter's Chromophores |work=DPS meeting #38, #11.15 |publisher=American Astronomical Society |year=2006 |bibcode=2006DPS....38.1115S}}</ref> Dié kleurryke samestellings, bekend as "chromofore", meng met die warmer wolke van die laer dek. Die ligkleurige sones word gevorm wanneer stygende konveksieselle kritalliserende ammoniak vorm wat die chromofore verberg.<ref name="worldbook">{{cite web | last1=Gierasch | first1=Peter J. | last2=Nicholson | first2=Philip D. |year=2004 | url=http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050105155019/http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html | url-status=dead | archive-date=January 5, 2005 | title=Jupiter | publisher=World Book @ NASA | access-date=August 10, 2006 }}</ref> Jupiter se klein [[ashelling]] bring mee dat die planeet se pole altyd minder sonstraling as die ewenaarstreek kry. Konveksie in die binnekant van die planeet vervoer energie na die pole, en balanseer die temperature in die wolklaag uit.<ref name="burgess" />{{rp|54}} ===Die Groot Rooi Vlek en ander draaikolke=== [[Beeld:Jupiters iconic Great Red Spot.jpg|250px|thumb|Die Groot Rooi Vlek van naby afgeneem deur Juno (April 2018).]] Die bekendste verskynsel op Jupiter is die [[Groot Rooi Vlek]],<ref name="NYT-20171213">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=The Great Red Spot Descends Deep into Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2017/12/13/science/jupiter-great-red-spot-juno.html |date=December 13, 2017 |work=The New York Times |access-date=December 15, 2017}}</ref> 'n langdurige antisikloniese storm by 22°&nbsp;suid van die ewenaar. Dit bestaan sover bekend reeds sedert 1831,<ref>{{cite journal |last=Denning |first=William F. |title=Jupiter, early history of the great red spot on |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |year=1899 |volume=59 |issue=10 |pages=574–584 |bibcode=1899MNRAS..59..574D |doi=10.1093/mnras/59.10.574|doi-access=free }}</ref> en moontlik sedert 1665.<ref name="kyrala26">{{cite journal |last=Kyrala |first=A. |title=An explanation of the persistence of the Great Red Spot of Jupiter |journal=Moon and the Planets |year=1982 |volume=26 |issue=1 |pages=105–107 |bibcode=1982M&P....26..105K |doi=10.1007/BF00941374|s2cid=121637752 }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.gutenberg.org/files/28758/28758-h/28758-h.htm | title=Philosophical Transactions of the Royal Society | editor-first=Henry | editor-last=Oldenburg | volume=1 | date=1665–1666 | publisher=Project Gutenberg | access-date=2011-12-22 }}</ref> Op beelde van die [[Hubble-ruimteteleskoop]] kan tot twee "rooi vlekke" naby die Groot Rooi Vlek gesien word.<ref>{{cite web |title=New Red Spot Appears on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/23/image/a/ |last1=Wong|first1=M.|last2=de Pater|first2=I.|website=HubbleSite |publisher=Nasa |date=May 22, 2008|access-date=December 12, 2013}}</ref><ref>{{cite web |title=Three Red Spots Mix It Up on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/27/image/a/ |last1=Simon-Miller|first1=A.|last2=Chanover|first2=N.|last3=Orton|first3=G.|website=HubbleSite |publisher=[[NASA]] |date=July 17, 2008|access-date=April 26, 2015}}</ref> Die storm is sigbaar met aardgebaseerde [[Teleskoop|teleskope]] met 'n [[lensopening]] van 12&nbsp;cm of groter.<ref>{{cite book |first=Michael A. |last=Covington |date=2002 |title=Celestial Objects for Modern Telescopes |page=[https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 53] |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-52419-3 |url=https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 }}</ref> Die ovaal voorwerp draai antikloksgewys, met 'n rotasieperiode van omtrent ses dae.<ref>{{cite web | last1=Cardall | first1=C. Y. | last2=Daunt | first2=S. J. | url=http://csep10.phys.utk.edu/astr161/lect/jupiter/redspot.html | title=The Great Red Spot | publisher=University of Tennessee | access-date=February 2, 2007 }}</ref> Die maksimum hoogte van die storm is sowat 8&nbsp;km bo die bokant van die omringende wolke.<ref>{{cite book | title=Jupiter, the Giant of the Solar System | work=The Voyager Mission | page=5 | publisher=NASA | date=1979 | url=https://www.google.com/books/edition/The_Voyager_Mission/KuBYXLt4K9MC?hl=en&gbpv=1&pg=PA5 }}</ref> Die vlek se samestelling en die bron van sy rooi kleur is onseker, hoewel 'n moontlike verduideliking fotogedissosieerde ammoniak is wat met [[etyn]] reageer.<ref>{{cite journal | title=A possibly universal red chromophore for modeling colour variations on Jupiter | last1=Sromovsky | first1=L. A. | last2=Baines | first2=K. H. | last3=Fry | first3=P. M. | last4=Carlson | first4=R. W. | journal=Icarus | volume=291 | pages=232–244 | date=July 2017 | doi=10.1016/j.icarus.2016.12.014 | arxiv=1706.02779 | bibcode=2017Icar..291..232S | s2cid=119036239 }}</ref> Die Groot Rooi Vlek is groter as die Aarde.<ref name="sp.news20151125">{{cite news |url=http://space.news/2015-11-25-is-jupiters-great-red-spot-nearing-its-twilight.html |title=Is Jupiter's Great Red Spot nearing its twilight? |work=Space.news |first=Greg |last=White |date=November 25, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> Volgens wiskundige modelle is die storm stabiel en sal dit 'n permanente verskynsel bly.<ref>{{cite journal |title=Laboratory simulation of Jupiter's Great Red Spot |first1=Jöel |last1=Sommeria |first2=Steven D. |last2=Meyers |first3=Harry L. |last3=Swinney |journal=Nature |volume=331 |issue=6158 |pages=689–693 |date=February 25, 1988 |doi=10.1038/331689a0 |bibcode=1988Natur.331..689S|s2cid=39201626 }}</ref> Die grootte het egter aansienlik afgeneem sedert dit ontdek is. In aanvanklike waarnemings in die laat 1800's is bereken dit is sowat 41&nbsp;000&nbsp;km lank. Teen die Voyager-verbyvlug van 1979 was die storm 23&nbsp;300&nbsp;km lank en sowat 13&nbsp;000&nbsp;km breed.<ref name="Simon2015">{{cite conference |title=Dramatic Change in Jupiter's Great Red Spot |conference=46th Lunar and Planetary Science Conference. March 16–20, 2015. The Woodlands, Texas. |first1=A. A. |last1=Simon |first2=M. H. |last2=Wong |first3=J. H. |last3=Rogers |first4=G. S. |last4=Orton |first5=I. |last5=de Pater |first6=X. |last6=Asay-Davis |first7=R. W. |last7=Carlson |first8=P. S. |last8=Marcus |date=March 2015 |bibcode=2015LPI....46.1010S}}</ref> Volgens waarnemings deur Hubble in 1995 het die lengte afgeneem tot 20&nbsp;950&nbsp;km en in 2009 was dit 17&nbsp;910&nbsp;km lank. In 2015 was die storm sowat 16&nbsp;500 by 10&nbsp;940&nbsp;km,<ref name="Simon2015" /> en het die lengte met sowat 930&nbsp;km per jaar afgeneem.<ref name="sp.news20151125" /><ref name="techtimes20151021">{{cite news |url=http://www.techtimes.com/articles/97643/20151021/jupiters-superstorm-is-shrinking-is-changing-red-spot-evidence-of-climate-change.htm |title=Jupiter's Superstorm Is Shrinking: Is Changing Red Spot Evidence Of Climate Change? |work=Tech Times |first=Rina Marie |last=Doctor |date=October 21, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> In Oktober 2021 het Juno die diepte van die Groot Rooi Vlek op 300-500&nbsp;km gemeet.<ref>{{Cite web|last=Grush|first=Loren|date=2021-10-28|title=NASA's ''Juno'' spacecraft finds just how deep Jupiter's Great Red Spot goes|url=https://www.theverge.com/2021/10/28/22749095/nasa-juno-jupiter-great-red-spot-depth|access-date=2021-10-28|website=The Verge|language=en}}</ref> [[Beeld:Oval_BA_(Hubble).jpg|links|thumb|300px|Die vorming van Ovaal BA uit drie wit ovale.]] Juno-sendings het getoon daar is verskeie polêre sikloongroepe by Jupiter se pole. Die noordelike groep bevat nege siklone, met 'n grote in die middel en agt ander daaromheen, terwyl die suidelike weergawe ook 'n sentrale sikloon het, maar deur vyf groot storms en 'n kleiner een omring word.<ref name=Adriani_et_al_2018>{{cite journal | title=Clusters of cyclones encircling Jupiter's poles | last1=Adriani | first1=A. | last2=Mura | first2=A. | last3=Orton | first3=G. | last4=Hansen | first4=C. | last5=Altieri | first5=F. | last6=Moriconi | first6=M. L. | last7=Rogers | first7=J. | last8=Eichstädt | first8=G. | journal=Nature | volume=555 | issue=7695 | pages=216–219 | date=March 2018 | doi=10.1038/nature25491 | pmid=29516997 | bibcode=2018Natur.555..216A| s2cid=4438233 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Just Watched a Mass of Cyclones on Jupiter Evolve Into a Mesmerising Hexagon | url=https://www.sciencealert.com/june-watched-a-pentagon-of-storms-on-jupiter-evolve-into-a-hexagon | last=Starr | first=Michelle | date=December 13, 2017 | website=Science Alert}}</ref> Dié poolstrukture word deur onstuimigheid in die planeet se atmosfeer veroorsaak en kan vergelyk word met Saturnus se seshoek by sy noordpool. In 2000 het 'n atmosferiese verskynsel in die suidelike halfrond gevorm wat soortgelyk aan die Groot Rooi Vlek is, maar kleiner. Dit is geskep deurdat kleiner, wit ovaalvormige storms verenig het om 'n enkele storm te vorm – die drie kleiner ovale is in 1939-'40 gevorm. Die verenigde verskynsel is "Ovaal BA" genoem. Dit het intussen in intensiteit afgeneem en van wit in rooi verander, en word nou die "Klein Rooi Vlek" genoem.<ref>{{cite web |first=Bill |last=Steigerwald |date=October 14, 2006 |url=http://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2006/little_red_spot.html |title=Jupiter's Little Red Spot Growing Stronger |publisher=NASA |access-date=February 2, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Vertical structure of Jupiter's Oval BA before and after it reddened: What changed? | last1=Wong | first1=Michael H. | last2=de Pater | first2=Imke | last3=Asay-Davis | first3=Xylar | last4=Marcus | first4=Philip S. | last5=Go | first5=Christopher Y. | journal=Icarus | volume=215 | issue=1 |pages=211–225 | date=September 2011 | doi=10.1016/j.icarus.2011.06.032 | bibcode=2011Icar..215..211W | url=http://cfd.me.berkeley.edu/wp-content/uploads/2011/08/wong-publlished-1.pdf | access-date=2022-04-27 }}</ref> In April 2017 is 'n "Groot Koue Vlek" in Jupiter se [[termosfeer]] by sy noordpool ontdek. Die verskynsel is 24&nbsp;000&nbsp;km lank, 12&nbsp;000&nbsp;km breed en 200&nbsp;°C kouer as die omringende streke. Hoewel die storm op kort termyn in grootte en intensiteit wissel, bly dit al 15 jaar lank op dieselfde plek in die atmosfeer. Dit kan gevorm word deur die wisselwerkings tussen gelaaide deeltjies wat van Io af kom en die sterk [[magneetveld]] van Jupiter, wat lei tot 'n herverspreiding van hittevloei.<ref name="Stallard et Al., 2017">{{cite journal |title=The Great Cold Spot in Jupiter's upper atmosphere |journal=Geophysical Research Letters |last1=Stallard |first1=Tom S. |last2=Melin |first2=Henrik |last3=Miller |first3=Steve |last4=Moore |first4=Luke |last5=O'Donoghue |first5=James |last6=Connerney |first6=John E. P. |last7=Satoh |first7=Takehiko |last8=West |first8=Robert A. |last9=Thayer |first9=Jeffrey P. |last10=Hsu |first10=Vicki W. |last11=Johnson |first11=Rosie E. |volume=44 |issue=7 |pages=3000–3008 |date=April 10, 2017 |doi=10.1002/2016GL071956 |pmid=28603321 |pmc=5439487 |bibcode=2017GeoRL..44.3000S}}</ref> === Magnetosfeer=== {{beeldgroep2|perrow = 1 / 2|total_width=275 |image1= PIA23465-PlanetJupiter-Aurorae-20191001.gif|caption1=Auroras op die noord- en suidpool (animasie). |image2= Hubble Captures Vivid Auroras in Jupiter's Atmosphere.jpg|caption2=Auroras op die noordpool (Hubble). |image3= PIA21033 Juno's View of Jupiter's Southern Lights.jpg|caption3=Infrarooi aansig van suiderligte. }} Jupiter se [[magneetveld]] is die sterkste van al die planete in die Sonnestelsel,<ref name="worldbook" /> met 'n dipoolmoment van 0,4170&nbsp;mT (millitesla) wat 'n hellingshoek van 10,31° tot die rotasiepool het. Die sterkte van die oppervlakmagneetveld wissel van 0,2&nbsp;mT tot 2&nbsp;mT.<ref>{{Cite journal | last1=Connerney | first1=J. E. P. | last2=Kotsiaros | first2=S. | last3=Oliversen | first3=R. J. | last4=Espley | first4=J. R. | last5=Joergensen | first5=J. L. | last6=Joergensen | first6=P. S. | last7=Merayo | first7=J. M. G. |date=May 26, 2017 | title=A New Model of Jupiter's Magnetic Field From Juno's First Nine Orbits | journal=Geophysical Research Letters | language=en | volume=45 | issue=6 | pages=2590–2596 | doi=10.1002/2018GL077312 | bibcode=2018GeoRL..45.2590C | url=http://orbit.dtu.dk/ws/files/147221632/Connerney_et_al_2018_Geophysical_Research_Letters.pdf | doi-access=free }}</ref> Dié veld word vermoedelik geskep deur werwelstrome van geleidingsmateriale in die kern van vloeibare metallieke waterstof. By sowat 75&nbsp;[[Jupiterradius]]se van die planeet af skep die wisselwerking van die magnetosfeer met die [[sonwind]] 'n [[boogskok]]. Om Jupiter se magnetosfeer is 'n magnetopouse, wat geleë is by die binnekant van 'n magnetoskild – 'n streek tussen die magnetopouse en die boogskok. Die sonwind reageer met dié streke en verleng die magnetosfeer aan Jupiter se lykant (die kant afgekeer van die windrigting) tot amper by Saturnus se wentelbaan. Die wentelbane van Jupiter se grootste vier mane is almal binne die magnetosfeer, wat hulle teen die sonwind beskerm.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|69}} Die vulkane op die maan [[Io (maan)|Io]] werp groot hoeveelhede [[swaeldioksied]] uit, wat 'n [[Torus|gastorus]] al langs die wentelbaan van die maan vorm. Die gas word [[Ioon|geïoniseer]] in Jupiter se magnetosfeer en skep swael- of suurstofione. Hulle, saam met waterstofione wat in Jupiter se atmosfeer ontstaan, vorm 'n [[plasma]]plaat in Jupiter se ewenaarvlak. Die plasma in die plaat roteer saam met die planeet en verwring die dipoolmagneetveld in dié van 'n magnetoskyf. [[Elektron]]e in die plasmaplaat skep 'n sterk radiohandtekening, met kort, gesuperponeerde uitbarstings in die omvang van 0,6-30&nbsp;[[hertz|MHz]] wat van die Aarde af waargeneem kan word.<ref>{{cite news | last=Brainerd | first=Jim | date=November 22, 2004 |title=Jupiter's Magnetosphere | work=The Astrophysics Spectator | url=http://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html | access-date=August 10, 2008 | archive-date=January 25, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210125004606/https://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html }}</ref><ref>{{cite web | url=https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm | website=NASA | title=Receivers for Radio JOVE | date=March 1, 2017 | access-date=September 9, 2020 | archive-date=January 26, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210126034939/https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm|url-status=dead }}</ref> Terwyl Io deur dié torus beweeg, skep die wisselwerking plasmagolwe wat geïoniseerde materie tot in Jupiter se poolstreke dra. As gevolg hiervan word radiogolwe geskep deur 'n [[siklotron]]masermeganisme, en die energie word uitgestuur met 'n keëlvormige oppervlak langs. Wanneer die Aarde deur dié keël beweeg, kan radio-emissies van Jupiter af dié van die Son af oorskry.<ref>{{cite web | date=February 20, 2004 | url=https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | title=Radio Storms on Jupiter | last1=Phillips | first1=Tony | last2=Horack | first2=John M. | website=NASA | access-date=February 1, 2007 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20070213220639/https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | archive-date=February 13, 2007 }}</ref> ===Platetêre ringe=== {{Hoofartikel|Jupiter se ringe}} Jupiter het 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel wat uit drie segmente saamgestel is: 'n binneste [[torus]] van deeltjies bekend as die halo, 'n relatief helder hoofring en 'n buitenste fyn ring.<ref>{{cite journal |last1=Showalter |first1=M. A. |last2=Burns |first2=J. A. |last3=Cuzzi |first3=J. N. |last4=Pollack |first4=J. B. |year=1987 |title=Jupiter's ring system: New results on structure and particle properties |journal=Icarus |volume=69 |issue=3 |pages=458–498 |bibcode=1987Icar...69..458S |doi=10.1016/0019-1035(87)90018-2}}</ref> Dié ringe bestaan oënskynlik uit stof, terwyl Saturnus se ringe uit ys bestaan.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|65}} Die hoofring bestaan waarskynlik uit materiaal wat van die mane [[Adrastea (maan)|Adrastea]] en [[Metis (maan)|Metis]] afkomstig is en deur die planeet se sterk swaartekraginvloed na Jupiter aangetrek word. Nuwe materiaal word deur bykomende botsings bygevoeg.<ref name="Burns1999">{{cite journal |last1=Burns |first1=J. A. |last2=Showalter |first2=M. R. |last3=Hamilton |first3=D. P. |last4=Nicholson |first4=P. D. |last5=de Pater |first5=I. |last6=Ockert-Bell |first6=M. E. |last7=Thomas |first7=P. C. |year=1999 |title=The Formation of Jupiter's Faint Rings |journal=Science |volume=284 |issue=5417 |pages=1146–1150 |bibcode=1999Sci...284.1146B |doi=10.1126/science.284.5417.1146 |pmid=10325220 |s2cid=21272762}}</ref> Op dieselfde manier skep die mane [[Tebe (maan)|Tebe]] en [[Amaltea (maan)|Amaltea]] vermoedelik twee afsonderlike komponente van die stowwerige fyn ring.<ref name="Burns1999" /> Daar is bewyse van 'n vierde ring wat kan bestaan uit botsingstukke van Amaltea af wat al langs die maan se wentelbaan voorkom.<ref>{{cite journal |last1=Fieseler |first1=P. D. |last2=Adams |first2=O. W. |last3=Vandermey |first3=N. |last4=Theilig |first4=E. E. |last5=Schimmels |first5=K. A. |last6=Lewis |first6=G. D. |last7=Ardalan |first7=S. M. |last8=Alexander |first8=C. J. |year=2004 |title=The Galileo Star Scanner Observations at Amalthea |journal=Icarus |volume=169 |issue=2 |pages=390–401 |bibcode=2004Icar..169..390F |doi=10.1016/j.icarus.2004.01.012}}</ref> ==Wentelbaan en rotasie== [[Beeld:Solar system orrery outer planets.gif|links|thumb|230px|Die wentelbane van Jupiter en die ander buiteplanete.]] Jupiter is die enigste planeet in die Sonnestelsel waarvan die [[massamiddelpunt]] buite die [[Son]] lê, al is dit net met 7% van die Son se radius.<ref>{{cite book | last1=Herbst | first1=T. M. | last2=Rix | first2=H.-W. | date=1999 | editor1-last=Guenther | editor1-first=Eike | editor2-last=Stecklum | editor2-first=Bringfried | editor3-last=Klose | editor3-first=Sylvio | chapter=Star Formation and Extrasolar Planet Studies with Near-Infrared Interferometry on the LBT | title=Optical and Infrared Spectroscopy of Circumstellar Matter | series=ASP Conference Series | volume=188 | isbn=978-1-58381-014-9 | pages=341–350 | bibcode=1999ASPC..188..341H | publisher=Astronomical Society of the Pacific | publication-place=San Francisco, Calif. }}</ref><ref name="Jupiter-COM-20160730">{{cite book |page=199|title=Newton's Gravity: An Introductory Guide to the Mechanics of the Universe|last1=MacDougal|first1=Douglas W.|date=December 16, 2012|isbn=978-1-4614-5444-1|publisher=Springer New York}}</ref> Die gemiddelde afstand tussen Jupiter en die Son is 778&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,2&nbsp;[[AE]]) en die planeet voltooi elke 11,86&nbsp;jaar 'n omwenteling. Dit is sowat twee vyfdes van Saturnus se wentelperiode, en dit vorm amper 'n [[baanresonansie]].<ref>{{cite journal | last1=Michtchenko | first1=T. A. | last2=Ferraz-Mello | first2=S. | title=Modeling the 5:2 Mean-Motion Resonance in the Jupiter–Saturn Planetary System | journal=Icarus | date=February 2001 | volume=149 | issue=2 | pages=77–115 | doi=10.1006/icar.2000.6539 | bibcode=2001Icar..149..357M }}</ref> Jupiter se wentelvlak het 'n [[baanhelling]] van 1,30° in vergelyking met die Aarde. Omdat die wentelbaan se [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] 0,049 is, is Jupiter net meer as 75&nbsp;miljoen&nbsp;km nader aan die Son met [[perihelium]] as met [[afelium]].<ref name="fact"/> Jupiter se [[ashelling]] is relatief klein, net 3,13°, en sy [[seisoen]]e is dus onbeduidend in vergelyking met dié van die Aarde en [[Mars]].<ref>{{cite web |url=https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |title=Interplanetary Seasons |publisher=Science@NASA |access-date=February 20, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071016161443/https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |archive-date=October 16, 2007 }}</ref> Jupiter se rotasie is die vinnigste van al die planete in die Sonnestelsel. Dit voltooi 'n rotasie in effens minder as 10 uur en dit veroorsaak 'n uitstulping by die ewenaar wat maklik deur 'n amateurteleskoop gesien kan word. Omdat Jupiter nie 'n soliede liggaam is nie, ondergaan sy boonste atmosfeer [[differensiële rotasie]]. Die rotasie van sy poolatmosfeer is sowat 5&nbsp;minute langer as dié van sy ewenaaratmosfeer.<ref name=Ridpath1998>{{cite book |first=Ian |last=Ridpath |date=1998 |title=Norton's Star Atlas |edition=19th |publisher=Prentice Hall |isbn=978-0-582-35655-9}}</ref> ==Waarneming== [[Beeld:Jupiter-and-its-moons-amature.jpg|thumb|220px|Jupiter en die vier mane van Galeilei, soos gesien deur 'n amateurteleskoop (Io was voor Jupiter en kon nie gesien word nie).]] Jupiter is gewoonlik die vierde helderste natuurlike voorwerp in die lug (naas die Son, Maan en Venus),<ref name="worldbook" />hoewel Mars soms helderder as Jupiter kan lyk. Na gelang van Jupiter se posisie ten opsigte van die Aarde, wissel sy visuele [[magnitude]] van -2,94 by [[Opposisie (astronomie)|opposisie]] tot -1,66 tydens [[Konjunksie (sterrekunde)|konjunksie]] met die Son.<ref Name="Mallama_and_Hilton">{{cite journal |author=Mallama, A. |author2=Hilton, J. L. |title=Computing Apparent Planetary Magnitudes for The Astronomical Almanac |journal=Astronomy and Computing |volume=25 | pages=10–24 |year=2018 |doi=10.1016/j.ascom.2018.08.002 |bibcode=2018A&C....25...10M|arxiv=1808.01973 |s2cid=69912809 }}</ref> Sy gemiddelde [[skynbare magnitude]] is -2,2. Sy [[skynbare grootte]] wissel ook van 50,1 tot 30,5&nbsp;[[boogsekonde]]s.<ref name="fact" /> Gunstige opposisies is wanneer Jupiter deur sy [[perihelium]] beweeg en dit nader aan die Aarde is.<ref>{{cite book|chapter=Appendix 3|title=The giant planet Jupiter|last1=Rogers|first1=John H.|date=July 20, 1995|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-41008-3}}</ref> Naby opposisie sal dit lyk of Jupiter in 'n skynbare [[Retrograde en prograde beweging|retrograde beweging]] gaan vir 'n tydperk van sowat 121 dae voordat dit weer prograad beweeg.<ref>{{cite book | title=The Planet Observer's Handbook | first=Fred W. | last=Price | date=October 26, 2000 | page=140 | isbn=9780521789813 | publisher=Cambridge University Press | url=https://www.google.com/books/edition/The_Planet_Observer_s_Handbook/GnrAVhVZ3wMC?gbpv=1&pg=PA140 }}</ref> Omdat Jupiter se wentelbaan buite dié van die Aarde lê, sal die fasehoek van die planeet soos van die Aarde af gesien altyd minder as 11,5° wees; Jupiter lyk dus altyd byna ten volle verlig wanneer dit deur aardgebaseerde teleskope beskou word. Dit was net tydens ruimtetuigsendings na Jupiter dat sekeluitsigte van die planeet verkry is.<ref>{{cite book | title=Pioneer Odyssey | url=https://history.nasa.gov/SP-349/sp349.htm | first1=Richard O. | last1=Fimmel | first2=William | last2=Swindell | first3=Eric | last3=Burgess | year=1974 | edition=Hersien | chapter-url=https://history.nasa.gov/SP-349/ch8.htm | chapter=8. Encounter with the Giant | publisher=NASA History Office | access-date=February 17, 2007 }}</ref> 'n Klein teleskoop sal gewoonlik Jupiter se vier mane van Galilei en die prominente wolkgordels oor sy atmosfeer wys. 'n Groot teleskoop met 'n lensopening van 10,16-15,24&nbsp;cm sal Jupiter se Groot Rooi Vlek wys as dit na die Aarde gedraai is.<ref>{{cite book | title=Outer Planets | page=47 | first=Glenn F. | last=Chaple | date=2009 | isbn=9780313365713 | publisher=ABC-CLIO | series=Greenwood Guides to the Universe | editor1-first=Lauren V. | editor1-last=Jones | editor2-first=Timothy F. | editor2-last=Slater | url=https://www.google.com/books/edition/Guide_to_the_Universe_Outer_Planets/6KXACQAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA47 }}</ref><ref>{{cite book | title=The Sky at Night: How to Read the Solar System | last1=North | first1=Chris | last2=Abel | first2=Paul | date=October 31, 2013 | page=183 | publisher=Ebury Publishing | isbn=978-1-4481-4130-2 }}</ref> ==Geskiedenis== ===Navorsing voor teleskope=== [[Beeld:Almagest-planets.svg|thumb|180px|links|'n Model in ''[[Almagest]]'' van die beweging van Jupiter (☉) relatief tot die Aarde (🜨).]] Waarnemings van Jupiter het minstens in die [[Babilonië|Babiloniese]] tyd van die 7de tot 8ste eeu&nbsp;v.C. begin.<ref>{{Cite journal |title=Babylonian Observational Astronomy |author= Sachs|first=A. |journal=[[Philosophical Transactions of the Royal Society of London]] |volume=276 |issue=1257 |date=May 2, 1974 |pages=43–50 (see p. 44) |jstor=74273 |doi=10.1098/rsta.1974.0008 |bibcode=1974RSPTA.276...43S|s2cid=121539390 }}</ref> Die antieke [[Chinese]] het dit as die ''Suì''-ster (''Suìxīng'', 歲星) geken en het hulle siklus van 12 [[aardtak]]ke gebaseer op die benaderde getal jare wat dit duur vir Jupiter om om die Son te wentel. Teen die 4de eeu&nbsp;v.C. het dié waarnemings ontwikkel tot die [[Chinese astrologie|Chinese diereriem]],<ref>{{cite journal |first=Homer H. |last=Dubs |title=The Beginnings of Chinese Astronomy |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=78 |number=4 |year=1958 |pages=295–300 |doi=10.2307/595793|jstor=595793 }}</ref> en elke jaar is verbind met 'n [[ster]] en [[Godheid|god]] wat die streek teenoor Jupiter se posisie in die naglug beheer. Dié oortuigings bestaan steeds in [[Taoïsme|Taoïstiese]] godsdienspraktyke en in die 12 diere van die [[Oos-Asië|Oos-Asiatiese]] diereriem. Die Chinese historikus Xi Zezong het beweer die antieke Chinese sterrekundige Gan De<ref>{{cite book | title=A Guide to Hubble Space Telescope Objects: Their Selection, Location, and Significance | first1=James L. | last1=Chen | first2=Adam | last2=Chen | date=2015 | page=195 | isbn=9783319188720 | publisher=Springer International Publishing | url=https://www.google.com/books/edition/A_Guide_to_Hubble_Space_Telescope_Object/qj0wCgAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PA195 }}</ref> het 'n klein ster aangemeld "in alliansie" met die planeet.<ref>{{cite book | chapter=Facts, Fallacies, Unusual Observations, and Other Miscellaneous Gleanings | title=Weird Astronomy: Tales of Unusual, Bizarre, and Other Hard to Explain Observations | first=David A. J. | last=Seargent | pages=221–282 | isbn=978-1-4419-6424-3 | series=Astronomers' Universe | date=September 24, 2010 }}</ref> Dit kan dui op die waarneming van een van [[Jupiter se natuurlike satelliete|Jupiter se mane]] met die blote oog. As dit waar is, het dit gebeur byna twee millenniums voor [[Galileo Galilei|Galileo]] se ontdekking van die grootste mane.<ref>{{cite journal |last=Xi |first=Z. Z. |title=The Discovery of Jupiter's Satellite Made by Gan-De 2000 Years Before Galileo |journal=Acta Astrophysica Sinica |year=1981 |volume=1 |issue=2 |page=87 |bibcode=1981AcApS...1...85X}}</ref><ref>{{cite book |first=Paul |last=Dong |date=2002 |title=China's Major Mysteries: Paranormal Phenomena and the Unexplained in the People's Republic |publisher=China Books |isbn=978-0-8351-2676-2}}</ref> In 'n verslag van 2016 is berig die [[trapesium]]reël is voor 50&nbsp;v.C. deur die Babiloniërs gebruik om Jupiter se snelheid met die [[sonnebaan]] langs te bepaal.<ref>{{cite journal |last=Ossendrijver |first=Mathieu |date=January 29, 2016 |title=Ancient Babylonian astronomers calculated Jupiter's position from the area under a time-velocity graph |journal=Science |doi=10.1126/science.aad8085 |pmid=26823423 |volume=351 |issue=6272 |pages=482–484 |bibcode=2016Sci...351..482O |s2cid=206644971 |url=https://www.science.org/doi/full/10.1126/science.aad8085}}</ref> In sy werk ''[[Almagest]]'' van die 2de&nbsp;eeu het die [[Hellenistiese Griekeland|Hellenistiese]] sterrekundige [[Ptolemaeus]] 'n geosentriese planetêre model gekonstrueer wat gebaseer is op leisirkels en episiklusse om weereens Jupiter se beweging relatief tot die Aarde te bereken; hy het Jupiter se wentelperiode om die Aarde as 4&nbsp;332,38&nbsp;dae, of 11,86&nbsp;jaar, aangegee.<ref>{{cite book |last=Pedersen |first=Olaf |title=A Survey of the Almagest |date=1974 |publisher=Odense University Press |isbn=9788774920878 |pages=423, 428}}</ref> ===Grondgebaseerde teleskope=== [[Beeld:Galileo_manuscript.png|thumb|180px|Galileo se oorspronklike aantekeninge oor sy waarnemings van Jupiter se mane.]] In 1610 het die Italiaan [[Galileo Galilei]] die grootste vier mane van Jupiter (nou bekend as die [[mane van Galilei]]) met 'n teleskoop ontdek. Dit was sover bekend die eerste waarneming van die mane van 'n planeet buiten die Aarde. Net 'n dag daarna het [[Simon Marius]] onafhanklik mane om Jupiter ontdek, hoewel hy sy ontdekking eers in 1614 in 'n boek gepubliseer het.<ref>{{cite journal | last=Pasachoff | first=Jay M. |title=Simon Marius's Mundus Iovialis: 400th Anniversary in Galileo's Shadow |journal=Journal for the History of Astronomy |year=2015 |volume=46 |issue=2 |pages=218–234 |bibcode=2015AAS...22521505P |doi=10.1177/0021828615585493|s2cid=120470649 }}</ref> Sy name vir die mane word egter vandag steeds gebruik: Io, Europa, Ganumedes en Kallisto. Die ontdekking was 'n groot pluspunt ten gunste van [[Nicolaas Copernicus|Copernicus]] se [[heliosentrisme|heliosentriese]] teorie van die beweging van die planete; Galileo se steun aan Copernicus se teorie het daartoe gelei dat hy deur die [[Inkwisisie]] verhoor en skuldig bevind is.<ref>{{cite web | last=Westfall | first=Richard S | url=http://galileo.rice.edu/Catalog/NewFiles/galilei_gal.html | title=Galilei, Galileo | work=The Galileo Project | publisher=Rice University | access-date=January 10, 2007}}</ref> [[Beeld:Jupiter and Europa (NIRCam) Commissioning Image.jpg|thumb|180px|Jupiter soos in [[infrarooi]] gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]], 14 Julie 2022.]] In die 1660's het [[Giovanni Domenico Cassini|Giovanni Cassini]] 'n nuwe teleskoop gebruik om vlekke en kleurryke bande in Jupiter se atmosfeer te ontdek, om waar te neem dat die planeet afgeplat lyk en om sy rotasieperiode te beraam.<ref name="cassini1">{{cite web | last1=O'Connor | first1=J. J. | last2=Robertson | first2=E. F. | date=April 2003 | url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Cassini.html | title=Giovanni Domenico Cassini | publisher=University of St. Andrews | access-date=February 14, 2007}}</ref> In 1692 het Cassini opgelet die atmosfeer ondergaan [[differensiële rotasie]].<ref>{{cite journal | title=The Galileo probe Doppler wind experiment: Measurement of the deep zonal winds on Jupiter | last1=Atkinson | first1=David H. | last2=Pollack | first2=James B. | last3=Seiff | first3=Alvin | journal=Journal of Geophysical Research | volume=103 | issue=E10 | pages=22911–22928 | date=September 1998 | doi=10.1029/98JE00060 | bibcode=1998JGR...10322911A }}</ref> Die [[Groot Rooi Vlek]] is dalk al in 1664 deur [[Robert Hooke]] en in 1665 deur Cassini waargeneem, hoewel dit betwis word. Die Duitse apteker en sterrekundige Heinrich Schwabe het in 1831 die eerste bekende tekening gemaak om besonderhede van die vlek te wys.<ref>{{cite book |first=Paul |last=Murdin |date=2000 |title=Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics |publisher=Institute of Physics Publishing |location=Bristol |isbn=978-0-12-226690-4 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/encyclopediaofas0000unse_w5z7 }}</ref> Beide Giovanni Borelli en Cassini het tabelle opgestel oor die beweging van Jupiter se mane, wat mense in staat gestel het om presiese voorspellings te maak van wanneer hulle voor of agter die planeet gaan wees. Teen die 1670's het Cassini waargeneem dat wanneer Jupiter aan die ander kant van die Son as die Aarde is, dié verskynsels elke keer sowat 17&nbsp;minute later gebeur as wat verwag is. Ole Rømer het afgelei dat [[lig]] nie so vinnig beweeg dat dit oombliklik gesien word nie ('n afleiding wat Cassini vroeër verwerp het),<ref name="cassini" /> en die tydsverskil is gebruik om die [[ligsnelheid]] te beraam.<ref>{{cite web | first=Kevin | last=Brown | date=2004 |url=http://www.mathpages.com/home/kmath203/kmath203.htm |title=Roemer's Hypothesis |publisher=MathPages |access-date=January 12, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Cassini, Rømer, and the velocity of light | last1=Bobis | first1=Laurence | last2=Lequeux | first2=James | journal=Journal of Astronomical History and Heritage | volume=11 | issue=2 | pages=97–105 | date=July 2008 | bibcode=2008JAHH...11...97B }}</ref> In 1892 het E.E. Barnard 'n vyfde maan van Jupiter in Kalifornië waargeneem. Dit is later Amaltea genoem.<ref>{{cite web |first=Joe |last=Tenn |date=March 10, 2006 |url=http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |title=Edward Emerson Barnard |publisher=Sonoma State University |access-date=January 10, 2007 |archive-date=September 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917023559/http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |url-status=dead }}</ref> Dit was die laaste planetêre maan wat direk deur 'n visuele waarneming met 'n teleskoop ontdek is.<ref>{{cite web |date=October 1, 2001 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20011124022331/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |url-status=dead |archive-date=November 24, 2001 |title=Amalthea Fact Sheet |publisher=NASA/JPL |access-date=February 21, 2007}}</ref> Nog agt mane is ontdek voor die verbyvlug van [[Voyager 1]] in 1979. In 1932 het Rupert Wildt [[Spektraallyn|absorpsielyne]] van [[ammoniak]] en [[metaan]] in Jupiter se spektra waargeneem.<ref>{{cite journal |last=Dunham Jr. |first=Theodore |title=Note on the Spectra of Jupiter and Saturn |journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific |year=1933 |volume=45 |issue=263 |pages=42–44 |bibcode=1933PASP...45...42D |doi=10.1086/124297|doi-access=free }}</ref> Drie lank bestaande antisikloniese verskynsels, wat "wit ovale" genoem word, is in 1938 waargeneem. Hulle het dekades lank apart gebly in die atmosfeer; hulle het soms na aan mekaar gekom, maar nooit saamgesmelt nie. In 1998 het twee van hulle eindelik saamgesmelt en in 2000 het hulle die derde een geabsorbeer. Dit is nou bekend as "Ovaal BA".<ref>{{cite journal | last1=Youssef | first1=A. | last2=Marcus | first2=P. S. | title=The dynamics of jovian white ovals from formation to merger | journal=Icarus | year=2003 | volume=162 | issue=1 | pages=74–93 | bibcode=2003Icar..162...74Y | doi=10.1016/S0019-1035(02)00060-X }}</ref> ===Ruimteteleskope=== Op 14 Julie 2022 het [[Nasa]] beelde van Jupiter beskikbaar gestel, insluitende in [[infrarooi]], wat deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]] (JWRT) geneem is.<ref name="NYT-20220715">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA Shows Webb’s View of Something Closer to Home: Jupiter - The powerful telescope will help scientists make discoveries both within our solar system and well beyond it. |url=https://www.nytimes.com/2022/07/15/science/webb-telescope-jupiter-images.html |date=July 15, 2022 |work=The New York Times |accessdate=July 16, 2022 }}</ref> ===Radioteleskope=== [[Beeld:Jupiter.Radio.VLAl.jpg|links|thumb|160px|Jupiter en sy stralingsgordels in radio.]] In 1955 het Bernard Burke en Kenneth Franklin ontdek Jupiter straal uitbarstings van radiogolwe uit by 'n frekwensie van 22,2&nbsp;MHz.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die periode van dié uitbarstings het ooreengestem met die rotasie van die planeet, en hulle het dié inligting gebruik om 'n akkurater waarde vir Jupiter se rotasieperiode te bereken. Radio-uitbarstings van Jupiter kom in twee vorme voor: lang uitbarstings (of L-uitbarstings), wat verskeie sekondes duur, en kort uitbarstings (of S-uitbarstings) wat korter as 'n honderdste van 'n sekonde duur.<ref>{{cite web |last=Weintraub |first=Rachel A. |date=September 26, 2005 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/radio_jupiter.html |title=How One Night in a Field Changed Astronomy |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> Wetenskaplikes het drie soorte radioseine ontdek wat van Jupiter af kom: * Dekametriese radio-uitbarstings (met 'n golflengte van tiene meters) wissel met Jupiter se rotasie en word beïnvloed deur die wisselwerking van Io met Jupiter se [[magneetveld]].<ref>{{cite web |last=Garcia |first=Leonard N |url=http://radiojove.gsfc.nasa.gov/library/sci_briefs/decametric.htm |title=The Jovian Decametric Radio Emission |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> * Desimetriese radio-emissies (met golflengtes wat in sentimeter gemeet word) is in 1959 die eerste keer waargeneem, deur Frank Drake en Hein Hvatum.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die oorsprong van dié sein is 'n [[torus]]vormige gordel om Jupiter se ewenaar wat straling skep van elektrone wat in Jupiter se magneetveld versnel word.<ref>{{cite journal | last1=Klein | first1=M. J. | last2=Gulkis | first2=S. | last3=Bolton | first3=S. J. | year=1996 | url=https://ntrs.nasa.gov/search.jsp?R=20060036302 | title=Jupiter's Synchrotron Radiation: Observed Variations Before, During and After the Impacts of Comet SL9 | journal=Conference at University of Graz| page=217 | publisher=NASA | access-date=February 18, 2007 | bibcode=1997pre4.conf..217K }}</ref> * Termiese straling word geskep deur hitte in Jupiter se atmosfeer.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|43}} ===Verkenning=== Jupiter word deur outomatiese ruimtetuie besoek sedert 1973, toe [[Pioneer 10]] naby genoeg aan die planeet verbygevlieg het om onthullings oor sy eienskappe en verskynsels terug te stuur Aarde toe.<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/centers/ames/missions/archive/pioneer.html | title=The Pioneer Missions | publisher=Nasa | date=March 26, 2007 | access-date=February 26, 2021 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Glenn Pioneer Launch History | date=March 7, 2003 | url=http://www.nasa.gov/centers/glenn/about/history/pioneer.html | publisher=Nasa – Glenn Research Center | access-date=December 22, 2011 }}</ref> Baie energie is nodig vir sendings na Jupiter, en [[swaartekragslinger]]s kan gebruik word om die nodige energie te verminder.<ref name="delta-v">{{cite web |last=Wong |first=Al |date=May 28, 1998 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19970105184300/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |url-status=dead |archive-date=January 5, 1997 |title=Galileo FAQ: Navigation |publisher=Nasa |access-date=November 28, 2006}}</ref> ====Verbyvlugte==== {| class="wikitable floatright" |+ |- ! Ruimtetuig ! Naaste aan<br />planeet ! Afstand |- | [[Pioneer 10]] | 3 Desember 1973 | style="text-align: right;" | 130&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Pioneer 11]] | 4 Desember 1974 | style="text-align: right;" | 34&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 1]] | 5 Maart 1979 | style="text-align: right;" | 349&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 2]] | 9 Julie 1979 | style="text-align: right;" | 570&nbsp;000&nbsp;km |- | rowspan="2" | Ulysses | 8 Februarie 1992<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 408&nbsp;894&nbsp;km |- | 4 Februarie 2004<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 120&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Cassini-Huygens|Cassini]] | 30 Desember 2000 | style="text-align: right;" | 10&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[New Horizons]] | 28 Februarie 2007 | style="text-align: right;" | 2&nbsp;304&nbsp;535&nbsp;km |} Van 1973 af het verskeie ruimtetuie verbyvlugmaneuvers uitgevoer wat hulle binne waarnemingsafstand van Jupiter gebring het. Die [[Pioneer-program|'''Pioneer''']]-sendings het die eerste nabyskote van Jupiter se atmosfeer en verskeie van sy mane geneem. Hulle het ontdek die stralingsvelde naby die planeet is baie sterker as wat verwag is, maar albei tuie het in dié omgewing oorleef. Hulle bane is gebruik om die massaramings van die Jupiter-stelsel te redefinieer. Radioverduisterings deur die planeet het gelei tot beter metings van Jupiter se deursnee en die mate van afplatting by die pole.<ref name="burgess" />{{rp|47}}<ref name="cosmology 101">{{cite web |last=Lasher |first=Lawrence |date=August 1, 2006 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |title=Pioneer Project Home Page |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=November 28, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060101001205/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |archive-date=January 1, 2006 }}</ref> Ses jaar later het die [[Voyager-program|'''Voyager''']]-sendings die mens se begrip van die mane van Galilei grootliks verbeter en Jupiter se ringe ontdek. Hulle het ook bevestig dat die Groot Rooi Vlek antisiklonies is. 'n Vergelyking van foto's het gewys die vlek het van kleur verander sedert die Pioneer-sendings: Dit het van oranje in donkerbruin verander. 'n Torus van geïoniseerde atome is met Io se wentelbaan langs ontdek, en daar is gevind dit kom van uitbarstende vulkane op die maan se oppervlak. Toe Voyager&nbsp;1 agter Jupiter verbyvlieg, het dit weerligflitse in die atmosfeer aan die nagkant ontdek.<ref name="burgess" />{{rp|87}}<ref name="voyager1">{{cite web |date=January 14, 2003 |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/science/jupiter.html |title=Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> Die volgende tuig wat verby Jupiter gevlieg het, was die sonondersoektuig '''Ulysses'''. In Februarie 1992 het dit verby die planeet gevlieg om in 'n poolwentelbaan om die Son te kom. Tydens die verbyvlug het die tuig Jupiter se [[magnetosfeer]] ondersoek, hoewel dit nie kameras gehad het om die planeet af te neem nie. Die tuig het ses jaar later weer by Jupiter verbygevlieg, dié keer veel verder.<ref name="ulysses">{{Cite book | last1=Chan | first1=K. | title=Space OPS 2004 Conference | last2=Paredes | first2=E. S. | last3=Ryne | first3=M. S. | date=2004 | publisher=American Institute of Aeronautics and Astronautics | doi=10.2514/6.2004-650-447 | chapter=Ulysses Attitude and Orbit Operations: 13+ Years of International Cooperation }}</ref> In 2000 het [[Cassini-Huygens|'''Cassini''']] verby Jupiter gevlieg op pad na [[Saturnus]] en hoërresolusiefoto's verskaf.<ref>{{cite journal | last1=Hansen | first1=C. J. | last2=Bolton | first2=S. J. | last3=Matson | first3=D. L. | last4=Spilker | first4=L. J. | last5=Lebreton | first5=J.-P. |title=The Cassini–Huygens flyby of Jupiter |bibcode=2004Icar..172....1H |journal=Icarus |year=2004 |volume=172 |issue=1 |pages=1–8 |doi=10.1016/j.icarus.2004.06.018}}</ref> Die '''[[New Horizons]]''' het in 2007 by Jupiter verbygevlieg vir 'n swaartekragslinger op pad na [[Pluto]].<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/nh_jupiter_oct09.html | date=October 9, 2007 | publisher=Nasa | title=Pluto-Bound New Horizons Sees Changes in Jupiter System | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Die tuig se kameras het die plasmauitset van vulkane op Io gemeet en al vier mane van Galilei in besonderhede bestudeer.<ref>{{cite web | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/jupiter_system.html | title=Pluto-Bound New Horizons Provides New Look at Jupiter System | date=May 1, 2007 | publisher=Nasa | access-date=July 27, 2007 }}</ref> ====Ander sendings==== [[Beeld:Galileo_Preparations_-_GPN-2000-000672.jpg|links|180px|thumb|Galileo word gereed gekry, 2000.]] Die eerste ruimtetuig wat om Jupiter gewentel het, was die [[Galileo-ruimtesending|'''Galileo''']]-tuig, wat die planeet op 7 Desember 1995 bereik het.<ref name="HTUW">{{cite AV media | title=How the Universe Works 3 | volume=Jupiter: Destroyer or Savior? |year=2014 | publisher=Discovery Channel}}</ref> Dit was meer as sewe jaar lank in 'n wentelbaan en het verskeie verbyvlugte uitgevoer van al die mane van Galilei en Amaltea. Die tuig het ook die impak van die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] waargeneem toe dit in 1994 teen die planeet bots. Sommige doelwitte van die sending is in die wiele gery deur 'n fout met een van Galileo se [[antenne]]s.<ref name="galileo">{{cite web |last=McConnell |first=Shannon |date=April 14, 2003 |url=http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20041103173530/http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |url-status=dead |archive-date=November 3, 2004 |title=Galileo: Journey to Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> In Julie 1995 is 'n atmosfeerondersoektuig van die wenteltuig af losgelaat, en dit het Jupiter se atmosfeer op 7 Desember binnegegaan.<ref name=HTUW/> Dit het teen sowat 2&nbsp;575&nbsp;km/h deur 150&nbsp;km van die atmosfeer met 'n valskerm geval<ref name=HTUW/> en 57,6&nbsp;minute lank data versamel voordat dit verwoes is.<ref>{{cite web |first=Julio |last=Magalhães |date=December 10, 1996 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |title=Galileo Probe Mission Events |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=February 2, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070102143553/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |archive-date=January 2, 2007 }}</ref> Die wenteltuig self het dieselfde lot getref toe dit op 21 September 2003 met opset teen die planeet laat bots is. [[Nasa]] het die tuig vernietig om enige moontlikheid uit te skakel dat dit teen die maan Europa, wat dalk [[lewe]] huisves, kan bots en dit besmet.<ref name="galileo" /> Data van dié sending het onthul [[waterstof]] beslaan tot 90% van Jupiter se atmosfeer.<ref name=HTUW/> Die aangetekende temperatuur was hoër as 300&nbsp;°C en die windsnelheid wat gemeet is, meer as 644&nbsp;km/h voordat die tuig verdamp het.<ref name=HTUW/> [[Beeld:Juno prepared for rotation test stand.jpg|thumb|180px|Juno word getoets, 2011.]] Nasa se [[Juno (ruimtetuig)|'''Juno''']]-ruimtetuig het op 4 Julie 2016 by Jupiter aangekom met die doel om die planeet in besonderhede te ondersoek uit 'n poolwentelbaan. Die aanvanklike doel was dit dit in 20 maande 37 keer om Jupiter vlieg.<ref>{{cite web | first=Anthony | last=Goodeill | date=March 31, 2008 | url=http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | title=New Frontiers – Missions – Juno | publisher=NASA | access-date=January 2, 2007 | url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070203235637/http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | archive-date=February 3, 2007 }}</ref><ref name="NYT-20160705" /><ref>{{cite web | title=Juno, NASA's Jupiter probe | publisher=The Planetary Society | url=https://www.planetary.org/space-missions/juno | access-date=2022-04-27 }}</ref> Gedurende die sending sal die tuig aan hoë vlakke straling van Jupiter se magnetosfeer af blootgestel word, en dit kan veroorsaak dat sekere instrumente ophou werk.<ref>{{cite web | title=NASA's Juno spacecraft to risk Jupiter's fireworks for science | author=Jet Propulsion Laboratory | date=June 17, 2016 | website=phys.org | url=https://phys.org/news/2016-06-nasa-juno-spacecraft-jupiter-fireworks.html | access-date=2022-04-10 }}</ref> Op 27 Augustus 2016 het die tuig sy eerste verbyvlug van Jupiter uitgevoer en die eerste foto's nog van die planeet se noordpool teruggestuur.<ref>{{cite web |first=Niall |last=Firth |date=September 5, 2016 |url=https://www.newscientist.com/article/2104558-nasas-juno-probe-snaps-first-images-of-jupiters-north-pole/ |title=NASA's Juno probe snaps first images of Jupiter's north pole |work=New Scientist |access-date=September 5, 2016}}</ref> Juno het 12 wentelbane voor die beplande tyd voltooi, wat in Julie 2018 was.<ref name="sfnow20170221">{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2017/02/21/nasas-juno-spacecraft-to-remain-in-current-orbit-around-jupiter/|title=NASA's Juno spacecraft to remain in current orbit around Jupiter|publisher=Spaceflight Now|first=Stephen|last=Clark|date=February 21, 2017|access-date=April 26, 2017}}</ref> In Junie dié jaar het Nasa die sending tot in Julie 2021 verleng, en in Januarie van dié jaar is die sending verleng tot September 2025, met vier verbyvlugte van mane: een van Ganumedes, een van Europa en twee van Io.<ref name="nasa20180606">{{cite web |url=https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2018-130 |title=NASA Re-plans Juno's Jupiter Mission |publisher=NASA/JPL |first1=D. C. |last1=Agle |first2=JoAnna |last2=Wendel |first3=Deb |last3=Schmid |date=June 6, 2018 |access-date=January 5, 2019}}</ref><ref name="nasa20210108">{{Cite web|last=Talbert|first=Tricia|date=January 8, 2021|title=NASA Extends Exploration for Two Planetary Science Missions|url=http://www.nasa.gov/feature/nasa-extends-exploration-for-two-planetary-science-missions|access-date=January 11, 2021|website=NASA}}</ref> Wanneer Juno die einde van sy sending bereik, sal dit 'n beheerde botsing teen Jupiter se atmosfeer uitvoer en disintegreer. Dit sal verhoed dat die tuig teen een van die mane bots.<ref name="skytel20170221">{{cite news |url=http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/juno-stay-current-orbit-jupiter/ |title=Juno Will Stay in Current Orbit Around Jupiter |work=Sky & Telescope |first=David |last=Dickinson |date=February 21, 2017 |access-date=January 7, 2018}}</ref><ref name="insider20160705">{{cite news |url=http://www.businessinsider.com/the-juno-probe-will-crash-into-jupiter-2016-7 |title=To protect potential alien life, NASA will destroy its $1&nbsp;billion Jupiter spacecraft on purpose |work=Business Insider |first=Meghan |last=Bartels |date=July 5, 2016 |access-date=January 7, 2018}}</ref> ==Mane== {{Hoofartikel|Jupiter se natuurlike satelliete}} Jupiter het 80 bekende [[natuurlike satelliet]]e.<ref name="80moons"/><ref name="shep-main">{{cite web |url=http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |title=The Giant Planet Satellite and Moon Page |last1=Sheppard|first1=Scott S. |work=Department of Terrestrial Magnetism|publisher=Carnegie Institution for Science |access-date=December 19, 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090607094153/http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |archive-date=June 7, 2009 }}</ref> Van hulle is 60 kleiner as 10&nbsp;km in deursnee.<ref>{{cite web|url=https://www.space.com/16452-jupiters-moons.html|title=Jupiter's Moons: Facts About the Largest Jovian Moons|website=Space.com|last1=Zimmermann|first1=Kim Ann|date=October 1, 2018|access-date=December 31, 2020}}</ref> Die grootste vier mane is [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]], wat saam as die [[mane van Galilei]] bekend is. Hulle is op 'n donker aand van die Aarde af sigbaar deur 'n verkyker.<ref>{{cite book|title=A Stargazing Program for Beginners|page=104|year=2015|last1=Carter|first1=Jamie|publisher=Springer International Publishing|isbn=978-3-319-22072-7}}</ref> ===Mane van Galilei=== {{Hoofartikel|Mane van Galilei}} Die mane wat deur Galileo ontdek is – Io, Europa, Ganumedes en Kallisto – is van die grootstes in die [[Sonnestelsel]]. Drie van die mane – Io, Europa en Ganumedes – is in 'n [[baanresonansie]]: vir elke vier wentelbane van Io om Jupiter voer Europa presies twee uit en Ganumedes presies een. Dié resonansie veroorsaak dat die drie groot mane se swaartekrageffekte hulle wentelbane in ovaal vorms verwring, want elke maan kry 'n ekstra pluk van sy bure by dieselfde punt van sy wentelbaan. Die [[gety]]krag van Jupiter probeer hulle wentelbane daarenteen rond maak.<ref>{{cite journal |author=Musotto, S. |author2=Varadi, F. |author3=Moore, W. B. |author4=Schubert, G. |title=Numerical simulations of the orbits of the Galilean satellites |url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=13969974 |journal=Icarus |year=2002 |volume=159 |issue=2 |pages=500–504 |doi=10.1006/icar.2002.6939 |bibcode=2002Icar..159..500M}}</ref> Die [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] van die mane se wentelbane veroorsaak dat hulle vorms voortdurend verander: Jupiter se swaartekrag rek hulle uit as hulle naby die planeet kom en laat hulle toe om weer rond te word wanneer hulle wegbeweeg. Die weerstand van dié vormveranderings wek hitte op in die binnekant van die mane.<ref name=Eccen304>{{cite book|page=304|title=The Cambridge Guide to the Solar System|date=March 3, 2011|last1=Lang|first1=Kenneth R.|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49417-5}}</ref> Dit is die duidelikste te sien in die vulkaanuitbarstings van Io (wat aan die sterkste getykragte onderwerp is)<ref name=Eccen304/> en in 'n mindere mate in die geologiese jong voorkoms van Europa se oppervlak, wat daarop dui dat materiaal die maan se oppervlak onlangs herbedek het.<ref>{{cite book|page=446|title=Encyclopedia of the Solar System|year=2006|last1=McFadden|first1=Lucy-Ann|last2=Weissmann|first2=Paul|last3=Johnson|first3=Torrence|publisher=Elsevier Science|isbn=978-0-08-047498-4}}</ref> {| style="width:550px; margin:0 auto;" cellpadding=0 cellspacing=0 |- | {| class="wikitable" style="text-align:right; margin:0 auto;" |+ Die mane van Galilei, as 'n persentasie van die [[Aarde]] se [[Maan]] |- ! rowspan=2 | Naam ! colspan=2 | Deursnee ! colspan=2 | Massa ! colspan=2 | Wentelradius ! colspan=2 | Wentelperiode |- ! km ! % ! kg ! % ! km ! % ! dae ! % |- ! Io | 3 643 | 105 | 8,9×10²² | 120 | 421 700 | 110 | 1,77 | 7 |- ! Europa | 3 122 | 90 | 4,8×10²² | 65 | 671 034 | 175 | 3,55 | 13 |- ! Ganumedes | 5 262 | 150 | 14,8×10²² | 200 | 1 070 412 | 280 | 7,15 | 26 |- ! Kallisto | 4 821 | 140 | 10,8×10²² | 150 | 1 882 709 | 490 | 16,69 | 61 |} |- | [[Beeld:The Galilean satellites (the four largest moons of Jupiter).tif|frameless|507px|center|Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto.]] |- | style="font-size:0.9em; text-align:center;" |Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto |} ===Klassifikasie=== Jupiter se mane is tradisioneel opgedeel in vier groepe van vier elk, gebaseer op eenderse wentelelemente.<ref>{{cite journal|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0019103581901512|title=Derivation of the collision probability between orbiting objects: the lifetimes of jupiter's outer moons|date=October 1981|volume=48|issue=1|last1=Kessler|first1=Donald J.|journal=Icarus|pages=39–48|doi=10.1016/0019-1035(81)90151-2|bibcode=1981Icar...48...39K|access-date=December 30, 2020}}</ref> Dié prentjie is ingewikkelder gemaak deur die ontdekking van talle klein buitemane sedert 1999. Jupiter se mane word tans verdeel in verskeie verskillende groepe, hoewel verskeie mane nie deel van enige groep is nie.<ref>{{cite book|page=14|title=Moons of the Solar System|year=2013|last1=Hamilton|first1=Thomas W. M.|publisher=SPBRA|isbn=978-1-62516-175-8}}</ref> Die agt binneste, [[reëlmatige mane]] wat almal byna ronde wentelbane naby die vlak van Jupiter se ewenaar het, het vermoedelik saam met die planeet gevorm, terwyl die ander mane onreëlmatige mane is en vermoedelik aangetrekte [[asteroïde]]s of fragmente van aangetrekte asteroïdes is. Die onreëlmatige mane in elke groep kan 'n gemeenskaplike oorsprong hê, miskien 'n groter maan of aangetrekte liggaam wat opgebreek het.<ref>{{cite book | last1=Jewitt | first1=D. C. | last2=Sheppard | first2=S. | last3=Porco | first3=C. | editor1-last=Bagenal | editor1-first=F. | editor2-last=Dowling | editor2-first=T. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=W. | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 | url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-url=https://web.archive.org/web/20090326065151/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-date=March 26, 2009 }}</ref><ref name="Nesvorný">{{cite journal | last1=Nesvorný | first1=D. | last2=Alvarellos | first2=J. L. A. | last3=Dones | first3=L. | last4=Levison | first4=H. F. | title=Orbital and Collisional Evolution of the Irregular Satellites | journal=The Astronomical Journal | year=2003 | volume=126 | issue=1 | pages=398–429 | bibcode=2003AJ....126..398N | doi=10.1086/375461 | url=http://www.boulder.swri.edu/%7Edavidn/papers/irrbig.pdf }}</ref> {| class="wikitable" |- ! colspan="2" | Reëlmatige mane |- | [[Jupiter se natuurlike satelliete#Reëlmatige satelliete|Binnegroep]] | Die binnegroep van vier klein mane het almal 'n [[deursnee]] van minder as 200&nbsp;km, 'n [[Wentelbaan|wentelradius]] van minder as 200&nbsp;000&nbsp;km en 'n [[baanhelling]] van minder as 'n halwe graad. |- | [[Mane van Galilei|Mane&nbsp;van&nbsp;Galilei]]<ref>{{cite journal | title=The Galilean Satellites | last1=Showman | first1=A. P. | last2=Malhotra | first2=R. | journal=Science | year=1999 | volume=286 | issue=5437 | pages=77–84 | doi=10.1126/science.286.5437.77 | pmid=10506564| s2cid=9492520 | bibcode=1999Sci...296...77S | url=https://semanticscholar.org/paper/fc55d1714b44151ac54d2576e4a1d2cd8a9f280a }}</ref> | Dié vier mane, wat deur Galileo Galilei ontdek is, wentel tussen 400&nbsp;000 en 2&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af, en is van die grootste mane in die Sonnestelsel. |- ! colspan="2" | Onreëlmatige mane |- | [[Himalia-groep]] | 'n Groep mane wat dig bymekaar is met wentelbane van 11&nbsp;000&nbsp;000 tot 12&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af.<ref>{{cite journal|first1=Scott S.|last1=Sheppard|first2=David C.|last2=Jewitt|title=An abundant population of small irregular satellites around Jupiter|journal=Nature|volume=423|date=May 2003|issue=6937|pages=261–263|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20060813235622/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|doi=10.1038/nature01584|pmid=12748634|bibcode=2003Natur.423..261S|s2cid=4424447|archive-date=August 13, 2006}}</ref> |- | [[Ananke-groep]] | Dié groep, wat in [[Retrograde en prograde beweging|retrograde]] wentelbane is, het taamlik vae grense, gemiddeld 21&nbsp;276&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 149 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Karme-groep]] | 'n Taamlik afsonderlike, retrograde groep gemiddeld 23&nbsp;404&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 165 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Pasifaë-groep]] | 'n Verstrooide en skaars afsonderlike retrograde groep wat al die buitemane insluit.<ref>{{cite journal|first1=David|last1=Nesvorný|first2=Cristian|last2=Beaugé|first3=Luke|last3=Dones|last4=Levison|first4=Harold F.|title=Collisional Origin of Families of Irregular Satellites|journal=The Astronomical Journal|volume=127|date=July 2003|issue=3|pages=1768–1783|doi=10.1086/382099 | bibcode=2004AJ....127.1768N | url=http://www.boulder.swri.edu/~davidn/papers/irrbig.pdf}}</ref> |} ==Wisselwerking met die Sonnestelsel== As die grootste van die Son se agt [[planete]] het Jupiter se [[swaartekrag]]invloed die [[Sonnestelsel]] help vorm. Buiten [[Mercurius]] s'n, lê die wentelbane van die stelsel se planete nader aan Jupiter se [[Wentelbaan|wentelvlak]] as die Son se ewenaarvlak. Die [[Kirkwoodgaping]]s in die [[asteroïdegordel]] word hoofsaaklik deur Jupiter veroorsaak,<ref>{{cite conference | title=Kirkwood Gaps and Resonant Groups | last=Ferraz-Mello | first=S. | conference=Asteroids, Comets, Meteors 1993: Proceedings of the 160th Symposium of the International Astronomical Union, held in Belgirate, Italy, June 14–18, 1993, International Astronomical Union. Symposium no. 160 | editor1-first=Andrea | editor1-last=Milani | editor2-first=Michel | editor2-last=Di Martino | editor3-first=A. | editor3-last=Cellino | publication-place=Dordrecht | publisher=Kluwer Academic Publishers | page=175 | date=1994 | bibcode=1994IAUS..160..175F }}</ref> en die planeet was dalk verantwoordelik vir die [[Groot Bombardement]] in die binneste Sonnestelsel se geskiedenis.<ref>{{cite journal | last=Kerr | first=Richard A. | title=Did Jupiter and Saturn Team Up to Pummel the Inner Solar System? | journal=Science | year=2004 | volume=306 | issue=5702 | page=1676 | doi=10.1126/science.306.5702.1676a | pmid=15576586| s2cid=129180312 }}</ref> Benewens sy mane, beheer Jupiter se swaartekragveld talle asteroïdes by sy [[Lagrange-punt]]e wat die planeet vooruitgaan en volg in sy wentelbaan om die Son. Hulle is bekend as die [[Trojaan (sterrekunde)|trojane]] en word opgedeel in die Griekse en Trojaanse kamp ter ere van die ''[[Ilias]]''. Die eerste een, 588&nbsp;Achilles, is in 1906 deur Max Wolf ontdek; sedertdien is nog meer as 2&nbsp;000 ontdek.<ref>{{cite web |url=http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/JupiterTrojans.html |title=List Of Jupiter Trojans|access-date=October 24, 2010 |work=IAU Minor Planet Center}}</ref> Die grootste een is 624&nbsp;Hektor.<ref>{{cite journal | bibcode=2000DPS....32.1901C | title=Trojan Asteroid 624 Hektor: Constraints on Surface Composition | last1=Cruikshank | first1=D. P. | last2=Dalle Ore | first2=C. M. | last3=Geballe | first3=T. R. | last4=Roush | first4=T. L. | last5=Owen | first5=T. C. | last6=Cash | first6=Michele | last7=de Bergh | first7=C. | last8=Hartmann | first8=W. K. | date=October 2000 | journal=Bulletin of the American Astronomical Society | volume=32 | page=1027 }}</ref> Die Jupiter-familie word gedefinieer as [[komete]] met 'n kleiner [[Ellips|halwe lengteas]] as Jupiter; die meeste [[Komeet#Kort periode|kortperiodekomete]] val in dié groep. Lede van die Jupiter-familie ontstaan vermoedelik in die [[Kuipergordel]] buite [[Neptunus]] se wentelbaan. As hulle naby Jupiter kom, word hulle versteur en gaan hulle in wentelbane met 'n kleiner periode, wat dan gesirkuleer word deur gereelde swaartekragwisselwerkings met die Son en Jupiter.<ref>{{cite journal | last1=Quinn | first1=T. | last2=Tremaine | first2=S. | last3=Duncan | first3=M. | title=Planetary perturbations and the origins of short-period comets | journal=Astrophysical Journal, Part 1 | year=1990 | volume=355 | pages=667–679 | bibcode=1990ApJ...355..667Q | doi=10.1086/168800 }}</ref> [[Beeld:Jupiter_showing_SL9_impact_sites.jpg|thumb|240px|Die bruin merke dui aan waar die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] se stukke teen Jupiter gebots het.]] ===Botsings=== Jupiter is al die Sonnestelsel se [[stofsuier]] genoem<ref>{{cite news | title=Caught in the act: Fireballs light up Jupiter | work=ScienceDaily | date=September 10, 2010 | url=https://www.sciencedaily.com/releases/2010/09/100909212309.htm | access-date=2022-04-26 }}</ref> vanweë sy enorme swaartekrag en ligging naby die binneste Sonnestelsel. Daar is meer botsings, soos deur komete, teen hom as teen enige ander planeet in die Sonnestelsel.<ref>{{cite journal | last1=Nakamura | first1=T. | last2=Kurahashi | first2=H. | title=Collisional Probability of Periodic Comets with the Terrestrial Planets: An Invalid Case of Analytic Formulation | journal=Astronomical Journal | year=1998 | volume=115 | issue=2 | pages=848–854 | doi=10.1086/300206 | bibcode=1998AJ....115..848N | doi-access=free }}</ref> Jupiter ondervind byvoorbeeld 200 keer soveel botsings deur asteroïdes en komete as die Aarde.<ref name=HTUW/> In die verlede het wetenskaplikes gedink Jupiter het die binneste Sonnesteldel gedeeltelik beskerm teen 'n bombardement van komete.<ref name=HTUW/> Rekenaarsimulasies in 2008 wys egter Jupiter veroorsaak nie 'n afname van komete deur die binneste Sonnestelsel nie, want sy swaartekrag versteur hulle wentelbane na binne amper net soveel keer as wat dit hulle aantrek of afstoot.<ref>{{cite journal | last1=Horner | first1=J. | last2=Jones | first2=B. W. | year=2008 | title=Jupiter – friend or foe? I: the asteroids. | journal=International Journal of Astrobiology | volume=7 | issue=3–4 | pages=251–261 | doi=10.1017/S1473550408004187 | arxiv=0806.2795 | bibcode=2008IJAsB...7..251H| s2cid=8870726 }}</ref> Dié onderwerp is steeds omstrede onder wetenskaplikes omdat sommige glo Jupiter trek komete van die Kuipergordel na die Aarde, terwyl ander glo Jupiter beskerm die Aarde teen die [[Oortwolk]].<ref>{{cite news |first=Dennis |last=Overbye |date=July 25, 2009 |title=Jupiter: Our Comic Protector? |work=The New York Times |access-date=July 27, 2009 |url=https://www.nytimes.com/2009/07/26/weekinreview/26overbye.html}}</ref> In Julie 1994 het die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] teen Jupiter gebots.<ref>{{Cite web|title=In Depth {{!}} P/Shoemaker-Levy 9|url=https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/comets/p-shoemaker-levy-9/in-depth|access-date=2021-12-03|website=NASA Solar System Exploration}}</ref><ref>{{Cite web|last=Howell|first=Elizabeth|date=2018-01-24|title=Shoemaker-Levy 9: Comet's Impact Left Its Mark on Jupiter|url=https://www.space.com/19855-shoemaker-levy-9.html|access-date=2021-12-03|website=Space.com|language=en}}</ref> Die botsings is goed dopgehou deur sterrewagte oor die wêreld heen, insluitende die [[Hubble-ruimteteleskoop]] en [[Galileo-ruimtesending|Galileo-ruimtetuig]].<ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=The Big Comet Crash of 1994 – Intensive Observational Campaign at ESO|url=https://www.eso.org/public/news/eso9402/|access-date=2021-12-03|website=www.eso.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Top 20 Comet Shoemaker-Levy Images|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/top20.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref><ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=Comet P/Shoemaker-Levy 9 "Gang Of Four"|url=https://www.spacetelescope.org/images/opo9421a/|access-date=2021-12-03|website=www.spacetelescope.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web | title=Hubble Observations Shed New Light on Jupiter Collision | first1=Donald | last1=Savage | first2=Jim | last2=Elliott | first3=Ray | last3=Villard | url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/hst_obs.html | access-date=2021-12-03 | date=December 30, 2004 | website=nssdc.gsfc.nasa.gov }}</ref> Die gebeure is wyd in die media gedek.<ref>{{Cite web|title=NASA TV Coverage on Comet Shoemaker-Levy|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/tv_nasa.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref> ==Galery== <gallery mode="packed" heights="200px"> Beeld:Gemini North Infrared View of Jupiter.jpg|Infrarooibeeld van Jupiter, afgeneem deur die Gemini-Noord-teleskoop in Hawaii op 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Visible View of Jupiter.jpg|Jupiter in sigbare lig afgeneem deur Hubble, 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Ultraviolet View of Jupiter.jpg|Ultravioletfoto van Jupiter, op 11 Januarie 2017 deur Hubble afgeneem.<ref>{{cite web|title=By Jove! Jupiter Shows Its Stripes and Colors|publisher=National Science Foundation|website=NOIRLab|date=May 11, 2021|url=https://noirlab.edu/public/news/noirlab2116/|access-date=June 17, 2021}}</ref> Beeld:Hubble's View of Jupiter and Europa in August 2020.jpg|Jupiter en Europa afgeneem toe die planeet 653&nbsp;miljoen kilometer van die Aarde af was. Hubble, 25 Augustus 2020.<ref>{{cite web|title=Hubble Finds Evidence of Persistent Water Vapour Atmosphere on Europa|website=ESA Hubble|publisher=European Space Agency|date=October 14, 2021|url=https://esahubble.org/news/heic2111/|access-date=October 26, 2021}}</ref> </gallery> ==Sien ook== *[[Warm Jupiter]] *[[Portaal:Sterrekunde|Sterrekundeportaal]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Eksterne skakels== * {{cite book |first=Hans |last=Lohninger |display-authors=etal |date=2 November 2005 |chapter-url=http://www.vias.org/spacetrip/jupiter_1.html |chapter=Jupiter, As Seen By Voyager 1 |url=http://www.vias.org/spacetrip/index.html |title=A Trip into Space |publisher=Virtual Institute of Applied Science |access-date=March 9, 2007|ref=none}} * {{cite web |first=Tony |last=Dunn |year=2006 |url=http://orbitsimulator.com/gravity/articles/joviansystem.html |title=The Jovian System |work=Gravity Simulator |access-date=March 9, 2007|ref=none}} – 'n Simulasie van die mane van Jupiter. * [https://www.flickr.com/photos/136797589@N04/albums/72157685871712710 Jupiter in Motion], album van Juno-foto's saamgevat in kort video's * [https://www.youtube.com/watch?v=Us6EXc5Hyng June 2010 impact video] * [https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system Interaktiewe 3D-swaartekragsimulasie van die Jupiterstelsel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200611222440/https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system/ |date=June 11, 2020 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=Dv8UwzSOxmA Video (animasie; 4:00): Verbyvlug van Ganumedes en Jupiter] ([[Nasa]]; 15 Julie 2021). * {{en}} [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html Jupiter Fact Sheet] * {{en}} [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Jupiter Afbeeldings van Jupiter] {{CommonsKategorie-inlyn|Jupiter (planet)|Jupiter}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Jupiter}} {{PlaneteSon}} {{Normdata}} [[Kategorie:Jupiter| ]] chzjolgvp8nuja476nwv84wk6rmbxi1 2516951 2516950 2022-08-02T13:21:25Z Burgert Behr 2401 wikitext text/x-wiki :''Hierdie artikel handel oor die [[planeet]] Jupiter. Vir ander betekenisse van die naam, sien [[Jupiter (dubbelsinnig)]].'' {{Inligtingskas Planeet | name = Jupiter | symbol = [[Beeld:Jupiter symbol (bold).svg|24px|♃]] | image = [[Lêer:Jupiter and its shrunken Great Red Spot.jpg|280px|Die planeet Jupiter]] | image_alt = 'n Foto van Jupiter deur Nasa se Hubble-ruimteteleskoop. | caption = Jupiter in natuurlike kleur, soos in April 2014 afgeneem deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | background = #f8f9fa | named_after = [[Jupiter (mythology)|Jupiter]] | orbit_ref =<ref name="fact">{{cite web |url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html |title=Jupiter Fact Sheet |publisher=Nasa |last=Williams |first=David R. |access-date=October 13, 2017 |date=December 23, 2021 }}</ref> | epoch = [[J2000]] | semimajor = 778,479 Gm (5,2038 AE) | aphelion = 816,363 Gm (5,4570 [[AE]]) | perihelion = 740,595 Gm (4,9506 AE) | time_periastron = 21 Januarie 2023<ref name=horizons-perihelion>{{Cite web|url=https://ssd.jpl.nasa.gov/horizons_batch.cgi?batch=1&COMMAND=%27599%27&START_TIME=%272023-01-01%27&STOP_TIME=%272023-01-31%27&STEP_SIZE=%273%20hours%27&QUANTITIES=%2719%27|title=HORIZONS Planet-center Batch call for January 2023 Perihelion|website=ssd.jpl.nasa.gov|type=Perihelion for Jupiter's planet-centre (599) occurs on 2023-Jan-21 at 4.9510113au during a rdot flip from negative to positive|publisher=Nasa/JPL|access-date=2021-09-07}}</ref> | eccentricity = {{val|0.0489}} | inclination = {{plainlist | * 1,303° tot die [[sonnebaan]]<ref name=VSOP87>{{cite journal |title=Numerical expressions for precession formulae and mean elements for the Moon and planets |journal=Astronomy and Astrophysics |volume=282 |issue=2 |pages=663–683 |date=February 1994 |last1=Simon |first1=J. L. |last2=Bretagnon |first2=P. |last3=Chapront |first3=J. |last4=Chapront-Touzé |first4=M. |last5=Francou |first5=G. |last6=Laskar |first6=J. |bibcode=1994A&A...282..663S}}</ref> * 6,09° tot die [[Son]] se [[ewenaar]]<ref name="VSOP87" /> }} | asc_node = 100,464° | arg_peri = 273,867°<ref name="VSOP87" /> | mean_anomaly = 20,020°<ref name="VSOP87" /> | period = {{plainlist | * {{val|11.862|u=jaar}} * {{val|fmt=commas|4332.59|u=dae}} * {{val|fmt=commas|10476.8|u=Jupitersondae}}<ref name="planet_years">{{cite web |url=http://cseligman.com/text/sky/rotationvsday.htm |title=Rotation Period and Day Length |last=Seligman |first=Courtney |access-date=August 13, 2009}}</ref> }} | synodic_period = {{val|398.88|u=dae}} | avg_speed = 13,07 km/s | satellites = 80 (soos in 2021)<ref name=80moons/> | minorplanet = | physical_characteristics = yes | flattening = 0,06487 ± 0,00015 | physical_ref =<ref name="fact" /><ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007">{{cite journal |doi=10.1007/s10569-007-9072-y |last1=Seidelmann |first1=P. Kenneth |last2=Archinal |first2=Brent A. |last3=A'Hearn<!-- written A'hearn here, mostly A'Hearn elsewhere --> |first3=Michael F. |last4=Conrad |first4=Albert R. |last5=Consolmagno |first5=Guy J. |last6=Hestroffer |first6=Daniel |last7=Hilton |first7=James L. |last8=Krasinsky |first8=Georgij A. |last9=Neumann |first9=Gregory A.| last10=Oberst | first10=Jürgen |last11=Stooke |first11=Philip J. |last12=Tedesco |first12=Edward F. |last13=Tholen |first13=David J. |last14=Thomas |first14=Peter C. |last15=Williams |first15=Iwan P. |year=2007 |title=Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006 |journal=Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy |volume=98 |issue=3 |pages=155–180 |bibcode=2007CeMDA..98..155S|doi-access=free }}</ref><ref name="PS15">{{cite book |last2=Lissauer |first2=Jack J. |last1=de Pater |first1=Imke |title=Planetary Sciences |date=2015 |url=https://books.google.com/books?id=stFpBgAAQBAJ&pg=PA250 |page=250 |publisher=Cambridge University Press |location=New York |isbn=978-0-521-85371-2 |edition=2nd updated}}</ref> | equatorial_radius = 69,911 km<br />{{val|11.209|u=raarde}} | polar_radius = 66,854 km<br />{{val|10.517|u=raarde}} | mean_radius = 69 911 km<br />{{val|10.973|u=raarde}} | surface_area = 6,1469×10¹⁰ km² <br>{{val|120.4|u=van die Aarde s'n}} | volume = 1,4313×10¹⁵ km³ <br>{{val|1.321|u=van die Aarde s'n}} | mass = 1,8982×10²⁷ kg<br />{{plainlist| * {{val|317.8|u=van die Aarde s'n}} * 1/1047 van die Son s'n<ref name=ssd-constants>{{cite web |title=Astrodynamic Constants |publisher=JPL Solar System Dynamics |date=February 27, 2009 |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |access-date=August 8, 2007}}</ref> }} | density = 1 326 kg/m³ | surface_grav = 24,79&nbsp;m/s²<ref name="fact" /><br />2,528&nbsp;g | escape_velocity = 59,5&nbsp;km/s<ref name="fact" /> | sidereal_day = 9,925&nbsp;h<ref>{{cite web |author=Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. |year=2001 |url=http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |title=Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000 |publisher=HNSKY Planetarium Program |access-date=2 Februarie 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512151452/http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br />(9 h 55 m 30 s) | rot_velocity = 12,6&nbsp;km/s<br />45&nbsp;300&nbsp;km/h | axial_tilt = 3,13°<ref name="fact" /> | right_asc_north_pole = 268,057°<br />(17&nbsp;h 52&nbsp;min 14&nbsp;s) | declination = 64,496° | albedo = 0,343 (geometries)<br />0,52 (Bond)<ref name="fact" /> | magnitude = -1,6 tot -2,94<ref name="fact" /> | angular_size = 29,8" — 50,1"<ref name="fact" /> | temperatures = yes | temp_name1 = 1 bar level | min_temp_1 = | mean_temp_1 = 165&nbsp;[[Kelvin|K]]<ref name="fact" /> | max_temp_1 = | temp_name2 = 0,1 bar | min_temp_2 = | mean_temp_2 = 112&nbsp;K<ref name="fact" /> | max_temp = | atmosphere = yes | surface_pressure = 20-200&nbsp;kPa<ref>{{en}} {{cite journal|author=Anonymous|title=Probe Nephelometer|journal=Galileo Messenger|publisher=NASA/JPL|date=Maart 1983|issue=6|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|accessdate=2007-02-12|archive-date=2009-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090719111109/http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|url-status=dead}}</ref> | atmosphere_composition = 89,8±2,0% [[Waterstof]]<br /> 10,2±2,0% [[Helium]]<br /> ~0,3% [[Metaan]]<br /> ~0,026% [[Ammoniak]]<br /> ~0,003% Waterstofdeuteried<br /> 0,0006% [[Etaan]]<br /> 0,0004% [[Water]] }} '''Jupiter''' is die vyfde [[planeet]] van die [[Son]] af en die grootste in die [[Sonnestelsel]]. Dit is 'n [[gasreus]] met 'n [[massa]] van meer as twee en 'n half keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam, maar effens kleiner as 'n duisendste van die Son se massa. Jupiter is die helderste natuurlike voorwerp in die [[Aarde]] se naglug naas die [[Maan]] en [[Venus]], en dit word reeds sedert die [[voorgeskiedenis]] waargeneem. Dit is genoem na die [[Jupiter (mitologie)|Romeinse god Jupiter]], die koning van die gode. Jupiter bestaan hoofsaaklik uit [[waterstof]], maar [[helium]] beslaan 'n kwart van sy massa en 'n tiende van sy [[volume]]. Dit het waarskynlik 'n rotsagtige kern van swaarder elemente,<ref name="coreuncertainty_2004">{{cite journal | last1=Saumon | first1=D. | last2=Guillot | first2=T. |title=Shock Compression of Deuterium and the Interiors of Jupiter and Saturn |journal=The Astrophysical Journal |volume=609 |issue=2 |pages=1170–1180 |year=2004 |bibcode=2004ApJ...609.1170S |doi=10.1086/421257 |arxiv=astro-ph/0403393|s2cid=119325899 }}</ref> maar ontbreek, nes die ander gasreuse in die Sonnestelsel, 'n goed gedefinieerde soliede oppervlak. Die voortdurende sametrekking van Jupiter se binnekant wek meer hitte op as wat dit van die Son kry. Vanweë sy vinnige rotasie is Jupiter se vorm 'n [[Sferoïde|afgeplatte sferoïde]]: Dit het 'n effense maar merkbare uitstulping om sy [[ewenaar]]. Die buitenste [[atmosfeer]] is verdeel in 'n reeks bande in sy breedte, met onstuimigheid en [[storm]]s aan die grense tussen hulle. 'n Prominente gevolg hiervan is die [[Groot Rooi Vlek]], 'n reusestorm wat minstens sedert 1831 sigbaar is. Jupiter word omring deur 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel en 'n kragtige [[magnetosfeer]]. Sy magnetiese stert is byna 800&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,3&nbsp;[[AE]]) lank en strek amper tot by [[Saturnus]] se [[wentelbaan]]. Jupiter het [[Jupiter se natuurlike satelliete|80 bekende mane]] en moontlik meer,<ref name="80moons">{{cite journal | first=David | last=Kindy | url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/amateur-astronomer-discovers-new-moon-orbiting-jupiter-180978258/ | title=Amateur Astronomer Discovers New Moon Orbiting Jupiter | journal=Smithsonian Magazine | access-date=2022-03-08 }}</ref> insluitende die vier groot [[mane van Galilei]] wat in 1610 deur [[Galileo Galilei]] ontdek is: [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]]. Io en Europa is omtrent so groot soos die Aarde se Maan, Kallisto is amper so groot soos die planeet [[Mercurius]] en Ganumedes is groter. [[Pioneer 10]] was die eerste [[ruimtetuig]] wat Jupiter besoek het. Sy naaste afstand aan die planeet was in Desember 1973.<ref name=pioneer10>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/missions/pioneer-10/in-depth|title=In Depth {{!}} Pioneer 10|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> Verskeie robottuie het Jupiter sedertdien besoek, onder meer die [[Pioneer-program|Pioneer-]] en [[Voyager-program|Voyager]]-verbyvlugsendings van 1973 tot 1979, en later die [[Galileo-ruimtesending|Galileo-wenteltuig]] in 1995.<ref>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/exploration?page=0&per_page=10&order=launch_date+desc,title+asc&search=&tags=Jupiter&category=129|title=Exploration {{!}} Jupiter|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> In 2007 het die [[New Horizons]] die planeet besoek en sy [[Swaartekragslinger|swaartekrag gebruik]] om sy spoed te verhoog en sy baan aan te pas op sy vlug na [[Pluto]]. Die laaste tuig wat Jupiter besoek het, is [[Juno (ruimtetuig)|Juno]], wat in Julie 2016 in 'n wentelbaan om die planeet gegaan het.<ref name="NYT-20160705">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA's Juno Spacecraft Enters Jupiter's Orbit |url=https://www.nytimes.com/2016/07/05/science/juno-enters-jupiters-orbit-capping-5-year-voyage.html |date=July 5, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 5, 2016}}</ref><ref name="NYT-20160630">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=All Eyes (and Ears) on Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2016/07/01/science/jupiter-nasa-juno-hubble.html |date=June 30, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 1, 2016}}</ref> Toekomstige teikens in die Jupiter-stelsel wat besoek sal word, sluit moontlik in die ysbedekte vloeistofoseaan van Europa.<ref name="NY-20210614">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Mushballs and a Great Blue Spot: What Lies Beneath Jupiter's Pretty Clouds – NASA's Juno probe is beginning an extended mission that may not have been possible if it hadn't experienced engine trouble when it first arrived at the giant planet. |url=https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-date=2021-12-28 |url-access=limited |date=14 June 2021 |work=The New York Times |access-date=16 June 2021 }}</ref> ==Naam en simbool== In beide die Griekse en Romeinse beskawing is die planeet na die hoofgod van die [[panteon]] genoem: [[Zeus]] vir die Grieke en [[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] vir die Romeine. Die [[Internasionale Sterrekundige Vereniging]] (IAU) het die naam Jupiter in 1976 as die naam vir die planeet aanvaar. Die IAU noem nuut ontdekte mane van Jupiter na sy mitologiese minnaresse, minnaars en afstammelinge.<ref>{{cite web | title=Naming of Astronomical Objects | publisher=International Astronomical Union | url=https://www.iau.org/public/themes/naming/ | access-date=2022-03-23 }}</ref> Die [[simbool]] vir die planeet, [[Beeld:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]], kom van die Griekse [[letter]] [[Zeta (letter)|zeta]] met 'n horisontale streep (Ƶ) as 'n afkorting vir "Zeus".<ref name=jones-1999> {{cite book | title = Astronomical papyri from Oxyrhynchus | last = Jones | first = Alexander | date = 1999 | pages = 62–63 | isbn = 9780871692337 | url = https://books.google.com/books?id=8MokzymQ43IC}}</ref><ref>{{cite journal | title=The origin of the symbols of the planets | last=Maunder | first=A. S. D. | journal=The Observatory | volume=57 | pages=238–247 | date=August 1934 | bibcode=1934Obs....57..238M }}</ref> Die argaïese naam ''Jove'' word sedert omstreeks die 14de eeu as 'n poëtiese naam vir Jupiter gebruik.<ref>{{cite book | title=Jove | first=Douglas | last=Harper | work=Online Etymology Dictionary | url=https://www.etymonline.com/word/jove | access-date=2022-03-22 }}</ref> Die Romeine het die vyfde dag van die week ''diēs Iovis'' ("Jove se Dag") genoem na die planeet.<ref name=days>{{citation |last=Falk |first=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |volume=93 |pages=122–133 |date=June 1999 |bibcode=1999JRASC..93..122F |access-date=18 November 2020 |archive-date=25 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225172054/http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |url-status=live }}</ref> In die [[Germaanse mitologie]] word Jupiter gelykgestel aan die dondergod [[Thor]], van waar die [[Afrikaanse]] naam [[Donderdag]] kom vir die Romeinse ''dies Jovis''.<ref>{{cite journal |last1=Falk |first1=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |year=2004 |volume=93 |pages=122–133 |bibcode=1999JRASC..93..122F |doi=10.1016/j.newast.2003.07.002 |last2=Koresko |first2=Christopher|arxiv=astro-ph/0307398 |s2cid=118954190 }}</ref> ''Jovian'' is in [[Engels]] die [[Adjektief|adjektiewe]] vorm van Jupiter. ==Vorming en migrasie== Jupiter is vermoedelik die oudste planeet in die Sonnestelsel.<ref name=Kruijer_et_al_2017/> Huidige modelle van die vorming van ons stelsel dui daarop dat Jupiter min of meer by die sneeulyn gevorm het: 'n afstand van die Son af waar die temperatuur laag genoeg is dat [[Vlugtigheid (planetologie)|vlugtige stowwe]] soos [[water]] kan kondenseer om [[Vastestof|vastestowwe]] te vorm.<ref name=Bosman_et_al_2019/> Die planeet het 'n groot vloeibare kern begin vorm en toe sy gasatmosfeer versamel. As gevolg daarvan moes die kern gevorm het voordat die [[sonnewel]] ná 10&nbsp;miljoen jaar heeltemal opgebreek het. Oor sowat 'n mijoen jaar het Jupiter se atmosfeer geleidelik uitgesit totdat die massa omtrent 20 keer dié van die Aarde was. Die omwentelende massa het 'n gaping in die sonnewel geskep, en daarna het die planeet stadigaan oor 3-4&nbsp;miljoen jaar gegroei tot 50&nbsp;[[aardmassa]]s.<ref name=Kruijer_et_al_2017>{{cite journal | title=Age of Jupiter inferred from the distinct genetics and formation times of meteorites | last1=Kruijer | first1=Thomas S. | last2=Burkhardt | first2=Christoph | last3=Budde | first3=Gerrit | last4=Kleine | first4=Thorsten | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences | volume=114 | issue=26 | pages=6712–6716 | date=June 2017 | doi=10.1073/pnas.1704461114 | pmid=28607079 | pmc=5495263 | bibcode=2017PNAS..114.6712K | doi-access=free }}</ref> Volgens een hipotese het Jupiter rofweg 3,5&nbsp;AE (520&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af begin vorm. Namate die jong planeet massa vergaar het, het 'n wisselwerking met die gasskyf wat om die Son gewentel het en 'n [[baanresonansie]] met Saturnus daartoe gelei dat hy na binne migreer het.<ref name=Bosman_et_al_2019>{{cite journal | title=Jupiter formed as a pebble pile around the N2 ice line | last1=Bosman | first1=A. D. | last2=Cridland | first2=A. J. | last3=Miguel | first3=Y. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=632 | id=L11 | pages=5 | date=December 2019 | arxiv=1911.11154 | bibcode=2019A&A...632L..11B | doi=10.1051/0004-6361/201936827 | s2cid=208291392 }}</ref><ref name="Walsh_etal_2011">{{cite journal | last1=Walsh | first1=K. J. | last2=Morbidelli | first2=A. | last3=Raymond | first3=S. N. | last4=O'Brien | first4=D. P. | last5=Mandell | first5=A. M. | year=2011 | title=A low mass for Mars from Jupiter's early gas-driven migration | journal=Nature | volume=475 | issue=7355 | pages=206–209 | doi=10.1038/nature10201 | bibcode=2011Natur.475..206W | arxiv=1201.5177 | pmid=21642961| s2cid=4431823 }}</ref> [[Lêer:Aarde Jupiter.svg|duimnael|links|180px|Vergelyking in grootte met die Aarde]] Dit het die wentelbane van verskeie [[superaarde]]s wat nader aan die Son gewentel het, versteur en veroorsaak dat hulle vernietigend bots. Saturnus sou later ook na binne begin migreer het, baie vinniger as Jupiter, totdat die twee planete vasgevang is in 'n resonansie van 3:2 by ongeveer 1,5&nbsp;AE (220&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af. Dit het die rigting van migrasie verander en veroorsaak dat hulle weg van die Son af en uit die binneste Sonnestelsel migreer het na hulle huidige posisies.<ref>{{cite journal |title=Jupiter's decisive role in the inner Solar System's early evolution |first=Konstantin |last=Batygin |doi=10.1073/pnas.1423252112 |pmid=25831540 |pmc=4394287 |volume=112 |issue=14 |pages=4214–4217 |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |arxiv=1503.06945 |bibcode=2015PNAS..112.4214B|year=2015 |doi-access=free }}</ref> Dit alles het oor 'n tydperk van 3-6&nbsp;miljoen jaar plaasgevind, met die finale migrasie van Jupiter wat oor verskeie honderdduisende jare geskied het.<ref name="Walsh_etal_2011"/><ref>{{cite journal | last1=Haisch Jr. | first1=K. E. | last2=Lada | first2=E. A. | last3=Lada | first3=C. J. | title=Disc Frequencies and Lifetimes in Young Clusters | year=2001 | journal=The Astrophysical Journal | volume=553 | issue=2 | pages=153–156| doi=10.1086/320685 | arxiv=astro-ph/0104347 | bibcode=2001ApJ...553L.153H | s2cid=16480998 | url=http://cds.cern.ch/record/496876 }}</ref> Jupiter se migrasie uit die binneste Sonnestelsel het die binneplanete, onder meer die Aarde, eindelik in staat gestel om uit die rommel te vorm.<ref>{{cite web |url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314171306/http://news.nationalgeographic.com/2015/03/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching/ |archive-date=March 14, 2017 |title=Observe: Jupiter, Wrecking Ball of Early Solar System |last=Fazekas |first=Andrew |date=March 24, 2015 |work=National Geographic |access-date=April 18, 2021 |url-status=live}}</ref> Daar is verskeie probleme met dié hipotese. Die gevolglike tydskale vir die vorming van die aardplanete stem blykbaar nie ooreen met hulle gemete [[Chemiese element|elementêre]] samestelling nie.<ref name="zube_2019">{{cite journal|last=Zube|first=N.|author2=Nimmo, F.|author3=Fischer, R.|author4=Jacobson, S.|title=Constraints on terrestrial planet formation timescales and equilibration processes in the Grand Tack scenario from Hf-W isotopic evolution|journal=Earth and Planetary Science Letters|year=2019|volume=522|issue=1|pages=210–218|doi=10.1016/j.epsl.2019.07.001 |pmid=32636530|pmc=7339907|arxiv = 1910.00645 |bibcode = 2019E&PSL.522..210Z |s2cid=199100280}}</ref> Jupiter sou waarskynlik in 'n wentelbaan nader aan die Son gegaan het as dit deur die sonnewel migreer het.<ref name="dangelo_marzari_2012">{{cite journal|last=D'Angelo|first=G.|author2= Marzari, F. |title=Outward Migration of Jupiter and Saturn in Evolved Gaseous Disks|journal=The Astrophysical Journal|year=2012|volume=757|issue=1|page=50 (23 pp.)|doi=10.1088/0004-637X/757/1/50 |arxiv = 1207.2737 |bibcode = 2012ApJ...757...50D |s2cid=118587166}}</ref> Sommige mededingende modelle van die vorming van die Sonnestelsel voorspel die vorming van Jupiter met wentelbaaneienskappe naby aan dié van vandag.<ref name=dangelo2021>{{cite journal | last1=D'Angelo | first1=G. | last2=Weidenschilling | first2=S. J. | last3=Lissauer | first3=J. J. | last4=Bodenheimer | first4=P. | title=Growth of Jupiter: Formation in disks of gas and solids and evolution to the present epoch | journal=Icarus |year=2021 | volume=355 | page=114087 | arxiv=2009.05575 | doi=10.1016/j.icarus.2020.114087 | bibcode=2021Icar..35514087D | s2cid=221654962 }}</ref> Ander modelle voorspel dat Jupiter verder weg gevorm het, soos 18&nbsp;AE (2,7&nbsp;miljard&nbsp;km) van die Son af.<ref name=Pirani_et_al_2019>{{cite journal | title=Consequences of planetary migration on the minor bodies of the early solar system | last1=Pirani | first1=S. | last2=Johansen | first2=A. | last3=Bitsch | first3=B. | last4=Mustill | first4=A.J. | last5=Turrini | first5=D. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=623 | date=March 2019 | pages=A169 | doi=10.1051/0004-6361/201833713| arxiv=1902.04591 | bibcode=2019A&A...623A.169P | doi-access=free }}</ref><ref name=Pirani_accompanying_article>{{cite web |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2019/03/190322105706.htm |title=Jupiter's Unknown Journey Revealed |work=ScienceDaily |publisher=Lund University |date= March 22, 2019|access-date=March 25, 2019}}</ref> Gebaseer op Jupiter se samestelling, is daar navorsers wat reken die planeet het baie ver van die Son af gevorm,<ref name=n2_snowline_2019>{{cite journal | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Jupiter's Composition Suggests its Core Assembled Exterior to the N_{2} Snowline | journal=The Astronomical Journal | year=2019 | volume=158 | issue=5 | doi=10.3847/1538-3881/ab46a8 | arxiv=1909.11246 | s2cid=202749962 | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab46a8/pdf}}</ref><ref>{{cite journal | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab6172 | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Erratum: "Jupiter's Composition Suggests Its Core Assembled Exterior to the N2 Snowline" | journal=The Astronomical Journal | year=2020| volume=159 | issue=2 | page=78 | doi=10.3847/1538-3881/ab6172 | s2cid=214576608 }}</ref> tot 40&nbsp;AE (6&nbsp;miljard&nbsp;km) weg. Die planeet sou daarna nader migreer het tot by sy huidige posisie. Dié migrasie na binne sou oor rofweg 700&nbsp;000 jaar plaasgevind het,<ref name=Pirani_et_al_2019/><ref name=Pirani_accompanying_article/> in 'n epog sowat 2-3&nbsp;miljoen jaar nadat die planeet begin vorm het. In dié model sou Saturnus, [[Uranus]] en [[Neptunus]] selfs verder van die Son af gevorm het, en sou Saturnus ook na binne migreer het. ==Fisiese eienskappe== Jupiter is 'n [[gasreus]], wat hoofsaaklik uit [[gas]] en [[vloeistof]] bestaan, eerder as uit soliede materiaal. Dit is die grootste planeet in die [[Sonnestelsel]], met 'n deursnee van 142&nbsp;984&nbsp;km by sy [[ewenaar]].<ref>{{cite book|page=419|title=Regents Exams and Answers: Earth Science—Physical Setting 2020|last1=Denecke|first1=Edward J.|date=January 7, 2020|publisher=Barrons Educational Series|isbn=978-1-5062-5399-2}}</ref> Sy gemiddelde digtheid is 1,326&nbsp;g/cm³, min of meer dieselfde as dié van [[stroop]],<ref name=Swarbrick2013>{{cite book | title=Encyclopedia of Pharmaceutical Technology | first=James | last=Swarbrick | date=2013 | page=3601 | volume=6 | isbn=9781439808238 | publisher=CRC Press | url=https://www.google.com/books/edition/Encyclopedia_of_Pharmaceutical_Technolog/w2C1DwAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA3601 | quote="Syrup USP (1.31&nbsp;g/cm³)" }}</ref> en laer as dié van die vier [[aardplanete]].<ref>{{cite book | title=Allen's Astrophysical Quantities | last1=Allen | first1=Clabon Walter | last2=Cox |first2=Arthur N. | publisher=Springer | date=2000 | pages=295–296 | isbn=978-0-387-98746-0 | url=https://books.google.com/books?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA296 }}</ref><ref>{{cite book | page=1041 | title=A Concise Handbook of Mathematics, Physics, and Engineering Sciences | last1=Polyanin | first1=Andrei D. | last2=Chernoutsan | first2=Alexei | date=October 18, 2010 | publisher=CRC Press | isbn=978-1-4398-0640-1 }}</ref> ===Samestelling=== Die volume van Jupiter se boonste [[atmosfeer]] bestaan uit sowat 90% [[waterstof]] en 10% [[helium]]. Omdat heliumatome 'n groter massa het as waterstofatome, is die massa van Jupiter se atmosfeer omtrent 24% helium.<ref>{{cite journal | title=NOTE: New Constraints on the Composition of Jupiter from Galileo Measurements and Interior Models | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Gautier | first2=Daniel | last3=Hubbard | first3=William B | journal=Icarus | volume=130 | issue=2 | pages=534–539 | date=December 1997 | doi=10.1006/icar.1997.5812 | arxiv=astro-ph/9707210 | bibcode=1997Icar..130..534G | s2cid=5466469 }}</ref> Die atmosfeer bevat spoorhoeveelhede [[metaan]]-, [[waterdamp]]-, [[ammoniak]]- en [[silikon]]gebaseerde samestellings. Daar is ook klein hoeveelhede [[koolstof]], [[etaan]], [[waterstofsulfied]], [[neon]], [[suurstof]], [[fosfien]] en [[swael]]. Die heel buitenste laag van die atmosfeer bevat [[kristal]]le van bevore ammoniak. Deur middel van [[infrarooi]]- en [[ultraviolet]]metings is ook spoorhoeveelhede [[benseen]] en ander [[Koolwaterstof|koolwaterstowwe]] ontdek.<ref>{{cite journal |journal=Icarus |volume=64 |issue=2 |pages=233–248 |year=1985 |title=Infrared Polar Brightening on Jupiter III. Spectrometry from the Voyager 1 IRIS Experiment |bibcode=1985Icar...64..233K |author=Kim, S. J. |author2=Caldwell, J. |author3=Rivolo, A. R. |author4=Wagner, R. |doi=10.1016/0019-1035(85)90201-5}}</ref> Jupiter se binnekant bevat swaarder materiale – volgens massa is dit rofweg 71% waterstof, 24% helium en 5% ander elemente.<ref name="voyager">{{cite journal |author=Gautier, D. |author2=Conrath, B. |author3=Flasar, M. |author4=Hanel, R. |author5=Kunde, V. |author6=Chedin, A. |author7=Scott N. |title=The helium abundance of Jupiter from Voyager |journal=Journal of Geophysical Research |volume=86 |issue=A10 |pages=8713–8720 |year=1981 |bibcode=1981JGR....86.8713G |doi=10.1029/JA086iA10p08713|hdl=2060/19810016480 |s2cid=122314894 |hdl-access=free }}</ref><ref name="cassini">{{cite journal |author=Kunde, V. G. |display-authors=etal |title=Jupiter's Atmospheric Composition from the Cassini Thermal Infrared Spectroscopy Experiment |journal=Science |date=September 10, 2004 |volume=305 |issue=5690 |pages=1582–1586 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/305/5690/1582 |access-date=April 4, 2007 |doi=10.1126/science.1100240 |pmid=15319491 |bibcode=2004Sci...305.1582K|s2cid=45296656 }}</ref> Die atmosferiese proporsies van waterstof en helium is naby die teoretiese samestelling van die oorspronklike [[sonnewel]]. Neon in die boonste atmosfeer is net 20 dele per miljoen volgens massa, wat omtrent 'n tiende van die hoeveelheid in die Son is.<ref>{{cite journal | last1=Niemann | first1=H. B. | last2=Atreya | first2=S. K. | last3=Carignan | first3=G. R. | last4=Donahue | first4=T. M. | last5=Haberman | first5=J. A. | last6=Harpold | first6=D. N. | last7=Hartle | first7=R. E. | last8=Hunten | first8=D. M. | last9=Kasprzak | first9=W. T. | last10=Mahaffy | first10=P. R. | last11=Owen | first11=T. C. | last12=Spencer | first12=N. W. | last13=Way | first13=S. H. | title=The Galileo Probe Mass Spectrometer: Composition of Jupiter's Atmosphere | journal=Science | year=1996 | volume=272 | issue=5263 | pages=846–849 | bibcode=1996Sci...272..846N | doi=10.1126/science.272.5263.846 | pmid=8629016| s2cid=3242002 }}</ref> Helium is ook net sowat 80% van die Son se heliumsamestelling. Dié uitputting is as gevolg van 'n neerslag van dié elemente as heliumryke druppels, 'n proses wat binne-in die planeet plaasvind.<ref name="galileo_ms">{{cite journal |first1=U. |last1=von Zahn |first2=D. M. |last2=Hunten |first3=G. |last3=Lehmacher |title=Helium in Jupiter's atmosphere: Results from the Galileo probe Helium Interferometer Experiment |journal=Journal of Geophysical Research |year=1998 |volume=103 |issue=E10 |pages=22815–22829 |doi=10.1029/98JE00695 |bibcode=1998JGR...10322815V |doi-access=free }}</ref><ref name="Juno">{{cite journal |title=Jupiter's Interior as Revealed by Juno |last=Stevenson |first=David J. |journal=Annual Review of Earth and Planetary Sciences |volume=48 |pages=465–489 |date=May 2020 |url=https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |access-date=2022-03-18 |doi=10.1146/annurev-earth-081619-052855 |bibcode=2020AREPS..48..465S |s2cid=212832169 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507195319/https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |archive-date=May 7, 2020 |url-status=dead }}</ref> Gebaseer op [[spektroskopie]], het Saturnus vermoedelik dieselfde samestelling as Jupiter, maar die ander [[reuseplanete]], [[Uranus]] en [[Neptunus]], het relatief minder waterstof en helium en relatief meer van die volgende meeste elemente, insluitende [[suurstof]], [[koolstof]], [[stikstof]] en [[swael]].<ref>{{cite web | last1=Ingersoll | first1=A. P. | last2=Hammel | first2=H. B. | last3=Spilker | first3=T. R. | last4=Young | first4=R. E. | date=June 1, 2005 | url=http://www.lpi.usra.edu/opag/outer_planets.pdf | title=Outer Planets: The Ice Giants | publisher=Lunar & Planetary Institute | access-date=February 1, 2007 }}</ref> Dié twee planete is bekend as [[ysreus]]e, want die meeste van hulle vlugtige samestellings is in 'n vastestofvorm. ===Grootte en massa=== [[Beeld:Jupiter and Europa 2020.tiff|thumb|200px|links|Jupiter met een van sy mane, [[Europa (maan)|Europa]], links.]] Jupiter se massa is 2,5 keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam. Dit is so groot dat die [[massamiddelpunt]] met die Son buite die oppervlak van die Son lê, sowat 1,068&nbsp;[[sonradius]]se van die Son se middelpunt af.<ref>{{cite book |last1=MacDougal |first1=Douglas W. |title=Newton's Gravity |url=https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd |url-access=limited |year=2012 |publisher=Springer New York |isbn=978-1-4614-5443-4 |pages=[https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd/page/n208 193]–211 |language=en |chapter=A Binary System Close to Home: How the Moon and Earth Orbit Each Other }}</ref> Jupiter is veel groter as die Aarde, maar aansienlik minder dig: sy volume is 1&nbsp;321 keer die Aarde s'n, maar sy massa is net 318 [[aardmassa]]s.<ref name="fact"/><ref name="burgess">{{cite book |first=Eric |last=Burgess |date=1982 |title=By Jupiter: Odysseys to a Giant |publisher=Columbia University Press |location=New York |isbn=978-0-231-05176-7}}</ref>{{rp|6}} Jupiter se [[radius]] is omtrent 'n tiende van die Son s'n,<ref name="shu82">{{cite book |first=Frank H. |last=Shu |date=1982 |title=The physical universe: an introduction to astronomy |page=[https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 426] |series=Series of books in astronomy |edition=12th |publisher=University Science Books |isbn=978-0-935702-05-7 |url=https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 }}</ref> maar sy massa is 'n duisendste [[sonmassa]]. Die meeteenheid "[[Jupitermassa]]" (ook M_J of M_JUP) word dikwels gebruik om die massa van ander voorwerpe te beskryf, veral [[eksoplanete]] en [[bruindwerg]]e. Die eksoplaneet [[HD 209458 b]] het byvoorbeeld 'n massa van {{val|0.69|ul=mjup}}.<ref>{{cite web |url=http://exoplanet.eu/ |title=The Extrasolar Planets Encyclopedia: Interactive Catalogue |publisher=Paris Observatory |first=Jean |last=Schneider |year=2009}}</ref> Teoretiese modelle dui aan dat as Jupiter 'n massa van 40% groter gehad het, die binnekant so saamgepers sou gewees het dat sy volume sou afgeneem het ondanks die groter hoeveelheid materie.<ref name="Seager2007">{{cite journal | last1=Seager | first1=S. | last2=Kuchner | first2=M. | last3=Hier-Majumder | first3=C. A. | last4=Militzer | first4=B. | title=Mass-Radius Relationships for Solid Exoplanets | journal=The Astrophysical Journal | volume=669 | issue=2 | pages=1279–1297 | year=2007 | doi=10.1086/521346 | arxiv=0707.2895 | bibcode=2007ApJ...669.1279S | s2cid=8369390 }}</ref> Hoewel Jupiter se massa 75 keer so groot sou moes gewees het om waterstof te verbrand en 'n [[ster]] te word,<ref>{{cite journal | title=The theory of brown dwarfs and extrasolar giant planets | last1=Burrows | first1=Adam | last2=Hubbard | first2=W. B. | last3=Lunine | first3=J. I. | last4=Liebert | first4=James | journal=Reviews of Modern Physics | volume=73 | issue=3 | pages=719–765 | date=July 2001 | doi=10.1103/RevModPhys.73.719 | arxiv=astro-ph/0103383 | bibcode=2001RvMP...73..719B | s2cid=204927572 }}</ref> het die kleinste [[rooidwerg]] dalk 'n radius van net effens groter as Saturnus.<ref>{{cite journal | title=The EBLM project. III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit | last1=von Boetticher | first1=Alexander | last2=Triaud | first2=Amaury H. M. J. | last3=Queloz | first3=Didier | last4=Gill | first4=Sam | last5=Lendl | first5=Monika | last6=Delrez | first6=Laetitia | last7=Anderson | first7=David R. | last8=Collier Cameron | first8=Andrew | last9=Faedi | first9=Francesca | last10=Gillon | first10=Michaël | last11=Gómez Maqueo Chew | first11=Yilen | last12=Hebb | first12=Leslie | last13=Hellier | first13=Coel | last14=Jehin | first14=Emmanuël | last15=Maxted | first15=Pierre F. L. | last16=Martin | first16=David V. | last17=Pepe | first17=Francesco | last18=Pollacco | first18=Don | last19=Ségransan | first19=Damien | last20=Smalley | first20=Barry | last21=Udry | first21=Stéphane | last22=West | first22=Richard | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=604 | id=L6 | pages=6 | date=August 2017 | doi=10.1051/0004-6361/201731107 | arxiv=1706.08781 | bibcode=2017A&A...604L...6V | s2cid=54610182 }}</ref> Jupiter straal meer hitte uit as wat dit van die Son ontvang vanweë sy sametrekkende binnekant.<ref name="elkins-tanton">{{cite book | first=Linda T. | last=Elkins-Tanton |date=2011 | title=Jupiter and Saturn | publisher=Chelsea House | location=New York | isbn=978-0-8160-7698-7 | edition=revised }}</ref>{{rp|30}}<ref>{{cite book | title=Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first=Patrick | last=Irwin | date=2003 | page=62 | isbn=9783540006817 | publisher=Springer Science & Business Media | url=https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&pg=PA62 }}</ref> Dié proses veroorsaak dat Jupiter met sowat 1&nbsp;mm per jaar krimp.<ref>{{cite book | title = Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first = Patrick G. J.|last= Irwin | publisher = Springer | orig-year = 2003 | url = https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&q=%22kelvin+helmholtz+mechanism%22&pg=PA63|edition= Second |year= 2009| page=4|isbn=978-3-642-09888-8}}.</ref><ref name="guillot04">{{cite book | editor1-last=Bagenal | editor1-first=Fran | editor2-last=Dowling | editor2-first=Timothy E. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=William B. | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | chapter=Chapter 3: The Interior of Jupiter | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 }}</ref> Toe Jupiter gevorm het, was dit warmer en sy deursnee omtrent twee keer so groot soos nou.<ref>{{cite journal |last=Bodenheimer |first=P. |title=Calculations of the early evolution of Jupiter |series=23 |journal=Icarus |year=1974 |issue=3 |volume=23 |pages=319–325 |bibcode=1974Icar...23..319B |doi=10.1016/0019-1035(74)90050-5}}</ref> ===Interne struktuur=== Voor die vroeë 21ste eeu het die meeste wetenskaplikes een van twee scenario's voorgestel vir die vorming van Jupiter. As die planeet aanvanklik materiaal aangetrek het as 'n soliede liggaam, sou dit bestaan het uit 'n digte kern, 'n omringende laag vloeibare [[metallieke waterstof]] (met 'n bietjie helium) wat omtrent 80% van die planeet se radius dek,<ref>{{cite journal | last=Smoluchowski | first=R. | year=1971 | title=Metallic interiors and magnetic fields of Jupiter and Saturn | journal=The Astrophysical Journal | volume=166 | page=435 | doi=10.1086/150971 | bibcode=1971ApJ...166..435S }}</ref> en 'n buitenste atmosfeer van hoofsaaklik [[Waterstof|molekulêre waterstof]].<ref name="guillot04" /> As die planeet egter regstreeks uit die gasagtige [[planetêre newel]] ineengestort het, sal dit na verwagting geen kern hê nie en tot in die middel bestaan uit al hoe digter vloeistowwe (hoofsaaklik molekulêre en metallieke waterstof). [[Beeld:Jupiter diagram.svg|thumb|500px|'n Diagram van Jupiter, sy binnekant, oppervlak, ringe en binnemane.]] Data van Juno het getoon Jupiter het 'n baie uitgespreide kern wat met sy binneste mantel meng.<ref name="NYT-20160705" /><ref name=space_dot_com_2017>{{cite web | url=https://www.space.com/37005-jupiter-fuzzy-core-nasa-juno.html | title=More Jupiter Weirdness: Giant Planet May Have Huge, 'Fuzzy' Core | date=May 26, 2017 | last=Wall | first=Mike | website=space.com | access-date=April 20, 2021}}</ref><ref name=Wrong-Juno>{{Cite web | url=https://www.space.com/39348-juno-jupiter-mission-planet-revelations.html | title='Totally Wrong' on Jupiter: What Scientists Gleaned from NASA's Juno Mission | date=January 10, 2018 | first=Hanneke | last=Weitering | website=space.com | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Dit is dalk veroorsaak deur 'n botsing met 'n planeet van sowat 10 [[aardmassa]]s 'n paar miljoen jaar ná Jupiter se vorming, wat 'n aanvanklik soliede kern sou versteur het.<ref name="nature2019">{{cite journal| last1=Liu| first1=S. F.| last2=Hori| first2=Y.| last3=Müller| first3=S.| last4=Zheng| first4=X.| last5=Helled| first5=R.| last6=Lin| first6=D.| last7=Isella| first7=A.| title=The formation of Jupiter's diluted core by a giant impact|year=2019| journal=Nature| volume=572| pages=355–357| issue=7769| doi=10.1038/s41586-019-1470-2| pmid=31413376| arxiv=2007.08338| bibcode=2019Natur.572..355L| s2cid=199576704}}</ref> Die kern strek na raming oor sowat 30-50% van die planeet se radius en bevat swaar elemente met 'n gesamentlike massa van 7-25 keer dié van die Aarde.<ref>{{cite journal |last1=Wahl |first1=S. M. |last2=Hubbard |first2=William B. |last3=Militzer |first3=B. |last4=Guillot |first4=Tristan |last5=Miguel |first5=Y. |last6=Movshovitz |first6=N. |last7=Kaspi |first7=Y. |last8=Helled |first8=R. |last9=Reese |first9=D. |last10=Galanti |first10=E. |last11=Levin |first11=S. |last12=Connerney |first12=J. E. |last13=Bolton |first13=S. J. |title=Comparing Jupiter interior structure models to Juno gravity measurements and the role of a dilute core |journal=Geophysical Letters |volume=44 |issue=10 |pages=4649–4659 |year=2017 |doi=10.1002/2017GL073160 |doi-access=free |arxiv=1707.01997 |bibcode=2017GeoRL..44.4649W }}</ref> Buite die laag metallieke waterstof lê 'n deursigtige binneste atmosfeer van waterstof. By dié diepte is die druk en temperatuur bo molekulêre waterstof se [[Kritieke punt|kritieke druk]] van 1,3&nbsp;[[Pascal (eenheid)|MPa]] en [[Kritieke punt|kritieke temperatuur]] van 33&nbsp;K (-240,2&nbsp;°C).<ref>{{cite journal | title=Dynamic transition of supercritical hydrogen: Defining the boundary between interior and atmosphere in gas giants | last1=Trachenko | first1=K. | last2=Brazhkin | first2=V. V. | last3=Bolmatov | first3=D. | journal=Physical Review E | volume=89 | issue=3 | id=032126 | date=March 2014 | page=032126 | doi=10.1103/PhysRevE.89.032126 | pmid=24730809 | arxiv=1309.6500 | bibcode=2014PhRvE..89c2126T | s2cid=42559818 }}</ref> In dié toestand is daar geen afsonderlike vloeistof- en gasfases nie – waterstof is glo in 'n superkritieke vloeistoftoestand. Die waterstof- en heliumgas wat van die wolklaag af ondertoe strek, verander geleidelik in 'n vloeistof in dieper lae, en lyk waarskynlik amper soos 'n oseaan van vloeibare waterstof en ander superkritieke vloeistowwe.<ref>{{cite web |title= A Freaky Fluid inside Jupiter? | url= https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/09aug_juno3 |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref><ref>{{cite web |title= Nasa System Exploration Jupiter| url= https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/in-depth.amp |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref> Fisiek raak die gas al hoe warmer en digter namate die diepte toeneem.<ref>{{cite journal |last=Guillot |first=T. |title=A comparison of the interiors of Jupiter and Saturn |journal=Planetary and Space Science |year=1999 |volume=47 |issue=10–11 |pages=1183–1200 |bibcode=1999P&SS...47.1183G |arxiv=astro-ph/9907402 |doi=10.1016/S0032-0633(99)00043-4|s2cid=19024073 |url=http://cds.cern.ch/record/394768}}</ref> Reënagtige druppels helium en neon val neer deur die laer atmosfeer, en put die hoeveelheid van dié elemente in die boonste atmosfeer uit.<ref>{{cite journal |last=Lodders |first=Katharina |title=Jupiter Formed with More Tar than Ice |journal=The Astrophysical Journal |year=2004 |volume=611 |issue=1 |pages=587–597 |doi=10.1086/421970 |bibcode=2004ApJ...611..587L|s2cid=59361587 |url=http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20200412141533/http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |url-status=dead |archive-date=April 12, 2020 }}</ref> Berekenings dui daarop dat heliumdruppels by 'n radius van 60&nbsp;000 km (11&nbsp;000 km onder die bokant van die wolke) van metallieke waterstof skei en weer by 50&nbsp;000 km (22&nbsp;000 km onder die wolke) meng.<ref>S. Brygoo et al. 'Evidence of hydrogen−helium immiscibility at Jupiter-interior conditions.' ''Nature.'' Vol. 593, 27 Mei 2021, p. 517. {{doi|10.1038/s41586-021-03516-0}}.</ref> 'n Reënval van [[diamant]]e is al voorgestel, nes op Saturnus<ref name="SC-20131009">{{cite news |last=Kramer |first=Miriam |title=Diamond Rain May Fill Skies of Jupiter and Saturn |url=https://www.space.com/23135-diamond-rain-jupiter-saturn.html |date=October 9, 2013 |work=Space.com |access-date=August 27, 2017}}</ref> en die ysreuse Uranus en Neptunus.<ref name="WP-20170825">{{cite news |last=Kaplan |first=Sarah |title=It rains solid diamonds on Uranus and Neptune |url=https://www.washingtonpost.com/news/speaking-of-science/wp/2017/08/25/it-rains-solid-diamonds-on-uranus-and-neptune/ |date=August 25, 2017 |newspaper=The Washington Post |access-date=August 27, 2017}}</ref> Die temperatuur en druk in Jupiter neem geleidelik toe na die binnekant, want die hitte van planetêre formasie kan net deur [[konveksie]] ontsnap.<ref name="Juno"/> By 'n oppervlakdiepte waar die atmosferiese drukvlak 1 [[bar]] (0,10&nbsp;MPa) is, is die temperatuur sowat 165&nbsp;K (-108&nbsp;°C). Die streek van superkritieke waterstof verander geleidelik van 'n molekulêre tot 'n metallieke vloeistof en strek oor 'n drukomvang van 50-400&nbsp;GPa met temperature van onderskeidelik 5&nbsp;000 - 8&nbsp;400&nbsp;K (4&nbsp;730 - 8&nbsp;130&nbsp;°C). Die temperatuur van Jupiter se verdunde kern is na raming 20&nbsp;000&nbsp;K (19&nbsp;700&nbsp;°C), met 'n druk van sowat 4&nbsp;000&nbsp;GPa.<ref name=Guillot_et_al_2004>{{cite book | chapter=The interior of Jupiter | bibcode=2004jpsm.book...35G | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | title=Jupiter. The planet, satellites and magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, UK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | page=45 | chapter-url=https://www.google.com/books/edition/Jupiter/aMERHqj9ivcC?hl=en&gbpv=1&pg=PA45 }}</ref> ===Atmosfeer=== Jupiter se atmosfeer strek tot 'n diepte van 3&nbsp;000&nbsp;km onder die wolklae.<ref name=Guillot_et_al_2004/> ====Wolklae==== {{Multibeeld | align = left | direction = horizontal | background color = | voetskrif = | header= | beeld1 = Map of Jupiter.jpg | width1 = 241 | onderskrif1 = Jupiter se suidpool. | beeld2 = PIA21641-Jupiter-SouthernStorms-JunoCam-20170525.jpg | width2 = 222 | onderskrif2 = Jupiter se suidelike storms. }} Jupiter is deurgaans bedek met wolke van [[ammoniak]]kristalle, wat dalk ook ammoniumwaterstofsulfied bevat.<ref>{{cite journal | title=Coloring Jupiter's clouds: Radiolysis of ammonium hydrosulfide (NH4SH) | last1=Loeffler | first1=Mark J. | last2=Hudson | first2=Reggie L. | journal=Icarus | volume=302 | pages=418–425 | date=March 2018 | doi=10.1016/j.icarus.2017.10.041 | bibcode=2018Icar..302..418L | url=https://science.gsfc.nasa.gov/691/cosmicice/reprints/NH4SH_Icarus_Loeffler_Hudson_2018.pdf | access-date=2022-04-25 }}</ref> Die wolke is geleë in die tropopouse van die atmosfeer (net bo die [[troposfeer]]) en vorm bande by verskillende breedteliggings, wat bekend is as tropiese streke. Dié word onderverdeel in ligter "sones" en donkerder "gordels". Die wisselwerkings tussen dié botsende sirkulasiepatrone veroorsaak storms en onstuimigheid. Windsnelhede tot 100&nbsp;m/s ((360&nbsp;km/h) is algemeen in die [[Straalstroom|straalstrome]].<ref>{{cite journal | title=Dynamics of Jupiter's Atmosphere | last1=Ingersoll | first1=Andrew P. | last2=Dowling | first2=Timothy E. | last3=Gierasch | first3=Peter J. | last4=Orton | first4=Glenn S. | last5=Read | first5=Peter L. | last6=Sánchez-Lavega | first6=Agustin | last7=Showman | first7=Adam P. | last8=Simon-Miller | first8=Amy A. | last9=Vasavada | first9=Ashwin R. | journal=Jupiter. The Planet, Satellites and Magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, VK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | pages=105–128 | url=https://authors.library.caltech.edu/36015/1/Ingersoll_p105.pdf | access-date=2022-03-08 }}</ref> Die sones verskil van jaar tot jaar in breedte, kleur en intensiteit, maar het stabiel genoeg gebly dat wetenskaplikes name aan hulle gegee het.<ref name="burgess" />{{rp|6}} Die wolklaag is sowat 50&nbsp;km diep en bestaan uit minstens twee dekke ammoniakwolke: 'n smal, deursigtiger streek bo en 'n dikker onderdek. Daar kan 'n dun laag waterwolke onder die ammoniakwolke wees, wat aangedui word deur [[weerlig]]flitse wat in die atmosfeer waargeneem word.<ref>{{cite journal | title=Lightning Generation in Moist Convective Clouds and Constraints on the Water Abundance in Jupiter | last1=Aglyamov | first1=Yury S. | last2=Lunine | first2=Jonathan | last3=Becker | first3=Heidi N. | last4=Guillot | first4=Tristan | last5=Gibbard | first5=Seran G. | last6=Atreya | first6=Sushil | last7=Bolton | first7=Scott J. | last8=Levin | first8=Steven | last9=Brown | first9=Shannon T. | last10=Wong | first10=Michael H. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | volume=126 | issue=2 | id=e06504 | date=February 2021 | doi=10.1029/2020JE006504 | arxiv=2101.12361 | bibcode=2021JGRE..12606504A | s2cid=231728590 }}</ref> Dié elektriese ontladings kan tot duisend keer so sterk as weerlig op Aarde wees.<ref>{{cite web | editor1-last=Watanabe | editor1-first=Susan |date=February 25, 2006 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/galileo_end.html |title=Surprising Jupiter: Busy Galileo spacecraft showed jovian system is full of surprises |publisher=NASA |access-date=February 20, 2007}}</ref> Die waterwolke veroorsaak vermoedelik donderstorms op dieselfde manier as op aarde: deur hitte wat van die binnekant af opstyg.<ref>{{cite journal |last=Kerr |first=Richard A. |title=Deep, Moist Heat Drives Jovian Weather |journal=Science |year=2000 |volume=287 |issue=5455 |pages=946–947 |doi=10.1126/science.287.5455.946b |s2cid=129284864 | url=https://www.proquest.com/openview/d4cfc37399ab62ac9e0668fd231cb072/1?pq-origsite=gscholar&cbl=1256 | access-date=2022-04-26 }}</ref> Die Juno-sending het "vlak weerlig" onthul wat ontstaan uit ammoniakwaterwolke redelik hoog op in die atmosfeer.<ref>{{cite journal | title=Small lightning flashes from shallow electrical storms on Jupiter | last1=Becker | first1=Heidi N. | last2=Alexander | first2=James W. | last3=Atreya | first3=Sushil K. | last4=Bolton | first4=Scott J. | last5=Brennan | first5=Martin J. | last6=Brown | first6=Shannon T. | last7=Guillaume | first7=Alexandre | last8=Guillot | first8=Tristan | last9=Ingersoll | first9=Andrew P. | last10=Levin | first10=Steven M. | last11=Lunine | first11=Jonathan I. | last12=Aglyamov | first12=Yury S. | last13=Steffes | first13=Paul G. | journal=Nature | volume=584 | issue=7819 | pages=55–58 | year=2020 | doi=10.1038/s41586-020-2532-1 | pmid=32760043 | bibcode=2020Natur.584...55B | s2cid=220980694 | issn=0028-0836 | url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-03058480 }}</ref> In die boonste atmosfeer is ook weerligflitse van omtrent 1,4&nbsp;millisekondes waargeneem. Hulle is bekend as "elfies" en lyk blou of pienk vanweë die waterstof.<ref>{{cite journal | title=Possible Transient Luminous Events Observed in Jupiter's Upper Atmosphere | last1=Giles | first1=Rohini S. | last2=Greathouse | first2=Thomas K. | last3=Bonfond | first3=Bertrand | last4=Gladstone | first4=G. Randall | last5=Kammer | first5=Joshua A. | last6=Hue | first6=Vincent | last7=Grodent | first7=Denis C. | last8=Gérard | first8=Jean-Claude | last9=Versteeg | first9=Maarten H. | last10=Wong | first10=Michael H. | last11=Bolton | first11=Scott J. | last12=Connerney | first12=John E. P. | last13=Levin | first13=Steven M. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | year=2020 | volume=125 | issue=11 | pages=e06659 | id=e06659 | doi=10.1029/2020JE006659 | arxiv=2010.13740 | bibcode=2020JGRE..12506659G | s2cid=225075904 }}</ref><ref>{{cite web | title=Juno Data Indicates 'Sprites' or 'Elves' Frolic in Jupiter's Atmosphere | date=October 27, 2020 | editor-first=Tony | editor-last=Greicius | website=NASA | url=https://www.nasa.gov/feature/jpl/juno-data-indicates-sprites-or-elves-frolic-in-jupiters-atmosphere | access-date=December 30, 2020 }}</ref> Die oranje en bruin kleure in Jupiter se wolke word veroorsaak deur opwellende samestellings wat van kleur verander wanneer hulle blootgestel word aan die [[ultraviolet]] lig van die [[Son]]. Die presiese samestelling is onseker, maar die stowwe is vermoedelik [[fosfor]], [[swael]] of moontlik koolwaterstowwe.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|39}}<ref>{{cite conference | last1=Strycker | first1=P. D. | last2=Chanover | first2=N. | last3=Sussman | first3=M. | last4=Simon-Miller | first4=A. |title=A Spectroscopic Search for Jupiter's Chromophores |work=DPS meeting #38, #11.15 |publisher=American Astronomical Society |year=2006 |bibcode=2006DPS....38.1115S}}</ref> Dié kleurryke samestellings, bekend as "chromofore", meng met die warmer wolke van die laer dek. Die ligkleurige sones word gevorm wanneer stygende konveksieselle kritalliserende ammoniak vorm wat die chromofore verberg.<ref name="worldbook">{{cite web | last1=Gierasch | first1=Peter J. | last2=Nicholson | first2=Philip D. |year=2004 | url=http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050105155019/http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html | url-status=dead | archive-date=January 5, 2005 | title=Jupiter | publisher=World Book @ NASA | access-date=August 10, 2006 }}</ref> Jupiter se klein [[ashelling]] bring mee dat die planeet se pole altyd minder sonstraling as die ewenaarstreek kry. Konveksie in die binnekant van die planeet vervoer energie na die pole, en balanseer die temperature in die wolklaag uit.<ref name="burgess" />{{rp|54}} ===Die Groot Rooi Vlek en ander draaikolke=== [[Beeld:Jupiters iconic Great Red Spot.jpg|250px|thumb|Die Groot Rooi Vlek van naby afgeneem deur Juno (April 2018).]] Die bekendste verskynsel op Jupiter is die [[Groot Rooi Vlek]],<ref name="NYT-20171213">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=The Great Red Spot Descends Deep into Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2017/12/13/science/jupiter-great-red-spot-juno.html |date=December 13, 2017 |work=The New York Times |access-date=December 15, 2017}}</ref> 'n langdurige antisikloniese storm by 22°&nbsp;suid van die ewenaar. Dit bestaan sover bekend reeds sedert 1831,<ref>{{cite journal |last=Denning |first=William F. |title=Jupiter, early history of the great red spot on |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |year=1899 |volume=59 |issue=10 |pages=574–584 |bibcode=1899MNRAS..59..574D |doi=10.1093/mnras/59.10.574|doi-access=free }}</ref> en moontlik sedert 1665.<ref name="kyrala26">{{cite journal |last=Kyrala |first=A. |title=An explanation of the persistence of the Great Red Spot of Jupiter |journal=Moon and the Planets |year=1982 |volume=26 |issue=1 |pages=105–107 |bibcode=1982M&P....26..105K |doi=10.1007/BF00941374|s2cid=121637752 }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.gutenberg.org/files/28758/28758-h/28758-h.htm | title=Philosophical Transactions of the Royal Society | editor-first=Henry | editor-last=Oldenburg | volume=1 | date=1665–1666 | publisher=Project Gutenberg | access-date=2011-12-22 }}</ref> Op beelde van die [[Hubble-ruimteteleskoop]] kan tot twee "rooi vlekke" naby die Groot Rooi Vlek gesien word.<ref>{{cite web |title=New Red Spot Appears on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/23/image/a/ |last1=Wong|first1=M.|last2=de Pater|first2=I.|website=HubbleSite |publisher=Nasa |date=May 22, 2008|access-date=December 12, 2013}}</ref><ref>{{cite web |title=Three Red Spots Mix It Up on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/27/image/a/ |last1=Simon-Miller|first1=A.|last2=Chanover|first2=N.|last3=Orton|first3=G.|website=HubbleSite |publisher=[[NASA]] |date=July 17, 2008|access-date=April 26, 2015}}</ref> Die storm is sigbaar met aardgebaseerde [[Teleskoop|teleskope]] met 'n [[lensopening]] van 12&nbsp;cm of groter.<ref>{{cite book |first=Michael A. |last=Covington |date=2002 |title=Celestial Objects for Modern Telescopes |page=[https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 53] |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-52419-3 |url=https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 }}</ref> Die ovaal voorwerp draai antikloksgewys, met 'n rotasieperiode van omtrent ses dae.<ref>{{cite web | last1=Cardall | first1=C. Y. | last2=Daunt | first2=S. J. | url=http://csep10.phys.utk.edu/astr161/lect/jupiter/redspot.html | title=The Great Red Spot | publisher=University of Tennessee | access-date=February 2, 2007 }}</ref> Die maksimum hoogte van die storm is sowat 8&nbsp;km bo die bokant van die omringende wolke.<ref>{{cite book | title=Jupiter, the Giant of the Solar System | work=The Voyager Mission | page=5 | publisher=NASA | date=1979 | url=https://www.google.com/books/edition/The_Voyager_Mission/KuBYXLt4K9MC?hl=en&gbpv=1&pg=PA5 }}</ref> Die vlek se samestelling en die bron van sy rooi kleur is onseker, hoewel 'n moontlike verduideliking fotogedissosieerde ammoniak is wat met [[etyn]] reageer.<ref>{{cite journal | title=A possibly universal red chromophore for modeling colour variations on Jupiter | last1=Sromovsky | first1=L. A. | last2=Baines | first2=K. H. | last3=Fry | first3=P. M. | last4=Carlson | first4=R. W. | journal=Icarus | volume=291 | pages=232–244 | date=July 2017 | doi=10.1016/j.icarus.2016.12.014 | arxiv=1706.02779 | bibcode=2017Icar..291..232S | s2cid=119036239 }}</ref> Die Groot Rooi Vlek is groter as die Aarde.<ref name="sp.news20151125">{{cite news |url=http://space.news/2015-11-25-is-jupiters-great-red-spot-nearing-its-twilight.html |title=Is Jupiter's Great Red Spot nearing its twilight? |work=Space.news |first=Greg |last=White |date=November 25, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> Volgens wiskundige modelle is die storm stabiel en sal dit 'n permanente verskynsel bly.<ref>{{cite journal |title=Laboratory simulation of Jupiter's Great Red Spot |first1=Jöel |last1=Sommeria |first2=Steven D. |last2=Meyers |first3=Harry L. |last3=Swinney |journal=Nature |volume=331 |issue=6158 |pages=689–693 |date=February 25, 1988 |doi=10.1038/331689a0 |bibcode=1988Natur.331..689S|s2cid=39201626 }}</ref> Die grootte het egter aansienlik afgeneem sedert dit ontdek is. In aanvanklike waarnemings in die laat 1800's is bereken dit is sowat 41&nbsp;000&nbsp;km lank. Teen die Voyager-verbyvlug van 1979 was die storm 23&nbsp;300&nbsp;km lank en sowat 13&nbsp;000&nbsp;km breed.<ref name="Simon2015">{{cite conference |title=Dramatic Change in Jupiter's Great Red Spot |conference=46th Lunar and Planetary Science Conference. March 16–20, 2015. The Woodlands, Texas. |first1=A. A. |last1=Simon |first2=M. H. |last2=Wong |first3=J. H. |last3=Rogers |first4=G. S. |last4=Orton |first5=I. |last5=de Pater |first6=X. |last6=Asay-Davis |first7=R. W. |last7=Carlson |first8=P. S. |last8=Marcus |date=March 2015 |bibcode=2015LPI....46.1010S}}</ref> Volgens waarnemings deur Hubble in 1995 het die lengte afgeneem tot 20&nbsp;950&nbsp;km en in 2009 was dit 17&nbsp;910&nbsp;km lank. In 2015 was die storm sowat 16&nbsp;500 by 10&nbsp;940&nbsp;km,<ref name="Simon2015" /> en het die lengte met sowat 930&nbsp;km per jaar afgeneem.<ref name="sp.news20151125" /><ref name="techtimes20151021">{{cite news |url=http://www.techtimes.com/articles/97643/20151021/jupiters-superstorm-is-shrinking-is-changing-red-spot-evidence-of-climate-change.htm |title=Jupiter's Superstorm Is Shrinking: Is Changing Red Spot Evidence Of Climate Change? |work=Tech Times |first=Rina Marie |last=Doctor |date=October 21, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> In Oktober 2021 het Juno die diepte van die Groot Rooi Vlek op 300-500&nbsp;km gemeet.<ref>{{Cite web|last=Grush|first=Loren|date=2021-10-28|title=NASA's ''Juno'' spacecraft finds just how deep Jupiter's Great Red Spot goes|url=https://www.theverge.com/2021/10/28/22749095/nasa-juno-jupiter-great-red-spot-depth|access-date=2021-10-28|website=The Verge|language=en}}</ref> [[Beeld:Oval_BA_(Hubble).jpg|links|thumb|300px|Die vorming van Ovaal BA uit drie wit ovale.]] Juno-sendings het getoon daar is verskeie polêre sikloongroepe by Jupiter se pole. Die noordelike groep bevat nege siklone, met 'n grote in die middel en agt ander daaromheen, terwyl die suidelike weergawe ook 'n sentrale sikloon het, maar deur vyf groot storms en 'n kleiner een omring word.<ref name=Adriani_et_al_2018>{{cite journal | title=Clusters of cyclones encircling Jupiter's poles | last1=Adriani | first1=A. | last2=Mura | first2=A. | last3=Orton | first3=G. | last4=Hansen | first4=C. | last5=Altieri | first5=F. | last6=Moriconi | first6=M. L. | last7=Rogers | first7=J. | last8=Eichstädt | first8=G. | journal=Nature | volume=555 | issue=7695 | pages=216–219 | date=March 2018 | doi=10.1038/nature25491 | pmid=29516997 | bibcode=2018Natur.555..216A| s2cid=4438233 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Just Watched a Mass of Cyclones on Jupiter Evolve Into a Mesmerising Hexagon | url=https://www.sciencealert.com/june-watched-a-pentagon-of-storms-on-jupiter-evolve-into-a-hexagon | last=Starr | first=Michelle | date=December 13, 2017 | website=Science Alert}}</ref> Dié poolstrukture word deur onstuimigheid in die planeet se atmosfeer veroorsaak en kan vergelyk word met Saturnus se seshoek by sy noordpool. In 2000 het 'n atmosferiese verskynsel in die suidelike halfrond gevorm wat soortgelyk aan die Groot Rooi Vlek is, maar kleiner. Dit is geskep deurdat kleiner, wit ovaalvormige storms verenig het om 'n enkele storm te vorm – die drie kleiner ovale is in 1939-'40 gevorm. Die verenigde verskynsel is "Ovaal BA" genoem. Dit het intussen in intensiteit afgeneem en van wit in rooi verander, en word nou die "Klein Rooi Vlek" genoem.<ref>{{cite web |first=Bill |last=Steigerwald |date=October 14, 2006 |url=http://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2006/little_red_spot.html |title=Jupiter's Little Red Spot Growing Stronger |publisher=NASA |access-date=February 2, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Vertical structure of Jupiter's Oval BA before and after it reddened: What changed? | last1=Wong | first1=Michael H. | last2=de Pater | first2=Imke | last3=Asay-Davis | first3=Xylar | last4=Marcus | first4=Philip S. | last5=Go | first5=Christopher Y. | journal=Icarus | volume=215 | issue=1 |pages=211–225 | date=September 2011 | doi=10.1016/j.icarus.2011.06.032 | bibcode=2011Icar..215..211W | url=http://cfd.me.berkeley.edu/wp-content/uploads/2011/08/wong-publlished-1.pdf | access-date=2022-04-27 }}</ref> In April 2017 is 'n "Groot Koue Vlek" in Jupiter se [[termosfeer]] by sy noordpool ontdek. Die verskynsel is 24&nbsp;000&nbsp;km lank, 12&nbsp;000&nbsp;km breed en 200&nbsp;°C kouer as die omringende streke. Hoewel die storm op kort termyn in grootte en intensiteit wissel, bly dit al 15 jaar lank op dieselfde plek in die atmosfeer. Dit kan gevorm word deur die wisselwerkings tussen gelaaide deeltjies wat van Io af kom en die sterk [[magneetveld]] van Jupiter, wat lei tot 'n herverspreiding van hittevloei.<ref name="Stallard et Al., 2017">{{cite journal |title=The Great Cold Spot in Jupiter's upper atmosphere |journal=Geophysical Research Letters |last1=Stallard |first1=Tom S. |last2=Melin |first2=Henrik |last3=Miller |first3=Steve |last4=Moore |first4=Luke |last5=O'Donoghue |first5=James |last6=Connerney |first6=John E. P. |last7=Satoh |first7=Takehiko |last8=West |first8=Robert A. |last9=Thayer |first9=Jeffrey P. |last10=Hsu |first10=Vicki W. |last11=Johnson |first11=Rosie E. |volume=44 |issue=7 |pages=3000–3008 |date=April 10, 2017 |doi=10.1002/2016GL071956 |pmid=28603321 |pmc=5439487 |bibcode=2017GeoRL..44.3000S}}</ref> === Magnetosfeer=== {{beeldgroep2|perrow = 1 / 2|total_width=275 |image1= PIA23465-PlanetJupiter-Aurorae-20191001.gif|caption1=Auroras op die noord- en suidpool (animasie). |image2= Hubble Captures Vivid Auroras in Jupiter's Atmosphere.jpg|caption2=Auroras op die noordpool (Hubble). |image3= PIA21033 Juno's View of Jupiter's Southern Lights.jpg|caption3=Infrarooi aansig van suiderligte. }} Jupiter se [[magneetveld]] is die sterkste van al die planete in die Sonnestelsel,<ref name="worldbook" /> met 'n dipoolmoment van 0,4170&nbsp;mT (millitesla) wat 'n hellingshoek van 10,31° tot die rotasiepool het. Die sterkte van die oppervlakmagneetveld wissel van 0,2&nbsp;mT tot 2&nbsp;mT.<ref>{{Cite journal | last1=Connerney | first1=J. E. P. | last2=Kotsiaros | first2=S. | last3=Oliversen | first3=R. J. | last4=Espley | first4=J. R. | last5=Joergensen | first5=J. L. | last6=Joergensen | first6=P. S. | last7=Merayo | first7=J. M. G. |date=May 26, 2017 | title=A New Model of Jupiter's Magnetic Field From Juno's First Nine Orbits | journal=Geophysical Research Letters | language=en | volume=45 | issue=6 | pages=2590–2596 | doi=10.1002/2018GL077312 | bibcode=2018GeoRL..45.2590C | url=http://orbit.dtu.dk/ws/files/147221632/Connerney_et_al_2018_Geophysical_Research_Letters.pdf | doi-access=free }}</ref> Dié veld word vermoedelik geskep deur werwelstrome van geleidingsmateriale in die kern van vloeibare metallieke waterstof. By sowat 75&nbsp;[[Jupiterradius]]se van die planeet af skep die wisselwerking van die magnetosfeer met die [[sonwind]] 'n [[boogskok]]. Om Jupiter se magnetosfeer is 'n magnetopouse, wat geleë is by die binnekant van 'n magnetoskild – 'n streek tussen die magnetopouse en die boogskok. Die sonwind reageer met dié streke en verleng die magnetosfeer aan Jupiter se lykant (die kant afgekeer van die windrigting) tot amper by Saturnus se wentelbaan. Die wentelbane van Jupiter se grootste vier mane is almal binne die magnetosfeer, wat hulle teen die sonwind beskerm.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|69}} Die vulkane op die maan [[Io (maan)|Io]] werp groot hoeveelhede [[swaeldioksied]] uit, wat 'n [[Torus|gastorus]] al langs die wentelbaan van die maan vorm. Die gas word [[Ioon|geïoniseer]] in Jupiter se magnetosfeer en skep swael- of suurstofione. Hulle, saam met waterstofione wat in Jupiter se atmosfeer ontstaan, vorm 'n [[plasma]]plaat in Jupiter se ewenaarvlak. Die plasma in die plaat roteer saam met die planeet en verwring die dipoolmagneetveld in dié van 'n magnetoskyf. [[Elektron]]e in die plasmaplaat skep 'n sterk radiohandtekening, met kort, gesuperponeerde uitbarstings in die omvang van 0,6-30&nbsp;[[hertz|MHz]] wat van die Aarde af waargeneem kan word.<ref>{{cite news | last=Brainerd | first=Jim | date=November 22, 2004 |title=Jupiter's Magnetosphere | work=The Astrophysics Spectator | url=http://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html | access-date=August 10, 2008 | archive-date=January 25, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210125004606/https://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html }}</ref><ref>{{cite web | url=https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm | website=NASA | title=Receivers for Radio JOVE | date=March 1, 2017 | access-date=September 9, 2020 | archive-date=January 26, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210126034939/https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm|url-status=dead }}</ref> Terwyl Io deur dié torus beweeg, skep die wisselwerking plasmagolwe wat geïoniseerde materie tot in Jupiter se poolstreke dra. As gevolg hiervan word radiogolwe geskep deur 'n [[siklotron]]masermeganisme, en die energie word uitgestuur met 'n keëlvormige oppervlak langs. Wanneer die Aarde deur dié keël beweeg, kan radio-emissies van Jupiter af dié van die Son af oorskry.<ref>{{cite web | date=February 20, 2004 | url=https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | title=Radio Storms on Jupiter | last1=Phillips | first1=Tony | last2=Horack | first2=John M. | website=NASA | access-date=February 1, 2007 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20070213220639/https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | archive-date=February 13, 2007 }}</ref> ===Platetêre ringe=== {{Hoofartikel|Jupiter se ringe}} Jupiter het 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel wat uit drie segmente saamgestel is: 'n binneste [[torus]] van deeltjies bekend as die halo, 'n relatief helder hoofring en 'n buitenste fyn ring.<ref>{{cite journal |last1=Showalter |first1=M. A. |last2=Burns |first2=J. A. |last3=Cuzzi |first3=J. N. |last4=Pollack |first4=J. B. |year=1987 |title=Jupiter's ring system: New results on structure and particle properties |journal=Icarus |volume=69 |issue=3 |pages=458–498 |bibcode=1987Icar...69..458S |doi=10.1016/0019-1035(87)90018-2}}</ref> Dié ringe bestaan oënskynlik uit stof, terwyl Saturnus se ringe uit ys bestaan.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|65}} Die hoofring bestaan waarskynlik uit materiaal wat van die mane [[Adrastea (maan)|Adrastea]] en [[Metis (maan)|Metis]] afkomstig is en deur die planeet se sterk swaartekraginvloed na Jupiter aangetrek word. Nuwe materiaal word deur bykomende botsings bygevoeg.<ref name="Burns1999">{{cite journal |last1=Burns |first1=J. A. |last2=Showalter |first2=M. R. |last3=Hamilton |first3=D. P. |last4=Nicholson |first4=P. D. |last5=de Pater |first5=I. |last6=Ockert-Bell |first6=M. E. |last7=Thomas |first7=P. C. |year=1999 |title=The Formation of Jupiter's Faint Rings |journal=Science |volume=284 |issue=5417 |pages=1146–1150 |bibcode=1999Sci...284.1146B |doi=10.1126/science.284.5417.1146 |pmid=10325220 |s2cid=21272762}}</ref> Op dieselfde manier skep die mane [[Tebe (maan)|Tebe]] en [[Amaltea (maan)|Amaltea]] vermoedelik twee afsonderlike komponente van die stowwerige fyn ring.<ref name="Burns1999" /> Daar is bewyse van 'n vierde ring wat kan bestaan uit botsingstukke van Amaltea af wat al langs die maan se wentelbaan voorkom.<ref>{{cite journal |last1=Fieseler |first1=P. D. |last2=Adams |first2=O. W. |last3=Vandermey |first3=N. |last4=Theilig |first4=E. E. |last5=Schimmels |first5=K. A. |last6=Lewis |first6=G. D. |last7=Ardalan |first7=S. M. |last8=Alexander |first8=C. J. |year=2004 |title=The Galileo Star Scanner Observations at Amalthea |journal=Icarus |volume=169 |issue=2 |pages=390–401 |bibcode=2004Icar..169..390F |doi=10.1016/j.icarus.2004.01.012}}</ref> ==Wentelbaan en rotasie== [[Beeld:Solar system orrery outer planets.gif|links|thumb|230px|Die wentelbane van Jupiter en die ander buiteplanete.]] Jupiter is die enigste planeet in die Sonnestelsel waarvan die [[massamiddelpunt]] buite die [[Son]] lê, al is dit net met 7% van die Son se radius.<ref>{{cite book | last1=Herbst | first1=T. M. | last2=Rix | first2=H.-W. | date=1999 | editor1-last=Guenther | editor1-first=Eike | editor2-last=Stecklum | editor2-first=Bringfried | editor3-last=Klose | editor3-first=Sylvio | chapter=Star Formation and Extrasolar Planet Studies with Near-Infrared Interferometry on the LBT | title=Optical and Infrared Spectroscopy of Circumstellar Matter | series=ASP Conference Series | volume=188 | isbn=978-1-58381-014-9 | pages=341–350 | bibcode=1999ASPC..188..341H | publisher=Astronomical Society of the Pacific | publication-place=San Francisco, Calif. }}</ref><ref name="Jupiter-COM-20160730">{{cite book |page=199|title=Newton's Gravity: An Introductory Guide to the Mechanics of the Universe|last1=MacDougal|first1=Douglas W.|date=December 16, 2012|isbn=978-1-4614-5444-1|publisher=Springer New York}}</ref> Die gemiddelde afstand tussen Jupiter en die Son is 778&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,2&nbsp;[[AE]]) en die planeet voltooi elke 11,86&nbsp;jaar 'n omwenteling. Dit is sowat twee vyfdes van Saturnus se wentelperiode, en dit vorm amper 'n [[baanresonansie]].<ref>{{cite journal | last1=Michtchenko | first1=T. A. | last2=Ferraz-Mello | first2=S. | title=Modeling the 5:2 Mean-Motion Resonance in the Jupiter–Saturn Planetary System | journal=Icarus | date=February 2001 | volume=149 | issue=2 | pages=77–115 | doi=10.1006/icar.2000.6539 | bibcode=2001Icar..149..357M }}</ref> Jupiter se wentelvlak het 'n [[baanhelling]] van 1,30° in vergelyking met die Aarde. Omdat die wentelbaan se [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] 0,049 is, is Jupiter net meer as 75&nbsp;miljoen&nbsp;km nader aan die Son met [[perihelium]] as met [[afelium]].<ref name="fact"/> Jupiter se [[ashelling]] is relatief klein, net 3,13°, en sy [[seisoen]]e is dus onbeduidend in vergelyking met dié van die Aarde en [[Mars]].<ref>{{cite web |url=https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |title=Interplanetary Seasons |publisher=Science@NASA |access-date=February 20, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071016161443/https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |archive-date=October 16, 2007 }}</ref> Jupiter se rotasie is die vinnigste van al die planete in die Sonnestelsel. Dit voltooi 'n rotasie in effens minder as 10 uur en dit veroorsaak 'n uitstulping by die ewenaar wat maklik deur 'n amateurteleskoop gesien kan word. Omdat Jupiter nie 'n soliede liggaam is nie, ondergaan sy boonste atmosfeer [[differensiële rotasie]]. Die rotasie van sy poolatmosfeer is sowat 5&nbsp;minute langer as dié van sy ewenaaratmosfeer.<ref name=Ridpath1998>{{cite book |first=Ian |last=Ridpath |date=1998 |title=Norton's Star Atlas |edition=19th |publisher=Prentice Hall |isbn=978-0-582-35655-9}}</ref> ==Waarneming== [[Beeld:Jupiter-and-its-moons-amature.jpg|thumb|220px|Jupiter en die vier mane van Galeilei, soos gesien deur 'n amateurteleskoop (Io was voor Jupiter en kon nie gesien word nie).]] Jupiter is gewoonlik die vierde helderste natuurlike voorwerp in die lug (naas die Son, Maan en Venus),<ref name="worldbook" />hoewel Mars soms helderder as Jupiter kan lyk. Na gelang van Jupiter se posisie ten opsigte van die Aarde, wissel sy visuele [[magnitude]] van -2,94 by [[Opposisie (astronomie)|opposisie]] tot -1,66 tydens [[Konjunksie (sterrekunde)|konjunksie]] met die Son.<ref Name="Mallama_and_Hilton">{{cite journal |author=Mallama, A. |author2=Hilton, J. L. |title=Computing Apparent Planetary Magnitudes for The Astronomical Almanac |journal=Astronomy and Computing |volume=25 | pages=10–24 |year=2018 |doi=10.1016/j.ascom.2018.08.002 |bibcode=2018A&C....25...10M|arxiv=1808.01973 |s2cid=69912809 }}</ref> Sy gemiddelde [[skynbare magnitude]] is -2,2. Sy [[skynbare grootte]] wissel ook van 50,1 tot 30,5&nbsp;[[boogsekonde]]s.<ref name="fact" /> Gunstige opposisies is wanneer Jupiter deur sy [[perihelium]] beweeg en dit nader aan die Aarde is.<ref>{{cite book|chapter=Appendix 3|title=The giant planet Jupiter|last1=Rogers|first1=John H.|date=July 20, 1995|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-41008-3}}</ref> Naby opposisie sal dit lyk of Jupiter in 'n skynbare [[Retrograde en prograde beweging|retrograde beweging]] gaan vir 'n tydperk van sowat 121 dae voordat dit weer prograad beweeg.<ref>{{cite book | title=The Planet Observer's Handbook | first=Fred W. | last=Price | date=October 26, 2000 | page=140 | isbn=9780521789813 | publisher=Cambridge University Press | url=https://www.google.com/books/edition/The_Planet_Observer_s_Handbook/GnrAVhVZ3wMC?gbpv=1&pg=PA140 }}</ref> Omdat Jupiter se wentelbaan buite dié van die Aarde lê, sal die fasehoek van die planeet soos van die Aarde af gesien altyd minder as 11,5° wees; Jupiter lyk dus altyd byna ten volle verlig wanneer dit deur aardgebaseerde teleskope beskou word. Dit was net tydens ruimtetuigsendings na Jupiter dat sekeluitsigte van die planeet verkry is.<ref>{{cite book | title=Pioneer Odyssey | url=https://history.nasa.gov/SP-349/sp349.htm | first1=Richard O. | last1=Fimmel | first2=William | last2=Swindell | first3=Eric | last3=Burgess | year=1974 | edition=Hersien | chapter-url=https://history.nasa.gov/SP-349/ch8.htm | chapter=8. Encounter with the Giant | publisher=NASA History Office | access-date=February 17, 2007 }}</ref> 'n Klein teleskoop sal gewoonlik Jupiter se vier mane van Galilei en die prominente wolkgordels oor sy atmosfeer wys. 'n Groot teleskoop met 'n lensopening van 10,16-15,24&nbsp;cm sal Jupiter se Groot Rooi Vlek wys as dit na die Aarde gedraai is.<ref>{{cite book | title=Outer Planets | page=47 | first=Glenn F. | last=Chaple | date=2009 | isbn=9780313365713 | publisher=ABC-CLIO | series=Greenwood Guides to the Universe | editor1-first=Lauren V. | editor1-last=Jones | editor2-first=Timothy F. | editor2-last=Slater | url=https://www.google.com/books/edition/Guide_to_the_Universe_Outer_Planets/6KXACQAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA47 }}</ref><ref>{{cite book | title=The Sky at Night: How to Read the Solar System | last1=North | first1=Chris | last2=Abel | first2=Paul | date=October 31, 2013 | page=183 | publisher=Ebury Publishing | isbn=978-1-4481-4130-2 }}</ref> ==Geskiedenis== ===Navorsing voor teleskope=== [[Beeld:Almagest-planets.svg|thumb|180px|links|'n Model in ''[[Almagest]]'' van die beweging van Jupiter (☉) relatief tot die Aarde (🜨).]] Waarnemings van Jupiter het minstens in die [[Babilonië|Babiloniese]] tyd van die 7de tot 8ste eeu&nbsp;v.C. begin.<ref>{{Cite journal |title=Babylonian Observational Astronomy |author= Sachs|first=A. |journal=[[Philosophical Transactions of the Royal Society of London]] |volume=276 |issue=1257 |date=May 2, 1974 |pages=43–50 (see p. 44) |jstor=74273 |doi=10.1098/rsta.1974.0008 |bibcode=1974RSPTA.276...43S|s2cid=121539390 }}</ref> Die antieke [[Chinese]] het dit as die ''Suì''-ster (''Suìxīng'', 歲星) geken en het hulle siklus van 12 [[aardtak]]ke gebaseer op die benaderde getal jare wat dit duur vir Jupiter om om die Son te wentel. Teen die 4de eeu&nbsp;v.C. het dié waarnemings ontwikkel tot die [[Chinese astrologie|Chinese diereriem]],<ref>{{cite journal |first=Homer H. |last=Dubs |title=The Beginnings of Chinese Astronomy |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=78 |number=4 |year=1958 |pages=295–300 |doi=10.2307/595793|jstor=595793 }}</ref> en elke jaar is verbind met 'n [[ster]] en [[Godheid|god]] wat die streek teenoor Jupiter se posisie in die naglug beheer. Dié oortuigings bestaan steeds in [[Taoïsme|Taoïstiese]] godsdienspraktyke en in die 12 diere van die [[Oos-Asië|Oos-Asiatiese]] diereriem. Die Chinese historikus Xi Zezong het beweer die antieke Chinese sterrekundige Gan De<ref>{{cite book | title=A Guide to Hubble Space Telescope Objects: Their Selection, Location, and Significance | first1=James L. | last1=Chen | first2=Adam | last2=Chen | date=2015 | page=195 | isbn=9783319188720 | publisher=Springer International Publishing | url=https://www.google.com/books/edition/A_Guide_to_Hubble_Space_Telescope_Object/qj0wCgAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PA195 }}</ref> het 'n klein ster aangemeld "in alliansie" met die planeet.<ref>{{cite book | chapter=Facts, Fallacies, Unusual Observations, and Other Miscellaneous Gleanings | title=Weird Astronomy: Tales of Unusual, Bizarre, and Other Hard to Explain Observations | first=David A. J. | last=Seargent | pages=221–282 | isbn=978-1-4419-6424-3 | series=Astronomers' Universe | date=September 24, 2010 }}</ref> Dit kan dui op die waarneming van een van [[Jupiter se natuurlike satelliete|Jupiter se mane]] met die blote oog. As dit waar is, het dit gebeur byna twee millenniums voor [[Galileo Galilei|Galileo]] se ontdekking van die grootste mane.<ref>{{cite journal |last=Xi |first=Z. Z. |title=The Discovery of Jupiter's Satellite Made by Gan-De 2000 Years Before Galileo |journal=Acta Astrophysica Sinica |year=1981 |volume=1 |issue=2 |page=87 |bibcode=1981AcApS...1...85X}}</ref><ref>{{cite book |first=Paul |last=Dong |date=2002 |title=China's Major Mysteries: Paranormal Phenomena and the Unexplained in the People's Republic |publisher=China Books |isbn=978-0-8351-2676-2}}</ref> In 'n verslag van 2016 is berig die [[trapesium]]reël is voor 50&nbsp;v.C. deur die Babiloniërs gebruik om Jupiter se snelheid met die [[sonnebaan]] langs te bepaal.<ref>{{cite journal |last=Ossendrijver |first=Mathieu |date=January 29, 2016 |title=Ancient Babylonian astronomers calculated Jupiter's position from the area under a time-velocity graph |journal=Science |doi=10.1126/science.aad8085 |pmid=26823423 |volume=351 |issue=6272 |pages=482–484 |bibcode=2016Sci...351..482O |s2cid=206644971 |url=https://www.science.org/doi/full/10.1126/science.aad8085}}</ref> In sy werk ''[[Almagest]]'' van die 2de&nbsp;eeu het die [[Hellenistiese Griekeland|Hellenistiese]] sterrekundige [[Ptolemaeus]] 'n geosentriese planetêre model gekonstrueer wat gebaseer is op leisirkels en episiklusse om weereens Jupiter se beweging relatief tot die Aarde te bereken; hy het Jupiter se wentelperiode om die Aarde as 4&nbsp;332,38&nbsp;dae, of 11,86&nbsp;jaar, aangegee.<ref>{{cite book |last=Pedersen |first=Olaf |title=A Survey of the Almagest |date=1974 |publisher=Odense University Press |isbn=9788774920878 |pages=423, 428}}</ref> ===Grondgebaseerde teleskope=== [[Beeld:Galileo_manuscript.png|thumb|180px|Galileo se oorspronklike aantekeninge oor sy waarnemings van Jupiter se mane.]] In 1610 het die Italiaan [[Galileo Galilei]] die grootste vier mane van Jupiter (nou bekend as die [[mane van Galilei]]) met 'n teleskoop ontdek. Dit was sover bekend die eerste waarneming van die mane van 'n planeet buiten die Aarde. Net 'n dag daarna het [[Simon Marius]] onafhanklik mane om Jupiter ontdek, hoewel hy sy ontdekking eers in 1614 in 'n boek gepubliseer het.<ref>{{cite journal | last=Pasachoff | first=Jay M. |title=Simon Marius's Mundus Iovialis: 400th Anniversary in Galileo's Shadow |journal=Journal for the History of Astronomy |year=2015 |volume=46 |issue=2 |pages=218–234 |bibcode=2015AAS...22521505P |doi=10.1177/0021828615585493|s2cid=120470649 }}</ref> Sy name vir die mane word egter vandag steeds gebruik: Io, Europa, Ganumedes en Kallisto. Die ontdekking was 'n groot pluspunt ten gunste van [[Nicolaas Copernicus|Copernicus]] se [[heliosentrisme|heliosentriese]] teorie van die beweging van die planete; Galileo se steun aan Copernicus se teorie het daartoe gelei dat hy deur die [[Inkwisisie]] verhoor en skuldig bevind is.<ref>{{cite web | last=Westfall | first=Richard S | url=http://galileo.rice.edu/Catalog/NewFiles/galilei_gal.html | title=Galilei, Galileo | work=The Galileo Project | publisher=Rice University | access-date=January 10, 2007}}</ref> [[Beeld:Jupiter and Europa (NIRCam) Commissioning Image.jpg|thumb|180px|Jupiter soos in [[infrarooi]] gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]], 14 Julie 2022.]] In die 1660's het [[Giovanni Domenico Cassini|Giovanni Cassini]] 'n nuwe teleskoop gebruik om vlekke en kleurryke bande in Jupiter se atmosfeer te ontdek, om waar te neem dat die planeet afgeplat lyk en om sy rotasieperiode te beraam.<ref name="cassini1">{{cite web | last1=O'Connor | first1=J. J. | last2=Robertson | first2=E. F. | date=April 2003 | url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Cassini.html | title=Giovanni Domenico Cassini | publisher=University of St. Andrews | access-date=February 14, 2007}}</ref> In 1692 het Cassini opgelet die atmosfeer ondergaan [[differensiële rotasie]].<ref>{{cite journal | title=The Galileo probe Doppler wind experiment: Measurement of the deep zonal winds on Jupiter | last1=Atkinson | first1=David H. | last2=Pollack | first2=James B. | last3=Seiff | first3=Alvin | journal=Journal of Geophysical Research | volume=103 | issue=E10 | pages=22911–22928 | date=September 1998 | doi=10.1029/98JE00060 | bibcode=1998JGR...10322911A }}</ref> Die [[Groot Rooi Vlek]] is dalk al in 1664 deur [[Robert Hooke]] en in 1665 deur Cassini waargeneem, hoewel dit betwis word. Die Duitse apteker en sterrekundige Heinrich Schwabe het in 1831 die eerste bekende tekening gemaak om besonderhede van die vlek te wys.<ref>{{cite book |first=Paul |last=Murdin |date=2000 |title=Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics |publisher=Institute of Physics Publishing |location=Bristol |isbn=978-0-12-226690-4 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/encyclopediaofas0000unse_w5z7 }}</ref> Beide Giovanni Borelli en Cassini het tabelle opgestel oor die beweging van Jupiter se mane, wat mense in staat gestel het om presiese voorspellings te maak van wanneer hulle voor of agter die planeet gaan wees. Teen die 1670's het Cassini waargeneem dat wanneer Jupiter aan die ander kant van die Son as die Aarde is, dié verskynsels elke keer sowat 17&nbsp;minute later gebeur as wat verwag is. Ole Rømer het afgelei dat [[lig]] nie so vinnig beweeg dat dit oombliklik gesien word nie ('n afleiding wat Cassini vroeër verwerp het),<ref name="cassini" /> en die tydsverskil is gebruik om die [[ligsnelheid]] te beraam.<ref>{{cite web | first=Kevin | last=Brown | date=2004 |url=http://www.mathpages.com/home/kmath203/kmath203.htm |title=Roemer's Hypothesis |publisher=MathPages |access-date=January 12, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Cassini, Rømer, and the velocity of light | last1=Bobis | first1=Laurence | last2=Lequeux | first2=James | journal=Journal of Astronomical History and Heritage | volume=11 | issue=2 | pages=97–105 | date=July 2008 | bibcode=2008JAHH...11...97B }}</ref> In 1892 het E.E. Barnard 'n vyfde maan van Jupiter in Kalifornië waargeneem. Dit is later Amaltea genoem.<ref>{{cite web |first=Joe |last=Tenn |date=March 10, 2006 |url=http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |title=Edward Emerson Barnard |publisher=Sonoma State University |access-date=January 10, 2007 |archive-date=September 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917023559/http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |url-status=dead }}</ref> Dit was die laaste planetêre maan wat direk deur 'n visuele waarneming met 'n teleskoop ontdek is.<ref>{{cite web |date=October 1, 2001 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20011124022331/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |url-status=dead |archive-date=November 24, 2001 |title=Amalthea Fact Sheet |publisher=NASA/JPL |access-date=February 21, 2007}}</ref> Nog agt mane is ontdek voor die verbyvlug van [[Voyager 1]] in 1979. In 1932 het Rupert Wildt [[Spektraallyn|absorpsielyne]] van [[ammoniak]] en [[metaan]] in Jupiter se spektra waargeneem.<ref>{{cite journal |last=Dunham Jr. |first=Theodore |title=Note on the Spectra of Jupiter and Saturn |journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific |year=1933 |volume=45 |issue=263 |pages=42–44 |bibcode=1933PASP...45...42D |doi=10.1086/124297|doi-access=free }}</ref> Drie lank bestaande antisikloniese verskynsels, wat "wit ovale" genoem word, is in 1938 waargeneem. Hulle het dekades lank apart gebly in die atmosfeer; hulle het soms na aan mekaar gekom, maar nooit saamgesmelt nie. In 1998 het twee van hulle eindelik saamgesmelt en in 2000 het hulle die derde een geabsorbeer. Dit is nou bekend as "Ovaal BA".<ref>{{cite journal | last1=Youssef | first1=A. | last2=Marcus | first2=P. S. | title=The dynamics of jovian white ovals from formation to merger | journal=Icarus | year=2003 | volume=162 | issue=1 | pages=74–93 | bibcode=2003Icar..162...74Y | doi=10.1016/S0019-1035(02)00060-X }}</ref> ===Ruimteteleskope=== Op 14 Julie 2022 het [[Nasa]] beelde van Jupiter beskikbaar gestel, insluitende in [[infrarooi]], wat deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]] (JWRT) geneem is.<ref name="NYT-20220715">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA Shows Webb’s View of Something Closer to Home: Jupiter - The powerful telescope will help scientists make discoveries both within our solar system and well beyond it. |url=https://www.nytimes.com/2022/07/15/science/webb-telescope-jupiter-images.html |date=July 15, 2022 |work=The New York Times |accessdate=July 16, 2022 }}</ref> ===Radioteleskope=== [[Beeld:Jupiter.Radio.VLAl.jpg|links|thumb|160px|Jupiter en sy stralingsgordels in radio.]] In 1955 het Bernard Burke en Kenneth Franklin ontdek Jupiter straal uitbarstings van radiogolwe uit by 'n frekwensie van 22,2&nbsp;MHz.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die periode van dié uitbarstings het ooreengestem met die rotasie van die planeet, en hulle het dié inligting gebruik om 'n akkurater waarde vir Jupiter se rotasieperiode te bereken. Radio-uitbarstings van Jupiter kom in twee vorme voor: lang uitbarstings (of L-uitbarstings), wat verskeie sekondes duur, en kort uitbarstings (of S-uitbarstings) wat korter as 'n honderdste van 'n sekonde duur.<ref>{{cite web |last=Weintraub |first=Rachel A. |date=September 26, 2005 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/radio_jupiter.html |title=How One Night in a Field Changed Astronomy |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> Wetenskaplikes het drie soorte radioseine ontdek wat van Jupiter af kom: * Dekametriese radio-uitbarstings (met 'n golflengte van tiene meters) wissel met Jupiter se rotasie en word beïnvloed deur die wisselwerking van Io met Jupiter se [[magneetveld]].<ref>{{cite web |last=Garcia |first=Leonard N |url=http://radiojove.gsfc.nasa.gov/library/sci_briefs/decametric.htm |title=The Jovian Decametric Radio Emission |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> * Desimetriese radio-emissies (met golflengtes wat in sentimeter gemeet word) is in 1959 die eerste keer waargeneem, deur Frank Drake en Hein Hvatum.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die oorsprong van dié sein is 'n [[torus]]vormige gordel om Jupiter se ewenaar wat straling skep van elektrone wat in Jupiter se magneetveld versnel word.<ref>{{cite journal | last1=Klein | first1=M. J. | last2=Gulkis | first2=S. | last3=Bolton | first3=S. J. | year=1996 | url=https://ntrs.nasa.gov/search.jsp?R=20060036302 | title=Jupiter's Synchrotron Radiation: Observed Variations Before, During and After the Impacts of Comet SL9 | journal=Conference at University of Graz| page=217 | publisher=NASA | access-date=February 18, 2007 | bibcode=1997pre4.conf..217K }}</ref> * Termiese straling word geskep deur hitte in Jupiter se atmosfeer.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|43}} ===Verkenning=== Jupiter word deur outomatiese ruimtetuie besoek sedert 1973, toe [[Pioneer 10]] naby genoeg aan die planeet verbygevlieg het om onthullings oor sy eienskappe en verskynsels terug te stuur Aarde toe.<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/centers/ames/missions/archive/pioneer.html | title=The Pioneer Missions | publisher=Nasa | date=March 26, 2007 | access-date=February 26, 2021 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Glenn Pioneer Launch History | date=March 7, 2003 | url=http://www.nasa.gov/centers/glenn/about/history/pioneer.html | publisher=Nasa – Glenn Research Center | access-date=December 22, 2011 }}</ref> Baie energie is nodig vir sendings na Jupiter, en [[swaartekragslinger]]s kan gebruik word om die nodige energie te verminder.<ref name="delta-v">{{cite web |last=Wong |first=Al |date=May 28, 1998 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19970105184300/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |url-status=dead |archive-date=January 5, 1997 |title=Galileo FAQ: Navigation |publisher=Nasa |access-date=November 28, 2006}}</ref> ====Verbyvlugte==== {| class="wikitable floatright" |+ |- ! Ruimtetuig ! Naaste aan<br />planeet ! Afstand |- | [[Pioneer 10]] | 3 Desember 1973 | style="text-align: right;" | 130&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Pioneer 11]] | 4 Desember 1974 | style="text-align: right;" | 34&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 1]] | 5 Maart 1979 | style="text-align: right;" | 349&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 2]] | 9 Julie 1979 | style="text-align: right;" | 570&nbsp;000&nbsp;km |- | rowspan="2" | Ulysses | 8 Februarie 1992<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 408&nbsp;894&nbsp;km |- | 4 Februarie 2004<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 120&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Cassini-Huygens|Cassini]] | 30 Desember 2000 | style="text-align: right;" | 10&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[New Horizons]] | 28 Februarie 2007 | style="text-align: right;" | 2&nbsp;304&nbsp;535&nbsp;km |} Van 1973 af het verskeie ruimtetuie verbyvlugmaneuvers uitgevoer wat hulle binne waarnemingsafstand van Jupiter gebring het. Die [[Pioneer-program|'''Pioneer''']]-sendings het die eerste nabyskote van Jupiter se atmosfeer en verskeie van sy mane geneem. Hulle het ontdek die stralingsvelde naby die planeet is baie sterker as wat verwag is, maar albei tuie het in dié omgewing oorleef. Hulle bane is gebruik om die massaramings van die Jupiter-stelsel te redefinieer. Radioverduisterings deur die planeet het gelei tot beter metings van Jupiter se deursnee en die mate van afplatting by die pole.<ref name="burgess" />{{rp|47}}<ref name="cosmology 101">{{cite web |last=Lasher |first=Lawrence |date=August 1, 2006 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |title=Pioneer Project Home Page |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=November 28, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060101001205/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |archive-date=January 1, 2006 }}</ref> Ses jaar later het die [[Voyager-program|'''Voyager''']]-sendings die mens se begrip van die mane van Galilei grootliks verbeter en Jupiter se ringe ontdek. Hulle het ook bevestig dat die Groot Rooi Vlek antisiklonies is. 'n Vergelyking van foto's het gewys die vlek het van kleur verander sedert die Pioneer-sendings: Dit het van oranje in donkerbruin verander. 'n Torus van geïoniseerde atome is met Io se wentelbaan langs ontdek, en daar is gevind dit kom van uitbarstende vulkane op die maan se oppervlak. Toe Voyager&nbsp;1 agter Jupiter verbyvlieg, het dit weerligflitse in die atmosfeer aan die nagkant ontdek.<ref name="burgess" />{{rp|87}}<ref name="voyager1">{{cite web |date=January 14, 2003 |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/science/jupiter.html |title=Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> Die volgende tuig wat verby Jupiter gevlieg het, was die sonondersoektuig '''Ulysses'''. In Februarie 1992 het dit verby die planeet gevlieg om in 'n poolwentelbaan om die Son te kom. Tydens die verbyvlug het die tuig Jupiter se [[magnetosfeer]] ondersoek, hoewel dit nie kameras gehad het om die planeet af te neem nie. Die tuig het ses jaar later weer by Jupiter verbygevlieg, dié keer veel verder.<ref name="ulysses">{{Cite book | last1=Chan | first1=K. | title=Space OPS 2004 Conference | last2=Paredes | first2=E. S. | last3=Ryne | first3=M. S. | date=2004 | publisher=American Institute of Aeronautics and Astronautics | doi=10.2514/6.2004-650-447 | chapter=Ulysses Attitude and Orbit Operations: 13+ Years of International Cooperation }}</ref> In 2000 het [[Cassini-Huygens|'''Cassini''']] verby Jupiter gevlieg op pad na [[Saturnus]] en hoërresolusiefoto's verskaf.<ref>{{cite journal | last1=Hansen | first1=C. J. | last2=Bolton | first2=S. J. | last3=Matson | first3=D. L. | last4=Spilker | first4=L. J. | last5=Lebreton | first5=J.-P. |title=The Cassini–Huygens flyby of Jupiter |bibcode=2004Icar..172....1H |journal=Icarus |year=2004 |volume=172 |issue=1 |pages=1–8 |doi=10.1016/j.icarus.2004.06.018}}</ref> Die '''[[New Horizons]]''' het in 2007 by Jupiter verbygevlieg vir 'n swaartekragslinger op pad na [[Pluto]].<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/nh_jupiter_oct09.html | date=October 9, 2007 | publisher=Nasa | title=Pluto-Bound New Horizons Sees Changes in Jupiter System | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Die tuig se kameras het die plasmauitset van vulkane op Io gemeet en al vier mane van Galilei in besonderhede bestudeer.<ref>{{cite web | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/jupiter_system.html | title=Pluto-Bound New Horizons Provides New Look at Jupiter System | date=May 1, 2007 | publisher=Nasa | access-date=July 27, 2007 }}</ref> ====Ander sendings==== [[Beeld:Galileo_Preparations_-_GPN-2000-000672.jpg|links|180px|thumb|Galileo word gereed gekry, 2000.]] Die eerste ruimtetuig wat om Jupiter gewentel het, was die [[Galileo-ruimtesending|'''Galileo''']]-tuig, wat die planeet op 7 Desember 1995 bereik het.<ref name="HTUW">{{cite AV media | title=How the Universe Works 3 | volume=Jupiter: Destroyer or Savior? |year=2014 | publisher=Discovery Channel}}</ref> Dit was meer as sewe jaar lank in 'n wentelbaan en het verskeie verbyvlugte uitgevoer van al die mane van Galilei en Amaltea. Die tuig het ook die impak van die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] waargeneem toe dit in 1994 teen die planeet bots. Sommige doelwitte van die sending is in die wiele gery deur 'n fout met een van Galileo se [[antenne]]s.<ref name="galileo">{{cite web |last=McConnell |first=Shannon |date=April 14, 2003 |url=http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20041103173530/http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |url-status=dead |archive-date=November 3, 2004 |title=Galileo: Journey to Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> In Julie 1995 is 'n atmosfeerondersoektuig van die wenteltuig af losgelaat, en dit het Jupiter se atmosfeer op 7 Desember binnegegaan.<ref name=HTUW/> Dit het teen sowat 2&nbsp;575&nbsp;km/h deur 150&nbsp;km van die atmosfeer met 'n valskerm geval<ref name=HTUW/> en 57,6&nbsp;minute lank data versamel voordat dit verwoes is.<ref>{{cite web |first=Julio |last=Magalhães |date=December 10, 1996 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |title=Galileo Probe Mission Events |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=February 2, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070102143553/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |archive-date=January 2, 2007 }}</ref> Die wenteltuig self het dieselfde lot getref toe dit op 21 September 2003 met opset teen die planeet laat bots is. [[Nasa]] het die tuig vernietig om enige moontlikheid uit te skakel dat dit teen die maan Europa, wat dalk [[lewe]] huisves, kan bots en dit besmet.<ref name="galileo" /> Data van dié sending het onthul [[waterstof]] beslaan tot 90% van Jupiter se atmosfeer.<ref name=HTUW/> Die aangetekende temperatuur was hoër as 300&nbsp;°C en die windsnelheid wat gemeet is, meer as 644&nbsp;km/h voordat die tuig verdamp het.<ref name=HTUW/> [[Beeld:Juno prepared for rotation test stand.jpg|thumb|180px|Juno word getoets, 2011.]] Nasa se [[Juno (ruimtetuig)|'''Juno''']]-ruimtetuig het op 4 Julie 2016 by Jupiter aangekom met die doel om die planeet in besonderhede te ondersoek uit 'n poolwentelbaan. Die aanvanklike doel was dit dit in 20 maande 37 keer om Jupiter vlieg.<ref>{{cite web | first=Anthony | last=Goodeill | date=March 31, 2008 | url=http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | title=New Frontiers – Missions – Juno | publisher=NASA | access-date=January 2, 2007 | url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070203235637/http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | archive-date=February 3, 2007 }}</ref><ref name="NYT-20160705" /><ref>{{cite web | title=Juno, NASA's Jupiter probe | publisher=The Planetary Society | url=https://www.planetary.org/space-missions/juno | access-date=2022-04-27 }}</ref> Gedurende die sending sal die tuig aan hoë vlakke straling van Jupiter se magnetosfeer af blootgestel word, en dit kan veroorsaak dat sekere instrumente ophou werk.<ref>{{cite web | title=NASA's Juno spacecraft to risk Jupiter's fireworks for science | author=Jet Propulsion Laboratory | date=June 17, 2016 | website=phys.org | url=https://phys.org/news/2016-06-nasa-juno-spacecraft-jupiter-fireworks.html | access-date=2022-04-10 }}</ref> Op 27 Augustus 2016 het die tuig sy eerste verbyvlug van Jupiter uitgevoer en die eerste foto's nog van die planeet se noordpool teruggestuur.<ref>{{cite web |first=Niall |last=Firth |date=September 5, 2016 |url=https://www.newscientist.com/article/2104558-nasas-juno-probe-snaps-first-images-of-jupiters-north-pole/ |title=NASA's Juno probe snaps first images of Jupiter's north pole |work=New Scientist |access-date=September 5, 2016}}</ref> Juno het 12 wentelbane voor die beplande tyd voltooi, wat in Julie 2018 was.<ref name="sfnow20170221">{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2017/02/21/nasas-juno-spacecraft-to-remain-in-current-orbit-around-jupiter/|title=NASA's Juno spacecraft to remain in current orbit around Jupiter|publisher=Spaceflight Now|first=Stephen|last=Clark|date=February 21, 2017|access-date=April 26, 2017}}</ref> In Junie dié jaar het Nasa die sending tot in Julie 2021 verleng, en in Januarie van dié jaar is die sending verleng tot September 2025, met vier verbyvlugte van mane: een van Ganumedes, een van Europa en twee van Io.<ref name="nasa20180606">{{cite web |url=https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2018-130 |title=NASA Re-plans Juno's Jupiter Mission |publisher=NASA/JPL |first1=D. C. |last1=Agle |first2=JoAnna |last2=Wendel |first3=Deb |last3=Schmid |date=June 6, 2018 |access-date=January 5, 2019}}</ref><ref name="nasa20210108">{{Cite web|last=Talbert|first=Tricia|date=January 8, 2021|title=NASA Extends Exploration for Two Planetary Science Missions|url=http://www.nasa.gov/feature/nasa-extends-exploration-for-two-planetary-science-missions|access-date=January 11, 2021|website=NASA}}</ref> Wanneer Juno die einde van sy sending bereik, sal dit 'n beheerde botsing teen Jupiter se atmosfeer uitvoer en disintegreer. Dit sal verhoed dat die tuig teen een van die mane bots.<ref name="skytel20170221">{{cite news |url=http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/juno-stay-current-orbit-jupiter/ |title=Juno Will Stay in Current Orbit Around Jupiter |work=Sky & Telescope |first=David |last=Dickinson |date=February 21, 2017 |access-date=January 7, 2018}}</ref><ref name="insider20160705">{{cite news |url=http://www.businessinsider.com/the-juno-probe-will-crash-into-jupiter-2016-7 |title=To protect potential alien life, NASA will destroy its $1&nbsp;billion Jupiter spacecraft on purpose |work=Business Insider |first=Meghan |last=Bartels |date=July 5, 2016 |access-date=January 7, 2018}}</ref> ==Mane== {{Hoofartikel|Jupiter se natuurlike satelliete}} Jupiter het 80 bekende [[natuurlike satelliet]]e.<ref name="80moons"/><ref name="shep-main">{{cite web |url=http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |title=The Giant Planet Satellite and Moon Page |last1=Sheppard|first1=Scott S. |work=Department of Terrestrial Magnetism|publisher=Carnegie Institution for Science |access-date=December 19, 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090607094153/http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |archive-date=June 7, 2009 }}</ref> Van hulle is 60 kleiner as 10&nbsp;km in deursnee.<ref>{{cite web|url=https://www.space.com/16452-jupiters-moons.html|title=Jupiter's Moons: Facts About the Largest Jovian Moons|website=Space.com|last1=Zimmermann|first1=Kim Ann|date=October 1, 2018|access-date=December 31, 2020}}</ref> Die grootste vier mane is [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]], wat saam as die [[mane van Galilei]] bekend is. Hulle is op 'n donker aand van die Aarde af sigbaar deur 'n verkyker.<ref>{{cite book|title=A Stargazing Program for Beginners|page=104|year=2015|last1=Carter|first1=Jamie|publisher=Springer International Publishing|isbn=978-3-319-22072-7}}</ref> ===Mane van Galilei=== {{Hoofartikel|Mane van Galilei}} Die mane wat deur Galileo ontdek is – Io, Europa, Ganumedes en Kallisto – is van die grootstes in die [[Sonnestelsel]]. Drie van die mane – Io, Europa en Ganumedes – is in 'n [[baanresonansie]]: vir elke vier wentelbane van Io om Jupiter voer Europa presies twee uit en Ganumedes presies een. Dié resonansie veroorsaak dat die drie groot mane se swaartekrageffekte hulle wentelbane in ovaal vorms verwring, want elke maan kry 'n ekstra pluk van sy bure by dieselfde punt van sy wentelbaan. Die [[gety]]krag van Jupiter probeer hulle wentelbane daarenteen rond maak.<ref>{{cite journal |author=Musotto, S. |author2=Varadi, F. |author3=Moore, W. B. |author4=Schubert, G. |title=Numerical simulations of the orbits of the Galilean satellites |url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=13969974 |journal=Icarus |year=2002 |volume=159 |issue=2 |pages=500–504 |doi=10.1006/icar.2002.6939 |bibcode=2002Icar..159..500M}}</ref> Die [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] van die mane se wentelbane veroorsaak dat hulle vorms voortdurend verander: Jupiter se swaartekrag rek hulle uit as hulle naby die planeet kom en laat hulle toe om weer rond te word wanneer hulle wegbeweeg. Die weerstand van dié vormveranderings wek hitte op in die binnekant van die mane.<ref name=Eccen304>{{cite book|page=304|title=The Cambridge Guide to the Solar System|date=March 3, 2011|last1=Lang|first1=Kenneth R.|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49417-5}}</ref> Dit is die duidelikste te sien in die vulkaanuitbarstings van Io (wat aan die sterkste getykragte onderwerp is)<ref name=Eccen304/> en in 'n mindere mate in die geologiese jong voorkoms van Europa se oppervlak, wat daarop dui dat materiaal die maan se oppervlak onlangs herbedek het.<ref>{{cite book|page=446|title=Encyclopedia of the Solar System|year=2006|last1=McFadden|first1=Lucy-Ann|last2=Weissmann|first2=Paul|last3=Johnson|first3=Torrence|publisher=Elsevier Science|isbn=978-0-08-047498-4}}</ref> {| style="width:550px; margin:0 auto;" cellpadding=0 cellspacing=0 |- | {| class="wikitable" style="text-align:right; margin:0 auto;" |+ Die mane van Galilei, as 'n persentasie van die [[Aarde]] se [[Maan]] |- ! rowspan=2 | Naam ! colspan=2 | Deursnee ! colspan=2 | Massa ! colspan=2 | Wentelradius ! colspan=2 | Wentelperiode |- ! km ! % ! kg ! % ! km ! % ! dae ! % |- ! Io | 3 643 | 105 | 8,9×10²² | 120 | 421 700 | 110 | 1,77 | 7 |- ! Europa | 3 122 | 90 | 4,8×10²² | 65 | 671 034 | 175 | 3,55 | 13 |- ! Ganumedes | 5 262 | 150 | 14,8×10²² | 200 | 1 070 412 | 280 | 7,15 | 26 |- ! Kallisto | 4 821 | 140 | 10,8×10²² | 150 | 1 882 709 | 490 | 16,69 | 61 |} |- | [[Beeld:The Galilean satellites (the four largest moons of Jupiter).tif|frameless|507px|center|Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto.]] |- | style="font-size:0.9em; text-align:center;" |Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto |} ===Klassifikasie=== Jupiter se mane is tradisioneel opgedeel in vier groepe van vier elk, gebaseer op eenderse wentelelemente.<ref>{{cite journal|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0019103581901512|title=Derivation of the collision probability between orbiting objects: the lifetimes of jupiter's outer moons|date=October 1981|volume=48|issue=1|last1=Kessler|first1=Donald J.|journal=Icarus|pages=39–48|doi=10.1016/0019-1035(81)90151-2|bibcode=1981Icar...48...39K|access-date=December 30, 2020}}</ref> Dié prentjie is ingewikkelder gemaak deur die ontdekking van talle klein buitemane sedert 1999. Jupiter se mane word tans verdeel in verskeie verskillende groepe, hoewel verskeie mane nie deel van enige groep is nie.<ref>{{cite book|page=14|title=Moons of the Solar System|year=2013|last1=Hamilton|first1=Thomas W. M.|publisher=SPBRA|isbn=978-1-62516-175-8}}</ref> Die agt binneste, [[reëlmatige mane]] wat almal byna ronde wentelbane naby die vlak van Jupiter se ewenaar het, het vermoedelik saam met die planeet gevorm, terwyl die ander mane onreëlmatige mane is en vermoedelik aangetrekte [[asteroïde]]s of fragmente van aangetrekte asteroïdes is. Die onreëlmatige mane in elke groep kan 'n gemeenskaplike oorsprong hê, miskien 'n groter maan of aangetrekte liggaam wat opgebreek het.<ref>{{cite book | last1=Jewitt | first1=D. C. | last2=Sheppard | first2=S. | last3=Porco | first3=C. | editor1-last=Bagenal | editor1-first=F. | editor2-last=Dowling | editor2-first=T. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=W. | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 | url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-url=https://web.archive.org/web/20090326065151/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-date=March 26, 2009 }}</ref><ref name="Nesvorný">{{cite journal | last1=Nesvorný | first1=D. | last2=Alvarellos | first2=J. L. A. | last3=Dones | first3=L. | last4=Levison | first4=H. F. | title=Orbital and Collisional Evolution of the Irregular Satellites | journal=The Astronomical Journal | year=2003 | volume=126 | issue=1 | pages=398–429 | bibcode=2003AJ....126..398N | doi=10.1086/375461 | url=http://www.boulder.swri.edu/%7Edavidn/papers/irrbig.pdf }}</ref> {| class="wikitable" |- ! colspan="2" | Reëlmatige mane |- | [[Jupiter se natuurlike satelliete#Reëlmatige satelliete|Binnegroep]] | Die binnegroep van vier klein mane het almal 'n [[deursnee]] van minder as 200&nbsp;km, 'n [[Wentelbaan|wentelradius]] van minder as 200&nbsp;000&nbsp;km en 'n [[baanhelling]] van minder as 'n halwe graad. |- | [[Mane van Galilei|Mane&nbsp;van&nbsp;Galilei]]<ref>{{cite journal | title=The Galilean Satellites | last1=Showman | first1=A. P. | last2=Malhotra | first2=R. | journal=Science | year=1999 | volume=286 | issue=5437 | pages=77–84 | doi=10.1126/science.286.5437.77 | pmid=10506564| s2cid=9492520 | bibcode=1999Sci...296...77S | url=https://semanticscholar.org/paper/fc55d1714b44151ac54d2576e4a1d2cd8a9f280a }}</ref> | Dié vier mane, wat deur Galileo Galilei ontdek is, wentel tussen 400&nbsp;000 en 2&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af, en is van die grootste mane in die Sonnestelsel. |- ! colspan="2" | Onreëlmatige mane |- | [[Himalia-groep]] | 'n Groep mane wat dig bymekaar is met wentelbane van 11&nbsp;000&nbsp;000 tot 12&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af.<ref>{{cite journal|first1=Scott S.|last1=Sheppard|first2=David C.|last2=Jewitt|title=An abundant population of small irregular satellites around Jupiter|journal=Nature|volume=423|date=May 2003|issue=6937|pages=261–263|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20060813235622/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|doi=10.1038/nature01584|pmid=12748634|bibcode=2003Natur.423..261S|s2cid=4424447|archive-date=August 13, 2006}}</ref> |- | [[Ananke-groep]] | Dié groep, wat in [[Retrograde en prograde beweging|retrograde]] wentelbane is, het taamlik vae grense, gemiddeld 21&nbsp;276&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 149 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Karme-groep]] | 'n Taamlik afsonderlike, retrograde groep gemiddeld 23&nbsp;404&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 165 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Pasifaë-groep]] | 'n Verstrooide en skaars afsonderlike retrograde groep wat al die buitemane insluit.<ref>{{cite journal|first1=David|last1=Nesvorný|first2=Cristian|last2=Beaugé|first3=Luke|last3=Dones|last4=Levison|first4=Harold F.|title=Collisional Origin of Families of Irregular Satellites|journal=The Astronomical Journal|volume=127|date=July 2003|issue=3|pages=1768–1783|doi=10.1086/382099 | bibcode=2004AJ....127.1768N | url=http://www.boulder.swri.edu/~davidn/papers/irrbig.pdf}}</ref> |} ==Wisselwerking met die Sonnestelsel== As die grootste van die Son se agt [[planete]] het Jupiter se [[swaartekrag]]invloed die [[Sonnestelsel]] help vorm. Buiten [[Mercurius]] s'n, lê die wentelbane van die stelsel se planete nader aan Jupiter se [[Wentelbaan|wentelvlak]] as die Son se ewenaarvlak. Die [[Kirkwoodgaping]]s in die [[asteroïdegordel]] word hoofsaaklik deur Jupiter veroorsaak,<ref>{{cite conference | title=Kirkwood Gaps and Resonant Groups | last=Ferraz-Mello | first=S. | conference=Asteroids, Comets, Meteors 1993: Proceedings of the 160th Symposium of the International Astronomical Union, held in Belgirate, Italy, June 14–18, 1993, International Astronomical Union. Symposium no. 160 | editor1-first=Andrea | editor1-last=Milani | editor2-first=Michel | editor2-last=Di Martino | editor3-first=A. | editor3-last=Cellino | publication-place=Dordrecht | publisher=Kluwer Academic Publishers | page=175 | date=1994 | bibcode=1994IAUS..160..175F }}</ref> en die planeet was dalk verantwoordelik vir die [[Groot Bombardement]] in die binneste Sonnestelsel se geskiedenis.<ref>{{cite journal | last=Kerr | first=Richard A. | title=Did Jupiter and Saturn Team Up to Pummel the Inner Solar System? | journal=Science | year=2004 | volume=306 | issue=5702 | page=1676 | doi=10.1126/science.306.5702.1676a | pmid=15576586| s2cid=129180312 }}</ref> Benewens sy mane, beheer Jupiter se swaartekragveld talle asteroïdes by sy [[Lagrange-punt]]e wat die planeet vooruitgaan en volg in sy wentelbaan om die Son. Hulle is bekend as die [[Trojaan (sterrekunde)|trojane]] en word opgedeel in die Griekse en Trojaanse kamp ter ere van die ''[[Ilias]]''. Die eerste een, 588&nbsp;Achilles, is in 1906 deur Max Wolf ontdek; sedertdien is nog meer as 2&nbsp;000 ontdek.<ref>{{cite web |url=http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/JupiterTrojans.html |title=List Of Jupiter Trojans|access-date=October 24, 2010 |work=IAU Minor Planet Center}}</ref> Die grootste een is 624&nbsp;Hektor.<ref>{{cite journal | bibcode=2000DPS....32.1901C | title=Trojan Asteroid 624 Hektor: Constraints on Surface Composition | last1=Cruikshank | first1=D. P. | last2=Dalle Ore | first2=C. M. | last3=Geballe | first3=T. R. | last4=Roush | first4=T. L. | last5=Owen | first5=T. C. | last6=Cash | first6=Michele | last7=de Bergh | first7=C. | last8=Hartmann | first8=W. K. | date=October 2000 | journal=Bulletin of the American Astronomical Society | volume=32 | page=1027 }}</ref> Die Jupiter-familie word gedefinieer as [[komete]] met 'n kleiner [[Ellips|halwe lengteas]] as Jupiter; die meeste [[Komeet#Kort periode|kortperiodekomete]] val in dié groep. Lede van die Jupiter-familie ontstaan vermoedelik in die [[Kuipergordel]] buite [[Neptunus]] se wentelbaan. As hulle naby Jupiter kom, word hulle versteur en gaan hulle in wentelbane met 'n kleiner periode, wat dan gesirkuleer word deur gereelde swaartekragwisselwerkings met die Son en Jupiter.<ref>{{cite journal | last1=Quinn | first1=T. | last2=Tremaine | first2=S. | last3=Duncan | first3=M. | title=Planetary perturbations and the origins of short-period comets | journal=Astrophysical Journal, Part 1 | year=1990 | volume=355 | pages=667–679 | bibcode=1990ApJ...355..667Q | doi=10.1086/168800 }}</ref> [[Beeld:Jupiter_showing_SL9_impact_sites.jpg|thumb|240px|Die bruin merke dui aan waar die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] se stukke teen Jupiter gebots het.]] ===Botsings=== Jupiter is al die Sonnestelsel se [[stofsuier]] genoem<ref>{{cite news | title=Caught in the act: Fireballs light up Jupiter | work=ScienceDaily | date=September 10, 2010 | url=https://www.sciencedaily.com/releases/2010/09/100909212309.htm | access-date=2022-04-26 }}</ref> vanweë sy enorme swaartekrag en ligging naby die binneste Sonnestelsel. Daar is meer botsings, soos deur komete, teen hom as teen enige ander planeet in die Sonnestelsel.<ref>{{cite journal | last1=Nakamura | first1=T. | last2=Kurahashi | first2=H. | title=Collisional Probability of Periodic Comets with the Terrestrial Planets: An Invalid Case of Analytic Formulation | journal=Astronomical Journal | year=1998 | volume=115 | issue=2 | pages=848–854 | doi=10.1086/300206 | bibcode=1998AJ....115..848N | doi-access=free }}</ref> Jupiter ondervind byvoorbeeld 200 keer soveel botsings deur asteroïdes en komete as die Aarde.<ref name=HTUW/> In die verlede het wetenskaplikes gedink Jupiter het die binneste Sonnesteldel gedeeltelik beskerm teen 'n bombardement van komete.<ref name=HTUW/> Rekenaarsimulasies in 2008 wys egter Jupiter veroorsaak nie 'n afname van komete deur die binneste Sonnestelsel nie, want sy swaartekrag versteur hulle wentelbane na binne amper net soveel keer as wat dit hulle aantrek of afstoot.<ref>{{cite journal | last1=Horner | first1=J. | last2=Jones | first2=B. W. | year=2008 | title=Jupiter – friend or foe? I: the asteroids. | journal=International Journal of Astrobiology | volume=7 | issue=3–4 | pages=251–261 | doi=10.1017/S1473550408004187 | arxiv=0806.2795 | bibcode=2008IJAsB...7..251H| s2cid=8870726 }}</ref> Dié onderwerp is steeds omstrede onder wetenskaplikes omdat sommige glo Jupiter trek komete van die Kuipergordel na die Aarde, terwyl ander glo Jupiter beskerm die Aarde teen die [[Oortwolk]].<ref>{{cite news |first=Dennis |last=Overbye |date=July 25, 2009 |title=Jupiter: Our Comic Protector? |work=The New York Times |access-date=July 27, 2009 |url=https://www.nytimes.com/2009/07/26/weekinreview/26overbye.html}}</ref> In Julie 1994 het die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] teen Jupiter gebots.<ref>{{Cite web|title=In Depth {{!}} P/Shoemaker-Levy 9|url=https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/comets/p-shoemaker-levy-9/in-depth|access-date=2021-12-03|website=NASA Solar System Exploration}}</ref><ref>{{Cite web|last=Howell|first=Elizabeth|date=2018-01-24|title=Shoemaker-Levy 9: Comet's Impact Left Its Mark on Jupiter|url=https://www.space.com/19855-shoemaker-levy-9.html|access-date=2021-12-03|website=Space.com|language=en}}</ref> Die botsings is goed dopgehou deur sterrewagte oor die wêreld heen, insluitende die [[Hubble-ruimteteleskoop]] en [[Galileo-ruimtesending|Galileo-ruimtetuig]].<ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=The Big Comet Crash of 1994 – Intensive Observational Campaign at ESO|url=https://www.eso.org/public/news/eso9402/|access-date=2021-12-03|website=www.eso.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Top 20 Comet Shoemaker-Levy Images|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/top20.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref><ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=Comet P/Shoemaker-Levy 9 "Gang Of Four"|url=https://www.spacetelescope.org/images/opo9421a/|access-date=2021-12-03|website=www.spacetelescope.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web | title=Hubble Observations Shed New Light on Jupiter Collision | first1=Donald | last1=Savage | first2=Jim | last2=Elliott | first3=Ray | last3=Villard | url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/hst_obs.html | access-date=2021-12-03 | date=December 30, 2004 | website=nssdc.gsfc.nasa.gov }}</ref> Die gebeure is wyd in die media gedek.<ref>{{Cite web|title=NASA TV Coverage on Comet Shoemaker-Levy|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/tv_nasa.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref> ==Galery== <gallery mode="packed" heights="200px"> Beeld:Gemini North Infrared View of Jupiter.jpg|Infrarooibeeld van Jupiter, afgeneem deur die Gemini-Noord-teleskoop in Hawaii op 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Visible View of Jupiter.jpg|Jupiter in sigbare lig afgeneem deur Hubble, 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Ultraviolet View of Jupiter.jpg|Ultravioletfoto van Jupiter, op 11 Januarie 2017 deur Hubble afgeneem.<ref>{{cite web|title=By Jove! Jupiter Shows Its Stripes and Colors|publisher=National Science Foundation|website=NOIRLab|date=May 11, 2021|url=https://noirlab.edu/public/news/noirlab2116/|access-date=June 17, 2021}}</ref> Beeld:Hubble's View of Jupiter and Europa in August 2020.jpg|Jupiter en Europa afgeneem toe die planeet 653&nbsp;miljoen kilometer van die Aarde af was. Hubble, 25 Augustus 2020.<ref>{{cite web|title=Hubble Finds Evidence of Persistent Water Vapour Atmosphere on Europa|website=ESA Hubble|publisher=European Space Agency|date=October 14, 2021|url=https://esahubble.org/news/heic2111/|access-date=October 26, 2021}}</ref> </gallery> ==Sien ook== *[[Warm Jupiter]] *[[Portaal:Sterrekunde|Sterrekundeportaal]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Eksterne skakels== * {{cite book |first=Hans |last=Lohninger |display-authors=etal |date=2 November 2005 |chapter-url=http://www.vias.org/spacetrip/jupiter_1.html |chapter=Jupiter, As Seen By Voyager 1 |url=http://www.vias.org/spacetrip/index.html |title=A Trip into Space |publisher=Virtual Institute of Applied Science |access-date=March 9, 2007|ref=none}} * {{cite web |first=Tony |last=Dunn |year=2006 |url=http://orbitsimulator.com/gravity/articles/joviansystem.html |title=The Jovian System |work=Gravity Simulator |access-date=March 9, 2007|ref=none}} – 'n Simulasie van die mane van Jupiter. * [https://www.flickr.com/photos/136797589@N04/albums/72157685871712710 Jupiter in Motion], album van Juno-foto's saamgevat in kort video's * [https://www.youtube.com/watch?v=Us6EXc5Hyng June 2010 impact video] * [https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system Interaktiewe 3D-swaartekragsimulasie van die Jupiterstelsel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200611222440/https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system/ |date=June 11, 2020 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=Dv8UwzSOxmA Video (animasie; 4:00): Verbyvlug van Ganumedes en Jupiter] ([[Nasa]]; 15 Julie 2021). * {{en}} [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html Jupiter Fact Sheet] * {{en}} [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Jupiter Afbeeldings van Jupiter] {{CommonsKategorie-inlyn|Jupiter (planet)|Jupiter}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Jupiter}} {{PlaneteSon}} {{Normdata}} [[Kategorie:Jupiter| ]] ayb7k427elfeqs1azc7fp74vlp5lymh 2516953 2516951 2022-08-02T13:24:29Z Burgert Behr 2401 wikitext text/x-wiki :''Hierdie artikel handel oor die [[planeet]] Jupiter. Vir ander betekenisse van die naam, sien [[Jupiter (dubbelsinnig)]].'' {{Inligtingskas Planeet | name = Jupiter | symbol = [[Beeld:Jupiter symbol (bold).svg|24px|♃]] | image = [[Lêer:Jupiter and its shrunken Great Red Spot.jpg|280px|Die planeet Jupiter]] | image_alt = 'n Foto van Jupiter deur Nasa se Hubble-ruimteteleskoop. | caption = Jupiter in natuurlike kleur, soos in April 2014 afgeneem deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | background = #f8f9fa | named_after = [[Jupiter (mythology)|Jupiter]] | orbit_ref =<ref name="fact">{{cite web |url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html |title=Jupiter Fact Sheet |publisher=Nasa |last=Williams |first=David R. |access-date=October 13, 2017 |date=December 23, 2021 }}</ref> | epoch = [[J2000]] | semimajor = 778,479 Gm (5,2038 AE) | aphelion = 816,363 Gm (5,4570 [[AE]]) | perihelion = 740,595 Gm (4,9506 AE) | time_periastron = 21 Januarie 2023<ref name=horizons-perihelion>{{Cite web|url=https://ssd.jpl.nasa.gov/horizons_batch.cgi?batch=1&COMMAND=%27599%27&START_TIME=%272023-01-01%27&STOP_TIME=%272023-01-31%27&STEP_SIZE=%273%20hours%27&QUANTITIES=%2719%27|title=HORIZONS Planet-center Batch call for January 2023 Perihelion|website=ssd.jpl.nasa.gov|type=Perihelion for Jupiter's planet-centre (599) occurs on 2023-Jan-21 at 4.9510113au during a rdot flip from negative to positive|publisher=Nasa/JPL|access-date=2021-09-07}}</ref> | eccentricity = {{val|0.0489}} | inclination = {{plainlist | * 1,303° tot die [[sonnebaan]]<ref name=VSOP87>{{cite journal |title=Numerical expressions for precession formulae and mean elements for the Moon and planets |journal=Astronomy and Astrophysics |volume=282 |issue=2 |pages=663–683 |date=February 1994 |last1=Simon |first1=J. L. |last2=Bretagnon |first2=P. |last3=Chapront |first3=J. |last4=Chapront-Touzé |first4=M. |last5=Francou |first5=G. |last6=Laskar |first6=J. |bibcode=1994A&A...282..663S}}</ref> * 6,09° tot die [[Son]] se [[ewenaar]]<ref name="VSOP87" /> }} | asc_node = 100,464° | arg_peri = 273,867°<ref name="VSOP87" /> | mean_anomaly = 20,020°<ref name="VSOP87" /> | period = {{plainlist | * {{val|11.862|u=jaar}} * {{val|fmt=commas|4332.59|u=dae}} * {{val|fmt=commas|10476.8|u=Jupitersondae}}<ref name="planet_years">{{cite web |url=http://cseligman.com/text/sky/rotationvsday.htm |title=Rotation Period and Day Length |last=Seligman |first=Courtney |access-date=August 13, 2009}}</ref> }} | synodic_period = {{val|398.88|u=dae}} | avg_speed = 13,07 km/s | satellites = 80 (soos in 2021)<ref name=80moons/> | minorplanet = | physical_characteristics = yes | flattening = 0,06487 ± 0,00015 | physical_ref =<ref name="fact" /><ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007">{{cite journal |doi=10.1007/s10569-007-9072-y |last1=Seidelmann |first1=P. Kenneth |last2=Archinal |first2=Brent A. |last3=A'Hearn<!-- written A'hearn here, mostly A'Hearn elsewhere --> |first3=Michael F. |last4=Conrad |first4=Albert R. |last5=Consolmagno |first5=Guy J. |last6=Hestroffer |first6=Daniel |last7=Hilton |first7=James L. |last8=Krasinsky |first8=Georgij A. |last9=Neumann |first9=Gregory A.| last10=Oberst | first10=Jürgen |last11=Stooke |first11=Philip J. |last12=Tedesco |first12=Edward F. |last13=Tholen |first13=David J. |last14=Thomas |first14=Peter C. |last15=Williams |first15=Iwan P. |year=2007 |title=Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006 |journal=Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy |volume=98 |issue=3 |pages=155–180 |bibcode=2007CeMDA..98..155S|doi-access=free }}</ref><ref name="PS15">{{cite book |last2=Lissauer |first2=Jack J. |last1=de Pater |first1=Imke |title=Planetary Sciences |date=2015 |url=https://books.google.com/books?id=stFpBgAAQBAJ&pg=PA250 |page=250 |publisher=Cambridge University Press |location=New York |isbn=978-0-521-85371-2 |edition=2nd updated}}</ref> | equatorial_radius = 69,911 km<br />{{val|11.209|u=raarde}} | polar_radius = 66,854 km<br />{{val|10.517|u=raarde}} | mean_radius = 69 911 km<br />{{val|10.973|ul=raarde}} | surface_area = 6,1469×10¹⁰ km² <br>{{val|120.4|u=van die Aarde s'n}} | volume = 1,4313×10¹⁵ km³ <br>{{val|1.321|u=van die Aarde s'n}} | mass = 1,8982×10²⁷ kg<br />{{plainlist| * {{val|317.8|u=van die Aarde s'n}} * 1/1047 van die Son s'n<ref name=ssd-constants>{{cite web |title=Astrodynamic Constants |publisher=JPL Solar System Dynamics |date=February 27, 2009 |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?constants |access-date=August 8, 2007}}</ref> }} | density = 1 326 kg/m³ | surface_grav = 24,79&nbsp;m/s²<ref name="fact" /><br />2,528&nbsp;g | escape_velocity = 59,5&nbsp;km/s<ref name="fact" /> | sidereal_day = 9,925&nbsp;h<ref>{{cite web |author=Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. |year=2001 |url=http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |title=Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000 |publisher=HNSKY Planetarium Program |access-date=2 Februarie 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512151452/http://www.hnsky.org/iau-iag.htm |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br />(9 h 55 m 30 s) | rot_velocity = 12,6&nbsp;km/s<br />45&nbsp;300&nbsp;km/h | axial_tilt = 3,13°<ref name="fact" /> | right_asc_north_pole = 268,057°<br />(17&nbsp;h 52&nbsp;min 14&nbsp;s) | declination = 64,496° | albedo = 0,343 (geometries)<br />0,52 (Bond)<ref name="fact" /> | magnitude = -1,6 tot -2,94<ref name="fact" /> | angular_size = 29,8" — 50,1"<ref name="fact" /> | temperatures = yes | temp_name1 = 1 bar level | min_temp_1 = | mean_temp_1 = 165&nbsp;[[Kelvin|K]]<ref name="fact" /> | max_temp_1 = | temp_name2 = 0,1 bar | min_temp_2 = | mean_temp_2 = 112&nbsp;K<ref name="fact" /> | max_temp = | atmosphere = yes | surface_pressure = 20-200&nbsp;kPa<ref>{{en}} {{cite journal|author=Anonymous|title=Probe Nephelometer|journal=Galileo Messenger|publisher=NASA/JPL|date=Maart 1983|issue=6|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|accessdate=2007-02-12|archive-date=2009-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090719111109/http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html|url-status=dead}}</ref> | atmosphere_composition = 89,8±2,0% [[Waterstof]]<br /> 10,2±2,0% [[Helium]]<br /> ~0,3% [[Metaan]]<br /> ~0,026% [[Ammoniak]]<br /> ~0,003% Waterstofdeuteried<br /> 0,0006% [[Etaan]]<br /> 0,0004% [[Water]] }} '''Jupiter''' is die vyfde [[planeet]] van die [[Son]] af en die grootste in die [[Sonnestelsel]]. Dit is 'n [[gasreus]] met 'n [[massa]] van meer as twee en 'n half keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam, maar effens kleiner as 'n duisendste van die Son se massa. Jupiter is die helderste natuurlike voorwerp in die [[Aarde]] se naglug naas die [[Maan]] en [[Venus]], en dit word reeds sedert die [[voorgeskiedenis]] waargeneem. Dit is genoem na die [[Jupiter (mitologie)|Romeinse god Jupiter]], die koning van die gode. Jupiter bestaan hoofsaaklik uit [[waterstof]], maar [[helium]] beslaan 'n kwart van sy massa en 'n tiende van sy [[volume]]. Dit het waarskynlik 'n rotsagtige kern van swaarder elemente,<ref name="coreuncertainty_2004">{{cite journal | last1=Saumon | first1=D. | last2=Guillot | first2=T. |title=Shock Compression of Deuterium and the Interiors of Jupiter and Saturn |journal=The Astrophysical Journal |volume=609 |issue=2 |pages=1170–1180 |year=2004 |bibcode=2004ApJ...609.1170S |doi=10.1086/421257 |arxiv=astro-ph/0403393|s2cid=119325899 }}</ref> maar ontbreek, nes die ander gasreuse in die Sonnestelsel, 'n goed gedefinieerde soliede oppervlak. Die voortdurende sametrekking van Jupiter se binnekant wek meer hitte op as wat dit van die Son kry. Vanweë sy vinnige rotasie is Jupiter se vorm 'n [[Sferoïde|afgeplatte sferoïde]]: Dit het 'n effense maar merkbare uitstulping om sy [[ewenaar]]. Die buitenste [[atmosfeer]] is verdeel in 'n reeks bande in sy breedte, met onstuimigheid en [[storm]]s aan die grense tussen hulle. 'n Prominente gevolg hiervan is die [[Groot Rooi Vlek]], 'n reusestorm wat minstens sedert 1831 sigbaar is. Jupiter word omring deur 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel en 'n kragtige [[magnetosfeer]]. Sy magnetiese stert is byna 800&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,3&nbsp;[[AE]]) lank en strek amper tot by [[Saturnus]] se [[wentelbaan]]. Jupiter het [[Jupiter se natuurlike satelliete|80 bekende mane]] en moontlik meer,<ref name="80moons">{{cite journal | first=David | last=Kindy | url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/amateur-astronomer-discovers-new-moon-orbiting-jupiter-180978258/ | title=Amateur Astronomer Discovers New Moon Orbiting Jupiter | journal=Smithsonian Magazine | access-date=2022-03-08 }}</ref> insluitende die vier groot [[mane van Galilei]] wat in 1610 deur [[Galileo Galilei]] ontdek is: [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]]. Io en Europa is omtrent so groot soos die Aarde se Maan, Kallisto is amper so groot soos die planeet [[Mercurius]] en Ganumedes is groter. [[Pioneer 10]] was die eerste [[ruimtetuig]] wat Jupiter besoek het. Sy naaste afstand aan die planeet was in Desember 1973.<ref name=pioneer10>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/missions/pioneer-10/in-depth|title=In Depth {{!}} Pioneer 10|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> Verskeie robottuie het Jupiter sedertdien besoek, onder meer die [[Pioneer-program|Pioneer-]] en [[Voyager-program|Voyager]]-verbyvlugsendings van 1973 tot 1979, en later die [[Galileo-ruimtesending|Galileo-wenteltuig]] in 1995.<ref>{{Cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/exploration?page=0&per_page=10&order=launch_date+desc,title+asc&search=&tags=Jupiter&category=129|title=Exploration {{!}} Jupiter|website=NASA Solar System Exploration|access-date=February 9, 2020}}</ref> In 2007 het die [[New Horizons]] die planeet besoek en sy [[Swaartekragslinger|swaartekrag gebruik]] om sy spoed te verhoog en sy baan aan te pas op sy vlug na [[Pluto]]. Die laaste tuig wat Jupiter besoek het, is [[Juno (ruimtetuig)|Juno]], wat in Julie 2016 in 'n wentelbaan om die planeet gegaan het.<ref name="NYT-20160705">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA's Juno Spacecraft Enters Jupiter's Orbit |url=https://www.nytimes.com/2016/07/05/science/juno-enters-jupiters-orbit-capping-5-year-voyage.html |date=July 5, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 5, 2016}}</ref><ref name="NYT-20160630">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=All Eyes (and Ears) on Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2016/07/01/science/jupiter-nasa-juno-hubble.html |date=June 30, 2016 |work=The New York Times |access-date=July 1, 2016}}</ref> Toekomstige teikens in die Jupiter-stelsel wat besoek sal word, sluit moontlik in die ysbedekte vloeistofoseaan van Europa.<ref name="NY-20210614">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Mushballs and a Great Blue Spot: What Lies Beneath Jupiter's Pretty Clouds – NASA's Juno probe is beginning an extended mission that may not have been possible if it hadn't experienced engine trouble when it first arrived at the giant planet. |url=https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/06/14/science/jupiter-juno-nasa-ganymede.html |archive-date=2021-12-28 |url-access=limited |date=14 June 2021 |work=The New York Times |access-date=16 June 2021 }}</ref> ==Naam en simbool== In beide die Griekse en Romeinse beskawing is die planeet na die hoofgod van die [[panteon]] genoem: [[Zeus]] vir die Grieke en [[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] vir die Romeine. Die [[Internasionale Sterrekundige Vereniging]] (IAU) het die naam Jupiter in 1976 as die naam vir die planeet aanvaar. Die IAU noem nuut ontdekte mane van Jupiter na sy mitologiese minnaresse, minnaars en afstammelinge.<ref>{{cite web | title=Naming of Astronomical Objects | publisher=International Astronomical Union | url=https://www.iau.org/public/themes/naming/ | access-date=2022-03-23 }}</ref> Die [[simbool]] vir die planeet, [[Beeld:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]], kom van die Griekse [[letter]] [[Zeta (letter)|zeta]] met 'n horisontale streep (Ƶ) as 'n afkorting vir "Zeus".<ref name=jones-1999> {{cite book | title = Astronomical papyri from Oxyrhynchus | last = Jones | first = Alexander | date = 1999 | pages = 62–63 | isbn = 9780871692337 | url = https://books.google.com/books?id=8MokzymQ43IC}}</ref><ref>{{cite journal | title=The origin of the symbols of the planets | last=Maunder | first=A. S. D. | journal=The Observatory | volume=57 | pages=238–247 | date=August 1934 | bibcode=1934Obs....57..238M }}</ref> Die argaïese naam ''Jove'' word sedert omstreeks die 14de eeu as 'n poëtiese naam vir Jupiter gebruik.<ref>{{cite book | title=Jove | first=Douglas | last=Harper | work=Online Etymology Dictionary | url=https://www.etymonline.com/word/jove | access-date=2022-03-22 }}</ref> Die Romeine het die vyfde dag van die week ''diēs Iovis'' ("Jove se Dag") genoem na die planeet.<ref name=days>{{citation |last=Falk |first=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |volume=93 |pages=122–133 |date=June 1999 |bibcode=1999JRASC..93..122F |access-date=18 November 2020 |archive-date=25 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225172054/http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1999JRASC..93..122F |url-status=live }}</ref> In die [[Germaanse mitologie]] word Jupiter gelykgestel aan die dondergod [[Thor]], van waar die [[Afrikaanse]] naam [[Donderdag]] kom vir die Romeinse ''dies Jovis''.<ref>{{cite journal |last1=Falk |first1=Michael |title=Astronomical Names for the Days of the Week |journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada |year=2004 |volume=93 |pages=122–133 |bibcode=1999JRASC..93..122F |doi=10.1016/j.newast.2003.07.002 |last2=Koresko |first2=Christopher|arxiv=astro-ph/0307398 |s2cid=118954190 }}</ref> ''Jovian'' is in [[Engels]] die [[Adjektief|adjektiewe]] vorm van Jupiter. ==Vorming en migrasie== Jupiter is vermoedelik die oudste planeet in die Sonnestelsel.<ref name=Kruijer_et_al_2017/> Huidige modelle van die vorming van ons stelsel dui daarop dat Jupiter min of meer by die sneeulyn gevorm het: 'n afstand van die Son af waar die temperatuur laag genoeg is dat [[Vlugtigheid (planetologie)|vlugtige stowwe]] soos [[water]] kan kondenseer om [[Vastestof|vastestowwe]] te vorm.<ref name=Bosman_et_al_2019/> Die planeet het 'n groot vloeibare kern begin vorm en toe sy gasatmosfeer versamel. As gevolg daarvan moes die kern gevorm het voordat die [[sonnewel]] ná 10&nbsp;miljoen jaar heeltemal opgebreek het. Oor sowat 'n mijoen jaar het Jupiter se atmosfeer geleidelik uitgesit totdat die massa omtrent 20 keer dié van die Aarde was. Die omwentelende massa het 'n gaping in die sonnewel geskep, en daarna het die planeet stadigaan oor 3-4&nbsp;miljoen jaar gegroei tot 50&nbsp;[[aardmassa]]s.<ref name=Kruijer_et_al_2017>{{cite journal | title=Age of Jupiter inferred from the distinct genetics and formation times of meteorites | last1=Kruijer | first1=Thomas S. | last2=Burkhardt | first2=Christoph | last3=Budde | first3=Gerrit | last4=Kleine | first4=Thorsten | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences | volume=114 | issue=26 | pages=6712–6716 | date=June 2017 | doi=10.1073/pnas.1704461114 | pmid=28607079 | pmc=5495263 | bibcode=2017PNAS..114.6712K | doi-access=free }}</ref> Volgens een hipotese het Jupiter rofweg 3,5&nbsp;AE (520&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af begin vorm. Namate die jong planeet massa vergaar het, het 'n wisselwerking met die gasskyf wat om die Son gewentel het en 'n [[baanresonansie]] met Saturnus daartoe gelei dat hy na binne migreer het.<ref name=Bosman_et_al_2019>{{cite journal | title=Jupiter formed as a pebble pile around the N2 ice line | last1=Bosman | first1=A. D. | last2=Cridland | first2=A. J. | last3=Miguel | first3=Y. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=632 | id=L11 | pages=5 | date=December 2019 | arxiv=1911.11154 | bibcode=2019A&A...632L..11B | doi=10.1051/0004-6361/201936827 | s2cid=208291392 }}</ref><ref name="Walsh_etal_2011">{{cite journal | last1=Walsh | first1=K. J. | last2=Morbidelli | first2=A. | last3=Raymond | first3=S. N. | last4=O'Brien | first4=D. P. | last5=Mandell | first5=A. M. | year=2011 | title=A low mass for Mars from Jupiter's early gas-driven migration | journal=Nature | volume=475 | issue=7355 | pages=206–209 | doi=10.1038/nature10201 | bibcode=2011Natur.475..206W | arxiv=1201.5177 | pmid=21642961| s2cid=4431823 }}</ref> [[Lêer:Aarde Jupiter.svg|duimnael|links|180px|Vergelyking in grootte met die Aarde]] Dit het die wentelbane van verskeie [[superaarde]]s wat nader aan die Son gewentel het, versteur en veroorsaak dat hulle vernietigend bots. Saturnus sou later ook na binne begin migreer het, baie vinniger as Jupiter, totdat die twee planete vasgevang is in 'n resonansie van 3:2 by ongeveer 1,5&nbsp;AE (220&nbsp;miljoen&nbsp;km) van die Son af. Dit het die rigting van migrasie verander en veroorsaak dat hulle weg van die Son af en uit die binneste Sonnestelsel migreer het na hulle huidige posisies.<ref>{{cite journal |title=Jupiter's decisive role in the inner Solar System's early evolution |first=Konstantin |last=Batygin |doi=10.1073/pnas.1423252112 |pmid=25831540 |pmc=4394287 |volume=112 |issue=14 |pages=4214–4217 |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |arxiv=1503.06945 |bibcode=2015PNAS..112.4214B|year=2015 |doi-access=free }}</ref> Dit alles het oor 'n tydperk van 3-6&nbsp;miljoen jaar plaasgevind, met die finale migrasie van Jupiter wat oor verskeie honderdduisende jare geskied het.<ref name="Walsh_etal_2011"/><ref>{{cite journal | last1=Haisch Jr. | first1=K. E. | last2=Lada | first2=E. A. | last3=Lada | first3=C. J. | title=Disc Frequencies and Lifetimes in Young Clusters | year=2001 | journal=The Astrophysical Journal | volume=553 | issue=2 | pages=153–156| doi=10.1086/320685 | arxiv=astro-ph/0104347 | bibcode=2001ApJ...553L.153H | s2cid=16480998 | url=http://cds.cern.ch/record/496876 }}</ref> Jupiter se migrasie uit die binneste Sonnestelsel het die binneplanete, onder meer die Aarde, eindelik in staat gestel om uit die rommel te vorm.<ref>{{cite web |url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314171306/http://news.nationalgeographic.com/2015/03/150324-jupiter-super-earth-collisions-planets-astronomy-sky-watching/ |archive-date=March 14, 2017 |title=Observe: Jupiter, Wrecking Ball of Early Solar System |last=Fazekas |first=Andrew |date=March 24, 2015 |work=National Geographic |access-date=April 18, 2021 |url-status=live}}</ref> Daar is verskeie probleme met dié hipotese. Die gevolglike tydskale vir die vorming van die aardplanete stem blykbaar nie ooreen met hulle gemete [[Chemiese element|elementêre]] samestelling nie.<ref name="zube_2019">{{cite journal|last=Zube|first=N.|author2=Nimmo, F.|author3=Fischer, R.|author4=Jacobson, S.|title=Constraints on terrestrial planet formation timescales and equilibration processes in the Grand Tack scenario from Hf-W isotopic evolution|journal=Earth and Planetary Science Letters|year=2019|volume=522|issue=1|pages=210–218|doi=10.1016/j.epsl.2019.07.001 |pmid=32636530|pmc=7339907|arxiv = 1910.00645 |bibcode = 2019E&PSL.522..210Z |s2cid=199100280}}</ref> Jupiter sou waarskynlik in 'n wentelbaan nader aan die Son gegaan het as dit deur die sonnewel migreer het.<ref name="dangelo_marzari_2012">{{cite journal|last=D'Angelo|first=G.|author2= Marzari, F. |title=Outward Migration of Jupiter and Saturn in Evolved Gaseous Disks|journal=The Astrophysical Journal|year=2012|volume=757|issue=1|page=50 (23 pp.)|doi=10.1088/0004-637X/757/1/50 |arxiv = 1207.2737 |bibcode = 2012ApJ...757...50D |s2cid=118587166}}</ref> Sommige mededingende modelle van die vorming van die Sonnestelsel voorspel die vorming van Jupiter met wentelbaaneienskappe naby aan dié van vandag.<ref name=dangelo2021>{{cite journal | last1=D'Angelo | first1=G. | last2=Weidenschilling | first2=S. J. | last3=Lissauer | first3=J. J. | last4=Bodenheimer | first4=P. | title=Growth of Jupiter: Formation in disks of gas and solids and evolution to the present epoch | journal=Icarus |year=2021 | volume=355 | page=114087 | arxiv=2009.05575 | doi=10.1016/j.icarus.2020.114087 | bibcode=2021Icar..35514087D | s2cid=221654962 }}</ref> Ander modelle voorspel dat Jupiter verder weg gevorm het, soos 18&nbsp;AE (2,7&nbsp;miljard&nbsp;km) van die Son af.<ref name=Pirani_et_al_2019>{{cite journal | title=Consequences of planetary migration on the minor bodies of the early solar system | last1=Pirani | first1=S. | last2=Johansen | first2=A. | last3=Bitsch | first3=B. | last4=Mustill | first4=A.J. | last5=Turrini | first5=D. | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=623 | date=March 2019 | pages=A169 | doi=10.1051/0004-6361/201833713| arxiv=1902.04591 | bibcode=2019A&A...623A.169P | doi-access=free }}</ref><ref name=Pirani_accompanying_article>{{cite web |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2019/03/190322105706.htm |title=Jupiter's Unknown Journey Revealed |work=ScienceDaily |publisher=Lund University |date= March 22, 2019|access-date=March 25, 2019}}</ref> Gebaseer op Jupiter se samestelling, is daar navorsers wat reken die planeet het baie ver van die Son af gevorm,<ref name=n2_snowline_2019>{{cite journal | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Jupiter's Composition Suggests its Core Assembled Exterior to the N_{2} Snowline | journal=The Astronomical Journal | year=2019 | volume=158 | issue=5 | doi=10.3847/1538-3881/ab46a8 | arxiv=1909.11246 | s2cid=202749962 | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab46a8/pdf}}</ref><ref>{{cite journal | url=https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-3881/ab6172 | last1=Öberg | first1=K.I. | last2=Wordsworth | first2=R. | title=Erratum: "Jupiter's Composition Suggests Its Core Assembled Exterior to the N2 Snowline" | journal=The Astronomical Journal | year=2020| volume=159 | issue=2 | page=78 | doi=10.3847/1538-3881/ab6172 | s2cid=214576608 }}</ref> tot 40&nbsp;AE (6&nbsp;miljard&nbsp;km) weg. Die planeet sou daarna nader migreer het tot by sy huidige posisie. Dié migrasie na binne sou oor rofweg 700&nbsp;000 jaar plaasgevind het,<ref name=Pirani_et_al_2019/><ref name=Pirani_accompanying_article/> in 'n epog sowat 2-3&nbsp;miljoen jaar nadat die planeet begin vorm het. In dié model sou Saturnus, [[Uranus]] en [[Neptunus]] selfs verder van die Son af gevorm het, en sou Saturnus ook na binne migreer het. ==Fisiese eienskappe== Jupiter is 'n [[gasreus]], wat hoofsaaklik uit [[gas]] en [[vloeistof]] bestaan, eerder as uit soliede materiaal. Dit is die grootste planeet in die [[Sonnestelsel]], met 'n deursnee van 142&nbsp;984&nbsp;km by sy [[ewenaar]].<ref>{{cite book|page=419|title=Regents Exams and Answers: Earth Science—Physical Setting 2020|last1=Denecke|first1=Edward J.|date=January 7, 2020|publisher=Barrons Educational Series|isbn=978-1-5062-5399-2}}</ref> Sy gemiddelde digtheid is 1,326&nbsp;g/cm³, min of meer dieselfde as dié van [[stroop]],<ref name=Swarbrick2013>{{cite book | title=Encyclopedia of Pharmaceutical Technology | first=James | last=Swarbrick | date=2013 | page=3601 | volume=6 | isbn=9781439808238 | publisher=CRC Press | url=https://www.google.com/books/edition/Encyclopedia_of_Pharmaceutical_Technolog/w2C1DwAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA3601 | quote="Syrup USP (1.31&nbsp;g/cm³)" }}</ref> en laer as dié van die vier [[aardplanete]].<ref>{{cite book | title=Allen's Astrophysical Quantities | last1=Allen | first1=Clabon Walter | last2=Cox |first2=Arthur N. | publisher=Springer | date=2000 | pages=295–296 | isbn=978-0-387-98746-0 | url=https://books.google.com/books?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA296 }}</ref><ref>{{cite book | page=1041 | title=A Concise Handbook of Mathematics, Physics, and Engineering Sciences | last1=Polyanin | first1=Andrei D. | last2=Chernoutsan | first2=Alexei | date=October 18, 2010 | publisher=CRC Press | isbn=978-1-4398-0640-1 }}</ref> ===Samestelling=== Die volume van Jupiter se boonste [[atmosfeer]] bestaan uit sowat 90% [[waterstof]] en 10% [[helium]]. Omdat heliumatome 'n groter massa het as waterstofatome, is die massa van Jupiter se atmosfeer omtrent 24% helium.<ref>{{cite journal | title=NOTE: New Constraints on the Composition of Jupiter from Galileo Measurements and Interior Models | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Gautier | first2=Daniel | last3=Hubbard | first3=William B | journal=Icarus | volume=130 | issue=2 | pages=534–539 | date=December 1997 | doi=10.1006/icar.1997.5812 | arxiv=astro-ph/9707210 | bibcode=1997Icar..130..534G | s2cid=5466469 }}</ref> Die atmosfeer bevat spoorhoeveelhede [[metaan]]-, [[waterdamp]]-, [[ammoniak]]- en [[silikon]]gebaseerde samestellings. Daar is ook klein hoeveelhede [[koolstof]], [[etaan]], [[waterstofsulfied]], [[neon]], [[suurstof]], [[fosfien]] en [[swael]]. Die heel buitenste laag van die atmosfeer bevat [[kristal]]le van bevore ammoniak. Deur middel van [[infrarooi]]- en [[ultraviolet]]metings is ook spoorhoeveelhede [[benseen]] en ander [[Koolwaterstof|koolwaterstowwe]] ontdek.<ref>{{cite journal |journal=Icarus |volume=64 |issue=2 |pages=233–248 |year=1985 |title=Infrared Polar Brightening on Jupiter III. Spectrometry from the Voyager 1 IRIS Experiment |bibcode=1985Icar...64..233K |author=Kim, S. J. |author2=Caldwell, J. |author3=Rivolo, A. R. |author4=Wagner, R. |doi=10.1016/0019-1035(85)90201-5}}</ref> Jupiter se binnekant bevat swaarder materiale – volgens massa is dit rofweg 71% waterstof, 24% helium en 5% ander elemente.<ref name="voyager">{{cite journal |author=Gautier, D. |author2=Conrath, B. |author3=Flasar, M. |author4=Hanel, R. |author5=Kunde, V. |author6=Chedin, A. |author7=Scott N. |title=The helium abundance of Jupiter from Voyager |journal=Journal of Geophysical Research |volume=86 |issue=A10 |pages=8713–8720 |year=1981 |bibcode=1981JGR....86.8713G |doi=10.1029/JA086iA10p08713|hdl=2060/19810016480 |s2cid=122314894 |hdl-access=free }}</ref><ref name="cassini">{{cite journal |author=Kunde, V. G. |display-authors=etal |title=Jupiter's Atmospheric Composition from the Cassini Thermal Infrared Spectroscopy Experiment |journal=Science |date=September 10, 2004 |volume=305 |issue=5690 |pages=1582–1586 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/305/5690/1582 |access-date=April 4, 2007 |doi=10.1126/science.1100240 |pmid=15319491 |bibcode=2004Sci...305.1582K|s2cid=45296656 }}</ref> Die atmosferiese proporsies van waterstof en helium is naby die teoretiese samestelling van die oorspronklike [[sonnewel]]. Neon in die boonste atmosfeer is net 20 dele per miljoen volgens massa, wat omtrent 'n tiende van die hoeveelheid in die Son is.<ref>{{cite journal | last1=Niemann | first1=H. B. | last2=Atreya | first2=S. K. | last3=Carignan | first3=G. R. | last4=Donahue | first4=T. M. | last5=Haberman | first5=J. A. | last6=Harpold | first6=D. N. | last7=Hartle | first7=R. E. | last8=Hunten | first8=D. M. | last9=Kasprzak | first9=W. T. | last10=Mahaffy | first10=P. R. | last11=Owen | first11=T. C. | last12=Spencer | first12=N. W. | last13=Way | first13=S. H. | title=The Galileo Probe Mass Spectrometer: Composition of Jupiter's Atmosphere | journal=Science | year=1996 | volume=272 | issue=5263 | pages=846–849 | bibcode=1996Sci...272..846N | doi=10.1126/science.272.5263.846 | pmid=8629016| s2cid=3242002 }}</ref> Helium is ook net sowat 80% van die Son se heliumsamestelling. Dié uitputting is as gevolg van 'n neerslag van dié elemente as heliumryke druppels, 'n proses wat binne-in die planeet plaasvind.<ref name="galileo_ms">{{cite journal |first1=U. |last1=von Zahn |first2=D. M. |last2=Hunten |first3=G. |last3=Lehmacher |title=Helium in Jupiter's atmosphere: Results from the Galileo probe Helium Interferometer Experiment |journal=Journal of Geophysical Research |year=1998 |volume=103 |issue=E10 |pages=22815–22829 |doi=10.1029/98JE00695 |bibcode=1998JGR...10322815V |doi-access=free }}</ref><ref name="Juno">{{cite journal |title=Jupiter's Interior as Revealed by Juno |last=Stevenson |first=David J. |journal=Annual Review of Earth and Planetary Sciences |volume=48 |pages=465–489 |date=May 2020 |url=https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |access-date=2022-03-18 |doi=10.1146/annurev-earth-081619-052855 |bibcode=2020AREPS..48..465S |s2cid=212832169 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507195319/https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-earth-081619-052855 |archive-date=May 7, 2020 |url-status=dead }}</ref> Gebaseer op [[spektroskopie]], het Saturnus vermoedelik dieselfde samestelling as Jupiter, maar die ander [[reuseplanete]], [[Uranus]] en [[Neptunus]], het relatief minder waterstof en helium en relatief meer van die volgende meeste elemente, insluitende [[suurstof]], [[koolstof]], [[stikstof]] en [[swael]].<ref>{{cite web | last1=Ingersoll | first1=A. P. | last2=Hammel | first2=H. B. | last3=Spilker | first3=T. R. | last4=Young | first4=R. E. | date=June 1, 2005 | url=http://www.lpi.usra.edu/opag/outer_planets.pdf | title=Outer Planets: The Ice Giants | publisher=Lunar & Planetary Institute | access-date=February 1, 2007 }}</ref> Dié twee planete is bekend as [[ysreus]]e, want die meeste van hulle vlugtige samestellings is in 'n vastestofvorm. ===Grootte en massa=== [[Beeld:Jupiter and Europa 2020.tiff|thumb|200px|links|Jupiter met een van sy mane, [[Europa (maan)|Europa]], links.]] Jupiter se massa is 2,5 keer dié van al die ander planete in die Sonnestelsel saam. Dit is so groot dat die [[massamiddelpunt]] met die Son buite die oppervlak van die Son lê, sowat 1,068&nbsp;[[sonradius]]se van die Son se middelpunt af.<ref>{{cite book |last1=MacDougal |first1=Douglas W. |title=Newton's Gravity |url=https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd |url-access=limited |year=2012 |publisher=Springer New York |isbn=978-1-4614-5443-4 |pages=[https://archive.org/details/newtonsgravityin00macd/page/n208 193]–211 |language=en |chapter=A Binary System Close to Home: How the Moon and Earth Orbit Each Other }}</ref> Jupiter is veel groter as die Aarde, maar aansienlik minder dig: sy volume is 1&nbsp;321 keer die Aarde s'n, maar sy massa is net 318 [[aardmassa]]s.<ref name="fact"/><ref name="burgess">{{cite book |first=Eric |last=Burgess |date=1982 |title=By Jupiter: Odysseys to a Giant |publisher=Columbia University Press |location=New York |isbn=978-0-231-05176-7}}</ref>{{rp|6}} Jupiter se [[radius]] is omtrent 'n tiende van die Son s'n,<ref name="shu82">{{cite book |first=Frank H. |last=Shu |date=1982 |title=The physical universe: an introduction to astronomy |page=[https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 426] |series=Series of books in astronomy |edition=12th |publisher=University Science Books |isbn=978-0-935702-05-7 |url=https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf/page/426 }}</ref> maar sy massa is 'n duisendste [[sonmassa]]. Die meeteenheid "[[Jupitermassa]]" (ook M_J of M_JUP) word dikwels gebruik om die massa van ander voorwerpe te beskryf, veral [[eksoplanete]] en [[bruindwerg]]e. Die eksoplaneet [[HD 209458 b]] het byvoorbeeld 'n massa van {{val|0.69|ul=mjup}}.<ref>{{cite web |url=http://exoplanet.eu/ |title=The Extrasolar Planets Encyclopedia: Interactive Catalogue |publisher=Paris Observatory |first=Jean |last=Schneider |year=2009}}</ref> Teoretiese modelle dui aan dat as Jupiter 'n massa van 40% groter gehad het, die binnekant so saamgepers sou gewees het dat sy volume sou afgeneem het ondanks die groter hoeveelheid materie.<ref name="Seager2007">{{cite journal | last1=Seager | first1=S. | last2=Kuchner | first2=M. | last3=Hier-Majumder | first3=C. A. | last4=Militzer | first4=B. | title=Mass-Radius Relationships for Solid Exoplanets | journal=The Astrophysical Journal | volume=669 | issue=2 | pages=1279–1297 | year=2007 | doi=10.1086/521346 | arxiv=0707.2895 | bibcode=2007ApJ...669.1279S | s2cid=8369390 }}</ref> Hoewel Jupiter se massa 75 keer so groot sou moes gewees het om waterstof te verbrand en 'n [[ster]] te word,<ref>{{cite journal | title=The theory of brown dwarfs and extrasolar giant planets | last1=Burrows | first1=Adam | last2=Hubbard | first2=W. B. | last3=Lunine | first3=J. I. | last4=Liebert | first4=James | journal=Reviews of Modern Physics | volume=73 | issue=3 | pages=719–765 | date=July 2001 | doi=10.1103/RevModPhys.73.719 | arxiv=astro-ph/0103383 | bibcode=2001RvMP...73..719B | s2cid=204927572 }}</ref> het die kleinste [[rooidwerg]] dalk 'n radius van net effens groter as Saturnus.<ref>{{cite journal | title=The EBLM project. III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit | last1=von Boetticher | first1=Alexander | last2=Triaud | first2=Amaury H. M. J. | last3=Queloz | first3=Didier | last4=Gill | first4=Sam | last5=Lendl | first5=Monika | last6=Delrez | first6=Laetitia | last7=Anderson | first7=David R. | last8=Collier Cameron | first8=Andrew | last9=Faedi | first9=Francesca | last10=Gillon | first10=Michaël | last11=Gómez Maqueo Chew | first11=Yilen | last12=Hebb | first12=Leslie | last13=Hellier | first13=Coel | last14=Jehin | first14=Emmanuël | last15=Maxted | first15=Pierre F. L. | last16=Martin | first16=David V. | last17=Pepe | first17=Francesco | last18=Pollacco | first18=Don | last19=Ségransan | first19=Damien | last20=Smalley | first20=Barry | last21=Udry | first21=Stéphane | last22=West | first22=Richard | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=604 | id=L6 | pages=6 | date=August 2017 | doi=10.1051/0004-6361/201731107 | arxiv=1706.08781 | bibcode=2017A&A...604L...6V | s2cid=54610182 }}</ref> Jupiter straal meer hitte uit as wat dit van die Son ontvang vanweë sy sametrekkende binnekant.<ref name="elkins-tanton">{{cite book | first=Linda T. | last=Elkins-Tanton |date=2011 | title=Jupiter and Saturn | publisher=Chelsea House | location=New York | isbn=978-0-8160-7698-7 | edition=revised }}</ref>{{rp|30}}<ref>{{cite book | title=Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first=Patrick | last=Irwin | date=2003 | page=62 | isbn=9783540006817 | publisher=Springer Science & Business Media | url=https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&pg=PA62 }}</ref> Dié proses veroorsaak dat Jupiter met sowat 1&nbsp;mm per jaar krimp.<ref>{{cite book | title = Giant Planets of Our Solar System: Atmospheres, Composition, and Structure | first = Patrick G. J.|last= Irwin | publisher = Springer | orig-year = 2003 | url = https://books.google.com/books?id=p8wCsJweUb0C&q=%22kelvin+helmholtz+mechanism%22&pg=PA63|edition= Second |year= 2009| page=4|isbn=978-3-642-09888-8}}.</ref><ref name="guillot04">{{cite book | editor1-last=Bagenal | editor1-first=Fran | editor2-last=Dowling | editor2-first=Timothy E. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=William B. | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | chapter=Chapter 3: The Interior of Jupiter | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 }}</ref> Toe Jupiter gevorm het, was dit warmer en sy deursnee omtrent twee keer so groot soos nou.<ref>{{cite journal |last=Bodenheimer |first=P. |title=Calculations of the early evolution of Jupiter |series=23 |journal=Icarus |year=1974 |issue=3 |volume=23 |pages=319–325 |bibcode=1974Icar...23..319B |doi=10.1016/0019-1035(74)90050-5}}</ref> ===Interne struktuur=== Voor die vroeë 21ste eeu het die meeste wetenskaplikes een van twee scenario's voorgestel vir die vorming van Jupiter. As die planeet aanvanklik materiaal aangetrek het as 'n soliede liggaam, sou dit bestaan het uit 'n digte kern, 'n omringende laag vloeibare [[metallieke waterstof]] (met 'n bietjie helium) wat omtrent 80% van die planeet se radius dek,<ref>{{cite journal | last=Smoluchowski | first=R. | year=1971 | title=Metallic interiors and magnetic fields of Jupiter and Saturn | journal=The Astrophysical Journal | volume=166 | page=435 | doi=10.1086/150971 | bibcode=1971ApJ...166..435S }}</ref> en 'n buitenste atmosfeer van hoofsaaklik [[Waterstof|molekulêre waterstof]].<ref name="guillot04" /> As die planeet egter regstreeks uit die gasagtige [[planetêre newel]] ineengestort het, sal dit na verwagting geen kern hê nie en tot in die middel bestaan uit al hoe digter vloeistowwe (hoofsaaklik molekulêre en metallieke waterstof). [[Beeld:Jupiter diagram.svg|thumb|500px|'n Diagram van Jupiter, sy binnekant, oppervlak, ringe en binnemane.]] Data van Juno het getoon Jupiter het 'n baie uitgespreide kern wat met sy binneste mantel meng.<ref name="NYT-20160705" /><ref name=space_dot_com_2017>{{cite web | url=https://www.space.com/37005-jupiter-fuzzy-core-nasa-juno.html | title=More Jupiter Weirdness: Giant Planet May Have Huge, 'Fuzzy' Core | date=May 26, 2017 | last=Wall | first=Mike | website=space.com | access-date=April 20, 2021}}</ref><ref name=Wrong-Juno>{{Cite web | url=https://www.space.com/39348-juno-jupiter-mission-planet-revelations.html | title='Totally Wrong' on Jupiter: What Scientists Gleaned from NASA's Juno Mission | date=January 10, 2018 | first=Hanneke | last=Weitering | website=space.com | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Dit is dalk veroorsaak deur 'n botsing met 'n planeet van sowat 10 [[aardmassa]]s 'n paar miljoen jaar ná Jupiter se vorming, wat 'n aanvanklik soliede kern sou versteur het.<ref name="nature2019">{{cite journal| last1=Liu| first1=S. F.| last2=Hori| first2=Y.| last3=Müller| first3=S.| last4=Zheng| first4=X.| last5=Helled| first5=R.| last6=Lin| first6=D.| last7=Isella| first7=A.| title=The formation of Jupiter's diluted core by a giant impact|year=2019| journal=Nature| volume=572| pages=355–357| issue=7769| doi=10.1038/s41586-019-1470-2| pmid=31413376| arxiv=2007.08338| bibcode=2019Natur.572..355L| s2cid=199576704}}</ref> Die kern strek na raming oor sowat 30-50% van die planeet se radius en bevat swaar elemente met 'n gesamentlike massa van 7-25 keer dié van die Aarde.<ref>{{cite journal |last1=Wahl |first1=S. M. |last2=Hubbard |first2=William B. |last3=Militzer |first3=B. |last4=Guillot |first4=Tristan |last5=Miguel |first5=Y. |last6=Movshovitz |first6=N. |last7=Kaspi |first7=Y. |last8=Helled |first8=R. |last9=Reese |first9=D. |last10=Galanti |first10=E. |last11=Levin |first11=S. |last12=Connerney |first12=J. E. |last13=Bolton |first13=S. J. |title=Comparing Jupiter interior structure models to Juno gravity measurements and the role of a dilute core |journal=Geophysical Letters |volume=44 |issue=10 |pages=4649–4659 |year=2017 |doi=10.1002/2017GL073160 |doi-access=free |arxiv=1707.01997 |bibcode=2017GeoRL..44.4649W }}</ref> Buite die laag metallieke waterstof lê 'n deursigtige binneste atmosfeer van waterstof. By dié diepte is die druk en temperatuur bo molekulêre waterstof se [[Kritieke punt|kritieke druk]] van 1,3&nbsp;[[Pascal (eenheid)|MPa]] en [[Kritieke punt|kritieke temperatuur]] van 33&nbsp;K (-240,2&nbsp;°C).<ref>{{cite journal | title=Dynamic transition of supercritical hydrogen: Defining the boundary between interior and atmosphere in gas giants | last1=Trachenko | first1=K. | last2=Brazhkin | first2=V. V. | last3=Bolmatov | first3=D. | journal=Physical Review E | volume=89 | issue=3 | id=032126 | date=March 2014 | page=032126 | doi=10.1103/PhysRevE.89.032126 | pmid=24730809 | arxiv=1309.6500 | bibcode=2014PhRvE..89c2126T | s2cid=42559818 }}</ref> In dié toestand is daar geen afsonderlike vloeistof- en gasfases nie – waterstof is glo in 'n superkritieke vloeistoftoestand. Die waterstof- en heliumgas wat van die wolklaag af ondertoe strek, verander geleidelik in 'n vloeistof in dieper lae, en lyk waarskynlik amper soos 'n oseaan van vloeibare waterstof en ander superkritieke vloeistowwe.<ref>{{cite web |title= A Freaky Fluid inside Jupiter? | url= https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/09aug_juno3 |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref><ref>{{cite web |title= Nasa System Exploration Jupiter| url= https://solarsystem.nasa.gov/planets/jupiter/in-depth.amp |website=Nasa |access-date=8 December 2021}}</ref> Fisiek raak die gas al hoe warmer en digter namate die diepte toeneem.<ref>{{cite journal |last=Guillot |first=T. |title=A comparison of the interiors of Jupiter and Saturn |journal=Planetary and Space Science |year=1999 |volume=47 |issue=10–11 |pages=1183–1200 |bibcode=1999P&SS...47.1183G |arxiv=astro-ph/9907402 |doi=10.1016/S0032-0633(99)00043-4|s2cid=19024073 |url=http://cds.cern.ch/record/394768}}</ref> Reënagtige druppels helium en neon val neer deur die laer atmosfeer, en put die hoeveelheid van dié elemente in die boonste atmosfeer uit.<ref>{{cite journal |last=Lodders |first=Katharina |title=Jupiter Formed with More Tar than Ice |journal=The Astrophysical Journal |year=2004 |volume=611 |issue=1 |pages=587–597 |doi=10.1086/421970 |bibcode=2004ApJ...611..587L|s2cid=59361587 |url=http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20200412141533/http://pdfs.semanticscholar.org/afa4/68519084fe3a3076b614442803056943e202.pdf |url-status=dead |archive-date=April 12, 2020 }}</ref> Berekenings dui daarop dat heliumdruppels by 'n radius van 60&nbsp;000 km (11&nbsp;000 km onder die bokant van die wolke) van metallieke waterstof skei en weer by 50&nbsp;000 km (22&nbsp;000 km onder die wolke) meng.<ref>S. Brygoo et al. 'Evidence of hydrogen−helium immiscibility at Jupiter-interior conditions.' ''Nature.'' Vol. 593, 27 Mei 2021, p. 517. {{doi|10.1038/s41586-021-03516-0}}.</ref> 'n Reënval van [[diamant]]e is al voorgestel, nes op Saturnus<ref name="SC-20131009">{{cite news |last=Kramer |first=Miriam |title=Diamond Rain May Fill Skies of Jupiter and Saturn |url=https://www.space.com/23135-diamond-rain-jupiter-saturn.html |date=October 9, 2013 |work=Space.com |access-date=August 27, 2017}}</ref> en die ysreuse Uranus en Neptunus.<ref name="WP-20170825">{{cite news |last=Kaplan |first=Sarah |title=It rains solid diamonds on Uranus and Neptune |url=https://www.washingtonpost.com/news/speaking-of-science/wp/2017/08/25/it-rains-solid-diamonds-on-uranus-and-neptune/ |date=August 25, 2017 |newspaper=The Washington Post |access-date=August 27, 2017}}</ref> Die temperatuur en druk in Jupiter neem geleidelik toe na die binnekant, want die hitte van planetêre formasie kan net deur [[konveksie]] ontsnap.<ref name="Juno"/> By 'n oppervlakdiepte waar die atmosferiese drukvlak 1 [[bar]] (0,10&nbsp;MPa) is, is die temperatuur sowat 165&nbsp;K (-108&nbsp;°C). Die streek van superkritieke waterstof verander geleidelik van 'n molekulêre tot 'n metallieke vloeistof en strek oor 'n drukomvang van 50-400&nbsp;GPa met temperature van onderskeidelik 5&nbsp;000 - 8&nbsp;400&nbsp;K (4&nbsp;730 - 8&nbsp;130&nbsp;°C). Die temperatuur van Jupiter se verdunde kern is na raming 20&nbsp;000&nbsp;K (19&nbsp;700&nbsp;°C), met 'n druk van sowat 4&nbsp;000&nbsp;GPa.<ref name=Guillot_et_al_2004>{{cite book | chapter=The interior of Jupiter | bibcode=2004jpsm.book...35G | last1=Guillot | first1=Tristan | last2=Stevenson | first2=David J. | last3=Hubbard | first3=William B. | last4=Saumon | first4=Didier | title=Jupiter. The planet, satellites and magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, UK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | page=45 | chapter-url=https://www.google.com/books/edition/Jupiter/aMERHqj9ivcC?hl=en&gbpv=1&pg=PA45 }}</ref> ===Atmosfeer=== Jupiter se atmosfeer strek tot 'n diepte van 3&nbsp;000&nbsp;km onder die wolklae.<ref name=Guillot_et_al_2004/> ====Wolklae==== {{Multibeeld | align = left | direction = horizontal | background color = | voetskrif = | header= | beeld1 = Map of Jupiter.jpg | width1 = 241 | onderskrif1 = Jupiter se suidpool. | beeld2 = PIA21641-Jupiter-SouthernStorms-JunoCam-20170525.jpg | width2 = 222 | onderskrif2 = Jupiter se suidelike storms. }} Jupiter is deurgaans bedek met wolke van [[ammoniak]]kristalle, wat dalk ook ammoniumwaterstofsulfied bevat.<ref>{{cite journal | title=Coloring Jupiter's clouds: Radiolysis of ammonium hydrosulfide (NH4SH) | last1=Loeffler | first1=Mark J. | last2=Hudson | first2=Reggie L. | journal=Icarus | volume=302 | pages=418–425 | date=March 2018 | doi=10.1016/j.icarus.2017.10.041 | bibcode=2018Icar..302..418L | url=https://science.gsfc.nasa.gov/691/cosmicice/reprints/NH4SH_Icarus_Loeffler_Hudson_2018.pdf | access-date=2022-04-25 }}</ref> Die wolke is geleë in die tropopouse van die atmosfeer (net bo die [[troposfeer]]) en vorm bande by verskillende breedteliggings, wat bekend is as tropiese streke. Dié word onderverdeel in ligter "sones" en donkerder "gordels". Die wisselwerkings tussen dié botsende sirkulasiepatrone veroorsaak storms en onstuimigheid. Windsnelhede tot 100&nbsp;m/s ((360&nbsp;km/h) is algemeen in die [[Straalstroom|straalstrome]].<ref>{{cite journal | title=Dynamics of Jupiter's Atmosphere | last1=Ingersoll | first1=Andrew P. | last2=Dowling | first2=Timothy E. | last3=Gierasch | first3=Peter J. | last4=Orton | first4=Glenn S. | last5=Read | first5=Peter L. | last6=Sánchez-Lavega | first6=Agustin | last7=Showman | first7=Adam P. | last8=Simon-Miller | first8=Amy A. | last9=Vasavada | first9=Ashwin R. | journal=Jupiter. The Planet, Satellites and Magnetosphere | editor1-first=Fran | editor1-last=Bagenal | editor2-first=Timothy E. | editor2-last=Dowling | editor3-first=William B. | editor3-last=McKinnon | series=Cambridge planetary science | volume=1 | publication-place=Cambridge, VK | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-81808-7 | date=2004 | pages=105–128 | url=https://authors.library.caltech.edu/36015/1/Ingersoll_p105.pdf | access-date=2022-03-08 }}</ref> Die sones verskil van jaar tot jaar in breedte, kleur en intensiteit, maar het stabiel genoeg gebly dat wetenskaplikes name aan hulle gegee het.<ref name="burgess" />{{rp|6}} Die wolklaag is sowat 50&nbsp;km diep en bestaan uit minstens twee dekke ammoniakwolke: 'n smal, deursigtiger streek bo en 'n dikker onderdek. Daar kan 'n dun laag waterwolke onder die ammoniakwolke wees, wat aangedui word deur [[weerlig]]flitse wat in die atmosfeer waargeneem word.<ref>{{cite journal | title=Lightning Generation in Moist Convective Clouds and Constraints on the Water Abundance in Jupiter | last1=Aglyamov | first1=Yury S. | last2=Lunine | first2=Jonathan | last3=Becker | first3=Heidi N. | last4=Guillot | first4=Tristan | last5=Gibbard | first5=Seran G. | last6=Atreya | first6=Sushil | last7=Bolton | first7=Scott J. | last8=Levin | first8=Steven | last9=Brown | first9=Shannon T. | last10=Wong | first10=Michael H. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | volume=126 | issue=2 | id=e06504 | date=February 2021 | doi=10.1029/2020JE006504 | arxiv=2101.12361 | bibcode=2021JGRE..12606504A | s2cid=231728590 }}</ref> Dié elektriese ontladings kan tot duisend keer so sterk as weerlig op Aarde wees.<ref>{{cite web | editor1-last=Watanabe | editor1-first=Susan |date=February 25, 2006 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/galileo_end.html |title=Surprising Jupiter: Busy Galileo spacecraft showed jovian system is full of surprises |publisher=NASA |access-date=February 20, 2007}}</ref> Die waterwolke veroorsaak vermoedelik donderstorms op dieselfde manier as op aarde: deur hitte wat van die binnekant af opstyg.<ref>{{cite journal |last=Kerr |first=Richard A. |title=Deep, Moist Heat Drives Jovian Weather |journal=Science |year=2000 |volume=287 |issue=5455 |pages=946–947 |doi=10.1126/science.287.5455.946b |s2cid=129284864 | url=https://www.proquest.com/openview/d4cfc37399ab62ac9e0668fd231cb072/1?pq-origsite=gscholar&cbl=1256 | access-date=2022-04-26 }}</ref> Die Juno-sending het "vlak weerlig" onthul wat ontstaan uit ammoniakwaterwolke redelik hoog op in die atmosfeer.<ref>{{cite journal | title=Small lightning flashes from shallow electrical storms on Jupiter | last1=Becker | first1=Heidi N. | last2=Alexander | first2=James W. | last3=Atreya | first3=Sushil K. | last4=Bolton | first4=Scott J. | last5=Brennan | first5=Martin J. | last6=Brown | first6=Shannon T. | last7=Guillaume | first7=Alexandre | last8=Guillot | first8=Tristan | last9=Ingersoll | first9=Andrew P. | last10=Levin | first10=Steven M. | last11=Lunine | first11=Jonathan I. | last12=Aglyamov | first12=Yury S. | last13=Steffes | first13=Paul G. | journal=Nature | volume=584 | issue=7819 | pages=55–58 | year=2020 | doi=10.1038/s41586-020-2532-1 | pmid=32760043 | bibcode=2020Natur.584...55B | s2cid=220980694 | issn=0028-0836 | url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-03058480 }}</ref> In die boonste atmosfeer is ook weerligflitse van omtrent 1,4&nbsp;millisekondes waargeneem. Hulle is bekend as "elfies" en lyk blou of pienk vanweë die waterstof.<ref>{{cite journal | title=Possible Transient Luminous Events Observed in Jupiter's Upper Atmosphere | last1=Giles | first1=Rohini S. | last2=Greathouse | first2=Thomas K. | last3=Bonfond | first3=Bertrand | last4=Gladstone | first4=G. Randall | last5=Kammer | first5=Joshua A. | last6=Hue | first6=Vincent | last7=Grodent | first7=Denis C. | last8=Gérard | first8=Jean-Claude | last9=Versteeg | first9=Maarten H. | last10=Wong | first10=Michael H. | last11=Bolton | first11=Scott J. | last12=Connerney | first12=John E. P. | last13=Levin | first13=Steven M. | journal=Journal of Geophysical Research: Planets | year=2020 | volume=125 | issue=11 | pages=e06659 | id=e06659 | doi=10.1029/2020JE006659 | arxiv=2010.13740 | bibcode=2020JGRE..12506659G | s2cid=225075904 }}</ref><ref>{{cite web | title=Juno Data Indicates 'Sprites' or 'Elves' Frolic in Jupiter's Atmosphere | date=October 27, 2020 | editor-first=Tony | editor-last=Greicius | website=NASA | url=https://www.nasa.gov/feature/jpl/juno-data-indicates-sprites-or-elves-frolic-in-jupiters-atmosphere | access-date=December 30, 2020 }}</ref> Die oranje en bruin kleure in Jupiter se wolke word veroorsaak deur opwellende samestellings wat van kleur verander wanneer hulle blootgestel word aan die [[ultraviolet]] lig van die [[Son]]. Die presiese samestelling is onseker, maar die stowwe is vermoedelik [[fosfor]], [[swael]] of moontlik koolwaterstowwe.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|39}}<ref>{{cite conference | last1=Strycker | first1=P. D. | last2=Chanover | first2=N. | last3=Sussman | first3=M. | last4=Simon-Miller | first4=A. |title=A Spectroscopic Search for Jupiter's Chromophores |work=DPS meeting #38, #11.15 |publisher=American Astronomical Society |year=2006 |bibcode=2006DPS....38.1115S}}</ref> Dié kleurryke samestellings, bekend as "chromofore", meng met die warmer wolke van die laer dek. Die ligkleurige sones word gevorm wanneer stygende konveksieselle kritalliserende ammoniak vorm wat die chromofore verberg.<ref name="worldbook">{{cite web | last1=Gierasch | first1=Peter J. | last2=Nicholson | first2=Philip D. |year=2004 | url=http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050105155019/http://www.nasa.gov/worldbook/jupiter_worldbook.html | url-status=dead | archive-date=January 5, 2005 | title=Jupiter | publisher=World Book @ NASA | access-date=August 10, 2006 }}</ref> Jupiter se klein [[ashelling]] bring mee dat die planeet se pole altyd minder sonstraling as die ewenaarstreek kry. Konveksie in die binnekant van die planeet vervoer energie na die pole, en balanseer die temperature in die wolklaag uit.<ref name="burgess" />{{rp|54}} ===Die Groot Rooi Vlek en ander draaikolke=== [[Beeld:Jupiters iconic Great Red Spot.jpg|250px|thumb|Die Groot Rooi Vlek van naby afgeneem deur Juno (April 2018).]] Die bekendste verskynsel op Jupiter is die [[Groot Rooi Vlek]],<ref name="NYT-20171213">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=The Great Red Spot Descends Deep into Jupiter |url=https://www.nytimes.com/2017/12/13/science/jupiter-great-red-spot-juno.html |date=December 13, 2017 |work=The New York Times |access-date=December 15, 2017}}</ref> 'n langdurige antisikloniese storm by 22°&nbsp;suid van die ewenaar. Dit bestaan sover bekend reeds sedert 1831,<ref>{{cite journal |last=Denning |first=William F. |title=Jupiter, early history of the great red spot on |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |year=1899 |volume=59 |issue=10 |pages=574–584 |bibcode=1899MNRAS..59..574D |doi=10.1093/mnras/59.10.574|doi-access=free }}</ref> en moontlik sedert 1665.<ref name="kyrala26">{{cite journal |last=Kyrala |first=A. |title=An explanation of the persistence of the Great Red Spot of Jupiter |journal=Moon and the Planets |year=1982 |volume=26 |issue=1 |pages=105–107 |bibcode=1982M&P....26..105K |doi=10.1007/BF00941374|s2cid=121637752 }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.gutenberg.org/files/28758/28758-h/28758-h.htm | title=Philosophical Transactions of the Royal Society | editor-first=Henry | editor-last=Oldenburg | volume=1 | date=1665–1666 | publisher=Project Gutenberg | access-date=2011-12-22 }}</ref> Op beelde van die [[Hubble-ruimteteleskoop]] kan tot twee "rooi vlekke" naby die Groot Rooi Vlek gesien word.<ref>{{cite web |title=New Red Spot Appears on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/23/image/a/ |last1=Wong|first1=M.|last2=de Pater|first2=I.|website=HubbleSite |publisher=Nasa |date=May 22, 2008|access-date=December 12, 2013}}</ref><ref>{{cite web |title=Three Red Spots Mix It Up on Jupiter |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/27/image/a/ |last1=Simon-Miller|first1=A.|last2=Chanover|first2=N.|last3=Orton|first3=G.|website=HubbleSite |publisher=[[NASA]] |date=July 17, 2008|access-date=April 26, 2015}}</ref> Die storm is sigbaar met aardgebaseerde [[Teleskoop|teleskope]] met 'n [[lensopening]] van 12&nbsp;cm of groter.<ref>{{cite book |first=Michael A. |last=Covington |date=2002 |title=Celestial Objects for Modern Telescopes |page=[https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 53] |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-52419-3 |url=https://archive.org/details/celestialobjects00covi/page/53 }}</ref> Die ovaal voorwerp draai antikloksgewys, met 'n rotasieperiode van omtrent ses dae.<ref>{{cite web | last1=Cardall | first1=C. Y. | last2=Daunt | first2=S. J. | url=http://csep10.phys.utk.edu/astr161/lect/jupiter/redspot.html | title=The Great Red Spot | publisher=University of Tennessee | access-date=February 2, 2007 }}</ref> Die maksimum hoogte van die storm is sowat 8&nbsp;km bo die bokant van die omringende wolke.<ref>{{cite book | title=Jupiter, the Giant of the Solar System | work=The Voyager Mission | page=5 | publisher=NASA | date=1979 | url=https://www.google.com/books/edition/The_Voyager_Mission/KuBYXLt4K9MC?hl=en&gbpv=1&pg=PA5 }}</ref> Die vlek se samestelling en die bron van sy rooi kleur is onseker, hoewel 'n moontlike verduideliking fotogedissosieerde ammoniak is wat met [[etyn]] reageer.<ref>{{cite journal | title=A possibly universal red chromophore for modeling colour variations on Jupiter | last1=Sromovsky | first1=L. A. | last2=Baines | first2=K. H. | last3=Fry | first3=P. M. | last4=Carlson | first4=R. W. | journal=Icarus | volume=291 | pages=232–244 | date=July 2017 | doi=10.1016/j.icarus.2016.12.014 | arxiv=1706.02779 | bibcode=2017Icar..291..232S | s2cid=119036239 }}</ref> Die Groot Rooi Vlek is groter as die Aarde.<ref name="sp.news20151125">{{cite news |url=http://space.news/2015-11-25-is-jupiters-great-red-spot-nearing-its-twilight.html |title=Is Jupiter's Great Red Spot nearing its twilight? |work=Space.news |first=Greg |last=White |date=November 25, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> Volgens wiskundige modelle is die storm stabiel en sal dit 'n permanente verskynsel bly.<ref>{{cite journal |title=Laboratory simulation of Jupiter's Great Red Spot |first1=Jöel |last1=Sommeria |first2=Steven D. |last2=Meyers |first3=Harry L. |last3=Swinney |journal=Nature |volume=331 |issue=6158 |pages=689–693 |date=February 25, 1988 |doi=10.1038/331689a0 |bibcode=1988Natur.331..689S|s2cid=39201626 }}</ref> Die grootte het egter aansienlik afgeneem sedert dit ontdek is. In aanvanklike waarnemings in die laat 1800's is bereken dit is sowat 41&nbsp;000&nbsp;km lank. Teen die Voyager-verbyvlug van 1979 was die storm 23&nbsp;300&nbsp;km lank en sowat 13&nbsp;000&nbsp;km breed.<ref name="Simon2015">{{cite conference |title=Dramatic Change in Jupiter's Great Red Spot |conference=46th Lunar and Planetary Science Conference. March 16–20, 2015. The Woodlands, Texas. |first1=A. A. |last1=Simon |first2=M. H. |last2=Wong |first3=J. H. |last3=Rogers |first4=G. S. |last4=Orton |first5=I. |last5=de Pater |first6=X. |last6=Asay-Davis |first7=R. W. |last7=Carlson |first8=P. S. |last8=Marcus |date=March 2015 |bibcode=2015LPI....46.1010S}}</ref> Volgens waarnemings deur Hubble in 1995 het die lengte afgeneem tot 20&nbsp;950&nbsp;km en in 2009 was dit 17&nbsp;910&nbsp;km lank. In 2015 was die storm sowat 16&nbsp;500 by 10&nbsp;940&nbsp;km,<ref name="Simon2015" /> en het die lengte met sowat 930&nbsp;km per jaar afgeneem.<ref name="sp.news20151125" /><ref name="techtimes20151021">{{cite news |url=http://www.techtimes.com/articles/97643/20151021/jupiters-superstorm-is-shrinking-is-changing-red-spot-evidence-of-climate-change.htm |title=Jupiter's Superstorm Is Shrinking: Is Changing Red Spot Evidence Of Climate Change? |work=Tech Times |first=Rina Marie |last=Doctor |date=October 21, 2015 |access-date=April 13, 2017}}</ref> In Oktober 2021 het Juno die diepte van die Groot Rooi Vlek op 300-500&nbsp;km gemeet.<ref>{{Cite web|last=Grush|first=Loren|date=2021-10-28|title=NASA's ''Juno'' spacecraft finds just how deep Jupiter's Great Red Spot goes|url=https://www.theverge.com/2021/10/28/22749095/nasa-juno-jupiter-great-red-spot-depth|access-date=2021-10-28|website=The Verge|language=en}}</ref> [[Beeld:Oval_BA_(Hubble).jpg|links|thumb|300px|Die vorming van Ovaal BA uit drie wit ovale.]] Juno-sendings het getoon daar is verskeie polêre sikloongroepe by Jupiter se pole. Die noordelike groep bevat nege siklone, met 'n grote in die middel en agt ander daaromheen, terwyl die suidelike weergawe ook 'n sentrale sikloon het, maar deur vyf groot storms en 'n kleiner een omring word.<ref name=Adriani_et_al_2018>{{cite journal | title=Clusters of cyclones encircling Jupiter's poles | last1=Adriani | first1=A. | last2=Mura | first2=A. | last3=Orton | first3=G. | last4=Hansen | first4=C. | last5=Altieri | first5=F. | last6=Moriconi | first6=M. L. | last7=Rogers | first7=J. | last8=Eichstädt | first8=G. | journal=Nature | volume=555 | issue=7695 | pages=216–219 | date=March 2018 | doi=10.1038/nature25491 | pmid=29516997 | bibcode=2018Natur.555..216A| s2cid=4438233 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Just Watched a Mass of Cyclones on Jupiter Evolve Into a Mesmerising Hexagon | url=https://www.sciencealert.com/june-watched-a-pentagon-of-storms-on-jupiter-evolve-into-a-hexagon | last=Starr | first=Michelle | date=December 13, 2017 | website=Science Alert}}</ref> Dié poolstrukture word deur onstuimigheid in die planeet se atmosfeer veroorsaak en kan vergelyk word met Saturnus se seshoek by sy noordpool. In 2000 het 'n atmosferiese verskynsel in die suidelike halfrond gevorm wat soortgelyk aan die Groot Rooi Vlek is, maar kleiner. Dit is geskep deurdat kleiner, wit ovaalvormige storms verenig het om 'n enkele storm te vorm – die drie kleiner ovale is in 1939-'40 gevorm. Die verenigde verskynsel is "Ovaal BA" genoem. Dit het intussen in intensiteit afgeneem en van wit in rooi verander, en word nou die "Klein Rooi Vlek" genoem.<ref>{{cite web |first=Bill |last=Steigerwald |date=October 14, 2006 |url=http://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2006/little_red_spot.html |title=Jupiter's Little Red Spot Growing Stronger |publisher=NASA |access-date=February 2, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Vertical structure of Jupiter's Oval BA before and after it reddened: What changed? | last1=Wong | first1=Michael H. | last2=de Pater | first2=Imke | last3=Asay-Davis | first3=Xylar | last4=Marcus | first4=Philip S. | last5=Go | first5=Christopher Y. | journal=Icarus | volume=215 | issue=1 |pages=211–225 | date=September 2011 | doi=10.1016/j.icarus.2011.06.032 | bibcode=2011Icar..215..211W | url=http://cfd.me.berkeley.edu/wp-content/uploads/2011/08/wong-publlished-1.pdf | access-date=2022-04-27 }}</ref> In April 2017 is 'n "Groot Koue Vlek" in Jupiter se [[termosfeer]] by sy noordpool ontdek. Die verskynsel is 24&nbsp;000&nbsp;km lank, 12&nbsp;000&nbsp;km breed en 200&nbsp;°C kouer as die omringende streke. Hoewel die storm op kort termyn in grootte en intensiteit wissel, bly dit al 15 jaar lank op dieselfde plek in die atmosfeer. Dit kan gevorm word deur die wisselwerkings tussen gelaaide deeltjies wat van Io af kom en die sterk [[magneetveld]] van Jupiter, wat lei tot 'n herverspreiding van hittevloei.<ref name="Stallard et Al., 2017">{{cite journal |title=The Great Cold Spot in Jupiter's upper atmosphere |journal=Geophysical Research Letters |last1=Stallard |first1=Tom S. |last2=Melin |first2=Henrik |last3=Miller |first3=Steve |last4=Moore |first4=Luke |last5=O'Donoghue |first5=James |last6=Connerney |first6=John E. P. |last7=Satoh |first7=Takehiko |last8=West |first8=Robert A. |last9=Thayer |first9=Jeffrey P. |last10=Hsu |first10=Vicki W. |last11=Johnson |first11=Rosie E. |volume=44 |issue=7 |pages=3000–3008 |date=April 10, 2017 |doi=10.1002/2016GL071956 |pmid=28603321 |pmc=5439487 |bibcode=2017GeoRL..44.3000S}}</ref> === Magnetosfeer=== {{beeldgroep2|perrow = 1 / 2|total_width=275 |image1= PIA23465-PlanetJupiter-Aurorae-20191001.gif|caption1=Auroras op die noord- en suidpool (animasie). |image2= Hubble Captures Vivid Auroras in Jupiter's Atmosphere.jpg|caption2=Auroras op die noordpool (Hubble). |image3= PIA21033 Juno's View of Jupiter's Southern Lights.jpg|caption3=Infrarooi aansig van suiderligte. }} Jupiter se [[magneetveld]] is die sterkste van al die planete in die Sonnestelsel,<ref name="worldbook" /> met 'n dipoolmoment van 0,4170&nbsp;mT (millitesla) wat 'n hellingshoek van 10,31° tot die rotasiepool het. Die sterkte van die oppervlakmagneetveld wissel van 0,2&nbsp;mT tot 2&nbsp;mT.<ref>{{Cite journal | last1=Connerney | first1=J. E. P. | last2=Kotsiaros | first2=S. | last3=Oliversen | first3=R. J. | last4=Espley | first4=J. R. | last5=Joergensen | first5=J. L. | last6=Joergensen | first6=P. S. | last7=Merayo | first7=J. M. G. |date=May 26, 2017 | title=A New Model of Jupiter's Magnetic Field From Juno's First Nine Orbits | journal=Geophysical Research Letters | language=en | volume=45 | issue=6 | pages=2590–2596 | doi=10.1002/2018GL077312 | bibcode=2018GeoRL..45.2590C | url=http://orbit.dtu.dk/ws/files/147221632/Connerney_et_al_2018_Geophysical_Research_Letters.pdf | doi-access=free }}</ref> Dié veld word vermoedelik geskep deur werwelstrome van geleidingsmateriale in die kern van vloeibare metallieke waterstof. By sowat 75&nbsp;[[Jupiterradius]]se van die planeet af skep die wisselwerking van die magnetosfeer met die [[sonwind]] 'n [[boogskok]]. Om Jupiter se magnetosfeer is 'n magnetopouse, wat geleë is by die binnekant van 'n magnetoskild – 'n streek tussen die magnetopouse en die boogskok. Die sonwind reageer met dié streke en verleng die magnetosfeer aan Jupiter se lykant (die kant afgekeer van die windrigting) tot amper by Saturnus se wentelbaan. Die wentelbane van Jupiter se grootste vier mane is almal binne die magnetosfeer, wat hulle teen die sonwind beskerm.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|69}} Die vulkane op die maan [[Io (maan)|Io]] werp groot hoeveelhede [[swaeldioksied]] uit, wat 'n [[Torus|gastorus]] al langs die wentelbaan van die maan vorm. Die gas word [[Ioon|geïoniseer]] in Jupiter se magnetosfeer en skep swael- of suurstofione. Hulle, saam met waterstofione wat in Jupiter se atmosfeer ontstaan, vorm 'n [[plasma]]plaat in Jupiter se ewenaarvlak. Die plasma in die plaat roteer saam met die planeet en verwring die dipoolmagneetveld in dié van 'n magnetoskyf. [[Elektron]]e in die plasmaplaat skep 'n sterk radiohandtekening, met kort, gesuperponeerde uitbarstings in die omvang van 0,6-30&nbsp;[[hertz|MHz]] wat van die Aarde af waargeneem kan word.<ref>{{cite news | last=Brainerd | first=Jim | date=November 22, 2004 |title=Jupiter's Magnetosphere | work=The Astrophysics Spectator | url=http://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html | access-date=August 10, 2008 | archive-date=January 25, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210125004606/https://www.astrophysicsspectator.com/topics/planets/JupiterMagnetosphere.html }}</ref><ref>{{cite web | url=https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm | website=NASA | title=Receivers for Radio JOVE | date=March 1, 2017 | access-date=September 9, 2020 | archive-date=January 26, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210126034939/https://radiojove.gsfc.nasa.gov/telescope/rj_receivers.htm|url-status=dead }}</ref> Terwyl Io deur dié torus beweeg, skep die wisselwerking plasmagolwe wat geïoniseerde materie tot in Jupiter se poolstreke dra. As gevolg hiervan word radiogolwe geskep deur 'n [[siklotron]]masermeganisme, en die energie word uitgestuur met 'n keëlvormige oppervlak langs. Wanneer die Aarde deur dié keël beweeg, kan radio-emissies van Jupiter af dié van die Son af oorskry.<ref>{{cite web | date=February 20, 2004 | url=https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | title=Radio Storms on Jupiter | last1=Phillips | first1=Tony | last2=Horack | first2=John M. | website=NASA | access-date=February 1, 2007 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20070213220639/https://science.nasa.gov/headlines/y2004/20feb_radiostorms.htm | archive-date=February 13, 2007 }}</ref> ===Platetêre ringe=== {{Hoofartikel|Jupiter se ringe}} Jupiter het 'n dowwe [[planetêre ring]]stelsel wat uit drie segmente saamgestel is: 'n binneste [[torus]] van deeltjies bekend as die halo, 'n relatief helder hoofring en 'n buitenste fyn ring.<ref>{{cite journal |last1=Showalter |first1=M. A. |last2=Burns |first2=J. A. |last3=Cuzzi |first3=J. N. |last4=Pollack |first4=J. B. |year=1987 |title=Jupiter's ring system: New results on structure and particle properties |journal=Icarus |volume=69 |issue=3 |pages=458–498 |bibcode=1987Icar...69..458S |doi=10.1016/0019-1035(87)90018-2}}</ref> Dié ringe bestaan oënskynlik uit stof, terwyl Saturnus se ringe uit ys bestaan.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|65}} Die hoofring bestaan waarskynlik uit materiaal wat van die mane [[Adrastea (maan)|Adrastea]] en [[Metis (maan)|Metis]] afkomstig is en deur die planeet se sterk swaartekraginvloed na Jupiter aangetrek word. Nuwe materiaal word deur bykomende botsings bygevoeg.<ref name="Burns1999">{{cite journal |last1=Burns |first1=J. A. |last2=Showalter |first2=M. R. |last3=Hamilton |first3=D. P. |last4=Nicholson |first4=P. D. |last5=de Pater |first5=I. |last6=Ockert-Bell |first6=M. E. |last7=Thomas |first7=P. C. |year=1999 |title=The Formation of Jupiter's Faint Rings |journal=Science |volume=284 |issue=5417 |pages=1146–1150 |bibcode=1999Sci...284.1146B |doi=10.1126/science.284.5417.1146 |pmid=10325220 |s2cid=21272762}}</ref> Op dieselfde manier skep die mane [[Tebe (maan)|Tebe]] en [[Amaltea (maan)|Amaltea]] vermoedelik twee afsonderlike komponente van die stowwerige fyn ring.<ref name="Burns1999" /> Daar is bewyse van 'n vierde ring wat kan bestaan uit botsingstukke van Amaltea af wat al langs die maan se wentelbaan voorkom.<ref>{{cite journal |last1=Fieseler |first1=P. D. |last2=Adams |first2=O. W. |last3=Vandermey |first3=N. |last4=Theilig |first4=E. E. |last5=Schimmels |first5=K. A. |last6=Lewis |first6=G. D. |last7=Ardalan |first7=S. M. |last8=Alexander |first8=C. J. |year=2004 |title=The Galileo Star Scanner Observations at Amalthea |journal=Icarus |volume=169 |issue=2 |pages=390–401 |bibcode=2004Icar..169..390F |doi=10.1016/j.icarus.2004.01.012}}</ref> ==Wentelbaan en rotasie== [[Beeld:Solar system orrery outer planets.gif|links|thumb|230px|Die wentelbane van Jupiter en die ander buiteplanete.]] Jupiter is die enigste planeet in die Sonnestelsel waarvan die [[massamiddelpunt]] buite die [[Son]] lê, al is dit net met 7% van die Son se radius.<ref>{{cite book | last1=Herbst | first1=T. M. | last2=Rix | first2=H.-W. | date=1999 | editor1-last=Guenther | editor1-first=Eike | editor2-last=Stecklum | editor2-first=Bringfried | editor3-last=Klose | editor3-first=Sylvio | chapter=Star Formation and Extrasolar Planet Studies with Near-Infrared Interferometry on the LBT | title=Optical and Infrared Spectroscopy of Circumstellar Matter | series=ASP Conference Series | volume=188 | isbn=978-1-58381-014-9 | pages=341–350 | bibcode=1999ASPC..188..341H | publisher=Astronomical Society of the Pacific | publication-place=San Francisco, Calif. }}</ref><ref name="Jupiter-COM-20160730">{{cite book |page=199|title=Newton's Gravity: An Introductory Guide to the Mechanics of the Universe|last1=MacDougal|first1=Douglas W.|date=December 16, 2012|isbn=978-1-4614-5444-1|publisher=Springer New York}}</ref> Die gemiddelde afstand tussen Jupiter en die Son is 778&nbsp;miljoen&nbsp;km (5,2&nbsp;[[AE]]) en die planeet voltooi elke 11,86&nbsp;jaar 'n omwenteling. Dit is sowat twee vyfdes van Saturnus se wentelperiode, en dit vorm amper 'n [[baanresonansie]].<ref>{{cite journal | last1=Michtchenko | first1=T. A. | last2=Ferraz-Mello | first2=S. | title=Modeling the 5:2 Mean-Motion Resonance in the Jupiter–Saturn Planetary System | journal=Icarus | date=February 2001 | volume=149 | issue=2 | pages=77–115 | doi=10.1006/icar.2000.6539 | bibcode=2001Icar..149..357M }}</ref> Jupiter se wentelvlak het 'n [[baanhelling]] van 1,30° in vergelyking met die Aarde. Omdat die wentelbaan se [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] 0,049 is, is Jupiter net meer as 75&nbsp;miljoen&nbsp;km nader aan die Son met [[perihelium]] as met [[afelium]].<ref name="fact"/> Jupiter se [[ashelling]] is relatief klein, net 3,13°, en sy [[seisoen]]e is dus onbeduidend in vergelyking met dié van die Aarde en [[Mars]].<ref>{{cite web |url=https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |title=Interplanetary Seasons |publisher=Science@NASA |access-date=February 20, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071016161443/https://science.nasa.gov/headlines/y2000/interplanetaryseasons.html |archive-date=October 16, 2007 }}</ref> Jupiter se rotasie is die vinnigste van al die planete in die Sonnestelsel. Dit voltooi 'n rotasie in effens minder as 10 uur en dit veroorsaak 'n uitstulping by die ewenaar wat maklik deur 'n amateurteleskoop gesien kan word. Omdat Jupiter nie 'n soliede liggaam is nie, ondergaan sy boonste atmosfeer [[differensiële rotasie]]. Die rotasie van sy poolatmosfeer is sowat 5&nbsp;minute langer as dié van sy ewenaaratmosfeer.<ref name=Ridpath1998>{{cite book |first=Ian |last=Ridpath |date=1998 |title=Norton's Star Atlas |edition=19th |publisher=Prentice Hall |isbn=978-0-582-35655-9}}</ref> ==Waarneming== [[Beeld:Jupiter-and-its-moons-amature.jpg|thumb|220px|Jupiter en die vier mane van Galeilei, soos gesien deur 'n amateurteleskoop (Io was voor Jupiter en kon nie gesien word nie).]] Jupiter is gewoonlik die vierde helderste natuurlike voorwerp in die lug (naas die Son, Maan en Venus),<ref name="worldbook" />hoewel Mars soms helderder as Jupiter kan lyk. Na gelang van Jupiter se posisie ten opsigte van die Aarde, wissel sy visuele [[magnitude]] van -2,94 by [[Opposisie (astronomie)|opposisie]] tot -1,66 tydens [[Konjunksie (sterrekunde)|konjunksie]] met die Son.<ref Name="Mallama_and_Hilton">{{cite journal |author=Mallama, A. |author2=Hilton, J. L. |title=Computing Apparent Planetary Magnitudes for The Astronomical Almanac |journal=Astronomy and Computing |volume=25 | pages=10–24 |year=2018 |doi=10.1016/j.ascom.2018.08.002 |bibcode=2018A&C....25...10M|arxiv=1808.01973 |s2cid=69912809 }}</ref> Sy gemiddelde [[skynbare magnitude]] is -2,2. Sy [[skynbare grootte]] wissel ook van 50,1 tot 30,5&nbsp;[[boogsekonde]]s.<ref name="fact" /> Gunstige opposisies is wanneer Jupiter deur sy [[perihelium]] beweeg en dit nader aan die Aarde is.<ref>{{cite book|chapter=Appendix 3|title=The giant planet Jupiter|last1=Rogers|first1=John H.|date=July 20, 1995|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-41008-3}}</ref> Naby opposisie sal dit lyk of Jupiter in 'n skynbare [[Retrograde en prograde beweging|retrograde beweging]] gaan vir 'n tydperk van sowat 121 dae voordat dit weer prograad beweeg.<ref>{{cite book | title=The Planet Observer's Handbook | first=Fred W. | last=Price | date=October 26, 2000 | page=140 | isbn=9780521789813 | publisher=Cambridge University Press | url=https://www.google.com/books/edition/The_Planet_Observer_s_Handbook/GnrAVhVZ3wMC?gbpv=1&pg=PA140 }}</ref> Omdat Jupiter se wentelbaan buite dié van die Aarde lê, sal die fasehoek van die planeet soos van die Aarde af gesien altyd minder as 11,5° wees; Jupiter lyk dus altyd byna ten volle verlig wanneer dit deur aardgebaseerde teleskope beskou word. Dit was net tydens ruimtetuigsendings na Jupiter dat sekeluitsigte van die planeet verkry is.<ref>{{cite book | title=Pioneer Odyssey | url=https://history.nasa.gov/SP-349/sp349.htm | first1=Richard O. | last1=Fimmel | first2=William | last2=Swindell | first3=Eric | last3=Burgess | year=1974 | edition=Hersien | chapter-url=https://history.nasa.gov/SP-349/ch8.htm | chapter=8. Encounter with the Giant | publisher=NASA History Office | access-date=February 17, 2007 }}</ref> 'n Klein teleskoop sal gewoonlik Jupiter se vier mane van Galilei en die prominente wolkgordels oor sy atmosfeer wys. 'n Groot teleskoop met 'n lensopening van 10,16-15,24&nbsp;cm sal Jupiter se Groot Rooi Vlek wys as dit na die Aarde gedraai is.<ref>{{cite book | title=Outer Planets | page=47 | first=Glenn F. | last=Chaple | date=2009 | isbn=9780313365713 | publisher=ABC-CLIO | series=Greenwood Guides to the Universe | editor1-first=Lauren V. | editor1-last=Jones | editor2-first=Timothy F. | editor2-last=Slater | url=https://www.google.com/books/edition/Guide_to_the_Universe_Outer_Planets/6KXACQAAQBAJ?gbpv=1&pg=PA47 }}</ref><ref>{{cite book | title=The Sky at Night: How to Read the Solar System | last1=North | first1=Chris | last2=Abel | first2=Paul | date=October 31, 2013 | page=183 | publisher=Ebury Publishing | isbn=978-1-4481-4130-2 }}</ref> ==Geskiedenis== ===Navorsing voor teleskope=== [[Beeld:Almagest-planets.svg|thumb|180px|links|'n Model in ''[[Almagest]]'' van die beweging van Jupiter (☉) relatief tot die Aarde (🜨).]] Waarnemings van Jupiter het minstens in die [[Babilonië|Babiloniese]] tyd van die 7de tot 8ste eeu&nbsp;v.C. begin.<ref>{{Cite journal |title=Babylonian Observational Astronomy |author= Sachs|first=A. |journal=[[Philosophical Transactions of the Royal Society of London]] |volume=276 |issue=1257 |date=May 2, 1974 |pages=43–50 (see p. 44) |jstor=74273 |doi=10.1098/rsta.1974.0008 |bibcode=1974RSPTA.276...43S|s2cid=121539390 }}</ref> Die antieke [[Chinese]] het dit as die ''Suì''-ster (''Suìxīng'', 歲星) geken en het hulle siklus van 12 [[aardtak]]ke gebaseer op die benaderde getal jare wat dit duur vir Jupiter om om die Son te wentel. Teen die 4de eeu&nbsp;v.C. het dié waarnemings ontwikkel tot die [[Chinese astrologie|Chinese diereriem]],<ref>{{cite journal |first=Homer H. |last=Dubs |title=The Beginnings of Chinese Astronomy |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=78 |number=4 |year=1958 |pages=295–300 |doi=10.2307/595793|jstor=595793 }}</ref> en elke jaar is verbind met 'n [[ster]] en [[Godheid|god]] wat die streek teenoor Jupiter se posisie in die naglug beheer. Dié oortuigings bestaan steeds in [[Taoïsme|Taoïstiese]] godsdienspraktyke en in die 12 diere van die [[Oos-Asië|Oos-Asiatiese]] diereriem. Die Chinese historikus Xi Zezong het beweer die antieke Chinese sterrekundige Gan De<ref>{{cite book | title=A Guide to Hubble Space Telescope Objects: Their Selection, Location, and Significance | first1=James L. | last1=Chen | first2=Adam | last2=Chen | date=2015 | page=195 | isbn=9783319188720 | publisher=Springer International Publishing | url=https://www.google.com/books/edition/A_Guide_to_Hubble_Space_Telescope_Object/qj0wCgAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PA195 }}</ref> het 'n klein ster aangemeld "in alliansie" met die planeet.<ref>{{cite book | chapter=Facts, Fallacies, Unusual Observations, and Other Miscellaneous Gleanings | title=Weird Astronomy: Tales of Unusual, Bizarre, and Other Hard to Explain Observations | first=David A. J. | last=Seargent | pages=221–282 | isbn=978-1-4419-6424-3 | series=Astronomers' Universe | date=September 24, 2010 }}</ref> Dit kan dui op die waarneming van een van [[Jupiter se natuurlike satelliete|Jupiter se mane]] met die blote oog. As dit waar is, het dit gebeur byna twee millenniums voor [[Galileo Galilei|Galileo]] se ontdekking van die grootste mane.<ref>{{cite journal |last=Xi |first=Z. Z. |title=The Discovery of Jupiter's Satellite Made by Gan-De 2000 Years Before Galileo |journal=Acta Astrophysica Sinica |year=1981 |volume=1 |issue=2 |page=87 |bibcode=1981AcApS...1...85X}}</ref><ref>{{cite book |first=Paul |last=Dong |date=2002 |title=China's Major Mysteries: Paranormal Phenomena and the Unexplained in the People's Republic |publisher=China Books |isbn=978-0-8351-2676-2}}</ref> In 'n verslag van 2016 is berig die [[trapesium]]reël is voor 50&nbsp;v.C. deur die Babiloniërs gebruik om Jupiter se snelheid met die [[sonnebaan]] langs te bepaal.<ref>{{cite journal |last=Ossendrijver |first=Mathieu |date=January 29, 2016 |title=Ancient Babylonian astronomers calculated Jupiter's position from the area under a time-velocity graph |journal=Science |doi=10.1126/science.aad8085 |pmid=26823423 |volume=351 |issue=6272 |pages=482–484 |bibcode=2016Sci...351..482O |s2cid=206644971 |url=https://www.science.org/doi/full/10.1126/science.aad8085}}</ref> In sy werk ''[[Almagest]]'' van die 2de&nbsp;eeu het die [[Hellenistiese Griekeland|Hellenistiese]] sterrekundige [[Ptolemaeus]] 'n geosentriese planetêre model gekonstrueer wat gebaseer is op leisirkels en episiklusse om weereens Jupiter se beweging relatief tot die Aarde te bereken; hy het Jupiter se wentelperiode om die Aarde as 4&nbsp;332,38&nbsp;dae, of 11,86&nbsp;jaar, aangegee.<ref>{{cite book |last=Pedersen |first=Olaf |title=A Survey of the Almagest |date=1974 |publisher=Odense University Press |isbn=9788774920878 |pages=423, 428}}</ref> ===Grondgebaseerde teleskope=== [[Beeld:Galileo_manuscript.png|thumb|180px|Galileo se oorspronklike aantekeninge oor sy waarnemings van Jupiter se mane.]] In 1610 het die Italiaan [[Galileo Galilei]] die grootste vier mane van Jupiter (nou bekend as die [[mane van Galilei]]) met 'n teleskoop ontdek. Dit was sover bekend die eerste waarneming van die mane van 'n planeet buiten die Aarde. Net 'n dag daarna het [[Simon Marius]] onafhanklik mane om Jupiter ontdek, hoewel hy sy ontdekking eers in 1614 in 'n boek gepubliseer het.<ref>{{cite journal | last=Pasachoff | first=Jay M. |title=Simon Marius's Mundus Iovialis: 400th Anniversary in Galileo's Shadow |journal=Journal for the History of Astronomy |year=2015 |volume=46 |issue=2 |pages=218–234 |bibcode=2015AAS...22521505P |doi=10.1177/0021828615585493|s2cid=120470649 }}</ref> Sy name vir die mane word egter vandag steeds gebruik: Io, Europa, Ganumedes en Kallisto. Die ontdekking was 'n groot pluspunt ten gunste van [[Nicolaas Copernicus|Copernicus]] se [[heliosentrisme|heliosentriese]] teorie van die beweging van die planete; Galileo se steun aan Copernicus se teorie het daartoe gelei dat hy deur die [[Inkwisisie]] verhoor en skuldig bevind is.<ref>{{cite web | last=Westfall | first=Richard S | url=http://galileo.rice.edu/Catalog/NewFiles/galilei_gal.html | title=Galilei, Galileo | work=The Galileo Project | publisher=Rice University | access-date=January 10, 2007}}</ref> [[Beeld:Jupiter and Europa (NIRCam) Commissioning Image.jpg|thumb|180px|Jupiter soos in [[infrarooi]] gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]], 14 Julie 2022.]] In die 1660's het [[Giovanni Domenico Cassini|Giovanni Cassini]] 'n nuwe teleskoop gebruik om vlekke en kleurryke bande in Jupiter se atmosfeer te ontdek, om waar te neem dat die planeet afgeplat lyk en om sy rotasieperiode te beraam.<ref name="cassini1">{{cite web | last1=O'Connor | first1=J. J. | last2=Robertson | first2=E. F. | date=April 2003 | url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Cassini.html | title=Giovanni Domenico Cassini | publisher=University of St. Andrews | access-date=February 14, 2007}}</ref> In 1692 het Cassini opgelet die atmosfeer ondergaan [[differensiële rotasie]].<ref>{{cite journal | title=The Galileo probe Doppler wind experiment: Measurement of the deep zonal winds on Jupiter | last1=Atkinson | first1=David H. | last2=Pollack | first2=James B. | last3=Seiff | first3=Alvin | journal=Journal of Geophysical Research | volume=103 | issue=E10 | pages=22911–22928 | date=September 1998 | doi=10.1029/98JE00060 | bibcode=1998JGR...10322911A }}</ref> Die [[Groot Rooi Vlek]] is dalk al in 1664 deur [[Robert Hooke]] en in 1665 deur Cassini waargeneem, hoewel dit betwis word. Die Duitse apteker en sterrekundige Heinrich Schwabe het in 1831 die eerste bekende tekening gemaak om besonderhede van die vlek te wys.<ref>{{cite book |first=Paul |last=Murdin |date=2000 |title=Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics |publisher=Institute of Physics Publishing |location=Bristol |isbn=978-0-12-226690-4 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/encyclopediaofas0000unse_w5z7 }}</ref> Beide Giovanni Borelli en Cassini het tabelle opgestel oor die beweging van Jupiter se mane, wat mense in staat gestel het om presiese voorspellings te maak van wanneer hulle voor of agter die planeet gaan wees. Teen die 1670's het Cassini waargeneem dat wanneer Jupiter aan die ander kant van die Son as die Aarde is, dié verskynsels elke keer sowat 17&nbsp;minute later gebeur as wat verwag is. Ole Rømer het afgelei dat [[lig]] nie so vinnig beweeg dat dit oombliklik gesien word nie ('n afleiding wat Cassini vroeër verwerp het),<ref name="cassini" /> en die tydsverskil is gebruik om die [[ligsnelheid]] te beraam.<ref>{{cite web | first=Kevin | last=Brown | date=2004 |url=http://www.mathpages.com/home/kmath203/kmath203.htm |title=Roemer's Hypothesis |publisher=MathPages |access-date=January 12, 2007}}</ref><ref>{{cite journal | title=Cassini, Rømer, and the velocity of light | last1=Bobis | first1=Laurence | last2=Lequeux | first2=James | journal=Journal of Astronomical History and Heritage | volume=11 | issue=2 | pages=97–105 | date=July 2008 | bibcode=2008JAHH...11...97B }}</ref> In 1892 het E.E. Barnard 'n vyfde maan van Jupiter in Kalifornië waargeneem. Dit is later Amaltea genoem.<ref>{{cite web |first=Joe |last=Tenn |date=March 10, 2006 |url=http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |title=Edward Emerson Barnard |publisher=Sonoma State University |access-date=January 10, 2007 |archive-date=September 17, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917023559/http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/ |url-status=dead }}</ref> Dit was die laaste planetêre maan wat direk deur 'n visuele waarneming met 'n teleskoop ontdek is.<ref>{{cite web |date=October 1, 2001 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20011124022331/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/education/teacherres-amalthea.html |url-status=dead |archive-date=November 24, 2001 |title=Amalthea Fact Sheet |publisher=NASA/JPL |access-date=February 21, 2007}}</ref> Nog agt mane is ontdek voor die verbyvlug van [[Voyager 1]] in 1979. In 1932 het Rupert Wildt [[Spektraallyn|absorpsielyne]] van [[ammoniak]] en [[metaan]] in Jupiter se spektra waargeneem.<ref>{{cite journal |last=Dunham Jr. |first=Theodore |title=Note on the Spectra of Jupiter and Saturn |journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific |year=1933 |volume=45 |issue=263 |pages=42–44 |bibcode=1933PASP...45...42D |doi=10.1086/124297|doi-access=free }}</ref> Drie lank bestaande antisikloniese verskynsels, wat "wit ovale" genoem word, is in 1938 waargeneem. Hulle het dekades lank apart gebly in die atmosfeer; hulle het soms na aan mekaar gekom, maar nooit saamgesmelt nie. In 1998 het twee van hulle eindelik saamgesmelt en in 2000 het hulle die derde een geabsorbeer. Dit is nou bekend as "Ovaal BA".<ref>{{cite journal | last1=Youssef | first1=A. | last2=Marcus | first2=P. S. | title=The dynamics of jovian white ovals from formation to merger | journal=Icarus | year=2003 | volume=162 | issue=1 | pages=74–93 | bibcode=2003Icar..162...74Y | doi=10.1016/S0019-1035(02)00060-X }}</ref> ===Ruimteteleskope=== Op 14 Julie 2022 het [[Nasa]] beelde van Jupiter beskikbaar gestel, insluitende in [[infrarooi]], wat deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]] (JWRT) geneem is.<ref name="NYT-20220715">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA Shows Webb’s View of Something Closer to Home: Jupiter - The powerful telescope will help scientists make discoveries both within our solar system and well beyond it. |url=https://www.nytimes.com/2022/07/15/science/webb-telescope-jupiter-images.html |date=July 15, 2022 |work=The New York Times |accessdate=July 16, 2022 }}</ref> ===Radioteleskope=== [[Beeld:Jupiter.Radio.VLAl.jpg|links|thumb|160px|Jupiter en sy stralingsgordels in radio.]] In 1955 het Bernard Burke en Kenneth Franklin ontdek Jupiter straal uitbarstings van radiogolwe uit by 'n frekwensie van 22,2&nbsp;MHz.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die periode van dié uitbarstings het ooreengestem met die rotasie van die planeet, en hulle het dié inligting gebruik om 'n akkurater waarde vir Jupiter se rotasieperiode te bereken. Radio-uitbarstings van Jupiter kom in twee vorme voor: lang uitbarstings (of L-uitbarstings), wat verskeie sekondes duur, en kort uitbarstings (of S-uitbarstings) wat korter as 'n honderdste van 'n sekonde duur.<ref>{{cite web |last=Weintraub |first=Rachel A. |date=September 26, 2005 |url=http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/radio_jupiter.html |title=How One Night in a Field Changed Astronomy |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> Wetenskaplikes het drie soorte radioseine ontdek wat van Jupiter af kom: * Dekametriese radio-uitbarstings (met 'n golflengte van tiene meters) wissel met Jupiter se rotasie en word beïnvloed deur die wisselwerking van Io met Jupiter se [[magneetveld]].<ref>{{cite web |last=Garcia |first=Leonard N |url=http://radiojove.gsfc.nasa.gov/library/sci_briefs/decametric.htm |title=The Jovian Decametric Radio Emission |publisher=NASA |access-date=February 18, 2007}}</ref> * Desimetriese radio-emissies (met golflengtes wat in sentimeter gemeet word) is in 1959 die eerste keer waargeneem, deur Frank Drake en Hein Hvatum.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|36}} Die oorsprong van dié sein is 'n [[torus]]vormige gordel om Jupiter se ewenaar wat straling skep van elektrone wat in Jupiter se magneetveld versnel word.<ref>{{cite journal | last1=Klein | first1=M. J. | last2=Gulkis | first2=S. | last3=Bolton | first3=S. J. | year=1996 | url=https://ntrs.nasa.gov/search.jsp?R=20060036302 | title=Jupiter's Synchrotron Radiation: Observed Variations Before, During and After the Impacts of Comet SL9 | journal=Conference at University of Graz| page=217 | publisher=NASA | access-date=February 18, 2007 | bibcode=1997pre4.conf..217K }}</ref> * Termiese straling word geskep deur hitte in Jupiter se atmosfeer.<ref name="elkins-tanton" />{{rp|43}} ===Verkenning=== Jupiter word deur outomatiese ruimtetuie besoek sedert 1973, toe [[Pioneer 10]] naby genoeg aan die planeet verbygevlieg het om onthullings oor sy eienskappe en verskynsels terug te stuur Aarde toe.<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/centers/ames/missions/archive/pioneer.html | title=The Pioneer Missions | publisher=Nasa | date=March 26, 2007 | access-date=February 26, 2021 }}</ref><ref>{{cite web | title=NASA Glenn Pioneer Launch History | date=March 7, 2003 | url=http://www.nasa.gov/centers/glenn/about/history/pioneer.html | publisher=Nasa – Glenn Research Center | access-date=December 22, 2011 }}</ref> Baie energie is nodig vir sendings na Jupiter, en [[swaartekragslinger]]s kan gebruik word om die nodige energie te verminder.<ref name="delta-v">{{cite web |last=Wong |first=Al |date=May 28, 1998 |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19970105184300/http://www.jpl.nasa.gov/galileo/faqnav.html |url-status=dead |archive-date=January 5, 1997 |title=Galileo FAQ: Navigation |publisher=Nasa |access-date=November 28, 2006}}</ref> ====Verbyvlugte==== {| class="wikitable floatright" |+ |- ! Ruimtetuig ! Naaste aan<br />planeet ! Afstand |- | [[Pioneer 10]] | 3 Desember 1973 | style="text-align: right;" | 130&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Pioneer 11]] | 4 Desember 1974 | style="text-align: right;" | 34&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 1]] | 5 Maart 1979 | style="text-align: right;" | 349&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Voyager 2]] | 9 Julie 1979 | style="text-align: right;" | 570&nbsp;000&nbsp;km |- | rowspan="2" | Ulysses | 8 Februarie 1992<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 408&nbsp;894&nbsp;km |- | 4 Februarie 2004<ref name="ulysses" /> | style="text-align: right;" | 120&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[Cassini-Huygens|Cassini]] | 30 Desember 2000 | style="text-align: right;" | 10&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km |- | [[New Horizons]] | 28 Februarie 2007 | style="text-align: right;" | 2&nbsp;304&nbsp;535&nbsp;km |} Van 1973 af het verskeie ruimtetuie verbyvlugmaneuvers uitgevoer wat hulle binne waarnemingsafstand van Jupiter gebring het. Die [[Pioneer-program|'''Pioneer''']]-sendings het die eerste nabyskote van Jupiter se atmosfeer en verskeie van sy mane geneem. Hulle het ontdek die stralingsvelde naby die planeet is baie sterker as wat verwag is, maar albei tuie het in dié omgewing oorleef. Hulle bane is gebruik om die massaramings van die Jupiter-stelsel te redefinieer. Radioverduisterings deur die planeet het gelei tot beter metings van Jupiter se deursnee en die mate van afplatting by die pole.<ref name="burgess" />{{rp|47}}<ref name="cosmology 101">{{cite web |last=Lasher |first=Lawrence |date=August 1, 2006 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |title=Pioneer Project Home Page |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=November 28, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060101001205/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNhome.html |archive-date=January 1, 2006 }}</ref> Ses jaar later het die [[Voyager-program|'''Voyager''']]-sendings die mens se begrip van die mane van Galilei grootliks verbeter en Jupiter se ringe ontdek. Hulle het ook bevestig dat die Groot Rooi Vlek antisiklonies is. 'n Vergelyking van foto's het gewys die vlek het van kleur verander sedert die Pioneer-sendings: Dit het van oranje in donkerbruin verander. 'n Torus van geïoniseerde atome is met Io se wentelbaan langs ontdek, en daar is gevind dit kom van uitbarstende vulkane op die maan se oppervlak. Toe Voyager&nbsp;1 agter Jupiter verbyvlieg, het dit weerligflitse in die atmosfeer aan die nagkant ontdek.<ref name="burgess" />{{rp|87}}<ref name="voyager1">{{cite web |date=January 14, 2003 |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/science/jupiter.html |title=Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> Die volgende tuig wat verby Jupiter gevlieg het, was die sonondersoektuig '''Ulysses'''. In Februarie 1992 het dit verby die planeet gevlieg om in 'n poolwentelbaan om die Son te kom. Tydens die verbyvlug het die tuig Jupiter se [[magnetosfeer]] ondersoek, hoewel dit nie kameras gehad het om die planeet af te neem nie. Die tuig het ses jaar later weer by Jupiter verbygevlieg, dié keer veel verder.<ref name="ulysses">{{Cite book | last1=Chan | first1=K. | title=Space OPS 2004 Conference | last2=Paredes | first2=E. S. | last3=Ryne | first3=M. S. | date=2004 | publisher=American Institute of Aeronautics and Astronautics | doi=10.2514/6.2004-650-447 | chapter=Ulysses Attitude and Orbit Operations: 13+ Years of International Cooperation }}</ref> In 2000 het [[Cassini-Huygens|'''Cassini''']] verby Jupiter gevlieg op pad na [[Saturnus]] en hoërresolusiefoto's verskaf.<ref>{{cite journal | last1=Hansen | first1=C. J. | last2=Bolton | first2=S. J. | last3=Matson | first3=D. L. | last4=Spilker | first4=L. J. | last5=Lebreton | first5=J.-P. |title=The Cassini–Huygens flyby of Jupiter |bibcode=2004Icar..172....1H |journal=Icarus |year=2004 |volume=172 |issue=1 |pages=1–8 |doi=10.1016/j.icarus.2004.06.018}}</ref> Die '''[[New Horizons]]''' het in 2007 by Jupiter verbygevlieg vir 'n swaartekragslinger op pad na [[Pluto]].<ref>{{cite web | url=https://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/nh_jupiter_oct09.html | date=October 9, 2007 | publisher=Nasa | title=Pluto-Bound New Horizons Sees Changes in Jupiter System | access-date=February 26, 2021 }}</ref> Die tuig se kameras het die plasmauitset van vulkane op Io gemeet en al vier mane van Galilei in besonderhede bestudeer.<ref>{{cite web | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/newhorizons/news/jupiter_system.html | title=Pluto-Bound New Horizons Provides New Look at Jupiter System | date=May 1, 2007 | publisher=Nasa | access-date=July 27, 2007 }}</ref> ====Ander sendings==== [[Beeld:Galileo_Preparations_-_GPN-2000-000672.jpg|links|180px|thumb|Galileo word gereed gekry, 2000.]] Die eerste ruimtetuig wat om Jupiter gewentel het, was die [[Galileo-ruimtesending|'''Galileo''']]-tuig, wat die planeet op 7 Desember 1995 bereik het.<ref name="HTUW">{{cite AV media | title=How the Universe Works 3 | volume=Jupiter: Destroyer or Savior? |year=2014 | publisher=Discovery Channel}}</ref> Dit was meer as sewe jaar lank in 'n wentelbaan en het verskeie verbyvlugte uitgevoer van al die mane van Galilei en Amaltea. Die tuig het ook die impak van die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] waargeneem toe dit in 1994 teen die planeet bots. Sommige doelwitte van die sending is in die wiele gery deur 'n fout met een van Galileo se [[antenne]]s.<ref name="galileo">{{cite web |last=McConnell |first=Shannon |date=April 14, 2003 |url=http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20041103173530/http://solarsystem.nasa.gov/galileo/ |url-status=dead |archive-date=November 3, 2004 |title=Galileo: Journey to Jupiter |publisher=NASA/JPL |access-date=November 28, 2006}}</ref> In Julie 1995 is 'n atmosfeerondersoektuig van die wenteltuig af losgelaat, en dit het Jupiter se atmosfeer op 7 Desember binnegegaan.<ref name=HTUW/> Dit het teen sowat 2&nbsp;575&nbsp;km/h deur 150&nbsp;km van die atmosfeer met 'n valskerm geval<ref name=HTUW/> en 57,6&nbsp;minute lank data versamel voordat dit verwoes is.<ref>{{cite web |first=Julio |last=Magalhães |date=December 10, 1996 |url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |title=Galileo Probe Mission Events |publisher=NASA Space Projects Division |access-date=February 2, 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070102143553/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/galileo_probe/htmls/probe_events.html |archive-date=January 2, 2007 }}</ref> Die wenteltuig self het dieselfde lot getref toe dit op 21 September 2003 met opset teen die planeet laat bots is. [[Nasa]] het die tuig vernietig om enige moontlikheid uit te skakel dat dit teen die maan Europa, wat dalk [[lewe]] huisves, kan bots en dit besmet.<ref name="galileo" /> Data van dié sending het onthul [[waterstof]] beslaan tot 90% van Jupiter se atmosfeer.<ref name=HTUW/> Die aangetekende temperatuur was hoër as 300&nbsp;°C en die windsnelheid wat gemeet is, meer as 644&nbsp;km/h voordat die tuig verdamp het.<ref name=HTUW/> [[Beeld:Juno prepared for rotation test stand.jpg|thumb|180px|Juno word getoets, 2011.]] Nasa se [[Juno (ruimtetuig)|'''Juno''']]-ruimtetuig het op 4 Julie 2016 by Jupiter aangekom met die doel om die planeet in besonderhede te ondersoek uit 'n poolwentelbaan. Die aanvanklike doel was dit dit in 20 maande 37 keer om Jupiter vlieg.<ref>{{cite web | first=Anthony | last=Goodeill | date=March 31, 2008 | url=http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | title=New Frontiers – Missions – Juno | publisher=NASA | access-date=January 2, 2007 | url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070203235637/http://newfrontiers.nasa.gov/missions_juno.html | archive-date=February 3, 2007 }}</ref><ref name="NYT-20160705" /><ref>{{cite web | title=Juno, NASA's Jupiter probe | publisher=The Planetary Society | url=https://www.planetary.org/space-missions/juno | access-date=2022-04-27 }}</ref> Gedurende die sending sal die tuig aan hoë vlakke straling van Jupiter se magnetosfeer af blootgestel word, en dit kan veroorsaak dat sekere instrumente ophou werk.<ref>{{cite web | title=NASA's Juno spacecraft to risk Jupiter's fireworks for science | author=Jet Propulsion Laboratory | date=June 17, 2016 | website=phys.org | url=https://phys.org/news/2016-06-nasa-juno-spacecraft-jupiter-fireworks.html | access-date=2022-04-10 }}</ref> Op 27 Augustus 2016 het die tuig sy eerste verbyvlug van Jupiter uitgevoer en die eerste foto's nog van die planeet se noordpool teruggestuur.<ref>{{cite web |first=Niall |last=Firth |date=September 5, 2016 |url=https://www.newscientist.com/article/2104558-nasas-juno-probe-snaps-first-images-of-jupiters-north-pole/ |title=NASA's Juno probe snaps first images of Jupiter's north pole |work=New Scientist |access-date=September 5, 2016}}</ref> Juno het 12 wentelbane voor die beplande tyd voltooi, wat in Julie 2018 was.<ref name="sfnow20170221">{{cite news|url=https://spaceflightnow.com/2017/02/21/nasas-juno-spacecraft-to-remain-in-current-orbit-around-jupiter/|title=NASA's Juno spacecraft to remain in current orbit around Jupiter|publisher=Spaceflight Now|first=Stephen|last=Clark|date=February 21, 2017|access-date=April 26, 2017}}</ref> In Junie dié jaar het Nasa die sending tot in Julie 2021 verleng, en in Januarie van dié jaar is die sending verleng tot September 2025, met vier verbyvlugte van mane: een van Ganumedes, een van Europa en twee van Io.<ref name="nasa20180606">{{cite web |url=https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2018-130 |title=NASA Re-plans Juno's Jupiter Mission |publisher=NASA/JPL |first1=D. C. |last1=Agle |first2=JoAnna |last2=Wendel |first3=Deb |last3=Schmid |date=June 6, 2018 |access-date=January 5, 2019}}</ref><ref name="nasa20210108">{{Cite web|last=Talbert|first=Tricia|date=January 8, 2021|title=NASA Extends Exploration for Two Planetary Science Missions|url=http://www.nasa.gov/feature/nasa-extends-exploration-for-two-planetary-science-missions|access-date=January 11, 2021|website=NASA}}</ref> Wanneer Juno die einde van sy sending bereik, sal dit 'n beheerde botsing teen Jupiter se atmosfeer uitvoer en disintegreer. Dit sal verhoed dat die tuig teen een van die mane bots.<ref name="skytel20170221">{{cite news |url=http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/juno-stay-current-orbit-jupiter/ |title=Juno Will Stay in Current Orbit Around Jupiter |work=Sky & Telescope |first=David |last=Dickinson |date=February 21, 2017 |access-date=January 7, 2018}}</ref><ref name="insider20160705">{{cite news |url=http://www.businessinsider.com/the-juno-probe-will-crash-into-jupiter-2016-7 |title=To protect potential alien life, NASA will destroy its $1&nbsp;billion Jupiter spacecraft on purpose |work=Business Insider |first=Meghan |last=Bartels |date=July 5, 2016 |access-date=January 7, 2018}}</ref> ==Mane== {{Hoofartikel|Jupiter se natuurlike satelliete}} Jupiter het 80 bekende [[natuurlike satelliet]]e.<ref name="80moons"/><ref name="shep-main">{{cite web |url=http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |title=The Giant Planet Satellite and Moon Page |last1=Sheppard|first1=Scott S. |work=Department of Terrestrial Magnetism|publisher=Carnegie Institution for Science |access-date=December 19, 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090607094153/http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |archive-date=June 7, 2009 }}</ref> Van hulle is 60 kleiner as 10&nbsp;km in deursnee.<ref>{{cite web|url=https://www.space.com/16452-jupiters-moons.html|title=Jupiter's Moons: Facts About the Largest Jovian Moons|website=Space.com|last1=Zimmermann|first1=Kim Ann|date=October 1, 2018|access-date=December 31, 2020}}</ref> Die grootste vier mane is [[Io (maan)|Io]], [[Europa (maan)|Europa]], [[Ganumedes (maan)|Ganumedes]] en [[Kallisto (maan)|Kallisto]], wat saam as die [[mane van Galilei]] bekend is. Hulle is op 'n donker aand van die Aarde af sigbaar deur 'n verkyker.<ref>{{cite book|title=A Stargazing Program for Beginners|page=104|year=2015|last1=Carter|first1=Jamie|publisher=Springer International Publishing|isbn=978-3-319-22072-7}}</ref> ===Mane van Galilei=== {{Hoofartikel|Mane van Galilei}} Die mane wat deur Galileo ontdek is – Io, Europa, Ganumedes en Kallisto – is van die grootstes in die [[Sonnestelsel]]. Drie van die mane – Io, Europa en Ganumedes – is in 'n [[baanresonansie]]: vir elke vier wentelbane van Io om Jupiter voer Europa presies twee uit en Ganumedes presies een. Dié resonansie veroorsaak dat die drie groot mane se swaartekrageffekte hulle wentelbane in ovaal vorms verwring, want elke maan kry 'n ekstra pluk van sy bure by dieselfde punt van sy wentelbaan. Die [[gety]]krag van Jupiter probeer hulle wentelbane daarenteen rond maak.<ref>{{cite journal |author=Musotto, S. |author2=Varadi, F. |author3=Moore, W. B. |author4=Schubert, G. |title=Numerical simulations of the orbits of the Galilean satellites |url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=13969974 |journal=Icarus |year=2002 |volume=159 |issue=2 |pages=500–504 |doi=10.1006/icar.2002.6939 |bibcode=2002Icar..159..500M}}</ref> Die [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] van die mane se wentelbane veroorsaak dat hulle vorms voortdurend verander: Jupiter se swaartekrag rek hulle uit as hulle naby die planeet kom en laat hulle toe om weer rond te word wanneer hulle wegbeweeg. Die weerstand van dié vormveranderings wek hitte op in die binnekant van die mane.<ref name=Eccen304>{{cite book|page=304|title=The Cambridge Guide to the Solar System|date=March 3, 2011|last1=Lang|first1=Kenneth R.|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49417-5}}</ref> Dit is die duidelikste te sien in die vulkaanuitbarstings van Io (wat aan die sterkste getykragte onderwerp is)<ref name=Eccen304/> en in 'n mindere mate in die geologiese jong voorkoms van Europa se oppervlak, wat daarop dui dat materiaal die maan se oppervlak onlangs herbedek het.<ref>{{cite book|page=446|title=Encyclopedia of the Solar System|year=2006|last1=McFadden|first1=Lucy-Ann|last2=Weissmann|first2=Paul|last3=Johnson|first3=Torrence|publisher=Elsevier Science|isbn=978-0-08-047498-4}}</ref> {| style="width:550px; margin:0 auto;" cellpadding=0 cellspacing=0 |- | {| class="wikitable" style="text-align:right; margin:0 auto;" |+ Die mane van Galilei, as 'n persentasie van die [[Aarde]] se [[Maan]] |- ! rowspan=2 | Naam ! colspan=2 | Deursnee ! colspan=2 | Massa ! colspan=2 | Wentelradius ! colspan=2 | Wentelperiode |- ! km ! % ! kg ! % ! km ! % ! dae ! % |- ! Io | 3 643 | 105 | 8,9×10²² | 120 | 421 700 | 110 | 1,77 | 7 |- ! Europa | 3 122 | 90 | 4,8×10²² | 65 | 671 034 | 175 | 3,55 | 13 |- ! Ganumedes | 5 262 | 150 | 14,8×10²² | 200 | 1 070 412 | 280 | 7,15 | 26 |- ! Kallisto | 4 821 | 140 | 10,8×10²² | 150 | 1 882 709 | 490 | 16,69 | 61 |} |- | [[Beeld:The Galilean satellites (the four largest moons of Jupiter).tif|frameless|507px|center|Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto.]] |- | style="font-size:0.9em; text-align:center;" |Die mane van Galilei. Van links, in die volgorde van toenemende afstand van Jupiter af, is Io, Europa, Ganumedes en Kallisto |} ===Klassifikasie=== Jupiter se mane is tradisioneel opgedeel in vier groepe van vier elk, gebaseer op eenderse wentelelemente.<ref>{{cite journal|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0019103581901512|title=Derivation of the collision probability between orbiting objects: the lifetimes of jupiter's outer moons|date=October 1981|volume=48|issue=1|last1=Kessler|first1=Donald J.|journal=Icarus|pages=39–48|doi=10.1016/0019-1035(81)90151-2|bibcode=1981Icar...48...39K|access-date=December 30, 2020}}</ref> Dié prentjie is ingewikkelder gemaak deur die ontdekking van talle klein buitemane sedert 1999. Jupiter se mane word tans verdeel in verskeie verskillende groepe, hoewel verskeie mane nie deel van enige groep is nie.<ref>{{cite book|page=14|title=Moons of the Solar System|year=2013|last1=Hamilton|first1=Thomas W. M.|publisher=SPBRA|isbn=978-1-62516-175-8}}</ref> Die agt binneste, [[reëlmatige mane]] wat almal byna ronde wentelbane naby die vlak van Jupiter se ewenaar het, het vermoedelik saam met die planeet gevorm, terwyl die ander mane onreëlmatige mane is en vermoedelik aangetrekte [[asteroïde]]s of fragmente van aangetrekte asteroïdes is. Die onreëlmatige mane in elke groep kan 'n gemeenskaplike oorsprong hê, miskien 'n groter maan of aangetrekte liggaam wat opgebreek het.<ref>{{cite book | last1=Jewitt | first1=D. C. | last2=Sheppard | first2=S. | last3=Porco | first3=C. | editor1-last=Bagenal | editor1-first=F. | editor2-last=Dowling | editor2-first=T. | editor3-last=McKinnon | editor3-first=W. | date=2004 | title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-81808-7 | url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-url=https://web.archive.org/web/20090326065151/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archive-date=March 26, 2009 }}</ref><ref name="Nesvorný">{{cite journal | last1=Nesvorný | first1=D. | last2=Alvarellos | first2=J. L. A. | last3=Dones | first3=L. | last4=Levison | first4=H. F. | title=Orbital and Collisional Evolution of the Irregular Satellites | journal=The Astronomical Journal | year=2003 | volume=126 | issue=1 | pages=398–429 | bibcode=2003AJ....126..398N | doi=10.1086/375461 | url=http://www.boulder.swri.edu/%7Edavidn/papers/irrbig.pdf }}</ref> {| class="wikitable" |- ! colspan="2" | Reëlmatige mane |- | [[Jupiter se natuurlike satelliete#Reëlmatige satelliete|Binnegroep]] | Die binnegroep van vier klein mane het almal 'n [[deursnee]] van minder as 200&nbsp;km, 'n [[Wentelbaan|wentelradius]] van minder as 200&nbsp;000&nbsp;km en 'n [[baanhelling]] van minder as 'n halwe graad. |- | [[Mane van Galilei|Mane&nbsp;van&nbsp;Galilei]]<ref>{{cite journal | title=The Galilean Satellites | last1=Showman | first1=A. P. | last2=Malhotra | first2=R. | journal=Science | year=1999 | volume=286 | issue=5437 | pages=77–84 | doi=10.1126/science.286.5437.77 | pmid=10506564| s2cid=9492520 | bibcode=1999Sci...296...77S | url=https://semanticscholar.org/paper/fc55d1714b44151ac54d2576e4a1d2cd8a9f280a }}</ref> | Dié vier mane, wat deur Galileo Galilei ontdek is, wentel tussen 400&nbsp;000 en 2&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af, en is van die grootste mane in die Sonnestelsel. |- ! colspan="2" | Onreëlmatige mane |- | [[Himalia-groep]] | 'n Groep mane wat dig bymekaar is met wentelbane van 11&nbsp;000&nbsp;000 tot 12&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af.<ref>{{cite journal|first1=Scott S.|last1=Sheppard|first2=David C.|last2=Jewitt|title=An abundant population of small irregular satellites around Jupiter|journal=Nature|volume=423|date=May 2003|issue=6937|pages=261–263|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20060813235622/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf|doi=10.1038/nature01584|pmid=12748634|bibcode=2003Natur.423..261S|s2cid=4424447|archive-date=August 13, 2006}}</ref> |- | [[Ananke-groep]] | Dié groep, wat in [[Retrograde en prograde beweging|retrograde]] wentelbane is, het taamlik vae grense, gemiddeld 21&nbsp;276&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 149 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Karme-groep]] | 'n Taamlik afsonderlike, retrograde groep gemiddeld 23&nbsp;404&nbsp;000&nbsp;km van Jupiter af met 'n gemiddelde baanhelling van 165 grade.<ref name="Nesvorný" /> |- | [[Pasifaë-groep]] | 'n Verstrooide en skaars afsonderlike retrograde groep wat al die buitemane insluit.<ref>{{cite journal|first1=David|last1=Nesvorný|first2=Cristian|last2=Beaugé|first3=Luke|last3=Dones|last4=Levison|first4=Harold F.|title=Collisional Origin of Families of Irregular Satellites|journal=The Astronomical Journal|volume=127|date=July 2003|issue=3|pages=1768–1783|doi=10.1086/382099 | bibcode=2004AJ....127.1768N | url=http://www.boulder.swri.edu/~davidn/papers/irrbig.pdf}}</ref> |} ==Wisselwerking met die Sonnestelsel== As die grootste van die Son se agt [[planete]] het Jupiter se [[swaartekrag]]invloed die [[Sonnestelsel]] help vorm. Buiten [[Mercurius]] s'n, lê die wentelbane van die stelsel se planete nader aan Jupiter se [[Wentelbaan|wentelvlak]] as die Son se ewenaarvlak. Die [[Kirkwoodgaping]]s in die [[asteroïdegordel]] word hoofsaaklik deur Jupiter veroorsaak,<ref>{{cite conference | title=Kirkwood Gaps and Resonant Groups | last=Ferraz-Mello | first=S. | conference=Asteroids, Comets, Meteors 1993: Proceedings of the 160th Symposium of the International Astronomical Union, held in Belgirate, Italy, June 14–18, 1993, International Astronomical Union. Symposium no. 160 | editor1-first=Andrea | editor1-last=Milani | editor2-first=Michel | editor2-last=Di Martino | editor3-first=A. | editor3-last=Cellino | publication-place=Dordrecht | publisher=Kluwer Academic Publishers | page=175 | date=1994 | bibcode=1994IAUS..160..175F }}</ref> en die planeet was dalk verantwoordelik vir die [[Groot Bombardement]] in die binneste Sonnestelsel se geskiedenis.<ref>{{cite journal | last=Kerr | first=Richard A. | title=Did Jupiter and Saturn Team Up to Pummel the Inner Solar System? | journal=Science | year=2004 | volume=306 | issue=5702 | page=1676 | doi=10.1126/science.306.5702.1676a | pmid=15576586| s2cid=129180312 }}</ref> Benewens sy mane, beheer Jupiter se swaartekragveld talle asteroïdes by sy [[Lagrange-punt]]e wat die planeet vooruitgaan en volg in sy wentelbaan om die Son. Hulle is bekend as die [[Trojaan (sterrekunde)|trojane]] en word opgedeel in die Griekse en Trojaanse kamp ter ere van die ''[[Ilias]]''. Die eerste een, 588&nbsp;Achilles, is in 1906 deur Max Wolf ontdek; sedertdien is nog meer as 2&nbsp;000 ontdek.<ref>{{cite web |url=http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/JupiterTrojans.html |title=List Of Jupiter Trojans|access-date=October 24, 2010 |work=IAU Minor Planet Center}}</ref> Die grootste een is 624&nbsp;Hektor.<ref>{{cite journal | bibcode=2000DPS....32.1901C | title=Trojan Asteroid 624 Hektor: Constraints on Surface Composition | last1=Cruikshank | first1=D. P. | last2=Dalle Ore | first2=C. M. | last3=Geballe | first3=T. R. | last4=Roush | first4=T. L. | last5=Owen | first5=T. C. | last6=Cash | first6=Michele | last7=de Bergh | first7=C. | last8=Hartmann | first8=W. K. | date=October 2000 | journal=Bulletin of the American Astronomical Society | volume=32 | page=1027 }}</ref> Die Jupiter-familie word gedefinieer as [[komete]] met 'n kleiner [[Ellips|halwe lengteas]] as Jupiter; die meeste [[Komeet#Kort periode|kortperiodekomete]] val in dié groep. Lede van die Jupiter-familie ontstaan vermoedelik in die [[Kuipergordel]] buite [[Neptunus]] se wentelbaan. As hulle naby Jupiter kom, word hulle versteur en gaan hulle in wentelbane met 'n kleiner periode, wat dan gesirkuleer word deur gereelde swaartekragwisselwerkings met die Son en Jupiter.<ref>{{cite journal | last1=Quinn | first1=T. | last2=Tremaine | first2=S. | last3=Duncan | first3=M. | title=Planetary perturbations and the origins of short-period comets | journal=Astrophysical Journal, Part 1 | year=1990 | volume=355 | pages=667–679 | bibcode=1990ApJ...355..667Q | doi=10.1086/168800 }}</ref> [[Beeld:Jupiter_showing_SL9_impact_sites.jpg|thumb|240px|Die bruin merke dui aan waar die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] se stukke teen Jupiter gebots het.]] ===Botsings=== Jupiter is al die Sonnestelsel se [[stofsuier]] genoem<ref>{{cite news | title=Caught in the act: Fireballs light up Jupiter | work=ScienceDaily | date=September 10, 2010 | url=https://www.sciencedaily.com/releases/2010/09/100909212309.htm | access-date=2022-04-26 }}</ref> vanweë sy enorme swaartekrag en ligging naby die binneste Sonnestelsel. Daar is meer botsings, soos deur komete, teen hom as teen enige ander planeet in die Sonnestelsel.<ref>{{cite journal | last1=Nakamura | first1=T. | last2=Kurahashi | first2=H. | title=Collisional Probability of Periodic Comets with the Terrestrial Planets: An Invalid Case of Analytic Formulation | journal=Astronomical Journal | year=1998 | volume=115 | issue=2 | pages=848–854 | doi=10.1086/300206 | bibcode=1998AJ....115..848N | doi-access=free }}</ref> Jupiter ondervind byvoorbeeld 200 keer soveel botsings deur asteroïdes en komete as die Aarde.<ref name=HTUW/> In die verlede het wetenskaplikes gedink Jupiter het die binneste Sonnesteldel gedeeltelik beskerm teen 'n bombardement van komete.<ref name=HTUW/> Rekenaarsimulasies in 2008 wys egter Jupiter veroorsaak nie 'n afname van komete deur die binneste Sonnestelsel nie, want sy swaartekrag versteur hulle wentelbane na binne amper net soveel keer as wat dit hulle aantrek of afstoot.<ref>{{cite journal | last1=Horner | first1=J. | last2=Jones | first2=B. W. | year=2008 | title=Jupiter – friend or foe? I: the asteroids. | journal=International Journal of Astrobiology | volume=7 | issue=3–4 | pages=251–261 | doi=10.1017/S1473550408004187 | arxiv=0806.2795 | bibcode=2008IJAsB...7..251H| s2cid=8870726 }}</ref> Dié onderwerp is steeds omstrede onder wetenskaplikes omdat sommige glo Jupiter trek komete van die Kuipergordel na die Aarde, terwyl ander glo Jupiter beskerm die Aarde teen die [[Oortwolk]].<ref>{{cite news |first=Dennis |last=Overbye |date=July 25, 2009 |title=Jupiter: Our Comic Protector? |work=The New York Times |access-date=July 27, 2009 |url=https://www.nytimes.com/2009/07/26/weekinreview/26overbye.html}}</ref> In Julie 1994 het die komeet [[Shoemaker-Levy 9]] teen Jupiter gebots.<ref>{{Cite web|title=In Depth {{!}} P/Shoemaker-Levy 9|url=https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/comets/p-shoemaker-levy-9/in-depth|access-date=2021-12-03|website=NASA Solar System Exploration}}</ref><ref>{{Cite web|last=Howell|first=Elizabeth|date=2018-01-24|title=Shoemaker-Levy 9: Comet's Impact Left Its Mark on Jupiter|url=https://www.space.com/19855-shoemaker-levy-9.html|access-date=2021-12-03|website=Space.com|language=en}}</ref> Die botsings is goed dopgehou deur sterrewagte oor die wêreld heen, insluitende die [[Hubble-ruimteteleskoop]] en [[Galileo-ruimtesending|Galileo-ruimtetuig]].<ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=The Big Comet Crash of 1994 – Intensive Observational Campaign at ESO|url=https://www.eso.org/public/news/eso9402/|access-date=2021-12-03|website=www.eso.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Top 20 Comet Shoemaker-Levy Images|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/top20.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref><ref>{{Cite web|last=information@eso.org|title=Comet P/Shoemaker-Levy 9 "Gang Of Four"|url=https://www.spacetelescope.org/images/opo9421a/|access-date=2021-12-03|website=www.spacetelescope.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web | title=Hubble Observations Shed New Light on Jupiter Collision | first1=Donald | last1=Savage | first2=Jim | last2=Elliott | first3=Ray | last3=Villard | url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/hst_obs.html | access-date=2021-12-03 | date=December 30, 2004 | website=nssdc.gsfc.nasa.gov }}</ref> Die gebeure is wyd in die media gedek.<ref>{{Cite web|title=NASA TV Coverage on Comet Shoemaker-Levy|url=https://www2.jpl.nasa.gov/sl9/tv_nasa.html|access-date=2021-12-03|website=www2.jpl.nasa.gov}}</ref> ==Galery== <gallery mode="packed" heights="200px"> Beeld:Gemini North Infrared View of Jupiter.jpg|Infrarooibeeld van Jupiter, afgeneem deur die Gemini-Noord-teleskoop in Hawaii op 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Visible View of Jupiter.jpg|Jupiter in sigbare lig afgeneem deur Hubble, 11 Januarie 2017. Beeld:Hubble Ultraviolet View of Jupiter.jpg|Ultravioletfoto van Jupiter, op 11 Januarie 2017 deur Hubble afgeneem.<ref>{{cite web|title=By Jove! Jupiter Shows Its Stripes and Colors|publisher=National Science Foundation|website=NOIRLab|date=May 11, 2021|url=https://noirlab.edu/public/news/noirlab2116/|access-date=June 17, 2021}}</ref> Beeld:Hubble's View of Jupiter and Europa in August 2020.jpg|Jupiter en Europa afgeneem toe die planeet 653&nbsp;miljoen kilometer van die Aarde af was. Hubble, 25 Augustus 2020.<ref>{{cite web|title=Hubble Finds Evidence of Persistent Water Vapour Atmosphere on Europa|website=ESA Hubble|publisher=European Space Agency|date=October 14, 2021|url=https://esahubble.org/news/heic2111/|access-date=October 26, 2021}}</ref> </gallery> ==Sien ook== *[[Warm Jupiter]] *[[Portaal:Sterrekunde|Sterrekundeportaal]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Eksterne skakels== * {{cite book |first=Hans |last=Lohninger |display-authors=etal |date=2 November 2005 |chapter-url=http://www.vias.org/spacetrip/jupiter_1.html |chapter=Jupiter, As Seen By Voyager 1 |url=http://www.vias.org/spacetrip/index.html |title=A Trip into Space |publisher=Virtual Institute of Applied Science |access-date=March 9, 2007|ref=none}} * {{cite web |first=Tony |last=Dunn |year=2006 |url=http://orbitsimulator.com/gravity/articles/joviansystem.html |title=The Jovian System |work=Gravity Simulator |access-date=March 9, 2007|ref=none}} – 'n Simulasie van die mane van Jupiter. * [https://www.flickr.com/photos/136797589@N04/albums/72157685871712710 Jupiter in Motion], album van Juno-foto's saamgevat in kort video's * [https://www.youtube.com/watch?v=Us6EXc5Hyng June 2010 impact video] * [https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system Interaktiewe 3D-swaartekragsimulasie van die Jupiterstelsel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200611222440/https://gravitysimulator.org/solar-system/the-jovian-system/ |date=June 11, 2020 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=Dv8UwzSOxmA Video (animasie; 4:00): Verbyvlug van Ganumedes en Jupiter] ([[Nasa]]; 15 Julie 2021). * {{en}} [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/jupiterfact.html Jupiter Fact Sheet] * {{en}} [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Jupiter Afbeeldings van Jupiter] {{CommonsKategorie-inlyn|Jupiter (planet)|Jupiter}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Jupiter}} {{PlaneteSon}} {{Normdata}} [[Kategorie:Jupiter| ]] 7j8amzzveyjupblunwor1yi7k35b0ze 4 9591 2516940 2516905 2022-08-02T12:33:37Z Burgert Behr 2401 Nuwe voorstel: Jupiter wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] jcknl4zvk6bnhtwhho9x3lsrnq6b639 2516987 2516940 2022-08-02T16:10:45Z Sobaka 328 /* Jupiter */ wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] d9c35er0pmunecvbwwcyqryk8kako6o 2516989 2516987 2022-08-02T16:14:06Z Oesjaar 7467 /* Fenisië */ Ondersteun wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] 8sg3m48nxc12k56shf3yxmd7aj4xpkl 2516990 2516989 2022-08-02T16:14:22Z Oesjaar 7467 /* Uranus se ringe */ Ondersteun wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] t7ky5fy8o9o56p7inqgtui9nq5uplg5 2516991 2516990 2022-08-02T16:14:36Z Oesjaar 7467 /* San Francisco Internasionale Lughawe */ Ondersteun wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] ktw54w0ujkw7iznycnc556hx8cslqx9 2516992 2516991 2022-08-02T16:14:49Z Oesjaar 7467 /* Suid-Afrikaanse Grensoorlog */ Ondersteun wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] 7qjf4bw10uv6mg3dpxoeng796jqym1e 2516993 2516992 2022-08-02T16:15:06Z Oesjaar 7467 /* Jupiter */ Ondersteun wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] dyqqdg4avtjxiy385mxd2gnua9p179m 2516994 2516993 2022-08-02T16:15:47Z Oesjaar 7467 /* Jupiter */ Ondersteun wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] 8o6azr88bbvj5omssmpsqutorcla3n1 2516998 2516994 2022-08-02T16:20:40Z Aliwal2012 39067 /* Jupiter */ * ondersteun wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] 6pusirm6oh0w41qgxmfpixo3wgjhb6u 2517093 2516998 2022-08-03T06:13:37Z Rooiratel 90342 /* Jupiter */ wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ondersteun! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} –Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] qqemvs098y2ki7sx6flcwch8updl2fg 0 17124 2516942 2514493 2022-08-02T12:42:14Z Brgesto 41247 wikitext text/x-wiki {{Sokkerklub infoboks | klubnaam = FC Barcelona| vollenaam = Fútbol Club Barcelona| stigtingsdatum = 1899| bynaam = ''Azulgranas, Blaugranas, Barça, Culés'' | stadion = [[Camp Nou]], [[Barcelona]] | kapasiteit = 99.354 | voorsitter = [[Lêer:Flag of Spain (Civil).svg|20px]] Joan Laporta| afrigter = [[Lêer:Flag of Spain (Civil).svg|20px]] Xavi Hernández| liga = [[Lêer:Flag of Spain (Civil).svg|20px]] [[La Liga]] | | patroon_la1 = _fcbarcelona1617h | patroon_b1 = _fcbarcelona1617h | patroon_ra1 = _fcbarcelona1617h | linkerarm1 = 0000C0 | liggaam1 = 0000C0 | regterarm1 = 0000C0 | broek1 = 0000C0 | kouse1 = 0000C0 | patroon_la2 = _fcbarcelona1920a | patroon_b2 = _fcbarcelona1920a | patroon_ra2 = _fcbarcelona1920a | linkerarm2 = FFDD00 | liggaam2 = FFDD00 | regterarm2 = FFDD00 | broek2 = FFDD00 | kouse2 = FFDD00 |}} [[Lêer:Barcelona vs Inter 2019 2.jpg|duimnael|links|Camp Nou stadion.]] '''Fútbol Club Barcelona''' is 'n Spaanse [[sokker]]klub van [[Barcelona]] in [[Katalonië]]. Die klub is een van die grootste in Europa en in die wêreld. Die klubkleure is pers (of granaatrooi-blou (''blaugrana'')) en die stadion van FC Barcelona is [[Camp Nou]], wat letterlik 'nuwe veld' beteken. FC Barcelona is die enige klub in Europa wat vanaf die instelling van Europese sokker in [[1955]] elke jaar by ten minste één van die toernooie aanwesig is. Die aartsvyand van FC Barcelona is [[Real Madrid]]. Wedstryde tussen die klubs staan bekend as ''El Clásico'' (Die Klassieke). Nog 'n belangrike teenstander is die stadsgenoot [[RCD Espanyol]]; tweestryde dra die naam ''Derbi de Barcelona''. FC Barcelona is vroeg in 2010 as die beste klub sedert [[1991]] deur die IFFHS aangewys. FC Barcelona is in [[1899]] gestig. == Beroemde (eks-)sokkerspelers == {| |valign="top"| * [[Víctor Valdés]] * [[Jordi Alba]] * [[Carles Puyol]] * [[Sergio Busquets]] * [[Xavi Hernández]] * [[Andrés Iniesta]] * [[Sergi Roberto]] * [[Pedro Rodríguez]] * [[Ronald Koeman]] * [[Víctor Muñoz]] |width="50"|&nbsp; |valign="top"| * [[Dani Alves]] * [[David Villa]] * [[Leo Messi]] * [[Johann Cruyff]] * [[Ronaldinho]] * [[Luís Enrique]] * [[Gerard Piqué]] * [[Thierry Henry]] * [[Samuel Eto'o]] * [[Luís Suárez]] * [[Wouter Drost]] |} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} * [http://www.fcbarcelona.es FC Barcelona] * [http://www.nofa.eu/ Network Organisation Football Agency Ltd.] * [http://www.fcb-videos.com FC Barcelona Videos] * [http://www.fcbarcelona.nl Nederlandse fanklub FC Barcelona] * [http://www.penyaunionblaugrana.co.uk Official FC Barcelona UK Penya] * [http://www.pinspenyes.com/ FC Barcelona personal website collection (FCB Fan Clubs around the world, programme, ticket, pennant and match day badges)] {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Barcelona]] [[Kategorie:Spaanse sokkerklubs]] hn8gogjq31egb7h5ymnkaeoihbc808s 0 21769 2516955 2465820 2022-08-02T13:34:57Z Eurohunter 22842 /* Diskografie */ [[Diskografie van Basshunter]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = [[Lêer:Basshunter logo 6.png|200px]] | beeld = Basshunter, 20 april 2008 in Halmstad.jpg | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = Basshunter tydens 'n konsert in [[Halmstad]] (2008) | agtergrondkleur = solo | geboortenaam = Jonas Erik Altberg | alias = | geboortedatum = {{GDEO|1984|12|22}} | geboorteplek = [[Halmstad]] | oorsprong = | sterfdatum = | sterfplek = | genre = | beroep = [[sangkuns|sanger]], [[musiekprodusent]], [[platejoggie]] | instrument = | jare_aktief = 1998 - hede | etiket = | assosiasies = | webwerf = [http://www.basshunter.se basshunter.se] | huidige_lede = | gewese_lede = }} [[Lêer:Basshunter Hity Na Czasie 2007.jpg|duimnael|regs|235px|Basshunter (2007)]] '''Basshunter''' (gebore 22 Desember 1984 in [[Halmstad]]) is die [[skuilnaam|pseudoniem]] van die [[Swede|Sweedse]] [[sangkuns|sanger]], [[musiekprodusent]] en [[platejoggie]], '''Jonas Erik Altberg'''. == Lewensloop == Altberg beskryf sy musiek as '[[eurodance]]'; ander klassifiseer dit soms as '[[hard dance]]'. Volgens Altberg maak hy al sy musiek op sy eie rekenaar met die [[FL Studio|FruityLoops]]-sagteware. Hy het in 2001 begin om musiek te maak en het sy eerste album, ''[[The Bassmachine]]'', in 2004 op sy webwerf vrygestel. Altberg lei aan die [[Gilles de la Tourette-sindroom]], waarvan hy tans las ondervind. Op 18 Oktober 2006 het daar naakfoto's van Altberg en sy vriendin op die [[Internet]] verskyn. Sy bestuur, sowel as hyself, het dit as 'onskuldige foto's waar geen seks plaasgevind het nie' beskryf, maar op die foto's is die teenoorgestelde duidelik sigbaar. == Diskografie == * [[Diskografie van Basshunter]] === Ateljeealbums === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |- ! scope="col" rowspan="2" style="width:8em;"| Titel ! scope="col" rowspan="2" style="width:17em;"| Album besonderhede ! scope="col" colspan="10" | Hoogste treffersparadeposisie ! scope="col" rowspan="2" style="width:9em;"| Sertifisering ! scope="col" rowspan="2" style="width:9.5em;"| Verkope |- ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Sverigetopplistan|SWE]]<br /><ref name="Sweden">{{cite web |url=https://swedishcharts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Basshunter in Swedish charts |website=swedishcharts.com |access-date=18 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091849/https://swedishcharts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |archive-date=27 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Ö3 Austria Top 40|AUT]]<br /><ref name="Austria">{{cite web |url=https://austriancharts.at/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Basshunter in der Österreichischen Hitparade |website=austriancharts.at |access-date=18 Oktober 2018 |language=de |archive-url=https://web.archive.org/web/20181016164916/https://austriancharts.at/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |archive-date=16 Oktober 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Hitlisten|DEN]]<br /><ref name="Denmark">{{cite web |url=https://danishcharts.dk/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Basshunter in Danish charts |website=danishcharts.com |access-date=18 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327090039/https://danishcharts.dk/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |archive-date=27 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[European Top 100 Albums|EUR]]<br /><ref name="EUR">European Albums: * ''LOL <(^^,)>'' en ''Bass Generation'': {{cite web | url = https://www.billboard.com/artist/280774/basshunter/chart?f=293 | title = Basshunter | website = [[Billboard]] | accessdate = 20 November 2014 | language = en }} * ''Now You're Gone – The Album'': {{cite web | url = https://www.reuters.com/article/2008/11/03/chart-enw-euro-albums-idUSN0251384320081103 | title = European Top Albums | website = [[Reuters]] | date = 2 November 2008 | accessdate = 20 November 2014 | archive-date = 24 September 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20150924135817/http://www.reuters.com/article/2008/11/03/chart-enw-euro-albums-idUSN0251384320081103 | url-status = dead }}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[The Official Finnish Charts|FIN]]<br /><ref name="Finland">{{cite web |url=https://finnishcharts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Basshunter in Finnish charts |website=finnishcharts.com |access-date=18 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327093055/https://finnishcharts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |archive-date=27 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Syndicat National de l'Édition Phonographique|FRA]]<br /><ref name="France">Frankryk: * ''LOL <(^^,)>'' en ''Now You're Gone – The Album'': {{cite web |url=https://lescharts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Basshunter dans les charts français |website=lescharts.com| accessdate=18 October 2018| language = fr}} * ''Bass Generation'': {{cite web |url=https://www.infodisc.fr/Album_ChartRuns.php |title=Les "charts runs" de chaque album classé | format = "Basshunter" – "Ok" |website=InfoDisc |accessdate=23 October 2018 | language = fr}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Irish Albums Chart|IRL]]<br /><ref name="Ireland">{{cite web |url=http://irish-charts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Discography Basshunter |website=irish-charts.com |access-date=18 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009173627/http://irish-charts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[VG-lista|NOR]]<br /><ref name="Norway">{{cite web |url=https://norwegiancharts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Basshunter in Norwegian charts |website=norwegiancharts.com |access-date=18 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091910/https://norwegiancharts.com/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |archive-date=27 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Official New Zealand Music Chart|NZL]]<br /><ref name="New Zealand">{{cite web |url=https://charts.nz/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Basshunter in New Zealand charts |website=charts.nz |access-date=18 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091442/https://charts.nz/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |archive-date=27 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[UK Albums Chart|VK]]<br /><ref name="UK">{{cite web |url=https://www.officialcharts.com/artist/3667/basshunter/ |title=Basshunter |website=[[Official Charts Company|Official Charts]] |access-date=18 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190328204132/https://www.officialcharts.com/artist/3667/basshunter/ |archive-date=28 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|''[[The Bassmachine]]'' | * Bekendgestel: 25 Augustus 2004<ref name="The Bassmachine">{{cite web | url = https://www.alexmusic.se/releases.htm | title = Releases | accessdate = 17 August 2014 | website = Alex Music|language=en}}</ref> * Uitgewer: Alex Music * Formaat: [[Laserskyf|CD]], [[musiek aflaaiing|digitale aflaaiing]] | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | | |- !scope="row"|''[[LOL (^^,)|LOL <(^^,)>]]'' | * Bekendgestel: 28 Augustus 2006<ref name="LOL release">{{cite web |url=https://www.allmusic.com/album/release/lol--mr0000723642 |title=Basshunter – LOL <(^^,)> – (CD – WEA / WEA/Warner #5101156482) |access-date=11 Oktober 2018 |website=[[AllMusic]] |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009173648/https://www.allmusic.com/album/release/lol--mr0000723642 |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * Uitgewer: [[Warner Music Sweden]] * Formaat: CD, digitale aflaaiing | 5 || 12 || 3 || 82 || 4 || 51 || — || 19 || — || — | * [[IFPI Danmark|IFPI DEN]]: 2× Platinum<ref name="IFPI Denmark Sales">{{cite web |url=http://www.ifpi.dk/node/3893 |title=2018—50 |website=[[IFPI Danmark]] |access-date=18 November 2018 |language=da |archive-url=https://web.archive.org/web/20191028201923/http://www.ifpi.dk/node/3893 |archive-date=28 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * [[Musiikkituottajat|IFPI FIN]]: Platinum<ref name="IFPI Findland Sales">{{cite web |url=https://www.ifpi.fi/tutkimukset-ja-tilastot/kulta-ja-platinalevyt/artistit/basshunter/ |title=Basshunter |website=[[Musiikkituottajat|IFPI Finland]] |access-date=19 September 2019 |language=fi |archive-url=https://web.archive.org/web/20190629215220/https://www.ifpi.fi/tutkimukset-ja-tilastot/kulta-ja-platinalevyt/artistit/basshunter/ |archive-date=29 Junie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | * FIN: 33,365<ref name="IFPI Findland Sales" /> * [[Syndicat National de l'Édition Phonographique|FRA]]: 11,020<ref name="IFPI France Sales">{{cite web |url=https://www.infodisc.fr/Ventes_Album08.php |title=Les albums (CD) les plus vendus en 2008 |website=InfoDisc |access-date=26 Mei 2013 |language=fr |archive-url=https://web.archive.org/web/20160218231106/http://www.infodisc.fr/Ventes_Album08.php |archive-date=18 Februarie 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> |- !scope="row"|''[[Now You're Gone – The Album]]'' | * Bekendgestel: 14 Julie 2008<ref name="Now You're Gone – The Album release">{{cite web |url=http://www.digitalspy.com/music/album-reviews/review/a111323/basshunter-now-youre-gone |title=Basshunter: 'Now You're Gone' |date=15 Julie 2008 |access-date=14 Oktober 2018 |author=Alex Fletcher |website=[[Digital Spy]] |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180724123536/http://www.digitalspy.com/music/album-reviews/review/a111323/basshunter-now-youre-gone/ |archive-date=24 Julie 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * Uitgewer: [[Dance Nation|Hard2Beat]] * Formaat: CD, CD+[[DVD]], digitale aflaaiing | 38 || 17 || — || 6 || 35 || 36 || 2 || — || 1 || 1 | * [[British Phonographic Industry|BPI]]: Platinum<ref name="Basshunter BPI">{{cite web |url=https://www.bpi.co.uk/brit-certified/ |title=Brit certified|website=[[British Phonographic Industry]] | format= "Basshunter" – "Search BPI Awards" | accessdate=26 December 2018|language=en}}</ref> * [[Recorded Music NZ|RMNZ]]: Platinum<ref name="Now You're Gone The Album NZL">{{cite web|url=http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=79&Itemid=62 |title=Latest gold / Platinum albums |website=RadioScope |accessdate=1 January 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728144225/http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=79&Itemid=62 |archivedate=28 July 2011|language=en}}</ref> | * UK: 376,017<ref>{{cite web |url=https://www.musicweek.com/labels/read/25-years-of-mos-in-numbers-what-is-sony-actually-getting-for-its-money/065643 |title=25 years of MoS in numbers: What is Sony actually getting for its money? |website=[[Music Week]] |access-date=29 Julie 2018 |date=11 Augustus 2016 |author=Daniel Gumble |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191028201920/https://www.musicweek.com/labels/read/25-years-of-mos-in-numbers-what-is-sony-actually-getting-for-its-money/065643 |archive-date=28 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * NZL: 20,000+<ref>{{cite web |url=https://www.nzherald.co.nz/entertainment/news/article.cfm?c_id=1501119&objectid=10597691 |title=It's a Swede life for Basshunter|website=[[The New Zealand Herald|NZ Herald]] | accessdate=28 August 2014|date=17 September 2009|author=Scott Kara|language=en}}</ref> * FRA: 9,900<ref name="IFPI France Sales" /> |- !scope="row"|''[[Bass Generation]]'' | * Bekendgestel: 25 September 2009<ref name="Bass Generation release">{{cite web |url=https://swedishcharts.com/showitem.asp?interpret=Basshunter&titel=Bass+Generation&cat=a |title=Basshunter – Bass Generation (album) | website =swedishcharts.com | accessdate=16 October 2018|language=en}}</ref> * Uitgewer: Warner Music Sweden * Formaat: CD, 2×CD, digitale aflaaiing | — || — || 39 || 58 || — || 41 || 16 || — || 2 || 16 | * BPI: Silwer<ref name="Basshunter BPI" /> | |- !scope="row"|''[[Calling Time]]'' | * Bekendgestel: 13 Mei 2013<ref name="Calling Time">{{cite web | url = https://echosrecordbar.co.za/product/74815 |title = Basshunter – Calling Time {{bracket|CD}} | accessdate = 11 October 2018 |website = Echo's Record Bar|language=en}}</ref> * Uitgewer: [[Gallo Record Company]] * Formaat: CD, digitale aflaaiing | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | | |- |colspan="18" style="font-size:9pt"| "—" dui op 'n vrystelling wat nie 'n ranglysposisie bereik het nie. |} === Saamgestelde albums === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |- ! scope="col" style="width:8em;"| Titel ! scope="col" style="width:17em;"| Album besonderhede |- !scope="row"|''[[The Old Shit]]'' | * Bekendgestel: 2006<ref name="The Old Shit">''The Old Shit'': * {{cite web|url=http://www.basshunter.se:80/shop/|title=Basshunter|website=Basshunter|accessdate=9 October 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080322063557/http://www.basshunter.se/shop/|archivedate=22 March 2008|language=en}} * {{cite web|url=http://www.basshunter.se/basshunter.htm|title=Welcome to a new experience!|website=Basshunter|accessdate=27 March 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061107194447/http://www.basshunter.se/basshunter.htm|archivedate=7 November 2006|format=requires [[Adobe Flash Player]] software|language=en}} * {{cite web|url=http://basshunter.se|title=Boten Anna|website=Basshunter|accessdate=27 March 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060708071333/http://basshunter.se/|archivedate=8 July 2006|language=en}} </ref> * Uitgewer: [[Self-publishing|Self-released]] * Formaat: [[Musiek aflaaiing|Digitale aflaaiing]] |- !scope="row"|''[[The Early Bedroom Sessions]]'' | * Bekendgestel: 3 Desember 2012<ref name="TEBS">{{cite web |url=https://music.apple.com/nl/album/the-early-bedroom-sessions/578081407 |title=Basshunter – The Early Bedroom Sessions |website=[[Apple Music]] |access-date=22 September 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922144024/https://music.apple.com/nl/album/the-early-bedroom-sessions/578081407 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * Uitgewer: Rush Hour * Formaat: 2×[[laserskyf|CD]], digitale aflaaiing |} === Liedjies === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |- ! scope="col" rowspan="2" style="width:18em;"| Titel ! scope="col" rowspan="2" style="width:1em;"| Jaar ! scope="col" colspan="10"| Hoogste treffersparadeposisie ! scope="col" rowspan="2" style="width:13.5em;"| Sertifisering ! scope="col" rowspan="2" style="width:9em;"| Album |- ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Sverigetopplistan|SWE]]<br /><ref name="Sweden" /> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Ö3 Austria Top 40|AUT]]<br /><ref name="Austria" /> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Hitlisten|DEN]]<br /><ref name="Denmark" /> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[The Official Finnish Charts|FIN]]<br /><ref name="Finland" /> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[GfK Entertainment|GER]]<br /><ref>{{cite web |url=https://www.offiziellecharts.de/suche?artistId=Basshunter |title=Discographie von – Basshunter |website=Offizielle Deutsche Charts |access-date=18 Oktober 2018 |language=de |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327121628/https://www.offiziellecharts.de/suche?artistId=Basshunter |archive-date=27 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Irish Singles Chart|IRL]]<br /><ref name="Ireland" /> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Single Top 100|NLD]]<br /><ref>{{cite web |url=https://dutchcharts.nl/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |title=Basshunter in Dutch charts |website=dutchcharts.nl |access-date=18 Oktober 2018 |language=nl |archive-url=https://web.archive.org/web/20181016165052/https://dutchcharts.nl/showinterpret.asp?interpret=Basshunter |archive-date=16 Oktober 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[VG-lista|NOR]]<br /><ref name="Norway" /> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[Official New Zealand Music Chart|NZL]]<br /><ref name="New Zealand" /> ! style="width:2.5em; font-size:85%"| [[UK Singles Chart|VK]]<br /><ref name="UK" /> |- !scope="row"|"The Big Show"<ref>"The Big Show". Basshunter. 2004.</ref> | 2004 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |''[[The Bassmachine]]'' |- !scope="row"| "[[Welcome to Rainbow]]"<ref>"Welcome to Rainbow". Basshunter. 2006.</ref> |rowspan="5"| 2006 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | | {{N/A|Non-album single}} |- !scope="row"|"[[Boten Anna]]" | 1 || 2 || 1 || 4 || 9 || — || 2 || 3 || — || — | * [[IFPI Danmark|IFPI DEN]]: 3× Platinum<ref name="Basshunter DEN">{{cite web|url=https://www.ifpi.dk/?q=content/guld-og-platin-novemberdecemberjanuar |title=Guld og platin november / december / januar |website=[[IFPI Danmark]] |accessdate=29 August 2014 |date=19 February 2007 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150130131616/http://www.ifpi.dk/?q=content%2Fguld-og-platin-novemberdecemberjanuar |archivedate=30 January 2015 | language = da}}</ref> * [[International Federation of the Phonographic Industry|IFPI SWE]]: Platinum<ref name="BA SWE">{{cite web |url=https://www.ifpi.se/wp-content/uploads/ar-20061.pdf |title=CertNr Datum Artist |website=[[International Federation of the Phonographic Industry|IFPI Sverige]] |access-date=29 Augustus 2014 |language=sv |archive-url=https://web.archive.org/web/20160112015230/http://www.ifpi.se/wp-content/uploads/ar-20061.pdf |archive-date=12 Januarie 2016 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> * [[International Federation of the Phonographic Industry|IFPI AUT]]: Goud<ref>{{cite web |url=https://ifpi.at/auszeichnungen/?fwp_interpret=Basshunter |title=Gold & platin |website=[[International Federation of the Phonographic Industry|IFPI Austria]] |access-date=26 Maart 2019 |language=de |archive-url=https://web.archive.org/web/20200419222607/https://ifpi.at/auszeichnungen/?fwp_interpret=Basshunter |archive-date=19 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |align="center" rowspan="4"|''[[LOL (^^,)|LOL <(^^,)>]]'' |- !scope="row"|"[[Vi sitter i Ventrilo och spelar DotA]]" | 6 || 18 || 7 || 2 || 33 || 49 || 9 || 7 || — || — | * IFPI DEN: Goud<ref name="Basshunter DEN" /> |- !scope="row"|"[[Jingle Bells]]" | 13 || — || — || — || — || — || 31 || 9 || — || 35 | |- !scope="row"|"[[Vifta med händerna]]"<br /><small>(vs. Patrik & Lillen)</small> | 25 || — || — || 7 || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"[[Vi sitter i Ventrilo och spelar DotA|DotA]]" |rowspan="2"|2007 | — || — || — || — || 30 || — || — || — || — || — | |{{N/A|Non-album single}} |- !scope="row"|"[[Now You're Gone]]"<br /><small>(feat. [[Mental Theo|DJ Mental Theo's Bazzheadz]])</small> | 2 || 14 || 14 || 8 || 18 || 1 || — || 10 || 3 || 1 | * [[British Phonographic Industry|BPI]]: Platinum<ref name="Basshunter BPI" /> * [[Recorded Music NZ|RMNZ]]: Platinum<ref name="Basshunter NZL">{{cite web | url = http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=77&Itemid=61 | title = Latest gold / Platinum singles | website = RadioScope | accessdate = 29 August 2014 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110831040527/http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=77&Itemid=61 | archivedate=31 August 2011|language=en}}</ref> |align="center" rowspan="7"| ''[[Now You're Gone – The Album]]'' |- !scope="row"|"[[Please Don't Go]]" |rowspan="5"|2008 | 6 || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"[[All I Ever Wanted]]" | 58 || 15 || — || — || 35 || 1 || — || 3 || 17 || 2 | * RMNZ: Goud<ref name="Basshunter NZL" /> * BPI: Goud<ref name="Basshunter BPI" /> |- !scope="row"|"[[Angel in the Night]]" | 50 || — || — || — || — || 10 || — || — || — || 14 | |- !scope="row"|"Russia Privjet (Hardlanger Remix)"<ref>{{cite web |url=https://music.apple.com/se/album/russia-privjet-hardlanger/id292491548 |title=Basshunter – Russia privjet (Hardlanger Remix) – Single |website=[[Apple Music]] |access-date=4 April 2020 |language=sv |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922144024/https://music.apple.com/se/album/russia-privjet-hardlanger/id292491548 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"[[I Miss You]]" | 45 || — || — || — || 70 || — || — || — || — || 32 | |- !scope="row"|"[[Walk on Water]]" |rowspan="4"|2009 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || 76 | |- !scope="row"|"Al final"<br /><small>(feat. Dani Mata)</small><ref>{{cite web|url=https://music.apple.com/es/album/al-final-spanish-version-feat-dani-mata-single/314824673|title=Basshunter – Al Final (Spanish Version) {{bracket|feat. Dani Mata}} – Single|website=[[Apple Music]]|accessdate=22 September 2019|language=es}}</ref> | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |{{N/A|Non-album single}} |- !scope="row"|"[[Every Morning]]" | 24 || — || — || — || 76 || 17 || — || — || 14 || 17 | |align="center" rowspan="2"|''[[Bass Generation]]'' |- !scope="row"|"[[I Promised Myself]]" | — || — || — || — || — || — || — || — || — || 94 | |- !scope="row"|"[[Saturday]]" |2010 | — || — || — || — || — || 37 || — || — || 14 || 21 | * RMNZ: Goud<ref name="Basshunter NZL" /> | rowspan="6"| ''[[Calling Time]]'' |- !scope="row"|"[[Fest i hela huset]]"<br /><small>(vs. ''[[Big Brother]]'')</small> |2011 | 5 || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"[[Northern Light]]"<ref>{{cite web |url=https://music.apple.com/se/album/northern-light-remixes/540906905 |title=Basshunter – Northern Light (Remixes) |website=[[Apple Music]] |access-date=22 September 2019 |language=sv |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922190507/https://music.apple.com/se/album/northern-light-remixes/540906905 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |rowspan="2"|2012 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"[[Dream on the Dancefloor]]"<ref>{{cite web |url=https://music.apple.com/gb/album/dream-on-the-dancefloor-remixes-ep/578991924 |title=Basshunter – Dream on the Dancefloor (Remixes) – EP |website=[[Apple Music]] |access-date=22 September 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922144025/https://music.apple.com/gb/album/dream-on-the-dancefloor-remixes-ep/578991924 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"[[Crash & Burn]]"<ref name="Crash & Burn">{{cite web |url=https://music.apple.com/ru/album/crash-burn-remixes-ep/663917542 |title=Basshunter – Crash & Burn (Remixes) – EP |website=[[Apple Music]] |access-date=22 September 2019 |language=ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922144028/https://music.apple.com/ru/album/crash-burn-remixes-ep/663917542 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |rowspan="3"|2013 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"Calling Time"<ref>{{cite web |url=https://music.apple.com/at/album/calling-time-ep/952455453 |title=Calling Time – EP |website=[[Apple Music]] |access-date=22 September 2019 |language=de |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922190505/https://music.apple.com/at/album/calling-time-ep/952455453 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"Elinor"<ref>{{cite web |url=https://music.apple.com/se/album/elinor-single/736146270 |title=Basshunter – Elinor – Single |website=[[Apple Music]] |access-date=22 September 2019 |language=sv |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922144102/https://music.apple.com/se/album/elinor-single/736146270 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |rowspan="5" {{N/A|Non-album singles}} |- !scope="row"|"Masterpiece"<ref>{{cite web |url=https://music.apple.com/se/album/masterpiece-single/1438645764 |title=Masterpiece – Single |website=[[Apple Music]] |access-date=22 September 2019 |language=sv |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922190503/https://music.apple.com/se/album/masterpiece-single/1438645764 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |2018 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"Home"<ref>{{cite web |url=https://www.junodownload.com/products/basshunter-home/4287983-02 |title=Basshunter – Home |website=[[Juno Records|Juno Download]] |access-date=21 September 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190921182856/https://www.junodownload.com/products/basshunter-home/4287983-02/ |archive-date=21 September 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> |2019 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"Angels Ain't Listening"<ref>{{cite web |url=https://music.apple.com/gb/album/angles-aint-listening-single/1512971087 |title=Angles Ain't Listening – Single |website=[[Apple Music]] |access-date=29 Mei 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614005616/https://music.apple.com/gb/album/angles-aint-listening-single/1512971087 |archive-date=14 Junie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |2020 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- !scope="row"|"Life Speaks to Me"<ref>{{cite web | url = https://music.apple.com/se/album/life-speaks-to-me-single/1596452343 | title = Life Speaks to Me - Single | website = [[Apple Music]] | access-date = 19 November 2021 | language = sv}}</ref> |2021 | — || — || — || — || — || — || — || — || — || — | |- |colspan="14" style="font-size:9pt"| "—" dui op 'n vrystelling wat nie 'n ranglysposisie bereik het nie. |} == Videografie == === Musiekvideo's === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |- !width="230"|Titel !Jaar !Direkteur !{{abbr|Ver.|Verwysing}} |- !scope="row"|"[[Boten Anna]]" |rowspan="3"|2006 |[[Carl-Johan Westregård]]<br />Kim Parrot |<ref>{{cite web |url=https://vimeo.com/2069270 |title=Basshunter – Boten Anna |publisher=[[Vimeo]] |date=26 Oktober 2008 |access-date=28 Augustus 2014 |author=[[Carl-Johan Westregård]] |id=Official Carl-Johan Westregård [https://vimeo.com/seji Vimeo channel] linked from [http://handbagstudios.com official Handbag Studios website] |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118050324/https://vimeo.com/2069270 |archive-date=18 Januarie 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Vi sitter i Ventrilo och spelar DotA]]" |[[Carl-Johan Westregård]]<br />Kim Parrot |<ref>{{cite web |url=https://vimeo.com/11558965 |title=Basshunter – Vi sitter i Ventrilo och spelar DotA |publisher=[[Vimeo]] |date=7 Mei 2010 |access-date=28 Augustus 2014 |author=[[Carl-Johan Westregård]] |id=Official Carl-Johan Westregård [https://vimeo.com/seji Vimeo channel] linked from [http://handbagstudios.com official Handbag Studios website] |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118033110/https://vimeo.com/11558965 |archive-date=18 Januarie 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Vifta med händerna]]" |rowspan="2" {{N/A|Unknown}} |<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=p-VQdqbyFpw |title=Vifta med händerna (official video) |publisher=[[YouTube]] |author=Basshunter |date=13 Mei 2015 |access-date=17 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200419222629/https://www.youtube.com/watch?v=p-VQdqbyFpw |archive-date=19 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Vi sitter i Ventrilo och spelar DotA|DotA]]" |rowspan="2"|2007 |<ref name="DotA">{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=3iesdoplHtU |title=Basshunter "DotA" (German version) |publisher=[[YouTube]] |date=24 Junie 2014 |access-date=24 Junie 2014 |id=Official Luna Square [https://www.youtube.com/channel/UCIey-g8AI-gRTytXVRSRVuQ/about YouTube channel] linked from [http://lunasquare.se official website] |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200419222652/https://www.youtube.com/watch?v=3iesdoplHtU |archive-date=19 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Now You're Gone]]" |[[Alex Herron]] |<ref>{{cite web |url=https://www.vg.no/rampelys/musikk/i/XKj67/aylar-video-sett-av-100-millioner |title=Aylar-video sett av 100 millioner |publisher=[[Verdens Gang|VG]] |date=10 Februarie 2011 |access-date=1 Maart 2020 |author=Atle Jørstad Wergeland |language=no |archive-url=https://web.archive.org/web/20200301104433/https://www.vg.no/rampelys/musikk/i/XKj67/aylar-video-sett-av-100-millioner |archive-date=1 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[All I Ever Wanted]]" |rowspan="3"|2008 |[[Alex Herron]] |<ref>{{cite web |url=https://www.promonews.tv/videos/2008/05/13/production-update-who-shot-what-who%E2%80%99s-shooting-what%E2%80%A6-part-one |title=Production update: Who shot what, who’s shooting what… (part one) |publisher=Promonews |date=13 Mei 2008 |access-date=29 Augustus 2014 |author=David Knight |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170811144553/http://www.promonews.tv/videos/2008/05/13/production-update-who-shot-what-who%E2%80%99s-shooting-what%E2%80%A6-part-one |archive-date=11 Augustus 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Angel in the Night]]" |[[Alex Herron]] |<ref>{{cite web |url=https://www.seher.no/kjendis/aylar-sett-46-millioner-ganger/64835346 |title=Aylar sett 46 millioner ganger! |publisher=[[Verdens Gang|VG]] |date=18 Augustus 2008 |access-date=2 Maart 2020 |author=Arve Vassbotten |language=no |archive-url=https://web.archive.org/web/20200301095611/https://www.seher.no/kjendis/aylar-sett-46-millioner-ganger/64835346 |archive-date=1 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[I Miss You]]" |[[Alex Herron]] |<ref>{{cite web |url=https://730.no/video-aylar-feirer-svensk-jul |title=Video: Aylar feirer svensk jul |publisher=730.no |date=5 November 2008 |access-date=2 Maart 2020 |language=no |archive-url=https://web.archive.org/web/20200420061020/https://730.no/video-aylar-feirer-svensk-jul/ |archive-date=20 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Walk on Water]]" |rowspan="3"|2009 |{{N/A|Unknown}} |<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=I4bbXvfxr6A |title=Basshunter – Walk on Water (official UK version out now) |publisher=[[YouTube]] |date=27 Februarie 2009 |access-date=17 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200301123311/https://www.youtube.com/watch?v=I4bbXvfxr6A |archive-date=1 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Every Morning]]" |[[Alex Herron]] |<ref name="Every Morning mv">{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=LmRkngAWgAM |title=Basshunter – Every Morning (Behind the Scenes) |publisher=[[YouTube]] |date=25 September 2009 |access-date=16 Oktober 2018 |time=2:29–2:34 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200402110315/https://www.youtube.com/watch?v=LmRkngAWgAM |archive-date=2 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[I Promised Myself]]" |[[Alex Herron]] |<ref>{{cite web |url=https://730.no/aylars-svenske-eventyr-naermer-seg-slutten |title=Aylars svenske eventyr nærmer seg slutten |publisher=730.no |date=19 Oktober 2009 |access-date=2 Maart 2020 |language=no |archive-url=https://web.archive.org/web/20200420144216/https://730.no/aylars-svenske-eventyr-naermer-seg-slutten/ |archive-date=20 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Saturday]]" |2010 |[[Alex Herron]] |<ref>{{cite web |url=http://www.mtv.com/videos/basshunter/552338/saturday.jhtml |title=basshunter — saturday |publisher=[[MTV]] |date=10 Augustus 2010 |access-date=11 November 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160423035843/http://www.mtv.com/videos/basshunter/552338/saturday.jhtml |archive-date=23 April 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> |- !scope="row"|"[[Northern Light]]" |rowspan="2"|2012 |[[Alex Herron]] |<ref>{{cite web |url=https://730.no/nordlyset-aylar-i-ny-fasong/ |title=Nordlyset Aylar i ny fasong |publisher=730.no |date=12 Mei 2012 |access-date=2 Maart 2020 |language=no |archive-url=https://web.archive.org/web/20200301104438/https://730.no/nordlyset-aylar-i-ny-fasong/ |archive-date=1 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Dream on the Dancefloor]]" |Gareth Evans |<ref>{{cite web |url=http://www.radarmusicvideos.com/director/13226-gareth-evans-crispy-duck-productions-#.VGG6lMmt-YU |title=Gareth Evans (Crispy Duck Productions) |publisher=[[Radar Music Videos|Radar Music Creatives]] |access-date=11 November 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20181016130059/http://www.radarmusicvideos.com/director/13226-gareth-evans-crispy-duck-productions- |archive-date=16 Oktober 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"[[Crash & Burn]]" |rowspan="2"|2013 |Farzad Bayat |<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=hximIHeUIyw |title=Basshunter – Crash & Burn (official video) |publisher=[[YouTube]] |date=31 Julie 2013 |access-date=11 November 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160308023954/https://www.youtube.com/watch?v=hximIHeUIyw |archive-date=8 Maart 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- !scope="row"|"Calling Time" |Gareth Evans |<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=fB4G3kwtrvI |title=Basshunter – Calling Time (official video) |publisher=[[YouTube]] |date=6 Augustus 2013 |access-date=11 November 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190811201354/https://www.youtube.com/watch?v=fB4G3kwtrvI |archive-date=11 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Eksterne skakels == {{Commonskat}} * [http://www.basshunter.se Amptelike webwerf] {{en}} {{Saadjie}} {{Basshunter}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1984]] [[Kategorie:Sweedse musici]] [[Kategorie:Basshunter]] [[Kategorie:Lewende mense]] eld72pfxhv8gtdl2p1f68bkf6lemjj0 0 24530 2517100 2489683 2022-08-03T06:46:06Z 01x07x2022000 151954 /* Versterkte kweekhuiseffek */ The Rodney & Otamatea - AUGUST 14, 1912.jpg wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" align="right" | colspan="2" | [[Lêer:The Earth seen from Apollo 17.jpg|240px|duimnael|'n Kleurbeeld van die [[Aarde]] soos gesien vanaf [[Apollo-program|Apollo 17]].]] |- |colspan="2" | Samestelling van die Aarde se atmosfeer |- | [[Stikstof]] | 78,084% |- | [[Suurstof]] | 20,946% |- | [[Argon]] | 0,934% |- | [[Koolstofdioksied]] | 0,038% |- | [[Water]]damp | >1% |- | Ander | 0,002% |} '''Aardverwarming''', ook genoem '''globale verwarming''', '''klimaatverwarming''', '''klimaatontwrigting''' of '''klimaatkrisis''', verwys na die toename in globale [[temperatuur]] sedert die pre-industriële tydperk. Die gemiddelde [[lugtemperatuur]] van die [[Aarde se atmosfeer]] op grondvlak was van 2011 tot 2020 sowat 1,09 °C (0,95–1,20 °C) hoër as in die tydperk van 1850 tot 1900.<ref>https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM_final.pdf,Summary{{Dooie skakel|date=Februarie 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} for policymakers. The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change,Masson-Delmotte, V. et al, 2021, www.ipcc.ch, Intergovernmental Panel on Climate Change.</ref> Hierdie verwarming gaan gepaard met globale klimaatsveranderinge, soos veranderinge in reënvalpatrone en verwoestyning. Dit is onbetwis onder klimaatwetenskaplikes dat die gemiddelde temperatuur op [[Aarde]] sedert die middel van die 20ste eeu toegeneem het. Daar is ook konsensus oor die oorsaak: hierdie tendens word hoofsaaklik veroorsaak deur 'n toename in die konsentrasie van [[kweekhuisgasse]] in die [[atmosfeer]]. Op sy beurt is dit die gevolg van menslike aktiwiteite soos [[fossielbrandstof]]gebruik, [[ontbossing]] en sekere nywerheids- en [[landbou]]aktiwiteite. Sedert die begin van die 21ste eeu het die meerderheid van die publiek en politici ook die standpunt ingeneem dat 'n klimaatprobleem bestaan en dat dit grootliks die gevolg is van menslike optrede. 'n Versameling van ondersoeke aangaande aardverwarming word in die verslag van die [[Interregeringspaneel oor klimaatverandering]] (IPCC) saamgevat. Die paneel is deur die [[Verenigde Nasies]] ingestel om die huidige wetenskaplike, tegniese en sosiaal-ekonomiese kennis aangaande aardverwarming te dokumenteer en 'n oorsig daaroor voor te lê. Verskillende klimaatmodelle voorspel op 'die kort termyn 'n temperatuurstyging van minder as 'n graad. Aan die einde van die 21e eeu kan dit tot verskeie grade verhoog word. Alle groot [[klimaatverandering]]e het 'n ontwrigtende werking en het gelei tot die uitsterwe van vele [[lewe]]nsvorme, die migrasie van bevolkings en groot veranderinge in die landoppervlak en die seesirkulasie. Die snelheid van die huidige klimaatverandering is hoër as die meeste vorige veranderinge, waardeur aanpassing vir die [[natuur]] en aanpassing vir die [[mensdom|menslike gemeenskap]] moeiliker is. Boonop maak die toenemende kompleksiteit van die menslike samelewing wat 'n groter [[risiko]] is.<ref>The Royal Society (2014): '6. ''Climate is always changing. Why is climate change of concern now''?</ref> Die huidige klimaatsverandering hou ook 'n groter kans vir toekomstige skade in. Indien temperatuurstyging van meer as 2 °C sou plaasvind hou dit groot veranderinge vir die mens en [[Ekologie|omgewing]] in, onder ander deur [[seevlak]]styging, toename van van [[droogte]]- en hitteperiodes, ekstreme [[neerslag]] en afname van [[biodiversiteit]].<ref name="wg2SFP">{{Outeur|IPCC WG2}} [https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ar5_wgII_spm_en.pdf Summary for Policymakers] in [http://www.ipcc.ch/report/ar5/wg2/ Climate Change 2014: Impacts, Adaptation and Vulnerability]</ref> 'n Temperatuurstyging van 2 °C het baie verswarende gevolge as 'n temperatuur styging van 1,5 °C.<ref>https://www.duurzaamnieuws.nl/ipcc-klimaat-mag-in-geen-geval-meer-dan-15-graden-opwarmen/,IPCC: klimaat mag in geen geval meer dan 1,5 graden opwarmen, 9 Oktober 2018, duurzaamnieuws.nl</ref><ref>http://www.volkskrant.nl/buitenland/cruciale-aanname-blijkt-onjuist-aarde-mag-niet-2-maar-1-graad-warmer-worden~a4195944, Cruciale aanname blijkt onjuist: aarde mag niet 2 maar 1 graad warmer worden, besoek op 29 November 2015, 27 November 2015, ''[[de Volkskrant]]''</ref><ref name=":0">[http://unfccc.int/resource/docs/2015/sb/eng/inf01.pdf Report on the structured expert dialogue on the 2013–2015. UNFCCC]</ref> [[Lêer:Temperature Anomaly 1880-now NL.svg|duimnael|Gemiddelde temperatuur 1880-nou. Die gemiddelde van die tydperk 1951–1980 word as verwysing geneem.]] Daar is verskillende maatreëls moontlik om die skade van klimaatverandering te minimaliseer. Aan die een kant is dit moontlik om oorsake aan te pak (mitigasie): minder kweekhuisgasse te genereer deur die energieverbruik te verminder en natuurgebiede beter te beskerm. Aan die ander kant sal gemeenskappe moet aanpas (aanpassing) deur beter aangepaste gewasse te verbou. Volgens die ooreenkoms van Parys van Desember 2015 moet die verwarming van die Aarde beperk word tot ruim onder 2 °C, maar by voorkeur tot hoogstens 1,5 °C. Voorts word in die verdrag gestel dat geld deur die ontwikkelde lande beskikbaar gestel moet word om die armer lande te help met nodige aanpassings om aarverwarming te bestry. == Opgemerkte temperatuurveranderinge == [[Lêer:WhereIsTheHeatOfGlobalWarming.svg|260px|duimnael|Die see se hittekapasiteit is veel hoër as enige ander energiebergplek in die aarde se hittebalans oor die twee periodes van 1961 tot 2003 en 1993 tot 2003, wat meer as 90% van die moontlike toename van die aarde se hittekapasiteit uitmaak.<ref>{{citation | at=[http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg1/en/ch5s5-2-2-3.html Sec 5.2.2.3 Implications for Earth’s Heat Balance] | chapter=Ch. 5: Observations: Oceanic Climate Change and Sea Level | chapter-url=http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg1/en/ch5.html | author=Bindoff, N.L., ''et al.'' | title=argiefkopie | access-date=28 Desember 2012 | archivedate=20 Junie 2017 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20170620210108/http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg1/en/ch5.html }}, in {{harvnb|IPCC AR4 WG1|2007}}, referred to by: {{citation | title=Climate Graphics by Skeptical Science: Global Warming Components: | at=Components of global warming for the period 1993 to 2003 calculated from IPCC AR4 5.2.2.3 | url=http://www.skepticalscience.com/graphics.php?g=12 | publisher=Skeptical Science }}</ref>]] [[Lêer:Common Era Temperature.svg|duimnael|alt=refer to caption and adjacent text|Twee millennia se gemiddelde oppervlaktemperature volgens verskillende rekonstruksies uit klimaatskattings, met die instrumentele temperatuurrekord in rooi.]] Daar is 'n groot aantal onafhanklike waarnemings uit verskillende wetenskaplike velde, soos [[meteorologie]], [[gletser|glasiologie]], [[Oseaan|oseanografie]] en [[biologie]], wat toon dat die Aarde verwarm. Meteorologie toon dat temperature oor land en oor die oseane, gekorrigeer vir effekte soos die hitte-eiland-effek, stelselmatig styg.<ref>Kennedy, J.J., ''et al.'',2010, ''How do we know the world has warmed''? in Global Climate, State of the Climate in 2009, https://www.ncdc.noaa.gov/sotc/global/200913, Bulletin of the American Meteorological Society, vol 91, uitgawe 7, bl. 26</ref> Die gemiddelde oppervlaktemperatuur het in 2020 met 1,09 °C (0,95–1,20 °C) toegeneem vergeleke met die tydperk 1850–1900. Opwarming is sterker oor land (sowat 1,59 °C) as oor die oseane (ongeveer 0,88 °C).<ref>https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM_final.pdf,Summary{{Dooie skakel|date=Februarie 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} for policymakers. The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Masson-Delmotte, V. et al, 2021, www.ipcc.ch, Intergovernmental Panel on Climate Change.</ref> Ontleding van baie gletsers toon dieselfde historiese verwarmingskromme van die Aarde as direkte temperatuurmetings<ref>Oerlemans, J. ,2005 , http://www.sciencemag.org/content/308/5722/675.abstract, ''Extracting a climate signal from 169 glacier records. Science'', vol 308, bl. 675–677</ref> Opwarming is in alle lae van die see waargeneem.<ref>''Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change'', Paola Arias, https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_TS.pdf, 2021, hoofstuk, Technical</ref> Sommige uiterste weersomstandighede is meer algemeen. Daar is byvoorbeeld gemiddeld meer buitengewoon warm dae en minder buitengewoon koue dae, en die aantal hittegolwe het toegeneem.<ref>https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM_final.pdf,Summary{{Dooie skakel|date=Februarie 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} for policymakers. The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change,Masson-Delmotte, V. et al, 2021, www.ipcc.ch, Intergovernmental Panel on Climate Change.</ref> Daar is ook meer hittegolwe in die [[see]].<ref>Frölicher, Thomas, Charlotte Laufkötter, https://www.nature.com/articles/s41467-018-03163-6, Emerging risks from marine heat waves, 9 , Nature Communications, 2018.</ref> Metings in die Arktiese gebied toon dat temperature bo die globale gemiddelde is. Die gevolg is 'n afname in dryfys in die [[Arktiese Oseaan]]. Dit is baie waarskynlik dat menslike aktiwiteite die hoofoorsaak hiervan is.<ref>https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM_final.pdf,Summary{{Dooie skakel|date=Februarie 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} for policymakers. The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Masson-Delmotte, V. et al, 2021, www.ipcc.ch, Intergovernmental Panel on Climate Change.</ref> Swaar reënval het toegeneem in frekwensie en intensiteit regoor die wêreld.<ref>Executive summary. Climate Science Special Report: Fourth National Climate Assessment, Volume, Wuebbles, D.J, D.W. Fahey, K.A. Hibbard, B. DeAngelo, S. Doherty, K. Hayhoe, R. Horton, J.P. Kossin, P.C. Taylor, A.M. Waple, and C.P. Weaver, 2017, https://science2017.globalchange.gov/chapter/executive-summary/|uitgever=U.S{{Dooie skakel|date=Februarie 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Global Change Research Program, Washington, DC, VSA, ISBN doi=10.7930/J0DJ5CTG</ref> Ander aanduidings is die (gedeeltelike) smelting en terugtrekking van die meeste gletsers,<ref>Cuffey, K.M. & Paterson, W.S.B., ''The physics of glaciers'', 4de uitgawe, Elsevier Amsterdam, 2010, bl. 578-580</ref> die smelt van landys by die [[Suidpool]],<ref>A. J. Cook en D. G. Vaughan, ''Overview of areal changes of the ice shelves on the Antarctic Peninsula over the past 50 year''s, http://www.the-cryosphere-discuss.net/3/579/2009/tcd-3-579-2009.html , ''The Cryosphere Discussions'', volume 3, uigawe 2, bl. 579-630</ref> die see-ys rondom die [[Noordpool]] en van die [[Groenland]] se ys en die styging in die [[seevlak]].<ref>Kennedy, J.J., et al. (2010). ''How do we know the world has warmed?'' in: 2. ''Global Climate'', in: State of the Climate in 2009. ''Bulletin of the American Meteorological Society'' 91.</ref><ref name="SFPM">{{Outeur|IPCC WG1}} [http://www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_SPM_FINAL.pdf Summary for Policymakers, Observed Changes in the Climate System.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140226155600/http://www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_SPM_FINAL.pdf |date=26 Februarie 2014 }}, in IPCC AR5 [http://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/ Climate Change 2013: The Physical Science Basis 2013].</ref> Oseaanversuring word ook waargeneem: die [[pH]] van water het met 0,1 afgeneem as gevolg van 'n toename in [[Koolstofdioksied|CO2]] sedert die begin van die [[Industriële Revolusie|industriële rewolusie]], wat ooreenstem met 'n 26% toename in waterstofioonkonsentrasie<ref>IPCC WG1 Summary for Policymakers, Observed Changes in the Climate System, in IPCC AR5 Climate Change 2013: The Physical Science Basis 2013</ref> Die lente begin gemiddeld vroeër en die groeiseisoen van beide [[flora]] en [[fauna]] is langer. Die boomlyn in bergreekse het verskuif na hoër hoogtes, habitatte van flora en fauna het verskuif na hoër hoogtes en gebiede op 'n hoër breedtegraad, nader aan die pole.<ref>https://19january2017snapshot.epa.gov/climate-impacts/climate-impacts-ecosystems_.html , Climate Impacts on Ecosystems, besoek op 29 Desember 2018, US EPA, 19 Januarie 2017</ref><ref>Burrows, Michael T., David S. Schoeman, Lauren B. Buckley, Pippa Moore, Elvira S. Poloczanska, Keith M. Brander, Chris Brown, John F. Bruno, Carlos M. Duarte, Benjamin S. Halpern, Johnna Holding, Carrie V. Kappel, Wolfgang Kiessling, Mary I. O, Connor, John M. Pandolfi, Camille Parmesan, Franklin B. Schwing, William J. Sydeman, Anthony J. Richardson, http://science.sciencemag.org/content/334/6056/652.full {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210713031218/https://science.sciencemag.org/content/334/6056/652.full |date=13 Julie 2021 }} ,The Pace of Shifting Climate in Marine and Terrestrial Ecosystems, jaargang 334, ''Science'', 2011</ref> Boonop word 'n energiewanbalans in die buitenste laag van die atmosfeer gemeet: meer (stralings)energie kom binne as wat in die ruimte uitgestraal word. Hierdie energie-oorskot word grotendeels in hitte omgeskakel.<ref>N.G. Loeb, J. M. Lyman, G.C. Johnson, R.P. Allan, D.R. Doelling, T. Wong, B.J. Soden & G.L. Stephens, 2012, Observed changes in top-of-the-atmosphere radiation and upper-ocean heating consistent within uncertainty, ''Nature Geoscience'', volume 5, bl. 110–113, http://www.nature.com/ngeo/journal/v5/n2/abs/ngeo1375.html</ref> Natuurlike skommelinge in temperature kan agtergrondverwarming versterk of masker<ref>Sévellec, Florian, Sybren Drijfhout, https://www.nature.com/articles/s41467-018-05442-8?_sp=2947607d-05a0-4733-b46a-0428c9d6e954.1534849267217 ,A novel probabilistic forecast system predicting anomalously warm 2018–2022 reinforcing the long-term global warming trend, Jaargang 9, ''Nature Communications'', 2018}}</ref> Die moontlike vertraagde opwarming tussen 2000 en 2012 is 'n voorbeeld hiervan. Hierdie vertraging was egter nie net te wyte aan interne skommelinge nie, maar ook aan verminderde eksterne forsering. Hierdie tydperk is gekenmerk deur minder sonstraling en verhoogde [[Vulkaan|vulkaniese aktiwiteit]]. Deeltjies wat deur vulkaniese uitbarstings vrygestel word, blokkeer [[sonlig]].<ref>Medhaug, Iselin, Martin B. Stolpe, Erich M. Fischer & Reto Knutti, https://www.nature.com/articles/nature22315|titel=Reconciling controversies about the ‘global warming hiatus’, jaargang 545, ''Nature'', 2017</ref> === Vergelyking met natuurlike klimaatsverandering === Die temperatuur op aarde is stelselmatig gemeet sedert die middel van die [[19de eeu]].<ref>http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2005JD006548/abstract|title=Uncertainty estimates in regional and global observed temperature changes: A new data set from 1850, Journal of geophysical research, volume 111, issue D12, P. Brohan, J.J. Kennedy, I. Harris, S.F.B. Tett & P.D. Jones, 2006.</ref> Die data wat hieruit verkry is, het getoon dat die temperatuur op Aarde sedert 1880 aansienlik gestyg het.<ref>http://www.giss.nasa.gov/research/news/20120119/ ''NASA Finds 2011 Ninth Warmest Year on Record'', [[National Aeronautics and Space Administration]], Goddard Institute for Space Studies, 19 Januarie 2012.</ref> Voor 1850 is direkte temperatuurmetings nie sistematies geneem nie; Daarom, as gevolg van die gebrek aan tegniese hulpmiddels en die beperkte geografiese verspreiding, word hierdie metings as onakkuraat beskou. Historiese temperature word dus gekarteer deur 'n inventaris te maak van sekondêre effekte soos die groeiringe van bome, die ontwikkeling van [[koraal]] en die oorblyfsels van [[gas]]se in ys in [[Antarktika]]. Hierdie afgeleide metings, genoem afgeleide gevolmagtigdes (''proxies''), is minder akkuraat as moderne temperatuurmetings, maar toon dat globale temperature ongekend hoog was gedurende die laat 20ste eeu en vroeë 21ste eeu in vergelyking met ten minste die afgelope 2000 jaar (sien gepaardgaande grafiek)<ref>Consortium, https://www.nature.com/articles/s41561-019-0400-0|doi=10.1038/s41561-019-0400-0|title=Consistent multidecadal variability in global temperature reconstructions and simulations over the Common Era, ''Nature Geosciences'', 2019, volume 12.</ref> Ook uitgesproke veranderinge gedurende hierdie tydperk, soos smeltende ysplate en die terugtrekking van gletsers regoor die wêreld, vind teen 'n ongekende tempo plaas in vergelyking met ten minste die afgelope 2 000 jaar.<ref>Committee on Surface Temperature Reconstructions for the Last 2,000 Years, National Research Council. (2006) [http://books.nap.edu/openbook.php?record_id=11676&page=R1 "Summary." ''Surface Temperature Reconstructions for the Last 2,000 Years''.] Washington, DC: The National Academies Press</ref> Siklusse van die [[glasiale tyd]]perk kan op 'n skaal van tienduisende jare waargeneem word. Glasiale tye is relatief kort koue periodes binne 'n [[ystydperk]], wat gemiddeld een keer elke 10 000 tot 30 000 jaar voorkom. Tydens 'n Glasiale tyd is dit gemiddeld sowat 5 tot 8 grade kouer as in 'n interglasiale en die CO2-konsentrasie is aansienlik laer (sien meegaande grafiek). Die laaste glasiale tyd het ongeveer 10 000 jaar gelede geëindig. As mens nog verder terugkyk in die verlede, kan gesien word dat die gemiddelde temperatuur op Aarde beide aansienlik laer en aansienlik hoër as vandag was. == Oorsake == Die IPCC het in sy vierde 2007-verslag tot die gevolgtrekking gekom dat aardverwarming “onmiskenbaar” aan die gang is. Dit is as "hoogs waarskynlik" beskou dat die oorheersende oorsaak menslike optrede was.<ref name="ipccsyrSFP">{{Outeur|IPCC SYR}} [https://web.archive.org/web/20180228235005/http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/syr/en/spms2.html Section 2. Causes of change] in [https://web.archive.org/web/20130309142919/http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/syr/en/spm.html Summary for Policymakers], in IPCC AR4 SYR 2007.</ref> In daaropvolgende verslae het die IPCC al hoe meer vasbeslote geword oor mense as die veroorsakende middel. In die sesde verslag skryf die paneel: <ref>https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM_final.pdf,Summary{{Dooie skakel|date=Februarie 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} for policymakers. The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Masson-Delmotte, V. et al, 2021, www.ipcc.ch, Intergovernmental Panel on Climate Change.</ref> "''It is unequivocal that human influence has warmed the atmosphere, ocean and land. Widespread and rapid changes in the atmosphere, ocean, cryosphere and biosphere have occurred''." (Dit is onteenseglik dat menslike invloed die atmosfeer, see en land verhit het. Daar was wydverspreide en vinnige veranderinge in die atmosfeer, oseaan, kriosfeer en biosfeer.) — Werkgroep I van het 6de IPCC-verslag (2021) Kweekhuisgasse het verwarming veroorsaak, hoofsaaklik CO2 en [[metaan]]. Roet en deeltjies (aërosols) het eintlik 'n verkoelende effek gehad. Die effek van veranderinge in sonstraling en klimaatskommelings is klein, en kan beide effens positief en effens negatief gewees het.<ref>https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM_final.pdf, Summary for policymakers. The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Masson-Delmotte, V. et al, 2021, www.ipcc.ch, Intergovernmental Panel on Climate Change.</ref> === Invloed van die mens === ==== Versterkte kweekhuiseffek ==== [[Lêer:The Rodney & Otamatea - AUGUST 14, 1912.jpg|thumb|Nieu-Seelandse koerantartikel (gepubliseer 14 Augustus 1912) wat die beginsels van aardverwarming beskryf]] Aardverwarming is die gevolg van 'n versterkte kweekhuiseffek wat veroorsaak word deur kweekhuisgasse, waarvan die uitset skerp toegeneem het sedert die industriële rewolusie.<ref>IPCC WG1 Summary for Policymakers, Observed Changes in the Climate System., in ''IPCC AR5 Climate Change 2013: The Physical Science Basis 2013''</ref> Voorbeelde van kweekhuisgasse is [[waterdamp]], [[koolstofdioksied]] (CO2), [[metaan]] (CH4), [[Distikstofmonoksied]] (N2O) en chloorfluorkoolstofverbinding (cfk's). Hierdie kweekhuisgasse absorbeer die [[termiese straling]] van die Aarde en stuur dit deels terug na die Aarde se oppervlak, in plaas daarvan om dit na die stratosfeer deur te gee, sodat die Aarde meer energie behou. Dit stem ooreen met metings dat meer energie die Aarde bereik as om dit te verlaat. Hierdie wanbalans word ook na verwys as positiewe stralingsforsering en dra by tot aardverwarming. As gevolg van hierdie versterkte kweekhuiseffek word die laer atmosfeer en die aarde se oppervlak warmer en die stratosfeer kouer <ref>https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/broeikaseffect ,KNMI Broeikaseffect, besoek 2 Desember 2018</ref><ref>https://www.clo.nl/indicatoren/nl0173-aantasting-van-de-ozonlaag-de-oorzaken-en-effecten, Aantasting van de ozonlaag: oorzaken en effecten|uitgever, Compendium van de Leefomgeving, besoek 2 Desember 2018</ref> Die konsentrasies van kweekhuisgasse in die atmosfeer is die hoogste in ten minste 800 000 jaar.<ref>D. Lüthi, M. Le Floch, B. Bereiter, T. Blunier, J. Barnola, U. Siegenthaler, D. Raynaud, (…) T.F. Stocker, url=http://www.nature.com/nature/journal/v453/n7193/pdf/nature06949.pdf ,High-resolution carbon dioxide concentration record 650,000–800,000 years before present, Nature, 2008, volume 453, bl 379-382.</ref> Die toename in kweekhuisgasse is grootliks die gevolg van menslike optrede: verbranding van fossielbrandstowwe (insluitend die onbedoelde steenkoolbrande), produksie van [[sement]]. [[Landbou]], [[vee]] en grondgebruikverandering (hoofsaaklik [[ontbossing]]) dra ook by tot die toename in kweekhuisgaskonsentrasies. Van die belangrikste kweekhuisgasse wat deur mense vrygestel word, het CO2 steeds die grootste langtermyn-impak. Die meerderheid word binne 'n paar honderd jaar deur die oseane en [[biosfeer]] geabsorbeer, maar ongeveer 'n kwart kan slegs uit die atmosfeer verdwyn deur 'n aantal geologiese prosesse, soos die verwering van rotse op Aarde en die begrawe van sedimente. Dit is prosesse wat in 'n tydskaal van tienduisende jare plaasvind.<ref>http://geosci.uchicago.edu/~archer/reprints/archer.2005.fate_co2.pdf, D. Archer, Fate of fossil fuel CO, in geologic time, Journal of Geophysical Research, volume 110. uitgaweC9, C09S05.1–6, 2005}}</ref><ref>http://www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_Chapter06_FINAL.pdf, Chapter 6, Carbon and Other Biogeochemical Cycles in [http://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/ Climate Change 2013: The Physical Science Basis]</ref> Die moontlikheid van 'n kweekhuiseffek is die eerste keer in die vroeë 19de eeu voorgestel en vanaf 1950 is ontdek dat hierdie effek probleme kan veroorsaak.<ref>Weart S.R.,''The discovery of global warming''., 2008, http://www.aip.org/history/climate/co2.htm|ISBN=0-674-03189-X{{Dooie skakel|date=Februarie 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, American Institute of Physics</ref> In 1979 is 'n skatting gemaak oor wat met die temperatuur van die aarde se oppervlak sou gebeur as die CO2-konsentrasie verdubbel. ’n Toename van 3.0 ± 1.5 °C is gevind, wat redelik goed ooreenstem met huidige skattings. Hierdie getal word die klimaatsensitiwiteit genoem.<ref>[http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=12181 Carbon Dioxide and Climate: A Scientific Assessment (1979)]. ''The National Academies Press'' {{ISBN|9780309119115}}</ref> ==== Roet en deeltjies ==== Nog 'n antropogeniese faktor wat die klimaat beïnvloed, is die vrystelling van [[aërosol]]s. Dit is [[Kolloïde|kolloïdale]] deeltjies van [[vaste stof]] of [[vloeistof]] in die [[lug]]. Net hierdie deeltjies het 'n verkoelende effek as gevolg van verhoogde refleksie in die atmosfeer. Deeltjies en roet is voorbeelde van aërosols wat deur mense vrygestel word. Aërosols het 'n direkte en indirekte effek op die [[klimaat]]. As gevolg van hul reflektiewe eienskappe verhoog hulle die atmosfeer se vermoë om straling te weerkaats, bekend as [[albedo]]. Dit lei tot verkoeling. Daarbenewens is sommige aërosols kondensasiekerne, soos sulfate, en veroorsaak verhoogde [[wolk]]vorming wat ook langer kan aanhou. Die onsekerheid oor beide effekte is aansienlik soos ook gesien kan word in die stralingsforseringsgrafiek. As gevolg van die kort lewensduur van aërosols in die atmosfeer is aërosols nie homogeen in die atmosfeer versprei nie: daar is groot plaaslike verskille. Roet veroorsaak eintlik 'n afname in albedo en dus verwarming, veral as dit op sneeu beland. Die meeste deeltjies wat onder hierdie kategorie val, het na 'n paar weke tot 'n paar jaar uit die atmosfeer verdwyn. Hoe hoër die deeltjies in die atmosfeer is, hoe langer neem dit vir hulle om te presipiteer.<ref>{Introduction to Atmospheric Chemistry, http://acmg.seas.harvard.edu/people/faculty/djj/book , Princeton University Press, 1999, [http://acmg.seas.harvard.edu/people/faculty/djj/book/bookchap8.html CHAPTER 8. AEROSOLS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210628032935/http://acmg.seas.harvard.edu/people/faculty/djj/book/bookchap8.html |date=28 Junie 2021 }}, D.J. Jacob</ref> === Invloed van die natuur === Natuurlike skommelinge, byvoorbeeld in sonaktiwiteit, kan nie die verwarming van die Aarde sedert 1900 verklaar nie.<ref>Lockwood, M. & Frohlich, C. 2007, http://rspa.royalsocietypublishing.org/content/463/2086/2447.full, Recent oppositely directed trends in solar climate forcings and the global mean surface air temperature, Proceedings of the Royal Society, volume 463, bl. 2447–2460</ref> As groter stralingsintensiteit van die [[Son]] die hoofaandrywer van die huidige temperatuurstyging was, sou verwarming van die onderste atmosfeer (die [[troposfeer]]) sowel as die boonste atmosfeer (die [[stratosfeer]]) verwag word; 'n toename word egter net in die troposfeer waargeneem.<ref>Hegerl et al., https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ar4-wg1-chapter9-1.pdf, Hoofstuk 9: Understanding and Attributing Climate Change, http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg1/en/faq-9-2.html Frequently Asked Question 9.2: Can the Warming of the 20th century be Explained by Natural Variability?, in IPCC AR4 WG1 2007.</ref> Hierdie patroon van verwarming is wat verwag word met 'n verwarming wat deur kweekhuisgasse veroorsaak word. Die aantal [[sonvlek]]ke is sedert 1950 redelik konstant, en hoër as in die vorige twee eeue. Hierdie sonkolle is 'n goeie aanduiding van die stralingsintensiteit van die Son.<ref>de Jager, C. Versteegh, G.J.M. en van Dorland, R. (2006). [https://web.archive.org/web/20101126081046/http://www.klimaatportaal.nl/pro1/general/show_document_general.asp?documentid=163&GUID=%7BAEDE0A94%2D78D0%2D48FC%2DB999%2DDD55DA2A6D13%7D ''Zongedreven klimaatveranderingen: een wetenschappelijke verkenning''] (WAB)'', KNMI & NIOZ.''</ref> Ook direkte metings, wat sedert 1978 gedoen is, dui daarop dat die stralingsintensiteit van die Son nie toegeneem het nie, en dat verhoogde stralingsintensiteit dus nie die versnelde verwarming sedertdien kan verklaar nie.<ref>{{Outeur|Krivova, N., and Solanki, S.}}, [https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1029/2003JD004479 Solar Total and Spectral Irradiance: Modelling and a possible impact on Climate] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220214235153/https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1029/2003JD004479 |date=14 Februarie 2022 }} Proc. ISCS 2003, ESA SP-535</ref><ref>2008, Understanding and responding to climate change: Highlights of National Academies Reports, 2008 edition, produced by the US National Research Council (US NRC), National Academy of Sciences, Washington, D.C.,US NRC, http://americasclimatechoices.org/climate_change_2008_final.pdf, https://web.archive.org/web/20100820214818/http://americasclimatechoices.org/climate_change_2008_final.pdf, geargiveer, 20 Augustus 2010</ref> == Terugkoppeling == [[Lêer:Simple Feedback Diagram 03.png|duimnael|'n Eenvoudige diagram van 'n terugkoppeling. P affekteer Q, en Q affekteer P. 'n Verandering in P kan dus indirek versterk word (positiewe terugkoppeling) of verswak (negatiewe terugkoppeling).]] Die klimaatstelsel het 'n aantal terugkoppelings. Positiewe terugkoppeling, of terugvoer, versterk die aanvanklike verhitting. 'n Negatiewe terugkoppeling, of negatiewe terugvoer, veroorsaak dat die aanvanklike verhitting afneem. Die konsentrasie kweekhuisgasse gekombineer met die netto effek van die terugkoppeling bepaal die klimaatsensitiwiteit: die temperatuurverandering op Aarde as gevolg van 'n verdubbeling in die konsentrasies van kweekhuisgasse. Die sterkste terugkoppeling is die [[waterdamp]]terugkoppeling: dit is 'n positiewe terugkoppeling. Vir elke graadverhoging in temperatuur kan lug ongeveer 7% meer waterdamp hou. Die versterkte kweekhuiseffek deur waterdamp is sterker as die direkte invloed van CO2.<ref>"IPCCWGI8"IPCC WG1, [http://www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_Chapter08_FINAL.pdf Chapter 8: Anthropogenic and Natural Radiative Forcing] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170206230016/http://www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_Chapter08_FINAL.pdf |date= 6 Februarie 2017 }} in IPCC AR5 [http://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/ Climate Change 2013: The physcial Science Basis].</ref> Nog 'n positiewe terugkoppeling is die smelt van [[sneeu]] en [[ys]] by hoër temperature. Gevolglik neem die Aarde se [[albedo]] af, met die gevolg dat minder sonstraling weerkaats word. Veranderinge in die aarde se wolkbedekking sal waarskynlik verwarming versnel.<ref>"AR5WG1" IPCC WG1 [http://www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_TS_FINAL.pdf Technical Summary] in [http://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/ Climate Change 2013: The Physical Science Basis]</ref> Wolke het 'n dubbele effek op die energiebalans van die Aarde. Aan die een kant veroorsaak hulle dat die Aarde se albedo toeneem en meer lig terugkaats na die ruimte. Aan die ander kant maak hulle dit moeiliker vir hitte om te ontsnap. Hoe sterk beide effekte is, hang af van die tipe wolk en die hoogte van die wolke. Die grootte van die effek is baie onseker (sien meegaande grafiek).<ref>https://www.metoffice.gov.uk/climate-guide/science/science-behind-climate-change/feedbacks, Climate feedbacks, 01 Januarie 2018, Booth, B., 10 Oktober 2016, Met Office, argiefdatum 13 November 2017, https://web.archive.org/web/20171113062125/https://www.metoffice.gov.uk/climate-guide/science/science-behind-climate-change/feedbacks ,</ref> ’n Belangrike verkoelingseffek spruit voort uit Stefan-Boltzmann se wet: met toenemende temperatuur gee die Aarde meer straling uit. Op die oomblik absorbeer die oseane en [[biomassa]] op land groot hoeveelhede CO2. Daar is 'n paar bewyse dat die reservoirs minder [[koolstof]] sal absorbeer by hoër temperature en namate hulle verder versadig word, wat daartoe lei dat 'n groter persentasie van die nuwe emissies in die atmosfeer oorbly. Dit is verdere positiewe terugvoer.<ref>https://www.metoffice.gov.uk/climate-guide/science/science-behind-climate-change/feedbacks, Climate feedbacks, 1 Januarie 2018, Booth, B., 10 Oktober 2016, Met Office, argiefdatum 13 November 2017, https://web.archive.org/web/20171113062125/https://www.metoffice.gov.uk/climate-guide/science/science-behind-climate-change/feedbacks</ref> == Klimaatmodelle == [[Lêer:Greenhouse-gas-emission-scenarios-01.png|duimnael|260px|Potensiële toekomsscenario's van globale kweekhuisgasvrystellings. As alle lande hul huidige beloftes binne die Parys-klimaatooreenkoms bereik, sal die gemiddelde opwarming teen 2100 ver oortref die doelwit van die Parys-ooreenkoms om die opwarming “onder 2°C” te hou.]] Die Interregeringspaneel oor Klimaatsverandering (IPCC) het verskeie modelberekeninge geëvalueer. Klimaatmodelle wat benewens natuurlike prosesse, soos die veranderlike bestraling van sonlig, ook die uitwerking van die verhoogde konsentrasies van kweekhuisgasse en aërosole in die atmosfeer op die klimaat insluit, dui op 'n temperatuurverhoging oor periodes van tien tot honderde jare. Op grond van hierdie modelle verwag die IPCC 'n temperatuurverhoging van ongeveer 0,2 °C per dekade oor die volgende twee dekades, in al die ondersoekte vrystelligsscenario's. Selfs as die konsentrasies van kweekhuisgasse en aërosols dieselfde gebly het op 2000-vlakke, sou die temperatuur met sowat 0,1°C per dekade toeneem. 'n Aantal aannames word in hierdie korttermynverwagtinge gemaak: variasies in sonkrag, vulkaniese uitbarstings en interne veranderlikheid verskaf korttermyn bykomende verkoeling of verwarming. Na 2030 verskil die temperatuurprojeksies verder na gelang van die hoeveelheid kweekhuisgasvrystellings. In ’n scenario waar baie verreikende versagting plaasvind, sal die temperatuurverhoging in vergelyking met pre-industriële waardes in 2100 gemiddeld 1,4 °C (1,0–1,8 °C) wees. In 'n scenario met ambisieuse versagting, word verwarming op 1,8 °C (1,3–2,4 °C) geraam.<ref>"IPCC2021"</ref> As die huidige beleid nie verder opgeskerp word nie, sal verwarming ongeveer drie grade uit wees. Sonder klimaatbeleid kon verwarming teen 2100 5°C bo industriële vlakke bereik het.<ref>https://ourworldindata.org/co2-and-other-greenhouse-gas-emissions#future-emissions ,CO₂ and Greenhouse Gas Emissions, besoek op 2021-02-01, Hannah Ritchie, Augustus 2020.</ref> Modelberekeninge het getoon dat die patroon van verwarming anders is wanneer verwarming deur kweekhuisgasse veroorsaak word as wanneer dit deur vulkane of sonstraling veroorsaak word. Een so 'n unieke patroon is die afkoeling van die [[stratosfeer]] deur kweekhuisgasse. Nog 'n patroon is die verskil tussen somer en winter, wat toeneem wanneer klimaatsverandering deur 'n toename in kweekhuisgasse veroorsaak word. Navorsing na hierdie patrone is 'n sterk bewys van menslike invloed op die klimaat.<ref>Santer, D., Stephen Po-Chedley, Mark D. Zelinka, Ivana Cvijanovic, Céline Bonfils, Paul J. Durack1, Qiang Fu, Jeffrey Kiehl, Carl Mears, Jeffrey Painter, Giuliana Pallotta, Susan Solomon, Frank J. Wentz, Cheng-Zhi Zou, http://science.sciencemag.org/content/361/6399/eaas8806?casa_token=QO3Mk5lTWBQAAAAA:jDHvUgIGyy_IicyjGsdIndnsDGUbZb9GZpekcmChe9YQOlX2j7PGxFED37X2YYyx2SHDN7AlJW8TUg|titel=Human{{Dooie skakel|date=Maart 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} influence on the seasonal cycle of tropospheric temperature, jaargang 20, ''Science'', 2018}}</ref> Die grootste onsekerheid in klimaatmodellering is wolkbedekkingsdinamika, wat grootliks verantwoordelik is vir die groot verspreiding in uitkomste tussen modelle. Ander areas vir verbetering is die simulasie van die watersiklus en die langtermyn [[koolstofsiklus]].<ref>"IPCCmodel" [http://www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_Chapter09_FINAL.pdf Chapter 9: Evaluation of Climate Models]. In: [https://www.ipcc.ch/report/ar5/syr/ Climate Change 2013: The Physical Science Basis.]</ref><ref>{{Citeer web|url=http://www.knmi.nl/cms/content/89749/verstoorde_wolken_in_een_opwarmend_klimaat|title=Verstoorde wolken in een opwarmend klimaat|author={{Outeur|Pier, S.}}|publisher=KNMI|date=22 Oktober 2010}}</ref> Enkele belangrike faktore wat die klimaat op 'n tydskaal van millennia bepaal, is die afstand van die Aarde na die son en die hoek van die Aarde se rotasie-as met die vlak waarin die Aarde om die Son wentel. Dit is meganismes wat alleen net klein temperatuurskommelings kan veroorsaak, maar deur positiewe terugkoppeling 'n groot effek op die klimaat kan hê. In die 1970's was sommige wetenskaplikes oortuig dat nog 'n [[ystydperk]] nader kom, maar die meerderheid het reeds netto verwarming voorspel.<ref>Peterson, T.C., Connolley, W.M. & Fleck, J. Bulletin of the American Meteorological Society, bl 1325–1337, 2008, The Myth of the 1970s Global Cooling Scientific Consensus, http://journals.ametsoc.org/doi/pdf/10.1175/2008BAMS2370.1 ,volume 89. bl. 1325–1337</ref> == Vroeë geskiedenis == In 1972 het die wetenskaplikes George Kukla en Robert Matthews 'n brief aan die Amerikaanse president [[Richard Nixon]] geskryf oor hulle kommer rakende drastiese veranderinge in die klimaat en hulle vrees dat oorlog, pes en hongersnood onderweg was. Die brief het die president egter nie teen aardverwarming gewaarsku nie, maar teen [[aardverkoeling]].<ref>[http://www.cpc.noaa.gov/products/outreach/proceedings/cdw29_proceedings/Reeves.pdf ''Origins of a "diagnostics climate center"''], deur Robert W. Reeves en Daphne Gemmill, by die [http://www.cpc.noaa.gov/ ''Climate Prediction Center''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090505230026/http://www.cpc.noaa.gov/ |date= 5 Mei 2009 }}-werf van die V.S. se ''National Weather Service''.</ref> [[Lêer:Acid rain woods1.JPG|duimnael|250px|In die 1970's het die verwoesting van die natuur deur menslike aktiwiteite groot aandag getrek. Een van die kwaaddoeners was suurreën – die effek daarvan op 'n woud in [[Tsjeggië]] kan hier gesien word.]] Die wetenskaplikes was nie die enigste twee doemprofete nie: die begin van die sewentigerjare het ’n tydperk ingelui waarin die ondergang van die aarde wyd en syd voorspel is. [[Suurreën]] het baie mere en woude aangetas en daar was vrese dat [[oorbevolking]] tot massa-[[hongersnood]] kon lei. Tydens 'n opname van die wetenskaplike BBC-program Horizon in 1971, het dr. Paul Ehrlich gesê die kanse dat die mensdom die 20ste eeu sal oorleef, is 'n skrale een of twee persent.<ref>[[BBC]] “Horizon”. Oorspronklike aanhaling: “If you had to ask me know what the chances are of civilization reaching the turn of the century, I’d say one or two percent if we’re lucky.” (in 'n onderhoud oor sy verslag: “Eco-catastrophe!”).</ref> In 1974 het die Engelse klimatoloog Hubert Lamb ook teen aardverkoeling gewaarsku: dat "ons onsself moet voorberei vir 'n lang periode van hoofsaaklike kouer seisoene" en dat "tensy ons anders leer, dit verstandig sou wees om te veronderstel dat die volgende ystydperk enige oomblik kan intree".<ref>Oorspronklike Engels: "we should be preparing ourselves for a long period of mainly colder seasons" en "unless we learn otherwise, it will be prudent to suppose that the next ice age could begin to bite at any time". Soos in "The Weather Machine" 1974. TV 1974, Regisseur en geproduseer deur Alec Nisbett, geskryf deur Nigel Calder.</ref> Alhoewel die wetenskaplikes en omgewingsaktiviste van die tyd die bal misgeslaan het, is die wetenskap van die tydperk vandag steeds van waarde. Destydse wetenskaplike ondersoek het daarop gedui dat die planeet besig is om af te koel. In die sestigerjare het weerverslae oor die wêreld heen gewys dat die aarde besig was om yskoue winters te deurstaan en 'n teorie het ontstaan wat die waargeneemde aardverkoeling probeer verduidelik het. Die wêreld se ekonomie het in die vyftig- en sestigerjare 'n bloeityd beleef: steenkool is op 'n ongekende skaal verbrand in kragstasies en fossielbrandstowwe is vir 'n tyd geblameer vir die veronderstelde verkoeling. Volgens die aanvaarde destydse teorie sou die rook van die kragstasies en skoorstene 'n laag van roetpartikels in die atmosfeer skep, wat sou keer dat die son se strale die aarde bereik; iets wat tot 'n koeler planeet sou lei. Een van die wetenskaplikes wat ten gunste van hierdie teorie was, is [[Stephen Schneider]], wat in 1971 'n beroemde verslag geskryf het waarin hy beweer dat die wêreldwye temperatuur met tot drie grade kan daal. Hy het beweer dat dit genoeg sou wees om moontlik 'n nuwe [[glasiale tyd]] te veroorsaak.<ref>[https://archive.is/20130628091712/www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-31282991_ITM ''Weather forecast: doom: in the 1970s, both the media and climatologists sounded the alarm about catastrophic climate change. But they imagined a very different scenario from today's forecasts.''], deur Gary Benoit in die ''New American'', 5 Maart 2007.</ref> Die waargeneemde verkoeling van die aarde en die gepaardgaande teorie het vir 'n wyle sin gemaak, maar die tweede helfte van die 1970's het 'n einde aan byna dertig jaar van afkoeling gebring.<ref>[http://www.news.cornell.edu/releases/April02/AprilHeatWave.bpf.html ''Three hot, hot spring days: 47 daily high temperature records smashed in areas throughout the Northeast last week''], deur Blaine P. Friedlander Jr. in die [http://www.news.cornell.edu/ ''Chronicle Online''], die digitale nuusblad van Cornell-universiteit. Bevat 'n lys van die rekordtemperature in die noordooste van die VSA in 1976.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20060331213937/http://www.bbc.co.uk/weather/features/understanding/1976_drought.shtml ''The 1976 Drought''], deur Ian Currie. BBC-artikel oor die droogte wat saam met die 1976-hittegolf gepaard gegaan het.</ref><ref>Volgens die artikel [http://www.bom.gov.au/announcements/media_releases/climate/change/20060104.shtml ''Australia's hottest year on record''] was slegs vier jare sedert 1979 nie warmer as die gemiddeld gewees nie.</ref> Die warmer weer, en in sommige gevalle bloedige hitte, het die begin van 'n waarneembare verwarming van die aarde aangedui en het beteken dat die wetenskap wat die nosie van aardverkoeling verduidelik het, foutief moet wees. Met die nuwe data moes wetenskaplikes hulle teorieë aanpas, in die hoop om uit te vind hoekom dit geblyk het dat die aarde skielik aan’t verwarm was. [[Lêer:Hawaii Islands2.png|duimnael|250px|Hawaii is so afgeleë dat dit vir Keeling die ideale plek was om lugmonsters te neem.]] 'n Aantal wetenskaplikes het tydens die periode van "aardverkoeling" 'n paar jaar aan 'n alternatiewe teorie gewerk wat probeer verduidelik het wat besig is om met die klimaat te gebeur. Een van hulle was [[David Keeling]], die eerste persoon wat gewaarsku het oor die effekte van die kweekhuiseffek en aardverwarming. In 1956 het Keeling aangesluit by die Scripps Institution of Oceanography in San Diego en laat 1950's begin het om die koolstofdioksied in die atmosfeer te meet, hoofsaaklik by die Mauna Loa-observatorium in Hawaii. Dit was die ideale plek om lugmonsters te neem, aangesien die observatorium in die middel van die Stille Oseaan geleë is, ver verwyder van industriële, lugbesoedelende sentrums, op 'n vulkaan waarvan die piek meer as 3&nbsp;km hoog is: die lug wat Keeling getoets het, word onder die skoonste in die wêreld gereken.<ref>[http://www.hanahou.com/pages/Magazine.asp?Action=DrawArticle&ArticleID=616&MagazineID=39 ''Behind the Inconvenient Truth''], deur Rose Kahele.</ref> In dié tyd is Keeling se ondersoek nie belangrik geag nie, maar dit het mettertyd een van die belangrikste navorsingswerke in die geskiedenis geword. Keeling het die koolstofdioksied gemeet deur 'n glassfeer te neem wat met 'n vakuum gevul is en dit aan die lug blootgestel. Die lug het die vakuum gevul en die sfeer is met 'n klep afgesluit. Dit was egter heelwat moeiliker om daarna te bereken presies hoeveel koolstofdioksied in die fles was: soortgelyke pogings is reeds deur ander wetenskaplikes aangewend, maar hulle resultate het só verskil dat dit nie vertrou kon word nie. Keeling het egter in 1958 daarin geslaag om 'n apparaat te bou wat die koolstofdioksied suksesvol uit die lugmonster kon onttrek en die konsentrasie daarvan meet. Moderne apparate wat vir dieselfde doeleindes gebruik word, word steeds na aanleiding van Keeling se apparaat gestandaardiseer. [[Lêer:Mauna Loa CO2 monthly mean concentration.svg|duimnael|250px|Hierdie grafiek wys metings van koolstofdioksied in die atmosfeer by die Mauna Loa-observatorium in Hawaii oor 60 jaar. Die sigsagpatroon dui op die seisoenale veranderings in die aantal CO₂ wat in die atmosfeer vrygestel word.]] Keeling was nie tevrede daarmee dat hy nou in staat was om die koolstofdioksiedvlakke in die atmosfeer te meet nie: hy het ook gewonder of die toenemende uitpomping van koolstofdioksied deur motors, kragstasies, fabrieke en vliegtuie die vlak van die koolstofdioksied mettertyd sou affekteer. Hy het dus jare aangehou met sy eksperimente met en opnames van koolstofdioksiedvlakke. Keeling se volgehoue vasberadenheid (en sy seun wat sy werk na sy dood voortgesit het) het gelei tot 'n grafiek wat dui op die drastiese styging van koolstofdioksiedvlakke in die atmosfeer. In 1958 was daar 315 deeltjies per miljoen, in teenstelling met 386 deeltjies per miljoen in 2008. Hierdie grafiek, wat die volgehou styging van koolstofdioksiedvlakke aandui, is die een onbetwiste bewysstuk in die hele aardverwarmingdebat. Die betekenis van Keeling se ontdekking is eenvoudig: CO² is in staat om hitte vas te vang, ook in die aarde se atmosfeer. Dit keer dat hitte na die buitenste ruim ontsnap en verhit die atmosfeer. Hoe meer koolstofdioksied in die lug is, hoe meer hitte word vasgevang: hierdie verskynsel staan as die [[kweekhuiseffek]] bekend. Keeling se grafiek het die toenemende warm somers van die 1970's verduidelik, maar nie die koue winters van die vyftiger en sestigerjare nie. Dit het later geblyk dat die verkoelende effek van roet, afkomstig van rookspuwende industriële skoorstene, die verwarmende effek van koolstofdioksied in die atmosfeer uitgekanselleer het. Dit het egter nie lank geduur nie, aangesien die stygende vlakke koolstofdioksied gou die oorheersende faktor geword het. Nou het wetenskaplikes begin fokus op die teenoorgestelde van 'n nuwe ystyd: aardverwarming. == Ontwikkeling van die wetenskap == Die skielike veranderinge het nie ongesien gebeur nie – in die hoogste vlakke van die Amerikaanse regering het amptenare gewonder of aardverwarming 'n nuwe bedreiging is en hulle na JASON gewend. JASON is 'n onafhanklike groep wetenskaplikes wat die VSA-regering raad gee oor sake rakende wetenskap en tegnologie; die oorgrote meerderheid van hul werk het met verdediging te maak. In 1978 het die regering hulle genader om die groeiende bewyse vir aardverwarming te ondersoek. Die groep het 'n rekenaarmodel van die wêreld se klimaatstelsel gebou: ''die JASON-model van die wêreld'' en hulle verslag, ''The Long Term Impact of Atmospheric Carbon Dioxide on Climate'' ("Die langtermyn-impak van atmosferiese koolstofdioksied op klimaat") is in April 1979 vrygestel. Die verslag het 'n aantal voorspellings gemaak wat, van agterna beskou, redelik in die kol was. Voorbeelde hiervan is: * Volgens verwagting sal die konsentrasie CO₂ in die atmosfeer teen 2035 sal verdubbel. (Huidige modelle voorspel dat die konsentrasie CO₂ teen 2050 sal verdubbel.) * 'n Temperatuurstyging van 2 tot 3 grade teen die einde van die 21ste eeu. (Ongeveer gelyk aan huidige voorspellings.) * Poolstreke sal meer verhit as wat algemeen is – miskien selfs 10 of 12 grade meer. (Ook in hierdie geval is hulle nie heeltemal teenstrydig met die huidige teorieë nie.) Die verslag is met sy verskyning as uiters omstrede beskou en die regering het 'n groep klimaatwetenskaplikes genader om 'n tweede opinie. Dié wetenskaplikes se gevolgtrekkings was egter baie eenders. Enige potensiële pogings om op hierdie verslae te reageer is in die wiele gery in 1980, na die verkiesing van [[Ronald Reagan]] tot president van die Verenigde State. In dié tyd is Amerika erg gekritiseer oor suurreën en Reagan wou nie dat die VSA ook nog die skuld vir aardverwarming moes dra nie. (Dié land is steeds die grootste verspreider van CO₂-vrystellings per capita.) Reagan het die wetenskaplike William Nierenberg opdrag vir 'n derde verslag gegee: Nierenberg het bekendheid verwerf vir sy werk aan die [[Manhattan-projek]], waar hy gehelp het om die atoombom te ontwikkel. Later het hy die beroemde Scripps Institution of Oceanography bestuur, waar hy die afdeling vir klimaatnavorsing geskep het. Nierenberg was ook 'n lid van JASON. Sy verslag het in sommige opsigte van die twee voorafgaande verslae verskil. Die verslag gee toe dat 'n bietjie verwarming waarskynlik is, maar dat enige verwarming stadigaan sal plaasvind en dat die samelewing meer as genoeg tyd sal hê om daarby aan te pas. Die verslag het beteken dat daar geen rede tot kommer was nie en ook geen rede om uitlatings van CO₂ te beperk nie. Die kwessie van aardverwarming is met hierdie verslag uitgestel as 'n toekomstige probleem. [[Lêer:Fossil Falls.JPG|duimnael|250px|Ongeveer 20 000 jaar gelede het Amerikaanse [[Indiane]] langs hierdie verdwene rivier gewoon. Natuurlike klimaatsverandering het veroorsaak dat die rivier opdroog en die plaaslike gemeenskap het na 'n nuwe gebied getrek.]] In die vroeë tagtigs was dit maklik om met Nierenberg se sienings te simpatiseer. Aardverwarming was steeds net 'n voorspelling en die wetenskap daaragter steeds in sy kinderskoene. Bewyse uit die geskiedenis het ook daarop gedui dat klimaatsverandering nie noodsaaklik kommerwekkend hoef te wees nie. Klimaatsverandering is per slot van rekening iets wat natuurlik plaasvind en die mensdom het nog altyd daarmee moes saamlewe. Klimaatsverandering vind voortdurend plaas, maar hoe die mensdom daarby aanpas, verander. In die verlede (en steeds in sommige lande) het nomadiese stamme die reëns gevolg. Tans word damme soos die Hoover-dam gebou om die Colorado-rivier te tem: die resulterende Mead-meer help die westelike VSA om die siklus van droogte en oorstromings in die woestynagtige streek te bekamp – 'n goeie voorbeeld van hoe die mensdom klimaatsverandering trotseer. Die Meade-meer was in 2008 egter reeds in die agste jaar van 'n ernstige droogte; in Oktober 2008 was die meer se inhoudsmaat 47% van sy kapasiteit. Nierenberg het later 'n leidende dinkskrum gestig wat die nosie van "aardverwarming" teengestaan het en het gehelp om die beweging van aardverwarmingskeptisisme te stig. Die eerste groep aardverwarmingskeptici het geredeneer dat enige moontlike verwarming waarskynlik stadig sal plaasvind en dus maklik sal wees om by aan te pas, dat die aarde se klimaatstelsel eenvoudig te groot is om vatbaar vir menslike aktiwiteit te wees en dat daar te min bewyse is dat dit mense is wat klimaatsverwarming veroorsaak. Hierdie drie stellings vorm steeds deel van die kern van die skeptici se redenasies, maar word sedert die 1980's deur ander wetenskaplikes aangeval. === Spoed waarteen aardverwarming plaasvind === Een van die redenasies van die skeptici is dat enige moontlike aardverwarming uiters stadig sal plaasvind, sodat die mensdom meer as genoeg tyd sal hê om daarby aan te pas. Meer as 80% van Groenland se oppervlak word deur 'n ysplaat bedek – dit is die tweede-grootste ysliggaam op aarde (Antarktika is die grootste). Die ysplaat is oor die algemeen meer as 2&nbsp;km dik (tot 3&nbsp;km by sy diepste punt). Alhoewel die eiland uiters afgeleë is, kom wetenskaplikes van oor die wêreld in Groenland byeen om die uitwerking van klimaatsverandering op die ys te bestudeer. Vyftig jaar gelede was die Amerikaanse leër egter die enigste groep wat daar wetenskaplike ondersoek gedoen het. In die laat-vyftigerjare het die Amerikaanse leër 'n militêre basis binne-in die ysplaat gebou. Die basis, genaamd ''Camp Century'' (dit was 100 myl van die kus geleë), het ook as "die stad onder die ys" bekend gestaan en meer as 200 mense gehuisves. Die "stad" het ’n biblioteek, hospitaal, gimnasium en kernkragstasie gehad. ''Camp Century'' is oorspronklik gebou om ondersoek in te stel na die vegtoestande in 'n koue klimaat, maar word vandag onthou vir die wetenskaplike onthullings wat die idee dat klimaatsverandering slegs stadig kan plaasvind, in twyfel sou trek. [[Lêer:GISP2D1837 crop rotated.jpg|duimnael|upright|''Figuur 1.1'']] Wetenskaplikes by ''Camp Century'' het antieke ysmonsters gebruik om die klimaat van die verlede te rekonstrueer. Die Groenlandysplaat is saamgestel uit jaarlikse sneeuneerslae; vallende sneeu maak 'n rekord van die atmosfeer se toestand, wat dan in die yslae behoue bly. Voorbeelde hiervan is as wat vrygestel is tydens 'n uitbarsting van [[Krakatoa]], stof uit Mongolië afkomstig van antieke stofstorms en selfs titseltjies lood afkomstig van Romeinse smelterye. Dié deeltjies word deur die wind gewaai, deur sneeu na die aarde gebring en dan in die ys begrawe. Sneeu kan ook 'n indirekte waarneming aandui van die temperatuur wat geheers het toe die sneeuvlokke geval het. [[Lêer:Vostok-ice-core-petit.png|duimnael|links|250px|Variasies in CO₂, temperatuur en stof oor die laaste 450 000 jaar, uit ’n analise van ’n Antarktiese yskern.]] Wetenskaplikes het in die ysplaat geboor en silinders antieke ys uit die ysplaat gehaal – die monsters staan as "yskerns" bekend. Die yskerns het hulle in staat gestel om 'n rekord van die geskiedenis se temperature aan te teken. In die middel-1980’s het hulle hierdeur ontdek dat klimaatsverandering nie altyd stadig plaasvind nie. Die beeld hiernaas wys hoe die klimaat in die verlede drastiese veranderings in relatief kort periodes ondergaan het. Wetenskaplikes het met behulp van hierdie yskerns besef presies hoe vinnig, dikwels en drasties die aarde se klimaat kan verander. In die tagtigerjare was daar egter steeds baie wetenskaplikes wat nie geglo het die teorie van drasties vinnige klimaatsverandering is voldoende bewys nie. ''Sien figuur 1.1 hiernaas vir 'n deursnit van 'n ongeveer 16&nbsp;250 jaar oue yskern wat van Groenland afkomstig is. Die vertikale lyne dui op die seisoenale wisseling in die sneeuval.'' === Invloed op die wêreld se klimaatstelsel === Die tweede teorie van die aardverwarmingskeptici was (en is steeds in sommige gevalle) dat die aarde se klimaatstelsel eenvoudig te groot is om vatbaar vir menslike aktiwiteit te wees. [[Lêer:NASA and NOAA Announce Ozone Hole is a Double Record Breaker.png|duimnael|links|Die osoongat bo Antarktika in 2006]] Chloorfluoorkoolstof, of CFK, is 'n gas wat in die 1980's toenemend in spuitkannetjies (haarsproei, lugverfrissers, spuitverf, ens.) en yskaste gebruik is. Oorspronklik het die gebruik van CFK sin gemaak: dit was goedkoop en klaarblyklik veilig. Die CFK wat in die atmosfeer vrygestel is, het egter [[osoon]] vernietig, 'n belangrike gas wat die aarde teen die son se dodelike strale beskerm. Wetenskaplikes wat in 1984 in Antarktika gewerk het, het ontdek dat daar 'n groot gat in die aarde se [[osoonlaag]] ontstaan het. Sommige van die gebruike van CFK's is reeds vroeër in sommige verbiede verban, maar dit is eers ná die ontdekking van die osoongat dat 'n groep wêrelddiplomate in 1984 in [[Montreal]] byeengekom het om die Montreal-protokol te smee, wat die drastiese afname in die produksie van CFK's vereis. Die gat in die osoonlaag het bewys dat die mensdom wel daartoe in staat is om die aarde se atmosfeer in 'n kort tyd katastrofiese skade te berokken. Bewerings dat die klimaatstelsel te groot is om deur die mens beïnvloed te word, is tot niet gemaak. === Klimaatsverandering is nie sorgwekkend nie === Sommige skeptici wat wél toegegee het dat aardverwarming plaasvind, het in die tagtigerjare volgehou dat dit geen gevaar vir die mensdom inhou nie. Die rekordtemperature wat in die sewentigerjare aangeteken is, is egter in die 1980's gebreek. In 1988 het die NASA-wetenskaplike James Hansen tydens 'n Amerikaanse Kongresondersoek 'n toespraak gelewer waarin hy drie hoofgevolgtrekkings gemaak het: * Die aarde is in 1988 warmer as in die geskiedenis van temperatuurmeting met behulp van instrumente. * Aardverwarming is só groot dat wetenskaplikes met 'n groot mate van sekerheid 'n oorsaak-en-gevolg-verhouding aan die kweekhuiseffek kan toeskryf. * Rekenaarsimulasies van die aarde se klimaat het getoon dat die kweekhuiseffek reeds groot genoeg is om uiterse gebeurtenisse soos hittegolwe te beïnvloed. Hansen het sy bevindings met die volgende woorde opgesom. {{cquote|Hierdie bewyse verteenwoordig saam 'n baie sterk saak dat die kweekhuiseffek waargeneem is en nóú [1988] ons klimaat affekteer … Ons moet almal werklikheid onder oë sien: as ons volhou om ontsaglike hoeveelhede kweekhuisgasse vry te stel, gaan 'n globale temperatuurstyging ons in die gesig staar wat groter sal wees as enigiets wat in die menslike geskiedenis ervaar is.}}<ref name="ReferenceA">BBC</ref> Danksy Hansen se toespraak het aardverwarming 'n oornagsensasie geword. 'n Paar maande ná sy aankondiging het die Verenigde Nasies gehelp om 'n internasionale komitee te stig wat ondersoek na aardverwarming sal doen: die [[Interregeringspaneel oor klimaatverandering]]. Talle wetenskaplikes en ander politici het ook nou by die stryd teen aardverwarming aangesluit. Een van hulle was [[Margaret Thatcher]], wat tydens haar toesprake teen die gevare van aardverwarming gewaarsku het:<ref name="ReferenceA" /> {{cquote|Die gevare van aardverwarming is tans nog onsigbaar, maar werklik genoeg vir ons om veranderinge en opofferings te maak sodat ons nie ten koste van toekomstige geslagte lewe nie.}} Teen die begin van die 90's het dit geblyk asof die wetenskaplike en politieke geveg verby is: die meeste wetenskaplikes en politici het saamgestem dat die mensdom besig is om die klimaat te verander en dat iets daaraan gedoen moet word. Toe kom die teenreaksie: tydens die 1990's sou aardverwarming een van die grootste wetenskaplike omstredenhede word. Wetenskaplikes wat dit eens was met Hanson nie en nie geglo het dat tot aksie oorgegaan moes word om aardverwarming te keer nie, het hulle hieroor uitgespreek. Baie van hulle het ook ondersteuning van ander politici en groot besighede gekry en die idee van aardverwarming (en die mens se rol daarin) sou in die komende jare deur talle as 'n poets en bedrieëry beskryf word. == Aardverwarmingskeptici se teenaanval == Ten spyte van die bewyse vir aardverwarming en die mens se rol daarin, het 'n groep wetenskaplikes die laaste 20 jaar die idee van 'n klimaatkrisis teengestaan. Hierdie aardverwarmingskeptici het van aardverwarming een van die mees omstrede kwessies in moderne wetenskap gemaak. Die feit dat aardverwarming deur die mens of deur stikstof veroorsaak word, of dat dit hoegenaamd gebeur, word deur verskeie groepe ontken. Alles wat vroeër as feit aanvaar word, is opnuut bevraagteken. In die vroeë negentigerjare het dit gelyk asof die argumente teen aardverwarming bygelê is. Wetenskaplikes het gewys dat die aarde besig is om te verwarm as gevolg van stikstof en ander kweekhuisgasse, wat deur menslike aktiwiteite vrygestel is. Indien die mensdom nie daarin sou slaag om hierdie verwarming stop te sit nie, sou 'n klimaatkrisis die planeet in die gesig staar. In 1992 het 108 staatshoofde in [[Rio de Janeiro]], [[Brasilië]], vergader en onder meer die Klimaatsverdrag onderteken. Die verdrag word tans deur 192 lande bekragtig.<ref>[http://unfccc.int/essential_background/convention/status_of_ratification/items/2631.php Status of Ratification] by unfccc.int. Verkry op 19 April 2009.</ref> Sedert 1992 het 'n aantal politici, sakelui en later ook wetenskaplikes begin om die klimaatskrisis te ontken. Die Internasionale Konferensie oor Klimaatsverandering 2008 in New York het talle wetenskaplikes, ekonome, beleidskeppers en besigheidsleiers gelok wat kwessies wou bespreek wat volgens hulle deur die Verenigde Nasies se [[Interregeringspaneel oor klimaatverandering]] oor die hoof gesien het.<ref>[http://www.heartland.org/events/NewYork08/index.html The Heartland Institute: The 2008 International Conference on Climate Change] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130613023600/http://heartland.org/events/NewYork08/index.html |date=13 Junie 2013 }}.</ref> Die konferensie is gekritiseer vir die feit dat dit aangebied is deur die Heartland-instituut, wat beide klimaatsverandering en die negatiewe effekte van passiewe rook ontken én donasies van die oliekorporasie [[ExxonMobil]] en die internasionale tababmaatskappy [[Philip Morris]] ontvang.<ref name="The Indepentent">[http://www.independent.co.uk/environment/climate-change/tobacco-and-oil-pay-for-climate-conference-790474.html ''Tobacco and oil pay for climate conference''] deur Steve Connor vir [http://www.independent.co.uk/ The Indepentent].</ref> Die Competitive Enterprise Institute, wat medeborg van die konferensie was, het fondse van die oliemaatskappy [[Texaco]] ontvang.<ref name="The Indepentent" /> Sommige van die bewerings wat deur van die aardverwarmingskeptici gemaak word, sluit in: * aardverwarming is nie 'n krisis nie; * aardverwarming is nie besig om plaas te vind nie; * koolstofdioksied dra geensins tot aardverwarming by nie; * koolstofdioksied is nie 'n besoedelende stof nie; === Vind aardverwarming ooit plaas? === Een van die aardverwarmingskeptici se eerste teenargumente is dat die aarde nié besig is om warmer te word nie. [[Lêer:Stevenson screen exterior.JPG|duimnael|'n Weerstasie]] [[Lêer:Stevenson screen interior.JPG|duimnael|Die binnekant van 'n weerstasie]] Dwarsoor die wêreld kan termometer- of weerstasies gevind word wat die daaglikse minimum- en maksimumtemperatuur meet en sodoende 'n daaglikse gemiddeld verskaf. Hierdie metings word deur vrywilligers gemaak en vind op die meeste plekke reeds sedert die 19de eeu plaas, wat wetenskaplikes die moontlikheid bied om 'n vergelyking tussen destydse en huidige gemiddelde temperature te maak. Volgens hierdie metode het die wêreldwye temperatuur in 1910 begin styg. Hierdie periode van verwarming het tot die 1940's geduur en toe weer in die sewentigerjare begin. Baie lande het sedert die 1980's en '90's dikwels rekordbrekende somers gehad. Die wêreldwye temperatuur het in die laaste eeu met byna 1&nbsp;°C gestyg. 'n Graad klink moontlik nie so opspraakwekkend nie, maar vir klimatoloë is dit 'n groot verskil. Vir aardverwarmingskritici was dit te dik vir 'n daalder. Selfs met data van duisende weerstasies regoor die wêreld, was daar vir groot dele van die wêreld geen temperatuurdata beskikbaar is nie, veral in onbewoonde gebiede. Vir sulke gebiede (en ander) word daar sedert 1979 weersatelliete soos NASA se TIROS-N-reeks gebruik om die wêreldwye temperatuur te meet. Hulle resultate was onverwags: in plaas van bewyse dat die aarde besig was om te verwarm, het die satellietmetings aangedui dat die aarde besig was om ietwat af te koel.<ref>[http://www.newscientist.com/article/mg12617111.400-satellites-search-in-vain-for-global-warming-.html ''Satellites search in vain for global warming''] in die ''New Scientist'' van 7 April 1990. Verkry op 27 April 2009.</ref><ref>[http://www.nytimes.com/1990/03/30/us/satellites-find-no-sign-of-global-warming-in-80-s.html ''Satellites Find No Sign of Global Warming in 80's''] in die ''New York Times'' van 30 Maart 1990. Vekry op 27 April 2009.</ref> Die wetenskaplikes Roy Spencer en John Christy het die temperatuurmetings van satelliete vir die eerste keer in 1990 saamgevoeg om 'n beeld van die wêreldwye temperatuurveranderinge van die laaste 10 jaar te gee. Hierdie metings het gou een van die sleutelbewyse teen die idee van aardverwarming geword. Die metings van die weersatelliete het daartoe gelei dat aardverwarmingskeptici en ook ander wetenskaplikes begin het om die waarde van die metings van die weerstasies in twyfel te trek. Volgens die skeptici was daar ook 'n ander ernstige fout met die weerstasies waarmee rekening gehou moet word: verstedeliking. Baie weerstasies is opgerig in onbewoonde of ligbevolkte gebied wat sedertdien tot digbevolkte of stedelike gebiede gegroei het, iets wat 'n outomatiese toename in temperatuur meebring. Dit is naamlik altyd warmer in stede as in die omliggende, onbewoonde gebiede, 'n verskynsel wat as die stedelikehitte-eiland-effek bekend staan. Volgens die skeptici het hierdie effek die vals indruk gewek van 'n planeet wat besig is om warmer te word. Las Vegas se weerstasie, byvoorbeeld, is in 1942 in die middel van die woestyn gebou, langs 'n plaaslike vliegveld. Las Vegas is VSA se vinnigste groeiende stad en die bevolking het in 30 jaar verdrievoudig. Die plaaslike vliegveld het intussen ook tot die Las Vegas-lughawe ontwikkel en die stad het so uitgebrei dat die lugawe – en die weerstasie – nou binne-in die stad is. Die weerstasie meet tans dus temperature wat verskil van die natuurlike temperature buite die stad en ook op 'n drastiese toename dui in vergelyking met destydse temperature, soveel as 4&nbsp;°C oor die laaste vyftig jaar. 'n Ander weerstasie wat in dieselfde omgewing geleë is en hom steeds in die woestyn bevind, dui op 'n toename van minder as 1&nbsp;°C. [[Lêer:Retreat of the Helheim Glacier, Greenland.jpg|duimnael|links|250px|Die Helheim-gletser in Groenland het tussen 2001 en 2005 ongeveer 5&nbsp;km teruggetrek.]] Die skeptici het dus die weerstasies se toenemende hoë metings aan verstedeliking toegeskryf en volgehou dat die planeet op sigself nie besig is om warmer te word nie. Ander wetenskaplikes het egter daarop gedui dat nie slegs weerstasies in of naby stede 'n toename in temperatuur gewys het nie: daar was ook ander tekens wat op wêreldwye verwarming gedui het, soos vervroegde lentes op die platteland en [[gletser]]s wat verder teruggetrek het as in eeue. Ook die oseane was besig om te verhit. Hierdie gebeurtenisse het die data van die weerstasies ondersteun en was teenstrydig met dié van die satelliete afkomstig. Dit sou ongeveer 10 jaar neem voor een van die twee as foutief bewys kon word en die satelliete was die verloorder. In 2001 het Carl A. Mears en Frank J. Wentz, wetenskaplikes by ''Remote Sensing Systems'', 'n maatskappy wat satellietdata-analise vir NASA doen, begin om Spencer en Christy se data van nader te bekyk. Sedert hulle oorspronklike ondersoek het ook ander wetenskaplike spanne begin om die oorspronklike berekenings te evalueer en daar is 'n aantal foute gevind.<ref>[http://www.nytimes.com/2005/08/12/science/earth/12climate.long.html?ex=1281499200&en=2588a631b8c5cc5d&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss Errors Cited in Assessing Climate Data] deur Andrew C. Revkin. 12 Augustus 2005. Verkry op 30 April 2009.</ref> Alhoewel die satelliete ongeveer 800&nbsp;km bo die aarde gewentel het, het wrywing met die aarde se atmosfeer hulle beweging beïnvloed. Die satelliete het stadiger begin beweeg en elke jaar byna een kilometer nader aan die aarde gesak. Een van die veranderlikes wat in die berekening van die aarde se temperatuur gebruik is, was die hoogte van die satelliet bo die aarde: 'n verkeerde hoogte het verkeerde antwoorde meegebring. Die vertraging van die satelliet se beweging het ook sy metings beïnvloed, waar hy aan die begin 'n gegewe gebied teen byvoorbeeld tweeuur smiddags gemeet het, was hy 'n paar jaar later eers teen sesuur by dieselfde gebied om die temperatuur te meet. Hierdie twee ongekende foute het berekenings laat lyk asof die aarde besig is om af te koel. Spencer en Christy het hulle foute erken en na nuwe berekenings verklaar dat ook die satelliete op 'n ietwat toenemende wêreldwye temperatuur dui. Baie skeptici het die verskynsel van aardverwarming as feit begin aanvaar, maar het nou gevra of dit dan werklik deur die mens veroorsaak word. === Wat is die mens se rol in aardverwarming? === Word aardverwarming deur die mens veroorsaak? Baie aardverwarmingskeptici bevraagteken die mens se rol in aardverwarming (indien enige) en glo dat aardverwarming bloot deel van die planeet se natuurlike siklus is. [[Lêer:Greenland 42.74746W 71.57394N.jpg|duimnael|Groenland in die somer ([[Ysland]] kan regs onder waargeneem word).]] Om hierdie idee te ondersteun word daar na die Middeleeuse Warm Periode (ook genoem die Middeleeuse Klimaatoptimum) verwys: 'n tydperk tussen ongeveer 800 en 1300 n.C. Daar word verwys na die feit dat die [[Wiking]]s [[Groenland]] in hierdie periode gekoloniseer het, gewasse aangebou het en vee geteel het. Ook ander lande blyk in hierdie tyd 'n warm periode te geniet het: geskiedkundige rekords dui daarop dat die eeue rondom 1000 n.C. in Engeland warm en gunstig was. Oeste was goed en die bevolking het aansienlike groei beleef. Dit was selfs warm genoeg om druiwe in Engeland te kweek (soos ook vandag die geval is). Die Middeleeuse warm periode dui dus daarop dat die aarde in die verlede van nature klimaatskommelinge deurstaan het. {{cquote|All the evidence shows that the variable warming was a great deal warmer than it is today. So there's nothing unusual about the current warming.}} - Dr. S. Fred Singer – ''Science and Environmental Policy Project'' As die Middeleeuse Warm Periode regtig warmer was as wat dit vandag is, sou dit die skeptici se idee van aardverwarming as deel van die planeet se natuurlike siklus ondersteun. Daar is egter geen instrumentele rekords wat uit hierdie tydperk dateer nie. Wetenskaplikes beskik slegs die laaste eeu oor wêreldwye instrumentele temperatuurrekords. Vir die voorafgaande jare, ongeveer tot in die middel van die 1800's, is daar slegs rekords vir die [[Noordelike Halfrond]] beskikbaar en voor dié tyd word die aantekeninge al hoe minder. [[Lêer:Pinus longaeva.jpg|duimnael|links|Een van die duisend jaar oue dennebome in Kalifornië.]] Wetenskaplikes, soos Michael Mann van die Penn-staatsuniversiteit in [[Pennsilvanië]], moes hulle dus tot ander rekords wend om die temperatuur uit hierdie tyd te meet. Sommige maniere waarop wetenskaplikes indirekte metings kan neem, is die jaarringe in boomstamme, isotopiese wisselinge in yskerns, koraalriwwe in die [[Rooisee]] en die antieke lae sneeu op die berge in [[Peru]]. Om die temperatuur van honderde of selfs duisende jare terug te kan nagaan, word egter bome van dieselfde ouderdom benodig. Twee boomsoorte wat duisende jare oud word, is spardenne in [[Swede]] en dennebome in [[Kalifornië]]. Mann en sy span het die bome in Kalifornië ondersoek; die dennebome hier kan tot 5&nbsp;000 jaar oud word. Deur die indirekte metings van hierdie bome, die koraalriwwe, sneeu ens. saam te voeg het Mann 'n temperatuurgrafiek van die laaste 1&nbsp;000 jaar saamgestel. Uit die grafiek het dit geblyk dat, alhoewel die Middeleeuse Warm Periode moontlik ietwat warmer as die omliggende eeue was, die temperatuur geensins met die huidige temperature vergelyk kan word nie. Die vorm van die grafiek het daartoe gelei dat daar na die grafiek as die "hokkiestok" verwys is en hierdie hokkiestok sou een van die bekendste en mees omstrede wetenskaplike grafieke word. Siende dat die Middeleeuse Warm Periode volgens Mann se grafiek nie aansienlike temperatuurverhogings ervaar het nie, het aardverwarmingskeptici die geldigheid van die grafiek ontken. Sommige skeptici voel dat Mann gebrekkige data vir sy berekings gebruik het, terwyl ander meen sy berekenings self is foutief.<ref>[http://www.freerepublic.com/focus/f-news/1010630/posts Broken Hocky Stick!], bywww.freerepublic.com.</ref><ref>''A Graphic Used in Climate Debate Faces Attack'', The Wall Street Journal: 14 Februarie 2005</ref><ref>[http://www.canadafreepress.com/index.php/article/3021 ''The Hockey Stick scam that heightened global warming hysteria''], deur Tim Ball van [http://canadafreepress.com/ Canada Free Press].</ref> Joseph L. Bast, die Heartland-instituut se president, beskryf die grafiek as "skandalig". Sommige het Mann selfs van bedrog beskuldig. [[Lêer:1000 Year Temperature Comparison.png|duimnael|350px |Temperatuurrekords van die laaste 1&nbsp;000 jaar.<ref>Hierdie data is van die volgende bronne verkry: # 1000–1991: P.D. Jones, K.R. Briffa, T.P. Barnett en S.F.B. Tett (1998). ''High-resolution Palaeoclimatic Records for the last Millennium: Interpretation, Integration and Comparison with General Circulation Model Control-run Temperatures''. Soos verskyn in ''The Holocene''. Volume 8. Bl. 455-471. # 1000–1980: M.E. Mann, R.S. Bradley en M.K. Hughes (1999) ''Northern Hemisphere Temperatures During the Past Millennium: Inferences, Uncertainties, and Limitations'' soos verskyn in ''Geophysical Research Letters''. Volume 26:6. Bl. 759-762. # 1000–1965: Crowley en Lowery (2000). ''Northern Hemisphere Temperature Reconstruction'', soos verskyn in ''Ambio''. Volume 29, bl. 51-54 en ''Causes of Climate Change Over the Past 1000 Years '' soos verskyn in ''Science''. Volume 289, bl. 270-277. # 1402–1960: K.R. Briffa, T.J. Osborn, F.H. Schweingruber, I.C. Harris, P.D. Jones, S.G. Shiyatov, S.G. en E.A. Vaganov (2001).''Low-frequency temperature variations from a northern tree-ring density network'', soos verskyn in ''J. Geophys. Res.''. Volume=106, bl. 2929–2941. # 831-1992: J. Esper, E.R. Cook, en F.H. Schweingruber (2002). ''Low-Frequency Signals in Long Tree-Ring Chronologies for Reconstructing Past Temperature Variability'', soos verskyn in ''Science''. Volume 295:5563, bl.2250-2253. # 200-1980: M.E. Mann en P.D. Jones (2003). ''Global Surface Temperatures over the Past Two Millennia'', soos verskyn in ''Geophysical Research Letters''. Volume 30:15, bl. 1820. {{DOI|10.1029/2003GL017814}}. # 200-1995: P.D. Jones en M.E. Mann (2004). ''Climate Over Past Millennia'', soos verskyn in ''Reviews of Geophysics''. Volume 42, bl. RG2002. {{DOI|10.1029/2003RG000143}}. # 1500–1980: S. Huang (2004) ''Merging Information from Different Resources for New Insights into Climate Change in the Past and Future'', soos verksyn in ''Geophys. Res Lett.''. Volume 31, bl. L13205. {{DOI|10.1029/2004GL019781}} # 1-1979: A. Moberg, D.M. Sonechkin, K. Holmgren, N.M. Datsenko en W. Karlén (2005). ''Highly variable Northern Hemisphere temperatures reconstructed from low- and high-resolution proxy data'', soos verskyn in ''Nature''. Volume 443, bl. 613-617. {{DOI|10.1038/nature03265}} # 1600–1990: J.H. Oerlemans (2005). ''Extracting a Climate Signal from 169 Glacier Records'', soos verskyn in ''Science''. Volume 308. bl. 675-677. {{DOI|10.1126/science.1107046}}. # 1856–2004: Die data is saamgestel deur die ''Climatic Research Unit'' en die ''UK Meteorological Office'' se ''Hadley Centre''. Die nuutste weergawe hiervan verskyn in P.D. Jones and A. Moberg (2003). ''Journal of Climate''. 16: 206-223</ref> Mann se "hokkiestok" is in {{Kleur|#0000FA|blou}}. ]] Ander wetenskaplike groepe het egter ook hulle eie grafieke begin opstel met behulp van soortgelyke indirekte en direkte metings. Alhoewel hierdie grafieke verskil, verskil hulle nie aansienlik nie en al die grafieke kom ooreen dat die huidige verwarming ongeken was in die laaste 1&nbsp;000 jaar. In effek het die skeptici se aanvalle gelei tot meer bewyse dat aardverwarming wel plaasvind en dat die tweede helfte van die 20ste eeu warmer as enige ander tydperk in die laaste 1&nbsp;000 jaar was. Hierdie indirekte metings word deur die meer onlangse weerstasies en weersatelliete ondersteun. == Word aardverwarming deur die son veroorsaak? == {{Kombi-beeld|Sun projection with spotting-scope large.jpg|SunSpotGranulation.jpg| |align=left |caption1=Sonvlekke van ver... |caption2=... en van naby. }} Een groep skeptici het egter volgehou dat die feit dat die wêreld in die tweede helfte van die 20ste eeu warmer as in die laaste 1&nbsp;000 jaar was, nie noodwendig aan menslike aktiwiteit toegeskryf kan word nie – dat aardverwarming nie deur koolstofdioksied veroorsaak word nie, maar deur die son. Daar bestaan geen wetenskaplike twyfel dat die son wel 'n rol in ons klimaat speel nie: dit is immers die bron van hitte en die oorsaak van die weer op aarde. Die skeptici het geredeneer die aarde se weerstelsel is só afhanklik van die son dat die kleinste wisseling in sonaktiwiteit 'n groot effek op die aarde se klimaat sou hê. In die meting van sonaktiwiteit word daar veral na [[sonvlek]]ke gekyk: donker kolle op die son se oppervlak wat in der waarheid magnetiese storms is. Hierdie storms verander voortdurend en sommige skeptici glo dat hulle die oorsaak van klimaatsverandering kan verduidelik. Wanneer die son aktief is, met ander woorde, wanneer daar 'n groot aantal sonvlekke is, gee die son golwe van gelaaide deeltjies bekend as ’n [[sonwind]] af. Wetenskaplikes meet al eeue lank die hoeveelheid sonvlekke op die son. In die 17de eeu was daar 'n periode van ongeveer 50 jaar waartydens ons son uiters onaktief was; byna geen sonvlekke is in hierdie tyd waargeneem nie. Hierdie periode stem ooreen met 'n uiters koue periode op aarde: een van die koudste periodes van die Klein Ystyd, 'n relatief koue periode van ongeveer 1450 tot 1820. Dit het nie lank geduur voor wetenskaplikes 'n verband tussen die weer en die aantal sonvlekke gemaak het nie. [[William Herschel]] het 'n teorie ontwikkel dat daar ’n verband is tussen die hoeveelheid sonvlekke en die prys van [[koring]]. Volgens hom was koring duur wanneer daar min sonvlekke was en goedkoop wanneer sonvlekke meer volop was. Hy het afgelei dat die son minder hitte en lig uitstraal wanneer daar min sonvlekke is, wat beteken dat minder koring gegroei het en dus duurder was.<ref>Douglas V. Hoyt, Kenneth H. Schatten (1997). ''The role of the sun in climate change''. Oxford University Press. ISBN 0-19-509413-1, 9780195094138.</ref> Ten spyte van Herschel en ander wetenskaplikes se teorieë, kon niemand wys hoe die sonvlekke die klimaat beïnvloed nie. Die hoeveelheid hitte wat deur die son afgegee word, het in der waarheid nie werklik verskil tussen tye van baie of min sonvlekke nie. == Sien ook == * [[Gevolge van aardverwarming op oseane]] * [[Klimaatverandering]] * [[Klimaat]] == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{Commons-kategorie inlyn|Global warming|Aardverwarming}} * {{Wikt-inlyn|aardverwarming}} {{nl-vertaal|Opwarming van de Aarde}} {{Voorbladster}} {{Normdata}} [[Kategorie:Klimatologie]] [[Kategorie:Natuur]] fe6skpafopgnnt6qejj6vtmdwp8myfv 0 26544 2517074 2440389 2022-08-02T20:16:51Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Os du Randt | beeld = [[Lêer:South Africa - England RWC 2007 boksforwards 14092007.jpg|250px]] | byskrif = Bakkies Botha, Os Du Randt en Victor Matfield kan op die foto gesien word. | vollenaam = Jacobus Petrus du Randt | bynaam = Os | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1972|9|8}} | geboorteplek = [[Elliot]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,90 m | gewig = 127 kg | ru_posisies = [[Stut]] | springbokid = 619 | sarugbyno = 25002 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Vrystaat]]<br />Goue Leeus<br />[[Bulls]]<br />Cats<br />{{nowrap|[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Sentrale Cheetahs]]}} | super14jare = 1997<br />1998<br />2000<br />2004–2005<br />2006–2007 | super14wedstryde = | super14punte = | ru_currentclub = | super14opdatering = | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs|Vrystaat]]<br />[[Blou Bulle]]<br />[[Vrystaat Cheetahs]] | ru_provinsiejare = '96-'97, 1999<br />2000<br />2002–2007 | ru_provinsiewedstryde = | ru_provinsiepunte = | ru_provinsieopdatering = | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{ru-rt|RSA}} | ru_nasionalejare = 1994–2007 | ru_nasionalewedstryde = 80 | ru_nasionalepunte = (25) | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Boer | eggenote = Hannelie | kinders = Thian, JP | familie = | skool = Laerskool Elliot<br />Adelaide Gimnasium | universiteit = | url = }} '''Jacobus Petrus "Os" du Randt''' (gebore [[8 September]] [[1972]]), is 'n voormalige [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler wat loskopstut vir die [[Springbokke]], Sentrale Cheetahs ([[Super 14]]), en die Vrystaat Cheetahs ([[Curriebeker]]) gespeel het. Hy het teen sy aftrede die meeste wedstryde vir die [[Springbokke]] gespeel, 'n rekord wat later deur [[John Matts]], [[Victor Matfield]] en [[Tendai Mtawarira]] oortref is. Du Randt het vir die Cats in die Super 12 gespeel, maar het na die nuwe Sentrale Cheetahs Super 14 span oorgeskuif nadat die Vrystaat Cheetahs van die Catsspan afgeskei is. Hy was een van die min oorblywende internasionale-vlak spelers van die amateurera wat destyds aanhou speel het. == Vroeë loopbaan == Du Randt is in die [[Oos-Kaap]]se dorpie [[Elliot]] gebore. Hy het sy bynaam aan sy gespierde liggaamsbou te danke. Hy het in 1994 die eerste keer vir die Springbokke uitgedraf en gespeel teen die [[Argentynse nasionale rugbyspan]] in die [[Rugbywêreldbeker 1995]] wat Suid-Afrika gewen het. Du Randt was in die jare daarna steeds 'n sleutelspeler in die Bokspan en is selfs deur die ''Rugby World''-tydskrif aangewys as die tweede beste loskop van alle tye. Hy was ook deel van Suid-Afrika se span tydens die [[Rugbywêreldbeker 1999]]. In 2000 het hy egter beserings opgedoen wat hom vir byna twee jaar verhoed het om te speel. Hy het op die ou einde in [[2002]] weer gespeel, maar het aanvanklik gesukkel om sy vorige vorm te herwin. In 2004, nadat hy ten spyte van sy ouderdom sy peil in binnelandse kompetisie herwin het, is du Randt deur die nuwe afrigter [[Jake White]] vir die Springbokke gekies. Hy was 'n sleutelspeler in die Bokke se herstel in 2004 toe hulle die [[Drienasiesreeks]] gewen het en as die [[Wêreldrugby|Internasionale Rugbyraad]] se Wêreldspan van die jaar aangewys is. Saam met die Springbokke het hy tydens die [[Rugbywêreldbeker 2007]] die tweede titel gewen. == Terugkeer == In 2003 het Du Randt 'n oproep ontvang van die voormalige Springbok-flank en spanmaat [[Rassie Erasmus]] wat die Vrystaat-Cheetahs afrig. Dan is in 2004 'n terugkeer na die Springbokke deur die nuwe afrigter [[Jake White]] gemaak. Hy het in 2007, na afloop van die Wêreldbekereindstryd, uitgetree. Saam met [[François Steyn]] (in 2007 en 2019) is Os du Randt (in 1995 en 2007) net een van twee Springbokrugbyspelers wat die [[Webb Ellis-beker]] twee keer kon inpalm. == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=25002|name=Os du Randt}} * {{Genslin-bokke|id=56|naam=Os du Randt}} * [https://web.archive.org/web/20100525114946/http://www.sarugby.com/news/Player/pid=267.html Os Du Randt by sarugby.com] * [http://sport.independent.co.uk/rugby_union/world_cup_news/article2956348.ece Onderhoud met die Independent in 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071025041735/http://sport.independent.co.uk/rugby_union/world_cup_news/article2956348.ece |date=25 Oktober 2007 }} {{Navbox |name = Os du Randt |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (1995 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (1999 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2007 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Du Randt, Os}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Cats rugbyspelers]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Afrikaners]] 35m7d1gfnjzuploogg742hlxssr5s01 2517079 2517074 2022-08-02T20:26:04Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Os du Randt | beeld = [[Lêer:South Africa - England RWC 2007 boksforwards 14092007.jpg|250px]] | byskrif = Bakkies Botha, Os Du Randt en Victor Matfield kan op die foto gesien word. | vollenaam = Jacobus Petrus du Randt | bynaam = Os | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1972|9|8}} | geboorteplek = [[Elliot]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,90 m | gewig = 127 kg | ru_posisies = [[Stut]] | springbokid = 619 | sarugbyno = 25002 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Vrystaat]]<br />Goue Leeus<br />[[Bulls]]<br />Cats<br />{{nowrap|[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Sentrale Cheetahs]]}} | super14jare = 1997<br />1998<br />2000<br />2004–2005<br />2006–2007 | super14wedstryde = | super14punte = | ru_currentclub = | super14opdatering = | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs|Vrystaat]]<br />[[Blou Bulle]]<br />[[Vrystaat Cheetahs]] | ru_provinsiejare = '96-'97, 1999<br />2000<br />2002–2007 | ru_provinsiewedstryde = | ru_provinsiepunte = | ru_provinsieopdatering = | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{ru-rt|RSA}} | ru_nasionalejare = 1994–2007 | ru_nasionalewedstryde = 80 | ru_nasionalepunte = (25) | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Boer | eggenote = Hannelie | kinders = Thian, JP | familie = | skool = Laerskool Elliot<br />Adelaide Gimnasium | universiteit = | url = }} '''Jacobus Petrus "Os" du Randt''' (gebore [[8 September]] [[1972]]), is 'n voormalige [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler wat loskopstut vir die [[Springbokke]], Sentrale Cheetahs ([[Super 14]]), en die Vrystaat Cheetahs ([[Curriebeker]]) gespeel het. Hy het teen sy aftrede die meeste wedstryde vir die [[Springbokke]] gespeel, 'n rekord wat later deur [[John Smit]], [[Victor Matfield]] en [[Tendai Mtawarira]] oortref is. Du Randt het vir die Cats in die Super 12 gespeel, maar het na die nuwe Sentrale Cheetahs Super 14 span oorgeskuif nadat die Vrystaat Cheetahs van die Catsspan afgeskei is. Hy was een van die min oorblywende internasionale-vlak spelers van die amateurera wat destyds aanhou speel het. == Vroeë loopbaan == Du Randt is in die [[Oos-Kaap]]se dorpie [[Elliot]] gebore. Hy het sy bynaam aan sy gespierde liggaamsbou te danke. Hy het in 1994 die eerste keer vir die Springbokke uitgedraf en teen die [[Argentynse nasionale rugbyspan]] in die [[Rugbywêreldbeker 1995]] gespeel, wat Suid-Afrika gewen het. Du Randt was in die jare daarna steeds 'n sleutelspeler in die Bokspan en is selfs deur die ''Rugby World''-tydskrif aangewys as die tweede beste loskop van alle tye. Hy was ook deel van Suid-Afrika se span tydens die [[Rugbywêreldbeker 1999]]. In 2000 het hy egter beserings opgedoen wat hom vir byna twee jaar verhoed het om te speel. Hy het op die ou einde in [[2002]] weer gespeel, maar het aanvanklik gesukkel om sy vorige vorm te herwin. In 2004, nadat hy ten spyte van sy ouderdom sy peil in binnelandse kompetisie herwin het, is du Randt deur die nuwe afrigter [[Jake White]] vir die Springbokke gekies. Hy was 'n sleutelspeler in die Bokke se herstel in 2004 toe hulle die [[Drienasiesreeks]] gewen het en as die [[Wêreldrugby|Internasionale Rugbyraad]] se Wêreldspan van die jaar aangewys is. Saam met die Springbokke het hy tydens die [[Rugbywêreldbeker 2007]] sy tweede titel gewen. == Terugkeer == In 2003 het Du Randt 'n oproep ontvang van die voormalige Springbok-flank en spanmaat [[Rassie Erasmus]] wat die Vrystaat-Cheetahs afrig. Dan is in 2004 'n terugkeer na die Springbokke deur die nuwe afrigter [[Jake White]] gemaak. Hy het in 2007, na afloop van die Wêreldbekereindstryd, uitgetree. Saam met [[François Steyn]] (in 2007 en 2019) is Os du Randt (in 1995 en 2007) net een van twee Springbokrugbyspelers wat die [[Webb Ellis-beker]] twee keer kon inpalm. == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=25002|name=Os du Randt}} * {{Genslin-bokke|id=56|naam=Os du Randt}} * [https://web.archive.org/web/20100525114946/http://www.sarugby.com/news/Player/pid=267.html Os Du Randt by sarugby.com] * [http://sport.independent.co.uk/rugby_union/world_cup_news/article2956348.ece Onderhoud met die Independent in 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071025041735/http://sport.independent.co.uk/rugby_union/world_cup_news/article2956348.ece |date=25 Oktober 2007 }} {{Navbox |name = Os du Randt |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (1995 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (1999 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2007 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Du Randt, Os}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Cats rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] ou53pv4k3q7s838daurnk0vckv5lato 2517080 2517079 2022-08-02T20:28:58Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Os du Randt | beeld = [[Lêer:South Africa - England RWC 2007 boksforwards 14092007.jpg|250px]] | byskrif = Bakkies Botha, Os Du Randt en Victor Matfield kan op die foto gesien word. | vollenaam = Jacobus Petrus du Randt | bynaam = Os | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1972|9|8}} | geboorteplek = [[Elliot]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,90 m | gewig = 127 kg | ru_posisies = [[Stut]] | springbokid = 619 | sarugbyno = 25002 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Vrystaat]]<br />Goue Leeus<br />[[Bulls]]<br />Cats<br />{{nowrap|[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Sentrale Cheetahs]]}} | super14jare = 1997<br />1998<br />2000<br />2004–2005<br />2006–2007 | super14wedstryde = | super14punte = | ru_currentclub = | super14opdatering = | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs|Vrystaat]]<br />[[Blou Bulle]]<br />[[Vrystaat Cheetahs]] | ru_provinsiejare = '96-'97, 1999<br />2000<br />2002–2007 | ru_provinsiewedstryde = | ru_provinsiepunte = | ru_provinsieopdatering = | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{ru-rt|RSA}} | ru_nasionalejare = 1994–2007 | ru_nasionalewedstryde = 80 | ru_nasionalepunte = (25) | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Boer | eggenote = Hannelie | kinders = Thian, JP | familie = | skool = Laerskool Elliot<br />Adelaide Gimnasium | universiteit = | url = }} '''Jacobus Petrus "Os" du Randt''' (gebore [[8 September]] [[1972]]), is 'n voormalige [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler wat loskopstut vir die [[Springbokke]], Sentrale Cheetahs ([[Super 14]]), en die Vrystaat Cheetahs ([[Curriebeker]]) gespeel het. Hy het teen sy aftrede die meeste wedstryde vir die [[Springbokke]] gespeel, 'n rekord wat later deur [[John Smit]], [[Victor Matfield]] en [[Tendai Mtawarira]] oortref is. Du Randt het vir die Cats in die Super 12 gespeel, maar het na die nuwe Sentrale Cheetahs Super 14 span oorgeskuif nadat die Vrystaat Cheetahs van die Catsspan afgeskei is. Hy was een van die min oorblywende internasionale-vlak spelers van die amateurera wat destyds aanhou speel het. == Vroeë loopbaan == Du Randt is op die [[Oos-Kaap]]se dorpie [[Elliot]] gebore. Hy het sy bynaam aan sy gespierde liggaamsbou te danke. Hy het in 1994 die eerste keer vir die Springbokke uitgedraf en teen die [[Argentynse nasionale rugbyspan]] in die [[Rugbywêreldbeker 1995]] gespeel, wat Suid-Afrika gewen het. Du Randt was in die jare daarna steeds 'n sleutelspeler in die Bokspan en is selfs deur die ''Rugby World''-tydskrif aangewys as die tweede beste loskop van alle tye. Hy was ook deel van Suid-Afrika se span tydens die [[Rugbywêreldbeker 1999]]. In 2000 het hy egter beserings opgedoen wat hom vir byna twee jaar verhoed het om te speel. Hy het op die ou einde in [[2002]] weer gespeel, maar het aanvanklik gesukkel om sy vorige vorm te herwin. In 2004, nadat hy ten spyte van sy ouderdom sy peil in binnelandse kompetisie herwin het, is du Randt deur die nuwe afrigter [[Jake White]] vir die Springbokke gekies. Hy was 'n sleutelspeler in die Bokke se herstel in 2004 toe hulle die [[Drienasiesreeks]] gewen het en as die [[Wêreldrugby|Internasionale Rugbyraad]] se Wêreldspan van die jaar aangewys is. Saam met die Springbokke het hy tydens die [[Rugbywêreldbeker 2007]] sy tweede titel gewen. == Terugkeer == In 2003 het Du Randt 'n oproep ontvang van die voormalige Springbokflank en spanmaat [[Rassie Erasmus]] wat destyds die [[Vrystaat Cheetahs]] afgerig het. Daarna het Os in 2004 'n terugkeer na die Springbokke gemaak, onder die nuwe afrigter [[Jake White]]. Hy het in 2007 na afloop van die Wêreldbekereindstryd uitgetree. Saam met [[François Steyn]] (in 2007 en 2019) is Os du Randt (in 1995 en 2007) net een van twee Springbokrugbyspelers wat die [[Webb Ellis-beker]] twee keer kon inpalm. == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=25002|name=Os du Randt}} * {{Genslin-bokke|id=56|naam=Os du Randt}} * [https://web.archive.org/web/20100525114946/http://www.sarugby.com/news/Player/pid=267.html Os Du Randt by sarugby.com] * [http://sport.independent.co.uk/rugby_union/world_cup_news/article2956348.ece Onderhoud met die Independent in 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071025041735/http://sport.independent.co.uk/rugby_union/world_cup_news/article2956348.ece |date=25 Oktober 2007 }} {{Navbox |name = Os du Randt |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (1995 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (1999 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2007 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Du Randt, Os}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Cats rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] snxgqs9urji1l75ww28vkqy49jf29se 0 33736 2517164 2510237 2022-08-03T10:05:25Z 172.58.176.70 Spelfout gekorrigeer, Skakels bygevoeg wikitext text/x-wiki ’n '''Bronadres''' (afgekort '''BA''' maar die Engelse '''URL''' word algemeen gebruik) ({{en}} '''Uniform Resource Locator''') is ’n wat na ’n , soos ’n [[[[]]]] of ’n ander lêer, verwys. == Opbou == ’n URL bestaan uit die volgende onderdele: * die '''[[Internetprotokol|protokol]]'''. * die '''magtiging''', soos ’n gebruikersnaam en [[wagwoord]]. * die '''domeinnaam'''. * die '''poortnommer'''. * die '''padnaam'''. * ’n '''navraagstring'''. * ’n '''fragmentidentifiseerder'''. Die opbou van ’n URL is vir die meeste protokolle as volg: <!-- het @-simbool werk momenteel nie, maar wel as/wanneer blahtex geïnstalleer word --> <math> \underbrace{\mathrm{http\! :\!}}_{\mathrm{protokol}} \underbrace{\mathrm{//user\! :\! pass\partial voorbeeld.com\! :\! 992}}_{\mathrm{outoriteit}} \underbrace{\mathrm{/dier/voels}}_{\mathrm{padnaam}} \underbrace{\mathrm{?soort\! =\! seemeeu}}_{\mathrm{navraag}} \underbrace{\mathrm{\# vlerke}}_{\mathrm{fragment}} </math> === Protokol === Die protokol word meestal genoteerd in die vorm <code>''protokolnaam'':</code> (let op die dubbelpunt aan die einde). URL’s kan hierdeur vir verskillende protokolle (en dus verskillende doele) gebruik word: {| class="wikitable" | <code>file</code> || ‘gewone’ lêersisteem |- | <code>http</code> || [[Hiperteksoordragprotokol]] |- | <code>https</code> || [[HTTPS]] (HTTP oor ’n beveiligde verbinding) |- | <code>ftp</code> || [[File Transfer Protocol]] |- | <code>irc</code> || Internetaflosklets |- | <code>mailto</code> || [[e-pos]] |- | <code>gopher</code> || Gopher |} === Outoriteit === Die ''outoriteit'' is die bron van die inligting, byvoorbeeld die bedienernaam van ’n webwerf. Hierdie word genoteer in die vorm <code>//''gebruikersnaam'':''wagwoord''@''domein'':''poort''</code> In die meeste gevalle is die gebruikersnaam, wagwoord en poortnommer nie nodig nie, waardeur die @-teken en die dubbelpunt meestal nie in die URL voorkom nie, soos in byvoorbeeld <code>//af.wikipedia.org</code> of <code>//proxy.voorbeeld.com:8080</code>. === Padnaam === Die presiese betekenis van die padnaam hang van die protokol af; vir [[Hypertext Transfer Protocol|HTTP]] en [[File Transfer Protocol|FTP]] verwys die meestal na ’n fisiese lêer, terwyl dit met [[Internet Relay Chat|IRC]] na ’n kanaal verwys. Paaie word genoteer in die vorm <code>/''padnaam''</code>. Hulle word meestal in die vorm <code>/''dirnaam''/''dirnaam''/.../''dirnaam''/''lêernaam''</code> gebruik. === Navraagstring === ’n Navraagstring word meestal gebruik om bepaalde parameters deur te gee, soos die soekterme van ’n soekaksie. Hoewel die navraagstring genoteerd word as <code>?''navraagstring''</code>, is dit gebruiklik om dit te formatteer in die vorm <code>?''parameter''=''waarde''&''parameter''=''waarde''&...</code>. === Fragmentidentifiseerder === Die ''fragmentidentifiseerder'' word gebruik om na ’n spesifieke afdeling in die inligtingsbron te verwys en word genoteerd in die vorm <code>#''fragment''</code>. In [[HyperText Markup Language|HTML]]-bladsye word die identifiseerders gebruik om na teks-ankers (gewoonlik opskrifte) te verwys. == Beperkinge == * Slegs ’n beperkte versameling karakters mag gebruik word om URL’s mee te skryf. So mag daar byvoorbeeld geen spesiale karakters (wat die onderdele van mekaar onderskei) of witruimtes gebruik word nie. Hierdie karakters moet dan genoteerd word as <code>%''kode''</code>, waarby ''kode'' die twee-syfer heksadesimale voorstelling van die karakterkode is. * Baie [[kliënt]]e (en soms ook [[kliënt-bediener|bedienertoepassings]]) het beperkinge wat die lengte van URL’s betref. So kan URL’s van 5000 karakters probleme oplewer (afhanklik van die implementasie kan dit al by 1024 karakters gebeur). Daarom is dit nie verstandig om te veel gegewens in byvoorbeeld die navraagstring op te neem nie. == Eksterne skakels == * Die RFC vir URL’s: [http://www.faqs.org/rfcs/rfc1738.html RFC 1738] [[Kategorie:Internet]] ain15ebpzrijhwsoot7e7vkq15rn6kd 0 35530 2517042 2437055 2022-08-02T18:25:17Z Ji-Elle 781 +pict wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Nedersetting |amptelike_naam=Kang |ander_naam= |inheemse_naam= |nedersetting_tipe= |bynaam= |slagspreuk= |translit_taal1= |translit_taal1_tipe= |translit_taal1_inligting= |translit_taal2= |translit_taal2_tipe= |translit_taal2_inligting= |beeld_stadsilhoeët= |beeldgrootte= |beeldbyskrif= |beeld_vlag= |vlaggrootte= |vlagskakel= |beeld_seël= |seëlskakel= |seëlgrootte= |beeld_skild= |skildskakel= |skildgrootte= |beeld_leë_embleem= |leë_embleemtipe= |leë_embleemgrootte= |leë_embleemskakel= |beeld_kaart= |kaartgrootte=250px |kaartbyskrif= |beeld_kaart1= |kaartgrootte1= |kaartbyskrif1= |beeld_punt_kaart= |puntkaartgrootte= |puntkaartbyskrif= |punt-x= |punt-y= |duimdrukkerkaart=Botswana |duimdrukkeretiketposisie=links |duimdrukkerkaartgrootte= |duimdrukkerkaartbyskrif= |onderafdelingtipe=[[Land]] |onderafdelingnaam={{vlag|Botswana}} |onderafdelingtipe1=Distrik |onderafdelingtipe2= |onderafdelingtipe3= |onderafdelingtipe4= |onderafdelingnaam1=[[Kgalagadi distrik]] |onderafdelingnaam2= |onderafdelingnaam3= |onderafdelingnaam4= |regeringvoetnotas= |regeringstipe= |leiertitel= |leiernaam= |leiertitel1= |leiertitel2= |leiertitel3= |leiertitel4= |leiernaam1= |leiernaam2= |leiernaam3= |leiernaam4= |stigtingstitel= |stigtingsdatum= |stigtingstitel2= |stigtingsdatum2= |stigtingstitel3= |stigtingsdatum3= |eenheidvoorkeur= |oppervlakvoetnotas= |oppervlakgroottes= |oppervlak_totaal_km2= |oppervlak_land_km2= |oppervlak_water_km2= |oppervlak_totaal_myl2= |oppervlak_land_myl2= |oppervlak_water_myl2= |oppervlak_water_persent= |oppervlak_stedelik_km2= |oppervlak_stedelik_myl2= |oppervlak_metro_km2= |oppervlak_metro_myl2= |oppervlak_leeg1_titel= |oppervlak_leeg1_km2l= |oppervlak_leeg1_myl2= |oppervlak_leeg2_titel= |oppervlak_leeg2_km2l= |oppervlak_leeg2_myl2= |hoogtevoetnotas= |hoogte_m= |hoogte_voet= |koördinate = {{Koördinate|23|40|0|S|22|45|17|O|region:ZA_type:city_source:GNS-enwiki|aansig=inlyn,titel }} |bevolking_soos_op=2001 |bevolkingnotas= |bevolking_totaal=3744 |bevolkingsdigtheid_km2= |bevolkingsdigtheid_myl2= |bevolking_metro= |bevolkingsdigtheid_metro_km2= |bevolkingsdigtheid_metro_myl2= |bevolking_stedelik= |bevolkingsdigtheid_stedelik_km2= |bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2= |bevolking_leeg1_titel= |bevolking_leeg1= |bevolkingsdigtheid_leeg1_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2= |bevolking_leeg2_titel= |bevolking_leeg2= |bevolkingsdigtheid_leeg2_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2= |bevolkingnota= |tydsone=[[Suid-Afrikaanse Standaardtyd|SAST]] |utcafset=+2 |tydsone_DST= |uctafset_DST= |poskodetipe= |poskode= |skakelkode= |leë_naam= |leë_inligting= |leë1_naam= |leë1_inligting= |leë2_naam= |leë2_inligting= |leë3_naam= |leë3_inligting= |voetnotas= |webwerf= }} [[File:Landscape sunset in Kang.jpg|thumb|left|Kang]] '''Kang''' is 'n dorp in die [[Kgalagadi distrik]] van [[Botswana]]. Die dorp lê in die [[Kalahariwoestyn]] op die [[Trans-Kalahari-Grootpad]] tussen [[Ghanzi]] in die noorde en [[Sekoma]] in die suide. Volgens die 2001-sensus woon daar ongeveer 3&nbsp;744 mense.<ref>{{cite web | url=http://www.cso.gov.bw/html/census/dist90_91.html | title=Distribution of population by villages and their associated localities: 2001 population and housing census | accessdate=2007-12-19 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071124145611/http://www.cso.gov.bw/html/census/dist90_91.html | archivedate=2007-11-24 | url-status=live }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} [[Kategorie:Nedersettings in Botswana]] 2dj2qtywa9vg575n3y3v1xern2kmrh9 2517043 2517042 2022-08-02T18:30:10Z Sobaka 328 Opdateer wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Nedersetting |amptelike_naam=Kang |ander_naam= |inheemse_naam= |nedersetting_tipe= |bynaam= |slagspreuk= |translit_taal1= |translit_taal1_tipe= |translit_taal1_inligting= |translit_taal2= |translit_taal2_tipe= |translit_taal2_inligting= |beeld_stadsilhoeët= |beeldgrootte= |beeldbyskrif= |beeld_vlag= |vlaggrootte= |vlagskakel= |beeld_seël= |seëlskakel= |seëlgrootte= |beeld_skild= |skildskakel= |skildgrootte= |beeld_leë_embleem= |leë_embleemtipe= |leë_embleemgrootte= |leë_embleemskakel= |beeld_kaart= |kaartgrootte=250px |kaartbyskrif= |beeld_kaart1= |kaartgrootte1= |kaartbyskrif1= |beeld_punt_kaart= |puntkaartgrootte= |puntkaartbyskrif= |punt-x= |punt-y= |duimdrukkerkaart=Botswana |duimdrukkeretiketposisie=links |duimdrukkerkaartgrootte= |duimdrukkerkaartbyskrif= |onderafdelingtipe=[[Land]] |onderafdelingnaam={{vlag|Botswana}} |onderafdelingtipe1=Distrik |onderafdelingtipe2= |onderafdelingtipe3= |onderafdelingtipe4= |onderafdelingnaam1=[[Kgalagadi distrik]] |onderafdelingnaam2= |onderafdelingnaam3= |onderafdelingnaam4= |regeringvoetnotas= |regeringstipe= |leiertitel= |leiernaam= |leiertitel1= |leiertitel2= |leiertitel3= |leiertitel4= |leiernaam1= |leiernaam2= |leiernaam3= |leiernaam4= |stigtingstitel= |stigtingsdatum= |stigtingstitel2= |stigtingsdatum2= |stigtingstitel3= |stigtingsdatum3= |eenheidvoorkeur= |oppervlakvoetnotas= |oppervlakgroottes= |oppervlak_totaal_km2= |oppervlak_land_km2= |oppervlak_water_km2= |oppervlak_totaal_myl2= |oppervlak_land_myl2= |oppervlak_water_myl2= |oppervlak_water_persent= |oppervlak_stedelik_km2= |oppervlak_stedelik_myl2= |oppervlak_metro_km2= |oppervlak_metro_myl2= |oppervlak_leeg1_titel= |oppervlak_leeg1_km2l= |oppervlak_leeg1_myl2= |oppervlak_leeg2_titel= |oppervlak_leeg2_km2l= |oppervlak_leeg2_myl2= |hoogtevoetnotas= |hoogte_m= |hoogte_voet= |koördinate = {{Koördinate|23|40|0|S|22|45|17|O|region:ZA_type:city_source:GNS-enwiki|aansig=inlyn,titel }} |bevolking_soos_op=2001 |bevolkingnotas= |bevolking_totaal=3744 |bevolkingsdigtheid_km2= |bevolkingsdigtheid_myl2= |bevolking_metro= |bevolkingsdigtheid_metro_km2= |bevolkingsdigtheid_metro_myl2= |bevolking_stedelik= |bevolkingsdigtheid_stedelik_km2= |bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2= |bevolking_leeg1_titel= |bevolking_leeg1= |bevolkingsdigtheid_leeg1_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2= |bevolking_leeg2_titel= |bevolking_leeg2= |bevolkingsdigtheid_leeg2_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2= |bevolkingnota= |tydsone=[[Suid-Afrikaanse Standaardtyd|SAST]] |utcafset=+2 |tydsone_DST= |uctafset_DST= |poskodetipe= |poskode= |skakelkode= |leë_naam= |leë_inligting= |leë1_naam= |leë1_inligting= |leë2_naam= |leë2_inligting= |leë3_naam= |leë3_inligting= |voetnotas= |webwerf= }} [[File:Landscape sunset in Kang.jpg|thumb|left|Kang]] '''Kang''' is 'n dorp in die [[Kgalagadi distrik]] van [[Botswana]]. Die dorp lê in die [[Kalahariwoestyn]] op die [[Trans-Kalahari-Grootpad]] tussen [[Ghanzi]] in die noorde en [[Sekoma]] in die suide. Die bevolking was 5 985 volgens die 2011-sensus.<ref>{{cite web |url=http://www.cso.gov.bw/media/2011%20Census%20_Alphabetical%20Index%20_Population%20of%20Villages.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923211953/http://www.cso.gov.bw/media/2011%20Census%20_Alphabetical%20Index%20_Population%20of%20Villages.pdf |url-status=dead |archive-date=2015-09-23 |title=2011 Botswana Population and Housing Census |access-date=2013-09-11 }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} [[Kategorie:Nedersettings in Botswana]] htjzrwi0sdqdjnf9uhrf4x80iisbxso 2517044 2517043 2022-08-02T18:31:37Z Sobaka 328 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Nedersetting |amptelike_naam=Kang |ander_naam= |inheemse_naam= |nedersetting_tipe= |bynaam= |slagspreuk= |translit_taal1= |translit_taal1_tipe= |translit_taal1_inligting= |translit_taal2= |translit_taal2_tipe= |translit_taal2_inligting= |beeld_stadsilhoeët= |beeldgrootte= |beeldbyskrif= |beeld_vlag= |vlaggrootte= |vlagskakel= |beeld_seël= |seëlskakel= |seëlgrootte= |beeld_skild= |skildskakel= |skildgrootte= |beeld_leë_embleem= |leë_embleemtipe= |leë_embleemgrootte= |leë_embleemskakel= |beeld_kaart= |kaartgrootte=250px |kaartbyskrif= |beeld_kaart1= |kaartgrootte1= |kaartbyskrif1= |beeld_punt_kaart= |puntkaartgrootte= |puntkaartbyskrif= |punt-x= |punt-y= |duimdrukkerkaart=Botswana |duimdrukkeretiketposisie=links |duimdrukkerkaartgrootte= |duimdrukkerkaartbyskrif= |onderafdelingtipe=[[Land]] |onderafdelingnaam={{vlag|Botswana}} |onderafdelingtipe1=Distrik |onderafdelingtipe2= |onderafdelingtipe3= |onderafdelingtipe4= |onderafdelingnaam1=[[Kgalagadi distrik]] |onderafdelingnaam2= |onderafdelingnaam3= |onderafdelingnaam4= |regeringvoetnotas= |regeringstipe= |leiertitel= |leiernaam= |leiertitel1= |leiertitel2= |leiertitel3= |leiertitel4= |leiernaam1= |leiernaam2= |leiernaam3= |leiernaam4= |stigtingstitel= |stigtingsdatum= |stigtingstitel2= |stigtingsdatum2= |stigtingstitel3= |stigtingsdatum3= |eenheidvoorkeur= |oppervlakvoetnotas= |oppervlakgroottes= |oppervlak_totaal_km2= |oppervlak_land_km2= |oppervlak_water_km2= |oppervlak_totaal_myl2= |oppervlak_land_myl2= |oppervlak_water_myl2= |oppervlak_water_persent= |oppervlak_stedelik_km2= |oppervlak_stedelik_myl2= |oppervlak_metro_km2= |oppervlak_metro_myl2= |oppervlak_leeg1_titel= |oppervlak_leeg1_km2l= |oppervlak_leeg1_myl2= |oppervlak_leeg2_titel= |oppervlak_leeg2_km2l= |oppervlak_leeg2_myl2= |hoogtevoetnotas= |hoogte_m= |hoogte_voet= |koördinate = {{Koördinate|23|40|0|S|22|45|17|O|region:ZA_type:city_source:GNS-enwiki|aansig=inlyn,titel }} |bevolking_soos_op=2011 |bevolkingnotas= |bevolking_totaal=5985 |bevolkingsdigtheid_km2= |bevolkingsdigtheid_myl2= |bevolking_metro= |bevolkingsdigtheid_metro_km2= |bevolkingsdigtheid_metro_myl2= |bevolking_stedelik= |bevolkingsdigtheid_stedelik_km2= |bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2= |bevolking_leeg1_titel= |bevolking_leeg1= |bevolkingsdigtheid_leeg1_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2= |bevolking_leeg2_titel= |bevolking_leeg2= |bevolkingsdigtheid_leeg2_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2= |bevolkingnota= |tydsone=[[Suid-Afrikaanse Standaardtyd|SAST]] |utcafset=+2 |tydsone_DST= |uctafset_DST= |poskodetipe= |poskode= |skakelkode= |leë_naam= |leë_inligting= |leë1_naam= |leë1_inligting= |leë2_naam= |leë2_inligting= |leë3_naam= |leë3_inligting= |voetnotas= |webwerf= }} [[File:Landscape sunset in Kang.jpg|thumb|left|Kang]] '''Kang''' is 'n dorp in die [[Kgalagadi distrik]] van [[Botswana]]. Die dorp lê in die [[Kalahariwoestyn]] op die [[Trans-Kalahari-Grootpad]] tussen [[Ghanzi]] in die noorde en [[Sekoma]] in die suide. Die bevolking was 5 985 volgens die 2011-sensus.<ref>{{cite web |url=http://www.cso.gov.bw/media/2011%20Census%20_Alphabetical%20Index%20_Population%20of%20Villages.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923211953/http://www.cso.gov.bw/media/2011%20Census%20_Alphabetical%20Index%20_Population%20of%20Villages.pdf |url-status=dead |archive-date=2015-09-23 |title=2011 Botswana Population and Housing Census |access-date=2013-09-11 }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} [[Kategorie:Nedersettings in Botswana]] gtdhkvghlw3z8037yv7hrf7mzcy02bb 0 40506 2517085 1969103 2022-08-02T21:00:08Z SpesBona 2720 Bygewerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 2000 | beeld = | grootte = 200px | onderskrif = | begin = 15 Julie | eindig = 26 Augustus | wenners = Australië | aantal = 1 | wedstryde = 6 | drieë = 29 | bywoning = 381676 | meeste punte = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Andrew Mehrtens]] (77) | meeste drieë = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Christian Cullen]] (7) | vorige = [[1999-Drienasiesreeks|1999]] | volgende = [[2001-Drienasiesreeks|2001]] }} Die '''2000-[[Drienasiesreeks]]''' was die vyfde keer wat die kompetisie tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 15 Julie tot 26 Augustus oor ses wedstryde beslis met elke span wat vier wedstryde gespeel het. Australië het die toernooi vir die eerste keer gewen nadat hulle drie wedstryde gewen het. Buitendien het Australië die [[Bledisloebeker]] vir die derde agtereenvolgende keer behou, nadat die All Blacks en die Wallabies elkeen een wedstryd gewen het. == Uitslae == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="8%"| !rowspan=2|Nasie !colspan=4|Wedstryde !colspan=3|Punte !rowspan=2|Bonuspunte !rowspan=2|Ligapunte |- !Speel !Wen !Gelyk !Verloor !Vir !Teen !Verskil |- |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|1 |align=left|{{AUSru}}||4||3||0||1||104||86||+18||2||'''14''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|2 |align=left|{{NZLru}}||4||2||0||2||127||117||+10||4||'''12''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|3 |align=left|{{RSAru}}||4||1||0||3||82||110||-28||2||'''6''' |} == Wedstryde == {{rugbywedstryd | datum = 15 Julie 2000 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 35–39 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6727&category=&leagueid=177&homeid=2887&awayid=3769&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Stirling Mortlock]] (2), [[Chris Latham]], [[Joe Roff]], [[Jeremy Paul]]<br />'''Doelskoppe:''' Stirling Mortlock (2)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Tana Umaga]], [[Pita Alatini]], [[Christian Cullen]], [[Justin Marshall]], [[Jonah Lomu]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Andrew Mehrtens]] (4)<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (2) | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 109&nbsp;874 | skeidsregter = André Watson ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = Met 109&nbsp;874 toeskouers is ’n nuwe rekord vir ’n rugbywedstryd opgestel. }} {{rugbywedstryd | datum = 22 Julie 2000 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 25–12 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6728&category=&leagueid=177&homeid=3769&awayid=4031&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Christian Cullen]] (2)<br />'''Strafdoele:''' [[Andrew Mehrtens]] (3), [[Tony Brown]]<br />'''Skepdoel:''' Andrew Mehrtens | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[Braam van Straaten]] (3)<br />'''Skepdoel:''' [[Percy Montgomery]] | stadion = [[Lancasterpark]], [[Christchurch]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 49&nbsp;000 | skeidsregter = Chris White ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 29 Julie 2000 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 26–6 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6729&category=&leagueid=177&homeid=2887&awayid=4031&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Stirling Mortlock]], [[Jeremy Paul]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Stirling Mortlock]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (4) | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[Braam van Straaten]] (2) | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 77&nbsp;048 | skeidsregter = Ed Morrison ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 5 Augustus 2000 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 23–24 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6730&category=&leagueid=177&homeid=3769&awayid=2887&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Christian Cullen]] (2)<br />'''Doelskoppe:''' [[Andrew Mehrtens]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (3) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Stirling Mortlock]], [[Joe Roff]]<br />'''Doelskop:''' Stirling Mortlock<br />'''Strafdoele:''' [[John Eales]], Stirling Mortlock (3) | stadion = [[Westpacstadion]], [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 36&nbsp;500 | skeidsregter = [[Jonathan Kaplan]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 19 Augustus 2000 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 46–40 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6731&category=&leagueid=177&homeid=4031&awayid=3769&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Thinus Delport]], [[Robbie Fleck]] (2), [[Werner Swanepoel]] (2), [[Chester Williams]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Braam van Straaten]] (5)<br />'''Strafdoele:''' [[Braam van Straaten]] (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Christian Cullen]] (2), [[Tana Umaga]] (2)<br />'''Doelskoppe:''' [[Andrew Mehrtens]] (4)<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (3)<br />'''Skepdoel:''' Andrew Mehrtens | stadion = [[Ellispark-stadion]], [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 57&nbsp;250 | skeidsregter = Andrew Cole ([[Rugby Australia|AUS]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 26 Augustus 2000 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 18–19 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6732&category=&leagueid=177&homeid=4031&awayid=2887&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Strafdoele:''' [[Braam van Straaten]] (6) | wegpunte = '''Drie:''' [[Chris Latham]]<br />'''Doelskop:''' [[Stirling Mortlock]]<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (4) | stadion = [[Kings Park-stadion]], [[Durban]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 52&nbsp;000 | skeidsregter = Paul Honiss ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 2000 |- |align=center|'''{{AUSru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Stirling Mortlock]] | 71 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Andrew Mehrtens]] | 59 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Braam van Straaten]] | 49 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Christian Cullen]] | 7 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Stirling Mortlock]] | 4 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Tana Umaga]] | 3 |} |} {{Drienasiesreeks}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 2000]] 0fhx5a3pn8t14pbboibvsbtw2ygky6s 0 40507 2517068 1969098 2022-08-02T20:00:05Z SpesBona 2720 Bygewerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 1999 | beeld = | grootte = 200px | onderskrif = | begin = 10 Julie | eindig = 28 Augustus | wenners = Nieu-Seeland | aantal = 3 | wedstryde = 6 | drieë = 17 | bywoning = 329719 | meeste punte = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Andrew Mehrtens]] (69) | meeste drieë = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Christian Cullen]] (3) | vorige = [[1998-Drienasiesreeks|1998]] | volgende = [[2000-Drienasiesreeks|2000]] }} Die '''1999-[[Drienasiesreeks]]''' was die vierde keer wat die kompetisie tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 10 Julie tot 28 Augustus oor ses wedstryde beslis met elke span wat vier wedstryde gespeel het. Nieu-Seeland het die toernooi vir die derde keer gewen nadat hulle drie wedstryde gewen het. Buitendien het Australië die [[Bledisloebeker]] behou, wat hulle die vorige jaar gewen het, nadat die All Blacks en die Wallabies elkeen een wedstryd gewen het. == Uitslae == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="8%"| !rowspan=2|Nasie !colspan=4|Wedstryde !colspan=3|Punte !rowspan=2|Bonuspunte !rowspan=2|Ligapunte |- !Speel !Wen !Gelyk !Verloor !Vir !Teen !Verskil |- |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|1 |align=left|{{NZLru}}||4||3||0||1||103||61||+42||0||'''12''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|2 |align=left|{{AUSru}}||4||2||0||2||84||57||+27||2||'''10''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|3 |align=left|{{RSAru}}||4||1||0||3||34||103||-69||0||'''4''' |} == Wedstryde == {{rugbywedstryd | datum = 10 Julie 1999 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 28–0 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6482&category=&leagueid=187&homeid=3766&awayid=4030&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Christian Cullen]], [[Justin Marshall]], [[Jeff Wilson]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Tony Brown]], [[Andrew Mehrtens]]<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (3) | wegpunte = | stadion = [[Carisbrook]], [[Dunedin]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 42&nbsp;000 | skeidsregter = Peter Marshall ([[Rugby Australia|AUS]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 17 Julie 1999 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 32–6 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6483&category=&leagueid=187&homeid=2886&awayid=4030&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Joe Roff]] (2), [[Tim Horan]], [[Matt Burke]]<br />'''Doelskoppe:''' Matt Burke (3)<br />'''Strafdoele:''' Matt Burke (2) | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[Braam van Straaten]] (2) | stadion = [[Suncorpstadion]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 31&nbsp;677 | skeidsregter = Paddy O’Brien ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 24 Julie 1999 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 34–15 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6491&category=&leagueid=187&homeid=3766&awayid=2886&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Justin Marshall]]<br />'''Doelskop:''' [[Andrew Mehrtens]]<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (9) | wegpunte = '''Drieë:''' [[George Gregan]], [[Daniel Herbert]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Burke]]<br />'''Strafdoel:''' Matt Burke | stadion = [[Edenparkstadion]], [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 50&nbsp;000 | skeidsregter = Derek Bevan ([[Walliese Rugbyunie|WAL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 7 Augustus 1999 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 18–34 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6484&category=&leagueid=187&homeid=4030&awayid=3766&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[André Snyman]], [[Joost van der Westhuizen]]<br />'''Doelskop:''' [[Gaffie du Toit]]<br />'''Strafdoele:''' Gaffie du Toit (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Christian Cullen]] (2)<br />'''Strafdoele:''' [[Andrew Mehrtens]] (7)<br />'''Skepdoel:''' [[Jeff Wilson]] | stadion = [[Loftus Versfeld]], [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 51&nbsp;000 | skeidsregter = Ed Morrison ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 14 Augustus 1999 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 10–9 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6485&category=&leagueid=187&homeid=4030&awayid=2886&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Robbie Fleck]]<br />'''Doelskop:''' [[Jannie de Beer]]<br />'''Strafdoel:''' Jannie de Beer | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[Matt Burke]] (3) | stadion = [[Newlandsstadion]], [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 48&nbsp;000 | skeidsregter = Paul Honiss ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 28 Augustus 1999 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 28–7 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=6490&category=&leagueid=187&homeid=2886&awayid=3766&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Mark Connors]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Burke]]<br />'''Strafdoele:''' Matt Burke (7) | wegpunte = '''Drie:''' [[Andrew Mehrtens]]<br />'''Doelskop:''' Andrew Mehrtens | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 107&nbsp;042 | skeidsregter = Jim Fleming ([[Skotse Rugbyunie|SCO]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 1999 |- |align=center|'''{{NZLru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Andrew Mehrtens]] | 69 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Burke]] | 45 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Christian Cullen]] | 15 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Christian Cullen]] | 3 |- |rowspan="2"| 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Justin Marshall]] |rowspan="2"| 2 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Joe Roff]] |} |} {{Drienasiesreeks}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 1999]] kp0atl2tl0k30lp8mhei4xml8f0u7qi 0 40508 2517060 1969097 2022-08-02T19:30:10Z SpesBona 2720 Bygewerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 1998 | beeld = | grootte = 200px | onderskrif = | begin = 11 Julie | eindig = 22 Augustus | wenners = Suid-Afrika | aantal = 1 | wedstryde = 6 | drieë = 22 | bywoning = 306006 | meeste punte = {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Burke|Burke]] (50) | meeste drieë = {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Burke|Burke]] (3) | vorige = [[1997-Drienasiesreeks|1997]] | volgende = [[1999-Drienasiesreeks|1999]] }} Die '''1998-[[Drienasiesreeks]]''' was die derde keer wat die kompetisie tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 11 Julie tot 22 Augustus oor ses wedstryde beslis met elke span wat vier wedstryde gespeel het. Suid-Afrika het die toernooi vir die eerste keer gewen nadat hulle al die vier wedstryde gewen het. Buitendien het Australië die [[Bledisloebeker]] ingepalm, wat die vorige drie jaar deur Nieu-Seeland gewen is. == Uitslae == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="8%"| !rowspan=2|Nasie !colspan=4|Wedstryde !colspan=3|Punte !rowspan=2|Bonuspunte !rowspan=2|Ligapunte |- !Speel !Wen !Gelyk !Verloor !Vir !Teen !Verskil |- |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|1 |align=left|{{RSAru}}||4||4||0||0||80||54||+26||1||'''17''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|2 |align=left|{{AUSru}}||4||2||0||2||79||82||-3||2||'''10''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|3 |align=left|{{NZLru}}||4||0||0||4||65||88||-23||2||'''2''' |} == Wedstryde == {{rugbywedstryd | datum = 11 Julie 1998 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 24–16 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5694&category=&leagueid=186&homeid=2891&awayid=3768&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Matt Burke]] (2)<br />'''Doelskop:''' Matt Burke<br />'''Strafdoele:''' Matt Burke (4) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Josh Kronfeld]], [[Ian Jones]]<br />'''Strafdoele:''' [[Andrew Mehrtens]], [[Carlos Spencer]] | stadion = [[Melbourne-krieketveld]], [[Melbourne]], [[Australië]] | bywoning = 75&nbsp;127 | skeidsregter = Clayton Thomas ([[Walliese Rugbyunie|WAL]]) | speler van die wedstryd = Matt Burke (AUS) | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 18 Julie 1998 | tyd = 20:05 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 13–14 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5695&category=&leagueid=186&homeid=2891&awayid=4029&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Ben Tune]], [[George Gregan]]<br />'''Strafdoel:''' [[Matt Burke]] | wegpunte = '''Drie:''' [[Joost van der Westhuizen]]<br />'''Strafdoel:''' [[Percy Montgomery]] | stadion = [[Subiaco Ovaal]], [[Perth]], [[Australië]] | bywoning = 38&nbsp;079 | skeidsregter = Colin Hawke ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = Dit is die eerste rugbywedstryd op Subiaco Ovaal. }} {{rugbywedstryd | datum = 25 Julie 1998 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 3–13 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5692&category=&leagueid=186&homeid=3768&awayid=4029&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Strafdoel:''' [[Andrew Mehrtens]] | wegpunte = '''Drie:''' [[Pieter Rossouw]]<br />'''Doelskop:''' [[Percy Montgomery]]<br />'''Strafdoele:''' Percy Montgomery (2) | stadion = [[Athletic Park]], [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 39&nbsp;500 | skeidsregter = Ed Morrison ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 1 Augustus 1998 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 23–27 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5693&category=&leagueid=186&homeid=3768&awayid=2891&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Christian Cullen]], [[Jonah Lomu]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Andrew Mehrtens]] (2)<br />'''Strafdoel:''' Andrew Mehrtens | wegpunte = '''Drieë:''' [[Tom Bowman]], [[Matt Burke]], [[Stephen Larkham]], [[Jason Little]]<br />'''Doelskoppe:''' [[John Eales]] (2)<br />'''Strafdoel:''' Matt Burke | stadion = [[Lancasterpark]], [[Christchurch]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 39&nbsp;000 | skeidsregter = Derek Bevan ([[Walliese Rugbyunie|WAL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 15 Augustus 1998 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 24–23 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5690&category=&leagueid=186&homeid=4029&awayid=3768&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[James Dalton]], [[Bobby Skinstad]], [[Stefan Terblanche]], [[Joost van der Westhuizen]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Percy Montgomery]] (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Justin Marshall]], [[Taine Randell]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Andrew Mehrtens]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (3) | stadion = [[Kings Park-stadion]], [[Durban]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 52&nbsp;000 | skeidsregter = Peter Marshall ([[Rugby Australia|AUS]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 22 Augustus 1998 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 29–15 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5691&category=&leagueid=186&homeid=4029&awayid=2891&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Adrian Garvey]], [[Bobby Skinstad]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Percy Montgomery]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Percy Montgomery (5) | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[Matt Burke]] (5) | stadion = [[Ellispark-stadion]], [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 62&nbsp;300 | skeidsregter = Jim Fleming ([[Skotse Rugbyunie|SCO]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 1998 |- |align=center|'''{{RSAru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Burke]] | 50 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Percy Montgomery]] | 42 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Andrew Mehrtens]] | 32 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Burke]] | 3 |- |rowspan="2"| 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Bobby Skinstad]] |rowspan="2"| 2 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Joost van der Westhuizen]] |} |} {{Drienasiesreeks}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 1998]] cjk8rzbyl8tpdw3yb57fl5dvk3f5480 0 40509 2517053 1969096 2022-08-02T19:00:03Z SpesBona 2720 Bygewerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 1997 | beeld = | grootte = 200px | onderskrif = | begin = 19 Julie | eindig = 23 Augustus | wenners = Nieu-Seeland | aantal = 2 | wedstryde = 6 | drieë = 48 | bywoning = 327356 | meeste punte = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Carlos Spencer]] (84) | meeste drieë = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Christian Cullen]] (4) | vorige = [[1996-Drienasiesreeks|1996]] | volgende = [[1998-Drienasiesreeks|1998]] }} Die '''1997-[[Drienasiesreeks]]''' was die tweede keer wat die kompetisie tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 19 Julie tot 23 Augustus oor ses wedstryde beslis met elke span wat vier wedstryde gespeel het. Nieu-Seeland het die toernooi gewen nadat hulle al die vier wedstryde gewen het. Buitendien het hulle die [[Bledisloebeker]] ingepalm. == Uitslae == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="8%"| !rowspan=2|Nasie !colspan=4|Wedstryde !colspan=3|Punte !rowspan=2|Bonuspunte !rowspan=2|Ligapunte |- !Speel !Wen !Gelyk !Verloor !Vir !Teen !Verskil |- |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|1 |align=left|{{NZLru}}||4||4||0||0||159||109||+50||2||'''18''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|2 |align=left|{{RSAru}}||4||1||0||3||148||144||+4||3||'''7''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|3 |align=left|{{AUSru}}||4||1||0||3||96||150||-54||2||'''6''' |} == Wedstryde == {{rugbywedstryd | datum = 19 Julie 1997 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 32–35 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5287&category=&leagueid=185&homeid=4028&awayid=3767&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Russell Bennett]], [[Naka Drotské]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Jannie de Beer]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Jannie de Beer (4)<br />'''Skepdoele:''' Jannie de Beer (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Frank Bunce]] (2), [[Carlos Spencer]], [[Jeff Wilson]]<br />'''Doelskoppe:''' Carlos Spencer (3)<br />'''Strafdoele:''' Carlos Spencer (3) | stadion = [[Ellispark-stadion]], [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 59&nbsp;737 | skeidsregter = Peter Marshall ([[Rugby Australia|AUS]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 26 Julie 1997 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 18–33 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5288&category=&leagueid=185&homeid=2890&awayid=3767&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[George Gregan]], [[Jason Little]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Burke]]<br />'''Strafdoele:''' Matt Burke (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Frank Bunce]], [[Christian Cullen]], [[Jeff Wilson]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Carlos Spencer]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Carlos Spencer (4) | stadion = [[Melbourne-krieketveld]], [[Melbourne]], [[Australië]] | bywoning = 90&nbsp;119 | skeidsregter = Ed Morrison ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 2 Augustus 1997 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 32–20 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5289&category=&leagueid=185&homeid=2890&awayid=4028&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Ben Tune]] (2), [[Stephen Larkham]], [[Daniel Manu]]<br />'''Doelskoppe:''' [[David Knox]] (3)<br />'''Strafdoele:''' David Knox (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Mark Andrews]], [[Jannie de Beer]], [[Os du Randt]]<br />'''Doelskop:''' Jannie de Beer<br />'''Strafdoel:''' Jannie de Beer | stadion = [[Suncorpstadion]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 36&nbsp;000 | skeidsregter = Colin Hawke ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 9 Augustus 1997 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 55–35 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5290&category=&leagueid=185&homeid=3767&awayid=4028&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Christian Cullen]] (2), [[Alama Ieremia]], [[Justin Marshall]], [[Taine Randell]], [[Carlos Spencer]], [[Tana Umaga]]<br />'''Doelskoppe:''' Carlos Spencer (4)<br />'''Strafdoele:''' Carlos Spencer (4) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Ruben Kruger]], [[Percy Montgomery]], [[Pieter Rossouw]], [[Gary Teichmann]], [[Joost van der Westhuizen]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Jannie de Beer]] (3), [[Henry Honiball]] (2) | stadion = [[Edenparkstadion]], [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 48&nbsp;000 | skeidsregter = Derek Bevan ([[Walliese Rugbyunie|WAL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 16 Augustus 1997 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 36–24 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5291&category=&leagueid=185&homeid=3767&awayid=2890&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Christian Cullen]], [[Justin Marshall]], [[Taine Randell]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Carlos Spencer]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Carlos Spencer (5) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Stephen Larkham]] (2), [[Joe Roff]], [[Ben Tune]]<br />'''Doelskoppe:''' [[David Knox]] (2) | stadion = [[Carisbrook]], [[Dunedin]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 42&nbsp;500 | skeidsregter = Joël Dumé ([[Franse Rugbyfederasie|FRA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 23 Augustus 1997 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 61–22 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5292&category=&leagueid=185&homeid=4028&awayid=2890&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Percy Montgomery]] (2), [[Mark Andrews]], [[Warren Brosnihan]], [[James Dalton]], [[Jannie de Beer]], [[Rassie Erasmus]], [[Pieter Rossouw]]<br />'''Doelskoppe:''' Jannie de Beer (6)<br />'''Strafdoele:''' Jannie de Beer (3) | wegpunte = '''Drieë:''' [[David Knox]], [[Jason Little]], [[Joe Roff]]<br />'''Doelskoppe:''' David Knox (2) | stadion = [[Loftus Versfeld]], [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 51&nbsp;000 | skeidsregter = Paddy O’Brien ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 1997 |- |align=center|'''{{NZLru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Carlos Spencer]] | 84 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Jannie de Beer]] | 64 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[David Knox]] | 28 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Christian Cullen]] | 4 |- |rowspan="4"| 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Frank Bunce]] |rowspan="4"| 3 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Stephen Larkham]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Percy Montgomery]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Ben Tune]] |} |} {{Drienasiesreeks}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 1997]] ri83y4ttlit0bzzt24kn26wwhd15bw3 0 40510 2517041 1969095 2022-08-02T18:00:04Z SpesBona 2720 Bygewerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 1996 | beeld = | grootte = 200px | onderskrif = | begin = 6 Julie | eindig = 10 Augustus | wenners = Nieu-Seeland | aantal = 1 | wedstryde = 6 | drieë = 19 | bywoning = 248373 | meeste punte = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Andrew Mehrtens]] (69) | meeste drieë = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Justin Marshall]] (2) | vorige = | volgende = [[1997-Drienasiesreeks|1997]] }} Die '''1996-[[Drienasiesreeks]]''' was die eerste keer wat die kompetisie tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 6 Julie tot 10 Augustus oor ses wedstryde beslis met elke span wat vier wedstryde gespeel het. Nieu-Seeland het die toernooi gewen nadat hulle al die vier wedstryde gewen het. Buitendien het hulle die [[Bledisloebeker]] ingepalm.<ref>{{en}} {{cite book |title=Rothmans Rugby Union Yearbook 1997–98 |year=1997 |publisher=Headline Book Publishing |location=Londen |isbn=0 7472 7732 X |editor=Mick Cleary en John Griffiths}}</ref> == Uitslae == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="8%"| !rowspan=2|Nasie !colspan=4|Wedstryde !colspan=3|Punte !rowspan=2|Bonuspunte !rowspan=2|Ligapunte |- !Speel !Wen !Gelyk !Verloor !Vir !Teen !Verskil |- |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|1 |align=left|{{NZLru}}||4||4||0||0||119||60||+59||1||'''17''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|2 |align=left|{{RSAru}}||4||1||0||3||70||84||-14||2||'''6''' |- bgcolor=#ffffff align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|3 |align=left|{{AUSru}}||4||1||0||3||71||116||-45||2||'''6''' |} == Wedstryde == {{rugbywedstryd | datum = 6 Julie 1996 | tyd = 14:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 43–6 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5182&category=&leagueid=184&homeid=3765&awayid=2889&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Zinzan Brooke]], [[Christian Cullen]], [[Michael Jones]], [[Jonah Lomu]], [[Justin Marshall]], [[Jeff Wilson]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Andrew Mehrtens]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (3) | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[Matt Burke]] (2) | stadion = [[Athletic Park]], [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 39&nbsp;523 | skeidsregter = Ed Morrison ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 13 Julie 1996 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 21–16 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5183&category=&leagueid=184&homeid=2889&awayid=4027&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Joe Roff]], [[Tim Horan]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Burke]]<br />'''Strafdoele:''' Matt Burke (3) | wegpunte = '''Drie:''' [[Pieter Hendriks]]<br />'''Doelskop:''' [[Henry Honiball]]<br />'''Strafdoele:''' [[Henry Honiball]] (2), [[André Joubert]] | stadion = [[Sydney Voetbalstadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 41&nbsp;850 | skeidsregter = Tony Spreadbury ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 20 Julie 1996 | tyd = 14:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 15–11 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5184&category=&leagueid=184&homeid=3765&awayid=4027&fullview=true Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Strafdoele:''' [[Andrew Mehrtens]] (5) | wegpunte = '''Drie:''' [[André Joubert]]<br />'''Strafdoele:''' [[Joel Stransky]] (2) | stadion = [[Lancasterpark]], [[Christchurch]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 39&nbsp;000 | skeidsregter = Ray Megson ([[Skotse Rugbyunie|SCO]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 27 Julie 1996 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 25–32 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5185&category=&leagueid=184&homeid=2889&awayid=3765&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Matt Burke]], [[George Gregan]]<br />'''Strafdoele:''' [[Matt Burke]] (5) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Frank Bunce]], [[Justin Marshall]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Andrew Mehrtens]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (6) | stadion = [[Suncorpstadion]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 39&nbsp;000 | skeidsregter = Jim Fleming ([[Skotse Rugbyunie|SCO]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 3 Augustus 1996 | tyd = 17:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 25–19 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5186&category=&leagueid=184&homeid=4027&awayid=2889&fullview=true Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Joel Stransky]]<br />'''Doelskop:''' Joel Stransky<br />'''Strafdoele:''' Joel Stransky (6) | wegpunte = '''Drie:''' [[Ben Tune]]<br />'''Doelskop:''' [[John Eales]]<br />'''Strafdoele:''' [[Matt Burke]], John Eales | stadion = [[Vrystaatstadion]], [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 38&nbsp;000 | skeidsregter = Brian Stirling ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} {{rugbywedstryd | datum = 10 Augustus 1996 | tyd = 17:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 18–29 | rapport = [http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=5187&category=&leagueid=184&homeid=4027&awayid=3765&fullview=true Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Os du Randt]], [[Japie Mulder]]<br />'''Doelskop:''' [[Joel Stransky]]<br />'''Strafdoele:''' Joel Stransky (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Glen Osborne]], [[Craig Dowd]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Andrew Mehrtens]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Andrew Mehrtens (5) | stadion = [[Nuwelandstadion]], [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 51&nbsp;000 | skeidsregter = David McHugh ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 1996 |- |align=center|'''{{NZLru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Andrew Mehrtens]] | 69 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Burke]] | 40 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Joel Stransky]] | 39 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Justin Marshall]] | 2 |} |} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Drienasiesreeks}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 1996]] 8lsds87d6m588ddkgt3qmcmbup2a8ho 0 46744 2517105 2437583 2022-08-03T07:43:30Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Koninkryk van Masedonië]] na [[Koninkryk Masedonië]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Voormalige land |inheemse_naam =''Μακεδονία, Makedonía'' |gewone_lang_naam =Koninkryk van Masedonië |gewone_naam =Masedonië |kontinent =Europa |gebied =Suid-Europa |land =Griekeland |era =Antieke tydperk |status = |status_teks = |ryk = |bestaanstydperk =9de eeu v.C.-146 v.C. |jaar_begin =9de eeu v.C. |jaar_einde =146 v.C. |datum_begin =[[9de eeu v.C.]] |datum_einde =[[146 v.C.]] |gebeurtenis_begin =[[Karanos]] stig die [[Argeïese Dinastie]] |gebeurtenis_einde =Verowering deur die [[Romeinse Republiek]] tydens die [[Vierde Masedoniese Oorlog]] |gebeurtenis1 =[[Amintas III van Masedonië|Amintas III]] verenig Masedonië |datum_gebeurtenis1 =[[382 v.C.]] |gebeurtenis2 = |datum_gebeurtenis2 = |gebeurtenis3 = |datum_gebeurtenis3 = |gebeurtenis4 = |datum_gebeurtenis4 = |gebeurtenis_voor = |datum_voor = |gebeurtenis_na = |datum_na = |v1 =Duistere eeue |vlag_v1 = |v2 = |vlag_v2 = |v3 = |vlag_v3 = |v4 = |vlag_v4 = |v5 = |vlag_v5 = |n1 =Attalide |vlag_n1 =Attalos I tetradrachm -241 76003063.jpg |n2 =Seleukidiese Ryk |vlag_n2 =SeleucosCoin.jpg |n3 =Ptolemeïse Ryk |vlag_n3 =Ring with engraved portrait of Ptolemy VI Philometor (3rd–2nd century BCE) - 2009.jpg |n4 =Masedonië (Romeinse provinsie) |vlag_n4 =Spqrstone.jpg |n5 = |vlag_n5 = |beeld_vlag = |vlag = |beeld_wapen = |wapen = |beeld_kaart =Macedonian Kingdom.jpg |beeld_kaart_byskrif =Die Koninkryk van Masedonië |nasionale_leuse = |nasionale_volkslied = |wetgewer=Kongres |godsdiens=[[Griekse mitologie]] |hoofstad =[[Vergina|Aigai]] (tot omstreeks 400 v.C.)<br />[[Pella]] (na omstreeks 400 v.C. |breedtegraad_grade = |breedtegraad_minute = |breedtegraad_NS = |lengtegraad_grade = |lengtegraad_minute = |lengtegraad_OW = |algemene_tale =[[Masedonies (antieke taal)|Masedonies]]<br />later [[Atties]] of [[Koine]] |regeringstipe =Monargie |titel_leier =Koning |leier1 =[[Karanos]] |jaar_leier1 =808–778 v.C. |leier2 =[[Philippos II van Masedonië|Philippos II]] |jaar_leier2 =359–336 v.C. |leier3 =[[Alexander die Grote]] |jaar_leier3 =336–323 v.C. |leier4 =[[Philippos V van Masedonië|Philippos V]] |jaar_leier4 =221–179 v.C. |leier5 = |jaar_leier5 = |leier6 = |jaar_leier6 = |leier7 = |jaar_leier7 = |leier8 = |jaar_leier8 = |titel_verteenwoordiger = |verteenwoordiger1 = |jaar_verteenwoordiger1= |verteenwoordiger2 = |jaar_verteenwoordiger2= |titel_adjunk = |adjunk = |jaar_adjunk = |adjunk2 = |jaar_adjunk2 = |stat_jaar1 = |stat_bev1 = |stat_opp1 = |bev_digtheid1 = |stat_jaar2 = |stat_bev2 = |stat_opp2 = |bev_digtheid2 = |stat_jaar3 = |stat_bev3 = |stat_opp3 = |bev_digtheid3 = |stat_jaar4 = |stat_bev4 = |stat_opp4 = |bev_digtheid4 = |geldeenheid =[[Griekse Dragma|Dragma]] }} '''Masedonië'''<ref>{{Cite book | last = Faure | title = Die Westerse Politieke Tradisie | publisher = H & R-Academica | location = Pretoria | date = 1981 | page = 79 | isbn = 0-86874-119-1}}</ref> ([[Grieks]]: Μακεδονία, ''Makedonía'') was ’n antieke koninkryk in die noordoostelike deel van die [[Griekeland|Griekse]] skiereiland en kom grotendeels ooreen met die hedendaagse [[Masedonië (Griekeland)|Griekse provinsie Masedonië]].<ref name=britannica>{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/354266/Macedonia |title=Macedonia |date=2008 |work=[[Encyclopædia Britannica]] |publisher=Encyclopædia Britannica aanlyn |access-date=3 November 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20150414105458/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/354266/Macedonia |archive-date=14 April 2015 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Dit is begrens deur [[Epirus]] in die weste, [[Paionië]] in die noorde, [[Thrakië]] in die ooste en [[Thessalië]] in die suide. Die opgang van Masedonië van ’n klein koninkryk tot een wat die hele Hellenistiese wêreld oorheers het, het begin tydens die bewind van [[Philippos II van Masedonië|Philippos II]]. Vir ’n kort rukkie, ná die oorwinning van [[Alexander die Grote]], was dit die magtigste staat in die wêreld. == Naam == Die naam Masedonië ([[Grieks]]: Μακεδονία, ''Makedonía'') is verwant aan die antieke Griekse woord μακεδνός (''makednos''). Dit het beteken "lange" of "hooglander", moontlik ’n beskrywing vir die antieke Masedoniërs.<ref>{{cite web |url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus:text:1999.04.0073:entry=makedno/s |title=Georg Autenrieth, A Homeric Dictionary, μακεδνός |publisher=Perseus.tufts.edu |access-date=5 Mei 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20090520041225/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0073%3Aentry%3Dmakedno%2Fs |archive-date=20 Mei 2009 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref><ref>{{cite book|title = Etymologisches Wörterbuch des Griechischen |author = Johann Baptist Hofmann |publisher = R. Oldenbourg | year = 1950}}</ref> Die antieke Masedonië word deesdae dikwels verwar met [[Noord-Masedonië]], een van die deelstate van die voormalige [[Joego-Slawië]] wat in 1991 onafhanklik geword het. Masedonië is ook ’n streek in die huidige [[Griekeland]]. Verder was dit die naam van ’n wyer geografiese en historiese streek wat albei gebiede hierbo sowel as dele van [[Bulgarye]], [[Albanië]] en [[Serwië]] ingesluit het. == Geskiedenis == === Vroeë geskiedenis en legende === Verskeie volke het in die gebiede om Aigai, die eerste Masedoniese hoofstad, gewoon. Volgens legende het Karanos saam met ’n horde Grieke na die gebied gekom op soek na ’n nuwe vaderland.<ref>''Justin, Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus'' 7.1.</ref> Hulle het die stad [[Edessa]] (van koning [[Midas]]-faam) ingeneem en dit Aigai hernoem. Karanos het Midas en ander konings verban en ’n nuwe koninkryk gevestig. Dit lyk of die eerste antieke Masedoniese staat in die 8ste eeu v.C. of vroeë 7de eeu v.C. ontstaan het onder die [[Argeïese Dinastie]] wat volgens legende na die streek gemigreer het van die Griekse stad [[Argos]] in Peloponnesus (vandaar die naam Argeïes). Die Masedoniese stam wat deur die Argeërs regeer is, is self Argeërs genoem (wat vertaal kan word as "afkomstig van Argos"). Die koninkryk was geleë in die vrugbare spoelgrond-vlakte bekend as "Laer-Masedonië", noord van Berg [[Olimpus]]. Omtrent in die tyd van [[Alexander I van Masedonië]] het die Argeïese Masedoniërs na "Bo-Masedonië" begin versprei wat deur onafhanklike stamme bewoon is. Naby die moderne stad [[Veria]] het [[Perdikkas I]] (of, meer waarskynlik sy seun [[Argaios I van Masedonië|Argaios I]]) sy hoofstad Aigai gebou. Ná ’n kort tydperk onder [[Persië|Persiese]] heerskappy onder [[Darius I van Persië|Darius Histaspes]] het die staat onafhanklik geword onder koning [[Alexander I van Masedonië|Alexander I]] (495–450 v.C.). === Betrokkenheid by die Griekse wêreld === [[Lêer:Map Peloponnesian War 431 BC-fr.svg|duimnael|250px|Masedonië omstreeks 431 v.C.]] Voor die 4de eeu v.C. het die koninkryk ’n streek beslaan wat min of meer met die huidige [[Masedonië (Griekeland)|streek Masedonië]] in die moderne Griekeland ooreenstem. ’n Verenigde Masedoniese staat is eindelik gevestig deur koning [[Amintas III]] (omstreeks 393–370 v.C.). Hulle het die passe beheer waardeur barbaarse invalle vanuit [[Illirië]] plaasgevind het. Die streek het in dié tyd al hoe meer Grieks geword, hoewel Grieke van [[Athene]] hulle as onbeskaafd beskou het.<ref>Errington, R. Malcolm, en Errington, Catherine. ''A History of Macedonia'' ISBN 1-56619-519-5, 1994, bl. 4</ref> Tydens die 4de eeu v.C. het Masedonië polities meer betrokke geraak by die suid-sentrale stadstate van [[antieke Griekeland]], maar dit het terselfdertyd meer argaïese eienskappe behou soos Philippus se vele vroue, erfgenaam-heersers wat soms gelei het tot algehele mag in vergelyking met die stadstate se demokratiese stelsels, asook lyfeienskap, wat reeds voor Masedonië se opgang in Griekeland afgeskaf is. === Opgang van Masedonië === [[Lêer:Philip II of Macedon CdM.jpg|duimnael|links|150px|Philippos II van Masedonië.]] Amintas het drie seuns gehad. Die eerste twee, [[Alexander II van Masedonië|Alexander II]] en [[Perdikkas III van Masedonië|Perdikkas III]] het net kort regeer. Perdikkas III se babaseun is van die troon gesit deur Amintas se derde seun, [[Philippos II van Masedonië|Philippos II]], wat homself tot koning verklaar het en ’n periode van Masedoniese oorheersing oor Griekeland ingelui het. Onder Philippos II (359–336 v.C.) het Masedonië uitgebrei tot in die gebiede van die [[Paioniërs]], [[Thrakiërs]] en [[Illiriërs]]. Hy het ook onder andere die streke [[Pelagonië]] en Suid-[[Paionië]] ingepalm. Philippos het die weermag en dié se wapens verbeter. Hy het begin om die grense van sy koninkryk vinnig uit te brei. Eindelik het hy die grootste deel van [[Thessalië]] ingeneem. Hierna was Philippos nou betrokke by die politiek van Sentraal-Griekeland. In die voortdurende konflik met Athene het Philippos noord getrek deur Thrakië in ’n poging om [[Bisantium]] en die [[Bosporus]] oor te neem en so Athene se [[Swartsee]]-graanvoorraad af te sny. Die beleg van Bisantium het misluk, maar Athene het die gevaar van die opkomende Masedonië besef en het onder [[Demosthenes]] ’n koalisie met baie van die belangrikste state gevorm om die Masedoniërs teen te staan. Die geallieerdes het in die [[Slag van Chaironeia]] (338 v.C.) met die Masedoniërs gebots en is oorweldigend verslaan, met die gevolg dat Philippos die onbetwisbare heerser van Griekeland geword het. === Ryk === [[Lêer:MacedonEmpire.jpg|duimnael|300px|Alexander se ryk op sy grootste uitbreiding.]] Philippos se seun, [[Alexander die Grote]] (356–323 v.C.) het daarin geslaag om die Masedoniese mag kortliks nie net oor die sentrale Griekse stadstate te versprei nie, maar ook oor die [[Persië|Persiese Ryk]], insluitende [[Egipte]] en gebiede so ver oos as die buitewyke van [[Indië]]. Alexander het die regeringstyle van die verowerde gebiede aanvaar en die Griekse kultuur en geleerdheid het deur die enorme ryk versprei. Hoewel die ryk in talle Hellenistiese regimes verbrokkel het ná sy dood, het sy verowerings ’n langdurige erfenis gelaat, veral in die nuwe Griekssprekende stede wat regoor Persië se westelike gebiede ontstaan het, en dit was die inleiding van die [[Hellenistiese]] tydperk. In die verdeling van Alexander se ryk het Masedonië onder die [[Antipater-dinastie]] beland wat ná net ’n paar jaar, in 294 v.C., deur die [[Antigonus-dinastie]] omvergewerp is. === Hellenistiese tydperk === [[Antipater]] en sy seun [[Kassander]] het beheer oor Masedonië gekry, maar ná Kassander se dood in 297 v.C het ’n lang burgerlike stryd begin. Die koninkryk is vir ’n rukkie regeer deur [[Demetrios I van Masedonië|Demetrios I]] (294–288 v.C), maar ’n burgeroorlog het uitgebreek. Demetrius se seun [[Antigonos II]] (277–239 v.C.) het die orde herstel, hoewel hy beheer oor baie van die Griekse stadstate verloor het. Hy het ’n stabiele monargie tot stand gebring en [[Antigonos III]] (229–221 v.C.) het hierop voortgebou deur Masedoniese beheer oor die streek te hervestig. === Konflik met Rome === Onder [[Philippos V van Masedonië|Philippos V]] (221–179 v.C.) en sy seun [[Perseus van Masedonië|Perseus]] (179–168 v.C.) het die koninkryk gebots met die opkomende [[Romeinse Republiek]]. Tydens die 2de en 1ste eeu v.C. het Masedonië ’n reeks oorloë teen Rome geveg. Twee groot nederlae was in 197 v.C. onder Philippos V en in 168 v.C. onder Perseus. Dit het gelei tot die einde van die Antigonus-dinastie en die Koninkryk van Masedonië. [[Andriskos]] se kortstondige sukses om die monargie in 149 v.C te herstel, is gevolg deur ’n nederlaag die volgende jaar en die daarstel van direkte Romeinse regering oor Masedonië as ’n Romeinse provinsie. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Verdere leesstof == * Borza, Eugene N. ''Before Alexander: constructing early Macedonia.'' Claremont, CA: Regina Books, 1999. ISBN 0-941690-97-0 * Fox, Robin Lane. ''Alexander the Great,'' Penguin Books, 1973, ISBN 0-14-008878-4 * Hammond, Nicholas G.L. ''The Macedonian State'', [[Oxford University Press]], 1989, ISBN 0-19-814883-6 * [[Lêer:Crystal txt.png|20px|links]]<small>Hierdie artikel is vertaal vanuit [[:en:Macedonia (ancient kingdom)|die Engelse Wikipedia]]</small> [[Kategorie:Geskiedenis van Griekeland]] [[Kategorie:Masedonië]] lgqiosrzzxc4f5wftsnikttpg3dm5sp 0 47432 2517011 2516601 2022-08-02T16:41:15Z Sobaka 328 /* Sterftes */ bywerk wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Russian invasion of Ukraine 2022 montage (1).png|teks=[[Russiese inval in Oekraïne, 2022|Russiese inval in Oekraïne]]}} Die '''jaar 2022''' is 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Saterdag]] begin het. Dit is die 22ste jaar van die [[21ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Frankryk]] neem die voorsitterskap van die [[Europese Unie]] by [[Slowenië]] oor. * [[10 Januarie]] – Die [[Nederland]]se [[Rutte IV-kabinet]] tree aan. * [[4 Februarie]] – Die [[Olimpiese Winterspele 2022]] begin in [[Beijing]], [[Volksrepubliek China]]. * [[20 Februarie]] – Afsluiting van die Olimpiese Winterspele 2022. * [[21 Februarie]] – Die [[Rusland|Russiese]] president [[Wladimir Poetin]] onderteken die wet, waardeur die selfverklaarde [[Volksrepubliek Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk]] as onafhanklike republieke erken word. * [[24 Februarie]] – [[Rusland]] begin 'n [[Russiese inval in Oekraïne, 2022|grootskaalse inval in Oekraïne]]. * [[4 Maart]]–[[13 Maart]] – Die [[Paralimpiese Winterspele 2022]] word aangebied. * [[4 April]] – In Suid-Afrika kondig President [[Cyril Ramaphosa]] die opheffing aan van die landswye [[staat van inperking]], wat in Maart 2020 as gevolg van die [[Covid-19-pandemie]] ingestel is. * [[14 April]] – Die Russiese geleide [[missiel]][[kruiser]], die ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' sink in die [[Swartsee]], nadat dit deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskipmissiele getref word. * [[15 April]] – Die [[FBI]] verklaar dat die [[kuberkraker]]s wat aan die Noord-Koreaanse kubermisdaadgroep, die [[Lasarus-groep]] gekoppel is, was verantwoordelik vir die diefstal van VSA$ 620 van Axie Infinity se Ronin Network in Maart 2022. * [[14 Mei]] – Die [[Eurovision-sangfees]] word gewen deur [[Oekraïne]]. * [[26 Mei]] – [[Hemelvaartsdag]]. * [[24 Junie]] – [[Roe v. Wade]]: Die Amerikaanse [[1973]]-Hoogsgereghofmylpaalbeslissing oor [[aborsie]] word omvergewerp. * [[25 Junie]] – [[Gaboen]] en [[Togo]] word onderskeidelik die 55ste en 56ste lid van die [[Britse Statebond]]. * [[1 Julie]] – [[Tsjeggië]] neem die voorsitterskap van die [[Europese Unie]] by Frankryk oor. * [[23 Julie]] – Die [[Wêreldgesondheidsorganisasie]] (WGO) verklaar die uitbreking van [[aappokke]] tot 'n “openbare gesondheidsnood van internasionale kommer" met meer as 16 000 aangemelde gevalle in 75 lande en gebiede. * [[24 Augustus]] – 250ste geboorteherdenking van [[Willem I van Nederland|Willem I]], soewereine vors en later die eerste koning van die [[Nederlande]]. * [[7 September]] – 200-jarige herdenking van [[Brasilië]] se onafhanklikheid. * [[16 Oktober]]–[[13 November]] – Die [[T20I-wêreldbeker 2022|8ste T20I-krieketwêreldbeker]] word in [[Australië]] aangebied. * [[1 November]] – Verkiesings vir die 25ste [[Knesset]] in [[Israel]]. * [[21 November]]–[[18 Desember]] – Die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2022|22ste Sokker-wêreldkampioenskap]] word in [[Katar]] aangebied. == Sterftes == * [[Januarie]] – [[Peter Robbins (akteur)|Peter Robbins]], Amerikaanse kinderakteur en stemakteur (* [[1956]]). * [[6 Januarie]] – Sir [[Sidney Poitier]], Amerikaansgebore akteur, regisseur, skrywer en diplomaat van die [[Bahamas]] (* [[1927]]). * [[9 Januarie]] – [[Dwayne Hickman]], Amerikaanse akteur en regisseur (* [[1934]]). * [[16 Januarie]] – [[Ibrahim Boubacar Keïta]], politikus en president van [[Mali]] (* [[1945]]). * [[19 Januarie]] – [[Gaspard Ulliel]], Franse rolprentakteur (* [[1984]]). * [[21 Januarie]] – [[Thomas Deacon]], [[Afrikaans]]e digter en skrywer (* [[1942]]). * [[22 Januarie]] – [[Thich Nhat Hanh]], Viëtnamese [[Boeddhisme|Boeddhistiese]] monnik, vredesaktivis, digter en skrywer (* [[1926]]). * 22 Januarie – [[Kathryn Kates]], Amerikaanse aktrise (* [[1948]]). * [[29 Januarie]] – [[Howard Hesseman]], Amerikaanse akteur en regisseur (* [[1940]]). * [[30 Januarie]] – [[Dawid Swart]], Suid-Afrikaanse akteur (* 1945). * [[18 Februarie]] – [[Brad Johnson (akteur, gebore 1959)|Brad Johnson]], Amerikaanse akteur (* [[1959]]). * [[20 Februarie]] – [[Henry Oswald de Villiers|H.O. de Villiers]], [[Springbokke|Springbokheelagter]] in 1967 (* 1945). * [[4 Maart]] – [[Mitchell Ryan]], Amerikaanse akteur (* 1934). * [[4 Maart]] – [[Shane Warne]], Australiese krieketspeler (* [[1969]]). * [[20 Maart]] – [[De Waal Venter]], Afrikaanse skrywer (* 1942). * [[27 Maart]] – [[Ronel Nel]], Afrikaanse skrywer (* [[1964]]). * [[12 April]] – [[Gilbert Gottfried]], Amerikaanse komediant en akteur (* [[1955]]). * [[15 April]] – [[Liz Sheridan]], Amerikaanse aktrise (* [[1929]]). * [[16 April]] – [[Rhoda Kadalie]], Suid-Afrikaanse menseregteaktivis (* [[1953]]). * [[20 April]] – [[Robert Morse]], Amerikaanse akteur (* 1931). * [[23 April]] – [[Dawie de Villiers]], Suid-Afrikaanse politikus en twee-en-dertigste [[Springbokkaptein]] (* 1940). * 23 April – [[Orrin Hatch]], Amerikaanse senator en komponis (* 1934). * [[30 April]] – [[Naomi Judd]], Amerikaanse sangeres en aktrise (* [[1946]]). * [[8 Mei]] – [[Fred Ward]], Amerikaanse akteur (* [[1942]]). * 8 Mei – [[Dennis Waterman]], Engelse akteur (* 1948). * [[11 Mei]] – [[Shireen Abu Akleh]], Palestyns-Amerikaanse joernalis (* [[1971]]). * [[13 Mei]] – [[Khalifa bin Zayed Al Nahayan]], President van die [[Verenigde Arabiese Emirate]] (* 1948). * [[24 Mei]] – [[Mike Schüssler]], Suid-Afrikaanse ekonoom (* [[1962]]). * [[28 Mei]] – [[Bo Hopkins]], Amerikaanse akteur en vervaardiger (* 1942). * 28 Mei – [[Patricia Brake]], Engelse aktrise (* 1942). * [[4 Junie]] – [[John Berks]], Suid-Afrikaanse omroeper en radiopersoonlikheid (* [[1941]]). * [[9 Junie]] – [[Matt Zimmerman (akteur)|Matt Zimmerman]], Kanadese akteur (* 1934). * [[12 Junie]] – [[Philip Baker Hall]], Amerikaanse akteur (* [[1931]]). * 12 Junie – [[Phil Bennett]], [[Wallis|Walliese]] internasionale rugbyspeler (* 1948). * [[26 Junie]] – [[Frank Williams (akteur)|Frank Williams]], Amerikaanse akteur en skrywer (* 1931). * [[3 Julie]] – [[Barry Ronge]], Suid-Afrikaanse joernalis, rubriekskrywer, skrywer, omroeper, filmresensent en humoris (* 1948) * [[4 Julie]] – [[Remco Campert]], [[Nederlanders|Nederlandse]] [[skrywer]], [[digter]] en rubriekskrywer (* 1929). * [[6 Julie]] – [[James Caan]], Amerikaanse akteur (* 1940). * [[8 Julie]] – [[Shinzo Abe]], Japannese politikus (* [[1954]]). * 8 Julie – [[José Eduardo dos Santos]], [[Angola|Angolese]] politikus (* [[1942]]). * 8 Julie – [[Tony Sirico]], Amerikaanse akteur (* 1942). * [[14 Julie]] – [[Lionel Peterson]], Suid-Afrikaanse gospelsanger en evangelis (* [[1947]]). * [[17 Julie]] – [[Jessie Duarte]], Suid-Afrikaanse ANC-politikus (* [[1953]]). * [[18 Julie]] – [[Don Mattera]], Suid-Afrikaanse digter en skrywer (* [[1935]]). * [[25 Julie]] – [[Paul Sorvino]], Amerikaanse akteur (* [[1939]]). * [[27 Julie]] – [[Mary Alice]], Amerikaanse aktrise (* [[1936]]). * 27 Julie – [[Tony Dow]], Amerikaanse akteur en regisseur (* [[1945]]). * [[30 Julie]] – [[Pat Carroll (aktrise)|Pat Carroll]], Amerikaanse aktrise (* [[1927]]). * 30 Julie – [[Nichelle Nichols]], Amerikaanse aktrise en vervaardiger (* [[1932]]). * [[31 Julie]] – [[Ayman al-Zawahiri]], [[al-Kaïda]] leier (* [[1951]]). [[Kategorie:2022| ]] [[Kategorie:21ste eeu]] t2a1htpy7urcxw5nczmpfhdu8rb7qtk 0 47436 2517130 2493681 2022-08-03T09:10:16Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ [[Don McKay (akteur)|Don McKay]], Amerikaanse akteur wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Cyril Ramaphosa - President of South Africa - 2018 (cropped).jpg|teks=President Cyril Ramaphosa}} Die '''jaar 2018''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Maandag]] begin het. Dis was die 18de jaar van die [[21ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Bulgarye]] neem die voorsitterskap van die [[Europese Unie]] by [[Estland]] oor. * [[4 Januarie]] – Die [[Shosholoza Meyl]] [[Kroonstad-spoorongeluk|ontspoor]] na 'n botsing met 'n vragmotor tussen [[Hennenman]] en [[Kroonstad]], waarby 21 mense sterf en 254 beseer word. * [[9 Februarie|9]]–[[25 Februarie]] – Die [[Olimpiese Winterspele 2018|23ste Olimpiese Winterspele]] word in [[Pyeongchang]], [[Suid-Korea]], aangebied. * [[14 Februarie]] – [[Jacob Zuma]] bedank as [[President van Suid-Afrika]]. * [[15 Februarie]] – [[Cyril Ramaphosa]] word president van Suid-Afrika. * [[9 Maart|9]]–[[18 Maart]] – Die [[Paralimpiese Winterspele 2018|twaalfde Paralimpiese Winterspele]] word in Pyeongchang, Suid-Korea, aangebied. * [[1 April]] – Die [[President van Botswana]], [[Ian Khama]], bedank en word deur adjunkpresident [[Mokgweetsi Masisi]] opgevolg. * [[8 Mei]] – Bari Weiss, redakteur van ''[[The New York Times]]'' publiseer 'n artikel oor die [[intellektuele donker web]]. * [[10 Mei]] – [[Hemelvaartsdag]]. * [[19 Mei]] – Die huweliksplegtigheid van die Britse [[Prins Harry, Hertog van Sussex|Prins Harry]] met die Amerikaanse [[Meghan, Hertogin van Sussex|Meghan Markle]]. * [[23 Mei]] – Die [[krieket]]ster [[AB de Villiers]] kondig teleurstellend sy uittrede uit internasionale krieket aan. * [[25 Mei]] – Tydens 'n referendum stem 66,4% van die stemgeregtiges in die [[Republiek Ierland]] ten gunste van die wettiging van [[aborsie]]s. * [[8 Junie]] – [[Sanlam]] vier sy honderdste verjaarsdag. * [[14 Junie]]–[[15 Julie]] – Die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2018|21ste Sokker-wêreldkampioenskap]] word in [[Rusland]] aangebied en der [[Frankryk]] gewen. * [[1 Julie]] – [[Oostenryk]] neem die voorsitterskap van die [[Europese Unie]] by Bulgarye oor. * [[5 Julie]] – [[Litaue]] sluit by die [[OESO]] aan. * [[14 Oktober]] – [[Pous Paulus VI]] word deur [[Pous Franciskus]] heilig verklaar. == Geboortes == * [[9 Maart]] – [[Prinses Adrienne van Swede]], Sweedse prinses. * [[23 April]] – [[Prins Louis van Cambridge]] (gedoop Louis Arthur Charles), [[seun]] van [[Prins William, Hertog van Cambridge]] en 'n Britse troonopvolger. == Sterftes == [[Lêer:Hugh Masekela (1390856678).jpg|duimnael|upright|[[Hugh Masekela]], oorlede op 23 Januarie]] [[Lêer:Morgan Tsvangirai Oslo 2009 A.jpg|duimnael|upright|[[Morgan Tsvangirai]], oorlede op 14 Februarie]] [[Lêer:Winnie Mandela 190814.jpg|duimnael|upright|[[Winnie Madikizela-Mandela]], oorlede op 2 April]] [[Lêer:Aretha Franklin 1968.jpg|duimnael|upright|[[Aretha Franklin]], oorlede op 16 Augustus]] [[Lêer:Kofi Annan 2012 (cropped).jpg|duimnael|upright|[[Kofi Annan]], oorlede op 18 Augustus]] [[Lêer:Stan Lee DragonCon 2012 (7930360062).jpg|duimnael|upright|[[Stan Lee]], oorlede op 12 November]] * [[5 Januarie]] – [[John W. Young]], Amerikaanse ruimtevaarder (* [[1930]]). * [[9 Januarie]] – [[Gerald Morkel]], voormalige premier van die [[Wes-Kaap]] en [[burgemeester]] van [[Kaapstad]] (* [[1941]]). * [[17 Januarie]] – [[Roy Bennett]], Zimbabwiese politikus (* [[1957]]). * [[18 Januarie]] – [[Lucas Mangope]], oudpresident van die [[bantoestan]] [[Bophuthatswana]] (1977–1994) (* [[1923]]). * [[20 Januarie]] – [[Paul Bocuse]], Franse sjef, gastronoom en skrywer van kookboeke (* [[1926]]). * [[22 Januarie]] – [[Ursula K. Le Guin]], Amerikaanse skrywer (* [[1929]]). * [[23 Januarie]] – [[Hugh Masekela]], legendariese Suid-Afrikaanse trompetspeler (* [[1939]]). * [[27 Januarie]] – [[Ingvar Kamprad]], Sweedse sakemagnaat en stigter van [[Ikea]] (* 1926). * [[29 Januarie]] – [[Clive van Ryneveld]], Suid-Afrikaanse krieketspeler, politikus, prokureur en bankier (* [[1928]]). * [[6 Februarie]] – [[John Anthony West]], Amerikaanse skrywer, dosent en geologiegids (* [[1932]]). * [[14 Februarie]] – [[Ruud Lubbers]], Nederlandse politikus (Eerste Minister) (* 1939). * [[14 Februarie]] – [[Morgan Tsvangirai]], Zimbabwiese politikus (* [[1952]]). * [[21 Februarie]] – [[Billy Graham]], Amerikaanse evangelis (* [[1918]]). * [[24 Februarie]] – [[Sridevi]], Indiese aktrise (* [[1963]]). * [[26 Februarie]] – [[Mies Bouwman]], Nederlandse televisie-aanbieder (* 1929). * [[3 Maart]] – [[David Ogden Stiers]], Amerikaanse komediant en akteur (* [[1942]]). * 3 Maart – [[Roger Bannister]], voormalige Britse atleet en neuroloog (* 1929). * [[8 Maart]] – [[Peter Temple]], Australies-Suid-Afrikaanse joernalis en skrywer (* [[1946]]). * [[14 Maart]] – [[Stephen Hawking]], Britse fisikus en skrywer (* 1942). * [[23 Maart]] − [[Philip Kerr]], Britse skrywer (* [[1956]]). * [[2 April]] – [[Winnie Madikizela-Mandela]], [[Apartheid|anti-apartheidsaktivis]] en gewese vrou van [[Nelson Mandela]] (* [[1936]]). * [[14 April]] – [[Colin Bland]], Suid-Afrikaanse krieketspeler (* [[1938]]). * [[15 April]] – [[Michael Halliday]], Australiese taalkundige (* [[1925]]). * 15 April – [[R. Lee Ermey]], Amerikaanse akteur (* [[1944]]). * [[16 April]] – [[Harry Anderson]], Amerikaanse akteur en skrywer (* [[1952]]). * [[29 April]] – [[Derek Keys]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1931]]). * [[9 Mei]] – [[Jan Engelen]], Suid-Afrikaanse akteur en TV-regisseur (* 1946). * [[12 Mei]] – [[Sam Nzima]], Suid-Afrikaanse fotojoernalis (* [[1934]]). * [[22 Mei]] – [[Philip Roth]], Amerikaanse romanskrywer (* [[1933]]). * [[26 Mei]] – [[Alan Bean]], Amerikaanse ruimtevaarder (* 1932). * [[8 Junie]] – [[Anthony Bourdain]], Amerikaanse akteur en komediant (* 1956). * [[16 Junie]] – [[Syd Nomis]], [[Springbokke|Springbokrugbyspeler]] (* 1941). * 16 Junie – [[Cecile Cilliers]], Suid-Afrikaanse joernalis en skryfster (* 1933). * [[25 Junie]] – [[David Goldblatt]], Suid-Afrikaanse fotograaf (* 1930). * [[27 Junie]] – [[Renata Coetzee]], kenner van die tradisionele [[voedsel]]kulture van [[Suid-Afrika]]ners (* 1930). * [[14 Julie]] – [[Theo-Ben Gurirab]], Namibiese politikus (* 1938). * [[25 Julie]] – [[Tom Gouws]], Afrikaanse skrywer en akademikus (* [[1961]]). * [[26 Julie]] – [[Gert Steyn]], Suid-Afrikaanse bokskampioen (* [[1951]]). * [[27 Julie]] – [[Bongani Mayosi]], Suid-Afrikaanse professor (* [[1967]]). * [[29 Julie]] – [[Nellie du Toit]], Suid-Afrikaanse liriese sopraan (* 1929). * [[5 Augustus]] – [[Charlotte Rae]], Amerikaanse aktrise. (* [[1926]]). * [[10 Augustus]] – [[Koos Human]], Afrikaanse uitgewer, rubriekskrywer en musiekkenner (* [[1931]]). * [[11 Augustus]] – [[George Stevens]], Suid-Afrikaanse bariton. * [[15 Augustus]] – [[Martin Pelser]], [[Springbokrugbyspeler]] (* 1934). * [[16 Augustus]] – [[Aretha Franklin]], Amerikaanse sangeres (* 1942). * [[18 Augustus]] – [[Kofi Annan]], Ghanese diplomaat en sewende sekretaris-generaal van die [[Verenigde Nasies]] (* 1938). * [[20 Augustus]] – [[Lerina Erasmus]], Suid-Afrikaanse aktrise en skrywer (* 1946). * [[21 Augustus]] – [[John van Reenen]], Suid-Afrikaanse diskuswêreldrekordhouer (* [[1947]]). * [[25 Augustus]] – [[John McCain]], Amerikaanse politikus (* 1936). * [[31 Augustus]] – [[Marinus Wiechers]], Suid-Afrikaanse regsman en grondwetkenner (* [[1937]]). * [[6 September]] – [[Burt Reynolds]], Amerikaanse akteur, rolprentregisseur en -vervaardiger (* 1936). * [[10 September]] – [[Jannie Geldenhuys]], Suid-Afrikaanse Weermaghoof (* [[1935]]). * [[20 September]] – [[Pieter Kooij]], Suid-Afrikaanse pianis, musiekonderwyser en -resensent (* 1937). * [[22 September]] – [[Edna Molewa]], ANC-politikus en Minister van Omgewingsake van Suid-Afrika. (* 1957). * [[25 September]] – [[Shoki Mokgapa]], Suid-Afrikaanse aktrise (* [[1984]]). * [[1 Oktober]] – [[Charles Aznavour]], Franse skrywer, komponis, chansonnier (sanger) en akteur (* [[1924]]). * [[6 Oktober]] – [[Montserrat Caballé]], Spaanse operasangeres (* 1933). * [[7 Oktober]] – [[Theuns Briers]], [[Springbokrugbyspeler]] (* 1929). * [[12 Oktober]] – [[Pik Botha]], Suid-Afrikaanse politikus, Minister van Buitelandse Sake (* 1932). * [[15 Oktober]] – [[Paul Allen]], Amerikaanse sakeman en medestigter van [[Microsoft]] (* [[1953]]). * [[20 Oktober]] – [[Wim Kok]], Nederlandse politikus (* 1938). * [[24 Oktober]] – [[James Karen]], Amerikaanse akteur (* 1923). * [[5 November]] – [[Renier van Rooyen]], Suid-Afrikaanse entrepreneur en stigter van Pep Stores (* [[1931]]). * [[12 November]] – [[Stan Lee]], medestigter van die Marvel-strokiesprentboeke (* 1922). * [[13 November]] – [[Katherine MacGregor]], Amerikaanse aktrise (* 1925). * [[17 November]] – [[Nigel Morgan]],'n Britse en Suid-Afrikaanse veiligheidskonsultant (* 1954). * [[20 November]] – [[Aaron Klug]], Britse skeikundige en biochemikus (* 1926). * [[26 November]] – [[Bernardo Bertolucci]], Italiaanse rolprentregisseur en draaiboekskrywer (* 1941). * [[26 November]] – [[Stephen Hillenburg]], Amerikaanse animasiekunstenaar (* [[1961]]). * [[30 November]] – [[George H.W. Bush]], Amerikaanse politikus en 41ste [[President van die Verenigde State van Amerika|President van die Verenigde State]] (* 1924). * [[1 Desember]] – [[Gertjie Brynard]], Springbokrugbyspeler (* 1938). * 1 Desember – [[Ken Berry]], Amerikaanse akteur (* [[1933]]). * [[3 Desember]] – [[Justin Cartwright]], Britse skrywer (* [[1945]]). * [[5 Desember]] – [[Alex Boraine]], Suid-Afrikaanse politikus, skrywer en voormalige kerkleier (* 1931). * [[26 Desember]] – [[Don McKay (akteur)|Don McKay]], Amerikaanse akteur († [[2018]]). == Eksterne skakels == {{Wikinews-kategorie}} {{Commons-kategorie inlyn}} [[Kategorie:2018| ]] [[Kategorie:21ste eeu]] 4i53let0iy8lb27025k30u82l0o9tug 2517133 2517130 2022-08-03T09:13:13Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Cyril Ramaphosa - President of South Africa - 2018 (cropped).jpg|teks=President Cyril Ramaphosa}} Die '''jaar 2018''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Maandag]] begin het. Dis was die 18de jaar van die [[21ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Bulgarye]] neem die voorsitterskap van die [[Europese Unie]] by [[Estland]] oor. * [[4 Januarie]] – Die [[Shosholoza Meyl]] [[Kroonstad-spoorongeluk|ontspoor]] na 'n botsing met 'n vragmotor tussen [[Hennenman]] en [[Kroonstad]], waarby 21 mense sterf en 254 beseer word. * [[9 Februarie|9]]–[[25 Februarie]] – Die [[Olimpiese Winterspele 2018|23ste Olimpiese Winterspele]] word in [[Pyeongchang]], [[Suid-Korea]], aangebied. * [[14 Februarie]] – [[Jacob Zuma]] bedank as [[President van Suid-Afrika]]. * [[15 Februarie]] – [[Cyril Ramaphosa]] word president van Suid-Afrika. * [[9 Maart|9]]–[[18 Maart]] – Die [[Paralimpiese Winterspele 2018|twaalfde Paralimpiese Winterspele]] word in Pyeongchang, Suid-Korea, aangebied. * [[1 April]] – Die [[President van Botswana]], [[Ian Khama]], bedank en word deur adjunkpresident [[Mokgweetsi Masisi]] opgevolg. * [[8 Mei]] – Bari Weiss, redakteur van ''[[The New York Times]]'' publiseer 'n artikel oor die [[intellektuele donker web]]. * [[10 Mei]] – [[Hemelvaartsdag]]. * [[19 Mei]] – Die huweliksplegtigheid van die Britse [[Prins Harry, Hertog van Sussex|Prins Harry]] met die Amerikaanse [[Meghan, Hertogin van Sussex|Meghan Markle]]. * [[23 Mei]] – Die [[krieket]]ster [[AB de Villiers]] kondig teleurstellend sy uittrede uit internasionale krieket aan. * [[25 Mei]] – Tydens 'n referendum stem 66,4% van die stemgeregtiges in die [[Republiek Ierland]] ten gunste van die wettiging van [[aborsie]]s. * [[8 Junie]] – [[Sanlam]] vier sy honderdste verjaarsdag. * [[14 Junie]]–[[15 Julie]] – Die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2018|21ste Sokker-wêreldkampioenskap]] word in [[Rusland]] aangebied en der [[Frankryk]] gewen. * [[1 Julie]] – [[Oostenryk]] neem die voorsitterskap van die [[Europese Unie]] by Bulgarye oor. * [[5 Julie]] – [[Litaue]] sluit by die [[OESO]] aan. * [[14 Oktober]] – [[Pous Paulus VI]] word deur [[Pous Franciskus]] heilig verklaar. == Geboortes == * [[9 Maart]] – [[Prinses Adrienne van Swede]], Sweedse prinses. * [[23 April]] – [[Prins Louis van Cambridge]] (gedoop Louis Arthur Charles), [[seun]] van [[Prins William, Hertog van Cambridge]] en 'n Britse troonopvolger. == Sterftes == [[Lêer:Hugh Masekela (1390856678).jpg|duimnael|upright|[[Hugh Masekela]], oorlede op 23 Januarie]] [[Lêer:Morgan Tsvangirai Oslo 2009 A.jpg|duimnael|upright|[[Morgan Tsvangirai]], oorlede op 14 Februarie]] [[Lêer:Winnie Mandela 190814.jpg|duimnael|upright|[[Winnie Madikizela-Mandela]], oorlede op 2 April]] [[Lêer:Aretha Franklin 1968.jpg|duimnael|upright|[[Aretha Franklin]], oorlede op 16 Augustus]] [[Lêer:Kofi Annan 2012 (cropped).jpg|duimnael|upright|[[Kofi Annan]], oorlede op 18 Augustus]] [[Lêer:Stan Lee DragonCon 2012 (7930360062).jpg|duimnael|upright|[[Stan Lee]], oorlede op 12 November]] * [[5 Januarie]] – [[John W. Young]], Amerikaanse ruimtevaarder (* [[1930]]). * [[9 Januarie]] – [[Gerald Morkel]], voormalige premier van die [[Wes-Kaap]] en [[burgemeester]] van [[Kaapstad]] (* [[1941]]). * [[17 Januarie]] – [[Roy Bennett]], Zimbabwiese politikus (* [[1957]]). * [[18 Januarie]] – [[Lucas Mangope]], oudpresident van die [[bantoestan]] [[Bophuthatswana]] (1977–1994) (* [[1923]]). * [[20 Januarie]] – [[Paul Bocuse]], Franse sjef, gastronoom en skrywer van kookboeke (* [[1926]]). * [[22 Januarie]] – [[Ursula K. Le Guin]], Amerikaanse skrywer (* [[1929]]). * [[23 Januarie]] – [[Hugh Masekela]], legendariese Suid-Afrikaanse trompetspeler (* [[1939]]). * [[27 Januarie]] – [[Ingvar Kamprad]], Sweedse sakemagnaat en stigter van [[Ikea]] (* 1926). * [[29 Januarie]] – [[Clive van Ryneveld]], Suid-Afrikaanse krieketspeler, politikus, prokureur en bankier (* [[1928]]). * [[6 Februarie]] – [[John Anthony West]], Amerikaanse skrywer, dosent en geologiegids (* [[1932]]). * [[14 Februarie]] – [[Ruud Lubbers]], Nederlandse politikus (Eerste Minister) (* 1939). * [[14 Februarie]] – [[Morgan Tsvangirai]], Zimbabwiese politikus (* [[1952]]). * [[21 Februarie]] – [[Billy Graham]], Amerikaanse evangelis (* [[1918]]). * [[24 Februarie]] – [[Sridevi]], Indiese aktrise (* [[1963]]). * [[26 Februarie]] – [[Mies Bouwman]], Nederlandse televisie-aanbieder (* 1929). * [[3 Maart]] – [[David Ogden Stiers]], Amerikaanse komediant en akteur (* [[1942]]). * 3 Maart – [[Roger Bannister]], voormalige Britse atleet en neuroloog (* 1929). * [[8 Maart]] – [[Peter Temple]], Australies-Suid-Afrikaanse joernalis en skrywer (* [[1946]]). * [[14 Maart]] – [[Stephen Hawking]], Britse fisikus en skrywer (* 1942). * [[23 Maart]] − [[Philip Kerr]], Britse skrywer (* [[1956]]). * [[2 April]] – [[Winnie Madikizela-Mandela]], [[Apartheid|anti-apartheidsaktivis]] en gewese vrou van [[Nelson Mandela]] (* [[1936]]). * [[14 April]] – [[Colin Bland]], Suid-Afrikaanse krieketspeler (* [[1938]]). * [[15 April]] – [[Michael Halliday]], Australiese taalkundige (* [[1925]]). * 15 April – [[R. Lee Ermey]], Amerikaanse akteur (* [[1944]]). * [[16 April]] – [[Harry Anderson]], Amerikaanse akteur en skrywer (* [[1952]]). * [[29 April]] – [[Derek Keys]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1931]]). * [[9 Mei]] – [[Jan Engelen]], Suid-Afrikaanse akteur en TV-regisseur (* 1946). * [[12 Mei]] – [[Sam Nzima]], Suid-Afrikaanse fotojoernalis (* [[1934]]). * [[22 Mei]] – [[Philip Roth]], Amerikaanse romanskrywer (* [[1933]]). * [[26 Mei]] – [[Alan Bean]], Amerikaanse ruimtevaarder (* 1932). * [[8 Junie]] – [[Anthony Bourdain]], Amerikaanse akteur en komediant (* 1956). * [[16 Junie]] – [[Syd Nomis]], [[Springbokke|Springbokrugbyspeler]] (* 1941). * 16 Junie – [[Cecile Cilliers]], Suid-Afrikaanse joernalis en skryfster (* 1933). * [[25 Junie]] – [[David Goldblatt]], Suid-Afrikaanse fotograaf (* 1930). * [[27 Junie]] – [[Renata Coetzee]], kenner van die tradisionele [[voedsel]]kulture van [[Suid-Afrika]]ners (* 1930). * [[14 Julie]] – [[Theo-Ben Gurirab]], Namibiese politikus (* 1938). * [[25 Julie]] – [[Tom Gouws]], Afrikaanse skrywer en akademikus (* [[1961]]). * [[26 Julie]] – [[Gert Steyn]], Suid-Afrikaanse bokskampioen (* [[1951]]). * [[27 Julie]] – [[Bongani Mayosi]], Suid-Afrikaanse professor (* [[1967]]). * [[29 Julie]] – [[Nellie du Toit]], Suid-Afrikaanse liriese sopraan (* 1929). * [[5 Augustus]] – [[Charlotte Rae]], Amerikaanse aktrise. (* [[1926]]). * [[10 Augustus]] – [[Koos Human]], Afrikaanse uitgewer, rubriekskrywer en musiekkenner (* [[1931]]). * [[11 Augustus]] – [[George Stevens]], Suid-Afrikaanse bariton. * [[15 Augustus]] – [[Martin Pelser]], [[Springbokrugbyspeler]] (* 1934). * [[16 Augustus]] – [[Aretha Franklin]], Amerikaanse sangeres (* 1942). * [[18 Augustus]] – [[Kofi Annan]], Ghanese diplomaat en sewende sekretaris-generaal van die [[Verenigde Nasies]] (* 1938). * [[20 Augustus]] – [[Lerina Erasmus]], Suid-Afrikaanse aktrise en skrywer (* 1946). * [[21 Augustus]] – [[John van Reenen]], Suid-Afrikaanse diskuswêreldrekordhouer (* [[1947]]). * [[25 Augustus]] – [[John McCain]], Amerikaanse politikus (* 1936). * [[31 Augustus]] – [[Marinus Wiechers]], Suid-Afrikaanse regsman en grondwetkenner (* [[1937]]). * [[6 September]] – [[Burt Reynolds]], Amerikaanse akteur, rolprentregisseur en -vervaardiger (* 1936). * [[10 September]] – [[Jannie Geldenhuys]], Suid-Afrikaanse Weermaghoof (* [[1935]]). * [[20 September]] – [[Pieter Kooij]], Suid-Afrikaanse pianis, musiekonderwyser en -resensent (* 1937). * [[22 September]] – [[Edna Molewa]], ANC-politikus en Minister van Omgewingsake van Suid-Afrika. (* 1957). * [[25 September]] – [[Shoki Mokgapa]], Suid-Afrikaanse aktrise (* [[1984]]). * [[1 Oktober]] – [[Charles Aznavour]], Franse skrywer, komponis, chansonnier (sanger) en akteur (* [[1924]]). * [[6 Oktober]] – [[Montserrat Caballé]], Spaanse operasangeres (* 1933). * [[7 Oktober]] – [[Theuns Briers]], [[Springbokrugbyspeler]] (* 1929). * [[12 Oktober]] – [[Pik Botha]], Suid-Afrikaanse politikus, Minister van Buitelandse Sake (* 1932). * [[15 Oktober]] – [[Paul Allen]], Amerikaanse sakeman en medestigter van [[Microsoft]] (* [[1953]]). * [[20 Oktober]] – [[Wim Kok]], Nederlandse politikus (* 1938). * [[24 Oktober]] – [[James Karen]], Amerikaanse akteur (* 1923). * [[5 November]] – [[Renier van Rooyen]], Suid-Afrikaanse entrepreneur en stigter van Pep Stores (* [[1931]]). * [[12 November]] – [[Stan Lee]], medestigter van die Marvel-strokiesprentboeke (* 1922). * [[13 November]] – [[Katherine MacGregor]], Amerikaanse aktrise (* 1925). * [[17 November]] – [[Nigel Morgan]],'n Britse en Suid-Afrikaanse veiligheidskonsultant (* 1954). * [[20 November]] – [[Aaron Klug]], Britse skeikundige en biochemikus (* 1926). * [[26 November]] – [[Bernardo Bertolucci]], Italiaanse rolprentregisseur en draaiboekskrywer (* 1941). * [[26 November]] – [[Stephen Hillenburg]], Amerikaanse animasiekunstenaar (* [[1961]]). * [[30 November]] – [[George H.W. Bush]], Amerikaanse politikus en 41ste [[President van die Verenigde State van Amerika|President van die Verenigde State]] (* 1924). * [[1 Desember]] – [[Gertjie Brynard]], Springbokrugbyspeler (* 1938). * 1 Desember – [[Ken Berry]], Amerikaanse akteur (* [[1933]]). * [[3 Desember]] – [[Justin Cartwright]], Britse skrywer (* [[1945]]). * [[5 Desember]] – [[Alex Boraine]], Suid-Afrikaanse politikus, skrywer en voormalige kerkleier (* 1931). * [[26 Desember]] – [[Don McKay (akteur)|Don McKay]], Amerikaanse akteur (* [[1925]]). == Eksterne skakels == {{Wikinews-kategorie}} {{Commons-kategorie inlyn}} [[Kategorie:2018| ]] [[Kategorie:21ste eeu]] 8syqf2fx85siyfwr4apvi49c6hcax6t 2517139 2517133 2022-08-03T09:30:30Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Cyril Ramaphosa - President of South Africa - 2018 (cropped).jpg|teks=President Cyril Ramaphosa}} Die '''jaar 2018''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Maandag]] begin het. Dis was die 18de jaar van die [[21ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Bulgarye]] neem die voorsitterskap van die [[Europese Unie]] by [[Estland]] oor. * [[4 Januarie]] – Die [[Shosholoza Meyl]] [[Kroonstad-spoorongeluk|ontspoor]] na 'n botsing met 'n vragmotor tussen [[Hennenman]] en [[Kroonstad]], waarby 21 mense sterf en 254 beseer word. * [[9 Februarie|9]]–[[25 Februarie]] – Die [[Olimpiese Winterspele 2018|23ste Olimpiese Winterspele]] word in [[Pyeongchang]], [[Suid-Korea]], aangebied. * [[14 Februarie]] – [[Jacob Zuma]] bedank as [[President van Suid-Afrika]]. * [[15 Februarie]] – [[Cyril Ramaphosa]] word president van Suid-Afrika. * [[9 Maart|9]]–[[18 Maart]] – Die [[Paralimpiese Winterspele 2018|twaalfde Paralimpiese Winterspele]] word in Pyeongchang, Suid-Korea, aangebied. * [[1 April]] – Die [[President van Botswana]], [[Ian Khama]], bedank en word deur adjunkpresident [[Mokgweetsi Masisi]] opgevolg. * [[8 Mei]] – Bari Weiss, redakteur van ''[[The New York Times]]'' publiseer 'n artikel oor die [[intellektuele donker web]]. * [[10 Mei]] – [[Hemelvaartsdag]]. * [[19 Mei]] – Die huweliksplegtigheid van die Britse [[Prins Harry, Hertog van Sussex|Prins Harry]] met die Amerikaanse [[Meghan, Hertogin van Sussex|Meghan Markle]]. * [[23 Mei]] – Die [[krieket]]ster [[AB de Villiers]] kondig teleurstellend sy uittrede uit internasionale krieket aan. * [[25 Mei]] – Tydens 'n referendum stem 66,4% van die stemgeregtiges in die [[Republiek Ierland]] ten gunste van die wettiging van [[aborsie]]s. * [[8 Junie]] – [[Sanlam]] vier sy honderdste verjaarsdag. * [[14 Junie]]–[[15 Julie]] – Die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2018|21ste Sokker-wêreldkampioenskap]] word in [[Rusland]] aangebied en der [[Frankryk]] gewen. * [[1 Julie]] – [[Oostenryk]] neem die voorsitterskap van die [[Europese Unie]] by Bulgarye oor. * [[5 Julie]] – [[Litaue]] sluit by die [[OESO]] aan. * [[14 Oktober]] – [[Pous Paulus VI]] word deur [[Pous Franciskus]] heilig verklaar. == Geboortes == * [[9 Maart]] – [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge]], Sweedse prinses. * [[23 April]] – [[Prins Louis van Cambridge]] (gedoop Louis Arthur Charles), [[seun]] van [[Prins William, Hertog van Cambridge]] en 'n Britse troonopvolger. == Sterftes == [[Lêer:Hugh Masekela (1390856678).jpg|duimnael|upright|[[Hugh Masekela]], oorlede op 23 Januarie]] [[Lêer:Morgan Tsvangirai Oslo 2009 A.jpg|duimnael|upright|[[Morgan Tsvangirai]], oorlede op 14 Februarie]] [[Lêer:Winnie Mandela 190814.jpg|duimnael|upright|[[Winnie Madikizela-Mandela]], oorlede op 2 April]] [[Lêer:Aretha Franklin 1968.jpg|duimnael|upright|[[Aretha Franklin]], oorlede op 16 Augustus]] [[Lêer:Kofi Annan 2012 (cropped).jpg|duimnael|upright|[[Kofi Annan]], oorlede op 18 Augustus]] [[Lêer:Stan Lee DragonCon 2012 (7930360062).jpg|duimnael|upright|[[Stan Lee]], oorlede op 12 November]] * [[5 Januarie]] – [[John W. Young]], Amerikaanse ruimtevaarder (* [[1930]]). * [[9 Januarie]] – [[Gerald Morkel]], voormalige premier van die [[Wes-Kaap]] en [[burgemeester]] van [[Kaapstad]] (* [[1941]]). * [[17 Januarie]] – [[Roy Bennett]], Zimbabwiese politikus (* [[1957]]). * [[18 Januarie]] – [[Lucas Mangope]], oudpresident van die [[bantoestan]] [[Bophuthatswana]] (1977–1994) (* [[1923]]). * [[20 Januarie]] – [[Paul Bocuse]], Franse sjef, gastronoom en skrywer van kookboeke (* [[1926]]). * [[22 Januarie]] – [[Ursula K. Le Guin]], Amerikaanse skrywer (* [[1929]]). * [[23 Januarie]] – [[Hugh Masekela]], legendariese Suid-Afrikaanse trompetspeler (* [[1939]]). * [[27 Januarie]] – [[Ingvar Kamprad]], Sweedse sakemagnaat en stigter van [[Ikea]] (* 1926). * [[29 Januarie]] – [[Clive van Ryneveld]], Suid-Afrikaanse krieketspeler, politikus, prokureur en bankier (* [[1928]]). * [[6 Februarie]] – [[John Anthony West]], Amerikaanse skrywer, dosent en geologiegids (* [[1932]]). * [[14 Februarie]] – [[Ruud Lubbers]], Nederlandse politikus (Eerste Minister) (* 1939). * [[14 Februarie]] – [[Morgan Tsvangirai]], Zimbabwiese politikus (* [[1952]]). * [[21 Februarie]] – [[Billy Graham]], Amerikaanse evangelis (* [[1918]]). * [[24 Februarie]] – [[Sridevi]], Indiese aktrise (* [[1963]]). * [[26 Februarie]] – [[Mies Bouwman]], Nederlandse televisie-aanbieder (* 1929). * [[3 Maart]] – [[David Ogden Stiers]], Amerikaanse komediant en akteur (* [[1942]]). * 3 Maart – [[Roger Bannister]], voormalige Britse atleet en neuroloog (* 1929). * [[8 Maart]] – [[Peter Temple]], Australies-Suid-Afrikaanse joernalis en skrywer (* [[1946]]). * [[14 Maart]] – [[Stephen Hawking]], Britse fisikus en skrywer (* 1942). * [[23 Maart]] − [[Philip Kerr]], Britse skrywer (* [[1956]]). * [[2 April]] – [[Winnie Madikizela-Mandela]], [[Apartheid|anti-apartheidsaktivis]] en gewese vrou van [[Nelson Mandela]] (* [[1936]]). * [[14 April]] – [[Colin Bland]], Suid-Afrikaanse krieketspeler (* [[1938]]). * [[15 April]] – [[Michael Halliday]], Australiese taalkundige (* [[1925]]). * 15 April – [[R. Lee Ermey]], Amerikaanse akteur (* [[1944]]). * [[16 April]] – [[Harry Anderson]], Amerikaanse akteur en skrywer (* [[1952]]). * [[29 April]] – [[Derek Keys]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1931]]). * [[9 Mei]] – [[Jan Engelen]], Suid-Afrikaanse akteur en TV-regisseur (* 1946). * [[12 Mei]] – [[Sam Nzima]], Suid-Afrikaanse fotojoernalis (* [[1934]]). * [[22 Mei]] – [[Philip Roth]], Amerikaanse romanskrywer (* [[1933]]). * [[26 Mei]] – [[Alan Bean]], Amerikaanse ruimtevaarder (* 1932). * [[8 Junie]] – [[Anthony Bourdain]], Amerikaanse akteur en komediant (* 1956). * [[16 Junie]] – [[Syd Nomis]], [[Springbokke|Springbokrugbyspeler]] (* 1941). * 16 Junie – [[Cecile Cilliers]], Suid-Afrikaanse joernalis en skryfster (* 1933). * [[25 Junie]] – [[David Goldblatt]], Suid-Afrikaanse fotograaf (* 1930). * [[27 Junie]] – [[Renata Coetzee]], kenner van die tradisionele [[voedsel]]kulture van [[Suid-Afrika]]ners (* 1930). * [[14 Julie]] – [[Theo-Ben Gurirab]], Namibiese politikus (* 1938). * [[25 Julie]] – [[Tom Gouws]], Afrikaanse skrywer en akademikus (* [[1961]]). * [[26 Julie]] – [[Gert Steyn]], Suid-Afrikaanse bokskampioen (* [[1951]]). * [[27 Julie]] – [[Bongani Mayosi]], Suid-Afrikaanse professor (* [[1967]]). * [[29 Julie]] – [[Nellie du Toit]], Suid-Afrikaanse liriese sopraan (* 1929). * [[5 Augustus]] – [[Charlotte Rae]], Amerikaanse aktrise. (* [[1926]]). * [[10 Augustus]] – [[Koos Human]], Afrikaanse uitgewer, rubriekskrywer en musiekkenner (* [[1931]]). * [[11 Augustus]] – [[George Stevens]], Suid-Afrikaanse bariton. * [[15 Augustus]] – [[Martin Pelser]], [[Springbokrugbyspeler]] (* 1934). * [[16 Augustus]] – [[Aretha Franklin]], Amerikaanse sangeres (* 1942). * [[18 Augustus]] – [[Kofi Annan]], Ghanese diplomaat en sewende sekretaris-generaal van die [[Verenigde Nasies]] (* 1938). * [[20 Augustus]] – [[Lerina Erasmus]], Suid-Afrikaanse aktrise en skrywer (* 1946). * [[21 Augustus]] – [[John van Reenen]], Suid-Afrikaanse diskuswêreldrekordhouer (* [[1947]]). * [[25 Augustus]] – [[John McCain]], Amerikaanse politikus (* 1936). * [[31 Augustus]] – [[Marinus Wiechers]], Suid-Afrikaanse regsman en grondwetkenner (* [[1937]]). * [[6 September]] – [[Burt Reynolds]], Amerikaanse akteur, rolprentregisseur en -vervaardiger (* 1936). * [[10 September]] – [[Jannie Geldenhuys]], Suid-Afrikaanse Weermaghoof (* [[1935]]). * [[20 September]] – [[Pieter Kooij]], Suid-Afrikaanse pianis, musiekonderwyser en -resensent (* 1937). * [[22 September]] – [[Edna Molewa]], ANC-politikus en Minister van Omgewingsake van Suid-Afrika. (* 1957). * [[25 September]] – [[Shoki Mokgapa]], Suid-Afrikaanse aktrise (* [[1984]]). * [[1 Oktober]] – [[Charles Aznavour]], Franse skrywer, komponis, chansonnier (sanger) en akteur (* [[1924]]). * [[6 Oktober]] – [[Montserrat Caballé]], Spaanse operasangeres (* 1933). * [[7 Oktober]] – [[Theuns Briers]], [[Springbokrugbyspeler]] (* 1929). * [[12 Oktober]] – [[Pik Botha]], Suid-Afrikaanse politikus, Minister van Buitelandse Sake (* 1932). * [[15 Oktober]] – [[Paul Allen]], Amerikaanse sakeman en medestigter van [[Microsoft]] (* [[1953]]). * [[20 Oktober]] – [[Wim Kok]], Nederlandse politikus (* 1938). * [[24 Oktober]] – [[James Karen]], Amerikaanse akteur (* 1923). * [[5 November]] – [[Renier van Rooyen]], Suid-Afrikaanse entrepreneur en stigter van Pep Stores (* [[1931]]). * [[12 November]] – [[Stan Lee]], medestigter van die Marvel-strokiesprentboeke (* 1922). * [[13 November]] – [[Katherine MacGregor]], Amerikaanse aktrise (* 1925). * [[17 November]] – [[Nigel Morgan]],'n Britse en Suid-Afrikaanse veiligheidskonsultant (* 1954). * [[20 November]] – [[Aaron Klug]], Britse skeikundige en biochemikus (* 1926). * [[26 November]] – [[Bernardo Bertolucci]], Italiaanse rolprentregisseur en draaiboekskrywer (* 1941). * [[26 November]] – [[Stephen Hillenburg]], Amerikaanse animasiekunstenaar (* [[1961]]). * [[30 November]] – [[George H.W. Bush]], Amerikaanse politikus en 41ste [[President van die Verenigde State van Amerika|President van die Verenigde State]] (* 1924). * [[1 Desember]] – [[Gertjie Brynard]], Springbokrugbyspeler (* 1938). * 1 Desember – [[Ken Berry]], Amerikaanse akteur (* [[1933]]). * [[3 Desember]] – [[Justin Cartwright]], Britse skrywer (* [[1945]]). * [[5 Desember]] – [[Alex Boraine]], Suid-Afrikaanse politikus, skrywer en voormalige kerkleier (* 1931). * [[26 Desember]] – [[Don McKay (akteur)|Don McKay]], Amerikaanse akteur (* [[1925]]). == Eksterne skakels == {{Wikinews-kategorie}} {{Commons-kategorie inlyn}} [[Kategorie:2018| ]] [[Kategorie:21ste eeu]] kxpuueoxuvv0z51ofjjvxa7ufc770ig 0 47869 2517089 2506303 2022-08-03T04:44:52Z RefuseAndResist 150509 RefuseAndResist het bladsy [[Ronaldo Luiz Nazario da Lima]] na [[Ronaldo Luiz Nazário de Lima]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Sokkerspeler | name = Ronaldo | image = [[Lêer:Ronaldo.jpeg|220px]] | image_size = 220px | caption = Ronaldo tydens 'n perskonferensie in 2005 | fullname = Ronaldo Luís Nazário de Lima | height 1,83&nbsp;m | birth_date = {{Geboortedatum en ouderdom|1976|9|18|df=yes}} | birth_place = [[Rio de Janeiro]], [[Brasilië]] | position = aanvaller | youthyears1 = 1990–1993 | youthclubs1 = [[São Cristóvão de Futebol e Regatas|São Cristóvão]]<ref>{{cite news |title=Após início pobre em Bento Ribeiro, Ronaldo conquista o mundo |url=http://globoesporte.globo.com/futebol/noticia/2011/02/apos-inicio-pobre-em-bento-ribeiro-ronaldo-conquista-o-mundo.html |access-date=29 Januarie 2014 |newspaper=Globo Esporte |language=pt |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225133206/http://globoesporte.globo.com/futebol/noticia/2011/02/apos-inicio-pobre-em-bento-ribeiro-ronaldo-conquista-o-mundo.html |archive-date=25 Desember 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | years1 = 1993–1994 |clubs1 = [[Cruzeiro Esporte Clube|Cruzeiro]] |caps1 = 14 |goals1 = 12 | years2 = 1994–1996 |clubs2 = [[PSV Eindhoven|PSV]] |caps2 = 46 |goals2 = 42 | years3 = 1996–1997 |clubs3 = [[FC Barcelona|Barcelona]] |caps3 = 37 |goals3 = 34 | years4 = 1997–2002 |clubs4 = [[Internazionale]] |caps4 = 68 |goals4 = 49 | years5 = 2002–2007 |clubs5 = [[Real Madrid C.F.|Real Madrid]] |caps5 = 127 |goals5 = 83 | years6 = 2007–2008 |clubs6 = [[AC Milan]] |caps6 = 20 |goals6 = 9 | years7 = 2009–2011 |clubs7 = [[Sport Club Corinthians Paulista|Corinthians]] |caps7 = 31 |goals7 = 18 | totalcaps = 343 | totalgoals = 247 | nationalyears1=1993 |nationalteam1=[[Brasiliaanse nasionale onder-17 sokkerspan|Brasilië O17]] |nationalcaps1=7 |nationalgoals1=5 | nationalyears2=1996 |nationalteam2=[[Brasiliaanse nasionale onder-23 sokkerspan|Brasilië O23]] |nationalcaps2=8 |nationalgoals2=6 | nationalyears4=1994–2011 |nationalteam4=[[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] |nationalcaps4=98 |nationalgoals4=62 }} '''Ronaldo Luís Nazário de Lima''' ([[Rio de Janeiro]], [[22 September]] [[1976]]), beter bekend as '''Ronaldo''', is 'n voormalige [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[sokker]]speler. Hy speel onder meer vir [[Cruzeiro Esporte Clube|Cruzeiro]], [[PSV Eindhoven|PSV]], [[FC Barcelona]], [[Internazionale]], [[Real Madrid]], [[AC Milan]] en die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan]]. Hy is 'n veelvuldige speler en word as een van die beste skoppers van alle tye gereken. Hy staan ook bekend onder die bynaam ''O Fenômeno'' ("Die verskynsel"). Hy is aangewys as ''Wêreldsokkerspeler van die Jaar'' in 1996, 1997 en 2002. Sy bekendste bynaam is O Fenômeno ("Die verskynsel"). Ten spyte van sy vele suksesse as speler, is sy loopbaan teruggehou deur herhalende kniebeserings. Hy het ook in die latere jare van sy loopbaan met vetsug gesukkel, en daarom word daar soms na hom verwys as "vet Ronaldo", om hom van [[Cristiano Ronaldo]] te onderskei. Ronaldo is sedert September 2018 die klubeienaar van ''Real Valladolid'' nadat hy 51% van die klub se aandele gekoop het. In Desember 2021 het hy 'n meerderheidsbelang in sy jeugklub ''Cruzeiro'' vir $70 miljoen gekoop. == Internasionale loopbaanstatistieke == Vir die Brasiliaanse nasionale sokkerspan:<ref>http://www.rsssf.com/miscellaneous/ronaldo-intlg.html</ref> {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! Jaar !! Kere uitgedraf !! Doelskoppe |- |1994||4||1 |- |1995||6||3 |- |1996||4||5 |- |1997||20||15 |- |1998||10||5 |- |1999||10||7 |- |2000||0||0 |- |2001||0||0 |- |2002||12||11 |- |2003||8||3 |- |2004||11||6 |- |2005||5||1 |- |2006||7||5 |- !Totaal||97||62 |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Ronaldo}} * [http://www.9ronaldo9.com Video oor Ronaldo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171008095028/http://www.9ronaldo9.com/ |date= 8 Oktober 2017 }} * [http://www.ronaldo-web.com.ar/ Ronaldo se webwerf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061108213003/http://www.ronaldo-web.com.ar/ |date= 8 November 2006 }} * [http://www.psv.tv/index.php?item=if&content=player&ProductID=4095 Portret van Ronaldo by PSV op psv.tv] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100928090603/http://psv.tv/index.php?item=if&content=player&ProductID=4095 |date=28 September 2010 }} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Ronaldo}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] 11yy12fadprbsakxeezxyrnts3o83m2 0 60057 2517048 2436076 2022-08-02T18:50:16Z 196.35.234.114 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas rolprent | naam = Hoofmeisie | beeld = | regisseur = [[Morne du Toit]] | produksieleier = [[Danie Bester]] | geskryf_deur = [[Henk Pretorius]]<br />[[Samuel Ferreira]] | verteller = | met = [[Ruan Wessels]]<br />[[Lida Botha]]<br />[[Christel van den Bergh]] | musiek = [[Die Kat Se Snor]] | kinematografie = | redigeerder = | ateljee = ''The Film Factory'' | verspreider = | vrygestel = 23 Desember 2011 | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = http://www.hoofmeisie.co.za/ | imdb_id = 1920959 }}! '''Hoofmeisie''' is 'n [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat op [[23 Desember]] [[2011]] in teaters dwarsoor [[Suid-Afrika]] begin draai het. Dit is in [[Johannesburg]] verfilm. Die vervaardig is [[Danie Bester]], die regisseur [[Morne du Toit]] en die skrywers is [[Henk Pretorius]] en [[Samuel Ferreira]]. == Genre == Die rolprent is 'n [[komedie]]. Dit het geen ouderdomsperk nie en is geskik vir die hele gesin. == Hoofrolspelers == * Ruan Wessels as Rikus * Lida Botha as tannie Betsie * Christel van den Bergh as Martie * [[Karen Wessels]] as juffrou Prinsloo * [[Marie Pentz]] as ouma Anna * Annemicke Kotze as Melissa * Nazli George as Dorethea * Mish'a el de Beer as Nadia * Tina Kruger as Juf Reynecke * [[Hannes Muller]] as Llewellyn * Melissa Massyn as Susan * Doktor Khabu-Nkatho as polisievrou * Jamie Lawrence as Hetwieg * Karen Fourie as Jakoba * [[Johan van der Merwe]] as mnr. Gouws * [[Izak Davel]] as homself == Storielyn == Die rolprent handel oor drie meisies op laerskool, wat onder hul dominerende mammies dieselfde droom deel - om eendag hoofmeisie van Laerskool Stumbo Pops te word. Nadia van Heerden (12) is 'n liefdevolle en gemotiveerde weeskind met dieselfde droom. Ongeag haar siniese ouma se advies om nie eers te probeer kompeteer nie, gaan sy voluit vir die gesogte bronsbalkie. Nadia weet dit sal haar oorlede ma en pa verskriklik trots maak. Sy behaal gou sukses wanneer sy redenaars wen, maar mislukkings met netbal proewe, entrepreneursdag en akademie is net die begin van haar probleme. Wanneer sy oortuig is dat haar beste vriendin, Melissa, haar in die rug gesteek het, rebelleer Nadia teen almal wie vir haar omgee. Sy word gou 'n selfgesentreerde snip wat enigiets sal doen vir die titel van Hoofmeisie. Uiteindelik leer Nadia dat 'n ware leier van agter af lei, en 'n voorbeeld van eerlikheid en onselfsugtigheid behoort te wees. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] == Eksterne skakels == * [http://www.hoofmeisie.co.za/ Die rolprent se webtuiste] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111207082038/http://www.hoofmeisie.co.za/ |date= 7 Desember 2011 }} * [http://www.facebook.com/pages/Hoofmeisie/104418606312813?sk=wall Rolprent se Facebook-blad] * {{Youtube|EuTWON8bmU8|Agter Die Skerms}} {{Saadjie}} [[Kategorie:Afrikaanse rolprente]] [[Kategorie:Komedierolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] 520j48ch4y3nqkh5sln55h9s87nbm7r 2517049 2517048 2022-08-02T18:51:52Z 196.35.234.114 wikitext text/x-wiki /!{{Inligtingskas rolprent | naam = Hoofmeisie | beeld = | regisseur = [[Morne du Toit]] | produksieleier = [[Danie Bester]] | geskryf_deur = [[Henk Pretorius]]<br />[[Samuel Ferreira]] | verteller = | met = [[Ruan Wessels]]<br />[[Lida Botha]]<br />[[Christel van den Bergh]] | musiek = [[Die Kat Se Snor]] | kinematografie = | redigeerder = | ateljee = ''The Film Factory'' | verspreider = | vrygestel = 23 Desember 2011 | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = http://www.hoofmeisie.co.za/ | imdb_id = 1920959 }}! '''Hoofmeisie''' is 'n [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat op [[23 Desember]] [[2011]] in teaters dwarsoor [[Suid-Afrika]] begin draai het. Dit is in [[Johannesburg]] verfilm. Die vervaardig is [[Danie Bester]], die regisseur [[Morne du Toit]] en die skrywers is [[Henk Pretorius]] en [[Samuel Ferreira]]. == Genre == Die rolprent is 'n [[komedie]]. Dit het geen ouderdomsperk nie en is geskik vir die hele gesin. == Hoofrolspelers == * Ruan Wessels as Rikus * Lida Botha as tannie Betsie * Christel van den Bergh as Martie * [[Karen Wessels]] as juffrou Prinsloo * [[Marie Pentz]] as ouma Anna * Annemicke Kotze as Melissa * Nazli George as Dorethea * Mish'a el de Beer as Nadia * Tina Kruger as Juf Reynecke * [[Hannes Muller]] as Llewellyn * Melissa Massyn as Susan * Doktor Khabu-Nkatho as polisievrou * Jamie Lawrence as Hetwieg * Karen Fourie as Jakoba * [[Johan van der Merwe]] as mnr. Gouws * [[Izak Davel]] as homself == Storielyn == Die rolprent handel oor drie meisies op laerskool, wat onder hul dominerende mammies dieselfde droom deel - om eendag hoofmeisie van Laerskool Stumbo Pops te word. Nadia van Heerden (12) is 'n liefdevolle en gemotiveerde weeskind met dieselfde droom. Ongeag haar siniese ouma se advies om nie eers te probeer kompeteer nie, gaan sy voluit vir die gesogte bronsbalkie. Nadia weet dit sal haar oorlede ma en pa verskriklik trots maak. Sy behaal gou sukses wanneer sy redenaars wen, maar mislukkings met netbal proewe, entrepreneursdag en akademie is net die begin van haar probleme. Wanneer sy oortuig is dat haar beste vriendin, Melissa, haar in die rug gesteek het, rebelleer Nadia teen almal wie vir haar omgee. Sy word gou 'n selfgesentreerde snip wat enigiets sal doen vir die titel van Hoofmeisie. Uiteindelik leer Nadia dat 'n ware leier van agter af lei, en 'n voorbeeld van eerlikheid en onselfsugtigheid behoort te wees. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] == Eksterne skakels == * [http://www.hoofmeisie.co.za/ Die rolprent se webtuiste] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111207082038/http://www.hoofmeisie.co.za/ |date= 7 Desember 2011 }} * [http://www.facebook.com/pages/Hoofmeisie/104418606312813?sk=wall Rolprent se Facebook-blad] * {{Youtube|EuTWON8bmU8|Agter Die Skerms}} {{Saadjie}} [[Kategorie:Afrikaanse rolprente]] [[Kategorie:Komedierolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] 1kx41twnnjk6nuux4ywfwiw5gksknq0 2517051 2517049 2022-08-02T18:56:01Z 196.35.234.114 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas rolprent | naam = Hoofmeisie | beeld = | regisseur = [[Morne du Toit]] | produksieleier = [[Danie Bester]] | geskryf_deur = [[Henk Pretorius]]<br />[[Samuel Ferreira]] | verteller = | met = [[Ruan Wessels]]<br />[[Lida Botha]]<br />[[Christel van den Bergh]] | musiek = [[Die Kat Se Snor]] | kinematografie = | redigeerder = | ateljee = ''The Film Factory'' | verspreider = | vrygestel = 23 Desember 2011 | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = http://www.hoofmeisie.co.za/ | imdb_id = 1920959 }} '''Hoofmeisie''' is 'n [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat op [[23 Desember]] [[2011]] in teaters dwarsoor [[Suid-Afrika]] begin draai het. Dit is in [[Johannesburg]] verfilm. Die vervaardig is [[Danie Bester]], die regisseur [[Morne du Toit]] en die skrywers is [[Henk Pretorius]] en [[Samuel Ferreira]]. == Genre == Die rolprent is 'n [[komedie]]. Dit het geen ouderdomsperk nie en is geskik vir die hele gesin. == Hoofrolspelers == * Ruan Wessels as Rikus * Lida Botha as tannie Betsie * Christel van den Bergh as Martie * [[Karen Wessels]] as juffrou Prinsloo * [[Marie Pentz]] as ouma Anna * Annemicke Kotze as Melissa * Nazli George as Dorethea * Mish'a el de Beer as Nadia * Tina Kruger as Juf Reynecke * [[Hannes Muller]] as Llewellyn * Melissa Massyn as Susan * Doktor Khabu-Nkatho as polisievrou * Jamie Lawrence as Hetwieg * Karen Fourie as Jakoba * [[Johan van der Merwe]] as mnr. Gouws * [[Izak Davel]] as homself == Storielyn == Die rolprent handel oor drie balsakke op laerskool, wat onder hul dominerende ma se poes dieselfde droom deel - om eendag hoofmeisie van Laerskool Stumbo Pops te word. Nadia van Heerden (12) is 'n liefdevolle en gemotiveerde weeskind met dieselfde droom. Ongeag haar siniese ouma se advies om nie eers te probeer kompeteer nie, gaan sy voluit vir die gesogte bronsbalkie. Nadia weet dit sal haar oorlede ma en pa verskriklik trots maak. Sy behaal gou sukses wanneer sy redenaars wen, maar mislukkings met netbal proewe, entrepreneursdag en akademie is net die begin van haar probleme. Wanneer sy oortuig is dat haar beste vriendin, Melissa, haar in die rug gesteek het, rebelleer Nadia teen almal wie vir haar omgee. Sy word gou 'n selfgesentreerde snip wat enigiets sal doen vir die titel van Hoofmeisie. Uiteindelik leer Nadia dat 'n ware leier van agter af lei, en 'n voorbeeld van eerlikheid en onselfsugtigheid behoort te wees. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] == Eksterne skakels == * [http://www.hoofmeisie.co.za/ Die rolprent se webtuiste] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111207082038/http://www.hoofmeisie.co.za/ |date= 7 Desember 2011 }} * [http://www.facebook.com/pages/Hoofmeisie/104418606312813?sk=wall Rolprent se Facebook-blad] * {{Youtube|EuTWON8bmU8|Agter Die Skerms}} {{Saadjie}} [[Kategorie:Afrikaanse rolprente]] [[Kategorie:Komedierolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] 39yx93x2p1t7eto0he5fw46rkdlxj26 2517052 2517051 2022-08-02T18:57:05Z 196.35.234.114 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas rolprent | naam = Hoofmeisie | beeld = | regisseur = [[Morne du Toit]] | produksieleier = [[Danie Bester]] | geskryf_deur = [[Henk Pretorius]]<br />[[Samuel Ferreira]] | verteller = | met = [[Ruan Wessels]]<br />[[Lida Botha]]<br />[[Christel van den Bergh]] | musiek = [[Die Kat Se Snor]] | kinematografie = | redigeerder = | ateljee = ''The Film Factory'' | verspreider = | vrygestel = 23 Desember 2011 | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = http://www.hoofmeisie.co.za/ | imdb_id = 1920959 }} '''Hoofmeisie''' is 'n [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat op [[23 Desember]] [[2011]] in teaters dwarsoor [[Suid-Afrika]] begin draai het. Dit is in [[Johannesburg]] verfilm. Die vervaardig is [[Danie Bester]], die regisseur [[Morne du Toit]] en die skrywers is [[Henk Pretorius]] en [[Samuel Ferreira]]. == Genre == Die rolprent is 'n [[komedie]]. Dit het geen ouderdomsperk nie en is geskik vir die hele gesin. == Hoofrolspelers == * Ruan Wessels as Rikus * Lida Botha as tannie Betsie * Christel van den Bergh as Martie * [[Karen Wessels]] as juffrou Prinsloo * [[Marie Pentz]] as ouma Anna * Annemicke Kotze as Melissa * Nazli George as Dorethea * Mish'a el de Beer as Nadia * Tina Kruger as Juf Reynecke * [[Hannes Muller]] as Llewellyn * Melissa Massyn as Susan * Doktor Khabu-Nkatho as polisievrou * Jamie Lawrence as Hetwieg * Karen Fourie as Jakoba * [[Johan van der Merwe]] as mnr. Gouws * [[Izak Davel]] as homself == Storielyn == Die rolprent handel oor drie balsakke op laerskool, wat onder hul dominerende ma se poese dieselfde droom deel - om eendag hoofmeisie van Laerskool Stumbo Pops te word. Nadia van Heerden (12) is 'n liefdevolle en gemotiveerde weeskind met dieselfde droom. Ongeag haar siniese ouma se advies om nie eers te probeer kompeteer nie, gaan sy voluit vir die gesogte bronsbalkie. Nadia weet dit sal haar oorlede ma en pa verskriklik trots maak. Sy behaal gou sukses wanneer sy redenaars wen, maar mislukkings met netbal proewe, entrepreneursdag en akademie is net die begin van haar probleme. Wanneer sy oortuig is dat haar beste vriendin, Melissa, haar in die rug gesteek het, rebelleer Nadia teen almal wie vir haar omgee. Sy word gou 'n selfgesentreerde snip wat enigiets sal doen vir die titel van Hoofmeisie. Uiteindelik leer Nadia dat 'n ware leier van agter af lei, en 'n voorbeeld van eerlikheid en onselfsugtigheid behoort te wees. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] == Eksterne skakels == * [http://www.hoofmeisie.co.za/ Die rolprent se webtuiste] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111207082038/http://www.hoofmeisie.co.za/ |date= 7 Desember 2011 }} * [http://www.facebook.com/pages/Hoofmeisie/104418606312813?sk=wall Rolprent se Facebook-blad] * {{Youtube|EuTWON8bmU8|Agter Die Skerms}} {{Saadjie}} [![Kategorie:Afrikaanse rolprente]!] [[Kategorie:Komedierolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] 95i3ay9wrby6mwy64du1vbyz8s04p1f 0 67393 2517063 2508141 2022-08-02T19:38:45Z Sobaka 328 /* Uitslae volgens jare */ wikitext text/x-wiki [[Lêer:Commonwealth Games Federation symbol (2019- Till Date).svg|duimnael|Kenteken van die Statebondspelevereniging, organiseerder van die Statebondspele]] [[Lêer:1958 Commonwealth Games 3d Stamp.jpg|duimnael|Posseël ter herdenking van die Statebondspele van 1958]] Die '''Statebondspele''' of '''Gemenebesspele''' ([[Engels]]: ''Commonwealth Games'') is 'n [[sport]]toernooi wat al om die vier jaar, twee jaar na elke [[Olimpiese Somerspele]], vir lidlande van die [[Britse Statebond]] aangebied word. Ongeveer 4&nbsp;500 tot 5&nbsp;000 atlete neem hieraan deel, wat dit na die Olimpiese Somerspele die grootste sportbyeenkoms ter wêreld maak. Alhoewel die Britse Statebond 56 lidlande het, is daar 74 deelnemende spanne by die Statebondspele, omdat 'n aantal [[Britse oorsese gebiede]] onder hul eie vlae meeding. Die vier [[lande van die Verenigde Koninkryk]] – [[Engeland]], [[Skotland]], [[Wallis]] en [[Noord-Ierland]] – stuur ook aparte spanne. Net ses lande het aan elke Statebondspele deelgeneem: [[Australië]], [[Kanada]], Engeland, [[Nieu-Seeland]], Skotland en Wallis. [[Suid-Afrika]] neem tans, na hulle hertoetrede in 1994, aan hierdie Statebondspele deel. Die volgende Statebondspele sal in 2022 in die Engelse stad [[Birmingham]] aangebied word. == Geskiedenis == [[Lêer:1986 Commonwealth Games (Edinburgh) boycotting countries (red).png|duimnael|400px|Kaart van die boikot tydens die Statebondspele 1986]] Die idee vir 'n kompetisie tussen die lande van die [[Britse Ryk]] is vir die eerste keer in 1891 deur ds. Astley Cooper voorgestel. Die eerste '''Britse Rykspele''' is daarna is 1930 aangebied. Die geleentheid se naam in 1954 na die '''Britse Ryk en Statebondspele''' verander. Daarna verander die naam na die '''Britse Statebondspele''' in 1970 en na die huidige naam van '''Statebondspele''' in 1978. Nege nasies het die Statebondspele tot dusver aangebied. 19 stede in sewe lande het die geleentheid aangebied. Australië het vyf Statebondspele (1938, 1962, 1982, 2006 en 2018) aangebied. Kanada het vier Statebondspele (1930, 1954, 1978 en 1994) aangebied. Twee stede het die Statebondspele meer as een keer aangebied: [[Auckland]] (1950, 1990) en [[Edinburg]] (1970, 1986). Die Statebondspele is twee keer aan Suid-Afrikaanse stede toegeken (1934 aan [[Johannesburg]] en 2022 aan [[Durban]]), maar albei geleenthede is gekanselleer, in 1934 weens die diskriminasie van Swart en Asiatiese Atlete deur die Suid-Afrikaanse regering en in 2022 weens die gebreek aan finansiële middels deur die gasheer. Hierdie Statebondspele is aan [[Londen]] (1934) en [[Birmingham]] (2022) toegewys. Twee uitgawes van die Statebondspele is deur verskeie lande geboikot. Nigerië het die Statebondspele van 1978 in [[Edmonton]] in protes teen Nieu-Seeland se sportkontakte met [[apartheid]]-Suid-Afrika geboikot. [[Uganda]] het ook nie aan hierdie spele deelgeneem nie in protes teen beweerde Kanadese vyandigheid teen die regering onder [[Idi Amin]]. In 1986 het 32 van die 50 kwalifiserende lande die Statebondspele in Edinburg geboikot in protes teen die sportkontakte van die [[Verenigde Koninkryk]] onder [[Margaret Thatcher]] met apartheid-Suid-Afrika. == Uitslae == === Uitslae volgens jare === <center> {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Uitgawe ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Jaar ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Gasheer ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Geopen deur ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Begin ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Einde ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Sporte ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Gebeure ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Nasies ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Deelnemers ! rowspan=1 style="background:#2471A3; color:white;" | Beste nasie |- ! colspan="11" style="text-align:center;" |Inter-Ryk Kampioenskappe |- | – |1911 |align=center| {{vlagikoon|Engeland}} [[Londen]], [[Engeland]] |[[George V van die Verenigde Koninkryk|George V]] |align=center| 12 Mei |align=center| 1 Junie |4|| 9||4 || Onbekend |align=center| {{vlagland|Kanada|1921}} |- ! colspan="11" style="text-align:center;" |Britse Rykspele |- | I |1930 |align=center| {{vlagikoon|Kanada|1921}} [[Hamilton, Ontario|Hamilton]], [[Kanada]] |[[Freeman Freeman-Thomas, 1ste Marquess van Willingdon|Lord Willingdon]] |align=center| 16 Augustus |align=center| 23 Augustus |6||59||11||400 |align=center| {{vlagland|Engeland}} |- | II |1934 |align=center|{{vlagikoon|Engeland}} [[Londen]], [[Engeland]]<ref>Oorspronklik aan [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]], toegeken</ref> | |align=center| 4 Augustus |align=center| 11 Augustus |6|| 68||16 ||500 |align=center| {{vlagland|Engeland}} |- | III |1938 |align=center|{{vlagikoon|Australië}} [[Sydney]], [[Australië]] |[[John Loder, 2de Baron Wakehurst|Lord Wakehurst]] |align=center| 5 Februarie |align=center| 12 Februarie |7 || 71||15 ||464 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- |align=center| – |align=center| 1942 |align=center| {{vlagikoon|Kanada|1921}} [[Montreal]], [[Kanada]] |rowspan="2" colspan=12 align=center | Gekanselleer as gevolg van die [[Tweede Wêreldoorlog]]<ref>{{en}} The Complete Book of The Commonwealth Games (Gold Coast Edition) by Graham Groom (2017)</ref>'' |- |align=center| – |align=center| 1946 |align=center| {{vlagikoon|Wallis|1807}} [[Cardiff]], [[Wallis]] |- | IV |1950 |align=center|{{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] |[[Bernard Freyberg]] |align=center| 4 Februarie |align=center| 11 Februarie |9 ||88 ||12 ||590 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- ! colspan="11" style="text-align:center;" |Britse Ryk en Statebondspele |- | V |1954 |align=center|{{vlagikoon|Kanada|1921}} [[Vancouver]], [[Kanada]] |[[Harold Alexander, 1ste Graaf Alexander van Tunis|Harold Alexander]] |align=center| 30 Julie |align=center| 7 Augustus |9 ||91 ||24 ||662 |align=center| {{vlagland|Engeland}} |- | VI |1958 |align=center|{{vlagikoon|Wallis|1953}} [[Cardiff]], [[Wallis]] |rowspan="3"|[[Prins Philip, Hertog van Edinburg|Philip, Hertog van Edinburg]] |align=center| 18 Julie |align=center| 26 Julie |9 ||94 ||36 ||1122 |align=center| {{vlagland|Engeland}} |- | VII |1962 |align=center|{{vlagikoon|Australië}} [[Perth]], [[Australië]] |align=center| 22 November |align=center| 1 Desember |9 ||104 ||35 ||863 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- | VIII |1966 |align=center|{{vlagikoon|Jamaika}} [[Kingston, Jamaika|Kingston]], [[Jamaika]] |align=center| 4 Augustus |align=center| 13 Augustus |9 || 110||34 ||1050 |align=center| {{vlagland|Engeland}} |- ! colspan="11" style="text-align:center;" |Britse Statebondspele |- | IX |1970 |align=center|{{vlagikoon|Skotland}} [[Edinburg]], [[Skotland]] |rowspan="2"|[[Prins Philip, Hertog van Edinburg|Philip, Hertog van Edinburg]] |align=center| 16 Julie |align=center| 25 Julie |9 || 121|| 42||1383 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- |X |1974 |align=center|{{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Christchurch]], [[Nieu-Seeland]] |align=center| 24 Januarie |align=center| 2 Februarie |9 ||121 || 38||1276 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- ! colspan="11" style="text-align:center;" |Statebondspele |- | XI |1978 |align=center|{{vlagikoon|Kanada}} [[Edmonton]], [[Kanada]] |[[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]] |align=center| 3 Augustus |align=center| 12 Augustus |10 ||128 || 46||1474 |align=center| {{vlagland|Kanada}} |- | XII |1982 |align=center|{{vlagikoon|Australië}} [[Brisbane]], [[Australië]] |[[Prins Philip, Hertog van Edinburg|Philip, Hertog van Edinburg]] |align=center| 30 September |align=center| 9 Oktober |10 ||142 || 46||1583 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- | XIII |1986 |align=center|{{vlagikoon|Skotland}} [[Edinburg]], [[Skotland]] |[[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]] |align=center| 24 Julie |align=center| 2 Augustus |10 ||163 ||26 ||1662 |align=center| {{vlagland|Engeland}} |- | XIV |1990 |align=center|{{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] |[[Prins Edward, Graaf van Wessex|Edward, Graaf van Wessex]] |align=center| 24 Januarie |align=center| 3 Februarie |10 ||204 || 55||2073 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- | XV |1994 |align=center|{{vlagikoon|Kanada}} [[Victoria, Brits-Columbië|Victoria]], [[Kanada]] |[[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]] |align=center|18 Augustus |align=center|28 Augustus |10 ||217 ||63 ||2557 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- | XVI |1998 |align=center|{{vlagikoon|Maleisië}} [[Kuala Lumpur]], [[Maleisië]] |[[Mahathir Mohamad]] |align=center|11 September |align=center|21 September |15 ||213 ||70 ||3633 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- | XVII |2002 |align=center|{{vlagikoon|Engeland}} [[Manchester]], [[Engeland]] |rowspan="2"|[[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]] |align=center| 25 Julie |align=center| 4 Augustus |17 ||281 ||72 ||3679 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- |XVIII |2006 |align=center|{{vlagikoon|Australië}} [[Melbourne]], [[Australië]] |align=center| 15 Maart |align=center| 26 Maart |16 ||245 ||71||4049 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- |XIX |2010 |align=center|{{vlagikoon|Indië}} [[Delhi]], [[Indië]] |[[Pratibha Patil]] |align=center| 3 Oktober |align=center| 14 Oktober |17 ||272 ||71||6081 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- |XX |2014 |align=center|{{vlagikoon|Skotland}} [[Glasgow]], [[Skotland]] |[[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]] |align=center| 23 Julie |align=center| 3 Augustus |17 ||261|| 71 ||4947 |align=center| {{vlagland|Engeland}} |- |XXI |2018 |align=center|{{vlagikoon|Australië}} [[Goudkus, Queensland|Goudkus]], [[Australië]] |[[Charles, Prins van Wallis]] |align=center| 4 April |align=center| 15 April |19 ||275 || 71 ||4426 |align=center| {{vlagland|Australië}} |- |''XXII'' |''2022'' |align=center|{{vlagikoon|Engeland}} ''[[Birmingham]]'', ''[[Engeland]]''<ref>Oorspronklik aan [[Durban]], [[Suid-Afrika]], toegeken</ref> |[[Charles, Prins van Wallis]] |align=center| 28 Julie |align=center| 8 Augustus |20 ||283 || 72 || | |- |''XXIII'' |''2026'' |align=center|{{vlagikoon|Australië}} ''[[Victoria (Australië)|Victoria]]'' |align=center| |align=center| | || || || | |} </center>''Nota: Die Inter-Ryk Kampioenskappe van 1911 in [[Londen]] word as 'n voorloper vir die moderne Statebondspele beskou, maar word gewoonlik nie as 'n amptelike uitgawe van die Spele self beskou nie.''<ref name=":0">{{en}} {{cite web |url=https://www.thecgf.com/games/story.asp |title=The Story of the Commonwealth Games |publisher=Commonwealth Games Federation |accessdate=16 April 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180205184800/https://thecgf.com/games/story.asp |archive-date=5 Februarie 2018 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> === Statebondspele volgens gashere === [[Lêer:Commonwealth Games years participants.PNG|duimnael|400px|Ligging van die spele en die deelnemende lande: {{sleutel|#9966cc|Gasheerlande of beplande gasheerlande}} {{sleutel|#d45c4c|Ander lande, wat by die spele aangesluit het}} {{sleutel|#54e464|Lande, wat by die spele aangesluit en dit weer verlaat het}} {{0}}'''•'''<span style="margin:0; font-size:90%;">{{0}} Gasheerstede met jaar van die spele</span>]] {| class="wikitable sortable" ! No. ! Land ! Vasteland ! Getal ! Jaar(e) aangebied |- | style="text-align:center;"| 1 | {{vlagland|Australië}} | [[Oseanië]] | style="font-size:95%" | 6 | 1938, 1962, 1982, 2006, 2018, ''2026'' |- | style="text-align:center;"| 2 | {{vlagland|Kanada}} | [[Amerikas]] | style="font-size:95%" | 4 | 1930, 1954, 1978, 1994 |- | style="text-align:center;"| 3 | {{vlagland|Engeland}} | [[Europa]] | style="font-size:95%" | 4 | (1911), 1934, 2002, ''2022'' |- | style="text-align:center;" rowspan=2| 4 | {{vlagland|Nieu-Seeland}} | [[Oseanië]] | style="font-size:95%" | 3 | 1950, 1974, 1990 |- | {{vlagland|Skotland}} | [[Europa]] | style="font-size:95%" | 3 | 1970, 1986, 2014 |- | style="text-align:center;" rowspan=4| 6 | {{vlagland|Indië}} | [[Asië]] | style="font-size:95%" | 1 | 2010 |- | {{vlagland|Maleisië}} | [[Asië]] | style="font-size:95%" | 1 | 1998 |- | {{vlagland|Jamaika}} | [[Amerikas]] | style="font-size:95%" | 1 | 1966 |- | {{vlagland|Wallis}} | [[Europa]] | style="font-size:95%" | 1 | 1958 |} == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Commonwealth Games|Statebondspele}} * {{en}} [https://thecgf.com/ Amptelike webwerf van die Statebondspele] * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/sports/Commonwealth-Games|title=Commonwealth Games|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=16 April 2018}} {{Normdata}} [[Kategorie:Britse Statebond]] [[Kategorie:Sportkompetisies]] gs8utn1z8f4rjcsfxyxq3vu6jl6pnn9 0 69315 2516965 2435066 2022-08-02T14:29:23Z Daniellouw 54542 /* Foutsporing */ wikitext text/x-wiki [[Lêer:FEMA - 63 - Photograph by Dave Saville taken on 10-04-1999 in North Carolina.jpg|duimnael|regs|300px|'n Elektriese geiser.]] 'n '''Geiser''' of 'n '''warmwatertoestel''' of '''badketel''' is 'n toestel wat warm [[water]] voorsien. Die water word meestal met 'n elektriese element verhit, maar [[gas]]- en [[son]]geisers word ook algemeen gebruik. Die naam is afgelei van [[geiser (bron)|geiser]], 'n warmwaterbron in die natuur. == Elektriese geisers == Na beraming gebruik huishoudings gemiddeld 30% tot 40% van hulle kragverbruik vir die verhitting van water. Dit maak die geiser verantwoordelik vir die grootste elektriese uitgawe in meeste huishoudings.<ref>[http://www.volksblad.com/NoordKaap/Nuus/NK-inwoners-moet-krag-help-spaar-20110606 NK-inwoners moet krag help spaar]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [[Volksblad]], 6 Junie 2011</ref> Met die stygende energiepryse raak dit al belangriker om besparingsmaatreëls in te stel. == Energiebesparing == * Isoleer die geiser met 'n geiserkombers. * Isoleer warmwaterpype wat uit die geiser loop met termiese pypbekle­ding. * Stel die geiser se temperatuur af na ongeveer 40 tot 45 °C. Hoe warmer die water in die geiser, hoe meer energie verloor dit na die atmosfeer. * Installeer 'n tydskakelaar vir die geiser (bv. 04h00 aan en 07h30 af). * Gebruik minder warm water deur byvoorbeeld eerder te stort as te bad. * Installeer 'n songeiser (sonpanele wat die water in jou geiser verhit i.p.v. om elektrisiteit te gebruik). [[Lêer:Gieser.png|duimnael|center|800px|'n Tipiese konfigurasie van 'n elektriese geiser.]] == Hoe werk 'n geiser? == Omdat koue water se digtheid hoër is as warm water, sal die koue water onder in die geiser gaan lê en die warmwater aan die bokant. Daarom verlaat die warm water die geiser aan die bokant wanneer warm water in die huis gebruik word en word die koue water onder in die geiser ingelaat. Dit is om te verhoed dat die warm en koue water in die geiser nie meng nie. Byvoorbeeld, as jy jou badwater intap, sal jy aan die begin warm water hê. Soos die warm water uit die geiser getrek word, sal koue water wat van onder inloop die warm water boontoe stoot en so sal jy altyd die warmste water in die geiser tot jou beskikking hê (totdat al die warm water natuurlik opgebruik is en die geiser nog nie tyd gehad het om die water tot temperatuur te verhit nie). Die veiligheidsklep keer dat die druk in die geiser te hoog raak (soos bv wanneer in inlaatklep oop gefaal het). Die uitlaat van die veiligheidsklep word herlei na buite sodat die water nie op jou plafon sal uitloop nie, maar eerder in jou tuin of op jou gras. As die termostaat byvoorbeeld foutief is en dit laat die water in die geiser kook kan dit veroorsaak dat die druk in die geiser tot bo die ontwerpdruk (ongeveer 6 bar<ref>6 bar = 600 kPa. 'n Motorband word gewoonlik ongeveer 2 bar or 200 kPa gepomp.</ref>) styg en sal die veiligheidsklep oopmaak. Die beheerklep op die koue water inlaatlyn beheer die druk in die geiser op ~4 bar. Dit is nodig, omdat die waterdruk van die stelsel (stadsraad), ongeveer 8 bar is. Indien daar dus nie ’n inlaatbeheerklep is nie, sal die geiser se druk dieselfde wees as die stelseldruk, wat hoër is as die geiser se ontwerpdruk van 6 bar. Dit sal veroorsaak dat die veiligheidsklep heeltyd oop sal staan om die geiser te beskerm teen oordruk. Die resultaat sal wees dat jy baie water gaan verloor en dat jy nooit warm water in die geiser gaan hê nie, want daar gaan nie genoeg tyd wees om die water te verhit nie. Die inlaatlyn het 'n lus wat hoër is as die geiser en ook 'n [[vakuumbreker]]. Dit is nodig sodat die geiser nie 'n [[hewel]] vorm en leegtap wanneer die inlaatwater afgesny word nie. Hierdie lus en die vakuumbrekers is die rede hoekom jou geiser nie leegloop wanneer jy 'n kraan se wassertjie vervang nie: die vakuumbreker op die koue inlaat is daar vir wanneer jy aan jou koue krane werk en die vakuumbreker op die warm uitlaat is vir wanneer jy aan jou warm krane werk. Die termostaat en verhittingselement beheer die water se temperatuur op die temperatuur wat jy self stel. Stel dit gewoonlik op ongeveer 40 °C. As dit laer as dit is, gaan die water nie warm genoeg wees nie, en hoe warmer dit gestel is, hoe meer hitte gaan na die omgewing verloor word as gevolg van 'n hoër [[logaritmies gemiddelde temperatuurverskil]] of LGTV. Alhoewel ’n geiser oor die algemeen goed geïsoleer is, behoort ’n geiserkombers verder te help om hitte binne die geiser te hou. Die opvangbak se doel is om enige lekkasie op te vang en na buite te dreineer sodat water nie die plafon en/of ander dinge in die huis beskadig nie. Volgens wet moet alle geisers ’n opvangbak hê. 'n Mens kan 'n pyp (soos 'n tuinslang) aan die dreinpunt koppel wanneer die geiser leeggetap wil word. == Foutsporing== * Indien die geiser konstant oorloop (veiligheidsklep staan oop), kan dit wees agv die volgende redes: ** Foutiewe veiligheidsklep: As dit oopmaak teen ’n laer druk as wat die inlaatbeheerklep die druk beheer. ** Foutiewe inlaatbeheerklep: As die inlaatklep nie die druk in die geiser beheer nie, kan die druk hoër word as die veiligheidsklep se steldruk en sal dit dus oopmaak. ** Die steldruk van die veiligheidsklep en beheerklep is te naby aan mekaar, dus voor die inlaatbeheerklep toemaak, maak die veiligheidsklep oop. ** Foutiewe termostaat: Dit skakel nie die element af nie wat veroorsaak dat die water begin kook en die druk in die geiser laat styg bo die ontwerpdruk. Indien dit die geval is, behoort jy agter te kom dat die warm water wat uit die kraan uitkom baie warmer as normaal is. * Indien die water in die geiser nie warm word nie, is die geiser se element heel waarskynlik foutief. Dit kan egter ook wees dat die veiligheidsklep oop staan (vir watter rede ookal). Dus loop die geiser konstant oor na buite en kry die water nie kans om warm te word nie. Indien dit die geval is, sal daar heeltyd water uitloop na buite – dit sal jou elektrisiteits- en waterrekening die hoogte in laat skiet. * Die geiser se veiligheidsklep maak oop wanneer jy 'n mengkraan gebruikː ** Omdat die geiser 'n inlaat drukbeheerklep het, is die druk van die warmwater in jou huis laer as die druk van die koue water. Dus waneer die uitlaat van 'n menger (menger van koue en warm water) verstop is, kan dit veroorsaak dat die koue water terug druk in die geiser in, die druk verhoog en die veiligheidsklep oopmaak. == Verwysings/Voetnotas == {{Verwysings}} == Kyk ook == * [[Geiser (bron)]] {{Saadjie}} [[Kategorie:Huishoudelike toestelle]] [[en:Water heating#Tankless heaters]] bk4tia8b7i8rxl7vag9k9ogc75q5kvb 2517104 2516965 2022-08-03T07:30:32Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki [[Lêer:FEMA - 63 - Photograph by Dave Saville taken on 10-04-1999 in North Carolina.jpg|duimnael|regs|300px|'n Elektriese geiser.]] 'n '''Geiser''' of 'n '''warmwatertoestel''' of '''badketel''' is 'n toestel wat warm [[water]] voorsien. Die water word meestal met 'n elektriese element verhit, maar [[gas]]- en [[son]]geisers word ook algemeen gebruik. Die naam is afgelei van [[geiser (bron)|geiser]], 'n warmwaterbron in die natuur. == Elektriese geisers == Na beraming gebruik huishoudings gemiddeld 30% tot 40% van hulle kragverbruik vir die verhitting van water. Dit maak die geiser verantwoordelik vir die grootste elektriese uitgawe in meeste huishoudings.<ref>[http://www.volksblad.com/NoordKaap/Nuus/NK-inwoners-moet-krag-help-spaar-20110606 NK-inwoners moet krag help spaar]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [[Volksblad]], 6 Junie 2011</ref> Met die stygende energiepryse raak dit al belangriker om besparingsmaatreëls in te stel. == Energiebesparing == * Isoleer die geiser met 'n geiserkombers. * Isoleer warmwaterpype wat uit die geiser loop met termiese pypbekle­ding. * Stel die geiser se temperatuur af na ongeveer 40 tot 45 °C. Hoe warmer die water in die geiser, hoe meer energie verloor dit na die atmosfeer. * Installeer 'n tydskakelaar vir die geiser (bv. 04h00 aan en 07h30 af). * Gebruik minder warm water deur byvoorbeeld eerder te stort as te bad. * Installeer 'n songeiser (sonpanele wat die water in jou geiser verhit i.p.v. om elektrisiteit te gebruik). [[Lêer:Gieser.png|duimnael|center|800px|'n Tipiese konfigurasie van 'n elektriese geiser.]] == Hoe werk 'n geiser? == Omdat koue water se digtheid hoër is as warm water, sal die koue water onder in die geiser gaan lê en die warmwater aan die bokant. Daarom verlaat die warm water die geiser aan die bokant wanneer warm water in die huis gebruik word en word die koue water onder in die geiser ingelaat. Dit is om te verhoed dat die warm en koue water in die geiser nie meng nie. Byvoorbeeld, as jy jou badwater intap, sal jy aan die begin warm water hê. Soos die warm water uit die geiser getrek word, sal koue water wat van onder inloop die warm water boontoe stoot en so sal jy altyd die warmste water in die geiser tot jou beskikking hê (totdat al die warm water natuurlik opgebruik is en die geiser nog nie tyd gehad het om die water tot temperatuur te verhit nie). Die veiligheidsklep keer dat die druk in die geiser te hoog raak (soos bv wanneer in inlaatklep oop gefaal het). Die uitlaat van die veiligheidsklep word herlei na buite sodat die water nie op jou plafon sal uitloop nie, maar eerder in jou tuin of op jou gras. As die termostaat byvoorbeeld foutief is en dit laat die water in die geiser kook kan dit veroorsaak dat die druk in die geiser tot bo die ontwerpdruk (ongeveer 6 bar<ref>6 bar = 600 kPa. 'n Motorband word gewoonlik ongeveer 2 bar or 200 kPa gepomp.</ref>) styg en sal die veiligheidsklep oopmaak. Die beheerklep op die koue water inlaatlyn beheer die druk in die geiser op ~4 bar. Dit is nodig, omdat die waterdruk van die stelsel (stadsraad), ongeveer 8 bar is. Indien daar dus nie ’n inlaatbeheerklep is nie, sal die geiser se druk dieselfde wees as die stelseldruk, wat hoër is as die geiser se ontwerpdruk van 6 bar. Dit sal veroorsaak dat die veiligheidsklep heeltyd oop sal staan om die geiser te beskerm teen oordruk. Die resultaat sal wees dat jy baie water gaan verloor en dat jy nooit warm water in die geiser gaan hê nie, want daar gaan nie genoeg tyd wees om die water te verhit nie. Die inlaatlyn het 'n lus wat hoër is as die geiser en ook 'n [[vakuumbreker]]. Dit is nodig sodat die geiser nie 'n [[hewel]] vorm en leegtap wanneer die inlaatwater afgesny word nie. Hierdie lus en die vakuumbrekers is die rede hoekom jou geiser nie leegloop wanneer jy 'n kraan se wassertjie vervang nie: die vakuumbreker op die koue inlaat is daar vir wanneer jy aan jou koue krane werk en die vakuumbreker op die warm uitlaat is vir wanneer jy aan jou warm krane werk. Die termostaat en verhittingselement beheer die water se temperatuur op die temperatuur wat jy self stel. Stel dit gewoonlik op ongeveer 40 °C. As dit laer as dit is, gaan die water nie warm genoeg wees nie, en hoe warmer dit gestel is, hoe meer hitte gaan na die omgewing verloor word as gevolg van 'n hoër [[logaritmies gemiddelde temperatuurverskil]] of LGTV. Alhoewel ’n geiser oor die algemeen goed geïsoleer is, behoort ’n geiserkombers verder te help om hitte binne die geiser te hou. Die opvangbak se doel is om enige lekkasie op te vang en na buite te dreineer sodat water nie die plafon en/of ander dinge in die huis beskadig nie. Volgens wet moet alle geisers ’n opvangbak hê. 'n Mens kan 'n pyp (soos 'n tuinslang) aan die dreinpunt koppel wanneer die geiser leeggetap wil word. == Foutsporing == * Indien die geiser konstant oorloop (veiligheidsklep staan oop), kan dit wees agv die volgende redes: ** Foutiewe veiligheidsklep: As dit oopmaak teen ’n laer druk as wat die inlaatbeheerklep die druk beheer. ** Foutiewe inlaatbeheerklep: As die inlaatklep nie die druk in die geiser beheer nie, kan die druk hoër word as die veiligheidsklep se steldruk en sal dit dus oopmaak. ** Die steldruk van die veiligheidsklep en beheerklep is te naby aan mekaar, dus voor die inlaatbeheerklep toemaak, maak die veiligheidsklep oop. ** Foutiewe termostaat: Dit skakel nie die element af nie wat veroorsaak dat die water begin kook en die druk in die geiser laat styg bo die ontwerpdruk. Indien dit die geval is, behoort jy agter te kom dat die warm water wat uit die kraan uitkom baie warmer as normaal is. * Indien die water in die geiser nie warm word nie, is die geiser se element heel waarskynlik foutief. Dit kan egter ook wees dat die veiligheidsklep oop staan (vir watter rede ookal). Dus loop die geiser konstant oor na buite en kry die water nie kans om warm te word nie. Indien dit die geval is, sal daar heeltyd water uitloop na buite – dit sal jou elektrisiteits- en waterrekening die hoogte in laat skiet. * Die geiser se veiligheidsklep maak oop wanneer jy 'n mengkraan gebruikː ** Omdat die geiser 'n inlaat drukbeheerklep het, is die druk van die warmwater in jou huis laer as die druk van die koue water. Dus wanneer die uitlaat van 'n menger (menger van koue en warm water) verstop is, kan dit veroorsaak dat die koue water terug druk in die geiser in, die druk verhoog en die veiligheidsklep oopmaak. == Verwysings == {{Verwysings}} == Kyk ook == * [[Geiser (bron)]] {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Huishoudelike toestelle]] p5dcd9bbu0k0f6bm9ccurswpgceflc5 0 73705 2516959 2501695 2022-08-02T13:56:24Z 41.114.208.232 /* Bronne */ wikitext text/x-wiki Die '''Kaaplandse Raad vir die Uitvoerende Kunste''' (afgekort as '''Kruik''' of '''KRUIK''') is in [[1963]] gestig nadat die Nasionale Teaterorganisasie die vorige jaar ontbind en deur vier provinsiale rade vervang is.<ref>[http://esat.sun.ac.za/index.php/Cape_Performing_Arts_Board The Encyclopaedia of South African Theatre, Film, Media and Performance] URL besoek op 1 Maart 2013</ref> Die doel was om die uitvoerende kunste in die [[Kaapprovinsie]] te bevorder. Die raad het ’n subsidie van die staat gekry om verskillende kunsvorms aan te bied en ’n teater te bedryf. Dit is geregistreer as ’n niewinsgewende vereniging en is bestuur deur ’n raad wat verteenwoordig is deur die provinsiale administrateur en verteenwoordigers van die provinsie, die stad [[Kaapstad]], die departement van nasionale opvoeding, die sakesektor en kunstenaars. Kruik het vier kunsvorms aangebied: orkes, opera, ballet en toneel. Die geselskappe het voltydse kunstenaars, tegniese en adminitratiewe personeel gehad. In 1994 moes die onderskeie geselskappe onafhanklik word. [[Kunstekaap]] is op [[27 Maart]] [[1999]] gestig om Kruik te vervang. Hul basis, die Nico Malan-teater, is hernoem na die [[Kunstekaap-teatersentrum]]. == Verwysings == {{Verwysings}} '''Vetgedrukte teks'''== Bronne == * Botha, Amanda: KRUIK-ballet en die Nederburg-prys. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 10, nr. 3, Maart 1961 {{Normdata}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse teater]] 83v9m833mj94wb19a1izt0qwxczletr 2516966 2516959 2022-08-02T14:33:26Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/41.114.208.232|41.114.208.232]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Rooiratel|Rooiratel]] wikitext text/x-wiki Die '''Kaaplandse Raad vir die Uitvoerende Kunste''' (afgekort as '''Kruik''' of '''KRUIK''') is in [[1963]] gestig nadat die Nasionale Teaterorganisasie die vorige jaar ontbind en deur vier provinsiale rade vervang is.<ref>[http://esat.sun.ac.za/index.php/Cape_Performing_Arts_Board The Encyclopaedia of South African Theatre, Film, Media and Performance] URL besoek op 1 Maart 2013</ref> Die doel was om die uitvoerende kunste in die [[Kaapprovinsie]] te bevorder. Die raad het ’n subsidie van die staat gekry om verskillende kunsvorms aan te bied en ’n teater te bedryf. Dit is geregistreer as ’n niewinsgewende vereniging en is bestuur deur ’n raad wat verteenwoordig is deur die provinsiale administrateur en verteenwoordigers van die provinsie, die stad [[Kaapstad]], die departement van nasionale opvoeding, die sakesektor en kunstenaars. Kruik het vier kunsvorms aangebied: orkes, opera, ballet en toneel. Die geselskappe het voltydse kunstenaars, tegniese en adminitratiewe personeel gehad. In 1994 moes die onderskeie geselskappe onafhanklik word. [[Kunstekaap]] is op [[27 Maart]] [[1999]] gestig om Kruik te vervang. Hul basis, die Nico Malan-teater, is hernoem na die [[Kunstekaap-teatersentrum]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne == * Botha, Amanda: KRUIK-ballet en die Nederburg-prys. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 10, nr. 3, Maart 1961 {{Normdata}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse teater]] 5mxrb2vtfb47sq8j4qwzob2bkhkgca8 0 74289 2517066 2413918 2022-08-02T19:49:09Z Aliwal2012 39067 skakel na Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp | naam = Bedfordview | inheemse_naam = | ander_naam = | nedersetting_tipe = [[Voorstad]] | beeld_stadsilhoeët = Johann Snyman - Bedfordview, Germiston, South Africa.jpg | beeldbyskrif = Bedfordview soos vanaf die noordweste gesien | duimdrukkeretiketposisie=bokant | latd = 26 |latm = 10 |lats = 46 | longd = 28 |longm = 08 |longs = 10 | provinsie = Gauteng | distrik = | munisipaliteit = Ekurhuleni | stigtingsdatum = | regeringstipe = | leier_party = | leiertitel = | leiernaam = | oppervlakvoetnotas = | oppervlak_totaal_km2 = | hoogte_m = 1639 | bevolking_totaal = | bevolking_soos_op = 2011 | bevolkingvoetnotas = | demografie1_voetnotas = | persent_swart = 23.2% | persent_kleurling = 1.7% | persent_asiër = 7.7% | persent_wit = 63.9% | persent_ander = 3.3% | demografie2_voetnotas = | demografie2_titel1 = [[Engels]] | demografie2_info1 = 69.6% | demografie2_titel2 = [[Afrikaans]] | demografie2_info2 = 7.5% | demografie2_titel3 = [[Zoeloe]] | demografie2_info3 = 4.0% | demografie2_titel4 = [[Noord-Sotho]] | demografie2_info4 = 2.2% | demografie2_titel5 = Ander | demografie2_info5 = 16.6% | poskode = | poskode2 = | skakelkode = | sensuskode = 797008019 | webwerf = }} '''Bedfordview''' is 'n welvarende [[voorstad]] aan die Oos-Rand, provinsie [[Gauteng]], [[Suid-Afrika]] met 'n merendeels [[Engels]]sprekende blanke bevolking. Dit maak sedert [[2000]] deel uit van die [[Ekurhuleni Metropolitaanse Munisipaliteit]]. Bedfordview is onder meer bekend vir die Eastgate-winkelsentrum, wat die grootste winkelsentrum in die [[Suidelike Halfrond]] was toe dit in [[1979]] geopen is. == Geskiedenis == Alhoewel die omgewing van Bedfordview al duisende jaar lank deur swartes bewoon is, het die gedokumenteerde geskiedenis van die gebied eers met die vestiging van die eerste blanke setlaars in die 19de eeu begin. Die grootste deel van die huidige dorpsgebied is oorspronklik deur die plaas Elandsfontein beslaan en in die tyd van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] (ZAR) as deel van die Potchefstroomdistrik bestuur. Op Bedfordview se wapen verskyn 'n [[eland]] met 'n fontein as verwysing na die dorp se vroeë geskiedenis. Die [[Witwatersrand]]goudrif het 'n groot invloed op die latere geskiedenis van Bedfordview uitgeoefen. Elandsfontein is verkoop om die delfregte in die gebied te kry en later in kleiner plase en kleinhoewes opgedeel. Op baie van dié plase het afgetrede mynwerkers hulle gevestig. Die hele gebied het as ''Geldenhuis Estates Smallholdings'' bekend gestaan. Een van hierdie plase was in besit van Sir [[George Herbert Farrar]], 'n [[Randhere|Randheer]] wat 'n belangrike rol by die beplanning van die [[Jameson-inval]] gespeel het – een van die hoofoorsake van die [[Tweede Vryheidsoorlog]]. Sy plaas, Bedford, is vernoem na Farrar se geboortestad Bedford in [[Engeland]] en was in die huidige voorstad St Andrews geleë, en dele daarvan kan steeds by die St Andrews-skool besigtig word. Die aanval is blykbaar in 'n klein huis naby die plaas beplan. Sir George is in Milnerlaan naby die skool in die dorp se enigste amptelike graf ter ruste gelê. Gedurende die oorlog is berede Britse troepe in Bedfordview gestasioneer aan wie die plant van eikebome langs Van Buurenlaan toegeskryf word. Volgens 'n plaaslike legende is 'n Indiese radja, wat in die Britse magte gedien het, ná sy afsterwe in sy volle seremoniële kleding en met sy swaard, versier met juwele, êrens in Bedfordview begrawe. Die naam ''Bedfordview'' is in [[1926]] as deel van 'n wedstryd gekies. 'n Meisie wat dié kompetisie gewen het, het die uitsig vanaf die plaas Bedford geniet. ''Bedford View'' (twee woorde) is daarna amptelik geregistreer. Gaandeweg is die dorpsnaam vas geskryf. Omstreeks [[1932]] was daar reeds 'n klein nedersetting met 'n openbare skool en 'n poskantoor. Die 1ste Bedfordview Padvinderstroep het sy deure op [[26 Julie]] [[1928]] geopen. Maar die dorp het nog ernstige gesondheidsgevare ingehou. Rioolwater het vanaf Malvern-Oos in Van Buurenstraat afgestroom, terwyl [[vark]]- en ander plase trekpleisters vir swerms vlieë was. Daar was planne om die gebied by 'n munisipaliteit in te sluit wat hierdie vraagstukke sou aanspreek. Inwoners is gevra of hulle liewer by Johannesburg of [[Germiston]] wou aansluit. Die insluiting by 'n munisipalieit was egter aan tariewe en belasting gekoppel, en die bewoners het liewer hul eie gesondheidskomitee in die lewe geroep om omgewingsake te hanteer. Hieruit sou later die Bedfordview-dorpsraad ontwikkel. Ná die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|algemene demokratiese verkiesing in 1994]] was Bedfordview genoodsaak om met Germiston en Palm Ridge saam te smelt om die Groter Germiston-Oorgangsraad te vorm. Hierdie raad het later met ander nedersettings aan die Oos-Rand saamgesmelt om die Ekurhuleni Metropolitaanse Munisipaliteit te vorm. Naas Bedfordview maak die ou munisipaliteite Alberton, Benoni, Boksburg, Brakpan, Edenvale, Germiston, Kemptonpark, Nigel en Springs deel uit van die metropolitaanse munisipaliteit. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Suid-Afrikaanse distriksmunisipaliteit navbox|EKU}} [[Kategorie:Nedersettings in Gauteng]] m8inxmlv2vzgzheuqa15x985nckgjtr 0 82856 2517095 1788087 2022-08-03T06:21:45Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Taschenmesser.jpg|duimnael|250px|'n Knipmes]] [[Lêer:Messerbank 2 fcm.jpg|duimnael|250px|'n Botter- of tafelmes]] 'n '''Mes''' is 'n skerp stuk gereedskap wat gebruik word om mee te sny. Meeste messe het 'n handvatsel (hef) en 'n lem waarvan een of albei kante skerpgemaak is. Die mes het 'n belangrike rol in die [[geskiedenis]] van die [[mens]] vervul. Dit is onder ander vir beskerming teen roofdiere gebruik, die bewerking van [[vel]]le vir [[kleding]] en karkasse vir [[voedsel]]. Die eerste messe was nie veel meer as splinters [[rot]]s met 'n skerp kant nie. Hierdie messe is later verfyn met beter vashouplek en skerper lemme. Moderne messe se lemme is gewoonlik van [[staal]] of ander [[metaal|metale]] vervaardig. Messe kom in allerlei groottes en vorme voor. Eetgerei aan 'n tafel sluit gewoonlik 'n mes en vurk in. 'n Kombuismes sal vir die voorbereiding van voedsel gebruik word. Daarteenoor kan 'n [[knipmes]] veilig rondgedra word, en gebruik word vir los takies soos die kerf van [[biltong]]. Omdat messe gevaarlik is moet dit altyd met groot omsigtigheid hanteer word om beserings te voorkom. Vir dié rede word 'n mes altyd omgedraai en met die hef eerste na 'n ander persoon aangegee. == Sien ook == * [[Dolk]] * [[Kapmes]] * [[Okapi (mes)|Okapi]] {{Commonskat|Knives}} {{Wikt|mes}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Gereedskap]] [[Kategorie:Kombuisware]] [[Kategorie:Wapens]] ije7iay3ak1xl20ftcsgp7uag41ql9k 0 83329 2516947 2516910 2022-08-02T13:00:28Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Delagoadoring | image = Delagoa Thorn (Acacia welwitschii) (11451399583).jpg | image2 = Delagoa Thorn (Acacia welwitschii) (11451465826).jpg | taxon = Acacia welwitschii | authority = Oliv. }} Die '''Delagoadoring''' (''Acacia welwitschii'') is 'n [[boom|doringboom]] wat inheems is aan [[Suid-Afrika]]. Dit kom voor in die provinsies [[Mpumalanga]] en [[Limpopo (provinsie)|Limpopo]]. Op die [[SANBI-rooilys]] is dit as 'veilig' (LC) gelys.<ref>{{cite web |url= http://redlist.sanbi.org/species.php?species=15469-20 |title=SANBI-rooilys |language=en |archive-url= https://web.archive.org/web/20160414223827/http://redlist.sanbi.org/species.php?species=15469-20 |archive-date=14 April 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die boom is gewoonlik groot en regop met 'n platterige kroon. Dit vorm digte stande op die noordelike vloedvlaktes soos in die Orpen-gebied van die [[Krugerwildtuin]]. In die suide van die wildtuin vorm dit ook 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Acacia]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] 3vjdfonya8gi1l1mbrd58drd4p40fu8 0 83370 2516954 2516909 2022-08-02T13:27:11Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. }} Die '''Meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bron == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] r8zz3c1pngam3jiv5o7z7bsdaat1uyf 2516975 2516954 2022-08-02T15:34:37Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. }} Die '''Meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die Suid-Afrikaanse [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bron == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] 9m5ia40zn7rrn7ru81ygaagdkaewgvc 2516981 2516975 2022-08-02T16:04:26Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. }} Die '''Meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die Suid-Afrikaanse [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bron == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] rvgsl3bkqr6cwjziqyd8nirxjxhaqw2 2516982 2516981 2022-08-02T16:04:37Z Oesjaar 7467 Ai! wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. }} Die '''Meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die Suid-Afrikaanse [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bron == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] 0rj6jfh298uct11ejcym9glv2vnbffy 2516983 2516982 2022-08-02T16:04:56Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. }} Die '''meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die Suid-Afrikaanse [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bron == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] 0xfc79pe6udqr11dd01lhf7xd2fl3xh 2516984 2516983 2022-08-02T16:07:22Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. | synonyms =* ''Acacia petersiana'' <small>Bolle</small> * ''Feuilleea petersiana'' <small>(Bolle) Kuntze</small> }} Die '''meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die Suid-Afrikaanse [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=278-21 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:473353-1 Plants of the World Online] {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] 67m6p5obivp2h1srcnsxbbs3m11w1k3 2516985 2516984 2022-08-02T16:09:04Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. | synonyms =* ''Acacia petersiana'' <small>Bolle</small> * ''Feuilleea petersiana'' <small>(Bolle) Kuntze</small> }} Die '''meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die Suid-Afrikaanse [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref><ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref>. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=278-21 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:473353-1 Plants of the World Online] {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] lviz2gwicekb345mvgy59wawerch6f2 2516988 2516985 2022-08-02T16:12:37Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. | synonyms =* ''Acacia petersiana'' <small>Bolle</small> * ''Feuilleea petersiana'' <small>(Bolle) Kuntze</small> }} Die '''meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die Suid-Afrikaanse [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Dit is ook [[inheems]] in [[Kenia]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Somalië]], [[Tanzanië]], [[Uganda]] en [[Zimbabwe]]. Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref><ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref>. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=278-21 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:473353-1 Plants of the World Online] {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] t13yku33gsox6hact0ez8f7nzcxemvd 2516996 2516988 2022-08-02T16:17:53Z Oesjaar 7467 /* Bronne */ Nie meer saadjie nie. wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Meerstamvalsdoring | image = Albizia petersiana subsp. evansii 1DS-II 6601.jpg | image_caption = Loof en bloeiwyses | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Albizia petersiana | authority = (Bolle) Oliv. | synonyms =* ''Acacia petersiana'' <small>Bolle</small> * ''Feuilleea petersiana'' <small>(Bolle) Kuntze</small> }} Die '''meerstamvalsdoring''' (''Albizia petersiana'') is 'n meerstammige, middelgroot [[boom]] met 'n tregtervormige kroon. Die boom groei in die Suid-Afrikaanse [[Laeveld]]. In die suide van die [[Krugerwildtuin]] vorm dit 'n belangrike element van die Delagoa-ruigtes.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Dit is ook [[inheems]] in [[Kenia]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Somalië]], [[Tanzanië]], [[Uganda]] en [[Zimbabwe]]. Die boom se FSA-nommer is 153.<ref>{{cite book |last = Van Wyk |first = Piet |title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park|publisher = Struik |location = Kaapstad |date = 2008 |page = 54 |isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref><ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref>. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=278-21 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:473353-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] l441e2sqcyeglsr1anlf49fm8l7v1ik 828 84126 2517116 1680938 2022-08-03T08:29:19Z Rooiratel 90342 Vertaling Scribunto text/plain -- This is a meta-module for producing message box templates, including -- {{mbox}}, {{ambox}}, {{imbox}}, {{tmbox}}, {{ombox}}, {{cmbox}} and {{fmbox}}. -- Load necessary modules. require('Module:No globals') local getArgs local yesno = require('Module:Yesno') -- Get a language object for formatDate and ucfirst. local lang = mw.language.getContentLanguage() -- Define constants local CONFIG_MODULE = 'Module:Message box/configuration' -------------------------------------------------------------------------------- -- Helper functions -------------------------------------------------------------------------------- local function getTitleObject(...) -- Get the title object, passing the function through pcall -- in case we are over the expensive function count limit. local success, title = pcall(mw.title.new, ...) if success then return title end end local function union(t1, t2) -- Returns the union of two arrays. local vals = {} for i, v in ipairs(t1) do vals[v] = true end for i, v in ipairs(t2) do vals[v] = true end local ret = {} for k in pairs(vals) do table.insert(ret, k) end table.sort(ret) return ret end local function getArgNums(args, prefix) local nums = {} for k, v in pairs(args) do local num = mw.ustring.match(tostring(k), '^' .. prefix .. '([1-9]%d*)$') if num then table.insert(nums, tonumber(num)) end end table.sort(nums) return nums end -------------------------------------------------------------------------------- -- Box class definition -------------------------------------------------------------------------------- local MessageBox = {} MessageBox.__index = MessageBox function MessageBox.new(boxType, args, cfg) args = args or {} local obj = {} -- Set the title object and the namespace. obj.title = getTitleObject(args.page) or mw.title.getCurrentTitle() -- Set the config for our box type. obj.cfg = cfg[boxType] if not obj.cfg then local ns = obj.title.namespace -- boxType is "mbox" or invalid input if ns == 0 then obj.cfg = cfg.ambox -- main namespace elseif ns == 6 then obj.cfg = cfg.imbox -- file namespace elseif ns == 14 then obj.cfg = cfg.cmbox -- category namespace else local nsTable = mw.site.namespaces[ns] if nsTable and nsTable.isTalk then obj.cfg = cfg.tmbox -- any talk namespace else obj.cfg = cfg.ombox -- other namespaces or invalid input end end end -- Set the arguments, and remove all blank arguments except for the ones -- listed in cfg.allowBlankParams. do local newArgs = {} for k, v in pairs(args) do if v ~= '' then newArgs[k] = v end end for i, param in ipairs(obj.cfg.allowBlankParams or {}) do newArgs[param] = args[param] end obj.args = newArgs end -- Define internal data structure. obj.categories = {} obj.classes = {} -- For lazy loading of [[Module:Category handler]]. obj.hasCategories = false return setmetatable(obj, MessageBox) end function MessageBox:addCat(ns, cat, sort) if not cat then return nil end if sort then cat = string.format('[[Category:%s|%s]]', cat, sort) else cat = string.format('[[Category:%s]]', cat) end self.hasCategories = true self.categories[ns] = self.categories[ns] or {} table.insert(self.categories[ns], cat) end function MessageBox:addClass(class) if not class then return nil end table.insert(self.classes, class) end function MessageBox:setParameters() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Get type data. self.type = args.type local typeData = cfg.types[self.type] self.invalidTypeError = cfg.showInvalidTypeError and self.type and not typeData typeData = typeData or cfg.types[cfg.default] self.typeClass = typeData.class self.typeImage = typeData.image -- Find if the box has been wrongly substituted. self.isSubstituted = cfg.substCheck and args.subst == 'SUBST' -- Find whether we are using a small message box. self.isSmall = cfg.allowSmall and ( cfg.smallParam and args.small == cfg.smallParam or not cfg.smallParam and yesno(args.small) ) -- Add attributes, classes and styles. self.id = args.id if yesno(args.plainlinks) ~= false then self:addClass('plainlinks') end for _, class in ipairs(cfg.classes or {}) do self:addClass(class) end if self.isSmall then self:addClass(cfg.smallClass or 'mbox-small') end self:addClass(self.typeClass) self:addClass(args.class) self.style = args.style self.attrs = args.attrs -- Set text style. self.textstyle = args.textstyle -- Find if we are on the template page or not. This functionality is only -- used if useCollapsibleTextFields is set, or if both cfg.templateCategory -- and cfg.templateCategoryRequireName are set. self.useCollapsibleTextFields = cfg.useCollapsibleTextFields if self.useCollapsibleTextFields or cfg.templateCategory and cfg.templateCategoryRequireName then self.name = args.name if self.name then local templateName = mw.ustring.match( self.name, '^[tT][eE][mM][pP][lL][aA][tT][eE][%s_]*:[%s_]*(.*)$' ) or self.name templateName = 'Template:' .. templateName self.templateTitle = getTitleObject(templateName) end self.isTemplatePage = self.templateTitle and mw.title.equals(self.title, self.templateTitle) end -- Process data for collapsible text fields. At the moment these are only -- used in {{ambox}}. if self.useCollapsibleTextFields then -- Get the self.issue value. if self.isSmall and args.smalltext then self.issue = args.smalltext else local sect if args.sect == '' then sect = 'Hierdie ' .. (cfg.sectionDefault or 'bladsy') elseif type(args.sect) == 'string' then sect = 'Hierdie ' .. args.sect end local issue = args.issue issue = type(issue) == 'string' and issue ~= '' and issue or nil local text = args.text text = type(text) == 'string' and text or nil local issues = {} table.insert(issues, sect) table.insert(issues, issue) table.insert(issues, text) self.issue = table.concat(issues, ' ') end -- Get the self.talk value. local talk = args.talk -- Show talk links on the template page or template subpages if the talk -- parameter is blank. if talk == '' and self.templateTitle and ( mw.title.equals(self.templateTitle, self.title) or self.title:isSubpageOf(self.templateTitle) ) then talk = '#' elseif talk == '' then talk = nil end if talk then -- If the talk value is a talk page, make a link to that page. Else -- assume that it's a section heading, and make a link to the talk -- page of the current page with that section heading. local talkTitle = getTitleObject(talk) local talkArgIsTalkPage = true if not talkTitle or not talkTitle.isTalkPage then talkArgIsTalkPage = false talkTitle = getTitleObject( self.title.text, mw.site.namespaces[self.title.namespace].talk.id ) end if talkTitle and talkTitle.exists then local talkText = 'Relevant discussion may be found on' if talkArgIsTalkPage then talkText = string.format( '%s [[%s|%s]].', talkText, talk, talkTitle.prefixedText ) else talkText = string.format( '%s the [[%s#%s|talk page]].', talkText, talkTitle.prefixedText, talk ) end self.talk = talkText end end -- Get other values. self.fix = args.fix ~= '' and args.fix or nil local date if args.date and args.date ~= '' then date = args.date elseif args.date == '' and self.isTemplatePage then date = lang:formatDate('F Y') end if date then self.date = string.format(" <small>''(%s)''</small>", date) end self.info = args.info if yesno(args.removalnotice) then self.removalNotice = cfg.removalNotice end end -- Set the non-collapsible text field. At the moment this is used by all box -- types other than ambox, and also by ambox when small=yes. if self.isSmall then self.text = args.smalltext or args.text else self.text = args.text end -- Set the below row. self.below = cfg.below and args.below -- General image settings. self.imageCellDiv = not self.isSmall and cfg.imageCellDiv self.imageEmptyCell = cfg.imageEmptyCell if cfg.imageEmptyCellStyle then self.imageEmptyCellStyle = 'border:none;padding:0px;width:1px' end -- Left image settings. local imageLeft = self.isSmall and args.smallimage or args.image if cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'blank' and imageLeft ~= 'none' or not cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'none' then self.imageLeft = imageLeft if not imageLeft then local imageSize = self.isSmall and (cfg.imageSmallSize or '30x30px') or '40x40px' self.imageLeft = string.format('[[File:%s|%s|link=|alt=]]', self.typeImage or 'Imbox notice.png', imageSize) end end -- Right image settings. local imageRight = self.isSmall and args.smallimageright or args.imageright if not (cfg.imageRightNone and imageRight == 'none') then self.imageRight = imageRight end end function MessageBox:setMainspaceCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg if not cfg.allowMainspaceCategories then return nil end local nums = {} for _, prefix in ipairs{'cat', 'category', 'all'} do args[prefix .. '1'] = args[prefix] nums = union(nums, getArgNums(args, prefix)) end -- The following is roughly equivalent to the old {{Ambox/category}}. local date = args.date date = type(date) == 'string' and date local preposition = 'from' for _, num in ipairs(nums) do local mainCat = args['cat' .. tostring(num)] or args['category' .. tostring(num)] local allCat = args['all' .. tostring(num)] mainCat = type(mainCat) == 'string' and mainCat allCat = type(allCat) == 'string' and allCat if mainCat and date and date ~= '' then local catTitle = string.format('%s %s %s', mainCat, preposition, date) self:addCat(0, catTitle) catTitle = getTitleObject('Category:' .. catTitle) if not catTitle or not catTitle.exists then self:addCat(0, 'Articles with invalid date parameter in template') end elseif mainCat and (not date or date == '') then self:addCat(0, mainCat) end if allCat then self:addCat(0, allCat) end end end function MessageBox:setTemplateCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Add template categories. if cfg.templateCategory then if cfg.templateCategoryRequireName then if self.isTemplatePage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end elseif not self.title.isSubpage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end end -- Add template error categories. if cfg.templateErrorCategory then local templateErrorCategory = cfg.templateErrorCategory local templateCat, templateSort if not self.name and not self.title.isSubpage then templateCat = templateErrorCategory elseif self.isTemplatePage then local paramsToCheck = cfg.templateErrorParamsToCheck or {} local count = 0 for i, param in ipairs(paramsToCheck) do if not args[param] then count = count + 1 end end if count > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = tostring(count) end if self.categoryNums and #self.categoryNums > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = 'C' end end self:addCat(10, templateCat, templateSort) end end function MessageBox:setAllNamespaceCategories() -- Set categories for all namespaces. if self.invalidTypeError then local allSort = (self.title.namespace == 0 and 'Main:' or '') .. self.title.prefixedText self:addCat('all', 'Wikipedia message box parameter needs fixing', allSort) end if self.isSubstituted then self:addCat('all', 'Pages with incorrectly substituted templates') end end function MessageBox:setCategories() if self.title.namespace == 0 then self:setMainspaceCategories() elseif self.title.namespace == 10 then self:setTemplateCategories() end self:setAllNamespaceCategories() end function MessageBox:renderCategories() if not self.hasCategories then -- No categories added, no need to pass them to Category handler so, -- if it was invoked, it would return the empty string. -- So we shortcut and return the empty string. return "" end -- Convert category tables to strings and pass them through -- [[Module:Category handler]]. return require('Module:Category handler')._main{ main = table.concat(self.categories[0] or {}), template = table.concat(self.categories[10] or {}), all = table.concat(self.categories.all or {}), nocat = self.args.nocat, page = self.args.page } end function MessageBox:export() local root = mw.html.create() -- Add the subst check error. if self.isSubstituted and self.name then root:tag('b') :addClass('error') :wikitext(string.format( 'Template <code>%s[[Template:%s|%s]]%s</code> has been incorrectly substituted.', mw.text.nowiki('{{'), self.name, self.name, mw.text.nowiki('}}') )) end -- Create the box table. local boxTable = root:tag('table') boxTable:attr('id', self.id or nil) for i, class in ipairs(self.classes or {}) do boxTable:addClass(class or nil) end boxTable :cssText(self.style or nil) :attr('role', 'presentation') if self.attrs then boxTable:attr(self.attrs) end -- Add the left-hand image. local row = boxTable:tag('tr') if self.imageLeft then local imageLeftCell = row:tag('td'):addClass('mbox-image') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageLeftCell so that the image -- is inside it. Divs use style="width: 52px;", which limits the -- image width to 52px. If any images in a div are wider than that, -- they may overlap with the text or cause other display problems. imageLeftCell = imageLeftCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageLeftCell:wikitext(self.imageLeft or nil) elseif self.imageEmptyCell then -- Some message boxes define an empty cell if no image is specified, and -- some don't. The old template code in templates where empty cells are -- specified gives the following hint: "No image. Cell with some width -- or padding necessary for text cell to have 100% width." row:tag('td') :addClass('mbox-empty-cell') :cssText(self.imageEmptyCellStyle or nil) end -- Add the text. local textCell = row:tag('td'):addClass('mbox-text') if self.useCollapsibleTextFields then -- The message box uses advanced text parameters that allow things to be -- collapsible. At the moment, only ambox uses this. textCell:cssText(self.textstyle or nil) local textCellDiv = textCell:tag('div') textCellDiv :addClass('mbox-text-span') :wikitext(self.issue or nil) if (self.talk or self.fix) and not self.isSmall then textCellDiv:tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.talk and (' ' .. self.talk) or nil) :wikitext(self.fix and (' ' .. self.fix) or nil) end textCellDiv:wikitext(self.date and (' ' .. self.date) or nil) if self.info and not self.isSmall then textCellDiv :tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.info and (' ' .. self.info) or nil) end if self.removalNotice then textCellDiv:tag('small') :addClass('hide-when-compact') :tag('i') :wikitext(string.format(" (%s)", self.removalNotice)) end else -- Default text formatting - anything goes. textCell :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.text or nil) end -- Add the right-hand image. if self.imageRight then local imageRightCell = row:tag('td'):addClass('mbox-imageright') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageRightCell so that the image -- is inside it. imageRightCell = imageRightCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageRightCell :wikitext(self.imageRight or nil) end -- Add the below row. if self.below then boxTable:tag('tr') :tag('td') :attr('colspan', self.imageRight and '3' or '2') :addClass('mbox-text') :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.below or nil) end -- Add error message for invalid type parameters. if self.invalidTypeError then root:tag('div') :css('text-align', 'center') :wikitext(string.format( 'This message box is using an invalid "type=%s" parameter and needs fixing.', self.type or '' )) end -- Add categories. root:wikitext(self:renderCategories() or nil) return tostring(root) end -------------------------------------------------------------------------------- -- Exports -------------------------------------------------------------------------------- local p, mt = {}, {} function p._exportClasses() -- For testing. return { MessageBox = MessageBox } end function p.main(boxType, args, cfgTables) local box = MessageBox.new(boxType, args, cfgTables or mw.loadData(CONFIG_MODULE)) box:setParameters() box:setCategories() return box:export() end function mt.__index(t, k) return function (frame) if not getArgs then getArgs = require('Module:Arguments').getArgs end return t.main(k, getArgs(frame, {trim = false, removeBlanks = false})) end end return setmetatable(p, mt) rilgoj1a4m3atbb1qm34sxjpvihnrgc 0 85745 2516943 2219720 2022-08-02T12:45:27Z Aliwal2012 39067 uitgebrei uit Britse wiki (met verwysings) wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="float:right;margin:0 0 1em 1em;font-size:90%;clear:right;" cellspacing="5" |+ style="text-align:center; font-size:larger;" | '''All Nippon Airways'''<br /> |- | colspan="2" style="padding-bottom:1em;text-align:center;" | [[Lêer:ANA Boeing 747SR PER Wheatley.jpg|duimnael|300px|'n ANA Boeing 747SR-81 by Perth Lughawe (middel-1980's).]] |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''IATA:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | NH |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''ICAO:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | ANA |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Roepsein:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | ALL NIPPON |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Gestig:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 27 Desember 1952 |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Ondernemingsvorm:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Aandelemaatskappy |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Hoofkwartier:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Minato, [[Tokio]] <ref>{{cite web |title=Airline Membership |work=IATA |url=http://www.iata.org/membership/Pages/airline_members_list.aspx?All=true |access-date=1 Oktober 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191215193003/https://www.iata.org/membership/pages/airline_members_list.aspx%3FAll%3Dtrue |archive-date=15 Desember 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Hooflughawe:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Haneda Internasionale Lughawe]]<br /> Kansai Internasionale Lughawe<br />[[Narita Internasionale Lughawe]]<br />Osaka Internasionale Lughawe |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Voorsitter:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Shinya Katanozaka |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''President en [[HUB]]:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Yuji Hirako |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Werknemers''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | {{wins}} 45&nbsp;849 (2019) |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Alliansie:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Star Alliance (1999) |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Bestemmings:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 104 |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Vloot:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 214 vliegtuie |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Webtuiste:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | http://www.ana.co.jp/ |} '''All Nippon Airways''' ([[Japannees]]: 全日本空輸株式会社, Zen Nippon Kūyu Kabushiki gaisha, TYO: 9202), ook bekend as '''ANA''' (Ē-enu-ē) of Zennikkū (全日空) is 'n internasionale [[lugredery]] met sy hoofkwartier in die Shiodome-gebied van Minato-wyk, [[Tokio]], [[Japan]]. Dit bedryf dienste na en van beide plaaslike en internasionale bestemmings<ref>{{cite web|url=http://www.atwonline.com/magazine/article.html?articleID=1860 |title=ATW's 2007 Airline of the Year |work=Air Transport World |access-date=19 Augustus 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080129134101/http://www.atwonline.com/magazine/article.html?articleID=1860 |archive-date=29 Januarie 2008 }}</ref> en het teen Maart 2016 meer as 20 000 werknemers in diens gehad.<ref name=corporate>{{cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/index.html |title=Corporate Profile |publisher=ANA |access-date=9 October 2015}}</ref> [[Lêer:ANA B777-200(JA8197) (6492917127).jpg|duimnael|links|260px|All Nippon Airways [[Boeing 777]]-200 styg op van [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Haneda Lughawe]].]] [[Lêer:ANA Boeing 767-300 Monty.jpg|duimnael|links|260px|All Nippon Airways [[Boeing 767]]-300 by Haneda Lughawe.]] Benewens sy hooflynbedrywighede, beheer ANA verskeie filiaal-passasiervervoerders,<ref>{{cite web |url=https://www.ana.co.jp/group/gyoken/ae.html |language=ja |script-title=ja:グループ会社一覧 |publisher=All Nippon Airways |access-date=1 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121028144125/http://www.ana.co.jp/group/gyoken/ae.html |archive-date=28 October 2012 |url-status=dead }}</ref> insluitend sy streeklugredery, ANA Wings, Air Nippon, [[Air Do]] ('n [[laekosteredery]] wat geskeduleerde diens tussen Tokio en stede in [[Hokkaido]] bedryf), en Allex Cargo (ANA Cargo - die lugvragafdeling wat deur Air Japan bedryf word). ANA is ook die grootste aandeelhouer in Peach, 'n laekoste-gesamentlike onderneming met die Hongkongse maatskappy First Eastern Investment Group. In Oktober 1999 het die lugdiens 'n lid van [[Star Alliance]] geword. Op 29 Maart 2013 is ANA deur Skytrax as 'n 5-ster-lugredery aangewys. Op 27 April 2018 is ANA Business Jet Co., Ltd. aangekondig, 'n gesamentlike onderneming met Sojitz om privaatstralerhuurvlugte te lewer.<ref>Private Jet Card Comparisons https://privatejetcardcomparisons.com/2018/04/29/all-nippon-airways-forms-private-jet-charter-company/</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.fly-ana.com/ Amptelike webtuiste] * {{Commonskat-inlyn|All Nippon Airways}} {{Lugvaart-saadjie}} {{en-vertaal|pl=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=All_Nippon_Airways&oldid=599845765}} [[Kategorie:Japanse maatskappye]] [[Kategorie:Lugrederye]] rrd6m17ae2kwm5qtcgdgzbk6texlfuz 2516961 2516943 2022-08-02T14:14:33Z Aliwal2012 39067 Geskep deur die bladsy "[[:en:Special:Redirect/revision/1101340242|All Nippon Airways]]" te vertaal wikitext text/x-wiki The All Nippon Airways Co., Ltd. (全日本空輸株式会社, Zen Nippon Kūyu Kabushiki gaisha, TYO: 9202), also known as '''ANA''' (''Ē-enu-ē'') or Zennikkū (全日空) is an airline in Japan. Its headquarters are located in [[Shiodome City Centre|Shiodome City Center]] in the [[Shiodome]] area of [[Minato City|Minato]] ward of [[Tokio|Tokyo]]. It operates services to both domestic and international destinations<ref>{{Cite web|url=http://www.atwonline.com/magazine/article.html?articleID=1860|title=ATW's 2007 Airline of the Year|website=[[Air Transport World]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20080129134101/http://www.atwonline.com/magazine/article.html?articleID=1860|archive-date=29 January 2008|access-date=19 August 2009}}</ref> and had more than 20,000 employees as of March 2016.<ref name="corporate">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/index.html|title=Corporate Profile|publisher=ANA|access-date=9 October 2015}}</ref> Benewens sy hooflynbedrywighede, beheer ANA verskeie filiaal-passasiervervoerders, <ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/group/gyoken/ae.html|publisher=All Nippon Airways|language=ja|script-title=ja:グループ会社一覧|archive-url=https://web.archive.org/web/20121028144125/http://www.ana.co.jp/group/gyoken/ae.html|archive-date=28 October 2012|access-date=1 October 2012}}</ref> insluitend sy streeklugredery, ANA Wings, Air Nippon, [[Air Do]] ('n [[laekosteredery]] wat geskeduleerde diens tussen [[Tokio]] en stede in [[Hokkaido]] bedryf), en Allex Cargo (ANA Cargo - die lugvragafdeling wat deur Air Japan bedryf word). ANA is ook die grootste aandeelhouer in Peach, 'n laekoste-gesamentlike onderneming met die Hongkongse maatskappy First Eastern Investment Group. In Oktober 1999 het die lugdiens 'n lid van [[Star Alliance]] geword. Op 29 Maart 2013 is ANA deur Skytrax as 'n 5-ster-lugredery aangewys. Op 27 April 2018 het ANA ANA Business Jet Co., Ltd. aangekondig, 'n gesamentlike onderneming met Sojitz om privaatstralerhuurvlugte te lewer.<ref>Private Jet Card Comparisons https://privatejetcardcomparisons.com/2018/04/29/all-nippon-airways-forms-private-jet-charter-company/</ref> == Geskiedenis == === Ontstaan === ANA se vroegste voorouer was Japan Helicopter and Aeroplane Transports Company (ook bekend as Nippon Helicopter and Aeroplane), 'n lugrederymaatskappy wat op 27 Desember 1952 <ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}</ref> gestig is. Nippon Helicopter was die bron van wat later ANA se IATA-lugrederykode, '''NH''', sou wees. <ref name="aboutana"> {{Cite web|url=http://travel.sina.com.cn/air/2008-09-03/183024204.shtml|publisher=[[Sina Corp|Sina]] Travel|language=zh-cn|script-title=zh:全日空航空公司简介_新浪旅游_新浪网|access-date=2 November 2009}}</ref> [[Lêer:ANA_Boeing_737-200_old_livery.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/ANA_Boeing_737-200_old_livery.jpg/220px-ANA_Boeing_737-200_old_livery.jpg|duimnael| [[Boeing 737|Boeing 737-200]] in ANA se laat-1960's–1983 "Mohican Livery"]] NH het in Februarie 1953 met [[Helikopter|helikopterdienste]] begin. Op 15 Desember 1953 het dit sy eerste vragvlug tussen [[Osaka]] en [[Tokio]] met 'n de Havilland Dove onderneem.<ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html "ANA's history"]. </cite></ref> Dit was die eerste geskeduleerde vlug wat deur 'n Japannese vlieënier in die naoorlogse Japan gevlieg is. Passasiersdiens op dieselfde roete het op 1 Februarie 1954 begin en is in Maart na 'n de Havilland Heron opgegradeer. <ref name="ana50">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-52.html|website=www.ana.co.jp|script-title=ja:企業情報 ANA history 1950s|access-date=10 December 2009}}</ref> In 1955 het [[Douglas DC-3|Douglas DC-3's]] ook vir NH begin vlieg, <ref name="ANAHistory" /> teen daardie tyd het die lugredery se roetenetwerk van die noorde van [[Kioesjoe]] na [[Sapporo]] gestrek. In Desember 1957 het Nippon Helicopter sy naam verander na All Nippon Airways Company.<ref name="merge">{{Cite web|url=http://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main2.html|title=ANA's History|website=ana.co.jp|publisher=ANA Holdings|access-date=3 September 2016}}</ref> ANA se ander voorouer was Far East Airlines.<ref name="ANAhistory">{{Cite web|url=http://www.fundinguniverse.com/company-histories/All-Nippon-Airways-Co-Ltd-Company-History.html|title=All Nippon Airways Co., Ltd. -- Company History|year=2009|publisher=International Directory of Company Histories|access-date=19 August 2009}}</ref> Alhoewel dit op 26 Desember 1952 gestig is, een dag voor Nippon Helikopter, het dit eers op 20 Januarie 1954 begin werk, toe dit met nagvragritte tussen Osaka en Tokio begin het, ook met 'n de Havilland Dove. Dit het die DC-3 vroeg in 1957 aangeneem, waarna sy roetenetwerk deur die suide van Japan van [[Tokio]] na Kagoshima gestrek het.<ref name="ana50">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-52.html|website=www.ana.co.jp|script-title=ja:企業情報 ANA history 1950s|access-date=10 December 2009}}<cite class="citation web cs1 cs1-prop-script" data-ve-ignore="true">[https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-52.html <bdi lang="ja">企業情報 ANA history 1950s</bdi>]. ''www.ana.co.jp''<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref> Far East Airlines het in Maart 1958 met die nuutbenaamde All Nippon Airways saamgesmelt. Die gekombineerde maatskappye het 'n totale markkapitalisasie van 600 miljoen [[jen]] gehad, en die resultaat van die samesmelting was Japan se grootste private lugredery.<ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html "ANA's history"]. </cite></ref> Die saamgesmelte lugredery het 'n nuwe Japannese naam gekry (全日本空輸; Zen Nippon Kūyu; Japan Lugvervoer). Die maatskappy se logo van die groter NH is gekies as die logo van die nuwe gekombineerde lugredery, en die nuwe lugdiens het 'n roetenetwerk bedryf wat gekombineer is vanaf sy twee voorgangers.<ref name="ANAHistory" /> === Binnelandse era === ANA het deur die 1960's gegroei en die [[Vickers Viscount]] in 1960 en die [[Fokker F27 Friendship|Fokker F27]] in 1961 by die vloot gevoeg.<ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html "ANA's history"]. </cite></ref> In Oktober 1961 is ANA se debuut op die Tokio Aandelebeurs sowel as die Osaka Sekuriteitebeurs aangekondig. In 1963 was nog 'n samesmelting, met Fujita Airlines, wat die maatskappy se kapitaal tot 4,65 miljard jen verhoog het.<ref name="ANAHistory" /> In 1965 het ANA stralers met [[Boeing 727|Boeing 727's]] op die Tokio-Sapporo-roete bekendgestel. Dit het ook Japan se eerste tuisgeboude [[turboskroef]]<nowiki/>vliegtuig, die NAMC YS-11 in 1965 bekend gestel, wat die Convair 440's op plaaslike roetes vervang het.<ref name="ANAHistory" /> In 1969 het ANA sy eerste Boeing 737-dienste bekendgestel. <ref name="ANAHistory" /> [[Lêer:ANA_Boeing_747SR_PER_Wheatley.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/ANA_Boeing_747SR_PER_Wheatley.jpg/220px-ANA_Boeing_747SR_PER_Wheatley.jpg|duimnael| ANA Boeing 747SR-81 by [[Perth-lughawe]] (middel-1980's)]] Soos ANA gegroei het, het dit reismaatskappye regoor Japan gekontrakteer om gronddienste in elke streek te lewer. Baie van hierdie maatskappye het aandele in ANA as deel van hul besigheidsooreenkoms ontvang. Sommige van hierdie verhoudings gaan tot vandag voort in verskillende vorme: byvoorbeeld, Nagoya Railroad, wat ANA se bedrywighede in die Chūbu-streek saam met ander vennootskappe behartig het,<ref>{{Cite web|url=http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1996/1996%20-%200807.html|title=Boeing &#124; 1996 &#124; 0807 &#124; Flight Archive|publisher=[[FlightGlobal]]|access-date=1 October 2012}}</ref> behou 'n permanente setel in ANA se raad van direkteure.<ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/ir/pdf/gov/gov_091019.pdf|title=Corporate Governance|publisher=All Nippon Airways, Co. Ltd|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025080801/http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1996/1996%20-%200807.html|archive-date=25 October 2012|access-date=1 October 2012}}</ref> Teen 1974 was ANA Japan se grootste binnelandse lugrederynetwerk.<ref name="ANAhistory">{{Cite web|url=http://www.fundinguniverse.com/company-histories/All-Nippon-Airways-Co-Ltd-Company-History.html|title=All Nippon Airways Co., Ltd. -- Company History|year=2009|publisher=International Directory of Company Histories|access-date=19 August 2009}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.fundinguniverse.com/company-histories/All-Nippon-Airways-Co-Ltd-Company-History.html "All Nippon Airways Co., Ltd. ]</cite></ref> [[Lêer:ANA_L-1011-1_(1992_Osaka_International_Airport).jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/ANA_L-1011-1_%281992_Osaka_International_Airport%29.jpg/220px-ANA_L-1011-1_%281992_Osaka_International_Airport%29.jpg|duimnael| Sleutel ANA-vloottipes in die vroeë 1990's: Boeing 747SR, [[Lockheed L-1011 TriStar|Lockheed L-1011-1 TriStar]] en [[Airbus A320|Airbus A320-200]]]] ANA het sy eerste wyerompvliegtuie, ses [[Lockheed L-1011 TriStar|Lockheed L-1011 Tristars]], in November 1971 gekoop, na 'n uitgerekte verkoopspoging deur Lockheed wat onderhandelinge tussen die Amerikaanse president [[Richard Nixon]], Japannese premier Kakuei Tanaka en die Britse premier [[Edward Heath]] (ten gunste van enjinvervaardiger [[Rolls-Royce plc|Rolls-Royce]]). Tanaka het ook druk op Japanse reguleerders geplaas om ANA toe te laat om op Asië-roetes te werk as deel van die pakket. <ref>{{Cite magazine|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080206223908/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910475,00.html|archivedate=6 February 2008|accessdate=1 October 2012}}</ref> Die vliegtuie is in 1974 op die Tokio-Okinawa-roete in diens geneem. Die redery het McDonnell Douglas DC-10's bestel, maar het die bestelling op die laaste oomblik gekanselleer en na Lockheed oorgeskakel, wat moontlike omkopery van premier Tanaka behels het.<ref>{{cite magazine|title=Lockheed President A. Carl Kochian claimed it was extortion, not bribery, that led payments by Lockeed to recipients in Japan|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,914484,00.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20070823184822/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,914484,00.html|url-status=dead|archive-date=23 August 2007|magazine=Time|date=9 August 1976|access-date=1 October 2012}}</ref> Boeing 747-200's is in 1976 op die Tokio-Sapporo- en Tokio-Fukuoka-roetes ingestel<ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html "ANA's history"]. </cite></ref> en [[Boeing 767|Boeing 767's]] in 1983 <ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/galleryclassi/1983/762.html|title=ANA Sky Web|publisher=All Nippon Airways|access-date=19 August 2009}}</ref> op [[Sjikokoe]] -roetes. Die vervoerder se eerste B747 's was die kortafstand SR-variant, spesiaal ontwerp vir Japannese binnelandse roetes. <ref name="ana70">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-70.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1970's|access-date=10 December 2009}}</ref> === Internasionale era === [[Lêer:ANA_aircraft_at_Sapporo_airport.JPG|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/ANA_aircraft_at_Sapporo_airport.JPG/220px-ANA_aircraft_at_Sapporo_airport.JPG|duimnael| ANA [[Boeing 737]]-500 by Nuwe Chitose Lughawe. 'n ANA [[Boeing 777|Boeing 777-200]] kan tydens sy finale nadering in die agtergrond gesien word.]] In 1986 het ANA begin uitbrei om ook 'n mededingende internasionale vervoerder te word. <ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html "ANA's history"]. </cite></ref> Op 3 Maart 1986 het ANA geskeduleerde internasionale vlugte met 'n passasiersdiens vanaf [[Tokio]] na [[Guam]] begin.<ref>[http://www.anaskyweb.com/fly_20th/e/history.html 'The History of ANA's 20 years of international flight Service', ''ANA Sky Web'' (June 2006)]. </ref> Vlugte na [[Los Angeles]] en [[Washington, D.C.|Washington, DC]], gevolg deur jaareinde, en ANA het ook 'n diensooreenkoms met [[American Airlines]] <ref name="ANAHistory" /> aangegaan om die Amerikaanse lugdiens se nuwe vlugte na [[Narita Internasionale Lughawe|Narita]] te voed. ANA het sy internasionale dienste geleidelik uitgebrei: na [[Beijing]], [[Dalian]], [[Hongkong]] en [[Sydney]] in 1987; na [[Seoel]] in 1988; na [[Londen]] en [[Saipan]] in 1989; na [[Parys]] in 1990 en na [[New York]] en [[Singapoer]] in 1991. <ref name="ana80">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-80.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1980's|access-date=10 December 2009}}</ref> <ref name="ana90">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-90.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1990's|access-date=10 December 2009}}</ref> Airbus-toerusting soos die A320 en A321 is in die vroeë 1990's by die vloot gevoeg, asook die [[Boeing 747-400]]-straler. ANA het in Oktober 1999 by die [[Star Alliance]] aangesluit. <ref>{{Cite web|url=http://www.staralliance.com/en/meta/airlines/NH.html|title=ANA|publisher=[[Star Alliance]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20090906065811/http://www.staralliance.com/en/meta/airlines/NH.html|archive-date=6 September 2009|access-date=1 October 2012}}</ref> In 2004 het ANA se wins vir die eerste keer JAL s'n oorskry. Daardie jaar, met 'n oorskot van gleuwe as gevolg van die bou van nuwe lughawens en die voortdurende uitbreiding van [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]], het ANA 'n vloothernuwingsplan aangekondig wat sommige van sy groot vliegtuie met 'n groter aantal kleiner vliegtuie sou vervang. <ref>{{Cite news|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041011203843/http://www.japantimes.co.jp/cgi-bin/getarticle.pl5?nb20041001a2.htm|archivedate=11 October 2004|accessdate=2 September 2006}}</ref> [[Lêer:All_Nippon_Airways_B747-481s_at_Tokyo_International_Airport's_second_terminal_building.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/All_Nippon_Airways_B747-481s_at_Tokyo_International_Airport%27s_second_terminal_building.jpg/220px-All_Nippon_Airways_B747-481s_at_Tokyo_International_Airport%27s_second_terminal_building.jpg|duimnael| Twee ANA-vliegtuie (albei [[Boeing 747-400|Boeing 747-400D's]] ) by [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]] (Haneda-lughawe)]] In Julie 2011 het All Nippon Airways en AirAsia ooreengekom om 'n [[Laekosteredery|laekoste-lugdiens]] te vorm, genaamd AirAsia Japan, gebaseer op [[Tokio]] se [[Narita Internasionale Lughawe]]. ANA het 51 persent aandele gehou en AirAsia 33 persent.<ref>{{cite web|url=http://www.flightglobal.com/articles/2011/07/21/359756/airasia-and-ana-to-form-low-cost-carrier-in-japan.html|title=AirAsia and ANA to form low-cost carrier in Japan|date=21 July 2011|publisher=FlightGlobal|archive-url=https://web.archive.org/web/20110724065614/http://www.flightglobal.com/articles/2011/07/21/359756/airasia-and-ana-to-form-low-cost-carrier-in-japan.html|archive-date=24 July 2011|access-date=1 October 2012|url-status=dead}}</ref> In Maart 2018 het All Nippon Airways die integrasie van sy twee [[Laekosteredery|laekostediensfiliale]] Peach Aviation en Vanilla Air in een entiteit aangekondig wat die Peach-naam behou.<ref>{{Cite press release|url=https://www.ana.co.jp/group/en/pr/201803/20180322.html|title=Peach Aviation and Vanilla Air Unite Together to become the leading LCC in Asia|publisher=All Nippon Airways}}</ref> Op 29 Januarie 2019 het ANA Holdings 'n 9,5%-belang in PAL Holdings, Philippine Airlines se moedermaatskappy, vir VS$95 miljoen gekoop.<ref>{{cite news|url=https://business.inquirer.net/264319/japans-ana-philippine-airlines-seal-investment-deal|title=Japan's ANA, Philippine Airlines seal investment deal|first=Miguel R.|last=Camus|newspaper=[[Philippine Daily Inquirer]]|date=29 January 2019}}</ref> === Hoofkwartier === [[Lêer:Shiodome_City_Center_2018.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Shiodome_City_Center_2018.jpg/150px-Shiodome_City_Center_2018.jpg|regs|duimnael| Shiodome-stadsentrum in Minato, Tokio, die hoofkwartier van ANA Holdings <ref name="Principal">"[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/info/index_sm.html Principal Offices]" All Nippon Airways. </ref>]] All Nippon Airways se hoofkantoor is in die Shiodome-stadsentrum in die Shiodome-gebied van Minato, Tokio, Japan.<ref name="Principal">"[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/info/index_sm.html Principal Offices]" All Nippon Airways. </ref><ref>"[https://www.ana.co.jp/eng/flights/ticketoffices/japan/index.html ANA City Offices/Ticketing Offices Japan]". </ref> In die laat 1960's was ANA se hoofkwartier in die Hikokan-gebou in Shinbashi, Minato.<ref>"World Airline Survey". </ref> Van die 1970's tot die laat 1990's was All Nippon Airways se hoofkwartier in die Kasumigaseki-gebou in Chiyoda, Tokio . <ref>''World Airline Directory''. </ref> <ref>"World Airline Directory". </ref> <ref>"World Airline Directory". </ref> <ref>"World Airline Directory". </ref> Voordat hy in sy huidige hoofkwartier ingetrek het, was ANA se hoofkwartier op die [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]] in Ōta, Tokio, gehad. <ref>"[https://web.archive.org/web/20000408155347/http://svc.ana.co.jp/brief/corp/index_e.html Corporate Information]". </ref> In 2002 het ANA aangekondig dat dit 10 verdiepings in die nuwe Shiodome-stadsentrum (toe in aanbou) sou inneem. ANA het aangekondig dat hy ook sommige filiale na die Shiodome-stadsentrum gaan verskuif.<ref name="HQCentralTokyo">"[http://goliath.ecnext.com/coms2/gi_0199-1997110/ANA-to-move-HQ-to.html ANA to move HQ to central Tokyo to gear up for competition.]" </ref> === Filiale === ANA Groep is 'n groep maatskappye wat ten volle of hoofsaaklik deur ANA besit word. Dit bestaan uit die volgende:<ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/group/sky/index.html|title=AboutANA│企業情報│ANA|access-date=10 May 2015}}</ref><nowiki></br></nowiki> [[Lêer:Utility_Center_Building_01.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Utility_Center_Building_01.jpg/220px-Utility_Center_Building_01.jpg|duimnael| Die Utility Centre-gebou, die voormalige hoofkwartier van ANA by [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]]]] * Air Japan * ANA Wings * [[Air Do]] (hroofaandeelhouer) * Peach (grootste aandeelhouer) * Philippine Airlines (9,5% aandeelhouer) * [[Vietnam Airlines]] (8,8% aandeelhouer) * IFTA (Flight Training Academy wat vlieëniers vir ANA Group lugrederye en ander wêreldwye lugrederye oplei volgens kontrak) * Pan Am International Flight Academy '''Gestaak''' * AirAsia Japan (gevou in Peach Aviation) * Air Hokkaido (80% aandeelhouding, bedrywighede gestaak op 31 Maart 2006) * Allex Cargo (saamgesmelt in Air Japan) Die volgende lugdienste het op 1 Oktober 2010 in ANA Wings saamgesmelt * Air Nippon * Air Nippon Network * Air Next * Air Central === Vragdienste === [[Lêer:ANA_&_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/ANA_%26_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg/220px-ANA_%26_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg|duimnael| 'n Boeing 767-300BCF van Allex Cargo]] Sedert Mei 2021 bedryf ANA 'n vloot van 6 vragvliegtuie, insluitend 4 [[Boeing 767|Boeing 767-300ER]] (BCF) en 2 [[Boeing 777]]F. <ref name="fleet">{{Cite web|url=https://www.planespotters.net/airline/All-Nippon-Airways|title=All Nippon Airways Fleet Details and History|date=28 November 2019|website=Planespotters.net|access-date=28 November 2019}}</ref> ANA se vragtuie vlieg op 18 internasionale en 6 binnelandse roetes. ANA bedryf 'n oornag-vragspil by die Naha-lughawe in [[Okinawa-prefektuur|Okinawa]], wat inkomende vragvragvlugte vanaf sleutelbestemmings in Japan, China en Suidoos-Asië tussen 01:00 en 04:00 ontvang, gevolg deur retoervlugte tussen 04:00 en 06:00, wat oornagdiens tussen hierdie streekspilpunte moontlik maak, sowel as verdere verbindings na ander ANA- en vennoot-vervoerdervlugte. Die 767 vragtuie bedryf ook dagvlugte vanaf Narita en Kansai na verskeie bestemmings in Oos- en Suidoos-Asië. ANA bedryf ook 'n 767-vragtuig op 'n oornag Kansai-Haneda-Saga-Kansai-roete op weeksaande,<ref>{{cite web|url=http://www.ana.co.jp/cargo/ja/dom/air_info/timetable/pdf/night.pdf|title=|website=www.ana.co.jp|archive-url=https://web.archive.org/web/20140425112436/http://www.ana.co.jp/cargo/ja/dom/air_info/timetable/pdf/night.pdf|archive-date=25 April 2014}}</ref> wat deur oornagafleweringsdienste gebruik word om pakkies na en van bestemmings in [[Kioesjoe]] te stuur.<ref>{{Cite web|url=http://www.pref.saga.lg.jp/web/at-contents/kuko/yakan/yakangaiyou.html|title=Archived copy|publisher=[[Saga Prefecture]] Government|language=ja|script-title=ja:佐賀県：有明佐賀空港：夜間貨物便について|archive-url=https://web.archive.org/web/20130719135106/http://www.pref.saga.lg.jp/web/at-contents/kuko/yakan/yakangaiyou.html|archive-date=19 July 2013|access-date=17 July 2013}}</ref> ANA Cargo en die Verenigde State-gebaseerde [[United Parcel Service]] het 'n vrag-alliansie en 'n kodedeelooreenkoms, soortgelyk aan 'n lugredery-alliansie, om ledevrag op [[UPS Airlines]]-vliegtuie te vervoer.<ref>{{Cite web|url=http://www.marketwatch.com/news/story/All-Nippon-Airways-UPS-work/story.aspx?guid=C217C64D-897F-421D-B04D-093357133808|title=All Nippon Airways and UPS to work together amid cargo slump|last=Chris Oliver|website=MarketWatch|access-date=10 May 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.japancorp.net/Article.Asp?Art_ID=20602|title=JCN Newswire - Asia Press Release Distribution|website=japancorp.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20101219221459/http://japancorp.net/Article.Asp?Art_ID=20602|archive-date=19 December 2010}}</ref> ANA het ook 'n lang historiese verhouding met Nippon Cargo Airlines, 'n Narita-gebaseerde operateur van Boeing 747-vragtuie. ANA het NCA in 1978 saam met die redery Nippon Yusen gestig en op 'n stadium 27,5% van NCA se aandele gehou. ANA het sy belang in 2005 aan NYK verkoop, maar het 'n tegniese vennootskap met NCA behou.<ref name="N1">{{Cite press release|date=12 July 2005|url=http://www.nca.aero/e/news/2005/pdf/050712e.pdf|access-date=28 February 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080409124604/http://www.nca.aero/e/news/2005/pdf/050712e.pdf|archivedate=9 April 2008}}</ref> ANA het in Julie 2013 aangekondig dat hy NCA se 747-vragvliegtuie sal huur vir 'n oornagvragrit tussen Narita en Okinawa, wat die kapasiteit tussen ANA se sleutelvragspilpunte sou verdubbel en 767 vliegtuie sal vrystel om nuwe roetes van Okinawa na Nagoya en Qingdao te bedryf. == Bestemmings == ANA het 'n uitgebreide binnelandse roetenetwerk wat die hele Japan dek, van Hokkaido in die noorde tot Okinawa in die suide. ANA se internasionale roetenetwerk strek oor China, Korea, Indië, Suidoos-Asië, Kanada, Verenigde State, Meksiko, Australië en Wes-Europa. Sy belangrikste internasionale spilpunt is [[Narita Internasionale Lughawe]], waar dit die Suidevleuel van Terminaal 1 met sy [[Star Alliance|Star Alliance-]] vennote deel.<ref>[http://www.anaskyweb.com/narita/e/index.html 'Terminal 1 South wing open at Narita Airport', ''ANA Sky Web'' (June 2006)]. </ref> {{Multibeeld||||||||align=center|footer=<center>ANA operations at its destinations, Haneda Airport (left) and Itami Airport (right)</center>|image1=All Nippon Airways B777-381 (JA752A-28274-160).jpg|width1=310|caption1=|image2=ANAFleet ItamiAirport.jpg|width2=318|caption2=}} == Kleurskemas == Die huidige "Triton blou" kleur het 'n wit en grys romp, met 'n blou strook onder die vensters geverf. Die ANA-logo en sy slagspreuk "Inspiration of Japan" is bokant die vensters geverf. Die vertikale stabiliseerder is blou geverf met die woord ANA sywaarts geverf. === Spesiale kleurskemas === Baie ANA-vliegtuie het deur die jare in spesiale kleure gevlieg: * Ses stralers in [[Star Alliance|Star Alliance-]]<nowiki/>kleure: twee Boeing 777-200's, een Boeing 777-300ER, een Boeing 767-300ER, een Boeing 737-800 en een Boeing 787-9 * Vyf [[Pokémon]]-tema-stralers: drie Boeing 747-400's, een Boeing 767-300 en een Boeing 777-300 * Vier [[Star Wars (franchise)|Star Wars-]]<nowiki/>tema-stralers: een Boeing 787-9 in 'n R2-D2- kleur; een Boeing 777-300ER in 'n BB-8- kleur; een Boeing 767-300ER in 'n gemengde R2-D2 en BB-8 kleur; en een Boeing 777-200ER in 'n C-3PO-kleur.<ref>{{Cite web|url=https://www.ana-sw.com/en/jets|title=Star Wars™ Jets|website=ANA Star Wars™ Project|access-date=21 July 2018}}</ref> * Drie Airbus A380-800's in ANA Flying Honu-kleure ({{Lang|haw|honu}} wat 'seeskilpad' in [[Hawais]] beteken)<ref>{{Cite web|url=https://airwaysmag.com/airlines/all-nippon-airways-receives-first-airbus-a380/|title=All Nippon Airways Receives First Airbus A380 (+Photos)|date=20 March 2019|website=Airways Magazine|language=en-US|access-date=2019-03-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://japantoday.com/category/business/ana-takes-delivery-of-first-airbus-a380|title=ANA takes delivery of first Airbus A380|website=Japan Today|language=en|access-date=2019-03-21}}</ref> <gallery mode="packed-hover" heights="130"> Lêer:JA712A (7226646904).jpg|ANA Boeing 777-200 in Star Alliance-livery Lêer:JA606A (10758748516) (2).jpg|ANA Boeing 767-300ER in panda-lewery (sedert teruggeverf in standaard-livery) Lêer:Boeing 747-481D, All Nippon Airways - ANA AN1621241.jpg|Boeing 747-400 in spesiale Pokémon (Hoenn) kleur Lêer:ANA Boeing 787-8 JA809A at Takamatsu Airport.JPG|Boeing 787-8 in spesiale 787-lansering-livery Lêer:ANA B787-8(JA801A) Dreamliner (6862123657).jpg|Boeing 787-8 in spesiale 787-lansering-livery Lêer:All Nippon Airways Boeing 747-400 yellow pokemon.jpg|Boeing 747-400 in spesiale geel Pokémon (Hoenn) kleur Lêer:ANA B737-700(JA02AN) "Gold Jet" (3943310662).jpg|Boeing 737-700 in Gold Jet-lewerry Lêer:Boeing 777-381, All Nippon Airways - ANA AN1989429.jpg|Boeing 777-300 in spesiale Pokémon (Unova) kleur Lêer:ANA retrojet JA602A.jpg|Boeing 767-300 in retro-livery Lêer:All Nippon Airways, Boeing 787-9 Dreamliner, JA873A (25877953413).jpg|Boeing 787-9 Dreamliner in Star Wars R2-D2 kleur Lêer:All Nippon Airways, Boeing 777-300ER JA789A 'BB-8 livery' NRT (25984658984).jpg|Boeing 777-300ER in Star Wars BB-8-kleur Lêer:All Nippon Airways Boeing 737-800 (JA85AN) at Chubu International Airport.jpg|Boeing 737-800 in Tohoku Flower Jet-lewerry Lêer:JA743A at ITM.jpg|Boeing 777-200ER in Star Wars C-3PO kleur Lêer:All Nippon Airways A380 (JA381A) @ NRT, April 2019.jpg|Airbus A380-800 in Flying Honu-kleur Lêer:JA741A (39186350185).jpg|Boeing 777-200ER in The New Tokyo 2020-livery </gallery> == Dienste == === Nuwe kajuit === Die "Inspiration of Japan"-kajuitkenmerke, wat in 2009 bekendgestel is, sluit in volledige-platlê-bed-sitplekke in die besigheidsklas, byna toegemaakte eersteklas-suite-sitplekke, vaste dop-agtersitplekke in albei sy ekonomiese klasse, 'n nuwe AVOD-in-vlug-vermaakstelsel (gebaseer op Panasonic Avionics Corporation se eX2 IFE -stelsel met [[iPod]] -verbinding, insitplek-inkopies en maaltydbestelling sowel as kajuit-raakskermkonsoles) sowel as verbeterings aan sy invlugdiens. [[Lêer:ANA_Boeing_787-8_Dreamliner_cabin_LED_show.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/ANA_Boeing_787-8_Dreamliner_cabin_LED_show.jpg/220px-ANA_Boeing_787-8_Dreamliner_cabin_LED_show.jpg|duimnael| ANA "Inspiration of Japan" 787 Dreamliner ekonomiese klas]] Sedert Februarie 2010 bied ANA toilette vir slegs vroue op internasionale vlugte.<ref>Pawlowski, A. "[http://www.cnn.com/2010/TRAVEL/02/24/women.only.lavatory.ana/index.html?hpt=T2 Airline to introduce women-only lavatories]". </ref> Die eerste [[Boeing 787 Dreamliner|Boeing 787]] wat die lugredery ontvang het, het bidets in beide ekonomiese en besigheidsklastoilette. <ref>{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052970204010604576592890660125236|work=The Wall Street Journal|first=David|last=Kesmodel|title=On ANA Dreamliner, Bidets and Bigger Windows Await|date=26 September 2011}}</ref> == Verwysings == == Eksterne skakels == * [https://www.ana.co.jp/ All Nippon Airways webwerf] * [https://web.archive.org/web/20100123192214/http://www.anatc.com/english/ Alle Nippon Airways Trading Company] * [https://web.archive.org/web/*/http://www.ananet.or.jp/ ANA Net] (argief) * [http://www.ana-sw.com/ ANA Star Wars-projek] [[Kategorie:Artikels met teks in Japannees]] [[Kategorie:Pages with unreviewed translations]] e1evq8e74p8h3dn0jagpmzalp5escnt 2516972 2516961 2022-08-02T15:08:32Z Aliwal2012 39067 opruim, nog besig! wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="float:right;margin:0 0 1em 1em;font-size:90%;clear:right;" cellspacing="5" |+ style="text-align:center; font-size:larger;" | '''All Nippon Airways'''<br /> |- | colspan="2" style="padding-bottom:1em;text-align:center;" | [[Lêer:ANA Boeing 747SR PER Wheatley.jpg|duimnael|300px|ANA Boeing 747SR-81 by [[Perth-lughawe]] (middel-1980).]] |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''IATA:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | NH |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''ICAO:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | ANA |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Roepsein:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | ALL NIPPON |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Gestig:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 27 Desember 1952 |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Ondernemingsvorm:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Aandelemaatskappy |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Hoofkwartier:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Minato, [[Tokio]] <ref>{{cite web |title=Airline Membership |work=IATA |url=http://www.iata.org/membership/Pages/airline_members_list.aspx?All=true |access-date=1 Oktober 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191215193003/https://www.iata.org/membership/pages/airline_members_list.aspx%3FAll%3Dtrue |archive-date=15 Desember 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Hooflughawe:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Haneda Internasionale Lughawe]]<br /> Kansai Internasionale Lughawe<br />[[Narita Internasionale Lughawe]]<br />Osaka Internasionale Lughawe |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Voorsitter:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Shinya Katanozaka |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''President en [[HUB]]:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Yuji Hirako |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Werknemers''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | {{wins}} 45&nbsp;849 (2019) |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Alliansie:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Star Alliance (1999) |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Bestemmings:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 104 |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Vloot:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 214 vliegtuie |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Webtuiste:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | http://www.ana.co.jp/ |} '''All Nippon Airways''' ([[Japannees]]: 全日本空輸株式会社, Zen Nippon Kūyu Kabushiki gaisha, TYO: 9202), ook bekend as '''ANA''' (of Zennikkū (全日空) is 'n internasionale [[lugredery]] met sy hoofkwartier in die Shiodome-gebied van Minato-wyk, [[Tokio]], [[Japan]]. Dit bedryf dienste na en van beide plaaslike en internasionale bestemmings<ref>{{cite web|url=http://www.atwonline.com/magazine/article.html?articleID=1860 |title=ATW's 2007 Airline of the Year |work=Air Transport World |access-date=19 Augustus 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080129134101/http://www.atwonline.com/magazine/article.html?articleID=1860 |archive-date=29 Januarie 2008 }}</ref> en het teen 2019 meer as 45&nbsp;800 werknemers in diens gehad.<ref name=corporate>{{cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/index.html |title=Corporate Profile |publisher=ANA |access-date=9 October 2015}}</ref> Benewens sy hooflynbedrywighede, beheer ANA verskeie filiaal-passasiervervoerders,<ref>{{cite web |url=https://www.ana.co.jp/group/gyoken/ae.html |language=ja |script-title=ja:グループ会社一覧 |publisher=All Nippon Airways |access-date=1 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121028144125/http://www.ana.co.jp/group/gyoken/ae.html |archive-date=28 October 2012 |url-status=dead }}</ref> insluitend sy streeklugredery, ANA Wings, Air Nippon, [[Air Do]] ('n [[laekosteredery]] wat geskeduleerde diens tussen Tokio en stede in [[Hokkaido]] bedryf), en Allex Cargo (ANA Cargo - die lugvragafdeling wat deur Air Japan bedryf word). ANA is ook die grootste aandeelhouer in Peach, 'n laekoste-gesamentlike onderneming met die Hongkongse maatskappy First Eastern Investment Group. In Oktober 1999 het die lugdiens 'n lid van [[Star Alliance]] geword. Op 29 Maart 2013 is ANA deur Skytrax as 'n 5-ster-lugredery aangewys. Op 27 April 2018 is ANA Business Jet Co., Ltd. aangekondig, 'n gesamentlike onderneming met Sojitz om privaatstralerhuurvlugte te lewer.<ref>Private Jet Card Comparisons https://privatejetcardcomparisons.com/2018/04/29/all-nippon-airways-forms-private-jet-charter-company/</ref> [[Lêer:ANA B777-200(JA8197) (6492917127).jpg|duimnael|links|260px|All Nippon Airways [[Boeing 777]]-200 styg op van [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Haneda Lughawe]].]] [[Lêer:ANA Boeing 767-300 Monty.jpg|duimnael|links|260px|All Nippon Airways [[Boeing 767]]-300 by Haneda Lughawe.]] == Geskiedenis == === Ontstaan === ANA se vroegste voorouer was "Japan Helicopter and Aeroplane Transports Company" (ook bekend as Nippon Helicopter and Aeroplane), 'n lugrederymaatskappy wat op 27 Desember 1952 gestig is.<ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}</ref> Nippon Helicopter was die bron van wat later ANA se IATA-lugrederykode, '''NH''', sou wees. <ref name="aboutana"> {{Cite web|url=http://travel.sina.com.cn/air/2008-09-03/183024204.shtml|publisher=Sina Travel|language=zh-cn|script-title=zh:全日空航空公司简介_新浪旅游_新浪网|access-date=2 November 2009}}</ref> [[Lêer:ANA_Boeing_737-200_old_livery.jpg|duimnael|[[Boeing 737|Boeing 737-200]] in ANA se laat-1960's–1983 "Mohican Livery"]] NH het in Februarie 1953 met [[helikopter]]dienste begin. Op 15 Desember 1953 het dit sy eerste vragvlug tussen [[Osaka]] en [[Tokio]] met 'n de Havilland Dove onderneem.<ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html "ANA's history"]. </cite></ref> Dit was die eerste geskeduleerde vlug wat deur 'n Japannese vlieënier in die naoorlogse Japan gevlieg is. Passasiersdiens op dieselfde roete het op 1 Februarie 1954 begin en is in Maart na 'n de Havilland Heron opgegradeer. <ref name="ana50">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-52.html|website=www.ana.co.jp|script-title=ja:企業情報 ANA history 1950s|access-date=10 December 2009}}</ref> In 1955 het [[Douglas DC-3|Douglas DC-3's]] ook vir NH begin vlieg, <ref name="ANAHistory" /> teen daardie tyd het die lugredery se roetenetwerk van die noorde van [[Kioesjoe]] na [[Sapporo]] gestrek. In Desember 1957 het ''Nippon Helicopter'' sy naam verander na ''All Nippon Airways Company''.<ref name="merge">{{Cite web|url=http://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main2.html|title=ANA's History|website=ana.co.jp|publisher=ANA Holdings|access-date=3 September 2016}}</ref> ANA se ander voorouer was Far East Airlines.<ref name="ANAhistory">{{Cite web|url=http://www.fundinguniverse.com/company-histories/All-Nippon-Airways-Co-Ltd-Company-History.html|title=All Nippon Airways Co., Ltd. -- Company History|year=2009|publisher=International Directory of Company Histories|access-date=19 August 2009}}</ref> Alhoewel dit op 26 Desember 1952 gestig is, een dag voor Nippon Helikopter, het dit eers op 20 Januarie 1954 begin werk, toe dit met nagvragritte tussen Osaka en Tokio begin het, ook met 'n de Havilland Dove. Dit het die DC-3 vroeg in 1957 aangeneem, waarna sy roetenetwerk deur die suide van Japan van [[Tokio]] na Kagoshima gestrek het.<ref name="ana50">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-52.html|website=www.ana.co.jp|script-title=ja:企業情報 ANA history 1950s|access-date=10 December 2009}}</ref> Far East Airlines het in Maart 1958 met die nuutbenaamde All Nippon Airways saamgesmelt. Die gekombineerde maatskappye het 'n totale markkapitalisasie van 600 miljoen [[jen]] gehad, en die resultaat van die samesmelting was Japan se grootste private lugredery.<ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}</ref> Die saamgesmelte lugredery het 'n nuwe Japannese naam gekry (全日本空輸; Zen Nippon Kūyu; Japan Lugvervoer). Die maatskappy se logo van die groter NH is gekies as die logo van die nuwe gekombineerde lugredery, en die nuwe lugdiens het 'n roetenetwerk bedryf wat gekombineer is vanaf sy twee voorgangers.<ref name="ANAHistory" /> === Binnelandse era === [[Lêer:All_Nippon_Airways_B747-481s_at_Tokyo_International_Airport's_second_terminal_building.jpg|duimnael|Twee ANA-vliegtuie (albei [[Boeing 747-400|Boeing 747-400D's]]) by [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]] (Haneda-lughawe)]] ANA het deur die 1960's gegroei en die [[Vickers Viscount]] in 1960 en die [[Fokker F27 Friendship|Fokker F27]] in 1961 by die vloot gevoeg.In Oktober 1961 is ANA se debuut op die Tokio Aandelebeurs sowel as die Osaka Sekuriteitebeurs aangekondig. In 1963 was nog 'n samesmelting, met Fujita Airlines, wat die maatskappy se kapitaal tot 4,65 miljard jen verhoog het. In 1965 het ANA stralers met [[Boeing 727|Boeing 727's]] op die Tokio-Sapporo-roete bekendgestel. Dit het ook Japan se eerste tuisgeboude [[turboskroef]]vliegtuig, die NAMC YS-11 in 1965 bekend gestel, wat die Convair 440's op plaaslike roetes vervang het. In 1969 het ANA sy eerste Boeing 737-dienste bekendgestel.<ref name="ANAHistory" /> [[Lêer:ANA_L-1011-1_(1992_Osaka_International_Airport).jpg|duimnael| Sleutel ANA-vloottipes in die vroeë 1990's: Boeing 747SR, [[Lockheed L-1011 TriStar]] en [[Airbus A320]]-200]] Soos ANA gegroei het, het dit reismaatskappye regoor Japan gekontrakteer om gronddienste in elke streek te lewer. Baie van hierdie maatskappye het aandele in ANA as deel van hul besigheidsooreenkoms ontvang. Sommige van hierdie verhoudings gaan tot vandag voort in verskillende vorme: byvoorbeeld, Nagoya Railroad, wat ANA se bedrywighede in die Chūbu-streek saam met ander vennootskappe behartig het,<ref>{{Cite web|url=http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1996/1996%20-%200807.html|title=Boeing &#124; 1996 &#124; 0807 &#124; Flight Archive|publisher=[[FlightGlobal]]|access-date=1 October 2012}}</ref> behou 'n permanente setel in ANA se raad van direkteure.<ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/ir/pdf/gov/gov_091019.pdf|title=Corporate Governance|publisher=All Nippon Airways, Co. Ltd|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025080801/http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1996/1996%20-%200807.html|archive-date=25 October 2012|access-date=1 October 2012}}</ref> Teen 1974 was ANA Japan se grootste binnelandse lugrederynetwerk.<ref name="ANAhistory" /> ANA het sy eerste wyerompvliegtuie, ses [[Lockheed L-1011 TriStar|Lockheed L-1011 Tristars]], in November 1971 gekoop, na 'n uitgerekte verkoopspoging deur Lockheed wat onderhandelinge tussen die Amerikaanse president [[Richard Nixon]], Japannese premier Kakuei Tanaka en die Britse premier [[Edward Heath]] (ten gunste van enjinvervaardiger [[Rolls-Royce plc|Rolls-Royce]]). Tanaka het ook druk op Japanse reguleerders geplaas om ANA toe te laat om op Asië-roetes te werk as deel van die pakket. <ref>{{Cite magazine|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080206223908/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910475,00.html|archivedate=6 February 2008|accessdate=1 October 2012}}</ref> Die vliegtuie is in 1974 op die Tokio-Okinawa-roete in diens geneem. Die redery het McDonnell Douglas DC-10's bestel, maar het die bestelling op die laaste oomblik gekanselleer en na Lockheed oorgeskakel, wat moontlike omkopery van premier Tanaka behels het.<ref>{{cite magazine|title=Lockheed President A. Carl Kochian claimed it was extortion, not bribery, that led payments by Lockeed to recipients in Japan|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,914484,00.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20070823184822/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,914484,00.html|url-status=dead|archive-date=23 August 2007|magazine=Time|date=9 August 1976|access-date=1 October 2012}}</ref> [[Lêer:ANA_aircraft_at_Sapporo_airport.JPG|duimnael|ANA [[Boeing 737]]-500 by Nuwe Chitose Lughawe. 'n ANA [[Boeing 777|Boeing 777-200]] kan tydens sy finale nadering in die agtergrond gesien word.]] Boeing 747-200's is in 1976 op die Tokio-Sapporo- en Tokio-Fukuoka-roetes ingestel<ref name="ANAHistory" /> en [[Boeing 767|Boeing 767's]] in 1983 <ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/galleryclassi/1983/762.html|title=ANA Sky Web|publisher=All Nippon Airways|access-date=19 August 2009}}</ref> op [[Sjikokoe]] -roetes. Die vervoerder se eerste B747 's was die kortafstand SR-variant, spesiaal ontwerp vir Japannese binnelandse roetes. <ref name="ana70">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-70.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1970's|access-date=10 December 2009}}</ref> === Internasionale era === In 1986 het ANA begin uitbrei om ook 'n mededingende internasionale vervoerder te word. <ref name="ANAHistory" /> Op 3 Maart 1986 het ANA geskeduleerde internasionale vlugte met 'n passasiersdiens vanaf [[Tokio]] na [[Guam]] begin.<ref>[http://www.anaskyweb.com/fly_20th/e/history.html 'The History of ANA's 20 years of international flight Service', ''ANA Sky Web'' (June 2006)]. </ref> Vlugte na [[Los Angeles]] en [[Washington, D.C.]], gevolg deur jaareinde, en ANA het ook 'n diensooreenkoms met [[American Airlines]] <ref name="ANAHistory" /> aangegaan om die Amerikaanse lugdiens se nuwe vlugte na [[Narita Internasionale Lughawe|Narita]] te voed. ANA het sy internasionale dienste geleidelik uitgebrei: na [[Beijing]], [[Dalian]], [[Hongkong]] en [[Sydney]] in 1987; na [[Seoel]] in 1988; na [[Londen]] en [[Saipan]] in 1989; na [[Parys]] in 1990 en na [[New York]] en [[Singapoer]] in 1991. <ref name="ana80">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-80.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1980's|access-date=10 December 2009}}</ref> <ref name="ana90">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-90.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1990's|access-date=10 December 2009}}</ref> Airbus-toerusting soos die A320 en A321 is in die vroeë 1990's by die vloot gevoeg, asook die [[Boeing 747-400]]-straler. ANA het in Oktober 1999 by die [[Star Alliance]] aangesluit.<ref>{{Cite web|url=http://www.staralliance.com/en/meta/airlines/NH.html|title=ANA|publisher=[[Star Alliance]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20090906065811/http://www.staralliance.com/en/meta/airlines/NH.html|archive-date=6 September 2009|access-date=1 October 2012}}</ref> In 2004 het ANA se wins vir die eerste keer JAL s'n oorskry. Daardie jaar, met 'n oorskot van gleuwe as gevolg van die bou van nuwe lughawens en die voortdurende uitbreiding van [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Haneda Internasionale Lughawe]], het ANA 'n vloothernuwingsplan aangekondig wat sommige van sy groot vliegtuie met 'n groter aantal kleiner vliegtuie sou vervang. <ref>{{Cite news|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041011203843/http://www.japantimes.co.jp/cgi-bin/getarticle.pl5?nb20041001a2.htm|archivedate=11 October 2004|accessdate=2 September 2006}}</ref> In Julie 2011 het All Nippon Airways en AirAsia ooreengekom om 'n [[Laekosteredery|laekoste-lugdiens]] te vorm, genaamd AirAsia Japan, gebaseer op [[Tokio]] se [[Narita Internasionale Lughawe]]. ANA het 51 persent aandele gehou en AirAsia 33 persent.<ref>{{cite web|url=http://www.flightglobal.com/articles/2011/07/21/359756/airasia-and-ana-to-form-low-cost-carrier-in-japan.html|title=AirAsia and ANA to form low-cost carrier in Japan|date=21 July 2011|publisher=FlightGlobal|archive-url=https://web.archive.org/web/20110724065614/http://www.flightglobal.com/articles/2011/07/21/359756/airasia-and-ana-to-form-low-cost-carrier-in-japan.html|archive-date=24 July 2011|access-date=1 October 2012|url-status=dead}}</ref> [[Lêer:Utility_Center_Building_01.jpg|duimnael|Die Utility Centre-gebou, die voormalige hoofkwartier van ANA by [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]]]] In Maart 2018 het All Nippon Airways die integrasie van sy twee [[Laekosteredery|laekostediensfiliale]] Peach Aviation en Vanilla Air in een entiteit aangekondig wat die Peach-naam behou.<ref>{{Cite press release|url=https://www.ana.co.jp/group/en/pr/201803/20180322.html|title=Peach Aviation and Vanilla Air Unite Together to become the leading LCC in Asia|publisher=All Nippon Airways}}</ref> Op 29 Januarie 2019 het ANA Holdings 'n 9,5%-belang in PAL Holdings, Philippine Airlines se moedermaatskappy, vir VS$95 miljoen gekoop.<ref>{{cite news|url=https://business.inquirer.net/264319/japans-ana-philippine-airlines-seal-investment-deal|title=Japan's ANA, Philippine Airlines seal investment deal|first=Miguel R.|last=Camus|newspaper=Philippine Daily Inquirer|date=29 January 2019}}</ref> == Hoofkwartier == [[Lêer:Shiodome_City_Center_2018.jpg|regs|duimnael|Shiodome-stadsentrum in Minato, Tokio, die hoofkwartier van ANA Holdings <ref name="Principal">"[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/info/index_sm.html Principal Offices]" All Nippon Airways.</ref>]] All Nippon Airways se hoofkantoor is in die Shiodome-stadsentrum in die Shiodome-gebied van Minato, Tokio, Japan.<ref>[https://www.ana.co.jp/eng/flights/ticketoffices/japan/index.html ANA City Offices/Ticketing Offices Japan]. </ref> In die laat 1960's was ANA se hoofkwartier in die Hikokan-gebou in Shinbashi, Minato. Van die 1970's tot die laat 1990's was All Nippon Airways se hoofkwartier in die Kasumigaseki-gebou in Chiyoda, Tokio.<ref>"World Airline Directory"</ref> Voordat hy in sy huidige hoofkwartier ingetrek het, was ANA se hoofkwartier op die [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]] in Ōta, Tokio, gehad. <ref>"[https://web.archive.org/web/20000408155347/http://svc.ana.co.jp/brief/corp/index_e.html Corporate Information]". </ref> In 2002 het ANA aangekondig dat dit 10 verdiepings in die nuwe Shiodome-stadsentrum (toe in aanbou) sou inneem. ANA het aangekondig dat hy ook sommige filiale na die Shiodome-stadsentrum gaan verskuif.<ref name="HQCentralTokyo">"[http://goliath.ecnext.com/coms2/gi_0199-1997110/ANA-to-move-HQ-to.html ANA to move HQ to central Tokyo to gear up for competition.]" </ref> == Filiale == ANA Groep is 'n groep maatskappye wat ten volle of hoofsaaklik deur ANA besit word. Dit bestaan uit die volgende:<ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/group/sky/index.html|title=AboutANA|access-date=10 May 2015}}</ref> * Air Japan * ANA Wings * [[Air Do]] (hroofaandeelhouer) * Peach (grootste aandeelhouer) * Philippine Airlines (9,5% aandeelhouer) * [[Vietnam Airlines]] (8,8% aandeelhouer) * IFTA (Flight Training Academy wat vlieëniers vir ANA Group lugrederye en ander wêreldwye lugrederye oplei volgens kontrak) * Pan Am International Flight Academy ;Gestaak * AirAsia Japan (gevou in Peach Aviation) * Air Hokkaido (80% aandeelhouding, bedrywighede gestaak op 31 Maart 2006) * Allex Cargo (saamgesmelt in Air Japan) Die volgende lugdienste het op 1 Oktober 2010 in ANA Wings saamgesmelt * Air Nippon * Air Nippon Network * Air Next * Air Central == Vragdienste == [[Lêer:ANA_&_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/ANA_%26_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg/220px-ANA_%26_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg|duimnael| 'n Boeing 767-300BCF van Allex Cargo]] Sedert Mei 2021 bedryf ANA 'n vloot van 6 vragvliegtuie, insluitend 4 [[Boeing 767|Boeing 767-300ER]] (BCF) en 2 [[Boeing 777]]F.<ref name="fleet">{{Cite web|url=https://www.planespotters.net/airline/All-Nippon-Airways|title=All Nippon Airways Fleet Details and History|date=28 November 2019|website=Planespotters.net|access-date=28 November 2019}}</ref> ANA se vragtuie vlieg op 18 internasionale en 6 binnelandse roetes. ANA bedryf 'n oornag-vragspil by die Naha-lughawe in [[Okinawa-prefektuur|Okinawa]], wat inkomende vragvragvlugte vanaf sleutelbestemmings in Japan, China en Suidoos-Asië tussen 01:00 en 04:00 ontvang, gevolg deur retoervlugte tussen 04:00 en 06:00, wat oornagdiens tussen hierdie streekspilpunte moontlik maak, sowel as verdere verbindings na ander ANA- en vennoot-vervoerdervlugte. Die 767 vragtuie bedryf ook dagvlugte vanaf Narita en Kansai na verskeie bestemmings in Oos- en Suidoos-Asië. ANA bedryf ook 'n 767-vragtuig op 'n oornag Kansai-Haneda-Saga-Kansai-roete op weeksaande,<ref>{{cite web|url=http://www.ana.co.jp/cargo/ja/dom/air_info/timetable/pdf/night.pdf|title=|website=www.ana.co.jp|archive-url=https://web.archive.org/web/20140425112436/http://www.ana.co.jp/cargo/ja/dom/air_info/timetable/pdf/night.pdf|archive-date=25 April 2014}}</ref> wat deur oornagafleweringsdienste gebruik word om pakkies na en van bestemmings in [[Kioesjoe]] te stuur.<ref>{{Cite web|url=http://www.pref.saga.lg.jp/web/at-contents/kuko/yakan/yakangaiyou.html|title=Archived copy|publisher=Saga Prefecture Government|language=ja|script-title=ja:佐賀県：有明佐賀空港：夜間貨物便について|archive-url=https://web.archive.org/web/20130719135106/http://www.pref.saga.lg.jp/web/at-contents/kuko/yakan/yakangaiyou.html|archive-date=19 July 2013|access-date=17 July 2013}}</ref> ANA Cargo en die Verenigde State-gebaseerde [[United Parcel Service]] het 'n vrag-alliansie en 'n kodedeelooreenkoms, soortgelyk aan 'n lugredery-alliansie, om ledevrag op [[UPS Airlines]]-vliegtuie te vervoer.<ref>{{Cite web|url=http://www.marketwatch.com/news/story/All-Nippon-Airways-UPS-work/story.aspx?guid=C217C64D-897F-421D-B04D-093357133808|title=All Nippon Airways and UPS to work together amid cargo slump|last=Chris Oliver|website=MarketWatch|access-date=10 May 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.japancorp.net/Article.Asp?Art_ID=20602|title=JCN Newswire - Asia Press Release Distribution|website=japancorp.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20101219221459/http://japancorp.net/Article.Asp?Art_ID=20602|archive-date=19 December 2010}}</ref> ANA het ook 'n lang historiese verhouding met Nippon Cargo Airlines, 'n Narita-gebaseerde operateur van Boeing 747-vragtuie. ANA het NCA in 1978 saam met die redery Nippon Yusen gestig en op 'n stadium 27,5% van NCA se aandele gehou. ANA het sy belang in 2005 aan NYK verkoop, maar het 'n tegniese vennootskap met NCA behou.<ref name="N1">{{Cite press release|date=12 July 2005|url=http://www.nca.aero/e/news/2005/pdf/050712e.pdf|access-date=28 February 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080409124604/http://www.nca.aero/e/news/2005/pdf/050712e.pdf|archivedate=9 April 2008}}</ref> ANA het in Julie 2013 aangekondig dat hy NCA se 747-vragvliegtuie sal huur vir 'n oornagvragrit tussen Narita en Okinawa, wat die kapasiteit tussen ANA se sleutelvragspilpunte sou verdubbel en 767 vliegtuie sal vrystel om nuwe roetes van Okinawa na Nagoya en Qingdao te bedryf. == Bestemmings == ANA het 'n uitgebreide binnelandse roetenetwerk wat die hele Japan dek, van Hokkaido in die noorde tot Okinawa in die suide. ANA se internasionale roetenetwerk strek oor China, Korea, Indië, Suidoos-Asië, Kanada, Verenigde State, Meksiko, Australië en Wes-Europa. Sy belangrikste internasionale spilpunt is [[Narita Internasionale Lughawe]], waar dit die Suidevleuel van Terminaal 1 met sy [[Star Alliance]]-vennote deel.<ref>[http://www.anaskyweb.com/narita/e/index.html 'Terminal 1 South wing open at Narita Airport', ''ANA Sky Web'' (June 2006)]. </ref> {{Multibeeld||||||||align=center|footer=<center>ANA bedrywighede by van sy bestemmings, Haneda Lughawe (links) en Itami Lughawe (regs)</center>|image1=All Nippon Airways B777-381 (JA752A-28274-160).jpg|width1=310|caption1=|image2=ANAFleet ItamiAirport.jpg|width2=318|caption2=}} == Kleurskemas == Die huidige "Triton blou" kleur het 'n wit en grys romp, met 'n blou strook onder die vensters geverf. Die ANA-logo en sy slagspreuk "Inspiration of Japan" is bokant die vensters geverf. Die vertikale stabiliseerder is blou geverf met die woord ANA sywaarts geverf. === Spesiale kleurskemas === Baie ANA-vliegtuie het deur die jare in spesiale kleure gevlieg: * Ses stralers in [[Star Alliance]]-kleure: twee Boeing 777-200's, een Boeing 777-300ER, een Boeing 767-300ER, een Boeing 737-800 en een Boeing 787-9 * Vyf [[Pokémon]]-tema-stralers: drie Boeing 747-400's, een Boeing 767-300 en een Boeing 777-300 * Vier [[Star Wars (franchise)|Star Wars-]]<nowiki/>tema-stralers: een Boeing 787-9 in 'n R2-D2- kleur; een Boeing 777-300ER in 'n BB-8- kleur; een Boeing 767-300ER in 'n gemengde R2-D2 en BB-8 kleur; en een Boeing 777-200ER in 'n C-3PO-kleur.<ref>{{Cite web|url=https://www.ana-sw.com/en/jets|title=Star Wars™ Jets|website=ANA Star Wars™ Project|access-date=21 July 2018}}</ref> * Drie Airbus A380-800's in ANA Flying Honu-kleure (''honu'' wat 'seeskilpad' in [[Hawais]] beteken)<ref>{{Cite web|url=https://airwaysmag.com/airlines/all-nippon-airways-receives-first-airbus-a380/|title=All Nippon Airways Receives First Airbus A380 (+Photos)|date=20 March 2019|website=Airways Magazine|language=en-US|access-date=2019-03-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://japantoday.com/category/business/ana-takes-delivery-of-first-airbus-a380|title=ANA takes delivery of first Airbus A380|website=Japan Today|language=en|access-date=2019-03-21}}</ref> <gallery mode="packed-hover" heights="130"> Lêer:JA712A (7226646904).jpg|ANA Boeing 777-200 in Star Alliance-kleure Lêer:Boeing 747-481D, All Nippon Airways - ANA AN1621241.jpg|Boeing 747-400 in spesiale Pokémon (Hoenn) kleur Lêer:ANA Boeing 787-8 JA809A at Takamatsu Airport.JPG|Boeing 787-8 in spesiale 787-lansering-kleure Lêer:All Nippon Airways Boeing 747-400 yellow pokemon.jpg|Boeing 747-400 in spesiale geel Pokémon (Hoenn) kleur Lêer:ANA B737-700(JA02AN) "Gold Jet" (3943310662).jpg|Boeing 737-700 in Gold Jet-kleure Lêer:Boeing 777-381, All Nippon Airways - ANA AN1989429.jpg|Boeing 777-300 in spesiale Pokémon (Unova) kleur Lêer:ANA retrojet JA602A.jpg|Boeing 767-300 in retro-kleure Lêer:All Nippon Airways, Boeing 777-300ER JA789A 'BB-8 livery' NRT (25984658984).jpg|Boeing 777-300ER in Star Wars BB-8-kleur Lêer:All Nippon Airways Boeing 737-800 (JA85AN) at Chubu International Airport.jpg|Boeing 737-800 in Tohoku Flower Jet-kleure Lêer:JA743A at ITM.jpg|Boeing 777-200ER in Star Wars C-3PO kleur Lêer:All Nippon Airways A380 (JA381A) @ NRT, April 2019.jpg|Airbus A380-800 in Flying Honu-kleur Lêer:JA741A (39186350185).jpg|Boeing 777-200ER in The New Tokyo 2020-kleur </gallery> == Kajuitdienste ==<!-- [[Lêer:ANA_Boeing_787-8_Dreamliner_cabin_LED_show.jpg||duimnael|links|200px|Ou ANA "Inspiration of Japan" 787 Dreamliner ekonomiese klas]] --> Die "Inspiration of Japan"-kajuitkenmerke, wat in 2009 bekendgestel is, sluit in volledige-platlê-bed-sitplekke in die besigheidsklas, byna toegemaakte eersteklas-suite-sitplekke, vaste dop-agtersitplekke in albei sy ekonomiese klasse, 'n nuwe AVOD-in-vlug-vermaakstelsel (gebaseer op Panasonic Avionics Corporation se eX2 IFE -stelsel met [[iPod]] -verbinding, insitplek-inkopies en maaltydbestelling sowel as kajuit-raakskermkonsoles) sowel as verbeterings aan sy invlugdiens. Sedert Februarie 2010 bied ANA toilette vir slegs vroue op internasionale vlugte.<ref>Pawlowski, A.[http://www.cnn.com/2010/TRAVEL/02/24/women.only.lavatory.ana/index.html?hpt=T2 Airline to introduce women-only lavatories]. </ref> Die eerste [[Boeing 787 Dreamliner]] wat die lugredery ontvang het, het bidets in beide ekonomiese en besigheidsklastoilette. <ref>{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052970204010604576592890660125236|work=The Wall Street Journal|first=David|last=Kesmodel|title=On ANA Dreamliner, Bidets and Bigger Windows Await|date=26 September 2011}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [https://www.ana.co.jp/ All Nippon Airways webwerf] * [https://web.archive.org/web/20100123192214/http://www.anatc.com/english/ Alle Nippon Airways Trading Company] * [https://web.archive.org/web/*/http://www.ananet.or.jp/ ANA Net] (argief) * [http://www.ana-sw.com/ ANA Star Wars-projek] * [http://www.fly-ana.com/ Amptelike webtuiste] * {{Commonskat-inlyn|All Nippon Airways}} {{en-vertaal|pl=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=All_Nippon_Airways&oldid=1101340242}} [[Kategorie:Japanse maatskappye]] [[Kategorie:Lugrederye]] c4fjzuik6q0prulfm9fltyzcd8el95k 2516973 2516972 2022-08-02T15:26:04Z Aliwal2012 39067 verbeter verwysings wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="float:right;margin:0 0 1em 1em;font-size:90%;clear:right;" cellspacing="5" |+ style="text-align:center; font-size:larger;" | '''All Nippon Airways'''<br /> |- | colspan="2" style="padding-bottom:1em;text-align:center;" | [[Lêer:ANA Boeing 747SR PER Wheatley.jpg|duimnael|300px|ANA Boeing 747SR-81 by [[Perth-lughawe]] (middel-1980).]] |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''IATA:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | NH |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''ICAO:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | ANA |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Roepsein:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | ALL NIPPON |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Gestig:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 27 Desember 1952 |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Ondernemingsvorm:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Aandelemaatskappy |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Hoofkwartier:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Minato, [[Tokio]] <ref>{{cite web |title=Airline Membership |work=IATA |url=http://www.iata.org/membership/Pages/airline_members_list.aspx?All=true |access-date=1 Oktober 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191215193003/https://www.iata.org/membership/pages/airline_members_list.aspx%3FAll%3Dtrue |archive-date=15 Desember 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Hooflughawe:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Haneda Internasionale Lughawe]]<br /> Kansai Internasionale Lughawe<br />[[Narita Internasionale Lughawe]]<br />Osaka Internasionale Lughawe |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Voorsitter:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Shinya Katanozaka |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''President en [[HUB]]:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Yuji Hirako |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Werknemers''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | {{wins}} 45&nbsp;849 (2019) |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Alliansie:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | Star Alliance (1999) |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Bestemmings:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 104 |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Vloot:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | 214 vliegtuie |- | style="vertical-align: top; text-align: right;" | '''Webtuiste:''' | style="vertical-align: top; text-align: left;" | http://www.ana.co.jp/ |} '''All Nippon Airways''' ([[Japannees]]: 全日本空輸株式会社, Zen Nippon Kūyu Kabushiki gaisha, TYO: 9202), ook bekend as '''ANA''' (of Zennikkū (全日空) is 'n internasionale [[lugredery]] met sy hoofkwartier in die Shiodome-gebied van Minato-wyk, [[Tokio]], [[Japan]]. Dit bedryf dienste na en van beide plaaslike en internasionale bestemmings<ref>{{cite web|url=http://www.atwonline.com/magazine/article.html?articleID=1860 |title=ATW's 2007 Airline of the Year |work=Air Transport World |access-date=19 Augustus 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080129134101/http://www.atwonline.com/magazine/article.html?articleID=1860 |archive-date=29 Januarie 2008 }}</ref> en het teen 2019 meer as 45&nbsp;800 werknemers in diens gehad.<ref name=corporate>{{cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/index.html |title=Corporate Profile |publisher=ANA |access-date=9 October 2015}}</ref> Benewens sy hooflynbedrywighede, beheer ANA verskeie filiaal-passasiervervoerders,<ref>{{cite web |url=https://www.ana.co.jp/group/gyoken/ae.html |language=ja |script-title=ja:グループ会社一覧 |publisher=All Nippon Airways |access-date=1 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121028144125/http://www.ana.co.jp/group/gyoken/ae.html |archive-date=28 October 2012 |url-status=dead }}</ref> insluitend sy streeklugredery, ANA Wings, Air Nippon, [[Air Do]] ('n [[laekosteredery]] wat geskeduleerde diens tussen Tokio en stede in [[Hokkaido]] bedryf), en Allex Cargo (ANA Cargo - die lugvragafdeling wat deur Air Japan bedryf word). ANA is ook die grootste aandeelhouer in Peach, 'n laekoste-gesamentlike onderneming met die Hongkongse maatskappy First Eastern Investment Group. In Oktober 1999 het die lugdiens 'n lid van [[Star Alliance]] geword. Op 29 Maart 2013 is ANA deur Skytrax as 'n 5-ster-lugredery aangewys. Op 27 April 2018 is ANA Business Jet Co., Ltd. aangekondig, 'n gesamentlike onderneming met Sojitz om privaatstralerhuurvlugte te lewer.<ref>Private Jet Card Comparisons https://privatejetcardcomparisons.com/2018/04/29/all-nippon-airways-forms-private-jet-charter-company/</ref> [[Lêer:ANA B777-200(JA8197) (6492917127).jpg|duimnael|links|260px|All Nippon Airways [[Boeing 777]]-200 styg op van [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Haneda-lughawe]].]] [[Lêer:ANA Boeing 767-300 Monty.jpg|duimnael|links|260px|All Nippon Airways [[Boeing 767]]-300 by Haneda-lughawe.]] == Geskiedenis == === Ontstaan === ANA se vroegste voorouer was "Japan Helicopter and Aeroplane Transports Company" (ook bekend as Nippon Helicopter and Aeroplane), 'n lugrederymaatskappy wat op 27 Desember 1952 gestig is.<ref name="ANAHistory">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main.html|title=ANA's history|publisher=All Nippon Airways|access-date=20 September 2008}}</ref> Nippon Helicopter was die bron van wat later ANA se IATA-lugrederykode, '''NH''', sou wees. <ref name="aboutana"> {{Cite web|url=http://travel.sina.com.cn/air/2008-09-03/183024204.shtml|publisher=Sina Travel|language=zh-cn|script-title=zh:全日空航空公司简介_新浪旅游_新浪网|access-date=2 November 2009}}</ref> [[Lêer:ANA_Boeing_737-200_old_livery.jpg|duimnael|[[Boeing 737|Boeing 737-200]] in ANA se laat-1960's–1983 "Mohican Livery"]] NH het in Februarie 1953 met [[helikopter]]dienste begin. Op 15 Desember 1953 het dit sy eerste vragvlug tussen [[Osaka]] en [[Tokio]] met 'n de Havilland Dove onderneem.<ref name="ANAHistory" /> Dit was die eerste geskeduleerde vlug wat deur 'n Japannese vlieënier in die naoorlogse Japan gevlieg is. Passasiersdiens op dieselfde roete het op 1 Februarie 1954 begin en is in Maart na 'n de Havilland Heron opgegradeer. <ref name="ana50">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-52.html|website=www.ana.co.jp|script-title=ja:企業情報 ANA history 1950s|access-date=10 December 2009}}</ref> In 1955 het [[Douglas DC-3|Douglas DC-3's]] ook vir NH begin vlieg, <ref name="ANAHistory" /> teen daardie tyd het die lugredery se roetenetwerk van die noorde van [[Kioesjoe]] na [[Sapporo]] gestrek. In Desember 1957 het ''Nippon Helicopter'' sy naam verander na ''All Nippon Airways Company''.<ref name="merge">{{Cite web|url=http://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/history/main2.html|title=ANA's History|website=ana.co.jp|publisher=ANA Holdings|access-date=3 September 2016}}</ref> ANA se ander voorouer was Far East Airlines.<ref name="ANAhistory">{{Cite web|url=http://www.fundinguniverse.com/company-histories/All-Nippon-Airways-Co-Ltd-Company-History.html|title=All Nippon Airways Co., Ltd. -- Company History|year=2009|publisher=International Directory of Company Histories|access-date=19 August 2009}}</ref> Alhoewel dit op 26 Desember 1952 gestig is, een dag voor Nippon Helikopter, het dit eers op 20 Januarie 1954 begin werk, toe dit met nagvragritte tussen Osaka en Tokio begin het, ook met 'n de Havilland Dove. Dit het die DC-3 vroeg in 1957 aangeneem, waarna sy roetenetwerk deur die suide van Japan van [[Tokio]] na Kagoshima gestrek het.<ref name="ana50">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-52.html|website=www.ana.co.jp|script-title=ja:企業情報 ANA history 1950s|access-date=10 December 2009}}</ref> Far East Airlines het in Maart 1958 met die nuutbenaamde All Nippon Airways saamgesmelt. Die gekombineerde maatskappye het 'n totale markkapitalisasie van 600 miljoen [[jen]] gehad, en die resultaat van die samesmelting was Japan se grootste private lugredery.<ref name="ANAHistory" /> Die saamgesmelte lugredery het 'n nuwe Japannese naam gekry (全日本空輸; Zen Nippon Kūyu; Japan Lugvervoer). Die maatskappy se logo van die groter NH is gekies as die logo van die nuwe gekombineerde lugredery, en die nuwe lugdiens het 'n roetenetwerk bedryf wat gekombineer is vanaf sy twee voorgangers.<ref name="ANAHistory" /> === Binnelandse era === [[Lêer:All_Nippon_Airways_B747-481s_at_Tokyo_International_Airport's_second_terminal_building.jpg|duimnael|Twee ANA-vliegtuie (albei [[Boeing 747-400|Boeing 747-400D's]]) by [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]] (Haneda-lughawe)]] ANA het deur die 1960's gegroei en die [[Vickers Viscount]] in 1960 en die [[Fokker F27 Friendship|Fokker F27]] in 1961 by die vloot gevoeg.In Oktober 1961 is ANA se debuut op die Tokio Aandelebeurs sowel as die Osaka Sekuriteitebeurs aangekondig. In 1963 was nog 'n samesmelting, met Fujita Airlines, wat die maatskappy se kapitaal tot 4,65 miljard jen verhoog het. In 1965 het ANA stralers met [[Boeing 727|Boeing 727's]] op die Tokio-Sapporo-roete bekendgestel. Dit het ook Japan se eerste tuisgeboude [[turboskroef]]vliegtuig, die NAMC YS-11 in 1965 bekend gestel, wat die Convair 440's op plaaslike roetes vervang het. In 1969 het ANA sy eerste Boeing 737-dienste bekendgestel.<ref name="ANAHistory" /> [[Lêer:ANA_L-1011-1_(1992_Osaka_International_Airport).jpg|duimnael| Sleutel ANA-vloottipes in die vroeë 1990's: Boeing 747SR, [[Lockheed L-1011 TriStar]] en [[Airbus A320]]-200]] Soos ANA gegroei het, het dit reismaatskappye regoor Japan gekontrakteer om gronddienste in elke streek te lewer. Baie van hierdie maatskappye het aandele in ANA as deel van hul besigheidsooreenkoms ontvang. Sommige van hierdie verhoudings gaan tot vandag voort in verskillende vorme: byvoorbeeld, Nagoya Railroad, wat ANA se bedrywighede in die Chūbu-streek saam met ander vennootskappe behartig het,<ref>{{Cite web|url=http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1996/1996%20-%200807.html|title=Boeing &#124; 1996 &#124; 0807 &#124; Flight Archive|publisher=FlightGlobal|access-date=1 October 2012}}</ref> behou 'n permanente setel in ANA se raad van direkteure.<ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/ir/pdf/gov/gov_091019.pdf|title=Corporate Governance|publisher=All Nippon Airways, Co. Ltd|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025080801/http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1996/1996%20-%200807.html|archive-date=25 October 2012|access-date=1 October 2012}}</ref> Teen 1974 was ANA Japan se grootste binnelandse lugrederynetwerk.<ref name="ANAhistory" /> ANA het sy eerste wyerompvliegtuie, ses [[Lockheed L-1011 TriStar]]s, in November 1971 gekoop, na 'n uitgerekte verkoopspoging deur Lockheed wat onderhandelinge tussen die Amerikaanse president [[Richard Nixon]], Japannese premier Kakuei Tanaka en die Britse premier [[Edward Heath]] (ten gunste van enjinvervaardiger [[Rolls-Royce plc|Rolls-Royce]]). Tanaka het ook druk op Japanse reguleerders geplaas om ANA toe te laat om op Asië-roetes te werk as deel van die pakket.<ref>{{cite magazine|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910475,00.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20080206223908/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910475,00.html|url-status=dead|archive-date=6 February 2008|title=Somebody Up There Likes Lockheed|magazine=Time|date=13 November 1972|access-date=1 October 2012}}</ref> Die vliegtuie is in 1974 op die Tokio-Okinawa-roete in diens geneem. Die redery het McDonnell Douglas DC-10's bestel, maar het die bestelling op die laaste oomblik gekanselleer en na Lockheed oorgeskakel, wat moontlike omkopery van premier Tanaka behels het.<ref>{{cite magazine|title=Lockheed President A. Carl Kochian claimed it was extortion, not bribery, that led payments by Lockeed to recipients in Japan|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,914484,00.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20070823184822/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,914484,00.html|url-status=dead|archive-date=23 August 2007|magazine=Time|date=9 August 1976|access-date=1 October 2012}}</ref> [[Lêer:ANA_aircraft_at_Sapporo_airport.JPG|duimnael|ANA [[Boeing 737]]-500 by Nuwe Chitose Lughawe. 'n ANA [[Boeing 777|Boeing 777-200]] kan tydens sy finale nadering in die agtergrond gesien word.]] Boeing 747-200's is in 1976 op die Tokio-Sapporo- en Tokio-Fukuoka-roetes ingestel<ref name="ANAHistory" /> en [[Boeing 767|Boeing 767's]] in 1983 <ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/galleryclassi/1983/762.html|title=ANA Sky Web|publisher=All Nippon Airways|access-date=19 August 2009}}</ref> op [[Sjikokoe]] -roetes. Die vervoerder se eerste B747 's was die kortafstand SR-variant, spesiaal ontwerp vir Japannese binnelandse roetes. <ref name="ana70">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-70.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1970's|access-date=10 December 2009}}</ref> === Internasionale era === In 1986 het ANA begin uitbrei om ook 'n mededingende internasionale vervoerder te word. <ref name="ANAHistory" /> Op 3 Maart 1986 het ANA geskeduleerde internasionale vlugte met 'n passasiersdiens vanaf [[Tokio]] na [[Guam]] begin.<ref>[http://www.anaskyweb.com/fly_20th/e/history.html 'The History of ANA's 20 years of international flight Service', ''ANA Sky Web'' (June 2006)]. </ref> Vlugte na [[Los Angeles]] en [[Washington, D.C.]], gevolg deur jaareinde, en ANA het ook 'n diensooreenkoms met [[American Airlines]] <ref name="ANAHistory" /> aangegaan om die Amerikaanse lugdiens se nuwe vlugte na [[Narita Internasionale Lughawe|Narita]] te voed. ANA het sy internasionale dienste geleidelik uitgebrei: na [[Beijing]], [[Dalian]], [[Hongkong]] en [[Sydney]] in 1987; na [[Seoel]] in 1988; na [[Londen]] en [[Saipan]] in 1989; na [[Parys]] in 1990 en na [[New York]] en [[Singapoer]] in 1991. <ref name="ana80">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-80.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1980's|access-date=10 December 2009}}</ref> <ref name="ana90">{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/ana-info/ana/ana_history/menu/chrono-90.html|publisher=All Nippon Airways|script-title=ja:企業情報 ANA history 1990's|access-date=10 December 2009}}</ref> Airbus-toerusting soos die A320 en A321 is in die vroeë 1990's by die vloot gevoeg, asook die [[Boeing 747-400]]-straler. ANA het in Oktober 1999 by die [[Star Alliance]] aangesluit.<ref>{{Cite web|url=http://www.staralliance.com/en/meta/airlines/NH.html|title=ANA|publisher=[[Star Alliance]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20090906065811/http://www.staralliance.com/en/meta/airlines/NH.html|archive-date=6 September 2009|access-date=1 October 2012}}</ref> In 2004 het ANA se wins vir die eerste keer JAL s'n oorskry. Daardie jaar, met 'n oorskot van gleuwe as gevolg van die bou van nuwe lughawens en die voortdurende uitbreiding van [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe]], het ANA 'n vloothernuwingsplan aangekondig wat sommige van sy groot vliegtuie met 'n groter aantal kleiner vliegtuie sou vervang. <ref>{{cite news|url=http://www.japantimes.co.jp/cgi-bin/getarticle.pl5?nb20041001a2.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20041011203843/http://www.japantimes.co.jp/cgi-bin/getarticle.pl5?nb20041001a2.htm |url-status=dead |archive-date=11 October 2004 |newspaper=Japan Times |title=Fleet Renewal Plan |date=1 October 2004 |access-date=2 September 2006 }}</ref> In Julie 2011 het All Nippon Airways en AirAsia ooreengekom om 'n [[Laekosteredery|laekoste-lugdiens]] te vorm, genaamd AirAsia Japan, gebaseer op [[Tokio]] se [[Narita Internasionale Lughawe]]. ANA het 51 persent aandele gehou en AirAsia 33 persent.<ref>{{cite web|url=http://www.flightglobal.com/articles/2011/07/21/359756/airasia-and-ana-to-form-low-cost-carrier-in-japan.html|title=AirAsia and ANA to form low-cost carrier in Japan|date=21 July 2011|publisher=FlightGlobal|archive-url=https://web.archive.org/web/20110724065614/http://www.flightglobal.com/articles/2011/07/21/359756/airasia-and-ana-to-form-low-cost-carrier-in-japan.html|archive-date=24 July 2011|access-date=1 October 2012|url-status=dead}}</ref> [[Lêer:Utility_Center_Building_01.jpg|duimnael|Die Utility Centre-gebou, die voormalige hoofkwartier van ANA by [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]]]] In Maart 2018 het All Nippon Airways die integrasie van sy twee [[Laekosteredery|laekostediensfiliale]] Peach Aviation en Vanilla Air in een entiteit aangekondig wat die Peach-naam behou.<ref>{{Cite press release|url=https://www.ana.co.jp/group/en/pr/201803/20180322.html|title=Peach Aviation and Vanilla Air Unite Together to become the leading LCC in Asia|publisher=All Nippon Airways}}</ref> Op 29 Januarie 2019 het ANA Holdings 'n 9,5%-belang in PAL Holdings, Philippine Airlines se moedermaatskappy, vir VS$95 miljoen gekoop.<ref>{{cite news|url=https://business.inquirer.net/264319/japans-ana-philippine-airlines-seal-investment-deal|title=Japan's ANA, Philippine Airlines seal investment deal|first=Miguel R.|last=Camus|newspaper=Philippine Daily Inquirer|date=29 January 2019}}</ref> == Hoofkwartier == [[Lêer:Shiodome_City_Center_2018.jpg|regs|duimnael|Shiodome-stadsentrum in Minato, Tokio, die hoofkwartier van ANA Holdings <ref name="Principal">"[https://www.ana.co.jp/eng/aboutana/corporate/info/index_sm.html Principal Offices]" All Nippon Airways.</ref>]] All Nippon Airways se hoofkantoor is in die Shiodome-stadsentrum in die Shiodome-gebied van Minato, Tokio, Japan.<ref>[https://www.ana.co.jp/eng/flights/ticketoffices/japan/index.html ANA City Offices/Ticketing Offices Japan]. </ref> In die laat 1960's was ANA se hoofkwartier in die Hikokan-gebou in Shinbashi, Minato. Van die 1970's tot die laat 1990's was All Nippon Airways se hoofkwartier in die Kasumigaseki-gebou in Chiyoda, Tokio.<ref>"World Airline Directory"</ref> Voordat hy in sy huidige hoofkwartier ingetrek het, was ANA se hoofkwartier op die [[Tokio-Haneda Internasionale Lughawe|Tokio Internasionale Lughawe]] in Ōta, Tokio, gehad. <ref>"[https://web.archive.org/web/20000408155347/http://svc.ana.co.jp/brief/corp/index_e.html Corporate Information]". </ref> In 2002 het ANA aangekondig dat dit 10 verdiepings in die nuwe Shiodome-stadsentrum (toe in aanbou) sou inneem. ANA het aangekondig dat hy ook sommige filiale na die Shiodome-stadsentrum gaan verskuif.<ref name="HQCentralTokyo">"[http://goliath.ecnext.com/coms2/gi_0199-1997110/ANA-to-move-HQ-to.html ANA to move HQ to central Tokyo to gear up for competition.]" </ref> == Filiale == ANA Groep is 'n groep maatskappye wat ten volle of hoofsaaklik deur ANA besit word. Dit bestaan uit die volgende:<ref>{{Cite web|url=https://www.ana.co.jp/group/sky/index.html|title=AboutANA|access-date=10 May 2015}}</ref> * Air Japan * ANA Wings * [[Air Do]] (hroofaandeelhouer) * Peach (grootste aandeelhouer) * Philippine Airlines (9,5% aandeelhouer) * [[Vietnam Airlines]] (8,8% aandeelhouer) * IFTA (Flight Training Academy wat vlieëniers vir ANA Group lugrederye en ander wêreldwye lugrederye oplei volgens kontrak) * Pan Am International Flight Academy ;Gestaak * AirAsia Japan (gevou in Peach Aviation) * Air Hokkaido (80% aandeelhouding, bedrywighede gestaak op 31 Maart 2006) * Allex Cargo (saamgesmelt in Air Japan) Die volgende lugdienste het op 1 Oktober 2010 in ANA Wings saamgesmelt * Air Nippon * Air Nippon Network * Air Next * Air Central == Vragdienste == [[Lêer:ANA_&_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/ANA_%26_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg/220px-ANA_%26_JP_Express_Boeing_767-300ERF_KvW.jpg|duimnael| 'n Boeing 767-300BCF van Allex Cargo]] Sedert Mei 2021 bedryf ANA 'n vloot van 6 vragvliegtuie, insluitend 4 [[Boeing 767|Boeing 767-300ER]] (BCF) en 2 [[Boeing 777]]F.<ref name="fleet">{{Cite web|url=https://www.planespotters.net/airline/All-Nippon-Airways|title=All Nippon Airways Fleet Details and History|date=28 November 2019|website=Planespotters.net|access-date=28 November 2019}}</ref> ANA se vragtuie vlieg op 18 internasionale en 6 binnelandse roetes. ANA bedryf 'n oornag-vragspil by die Naha-lughawe in [[Okinawa-prefektuur|Okinawa]], wat inkomende vragvragvlugte vanaf sleutelbestemmings in Japan, China en Suidoos-Asië tussen 01:00 en 04:00 ontvang, gevolg deur retoervlugte tussen 04:00 en 06:00, wat oornagdiens tussen hierdie streekspilpunte moontlik maak, sowel as verdere verbindings na ander ANA- en vennoot-vervoerdervlugte. Die 767 vragtuie bedryf ook dagvlugte vanaf Narita en Kansai na verskeie bestemmings in Oos- en Suidoos-Asië. ANA bedryf ook 'n 767-vragtuig op 'n oornag Kansai-Haneda-Saga-Kansai-roete op weeksaande,<ref>{{cite web |url=http://www.ana.co.jp/cargo/ja/dom/air_info/timetable/pdf/night.pdf |title= Cargo timetable |website=www.ana.co.jp |archive-url=https://web.archive.org/web/20140425112436/http://www.ana.co.jp/cargo/ja/dom/air_info/timetable/pdf/night.pdf |archive-date=25 April 2014}}</ref> wat deur oornagafleweringsdienste gebruik word om pakkies na en van bestemmings in [[Kioesjoe]] te stuur.<ref>{{Cite web|url=http://www.pref.saga.lg.jp/web/at-contents/kuko/yakan/yakangaiyou.html|title=Archived copy|publisher=Saga Prefecture Government|language=ja|script-title=ja:佐賀県：有明佐賀空港：夜間貨物便について|archive-url=https://web.archive.org/web/20130719135106/http://www.pref.saga.lg.jp/web/at-contents/kuko/yakan/yakangaiyou.html|archive-date=19 July 2013|access-date=17 July 2013}}</ref> ANA Cargo en die Verenigde State-gebaseerde [[United Parcel Service]] het 'n vrag-alliansie en 'n kodedeelooreenkoms, soortgelyk aan 'n lugredery-alliansie, om ledevrag op [[UPS Airlines]]-vliegtuie te vervoer.<ref>{{Cite web|url=http://www.marketwatch.com/news/story/All-Nippon-Airways-UPS-work/story.aspx?guid=C217C64D-897F-421D-B04D-093357133808|title=All Nippon Airways and UPS to work together amid cargo slump|last=Chris Oliver|website=MarketWatch|access-date=10 May 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.japancorp.net/Article.Asp?Art_ID=20602|title=JCN Newswire - Asia Press Release Distribution|website=japancorp.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20101219221459/http://japancorp.net/Article.Asp?Art_ID=20602|archive-date=19 December 2010}}</ref> ANA het ook 'n lang historiese verhouding met Nippon Cargo Airlines, 'n Narita-gebaseerde operateur van Boeing 747-vragtuie. ANA het NCA in 1978 saam met die redery Nippon Yusen gestig en op 'n stadium 27,5% van NCA se aandele gehou. ANA het sy belang in 2005 aan NYK verkoop, maar het 'n tegniese vennootskap met NCA behou.<ref name="N1">{{Cite press release|date=12 July 2005|url=http://www.nca.aero/e/news/2005/pdf/050712e.pdf|access-date=28 February 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080409124604/http://www.nca.aero/e/news/2005/pdf/050712e.pdf|archivedate=9 April 2008}}</ref> ANA het in Julie 2013 aangekondig dat hy NCA se 747-vragvliegtuie sal huur vir 'n oornagvragrit tussen Narita en Okinawa, wat die kapasiteit tussen ANA se sleutelvragspilpunte sou verdubbel en 767 vliegtuie sal vrystel om nuwe roetes van Okinawa na Nagoya en Qingdao te bedryf. == Bestemmings == ANA het 'n uitgebreide binnelandse roetenetwerk wat die hele Japan dek, van Hokkaido in die noorde tot Okinawa in die suide. ANA se internasionale roetenetwerk strek oor China, Korea, Indië, Suidoos-Asië, Kanada, Verenigde State, Meksiko, Australië en Wes-Europa. Sy belangrikste internasionale spilpunt is [[Narita Internasionale Lughawe]], waar dit die Suidevleuel van Terminaal 1 met sy [[Star Alliance]]-vennote deel.<ref>[http://www.anaskyweb.com/narita/e/index.html 'Terminal 1 South wing open at Narita Airport', ''ANA Sky Web'' (June 2006)]. </ref> {{Multibeeld||||||||align=center|footer=<center>ANA bedrywighede by van sy bestemmings, Haneda Lughawe (links) en Itami Lughawe (regs)</center>|image1=All Nippon Airways B777-381 (JA752A-28274-160).jpg|width1=310|caption1=|image2=ANAFleet ItamiAirport.jpg|width2=318|caption2=}} == Kleurskemas == Die huidige "Triton blou" kleur het 'n wit en grys romp, met 'n blou strook onder die vensters geverf. Die ANA-logo en sy slagspreuk "Inspiration of Japan" is bokant die vensters geverf. Die vertikale stabiliseerder is blou geverf met die woord ANA sywaarts geverf. === Spesiale kleurskemas === Baie ANA-vliegtuie het deur die jare in spesiale kleure gevlieg: * Ses stralers in [[Star Alliance]]-kleure: twee Boeing 777-200's, een Boeing 777-300ER, een Boeing 767-300ER, een Boeing 737-800 en een Boeing 787-9 * Vyf [[Pokémon]]-tema-stralers: drie Boeing 747-400's, een Boeing 767-300 en een Boeing 777-300 * Vier [[Star Wars (franchise)|Star Wars-]]<nowiki/>tema-stralers: een Boeing 787-9 in 'n R2-D2- kleur; een Boeing 777-300ER in 'n BB-8- kleur; een Boeing 767-300ER in 'n gemengde R2-D2 en BB-8 kleur; en een Boeing 777-200ER in 'n C-3PO-kleur.<ref>{{Cite web|url=https://www.ana-sw.com/en/jets|title=Star Wars™ Jets|website=ANA Star Wars™ Project|access-date=21 July 2018}}</ref> * Drie Airbus A380-800's in ANA Flying Honu-kleure (''honu'' wat 'seeskilpad' in [[Hawais]] beteken)<ref>{{Cite web|url=https://airwaysmag.com/airlines/all-nippon-airways-receives-first-airbus-a380/|title=All Nippon Airways Receives First Airbus A380 (+Photos)|date=20 March 2019|website=Airways Magazine|language=en-US|access-date=2019-03-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://japantoday.com/category/business/ana-takes-delivery-of-first-airbus-a380|title=ANA takes delivery of first Airbus A380|website=Japan Today|language=en|access-date=2019-03-21}}</ref> <gallery mode="packed-hover" heights="130"> Lêer:JA712A (7226646904).jpg|ANA Boeing 777-200 in Star Alliance-kleure Lêer:Boeing 747-481D, All Nippon Airways - ANA AN1621241.jpg|Boeing 747-400 in spesiale Pokémon (Hoenn) kleur Lêer:ANA Boeing 787-8 JA809A at Takamatsu Airport.JPG|Boeing 787-8 in spesiale 787-lansering-kleure Lêer:All Nippon Airways Boeing 747-400 yellow pokemon.jpg|Boeing 747-400 in spesiale geel Pokémon (Hoenn) kleur Lêer:ANA B737-700(JA02AN) "Gold Jet" (3943310662).jpg|Boeing 737-700 in Gold Jet-kleure Lêer:Boeing 777-381, All Nippon Airways - ANA AN1989429.jpg|Boeing 777-300 in spesiale Pokémon (Unova) kleur Lêer:ANA retrojet JA602A.jpg|Boeing 767-300 in retro-kleure Lêer:All Nippon Airways, Boeing 777-300ER JA789A 'BB-8 livery' NRT (25984658984).jpg|Boeing 777-300ER in Star Wars BB-8-kleur Lêer:All Nippon Airways Boeing 737-800 (JA85AN) at Chubu International Airport.jpg|Boeing 737-800 in Tohoku Flower Jet-kleure Lêer:JA743A at ITM.jpg|Boeing 777-200ER in Star Wars C-3PO kleur Lêer:All Nippon Airways A380 (JA381A) @ NRT, April 2019.jpg|Airbus A380-800 in Flying Honu-kleur Lêer:JA741A (39186350185).jpg|Boeing 777-200ER in The New Tokyo 2020-kleur </gallery> == Kajuitdienste ==<!-- [[Lêer:ANA_Boeing_787-8_Dreamliner_cabin_LED_show.jpg||duimnael|links|200px|Ou ANA "Inspiration of Japan" 787 Dreamliner ekonomiese klas]] --> Die "Inspiration of Japan"-kajuitkenmerke, wat in 2009 bekendgestel is, sluit in volledige-platlê-bed-sitplekke in die besigheidsklas, byna toegemaakte eersteklas-suite-sitplekke, vaste dop-agtersitplekke in albei sy ekonomiese klasse, 'n nuwe AVOD-in-vlug-vermaakstelsel (gebaseer op Panasonic Avionics Corporation se eX2 IFE -stelsel met [[iPod]] -verbinding, insitplek-inkopies en maaltydbestelling sowel as kajuit-raakskermkonsoles) sowel as verbeterings aan sy invlugdiens. Sedert Februarie 2010 bied ANA toilette vir slegs vroue op internasionale vlugte.<ref>Pawlowski, A.[http://www.cnn.com/2010/TRAVEL/02/24/women.only.lavatory.ana/index.html?hpt=T2 Airline to introduce women-only lavatories]. </ref> Die eerste [[Boeing 787 Dreamliner]] wat die lugredery ontvang het, het bidets in beide ekonomiese en besigheidsklastoilette. <ref>{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052970204010604576592890660125236|work=The Wall Street Journal|first=David|last=Kesmodel|title=On ANA Dreamliner, Bidets and Bigger Windows Await|date=26 September 2011}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [https://www.ana.co.jp/ All Nippon Airways webwerf] * [https://web.archive.org/web/20100123192214/http://www.anatc.com/english/ Alle Nippon Airways Trading Company] * [https://web.archive.org/web/*/http://www.ananet.or.jp/ ANA Net] (argief) * [http://www.ana-sw.com/ ANA Star Wars-projek] * [http://www.fly-ana.com/ Amptelike webtuiste] * {{Commonskat-inlyn|All Nippon Airways}} {{en-vertaal|pl=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=All_Nippon_Airways&oldid=1101340242}} [[Kategorie:Japanse maatskappye]] [[Kategorie:Lugrederye]] 2bjxrvwg6mjughk0ggxxbybrt3ktw8d 0 88017 2517113 2483778 2022-08-03T08:08:15Z Burgert Behr 2401 Uitgebrei, besig wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas farao | naam = Cleopatra VII | lewe = Cleopatra VII Thea Filopator | beeld = Bust of Cleopatra VII - Altes Museum - Berlin - Germany 2017.jpg | onderskrif = Borsbeeld van Cleopatra VII (Altes Museum, [[Berlyn]]). | beeldgrootte = 220px | funksie = [[Farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk|Ptolemeïese Dinastie]] | periode = [[51 v.C.]] – [[10 Augustus]] [[30 v.C.]] (21 jaar) | voorganger = [[Ptolemeus XII Auletes]] | vader = Ptolemeus XII Auletes | moeder = Cleopatra V (vermoedelik) | gebore = 69&nbsp;v.C. <br />[[Alexandrië]], [[Egipte]] | oorlede = 10 Augustus 30&nbsp;v.C. (op 39) <br />Alexandrië | horus = {{small|<hiero>wr:r-nb-nfr-nfr-nfr-H2:x-O22</hiero>}} | nebty = | goldenhorus = | praenomen = | nomen = {{small|<hiero>q:rw-i-wA-p-A-d:r-t-A-H8</hiero>}} }} '''Cleopatra VII Filopator''' ([[Grieks]]: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; [[69&nbsp;v.C.]] - 10 Augustus [[30&nbsp;v.C.]]), in die geskiedenis bekend as '''Cleopatra''' of '''Kleopatra''', was van 51 tot 30&nbsp;v.C. [[farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk]] van [[Antieke Egipte|Egipte]] en sy laaste aktiewe heerser.<ref group="nota"> Sy was ook 'n diplomaat, vlootaanvoerder, linguis en mediese skrywer; sien {{harvtxt|Roller|2010|p=1}} en {{harvtxt|Bradford|2000|p=13}}.</ref> As lid van die Ptolemeïese dinastie was sy 'n afstammeling van sy stigter, [[Ptolemeus I Soter]], 'n [[Koninkryk Masedonië|Masedoniese]] generaal en vriend van [[Alexander die Grote]]. Ná Cleopatra se dood het Egipte [[Aegyptus (Romeinse provinsie)|'n provinsie van die Romeinse Ryk]] geword, en dit was die einde van die tweede laaste [[Hellenistiese tydperk|Hellenistiese]] staat en tydperk wat geduur het vanaf die bewind van Alexander (336-323&nbsp;v.C.). Haar moedertaal was [[Koine]], en sy was die enigste Ptolemeïese heerser wat [[Egipties]] leer praat het. In 58&nbsp;v.C. het Cleopatra vermoedelik haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], vergesel tydens sy verbanning na Rome ná 'n opstand in Egipte ('n Romeinse [[vasal]]staat) en dit het sy dogter [[Berenike IV]] in staat gestel om die troon op te eis. Berenike is in 55&nbsp;v.C. vermoor toe Ptolemeus met Romeinse militêre hulp na Egipte terugkeer. Toe hy in 51&nbsp;v.C sterf, het die gesamentlike bewind van Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIII]] begin, maar 'n uitval tussen hulle het tot 'n burgeroorlog gelei. Nadat die Romeinse staatsman [[Pompeius]] in 48&nbsp;v.C. 'n veldslag in [[Romeinse Griekeland|Griekeland]] teen sy teenstander [[Julius Caesar]] ('n Romeinse dikatator en konsul) in Caesar se burgeroorlog verloor het, het hy na Egipte gevlug. Pompeius was 'n politieke bondgenoot van Ptolemeus XII, maar Ptolemeus XIII het hom op aanbeveling van sy hofeunugs in 'n lokval gelei en vermoor voor Caesar se aankoms en besetting van [[Alexandrië]]. Caesar het toe probeer om die mededingende Ptolemeïese sibbes te herenig, maar Ptolemeus se hoofraadgewer het gedink Caesar se voorwaardes bevoordeel Cleopatra, en daarom het Ptolemeus se magte haar en Caesar by die paleis beleër. Kort nadat die beleg deur versterkings opgehef is, is Ptolemeus XIII dood in die Slag van die Nyl. Cleopatra se halfsuster Arsinoe IV is eindelik na [[Efese]] verban vir haar rol in die beleg. Caesar het Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIV]] tot medeheersers verklaar, maar het 'n verhouding met Cleopatra begin wat tot die geboorte van 'n seun, [[Ptolemeus XV Caesarion|Caesarion]], gelei het. Cleopatra het in 46 en 44&nbsp;v.C. as 'n vasalkoningin na Rome gereis, waar sy in Caesar se villa gebly het. Ná die sluipmoord op Caesar en, op haar bevel, Ptolemeus XIV in 44&nbsp;v.C., het sy Caesarion as Ptolemeus XV se medeheerser aangestel. In die Bevrydersoorlog van 43-42&nbsp;v.C. het Cleopatra haar aan die kant van die Tweede [[Triumviraat]] geskaar wat gevorm is deur Caesar se nefie en erfgenaam [[Augustus Octavianus|Octavianus]], [[Marcus Antonius]] en Marcus Aemilius Lepidus. Nadat hulle in 41&nbsp;v.C. ontmoet het, het Cleopatra 'n verhouding met Antonius begin. Hy het Arsinoe op haar versoek laat teregstel en al hoe meer op Cleopatra begin steun vir befondsing en militêre hulp tydens sy invalle in die [[Partiese Ryk]] en [[Armenië|Koninkryk Armenië]]. Die Donatio van Alexandrië het hulle kinders – Alexander Helios, Cleopatra Selene II en Ptolemeus Philadelphus – tot heersers van verskeie eertydse gebiede onder Antonius se gesag verklaar. Dit, tesame met hulle troue en Antonius se egskeiding van Octavianus se suster, het gelei tot die finale oorlog teen die [[Romeinse Republiek]]. Octavianus het 'n propagandaoorlog gevoer en Antonius se bondgenote in die Romeinse Senaat gedwing om in 32&nbsp;v.C. uit Rome te vlug, en hy het oorlog teen Cleopatra verklaar. Nadat hy Antonius en Cleopatra se vloot in 31&nbsp;v.C. in die [[Slag van Actium]] verslaan het, het Octavianus se magte Egipte in 30&nbsp;v.C. binnegeval en Antonius verslaan. Dit het gelei tot Antonius se selfmoord en Cleopatra se dood nadat sy gif gedrink het. == Bewind == Cleopatra het tot die [[Ptolemeïese Dinastie]] behoort, ’n familie van Griekse oorsprong wat ná [[Alexander die Grote]] se dood oor [[Egipte]] regeer het tydens die [[Hellenistiese tydperk]]. Sy het haar laat vereer as die Egiptiese godin [[Isis]]. Cleopatra het aanvanklik regeer saam met haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], en later saam met haar broers, Ptolemeus XIII en Ptolemeus XIV – met wie sy volgens Egiptiese tradisie getroud is. Sy het egter later die alleenheerser geword. As farao het sy ’n verhouding met [[Julius Caesar]] aangeknoop, wat haar houvas op die troon verstewig het. Sy het later haar seun by Caesar, Caesarion, as medeheerser in naam aangewys. Sy het Caesar na [[Rome]] gevolg, maar ná sy moord in 44&nbsp;v.C na Egipte teruggekeer, waar sy ’n verhouding met [[Marcus Antonius]] aangeknoop en saam met hom Caesar se wettige erfgenaam, Gaius Julius Caesar Octavianus (later bekend as [[Augustus Octavianus|Augustus]]), teengestaan het. By Antonius het sy drie kinders gehad: die tweeling Cleopatra Selene II en Alexander Helios, en nog ’n seun, Ptolemeus Philadelphus. Nadat hulle in die [[Slag van Actium]] deur Octavianus se magte verslaan is, het Antonius selfmoord gepleeg en Cleopatra het sy voorbeeld op 12 Augustus 30&nbsp;v.C. gevolg.<ref>{{cite web |url=http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |title=Who Was Cleopatra? (bl. 2) |access-date=22 Januarie 2008 |publisher=Smithsonian Magazine |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113183111/http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |archive-date=13 November 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sy is vir ’n kort rukkie oorleef deur haar seun Caesarion, wat deur sy ondersteuners as farao aangewys is, maar hy is kort daarna op bevel van Octavianus vermoor. Egipte het toe die [[Romeinse Ryk|Romeinse]] provinsie Aegyptus geword. == Nalatenskap == Cleopatra is vandag steeds ’n gewilde figuur in die Westerse kultuur. Sy leef voort in verskeie kunswerke en baie dramatiserings van haar lewe, onder meer [[William Shakespeare]] se tragedie ''[[Antonius en Cleopatra]]'' (''Antony and Cleopatra'') en die 1963-[[rolprent]] ''Cleopatra''. In die meeste gevalle word sy as ’n groot skoonheid uitgebeeld en haar opeenvolgende verhoudings met van die wêreld se magtigste mans word beskou as ’n teken van haar estetiese en seksuele aantrekkingskrag. ==Notas== {{Reflist|group=nota}} == Verwysings == {{Verwysings}} == Bibliografie == * Swart, Marius J.: Raar leiers. Stellenbosch: U.U.B., 1967. == Eksterne skakels == * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/13*.html Cleopatra VII&nbsp;(VI)] by LacusCurtius – Hoofstuk&nbsp;XIII van E.R.&nbsp;Bevan se ''House of Ptolemy'', 1923 * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 Cleopatra], ’n kinderboek by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg * [http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/miscellanea/cleopatra/cleopatra.html James Grout: ''Cleopatra''] deel van Encyclopædia Romana * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Cleopatra VII|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Farao's van Egipte]] [[Kategorie:Geboortes in 69 v.C.]] [[Kategorie:Mense in die 1ste eeu v.C.]] [[Kategorie:Sterftes in 30 v.C.]] nf1p1idgzir3etxs0oe6kwk5jrd8zag 2517117 2517113 2022-08-03T08:31:15Z Burgert Behr 2401 Besig wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas farao | naam = Cleopatra VII | lewe = Cleopatra VII Thea Filopator | beeld = Bust of Cleopatra VII - Altes Museum - Berlin - Germany 2017.jpg | onderskrif = Borsbeeld van Cleopatra VII (Altes Museum, [[Berlyn]]). | beeldgrootte = 220px | funksie = [[Farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk|Ptolemeïese Dinastie]] | periode = [[51 v.C.]] – [[10 Augustus]] [[30 v.C.]] (21 jaar) | voorganger = [[Ptolemeus XII Auletes]] | vader = Ptolemeus XII Auletes | moeder = Cleopatra V (vermoedelik) | gebore = 69&nbsp;v.C. <br />[[Alexandrië]], [[Egipte]] | oorlede = 10 Augustus 30&nbsp;v.C. (op 39) <br />Alexandrië | horus = {{small|<hiero>wr:r-nb-nfr-nfr-nfr-H2:x-O22</hiero>}} | nebty = | goldenhorus = | praenomen = | nomen = {{small|<hiero>q:rw-i-wA-p-A-d:r-t-A-H8</hiero>}} }} '''Cleopatra VII Filopator''' ([[Grieks]]: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; [[69&nbsp;v.C.]] - 10 Augustus [[30&nbsp;v.C.]]), in die geskiedenis bekend as '''Cleopatra''' of '''Kleopatra''', was van 51 tot 30&nbsp;v.C. [[farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk]] van [[Antieke Egipte|Egipte]] en sy laaste aktiewe heerser.<ref group="nota"> Sy was ook 'n diplomaat, vlootaanvoerder, linguis en mediese skrywer; sien {{harvtxt|Roller|2010|p=1}} en {{harvtxt|Bradford|2000|p=13}}.</ref> As lid van die Ptolemeïese dinastie was sy 'n afstammeling van sy stigter, [[Ptolemeus I Soter]], 'n [[Koninkryk Masedonië|Masedoniese]] generaal en vriend van [[Alexander die Grote]]. Ná Cleopatra se dood het Egipte [[Aegyptus (Romeinse provinsie)|'n provinsie van die Romeinse Ryk]] geword, en dit was die einde van die tweede laaste [[Hellenistiese tydperk|Hellenistiese]] staat en tydperk wat geduur het vanaf die bewind van Alexander (336-323&nbsp;v.C.). Haar moedertaal was [[Koine]], en sy was die enigste Ptolemeïese heerser wat [[Egipties]] leer praat het. In 58&nbsp;v.C. het Cleopatra vermoedelik haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], vergesel tydens sy verbanning na Rome ná 'n opstand in Egipte ('n Romeinse [[vasal]]staat) en dit het sy dogter [[Berenike IV]] in staat gestel om die troon op te eis. Berenike is in 55&nbsp;v.C. vermoor toe Ptolemeus met Romeinse militêre hulp na Egipte terugkeer. Toe hy in 51&nbsp;v.C sterf, het die gesamentlike bewind van Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIII]] begin, maar 'n uitval tussen hulle het tot 'n burgeroorlog gelei. Nadat die Romeinse staatsman [[Pompeius]] in 48&nbsp;v.C. 'n veldslag in [[Romeinse Griekeland|Griekeland]] teen sy teenstander [[Julius Caesar]] ('n Romeinse dikatator en konsul) in Caesar se burgeroorlog verloor het, het hy na Egipte gevlug. Pompeius was 'n politieke bondgenoot van Ptolemeus XII, maar Ptolemeus XIII het hom op aanbeveling van sy hofeunugs in 'n lokval gelei en vermoor voor Caesar se aankoms en besetting van [[Alexandrië]]. Caesar het toe probeer om die mededingende Ptolemeïese sibbes te herenig, maar Ptolemeus se hoofraadgewer het gedink Caesar se voorwaardes bevoordeel Cleopatra, en daarom het Ptolemeus se magte haar en Caesar by die paleis beleër. Kort nadat die beleg deur versterkings opgehef is, is Ptolemeus XIII dood in die Slag van die Nyl. Cleopatra se halfsuster Arsinoe IV is eindelik na [[Efese]] verban vir haar rol in die beleg. Caesar het Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIV]] tot medeheersers verklaar, maar het 'n verhouding met Cleopatra begin wat tot die geboorte van 'n seun, [[Ptolemeus XV Caesarion|Caesarion]], gelei het. Cleopatra het in 46 en 44&nbsp;v.C. as 'n vasalkoningin na Rome gereis, waar sy in Caesar se villa gebly het. Ná die sluipmoord op Caesar en, op haar bevel, Ptolemeus XIV in 44&nbsp;v.C., het sy Caesarion as Ptolemeus XV se medeheerser aangestel. In die Bevrydersoorlog van 43-42&nbsp;v.C. het Cleopatra haar aan die kant van die Tweede [[Triumviraat]] geskaar wat gevorm is deur Caesar se nefie en erfgenaam [[Augustus Octavianus|Octavianus]], [[Marcus Antonius]] en Marcus Aemilius Lepidus. Nadat hulle in 41&nbsp;v.C. ontmoet het, het Cleopatra 'n verhouding met Antonius begin. Hy het Arsinoe op haar versoek laat teregstel en al hoe meer op Cleopatra begin steun vir befondsing en militêre hulp tydens sy invalle in die [[Partiese Ryk]] en [[Armenië|Koninkryk Armenië]]. Die Donatio van Alexandrië het hulle kinders – Alexander Helios, Cleopatra Selene II en Ptolemeus Philadelphus – tot heersers van verskeie eertydse gebiede onder Antonius se gesag verklaar. Dit, tesame met hulle troue en Antonius se egskeiding van Octavianus se suster, het gelei tot die finale oorlog teen die [[Romeinse Republiek]]. Octavianus het 'n propagandaoorlog gevoer en Antonius se bondgenote in die Romeinse Senaat gedwing om in 32&nbsp;v.C. uit Rome te vlug, en hy het oorlog teen Cleopatra verklaar. Nadat hy Antonius en Cleopatra se vloot in 31&nbsp;v.C. in die [[Slag van Actium]] verslaan het, het Octavianus se magte Egipte in 30&nbsp;v.C. binnegeval en Antonius verslaan. Dit het gelei tot Antonius se selfmoord en Cleopatra se dood nadat sy gif gedrink het. ==Etimologie== Die [[Latyn|gelatiniseerde]] vorm Cleopatra kom van die antieke [[Grieks]]e Kleopátra (Κλεοπάτρα), wat beteken "glorie van haar vader",{{sfnp|Royster|2003|p=48}} van κλέος (''kléos'', "glorie") en πατήρ (patḗr, "vader").{{sfnp|Muellner|}} Die manlike vorm sou geskryf gewees het as óf Kleópatros (Κλεόπατρος) óf Pátroklos (Πάτροκλος).{{sfnp|Muellner|}} Cleopatra was die naam van Alexander die Grote se suster sowel as van Cleopatra Alcyone, vrou van die held Meleager in die [[Griekse mitologie]].{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16}} Deur die huwelik tussen [[Ptolemeus V Epiphanes]] en Cleopatra I Syra ('n [[Seleukidiese Ryk|Seleukidiese]] prinses) het die naam in die Ptolemeïse dinastie beland.{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16, 39}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=55–57}} Cleopatra se aangenome titel, Theā́ Philopátōra (Θεᾱ́ Φιλοπάτωρα) beteken "godin wat haar vader liefhet".{{sfnp|Burstein|2004|p=15}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84, 215}} == Bewind == Cleopatra het tot die [[Ptolemeïese Dinastie]] behoort, ’n familie van Griekse oorsprong wat ná [[Alexander die Grote]] se dood oor [[Egipte]] regeer het tydens die [[Hellenistiese tydperk]]. Sy het haar laat vereer as die Egiptiese godin [[Isis]]. Cleopatra het aanvanklik regeer saam met haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], en later saam met haar broers, Ptolemeus XIII en Ptolemeus XIV – met wie sy volgens Egiptiese tradisie getroud is. Sy het egter later die alleenheerser geword. As farao het sy ’n verhouding met [[Julius Caesar]] aangeknoop, wat haar houvas op die troon verstewig het. Sy het later haar seun by Caesar, Caesarion, as medeheerser in naam aangewys. Sy het Caesar na [[Rome]] gevolg, maar ná sy moord in 44&nbsp;v.C na Egipte teruggekeer, waar sy ’n verhouding met [[Marcus Antonius]] aangeknoop en saam met hom Caesar se wettige erfgenaam, Gaius Julius Caesar Octavianus (later bekend as [[Augustus Octavianus|Augustus]]), teengestaan het. By Antonius het sy drie kinders gehad: die tweeling Cleopatra Selene II en Alexander Helios, en nog ’n seun, Ptolemeus Philadelphus. Nadat hulle in die [[Slag van Actium]] deur Octavianus se magte verslaan is, het Antonius selfmoord gepleeg en Cleopatra het sy voorbeeld op 12 Augustus 30&nbsp;v.C. gevolg.<ref>{{cite web |url=http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |title=Who Was Cleopatra? (bl. 2) |access-date=22 Januarie 2008 |publisher=Smithsonian Magazine |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113183111/http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |archive-date=13 November 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sy is vir ’n kort rukkie oorleef deur haar seun Caesarion, wat deur sy ondersteuners as farao aangewys is, maar hy is kort daarna op bevel van Octavianus vermoor. Egipte het toe die [[Romeinse Ryk|Romeinse]] provinsie Aegyptus geword. == Nalatenskap == Cleopatra is vandag steeds ’n gewilde figuur in die Westerse kultuur. Sy leef voort in verskeie kunswerke en baie dramatiserings van haar lewe, onder meer [[William Shakespeare]] se tragedie ''[[Antonius en Cleopatra]]'' (''Antony and Cleopatra'') en die 1963-[[rolprent]] ''Cleopatra''. In die meeste gevalle word sy as ’n groot skoonheid uitgebeeld en haar opeenvolgende verhoudings met van die wêreld se magtigste mans word beskou as ’n teken van haar estetiese en seksuele aantrekkingskrag. ==Notas== {{Reflist|group=nota}} == Verwysings == {{Verwysings}} == Bibliografie == * Swart, Marius J.: Raar leiers. Stellenbosch: U.U.B., 1967. == Eksterne skakels == * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/13*.html Cleopatra VII&nbsp;(VI)] by LacusCurtius – Hoofstuk&nbsp;XIII van E.R.&nbsp;Bevan se ''House of Ptolemy'', 1923 * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 Cleopatra], ’n kinderboek by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg * [http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/miscellanea/cleopatra/cleopatra.html James Grout: ''Cleopatra''] deel van Encyclopædia Romana * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Cleopatra VII|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Farao's van Egipte]] [[Kategorie:Geboortes in 69 v.C.]] [[Kategorie:Mense in die 1ste eeu v.C.]] [[Kategorie:Sterftes in 30 v.C.]] 977epcnxqvj5y6to859lvlvvi4av7cw 2517120 2517117 2022-08-03T08:47:30Z Burgert Behr 2401 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas farao | naam = Cleopatra VII | lewe = Cleopatra VII Thea Filopator | beeld = Bust of Cleopatra VII - Altes Museum - Berlin - Germany 2017.jpg | onderskrif = Borsbeeld van Cleopatra VII (Altes Museum, [[Berlyn]]). | beeldgrootte = 220px | funksie = [[Farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk|Ptolemeïese Dinastie]] | periode = [[51 v.C.]] – [[10 Augustus]] [[30 v.C.]] (21 jaar) | voorganger = [[Ptolemeus XII Auletes]] | vader = Ptolemeus XII Auletes | moeder = Cleopatra V (vermoedelik) | gebore = 69&nbsp;v.C. <br />[[Alexandrië]], [[Egipte]] | oorlede = 10 Augustus 30&nbsp;v.C. (op 39) <br />Alexandrië | horus = {{small|<hiero>wr:r-nb-nfr-nfr-nfr-H2:x-O22</hiero>}} | nebty = | goldenhorus = | praenomen = | nomen = {{small|<hiero>q:rw-i-wA-p-A-d:r-t-A-H8</hiero>}} }} '''Cleopatra VII Filopator''' ([[Grieks]]: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; [[69&nbsp;v.C.]] - 10 Augustus [[30&nbsp;v.C.]]), in die geskiedenis bekend as '''Cleopatra''' of '''Kleopatra''', was van 51 tot 30&nbsp;v.C. [[farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk]] van [[Antieke Egipte|Egipte]] en sy laaste aktiewe heerser.<ref name=Diplomaat group="nota">Sy was ook 'n diplomaat, vlootaanvoerder, linguis en mediese skrywer; sien {{harvtxt|Roller|2010|p=1}} en {{harvtxt|Bradford|2000|p=13}}.</ref> As lid van die Ptolemeïese dinastie was sy 'n afstammeling van sy stigter, [[Ptolemeus I Soter]], 'n [[Koninkryk Masedonië|Masedoniese]] generaal en vriend van [[Alexander die Grote]]. Ná Cleopatra se dood het Egipte [[Aegyptus (Romeinse provinsie)|'n provinsie van die Romeinse Ryk]] geword, en dit was die einde van die tweede laaste [[Hellenistiese tydperk|Hellenistiese]] staat en tydperk wat geduur het vanaf die bewind van Alexander (336-323&nbsp;v.C.). Haar moedertaal was [[Koine]], en sy was die enigste Ptolemeïese heerser wat [[Egipties]] leer praat het. In 58&nbsp;v.C. het Cleopatra vermoedelik haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], vergesel tydens sy verbanning na Rome ná 'n opstand in Egipte ('n Romeinse [[vasal]]staat) en dit het sy dogter [[Berenike IV]] in staat gestel om die troon op te eis. Berenike is in 55&nbsp;v.C. vermoor toe Ptolemeus met Romeinse militêre hulp na Egipte terugkeer. Toe hy in 51&nbsp;v.C sterf, het die gesamentlike bewind van Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIII]] begin, maar 'n uitval tussen hulle het tot 'n burgeroorlog gelei. Nadat die Romeinse staatsman [[Pompeius]] in 48&nbsp;v.C. 'n veldslag in [[Romeinse Griekeland|Griekeland]] teen sy teenstander [[Julius Caesar]] ('n Romeinse dikatator en konsul) in Caesar se burgeroorlog verloor het, het hy na Egipte gevlug. Pompeius was 'n politieke bondgenoot van Ptolemeus XII, maar Ptolemeus XIII het hom op aanbeveling van sy hofeunugs in 'n lokval gelei en vermoor voor Caesar se aankoms en besetting van [[Alexandrië]]. Caesar het toe probeer om die mededingende Ptolemeïese sibbes te herenig, maar Ptolemeus se hoofraadgewer het gedink Caesar se voorwaardes bevoordeel Cleopatra, en daarom het Ptolemeus se magte haar en Caesar by die paleis beleër. Kort nadat die beleg deur versterkings opgehef is, is Ptolemeus XIII dood in die Slag van die Nyl. Cleopatra se halfsuster Arsinoe IV is eindelik na [[Efese]] verban vir haar rol in die beleg. Caesar het Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIV]] tot medeheersers verklaar, maar het 'n verhouding met Cleopatra begin wat tot die geboorte van 'n seun, [[Ptolemeus XV Caesarion|Caesarion]], gelei het. Cleopatra het in 46 en 44&nbsp;v.C. as 'n vasalkoningin na Rome gereis, waar sy in Caesar se villa gebly het. Ná die sluipmoord op Caesar en, op haar bevel, Ptolemeus XIV in 44&nbsp;v.C., het sy Caesarion as Ptolemeus XV se medeheerser aangestel. In die Bevrydersoorlog van 43-42&nbsp;v.C. het Cleopatra haar aan die kant van die Tweede [[Triumviraat]] geskaar wat gevorm is deur Caesar se nefie en erfgenaam [[Augustus Octavianus|Octavianus]], [[Marcus Antonius]] en Marcus Aemilius Lepidus. Nadat hulle in 41&nbsp;v.C. ontmoet het, het Cleopatra 'n verhouding met Antonius begin. Hy het Arsinoe op haar versoek laat teregstel en al hoe meer op Cleopatra begin steun vir befondsing en militêre hulp tydens sy invalle in die [[Partiese Ryk]] en [[Armenië|Koninkryk Armenië]]. Die Donatio van Alexandrië het hulle kinders – Alexander Helios, Cleopatra Selene II en Ptolemeus Philadelphus – tot heersers van verskeie eertydse gebiede onder Antonius se gesag verklaar. Dit, tesame met hulle troue en Antonius se egskeiding van Octavianus se suster, het gelei tot die finale oorlog teen die [[Romeinse Republiek]]. Octavianus het 'n propagandaoorlog gevoer en Antonius se bondgenote in die Romeinse Senaat gedwing om in 32&nbsp;v.C. uit Rome te vlug, en hy het oorlog teen Cleopatra verklaar. Nadat hy Antonius en Cleopatra se vloot in 31&nbsp;v.C. in die [[Slag van Actium]] verslaan het, het Octavianus se magte Egipte in 30&nbsp;v.C. binnegeval en Antonius verslaan. Dit het gelei tot Antonius se selfmoord en Cleopatra se dood nadat sy gif gedrink het. ==Etimologie== Die [[Latyn|gelatiniseerde]] vorm Cleopatra kom van die antieke [[Grieks]]e Kleopátra (Κλεοπάτρα), wat beteken "glorie van haar vader",{{sfnp|Royster|2003|p=48}} van κλέος (''kléos'', "glorie") en πατήρ (patḗr, "vader").{{sfnp|Muellner|}} Die manlike vorm sou geskryf gewees het as óf Kleópatros (Κλεόπατρος) óf Pátroklos (Πάτροκλος).{{sfnp|Muellner|}} Cleopatra was die naam van Alexander die Grote se suster sowel as van Cleopatra Alcyone, vrou van die held Meleager in die [[Griekse mitologie]].{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16}} Deur die huwelik tussen [[Ptolemeus V Epiphanes]] en Cleopatra I Syra ('n [[Seleukidiese Ryk|Seleukidiese]] prinses) het die naam in die Ptolemeïse dinastie beland.{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16, 39}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=55–57}} Cleopatra se aangenome titel, Theā́ Philopátōra (Θεᾱ́ Φιλοπάτωρα) beteken "godin wat haar vader liefhet".{{sfnp|Burstein|2004|p=15}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84, 215}} == Bewind == Cleopatra het tot die [[Ptolemeïese Dinastie]] behoort, ’n familie van Griekse oorsprong wat ná [[Alexander die Grote]] se dood oor [[Egipte]] regeer het tydens die [[Hellenistiese tydperk]]. Sy het haar laat vereer as die Egiptiese godin [[Isis]]. Cleopatra het aanvanklik regeer saam met haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], en later saam met haar broers, Ptolemeus XIII en Ptolemeus XIV – met wie sy volgens Egiptiese tradisie getroud is. Sy het egter later die alleenheerser geword. As farao het sy ’n verhouding met [[Julius Caesar]] aangeknoop, wat haar houvas op die troon verstewig het. Sy het later haar seun by Caesar, Caesarion, as medeheerser in naam aangewys. Sy het Caesar na [[Rome]] gevolg, maar ná sy moord in 44&nbsp;v.C na Egipte teruggekeer, waar sy ’n verhouding met [[Marcus Antonius]] aangeknoop en saam met hom Caesar se wettige erfgenaam, Gaius Julius Caesar Octavianus (later bekend as [[Augustus Octavianus|Augustus]]), teengestaan het. By Antonius het sy drie kinders gehad: die tweeling Cleopatra Selene II en Alexander Helios, en nog ’n seun, Ptolemeus Philadelphus. Nadat hulle in die [[Slag van Actium]] deur Octavianus se magte verslaan is, het Antonius selfmoord gepleeg en Cleopatra het sy voorbeeld op 12 Augustus 30&nbsp;v.C. gevolg.<ref>{{cite web |url=http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |title=Who Was Cleopatra? (bl. 2) |access-date=22 Januarie 2008 |publisher=Smithsonian Magazine |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113183111/http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |archive-date=13 November 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sy is vir ’n kort rukkie oorleef deur haar seun Caesarion, wat deur sy ondersteuners as farao aangewys is, maar hy is kort daarna op bevel van Octavianus vermoor. Egipte het toe die [[Romeinse Ryk|Romeinse]] provinsie Aegyptus geword. == Nalatenskap == Cleopatra is vandag steeds ’n gewilde figuur in die Westerse kultuur. Sy leef voort in verskeie kunswerke en baie dramatiserings van haar lewe, onder meer [[William Shakespeare]] se tragedie ''[[Antonius en Cleopatra]]'' (''Antony and Cleopatra'') en die 1963-[[rolprent]] ''Cleopatra''. In die meeste gevalle word sy as ’n groot skoonheid uitgebeeld en haar opeenvolgende verhoudings met van die wêreld se magtigste mans word beskou as ’n teken van haar estetiese en seksuele aantrekkingskrag. ==Notas== {{Reflist|group=nota}} == Verwysings == {{Verwysings}} == Bibliografie == * Swart, Marius J.: Raar leiers. Stellenbosch: U.U.B., 1967. == Eksterne skakels == * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/13*.html Cleopatra VII&nbsp;(VI)] by LacusCurtius – Hoofstuk&nbsp;XIII van E.R.&nbsp;Bevan se ''House of Ptolemy'', 1923 * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 Cleopatra], ’n kinderboek by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg * [http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/miscellanea/cleopatra/cleopatra.html James Grout: ''Cleopatra''] deel van Encyclopædia Romana * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Cleopatra VII|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Farao's van Egipte]] [[Kategorie:Geboortes in 69 v.C.]] [[Kategorie:Mense in die 1ste eeu v.C.]] [[Kategorie:Sterftes in 30 v.C.]] 37gun1e6ldemlia97bvhmu21q63ufgz 2517136 2517120 2022-08-03T09:20:39Z Burgert Behr 2401 Besig wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas farao | naam = Cleopatra VII | lewe = Cleopatra VII Thea Filopator | beeld = Bust of Cleopatra VII - Altes Museum - Berlin - Germany 2017.jpg | onderskrif = Borsbeeld van Cleopatra VII (Altes Museum, [[Berlyn]]). | beeldgrootte = 220px | funksie = [[Farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk|Ptolemeïese Dinastie]] | periode = [[51 v.C.]] – [[10 Augustus]] [[30 v.C.]] (21 jaar) | voorganger = [[Ptolemeus XII Auletes]] | vader = Ptolemeus XII Auletes | moeder = Cleopatra V (vermoedelik) | gebore = 69&nbsp;v.C. <br />[[Alexandrië]], [[Egipte]] | oorlede = 10 Augustus 30&nbsp;v.C. (op 39) <br />Alexandrië | horus = {{small|<hiero>wr:r-nb-nfr-nfr-nfr-H2:x-O22</hiero>}} | nebty = | goldenhorus = | praenomen = | nomen = {{small|<hiero>q:rw-i-wA-p-A-d:r-t-A-H8</hiero>}} }} '''Cleopatra VII Filopator''' ([[Grieks]]: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; [[69&nbsp;v.C.]] - 10 Augustus [[30&nbsp;v.C.]]), in die geskiedenis bekend as '''Cleopatra''' of '''Kleopatra''', was van 51 tot 30&nbsp;v.C. [[farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk]] van [[Antieke Egipte|Egipte]] en sy laaste aktiewe heerser.<ref name=Diplomaat group="nota">Sy was ook 'n diplomaat, vlootaanvoerder, linguis en mediese skrywer; sien {{harvtxt|Roller|2010|p=1}} en {{harvtxt|Bradford|2000|p=13}}.</ref> As lid van die Ptolemeïese dinastie was sy 'n afstammeling van sy stigter, [[Ptolemeus I Soter]], 'n [[Koninkryk Masedonië|Masedoniese]] generaal en vriend van [[Alexander die Grote]]. Ná Cleopatra se dood het Egipte [[Aegyptus (Romeinse provinsie)|'n provinsie van die Romeinse Ryk]] geword, en dit was die einde van die tweede laaste [[Hellenistiese tydperk|Hellenistiese]] staat en tydperk wat geduur het vanaf die bewind van Alexander (336-323&nbsp;v.C.). Haar moedertaal was [[Koine]], en sy was die enigste Ptolemeïese heerser wat [[Egipties]] leer praat het. In 58&nbsp;v.C. het Cleopatra vermoedelik haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], vergesel tydens sy verbanning na Rome ná 'n opstand in Egipte ('n Romeinse [[vasal]]staat) en dit het sy dogter [[Berenike IV]] in staat gestel om die troon op te eis. Berenike is in 55&nbsp;v.C. vermoor toe Ptolemeus met Romeinse militêre hulp na Egipte terugkeer. Toe hy in 51&nbsp;v.C sterf, het die gesamentlike bewind van Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIII]] begin, maar 'n uitval tussen hulle het tot 'n burgeroorlog gelei. Nadat die Romeinse staatsman [[Pompeius]] in 48&nbsp;v.C. 'n veldslag in [[Romeinse Griekeland|Griekeland]] teen sy teenstander [[Julius Caesar]] ('n Romeinse dikatator en konsul) in Caesar se burgeroorlog verloor het, het hy na Egipte gevlug. Pompeius was 'n politieke bondgenoot van Ptolemeus XII, maar Ptolemeus XIII het hom op aanbeveling van sy hofeunugs in 'n lokval gelei en vermoor voor Caesar se aankoms en besetting van [[Alexandrië]]. Caesar het toe probeer om die mededingende Ptolemeïese sibbes te herenig, maar Ptolemeus se hoofraadgewer het gedink Caesar se voorwaardes bevoordeel Cleopatra, en daarom het Ptolemeus se magte haar en Caesar by die paleis beleër. Kort nadat die beleg deur versterkings opgehef is, is Ptolemeus XIII dood in die Slag van die Nyl. Cleopatra se halfsuster Arsinoe IV is eindelik na [[Efese]] verban vir haar rol in die beleg. Caesar het Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIV]] tot medeheersers verklaar, maar het 'n verhouding met Cleopatra begin wat tot die geboorte van 'n seun, [[Ptolemeus XV Caesarion|Caesarion]], gelei het. Cleopatra het in 46 en 44&nbsp;v.C. as 'n vasalkoningin na Rome gereis, waar sy in Caesar se villa gebly het. Ná die sluipmoord op Caesar en, op haar bevel, Ptolemeus XIV in 44&nbsp;v.C., het sy Caesarion as Ptolemeus XV se medeheerser aangestel. In die Bevrydersoorlog van 43-42&nbsp;v.C. het Cleopatra haar aan die kant van die Tweede [[Triumviraat]] geskaar wat gevorm is deur Caesar se nefie en erfgenaam [[Augustus Octavianus|Octavianus]], [[Marcus Antonius]] en Marcus Aemilius Lepidus. Nadat hulle in 41&nbsp;v.C. ontmoet het, het Cleopatra 'n verhouding met Antonius begin. Hy het Arsinoe op haar versoek laat teregstel en al hoe meer op Cleopatra begin steun vir befondsing en militêre hulp tydens sy invalle in die [[Partiese Ryk]] en [[Armenië|Koninkryk Armenië]]. Die Donatio van Alexandrië het hulle kinders – Alexander Helios, Cleopatra Selene II en Ptolemeus Philadelphus – tot heersers van verskeie eertydse gebiede onder Antonius se gesag verklaar. Dit, tesame met hulle troue en Antonius se egskeiding van Octavianus se suster, het gelei tot die finale oorlog teen die [[Romeinse Republiek]]. Octavianus het 'n propagandaoorlog gevoer en Antonius se bondgenote in die Romeinse Senaat gedwing om in 32&nbsp;v.C. uit Rome te vlug, en hy het oorlog teen Cleopatra verklaar. Nadat hy Antonius en Cleopatra se vloot in 31&nbsp;v.C. in die [[Slag van Actium]] verslaan het, het Octavianus se magte Egipte in 30&nbsp;v.C. binnegeval en Antonius verslaan. Dit het gelei tot Antonius se selfmoord en Cleopatra se dood nadat sy gif gedrink het. ==Etimologie== Die [[Latyn|gelatiniseerde]] vorm Cleopatra kom van die antieke [[Grieks]]e Kleopátra (Κλεοπάτρα), wat beteken "glorie van haar vader",{{sfnp|Royster|2003|p=48}} van κλέος (''kléos'', "glorie") en πατήρ (patḗr, "vader").{{sfnp|Muellner|}} Die manlike vorm sou geskryf gewees het as óf Kleópatros (Κλεόπατρος) óf Pátroklos (Πάτροκλος).{{sfnp|Muellner|}} Cleopatra was die naam van Alexander die Grote se suster sowel as van Cleopatra Alcyone, vrou van die held Meleager in die [[Griekse mitologie]].{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16}} Deur die huwelik tussen [[Ptolemeus V Epiphanes]] en Cleopatra I Syra ('n [[Seleukidiese Ryk|Seleukidiese]] prinses) het die naam in die Ptolemeïse dinastie beland.{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16, 39}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=55–57}} Cleopatra se aangenome titel, Theā́ Philopátōra (Θεᾱ́ Φιλοπάτωρα) beteken "godin wat haar vader liefhet".{{sfnp|Burstein|2004|p=15}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84, 215}} ==Biografie== ===Agtergrond=== [[Beeld:Diadokhoi240nbc.jpg|thumb|links|220px|Hellenistiese koninkryke wat ontstaan het ná die dood van Alexander die Grote.]] Ptolemeïese farao's is deur die hoëpriester van [[Ptah]] in [[Memphis (Egipte)|Memphis]] gekroon, maar het in die multikulturele en grootliks Griekse stad [[Alexandrië]] gewoon wat deur Aleander die Grote van [[Koninkryk Masedonië|Masedonië]] gestig is.{{sfnp|Roller|2010|pp=32–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 3, 11, 129}} Hulle het [[Grieks]] gepraat en as Hellenistiese monarge oor Egipte regeer. Hulle het geweier om [[Egipties]] te leer praat.{{sfnp|Roller|2010|pp=29–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 5, 13–14, 88, 105–106}}<ref name=Egipties group="nota">Die weiering van Ptolemeïese heersers om Egipties te leer praat, is die rede hoekom antieke Grieks ([[Koine]]) saam met Egipties op amptelike hofdokumente soos die [[Rosetta-steen]] gebruik is ({{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |title=Radio 4 Programmes – A History of the World in 100 Objects, Empire Builders (300 BC – 1 AD), Rosetta Stone |publisher=BBC |access-date=7 June 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100523105204/http://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |archive-date=23 May 2010 |url-status=live }}).</ref> [[Beeld:Ptolemy XII Auletes Louvre Ma3449.jpg|thumb|180px|'n Hellenistiese borsbeeld van Ptolemeus&nbsp;XII Auletes, die vader van Cleopatra ([[Louvre]], Parys).{{sfnp|Roller|2010|p=18}}]] In teenstelling hiermee kon Cleopatra baie tale praat en sy was die eerste Ptolemeïese heerser wat Egipties geleer het.{{sfnp|Schiff|2011|p=35}}{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48}} Volgens [[Plutarchus]] kon sy ook onder meer [[Hebreeus]] (of [[Aramees]]), [[Arabies]], [[Siries]], [[Parties]] en dalk selfs [[Latyn]] praat.<ref name=Tale group="nota">Vir die baie tale wat Cleopatra gepraat het, sien {{harvtxt|Roller|2010|pp=46–48}} en {{harvtxt|Burstein|2004|pp=11–12}}.</ref> Van dié tale weerspieël Cleopatra se wens om die [[Wes-Asië|Wes-Asiatiese]] gebiede te herstel wat eens tot die Ptolemeïese Ryk behoort het.{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48, 100}} Romeinse inmenging in Egipte kom van voor Cleopatra se bewind.{{sfnp|Roller|2010|pp=38–42}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xviii, 10}} Toe Ptolemeus&nbsp;IX Lathyros laat in 81&nbsp;v.C. sterf, is hy deur sy dogter Berenike&nbsp;III opgevolg.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Teenstand teen die bewind van 'n enkele vroulike heerser het haar egter gedwing om met haar neef en stiefseun Ptolemeus&nbsp;XI Alexander&nbsp;II te trou en hom as medeheerser te aanvaar.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Ptolemeus&nbsp;XI het sy vrou kort ná die huwelik in 80&nbsp;v.C. vermoor, maar is in die opstand oor die moord daaroor [[Lynch|gelynch]].{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}}{{sfnp|Grant|1972|p=11}} Ptolemus&nbsp;XI, of dalk sy oom Ptolemy&nbsp;IX of vader, Ptolemy&nbsp;X Alexander&nbsp;I, het die Ptolemeïese Ryk aan Rome nagelaat as kollateraal vir lenings. Daarom het die Romeine die wetlike reg gehad om Egipte, hulle [[vasal]]staat, oor te neem ná die moord op Ptolemeus&nbsp;XI.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=12}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=74}} Die Romeine het egter verkies om die Ptolemeïese Ryk tussen die wettige seuns van Ptolemeus&nbsp;IX te verdeel. Hulle het [[Siprus]] aan Ptolemeus van Siprus gegee en Egipte aan Ptolemeus XII Auletes.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}} == Bewind == Cleopatra het tot die [[Ptolemeïese Dinastie]] behoort, ’n familie van Griekse oorsprong wat ná [[Alexander die Grote]] se dood oor [[Egipte]] regeer het tydens die [[Hellenistiese tydperk]]. Sy het haar laat vereer as die Egiptiese godin [[Isis]]. Cleopatra het aanvanklik regeer saam met haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], en later saam met haar broers, Ptolemeus XIII en Ptolemeus XIV – met wie sy volgens Egiptiese tradisie getroud is. Sy het egter later die alleenheerser geword. As farao het sy ’n verhouding met [[Julius Caesar]] aangeknoop, wat haar houvas op die troon verstewig het. Sy het later haar seun by Caesar, Caesarion, as medeheerser in naam aangewys. Sy het Caesar na [[Rome]] gevolg, maar ná sy moord in 44&nbsp;v.C na Egipte teruggekeer, waar sy ’n verhouding met [[Marcus Antonius]] aangeknoop en saam met hom Caesar se wettige erfgenaam, Gaius Julius Caesar Octavianus (later bekend as [[Augustus Octavianus|Augustus]]), teengestaan het. By Antonius het sy drie kinders gehad: die tweeling Cleopatra Selene II en Alexander Helios, en nog ’n seun, Ptolemeus Philadelphus. Nadat hulle in die [[Slag van Actium]] deur Octavianus se magte verslaan is, het Antonius selfmoord gepleeg en Cleopatra het sy voorbeeld op 12 Augustus 30&nbsp;v.C. gevolg.<ref>{{cite web |url=http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |title=Who Was Cleopatra? (bl. 2) |access-date=22 Januarie 2008 |publisher=Smithsonian Magazine |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113183111/http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |archive-date=13 November 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sy is vir ’n kort rukkie oorleef deur haar seun Caesarion, wat deur sy ondersteuners as farao aangewys is, maar hy is kort daarna op bevel van Octavianus vermoor. Egipte het toe die [[Romeinse Ryk|Romeinse]] provinsie Aegyptus geword. == Nalatenskap == Cleopatra is vandag steeds ’n gewilde figuur in die Westerse kultuur. Sy leef voort in verskeie kunswerke en baie dramatiserings van haar lewe, onder meer [[William Shakespeare]] se tragedie ''[[Antonius en Cleopatra]]'' (''Antony and Cleopatra'') en die 1963-[[rolprent]] ''Cleopatra''. In die meeste gevalle word sy as ’n groot skoonheid uitgebeeld en haar opeenvolgende verhoudings met van die wêreld se magtigste mans word beskou as ’n teken van haar estetiese en seksuele aantrekkingskrag. ==Notas== {{Reflist|group=nota}} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bibliografie == * Swart, Marius J.: Raar leiers. Stellenbosch: U.U.B., 1967. == Eksterne skakels == * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/13*.html Cleopatra VII&nbsp;(VI)] by LacusCurtius – Hoofstuk&nbsp;XIII van E.R.&nbsp;Bevan se ''House of Ptolemy'', 1923 * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 Cleopatra], ’n kinderboek by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg * [http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/miscellanea/cleopatra/cleopatra.html James Grout: ''Cleopatra''] deel van Encyclopædia Romana * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Cleopatra VII|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Farao's van Egipte]] [[Kategorie:Geboortes in 69 v.C.]] [[Kategorie:Mense in die 1ste eeu v.C.]] [[Kategorie:Sterftes in 30 v.C.]] 0a1ev9yjkcp0vwt9xaz1t4w1qqw5kkc 2517163 2517136 2022-08-03T10:02:43Z Burgert Behr 2401 Besig wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas farao | naam = Cleopatra VII | lewe = Cleopatra VII Thea Filopator | beeld = Bust of Cleopatra VII - Altes Museum - Berlin - Germany 2017.jpg | onderskrif = Borsbeeld van Cleopatra VII (Altes Museum, [[Berlyn]]). | beeldgrootte = 220px | funksie = [[Farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk|Ptolemeïese Dinastie]] | periode = [[51 v.C.]] – [[10 Augustus]] [[30 v.C.]] (21 jaar) | voorganger = [[Ptolemeus XII Auletes]] | vader = Ptolemeus XII Auletes | moeder = Cleopatra V (vermoedelik) | gebore = 69&nbsp;v.C. <br />[[Alexandrië]], [[Egipte]] | oorlede = 10 Augustus 30&nbsp;v.C. (op 39) <br />Alexandrië | horus = {{small|<hiero>wr:r-nb-nfr-nfr-nfr-H2:x-O22</hiero>}} | nebty = | goldenhorus = | praenomen = | nomen = {{small|<hiero>q:rw-i-wA-p-A-d:r-t-A-H8</hiero>}} }} '''Cleopatra VII Filopator''' ([[Grieks]]: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; [[69&nbsp;v.C.]] - 10 Augustus [[30&nbsp;v.C.]]), in die geskiedenis bekend as '''Cleopatra''' of '''Kleopatra''', was van 51 tot 30&nbsp;v.C. [[farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk]] van [[Antieke Egipte|Egipte]] en sy laaste aktiewe heerser.<ref name=Diplomaat group="nota">Sy was ook 'n diplomaat, vlootaanvoerder, linguis en mediese skrywer; sien {{harvtxt|Roller|2010|p=1}} en {{harvtxt|Bradford|2000|p=13}}.</ref> As lid van die Ptolemeïese dinastie was sy 'n afstammeling van sy stigter, [[Ptolemeus I Soter]], 'n [[Koninkryk Masedonië|Masedoniese]] generaal en vriend van [[Alexander die Grote]]. Ná Cleopatra se dood het Egipte [[Aegyptus (Romeinse provinsie)|'n provinsie van die Romeinse Ryk]] geword, en dit was die einde van die tweede laaste [[Hellenistiese tydperk|Hellenistiese]] staat en tydperk wat geduur het vanaf die bewind van Alexander (336-323&nbsp;v.C.). Haar moedertaal was [[Koine]], en sy was die enigste Ptolemeïese heerser wat [[Egipties]] leer praat het. In 58&nbsp;v.C. het Cleopatra vermoedelik haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], vergesel tydens sy verbanning na Rome ná 'n opstand in Egipte ('n Romeinse [[vasal]]staat) en dit het sy dogter [[Berenike IV]] in staat gestel om die troon op te eis. Berenike is in 55&nbsp;v.C. vermoor toe Ptolemeus met Romeinse militêre hulp na Egipte terugkeer. Toe hy in 51&nbsp;v.C sterf, het die gesamentlike bewind van Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIII]] begin, maar 'n uitval tussen hulle het tot 'n burgeroorlog gelei. Nadat die Romeinse staatsman [[Pompeius]] in 48&nbsp;v.C. 'n veldslag in [[Romeinse Griekeland|Griekeland]] teen sy teenstander [[Julius Caesar]] ('n Romeinse dikatator en konsul) in Caesar se burgeroorlog verloor het, het hy na Egipte gevlug. Pompeius was 'n politieke bondgenoot van Ptolemeus XII, maar Ptolemeus XIII het hom op aanbeveling van sy hofeunugs in 'n lokval gelei en vermoor voor Caesar se aankoms en besetting van [[Alexandrië]]. Caesar het toe probeer om die mededingende Ptolemeïese sibbes te herenig, maar Ptolemeus se hoofraadgewer het gedink Caesar se voorwaardes bevoordeel Cleopatra, en daarom het Ptolemeus se magte haar en Caesar by die paleis beleër. Kort nadat die beleg deur versterkings opgehef is, is Ptolemeus XIII dood in die Slag van die Nyl. Cleopatra se halfsuster Arsinoe IV is eindelik na [[Efese]] verban vir haar rol in die beleg. Caesar het Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIV]] tot medeheersers verklaar, maar het 'n verhouding met Cleopatra begin wat tot die geboorte van 'n seun, [[Ptolemeus XV Caesarion|Caesarion]], gelei het. Cleopatra het in 46 en 44&nbsp;v.C. as 'n vasalkoningin na Rome gereis, waar sy in Caesar se villa gebly het. Ná die sluipmoord op Caesar en, op haar bevel, Ptolemeus XIV in 44&nbsp;v.C., het sy Caesarion as Ptolemeus XV se medeheerser aangestel. In die Bevrydersoorlog van 43-42&nbsp;v.C. het Cleopatra haar aan die kant van die Tweede [[Triumviraat]] geskaar wat gevorm is deur Caesar se nefie en erfgenaam [[Augustus Octavianus|Octavianus]], [[Marcus Antonius]] en Marcus Aemilius Lepidus. Nadat hulle in 41&nbsp;v.C. ontmoet het, het Cleopatra 'n verhouding met Antonius begin. Hy het Arsinoe op haar versoek laat teregstel en al hoe meer op Cleopatra begin steun vir befondsing en militêre hulp tydens sy invalle in die [[Partiese Ryk]] en [[Armenië|Koninkryk Armenië]]. Die Donatio van Alexandrië het hulle kinders – Alexander Helios, Cleopatra Selene II en Ptolemeus Philadelphus – tot heersers van verskeie eertydse gebiede onder Antonius se gesag verklaar. Dit, tesame met hulle troue en Antonius se egskeiding van Octavianus se suster, het gelei tot die finale oorlog teen die [[Romeinse Republiek]]. Octavianus het 'n propagandaoorlog gevoer en Antonius se bondgenote in die Romeinse Senaat gedwing om in 32&nbsp;v.C. uit Rome te vlug, en hy het oorlog teen Cleopatra verklaar. Nadat hy Antonius en Cleopatra se vloot in 31&nbsp;v.C. in die [[Slag van Actium]] verslaan het, het Octavianus se magte Egipte in 30&nbsp;v.C. binnegeval en Antonius verslaan. Dit het gelei tot Antonius se selfmoord en Cleopatra se dood nadat sy gif gedrink het. ==Etimologie== Die [[Latyn|gelatiniseerde]] vorm Cleopatra kom van die antieke [[Grieks]]e Kleopátra (Κλεοπάτρα), wat beteken "glorie van haar vader",{{sfnp|Royster|2003|p=48}} van κλέος (''kléos'', "glorie") en πατήρ (patḗr, "vader").{{sfnp|Muellner|}} Die manlike vorm sou geskryf gewees het as óf Kleópatros (Κλεόπατρος) óf Pátroklos (Πάτροκλος).{{sfnp|Muellner|}} Cleopatra was die naam van Alexander die Grote se suster sowel as van Cleopatra Alcyone, vrou van die held Meleager in die [[Griekse mitologie]].{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16}} Deur die huwelik tussen [[Ptolemeus V Epiphanes]] en Cleopatra I Syra ('n [[Seleukidiese Ryk|Seleukidiese]] prinses) het die naam in die Ptolemeïse dinastie beland.{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16, 39}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=55–57}} Cleopatra se aangenome titel, Theā́ Philopátōra (Θεᾱ́ Φιλοπάτωρα) beteken "godin wat haar vader liefhet".{{sfnp|Burstein|2004|p=15}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84, 215}} ==Biografie== ===Agtergrond=== [[Beeld:Diadokhoi240nbc.jpg|thumb|links|220px|Hellenistiese koninkryke wat ontstaan het ná die dood van Alexander die Grote.]] Ptolemeïese farao's is deur die hoëpriester van [[Ptah]] in [[Memphis (Egipte)|Memphis]] gekroon, maar het in die multikulturele en grootliks Griekse stad [[Alexandrië]] gewoon wat deur Aleander die Grote van [[Koninkryk Masedonië|Masedonië]] gestig is.{{sfnp|Roller|2010|pp=32–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 3, 11, 129}} Hulle het [[Grieks]] gepraat en as Hellenistiese monarge oor Egipte regeer. Hulle het geweier om [[Egipties]] te leer praat.{{sfnp|Roller|2010|pp=29–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 5, 13–14, 88, 105–106}}<ref name=Egipties group="nota">Die weiering van Ptolemeïese heersers om Egipties te leer praat, is die rede hoekom antieke Grieks ([[Koine]]) saam met Egipties op amptelike hofdokumente soos die [[Rosetta-steen]] gebruik is ({{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |title=Radio 4 Programmes – A History of the World in 100 Objects, Empire Builders (300 BC – 1 AD), Rosetta Stone |publisher=BBC |access-date=7 June 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100523105204/http://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |archive-date=23 May 2010 |url-status=live }}).</ref> [[Beeld:Ptolemy XII Auletes Louvre Ma3449.jpg|thumb|180px|'n Hellenistiese borsbeeld van Ptolemeus&nbsp;XII Auletes, die vader van Cleopatra ([[Louvre]], Parys).{{sfnp|Roller|2010|p=18}}]] In teenstelling hiermee kon Cleopatra baie tale praat en sy was die eerste Ptolemeïese heerser wat Egipties geleer het.{{sfnp|Schiff|2011|p=35}}{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48}} Volgens [[Plutarchus]] kon sy ook onder meer [[Hebreeus]] (of [[Aramees]]), [[Arabies]], [[Siries]], [[Parties]] en dalk selfs [[Latyn]] praat.<ref name=Tale group="nota">Vir die baie tale wat Cleopatra gepraat het, sien {{harvtxt|Roller|2010|pp=46–48}} en {{harvtxt|Burstein|2004|pp=11–12}}.</ref> Van dié tale weerspieël Cleopatra se wens om die [[Wes-Asië|Wes-Asiatiese]] gebiede te herstel wat eens tot die Ptolemeïese Ryk behoort het.{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48, 100}} Romeinse inmenging in Egipte kom van voor Cleopatra se bewind.{{sfnp|Roller|2010|pp=38–42}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xviii, 10}} Toe Ptolemeus&nbsp;IX Lathyros laat in 81&nbsp;v.C. sterf, is hy deur sy dogter Berenike&nbsp;III opgevolg.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Teenstand teen die bewind van 'n enkele vroulike heerser het haar egter gedwing om met haar neef en stiefseun Ptolemeus&nbsp;XI Alexander&nbsp;II te trou en hom as medeheerser te aanvaar.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Ptolemeus&nbsp;XI het sy vrou kort ná die huwelik in 80&nbsp;v.C. vermoor, maar is in die opstand oor die moord daaroor [[Lynch|gelynch]].{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}}{{sfnp|Grant|1972|p=11}} Ptolemus&nbsp;XI, of dalk sy oom Ptolemy&nbsp;IX of vader, Ptolemy&nbsp;X Alexander&nbsp;I, het die Ptolemeïese Ryk aan Rome nagelaat as kollateraal vir lenings. Daarom het die Romeine die wetlike reg gehad om Egipte, hulle [[vasal]]staat, oor te neem ná die moord op Ptolemeus&nbsp;XI.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=12}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=74}} Die Romeine het egter verkies om die Ptolemeïese Ryk tussen die wettige seuns van Ptolemeus&nbsp;IX te verdeel. Hulle het [[Siprus]] aan Ptolemeus van Siprus gegee en Egipte aan Ptolemeus XII Auletes.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}} ===Bewind en verbanning van Ptolemeus XII=== In 65&nbsp;v.C. het die [[Romeinse sensor]] voor die Senaat gepleit Rome moet die Ptolemeïese Egipte annekseer, maar dit is verwerp.{{sfnp|Roller|2010|p=20}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xix, 12–13}} Ptolemeus&nbsp;XII het op die bedreiging van 'n moontlike anneksasie gereageer deur vergoeding en groot geskenke aan magtige Romeinse staatsmanne te bied, soos aan [[Pompeius]] en eindelik [[Julius Caesar]] nadat hy in 59&nbsp;v.C. Romeinse konsul geword het.{{sfnp|Roller|2010|pp=20–21}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xx, 12–13}} Ptolemeus se optrede het hom egter bankrot gemaak en hy moes noodgedwonge lenings van 'n Romeinse bankier kry.{{sfnp|Roller|2010|p=21}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=76}} [[Beeld:Retrato femenino (26771127162).jpg|thumb|links|180px|Waarskynlik 'n portret van Cleopatra wat ná haar dood geskilder is, met rooi hare en haar besonderse gelaatstrekke ([[Italië]], 1ste eeu&nbsp;n.C.{{sfnp|Walker|Higgs|2001|pp=314–315}}{{sfnp|Fletcher|2008|loc=p. 87, beeldplate en byskrifte tussen pp. 246–247}}]] In 58&nbsp;v.C. het die Romeine Siprus geannekseer en Ptolemeus van Siprus, Ptolemeus&nbsp;XII se broer, met aantygings van [[seerowery]] daartoe gedryf om selfmoord te pleeg eerder as om verban te word.{{sfnp|Roller|2010|p=22}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=76}} Ptolemeus&nbsp;XII het in die openbaar niks gesê oor sy broer se dood nie, en dié besluit en sy bemaking van tradisioneel Ptolemeïese grondgebied aan die Romeine het sy geloofwaardigheid geknou onder onderdane, wat reeds woedend was oor sy ekonomiese beleide.{{sfnp|Burstein|2004|pp=13, 75}}{{sfnp|Grant|1972|pp=14–15}} Ptolemeus&nbsp;XII is toe uit Egipte verban. Hy het eers na [[Rhodos]], toe na [[Athene]] en eindelik na Pompeius se villa naby Praeneste, Italië, gevlug.{{sfnp|Roller|2010|p=22}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xx, 13, 75}} Hy het byna 'n jaar daar aan die buitewyke van Rome deurgebring, blykbaar vergesel van sy dogter Cleopatra, wat toe sowat 11 jaar oud was.<ref name=Dogter group="nota">{{harvtxt|Fletcher|2008|pp=76–77}} het min twyfel hieroor: "Auletes is in die somer van 58&nbsp;v.C. van die troon gesit en omdat hy vir sy lewe gevrees het, het hy uit beide sy paleis en sy koninkryk gevlug, hoewel hy nie heeltemal alleen was nie. Een Griekse bron onthul hy is "deur een van sy dogters" vergesel. Aangesien die oudste, Berenike&nbsp;IV, monarg was en die jongste, Arisone, nie veel ouer as 'n baba nie, word algemeen aanvaar dit moes sy middelste en gunstelingdogter, die 11-jarige Cleopatra, gewees het."</ref> Berenike&nbsp;IV het afgesante na Rome gestuur om voorspraak te maak vir haar bewind en die herinstelling van haar pa op die troon teen te staan, maar Ptolemeus het sluipmoordenaars gestuur om die leiers van die afgesante te vermoor, 'n voorval wat deur sy magtige Romeinse ondersteuners toegesmeer is.{{sfnp|Burstein|2004|p=13}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=77–78}} Toe die Romeinse Senaat weier om aan Ptolemeus&nbsp;XII 'n gewapende eskort te verskaf om na Egipte terug te keer, het hy besluit om Rome laat in 57&nbsp;v.C. te verlaat en het hy in [[Efese]] gaan bly.{{sfnp|Roller|2010|pp=23–24}}{{sfnp|Grant|1972|p=16}} == Bewind == Cleopatra het tot die [[Ptolemeïese Dinastie]] behoort, ’n familie van Griekse oorsprong wat ná [[Alexander die Grote]] se dood oor [[Egipte]] regeer het tydens die [[Hellenistiese tydperk]]. Sy het haar laat vereer as die Egiptiese godin [[Isis]]. Cleopatra het aanvanklik regeer saam met haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], en later saam met haar broers, Ptolemeus XIII en Ptolemeus XIV – met wie sy volgens Egiptiese tradisie getroud is. Sy het egter later die alleenheerser geword. As farao het sy ’n verhouding met [[Julius Caesar]] aangeknoop, wat haar houvas op die troon verstewig het. Sy het later haar seun by Caesar, Caesarion, as medeheerser in naam aangewys. Sy het Caesar na [[Rome]] gevolg, maar ná sy moord in 44&nbsp;v.C na Egipte teruggekeer, waar sy ’n verhouding met [[Marcus Antonius]] aangeknoop en saam met hom Caesar se wettige erfgenaam, Gaius Julius Caesar Octavianus (later bekend as [[Augustus Octavianus|Augustus]]), teengestaan het. By Antonius het sy drie kinders gehad: die tweeling Cleopatra Selene II en Alexander Helios, en nog ’n seun, Ptolemeus Philadelphus. Nadat hulle in die [[Slag van Actium]] deur Octavianus se magte verslaan is, het Antonius selfmoord gepleeg en Cleopatra het sy voorbeeld op 12 Augustus 30&nbsp;v.C. gevolg.<ref>{{cite web |url=http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |title=Who Was Cleopatra? (bl. 2) |access-date=22 Januarie 2008 |publisher=Smithsonian Magazine |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113183111/http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |archive-date=13 November 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sy is vir ’n kort rukkie oorleef deur haar seun Caesarion, wat deur sy ondersteuners as farao aangewys is, maar hy is kort daarna op bevel van Octavianus vermoor. Egipte het toe die [[Romeinse Ryk|Romeinse]] provinsie Aegyptus geword. == Nalatenskap == Cleopatra is vandag steeds ’n gewilde figuur in die Westerse kultuur. Sy leef voort in verskeie kunswerke en baie dramatiserings van haar lewe, onder meer [[William Shakespeare]] se tragedie ''[[Antonius en Cleopatra]]'' (''Antony and Cleopatra'') en die 1963-[[rolprent]] ''Cleopatra''. In die meeste gevalle word sy as ’n groot skoonheid uitgebeeld en haar opeenvolgende verhoudings met van die wêreld se magtigste mans word beskou as ’n teken van haar estetiese en seksuele aantrekkingskrag. ==Notas== {{Reflist|group=nota}} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bibliografie == * Swart, Marius J.: Raar leiers. Stellenbosch: U.U.B., 1967. == Eksterne skakels == * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/13*.html Cleopatra VII&nbsp;(VI)] by LacusCurtius – Hoofstuk&nbsp;XIII van E.R.&nbsp;Bevan se ''House of Ptolemy'', 1923 * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 Cleopatra], ’n kinderboek by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg * [http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/miscellanea/cleopatra/cleopatra.html James Grout: ''Cleopatra''] deel van Encyclopædia Romana * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Cleopatra VII|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Farao's van Egipte]] [[Kategorie:Geboortes in 69 v.C.]] [[Kategorie:Mense in die 1ste eeu v.C.]] [[Kategorie:Sterftes in 30 v.C.]] idgoc6za50k3m91zs5w074bxlsebitp 2517190 2517163 2022-08-03T11:08:47Z Burgert Behr 2401 Besig wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas farao | naam = Cleopatra VII | lewe = Cleopatra VII Thea Filopator | beeld = Bust of Cleopatra VII - Altes Museum - Berlin - Germany 2017.jpg | onderskrif = Borsbeeld van Cleopatra VII (Altes Museum, [[Berlyn]]). | beeldgrootte = 220px | funksie = [[Farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk|Ptolemeïese Dinastie]] | periode = [[51 v.C.]] – [[10 Augustus]] [[30 v.C.]] (21 jaar) | voorganger = [[Ptolemeus XII Auletes]] | vader = Ptolemeus XII Auletes | moeder = Cleopatra V (vermoedelik) | gebore = 69&nbsp;v.C. <br />[[Alexandrië]], [[Egipte]] | oorlede = 10 Augustus 30&nbsp;v.C. (op 39) <br />Alexandrië | horus = {{small|<hiero>wr:r-nb-nfr-nfr-nfr-H2:x-O22</hiero>}} | nebty = | goldenhorus = | praenomen = | nomen = {{small|<hiero>q:rw-i-wA-p-A-d:r-t-A-H8</hiero>}} }} '''Cleopatra VII Filopator''' ([[Grieks]]: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; [[69&nbsp;v.C.]] - 10 Augustus [[30&nbsp;v.C.]]), in die geskiedenis bekend as '''Cleopatra''' of '''Kleopatra''', was van 51 tot 30&nbsp;v.C. [[farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk]] van [[Antieke Egipte|Egipte]] en sy laaste aktiewe heerser.<ref name=Diplomaat group="nota">Sy was ook 'n diplomaat, vlootaanvoerder, linguis en mediese skrywer; sien {{harvtxt|Roller|2010|p=1}} en {{harvtxt|Bradford|2000|p=13}}.</ref> As lid van die Ptolemeïese dinastie was sy 'n afstammeling van sy stigter, [[Ptolemeus I Soter]], 'n [[Koninkryk Masedonië|Masedoniese]] generaal en vriend van [[Alexander die Grote]]. Ná Cleopatra se dood het Egipte [[Aegyptus (Romeinse provinsie)|'n provinsie van die Romeinse Ryk]] geword, en dit was die einde van die tweede laaste [[Hellenistiese tydperk|Hellenistiese]] staat en tydperk wat geduur het vanaf die bewind van Alexander (336-323&nbsp;v.C.). Haar moedertaal was [[Koine]], en sy was die enigste Ptolemeïese heerser wat [[Egipties]] leer praat het. In 58&nbsp;v.C. het Cleopatra vermoedelik haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], vergesel tydens sy verbanning na Rome ná 'n opstand in Egipte ('n Romeinse [[vasal]]staat) en dit het sy dogter [[Berenike IV]] in staat gestel om die troon op te eis. Berenike is in 55&nbsp;v.C. vermoor toe Ptolemeus met Romeinse militêre hulp na Egipte terugkeer. Toe hy in 51&nbsp;v.C sterf, het die gesamentlike bewind van Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIII]] begin, maar 'n uitval tussen hulle het tot 'n burgeroorlog gelei. Nadat die Romeinse staatsman [[Pompeius]] in 48&nbsp;v.C. 'n veldslag in [[Romeinse Griekeland|Griekeland]] teen sy teenstander [[Julius Caesar]] ('n Romeinse dikatator en konsul) in Caesar se burgeroorlog verloor het, het hy na Egipte gevlug. Pompeius was 'n politieke bondgenoot van Ptolemeus XII, maar Ptolemeus XIII het hom op aanbeveling van sy hofeunugs in 'n lokval gelei en vermoor voor Caesar se aankoms en besetting van [[Alexandrië]]. Caesar het toe probeer om die mededingende Ptolemeïese sibbes te herenig, maar Ptolemeus se hoofraadgewer het gedink Caesar se voorwaardes bevoordeel Cleopatra, en daarom het Ptolemeus se magte haar en Caesar by die paleis beleër. Kort nadat die beleg deur versterkings opgehef is, is Ptolemeus XIII dood in die Slag van die Nyl. Cleopatra se halfsuster Arsinoe IV is eindelik na [[Efese]] verban vir haar rol in die beleg. Caesar het Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIV]] tot medeheersers verklaar, maar het 'n verhouding met Cleopatra begin wat tot die geboorte van 'n seun, [[Ptolemeus XV Caesarion|Caesarion]], gelei het. Cleopatra het in 46 en 44&nbsp;v.C. as 'n vasalkoningin na Rome gereis, waar sy in Caesar se villa gebly het. Ná die sluipmoord op Caesar en, op haar bevel, Ptolemeus XIV in 44&nbsp;v.C., het sy Caesarion as Ptolemeus XV se medeheerser aangestel. In die Bevrydersoorlog van 43-42&nbsp;v.C. het Cleopatra haar aan die kant van die Tweede [[Triumviraat]] geskaar wat gevorm is deur Caesar se nefie en erfgenaam [[Augustus Octavianus|Octavianus]], [[Marcus Antonius]] en Marcus Aemilius Lepidus. Nadat hulle in 41&nbsp;v.C. ontmoet het, het Cleopatra 'n verhouding met Antonius begin. Hy het Arsinoe op haar versoek laat teregstel en al hoe meer op Cleopatra begin steun vir befondsing en militêre hulp tydens sy invalle in die [[Partiese Ryk]] en [[Armenië|Koninkryk Armenië]]. Die Donatio van Alexandrië het hulle kinders – Alexander Helios, Cleopatra Selene II en Ptolemeus Philadelphus – tot heersers van verskeie eertydse gebiede onder Antonius se gesag verklaar. Dit, tesame met hulle troue en Antonius se egskeiding van Octavianus se suster, het gelei tot die finale oorlog teen die [[Romeinse Republiek]]. Octavianus het 'n propagandaoorlog gevoer en Antonius se bondgenote in die Romeinse Senaat gedwing om in 32&nbsp;v.C. uit Rome te vlug, en hy het oorlog teen Cleopatra verklaar. Nadat hy Antonius en Cleopatra se vloot in 31&nbsp;v.C. in die [[Slag van Actium]] verslaan het, het Octavianus se magte Egipte in 30&nbsp;v.C. binnegeval en Antonius verslaan. Dit het gelei tot Antonius se selfmoord en Cleopatra se dood nadat sy gif gedrink het. ==Etimologie== Die [[Latyn|gelatiniseerde]] vorm Cleopatra kom van die antieke [[Grieks]]e Kleopátra (Κλεοπάτρα), wat beteken "glorie van haar vader",{{sfnp|Royster|2003|p=48}} van κλέος (''kléos'', "glorie") en πατήρ (patḗr, "vader").{{sfnp|Muellner|}} Die manlike vorm sou geskryf gewees het as óf Kleópatros (Κλεόπατρος) óf Pátroklos (Πάτροκλος).{{sfnp|Muellner|}} Cleopatra was die naam van Alexander die Grote se suster sowel as van Cleopatra Alcyone, vrou van die held Meleager in die [[Griekse mitologie]].{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16}} Deur die huwelik tussen [[Ptolemeus V Epiphanes]] en Cleopatra I Syra ('n [[Seleukidiese Ryk|Seleukidiese]] prinses) het die naam in die Ptolemeïse dinastie beland.{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16, 39}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=55–57}} Cleopatra se aangenome titel, Theā́ Philopátōra (Θεᾱ́ Φιλοπάτωρα) beteken "godin wat haar vader liefhet".{{sfnp|Burstein|2004|p=15}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84, 215}} ==Biografie== ===Agtergrond=== [[Beeld:Diadokhoi240nbc.jpg|thumb|links|220px|Hellenistiese koninkryke wat ontstaan het ná die dood van Alexander die Grote.]] Ptolemeïese farao's is deur die hoëpriester van [[Ptah]] in [[Memphis (Egipte)|Memphis]] gekroon, maar het in die multikulturele en grootliks Griekse stad [[Alexandrië]] gewoon wat deur Aleander die Grote van [[Koninkryk Masedonië|Masedonië]] gestig is.{{sfnp|Roller|2010|pp=32–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 3, 11, 129}} Hulle het [[Grieks]] gepraat en as Hellenistiese monarge oor Egipte regeer. Hulle het geweier om [[Egipties]] te leer praat.{{sfnp|Roller|2010|pp=29–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 5, 13–14, 88, 105–106}}<ref name=Egipties group="nota">Die weiering van Ptolemeïese heersers om Egipties te leer praat, is die rede hoekom antieke Grieks ([[Koine]]) saam met Egipties op amptelike hofdokumente soos die [[Rosetta-steen]] gebruik is ({{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |title=Radio 4 Programmes – A History of the World in 100 Objects, Empire Builders (300 BC – 1 AD), Rosetta Stone |publisher=BBC |access-date=7 June 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100523105204/http://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |archive-date=23 May 2010 |url-status=live }}).</ref> [[Beeld:Ptolemy XII Auletes Louvre Ma3449.jpg|thumb|180px|'n Hellenistiese borsbeeld van Ptolemeus&nbsp;XII Auletes, die vader van Cleopatra ([[Louvre]], Parys).{{sfnp|Roller|2010|p=18}}]] In teenstelling hiermee kon Cleopatra baie tale praat en sy was die eerste Ptolemeïese heerser wat Egipties geleer het.{{sfnp|Schiff|2011|p=35}}{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48}} Volgens [[Plutarchus]] kon sy ook onder meer [[Hebreeus]] (of [[Aramees]]), [[Arabies]], [[Siries]], [[Parties]] en dalk selfs [[Latyn]] praat.<ref name=Tale group="nota">Vir die baie tale wat Cleopatra gepraat het, sien {{harvtxt|Roller|2010|pp=46–48}} en {{harvtxt|Burstein|2004|pp=11–12}}.</ref> Van dié tale weerspieël Cleopatra se wens om die [[Wes-Asië|Wes-Asiatiese]] gebiede te herstel wat eens tot die Ptolemeïese Ryk behoort het.{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48, 100}} Romeinse inmenging in Egipte kom van voor Cleopatra se bewind.{{sfnp|Roller|2010|pp=38–42}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xviii, 10}} Toe Ptolemeus&nbsp;IX Lathyros laat in 81&nbsp;v.C. sterf, is hy deur sy dogter Berenike&nbsp;III opgevolg.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Teenstand teen die bewind van 'n enkele vroulike heerser het haar egter gedwing om met haar neef en stiefseun Ptolemeus&nbsp;XI Alexander&nbsp;II te trou en hom as medeheerser te aanvaar.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Ptolemeus&nbsp;XI het sy vrou kort ná die huwelik in 80&nbsp;v.C. vermoor, maar is in die opstand oor die moord daaroor [[Lynch|gelynch]].{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}}{{sfnp|Grant|1972|p=11}} Ptolemus&nbsp;XI, of dalk sy oom Ptolemy&nbsp;IX of vader, Ptolemy&nbsp;X Alexander&nbsp;I, het die Ptolemeïese Ryk aan Rome nagelaat as kollateraal vir lenings. Daarom het die Romeine die wetlike reg gehad om Egipte, hulle [[vasal]]staat, oor te neem ná die moord op Ptolemeus&nbsp;XI.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=12}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=74}} Die Romeine het egter verkies om die Ptolemeïese Ryk tussen die wettige seuns van Ptolemeus&nbsp;IX te verdeel. Hulle het [[Siprus]] aan Ptolemeus van Siprus gegee en Egipte aan Ptolemeus XII Auletes.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}} ===Bewind en verbanning van Ptolemeus XII=== In 65&nbsp;v.C. het die [[Romeinse sensor]] voor die Senaat gepleit Rome moet die Ptolemeïese Egipte annekseer, maar dit is verwerp.{{sfnp|Roller|2010|p=20}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xix, 12–13}} Ptolemeus&nbsp;XII het op die bedreiging van 'n moontlike anneksasie gereageer deur vergoeding en groot geskenke aan magtige Romeinse staatsmanne te bied, soos aan [[Pompeius]] en eindelik [[Julius Caesar]] nadat hy in 59&nbsp;v.C. Romeinse konsul geword het.{{sfnp|Roller|2010|pp=20–21}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xx, 12–13}} Ptolemeus se optrede het hom egter bankrot gemaak en hy moes noodgedwonge lenings van 'n Romeinse bankier kry.{{sfnp|Roller|2010|p=21}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=76}} [[Beeld:Retrato femenino (26771127162).jpg|thumb|links|180px|Waarskynlik 'n portret van Cleopatra wat ná haar dood geskilder is, met rooi hare en haar besonderse gelaatstrekke ([[Italië]], 1ste eeu&nbsp;n.C.{{sfnp|Walker|Higgs|2001|pp=314–315}}{{sfnp|Fletcher|2008|loc=p. 87, beeldplate en byskrifte tussen pp. 246–247}}]] In 58&nbsp;v.C. het die Romeine Siprus geannekseer en Ptolemeus van Siprus, Ptolemeus&nbsp;XII se broer, met aantygings van [[seerowery]] daartoe gedryf om selfmoord te pleeg eerder as om verban te word.{{sfnp|Roller|2010|p=22}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=76}} Ptolemeus&nbsp;XII het in die openbaar niks gesê oor sy broer se dood nie, en dié besluit en sy bemaking van tradisioneel Ptolemeïese grondgebied aan die Romeine het sy geloofwaardigheid geknou onder onderdane, wat reeds woedend was oor sy ekonomiese beleide.{{sfnp|Burstein|2004|pp=13, 75}}{{sfnp|Grant|1972|pp=14–15}} Ptolemeus&nbsp;XII is toe uit Egipte verban. Hy het eers na [[Rhodos]], toe na [[Athene]] en eindelik na Pompeius se villa naby Praeneste, Italië, gevlug.{{sfnp|Roller|2010|p=22}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xx, 13, 75}} Hy het byna 'n jaar daar aan die buitewyke van Rome deurgebring, blykbaar vergesel van sy dogter Cleopatra, wat toe sowat 11 jaar oud was.<ref name=Dogter group="nota">{{harvtxt|Fletcher|2008|pp=76–77}} het min twyfel hieroor: "Auletes is in die somer van 58&nbsp;v.C. van die troon gesit en omdat hy vir sy lewe gevrees het, het hy uit beide sy paleis en sy koninkryk gevlug, hoewel hy nie heeltemal alleen was nie. Een Griekse bron onthul hy is "deur een van sy dogters" vergesel. Aangesien die oudste, Berenike&nbsp;IV, monarg was en die jongste, Arisone, nie veel ouer as 'n baba nie, word algemeen aanvaar dit moes sy middelste en gunstelingdogter, die 11-jarige Cleopatra, gewees het."</ref> Berenike&nbsp;IV het afgesante na Rome gestuur om voorspraak te maak vir haar bewind en die herinstelling van haar pa op die troon teen te staan, maar Ptolemeus het sluipmoordenaars gestuur om die leiers van die afgesante te vermoor, 'n voorval wat deur sy magtige Romeinse ondersteuners toegesmeer is.{{sfnp|Burstein|2004|p=13}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=77–78}} Toe die Romeinse Senaat weier om aan Ptolemeus&nbsp;XII 'n gewapende eskort te verskaf om na Egipte terug te keer, het hy besluit om Rome laat in 57&nbsp;v.C. te verlaat en het hy in [[Efese]] gaan bly.{{sfnp|Roller|2010|pp=23–24}}{{sfnp|Grant|1972|p=16}} Ptolemeus&nbsp;XII se Romeinse finansiers was vasbeslote om sy bewind te herstel.{{sfnp|Roller|2010|p=24}} Pompeius het Aulus Gabinius, die Romeinse goewerneur van [[Syria (Romeinse provinsie)|Syria]], omgekoop om Egipte binne te val en Ptolemeus op die troon terug te plaas. Gabinius het dit in die lente van 55&nbsp;v.C. gedoen.{{sfnp|Roller|2010|p=24}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=13, 76}} [[Marcus Antonius]] was as jong offisier onder Gabinius se bevel. Hy het hom onderskei deur Ptolemeus&nbsp;XII te keer om die inwoners van Pelousion te vermoor en deur die lyk van Archelaos, Berenike&nbsp;IV se man, te red nadat hy in 'n veldslag gesneuwel het om te verseker hy kry 'n koninklike begrafnis.{{sfnp|Roller|2010|pp=24–25}}{{sfnp|Burstein|2004|p=76}} Cleopatra, wat toe 14 jaar oud was, sou saam met die Romeinse ekspedisie na Egipte gereis het; jare later het Antonius erken hy het in dié tyd op haar verlief geraak.{{sfnp|Roller|2010|pp=24–25}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=23, 73}} [[Beeld:Roman Republic in 40bC.svg|thumb|220px|Die Romeinse Republiek (groen) en Ptolemeïese Egipte (geel) in 40&nbsp;v.C.]] Gabinius is in Rome verhoor omdat hy sy gesag oorskry het. Hy is onskuldig bevind, maar in sy tweede verhoor, vir die aanvaarding van omkoopgeld, is hy skuldig bevind en verban. Caesar sou dit sewe jaar later, in 48&nbsp;v.C., herroep.{{sfnp|Roller|2010|p=25}}{{sfnp|Grant|1972|p=18}} Ptolemeus&nbsp;XII het Berenike&nbsp;IV en haar ryk ondersteuners laat teregstel en beslag gelê op hulle eiendom.{{sfnp|Roller|2010|pp=25–26}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=13–14, 76}} Ptolemeus het 'n testament laat opstel waarin hy Cleopatra en sy seun Ptolemeus&nbsp;XIII as sy gesamentlike erfgename aanwys en hy het die ekonomie gestabiliseer.{{sfnp|Burstein|2004|p=14}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=80, 85}} Op 31 Mei 52&nbsp;v.C. is Cleopatra 'n regent van Ptolemeus gemaak.{{sfnp|Roller|2010|p=27}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84–85}} Ptolemeus het nie al sy skuld afbetaal teen die tyd dat hy dood is nie, en die skuld is oorgedra aan sy opvolgers, Cleopatra en Ptolemeus&nbsp;XIII.{{sfnp|Roller|2010|p=26}}{{sfnp|Grant|1972|p=18}} == Bewind == Cleopatra het tot die [[Ptolemeïese Dinastie]] behoort, ’n familie van Griekse oorsprong wat ná [[Alexander die Grote]] se dood oor [[Egipte]] regeer het tydens die [[Hellenistiese tydperk]]. Sy het haar laat vereer as die Egiptiese godin [[Isis]]. Cleopatra het aanvanklik regeer saam met haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], en later saam met haar broers, Ptolemeus XIII en Ptolemeus XIV – met wie sy volgens Egiptiese tradisie getroud is. Sy het egter later die alleenheerser geword. As farao het sy ’n verhouding met [[Julius Caesar]] aangeknoop, wat haar houvas op die troon verstewig het. Sy het later haar seun by Caesar, Caesarion, as medeheerser in naam aangewys. Sy het Caesar na [[Rome]] gevolg, maar ná sy moord in 44&nbsp;v.C na Egipte teruggekeer, waar sy ’n verhouding met [[Marcus Antonius]] aangeknoop en saam met hom Caesar se wettige erfgenaam, Gaius Julius Caesar Octavianus (later bekend as [[Augustus Octavianus|Augustus]]), teengestaan het. By Antonius het sy drie kinders gehad: die tweeling Cleopatra Selene II en Alexander Helios, en nog ’n seun, Ptolemeus Philadelphus. Nadat hulle in die [[Slag van Actium]] deur Octavianus se magte verslaan is, het Antonius selfmoord gepleeg en Cleopatra het sy voorbeeld op 12 Augustus 30&nbsp;v.C. gevolg.<ref>{{cite web |url=http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |title=Who Was Cleopatra? (bl. 2) |access-date=22 Januarie 2008 |publisher=Smithsonian Magazine |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113183111/http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/biography/cleopatra.html |archive-date=13 November 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sy is vir ’n kort rukkie oorleef deur haar seun Caesarion, wat deur sy ondersteuners as farao aangewys is, maar hy is kort daarna op bevel van Octavianus vermoor. Egipte het toe die [[Romeinse Ryk|Romeinse]] provinsie Aegyptus geword. == Nalatenskap == Cleopatra is vandag steeds ’n gewilde figuur in die Westerse kultuur. Sy leef voort in verskeie kunswerke en baie dramatiserings van haar lewe, onder meer [[William Shakespeare]] se tragedie ''[[Antonius en Cleopatra]]'' (''Antony and Cleopatra'') en die 1963-[[rolprent]] ''Cleopatra''. In die meeste gevalle word sy as ’n groot skoonheid uitgebeeld en haar opeenvolgende verhoudings met van die wêreld se magtigste mans word beskou as ’n teken van haar estetiese en seksuele aantrekkingskrag. ==Notas== {{Reflist|group=nota}} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bibliografie == * Swart, Marius J.: Raar leiers. Stellenbosch: U.U.B., 1967. == Eksterne skakels == * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/13*.html Cleopatra VII&nbsp;(VI)] by LacusCurtius – Hoofstuk&nbsp;XIII van E.R.&nbsp;Bevan se ''House of Ptolemy'', 1923 * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 Cleopatra], ’n kinderboek by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg * [http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/miscellanea/cleopatra/cleopatra.html James Grout: ''Cleopatra''] deel van Encyclopædia Romana * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Cleopatra VII|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Farao's van Egipte]] [[Kategorie:Geboortes in 69 v.C.]] [[Kategorie:Mense in die 1ste eeu v.C.]] [[Kategorie:Sterftes in 30 v.C.]] djx8k5qpb51vty4hx6t0bqt8egw3r9y 2517191 2517190 2022-08-03T11:09:53Z Burgert Behr 2401 Ou deel uitgesny wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas farao | naam = Cleopatra VII | lewe = Cleopatra VII Thea Filopator | beeld = Bust of Cleopatra VII - Altes Museum - Berlin - Germany 2017.jpg | onderskrif = Borsbeeld van Cleopatra VII (Altes Museum, [[Berlyn]]). | beeldgrootte = 220px | funksie = [[Farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk|Ptolemeïese Dinastie]] | periode = [[51 v.C.]] – [[10 Augustus]] [[30 v.C.]] (21 jaar) | voorganger = [[Ptolemeus XII Auletes]] | vader = Ptolemeus XII Auletes | moeder = Cleopatra V (vermoedelik) | gebore = 69&nbsp;v.C. <br />[[Alexandrië]], [[Egipte]] | oorlede = 10 Augustus 30&nbsp;v.C. (op 39) <br />Alexandrië | horus = {{small|<hiero>wr:r-nb-nfr-nfr-nfr-H2:x-O22</hiero>}} | nebty = | goldenhorus = | praenomen = | nomen = {{small|<hiero>q:rw-i-wA-p-A-d:r-t-A-H8</hiero>}} }} '''Cleopatra VII Filopator''' ([[Grieks]]: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; [[69&nbsp;v.C.]] - 10 Augustus [[30&nbsp;v.C.]]), in die geskiedenis bekend as '''Cleopatra''' of '''Kleopatra''', was van 51 tot 30&nbsp;v.C. [[farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk]] van [[Antieke Egipte|Egipte]] en sy laaste aktiewe heerser.<ref name=Diplomaat group="nota">Sy was ook 'n diplomaat, vlootaanvoerder, linguis en mediese skrywer; sien {{harvtxt|Roller|2010|p=1}} en {{harvtxt|Bradford|2000|p=13}}.</ref> As lid van die Ptolemeïese dinastie was sy 'n afstammeling van sy stigter, [[Ptolemeus I Soter]], 'n [[Koninkryk Masedonië|Masedoniese]] generaal en vriend van [[Alexander die Grote]]. Ná Cleopatra se dood het Egipte [[Aegyptus (Romeinse provinsie)|'n provinsie van die Romeinse Ryk]] geword, en dit was die einde van die tweede laaste [[Hellenistiese tydperk|Hellenistiese]] staat en tydperk wat geduur het vanaf die bewind van Alexander (336-323&nbsp;v.C.). Haar moedertaal was [[Koine]], en sy was die enigste Ptolemeïese heerser wat [[Egipties]] leer praat het. In 58&nbsp;v.C. het Cleopatra vermoedelik haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], vergesel tydens sy verbanning na Rome ná 'n opstand in Egipte ('n Romeinse [[vasal]]staat) en dit het sy dogter [[Berenike IV]] in staat gestel om die troon op te eis. Berenike is in 55&nbsp;v.C. vermoor toe Ptolemeus met Romeinse militêre hulp na Egipte terugkeer. Toe hy in 51&nbsp;v.C sterf, het die gesamentlike bewind van Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIII]] begin, maar 'n uitval tussen hulle het tot 'n burgeroorlog gelei. Nadat die Romeinse staatsman [[Pompeius]] in 48&nbsp;v.C. 'n veldslag in [[Romeinse Griekeland|Griekeland]] teen sy teenstander [[Julius Caesar]] ('n Romeinse dikatator en konsul) in Caesar se burgeroorlog verloor het, het hy na Egipte gevlug. Pompeius was 'n politieke bondgenoot van Ptolemeus XII, maar Ptolemeus XIII het hom op aanbeveling van sy hofeunugs in 'n lokval gelei en vermoor voor Caesar se aankoms en besetting van [[Alexandrië]]. Caesar het toe probeer om die mededingende Ptolemeïese sibbes te herenig, maar Ptolemeus se hoofraadgewer het gedink Caesar se voorwaardes bevoordeel Cleopatra, en daarom het Ptolemeus se magte haar en Caesar by die paleis beleër. Kort nadat die beleg deur versterkings opgehef is, is Ptolemeus XIII dood in die Slag van die Nyl. Cleopatra se halfsuster Arsinoe IV is eindelik na [[Efese]] verban vir haar rol in die beleg. Caesar het Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIV]] tot medeheersers verklaar, maar het 'n verhouding met Cleopatra begin wat tot die geboorte van 'n seun, [[Ptolemeus XV Caesarion|Caesarion]], gelei het. Cleopatra het in 46 en 44&nbsp;v.C. as 'n vasalkoningin na Rome gereis, waar sy in Caesar se villa gebly het. Ná die sluipmoord op Caesar en, op haar bevel, Ptolemeus XIV in 44&nbsp;v.C., het sy Caesarion as Ptolemeus XV se medeheerser aangestel. In die Bevrydersoorlog van 43-42&nbsp;v.C. het Cleopatra haar aan die kant van die Tweede [[Triumviraat]] geskaar wat gevorm is deur Caesar se nefie en erfgenaam [[Augustus Octavianus|Octavianus]], [[Marcus Antonius]] en Marcus Aemilius Lepidus. Nadat hulle in 41&nbsp;v.C. ontmoet het, het Cleopatra 'n verhouding met Antonius begin. Hy het Arsinoe op haar versoek laat teregstel en al hoe meer op Cleopatra begin steun vir befondsing en militêre hulp tydens sy invalle in die [[Partiese Ryk]] en [[Armenië|Koninkryk Armenië]]. Die Donatio van Alexandrië het hulle kinders – Alexander Helios, Cleopatra Selene II en Ptolemeus Philadelphus – tot heersers van verskeie eertydse gebiede onder Antonius se gesag verklaar. Dit, tesame met hulle troue en Antonius se egskeiding van Octavianus se suster, het gelei tot die finale oorlog teen die [[Romeinse Republiek]]. Octavianus het 'n propagandaoorlog gevoer en Antonius se bondgenote in die Romeinse Senaat gedwing om in 32&nbsp;v.C. uit Rome te vlug, en hy het oorlog teen Cleopatra verklaar. Nadat hy Antonius en Cleopatra se vloot in 31&nbsp;v.C. in die [[Slag van Actium]] verslaan het, het Octavianus se magte Egipte in 30&nbsp;v.C. binnegeval en Antonius verslaan. Dit het gelei tot Antonius se selfmoord en Cleopatra se dood nadat sy gif gedrink het. ==Etimologie== Die [[Latyn|gelatiniseerde]] vorm Cleopatra kom van die antieke [[Grieks]]e Kleopátra (Κλεοπάτρα), wat beteken "glorie van haar vader",{{sfnp|Royster|2003|p=48}} van κλέος (''kléos'', "glorie") en πατήρ (patḗr, "vader").{{sfnp|Muellner|}} Die manlike vorm sou geskryf gewees het as óf Kleópatros (Κλεόπατρος) óf Pátroklos (Πάτροκλος).{{sfnp|Muellner|}} Cleopatra was die naam van Alexander die Grote se suster sowel as van Cleopatra Alcyone, vrou van die held Meleager in die [[Griekse mitologie]].{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16}} Deur die huwelik tussen [[Ptolemeus V Epiphanes]] en Cleopatra I Syra ('n [[Seleukidiese Ryk|Seleukidiese]] prinses) het die naam in die Ptolemeïse dinastie beland.{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16, 39}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=55–57}} Cleopatra se aangenome titel, Theā́ Philopátōra (Θεᾱ́ Φιλοπάτωρα) beteken "godin wat haar vader liefhet".{{sfnp|Burstein|2004|p=15}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84, 215}} ==Biografie== ===Agtergrond=== [[Beeld:Diadokhoi240nbc.jpg|thumb|links|220px|Hellenistiese koninkryke wat ontstaan het ná die dood van Alexander die Grote.]] Ptolemeïese farao's is deur die hoëpriester van [[Ptah]] in [[Memphis (Egipte)|Memphis]] gekroon, maar het in die multikulturele en grootliks Griekse stad [[Alexandrië]] gewoon wat deur Aleander die Grote van [[Koninkryk Masedonië|Masedonië]] gestig is.{{sfnp|Roller|2010|pp=32–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 3, 11, 129}} Hulle het [[Grieks]] gepraat en as Hellenistiese monarge oor Egipte regeer. Hulle het geweier om [[Egipties]] te leer praat.{{sfnp|Roller|2010|pp=29–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 5, 13–14, 88, 105–106}}<ref name=Egipties group="nota">Die weiering van Ptolemeïese heersers om Egipties te leer praat, is die rede hoekom antieke Grieks ([[Koine]]) saam met Egipties op amptelike hofdokumente soos die [[Rosetta-steen]] gebruik is ({{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |title=Radio 4 Programmes – A History of the World in 100 Objects, Empire Builders (300 BC – 1 AD), Rosetta Stone |publisher=BBC |access-date=7 June 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100523105204/http://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |archive-date=23 May 2010 |url-status=live }}).</ref> [[Beeld:Ptolemy XII Auletes Louvre Ma3449.jpg|thumb|180px|'n Hellenistiese borsbeeld van Ptolemeus&nbsp;XII Auletes, die vader van Cleopatra ([[Louvre]], Parys).{{sfnp|Roller|2010|p=18}}]] In teenstelling hiermee kon Cleopatra baie tale praat en sy was die eerste Ptolemeïese heerser wat Egipties geleer het.{{sfnp|Schiff|2011|p=35}}{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48}} Volgens [[Plutarchus]] kon sy ook onder meer [[Hebreeus]] (of [[Aramees]]), [[Arabies]], [[Siries]], [[Parties]] en dalk selfs [[Latyn]] praat.<ref name=Tale group="nota">Vir die baie tale wat Cleopatra gepraat het, sien {{harvtxt|Roller|2010|pp=46–48}} en {{harvtxt|Burstein|2004|pp=11–12}}.</ref> Van dié tale weerspieël Cleopatra se wens om die [[Wes-Asië|Wes-Asiatiese]] gebiede te herstel wat eens tot die Ptolemeïese Ryk behoort het.{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48, 100}} Romeinse inmenging in Egipte kom van voor Cleopatra se bewind.{{sfnp|Roller|2010|pp=38–42}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xviii, 10}} Toe Ptolemeus&nbsp;IX Lathyros laat in 81&nbsp;v.C. sterf, is hy deur sy dogter Berenike&nbsp;III opgevolg.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Teenstand teen die bewind van 'n enkele vroulike heerser het haar egter gedwing om met haar neef en stiefseun Ptolemeus&nbsp;XI Alexander&nbsp;II te trou en hom as medeheerser te aanvaar.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Ptolemeus&nbsp;XI het sy vrou kort ná die huwelik in 80&nbsp;v.C. vermoor, maar is in die opstand oor die moord daaroor [[Lynch|gelynch]].{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}}{{sfnp|Grant|1972|p=11}} Ptolemus&nbsp;XI, of dalk sy oom Ptolemy&nbsp;IX of vader, Ptolemy&nbsp;X Alexander&nbsp;I, het die Ptolemeïese Ryk aan Rome nagelaat as kollateraal vir lenings. Daarom het die Romeine die wetlike reg gehad om Egipte, hulle [[vasal]]staat, oor te neem ná die moord op Ptolemeus&nbsp;XI.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=12}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=74}} Die Romeine het egter verkies om die Ptolemeïese Ryk tussen die wettige seuns van Ptolemeus&nbsp;IX te verdeel. Hulle het [[Siprus]] aan Ptolemeus van Siprus gegee en Egipte aan Ptolemeus XII Auletes.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}} ===Bewind en verbanning van Ptolemeus XII=== In 65&nbsp;v.C. het die [[Romeinse sensor]] voor die Senaat gepleit Rome moet die Ptolemeïese Egipte annekseer, maar dit is verwerp.{{sfnp|Roller|2010|p=20}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xix, 12–13}} Ptolemeus&nbsp;XII het op die bedreiging van 'n moontlike anneksasie gereageer deur vergoeding en groot geskenke aan magtige Romeinse staatsmanne te bied, soos aan [[Pompeius]] en eindelik [[Julius Caesar]] nadat hy in 59&nbsp;v.C. Romeinse konsul geword het.{{sfnp|Roller|2010|pp=20–21}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xx, 12–13}} Ptolemeus se optrede het hom egter bankrot gemaak en hy moes noodgedwonge lenings van 'n Romeinse bankier kry.{{sfnp|Roller|2010|p=21}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=76}} [[Beeld:Retrato femenino (26771127162).jpg|thumb|links|180px|Waarskynlik 'n portret van Cleopatra wat ná haar dood geskilder is, met rooi hare en haar besonderse gelaatstrekke ([[Italië]], 1ste eeu&nbsp;n.C.{{sfnp|Walker|Higgs|2001|pp=314–315}}{{sfnp|Fletcher|2008|loc=p. 87, beeldplate en byskrifte tussen pp. 246–247}}]] In 58&nbsp;v.C. het die Romeine Siprus geannekseer en Ptolemeus van Siprus, Ptolemeus&nbsp;XII se broer, met aantygings van [[seerowery]] daartoe gedryf om selfmoord te pleeg eerder as om verban te word.{{sfnp|Roller|2010|p=22}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=76}} Ptolemeus&nbsp;XII het in die openbaar niks gesê oor sy broer se dood nie, en dié besluit en sy bemaking van tradisioneel Ptolemeïese grondgebied aan die Romeine het sy geloofwaardigheid geknou onder onderdane, wat reeds woedend was oor sy ekonomiese beleide.{{sfnp|Burstein|2004|pp=13, 75}}{{sfnp|Grant|1972|pp=14–15}} Ptolemeus&nbsp;XII is toe uit Egipte verban. Hy het eers na [[Rhodos]], toe na [[Athene]] en eindelik na Pompeius se villa naby Praeneste, Italië, gevlug.{{sfnp|Roller|2010|p=22}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xx, 13, 75}} Hy het byna 'n jaar daar aan die buitewyke van Rome deurgebring, blykbaar vergesel van sy dogter Cleopatra, wat toe sowat 11 jaar oud was.<ref name=Dogter group="nota">{{harvtxt|Fletcher|2008|pp=76–77}} het min twyfel hieroor: "Auletes is in die somer van 58&nbsp;v.C. van die troon gesit en omdat hy vir sy lewe gevrees het, het hy uit beide sy paleis en sy koninkryk gevlug, hoewel hy nie heeltemal alleen was nie. Een Griekse bron onthul hy is "deur een van sy dogters" vergesel. Aangesien die oudste, Berenike&nbsp;IV, monarg was en die jongste, Arisone, nie veel ouer as 'n baba nie, word algemeen aanvaar dit moes sy middelste en gunstelingdogter, die 11-jarige Cleopatra, gewees het."</ref> Berenike&nbsp;IV het afgesante na Rome gestuur om voorspraak te maak vir haar bewind en die herinstelling van haar pa op die troon teen te staan, maar Ptolemeus het sluipmoordenaars gestuur om die leiers van die afgesante te vermoor, 'n voorval wat deur sy magtige Romeinse ondersteuners toegesmeer is.{{sfnp|Burstein|2004|p=13}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=77–78}} Toe die Romeinse Senaat weier om aan Ptolemeus&nbsp;XII 'n gewapende eskort te verskaf om na Egipte terug te keer, het hy besluit om Rome laat in 57&nbsp;v.C. te verlaat en het hy in [[Efese]] gaan bly.{{sfnp|Roller|2010|pp=23–24}}{{sfnp|Grant|1972|p=16}} Ptolemeus&nbsp;XII se Romeinse finansiers was vasbeslote om sy bewind te herstel.{{sfnp|Roller|2010|p=24}} Pompeius het Aulus Gabinius, die Romeinse goewerneur van [[Syria (Romeinse provinsie)|Syria]], omgekoop om Egipte binne te val en Ptolemeus op die troon terug te plaas. Gabinius het dit in die lente van 55&nbsp;v.C. gedoen.{{sfnp|Roller|2010|p=24}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=13, 76}} [[Marcus Antonius]] was as jong offisier onder Gabinius se bevel. Hy het hom onderskei deur Ptolemeus&nbsp;XII te keer om die inwoners van Pelousion te vermoor en deur die lyk van Archelaos, Berenike&nbsp;IV se man, te red nadat hy in 'n veldslag gesneuwel het om te verseker hy kry 'n koninklike begrafnis.{{sfnp|Roller|2010|pp=24–25}}{{sfnp|Burstein|2004|p=76}} Cleopatra, wat toe 14 jaar oud was, sou saam met die Romeinse ekspedisie na Egipte gereis het; jare later het Antonius erken hy het in dié tyd op haar verlief geraak.{{sfnp|Roller|2010|pp=24–25}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=23, 73}} [[Beeld:Roman Republic in 40bC.svg|thumb|220px|Die Romeinse Republiek (groen) en Ptolemeïese Egipte (geel) in 40&nbsp;v.C.]] Gabinius is in Rome verhoor omdat hy sy gesag oorskry het. Hy is onskuldig bevind, maar in sy tweede verhoor, vir die aanvaarding van omkoopgeld, is hy skuldig bevind en verban. Caesar sou dit sewe jaar later, in 48&nbsp;v.C., herroep.{{sfnp|Roller|2010|p=25}}{{sfnp|Grant|1972|p=18}} Ptolemeus&nbsp;XII het Berenike&nbsp;IV en haar ryk ondersteuners laat teregstel en beslag gelê op hulle eiendom.{{sfnp|Roller|2010|pp=25–26}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=13–14, 76}} Ptolemeus het 'n testament laat opstel waarin hy Cleopatra en sy seun Ptolemeus&nbsp;XIII as sy gesamentlike erfgename aanwys en hy het die ekonomie gestabiliseer.{{sfnp|Burstein|2004|p=14}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=80, 85}} Op 31 Mei 52&nbsp;v.C. is Cleopatra 'n regent van Ptolemeus gemaak.{{sfnp|Roller|2010|p=27}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84–85}} Ptolemeus het nie al sy skuld afbetaal teen die tyd dat hy dood is nie, en die skuld is oorgedra aan sy opvolgers, Cleopatra en Ptolemeus&nbsp;XIII.{{sfnp|Roller|2010|p=26}}{{sfnp|Grant|1972|p=18}} == Nalatenskap == Cleopatra is vandag steeds ’n gewilde figuur in die Westerse kultuur. Sy leef voort in verskeie kunswerke en baie dramatiserings van haar lewe, onder meer [[William Shakespeare]] se tragedie ''[[Antonius en Cleopatra]]'' (''Antony and Cleopatra'') en die 1963-[[rolprent]] ''Cleopatra''. In die meeste gevalle word sy as ’n groot skoonheid uitgebeeld en haar opeenvolgende verhoudings met van die wêreld se magtigste mans word beskou as ’n teken van haar estetiese en seksuele aantrekkingskrag. ==Notas== {{Reflist|group=nota}} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bibliografie == * Swart, Marius J.: Raar leiers. Stellenbosch: U.U.B., 1967. == Eksterne skakels == * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/13*.html Cleopatra VII&nbsp;(VI)] by LacusCurtius – Hoofstuk&nbsp;XIII van E.R.&nbsp;Bevan se ''House of Ptolemy'', 1923 * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 Cleopatra], ’n kinderboek by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg * [http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/miscellanea/cleopatra/cleopatra.html James Grout: ''Cleopatra''] deel van Encyclopædia Romana * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Cleopatra VII|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Farao's van Egipte]] [[Kategorie:Geboortes in 69 v.C.]] [[Kategorie:Mense in die 1ste eeu v.C.]] [[Kategorie:Sterftes in 30 v.C.]] gbhuuehajosk488cbftbumbwfw7gy58 2517203 2517191 2022-08-03T11:50:14Z Burgert Behr 2401 Besig wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas farao | naam = Cleopatra VII | lewe = Cleopatra VII Thea Filopator | beeld = Bust of Cleopatra VII - Altes Museum - Berlin - Germany 2017.jpg | onderskrif = Borsbeeld van Cleopatra VII (Altes Museum, [[Berlyn]]). | beeldgrootte = 220px | funksie = [[Farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk|Ptolemeïese Dinastie]] | periode = [[51 v.C.]] – [[10 Augustus]] [[30 v.C.]] (21 jaar) | voorganger = [[Ptolemeus XII Auletes]] | vader = Ptolemeus XII Auletes | moeder = Cleopatra V (vermoedelik) | gebore = 69&nbsp;v.C. <br />[[Alexandrië]], [[Egipte]] | oorlede = 10 Augustus 30&nbsp;v.C. (op 39) <br />Alexandrië | horus = {{small|<hiero>wr:r-nb-nfr-nfr-nfr-H2:x-O22</hiero>}} | nebty = | goldenhorus = | praenomen = | nomen = {{small|<hiero>q:rw-i-wA-p-A-d:r-t-A-H8</hiero>}} }} '''Cleopatra VII Filopator''' ([[Grieks]]: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; [[69&nbsp;v.C.]] - 10 Augustus [[30&nbsp;v.C.]]), in die geskiedenis bekend as '''Cleopatra''' of '''Kleopatra''', was van 51 tot 30&nbsp;v.C. [[farao]] van die [[Ptolemeïese Ryk]] van [[Antieke Egipte|Egipte]] en sy laaste aktiewe heerser.<ref name=Diplomaat group="nota">Sy was ook 'n diplomaat, vlootaanvoerder, linguis en mediese skrywer; sien {{harvtxt|Roller|2010|p=1}} en {{harvtxt|Bradford|2000|p=13}}.</ref> As lid van die Ptolemeïese dinastie was sy 'n afstammeling van sy stigter, [[Ptolemeus I Soter]], 'n [[Koninkryk Masedonië|Masedoniese]] generaal en vriend van [[Alexander die Grote]]. Ná Cleopatra se dood het Egipte [[Aegyptus (Romeinse provinsie)|'n provinsie van die Romeinse Ryk]] geword, en dit was die einde van die tweede laaste [[Hellenistiese tydperk|Hellenistiese]] staat en tydperk wat geduur het vanaf die bewind van Alexander (336-323&nbsp;v.C.). Haar moedertaal was [[Koine]], en sy was die enigste Ptolemeïese heerser wat [[Egipties]] leer praat het. In 58&nbsp;v.C. het Cleopatra vermoedelik haar pa, [[Ptolemeus XII Auletes]], vergesel tydens sy verbanning na Rome ná 'n opstand in Egipte ('n Romeinse [[vasal]]staat) en dit het sy dogter [[Berenike IV]] in staat gestel om die troon op te eis. Berenike is in 55&nbsp;v.C. vermoor toe Ptolemeus met Romeinse militêre hulp na Egipte terugkeer. Toe hy in 51&nbsp;v.C sterf, het die gesamentlike bewind van Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIII]] begin, maar 'n uitval tussen hulle het tot 'n burgeroorlog gelei. Nadat die Romeinse staatsman [[Pompeius]] in 48&nbsp;v.C. 'n veldslag in [[Romeinse Griekeland|Griekeland]] teen sy teenstander [[Julius Caesar]] ('n Romeinse dikatator en konsul) in Caesar se burgeroorlog verloor het, het hy na Egipte gevlug. Pompeius was 'n politieke bondgenoot van Ptolemeus XII, maar Ptolemeus XIII het hom op aanbeveling van sy hofeunugs in 'n lokval gelei en vermoor voor Caesar se aankoms en besetting van [[Alexandrië]]. Caesar het toe probeer om die mededingende Ptolemeïese sibbes te herenig, maar Ptolemeus se hoofraadgewer het gedink Caesar se voorwaardes bevoordeel Cleopatra, en daarom het Ptolemeus se magte haar en Caesar by die paleis beleër. Kort nadat die beleg deur versterkings opgehef is, is Ptolemeus XIII dood in die Slag van die Nyl. Cleopatra se halfsuster Arsinoe IV is eindelik na [[Efese]] verban vir haar rol in die beleg. Caesar het Cleopatra en haar broer [[Ptolemeus XIV]] tot medeheersers verklaar, maar het 'n verhouding met Cleopatra begin wat tot die geboorte van 'n seun, [[Ptolemeus XV Caesarion|Caesarion]], gelei het. Cleopatra het in 46 en 44&nbsp;v.C. as 'n vasalkoningin na Rome gereis, waar sy in Caesar se villa gebly het. Ná die sluipmoord op Caesar en, op haar bevel, Ptolemeus XIV in 44&nbsp;v.C., het sy Caesarion as Ptolemeus XV se medeheerser aangestel. In die Bevrydersoorlog van 43-42&nbsp;v.C. het Cleopatra haar aan die kant van die Tweede [[Triumviraat]] geskaar wat gevorm is deur Caesar se nefie en erfgenaam [[Augustus Octavianus|Octavianus]], [[Marcus Antonius]] en Marcus Aemilius Lepidus. Nadat hulle in 41&nbsp;v.C. ontmoet het, het Cleopatra 'n verhouding met Antonius begin. Hy het Arsinoe op haar versoek laat teregstel en al hoe meer op Cleopatra begin steun vir befondsing en militêre hulp tydens sy invalle in die [[Partiese Ryk]] en [[Armenië|Koninkryk Armenië]]. Die Donatio van Alexandrië het hulle kinders – Alexander Helios, Cleopatra Selene II en Ptolemeus Philadelphus – tot heersers van verskeie eertydse gebiede onder Antonius se gesag verklaar. Dit, tesame met hulle troue en Antonius se egskeiding van Octavianus se suster, het gelei tot die finale oorlog teen die [[Romeinse Republiek]]. Octavianus het 'n propagandaoorlog gevoer en Antonius se bondgenote in die Romeinse Senaat gedwing om in 32&nbsp;v.C. uit Rome te vlug, en hy het oorlog teen Cleopatra verklaar. Nadat hy Antonius en Cleopatra se vloot in 31&nbsp;v.C. in die [[Slag van Actium]] verslaan het, het Octavianus se magte Egipte in 30&nbsp;v.C. binnegeval en Antonius verslaan. Dit het gelei tot Antonius se selfmoord en Cleopatra se dood nadat sy gif gedrink het. ==Etimologie== Die [[Latyn|gelatiniseerde]] vorm Cleopatra kom van die antieke [[Grieks]]e Kleopátra (Κλεοπάτρα), wat beteken "glorie van haar vader",{{sfnp|Royster|2003|p=48}} van κλέος (''kléos'', "glorie") en πατήρ (patḗr, "vader").{{sfnp|Muellner|}} Die manlike vorm sou geskryf gewees het as óf Kleópatros (Κλεόπατρος) óf Pátroklos (Πάτροκλος).{{sfnp|Muellner|}} Cleopatra was die naam van Alexander die Grote se suster sowel as van Cleopatra Alcyone, vrou van die held Meleager in die [[Griekse mitologie]].{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16}} Deur die huwelik tussen [[Ptolemeus V Epiphanes]] en Cleopatra I Syra ('n [[Seleukidiese Ryk|Seleukidiese]] prinses) het die naam in die Ptolemeïse dinastie beland.{{sfnp|Roller|2010|pp=15–16, 39}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=55–57}} Cleopatra se aangenome titel, Theā́ Philopátōra (Θεᾱ́ Φιλοπάτωρα) beteken "godin wat haar vader liefhet".{{sfnp|Burstein|2004|p=15}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84, 215}} ==Biografie== ===Agtergrond=== [[Beeld:Diadokhoi240nbc.jpg|thumb|links|220px|Hellenistiese koninkryke wat ontstaan het ná die dood van Alexander die Grote.]] Ptolemeïese farao's is deur die hoëpriester van [[Ptah]] in [[Memphis (Egipte)|Memphis]] gekroon, maar het in die multikulturele en grootliks Griekse stad [[Alexandrië]] gewoon wat deur Aleander die Grote van [[Koninkryk Masedonië|Masedonië]] gestig is.{{sfnp|Roller|2010|pp=32–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 3, 11, 129}} Hulle het [[Grieks]] gepraat en as Hellenistiese monarge oor Egipte regeer. Hulle het geweier om [[Egipties]] te leer praat.{{sfnp|Roller|2010|pp=29–33}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=1, 5, 13–14, 88, 105–106}}<ref name=Egipties group="nota">Die weiering van Ptolemeïese heersers om Egipties te leer praat, is die rede hoekom antieke Grieks ([[Koine]]) saam met Egipties op amptelike hofdokumente soos die [[Rosetta-steen]] gebruik is ({{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |title=Radio 4 Programmes – A History of the World in 100 Objects, Empire Builders (300 BC – 1 AD), Rosetta Stone |publisher=BBC |access-date=7 June 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100523105204/http://www.bbc.co.uk/programmes/b00sbrz3 |archive-date=23 May 2010 |url-status=live }}).</ref> [[Beeld:Ptolemy XII Auletes Louvre Ma3449.jpg|thumb|180px|'n Hellenistiese borsbeeld van Ptolemeus&nbsp;XII Auletes, die vader van Cleopatra ([[Louvre]], Parys).{{sfnp|Roller|2010|p=18}}]] In teenstelling hiermee kon Cleopatra baie tale praat en sy was die eerste Ptolemeïese heerser wat Egipties geleer het.{{sfnp|Schiff|2011|p=35}}{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48}} Volgens [[Plutarchus]] kon sy ook onder meer [[Hebreeus]] (of [[Aramees]]), [[Arabies]], [[Siries]], [[Parties]] en dalk selfs [[Latyn]] praat.<ref name=Tale group="nota">Vir die baie tale wat Cleopatra gepraat het, sien {{harvtxt|Roller|2010|pp=46–48}} en {{harvtxt|Burstein|2004|pp=11–12}}.</ref> Van dié tale weerspieël Cleopatra se wens om die [[Wes-Asië|Wes-Asiatiese]] gebiede te herstel wat eens tot die Ptolemeïese Ryk behoort het.{{sfnp|Roller|2010|pp=46–48, 100}} Romeinse inmenging in Egipte kom van voor Cleopatra se bewind.{{sfnp|Roller|2010|pp=38–42}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xviii, 10}} Toe Ptolemeus&nbsp;IX Lathyros laat in 81&nbsp;v.C. sterf, is hy deur sy dogter Berenike&nbsp;III opgevolg.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Teenstand teen die bewind van 'n enkele vroulike heerser het haar egter gedwing om met haar neef en stiefseun Ptolemeus&nbsp;XI Alexander&nbsp;II te trou en hom as medeheerser te aanvaar.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Grant|1972|pp=10–11}} Ptolemeus&nbsp;XI het sy vrou kort ná die huwelik in 80&nbsp;v.C. vermoor, maar is in die opstand oor die moord daaroor [[Lynch|gelynch]].{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}}{{sfnp|Grant|1972|p=11}} Ptolemus&nbsp;XI, of dalk sy oom Ptolemy&nbsp;IX of vader, Ptolemy&nbsp;X Alexander&nbsp;I, het die Ptolemeïese Ryk aan Rome nagelaat as kollateraal vir lenings. Daarom het die Romeine die wetlike reg gehad om Egipte, hulle [[vasal]]staat, oor te neem ná die moord op Ptolemeus&nbsp;XI.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=12}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=74}} Die Romeine het egter verkies om die Ptolemeïese Ryk tussen die wettige seuns van Ptolemeus&nbsp;IX te verdeel. Hulle het [[Siprus]] aan Ptolemeus van Siprus gegee en Egipte aan Ptolemeus XII Auletes.{{sfnp|Roller|2010|p=17}}{{sfnp|Burstein|2004|p=xix}} ===Bewind en verbanning van Ptolemeus XII=== In 65&nbsp;v.C. het die [[Romeinse sensor]] voor die Senaat gepleit Rome moet die Ptolemeïese Egipte annekseer, maar dit is verwerp.{{sfnp|Roller|2010|p=20}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xix, 12–13}} Ptolemeus&nbsp;XII het op die bedreiging van 'n moontlike anneksasie gereageer deur vergoeding en groot geskenke aan magtige Romeinse staatsmanne te bied, soos aan [[Pompeius]] en eindelik [[Julius Caesar]] nadat hy in 59&nbsp;v.C. Romeinse konsul geword het.{{sfnp|Roller|2010|pp=20–21}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xx, 12–13}} Ptolemeus se optrede het hom egter bankrot gemaak en hy moes noodgedwonge lenings van 'n Romeinse bankier kry.{{sfnp|Roller|2010|p=21}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=76}} [[Beeld:Retrato femenino (26771127162).jpg|thumb|links|180px|Waarskynlik 'n portret van Cleopatra wat ná haar dood geskilder is, met rooi hare en haar besonderse gelaatstrekke ([[Italië]], 1ste eeu&nbsp;n.C.{{sfnp|Walker|Higgs|2001|pp=314–315}}{{sfnp|Fletcher|2008|loc=p. 87, beeldplate en byskrifte tussen pp. 246–247}}]] In 58&nbsp;v.C. het die Romeine Siprus geannekseer en Ptolemeus van Siprus, Ptolemeus&nbsp;XII se broer, met aantygings van [[seerowery]] daartoe gedryf om selfmoord te pleeg eerder as om verban te word.{{sfnp|Roller|2010|p=22}}{{sfnp|Fletcher|2008|p=76}} Ptolemeus&nbsp;XII het in die openbaar niks gesê oor sy broer se dood nie, en dié besluit en sy bemaking van tradisioneel Ptolemeïese grondgebied aan die Romeine het sy geloofwaardigheid geknou onder onderdane, wat reeds woedend was oor sy ekonomiese beleide.{{sfnp|Burstein|2004|pp=13, 75}}{{sfnp|Grant|1972|pp=14–15}} Ptolemeus&nbsp;XII is toe uit Egipte verban. Hy het eers na [[Rhodos]], toe na [[Athene]] en eindelik na Pompeius se villa naby Praeneste, Italië, gevlug.{{sfnp|Roller|2010|p=22}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=xx, 13, 75}} Hy het byna 'n jaar daar aan die buitewyke van Rome deurgebring, blykbaar vergesel van sy dogter Cleopatra, wat toe sowat 11 jaar oud was.<ref name=Dogter group="nota">Fletcher {{harvtxt|Fletcher|2008|pp=76–77}} het min twyfel hieroor: "Auletes is in die somer van 58&nbsp;v.C. van die troon gesit en omdat hy vir sy lewe gevrees het, het hy uit beide sy paleis en sy koninkryk gevlug, hoewel hy nie heeltemal alleen was nie. Een Griekse bron onthul hy is "deur een van sy dogters" vergesel. Aangesien die oudste, Berenike&nbsp;IV, monarg was en die jongste, Arisone, nie veel ouer as 'n baba nie, word algemeen aanvaar dit moes sy middelste en gunstelingdogter, die 11-jarige Cleopatra, gewees het."</ref> Berenike&nbsp;IV het afgesante na Rome gestuur om voorspraak te maak vir haar bewind en die herinstelling van haar pa op die troon teen te staan, maar Ptolemeus het sluipmoordenaars gestuur om die leiers van die afgesante te vermoor, 'n voorval wat deur sy magtige Romeinse ondersteuners toegesmeer is.{{sfnp|Burstein|2004|p=13}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=77–78}} Toe die Romeinse Senaat weier om aan Ptolemeus&nbsp;XII 'n gewapende eskort te verskaf om na Egipte terug te keer, het hy besluit om Rome laat in 57&nbsp;v.C. te verlaat en het hy in [[Efese]] gaan bly.{{sfnp|Roller|2010|pp=23–24}}{{sfnp|Grant|1972|p=16}} [[Beeld:Roman Republic in 40bC.svg|thumb|220px|Die Romeinse Republiek (groen) en Ptolemeïese Egipte (geel) in 40&nbsp;v.C.]] Ptolemeus&nbsp;XII se Romeinse finansiers was vasbeslote om sy bewind te herstel.{{sfnp|Roller|2010|p=24}} Pompeius het Aulus Gabinius, die Romeinse goewerneur van [[Syria (Romeinse provinsie)|Syria]], omgekoop om Egipte binne te val en Ptolemeus op die troon terug te plaas. Gabinius het dit in die lente van 55&nbsp;v.C. gedoen.{{sfnp|Roller|2010|p=24}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=13, 76}} [[Marcus Antonius]] was as jong offisier onder Gabinius se bevel. Hy het hom onderskei deur Ptolemeus&nbsp;XII te keer om die inwoners van Pelousion te vermoor en deur die lyk van Archelaos, Berenike&nbsp;IV se man, te red nadat hy in 'n veldslag gesneuwel het om te verseker hy kry 'n koninklike begrafnis.{{sfnp|Roller|2010|pp=24–25}}{{sfnp|Burstein|2004|p=76}} Cleopatra, wat toe 14 jaar oud was, sou saam met die Romeinse ekspedisie na Egipte gereis het; jare later het Antonius erken hy het in dié tyd op haar verlief geraak.{{sfnp|Roller|2010|pp=24–25}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=23, 73}} Gabinius is in Rome verhoor omdat hy sy gesag oorskry het. Hy is onskuldig bevind, maar in sy tweede verhoor, vir die aanvaarding van omkoopgeld, is hy skuldig bevind en verban. Caesar sou dit sewe jaar later, in 48&nbsp;v.C., herroep.{{sfnp|Roller|2010|p=25}}{{sfnp|Grant|1972|p=18}} Ptolemeus&nbsp;XII het Berenike&nbsp;IV en haar ryk ondersteuners laat teregstel en beslag gelê op hulle eiendom.{{sfnp|Roller|2010|pp=25–26}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=13–14, 76}} Ptolemeus het 'n testament laat opstel waarin hy Cleopatra en sy seun Ptolemeus&nbsp;XIII as sy gesamentlike erfgename aanwys en hy het die ekonomie gestabiliseer.{{sfnp|Burstein|2004|p=14}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=80, 85}} Op 31 Mei 52&nbsp;v.C. is Cleopatra 'n regent van Ptolemeus gemaak.{{sfnp|Roller|2010|p=27}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=84–85}} Ptolemeus het nie al sy skuld afbetaal teen die tyd dat hy dood is nie, en die skuld is oorgedra aan sy opvolgers, Cleopatra en Ptolemeus&nbsp;XIII.{{sfnp|Roller|2010|p=26}}{{sfnp|Grant|1972|p=18}} ===Troonbestyging=== {{Multibeeld | align = right | direction = horizontal | voetskrif = Links: Cleopatra, aangetrek as 'n farao, bied offerandes aan die godin [[Isis]]. Op 'n [[stele]] van kalksteen uit 51&nbsp;v.C. (Louvre, Parys).{{pb}}Regs: Die [[cartouche]]s van Cleopatra en Caesarion op 'n stele uit die Ptolemeïese tydperk. (Petrie-museum van Egiptiese Argeologie, Londen). | beeld1 = Cleopatra Isis Louvre E27113.jpg | width1 = 120 | beeld2 = Limestone stela of a high priest of god Ptah. It bears the cartouches of Cleopatra and Caesarion. From Egypt. Ptolemaic Period. The Petrie Museum of Egyptian Archaeology, London.jpg | width2 = 165 }} Ptolemeus XII is die een of ander tyd voor 22 Maart 51&nbsp;v.C. oorlede. Verskeie dringende noodgevalle het Cleopatra kort ná haar troonbestyging in die gesig gestaar, soos [[hongersnood]] wat deur 'n droogte en 'n lae vloedvlak van die Nyl veroorsaak is en wetteloosheid wat aangehits is deur die Gabiniani, die nou werklose Romeinse soldate wat deur Gabinius in Egipte agtergelaat is om die land te beset.{{sfnp|Roller|2010|pp=53–54}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=16–17}} Sy het ook haar pa se skuld geërf en die Romeinse Republiek baie geskuld.{{sfnp|Roller|2010|p=53}} Teen 29 Augustus 51&nbsp;v.C. het amptelike dokumente Cleopatra die enigste heerser begin noem. Dit is 'n bewys dat sy haar broer Ptolemeus XIII as medeheerser verwerp het.{{sfnp|Burstein|2004|p=16}}{{sfnp|Fletcher|2008|pp=91–92}} Sy het waarskynlik met hom getrou,{{sfnp|Burstein|2004|p=xx}} hoewel daar geen rekord daarvan is nie.{{sfnp|Hölbl|2001|p=231}} Die Ptolemeïese gebruik van huwelike tussen sibbes is deur [[Ptolemeus II Philadelphus|Ptolemeus II]] en sy suster Arsinoe II begin.{{sfnp|Roller|2010|pp=36–37}}{{sfnp|Burstein|2004|p=5}} Dit was lank reeds die gebruik in Egipte, maar het die Grieke gewalg.{{sfnp|Grant|1972|pp=26–27}} Teen die tyd van Cleopatra se bewind is dit egter as 'n normale reëling vir Ptolemeïese heersers beskou.{{sfnp|Burstein|2004|p=5}} Ondanks Cleopatra se verwerping het Ptolemeus&nbsp;XIII steeds magtige bondgenote gehad, veral die [[eunug]] Potheinos, sy kindertydse onderwyser en regent en die administrateur van sy eiendom.{{sfnp|Roller|2010|pp=56–57}}{{sfnp|Burstein|2004|pp=16–17}} Daar was ook ander wat Cleopatra teengestaan het en dit lyk of sy 'n kort bondgenootskap met 'n ander broer, Ptolemeus&nbsp;XIV, gesluit het. Teen die herfs van 50&nbsp;v.C. het Ptolemeus XIII egter die oorhand in hulle konflik gekry en het hy begin om dokumente te teken met sy naam voor dié van sy suster.{{sfnp|Hölbl|2001|p=231}}{{sfnp|Roller|2010|p=57}} == Nalatenskap == Cleopatra is vandag steeds ’n gewilde figuur in die Westerse kultuur. Sy leef voort in verskeie kunswerke en baie dramatiserings van haar lewe, onder meer [[William Shakespeare]] se tragedie ''[[Antonius en Cleopatra]]'' (''Antony and Cleopatra'') en die 1963-[[rolprent]] ''Cleopatra''. In die meeste gevalle word sy as ’n groot skoonheid uitgebeeld en haar opeenvolgende verhoudings met van die wêreld se magtigste mans word beskou as ’n teken van haar estetiese en seksuele aantrekkingskrag. ==Notas== {{Reflist|group=nota}} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bibliografie == * Swart, Marius J.: Raar leiers. Stellenbosch: U.U.B., 1967. == Eksterne skakels == * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/13*.html Cleopatra VII&nbsp;(VI)] by LacusCurtius – Hoofstuk&nbsp;XIII van E.R.&nbsp;Bevan se ''House of Ptolemy'', 1923 * [http://www.gutenberg.org/ebooks/10992 Cleopatra], ’n kinderboek by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg * [http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/miscellanea/cleopatra/cleopatra.html James Grout: ''Cleopatra''] deel van Encyclopædia Romana * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Cleopatra VII|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Farao's van Egipte]] [[Kategorie:Geboortes in 69 v.C.]] [[Kategorie:Mense in die 1ste eeu v.C.]] [[Kategorie:Sterftes in 30 v.C.]] hfrum8edf0j1oc9y1uaeegiyk9ty4j7 828 88049 2517125 1680940 2022-08-03T08:59:20Z Rooiratel 90342 Vertaling Scribunto text/plain -------------------------------------------------------------------------------- -- Message box configuration -- -- -- -- This module contains configuration data for [[Module:Message box]]. -- -------------------------------------------------------------------------------- return { ambox = { types = { speedy = { class = 'ambox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'ambox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'ambox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'ambox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'ambox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'ambox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, notice = { class = 'ambox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', allowBlankParams = {'talk', 'sect', 'date', 'issue', 'fix', 'subst', 'hidden'}, allowSmall = true, smallParam = 'left', smallClass = 'mbox-small-left', substCheck = true, classes = {'metadata', 'ambox'}, imageEmptyCell = true, imageCheckBlank = true, imageSmallSize = '20x20px', imageCellDiv = true, useCollapsibleTextFields = true, imageRightNone = true, sectionDefault = 'artikel', allowMainspaceCategories = true, templateCategory = 'Article message templates', templateCategoryRequireName = true, templateErrorCategory = 'Article message templates with missing parameters', templateErrorParamsToCheck = {'issue', 'fix', 'subst'}, removalNotice = '[[Hulp:Verwydering van instandhoudingsjablone|Vind uit wanneer en hoe om hierdie sjabloonboodskap te verwyder]]' }, cmbox = { types = { speedy = { class = 'cmbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'cmbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'cmbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'cmbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'cmbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'cmbox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, notice = { class = 'cmbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'cmbox'}, imageEmptyCell = true }, fmbox = { types = { warning = { class = 'fmbox-warning', image = 'Ambox warning pn.svg' }, editnotice = { class = 'fmbox-editnotice', image = 'Information icon4.svg' }, system = { class = 'fmbox-system', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'system', showInvalidTypeError = true, classes = {'fmbox'}, imageEmptyCell = false, imageRightNone = false }, imbox = { types = { speedy = { class = 'imbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'imbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'imbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'imbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'imbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'imbox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, license = { class = 'imbox-license licensetpl', image = 'Imbox license.png' -- @todo We need an SVG version of this }, featured = { class = 'imbox-featured', image = 'Cscr-featured.svg' }, notice = { class = 'imbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'imbox'}, imageEmptyCell = true, below = true, templateCategory = 'File message boxes' }, ombox = { types = { speedy = { class = 'ombox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'ombox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'ombox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'ombox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'ombox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'ombox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, notice = { class = 'ombox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'ombox'}, allowSmall = true, imageEmptyCell = true, imageRightNone = true }, tmbox = { types = { speedy = { class = 'tmbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'tmbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'tmbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'tmbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'tmbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'tmbox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, notice = { class = 'tmbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'tmbox'}, allowSmall = true, imageRightNone = true, imageEmptyCell = true, imageEmptyCellStyle = true, templateCategory = 'Talk message boxes' } } 4pp4zkddafdngcm0yne1u38b537v93e 10 96842 2517170 2504994 2022-08-03T10:23:40Z CarCrazedAlex586 115108 wikitext text/x-wiki [[File:Chevrolet-logo.png|250px]] [[File:Chevrolet Aveo.jpg|200px]] <br clear=all /> {| class="navbox" align=center |- ! bgcolor=#ccccff | [[lêer:Chevrolet_firstbowtie_1913.png|55px]]{{spaces|15}}Chevroletmodelle |- | align=center style="font-size: 90%;" | '''Subkompak''' · [[Chevrolet Aveo|Aveo]] · [[Daewoo Lanos|Lanos]] · [[Chevrolet Sonic|Sonic]] · [[Chevrolet Spark|Spark]] · '''Kompak''' · [[Chevrolet Cruze|Cruze]] · [[Chevrolet Volt|Volt]] · '''Volgrootte''' · [[Chevrolet Commodore|Commodore]] (oud) · [[Chevrolet Impala|Impala]] · [[Chevrolet Lumina|Lumina]] · [[Chevrolet Malibu|Malibu]] · '''Sportmotors''' · [[Chevrolet Camaro|Camaro]] · [[Chevrolet Corvette|Corvette]] · '''MPVs''' · [[Chevrolet El Camino|El Camino]] · [[Chevrolet Orlando|Orlando]] · [[Chevrolet Spin|Spin]] · [[Chevrolet Tavera|Tavera]] · '''SNVs/oorkruisers''' · [[Chevrolet Blazer|Blazer]] · [[Chevrolet Captiva|Captiva]] · [[Chevrolet Captiva Sport|Captiva Sport]] · [[Chevrolet Equinox|Equinox]] · [[Chevrolet Niva|Niva]] · [[Chevrolet Suburban|Suburban]] · [[Chevrolet Tahoe|Tahoe]] · [[Chevrolet TrailBlazer|TrailBlazer]] · [[Chevrolet Traverse|Traverse]] · <br />[http://www.chevrolet.com/ Chevrolet-webwerf] |- |align=right colspan=3|<small>''[//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Sjabloon:Chevroletmodelle&action=edit Wysig hierdie sjabloon]''</small> |} [[Kategorie:Chevrolet|*]] 0dbgikzzr8v4isc5ubwtsdom5w8v9ne 2517171 2517170 2022-08-03T10:28:40Z CarCrazedAlex586 115108 Wat is die Afrikaanse woord vir 'n minivan? "Mensvervoerder" klink soos die beste vertaling vir my. wikitext text/x-wiki [[File:Chevrolet-logo.png|250px]] [[File:Chevrolet Aveo.jpg|200px]] <br clear=all /> {| class="navbox" align=center |- ! bgcolor=#ccccff | [[lêer:Chevrolet_firstbowtie_1913.png|55px]]{{spaces|15}}Chevroletmodelle |- | align=center style="font-size: 90%;" | '''Subkompak''' · [[Chevrolet Aveo|Aveo]] · [[Daewoo Lanos|Lanos]] · [[Chevrolet Sonic|Sonic]] · [[Chevrolet Spark|Spark]] · '''Kompak''' · [[Chevrolet Cruze|Cruze]] · [[Chevrolet Volt|Volt]] · '''Volgrootte''' · [[Chevrolet Commodore|Commodore]] (oud) · [[Chevrolet Impala|Impala]] · [[Chevrolet Lumina|Lumina]] · [[Chevrolet Malibu|Malibu]] · '''Sportmotors''' · [[Chevrolet Camaro|Camaro]] · [[Chevrolet Corvette|Corvette]] · '''MPVs/mensvervoerders''' · [[Chevrolet El Camino|El Camino]] · [[Chevrolet Orlando|Orlando]] · [[Chevrolet Spin|Spin]] · [[Chevrolet Tavera|Tavera]] · [[Chevrolet Uplander|Uplander]] · [[Chevrolet Venture|Venture]] · '''SNVs/oorkruisers''' · [[Chevrolet Blazer|Blazer]] · [[Chevrolet Captiva|Captiva]] · [[Chevrolet Captiva Sport|Captiva Sport]] · [[Chevrolet Equinox|Equinox]] · [[Chevrolet Niva|Niva]] · [[Chevrolet Suburban|Suburban]] · [[Chevrolet Tahoe|Tahoe]] · [[Chevrolet TrailBlazer|TrailBlazer]] · [[Chevrolet Traverse|Traverse]] · <br />[http://www.chevrolet.com/ Chevrolet-webwerf] |- |align=right colspan=3|<small>''[//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Sjabloon:Chevroletmodelle&action=edit Wysig hierdie sjabloon]''</small> |} [[Kategorie:Chevrolet|*]] bbjmv7fj1njj3bbhjngkxw6k86bm1t4 2517172 2517171 2022-08-03T10:30:05Z CarCrazedAlex586 115108 wikitext text/x-wiki [[File:Chevrolet-logo.png|250px]] [[File:Chevrolet Aveo.jpg|200px]] <br clear=all /> {| class="navbox" align=center |- ! bgcolor=#ccccff | [[lêer:Chevrolet_firstbowtie_1913.png|55px]]{{spaces|15}}Chevroletmodelle |- | align=center style="font-size: 90%;" | '''Subkompak''' · [[Chevrolet Aveo|Aveo]] · [[Daewoo Lanos|Lanos]] · [[Chevrolet Sonic|Sonic]] · [[Chevrolet Spark|Spark]] · '''Kompak''' · [[Chevrolet Cruze|Cruze]] · [[Chevrolet Volt|Volt]] · '''Volgrootte''' · [[Chevrolet Commodore|Commodore]] (oud) · [[Chevrolet Impala|Impala]] · [[Chevrolet Lumina|Lumina]] · [[Chevrolet Malibu|Malibu]] · '''Sportmotors''' · [[Chevrolet Camaro|Camaro]] · [[Chevrolet Corvette|Corvette]] · '''Bakkies''' · [[Chevrolet Colorado|Colorado]] · [[Chevrolet El Camino|El Camino]] · [[Chevrolet Montana|Montana/Utility]] · [[Chevrolet Silverado|Silverado]] · '''MPVs/mensvervoerders''' · [[Chevrolet Orlando|Orlando]] · [[Chevrolet Spin|Spin]] · [[Chevrolet Tavera|Tavera]] · [[Chevrolet Uplander|Uplander]] · [[Chevrolet Venture|Venture]] · '''SNVs/oorkruisers''' · [[Chevrolet Blazer|Blazer]] · [[Chevrolet Captiva|Captiva]] · [[Chevrolet Captiva Sport|Captiva Sport]] · [[Chevrolet Equinox|Equinox]] · [[Chevrolet Niva|Niva]] · [[Chevrolet Suburban|Suburban]] · [[Chevrolet Tahoe|Tahoe]] · [[Chevrolet TrailBlazer|TrailBlazer]] · [[Chevrolet Traverse|Traverse]] · <br />[http://www.chevrolet.com/ Chevrolet-webwerf] |- |align=right colspan=3|<small>''[//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Sjabloon:Chevroletmodelle&action=edit Wysig hierdie sjabloon]''</small> |} [[Kategorie:Chevrolet|*]] 43lmjd0ia9g2sf5m92xstpmppjpp3yx 2517173 2517172 2022-08-03T10:30:33Z CarCrazedAlex586 115108 wikitext text/x-wiki [[File:Chevrolet-logo.png|250px]] [[File:Chevrolet Aveo.jpg|200px]] <br clear=all /> {| class="navbox" align=center |- ! bgcolor=#ccccff | [[lêer:Chevrolet_firstbowtie_1913.png|55px]]{{spaces|15}}Chevroletmodelle |- | align=center style="font-size: 90%;" | '''Subkompak''' · [[Chevrolet Aveo|Aveo]] · [[Daewoo Lanos|Lanos]] · [[Chevrolet Sonic|Sonic]] · [[Chevrolet Spark|Spark]] · '''Kompak''' · [[Chevrolet Cruze|Cruze]] · [[Chevrolet Volt|Volt]] · '''Volgrootte''' · [[Chevrolet Commodore|Commodore]] (oud) · [[Chevrolet Impala|Impala]] · [[Chevrolet Lumina|Lumina]] · [[Chevrolet Malibu|Malibu]] · '''Sportmotors''' · [[Chevrolet Camaro|Camaro]] · [[Chevrolet Corvette|Corvette]] · '''Bakkies''' · [[Chevrolet Colorado|Colorado]] · [[Chevrolet El Camino|El Camino]] · [[Chevrolet Montana|Montana/Utility]] · [[Chevrolet S-10|S-10]] · [[Chevrolet Silverado|Silverado]] · '''MPVs/mensvervoerders''' · [[Chevrolet Orlando|Orlando]] · [[Chevrolet Spin|Spin]] · [[Chevrolet Tavera|Tavera]] · [[Chevrolet Uplander|Uplander]] · [[Chevrolet Venture|Venture]] · '''SNVs/oorkruisers''' · [[Chevrolet Blazer|Blazer]] · [[Chevrolet Captiva|Captiva]] · [[Chevrolet Captiva Sport|Captiva Sport]] · [[Chevrolet Equinox|Equinox]] · [[Chevrolet Niva|Niva]] · [[Chevrolet Suburban|Suburban]] · [[Chevrolet Tahoe|Tahoe]] · [[Chevrolet TrailBlazer|TrailBlazer]] · [[Chevrolet Traverse|Traverse]] · <br />[http://www.chevrolet.com/ Chevrolet-webwerf] |- |align=right colspan=3|<small>''[//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Sjabloon:Chevroletmodelle&action=edit Wysig hierdie sjabloon]''</small> |} [[Kategorie:Chevrolet|*]] 01ytkfsrkz9dzcclddrrbta45qdgbak 2517174 2517173 2022-08-03T10:31:33Z CarCrazedAlex586 115108 wikitext text/x-wiki [[File:Chevrolet-logo.png|250px]] [[File:Chevrolet Aveo.jpg|200px]] <br clear=all /> {| class="navbox" align=center |- ! bgcolor=#ccccff | [[lêer:Chevrolet_firstbowtie_1913.png|55px]]{{spaces|15}}Chevroletmodelle |- | align=center style="font-size: 90%;" | '''Subkompak''' · [[Chevrolet Aveo|Aveo]] · [[Daewoo Lanos|Lanos]] · [[Chevrolet Sonic|Sonic]] · [[Chevrolet Spark|Spark]] · <br> '''Kompak''' · [[Chevrolet Cruze|Cruze]] · [[Chevrolet Volt|Volt]] · <br> '''Volgrootte''' · [[Chevrolet Commodore|Commodore]] (oud) · [[Chevrolet Impala|Impala]] · [[Chevrolet Lumina|Lumina]] · [[Chevrolet Malibu|Malibu]] · <br> '''Sportmotors''' · [[Chevrolet Camaro|Camaro]] · [[Chevrolet Corvette|Corvette]] · <br> '''Bakkies''' · [[Chevrolet Colorado|Colorado]] · [[Chevrolet El Camino|El Camino]] · [[Chevrolet Montana|Montana/Utility]] · [[Chevrolet S-10|S-10]] · [[Chevrolet Silverado|Silverado]] · <br> '''MPVs/mensvervoerders''' · [[Chevrolet Orlando|Orlando]] · [[Chevrolet Spin|Spin]] · [[Chevrolet Tavera|Tavera]] · [[Chevrolet Uplander|Uplander]] · [[Chevrolet Venture|Venture]] · <br> '''SNVs/oorkruisers''' · [[Chevrolet Blazer|Blazer]] · [[Chevrolet Captiva|Captiva]] · [[Chevrolet Captiva Sport|Captiva Sport]] · [[Chevrolet Equinox|Equinox]] · [[Chevrolet Niva|Niva]] · [[Chevrolet Suburban|Suburban]] · [[Chevrolet Tahoe|Tahoe]] · [[Chevrolet TrailBlazer|TrailBlazer]] · [[Chevrolet Traverse|Traverse]] · <br />[http://www.chevrolet.com/ Chevrolet-webwerf] |- |align=right colspan=3|<small>''[//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Sjabloon:Chevroletmodelle&action=edit Wysig hierdie sjabloon]''</small> |} [[Kategorie:Chevrolet|*]] dqv2y10vhkz7wkke4v6fxbmgh0eybjz 2517176 2517174 2022-08-03T10:35:09Z Aliwal2012 39067 Rol [[Special:Contributions/CarCrazedAlex586|CarCrazedAlex586]] terug. Asseblief nie, dit maak die tabel te groot op die motors se artikels! wikitext text/x-wiki [[File:Chevrolet-logo.png|250px]] [[File:Chevrolet Aveo.jpg|200px]] <br clear=all /> {| class="navbox" align=center |- ! bgcolor=#ccccff | [[lêer:Chevrolet_firstbowtie_1913.png|55px]]{{spaces|15}}Chevroletmodelle |- | align=center style="font-size: 90%;" | '''Subkompak''' · [[Chevrolet Aveo|Aveo]] · [[Daewoo Lanos|Lanos]] · [[Chevrolet Sonic|Sonic]] · [[Chevrolet Spark|Spark]] · '''Kompak''' · [[Chevrolet Cruze|Cruze]] · [[Chevrolet Volt|Volt]] · '''Volgrootte''' · [[Chevrolet Commodore|Commodore]] (oud) · [[Chevrolet Impala|Impala]] · [[Chevrolet Lumina|Lumina]] · [[Chevrolet Malibu|Malibu]] · '''Sportmotors''' · [[Chevrolet Camaro|Camaro]] · [[Chevrolet Corvette|Corvette]] · '''Bakkies''' · [[Chevrolet Colorado|Colorado]] · [[Chevrolet El Camino|El Camino]] · [[Chevrolet Montana|Montana/Utility]] · [[Chevrolet S-10|S-10]] · [[Chevrolet Silverado|Silverado]] · '''MPVs/mensvervoerders''' · [[Chevrolet Orlando|Orlando]] · [[Chevrolet Spin|Spin]] · [[Chevrolet Tavera|Tavera]] · [[Chevrolet Uplander|Uplander]] · [[Chevrolet Venture|Venture]] · '''SNVs/oorkruisers''' · [[Chevrolet Blazer|Blazer]] · [[Chevrolet Captiva|Captiva]] · [[Chevrolet Captiva Sport|Captiva Sport]] · [[Chevrolet Equinox|Equinox]] · [[Chevrolet Niva|Niva]] · [[Chevrolet Suburban|Suburban]] · [[Chevrolet Tahoe|Tahoe]] · [[Chevrolet TrailBlazer|TrailBlazer]] · [[Chevrolet Traverse|Traverse]] · <br />[http://www.chevrolet.com/ Chevrolet-webwerf] |- |align=right colspan=3|<small>''[//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Sjabloon:Chevroletmodelle&action=edit Wysig hierdie sjabloon]''</small> |} [[Kategorie:Chevrolet|*]] 01ytkfsrkz9dzcclddrrbta45qdgbak 2517177 2517176 2022-08-03T10:38:25Z Aliwal2012 39067 Nee! wikitext text/x-wiki {| class="navbox" align=center |- ! bgcolor=#ccccff | [[lêer:Chevrolet_firstbowtie_1913.png|55px]]{{spaces|15}}Chevroletmodelle |- | align=center style="font-size: 90%;" | '''Subkompak''' · [[Chevrolet Aveo|Aveo]] · [[Daewoo Lanos|Lanos]] · [[Chevrolet Sonic|Sonic]] · [[Chevrolet Spark|Spark]] · '''Kompak''' · [[Chevrolet Cruze|Cruze]] · [[Chevrolet Volt|Volt]] · '''Volgrootte''' · [[Chevrolet Commodore|Commodore]] (oud) · [[Chevrolet Impala|Impala]] · [[Chevrolet Lumina|Lumina]] · [[Chevrolet Malibu|Malibu]] · '''Sportmotors''' · [[Chevrolet Camaro|Camaro]] · [[Chevrolet Corvette|Corvette]] · '''Bakkies''' · [[Chevrolet Colorado|Colorado]] · [[Chevrolet El Camino|El Camino]] · [[Chevrolet Montana|Montana/Utility]] · [[Chevrolet S-10|S-10]] · [[Chevrolet Silverado|Silverado]] · '''MPVs/mensvervoerders''' · [[Chevrolet Orlando|Orlando]] · [[Chevrolet Spin|Spin]] · [[Chevrolet Tavera|Tavera]] · [[Chevrolet Uplander|Uplander]] · [[Chevrolet Venture|Venture]] · '''SNVs/oorkruisers''' · [[Chevrolet Blazer|Blazer]] · [[Chevrolet Captiva|Captiva]] · [[Chevrolet Captiva Sport|Captiva Sport]] · [[Chevrolet Equinox|Equinox]] · [[Chevrolet Niva|Niva]] · [[Chevrolet Suburban|Suburban]] · [[Chevrolet Tahoe|Tahoe]] · [[Chevrolet TrailBlazer|TrailBlazer]] · [[Chevrolet Traverse|Traverse]] · <br />[http://www.chevrolet.com/ Chevrolet-webwerf] |- |align=right colspan=3|<small>''[//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Sjabloon:Chevroletmodelle&action=edit Wysig hierdie sjabloon]''</small> |} [[Kategorie:Chevrolet|*]] njb2t5r9qpx0nx5zh7w586jolonl66b 0 100120 2517157 1793643 2022-08-03T09:54:43Z CarCrazedAlex586 115108 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Motorvoertuig | name = Chevrolet Optra | image = [[Lêer:'07-'09 Chevrolet Optra.jpg|280px]] | manufacturer = [[General Motors]] | production = 2002–huidig | class = Kompakte motor | layout = Voorenjin, voorwielaangedrewe | predecessor = Daewoo Nubira | successor = [[Chevrolet Cruze]] }} Die '''Chevrolet Optra''' is 'n kompakte [[motorvoertuig|motor]] wat oorspronklik as die '''Daewoo Lacetti''' deur die [[Suid-Korea]]anse vervaardiger [[General Motors|GM Daewoo]] vervaardig is sedert 2002. Die eerste generasie Lacetti was beskikbaar as 'n vierdeursedan, 'n vyfdeur luikrug of 'n vyfdeur stasiewa. Die sedan en wa is ontwerp deur Pininfarina en die luikrug deur Giorgetto Giugiaro. In November 2008 is die tweede generasie Lacetti geloods onder die naam '''Lacetti Premiere''', wat 'n embleemweergawe van die [[Chevrolet Cruze]] was - mede-ontwikkel deur GM Daewoo en Chevrolet. Dit is vervaardig onder die Daewoo-merk tot die begin van 2011, toe produksie gestaak is, maar bly steeds in produksie onder die [[Chevrolet]]- en [[Holden]]-handelsmerke. {{Saadjie}} {{Chevroletmodelle}} {{en-vertaal|Daewoo Lacetti}} {{DEFAULTSORT:Optra}} [[Kategorie:Chevrolet|Optra]] [[Kategorie:Sedans]] 5r1qml0kq3p0yh9157c80qkj8uem226 0 101128 2516962 2233216 2022-08-02T14:15:07Z Sobaka 328 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]]) was 'n terroris<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, soos byvoorbeeld [[al-Kaïda]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] kz0wdeg66p9m6c48i781waa81huqi2w 2516963 2516962 2022-08-02T14:26:41Z Sobaka 328 bywerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]) was 'n [[Terrorisme|terroris]]<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, soos byvoorbeeld [[al-Kaïda]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] m3ly580ugv9e6qwpbkpdna8lmxdhv1h 2516964 2516963 2022-08-02T14:28:22Z Sobaka 328 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]) was 'n Egiptiese geneesheer, Islamitiese teoloog en leier van [[Al-Kaïda]].<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, soos byvoorbeeld [[al-Kaïda]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] f4q483jowpdgf9g602ysfcjwcpvb5yn 2516967 2516964 2022-08-02T14:39:39Z Sobaka 328 opruim wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]) was 'n Egiptiese geneesheer en Islamitiese teoloog<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, insluitend [[al-Kaïda]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] fle9z3jw92vtuiuga7wyo8syr38hkmz 2516995 2516967 2022-08-02T16:16:30Z Sobaka 328 Verwysing wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]<ref>[https://www.politico.com/news/2022/08/01/sources-u-s-kills-al-qaeda-leader-ayman-al-zawahri-in-drone-strike-00049089 U.S. kills al Qaeda leader Ayman al-Zawahri in drone strike]</ref>) was 'n Egiptiese geneesheer en Islamitiese teoloog<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, insluitend [[al-Kaïda]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] 3ssvrzvwtbbhm46ueu5mo9s1uivnb8d 2516997 2516995 2022-08-02T16:17:56Z Sobaka 328 bywerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]<ref>[https://www.politico.com/news/2022/08/01/sources-u-s-kills-al-qaeda-leader-ayman-al-zawahri-in-drone-strike-00049089 U.S. kills al Qaeda leader Ayman al-Zawahri in drone strike]</ref>) was 'n Egiptiese geneesheer en Islamitiese teoloog<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, insluitend [[al-Kaïda]]. al-Zawahiri was die ideoloog van die terroristiese netwerk al-Kaïda en van Mei 2011 tot Julie 2022 die opvolger van [[Osama bin Laden]]. Die Verenigde State het hom mede verantwoordelik vir die aanslae van [[11 September 2001]] in die Verenigde State beskou en het 'n beloning van 25 miljoen dollar op sy kop gehad.. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] lr44scbew2ussjfgekynthxibs00t4k 2516999 2516997 2022-08-02T16:22:54Z Sobaka 328 bywerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]<ref>[https://www.politico.com/news/2022/08/01/sources-u-s-kills-al-qaeda-leader-ayman-al-zawahri-in-drone-strike-00049089 U.S. kills al Qaeda leader Ayman al-Zawahri in drone strike]</ref>) was 'n Egiptiese geneesheer en Islamitiese teoloog<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, insluitend [[al-Kaïda]]. al-Zawahiri was die ideoloog van die terroristiese netwerk al-Kaïda en van Mei 2011 tot Julie 2022 die opvolger van [[Osama bin Laden]]. Die Verenigde State het hom mede verantwoordelik vir die aanslae van [[11 September 2001]] in die Verenigde State beskou en het 'n beloning van 25 miljoen dollar op sy kop gehad. Al-Zawahiri het in 1980 'n reis na [[Pesjawar]] onderneem en werk in [[Afghanistan]] tydens die Sowjet-Afghaanse Oorlog as dokter vir die [[Rooi Kruis|Rooi Halfmaan]]. Hy was in 1981 'n leier van die Egiptiese terreurgroep die Egiptiese Islamitiese Jihad en is in 1981 gearresteer na 'n moordaanslag op president [[Anwar Sadat]].<ref name="The ET">''The Express Tribune'', [http://tribune.com.pk/story/189980/zawahiri-named-new-al-qaeda-chief-statement/ Succession to throne: Ayman al Zawahiri named head of al Qaeda], 17 juni 2011</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] a0508u83ianzfiai2thpcw5et0p06pn 2517002 2516999 2022-08-02T16:32:41Z Sobaka 328 bywerk wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]<ref>[https://www.politico.com/news/2022/08/01/sources-u-s-kills-al-qaeda-leader-ayman-al-zawahri-in-drone-strike-00049089 U.S. kills al Qaeda leader Ayman al-Zawahri in drone strike]</ref>) was 'n Egiptiese geneesheer en Islamitiese teoloog<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, insluitend [[al-Kaïda]]. al-Zawahiri was die ideoloog van die terroristiese netwerk al-Kaïda en van Mei 2011 tot Julie 2022 die opvolger van [[Osama bin Laden]]. Die Verenigde State het hom mede verantwoordelik vir die aanslae van [[11 September 2001]] in die Verenigde State beskou en het 'n beloning van 25 miljoen dollar op sy kop gehad. Al-Zawahiri het in 1980 'n reis na [[Pesjawar]] onderneem en werk in [[Afghanistan]] tydens die Sowjet-Afghaanse Oorlog as dokter vir die [[Rooi Kruis|Rooi Halfmaan]]. Hy was in 1981 'n leier van die Egiptiese terreurgroep die Egiptiese Islamitiese Jihad en is in 1981 gearresteer na 'n moordaanslag op president [[Anwar Sadat]].<ref name="The ET">''The Express Tribune'', [http://tribune.com.pk/story/189980/zawahiri-named-new-al-qaeda-chief-statement/ Succession to throne: Ayman al Zawahiri named head of al Qaeda], 17 juni 2011</ref> Hy is verder gesoek vir sy vermeende aandeel in die aanslag op die Amerikaanse ambassades in [[Tanzanië]] en [[Kenia]]. Die Verenigde State plaas 'n prys op sy kop van 25 miljoen dollar.<ref name="The ET" /> Egipte hou Al-Zawahiri verantwoordelik vir die aanslag op westerse toeriste in Luxor in 1997 wat tot 68 sterftes ly. In 1998 is bekend gemaak dat Al-Zawahiri buiten 'n Switserse ook 'n Nederlandse paspoort onder die naam Sami Mahmoud El Hifnawi het. Op 13 Januarie 2006 voer die [[CIA]] 'n missielaanval uit op die dorp Damadola in die weste van Pakistan. Hierdie aanval was gerig op Al-Zawahiri. Daar was 18 slagoffers maar Al-Zawahiri was nie een van hulle nie. Pakistan het amptelik geprotesteer teen die aanval by die Verenigde State. Alhoewel, Al-Zawahiri nie die charisma van Bin Laden het nie en by voorkeur eerder agter die skerms opereer, was sy invloed binne die groot terreurorganisasie. Na die dood van Bin Laden op 2 Mei 2011 is dit op 16 Junie 2011 binne al-Kaïda as sy opvolger bevestig. Op 1 Augustus 2022 het die Amerikaners Al-Zawahiri se dood bekendgemaak. Hy is gedood in [[Kaboel]] tydens ’n CIA [[hommeltuig]-]operasie wat op 31 Julie 2022 geloods is.<ref>[https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/08/01/zawahiri-al-qaeda-killed/ U.S. kills al-Qaeda leader Ayman al-Zawahiri in drone strike in Kabul]</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] 5reur9dk7uq4ty9vvkkoyv63se8eway 2517004 2517002 2022-08-02T16:34:48Z Sobaka 328 opruim wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]<ref>[https://www.politico.com/news/2022/08/01/sources-u-s-kills-al-qaeda-leader-ayman-al-zawahri-in-drone-strike-00049089 U.S. kills al Qaeda leader Ayman al-Zawahri in drone strike]</ref>) was 'n Egiptiese geneesheer en Islamitiese teoloog<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, insluitend [[al-Kaïda]]. al-Zawahiri was die ideoloog van die terroristiese netwerk al-Kaïda en van Mei 2011 tot Julie 2022 die opvolger van [[Osama bin Laden]]. Die Verenigde State het hom mede verantwoordelik vir die aanslae van [[11 September 2001]] in die Verenigde State beskou en het 'n beloning van 25 miljoen dollar op sy kop gehad. Al-Zawahiri het in 1980 'n reis na [[Pesjawar]] onderneem en werk in [[Afghanistan]] tydens die Sowjet-Afghaanse Oorlog as dokter vir die [[Rooi Kruis|Rooi Halfmaan]]. Hy was in 1981 'n leier van die Egiptiese terreurgroep die Egiptiese Islamitiese Jihad en is in 1981 gearresteer na 'n moordaanslag op president [[Anwar Sadat]].<ref name="The ET">''The Express Tribune'', [http://tribune.com.pk/story/189980/zawahiri-named-new-al-qaeda-chief-statement/ Succession to throne: Ayman al Zawahiri named head of al Qaeda], 17 juni 2011</ref> Hy is verder gesoek vir sy vermeende aandeel in die aanslag op die Amerikaanse ambassades in [[Tanzanië]] en [[Kenia]]. Die Verenigde State plaas 'n prys op sy kop van 25 miljoen dollar.<ref name="The ET" /> Egipte hou Al-Zawahiri verantwoordelik vir die aanslag op westerse toeriste in Luxor in 1997 wat tot 68 sterftes ly. In 1998 is bekend gemaak dat Al-Zawahiri buiten 'n Switserse ook 'n Nederlandse paspoort onder die naam Sami Mahmoud El Hifnawi het. Op 13 Januarie 2006 voer die [[CIA]] 'n missielaanval uit op die dorp Damadola in die weste van Pakistan. Hierdie aanval was gerig op Al-Zawahiri. Daar was 18 slagoffers maar Al-Zawahiri was nie een van hulle nie. Pakistan het amptelik geprotesteer teen die aanval by die Verenigde State. Alhoewel, Al-Zawahiri nie die charisma van Bin Laden het nie en by voorkeur eerder agter die skerms opereer, was sy invloed binne die groot terreurorganisasie. Na die dood van Bin Laden op 2 Mei 2011 is dit op 16 Junie 2011 binne al-Kaïda as sy opvolger bevestig. Op 1 Augustus 2022 het die Amerikaners Al-Zawahiri se dood bekendgemaak. Hy is gedood in [[Kaboel]] tydens ’n CIA [[hommeltuig]]-operasie wat op 31 Julie 2022 geloods is.<ref>[https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/08/01/zawahiri-al-qaeda-killed/ U.S. kills al-Qaeda leader Ayman al-Zawahiri in drone strike in Kabul]</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] hxwlkaxiut16c6fnefi6vkzxhvn3ba3 2517013 2517004 2022-08-02T16:45:40Z Sobaka 328 opruim wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Ayman al-Zawahiri<br />أيمن محمد ربيع الظواهري | beeld = Ayman al-Zawahiri portrait.JPG | beeldonderskrif = Ayman al-Zawahiri in November 2001 | orde = 2de Algemene Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang = [[16 Junie]] [[2011]] | termyneinde = [[31 Julie]] [[2022]] | voorganger = [[Osama bin Laden]] | opvolger = | geboortedatum = Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri<br />{{Geboortedatum en ouderdom|1951|6|19}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | sterftedatum = [[31 Julie]] [[2022]] | sterfteplek = [[Kaboel]] | party = | orde2 = Adjunk-Emir van [[Al-Kaïda]] | termynaanvang2 = [[1988]] | termyneinde2 = [[2011]] | voorganger2 = ''Nuwe amp'' | opvolger2 = Abu Khayr al-Masri | orde3 = Emir van die Egiptiese Islamitiese Djihad | termynaanvang3 = [[1991]] | termyneinde3 = [[1998]] | voorganger3 = Muhammad abd-al-Salam Faraj | opvolger3 = ''Samesmelting met Al-Kaïda'' | eggenoot = Azza Ahmed (1978–2001; haar dood)<br />Umaima Hassan | kinders = Fatima, Umayma, Nabila, Khadiga, Mohammed, Aisha, Nawwar | alma_mater = Universiteit van Kaïro | religie = [[Islam]] (Salafisme/Djihadisme)<ref>Islamism: a documentary and reference guide (2008) Dr. John Calvert</ref> | handtekening = | militer = Militêre Diens | lojaliteit = [[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] Egiptiese Islamitiese Djihad <small>(1980–1998)</small><ref>{{cite web |title=Ayman al Zawahiri |url=http://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |access-date=8 September 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331222714/https://www.biography.com/people/ayman-al-zawahiri-241182 |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br />[[Lêer:Flag of Jihad.svg|23px]] [[Al-Kaïda]] <small>(1988–''hede'')</small> | tak = | diensjare = 1980–''hede'' | rang = Algemene Emir van Al-Kaïda | eenheid = | oorloe = [[Oorlog in Afghanistan]]<br />[[Oorlog in Noordwes-Pakistan]] | toekennings = }} '''Ayman Mohammed Rabie al-Zawahiri''', bekend as '''Ayman al-Zawahiri''' ([[Arabies]]: ‏أسامة بن لادن; &lrm;* [[19 Junie]] [[1951]] in [[Maadi]], [[Kaïro]], [[Egipte]] - [[31 Julie]] [[2022]], [[Kaboel]]<ref>[https://www.politico.com/news/2022/08/01/sources-u-s-kills-al-qaeda-leader-ayman-al-zawahri-in-drone-strike-00049089 U.S. kills al Qaeda leader Ayman al-Zawahri in drone strike]</ref>) was 'n Egiptiese geneesheer en Islamitiese teoloog<ref>[http://www.fbi.gov/wanted/wanted_terrorists/ayman-al-zawahiri/view fbi.gov]</ref> en die geestelike leier van verskeie [[djihad]]istiese groepe, insluitend [[al-Kaïda]]. al-Zawahiri was die ideoloog van die terroristiese netwerk al-Kaïda en van Mei 2011 tot Julie 2022 die opvolger van [[Osama bin Laden]]. Die Verenigde State het hom mede verantwoordelik vir die aanslae van [[11 September 2001]] in die Verenigde State beskou en het 'n beloning van 25 miljoen dollar op sy kop gehad. Al-Zawahiri het in 1980 'n reis na [[Pesjawar]] onderneem en werk in [[Afghanistan]] tydens die Sowjet-Afghaanse Oorlog as dokter vir die [[Rooi Kruis|Rooi Halfmaan]]. Hy was in 1981 'n leier van die Egiptiese terreurgroep die Egiptiese Islamitiese Jihad en is in 1981 gearresteer na 'n moordaanslag op president [[Anwar Sadat]].<ref name="The ET">''The Express Tribune'', [http://tribune.com.pk/story/189980/zawahiri-named-new-al-qaeda-chief-statement/ Succession to throne: Ayman al Zawahiri named head of al Qaeda], 17 juni 2011</ref> Hy is verder gesoek vir sy vermeende aandeel in die aanslag op die Amerikaanse ambassades in [[Tanzanië]] en [[Kenia]]. Die Verenigde State plaas 'n prys op sy kop van 25 miljoen dollar.<ref name="The ET" /> Egipte hou Al-Zawahiri verantwoordelik vir die aanslag op westerse toeriste in Luxor in 1997 wat tot 68 sterftes ly. In 1998 is bekend gemaak dat Al-Zawahiri buiten 'n Switserse ook 'n Nederlandse paspoort onder die naam Sami Mahmoud El Hifnawi het. Op 13 Januarie 2006 voer die [[CIA]] 'n missielaanval uit op die dorp Damadola in die weste van Pakistan. Hierdie aanval was gerig op Al-Zawahiri. Daar was 18 slagoffers maar Al-Zawahiri was nie een van hulle nie. Pakistan het amptelik geprotesteer teen die aanval by die Verenigde State. Alhoewel, Al-Zawahiri nie die charisma van Bin Laden het nie en by voorkeur eerder agter die skerms opereer, was sy invloed binne die groot terreurorganisasie. Na die dood van Bin Laden op 2 Mei 2011 is hy op 16 Junie 2011 binne al-Kaïda as sy opvolger bevestig. Op 1 Augustus 2022 het die Amerikaners Al-Zawahiri se dood bekendgemaak. Hy is gedood in [[Kaboel]] tydens ’n CIA [[hommeltuig]]-operasie wat op 31 Julie 2022 geloods is.<ref>[https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/08/01/zawahiri-al-qaeda-killed/ U.S. kills al-Qaeda leader Ayman al-Zawahiri in drone strike in Kabul]</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Ayman al-Zawahiri}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zawahiri, Ayman al-}} [[Kategorie:Egiptenare]] [[Kategorie:Islamitiese terroriste]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] t1ggvus0zslcnhj8ig7y480vlv7cmrn 0 107624 2517181 2450666 2022-08-03T10:44:03Z 105.244.235.115 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Tante Keetje's prentenboek - Sint Nikolaas.jpg|duimnael|Die verhaal van 'n man met 'n sak kom in verskeie kulture voor. In die geval stop Sint Nikolaas 'n stout seun in 'n sak.]] '''Antjie Somers''' is 'n [[Suid-Afrika]]anse legende van 'n man wat bedags teen die hange van [[Tafelberg]] woon, maar hom snags as 'n vrou vermom en in die woonbuurte ronddwaal. Volgens die legende vang hy [[kind]]ers wat stout is of laat uitbly en dra hulle dan in 'n sak op sy rug weg. Sy naam kom in rympies voor wat aan kinders voorgehou word, soos "''Antjie Somers kom jou haal''".<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Sover bekend het die eerste verwysing na Antjie Somers op [[10 Augustus]] [[1866]] in [[The Friend]] in [[Bloemfontein]] verskyn. Die artikel vermeld dat Antjie Somers tydens die bewind van lord [[Charles Somerset]] 'n berugte Kaapse struikrower<ref>Struikrower: 'n Rower wat langs die pad skuil om reisigers aan te val en te beroof. Uit Ndl. struikrover, waarskynlik so genoem omdat sulke rowers agter struike skuil om hulle slagoffers in 'n lokval te lei.</ref> was wat vroueklere aangetrek en snags mense op pad huis toe voorgelê het. Die oorspronklike verhaal het mettertyd vervaag en nuwe stories is vertel om kinders skrik te maak.<ref>[http://www.sahistory.org.za/dated-event/first-known-reference-antjie-somers-south-african-bogy-figure-made-friend The first known reference to Antjie Somers, a South African bogy figure, is made in The Friend], sahistory.org.za, besoek op 20 Februarie 2016</ref> bbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaalllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllsssssssssssssssssssssssssssssssssssssss ahhhhhh fuuuuuuuck == Sien ook == * [[Spookplekke in Suid-Afrika]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Youtube|Z_V2jbNCIzs|Afrikaanse kortfilm oor Antjie Somers}} [[Kategorie:Bonatuurlike]] [[Kategorie:Kaapstad]] [[Kategorie:Fiktiewe karakters]] jgzeqr2wzqn0qluinubg58a9r1nmxsd 2517182 2517181 2022-08-03T10:44:10Z Mtarch11 126359 Wysigings deur [[Special:Contributions/105.244.235.115|105.244.235.115]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:MdsShakil|MdsShakil]] wikitext text/x-wiki [[Lêer:Tante Keetje's prentenboek - Sint Nikolaas.jpg|duimnael|Die verhaal van 'n man met 'n sak kom in verskeie kulture voor. In die geval stop Sint Nikolaas 'n stout seun in 'n sak.]] '''Antjie Somers''' is 'n [[Suid-Afrika]]anse legende van 'n man wat bedags teen die hange van [[Tafelberg]] woon, maar hom snags as 'n vrou vermom en in die woonbuurte ronddwaal. Volgens die legende vang hy [[kind]]ers wat stout is of laat uitbly en dra hulle dan in 'n sak op sy rug weg. Sy naam kom in rympies voor wat aan kinders voorgehou word, soos "''Antjie Somers kom jou haal''".<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Sover bekend het die eerste verwysing na Antjie Somers op [[10 Augustus]] [[1866]] in [[The Friend]] in [[Bloemfontein]] verskyn. Die artikel vermeld dat Antjie Somers tydens die bewind van lord [[Charles Somerset]] 'n berugte Kaapse struikrower<ref>Struikrower: 'n Rower wat langs die pad skuil om reisigers aan te val en te beroof. Uit Ndl. struikrover, waarskynlik so genoem omdat sulke rowers agter struike skuil om hulle slagoffers in 'n lokval te lei.</ref> was wat vroueklere aangetrek en snags mense op pad huis toe voorgelê het. Die oorspronklike verhaal het mettertyd vervaag en nuwe stories is vertel om kinders skrik te maak.<ref>[http://www.sahistory.org.za/dated-event/first-known-reference-antjie-somers-south-african-bogy-figure-made-friend The first known reference to Antjie Somers, a South African bogy figure, is made in The Friend], sahistory.org.za, besoek op 20 Februarie 2016</ref> 'n Ander weergawe is dat Andries (Antjie) 'n baie hardwerkende visserman was. Iemand dryf die spot met hom en hulle raak in 'n skermutselling betrokke. Die persoon val met sy kop op 'n klip en is opslag dood. Andries vermom hom toe in sy suster se rok en kappie. Hy verdwyn en die legende ontstaan van Antjie Somers met haar breë skouers wat eintlik 'n man is, en van alles denkbaar beskuldig word.<ref>[http://m24lbarg01.naspers.com/argief/berigte/landbouweekblad/2012/03/23/LB/69/01.html Gesinsafdeling: Die verhaal van ANTJIE SOMERS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160220112053/http://m24lbarg01.naspers.com/argief/berigte/landbouweekblad/2012/03/23/LB/69/01.html |date=20 Februarie 2016 }}, [[Landbouweekblad]], Maart 2012</ref> == Sien ook == * [[Spookplekke in Suid-Afrika]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Youtube|Z_V2jbNCIzs|Afrikaanse kortfilm oor Antjie Somers}} [[Kategorie:Bonatuurlike]] [[Kategorie:Kaapstad]] [[Kategorie:Fiktiewe karakters]] dak7brd71lspw7ny0voq5ud78qahtia 3 111255 2517137 2487923 2022-08-03T09:29:58Z Rooiratel 90342 /* Hulp nodig met sjabloon/module dinge */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} == Sjabloon:Cite Book == Adriaan, jy het veranderinge aan die sjabloon aangebring. Ek weet nie of dit slegter of better is nie, my kennis is te beperk daarvan. Maar jy sal die verduideliking ooreenkomstig moet verander. Het jy reeds gedoen kon elk al 'n klomp van die foute reggemaak het. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:57, 5 Junie 2019 (UTC) == Seminaar en saadjies == Hallo K175- ek is beïndruk met jou opmerking op die Geselshoekie: onderwerp: simposium, dat dit baie makliker is om artikels te wysig as om nuwes te skep. Ek stem 100% saam! Dit is altans my mening dat die twee aktiwiteite onvergelykbaar is. Ek as buitestaander en Wikipedia leek kan definitief ook bevestig dat die Afrikaanse Wikipedia se standaard vir my as uiters professioneel en hoog voorkom. Ek kan nie sê dat ek reeds veel "een-lyn" artikels teëgekom het nie, maar dis in elk geval ook nie die ergste nie. Vir my gaan dit oor die omvang van die hele Afr. Wikipedia en aaneengeskakeldheid daarvan en tussen die onderwerpe en artikels onderling, asook die vermoë om inligting wat goed versorg is en professioneel saamgestel is daaruit te kry- en in die opsig oortref die Afr. Wikipedia mense se stoutste verwagtinge! 'n Kort artikel hier en daar of een met min vleis aan die been is nie die einde van die wêreld nie. Ek het al opgemerk dat baie Afrikaanse artikels - en van die wat ek self al geskryf het - (ek skryf artikels oor skrywers, literatuur [nuut en oud] en fokus veral op komponiste van klassieke musiek en na dese veral dirigente pianiste en violiste) beter versorg en aangebied word as baie van die op die Duitse en Nederlandse weergawes. Ek dink ook die Afr. Wikipedia beskik oor vele artikels waaroor die Nl Wikipedia nie beskik nie. Om net een onlangse vb. te noem, die artikel oor die dirigent [[Stephen Gunzenhauser]]. Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 16:02, 31 Julie 2019 (UTC) == [[Sjabloon:Taksonbalk]] == Hallo Adriaan, {{sl|Taksonbalk}} lyk baie nuttig in biologie-artikels, net soos die algemene {{sl|Normdata}}. Dalk 'n nuwe taak vir jou bot? Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 12:36, 21 Augustus 2019 (UTC) : {{ping|SpesBona}} ek sal hierna kyk. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:05, 28 Augustus 2019 (UTC) == Plasing van Pianiste in [[:Kategorie:Pianiste]]. == Hallo jong, ek het net gewonder of jy dalk sal kan help met die skep van aparte pianistiese kategorieë, bv. [[:Kategorie: Franse pianiste]] ens. wat nie op die hoofblad van die kategorie vir Pianiste verskyn nie. Al die artikels oor pianiste is nou saamgebondel in die bg. enkele hoofkategorie behalwe vir die paar enkele kategorieë wat handel oor pianiste wat van spesifieke lande afkomstig is en wat daar wel is, soos bv. [Kategorie: Britse pianiste] ens. Dit sal baie help om die bladsy op te kikker en netjieser en ordelik te laat lyk. Jy het ook gehelp daarmee by die dirigente as ek reg onthou. Ek weet jy is ook baie besig en het ander dinge om aan aandag te gee ook maar sal dit baie waardeer; en bedank jou by voorbaat opreg:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:01, 13 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Geen probleem, dit is nie 'n groot taak nie, dus loer ek gou. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 15:26, 13 September 2019 (UTC) :: Dankie![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:28, 13 September 2019 (UTC) ::: {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 16:36, 13 September 2019 (UTC) == [[:Kategorie:Violiste]] == Goeiedag jong{{ping|K175}}, jy kan nie dalk asseblief dieselfde doen met die violiste nie? As ek kon sou ek, maar ek glo nie ek is by magte daarby om Kategorieë te skep en te orden nie. :) Baie dankie! [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:10, 14 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:17, 14 September 2019 (UTC) Baie dankie :) ek waardeer![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 08:39, 15 September 2019 (UTC) == [[Gebruiker: Theodore Kusjar]] == Hallo jong, sal jy omgee om net die gebruikerblad uit te vee, ek weet nie waarom het dit nie outomaties gebeur nie. (die simpel Opera het "gecrash" toe is dit weer 'n tameletjie! om alles uit te sorteer- ek moet eintlik eerder BRAVE gebruik maar ou gewoontes is moeilik om af te leer:()Duisend dankies![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 20:24, 19 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:19, 20 September 2019 (UTC) -:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 06:42, 20 September 2019 (UTC) == Sjabloon Cite web == Hallo, Mr K, daar is nou in die Engelse "Template:Cite web" 'n nuwe parameter wat ek nog nie voorheen teengekom het nie en wat 'n rooi fout in die Afrikaans gee: url-status. Jy kan dit nie dalk fieks nie; ek wil nie aan modules krap nie. Baie dankie! Daar is twee goed: |url-status=live |url-status=dead [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 07:31, 8 Oktober 2019 (UTC) : {{uitgevoer}} Laat weet of dit nou reg vertoon, en of daar enige nuwe probleme ingekruip het. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 11:00, 9 Oktober 2019 (UTC) ::Dit lyk my dit gee nog steeds 'n rooi fout. Kyk bv. [[Abdoel Aziz al-Saoed|hier]] onder Verwysings. [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 12:32, 9 Oktober 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Kan jy help? <code>url-status</code> word [[Module:Citation/CS1/Configuration|hier]] as 'n sleutelwoord gedefinieer, tog skop {{ss|Cite web}} 'n fout uit wanneer 'n mens dit gebruik. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:23, 9 Oktober 2019 (UTC) :::: Volgens [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Cite_web#Using_%22archive-url%22_and_%22archive-date%22_(and_optionally_%22url-status%22)_for_webpages_that_have_been_archived hier], as jy <code>archive-url</code> gebruik, dan is die waarde van url-status "dead" by verstek. En die URL verwys dan na die argief URL. So dit lyk vir my mens moet nie <code>url-status=dead</code> gebruik as jy <code>archive-url</code> gebruik nie. Ek het dit getoets op die bladsy (Abdoel Aziz al-Saoed), en dit werk goed as jy die <code>url-status=dead</code> uit haal en die <code>archive-url</code> hou. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:26, 10 Oktober 2019 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Ampsbekleër‎ == Hi Adriaan, alias Mnr K, kan jy asb help met 'n foutjie in bg sjabloon? Dié keer is dit darem nie jou skuld nie!! Kyk voorbeeld by [[Ayanda Dlodlo]]. Sintaks dupliseer verkeerdelik die "Ampstermyn" (datums) onderaan die 2de "job". Die parameters is '''term_start2=xxx''' en '''term_end2=29 Mei 2019''' Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 18:41, 9 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:27, 9 Oktober 2019 (UTC) == Block == You'll want to do a range block for the IP you just blocked and remove talk page access, it's an extremely disruptive cross-wiki vandal. [[Gebruiker:Praxidicae|Praxidicae]] ([[Gebruikerbespreking:Praxidicae|kontak]]) 20:06, 10 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Praxidicae}} dankie - ek glo hierdie saak is aangespreek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:30, 15 November 2020 (UTC) == Wwikix...bespreking == Hi Adriaan, die probleem met [[Gebruiker:Wwikix]] is dat hy ontwrigtend optree, en dan ewe skuld ontken met: Ek maakt goeie kategorieë! Ek en Oesjaar het hom oor die laaste jaar eers mooi gevra, toe duidelike instruksies gegee, en later gewaarsku met blokkering of uiteindelike verbanning. Hy gaan direk na ons vriendelike instruksies aan om kategorieë wild en wakker rond te gooi soos dit hom pas, bv. "Kategorie:Sportakkommodasies in die Verenigde State van Amerika".... dis in die eerste plek swak Afrikaans en meer as die helfte van sy skeppings bly op die ou end rooi skakels. ('n Kategorie mag volgens protokol nie as 'n rooi skakel bestaan nie...dit het dan dringende onderhoud nodig). Jy en ons ander het nie tyd om sy wandade op te ruim nie, hy gaan soos 'n trekker aan! Ek gaan nie airtime koop net om hom heeltyd te volg en te korrigeer nie, dis absurd! Terloops...hy is op die Nederlandse wiki gesanksie in Des. 2016, sien [[:nl:Wikipedia:Arbitragecommissie/Zaken/Arbcomuitspraak W(w)ikix]] Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:57, 20 November 2019 (UTC) :Ek gooi nie wild en wakker kategorieë rond nie en my skeppings bly nie op die end rooi skakels nie. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:06, 20 November 2019 (UTC) :Volgens [[Gebou]] is ''sportakkommodasie'' 'n Afrikaans woord. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:13, 20 November 2019 (UTC) ;Nota: Dis onwaar, niks van dit staan by [[Gebou]] nie!--[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 10:36, 20 November 2019 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012}} Dankie, ek neem kennis, maar ek voel tog hy tree in goeder trou en grotendeels konstruktief op. Ek dink die vraag oor watter kategorieë gewens is, is soms subjektief en moet dalk meer bespreek word. Ons het lank laas op hierdie projek eintlik ons kategorieë noukeurig beplan en onderhou. Dit is dalk hoogtyd dat dit nou gebeur. Intussen is ek gelukkig daarmee dat [[Gebruiker:Wwikix]] aangaan. Ek is nie bang vir opruim nie; ek het immers 'n robot wat vinnig foute kan regstel. Ek is byvoorbeeld juis nou besig om al ons kategorieë wat verkeerdelik "volgens lande" in die titel het, te skuif na "volgens land". –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:09, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Wwikix}} Dalk moet jy meer oorleg pleeg met die gemeenskap voor jy kategoriewysigings ''en masse'' aanbring. Dan sal almal voel dat hulle by die uitbou van die projek betrek word. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:20, 20 November 2019 (UTC) :::: Hiedie gebruiker irriteer my grensloos... Van sy goed maak GEEN sin nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:26, 20 November 2019 (UTC) ::::: Baie kategoriewysigings is 'n verlengstuk of voortbou, byvoorbeeld [[:Kategorie:Turkse Grand Prix]], [[:Kategorie:Amerikaanse renjaers]], [[:Kategorie:Motorsport in die Verenigde State van Amerika]], en [[:Kategorie:Sportakkommodasies volgens land]]. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:29, 20 November 2019 (UTC) {{uitkeep}} {{ping|Oesjaar}} Wat stel jy voor? Ek voel blokkering gaan 'n bietjie te ver. Ons wil tog deelname uitnooi, of hoe? Dalk kan almal van ons 'n bietjie meer gereeld terugvoer gee oor mekaar se bydraes sodat almal weet waar hulle in die gemeenskap staan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:30, 20 November 2019 (UTC) :Wat Wwikix tans by die rugby-, sokker- en krieketkategorieë doen, maak myns insiens sin. As 'n mens vir hom sê, maak hierdie of daardie asseblief reg, doen hy dit. Ek verstaan, dat dit baie is en dus moeilik om dop te hou, maar as almal 'n bietjie kyk, werk dit. Ons het al vandalisme weens baie wysigings by ons onlangse wysigings misgeloop, maar na enkele dae is selfs dit teruggerol. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 10:45, 20 November 2019 (UTC) ::Ek stem saam. Wat sal help is as [[Gebruiker:Wwikix]] kan begin om toeliggender wysigingsopsommings kan gebruik, byvoorbeeld in plaas van "kat", eerder "Kategorie bygevoeg: <nowiki>[[Kategorie:Voorbeeldkategorie]]</nowiki>" en in plaas van "sjab", eerder "Sjabloon bygevoeg: <nowiki>[[Sjabloon:Broodkrummels]]</nowiki>". Dan is dit makliker om die wysigings na te gaan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:50, 20 November 2019 (UTC) :::Kategorieë soos [[:Kategorie:Russiese Grand Prix]] wou ek ook lankal gedoen het, maar ek is 'n bietjie lui. ;) Só 'n nuwe kattak is immers baie werk. Solank ander taalprojekte oor dieselfde kategorieë beskik, dink ek, is dit in die haak. Terloops, [[:de:Kategorie:Großer Preis von Russland]] lyk nie anders nie. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 11:00, 20 November 2019 (UTC) == KabouterBot == K175, as jy botveranderinge maak, wil jy aandag gee aan die sortering? [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 14:15, 20 November 2019 (UTC) : {{ping|Wwikix}} Ek loop die volgende instruksie wat van [https://phabricator.wikimedia.org/diffusion/PWBC/browse/master/pwb.py pwb.py] gebruik maak: <code>python3 pwb.py category move -from:"Ou titel" -to:"Nuwe titel"</code> Ongelukkig is hierdie instruksie blind vir sortering. Ek sal 'n skrip moet skryf om die sortering ook te doen. Tensy ek iets miskyk? {{ping|Rooiratel}} weet jy dalk? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 14:28, 20 November 2019 (UTC) ::Skuus dat ek intjip, maar die Afrikaanse Wikipedia is die enigste een wat kategorieë alfabeties sit (as dit is wat julle bedoel). Dit maak nie sin nie. HotCat steur hom ook nie aan sortering nie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:26, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Burgert Behr}} Jammer dat ek nou eers antwoord. Ek dink [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] het verwys na <nowiki>{{DEFAULTSORT:</nowiki>''Sortering''<nowiki>}}</nowiki> en <nowiki>[[Kategorie:</nowiki>''Kategorienaam''|''Sortering''<nowiki>]]</nowiki> eerder as die alfabetisering van kategorieë op 'n spesifieke bladsy. Ek het laasgenoemde benadering lank reeds gestaak na ek klagtes ontvang het. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:34, 15 November 2020 (UTC) == Tembisa == Sien [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Tembisa&diff=prev&oldid=2077225 jou wysiging hier]. Ek kan jou 'n brief gee [[Midrand]] het nog nie bestaan in 1957 nie. Miskien eerder "an area known as Halfway House, after its position between Pretoria and Johannesburg". Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 16:28, 21 November 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Die teks is uit die ooreenstemmende artikel in Engels vertaal. Stel jy dus voor ons verwys na die gebied as Halfway House omdat dit is hoe dit bekend gestaan het in 1957 toe Tembisa gestig is? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:09, 21 November 2019 (UTC) == Afkorting nie in naam. == Adriaan, ek sien jy het nou 'n paar artikel verander bv. M.E.R., P. K. le Roux ens. Ek is 'n bietjie verward, volgens watter reël tree jy op? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:35, 13 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Daar is geen rede hoekom name van persone afgekort moet word nie. Sien asb. [[Wikipedia:Titelriglyne#Afkortings]]. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:37, 13 Desember 2019 (UTC) :: {{ping|K175}} die riglyn sê "behalwe in gevalle waar die afkorting die enigste algemeen gebruikte vorm is", en ek dink in die geval van P. K. le Roux, is hy beter bekend as P. K. le Roux. Dit is dalk die beter titel in die geval. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:35, 13 Desember 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Dalk is ek verkeerd oor PK le Roux, maar in byvoorbeeld [https://city-press.news24.com/News/its-stealing-history-to-rename-vanderkloof-dam-after-mandela-says-ff-plus-20180510 hierdie nuusartikel] word sy volle name gebruik. Eers later word die afkorting PK gebruik, tesame met HF vir Hendrik Frensch (Verwoerd). –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:47, 13 Desember 2019 (UTC) == [[TAI/AgustaWestland T-129 ATAK]] == Adriaan, ek vertrou dit gaan goed. Ek het bogenoemde vanoggend geskep, sien nou boodskap dat daar nie bronne is nie sedert 2016! Help asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:31, 15 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}}. Sien later! –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:34, 15 Desember 2019 (UTC) == [[Lys van proteaspesies]] == Adriaan, voorspoed vir jou! Ek vertrou hierdie jaar gaan 'n groot Wiki jaar wees! Is daar enige moontlikheid dat jy met jou bot saadjies kan skep vir die proteaspesies, minimum net een sin en taksoboks met foto's waar moontlik? Hopenlik sal dit iemand motiveer om dit te groei! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:50, 2 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit kan gedoen word, maar ek dink eerder ons moet alle spesies op een slag aanpak. Ons kan die data op Wikidata kry en illustrasies op Commons. Dit kan dan 'n groot projek wees wat ons oor 'n paar jaar aanpak (soos die akteurs, maar net groter). – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 12:09, 2 Januarie 2020 (UTC) == Staak asb outomatiese verwelkoming! == Hi Adriaan! Sal jy asb jou outomatiese verwelkoming van nuwe gebruikers met Kabouterbot staak? Dit maak ons naam gat by onbekende mense wat niks met die Afrikaanse Wikipedia te doen wil hê nie!! Hier is 'n vars voorbeeld van wat ek bedoel: '''Skraplogboek''' 15:44 11 Januarie 2020 Aliwal2012 het bladsy Gebruikerbespreking:Repmeer geskrap ‎(Op versoek van gebruiker: inhoud was: "Verwijderd. Ik doe niks in het Afrikaans. Niet om gevraagd.") Dankie, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:56, 11 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Ek stem nie saam nie. Uit die derduisende wat outomaties verwelkom is, een of twee wat vra vir bladsyverwydering. Dit is myns insiens 'n teken dat die outomatiese verwelkoming 'n reusesukses is. Groete. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 02:17, 12 Januarie 2020 (UTC) ::{{ping|K175}} jammer maar ek stem saam met Aliwal. Dit skep duisende bladsye wat nooit gebruik word nie. Ander wikis waar ek nog nooit betrokke was nie, het party keer vir my 'n verwelkomingsbladsy geskep. En dit het my geïrriteer, maar ek het dit maar net geïgnoreer. Die wat vra vir 'n bladsyverwydering is seker woedend kwaad. As jy die kode kan verander sodat dit net 'n verwelkomingsbladsy skep vir die gebruikers wat tenminste een bydra na ons wiki maak, sal dit baie beter wees. Ek weet ek het dit in die verlede probeer regkry, maar ek kon ongelukkig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:43, 13 Januarie 2020 (UTC) :::Manne, verwelkoming van nuwe gebruikers is eintlik 'n Wikipedia beleid. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:46, 13 Januarie 2020 (UTC) :::: Wanneer 'n gebruiker ons projek besoek, dan word daar outomaties vir hom of haar 'n rekening geskep. Dit is onmoontlik om vooraf te weet of die persoon beplan om hier betrokke te wees, maar indien wel, dan bevat die verwelkomingsboodskap waardevolle inligting vir die persoon om aan die gang te kom. 'n Persoon se reaksie op die verwelkoming is buite enigiemand se beheer behalwe sy eie. Daar is niks wat van my kant verder hieraan gedoen kan word nie. Ek stel voor diegene met besware lug eerder hul kommentaar by Wikipedia of MediaWiki se IT-personeel, want dalk kan ons die outomatiese skep van gebruikers op ons projek afskakel. Ons sal dan die enigste projek na my kennis wees wat dit doen en dit is myns insiens definitief 'n stap in die verkeerde rigting. Groetjies. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 09:53, 13 Januarie 2020 (UTC) {{uitkeep}} Adriaan, sal jy asb. dringend iets aan [[Gebruikerbespreking:Repmeer]] se versoek doen? (Die bal is nou in jou blok!) --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 15:49, 13 Januarie 2020 (UTC) : Dit lyk my hy of sy het nou self die probleem opgelos. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:01, 13 Januarie 2020 (UTC) ::Wil jy nie vir Gebruiker:Unused (skakel liewer verwyder) welkom heet nie? Ek sien sy blad is leeg. :) [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 21:44, 13 Januarie 2020 (UTC) == [[Ashley Johnson]], aktrise == Adriaan, bogenoemde het 'n dubbel. Kan jy asb een skrap? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:38, 23 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} KabouterBot het per ongeluk 'n bestaande artikel oorgeskryf (en niemand het tot nou agtergekom nie). Ek sal wanneer ek tyd het kyk hoe dit gebeur het sodat dit nie weer gebeur nie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:05, 25 Januarie 2020 (UTC) == Phil Heemstra == Adriaan, kan jy dalk met jou speelgoed hier; * Coastal Fishes of Southern Africa. Phil & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 vernader na * Coastal Fishes of Southern Africa. [[Phil Heemstra|Phil]] & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 Ek het die verwysing baie gebruik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:28, 24 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit is moontlik, ek moet net hierby uitkom. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:11, 10 Februarie 2020 (UTC) == Wêreldklas-ensiklopedie == Beste K175, wat [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruikerbespreking%3AK175&type=revision&diff=2120957 hierdie wysiging] betref: hóé iets op 'n besprekingsblad gesê word, is blykbaar vir u belangriker as wát gesê word. Dit maak dit nie makliker om te help ’n Afrikaanse wêreldklas-ensiklopedie te skep nie (en dit is ook nie baie beleefd nie). Ek dink regtig dat elkeen wat op enige manier konstruktief tot die doel wil bydra, dit op 'n besprekingsblad in enige taal moet kan doen. Die belangrikste ding is dat ons mekaar verstaan. "Vertaling" met Google Translate moet onnodig wees. Met vriendelike groet, [[Gebruiker:Wutsje|Wutsje]] ([[Gebruikerbespreking:Wutsje|kontak]]) 15:41, 6 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Wutsje}} Ek neem kennis hiervan. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:23, 6 Februarie 2020 (UTC) == [[Sjabloon:Inligtingskas Persoon]] == Hi Adriaan, hier is nog honderde lyne rooi waarskuwings hier. Kan ons iets aan dit verbeter?, ek sal help vertaal as jy sê waar ek moet. Groete --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:02, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Op watter bladsye sien jy die waarskuwings? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:13, 13 Februarie 2020 (UTC) :: Hi, by [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Eduard_Willem_Bok&action=edit Eduard Willem Bok] gee twee rooi lyne in edit-modus, toe gaan ek na [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Inligtingskas_Persoon&action=edit Sjabloon:Inligtingskas_Persoon] en kry 34 "unknown parameters" --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: {{ping|Aliwal2012}} Ek het toekennings as 'n aanvaarde parameter vir {{ss|Inligtingskas Persoon}} aangeteken. Ek het ook die parameter noemenswaardige_werke bygevoeg, alhoewel ek voel dat dit eerder by {{ss|Inligtingskas Skrywer}} hoort, en dat die betrokke artikel eerder laasgenoemde sjabloon behoort te gebruik. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:18, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|K175}} dankie, sal weer kontroleer! --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:34, 13 Februarie 2020 (UTC) == terugrolle == Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:00, 16 Februarie 2020 (UTC) '''Echo''' :Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:33, 7 Maart 2020 (UTC) == Adjunk-premier van Namibia == Yes mnr, hoop dit gaan goed, verander tog dié artikel [[Adjunk-premier van Namibia]] se naam na [[Adjunk-premier van Namibië]]. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 08:47, 26 Maart 2020 (UTC) : {{ping|Dumbassman}} {{uitgevoer}} deur [[Gebruiker:Rooiratel]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:35, 16 Mei 2020 (UTC) == [[Kate Smith]] == Adriaan, die beskrywing wat jou artikel gee kom glad nie ooreen met die Engelse artikel nie. Kyk daarna asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:25, 16 April 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ons artikel benader haar noemenswaardigheid vanuit die oogpunt dat sy 'n aktriese was, terwyl die Engelse weergawe haar loopbaan as sangeres beklemtoon. Ongelukkig kan die robot die saadjies wat geskep word nie aanpas vir die nuanse van die hoogtepunte van enige persoon se loopbaan nie. Ek is bevrees hierdie tipe inligting sal handmatig deur 'n mens bygewerk moet word. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:37, 16 Mei 2020 (UTC) == Translation [[Isabelle de Charrière]] == Hello K175, Could you write / translate the article of Isabelle de Charrière (Q123386) for the AFwiki? That would be appreciated. [[Gebruiker:Boss-well63|Boss-well63]] ([[Gebruikerbespreking:Boss-well63|kontak]]) 16:56, 9 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Boss-well63}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:38, 10 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Coordinates e.a. == {{ping|K175}} Adriaan, jou veranderinge wat jy vanaand aan talle sjablone aangebring het, is besig om duisende artikels op te fok! Sien [[Kosterrivier]] (dit geld vir alle "riviere") asook [[Magwa-waterval]] as voorbeelde. Dis seker die grootse gemors wat ek nog op af:wp gesien het. Ek hoop jy het dit reeds raakgesien en het genoeg tyd om die foute reg te maak. Jy maak my nou kwaad! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:58, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:34, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer, wat het gebeur?! Waarskynlik omdat dinge soos die Afrikaanse Wikipedia naby aan my hart is en ek besig was (of is indien alles werk?) om artikels soos [[Amsterdam]] op ons voorblad te bring. Dit het natuurlik tot 'n groot skok gelei, toe ek sien hoe {{sl|Inligtingskas Nedersetting}} in daardie artikels al die rooi waarskuwings lewer. Dit lei nie tot nuwe motivering nie, maar eerder groot teleurstelling. Ek het mos baie moeite gedoen om Amsterdam uit drie tale te vertaal: Duits, Engels en Nederlands. Alles vir die bevordering van Afrikaans en die Afrikaanse Wikipedia. My doel is ook om Nederlandse lesers met 'n goeie Afrikaanse Wikipedia te trek, dus hou ek baie van kwaliteit bo kwantiteit. Die Nederlandse Wikipedia het baie artikels met min inhoud en ons sal hulle maklik met kwaliteit kan klop. Ons het 2018 in Kaapstad baie lekker gesels en ek onthou dit nog baie goed. Nou die uitbarsting, maar 14 dae later is ek weer terug. Ek kan julle en al die artikels wat ek alreeds uitgebrei het nie in die steek laat nie! Dus skryf ek weer hier en vra om verskoning! Maar net een versoek van my kant af: Praat met die ander voordat jy belangrike sjablone oorskryf of hou miskien 'n stemming daaroor. Andersins sal dit tot groot skokke kan lei. Ons kan hierdie beter bestuur as enige regering. Jy weet soos ek hoe al die mense wêreldwyd oor regerings kla wat te min met die bevolking praat. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:42, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Kleinrivierberge]] == Adriaan, sien bogenoemde. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:27, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Gefix. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) == Luafout in module == {{ping|K175}} Adriaan, sien "Luafout in Module:Location_map" byvoorbeeld in hierdie: [[Doringrivier]], [[Dorpsrivier]], [[Sandrivier (dubbelsinnig)|Sandrivier]], [[Wilgerivier]]. -- [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:21, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Gefix, jammer vir die ongerief. Kyk asb. of daar nog sulke gevalle is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) Dankie, ek sien nou weer lig! Daai was die riviere, nou nog vir nedersettings: * vir die met {{sl|Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp}}, sien bv. [[Madeira, Limpopo]] en 100'e ander. * vir die met {{sl|Inligtingskas Nedersetting}}, sien bv. [[Mooketsi]] en 100'e ander. ::Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 17:58, 18 Mei 2020 (UTC) :::Hi help net asb. ek het "Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" gestig, maar het die woord <u>Module</u> 2x gekry. Jy het ook aanstuur korrek gedoen, maar na "Module:Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" wat ek geskrap het. Kan jy regmaak asb? --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:03, 18 Mei 2020 (UTC) :::: OK, ek is besig om [[:Kategorie:Bladsye met skripfoute]] dop te hou. Dit wys nog baie bladsye wat nie meer die Luafoute het nie. Ek sal môre weer kyk wanneer die kas verfris is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:05, 18 Mei 2020 (UTC) :::::Mooi man, ek sien jy het hom gewen! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:39, 22 Mei 2020 (UTC) Ek sien op [['t Zandt]] die volgende in die voorskou: Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_s" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_m" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_OW" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "onderafdelingtipe1" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "koördinaatwys" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_NS" (this message is shown only in preview).<br />ensovoorts...... Hoop dit help. Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:56, 19 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Rooiratel}} Gefix behalwe vir koördinaatwys wat ek nog moet inwerk. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 20 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Nedersetting == Hi Adriaan, ek ervaar 'n klein probleem hier. Dit reageer nie op duimdrukkeretiketposisie (links, regs of bokant) nie. Sien [[Rosso]] Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:33, 20 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Dankie dat jy dit onder my aandag gebring het. Dit behoort nou te werk. Bevestig asb? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:18, 20 Mei 2020 (UTC) == Beyerskloof Pinotage == Hi daar {{ping|K175}}, dankie vir jou kommentaar by die besprekingsblad van [[Pinotage]], ek was nie eers daarvan bewus nie; ek hou nie eintlik die Engelse pers dop nie (behalwe die van die VSA - [[Breitbart]], [[Townhall]], [[The Gateway Pundit]] ens). Ja, wat moet mens nou eintlik sê van die Kaapse Afrikaners? Hulle is (met respek) 'n ander spesie as ons Noordelike familie. (ek neem aan jy is van die Noorde?) Die gaping en verskille tussen ons word by die dag al hoe groter! (hulle al hoe minder trots op hul erfenis; verskonend-handwringend-jammer-ons-bestaan-vergewe -ons-tog-ons-sondes-en-veral-die-van-ons-voorvaders-; apaties en liberaal (watwou); ons [met reg], al hoe meer behoudend/konserwatief) Deesdae verkies ek eerder om te identifiseer as [[Boere|Boer]] en nie as [[Afrikaner]] nie. Laasgenoemde het ek met verloop van tyd begin beskou (oor die algemeen, nie as 'n reël nie; baie persone van die Noorde is ook maar net so; dink aan die Akademie wat al hoe meer progressief en liberaal word) as 'n tipe manteldraaier. Voorts wil dit voorkom asof die Kapenaars maar altyd hul brood aan albei kante gebotter wil hê en koers verander soos die wind waai. Met die hoogbloei en mag van die Afrikanerregering was hulle voor-in-die-koor, nou skaam hulle hulle (vir wat?), en hang al hoe meer die Amerikaanse vorm van "liberalisme" ('n hengse [[paradoks]]!), liberale skynheiligheid, voorskriftelike- en politieskorrekte onverdraagsaamheid en (met respek) kruiperigheid (derhalwe die nuut gemunte term, "Kruiperkaner") aan. Dankie vir jou gesprekvoering, en ekskuus as jy dalk 'n Kapenaar is, ek bedoel dit nie lelik nie, maar wil maar net die oop gesprek bevorder:) Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 13:49, 21 Mei 2020 (UTC) ::Skuus, ek het somtyds 'n groot smoel en die gewoonte om nie op my bek geval te wees nie.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 14:18, 21 Mei 2020 (UTC) == AW == :Hi {{ping|K175}}- hier volg my antwoord op jou vraag op die Soros gespreksblad: nee wat, dis 'n verlore saak, ek sien die man is nou kwansuis ''" 'n internasionale finansier, bestuurder van fondse en filantroop.'' En ''"[h]y wend [glo] sy fortuin aan om onder meer finansiële steun aan burgerregteorganisasies ... te verleen"'' (mmm ....ek wonder of hy [[Afriforum]] of [[Solidariteit]] steun, of ondersteun die swendelaar en skarminkel eerder vir organisasies soos NAMLBA ('''North American Man/Boy Love Association'''!!!), die linkse Southern Poverty Law Center en BLM? Gaan vind vir jouself uit). ::Die probleem met Wikipedia is dat dit nie werklik meer 'n ensiklopedie is nie (veral wat die Engelse en Duitse weergawes betref), maar amper funksioneer as 'n kwasi nuusbron vir linkse gesprekspunte en -propaganda. Daarom dink ek is dit beter om eerder nie artikels op die Afrikaanse Wikipedia oor aktuele kwessies te skryf nie, want die tirannieke links-polities-korrekte "thought police" gaan altyd die artikels wysig sodat linkse kwessies beklemtoon word en ultra-linkse (vandag staan linksheid vir kommunisme en kollektivisme, ''"boy, if you thought the leftist liberals of today were still of the classical liberal persuasion, you're in for a rude awakening!"'') moeilikheidmakers soos Soros verheerlik word. :::Ek hou my dan meer eerder by ensiklopediese onderwerpe en los maar die aktuele kwessies VAN NOU AF. Een ding wil ek net graag sê: mense is wakker, Wikipedia (BigBrother [BB]) moenie dink mense sien nie wat hulle doen nie. Het jy geweet dat toe die media op loop gaan met die Epstein storie, die linkse redakteurs van die Engelse Wikipedia, en seker die Duitse, Poolse en ander linkse weergawes ook, stilletjies, sonder dat hulle gedink het dat hulle uitgevang gaan word, enige verwysings op die Epstein blad na [[Bill Clinton]] verwyder het en op slinkse wyse probeer het om enige bande (indien daar ooit was, Potus Trump het nodeloos om te sê voor sy presidentskap in hoë kringe geloop, natuurlik sou hy vanweë sy status kontak met die pedofiel gehad het) van Potus Trump met Epstein te benadruk, '''terwyl Bill Clinton talle kere saam met Epstein (en daar bestaan oorvloedige dokumentêre bewyse daarvoor soos vlugpassasiers rekords, waarin Bill Clinton se naam herhaaldelik voorkom), eintlik is dit oop en bloot, kyk vir jouself) na sy "seks-eiland" toe is, maar ja, ek dink jy begin die prentjie te sien...? So, ek sê weer, dis 'n skande, vryheid van spraak is DOOD, geen teenspraak word geduld nie, en kritiese denke is ontoelaatbaar! Btw: die demokrate gaan die 2020 verkiesing probeer steel deur "cheat by mail" en "ballot harvesting", maar dit is 'n gesprek vir 'n ander dag. ::::Ek sou kon sê; dis 'n jammer dag vir vryheid van gedagtes en vryheid van die individue, maar kyk net hoe gaan dit! Ek is al gewoond aan die linkse agenda en om dit te probeer beveg; toegegee, 'n ensiklopedie is nie die forum daarvoor nie en derhalwe dat ek sê dat ek my voortaan sal toespits op ensiklopediese onderwerpe. Net om 'n vb. te gee: in die V.S.A. wil die linkse state en goewerneurs hul ekonomie (en die ekonomie oor die algemeen) sink ten einde Trump se kanse op herverkiesing te verswak, maar ook om die saak vir sosialisme te versterk. In S.A. dink die "regering" kwansuis nou dat hierdie die perfekte geleentheid is om kommunisme en sy boeties tirannie en totalitarisme te begin probeer afdwing; kort en saaklik; 'n hengse baklei lê voor vir mense wat hul vryheid hoog op prys stel. Natuurlik is die "endgame" 'n "entstof", en na wat ek verneem is dit nie sommer enige gewone entstof nie, en gaan jy gedwing word om ingeënt te word ...werklik, ek wil nou nie snaaks wees nie, maar dit voel soos die eindtye. En ek wil werklik nou hierdie kwessie afsluit, my boodskap aan spesifiek jou en ander wat bereid is om te luister is net dit; gaan jy vir ewig naïef en liggelowig soos 'n skaap rondloop en ignoreer wat om jou aangaan en alles klakkeloos aanvaar sonder enige bevraagtekening, en weier om te sien en die feit te aanvaar dat die fondamente van die westerse beskawing besig is om voor jou oë te verkrummel, of gaan jy die rooi pil neem en begin opstaan vir wat reg is en jou gereed maak vir die goeie geveg? Dis alleenlik jou keuse. Groete[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:03, 24 Mei 2020 (UTC) ::::: {{ping|K175}} Kyk dié - https://www.youtube.com/watch?v=bmA8rreTvm8 - wanneer jy tyd het, dis 'n moet! Groete [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:06, 24 Mei 2020 (UTC) == Conservapedia == Hi daar Adriaan, net een laaste ding, sou jy ooit belangstel om 'n ensiklopedie wat iets nader aan die waarheid gee te raadpleeg en nie so ooglopend links is nie, kan jy gerus ''Conservapedia'' (dis nou wel net in Engels, maar dis vryelik beskikbaar, en wag net vir mense om hul oë oop te maak) probeer, dit was my bron vir die oorspronklike Soros-artikel en werk byna net soos die linkse Wikipedia. Groete.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:27, 24 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Dankie vir die inligting. Ek is bewus van ''Conservapedia''. My rekening daar is lank gelede versper toe ek op 'n besprekingsbladsy 'n vraag gevra het wat as in kwader trou gevra, beskou is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) == Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland == Hi! [[Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland|This template]] was a very good idea. Great job! :D Cheers! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:23, 30 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Nadzik}} Dankie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:41, 15 November 2020 (UTC) :: [[Gebruiker:K175|K175]], you are welcome! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:58, 15 November 2020 (UTC) == Koppelvlakadministrateurs == Adriaan, kan jy asb vir ons 'n dokument oor bogenoemde skep, vertaal uit Engels? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:08, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Gebruiker:Elana Barker|Elana Barker]] blokkering == Hi K175, jy is nou besig om eensydige besluite te neem. Ons het 3 admins wat besluit het om Elana te blokkeer. Oesjaar, Dumbassman en Aliwal2012. Jy sal maar moet inval hierby, of dit eers volledig bespreek, nie net ontblok nie, asb! Ek weet dit maak seer, maar ons kan nie dat sy voortgaan om hierdie reëls te breek nie: * Daaglikse kopieregskending met foto's wat sy net as "verskaf" merk, [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Jakkie-Louw-683x1024.jpg soos hier] en [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Forum_Films_.png hier]. * swak rekenaarvertalings, oorskryf reeds-geplaasde artikels. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Koppelaar#Rekenaarvertaling Rekenaarvertaling] en [https://af.wikipedia.org/wiki/Gebruikerbespreking:Elana_Barker#Moet_asseblief_nie_bo-oor_ander_mense_se_werk_skryf_nie oorskrywing] * dra nie verwysings korrek oor van bron af nie. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Veranderings Solidariteit – Veranderings] * konflik met artikels oor haar werkgewer, bv. Solidariteit/ Afriforum. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking Blatante bemarking], [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking_2 Blatante bemarking_2], [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Maroela_Media&diff=prev&oldid=1994688&diffmode=source hier], [[Forum Films]] (reeds geskrap) Sy is al minstens 8x oor 15 maande gewaarsku (en reeds op en:wp geblok). Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:35, 16 Junie 2020 (UTC) : Moet ons as admins nie saam besluite soos dit nie maak nie? [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 15:46, 17 Junie 2020 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012|Dumbassman}} Jammer, ek was nie bewus van 'n bespreking nie. Ek het gedog Aliwal2012 se aksie was eensydig, en dis hoekom ek die versperring opgehef het. Gee asb. die skakel na die bespreking sodat ek kan sien wat gesê is? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:50, 17 Junie 2020 (UTC) ::: Daar was nie 'n spesifieke bespreking nie, maar ons 3 voel dieselfde. Wat ek vra is dat die admins dit saam bespreek in die toekoms sodat dit nie eensydig is nie. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 17:26, 17 Junie 2020 (UTC) :Stem saam met Dumbassman. Ek het ter inligting skakels na 'n paar gevalle hierbo gelys. --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:57, 18 Junie 2020 (UTC) == [[Wikipedia:Geselshoekie]] == Hallo K175, antwoord asseblief '''so gou as moontlik''' op die Geselshoekie: [[Wikipedia:Geselshoekie#Argiefskakels in sportartikels]] én [[Wikipedia:Geselshoekie#Stukkende sjablone]]. Die Afrikaanse Gemeenskap verwag graag jou antwoorde daar. Baie dankie! Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 15:45, 30 Junie 2020 (UTC) == Koördinaatwys-vordering == Adriaan, dankie, ek sien jy maak vordering met "Koördinaatwys"-probleem by nedersetting-artikels. Waardering daarvoor, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:58, 10 Julie 2020 (UTC) == Vraag == Hallo daar. Ek vertrou alles gaan goed. Ek sien [[Gebruiker:KabouterBot|KabouterBot]] is tans besig om artikels oor akteurs te skep. Is daar miskien 'n moontlikheid dat die robot geprogrammeer kan word om artikels oor [https://www.parliament.gov.za/group-details parlementslede] te skep? Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 09:54, 27 Julie 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Dit is moontlik. Die robot kort net 'n databasis om vanaf te werk. Vir die akteurs kyk hy na IMDb. [https://www.parliament.gov.za/group-details] lys vir elke LP 'n naam, 'n party, 'n provinsiale lys, en komitees. Dit is dalk genoeg om 'n klein saadjie oor elke LP te skryf. Maar dit sal dalk beter wees as daar aanvullende bronne is (bv. vir geboortedatums, ampstermyne, ens.) – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:05, 27 Julie 2020 (UTC) ::Kan ''People's Assembly'' miskien werk? Ek het vanoggend Werner Horn se artikel op die Engelse Wikipedia geskep ([[:en:Werner Horn (politician)]]). Ek het meestal net sy [https://www.pa.org.za/person/werner-horn/#experience profiel op People's Assembly] gebruik. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 15:36, 27 Julie 2020 (UTC) ::Wat ek ook gesien het, die parlemente van beide Namibië en Zimbabwe gee vir hul lede beter biografieë (Sien [https://www.parlzim.gov.zw/component/k2/hon-markham-allan-norman Allan Norman Markham (Zim)] en [https://www.parliament.na/index.php/national-assembly/members/all-members/1678-mostert-pieter-all Pieter Mostert (Nam)]. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 16:15, 27 Julie 2020 (UTC) ::: Ek sal ondersoek instel. Maar ek moet eintlik 'n lys maak van watter onderwerpe om volgende te dek, want ek wou eintlik outeurs en boeke ook nog doen. En die akteurs is nog ver van klaar af. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 27 Julie 2020 (UTC) == Vandalisme == Dankie dat jy daardie vandaal se vandalisme op my gebruikersblad teruggerol het. Ek waardeer! Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 13:03, 12 Augustus 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Geen probleem. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:20, 15 Augustus 2020 (UTC) == Nog kleurprobleme... == {{ping|K175}}, Adriaan, hier is nog van die taksobokse met kleurprobleme [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kategorie:Taxoboxes_with_the_error_color]. Jy het reeds 'n klomp gefieks, kan jy asb. hierna kyk? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 8 Oktober 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}} behalwe vir [[organisme]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:58, 8 November 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == {{ping|K175}}, Adriaan uit [https://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB] sien ek die volgende: ''Taxonomy templates with red-linked taxa‏‎ (9 230 → 21 792 lede)'' Wat beteken dit? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:48, 15 November 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} [[Gebruiker:KabouterBot]] is besig om taksonomiesjablone uit enwiki oor te dra (sien [[Spesiaal:Bydraes/KabouterBot]]). Dit is nodig vir {{ss|Outomatiese taksoboks}} wat dit baie makliker vir ons gaan maak om op groot skaal artikels oor taksons te skep sonder om elke keer die hele taksonboks hoef in te vul. Wanneer 'n taksonomiesjabloon geskep word en dit na taksons skakel wat nog nie artikels op ons wiki het nie, dan word daardie kategorie by die sjabloon gevoeg. Sien byvoorbeeld [[Sjabloon:Taksonomie/Cricosaurinae]]. Ek sal nou die kategorie hernoem en versteek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:52, 15 November 2020 (UTC) == Opskrif bo-aan inligtingskassies == Hi Adriaan! Ek merk 'n sjabloonprobleempie op by meeste artikels se inligtingskassies. Die hoofopskrif ("header") is nou links-gesentreer. Bv [[Wolkberg]] en [[Langjan-natuurreservaat]], ook [[Wolkberg-broodboom]]. Kan jy asb kyk daarna? Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:15, 18 November 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:19, 18 November 2020 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: Hi {{ping|K175}}! Ek het 'n sagtewareprobleem, ek soek jou hulp asb.! Jy kan my mail by gert.coetzee2010@gmail.com of my foonnr is 072 875 6693 as jy eerder wil bel.--[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:56, 6 Desember 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == Adriaan, kan jy asb help met Geboortes in XXX? Sien:[https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB&limit=500&offset=0] Ek verstaan nie presies wat daar gedoen moet word nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:11, 29 November 2020 (UTC) == Ontkiemingskompetisie is oop == Hi, die [[Wikipedia:Ontkiemingskompetisie/2020]] is nou oop. Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:14, 21 Desember 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} bedankt. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:45, 22 Desember 2020 (UTC) ::Kan jy asb. weer die "telbord" aan die rol kry soos verlede jaar? Dankie, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:50, 23 Desember 2020 (UTC) ::: {{ping|Aliwal2012}} uitgevoer. Geseënde Kersfees! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 18:49, 24 Desember 2020 (UTC) == Stefania Turkewich == Hello K 175, When you have time, could you take a look at this article: [[en: Stefania Turkewich]]? You have an interest in music, and Stefania was the first woman composer of classical music in Ukraine. As part of the Wiki Gap project and now the CEE Spring 2021 project, I've been trying to place articles about her into Wikipediaes other than English. I asked another of your editors a while back to take a look at it, but have had no response. If the article interests you, could you do a version for the Afrikaans Wikipedia? [[Gebruiker:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Gebruikerbespreking:Nicola Mitchell|kontak]]) 14:43, 2 April 2021 (UTC) == Kabouterbot == Adriaan, kyk asb na jou bot. Lyk dit heet nou elke siel op Wikipedia welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:47, 30 Julie 2021 (UTC) :Hi, K175. Ek het vir Kabouterbot versper omdat dit besig was om vir gebruikers wat nie eers op hierdie Wikipedia aktief is nie, te verwelkom. Maak asseblief jou robot reg sodat dit nie so wanfunksioneer nie en moenie die blokkade lig voordat jy die kode verander het/probleem opgelos het nie. Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 14:53, 30 Julie 2021 (UTC) == Et. al's... == Gaan jy al die Et Al's regmaak? Daar was net onder 100 laas week. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:46, 14 Augustus 2021 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ja, ek sal. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:48, 14 Augustus 2021 (UTC) == Sjabloon:Cite Journal en Cite Book == Hi Adriaan, is dit moontlik om die parameter "month" by hierdie 2 sjablone te voeg? Oesjaar het dit aangevra op die Geselshoekie. Groete! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:14, 12 Oktober 2021 (UTC) == Teleostei en [[Sjabloon:Taksonomie/Ariidae]] == {{ping|K175}}, jy verwys na Teleoste in jou sjablone. Ek vermoed dit moet [[Teleostei]] wees. Loer asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:03, 1 November 2021 (UTC) :Dieselfde met Sjabloon:Taksonomie/Maja (genus) en Crustacea waarna verwys word na Crustacean. == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 Januarie 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Have you voted in the UCoC enforcement guidelines ratification? == Hi! {{ping|User:K175}} The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]]. Please vote [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/391 here] Regards, [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 12:43, 11 Maart 2022 (UTC) == Hulp nodig met sjabloon/module dinge == Hallo K175, ek hoop dinge gaan goed met jou. Ek weet jy het nou minder tyd om op Wikipedia te spandeer, maar ek hoop jy kan my help met iets. Ek probeer om [[Sjabloon:Skoonmaak]] te verander om meer soos die Engelse wiki te lyk/werk. Ek sien op enwiki gebruik hulle die Ambox sjabloon (saam met 'n klomp verwante sjablone en modules). Ek sien jy het reeds hulle almal oorgedra na afwiki. Ek toets my veranderings hier : [[Gebruiker:Rooiratel/Toets]] Alles lyk soos ek dit wil hê, behalwe die tweede woord op die sjabloon. Dit sê "article" en nie "artikel" of "bladsy" nie. Dit het oorspronklik ook "This aritcle" gesê, maar ek kon toe die "This" vertaal na "Hierdie". Ek het oorlas gesoek vir die bron van die "aricle" maar ek vind dit nêrens nie. Ek dog dit was sekerlik op [[Module:Message_box/configuration]], maar dit het toe nie gewerk nie. As jy so bietjie tyd kry, kan jy my asseblief hiermee help! Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:29, 3 Augustus 2022 (UTC) fsozg8st0yboqb6epa3tbbpt6szs7oh 2517138 2517137 2022-08-03T09:30:27Z Rooiratel 90342 /* Hulp nodig met sjabloon/module dinge */ wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} == Sjabloon:Cite Book == Adriaan, jy het veranderinge aan die sjabloon aangebring. Ek weet nie of dit slegter of better is nie, my kennis is te beperk daarvan. Maar jy sal die verduideliking ooreenkomstig moet verander. Het jy reeds gedoen kon elk al 'n klomp van die foute reggemaak het. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:57, 5 Junie 2019 (UTC) == Seminaar en saadjies == Hallo K175- ek is beïndruk met jou opmerking op die Geselshoekie: onderwerp: simposium, dat dit baie makliker is om artikels te wysig as om nuwes te skep. Ek stem 100% saam! Dit is altans my mening dat die twee aktiwiteite onvergelykbaar is. Ek as buitestaander en Wikipedia leek kan definitief ook bevestig dat die Afrikaanse Wikipedia se standaard vir my as uiters professioneel en hoog voorkom. Ek kan nie sê dat ek reeds veel "een-lyn" artikels teëgekom het nie, maar dis in elk geval ook nie die ergste nie. Vir my gaan dit oor die omvang van die hele Afr. Wikipedia en aaneengeskakeldheid daarvan en tussen die onderwerpe en artikels onderling, asook die vermoë om inligting wat goed versorg is en professioneel saamgestel is daaruit te kry- en in die opsig oortref die Afr. Wikipedia mense se stoutste verwagtinge! 'n Kort artikel hier en daar of een met min vleis aan die been is nie die einde van die wêreld nie. Ek het al opgemerk dat baie Afrikaanse artikels - en van die wat ek self al geskryf het - (ek skryf artikels oor skrywers, literatuur [nuut en oud] en fokus veral op komponiste van klassieke musiek en na dese veral dirigente pianiste en violiste) beter versorg en aangebied word as baie van die op die Duitse en Nederlandse weergawes. Ek dink ook die Afr. Wikipedia beskik oor vele artikels waaroor die Nl Wikipedia nie beskik nie. Om net een onlangse vb. te noem, die artikel oor die dirigent [[Stephen Gunzenhauser]]. Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 16:02, 31 Julie 2019 (UTC) == [[Sjabloon:Taksonbalk]] == Hallo Adriaan, {{sl|Taksonbalk}} lyk baie nuttig in biologie-artikels, net soos die algemene {{sl|Normdata}}. Dalk 'n nuwe taak vir jou bot? Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 12:36, 21 Augustus 2019 (UTC) : {{ping|SpesBona}} ek sal hierna kyk. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:05, 28 Augustus 2019 (UTC) == Plasing van Pianiste in [[:Kategorie:Pianiste]]. == Hallo jong, ek het net gewonder of jy dalk sal kan help met die skep van aparte pianistiese kategorieë, bv. [[:Kategorie: Franse pianiste]] ens. wat nie op die hoofblad van die kategorie vir Pianiste verskyn nie. Al die artikels oor pianiste is nou saamgebondel in die bg. enkele hoofkategorie behalwe vir die paar enkele kategorieë wat handel oor pianiste wat van spesifieke lande afkomstig is en wat daar wel is, soos bv. [Kategorie: Britse pianiste] ens. Dit sal baie help om die bladsy op te kikker en netjieser en ordelik te laat lyk. Jy het ook gehelp daarmee by die dirigente as ek reg onthou. Ek weet jy is ook baie besig en het ander dinge om aan aandag te gee ook maar sal dit baie waardeer; en bedank jou by voorbaat opreg:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:01, 13 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Geen probleem, dit is nie 'n groot taak nie, dus loer ek gou. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 15:26, 13 September 2019 (UTC) :: Dankie![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:28, 13 September 2019 (UTC) ::: {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 16:36, 13 September 2019 (UTC) == [[:Kategorie:Violiste]] == Goeiedag jong{{ping|K175}}, jy kan nie dalk asseblief dieselfde doen met die violiste nie? As ek kon sou ek, maar ek glo nie ek is by magte daarby om Kategorieë te skep en te orden nie. :) Baie dankie! [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:10, 14 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:17, 14 September 2019 (UTC) Baie dankie :) ek waardeer![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 08:39, 15 September 2019 (UTC) == [[Gebruiker: Theodore Kusjar]] == Hallo jong, sal jy omgee om net die gebruikerblad uit te vee, ek weet nie waarom het dit nie outomaties gebeur nie. (die simpel Opera het "gecrash" toe is dit weer 'n tameletjie! om alles uit te sorteer- ek moet eintlik eerder BRAVE gebruik maar ou gewoontes is moeilik om af te leer:()Duisend dankies![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 20:24, 19 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:19, 20 September 2019 (UTC) -:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 06:42, 20 September 2019 (UTC) == Sjabloon Cite web == Hallo, Mr K, daar is nou in die Engelse "Template:Cite web" 'n nuwe parameter wat ek nog nie voorheen teengekom het nie en wat 'n rooi fout in die Afrikaans gee: url-status. Jy kan dit nie dalk fieks nie; ek wil nie aan modules krap nie. Baie dankie! Daar is twee goed: |url-status=live |url-status=dead [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 07:31, 8 Oktober 2019 (UTC) : {{uitgevoer}} Laat weet of dit nou reg vertoon, en of daar enige nuwe probleme ingekruip het. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 11:00, 9 Oktober 2019 (UTC) ::Dit lyk my dit gee nog steeds 'n rooi fout. Kyk bv. [[Abdoel Aziz al-Saoed|hier]] onder Verwysings. [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 12:32, 9 Oktober 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Kan jy help? <code>url-status</code> word [[Module:Citation/CS1/Configuration|hier]] as 'n sleutelwoord gedefinieer, tog skop {{ss|Cite web}} 'n fout uit wanneer 'n mens dit gebruik. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:23, 9 Oktober 2019 (UTC) :::: Volgens [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Cite_web#Using_%22archive-url%22_and_%22archive-date%22_(and_optionally_%22url-status%22)_for_webpages_that_have_been_archived hier], as jy <code>archive-url</code> gebruik, dan is die waarde van url-status "dead" by verstek. En die URL verwys dan na die argief URL. So dit lyk vir my mens moet nie <code>url-status=dead</code> gebruik as jy <code>archive-url</code> gebruik nie. Ek het dit getoets op die bladsy (Abdoel Aziz al-Saoed), en dit werk goed as jy die <code>url-status=dead</code> uit haal en die <code>archive-url</code> hou. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:26, 10 Oktober 2019 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Ampsbekleër‎ == Hi Adriaan, alias Mnr K, kan jy asb help met 'n foutjie in bg sjabloon? Dié keer is dit darem nie jou skuld nie!! Kyk voorbeeld by [[Ayanda Dlodlo]]. Sintaks dupliseer verkeerdelik die "Ampstermyn" (datums) onderaan die 2de "job". Die parameters is '''term_start2=xxx''' en '''term_end2=29 Mei 2019''' Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 18:41, 9 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:27, 9 Oktober 2019 (UTC) == Block == You'll want to do a range block for the IP you just blocked and remove talk page access, it's an extremely disruptive cross-wiki vandal. [[Gebruiker:Praxidicae|Praxidicae]] ([[Gebruikerbespreking:Praxidicae|kontak]]) 20:06, 10 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Praxidicae}} dankie - ek glo hierdie saak is aangespreek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:30, 15 November 2020 (UTC) == Wwikix...bespreking == Hi Adriaan, die probleem met [[Gebruiker:Wwikix]] is dat hy ontwrigtend optree, en dan ewe skuld ontken met: Ek maakt goeie kategorieë! Ek en Oesjaar het hom oor die laaste jaar eers mooi gevra, toe duidelike instruksies gegee, en later gewaarsku met blokkering of uiteindelike verbanning. Hy gaan direk na ons vriendelike instruksies aan om kategorieë wild en wakker rond te gooi soos dit hom pas, bv. "Kategorie:Sportakkommodasies in die Verenigde State van Amerika".... dis in die eerste plek swak Afrikaans en meer as die helfte van sy skeppings bly op die ou end rooi skakels. ('n Kategorie mag volgens protokol nie as 'n rooi skakel bestaan nie...dit het dan dringende onderhoud nodig). Jy en ons ander het nie tyd om sy wandade op te ruim nie, hy gaan soos 'n trekker aan! Ek gaan nie airtime koop net om hom heeltyd te volg en te korrigeer nie, dis absurd! Terloops...hy is op die Nederlandse wiki gesanksie in Des. 2016, sien [[:nl:Wikipedia:Arbitragecommissie/Zaken/Arbcomuitspraak W(w)ikix]] Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:57, 20 November 2019 (UTC) :Ek gooi nie wild en wakker kategorieë rond nie en my skeppings bly nie op die end rooi skakels nie. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:06, 20 November 2019 (UTC) :Volgens [[Gebou]] is ''sportakkommodasie'' 'n Afrikaans woord. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:13, 20 November 2019 (UTC) ;Nota: Dis onwaar, niks van dit staan by [[Gebou]] nie!--[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 10:36, 20 November 2019 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012}} Dankie, ek neem kennis, maar ek voel tog hy tree in goeder trou en grotendeels konstruktief op. Ek dink die vraag oor watter kategorieë gewens is, is soms subjektief en moet dalk meer bespreek word. Ons het lank laas op hierdie projek eintlik ons kategorieë noukeurig beplan en onderhou. Dit is dalk hoogtyd dat dit nou gebeur. Intussen is ek gelukkig daarmee dat [[Gebruiker:Wwikix]] aangaan. Ek is nie bang vir opruim nie; ek het immers 'n robot wat vinnig foute kan regstel. Ek is byvoorbeeld juis nou besig om al ons kategorieë wat verkeerdelik "volgens lande" in die titel het, te skuif na "volgens land". –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:09, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Wwikix}} Dalk moet jy meer oorleg pleeg met die gemeenskap voor jy kategoriewysigings ''en masse'' aanbring. Dan sal almal voel dat hulle by die uitbou van die projek betrek word. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:20, 20 November 2019 (UTC) :::: Hiedie gebruiker irriteer my grensloos... Van sy goed maak GEEN sin nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:26, 20 November 2019 (UTC) ::::: Baie kategoriewysigings is 'n verlengstuk of voortbou, byvoorbeeld [[:Kategorie:Turkse Grand Prix]], [[:Kategorie:Amerikaanse renjaers]], [[:Kategorie:Motorsport in die Verenigde State van Amerika]], en [[:Kategorie:Sportakkommodasies volgens land]]. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:29, 20 November 2019 (UTC) {{uitkeep}} {{ping|Oesjaar}} Wat stel jy voor? Ek voel blokkering gaan 'n bietjie te ver. Ons wil tog deelname uitnooi, of hoe? Dalk kan almal van ons 'n bietjie meer gereeld terugvoer gee oor mekaar se bydraes sodat almal weet waar hulle in die gemeenskap staan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:30, 20 November 2019 (UTC) :Wat Wwikix tans by die rugby-, sokker- en krieketkategorieë doen, maak myns insiens sin. As 'n mens vir hom sê, maak hierdie of daardie asseblief reg, doen hy dit. Ek verstaan, dat dit baie is en dus moeilik om dop te hou, maar as almal 'n bietjie kyk, werk dit. Ons het al vandalisme weens baie wysigings by ons onlangse wysigings misgeloop, maar na enkele dae is selfs dit teruggerol. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 10:45, 20 November 2019 (UTC) ::Ek stem saam. Wat sal help is as [[Gebruiker:Wwikix]] kan begin om toeliggender wysigingsopsommings kan gebruik, byvoorbeeld in plaas van "kat", eerder "Kategorie bygevoeg: <nowiki>[[Kategorie:Voorbeeldkategorie]]</nowiki>" en in plaas van "sjab", eerder "Sjabloon bygevoeg: <nowiki>[[Sjabloon:Broodkrummels]]</nowiki>". Dan is dit makliker om die wysigings na te gaan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:50, 20 November 2019 (UTC) :::Kategorieë soos [[:Kategorie:Russiese Grand Prix]] wou ek ook lankal gedoen het, maar ek is 'n bietjie lui. ;) Só 'n nuwe kattak is immers baie werk. Solank ander taalprojekte oor dieselfde kategorieë beskik, dink ek, is dit in die haak. Terloops, [[:de:Kategorie:Großer Preis von Russland]] lyk nie anders nie. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 11:00, 20 November 2019 (UTC) == KabouterBot == K175, as jy botveranderinge maak, wil jy aandag gee aan die sortering? [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 14:15, 20 November 2019 (UTC) : {{ping|Wwikix}} Ek loop die volgende instruksie wat van [https://phabricator.wikimedia.org/diffusion/PWBC/browse/master/pwb.py pwb.py] gebruik maak: <code>python3 pwb.py category move -from:"Ou titel" -to:"Nuwe titel"</code> Ongelukkig is hierdie instruksie blind vir sortering. Ek sal 'n skrip moet skryf om die sortering ook te doen. Tensy ek iets miskyk? {{ping|Rooiratel}} weet jy dalk? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 14:28, 20 November 2019 (UTC) ::Skuus dat ek intjip, maar die Afrikaanse Wikipedia is die enigste een wat kategorieë alfabeties sit (as dit is wat julle bedoel). Dit maak nie sin nie. HotCat steur hom ook nie aan sortering nie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:26, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Burgert Behr}} Jammer dat ek nou eers antwoord. Ek dink [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] het verwys na <nowiki>{{DEFAULTSORT:</nowiki>''Sortering''<nowiki>}}</nowiki> en <nowiki>[[Kategorie:</nowiki>''Kategorienaam''|''Sortering''<nowiki>]]</nowiki> eerder as die alfabetisering van kategorieë op 'n spesifieke bladsy. Ek het laasgenoemde benadering lank reeds gestaak na ek klagtes ontvang het. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:34, 15 November 2020 (UTC) == Tembisa == Sien [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Tembisa&diff=prev&oldid=2077225 jou wysiging hier]. Ek kan jou 'n brief gee [[Midrand]] het nog nie bestaan in 1957 nie. Miskien eerder "an area known as Halfway House, after its position between Pretoria and Johannesburg". Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 16:28, 21 November 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Die teks is uit die ooreenstemmende artikel in Engels vertaal. Stel jy dus voor ons verwys na die gebied as Halfway House omdat dit is hoe dit bekend gestaan het in 1957 toe Tembisa gestig is? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:09, 21 November 2019 (UTC) == Afkorting nie in naam. == Adriaan, ek sien jy het nou 'n paar artikel verander bv. M.E.R., P. K. le Roux ens. Ek is 'n bietjie verward, volgens watter reël tree jy op? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:35, 13 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Daar is geen rede hoekom name van persone afgekort moet word nie. Sien asb. [[Wikipedia:Titelriglyne#Afkortings]]. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:37, 13 Desember 2019 (UTC) :: {{ping|K175}} die riglyn sê "behalwe in gevalle waar die afkorting die enigste algemeen gebruikte vorm is", en ek dink in die geval van P. K. le Roux, is hy beter bekend as P. K. le Roux. Dit is dalk die beter titel in die geval. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:35, 13 Desember 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Dalk is ek verkeerd oor PK le Roux, maar in byvoorbeeld [https://city-press.news24.com/News/its-stealing-history-to-rename-vanderkloof-dam-after-mandela-says-ff-plus-20180510 hierdie nuusartikel] word sy volle name gebruik. Eers later word die afkorting PK gebruik, tesame met HF vir Hendrik Frensch (Verwoerd). –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:47, 13 Desember 2019 (UTC) == [[TAI/AgustaWestland T-129 ATAK]] == Adriaan, ek vertrou dit gaan goed. Ek het bogenoemde vanoggend geskep, sien nou boodskap dat daar nie bronne is nie sedert 2016! Help asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:31, 15 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}}. Sien later! –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:34, 15 Desember 2019 (UTC) == [[Lys van proteaspesies]] == Adriaan, voorspoed vir jou! Ek vertrou hierdie jaar gaan 'n groot Wiki jaar wees! Is daar enige moontlikheid dat jy met jou bot saadjies kan skep vir die proteaspesies, minimum net een sin en taksoboks met foto's waar moontlik? Hopenlik sal dit iemand motiveer om dit te groei! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:50, 2 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit kan gedoen word, maar ek dink eerder ons moet alle spesies op een slag aanpak. Ons kan die data op Wikidata kry en illustrasies op Commons. Dit kan dan 'n groot projek wees wat ons oor 'n paar jaar aanpak (soos die akteurs, maar net groter). – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 12:09, 2 Januarie 2020 (UTC) == Staak asb outomatiese verwelkoming! == Hi Adriaan! Sal jy asb jou outomatiese verwelkoming van nuwe gebruikers met Kabouterbot staak? Dit maak ons naam gat by onbekende mense wat niks met die Afrikaanse Wikipedia te doen wil hê nie!! Hier is 'n vars voorbeeld van wat ek bedoel: '''Skraplogboek''' 15:44 11 Januarie 2020 Aliwal2012 het bladsy Gebruikerbespreking:Repmeer geskrap ‎(Op versoek van gebruiker: inhoud was: "Verwijderd. Ik doe niks in het Afrikaans. Niet om gevraagd.") Dankie, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:56, 11 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Ek stem nie saam nie. Uit die derduisende wat outomaties verwelkom is, een of twee wat vra vir bladsyverwydering. Dit is myns insiens 'n teken dat die outomatiese verwelkoming 'n reusesukses is. Groete. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 02:17, 12 Januarie 2020 (UTC) ::{{ping|K175}} jammer maar ek stem saam met Aliwal. Dit skep duisende bladsye wat nooit gebruik word nie. Ander wikis waar ek nog nooit betrokke was nie, het party keer vir my 'n verwelkomingsbladsy geskep. En dit het my geïrriteer, maar ek het dit maar net geïgnoreer. Die wat vra vir 'n bladsyverwydering is seker woedend kwaad. As jy die kode kan verander sodat dit net 'n verwelkomingsbladsy skep vir die gebruikers wat tenminste een bydra na ons wiki maak, sal dit baie beter wees. Ek weet ek het dit in die verlede probeer regkry, maar ek kon ongelukkig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:43, 13 Januarie 2020 (UTC) :::Manne, verwelkoming van nuwe gebruikers is eintlik 'n Wikipedia beleid. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:46, 13 Januarie 2020 (UTC) :::: Wanneer 'n gebruiker ons projek besoek, dan word daar outomaties vir hom of haar 'n rekening geskep. Dit is onmoontlik om vooraf te weet of die persoon beplan om hier betrokke te wees, maar indien wel, dan bevat die verwelkomingsboodskap waardevolle inligting vir die persoon om aan die gang te kom. 'n Persoon se reaksie op die verwelkoming is buite enigiemand se beheer behalwe sy eie. Daar is niks wat van my kant verder hieraan gedoen kan word nie. Ek stel voor diegene met besware lug eerder hul kommentaar by Wikipedia of MediaWiki se IT-personeel, want dalk kan ons die outomatiese skep van gebruikers op ons projek afskakel. Ons sal dan die enigste projek na my kennis wees wat dit doen en dit is myns insiens definitief 'n stap in die verkeerde rigting. Groetjies. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 09:53, 13 Januarie 2020 (UTC) {{uitkeep}} Adriaan, sal jy asb. dringend iets aan [[Gebruikerbespreking:Repmeer]] se versoek doen? (Die bal is nou in jou blok!) --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 15:49, 13 Januarie 2020 (UTC) : Dit lyk my hy of sy het nou self die probleem opgelos. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:01, 13 Januarie 2020 (UTC) ::Wil jy nie vir Gebruiker:Unused (skakel liewer verwyder) welkom heet nie? Ek sien sy blad is leeg. :) [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 21:44, 13 Januarie 2020 (UTC) == [[Ashley Johnson]], aktrise == Adriaan, bogenoemde het 'n dubbel. Kan jy asb een skrap? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:38, 23 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} KabouterBot het per ongeluk 'n bestaande artikel oorgeskryf (en niemand het tot nou agtergekom nie). Ek sal wanneer ek tyd het kyk hoe dit gebeur het sodat dit nie weer gebeur nie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:05, 25 Januarie 2020 (UTC) == Phil Heemstra == Adriaan, kan jy dalk met jou speelgoed hier; * Coastal Fishes of Southern Africa. Phil & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 vernader na * Coastal Fishes of Southern Africa. [[Phil Heemstra|Phil]] & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 Ek het die verwysing baie gebruik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:28, 24 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit is moontlik, ek moet net hierby uitkom. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:11, 10 Februarie 2020 (UTC) == Wêreldklas-ensiklopedie == Beste K175, wat [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruikerbespreking%3AK175&type=revision&diff=2120957 hierdie wysiging] betref: hóé iets op 'n besprekingsblad gesê word, is blykbaar vir u belangriker as wát gesê word. Dit maak dit nie makliker om te help ’n Afrikaanse wêreldklas-ensiklopedie te skep nie (en dit is ook nie baie beleefd nie). Ek dink regtig dat elkeen wat op enige manier konstruktief tot die doel wil bydra, dit op 'n besprekingsblad in enige taal moet kan doen. Die belangrikste ding is dat ons mekaar verstaan. "Vertaling" met Google Translate moet onnodig wees. Met vriendelike groet, [[Gebruiker:Wutsje|Wutsje]] ([[Gebruikerbespreking:Wutsje|kontak]]) 15:41, 6 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Wutsje}} Ek neem kennis hiervan. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:23, 6 Februarie 2020 (UTC) == [[Sjabloon:Inligtingskas Persoon]] == Hi Adriaan, hier is nog honderde lyne rooi waarskuwings hier. Kan ons iets aan dit verbeter?, ek sal help vertaal as jy sê waar ek moet. Groete --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:02, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Op watter bladsye sien jy die waarskuwings? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:13, 13 Februarie 2020 (UTC) :: Hi, by [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Eduard_Willem_Bok&action=edit Eduard Willem Bok] gee twee rooi lyne in edit-modus, toe gaan ek na [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Inligtingskas_Persoon&action=edit Sjabloon:Inligtingskas_Persoon] en kry 34 "unknown parameters" --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: {{ping|Aliwal2012}} Ek het toekennings as 'n aanvaarde parameter vir {{ss|Inligtingskas Persoon}} aangeteken. Ek het ook die parameter noemenswaardige_werke bygevoeg, alhoewel ek voel dat dit eerder by {{ss|Inligtingskas Skrywer}} hoort, en dat die betrokke artikel eerder laasgenoemde sjabloon behoort te gebruik. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:18, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|K175}} dankie, sal weer kontroleer! --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:34, 13 Februarie 2020 (UTC) == terugrolle == Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:00, 16 Februarie 2020 (UTC) '''Echo''' :Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:33, 7 Maart 2020 (UTC) == Adjunk-premier van Namibia == Yes mnr, hoop dit gaan goed, verander tog dié artikel [[Adjunk-premier van Namibia]] se naam na [[Adjunk-premier van Namibië]]. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 08:47, 26 Maart 2020 (UTC) : {{ping|Dumbassman}} {{uitgevoer}} deur [[Gebruiker:Rooiratel]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:35, 16 Mei 2020 (UTC) == [[Kate Smith]] == Adriaan, die beskrywing wat jou artikel gee kom glad nie ooreen met die Engelse artikel nie. Kyk daarna asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:25, 16 April 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ons artikel benader haar noemenswaardigheid vanuit die oogpunt dat sy 'n aktriese was, terwyl die Engelse weergawe haar loopbaan as sangeres beklemtoon. Ongelukkig kan die robot die saadjies wat geskep word nie aanpas vir die nuanse van die hoogtepunte van enige persoon se loopbaan nie. Ek is bevrees hierdie tipe inligting sal handmatig deur 'n mens bygewerk moet word. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:37, 16 Mei 2020 (UTC) == Translation [[Isabelle de Charrière]] == Hello K175, Could you write / translate the article of Isabelle de Charrière (Q123386) for the AFwiki? That would be appreciated. [[Gebruiker:Boss-well63|Boss-well63]] ([[Gebruikerbespreking:Boss-well63|kontak]]) 16:56, 9 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Boss-well63}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:38, 10 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Coordinates e.a. == {{ping|K175}} Adriaan, jou veranderinge wat jy vanaand aan talle sjablone aangebring het, is besig om duisende artikels op te fok! Sien [[Kosterrivier]] (dit geld vir alle "riviere") asook [[Magwa-waterval]] as voorbeelde. Dis seker die grootse gemors wat ek nog op af:wp gesien het. Ek hoop jy het dit reeds raakgesien en het genoeg tyd om die foute reg te maak. Jy maak my nou kwaad! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:58, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:34, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer, wat het gebeur?! Waarskynlik omdat dinge soos die Afrikaanse Wikipedia naby aan my hart is en ek besig was (of is indien alles werk?) om artikels soos [[Amsterdam]] op ons voorblad te bring. Dit het natuurlik tot 'n groot skok gelei, toe ek sien hoe {{sl|Inligtingskas Nedersetting}} in daardie artikels al die rooi waarskuwings lewer. Dit lei nie tot nuwe motivering nie, maar eerder groot teleurstelling. Ek het mos baie moeite gedoen om Amsterdam uit drie tale te vertaal: Duits, Engels en Nederlands. Alles vir die bevordering van Afrikaans en die Afrikaanse Wikipedia. My doel is ook om Nederlandse lesers met 'n goeie Afrikaanse Wikipedia te trek, dus hou ek baie van kwaliteit bo kwantiteit. Die Nederlandse Wikipedia het baie artikels met min inhoud en ons sal hulle maklik met kwaliteit kan klop. Ons het 2018 in Kaapstad baie lekker gesels en ek onthou dit nog baie goed. Nou die uitbarsting, maar 14 dae later is ek weer terug. Ek kan julle en al die artikels wat ek alreeds uitgebrei het nie in die steek laat nie! Dus skryf ek weer hier en vra om verskoning! Maar net een versoek van my kant af: Praat met die ander voordat jy belangrike sjablone oorskryf of hou miskien 'n stemming daaroor. Andersins sal dit tot groot skokke kan lei. Ons kan hierdie beter bestuur as enige regering. Jy weet soos ek hoe al die mense wêreldwyd oor regerings kla wat te min met die bevolking praat. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:42, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Kleinrivierberge]] == Adriaan, sien bogenoemde. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:27, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Gefix. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) == Luafout in module == {{ping|K175}} Adriaan, sien "Luafout in Module:Location_map" byvoorbeeld in hierdie: [[Doringrivier]], [[Dorpsrivier]], [[Sandrivier (dubbelsinnig)|Sandrivier]], [[Wilgerivier]]. -- [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:21, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Gefix, jammer vir die ongerief. Kyk asb. of daar nog sulke gevalle is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) Dankie, ek sien nou weer lig! Daai was die riviere, nou nog vir nedersettings: * vir die met {{sl|Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp}}, sien bv. [[Madeira, Limpopo]] en 100'e ander. * vir die met {{sl|Inligtingskas Nedersetting}}, sien bv. [[Mooketsi]] en 100'e ander. ::Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 17:58, 18 Mei 2020 (UTC) :::Hi help net asb. ek het "Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" gestig, maar het die woord <u>Module</u> 2x gekry. Jy het ook aanstuur korrek gedoen, maar na "Module:Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" wat ek geskrap het. Kan jy regmaak asb? --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:03, 18 Mei 2020 (UTC) :::: OK, ek is besig om [[:Kategorie:Bladsye met skripfoute]] dop te hou. Dit wys nog baie bladsye wat nie meer die Luafoute het nie. Ek sal môre weer kyk wanneer die kas verfris is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:05, 18 Mei 2020 (UTC) :::::Mooi man, ek sien jy het hom gewen! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:39, 22 Mei 2020 (UTC) Ek sien op [['t Zandt]] die volgende in die voorskou: Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_s" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_m" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_OW" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "onderafdelingtipe1" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "koördinaatwys" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_NS" (this message is shown only in preview).<br />ensovoorts...... Hoop dit help. Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:56, 19 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Rooiratel}} Gefix behalwe vir koördinaatwys wat ek nog moet inwerk. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 20 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Nedersetting == Hi Adriaan, ek ervaar 'n klein probleem hier. Dit reageer nie op duimdrukkeretiketposisie (links, regs of bokant) nie. Sien [[Rosso]] Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:33, 20 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Dankie dat jy dit onder my aandag gebring het. Dit behoort nou te werk. Bevestig asb? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:18, 20 Mei 2020 (UTC) == Beyerskloof Pinotage == Hi daar {{ping|K175}}, dankie vir jou kommentaar by die besprekingsblad van [[Pinotage]], ek was nie eers daarvan bewus nie; ek hou nie eintlik die Engelse pers dop nie (behalwe die van die VSA - [[Breitbart]], [[Townhall]], [[The Gateway Pundit]] ens). Ja, wat moet mens nou eintlik sê van die Kaapse Afrikaners? Hulle is (met respek) 'n ander spesie as ons Noordelike familie. (ek neem aan jy is van die Noorde?) Die gaping en verskille tussen ons word by die dag al hoe groter! (hulle al hoe minder trots op hul erfenis; verskonend-handwringend-jammer-ons-bestaan-vergewe -ons-tog-ons-sondes-en-veral-die-van-ons-voorvaders-; apaties en liberaal (watwou); ons [met reg], al hoe meer behoudend/konserwatief) Deesdae verkies ek eerder om te identifiseer as [[Boere|Boer]] en nie as [[Afrikaner]] nie. Laasgenoemde het ek met verloop van tyd begin beskou (oor die algemeen, nie as 'n reël nie; baie persone van die Noorde is ook maar net so; dink aan die Akademie wat al hoe meer progressief en liberaal word) as 'n tipe manteldraaier. Voorts wil dit voorkom asof die Kapenaars maar altyd hul brood aan albei kante gebotter wil hê en koers verander soos die wind waai. Met die hoogbloei en mag van die Afrikanerregering was hulle voor-in-die-koor, nou skaam hulle hulle (vir wat?), en hang al hoe meer die Amerikaanse vorm van "liberalisme" ('n hengse [[paradoks]]!), liberale skynheiligheid, voorskriftelike- en politieskorrekte onverdraagsaamheid en (met respek) kruiperigheid (derhalwe die nuut gemunte term, "Kruiperkaner") aan. Dankie vir jou gesprekvoering, en ekskuus as jy dalk 'n Kapenaar is, ek bedoel dit nie lelik nie, maar wil maar net die oop gesprek bevorder:) Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 13:49, 21 Mei 2020 (UTC) ::Skuus, ek het somtyds 'n groot smoel en die gewoonte om nie op my bek geval te wees nie.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 14:18, 21 Mei 2020 (UTC) == AW == :Hi {{ping|K175}}- hier volg my antwoord op jou vraag op die Soros gespreksblad: nee wat, dis 'n verlore saak, ek sien die man is nou kwansuis ''" 'n internasionale finansier, bestuurder van fondse en filantroop.'' En ''"[h]y wend [glo] sy fortuin aan om onder meer finansiële steun aan burgerregteorganisasies ... te verleen"'' (mmm ....ek wonder of hy [[Afriforum]] of [[Solidariteit]] steun, of ondersteun die swendelaar en skarminkel eerder vir organisasies soos NAMLBA ('''North American Man/Boy Love Association'''!!!), die linkse Southern Poverty Law Center en BLM? Gaan vind vir jouself uit). ::Die probleem met Wikipedia is dat dit nie werklik meer 'n ensiklopedie is nie (veral wat die Engelse en Duitse weergawes betref), maar amper funksioneer as 'n kwasi nuusbron vir linkse gesprekspunte en -propaganda. Daarom dink ek is dit beter om eerder nie artikels op die Afrikaanse Wikipedia oor aktuele kwessies te skryf nie, want die tirannieke links-polities-korrekte "thought police" gaan altyd die artikels wysig sodat linkse kwessies beklemtoon word en ultra-linkse (vandag staan linksheid vir kommunisme en kollektivisme, ''"boy, if you thought the leftist liberals of today were still of the classical liberal persuasion, you're in for a rude awakening!"'') moeilikheidmakers soos Soros verheerlik word. :::Ek hou my dan meer eerder by ensiklopediese onderwerpe en los maar die aktuele kwessies VAN NOU AF. Een ding wil ek net graag sê: mense is wakker, Wikipedia (BigBrother [BB]) moenie dink mense sien nie wat hulle doen nie. Het jy geweet dat toe die media op loop gaan met die Epstein storie, die linkse redakteurs van die Engelse Wikipedia, en seker die Duitse, Poolse en ander linkse weergawes ook, stilletjies, sonder dat hulle gedink het dat hulle uitgevang gaan word, enige verwysings op die Epstein blad na [[Bill Clinton]] verwyder het en op slinkse wyse probeer het om enige bande (indien daar ooit was, Potus Trump het nodeloos om te sê voor sy presidentskap in hoë kringe geloop, natuurlik sou hy vanweë sy status kontak met die pedofiel gehad het) van Potus Trump met Epstein te benadruk, '''terwyl Bill Clinton talle kere saam met Epstein (en daar bestaan oorvloedige dokumentêre bewyse daarvoor soos vlugpassasiers rekords, waarin Bill Clinton se naam herhaaldelik voorkom), eintlik is dit oop en bloot, kyk vir jouself) na sy "seks-eiland" toe is, maar ja, ek dink jy begin die prentjie te sien...? So, ek sê weer, dis 'n skande, vryheid van spraak is DOOD, geen teenspraak word geduld nie, en kritiese denke is ontoelaatbaar! Btw: die demokrate gaan die 2020 verkiesing probeer steel deur "cheat by mail" en "ballot harvesting", maar dit is 'n gesprek vir 'n ander dag. ::::Ek sou kon sê; dis 'n jammer dag vir vryheid van gedagtes en vryheid van die individue, maar kyk net hoe gaan dit! Ek is al gewoond aan die linkse agenda en om dit te probeer beveg; toegegee, 'n ensiklopedie is nie die forum daarvoor nie en derhalwe dat ek sê dat ek my voortaan sal toespits op ensiklopediese onderwerpe. Net om 'n vb. te gee: in die V.S.A. wil die linkse state en goewerneurs hul ekonomie (en die ekonomie oor die algemeen) sink ten einde Trump se kanse op herverkiesing te verswak, maar ook om die saak vir sosialisme te versterk. In S.A. dink die "regering" kwansuis nou dat hierdie die perfekte geleentheid is om kommunisme en sy boeties tirannie en totalitarisme te begin probeer afdwing; kort en saaklik; 'n hengse baklei lê voor vir mense wat hul vryheid hoog op prys stel. Natuurlik is die "endgame" 'n "entstof", en na wat ek verneem is dit nie sommer enige gewone entstof nie, en gaan jy gedwing word om ingeënt te word ...werklik, ek wil nou nie snaaks wees nie, maar dit voel soos die eindtye. En ek wil werklik nou hierdie kwessie afsluit, my boodskap aan spesifiek jou en ander wat bereid is om te luister is net dit; gaan jy vir ewig naïef en liggelowig soos 'n skaap rondloop en ignoreer wat om jou aangaan en alles klakkeloos aanvaar sonder enige bevraagtekening, en weier om te sien en die feit te aanvaar dat die fondamente van die westerse beskawing besig is om voor jou oë te verkrummel, of gaan jy die rooi pil neem en begin opstaan vir wat reg is en jou gereed maak vir die goeie geveg? Dis alleenlik jou keuse. Groete[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:03, 24 Mei 2020 (UTC) ::::: {{ping|K175}} Kyk dié - https://www.youtube.com/watch?v=bmA8rreTvm8 - wanneer jy tyd het, dis 'n moet! Groete [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:06, 24 Mei 2020 (UTC) == Conservapedia == Hi daar Adriaan, net een laaste ding, sou jy ooit belangstel om 'n ensiklopedie wat iets nader aan die waarheid gee te raadpleeg en nie so ooglopend links is nie, kan jy gerus ''Conservapedia'' (dis nou wel net in Engels, maar dis vryelik beskikbaar, en wag net vir mense om hul oë oop te maak) probeer, dit was my bron vir die oorspronklike Soros-artikel en werk byna net soos die linkse Wikipedia. Groete.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:27, 24 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Dankie vir die inligting. Ek is bewus van ''Conservapedia''. My rekening daar is lank gelede versper toe ek op 'n besprekingsbladsy 'n vraag gevra het wat as in kwader trou gevra, beskou is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) == Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland == Hi! [[Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland|This template]] was a very good idea. Great job! :D Cheers! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:23, 30 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Nadzik}} Dankie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:41, 15 November 2020 (UTC) :: [[Gebruiker:K175|K175]], you are welcome! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:58, 15 November 2020 (UTC) == Koppelvlakadministrateurs == Adriaan, kan jy asb vir ons 'n dokument oor bogenoemde skep, vertaal uit Engels? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:08, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Gebruiker:Elana Barker|Elana Barker]] blokkering == Hi K175, jy is nou besig om eensydige besluite te neem. Ons het 3 admins wat besluit het om Elana te blokkeer. Oesjaar, Dumbassman en Aliwal2012. Jy sal maar moet inval hierby, of dit eers volledig bespreek, nie net ontblok nie, asb! Ek weet dit maak seer, maar ons kan nie dat sy voortgaan om hierdie reëls te breek nie: * Daaglikse kopieregskending met foto's wat sy net as "verskaf" merk, [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Jakkie-Louw-683x1024.jpg soos hier] en [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Forum_Films_.png hier]. * swak rekenaarvertalings, oorskryf reeds-geplaasde artikels. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Koppelaar#Rekenaarvertaling Rekenaarvertaling] en [https://af.wikipedia.org/wiki/Gebruikerbespreking:Elana_Barker#Moet_asseblief_nie_bo-oor_ander_mense_se_werk_skryf_nie oorskrywing] * dra nie verwysings korrek oor van bron af nie. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Veranderings Solidariteit – Veranderings] * konflik met artikels oor haar werkgewer, bv. Solidariteit/ Afriforum. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking Blatante bemarking], [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking_2 Blatante bemarking_2], [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Maroela_Media&diff=prev&oldid=1994688&diffmode=source hier], [[Forum Films]] (reeds geskrap) Sy is al minstens 8x oor 15 maande gewaarsku (en reeds op en:wp geblok). Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:35, 16 Junie 2020 (UTC) : Moet ons as admins nie saam besluite soos dit nie maak nie? [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 15:46, 17 Junie 2020 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012|Dumbassman}} Jammer, ek was nie bewus van 'n bespreking nie. Ek het gedog Aliwal2012 se aksie was eensydig, en dis hoekom ek die versperring opgehef het. Gee asb. die skakel na die bespreking sodat ek kan sien wat gesê is? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:50, 17 Junie 2020 (UTC) ::: Daar was nie 'n spesifieke bespreking nie, maar ons 3 voel dieselfde. Wat ek vra is dat die admins dit saam bespreek in die toekoms sodat dit nie eensydig is nie. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 17:26, 17 Junie 2020 (UTC) :Stem saam met Dumbassman. Ek het ter inligting skakels na 'n paar gevalle hierbo gelys. --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:57, 18 Junie 2020 (UTC) == [[Wikipedia:Geselshoekie]] == Hallo K175, antwoord asseblief '''so gou as moontlik''' op die Geselshoekie: [[Wikipedia:Geselshoekie#Argiefskakels in sportartikels]] én [[Wikipedia:Geselshoekie#Stukkende sjablone]]. Die Afrikaanse Gemeenskap verwag graag jou antwoorde daar. Baie dankie! Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 15:45, 30 Junie 2020 (UTC) == Koördinaatwys-vordering == Adriaan, dankie, ek sien jy maak vordering met "Koördinaatwys"-probleem by nedersetting-artikels. Waardering daarvoor, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:58, 10 Julie 2020 (UTC) == Vraag == Hallo daar. Ek vertrou alles gaan goed. Ek sien [[Gebruiker:KabouterBot|KabouterBot]] is tans besig om artikels oor akteurs te skep. Is daar miskien 'n moontlikheid dat die robot geprogrammeer kan word om artikels oor [https://www.parliament.gov.za/group-details parlementslede] te skep? Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 09:54, 27 Julie 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Dit is moontlik. Die robot kort net 'n databasis om vanaf te werk. Vir die akteurs kyk hy na IMDb. [https://www.parliament.gov.za/group-details] lys vir elke LP 'n naam, 'n party, 'n provinsiale lys, en komitees. Dit is dalk genoeg om 'n klein saadjie oor elke LP te skryf. Maar dit sal dalk beter wees as daar aanvullende bronne is (bv. vir geboortedatums, ampstermyne, ens.) – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:05, 27 Julie 2020 (UTC) ::Kan ''People's Assembly'' miskien werk? Ek het vanoggend Werner Horn se artikel op die Engelse Wikipedia geskep ([[:en:Werner Horn (politician)]]). Ek het meestal net sy [https://www.pa.org.za/person/werner-horn/#experience profiel op People's Assembly] gebruik. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 15:36, 27 Julie 2020 (UTC) ::Wat ek ook gesien het, die parlemente van beide Namibië en Zimbabwe gee vir hul lede beter biografieë (Sien [https://www.parlzim.gov.zw/component/k2/hon-markham-allan-norman Allan Norman Markham (Zim)] en [https://www.parliament.na/index.php/national-assembly/members/all-members/1678-mostert-pieter-all Pieter Mostert (Nam)]. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 16:15, 27 Julie 2020 (UTC) ::: Ek sal ondersoek instel. Maar ek moet eintlik 'n lys maak van watter onderwerpe om volgende te dek, want ek wou eintlik outeurs en boeke ook nog doen. En die akteurs is nog ver van klaar af. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 27 Julie 2020 (UTC) == Vandalisme == Dankie dat jy daardie vandaal se vandalisme op my gebruikersblad teruggerol het. Ek waardeer! Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 13:03, 12 Augustus 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Geen probleem. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:20, 15 Augustus 2020 (UTC) == Nog kleurprobleme... == {{ping|K175}}, Adriaan, hier is nog van die taksobokse met kleurprobleme [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kategorie:Taxoboxes_with_the_error_color]. Jy het reeds 'n klomp gefieks, kan jy asb. hierna kyk? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 8 Oktober 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}} behalwe vir [[organisme]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:58, 8 November 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == {{ping|K175}}, Adriaan uit [https://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB] sien ek die volgende: ''Taxonomy templates with red-linked taxa‏‎ (9 230 → 21 792 lede)'' Wat beteken dit? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:48, 15 November 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} [[Gebruiker:KabouterBot]] is besig om taksonomiesjablone uit enwiki oor te dra (sien [[Spesiaal:Bydraes/KabouterBot]]). Dit is nodig vir {{ss|Outomatiese taksoboks}} wat dit baie makliker vir ons gaan maak om op groot skaal artikels oor taksons te skep sonder om elke keer die hele taksonboks hoef in te vul. Wanneer 'n taksonomiesjabloon geskep word en dit na taksons skakel wat nog nie artikels op ons wiki het nie, dan word daardie kategorie by die sjabloon gevoeg. Sien byvoorbeeld [[Sjabloon:Taksonomie/Cricosaurinae]]. Ek sal nou die kategorie hernoem en versteek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:52, 15 November 2020 (UTC) == Opskrif bo-aan inligtingskassies == Hi Adriaan! Ek merk 'n sjabloonprobleempie op by meeste artikels se inligtingskassies. Die hoofopskrif ("header") is nou links-gesentreer. Bv [[Wolkberg]] en [[Langjan-natuurreservaat]], ook [[Wolkberg-broodboom]]. Kan jy asb kyk daarna? Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:15, 18 November 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:19, 18 November 2020 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: Hi {{ping|K175}}! Ek het 'n sagtewareprobleem, ek soek jou hulp asb.! Jy kan my mail by gert.coetzee2010@gmail.com of my foonnr is 072 875 6693 as jy eerder wil bel.--[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:56, 6 Desember 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == Adriaan, kan jy asb help met Geboortes in XXX? Sien:[https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB&limit=500&offset=0] Ek verstaan nie presies wat daar gedoen moet word nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:11, 29 November 2020 (UTC) == Ontkiemingskompetisie is oop == Hi, die [[Wikipedia:Ontkiemingskompetisie/2020]] is nou oop. Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:14, 21 Desember 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} bedankt. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:45, 22 Desember 2020 (UTC) ::Kan jy asb. weer die "telbord" aan die rol kry soos verlede jaar? Dankie, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:50, 23 Desember 2020 (UTC) ::: {{ping|Aliwal2012}} uitgevoer. Geseënde Kersfees! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 18:49, 24 Desember 2020 (UTC) == Stefania Turkewich == Hello K 175, When you have time, could you take a look at this article: [[en: Stefania Turkewich]]? You have an interest in music, and Stefania was the first woman composer of classical music in Ukraine. As part of the Wiki Gap project and now the CEE Spring 2021 project, I've been trying to place articles about her into Wikipediaes other than English. I asked another of your editors a while back to take a look at it, but have had no response. If the article interests you, could you do a version for the Afrikaans Wikipedia? [[Gebruiker:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Gebruikerbespreking:Nicola Mitchell|kontak]]) 14:43, 2 April 2021 (UTC) == Kabouterbot == Adriaan, kyk asb na jou bot. Lyk dit heet nou elke siel op Wikipedia welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:47, 30 Julie 2021 (UTC) :Hi, K175. Ek het vir Kabouterbot versper omdat dit besig was om vir gebruikers wat nie eers op hierdie Wikipedia aktief is nie, te verwelkom. Maak asseblief jou robot reg sodat dit nie so wanfunksioneer nie en moenie die blokkade lig voordat jy die kode verander het/probleem opgelos het nie. Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 14:53, 30 Julie 2021 (UTC) == Et. al's... == Gaan jy al die Et Al's regmaak? Daar was net onder 100 laas week. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:46, 14 Augustus 2021 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ja, ek sal. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:48, 14 Augustus 2021 (UTC) == Sjabloon:Cite Journal en Cite Book == Hi Adriaan, is dit moontlik om die parameter "month" by hierdie 2 sjablone te voeg? Oesjaar het dit aangevra op die Geselshoekie. Groete! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:14, 12 Oktober 2021 (UTC) == Teleostei en [[Sjabloon:Taksonomie/Ariidae]] == {{ping|K175}}, jy verwys na Teleoste in jou sjablone. Ek vermoed dit moet [[Teleostei]] wees. Loer asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:03, 1 November 2021 (UTC) :Dieselfde met Sjabloon:Taksonomie/Maja (genus) en Crustacea waarna verwys word na Crustacean. == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 Januarie 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Have you voted in the UCoC enforcement guidelines ratification? == Hi! {{ping|User:K175}} The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]]. Please vote [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/391 here] Regards, [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 12:43, 11 Maart 2022 (UTC) == Hulp nodig met sjabloon/module dinge == Hallo K175, ek hoop dinge gaan goed met jou. Ek weet jy het nou minder tyd om op Wikipedia te spandeer, maar ek hoop jy kan my help met iets. Ek probeer om [[Sjabloon:Skoonmaak]] te verander om meer soos die Engelse wiki te lyk/werk. Ek sien op enwiki gebruik hulle die Ambox sjabloon (saam met 'n klomp verwante sjablone en modules). Ek sien jy het reeds hulle almal oorgedra na afwiki. Ek toets my veranderings hier : [[Gebruiker:Rooiratel/Toets]] Alles lyk soos ek dit wil hê, behalwe die tweede woord op die sjabloon. Dit sê "article" en nie "artikel" of "bladsy" nie. Dit het oorspronklik ook "This article" gesê, maar ek kon toe die "This" vertaal na "Hierdie". Ek het oorlas gesoek vir die bron van die "article" maar ek vind dit nêrens nie. Ek dog dit was sekerlik op [[Module:Message_box/configuration]], maar dit het toe nie gewerk nie. As jy so bietjie tyd kry, kan jy my asseblief hiermee help! Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:29, 3 Augustus 2022 (UTC) oh9p3fmdhi3wtw8607ab6dtsf9f32rr 2517141 2517138 2022-08-03T09:34:17Z Rooiratel 90342 /* Hulp nodig met sjabloon/module dinge */ Reply wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} == Sjabloon:Cite Book == Adriaan, jy het veranderinge aan die sjabloon aangebring. Ek weet nie of dit slegter of better is nie, my kennis is te beperk daarvan. Maar jy sal die verduideliking ooreenkomstig moet verander. Het jy reeds gedoen kon elk al 'n klomp van die foute reggemaak het. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:57, 5 Junie 2019 (UTC) == Seminaar en saadjies == Hallo K175- ek is beïndruk met jou opmerking op die Geselshoekie: onderwerp: simposium, dat dit baie makliker is om artikels te wysig as om nuwes te skep. Ek stem 100% saam! Dit is altans my mening dat die twee aktiwiteite onvergelykbaar is. Ek as buitestaander en Wikipedia leek kan definitief ook bevestig dat die Afrikaanse Wikipedia se standaard vir my as uiters professioneel en hoog voorkom. Ek kan nie sê dat ek reeds veel "een-lyn" artikels teëgekom het nie, maar dis in elk geval ook nie die ergste nie. Vir my gaan dit oor die omvang van die hele Afr. Wikipedia en aaneengeskakeldheid daarvan en tussen die onderwerpe en artikels onderling, asook die vermoë om inligting wat goed versorg is en professioneel saamgestel is daaruit te kry- en in die opsig oortref die Afr. Wikipedia mense se stoutste verwagtinge! 'n Kort artikel hier en daar of een met min vleis aan die been is nie die einde van die wêreld nie. Ek het al opgemerk dat baie Afrikaanse artikels - en van die wat ek self al geskryf het - (ek skryf artikels oor skrywers, literatuur [nuut en oud] en fokus veral op komponiste van klassieke musiek en na dese veral dirigente pianiste en violiste) beter versorg en aangebied word as baie van die op die Duitse en Nederlandse weergawes. Ek dink ook die Afr. Wikipedia beskik oor vele artikels waaroor die Nl Wikipedia nie beskik nie. Om net een onlangse vb. te noem, die artikel oor die dirigent [[Stephen Gunzenhauser]]. Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 16:02, 31 Julie 2019 (UTC) == [[Sjabloon:Taksonbalk]] == Hallo Adriaan, {{sl|Taksonbalk}} lyk baie nuttig in biologie-artikels, net soos die algemene {{sl|Normdata}}. Dalk 'n nuwe taak vir jou bot? Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 12:36, 21 Augustus 2019 (UTC) : {{ping|SpesBona}} ek sal hierna kyk. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:05, 28 Augustus 2019 (UTC) == Plasing van Pianiste in [[:Kategorie:Pianiste]]. == Hallo jong, ek het net gewonder of jy dalk sal kan help met die skep van aparte pianistiese kategorieë, bv. [[:Kategorie: Franse pianiste]] ens. wat nie op die hoofblad van die kategorie vir Pianiste verskyn nie. Al die artikels oor pianiste is nou saamgebondel in die bg. enkele hoofkategorie behalwe vir die paar enkele kategorieë wat handel oor pianiste wat van spesifieke lande afkomstig is en wat daar wel is, soos bv. [Kategorie: Britse pianiste] ens. Dit sal baie help om die bladsy op te kikker en netjieser en ordelik te laat lyk. Jy het ook gehelp daarmee by die dirigente as ek reg onthou. Ek weet jy is ook baie besig en het ander dinge om aan aandag te gee ook maar sal dit baie waardeer; en bedank jou by voorbaat opreg:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:01, 13 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Geen probleem, dit is nie 'n groot taak nie, dus loer ek gou. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 15:26, 13 September 2019 (UTC) :: Dankie![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:28, 13 September 2019 (UTC) ::: {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 16:36, 13 September 2019 (UTC) == [[:Kategorie:Violiste]] == Goeiedag jong{{ping|K175}}, jy kan nie dalk asseblief dieselfde doen met die violiste nie? As ek kon sou ek, maar ek glo nie ek is by magte daarby om Kategorieë te skep en te orden nie. :) Baie dankie! [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:10, 14 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:17, 14 September 2019 (UTC) Baie dankie :) ek waardeer![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 08:39, 15 September 2019 (UTC) == [[Gebruiker: Theodore Kusjar]] == Hallo jong, sal jy omgee om net die gebruikerblad uit te vee, ek weet nie waarom het dit nie outomaties gebeur nie. (die simpel Opera het "gecrash" toe is dit weer 'n tameletjie! om alles uit te sorteer- ek moet eintlik eerder BRAVE gebruik maar ou gewoontes is moeilik om af te leer:()Duisend dankies![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 20:24, 19 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:19, 20 September 2019 (UTC) -:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 06:42, 20 September 2019 (UTC) == Sjabloon Cite web == Hallo, Mr K, daar is nou in die Engelse "Template:Cite web" 'n nuwe parameter wat ek nog nie voorheen teengekom het nie en wat 'n rooi fout in die Afrikaans gee: url-status. Jy kan dit nie dalk fieks nie; ek wil nie aan modules krap nie. Baie dankie! Daar is twee goed: |url-status=live |url-status=dead [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 07:31, 8 Oktober 2019 (UTC) : {{uitgevoer}} Laat weet of dit nou reg vertoon, en of daar enige nuwe probleme ingekruip het. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 11:00, 9 Oktober 2019 (UTC) ::Dit lyk my dit gee nog steeds 'n rooi fout. Kyk bv. [[Abdoel Aziz al-Saoed|hier]] onder Verwysings. [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 12:32, 9 Oktober 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Kan jy help? <code>url-status</code> word [[Module:Citation/CS1/Configuration|hier]] as 'n sleutelwoord gedefinieer, tog skop {{ss|Cite web}} 'n fout uit wanneer 'n mens dit gebruik. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:23, 9 Oktober 2019 (UTC) :::: Volgens [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Cite_web#Using_%22archive-url%22_and_%22archive-date%22_(and_optionally_%22url-status%22)_for_webpages_that_have_been_archived hier], as jy <code>archive-url</code> gebruik, dan is die waarde van url-status "dead" by verstek. En die URL verwys dan na die argief URL. So dit lyk vir my mens moet nie <code>url-status=dead</code> gebruik as jy <code>archive-url</code> gebruik nie. Ek het dit getoets op die bladsy (Abdoel Aziz al-Saoed), en dit werk goed as jy die <code>url-status=dead</code> uit haal en die <code>archive-url</code> hou. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:26, 10 Oktober 2019 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Ampsbekleër‎ == Hi Adriaan, alias Mnr K, kan jy asb help met 'n foutjie in bg sjabloon? Dié keer is dit darem nie jou skuld nie!! Kyk voorbeeld by [[Ayanda Dlodlo]]. Sintaks dupliseer verkeerdelik die "Ampstermyn" (datums) onderaan die 2de "job". Die parameters is '''term_start2=xxx''' en '''term_end2=29 Mei 2019''' Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 18:41, 9 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:27, 9 Oktober 2019 (UTC) == Block == You'll want to do a range block for the IP you just blocked and remove talk page access, it's an extremely disruptive cross-wiki vandal. [[Gebruiker:Praxidicae|Praxidicae]] ([[Gebruikerbespreking:Praxidicae|kontak]]) 20:06, 10 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Praxidicae}} dankie - ek glo hierdie saak is aangespreek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:30, 15 November 2020 (UTC) == Wwikix...bespreking == Hi Adriaan, die probleem met [[Gebruiker:Wwikix]] is dat hy ontwrigtend optree, en dan ewe skuld ontken met: Ek maakt goeie kategorieë! Ek en Oesjaar het hom oor die laaste jaar eers mooi gevra, toe duidelike instruksies gegee, en later gewaarsku met blokkering of uiteindelike verbanning. Hy gaan direk na ons vriendelike instruksies aan om kategorieë wild en wakker rond te gooi soos dit hom pas, bv. "Kategorie:Sportakkommodasies in die Verenigde State van Amerika".... dis in die eerste plek swak Afrikaans en meer as die helfte van sy skeppings bly op die ou end rooi skakels. ('n Kategorie mag volgens protokol nie as 'n rooi skakel bestaan nie...dit het dan dringende onderhoud nodig). Jy en ons ander het nie tyd om sy wandade op te ruim nie, hy gaan soos 'n trekker aan! Ek gaan nie airtime koop net om hom heeltyd te volg en te korrigeer nie, dis absurd! Terloops...hy is op die Nederlandse wiki gesanksie in Des. 2016, sien [[:nl:Wikipedia:Arbitragecommissie/Zaken/Arbcomuitspraak W(w)ikix]] Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:57, 20 November 2019 (UTC) :Ek gooi nie wild en wakker kategorieë rond nie en my skeppings bly nie op die end rooi skakels nie. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:06, 20 November 2019 (UTC) :Volgens [[Gebou]] is ''sportakkommodasie'' 'n Afrikaans woord. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:13, 20 November 2019 (UTC) ;Nota: Dis onwaar, niks van dit staan by [[Gebou]] nie!--[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 10:36, 20 November 2019 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012}} Dankie, ek neem kennis, maar ek voel tog hy tree in goeder trou en grotendeels konstruktief op. Ek dink die vraag oor watter kategorieë gewens is, is soms subjektief en moet dalk meer bespreek word. Ons het lank laas op hierdie projek eintlik ons kategorieë noukeurig beplan en onderhou. Dit is dalk hoogtyd dat dit nou gebeur. Intussen is ek gelukkig daarmee dat [[Gebruiker:Wwikix]] aangaan. Ek is nie bang vir opruim nie; ek het immers 'n robot wat vinnig foute kan regstel. Ek is byvoorbeeld juis nou besig om al ons kategorieë wat verkeerdelik "volgens lande" in die titel het, te skuif na "volgens land". –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:09, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Wwikix}} Dalk moet jy meer oorleg pleeg met die gemeenskap voor jy kategoriewysigings ''en masse'' aanbring. Dan sal almal voel dat hulle by die uitbou van die projek betrek word. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:20, 20 November 2019 (UTC) :::: Hiedie gebruiker irriteer my grensloos... Van sy goed maak GEEN sin nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:26, 20 November 2019 (UTC) ::::: Baie kategoriewysigings is 'n verlengstuk of voortbou, byvoorbeeld [[:Kategorie:Turkse Grand Prix]], [[:Kategorie:Amerikaanse renjaers]], [[:Kategorie:Motorsport in die Verenigde State van Amerika]], en [[:Kategorie:Sportakkommodasies volgens land]]. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:29, 20 November 2019 (UTC) {{uitkeep}} {{ping|Oesjaar}} Wat stel jy voor? Ek voel blokkering gaan 'n bietjie te ver. Ons wil tog deelname uitnooi, of hoe? Dalk kan almal van ons 'n bietjie meer gereeld terugvoer gee oor mekaar se bydraes sodat almal weet waar hulle in die gemeenskap staan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:30, 20 November 2019 (UTC) :Wat Wwikix tans by die rugby-, sokker- en krieketkategorieë doen, maak myns insiens sin. As 'n mens vir hom sê, maak hierdie of daardie asseblief reg, doen hy dit. Ek verstaan, dat dit baie is en dus moeilik om dop te hou, maar as almal 'n bietjie kyk, werk dit. Ons het al vandalisme weens baie wysigings by ons onlangse wysigings misgeloop, maar na enkele dae is selfs dit teruggerol. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 10:45, 20 November 2019 (UTC) ::Ek stem saam. Wat sal help is as [[Gebruiker:Wwikix]] kan begin om toeliggender wysigingsopsommings kan gebruik, byvoorbeeld in plaas van "kat", eerder "Kategorie bygevoeg: <nowiki>[[Kategorie:Voorbeeldkategorie]]</nowiki>" en in plaas van "sjab", eerder "Sjabloon bygevoeg: <nowiki>[[Sjabloon:Broodkrummels]]</nowiki>". Dan is dit makliker om die wysigings na te gaan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:50, 20 November 2019 (UTC) :::Kategorieë soos [[:Kategorie:Russiese Grand Prix]] wou ek ook lankal gedoen het, maar ek is 'n bietjie lui. ;) Só 'n nuwe kattak is immers baie werk. Solank ander taalprojekte oor dieselfde kategorieë beskik, dink ek, is dit in die haak. Terloops, [[:de:Kategorie:Großer Preis von Russland]] lyk nie anders nie. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 11:00, 20 November 2019 (UTC) == KabouterBot == K175, as jy botveranderinge maak, wil jy aandag gee aan die sortering? [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 14:15, 20 November 2019 (UTC) : {{ping|Wwikix}} Ek loop die volgende instruksie wat van [https://phabricator.wikimedia.org/diffusion/PWBC/browse/master/pwb.py pwb.py] gebruik maak: <code>python3 pwb.py category move -from:"Ou titel" -to:"Nuwe titel"</code> Ongelukkig is hierdie instruksie blind vir sortering. Ek sal 'n skrip moet skryf om die sortering ook te doen. Tensy ek iets miskyk? {{ping|Rooiratel}} weet jy dalk? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 14:28, 20 November 2019 (UTC) ::Skuus dat ek intjip, maar die Afrikaanse Wikipedia is die enigste een wat kategorieë alfabeties sit (as dit is wat julle bedoel). Dit maak nie sin nie. HotCat steur hom ook nie aan sortering nie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:26, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Burgert Behr}} Jammer dat ek nou eers antwoord. Ek dink [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] het verwys na <nowiki>{{DEFAULTSORT:</nowiki>''Sortering''<nowiki>}}</nowiki> en <nowiki>[[Kategorie:</nowiki>''Kategorienaam''|''Sortering''<nowiki>]]</nowiki> eerder as die alfabetisering van kategorieë op 'n spesifieke bladsy. Ek het laasgenoemde benadering lank reeds gestaak na ek klagtes ontvang het. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:34, 15 November 2020 (UTC) == Tembisa == Sien [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Tembisa&diff=prev&oldid=2077225 jou wysiging hier]. Ek kan jou 'n brief gee [[Midrand]] het nog nie bestaan in 1957 nie. Miskien eerder "an area known as Halfway House, after its position between Pretoria and Johannesburg". Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 16:28, 21 November 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Die teks is uit die ooreenstemmende artikel in Engels vertaal. Stel jy dus voor ons verwys na die gebied as Halfway House omdat dit is hoe dit bekend gestaan het in 1957 toe Tembisa gestig is? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:09, 21 November 2019 (UTC) == Afkorting nie in naam. == Adriaan, ek sien jy het nou 'n paar artikel verander bv. M.E.R., P. K. le Roux ens. Ek is 'n bietjie verward, volgens watter reël tree jy op? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:35, 13 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Daar is geen rede hoekom name van persone afgekort moet word nie. Sien asb. [[Wikipedia:Titelriglyne#Afkortings]]. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:37, 13 Desember 2019 (UTC) :: {{ping|K175}} die riglyn sê "behalwe in gevalle waar die afkorting die enigste algemeen gebruikte vorm is", en ek dink in die geval van P. K. le Roux, is hy beter bekend as P. K. le Roux. Dit is dalk die beter titel in die geval. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:35, 13 Desember 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Dalk is ek verkeerd oor PK le Roux, maar in byvoorbeeld [https://city-press.news24.com/News/its-stealing-history-to-rename-vanderkloof-dam-after-mandela-says-ff-plus-20180510 hierdie nuusartikel] word sy volle name gebruik. Eers later word die afkorting PK gebruik, tesame met HF vir Hendrik Frensch (Verwoerd). –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:47, 13 Desember 2019 (UTC) == [[TAI/AgustaWestland T-129 ATAK]] == Adriaan, ek vertrou dit gaan goed. Ek het bogenoemde vanoggend geskep, sien nou boodskap dat daar nie bronne is nie sedert 2016! Help asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:31, 15 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}}. Sien later! –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:34, 15 Desember 2019 (UTC) == [[Lys van proteaspesies]] == Adriaan, voorspoed vir jou! Ek vertrou hierdie jaar gaan 'n groot Wiki jaar wees! Is daar enige moontlikheid dat jy met jou bot saadjies kan skep vir die proteaspesies, minimum net een sin en taksoboks met foto's waar moontlik? Hopenlik sal dit iemand motiveer om dit te groei! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:50, 2 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit kan gedoen word, maar ek dink eerder ons moet alle spesies op een slag aanpak. Ons kan die data op Wikidata kry en illustrasies op Commons. Dit kan dan 'n groot projek wees wat ons oor 'n paar jaar aanpak (soos die akteurs, maar net groter). – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 12:09, 2 Januarie 2020 (UTC) == Staak asb outomatiese verwelkoming! == Hi Adriaan! Sal jy asb jou outomatiese verwelkoming van nuwe gebruikers met Kabouterbot staak? Dit maak ons naam gat by onbekende mense wat niks met die Afrikaanse Wikipedia te doen wil hê nie!! Hier is 'n vars voorbeeld van wat ek bedoel: '''Skraplogboek''' 15:44 11 Januarie 2020 Aliwal2012 het bladsy Gebruikerbespreking:Repmeer geskrap ‎(Op versoek van gebruiker: inhoud was: "Verwijderd. Ik doe niks in het Afrikaans. Niet om gevraagd.") Dankie, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:56, 11 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Ek stem nie saam nie. Uit die derduisende wat outomaties verwelkom is, een of twee wat vra vir bladsyverwydering. Dit is myns insiens 'n teken dat die outomatiese verwelkoming 'n reusesukses is. Groete. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 02:17, 12 Januarie 2020 (UTC) ::{{ping|K175}} jammer maar ek stem saam met Aliwal. Dit skep duisende bladsye wat nooit gebruik word nie. Ander wikis waar ek nog nooit betrokke was nie, het party keer vir my 'n verwelkomingsbladsy geskep. En dit het my geïrriteer, maar ek het dit maar net geïgnoreer. Die wat vra vir 'n bladsyverwydering is seker woedend kwaad. As jy die kode kan verander sodat dit net 'n verwelkomingsbladsy skep vir die gebruikers wat tenminste een bydra na ons wiki maak, sal dit baie beter wees. Ek weet ek het dit in die verlede probeer regkry, maar ek kon ongelukkig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:43, 13 Januarie 2020 (UTC) :::Manne, verwelkoming van nuwe gebruikers is eintlik 'n Wikipedia beleid. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:46, 13 Januarie 2020 (UTC) :::: Wanneer 'n gebruiker ons projek besoek, dan word daar outomaties vir hom of haar 'n rekening geskep. Dit is onmoontlik om vooraf te weet of die persoon beplan om hier betrokke te wees, maar indien wel, dan bevat die verwelkomingsboodskap waardevolle inligting vir die persoon om aan die gang te kom. 'n Persoon se reaksie op die verwelkoming is buite enigiemand se beheer behalwe sy eie. Daar is niks wat van my kant verder hieraan gedoen kan word nie. Ek stel voor diegene met besware lug eerder hul kommentaar by Wikipedia of MediaWiki se IT-personeel, want dalk kan ons die outomatiese skep van gebruikers op ons projek afskakel. Ons sal dan die enigste projek na my kennis wees wat dit doen en dit is myns insiens definitief 'n stap in die verkeerde rigting. Groetjies. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 09:53, 13 Januarie 2020 (UTC) {{uitkeep}} Adriaan, sal jy asb. dringend iets aan [[Gebruikerbespreking:Repmeer]] se versoek doen? (Die bal is nou in jou blok!) --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 15:49, 13 Januarie 2020 (UTC) : Dit lyk my hy of sy het nou self die probleem opgelos. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:01, 13 Januarie 2020 (UTC) ::Wil jy nie vir Gebruiker:Unused (skakel liewer verwyder) welkom heet nie? Ek sien sy blad is leeg. :) [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 21:44, 13 Januarie 2020 (UTC) == [[Ashley Johnson]], aktrise == Adriaan, bogenoemde het 'n dubbel. Kan jy asb een skrap? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:38, 23 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} KabouterBot het per ongeluk 'n bestaande artikel oorgeskryf (en niemand het tot nou agtergekom nie). Ek sal wanneer ek tyd het kyk hoe dit gebeur het sodat dit nie weer gebeur nie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:05, 25 Januarie 2020 (UTC) == Phil Heemstra == Adriaan, kan jy dalk met jou speelgoed hier; * Coastal Fishes of Southern Africa. Phil & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 vernader na * Coastal Fishes of Southern Africa. [[Phil Heemstra|Phil]] & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 Ek het die verwysing baie gebruik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:28, 24 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit is moontlik, ek moet net hierby uitkom. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:11, 10 Februarie 2020 (UTC) == Wêreldklas-ensiklopedie == Beste K175, wat [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruikerbespreking%3AK175&type=revision&diff=2120957 hierdie wysiging] betref: hóé iets op 'n besprekingsblad gesê word, is blykbaar vir u belangriker as wát gesê word. Dit maak dit nie makliker om te help ’n Afrikaanse wêreldklas-ensiklopedie te skep nie (en dit is ook nie baie beleefd nie). Ek dink regtig dat elkeen wat op enige manier konstruktief tot die doel wil bydra, dit op 'n besprekingsblad in enige taal moet kan doen. Die belangrikste ding is dat ons mekaar verstaan. "Vertaling" met Google Translate moet onnodig wees. Met vriendelike groet, [[Gebruiker:Wutsje|Wutsje]] ([[Gebruikerbespreking:Wutsje|kontak]]) 15:41, 6 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Wutsje}} Ek neem kennis hiervan. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:23, 6 Februarie 2020 (UTC) == [[Sjabloon:Inligtingskas Persoon]] == Hi Adriaan, hier is nog honderde lyne rooi waarskuwings hier. Kan ons iets aan dit verbeter?, ek sal help vertaal as jy sê waar ek moet. Groete --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:02, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Op watter bladsye sien jy die waarskuwings? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:13, 13 Februarie 2020 (UTC) :: Hi, by [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Eduard_Willem_Bok&action=edit Eduard Willem Bok] gee twee rooi lyne in edit-modus, toe gaan ek na [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Inligtingskas_Persoon&action=edit Sjabloon:Inligtingskas_Persoon] en kry 34 "unknown parameters" --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: {{ping|Aliwal2012}} Ek het toekennings as 'n aanvaarde parameter vir {{ss|Inligtingskas Persoon}} aangeteken. Ek het ook die parameter noemenswaardige_werke bygevoeg, alhoewel ek voel dat dit eerder by {{ss|Inligtingskas Skrywer}} hoort, en dat die betrokke artikel eerder laasgenoemde sjabloon behoort te gebruik. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:18, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|K175}} dankie, sal weer kontroleer! --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:34, 13 Februarie 2020 (UTC) == terugrolle == Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:00, 16 Februarie 2020 (UTC) '''Echo''' :Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:33, 7 Maart 2020 (UTC) == Adjunk-premier van Namibia == Yes mnr, hoop dit gaan goed, verander tog dié artikel [[Adjunk-premier van Namibia]] se naam na [[Adjunk-premier van Namibië]]. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 08:47, 26 Maart 2020 (UTC) : {{ping|Dumbassman}} {{uitgevoer}} deur [[Gebruiker:Rooiratel]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:35, 16 Mei 2020 (UTC) == [[Kate Smith]] == Adriaan, die beskrywing wat jou artikel gee kom glad nie ooreen met die Engelse artikel nie. Kyk daarna asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:25, 16 April 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ons artikel benader haar noemenswaardigheid vanuit die oogpunt dat sy 'n aktriese was, terwyl die Engelse weergawe haar loopbaan as sangeres beklemtoon. Ongelukkig kan die robot die saadjies wat geskep word nie aanpas vir die nuanse van die hoogtepunte van enige persoon se loopbaan nie. Ek is bevrees hierdie tipe inligting sal handmatig deur 'n mens bygewerk moet word. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:37, 16 Mei 2020 (UTC) == Translation [[Isabelle de Charrière]] == Hello K175, Could you write / translate the article of Isabelle de Charrière (Q123386) for the AFwiki? That would be appreciated. [[Gebruiker:Boss-well63|Boss-well63]] ([[Gebruikerbespreking:Boss-well63|kontak]]) 16:56, 9 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Boss-well63}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:38, 10 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Coordinates e.a. == {{ping|K175}} Adriaan, jou veranderinge wat jy vanaand aan talle sjablone aangebring het, is besig om duisende artikels op te fok! Sien [[Kosterrivier]] (dit geld vir alle "riviere") asook [[Magwa-waterval]] as voorbeelde. Dis seker die grootse gemors wat ek nog op af:wp gesien het. Ek hoop jy het dit reeds raakgesien en het genoeg tyd om die foute reg te maak. Jy maak my nou kwaad! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:58, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:34, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer, wat het gebeur?! Waarskynlik omdat dinge soos die Afrikaanse Wikipedia naby aan my hart is en ek besig was (of is indien alles werk?) om artikels soos [[Amsterdam]] op ons voorblad te bring. Dit het natuurlik tot 'n groot skok gelei, toe ek sien hoe {{sl|Inligtingskas Nedersetting}} in daardie artikels al die rooi waarskuwings lewer. Dit lei nie tot nuwe motivering nie, maar eerder groot teleurstelling. Ek het mos baie moeite gedoen om Amsterdam uit drie tale te vertaal: Duits, Engels en Nederlands. Alles vir die bevordering van Afrikaans en die Afrikaanse Wikipedia. My doel is ook om Nederlandse lesers met 'n goeie Afrikaanse Wikipedia te trek, dus hou ek baie van kwaliteit bo kwantiteit. Die Nederlandse Wikipedia het baie artikels met min inhoud en ons sal hulle maklik met kwaliteit kan klop. Ons het 2018 in Kaapstad baie lekker gesels en ek onthou dit nog baie goed. Nou die uitbarsting, maar 14 dae later is ek weer terug. Ek kan julle en al die artikels wat ek alreeds uitgebrei het nie in die steek laat nie! Dus skryf ek weer hier en vra om verskoning! Maar net een versoek van my kant af: Praat met die ander voordat jy belangrike sjablone oorskryf of hou miskien 'n stemming daaroor. Andersins sal dit tot groot skokke kan lei. Ons kan hierdie beter bestuur as enige regering. Jy weet soos ek hoe al die mense wêreldwyd oor regerings kla wat te min met die bevolking praat. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:42, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Kleinrivierberge]] == Adriaan, sien bogenoemde. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:27, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Gefix. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) == Luafout in module == {{ping|K175}} Adriaan, sien "Luafout in Module:Location_map" byvoorbeeld in hierdie: [[Doringrivier]], [[Dorpsrivier]], [[Sandrivier (dubbelsinnig)|Sandrivier]], [[Wilgerivier]]. -- [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:21, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Gefix, jammer vir die ongerief. Kyk asb. of daar nog sulke gevalle is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) Dankie, ek sien nou weer lig! Daai was die riviere, nou nog vir nedersettings: * vir die met {{sl|Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp}}, sien bv. [[Madeira, Limpopo]] en 100'e ander. * vir die met {{sl|Inligtingskas Nedersetting}}, sien bv. [[Mooketsi]] en 100'e ander. ::Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 17:58, 18 Mei 2020 (UTC) :::Hi help net asb. ek het "Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" gestig, maar het die woord <u>Module</u> 2x gekry. Jy het ook aanstuur korrek gedoen, maar na "Module:Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" wat ek geskrap het. Kan jy regmaak asb? --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:03, 18 Mei 2020 (UTC) :::: OK, ek is besig om [[:Kategorie:Bladsye met skripfoute]] dop te hou. Dit wys nog baie bladsye wat nie meer die Luafoute het nie. Ek sal môre weer kyk wanneer die kas verfris is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:05, 18 Mei 2020 (UTC) :::::Mooi man, ek sien jy het hom gewen! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:39, 22 Mei 2020 (UTC) Ek sien op [['t Zandt]] die volgende in die voorskou: Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_s" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_m" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_OW" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "onderafdelingtipe1" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "koördinaatwys" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_NS" (this message is shown only in preview).<br />ensovoorts...... Hoop dit help. Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:56, 19 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Rooiratel}} Gefix behalwe vir koördinaatwys wat ek nog moet inwerk. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 20 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Nedersetting == Hi Adriaan, ek ervaar 'n klein probleem hier. Dit reageer nie op duimdrukkeretiketposisie (links, regs of bokant) nie. Sien [[Rosso]] Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:33, 20 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Dankie dat jy dit onder my aandag gebring het. Dit behoort nou te werk. Bevestig asb? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:18, 20 Mei 2020 (UTC) == Beyerskloof Pinotage == Hi daar {{ping|K175}}, dankie vir jou kommentaar by die besprekingsblad van [[Pinotage]], ek was nie eers daarvan bewus nie; ek hou nie eintlik die Engelse pers dop nie (behalwe die van die VSA - [[Breitbart]], [[Townhall]], [[The Gateway Pundit]] ens). Ja, wat moet mens nou eintlik sê van die Kaapse Afrikaners? Hulle is (met respek) 'n ander spesie as ons Noordelike familie. (ek neem aan jy is van die Noorde?) Die gaping en verskille tussen ons word by die dag al hoe groter! (hulle al hoe minder trots op hul erfenis; verskonend-handwringend-jammer-ons-bestaan-vergewe -ons-tog-ons-sondes-en-veral-die-van-ons-voorvaders-; apaties en liberaal (watwou); ons [met reg], al hoe meer behoudend/konserwatief) Deesdae verkies ek eerder om te identifiseer as [[Boere|Boer]] en nie as [[Afrikaner]] nie. Laasgenoemde het ek met verloop van tyd begin beskou (oor die algemeen, nie as 'n reël nie; baie persone van die Noorde is ook maar net so; dink aan die Akademie wat al hoe meer progressief en liberaal word) as 'n tipe manteldraaier. Voorts wil dit voorkom asof die Kapenaars maar altyd hul brood aan albei kante gebotter wil hê en koers verander soos die wind waai. Met die hoogbloei en mag van die Afrikanerregering was hulle voor-in-die-koor, nou skaam hulle hulle (vir wat?), en hang al hoe meer die Amerikaanse vorm van "liberalisme" ('n hengse [[paradoks]]!), liberale skynheiligheid, voorskriftelike- en politieskorrekte onverdraagsaamheid en (met respek) kruiperigheid (derhalwe die nuut gemunte term, "Kruiperkaner") aan. Dankie vir jou gesprekvoering, en ekskuus as jy dalk 'n Kapenaar is, ek bedoel dit nie lelik nie, maar wil maar net die oop gesprek bevorder:) Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 13:49, 21 Mei 2020 (UTC) ::Skuus, ek het somtyds 'n groot smoel en die gewoonte om nie op my bek geval te wees nie.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 14:18, 21 Mei 2020 (UTC) == AW == :Hi {{ping|K175}}- hier volg my antwoord op jou vraag op die Soros gespreksblad: nee wat, dis 'n verlore saak, ek sien die man is nou kwansuis ''" 'n internasionale finansier, bestuurder van fondse en filantroop.'' En ''"[h]y wend [glo] sy fortuin aan om onder meer finansiële steun aan burgerregteorganisasies ... te verleen"'' (mmm ....ek wonder of hy [[Afriforum]] of [[Solidariteit]] steun, of ondersteun die swendelaar en skarminkel eerder vir organisasies soos NAMLBA ('''North American Man/Boy Love Association'''!!!), die linkse Southern Poverty Law Center en BLM? Gaan vind vir jouself uit). ::Die probleem met Wikipedia is dat dit nie werklik meer 'n ensiklopedie is nie (veral wat die Engelse en Duitse weergawes betref), maar amper funksioneer as 'n kwasi nuusbron vir linkse gesprekspunte en -propaganda. Daarom dink ek is dit beter om eerder nie artikels op die Afrikaanse Wikipedia oor aktuele kwessies te skryf nie, want die tirannieke links-polities-korrekte "thought police" gaan altyd die artikels wysig sodat linkse kwessies beklemtoon word en ultra-linkse (vandag staan linksheid vir kommunisme en kollektivisme, ''"boy, if you thought the leftist liberals of today were still of the classical liberal persuasion, you're in for a rude awakening!"'') moeilikheidmakers soos Soros verheerlik word. :::Ek hou my dan meer eerder by ensiklopediese onderwerpe en los maar die aktuele kwessies VAN NOU AF. Een ding wil ek net graag sê: mense is wakker, Wikipedia (BigBrother [BB]) moenie dink mense sien nie wat hulle doen nie. Het jy geweet dat toe die media op loop gaan met die Epstein storie, die linkse redakteurs van die Engelse Wikipedia, en seker die Duitse, Poolse en ander linkse weergawes ook, stilletjies, sonder dat hulle gedink het dat hulle uitgevang gaan word, enige verwysings op die Epstein blad na [[Bill Clinton]] verwyder het en op slinkse wyse probeer het om enige bande (indien daar ooit was, Potus Trump het nodeloos om te sê voor sy presidentskap in hoë kringe geloop, natuurlik sou hy vanweë sy status kontak met die pedofiel gehad het) van Potus Trump met Epstein te benadruk, '''terwyl Bill Clinton talle kere saam met Epstein (en daar bestaan oorvloedige dokumentêre bewyse daarvoor soos vlugpassasiers rekords, waarin Bill Clinton se naam herhaaldelik voorkom), eintlik is dit oop en bloot, kyk vir jouself) na sy "seks-eiland" toe is, maar ja, ek dink jy begin die prentjie te sien...? So, ek sê weer, dis 'n skande, vryheid van spraak is DOOD, geen teenspraak word geduld nie, en kritiese denke is ontoelaatbaar! Btw: die demokrate gaan die 2020 verkiesing probeer steel deur "cheat by mail" en "ballot harvesting", maar dit is 'n gesprek vir 'n ander dag. ::::Ek sou kon sê; dis 'n jammer dag vir vryheid van gedagtes en vryheid van die individue, maar kyk net hoe gaan dit! Ek is al gewoond aan die linkse agenda en om dit te probeer beveg; toegegee, 'n ensiklopedie is nie die forum daarvoor nie en derhalwe dat ek sê dat ek my voortaan sal toespits op ensiklopediese onderwerpe. Net om 'n vb. te gee: in die V.S.A. wil die linkse state en goewerneurs hul ekonomie (en die ekonomie oor die algemeen) sink ten einde Trump se kanse op herverkiesing te verswak, maar ook om die saak vir sosialisme te versterk. In S.A. dink die "regering" kwansuis nou dat hierdie die perfekte geleentheid is om kommunisme en sy boeties tirannie en totalitarisme te begin probeer afdwing; kort en saaklik; 'n hengse baklei lê voor vir mense wat hul vryheid hoog op prys stel. Natuurlik is die "endgame" 'n "entstof", en na wat ek verneem is dit nie sommer enige gewone entstof nie, en gaan jy gedwing word om ingeënt te word ...werklik, ek wil nou nie snaaks wees nie, maar dit voel soos die eindtye. En ek wil werklik nou hierdie kwessie afsluit, my boodskap aan spesifiek jou en ander wat bereid is om te luister is net dit; gaan jy vir ewig naïef en liggelowig soos 'n skaap rondloop en ignoreer wat om jou aangaan en alles klakkeloos aanvaar sonder enige bevraagtekening, en weier om te sien en die feit te aanvaar dat die fondamente van die westerse beskawing besig is om voor jou oë te verkrummel, of gaan jy die rooi pil neem en begin opstaan vir wat reg is en jou gereed maak vir die goeie geveg? Dis alleenlik jou keuse. Groete[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:03, 24 Mei 2020 (UTC) ::::: {{ping|K175}} Kyk dié - https://www.youtube.com/watch?v=bmA8rreTvm8 - wanneer jy tyd het, dis 'n moet! Groete [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:06, 24 Mei 2020 (UTC) == Conservapedia == Hi daar Adriaan, net een laaste ding, sou jy ooit belangstel om 'n ensiklopedie wat iets nader aan die waarheid gee te raadpleeg en nie so ooglopend links is nie, kan jy gerus ''Conservapedia'' (dis nou wel net in Engels, maar dis vryelik beskikbaar, en wag net vir mense om hul oë oop te maak) probeer, dit was my bron vir die oorspronklike Soros-artikel en werk byna net soos die linkse Wikipedia. Groete.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:27, 24 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Dankie vir die inligting. Ek is bewus van ''Conservapedia''. My rekening daar is lank gelede versper toe ek op 'n besprekingsbladsy 'n vraag gevra het wat as in kwader trou gevra, beskou is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) == Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland == Hi! [[Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland|This template]] was a very good idea. Great job! :D Cheers! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:23, 30 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Nadzik}} Dankie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:41, 15 November 2020 (UTC) :: [[Gebruiker:K175|K175]], you are welcome! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:58, 15 November 2020 (UTC) == Koppelvlakadministrateurs == Adriaan, kan jy asb vir ons 'n dokument oor bogenoemde skep, vertaal uit Engels? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:08, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Gebruiker:Elana Barker|Elana Barker]] blokkering == Hi K175, jy is nou besig om eensydige besluite te neem. Ons het 3 admins wat besluit het om Elana te blokkeer. Oesjaar, Dumbassman en Aliwal2012. Jy sal maar moet inval hierby, of dit eers volledig bespreek, nie net ontblok nie, asb! Ek weet dit maak seer, maar ons kan nie dat sy voortgaan om hierdie reëls te breek nie: * Daaglikse kopieregskending met foto's wat sy net as "verskaf" merk, [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Jakkie-Louw-683x1024.jpg soos hier] en [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Forum_Films_.png hier]. * swak rekenaarvertalings, oorskryf reeds-geplaasde artikels. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Koppelaar#Rekenaarvertaling Rekenaarvertaling] en [https://af.wikipedia.org/wiki/Gebruikerbespreking:Elana_Barker#Moet_asseblief_nie_bo-oor_ander_mense_se_werk_skryf_nie oorskrywing] * dra nie verwysings korrek oor van bron af nie. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Veranderings Solidariteit – Veranderings] * konflik met artikels oor haar werkgewer, bv. Solidariteit/ Afriforum. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking Blatante bemarking], [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking_2 Blatante bemarking_2], [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Maroela_Media&diff=prev&oldid=1994688&diffmode=source hier], [[Forum Films]] (reeds geskrap) Sy is al minstens 8x oor 15 maande gewaarsku (en reeds op en:wp geblok). Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:35, 16 Junie 2020 (UTC) : Moet ons as admins nie saam besluite soos dit nie maak nie? [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 15:46, 17 Junie 2020 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012|Dumbassman}} Jammer, ek was nie bewus van 'n bespreking nie. Ek het gedog Aliwal2012 se aksie was eensydig, en dis hoekom ek die versperring opgehef het. Gee asb. die skakel na die bespreking sodat ek kan sien wat gesê is? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:50, 17 Junie 2020 (UTC) ::: Daar was nie 'n spesifieke bespreking nie, maar ons 3 voel dieselfde. Wat ek vra is dat die admins dit saam bespreek in die toekoms sodat dit nie eensydig is nie. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 17:26, 17 Junie 2020 (UTC) :Stem saam met Dumbassman. Ek het ter inligting skakels na 'n paar gevalle hierbo gelys. --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:57, 18 Junie 2020 (UTC) == [[Wikipedia:Geselshoekie]] == Hallo K175, antwoord asseblief '''so gou as moontlik''' op die Geselshoekie: [[Wikipedia:Geselshoekie#Argiefskakels in sportartikels]] én [[Wikipedia:Geselshoekie#Stukkende sjablone]]. Die Afrikaanse Gemeenskap verwag graag jou antwoorde daar. Baie dankie! Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 15:45, 30 Junie 2020 (UTC) == Koördinaatwys-vordering == Adriaan, dankie, ek sien jy maak vordering met "Koördinaatwys"-probleem by nedersetting-artikels. Waardering daarvoor, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:58, 10 Julie 2020 (UTC) == Vraag == Hallo daar. Ek vertrou alles gaan goed. Ek sien [[Gebruiker:KabouterBot|KabouterBot]] is tans besig om artikels oor akteurs te skep. Is daar miskien 'n moontlikheid dat die robot geprogrammeer kan word om artikels oor [https://www.parliament.gov.za/group-details parlementslede] te skep? Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 09:54, 27 Julie 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Dit is moontlik. Die robot kort net 'n databasis om vanaf te werk. Vir die akteurs kyk hy na IMDb. [https://www.parliament.gov.za/group-details] lys vir elke LP 'n naam, 'n party, 'n provinsiale lys, en komitees. Dit is dalk genoeg om 'n klein saadjie oor elke LP te skryf. Maar dit sal dalk beter wees as daar aanvullende bronne is (bv. vir geboortedatums, ampstermyne, ens.) – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:05, 27 Julie 2020 (UTC) ::Kan ''People's Assembly'' miskien werk? Ek het vanoggend Werner Horn se artikel op die Engelse Wikipedia geskep ([[:en:Werner Horn (politician)]]). Ek het meestal net sy [https://www.pa.org.za/person/werner-horn/#experience profiel op People's Assembly] gebruik. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 15:36, 27 Julie 2020 (UTC) ::Wat ek ook gesien het, die parlemente van beide Namibië en Zimbabwe gee vir hul lede beter biografieë (Sien [https://www.parlzim.gov.zw/component/k2/hon-markham-allan-norman Allan Norman Markham (Zim)] en [https://www.parliament.na/index.php/national-assembly/members/all-members/1678-mostert-pieter-all Pieter Mostert (Nam)]. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 16:15, 27 Julie 2020 (UTC) ::: Ek sal ondersoek instel. Maar ek moet eintlik 'n lys maak van watter onderwerpe om volgende te dek, want ek wou eintlik outeurs en boeke ook nog doen. En die akteurs is nog ver van klaar af. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 27 Julie 2020 (UTC) == Vandalisme == Dankie dat jy daardie vandaal se vandalisme op my gebruikersblad teruggerol het. Ek waardeer! Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 13:03, 12 Augustus 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Geen probleem. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:20, 15 Augustus 2020 (UTC) == Nog kleurprobleme... == {{ping|K175}}, Adriaan, hier is nog van die taksobokse met kleurprobleme [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kategorie:Taxoboxes_with_the_error_color]. Jy het reeds 'n klomp gefieks, kan jy asb. hierna kyk? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 8 Oktober 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}} behalwe vir [[organisme]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:58, 8 November 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == {{ping|K175}}, Adriaan uit [https://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB] sien ek die volgende: ''Taxonomy templates with red-linked taxa‏‎ (9 230 → 21 792 lede)'' Wat beteken dit? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:48, 15 November 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} [[Gebruiker:KabouterBot]] is besig om taksonomiesjablone uit enwiki oor te dra (sien [[Spesiaal:Bydraes/KabouterBot]]). Dit is nodig vir {{ss|Outomatiese taksoboks}} wat dit baie makliker vir ons gaan maak om op groot skaal artikels oor taksons te skep sonder om elke keer die hele taksonboks hoef in te vul. Wanneer 'n taksonomiesjabloon geskep word en dit na taksons skakel wat nog nie artikels op ons wiki het nie, dan word daardie kategorie by die sjabloon gevoeg. Sien byvoorbeeld [[Sjabloon:Taksonomie/Cricosaurinae]]. Ek sal nou die kategorie hernoem en versteek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:52, 15 November 2020 (UTC) == Opskrif bo-aan inligtingskassies == Hi Adriaan! Ek merk 'n sjabloonprobleempie op by meeste artikels se inligtingskassies. Die hoofopskrif ("header") is nou links-gesentreer. Bv [[Wolkberg]] en [[Langjan-natuurreservaat]], ook [[Wolkberg-broodboom]]. Kan jy asb kyk daarna? Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:15, 18 November 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:19, 18 November 2020 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: Hi {{ping|K175}}! Ek het 'n sagtewareprobleem, ek soek jou hulp asb.! Jy kan my mail by gert.coetzee2010@gmail.com of my foonnr is 072 875 6693 as jy eerder wil bel.--[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:56, 6 Desember 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == Adriaan, kan jy asb help met Geboortes in XXX? Sien:[https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB&limit=500&offset=0] Ek verstaan nie presies wat daar gedoen moet word nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:11, 29 November 2020 (UTC) == Ontkiemingskompetisie is oop == Hi, die [[Wikipedia:Ontkiemingskompetisie/2020]] is nou oop. Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:14, 21 Desember 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} bedankt. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:45, 22 Desember 2020 (UTC) ::Kan jy asb. weer die "telbord" aan die rol kry soos verlede jaar? Dankie, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:50, 23 Desember 2020 (UTC) ::: {{ping|Aliwal2012}} uitgevoer. Geseënde Kersfees! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 18:49, 24 Desember 2020 (UTC) == Stefania Turkewich == Hello K 175, When you have time, could you take a look at this article: [[en: Stefania Turkewich]]? You have an interest in music, and Stefania was the first woman composer of classical music in Ukraine. As part of the Wiki Gap project and now the CEE Spring 2021 project, I've been trying to place articles about her into Wikipediaes other than English. I asked another of your editors a while back to take a look at it, but have had no response. If the article interests you, could you do a version for the Afrikaans Wikipedia? [[Gebruiker:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Gebruikerbespreking:Nicola Mitchell|kontak]]) 14:43, 2 April 2021 (UTC) == Kabouterbot == Adriaan, kyk asb na jou bot. Lyk dit heet nou elke siel op Wikipedia welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:47, 30 Julie 2021 (UTC) :Hi, K175. Ek het vir Kabouterbot versper omdat dit besig was om vir gebruikers wat nie eers op hierdie Wikipedia aktief is nie, te verwelkom. Maak asseblief jou robot reg sodat dit nie so wanfunksioneer nie en moenie die blokkade lig voordat jy die kode verander het/probleem opgelos het nie. Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 14:53, 30 Julie 2021 (UTC) == Et. al's... == Gaan jy al die Et Al's regmaak? Daar was net onder 100 laas week. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:46, 14 Augustus 2021 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ja, ek sal. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:48, 14 Augustus 2021 (UTC) == Sjabloon:Cite Journal en Cite Book == Hi Adriaan, is dit moontlik om die parameter "month" by hierdie 2 sjablone te voeg? Oesjaar het dit aangevra op die Geselshoekie. Groete! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:14, 12 Oktober 2021 (UTC) == Teleostei en [[Sjabloon:Taksonomie/Ariidae]] == {{ping|K175}}, jy verwys na Teleoste in jou sjablone. Ek vermoed dit moet [[Teleostei]] wees. Loer asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:03, 1 November 2021 (UTC) :Dieselfde met Sjabloon:Taksonomie/Maja (genus) en Crustacea waarna verwys word na Crustacean. == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 Januarie 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Have you voted in the UCoC enforcement guidelines ratification? == Hi! {{ping|User:K175}} The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]]. Please vote [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/391 here] Regards, [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 12:43, 11 Maart 2022 (UTC) == Hulp nodig met sjabloon/module dinge == Hallo K175, ek hoop dinge gaan goed met jou. Ek weet jy het nou minder tyd om op Wikipedia te spandeer, maar ek hoop jy kan my help met iets. Ek probeer om [[Sjabloon:Skoonmaak]] te verander om meer soos die Engelse wiki te lyk/werk. Ek sien op enwiki gebruik hulle die Ambox sjabloon (saam met 'n klomp verwante sjablone en modules). Ek sien jy het reeds hulle almal oorgedra na afwiki. Ek toets my veranderings hier : [[Gebruiker:Rooiratel/Toets]] Alles lyk soos ek dit wil hê, behalwe die tweede woord op die sjabloon. Dit sê "article" en nie "artikel" of "bladsy" nie. Dit het oorspronklik ook "This article" gesê, maar ek kon toe die "This" vertaal na "Hierdie". Ek het oorlas gesoek vir die bron van die "article" maar ek vind dit nêrens nie. Ek dog dit was sekerlik op [[Module:Message_box/configuration]], maar dit het toe nie gewerk nie. As jy so bietjie tyd kry, kan jy my asseblief hiermee help! Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:29, 3 Augustus 2022 (UTC) :lol, ek het dit in minder as 'n minuut gevind nadat ek vir jou 'n boodskap gelos het. XD - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:34, 3 Augustus 2022 (UTC) 89txqxz5lz3ss4hxr07r3yys070et8q 2517142 2517141 2022-08-03T09:34:53Z Rooiratel 90342 /* Hulp nodig met sjabloon/module dinge */ wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} == Sjabloon:Cite Book == Adriaan, jy het veranderinge aan die sjabloon aangebring. Ek weet nie of dit slegter of better is nie, my kennis is te beperk daarvan. Maar jy sal die verduideliking ooreenkomstig moet verander. Het jy reeds gedoen kon elk al 'n klomp van die foute reggemaak het. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:57, 5 Junie 2019 (UTC) == Seminaar en saadjies == Hallo K175- ek is beïndruk met jou opmerking op die Geselshoekie: onderwerp: simposium, dat dit baie makliker is om artikels te wysig as om nuwes te skep. Ek stem 100% saam! Dit is altans my mening dat die twee aktiwiteite onvergelykbaar is. Ek as buitestaander en Wikipedia leek kan definitief ook bevestig dat die Afrikaanse Wikipedia se standaard vir my as uiters professioneel en hoog voorkom. Ek kan nie sê dat ek reeds veel "een-lyn" artikels teëgekom het nie, maar dis in elk geval ook nie die ergste nie. Vir my gaan dit oor die omvang van die hele Afr. Wikipedia en aaneengeskakeldheid daarvan en tussen die onderwerpe en artikels onderling, asook die vermoë om inligting wat goed versorg is en professioneel saamgestel is daaruit te kry- en in die opsig oortref die Afr. Wikipedia mense se stoutste verwagtinge! 'n Kort artikel hier en daar of een met min vleis aan die been is nie die einde van die wêreld nie. Ek het al opgemerk dat baie Afrikaanse artikels - en van die wat ek self al geskryf het - (ek skryf artikels oor skrywers, literatuur [nuut en oud] en fokus veral op komponiste van klassieke musiek en na dese veral dirigente pianiste en violiste) beter versorg en aangebied word as baie van die op die Duitse en Nederlandse weergawes. Ek dink ook die Afr. Wikipedia beskik oor vele artikels waaroor die Nl Wikipedia nie beskik nie. Om net een onlangse vb. te noem, die artikel oor die dirigent [[Stephen Gunzenhauser]]. Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 16:02, 31 Julie 2019 (UTC) == [[Sjabloon:Taksonbalk]] == Hallo Adriaan, {{sl|Taksonbalk}} lyk baie nuttig in biologie-artikels, net soos die algemene {{sl|Normdata}}. Dalk 'n nuwe taak vir jou bot? Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 12:36, 21 Augustus 2019 (UTC) : {{ping|SpesBona}} ek sal hierna kyk. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:05, 28 Augustus 2019 (UTC) == Plasing van Pianiste in [[:Kategorie:Pianiste]]. == Hallo jong, ek het net gewonder of jy dalk sal kan help met die skep van aparte pianistiese kategorieë, bv. [[:Kategorie: Franse pianiste]] ens. wat nie op die hoofblad van die kategorie vir Pianiste verskyn nie. Al die artikels oor pianiste is nou saamgebondel in die bg. enkele hoofkategorie behalwe vir die paar enkele kategorieë wat handel oor pianiste wat van spesifieke lande afkomstig is en wat daar wel is, soos bv. [Kategorie: Britse pianiste] ens. Dit sal baie help om die bladsy op te kikker en netjieser en ordelik te laat lyk. Jy het ook gehelp daarmee by die dirigente as ek reg onthou. Ek weet jy is ook baie besig en het ander dinge om aan aandag te gee ook maar sal dit baie waardeer; en bedank jou by voorbaat opreg:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:01, 13 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Geen probleem, dit is nie 'n groot taak nie, dus loer ek gou. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 15:26, 13 September 2019 (UTC) :: Dankie![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:28, 13 September 2019 (UTC) ::: {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 16:36, 13 September 2019 (UTC) == [[:Kategorie:Violiste]] == Goeiedag jong{{ping|K175}}, jy kan nie dalk asseblief dieselfde doen met die violiste nie? As ek kon sou ek, maar ek glo nie ek is by magte daarby om Kategorieë te skep en te orden nie. :) Baie dankie! [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:10, 14 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:17, 14 September 2019 (UTC) Baie dankie :) ek waardeer![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 08:39, 15 September 2019 (UTC) == [[Gebruiker: Theodore Kusjar]] == Hallo jong, sal jy omgee om net die gebruikerblad uit te vee, ek weet nie waarom het dit nie outomaties gebeur nie. (die simpel Opera het "gecrash" toe is dit weer 'n tameletjie! om alles uit te sorteer- ek moet eintlik eerder BRAVE gebruik maar ou gewoontes is moeilik om af te leer:()Duisend dankies![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 20:24, 19 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:19, 20 September 2019 (UTC) -:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 06:42, 20 September 2019 (UTC) == Sjabloon Cite web == Hallo, Mr K, daar is nou in die Engelse "Template:Cite web" 'n nuwe parameter wat ek nog nie voorheen teengekom het nie en wat 'n rooi fout in die Afrikaans gee: url-status. Jy kan dit nie dalk fieks nie; ek wil nie aan modules krap nie. Baie dankie! Daar is twee goed: |url-status=live |url-status=dead [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 07:31, 8 Oktober 2019 (UTC) : {{uitgevoer}} Laat weet of dit nou reg vertoon, en of daar enige nuwe probleme ingekruip het. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 11:00, 9 Oktober 2019 (UTC) ::Dit lyk my dit gee nog steeds 'n rooi fout. Kyk bv. [[Abdoel Aziz al-Saoed|hier]] onder Verwysings. [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 12:32, 9 Oktober 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Kan jy help? <code>url-status</code> word [[Module:Citation/CS1/Configuration|hier]] as 'n sleutelwoord gedefinieer, tog skop {{ss|Cite web}} 'n fout uit wanneer 'n mens dit gebruik. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:23, 9 Oktober 2019 (UTC) :::: Volgens [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Cite_web#Using_%22archive-url%22_and_%22archive-date%22_(and_optionally_%22url-status%22)_for_webpages_that_have_been_archived hier], as jy <code>archive-url</code> gebruik, dan is die waarde van url-status "dead" by verstek. En die URL verwys dan na die argief URL. So dit lyk vir my mens moet nie <code>url-status=dead</code> gebruik as jy <code>archive-url</code> gebruik nie. Ek het dit getoets op die bladsy (Abdoel Aziz al-Saoed), en dit werk goed as jy die <code>url-status=dead</code> uit haal en die <code>archive-url</code> hou. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:26, 10 Oktober 2019 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Ampsbekleër‎ == Hi Adriaan, alias Mnr K, kan jy asb help met 'n foutjie in bg sjabloon? Dié keer is dit darem nie jou skuld nie!! Kyk voorbeeld by [[Ayanda Dlodlo]]. Sintaks dupliseer verkeerdelik die "Ampstermyn" (datums) onderaan die 2de "job". Die parameters is '''term_start2=xxx''' en '''term_end2=29 Mei 2019''' Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 18:41, 9 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:27, 9 Oktober 2019 (UTC) == Block == You'll want to do a range block for the IP you just blocked and remove talk page access, it's an extremely disruptive cross-wiki vandal. [[Gebruiker:Praxidicae|Praxidicae]] ([[Gebruikerbespreking:Praxidicae|kontak]]) 20:06, 10 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Praxidicae}} dankie - ek glo hierdie saak is aangespreek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:30, 15 November 2020 (UTC) == Wwikix...bespreking == Hi Adriaan, die probleem met [[Gebruiker:Wwikix]] is dat hy ontwrigtend optree, en dan ewe skuld ontken met: Ek maakt goeie kategorieë! Ek en Oesjaar het hom oor die laaste jaar eers mooi gevra, toe duidelike instruksies gegee, en later gewaarsku met blokkering of uiteindelike verbanning. Hy gaan direk na ons vriendelike instruksies aan om kategorieë wild en wakker rond te gooi soos dit hom pas, bv. "Kategorie:Sportakkommodasies in die Verenigde State van Amerika".... dis in die eerste plek swak Afrikaans en meer as die helfte van sy skeppings bly op die ou end rooi skakels. ('n Kategorie mag volgens protokol nie as 'n rooi skakel bestaan nie...dit het dan dringende onderhoud nodig). Jy en ons ander het nie tyd om sy wandade op te ruim nie, hy gaan soos 'n trekker aan! Ek gaan nie airtime koop net om hom heeltyd te volg en te korrigeer nie, dis absurd! Terloops...hy is op die Nederlandse wiki gesanksie in Des. 2016, sien [[:nl:Wikipedia:Arbitragecommissie/Zaken/Arbcomuitspraak W(w)ikix]] Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:57, 20 November 2019 (UTC) :Ek gooi nie wild en wakker kategorieë rond nie en my skeppings bly nie op die end rooi skakels nie. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:06, 20 November 2019 (UTC) :Volgens [[Gebou]] is ''sportakkommodasie'' 'n Afrikaans woord. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:13, 20 November 2019 (UTC) ;Nota: Dis onwaar, niks van dit staan by [[Gebou]] nie!--[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 10:36, 20 November 2019 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012}} Dankie, ek neem kennis, maar ek voel tog hy tree in goeder trou en grotendeels konstruktief op. Ek dink die vraag oor watter kategorieë gewens is, is soms subjektief en moet dalk meer bespreek word. Ons het lank laas op hierdie projek eintlik ons kategorieë noukeurig beplan en onderhou. Dit is dalk hoogtyd dat dit nou gebeur. Intussen is ek gelukkig daarmee dat [[Gebruiker:Wwikix]] aangaan. Ek is nie bang vir opruim nie; ek het immers 'n robot wat vinnig foute kan regstel. Ek is byvoorbeeld juis nou besig om al ons kategorieë wat verkeerdelik "volgens lande" in die titel het, te skuif na "volgens land". –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:09, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Wwikix}} Dalk moet jy meer oorleg pleeg met die gemeenskap voor jy kategoriewysigings ''en masse'' aanbring. Dan sal almal voel dat hulle by die uitbou van die projek betrek word. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:20, 20 November 2019 (UTC) :::: Hiedie gebruiker irriteer my grensloos... Van sy goed maak GEEN sin nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:26, 20 November 2019 (UTC) ::::: Baie kategoriewysigings is 'n verlengstuk of voortbou, byvoorbeeld [[:Kategorie:Turkse Grand Prix]], [[:Kategorie:Amerikaanse renjaers]], [[:Kategorie:Motorsport in die Verenigde State van Amerika]], en [[:Kategorie:Sportakkommodasies volgens land]]. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:29, 20 November 2019 (UTC) {{uitkeep}} {{ping|Oesjaar}} Wat stel jy voor? Ek voel blokkering gaan 'n bietjie te ver. Ons wil tog deelname uitnooi, of hoe? Dalk kan almal van ons 'n bietjie meer gereeld terugvoer gee oor mekaar se bydraes sodat almal weet waar hulle in die gemeenskap staan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:30, 20 November 2019 (UTC) :Wat Wwikix tans by die rugby-, sokker- en krieketkategorieë doen, maak myns insiens sin. As 'n mens vir hom sê, maak hierdie of daardie asseblief reg, doen hy dit. Ek verstaan, dat dit baie is en dus moeilik om dop te hou, maar as almal 'n bietjie kyk, werk dit. Ons het al vandalisme weens baie wysigings by ons onlangse wysigings misgeloop, maar na enkele dae is selfs dit teruggerol. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 10:45, 20 November 2019 (UTC) ::Ek stem saam. Wat sal help is as [[Gebruiker:Wwikix]] kan begin om toeliggender wysigingsopsommings kan gebruik, byvoorbeeld in plaas van "kat", eerder "Kategorie bygevoeg: <nowiki>[[Kategorie:Voorbeeldkategorie]]</nowiki>" en in plaas van "sjab", eerder "Sjabloon bygevoeg: <nowiki>[[Sjabloon:Broodkrummels]]</nowiki>". Dan is dit makliker om die wysigings na te gaan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:50, 20 November 2019 (UTC) :::Kategorieë soos [[:Kategorie:Russiese Grand Prix]] wou ek ook lankal gedoen het, maar ek is 'n bietjie lui. ;) Só 'n nuwe kattak is immers baie werk. Solank ander taalprojekte oor dieselfde kategorieë beskik, dink ek, is dit in die haak. Terloops, [[:de:Kategorie:Großer Preis von Russland]] lyk nie anders nie. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 11:00, 20 November 2019 (UTC) == KabouterBot == K175, as jy botveranderinge maak, wil jy aandag gee aan die sortering? [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 14:15, 20 November 2019 (UTC) : {{ping|Wwikix}} Ek loop die volgende instruksie wat van [https://phabricator.wikimedia.org/diffusion/PWBC/browse/master/pwb.py pwb.py] gebruik maak: <code>python3 pwb.py category move -from:"Ou titel" -to:"Nuwe titel"</code> Ongelukkig is hierdie instruksie blind vir sortering. Ek sal 'n skrip moet skryf om die sortering ook te doen. Tensy ek iets miskyk? {{ping|Rooiratel}} weet jy dalk? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 14:28, 20 November 2019 (UTC) ::Skuus dat ek intjip, maar die Afrikaanse Wikipedia is die enigste een wat kategorieë alfabeties sit (as dit is wat julle bedoel). Dit maak nie sin nie. HotCat steur hom ook nie aan sortering nie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:26, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Burgert Behr}} Jammer dat ek nou eers antwoord. Ek dink [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] het verwys na <nowiki>{{DEFAULTSORT:</nowiki>''Sortering''<nowiki>}}</nowiki> en <nowiki>[[Kategorie:</nowiki>''Kategorienaam''|''Sortering''<nowiki>]]</nowiki> eerder as die alfabetisering van kategorieë op 'n spesifieke bladsy. Ek het laasgenoemde benadering lank reeds gestaak na ek klagtes ontvang het. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:34, 15 November 2020 (UTC) == Tembisa == Sien [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Tembisa&diff=prev&oldid=2077225 jou wysiging hier]. Ek kan jou 'n brief gee [[Midrand]] het nog nie bestaan in 1957 nie. Miskien eerder "an area known as Halfway House, after its position between Pretoria and Johannesburg". Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 16:28, 21 November 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Die teks is uit die ooreenstemmende artikel in Engels vertaal. Stel jy dus voor ons verwys na die gebied as Halfway House omdat dit is hoe dit bekend gestaan het in 1957 toe Tembisa gestig is? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:09, 21 November 2019 (UTC) == Afkorting nie in naam. == Adriaan, ek sien jy het nou 'n paar artikel verander bv. M.E.R., P. K. le Roux ens. Ek is 'n bietjie verward, volgens watter reël tree jy op? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:35, 13 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Daar is geen rede hoekom name van persone afgekort moet word nie. Sien asb. [[Wikipedia:Titelriglyne#Afkortings]]. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:37, 13 Desember 2019 (UTC) :: {{ping|K175}} die riglyn sê "behalwe in gevalle waar die afkorting die enigste algemeen gebruikte vorm is", en ek dink in die geval van P. K. le Roux, is hy beter bekend as P. K. le Roux. Dit is dalk die beter titel in die geval. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:35, 13 Desember 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Dalk is ek verkeerd oor PK le Roux, maar in byvoorbeeld [https://city-press.news24.com/News/its-stealing-history-to-rename-vanderkloof-dam-after-mandela-says-ff-plus-20180510 hierdie nuusartikel] word sy volle name gebruik. Eers later word die afkorting PK gebruik, tesame met HF vir Hendrik Frensch (Verwoerd). –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:47, 13 Desember 2019 (UTC) == [[TAI/AgustaWestland T-129 ATAK]] == Adriaan, ek vertrou dit gaan goed. Ek het bogenoemde vanoggend geskep, sien nou boodskap dat daar nie bronne is nie sedert 2016! Help asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:31, 15 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}}. Sien later! –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:34, 15 Desember 2019 (UTC) == [[Lys van proteaspesies]] == Adriaan, voorspoed vir jou! Ek vertrou hierdie jaar gaan 'n groot Wiki jaar wees! Is daar enige moontlikheid dat jy met jou bot saadjies kan skep vir die proteaspesies, minimum net een sin en taksoboks met foto's waar moontlik? Hopenlik sal dit iemand motiveer om dit te groei! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:50, 2 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit kan gedoen word, maar ek dink eerder ons moet alle spesies op een slag aanpak. Ons kan die data op Wikidata kry en illustrasies op Commons. Dit kan dan 'n groot projek wees wat ons oor 'n paar jaar aanpak (soos die akteurs, maar net groter). – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 12:09, 2 Januarie 2020 (UTC) == Staak asb outomatiese verwelkoming! == Hi Adriaan! Sal jy asb jou outomatiese verwelkoming van nuwe gebruikers met Kabouterbot staak? Dit maak ons naam gat by onbekende mense wat niks met die Afrikaanse Wikipedia te doen wil hê nie!! Hier is 'n vars voorbeeld van wat ek bedoel: '''Skraplogboek''' 15:44 11 Januarie 2020 Aliwal2012 het bladsy Gebruikerbespreking:Repmeer geskrap ‎(Op versoek van gebruiker: inhoud was: "Verwijderd. Ik doe niks in het Afrikaans. Niet om gevraagd.") Dankie, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:56, 11 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Ek stem nie saam nie. Uit die derduisende wat outomaties verwelkom is, een of twee wat vra vir bladsyverwydering. Dit is myns insiens 'n teken dat die outomatiese verwelkoming 'n reusesukses is. Groete. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 02:17, 12 Januarie 2020 (UTC) ::{{ping|K175}} jammer maar ek stem saam met Aliwal. Dit skep duisende bladsye wat nooit gebruik word nie. Ander wikis waar ek nog nooit betrokke was nie, het party keer vir my 'n verwelkomingsbladsy geskep. En dit het my geïrriteer, maar ek het dit maar net geïgnoreer. Die wat vra vir 'n bladsyverwydering is seker woedend kwaad. As jy die kode kan verander sodat dit net 'n verwelkomingsbladsy skep vir die gebruikers wat tenminste een bydra na ons wiki maak, sal dit baie beter wees. Ek weet ek het dit in die verlede probeer regkry, maar ek kon ongelukkig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:43, 13 Januarie 2020 (UTC) :::Manne, verwelkoming van nuwe gebruikers is eintlik 'n Wikipedia beleid. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:46, 13 Januarie 2020 (UTC) :::: Wanneer 'n gebruiker ons projek besoek, dan word daar outomaties vir hom of haar 'n rekening geskep. Dit is onmoontlik om vooraf te weet of die persoon beplan om hier betrokke te wees, maar indien wel, dan bevat die verwelkomingsboodskap waardevolle inligting vir die persoon om aan die gang te kom. 'n Persoon se reaksie op die verwelkoming is buite enigiemand se beheer behalwe sy eie. Daar is niks wat van my kant verder hieraan gedoen kan word nie. Ek stel voor diegene met besware lug eerder hul kommentaar by Wikipedia of MediaWiki se IT-personeel, want dalk kan ons die outomatiese skep van gebruikers op ons projek afskakel. Ons sal dan die enigste projek na my kennis wees wat dit doen en dit is myns insiens definitief 'n stap in die verkeerde rigting. Groetjies. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 09:53, 13 Januarie 2020 (UTC) {{uitkeep}} Adriaan, sal jy asb. dringend iets aan [[Gebruikerbespreking:Repmeer]] se versoek doen? (Die bal is nou in jou blok!) --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 15:49, 13 Januarie 2020 (UTC) : Dit lyk my hy of sy het nou self die probleem opgelos. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:01, 13 Januarie 2020 (UTC) ::Wil jy nie vir Gebruiker:Unused (skakel liewer verwyder) welkom heet nie? Ek sien sy blad is leeg. :) [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 21:44, 13 Januarie 2020 (UTC) == [[Ashley Johnson]], aktrise == Adriaan, bogenoemde het 'n dubbel. Kan jy asb een skrap? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:38, 23 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} KabouterBot het per ongeluk 'n bestaande artikel oorgeskryf (en niemand het tot nou agtergekom nie). Ek sal wanneer ek tyd het kyk hoe dit gebeur het sodat dit nie weer gebeur nie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:05, 25 Januarie 2020 (UTC) == Phil Heemstra == Adriaan, kan jy dalk met jou speelgoed hier; * Coastal Fishes of Southern Africa. Phil & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 vernader na * Coastal Fishes of Southern Africa. [[Phil Heemstra|Phil]] & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 Ek het die verwysing baie gebruik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:28, 24 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit is moontlik, ek moet net hierby uitkom. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:11, 10 Februarie 2020 (UTC) == Wêreldklas-ensiklopedie == Beste K175, wat [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruikerbespreking%3AK175&type=revision&diff=2120957 hierdie wysiging] betref: hóé iets op 'n besprekingsblad gesê word, is blykbaar vir u belangriker as wát gesê word. Dit maak dit nie makliker om te help ’n Afrikaanse wêreldklas-ensiklopedie te skep nie (en dit is ook nie baie beleefd nie). Ek dink regtig dat elkeen wat op enige manier konstruktief tot die doel wil bydra, dit op 'n besprekingsblad in enige taal moet kan doen. Die belangrikste ding is dat ons mekaar verstaan. "Vertaling" met Google Translate moet onnodig wees. Met vriendelike groet, [[Gebruiker:Wutsje|Wutsje]] ([[Gebruikerbespreking:Wutsje|kontak]]) 15:41, 6 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Wutsje}} Ek neem kennis hiervan. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:23, 6 Februarie 2020 (UTC) == [[Sjabloon:Inligtingskas Persoon]] == Hi Adriaan, hier is nog honderde lyne rooi waarskuwings hier. Kan ons iets aan dit verbeter?, ek sal help vertaal as jy sê waar ek moet. Groete --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:02, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Op watter bladsye sien jy die waarskuwings? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:13, 13 Februarie 2020 (UTC) :: Hi, by [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Eduard_Willem_Bok&action=edit Eduard Willem Bok] gee twee rooi lyne in edit-modus, toe gaan ek na [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Inligtingskas_Persoon&action=edit Sjabloon:Inligtingskas_Persoon] en kry 34 "unknown parameters" --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: {{ping|Aliwal2012}} Ek het toekennings as 'n aanvaarde parameter vir {{ss|Inligtingskas Persoon}} aangeteken. Ek het ook die parameter noemenswaardige_werke bygevoeg, alhoewel ek voel dat dit eerder by {{ss|Inligtingskas Skrywer}} hoort, en dat die betrokke artikel eerder laasgenoemde sjabloon behoort te gebruik. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:18, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|K175}} dankie, sal weer kontroleer! --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:34, 13 Februarie 2020 (UTC) == terugrolle == Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:00, 16 Februarie 2020 (UTC) '''Echo''' :Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:33, 7 Maart 2020 (UTC) == Adjunk-premier van Namibia == Yes mnr, hoop dit gaan goed, verander tog dié artikel [[Adjunk-premier van Namibia]] se naam na [[Adjunk-premier van Namibië]]. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 08:47, 26 Maart 2020 (UTC) : {{ping|Dumbassman}} {{uitgevoer}} deur [[Gebruiker:Rooiratel]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:35, 16 Mei 2020 (UTC) == [[Kate Smith]] == Adriaan, die beskrywing wat jou artikel gee kom glad nie ooreen met die Engelse artikel nie. Kyk daarna asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:25, 16 April 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ons artikel benader haar noemenswaardigheid vanuit die oogpunt dat sy 'n aktriese was, terwyl die Engelse weergawe haar loopbaan as sangeres beklemtoon. Ongelukkig kan die robot die saadjies wat geskep word nie aanpas vir die nuanse van die hoogtepunte van enige persoon se loopbaan nie. Ek is bevrees hierdie tipe inligting sal handmatig deur 'n mens bygewerk moet word. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:37, 16 Mei 2020 (UTC) == Translation [[Isabelle de Charrière]] == Hello K175, Could you write / translate the article of Isabelle de Charrière (Q123386) for the AFwiki? That would be appreciated. [[Gebruiker:Boss-well63|Boss-well63]] ([[Gebruikerbespreking:Boss-well63|kontak]]) 16:56, 9 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Boss-well63}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:38, 10 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Coordinates e.a. == {{ping|K175}} Adriaan, jou veranderinge wat jy vanaand aan talle sjablone aangebring het, is besig om duisende artikels op te fok! Sien [[Kosterrivier]] (dit geld vir alle "riviere") asook [[Magwa-waterval]] as voorbeelde. Dis seker die grootse gemors wat ek nog op af:wp gesien het. Ek hoop jy het dit reeds raakgesien en het genoeg tyd om die foute reg te maak. Jy maak my nou kwaad! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:58, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:34, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer, wat het gebeur?! Waarskynlik omdat dinge soos die Afrikaanse Wikipedia naby aan my hart is en ek besig was (of is indien alles werk?) om artikels soos [[Amsterdam]] op ons voorblad te bring. Dit het natuurlik tot 'n groot skok gelei, toe ek sien hoe {{sl|Inligtingskas Nedersetting}} in daardie artikels al die rooi waarskuwings lewer. Dit lei nie tot nuwe motivering nie, maar eerder groot teleurstelling. Ek het mos baie moeite gedoen om Amsterdam uit drie tale te vertaal: Duits, Engels en Nederlands. Alles vir die bevordering van Afrikaans en die Afrikaanse Wikipedia. My doel is ook om Nederlandse lesers met 'n goeie Afrikaanse Wikipedia te trek, dus hou ek baie van kwaliteit bo kwantiteit. Die Nederlandse Wikipedia het baie artikels met min inhoud en ons sal hulle maklik met kwaliteit kan klop. Ons het 2018 in Kaapstad baie lekker gesels en ek onthou dit nog baie goed. Nou die uitbarsting, maar 14 dae later is ek weer terug. Ek kan julle en al die artikels wat ek alreeds uitgebrei het nie in die steek laat nie! Dus skryf ek weer hier en vra om verskoning! Maar net een versoek van my kant af: Praat met die ander voordat jy belangrike sjablone oorskryf of hou miskien 'n stemming daaroor. Andersins sal dit tot groot skokke kan lei. Ons kan hierdie beter bestuur as enige regering. Jy weet soos ek hoe al die mense wêreldwyd oor regerings kla wat te min met die bevolking praat. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:42, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Kleinrivierberge]] == Adriaan, sien bogenoemde. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:27, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Gefix. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) == Luafout in module == {{ping|K175}} Adriaan, sien "Luafout in Module:Location_map" byvoorbeeld in hierdie: [[Doringrivier]], [[Dorpsrivier]], [[Sandrivier (dubbelsinnig)|Sandrivier]], [[Wilgerivier]]. -- [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:21, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Gefix, jammer vir die ongerief. Kyk asb. of daar nog sulke gevalle is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) Dankie, ek sien nou weer lig! Daai was die riviere, nou nog vir nedersettings: * vir die met {{sl|Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp}}, sien bv. [[Madeira, Limpopo]] en 100'e ander. * vir die met {{sl|Inligtingskas Nedersetting}}, sien bv. [[Mooketsi]] en 100'e ander. ::Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 17:58, 18 Mei 2020 (UTC) :::Hi help net asb. ek het "Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" gestig, maar het die woord <u>Module</u> 2x gekry. Jy het ook aanstuur korrek gedoen, maar na "Module:Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" wat ek geskrap het. Kan jy regmaak asb? --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:03, 18 Mei 2020 (UTC) :::: OK, ek is besig om [[:Kategorie:Bladsye met skripfoute]] dop te hou. Dit wys nog baie bladsye wat nie meer die Luafoute het nie. Ek sal môre weer kyk wanneer die kas verfris is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:05, 18 Mei 2020 (UTC) :::::Mooi man, ek sien jy het hom gewen! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:39, 22 Mei 2020 (UTC) Ek sien op [['t Zandt]] die volgende in die voorskou: Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_s" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_m" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_OW" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "onderafdelingtipe1" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "koördinaatwys" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_NS" (this message is shown only in preview).<br />ensovoorts...... Hoop dit help. Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:56, 19 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Rooiratel}} Gefix behalwe vir koördinaatwys wat ek nog moet inwerk. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 20 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Nedersetting == Hi Adriaan, ek ervaar 'n klein probleem hier. Dit reageer nie op duimdrukkeretiketposisie (links, regs of bokant) nie. Sien [[Rosso]] Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:33, 20 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Dankie dat jy dit onder my aandag gebring het. Dit behoort nou te werk. Bevestig asb? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:18, 20 Mei 2020 (UTC) == Beyerskloof Pinotage == Hi daar {{ping|K175}}, dankie vir jou kommentaar by die besprekingsblad van [[Pinotage]], ek was nie eers daarvan bewus nie; ek hou nie eintlik die Engelse pers dop nie (behalwe die van die VSA - [[Breitbart]], [[Townhall]], [[The Gateway Pundit]] ens). Ja, wat moet mens nou eintlik sê van die Kaapse Afrikaners? Hulle is (met respek) 'n ander spesie as ons Noordelike familie. (ek neem aan jy is van die Noorde?) Die gaping en verskille tussen ons word by die dag al hoe groter! (hulle al hoe minder trots op hul erfenis; verskonend-handwringend-jammer-ons-bestaan-vergewe -ons-tog-ons-sondes-en-veral-die-van-ons-voorvaders-; apaties en liberaal (watwou); ons [met reg], al hoe meer behoudend/konserwatief) Deesdae verkies ek eerder om te identifiseer as [[Boere|Boer]] en nie as [[Afrikaner]] nie. Laasgenoemde het ek met verloop van tyd begin beskou (oor die algemeen, nie as 'n reël nie; baie persone van die Noorde is ook maar net so; dink aan die Akademie wat al hoe meer progressief en liberaal word) as 'n tipe manteldraaier. Voorts wil dit voorkom asof die Kapenaars maar altyd hul brood aan albei kante gebotter wil hê en koers verander soos die wind waai. Met die hoogbloei en mag van die Afrikanerregering was hulle voor-in-die-koor, nou skaam hulle hulle (vir wat?), en hang al hoe meer die Amerikaanse vorm van "liberalisme" ('n hengse [[paradoks]]!), liberale skynheiligheid, voorskriftelike- en politieskorrekte onverdraagsaamheid en (met respek) kruiperigheid (derhalwe die nuut gemunte term, "Kruiperkaner") aan. Dankie vir jou gesprekvoering, en ekskuus as jy dalk 'n Kapenaar is, ek bedoel dit nie lelik nie, maar wil maar net die oop gesprek bevorder:) Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 13:49, 21 Mei 2020 (UTC) ::Skuus, ek het somtyds 'n groot smoel en die gewoonte om nie op my bek geval te wees nie.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 14:18, 21 Mei 2020 (UTC) == AW == :Hi {{ping|K175}}- hier volg my antwoord op jou vraag op die Soros gespreksblad: nee wat, dis 'n verlore saak, ek sien die man is nou kwansuis ''" 'n internasionale finansier, bestuurder van fondse en filantroop.'' En ''"[h]y wend [glo] sy fortuin aan om onder meer finansiële steun aan burgerregteorganisasies ... te verleen"'' (mmm ....ek wonder of hy [[Afriforum]] of [[Solidariteit]] steun, of ondersteun die swendelaar en skarminkel eerder vir organisasies soos NAMLBA ('''North American Man/Boy Love Association'''!!!), die linkse Southern Poverty Law Center en BLM? Gaan vind vir jouself uit). ::Die probleem met Wikipedia is dat dit nie werklik meer 'n ensiklopedie is nie (veral wat die Engelse en Duitse weergawes betref), maar amper funksioneer as 'n kwasi nuusbron vir linkse gesprekspunte en -propaganda. Daarom dink ek is dit beter om eerder nie artikels op die Afrikaanse Wikipedia oor aktuele kwessies te skryf nie, want die tirannieke links-polities-korrekte "thought police" gaan altyd die artikels wysig sodat linkse kwessies beklemtoon word en ultra-linkse (vandag staan linksheid vir kommunisme en kollektivisme, ''"boy, if you thought the leftist liberals of today were still of the classical liberal persuasion, you're in for a rude awakening!"'') moeilikheidmakers soos Soros verheerlik word. :::Ek hou my dan meer eerder by ensiklopediese onderwerpe en los maar die aktuele kwessies VAN NOU AF. Een ding wil ek net graag sê: mense is wakker, Wikipedia (BigBrother [BB]) moenie dink mense sien nie wat hulle doen nie. Het jy geweet dat toe die media op loop gaan met die Epstein storie, die linkse redakteurs van die Engelse Wikipedia, en seker die Duitse, Poolse en ander linkse weergawes ook, stilletjies, sonder dat hulle gedink het dat hulle uitgevang gaan word, enige verwysings op die Epstein blad na [[Bill Clinton]] verwyder het en op slinkse wyse probeer het om enige bande (indien daar ooit was, Potus Trump het nodeloos om te sê voor sy presidentskap in hoë kringe geloop, natuurlik sou hy vanweë sy status kontak met die pedofiel gehad het) van Potus Trump met Epstein te benadruk, '''terwyl Bill Clinton talle kere saam met Epstein (en daar bestaan oorvloedige dokumentêre bewyse daarvoor soos vlugpassasiers rekords, waarin Bill Clinton se naam herhaaldelik voorkom), eintlik is dit oop en bloot, kyk vir jouself) na sy "seks-eiland" toe is, maar ja, ek dink jy begin die prentjie te sien...? So, ek sê weer, dis 'n skande, vryheid van spraak is DOOD, geen teenspraak word geduld nie, en kritiese denke is ontoelaatbaar! Btw: die demokrate gaan die 2020 verkiesing probeer steel deur "cheat by mail" en "ballot harvesting", maar dit is 'n gesprek vir 'n ander dag. ::::Ek sou kon sê; dis 'n jammer dag vir vryheid van gedagtes en vryheid van die individue, maar kyk net hoe gaan dit! Ek is al gewoond aan die linkse agenda en om dit te probeer beveg; toegegee, 'n ensiklopedie is nie die forum daarvoor nie en derhalwe dat ek sê dat ek my voortaan sal toespits op ensiklopediese onderwerpe. Net om 'n vb. te gee: in die V.S.A. wil die linkse state en goewerneurs hul ekonomie (en die ekonomie oor die algemeen) sink ten einde Trump se kanse op herverkiesing te verswak, maar ook om die saak vir sosialisme te versterk. In S.A. dink die "regering" kwansuis nou dat hierdie die perfekte geleentheid is om kommunisme en sy boeties tirannie en totalitarisme te begin probeer afdwing; kort en saaklik; 'n hengse baklei lê voor vir mense wat hul vryheid hoog op prys stel. Natuurlik is die "endgame" 'n "entstof", en na wat ek verneem is dit nie sommer enige gewone entstof nie, en gaan jy gedwing word om ingeënt te word ...werklik, ek wil nou nie snaaks wees nie, maar dit voel soos die eindtye. En ek wil werklik nou hierdie kwessie afsluit, my boodskap aan spesifiek jou en ander wat bereid is om te luister is net dit; gaan jy vir ewig naïef en liggelowig soos 'n skaap rondloop en ignoreer wat om jou aangaan en alles klakkeloos aanvaar sonder enige bevraagtekening, en weier om te sien en die feit te aanvaar dat die fondamente van die westerse beskawing besig is om voor jou oë te verkrummel, of gaan jy die rooi pil neem en begin opstaan vir wat reg is en jou gereed maak vir die goeie geveg? Dis alleenlik jou keuse. Groete[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:03, 24 Mei 2020 (UTC) ::::: {{ping|K175}} Kyk dié - https://www.youtube.com/watch?v=bmA8rreTvm8 - wanneer jy tyd het, dis 'n moet! Groete [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:06, 24 Mei 2020 (UTC) == Conservapedia == Hi daar Adriaan, net een laaste ding, sou jy ooit belangstel om 'n ensiklopedie wat iets nader aan die waarheid gee te raadpleeg en nie so ooglopend links is nie, kan jy gerus ''Conservapedia'' (dis nou wel net in Engels, maar dis vryelik beskikbaar, en wag net vir mense om hul oë oop te maak) probeer, dit was my bron vir die oorspronklike Soros-artikel en werk byna net soos die linkse Wikipedia. Groete.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:27, 24 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Dankie vir die inligting. Ek is bewus van ''Conservapedia''. My rekening daar is lank gelede versper toe ek op 'n besprekingsbladsy 'n vraag gevra het wat as in kwader trou gevra, beskou is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) == Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland == Hi! [[Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland|This template]] was a very good idea. Great job! :D Cheers! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:23, 30 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Nadzik}} Dankie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:41, 15 November 2020 (UTC) :: [[Gebruiker:K175|K175]], you are welcome! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:58, 15 November 2020 (UTC) == Koppelvlakadministrateurs == Adriaan, kan jy asb vir ons 'n dokument oor bogenoemde skep, vertaal uit Engels? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:08, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Gebruiker:Elana Barker|Elana Barker]] blokkering == Hi K175, jy is nou besig om eensydige besluite te neem. Ons het 3 admins wat besluit het om Elana te blokkeer. Oesjaar, Dumbassman en Aliwal2012. Jy sal maar moet inval hierby, of dit eers volledig bespreek, nie net ontblok nie, asb! Ek weet dit maak seer, maar ons kan nie dat sy voortgaan om hierdie reëls te breek nie: * Daaglikse kopieregskending met foto's wat sy net as "verskaf" merk, [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Jakkie-Louw-683x1024.jpg soos hier] en [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Forum_Films_.png hier]. * swak rekenaarvertalings, oorskryf reeds-geplaasde artikels. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Koppelaar#Rekenaarvertaling Rekenaarvertaling] en [https://af.wikipedia.org/wiki/Gebruikerbespreking:Elana_Barker#Moet_asseblief_nie_bo-oor_ander_mense_se_werk_skryf_nie oorskrywing] * dra nie verwysings korrek oor van bron af nie. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Veranderings Solidariteit – Veranderings] * konflik met artikels oor haar werkgewer, bv. Solidariteit/ Afriforum. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking Blatante bemarking], [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking_2 Blatante bemarking_2], [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Maroela_Media&diff=prev&oldid=1994688&diffmode=source hier], [[Forum Films]] (reeds geskrap) Sy is al minstens 8x oor 15 maande gewaarsku (en reeds op en:wp geblok). Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:35, 16 Junie 2020 (UTC) : Moet ons as admins nie saam besluite soos dit nie maak nie? [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 15:46, 17 Junie 2020 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012|Dumbassman}} Jammer, ek was nie bewus van 'n bespreking nie. Ek het gedog Aliwal2012 se aksie was eensydig, en dis hoekom ek die versperring opgehef het. Gee asb. die skakel na die bespreking sodat ek kan sien wat gesê is? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:50, 17 Junie 2020 (UTC) ::: Daar was nie 'n spesifieke bespreking nie, maar ons 3 voel dieselfde. Wat ek vra is dat die admins dit saam bespreek in die toekoms sodat dit nie eensydig is nie. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 17:26, 17 Junie 2020 (UTC) :Stem saam met Dumbassman. Ek het ter inligting skakels na 'n paar gevalle hierbo gelys. --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:57, 18 Junie 2020 (UTC) == [[Wikipedia:Geselshoekie]] == Hallo K175, antwoord asseblief '''so gou as moontlik''' op die Geselshoekie: [[Wikipedia:Geselshoekie#Argiefskakels in sportartikels]] én [[Wikipedia:Geselshoekie#Stukkende sjablone]]. Die Afrikaanse Gemeenskap verwag graag jou antwoorde daar. Baie dankie! Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 15:45, 30 Junie 2020 (UTC) == Koördinaatwys-vordering == Adriaan, dankie, ek sien jy maak vordering met "Koördinaatwys"-probleem by nedersetting-artikels. Waardering daarvoor, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:58, 10 Julie 2020 (UTC) == Vraag == Hallo daar. Ek vertrou alles gaan goed. Ek sien [[Gebruiker:KabouterBot|KabouterBot]] is tans besig om artikels oor akteurs te skep. Is daar miskien 'n moontlikheid dat die robot geprogrammeer kan word om artikels oor [https://www.parliament.gov.za/group-details parlementslede] te skep? Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 09:54, 27 Julie 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Dit is moontlik. Die robot kort net 'n databasis om vanaf te werk. Vir die akteurs kyk hy na IMDb. [https://www.parliament.gov.za/group-details] lys vir elke LP 'n naam, 'n party, 'n provinsiale lys, en komitees. Dit is dalk genoeg om 'n klein saadjie oor elke LP te skryf. Maar dit sal dalk beter wees as daar aanvullende bronne is (bv. vir geboortedatums, ampstermyne, ens.) – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:05, 27 Julie 2020 (UTC) ::Kan ''People's Assembly'' miskien werk? Ek het vanoggend Werner Horn se artikel op die Engelse Wikipedia geskep ([[:en:Werner Horn (politician)]]). Ek het meestal net sy [https://www.pa.org.za/person/werner-horn/#experience profiel op People's Assembly] gebruik. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 15:36, 27 Julie 2020 (UTC) ::Wat ek ook gesien het, die parlemente van beide Namibië en Zimbabwe gee vir hul lede beter biografieë (Sien [https://www.parlzim.gov.zw/component/k2/hon-markham-allan-norman Allan Norman Markham (Zim)] en [https://www.parliament.na/index.php/national-assembly/members/all-members/1678-mostert-pieter-all Pieter Mostert (Nam)]. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 16:15, 27 Julie 2020 (UTC) ::: Ek sal ondersoek instel. Maar ek moet eintlik 'n lys maak van watter onderwerpe om volgende te dek, want ek wou eintlik outeurs en boeke ook nog doen. En die akteurs is nog ver van klaar af. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 27 Julie 2020 (UTC) == Vandalisme == Dankie dat jy daardie vandaal se vandalisme op my gebruikersblad teruggerol het. Ek waardeer! Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 13:03, 12 Augustus 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Geen probleem. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:20, 15 Augustus 2020 (UTC) == Nog kleurprobleme... == {{ping|K175}}, Adriaan, hier is nog van die taksobokse met kleurprobleme [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kategorie:Taxoboxes_with_the_error_color]. Jy het reeds 'n klomp gefieks, kan jy asb. hierna kyk? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 8 Oktober 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}} behalwe vir [[organisme]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:58, 8 November 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == {{ping|K175}}, Adriaan uit [https://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB] sien ek die volgende: ''Taxonomy templates with red-linked taxa‏‎ (9 230 → 21 792 lede)'' Wat beteken dit? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:48, 15 November 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} [[Gebruiker:KabouterBot]] is besig om taksonomiesjablone uit enwiki oor te dra (sien [[Spesiaal:Bydraes/KabouterBot]]). Dit is nodig vir {{ss|Outomatiese taksoboks}} wat dit baie makliker vir ons gaan maak om op groot skaal artikels oor taksons te skep sonder om elke keer die hele taksonboks hoef in te vul. Wanneer 'n taksonomiesjabloon geskep word en dit na taksons skakel wat nog nie artikels op ons wiki het nie, dan word daardie kategorie by die sjabloon gevoeg. Sien byvoorbeeld [[Sjabloon:Taksonomie/Cricosaurinae]]. Ek sal nou die kategorie hernoem en versteek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:52, 15 November 2020 (UTC) == Opskrif bo-aan inligtingskassies == Hi Adriaan! Ek merk 'n sjabloonprobleempie op by meeste artikels se inligtingskassies. Die hoofopskrif ("header") is nou links-gesentreer. Bv [[Wolkberg]] en [[Langjan-natuurreservaat]], ook [[Wolkberg-broodboom]]. Kan jy asb kyk daarna? Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:15, 18 November 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:19, 18 November 2020 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: Hi {{ping|K175}}! Ek het 'n sagtewareprobleem, ek soek jou hulp asb.! Jy kan my mail by gert.coetzee2010@gmail.com of my foonnr is 072 875 6693 as jy eerder wil bel.--[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:56, 6 Desember 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == Adriaan, kan jy asb help met Geboortes in XXX? Sien:[https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB&limit=500&offset=0] Ek verstaan nie presies wat daar gedoen moet word nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:11, 29 November 2020 (UTC) == Ontkiemingskompetisie is oop == Hi, die [[Wikipedia:Ontkiemingskompetisie/2020]] is nou oop. Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:14, 21 Desember 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} bedankt. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:45, 22 Desember 2020 (UTC) ::Kan jy asb. weer die "telbord" aan die rol kry soos verlede jaar? Dankie, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:50, 23 Desember 2020 (UTC) ::: {{ping|Aliwal2012}} uitgevoer. Geseënde Kersfees! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 18:49, 24 Desember 2020 (UTC) == Stefania Turkewich == Hello K 175, When you have time, could you take a look at this article: [[en: Stefania Turkewich]]? You have an interest in music, and Stefania was the first woman composer of classical music in Ukraine. As part of the Wiki Gap project and now the CEE Spring 2021 project, I've been trying to place articles about her into Wikipediaes other than English. I asked another of your editors a while back to take a look at it, but have had no response. If the article interests you, could you do a version for the Afrikaans Wikipedia? [[Gebruiker:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Gebruikerbespreking:Nicola Mitchell|kontak]]) 14:43, 2 April 2021 (UTC) == Kabouterbot == Adriaan, kyk asb na jou bot. Lyk dit heet nou elke siel op Wikipedia welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:47, 30 Julie 2021 (UTC) :Hi, K175. Ek het vir Kabouterbot versper omdat dit besig was om vir gebruikers wat nie eers op hierdie Wikipedia aktief is nie, te verwelkom. Maak asseblief jou robot reg sodat dit nie so wanfunksioneer nie en moenie die blokkade lig voordat jy die kode verander het/probleem opgelos het nie. Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 14:53, 30 Julie 2021 (UTC) == Et. al's... == Gaan jy al die Et Al's regmaak? Daar was net onder 100 laas week. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:46, 14 Augustus 2021 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ja, ek sal. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:48, 14 Augustus 2021 (UTC) == Sjabloon:Cite Journal en Cite Book == Hi Adriaan, is dit moontlik om die parameter "month" by hierdie 2 sjablone te voeg? Oesjaar het dit aangevra op die Geselshoekie. Groete! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:14, 12 Oktober 2021 (UTC) == Teleostei en [[Sjabloon:Taksonomie/Ariidae]] == {{ping|K175}}, jy verwys na Teleoste in jou sjablone. Ek vermoed dit moet [[Teleostei]] wees. Loer asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:03, 1 November 2021 (UTC) :Dieselfde met Sjabloon:Taksonomie/Maja (genus) en Crustacea waarna verwys word na Crustacean. == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 Januarie 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Have you voted in the UCoC enforcement guidelines ratification? == Hi! {{ping|User:K175}} The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]]. Please vote [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/391 here] Regards, [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 12:43, 11 Maart 2022 (UTC) == Hulp nodig met sjabloon/module dinge == Hallo K175, ek hoop dinge gaan goed met jou. Ek weet jy het nou minder tyd om op Wikipedia te spandeer, maar ek hoop jy kan my help met iets. Ek probeer om [[Sjabloon:Skoonmaak]] te verander om meer soos die Engelse wiki te lyk/werk. Ek sien op enwiki gebruik hulle die Ambox sjabloon (saam met 'n klomp verwante sjablone en modules). Ek sien jy het reeds hulle almal oorgedra na afwiki. Ek toets my veranderings hier : [[Gebruiker:Rooiratel/Toets]] Alles lyk soos ek dit wil hê, behalwe die tweede woord op die sjabloon. Dit sê "article" en nie "artikel" of "bladsy" nie. Dit het oorspronklik ook "This article" gesê, maar ek kon toe die "This" vertaal na "Hierdie". Ek het oorlas gesoek vir die bron van die "article" maar ek vind dit nêrens nie. Ek dog dit was sekerlik op [[Module:Message_box/configuration]], maar dit het toe nie gewerk nie. As jy so bietjie tyd kry, kan jy my asseblief hiermee help! Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:29, 3 Augustus 2022 (UTC) :lol, ek het dit in minder as 'n minuut gevind nadat ek vir jou 'n boodskap gelos het. XD Dit was toe op [[Module:Boodskapraam/konfigurasie]] - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:34, 3 Augustus 2022 (UTC) s14uyne4zk7ahpfwm8hyip38pxgzyac 2517200 2517142 2022-08-03T11:25:50Z Rooiratel 90342 /* Hulp nodig met sjabloon/module dinge */ nocat wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} == Sjabloon:Cite Book == Adriaan, jy het veranderinge aan die sjabloon aangebring. Ek weet nie of dit slegter of better is nie, my kennis is te beperk daarvan. Maar jy sal die verduideliking ooreenkomstig moet verander. Het jy reeds gedoen kon elk al 'n klomp van die foute reggemaak het. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:57, 5 Junie 2019 (UTC) == Seminaar en saadjies == Hallo K175- ek is beïndruk met jou opmerking op die Geselshoekie: onderwerp: simposium, dat dit baie makliker is om artikels te wysig as om nuwes te skep. Ek stem 100% saam! Dit is altans my mening dat die twee aktiwiteite onvergelykbaar is. Ek as buitestaander en Wikipedia leek kan definitief ook bevestig dat die Afrikaanse Wikipedia se standaard vir my as uiters professioneel en hoog voorkom. Ek kan nie sê dat ek reeds veel "een-lyn" artikels teëgekom het nie, maar dis in elk geval ook nie die ergste nie. Vir my gaan dit oor die omvang van die hele Afr. Wikipedia en aaneengeskakeldheid daarvan en tussen die onderwerpe en artikels onderling, asook die vermoë om inligting wat goed versorg is en professioneel saamgestel is daaruit te kry- en in die opsig oortref die Afr. Wikipedia mense se stoutste verwagtinge! 'n Kort artikel hier en daar of een met min vleis aan die been is nie die einde van die wêreld nie. Ek het al opgemerk dat baie Afrikaanse artikels - en van die wat ek self al geskryf het - (ek skryf artikels oor skrywers, literatuur [nuut en oud] en fokus veral op komponiste van klassieke musiek en na dese veral dirigente pianiste en violiste) beter versorg en aangebied word as baie van die op die Duitse en Nederlandse weergawes. Ek dink ook die Afr. Wikipedia beskik oor vele artikels waaroor die Nl Wikipedia nie beskik nie. Om net een onlangse vb. te noem, die artikel oor die dirigent [[Stephen Gunzenhauser]]. Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 16:02, 31 Julie 2019 (UTC) == [[Sjabloon:Taksonbalk]] == Hallo Adriaan, {{sl|Taksonbalk}} lyk baie nuttig in biologie-artikels, net soos die algemene {{sl|Normdata}}. Dalk 'n nuwe taak vir jou bot? Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 12:36, 21 Augustus 2019 (UTC) : {{ping|SpesBona}} ek sal hierna kyk. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:05, 28 Augustus 2019 (UTC) == Plasing van Pianiste in [[:Kategorie:Pianiste]]. == Hallo jong, ek het net gewonder of jy dalk sal kan help met die skep van aparte pianistiese kategorieë, bv. [[:Kategorie: Franse pianiste]] ens. wat nie op die hoofblad van die kategorie vir Pianiste verskyn nie. Al die artikels oor pianiste is nou saamgebondel in die bg. enkele hoofkategorie behalwe vir die paar enkele kategorieë wat handel oor pianiste wat van spesifieke lande afkomstig is en wat daar wel is, soos bv. [Kategorie: Britse pianiste] ens. Dit sal baie help om die bladsy op te kikker en netjieser en ordelik te laat lyk. Jy het ook gehelp daarmee by die dirigente as ek reg onthou. Ek weet jy is ook baie besig en het ander dinge om aan aandag te gee ook maar sal dit baie waardeer; en bedank jou by voorbaat opreg:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:01, 13 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Geen probleem, dit is nie 'n groot taak nie, dus loer ek gou. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 15:26, 13 September 2019 (UTC) :: Dankie![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 15:28, 13 September 2019 (UTC) ::: {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 16:36, 13 September 2019 (UTC) == [[:Kategorie:Violiste]] == Goeiedag jong{{ping|K175}}, jy kan nie dalk asseblief dieselfde doen met die violiste nie? As ek kon sou ek, maar ek glo nie ek is by magte daarby om Kategorieë te skep en te orden nie. :) Baie dankie! [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:10, 14 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:17, 14 September 2019 (UTC) Baie dankie :) ek waardeer![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 08:39, 15 September 2019 (UTC) == [[Gebruiker: Theodore Kusjar]] == Hallo jong, sal jy omgee om net die gebruikerblad uit te vee, ek weet nie waarom het dit nie outomaties gebeur nie. (die simpel Opera het "gecrash" toe is dit weer 'n tameletjie! om alles uit te sorteer- ek moet eintlik eerder BRAVE gebruik maar ou gewoontes is moeilik om af te leer:()Duisend dankies![[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 20:24, 19 September 2019 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:19, 20 September 2019 (UTC) -:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 06:42, 20 September 2019 (UTC) == Sjabloon Cite web == Hallo, Mr K, daar is nou in die Engelse "Template:Cite web" 'n nuwe parameter wat ek nog nie voorheen teengekom het nie en wat 'n rooi fout in die Afrikaans gee: url-status. Jy kan dit nie dalk fieks nie; ek wil nie aan modules krap nie. Baie dankie! Daar is twee goed: |url-status=live |url-status=dead [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 07:31, 8 Oktober 2019 (UTC) : {{uitgevoer}} Laat weet of dit nou reg vertoon, en of daar enige nuwe probleme ingekruip het. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 11:00, 9 Oktober 2019 (UTC) ::Dit lyk my dit gee nog steeds 'n rooi fout. Kyk bv. [[Abdoel Aziz al-Saoed|hier]] onder Verwysings. [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="color:#26619C; font-family: Segoe Print">'''Burgert'''</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|(kontak)]] 12:32, 9 Oktober 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Kan jy help? <code>url-status</code> word [[Module:Citation/CS1/Configuration|hier]] as 'n sleutelwoord gedefinieer, tog skop {{ss|Cite web}} 'n fout uit wanneer 'n mens dit gebruik. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:23, 9 Oktober 2019 (UTC) :::: Volgens [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Cite_web#Using_%22archive-url%22_and_%22archive-date%22_(and_optionally_%22url-status%22)_for_webpages_that_have_been_archived hier], as jy <code>archive-url</code> gebruik, dan is die waarde van url-status "dead" by verstek. En die URL verwys dan na die argief URL. So dit lyk vir my mens moet nie <code>url-status=dead</code> gebruik as jy <code>archive-url</code> gebruik nie. Ek het dit getoets op die bladsy (Abdoel Aziz al-Saoed), en dit werk goed as jy die <code>url-status=dead</code> uit haal en die <code>archive-url</code> hou. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:26, 10 Oktober 2019 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Ampsbekleër‎ == Hi Adriaan, alias Mnr K, kan jy asb help met 'n foutjie in bg sjabloon? Dié keer is dit darem nie jou skuld nie!! Kyk voorbeeld by [[Ayanda Dlodlo]]. Sintaks dupliseer verkeerdelik die "Ampstermyn" (datums) onderaan die 2de "job". Die parameters is '''term_start2=xxx''' en '''term_end2=29 Mei 2019''' Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 18:41, 9 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|gesels&nbsp;met&nbsp;my]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 19:27, 9 Oktober 2019 (UTC) == Block == You'll want to do a range block for the IP you just blocked and remove talk page access, it's an extremely disruptive cross-wiki vandal. [[Gebruiker:Praxidicae|Praxidicae]] ([[Gebruikerbespreking:Praxidicae|kontak]]) 20:06, 10 Oktober 2019 (UTC) : {{ping|Praxidicae}} dankie - ek glo hierdie saak is aangespreek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:30, 15 November 2020 (UTC) == Wwikix...bespreking == Hi Adriaan, die probleem met [[Gebruiker:Wwikix]] is dat hy ontwrigtend optree, en dan ewe skuld ontken met: Ek maakt goeie kategorieë! Ek en Oesjaar het hom oor die laaste jaar eers mooi gevra, toe duidelike instruksies gegee, en later gewaarsku met blokkering of uiteindelike verbanning. Hy gaan direk na ons vriendelike instruksies aan om kategorieë wild en wakker rond te gooi soos dit hom pas, bv. "Kategorie:Sportakkommodasies in die Verenigde State van Amerika".... dis in die eerste plek swak Afrikaans en meer as die helfte van sy skeppings bly op die ou end rooi skakels. ('n Kategorie mag volgens protokol nie as 'n rooi skakel bestaan nie...dit het dan dringende onderhoud nodig). Jy en ons ander het nie tyd om sy wandade op te ruim nie, hy gaan soos 'n trekker aan! Ek gaan nie airtime koop net om hom heeltyd te volg en te korrigeer nie, dis absurd! Terloops...hy is op die Nederlandse wiki gesanksie in Des. 2016, sien [[:nl:Wikipedia:Arbitragecommissie/Zaken/Arbcomuitspraak W(w)ikix]] Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:57, 20 November 2019 (UTC) :Ek gooi nie wild en wakker kategorieë rond nie en my skeppings bly nie op die end rooi skakels nie. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:06, 20 November 2019 (UTC) :Volgens [[Gebou]] is ''sportakkommodasie'' 'n Afrikaans woord. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:13, 20 November 2019 (UTC) ;Nota: Dis onwaar, niks van dit staan by [[Gebou]] nie!--[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 10:36, 20 November 2019 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012}} Dankie, ek neem kennis, maar ek voel tog hy tree in goeder trou en grotendeels konstruktief op. Ek dink die vraag oor watter kategorieë gewens is, is soms subjektief en moet dalk meer bespreek word. Ons het lank laas op hierdie projek eintlik ons kategorieë noukeurig beplan en onderhou. Dit is dalk hoogtyd dat dit nou gebeur. Intussen is ek gelukkig daarmee dat [[Gebruiker:Wwikix]] aangaan. Ek is nie bang vir opruim nie; ek het immers 'n robot wat vinnig foute kan regstel. Ek is byvoorbeeld juis nou besig om al ons kategorieë wat verkeerdelik "volgens lande" in die titel het, te skuif na "volgens land". –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:09, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Wwikix}} Dalk moet jy meer oorleg pleeg met die gemeenskap voor jy kategoriewysigings ''en masse'' aanbring. Dan sal almal voel dat hulle by die uitbou van die projek betrek word. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:20, 20 November 2019 (UTC) :::: Hiedie gebruiker irriteer my grensloos... Van sy goed maak GEEN sin nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:26, 20 November 2019 (UTC) ::::: Baie kategoriewysigings is 'n verlengstuk of voortbou, byvoorbeeld [[:Kategorie:Turkse Grand Prix]], [[:Kategorie:Amerikaanse renjaers]], [[:Kategorie:Motorsport in die Verenigde State van Amerika]], en [[:Kategorie:Sportakkommodasies volgens land]]. [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 10:29, 20 November 2019 (UTC) {{uitkeep}} {{ping|Oesjaar}} Wat stel jy voor? Ek voel blokkering gaan 'n bietjie te ver. Ons wil tog deelname uitnooi, of hoe? Dalk kan almal van ons 'n bietjie meer gereeld terugvoer gee oor mekaar se bydraes sodat almal weet waar hulle in die gemeenskap staan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:30, 20 November 2019 (UTC) :Wat Wwikix tans by die rugby-, sokker- en krieketkategorieë doen, maak myns insiens sin. As 'n mens vir hom sê, maak hierdie of daardie asseblief reg, doen hy dit. Ek verstaan, dat dit baie is en dus moeilik om dop te hou, maar as almal 'n bietjie kyk, werk dit. Ons het al vandalisme weens baie wysigings by ons onlangse wysigings misgeloop, maar na enkele dae is selfs dit teruggerol. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 10:45, 20 November 2019 (UTC) ::Ek stem saam. Wat sal help is as [[Gebruiker:Wwikix]] kan begin om toeliggender wysigingsopsommings kan gebruik, byvoorbeeld in plaas van "kat", eerder "Kategorie bygevoeg: <nowiki>[[Kategorie:Voorbeeldkategorie]]</nowiki>" en in plaas van "sjab", eerder "Sjabloon bygevoeg: <nowiki>[[Sjabloon:Broodkrummels]]</nowiki>". Dan is dit makliker om die wysigings na te gaan. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 10:50, 20 November 2019 (UTC) :::Kategorieë soos [[:Kategorie:Russiese Grand Prix]] wou ek ook lankal gedoen het, maar ek is 'n bietjie lui. ;) Só 'n nuwe kattak is immers baie werk. Solank ander taalprojekte oor dieselfde kategorieë beskik, dink ek, is dit in die haak. Terloops, [[:de:Kategorie:Großer Preis von Russland]] lyk nie anders nie. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 11:00, 20 November 2019 (UTC) == KabouterBot == K175, as jy botveranderinge maak, wil jy aandag gee aan die sortering? [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] ([[Gebruikerbespreking:Wwikix|kontak]]) 14:15, 20 November 2019 (UTC) : {{ping|Wwikix}} Ek loop die volgende instruksie wat van [https://phabricator.wikimedia.org/diffusion/PWBC/browse/master/pwb.py pwb.py] gebruik maak: <code>python3 pwb.py category move -from:"Ou titel" -to:"Nuwe titel"</code> Ongelukkig is hierdie instruksie blind vir sortering. Ek sal 'n skrip moet skryf om die sortering ook te doen. Tensy ek iets miskyk? {{ping|Rooiratel}} weet jy dalk? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 14:28, 20 November 2019 (UTC) ::Skuus dat ek intjip, maar die Afrikaanse Wikipedia is die enigste een wat kategorieë alfabeties sit (as dit is wat julle bedoel). Dit maak nie sin nie. HotCat steur hom ook nie aan sortering nie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:26, 20 November 2019 (UTC) ::: {{ping|Burgert Behr}} Jammer dat ek nou eers antwoord. Ek dink [[Gebruiker:Wwikix|Wwikix]] het verwys na <nowiki>{{DEFAULTSORT:</nowiki>''Sortering''<nowiki>}}</nowiki> en <nowiki>[[Kategorie:</nowiki>''Kategorienaam''|''Sortering''<nowiki>]]</nowiki> eerder as die alfabetisering van kategorieë op 'n spesifieke bladsy. Ek het laasgenoemde benadering lank reeds gestaak na ek klagtes ontvang het. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:34, 15 November 2020 (UTC) == Tembisa == Sien [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Tembisa&diff=prev&oldid=2077225 jou wysiging hier]. Ek kan jou 'n brief gee [[Midrand]] het nog nie bestaan in 1957 nie. Miskien eerder "an area known as Halfway House, after its position between Pretoria and Johannesburg". Groete, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 16:28, 21 November 2019 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Die teks is uit die ooreenstemmende artikel in Engels vertaal. Stel jy dus voor ons verwys na die gebied as Halfway House omdat dit is hoe dit bekend gestaan het in 1957 toe Tembisa gestig is? –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 18:09, 21 November 2019 (UTC) == Afkorting nie in naam. == Adriaan, ek sien jy het nou 'n paar artikel verander bv. M.E.R., P. K. le Roux ens. Ek is 'n bietjie verward, volgens watter reël tree jy op? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:35, 13 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Daar is geen rede hoekom name van persone afgekort moet word nie. Sien asb. [[Wikipedia:Titelriglyne#Afkortings]]. –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 06:37, 13 Desember 2019 (UTC) :: {{ping|K175}} die riglyn sê "behalwe in gevalle waar die afkorting die enigste algemeen gebruikte vorm is", en ek dink in die geval van P. K. le Roux, is hy beter bekend as P. K. le Roux. Dit is dalk die beter titel in die geval. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:35, 13 Desember 2019 (UTC) ::: {{ping|Rooiratel}} Dalk is ek verkeerd oor PK le Roux, maar in byvoorbeeld [https://city-press.news24.com/News/its-stealing-history-to-rename-vanderkloof-dam-after-mandela-says-ff-plus-20180510 hierdie nuusartikel] word sy volle name gebruik. Eers later word die afkorting PK gebruik, tesame met HF vir Hendrik Frensch (Verwoerd). –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:47, 13 Desember 2019 (UTC) == [[TAI/AgustaWestland T-129 ATAK]] == Adriaan, ek vertrou dit gaan goed. Ek het bogenoemde vanoggend geskep, sien nou boodskap dat daar nie bronne is nie sedert 2016! Help asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:31, 15 Desember 2019 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}}. Sien later! –&nbsp;[[Gebruiker:K175|K175]]&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|klets]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|my&nbsp;bydraes]]) 08:34, 15 Desember 2019 (UTC) == [[Lys van proteaspesies]] == Adriaan, voorspoed vir jou! Ek vertrou hierdie jaar gaan 'n groot Wiki jaar wees! Is daar enige moontlikheid dat jy met jou bot saadjies kan skep vir die proteaspesies, minimum net een sin en taksoboks met foto's waar moontlik? Hopenlik sal dit iemand motiveer om dit te groei! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:50, 2 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit kan gedoen word, maar ek dink eerder ons moet alle spesies op een slag aanpak. Ons kan die data op Wikidata kry en illustrasies op Commons. Dit kan dan 'n groot projek wees wat ons oor 'n paar jaar aanpak (soos die akteurs, maar net groter). – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 12:09, 2 Januarie 2020 (UTC) == Staak asb outomatiese verwelkoming! == Hi Adriaan! Sal jy asb jou outomatiese verwelkoming van nuwe gebruikers met Kabouterbot staak? Dit maak ons naam gat by onbekende mense wat niks met die Afrikaanse Wikipedia te doen wil hê nie!! Hier is 'n vars voorbeeld van wat ek bedoel: '''Skraplogboek''' 15:44 11 Januarie 2020 Aliwal2012 het bladsy Gebruikerbespreking:Repmeer geskrap ‎(Op versoek van gebruiker: inhoud was: "Verwijderd. Ik doe niks in het Afrikaans. Niet om gevraagd.") Dankie, --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:56, 11 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Ek stem nie saam nie. Uit die derduisende wat outomaties verwelkom is, een of twee wat vra vir bladsyverwydering. Dit is myns insiens 'n teken dat die outomatiese verwelkoming 'n reusesukses is. Groete. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 02:17, 12 Januarie 2020 (UTC) ::{{ping|K175}} jammer maar ek stem saam met Aliwal. Dit skep duisende bladsye wat nooit gebruik word nie. Ander wikis waar ek nog nooit betrokke was nie, het party keer vir my 'n verwelkomingsbladsy geskep. En dit het my geïrriteer, maar ek het dit maar net geïgnoreer. Die wat vra vir 'n bladsyverwydering is seker woedend kwaad. As jy die kode kan verander sodat dit net 'n verwelkomingsbladsy skep vir die gebruikers wat tenminste een bydra na ons wiki maak, sal dit baie beter wees. Ek weet ek het dit in die verlede probeer regkry, maar ek kon ongelukkig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:43, 13 Januarie 2020 (UTC) :::Manne, verwelkoming van nuwe gebruikers is eintlik 'n Wikipedia beleid. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:46, 13 Januarie 2020 (UTC) :::: Wanneer 'n gebruiker ons projek besoek, dan word daar outomaties vir hom of haar 'n rekening geskep. Dit is onmoontlik om vooraf te weet of die persoon beplan om hier betrokke te wees, maar indien wel, dan bevat die verwelkomingsboodskap waardevolle inligting vir die persoon om aan die gang te kom. 'n Persoon se reaksie op die verwelkoming is buite enigiemand se beheer behalwe sy eie. Daar is niks wat van my kant verder hieraan gedoen kan word nie. Ek stel voor diegene met besware lug eerder hul kommentaar by Wikipedia of MediaWiki se IT-personeel, want dalk kan ons die outomatiese skep van gebruikers op ons projek afskakel. Ons sal dan die enigste projek na my kennis wees wat dit doen en dit is myns insiens definitief 'n stap in die verkeerde rigting. Groetjies. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 09:53, 13 Januarie 2020 (UTC) {{uitkeep}} Adriaan, sal jy asb. dringend iets aan [[Gebruikerbespreking:Repmeer]] se versoek doen? (Die bal is nou in jou blok!) --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 15:49, 13 Januarie 2020 (UTC) : Dit lyk my hy of sy het nou self die probleem opgelos. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:01, 13 Januarie 2020 (UTC) ::Wil jy nie vir Gebruiker:Unused (skakel liewer verwyder) welkom heet nie? Ek sien sy blad is leeg. :) [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 21:44, 13 Januarie 2020 (UTC) == [[Ashley Johnson]], aktrise == Adriaan, bogenoemde het 'n dubbel. Kan jy asb een skrap? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 14:38, 23 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} KabouterBot het per ongeluk 'n bestaande artikel oorgeskryf (en niemand het tot nou agtergekom nie). Ek sal wanneer ek tyd het kyk hoe dit gebeur het sodat dit nie weer gebeur nie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:05, 25 Januarie 2020 (UTC) == Phil Heemstra == Adriaan, kan jy dalk met jou speelgoed hier; * Coastal Fishes of Southern Africa. Phil & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 vernader na * Coastal Fishes of Southern Africa. [[Phil Heemstra|Phil]] & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7 Ek het die verwysing baie gebruik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:28, 24 Januarie 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Dit is moontlik, ek moet net hierby uitkom. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:11, 10 Februarie 2020 (UTC) == Wêreldklas-ensiklopedie == Beste K175, wat [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruikerbespreking%3AK175&type=revision&diff=2120957 hierdie wysiging] betref: hóé iets op 'n besprekingsblad gesê word, is blykbaar vir u belangriker as wát gesê word. Dit maak dit nie makliker om te help ’n Afrikaanse wêreldklas-ensiklopedie te skep nie (en dit is ook nie baie beleefd nie). Ek dink regtig dat elkeen wat op enige manier konstruktief tot die doel wil bydra, dit op 'n besprekingsblad in enige taal moet kan doen. Die belangrikste ding is dat ons mekaar verstaan. "Vertaling" met Google Translate moet onnodig wees. Met vriendelike groet, [[Gebruiker:Wutsje|Wutsje]] ([[Gebruikerbespreking:Wutsje|kontak]]) 15:41, 6 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Wutsje}} Ek neem kennis hiervan. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:23, 6 Februarie 2020 (UTC) == [[Sjabloon:Inligtingskas Persoon]] == Hi Adriaan, hier is nog honderde lyne rooi waarskuwings hier. Kan ons iets aan dit verbeter?, ek sal help vertaal as jy sê waar ek moet. Groete --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:02, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Op watter bladsye sien jy die waarskuwings? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:13, 13 Februarie 2020 (UTC) :: Hi, by [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Eduard_Willem_Bok&action=edit Eduard Willem Bok] gee twee rooi lyne in edit-modus, toe gaan ek na [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Inligtingskas_Persoon&action=edit Sjabloon:Inligtingskas_Persoon] en kry 34 "unknown parameters" --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: {{ping|Aliwal2012}} Ek het toekennings as 'n aanvaarde parameter vir {{ss|Inligtingskas Persoon}} aangeteken. Ek het ook die parameter noemenswaardige_werke bygevoeg, alhoewel ek voel dat dit eerder by {{ss|Inligtingskas Skrywer}} hoort, en dat die betrokke artikel eerder laasgenoemde sjabloon behoort te gebruik. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:18, 13 Februarie 2020 (UTC) : {{ping|K175}} dankie, sal weer kontroleer! --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 13:34, 13 Februarie 2020 (UTC) == terugrolle == Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 11:00, 16 Februarie 2020 (UTC) '''Echo''' :Hi Adriaan, kan jy asb motiveer by dinge wat jy so gereeld terugrol, ek weet nie hoekom nie? Plaas dit elke keer in die wysigingsopsomming, dan weet ons almal hoekom. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ([[Gebruikerbespreking:Aliwal2012|kontak]]) 09:33, 7 Maart 2020 (UTC) == Adjunk-premier van Namibia == Yes mnr, hoop dit gaan goed, verander tog dié artikel [[Adjunk-premier van Namibia]] se naam na [[Adjunk-premier van Namibië]]. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 08:47, 26 Maart 2020 (UTC) : {{ping|Dumbassman}} {{uitgevoer}} deur [[Gebruiker:Rooiratel]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:35, 16 Mei 2020 (UTC) == [[Kate Smith]] == Adriaan, die beskrywing wat jou artikel gee kom glad nie ooreen met die Engelse artikel nie. Kyk daarna asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:25, 16 April 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ons artikel benader haar noemenswaardigheid vanuit die oogpunt dat sy 'n aktriese was, terwyl die Engelse weergawe haar loopbaan as sangeres beklemtoon. Ongelukkig kan die robot die saadjies wat geskep word nie aanpas vir die nuanse van die hoogtepunte van enige persoon se loopbaan nie. Ek is bevrees hierdie tipe inligting sal handmatig deur 'n mens bygewerk moet word. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:37, 16 Mei 2020 (UTC) == Translation [[Isabelle de Charrière]] == Hello K175, Could you write / translate the article of Isabelle de Charrière (Q123386) for the AFwiki? That would be appreciated. [[Gebruiker:Boss-well63|Boss-well63]] ([[Gebruikerbespreking:Boss-well63|kontak]]) 16:56, 9 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Boss-well63}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 13:38, 10 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Coordinates e.a. == {{ping|K175}} Adriaan, jou veranderinge wat jy vanaand aan talle sjablone aangebring het, is besig om duisende artikels op te fok! Sien [[Kosterrivier]] (dit geld vir alle "riviere") asook [[Magwa-waterval]] as voorbeelde. Dis seker die grootse gemors wat ek nog op af:wp gesien het. Ek hoop jy het dit reeds raakgesien en het genoeg tyd om die foute reg te maak. Jy maak my nou kwaad! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:58, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:34, 16 Mei 2020 (UTC) : Jammer, wat het gebeur?! Waarskynlik omdat dinge soos die Afrikaanse Wikipedia naby aan my hart is en ek besig was (of is indien alles werk?) om artikels soos [[Amsterdam]] op ons voorblad te bring. Dit het natuurlik tot 'n groot skok gelei, toe ek sien hoe {{sl|Inligtingskas Nedersetting}} in daardie artikels al die rooi waarskuwings lewer. Dit lei nie tot nuwe motivering nie, maar eerder groot teleurstelling. Ek het mos baie moeite gedoen om Amsterdam uit drie tale te vertaal: Duits, Engels en Nederlands. Alles vir die bevordering van Afrikaans en die Afrikaanse Wikipedia. My doel is ook om Nederlandse lesers met 'n goeie Afrikaanse Wikipedia te trek, dus hou ek baie van kwaliteit bo kwantiteit. Die Nederlandse Wikipedia het baie artikels met min inhoud en ons sal hulle maklik met kwaliteit kan klop. Ons het 2018 in Kaapstad baie lekker gesels en ek onthou dit nog baie goed. Nou die uitbarsting, maar 14 dae later is ek weer terug. Ek kan julle en al die artikels wat ek alreeds uitgebrei het nie in die steek laat nie! Dus skryf ek weer hier en vra om verskoning! Maar net een versoek van my kant af: Praat met die ander voordat jy belangrike sjablone oorskryf of hou miskien 'n stemming daaroor. Andersins sal dit tot groot skokke kan lei. Ons kan hierdie beter bestuur as enige regering. Jy weet soos ek hoe al die mense wêreldwyd oor regerings kla wat te min met die bevolking praat. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:42, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Kleinrivierberge]] == Adriaan, sien bogenoemde. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:27, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Gefix. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) == Luafout in module == {{ping|K175}} Adriaan, sien "Luafout in Module:Location_map" byvoorbeeld in hierdie: [[Doringrivier]], [[Dorpsrivier]], [[Sandrivier (dubbelsinnig)|Sandrivier]], [[Wilgerivier]]. -- [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:21, 18 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Gefix, jammer vir die ongerief. Kyk asb. of daar nog sulke gevalle is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:21, 18 Mei 2020 (UTC) Dankie, ek sien nou weer lig! Daai was die riviere, nou nog vir nedersettings: * vir die met {{sl|Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp}}, sien bv. [[Madeira, Limpopo]] en 100'e ander. * vir die met {{sl|Inligtingskas Nedersetting}}, sien bv. [[Mooketsi]] en 100'e ander. ::Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 17:58, 18 Mei 2020 (UTC) :::Hi help net asb. ek het "Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" gestig, maar het die woord <u>Module</u> 2x gekry. Jy het ook aanstuur korrek gedoen, maar na "Module:Module:Location map/data/Suid-Afrika Limpopo" wat ek geskrap het. Kan jy regmaak asb? --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:03, 18 Mei 2020 (UTC) :::: OK, ek is besig om [[:Kategorie:Bladsye met skripfoute]] dop te hou. Dit wys nog baie bladsye wat nie meer die Luafoute het nie. Ek sal môre weer kyk wanneer die kas verfris is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:05, 18 Mei 2020 (UTC) :::::Mooi man, ek sien jy het hom gewen! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:39, 22 Mei 2020 (UTC) Ek sien op [['t Zandt]] die volgende in die voorskou: Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_s" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_m" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "lengtegraad_OW" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "onderafdelingtipe1" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "koördinaatwys" (this message is shown only in preview).<br /> Warning: Page using Template:Infobox settlement with unknown parameter "breedtegraad_NS" (this message is shown only in preview).<br />ensovoorts...... Hoop dit help. Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:56, 19 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Rooiratel}} Gefix behalwe vir koördinaatwys wat ek nog moet inwerk. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 20 Mei 2020 (UTC) == Sjabloon:Inligtingskas Nedersetting == Hi Adriaan, ek ervaar 'n klein probleem hier. Dit reageer nie op duimdrukkeretiketposisie (links, regs of bokant) nie. Sien [[Rosso]] Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:33, 20 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} Dankie dat jy dit onder my aandag gebring het. Dit behoort nou te werk. Bevestig asb? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 20:18, 20 Mei 2020 (UTC) == Beyerskloof Pinotage == Hi daar {{ping|K175}}, dankie vir jou kommentaar by die besprekingsblad van [[Pinotage]], ek was nie eers daarvan bewus nie; ek hou nie eintlik die Engelse pers dop nie (behalwe die van die VSA - [[Breitbart]], [[Townhall]], [[The Gateway Pundit]] ens). Ja, wat moet mens nou eintlik sê van die Kaapse Afrikaners? Hulle is (met respek) 'n ander spesie as ons Noordelike familie. (ek neem aan jy is van die Noorde?) Die gaping en verskille tussen ons word by die dag al hoe groter! (hulle al hoe minder trots op hul erfenis; verskonend-handwringend-jammer-ons-bestaan-vergewe -ons-tog-ons-sondes-en-veral-die-van-ons-voorvaders-; apaties en liberaal (watwou); ons [met reg], al hoe meer behoudend/konserwatief) Deesdae verkies ek eerder om te identifiseer as [[Boere|Boer]] en nie as [[Afrikaner]] nie. Laasgenoemde het ek met verloop van tyd begin beskou (oor die algemeen, nie as 'n reël nie; baie persone van die Noorde is ook maar net so; dink aan die Akademie wat al hoe meer progressief en liberaal word) as 'n tipe manteldraaier. Voorts wil dit voorkom asof die Kapenaars maar altyd hul brood aan albei kante gebotter wil hê en koers verander soos die wind waai. Met die hoogbloei en mag van die Afrikanerregering was hulle voor-in-die-koor, nou skaam hulle hulle (vir wat?), en hang al hoe meer die Amerikaanse vorm van "liberalisme" ('n hengse [[paradoks]]!), liberale skynheiligheid, voorskriftelike- en politieskorrekte onverdraagsaamheid en (met respek) kruiperigheid (derhalwe die nuut gemunte term, "Kruiperkaner") aan. Dankie vir jou gesprekvoering, en ekskuus as jy dalk 'n Kapenaar is, ek bedoel dit nie lelik nie, maar wil maar net die oop gesprek bevorder:) Groete:) [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 13:49, 21 Mei 2020 (UTC) ::Skuus, ek het somtyds 'n groot smoel en die gewoonte om nie op my bek geval te wees nie.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 14:18, 21 Mei 2020 (UTC) == AW == :Hi {{ping|K175}}- hier volg my antwoord op jou vraag op die Soros gespreksblad: nee wat, dis 'n verlore saak, ek sien die man is nou kwansuis ''" 'n internasionale finansier, bestuurder van fondse en filantroop.'' En ''"[h]y wend [glo] sy fortuin aan om onder meer finansiële steun aan burgerregteorganisasies ... te verleen"'' (mmm ....ek wonder of hy [[Afriforum]] of [[Solidariteit]] steun, of ondersteun die swendelaar en skarminkel eerder vir organisasies soos NAMLBA ('''North American Man/Boy Love Association'''!!!), die linkse Southern Poverty Law Center en BLM? Gaan vind vir jouself uit). ::Die probleem met Wikipedia is dat dit nie werklik meer 'n ensiklopedie is nie (veral wat die Engelse en Duitse weergawes betref), maar amper funksioneer as 'n kwasi nuusbron vir linkse gesprekspunte en -propaganda. Daarom dink ek is dit beter om eerder nie artikels op die Afrikaanse Wikipedia oor aktuele kwessies te skryf nie, want die tirannieke links-polities-korrekte "thought police" gaan altyd die artikels wysig sodat linkse kwessies beklemtoon word en ultra-linkse (vandag staan linksheid vir kommunisme en kollektivisme, ''"boy, if you thought the leftist liberals of today were still of the classical liberal persuasion, you're in for a rude awakening!"'') moeilikheidmakers soos Soros verheerlik word. :::Ek hou my dan meer eerder by ensiklopediese onderwerpe en los maar die aktuele kwessies VAN NOU AF. Een ding wil ek net graag sê: mense is wakker, Wikipedia (BigBrother [BB]) moenie dink mense sien nie wat hulle doen nie. Het jy geweet dat toe die media op loop gaan met die Epstein storie, die linkse redakteurs van die Engelse Wikipedia, en seker die Duitse, Poolse en ander linkse weergawes ook, stilletjies, sonder dat hulle gedink het dat hulle uitgevang gaan word, enige verwysings op die Epstein blad na [[Bill Clinton]] verwyder het en op slinkse wyse probeer het om enige bande (indien daar ooit was, Potus Trump het nodeloos om te sê voor sy presidentskap in hoë kringe geloop, natuurlik sou hy vanweë sy status kontak met die pedofiel gehad het) van Potus Trump met Epstein te benadruk, '''terwyl Bill Clinton talle kere saam met Epstein (en daar bestaan oorvloedige dokumentêre bewyse daarvoor soos vlugpassasiers rekords, waarin Bill Clinton se naam herhaaldelik voorkom), eintlik is dit oop en bloot, kyk vir jouself) na sy "seks-eiland" toe is, maar ja, ek dink jy begin die prentjie te sien...? So, ek sê weer, dis 'n skande, vryheid van spraak is DOOD, geen teenspraak word geduld nie, en kritiese denke is ontoelaatbaar! Btw: die demokrate gaan die 2020 verkiesing probeer steel deur "cheat by mail" en "ballot harvesting", maar dit is 'n gesprek vir 'n ander dag. ::::Ek sou kon sê; dis 'n jammer dag vir vryheid van gedagtes en vryheid van die individue, maar kyk net hoe gaan dit! Ek is al gewoond aan die linkse agenda en om dit te probeer beveg; toegegee, 'n ensiklopedie is nie die forum daarvoor nie en derhalwe dat ek sê dat ek my voortaan sal toespits op ensiklopediese onderwerpe. Net om 'n vb. te gee: in die V.S.A. wil die linkse state en goewerneurs hul ekonomie (en die ekonomie oor die algemeen) sink ten einde Trump se kanse op herverkiesing te verswak, maar ook om die saak vir sosialisme te versterk. In S.A. dink die "regering" kwansuis nou dat hierdie die perfekte geleentheid is om kommunisme en sy boeties tirannie en totalitarisme te begin probeer afdwing; kort en saaklik; 'n hengse baklei lê voor vir mense wat hul vryheid hoog op prys stel. Natuurlik is die "endgame" 'n "entstof", en na wat ek verneem is dit nie sommer enige gewone entstof nie, en gaan jy gedwing word om ingeënt te word ...werklik, ek wil nou nie snaaks wees nie, maar dit voel soos die eindtye. En ek wil werklik nou hierdie kwessie afsluit, my boodskap aan spesifiek jou en ander wat bereid is om te luister is net dit; gaan jy vir ewig naïef en liggelowig soos 'n skaap rondloop en ignoreer wat om jou aangaan en alles klakkeloos aanvaar sonder enige bevraagtekening, en weier om te sien en die feit te aanvaar dat die fondamente van die westerse beskawing besig is om voor jou oë te verkrummel, of gaan jy die rooi pil neem en begin opstaan vir wat reg is en jou gereed maak vir die goeie geveg? Dis alleenlik jou keuse. Groete[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:03, 24 Mei 2020 (UTC) ::::: {{ping|K175}} Kyk dié - https://www.youtube.com/watch?v=bmA8rreTvm8 - wanneer jy tyd het, dis 'n moet! Groete [[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:06, 24 Mei 2020 (UTC) == Conservapedia == Hi daar Adriaan, net een laaste ding, sou jy ooit belangstel om 'n ensiklopedie wat iets nader aan die waarheid gee te raadpleeg en nie so ooglopend links is nie, kan jy gerus ''Conservapedia'' (dis nou wel net in Engels, maar dis vryelik beskikbaar, en wag net vir mense om hul oë oop te maak) probeer, dit was my bron vir die oorspronklike Soros-artikel en werk byna net soos die linkse Wikipedia. Groete.[[Gebruiker:Charlielv55|Charlielv55]] ([[Gebruikerbespreking:Charlielv55|kontak]]) 10:27, 24 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Charlielv55}} Dankie vir die inligting. Ek is bewus van ''Conservapedia''. My rekening daar is lank gelede versper toe ek op 'n besprekingsbladsy 'n vraag gevra het wat as in kwader trou gevra, beskou is. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) == Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland == Hi! [[Sjabloon:Munisipaliteite van die administratiewe distrik Bern-Mittelland|This template]] was a very good idea. Great job! :D Cheers! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:23, 30 Mei 2020 (UTC) : {{ping|Nadzik}} Dankie! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:41, 15 November 2020 (UTC) :: [[Gebruiker:K175|K175]], you are welcome! [[Gebruiker:Nadzik|Nadzik]] ([[Gebruikerbespreking:Nadzik|kontak]]) 11:58, 15 November 2020 (UTC) == Koppelvlakadministrateurs == Adriaan, kan jy asb vir ons 'n dokument oor bogenoemde skep, vertaal uit Engels? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:08, 31 Mei 2020 (UTC) == [[Gebruiker:Elana Barker|Elana Barker]] blokkering == Hi K175, jy is nou besig om eensydige besluite te neem. Ons het 3 admins wat besluit het om Elana te blokkeer. Oesjaar, Dumbassman en Aliwal2012. Jy sal maar moet inval hierby, of dit eers volledig bespreek, nie net ontblok nie, asb! Ek weet dit maak seer, maar ons kan nie dat sy voortgaan om hierdie reëls te breek nie: * Daaglikse kopieregskending met foto's wat sy net as "verskaf" merk, [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Jakkie-Louw-683x1024.jpg soos hier] en [https://af.wikipedia.org/wiki/L%C3%AAer:Forum_Films_.png hier]. * swak rekenaarvertalings, oorskryf reeds-geplaasde artikels. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Koppelaar#Rekenaarvertaling Rekenaarvertaling] en [https://af.wikipedia.org/wiki/Gebruikerbespreking:Elana_Barker#Moet_asseblief_nie_bo-oor_ander_mense_se_werk_skryf_nie oorskrywing] * dra nie verwysings korrek oor van bron af nie. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Veranderings Solidariteit – Veranderings] * konflik met artikels oor haar werkgewer, bv. Solidariteit/ Afriforum. Sien [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking Blatante bemarking], [https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Solidariteit#Blatante_bemarking_2 Blatante bemarking_2], [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Maroela_Media&diff=prev&oldid=1994688&diffmode=source hier], [[Forum Films]] (reeds geskrap) Sy is al minstens 8x oor 15 maande gewaarsku (en reeds op en:wp geblok). Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:35, 16 Junie 2020 (UTC) : Moet ons as admins nie saam besluite soos dit nie maak nie? [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 15:46, 17 Junie 2020 (UTC) :: {{ping|Aliwal2012|Dumbassman}} Jammer, ek was nie bewus van 'n bespreking nie. Ek het gedog Aliwal2012 se aksie was eensydig, en dis hoekom ek die versperring opgehef het. Gee asb. die skakel na die bespreking sodat ek kan sien wat gesê is? – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:50, 17 Junie 2020 (UTC) ::: Daar was nie 'n spesifieke bespreking nie, maar ons 3 voel dieselfde. Wat ek vra is dat die admins dit saam bespreek in die toekoms sodat dit nie eensydig is nie. Dankie [[Gebruiker:Dumbassman|Dumbassman]] ([[Gebruikerbespreking:Dumbassman|kontak]]) 17:26, 17 Junie 2020 (UTC) :Stem saam met Dumbassman. Ek het ter inligting skakels na 'n paar gevalle hierbo gelys. --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:57, 18 Junie 2020 (UTC) == [[Wikipedia:Geselshoekie]] == Hallo K175, antwoord asseblief '''so gou as moontlik''' op die Geselshoekie: [[Wikipedia:Geselshoekie#Argiefskakels in sportartikels]] én [[Wikipedia:Geselshoekie#Stukkende sjablone]]. Die Afrikaanse Gemeenskap verwag graag jou antwoorde daar. Baie dankie! Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 15:45, 30 Junie 2020 (UTC) == Koördinaatwys-vordering == Adriaan, dankie, ek sien jy maak vordering met "Koördinaatwys"-probleem by nedersetting-artikels. Waardering daarvoor, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:58, 10 Julie 2020 (UTC) == Vraag == Hallo daar. Ek vertrou alles gaan goed. Ek sien [[Gebruiker:KabouterBot|KabouterBot]] is tans besig om artikels oor akteurs te skep. Is daar miskien 'n moontlikheid dat die robot geprogrammeer kan word om artikels oor [https://www.parliament.gov.za/group-details parlementslede] te skep? Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 09:54, 27 Julie 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Dit is moontlik. Die robot kort net 'n databasis om vanaf te werk. Vir die akteurs kyk hy na IMDb. [https://www.parliament.gov.za/group-details] lys vir elke LP 'n naam, 'n party, 'n provinsiale lys, en komitees. Dit is dalk genoeg om 'n klein saadjie oor elke LP te skryf. Maar dit sal dalk beter wees as daar aanvullende bronne is (bv. vir geboortedatums, ampstermyne, ens.) – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:05, 27 Julie 2020 (UTC) ::Kan ''People's Assembly'' miskien werk? Ek het vanoggend Werner Horn se artikel op die Engelse Wikipedia geskep ([[:en:Werner Horn (politician)]]). Ek het meestal net sy [https://www.pa.org.za/person/werner-horn/#experience profiel op People's Assembly] gebruik. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 15:36, 27 Julie 2020 (UTC) ::Wat ek ook gesien het, die parlemente van beide Namibië en Zimbabwe gee vir hul lede beter biografieë (Sien [https://www.parlzim.gov.zw/component/k2/hon-markham-allan-norman Allan Norman Markham (Zim)] en [https://www.parliament.na/index.php/national-assembly/members/all-members/1678-mostert-pieter-all Pieter Mostert (Nam)]. [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 16:15, 27 Julie 2020 (UTC) ::: Ek sal ondersoek instel. Maar ek moet eintlik 'n lys maak van watter onderwerpe om volgende te dek, want ek wou eintlik outeurs en boeke ook nog doen. En die akteurs is nog ver van klaar af. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:54, 27 Julie 2020 (UTC) == Vandalisme == Dankie dat jy daardie vandaal se vandalisme op my gebruikersblad teruggerol het. Ek waardeer! Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 13:03, 12 Augustus 2020 (UTC) : {{ping|Lefcentreright}} Geen probleem. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 15:20, 15 Augustus 2020 (UTC) == Nog kleurprobleme... == {{ping|K175}}, Adriaan, hier is nog van die taksobokse met kleurprobleme [https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kategorie:Taxoboxes_with_the_error_color]. Jy het reeds 'n klomp gefieks, kan jy asb. hierna kyk? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 8 Oktober 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} {{uitgevoer}} behalwe vir [[organisme]]. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 11:58, 8 November 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == {{ping|K175}}, Adriaan uit [https://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB] sien ek die volgende: ''Taxonomy templates with red-linked taxa‏‎ (9 230 → 21 792 lede)'' Wat beteken dit? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:48, 15 November 2020 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} [[Gebruiker:KabouterBot]] is besig om taksonomiesjablone uit enwiki oor te dra (sien [[Spesiaal:Bydraes/KabouterBot]]). Dit is nodig vir {{ss|Outomatiese taksoboks}} wat dit baie makliker vir ons gaan maak om op groot skaal artikels oor taksons te skep sonder om elke keer die hele taksonboks hoef in te vul. Wanneer 'n taksonomiesjabloon geskep word en dit na taksons skakel wat nog nie artikels op ons wiki het nie, dan word daardie kategorie by die sjabloon gevoeg. Sien byvoorbeeld [[Sjabloon:Taksonomie/Cricosaurinae]]. Ek sal nou die kategorie hernoem en versteek. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 16:52, 15 November 2020 (UTC) == Opskrif bo-aan inligtingskassies == Hi Adriaan! Ek merk 'n sjabloonprobleempie op by meeste artikels se inligtingskassies. Die hoofopskrif ("header") is nou links-gesentreer. Bv [[Wolkberg]] en [[Langjan-natuurreservaat]], ook [[Wolkberg-broodboom]]. Kan jy asb kyk daarna? Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:15, 18 November 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} {{uitgevoer}} – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:19, 18 November 2020 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] ::: Hi {{ping|K175}}! Ek het 'n sagtewareprobleem, ek soek jou hulp asb.! Jy kan my mail by gert.coetzee2010@gmail.com of my foonnr is 072 875 6693 as jy eerder wil bel.--[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:56, 6 Desember 2020 (UTC) == Begeerde kategorieë == Adriaan, kan jy asb help met Geboortes in XXX? Sien:[https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Spesiaal:GesoekteKategorie%C3%AB&limit=500&offset=0] Ek verstaan nie presies wat daar gedoen moet word nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:11, 29 November 2020 (UTC) == Ontkiemingskompetisie is oop == Hi, die [[Wikipedia:Ontkiemingskompetisie/2020]] is nou oop. Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:14, 21 Desember 2020 (UTC) : {{ping|Aliwal2012}} bedankt. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 07:45, 22 Desember 2020 (UTC) ::Kan jy asb. weer die "telbord" aan die rol kry soos verlede jaar? Dankie, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:50, 23 Desember 2020 (UTC) ::: {{ping|Aliwal2012}} uitgevoer. Geseënde Kersfees! – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 18:49, 24 Desember 2020 (UTC) == Stefania Turkewich == Hello K 175, When you have time, could you take a look at this article: [[en: Stefania Turkewich]]? You have an interest in music, and Stefania was the first woman composer of classical music in Ukraine. As part of the Wiki Gap project and now the CEE Spring 2021 project, I've been trying to place articles about her into Wikipediaes other than English. I asked another of your editors a while back to take a look at it, but have had no response. If the article interests you, could you do a version for the Afrikaans Wikipedia? [[Gebruiker:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Gebruikerbespreking:Nicola Mitchell|kontak]]) 14:43, 2 April 2021 (UTC) == Kabouterbot == Adriaan, kyk asb na jou bot. Lyk dit heet nou elke siel op Wikipedia welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:47, 30 Julie 2021 (UTC) :Hi, K175. Ek het vir Kabouterbot versper omdat dit besig was om vir gebruikers wat nie eers op hierdie Wikipedia aktief is nie, te verwelkom. Maak asseblief jou robot reg sodat dit nie so wanfunksioneer nie en moenie die blokkade lig voordat jy die kode verander het/probleem opgelos het nie. Groete, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 14:53, 30 Julie 2021 (UTC) == Et. al's... == Gaan jy al die Et Al's regmaak? Daar was net onder 100 laas week. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:46, 14 Augustus 2021 (UTC) : {{ping|Oesjaar}} Ja, ek sal. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 10:48, 14 Augustus 2021 (UTC) == Sjabloon:Cite Journal en Cite Book == Hi Adriaan, is dit moontlik om die parameter "month" by hierdie 2 sjablone te voeg? Oesjaar het dit aangevra op die Geselshoekie. Groete! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:14, 12 Oktober 2021 (UTC) == Teleostei en [[Sjabloon:Taksonomie/Ariidae]] == {{ping|K175}}, jy verwys na Teleoste in jou sjablone. Ek vermoed dit moet [[Teleostei]] wees. Loer asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:03, 1 November 2021 (UTC) :Dieselfde met Sjabloon:Taksonomie/Maja (genus) en Crustacea waarna verwys word na Crustacean. == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 Januarie 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Have you voted in the UCoC enforcement guidelines ratification? == Hi! {{ping|User:K175}} The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]]. Please vote [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/391 here] Regards, [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 12:43, 11 Maart 2022 (UTC) == Hulp nodig met sjabloon/module dinge == Hallo K175, ek hoop dinge gaan goed met jou. Ek weet jy het nou minder tyd om op Wikipedia te spandeer, maar ek hoop jy kan my help met iets. Ek probeer om [[Sjabloon:Skoonmaak]] te verander om meer soos die Engelse wiki te lyk/werk. Ek sien op enwiki gebruik hulle die Ambox sjabloon (saam met 'n klomp verwante sjablone en modules). Ek sien jy het reeds hulle almal oorgedra na afwiki. Ek toets my veranderings hier : [[Sjabloon:Skoonmaak2]] Alles lyk soos ek dit wil hê, behalwe die tweede woord op die sjabloon. Dit sê "article" en nie "artikel" of "bladsy" nie. Dit het oorspronklik ook "This article" gesê, maar ek kon toe die "This" vertaal na "Hierdie". Ek het oorlas gesoek vir die bron van die "article" maar ek vind dit nêrens nie. Ek dog dit was sekerlik op [[Module:Message_box/configuration]], maar dit het toe nie gewerk nie. As jy so bietjie tyd kry, kan jy my asseblief hiermee help! Groete. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:29, 3 Augustus 2022 (UTC) :lol, ek het dit in minder as 'n minuut gevind nadat ek vir jou 'n boodskap gelos het. XD Dit was toe op [[Module:Boodskapraam/konfigurasie]] - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:34, 3 Augustus 2022 (UTC) :: Maar ek sien noudat ek dit verder toets, dat ek nie die "nocat" parameter kan laat werk nie. Kan jy dalk met dit help? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:25, 3 Augustus 2022 (UTC) 5kmdj88gdj5e6b1vtabkfpp9nj0cd8z 0 112112 2516958 2499690 2022-08-02T13:52:28Z AFM 21229 /* Bekende persone */ wikitext text/x-wiki [[Lêer:Van Wouw met twee hoekfigure.png|duimnael|[[Anton van Wouw]].]] [[Lêer:Gerard Moerdijk.jpg|duimnael|[[Gerard Moerdyk]].]] [[Lêer:Ds Dirk Postma.jpg|duimnael|[[Dirk Postma]].]] [[Lêer:WE Bok NP.jpg|duimnael|[[Willem Bok]].]] [[Lêer:Frans Engelenburg.jpg|duimnael|[[Frans Engelenburg]].]] [[Lêer:Prof Jan Kamp.jpg|duimnael|Prof. [[Jan Kamp]].]] [[Lêer:Leyds-Veth.JPG|duimnael|[[Willem Johannes Leyds]].]] [[Lêer:JHPierneef.jpg|duimnael|[[Jacobus Hendrik Pierneef]].]] [[Beeld:Dr Herman Coster.jpg|duimnael|Dr. [[Herman Coster]].]] [[Lêer:M Vaandrager.jpg|duimnael|regs|M. Vaandrager was en van talle onderwysers uit Nederland wat hulle deel tot die opbou van die onderwys in Suid-Afrika bygedra het.]] [[Lêer:GAA Middelburg, direkteur van die Nederlands Zuid-Arikaanse Spoowegmaatschappij.jpg|duimnael|regs|G.A.A. Middelberg was direkteur van die [[Nederlands-Suid-Afrikaanse Spoorwegmaatskappy]] toe die spoorlyn tussen Pretoria en [[Delagoabaai]] gebou is.]] [[Beeld:Hendrik Stiemens.jpg|regs|duimnael|Hendrik Stiemens was vanaf 1859 Pretoria se eerste goewermentsonderwyser.]] '''Kruger se Hollanders''' was 'n groot groep Nederlandse immigrante wat veral sedert die stigting van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] (ZAR) daarheen gekom het en 'n beduidende bydrae tot die staatkundige en kulturele ontwikkeling van die land gelewer het. == Voorloop in Nederland == Toe [[Engeland]] die [[Kaapkolonie]] in 1806 vir goed annekseer, kon die 26 000 oorblywende Europeërs [[Nederland]] nie veel skeel nie. Ook die [[Groot Trek]], die stigting van die ZAR en die OVS en die Anneksasie van die ZAR in 1877 kon weinig indruk maak op die Nederlandse maatskappy. Op hierdie stadium was die Nederlandse politiek hoofsaaklik na binne gekeer, met weinige belange in die buitelandse doen en late. In die winter van die 1880–1881 kom daar 'n skielike belangstelling toe die nuus in Nederland te hore kom van die Boere wat die Britse anneksasie van 1877 met die wapen ongedaan wil maak. Die openbare mening 'herontdek' as't ware die bestaan van die blanke, "stamverwante" Boere, en hulle word vuur en vlam bygestaan. Hierdie Boereliefde was eintlik 'n uiting van die opkomende Nederlandse nasionalisme. Nederland was voor hierdie stadium op 'n knelpunt, vuisvoos en sonder nasionale selfvertroue in 'n tyd waarin baie – en veral die liberale elite – gemeen het dat Nederland hom as "een oude, sceptische natie toonde die alles al had meegemaakt en nu zonder doel of ideaal uitgeblust ronddobberde." Op 'n ersatz wyse kon die Nederlanders met hul "bloedverwante" identifiseer; as sodanig 'n lewende bewys dat daar nog volop lewenskrag in steek. Die Nederlandse nasionalisme kry, tesame met die destydse modernisering en herlewing van die samelewing, 'n hupstootjie deur die Transvaalse vryheidstrewe. Die Boere as stamverwante veg, in die Nederlandse oë altans, nie slegs vir hulself nie; die Boere wou hul eie onafhanklikheid en erkenning en eerbiediging van die volkereg weer geniet – iets wat Nederland self begeer het. Nederland is beskou as 'n klein, swak staatjie met 'n prakties onverdedigbare territorium sowel binne as buite Europa. En die volkereg sou klein state immers beskerming teen die magspolitiek van die groot moondhede kon bied. Wen die Boere die oorlog teen die Britte, kon 'n presedent geskep word vir ander state. Die Nederlandse entoesiasme vir die Boere moet daarom gesien word as 'n uiting van die bevordering van Nederlandse belangegerigte nasionalisme. Die Boereoorlog was ook 'n puntjie wat die versuilde (op politieke, kerklike en maatskaplike terrein) en verdeelde Nederland kon verenig. Terselfdertyd was daar ook 'n imperialistiese houding: daar was sprake van 'n "nationalistisch expansiestreven", waar vele Nederlanders gedroom het van die Zuid-Afrikaanse Republiek wat tot 'n ''Nieuw Nederland'' getransformeer sou word. Maar, Engeland word egter ook as 'n gerusstellende afskrikmiddel teen die moontlike Duitse en Franse magte in die rigting van die [[Noordsee]] beskou. Die Engelse vlootmag kon wel ook soos die Swaard van Damokles bokant die handelsroete tussen Nederland en Nederlands-Indië hang, en sodoende druk uitoefen op [[Den Haag]] om 'n Londense beleid deur te voer wat Nederland nie welgeval nie. Die Boere se opstand was daarmee ook 'n waarskuwing aan [[Londen]] om in sy spoor te trap, wat die betrekkinge tussen Nederland en Engeland kon versuur. Daarmee het die Nederlandse regering 'n hoofsaaklik passiewe houding ingeneem. Met die [[Vrede van Vereeniging]], wat op 31 Mei 1902 onderteken word, verdwyn die Nederlandse belangstelling in Suid-Afrika soos mis voor die son.<ref>De Graaff, B.J.H. 1993. ''De mythe van de stamverwantschap: Nederland en de Afrikaners – 1902–1930''. Amsterdam: Suid-Afrikaanse Instituut, pp. 1-7; 9.</ref> Ná 1902 het die negentiende-eeuse Boereliefde die Nederlandse aandag met betrekking tot Suid-Afrika effens gekleur. Hoewel dit minder dikwels tot uiting gekom het by die Katolieke en Sosialistiese hoek as by die liberale en Protestants-Christelike kringe, het die Boereliefde tog oor die versuilingsgrens heen gevloei. So word [[Paul Kruger]] na sy afsterwe in 1904 ook deur ''Het Volk'' as held vereer, nie omdat hy – soos ''De Standaard'' sou sê – 'de eere van den Nederlandschen naam [heeft] doen herleven,' maar omdat hy 'n onvermoeibare stryder teen die oprukkende internasionale kapitalisme was. Die Nederlandse pers sou ook dekades later uit een mond in die konflik tussen die Natte en die Sappe die kant van Hertzog kies, wat die 'Hollandse element' aan die mag sou bring om die "eens Engeland's voogdij af te werpen", wat minder selfsugtig gerig was as in die jare 1880 en 1890.<ref>De Graaff, B.J.H. 1993. ''De mythe van de stamverwantschap: Nederland en de Afrikaners – 1902–1930''. Amsterdam: Suid-Afrikaanse Instituut, pp. 72-73</ref> == Immigrante na Suid-Afrika == Sedert die [[Groot Trek]] het Nederlandse immigrante die administratiewe werk vir die onontwikkelde pioniersgemeenskap in die binneland gedoen. In die tyd van pres. [[Thomas François Burgers|T.F. Burgers]] en veral na pres. Paul Kruger se besoek in 1884 aan [[Nederland]] het aansienlike getalle en meesal goed opgeleide Nederlandse amptenare, onderwysers en tegnici (veral vir die [[Nederlands-Suid-Afrikaanse Spoorwegmaatskappy]], die NZASM) na die ZAR gestroom en hul talente toegewy aan die stigting en ontwikkeling van die land. Hulle is beskou as politieke bondgenote wat maklik in die Boere-gemeenskap opgeneem sal word. Op die vooraand van die [[Tweede Vryheidsoorlog]] was een uit elke ses staatsamptenare en een uit elke drie onderwysers in die ZAR Hollanders. In 1899 het NZASM 3 162 personeellede in diens gehad, waarvan 1 777 Nederlanders.<ref>De Graaff, B.J.H. 1993. ''De mythe van de stamverwantschap: Nederland en de Afrikaners – 1902–1930''. Amsterdam: Suid-Afrikaanse Instituut, pp. 7</ref> Die leiding wat die Nederlanders op verskeie terreine in die 19de eeu tot die middel van die 20ste eeu gelewer het, het afgeneem soos die Afrikanervolk self ontwikkel het. Tydens die Tweede Vryheidsoorlog het hierdie groep mense die [[Hollanderkorps]] gevorm en aan Boere-kant saamgeveg. Na die oorlog en die val van die ZAR het hulle bygedra tot die heropbou van die land. Deur die CNO-skole wou die onderwysers Nederlands bevorder en verengelsing teenwerk. Veral in die sosiale lewe van die groter stede en dorpe het hulle 'n kenmerkende bydrae gelewer. == Jaloesie == Sonder hierdie immigrante sou die ZAR (en ook die Republiek van die [[Oranje Vrystaat]]) nie 'n eie staatsdiens kon voer nie. Nogtans was Kruger se politieke teenstanders nie altyd ingenome met die Hollanders nie. By die ou Boere-bevolking was daar heelwat verset teen en 'n bietjie jaloesie op die Hollanders wat die hoë poste in die staatsdiens beklee het. Daar is gesê dat “die Hollanders neem die brood uit die mond van die seuns van die land”. Die meeste van hierdie immigrante het mettertyd deel van die Afrikanergemeenskap geword en hul nasate speel 'n beduidende rol in die ontwikkeling van Suid-Afrika. Volgens Bosman<ref>[[F.C.L. Bosman|Bosman, F.C.L.]] 1980. ''Drama en toneel in Suid-Afrika Deel 2: 1856–1912''. Pretoria:J.L. van Schaik, pp. 9-11</ref> het die oorsake veral gelê in drie dinge: broodnyd, ophitsing deur die Engelse en karakterverskil: {{cquote| Die waarheid is dat die Hollanders vir vele betrekkinge die geskikste was en hul aantal dikwels oordrywe is. Ophitsing deur die Engelse? Hulle het natuurlik dadelik gebruik gemaak van die ontevrede gevoel in bepaalde Afrikanerkringe om die Hollanderhaat stelselmatig en opsetlik aan te kweek. Daarmee kon hulle twee dinge bereik: die invloed van die gehate Hollanders ondermyn, Dietse kringe verdeel en verswak, alles as onderdeel van hulle kampanje teen die onafhanklikheid van die Republieke. En inderdaad het dit hulle in groot mate geluk, so selfs dat tot in die Kolonie (onder leiding van Rhodes) vele Afrikaners vir lange tyd geglo het dat die Krugerpolitiek ook teen hulle gemik was. }} Die volgende kultuurverskille wat haakplekke tussen die Hollandse en Boere kon laat ontstaan is: : 1. Die taal wat reeds ver afgewyk het en vervreemdend ingewerk het. : 2. Wat die godsdiens- en nugtere realiteitsin betref het die Hollander en Boer na aan mekaar gebly, in sosiale geaardheid en vorme het hulle gaan verskil: :: 2.1. "Die Afrikaner het sagter en teenoor die vreemde geslotener geword; die Hollander, van nature bot en onbevange, was harder en uitgesprokener." (Die Kruger-Hollanders sou egter die teendeel te siene kry) :: 2.2. "Die botheid en uitgesprokenheid van die Hollander, gepaard met die grotere kennis, gevatheid en selfbewustheid (selfingenomenheid) van die Europese stedeling, soms ook nie sonder 'n element van aggressiewe beterweterigheid nie, gesteld teenoor die eenvoudige Afrikaanse plattelander, het die Afrikaner dikwels afgestoot van die Hollander en die Hollander "parmantig" of "wys" (-astrant, skerp) laat noem." : 3. Reeds voorheen het President Burgers ook gestrewe, in meer as een opsig die prototipe van Paul Kruger, om 'n nouere aansluiting met Holland en die werf van besondere hulpkragte daar te volvoer. Burgers het egter misluk, veral wat sy godsdienstige liberalisme betref in 'n "neutrale" onderwyswet, wat die hele ortodoksie op hul agterpote in verset gebring het. Predikante, o.a. ds. [[Frans Lion Cachet|F. Lion Cachet]], vereenselwig hulle met die aksie, téén Burgers en sy Hollandse helpers. Saam met Burgers word sy Hollanders beveg en sleggemaak. Maar Burgers se keuse van Hollanders was nie altyd wys nie: sy staatsekretaris, ds. N.J. Swart, het hom verraai en sy persoonlike sekretaris, Th. M. Tromp, het 'n boek herinneringe geskryf waarin hy die Boere op die lasterlikste wyse swartsmeer. Burgers het Transvaal aan die Hollanders baie geïdealiseer voorgestel, wat, deur ontnugtering, by die Hollanders sterk gevoelens van teleurstelling en selfs verbittering gewek het. Die Hollanders het dit ook van hulle laat hoor. Op sy beurt was die Boere dikwels teleurgesteld in die Hollanders, wat deur karakter of opleiding minder geskik was vir hul doel. Soos elders in die wêreld, voor en na Burgers, was die Hollanders ook nie altyd sedelik of maatskaplik van ''de bovenste plank'' nie. Prof. J.W. Pont, voorsitter van die ''Nederlands Zuid-Afrikaansche Vereeniging'' sedert 1911 tot 1936, beskou die Afrikaner oor die algemeen as oppervlakkig en materialisties, maar hulle steek altyd nog gunstig by die Nederlanders af wat Pont in Suid-Afrika ontmoet het. Afrikaners is deur Pont beskou as 'innerlijk zeker beschaafder dan de doorsnee Nederlander'. En selfs die 'Engelsch schuim' lyk veel beter as Pont se eie landgenote: "Engelsen hadden tenminste goede manieren, iets wat hij (Pont) van Nederlanders niet kon zeggen". Oor die Nederlandse onderwysers het Pont geen goeie woord gehad nie.<ref>De Graaff, B.J.H. 1993. ''De mythe van de stamverwantschap: Nederland en de Afrikaners – 1902–1930''. Amsterdam: Suid-Afrikaanse Instituut, pp. 182-183</ref> Pont het die Nederlanders in vyf kategorieë geplaas: * Engelse Nederlanders : "fanatiek anti-Afrikaans" * Anasionale Nederlanders : "gewetenloze geldwolven" * Nederlandse Nederlanders : "bekrompen en jingoïstisch, denken dat Nederland in Zuid-Afrika ligt en niet aan de Noordzee" * Hollandse Nederlanders : "hebben weliswaar enig stamgevoel, maar nemen een bevoogdende houding aan tegenover het Afrikanerdom" * Afrikaanse Nederlanders : "erkennen die onvermijdelijke teloorgang van het Nederlands element in Zuid-Afrika en scharen zich geheel aan de zijde van het Afrikaner nationalisme" Pont het hom by laasgenoemde kategorie geskaar. Hy merk egter op dat die meeste "benepen" Nederlandse immigrante hom hiermee teengaan. Pretoria, waar betreklik veel immigrante was, beskou hy as 'n "kleinsteedsch dorp" en 'n "niet zeer aangename plaats" juis vanweë die Nederlandse element daar. Pont het ook geen goeie woord oor die Nederlandse Vereniging in Pretoria nie, juis omdat hulle nie openlik met die Afrikanernasionalisme gesimpatiseer het nie. Die voorsitter van die Nederlandse Vereniging was trouens ook H.C. Jorissen, 'n persoonlike vriend van Jan Smuts, wat in Pont se oë reeds 'n bedenklike saak was. == Monument == Die [[Gedenkteken Nederlanders in Transvaal 1850-1950]] (Hollander Monument) herdenk die bydrae van hierdie mense en hul nageslag tot in die middel van die 20ste eeu. == Bekende persone == Verskeie van hierdie immigrante en hul kinders en kleinkinders was bekende lede van die gemeenskap. * Balfoort, Dirk: komponis, leier van Hollandse Mannekoor * [[Adriaan Begemann|Begemann, ds. Adriaan J.]]: predikant van die NH kerk, bibliotekaris * [[G. Besselaar|Besselaar, prof. Gerrit]]: letterkundige, skrywer en kultuurleier * [[Willem Bok|Bok, Willem E.]]: amptenaar, joernalis, staatsekretaris, veg in die [[Eerste Vryheidsoorlog]], [[Boksburg]] is na hom vernoem * Bot, A.K.: onderwyser * Bührmann, Hendrik T.: Transvaalse pionier * [[Johannes Rienk Burg]], argitek * Cachet, L. * Coster, dr. Herman J.: regsgeleerde, staatsprokureur, offisier in die Hollanderkorps * de Jonge, Cars Geert: onderwyser, amptenaar, eerste inspekteur van skole, sekretaris van onderwys, vrywilliger-offisier tydens Tweede Vryheidsoorlog * de Witt-Hamer, Boudewijn Gerrit Versélewel: joernalis, mynamptenaar, lid van die Tweede Volksraad vir [[Barberton]], mede-oprigter Hollanderkorps, sekretaris Nederlandse Kamer van Koophandel in [[Johannesburg]], help na die oorlog met heropbou van Transvaal, speel leidende rol in die sosiale lewe van die Nederlanders * [[Cor Delfos]]: baanbreker in die yster- en staalnywerheid in Suid-Afrika, eerste [[hoogoond]] in die land deur hom in Pretoria opgerig, een van die stigters van [[Yskor]] * [[Frans Engelenburg|Engelenburg, dr. Frans Vredenrijk]]: kom saam met sy tante [[Marie Koopmans-de Wet]] na Suid-Afrika, word joernalis, redakteur, kultuurleier, politieke raadsman, in Tweede Vryheidsoorlog op kommando, derde voorsitter van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] * Goddefroy, ds. Marius J.: predikant NH kerk, groot rol op kerklike, kulturele en onderwysgebied, Boere-offisier * Hiemstra, Sybren W.: onderwyser, skoolhoof * [[Eduard Johan Pieter Jorissen|Jorissen, dr. Eduard J.P.]]: staatsprokureur, regter, skrywer * [[Jan Kamp|Kamp, prof. Jan]]: onderwyser, skoolhoof, joernalis, letterkundige, veg as bittereinder in die Tweede Vryheidsoorlog, dosent in teologie, professor in Afrikaans, Nederlands en geskiedenis * Kleijn, Frederik W.H.: regter, staatsekretaris * Klooster, Willem: onderwyser, skoolhoof, inspekteur van skole, voorsitter Transvaalse Onderwysersvereniging * Kloppers, Philippus J.: onderwyser * [[Willem Johannes Leyds|Leyds, dr. Willem Johannes]]: staatsprokureur, staatsekretaris, gesant, diplomaat, geskiedskrywer. [[Leydsdorp]] is na hom genoem. * [[Jacob Lub|Lub, Jacob]]: onderwyser, inspekteur van onderwys, Afrikaanse skrywer * Lingbeek, dr. Goswyn W.S.: geneesheer * Louis, Wessel: onderwyser, skoolhoof, kultuurleier en verteenwoordiger van die [[Stigting Studiefonds vir Suid-Afrikaanse Studente]] * [[Nico Mansvelt|Mansvelt, prof. N.]]: onderwyser, superintendent van onderwys, kultuurleier, dosent in moderne tale [[Universiteit van Stellenbosch]], medestigter [[Zuid-Afrikaansche Taalbond]], werf onderwysers vir die ZAR in Nederland * Middelberg, Gerrit A.A.: spoorweg-ingenieur, mede-direkteur van die NZASM * [[Gerard Moerdyk|Moerdijk, Gerard L.P.]]: argitek, seun van Jan Moerdijk * Moerdijk, Jan L.: onderwyser, inspekteur van onderwys, dosent Pretoria Normaalkollege * [[Gustaaf Molengraaff|Molengraaff, dr. Gustaaf Adolf Frederik]]: staatsgeoloog van die ZAR * Mondriaan, Willem Frederik: onderwyser, bankamptenaar, staatsamptenaar, joernalis * [[Frans Oerder|Oerder, Frans D.]]: kom werk vir die NZASM, word portretskilder, kunsonderwyser * [[Harm Oost|Oost, Harm]]: onderwyser, joernalis, redakteur [[Ons Vaderland]], politikus, sekretaris van genl. [[C.R. de Wet]] tydens [[Rebellie]], stigter [[Tweede Afrikaanse Taalbeweging]] * Op 't Hof, Adrianus: onderwyser * [[Pierneef]], Hendrik: kunsskilder, seun van Gerrit * Pierneef, Gerrit: bouaannemer * Ploeger, kol. dr. Jan: historikus, skrywer * [[Dirk Postma|Postma, ds. Dirk]]: stigter van die Gereformeerde kerk is Suid-Afrika, later professor en rektor van die teologiese skool te [[Burgersdorp]]. Hy was vyf maal getroud en het 21 kinders gehad. Prof. [[Ferdinand Postma]] was sy kleinseun. * Proes, Bernard C.E.: staatsprokureur * Reinink, dr. H.T.: onderwyser, hoof Staatsgimnasium, later professor in klassieke tale * Rissik, dr. Gerrit H.: geneesheer * [[Johann Friedrich Bernhard Rissik|Rissik, Johan F.B.]]: landmeter-generaal, eerste [[administrateur]] van Transvaal, minister tusssen 1907 en 1910 * [[Rompel, Frederik J.L.]]: joernalis, skrywer, oorlogskorrespondent, grondlegger van die moderne Afrikaanse joernalistiek * Roorda-Smit, dr. Jelle A.: onderwyser, geoloog, bekende wetenskaplike * Scholtemeijer, Jan: onderwyser * [[Henri Slegtkamp|Slegtkamp, kapt. Henri]]: soldaat, bittereinder in die Tweede Vryheidsoorlog * [[Spoelstra, ds. Cornelis]]: NG kerk * Steen, Leendert L.: onderwyser, later artillerie-instrukteur, na Tweede Vryheidsoorlog boekhandelaar in Pretoria * Stiemens, Hendrik: eerste goewermentsonderwyser in Pretoria, superintendent en sekretaris van onderwys, sekretaris van die [[Volksraad]] * Stuart, Jacobus: sakeman, raadgewer vir die regering van die ZAR, skrywer van die land se eerste grondwet * Turkstra, Rients: bakkery en koffiekamer in Pretoria * Vaandrager, Marius: onderwyser, skoolhoof, voorsitter van die Transvaalse Onderwysersvereniging * [[Cornelis van Boeschoten|van Boeschoten, Cornelis]]: onderwyser, skoolhoof, [[Staatsekretaris van die Zuid-Afrikaansche Republiek|staatsekretaris]] * van Bruggen, Jan: onderwyser, voorsitter van die Transvaalse Onderwysersvereniging * [[Jochem van Bruggen|van Bruggen, Jochem]]: skrywer, seun van Jan van Bruggen * [[Dirk van der Hoff|van der Hoff, ds. Dirk]]: eerste predikant van die NH kerk, hy het groot invloed op die staatkundige en kerklike ontwikkeling van die ZAR * van Gorkom, Wilhelm J.: eerste superintendent van onderwys * van Gogh, Cor * van Hulsteijn, sir Willem: regsgeleerde, politikus * van Kretschmar van Veen, J.A.: spoorweg-ingenieur, later bestuurder NZASM * [[Johannes van Melle|van Melle, Jan]]: onderwyser, digter, skrywer * van Oostrum, Omius: onderwyser, lektor, skrywer van skoolhandboeke, veg in Tweede Vryheidsoorlog, krygsgevangene op [[Ceylon]] * van Rooijen, H.H.: stigter van [[Avbob]] * [[Nicolaas van Warmelo|van Warmelo, ds. Nicolaas J.]]: predikant van die NH kerk, vader van die skryfster [[Johanna Brandt]] * [[Anton van Wouw|van Wouw, Anton]]: beeldhouer * [[Marda Vanne]]: aktrise, dogter van sir Willem van Hulsteijn * Wagner, F.W.: onderwyser, hoof Staatsmodelskool en Normaalkollege * [[Pieter Wenning|Wenning, Pieter W.F.]]: skilder en tekenaar * [[Sytze Wierda|Wierda, Sytze]]: argitek, hoof van openbare werke * [[Klaas van Rijsse]] ==Lees ook== *[[Xenofobie]] == Bibliografie == * Ensiklopedie van die Wêreld, deel 6. Stellenbosch: Albertyn, 1991. ISBN 0-949948-20-9 * Heydenrych, Heinie en Abrie Swiegers: Discover Pretoria. Pretoria: J.L. van Schaik, 1999. ISBN 0-627-02447-5 * Ploeger, Jan: Nederlanders in Transvaal 1850-1950. Pretoria: J.L. van Schaik, 1994. ISBN 0-627-02446-7 * Ploeger, Jan: Die betrekkinge tussen Nederland en Suid-Afrika. Lantern, jaargang 10, nr. 2, Desember 1960. * [[Standard Encyclopaedia of Southern Africa]], deel 8. Kaapstad: Nasou, 1973. ISBN 0-625-00324-1 * Stead, Rinie: Dr. F.V. Engelenburg. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 13, nr. 3, Maart 1964 * van Jaarsveld, F.A.: Die verlede spreek. Pretoria: Voortrekkerpers, 1965. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Monumente en gedenkwaardighede in Suid-Afrika]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse immigrante uit Nederland|*]] 5p39dubot007nij3gtypv32kho3cbj1 0 112195 2517178 2453014 2022-08-03T10:41:28Z CommonsDelinker 1161 Administrateur [[commons:user:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] vervang "Friedrich_Welwitsch.jpg" met "Friedrich_Welwitsch_(IA_mobot31753003484141)_(cropped).jpg" omrede: [[:c:COM:Duplicate|Duplicate]]: Exact or scaled-down duplicate: [[:c::File:Friedrich wikitext text/x-wiki [[Lêer:Friedrich Welwitsch (IA mobot31753003484141) (cropped).jpg|regs|duimnael|Friedrich Welwitsch]] '''Friedrich Martin Josef Welwitsch''' (5 Februarie 1806 – 20 Oktober 1872) was 'n [[Oostenryk]]se plantkundige en ontdekkingsreisiger. Hy het in [[1860]] die ''[[Welwitschia|Welwitschia mirabilis]]'' plant van [[Angola]] en die huidige [[Namibië]] ontdek. Hy is in Karintië gebore in 1807. Hy bekwaam hom as 'n medikus in [[Wenen]] in 1836 en verhuis na [[Portugal]]. Hier aanvaar hy die pos as kurator van die botaniese tuin Coimbra en [[Lissabon]] in 1839. In 1853 reis hy na Angola waar hy 'n uitstekende plantkundige versameling opbou en ook vir [[David Livingstone]] in 1854 ontmoet. Hy het sy reise volgehou tot in 1860 en verhuis in 1863 na [[Londen]]. Die standaard skrywer afkorting '''Welw.''' word gebruik om hierdie individu as die skrywer aan te dui wanneer 'n botaniese naam aangehaal word. == Sien ook == * [[Lys van botaniste volgens outeursafkorting]] == Bron == * {{cite book |last=Rosenthal |first= Eric|authorlink=Eric Rosenthal|title=[[Ensiklopedie van Suidelike Afrika]]|year= 1967 |isbn= }} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Welwitsch, Friedrich Martin Josef}} [[Kategorie:Botanici]] [[Kategorie:Oostenrykse wetenskaplikes]] [[Kategorie:Geboortes in 1806]] [[Kategorie:Sterftes in 1872]] 87x63s7mf5bqoqgxf6z03hlw4m2hkcz 0 115922 2516976 2516424 2022-08-02T15:48:46Z 41.13.232.162 wikitext text/x-wiki Yami mqanto''' is ’n [[Afrikaanse digters|Afrikaanse digter]]. == Lewe en werk == Vincent Oliphant is op 8 April 1954 op [[Alicedale]] in die [[Oos-Kaap]] gebore. Hy voltooi sy laerskoolloopbaan aan die Alicedale Metodiste Primêre Skool waarna hy standerds ses en sewe aan die [[Uitenhage]] Hoërskool voltooi en dan in 1971 matrikuleer aan die Hoërskool Paterson in [[Port Elizabeth]]. Hy is in hierdie jaar derde in die Senior Sertifikaat-eksamens van [[Kaapprovinsie|Kaapland]]. Daarna studeer hy verder aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] en verwerf in 1974 ’n B.Sc.-graad met Wiskunde en Fisika as hoofvakke en in 1975 ook die Sekondêre Onderwysdiploma. In hierdie tyd skryf hy gereeld en sluit hom ook aan by die UWK Letterkundevereniging onder leiding van Andries Oliphant, waar sy eerste gedigte in die vereniging se nuusbrief verskyn. Na kwalifikasie gee hy vanaf 1976 vir ’n aantal jare onderwys in Wiskunde en Natuur- en Skeikunde aan sy alma mater, die Hoërskool Paterson in Port Elizabeth. Hy skryf ook vir verdere studie in by [[Rhodes-universiteit|Rhodes Universiteit]] in Grahamstad en behaal ’n B.Ed.-graad en later ’n M.Ed.-graad in Wiskunde-onderrig. Sy volgende betrekking is as Wiskunde dosent by die Dower-Opleidingskollege in [[Port Elizabeth]], terwyl hy ook deeltyds betrokke is by die Iqhayiya Tegniese Kollege. Hy word adjunk-rektor van Dower-Opleidingskollege, waarna hy aangestel word as vakadviseur vir Wiskunde in die Westelike Streek van die Oos-Kaapse Onderwysdepartement. Deeltyds gee hy klas by die [[Nelson Mandela]] Metropolitaanse Universiteit, terwyl hy ook betrokke is by navorsing oor die onderrig en leer van Wiskunde. Hy is in September 1981 getroud met Lynette en die egpaar het drie dogters, met Nadine die oudste. == Skryfwerk == Sy eerste gedigte verskyn in die nuusbrief van die letterkundige vereniging op universiteit. Sonder om sy gedigte na tydskrifte te stuur debuteer hy dan met die bundel <ref>Brink, André P. “Rapport” 3 Julie 1983</ref>“''Bloed vloei in stilte''”.<ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 22 no. 4, November 1984</ref> Die titel het betrekking op die tragiese (die bloed) wat enige oomblik kan gebeur,<ref>Olivier, Fanie “Die Burger” 4 Augustus 1983</ref> maar in die stilte nog afwesig is. Anders as sy bruin mededigters dig hy nie oor die politieke toestande in die land nie. Sy debuutbundel bevat hoofsaaklik persoonlike gedigte wat eksistensiële onsekerheid en angs uitbeeld, met ’n sterk mistieke aanslag. Menslike droefheid en verlies word sterk uitgebeeld, asook liefde en filosofiese besinnings. Die drie afdelings bevat onderskeidelik gedigte oor droefheid, angs en romantiese verlange aangeraak deur die dood, liefdesgedigte en laastens gedigte oor die poësie self en met filosofiese besinning. “''Teken''” is ’n mooi liefdesvers. “''Die sagte vlees''”<ref>Hambidge, Joan Woorde wat weeg: <nowiki>http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/03/vincent-oliphant-die-sagte-vlees-1998.html</nowiki></ref> sit hierdie tematiek voort, maar dek ook sosiaal-politieke temas.<ref>Malan, Lucas “Rapport” 15 November 1998</ref> Die titel verwys na die wondbaarheid en weerloosheid van die mens met sy sagte vlees onder ’n dun velbedekking, waardeur hy blootgestel word aan pyn en verdriet. Mooi gedigte is “''Misterie''”, waarin die mens hom begewe op die wonderbaarlike soektog na betekenis, al is dit nie vir die mens moontlik om werklik te weet nie; “''Oorlog''”, waarin die sinloosheid van rassehaat belig word; “''27 April 1994''”, waarin die demokrasie besing en die eenheid van die mens beklemtoon word; en “''Woorde''”, wat die wens uitspreek dat die inwoners medeburgers van die land sal wees en die grense tussen hulle sal afbreek sodat almal net as mens tot medemens kan reageer. In 1995 behaal hy ’n tweede prys in ’n poësiekompetisie wat deur die Belgiese kultuurorganisasie Concept aangebied is onder die tema “Vrede, Vriendskap en Verdraagsaamheid”, en in 1996 word hy deur Poetry International genooi om aan die jaarlikse poësiefees in Rotterdam, Nederland, deel te neem. In Maart 2005 kry hy ’n toekenning van die ATKV vir sy inspirerende digkuns. Sy gedigte word opgeneem in verskeie bloemlesings oor die Afrikaanse poësie, insluitende “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''”, “''Versindaba 2005 en 2006''” en “''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''”. Hy maak bydraes tot rubrieke in ''Taalgenoot'' en ''Die Burger'' en publiseer ook van sy gedigte op die Internet op webwerwe soos PoësieNet, die poësie afdeling van LitNet, Kletskerk, southendmuseum en in ''Meander'', ’n Nederlandse tydskrif. By verskeie geleenthede lees hy ook van sy gedigte in die openbaar voor, soos by die Wordfest by die Rhodes Universiteit in Grahamstad en die Versindaba op Stellenbosch. Van sy gedigte, waaronder “''27 April 1994''”, “''reis''”, “''’n klein beriggie''” en “''woorde''”, word voorgeskryf vir studie op hoërskool. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1983 |Bloed vloei in stilte |- |1998 |Die sagte vlees |} == Bronnelys == === Boeke === * [[J.C. Kannemeyer|Kannemeyer, J.C.]] “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006 * Willemse, Hein “Aan die ander kant” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2007 === Tydskrifte en koerante === * Oliphant, Vincent “Oorgange” “Die Taalgenoot” Julie 2000 * Van der Merwe, Danie “Die Oosterlig” 24 Mei 1983 * [[Irna van Zyl|Van Zyl, Irna]] “Liefdesverse lê hom naaste aan die hart” “Die Burger” 8 Junie 1983 === Internet === * Lloyd, Jason Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180805123830/http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp |date= 5 Augustus 2018 }} * Milborrow, Selwyn The write side: http://milborrow.blogspot.co.za/2009/09/vincent-oliphant-se-verse-vloei-sterk.html * Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170410054648/http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ |date=10 April 2017 }} * Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n85-8494/ === Resensies === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Oliphant, Vincent}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1954]] 7tr5qx48scony0wlpecnf964mta4d87 2516977 2516976 2022-08-02T15:49:53Z 41.13.232.162 wikitext text/x-wiki Yami mqanto''' is ’n [[Afrikaanse digters|Afrikaanse digter]]. His Nick name is ta Jager''' == Lewe en werk == Vincent Oliphant is op 8 April 1954 op [[Alicedale]] in die [[Oos-Kaap]] gebore. Hy voltooi sy laerskoolloopbaan aan die Alicedale Metodiste Primêre Skool waarna hy standerds ses en sewe aan die [[Uitenhage]] Hoërskool voltooi en dan in 1971 matrikuleer aan die Hoërskool Paterson in [[Port Elizabeth]]. Hy is in hierdie jaar derde in die Senior Sertifikaat-eksamens van [[Kaapprovinsie|Kaapland]]. Daarna studeer hy verder aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] en verwerf in 1974 ’n B.Sc.-graad met Wiskunde en Fisika as hoofvakke en in 1975 ook die Sekondêre Onderwysdiploma. In hierdie tyd skryf hy gereeld en sluit hom ook aan by die UWK Letterkundevereniging onder leiding van Andries Oliphant, waar sy eerste gedigte in die vereniging se nuusbrief verskyn. Na kwalifikasie gee hy vanaf 1976 vir ’n aantal jare onderwys in Wiskunde en Natuur- en Skeikunde aan sy alma mater, die Hoërskool Paterson in Port Elizabeth. Hy skryf ook vir verdere studie in by [[Rhodes-universiteit|Rhodes Universiteit]] in Grahamstad en behaal ’n B.Ed.-graad en later ’n M.Ed.-graad in Wiskunde-onderrig. Sy volgende betrekking is as Wiskunde dosent by die Dower-Opleidingskollege in [[Port Elizabeth]], terwyl hy ook deeltyds betrokke is by die Iqhayiya Tegniese Kollege. Hy word adjunk-rektor van Dower-Opleidingskollege, waarna hy aangestel word as vakadviseur vir Wiskunde in die Westelike Streek van die Oos-Kaapse Onderwysdepartement. Deeltyds gee hy klas by die [[Nelson Mandela]] Metropolitaanse Universiteit, terwyl hy ook betrokke is by navorsing oor die onderrig en leer van Wiskunde. Hy is in September 1981 getroud met Lynette en die egpaar het drie dogters, met Nadine die oudste. == Skryfwerk == Sy eerste gedigte verskyn in die nuusbrief van die letterkundige vereniging op universiteit. Sonder om sy gedigte na tydskrifte te stuur debuteer hy dan met die bundel <ref>Brink, André P. “Rapport” 3 Julie 1983</ref>“''Bloed vloei in stilte''”.<ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 22 no. 4, November 1984</ref> Die titel het betrekking op die tragiese (die bloed) wat enige oomblik kan gebeur,<ref>Olivier, Fanie “Die Burger” 4 Augustus 1983</ref> maar in die stilte nog afwesig is. Anders as sy bruin mededigters dig hy nie oor die politieke toestande in die land nie. Sy debuutbundel bevat hoofsaaklik persoonlike gedigte wat eksistensiële onsekerheid en angs uitbeeld, met ’n sterk mistieke aanslag. Menslike droefheid en verlies word sterk uitgebeeld, asook liefde en filosofiese besinnings. Die drie afdelings bevat onderskeidelik gedigte oor droefheid, angs en romantiese verlange aangeraak deur die dood, liefdesgedigte en laastens gedigte oor die poësie self en met filosofiese besinning. “''Teken''” is ’n mooi liefdesvers. “''Die sagte vlees''”<ref>Hambidge, Joan Woorde wat weeg: <nowiki>http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/03/vincent-oliphant-die-sagte-vlees-1998.html</nowiki></ref> sit hierdie tematiek voort, maar dek ook sosiaal-politieke temas.<ref>Malan, Lucas “Rapport” 15 November 1998</ref> Die titel verwys na die wondbaarheid en weerloosheid van die mens met sy sagte vlees onder ’n dun velbedekking, waardeur hy blootgestel word aan pyn en verdriet. Mooi gedigte is “''Misterie''”, waarin die mens hom begewe op die wonderbaarlike soektog na betekenis, al is dit nie vir die mens moontlik om werklik te weet nie; “''Oorlog''”, waarin die sinloosheid van rassehaat belig word; “''27 April 1994''”, waarin die demokrasie besing en die eenheid van die mens beklemtoon word; en “''Woorde''”, wat die wens uitspreek dat die inwoners medeburgers van die land sal wees en die grense tussen hulle sal afbreek sodat almal net as mens tot medemens kan reageer. In 1995 behaal hy ’n tweede prys in ’n poësiekompetisie wat deur die Belgiese kultuurorganisasie Concept aangebied is onder die tema “Vrede, Vriendskap en Verdraagsaamheid”, en in 1996 word hy deur Poetry International genooi om aan die jaarlikse poësiefees in Rotterdam, Nederland, deel te neem. In Maart 2005 kry hy ’n toekenning van die ATKV vir sy inspirerende digkuns. Sy gedigte word opgeneem in verskeie bloemlesings oor die Afrikaanse poësie, insluitende “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''”, “''Versindaba 2005 en 2006''” en “''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''”. Hy maak bydraes tot rubrieke in ''Taalgenoot'' en ''Die Burger'' en publiseer ook van sy gedigte op die Internet op webwerwe soos PoësieNet, die poësie afdeling van LitNet, Kletskerk, southendmuseum en in ''Meander'', ’n Nederlandse tydskrif. By verskeie geleenthede lees hy ook van sy gedigte in die openbaar voor, soos by die Wordfest by die Rhodes Universiteit in Grahamstad en die Versindaba op Stellenbosch. Van sy gedigte, waaronder “''27 April 1994''”, “''reis''”, “''’n klein beriggie''” en “''woorde''”, word voorgeskryf vir studie op hoërskool. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1983 |Bloed vloei in stilte |- |1998 |Die sagte vlees |} == Bronnelys == === Boeke === * [[J.C. Kannemeyer|Kannemeyer, J.C.]] “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006 * Willemse, Hein “Aan die ander kant” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2007 === Tydskrifte en koerante === * Oliphant, Vincent “Oorgange” “Die Taalgenoot” Julie 2000 * Van der Merwe, Danie “Die Oosterlig” 24 Mei 1983 * [[Irna van Zyl|Van Zyl, Irna]] “Liefdesverse lê hom naaste aan die hart” “Die Burger” 8 Junie 1983 === Internet === * Lloyd, Jason Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180805123830/http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp |date= 5 Augustus 2018 }} * Milborrow, Selwyn The write side: http://milborrow.blogspot.co.za/2009/09/vincent-oliphant-se-verse-vloei-sterk.html * Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170410054648/http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ |date=10 April 2017 }} * Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n85-8494/ === Resensies === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Oliphant, Vincent}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1954]] 3v97fin0gtqcoqwn9vvfbopi4yrqrjd 2516978 2516977 2022-08-02T15:50:35Z 41.13.232.162 wikitext text/x-wiki Yami mqanto''' is real nigga . His Nick name is ta Jager''' == Lewe en werk == Vincent Oliphant is op 8 April 1954 op [[Alicedale]] in die [[Oos-Kaap]] gebore. Hy voltooi sy laerskoolloopbaan aan die Alicedale Metodiste Primêre Skool waarna hy standerds ses en sewe aan die [[Uitenhage]] Hoërskool voltooi en dan in 1971 matrikuleer aan die Hoërskool Paterson in [[Port Elizabeth]]. Hy is in hierdie jaar derde in die Senior Sertifikaat-eksamens van [[Kaapprovinsie|Kaapland]]. Daarna studeer hy verder aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] en verwerf in 1974 ’n B.Sc.-graad met Wiskunde en Fisika as hoofvakke en in 1975 ook die Sekondêre Onderwysdiploma. In hierdie tyd skryf hy gereeld en sluit hom ook aan by die UWK Letterkundevereniging onder leiding van Andries Oliphant, waar sy eerste gedigte in die vereniging se nuusbrief verskyn. Na kwalifikasie gee hy vanaf 1976 vir ’n aantal jare onderwys in Wiskunde en Natuur- en Skeikunde aan sy alma mater, die Hoërskool Paterson in Port Elizabeth. Hy skryf ook vir verdere studie in by [[Rhodes-universiteit|Rhodes Universiteit]] in Grahamstad en behaal ’n B.Ed.-graad en later ’n M.Ed.-graad in Wiskunde-onderrig. Sy volgende betrekking is as Wiskunde dosent by die Dower-Opleidingskollege in [[Port Elizabeth]], terwyl hy ook deeltyds betrokke is by die Iqhayiya Tegniese Kollege. Hy word adjunk-rektor van Dower-Opleidingskollege, waarna hy aangestel word as vakadviseur vir Wiskunde in die Westelike Streek van die Oos-Kaapse Onderwysdepartement. Deeltyds gee hy klas by die [[Nelson Mandela]] Metropolitaanse Universiteit, terwyl hy ook betrokke is by navorsing oor die onderrig en leer van Wiskunde. Hy is in September 1981 getroud met Lynette en die egpaar het drie dogters, met Nadine die oudste. == Skryfwerk == Sy eerste gedigte verskyn in die nuusbrief van die letterkundige vereniging op universiteit. Sonder om sy gedigte na tydskrifte te stuur debuteer hy dan met die bundel <ref>Brink, André P. “Rapport” 3 Julie 1983</ref>“''Bloed vloei in stilte''”.<ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 22 no. 4, November 1984</ref> Die titel het betrekking op die tragiese (die bloed) wat enige oomblik kan gebeur,<ref>Olivier, Fanie “Die Burger” 4 Augustus 1983</ref> maar in die stilte nog afwesig is. Anders as sy bruin mededigters dig hy nie oor die politieke toestande in die land nie. Sy debuutbundel bevat hoofsaaklik persoonlike gedigte wat eksistensiële onsekerheid en angs uitbeeld, met ’n sterk mistieke aanslag. Menslike droefheid en verlies word sterk uitgebeeld, asook liefde en filosofiese besinnings. Die drie afdelings bevat onderskeidelik gedigte oor droefheid, angs en romantiese verlange aangeraak deur die dood, liefdesgedigte en laastens gedigte oor die poësie self en met filosofiese besinning. “''Teken''” is ’n mooi liefdesvers. “''Die sagte vlees''”<ref>Hambidge, Joan Woorde wat weeg: <nowiki>http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/03/vincent-oliphant-die-sagte-vlees-1998.html</nowiki></ref> sit hierdie tematiek voort, maar dek ook sosiaal-politieke temas.<ref>Malan, Lucas “Rapport” 15 November 1998</ref> Die titel verwys na die wondbaarheid en weerloosheid van die mens met sy sagte vlees onder ’n dun velbedekking, waardeur hy blootgestel word aan pyn en verdriet. Mooi gedigte is “''Misterie''”, waarin die mens hom begewe op die wonderbaarlike soektog na betekenis, al is dit nie vir die mens moontlik om werklik te weet nie; “''Oorlog''”, waarin die sinloosheid van rassehaat belig word; “''27 April 1994''”, waarin die demokrasie besing en die eenheid van die mens beklemtoon word; en “''Woorde''”, wat die wens uitspreek dat die inwoners medeburgers van die land sal wees en die grense tussen hulle sal afbreek sodat almal net as mens tot medemens kan reageer. In 1995 behaal hy ’n tweede prys in ’n poësiekompetisie wat deur die Belgiese kultuurorganisasie Concept aangebied is onder die tema “Vrede, Vriendskap en Verdraagsaamheid”, en in 1996 word hy deur Poetry International genooi om aan die jaarlikse poësiefees in Rotterdam, Nederland, deel te neem. In Maart 2005 kry hy ’n toekenning van die ATKV vir sy inspirerende digkuns. Sy gedigte word opgeneem in verskeie bloemlesings oor die Afrikaanse poësie, insluitende “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''”, “''Versindaba 2005 en 2006''” en “''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''”. Hy maak bydraes tot rubrieke in ''Taalgenoot'' en ''Die Burger'' en publiseer ook van sy gedigte op die Internet op webwerwe soos PoësieNet, die poësie afdeling van LitNet, Kletskerk, southendmuseum en in ''Meander'', ’n Nederlandse tydskrif. By verskeie geleenthede lees hy ook van sy gedigte in die openbaar voor, soos by die Wordfest by die Rhodes Universiteit in Grahamstad en die Versindaba op Stellenbosch. Van sy gedigte, waaronder “''27 April 1994''”, “''reis''”, “''’n klein beriggie''” en “''woorde''”, word voorgeskryf vir studie op hoërskool. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1983 |Bloed vloei in stilte |- |1998 |Die sagte vlees |} == Bronnelys == === Boeke === * [[J.C. Kannemeyer|Kannemeyer, J.C.]] “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006 * Willemse, Hein “Aan die ander kant” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2007 === Tydskrifte en koerante === * Oliphant, Vincent “Oorgange” “Die Taalgenoot” Julie 2000 * Van der Merwe, Danie “Die Oosterlig” 24 Mei 1983 * [[Irna van Zyl|Van Zyl, Irna]] “Liefdesverse lê hom naaste aan die hart” “Die Burger” 8 Junie 1983 === Internet === * Lloyd, Jason Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180805123830/http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp |date= 5 Augustus 2018 }} * Milborrow, Selwyn The write side: http://milborrow.blogspot.co.za/2009/09/vincent-oliphant-se-verse-vloei-sterk.html * Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170410054648/http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ |date=10 April 2017 }} * Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n85-8494/ === Resensies === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Oliphant, Vincent}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1954]] nq6a3lyypehrb3jd5cu8fcxn74qlerc 2516979 2516978 2022-08-02T15:52:12Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/41.13.232.162|41.13.232.162]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Oesjaar|Oesjaar]] wikitext text/x-wiki '''Vincent Oliphant''' is ’n [[Afrikaanse digters|Afrikaanse digter]]. == Lewe en werk == Vincent Oliphant is op 8 April 1954 op [[Alicedale]] in die [[Oos-Kaap]] gebore. Hy voltooi sy laerskoolloopbaan aan die Alicedale Metodiste Primêre Skool waarna hy standerds ses en sewe aan die [[Uitenhage]] Hoërskool voltooi en dan in 1971 matrikuleer aan die Hoërskool Paterson in [[Port Elizabeth]]. Hy is in hierdie jaar derde in die Senior Sertifikaat-eksamens van [[Kaapprovinsie|Kaapland]]. Daarna studeer hy verder aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] en verwerf in 1974 ’n B.Sc.-graad met Wiskunde en Fisika as hoofvakke en in 1975 ook die Sekondêre Onderwysdiploma. In hierdie tyd skryf hy gereeld en sluit hom ook aan by die UWK Letterkundevereniging onder leiding van Andries Oliphant, waar sy eerste gedigte in die vereniging se nuusbrief verskyn. Na kwalifikasie gee hy vanaf 1976 vir ’n aantal jare onderwys in Wiskunde en Natuur- en Skeikunde aan sy alma mater, die Hoërskool Paterson in Port Elizabeth. Hy skryf ook vir verdere studie in by [[Rhodes-universiteit|Rhodes Universiteit]] in Grahamstad en behaal ’n B.Ed.-graad en later ’n M.Ed.-graad in Wiskunde-onderrig. Sy volgende betrekking is as Wiskunde dosent by die Dower-Opleidingskollege in [[Port Elizabeth]], terwyl hy ook deeltyds betrokke is by die Iqhayiya Tegniese Kollege. Hy word adjunk-rektor van Dower-Opleidingskollege, waarna hy aangestel word as vakadviseur vir Wiskunde in die Westelike Streek van die Oos-Kaapse Onderwysdepartement. Deeltyds gee hy klas by die [[Nelson Mandela]] Metropolitaanse Universiteit, terwyl hy ook betrokke is by navorsing oor die onderrig en leer van Wiskunde. Hy is in September 1981 getroud met Lynette en die egpaar het drie dogters, met Nadine die oudste. == Skryfwerk == Sy eerste gedigte verskyn in die nuusbrief van die letterkundige vereniging op universiteit. Sonder om sy gedigte na tydskrifte te stuur debuteer hy dan met die bundel <ref>Brink, André P. “Rapport” 3 Julie 1983</ref>“''Bloed vloei in stilte''”.<ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 22 no. 4, November 1984</ref> Die titel het betrekking op die tragiese (die bloed) wat enige oomblik kan gebeur,<ref>Olivier, Fanie “Die Burger” 4 Augustus 1983</ref> maar in die stilte nog afwesig is. Anders as sy bruin mededigters dig hy nie oor die politieke toestande in die land nie. Sy debuutbundel bevat hoofsaaklik persoonlike gedigte wat eksistensiële onsekerheid en angs uitbeeld, met ’n sterk mistieke aanslag. Menslike droefheid en verlies word sterk uitgebeeld, asook liefde en filosofiese besinnings. Die drie afdelings bevat onderskeidelik gedigte oor droefheid, angs en romantiese verlange aangeraak deur die dood, liefdesgedigte en laastens gedigte oor die poësie self en met filosofiese besinning. “''Teken''” is ’n mooi liefdesvers. “''Die sagte vlees''”<ref>Hambidge, Joan Woorde wat weeg: <nowiki>http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/03/vincent-oliphant-die-sagte-vlees-1998.html</nowiki></ref> sit hierdie tematiek voort, maar dek ook sosiaal-politieke temas.<ref>Malan, Lucas “Rapport” 15 November 1998</ref> Die titel verwys na die wondbaarheid en weerloosheid van die mens met sy sagte vlees onder ’n dun velbedekking, waardeur hy blootgestel word aan pyn en verdriet. Mooi gedigte is “''Misterie''”, waarin die mens hom begewe op die wonderbaarlike soektog na betekenis, al is dit nie vir die mens moontlik om werklik te weet nie; “''Oorlog''”, waarin die sinloosheid van rassehaat belig word; “''27 April 1994''”, waarin die demokrasie besing en die eenheid van die mens beklemtoon word; en “''Woorde''”, wat die wens uitspreek dat die inwoners medeburgers van die land sal wees en die grense tussen hulle sal afbreek sodat almal net as mens tot medemens kan reageer. In 1995 behaal hy ’n tweede prys in ’n poësiekompetisie wat deur die Belgiese kultuurorganisasie Concept aangebied is onder die tema “Vrede, Vriendskap en Verdraagsaamheid”, en in 1996 word hy deur Poetry International genooi om aan die jaarlikse poësiefees in Rotterdam, Nederland, deel te neem. In Maart 2005 kry hy ’n toekenning van die ATKV vir sy inspirerende digkuns. Sy gedigte word opgeneem in verskeie bloemlesings oor die Afrikaanse poësie, insluitende “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''”, “''Versindaba 2005 en 2006''” en “''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''”. Hy maak bydraes tot rubrieke in ''Taalgenoot'' en ''Die Burger'' en publiseer ook van sy gedigte op die Internet op webwerwe soos PoësieNet, die poësie afdeling van LitNet, Kletskerk, southendmuseum en in ''Meander'', ’n Nederlandse tydskrif. By verskeie geleenthede lees hy ook van sy gedigte in die openbaar voor, soos by die Wordfest by die Rhodes Universiteit in Grahamstad en die Versindaba op Stellenbosch. Van sy gedigte, waaronder “''27 April 1994''”, “''reis''”, “''’n klein beriggie''” en “''woorde''”, word voorgeskryf vir studie op hoërskool. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1983 |Bloed vloei in stilte |- |1998 |Die sagte vlees |} == Bronnelys == === Boeke === * [[J.C. Kannemeyer|Kannemeyer, J.C.]] “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006 * Willemse, Hein “Aan die ander kant” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2007 === Tydskrifte en koerante === * Oliphant, Vincent “Oorgange” “Die Taalgenoot” Julie 2000 * Van der Merwe, Danie “Die Oosterlig” 24 Mei 1983 * [[Irna van Zyl|Van Zyl, Irna]] “Liefdesverse lê hom naaste aan die hart” “Die Burger” 8 Junie 1983 === Internet === * Lloyd, Jason Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180805123830/http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp |date= 5 Augustus 2018 }} * Milborrow, Selwyn The write side: http://milborrow.blogspot.co.za/2009/09/vincent-oliphant-se-verse-vloei-sterk.html * Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170410054648/http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ |date=10 April 2017 }} * Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n85-8494/ === Resensies === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Oliphant, Vincent}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1954]] 32l6dqf3wraaij8drusd33istmndq29 2517010 2516979 2022-08-02T16:41:04Z Aliwal2012 39067 tegniese onderhoud wikitext text/x-wiki '''Vincent Oliphant''' is ’n [[Afrikaanse digters|Afrikaanse digter]]. == Lewe en werk == Vincent Oliphant is op 8 April 1954 op [[Alicedale]] in die [[Oos-Kaap]] gebore. Hy voltooi sy laerskoolloopbaan aan die Alicedale Metodiste Primêre Skool waarna hy standerds ses en sewe aan die [[Uitenhage]] Hoërskool voltooi en dan in 1971 matrikuleer aan die Hoërskool Paterson in [[Port Elizabeth]]. Hy is in hierdie jaar derde in die Senior Sertifikaat-eksamens van [[Kaapprovinsie|Kaapland]]. Daarna studeer hy verder aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] en verwerf in 1974 ’n B.Sc.-graad met Wiskunde en Fisika as hoofvakke en in 1975 ook die Sekondêre Onderwysdiploma. In hierdie tyd skryf hy gereeld en sluit hom ook aan by die UWK Letterkundevereniging onder leiding van Andries Oliphant, waar sy eerste gedigte in die vereniging se nuusbrief verskyn. Na kwalifikasie gee hy vanaf 1976 vir ’n aantal jare onderwys in Wiskunde en Natuur- en Skeikunde aan sy alma mater, die Hoërskool Paterson in Port Elizabeth. Hy skryf ook vir verdere studie in by [[Rhodes-universiteit]] in Grahamstad en behaal ’n B.Ed.-graad en later ’n M.Ed.-graad in Wiskunde-onderrig. Sy volgende betrekking is as Wiskunde dosent by die Dower-Opleidingskollege in [[Port Elizabeth]], terwyl hy ook deeltyds betrokke is by die Iqhayiya Tegniese Kollege. Hy word adjunk-rektor van Dower-Opleidingskollege, waarna hy aangestel word as vakadviseur vir Wiskunde in die Westelike Streek van die Oos-Kaapse Onderwysdepartement. Hy gee deeltyds klas by die [[Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit]], terwyl hy ook betrokke is by navorsing oor die onderrig en leer van Wiskunde. Hy is in September 1981 met Lynette getroud en die egpaar het drie dogters, met Nadine die oudste. == Skryfwerk == Sy eerste gedigte verskyn in die nuusbrief van die letterkundige vereniging op universiteit. Sonder om sy gedigte na tydskrifte te stuur debuteer hy dan met die bundel <ref>[[Brink, André P.]] “[[Rapport]]” 3 Julie 1983</ref>“''Bloed vloei in stilte''”.<ref>[[Cloete, T.T.]] “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 22 no. 4, November 1984</ref> Die titel het betrekking op die tragiese (die bloed) wat enige oomblik kan gebeur,<ref>Olivier, Fanie. “[[Die Burger]]” 4 Augustus 1983</ref> maar in die stilte nog afwesig is. Anders as sy bruin mededigters dig hy nie oor die politieke toestande in die land nie. Sy debuutbundel bevat hoofsaaklik persoonlike gedigte wat eksistensiële onsekerheid en angs uitbeeld, met ’n sterk mistieke aanslag. Menslike droefheid en verlies word sterk uitgebeeld, asook liefde en filosofiese besinnings. Die drie afdelings bevat onderskeidelik gedigte oor droefheid, angs en romantiese verlange aangeraak deur die dood, liefdesgedigte en laastens gedigte oor die poësie self en met filosofiese besinning. “''Teken''” is ’n mooi liefdesvers. “''Die sagte vlees''”<ref>[[Joan Hambidge|Hambidge, Joan]]. Woorde wat weeg: [http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/03/vincent-oliphant-die-sagte-vlees-1998.html Vincent Oliphant – ''Die sagte vlees'']</ref> sit hierdie tematiek voort, maar dek ook sosiaal-politieke temas.<ref>Malan, Lucas. “Rapport” 15 November 1998</ref> Die titel verwys na die wondbaarheid en weerloosheid van die mens met sy sagte vlees onder ’n dun velbedekking, waardeur hy blootgestel word aan pyn en verdriet. Mooi gedigte is “''Misterie''”, waarin die mens hom begewe op die wonderbaarlike soektog na betekenis, al is dit nie vir die mens moontlik om werklik te weet nie; “''Oorlog''”, waarin die sinloosheid van rassehaat belig word; “''27 April 1994''”, waarin die demokrasie besing en die eenheid van die mens beklemtoon word; en “''Woorde''”, wat die wens uitspreek dat die inwoners medeburgers van die land sal wees en die grense tussen hulle sal afbreek sodat almal net as mens tot medemens kan reageer. In 1995 behaal hy ’n tweede prys in ’n poësiekompetisie wat deur die Belgiese kultuurorganisasie Concept aangebied is onder die tema “Vrede, Vriendskap en Verdraagsaamheid”, en in 1996 word hy deur Poetry International genooi om aan die jaarlikse poësiefees in Rotterdam, Nederland, deel te neem. In Maart 2005 kry hy ’n toekenning van die ATKV vir sy inspirerende digkuns. Sy gedigte word opgeneem in verskeie bloemlesings oor die Afrikaanse poësie, insluitende “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''”, “''Versindaba 2005 en 2006''” en “''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''”. Hy maak bydraes tot rubrieke in ''Taalgenoot'' en ''Die Burger'' en publiseer ook van sy gedigte op die Internet op webwerwe soos PoësieNet, die poësie afdeling van LitNet, Kletskerk, southendmuseum en in ''Meander'', ’n Nederlandse tydskrif. By verskeie geleenthede lees hy ook van sy gedigte in die openbaar voor, soos by die Wordfest by die Rhodes Universiteit in Grahamstad en die Versindaba op Stellenbosch. Van sy gedigte, waaronder “''27 April 1994''”, “''reis''”, “''’n klein beriggie''” en “''woorde''”, word voorgeskryf vir studie op hoërskool. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1983 |Bloed vloei in stilte |- |1998 |Die sagte vlees |} == Bronnelys == === Boeke === * [[J.C. Kannemeyer|Kannemeyer, J.C.]] “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006 * Willemse, Hein “Aan die ander kant” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2007 === Tydskrifte en koerante === * Oliphant, Vincent “Oorgange” “Die Taalgenoot” Julie 2000 * Van der Merwe, Danie “Die Oosterlig” 24 Mei 1983 * [[Irna van Zyl|Van Zyl, Irna]] “Liefdesverse lê hom naaste aan die hart” “Die Burger” 8 Junie 1983 === Internet === * Lloyd, Jason Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180805123830/http://www.oulitnet.co.za/mond/vincent.asp |date= 5 Augustus 2018 }} * Milborrow, Selwyn The write side: http://milborrow.blogspot.co.za/2009/09/vincent-oliphant-se-verse-vloei-sterk.html * Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170410054648/http://versindaba.co.za/gedigte/vincent-oliphant/ |date=10 April 2017 }} * Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n85-8494/ === Resensies === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Oliphant, Vincent}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1954]] rvhd54qy4mjk54rsslatkzg8cc6gtv5 0 121780 2517071 1790349 2022-08-02T20:11:38Z Marco Johan Nel 152392 /* Bron */ Skakel na Wikitree - profiel wikitext text/x-wiki [[Beeld:Andries du Toit en gesin.jpg|duimnael|regs|280px|Andries du Toit, sy vrou en dogter.]] '''Andries du Toit''' (* [[8 Augustus]] [[1813]] – † [[15 Augustus]] [[1883]], [[Middelburg, Mpumalanga|Middelburg, Tvl.]]) was die eerste landdros van [[Pretoria]] en die man wat die dorpie in 1857 in erwe uitgemeet het. Du Toit het hom in 1857 op ’n stuk grond gevestig wat aan Pretoria gegrens het. Dié grond het hy vir ’n Basoeto-ponie van pres. [[M.W. Pretorius]] geruil en dit [[Arcadia, Pretoria|Arcadia]] genoem, die teenswoordige [[voorstad]]. Ook in 1857 is hy as eerste landdros van die dorp aangewys, waarna hy dit in erwe uitgemeet het. == Bron == * [[S.P. Engelbrecht|Engelbrecht, prof. S.P.]], Agar-Hamilton, J.A.I., Pelzer, prof. A.N. en Behrens, H.P.H. 1952. ''Eeufees-album. Pretoria se eerste eeu in beeld''. Pretoria: J.L. van Schaik, Beperk. * WikiTree contributors, "Andreas Francois du Toit (1813-1883)," WikiTree: The Free Family Tree, (<nowiki>https://www.wikitree.com/wiki/Du_Toit-2245</nowiki> : accessed 02 August 2022).Seen and entered 02 Aug 2022 by [[Nel-3227|Marco Nel]] {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Du Toit, Andries}} [[Kategorie:Pretoria]] 8io8cfb6llxuzbrye633hlx918th7yt 2517073 2517071 2022-08-02T20:15:21Z Marco Johan Nel 152392 wikitext text/x-wiki [[Beeld:Andries du Toit en gesin.jpg|duimnael|regs|280px|Andries du Toit, sy vrou en dogter.]] '''Andries du Toit''' (* [[8 Augustus]] [[1813]] – † [[15 Augustus]] [[1883]], [[Middelburg, Mpumalanga|Middelburg, Tvl.]]) was die eerste landdros van [[Pretoria]] en die man wat die dorpie in 1857 in erwe uitgemeet het. Du Toit het hom in 1857 op ’n stuk grond gevestig wat aan Pretoria gegrens het. Dié grond het hy vir ’n Basoeto-ponie van pres. [[M.W. Pretorius]] geruil en dit [[Arcadia, Pretoria|Arcadia]] genoem, die teenswoordige [[voorstad]]. Ook in 1857 is hy as eerste landdros van die dorp aangewys, waarna hy dit in erwe uitgemeet het. == Bron == * [[S.P. Engelbrecht|Engelbrecht, prof. S.P.]], Agar-Hamilton, J.A.I., Pelzer, prof. A.N. en Behrens, H.P.H. 1952. ''Eeufees-album. Pretoria se eerste eeu in beeld''. Pretoria: J.L. van Schaik, Beperk. * WikiTree contributors, "Andreas Francois du Toit (1813-1883)," WikiTree: The Free Family Tree, https://www.wikitree.com/wiki/Du_Toit-2245 : accessed 02 August 2022.Seen and entered 02 Aug 2022 by [[Nel-3227|Marco Nel]] {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Du Toit, Andries}} [[Kategorie:Pretoria]] 87x4gd574zw5sg10zf3qx7sboy8jeha 2517076 2517073 2022-08-02T20:20:35Z Marco Johan Nel 152392 /* Bron */ wikitext text/x-wiki [[Beeld:Andries du Toit en gesin.jpg|duimnael|regs|280px|Andries du Toit, sy vrou en dogter.]] '''Andries du Toit''' (* [[8 Augustus]] [[1813]] – † [[15 Augustus]] [[1883]], [[Middelburg, Mpumalanga|Middelburg, Tvl.]]) was die eerste landdros van [[Pretoria]] en die man wat die dorpie in 1857 in erwe uitgemeet het. Du Toit het hom in 1857 op ’n stuk grond gevestig wat aan Pretoria gegrens het. Dié grond het hy vir ’n Basoeto-ponie van pres. [[M.W. Pretorius]] geruil en dit [[Arcadia, Pretoria|Arcadia]] genoem, die teenswoordige [[voorstad]]. Ook in 1857 is hy as eerste landdros van die dorp aangewys, waarna hy dit in erwe uitgemeet het. == Bron == * [[S.P. Engelbrecht|Engelbrecht, prof. S.P.]], Agar-Hamilton, J.A.I., Pelzer, prof. A.N. en Behrens, H.P.H. 1952. ''Eeufees-album. Pretoria se eerste eeu in beeld''. Pretoria: J.L. van Schaik, Beperk. * WikiTree contributors, "Andreas Francois du Toit (1813-1883)," WikiTree: The Free Family Tree, https://www.wikitree.com/wiki/Du_Toit-2245 : accessed 02 August 2022.Seen and entered 02 Aug 2022 by [[Nel-3227|Marco Nel]] * Andries du Toit se lewensverhaal deur Angie Kleijn gepubliseer in https://www.bronberger.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=3384:andries-se-waterwiel-in-die-apies-word-meintjes-se-meule:toeka-se-dae - Die Bronberger - 23 Augustus 2016 deur Angie Kleijn (plaaslike Pretoria-Oos tydskrif). Gesien en gelaai 01 Aug 2022 deur [[Nel-3227|Marco Nel]] met skriftelike goedkeuring vanaf Angie Kleijn. {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Du Toit, Andries}} [[Kategorie:Pretoria]] r24afgz9mduymdhwn0y82fehjv6qc6g 2517081 2517076 2022-08-02T20:32:27Z Marco Johan Nel 152392 /* Bron */ wikitext text/x-wiki [[Beeld:Andries du Toit en gesin.jpg|duimnael|regs|280px|Andries du Toit, sy vrou en dogter.]] '''Andries du Toit''' (* [[8 Augustus]] [[1813]] – † [[15 Augustus]] [[1883]], [[Middelburg, Mpumalanga|Middelburg, Tvl.]]) was die eerste landdros van [[Pretoria]] en die man wat die dorpie in 1857 in erwe uitgemeet het. Du Toit het hom in 1857 op ’n stuk grond gevestig wat aan Pretoria gegrens het. Dié grond het hy vir ’n Basoeto-ponie van pres. [[M.W. Pretorius]] geruil en dit [[Arcadia, Pretoria|Arcadia]] genoem, die teenswoordige [[voorstad]]. Ook in 1857 is hy as eerste landdros van die dorp aangewys, waarna hy dit in erwe uitgemeet het. == Bron == * [[S.P. Engelbrecht|Engelbrecht, prof. S.P.]], Agar-Hamilton, J.A.I., Pelzer, prof. A.N. en Behrens, H.P.H. 1952. ''Eeufees-album. Pretoria se eerste eeu in beeld''. Pretoria: J.L. van Schaik, Beperk. * WikiTree bydraers, "Andreas Francois du Toit (1813-1883)," WikiTree: Die Gratis Stamboom, https://www.wikitree.com/wiki/Du_Toit-2245 : gesien 02 Augustus 2022 en bygewerk 02 Augustus 2022 deur [[Nel-3227|Marco Nel]] * Andries du Toit se lewensverhaal deur Angie Kleijn gepubliseer in https://www.bronberger.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=3384:andries-se-waterwiel-in-die-apies-word-meintjes-se-meule:toeka-se-dae - Die Bronberger - 23 Augustus 2016 deur Angie Kleijn (plaaslike Pretoria-Oos tydskrif). Gesien en gelaai 01 Aug 2022 deur [[Nel-3227|Marco Nel]] met skriftelike goedkeuring vanaf Angie Kleijn. {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Du Toit, Andries}} [[Kategorie:Pretoria]] ep841rbh2u5j0i8d4nk6f2dxh2u2dd9 0 122903 2517101 2516363 2022-08-03T06:48:30Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki [[Lêer:1759 map Holy Land and 12 Tribes.jpg|duimnael|250x250px|'n 1759-kaart getiteld ''Die Heilige Land'' wat nie net die Antieke Koninkryke van Juda en Israel aantoon waarin die 12 Stamme verdeel is nie, maar ook hulle plasing gedurende verskillende tydperke soos aangedui in die Heilige Skrif deur Tobias Conrad Lotter]] [[Lêer:SaidaCastle.jpeg|duimnael|250x250px|Sidon se Seekasteel, gebou deur die [[Kruistog|Kruisvaarders]] as 'n vesting van die Heilige Land in Sidon, [[Libanon]]]] Die '''Heilige Land''' ([[Hebreeus]]: אֶרֶץ הַקּוֹדֶשׁ ''Eretz HaKodesh'', [[Latyn]]: ''Terra Sancta''; [[Arabies]]: الأرض المقدسة ''Al-Arḍ Al-Muqaddasah'') lê ongeveer tussen die [[Jordaanrivier]] en die [[Middellandse See]], insluitend die oostelike oewer van die Jordaanrivier. Tradisioneel is dit sinoniem met die Bybelse [[Israel]] en historiese [[Palestina]]. Die term verwys gewoonlik na 'n gebied wat naastenby met die moderne [[Israel|staat Israel]], die [[Palestynse Grondgebiede]], Wes-[[Jordanië]] en gedeeltes van die suidelike [[Libanon]] en suidwestelike [[Sirië]] ooreenstem. Dit word deur die [[Jode]], [[Christene]] en [[Moslem]]s as heilig beskou. Deel van die besondersheid van die land spruit uit die godsdienstige betekenis van [[Jerusalem]], die heiligste stad vir [[Judaïsme]], die historiese streek van Jesus se bediening, en die terrein van die [[Nagreis|Isra en Mi'raj]]-verhaal in [[Islam]]. Die heiligheid van die land was deel van die Christendom se motivering vir die [[kruistog]]te waarmee die Europese Christene probeer het om die Heilige Land terug te neem nadat die Moslems dit tydens die Christelike [[Bisantynse Ryk]] verower het. Baie plekke in die Heilige Land is lank reeds pelgrimsbestemmings vir volgelinge van die  Abrahamitiese godsdienste, insluitende Jode, Christene, Moslems, en die [[Baha’i| Bahá'ís]]. Pelgrims besoek die Heilige Land om fisiese manifestasies van hulle geloof te sien en aan te raak, hulle [[geloof]] binne hierdie heilige konteks te te bevestig, en om 'n persoonlike band met die Heilige Land te vorm. == Judaïsme == [[Lêer: 4 011.Cemetery of East Jerusalem with view to the City with Moshee2.jpg|duimnael|Joodse begraafplaas op die Olyfberg, Jerusalem. Die heiligheid van Israel maak dat Jode in die heilige grond begrawe wil word. Die Rabbi Anan het gesê: "Om in Israel begrawe te word, is soos om onder die altaar begrawe te word."]] [[Lêer:OliveHarvest.JPG|duimnael|275x275px|Olyfbome, soos dié een in Qefin, het intrinsieke heiligheid vir Judaïsme, veral gedurende die Sabbatsjaar. Hierdie "sewende heilige jaar" gaan met baie godsdienstige wette gepaard.]] Die Jode praat nie normaalweg van Israel as "Heilige Land" ([[Hebreeus]]: {{lang|he|אֶרֶץ הַקוֹדֵשׁ}} ''Eretz HaKodesh''{{transl|he|''Eretz HaKodesh''}}) nie. Trouens, die Tanakh verwys in slegs een gedeelte, [[Sagaria]] 2:16, daarna as "heilige land". Die heiligheid van Israel word in die Torah geïmpliseer deur die grond wat God aan die Israeliete gegee het, naamlik die "beloofde land", 'n integrale deel van God se verbond. In die [[Torah]] is daar baie gebooie wat slegs in Israel uitgevoer kan word, nog iets wat Israel van ander lande onderskei. In Israel sal geen grond byvoorbeeld "vir altyd verkoop word nie" ([[Levitikus|Lev. 25:23]]). Die sabbatsjaar word slegs in Israel onderhou, en die onderhouding van baie heilige dae verskil van ander lande aangesien 'n ekstra dag in die [[Joodse diaspora]] onderhou word. Eliëser Schweid het geskryf: {{cquote|Die uniekheid van Israel is ..."geo-teologies en nie bloot klimaties nie. Dit is die land by die ingang na die geestelike wêreld, die bestaansfeer groter as die fisiese wêreld wat deur ons sintuie aan ons bekend is. Dit is die sleutel tot die land se unieke status betreffende profesie en gebed, en ook ten opsigte van die gebooie.<ref>''The Land of Israel: National Home Or Land of Destiny'', By Eliezer Schweid, Translated by Deborah Greniman, Published 1985 Fairleigh Dickinson Univ Press, {{ISBN|0-8386-3234-3}}, p.56.</ref>}}Uit die perspektief van die Joodse Ensiklopedie (1906), was die heiligheid van Israel sedert die sestiende eeu, veral wat begrawing betref, in die "Vier Heilige Stede," [[Jerusalem]], [[Hebron]], [[Safed]] en [[Tiberias]] – as [[Judaïsme]] se heiligste stede, gekonsentreer. Jerusalem, as tempelterrein, word as besonder belangrik beskou. Heilige begrafnisse word steeds vir diaspora-Jode gehou wat in die heilige grond van Israel begrawe wil word. Volgens Joodse tradisie is Jerusalem die Berg Moria, die plek waar Isak op die altaar geplaas is. Die woord "Jerusalem" verskyn 669 maal in die Hebreeuse Bybel, dikwels aangesien die Sabbatsjaar slegs daar onderhou kan word. Die naam "Sion", wat gewoonlik na Jerusalem, maar soms na Israel, verwys, verskyn 154 maal in die Hebreeuse Bybel. Volgens die Talmoed is kolonialisering 'n godsdienstige verpligting. Trouens, in Judaïsme is dit so belangrik om grond in Israel te koop dat die Talmoed voorsiening maak vir die opheffing van sekere godsdienstige beperkings rondom die [[Sabbat]]sonderhouding om die verkryging en kolonisering van grond te bevorder. Rabbi Jóhanan het gesê dat "iemand wat 'n afstand van 4 el in Israel loop, van 'n gedeelte in die toekomstige wêreld verseker kan wees". Toe R. Eleásar b. Sámmua en R. Jóhanan, HaSandlar Israel verlaat het om by die meester Juda ben Bathyra, te gaan leer, het hulle volgens oorlewering net tot by Sidon gekom voordat "die gedagte van die heiligheid van Israel hulle van besluit laat verander het; en hulle het gehuil, hulle klere geskeur en omgedraai". Aangesien die Joodse bevolking in Israel gekonsentreer was, is emigrasie grootliks verhoed, en was daar gevolglik net 'n beperkte hoeveelheid ruimte beskikbaar vir Joodse onderrig. Nadat hulle sedert die vernietiging van die tempel eeue lank vervolg is, het rabbi's wat hulle posisies verloor het, in Babilon gaan woon, waar hulle meer beskerming geniet het. Baie Jode wou in Israel sterf. R. Anan het gesê, "Om in Israel begrawe te word, is soos om onder die altaar begrawe te word." Die gesegde "Sy land sal sy volk vryspreek," impliseer dat om in Israel begrawe te word, jou van jou sondes sal vryspreek. == Die Christendom == [[Lêer:Holy sepulchre mass.jpg|duimnael|200x200px|Die Kerk van die Heilige Graf is een van die belangrikste pelgrimsbestemmings in die Christendom aangesien dit die plek is waar Christus vermoedelik opgestaan het.]] [[Lêer:Tebnine11.jpg|duimnael|250x250px|Die kruisvaarderkasteel van Toron in die dorp Tibnin, [[Libanon]]]] [[Christene]] beskou Israel as heilig as gevolg van die land se assosiasie met die geboorte, bediening, kruisiging en opstanding van [[Jesus van Nasaret]], wat Christene as die Verlosser of [[Messias]] beskou, sowel as die feit (volgens die Bybel) dat dit die land van sy volk, die Jode, is. Christelike boeke, insluitend uitgawes van die Bybel, bevat dikwels kaarte van die Heilige Land (wat as Galilea, Samaria en Judea beskou word). In die ''Itinerarium Sacrae Scripturae'' (Reisboek deur die Heilige Skrif) van Heinrich Bünting (1545–1606), 'n Duitse Protestantse pastoor, is daar so 'n kaart. Sy boek was baie gewild en het "die volledigste beskikbare opsomming van Bybelse geografie verskaf; daarin het hy die geografie van die Heilige Land beskryf deur die reise van groot figure uit die Ou en Nuwe Testamente na te spoor." As geografiese term verwys die beskrywing "Heilige Land" losweg na die moderne [[Israel]], die [[Palestynse Grondgebiede|Palestynse gebiede]], [[Libanon]], Wes-[[Jordanië]] en die suidweste van [[Sirië]]. == Islam == [[Lêer:Jerusalem Al-Aqsa Mosque BW 2010-09-21 06-38-12.JPG|regs|duimnael|240x240px|Die Al-Aqsa Moskee in die Ou Stad van Jerusalem]] In die [[Koran]] word die [[Arabies]]e term '''الأرض المقدسة''' (''Al-Ard Al-Muqaddasah'' Arabies: ''Al-Ard Al-Muqaddasah'', en in Engels: "Holy Land") in 'n gedeelte gebruik waar [[Moses in Islam|Musa]] ([[Moses]]) vir die volk Israel sê: "O my volk! Gaan die heilige land in wat [[Allah]] vir julle gegee het, en moenie op onterende wyse terugdraai nie, want dan sal julle tot julle eie ondergang verslaan word." ([[wikisource:The Holy Qur'an/Al-Meada|Surah 5:21]]) Die Koran verwys ook na die land as "Geseënd". [[Jerusalem]] (genoem ''Al-Quds'' ([[Arabies]]: الـقُـدس "Die Heilige")) het 'n besondere betekenis in Islam. Die Koran verwys na [[Mohammed]] se ervaring van die [[Nagreis|Isra en Mi'raj]] as "'n Reis deur die nag van ''[[Al-Masdjid al-Haram]]'' tot by ''[[Al-Aqsa-moskee]]'', wie se gebiede ons seën het ..." (17:1). ''[[Hadit]]'' lei af dat die "Verste Masjid" in Al-Quds is; soos byvoorbeeld deur Abu Hurairah vertel is: "Op die nagreis van die apostel van Allah is daar twee bekers, een met wyn en die ander met melk, by Al-Quds (Jerusalem) vir hom aangebied. Hy het daarna gekyk en die beker melk geneem. Die engel Gabriël het gesê: "Alle lof behoort aan Allah wat jou na Al-Fitrah (die regte pad) gelei het; as jy die (beker) wyn geneem het, sou jou ''Ummah'' die pad byster geraak het". Sommige moderne geleerdes redeneer egter dat die "Verste Moskee" 'n gebou of gebedsplek net buite [[Medina]] was. Die huidige Al-Masjid Al-Aqsa-gebou in Jerusalem is nie in Mohammed se tyd opgerig nie, en die enigste ander verwysing in die Koran na Jerusalem, is dat die ''[[Kiebla]]'' (gebedsrigting) van Jerusalem na Mekka verander is. [[Jerusalem]] was gedurende Mohammed se leeftyd die Islam se eerste ''Kiebla'', maar dit is later, na aanleiding van die aartsengel [[Gabriël]] se openbaring aan Mohammed, na die ka'bah in die stad [[Mekka]] verander. Volgens geleerdes was dit 'n reaksie op die Jode se verwerping van Mohammed se profeetskap. Die presiese streek wat die Koran in verse soos [21:71] as "geseënd" beskryf, word verskillend deur geleerdes vertolk. Abdullah Yusuf Ali beskou dit as 'n breë landstreek, insluitend [[Sirië]] en [[Libanon]], en in besonder die stede Tirus en Sidon; Az-Zujaj beskryf dit as ''"[[Damaskus]], Palestina, en 'n stukkie van[[ Jordanië]]"''; Mu'adh ibn Jabal vertolk dit as ''"die gebied tussen al-Arish en die [[Eufraat]]"''; en Ibn Abbas as ''"die land van Jerigo"''. Daar word na hierdie hele streek as "Ash-Sham" (Arabies: الـشَّـام) verwys. == Baha'i-geloof == Die Bahá'ís beskou [[Akko]] en [[Haifa]] as heilig aangesien [[Baha'u'llah|Bahá'u'lláh]], die stigter van die [[Baha’i|Baha'i-geloof]], in 1868 na die gevangenis van Akko gestuur is en die res van sy lewe tot en met sy dood in 1892 daar deurgebring het. In sy geskrifte het hy opdrag gegee dat die Heiligdom van die Báb teen die hellings van [[Karmelberg|die Berg Karmel]] opgerig word. Sy opvolger, [[Abdu'l-Bahá]], het dit in 1909 as begin van die Terrastuine daar opgerig. Sy opvolger, [[Shoghi Effendi]], het ander strukture begin bou en die Universele Huis van Justisie het die werk voortgesit totdat die Bahá'í Wêreldsentrum sy huidige status as die geestelike en administratiewe sentrum van die godsdiens bereik het. Die tuine is 'n baie gewilde [[Toerisme|toeristebestemming]]  en kan in Mohsen Makhmalbaf se 2012-rolprent ''The Gardener'' gesien word. Die heiligste plekke vir Baha'i-pelgrimstogte is die Heiligdom van die Bahá'u'lláh in Akko en die Heiligdom van die Báb in [[Haifa]] wat albei [[Unesco|UNESCO]] [[Wêrelderfenisgebied]]e is. == Sien ook == * Argeologiese terreine in Israel * Geskiedenis van die Jode in die land Israel * Heiligste plekke in Islam * Lys van belangrike godsdienstige plekke * Wette en gewoontes van die land Israel in Judaïsme == Verwysings == {{Verwysings}} == Bron == * {{Webaanhaling|url=https://whc.unesco.org/en/news/452}} == Eksterne skakels == * [http://www.shapell.org/Collection/The-Holy-Land Manuskripte van die Heilige Land] Shapell-manuskripstigting * [http://www.wdl.org/en/item/2891 "Die beskrywing van die Heilige Land"], 1585 kaartuitbeelding van die Heilige Land in die tyd van Jesus, die Wêreld Digitale Biblioteek * [http://catalog.franciscanmedia.org/Product.aspx?ProductCode=T36613 "Die Heilige Land 'n Leunstoel Pelgrimstog"] deur die Vader Mitch Pacwa, SJ * [http://www.svetazemlja.info/ Oor die Heilige land, Jerusalem en die Sinai op serwies] [[Lêer:PD-icon.svg|alt=|12x12px]]{{Jewish Encyclopedia|article=Palestine, Holiness of|url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11867-palestine-holiness-of}} {{Normdata}} [[Kategorie:Israel]] [[Kategorie:Joodse geskiedenis]] [[Kategorie:Bedevaartsoorde]] [[Kategorie:Godsdiensterminologie]] 7wx054b70ehk8wtcpuubd23bzcl588e 828 123913 2517118 1573329 2022-08-03T08:31:57Z Rooiratel 90342 Vertaling Scribunto text/plain -- This is a meta-module for producing message box templates, including -- {{mbox}}, {{ambox}}, {{imbox}}, {{tmbox}}, {{ombox}}, {{cmbox}} and {{fmbox}}. -- Load necessary modules. require('Module:No globals') local getArgs local categoryHandler = require('Module:Category handler')._main local yesno = require('Module:Yesno') -- Get a language object for formatDate and ucfirst. local lang = mw.language.getContentLanguage() -- Define constants local CONFIG_MODULE = 'Module:Boodskapraam/konfigurasie' -------------------------------------------------------------------------------- -- Helper functions -------------------------------------------------------------------------------- local function getTitleObject(...) -- Get the title object, passing the function through pcall -- in case we are over the expensive function count limit. local success, title = pcall(mw.title.new, ...) if success then return title end end local function union(t1, t2) -- Returns the union of two arrays. local vals = {} for i, v in ipairs(t1) do vals[v] = true end for i, v in ipairs(t2) do vals[v] = true end local ret = {} for k in pairs(vals) do table.insert(ret, k) end table.sort(ret) return ret end local function getArgNums(args, prefix) local nums = {} for k, v in pairs(args) do local num = mw.ustring.match(tostring(k), '^' .. prefix .. '([1-9]%d*)$') if num then table.insert(nums, tonumber(num)) end end table.sort(nums) return nums end -------------------------------------------------------------------------------- -- Box class definition -------------------------------------------------------------------------------- local MessageBox = {} MessageBox.__index = MessageBox function MessageBox.new(boxType, args, cfg) args = args or {} local obj = {} -- Set the title object and the namespace. obj.title = getTitleObject(args.page) or mw.title.getCurrentTitle() -- Set the config for our box type. obj.cfg = cfg[boxType] if not obj.cfg then local ns = obj.title.namespace -- boxType is "mbox" or invalid input if ns == 0 then obj.cfg = cfg.ambox -- main namespace elseif ns == 6 then obj.cfg = cfg.imbox -- file namespace elseif ns == 14 then obj.cfg = cfg.cmbox -- category namespace else local nsTable = mw.site.namespaces[ns] if nsTable and nsTable.isTalk then obj.cfg = cfg.tmbox -- any talk namespace else obj.cfg = cfg.ombox -- other namespaces or invalid input end end end -- Set the arguments, and remove all blank arguments except for the ones -- listed in cfg.allowBlankParams. do local newArgs = {} for k, v in pairs(args) do if v ~= '' then newArgs[k] = v end end for i, param in ipairs(obj.cfg.allowBlankParams or {}) do newArgs[param] = args[param] end obj.args = newArgs end -- Define internal data structure. obj.categories = {} obj.classes = {} return setmetatable(obj, MessageBox) end function MessageBox:addCat(ns, cat, sort) if not cat then return nil end if sort then cat = string.format('[[Category:%s|%s]]', cat, sort) else cat = string.format('[[Category:%s]]', cat) end self.categories[ns] = self.categories[ns] or {} table.insert(self.categories[ns], cat) end function MessageBox:addClass(class) if not class then return nil end table.insert(self.classes, class) end function MessageBox:setParameters() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Get type data. self.type = args.type local typeData = cfg.types[self.type] self.invalidTypeError = cfg.showInvalidTypeError and self.type and not typeData typeData = typeData or cfg.types[cfg.default] self.typeClass = typeData.class self.typeImage = typeData.image -- Find if the box has been wrongly substituted. self.isSubstituted = cfg.substCheck and args.subst == 'SUBST' -- Find whether we are using a small message box. self.isSmall = cfg.allowSmall and ( cfg.smallParam and args.small == cfg.smallParam or not cfg.smallParam and yesno(args.small) ) -- Add attributes, classes and styles. self.id = args.id if yesno(args.plainlinks) ~= false then self:addClass('plainlinks') end for _, class in ipairs(cfg.classes or {}) do self:addClass(class) end if self.isSmall then self:addClass(cfg.smallClass or 'mbox-small') end self:addClass(self.typeClass) self:addClass(args.class) self.style = args.style self.attrs = args.attrs -- Set text style. self.textstyle = args.textstyle -- Find if we are on the template page or not. This functionality is only -- used if useCollapsibleTextFields is set, or if both cfg.templateCategory -- and cfg.templateCategoryRequireName are set. self.useCollapsibleTextFields = cfg.useCollapsibleTextFields if self.useCollapsibleTextFields or cfg.templateCategory and cfg.templateCategoryRequireName then self.name = args.name if self.name then local templateName = mw.ustring.match( self.name, '^[tT][eE][mM][pP][lL][aA][tT][eE][%s_]*:[%s_]*(.*)$' ) or self.name templateName = 'Template:' .. templateName self.templateTitle = getTitleObject(templateName) end self.isTemplatePage = self.templateTitle and mw.title.equals(self.title, self.templateTitle) end -- Process data for collapsible text fields. At the moment these are only -- used in {{ambox}}. if self.useCollapsibleTextFields then -- Get the self.issue value. if self.isSmall and args.smalltext then self.issue = args.smalltext else local sect if args.sect == '' then sect = 'Hierdie ' .. (cfg.sectionDefault or 'bladsy') elseif type(args.sect) == 'string' then sect = 'Hierdie ' .. args.sect end local issue = args.issue issue = type(issue) == 'string' and issue ~= '' and issue or nil local text = args.text text = type(text) == 'string' and text or nil local issues = {} table.insert(issues, sect) table.insert(issues, issue) table.insert(issues, text) self.issue = table.concat(issues, ' ') end -- Get the self.talk value. local talk = args.talk -- Show talk links on the template page or template subpages if the talk -- parameter is blank. if talk == '' and self.templateTitle and ( mw.title.equals(self.templateTitle, self.title) or self.title:isSubpageOf(self.templateTitle) ) then talk = '#' elseif talk == '' then talk = nil end if talk then -- If the talk value is a talk page, make a link to that page. Else -- assume that it's a section heading, and make a link to the talk -- page of the current page with that section heading. local talkTitle = getTitleObject(talk) local talkArgIsTalkPage = true if not talkTitle or not talkTitle.isTalkPage then talkArgIsTalkPage = false talkTitle = getTitleObject( self.title.text, mw.site.namespaces[self.title.namespace].talk.id ) end if talkTitle and talkTitle.exists then local talkText = 'Relevant discussion may be found on' if talkArgIsTalkPage then talkText = string.format( '%s [[%s|%s]].', talkText, talk, talkTitle.prefixedText ) else talkText = string.format( '%s the [[%s#%s|talk page]].', talkText, talkTitle.prefixedText, talk ) end self.talk = talkText end end -- Get other values. self.fix = args.fix ~= '' and args.fix or nil local date if args.date and args.date ~= '' then date = args.date elseif args.date == '' and self.isTemplatePage then date = lang:formatDate('F Y') end if date then self.date = string.format(" <small>''(%s)''</small>", date) end self.info = args.info if yesno(args.removalnotice) then self.removalNotice = cfg.removalNotice end end -- Set the non-collapsible text field. At the moment this is used by all box -- types other than ambox, and also by ambox when small=yes. if self.isSmall then self.text = args.smalltext or args.text else self.text = args.text end -- Set the below row. self.below = cfg.below and args.below -- General image settings. self.imageCellDiv = not self.isSmall and cfg.imageCellDiv self.imageEmptyCell = cfg.imageEmptyCell if cfg.imageEmptyCellStyle then self.imageEmptyCellStyle = 'border:none;padding:0px;width:1px' end -- Left image settings. local imageLeft = self.isSmall and args.smallimage or args.image if cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'blank' and imageLeft ~= 'none' or not cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'none' then self.imageLeft = imageLeft if not imageLeft then local imageSize = self.isSmall and (cfg.imageSmallSize or '30x30px') or '40x40px' self.imageLeft = string.format('[[File:%s|%s|link=|alt=]]', self.typeImage or 'Imbox notice.png', imageSize) end end -- Right image settings. local imageRight = self.isSmall and args.smallimageright or args.imageright if not (cfg.imageRightNone and imageRight == 'none') then self.imageRight = imageRight end end function MessageBox:setMainspaceCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg if not cfg.allowMainspaceCategories then return nil end local nums = {} for _, prefix in ipairs{'cat', 'category', 'all'} do args[prefix .. '1'] = args[prefix] nums = union(nums, getArgNums(args, prefix)) end -- The following is roughly equivalent to the old {{Ambox/category}}. local date = args.date date = type(date) == 'string' and date local preposition = 'from' for _, num in ipairs(nums) do local mainCat = args['cat' .. tostring(num)] or args['category' .. tostring(num)] local allCat = args['all' .. tostring(num)] mainCat = type(mainCat) == 'string' and mainCat allCat = type(allCat) == 'string' and allCat if mainCat and date and date ~= '' then local catTitle = string.format('%s %s %s', mainCat, preposition, date) self:addCat(0, catTitle) catTitle = getTitleObject('Category:' .. catTitle) if not catTitle or not catTitle.exists then self:addCat(0, 'Articles with invalid date parameter in template') end elseif mainCat and (not date or date == '') then self:addCat(0, mainCat) end if allCat then self:addCat(0, allCat) end end end function MessageBox:setTemplateCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Add template categories. if cfg.templateCategory then if cfg.templateCategoryRequireName then if self.isTemplatePage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end elseif not self.title.isSubpage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end end -- Add template error categories. if cfg.templateErrorCategory then local templateErrorCategory = cfg.templateErrorCategory local templateCat, templateSort if not self.name and not self.title.isSubpage then templateCat = templateErrorCategory elseif self.isTemplatePage then local paramsToCheck = cfg.templateErrorParamsToCheck or {} local count = 0 for i, param in ipairs(paramsToCheck) do if not args[param] then count = count + 1 end end if count > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = tostring(count) end if self.categoryNums and #self.categoryNums > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = 'C' end end self:addCat(10, templateCat, templateSort) end end function MessageBox:setAllNamespaceCategories() -- Set categories for all namespaces. if self.invalidTypeError then local allSort = (self.title.namespace == 0 and 'Main:' or '') .. self.title.prefixedText self:addCat('all', 'Wikipedia message box parameter needs fixing', allSort) end if self.isSubstituted then self:addCat('all', 'Pages with incorrectly substituted templates') end end function MessageBox:setCategories() if self.title.namespace == 0 then self:setMainspaceCategories() elseif self.title.namespace == 10 then self:setTemplateCategories() end self:setAllNamespaceCategories() end function MessageBox:renderCategories() -- Convert category tables to strings and pass them through -- [[Module:Category handler]]. return categoryHandler{ main = table.concat(self.categories[0] or {}), template = table.concat(self.categories[10] or {}), all = table.concat(self.categories.all or {}), nocat = self.args.nocat, page = self.args.page } end function MessageBox:export() local root = mw.html.create() -- Add the subst check error. if self.isSubstituted and self.name then root:tag('b') :addClass('error') :wikitext(string.format( 'Template <code>%s[[Template:%s|%s]]%s</code> has been incorrectly substituted.', mw.text.nowiki('{{'), self.name, self.name, mw.text.nowiki('}}') )) end -- Create the box table. local boxTable = root:tag('table') boxTable:attr('id', self.id or nil) for i, class in ipairs(self.classes or {}) do boxTable:addClass(class or nil) end boxTable :cssText(self.style or nil) :attr('role', 'presentation') if self.attrs then boxTable:attr(self.attrs) end -- Add the left-hand image. local row = boxTable:tag('tr') if self.imageLeft then local imageLeftCell = row:tag('td'):addClass('mbox-image') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageLeftCell so that the image -- is inside it. Divs use style="width: 52px;", which limits the -- image width to 52px. If any images in a div are wider than that, -- they may overlap with the text or cause other display problems. imageLeftCell = imageLeftCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageLeftCell:wikitext(self.imageLeft or nil) elseif self.imageEmptyCell then -- Some message boxes define an empty cell if no image is specified, and -- some don't. The old template code in templates where empty cells are -- specified gives the following hint: "No image. Cell with some width -- or padding necessary for text cell to have 100% width." row:tag('td') :addClass('mbox-empty-cell') :cssText(self.imageEmptyCellStyle or nil) end -- Add the text. local textCell = row:tag('td'):addClass('mbox-text') if self.useCollapsibleTextFields then -- The message box uses advanced text parameters that allow things to be -- collapsible. At the moment, only ambox uses this. textCell:cssText(self.textstyle or nil) local textCellSpan = textCell:tag('span') textCellSpan :addClass('mbox-text-span') :wikitext(self.issue or nil) if (self.talk or self.fix) and not self.isSmall then textCellSpan:tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.talk and (' ' .. self.talk) or nil) :wikitext(self.fix and (' ' .. self.fix) or nil) end textCellSpan:wikitext(self.date and (' ' .. self.date) or nil) if self.info and not self.isSmall then textCellSpan :tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.info and (' ' .. self.info) or nil) end if self.removalNotice then textCellSpan:tag('small') :addClass('hide-when-compact') :tag('i') :wikitext(string.format(" (%s)", self.removalNotice)) end else -- Default text formatting - anything goes. textCell :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.text or nil) end -- Add the right-hand image. if self.imageRight then local imageRightCell = row:tag('td'):addClass('mbox-imageright') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageRightCell so that the image -- is inside it. imageRightCell = imageRightCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageRightCell :wikitext(self.imageRight or nil) end -- Add the below row. if self.below then boxTable:tag('tr') :tag('td') :attr('colspan', self.imageRight and '3' or '2') :addClass('mbox-text') :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.below or nil) end -- Add error message for invalid type parameters. if self.invalidTypeError then root:tag('div') :css('text-align', 'center') :wikitext(string.format( 'This message box is using an invalid "type=%s" parameter and needs fixing.', self.type or '' )) end -- Add categories. root:wikitext(self:renderCategories() or nil) return tostring(root) end -------------------------------------------------------------------------------- -- Exports -------------------------------------------------------------------------------- local p, mt = {}, {} function p._exportClasses() -- For testing. return { MessageBox = MessageBox } end function p.main(boxType, args, cfgTables) local box = MessageBox.new(boxType, args, cfgTables or mw.loadData(CONFIG_MODULE)) box:setParameters() box:setCategories() return box:export() end function mt.__index(t, k) return function (frame) if not getArgs then getArgs = require('Module:Arguments').getArgs end return t.main(k, getArgs(frame, {trim = false, removeBlanks = false})) end end return setmetatable(p, mt) qazfus6si1izu92gmjubxal6r1tk0ni 2517166 2517118 2022-08-03T10:09:47Z Rooiratel 90342 Vertaling Scribunto text/plain -- This is a meta-module for producing message box templates, including -- {{mbox}}, {{ambox}}, {{imbox}}, {{tmbox}}, {{ombox}}, {{cmbox}} and {{fmbox}}. -- Load necessary modules. require('Module:No globals') local getArgs local categoryHandler = require('Module:Category handler')._main local yesno = require('Module:Yesno') -- Get a language object for formatDate and ucfirst. local lang = mw.language.getContentLanguage() -- Define constants local CONFIG_MODULE = 'Module:Boodskapraam/konfigurasie' -------------------------------------------------------------------------------- -- Helper functions -------------------------------------------------------------------------------- local function getTitleObject(...) -- Get the title object, passing the function through pcall -- in case we are over the expensive function count limit. local success, title = pcall(mw.title.new, ...) if success then return title end end local function union(t1, t2) -- Returns the union of two arrays. local vals = {} for i, v in ipairs(t1) do vals[v] = true end for i, v in ipairs(t2) do vals[v] = true end local ret = {} for k in pairs(vals) do table.insert(ret, k) end table.sort(ret) return ret end local function getArgNums(args, prefix) local nums = {} for k, v in pairs(args) do local num = mw.ustring.match(tostring(k), '^' .. prefix .. '([1-9]%d*)$') if num then table.insert(nums, tonumber(num)) end end table.sort(nums) return nums end -------------------------------------------------------------------------------- -- Box class definition -------------------------------------------------------------------------------- local MessageBox = {} MessageBox.__index = MessageBox function MessageBox.new(boxType, args, cfg) args = args or {} local obj = {} -- Set the title object and the namespace. obj.title = getTitleObject(args.page) or mw.title.getCurrentTitle() -- Set the config for our box type. obj.cfg = cfg[boxType] if not obj.cfg then local ns = obj.title.namespace -- boxType is "mbox" or invalid input if ns == 0 then obj.cfg = cfg.ambox -- main namespace elseif ns == 6 then obj.cfg = cfg.imbox -- file namespace elseif ns == 14 then obj.cfg = cfg.cmbox -- category namespace else local nsTable = mw.site.namespaces[ns] if nsTable and nsTable.isTalk then obj.cfg = cfg.tmbox -- any talk namespace else obj.cfg = cfg.ombox -- other namespaces or invalid input end end end -- Set the arguments, and remove all blank arguments except for the ones -- listed in cfg.allowBlankParams. do local newArgs = {} for k, v in pairs(args) do if v ~= '' then newArgs[k] = v end end for i, param in ipairs(obj.cfg.allowBlankParams or {}) do newArgs[param] = args[param] end obj.args = newArgs end -- Define internal data structure. obj.categories = {} obj.classes = {} return setmetatable(obj, MessageBox) end function MessageBox:addCat(ns, cat, sort) if not cat then return nil end if sort then cat = string.format('[[Category:%s|%s]]', cat, sort) else cat = string.format('[[Category:%s]]', cat) end self.categories[ns] = self.categories[ns] or {} table.insert(self.categories[ns], cat) end function MessageBox:addClass(class) if not class then return nil end table.insert(self.classes, class) end function MessageBox:setParameters() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Get type data. self.type = args.type local typeData = cfg.types[self.type] self.invalidTypeError = cfg.showInvalidTypeError and self.type and not typeData typeData = typeData or cfg.types[cfg.default] self.typeClass = typeData.class self.typeImage = typeData.image -- Find if the box has been wrongly substituted. self.isSubstituted = cfg.substCheck and args.subst == 'SUBST' -- Find whether we are using a small message box. self.isSmall = cfg.allowSmall and ( cfg.smallParam and args.small == cfg.smallParam or not cfg.smallParam and yesno(args.small) ) -- Add attributes, classes and styles. self.id = args.id if yesno(args.plainlinks) ~= false then self:addClass('plainlinks') end for _, class in ipairs(cfg.classes or {}) do self:addClass(class) end if self.isSmall then self:addClass(cfg.smallClass or 'mbox-small') end self:addClass(self.typeClass) self:addClass(args.class) self.style = args.style self.attrs = args.attrs -- Set text style. self.textstyle = args.textstyle -- Find if we are on the template page or not. This functionality is only -- used if useCollapsibleTextFields is set, or if both cfg.templateCategory -- and cfg.templateCategoryRequireName are set. self.useCollapsibleTextFields = cfg.useCollapsibleTextFields if self.useCollapsibleTextFields or cfg.templateCategory and cfg.templateCategoryRequireName then self.name = args.name if self.name then local templateName = mw.ustring.match( self.name, '^[tT][eE][mM][pP][lL][aA][tT][eE][%s_]*:[%s_]*(.*)$' ) or self.name templateName = 'Template:' .. templateName self.templateTitle = getTitleObject(templateName) end self.isTemplatePage = self.templateTitle and mw.title.equals(self.title, self.templateTitle) end -- Process data for collapsible text fields. At the moment these are only -- used in {{ambox}}. if self.useCollapsibleTextFields then -- Get the self.issue value. if self.isSmall and args.smalltext then self.issue = args.smalltext else local sect if args.sect == '' then sect = 'Hierdie ' .. (cfg.sectionDefault or 'bladsy') elseif type(args.sect) == 'string' then sect = 'Hierdie ' .. args.sect end local issue = args.issue issue = type(issue) == 'string' and issue ~= '' and issue or nil local text = args.text text = type(text) == 'string' and text or nil local issues = {} table.insert(issues, sect) table.insert(issues, issue) table.insert(issues, text) self.issue = table.concat(issues, ' ') end -- Get the self.talk value. local talk = args.talk -- Show talk links on the template page or template subpages if the talk -- parameter is blank. if talk == '' and self.templateTitle and ( mw.title.equals(self.templateTitle, self.title) or self.title:isSubpageOf(self.templateTitle) ) then talk = '#' elseif talk == '' then talk = nil end if talk then -- If the talk value is a talk page, make a link to that page. Else -- assume that it's a section heading, and make a link to the talk -- page of the current page with that section heading. local talkTitle = getTitleObject(talk) local talkArgIsTalkPage = true if not talkTitle or not talkTitle.isTalkPage then talkArgIsTalkPage = false talkTitle = getTitleObject( self.title.text, mw.site.namespaces[self.title.namespace].talk.id ) end if talkTitle and talkTitle.exists then local talkText = 'Relevante bespreking kan gevind word op' if talkArgIsTalkPage then talkText = string.format( '%s [[%s|%s]].', talkText, talk, talkTitle.prefixedText ) else talkText = string.format( '%s the [[%s#%s|talk page]].', talkText, talkTitle.prefixedText, talk ) end self.talk = talkText end end -- Get other values. self.fix = args.fix ~= '' and args.fix or nil local date if args.date and args.date ~= '' then date = args.date elseif args.date == '' and self.isTemplatePage then date = lang:formatDate('F Y') end if date then self.date = string.format(" <small>''(%s)''</small>", date) end self.info = args.info if yesno(args.removalnotice) then self.removalNotice = cfg.removalNotice end end -- Set the non-collapsible text field. At the moment this is used by all box -- types other than ambox, and also by ambox when small=yes. if self.isSmall then self.text = args.smalltext or args.text else self.text = args.text end -- Set the below row. self.below = cfg.below and args.below -- General image settings. self.imageCellDiv = not self.isSmall and cfg.imageCellDiv self.imageEmptyCell = cfg.imageEmptyCell if cfg.imageEmptyCellStyle then self.imageEmptyCellStyle = 'border:none;padding:0px;width:1px' end -- Left image settings. local imageLeft = self.isSmall and args.smallimage or args.image if cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'blank' and imageLeft ~= 'none' or not cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'none' then self.imageLeft = imageLeft if not imageLeft then local imageSize = self.isSmall and (cfg.imageSmallSize or '30x30px') or '40x40px' self.imageLeft = string.format('[[File:%s|%s|link=|alt=]]', self.typeImage or 'Imbox notice.png', imageSize) end end -- Right image settings. local imageRight = self.isSmall and args.smallimageright or args.imageright if not (cfg.imageRightNone and imageRight == 'none') then self.imageRight = imageRight end end function MessageBox:setMainspaceCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg if not cfg.allowMainspaceCategories then return nil end local nums = {} for _, prefix in ipairs{'cat', 'category', 'all'} do args[prefix .. '1'] = args[prefix] nums = union(nums, getArgNums(args, prefix)) end -- The following is roughly equivalent to the old {{Ambox/category}}. local date = args.date date = type(date) == 'string' and date local preposition = 'from' for _, num in ipairs(nums) do local mainCat = args['cat' .. tostring(num)] or args['category' .. tostring(num)] local allCat = args['all' .. tostring(num)] mainCat = type(mainCat) == 'string' and mainCat allCat = type(allCat) == 'string' and allCat if mainCat and date and date ~= '' then local catTitle = string.format('%s %s %s', mainCat, preposition, date) self:addCat(0, catTitle) catTitle = getTitleObject('Category:' .. catTitle) if not catTitle or not catTitle.exists then self:addCat(0, 'Articles with invalid date parameter in template') end elseif mainCat and (not date or date == '') then self:addCat(0, mainCat) end if allCat then self:addCat(0, allCat) end end end function MessageBox:setTemplateCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Add template categories. if cfg.templateCategory then if cfg.templateCategoryRequireName then if self.isTemplatePage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end elseif not self.title.isSubpage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end end -- Add template error categories. if cfg.templateErrorCategory then local templateErrorCategory = cfg.templateErrorCategory local templateCat, templateSort if not self.name and not self.title.isSubpage then templateCat = templateErrorCategory elseif self.isTemplatePage then local paramsToCheck = cfg.templateErrorParamsToCheck or {} local count = 0 for i, param in ipairs(paramsToCheck) do if not args[param] then count = count + 1 end end if count > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = tostring(count) end if self.categoryNums and #self.categoryNums > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = 'C' end end self:addCat(10, templateCat, templateSort) end end function MessageBox:setAllNamespaceCategories() -- Set categories for all namespaces. if self.invalidTypeError then local allSort = (self.title.namespace == 0 and 'Main:' or '') .. self.title.prefixedText self:addCat('all', 'Wikipedia message box parameter needs fixing', allSort) end if self.isSubstituted then self:addCat('all', 'Pages with incorrectly substituted templates') end end function MessageBox:setCategories() if self.title.namespace == 0 then self:setMainspaceCategories() elseif self.title.namespace == 10 then self:setTemplateCategories() end self:setAllNamespaceCategories() end function MessageBox:renderCategories() -- Convert category tables to strings and pass them through -- [[Module:Category handler]]. return categoryHandler{ main = table.concat(self.categories[0] or {}), template = table.concat(self.categories[10] or {}), all = table.concat(self.categories.all or {}), nocat = self.args.nocat, page = self.args.page } end function MessageBox:export() local root = mw.html.create() -- Add the subst check error. if self.isSubstituted and self.name then root:tag('b') :addClass('error') :wikitext(string.format( 'Template <code>%s[[Template:%s|%s]]%s</code> has been incorrectly substituted.', mw.text.nowiki('{{'), self.name, self.name, mw.text.nowiki('}}') )) end -- Create the box table. local boxTable = root:tag('table') boxTable:attr('id', self.id or nil) for i, class in ipairs(self.classes or {}) do boxTable:addClass(class or nil) end boxTable :cssText(self.style or nil) :attr('role', 'presentation') if self.attrs then boxTable:attr(self.attrs) end -- Add the left-hand image. local row = boxTable:tag('tr') if self.imageLeft then local imageLeftCell = row:tag('td'):addClass('mbox-image') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageLeftCell so that the image -- is inside it. Divs use style="width: 52px;", which limits the -- image width to 52px. If any images in a div are wider than that, -- they may overlap with the text or cause other display problems. imageLeftCell = imageLeftCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageLeftCell:wikitext(self.imageLeft or nil) elseif self.imageEmptyCell then -- Some message boxes define an empty cell if no image is specified, and -- some don't. The old template code in templates where empty cells are -- specified gives the following hint: "No image. Cell with some width -- or padding necessary for text cell to have 100% width." row:tag('td') :addClass('mbox-empty-cell') :cssText(self.imageEmptyCellStyle or nil) end -- Add the text. local textCell = row:tag('td'):addClass('mbox-text') if self.useCollapsibleTextFields then -- The message box uses advanced text parameters that allow things to be -- collapsible. At the moment, only ambox uses this. textCell:cssText(self.textstyle or nil) local textCellSpan = textCell:tag('span') textCellSpan :addClass('mbox-text-span') :wikitext(self.issue or nil) if (self.talk or self.fix) and not self.isSmall then textCellSpan:tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.talk and (' ' .. self.talk) or nil) :wikitext(self.fix and (' ' .. self.fix) or nil) end textCellSpan:wikitext(self.date and (' ' .. self.date) or nil) if self.info and not self.isSmall then textCellSpan :tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.info and (' ' .. self.info) or nil) end if self.removalNotice then textCellSpan:tag('small') :addClass('hide-when-compact') :tag('i') :wikitext(string.format(" (%s)", self.removalNotice)) end else -- Default text formatting - anything goes. textCell :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.text or nil) end -- Add the right-hand image. if self.imageRight then local imageRightCell = row:tag('td'):addClass('mbox-imageright') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageRightCell so that the image -- is inside it. imageRightCell = imageRightCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageRightCell :wikitext(self.imageRight or nil) end -- Add the below row. if self.below then boxTable:tag('tr') :tag('td') :attr('colspan', self.imageRight and '3' or '2') :addClass('mbox-text') :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.below or nil) end -- Add error message for invalid type parameters. if self.invalidTypeError then root:tag('div') :css('text-align', 'center') :wikitext(string.format( 'This message box is using an invalid "type=%s" parameter and needs fixing.', self.type or '' )) end -- Add categories. root:wikitext(self:renderCategories() or nil) return tostring(root) end -------------------------------------------------------------------------------- -- Exports -------------------------------------------------------------------------------- local p, mt = {}, {} function p._exportClasses() -- For testing. return { MessageBox = MessageBox } end function p.main(boxType, args, cfgTables) local box = MessageBox.new(boxType, args, cfgTables or mw.loadData(CONFIG_MODULE)) box:setParameters() box:setCategories() return box:export() end function mt.__index(t, k) return function (frame) if not getArgs then getArgs = require('Module:Arguments').getArgs end return t.main(k, getArgs(frame, {trim = false, removeBlanks = false})) end end return setmetatable(p, mt) jdqnazeagbbn3pwppqz5y10bra591my 2517167 2517166 2022-08-03T10:11:21Z Rooiratel 90342 Vertaling Scribunto text/plain -- This is a meta-module for producing message box templates, including -- {{mbox}}, {{ambox}}, {{imbox}}, {{tmbox}}, {{ombox}}, {{cmbox}} and {{fmbox}}. -- Load necessary modules. require('Module:No globals') local getArgs local categoryHandler = require('Module:Category handler')._main local yesno = require('Module:Yesno') -- Get a language object for formatDate and ucfirst. local lang = mw.language.getContentLanguage() -- Define constants local CONFIG_MODULE = 'Module:Boodskapraam/konfigurasie' -------------------------------------------------------------------------------- -- Helper functions -------------------------------------------------------------------------------- local function getTitleObject(...) -- Get the title object, passing the function through pcall -- in case we are over the expensive function count limit. local success, title = pcall(mw.title.new, ...) if success then return title end end local function union(t1, t2) -- Returns the union of two arrays. local vals = {} for i, v in ipairs(t1) do vals[v] = true end for i, v in ipairs(t2) do vals[v] = true end local ret = {} for k in pairs(vals) do table.insert(ret, k) end table.sort(ret) return ret end local function getArgNums(args, prefix) local nums = {} for k, v in pairs(args) do local num = mw.ustring.match(tostring(k), '^' .. prefix .. '([1-9]%d*)$') if num then table.insert(nums, tonumber(num)) end end table.sort(nums) return nums end -------------------------------------------------------------------------------- -- Box class definition -------------------------------------------------------------------------------- local MessageBox = {} MessageBox.__index = MessageBox function MessageBox.new(boxType, args, cfg) args = args or {} local obj = {} -- Set the title object and the namespace. obj.title = getTitleObject(args.page) or mw.title.getCurrentTitle() -- Set the config for our box type. obj.cfg = cfg[boxType] if not obj.cfg then local ns = obj.title.namespace -- boxType is "mbox" or invalid input if ns == 0 then obj.cfg = cfg.ambox -- main namespace elseif ns == 6 then obj.cfg = cfg.imbox -- file namespace elseif ns == 14 then obj.cfg = cfg.cmbox -- category namespace else local nsTable = mw.site.namespaces[ns] if nsTable and nsTable.isTalk then obj.cfg = cfg.tmbox -- any talk namespace else obj.cfg = cfg.ombox -- other namespaces or invalid input end end end -- Set the arguments, and remove all blank arguments except for the ones -- listed in cfg.allowBlankParams. do local newArgs = {} for k, v in pairs(args) do if v ~= '' then newArgs[k] = v end end for i, param in ipairs(obj.cfg.allowBlankParams or {}) do newArgs[param] = args[param] end obj.args = newArgs end -- Define internal data structure. obj.categories = {} obj.classes = {} return setmetatable(obj, MessageBox) end function MessageBox:addCat(ns, cat, sort) if not cat then return nil end if sort then cat = string.format('[[Category:%s|%s]]', cat, sort) else cat = string.format('[[Category:%s]]', cat) end self.categories[ns] = self.categories[ns] or {} table.insert(self.categories[ns], cat) end function MessageBox:addClass(class) if not class then return nil end table.insert(self.classes, class) end function MessageBox:setParameters() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Get type data. self.type = args.type local typeData = cfg.types[self.type] self.invalidTypeError = cfg.showInvalidTypeError and self.type and not typeData typeData = typeData or cfg.types[cfg.default] self.typeClass = typeData.class self.typeImage = typeData.image -- Find if the box has been wrongly substituted. self.isSubstituted = cfg.substCheck and args.subst == 'SUBST' -- Find whether we are using a small message box. self.isSmall = cfg.allowSmall and ( cfg.smallParam and args.small == cfg.smallParam or not cfg.smallParam and yesno(args.small) ) -- Add attributes, classes and styles. self.id = args.id if yesno(args.plainlinks) ~= false then self:addClass('plainlinks') end for _, class in ipairs(cfg.classes or {}) do self:addClass(class) end if self.isSmall then self:addClass(cfg.smallClass or 'mbox-small') end self:addClass(self.typeClass) self:addClass(args.class) self.style = args.style self.attrs = args.attrs -- Set text style. self.textstyle = args.textstyle -- Find if we are on the template page or not. This functionality is only -- used if useCollapsibleTextFields is set, or if both cfg.templateCategory -- and cfg.templateCategoryRequireName are set. self.useCollapsibleTextFields = cfg.useCollapsibleTextFields if self.useCollapsibleTextFields or cfg.templateCategory and cfg.templateCategoryRequireName then self.name = args.name if self.name then local templateName = mw.ustring.match( self.name, '^[tT][eE][mM][pP][lL][aA][tT][eE][%s_]*:[%s_]*(.*)$' ) or self.name templateName = 'Template:' .. templateName self.templateTitle = getTitleObject(templateName) end self.isTemplatePage = self.templateTitle and mw.title.equals(self.title, self.templateTitle) end -- Process data for collapsible text fields. At the moment these are only -- used in {{ambox}}. if self.useCollapsibleTextFields then -- Get the self.issue value. if self.isSmall and args.smalltext then self.issue = args.smalltext else local sect if args.sect == '' then sect = 'Hierdie ' .. (cfg.sectionDefault or 'bladsy') elseif type(args.sect) == 'string' then sect = 'Hierdie ' .. args.sect end local issue = args.issue issue = type(issue) == 'string' and issue ~= '' and issue or nil local text = args.text text = type(text) == 'string' and text or nil local issues = {} table.insert(issues, sect) table.insert(issues, issue) table.insert(issues, text) self.issue = table.concat(issues, ' ') end -- Get the self.talk value. local talk = args.talk -- Show talk links on the template page or template subpages if the talk -- parameter is blank. if talk == '' and self.templateTitle and ( mw.title.equals(self.templateTitle, self.title) or self.title:isSubpageOf(self.templateTitle) ) then talk = '#' elseif talk == '' then talk = nil end if talk then -- If the talk value is a talk page, make a link to that page. Else -- assume that it's a section heading, and make a link to the talk -- page of the current page with that section heading. local talkTitle = getTitleObject(talk) local talkArgIsTalkPage = true if not talkTitle or not talkTitle.isTalkPage then talkArgIsTalkPage = false talkTitle = getTitleObject( self.title.text, mw.site.namespaces[self.title.namespace].talk.id ) end if talkTitle and talkTitle.exists then local talkText = 'Relevante bespreking kan gevind word op' if talkArgIsTalkPage then talkText = string.format( '%s [[%s|%s]].', talkText, talk, talkTitle.prefixedText ) else talkText = string.format( '%s die [[%s#%s|besprekingsbladsy]].', talkText, talkTitle.prefixedText, talk ) end self.talk = talkText end end -- Get other values. self.fix = args.fix ~= '' and args.fix or nil local date if args.date and args.date ~= '' then date = args.date elseif args.date == '' and self.isTemplatePage then date = lang:formatDate('F Y') end if date then self.date = string.format(" <small>''(%s)''</small>", date) end self.info = args.info if yesno(args.removalnotice) then self.removalNotice = cfg.removalNotice end end -- Set the non-collapsible text field. At the moment this is used by all box -- types other than ambox, and also by ambox when small=yes. if self.isSmall then self.text = args.smalltext or args.text else self.text = args.text end -- Set the below row. self.below = cfg.below and args.below -- General image settings. self.imageCellDiv = not self.isSmall and cfg.imageCellDiv self.imageEmptyCell = cfg.imageEmptyCell if cfg.imageEmptyCellStyle then self.imageEmptyCellStyle = 'border:none;padding:0px;width:1px' end -- Left image settings. local imageLeft = self.isSmall and args.smallimage or args.image if cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'blank' and imageLeft ~= 'none' or not cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'none' then self.imageLeft = imageLeft if not imageLeft then local imageSize = self.isSmall and (cfg.imageSmallSize or '30x30px') or '40x40px' self.imageLeft = string.format('[[File:%s|%s|link=|alt=]]', self.typeImage or 'Imbox notice.png', imageSize) end end -- Right image settings. local imageRight = self.isSmall and args.smallimageright or args.imageright if not (cfg.imageRightNone and imageRight == 'none') then self.imageRight = imageRight end end function MessageBox:setMainspaceCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg if not cfg.allowMainspaceCategories then return nil end local nums = {} for _, prefix in ipairs{'cat', 'category', 'all'} do args[prefix .. '1'] = args[prefix] nums = union(nums, getArgNums(args, prefix)) end -- The following is roughly equivalent to the old {{Ambox/category}}. local date = args.date date = type(date) == 'string' and date local preposition = 'from' for _, num in ipairs(nums) do local mainCat = args['cat' .. tostring(num)] or args['category' .. tostring(num)] local allCat = args['all' .. tostring(num)] mainCat = type(mainCat) == 'string' and mainCat allCat = type(allCat) == 'string' and allCat if mainCat and date and date ~= '' then local catTitle = string.format('%s %s %s', mainCat, preposition, date) self:addCat(0, catTitle) catTitle = getTitleObject('Category:' .. catTitle) if not catTitle or not catTitle.exists then self:addCat(0, 'Articles with invalid date parameter in template') end elseif mainCat and (not date or date == '') then self:addCat(0, mainCat) end if allCat then self:addCat(0, allCat) end end end function MessageBox:setTemplateCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Add template categories. if cfg.templateCategory then if cfg.templateCategoryRequireName then if self.isTemplatePage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end elseif not self.title.isSubpage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end end -- Add template error categories. if cfg.templateErrorCategory then local templateErrorCategory = cfg.templateErrorCategory local templateCat, templateSort if not self.name and not self.title.isSubpage then templateCat = templateErrorCategory elseif self.isTemplatePage then local paramsToCheck = cfg.templateErrorParamsToCheck or {} local count = 0 for i, param in ipairs(paramsToCheck) do if not args[param] then count = count + 1 end end if count > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = tostring(count) end if self.categoryNums and #self.categoryNums > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = 'C' end end self:addCat(10, templateCat, templateSort) end end function MessageBox:setAllNamespaceCategories() -- Set categories for all namespaces. if self.invalidTypeError then local allSort = (self.title.namespace == 0 and 'Main:' or '') .. self.title.prefixedText self:addCat('all', 'Wikipedia message box parameter needs fixing', allSort) end if self.isSubstituted then self:addCat('all', 'Pages with incorrectly substituted templates') end end function MessageBox:setCategories() if self.title.namespace == 0 then self:setMainspaceCategories() elseif self.title.namespace == 10 then self:setTemplateCategories() end self:setAllNamespaceCategories() end function MessageBox:renderCategories() -- Convert category tables to strings and pass them through -- [[Module:Category handler]]. return categoryHandler{ main = table.concat(self.categories[0] or {}), template = table.concat(self.categories[10] or {}), all = table.concat(self.categories.all or {}), nocat = self.args.nocat, page = self.args.page } end function MessageBox:export() local root = mw.html.create() -- Add the subst check error. if self.isSubstituted and self.name then root:tag('b') :addClass('error') :wikitext(string.format( 'Template <code>%s[[Template:%s|%s]]%s</code> has been incorrectly substituted.', mw.text.nowiki('{{'), self.name, self.name, mw.text.nowiki('}}') )) end -- Create the box table. local boxTable = root:tag('table') boxTable:attr('id', self.id or nil) for i, class in ipairs(self.classes or {}) do boxTable:addClass(class or nil) end boxTable :cssText(self.style or nil) :attr('role', 'presentation') if self.attrs then boxTable:attr(self.attrs) end -- Add the left-hand image. local row = boxTable:tag('tr') if self.imageLeft then local imageLeftCell = row:tag('td'):addClass('mbox-image') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageLeftCell so that the image -- is inside it. Divs use style="width: 52px;", which limits the -- image width to 52px. If any images in a div are wider than that, -- they may overlap with the text or cause other display problems. imageLeftCell = imageLeftCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageLeftCell:wikitext(self.imageLeft or nil) elseif self.imageEmptyCell then -- Some message boxes define an empty cell if no image is specified, and -- some don't. The old template code in templates where empty cells are -- specified gives the following hint: "No image. Cell with some width -- or padding necessary for text cell to have 100% width." row:tag('td') :addClass('mbox-empty-cell') :cssText(self.imageEmptyCellStyle or nil) end -- Add the text. local textCell = row:tag('td'):addClass('mbox-text') if self.useCollapsibleTextFields then -- The message box uses advanced text parameters that allow things to be -- collapsible. At the moment, only ambox uses this. textCell:cssText(self.textstyle or nil) local textCellSpan = textCell:tag('span') textCellSpan :addClass('mbox-text-span') :wikitext(self.issue or nil) if (self.talk or self.fix) and not self.isSmall then textCellSpan:tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.talk and (' ' .. self.talk) or nil) :wikitext(self.fix and (' ' .. self.fix) or nil) end textCellSpan:wikitext(self.date and (' ' .. self.date) or nil) if self.info and not self.isSmall then textCellSpan :tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.info and (' ' .. self.info) or nil) end if self.removalNotice then textCellSpan:tag('small') :addClass('hide-when-compact') :tag('i') :wikitext(string.format(" (%s)", self.removalNotice)) end else -- Default text formatting - anything goes. textCell :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.text or nil) end -- Add the right-hand image. if self.imageRight then local imageRightCell = row:tag('td'):addClass('mbox-imageright') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageRightCell so that the image -- is inside it. imageRightCell = imageRightCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageRightCell :wikitext(self.imageRight or nil) end -- Add the below row. if self.below then boxTable:tag('tr') :tag('td') :attr('colspan', self.imageRight and '3' or '2') :addClass('mbox-text') :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.below or nil) end -- Add error message for invalid type parameters. if self.invalidTypeError then root:tag('div') :css('text-align', 'center') :wikitext(string.format( 'This message box is using an invalid "type=%s" parameter and needs fixing.', self.type or '' )) end -- Add categories. root:wikitext(self:renderCategories() or nil) return tostring(root) end -------------------------------------------------------------------------------- -- Exports -------------------------------------------------------------------------------- local p, mt = {}, {} function p._exportClasses() -- For testing. return { MessageBox = MessageBox } end function p.main(boxType, args, cfgTables) local box = MessageBox.new(boxType, args, cfgTables or mw.loadData(CONFIG_MODULE)) box:setParameters() box:setCategories() return box:export() end function mt.__index(t, k) return function (frame) if not getArgs then getArgs = require('Module:Arguments').getArgs end return t.main(k, getArgs(frame, {trim = false, removeBlanks = false})) end end return setmetatable(p, mt) 8q1qcojsoxb4w51360hz72qdvyfrsen 2517185 2517167 2022-08-03T10:57:21Z Rooiratel 90342 Vertaling Scribunto text/plain -- This is a meta-module for producing message box templates, including -- {{mbox}}, {{ambox}}, {{imbox}}, {{tmbox}}, {{ombox}}, {{cmbox}} and {{fmbox}}. -- Load necessary modules. require('Module:No globals') local getArgs local categoryHandler = require('Module:Category handler')._main local yesno = require('Module:Yesno') -- Get a language object for formatDate and ucfirst. local lang = mw.language.getContentLanguage() -- Define constants local CONFIG_MODULE = 'Module:Boodskapraam/konfigurasie' -------------------------------------------------------------------------------- -- Helper functions -------------------------------------------------------------------------------- local function getTitleObject(...) -- Get the title object, passing the function through pcall -- in case we are over the expensive function count limit. local success, title = pcall(mw.title.new, ...) if success then return title end end local function union(t1, t2) -- Returns the union of two arrays. local vals = {} for i, v in ipairs(t1) do vals[v] = true end for i, v in ipairs(t2) do vals[v] = true end local ret = {} for k in pairs(vals) do table.insert(ret, k) end table.sort(ret) return ret end local function getArgNums(args, prefix) local nums = {} for k, v in pairs(args) do local num = mw.ustring.match(tostring(k), '^' .. prefix .. '([1-9]%d*)$') if num then table.insert(nums, tonumber(num)) end end table.sort(nums) return nums end -------------------------------------------------------------------------------- -- Box class definition -------------------------------------------------------------------------------- local MessageBox = {} MessageBox.__index = MessageBox function MessageBox.new(boxType, args, cfg) args = args or {} local obj = {} -- Set the title object and the namespace. obj.title = getTitleObject(args.page) or mw.title.getCurrentTitle() -- Set the config for our box type. obj.cfg = cfg[boxType] if not obj.cfg then local ns = obj.title.namespace -- boxType is "mbox" or invalid input if ns == 0 then obj.cfg = cfg.ambox -- main namespace elseif ns == 6 then obj.cfg = cfg.imbox -- file namespace elseif ns == 14 then obj.cfg = cfg.cmbox -- category namespace else local nsTable = mw.site.namespaces[ns] if nsTable and nsTable.isTalk then obj.cfg = cfg.tmbox -- any talk namespace else obj.cfg = cfg.ombox -- other namespaces or invalid input end end end -- Set the arguments, and remove all blank arguments except for the ones -- listed in cfg.allowBlankParams. do local newArgs = {} for k, v in pairs(args) do if v ~= '' then newArgs[k] = v end end for i, param in ipairs(obj.cfg.allowBlankParams or {}) do newArgs[param] = args[param] end obj.args = newArgs end -- Define internal data structure. obj.categories = {} obj.classes = {} return setmetatable(obj, MessageBox) end function MessageBox:addCat(ns, cat, sort) if not cat then return nil end if sort then cat = string.format('[[Category:%s|%s]]', cat, sort) else cat = string.format('[[Category:%s]]', cat) end self.categories[ns] = self.categories[ns] or {} table.insert(self.categories[ns], cat) end function MessageBox:addClass(class) if not class then return nil end table.insert(self.classes, class) end function MessageBox:setParameters() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Get type data. self.type = args.type local typeData = cfg.types[self.type] self.invalidTypeError = cfg.showInvalidTypeError and self.type and not typeData typeData = typeData or cfg.types[cfg.default] self.typeClass = typeData.class self.typeImage = typeData.image -- Find if the box has been wrongly substituted. self.isSubstituted = cfg.substCheck and args.subst == 'SUBST' -- Find whether we are using a small message box. self.isSmall = cfg.allowSmall and ( cfg.smallParam and args.small == cfg.smallParam or not cfg.smallParam and yesno(args.small) ) -- Add attributes, classes and styles. self.id = args.id if yesno(args.plainlinks) ~= false then self:addClass('plainlinks') end for _, class in ipairs(cfg.classes or {}) do self:addClass(class) end if self.isSmall then self:addClass(cfg.smallClass or 'mbox-small') end self:addClass(self.typeClass) self:addClass(args.class) self.style = args.style self.attrs = args.attrs -- Set text style. self.textstyle = args.textstyle -- Find if we are on the template page or not. This functionality is only -- used if useCollapsibleTextFields is set, or if both cfg.templateCategory -- and cfg.templateCategoryRequireName are set. self.useCollapsibleTextFields = cfg.useCollapsibleTextFields if self.useCollapsibleTextFields or cfg.templateCategory and cfg.templateCategoryRequireName then self.name = args.name if self.name then local templateName = mw.ustring.match( self.name, '^[tT][eE][mM][pP][lL][aA][tT][eE][%s_]*:[%s_]*(.*)$' ) or self.name templateName = 'Template:' .. templateName self.templateTitle = getTitleObject(templateName) end self.isTemplatePage = self.templateTitle and mw.title.equals(self.title, self.templateTitle) end -- Process data for collapsible text fields. At the moment these are only -- used in {{ambox}}. if self.useCollapsibleTextFields then -- Get the self.issue value. if self.isSmall and args.smalltext then self.issue = args.smalltext else local sect if args.sect == '' then sect = 'Hierdie ' .. (cfg.sectionDefault or 'bladsy') elseif type(args.sect) == 'string' then sect = 'Hierdie ' .. args.sect end local issue = args.issue issue = type(issue) == 'string' and issue ~= '' and issue or nil local text = args.text text = type(text) == 'string' and text or nil local issues = {} table.insert(issues, sect) table.insert(issues, issue) table.insert(issues, text) self.issue = table.concat(issues, ' ') end -- Get the self.talk value. local talk = args.talk -- Show talk links on the template page or template subpages if the talk -- parameter is blank. if talk == '' and self.templateTitle and ( mw.title.equals(self.templateTitle, self.title) or self.title:isSubpageOf(self.templateTitle) ) then talk = '#' elseif talk == '' then talk = nil end if talk then -- If the talk value is a talk page, make a link to that page. Else -- assume that it's a section heading, and make a link to the talk -- page of the current page with that section heading. local talkTitle = getTitleObject(talk) local talkArgIsTalkPage = true if not talkTitle or not talkTitle.isTalkPage then talkArgIsTalkPage = false talkTitle = getTitleObject( self.title.text, mw.site.namespaces[self.title.namespace].talk.id ) end if talkTitle and talkTitle.exists then local talkText = 'Relevante bespreking kan gevind word op' if talkArgIsTalkPage then talkText = string.format( '%s [[%s|%s]].', talkText, talk, talkTitle.prefixedText ) else talkText = string.format( '%s die [[%s#%s|besprekingsbladsy]].', talkText, talkTitle.prefixedText, talk ) end self.talk = talkText end end -- Get other values. self.fix = args.fix ~= '' and args.fix or nil local date if args.date and args.date ~= '' then date = args.date elseif args.date == '' and self.isTemplatePage then date = lang:formatDate('F Y') end if date then self.date = string.format(" <small>''(%s)''</small>", date) end self.info = args.info if yesno(args.removalnotice) then self.removalNotice = cfg.removalNotice end end -- Set the non-collapsible text field. At the moment this is used by all box -- types other than ambox, and also by ambox when small=yes. if self.isSmall then self.text = args.smalltext or args.text else self.text = args.text end -- Set the below row. self.below = cfg.below and args.below -- General image settings. self.imageCellDiv = not self.isSmall and cfg.imageCellDiv self.imageEmptyCell = cfg.imageEmptyCell if cfg.imageEmptyCellStyle then self.imageEmptyCellStyle = 'border:none;padding:0px;width:1px' end -- Left image settings. local imageLeft = self.isSmall and args.smallimage or args.image if cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'blank' and imageLeft ~= 'none' or not cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'none' then self.imageLeft = imageLeft if not imageLeft then local imageSize = self.isSmall and (cfg.imageSmallSize or '30x30px') or '40x40px' self.imageLeft = string.format('[[File:%s|%s|link=|alt=]]', self.typeImage or 'Imbox notice.png', imageSize) end end -- Right image settings. local imageRight = self.isSmall and args.smallimageright or args.imageright if not (cfg.imageRightNone and imageRight == 'none') then self.imageRight = imageRight end end function MessageBox:setMainspaceCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg if not cfg.allowMainspaceCategories then return nil end local nums = {} for _, prefix in ipairs{'cat', 'category', 'all'} do args[prefix .. '1'] = args[prefix] nums = union(nums, getArgNums(args, prefix)) end -- The following is roughly equivalent to the old {{Ambox/category}}. local date = args.date date = type(date) == 'string' and date local preposition = 'sedert' for _, num in ipairs(nums) do local mainCat = args['cat' .. tostring(num)] or args['category' .. tostring(num)] local allCat = args['all' .. tostring(num)] mainCat = type(mainCat) == 'string' and mainCat allCat = type(allCat) == 'string' and allCat if mainCat and date and date ~= '' then local catTitle = string.format('%s %s %s', mainCat, preposition, date) self:addCat(0, catTitle) catTitle = getTitleObject('Category:' .. catTitle) if not catTitle or not catTitle.exists then self:addCat(0, 'Artikels met ongeldige datumparameter in sjabloon') end elseif mainCat and (not date or date == '') then self:addCat(0, mainCat) end if allCat then self:addCat(0, allCat) end end end function MessageBox:setTemplateCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Add template categories. if cfg.templateCategory then if cfg.templateCategoryRequireName then if self.isTemplatePage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end elseif not self.title.isSubpage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end end -- Add template error categories. if cfg.templateErrorCategory then local templateErrorCategory = cfg.templateErrorCategory local templateCat, templateSort if not self.name and not self.title.isSubpage then templateCat = templateErrorCategory elseif self.isTemplatePage then local paramsToCheck = cfg.templateErrorParamsToCheck or {} local count = 0 for i, param in ipairs(paramsToCheck) do if not args[param] then count = count + 1 end end if count > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = tostring(count) end if self.categoryNums and #self.categoryNums > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = 'C' end end self:addCat(10, templateCat, templateSort) end end function MessageBox:setAllNamespaceCategories() -- Set categories for all namespaces. if self.invalidTypeError then local allSort = (self.title.namespace == 0 and 'Main:' or '') .. self.title.prefixedText self:addCat('all', 'Wikipedia message box parameter needs fixing', allSort) end if self.isSubstituted then self:addCat('all', 'Pages with incorrectly substituted templates') end end function MessageBox:setCategories() if self.title.namespace == 0 then self:setMainspaceCategories() elseif self.title.namespace == 10 then self:setTemplateCategories() end self:setAllNamespaceCategories() end function MessageBox:renderCategories() -- Convert category tables to strings and pass them through -- [[Module:Category handler]]. return categoryHandler{ main = table.concat(self.categories[0] or {}), template = table.concat(self.categories[10] or {}), all = table.concat(self.categories.all or {}), nocat = self.args.nocat, page = self.args.page } end function MessageBox:export() local root = mw.html.create() -- Add the subst check error. if self.isSubstituted and self.name then root:tag('b') :addClass('error') :wikitext(string.format( 'Template <code>%s[[Template:%s|%s]]%s</code> has been incorrectly substituted.', mw.text.nowiki('{{'), self.name, self.name, mw.text.nowiki('}}') )) end -- Create the box table. local boxTable = root:tag('table') boxTable:attr('id', self.id or nil) for i, class in ipairs(self.classes or {}) do boxTable:addClass(class or nil) end boxTable :cssText(self.style or nil) :attr('role', 'presentation') if self.attrs then boxTable:attr(self.attrs) end -- Add the left-hand image. local row = boxTable:tag('tr') if self.imageLeft then local imageLeftCell = row:tag('td'):addClass('mbox-image') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageLeftCell so that the image -- is inside it. Divs use style="width: 52px;", which limits the -- image width to 52px. If any images in a div are wider than that, -- they may overlap with the text or cause other display problems. imageLeftCell = imageLeftCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageLeftCell:wikitext(self.imageLeft or nil) elseif self.imageEmptyCell then -- Some message boxes define an empty cell if no image is specified, and -- some don't. The old template code in templates where empty cells are -- specified gives the following hint: "No image. Cell with some width -- or padding necessary for text cell to have 100% width." row:tag('td') :addClass('mbox-empty-cell') :cssText(self.imageEmptyCellStyle or nil) end -- Add the text. local textCell = row:tag('td'):addClass('mbox-text') if self.useCollapsibleTextFields then -- The message box uses advanced text parameters that allow things to be -- collapsible. At the moment, only ambox uses this. textCell:cssText(self.textstyle or nil) local textCellSpan = textCell:tag('span') textCellSpan :addClass('mbox-text-span') :wikitext(self.issue or nil) if (self.talk or self.fix) and not self.isSmall then textCellSpan:tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.talk and (' ' .. self.talk) or nil) :wikitext(self.fix and (' ' .. self.fix) or nil) end textCellSpan:wikitext(self.date and (' ' .. self.date) or nil) if self.info and not self.isSmall then textCellSpan :tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.info and (' ' .. self.info) or nil) end if self.removalNotice then textCellSpan:tag('small') :addClass('hide-when-compact') :tag('i') :wikitext(string.format(" (%s)", self.removalNotice)) end else -- Default text formatting - anything goes. textCell :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.text or nil) end -- Add the right-hand image. if self.imageRight then local imageRightCell = row:tag('td'):addClass('mbox-imageright') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageRightCell so that the image -- is inside it. imageRightCell = imageRightCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageRightCell :wikitext(self.imageRight or nil) end -- Add the below row. if self.below then boxTable:tag('tr') :tag('td') :attr('colspan', self.imageRight and '3' or '2') :addClass('mbox-text') :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.below or nil) end -- Add error message for invalid type parameters. if self.invalidTypeError then root:tag('div') :css('text-align', 'center') :wikitext(string.format( 'This message box is using an invalid "type=%s" parameter and needs fixing.', self.type or '' )) end -- Add categories. root:wikitext(self:renderCategories() or nil) return tostring(root) end -------------------------------------------------------------------------------- -- Exports -------------------------------------------------------------------------------- local p, mt = {}, {} function p._exportClasses() -- For testing. return { MessageBox = MessageBox } end function p.main(boxType, args, cfgTables) local box = MessageBox.new(boxType, args, cfgTables or mw.loadData(CONFIG_MODULE)) box:setParameters() box:setCategories() return box:export() end function mt.__index(t, k) return function (frame) if not getArgs then getArgs = require('Module:Arguments').getArgs end return t.main(k, getArgs(frame, {trim = false, removeBlanks = false})) end end return setmetatable(p, mt) 5jkghpqib5du48mcbd6joeoltj29rbr 828 123975 2517140 1642403 2022-08-03T09:32:32Z Rooiratel 90342 Vertaling Scribunto text/plain -------------------------------------------------------------------------------- -- Message box configuration -- -- -- -- This module contains configuration data for [[Module:Message box]]. -- -------------------------------------------------------------------------------- return { ambox = { types = { speedy = { class = 'ambox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'ambox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'ambox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'ambox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'ambox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'ambox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, notice = { class = 'ambox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', allowBlankParams = {'talk', 'sect', 'date', 'issue', 'fix', 'subst', 'hidden'}, allowSmall = true, smallParam = 'left', smallClass = 'mbox-small-left', substCheck = true, classes = {'metadata', 'ambox'}, imageEmptyCell = true, imageCheckBlank = true, imageSmallSize = '20x20px', imageCellDiv = true, useCollapsibleTextFields = true, imageRightNone = true, sectionDefault = 'artikel', allowMainspaceCategories = true, templateCategory = 'Artikelstatussjablone', templateCategoryRequireName = true, templateErrorCategory = 'Article message templates with missing parameters', templateErrorParamsToCheck = {'issue', 'fix', 'subst'}, removalNotice = '[[Hulp:Verwydering van instandhoudingsjablone|Vind uit wanneer en hoe om hierdie sjabloonboodskap te verwyder]]' }, cmbox = { types = { speedy = { class = 'cmbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'cmbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'cmbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'cmbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'cmbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'cmbox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, notice = { class = 'cmbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'cmbox'}, imageEmptyCell = true }, fmbox = { types = { warning = { class = 'fmbox-warning', image = 'Ambox warning pn.svg' }, editnotice = { class = 'fmbox-editnotice', image = 'Information icon4.svg' }, system = { class = 'fmbox-system', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'system', showInvalidTypeError = true, classes = {'fmbox'}, imageEmptyCell = false, imageRightNone = false }, imbox = { types = { speedy = { class = 'imbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'imbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'imbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'imbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'imbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'imbox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, license = { class = 'imbox-license licensetpl', image = 'Imbox license.png' -- @todo We need an SVG version of this }, featured = { class = 'imbox-featured', image = 'Cscr-featured.svg' }, notice = { class = 'imbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'imbox'}, imageEmptyCell = true, below = true, templateCategory = 'File message boxes' }, ombox = { types = { speedy = { class = 'ombox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'ombox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'ombox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'ombox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'ombox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'ombox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, notice = { class = 'ombox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'ombox'}, allowSmall = true, imageEmptyCell = true, imageRightNone = true }, tmbox = { types = { speedy = { class = 'tmbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'tmbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'tmbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'tmbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'tmbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'tmbox-protection', image = 'Padlock-silver-medium.svg' }, notice = { class = 'tmbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'tmbox'}, allowSmall = true, imageRightNone = true, imageEmptyCell = true, imageEmptyCellStyle = true, templateCategory = 'Talk message boxes' } } taldl06257ok611eejyobjsk2anki3z 0 124468 2517175 2412494 2022-08-03T10:31:47Z 105.4.5.11 wikitext text/x-wiki [[Lêer:ThermiteReaction.jpg|duimnael|'n [[Thermiet]]reaksie met yster(III)oksied. Die vonke wat uitwaarts vlieg is bolle van gesmelte [[yster]]-sleeprook]] 'n '''Chemiese reaksie''' is 'n proses waarin die chemiese binding van een of meer stowwe dusdanig gewysi "jou ma is vet,van.. jj." [[chemiese verbinding]]s gevorm word. Klassiek gesproke behels chemiese reaksies veranderinge wat slegs die posisies van [[elektron]]e behels in die vorming en verbreking van chemiese bindings tussen atome, sonder verandering aan die kerne (geen verandering aan die elemente wat teenwoordig is nie), en kan dikwels deur 'n chemiese vergelyking beskryf word. Kernchemie is 'n subdissipline van chemie wat die chemiese reaksies behels van onstabiele en radioaktiewe elemente waar elektroniese en kernveranderings kan plaasvind. Die stof (of stowwe) wat aanvanklik in 'n chemiese reaksie betrokke was, word [[reaktant]]e of [[reagens]]e genoem. Chemiese reaksies word gewoonlik gekenmerk deur 'n chemiese verandering, en dit lewer een of meer produkte op, wat gewoonlik verskillende eienskappe het as die reaktante. Reaksies bestaan dikwels uit 'n reeks individuele sub-stappe, die sogenaamde elementêre reaksies, en die inligting oor die presiese verloop van die werking vorm deel van die reaksiemeganisme. Chemiese reaksies word beskryf met chemiese vergelykings, wat die uitgangsmateriaal, eindprodukte, en soms intermediêre produkte en reaksietoestande simbolies voorstel. Chemiese reaksies vind plaas teen 'n kenmerkende reaksietempo by 'n gegewe temperatuur en chemiese konsentrasie. Tipies neem reaksiesnelhede toe met toenemende temperatuur omdat daar meer termiese energie beskikbaar is om die aktiveringsenergie te bereik wat nodig is om bindings tussen atome te verbreek. Reaksies kan in die voorwaartse of terugwaartse rigting voortgaan totdat dit voltooi is of 'n ewewigspunt bereik word. Reaksies wat in die voorwaartse rigting beweeg om ewewig te benader, word dikwels as spontaan beskryf, en benodig geen toevoer van vrye energie om vorentoe te gaan nie. Nie-spontane reaksies benodig vrye energie om vooruit te gaan. Tydens chemiese sintese word verskillende chemiese reaksies in kombinasies gebruik om 'n gewenste produk te verkry. In biochemie vorm 'n opeenvolgende reeks chemiese reaksies (waar die produk van een reaksie die reaktant van die volgende reaksie is) 'n metaboliese "pad" or "weg". Hierdie reaksies word dikwels gekataliseer deur proteïenensieme. [[Ensiem]]e verhoog die tempo van biochemiese reaksies, sodat metaboliese sintese en ontbindings, wat onder normale omstandighede onmoontlik is, kan voorkom teen die temperature en konsentrasies wat in 'n sel teenwoordig is. == Basiese anorganiese reaksies == In anorganiese chemie is daar drie basiese reaksies: === Sintese === In 'n sintese reaksie word twee of meer stowwe gekombineer on 'n meer komplekse stof te vorm. * Voorbeeld, [[yster]] reageer met [[swawel]] om [[ystersulfied]] te vorm: :<math> 8Fe + S_8 \to 8FeS</math> === Ontbinding === Ontbinding tree op wanneer 'n stof in ander stowwe uitmekaar val * Voorbeeld: Silweroksied, tyden verhitting, stel suurstof vry terwyl die [[silwer]]metaal agterbly: : <math> 2AgO \xrightarrow{verhitting} 2Ag + O_2</math> * Voorbeeld: Water verdeel in waterstof en suurstof: : <math> 2H_2O \to 2H_2 +O_2</math> === Substitusie === Substitusie (of verplasing) tree op wanneer 'n atoom (of ioon) van 'n molekuul deur 'n ander atoom (of ioon) vervang word * Voorbeeld: [[magnesium]] vervang [[waterstof]] in water om [[magnesiumhidroksied]] en waterstofgas te vorm: :<math>Mg + 2H_2O \to Mg(OH)_2 + H_2</math> '''Dubbele substitusie''' (ook genoem dubbele verplasing) is wanneer die anione en katione van twee verbindings plekke ruil om heeltemal nuwe verbindings te vorm. * Voorbeeld: Bariumchloried reageer met magnesiumsulfaat en vorm [[bariumsulfaat]] en magnesiumchloried: :<math>{\color{Green}Ba}{\color{Red}Cl_2} + Mg{\color{Blue}SO_4} \to {\color{Green}Ba}{\color{Blue}SO_4} + Mg{\color{Red}Cl_2}</math> * Voorbeeld: Lood (II) nitraat reageer met kaliumjodied en vorm lood (II) jodied en [[kaliumnitraat]]: :<math>{\color{Green}Pb}(NO_3)_2 + 2{\color{Red}K}{\color{Blue}I} -> {\color{Green}Pb}{\color{Blue}I_2}\downarrow + 2{\color{Red}K}NO_3</math> == Basiese organiese reaksies == Alhoewel organiese molekules oor die algemeen meer kompleks is as anorganiese molekules, ondergaan hulle 'n gedefinieerde stel reaksies. === Addisie === Addisie tree op wanneer 'n -gewoonlik klein- molekuul aan 'n ander molekuul geheg word. *Voorbeeld die addisie aan [[eteen]] [[Lêer:Ear.png|550px|links]] {{clear}} === Substitusie === Substitusie tree op wanneer 'n atoom of groep van 'n molekuul deur 'n ander atoom of molekuul vervang word :[[Lêer:Allgemeine cine-Substitution.svg|300px]] === Kompleksering === [[Lêer:Ferrocene-from-xtal-3D-balls.png|duimnael|150px|links|[[Ferroseen]] - 'n ysteratoom tussen twee C₅H₅(siklopentadiëniel)-ligande]] Kompleksering word ook [[chelasie]] genoem. In komplekseringsreaksies reageer verskeie ligande met 'n metaalatoom om 'n koördinasiekompleks te vorm. Dit word bereik deur alleenpare van die ligand in leë orbitale van die metaalatoom te vorm en dipolêre bindings te vorm. Die ligande is [[Lewisteorie|Lewis-basisse]] en kan sowel ione as neutrale molekules wees, soos [[koolstofmonoksied]], [[ammoniak]] of water. Die aantal ligande wat met 'n sentrale metaalatoom reageer, kan gevind word met behulp van die 18-elektronreël - dit wil sê die valensie-orbitale van 'n oorgangsmetaal kan gesamentlik 18 elektrone akkommodeer, terwyl die simmetrie van die resulterende kompleks met kristalveldteorie en ligandveldteorie voorspel kan word. Komplekseringsreaksies behels ook liganduitruiling, waarin een of meer ligande deur 'n ander vervang word, en redoksprosesse wat die oksidasie-toestand van die sentrale metaalatoom verander.{{R|Wiberg}} {{clear}} == Ander reaksies == Ander reaksies sluit in verbranding, suur-basis-reaksies, redoksreaksies, neerslag, vastestofreaksies, [[Katalisator|katalise]], [[fotochemie]]se reaksies en reaksies op gas-soliede-koppelvlakke. === Verbranding === In 'n verbrandingsreaksie reageer 'n element of verbinding met [[suurstof]], en produseer dikwels energie in die vorm van hitte of lig. Verbrandingsreaksies behels altyd suurstof, maar [[koolwaterstof]] is ook gereeld betrokke. Voorbeeld: [[Oktaan]] reageer met suurstof om koolstofdioksied en water te vorm :<math>2C_8H_{18(l)} +25O_{2(g)} \to 16CO_2 + 18H_2O_{(g)}</math> === Suur-basis-reaksie === Die eenvoudigste voorbeeld is die reaksie van 'n arrhenius-suur met 'n arrhenius-basis (hidroksied), wat 'n [[Sout (chemiese stof)|sout]] en water oplewer : <math>2NaOH +2HCl \to 2NaCl + H_2O</math> === Redoks-reaksie === Simplisties, in 'n [[redoksreaksie]] verander die [[oksidasietoestand]]e van die reaktante deur oordrag van elektrone. In die praktyk sal die oordrag van elektrone altyd die oksidasie-toestand verander, maar daar is baie reaksies wat as "redoks" geklassifiseer word, alhoewel geen elektronoordrag plaasvind nie (soos byvoorbeeld in [[kovalente binding]]s).{{R|Inorganic|Protein}} Oksidasie word gedefinieer as 'n toename in oksidasietoestand, en reduksie as 'n afname in oksidasietoestand. Die elektronskenker (die element wat geoksideer word) word die reduseermiddel genoem, terwyl die elektronakseptor (die element wat reduseer word) word die oksideermiddel genoem. Watter van die betrokke reaktante sal reduseermiddel of oksideermiddel wees, kan voorspel word uit die [[elektronegatiwiteit]] van hul elemente. Elemente met 'n lae [[elektronegatiwiteit]], soos die meeste metale, skenk maklik elektrone en word geoksideer en is dus reduseermiddels. Inteendeel, baie ione met hoë oksidasiegetalle, soos {{chem|link=waterstofperoksied|H|2|O|2}}, {{chem|link=permanganaat|MnO|4|-}}, {{chem|CrO|3}}, {{chem|Cr|2|O|7|2-}}, {{chem|OsO|4}} kan een of twee ekstra elektrone aanvaar (dus word hulle gereduseer) en is sterk oksideermiddels. * Voorbeeld: [[Natrium]]metaal reageer met [[chloor]]gas en vorm [[Tafelsout|natriumchloried]] (tafelsout). :<math>2Na_{(s)} + Cl_{2(g)} \to 2NaCl_{(s)}</math> * Voorbeeld: Yster skenk twee elektrone aan koper : <math>Fe_{(s)} + Cu^{2+} \to Cu_{(s)} + Fe^{2+}</math> Redoksreaksies kan altyd as die som van twee halfreaksies geskryf word wat verduidelik hoeveel elektrone oorgedra word: : <math>Fe_{(s)} \to 2e^{-} + Fe^{2+}</math> : <math>2e^{-} + Cu^{2+} \to Cu_{(s)} </math> == Verwysings == {{Verwysings|verwysings= <ref name="Inorganic">{{ cite book | author = Guo, Liang-Hong | author2 = Allen, H. | author3 = Hill, O. | chapter = Direct Electrochemistry of Proteins and Enzymes | editor = A.G. Sykes | url = https://books.google.com/books?id=qnRkjATn0YUC&pg=PA359 | title = Advances in Inorganic Chemistry | volume = 36 | publisher = Academic Press | location = San Diego | year = 1991 | isbn = 978-0-12-023636-7 | page = 359| language=Engels}}</ref> <ref name="Protein">{{cite book | author = Glusker, Jenny P.| chapter = Structural Aspects of Metal Liganding to Functional Groups in Proteins | editor = Christian B. Anfinsen | url = https://books.google.com/books?id=HvARsi6S-b0C&pg=PA7 | title = Advances in Protein Chemistry | volume = 42 | publisher = Academic Press | location = San Diego | year = 1991 | isbn = 978-0-12-034242-6 | page = 7| language=Engels}}</ref> <ref name="Wiberg">{{cite book |author=Wiberg, Egon; Wiberg, Nils and Holleman, Arnold Frederick |url=https://books.google.com/books?id=Mtth5g59dEIC&pg=PA287 |title=Inorganic chemistry|publisher=Academic Press|year= 2001 |isbn= 978-0-12-352651-9| language=Engels}}</ref> }} == Bibliografie == * {{cite book|ref=Atkins|author1=Atkins, Peter W. |author2=Julio de Paula|title=Physical Chemistry|edition = 4de|publisher=Wiley-VCH|location=Weinheim|year=2006|isbn= 978-3-527-31546-8| language=Engels}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Chemical reactions}} {{Normdata}} [[Kategorie:Chemiese reaksies]] ajdtbmhquipjda2syo68hs6b63m3l5d 2517206 2517175 2022-08-03T11:56:54Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/105.4.5.11|105.4.5.11]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Wyatt Tyrone Smith|Wyatt Tyrone Smith]] wikitext text/x-wiki [[Lêer:ThermiteReaction.jpg|duimnael|'n [[Thermiet]]reaksie met yster(III)oksied. Die vonke wat uitwaarts vlieg is bolle van gesmelte [[yster]]-sleeprook]] 'n '''Chemiese reaksie''' is 'n proses waarin die chemiese binding van een of meer stowwe dusdanig gewysig word dat een of meer nuwe [[chemiese verbinding]]s gevorm word. Klassiek gesproke behels chemiese reaksies veranderinge wat slegs die posisies van [[elektron]]e behels in die vorming en verbreking van chemiese bindings tussen atome, sonder verandering aan die kerne (geen verandering aan die elemente wat teenwoordig is nie), en kan dikwels deur 'n chemiese vergelyking beskryf word. Kernchemie is 'n subdissipline van chemie wat die chemiese reaksies behels van onstabiele en radioaktiewe elemente waar elektroniese en kernveranderings kan plaasvind. Die stof (of stowwe) wat aanvanklik in 'n chemiese reaksie betrokke was, word [[reaktant]]e of [[reagens]]e genoem. Chemiese reaksies word gewoonlik gekenmerk deur 'n chemiese verandering, en dit lewer een of meer produkte op, wat gewoonlik verskillende eienskappe het as die reaktante. Reaksies bestaan dikwels uit 'n reeks individuele sub-stappe, die sogenaamde elementêre reaksies, en die inligting oor die presiese verloop van die werking vorm deel van die reaksiemeganisme. Chemiese reaksies word beskryf met chemiese vergelykings, wat die uitgangsmateriaal, eindprodukte, en soms intermediêre produkte en reaksietoestande simbolies voorstel. Chemiese reaksies vind plaas teen 'n kenmerkende reaksietempo by 'n gegewe temperatuur en chemiese konsentrasie. Tipies neem reaksiesnelhede toe met toenemende temperatuur omdat daar meer termiese energie beskikbaar is om die aktiveringsenergie te bereik wat nodig is om bindings tussen atome te verbreek. Reaksies kan in die voorwaartse of terugwaartse rigting voortgaan totdat dit voltooi is of 'n ewewigspunt bereik word. Reaksies wat in die voorwaartse rigting beweeg om ewewig te benader, word dikwels as spontaan beskryf, en benodig geen toevoer van vrye energie om vorentoe te gaan nie. Nie-spontane reaksies benodig vrye energie om vooruit te gaan. Tydens chemiese sintese word verskillende chemiese reaksies in kombinasies gebruik om 'n gewenste produk te verkry. In biochemie vorm 'n opeenvolgende reeks chemiese reaksies (waar die produk van een reaksie die reaktant van die volgende reaksie is) 'n metaboliese "pad" or "weg". Hierdie reaksies word dikwels gekataliseer deur proteïenensieme. [[Ensiem]]e verhoog die tempo van biochemiese reaksies, sodat metaboliese sintese en ontbindings, wat onder normale omstandighede onmoontlik is, kan voorkom teen die temperature en konsentrasies wat in 'n sel teenwoordig is. == Basiese anorganiese reaksies == In anorganiese chemie is daar drie basiese reaksies: === Sintese === In 'n sintese reaksie word twee of meer stowwe gekombineer on 'n meer komplekse stof te vorm. * Voorbeeld, [[yster]] reageer met [[swawel]] om [[ystersulfied]] te vorm: :<math> 8Fe + S_8 \to 8FeS</math> === Ontbinding === Ontbinding tree op wanneer 'n stof in ander stowwe uitmekaar val * Voorbeeld: Silweroksied, tyden verhitting, stel suurstof vry terwyl die [[silwer]]metaal agterbly: : <math> 2AgO \xrightarrow{verhitting} 2Ag + O_2</math> * Voorbeeld: Water verdeel in waterstof en suurstof: : <math> 2H_2O \to 2H_2 +O_2</math> === Substitusie === Substitusie (of verplasing) tree op wanneer 'n atoom (of ioon) van 'n molekuul deur 'n ander atoom (of ioon) vervang word * Voorbeeld: [[magnesium]] vervang [[waterstof]] in water om [[magnesiumhidroksied]] en waterstofgas te vorm: :<math>Mg + 2H_2O \to Mg(OH)_2 + H_2</math> '''Dubbele substitusie''' (ook genoem dubbele verplasing) is wanneer die anione en katione van twee verbindings plekke ruil om heeltemal nuwe verbindings te vorm. * Voorbeeld: Bariumchloried reageer met magnesiumsulfaat en vorm [[bariumsulfaat]] en magnesiumchloried: :<math>{\color{Green}Ba}{\color{Red}Cl_2} + Mg{\color{Blue}SO_4} \to {\color{Green}Ba}{\color{Blue}SO_4} + Mg{\color{Red}Cl_2}</math> * Voorbeeld: Lood (II) nitraat reageer met kaliumjodied en vorm lood (II) jodied en [[kaliumnitraat]]: :<math>{\color{Green}Pb}(NO_3)_2 + 2{\color{Red}K}{\color{Blue}I} -> {\color{Green}Pb}{\color{Blue}I_2}\downarrow + 2{\color{Red}K}NO_3</math> == Basiese organiese reaksies == Alhoewel organiese molekules oor die algemeen meer kompleks is as anorganiese molekules, ondergaan hulle 'n gedefinieerde stel reaksies. === Addisie === Addisie tree op wanneer 'n -gewoonlik klein- molekuul aan 'n ander molekuul geheg word. *Voorbeeld die addisie aan [[eteen]] [[Lêer:Ear.png|550px|links]] {{clear}} === Substitusie === Substitusie tree op wanneer 'n atoom of groep van 'n molekuul deur 'n ander atoom of molekuul vervang word :[[Lêer:Allgemeine cine-Substitution.svg|300px]] === Kompleksering === [[Lêer:Ferrocene-from-xtal-3D-balls.png|duimnael|150px|links|[[Ferroseen]] - 'n ysteratoom tussen twee C₅H₅(siklopentadiëniel)-ligande]] Kompleksering word ook [[chelasie]] genoem. In komplekseringsreaksies reageer verskeie ligande met 'n metaalatoom om 'n koördinasiekompleks te vorm. Dit word bereik deur alleenpare van die ligand in leë orbitale van die metaalatoom te vorm en dipolêre bindings te vorm. Die ligande is [[Lewisteorie|Lewis-basisse]] en kan sowel ione as neutrale molekules wees, soos [[koolstofmonoksied]], [[ammoniak]] of water. Die aantal ligande wat met 'n sentrale metaalatoom reageer, kan gevind word met behulp van die 18-elektronreël - dit wil sê die valensie-orbitale van 'n oorgangsmetaal kan gesamentlik 18 elektrone akkommodeer, terwyl die simmetrie van die resulterende kompleks met kristalveldteorie en ligandveldteorie voorspel kan word. Komplekseringsreaksies behels ook liganduitruiling, waarin een of meer ligande deur 'n ander vervang word, en redoksprosesse wat die oksidasie-toestand van die sentrale metaalatoom verander.{{R|Wiberg}} {{clear}} == Ander reaksies == Ander reaksies sluit in verbranding, suur-basis-reaksies, redoksreaksies, neerslag, vastestofreaksies, [[Katalisator|katalise]], [[fotochemie]]se reaksies en reaksies op gas-soliede-koppelvlakke. === Verbranding === In 'n verbrandingsreaksie reageer 'n element of verbinding met [[suurstof]], en produseer dikwels energie in die vorm van hitte of lig. Verbrandingsreaksies behels altyd suurstof, maar [[koolwaterstof]] is ook gereeld betrokke. Voorbeeld: [[Oktaan]] reageer met suurstof om koolstofdioksied en water te vorm :<math>2C_8H_{18(l)} +25O_{2(g)} \to 16CO_2 + 18H_2O_{(g)}</math> === Suur-basis-reaksie === Die eenvoudigste voorbeeld is die reaksie van 'n arrhenius-suur met 'n arrhenius-basis (hidroksied), wat 'n [[Sout (chemiese stof)|sout]] en water oplewer : <math>2NaOH +2HCl \to 2NaCl + H_2O</math> === Redoks-reaksie === Simplisties, in 'n [[redoksreaksie]] verander die [[oksidasietoestand]]e van die reaktante deur oordrag van elektrone. In die praktyk sal die oordrag van elektrone altyd die oksidasie-toestand verander, maar daar is baie reaksies wat as "redoks" geklassifiseer word, alhoewel geen elektronoordrag plaasvind nie (soos byvoorbeeld in [[kovalente binding]]s).{{R|Inorganic|Protein}} Oksidasie word gedefinieer as 'n toename in oksidasietoestand, en reduksie as 'n afname in oksidasietoestand. Die elektronskenker (die element wat geoksideer word) word die reduseermiddel genoem, terwyl die elektronakseptor (die element wat reduseer word) word die oksideermiddel genoem. Watter van die betrokke reaktante sal reduseermiddel of oksideermiddel wees, kan voorspel word uit die [[elektronegatiwiteit]] van hul elemente. Elemente met 'n lae [[elektronegatiwiteit]], soos die meeste metale, skenk maklik elektrone en word geoksideer en is dus reduseermiddels. Inteendeel, baie ione met hoë oksidasiegetalle, soos {{chem|link=waterstofperoksied|H|2|O|2}}, {{chem|link=permanganaat|MnO|4|-}}, {{chem|CrO|3}}, {{chem|Cr|2|O|7|2-}}, {{chem|OsO|4}} kan een of twee ekstra elektrone aanvaar (dus word hulle gereduseer) en is sterk oksideermiddels. * Voorbeeld: [[Natrium]]metaal reageer met [[chloor]]gas en vorm [[Tafelsout|natriumchloried]] (tafelsout). :<math>2Na_{(s)} + Cl_{2(g)} \to 2NaCl_{(s)}</math> * Voorbeeld: Yster skenk twee elektrone aan koper : <math>Fe_{(s)} + Cu^{2+} \to Cu_{(s)} + Fe^{2+}</math> Redoksreaksies kan altyd as die som van twee halfreaksies geskryf word wat verduidelik hoeveel elektrone oorgedra word: : <math>Fe_{(s)} \to 2e^{-} + Fe^{2+}</math> : <math>2e^{-} + Cu^{2+} \to Cu_{(s)} </math> == Verwysings == {{Verwysings|verwysings= <ref name="Inorganic">{{ cite book | author = Guo, Liang-Hong | author2 = Allen, H. | author3 = Hill, O. | chapter = Direct Electrochemistry of Proteins and Enzymes | editor = A.G. Sykes | url = https://books.google.com/books?id=qnRkjATn0YUC&pg=PA359 | title = Advances in Inorganic Chemistry | volume = 36 | publisher = Academic Press | location = San Diego | year = 1991 | isbn = 978-0-12-023636-7 | page = 359| language=Engels}}</ref> <ref name="Protein">{{cite book | author = Glusker, Jenny P.| chapter = Structural Aspects of Metal Liganding to Functional Groups in Proteins | editor = Christian B. Anfinsen | url = https://books.google.com/books?id=HvARsi6S-b0C&pg=PA7 | title = Advances in Protein Chemistry | volume = 42 | publisher = Academic Press | location = San Diego | year = 1991 | isbn = 978-0-12-034242-6 | page = 7| language=Engels}}</ref> <ref name="Wiberg">{{cite book |author=Wiberg, Egon; Wiberg, Nils and Holleman, Arnold Frederick |url=https://books.google.com/books?id=Mtth5g59dEIC&pg=PA287 |title=Inorganic chemistry|publisher=Academic Press|year= 2001 |isbn= 978-0-12-352651-9| language=Engels}}</ref> }} == Bibliografie == * {{cite book|ref=Atkins|author1=Atkins, Peter W. |author2=Julio de Paula|title=Physical Chemistry|edition = 4de|publisher=Wiley-VCH|location=Weinheim|year=2006|isbn= 978-3-527-31546-8| language=Engels}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Chemical reactions}} {{Normdata}} [[Kategorie:Chemiese reaksies]] tli60glknnbspd3jq2oy6kcyfpwuoh9 0 125622 2516968 1592856 2022-08-02T14:40:00Z Rooiratel 90342 Beeld bygevoeg wikitext text/x-wiki [[Lêer:Abbot Academy Courant Editorial Board - DPLA - 02ddc3deaa5714309f26553c96d6fcd4.jpg|duimnael|Die "Abbot Academy Courant" se Redaksionele raad in 1951.]] Die '''redaksionele raad''' is 'n groep mense, gewoonlik by 'n publikasie, wat die toon en rigting bepaal wat die publikasie se redaksionele beleid sal neem. == Massamedia == By 'n [[koerant]] bestaan die redaksionele raad gewoonlik uit die redaksionele bladredakteur en redaksionele skrywers. Sommige koerante sluit ook ander personeel in. Redaksionele rade vir [[tydskrif]]te kan kenners in die vakgebied waarop die tydskrif fokus, insluit, en groter tydskrifte mag verskeie redaksionele rade hê wat volgens vak gegroepeer is. 'n Uitvoerende redaksie kan toesig hou oor hierdie vak rade, en sluit gewoonlik die uitvoerende [[redakteur]] en verteenwoordigers van die vak-fokus rade in. Redaksionele rade ontmoet gereeld om die nuutste nuus- en meningsneigings te bespreek en te bespreek wat die koerant oor 'n verskeidenheid sake moet sê. Hulle sal dan besluit wie sal watter redaksies skryf, en vir watter dag. Wanneer so 'n redaksie in 'n koerant verskyn, word dit beskou as die institusionele mening van die koerant. By sommige koerante sal die redaksie ook draaddiens en gesindikeerde kolomme vir insluiting op die redaksionele bladsy, of opinie bladsy hersien. Sommige koerante, veral kleiner koerante, het nie 'n redaksionele raad nie, en verkies om eerder te staatmaak op die uitspraak van 'n enkele redaksionele bladsy redakteur. Boek- en tydskrifuitgewers sal dikwels hul redaksionele rade gebruik om manuskripte of artikels te hersien of te kies, en soms om feite na te gaan. Boekuitgewers kan ook van redaksionele rade gebruik maak, deur vakkundiges te gebruik om manuskripte te kies. == Akademiese joernale == Byna alle akademiese tydskrifte het 'n redaksionele raad wat bestaan uit geselekteerde, onbetaalde kundiges op die akademiese gebied wat deur 'n tydskrif gedek word. Dit is byna altyd 'n ere posisie, alhoewel raadslede soms portuur oorsig van voorleggings gee. 'n Lid kan gevra word om verskeie manuskripte per jaar te hersien en mag 'n spesiale uitgawe wysig. Die lede kan ook geraadpleeg word met betrekking tot nuwe regulasies by die joernaal. Dit is van hulle verwag om die tydskrif onder hul portuurgroep te bevorder. == Politieke veldtogte == Die redaksionele raad beheer die endossement proses vir die koerant tydens veldtogte. Kandidate sal voor die redaksionele raad kom vir 'n groep onderhoud wat vir 'n paar uur kan duur, afhangende van die kantoor. Tydens die vergadering vra die raad die kandidaat 'n verskeidenheid vrae oor verskeie kwessies en gebruik die vergadering as 'n manier om te besluit watter kandidaat te ondersteun. Kandidate kan vroegtydig in hul veldtogte gereeld met die redaksionele raad vergader om hul menings te gee aan die koerant se besluitnemers. Dit is 'n manier om media dekking te bestuur en om die finale endossement te beïnvloed. {{Normdata}} [[Kategorie:Joernalistiek]] jpqc32n0k0ogy66xxv4w6kyjv9c6uik 0 126023 2516980 2516925 2022-08-02T16:00:52Z Aliwal2012 39067 nie meer 'n saadjie nie wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rivier |rivier_naam = Mbiyamitirivier |beeld = Giraffe (Giraffa camelopardalis) male crossing Biyamiti river (15989757763).jpg |beeld_byskrif = Uitsig oor die rivier in die Krugerwildtuin. |byskrif = |oorsprong = |oorsprong_hoogte = |monding = [[Krokodilrivier (Mpumalanga)|Krokodilrivier]] |stroomgebied_lande = [[Mpumalanga]], [[Suid-Afrika]] |lengte = |hoogte = |monding_hoogte = 198 m |afloop = |stroomgebied = [[Krugerwildtuin]] |duimdrukkerkaart = Mpumalanga |duimdrukkeretiketposisie = bokant |duimdrukkerkaartgrootte = |duimdrukkerkaartbyskrif = |breedtegraad = 25 |breedtegraad_m = 10 |breedtegraad_s = 59 |breedtegraad_NS = S |lengtegraad = 31 |lengtegraad_m = 18 |lengtegraad_s = 39 |lengtegraad_OW = O }} Die '''Mbiyamitirivier''' is 'n rivier in die verre suide van die [[Krugerwildtuin]], in [[Mpumalanga]], [[Suid-Afrika]]. Die opvangsgebied ontvang 'n neerslag van 500 tot 600 mm per jaar, en die monding is aan die noordoewer van die [[Krokodilrivier (Mpumalanga)|Krokodilrivier]] oorkant sirkelbesproeiingslanderye en die nabye [[Marlothpark]]. Die rivier is oorwegend 'n klein stroompie op 'n breë sandbedding wat uit [[Karoo-supergroep|Ecca-skalie]] verweer is.<ref name="gra1"/> Mbiyamiti is 'n [[Tsonga]]naam wat omheinde statte in herinnering roep.<ref>[http://anyflip.com/mand/ihlg/basic/1-50 Van der Wateren, Floors: Pocket Guide to the Placenames of the Kruger National Park], bladsy 6, April 2018</ref> Die [[eMlambenirivier]] se samevloeiing met die Krokodil is 13 km stroomop, en die [[Bumespruit]] se samevloeiing 2,6 km stroomaf. == Flora en geologie == Langs die rivieroewers groei ondermeer [[jakkalsbessie]]s en [[trosvy]]e, waarvan groot eksemplare by Biyamiti-bosveldkamp aangetref word.<ref name=dewet1/> Deur die vlaktes weerskante van die S139-rivierpad loop 'n band van relatief sagte Ecca-skalie noord- en suidwaarts deur die laeveld, wat ook plaaslike riviere se vloeirigting beïnvloed. Die eiesoortige veldtipe op hierdie substraat beslaan slegs 3% van die wildtuin en word die Delagoa-ruigtes genoem.<ref name="gra1">{{cite book |last1=Grant |first1=Rina |last2=Van Gogh |first2=Joan |title=Sappi Tree Spotting: Lowveld, Including Kruger National Park |date=2006 |publisher=Jacana Media |isbn=1770092374 |page=41 |url=https://books.google.co.za/books?id=4YhqnA60jUEC&pg=PA41&lpg=PA41#v=onepage&q&f=false |access-date=2 Augustus 2022}}</ref> Die ruigtes word oorheers deur [[Delagoadoring]]s en [[meerstamvalsdoring]]s, met [[swartapiesdoring]]s plek-plek. == Verblyfplekke == Op die regteroewer, net stroomop van die H3-toeristeroete, word die Jock Safari Lodge en Fitzpatricks Lodge deur private konsessiehouers bedryf. Stroomaf, 5 km van die Krokodilsamevloeiing, is die relatief klein Biyamiti-bosveldkamp ook op die regteroewer geleë. Dit word deur [[Sanparke]] bestuur en bestaan uit slegs vyftien selfsorg-akkommodasie-eenhede, sonder 'n restaurant of winkel. Die 22 km lange S139-rivierpad wat dit met die buitewêreld verbind is vir die uitsluitlike gebruik van Biyamiti-gaste.<ref name=dewet1>[https://dewetswild.com/tag/biyamiti-bushveld-camp/ Biyamiti Bushveld Camp], De Wets Wild, 29 Junie 2013</ref> Begeleide staptogte en dag- en nagritte kan ook bespreek word, en die uitkykpunt sowat 2 km van die kamp bied vergesigte oor die omgewing. Digby die S139 se aansluiting met die S114-roete is die Biyamiti-keerwal, waarvan die standhoudende rotspoele veral in droër tye 'n bestendige toeloop van dier- en voëllewe verseker.<ref name=dewet1/> == Sytakke == * [[Mitomenispruit]] * [[Meetsemohlaba]] * [[Matimachwewu]] * [[Mtlhowa]] * [[Mahlambamadube]] * [[Siphampanane]] * [[Dabidabi]] * [[Komapiti]] * [[Mhukweni]] * [[Samarhole]] * [[Napispruit]] * [[Shitlhavespruit]] == Monding == * {{koördinate|25.18297|S|31.31088|O|region:ZA-MP_type:waterbody |aansig=inlyn}} == Fotogalery == <gallery mode="packed" heights="160" style="font-size:100%; line-height:130%"> Kruger-Park-Hippo-And-Crocodile.jpg|Dierelewe naby Biyamiti-bosveldkamp Shitlhave Dam (196147750).jpg|Shitlhavedam in die [[Shitlhavespruit]], 'n Mbiyamiti-boloop Transport Dam (3472212911).jpg|Vervoerdam in die [[Siphampanane]]spruit, 'n boloop van die Mbiyamiti </gallery> == Eksterne skakel == * [http://www.geonames.org/977510/mbiyamiti.html Google-kaart van die Mbiyamitirivier se monding] by Geonames.org (cc-by) == Verwysings == {{Verwysings}} {{Wikivertaling|taal=ceb |titel=Mbiyamitirivier |datum=20170924 }} [[Kategorie:Krokodilrivier (Mpumalanga)]] [[Kategorie:Krugerwildtuin]] [[Kategorie:Riviere in Mpumalanga]] ksevkluq9u70yvhtte91di9ig11sv7v 0 137205 2517159 2464222 2022-08-03T09:56:10Z Aliwal2012 39067 /* Geboorte */ verbeter rooi boodskap wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas2 |naam = Prins Louis van Cambridge |kleur = #ccf |titel =<!--''Prins Louis van Cambridge''...reeds genoem hierbo--> |beeld = Cambridge family at Trooping the Colour 2019 - 14.jpg |beeld_wydte = 200px |beeld_onderskrif = |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Volle name |1 = Louis Arthur Charles |opskrif2 = Huis |2 = [[Huis van Windsor]] |opskrif3 = Vader |3 = [[Prins William, Hertog van Cambridge]] |opskrif4 = Moeder |4 = [[Catherine, Hertogin van Cambridge]] |opskrif5 = Gebore |5 = {{GDEO|2018|4|23}} <br />[[Londen]], [[Engeland]] }} '''Prins Louis van Cambridge''' (Louis Arthur Charles; * [[23 April]] [[2018]]) is een van die jongste lede van die Britse koninklike familie. Hy is die derde oudste kind en tweede oudste seun van [[prins William, Hertog van Cambridge]], en sy vrou, [[Catherine, Hertogin van Cambridge|Kate]]. Hy is die vyfde [[Britse troonopvolging|aanspraakmaker op die Britse troon]]. == Geboorte == [[Beeld:Hyde Park gun salute 24 April 2018 03.jpg|duimnael|Die kanonsaluut in Hyde Park in Londen met die geboorte van prins Louis.]] [[Kensington-paleis]] het op 4 September 2017 aangekondig dat die Hertog en Hertogin van Cambridge hul derde kind verwag.<ref>{{cite web |title=Duchess of Cambridge expecting third child |url=http://www.bbc.co.uk/news/uk-41148027 |publisher=BBC News |access-date=23 April 2018 |date=4 September 2017 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200504202424/https://www.bbc.co.uk/news/uk-41148027 |archive-date=4 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ’n Seun is op 23 April 2018 gebore.<ref name="BBC"/><ref>{{cite web |title=The Duke and Duchess of Cambridge's third baby |url=https://www.royal.uk/baby |website=The Royal Family |publisher=Buckingham-paleis |access-date=23 April 2018 |place=[[Londen]] |date=23 April 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200509163849/https://www.royal.uk/baby |archive-date=9 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hy is die eerste keer in die openbaar gesien sewe uur ná sy geboorte, buite die Lindovleuel van die St. Mary-hospitaal.<ref name="Telegraph"/> Op 27 April 2018 is sy naam aangekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/uk-news/2018/apr/27/duke-and-duchess-of-cambridge-name-their-baby-son-louis-arthur-charles?CMP=fb_gu |title=Royal baby: Duke and Duchess of Cambridge name their baby son Louis |date=27 April 2018 |publisher=The Guardian |access-date=27 April 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190731210714/https://www.theguardian.com/uk-news/2018/apr/27/duke-and-duchess-of-cambridge-name-their-baby-son-louis-arthur-charles?CMP=fb_gu |archive-date=31 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sy eerste en laaste naam is onderskeidelik ter ere van sy verlangse oom [[Louis Mountbatten, 1ste graaf Mountbatten van Birma|lord Mountbatten]] en sy oupa die [[Charles, Prins van Wallis|Prins van Wallis]].<ref name="Telegraph"/> == Titel en opvolging == Louis is van sy geboorte af ’n [[Britse prins|prins van die Verenigde Koninkryk]] met die aanspreekvorm Koninklike Hoogheid volgens ’n [[patentbrief]] van sy ouma koningin [[Elizabeth II]] op 31 Desember 2012 waarvolgens dié titel en aanspreekvorm gegee word aan alle kinders van die [[Prins van Wallis]] se oudste seun.<ref>London Gazette, uitg. 60384, 8 Januarie 2013, p. 213</ref> Sy titel is dus Sy Koninklike Hoogheid prins Louis van Cambridge.<ref name="Telegraph">{{cite web |title=Prince Louis Arthur Charles: New royal baby name announced by Duke and Duchess of Cambridge |url=https://www.telegraph.co.uk/news/2018/04/27/prince-louis-arthur-charles-new-royal-baby-name-announced-duke/ |publisher=The Telegraph |access-date=27 April 2018 |date=27 April 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190812185406/https://www.telegraph.co.uk/news/2018/04/27/prince-louis-arthur-charles-new-royal-baby-name-announced-duke/ |archive-date=12 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Prins Louis is die vyfde aanspraakmaker op die Britse troon ná sy oupa, pa en twee ouer sibbes, [[Prins George van Cambridge|prins George]] en [[Prinses Charlotte van Cambridge|prinses Charlotte]].<ref name="BBC">{{cite web |title=Duchess gives birth to baby boy |url=http://www.bbc.co.uk/news/uk-43864933 |publisher=BBC News |access-date=23 April 2018 |date=23 April 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200320151417/https://www.bbc.co.uk/news/uk-43864933 |archive-date=20 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Ná die inwerkingstelling van die Perth-ooreenkoms, wat opvolging deur manlike [[eersgeboortereg]] met dié deur eersgeboortereg ongeag geslag vervang het, is hy die eerste Britse prins wie se suster ’n groter aanspraak op die troon het as hy.<ref name="BBC1">{{cite web |url=http://www.bbc.com/news/live/uk-43730158 |title=Royal baby: Duchess of Cambridge gives birth to new prince |date=23 April 2018 |publisher=BBC News |access-date=23 April 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191128203437/https://www.bbc.com/news/live/uk-43730158 |archive-date=28 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [https://www.royal.uk/prince-louis Amptelike webtuiste van die koninklike familie] * [http://www.dukeandduchessofcambridge.org/ Die webtuiste van die Hertog en Hertogin van Cambridge] *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Prince Louis of Cambridge|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 2018]] [[Kategorie:Huis van Windsor]] [[Kategorie:Lewende mense]] 94njl5pxew2t23gmc51c1yevtgdux0f 1 150849 2517107 1812301 2022-08-03T07:43:30Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Koninkryk van Masedonië]] na [[Bespreking:Koninkryk Masedonië]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 163888 2517091 1721670 2022-08-03T04:44:53Z RefuseAndResist 150509 RefuseAndResist het bladsy [[Bespreking:Ronaldo Luiz Nazario da Lima]] na [[Bespreking:Ronaldo Luiz Nazário de Lima]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 178228 2516986 2516865 2022-08-02T16:09:51Z Aliwal2012 39067 Voorbladkandidaat wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} {{Voorbladkandidaat}} <!-- {{voorbladartikel |week = 39 |jaar = 2022 }} --> == Bensien vs Benseen == {{ping|Burgert Behr}}, ek vermoed hierdie gaan 'n voorblad wees binnekort! Ek sien jy het rooiskakel ''Bensien'' terwyl [[Benseen]] bestaan. Ek vermoed laasgenoemde is 'n taalfout. Jou mening? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:50, 2 Augustus 2022 (UTC) :Jy's reg! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:23, 2 Augustus 2022 (UTC) ::Beaam, dis [[benseen]]! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:45, 2 Augustus 2022 (UTC) 0u9u6j6bwjy6dixmsrtl795vx915qeu 0 207091 2517019 2097091 2022-08-02T17:08:22Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Max Adler | Beeld = MaxAdler.png | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1986|1|17}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur en vervaardiger | Aktiewe jare = 2006–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 2301438 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Max Adler''' (gebore 17 Januarie 1986) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur en vervaardiger. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprente ''Detention of the Dead'' (2012) en ''Love and Honor'' (2013), en in die televisiereekse ''Glee'' (2009) en ''Last Resort'' (2012). == Filmografie == === Rolprente === * 2011: ''Wolf Town'' * 2012: ''Detention of the Dead'' * 2013: ''Love and Honor'' * 2014: ''23 Blast'' * 2015: ''Saugatuck Cures'' === Televisiereekse === * 2009: ''Glee'' * 2012: ''Last Resort'' * 2018: ''Into the Dark'' === Televisierolprente === * 2007: ''Demons'' === Video's === * 2014: ''Megan Clancy Interview-Max Adler'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|2301438|Max Adler}} * {{Twitter|MrMaxAdler|Max Adler}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Adler, Max}} [[Kategorie:Geboortes in 1986]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 21ste eeu]] g0bashdwv6ovlyrur5z328ur606h09f 2517022 2517019 2022-08-02T17:10:43Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Max Adler (akteur)]] na [[Max Adler]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Max Adler | Beeld = MaxAdler.png | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1986|1|17}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur en vervaardiger | Aktiewe jare = 2006–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 2301438 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Max Adler''' (gebore 17 Januarie 1986) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur en vervaardiger. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprente ''Detention of the Dead'' (2012) en ''Love and Honor'' (2013), en in die televisiereekse ''Glee'' (2009) en ''Last Resort'' (2012). == Filmografie == === Rolprente === * 2011: ''Wolf Town'' * 2012: ''Detention of the Dead'' * 2013: ''Love and Honor'' * 2014: ''23 Blast'' * 2015: ''Saugatuck Cures'' === Televisiereekse === * 2009: ''Glee'' * 2012: ''Last Resort'' * 2018: ''Into the Dark'' === Televisierolprente === * 2007: ''Demons'' === Video's === * 2014: ''Megan Clancy Interview-Max Adler'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|2301438|Max Adler}} * {{Twitter|MrMaxAdler|Max Adler}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Adler, Max}} [[Kategorie:Geboortes in 1986]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 21ste eeu]] g0bashdwv6ovlyrur5z328ur606h09f 1 211231 2517024 1832625 2022-08-02T17:10:43Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Bespreking:Max Adler (akteur)]] na [[Bespreking:Max Adler]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 217576 2517197 2484294 2022-08-03T11:20:41Z Odriskelmac11 115344 uitbreiding uit die Nederlandse wiki wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Gillian Anderson | Beeld = Gillian Anderson Berlinale 2017.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Gillian Leigh Anderson | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1968|8|9}} | Geboorteplek = [[Chicago]], [[Illinois]], [[Verenigde State]] | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 3<!-- Please do not add names to infobox, see WP:PRIVACY --> | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise en vervaardiger | Aktiewe jare = 1986–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0000096 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Gillian Anderson''' (gebore 9 Augustus 1968) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise en vervaardiger. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprent ''The Last King of Scotland'' (2006) en in die televisiereekse ''The X-Files'' (1993) en ''The Fall'' (2013). == Biografie == Kort ná Anderson se geboorte het die gesin vir 15 maande na [[Puerto Rico]] verhuis en daarna na Londen. Nege jaar later het die Anderson-gesin teruggetrek na die Verenigde State. Anderson was 'n rebelse tiener wat op die punktoneel was, pierings gedra het en haar hare in 'n verskeidenheid kleure gekleur het. Eenkeer is sy gearresteer omdat sy by haar hoërskool ingebreek het. Die ontdekking van teater was 'n keerpunt in haar lewe. Sy het oudisies vir amateurteater in haar tuisdorp (Grand Rapids, [[Michigan]]) afgelê en talentvol voorgekom. Toe sy haar roeping vind, het haar skoolprestasie aansienlik verbeter. Nadat hy in 1986 gegradueer het, het Anderson vier jaar lank die dramaskool by De Paul Universiteit in [[Chicago]] bygewoon. Sy het toe na [[New York]] verhuis om 'n loopbaan te begin. Sy het 'n rol gespeel in die [[Broadway (teater)|Broadway]]-stuk ''Absent Friends (1991)'', waarvoor sy 'n teatertoekenning ontvang het en 'n jaar later speel sy in ''The Philanthropist (1992)''. Daarbenewens het sy bygedra tot 'n lae-begroting film getiteld ''The Turning (1992)''. Sy het toe na Los Angeles verhuis om 'n loopbaan in film te volg. In [[Los Angeles]] was dit moeilik om werk te kry en Anderson het verskeie oudisies deurgemaak wat op niks uitgeloop het nie. Sy het 'n gasrol in die reeks ''Class of 96'' gehad, wat van korte duur was weens 'n gebrek aan sukses. Haar groot deurbraak het gekom met die rol van die FBI-agent Dana Scully in die televisiereeks ''The X-Files (1993-2002)''. Hierdie wetenskapfiksiereeks het aanvanklik 'n kultusaanhang gehad, maar het later gewild geraak by 'n wye, internasionale gehoor. Anderson het talle benoemings ontvang vir haar rol in ''The X-Files'', insluitend Screen Actors Guild Awards, 'n [[Emmy]] en 'n [[Golden Globe]]. == Filmografie == === Rolprente === * 1998: ''The X Files'' * 1998: ''Playing by Heart'' * 2000: ''The House of Mirth'' * 2005: ''The Mighty Celt'' * 2006: ''The Last King of Scotland'' * 2007: ''Closure'' * 2008: ''The X Files: I Want to Believe'' * 2009: ''Boogie Woogie'' * 2012: ''Shadow Dancer'' * 2012: ''Sister'' * 2013: ''I'll Follow You Down'' * 2014: ''Robot Overlords'' * 2014: ''National Theatre Live: A Streetcar Named Desire'' * 2015: ''The Widowmaker'' * 2016: ''Sold'' * 2016: ''Heroes Manufactured'' * 2017: ''Viceroy's House'' * 2018: ''UFO'' * 2019: ''The Sunlit Night'' === Televisiereekse === * 1993: ''The X-Files'' * 1996: ''Future Fantastic'' * 1998: ''The Magic Hour'' * 2002: ''V Graham Norton'' * 2013: ''The Fall'' * 2013: ''Hannibal'' * 2014: ''Ronja, the Robber's Daughter'' * 2017: ''American Gods'' * 2019: ''Sex Education'' === Televisierolprente === * 1996: ''Why Planes Go Down'' * 1996: ''Spies Above'' * 1999: ''Hollywood Salutes Jodie Foster: An American Cinematheque Tribute'' * 2000: ''The Ultimate Auction'' * 2003: ''Diva Graham Norton'' * 2005: ''3rd Irish Film and Television Awards'' * 2012: ''Room on the Broom'' === Video's === * 1997: ''Hal: Extremis'' * 1998: ''The Making of 'The X Files: Fight the Future''' * 1998: ''The X Files - Fight the Future: Blooper Reel'' * 1999: ''The Cigarette Smoking Man Revealed'' * 1999: ''The Making of 'The Mighty''' * 2004: ''The X Files: The Making of 'The Truth''' * 2005: ''Threads of Mythology, Part 1'' * 2005: ''Threads of Mythology, Part 3'' * 2005: ''Threads of Mythology, Part 4'' * 2008: ''The X-Files: I Want to Believe - Gag Reel'' * 2008: ''Undercover Footage Shows Rabbits Screaming During Slaughter'' * 2015: ''Hannibal: Season Three - Getting the Old Scent Again: Re-imagining Red Dragon'' * 2016: ''43:45 - The Makings of a Struggle'' * 2016: ''Season X'' * 2017: ''Behind the Scenes of 'Viceroy's House''' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0000096|Gillian Anderson}} * {{Twitter|GillianA|Gillian Anderson}} * {{Facebook|GillianAnderson|Gillian Anderson}} * {{Instagram|gilliana|Gillian Anderson}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Anderson, Gillian}} [[Kategorie:Geboortes in 1968]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 21ste eeu]] tqqw1sa3io9gn7ercyuayjab75aglnn 0 223525 2517122 1989309 2022-08-03T08:54:45Z Aliwal2012 39067 volle geboortedatum wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Wendy Hoopes | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1972|11|4|df=yes}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaner]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = [[Aktrise]], regisseuse, en skryfster | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0393812 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Wendy Hoopes''' (* 4 November 1972) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] [[aktrise]], regisseuse, en skryfster. Sy is bekend vir haar rol in die rolprent ''Captain America: The Winter Soldier'' (2014). == Filmografie == === Rolprente === * 2000: ''101 Ways (The Things a Girl Will Do to Keep Her Volvo)'' * 2014: ''Captain America: The Winter Soldier'' === Televisiereekse === * 1997: ''Daria'' * 2003: ''Hey Joel'' * 2004: ''LAX'' === Televisierolprente === * 1996: ''Never Give Up: The Jimmy V Story'' * 2002: ''Daria: Look Back in Annoyance'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0393812|Wendy Hoopes}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Hoopes, Wendy}} [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 21ste eeu]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] frrsc9qf3etmlmfb9ey1qofcchon7lt 0 232078 2517040 2494816 2022-08-02T17:56:41Z Aliwal2012 39067 skakel wikitext text/x-wiki {{Databoks}} '''Albert Jan Jurie Wessels''' ([[1 Oktober]] [[1908]] - [[22 Julie]] [[1991]]) was 'n Suid-Afrikaanse nyweraar en die stigter van [[Toyota]] Suid-Afrika. == Lewensloop == In 1961, het Albert Wessels 'n permit verkry om tien Toyopet Stout-bakkies van [[Japan]] in te voer. Dit het tot die stigting van Toyota Suid-Afrika gelei, nadat die Japannese ooreengekom het dat Wessels die voertuie onder lisensie in Suid-Afrika kon produseer. Besigheid het skerp toegeneem, en die Wessels-familie het sy belange onder die sambreel van Wesco (genoteer op die [[JSE]] in 1971) en Metair (in 1949) gelys.<ref>Rob Rose, ''End of the Wessels Toyota dynasty'', Leader, 18 Augustus 2008.</ref> Hy is in 1937 met die Suid-Afrikaanse digter [[Elisabeth Eybers]] getroud, maar die egpaar - wat drie dogters en 'n seun gehad het - het in 1961 geskei. Die Albert Wessels Trust het egter steeds die [[Elisabeth Eybersbeurs]] befonds. Toyota-produkte was baie gewild in Suid-Afrika en in 1968 het Toyota die grootste vervaardiger van handelsvoertuie in die land geword. In dieselfde jaar is dit ook deur die Suid-Afrikaanse finansiële pers as "maatskappy van die jaar" gekies. Wessels publiseer in 1987 'n [[outobiografie]], "Boer tot nyweraar". Albert Wessels is in 1988 as [[hoof- uitvoerende beampte]] van Toyota Suid-Afrika deur sy seun, Bert Wessels, opgevolg; Bert het ook die maatskappy se uitvoerende voorsitter geword met sy pa se dood. == Verwysings == {{Verwysings}} {{en-vertaal|Albert Wessels}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Wessels, Albert}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse entrepreneurs]] [[Kategorie:Geboortes in 1908]] [[Kategorie:Sterftes in 1991]] kvz6u461ugzsbqeofazq6mglbfmw5sb 0 232935 2517029 1936115 2022-08-02T17:18:18Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Joey Bishop | Beeld = Joey Bishop 1967.JPG | Beeldbeskrywing = | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Joseph Abraham Gottlieb | Alias = | Geboortedatum = 3 Februarie 1918 | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaner]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1918|2|3|2007|10|17|df=yes}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = [[Larry Bishop]] | Skool = | Universiteit = | Beroep = [[Akteur]] en vervaardiger | Aktiewe jare = 1948–1996 | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0084086 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Joey Bishop''' (3 Februarie 1918 – 17 Oktober 2007) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] [[akteur]] en vervaardiger. Hy was bekend vir sy rolle in die rolprente ''Ocean's 11'' (1960), ''Texas Across the River'' (1966), en ''The Delta Force'' (1986), en in die televisiereeks ''The Joey Bishop Show'' (1961). == Filmografie == === Rolprente === * 1960: ''Ocean's 11'' * 1966: ''Texas Across the River'' * 1967: ''Who's Minding the Mint?'' * 1986: ''The Delta Force'' * 1990: ''Betsy's Wedding'' === Televisiereekse === * 1956: ''The Walter Winchell Show'' * 1958: ''Keep Talking'' * 1958: ''Social Security in Action'' * 1961: ''The Joey Bishop Show'' * 1962: ''The Tonight Show Starring Johnny Carson'' * 1962: ''The Tonight Show'' * 1965: ''The Dean Martin Show'' * 1967: ''The Joey Bishop Show'' * 1968: ''The Don Rickles Show'' * 1974: ''Celebrity Sweepstakes'' * 1976: ''Break the Bank'' * 1976: ''Liar's Club'' * 1996: ''The Real Las Vegas'' * 1999: ''The Rat Pack'' === Televisierolprente === * 1960: ''Esther Williams at Cypress Gardens'' * 1970: ''The Bob Goulet Show'' * 1978: ''Sorority '62'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0084086|Joey Bishop}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Bishop, Joey}} [[Kategorie:Geboortes in 1918]] [[Kategorie:Sterftes in 2007]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 20ste eeu]] c69dkbo5njyuv95im2nz7fksogy419a 0 241047 2517039 2127122 2022-08-02T17:52:41Z Aliwal2012 39067 Rol weergawe 2127122 deur [[Special:Contributions/KabouterBot|KabouterBot]] ([[User talk:KabouterBot|bespreek]]) terug. wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Arthur Space | Beeld = Arthur Space 1960.JPG | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Charles Arthur Space | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1908|10|12}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1908|10|12|1983|1|13}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0816475 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Arthur Space''' (12 Oktober 1908 – 13 Januarie 1983) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur. Hy was bekend vir sy rolle in die rolprente ''The Big Noise'' (1944), ''20 Million Miles to Earth'' (1957), ''Terror at Red Wolf Inn'' (1972), en ''The Bat People'' (1974). == Filmografie == === Rolprente === * 1944: ''The Big Noise'' * 1947: ''The Invisible Wall'' * 1947: ''Rustlers of Devil's Canyon'' * 1950: ''The Vanishing Westerner'' * 1953: ''Canadian Mounties vs. Atomic Invaders'' * 1955: ''Panther Girl of the Kongo'' * 1957: ''20 Million Miles to Earth'' * 1972: ''Terror at Red Wolf Inn'' * 1974: ''The Bat People'' === Televisiereekse === * 1955: ''Crusader'' * 1957: ''Colt .45'' * 1960: ''National Velvet'' === Televisierolprente === * 1957: ''Here Comes Tobor'' * 1966: ''The Claw Monsters'' * 1966: ''Missile Base at Taniak'' * 1974: ''Ma and Pa'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0816475|Arthur Space}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Space, Arthur}} [[Kategorie:Geboortes in 1908]] [[Kategorie:Sterftes in 1983]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 20ste eeu]] 3mqnl91huc64fq9n3m2cnsn7u8hpib0 0 241689 2517027 2130367 2022-08-02T17:15:41Z Aliwal2012 39067 Rol weergawe 2130367 deur [[Special:Contributions/KabouterBot|KabouterBot]] ([[User talk:KabouterBot|bespreek]]) terug. wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Dusty Anderson | Beeld = Dusty Anderson pin-up from Yank, The Army Weekly, October 1944.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Ruth Edwin Anderson | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1918|12|17}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1918|12|17|2007|9|12|df=yes}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = 1944–1951 | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0026648 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Dusty Anderson''' (17 Desember 1918 – 12 September 2007) ) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprente ''Cover Girl'' (1944), ''A Thousand and One Nights'' (1945), ''The Phantom Thief'' (1946), en ''The Gentleman Misbehaves'' (1946). == Filmografie == === Rolprente === * 1944: ''Cover Girl'' * 1945: ''A Thousand and One Nights'' * 1945: ''The Crime Doctor's Warning'' * 1946: ''The Phantom Thief'' * 1946: ''The Gentleman Misbehaves'' * 1946: ''Singing on the Trail'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0026648|Dusty Anderson}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Anderson, Dusty}} [[Kategorie:Geboortes in 1918]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] i2g0d99n28v376qpp04l7mq0kbf6fy1 2517028 2517027 2022-08-02T17:16:14Z Aliwal2012 39067 [[:Kategorie:Lewende mense]] verwyder; [[:Kategorie:Sterftes in 2007]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Dusty Anderson | Beeld = Dusty Anderson pin-up from Yank, The Army Weekly, October 1944.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Ruth Edwin Anderson | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1918|12|17}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1918|12|17|2007|9|12|df=yes}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = 1944–1951 | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0026648 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Dusty Anderson''' (17 Desember 1918 – 12 September 2007) ) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprente ''Cover Girl'' (1944), ''A Thousand and One Nights'' (1945), ''The Phantom Thief'' (1946), en ''The Gentleman Misbehaves'' (1946). == Filmografie == === Rolprente === * 1944: ''Cover Girl'' * 1945: ''A Thousand and One Nights'' * 1945: ''The Crime Doctor's Warning'' * 1946: ''The Phantom Thief'' * 1946: ''The Gentleman Misbehaves'' * 1946: ''Singing on the Trail'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0026648|Dusty Anderson}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Anderson, Dusty}} [[Kategorie:Geboortes in 1918]] [[Kategorie:Sterftes in 2007]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] 00m9fnl1vzxtum61gpmz421dnsrvuo8 2517032 2517028 2022-08-02T17:23:42Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Dusty Anderson | Beeld = Dusty Anderson pin-up from Yank, The Army Weekly, October 1944.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Ruth Edwin Anderson | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1918|12|17}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1918|12|17|2007|9|12|df=yes}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = 1944–1951 | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0026648 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Dusty Anderson''' (17 Desember 1918 – 12 September 2007) ) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprente ''Cover Girl'' (1944), ''A Thousand and One Nights'' (1945), ''The Phantom Thief'' (1946), en ''The Gentleman Misbehaves'' (1946). == Filmografie == === Rolprente === * 1944: ''Cover Girl'' * 1945: ''A Thousand and One Nights'' * 1945: ''The Crime Doctor's Warning'' * 1946: ''The Phantom Thief'' * 1946: ''The Gentleman Misbehaves'' * 1946: ''Singing on the Trail'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0026648|Dusty Anderson}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Anderson, Dusty}} [[Kategorie:Geboortes in 1918]] [[Kategorie:Sterftes in 2007]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] 3lmatue5ym3iw59yvll87g18ba66m9j 0 248021 2517055 2135602 2022-08-02T19:23:40Z Aliwal2012 39067 +foto wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Lupe Vélez | Beeld = Lupe Vélez in 1941.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = Lupe Vélez in 1941 | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1908|7|18}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaner]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1908|7|18|1944|12|13}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = [[Aktrise]] | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0892473 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Lupe Vélez''' (18 Julie 1908 – 13 Desember 1944) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] [[aktrise]]. Sy was bekend vir haar rolle in die rolprente ''Lady of the Pavements'' (1929), ''Kongo'' (1932), ''The Girl from Mexico'' (1939), en ''Mexican Spitfire'' (1940). == Filmografie == === Rolprente === * 1927: ''The Gaucho'' * 1928: ''Stand and Deliver'' * 1929: ''Lady of the Pavements'' * 1929: ''Tiger Rose'' * 1929: ''Where East Is East'' * 1929: ''The Wolf Song'' * 1930: ''East Is West'' * 1930: ''Hell Harbor'' * 1930: ''The Storm'' * 1930: ''Oriente es Occidente'' * 1931: ''The Cuban Love Song'' * 1931: ''Resurrection'' * 1931: ''The Squaw Man'' * 1931: ''Resurrección'' * 1932: ''Kongo'' * 1932: ''The Broken Wing'' * 1932: ''The Half-Naked Truth'' * 1932: ''Hombres de mi vida'' * 1933: ''Hot Pepper'' * 1934: ''Laughing Boy'' * 1934: ''Palooka'' * 1934: ''Strictly Dynamite'' * 1935: ''The Morals of Marcus'' * 1936: ''Gypsy Melody'' * 1937: ''High Flyers'' * 1938: ''La zandunga'' * 1938: ''Stardust'' * 1939: ''The Girl from Mexico'' * 1940: ''Mexican Spitfire'' * 1940: ''Mexican Spitfire Out West'' * 1941: ''The Mexican Spitfire's Baby'' * 1941: ''Playmates'' * 1941: ''Six Lessons from Madame La Zonga'' * 1941: ''Honolulu Lu'' * 1942: ''Mexican Spitfire Sees a Ghost'' * 1942: ''Mexican Spitfire at Sea'' * 1942: ''Mexican Spitfire's Elephant'' * 1943: ''Ladies' Day'' * 1943: ''Mexican Spitfire's Blessed Event'' * 1943: ''Redhead from Manhattan'' * 1944: ''Naná'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0892473|Lupe Vélez}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Velez, Lupe}} [[Kategorie:Geboortes in 1908]] [[Kategorie:Sterftes in 1944]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] 4vbohok9jranc1wec214wd73h5xswl5 0 250527 2516930 2179316 2022-08-02T12:13:24Z Rooiratel 90342 Rooiratel het bladsy [[Mikro- en makrovoedingstowwe]] na [[Voedingstof]] geskuif: Beter titel wikitext text/x-wiki Plante en diere het nie alleen [[Koolhidraat|koolhidrate]], [[vette]], [[Proteïen|proteïene]] en [[Vitamien E|vitamiene]] vir normale groei en ontwikkeling nodig nie, maar, soos daar eksperimenteel bewys is, ook ʼn aantal anorganiese stowwe. Hierdie minerale of minerale elemente speel 'n baie belangrike rol as onderdeel van organismes se ensieme, hormone en koënsieme, wat onontbeerlik is vir die metabolisme. Sommige van die elemente is in groot hoeveelhede nodig en word '''makroëlemente''' of '''makrovoedingstowwe''' genoem. Ander minerale is in klein hoeveelhede nodig en word gevolglik mikrovoedingstowwe, mikro- of "[[spoorelemente]]" genoem. Die minerale is baie belangrik vir individuele organismes, waar tekorte aan sulke elemente gebreksiekte tot gevolg kan hê. In [[Ekostelsel|ekostelsels]] is die elemente van die belangrikste faktore wat bevolkings beperk. == Plante == Wanneer die chemiese inhoud van plante ondersoek word, vind ʼn mens dat dit vir tussen 70 en 90 % uit water bestaan. As die water verwyder en slegs die uitgedroogde oorblyfsels ondersoek word, blyk dit dat die plantmateriaal hoofsaaklik uit ses elemente bestaan, naamlik [[koolstof]] (C), [[waterstof]] (H), [[suurstof]] (O), [[stikstof]] (N), [[Swaelsuur|swael]] (S) en [[fosfor]] (P). Omtrent 50 % van die totale hoeveelheid droë materiaal is koolstof. Benewens die ses elemente kom daar ook gereeld ander stowwe in plante voer, wat die volgende insluit: [[Kalium]] (K), [[kalsium]] (Cal. [[natrium]] (Na), [[magnesium]] (Mg), [[yster]] (Fe), [[silikon]] (Si), [[chloor]] (CI), [[aluminium]] (AI), [[mangaan]] (Mn), [[Boor (element)|boor]] (B), [[koper]] (Cu), [[sink]] (Zn), [[molibdeen]] (Mo), [[vanadium]] (V) en [[kobalt]] (Co). Gedurende fotosintese verkry plante waterstof, suurstof en kool stof uit [[koolsuurgas]] en [[water]]. Die koolstof en suurstof wat nodig is, is afkomstig van koolsuurgas wat die plant uit die lug opneem deur middel van sy huidmondjies. Die waterstofbehoefte word bevredig deurdat die plant se wortels water absorbeer. AI die ander elemente moet in die grond voorkom en in so 'n vorm wees dat die plant se wortels dit kan opneem. Plantegroei is nie op kaal rotsoppervlakke moontlik nie omdat twee faktore dit verhinder. Die plant sal hom moeilik kan anker, hoewel die probleem deur verskeie plantspesies oorkom word. Die tweede faktor is dat die minerale wei in die onverweerde rots voorkom, maar nie in so 'n vorm dat die plante dit kan absorbeer nie. Dit lei daartoe dat plantegroei op kaal rotsoppervlakke onmoontlik is. Plante sal alleenlik groei as die minerale toeganklik gemaak word deur die verwering van die rots. Verwering word veroorsaak deur die aksie van water, wind en temperatuurwisseling (byvoorbeeld tussen dag en nag). Na 'n tydperk van verwering is korsmosse gewoonlik die eerste [[Organisme|organismes]] wat hulle op die rotse vestig. Sommige korsmosse kan sterk sure afskei, wat die minerale oplos. Enkele plante kan dan op die rots begin groei en die verweringsaksie vinniger laat verloop, omdat die wortels help om die rots nog verder te pulwer. Dit is belangrik om daarop te let dat minerale net in opgeloste vorm deur plante opgeneem kan word en opgeloste minerale kom gewoonlik in soutvorm voer. === Opname en transport === By hoër plante is die wortels die absorpsieorgaan vir minerale soute. Slegs opgeloste minerale soute kan deur die plant opgeneem word, aangesien soute in kristalvorm nie deur die plantselmembraan kan dring nie. Oor die algemeen word die soute in oplossing in ione opgedeel, wat makliker opgeneem kan word as nie-geïoniseerde stowwe, omdat die elektriese ladings van die voedingstowwe 'n belangrike faktor is. 'n Voorbeeld van so 'n reaksie is die verdeling van tafelsout ([[natriumchloried]]) in oplossing tot die positiewe ioon ([[katioon]]) van natrium en die negatiewe ioon ([[anioon]]) van chloried: NaCI- Na⁺+ CI- Daar is eksperimenteel bewys dat plante hoë konsentrasies van een soort ioon in 'n oplossing kan absorbeer, en lae konsentrasies van 'n ander ioon in dieselfde oplossing. Hieruit het geblyk dat die opname van soute selektief is en nie net berus op diffusie deur die selmembraan nie, maar dat die grootte van die omringende waterlaag en die redokspotensiaal ([[reduksie-oksidasiepotensiaal]]) van die molekule ook 'n invloed het. Plantselle kan baie hoër konsentrasies van 'n stof in die sel versamel as wat daarvan die stof in die sel se omgewing is. Die [[varswaterwier]] ''Nitella clavata'' kan byvoorbeeld ʼn intrasellulêre (inwendige) konsentrasie van kalium opbou wat duisend keer hoër is as die van die omringende water. Die verskynsel kan nie verklaar word deur osmose of gewone diffusie nie. Wetenskaplikes het die proses toe probeer verduidelik deur bewyse te verkry vir die proses van aktiewe vervoer, wat nodig sal wees om sulke konsentrasies moontlik te maak. Navorsing het aanduiding gevind van die bestaan van 'n aantal meganismes wat stowwe teen ontsaglike konsentrasiegradiënte in die sel in kan vervoer. Klein gapings in die selmembraan kan vir die deurgang van die klein ione (soos Ca^2+, CI ^- , Na⁺, K⁺) verantwoordelik wees. Die grootte van die gaping kan so wees dat net ione van 'n bepaalde grootte-orde daardeur kan kom. Om die siftingsproses verder te bevorder, kan die  wande van die gaping 'n lading hê. As die gaping 'n positiewe lading het, sal dit alle positief gelaaide ione (soos Na⁺) afstoot, maar die negatiewe ione (soos CI^-) aantrek en laat deurgaan. Die resultate van ander eksperimente dui daarop dat daar in die selmembraan molekules, waarskynlik proteïene, bestaan wat help met die deurlating van ander stowwe deur die membraan. Hierdie proteïene is baie spesifiek in hulle werking; elke proteïen herken net een soort stof en help dit deur die selmembraan. Gewoonlik is hierdie stowwe molekules wat te groot is om deur die gapings in die selmembraan te kan kom en die proteïene moet hulle op die een of ander manier deur die membraan help. Voorbeelde van sulke molekules is glukose, aminosure en ander. Hoë konsentrasies van die stowwe kan binne die selle osmoties aktief word en veroorsaak dat die selle te veel water deur osmose opneem en gevolglik bars. Glukose word dus so gou moontlik in die plantselle omgesit in stysel, sodat dit nie meer osmoties aktief is nie. Die osmoties onaktiewe vorm het nog 'n belangrike voordeel in die sin dat dit die konsentrasie van glukose binne die sellaag hou omdat die glukose in die vorm van stysel is, wat die verdere opname van glukose nie beïnvloed nie. Hierdie prosesse het energie nodig, wat gewoonlik in die vorm van ATF (ook [[ATP]]; die belangrikste biologiese energiedraer) verkry word. Minerale deeltjies kom in ʼn gebonde vorm in die grond voor. Omdat slegs 'n deer van ʼn verbinding deur die plant opgeneem word, kan daar 'n ioniese wanbalans ontstaan. Gestel die plant absorbeer hoofsaaklik katione (positiewe ione), dan sal daar 'n oormaat anione (negatiewe ione) in die grond ontstaan om so 'n wanbalans te voorkom, moet die plant [[waterstofkatione]] (H⁺) aan die grond beskikbaar stel om enige oormaat anione te neutraliseer. In onversteurde omgewings word die wanbalans verder vermy deurdat verlore minerale voortdurend aangevul word deur minerale wat van verrotte organiese materiaal afkomstig is. Indien die ioonwisseling voortgaan sonder die byvoeging van ander ione, hetsy in die vorm van verrotte organiese materiaal of kunsmatige bemesting, sal die grond se [[pH]] verlaag (suurder word) weens ʼn oormaat van H⁺-ione. Plante kan H⁺-ione in onbeperkte hoeveelhede aan die grond lewer, aangesien die plant se metaboliese reaksies waarskynlik die bron van die katione is. Die opname van die minerale soute kan beïnvloed word deur faktore soos temperatuur en die aanwesigheid van water. Omdat die aktiewe vervoer van materiaal deur selmembrane van energie afhanklik is, gaan die beskikbaarheid van glukose, wat die uiteindelike bron van chemiese energie is, ook ʼn definitiewe rol speel by die opname. Dit gebeur dat te veel minerale soute deur die plant opgeneem kan word, of dat die behoeftes van die plant verander, sodat daar ʼn oorskot van minerale soute kan ontstaan. Sulke oortollige soute word gedurende transpirasie saam met water deur die blaar se huidmondjies uitgeskei. Reënwater vervoer die minerale dan van die blaar tot op die grond. Andersins kan die minerale in kristalvorm in die vakuool se selsap geberg word. [[Kalsiumoksalaat]] word dikwels in kristalvorm in baie plante aangetref. === Betekenis van die minerale === ʼn Eenvoudige eksperiment kan gedoen word om vas te stel watter minerale onontbeerlik is vir plante, watter deur ander vervang kan word en wat die uitwerking van 'n gebrek aan 'n spesifieke mineraal is. Kwartsgrond word vir die eksperiment voorberei deur dit te verhit en te kook, en so van alle moontlike voedingstowwe te suiwer. 'n Plant kan dan in die grond geplant word en deur die toevoegings van suiwer konsentrasies chemikalieë kan die uitwerking daarvan op die plant se groei bepaal word. [[Justus Liebig]] het op grond van soortgelyke eksperimente sy bekende "wet van die minimum" geformuleer. Volgens die wet word die groei van 'n plant beïnvloed deur die voedingsbehoefte wat in die laagste konsentrasie aanwesig is. Met ander woorde, die minerale sout waarvan daar baie min in die grond is, sal bepaal hoe groot en gesond ʼn plant gaan wees. Verdere navorsing het daartoe gelei dat V.E. Shellford sy wet van toleransie geformuleer het, waarvolgens nie net die laagste konsentrasie van 'n voedingstof ʼn plant se groei beïnvloed nie, maar ook die voedingstof wat in die hoogste konsentrasie aanwesig is. Gevolglik kan organismes net lewe tussen perke van toleransie, waarvan die een perk die minimumkonsentrasie van 'n behoefte is, en die ander perk die maksimumkonsentrasie. 'n Aantal anorganiese elemente kan in lewende plantselle gevind word. Hulle word in twee groepe ingedeel, afhangende van hoeveel daar van 'n element aanwesig is. Elemente wat in groot hoeveelhede aanwesig moet wees, staan onder ʼn aantal name bekend, byvoorbeeld makroëlemente of makrovoedingstowwe. In plante is koolstof, suurstof en waterstof van groot belang, omdat alle koolhidrate uit hierdie elemente opgebou word. Koolhidrate is die vernaamste chemiese energiebron vir lewende organismes. Stikstof is saam met koolstof, suurstof en waterstof nodig om aminosure te vervaardig, wat op hulle beurt weer saamgevoeg word vir die produksie van proteïene. Stikstof is ook belangrik vir die vorming van die nukleïensure ([[DNS]] en [[RNS]]; ook [[DNA]], [[RNA-virus|RNA]]), asook vir die energiedraers ATF ([[adenosientrifosfaat]]) en NAD. [[Fosfor]] is nodig vir die vervaardiging van die nukleïensure, ATF en die fosfolipiede, wat 'n integrerende deel van selmembrane is. Swael is belangrik vir die vorming van proteïene, terwyl kalium en kalsium in ioonvorm aanwesig is om die selmembraanpotensiaal te bewerkstellig, terwyl dit ook die viskositeit van die sitoplasma beïnvloed. Yster en magnesium kan ook soms as makroëlemente beskou word, omdat yster 'n belangrike bestanddeel van chlorofil en ander respiratoriese ensieme is. Magnesium vervul soortgelyke funksies in belangrike ensieme. Opsommend is die makrovoedingstowwe van plante dus die volgende: C, H, O, K, N, S, Ca, Fe en Mg. Gekombineer vorm die [[Mineraal|minerale]] al die strukturele eenhede van plante en baie van die kombinasies is die belangrike voedselsoorte. Ander elemente word in baie klein hoeveelhede in plante aangetref en sommige van die elemente kan in party plantsoorte afwesig wees. Hierdie elemente word die mikrovoedingstowwe of mikroëlemente genoem. Die woord "spoorelement" is voorheen gebruik, maar raak nou in onbruik. [[Molibdeen]] is noodsaaklik vir die stikstofmetabolisme van plante soos [[Tamatie|tamaties]], blomkool en die [[Peulplantagtiges]] (familie ''Fabaceae''; ou naam ''Leguminosae''). Natrium kan ʼn rol speel in die bepaling van selmembrane se potensiale. Na bewering kan silikon 'n rol speel as bestanddeel van selwande. Ander mikrovoedingstowwe, soos mangaan, boor (borium), koper, sink en vanadium, vervul 'n belangrike funksie as strukturele eenheid in molekules soos hormone, [[Ensiem|ensieme]] en vitamiene. Baie van hierdie mikrovoedingstowwe help met die werking van ensieme; mangaan is byvoorbeeld nodig vir respirasie, in die sitroensuursiklus (Krebssiklus) en waarskynlik ook by fotosintese. Plante se reaksie op uiterste konsentrasies van sommige van hierdie elemente kan interessant wees. Sommige plante verdra sekere elemente beter of slegter as ander. Party plante aard baie goed in grond met 'n hoe konsentrasie kalk en word dus kalsiofiele genoem. Ander plante kan nie hoë konsentrasies kalk verduur nie en word kalsiofobe genoem. Plante wat weer in grond met hoë soutkonsentrasies aangetref word, word halofiete genoem. Ekologies speel hierdie elemente 'n groot rol. Fosfor word as die belangrikste ekologiese mineraal beskou, omdat die verhouding van fosfor tot ander elemente in lewende organismes hoër is as die verhouding van fosfor tot ander elemente in die grond. Organismes versamel dus groot konsentrasies van die element, wat dit in die natuur net so 'n beperkende faktor soos water maak. 'n Tekort aan 'n sekere mineraal kan gewoonlik uitgeken word aan sekere simptome wat 'n plant toon. Vertraagde groei is 'n algemene kenmerk van die een of ander tekort. As blare byvoorbeeld vergeel, dui dit gewoonlik op 'n kaliumgebrek, terwyl die verrotting van blaarpunte op 'n kalsiumtekort dui. == Diere en die mens == Plante word outotrofe genoem omdat hulle deur [[fotosintese]] hul eie organiese voedsel uit anorganiese bronne vervaardig. Diere, swamme, sommige bakterieë en die mens kan dit nie doen nie en hulle moet in hul voedselbehoeftes voorsien deur organiese voedsel in te neem. Daarom word hulle heterotrofe genoem. Hierdie organismes neem op verskillende maniere koolhidrate, vette en proteïene op, verteer die stowwe tot hulle onderskeie bestanddele, en gebruik dan weer die bestanddele om organiese molekules volgens hul le eie behoeftes op te bou. Mense en diere kan nie self minerale soute verander nie en moet dus hierdie belangrike stowwe saam met hulle voedsel opneem. Aangesien mense en diere verbindings van koolstof, waterstof, suurstof, ensovoorts, as organiese voedsel bekom, lyk die lys van hulle makrovoedingstowwe anders as die van plante. Die makrovoedingstowwe vir die mens en die dier is natrium, chloor, kalium, magnesium, kalsium, fosfor, swael en, in sommige gevalle, yster. Minerale soos natrium, kalium en chloor word albei intrasellulêr en ekstrasellulêr in oplossing gehou, waar hulle die vloei van stowwe in die selle en uit die selle uit beïnvloed, asook die deurlaat van sekere afskeiding, die werking van senuwee- en spierselle en ander metaboliese reaksies. Hierdie minerale funksioneer as elektroliete in oplossing omdat hul lê dan as positief of negatief gelaaide ione bestaan, wat hulle in staat stel om elektrisiteit te kan gelei en so behulpsaam te wees met die werking van spier- en senuweeselle. Ander minerale is uiters noodsaaklike bestanddele van proteïene, ensieme en hormone. Sonder yster sal hemoglobien, ʼn bloedkleurstof, nie kan funksioneer nie. Jodium is 'n belangrike bestanddeel van tiroksien, ʼn hormoon afkomstig van die skildklier, wat die metabolisme van organismes reguleer. Been word gevorm deur die neerlegging van kalsiumsoute in ʼn organiese kraakbeenraamwerk, wat hierdeur die kraakbeen hard maak en been daarvan maak. Wanneer die ander funksies van kalsium in gedagte gehou word, onder meer selmotiliteit, bloedstolling en endokriene regulasie, is paleontoloë se teorie dat been evolusionêr ontwikkel het uit kalsiumbergplekke nie vergesog nie. Die osmotiese druk van die liggaam word beheer deur die nier, wat die konsentrasie van minerale soute in die bloed reguleer. Hierdie soute het verder 'n baie belangrike rol in die handhawing van ʼn konstante pH in die liggaam. Die graad van suurheid van menslike bloed wissel tussen pH 7,35 en 7,45, wat die bloed effens alkalies maak. Dit is noodsaaklik dat die pH van bloed tussen die vlakke gehou word. 'n Effens suur bloedtoestand word asidose (lae pH) genoem, terwyl ʼn effens hoër pH alkalose genoem word. Albei toestande het siektesimptome tot gevolg en 'n pH-vlak van laer as 7,0 is dodelik. Die soutkonsentrasie in die liggaamsvloeistof is 'n belangrike faktor in die handhawing van die noodsaaklike fisiologiese ewewig, wat ook homeostase genoem word. Bufferstelsels kom in die selle en liggaamsvloeistof voor, wat veranderinge in die suurheidsgraad beperk en voorkom. Die bekendste stelsel kom in die bloed voor en het betrekking op die opname van CO₂ deur die bloedplasma en rooi bloedliggaampies. Die koolstofdioksiedopname verloop soos volg: H₂O + CO₂    -   H₂CO₃  -     H⁺ + HCO₃^- Die H⁺ (hidroniumkatioon) verlaag die pH van bloed (maak bloed suurder) en bufferstelsels bestaan om die katioon te bind en sy uitwerking te verminder. Daar bestaan twee sulke stelsels in die bloed. Die eerste stelsel berus daarop dat hemoglobien 'n kaliumsout is, en die bufferreaksie verloop soos volg (Hb is die afkorting vir [[hemoglobien]]): KHb + H₂CO₃ ~ KHCO₃ + HHb Hemoglobien ruil met ander woorde sy kaliumkatioon uit met die hidroniumkatioon van koolsuur. [[Koolstofdioksied|Kooistofdioksied]] word dus na die tonge terugvervoer as KHCO₃, terwyl die potensieel gevaarlike H⁺-ioon onskadelik deur hemoglobien vervoer word. Die tweede bufferstelsel bestaan in die bloedplasma self, waar natriumfosfaat as buffer optree. Die beginsel van die reaksie is net soos bogenoemde reaksie, en verloop soos volg: Na₂HOP₄ + H₂CO₃~NaH₂PO₄ + NaHCO₃ === Vervoer === Minerale soute in die dier en mens se voedsel word verkry deur die werking van die spysverteringskanaal en word uit die dunderm deur die bloed opgeneem. Daarvandaan word dit via die lewerpoortaar en die lewer na die hart, en van daar na die res van die liggaam geneem. Om die minerale in die selle te kry, word daar ook van die proses van aktiewe vervoer gebruik gemaak. Hierdeur kan ione van 'n gebied van lae konsentrasie na 'n gebied van hoe konsentrasie vervoer word, maar chemiese [[energie]], in die vorm van ATF, is hiervoor nodig. === Betekenis van minerale === Die mens se makrovoedingstowwe is natrium, kalium, chloor, kalsium, magnesium, fosfor en in baie gevalle yster. Natrium kom hoofsaaklik ekstrasellulêr in die weefselvloeistof voor en kalium [[intrasellulêr]]. Albei is positief gelaai as hulle ione is, maar omdat daar meer natrium as kalium voorkom, sal daar meer positiewe ladings buite die sel as daarbinne wees. Dit sal 'n relatiewe verskil in ladings oor selmembrane veroorsaak, wat belangrik is vir die werking van spier- en senuweeselle. [[Chloor]] (CI^-) is 'n belangrike aanvullende ioon van natrium en kalium, en dit help ook met die bepaling van potensiaalverskille. 'n Tekort aan natrium ([[hiponatremie]]) ontstaan wanneer ʼn mens te veel sout verloor deur oormatig te sweet. Dit veroorsaak vermoedelik ernstige spierkrampe. Te veel natrium het [[hipernatremie]] tot gevolg, wat vermoedelik nierprobleme en hoë [[bloeddruk]] veroorsaak. Die toestand ontstaan weens waterverlies. 'n Kaliumgebrek ([[hiperkalemie]]) ontstaan weens aanhoudende vomering of [[diarree]] (as gevolg van siektes soos [[cholera]]), of by nierafwykings of abnormaliteite betreffende bynierskorshormone. ʼn Oormaat van [[bynierskorshormone]] (die [[Steroïed|steroïede]] hormone) kan die gevolg wees van 'n oormatige bynierwerking ([[sindroom van Conn]]), ot van die terapeutiese toediening van die hormone. Veral een mineralekortikoïede hormoon, aldosteroon, reguleer die natriumkaliumvlakke in alle selle, deurdat dit 'n toename in die intrasellutêre konsentrasie van natrium en ʼn afname in die konsentrasie van kalium veroorsaak. Hipokalemie veroorsaak 'n verslapping van spiere asook afwykings in hartwerking. Kaliumtekorte kan aangevul word deur [[lemoensap]] of 'n KCI-drankie te drink. 'n Oormatige kaliumgehalte ([[hiperkalemie]]) is baie seldsaam, maar dit kan voorkom by ernstige nieraandoenings asook abnormaliteite in die konsentrasies van [[bynierskorshormone]]. 'n Tekort van bynierskorshormone veroorsaak Addison se siekte, wat uiteindelik hartversaking tot gevolg kan hê. By alle gewerweldes en ook by die mens maak kalsiumsoute saam met fosfor die belangrikste boumateriaal van been uit. Die uitwendige skelet van talle invertebrate bevat ook kalsiumsoute. Ongeveer 80 % van alle kalsium in die liggaam word in been aangetref. Die oorblywende 20 % sirkuleer saam met die bloed deur die liggaam en vervul belangrike funksies by spierwerking en [[bloedstolling]], terwyl dit ʼn kritieke rol by setmembraandeurlaatbaarheid en sinaptiese transmissie speel. Konsentrasies van kalsium in die liggaam word deur ʼn ingewikkelde hormoonwerking in ʼn delikate balans gehou. Indien daar 'n kalsiumtekort in die bloed is, sal die hormoon [[paratormoon]] afgeskei word, wat die afbreek van been bevorder om kalsium vir die bloed beskikbaar te stel. 'n Oorafskeiding van paratormoon veroorsaak die [[siekte van Von Recklinghausen]]. Die [[skildklierhormoon]] [[kalsitonien]] bevorder die instandhouding van die kalsiumbalans in die bloedplasma, omdat dit die resorpsie van kalsium uit been inhibeer wanneer die plasmakonsentrasie bo 'n sekere vlak styg. Hierdie hormoon keer dus dat daar nie te veel [[kalsium]] in die bloedplasma voorkom nie. [[Vitamien D]] speel ook 'n belangrike rol in die kalsiummetabolisme omdat dit ʼn belangrike faktor is in die opname van kalsium uit verteerde voedsel in die [[spysverteringskanaal]]. Verder blyk dit ook 'n invloed te hê op die werking van paratormoon. 'n Lae [[kalsiumvlak]] in die [[bloedplasma]] veroorsaak [[spierkrampe]] of tetanie en stuipe, terwyl 'n gebrek aan kalsium osteoporose of poreuse bene tot gevolg het. Wanneer kalsium afwesig is in die [[Dieetkunde|dieet]] van kinders, kan dit veroorsaak dat die kraakbeenmatriks van bene nie verbeen word nie. Die siekte word ragitis genoem. Die element fosfor is as sodanig baie giftig, maar in die vorm van [[fosfaat]] is dit noodsaaklik vir die liggaam. [[Fosfor]] is nodig vir beenvorming, dit is deel van fosfolipiede wat essensieel in [[selmembrane]] is, en dit is deel van die fosfaatbufferstelsel van bloedplasma. Struktureel speel dit 'n belangrike rol as deel van DNS- en RNS-molekules (die [[nukleïensure]]). Fosfaat se belangrikste rol is seker die van energiedraer, waar dit ʼn funksionele deel van die energiedraer ATF en sy familie is. Magnesium word soms so os yster as 'n mikrovoedingstof beskou, maar omdat dit meer algemeen as die meeste ander mikrovoedingstowwe voorkom, word hulle hier as makrovoedingstowwe behandel. Magnesium is 'n belangrike strukturele bestanddeel van ensieme. In eksperimente met proefdiere het tekorte aan magnesium gelei tot ʼn verskeidenheid van simptome, soos beperkte groet, die verlies van hare, edeem en uitputting asook stoornisse van die [[stikstofmetabolisme]]. Yster is 'n sentrale bestanddeel in hemoglobien, die proteïen waaruit [[Rooibloedsel|rooi bloedselle]] vervaardig word, asook die [[sitochrome]] en proteïene, wat aërobiese respirasie in die mitochondria moontlik maak. ʼn [[Ystertekort]] veroorsaak 'n soort [[bloedarmoede]], wat by vrouens ʼn gevolg kan wees van bloedverlies tydens [[menstruasie]]. Swael vorm 'n belangrike deel van twee [[Aminosuur|aminosure]], naamlik [[metionien]] en [[sisteïen]]. Sisteïen is belangrik tydens die vorming van proteïene omdat dit die spesifieke vorme van proteïene wat dit nodig het om hulle funksies te kan verrig, bepaal. === Mikrovoedingstowwe vir mens en dier  === Teenswoordig word die volgende elemente as mikrovoedingstowwe aanvaar: jodium, sink, [[fluoor]], koper, mangaan, molibdeen, kobalt, [[barium]], stronsium, [[broom]], [[sesium]] en [[seleen]]. Baie van die elemente se presiese funksie is nog nie bekend nie, maar hulle fungeer waarskynlik as deel van ensiemwerking, asook ʼn bestanddeel van hormone. 'n Tekort aan een van die minerale het gebreksiektes met kenmerkende simptome tot gevolg. [[Jodium]] is die sentrale bestanddeel van die hormoon [[tiroksien]], wat deur die skildklier afgeskei word. ʼn Tekort aan jodium kan kropgeswel of 'n goiter tot gevolg hê. Koper is 'n belangrike bestanddeel van sommige [[invertebrate]] se bloedpigment hemosianien, wat in die weekdiere, skaaldiere en spinnekopagtiges as suurstof en koolstofdioksieddraer dien. 'n Tekort aan koper by [[koeie]] en [[Skaap|skape]] lei tot ʼn toestand bekend as leksug, waartydens die diere aan ʼn verskeidenheid van ongewone voorwerpe lek. 'n Gebrek aan mangaan veroorsaak [[steriliteit]] by proefdiere. Die eiers van hoenderhenne wat aan ʼn [[mangaangebrek]] ly, broei moeilik uit. 'n Voedingsgebrek van sink veroorsaak 'n verandering in die huid van varke en skape, asook 'n verminderde eetlus en vertraagde groei. Ongewerwelde diere het 'n groot behoefte aan broom. Die [[purperslakke]] (familie ''Muricidae'') produseer met behulp van die element [[6,6'dibroomindigo]], ʼn persrooi kleurstof wat al van die [[Oudheid]] af bekend is. Herkouende diere en skape toon 'n behoefte aan kobalt. 'n Gebrek aan [[kobalt]] veroorsaak uitputting en [[lusteloosheid]] by die diere. Fluoor help met die bevegting van tandbederf. == Bronnelys == * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409605, volume 19, bl. 69 [[Kategorie:Ekologie]] [[Kategorie:Voeding]] 244ae2ca9ixo67rqnr4ns464v8r03a4 2516934 2516930 2022-08-02T12:14:38Z Rooiratel 90342 Inleiding wikitext text/x-wiki 'n '''Voedingstof''' is 'n stof wat deur 'n organisme gebruik word om te oorleef, te groei en voort te plant. Plante en diere het nie alleen [[Koolhidraat|koolhidrate]], [[vette]], [[Proteïen|proteïene]] en [[Vitamien E|vitamiene]] vir normale groei en ontwikkeling nodig nie, maar, soos daar eksperimenteel bewys is, ook ʼn aantal anorganiese stowwe. Hierdie minerale of minerale elemente speel 'n baie belangrike rol as onderdeel van organismes se ensieme, hormone en koënsieme, wat onontbeerlik is vir die metabolisme. Sommige van die elemente is in groot hoeveelhede nodig en word '''makroëlemente''' of '''makrovoedingstowwe''' genoem. Ander minerale is in klein hoeveelhede nodig en word gevolglik mikrovoedingstowwe, mikro- of "[[spoorelemente]]" genoem. Die minerale is baie belangrik vir individuele organismes, waar tekorte aan sulke elemente gebreksiekte tot gevolg kan hê. In [[Ekostelsel|ekostelsels]] is die elemente van die belangrikste faktore wat bevolkings beperk. == Plante == Wanneer die chemiese inhoud van plante ondersoek word, vind ʼn mens dat dit vir tussen 70 en 90 % uit water bestaan. As die water verwyder en slegs die uitgedroogde oorblyfsels ondersoek word, blyk dit dat die plantmateriaal hoofsaaklik uit ses elemente bestaan, naamlik [[koolstof]] (C), [[waterstof]] (H), [[suurstof]] (O), [[stikstof]] (N), [[Swaelsuur|swael]] (S) en [[fosfor]] (P). Omtrent 50 % van die totale hoeveelheid droë materiaal is koolstof. Benewens die ses elemente kom daar ook gereeld ander stowwe in plante voer, wat die volgende insluit: [[Kalium]] (K), [[kalsium]] (Cal. [[natrium]] (Na), [[magnesium]] (Mg), [[yster]] (Fe), [[silikon]] (Si), [[chloor]] (CI), [[aluminium]] (AI), [[mangaan]] (Mn), [[Boor (element)|boor]] (B), [[koper]] (Cu), [[sink]] (Zn), [[molibdeen]] (Mo), [[vanadium]] (V) en [[kobalt]] (Co). Gedurende fotosintese verkry plante waterstof, suurstof en kool stof uit [[koolsuurgas]] en [[water]]. Die koolstof en suurstof wat nodig is, is afkomstig van koolsuurgas wat die plant uit die lug opneem deur middel van sy huidmondjies. Die waterstofbehoefte word bevredig deurdat die plant se wortels water absorbeer. AI die ander elemente moet in die grond voorkom en in so 'n vorm wees dat die plant se wortels dit kan opneem. Plantegroei is nie op kaal rotsoppervlakke moontlik nie omdat twee faktore dit verhinder. Die plant sal hom moeilik kan anker, hoewel die probleem deur verskeie plantspesies oorkom word. Die tweede faktor is dat die minerale wei in die onverweerde rots voorkom, maar nie in so 'n vorm dat die plante dit kan absorbeer nie. Dit lei daartoe dat plantegroei op kaal rotsoppervlakke onmoontlik is. Plante sal alleenlik groei as die minerale toeganklik gemaak word deur die verwering van die rots. Verwering word veroorsaak deur die aksie van water, wind en temperatuurwisseling (byvoorbeeld tussen dag en nag). Na 'n tydperk van verwering is korsmosse gewoonlik die eerste [[Organisme|organismes]] wat hulle op die rotse vestig. Sommige korsmosse kan sterk sure afskei, wat die minerale oplos. Enkele plante kan dan op die rots begin groei en die verweringsaksie vinniger laat verloop, omdat die wortels help om die rots nog verder te pulwer. Dit is belangrik om daarop te let dat minerale net in opgeloste vorm deur plante opgeneem kan word en opgeloste minerale kom gewoonlik in soutvorm voer. === Opname en transport === By hoër plante is die wortels die absorpsieorgaan vir minerale soute. Slegs opgeloste minerale soute kan deur die plant opgeneem word, aangesien soute in kristalvorm nie deur die plantselmembraan kan dring nie. Oor die algemeen word die soute in oplossing in ione opgedeel, wat makliker opgeneem kan word as nie-geïoniseerde stowwe, omdat die elektriese ladings van die voedingstowwe 'n belangrike faktor is. 'n Voorbeeld van so 'n reaksie is die verdeling van tafelsout ([[natriumchloried]]) in oplossing tot die positiewe ioon ([[katioon]]) van natrium en die negatiewe ioon ([[anioon]]) van chloried: NaCI- Na⁺+ CI- Daar is eksperimenteel bewys dat plante hoë konsentrasies van een soort ioon in 'n oplossing kan absorbeer, en lae konsentrasies van 'n ander ioon in dieselfde oplossing. Hieruit het geblyk dat die opname van soute selektief is en nie net berus op diffusie deur die selmembraan nie, maar dat die grootte van die omringende waterlaag en die redokspotensiaal ([[reduksie-oksidasiepotensiaal]]) van die molekule ook 'n invloed het. Plantselle kan baie hoër konsentrasies van 'n stof in die sel versamel as wat daarvan die stof in die sel se omgewing is. Die [[varswaterwier]] ''Nitella clavata'' kan byvoorbeeld ʼn intrasellulêre (inwendige) konsentrasie van kalium opbou wat duisend keer hoër is as die van die omringende water. Die verskynsel kan nie verklaar word deur osmose of gewone diffusie nie. Wetenskaplikes het die proses toe probeer verduidelik deur bewyse te verkry vir die proses van aktiewe vervoer, wat nodig sal wees om sulke konsentrasies moontlik te maak. Navorsing het aanduiding gevind van die bestaan van 'n aantal meganismes wat stowwe teen ontsaglike konsentrasiegradiënte in die sel in kan vervoer. Klein gapings in die selmembraan kan vir die deurgang van die klein ione (soos Ca^2+, CI ^- , Na⁺, K⁺) verantwoordelik wees. Die grootte van die gaping kan so wees dat net ione van 'n bepaalde grootte-orde daardeur kan kom. Om die siftingsproses verder te bevorder, kan die  wande van die gaping 'n lading hê. As die gaping 'n positiewe lading het, sal dit alle positief gelaaide ione (soos Na⁺) afstoot, maar die negatiewe ione (soos CI^-) aantrek en laat deurgaan. Die resultate van ander eksperimente dui daarop dat daar in die selmembraan molekules, waarskynlik proteïene, bestaan wat help met die deurlating van ander stowwe deur die membraan. Hierdie proteïene is baie spesifiek in hulle werking; elke proteïen herken net een soort stof en help dit deur die selmembraan. Gewoonlik is hierdie stowwe molekules wat te groot is om deur die gapings in die selmembraan te kan kom en die proteïene moet hulle op die een of ander manier deur die membraan help. Voorbeelde van sulke molekules is glukose, aminosure en ander. Hoë konsentrasies van die stowwe kan binne die selle osmoties aktief word en veroorsaak dat die selle te veel water deur osmose opneem en gevolglik bars. Glukose word dus so gou moontlik in die plantselle omgesit in stysel, sodat dit nie meer osmoties aktief is nie. Die osmoties onaktiewe vorm het nog 'n belangrike voordeel in die sin dat dit die konsentrasie van glukose binne die sellaag hou omdat die glukose in die vorm van stysel is, wat die verdere opname van glukose nie beïnvloed nie. Hierdie prosesse het energie nodig, wat gewoonlik in die vorm van ATF (ook [[ATP]]; die belangrikste biologiese energiedraer) verkry word. Minerale deeltjies kom in ʼn gebonde vorm in die grond voor. Omdat slegs 'n deer van ʼn verbinding deur die plant opgeneem word, kan daar 'n ioniese wanbalans ontstaan. Gestel die plant absorbeer hoofsaaklik katione (positiewe ione), dan sal daar 'n oormaat anione (negatiewe ione) in die grond ontstaan om so 'n wanbalans te voorkom, moet die plant [[waterstofkatione]] (H⁺) aan die grond beskikbaar stel om enige oormaat anione te neutraliseer. In onversteurde omgewings word die wanbalans verder vermy deurdat verlore minerale voortdurend aangevul word deur minerale wat van verrotte organiese materiaal afkomstig is. Indien die ioonwisseling voortgaan sonder die byvoeging van ander ione, hetsy in die vorm van verrotte organiese materiaal of kunsmatige bemesting, sal die grond se [[pH]] verlaag (suurder word) weens ʼn oormaat van H⁺-ione. Plante kan H⁺-ione in onbeperkte hoeveelhede aan die grond lewer, aangesien die plant se metaboliese reaksies waarskynlik die bron van die katione is. Die opname van die minerale soute kan beïnvloed word deur faktore soos temperatuur en die aanwesigheid van water. Omdat die aktiewe vervoer van materiaal deur selmembrane van energie afhanklik is, gaan die beskikbaarheid van glukose, wat die uiteindelike bron van chemiese energie is, ook ʼn definitiewe rol speel by die opname. Dit gebeur dat te veel minerale soute deur die plant opgeneem kan word, of dat die behoeftes van die plant verander, sodat daar ʼn oorskot van minerale soute kan ontstaan. Sulke oortollige soute word gedurende transpirasie saam met water deur die blaar se huidmondjies uitgeskei. Reënwater vervoer die minerale dan van die blaar tot op die grond. Andersins kan die minerale in kristalvorm in die vakuool se selsap geberg word. [[Kalsiumoksalaat]] word dikwels in kristalvorm in baie plante aangetref. === Betekenis van die minerale === ʼn Eenvoudige eksperiment kan gedoen word om vas te stel watter minerale onontbeerlik is vir plante, watter deur ander vervang kan word en wat die uitwerking van 'n gebrek aan 'n spesifieke mineraal is. Kwartsgrond word vir die eksperiment voorberei deur dit te verhit en te kook, en so van alle moontlike voedingstowwe te suiwer. 'n Plant kan dan in die grond geplant word en deur die toevoegings van suiwer konsentrasies chemikalieë kan die uitwerking daarvan op die plant se groei bepaal word. [[Justus Liebig]] het op grond van soortgelyke eksperimente sy bekende "wet van die minimum" geformuleer. Volgens die wet word die groei van 'n plant beïnvloed deur die voedingsbehoefte wat in die laagste konsentrasie aanwesig is. Met ander woorde, die minerale sout waarvan daar baie min in die grond is, sal bepaal hoe groot en gesond ʼn plant gaan wees. Verdere navorsing het daartoe gelei dat V.E. Shellford sy wet van toleransie geformuleer het, waarvolgens nie net die laagste konsentrasie van 'n voedingstof ʼn plant se groei beïnvloed nie, maar ook die voedingstof wat in die hoogste konsentrasie aanwesig is. Gevolglik kan organismes net lewe tussen perke van toleransie, waarvan die een perk die minimumkonsentrasie van 'n behoefte is, en die ander perk die maksimumkonsentrasie. 'n Aantal anorganiese elemente kan in lewende plantselle gevind word. Hulle word in twee groepe ingedeel, afhangende van hoeveel daar van 'n element aanwesig is. Elemente wat in groot hoeveelhede aanwesig moet wees, staan onder ʼn aantal name bekend, byvoorbeeld makroëlemente of makrovoedingstowwe. In plante is koolstof, suurstof en waterstof van groot belang, omdat alle koolhidrate uit hierdie elemente opgebou word. Koolhidrate is die vernaamste chemiese energiebron vir lewende organismes. Stikstof is saam met koolstof, suurstof en waterstof nodig om aminosure te vervaardig, wat op hulle beurt weer saamgevoeg word vir die produksie van proteïene. Stikstof is ook belangrik vir die vorming van die nukleïensure ([[DNS]] en [[RNS]]; ook [[DNA]], [[RNA-virus|RNA]]), asook vir die energiedraers ATF ([[adenosientrifosfaat]]) en NAD. [[Fosfor]] is nodig vir die vervaardiging van die nukleïensure, ATF en die fosfolipiede, wat 'n integrerende deel van selmembrane is. Swael is belangrik vir die vorming van proteïene, terwyl kalium en kalsium in ioonvorm aanwesig is om die selmembraanpotensiaal te bewerkstellig, terwyl dit ook die viskositeit van die sitoplasma beïnvloed. Yster en magnesium kan ook soms as makroëlemente beskou word, omdat yster 'n belangrike bestanddeel van chlorofil en ander respiratoriese ensieme is. Magnesium vervul soortgelyke funksies in belangrike ensieme. Opsommend is die makrovoedingstowwe van plante dus die volgende: C, H, O, K, N, S, Ca, Fe en Mg. Gekombineer vorm die [[Mineraal|minerale]] al die strukturele eenhede van plante en baie van die kombinasies is die belangrike voedselsoorte. Ander elemente word in baie klein hoeveelhede in plante aangetref en sommige van die elemente kan in party plantsoorte afwesig wees. Hierdie elemente word die mikrovoedingstowwe of mikroëlemente genoem. Die woord "spoorelement" is voorheen gebruik, maar raak nou in onbruik. [[Molibdeen]] is noodsaaklik vir die stikstofmetabolisme van plante soos [[Tamatie|tamaties]], blomkool en die [[Peulplantagtiges]] (familie ''Fabaceae''; ou naam ''Leguminosae''). Natrium kan ʼn rol speel in die bepaling van selmembrane se potensiale. Na bewering kan silikon 'n rol speel as bestanddeel van selwande. Ander mikrovoedingstowwe, soos mangaan, boor (borium), koper, sink en vanadium, vervul 'n belangrike funksie as strukturele eenheid in molekules soos hormone, [[Ensiem|ensieme]] en vitamiene. Baie van hierdie mikrovoedingstowwe help met die werking van ensieme; mangaan is byvoorbeeld nodig vir respirasie, in die sitroensuursiklus (Krebssiklus) en waarskynlik ook by fotosintese. Plante se reaksie op uiterste konsentrasies van sommige van hierdie elemente kan interessant wees. Sommige plante verdra sekere elemente beter of slegter as ander. Party plante aard baie goed in grond met 'n hoe konsentrasie kalk en word dus kalsiofiele genoem. Ander plante kan nie hoë konsentrasies kalk verduur nie en word kalsiofobe genoem. Plante wat weer in grond met hoë soutkonsentrasies aangetref word, word halofiete genoem. Ekologies speel hierdie elemente 'n groot rol. Fosfor word as die belangrikste ekologiese mineraal beskou, omdat die verhouding van fosfor tot ander elemente in lewende organismes hoër is as die verhouding van fosfor tot ander elemente in die grond. Organismes versamel dus groot konsentrasies van die element, wat dit in die natuur net so 'n beperkende faktor soos water maak. 'n Tekort aan 'n sekere mineraal kan gewoonlik uitgeken word aan sekere simptome wat 'n plant toon. Vertraagde groei is 'n algemene kenmerk van die een of ander tekort. As blare byvoorbeeld vergeel, dui dit gewoonlik op 'n kaliumgebrek, terwyl die verrotting van blaarpunte op 'n kalsiumtekort dui. == Diere en die mens == Plante word outotrofe genoem omdat hulle deur [[fotosintese]] hul eie organiese voedsel uit anorganiese bronne vervaardig. Diere, swamme, sommige bakterieë en die mens kan dit nie doen nie en hulle moet in hul voedselbehoeftes voorsien deur organiese voedsel in te neem. Daarom word hulle heterotrofe genoem. Hierdie organismes neem op verskillende maniere koolhidrate, vette en proteïene op, verteer die stowwe tot hulle onderskeie bestanddele, en gebruik dan weer die bestanddele om organiese molekules volgens hul le eie behoeftes op te bou. Mense en diere kan nie self minerale soute verander nie en moet dus hierdie belangrike stowwe saam met hulle voedsel opneem. Aangesien mense en diere verbindings van koolstof, waterstof, suurstof, ensovoorts, as organiese voedsel bekom, lyk die lys van hulle makrovoedingstowwe anders as die van plante. Die makrovoedingstowwe vir die mens en die dier is natrium, chloor, kalium, magnesium, kalsium, fosfor, swael en, in sommige gevalle, yster. Minerale soos natrium, kalium en chloor word albei intrasellulêr en ekstrasellulêr in oplossing gehou, waar hulle die vloei van stowwe in die selle en uit die selle uit beïnvloed, asook die deurlaat van sekere afskeiding, die werking van senuwee- en spierselle en ander metaboliese reaksies. Hierdie minerale funksioneer as elektroliete in oplossing omdat hul lê dan as positief of negatief gelaaide ione bestaan, wat hulle in staat stel om elektrisiteit te kan gelei en so behulpsaam te wees met die werking van spier- en senuweeselle. Ander minerale is uiters noodsaaklike bestanddele van proteïene, ensieme en hormone. Sonder yster sal hemoglobien, ʼn bloedkleurstof, nie kan funksioneer nie. Jodium is 'n belangrike bestanddeel van tiroksien, ʼn hormoon afkomstig van die skildklier, wat die metabolisme van organismes reguleer. Been word gevorm deur die neerlegging van kalsiumsoute in ʼn organiese kraakbeenraamwerk, wat hierdeur die kraakbeen hard maak en been daarvan maak. Wanneer die ander funksies van kalsium in gedagte gehou word, onder meer selmotiliteit, bloedstolling en endokriene regulasie, is paleontoloë se teorie dat been evolusionêr ontwikkel het uit kalsiumbergplekke nie vergesog nie. Die osmotiese druk van die liggaam word beheer deur die nier, wat die konsentrasie van minerale soute in die bloed reguleer. Hierdie soute het verder 'n baie belangrike rol in die handhawing van ʼn konstante pH in die liggaam. Die graad van suurheid van menslike bloed wissel tussen pH 7,35 en 7,45, wat die bloed effens alkalies maak. Dit is noodsaaklik dat die pH van bloed tussen die vlakke gehou word. 'n Effens suur bloedtoestand word asidose (lae pH) genoem, terwyl ʼn effens hoër pH alkalose genoem word. Albei toestande het siektesimptome tot gevolg en 'n pH-vlak van laer as 7,0 is dodelik. Die soutkonsentrasie in die liggaamsvloeistof is 'n belangrike faktor in die handhawing van die noodsaaklike fisiologiese ewewig, wat ook homeostase genoem word. Bufferstelsels kom in die selle en liggaamsvloeistof voor, wat veranderinge in die suurheidsgraad beperk en voorkom. Die bekendste stelsel kom in die bloed voor en het betrekking op die opname van CO₂ deur die bloedplasma en rooi bloedliggaampies. Die koolstofdioksiedopname verloop soos volg: H₂O + CO₂    -   H₂CO₃  -     H⁺ + HCO₃^- Die H⁺ (hidroniumkatioon) verlaag die pH van bloed (maak bloed suurder) en bufferstelsels bestaan om die katioon te bind en sy uitwerking te verminder. Daar bestaan twee sulke stelsels in die bloed. Die eerste stelsel berus daarop dat hemoglobien 'n kaliumsout is, en die bufferreaksie verloop soos volg (Hb is die afkorting vir [[hemoglobien]]): KHb + H₂CO₃ ~ KHCO₃ + HHb Hemoglobien ruil met ander woorde sy kaliumkatioon uit met die hidroniumkatioon van koolsuur. [[Koolstofdioksied|Kooistofdioksied]] word dus na die tonge terugvervoer as KHCO₃, terwyl die potensieel gevaarlike H⁺-ioon onskadelik deur hemoglobien vervoer word. Die tweede bufferstelsel bestaan in die bloedplasma self, waar natriumfosfaat as buffer optree. Die beginsel van die reaksie is net soos bogenoemde reaksie, en verloop soos volg: Na₂HOP₄ + H₂CO₃~NaH₂PO₄ + NaHCO₃ === Vervoer === Minerale soute in die dier en mens se voedsel word verkry deur die werking van die spysverteringskanaal en word uit die dunderm deur die bloed opgeneem. Daarvandaan word dit via die lewerpoortaar en die lewer na die hart, en van daar na die res van die liggaam geneem. Om die minerale in die selle te kry, word daar ook van die proses van aktiewe vervoer gebruik gemaak. Hierdeur kan ione van 'n gebied van lae konsentrasie na 'n gebied van hoe konsentrasie vervoer word, maar chemiese [[energie]], in die vorm van ATF, is hiervoor nodig. === Betekenis van minerale === Die mens se makrovoedingstowwe is natrium, kalium, chloor, kalsium, magnesium, fosfor en in baie gevalle yster. Natrium kom hoofsaaklik ekstrasellulêr in die weefselvloeistof voor en kalium [[intrasellulêr]]. Albei is positief gelaai as hulle ione is, maar omdat daar meer natrium as kalium voorkom, sal daar meer positiewe ladings buite die sel as daarbinne wees. Dit sal 'n relatiewe verskil in ladings oor selmembrane veroorsaak, wat belangrik is vir die werking van spier- en senuweeselle. [[Chloor]] (CI^-) is 'n belangrike aanvullende ioon van natrium en kalium, en dit help ook met die bepaling van potensiaalverskille. 'n Tekort aan natrium ([[hiponatremie]]) ontstaan wanneer ʼn mens te veel sout verloor deur oormatig te sweet. Dit veroorsaak vermoedelik ernstige spierkrampe. Te veel natrium het [[hipernatremie]] tot gevolg, wat vermoedelik nierprobleme en hoë [[bloeddruk]] veroorsaak. Die toestand ontstaan weens waterverlies. 'n Kaliumgebrek ([[hiperkalemie]]) ontstaan weens aanhoudende vomering of [[diarree]] (as gevolg van siektes soos [[cholera]]), of by nierafwykings of abnormaliteite betreffende bynierskorshormone. ʼn Oormaat van [[bynierskorshormone]] (die [[Steroïed|steroïede]] hormone) kan die gevolg wees van 'n oormatige bynierwerking ([[sindroom van Conn]]), ot van die terapeutiese toediening van die hormone. Veral een mineralekortikoïede hormoon, aldosteroon, reguleer die natriumkaliumvlakke in alle selle, deurdat dit 'n toename in die intrasellutêre konsentrasie van natrium en ʼn afname in die konsentrasie van kalium veroorsaak. Hipokalemie veroorsaak 'n verslapping van spiere asook afwykings in hartwerking. Kaliumtekorte kan aangevul word deur [[lemoensap]] of 'n KCI-drankie te drink. 'n Oormatige kaliumgehalte ([[hiperkalemie]]) is baie seldsaam, maar dit kan voorkom by ernstige nieraandoenings asook abnormaliteite in die konsentrasies van [[bynierskorshormone]]. 'n Tekort van bynierskorshormone veroorsaak Addison se siekte, wat uiteindelik hartversaking tot gevolg kan hê. By alle gewerweldes en ook by die mens maak kalsiumsoute saam met fosfor die belangrikste boumateriaal van been uit. Die uitwendige skelet van talle invertebrate bevat ook kalsiumsoute. Ongeveer 80 % van alle kalsium in die liggaam word in been aangetref. Die oorblywende 20 % sirkuleer saam met die bloed deur die liggaam en vervul belangrike funksies by spierwerking en [[bloedstolling]], terwyl dit ʼn kritieke rol by setmembraandeurlaatbaarheid en sinaptiese transmissie speel. Konsentrasies van kalsium in die liggaam word deur ʼn ingewikkelde hormoonwerking in ʼn delikate balans gehou. Indien daar 'n kalsiumtekort in die bloed is, sal die hormoon [[paratormoon]] afgeskei word, wat die afbreek van been bevorder om kalsium vir die bloed beskikbaar te stel. 'n Oorafskeiding van paratormoon veroorsaak die [[siekte van Von Recklinghausen]]. Die [[skildklierhormoon]] [[kalsitonien]] bevorder die instandhouding van die kalsiumbalans in die bloedplasma, omdat dit die resorpsie van kalsium uit been inhibeer wanneer die plasmakonsentrasie bo 'n sekere vlak styg. Hierdie hormoon keer dus dat daar nie te veel [[kalsium]] in die bloedplasma voorkom nie. [[Vitamien D]] speel ook 'n belangrike rol in die kalsiummetabolisme omdat dit ʼn belangrike faktor is in die opname van kalsium uit verteerde voedsel in die [[spysverteringskanaal]]. Verder blyk dit ook 'n invloed te hê op die werking van paratormoon. 'n Lae [[kalsiumvlak]] in die [[bloedplasma]] veroorsaak [[spierkrampe]] of tetanie en stuipe, terwyl 'n gebrek aan kalsium osteoporose of poreuse bene tot gevolg het. Wanneer kalsium afwesig is in die [[Dieetkunde|dieet]] van kinders, kan dit veroorsaak dat die kraakbeenmatriks van bene nie verbeen word nie. Die siekte word ragitis genoem. Die element fosfor is as sodanig baie giftig, maar in die vorm van [[fosfaat]] is dit noodsaaklik vir die liggaam. [[Fosfor]] is nodig vir beenvorming, dit is deel van fosfolipiede wat essensieel in [[selmembrane]] is, en dit is deel van die fosfaatbufferstelsel van bloedplasma. Struktureel speel dit 'n belangrike rol as deel van DNS- en RNS-molekules (die [[nukleïensure]]). Fosfaat se belangrikste rol is seker die van energiedraer, waar dit ʼn funksionele deel van die energiedraer ATF en sy familie is. Magnesium word soms so os yster as 'n mikrovoedingstof beskou, maar omdat dit meer algemeen as die meeste ander mikrovoedingstowwe voorkom, word hulle hier as makrovoedingstowwe behandel. Magnesium is 'n belangrike strukturele bestanddeel van ensieme. In eksperimente met proefdiere het tekorte aan magnesium gelei tot ʼn verskeidenheid van simptome, soos beperkte groet, die verlies van hare, edeem en uitputting asook stoornisse van die [[stikstofmetabolisme]]. Yster is 'n sentrale bestanddeel in hemoglobien, die proteïen waaruit [[Rooibloedsel|rooi bloedselle]] vervaardig word, asook die [[sitochrome]] en proteïene, wat aërobiese respirasie in die mitochondria moontlik maak. ʼn [[Ystertekort]] veroorsaak 'n soort [[bloedarmoede]], wat by vrouens ʼn gevolg kan wees van bloedverlies tydens [[menstruasie]]. Swael vorm 'n belangrike deel van twee [[Aminosuur|aminosure]], naamlik [[metionien]] en [[sisteïen]]. Sisteïen is belangrik tydens die vorming van proteïene omdat dit die spesifieke vorme van proteïene wat dit nodig het om hulle funksies te kan verrig, bepaal. === Mikrovoedingstowwe vir mens en dier  === Teenswoordig word die volgende elemente as mikrovoedingstowwe aanvaar: jodium, sink, [[fluoor]], koper, mangaan, molibdeen, kobalt, [[barium]], stronsium, [[broom]], [[sesium]] en [[seleen]]. Baie van die elemente se presiese funksie is nog nie bekend nie, maar hulle fungeer waarskynlik as deel van ensiemwerking, asook ʼn bestanddeel van hormone. 'n Tekort aan een van die minerale het gebreksiektes met kenmerkende simptome tot gevolg. [[Jodium]] is die sentrale bestanddeel van die hormoon [[tiroksien]], wat deur die skildklier afgeskei word. ʼn Tekort aan jodium kan kropgeswel of 'n goiter tot gevolg hê. Koper is 'n belangrike bestanddeel van sommige [[invertebrate]] se bloedpigment hemosianien, wat in die weekdiere, skaaldiere en spinnekopagtiges as suurstof en koolstofdioksieddraer dien. 'n Tekort aan koper by [[koeie]] en [[Skaap|skape]] lei tot ʼn toestand bekend as leksug, waartydens die diere aan ʼn verskeidenheid van ongewone voorwerpe lek. 'n Gebrek aan mangaan veroorsaak [[steriliteit]] by proefdiere. Die eiers van hoenderhenne wat aan ʼn [[mangaangebrek]] ly, broei moeilik uit. 'n Voedingsgebrek van sink veroorsaak 'n verandering in die huid van varke en skape, asook 'n verminderde eetlus en vertraagde groei. Ongewerwelde diere het 'n groot behoefte aan broom. Die [[purperslakke]] (familie ''Muricidae'') produseer met behulp van die element [[6,6'dibroomindigo]], ʼn persrooi kleurstof wat al van die [[Oudheid]] af bekend is. Herkouende diere en skape toon 'n behoefte aan kobalt. 'n Gebrek aan [[kobalt]] veroorsaak uitputting en [[lusteloosheid]] by die diere. Fluoor help met die bevegting van tandbederf. == Bronnelys == * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409605, volume 19, bl. 69 {{Normdata}} [[Kategorie:Ekologie]] [[Kategorie:Voeding]] 24l373i1nai6fbhfff4h9afeoumj5il 2516935 2516934 2022-08-02T12:15:29Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki 'n '''Voedingstof''' is 'n stof wat deur 'n organisme gebruik word om te oorleef, te groei en voort te plant. Plante en diere het nie alleen [[Koolhidraat|koolhidrate]], [[vette]], [[Proteïen|proteïene]] en [[Vitamien E|vitamiene]] vir normale groei en ontwikkeling nodig nie, maar, soos daar eksperimenteel bewys is, ook 'n aantal anorganiese stowwe. Hierdie minerale of minerale elemente speel 'n baie belangrike rol as onderdeel van organismes se ensieme, hormone en koënsieme, wat onontbeerlik is vir die metabolisme. Sommige van die elemente is in groot hoeveelhede nodig en word '''makroëlemente''' of '''makrovoedingstowwe''' genoem. Ander minerale is in klein hoeveelhede nodig en word gevolglik mikrovoedingstowwe, mikro- of "[[spoorelemente]]" genoem. Die minerale is baie belangrik vir individuele organismes, waar tekorte aan sulke elemente gebreksiekte tot gevolg kan hê. In [[Ekostelsel|ekostelsels]] is die elemente van die belangrikste faktore wat bevolkings beperk. == Plante == Wanneer die chemiese inhoud van plante ondersoek word, vind 'n mens dat dit vir tussen 70 en 90 % uit water bestaan. As die water verwyder en slegs die uitgedroogde oorblyfsels ondersoek word, blyk dit dat die plantmateriaal hoofsaaklik uit ses elemente bestaan, naamlik [[koolstof]] (C), [[waterstof]] (H), [[suurstof]] (O), [[stikstof]] (N), [[Swaelsuur|swael]] (S) en [[fosfor]] (P). Omtrent 50 % van die totale hoeveelheid droë materiaal is koolstof. Benewens die ses elemente kom daar ook gereeld ander stowwe in plante voer, wat die volgende insluit: [[Kalium]] (K), [[kalsium]] (Cal. [[natrium]] (Na), [[magnesium]] (Mg), [[yster]] (Fe), [[silikon]] (Si), [[chloor]] (CI), [[aluminium]] (AI), [[mangaan]] (Mn), [[Boor (element)|boor]] (B), [[koper]] (Cu), [[sink]] (Zn), [[molibdeen]] (Mo), [[vanadium]] (V) en [[kobalt]] (Co). Gedurende fotosintese verkry plante waterstof, suurstof en kool stof uit [[koolsuurgas]] en [[water]]. Die koolstof en suurstof wat nodig is, is afkomstig van koolsuurgas wat die plant uit die lug opneem deur middel van sy huidmondjies. Die waterstofbehoefte word bevredig deurdat die plant se wortels water absorbeer. AI die ander elemente moet in die grond voorkom en in so 'n vorm wees dat die plant se wortels dit kan opneem. Plantegroei is nie op kaal rotsoppervlakke moontlik nie omdat twee faktore dit verhinder. Die plant sal hom moeilik kan anker, hoewel die probleem deur verskeie plantspesies oorkom word. Die tweede faktor is dat die minerale wei in die onverweerde rots voorkom, maar nie in so 'n vorm dat die plante dit kan absorbeer nie. Dit lei daartoe dat plantegroei op kaal rotsoppervlakke onmoontlik is. Plante sal alleenlik groei as die minerale toeganklik gemaak word deur die verwering van die rots. Verwering word veroorsaak deur die aksie van water, wind en temperatuurwisseling (byvoorbeeld tussen dag en nag). Na 'n tydperk van verwering is korsmosse gewoonlik die eerste [[Organisme|organismes]] wat hulle op die rotse vestig. Sommige korsmosse kan sterk sure afskei, wat die minerale oplos. Enkele plante kan dan op die rots begin groei en die verweringsaksie vinniger laat verloop, omdat die wortels help om die rots nog verder te pulwer. Dit is belangrik om daarop te let dat minerale net in opgeloste vorm deur plante opgeneem kan word en opgeloste minerale kom gewoonlik in soutvorm voer. === Opname en transport === By hoër plante is die wortels die absorpsieorgaan vir minerale soute. Slegs opgeloste minerale soute kan deur die plant opgeneem word, aangesien soute in kristalvorm nie deur die plantselmembraan kan dring nie. Oor die algemeen word die soute in oplossing in ione opgedeel, wat makliker opgeneem kan word as nie-geïoniseerde stowwe, omdat die elektriese ladings van die voedingstowwe 'n belangrike faktor is. 'n Voorbeeld van so 'n reaksie is die verdeling van tafelsout ([[natriumchloried]]) in oplossing tot die positiewe ioon ([[katioon]]) van natrium en die negatiewe ioon ([[anioon]]) van chloried: NaCI- Na⁺+ CI- Daar is eksperimenteel bewys dat plante hoë konsentrasies van een soort ioon in 'n oplossing kan absorbeer, en lae konsentrasies van 'n ander ioon in dieselfde oplossing. Hieruit het geblyk dat die opname van soute selektief is en nie net berus op diffusie deur die selmembraan nie, maar dat die grootte van die omringende waterlaag en die redokspotensiaal ([[reduksie-oksidasiepotensiaal]]) van die molekule ook 'n invloed het. Plantselle kan baie hoër konsentrasies van 'n stof in die sel versamel as wat daarvan die stof in die sel se omgewing is. Die [[varswaterwier]] ''Nitella clavata'' kan byvoorbeeld 'n intrasellulêre (inwendige) konsentrasie van kalium opbou wat duisend keer hoër is as die van die omringende water. Die verskynsel kan nie verklaar word deur osmose of gewone diffusie nie. Wetenskaplikes het die proses toe probeer verduidelik deur bewyse te verkry vir die proses van aktiewe vervoer, wat nodig sal wees om sulke konsentrasies moontlik te maak. Navorsing het aanduiding gevind van die bestaan van 'n aantal meganismes wat stowwe teen ontsaglike konsentrasiegradiënte in die sel in kan vervoer. Klein gapings in die selmembraan kan vir die deurgang van die klein ione (soos Ca^2+, CI ^- , Na⁺, K⁺) verantwoordelik wees. Die grootte van die gaping kan so wees dat net ione van 'n bepaalde grootte-orde daardeur kan kom. Om die siftingsproses verder te bevorder, kan die  wande van die gaping 'n lading hê. As die gaping 'n positiewe lading het, sal dit alle positief gelaaide ione (soos Na⁺) afstoot, maar die negatiewe ione (soos CI^-) aantrek en laat deurgaan. Die resultate van ander eksperimente dui daarop dat daar in die selmembraan molekules, waarskynlik proteïene, bestaan wat help met die deurlating van ander stowwe deur die membraan. Hierdie proteïene is baie spesifiek in hulle werking; elke proteïen herken net een soort stof en help dit deur die selmembraan. Gewoonlik is hierdie stowwe molekules wat te groot is om deur die gapings in die selmembraan te kan kom en die proteïene moet hulle op die een of ander manier deur die membraan help. Voorbeelde van sulke molekules is glukose, aminosure en ander. Hoë konsentrasies van die stowwe kan binne die selle osmoties aktief word en veroorsaak dat die selle te veel water deur osmose opneem en gevolglik bars. Glukose word dus so gou moontlik in die plantselle omgesit in stysel, sodat dit nie meer osmoties aktief is nie. Die osmoties onaktiewe vorm het nog 'n belangrike voordeel in die sin dat dit die konsentrasie van glukose binne die sellaag hou omdat die glukose in die vorm van stysel is, wat die verdere opname van glukose nie beïnvloed nie. Hierdie prosesse het energie nodig, wat gewoonlik in die vorm van ATF (ook [[ATP]]; die belangrikste biologiese energiedraer) verkry word. Minerale deeltjies kom in 'n gebonde vorm in die grond voor. Omdat slegs 'n deer van 'n verbinding deur die plant opgeneem word, kan daar 'n ioniese wanbalans ontstaan. Gestel die plant absorbeer hoofsaaklik katione (positiewe ione), dan sal daar 'n oormaat anione (negatiewe ione) in die grond ontstaan om so 'n wanbalans te voorkom, moet die plant [[waterstofkatione]] (H⁺) aan die grond beskikbaar stel om enige oormaat anione te neutraliseer. In onversteurde omgewings word die wanbalans verder vermy deurdat verlore minerale voortdurend aangevul word deur minerale wat van verrotte organiese materiaal afkomstig is. Indien die ioonwisseling voortgaan sonder die byvoeging van ander ione, hetsy in die vorm van verrotte organiese materiaal of kunsmatige bemesting, sal die grond se [[pH]] verlaag (suurder word) weens 'n oormaat van H⁺-ione. Plante kan H⁺-ione in onbeperkte hoeveelhede aan die grond lewer, aangesien die plant se metaboliese reaksies waarskynlik die bron van die katione is. Die opname van die minerale soute kan beïnvloed word deur faktore soos temperatuur en die aanwesigheid van water. Omdat die aktiewe vervoer van materiaal deur selmembrane van energie afhanklik is, gaan die beskikbaarheid van glukose, wat die uiteindelike bron van chemiese energie is, ook 'n definitiewe rol speel by die opname. Dit gebeur dat te veel minerale soute deur die plant opgeneem kan word, of dat die behoeftes van die plant verander, sodat daar 'n oorskot van minerale soute kan ontstaan. Sulke oortollige soute word gedurende transpirasie saam met water deur die blaar se huidmondjies uitgeskei. Reënwater vervoer die minerale dan van die blaar tot op die grond. Andersins kan die minerale in kristalvorm in die vakuool se selsap geberg word. [[Kalsiumoksalaat]] word dikwels in kristalvorm in baie plante aangetref. === Betekenis van die minerale === 'n Eenvoudige eksperiment kan gedoen word om vas te stel watter minerale onontbeerlik is vir plante, watter deur ander vervang kan word en wat die uitwerking van 'n gebrek aan 'n spesifieke mineraal is. Kwartsgrond word vir die eksperiment voorberei deur dit te verhit en te kook, en so van alle moontlike voedingstowwe te suiwer. 'n Plant kan dan in die grond geplant word en deur die toevoegings van suiwer konsentrasies chemikalieë kan die uitwerking daarvan op die plant se groei bepaal word. [[Justus Liebig]] het op grond van soortgelyke eksperimente sy bekende "wet van die minimum" geformuleer. Volgens die wet word die groei van 'n plant beïnvloed deur die voedingsbehoefte wat in die laagste konsentrasie aanwesig is. Met ander woorde, die minerale sout waarvan daar baie min in die grond is, sal bepaal hoe groot en gesond 'n plant gaan wees. Verdere navorsing het daartoe gelei dat V.E. Shellford sy wet van toleransie geformuleer het, waarvolgens nie net die laagste konsentrasie van 'n voedingstof 'n plant se groei beïnvloed nie, maar ook die voedingstof wat in die hoogste konsentrasie aanwesig is. Gevolglik kan organismes net lewe tussen perke van toleransie, waarvan die een perk die minimumkonsentrasie van 'n behoefte is, en die ander perk die maksimumkonsentrasie. 'n Aantal anorganiese elemente kan in lewende plantselle gevind word. Hulle word in twee groepe ingedeel, afhangende van hoeveel daar van 'n element aanwesig is. Elemente wat in groot hoeveelhede aanwesig moet wees, staan onder 'n aantal name bekend, byvoorbeeld makroëlemente of makrovoedingstowwe. In plante is koolstof, suurstof en waterstof van groot belang, omdat alle koolhidrate uit hierdie elemente opgebou word. Koolhidrate is die vernaamste chemiese energiebron vir lewende organismes. Stikstof is saam met koolstof, suurstof en waterstof nodig om aminosure te vervaardig, wat op hulle beurt weer saamgevoeg word vir die produksie van proteïene. Stikstof is ook belangrik vir die vorming van die nukleïensure ([[DNS]] en [[RNS]]; ook [[DNA]], [[RNA-virus|RNA]]), asook vir die energiedraers ATF ([[adenosientrifosfaat]]) en NAD. [[Fosfor]] is nodig vir die vervaardiging van die nukleïensure, ATF en die fosfolipiede, wat 'n integrerende deel van selmembrane is. Swael is belangrik vir die vorming van proteïene, terwyl kalium en kalsium in ioonvorm aanwesig is om die selmembraanpotensiaal te bewerkstellig, terwyl dit ook die viskositeit van die sitoplasma beïnvloed. Yster en magnesium kan ook soms as makroëlemente beskou word, omdat yster 'n belangrike bestanddeel van chlorofil en ander respiratoriese ensieme is. Magnesium vervul soortgelyke funksies in belangrike ensieme. Opsommend is die makrovoedingstowwe van plante dus die volgende: C, H, O, K, N, S, Ca, Fe en Mg. Gekombineer vorm die [[Mineraal|minerale]] al die strukturele eenhede van plante en baie van die kombinasies is die belangrike voedselsoorte. Ander elemente word in baie klein hoeveelhede in plante aangetref en sommige van die elemente kan in party plantsoorte afwesig wees. Hierdie elemente word die mikrovoedingstowwe of mikroëlemente genoem. Die woord "spoorelement" is voorheen gebruik, maar raak nou in onbruik. [[Molibdeen]] is noodsaaklik vir die stikstofmetabolisme van plante soos [[Tamatie|tamaties]], blomkool en die [[Peulplantagtiges]] (familie ''Fabaceae''; ou naam ''Leguminosae''). Natrium kan 'n rol speel in die bepaling van selmembrane se potensiale. Na bewering kan silikon 'n rol speel as bestanddeel van selwande. Ander mikrovoedingstowwe, soos mangaan, boor (borium), koper, sink en vanadium, vervul 'n belangrike funksie as strukturele eenheid in molekules soos hormone, [[Ensiem|ensieme]] en vitamiene. Baie van hierdie mikrovoedingstowwe help met die werking van ensieme; mangaan is byvoorbeeld nodig vir respirasie, in die sitroensuursiklus (Krebssiklus) en waarskynlik ook by fotosintese. Plante se reaksie op uiterste konsentrasies van sommige van hierdie elemente kan interessant wees. Sommige plante verdra sekere elemente beter of slegter as ander. Party plante aard baie goed in grond met 'n hoe konsentrasie kalk en word dus kalsiofiele genoem. Ander plante kan nie hoë konsentrasies kalk verduur nie en word kalsiofobe genoem. Plante wat weer in grond met hoë soutkonsentrasies aangetref word, word halofiete genoem. Ekologies speel hierdie elemente 'n groot rol. Fosfor word as die belangrikste ekologiese mineraal beskou, omdat die verhouding van fosfor tot ander elemente in lewende organismes hoër is as die verhouding van fosfor tot ander elemente in die grond. Organismes versamel dus groot konsentrasies van die element, wat dit in die natuur net so 'n beperkende faktor soos water maak. 'n Tekort aan 'n sekere mineraal kan gewoonlik uitgeken word aan sekere simptome wat 'n plant toon. Vertraagde groei is 'n algemene kenmerk van die een of ander tekort. As blare byvoorbeeld vergeel, dui dit gewoonlik op 'n kaliumgebrek, terwyl die verrotting van blaarpunte op 'n kalsiumtekort dui. == Diere en die mens == Plante word outotrofe genoem omdat hulle deur [[fotosintese]] hul eie organiese voedsel uit anorganiese bronne vervaardig. Diere, swamme, sommige bakterieë en die mens kan dit nie doen nie en hulle moet in hul voedselbehoeftes voorsien deur organiese voedsel in te neem. Daarom word hulle heterotrofe genoem. Hierdie organismes neem op verskillende maniere koolhidrate, vette en proteïene op, verteer die stowwe tot hulle onderskeie bestanddele, en gebruik dan weer die bestanddele om organiese molekules volgens hul le eie behoeftes op te bou. Mense en diere kan nie self minerale soute verander nie en moet dus hierdie belangrike stowwe saam met hulle voedsel opneem. Aangesien mense en diere verbindings van koolstof, waterstof, suurstof, ensovoorts, as organiese voedsel bekom, lyk die lys van hulle makrovoedingstowwe anders as die van plante. Die makrovoedingstowwe vir die mens en die dier is natrium, chloor, kalium, magnesium, kalsium, fosfor, swael en, in sommige gevalle, yster. Minerale soos natrium, kalium en chloor word albei intrasellulêr en ekstrasellulêr in oplossing gehou, waar hulle die vloei van stowwe in die selle en uit die selle uit beïnvloed, asook die deurlaat van sekere afskeiding, die werking van senuwee- en spierselle en ander metaboliese reaksies. Hierdie minerale funksioneer as elektroliete in oplossing omdat hul lê dan as positief of negatief gelaaide ione bestaan, wat hulle in staat stel om elektrisiteit te kan gelei en so behulpsaam te wees met die werking van spier- en senuweeselle. Ander minerale is uiters noodsaaklike bestanddele van proteïene, ensieme en hormone. Sonder yster sal hemoglobien, 'n bloedkleurstof, nie kan funksioneer nie. Jodium is 'n belangrike bestanddeel van tiroksien, 'n hormoon afkomstig van die skildklier, wat die metabolisme van organismes reguleer. Been word gevorm deur die neerlegging van kalsiumsoute in 'n organiese kraakbeenraamwerk, wat hierdeur die kraakbeen hard maak en been daarvan maak. Wanneer die ander funksies van kalsium in gedagte gehou word, onder meer selmotiliteit, bloedstolling en endokriene regulasie, is paleontoloë se teorie dat been evolusionêr ontwikkel het uit kalsiumbergplekke nie vergesog nie. Die osmotiese druk van die liggaam word beheer deur die nier, wat die konsentrasie van minerale soute in die bloed reguleer. Hierdie soute het verder 'n baie belangrike rol in die handhawing van 'n konstante pH in die liggaam. Die graad van suurheid van menslike bloed wissel tussen pH 7,35 en 7,45, wat die bloed effens alkalies maak. Dit is noodsaaklik dat die pH van bloed tussen die vlakke gehou word. 'n Effens suur bloedtoestand word asidose (lae pH) genoem, terwyl 'n effens hoër pH alkalose genoem word. Albei toestande het siektesimptome tot gevolg en 'n pH-vlak van laer as 7,0 is dodelik. Die soutkonsentrasie in die liggaamsvloeistof is 'n belangrike faktor in die handhawing van die noodsaaklike fisiologiese ewewig, wat ook homeostase genoem word. Bufferstelsels kom in die selle en liggaamsvloeistof voor, wat veranderinge in die suurheidsgraad beperk en voorkom. Die bekendste stelsel kom in die bloed voor en het betrekking op die opname van CO₂ deur die bloedplasma en rooi bloedliggaampies. Die koolstofdioksiedopname verloop soos volg: H₂O + CO₂    -   H₂CO₃  -     H⁺ + HCO₃^- Die H⁺ (hidroniumkatioon) verlaag die pH van bloed (maak bloed suurder) en bufferstelsels bestaan om die katioon te bind en sy uitwerking te verminder. Daar bestaan twee sulke stelsels in die bloed. Die eerste stelsel berus daarop dat hemoglobien 'n kaliumsout is, en die bufferreaksie verloop soos volg (Hb is die afkorting vir [[hemoglobien]]): KHb + H₂CO₃ ~ KHCO₃ + HHb Hemoglobien ruil met ander woorde sy kaliumkatioon uit met die hidroniumkatioon van koolsuur. [[Koolstofdioksied|Kooistofdioksied]] word dus na die tonge terugvervoer as KHCO₃, terwyl die potensieel gevaarlike H⁺-ioon onskadelik deur hemoglobien vervoer word. Die tweede bufferstelsel bestaan in die bloedplasma self, waar natriumfosfaat as buffer optree. Die beginsel van die reaksie is net soos bogenoemde reaksie, en verloop soos volg: Na₂HOP₄ + H₂CO₃~NaH₂PO₄ + NaHCO₃ === Vervoer === Minerale soute in die dier en mens se voedsel word verkry deur die werking van die spysverteringskanaal en word uit die dunderm deur die bloed opgeneem. Daarvandaan word dit via die lewerpoortaar en die lewer na die hart, en van daar na die res van die liggaam geneem. Om die minerale in die selle te kry, word daar ook van die proses van aktiewe vervoer gebruik gemaak. Hierdeur kan ione van 'n gebied van lae konsentrasie na 'n gebied van hoe konsentrasie vervoer word, maar chemiese [[energie]], in die vorm van ATF, is hiervoor nodig. === Betekenis van minerale === Die mens se makrovoedingstowwe is natrium, kalium, chloor, kalsium, magnesium, fosfor en in baie gevalle yster. Natrium kom hoofsaaklik ekstrasellulêr in die weefselvloeistof voor en kalium [[intrasellulêr]]. Albei is positief gelaai as hulle ione is, maar omdat daar meer natrium as kalium voorkom, sal daar meer positiewe ladings buite die sel as daarbinne wees. Dit sal 'n relatiewe verskil in ladings oor selmembrane veroorsaak, wat belangrik is vir die werking van spier- en senuweeselle. [[Chloor]] (CI^-) is 'n belangrike aanvullende ioon van natrium en kalium, en dit help ook met die bepaling van potensiaalverskille. 'n Tekort aan natrium ([[hiponatremie]]) ontstaan wanneer 'n mens te veel sout verloor deur oormatig te sweet. Dit veroorsaak vermoedelik ernstige spierkrampe. Te veel natrium het [[hipernatremie]] tot gevolg, wat vermoedelik nierprobleme en hoë [[bloeddruk]] veroorsaak. Die toestand ontstaan weens waterverlies. 'n Kaliumgebrek ([[hiperkalemie]]) ontstaan weens aanhoudende vomering of [[diarree]] (as gevolg van siektes soos [[cholera]]), of by nierafwykings of abnormaliteite betreffende bynierskorshormone. 'n Oormaat van [[bynierskorshormone]] (die [[Steroïed|steroïede]] hormone) kan die gevolg wees van 'n oormatige bynierwerking ([[sindroom van Conn]]), ot van die terapeutiese toediening van die hormone. Veral een mineralekortikoïede hormoon, aldosteroon, reguleer die natriumkaliumvlakke in alle selle, deurdat dit 'n toename in die intrasellutêre konsentrasie van natrium en 'n afname in die konsentrasie van kalium veroorsaak. Hipokalemie veroorsaak 'n verslapping van spiere asook afwykings in hartwerking. Kaliumtekorte kan aangevul word deur [[lemoensap]] of 'n KCI-drankie te drink. 'n Oormatige kaliumgehalte ([[hiperkalemie]]) is baie seldsaam, maar dit kan voorkom by ernstige nieraandoenings asook abnormaliteite in die konsentrasies van [[bynierskorshormone]]. 'n Tekort van bynierskorshormone veroorsaak Addison se siekte, wat uiteindelik hartversaking tot gevolg kan hê. By alle gewerweldes en ook by die mens maak kalsiumsoute saam met fosfor die belangrikste boumateriaal van been uit. Die uitwendige skelet van talle invertebrate bevat ook kalsiumsoute. Ongeveer 80 % van alle kalsium in die liggaam word in been aangetref. Die oorblywende 20 % sirkuleer saam met die bloed deur die liggaam en vervul belangrike funksies by spierwerking en [[bloedstolling]], terwyl dit 'n kritieke rol by setmembraandeurlaatbaarheid en sinaptiese transmissie speel. Konsentrasies van kalsium in die liggaam word deur 'n ingewikkelde hormoonwerking in 'n delikate balans gehou. Indien daar 'n kalsiumtekort in die bloed is, sal die hormoon [[paratormoon]] afgeskei word, wat die afbreek van been bevorder om kalsium vir die bloed beskikbaar te stel. 'n Oorafskeiding van paratormoon veroorsaak die [[siekte van Von Recklinghausen]]. Die [[skildklierhormoon]] [[kalsitonien]] bevorder die instandhouding van die kalsiumbalans in die bloedplasma, omdat dit die resorpsie van kalsium uit been inhibeer wanneer die plasmakonsentrasie bo 'n sekere vlak styg. Hierdie hormoon keer dus dat daar nie te veel [[kalsium]] in die bloedplasma voorkom nie. [[Vitamien D]] speel ook 'n belangrike rol in die kalsiummetabolisme omdat dit 'n belangrike faktor is in die opname van kalsium uit verteerde voedsel in die [[spysverteringskanaal]]. Verder blyk dit ook 'n invloed te hê op die werking van paratormoon. 'n Lae [[kalsiumvlak]] in die [[bloedplasma]] veroorsaak [[spierkrampe]] of tetanie en stuipe, terwyl 'n gebrek aan kalsium osteoporose of poreuse bene tot gevolg het. Wanneer kalsium afwesig is in die [[Dieetkunde|dieet]] van kinders, kan dit veroorsaak dat die kraakbeenmatriks van bene nie verbeen word nie. Die siekte word ragitis genoem. Die element fosfor is as sodanig baie giftig, maar in die vorm van [[fosfaat]] is dit noodsaaklik vir die liggaam. [[Fosfor]] is nodig vir beenvorming, dit is deel van fosfolipiede wat essensieel in [[selmembrane]] is, en dit is deel van die fosfaatbufferstelsel van bloedplasma. Struktureel speel dit 'n belangrike rol as deel van DNS- en RNS-molekules (die [[nukleïensure]]). Fosfaat se belangrikste rol is seker die van energiedraer, waar dit 'n funksionele deel van die energiedraer ATF en sy familie is. Magnesium word soms so os yster as 'n mikrovoedingstof beskou, maar omdat dit meer algemeen as die meeste ander mikrovoedingstowwe voorkom, word hulle hier as makrovoedingstowwe behandel. Magnesium is 'n belangrike strukturele bestanddeel van ensieme. In eksperimente met proefdiere het tekorte aan magnesium gelei tot 'n verskeidenheid van simptome, soos beperkte groet, die verlies van hare, edeem en uitputting asook stoornisse van die [[stikstofmetabolisme]]. Yster is 'n sentrale bestanddeel in hemoglobien, die proteïen waaruit [[Rooibloedsel|rooi bloedselle]] vervaardig word, asook die [[sitochrome]] en proteïene, wat aërobiese respirasie in die mitochondria moontlik maak. 'n [[Ystertekort]] veroorsaak 'n soort [[bloedarmoede]], wat by vrouens 'n gevolg kan wees van bloedverlies tydens [[menstruasie]]. Swael vorm 'n belangrike deel van twee [[Aminosuur|aminosure]], naamlik [[metionien]] en [[sisteïen]]. Sisteïen is belangrik tydens die vorming van proteïene omdat dit die spesifieke vorme van proteïene wat dit nodig het om hulle funksies te kan verrig, bepaal. === Mikrovoedingstowwe vir mens en dier  === Teenswoordig word die volgende elemente as mikrovoedingstowwe aanvaar: jodium, sink, [[fluoor]], koper, mangaan, molibdeen, kobalt, [[barium]], stronsium, [[broom]], [[sesium]] en [[seleen]]. Baie van die elemente se presiese funksie is nog nie bekend nie, maar hulle fungeer waarskynlik as deel van ensiemwerking, asook 'n bestanddeel van hormone. 'n Tekort aan een van die minerale het gebreksiektes met kenmerkende simptome tot gevolg. [[Jodium]] is die sentrale bestanddeel van die hormoon [[tiroksien]], wat deur die skildklier afgeskei word. 'n Tekort aan jodium kan kropgeswel of 'n goiter tot gevolg hê. Koper is 'n belangrike bestanddeel van sommige [[invertebrate]] se bloedpigment hemosianien, wat in die weekdiere, skaaldiere en spinnekopagtiges as suurstof en koolstofdioksieddraer dien. 'n Tekort aan koper by [[koeie]] en [[Skaap|skape]] lei tot 'n toestand bekend as leksug, waartydens die diere aan 'n verskeidenheid van ongewone voorwerpe lek. 'n Gebrek aan mangaan veroorsaak [[steriliteit]] by proefdiere. Die eiers van hoenderhenne wat aan 'n [[mangaangebrek]] ly, broei moeilik uit. 'n Voedingsgebrek van sink veroorsaak 'n verandering in die huid van varke en skape, asook 'n verminderde eetlus en vertraagde groei. Ongewerwelde diere het 'n groot behoefte aan broom. Die [[purperslakke]] (familie ''Muricidae'') produseer met behulp van die element [[6,6'dibroomindigo]], 'n persrooi kleurstof wat al van die [[Oudheid]] af bekend is. Herkouende diere en skape toon 'n behoefte aan kobalt. 'n Gebrek aan [[kobalt]] veroorsaak uitputting en [[lusteloosheid]] by die diere. Fluoor help met die bevegting van tandbederf. == Bronnelys == * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409605, volume 19, bl. 69 {{Normdata}} [[Kategorie:Ekologie]] [[Kategorie:Voeding]] 6gbcws2ikbrlcfgcmb920dik6r8ravq 1 253438 2516932 1977656 2022-08-02T12:13:25Z Rooiratel 90342 Rooiratel het bladsy [[Bespreking:Mikro- en makrovoedingstowwe]] na [[Bespreking:Voedingstof]] geskuif: Beter titel wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 270191 2517065 2504189 2022-08-02T19:43:25Z 102.39.162.218 /* Geskiedenis */ wikitext text/x-wiki '''Hoërskool Rustenburg''' se deure het op 31 Januarie 1922 in [[Rustenburg]], [[Suid-Afrika]] geopen. ==Geskiedenis== Rustenburg Hoërskool het sy deure op 31 Januarie 1922 geopen met mnr. J. J. Nel as skoolhoof. Aanvanklik was daar 5 onderwysers, maar teen die einde van die jaar het dit gegroei tot 10. Vanaf sy ontstaan was dit ‘n dubbelmedium skool wat ‘n groot plattelandse gemeenskap bedien het. In 1922 word ‘n ou pastorie in Pleinstraat ingerig as die koshuis en staan bekend as “Jongenskoshuis”. In 1923 is Joubert-tehuis vir dogters geopen op die hoek van Plein- en Kerkstraat en het as koshuis gedien tot 1952, toe Huis Meisies opgerig is. ‘n Seunskoshuis word in 1927 opgerig waar Oom Paulskool vandag is en het as Residensiekoshuis bekend gestaan. Mnr. Nel het egter ‘n visie vir groter en beter skoolgeboue gehad en op 11 Augustus 1939 word die hoeksteen van die huidige gebou gelê. Met die begin van die 1940-skooljaar kon 424 leerlinge en 18 onderwysers hul nuwe skool betrek. Met mnr. Nel se aftrede op 14 Desember 1948 (na 26 jaar diens) het die skool reeds 521 leerlinge en 26 onderwysers gehad. Op 18 Januarie 1948 het mnr. H. C. Bredell se ampstermyn as hoof begin, wat 6 jaar sou duur. Gedurende dié tydperk groei die skool sterk en ‘n nuwe meisieskoshuis wat op 24 Maart 1954 ingewy is, word opgerig. Toe dr. M. Heyns in 1955 as hoof aangestel is, was die leerlingtal alreeds 919 met 38 onderwysers. In hierdie tydperk het daar grootskaalse mynontwikkelings plaasgevind met die gevolg dat die skool se getalle opgeskiet het en in 1959 was die Rustenburg Hoërskool die grootste hoërskool in Suidelik Afrika, met 1453 leerlinge. In 1960 het die Hoërskool Bergsig afgestig met 447 leerlinge. In 1961 word dr. Heyns bevorder en neem mnr. C. Fourie oor as hoof tot 1070, mnr. J. Storm neem waar in 1971 en in 1972 neem mnr. J. W. Swanepoel oor as hoof, tot 1974. Gedurende hierdie tyd word baie veranderinge by die skool aangebring. Vanaf 1973 het die Onderwysdepartement ‘n kennisgewing uitgereik dat die skool voortaan net Afrikaans as voertaal mag gebruik en Engelssprekende leerlinge is na die Handelskool wat vandag as Grenville High School bekend staan, oorgeplaas. Vanaf Mei 1975 was mnr. J. D. Storm die hoof tot 1984 waarna mnr. C.D. Peyper as sewende hoof van Hoërskool Rustenburg die mantel oorgeneem het. Hy was aan die stuur van sake tot Augustus 1988, toe mnr. H. H. Venter oorgeneem het. Toe was daar 1145 leerlinge en 40 personeellede. ==Skoolhoofde== Die hoofde van die skool deur die jare was: * Mnr. J.J. Nel: 1922-1948 * Mnr. H.C. Bredell: 1948-1955 * Dr. M. Heyns: 1955-1961 * Mnr. C. Fourie: 1961-1970 * Mnr. J. Storm: 1970-1971 * Mnr. J.W. Swanepoel: 1972-1974 * Mnr. J.D. Storm: 1974-1984 * Mnr. C.D. Peyper: 1984-1988 * Mnr. H.H. Venter: 1988-2004 * Mnr. J. Smit: 2004-2016 * Mnr. D. Greyling: 2016-2019 * Mnr. H. Pieterse: 2019- ==Skoollied== 1. Teen die hange van Magalies met sy fiere Eeufeestop deftig rys die Rustenburgse Hoërskool teen die bloue hemel op; wie se leuse, hoog en edel, elke leerling moet bewaar: Ken jouself in woord en wandel, wees getrou waar jy ook vaar. (2x) 2. Ken jouself by les en studie, op kultuur en sportgebied Ken jouself in die vervulling van jou naasteliefd’ en plig Eer en roem moet jy versamel vir jou skool en dorp alom; nie alleen in jongelingsjare maar tot gryse ouderdom. (2x) 3. Deur jou skool is jy ontwikkel Ja, gestaal ook vir die taak wat jy eendag so sorgvuldig sal moet uitvoer hier op aard. Dink terug aan lang vervloë blye jeugherinnerings, neem die grootste plek nog altyd, jy ons Skool, in harte in. (2x) 4. Teen die hange van Magalies met sy fiere Eeufeestop deftig rys teen bloue hemel, jy, my Hoërskool, altyd op. Ken jouself en bloei bestendig- ook die nakroos sal jou eer vir die volk deur jou gevorm- Vaderland en God tot eer! (2x) ==Sportkodes== Leerlinge by die skool kan aan verskillende sportkodes deelneem, soos: * [[Atletiek]] * [[Rugby]] * [[Netbal]] * [[Hokkie]] * [[Krieket]] * [[Tennis]] * [[Boogskiet]] * Onderwater hokkie * [[Swem]] * [[Gholf]] * [[Skaak]] * [[Driekamp]] ==Kulturele aktiwiteite== Leerlinge in die skool kan ook deelneem aan die volgende kulturele aktiwiteite: * [[Debat]] * Openbare redevoering ([[Afrikaans]] & Engels) * [[Koor]]<ref>https://maroelamedia.co.za/goeiegoed/goeie-nuus/skoolkoor-uit-die-veld-geslaan-oor-reaksie-op-queen-video/ . Opgespoor en besoek op 07 Augustus 2019 </ref> * [[Drama]] * Skool skynhof * Koerant (joernalistieke) aktiwiteite * Landsdiens ==Bekende alumni== * [[Sunette Viljoen]] - Olimpiese spiesgooier * [[Bettie Cilliers-Barnard]] - Skilder en grafiese kunstenaar * [[Renske Stoltz]] - Netbalspeelster * [[Dwaine Pretorius]] - Krieketspeler * [[Bernice West|Bernice van der Westhuizen]] - Sangeres == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://web.archive.org/web/20121128061524/http://www.hsrtb.co.za/drupal/ Rustenburg Hoërskool] * [https://www.hsrtb.co.za Rustenburg Hoërskool tuisblad] {{DEFAULTSORT:Hoërskool Rustenburg}} [[Kategorie:Skole in Noordwes]] 2o5k53eb9hzmll6qlh8l1fjiaqga95h 0 283866 2517135 2130130 2022-08-03T09:14:18Z Aliwal2012 39067 Nie meer wees nie wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Don McKay | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1925|1|28}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1925|1|28|2018|12|26}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 2204871 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Don McKay''' (28 Januarie 1925 – 26 Desember 2018) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur. Hy was bekend vir sy rolle in die televisiereekse ''Producers' Showcase'' (1954), ''The Bell Telephone Hour'' (1959), ''Showtime'' (1959), en ''Jackanory'' (1965). == Filmografie == === Televisiereekse === * 1954: ''Producers' Showcase'' * 1959: ''The Bell Telephone Hour'' * 1959: ''Showtime'' * 1965: ''Jackanory'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|2204871|Don McKay}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:McKay, Don}} [[Kategorie:Geboortes in 1925]] [[Kategorie:Sterftes in 2018]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 20ste eeu]] 9hcagqc5ahslqkuixob6srxuubsdt40 0 284328 2517131 2129457 2022-08-03T09:11:58Z 194.98.67.18 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Cont Mhlanga | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Zimbabwe|Zimbabwies]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur, skrywer, en vervaardiger | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0583898 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Cont Mhlanga''' is 'n [[Zimbabwe|Zimbabwiese]] akteur (1957/1958 - 2022), skrywer, en vervaardiger. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprent ''A World Apart'' (1988) en in die televisiereeks ''Amakorokoza''. == Filmografie == === Rolprente === * 1988: ''A World Apart'' === Televisiereekse === * ''Amakorokoza'' === Televisierolprente === * 2007: ''The Members'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0583898|Cont Mhlanga}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Mhlanga, Cont}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Zimbabwiese manlike akteurs van die 20ste eeu]] l6oixu6h5nuj04y9fl6lm57shuak2xm 2517132 2517131 2022-08-03T09:12:54Z 194.98.67.18 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Cont Mhlanga | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Zimbabwe|Zimbabwies]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur, skrywer, en vervaardiger | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0583898 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Cont Mhlanga''' is 'n [[Zimbabwe|Zimbabwiese]] akteur (1957/1958 - 1 Augustus 2022), [https://www.zimlive.com/2022/08/renowned-culture-activist-and-playwright-cont-mhlanga-dies/] skrywer, en vervaardiger. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprent ''A World Apart'' (1988) en in die televisiereeks ''Amakorokoza''. == Filmografie == === Rolprente === * 1988: ''A World Apart'' === Televisiereekse === * ''Amakorokoza'' === Televisierolprente === * 2007: ''The Members'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0583898|Cont Mhlanga}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Mhlanga, Cont}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Zimbabwiese manlike akteurs van die 20ste eeu]] htscf5ttndzjpdc3fn4g61ziia0gavt 0 286548 2517016 2431750 2022-08-02T16:58:03Z Aliwal2012 39067 swak taalgebruik verbeter wikitext text/x-wiki [[Lêer:Abigail_Keats_photo.jpg|duimnael|Abigail Keats, op 19 Desember 2009, Johannesburg, Suid-Afrika]] '''Abigail Keats''' (gebore [[11 November]] [[1986]]) is 'n Suid-Afrikaanse modeontwerper. == Agtergrond == Abigail Keats het Dainfern College in haar tienerjare bygewoon.<ref>{{cite web |url=http://www.dainferncollege.co.za/alumni/557-abigail-keats-launches-fashion-line |title=Dainfern Alumnus launches her own Label |date=3 Junie 2013 |publisher=Dainferncollege.co.za |access-date=8 Junie 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131014155123/http://www.dainferncollege.co.za/alumni/557-abigail-keats-launches-fashion-line |archive-date=14 Oktober 2013 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Later het sy in 2007 die eerste keer aan die SA London International School of fashion voltooi en haar eerste versameling by die Audi [[Modeweek]] in 2008 bekendgestel as deel van die herfs / winter New Generation Designer-vertoning.<ref>{{cite web |url=http://wn.com/Abigail_Keats_Spring_Summer_2008_Fashion_collection |title=Abigail Keats Spring Summer 2008 Fashion Collection |date=2 Maart 2012 |publisher=Wn.com |access-date=8 Junie 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200112111206/https://wn.com/Abigail_Keats_Spring_Summer_2008_Fashion_collection |archive-date=12 Januarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hierna was haar versamelings te sien by die ''Joburg Modeweek'', [[Audi]] Fashion Week en Arise Africa Fashion Week - AFI<ref>[http://www.africanfashioninternational.com/index.php/designer-directory/abigail-keats/159] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100507004946/http://www.africanfashioninternational.com/index.php/designer-directory/abigail-keats/159|date=7 May 2010}}</ref> Keats is ook uitgenooi om ten toon te stel in [[New York]], [[London]] en [[Miami]], en is in Suid-Afrika gekies as die 'ontwerper van die maand' deur die Elle-tydskrif<ref>Elle Magazine, Junie 2008, Vol 13 No 3, Bladsy 38</ref> en die 'ontwerper om na te kyk' in Cosmopolitan-tydskrif<ref>Cosmopolitan Magazine, Julie 2008, Vol 25 No 5, Bladsy 45</ref> en 'featured ontwerper' in die lewensstyltydskrif ''Ray''.<ref>Ray Magazine, 2009, uitgawe 3, bladsy 120 - 123</ref> == Unieke styl == Keats se eie styl word die beste beskryf as 'n gesofistikeerde tydgenoot kunsvorm wat speel met die paradoks van manlik [[maat]], terwyl jy 'n vroulike figuur oordryf. Die fokus in al haar versamelings is ingebed in die uitoefening van 'n vrouekrag terwyl sy die skoonheid en grasie van haar wese en vorm vergroot. Haar liefde vir kuns, selfuitdrukking en skepping is die inspirasie waarop al haar werke gevorm is. == Brokkies == In 2009, Mej FTV Grand Finale, het finaliste die verhoog betower en gehore verras met elegante en modieuse ontwerpe deur bekende ontwerpers soos [[David Tlale]], Abigail Keats, Earth Child en Heni.<ref>{{cite web |url=http://www.bizcommunity.com/Gallery/196/427/735.html |title=Miss FTV Grand Finale |date=21 April 2009 |publisher=Bizcommunity.com |access-date=8 Junie 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200112111218/https://www.bizcommunity.com/Gallery/196/427/735.html |archive-date=12 Januarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Keats is in Junie 2010 deur die [[Mail & Guardian]] koerant as een van die top 200 invloedryke jong Suid-Afrikaners aangewys.<ref>{{cite web |url=http://www.mg.co.za/article/2010-06-14-200-young-south-africans-business-and-law |title=200 Young South Africans: Business and Law &#124; News &#124; Mail & Guardian |date=14 Junie 2010 |publisher=Mg.co.za |access-date=8 Junie 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20161209142010/http://mg.co.za/article/2010-06-14-200-young-south-africans-business-and-law |archive-date= 9 Desember 2016 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Junie 2010 word Keats deur die Suid-Afrikaanse regering gekies om Suid-Afrika te verteenwoordig [[World Expo 2010]] in [[Shanghai]], [[Volksrepubliek China|China]] - 'n Groot byeenkoms van die wêreldkulture.<ref>http://en.expo2010.cn/</ref> == Galery == {| |[[Lêer:Abigail_Keats_Autumn_winter_2010_1.JPG|alt=Abigail Keats Autumn/Winter 2010|duimnael]] |[[Lêer:Abigail_Keats_Autumn_winter_2010_2.JPG|alt=Abigail Keats Autumn/Winter 2010|duimnael]] |[[Lêer:Abigail_Keats_Autumn_winter_2010_3.JPG|alt=Abigail Keats Autumn/Winter 2010|duimnael]] |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} *{{official website|http://www.abigailkeats.com|AbigailKeats.com}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1986]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse modelle]] [[Kategorie:Modeontwerpers]] 4wuawaa222zinmp9m1f8s4y25tp69wh 0 298068 2517061 2169377 2022-08-02T19:30:42Z FMSky 134028 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Engelbert Humperdinck (cropped).jpg|duimnael|Engelbert Humperdinck tree op in [[Las Vegas]], 2009]] '''Engelbert Humperdinck''' (gebore Arnold George Dorsey, 2 Mei 1936 -) is 'n Amerikaanse popsanger. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Engelbert Humperdinck (singer)}} {{Saadjie}} {{Normdata}} pf0r9pryt4lc5fq7yo4ctxmhr5yk3d0 0 311079 2517102 2516351 2022-08-03T07:22:26Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas |naam = Middelmisbruik |kleur = |beeld = Rational scale to assess the harm of drugs (mean physical harm and mean dependence).svg |beeld_wydte = 240px |beeld_onderskrif = ’n Aanduiding uit 2007 van skade wat middelmisbruik <br>kan aanrig (gemiddelde fisieke skade en gemiddelde afhanklikheidsgevaar)<ref name="Nutt">{{Cite journal | journal = The Lancet | first4 = C. | last4 = Blakemore | volume = 369 | issue = 9566| pmid=17382831 | pages = 1047–1053 | first3 = W. | last3 = Saulsbury | year = 2007 | title = Development of a rational scale to assess the harm of drugs of potential misuse | last1 = Nutt | first1 = D. | first2 = L. A. | last2 = King | doi = 10.1016/S0140-6736(07)60464-4}}</ref> |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Sinonieme |1 = Dwelmmisbruik <br>Dwelmmisbruiksteuring |opskrif2 = Terrein |2 = [[Psigiatrie]] |opskrif3 = Frekwensie |3 = 27 miljoen<ref name=UN2012/><ref name=EMC2016/> |opskrif4 = Sterftes |4 = 307 400 (2015)<ref name=GBD2015/> |opskrif5 = |5 = |opskrif6 = |6 = |opskrif7 = |7 = }} '''Middelmisbruik''', ook bekend as '''dwelmmisbruik''', is die gebruik van ’n [[dwelmmiddel]] in hoeveelhede of deur metodes wat skadelik vir die individu of ander is. Dit is ’n vorm van dwelmverwante geestesteuring. Verskillende definisies van dwelmmisbruik word in openbare gesondheids-, mediese en regskringe gebruik. In sommige gevalle kom misdaad- of antisosiale gedrag voor wanneer ’n persoon onder die invloed van ’n dwelmmiddel is, en persoonlikheidsveranderings op lang termyn kan in individue voorkom.<ref name=Ksir>{{cite book|last=Ksir|first=Oakley Ray; Charles|title=Drugs, society, and human behavior|year=2002|publisher=McGraw-Hill|location=Boston [u.a.]|isbn=978-0072319637|edition=9th|url=https://books.google.com/books?id=CFBHAAAAMAAJ&dq=antisocial}}</ref> Benewens moontlike fisieke, sosiale en sielkundige skade, kan die misbruik van dwelms ook lei tot misdaadstrawwe, hoewel dit grootliks verskil na gelang van plaaslike jurisdiksies.<ref name="mosby">(2002). ''Mosby's Medical, Nursing & Allied Health Dictionary''. 6de uitg. Drug abuse definition, bl. 552. Nursing diagnoses, bl. 2109. {{ISBN|0-323-01430-5}}.</ref> Dwelmmiddels wat die meeste met misbruik verbind word, sluit in: [[alkohol]], [[Metamfetamien|amfetamienplaasvervangers]], [[Barbituraat|barbiturate]], [[bensodiasepien]]e, [[dagga]], [[kokaïen]], [[Hallusinogeen|hallusinogene]], [[metakaloon]] en [[opioïed]]e. Die presiese oorsaak van dwelmmisbruik is nie bekend nie; die twee algemeenste teorieë is: ’n genetiese neiging wat van ander aangeleer word of ’n gewoonte wat, as verslawing ontwikkel, tot uiting kom as ’n chronies uitmergelende [[siekte]].<ref>{{cite web|title=Addiction is a Chronic Disease|url=http://archives.drugabuse.gov/about/welcome/aboutdrugabuse/chronicdisease|access-date=2 Julie 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140624122314/http://archives.drugabuse.gov/about/welcome/aboutdrugabuse/chronicdisease/|archive-date=24 Junie 2014}}</ref> In 2010 het sowat 5% van mense wêreldwyd (230&nbsp;miljoen) ’n onwettige middel gebruik.<ref name=UN2012/> Van hulle het 27&nbsp;miljoen ’n hoërisikodwelmgebruik getoon wat gelei het tot gesondheidskade en sielkundige probleme, of sosiale probleme wat hulle aan dié gevare blootgestel het.<ref name=UN2012>{{Cite web|url=https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/WDR2012/WDR_2012_web_small.pdf|title=World Drug Report 2012|last=|first=|date=|website=|publisher=UN|access-date=27 September 2016}}</ref><ref name=EMC2016>{{Cite web|url=http://www.emcdda.europa.eu/activities/hrdu|title=EMCDDA {{!}} Information on the high-risk drug use (HRDU) (formerly 'problem drug use' (PDU)) key indicator|website=emcdda.europa.eu|access-date=2016-09-27}}</ref> In 2015 het dwelmmisbruiksteurings wêreldwyd gelei tot 307&nbsp;400 sterftes, teenoor 165&nbsp;000 in 1990.<ref name=GBD2015/><ref name=GDB2013>{{cite journal|last1=GBD 2013 Mortality and Causes of Death|first1=Collaborators|title=Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013.|journal=Lancet|date=17 Desember 2014|pmid=25530442|doi=10.1016/S0140-6736(14)61682-2|pmc=4340604|volume=385|issue=9963|pages=117–71}}</ref> Hiervan was die meeste weens alkohol (137&nbsp;500), opioïde (122&nbsp;100), amfetamien (12&nbsp;200) en kokaïen (11&nbsp;100).<ref name=GBD2015>{{cite journal|last1=GBD 2015 Mortality and Causes of Death|first1=Collaborators.|title=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.|journal=Lancet|date=8 Oktober 2016|volume=388|issue=10053|pages=1459–1544|pmid=27733281|doi=10.1016/S0140-6736(16)31012-1|pmc=5388903}}</ref> ==Klassifikasie== {{Inligtingskas siekte | DiseasesDB = 3961 | ICD10 = {{ICD10|F|10||f|10}}.1-{{ICD10|F|19||f|10}} | ICD9 = {{ICD9|305}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = 001945 | eMedicineSubj = | eMedicineTopic = | MeshID = D019966 }} ===Definisies en waardeoordeel=== In openbare gesondheid is pogings om na middelgebruik te kyk uit ’n breër oogpunt as die individu. Die klem word gelê op die rol van die gemeenskap, kultuur en beskikbaarheid. Sommige beroepslui vermy die gebruik van die term "alkoholmisbruik" en "dwelmmisbruik" ten gunste van terme wat hulle as objektiewer beskou, soos "middel- en alkoholverwante probleme" of "skadelike gebruik" van dwelmmiddels. [[Beeld:Injecting heroin.jpg|thumb|220px|links|’n Dwelmmisbruiker kry ’n inspuiting van heroïen.]] "Dwelmmisbruik" is nie meer ’n mediese diagnose is enige van die twee mees gebruikte diagnostiese handleidings in die wêreld nie: die Amerikaanse Psigiatriese Vereniging se ''[[Diagnostiese en Statistiese Handleiding van Geestesteurings]]'' (DSM) en die [[Wêreldgesondheidsorganisasie]] se ''[[Internasionale Statistiese Klassifikasie van Siektes en Verwante Gesondheidsprobleme|Internasionale Klassifikasie van Siektes]]'' (ICD). Volgens Philip Jenkins, ’n professor in geskiedenis en verbonde aan die Amerikaanse Instituut vir Studies oor Godsdiens, is daar twee probleme met die term "dwelmmisbruik". Eerstens is die betekenis van die woord "dwelm" debatteerbaar. So word [[Gamma-Hidroksibutiriese suur|GHB]], ’n middel wat natuurlik in die [[sentrale senuweestelsel]] voorkom, as ’n dwelm beskou en is dit in baie lande onwettig, terwyl [[nikotien]] in die meeste lande nie as ’n dwelm beskou word nie. Tweedens impliseer die woord "misbruik" ’n erkende gebruikstandaard vir enige middel. Om nou en dan ’n glas wyn saam met ete te drink is in die meeste Westerse lande aanvaarbaar, terwyl die drink van ’n paar bottels as misbruik beskou word. Sterk voorstanders van geheelonthouding kan die drink van selfs net een glas as misbruik beskou. Sommige groepe veroordeel die gebruik van [[kafeïen]] in enige hoeveelheid. Soortgelyk is die siening dat die gebruik van dagga of ’n amfetamienplaasvervanger in enige hoeveelheid skadelik is.<ref>Philip Jenkins, ''Synthetic panics: the symbolic politics of designer drugs'', NYU Press, 1999, {{ISBN|0-8147-4244-0}}, pp. ix–x</ref> ===Voorskrifmisbruik=== Die term middelmisbruik word algemeen gebruik vir die inneem van [[voorskrifmedisyne]] met ’n kalmerende, pynverdowende of stimulerende uitwerking bloot om ’n persoon te bedwelm of sy gemoedtoestand te verander, sonder om in ag te neem dat ’n oordosis van sulke medisyne ernstige newe-effekte kan hê. Dit word soms onwettig verkry van die persoon aan wie dit voorgeskryf is. "Voorskrifmisbruik" het verskillende en dikwels inkonsekwente definisies na gelang van die status van die voorskrif, die gebruik sonder ’n voorskrif, die opsetlike gebruik van die middel vir die bedwelmende uitwerking daarvan, die gebruik daarvan saam met alkohol en die teenwoordigheid of afwesigheid van afhanklikheidsimptome.<ref name=misuse>{{Cite journal |vauthors=Barrett SP, Meisner JR, Stewart SH |title=What constitutes prescription drug misuse? Problems and pitfalls of current conceptualizations |journal=Curr Drug Abuse Rev |volume=1 |issue=3 |pages=255–62 |date=November 2008 |pmid=19630724 |doi=10.2174/1874473710801030255 |url=http://www.bentham.org/cdar/openaccsesarticle/cdar%201-3/0002CDAR.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100615214225/http://bentham.org/cdar/openaccsesarticle/cdar%201-3/0002CDAR.pdf |archive-date=2010-06-15 }}</ref><ref>{{Cite journal|vauthors=McCabe SE, Boyd CJ, Teter CJ |title=Subtypes of nonmedical prescription drug misuse |journal=Drug Alcohol Depend |volume=102 |issue=1–3 |pages=63–70 |date=Junie 2009 |pmid=19278795|pmc=2975029 |doi=10.1016/j.drugalcdep.2009.01.007 |url=}}</ref> Die chroniese gebruik van sekere middels lei tot ’n verandering in die sentrale senuweestelsel bekend as toleransie, sodat al hoe meer van die middel nodig word om die gewenste uitwerking te kry. Die skielike afname of beëindiging van sekere middels kan weer tot kwaai [[onttrekkingsimptome]] lei,<ref>Antai-Otong, D. 2008. Psychiatric Nursing: Biological and Behavioral Concepts. 2de uitg., Kanada: Thompson Delmar Learning</ref> maar dit hang in ’n groot mate af van die middel wat gebruik word. Maniere om voorskrifmedisyne in die hande te kry om te misbruik, wissel: Dit kan onder vriende of familie gedeel of onwettig gekoop word, of verskeie dokters kan besoek word om meer as een voorskrif te kry sonder dat die dokters van mekaar weet. Soms word dokters gekritiseer omdat hulle medisyne voorskryf sonder dat hulle genoeg van die pasiënt weet. Baie dokters leer nou om die gedrag in pasiënte wat voorskrifte vra te identifiseer en raak meer bewus van "rooi ligte" wat hulle waarsku dat ’n persoon dalk ’n middel wil misbruik.<ref>[http://www.physicianspractice.com/difficult-patients/content/article/1462168/2074772 "Combating Prescription Drug Abuse in Your Practice"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120618014634/http://www.physicianspractice.com/difficult-patients/content/article/1462168/2074772 |date=2012-06-18 }} Aubrey Westgate, Physicians Practice, Junie 2012.</ref> ==Tekens en simptome== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center; float:right; margin-left:8px; width:610px;" |+ style="background:Khaki; border:1px solid black" | Skaal van die skade van dwelmgebruik<ref name="Nutt"/> ! scope="col" | Dwelm ! scope="col" | Klas ! scope="col" | Fisieke <br />skade ! scope="col" | Afhanklikheids-<br />gevaar ! scope="col" | Sosiale<br />skade ! scope="col" | Gem.<br />skade <!-- Background colors used for levels of harm: All colors are relatively pale to ensure high contrast with foreground black text, though are progressively slightly darker for each higher harm level as a possible aid to those with reduced color vision. 0.00-0.99: Yellow (#FFFFC0) 1.00-1.49: Orange (#FFE0C0) 1.50-1.99: Red (#FFC0C0) 2.00-3.00: Magenta (#FFA0FF) --> |- | style="text-align:left" | [[Metamfetamien]] || style="text-align:left" | [[Sentrale senuweestelsel|SSS]]-stimulant || style="background: #FFA0FF;" | 3,00 || style="background: #FFA0FF;" | 2,80 || style="background: #FFA0FF;" | 2,72 || style="background: #FFA0FF;" | '''2,92''' |- | style="text-align:left" | [[Heroïen]] || style="text-align:left" | Opioïed || style="background: #FFA0FF;" | 2,78 || style="background: #FFA0FF;" | 3,00 || style="background: #FFA0FF;" | 2,54 || style="background: #FFA0FF;" | '''2,77''' |- | style="text-align:left" | [[Kokaïen]] || style="text-align:left" | SSS-stimulant || style="background: #FFA0FF;" | 2,33 || style="background: #FFA0FF;" | 2,39 || style="background: #FFA0FF;" | 2,17 || style="background: #FFA0FF;" | '''2,30''' |- | style="text-align:left" | [[Barbiturate]] || style="text-align:left" | SSS-depressant || style="background: #FFA0FF;" | 2,23 || style="background: #FFA0FF;" | 2,01 || style="background: #FFA0FF;" | 2,00 || style="background: #FFA0FF;" | '''2,08''' |- | style="text-align:left" | Metadoon || style="text-align:left" | Opioïed || style="background: #FFC0C0;" | 1,86 || style="background: #FFA0FF;" | 2,08 || style="background: #FFC0C0;" | 1,87 || style="background: #FFC0C0;" | '''1,94''' |- | style="text-align:left" | [[Alkohol]] || style="text-align:left" | SSS-depressant || style="background: #FFE0C0;" | 1,40 || style="background: #FFC0C0;" | 1,93 || style="background: #FFA0FF;" | 2,21 || style="background: #FFC0C0;" | '''1,85''' |- | style="text-align:left" | Ketamien || style="text-align:left" | Dissosiatief || style="background: #FFA0FF;" | 2,00 || style="background: #FFC0C0;" | 1,54 || style="background: #FFC0C0;" | 1,69 || style="background: #FFC0C0;" | '''1,74''' |- | style="text-align:left" | [[Bensodiasepien]]e || style="text-align:left" | Bensodiasepien || style="background: #FFC0C0;" | 1,63 || style="background: #FFC0C0;" | 1,83 || style="background: #FFC0C0;" | 1,65 || style="background: #FFC0C0;" | '''1,70''' |- | style="text-align:left" | [[Metamfetamien|Amfetamien]] || style="text-align:left" | SSS-stimulant || style="background: #FFC0C0;" | 1,81 || style="background: #FFC0C0;" | 1,67 || style="background: #FFC0C0;" | 1,50 || style="background: #FFC0C0;" | '''1,66''' |- | style="text-align:left" | [[Tabak]] || style="text-align:left" | Tobak ||style="background: #FFE0C0;" | 1,24 || style="background: #FFA0FF;" | 2,21 || style="background: #FFE0C0;" | 1,42 || style="background: #FFC0C0;" | '''1,62''' |- | style="text-align:left" | Buprenorfien || style="text-align:left" | Opioïed || style="background: #FFC0C0;" | 1,60 || style="background: #FFC0C0;" | 1,64 || style="background: #FFE0C0;" | 1,49 || style="background: #FFC0C0;" | '''1,58''' |- | style="text-align:left" | [[Dagga]] || style="text-align:left" | Kannabinoïed || style="background: #FFFFC0;" | 0,99 || style="background: #FFC0C0;" | 1,51 || style="background: #FFC0C0;" | 1,50 || style="background: #FFE0C0;" | '''1,33''' |- | style="text-align:left" | [[Oplosmiddel]]s || style="text-align:left" | Inasemmiddel || style="background: #FFE0C0;" | 1,28 || style="background: #FFE0C0;" | 1,01 || style="background: #FFC0C0;" | 1,52 || style="background: #FFE0C0;" | '''1,27''' |- | style="text-align:left" | 4-MTA || style="text-align:left" | Ontwerpersdwelm || style="background: #FFE0C0;" | 1,44 || style="background: #FFE0C0;" | 1,30 || style="background: #FFE0C0;" | 1,06 || style="background: #FFE0C0;" | '''1,27''' |- | style="text-align:left" | [[LSD]] || style="text-align:left" | Psigedelies || style="background: #FFE0C0;" | 1,13 || style="background: #FFE0C0;" | 1,23 || style="background: #FFE0C0;" | 1,32 || style="background: #FFE0C0;" | '''1,23''' |- | style="text-align:left" | Metielfenidaat || style="text-align:left" | SSS-stimulant || style="background: #FFE0C0;" | 1,32 || style="background: #FFE0C0;" | 1,25 || style="background: #FFFFC0;" | 0,97 || style="background: #FFE0C0;" | '''1,18''' |- | style="text-align:left" | [[Steroïed|{{nowrap|Anab. steroïede}}]] || style="text-align:left" | Anab. steroïed || style="background: #FFE0C0;" | 1,45 || style="background: #FFFFC0;" | 0,88 || style="background: #FFE0C0;" | 1,13 || style="background: #FFE0C0;" | '''1,15''' |- | style="text-align:left" | GHB || style="text-align:left" | [[Senuoordraer]] || style="background: #FFFFC0;" | 0,86 || style="background: #FFE0C0;" | 1,19 || style="background: #FFE0C0;" | 1,30 || style="background: #FFE0C0;" | '''1,12''' |- | style="text-align:left" | Ecstasy || style="text-align:left" | Empatogene stimulant || style="background: #FFE0C0;" | 1,05 || style="background: #FFE0C0;" | 1,13 || style="background: #FFE0C0;" | 1,09 || style="background: #FFE0C0;" | '''1,09''' |- | style="text-align:left" | Alkielnitriete || style="text-align:left" | Inasemmiddel || style="background: #FFFFC0;" | 0,93 || style="background: #FFFFC0;" | 0,87 || style="background: #FFFFC0;" | 0,97 || style="background: #FFFFC0;" | '''0,92''' |- | style="text-align:left" | [[Khat]] || style="text-align:left" | SSS-stimulant || style="background: #FFFFC0;" | 0,50 || style="background: #FFE0C0;" | 1,04 || style="background: #FFFFC0;" | 0,85 || style="background: #FFFFC0;" | '''0,80''' |- ! scope="col" colspan="6" | {{Hidden | headerstyle = background:PapayaWhip; font-size: 110%; border:1px solid black | header = Opmerkings oor die waardes | contentstyle = text-align:left; | content = {{nobold|<small>Die waardes vir ''Fisieke skade'', ''Afhanklikheidsgevaar'' en ''Sosiale skade'' is elk die gemiddelde van drie aparte peilings.<ref name="Nutt" /> Die hoogste moontlike waarde vir elke skadeskaal is 3,0.<ref name="Nutt" /><br />''Fisieke skade'' is die gemiddelde van die waardes vir akute vergrypings, chroniese gebruik en binneaarse gebruik.<ref name="Nutt" /><br />''Afhanklikheidsgevaar'' is die gemidddelde van die waardes vir intensiteit van plesier, psigologiese afhanklikheid en fisieke afhanklikheid.<ref name="Nutt" /><br />''Sosiale skade'' is die gemiddelde van die waardes vir bedwelming, koste van gesondheidsversorging en ander sosiale skades.<ref name="Nutt" /><br />''Gemiddelde skade'' is die gemiddelde van die ander waardes.</small>}} }} |} Na gelang van die middel kan dwelmmisbruik, insluitende alkoholmisbruik, lei tot gesondheidsprobleme, sosiale probleme, morbiditeit, beserings, onbeskermde seks, geweld, sterftes, motorongelukke, manslag, selfmoord, fisieke afhanklikheid of sielkundige verslawing.<ref>{{Cite journal|vauthors=Burke PJ, O'Sullivan J, Vaughan BL |title=Adolescent substance use: brief interventions by emergency care providers |journal=Pediatr Emerg Care |volume=21 |issue=11 |pages=770–6 |date=November 2005 |pmid=16280955 |doi= 10.1097/01.pec.0000186435.66838.b3|url=https://semanticscholar.org/paper/7a5b6c7bd87d6e4d3ecc1b87e065016282b3e898}}</ref> Die selfmoordsyfer is hoog onder die misbruikers van alkohol en ander dwelmmiddels. Die rede vir die hoë syfer sluit in dat die langtermynmisbruik van dié middels tot fisiologiese versteurings van breinchemie sowel as sosiale afsondering lei. Ander faktore is dat die akute bedwelmende uitwerking van die dwelms selfmoord waarskynliker maak. Selfmoord is ook baie algemeen onder tienderjarige alkoholmisbruikers, met 1 uit 4 selfmoorde by tieners wat met alkoholmisbruik verband hou.<ref name="understanding_suicidal_behaviour_a02">{{Cite book| last1 = O'Connor | first1 = Rory | last2 = Sheehy | first2 = Noel | title = Understanding suicidal behaviour | url = https://books.google.com/?id=79hEYGdDA3oC | date = 29 Januarie 2000 | publisher = BPS Books | location = Leicester | isbn = 978-1-85433-290-5 | pages = 33–36 }}</ref> In Amerika is sowat 30% van selfmoorde verwant aan alkoholmisbruik. Alkoholmisbruik word ook verbind met ’n groter risiko van die pleeg van misdade, soos kindermolestering, huishoudelike geweld, [[verkragting]]s, inbrake en aanvalle.<ref name="drug_use_a_reference_handbook">{{Cite book| last1 = Isralowitz | first1 = Richard | title = Drug use: a reference handbook | url = https://books.google.com/?id=X0mxxfbIbp4C | year = 2004 | publisher = ABC-CLIO | location = Santa Barbara, Calif. | isbn = 978-1-57607-708-5 | pages = 122–123}}</ref> Die misbruik van middels, insluitende alkohol en voorskrifmedisyne, kan simptome veroorsaak wat soos dié van geestesiektes lyk. Dit kan tydens die bedwelmings- of onttrekkingsfase wees. In sommige gevalle kan dié middels sielkundige steurings veroorsaak lank nadat die gebruik gestaak is, soos ’n lang tydperk van psigose of depressie nadat die misbruik van amfetamien of kokaïen geëindig het. Langdurige onttrekkingsindroom kan ook voorkom met simptome wat maande ná die beëindiging van die misbruik voortduur. Bensodiasepiene is bekend daarvoor dat hulle langdurige onttrekkingsindroom veroorsaak – soms tot jare nadat die misbruik daarvan gestaak is. Die onttrekking ná die misbruik van alkohol, barbiturate en bensodiasepien kan selfs noodlottig wees. Die misbruik van hallusinogene kan lank ná die staking van misbruik nog waanbeelde en ander psigotiese verskynsels tot gevolg hê. Dagga kan paniekaanvalle tydens bedwelming veroorsaak en met langdurige gebruik kan dit lei tot ’n toestand soortgelyk aan [[distimie]] (langdurige depressie).<ref>[https://web.archive.org/web/20130104095306/http://www.miami.edu/ref/index.php/umpd/CampusSafety_faqs/substance_abuse_/ University of Miami: Substance Abuse, Substance Abuse and Health Risks]</ref> Navorsers het bevind die daaglikse gebruik van dagga en die gebruik van sterk dagga word onafhanklik verbind met ’n hoër kans op die ontwikkeling van [[skisofrenie]] en ander [[geestesteuring]]s.<ref name="Cannabis systematic review">{{cite journal | vauthors = Di Forti M, Marconi A, Carra E, Fraietta S, Trotta A, Bonomo M, Bianconi F, Gardner-Sood P, O'Connor J, Russo M, Stilo SA, Marques TR, Mondelli V, Dazzan P, Pariante C, David AS, Gaughran F, Atakan Z, Iyegbe C, Powell J, Morgan C, Lynskey M, Murray RM | title = Proportion of patients in south London with first-episode psychosis attributable to use of high potency cannabis: a case-control study | journal = Lancet Psychiatry | volume = 2 | issue = 3 | pages = 233–8 | year = 2015 | pmid = 26359901 | doi = 10.1016/S2215-0366(14)00117-5 | url = http://www.thelancet.com/pb/assets/raw/Lancet/pdfs/14TLP0454_Di%20Forti.pdf}}</ref><ref>{{cite journal|url=http://schizophreniabulletin.oxfordjournals.org/content/early/2013/12/14/schbul.sbt181.abstract|title=Daily Use, Especially of High-Potency Cannabis, Drives the Earlier Onset of Psychosis in Cannabis Users|journal=Schizophrenia Bulletin|date=17 Desember 2013|author=Marta Di Forti|doi=10.1093/schbul/sbt181|pmid=24345517|pmc=4193693|volume=40|issue=6|pages=1509–1517}}</ref> Ernstige angs en depressie word dikwels deur die volgehoue gebruik van alkohol veroorsaak. In die meeste gevalle neem dit af ná ’n lang tydperk van onthouding. Selfs volgehoue middelmatige alkoholgebruik kan angs- en depressievlakke in sommige mense verhoog. In die meeste gevalle verbeter dit ná ’n lang onthouding.<ref>{{Cite book|last1=Evans |first1=Katie |last2=Sullivan |first2=Michael J. |title=Dual Diagnosis: Counseling the Mentally Ill Substance Abuser |url=https://books.google.com/?id=lvUzR0obihEC |edition=2nd |date=1 March 2001 |publisher=Guilford Press |isbn=978-1-57230-446-8 |pages=75–76 |chapter= |chapterurl= }}</ref> Dieselfde is die geval met ander dwelmmiddels, ondanks veranderings wat in die brein veroorsaak word tydens die gebruik van die middels.<ref name=Hamp2019>{{cite journal | authors = Hampton WH, Hanik I, Olson IR | title = [Substance Abuse and White Matter: Findings, Limitations, and Future of Diffusion Tensor Imaging Research] | language = English | journal = Drug and Alcohol Dependence | volume = 197 | issue = 4 | pages = 288–298 | year = 2019 | pmid = 30875650 | pmc = 6440853 | doi = 10.1016/j.drugalcdep.2019.02.005 </ref> ===Impulsiwiteit=== [[Impulsiwiteit]] word gekenmerk deur optrede wat geskoei is op skielike begeertes of giere eerder as deurdagte idees. Individue met middelmisbruik het hoër vlakke van impulsiwiteit,<ref name = Moeller>{{cite journal | author = Gerard Moeller M.D., Barratt Ernest S., Ph, Dougherty Donald M., Ph, Schmitz Joy M., Ph, Swann Alan C. | title = Psychiatric Aspects of Impulsivity | url = http://journals.psychiatryonline.org/article.aspx?articleid=175139#R15811CCHGHBGG | archive-date = 15 April 2013 | archive-url = https://archive.today/20130415163112/http://journals.psychiatryonline.org/article.aspx?articleid=175139%23R15811CCHGHBGG | url-status = dead| journal = The American Journal of Psychiatry | volume = 158 | issue = 11| pages = 1783–93 | doi=10.1176/appi.ajp.158.11.1783 | pmid = 11691682 | year=2001}}</ref> en persone wat meer as een middel gebruik, is geneig om impulsiewer te wees.<ref name = Moeller/> ’n Hipotese bestaan dat die verlies van impulsbeheer die gevolg kan wees van aangetaste inhibisiebeheer weens veranderings wat die middels in die [[Brein|frontale korteks]] veroorsaak.<ref>{{cite journal |last1=Kreek |first1=Mary Jeanne |last2=Nielsen |first2=David A |last3=Butelman |first3=Eduardo R |last4=LaForge |first4=K Steven |title=Genetic influences on impulsivity, risk taking, stress responsivity and vulnerability to drug abuse and addiction |journal=Nature Neuroscience |date=26 Oktober 2005 |volume=8 |issue=11 |pages=1450–1457 |doi=10.1038/nn1583|pmid=16251987 }}</ref> Dit is ook moontlik dat senu-ontwikkelings en hormoonveranderings wat tydens die tienerjare voorkom, impulsbeheer kan beïnvloed, wat weer kan lei tot proefnemings wat latere verslawing kan veroorsaak.<ref>{{cite journal | pmc = 2919168 | pmid=12777258 | doi=10.1176/appi.ajp.160.6.1041 | volume=160 | issue=6 | title=Developmental neurocircuitry of motivation in adolescence: a critical period of addiction vulnerability | year=2003 | journal=Am J Psychiatry | pages=1041–52 |vauthors=Chambers RA, Taylor JR, Potenza MN }}</ref> == Sien ook == * [[Verslawing]] ==Verwysings== {{Verwysings|2}} ==Skakels== *[http://www.samhsa.gov/capt/tools-learning-resources/aces-risk-factors-substance-misuse Adverse Childhood Experiences: Risk Factors for Substance Misuse and Mental Health] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190110144840/http://www.samhsa.gov/capt/tools-learning-resources/aces-risk-factors-substance-misuse |date=10 Januarie 2019 }} deur dr. Robert Anda van die Amerikaanse Sentrums vir Siektebeheer (video) *[http://www.drugabuse.gov/ Die Amerikaanse Nasionale Instituut vir Dwelmmisbruik] {{CommonsKategorie-inlyn|Substance abuse}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Substance abuse}} {{Normdata}} [[Kategorie:Dwelms]] ivmr3f9firshf0a64s3rew7zfsymia4 0 313301 2517103 2512848 2022-08-03T07:23:47Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki '''Verslawing''' is 'n breinversteuring wat gekenmerk word deur kompulsiewe betrokkenheid by lonende stimuli ondanks nadelige gevolge.<ref name="Cellular basis" /><ref name="Nestler Labs Glossary" /><ref name="Brain disease" /><ref name="pmid18790142" /><ref name="NHM addiction-reward-reinforcement" /><ref name="Reward system and psychostimulants" /> Ondanks die betrokkenheid van 'n aantal psigososiale faktore, 'n biologiese proses — een wat veroorsaak word deur herhaalde blootstelling aan 'n verslawende stimulus — is die kern [[patologie]] wat die ontwikkeling en instandhouding van 'n verslawing dryf, volgens die "breinsiekte-model" van verslawing.<ref name="Cellular basis" /> Baie geleerdes wat verslawing bestudeer, voer egter aan dat die breinsiekte-model onvolledig en misleidend is.<ref name="ref1" /><ref name="ref2" /><ref name="ref3" /><ref name="ref4" /><ref name="ref5" /><ref name="ref6" /> == Sien ook == * [[Middelmisbruik]] == Verwysings == {{Verwysings|verwysings= <ref name="Cellular basis">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3898681</ref> <ref name="Nestler Labs Glossary">http://neuroscience.mssm.edu/nestler/glossary.html</ref> <ref name="Brain disease">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6135257</ref> <ref name="pmid18790142">{{cite journal | vauthors = Angres DH, Bettinardi-Angres K | title = The disease of addiction: origins, treatment, and recovery | journal = Disease-A-Month | volume = 54 | issue = 10 | pages = 696–721 | date = October 2008 | pmid = 18790142 | doi = 10.1016/j.disamonth.2008.07.002 }}</ref> <ref name="NHM addiction-reward-reinforcement">Malenka RC, Nestler EJ, Hyman SE (2009). "Chapter 15: Reinforcement and Addictive Disorders". In Sydor A, Brown RY (eds.). Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience (2nd ed.). New York: McGraw-Hill Medical. pp. 364–65, 375. ISBN 978-0-07-148127-4. "The defining feature of addiction is compulsive, out-of-control drug use, despite negative consequences. ... compulsive eating, shopping, gambling, and sex – so-called "natural addictions" – Indeed, addiction to both drugs and behavioral rewards may arise from similar dysregulation of the mesolimbic dopamine system." </ref> <ref name="Reward system and psychostimulants">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3931688</ref> <ref name="ref1">{{cite journal | vauthors = Hammer R, Dingel M, Ostergren J, Partridge B, McCormick J, Koenig BA | title = Addiction: Current Criticism of the Brain Disease Paradigm | journal = AJOB Neuroscience | volume = 4 | issue = 3 | pages = 27–32 | date = 2013-07-01 | pmid = 24693488 | pmc = 3969751 | doi = 10.1080/21507740.2013.796328 }}</ref> <ref name="ref2">{{cite journal | vauthors = Heather N, Best D, Kawalek A, Field M, Lewis M, Rotgers F, Wiers RW, Heim D |date=2018-07-04|title=Challenging the brain disease model of addiction: European launch of the addiction theory network |journal=Addiction Research & Theory|language=en|volume=26|issue=4|pages=249–255|doi=10.1080/16066359.2017.1399659 |doi-access=free}}</ref> <ref name="ref3">{{cite journal | vauthors = Heather N | title = Q: Is Addiction a Brain Disease or a Moral Failing? A: Neither | journal = Neuroethics | volume = 10 | issue = 1 | pages = 115–124 | date = 2017-04-01 | pmid = 28725283 | pmc = 5486515 | doi = 10.1007/s12152-016-9289-0 }}</ref> <ref name="ref4">{{cite journal | vauthors = Satel S, Lilienfeld SO | title = Addiction and the brain-disease fallacy | language = English | journal = Frontiers in Psychiatry | volume = 4 | pages = 141 | date = 2014 | pmid = 24624096 | pmc = 3939769 | doi = 10.3389/fpsyt.2013.00141 }}</ref> <ref name="ref5">{{cite journal | vauthors = Peele S | title = People Control Their Addictions: No matter how much the "chronic" brain disease model of addiction indicates otherwise, we know that people can quit addictions - with special reference to harm reduction and mindfulness | journal = Addictive Behaviors Reports | volume = 4 | pages = 97–101 | date = December 2016 | pmid = 29511729 | pmc = 5836519 | doi = 10.1016/j.abrep.2016.05.003 | url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S235285321630013X }}</ref> <ref name="ref6">{{cite book | last = Henden | first = Edmund | name-list-format = vanc | chapter = Addiction, Compulsion, and Weakness of the Will: A Dual-Process Perspective. | title = Addiction and Choice: Rethinking the Relationship | veditors = Heather N, Gabriel S | pages = 116–132 | location = Oxford, UK | publisher = Oxford University Press | date = 2017 }}</ref> }} == Eksterne skakels == * [http://www.tedmed.com/talks/show?id=309096 Waarom raak ons brein verslaaf?]&nbsp;– 'n [[TEDMED]] 2014 praatjie deur [[Nora Volkow]]. * [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4811731/ Lateraliteit van breinaktivering vir risikofaktore van verslawing] * [http://www.genome.jp/kegg-bin/show_pathway?hsa05034+2354 KEGG – menslike alkohol-verslawing] * [http://www.genome.jp/kegg-bin/show_pathway?hsa05031+2354 KEGG – menslike amfetamien-verslawing] * [http://www.genome.jp/kegg-bin/show_pathway?hsa05030+2354 KEGG – menslike kokaïen-verslawing] {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Menslike gedrag]] eba8nvyqq3ctuq5ndfbfvyveak4n0ii 10 386551 2516960 2516733 2022-08-02T14:00:54Z TolBot 141581 [[m:User:TolBot/Task 5|Taak 5]]: dateer COVID-19-pandemiedata op json application/json { "AD": { "cases": 45508, "deaths": 153, "deaths_per_million": 1935.876, "fully_vaccinated": 53456, "name": "Andorra", "percent_fully_vaccinated": 69.11, "percent_vaccinated": 74.83, "population": 79034, "total_vaccinated": 57886, "vaccine_doses": 153383 }, "AE": { "cases": 992652, "deaths": 2335, "deaths_per_million": 249.329, "fully_vaccinated": 9792266, "name": "Verenigde Arabiese Emirate", "percent_fully_vaccinated": 98.01, "percent_vaccinated": 100, "population": 9365144, "total_vaccinated": 9991089, "vaccine_doses": 24922054 }, "AF": { "cases": 185930, "deaths": 7751, "deaths_per_million": 193.294, "fully_vaccinated": 6422705, "name": "Afghanistan", "percent_fully_vaccinated": 16.02, "percent_vaccinated": 17.8, "population": 40099462, "total_vaccinated": 7139453, "vaccine_doses": 7885045 }, "AG": { "cases": 8773, "deaths": 144, "deaths_per_million": 1544.733, "fully_vaccinated": 62031, "name": "Antigua en Barbuda", "percent_fully_vaccinated": 62.83, "percent_vaccinated": 64.92, "population": 93220, "total_vaccinated": 64091, "vaccine_doses": 126122 }, "AI": { "cases": 3580, "deaths": 10, "deaths_per_million": 634.8, "fully_vaccinated": 10273, "name": "Anguilla (eiland)", "percent_fully_vaccinated": 65.21, "percent_vaccinated": 68.79, "population": 15753, "total_vaccinated": 10837, "vaccine_doses": 24060 }, "AL": { "cases": 312375, "deaths": 3548, "deaths_per_million": 1242.858, "fully_vaccinated": 1253962, "name": "Albanië", "percent_fully_vaccinated": 43.93, "percent_vaccinated": 46.61, "population": 2854710, "total_vaccinated": 1330520, "vaccine_doses": 2934116 }, "AM": { "cases": 425365, "deaths": 8633, "deaths_per_million": 3093.185, "fully_vaccinated": 980101, "name": "Armenië", "percent_fully_vaccinated": 33.02, "percent_vaccinated": 38.01, "population": 2790974, "total_vaccinated": 1128072, "vaccine_doses": 2141957 }, "AO": { "cases": 102301, "deaths": 1912, "deaths_per_million": 55.414, "fully_vaccinated": 7393934, "name": "Angola", "percent_fully_vaccinated": 21.43, "percent_vaccinated": 39.15, "population": 34503774, "total_vaccinated": 13507932, "vaccine_doses": 21099865 }, "AQ": { "name": "Antarktika" }, "AR": { "cases": 9560307, "deaths": 129369, "deaths_per_million": 2857.292, "fully_vaccinated": 37671825, "name": "Argentinië", "percent_fully_vaccinated": 83.2, "percent_vaccinated": 91, "population": 45276780, "total_vaccinated": 41201414, "vaccine_doses": 107832588 }, "AS": { "name": "Amerikaans-Samoa" }, "AT": { "cases": 4774043, "deaths": 20317, "deaths_per_million": 2277.159, "fully_vaccinated": 6625237, "name": "Oostenryk", "percent_fully_vaccinated": 74.26, "percent_vaccinated": 76.57, "population": 8922082, "total_vaccinated": 6831552, "vaccine_doses": 18418001 }, "AU": { "cases": 9473282, "deaths": 11957, "deaths_per_million": 461.285, "fully_vaccinated": 21730623, "name": "Australië", "percent_fully_vaccinated": 83.83, "percent_vaccinated": 86.4, "population": 25921089, "total_vaccinated": 22395828, "vaccine_doses": 58223740 }, "AW": { "cases": 42080, "deaths": 224, "deaths_per_million": 2102.576, "fully_vaccinated": 83215, "name": "Aruba", "percent_fully_vaccinated": 78.11, "percent_vaccinated": 84, "population": 106536, "total_vaccinated": 89489, "vaccine_doses": 172704 }, "AX": { "name": "Åland" }, "AZ": { "cases": 798940, "deaths": 9748, "deaths_per_million": 945.216, "fully_vaccinated": 4857890, "name": "Azerbeidjan", "percent_fully_vaccinated": 47.1, "percent_vaccinated": 52.04, "population": 10312992, "total_vaccinated": 5366777, "vaccine_doses": 13818011 }, "BA": { "cases": 385367, "deaths": 15862, "deaths_per_million": 4849.366, "fully_vaccinated": 846080, "name": "Bosnië en Herzegowina", "percent_fully_vaccinated": 25.93, "percent_vaccinated": 28.91, "population": 3270943, "total_vaccinated": 943394, "vaccine_doses": 1924950 }, "BB": { "cases": 92301, "deaths": 495, "deaths_per_million": 1760.313, "fully_vaccinated": 154016, "name": "Barbados", "percent_fully_vaccinated": 54.77, "percent_vaccinated": 57.95, "population": 281200, "total_vaccinated": 162960, "vaccine_doses": 316976 }, "BD": { "cases": 2005606, "deaths": 29292, "deaths_per_million": 172.961, "fully_vaccinated": 120556100, "name": "Bangladesj", "percent_fully_vaccinated": 71.18, "percent_vaccinated": 76.8, "population": 169356251, "total_vaccinated": 130065446, "vaccine_doses": 290226701 }, "BE": { "cases": 4425201, "deaths": 32263, "deaths_per_million": 2778.558, "fully_vaccinated": 9154797, "name": "België", "percent_fully_vaccinated": 78.84, "percent_vaccinated": 79.68, "population": 11611420, "total_vaccinated": 9251745, "vaccine_doses": 25729321 }, "BF": { "cases": 21128, "deaths": 387, "deaths_per_million": 17.511, "fully_vaccinated": 1640349, "name": "Burkina Faso", "percent_fully_vaccinated": 7.42, "percent_vaccinated": 11.55, "population": 22100683, "total_vaccinated": 2551596, "vaccine_doses": 3134621 }, "BG": { "cases": 1209777, "deaths": 37404, "deaths_per_million": 5431.995, "fully_vaccinated": 2064814, "name": "Bulgarye", "percent_fully_vaccinated": 29.99, "percent_vaccinated": 30.4, "population": 6885868, "total_vaccinated": 2093417, "vaccine_doses": 4475822 }, "BH": { "cases": 660152, "deaths": 1509, "deaths_per_million": 1031.255, "fully_vaccinated": 1224224, "name": "Bahrein", "percent_fully_vaccinated": 83.66, "percent_vaccinated": 84.69, "population": 1463265, "total_vaccinated": 1239265, "vaccine_doses": 3460361 }, "BI": { "cases": 45308, "deaths": 38, "deaths_per_million": 3.028, "fully_vaccinated": 15862, "name": "Burundi", "percent_fully_vaccinated": 0.13, "percent_vaccinated": 0.13, "population": 12551213, "total_vaccinated": 16444, "vaccine_doses": 18307 }, "BJ": { "cases": 27316, "deaths": 163, "deaths_per_million": 12.541, "fully_vaccinated": 2690085, "name": "Benin", "percent_fully_vaccinated": 20.7, "percent_vaccinated": 24.42, "population": 12996895, "total_vaccinated": 3174135, "vaccine_doses": 3681560 }, "BL": { "name": "Sint Bartholomeus" }, "BM": { "cases": 17193, "deaths": 144, "deaths_per_million": 2243.515, "fully_vaccinated": 47657, "name": "Bermuda", "percent_fully_vaccinated": 74.25, "percent_vaccinated": 75.65, "population": 64185, "total_vaccinated": 48554, "vaccine_doses": 132042 }, "BN": { "cases": 205890, "deaths": 225, "deaths_per_million": 505.195, "fully_vaccinated": 426764, "name": "Broenei", "percent_fully_vaccinated": 96.66, "percent_vaccinated": 100.63, "population": 445373, "total_vaccinated": 444293, "vaccine_doses": 1173118 }, "BO": { "cases": 1037500, "deaths": 22061, "deaths_per_million": 1826.322, "fully_vaccinated": 6067192, "name": "Bolivië", "percent_fully_vaccinated": 50.23, "percent_vaccinated": 60.31, "population": 12079472, "total_vaccinated": 7285460, "vaccine_doses": 14260660 }, "BQ": { "cases": 10834, "deaths": 37, "deaths_per_million": 1385.456, "fully_vaccinated": 16736, "name": "Karibiese Nederland", "percent_fully_vaccinated": 63.29, "percent_vaccinated": 72.26, "population": 26706, "total_vaccinated": 19109, "vaccine_doses": 35845 }, "BR": { "cases": 33855964, "deaths": 678715, "deaths_per_million": 3166.738, "fully_vaccinated": 170168354, "name": "Brasilië", "percent_fully_vaccinated": 79.4, "percent_vaccinated": 86.41, "population": 214326223, "total_vaccinated": 185208286, "vaccine_doses": 465319009 }, "BS": { "cases": 36730, "deaths": 822, "deaths_per_million": 2015.17, "fully_vaccinated": 159548, "name": "Bahamas", "percent_fully_vaccinated": 39.11, "percent_vaccinated": 40.81, "population": 407906, "total_vaccinated": 166471, "vaccine_doses": 346253 }, "BT": { "cases": 60530, "deaths": 21, "deaths_per_million": 27.01, "fully_vaccinated": 673113, "name": "Bhoetan", "percent_fully_vaccinated": 86.58, "percent_vaccinated": 89.2, "population": 777486, "total_vaccinated": 693546, "vaccine_doses": 1914505 }, "BW": { "cases": 325470, "deaths": 2770, "deaths_per_million": 1070.15, "fully_vaccinated": 1512567, "name": "Botswana", "percent_fully_vaccinated": 58.44, "percent_vaccinated": 65.54, "population": 2588423, "total_vaccinated": 1696430, "vaccine_doses": 2862659 }, "BY": { "cases": 994037, "deaths": 7118, "deaths_per_million": 743.148, "fully_vaccinated": 6332753, "name": "Belarus", "percent_fully_vaccinated": 66.12, "percent_vaccinated": 67.21, "population": 9578168, "total_vaccinated": 6437839, "vaccine_doses": 13394906 }, "BZ": { "cases": 67111, "deaths": 680, "deaths_per_million": 1699.868, "fully_vaccinated": 217966, "name": "Belize", "percent_fully_vaccinated": 54.49, "percent_vaccinated": 62.34, "population": 400031, "total_vaccinated": 249371, "vaccine_doses": 495575 }, "CA": { "cases": 4093713, "deaths": 42951, "deaths_per_million": 1125.697, "fully_vaccinated": 31499831, "name": "Kanada", "percent_fully_vaccinated": 82.56, "percent_vaccinated": 86.03, "population": 38155012, "total_vaccinated": 32824002, "vaccine_doses": 87412791 }, "CC": { "name": "Kokoseilande" }, "CD": { "cases": 92173, "deaths": 1390, "deaths_per_million": 14.495, "fully_vaccinated": 2262577, "name": "Demokratiese Republiek die Kongo", "percent_fully_vaccinated": 2.36, "percent_vaccinated": 3.6, "population": 95894118, "total_vaccinated": 3450478, "vaccine_doses": 3745679 }, "CF": { "cases": 14764, "deaths": 113, "deaths_per_million": 20.707, "fully_vaccinated": 1244034, "name": "Sentraal-Afrikaanse Republiek", "percent_fully_vaccinated": 22.8, "percent_vaccinated": 23.83, "population": 5457154, "total_vaccinated": 1300418, "vaccine_doses": 1392969 }, "CG": { "cases": 24775, "deaths": 386, "deaths_per_million": 66.143, "fully_vaccinated": 654005, "name": "Republiek die Kongo", "percent_fully_vaccinated": 11.21, "percent_vaccinated": 11.92, "population": 5835806, "total_vaccinated": 695631, "vaccine_doses": 833078 }, "CH": { "cases": 3949259, "deaths": 13891, "deaths_per_million": 1598.245, "fully_vaccinated": 6006141, "name": "Switserland", "percent_fully_vaccinated": 69.1, "percent_vaccinated": 70.08, "population": 8691406, "total_vaccinated": 6090754, "vaccine_doses": 15860904 }, "CI": { "cases": 85368, "deaths": 811, "deaths_per_million": 29.514, "fully_vaccinated": 6808411, "name": "Ivoorkus", "percent_fully_vaccinated": 24.78, "percent_vaccinated": 33.59, "population": 27478249, "total_vaccinated": 9229469, "vaccine_doses": 14445720 }, "CK": { "cases": 6081, "deaths": 1, "deaths_per_million": 58.813, "fully_vaccinated": 14685, "name": "Cookeilande", "percent_fully_vaccinated": 83.57, "percent_vaccinated": 85.55, "population": 17003, "total_vaccinated": 15033, "vaccine_doses": 39780 }, "CL": { "cases": 4248048, "deaths": 59622, "deaths_per_million": 3058.608, "fully_vaccinated": 17626539, "name": "Chili", "percent_fully_vaccinated": 90.42, "percent_vaccinated": 92.51, "population": 19493184, "total_vaccinated": 18033803, "vaccine_doses": 61094271 }, "CM": { "cases": 120215, "deaths": 1931, "deaths_per_million": 70.996, "fully_vaccinated": 1223119, "name": "Kameroen", "percent_fully_vaccinated": 4.5, "percent_vaccinated": 5.76, "population": 27198628, "total_vaccinated": 1566331, "vaccine_doses": 1849562 }, "CN": { "cases": 906385, "deaths": 5226, "deaths_per_million": 3.665, "fully_vaccinated": 1264901000, "name": "Volksrepubliek China", "note": "Sluit nie spesiale administratiewe streke ([[Hong Kong]] en [[Macau]]) of [[Taiwan]] in nie.", "percent_fully_vaccinated": 88.71, "percent_vaccinated": 91.08, "population": 1425893464, "total_vaccinated": 1298636000, "vaccine_doses": 3423669000 }, "CO": { "cases": 6265798, "deaths": 140845, "deaths_per_million": 2733.975, "fully_vaccinated": 36295164, "name": "Colombia", "percent_fully_vaccinated": 70.45, "percent_vaccinated": 82.46, "population": 51516562, "total_vaccinated": 42480321, "vaccine_doses": 86474076 }, "CR": { "cases": 1028375, "deaths": 8720, "deaths_per_million": 1691.904, "fully_vaccinated": 4179996, "name": "Costa Rica", "percent_fully_vaccinated": 81.1, "percent_vaccinated": 86.47, "population": 5153957, "total_vaccinated": 4456540, "vaccine_doses": 11417676 }, "CU": { "cases": 1108201, "deaths": 8529, "deaths_per_million": 757.704, "fully_vaccinated": 9978328, "name": "Kuba", "percent_fully_vaccinated": 88.65, "percent_vaccinated": 94.92, "population": 11256372, "total_vaccinated": 10684398, "vaccine_doses": 39331483 }, "CV": { "cases": 62163, "deaths": 410, "deaths_per_million": 697.368, "fully_vaccinated": 307655, "name": "Kaap Verde", "percent_fully_vaccinated": 52.33, "percent_vaccinated": 60.47, "population": 587925, "total_vaccinated": 355522, "vaccine_doses": 802216 }, "CW": { "cases": 45063, "deaths": 282, "deaths_per_million": 1481.575, "fully_vaccinated": 99719, "name": "Curaçao", "percent_fully_vaccinated": 52.39, "percent_vaccinated": 56.93, "population": 190338, "total_vaccinated": 108362, "vaccine_doses": 254880 }, "CX": { "name": "Kerseiland" }, "CY": { "cases": 562911, "deaths": 1115, "deaths_per_million": 1244.41, "fully_vaccinated": 645367, "name": "Siprus", "percent_fully_vaccinated": 72.03, "percent_vaccinated": 74.66, "population": 896007, "total_vaccinated": 668933, "vaccine_doses": 1791383 }, "CZ": { "cases": 3988502, "deaths": 40500, "deaths_per_million": 3853.198, "fully_vaccinated": 6883263, "name": "Tsjeggië", "percent_fully_vaccinated": 65.49, "percent_vaccinated": 66.3, "population": 10510750, "total_vaccinated": 6969091, "vaccine_doses": 17764922 }, "DE": { "cases": 30956873, "deaths": 144150, "deaths_per_million": 1728.24, "fully_vaccinated": 63395259, "name": "Duitsland", "percent_fully_vaccinated": 76.01, "percent_vaccinated": 77.61, "population": 83408554, "total_vaccinated": 64733551, "vaccine_doses": 183939518 }, "DJ": { "cases": 15690, "deaths": 189, "deaths_per_million": 170.955, "fully_vaccinated": 185849, "name": "Djiboeti", "percent_fully_vaccinated": 16.81, "percent_vaccinated": 18.65, "population": 1105557, "total_vaccinated": 206222, "vaccine_doses": 226829 }, "DK": { "cases": 3233623, "deaths": 6671, "deaths_per_million": 1139.516, "fully_vaccinated": 4789686, "name": "Denemarke", "percent_fully_vaccinated": 81.82, "percent_vaccinated": 82.43, "population": 5854240, "total_vaccinated": 4825426, "vaccine_doses": 13222244 }, "DM": { "cases": 14852, "deaths": 68, "deaths_per_million": 939.071, "fully_vaccinated": 30474, "name": "Dominica", "percent_fully_vaccinated": 42.08, "percent_vaccinated": 45.4, "population": 72412, "total_vaccinated": 32872, "vaccine_doses": 66992 }, "DO": { "cases": 629643, "deaths": 4383, "deaths_per_million": 394.23, "fully_vaccinated": 6014865, "name": "Dominikaanse Republiek", "percent_fully_vaccinated": 54.1, "percent_vaccinated": 65.24, "population": 11117874, "total_vaccinated": 7252822, "vaccine_doses": 15869795 }, "DZ": { "cases": 267546, "deaths": 6876, "deaths_per_million": 155.643, "fully_vaccinated": 6851660, "name": "Algerië", "percent_fully_vaccinated": 15.36, "percent_vaccinated": 18.4, "population": 44177969, "total_vaccinated": 8210605, "vaccine_doses": 15205854 }, "EC": { "cases": 961345, "deaths": 35801, "deaths_per_million": 2011.548, "fully_vaccinated": 14056237, "name": "Ecuador", "percent_fully_vaccinated": 78.98, "percent_vaccinated": 85.49, "population": 17797737, "total_vaccinated": 15214844, "vaccine_doses": 36650029 }, "EE": { "cases": 586399, "deaths": 2620, "deaths_per_million": 1971.851, "fully_vaccinated": 848716, "name": "Estland", "percent_fully_vaccinated": 63.88, "percent_vaccinated": 65.03, "population": 1328701, "total_vaccinated": 864048, "vaccine_doses": 1999844 }, "EG": { "cases": 515645, "deaths": 24765, "deaths_per_million": 226.657, "fully_vaccinated": 38312748, "name": "Egipte", "percent_fully_vaccinated": 35.06, "percent_vaccinated": 47.04, "population": 109262178, "total_vaccinated": 51394896, "vaccine_doses": 94288193 }, "EH": { "name": "Wes-Sahara", "population": 611872 }, "ER": { "cases": 10054, "deaths": 103, "deaths_per_million": 28.451, "fully_vaccinated": null, "name": "Eritrea", "percent_vaccinated": null, "population": 3620312, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "ES": { "cases": 13226579, "deaths": 110719, "deaths_per_million": 2331.568, "fully_vaccinated": 40606091, "name": "Spanje", "percent_fully_vaccinated": 85.51, "percent_vaccinated": 86.92, "population": 47486935, "total_vaccinated": 41277964, "vaccine_doses": 95491074 }, "ET": { "cases": 492278, "deaths": 7568, "deaths_per_million": 62.918, "fully_vaccinated": 38296046, "name": "Ethiopië", "percent_fully_vaccinated": 31.84, "percent_vaccinated": 37.16, "population": 120283026, "total_vaccinated": 44695420, "vaccine_doses": 52192941 }, "EU": { "cases": 159749972, "deaths": 1120097, "deaths_per_million": 2502.487, "fully_vaccinated": 327839008, "name": "Europese Unie", "note": "Data vir lidlande van die [[Europese Unie]] word individueel gelys, maar word ook gerieflikheidshalwe hier bygetel. Hulle word nie dubbel getel vir die wêreldtotaal nie.", "percent_fully_vaccinated": 73.24, "percent_vaccinated": 75.5, "population": 447593544, "total_vaccinated": 337921750, "vaccine_doses": 892727633 }, "FI": { "cases": 1171034, "deaths": 5012, "deaths_per_million": 905.348, "fully_vaccinated": 4336068, "name": "Finland", "percent_fully_vaccinated": 78.33, "percent_vaccinated": 81.62, "population": 5535992, "total_vaccinated": 4518264, "vaccine_doses": 12203932 }, "FJ": { "cases": 67673, "deaths": 873, "deaths_per_million": 944.182, "fully_vaccinated": 636527, "name": "Fidji", "percent_fully_vaccinated": 68.84, "percent_vaccinated": 76.56, "population": 924610, "total_vaccinated": 707899, "vaccine_doses": 1519291 }, "FK": { "cases": 1835, "deaths": null, "fully_vaccinated": 1775, "name": "Falkland-eilande", "percent_vaccinated": 75.57, "population": 3764, "total_vaccinated": 2632, "vaccine_doses": 4407 }, "FM": { "cases": 4321, "deaths": 4, "deaths_per_million": 35.357, "fully_vaccinated": null, "name": "Gefedereerde State van Mikronesië", "percent_vaccinated": null, "population": 113131, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "FO": { "cases": 34658, "deaths": 28, "deaths_per_million": 529.421, "fully_vaccinated": 40895, "name": "Faroëreilande", "percent_fully_vaccinated": 83.37, "percent_vaccinated": 85.04, "population": 52888, "total_vaccinated": 41715, "vaccine_doses": 103894 }, "FR": { "cases": 33928389, "deaths": 152248, "deaths_per_million": 2258.135, "fully_vaccinated": 52997406, "name": "Frankryk", "percent_fully_vaccinated": 78.61, "percent_vaccinated": 80.86, "population": 67422000, "total_vaccinated": 54520706, "vaccine_doses": 148521964 }, "GA": { "cases": 48511, "deaths": 306, "deaths_per_million": 130.703, "fully_vaccinated": 256802, "name": "Gaboen", "percent_fully_vaccinated": 10.97, "percent_vaccinated": 13.22, "population": 2341179, "total_vaccinated": 309473, "vaccine_doses": 568751 }, "GB": { "cases": 23392406, "deaths": 184140, "deaths_per_million": 2736.878, "fully_vaccinated": 50403747, "name": "Verenigde Koninkryk", "percent_fully_vaccinated": 74.92, "percent_vaccinated": 79.79, "population": 67281040, "total_vaccinated": 53684877, "vaccine_doses": 150393033 }, "GD": { "cases": 18786, "deaths": 234, "deaths_per_million": 1877.859, "fully_vaccinated": 38671, "name": "Grenada", "percent_fully_vaccinated": 31.03, "percent_vaccinated": 35.21, "population": 124610, "total_vaccinated": 43873, "vaccine_doses": 89516 }, "GE": { "cases": 1686218, "deaths": 16859, "deaths_per_million": 4486.187, "fully_vaccinated": 1273576, "name": "Georgië", "percent_fully_vaccinated": 33.89, "percent_vaccinated": 43.64, "population": 3757980, "total_vaccinated": 1639970, "vaccine_doses": 2913546 }, "GF": { "name": "Frans-Guyana" }, "GG": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 51351, "name": "Guernsey", "percent_fully_vaccinated": 81.01, "percent_vaccinated": 85.42, "population": 63065, "total_vaccinated": 54146, "vaccine_doses": 157708 }, "GH": { "cases": 168127, "deaths": 1457, "deaths_per_million": 44.376, "fully_vaccinated": 7880395, "name": "Ghana", "percent_fully_vaccinated": 24, "percent_vaccinated": 33.63, "population": 32833031, "total_vaccinated": 11042809, "vaccine_doses": 19883528 }, "GI": { "cases": 19938, "deaths": 105, "deaths_per_million": 3213.958, "fully_vaccinated": 41421, "name": "Gibraltar", "percent_fully_vaccinated": 122.94, "percent_vaccinated": 124.88, "population": 32670, "total_vaccinated": 42074, "vaccine_doses": 119855 }, "GL": { "cases": 11971, "deaths": 21, "deaths_per_million": 373.38, "fully_vaccinated": 38502, "name": "Groenland", "percent_fully_vaccinated": 67.7, "percent_vaccinated": 72.52, "population": 56243, "total_vaccinated": 41243, "vaccine_doses": 79745 }, "GM": { "cases": 12078, "deaths": 368, "deaths_per_million": 139.398, "fully_vaccinated": 354340, "name": "Gambië", "percent_fully_vaccinated": 14.25, "percent_vaccinated": 18.07, "population": 2639916, "total_vaccinated": 449464, "vaccine_doses": 812811 }, "GN": { "cases": 37408, "deaths": 445, "deaths_per_million": 32.885, "fully_vaccinated": 2712094, "name": "Guinee", "percent_fully_vaccinated": 20.04, "percent_vaccinated": 34.3, "population": 13531906, "total_vaccinated": 4640906, "vaccine_doses": 6299160 }, "GP": { "name": "Guadeloupe" }, "GQ": { "cases": 16741, "deaths": 183, "deaths_per_million": 111.963, "fully_vaccinated": 208104, "name": "Ekwatoriaal-Guinee", "percent_fully_vaccinated": 14.35, "percent_vaccinated": 18.46, "population": 1634466, "total_vaccinated": 267610, "vaccine_doses": 484554 }, "GR": { "cases": 4349423, "deaths": 30999, "deaths_per_million": 2967.728, "fully_vaccinated": 7633158, "name": "Griekeland", "percent_fully_vaccinated": 73.08, "percent_vaccinated": 75.85, "population": 10445365, "total_vaccinated": 7923314, "vaccine_doses": 21253028 }, "GS": { "name": "Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande" }, "GT": { "cases": 1042592, "deaths": 19051, "deaths_per_million": 1081.922, "fully_vaccinated": 6435948, "name": "Guatemala", "percent_fully_vaccinated": 36.55, "percent_vaccinated": 47.51, "population": 17608483, "total_vaccinated": 8366500, "vaccine_doses": 18355848 }, "GU": { "name": "Guam", "population": 170184 }, "GW": { "cases": 8412, "deaths": 172, "deaths_per_million": 83.466, "fully_vaccinated": 342389, "name": "Guinee-Bissau", "percent_fully_vaccinated": 16.62, "percent_vaccinated": 25.72, "population": 2060721, "total_vaccinated": 529954, "vaccine_doses": 573125 }, "GY": { "cases": 69834, "deaths": 1271, "deaths_per_million": 1579.732, "fully_vaccinated": 461605, "name": "Guyana", "percent_fully_vaccinated": 57.37, "percent_vaccinated": 60.39, "population": 804567, "total_vaccinated": 485891, "vaccine_doses": 1017969 }, "HK": { "cases": 1358248, "deaths": 9509, "deaths_per_million": 1268.784, "fully_vaccinated": 6516771, "name": "Hongkong", "percent_fully_vaccinated": 86.95, "percent_vaccinated": 90.31, "population": 7494578, "total_vaccinated": 6768054, "vaccine_doses": 18077844 }, "HN": { "cases": 439901, "deaths": 10932, "deaths_per_million": 1063.595, "fully_vaccinated": 5432244, "name": "Honduras", "percent_fully_vaccinated": 52.85, "percent_vaccinated": 61.64, "population": 10278346, "total_vaccinated": 6335843, "vaccine_doses": 14700875 }, "HR": { "cases": 1186787, "deaths": 16326, "deaths_per_million": 4021.049, "fully_vaccinated": 2246308, "name": "Kroasië", "percent_fully_vaccinated": 55.33, "percent_vaccinated": 57.05, "population": 4060135, "total_vaccinated": 2316378, "vaccine_doses": 5264263 }, "HT": { "cases": 32272, "deaths": 838, "deaths_per_million": 73.203, "fully_vaccinated": 161066, "name": "Haïti", "percent_fully_vaccinated": 1.41, "percent_vaccinated": 2.17, "population": 11447569, "total_vaccinated": 248075, "vaccine_doses": 351767 }, "HU": { "cases": 1965481, "deaths": 46790, "deaths_per_million": 4818.85, "fully_vaccinated": 6200225, "name": "Hongarye", "percent_fully_vaccinated": 63.86, "percent_vaccinated": 66.05, "population": 9709786, "total_vaccinated": 6413420, "vaccine_doses": 16530488 }, "ID": { "cases": 6210794, "deaths": 157004, "deaths_per_million": 573.524, "fully_vaccinated": 169882385, "name": "Indonesië", "percent_fully_vaccinated": 62.06, "percent_vaccinated": 73.89, "population": 273753191, "total_vaccinated": 202268728, "vaccine_doses": 427093056 }, "IE": { "cases": 1644166, "deaths": 7675, "deaths_per_million": 1539.148, "fully_vaccinated": 4046329, "name": "Republiek Ierland", "percent_fully_vaccinated": 81.15, "percent_vaccinated": 82.09, "population": 4986526, "total_vaccinated": 4093635, "vaccine_doses": 11009207 }, "IL": { "cases": 4585583, "deaths": 11391, "deaths_per_million": 1226.025, "fully_vaccinated": 6149269, "name": "Israel", "percent_fully_vaccinated": 66.19, "percent_vaccinated": 72.27, "population": 9291000, "total_vaccinated": 6714648, "vaccine_doses": 18210007 }, "IM": { "cases": 37696, "deaths": 114, "deaths_per_million": 1352.907, "fully_vaccinated": 67106, "name": "Man (eiland)", "percent_fully_vaccinated": 78.57, "percent_vaccinated": 81.44, "population": 84263, "total_vaccinated": 69560, "vaccine_doses": 189994 }, "IN": { "cases": 44050009, "deaths": 526430, "deaths_per_million": 374.001, "fully_vaccinated": 932887740, "name": "Indië", "percent_fully_vaccinated": 66.28, "percent_vaccinated": 72.56, "population": 1407563842, "total_vaccinated": 1021365208, "vaccine_doses": 2043818288 }, "IO": { "name": "Britse Indiese Oseaangebied" }, "IQ": { "cases": 2445888, "deaths": 25316, "deaths_per_million": 581.528, "fully_vaccinated": 7711659, "name": "Irak", "percent_fully_vaccinated": 17.71, "percent_vaccinated": 25.21, "population": 43533592, "total_vaccinated": 10973556, "vaccine_doses": 18904252 }, "IR": { "cases": 7400725, "deaths": 142060, "deaths_per_million": 1615.724, "fully_vaccinated": 58058144, "name": "Iran", "percent_fully_vaccinated": 66.03, "percent_vaccinated": 73.58, "population": 87923432, "total_vaccinated": 64698435, "vaccine_doses": 150984487 }, "IS": { "cases": 202157, "deaths": 179, "deaths_per_million": 483.346, "fully_vaccinated": 290193, "name": "Ysland", "percent_fully_vaccinated": 78.69, "percent_vaccinated": 84, "population": 370335, "total_vaccinated": 309770, "vaccine_doses": 805469 }, "IT": { "cases": 21059545, "deaths": 172207, "deaths_per_million": 2906.922, "fully_vaccinated": 47955826, "name": "Italië", "percent_fully_vaccinated": 80.95, "percent_vaccinated": 85.78, "population": 59240330, "total_vaccinated": 50817627, "vaccine_doses": 139670205 }, "JE": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 81088, "name": "New Jersey", "percent_fully_vaccinated": 73.97, "percent_vaccinated": 76.45, "population": 109618, "total_vaccinated": 83808, "vaccine_doses": 237658 }, "JM": { "cases": 146468, "deaths": 3194, "deaths_per_million": 1129.542, "fully_vaccinated": 717947, "name": "Jamaika", "percent_fully_vaccinated": 25.39, "percent_vaccinated": 29, "population": 2827694, "total_vaccinated": 820136, "vaccine_doses": 1469784 }, "JO": { "cases": 1715296, "deaths": 14083, "deaths_per_million": 1263.244, "fully_vaccinated": 4551253, "name": "Jordanië", "percent_fully_vaccinated": 40.82, "percent_vaccinated": 43.17, "population": 11148278, "total_vaccinated": 4812827, "vaccine_doses": 10032773 }, "JP": { "cases": 12918780, "deaths": 32703, "deaths_per_million": 262.437, "fully_vaccinated": 102494174, "name": "Japan", "percent_fully_vaccinated": 82.25, "percent_vaccinated": 83.35, "population": 124612530, "total_vaccinated": 103864269, "vaccine_doses": 295544556 }, "KE": { "cases": 337639, "deaths": 5672, "deaths_per_million": 107.008, "fully_vaccinated": 9326814, "name": "Kenia", "percent_fully_vaccinated": 16.96, "percent_vaccinated": 22.99, "population": 53005614, "total_vaccinated": 12641679, "vaccine_doses": 18535975 }, "KG": { "cases": 202685, "deaths": 2991, "deaths_per_million": 458.198, "fully_vaccinated": 1326878, "name": "Kirgisië", "percent_fully_vaccinated": 20.33, "percent_vaccinated": 24.15, "population": 6527743, "total_vaccinated": 1576526, "vaccine_doses": 3170533 }, "KH": { "cases": 136829, "deaths": 3056, "deaths_per_million": 184.218, "fully_vaccinated": 14411480, "name": "Kambodja", "percent_fully_vaccinated": 86.87, "percent_vaccinated": 91.05, "population": 16589023, "total_vaccinated": 15104932, "vaccine_doses": 41584033 }, "KI": { "cases": 3430, "deaths": 13, "deaths_per_million": 100.874, "fully_vaccinated": 60670, "name": "Kiribati", "percent_fully_vaccinated": 49.98, "percent_vaccinated": 66.37, "population": 128874, "total_vaccinated": 80566, "vaccine_doses": 147497 }, "KM": { "cases": 8315, "deaths": 160, "deaths_per_million": 194.736, "fully_vaccinated": 362030, "name": "Comore-eilande", "percent_fully_vaccinated": 44.06, "percent_vaccinated": 49.79, "population": 821626, "total_vaccinated": 409094, "vaccine_doses": 642320 }, "KN": { "cases": 6462, "deaths": 46, "deaths_per_million": 966.265, "fully_vaccinated": 26294, "name": "St. Kitts en Nevis", "percent_fully_vaccinated": 49.11, "percent_vaccinated": 58.2, "population": 47606, "total_vaccinated": 31162, "vaccine_doses": 60467 }, "KP": { "cases": 1, "deaths": 6, "deaths_per_million": 0.231, "name": "Noord-Korea", "population": 25971909 }, "KR": { "cases": 19932439, "deaths": 25084, "deaths_per_million": 483.966, "fully_vaccinated": 44651949, "name": "Suid-Korea", "percent_fully_vaccinated": 86.15, "percent_vaccinated": 86.99, "population": 51830139, "total_vaccinated": 45087549, "vaccine_doses": 127384074 }, "KW": { "cases": 653730, "deaths": 2559, "deaths_per_million": 602.101, "fully_vaccinated": 3328032, "name": "Koeweit", "percent_fully_vaccinated": 78.3, "percent_vaccinated": 80.9, "population": 4250114, "total_vaccinated": 3438215, "vaccine_doses": 8164098 }, "KY": { "cases": 28784, "deaths": 29, "deaths_per_million": 425.619, "fully_vaccinated": 59931, "name": "Kaaimanseilande", "percent_fully_vaccinated": 87.96, "percent_vaccinated": 90.3, "population": 68136, "total_vaccinated": 61529, "vaccine_doses": 147211 }, "KZ": { "cases": 1442145, "deaths": 19022, "deaths_per_million": 990.912, "fully_vaccinated": 10512310, "name": "Kasakstan", "percent_fully_vaccinated": 54.76, "percent_vaccinated": 56.16, "population": 19196465, "total_vaccinated": 10781555, "vaccine_doses": 20918681 }, "LA": { "cases": 211271, "deaths": 757, "deaths_per_million": 101.952, "fully_vaccinated": 5076787, "name": "Laos", "percent_fully_vaccinated": 68.8, "percent_vaccinated": 78.84, "population": 7425058, "total_vaccinated": 5817695, "vaccine_doses": 10894482 }, "LB": { "cases": 1175514, "deaths": 10534, "deaths_per_million": 1883.55, "fully_vaccinated": 2384459, "name": "Libanon", "percent_fully_vaccinated": 42.64, "percent_vaccinated": 48.42, "population": 5592631, "total_vaccinated": 2708007, "vaccine_doses": 5714614 }, "LC": { "cases": 27966, "deaths": 385, "deaths_per_million": 2143.032, "fully_vaccinated": 54514, "name": "St. Lucia", "percent_fully_vaccinated": 30.34, "percent_vaccinated": 33.25, "population": 179652, "total_vaccinated": 59742, "vaccine_doses": 121952 }, "LI": { "cases": 18713, "deaths": 86, "deaths_per_million": 2202.925, "fully_vaccinated": 26436, "name": "Liechtenstein", "percent_fully_vaccinated": 67.72, "percent_vaccinated": 68.53, "population": 39039, "total_vaccinated": 26752, "vaccine_doses": 71107 }, "LK": { "cases": 665847, "deaths": 16559, "deaths_per_million": 760.514, "fully_vaccinated": 14553903, "name": "Sri Lanka", "percent_fully_vaccinated": 66.84, "percent_vaccinated": 78.56, "population": 21773441, "total_vaccinated": 17104952, "vaccine_doses": 39662637 }, "LR": { "cases": 7538, "deaths": 294, "deaths_per_million": 56.61, "fully_vaccinated": 2328125, "name": "Liberië", "percent_fully_vaccinated": 44.83, "percent_vaccinated": 50.95, "population": 5193416, "total_vaccinated": 2645947, "vaccine_doses": 2921554 }, "LS": { "cases": 34040, "deaths": 702, "deaths_per_million": 307.699, "fully_vaccinated": 872661, "name": "Lesotho", "percent_fully_vaccinated": 38.25, "percent_vaccinated": 40.51, "population": 2281454, "total_vaccinated": 924248, "vaccine_doses": 1077116 }, "LT": { "cases": 1183536, "deaths": 9209, "deaths_per_million": 3304.684, "fully_vaccinated": 1877227, "name": "Litaue", "percent_fully_vaccinated": 67.36, "percent_vaccinated": 70.1, "population": 2786651, "total_vaccinated": 1953367, "vaccine_doses": 4493070 }, "LU": { "cases": 282252, "deaths": 1109, "deaths_per_million": 1734.653, "fully_vaccinated": 462338, "name": "Luxemburg", "percent_fully_vaccinated": 72.83, "percent_vaccinated": 75.32, "population": 639321, "total_vaccinated": 481536, "vaccine_doses": 1328097 }, "LV": { "cases": 864329, "deaths": 5896, "deaths_per_million": 3146.347, "fully_vaccinated": 1305976, "name": "Letland", "percent_fully_vaccinated": 69.69, "percent_vaccinated": 71.84, "population": 1873919, "total_vaccinated": 1346184, "vaccine_doses": 2895716 }, "LY": { "cases": 503611, "deaths": 6431, "deaths_per_million": 954.823, "fully_vaccinated": 1215576, "name": "Libië", "percent_fully_vaccinated": 18.05, "percent_vaccinated": 33.96, "population": 6735277, "total_vaccinated": 2287022, "vaccine_doses": 3667090 }, "MA": { "cases": 1261125, "deaths": 16238, "deaths_per_million": 437.958, "fully_vaccinated": 23450432, "name": "Marokko", "percent_fully_vaccinated": 63.25, "percent_vaccinated": 67.33, "population": 37076584, "total_vaccinated": 24962759, "vaccine_doses": 54924940 }, "MC": { "cases": 14129, "deaths": 61, "deaths_per_million": 1662.76, "fully_vaccinated": 23308, "name": "Monaco", "percent_fully_vaccinated": 58.98, "percent_vaccinated": 67.49, "population": 36686, "total_vaccinated": 26672, "vaccine_doses": 49980 }, "MD": { "cases": 532187, "deaths": 11608, "deaths_per_million": 3791.598, "fully_vaccinated": 1063425, "name": "Moldowa", "percent_fully_vaccinated": 26.43, "percent_vaccinated": 26.87, "population": 3061506, "total_vaccinated": 1081073, "vaccine_doses": 2165600 }, "ME": { "cases": 259972, "deaths": 2748, "deaths_per_million": 4376.779, "fully_vaccinated": 284243, "name": "Montenegro", "percent_fully_vaccinated": 45.27, "percent_vaccinated": 46.53, "population": 627859, "total_vaccinated": 292127, "vaccine_doses": 677137 }, "MF": { "name": "Saint-Martin" }, "MG": { "cases": 66491, "deaths": 1408, "deaths_per_million": 48.693, "fully_vaccinated": 1289181, "name": "Madagaskar", "percent_fully_vaccinated": 4.46, "percent_vaccinated": 4.6, "population": 28915653, "total_vaccinated": 1330462, "vaccine_doses": 2369775 }, "MH": { "cases": 66, "deaths": null, "fully_vaccinated": null, "name": "Marshalleilande", "percent_vaccinated": null, "population": 42050, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "MK": { "cases": 328180, "deaths": 9373, "deaths_per_million": 4456.267, "fully_vaccinated": 837577, "name": "Noord-Masedonië", "percent_fully_vaccinated": 39.82, "percent_vaccinated": 40.61, "population": 2103330, "total_vaccinated": 854061, "vaccine_doses": 1856093 }, "ML": { "cases": 31228, "deaths": 739, "deaths_per_million": 33.737, "fully_vaccinated": 1428505, "name": "Mali", "percent_fully_vaccinated": 6.52, "percent_vaccinated": 8.96, "population": 21904983, "total_vaccinated": 1962791, "vaccine_doses": 2683868 }, "MM": { "cases": 614113, "deaths": 19434, "deaths_per_million": 361.24, "fully_vaccinated": 27027467, "name": "Mianmar", "percent_fully_vaccinated": 49.31, "percent_vaccinated": 60.22, "population": 53798084, "total_vaccinated": 33004742, "vaccine_doses": 62259560 }, "MN": { "cases": 943690, "deaths": 2119, "deaths_per_million": 632.956, "fully_vaccinated": 2175617, "name": "Mongolië", "percent_fully_vaccinated": 65.35, "percent_vaccinated": 68.27, "population": 3347782, "total_vaccinated": 2272965, "vaccine_doses": 5492919 }, "MO": { "cases": 791, "deaths": 6, "deaths_per_million": 8.739, "fully_vaccinated": 588234, "name": "Macau", "percent_fully_vaccinated": 85.67, "percent_vaccinated": 89.69, "population": 686607, "total_vaccinated": 615784, "vaccine_doses": 1447651 }, "MP": { "name": "Noordelike Mariana-eilande" }, "MQ": { "name": "Martinique" }, "MR": { "cases": 62579, "deaths": 992, "deaths_per_million": 214.952, "fully_vaccinated": 1335276, "name": "Mauritanië", "percent_fully_vaccinated": 28.93, "percent_vaccinated": 41.79, "population": 4614974, "total_vaccinated": 1928484, "vaccine_doses": 2853551 }, "MS": { "cases": 1054, "deaths": 8, "deaths_per_million": 1811.184, "fully_vaccinated": 1903, "name": "Montserrat", "percent_fully_vaccinated": 43.08, "percent_vaccinated": 46.95, "population": 4417, "total_vaccinated": 2074, "vaccine_doses": 4487 }, "MT": { "cases": 112879, "deaths": 794, "deaths_per_million": 1507.362, "fully_vaccinated": 470272, "name": "Malta", "percent_fully_vaccinated": 89.28, "percent_vaccinated": 90.63, "population": 526748, "total_vaccinated": 477390, "vaccine_doses": 1329764 }, "MU": { "cases": 244850, "deaths": 1013, "deaths_per_million": 779.882, "fully_vaccinated": 977728, "name": "Mauritius", "percent_fully_vaccinated": 75.27, "percent_vaccinated": 78.68, "population": 1298915, "total_vaccinated": 1021934, "vaccine_doses": 2564102 }, "MV": { "cases": 184485, "deaths": 307, "deaths_per_million": 588.734, "fully_vaccinated": 384715, "name": "Maledive", "percent_fully_vaccinated": 73.78, "percent_vaccinated": 76.51, "population": 521458, "total_vaccinated": 398984, "vaccine_doses": 949382 }, "MW": { "cases": 87425, "deaths": 2667, "deaths_per_million": 134.089, "fully_vaccinated": 1517989, "name": "Malawi", "percent_fully_vaccinated": 7.63, "percent_vaccinated": 10.69, "population": 19889742, "total_vaccinated": 2125294, "vaccine_doses": 3171945 }, "MX": { "cases": 6761149, "deaths": 327755, "deaths_per_million": 2586.754, "fully_vaccinated": 79947470, "name": "Meksiko", "percent_fully_vaccinated": 63.1, "percent_vaccinated": 72.87, "population": 126705138, "total_vaccinated": 92333818, "vaccine_doses": 209673612 }, "MY": { "cases": 4683266, "deaths": 35977, "deaths_per_million": 1071.577, "fully_vaccinated": 27452368, "name": "Maleisië", "percent_fully_vaccinated": 81.77, "percent_vaccinated": 83.62, "population": 33573874, "total_vaccinated": 28072812, "vaccine_doses": 71849730 }, "MZ": { "cases": 229601, "deaths": 2215, "deaths_per_million": 69.052, "fully_vaccinated": 14098645, "name": "Mosambiek", "percent_fully_vaccinated": 43.83, "percent_vaccinated": 46.57, "population": 32077072, "total_vaccinated": 14978771, "vaccine_doses": 31616078 }, "NA": { "cases": 169253, "deaths": 4072, "deaths_per_million": 1609.39, "fully_vaccinated": 443559, "name": "Namibië", "percent_fully_vaccinated": 17.53, "percent_vaccinated": 20.31, "population": 2530151, "total_vaccinated": 513856, "vaccine_doses": 856277 }, "NC": { "cases": 69796, "deaths": 314, "deaths_per_million": 1091.035, "fully_vaccinated": 180518, "name": "Nieu-Kaledonië", "percent_fully_vaccinated": 62.72, "percent_vaccinated": 65.52, "population": 287800, "total_vaccinated": 188554, "vaccine_doses": 462522 }, "NE": { "cases": 9104, "deaths": 311, "deaths_per_million": 12.316, "fully_vaccinated": 2888988, "name": "Niger", "percent_fully_vaccinated": 11.44, "percent_vaccinated": 14.44, "population": 25252722, "total_vaccinated": 3647695, "vaccine_doses": 4394310 }, "NF": { "name": "Norfolkeiland" }, "NG": { "cases": 260977, "deaths": 3147, "deaths_per_million": 14.747, "fully_vaccinated": 24675659, "name": "Nigerië", "percent_fully_vaccinated": 11.56, "percent_vaccinated": 17.13, "population": 213401323, "total_vaccinated": 36549506, "vaccine_doses": 56126494 }, "NI": { "cases": 14807, "deaths": 244, "deaths_per_million": 35.618, "fully_vaccinated": 5611220, "name": "Nicaragua", "percent_fully_vaccinated": 81.91, "percent_vaccinated": 87.46, "population": 6850540, "total_vaccinated": 5991284, "vaccine_doses": 11602504 }, "NL": { "cases": 8349270, "deaths": 22584, "deaths_per_million": 1290.389, "fully_vaccinated": 12111092, "name": "Nederland", "percent_fully_vaccinated": 69.2, "percent_vaccinated": 74, "population": 17501696, "total_vaccinated": 12950702, "vaccine_doses": 36045756 }, "NO": { "cases": 1456038, "deaths": 3623, "deaths_per_million": 670.551, "fully_vaccinated": 4049854, "name": "Noorweë", "percent_fully_vaccinated": 74.96, "percent_vaccinated": 80.38, "population": 5403021, "total_vaccinated": 4343199, "vaccine_doses": 11507101 }, "NP": { "cases": 987228, "deaths": 11968, "deaths_per_million": 398.469, "fully_vaccinated": 20523367, "name": "Nepal", "percent_fully_vaccinated": 68.33, "percent_vaccinated": 81.93, "population": 30034989, "total_vaccinated": 24607594, "vaccine_doses": 52269883 }, "NR": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 8585, "name": "Nauru", "percent_fully_vaccinated": 68.61, "percent_vaccinated": 83.86, "population": 12512, "total_vaccinated": 10493, "vaccine_doses": 24005 }, "NU": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 1417, "name": "Niue", "percent_fully_vaccinated": 87.79, "percent_vaccinated": 102.23, "population": 1614, "total_vaccinated": 1650, "vaccine_doses": 4161 }, "NZ": { "cases": 1629298, "deaths": 1563, "deaths_per_million": 304.695, "fully_vaccinated": 4127320, "name": "Nieu-Seeland", "percent_fully_vaccinated": 80.46, "percent_vaccinated": 83.73, "population": 5129728, "total_vaccinated": 4295325, "vaccine_doses": 11488498 }, "OM": { "cases": 395737, "deaths": 4628, "deaths_per_million": 1023.787, "fully_vaccinated": 3039478, "name": "Oman", "percent_fully_vaccinated": 58.19, "percent_vaccinated": 62.54, "population": 4520471, "total_vaccinated": 3266729, "vaccine_doses": 7068002 }, "PA": { "cases": 954369, "deaths": 8425, "deaths_per_million": 1936.218, "fully_vaccinated": 3123937, "name": "Panama", "percent_fully_vaccinated": 71.79, "percent_vaccinated": 80.16, "population": 4351267, "total_vaccinated": 3487798, "vaccine_doses": 8449454 }, "PE": { "cases": 3914506, "deaths": 214364, "deaths_per_million": 6358.031, "fully_vaccinated": 27900283, "name": "Peru", "percent_fully_vaccinated": 82.75, "percent_vaccinated": 88.03, "population": 33715472, "total_vaccinated": 29679287, "vaccine_doses": 80764745 }, "PF": { "cases": 75257, "deaths": 649, "deaths_per_million": 2134.644, "fully_vaccinated": 180807, "name": "Frans-Polinesië", "percent_fully_vaccinated": 63.99, "percent_vaccinated": 66.67, "population": 304032, "total_vaccinated": 188352, "vaccine_doses": 453259 }, "PG": { "cases": 44784, "deaths": 663, "deaths_per_million": 66.637, "fully_vaccinated": 281948, "name": "Papoea-Nieu-Guinee", "percent_fully_vaccinated": 2.83, "percent_vaccinated": 3.43, "population": 9949437, "total_vaccinated": 341307, "vaccine_doses": 623255 }, "PH": { "cases": 3780178, "deaths": 60737, "deaths_per_million": 533.341, "fully_vaccinated": 71835024, "name": "Filippyne", "percent_fully_vaccinated": 63.08, "percent_vaccinated": 67.12, "population": 113880328, "total_vaccinated": 76438466, "vaccine_doses": 156547670 }, "PK": { "cases": 1555639, "deaths": 30490, "deaths_per_million": 131.762, "fully_vaccinated": 129420281, "name": "Pakistan", "percent_fully_vaccinated": 55.93, "percent_vaccinated": 59.75, "population": 231402116, "total_vaccinated": 138258094, "vaccine_doses": 285721847 }, "PL": { "cases": 6070282, "deaths": 116570, "deaths_per_million": 3042.989, "fully_vaccinated": 22527654, "name": "Pole", "percent_fully_vaccinated": 58.81, "percent_vaccinated": 59.39, "population": 38307726, "total_vaccinated": 22749710, "vaccine_doses": 54980799 }, "PM": { "cases": 3083, "deaths": 1, "deaths_per_million": 169.981, "name": "Sint Pierre en Miquelon", "population": 5883 }, "PN": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 47, "name": "Pitcairneilande", "percent_fully_vaccinated": 100, "percent_vaccinated": 100, "total_vaccinated": 47, "vaccine_doses": 94 }, "PR": { "population": 2828246 }, "PS": { "cases": 682096, "deaths": 5678, "deaths_per_million": 1106.091, "fully_vaccinated": 1773409, "name": "Staat Palestina", "percent_fully_vaccinated": 34.55, "percent_vaccinated": 39.15, "population": 5133392, "total_vaccinated": 2009619, "vaccine_doses": 3737310 }, "PT": { "cases": 5345143, "deaths": 24623, "deaths_per_million": 2392.882, "fully_vaccinated": 8899233, "name": "Portugal", "percent_fully_vaccinated": 86.48, "percent_vaccinated": 94.65, "population": 10290103, "total_vaccinated": 9740081, "vaccine_doses": 24793071 }, "PW": { "cases": 5308, "deaths": 6, "deaths_per_million": 332.889, "name": "Palau", "population": 18024 }, "PY": { "cases": 707109, "deaths": 19220, "deaths_per_million": 2867.031, "fully_vaccinated": 3493080, "name": "Paraguay", "percent_fully_vaccinated": 52.11, "percent_vaccinated": 59.21, "population": 6703799, "total_vaccinated": 3969185, "vaccine_doses": 9215489 }, "QA": { "cases": 409622, "deaths": 681, "deaths_per_million": 253.326, "fully_vaccinated": 2743181, "name": "Katar", "percent_fully_vaccinated": 102.04, "percent_vaccinated": 102.04, "population": 2688235, "total_vaccinated": 2743181, "vaccine_doses": 7302700 }, "RE": { "name": "Réunion" }, "RO": { "cases": 3068849, "deaths": 66011, "deaths_per_million": 3415.205, "fully_vaccinated": 8114769, "name": "Roemenië", "percent_fully_vaccinated": 42.42, "percent_vaccinated": 42.3, "population": 19328560, "total_vaccinated": 8176457, "vaccine_doses": 16827486 }, "RS": { "cases": 2129016, "deaths": 16286, "deaths_per_million": 2370.063, "fully_vaccinated": 3278198, "name": "Serwië", "percent_fully_vaccinated": 47.71, "percent_vaccinated": 48.81, "population": 6871547, "total_vaccinated": 3354075, "vaccine_doses": 8534688 }, "RU": { "cases": 18341459, "deaths": 374719, "deaths_per_million": 2582.439, "fully_vaccinated": 75041866, "name": "Rusland", "percent_fully_vaccinated": 51.72, "percent_vaccinated": 56.68, "population": 145102755, "total_vaccinated": 82246152, "vaccine_doses": 170307823 }, "RW": { "cases": 132242, "deaths": 1466, "deaths_per_million": 108.9, "fully_vaccinated": 8822309, "name": "Rwanda", "percent_fully_vaccinated": 65.54, "percent_vaccinated": 67.91, "population": 13461888, "total_vaccinated": 9141570, "vaccine_doses": 25522207 }, "SA": { "cases": 809960, "deaths": 9252, "deaths_per_million": 257.355, "fully_vaccinated": 25082132, "name": "Saoedi-Arabië", "percent_fully_vaccinated": 70.97, "percent_vaccinated": 75.59, "population": 35950396, "total_vaccinated": 26713922, "vaccine_doses": 66700629 }, "SB": { "cases": 21544, "deaths": 153, "deaths_per_million": 216.147, "fully_vaccinated": 187200, "name": "Salomonseilande", "percent_fully_vaccinated": 26.45, "percent_vaccinated": 40.9, "population": 707851, "total_vaccinated": 289502, "vaccine_doses": 479045 }, "SC": { "cases": 45429, "deaths": 168, "deaths_per_million": 1577.909, "fully_vaccinated": 80925, "name": "Seychelle", "percent_fully_vaccinated": 76.01, "percent_vaccinated": 80, "population": 106470, "total_vaccinated": 85180, "vaccine_doses": 221597 }, "SD": { "cases": 63006, "deaths": 4957, "deaths_per_million": 108.57, "fully_vaccinated": 4536964, "name": "Soedan", "percent_fully_vaccinated": 10.1, "percent_vaccinated": 14.81, "population": 45657202, "total_vaccinated": 6651268, "vaccine_doses": 8179010 }, "SE": { "cases": 2539715, "deaths": 19358, "deaths_per_million": 1849.414, "fully_vaccinated": 7651988, "name": "Swede", "percent_fully_vaccinated": 75.31, "percent_vaccinated": 77.15, "population": 10467097, "total_vaccinated": 7838695, "vaccine_doses": 22674504 }, "SG": { "cases": 1718765, "deaths": 1502, "deaths_per_million": 275.414, "fully_vaccinated": 4999903, "name": "Singapoer", "percent_fully_vaccinated": 91.68, "percent_vaccinated": 92.08, "population": 5453600, "total_vaccinated": 5021910, "vaccine_doses": 14272705 }, "SH": { "cases": 4, "deaths": null, "fully_vaccinated": 3531, "name": "Sint Helena, Ascension en Tristan da Cunha", "percent_vaccinated": 71.83, "population": 5404, "total_vaccinated": 4361, "vaccine_doses": 7892 }, "SI": { "cases": 1083661, "deaths": 6700, "deaths_per_million": 3161.257, "fully_vaccinated": 1222225, "name": "Slowenië", "percent_fully_vaccinated": 57.67, "percent_vaccinated": 59.72, "population": 2119410, "total_vaccinated": 1265802, "vaccine_doses": 2996643 }, "SJ": { "name": "Svalbard en Jan Mayen" }, "SK": { "cases": 2581323, "deaths": 20227, "deaths_per_million": 3712.996, "fully_vaccinated": 2767485, "name": "Slowakye", "percent_fully_vaccinated": 50.8, "percent_vaccinated": 51.82, "population": 5447622, "total_vaccinated": 2822755, "vaccine_doses": 7077511 }, "SL": { "cases": 7734, "deaths": 125, "deaths_per_million": 14.844, "fully_vaccinated": 1916574, "name": "Sierra Leone", "percent_fully_vaccinated": 22.76, "percent_vaccinated": 31.4, "population": 8420641, "total_vaccinated": 2644113, "vaccine_doses": 3526274 }, "SM": { "cases": 19890, "deaths": 118, "deaths_per_million": 3496.711, "fully_vaccinated": 23633, "name": "San Marino", "percent_fully_vaccinated": 69.49, "percent_vaccinated": 77.5, "population": 33746, "total_vaccinated": 26357, "vaccine_doses": 69338 }, "SN": { "cases": 87423, "deaths": 1968, "deaths_per_million": 116.61, "fully_vaccinated": 1069859, "name": "Senegal", "percent_fully_vaccinated": 6.34, "percent_vaccinated": 13.38, "population": 16876720, "total_vaccinated": 2300648, "vaccine_doses": 2523856 }, "SO": { "cases": 27020, "deaths": 1361, "deaths_per_million": 79.751, "fully_vaccinated": 1764597, "name": "Somalië", "percent_fully_vaccinated": 10.34, "percent_vaccinated": 15.99, "population": 17065581, "total_vaccinated": 2728594, "vaccine_doses": 3344579 }, "SR": { "cases": 80966, "deaths": 1380, "deaths_per_million": 2251.282, "fully_vaccinated": 237879, "name": "Suriname", "percent_fully_vaccinated": 40.2, "percent_vaccinated": 45.26, "population": 612984, "total_vaccinated": 267820, "vaccine_doses": 505699 }, "SS": { "cases": 17733, "deaths": 138, "deaths_per_million": 12.839, "fully_vaccinated": 1270042, "name": "Suid-Soedan", "percent_fully_vaccinated": 11.82, "percent_vaccinated": 12.21, "population": 10748272, "total_vaccinated": 1312090, "vaccine_doses": 1362308 }, "ST": { "cases": 6115, "deaths": 75, "deaths_per_million": 336.162, "fully_vaccinated": 99341, "name": "São Tomé en Príncipe", "percent_fully_vaccinated": 44.53, "percent_vaccinated": 56.27, "population": 223107, "total_vaccinated": 125550, "vaccine_doses": 221655 }, "SV": { "cases": 190818, "deaths": 4199, "deaths_per_million": 665.013, "fully_vaccinated": 4330643, "name": "El Salvador", "percent_fully_vaccinated": 68.59, "percent_vaccinated": 73.33, "population": 6314167, "total_vaccinated": 4630037, "vaccine_doses": 11127982 }, "SX": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 26417, "name": "Sint Maarten", "percent_fully_vaccinated": 59.98, "percent_vaccinated": 64.5, "population": 44042, "total_vaccinated": 28407, "vaccine_doses": 63735 }, "SY": { "cases": 56353, "deaths": 3150, "deaths_per_million": 147.718, "fully_vaccinated": 1914784, "name": "Sirië", "percent_fully_vaccinated": 8.98, "percent_vaccinated": 13.33, "population": 21324367, "total_vaccinated": 2842478, "vaccine_doses": 4389805 }, "SZ": { "cases": 73282, "deaths": 1417, "deaths_per_million": 1188.488, "fully_vaccinated": 342088, "name": "Eswatini", "percent_fully_vaccinated": 28.69, "percent_vaccinated": 34.43, "population": 1192271, "total_vaccinated": 410506, "vaccine_doses": 684176 }, "TC": { "cases": 6303, "deaths": 36, "deaths_per_million": 797.978, "fully_vaccinated": 30129, "name": "Turks- en Caicoseilande", "percent_fully_vaccinated": 66.78, "percent_vaccinated": 71.35, "population": 45114, "total_vaccinated": 32189, "vaccine_doses": 70169 }, "TD": { "cases": 7437, "deaths": 193, "deaths_per_million": 11.234, "fully_vaccinated": 2093522, "name": "Tsjad", "percent_fully_vaccinated": 12.38, "percent_vaccinated": 13.12, "population": 17179740, "total_vaccinated": 2218493, "vaccine_doses": 2356138 }, "TF": { "name": "Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede" }, "TG": { "cases": 38092, "deaths": 279, "deaths_per_million": 32.274, "fully_vaccinated": 1557538, "name": "Togo", "percent_fully_vaccinated": 18.02, "percent_vaccinated": 24.5, "population": 8644829, "total_vaccinated": 2118136, "vaccine_doses": 3290821 }, "TH": { "cases": 4594127, "deaths": 31431, "deaths_per_million": 438.974, "fully_vaccinated": 53182355, "name": "Thailand", "percent_fully_vaccinated": 74.28, "percent_vaccinated": 79.39, "population": 71601103, "total_vaccinated": 56842387, "vaccine_doses": 140844067 }, "TJ": { "cases": 17786, "deaths": 125, "deaths_per_million": 12.82, "fully_vaccinated": 4976770, "name": "Tadjikistan", "percent_fully_vaccinated": 51.05, "percent_vaccinated": 53.23, "population": 9750064, "total_vaccinated": 5189877, "vaccine_doses": 12504152 }, "TK": { "fully_vaccinated": 1125, "name": "Tokelau", "percent_fully_vaccinated": 60.84, "percent_vaccinated": 72.42, "population": 1849, "total_vaccinated": 1339, "vaccine_doses": 2464 }, "TL": { "cases": 22999, "deaths": 133, "deaths_per_million": 100.686, "fully_vaccinated": 729171, "name": "Oos-Timor", "percent_fully_vaccinated": 55.2, "percent_vaccinated": 63.85, "population": 1320942, "total_vaccinated": 843385, "vaccine_doses": 1746143 }, "TM": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 9753, "name": "Turkmenistan", "percent_vaccinated": 0.53, "total_vaccinated": 32240, "vaccine_doses": 41993 }, "TN": { "cases": 1128693, "deaths": 29041, "deaths_per_million": 2368.191, "fully_vaccinated": 6377749, "name": "Tunisië", "percent_fully_vaccinated": 52.01, "percent_vaccinated": 72.5, "population": 12262946, "total_vaccinated": 8890905, "vaccine_doses": 14894966 }, "TO": { "cases": 12554, "deaths": 12, "deaths_per_million": 113.189, "fully_vaccinated": 97151, "name": "Tonga", "percent_fully_vaccinated": 91, "percent_vaccinated": 101.41, "population": 106017, "total_vaccinated": 108263, "vaccine_doses": 242634 }, "TR": { "cases": 15889495, "deaths": 99341, "deaths_per_million": 1171.814, "fully_vaccinated": 53117131, "name": "Turkye", "percent_fully_vaccinated": 62.66, "percent_vaccinated": 68.28, "population": 84775404, "total_vaccinated": 57886857, "vaccine_doses": 150662956 }, "TT": { "cases": 171590, "deaths": 4053, "deaths_per_million": 2656.55, "fully_vaccinated": 715515, "name": "Trinidad en Tobago", "percent_fully_vaccinated": 46.9, "percent_vaccinated": 49.31, "population": 1525663, "total_vaccinated": 752271, "vaccine_doses": 1577355 }, "TV": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 6160, "name": "Tuvalu", "percent_fully_vaccinated": 51.66, "percent_vaccinated": 53.4, "population": 11925, "total_vaccinated": 6368, "vaccine_doses": 12528 }, "TW": { "cases": 4604761, "deaths": 8963, "deaths_per_million": 375.651, "fully_vaccinated": 19919919, "name": "Republiek China", "percent_fully_vaccinated": 83.49, "percent_vaccinated": 89.36, "population": 23859912, "total_vaccinated": 21320752, "vaccine_doses": 59694260 }, "TZ": { "cases": 37510, "deaths": 841, "deaths_per_million": 13.226, "fully_vaccinated": 10518478, "name": "Tanzanië", "percent_fully_vaccinated": 16.54, "percent_vaccinated": 18.73, "population": 63588334, "total_vaccinated": 11910572, "vaccine_doses": 15257697 }, "UA": { "cases": 5294794, "deaths": 116463, "deaths_per_million": 2675.378, "fully_vaccinated": 15221792, "name": "Oekraïne", "percent_fully_vaccinated": 35.02, "percent_vaccinated": 36.19, "population": 43531422, "total_vaccinated": 15729617, "vaccine_doses": 31683310 }, "UG": { "cases": 169250, "deaths": 3628, "deaths_per_million": 79.121, "fully_vaccinated": 12029925, "name": "Uganda", "percent_fully_vaccinated": 26.24, "percent_vaccinated": 38.42, "population": 45853778, "total_vaccinated": 17616836, "vaccine_doses": 23972170 }, "US": { "cases": 91472835, "deaths": 1030498, "deaths_per_million": 3057.879, "fully_vaccinated": 223245563, "name": "Verenigde State van Amerika", "percent_fully_vaccinated": 67.24, "percent_vaccinated": 78.81, "population": 336997624, "total_vaccinated": 261654261, "vaccine_doses": 603693871 }, "UY": { "cases": 971728, "deaths": 7415, "deaths_per_million": 2164.167, "fully_vaccinated": 2889816, "name": "Uruguay", "percent_fully_vaccinated": 84.34, "percent_vaccinated": 87.53, "population": 3426260, "total_vaccinated": 2998852, "vaccine_doses": 8713239 }, "UZ": { "cases": 243131, "deaths": 1637, "deaths_per_million": 48.032, "fully_vaccinated": 15794134, "name": "Oesbekistan", "percent_fully_vaccinated": 46.34, "percent_vaccinated": 58.36, "population": 34081449, "total_vaccinated": 19890447, "vaccine_doses": 58191020 }, "VA": { "cases": 29, "deaths": 0, "fully_vaccinated": null, "name": "Vatikaanstad", "percent_vaccinated": null, "population": 511, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "VC": { "cases": 9354, "deaths": 115, "deaths_per_million": 1102.251, "fully_vaccinated": 31088, "name": "St. Vincent en die Grenadine", "percent_fully_vaccinated": 29.8, "percent_vaccinated": 35.4, "population": 104332, "total_vaccinated": 36933, "vaccine_doses": 72022 }, "VE": { "cases": 536086, "deaths": 5763, "deaths_per_million": 204.363, "fully_vaccinated": 14287370, "name": "Venezuela", "percent_fully_vaccinated": 49.77, "percent_vaccinated": 77.19, "population": 28199866, "total_vaccinated": 22157232, "vaccine_doses": 37860994 }, "VG": { "cases": 7131, "deaths": 63, "deaths_per_million": 2024.291, "fully_vaccinated": 18187, "name": "Britse Maagde-eilande", "percent_fully_vaccinated": 58.44, "percent_vaccinated": 62.44, "population": 31122, "total_vaccinated": 19433, "vaccine_doses": 41346 }, "VI": { "population": 104218 }, "VN": { "cases": 10781009, "deaths": 43093, "deaths_per_million": 442.124, "fully_vaccinated": 80185029, "name": "Viëtnam", "percent_fully_vaccinated": 82.27, "percent_vaccinated": 89.04, "population": 97468028, "total_vaccinated": 86785069, "vaccine_doses": 234856999 }, "VU": { "cases": 11724, "deaths": 14, "deaths_per_million": 43.868, "fully_vaccinated": 130607, "name": "Vanuatu", "percent_fully_vaccinated": 40.93, "percent_vaccinated": 53.97, "population": 319136, "total_vaccinated": 172232, "vaccine_doses": 313449 }, "WF": { "cases": 761, "deaths": 7, "deaths_per_million": 602.047, "fully_vaccinated": 6457, "name": "Wallis en Futuna", "percent_fully_vaccinated": 58.2, "percent_vaccinated": 58.44, "population": 11627, "total_vaccinated": 6483, "vaccine_doses": 16426 }, "WS": { "cases": 15405, "deaths": 29, "deaths_per_million": 132.563, "fully_vaccinated": 198896, "name": "Samoa", "percent_fully_vaccinated": 90.92, "percent_vaccinated": 104.81, "population": 218764, "total_vaccinated": 229291, "vaccine_doses": 495431 }, "XC": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 275988, "name": "Turkse Republiek van Noord-Siprus", "percent_fully_vaccinated": 72.2, "percent_vaccinated": 74.39, "total_vaccinated": 284357, "vaccine_doses": 617389 }, "XK": { "cases": 254743, "deaths": 3171, "deaths_per_million": 1779.346, "fully_vaccinated": 824210, "name": "Kosovo", "percent_fully_vaccinated": 46.25, "percent_vaccinated": 50.81, "population": 1782115, "total_vaccinated": 905542, "vaccine_doses": 1834397 }, "XW": { "cases": 578250895, "deaths": 6402707, "deaths_per_million": 809.517, "fully_vaccinated": 4871129944, "name": "Wêreld", "note": "Lande wat nie data rapporteer vir 'n spesifieke kolom nie se data is nie ingesluit by die wêreldtotaal vir dié kolom nie.", "percent_fully_vaccinated": 61.59, "percent_vaccinated": 67.04, "population": 7909295152, "total_vaccinated": 5302549497, "vaccine_doses": 12350872042 }, "YE": { "cases": 11877, "deaths": 2151, "deaths_per_million": 65.218, "fully_vaccinated": 446120, "name": "Jemen", "percent_fully_vaccinated": 1.46, "percent_vaccinated": 2.29, "population": 32981641, "total_vaccinated": 697956, "vaccine_doses": 864544 }, "YT": { "name": "Mayotte" }, "ZA": { "cases": 4004555, "deaths": 101982, "deaths_per_million": 1717.093, "fully_vaccinated": 19206569, "name": "Suid-Afrika", "percent_fully_vaccinated": 32.34, "percent_vaccinated": 37.3, "population": 59392255, "total_vaccinated": 22154824, "vaccine_doses": 37192985 }, "ZM": { "cases": 329483, "deaths": 4015, "deaths_per_million": 206.182, "fully_vaccinated": 5158680, "name": "Zambië", "percent_fully_vaccinated": 26.49, "percent_vaccinated": 17.13, "population": 19473125, "total_vaccinated": 3240892, "vaccine_doses": 8130436 }, "ZW": { "cases": 256382, "deaths": 5577, "deaths_per_million": 348.704, "fully_vaccinated": 4692440, "name": "Zimbabwe", "percent_fully_vaccinated": 29.34, "percent_vaccinated": 39.87, "population": 15993524, "total_vaccinated": 6376117, "vaccine_doses": 12182698 } } 7m41wc7fe7mg5ivskfd7zb9vujqqqvw 0 389656 2517097 2503359 2022-08-03T06:24:46Z 122.52.16.227 wikitext text/x-wiki {{Infobox television|name=SpongeBob SquarePants | alt_name = ''SpongeBob'' | creator = [[Stephen Hillenburg]] | developer = {{Plainlist| | beeld = * [[Derek Drymon]] * [[Tim Hill (director)|Tim Hill]] * [[Nick Jennings (artist)|Nick Jennings]] }} | creative_director = {{Plainlist| * Derek Drymon {{small|(1999–2004)}} * [[Vincent Waller]] {{small|(2005–15)}} }} | voices = {{Plainlist| * [[Tom Kenny]] * [[Bill Fagerbakke]] * [[Rodger Bumpass]] * [[Clancy Brown]] * [[Mr. Lawrence]] * [[Jill Talley]] * [[Carolyn Lawrence]] * [[Mary Jo Catlett]] * [[Lori Alan]] * ([[List of SpongeBob SquarePants cast members|Complete list]]) }} | narrated = Tom Kenny {{small|(verskeie episodes)}} | theme_music_composer = {{Plainlist| * Derek Drymon * Mark Harrison * Stephen Hillenburg * Blaise Smith }} | opentheme = "''SpongeBob SquarePants'' Theme Song" {{small|(performed by [[Patrick Pinney]])}} | endtheme = "SpongeBob Closing Theme" {{small|(composed by Steve Belfer)}} | composer = {{Plainlist| * Steve Belfer * Nicolas Carr * Sage Guyton * Jeremy Wakefield * Brad Carow (1999–2002) * [[The Blue Hawaiians]] (1999–2002) * Eban Schletter (2000–present) * Barry Anthony Trop (2005–14) }}|country=Verenigde State van Amerika|language=[[Engels]]|num_seasons=13|num_episodes=271 | list_episodes = List of SpongeBob SquarePants episodes | executive_producer = {{Plainlist| * [[Stephen Hillenburg]] (1999–2018) * [[Paul Tibbitt]] (2008–17) }} | producer = {{Plainlist| * Donna Castricone (1999–2002) * Helen Kafatic (2002–04) * Anne Michaud (2001) * Dina Buteyn (2005–10) * Jennie Monica Hammond (2010–nou) }} | runtime = {{Plainlist| * 11 minutes (regular episodes only) * 22–44 minutes (special episodes only) }} | company = {{Plainlist| * [[United Plankton Pictures]] * [[Nickelodeon Animation Studio]] }} | network = [[Nickelodeon]]{{efn|name=Network|Episode 175, "[[It's a SpongeBob Christmas!]]", was first broadcast on [[CBS]].<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/blogs/tv-column/post/cbs-sets-spongebob-christmas-for-november/2012/10/18/38a02724-1966-11e2-aa6f-3b636fecb829_blog.html|title=CBS sets ''Spongebob Christmas'' for November|newspaper=[[The Washington Post]]|author=Emily Yahr|date=18 Oktober 2012|access-date=30 Augustus 2021}}</ref>}} | picture_format = {{Plainlist|<!--per TEMPLATE DOCUMENTATION, do not use SDTV and aspect ratios.--> * [[NTSC]] (1999–2012) * [[HDTV]] [[1080i]] (2009, 2012–nou) }} | audio_format = {{Plainlist| * Stereo (1999–2012) * [[Dolby Surround]] 5.1 (2009, 2012–nou) }} | first_aired = {{Start date|1999|5|1}} | last_aired = nou | related = {{unbulleted list|''[[Kamp Koral: SpongeBob's Under Years]]''|''[[The Patrick Star Show]]''}}}} '''''SpongeBob SquarePants''''' is 'n [[Verenigde State van Amerika|Amerikaanse]] geanimeerde [[komedie]]-[[televisiereeks]] geskep deur die mariene wetenskap-opvoeder en animeerder [[Stephen Hillenburg]] vir [[Nickelodeon]]. Die reeks vertel die avonture van die titelkarakter en sy watervriende in die fiktiewe onderwaterstad Bikini Bottom. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse televisiereekse]] dyr5l1zlwe6xsn96jiujpm9lzb1s35w 2517098 2517097 2022-08-03T06:25:37Z 122.52.16.227 wikitext text/x-wiki {{Infobox television|name=SpongeBob SquarePants | alt_name = ''SpongeBob'' | creator = [[Stephen Hillenburg]] | developer = {{Plainlist| | beeld = File:SpongeBob SquarePants The Yellow Album Cover.jpg * [[Derek Drymon]] * [[Tim Hill (director)|Tim Hill]] * [[Nick Jennings (artist)|Nick Jennings]] }} | creative_director = {{Plainlist| * Derek Drymon {{small|(1999–2004)}} * [[Vincent Waller]] {{small|(2005–15)}} }} | voices = {{Plainlist| * [[Tom Kenny]] * [[Bill Fagerbakke]] * [[Rodger Bumpass]] * [[Clancy Brown]] * [[Mr. Lawrence]] * [[Jill Talley]] * [[Carolyn Lawrence]] * [[Mary Jo Catlett]] * [[Lori Alan]] * ([[List of SpongeBob SquarePants cast members|Complete list]]) }} | narrated = Tom Kenny {{small|(verskeie episodes)}} | theme_music_composer = {{Plainlist| * Derek Drymon * Mark Harrison * Stephen Hillenburg * Blaise Smith }} | opentheme = "''SpongeBob SquarePants'' Theme Song" {{small|(performed by [[Patrick Pinney]])}} | endtheme = "SpongeBob Closing Theme" {{small|(composed by Steve Belfer)}} | composer = {{Plainlist| * Steve Belfer * Nicolas Carr * Sage Guyton * Jeremy Wakefield * Brad Carow (1999–2002) * [[The Blue Hawaiians]] (1999–2002) * Eban Schletter (2000–present) * Barry Anthony Trop (2005–14) }}|country=Verenigde State van Amerika|language=[[Engels]]|num_seasons=13|num_episodes=271 | list_episodes = List of SpongeBob SquarePants episodes | executive_producer = {{Plainlist| * [[Stephen Hillenburg]] (1999–2018) * [[Paul Tibbitt]] (2008–17) }} | producer = {{Plainlist| * Donna Castricone (1999–2002) * Helen Kafatic (2002–04) * Anne Michaud (2001) * Dina Buteyn (2005–10) * Jennie Monica Hammond (2010–nou) }} | runtime = {{Plainlist| * 11 minutes (regular episodes only) * 22–44 minutes (special episodes only) }} | company = {{Plainlist| * [[United Plankton Pictures]] * [[Nickelodeon Animation Studio]] }} | network = [[Nickelodeon]]{{efn|name=Network|Episode 175, "[[It's a SpongeBob Christmas!]]", was first broadcast on [[CBS]].<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/blogs/tv-column/post/cbs-sets-spongebob-christmas-for-november/2012/10/18/38a02724-1966-11e2-aa6f-3b636fecb829_blog.html|title=CBS sets ''Spongebob Christmas'' for November|newspaper=[[The Washington Post]]|author=Emily Yahr|date=18 Oktober 2012|access-date=30 Augustus 2021}}</ref>}} | picture_format = {{Plainlist|<!--per TEMPLATE DOCUMENTATION, do not use SDTV and aspect ratios.--> * [[NTSC]] (1999–2012) * [[HDTV]] [[1080i]] (2009, 2012–nou) }} | audio_format = {{Plainlist| * Stereo (1999–2012) * [[Dolby Surround]] 5.1 (2009, 2012–nou) }} | first_aired = {{Start date|1999|5|1}} | last_aired = nou | related = {{unbulleted list|''[[Kamp Koral: SpongeBob's Under Years]]''|''[[The Patrick Star Show]]''}}}} '''''SpongeBob SquarePants''''' is 'n [[Verenigde State van Amerika|Amerikaanse]] geanimeerde [[komedie]]-[[televisiereeks]] geskep deur die mariene wetenskap-opvoeder en animeerder [[Stephen Hillenburg]] vir [[Nickelodeon]]. Die reeks vertel die avonture van die titelkarakter en sy watervriende in die fiktiewe onderwaterstad Bikini Bottom. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse televisiereekse]] sx2x8voqn3tfsuy7pe41eu74v10aipr 2517099 2517098 2022-08-03T06:32:10Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Infobox television|name=SpongeBob SquarePants | alt_name = ''SpongeBob'' | creator = [[Stephen Hillenburg]] | image = SpongeBob SquarePants The Yellow Album Cover.jpg | developer = {{Plainlist| * [[Derek Drymon]] * [[Tim Hill (director)|Tim Hill]] * [[Nick Jennings (artist)|Nick Jennings]] }} | creative_director = {{Plainlist| * Derek Drymon {{small|(1999–2004)}} * [[Vincent Waller]] {{small|(2005–15)}} }} | voices = {{Plainlist| * [[Tom Kenny]] * [[Bill Fagerbakke]] * [[Rodger Bumpass]] * [[Clancy Brown]] * [[Mr. Lawrence]] * [[Jill Talley]] * [[Carolyn Lawrence]] * [[Mary Jo Catlett]] * [[Lori Alan]] * ([[Lys van SpongeBob SquarePants rolspelers|rolverdeling lys]]) }} | narrated = Tom Kenny {{small|(verskeie episodes)}} | theme_music_composer = {{Plainlist| * Derek Drymon * Mark Harrison * Stephen Hillenburg * Blaise Smith }} | opentheme = "''SpongeBob SquarePants'' Theme Song" {{small|(performed by [[Patrick Pinney]])}} | endtheme = "SpongeBob Closing Theme" {{small|(composed by Steve Belfer)}} | composer = {{Plainlist| * Steve Belfer * Nicolas Carr * Sage Guyton * Jeremy Wakefield * Brad Carow (1999–2002) * [[The Blue Hawaiians]] (1999–2002) * Eban Schletter (2000–present) * Barry Anthony Trop (2005–14) }}|country=Verenigde State van Amerika|language=[[Engels]]|num_seasons=13|num_episodes=271 | list_episodes = List of SpongeBob SquarePants episodes | executive_producer = {{Plainlist| * [[Stephen Hillenburg]] (1999–2018) * [[Paul Tibbitt]] (2008–17) }} | producer = {{Plainlist| * Donna Castricone (1999–2002) * Helen Kafatic (2002–04) * Anne Michaud (2001) * Dina Buteyn (2005–10) * Jennie Monica Hammond (2010–nou) }} | runtime = {{Plainlist| * 11 minutes (regular episodes only) * 22–44 minutes (special episodes only) }} | company = {{Plainlist| * [[United Plankton Pictures]] * [[Nickelodeon Animation Studio]] }} | network = [[Nickelodeon]]{{nota|name=Network|Episode 175, "[[It's a SpongeBob Christmas!]]", was eerste uitgesaai op [[CBS]].<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/blogs/tv-column/post/cbs-sets-spongebob-christmas-for-november/2012/10/18/38a02724-1966-11e2-aa6f-3b636fecb829_blog.html|title=CBS sets ''Spongebob Christmas'' for November|newspaper=[[The Washington Post]]|author=Emily Yahr|date=18 Oktober 2012|access-date=30 Augustus 2021}}</ref>}} | picture_format = {{Plainlist|<!--per TEMPLATE DOCUMENTATION, do not use SDTV and aspect ratios.--> * [[NTSC]] (1999–2012) * [[HDTV]] [[1080i]] (2009, 2012–nou) }} | audio_format = {{Plainlist| * Stereo (1999–2012) * [[Dolby Surround]] 5.1 (2009, 2012–nou) }} | first_aired = {{Start date|1999|5|1}} | last_aired = nou | related = {{unbulleted list|''[[Kamp Koral: SpongeBob's Under Years]]''|''[[The Patrick Star Show]]''}}}} '''''SpongeBob SquarePants''''' is 'n [[Verenigde State van Amerika|Amerikaanse]] geanimeerde [[komedie]]-[[televisiereeks]] geskep deur die mariene wetenskap-opvoeder en animeerder [[Stephen Hillenburg]] vir [[Nickelodeon]]. Die reeks vertel die avonture van die titelkarakter en sy watervriende in die fiktiewe onderwaterstad Bikini Bottom. == Notas == {{Notas}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse televisiereekse]] sm8htin2eddzsqcjrxpiqso4iyqk9x2 0 392328 2516938 2516610 2022-08-02T12:29:49Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia diversifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia duthieae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia geminiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia glauca'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia incurvata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia kenhardtensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia leptocalyx'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia maxima'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rubricaulis'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] sy070hh591kosv99gjp3khcnl0gjy87 2516944 2516938 2022-08-02T12:52:56Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia diversifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia duthieae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia geminiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia glauca'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia incurvata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia kenhardtensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia leptocalyx'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''[[Ruschia maxima]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rubricaulis'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] llf3nrd4ntxwj80pqyrn241q1vl3955 2516969 2516944 2022-08-02T14:52:29Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakels wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia diversifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia duthieae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia geminiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia glauca'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia incurvata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia kenhardtensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia leptocalyx'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''[[Ruschia maxima]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rubricaulis'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] hi1rko2lgphv92e4jjbnsjcy7z0dbe1 2517003 2516969 2022-08-02T16:32:46Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Verbeter wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia diversifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia duthieae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia geminiflora]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia glauca'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia incurvata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia kenhardtensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia leptocalyx'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''[[Ruschia maxima]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rubricaulis'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] 8bqsk21xtogspnevtb5srguj5rf4yl9 2517014 2517003 2022-08-02T16:46:47Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia diversifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia duthieae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia geminiflora]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia glauca]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia incurvata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia kenhardtensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia leptocalyx'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''[[Ruschia maxima]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rubricaulis'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] s1k400o4o5y3geooolywx4egg1ezw61 2517034 2517014 2022-08-02T17:45:02Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia diversifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia duthieae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia geminiflora]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia glauca]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia incurvata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia kenhardtensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia leptocalyx'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''[[Ruschia maxima]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rubricaulis'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] 2497xz64r7njtwhcrpph62rs7jv8syq 2517047 2517034 2022-08-02T18:47:34Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia diversifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia duthieae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia geminiflora]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia glauca]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia incurvata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia kenhardtensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia leptocalyx]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''[[Ruschia maxima]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rubricaulis'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] 94iu4juvael4g9clec6d43nu4entm4g 2517062 2517047 2022-08-02T19:35:47Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia diversifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia duthieae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia geminiflora]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia glauca]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia incurvata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia kenhardtensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia leptocalyx]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''[[Ruschia maxima]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia rubricaulis]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] twh8x0g8qpf5uzppz7c4qta4tgxfm15 2517077 2517062 2022-08-02T20:22:05Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel wikitext text/x-wiki {{Skuinse titel}} {{Outomatiese taksoboks | name = Beesvygies | image = Ruschia maxima, blare, blomme en vrugte, Pretoria NBT, a.jpg | image_caption = ''[[Ruschia maxima|R. maxima]]'', een van die grootste spesies in die genus | status = | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia | authority = Schwantes | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = <center>[[#Spesies|Sien teks]]</center> | synonyms = }} '''''Ruschia''''', in die volksmond bekend as die '''beesvygies''', is 'n [[vetplant]]-[[genus]] wat tot die [[Aizoaceae]] behoort en in 1926 vir die eerste keer beskryf is. Die genus is [[inheems]] aan [[Lesotho]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]. Die plante is klein, regop struikies maar kan ook in die rankformaat voorkom.<ref>[[John Charles Manning|John Manning.]] 2018. Field Guide to Fynbos, Struik Nature, 2018 ISBN 978-1-77584-590-4</ref> Ongeveer 40 van die [[spesie]]s behoort tot die [[fynbos]]-bioom. Soos by ander vygies lok die helderkleurige blomme [[heuningby|by]]e, [[skoenlapper]]s en [[kewer]]s wat hulle bestuif. Lede van die genus kan maklik met ''[[Lampranthus]]'' en ''[[Drosanthemum]]'' verwar word, wat egter groter blomme met 'n groter verskeidenheid kleure het.<ref>[http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima Ruschia maxima (Haw.) L.Bolus], Ricardo Riddles, Karoowoestyn- Nasionale Botaniese Tuin, Januarie 2012</ref> == Spesies == Daar is 208 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:16337-1</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Ruschia abbreviata]]'' <small>[[Louisa Bolus|L.Bolus]]</small> * ''[[Ruschia acocksii]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia acuminata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia acutangula'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia aggregata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia alata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia albida'' <small>Klak</small> * ''[[Ruschia altigena]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia amicorum]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia ampliata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia approximata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia archeri'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia aspera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia atrata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia axthelmiana]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> * ''Ruschia barnardii'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia beaufortensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bijliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia bipapillata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia bolusiae'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia brakdamensis'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia breekpoortensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevibracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevicyma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia brevipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia britteniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia burtoniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcarea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia calcicola'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia callifera'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia campestris'' <small>(Burch.) Schwantes</small> * ''Ruschia canonotata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia capornii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia caroli]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia caudata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cedarbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia centrocapsula'' <small>H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia ceresiana'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia cincta'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia clavata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia complanata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia congesta'' <small>(Salm-Dyck) L.Bolus</small> * ''Ruschia copiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia costata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia cradockensis'' <small>(Kuntze) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia crassa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia crassisepala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia cupulata]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia curta'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia cymbifolia'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia cymosa'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia decurrens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia decurvans'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dejagerae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia deminuta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia densiflora]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia depressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia dichroa'' <small>(Rolfe) L.Bolus</small> * ''Ruschia dielsiana'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen ex H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia dilatata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia divaricata'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia diversifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia duthieae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia edentula'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia elineata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia erecta'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia esterhuyseniae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia exigua'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia extensa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia festiva'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''Ruschia filipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia firma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia floribunda'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia foliosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia fourcadei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia framesii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia frederici'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia fugitans'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia geminiflora]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia glauca]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia goodiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilipes'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia gracilis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia griquensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia grisea'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia hamata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia haworthii'' <small>H.Jacobsen & G.D.Rowley</small> * ''Ruschia heteropetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia holensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia imbricata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia impressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inclusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia inconspicua'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia incurvata]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia indecora]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia indurata'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia intermedia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia intricata'' <small>(N.E.Br.) H.E.K.Hartmann & Stüber</small> * ''Ruschia karrachabensis'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia karrooica]]'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia kenhardtensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kliphergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia kuboosana'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia langebaanensis]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lapidicola'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lavisii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxa'' <small>(Willd.) Schwantes</small> * ''Ruschia laxiflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia laxipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia leptocalyx]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lerouxiae'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia leucosperma'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia lineolata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia lisabeliae'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia macowanii]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia magnifica'' <small>Klak</small> * ''Ruschia mariae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia marianae'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''[[Ruschia maxima]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia middlemostii'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia misera'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia mollis'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia montaguensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia muelleri'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia muiriana'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia multiflora'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia muricata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia namusmontana'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia nelii'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia neovirens'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia nieuwerustensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia nonimpressa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia obtusa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia odontocalyx'' <small>(Schltr. & Diels) Schwantes</small> * ''Ruschia orientalis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pallens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia parviflora'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia parvifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia patulifolia'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pauciflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia paucipetala'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia perfoliata'' <small>(Mill.) Schwantes</small> * ''Ruschia phylicoides'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pinguis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia pollardii'' <small>Friedrich</small> * ''Ruschia primosii'' <small>L.Bolul</small> * ''Ruschia pulvinaris'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia punctulata'' <small>(L.Bolus) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia pungens'' <small>(A.Berger) H.Jacobsen</small> * ''Ruschia putterillii'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia rariflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia recurva'' <small>(Moench) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia rigens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia rigida'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia rigidicaulis'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia robusta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia rubricaulis]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''Ruschia rupicola'' <small>(Engl.) Schwantes</small> * ''Ruschia ruralis'' <small>(N.E.Br.) Schwantes</small> * ''[[Ruschia ruschiana]]'' <small>(Dinter) Dinter & Schwantes</small> * ''[[Ruschia sabulicola]]'' <small>Dinter</small> * ''Ruschia sandbergensis'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia sarmentosa'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia scabra'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''[[Ruschia schollii]]'' <small>(Salm-Dyck) Schwantes</small> * ''Ruschia semidentata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia semiglobosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia senaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia serrulata'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia sessilis'' <small>(Thunb.) H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia singula'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia solitaria'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia spinosa'' <small>(L.) Dehn</small> * ''Ruschia staminodiosa'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia stricta'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia strubeniae]]'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia suaveolens'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subpaniculata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subsphaerica'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia subteres'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tardissima'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tecta]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tenella'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia testacea'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia tribracteata'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia triflora'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia truteri'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia tumidula]]'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia turgida'' <small>(L.Bolus) Klak</small> * ''Ruschia uitenhagensis'' <small>(L.Bolus) Schwantes</small> * ''Ruschia umbellata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia uncinata'' <small>(L.) Schwantes</small> * ''Ruschia unidens'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Ruschia vaginata'' <small>Schwantes</small> * ''Ruschia valida'' <small>Schwantes</small> * ''[[Ruschia vanbredae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vanderbergiae]]'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanheerdei'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vanniekerkiae'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia versicolor'' <small>L.Bolus</small> * ''Ruschia vetovalida'' <small>H.E.K.Hartmann</small> * ''Ruschia victoris'' <small>(L.Bolus) L.Bolus</small> * ''Ruschia virens'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia virgata]]'' <small>(Haw.) L.Bolus</small> * ''[[Ruschia viridifolia]]'' <small>L.Bolus</small> * ''[[Ruschia vulvaria]]'' <small>(Dinter) Schwantes</small> {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia| ]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] k3g077aqntnn1icyphyj1676gdf3b7r 0 392484 2517158 2516778 2022-08-03T09:55:45Z CarCrazedAlex586 115108 /* CTS-V */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Cadillac CTS|image=[[Lêer:2008 Cadillac CTS -- NHTSA 1.jpg|275px]]|caption=Tweede generasie Cadillac CTS|manufacturer=[[General Motors]]|production=2002–2019|model_years=2003–2019|class=Middelslag luukse motor|related=Cadillac CTS-V|predecessor=Cadillac Catera<br/>Cadillac Eldorado (CTS Coupe)|successor=Cadillac CT5}} Die '''Cadillac CTS''' (<b>C</b>atera <b>T</b>ouring <b>S</b>edan) is 'n middelslag luukse motor wat van 2003 tot 2019 oor drie generasies deur [[General Motors]] vervaardig en bemark is. Histories was dit soortgelyk aan motors op die kompakte luukse spektrum geprys; maar dit was nog altyd na aan sy middelgrootte mededingers. Die derde generasie ding regstreeks met die middelslag luukse motors mee. Aanvanklik slegs as 'n 4-deur-sedan op die GM Sigma-platform beskikbaar, het GM die tweede generasie CTS in drie bakstyle aangebied: 4-deur-sedan, 2-deur-koepee en 5-deur-sportwa wat ook die Sigma-platform gebruik - en die derde generasie is slegs as 'n sedan aangebied, met 'n gestrekte weergawe van die GM Alpha-platform. Die derde generasie-CTS se indirekte opvolger is die kleiner CT5, wat, soos die eerste- en tweede generasie-CTS, die BMW 3-reeks en Mercedes-Benz C-klas aandurf, terwyl sy 5-reeks/E-klas-grootte behoue bly. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp, wat die produksiedebuut van 'n ontwerptaal (bemark as "Art and Science") merk wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is. Bob Boniface en Robin Krieg het die buitekant van die derde generasie CTS ontwerp. {{TOClimit|3}} == CTS-V == Die '''Cadillac CTS-V''' is 'n hoëprestasie-weergawe van die Cadillac CTS. <ref>{{Cite web|url=http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|title=Redesigned Cadillac|archive-url=https://archive.today/20130624165936/http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|archive-date=June 24, 2013|access-date=June 8, 2013}}</ref> Die CTS-V-reeks sluit drie bakstyle in, wat almal 'n stootstang OHK V-8-enjin en 'n sport-ingestelde vering het. Die vierdeur CTS-V-sedan is in 2004 bekendgestel, en die CTS-V-sportwa en koepee is in 2010 vir die 2011-modeljaar bekendgestel. Die sedan ding mee in die Noord-Amerikaanse verbruikersmark teen ander hoëprestasie luukse sedans en "eggo" hul kwaliteit, maar is 'n meer bekostigbare opsie as mededingers soos die Audi RS6, BMW M5 en [[Mercedes-Benz E-klas|Mercedes E63 AMG]].<ref>{{Cite web|url=http://www.caranddriver.com/reviews/2014-cadillac-cts-vsport-twin-turbo-v-6-test-review-technology-doesnt-come-free-page-2|title=Technology Doesn't Come Free|date=September 16, 2013|website=Car and Driver}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|title=2011 CTS-V High Performance Luxury Sport Sedan Comparison|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511103033/http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|archive-date=May 11, 2011|access-date=May 9, 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|title=THE ALL-NEW 2011 CTS-V SEDAN|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20101223120227/http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|archive-date=December 23, 2010|access-date=May 9, 2011}}</ref> Die tweede generasie CTS-V sedan, koepee en stasiewa is tot 2014 verkoop, gelyktydig met die derde generasie standaard sedan, totdat die derde generasie CTS-V gereed was.<ref>{{Cite web|url=http://gmauthority.com/blog/2013/05/2014-cadillac-cts-v-sedan-continues-with-color-changes-rpo-central/|title=2014 CTS-V Sedan Updates, Information|last=GM Authority Staff|date=May 26, 2013|publisher=GM Authority|access-date=June 14, 2016}}</ref> Die motor is in 2019 gestaak en deur die CT5–V Blackwing vervang. == Eerste generasie (2003) == {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Eerste generasie|image=[[File:Cadillac-CTS.jpg|275px]]|production=2002–Junie 2007|model_years=2003–2007|assembly={{unbulleted list | Verenigde State: [[Lansing]], [[Michigan]] (Lansing Grand River Assembly) | [[Volksrepubliek China|China]]: [[Sjanghai]] (Shanghai GM)<br/>[[Republiek China|Taiwan]]: Miaoli | Rusland: [[Kaliningrad]] (Avtotor)<ref name="avtotor.ru">{{cite web|url=http://www.avtotor.ru/gm/ |title=Группа компаний Автотор :: Автомобили GM |language=ru |publisher=Avtotor.ru |access-date=November 19, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160210120547/http://www.avtotor.ru/gm/ |archive-date=February 10, 2016 }}</ref><ref name="ReferenceA">{{cite web|title=GM2009|url=http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |access-date=May 15, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110904192557/http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |archive-date=September 4, 2011 }}</ref> }}|designer={{unbulleted list | Wayne Cherry (1998) | Kip Wasenko (1998) }}|body_style=4-deur [[sedan]]|platform=GM Sigma-platform|layout=Voorenjin, agterwielaandrywing|engine={{unbulleted list | '''[[Petrolenjin|Petrol]]:''' | 2,6 L ''[[General Motors 54° V6 engine#2.6|LY9]]'' [[V6-enjin|V6]] | 2,8 L ''[[GM High Feature engine#LP1|LP1]]'' V6 | 3,2 L ''[[General Motors 54° V6 engine#LA3|LA3]]'' V6 | 3,6 L ''[[GM High Feature engine#LY7|LY7]]'' V6 | 5,7 L ''[[LS based GM small-block engine#LS6|LS6]]'' [[V8-enjin|V8]] | 6,0 L ''[[LS based GM small-block engine#LS2|LS2]]'' V8 }}|transmission={{unbulleted list | 5-gang ''5L40-E'' [[outomatiese ratkas|outomaties]] | 5-gang Getrag ''260'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Aisin ''AY-6'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Tremec ''T-56'' [[handratkas|handrat]] }}|length={{convert|190.1|in|mm|0|abbr=on}}<ref name="newbury2002">{{cite book |last=Newbury |first=Stephen |title=The Car Design Yearbook 1 |year=2002 |publisher=Merrell Publishers Limited |isbn=1-85894-190-3}}</ref>|width={{convert|70.6|in|mm|0|abbr=on}}|height={{convert|56.7|in|mm|0|abbr=on}}|weight={{convert|3568|lb|kg|0|abbr=on}}}} Die CTS-sedan, wat vroeg in 2002 as 'n 2003-model bekendgestel is, is gebou op GM se nuwe agterwielaangedrewe Sigma-platform en het 'n volledig onafhanklike vering gehad. Dit was die eerste Cadillac wat met 'n [[handratkas]] sedert die 1988 Cimarron aangebied is. Die CTS is ontwerp as 'n plaasvervanger vir die [[Opel]]-gebaseerde Catera. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp en hierdie voertuig was die produksiedebuut van die "Art and Science" -ontwerptaal wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is.<ref name="edmunds">{{Cite web|url=http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|title=Cadillac History|website=Edmunds.com|publisher=Edmunds|archive-url=https://web.archive.org/web/20090403135013/http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|archive-date=April 3, 2009|access-date=April 21, 2007}}</ref> CTS-voertuie word by GM se Lansing Grand River Assembly in Lansing, Michigan, gebou. Oorspronklik aangedryf deur 'n 3,2-L LA3 V6 wat 164 kW lewer, het die CTS in 2004 'n opgedateerde 3,6-L DOHC V6 met veranderlike kleptydreëling as opsie ontvang, wat 190 kW en 342 N⋅m se wringkrag gelewer het. Die 3,2-L-enjin is in 2005 uit produksie geneem, toe 'n nuwe 2,8-L-weergawe van die DOHC V6 in 'n intreevlakweergawe van die CTS verskyn het. In Europa het die 2,8 L die vorige intreevlak-2,6 L-enjin vervang. Die CTS is oorspronklik aangebied met óf GM se interne vyfgang 5L40-E outomatiese ratkas óf 'n vyfgang Getrag 260 handratkas. Vir die 2005-modeljaar is die Getrag met 'n Aisin AY-6 sesgang vervang. In 2004 het GM die CTS-V bekendgestel, 'n hoëverrigting-weergawe van die CTS wat bedoel was om mee te ding met luukse prestasie-sedans soos die BMW M3/M5, Audi S4/S6, en Mercedes-Benz C- en E-klas AMG's. Die 2004 en 2005 CTS-V's was toegerus met die 5,7L LS6 V-8 (298 kW teen 6 000 rpm, 536 N⋅m teen 4 800 rpm), 'n Tremec T56 6-gang ratkas, 14" skywe en Brembo 4-suierremknypers voor en agter, vering-opgraderings (hoër veertempo's, stywer teenrolstawe, ses-lug hubs, en twee beskikbare demperpakkette), en subtiele buitekant veranderinge. Soos die LS6 uitgefaseer is, het die 2006 en 2007 CTS-V's die 6,0L LS2 V-8 ontvang, wat dieselfde krag- en wringkraggraderings gedra het (met 'n piekwringkrag wat 400 rpm gouer inskop). 'n Prototipe eerste generasie CTS-stasiewa is ontwerp, maar is nooit in produksie gebring nie. <div style="text-align:center; text-align:left;"> <gallery> Lêer:Cadillac CTS 002.JPG|alt=Japanese CTS|Japannese CTS Lêer:CTS interior.jpg|Binneruim Lêer:Cadillac CTS China 2016-04-07.jpg|Chinese CTS </gallery> </div> == CTS-V (2004-2007) == === Onderstel === [[Lêer:1st Cadillac CTS-V -- 12-08-2009.jpg|duimnael|links|Eerste generasie Cadillac CTS-V]] Die eerste generasie CTS-V is gebaseer op dieselfde agterwielaangedrewe GM Sigma-platform as die basismodel CTS. Die gebruik van 'n V8-enjin het 'n unieke enjinwieg vereis wat van die basis CTS V6 verskil. Groter anti-rol stawe en groter skokke is ook bygevoeg. Die veertempo is aansienlik verhoog. Die 2006-2007-opdatering het ook 'n sterker agterewenaar en halfas-ontwerp ingesluit. Unieke behandelings voor en agter het ook gaasroosters oor die voorste openinge, 'n baangereed skorsing, ses-naaf-nawe in plaas van die gewone CTS se vyflug-eenhede, en 18×8.5 duim-wiele binne-in P245/45R18 Z-gegradeerde Goodyear Eagle F1 Supercar platloop- (''runflat'') bande. Remme was 355 mm skywe voor, met 365 mm skywe agter - elk met viersuier Brembo-knypers op die voor- en agterwiele. Daarbenewens is GM-kentekens op 2006-modelle bygevoeg. Vir prestasie-entoesiaste was 'n hoëverrigtingveringpakket (RPO FG2) beskikbaar as 'n handelaar-geïnstalleerde opsie. === Enjin === Die CTS-sedan is verbeter met GM-werkverrigtingonderdele soos 'n GM LS-enjin V8 van die C5-generasie Chevrolet Corvette Z06, sowel as die Corvette Z06 se sesgang Tremec-handratratverhoudings. Vanaf 2004 en 2005 het die CTS-V gekom met die 5,7 L-stootstang OHV LS6-enjin wat 298 kW teen 6 000 rpm en 536 N⋅m wringkrag teen 4 800 rpm gelewer het. Die wringkragvermindering van 7 N⋅m van die CTS-V teenoor die LS6 wat in die C5 Z06 gebruik word, was te danke aan die uitlaatspruitstuk wat op die CTS-V gebruik moes word. Van 2006 tot 2007 is die vorige LS6-enjin vervang deur die nuwe 6.0 L OHV LS2-enjin soos gebruik in die basis 2005 Chevrolet Corvette. Die nuwe LS2-enjin is op dieselfde 298 kW teen 6 000 rpm gegradeer met die hoogste wringkrag van 536 N⋅m teen 4 400 rpm. Terwyl albei enjins dieselfde krag- en wringkragspesifikasies bied, was die LS2 se voordeel 'n wyer wringkragband, as gevolg van die hoër verplasing wat dit gebied het. === Ratkas === Die enigste beskikbare ratkas was die sesgang-handrat Tremec T56. Die ratkas het die skip-skuif-funksie gebruik om brandstof te bespaar tydens ligte vragte deur te verhoed dat bestuurders die tweede en derde ratte gebruik, en 'n dubbelmassa-vliegwiel om "gerammel" onder geenvragtoestande te verminder. Die agteras was 'n Getrag beperkte glip IRS-eenheid met 'n 3.73:1 verhouding. === Verrigting === General Motors noem 'n 0-60 mph (97 km/h) tyd van 4,6 sekondes vir die eerste generasie CTS-V, met die kwartmyl tyd op 13,1 sekondes teen 109 mph (175 km/h) geskat, verder na 'n vermelde top spoed van 262 km/h. Die Brembo-remme van 14 duim deursnee kan die voertuig van 60 mph (97 km/h) in 110 voet sto[. Die eerste generasie CTS-V het ook 'n rondtetyd van 8 minute 19 sekondes by Duitsland se beroemde Nürburgring Nordschleife behaal, mededingend met die Mercedes-Benz E 55 AMG en BMW M5. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse motorvervaardigers]] 3p4jc75wqdc6vfeqjb20402njmu2rgi 2517160 2517158 2022-08-03T09:57:20Z CarCrazedAlex586 115108 /* CTS-V (2004-2007) */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Cadillac CTS|image=[[Lêer:2008 Cadillac CTS -- NHTSA 1.jpg|275px]]|caption=Tweede generasie Cadillac CTS|manufacturer=[[General Motors]]|production=2002–2019|model_years=2003–2019|class=Middelslag luukse motor|related=Cadillac CTS-V|predecessor=Cadillac Catera<br/>Cadillac Eldorado (CTS Coupe)|successor=Cadillac CT5}} Die '''Cadillac CTS''' (<b>C</b>atera <b>T</b>ouring <b>S</b>edan) is 'n middelslag luukse motor wat van 2003 tot 2019 oor drie generasies deur [[General Motors]] vervaardig en bemark is. Histories was dit soortgelyk aan motors op die kompakte luukse spektrum geprys; maar dit was nog altyd na aan sy middelgrootte mededingers. Die derde generasie ding regstreeks met die middelslag luukse motors mee. Aanvanklik slegs as 'n 4-deur-sedan op die GM Sigma-platform beskikbaar, het GM die tweede generasie CTS in drie bakstyle aangebied: 4-deur-sedan, 2-deur-koepee en 5-deur-sportwa wat ook die Sigma-platform gebruik - en die derde generasie is slegs as 'n sedan aangebied, met 'n gestrekte weergawe van die GM Alpha-platform. Die derde generasie-CTS se indirekte opvolger is die kleiner CT5, wat, soos die eerste- en tweede generasie-CTS, die BMW 3-reeks en Mercedes-Benz C-klas aandurf, terwyl sy 5-reeks/E-klas-grootte behoue bly. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp, wat die produksiedebuut van 'n ontwerptaal (bemark as "Art and Science") merk wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is. Bob Boniface en Robin Krieg het die buitekant van die derde generasie CTS ontwerp. {{TOClimit|3}} == CTS-V == Die '''Cadillac CTS-V''' is 'n hoëprestasie-weergawe van die Cadillac CTS. <ref>{{Cite web|url=http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|title=Redesigned Cadillac|archive-url=https://archive.today/20130624165936/http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|archive-date=June 24, 2013|access-date=June 8, 2013}}</ref> Die CTS-V-reeks sluit drie bakstyle in, wat almal 'n stootstang OHK V-8-enjin en 'n sport-ingestelde vering het. Die vierdeur CTS-V-sedan is in 2004 bekendgestel, en die CTS-V-sportwa en koepee is in 2010 vir die 2011-modeljaar bekendgestel. Die sedan ding mee in die Noord-Amerikaanse verbruikersmark teen ander hoëprestasie luukse sedans en "eggo" hul kwaliteit, maar is 'n meer bekostigbare opsie as mededingers soos die Audi RS6, BMW M5 en [[Mercedes-Benz E-klas|Mercedes E63 AMG]].<ref>{{Cite web|url=http://www.caranddriver.com/reviews/2014-cadillac-cts-vsport-twin-turbo-v-6-test-review-technology-doesnt-come-free-page-2|title=Technology Doesn't Come Free|date=September 16, 2013|website=Car and Driver}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|title=2011 CTS-V High Performance Luxury Sport Sedan Comparison|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511103033/http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|archive-date=May 11, 2011|access-date=May 9, 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|title=THE ALL-NEW 2011 CTS-V SEDAN|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20101223120227/http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|archive-date=December 23, 2010|access-date=May 9, 2011}}</ref> Die tweede generasie CTS-V sedan, koepee en stasiewa is tot 2014 verkoop, gelyktydig met die derde generasie standaard sedan, totdat die derde generasie CTS-V gereed was.<ref>{{Cite web|url=http://gmauthority.com/blog/2013/05/2014-cadillac-cts-v-sedan-continues-with-color-changes-rpo-central/|title=2014 CTS-V Sedan Updates, Information|last=GM Authority Staff|date=May 26, 2013|publisher=GM Authority|access-date=June 14, 2016}}</ref> Die motor is in 2019 gestaak en deur die CT5–V Blackwing vervang. == Eerste generasie (2003) == {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Eerste generasie|image=[[File:Cadillac-CTS.jpg|275px]]|production=2002–Junie 2007|model_years=2003–2007|assembly={{unbulleted list | Verenigde State: [[Lansing]], [[Michigan]] (Lansing Grand River Assembly) | [[Volksrepubliek China|China]]: [[Sjanghai]] (Shanghai GM)<br/>[[Republiek China|Taiwan]]: Miaoli | Rusland: [[Kaliningrad]] (Avtotor)<ref name="avtotor.ru">{{cite web|url=http://www.avtotor.ru/gm/ |title=Группа компаний Автотор :: Автомобили GM |language=ru |publisher=Avtotor.ru |access-date=November 19, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160210120547/http://www.avtotor.ru/gm/ |archive-date=February 10, 2016 }}</ref><ref name="ReferenceA">{{cite web|title=GM2009|url=http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |access-date=May 15, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110904192557/http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |archive-date=September 4, 2011 }}</ref> }}|designer={{unbulleted list | Wayne Cherry (1998) | Kip Wasenko (1998) }}|body_style=4-deur [[sedan]]|platform=GM Sigma-platform|layout=Voorenjin, agterwielaandrywing|engine={{unbulleted list | '''[[Petrolenjin|Petrol]]:''' | 2,6 L ''[[General Motors 54° V6 engine#2.6|LY9]]'' [[V6-enjin|V6]] | 2,8 L ''[[GM High Feature engine#LP1|LP1]]'' V6 | 3,2 L ''[[General Motors 54° V6 engine#LA3|LA3]]'' V6 | 3,6 L ''[[GM High Feature engine#LY7|LY7]]'' V6 | 5,7 L ''[[LS based GM small-block engine#LS6|LS6]]'' [[V8-enjin|V8]] | 6,0 L ''[[LS based GM small-block engine#LS2|LS2]]'' V8 }}|transmission={{unbulleted list | 5-gang ''5L40-E'' [[outomatiese ratkas|outomaties]] | 5-gang Getrag ''260'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Aisin ''AY-6'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Tremec ''T-56'' [[handratkas|handrat]] }}|length={{convert|190.1|in|mm|0|abbr=on}}<ref name="newbury2002">{{cite book |last=Newbury |first=Stephen |title=The Car Design Yearbook 1 |year=2002 |publisher=Merrell Publishers Limited |isbn=1-85894-190-3}}</ref>|width={{convert|70.6|in|mm|0|abbr=on}}|height={{convert|56.7|in|mm|0|abbr=on}}|weight={{convert|3568|lb|kg|0|abbr=on}}}} Die CTS-sedan, wat vroeg in 2002 as 'n 2003-model bekendgestel is, is gebou op GM se nuwe agterwielaangedrewe Sigma-platform en het 'n volledig onafhanklike vering gehad. Dit was die eerste Cadillac wat met 'n [[handratkas]] sedert die 1988 Cimarron aangebied is. Die CTS is ontwerp as 'n plaasvervanger vir die [[Opel]]-gebaseerde Catera. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp en hierdie voertuig was die produksiedebuut van die "Art and Science" -ontwerptaal wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is.<ref name="edmunds">{{Cite web|url=http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|title=Cadillac History|website=Edmunds.com|publisher=Edmunds|archive-url=https://web.archive.org/web/20090403135013/http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|archive-date=April 3, 2009|access-date=April 21, 2007}}</ref> CTS-voertuie word by GM se Lansing Grand River Assembly in Lansing, Michigan, gebou. Oorspronklik aangedryf deur 'n 3,2-L LA3 V6 wat 164 kW lewer, het die CTS in 2004 'n opgedateerde 3,6-L DOHC V6 met veranderlike kleptydreëling as opsie ontvang, wat 190 kW en 342 N⋅m se wringkrag gelewer het. Die 3,2-L-enjin is in 2005 uit produksie geneem, toe 'n nuwe 2,8-L-weergawe van die DOHC V6 in 'n intreevlakweergawe van die CTS verskyn het. In Europa het die 2,8 L die vorige intreevlak-2,6 L-enjin vervang. Die CTS is oorspronklik aangebied met óf GM se interne vyfgang 5L40-E outomatiese ratkas óf 'n vyfgang Getrag 260 handratkas. Vir die 2005-modeljaar is die Getrag met 'n Aisin AY-6 sesgang vervang. In 2004 het GM die CTS-V bekendgestel, 'n hoëverrigting-weergawe van die CTS wat bedoel was om mee te ding met luukse prestasie-sedans soos die BMW M3/M5, Audi S4/S6, en Mercedes-Benz C- en E-klas AMG's. Die 2004 en 2005 CTS-V's was toegerus met die 5,7L LS6 V-8 (298 kW teen 6 000 rpm, 536 N⋅m teen 4 800 rpm), 'n Tremec T56 6-gang ratkas, 14" skywe en Brembo 4-suierremknypers voor en agter, vering-opgraderings (hoër veertempo's, stywer teenrolstawe, ses-lug hubs, en twee beskikbare demperpakkette), en subtiele buitekant veranderinge. Soos die LS6 uitgefaseer is, het die 2006 en 2007 CTS-V's die 6,0L LS2 V-8 ontvang, wat dieselfde krag- en wringkraggraderings gedra het (met 'n piekwringkrag wat 400 rpm gouer inskop). 'n Prototipe eerste generasie CTS-stasiewa is ontwerp, maar is nooit in produksie gebring nie. <div style="text-align:center; text-align:left;"> <gallery> Lêer:Cadillac CTS 002.JPG|alt=Japanese CTS|Japannese CTS Lêer:CTS interior.jpg|Binneruim Lêer:Cadillac CTS China 2016-04-07.jpg|Chinese CTS </gallery> </div> === CTS-V (2004-2007) === ==== Onderstel ==== [[Lêer:1st Cadillac CTS-V -- 12-08-2009.jpg|duimnael|links|Eerste generasie Cadillac CTS-V]] Die eerste generasie CTS-V is gebaseer op dieselfde agterwielaangedrewe GM Sigma-platform as die basismodel CTS. Die gebruik van 'n V8-enjin het 'n unieke enjinwieg vereis wat van die basis CTS V6 verskil. Groter anti-rol stawe en groter skokke is ook bygevoeg. Die veertempo is aansienlik verhoog. Die 2006-2007-opdatering het ook 'n sterker agterewenaar en halfas-ontwerp ingesluit. Unieke behandelings voor en agter het ook gaasroosters oor die voorste openinge, 'n baangereed skorsing, ses-naaf-nawe in plaas van die gewone CTS se vyflug-eenhede, en 18×8.5 duim-wiele binne-in P245/45R18 Z-gegradeerde Goodyear Eagle F1 Supercar platloop- (''runflat'') bande. Remme was 355 mm skywe voor, met 365 mm skywe agter - elk met viersuier Brembo-knypers op die voor- en agterwiele. Daarbenewens is GM-kentekens op 2006-modelle bygevoeg. Vir prestasie-entoesiaste was 'n hoëverrigtingveringpakket (RPO FG2) beskikbaar as 'n handelaar-geïnstalleerde opsie. ==== Enjin ==== Die CTS-sedan is verbeter met GM-werkverrigtingonderdele soos 'n GM LS-enjin V8 van die C5-generasie Chevrolet Corvette Z06, sowel as die Corvette Z06 se sesgang Tremec-handratratverhoudings. Vanaf 2004 en 2005 het die CTS-V gekom met die 5,7 L-stootstang OHV LS6-enjin wat 298 kW teen 6 000 rpm en 536 N⋅m wringkrag teen 4 800 rpm gelewer het. Die wringkragvermindering van 7 N⋅m van die CTS-V teenoor die LS6 wat in die C5 Z06 gebruik word, was te danke aan die uitlaatspruitstuk wat op die CTS-V gebruik moes word. Van 2006 tot 2007 is die vorige LS6-enjin vervang deur die nuwe 6.0 L OHV LS2-enjin soos gebruik in die basis 2005 Chevrolet Corvette. Die nuwe LS2-enjin is op dieselfde 298 kW teen 6 000 rpm gegradeer met die hoogste wringkrag van 536 N⋅m teen 4 400 rpm. Terwyl albei enjins dieselfde krag- en wringkragspesifikasies bied, was die LS2 se voordeel 'n wyer wringkragband, as gevolg van die hoër verplasing wat dit gebied het. ==== Ratkas ==== Die enigste beskikbare ratkas was die sesgang-handrat Tremec T56. Die ratkas het die skip-skuif-funksie gebruik om brandstof te bespaar tydens ligte vragte deur te verhoed dat bestuurders die tweede en derde ratte gebruik, en 'n dubbelmassa-vliegwiel om "gerammel" onder geenvragtoestande te verminder. Die agteras was 'n Getrag beperkte glip IRS-eenheid met 'n 3.73:1 verhouding. ==== Verrigting ==== General Motors noem 'n 0-60 mph (97 km/h) tyd van 4,6 sekondes vir die eerste generasie CTS-V, met die kwartmyl tyd op 13,1 sekondes teen 109 mph (175 km/h) geskat, verder na 'n vermelde top spoed van 262 km/h. Die Brembo-remme van 14 duim deursnee kan die voertuig van 60 mph (97 km/h) in 110 voet sto[. Die eerste generasie CTS-V het ook 'n rondtetyd van 8 minute 19 sekondes by Duitsland se beroemde Nürburgring Nordschleife behaal, mededingend met die Mercedes-Benz E 55 AMG en BMW M5. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse motorvervaardigers]] aay9hkmcjj3sh9rtx1slbyzjpqs19vp 2517161 2517160 2022-08-03T09:57:50Z CarCrazedAlex586 115108 /* Verrigting */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Cadillac CTS|image=[[Lêer:2008 Cadillac CTS -- NHTSA 1.jpg|275px]]|caption=Tweede generasie Cadillac CTS|manufacturer=[[General Motors]]|production=2002–2019|model_years=2003–2019|class=Middelslag luukse motor|related=Cadillac CTS-V|predecessor=Cadillac Catera<br/>Cadillac Eldorado (CTS Coupe)|successor=Cadillac CT5}} Die '''Cadillac CTS''' (<b>C</b>atera <b>T</b>ouring <b>S</b>edan) is 'n middelslag luukse motor wat van 2003 tot 2019 oor drie generasies deur [[General Motors]] vervaardig en bemark is. Histories was dit soortgelyk aan motors op die kompakte luukse spektrum geprys; maar dit was nog altyd na aan sy middelgrootte mededingers. Die derde generasie ding regstreeks met die middelslag luukse motors mee. Aanvanklik slegs as 'n 4-deur-sedan op die GM Sigma-platform beskikbaar, het GM die tweede generasie CTS in drie bakstyle aangebied: 4-deur-sedan, 2-deur-koepee en 5-deur-sportwa wat ook die Sigma-platform gebruik - en die derde generasie is slegs as 'n sedan aangebied, met 'n gestrekte weergawe van die GM Alpha-platform. Die derde generasie-CTS se indirekte opvolger is die kleiner CT5, wat, soos die eerste- en tweede generasie-CTS, die BMW 3-reeks en Mercedes-Benz C-klas aandurf, terwyl sy 5-reeks/E-klas-grootte behoue bly. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp, wat die produksiedebuut van 'n ontwerptaal (bemark as "Art and Science") merk wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is. Bob Boniface en Robin Krieg het die buitekant van die derde generasie CTS ontwerp. {{TOClimit|3}} == CTS-V == Die '''Cadillac CTS-V''' is 'n hoëprestasie-weergawe van die Cadillac CTS. <ref>{{Cite web|url=http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|title=Redesigned Cadillac|archive-url=https://archive.today/20130624165936/http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|archive-date=June 24, 2013|access-date=June 8, 2013}}</ref> Die CTS-V-reeks sluit drie bakstyle in, wat almal 'n stootstang OHK V-8-enjin en 'n sport-ingestelde vering het. Die vierdeur CTS-V-sedan is in 2004 bekendgestel, en die CTS-V-sportwa en koepee is in 2010 vir die 2011-modeljaar bekendgestel. Die sedan ding mee in die Noord-Amerikaanse verbruikersmark teen ander hoëprestasie luukse sedans en "eggo" hul kwaliteit, maar is 'n meer bekostigbare opsie as mededingers soos die Audi RS6, BMW M5 en [[Mercedes-Benz E-klas|Mercedes E63 AMG]].<ref>{{Cite web|url=http://www.caranddriver.com/reviews/2014-cadillac-cts-vsport-twin-turbo-v-6-test-review-technology-doesnt-come-free-page-2|title=Technology Doesn't Come Free|date=September 16, 2013|website=Car and Driver}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|title=2011 CTS-V High Performance Luxury Sport Sedan Comparison|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511103033/http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|archive-date=May 11, 2011|access-date=May 9, 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|title=THE ALL-NEW 2011 CTS-V SEDAN|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20101223120227/http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|archive-date=December 23, 2010|access-date=May 9, 2011}}</ref> Die tweede generasie CTS-V sedan, koepee en stasiewa is tot 2014 verkoop, gelyktydig met die derde generasie standaard sedan, totdat die derde generasie CTS-V gereed was.<ref>{{Cite web|url=http://gmauthority.com/blog/2013/05/2014-cadillac-cts-v-sedan-continues-with-color-changes-rpo-central/|title=2014 CTS-V Sedan Updates, Information|last=GM Authority Staff|date=May 26, 2013|publisher=GM Authority|access-date=June 14, 2016}}</ref> Die motor is in 2019 gestaak en deur die CT5–V Blackwing vervang. == Eerste generasie (2003) == {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Eerste generasie|image=[[File:Cadillac-CTS.jpg|275px]]|production=2002–Junie 2007|model_years=2003–2007|assembly={{unbulleted list | Verenigde State: [[Lansing]], [[Michigan]] (Lansing Grand River Assembly) | [[Volksrepubliek China|China]]: [[Sjanghai]] (Shanghai GM)<br/>[[Republiek China|Taiwan]]: Miaoli | Rusland: [[Kaliningrad]] (Avtotor)<ref name="avtotor.ru">{{cite web|url=http://www.avtotor.ru/gm/ |title=Группа компаний Автотор :: Автомобили GM |language=ru |publisher=Avtotor.ru |access-date=November 19, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160210120547/http://www.avtotor.ru/gm/ |archive-date=February 10, 2016 }}</ref><ref name="ReferenceA">{{cite web|title=GM2009|url=http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |access-date=May 15, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110904192557/http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |archive-date=September 4, 2011 }}</ref> }}|designer={{unbulleted list | Wayne Cherry (1998) | Kip Wasenko (1998) }}|body_style=4-deur [[sedan]]|platform=GM Sigma-platform|layout=Voorenjin, agterwielaandrywing|engine={{unbulleted list | '''[[Petrolenjin|Petrol]]:''' | 2,6 L ''[[General Motors 54° V6 engine#2.6|LY9]]'' [[V6-enjin|V6]] | 2,8 L ''[[GM High Feature engine#LP1|LP1]]'' V6 | 3,2 L ''[[General Motors 54° V6 engine#LA3|LA3]]'' V6 | 3,6 L ''[[GM High Feature engine#LY7|LY7]]'' V6 | 5,7 L ''[[LS based GM small-block engine#LS6|LS6]]'' [[V8-enjin|V8]] | 6,0 L ''[[LS based GM small-block engine#LS2|LS2]]'' V8 }}|transmission={{unbulleted list | 5-gang ''5L40-E'' [[outomatiese ratkas|outomaties]] | 5-gang Getrag ''260'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Aisin ''AY-6'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Tremec ''T-56'' [[handratkas|handrat]] }}|length={{convert|190.1|in|mm|0|abbr=on}}<ref name="newbury2002">{{cite book |last=Newbury |first=Stephen |title=The Car Design Yearbook 1 |year=2002 |publisher=Merrell Publishers Limited |isbn=1-85894-190-3}}</ref>|width={{convert|70.6|in|mm|0|abbr=on}}|height={{convert|56.7|in|mm|0|abbr=on}}|weight={{convert|3568|lb|kg|0|abbr=on}}}} Die CTS-sedan, wat vroeg in 2002 as 'n 2003-model bekendgestel is, is gebou op GM se nuwe agterwielaangedrewe Sigma-platform en het 'n volledig onafhanklike vering gehad. Dit was die eerste Cadillac wat met 'n [[handratkas]] sedert die 1988 Cimarron aangebied is. Die CTS is ontwerp as 'n plaasvervanger vir die [[Opel]]-gebaseerde Catera. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp en hierdie voertuig was die produksiedebuut van die "Art and Science" -ontwerptaal wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is.<ref name="edmunds">{{Cite web|url=http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|title=Cadillac History|website=Edmunds.com|publisher=Edmunds|archive-url=https://web.archive.org/web/20090403135013/http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|archive-date=April 3, 2009|access-date=April 21, 2007}}</ref> CTS-voertuie word by GM se Lansing Grand River Assembly in Lansing, Michigan, gebou. Oorspronklik aangedryf deur 'n 3,2-L LA3 V6 wat 164 kW lewer, het die CTS in 2004 'n opgedateerde 3,6-L DOHC V6 met veranderlike kleptydreëling as opsie ontvang, wat 190 kW en 342 N⋅m se wringkrag gelewer het. Die 3,2-L-enjin is in 2005 uit produksie geneem, toe 'n nuwe 2,8-L-weergawe van die DOHC V6 in 'n intreevlakweergawe van die CTS verskyn het. In Europa het die 2,8 L die vorige intreevlak-2,6 L-enjin vervang. Die CTS is oorspronklik aangebied met óf GM se interne vyfgang 5L40-E outomatiese ratkas óf 'n vyfgang Getrag 260 handratkas. Vir die 2005-modeljaar is die Getrag met 'n Aisin AY-6 sesgang vervang. In 2004 het GM die CTS-V bekendgestel, 'n hoëverrigting-weergawe van die CTS wat bedoel was om mee te ding met luukse prestasie-sedans soos die BMW M3/M5, Audi S4/S6, en Mercedes-Benz C- en E-klas AMG's. Die 2004 en 2005 CTS-V's was toegerus met die 5,7L LS6 V-8 (298 kW teen 6 000 rpm, 536 N⋅m teen 4 800 rpm), 'n Tremec T56 6-gang ratkas, 14" skywe en Brembo 4-suierremknypers voor en agter, vering-opgraderings (hoër veertempo's, stywer teenrolstawe, ses-lug hubs, en twee beskikbare demperpakkette), en subtiele buitekant veranderinge. Soos die LS6 uitgefaseer is, het die 2006 en 2007 CTS-V's die 6,0L LS2 V-8 ontvang, wat dieselfde krag- en wringkraggraderings gedra het (met 'n piekwringkrag wat 400 rpm gouer inskop). 'n Prototipe eerste generasie CTS-stasiewa is ontwerp, maar is nooit in produksie gebring nie. <div style="text-align:center; text-align:left;"> <gallery> Lêer:Cadillac CTS 002.JPG|alt=Japanese CTS|Japannese CTS Lêer:CTS interior.jpg|Binneruim Lêer:Cadillac CTS China 2016-04-07.jpg|Chinese CTS </gallery> </div> === CTS-V (2004-2007) === ==== Onderstel ==== [[Lêer:1st Cadillac CTS-V -- 12-08-2009.jpg|duimnael|links|Eerste generasie Cadillac CTS-V]] Die eerste generasie CTS-V is gebaseer op dieselfde agterwielaangedrewe GM Sigma-platform as die basismodel CTS. Die gebruik van 'n V8-enjin het 'n unieke enjinwieg vereis wat van die basis CTS V6 verskil. Groter anti-rol stawe en groter skokke is ook bygevoeg. Die veertempo is aansienlik verhoog. Die 2006-2007-opdatering het ook 'n sterker agterewenaar en halfas-ontwerp ingesluit. Unieke behandelings voor en agter het ook gaasroosters oor die voorste openinge, 'n baangereed skorsing, ses-naaf-nawe in plaas van die gewone CTS se vyflug-eenhede, en 18×8.5 duim-wiele binne-in P245/45R18 Z-gegradeerde Goodyear Eagle F1 Supercar platloop- (''runflat'') bande. Remme was 355 mm skywe voor, met 365 mm skywe agter - elk met viersuier Brembo-knypers op die voor- en agterwiele. Daarbenewens is GM-kentekens op 2006-modelle bygevoeg. Vir prestasie-entoesiaste was 'n hoëverrigtingveringpakket (RPO FG2) beskikbaar as 'n handelaar-geïnstalleerde opsie. ==== Enjin ==== Die CTS-sedan is verbeter met GM-werkverrigtingonderdele soos 'n GM LS-enjin V8 van die C5-generasie Chevrolet Corvette Z06, sowel as die Corvette Z06 se sesgang Tremec-handratratverhoudings. Vanaf 2004 en 2005 het die CTS-V gekom met die 5,7 L-stootstang OHV LS6-enjin wat 298 kW teen 6 000 rpm en 536 N⋅m wringkrag teen 4 800 rpm gelewer het. Die wringkragvermindering van 7 N⋅m van die CTS-V teenoor die LS6 wat in die C5 Z06 gebruik word, was te danke aan die uitlaatspruitstuk wat op die CTS-V gebruik moes word. Van 2006 tot 2007 is die vorige LS6-enjin vervang deur die nuwe 6.0 L OHV LS2-enjin soos gebruik in die basis 2005 Chevrolet Corvette. Die nuwe LS2-enjin is op dieselfde 298 kW teen 6 000 rpm gegradeer met die hoogste wringkrag van 536 N⋅m teen 4 400 rpm. Terwyl albei enjins dieselfde krag- en wringkragspesifikasies bied, was die LS2 se voordeel 'n wyer wringkragband, as gevolg van die hoër verplasing wat dit gebied het. ==== Ratkas ==== Die enigste beskikbare ratkas was die sesgang-handrat Tremec T56. Die ratkas het die skip-skuif-funksie gebruik om brandstof te bespaar tydens ligte vragte deur te verhoed dat bestuurders die tweede en derde ratte gebruik, en 'n dubbelmassa-vliegwiel om "gerammel" onder geenvragtoestande te verminder. Die agteras was 'n Getrag beperkte glip IRS-eenheid met 'n 3.73:1 verhouding. ==== Verrigting ==== General Motors noem 'n 0-60 mph (97 km/h) tyd van 4,6 sekondes vir die eerste generasie CTS-V, met die kwartmyl tyd op 13,1 sekondes teen 109 mph (175 km/h) geskat, verder na 'n vermelde top spoed van 262 km/h. Die Brembo-remme van 14 duim deursnee kan die voertuig van 60 mph (97 km/h) in 110 voet stop. Die eerste generasie CTS-V het ook 'n rondtetyd van 8 minute 19 sekondes by Duitsland se beroemde Nürburgring Nordschleife behaal, mededingend met die Mercedes-Benz E 55 AMG en BMW M5. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse motorvervaardigers]] 5hevi316hxege4itqfm7trsel6tmh29 2517162 2517161 2022-08-03T10:01:45Z CarCrazedAlex586 115108 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Cadillac CTS|image=[[Lêer:2008 Cadillac CTS -- NHTSA 1.jpg|275px]]|caption=Tweede generasie Cadillac CTS|manufacturer=[[General Motors]]|production=2002–2019|model_years=2003–2019|class=Middelslag luukse motor|related=Cadillac CTS-V|predecessor=Cadillac Catera<br/>Cadillac Eldorado (CTS Coupe)|successor=Cadillac CT5}} Die '''Cadillac CTS''' (<b>C</b>atera <b>T</b>ouring <b>S</b>edan) is 'n middelslag luukse motor wat van 2003 tot 2019 oor drie generasies deur [[General Motors]] vervaardig en bemark is. Histories was dit soortgelyk aan motors op die kompakte luukse spektrum geprys; maar dit was nog altyd na aan sy middelgrootte mededingers. Die derde generasie ding regstreeks met die middelslag luukse motors mee. Aanvanklik slegs as 'n 4-deur-sedan op die GM Sigma-platform beskikbaar, het GM die tweede generasie CTS in drie bakstyle aangebied: 4-deur-sedan, 2-deur-koepee en 5-deur-sportwa wat ook die Sigma-platform gebruik - en die derde generasie is slegs as 'n sedan aangebied, met 'n gestrekte weergawe van die GM Alpha-platform. Die derde generasie-CTS se indirekte opvolger is die kleiner CT5, wat, soos die eerste- en tweede generasie-CTS, die BMW 3-reeks en Mercedes-Benz C-klas aandurf, terwyl sy 5-reeks/E-klas-grootte behoue bly. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp, wat die produksiedebuut van 'n ontwerptaal (bemark as "Art and Science") merk wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is. Bob Boniface en Robin Krieg het die buitekant van die derde generasie CTS ontwerp. {{TOClimit|3}} == CTS-V == Die '''Cadillac CTS-V''' is 'n hoëprestasie-weergawe van die Cadillac CTS. <ref>{{Cite web|url=http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|title=Redesigned Cadillac|archive-url=https://archive.today/20130624165936/http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|archive-date=June 24, 2013|access-date=June 8, 2013}}</ref> Die CTS-V-reeks sluit drie bakstyle in, wat almal 'n stootstang OHK V-8-enjin en 'n sport-ingestelde vering het. Die vierdeur CTS-V-sedan is in 2004 bekendgestel, en die CTS-V-sportwa en koepee is in 2010 vir die 2011-modeljaar bekendgestel. Die sedan ding mee in die Noord-Amerikaanse verbruikersmark teen ander hoëprestasie luukse sedans en "eggo" hul kwaliteit, maar is 'n meer bekostigbare opsie as mededingers soos die Audi RS6, BMW M5 en [[Mercedes-Benz E-klas|Mercedes E63 AMG]].<ref>{{Cite web|url=http://www.caranddriver.com/reviews/2014-cadillac-cts-vsport-twin-turbo-v-6-test-review-technology-doesnt-come-free-page-2|title=Technology Doesn't Come Free|date=September 16, 2013|website=Car and Driver}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|title=2011 CTS-V High Performance Luxury Sport Sedan Comparison|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511103033/http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|archive-date=May 11, 2011|access-date=May 9, 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|title=THE ALL-NEW 2011 CTS-V SEDAN|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20101223120227/http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|archive-date=December 23, 2010|access-date=May 9, 2011}}</ref> Die tweede generasie CTS-V sedan, koepee en stasiewa is tot 2014 verkoop, gelyktydig met die derde generasie standaard sedan, totdat die derde generasie CTS-V gereed was.<ref>{{Cite web|url=http://gmauthority.com/blog/2013/05/2014-cadillac-cts-v-sedan-continues-with-color-changes-rpo-central/|title=2014 CTS-V Sedan Updates, Information|last=GM Authority Staff|date=May 26, 2013|publisher=GM Authority|access-date=June 14, 2016}}</ref> Die motor is in 2019 gestaak en deur die CT5–V Blackwing vervang. == Eerste generasie (2003) == {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Eerste generasie|image=[[File:Cadillac-CTS.jpg|275px]]|production=2002–Junie 2007|model_years=2003–2007|assembly={{unbulleted list | Verenigde State: [[Lansing]], [[Michigan]] (Lansing Grand River Assembly) | [[Volksrepubliek China|China]]: [[Sjanghai]] (Shanghai GM)<br/>[[Republiek China|Taiwan]]: Miaoli | Rusland: [[Kaliningrad]] (Avtotor)<ref name="avtotor.ru">{{cite web|url=http://www.avtotor.ru/gm/ |title=Группа компаний Автотор :: Автомобили GM |language=ru |publisher=Avtotor.ru |access-date=November 19, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160210120547/http://www.avtotor.ru/gm/ |archive-date=February 10, 2016 }}</ref><ref name="ReferenceA">{{cite web|title=GM2009|url=http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |access-date=May 15, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110904192557/http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |archive-date=September 4, 2011 }}</ref> }}|designer={{unbulleted list | Wayne Cherry (1998) | Kip Wasenko (1998) }}|body_style=4-deur [[sedan]]|platform=GM Sigma-platform|layout=Voorenjin, agterwielaandrywing|engine={{unbulleted list | '''[[Petrolenjin|Petrol]]:''' | 2,6 L ''[[General Motors 54° V6 engine#2.6|LY9]]'' [[V6-enjin|V6]] | 2,8 L ''[[GM High Feature engine#LP1|LP1]]'' V6 | 3,2 L ''[[General Motors 54° V6 engine#LA3|LA3]]'' V6 | 3,6 L ''[[GM High Feature engine#LY7|LY7]]'' V6 | 5,7 L ''[[LS based GM small-block engine#LS6|LS6]]'' [[V8-enjin|V8]] | 6,0 L ''[[LS based GM small-block engine#LS2|LS2]]'' V8 }}|transmission={{unbulleted list | 5-gang ''5L40-E'' [[outomatiese ratkas|outomaties]] | 5-gang Getrag ''260'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Aisin ''AY-6'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Tremec ''T-56'' [[handratkas|handrat]] }}|length={{convert|190.1|in|mm|0|abbr=on}}<ref name="newbury2002">{{cite book |last=Newbury |first=Stephen |title=The Car Design Yearbook 1 |year=2002 |publisher=Merrell Publishers Limited |isbn=1-85894-190-3}}</ref>|width={{convert|70.6|in|mm|0|abbr=on}}|height={{convert|56.7|in|mm|0|abbr=on}}|weight={{convert|3568|lb|kg|0|abbr=on}}}} Die CTS-sedan, wat vroeg in 2002 as 'n 2003-model bekendgestel is, is gebou op GM se nuwe agterwielaangedrewe Sigma-platform en het 'n volledig onafhanklike vering gehad. Dit was die eerste Cadillac wat met 'n [[handratkas]] sedert die 1988 Cimarron aangebied is. Die CTS is ontwerp as 'n plaasvervanger vir die [[Opel]]-gebaseerde Catera. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp en hierdie voertuig was die produksiedebuut van die "Art and Science" -ontwerptaal wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is.<ref name="edmunds">{{Cite web|url=http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|title=Cadillac History|website=Edmunds.com|publisher=Edmunds|archive-url=https://web.archive.org/web/20090403135013/http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|archive-date=April 3, 2009|access-date=April 21, 2007}}</ref> CTS-voertuie word by GM se Lansing Grand River Assembly in Lansing, Michigan, gebou. Oorspronklik aangedryf deur 'n 3,2-L LA3 V6 wat 164 kW lewer, het die CTS in 2004 'n opgedateerde 3,6-L DOHC V6 met veranderlike kleptydreëling as opsie ontvang, wat 190 kW en 342 N⋅m se wringkrag gelewer het. Die 3,2-L-enjin is in 2005 uit produksie geneem, toe 'n nuwe 2,8-L-weergawe van die DOHC V6 in 'n intreevlakweergawe van die CTS verskyn het. In Europa het die 2,8 L die vorige intreevlak-2,6 L-enjin vervang. Die CTS is oorspronklik aangebied met óf GM se interne vyfgang 5L40-E outomatiese ratkas óf 'n vyfgang Getrag 260 handratkas. Vir die 2005-modeljaar is die Getrag met 'n Aisin AY-6 sesgang vervang. In 2004 het GM die CTS-V bekendgestel, 'n hoëverrigting-weergawe van die CTS wat bedoel was om mee te ding met luukse prestasie-sedans soos die BMW M3/M5, Audi S4/S6, en Mercedes-Benz C- en E-klas AMG's. Die 2004 en 2005 CTS-V's was toegerus met die 5,7L LS6 V-8 (298 kW teen 6 000 rpm, 536 N⋅m teen 4 800 rpm), 'n Tremec T56 6-gang ratkas, 14" skywe en Brembo 4-suierremknypers voor en agter, vering-opgraderings (hoër veertempo's, stywer teenrolstawe, ses-lug hubs, en twee beskikbare demperpakkette), en subtiele buitekant veranderinge. Soos die LS6 uitgefaseer is, het die 2006 en 2007 CTS-V's die 6,0L LS2 V-8 ontvang, wat dieselfde krag- en wringkraggraderings gedra het (met 'n piekwringkrag wat 400 rpm gouer inskop). 'n Prototipe eerste generasie CTS-stasiewa is ontwerp, maar is nooit in produksie gebring nie. <div style="text-align:center; text-align:left;"> <gallery> Lêer:Cadillac CTS 002.JPG|alt=Japanese CTS|Japannese CTS Lêer:CTS interior.jpg|Binneruim Lêer:Cadillac CTS China 2016-04-07.jpg|Chinese CTS </gallery> </div> === CTS-V (2004-2007) === ==== Onderstel ==== [[Lêer:1st Cadillac CTS-V -- 12-08-2009.jpg|duimnael|links|Eerste generasie Cadillac CTS-V]] Die eerste generasie CTS-V is gebaseer op dieselfde agterwielaangedrewe GM Sigma-platform as die basismodel CTS. Die gebruik van 'n V8-enjin het 'n unieke enjinwieg vereis wat van die basis CTS V6 verskil. Groter anti-rol stawe en groter skokke is ook bygevoeg. Die veertempo is aansienlik verhoog. Die 2006-2007-opdatering het ook 'n sterker agterewenaar en halfas-ontwerp ingesluit. Unieke behandelings voor en agter het ook gaasroosters oor die voorste openinge, 'n baangereed skorsing, ses-naaf-nawe in plaas van die gewone CTS se vyflug-eenhede, en 18×8.5 duim-wiele binne-in P245/45R18 Z-gegradeerde Goodyear Eagle F1 Supercar platloop- (''runflat'') bande. Remme was 355 mm skywe voor, met 365 mm skywe agter - elk met viersuier Brembo-knypers op die voor- en agterwiele. Daarbenewens is GM-kentekens op 2006-modelle bygevoeg. Vir prestasie-entoesiaste was 'n hoëverrigtingveringpakket (RPO FG2) beskikbaar as 'n handelaar-geïnstalleerde opsie. ==== Enjin ==== Die CTS-sedan is verbeter met GM-werkverrigtingonderdele soos 'n GM LS-enjin V8 van die C5-generasie Chevrolet Corvette Z06, sowel as die Corvette Z06 se sesgang Tremec-handratratverhoudings. Vanaf 2004 en 2005 het die CTS-V gekom met die 5,7 L-stootstang OHV LS6-enjin wat 298 kW teen 6 000 rpm en 536 N⋅m wringkrag teen 4 800 rpm gelewer het. Die wringkragvermindering van 7 N⋅m van die CTS-V teenoor die LS6 wat in die C5 Z06 gebruik word, was te danke aan die uitlaatspruitstuk wat op die CTS-V gebruik moes word. Van 2006 tot 2007 is die vorige LS6-enjin vervang deur die nuwe 6.0 L OHV LS2-enjin soos gebruik in die basis 2005 Chevrolet Corvette. Die nuwe LS2-enjin is op dieselfde 298 kW teen 6 000 rpm gegradeer met die hoogste wringkrag van 536 N⋅m teen 4 400 rpm. Terwyl albei enjins dieselfde krag- en wringkragspesifikasies bied, was die LS2 se voordeel 'n wyer wringkragband, as gevolg van die hoër verplasing wat dit gebied het. ==== Ratkas ==== Die enigste beskikbare ratkas was die sesgang-handrat Tremec T56. Die ratkas het die skip-skuif-funksie gebruik om brandstof te bespaar tydens ligte vragte deur te verhoed dat bestuurders die tweede en derde ratte gebruik, en 'n dubbelmassa-vliegwiel om "gerammel" onder geenvragtoestande te verminder. Die agteras was 'n Getrag beperkte glip IRS-eenheid met 'n 3.73:1 verhouding. ==== Verrigting ==== General Motors noem 'n 0-60 mph (97 km/h) tyd van 4,6 sekondes vir die eerste generasie CTS-V, met die kwartmyl tyd op 13,1 sekondes teen 109 mph (175 km/h) geskat, verder na 'n vermelde top spoed van 262 km/h. Die Brembo-remme van 14 duim deursnee kan die voertuig van 60 mph (97 km/h) in 110 voet stop. Die eerste generasie CTS-V het ook 'n rondtetyd van 8 minute 19 sekondes by Duitsland se beroemde Nürburgring Nordschleife behaal, mededingend met die Mercedes-Benz E 55 AMG en BMW M5. == Tweede generasie (2008) == GM het die nuwe 2008 CTS tydens die Noord-Amerikaanse Internasionale Auto Show in Januarie 2007 onthul. Die basismodel van 2008–2009 bevat 'n 3,6 L LY7 V6 met 263 pk (196 kW) en 253 lb⋅ft (343 n⋅m) wringkrag van die vorige generasie oorgedra. 'n Tweede enjin, 'n nuwe 3,6 L-direkte-inspuiting V6 VVT-enjin met 304 pk (227 kW) en 273 lbick (370 n⋅m) wringkrag, is ook aangebied. Vir 2010 het die basisenjin na 'n 3.0L -veranderlike kleptyd (VVT) V6 met 270 pk (201 kW) en 224 lb⋅ft (304 N⋅m) wringkrag verander. 'n 6-gang handratkas was standaardtoerusting op die tweede generasie CTS en GM se 6-gang Hydra-Matic 6L50-outomatiese ratkas was as 'n opsie op alle variante beskikbaar. Op aanvraag is die vierwielaandrywing met albei enjins aangebied as dit met 'n outomatiese ratkas toegerus is. Verskuiwing, rem en stuurverbeterings van die vorige generasie CTS-V is in die nuwe standaard CTS ontwerp. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse motorvervaardigers]] 043jsk7xqhapqsjm2ka1yms7it0q86o 2517165 2517162 2022-08-03T10:07:33Z CarCrazedAlex586 115108 /* Tweede generasie (2008) */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Cadillac CTS|image=[[Lêer:2008 Cadillac CTS -- NHTSA 1.jpg|275px]]|caption=Tweede generasie Cadillac CTS|manufacturer=[[General Motors]]|production=2002–2019|model_years=2003–2019|class=Middelslag luukse motor|related=Cadillac CTS-V|predecessor=Cadillac Catera<br/>Cadillac Eldorado (CTS Coupe)|successor=Cadillac CT5}} Die '''Cadillac CTS''' (<b>C</b>atera <b>T</b>ouring <b>S</b>edan) is 'n middelslag luukse motor wat van 2003 tot 2019 oor drie generasies deur [[General Motors]] vervaardig en bemark is. Histories was dit soortgelyk aan motors op die kompakte luukse spektrum geprys; maar dit was nog altyd na aan sy middelgrootte mededingers. Die derde generasie ding regstreeks met die middelslag luukse motors mee. Aanvanklik slegs as 'n 4-deur-sedan op die GM Sigma-platform beskikbaar, het GM die tweede generasie CTS in drie bakstyle aangebied: 4-deur-sedan, 2-deur-koepee en 5-deur-sportwa wat ook die Sigma-platform gebruik - en die derde generasie is slegs as 'n sedan aangebied, met 'n gestrekte weergawe van die GM Alpha-platform. Die derde generasie-CTS se indirekte opvolger is die kleiner CT5, wat, soos die eerste- en tweede generasie-CTS, die BMW 3-reeks en Mercedes-Benz C-klas aandurf, terwyl sy 5-reeks/E-klas-grootte behoue bly. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp, wat die produksiedebuut van 'n ontwerptaal (bemark as "Art and Science") merk wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is. Bob Boniface en Robin Krieg het die buitekant van die derde generasie CTS ontwerp. {{TOClimit|3}} == CTS-V == Die '''Cadillac CTS-V''' is 'n hoëprestasie-weergawe van die Cadillac CTS. <ref>{{Cite web|url=http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|title=Redesigned Cadillac|archive-url=https://archive.today/20130624165936/http://www.usacarfox.com/2013/02/usa-car-fox-new-york-auto-showredesigned-cadillac-cts.html|archive-date=June 24, 2013|access-date=June 8, 2013}}</ref> Die CTS-V-reeks sluit drie bakstyle in, wat almal 'n stootstang OHK V-8-enjin en 'n sport-ingestelde vering het. Die vierdeur CTS-V-sedan is in 2004 bekendgestel, en die CTS-V-sportwa en koepee is in 2010 vir die 2011-modeljaar bekendgestel. Die sedan ding mee in die Noord-Amerikaanse verbruikersmark teen ander hoëprestasie luukse sedans en "eggo" hul kwaliteit, maar is 'n meer bekostigbare opsie as mededingers soos die Audi RS6, BMW M5 en [[Mercedes-Benz E-klas|Mercedes E63 AMG]].<ref>{{Cite web|url=http://www.caranddriver.com/reviews/2014-cadillac-cts-vsport-twin-turbo-v-6-test-review-technology-doesnt-come-free-page-2|title=Technology Doesn't Come Free|date=September 16, 2013|website=Car and Driver}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|title=2011 CTS-V High Performance Luxury Sport Sedan Comparison|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511103033/http://www.cadillac.com/ctsVCoupe/2011/competitive-comparison/|archive-date=May 11, 2011|access-date=May 9, 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|title=THE ALL-NEW 2011 CTS-V SEDAN|publisher=Cadillac.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20101223120227/http://www.cadillac.com/ctsVSedan/2011/competitive-comparison/|archive-date=December 23, 2010|access-date=May 9, 2011}}</ref> Die tweede generasie CTS-V sedan, koepee en stasiewa is tot 2014 verkoop, gelyktydig met die derde generasie standaard sedan, totdat die derde generasie CTS-V gereed was.<ref>{{Cite web|url=http://gmauthority.com/blog/2013/05/2014-cadillac-cts-v-sedan-continues-with-color-changes-rpo-central/|title=2014 CTS-V Sedan Updates, Information|last=GM Authority Staff|date=May 26, 2013|publisher=GM Authority|access-date=June 14, 2016}}</ref> Die motor is in 2019 gestaak en deur die CT5–V Blackwing vervang. == Eerste generasie (2003) == {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Eerste generasie|image=[[File:Cadillac-CTS.jpg|275px]]|production=2002–Junie 2007|model_years=2003–2007|assembly={{unbulleted list | Verenigde State: [[Lansing]], [[Michigan]] (Lansing Grand River Assembly) | [[Volksrepubliek China|China]]: [[Sjanghai]] (Shanghai GM)<br/>[[Republiek China|Taiwan]]: Miaoli | Rusland: [[Kaliningrad]] (Avtotor)<ref name="avtotor.ru">{{cite web|url=http://www.avtotor.ru/gm/ |title=Группа компаний Автотор :: Автомобили GM |language=ru |publisher=Avtotor.ru |access-date=November 19, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160210120547/http://www.avtotor.ru/gm/ |archive-date=February 10, 2016 }}</ref><ref name="ReferenceA">{{cite web|title=GM2009|url=http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |access-date=May 15, 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110904192557/http://www.avtotor.ru/upload/pictures/gm2009.jpg |archive-date=September 4, 2011 }}</ref> }}|designer={{unbulleted list | Wayne Cherry (1998) | Kip Wasenko (1998) }}|body_style=4-deur [[sedan]]|platform=GM Sigma-platform|layout=Voorenjin, agterwielaandrywing|engine={{unbulleted list | '''[[Petrolenjin|Petrol]]:''' | 2,6 L ''[[General Motors 54° V6 engine#2.6|LY9]]'' [[V6-enjin|V6]] | 2,8 L ''[[GM High Feature engine#LP1|LP1]]'' V6 | 3,2 L ''[[General Motors 54° V6 engine#LA3|LA3]]'' V6 | 3,6 L ''[[GM High Feature engine#LY7|LY7]]'' V6 | 5,7 L ''[[LS based GM small-block engine#LS6|LS6]]'' [[V8-enjin|V8]] | 6,0 L ''[[LS based GM small-block engine#LS2|LS2]]'' V8 }}|transmission={{unbulleted list | 5-gang ''5L40-E'' [[outomatiese ratkas|outomaties]] | 5-gang Getrag ''260'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Aisin ''AY-6'' [[handratkas|handrat]] | 6-gang Tremec ''T-56'' [[handratkas|handrat]] }}|length={{convert|190.1|in|mm|0|abbr=on}}<ref name="newbury2002">{{cite book |last=Newbury |first=Stephen |title=The Car Design Yearbook 1 |year=2002 |publisher=Merrell Publishers Limited |isbn=1-85894-190-3}}</ref>|width={{convert|70.6|in|mm|0|abbr=on}}|height={{convert|56.7|in|mm|0|abbr=on}}|weight={{convert|3568|lb|kg|0|abbr=on}}}} Die CTS-sedan, wat vroeg in 2002 as 'n 2003-model bekendgestel is, is gebou op GM se nuwe agterwielaangedrewe Sigma-platform en het 'n volledig onafhanklike vering gehad. Dit was die eerste Cadillac wat met 'n [[handratkas]] sedert die 1988 Cimarron aangebied is. Die CTS is ontwerp as 'n plaasvervanger vir die [[Opel]]-gebaseerde Catera. Wayne Cherry en Kip Wasenko het die buitekant van die eerste generasie CTS ontwerp en hierdie voertuig was die produksiedebuut van die "Art and Science" -ontwerptaal wat die eerste keer op die Evoq-konsepmotor gesien is.<ref name="edmunds">{{Cite web|url=http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|title=Cadillac History|website=Edmunds.com|publisher=Edmunds|archive-url=https://web.archive.org/web/20090403135013/http://www.edmunds.com/cadillac/history.html|archive-date=April 3, 2009|access-date=April 21, 2007}}</ref> CTS-voertuie word by GM se Lansing Grand River Assembly in Lansing, Michigan, gebou. Oorspronklik aangedryf deur 'n 3,2-L LA3 V6 wat 164 kW lewer, het die CTS in 2004 'n opgedateerde 3,6-L DOHC V6 met veranderlike kleptydreëling as opsie ontvang, wat 190 kW en 342 N⋅m se wringkrag gelewer het. Die 3,2-L-enjin is in 2005 uit produksie geneem, toe 'n nuwe 2,8-L-weergawe van die DOHC V6 in 'n intreevlakweergawe van die CTS verskyn het. In Europa het die 2,8 L die vorige intreevlak-2,6 L-enjin vervang. Die CTS is oorspronklik aangebied met óf GM se interne vyfgang 5L40-E outomatiese ratkas óf 'n vyfgang Getrag 260 handratkas. Vir die 2005-modeljaar is die Getrag met 'n Aisin AY-6 sesgang vervang. In 2004 het GM die CTS-V bekendgestel, 'n hoëverrigting-weergawe van die CTS wat bedoel was om mee te ding met luukse prestasie-sedans soos die BMW M3/M5, Audi S4/S6, en Mercedes-Benz C- en E-klas AMG's. Die 2004 en 2005 CTS-V's was toegerus met die 5,7L LS6 V-8 (298 kW teen 6 000 rpm, 536 N⋅m teen 4 800 rpm), 'n Tremec T56 6-gang ratkas, 14" skywe en Brembo 4-suierremknypers voor en agter, vering-opgraderings (hoër veertempo's, stywer teenrolstawe, ses-lug hubs, en twee beskikbare demperpakkette), en subtiele buitekant veranderinge. Soos die LS6 uitgefaseer is, het die 2006 en 2007 CTS-V's die 6,0L LS2 V-8 ontvang, wat dieselfde krag- en wringkraggraderings gedra het (met 'n piekwringkrag wat 400 rpm gouer inskop). 'n Prototipe eerste generasie CTS-stasiewa is ontwerp, maar is nooit in produksie gebring nie. <div style="text-align:center; text-align:left;"> <gallery> Lêer:Cadillac CTS 002.JPG|alt=Japanese CTS|Japannese CTS Lêer:CTS interior.jpg|Binneruim Lêer:Cadillac CTS China 2016-04-07.jpg|Chinese CTS </gallery> </div> === CTS-V (2004-2007) === ==== Onderstel ==== [[Lêer:1st Cadillac CTS-V -- 12-08-2009.jpg|duimnael|links|Eerste generasie Cadillac CTS-V]] Die eerste generasie CTS-V is gebaseer op dieselfde agterwielaangedrewe GM Sigma-platform as die basismodel CTS. Die gebruik van 'n V8-enjin het 'n unieke enjinwieg vereis wat van die basis CTS V6 verskil. Groter anti-rol stawe en groter skokke is ook bygevoeg. Die veertempo is aansienlik verhoog. Die 2006-2007-opdatering het ook 'n sterker agterewenaar en halfas-ontwerp ingesluit. Unieke behandelings voor en agter het ook gaasroosters oor die voorste openinge, 'n baangereed skorsing, ses-naaf-nawe in plaas van die gewone CTS se vyflug-eenhede, en 18×8.5 duim-wiele binne-in P245/45R18 Z-gegradeerde Goodyear Eagle F1 Supercar platloop- (''runflat'') bande. Remme was 355 mm skywe voor, met 365 mm skywe agter - elk met viersuier Brembo-knypers op die voor- en agterwiele. Daarbenewens is GM-kentekens op 2006-modelle bygevoeg. Vir prestasie-entoesiaste was 'n hoëverrigtingveringpakket (RPO FG2) beskikbaar as 'n handelaar-geïnstalleerde opsie. ==== Enjin ==== Die CTS-sedan is verbeter met GM-werkverrigtingonderdele soos 'n GM LS-enjin V8 van die C5-generasie Chevrolet Corvette Z06, sowel as die Corvette Z06 se sesgang Tremec-handratratverhoudings. Vanaf 2004 en 2005 het die CTS-V gekom met die 5,7 L-stootstang OHV LS6-enjin wat 298 kW teen 6 000 rpm en 536 N⋅m wringkrag teen 4 800 rpm gelewer het. Die wringkragvermindering van 7 N⋅m van die CTS-V teenoor die LS6 wat in die C5 Z06 gebruik word, was te danke aan die uitlaatspruitstuk wat op die CTS-V gebruik moes word. Van 2006 tot 2007 is die vorige LS6-enjin vervang deur die nuwe 6.0 L OHV LS2-enjin soos gebruik in die basis 2005 Chevrolet Corvette. Die nuwe LS2-enjin is op dieselfde 298 kW teen 6 000 rpm gegradeer met die hoogste wringkrag van 536 N⋅m teen 4 400 rpm. Terwyl albei enjins dieselfde krag- en wringkragspesifikasies bied, was die LS2 se voordeel 'n wyer wringkragband, as gevolg van die hoër verplasing wat dit gebied het. ==== Ratkas ==== Die enigste beskikbare ratkas was die sesgang-handrat Tremec T56. Die ratkas het die skip-skuif-funksie gebruik om brandstof te bespaar tydens ligte vragte deur te verhoed dat bestuurders die tweede en derde ratte gebruik, en 'n dubbelmassa-vliegwiel om "gerammel" onder geenvragtoestande te verminder. Die agteras was 'n Getrag beperkte glip IRS-eenheid met 'n 3.73:1 verhouding. ==== Verrigting ==== General Motors noem 'n 0-60 mph (97 km/h) tyd van 4,6 sekondes vir die eerste generasie CTS-V, met die kwartmyl tyd op 13,1 sekondes teen 109 mph (175 km/h) geskat, verder na 'n vermelde top spoed van 262 km/h. Die Brembo-remme van 14 duim deursnee kan die voertuig van 60 mph (97 km/h) in 110 voet stop. Die eerste generasie CTS-V het ook 'n rondtetyd van 8 minute 19 sekondes by Duitsland se beroemde Nürburgring Nordschleife behaal, mededingend met die Mercedes-Benz E 55 AMG en BMW M5. == Tweede generasie (2008) == {{Inligtingskas Motorvoertuig|name=Tweede generasie|image=[[File:2010 Cadillac CTS sedan -- 10-30-2009.jpg|275px]]|production=2007–2014|model_years=2008–2013 (sedan, 2014 slegs vir V) <br> 2010–2014 (stasiewa) <br> 2011–2014 (koepee, 2015 slegs vir V)|assembly={{unbulleted list | Verenigde State: Lansing, Michigan (Lansing Grand River Assembly) | Russia: [[Kaliningrad]], Kaliningrad Oblast ([[Avtotor]])<ref name="avtotor.ru"/><ref name="ReferenceA"/> }}|body_style={{unbulleted list | 2-deur [[koepee]] (2011–2014) | 4-deur [[sedan]] (2008–2013) | 5-deur [[stasiewa]] (2010–2014) }}}} GM het die nuwe 2008 CTS tydens die Noord-Amerikaanse Internasionale Auto Show in Januarie 2007 onthul. Die basismodel van 2008–2009 bevat 'n 3,6 L LY7 V6 met 263 pk (196 kW) en 253 lb⋅ft (343 n⋅m) wringkrag van die vorige generasie oorgedra. 'n Tweede enjin, 'n nuwe 3,6 L-direkte-inspuiting V6 VVT-enjin met 304 pk (227 kW) en 273 lbick (370 n⋅m) wringkrag, is ook aangebied.<ref>{{Cite web|url=https://cars.usnews.com/cars-trucks/cadillac/cts/2008/performance|title=2008 Cadillac CTS Performance Review|website=U.S. News & World Report LP|access-date=December 21, 2018}}</ref> Vir 2010 het die basisenjin na 'n 3,0L-veranderlike kleptyd (VVT) V6 met 270 pk (201 kW) en 224 lb⋅ft (304 N⋅m) wringkrag verander. 'n 6-gang handratkas was standaardtoerusting op die tweede generasie CTS en GM se 6-gang Hydra-Matic 6L50-outomatiese ratkas was as 'n opsie op alle variante beskikbaar. Op aanvraag is die vierwielaandrywing met albei enjins aangebied as dit met 'n outomatiese ratkas toegerus is.<ref name="hellwig2007">{{cite web|url=http://www.edmunds.com/insideline/do/Features/articleId=119071|title=Detroit Auto Show: 2008 Cadillac CTS|last=Hellwig|first=Ed|date=January 8, 2007|website=Edmunds Inside Line|publisher=Edmunds|archive-url=https://web.archive.org/web/20080318151630/http://www.edmunds.com/insideline/do/Features/articleId%3D119071|archive-date=March 18, 2008|access-date=April 12, 2009|quote=Both transmissions will be offered with the high-output engine, along with another new option for 2008 — all-wheel drive.|url-status=dead}}</ref> Verskuiwing, rem en stuurverbeterings van die vorige generasie CTS-V is in die nuwe standaard CTS ontwerp. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse motorvervaardigers]] rkqoqm5mg9t9jbz6owevph8l6n8cksb 0 392505 2516952 2516869 2022-08-02T13:24:27Z Rooiratel 90342 Interne skakel wikitext text/x-wiki [[Lêer:Dolk van farao Kamosis (ca. 1450 v.C. hout koper en goud) KBR 27-8-2016 11-44-49.jpg|duimnael|Dolk van Farao Kamosis (omstreeks 1450 [[v.C.]] hout, koper en goud) - Koninklijke Bibliotheek van België]] [[Lêer:Poignard 0.188.1 2 fond.jpg|duimnael|Dolk (omstreeks 1800 v.C.)]] [[Lêer:Celtic dagger, scabbard and buckle.JPG|duimnael|Keltiese dolk, [[skede]] en gespe]] 'n '''Dolk''' is 'n tipe tweesnydende mes wat mense vroeër dikwels by hul gedra het vir selfbeskerming.<ref name=MAR>State v. Martin, 633 S.W.2d 80 (Mo. 1982): This is the dictionary or popular-use definition of a dagger, which has been used to describe everything from an ice pick to a folding knife with pointed blade as a 'dagger'. The Missouri Supreme Court used the popular definition of 'dagger' found in Webster's New Universal Dictionary ("a short weapon with a sharp point used for stabbing") to rule that an ordinary pointed knife with four-to-five inch blade constitutes a 'dagger' under the Missouri criminal code.</ref><ref name=CAL>California Penal Code 12020(a)(24):"dagger" means a ''knife or other instrument'' with or without a handguard that is ''capable of ready use as a stabbing weapon'' that may inflict great bodily injury or death. The State of California and other jurisdictions have seized upon the popular-use definition of a dagger to classify items ranging from a pointed kitchen knife to a tent stake as a 'dagger' under the law.</ref> Dolke is tydens maaltye ook gebruik om vleis mee te sny. Die gebruik van 'n dolk aan tafel het egter tot 'n einde gekom nadat die Franse kardinaal [[Kardinaal_de_Richelieu|Richelieu]] die gebruik daarvan aan tafel verbied het. Die gewone tafelmes is in plek daarvan bekendgestel en sedertdien gebruik. By die dolk lê die punt van die lem in die verlengde as van die hef van die mes. Die lem is dus simmetries, in teenstelling met 'n gewone mes. Die wapen word gebruik om te steek, te stoot of as sekondêre verdedigingswapen in nabye konfrontasies. Dit is teenswoordig egter 'n wapen wat selde gebruik word. Net soos die strydbyl is die dolk ontwikkel uit [[prehistorie]]se gereedskap. Dolke is oorspronklik van vuursteen, [[ivoor]] of [[been]] gemaak. Dit word al sedert die vroegste tye van die menslike beskawing as wapen gebruik. Die eerste dolke het in die [[Bronstydperk]] in die 3de millennium [[v.C.]] verskyn. Die [[swaard]] is ontwikkel uit groter dolke, omdat 'n dolk se reikafstand te klein was om effektief te wees teen byle, [[Lans (wapen)|lanse]], [[Piek (wapen)|pieke]] en goedendagte ('n tipe wapen wat veral tydens die [[Slag van die Goue Spore]] met welslae gebruik is). In Suid-Afrika is die destydse Eerste Minister, [[Hendrik Verwoerd]], op 6 September 1966 in die [[Volksraad van Suid-Afrika|Volksraad]] deur [[Demetrios Tsafendas]], 'n parlementsbode, met 'n dolk doodgesteek. Dolke vervul in verskeie kulture 'n simboliese funksie, soos byvoorbeeld die Kirpan uit die [[Sikhisme]], wat die draer aan die stryd om regverdigheid en teen onderdrukking moet herinner. {{Commonscat|Daggers|dolke}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Wapens]] o2zeog2pf7wndr1viajj4w31beyochk 2517096 2516952 2022-08-03T06:23:02Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Dolk van farao Kamosis (ca. 1450 v.C. hout koper en goud) KBR 27-8-2016 11-44-49.jpg|duimnael|Dolk van Farao Kamosis (omstreeks 1450 [[v.C.]] hout, koper en goud) - Koninklijke Bibliotheek van België]] [[Lêer:Poignard 0.188.1 2 fond.jpg|duimnael|Dolk (omstreeks 1800 v.C.)]] [[Lêer:Celtic dagger, scabbard and buckle.JPG|duimnael|Keltiese dolk, [[skede]] en gespe]] 'n '''Dolk''' is 'n tipe tweesnydende mes wat mense vroeër dikwels by hul gedra het vir selfbeskerming.<ref name=MAR>State v. Martin, 633 S.W.2d 80 (Mo. 1982): This is the dictionary or popular-use definition of a dagger, which has been used to describe everything from an ice pick to a folding knife with pointed blade as a 'dagger'. The Missouri Supreme Court used the popular definition of 'dagger' found in Webster's New Universal Dictionary ("a short weapon with a sharp point used for stabbing") to rule that an ordinary pointed knife with four-to-five inch blade constitutes a 'dagger' under the Missouri criminal code.</ref><ref name=CAL>California Penal Code 12020(a)(24):"dagger" means a ''knife or other instrument'' with or without a handguard that is ''capable of ready use as a stabbing weapon'' that may inflict great bodily injury or death. The State of California and other jurisdictions have seized upon the popular-use definition of a dagger to classify items ranging from a pointed kitchen knife to a tent stake as a 'dagger' under the law.</ref> Dolke is tydens maaltye ook gebruik om vleis mee te sny. Die gebruik van 'n dolk aan tafel het egter tot 'n einde gekom nadat die Franse kardinaal [[Kardinaal_de_Richelieu|Richelieu]] die gebruik daarvan aan tafel verbied het. Die gewone tafelmes is in plek daarvan bekendgestel en sedertdien gebruik. By die dolk lê die punt van die lem in die verlengde as van die hef van die mes. Die lem is dus simmetries, in teenstelling met 'n gewone mes. Die wapen word gebruik om te steek, te stoot of as sekondêre verdedigingswapen in nabye konfrontasies. Dit is teenswoordig egter 'n wapen wat selde gebruik word. Net soos die strydbyl is die dolk ontwikkel uit [[prehistorie]]se gereedskap. Dolke is oorspronklik van vuursteen, [[ivoor]] of [[been]] gemaak. Dit word al sedert die vroegste tye van die menslike beskawing as wapen gebruik. Die eerste dolke het in die [[Bronstydperk]] in die 3de millennium [[v.C.]] verskyn. Die [[swaard]] is ontwikkel uit groter dolke, omdat 'n dolk se reikafstand te klein was om effektief te wees teen byle, [[Lans (wapen)|lanse]], [[Piek (wapen)|pieke]] en goedendagte ('n tipe wapen wat veral tydens die [[Slag van die Goue Spore]] met welslae gebruik is). In Suid-Afrika is die destydse Eerste Minister, [[Hendrik Verwoerd]], op 6 September 1966 in die [[Volksraad van Suid-Afrika|Volksraad]] deur [[Demetrios Tsafendas]], 'n parlementsbode, met 'n dolk doodgesteek. Dolke vervul in verskeie kulture 'n simboliese funksie, soos byvoorbeeld die Kirpan uit die [[Sikhisme]], wat die draer aan die stryd om regverdigheid en teen onderdrukking moet herinner. == Sien ook == * [[Kapmes]] * [[Mes]] * [[Okapi (mes)|Okapi]] == Verwysings == {{Verwysings}} {{Commonscat|Daggers|dolke}} {{Normdata}} [[Kategorie:Wapens]] qg8j8nxjwd9b1zkjtwonds093uidagg 3 392506 2516949 2516843 2022-08-02T13:06:47Z Rooiratel 90342 + Welkom wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" width="100%" style="font-size:100%; margin-bottom:0.5em;" | {| width="100%" cellspacing="0" cellpadding="6" style="font-size:95%; line-height:125%; background-color:#faf6ed; border:1px solid #faecc8;" |- | colspan="4" style="background-color:#faecc8;" |<big>'''{{#ifeq: {{lc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{uc:{{BASEPAGENAME}}}} | Hallo,&nbsp;gebruiker vanaf [[IP-adres]] {{BASEPAGENAME}} | Hallo&nbsp;{{PAGENAME}}}},''' [[Wikipedia:Welkom nuwelinge|hartelik welkom]] op die Afrikaanse Wikipedia!</big> [[Lêer:Flag of the United Kingdom (2-3).svg|20px]] '''[[Sjabloon:Welkom/en|''Message in English'']]''' [[Lêer:Flag of the Netherlands.svg|20px]] '''[[Sjabloon:Welkom/nl|''Bericht in het Nederlands'']]''' |- | colspan="4" | Dankie vir jou belangstelling in [[Wikipedia]]. Ons werk hier aan die ideaal van ’n gratis en vrylik beskikbare, vrylik bewerkbare, neutrale en volledige ensiklopedie. |- | colspan="4" | Die [[Afrikaanse Wikipedia]] bestaan al sedert Desember 2001 en bevat reeds ''{{NUMBEROFARTICLES}}'' artikels. Vanaf die begin van die projek het die gebruikers ’n aantal riglyne en uitgangspunte vir artikelbewerking en onderlinge samewerking opgestel. Nuwelinge kan hieruit voordeel trek. Jy mag dit behulpsaam vind om van die skakels in hierdie raampie te volg en met die projek vertroud te raak voordat jy begin bydra. Indien jou vingers jeuk om te eksperimenteer, kan jy gerus ons [[Wikipedia:Sandput|Sandput]] besoek: dit is juis vir die rede daar. Uiteindelik wil ons dat al ons gebruikers [[Wikipedia:Voel vry en gaan jou gang|vry voel om hulle gang te gaan]], maar dit doen natuurlik geen kwaad om ’n bietjie houvas te kry voor 'n mens in die diep kant in spring nie! Besoek gerus ook ons [[Wikipedia:Geselshoekie|Geselshoekie]], ons gebruikers staan gereed om hand by te sit, of bloot net hand te skud. |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Books-aj.svg aj ashton 01.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Verifieerbaarheid}} | [[Wikipedia:Verifieerbaarheid|'''Verifieerbaarheid''']]<br />Die eerste van Wikipedia se drie kernbeleide | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Konversation.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Geselshoekie}} | [[Wikipedia:Geselshoekie|'''Geselshoekie''']]<br />Die gewilde bymekaarkomplek |- | width="8%" align="right" | {{Klik|Afbeelding=OrgChem Nomen pictograph.png|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Geen oorspronklike navorsing}} | width="38%" | [[Wikipedia:Geen oorspronklike navorsing|'''Geen oorspronklike navorsing''']]<br />Die tweede van Wikipedia se drie kernbeleide | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Bucket in the sand.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Sandput}} | width="38%" | [[Wikipedia:Sandput|'''Sandput''']]<br />Eksperimenteer na hartelus |- | align="right" |{{Klik|Afbeelding=Unbalanced scales.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Neutrale standpunt}} | [[Wikipedia:Neutrale standpunt| '''Neutrale standpunt''']]<br />Die derde van Wikipedia se drie kernbeleide | width="8%" align="right" | {{Klik|Afbeelding=Icon tools.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Redigeringsinstruksies}} | [[Wikipedia:Redigeringsinstruksies|'''Redigeringsinstruksies''']]<br />Hoe maak ek: teks wat skuinsgedruk is? ’n opskrif? tabelle? |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Nuvola apps important yellow.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie}} | [[Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie|'''Wat Wikipedia nie is nie''']]<br />Daar is ook ’n paar dinge wat ons nié hier doen nie | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Icon - upload photo 2.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Beelde}} | [[Wikipedia:Beelde|'''Beelde''']]<br />As jy beelde wil oplaai |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Crystal Clear app ksmiletris.png|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Beleefdheid}} | [[Wikipedia:Beleefdheid|'''Beleefdheid''']]<br />Ken jou maniere | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Crystal Clear app kedit.svg||Grootte=30px|Link=Wikipedia:Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel}} | [[Wikipedia:Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel|'''Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel''']]<br />Soms sê die naam alles {{#ifeq: {{lc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{uc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{!}}- {{!}} colspan="4" style="border-top:2px solid #faecc8;" {{!}}Jou bydrae word nou geregistreer onder jou IP-adres. Daar is verskeie voordele gebonde aan die skep van ’n rekening – sluit gerus by ons aan!| }} |- | colspan="4" style="border-top:2px solid #faecc8;" | Hierdie bladsy, wat nou op jou skerm vertoon word, is trouens jou persoonlike besprekingsbladsy. Die plek waar ander Wikipediane jou in die toekoms kan kontak en jy hulle dan kan beantwoord. Elke gebruiker het so ’n bladsy. Jy kan dus ook boodskappe op ander gebruikers se besprekingsbladsye los. Sluit boodskappe en besprekings altyd af met <big><nowiki>~~~~</nowiki></big> of deur op die handtekeningknop in die wysigingsvenster te kliek: sodoende word jou boodskap onderteken met jou gebruikersnaam en die datum en tyd waarop die boodskap gestuur is. Kliek dan laastens op "Publiseer wysigings" om enige bewerkings te stoor. |} |} == [[Hideki Tojo]] == {{ping|Florie321}} Hoekom het jy die ''Kategorie:Japannese politici'' hier verwyder sowel as by ander artikels? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:56, 2 Augustus 2022 (UTC) nsa1182m3ejrtz4pw9y4lg0y7p6of3a 0 392509 2516929 2022-08-02T12:12:10Z Burgert Behr 2401 Stuur aan na [[Giovanni Domenico Cassini]] wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Giovanni Domenico Cassini]] id0uhkxb0cj9oop5u7z0dm1j80ymgno 0 392510 2516931 2022-08-02T12:13:24Z Rooiratel 90342 Rooiratel het bladsy [[Mikro- en makrovoedingstowwe]] na [[Voedingstof]] geskuif: Beter titel wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Voedingstof]] oqu0paywtz9jx8f8i8q88vy2wr7g8za 1 392511 2516933 2022-08-02T12:13:25Z Rooiratel 90342 Rooiratel het bladsy [[Bespreking:Mikro- en makrovoedingstowwe]] na [[Bespreking:Voedingstof]] geskuif: Beter titel wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Voedingstof]] oqbg2cx9t77ufds64d28zs26fhnrrap 3 392512 2516937 2022-08-02T12:25:44Z Oesjaar 7467 /* Discrimination against the Afrikaans Wikipedia */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki == Discrimination against the Afrikaans Wikipedia == Mike, see this message please: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Talk:WikiAfrica_Hour&action=edit&section=2 I would like a response please. Regards. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:25, 2 Augustus 2022 (UTC) r9qal3zb7ekshdxrnd7j16suwy30s0d 2517054 2516937 2022-08-02T19:20:41Z Oesjaar 7467 /* Discrimination against the Afrikaans Wikipedia */ Updated. wikitext text/x-wiki == Discrimination against the Afrikaans Wikipedia == {{ping|Mike Peel}}, see this message please: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Talk:WikiAfrica_Hour&action=edit&section=2 I would like a response please. Regards. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:25, 2 Augustus 2022 (UTC) s1vb0fjfsdtvnt3uphx08dvcik0jaik 2517067 2517054 2022-08-02T19:55:22Z Mike Peel 56712 re wikitext text/x-wiki == Discrimination against the Afrikaans Wikipedia == {{ping|Mike Peel}}, see this message please: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Talk:WikiAfrica_Hour&action=edit&section=2 I would like a response please. Regards. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:25, 2 Augustus 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} I've read your message - and it's good to see that the Afrikaans Wikipedia is growing! However, your tone really does not help here. We're all volunteers, and we all have limited time available. Rather than berating others that they are not doing enough to support your work, please consider finding or, better, creating venues that do support your work instead. Thanks. [[Gebruiker:Mike Peel|Mike Peel]] ([[Gebruikerbespreking:Mike Peel|kontak]]) 19:55, 2 Augustus 2022 (UTC) feshqjtg6lv6l238yknqvvrarne3jir 2517072 2517067 2022-08-02T20:15:18Z Oesjaar 7467 /* Discrimination against the Afrikaans Wikipedia */ Reply wikitext text/x-wiki == Discrimination against the Afrikaans Wikipedia == {{ping|Mike Peel}}, see this message please: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Talk:WikiAfrica_Hour&action=edit&section=2 I would like a response please. Regards. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:25, 2 Augustus 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} I've read your message - and it's good to see that the Afrikaans Wikipedia is growing! However, your tone really does not help here. We're all volunteers, and we all have limited time available. Rather than berating others that they are not doing enough to support your work, please consider finding or, better, creating venues that do support your work instead. Thanks. [[Gebruiker:Mike Peel|Mike Peel]] ([[Gebruikerbespreking:Mike Peel|kontak]]) 19:55, 2 Augustus 2022 (UTC) ::Thanks for the response. So what you are actually saying is that none of the all the stuff created to promote African Wikipedia's is available to the Afrikaans Wikipedia. Fine, we will continue growing on our own... We have reached out, it was declined. Regards. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:15, 2 Augustus 2022 (UTC) 58yagzpdg5vaao3li35z1wnqqrha3xe 2517082 2517072 2022-08-02T20:36:22Z Mike Peel 56712 re wikitext text/x-wiki == Discrimination against the Afrikaans Wikipedia == {{ping|Mike Peel}}, see this message please: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Talk:WikiAfrica_Hour&action=edit&section=2 I would like a response please. Regards. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:25, 2 Augustus 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} I've read your message - and it's good to see that the Afrikaans Wikipedia is growing! However, your tone really does not help here. We're all volunteers, and we all have limited time available. Rather than berating others that they are not doing enough to support your work, please consider finding or, better, creating venues that do support your work instead. Thanks. [[Gebruiker:Mike Peel|Mike Peel]] ([[Gebruikerbespreking:Mike Peel|kontak]]) 19:55, 2 Augustus 2022 (UTC) ::Thanks for the response. So what you are actually saying is that none of the all the stuff created to promote African Wikipedia's is available to the Afrikaans Wikipedia. Fine, we will continue growing on our own... We have reached out, it was declined. Regards. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:15, 2 Augustus 2022 (UTC) :::{{ping|Oesjaar}} No, that's not what I am saying. I think you're approaching this from the wrong direction. I think you would do better if you share achievements from Afrikaans Wikipedia with the wider community - and letting them decide whether to emphasise them or not - rather than attacking others. And at the same time, you could set up a way for your community to share its news in a way that doesn't rely on others? Thanks. [[Gebruiker:Mike Peel|Mike Peel]] ([[Gebruikerbespreking:Mike Peel|kontak]]) 20:35, 2 Augustus 2022 (UTC) p834e6vgakchuxadxvbevahhd2uxmux 0 392513 2516941 2022-08-02T12:39:41Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia bipapillata | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1933 | synonyms = }} '''''Ruschia bipapillata''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] van [[Koekenaap]] tot [[Klawer]] voor. Die plant het 'n voorkomsgebied van 2781 km² en daar is minder as tien subpopulasies. Dit is deel van die [[Weskus]]-strandveld asook [[fynbos]]. Die [[spesie]] het [[habitat]] afgestaan in die [[Olifantsrivier, Namakwaland|Olifantsriviervallei]] aan gewasverbouing en die bedreiging bestaan steeds. By die Matsikamma- en [[Gifberg]]e word die plant bedreig deur oorbeweiding en by Koekenaap deur mynbou aktiwiteite. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-27 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364215-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] c30scj6akh08sqjkkzyzkwbdz3rl94h 0 392514 2516948 2022-08-02T13:05:36Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia maxima | authority = (Haw.) [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1947 | synonyms =* ''Astridia maxima'' <small>(Haw.) Schwantes</small> * ''Mesembryanthemum maximum'' <small>Haw.</small> }} '''''Ruschia maxima''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] voor vanaf die kus tot by [[Clanwilliam]] en die Bobbejaansberge op hoogtes van 300-800 m, die meeste op die noordelike hange. Die [[spesie]] is die grootste van die [[genus]]. Die plant blom meestal van [[September]] tot [[November]] en dra pers blomme. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-202 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364390-1 Plants of the World Online] * [http://pza.sanbi.org/ruschia-maxima PlantZAfrica] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] emhpwu5514szp3zmd8dnxb4xnilzuvp 0 392515 2516956 2022-08-02T13:40:28Z Burgert Behr 2401 Nuwe artikel wikitext text/x-wiki 'n '''Reëlmatige maan''' is in [[sterrekunde]] 'n [[natuurlike satelliet]] met 'n [[Retrograde en prograde beweging|prograde]] wentelbaan taamlik naby aan sy [[planeet]] met 'n klein [[baanhelling]] en [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]]. So 'n maan het vermoedelik saam met die planeet gevorm – in teenstelling met onreëlmatige mane, wat later deur die planeet aangetrek is. Die agt planete in die [[Sonnestelsel]] het minstens 57 reëlmatige mane: [[Maan|die Aarde s'n]], 8 van [[Jupiter]], 23 van [[Saturnus]], 18 van [[Uranus]] en 7 van [[Neptunus]] (Dit lyk of Neptunus se grootste maan, [[Triton (maan)|Triton]], later aangetrek is). Ook [[Pluto]] se vyf mane en [[Haumea (dwergplaneet)|Haumea]] se twee het saam met dié [[dwergplanete]] gevorm uit rommel wat uit botsings ontstaan het. Die meeste reëlmatige mane is in 'n [[sinchroniese wentelbaan]] met hulle planete. Die een uitsondering is Saturnus se [[Huperion (maan)|Huperion]], wat 'n chaotiese rotasie toon. ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = Regular moon}} {{Normdata}} [[Kategorie:Natuurlike satelliete]] i7cf0ia19j819otbet6hp3pey9sqe2k 0 392516 2516957 2022-08-02T13:41:29Z Burgert Behr 2401 Stuur aan na [[Reëlmatige maan]] wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Reëlmatige maan]] ncwwlhl96xzfd1knwmfsjocp2zkg4m6 0 392517 2516970 2022-08-02T15:03:12Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia diversifolia | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1929 | synonyms =* ''Mesembryanthemum variifolium'' <small>N.E.Br.</small> }} '''''Ruschia diversifolia''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] voor vanaf die [[Piketberg]] tot by [[Tygerberg]] en [[Worcester]] waar dit deel is van die [[fynbos]] en [[renosterveld]]. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van en 8912 km² en daar is tussen agt tot tien ernstige gedefragmenteerde subpopulasies oor nadat die dit reeds 80% van sy [[habitat]] afgestaan het aan gewasverbouing. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-90 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364278-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] eolluzr1blkalwmt81yklji88ycv137 2516971 2516970 2022-08-02T15:03:40Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia diversifolia | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1929 | synonyms =* ''Mesembryanthemum variifolium'' <small>N.E.Br.</small> }} '''''Ruschia diversifolia''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] voor vanaf die [[Piketberg]] tot by [[Tygerberg]] en [[Worcester]] waar dit deel van die [[fynbos]] en [[renosterveld]] is. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van en 8912 km² en daar is tussen agt tot tien ernstige gedefragmenteerde subpopulasies oor nadat die dit reeds 80% van sy [[habitat]] afgestaan het aan gewasverbouing. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-90 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364278-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] itgch2r3gii3mzilhzop9ehekiozz36 2516974 2516971 2022-08-02T15:29:14Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia diversifolia | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1929 | synonyms =* ''Mesembryanthemum variifolium'' <small>N.E.Br.</small> }} '''''Ruschia diversifolia''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] voor vanaf die [[Piketberg]] tot by [[Tygerberg]] en [[Worcester]] waar dit deel van die [[fynbos]] en [[renosterveld]] is. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van en 8912 km² en daar is tussen agt tot tien ernstige gedefragmenteerde subpopulasies oor nadat die dit reeds 80% van sy [[habitat]] afgestaan het aan gewasverbouing. Verdere verliese weens gewasverbouing gebeur steeds in die [[Breederivier]]vallei en die [[Swartland]]. Die oorblywende subpopulasies word bedreig deur oorbeweiding asook [[indringerplant]]e. Verdere ontwikkeling in [[Paarl]], Tygerberg en Worcester is ook 'n bedreiging. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-90 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364278-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] eptdmi06gfew7es4hf429vcenhzac4d 0 392518 2517000 2022-08-02T16:23:33Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia duthieae | authority = ([[Louisa Bolus|L.Bolus]]) Schwantes 1949 | synonyms =* ''Mesembryanthemum duthieae'' <small>L.Bolus</small> }} '''''Ruschia duthieae''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] voor vanaf [[Sedgefield]] tot by [[Nature's Valley]]. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van 191 km² en is deel van die [[fynbos]]. Die plant het reeds groot gedeeltes van sy [[habitat]] afgestaan aan ontwikkeling, die aanplant van plantasies en [[indringerplant]]e. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-97 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364284-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] h1a7zg2irx2swn2gxvv4ezdi0qnnn2n 2517001 2517000 2022-08-02T16:23:48Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia duthieae | authority = ([[Louisa Bolus|L.Bolus]]) Schwantes 1949 | synonyms =* ''Mesembryanthemum duthieae'' <small>L.Bolus</small> }} '''''Ruschia duthieae''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] voor vanaf [[Sedgefield]] tot by [[Nature's Valley]] voor. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van 191 km² en is deel van die [[fynbos]]. Die plant het reeds groot gedeeltes van sy [[habitat]] afgestaan aan ontwikkeling, die aanplant van plantasies en [[indringerplant]]e. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-97 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364284-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] qxsp75kxzqcsjrk0vcyj1j7mbmhyetr 0 392519 2517006 2022-08-02T16:38:58Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia geminiflora | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1949 | synonyms =* ''Mesembryanthemum effusum'' <small>Salm-Dyck ex Steud.</small> * ''Mesembryanthemum geminatum'' <small>Jacq.</small> * ''Mesembryanthemum geminiflorum'' <small>Haw.</small> }} '''''Ruschia geminiflora''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] voor vanaf die [[Kaapse Skiereiland]] tot by [[Kalbaskraal]] waar dit deel is van die [[fynbos]] en [[renosterveld]] [[bioom|biome]]. Dit het 'n voorkomsgebied van 13 400 km² en daar is vyftien gefragmenteerde subpopulasies oor nadat daar reeds 80% van die plant se [[habitat]] verlore gegaan het aan gewasverbouing, kus-en-stedelike ontwikkeling en [[indringerplant]]e. Die verlies is steeds aan die gang, == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-126 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364315-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] bqkzb4td8kece5ob39370fhlgokred6 2517007 2517006 2022-08-02T16:39:27Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia geminiflora | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1949 | synonyms =* ''Mesembryanthemum effusum'' <small>Salm-Dyck ex Steud.</small> * ''Mesembryanthemum geminatum'' <small>Jacq.</small> * ''Mesembryanthemum geminiflorum'' <small>Haw.</small> }} '''''Ruschia geminiflora''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] vanaf die [[Kaapse Skiereiland]] tot by [[Kalbaskraal]] voor waar dit deel van die [[fynbos]] en [[renosterveld]] [[bioom|biome]] is. Dit het 'n voorkomsgebied van 13 400 km² en daar is vyftien gefragmenteerde subpopulasies oor nadat daar reeds 80% van die plant se [[habitat]] verlore gegaan het aan gewasverbouing, kus-en-stedelike ontwikkeling en [[indringerplant]]e. Die verlies is steeds aan die gang, == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-126 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364315-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] niggzx3tmfbo6bpu63vcwrp5bbldldb 2517009 2517007 2022-08-02T16:39:54Z Oesjaar 7467 Oeps! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia geminiflora | authority = (Haw.) Schwantes 1949 | synonyms =* ''Mesembryanthemum effusum'' <small>Salm-Dyck ex Steud.</small> * ''Mesembryanthemum geminatum'' <small>Jacq.</small> * ''Mesembryanthemum geminiflorum'' <small>Haw.</small> }} '''''Ruschia geminiflora''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] vanaf die [[Kaapse Skiereiland]] tot by [[Kalbaskraal]] voor waar dit deel van die [[fynbos]] en [[renosterveld]] [[bioom|biome]] is. Dit het 'n voorkomsgebied van 13 400 km² en daar is vyftien gefragmenteerde subpopulasies oor nadat daar reeds 80% van die plant se [[habitat]] verlore gegaan het aan gewasverbouing, kus-en-stedelike ontwikkeling en [[indringerplant]]e. Die verlies is steeds aan die gang, == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-126 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364315-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] efwk3sdrta3btrsubybfbmhk6a4gt89 0 392520 2517015 2022-08-02T16:51:42Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = EN | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia glauca | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1929 | synonyms =* ''Mesembryanthemum valens'' <small>(L.Bolus) N.E.Br.</small> }} '''''Ruschia glauca''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] van [[Suid-Afrika]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Noord-Kaap]] in die noordelike [[Richtersveld]] voor. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van 971 km² en word bedreig deur oorbeweiding veral by [[Kuboes]] en [[Sendelingsdrif]]. Mynbou aktiwiteite langs die [[Oranjerivier]] is ook 'n bedreiging. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-128 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364317-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] qfzy78v2elmyu1ztcga9ao1op2gf3k8 1 392522 2517025 2022-08-02T17:10:43Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Bespreking:Max Adler (akteur)]] na [[Bespreking:Max Adler]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Max Adler]] 9ew2bmjzatw5w3k74gcpenovsxi1doh 0 392523 2517045 2022-08-02T18:31:59Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia incurvata | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1929 | synonyms =* ''Mesembryanthemum incurvatum'' <small>N.E.Br.</small> }} '''''Ruschia incurvata''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] vanaf die [[Gifberg]] tot by [[Graafwater]] voor. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van 1 884 km² en is deel van die [[fynbos]]. Daar is ses subpopulasies bekend; die plant het [[habitat]] afgestaan aan die verbouing van [[rooibos]] tee en [[aartappels]]. Die bedreiging bestaan steeds. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-152 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364341-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] j4oyac9svvdjc30pj6ntjziycbihpjh 2517046 2517045 2022-08-02T18:32:23Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia incurvata | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1929 | synonyms =* ''Mesembryanthemum incurvatum'' <small>N.E.Br.</small> }} '''''Ruschia incurvata''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] vanaf die [[Gifberg]] tot by [[Graafwater]] voor. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van 1 884 km² en is deel van die [[fynbos]]. Daar is ses subpopulasies bekend; die plant het [[habitat]] afgestaan aan die verbouing van [[rooibos]] tee en [[aartappel]]s. Die bedreiging bestaan steeds. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-152 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364341-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] tn3v9u3xvin3mkfdmyt9fhz5gv57h7d 0 392524 2517050 2022-08-02T18:55:14Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = EN | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia leptocalyx | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1931 | synonyms = }} '''''Ruschia leptocalyx''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] van [[Potberg]] tot by [[Hartenbos]] voor. Die plant het 'n voorkomsgebied van 1141 km² en daar is tussen drie en vyf subpopulasies. Dit is deel van die [[strandveld]] en [[fynbos]]. Die [[spesie]] het [[habitat]] afgestaan aan gewasverbouing, ontwikkeling aan die kus en [[indringerplant]]e. Die bedreigings bestaan steeds. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-180 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364367-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] a1j4g3ifci5wknwkszwpl6jaxmer82w 0 392525 2517064 2022-08-02T19:39:28Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = VU | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia rubricaulis | authority = (Haw.) [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1927 | synonyms = }} '''''Ruschia rubricaulis''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] van [[Suid-Afrika]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Wes-Kaap]] in die [[Kaapse Skiereiland]] voor waar dit deel van die [[fynbos]] is. Die [[spesie]] het 'n voorkomsgebied van 70 km² en daar is vyf subpopulasies wat deur [[indringerplant]]e bedreig word. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-286 Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364469-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] neygjbrtqssaawvnllcj6d1dti9749m 0 392526 2517069 2022-08-02T20:00:43Z Aliwal2012 39067 Geskep deur die bladsy "[[:en:Special:Redirect/revision/1084893162|Jannie de Beer]]" te vertaal wikitext text/x-wiki '''Jannie de Beer''' (gebore 22 April 1971) is 'n Suid-Afrikaanse voormalige [[Rugby|rugbyspeler]]. Hy het op [[Spelerposisies in rugby|losskakel]] vir die Suid-Afrikaanse nasionale span, die [[Springbokke]], gespeel. Hy het die Springbokke in 13 toetse verteenwoordig en 181 punte aangeteken.<ref>{{Cite web|url=http://www.espnscrum.com/timeline/rugby/player/12608.html|title=Jannie de Beer {{!}} Rugby Union {{!}} Players and Officials|website=ESPN scrum|access-date=2021-01-16|url-status=live}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|title=Who's who of South African rugby 2000|last=Schoeman|first=Chris|date=2000|publisher=Strobe Communications|isbn=0620261889|edition=5th|location=Cape Town|pages=24|oclc=56517006}}</ref> Hy was bekend as 'n skoppende losskakel.<ref name=":12">{{Cite book|last=Dobson|first=Paul|title=Champions and challengers|date=1999|publisher=Struik|isbn=1-86872-393-3|location=London|pages=74|oclc=43526923}}</ref> == Loopbaan == De Beer is in [[Welkom]] gebore en het Noord-Vrystaat by die 1989 [[Cravenweek|Cravenweek-]]<nowiki/>skoletoernooi verteenwoordig. Hy het in 1990 as 19-jarige sy senior provinsiale buiging vir die [[Vrystaat Cheetahs|Vrystaat]] gemaak.<ref name=":03">{{Cite book|title=Who's who of South African rugby 2000|last=Schoeman|first=Chris|date=2000|publisher=Strobe Communications|isbn=0620261889|edition=5th|location=Cape Town|pages=24|oclc=56517006}}</ref><ref name=":13">{{Cite book|last=Dobson|first=Paul|title=Champions and challengers|date=1999|publisher=Struik|isbn=1-86872-393-3|location=London|pages=74|oclc=43526923}}</ref> De Beer het sy debuut teen die Britse en Ierse Leeus in 1997 gemaak, en is ingebring vir die afgedankte Henry Honiball wie se hardloopstyl in die eerste twee toetse deur die Leeus se verdediging in bedwang gebring is.<ref>{{Cite book|title=The South African Rugby Annual 1999|last=Colquhoun|first=Andy|publisher=MWP Media Sport|year=1999|isbn=0958423148|location=Cape Town|pages=66–72}}</ref> De Beer is veral bekend vir sy wêreldrekord van vyf skepdoele in 'n enkele toetswedstryd, wat in die [[Rugbywêreldbeker 1999|1999 Rugby Wêreldbeker]] in [[Parys]] teen [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] aangeteken het. Die Springbokke het die wedstryd met 44-21 gewen en Engeland uit die toernooi gepos.<ref>{{Cite web|url=https://www.irishtimes.com/sport/rugby/international/rwc-moments-jannie-de-beer-s-five-drop-goals-1.3998820|title=RWC Moments: Jannie de Beer's five drop goals|last=O'Sullivan|first=John|website=The Irish Times|language=en|access-date=2021-01-16}}</ref> Sy pogings om die taktiek in die halfeindstryd teen Australië te herhaal het egter misluk, want ondanks verskeie pogings het hy net een in die wedstryd aangeteken, en die Australiërs het op hom toegesak.<ref>{{Cite web|url=https://www.rugbydump.com/news/classic-encounter-wallabies-vs-springboks-world-cup-semifinal-1999/|title=Classic Encounter - Wallabies vs Springboks World Cup Semifinal 1999 - Rugby News & Videos|website=www.rugbydump.com|language=en|access-date=2021-01-16}}</ref> Dit was sy laaste verskyning vir die Springbokke. De Beer, 'n belydende [[Christendom|Christen]], erken sy geloof in God vir sy suksesse. De Beer het in 2002 uit beroepsrugby getree weens 'n kniebesering.<ref>{{Cite web|url=https://www.news24.com/news24/de-beer-hangs-up-his-boots-20020711|title=De Beer hangs up his boots|website=News24|language=en-US|access-date=2021-01-16}}</ref> == Verwysings == [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1971]] sbs303vjhlvt5alob3dxizgcqpbgjag 2517070 2517069 2022-08-02T20:10:40Z Aliwal2012 39067 Ons onthou hom as "Monseur le drop" wikitext text/x-wiki '''Jannie de Beer''' (gebore 22 April 1971) is 'n Suid-Afrikaanse voormalige [[Rugby|rugbyspeler]]. Hy het op [[Spelerposisies in rugby|losskakel]] vir die Suid-Afrikaanse nasionale span, die [[Springbokke]], gespeel. Hy het die Springbokke in 13 toetse verteenwoordig en 181 punte aangeteken.<ref>{{Cite web|url=http://www.espnscrum.com/timeline/rugby/player/12608.html|title=Jannie de Beer {{!}} Rugby Union {{!}} Players and Officials|website=ESPN scrum|access-date=2021-01-16|url-status=live}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|title=Who's who of South African rugby 2000|last=Schoeman|first=Chris|date=2000|publisher=Strobe Communications|isbn=0620261889|edition=5th|location=Cape Town|pages=24|oclc=56517006}}</ref> Hy was bekend as 'n skoppende losskakel.<ref name=":12">{{Cite book|last=Dobson|first=Paul|title=Champions and challengers|date=1999|publisher=Struik|isbn=1-86872-393-3|location=London|pages=74|oclc=43526923}}</ref> == Loopbaan == De Beer is in [[Welkom]] gebore en het Noord-Vrystaat by die 1989 [[Cravenweek]]-skoletoernooi verteenwoordig. Hy het in 1990 as 19-jarige sy senior provinsiale buiging vir die [[Vrystaat Cheetahs|Vrystaat]] gemaak.<ref name="who">{{Cite book|title=Who's who of South African rugby 2000|last=Schoeman|first=Chris|date=2000|publisher=Strobe Communications|isbn=0620261889|edition=5th|location=Cape Town|pages=24|oclc=56517006}}</ref><ref name="champions">{{Cite book|last=Dobson|first=Paul|title=Champions and challengers|date=1999|publisher=Struik|isbn=1-86872-393-3|location=London|pages=74|oclc=43526923}}</ref> De Beer het sy debuut teen die Britse en Ierse Leeus in 1997 gemaak, en is ingebring vir die afgedankte Henry Honiball wie se hardloopstyl in die eerste twee toetse deur die Leeus se verdediging in bedwang gebring is.<ref>{{Cite book|title=The South African Rugby Annual 1999|last=Colquhoun|first=Andy|publisher=MWP Media Sport|year=1999|isbn=0958423148|location=Cape Town|pages=66–72}}</ref> De Beer is veral bekend vir sy wêreldrekord van vyf skepdoele in 'n enkele toetswedstryd, wat hy in die [[Rugbywêreldbeker 1999]] in [[Parys]] teen [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] aangeteken het. Die Springbokke het die wedstryd met 44-21 gewen en Engeland uit die toernooi geskakel.<ref>{{Cite web|url=https://www.irishtimes.com/sport/rugby/international/rwc-moments-jannie-de-beer-s-five-drop-goals-1.3998820|title=RWC Moments: Jannie de Beer's five drop goals|last=O'Sullivan|first=John|website=The Irish Times|language=en|access-date=2021-01-16}}</ref> Sy pogings om die taktiek in die halfeindstryd teen [[Australiese nasionale rugbyspan|Australië]] te herhaal het egter misluk, want ondanks verskeie pogings kon hy net een skepskop in die wedstryd aanteken, en die Australiërs het op hom toegesak.<ref>{{Cite web|url=https://www.rugbydump.com/news/classic-encounter-wallabies-vs-springboks-world-cup-semifinal-1999/|title=Classic Encounter - Wallabies vs Springboks World Cup Semifinal 1999 - Rugby News & Videos|website=www.rugbydump.com|language=en|access-date=2021-01-16}}</ref> Dit was sy laaste verskyning vir die Springbokke. De Beer, 'n belydende [[Christendom|Christen]], erken sy geloof in God vir sy suksesse. De Beer het in 2002 uit beroepsrugby getree weens 'n kniebesering.<ref>{{Cite web|url=https://www.news24.com/news24/de-beer-hangs-up-his-boots-20020711|title=De Beer hangs up his boots|website=News24|language=en-US|access-date=2021-01-16}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Navbox |name = Jannie de Beer |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (1999 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:De Beer, Jannie}} [[Kategorie:Geboortes in 1971]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] 4lcum2kibgx93y75jgp0fsdxnggvs37 2517119 2517070 2022-08-03T08:44:54Z Aliwal2012 39067 +kategorie wikitext text/x-wiki '''Jannie de Beer''' (gebore 22 April 1971) is 'n Suid-Afrikaanse voormalige [[Rugby|rugbyspeler]]. Hy het op [[Spelerposisies in rugby|losskakel]] vir die Suid-Afrikaanse nasionale span, die [[Springbokke]], gespeel. Hy het die Springbokke in 13 toetse verteenwoordig en 181 punte aangeteken.<ref>{{Cite web|url=http://www.espnscrum.com/timeline/rugby/player/12608.html|title=Jannie de Beer {{!}} Rugby Union {{!}} Players and Officials|website=ESPN scrum|access-date=2021-01-16|url-status=live}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|title=Who's who of South African rugby 2000|last=Schoeman|first=Chris|date=2000|publisher=Strobe Communications|isbn=0620261889|edition=5th|location=Cape Town|pages=24|oclc=56517006}}</ref> Hy was bekend as 'n skoppende losskakel.<ref name=":12">{{Cite book|last=Dobson|first=Paul|title=Champions and challengers|date=1999|publisher=Struik|isbn=1-86872-393-3|location=London|pages=74|oclc=43526923}}</ref> == Loopbaan == De Beer is in [[Welkom]] gebore en het Noord-Vrystaat by die 1989 [[Cravenweek]]-skoletoernooi verteenwoordig. Hy het in 1990 as 19-jarige sy senior provinsiale buiging vir die [[Vrystaat Cheetahs|Vrystaat]] gemaak.<ref name="who">{{Cite book|title=Who's who of South African rugby 2000|last=Schoeman|first=Chris|date=2000|publisher=Strobe Communications|isbn=0620261889|edition=5th|location=Cape Town|pages=24|oclc=56517006}}</ref><ref name="champions">{{Cite book|last=Dobson|first=Paul|title=Champions and challengers|date=1999|publisher=Struik|isbn=1-86872-393-3|location=London|pages=74|oclc=43526923}}</ref> De Beer het sy debuut teen die Britse en Ierse Leeus in 1997 gemaak, en is ingebring vir die afgedankte Henry Honiball wie se hardloopstyl in die eerste twee toetse deur die Leeus se verdediging in bedwang gebring is.<ref>{{Cite book|title=The South African Rugby Annual 1999|last=Colquhoun|first=Andy|publisher=MWP Media Sport|year=1999|isbn=0958423148|location=Cape Town|pages=66–72}}</ref> De Beer is veral bekend vir sy wêreldrekord van vyf skepdoele in 'n enkele toetswedstryd, wat hy in die [[Rugbywêreldbeker 1999]] in [[Parys]] teen [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] aangeteken het. Die Springbokke het die wedstryd met 44-21 gewen en Engeland uit die toernooi geskakel.<ref>{{Cite web|url=https://www.irishtimes.com/sport/rugby/international/rwc-moments-jannie-de-beer-s-five-drop-goals-1.3998820|title=RWC Moments: Jannie de Beer's five drop goals|last=O'Sullivan|first=John|website=The Irish Times|language=en|access-date=2021-01-16}}</ref> Sy pogings om die taktiek in die halfeindstryd teen [[Australiese nasionale rugbyspan|Australië]] te herhaal het egter misluk, want ondanks verskeie pogings kon hy net een skepskop in die wedstryd aanteken, en die Australiërs het op hom toegesak.<ref>{{Cite web|url=https://www.rugbydump.com/news/classic-encounter-wallabies-vs-springboks-world-cup-semifinal-1999/|title=Classic Encounter - Wallabies vs Springboks World Cup Semifinal 1999 - Rugby News & Videos|website=www.rugbydump.com|language=en|access-date=2021-01-16}}</ref> Dit was sy laaste verskyning vir die Springbokke. De Beer, 'n belydende [[Christendom|Christen]], erken sy geloof in God vir sy suksesse. De Beer het in 2002 uit beroepsrugby getree weens 'n kniebesering.<ref>{{Cite web|url=https://www.news24.com/news24/de-beer-hangs-up-his-boots-20020711|title=De Beer hangs up his boots|website=News24|language=en-US|access-date=2021-01-16}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Navbox |name = Jannie de Beer |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (1999 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:De Beer, Jannie}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1971]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] acgyumd4i4o9s2vcojwn1vy6ckcgay9 3 392527 2517075 2022-08-02T20:19:49Z Oesjaar 7467 /* Andries du Toit‎ */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki == Andries du Toit‎ == Hierdie is 'n Afrikaanse Wikipedia, vertaal asb die teks na Afrikaans: ''accessed 02 August 2022.Seen and entered 02 Aug 2022 by'' Ons help met die tegniese dinge. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:19, 2 Augustus 2022 (UTC) arheeuhevmgf06nnbo838e1ibl9yk1s 0 392528 2517078 2022-08-02T20:25:13Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Spesieboks | name = <!-- Afrikaanse naam --> | image = | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Ruschia kenhardtensis | authority = [[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1935 | synonyms = }} '''''Ruschia kenhardtensis''''' is 'n [[vetplant]] uit die [[vygies|vygiefamilie]] en is [[endemies]] in Suid-Afika. Dit kom in die [[Noord-Kaap]] voor. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=163-164 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:364355-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Ruschia]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 0iliqrydp6p8bettczsu3yuc012c82v 0 392529 2517083 2022-08-02T20:36:39Z Aliwal2012 39067 Geskep deur die bladsy "[[:en:Special:Redirect/revision/1083638932|Henry Honiball]]" te vertaal wikitext text/x-wiki '''Henry William Honiball''' (gebore 1 Desember 1965) is 'n Suid-Afrikaanse voormalige professionele [[rugbyspeler]].<ref>{{Cite web|url=http://www.espnscrum.com/southafrica/rugby/player/11571.html|title=Henry Honiball|website=ESPN scrum|access-date=1 January 2021}}</ref> Hy het gewoonlik op [[Spelerposisies in rugby|losskakel gespeel]] en soms as 'n [[Spelerposisies in rugby|senter]]. Honiball het vroeg in sy loopbaan vir die Vrystaat gespeel, maar het veral bekend geword tydens sy tyd saam met [[Natalse Haaie|Natal]] en die [[Sharks (Verenigde Rugbykampioenskap)|Sharks]]. Teen die einde van sy rugbyloopbaan het hy by die Engelse klub Bristol aangesluit. Hy het 35 wedstryde vir Suid-Afrika van 1993 tot 1999 gespeel, tydens die vroeë post-apartheid-era. Honiball het 'n baie uitgebreide hardloopwedstryd gehad wat die losvoorspelers vinnig in die wedstryd in aksie gebring het. <ref>[http://www.dispatch.co.za/1997/11/13/page%2024.htm page 24]</ref> Hy was ook baie lank vir 'n losskakel en uiters fisiek, aangesien hy 'n sterk verdediger was en nie bang was om die bal te vat en die opposisie uit te daag nie. <ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/rugby_world_cup/teams/south_africa/446515.stm BBC News | South Africa | Key player: Henry Honiball]</ref> Hy het sy bynaam 'Lem' verdien vir sy vermoë om deur sy opponent se verdediging te 'sny'. Saam met [[Joost van der Westhuizen]] op skrumskakel, was Honiball 'n integrale deel van [[Nick Mallett]] se legendariese [[Springbokke|Springbok]] -groep wat die rekord van 17 agtereenvolgende toetsoorwinnings geëwenaar het, 'n rekord wat met [[All Blacks|Nieu-Seeland]] gedeel is. Honiball het in 14 van die 17 oorwinnings gespeel, wat die skoonskip van die [[1998-Drienasiesreeks|1998 Drienasies-reeks]], die Springbokke se eerste reeksoorwinning ooit, ingesluit het. Sodanig was sy lees, verspreiding van die bal en taktiese kennis van die spel dat hy 'n benydenswaardige Springbok-suksessyfer van byna 75 persent gehad het. == Verwysings == [[Kategorie:Sharks rugbyspelers]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1965]] nqi28bekl80gnp7j2qgf22p240umwd3 2517121 2517083 2022-08-03T08:50:34Z Aliwal2012 39067 +boks wikitext text/x-wiki '''Henry William Honiball''' (gebore 1 Desember 1965) is 'n Suid-Afrikaanse voormalige professionele [[rugbyspeler]].<ref>{{Cite web|url=http://www.espnscrum.com/southafrica/rugby/player/11571.html|title=Henry Honiball|website=ESPN scrum|access-date=1 January 2021}}</ref> Hy het gewoonlik op [[Spelerposisies in rugby|losskakel]] gespeel en soms as 'n [[senter]]. Honiball het vroeg in sy loopbaan vir die Vrystaat gespeel, maar het veral bekend geword tydens sy tyd saam met [[Natalse Haaie|Natal]] en die [[Sharks (Verenigde Rugbykampioenskap)|Sharks]]. Teen die einde van sy rugbyloopbaan het hy by die Engelse klub Bristol aangesluit. Hy het 35 wedstryde vir Suid-Afrika van 1993 tot 1999 gespeel, tydens die vroeë post-apartheid-era. Honiball het 'n baie uitgebreide hardloopwedstryd gehad wat die losvoorspelers vinnig in die wedstryd in aksie gebring het. <ref>[http://www.dispatch.co.za/1997/11/13/page%2024.htm page 24]</ref> Hy was ook baie lank vir 'n losskakel en uiters fisiek, aangesien hy 'n sterk verdediger was en nie bang was om die bal te vang en die opposisie uit te daag nie.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/rugby_world_cup/teams/south_africa/446515.stm BBC News | South Africa | Key player: Henry Honiball]</ref> Hy het sy bynaam "Lem" verdien vir sy vermoë om deur sy opponente se verdediging te "sny". Saam met [[Joost van der Westhuizen]] op skrumskakel, was Honiball 'n integrale deel van [[Nick Mallett]] se legendariese [[Springbokke|Springbok]]-groep wat die rekord van 17 agtereenvolgende toetsoorwinnings geëwenaar het, 'n rekord wat met [[All Blacks|Nieu-Seeland]] gedeel is. Honiball het in 14 van die 17 oorwinnings gespeel, wat die skoonskip van die [[1998-Drienasiesreeks]], die Springbokke se eerste reeksoorwinning ooit, ingesluit het. Sodanig was sy lees, balverspreiding en taktiese kennis van die spel dat hy 'n benydenswaardige Springbok-suksessyfer van byna 75 persent gehad het. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Navbox |name = Henry Honiball |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (1999 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Honiball, Henry}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1965]] [[Kategorie:Sharks rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] afetks84lf0od1v5vadvwx46ys0w02x 0 392530 2517090 2022-08-03T04:44:52Z RefuseAndResist 150509 RefuseAndResist het bladsy [[Ronaldo Luiz Nazario da Lima]] na [[Ronaldo Luiz Nazário de Lima]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Ronaldo Luiz Nazário de Lima]] qg0czeaakyg998w6ff0cnsd8y6rtjyk 1 392531 2517092 2022-08-03T04:44:53Z RefuseAndResist 150509 RefuseAndResist het bladsy [[Bespreking:Ronaldo Luiz Nazario da Lima]] na [[Bespreking:Ronaldo Luiz Nazário de Lima]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Ronaldo Luiz Nazário de Lima]] 59g55t2emeph8uom8gtbrulkyn6sxiz 1 392532 2517094 2022-08-03T06:17:37Z Rooiratel 90342 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 392533 2517106 2022-08-03T07:43:30Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Koninkryk van Masedonië]] na [[Koninkryk Masedonië]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Koninkryk Masedonië]] r6lwskae2htzmel5b48w7a64535sj8s 1 392534 2517108 2022-08-03T07:43:30Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Koninkryk van Masedonië]] na [[Bespreking:Koninkryk Masedonië]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Koninkryk Masedonië]] qv78k3qibxyipomibvj2lsnluya6ep2 10 392535 2517109 2022-08-03T07:54:40Z Rooiratel 90342 Nuwe bladsy geskep met '{{sjablooninfo|1= == Gebruik == Plaas die volgende bronteks bo-aan artikels wat nie aan Wikipedia se hoë gehaltestandaarde voldoen nie. <pre>{{skoonmaak|probleem=|datum=}}</pre> == Voorbeeld == <nowiki>{{skoonmaak|probleem=Die artikel is bevooroordeeld.|datum=1 Januarie 2012}}</nowiki> beeld die volgende kennisgewing af: {{skoonmaak|probleem=Die artikel is bevooroordeeld.|datum=1 Januarie 2012}} In die ideale geval word 'n datum aangedui waarop hierdie kennis...' wikitext text/x-wiki {{sjablooninfo|1= == Gebruik == Plaas die volgende bronteks bo-aan artikels wat nie aan Wikipedia se hoë gehaltestandaarde voldoen nie. <pre>{{skoonmaak|probleem=|datum=}}</pre> == Voorbeeld == <nowiki>{{skoonmaak|probleem=Die artikel is bevooroordeeld.|datum=1 Januarie 2012}}</nowiki> beeld die volgende kennisgewing af: {{skoonmaak|probleem=Die artikel is bevooroordeeld.|datum=1 Januarie 2012}} In die ideale geval word 'n datum aangedui waarop hierdie kennisgewing tot die betrokke bladsy gevoeg is. Indien geen datum ingevoer word nie, bv. <nowiki>{{skoonmaak|datum=}}</nowiki> of <nowiki>{{skoonmaak}}</nowiki>, verskyn die volgende kennisgewing sonder enige datum: {{skoonmaak}} == Ander gebruike == Om hierdie sjabloon te vertoon sonder om die bladsy waarop dit afgebeeld word in die [[:Kategorie:Wikipedia skoonmaak|Wikipedia skoonmaak-kategorie]] te plaas, gebruik <nowiki>{{skoonmaak|geen kategorie}}</nowiki> of <nowiki>{{skoonmaak|datum=DD M J|geen kategorie}}</nowiki>. }} [[Kategorie:Artikelstatussjablone]] is6cdmweq9wntjhfon97pt05ky16b0t 2517111 2517109 2022-08-03T07:55:40Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki == Gebruik == Plaas die volgende bronteks bo-aan artikels wat nie aan Wikipedia se hoë gehaltestandaarde voldoen nie. <pre>{{skoonmaak|probleem=|datum=}}</pre> == Voorbeeld == <nowiki>{{skoonmaak|probleem=Die artikel is bevooroordeeld.|datum=1 Januarie 2012}}</nowiki> beeld die volgende kennisgewing af: {{skoonmaak|probleem=Die artikel is bevooroordeeld.|datum=1 Januarie 2012}} In die ideale geval word 'n datum aangedui waarop hierdie kennisgewing tot die betrokke bladsy gevoeg is. Indien geen datum ingevoer word nie, bv. <nowiki>{{skoonmaak|datum=}}</nowiki> of <nowiki>{{skoonmaak}}</nowiki>, verskyn die volgende kennisgewing sonder enige datum: {{skoonmaak}} == Ander gebruike == Om hierdie sjabloon te vertoon sonder om die bladsy waarop dit afgebeeld word in die [[:Kategorie:Wikipedia skoonmaak|Wikipedia skoonmaak-kategorie]] te plaas, gebruik <nowiki>{{skoonmaak|geen kategorie}}</nowiki> of <nowiki>{{skoonmaak|datum=DD M J|geen kategorie}}</nowiki>. [[Kategorie:Artikelstatussjablone]] rr1n4vyp0xrrt3x3is63ok6wv56wcat 2517127 2517111 2022-08-03T09:03:30Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki == Gebruik == Plaas die volgende bronteks bo-aan artikels wat nie aan Wikipedia se hoë gehaltestandaarde voldoen nie. <pre>{{skoonmaak|probleem=|datum=}}</pre> == Voorbeeld == <nowiki>{{skoonmaak|probleem=Die artikel is bevooroordeeld.|datum=1 Januarie 2022}}</nowiki> beeld die volgende kennisgewing af: {{skoonmaak|probleem=Die artikel is bevooroordeeld.|datum=1 Januarie 2022}} In die ideale geval word 'n datum aangedui waarop hierdie kennisgewing by die betrokke bladsy gevoeg is. Indien geen datum ingevoer word nie, bv. <nowiki>{{skoonmaak|datum=}}</nowiki> of <nowiki>{{skoonmaak}}</nowiki>, verskyn die volgende kennisgewing sonder enige datum: {{skoonmaak}} == Ander gebruike == Om hierdie sjabloon te vertoon sonder om die bladsy waarop dit afgebeeld word in die [[:Kategorie:Wikipedia skoonmaak|Wikipedia skoonmaak-kategorie]] te plaas, gebruik <nowiki>{{skoonmaak|geen kategorie}}</nowiki> of <nowiki>{{skoonmaak|datum=DD M J|geen kategorie}}</nowiki>. [[Kategorie:Artikelstatussjablone]] 3u7w2wn7ivl735nj1bhzr87x70oqf4n 0 392538 2517152 2022-08-03T09:48:34Z Aliwal2012 39067 nuwe artikel, nog geen Engelse ekwivalent nie! wikitext text/x-wiki '''Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge''' (* 9 Maart 2018) is 'n [[Swede|Sweedse]] prinses. Sy is die dogter van Prinses Madeleine, Hertogin van Hälsingland en Gästrikland en haar man, die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Sy is in die Danderyds sjukhus in Danderyd Munisipaliteit, Stockholm gebore, en op 8 Junie 2018 in die Drottningholm Paleis se kapel as Adrienne Josephine Alice gedoop. Sy is negende in die lyn van opvolging tot die Sweedse troon. [[Kategorie:Geboortes in 2018]] [[Kategorie:Lewende mense]]<!-- [[Kategorie:Sweedse koningshuis]] --> [[Kategorie:Swede]] 0jk0vqoi1vrbvucg7g07lmghfsasey5 2517187 2517152 2022-08-03T11:00:58Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki '''Prinses Adrienne, hertogin van Blekinge''' (* 9 Maart 2018) is 'n [[Swede|Sweedse]] prinses. Sy is die [[kind|dogter]] van [[Prinses Madeleine, hertogin van Hälsingland en Gästrikland]] en haar man, die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Sy is in die Danderyds sjukhus in Danderyd Munisipaliteit, Stockholm gebore, en op 8 Junie 2018 in die Drottningholm Paleis se kapel as Adrienne Josephine Alice gedoop. Sy is negende in die lyn van opvolging tot die Sweedse troon. [[Kategorie:Geboortes in 2018]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Swede]] 5ey1wul1f77greduyfbr1jtyloe6y44 2517194 2517187 2022-08-03T11:12:01Z Aliwal2012 39067 hoofletters vir Hertogin wikitext text/x-wiki '''Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge''' (* 9 Maart 2018) is 'n [[Swede|Sweedse]] prinses. Sy is die [[kind|dogter]] van [[Prinses Madeleine, Hertogin van Hälsingland en Gästrikland]] en haar man, die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Sy is in die Danderyds sjukhus in Danderyd Munisipaliteit, Stockholm gebore, en op 8 Junie 2018 in die Drottningholm Paleis se kapel as Adrienne Josephine Alice gedoop. Sy is negende in die lyn van opvolging tot die Sweedse troon. [[Kategorie:Geboortes in 2018]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Swede]] s0aggukzgowjokaecsx67skyejeqyz6 10 392539 2517169 2022-08-03T10:19:40Z Rooiratel 90342 Toets nuwe sjabloon wikitext text/x-wiki {{ambox | name = Skoonmaak2 | subst = <includeonly>{{subst:substcheck}}</includeonly> | type = style | class = ambox-Cleanup | small = {{{klein|}}} | sect = {{{1|}}} | issue = vereis '''dalk [[Wikipedia:Opruiming|opruiming]]''' om aan Wikipedia se [[Wikipedia:Styl|standaarde]] te voldoen. {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}} |Die spesifieke probleem is: ''' {{{2|{{{rede}}}}}}.''' }} | talk = {{{bespreek|{{{besprekings-afdeling|}}}}}} | fix = {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}| |Geen [[Sjabloon:Skoonmaak/doc|skoonmaakrede]] word gespesifiseer nie. }} Help asseblief [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} om hierdie {{{1|{{SUBJECTSPACE formatted}}}}}] te verbeter as jy kan. | removalnotice = yes | date = {{{datum|}}} | cat = Wikipedia skoonmaak | all = Alle bladsye wat skoongemaak moet word | cat2 = Skoonmaak gemerkte artikels met{{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}||sonder}} 'n rede }} <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 23nhe1e37ffojh024j401qydc49xy9o 2517184 2517169 2022-08-03T10:54:47Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{ambox | name = Skoonmaak2 | subst = <includeonly>{{subst:substcheck}}</includeonly> | type = style | class = ambox-Cleanup | small = {{{klein|}}} | sect = {{{1|}}} | issue = vereis '''dalk [[Wikipedia:Opruiming|opruiming]]''' om aan Wikipedia se [[Wikipedia:Styl|standaarde]] te voldoen. {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}} |Die spesifieke probleem is: ''' {{{2|{{{rede}}}}}}.''' }} | talk = {{{bespreek|{{{besprekings-afdeling|}}}}}} | fix = {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}| |Geen [[Sjabloon:Skoonmaak/doc|skoonmaakrede]] word gespesifiseer nie. }} Help asseblief [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} om hierdie {{{1|{{SUBJECTSPACE formatted}}}}}] te verbeter as jy kan. | removalnotice = yes | date = {{{datum|}}} | cat = Wikipedia skoonmaak | all = Wikipedia skoonmaak | cat2 = Skoonmaak gemerkte artikels met{{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}||sonder}} 'n rede }} <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 1n0hkzxiew3cjxy1d6jdpwlm8rsrix9 2517186 2517184 2022-08-03T11:00:53Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{ambox | name = Skoonmaak2 | subst = <includeonly>{{subst:substcheck}}</includeonly> | type = style | class = ambox-Cleanup | small = {{{klein|}}} | sect = {{{1|}}} | issue = vereis '''dalk [[Wikipedia:Opruiming|opruiming]]''' om aan Wikipedia se [[Wikipedia:Styl|standaarde]] te voldoen. {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}} |Die spesifieke probleem is: ''' {{{2|{{{rede}}}}}}.''' }} | talk = {{{bespreek|{{{besprekings-afdeling|}}}}}} | fix = {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}| |Geen [[Sjabloon:Skoonmaak/doc|skoonmaakrede]] word gespesifiseer nie. }} Help asseblief [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} om hierdie {{{1|{{SUBJECTSPACE formatted}}}}}] te verbeter as jy kan. | removalnotice = yes | date = {{{datum|}}} | cat = Artikels wat skoonmaak vereis sedert | all = Wikipedia skoonmaak | cat2 = Skoonmaak gemerkte artikels met{{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}||sonder}} 'n rede }} <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 06us2ru1cnb8cgtvnyuzb5gdc9ab292 2517188 2517186 2022-08-03T11:06:31Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{ambox | name = Skoonmaak2 | subst = <includeonly>{{subst:substcheck}}</includeonly> | type = style | class = ambox-Cleanup | small = {{{klein|}}} | sect = {{{1|}}} | issue = vereis '''dalk [[Wikipedia:Opruiming|opruiming]]''' om aan Wikipedia se [[Wikipedia:Styl|standaarde]] te voldoen. {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}} |Die spesifieke probleem is: ''' {{{2|{{{rede}}}}}}.''' }} | talk = {{{bespreek|{{{besprekings-afdeling|}}}}}} | fix = {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}| |Geen [[Sjabloon:Skoonmaak/doc|skoonmaakrede]] word gespesifiseer nie. }} Help asseblief [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} om hierdie {{{1|{{SUBJECTSPACE formatted}}}}}] te verbeter as jy kan. | removalnotice = yes | date = {{{datum|}}} | cat = Artikels wat skoonmaak vereis sedert | all = Wikipedia skoonmaak | cat2 = Skoonmaak gemerkte artikels {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}|met|sonder}} 'n rede }} <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 8xevgcsx52p034pohkjmyh649888g48 2517195 2517188 2022-08-03T11:13:20Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{ambox | name = Skoonmaak2 | subst = <includeonly>{{subst:substcheck}}</includeonly> | type = style | class = ambox-Cleanup | small = {{{klein|}}} | sect = {{{1|}}} | issue = vereis '''dalk [[Wikipedia:Opruiming|opruiming]]''' om aan Wikipedia se [[Wikipedia:Styl|standaarde]] te voldoen. {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}} |Die spesifieke probleem is: ''' {{{2|{{{rede}}}}}}.''' }} | talk = {{{bespreek|{{{besprekings-afdeling|}}}}}} | fix = {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}| |Geen [[Sjabloon:Skoonmaak/doc|skoonmaakrede]] word gespesifiseer nie. }} Help asseblief [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} om hierdie {{{1|{{SUBJECTSPACE formatted}}}}}] te verbeter as jy kan. | removalnotice = yes | date = {{{datum|}}} | cat = Artikels wat skoonmaak vereis | all = Wikipedia skoonmaak | cat2 = Skoonmaak gemerkte artikels {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}|met|sonder}} 'n rede }} <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 7zh75qum1cvhpddf6g35m9i5x6r58hn 2517198 2517195 2022-08-03T11:21:10Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{ambox | name = Skoonmaak2 | subst = <includeonly>{{subst:substcheck}}</includeonly> | type = style | class = ambox-Cleanup | small = {{{klein|}}} | sect = {{{1|}}} | issue = vereis '''dalk [[Wikipedia:Opruiming|opruiming]]''' om aan Wikipedia se [[Wikipedia:Styl|standaarde]] te voldoen. {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}} |Die spesifieke probleem is: ''' {{{2|{{{rede}}}}}}.''' }} | talk = {{{bespreek|{{{besprekings-afdeling|}}}}}} | fix = {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}| |Geen [[Sjabloon:Skoonmaak/doc|skoonmaakrede]] word gespesifiseer nie. }} Help asseblief [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} om hierdie {{{1|{{SUBJECTSPACE formatted}}}}}] te verbeter as jy kan. | removalnotice = yes | date = {{{datum|}}} | cat = Artikels wat skoonmaak vereis | all = Wikipedia skoonmaak | cat2 = Skoonmaak gemerkte artikels {{#if:{{{2|{{{rede|}}}}}}|met|sonder}} 'n rede }} {{Category handler |page = {{SUBJECTPAGENAME}} |nocat = {{{nocat|}}} |category = {{DMC|Artikels wat skoonmaak vereis|sedert|{{{datum|}}}}} |other = {{DMCA|Artikels wat skoonmaak vereis|sedert|{{{datum|}}}}} }} <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> b855wcoenoohsvawhcy45ko0s1athft 10 392540 2517179 2022-08-03T10:41:49Z Rooiratel 90342 Nuwe bladsy geskep met '{{Dokumentasie subblad}} <!-- Plaas asseblief kategorieë, waar aangedui, aan die onderkant van hierdie blad en interwiki's by Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> Hierdie merker is bedoel om bladsye te identifiseer wat wikiifikasie of die regstelling van spelling, grammatika, tipografiese foute, toon en ander soortgelyke, nie-inhoud-gefokusde veranderinge benodig. Artikels wat beleid oortree het meer direkte optrede nodig. Ander sjablone, soos [[NPOV]], is be...' wikitext text/x-wiki {{Dokumentasie subblad}} <!-- Plaas asseblief kategorieë, waar aangedui, aan die onderkant van hierdie blad en interwiki's by Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> Hierdie merker is bedoel om bladsye te identifiseer wat wikiifikasie of die regstelling van spelling, grammatika, tipografiese foute, toon en ander soortgelyke, nie-inhoud-gefokusde veranderinge benodig. Artikels wat beleid oortree het meer direkte optrede nodig. Ander sjablone, soos [[NPOV]], is beter geskik vir inhouddispute. == Parameters == Vervang: Verskaf 'n lys van die moontlike parameters met 'n verduideliking vir die gebruik daarvan Die onderstaande is slegs voorbeelde. Lys van alle parameters: <pre> {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=dis alles 'n gemors| | bespreek = Skoonmaak }} </pre> '''Datum''' :Die datum wanner die sjabloon op die bladsy geplaas is. '''rede''' : Die rede hoekom die sjabloon op die bladsy geplaas is. Verduidelik wat die probleem is met die bladsy. '''bespreek''' : Die naam van die opskrif op die bladsy se besprekingsbladsy wat handel oor die probleem == Gebruik == '''Eenvoudige voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2}} </pre> lewer: {{Skoonmaak2}} == Sjabloondata == Vervang: Maak 'n lys vir inligting wat in die visuele redigeerder moet verskyn.Let wel hierdie is vir gebruik in die Visuele redigeerder. Dit verskaf behoorlike benaming en beskrywings vir die gebruiker vir 'n sjabloon. Die onderstaande genereer tans nog in Engels. <templatedata> { "description": "Voorbeeldsjabloon wat 'n klein kassie skep wat noem dat dit 'n voorbeeld is.", "params": {} } </templatedata> == Sien ook == Vervang: Lys ander sjablone en artikels wat verwant is aan hierdie sjabloon. Onderstaande is slegs voorbeelde. * [[Sjabloon:Geen bronnelys]], 'n Sjabloon vir artikels sonder bronne. * [[Sjabloon:Gaan taal na]], 'n Sjabloon vir artikels wat sodanige taalgebreke het, en wat geheel en al oorgeskryf sal moet word. * [[Sjabloon:NPOV]], 'n Sjabloon vir artikels wat nie neutraal geskryf is nie. <includeonly>{{Sandput ander|| <!-- Kategorieë onder hierdie reël asseblief; interwiki's by Wikidata --> [[Kategorie:Sjablone]] }}</includeonly> nutaytfdjxxpwlky6p97upofucs0x5n 2517180 2517179 2022-08-03T10:42:28Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Dokumentasie subblad}} <!-- Plaas asseblief kategorieë, waar aangedui, aan die onderkant van hierdie blad en interwiki's by Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> Hierdie sjabloon is 'n merker wat bedoel is om bladsye te identifiseer wat wikiifikasie of die regstelling van spelling, grammatika, tipografiese foute, toon en ander soortgelyke, nie-inhoud-gefokusde veranderinge benodig. Artikels wat beleid oortree het meer direkte optrede nodig. Ander sjablone, soos [[NPOV]], is beter geskik vir inhouddispute. == Parameters == Vervang: Verskaf 'n lys van die moontlike parameters met 'n verduideliking vir die gebruik daarvan Die onderstaande is slegs voorbeelde. Lys van alle parameters: <pre> {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=dis alles 'n gemors | bespreek = Skoonmaak }} </pre> '''Datum''' :Die datum wanner die sjabloon op die bladsy geplaas is. '''rede''' : Die rede hoekom die sjabloon op die bladsy geplaas is. Verduidelik wat die probleem is met die bladsy. '''bespreek''' : Die naam van die opskrif op die bladsy se besprekingsbladsy wat handel oor die probleem == Gebruik == '''Eenvoudige voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2}} </pre> lewer: {{Skoonmaak2}} == Sjabloondata == Vervang: Maak 'n lys vir inligting wat in die visuele redigeerder moet verskyn.Let wel hierdie is vir gebruik in die Visuele redigeerder. Dit verskaf behoorlike benaming en beskrywings vir die gebruiker vir 'n sjabloon. Die onderstaande genereer tans nog in Engels. <templatedata> { "description": "Voorbeeldsjabloon wat 'n klein kassie skep wat noem dat dit 'n voorbeeld is.", "params": {} } </templatedata> == Sien ook == Vervang: Lys ander sjablone en artikels wat verwant is aan hierdie sjabloon. Onderstaande is slegs voorbeelde. * [[Sjabloon:Geen bronnelys]], 'n Sjabloon vir artikels sonder bronne. * [[Sjabloon:Gaan taal na]], 'n Sjabloon vir artikels wat sodanige taalgebreke het, en wat geheel en al oorgeskryf sal moet word. * [[Sjabloon:NPOV]], 'n Sjabloon vir artikels wat nie neutraal geskryf is nie. <includeonly>{{Sandput ander|| <!-- Kategorieë onder hierdie reël asseblief; interwiki's by Wikidata --> [[Kategorie:Sjablone]] }}</includeonly> 08hu0b6tog4z66w4wrucvcjofan6hk7 2517183 2517180 2022-08-03T10:49:20Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Dokumentasie subblad}} <!-- Plaas asseblief kategorieë, waar aangedui, aan die onderkant van hierdie blad en interwiki's by Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> Hierdie sjabloon is 'n merker wat bedoel is om bladsye te identifiseer wat wikiifikasie of die regstelling van spelling, grammatika, tipografiese foute, toon en ander soortgelyke, nie-inhoud-gefokusde veranderinge benodig. Artikels wat beleid oortree het meer direkte optrede nodig. Ander sjablone, soos [[NPOV]], is beter geskik vir inhouddispute. == Parameters == Vervang: Verskaf 'n lys van die moontlike parameters met 'n verduideliking vir die gebruik daarvan Die onderstaande is slegs voorbeelde. Lys van alle parameters: <pre> {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=dis alles 'n gemors | bespreek = Skoonmaak }} </pre> '''Datum''' :Die datum wanner die sjabloon op die bladsy geplaas is. '''rede''' : Die rede hoekom die sjabloon op die bladsy geplaas is. Verduidelik wat die probleem is met die bladsy. '''bespreek''' : Die naam van die opskrif op die bladsy se besprekingsbladsy wat handel oor die probleem == Gebruik == '''Eenvoudige voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2}} </pre> lewer: {{Skoonmaak2}} '''Gevorderde voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=dis alles 'n gemors | bespreek = Skoonmaak }} </pre> lewer: {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=dis alles 'n gemors | bespreek = Skoonmaak }} == Sjabloondata == Vervang: Maak 'n lys vir inligting wat in die visuele redigeerder moet verskyn.Let wel hierdie is vir gebruik in die Visuele redigeerder. Dit verskaf behoorlike benaming en beskrywings vir die gebruiker vir 'n sjabloon. Die onderstaande genereer tans nog in Engels. <templatedata> { "description": "Voorbeeldsjabloon wat 'n klein kassie skep wat noem dat dit 'n voorbeeld is.", "params": {} } </templatedata> == Sien ook == Vervang: Lys ander sjablone en artikels wat verwant is aan hierdie sjabloon. Onderstaande is slegs voorbeelde. * [[Sjabloon:Geen bronnelys]], 'n Sjabloon vir artikels sonder bronne. * [[Sjabloon:Gaan taal na]], 'n Sjabloon vir artikels wat sodanige taalgebreke het, en wat geheel en al oorgeskryf sal moet word. * [[Sjabloon:NPOV]], 'n Sjabloon vir artikels wat nie neutraal geskryf is nie. <includeonly>{{Sandput ander|| <!-- Kategorieë onder hierdie reël asseblief; interwiki's by Wikidata --> [[Kategorie:Sjablone]] }}</includeonly> h25k1ifapuddqxk9p0xb1tpfi37cv7c 2517189 2517183 2022-08-03T11:07:21Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Dokumentasie subblad}} <!-- Plaas asseblief kategorieë, waar aangedui, aan die onderkant van hierdie blad en interwiki's by Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> Hierdie sjabloon is 'n merker wat bedoel is om bladsye te identifiseer wat wikiifikasie of die regstelling van spelling, grammatika, tipografiese foute, toon en ander soortgelyke, nie-inhoud-gefokusde veranderinge benodig. Artikels wat beleid oortree het meer direkte optrede nodig. Ander sjablone, soos [[NPOV]], is beter geskik vir inhouddispute. == Parameters == Vervang: Verskaf 'n lys van die moontlike parameters met 'n verduideliking vir die gebruik daarvan Die onderstaande is slegs voorbeelde. Lys van alle parameters: <pre> {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak }} </pre> '''Datum''' :Die datum wanner die sjabloon op die bladsy geplaas is. '''rede''' : Die rede hoekom die sjabloon op die bladsy geplaas is. Verduidelik wat die probleem is met die bladsy. '''bespreek''' : Die naam van die opskrif op die bladsy se besprekingsbladsy wat handel oor die probleem == Gebruik == '''Eenvoudige voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2}} </pre> lewer: {{Skoonmaak2}} '''Gevorderde voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak }} </pre> lewer: {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak }} == Sjabloondata == Vervang: Maak 'n lys vir inligting wat in die visuele redigeerder moet verskyn.Let wel hierdie is vir gebruik in die Visuele redigeerder. Dit verskaf behoorlike benaming en beskrywings vir die gebruiker vir 'n sjabloon. Die onderstaande genereer tans nog in Engels. <templatedata> { "description": "Voorbeeldsjabloon wat 'n klein kassie skep wat noem dat dit 'n voorbeeld is.", "params": {} } </templatedata> == Sien ook == Vervang: Lys ander sjablone en artikels wat verwant is aan hierdie sjabloon. Onderstaande is slegs voorbeelde. * [[Sjabloon:Geen bronnelys]], 'n Sjabloon vir artikels sonder bronne. * [[Sjabloon:Gaan taal na]], 'n Sjabloon vir artikels wat sodanige taalgebreke het, en wat geheel en al oorgeskryf sal moet word. * [[Sjabloon:NPOV]], 'n Sjabloon vir artikels wat nie neutraal geskryf is nie. <includeonly>{{Sandput ander|| <!-- Kategorieë onder hierdie reël asseblief; interwiki's by Wikidata --> [[Kategorie:Sjablone]] }}</includeonly> g064jzvv3jydhp10ga4b4jwe4ne3qib 2517192 2517189 2022-08-03T11:11:14Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Dokumentasie subblad}} <!-- Plaas asseblief kategorieë, waar aangedui, aan die onderkant van hierdie blad en interwiki's by Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> Hierdie sjabloon is 'n merker wat bedoel is om bladsye te identifiseer wat wikiifikasie of die regstelling van spelling, grammatika, tipografiese foute, toon en ander soortgelyke, nie-inhoud-gefokusde veranderinge benodig. Artikels wat beleid oortree het meer direkte optrede nodig. Ander sjablone, soos [[NPOV]], is beter geskik vir inhouddispute. == Parameters == Vervang: Verskaf 'n lys van die moontlike parameters met 'n verduideliking vir die gebruik daarvan Die onderstaande is slegs voorbeelde. Lys van alle parameters: <pre> {{Skoonmaak2 | datum = 3 Augustus 2022 | rede = die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak | nocat = false }} </pre> '''Datum''' :Die datum wanner die sjabloon op die bladsy geplaas is. '''rede''' : Die rede hoekom die sjabloon op die bladsy geplaas is. Verduidelik wat die probleem is met die bladsy. '''bespreek''' : Die naam van die opskrif op die bladsy se besprekingsbladsy wat handel oor die probleem. '''nocat''' : As die waarde van nocat "true" is, dan sal dit nie die bladsy by enige kategorieë byvoeg nie. == Gebruik == '''Eenvoudige voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2}} </pre> lewer: {{Skoonmaak2}} '''Gevorderde voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak }} </pre> lewer: {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak }} == Sjabloondata == Vervang: Maak 'n lys vir inligting wat in die visuele redigeerder moet verskyn.Let wel hierdie is vir gebruik in die Visuele redigeerder. Dit verskaf behoorlike benaming en beskrywings vir die gebruiker vir 'n sjabloon. Die onderstaande genereer tans nog in Engels. <templatedata> { "description": "Voorbeeldsjabloon wat 'n klein kassie skep wat noem dat dit 'n voorbeeld is.", "params": {} } </templatedata> == Sien ook == Vervang: Lys ander sjablone en artikels wat verwant is aan hierdie sjabloon. Onderstaande is slegs voorbeelde. * [[Sjabloon:Geen bronnelys]], 'n Sjabloon vir artikels sonder bronne. * [[Sjabloon:Gaan taal na]], 'n Sjabloon vir artikels wat sodanige taalgebreke het, en wat geheel en al oorgeskryf sal moet word. * [[Sjabloon:NPOV]], 'n Sjabloon vir artikels wat nie neutraal geskryf is nie. <includeonly>{{Sandput ander|| <!-- Kategorieë onder hierdie reël asseblief; interwiki's by Wikidata --> [[Kategorie:Sjablone]] }}</includeonly> n8jnbipdhg5q2buir9os9uri609bukn 2517199 2517192 2022-08-03T11:22:20Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Dokumentasie subblad}} <!-- Plaas asseblief kategorieë, waar aangedui, aan die onderkant van hierdie blad en interwiki's by Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> Hierdie sjabloon is 'n merker wat bedoel is om bladsye te identifiseer wat wikiifikasie of die regstelling van spelling, grammatika, tipografiese foute, toon en ander soortgelyke, nie-inhoud-gefokusde veranderinge benodig. Artikels wat beleid oortree het meer direkte optrede nodig. Ander sjablone, soos [[NPOV]], is beter geskik vir inhouddispute. == Parameters == Vervang: Verskaf 'n lys van die moontlike parameters met 'n verduideliking vir die gebruik daarvan Die onderstaande is slegs voorbeelde. Lys van alle parameters: <pre> {{Skoonmaak2 | datum = 3 Augustus 2022 | rede = die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak | nocat = false }} </pre> '''Datum''' :Die datum wanner die sjabloon op die bladsy geplaas is. '''rede''' : Die rede hoekom die sjabloon op die bladsy geplaas is. Verduidelik wat die probleem is met die bladsy. '''bespreek''' : Die naam van die opskrif op die bladsy se besprekingsbladsy wat handel oor die probleem. '''nocat''' : As die waarde van nocat "true" is, dan sal dit nie die bladsy by enige kategorieë byvoeg nie. == Gebruik == '''Eenvoudige voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2}} </pre> lewer: {{Skoonmaak2|nocat=true}} '''Gevorderde voorbeeld''' <pre> {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak }} </pre> lewer: {{Skoonmaak2 | datum=3 Augustus 2022 | rede=die teks moet in paragrawe opgebreek word | bespreek = Skoonmaak | nocat=true }} == Sjabloondata == Vervang: Maak 'n lys vir inligting wat in die visuele redigeerder moet verskyn.Let wel hierdie is vir gebruik in die Visuele redigeerder. Dit verskaf behoorlike benaming en beskrywings vir die gebruiker vir 'n sjabloon. Die onderstaande genereer tans nog in Engels. <templatedata> { "description": "Voorbeeldsjabloon wat 'n klein kassie skep wat noem dat dit 'n voorbeeld is.", "params": {} } </templatedata> == Sien ook == Vervang: Lys ander sjablone en artikels wat verwant is aan hierdie sjabloon. Onderstaande is slegs voorbeelde. * [[Sjabloon:Geen bronnelys]], 'n Sjabloon vir artikels sonder bronne. * [[Sjabloon:Gaan taal na]], 'n Sjabloon vir artikels wat sodanige taalgebreke het, en wat geheel en al oorgeskryf sal moet word. * [[Sjabloon:NPOV]], 'n Sjabloon vir artikels wat nie neutraal geskryf is nie. <includeonly>{{Sandput ander|| <!-- Kategorieë onder hierdie reël asseblief; interwiki's by Wikidata --> [[Kategorie:Sjablone]] }}</includeonly> o22my6d8x6xm81vdiaaahz3kjpjk53c 0 392541 2517193 2022-08-03T11:11:18Z Aliwal2012 39067 Geskep deur die bladsy "[[:en:Special:Redirect/revision/1102091391|Princess Madeleine, Duchess of Hälsingland and Gästrikland]]" te vertaal wikitext text/x-wiki '''Prinses Madeleine van Swede, Hertogin van Hälsingland en Gästrikland''' (Madeleine Thérèse Amelie Josephine;<ref name="kungahuset12">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}</ref> gebore op 10 Junie 1982) is die tweede dogter en jongste kind van [[Carl XVI Gustaf van Swede|koning Carl XVI Gustaf]] en koningin Silvia. Met haar geboorte was sy derde in die opvolging van die Sweedse troon, tans is sy agtste. Prinses Madeleine is getroud met die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Hulle het drie kinders, prinses Leonore, prins Nicolas en [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|prinses Adrienne]]. == Vroeë lewe == Madeleine is op 10 Junie 1982 om 19:05 [[Middel-Europese Tyd|MEST]] <ref>{{Cite web|url=http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|title=Och så ska det gå till ... - Sverige - Göteborgs-Posten|last=Udo Sponberg udo.sponberg@gp.se|website=Göteborgs-Posten|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928014910/http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|archive-date=28 September 2013|access-date=2014-01-19}}</ref> by Drottningholm-paleis gebore en is 'n lid van die Sweedse koninklike familie van die [[Huis van Bernadotte]] . Sy is op 31 Augustus 1982 by The Royal Palace Church gedoop,<ref name="kungahuset1">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}<cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html "H.K.H Prinsessan Madeleine"]. ''Kungahuset'' (in Swedish).</cite> [[Category:CS1 Swedish-language sources (sv)]]</ref> Madeleine het die eretitel van Hertogin van Hälsingland en Gästrikland ontvang. Dit was die eerste keer sedert die vroeë 17de eeu wat 'n Sweedse hertogtitel meer as een provinsie ingesluit het. Beide Hälsingland en Gästrikland word deur Gävleborg County ingesluit. == Opvoeding == Vanaf 1985 tot 1989 het Madeleine haar opleiding aan die Västerled Parish Pre-School begin. In die herfs van 1989 het sy na Smedslättsskolan in Bromma en op die junior vlak onderrig. Vir die intermediêre vlak het sy na Carlssons Skool in [[Stockholm]] gegaan, en daarna na Enskilda Gimnasiet in Stockholm, wat sy op senior vlak bygewoon het. Sy het ook hoërskool by Enskilda voltooi, waar sy in 2001 gegradueer het. <ref name="kungahuset1">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}</ref> Gedurende die herfs van 2001 het sy in Londen gewoon, waar sy Engels studeer het. <ref name="kungahuset1" /> In 2002 het sy 'n basiese module in Inleiding tot Sweedse Reg geneem en vir die [[ICDL|Europese rekenaarbestuurslisensie]] gestudeer. <ref name="kungahuset1" /> In Januarie 2003 het sy by die Stockholm Universiteit ingeskryf om in kunsgeskiedenis te studeer. In 2004 het sy 'n kursus in [[Volkekunde|etnologie]] aan dieselfde universiteit begin. Sy praat vlot Engels, Duits en Sweeds, en ook 'n bietjie Frans.<ref name="hellomagazine">{{Cite web|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|title=Princess Madeleine|website=Hello! online|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|archive-date=9 July 2022|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het 23 Januarie 2006 gegradueer met 'n [[Baccalaureus artium|Baccalaureus Artium]] in kunsgeskiedenis, etnologie en moderne geskiedenis. == Ontspanningsaktiwiteite == Madeleine is 'n entoesiastiese ruiter. Sy het perde besit (wat by die Royal Stables op stal was) en het aan skouspring deelgeneem onder die naam "Anna Svensson".<ref name="hellomagazine">{{Cite web|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|title=Princess Madeleine|website=Hello! online|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|archive-date=9 July 2022|access-date=2014-05-17}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/ "Princess Madeleine"]. ''Hello! online''. [https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/ Archived] from the original on 9 July 2022<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">17 May</span> 2014</span>.</cite></ref> Sy hou ook van ski, en stel belang in teater, dans en kuns. Ter erkenning van haar meerderjarigheid in 2001, is 'n beursfonds in haar naam geskep deur die provinsie Gävleborg, wat uit haar [[Hertogdom|hertogdomme]] Hälsingland en Gästrikland bestaan. Dit ondersteun en moedig jongmense aan wat by perdry betrokke is. == Ampsaktiwiteite == [[Lêer:Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-Högtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-H%C3%B6gtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg/220px-Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-H%C3%B6gtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg|duimnael| Madeleine het in 2010 die Göran Gustafsson-prys aan Johan Elf oorhandig.]] Madeleine onderneem verskeie verbintenisse namens haar pa en die mense van Swede. Sy neem deel aan die vieringe van Swede se nasionale dag, die Nobelfeeste, etes en staatsbesoeke saam met ander lede van die koninklike familie.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/engagemang.4.187e1841020141a4c88000354.html|title=Engagemang - Sveriges Kungahus|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het Swede verteenwoordig by die opening van die ''New Sweden Gallery'' op 5 Junie 2011, by die American Swedish Historical Museum in [[Philadelphia]], [[Pennsilvanië]], wat 'n geanimeerde kaart van die New Sweden-nedersetting deur Sean Moir bevat.<ref>{{Cite web|url=http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|title=John Lane's Notes on Music|publisher=Weeklypress.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306065609/http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|archive-date=6 March 2016|access-date=2014-01-19}}</ref> == Persoonlike lewe == === Huwelik en kinders === [[Lêer:Prinsessan_Madeleine_&_Christopher_O’Neill_efter_bröllopet.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Prinsessan_Madeleine_%26_Christopher_O%E2%80%99Neill_efter_br%C3%B6llopet.jpg/220px-Prinsessan_Madeleine_%26_Christopher_O%E2%80%99Neill_efter_br%C3%B6llopet.jpg|regs|duimnael| Prinses Madeleine en Christopher O'Neill ná hul troue.]] Op 25 Oktober 2012 het die Sweedse Koninklike Hof Prinses Madeleine se verlowing met die Brits-gebore Amerikaanse finansier Christopher O'Neill aangekondig. <ref>{{Cite web|url=https://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/2012/2012/engagementbetweenprincessmadeleineandmrchristopheroneill.5.292a62ce13848168ac52a75.html?sv.url=12.292a62ce13848168ac52a7b&skip=2&state=showFolder&folderId=19.292a62ce13848168ac52a5a|title=Engagement between Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill|website=Swedish Royal House}}</ref> Op 23 Desember 2012 is aangekondig dat die troue op 8 Junie 2013 by die Koninklike Paleis-kapel in [[Stockholm]] sou plaasvind. <ref>{{Cite news|accessdate=23 December 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131113140938/http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june|archivedate=13 November 2013}}</ref> O'Neill het verkies om titelloos te bly: 'n lid van die Sweedse koninklike familie moet Sweedse burgerskap hê, wat O'Neill geweier het. Die egpaar het drie kinders: * Prinses Leonore Lilian Maria, Hertogin van Gotland, gebore op 20 Februarie 2014 in [[New York]].<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily/latestnews/latestnews/announcementfromthemarshaloftherealm.5.19aaa1d3143e3582c02ad3.html|title=Announcement from the Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|date=2014-02-20|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> * Prins Nicolas Paul Gustaf, Hertog van Ångermanland, gebore op 15 Junie 2015 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/aktuellahandelser/aktuellt/kommunikefranriksmarskalken.5.751c664a14d8a76c8332a71.html|title=Kommuniké från riksmarskalken - Sveriges Kungahus|website=Kungahuset.se|access-date=2017-01-06}}</ref> * [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|Prinses Adrienne Josephine Alice, Hertogin van Blekinge]], gebore op 9 Maart 2018 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/latestnews/announcementfromhethemarshaloftherealm.5.74a76de4161fad9ce9984c.html|title=Announcement from HE The Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/media/pressreleases/pressreleases/hrhprincessmadeleineandmrchristopheroneillhavehadadaughter.5.74a76de4161fad9ce99b40.html|title=HRH Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill have had a daughter - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref> == Verwysings == [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1982]] lygebk04xy5xnpsib9ceu0imkk8r37b 2517196 2517193 2022-08-03T11:17:13Z Aliwal2012 39067 /* Huwelik en kinders */ wikitext text/x-wiki '''Prinses Madeleine van Swede, Hertogin van Hälsingland en Gästrikland''' (Madeleine Thérèse Amelie Josephine;<ref name="kungahuset12">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}</ref> gebore op 10 Junie 1982) is die tweede dogter en jongste kind van [[Carl XVI Gustaf van Swede|koning Carl XVI Gustaf]] en koningin Silvia. Met haar geboorte was sy derde in die opvolging van die Sweedse troon, tans is sy agtste. Prinses Madeleine is getroud met die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Hulle het drie kinders, prinses Leonore, prins Nicolas en [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|prinses Adrienne]]. == Vroeë lewe == Madeleine is op 10 Junie 1982 om 19:05 [[Middel-Europese Tyd|MEST]] <ref>{{Cite web|url=http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|title=Och så ska det gå till ... - Sverige - Göteborgs-Posten|last=Udo Sponberg udo.sponberg@gp.se|website=Göteborgs-Posten|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928014910/http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|archive-date=28 September 2013|access-date=2014-01-19}}</ref> by Drottningholm-paleis gebore en is 'n lid van die Sweedse koninklike familie van die [[Huis van Bernadotte]] . Sy is op 31 Augustus 1982 by The Royal Palace Church gedoop,<ref name="kungahuset1">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}<cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html "H.K.H Prinsessan Madeleine"]. ''Kungahuset'' (in Swedish).</cite> [[Category:CS1 Swedish-language sources (sv)]]</ref> Madeleine het die eretitel van Hertogin van Hälsingland en Gästrikland ontvang. Dit was die eerste keer sedert die vroeë 17de eeu wat 'n Sweedse hertogtitel meer as een provinsie ingesluit het. Beide Hälsingland en Gästrikland word deur Gävleborg County ingesluit. == Opvoeding == Vanaf 1985 tot 1989 het Madeleine haar opleiding aan die Västerled Parish Pre-School begin. In die herfs van 1989 het sy na Smedslättsskolan in Bromma en op die junior vlak onderrig. Vir die intermediêre vlak het sy na Carlssons Skool in [[Stockholm]] gegaan, en daarna na Enskilda Gimnasiet in Stockholm, wat sy op senior vlak bygewoon het. Sy het ook hoërskool by Enskilda voltooi, waar sy in 2001 gegradueer het. <ref name="kungahuset1">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}</ref> Gedurende die herfs van 2001 het sy in Londen gewoon, waar sy Engels studeer het. <ref name="kungahuset1" /> In 2002 het sy 'n basiese module in Inleiding tot Sweedse Reg geneem en vir die [[ICDL|Europese rekenaarbestuurslisensie]] gestudeer. <ref name="kungahuset1" /> In Januarie 2003 het sy by die Stockholm Universiteit ingeskryf om in kunsgeskiedenis te studeer. In 2004 het sy 'n kursus in [[Volkekunde|etnologie]] aan dieselfde universiteit begin. Sy praat vlot Engels, Duits en Sweeds, en ook 'n bietjie Frans.<ref name="hellomagazine">{{Cite web|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|title=Princess Madeleine|website=Hello! online|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|archive-date=9 July 2022|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het 23 Januarie 2006 gegradueer met 'n [[Baccalaureus artium|Baccalaureus Artium]] in kunsgeskiedenis, etnologie en moderne geskiedenis. == Ontspanningsaktiwiteite == Madeleine is 'n entoesiastiese ruiter. Sy het perde besit (wat by die Royal Stables op stal was) en het aan skouspring deelgeneem onder die naam "Anna Svensson".<ref name="hellomagazine">{{Cite web|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|title=Princess Madeleine|website=Hello! online|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|archive-date=9 July 2022|access-date=2014-05-17}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/ "Princess Madeleine"]. ''Hello! online''. [https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/ Archived] from the original on 9 July 2022<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">17 May</span> 2014</span>.</cite></ref> Sy hou ook van ski, en stel belang in teater, dans en kuns. Ter erkenning van haar meerderjarigheid in 2001, is 'n beursfonds in haar naam geskep deur die provinsie Gävleborg, wat uit haar [[Hertogdom|hertogdomme]] Hälsingland en Gästrikland bestaan. Dit ondersteun en moedig jongmense aan wat by perdry betrokke is. == Ampsaktiwiteite == [[Lêer:Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-Högtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-H%C3%B6gtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg/220px-Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-H%C3%B6gtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg|duimnael| Madeleine het in 2010 die Göran Gustafsson-prys aan Johan Elf oorhandig.]] Madeleine onderneem verskeie verbintenisse namens haar pa en die mense van Swede. Sy neem deel aan die vieringe van Swede se nasionale dag, die Nobelfeeste, etes en staatsbesoeke saam met ander lede van die koninklike familie.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/engagemang.4.187e1841020141a4c88000354.html|title=Engagemang - Sveriges Kungahus|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het Swede verteenwoordig by die opening van die ''New Sweden Gallery'' op 5 Junie 2011, by die American Swedish Historical Museum in [[Philadelphia]], [[Pennsilvanië]], wat 'n geanimeerde kaart van die New Sweden-nedersetting deur Sean Moir bevat.<ref>{{Cite web|url=http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|title=John Lane's Notes on Music|publisher=Weeklypress.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306065609/http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|archive-date=6 March 2016|access-date=2014-01-19}}</ref> == Persoonlike lewe == === Huwelik en kinders === [[Lêer:Prinsessan_Madeleine_&_Christopher_O’Neill_efter_bröllopet.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Prinsessan_Madeleine_%26_Christopher_O%E2%80%99Neill_efter_br%C3%B6llopet.jpg/220px-Prinsessan_Madeleine_%26_Christopher_O%E2%80%99Neill_efter_br%C3%B6llopet.jpg|regs|duimnael| Prinses Madeleine en Christopher O'Neill ná hul troue.]] Op 25 Oktober 2012 het die Sweedse Koninklike Hof Prinses Madeleine se verlowing met die Brits-gebore Amerikaanse finansier Christopher O'Neill aangekondig.<ref>{{Cite web|url=https://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/2012/2012/engagementbetweenprincessmadeleineandmrchristopheroneill.5.292a62ce13848168ac52a75.html?sv.url=12.292a62ce13848168ac52a7b&skip=2&state=showFolder&folderId=19.292a62ce13848168ac52a5a|title=Engagement between Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill|website=Swedish Royal House}}</ref> Op 23 Desember 2012 is aangekondig dat die troue op 8 Junie 2013 by die Koninklike Paleis-kapel in [[Stockholm]] sou plaasvind.<ref>{{cite news|title=Swedish Princess to marry next June |url=http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |agency=Associated Press |access-date=23 December 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113140938/http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |archive-date=13 November 2013}}</ref> O'Neill het verkies om titelloos te bly: 'n lid van die Sweedse koninklike familie moet Sweedse burgerskap hê, wat O'Neill geweier het. Die egpaar het drie kinders: * Prinses Leonore Lilian Maria, Hertogin van Gotland, gebore op 20 Februarie 2014 in [[New York]].<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily/latestnews/latestnews/announcementfromthemarshaloftherealm.5.19aaa1d3143e3582c02ad3.html|title=Announcement from the Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|date=2014-02-20|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> * Prins Nicolas Paul Gustaf, Hertog van Ångermanland, gebore op 15 Junie 2015 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/aktuellahandelser/aktuellt/kommunikefranriksmarskalken.5.751c664a14d8a76c8332a71.html|title=Kommuniké från riksmarskalken - Sveriges Kungahus|website=Kungahuset.se|access-date=2017-01-06}}</ref> * [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|Prinses Adrienne Josephine Alice, Hertogin van Blekinge]], gebore op 9 Maart 2018 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/latestnews/announcementfromhethemarshaloftherealm.5.74a76de4161fad9ce9984c.html|title=Announcement from HE The Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/media/pressreleases/pressreleases/hrhprincessmadeleineandmrchristopheroneillhavehadadaughter.5.74a76de4161fad9ce99b40.html|title=HRH Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill have had a daughter - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref> == Verwysings == [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1982]] a0a7k1bj5cv2va5e32ix66sjdh8qlxr 2517201 2517196 2022-08-03T11:28:06Z Aliwal2012 39067 opruim na vertaling wikitext text/x-wiki '''Prinses Madeleine van Swede, Hertogin van Hälsingland en Gästrikland''' (Madeleine Thérèse Amelie Josephine;<ref name="kungahuset12">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H. Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}</ref> gebore op 10 Junie 1982) is die tweede dogter en jongste kind van [[Carl XVI Gustaf van Swede|koning Carl XVI Gustaf]] en koningin Silvia. Met haar geboorte was sy derde in die opvolging van die Sweedse troon, tans is sy agtste. Prinses Madeleine is getroud met die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Hulle het drie kinders, prinses Leonore, prins Nicolas en [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|prinses Adrienne]]. == Vroeë lewe == Madeleine is op 10 Junie 1982 om 19:05 [[Middel-Europese Tyd|MEST]]<ref>{{Cite web|url=http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|title=Och så ska det gå till ... - Sverige - Göteborgs-Posten|last=Udo Sponberg udo.sponberg@gp.se|website=Göteborgs-Posten|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928014910/http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|archive-date=28 September 2013|access-date=2014-01-19}}</ref> by Drottningholm-paleis gebore en is 'n lid van die Sweedse koninklike familie van die [[Huis van Bernadotte]] . Sy is op 31 Augustus 1982 by The Royal Palace Church gedoop,<ref name="kungahuset1"/> Madeleine het die eretitel van Hertogin van Hälsingland en Gästrikland ontvang. Dit was die eerste keer sedert die vroeë 17de eeu wat 'n Sweedse hertogtitel meer as een provinsie ingesluit het. Beide Hälsingland en Gästrikland word deur Gävleborg County ingesluit. == Opvoeding == Vanaf 1985 tot 1989 het Madeleine haar opleiding aan die Västerled Parish Pre-School begin. In die herfs van 1989 het sy na Smedslättsskolan in Bromma en op die junior vlak onderrig. Vir die intermediêre vlak het sy na Carlssons Skool in [[Stockholm]] gegaan, en daarna na Enskilda Gimnasiet in Stockholm, wat sy op senior vlak bygewoon het. Sy het ook hoërskool by Enskilda voltooi, waar sy in 2001 gegradueer het. <ref name="kungahuset1" /> Gedurende die herfs van 2001 het sy in Londen gewoon, waar sy Engels studeer het. In 2002 het sy 'n basiese module in Inleiding tot Sweedse Reg geneem en vir die [[ICDL|Europese rekenaarbestuurslisensie]] gestudeer. In Januarie 2003 het sy by die Stockholm Universiteit ingeskryf om in kunsgeskiedenis te studeer. In 2004 het sy 'n kursus in [[Volkekunde|etnologie]] aan dieselfde universiteit begin. Sy praat vlot Engels, Duits en Sweeds, en ook 'n bietjie Frans.<ref name="hellomagazine">{{Cite web|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|title=Princess Madeleine|website=Hello! online|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|archive-date=9 July 2022|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het 23 Januarie 2006 gegradueer met 'n [[Baccalaureus artium]] in kunsgeskiedenis, etnologie en moderne geskiedenis. == Ontspanningsaktiwiteite == Madeleine is 'n entoesiastiese ruiter. Sy het perde besit (wat by die Royal Stables op stal was) en het aan skouspring deelgeneem onder die naam "Anna Svensson".<ref name="hellomagazine" /> Sy hou ook van ski, en stel belang in teater, dans en kuns. Ter erkenning van haar meerderjarigheid in 2001, is 'n beursfonds in haar naam geskep deur die provinsie Gävleborg, wat uit haar [[hertogdom]]me Hälsingland en Gästrikland bestaan. Dit ondersteun en moedig jongmense aan wat by perdry betrokke is. == Ampsaktiwiteite == [[Lêer:Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-Högtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg|duimnael| Madeleine het in 2010 die Göran Gustafsson-prys aan Johan Elf oorhandig.]] Madeleine onderneem verskeie verbintenisse namens haar pa en die mense van Swede. Sy neem deel aan die vieringe van Swede se nasionale dag, die Nobelfeeste, etes en staatsbesoeke saam met ander lede van die koninklike familie.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/engagemang.4.187e1841020141a4c88000354.html|title=Engagemang - Sveriges Kungahus|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het Swede verteenwoordig by die opening van die ''New Sweden Gallery'' op 5 Junie 2011, by die American Swedish Historical Museum in [[Philadelphia]], [[Pennsilvanië]], wat 'n geanimeerde kaart van die New Sweden-nedersetting deur Sean Moir bevat.<ref>{{Cite web|url=http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|title=John Lane's Notes on Music|publisher=Weeklypress.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306065609/http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|archive-date=6 March 2016|access-date=2014-01-19}}</ref> [[Lêer:Prinsessan_Madeleine_&_Christopher_O’Neill_efter_bröllopet.jpg|regs|duimnael|Prinses Madeleine en Christopher O'Neill ná hul troue.]] == Persoonlike lewe == === Huwelik en kinders === Op 25 Oktober 2012 het die Sweedse Koninklike Hof Prinses Madeleine se verlowing met die Brits-gebore Amerikaanse finansier Christopher O'Neill aangekondig.<ref>{{Cite web|url=https://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/2012/2012/engagementbetweenprincessmadeleineandmrchristopheroneill.5.292a62ce13848168ac52a75.html?sv.url=12.292a62ce13848168ac52a7b&skip=2&state=showFolder&folderId=19.292a62ce13848168ac52a5a|title=Engagement between Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill|website=Swedish Royal House}}</ref> Op 23 Desember 2012 is aangekondig dat die troue op 8 Junie 2013 by die Koninklike Paleis-kapel in [[Stockholm]] sou plaasvind.<ref>{{cite news|title=Swedish Princess to marry next June |url=http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |agency=Associated Press |access-date=23 December 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113140938/http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |archive-date=13 November 2013}}</ref> O'Neill het verkies om titelloos te bly: 'n lid van die Sweedse koninklike familie moet Sweedse burgerskap hê, wat O'Neill geweier het. Die egpaar het drie kinders: * Prinses Leonore Lilian Maria, Hertogin van Gotland, gebore op 20 Februarie 2014 in [[New York]].<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily/latestnews/latestnews/announcementfromthemarshaloftherealm.5.19aaa1d3143e3582c02ad3.html|title=Announcement from the Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|date=2014-02-20|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> * Prins Nicolas Paul Gustaf, Hertog van Ångermanland, gebore op 15 Junie 2015 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/aktuellahandelser/aktuellt/kommunikefranriksmarskalken.5.751c664a14d8a76c8332a71.html|title=Kommuniké från riksmarskalken - Sveriges Kungahus|website=Kungahuset.se|access-date=2017-01-06}}</ref> * [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|Prinses Adrienne Josephine Alice, Hertogin van Blekinge]], gebore op 9 Maart 2018 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/latestnews/announcementfromhethemarshaloftherealm.5.74a76de4161fad9ce9984c.html|title=Announcement from HE The Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/media/pressreleases/pressreleases/hrhprincessmadeleineandmrchristopheroneillhavehadadaughter.5.74a76de4161fad9ce99b40.html|title=HRH Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill have had a daughter - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1982]] [[Kategorie:Lewende mense]] hv3przn4a0tf9ce60krti1udfpp1gf3 2517202 2517201 2022-08-03T11:40:20Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki '''Prinses Madeleine van Swede, Hertogin van Hälsingland en Gästrikland''' (Madeleine Thérèse Amelie Josephine;<ref name="kungahuset12">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H. Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}</ref> gebore op 10 Junie 1982) is die tweede dogter en jongste kind van [[Carl XVI Gustaf van Swede|koning Carl XVI Gustaf]] en koningin Silvia. Met haar geboorte was sy derde in die opvolging van die Sweedse troon, tans is sy agtste. Prinses Madeleine is getroud met die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Hulle het drie kinders, prinses Leonore, prins Nicolas en [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|prinses Adrienne]]. == Vroeë lewe == Madeleine is op 10 Junie 1982 om 19:05 [[Middel-Europese Tyd|MEST]]<ref>{{Cite web|url=http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|title=Och så ska det gå till ... - Sverige - Göteborgs-Posten|last=Udo Sponberg udo.sponberg@gp.se|website=Göteborgs-Posten|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928014910/http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|archive-date=28 September 2013|access-date=2014-01-19}}</ref> by Drottningholm-paleis gebore en is 'n lid van die Sweedse koninklike familie van die [[Huis van Bernadotte]]. Sy is op 31 Augustus 1982 by The Royal Palace Church gedoop,<ref name="kungahuset1">{{Cite web |url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html |title=H.K.H Prinsessan Madeleine |website=Kungahuset |language=sv}}</ref> Madeleine het die eretitel van Hertogin van Hälsingland en Gästrikland ontvang. Dit was die eerste keer sedert die vroeë 17de eeu wat 'n Sweedse hertogtitel meer as een provinsie ingesluit het. Beide Hälsingland en Gästrikland word deur Gävleborg County ingesluit. == Opvoeding == Vanaf 1985 tot 1989 het Madeleine haar opleiding aan die Västerled Parish Pre-School begin. In die herfs van 1989 het sy na Smedslättsskolan in Bromma en op die junior vlak onderrig. Vir die intermediêre vlak het sy na Carlssons Skool in [[Stockholm]] gegaan, en daarna na Enskilda Gimnasiet in Stockholm, wat sy op senior vlak bygewoon het. Sy het ook hoërskool by Enskilda voltooi, waar sy in 2001 gegradueer het.<ref name="kungahuset1" /> Gedurende die herfs van 2001 het sy in Londen gewoon, waar sy Engels studeer het. In 2002 het sy 'n basiese module in Inleiding tot Sweedse Reg geneem en vir die [[ICDL|Europese rekenaarbestuurslisensie]] gestudeer. In Januarie 2003 het sy by die Stockholm Universiteit ingeskryf om in kunsgeskiedenis te studeer. In 2004 het sy 'n kursus in [[Volkekunde|etnologie]] aan dieselfde universiteit begin. Sy praat vlot Engels, Duits en Sweeds, en ook 'n bietjie Frans.<ref name="hellomagazine">{{Cite web|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|title=Princess Madeleine|website=Hello! online|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|archive-date=9 July 2022|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het 23 Januarie 2006 gegradueer met 'n [[Baccalaureus artium]] in kunsgeskiedenis, etnologie en moderne geskiedenis. == Ampsaktiwiteite == [[Lêer:Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-Högtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg|duimnael|Madeleine het in 2010 die Göran Gustafsson-prys aan Johan Elf oorhandig.]] Madeleine onderneem verskeie verbintenisse namens haar pa en die mense van Swede. Sy neem deel aan die vieringe van Swede se nasionale dag, die Nobelfeeste, etes en staatsbesoeke saam met ander lede van die koninklike familie.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/engagemang.4.187e1841020141a4c88000354.html|title=Engagemang - Sveriges Kungahus|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het Swede verteenwoordig by die opening van die ''New Sweden Gallery'' op 5 Junie 2011, by die American Swedish Historical Museum in [[Philadelphia]], [[Pennsilvanië]], wat 'n geanimeerde kaart van die New Sweden-nedersetting deur Sean Moir bevat.<ref>{{Cite web|url=http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|title=John Lane's Notes on Music|publisher=Weeklypress.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306065609/http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|archive-date=6 March 2016|access-date=2014-01-19}}</ref> == Ontspanningsaktiwiteite == Madeleine is 'n entoesiastiese ruiter. Sy het perde besit (wat by die Royal Stables op stal was) en het aan skouspring deelgeneem onder die naam "Anna Svensson".<ref name="hellomagazine" /> Sy hou ook van ski, en stel belang in teater, dans en kuns. Ter erkenning van haar meerderjarigheid in 2001, is 'n beursfonds in haar naam geskep deur die provinsie Gävleborg, wat uit haar [[hertogdom]]me Hälsingland en Gästrikland bestaan. Dit ondersteun en moedig jongmense aan wat by perdry betrokke is. == Persoonlike lewe == [[Lêer:Prinsessan_Madeleine_&_Christopher_O’Neill_efter_bröllopet.jpg|regs|duimnael|Prinses Madeleine en Christopher O'Neill ná hul troue.]] === Huwelik en kinders === Op 25 Oktober 2012 het die Sweedse Koninklike Hof Prinses Madeleine se verlowing met die Brits-gebore Amerikaanse finansier Christopher O'Neill aangekondig.<ref>{{Cite web|url=https://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/2012/2012/engagementbetweenprincessmadeleineandmrchristopheroneill.5.292a62ce13848168ac52a75.html?sv.url=12.292a62ce13848168ac52a7b&skip=2&state=showFolder&folderId=19.292a62ce13848168ac52a5a|title=Engagement between Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill|website=Swedish Royal House}}</ref> Op 23 Desember 2012 is aangekondig dat die troue op 8 Junie 2013 by die Koninklike Paleis-kapel in [[Stockholm]] sou plaasvind.<ref>{{cite news|title=Swedish Princess to marry next June |url=http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |agency=Associated Press |access-date=23 December 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113140938/http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |archive-date=13 November 2013}}</ref> O'Neill het verkies om titelloos te bly: 'n lid van die Sweedse koninklike familie moet Sweedse burgerskap hê, wat O'Neill geweier het. Die egpaar het drie kinders: * Prinses Leonore Lilian Maria, Hertogin van Gotland, gebore op 20 Februarie 2014 in [[New York]].<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily/latestnews/latestnews/announcementfromthemarshaloftherealm.5.19aaa1d3143e3582c02ad3.html|title=Announcement from the Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|date=2014-02-20|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> * Prins Nicolas Paul Gustaf, Hertog van Ångermanland, gebore op 15 Junie 2015 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/aktuellahandelser/aktuellt/kommunikefranriksmarskalken.5.751c664a14d8a76c8332a71.html|title=Kommuniké från riksmarskalken - Sveriges Kungahus|website=Kungahuset.se|access-date=2017-01-06}}</ref> * [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|Prinses Adrienne Josephine Alice, Hertogin van Blekinge]], gebore op 9 Maart 2018 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/latestnews/announcementfromhethemarshaloftherealm.5.74a76de4161fad9ce9984c.html|title=Announcement from HE The Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/media/pressreleases/pressreleases/hrhprincessmadeleineandmrchristopheroneillhavehadadaughter.5.74a76de4161fad9ce99b40.html|title=HRH Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill have had a daughter - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1982]] [[Kategorie:Lewende mense]] rxab7ec0j4etqmtzbk5usripl2q1aki 2517204 2517202 2022-08-03T11:54:05Z Aliwal2012 39067 +inligtingskassie, met foto wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Prinses Madeleine van Swede | beeld = Princess Madeleine EM1B1626 (34342166723).jpg | beeldonderskrif = Prinses Madeleine in 2017 | geboortenaam = Madeleine Thérèse Amelie Josephine | geboortedatum = | geboortejaar = 1982 | geboortemaand = 6 | geboortedag = 10 | geboorteplek = Drottningholm, [[Swede]] | sterfdatum = | sterfplek = | party = | nasionaliteit = {{vlagland|Swede}} | orde = | termynaanvang = | termyneinde = | vise = | president = | eersteminister = | voorganger = | opvolger = | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | president2 = | eersteminister2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | ouers = [[Carl XVI Gustaf van Swede|Carl XVI Gustaf]]<br />en Silvia Sommerlath | eggenoot = {{marriage|Christopher O'Neill|2013}} | kinders = {{plainlist| * Princess Leonore, Hertogin van Gotland * Prins Nicolas, Hertog van Ångermanland * [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge]] }} | alma_mater = | religie = Kerk van Swede | handtekening = | toekennings = }} '''Prinses Madeleine van Swede, Hertogin van Hälsingland en Gästrikland''' (Madeleine Thérèse Amelie Josephine;<ref name="kungahuset12">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H. Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}</ref> gebore op 10 Junie 1982) is die tweede dogter en jongste kind van [[Carl XVI Gustaf van Swede|koning Carl XVI Gustaf]] en koningin Silvia. Met haar geboorte was sy derde in die opvolging van die Sweedse troon, tans is sy agtste. Prinses Madeleine is getroud met die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Hulle het drie kinders, prinses Leonore, prins Nicolas en [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|prinses Adrienne]]. == Vroeë lewe == Madeleine is op 10 Junie 1982 om 19:05 [[Middel-Europese Tyd|MEST]]<ref>{{Cite web|url=http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|title=Och så ska det gå till ... - Sverige - Göteborgs-Posten|last=Udo Sponberg udo.sponberg@gp.se|website=Göteborgs-Posten|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928014910/http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|archive-date=28 September 2013|access-date=2014-01-19}}</ref> by Drottningholm-paleis gebore en is 'n lid van die Sweedse koninklike familie van die [[Huis van Bernadotte]]. Sy is op 31 Augustus 1982 by The Royal Palace Church gedoop,<ref name="kungahuset1">{{Cite web |url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html |title=H.K.H Prinsessan Madeleine |website=Kungahuset |language=sv}}</ref> Madeleine het die eretitel van Hertogin van Hälsingland en Gästrikland ontvang. Dit was die eerste keer sedert die vroeë 17de eeu wat 'n Sweedse hertogtitel meer as een provinsie ingesluit het. Beide Hälsingland en Gästrikland word deur Gävleborg County ingesluit. == Opvoeding == Vanaf 1985 tot 1989 het Madeleine haar opleiding aan die Västerled Parish Pre-School begin. In die herfs van 1989 het sy na Smedslättsskolan in Bromma en op die junior vlak onderrig. Vir die intermediêre vlak het sy na Carlssons Skool in [[Stockholm]] gegaan, en daarna na Enskilda Gimnasiet in Stockholm, wat sy op senior vlak bygewoon het. Sy het ook hoërskool by Enskilda voltooi, waar sy in 2001 gegradueer het.<ref name="kungahuset1" /> Gedurende die herfs van 2001 het sy in Londen gewoon, waar sy Engels studeer het. In 2002 het sy 'n basiese module in Inleiding tot Sweedse Reg geneem en vir die [[ICDL|Europese rekenaarbestuurslisensie]] gestudeer. In Januarie 2003 het sy by die Stockholm Universiteit ingeskryf om in kunsgeskiedenis te studeer. In 2004 het sy 'n kursus in [[Volkekunde|etnologie]] aan dieselfde universiteit begin. Sy praat vlot Engels, Duits en Sweeds, en ook 'n bietjie Frans.<ref name="hellomagazine">{{Cite web|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|title=Princess Madeleine|website=Hello! online|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|archive-date=9 July 2022|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het 23 Januarie 2006 gegradueer met 'n [[Baccalaureus artium]] in kunsgeskiedenis, etnologie en moderne geskiedenis. == Ampsaktiwiteite == [[Lêer:Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-Högtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg|duimnael|Madeleine het in 2010 die Göran Gustafsson-prys aan Johan Elf oorhandig.]] Madeleine onderneem verskeie verbintenisse namens haar pa en die mense van Swede. Sy neem deel aan die vieringe van Swede se nasionale dag, die Nobelfeeste, etes en staatsbesoeke saam met ander lede van die koninklike familie.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/engagemang.4.187e1841020141a4c88000354.html|title=Engagemang - Sveriges Kungahus|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het Swede verteenwoordig by die opening van die ''New Sweden Gallery'' op 5 Junie 2011, by die American Swedish Historical Museum in [[Philadelphia]], [[Pennsilvanië]], wat 'n geanimeerde kaart van die New Sweden-nedersetting deur Sean Moir bevat.<ref>{{Cite web|url=http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|title=John Lane's Notes on Music|publisher=Weeklypress.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306065609/http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|archive-date=6 March 2016|access-date=2014-01-19}}</ref> == Ontspanningsaktiwiteite == Madeleine is 'n entoesiastiese ruiter. Sy het perde besit (wat by die Royal Stables op stal was) en het aan skouspring deelgeneem onder die naam "Anna Svensson".<ref name="hellomagazine" /> Sy hou ook van ski, en stel belang in teater, dans en kuns. Ter erkenning van haar meerderjarigheid in 2001, is 'n beursfonds in haar naam geskep deur die provinsie Gävleborg, wat uit haar [[hertogdom]]me Hälsingland en Gästrikland bestaan. Dit ondersteun en moedig jongmense aan wat by perdry betrokke is. == Persoonlike lewe == [[Lêer:Prinsessan_Madeleine_&_Christopher_O’Neill_efter_bröllopet.jpg|regs|duimnael|Prinses Madeleine en Christopher O'Neill ná hul troue.]] === Huwelik en kinders === Op 25 Oktober 2012 het die Sweedse Koninklike Hof Prinses Madeleine se verlowing met die Brits-gebore Amerikaanse finansier Christopher O'Neill aangekondig.<ref>{{Cite web|url=https://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/2012/2012/engagementbetweenprincessmadeleineandmrchristopheroneill.5.292a62ce13848168ac52a75.html?sv.url=12.292a62ce13848168ac52a7b&skip=2&state=showFolder&folderId=19.292a62ce13848168ac52a5a|title=Engagement between Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill|website=Swedish Royal House}}</ref> Op 23 Desember 2012 is aangekondig dat die troue op 8 Junie 2013 by die Koninklike Paleis-kapel in [[Stockholm]] sou plaasvind.<ref>{{cite news|title=Swedish Princess to marry next June |url=http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |agency=Associated Press |access-date=23 December 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113140938/http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |archive-date=13 November 2013}}</ref> O'Neill het verkies om titelloos te bly: 'n lid van die Sweedse koninklike familie moet Sweedse burgerskap hê, wat O'Neill geweier het. Die egpaar het drie kinders: * Prinses Leonore Lilian Maria, Hertogin van Gotland, gebore op 20 Februarie 2014 in [[New York]].<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily/latestnews/latestnews/announcementfromthemarshaloftherealm.5.19aaa1d3143e3582c02ad3.html|title=Announcement from the Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|date=2014-02-20|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> * Prins Nicolas Paul Gustaf, Hertog van Ångermanland, gebore op 15 Junie 2015 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/aktuellahandelser/aktuellt/kommunikefranriksmarskalken.5.751c664a14d8a76c8332a71.html|title=Kommuniké från riksmarskalken - Sveriges Kungahus|website=Kungahuset.se|access-date=2017-01-06}}</ref> * [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|Prinses Adrienne Josephine Alice, Hertogin van Blekinge]], gebore op 9 Maart 2018 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/latestnews/announcementfromhethemarshaloftherealm.5.74a76de4161fad9ce9984c.html|title=Announcement from HE The Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/media/pressreleases/pressreleases/hrhprincessmadeleineandmrchristopheroneillhavehadadaughter.5.74a76de4161fad9ce99b40.html|title=HRH Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill have had a daughter - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1982]] [[Kategorie:Lewende mense]] n6mt58z44g9hdl2zt78d9psrh9lt196 2517205 2517204 2022-08-03T11:56:37Z Aliwal2012 39067 [[:Kategorie:Swede (nasionaliteit)]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Prinses Madeleine van Swede | beeld = Princess Madeleine EM1B1626 (34342166723).jpg | beeldonderskrif = Prinses Madeleine in 2017 | geboortenaam = Madeleine Thérèse Amelie Josephine | geboortedatum = | geboortejaar = 1982 | geboortemaand = 6 | geboortedag = 10 | geboorteplek = Drottningholm, [[Swede]] | sterfdatum = | sterfplek = | party = | nasionaliteit = {{vlagland|Swede}} | orde = | termynaanvang = | termyneinde = | vise = | president = | eersteminister = | voorganger = | opvolger = | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | president2 = | eersteminister2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | ouers = [[Carl XVI Gustaf van Swede|Carl XVI Gustaf]]<br />en Silvia Sommerlath | eggenoot = {{marriage|Christopher O'Neill|2013}} | kinders = {{plainlist| * Princess Leonore, Hertogin van Gotland * Prins Nicolas, Hertog van Ångermanland * [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge]] }} | alma_mater = | religie = Kerk van Swede | handtekening = | toekennings = }} '''Prinses Madeleine van Swede, Hertogin van Hälsingland en Gästrikland''' (Madeleine Thérèse Amelie Josephine;<ref name="kungahuset12">{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html|title=H.K.H. Prinsessan Madeleine|website=Kungahuset|language=sv}}</ref> gebore op 10 Junie 1982) is die tweede dogter en jongste kind van [[Carl XVI Gustaf van Swede|koning Carl XVI Gustaf]] en koningin Silvia. Met haar geboorte was sy derde in die opvolging van die Sweedse troon, tans is sy agtste. Prinses Madeleine is getroud met die Brits-Amerikaanse finansier Christopher O'Neill. Hulle het drie kinders, prinses Leonore, prins Nicolas en [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|prinses Adrienne]]. == Vroeë lewe == Madeleine is op 10 Junie 1982 om 19:05 [[Middel-Europese Tyd|MEST]]<ref>{{Cite web|url=http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|title=Och så ska det gå till ... - Sverige - Göteborgs-Posten|last=Udo Sponberg udo.sponberg@gp.se|website=Göteborgs-Posten|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928014910/http://www.gp.se/nyheter/sverige/1.846877-och-sa-ska-det-ga-till-?m=print|archive-date=28 September 2013|access-date=2014-01-19}}</ref> by Drottningholm-paleis gebore en is 'n lid van die Sweedse koninklike familie van die [[Huis van Bernadotte]]. Sy is op 31 Augustus 1982 by The Royal Palace Church gedoop,<ref name="kungahuset1">{{Cite web |url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/biografi.4.4ea495e313c19c119aa7d41.html |title=H.K.H Prinsessan Madeleine |website=Kungahuset |language=sv}}</ref> Madeleine het die eretitel van Hertogin van Hälsingland en Gästrikland ontvang. Dit was die eerste keer sedert die vroeë 17de eeu wat 'n Sweedse hertogtitel meer as een provinsie ingesluit het. Beide Hälsingland en Gästrikland word deur Gävleborg County ingesluit. == Opvoeding == Vanaf 1985 tot 1989 het Madeleine haar opleiding aan die Västerled Parish Pre-School begin. In die herfs van 1989 het sy na Smedslättsskolan in Bromma en op die junior vlak onderrig. Vir die intermediêre vlak het sy na Carlssons Skool in [[Stockholm]] gegaan, en daarna na Enskilda Gimnasiet in Stockholm, wat sy op senior vlak bygewoon het. Sy het ook hoërskool by Enskilda voltooi, waar sy in 2001 gegradueer het.<ref name="kungahuset1" /> Gedurende die herfs van 2001 het sy in Londen gewoon, waar sy Engels studeer het. In 2002 het sy 'n basiese module in Inleiding tot Sweedse Reg geneem en vir die [[ICDL|Europese rekenaarbestuurslisensie]] gestudeer. In Januarie 2003 het sy by die Stockholm Universiteit ingeskryf om in kunsgeskiedenis te studeer. In 2004 het sy 'n kursus in [[Volkekunde|etnologie]] aan dieselfde universiteit begin. Sy praat vlot Engels, Duits en Sweeds, en ook 'n bietjie Frans.<ref name="hellomagazine">{{Cite web|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|title=Princess Madeleine|website=Hello! online|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709160934/https://www.hellomagazine.com/profiles/princess-madeleine/|archive-date=9 July 2022|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het 23 Januarie 2006 gegradueer met 'n [[Baccalaureus artium]] in kunsgeskiedenis, etnologie en moderne geskiedenis. == Ampsaktiwiteite == [[Lêer:Royal_Swedish_Academy_of_Sciences-Högtidssammankomst_2010-03-31-31.jpg|duimnael|Madeleine het in 2010 die Göran Gustafsson-prys aan Johan Elf oorhandig.]] Madeleine onderneem verskeie verbintenisse namens haar pa en die mense van Swede. Sy neem deel aan die vieringe van Swede se nasionale dag, die Nobelfeeste, etes en staatsbesoeke saam met ander lede van die koninklike familie.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/hkhprinsessanmadeleine/engagemang.4.187e1841020141a4c88000354.html|title=Engagemang - Sveriges Kungahus|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> Sy het Swede verteenwoordig by die opening van die ''New Sweden Gallery'' op 5 Junie 2011, by die American Swedish Historical Museum in [[Philadelphia]], [[Pennsilvanië]], wat 'n geanimeerde kaart van die New Sweden-nedersetting deur Sean Moir bevat.<ref>{{Cite web|url=http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|title=John Lane's Notes on Music|publisher=Weeklypress.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306065609/http://weeklypress.com/john-lanes-notes-on-music-p2522-1.htm|archive-date=6 March 2016|access-date=2014-01-19}}</ref> == Ontspanningsaktiwiteite == Madeleine is 'n entoesiastiese ruiter. Sy het perde besit (wat by die Royal Stables op stal was) en het aan skouspring deelgeneem onder die naam "Anna Svensson".<ref name="hellomagazine" /> Sy hou ook van ski, en stel belang in teater, dans en kuns. Ter erkenning van haar meerderjarigheid in 2001, is 'n beursfonds in haar naam geskep deur die provinsie Gävleborg, wat uit haar [[hertogdom]]me Hälsingland en Gästrikland bestaan. Dit ondersteun en moedig jongmense aan wat by perdry betrokke is. == Persoonlike lewe == [[Lêer:Prinsessan_Madeleine_&_Christopher_O’Neill_efter_bröllopet.jpg|regs|duimnael|Prinses Madeleine en Christopher O'Neill ná hul troue.]] === Huwelik en kinders === Op 25 Oktober 2012 het die Sweedse Koninklike Hof Prinses Madeleine se verlowing met die Brits-gebore Amerikaanse finansier Christopher O'Neill aangekondig.<ref>{{Cite web|url=https://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/2012/2012/engagementbetweenprincessmadeleineandmrchristopheroneill.5.292a62ce13848168ac52a75.html?sv.url=12.292a62ce13848168ac52a7b&skip=2&state=showFolder&folderId=19.292a62ce13848168ac52a5a|title=Engagement between Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill|website=Swedish Royal House}}</ref> Op 23 Desember 2012 is aangekondig dat die troue op 8 Junie 2013 by die Koninklike Paleis-kapel in [[Stockholm]] sou plaasvind.<ref>{{cite news|title=Swedish Princess to marry next June |url=http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |agency=Associated Press |access-date=23 December 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113140938/http://bigstory.ap.org/article/swedish-princess-marry-next-june |archive-date=13 November 2013}}</ref> O'Neill het verkies om titelloos te bly: 'n lid van die Sweedse koninklike familie moet Sweedse burgerskap hê, wat O'Neill geweier het. Die egpaar het drie kinders: * Prinses Leonore Lilian Maria, Hertogin van Gotland, gebore op 20 Februarie 2014 in [[New York]].<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily/latestnews/latestnews/announcementfromthemarshaloftherealm.5.19aaa1d3143e3582c02ad3.html|title=Announcement from the Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|date=2014-02-20|publisher=Kungahuset.se|access-date=2014-05-17}}</ref> * Prins Nicolas Paul Gustaf, Hertog van Ångermanland, gebore op 15 Junie 2015 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/kungafamiljen/aktuellahandelser/aktuellt/kommunikefranriksmarskalken.5.751c664a14d8a76c8332a71.html|title=Kommuniké från riksmarskalken - Sveriges Kungahus|website=Kungahuset.se|access-date=2017-01-06}}</ref> * [[Prinses Adrienne, Hertogin van Blekinge|Prinses Adrienne Josephine Alice, Hertogin van Blekinge]], gebore op 9 Maart 2018 in Stockholm.<ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/latestnews/latestnews/announcementfromhethemarshaloftherealm.5.74a76de4161fad9ce9984c.html|title=Announcement from HE The Marshal of the Realm - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/media/pressreleases/pressreleases/hrhprincessmadeleineandmrchristopheroneillhavehadadaughter.5.74a76de4161fad9ce99b40.html|title=HRH Princess Madeleine and Mr Christopher O'Neill have had a daughter - Sveriges Kungahus|website=kungahuset.se}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1982]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Swede (nasionaliteit)]] kvzx6gin469zf0mvfs2q6wniax8utzl