Wikipedia afwiki https://af.wikipedia.org/wiki/Tuisblad MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Spesiaal Bespreking Gebruiker Gebruikerbespreking Wikipedia Wikipediabespreking Lêer Lêerbespreking MediaWiki MediaWikibespreking Sjabloon Sjabloonbespreking Hulp Hulpbespreking Kategorie Kategoriebespreking Portaal Portaalbespreking TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Taalfamilie 0 329 2521197 2521052 2022-08-23T18:00:53Z SpesBona 2720 Rol terug, Angola het meer tale as net Portugees. wikitext text/x-wiki {|class="toccolours vatop" style="float:right; clear:right; margin:0 0 1em 1em;" |colspan=3|[[Lêer:Languages world map.svg|regs|400px|Verspreiding van die wêreld se belangrikste taalfamilies (alfabetiese volgorde)]] |- | {{Stamboom2}} * [[Afro-Asiatiese tale|Afro-Asiaties]] ** {{sleutel|#00A6A6|''[[Berbertale|Berbers]]''}} ** {{sleutel|#DDDD00|''[[Koesjitiese tale|Koesjities]]''}} ** {{sleutel|#FF8040|''[[Semitiese taalfamilie|Semities]]''}} ** {{Stamboom2/einde tak}} {{sleutel|#D7AEFF|''[[Tsjadiese tale|Tsjadies]]''}} * [[Altaïese tale|Altaïes]] ** {{sleutel|#008080|''[[Japannese tale|Japannees]]''}} ** {{sleutel|#808040|''[[Koreaans]]''}} ** {{sleutel|#00FF80|''[[Mongoolse tale|Mongools]]''}} ** {{sleutel|#BB005E|''[[Toengoesiese tale|Toengoesies]]''}} ** {{Stamboom2/einde tak}} {{sleutel|#808080|''[[Turkse tale|Turks]]''}} * {{sleutel|#BFD891|[[Inheemse tale van die Amerikas|Amerindies]]}} * {{sleutel|#01A97B|[[Australiese tale|Australies]]}} * {{sleutel|#FFBF9F|[[Austro-Asiatiese tale|Austro-Asiaties]]}} * {{sleutel|#800000|[[Austronesiese tale|Austronesies]]}} {{Stamboom2/einde}} | {{Stamboom2}} * {{sleutel|#BA7072|[[Baskies]]}} * {{sleutel|#808000|[[Drawidiese tale|Drawidies]]}} * {{sleutel|#6097EF|[[Eskimo-Aleoetiese tale|Eskimo-Aleoeties]]}} * [[Indo-Europese tale|Indo-Europees]] ** {{sleutel|#75FFFF|''[[Albanees]]''}} ** {{sleutel|#04D596|''[[Armeens]]''}} ** {{sleutel|#FF9DFF|''[[Baltiese tale|Balties]]''}} ** {{sleutel|#FF0000|''[[Germaanse tale|Germaans]]''}} ** {{sleutel|#753600|''[[Grieks]]''}} ** {{sleutel|#0080FF|''[[Indo-Ariese tale|Indo-Aries]]''}} ** {{sleutel|#8000FF|''[[Irannese tale|Irannees]]''}} ** {{sleutel|#00FF00|''[[Kelties]]''}} ** {{sleutel|#0000FF|''[[Romaanse tale|Romaans]]''}} ** {{Stamboom2/einde tak}} {{sleutel|#00A800|''[[Slawiese tale|Slawies]]''}} {{Stamboom2/einde}} | {{Stamboom2}} * {{sleutel|#FFFF00|[[Kaukasiese tale|Kaukasies]]}} * {{sleutel|#C2F80C|[[Khoisan-tale|Khoisan]]}} * {{sleutel|#007500|[[Niger-Kongo-tale|Niger-Kongo]]}} * {{sleutel|#FFBFBF|[[Nilo-Sahariese tale|Nilo-Saharies]]}} * {{sleutel|#004040|[[Oeraalse tale|Oeraals]]}} * {{sleutel|#FF9D48|[[Paleosiberiese tale|Paleosiberies]]}} * {{sleutel|#BF80FF|[[Papoeas]]}} * [[Sino-Tibettaanse tale|Sino-Tibettaans]] ** {{sleutel|#CECE00|''[[Chinees]]''}} ** {{Stamboom2/einde tak}} {{sleutel|#FF00FF|''[[Tibeto-Birmaanse tale|Tibeto-Birmaans]]''}} * {{Stamboom2/einde tak}} {{sleutel|#00B4B4|[[Tai-Kadai-tale|Tai-Kadai]]}} * {{sleutel|#bfbfbf|Onbewoonde gebiede}} {{Stamboom2/einde}} |} [[Lêer:Sprachfamilien der Welt (non Altai).png|duimnael|400px|Taalfamilies van die wêreld (sonder Altaïese tale)]] [[Lêer:Primary Human Language Families Map.png|duimnael|400px|Vernaamste taalfamilies van die wêreld (en in sommige gevalle geografiese groepe van families).]] [[Taal|Tale]] word opgedeel in '''taalfamilies''' op grond van ooreenkomste tussen tale en 'n oorsprong wat hulle deel. Die klassifikasie van tale is deur [[August Schleicher]] (1821–1868) begin met sy 'Stammbaumtheorie' (of stamboomteorie). Hier is die belangrikste taalfamilies: * [[Afro-Asiatiese tale|Afro-Asiaties]] (bv. [[Berbertale|Berbers]], [[Arabies]] en [[Hebreeus]]) * [[Algiese tale|Algies]] (bv. [[Cree]]) * [[Altaïese tale|Altaïes]] (voorgestelde taalfamilie) * [[Amerindiese tale|Amerindies]] * [[Andamanse tale|Andamans]] * [[Arawaktale|Arawak]] (bv. [[Wayuu]]) * [[Australiese tale|Australies]] * [[Austro-Asiatiese tale|Austro-Asiaties]] (bv. [[Viëtnamees]] en [[Khmer]]) * [[Austronesiese tale|Austronesies]] (bv. [[Malgassies]], [[Maleis]] en [[Polinesiese tale|Polinesies]]) * [[Aymara]] (dalk 'n [[Geïsoleerde tale|geïsoleerde taal]]) * [[Drawidiese tale|Drawidies]] (bv. [[Telugu]], [[Tamil]], [[Kannada]] en [[Malayalam]]) * [[Eskimo-Aleoetiese tale|Eskimo-Aleoeties]] (bv. [[Groenlands]] en [[Inuktitut]]) * [[Hmong-Mien-tale|Hmong-Mien]] (bv. Hmong en Yao) * [[Indo-Europese tale|Indo-Europees]] ([[Afrikaans]], [[Engels]], [[Frans]], [[Grieks]], [[Russies]], [[Sanskrit]], [[Hindi]] ens.) * [[Irokese tale|Irokees]] (bv. [[Cherokee (taal)|Cherokee]]) * [[Japannese tale|Japannees]] (bv. [[Japannees]] en [[Ryukyu-tale|Ryukyu]]) * [[Kartweliese tale|Kartwelies]] (bv. [[Georgies]], [[Zan]], [[Svan]]) * [[Khoisan-tale|Khoisan]] (bv. [[Khoi]] en [[San]]) * [[Majatale|Maja]] (bv. [[Majaans]]) * [[Mongoolse tale|Mongools]] (bv. [[Boerjaties]], [[Kalmikies]] en [[Mongools]]) * [[Na-Dené-tale|Na-Dené]] (bv. [[Navajo (taal)|Navajo]]) * [[Niger-Kongo-tale|Niger-Kongo]] (bv. [[Joroeba]], [[Igbo]], [[Shona (taal)|Shona]], [[Zoeloe]], [[Xhosa]] en [[Sotho-taalfamilie|Sotho]]) * [[Nilo-Sahariese tale|Nilo-Saharies]] (bv. [[Luo]], [[Kanuri]] en [[Masai (taal)|Masai]]) * [[Noordoos-Kaukasiese tale|Noordoos-Kaukasies]] (bv. [[Awaars]], [[Ingoesjeties]] en [[Tsjetsjnies]]) * [[Noordwes-Kaukasiese tale|Noordwes-Kaukasies]] (bv. [[Abazyns]], [[Abchasies]], [[Adigies]] en [[Kabardies]]) * [[Oeral-Altaïes]] (bv. [[Fins]], [[Hongaars]], [[Turks]] en [[Oesbekies]], moontlik [[Japannees]] en [[Koreaans]]) – dikwels onderverdeel in [[Fins-Oegriese tale|Fins-Oegries]] (Europees) en [[Altaïese tale|Altaïes]] (Asiaties). * [[Otomangue]] (bv. [[Mixteeks]] en [[Zapoteeks]]) * [[Paleosiberiese tale|Paleosiberies]] (bv. [[Chukchi]] en [[Korjak]]) * [[Papoeas]] (bv. die tale van die binneland van die eiland [[Nieu-Guinee]]) * [[Quechua]] (dalk 'n geïsoleerde taal) * [[Sino-Tibettaanse tale|Sino-Tibettaans]] (bv. [[Chinees]], [[Birmaans]] en [[Tibettaans]]) * [[Tai-Kadai-tale|Tai-Kadai]] (bv. [[Thai]] en [[Lao (taal)|Lao]]) * [[Tasmaanse tale|Tasmaans]] * [[Toengoesiese tale|Toengoesies]] (bv. [[Mantsjoe]]) * [[Tupí-tale|Tupí]] (bv. [[Guaraní]]) * [[Turkse tale|Turks]] (bv. [[Turks]] en [[Kasaks]]) * [[Uto-Asteekse tale|Uto-Asteeks]] (bv. [[Nahuatl]]) * [[Gebaretaal]] * [[Geïsoleerde tale|Geïsoleerd]] (bv. [[Baskies]]) * [[Kreools]] bv. [[Haïtiaanse Kreools]], [[Papiaments]] en [[Sango]]) * [[Kunsmatige taal|Kunsmatig]] (bv. [[Esperanto]]) * [[Ongeklassifiseerde tale|Ongeklassifiseerd]] * [[Pidgin]] (bv. [[Fanagalo]]) == Verdere leesstof == * {{en}} Raymond G. Gordon (Hrsg.): ''Ethnologue. Languages of the World.'' 15. Auflage. SIL International, Dallas TX 2005, ISBN 1-55671-159-X. * {{en}} Merritt Ruhlen: ''A Guide to the World’s Languages.'' Band 1: ''Classification.'' Stanford University Press, Stanford CA 1987, ISBN 0-8047-1250-6 (Nachdruck. ebenda 2000, ISBN 0-8047-1894-6). * {{en}} Charles F. Voegelin, Florence M. Voegelin: ''Classification and Index of the World’s Languages.'' Elsevier, New York NY u. a. 1977, ISBN 0-444-00155-7. * {{en}} Iman Ghosh, [https://www.visualcapitalist.com/100-most-spoken-languages/ Ranked: The 100 Most Spoken Languages Around the World], Visual Capitalist, 15 Februarie 2020 == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn|Languages by family}} * {{en}} {{cite web |url=https://www.ethnologue.com/browse/families | title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Browse by Language Family | publisher=[[Ethnologue]] | accessdate=21 Augustus 2020}} {{Taalfamilie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Taalfamilies| ]] rjv55ylir42oxk3krhe2r32bura5le8 Heidelberg, Gauteng 0 3724 2521151 2465158 2022-08-23T14:29:23Z 197.245.55.181 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp | naam = Heidelberg | inheemse_naam = | ander_naam = | nedersetting_tipe = [[Dorp]]hfdf | beeld_stadsilhoeët = Heidelberg Gauteng, Stadsaal.JPG | beeldbyskrif = Heidelberg se stadsaal | duimdrukkeretiketposisie= bokant | latd = 26 |latm = 30 |lats = 02 | longd = 28 |longm = 21 |longs = 30 | provinsie = Gauteng | distrik = Sedibeng | munisipaliteit = Lesedi | stigtingsdatum = 1886<ref name=established>{{cite web |title=Chronological order of town establishment in South Africa based on Floyd (1960:20-26) |url=http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |pages=xlv-lii |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190713023732/http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |archive-date=13 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all |access-date= 4 Februarie 2016 }}</ref> | regeringstipe = | leier_party = | leiertitel = | leiernaam = | oppervlakvoetnotas = | oppervlak_totaal_km2 = | hoogte_m = | bevolking_totaal = | bevolking_soos_op = 2011 | bevolkingvoetnotas = | demografie1_voetnotas = | persent_swart = 56.8% | persent_kleurling = 1.8% | persent_asiër = 3.2% | persent_wit = 37.3% | persent_ander = 1.0% <!-- demografie (deel 2) --> | demografie2_voetnotas = | demographics2_title1 = [[Afrikaans]] | demographics2_info1 = 37.6% | demographics2_title2 = [[Zoeloe]] | demographics2_info2 = 25.0% | demographics2_title3 = [[Sotho]] | demographics2_info3 = 18.4% | demographics2_title4 = [[Engels]] | demographics2_info4 = 8.6% | demographics2_title5 = Ander | demographics2_info5 = 10.4% | poskode = 1441 | poskode2 = 1438 | skakelkode = 016 | sensuskode = 762014 | webwerf = }} '''Heidelberg''' is 'n dorp met 35&nbsp;563 inwoners in die [[Gauteng]]provinsie van [[Suid-Afrika]]. Heidelberg is geleë aan die voet van die [[Suikerbosrand]], langs die [[N3 (Suid-Afrika)|N3-snelweg]] wat [[Johannesburg]] met [[Durban]] verbind. Die dorp het in [[1862]] ontstaan as 'n handelstasie, opgerig deur 'n [[Duitse]]r, H.J. Uekermann. == Besienswaardighede == * Heelwat van die geboue wat dateer uit die tydperk 1890 tot 1910 het behoue gebly en is steeds kenmerkend van Heidelberg. * Die huis van [[A.G. Visser]], die bekende Afrikaanse [[digter]], is geleë in die dorp. * Die [[Heidelberg-konsentrasiekamp]]-[[begraafplaas]] van vroue en kinders wat gesterf het gedurende die [[Tweede Vryheidsoorlog]]. * Heidelberg-Vervoermuseum is gesluit nadat ''British American Tabacco'' hul geldelike steun onttrek het. * Die [[Suikerbosrand Natuurreservaat]] het 'n groot verskeidenheid dier-, plant- en voëlspesies. * [[Heidelbergkloof]] was 'n gewilde ontspanningsoord met verskeie fasiliteite soos swem, piekniek en kampering, dit is nou 'n eksklusiewe woonbuurt met toegangsbeheer. * Daar is 'n [[Driemanskap-monument|gedenkteken]] vir die [[Driemanskap]] wat die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] in [[1880]] voorlopig uit Heidelberg bestuur het. * Die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]], ingewy in [[1890]], is tot 'n nasionale monument verklaar. * Heidelbergstadsaal, ontwerp deur [[Gerard Moerdijk]], 1937<ref>{{cite web |title=Artefacts.co.za: Heidelberg Town Hall |url=http://www.artefacts.co.za/main/Buildings/bldgframes.php?bldgid=250 |access-date=8 Mei 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170721215344/http://artefacts.co.za/main/Buildings/bldgframes.php?bldgid=250 |archive-date=21 Julie 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Distrik == Die distrik is 3&nbsp;724&nbsp;km<sup>2</sup> groot. Die belangrikste produkte is [[suiwelproduk|suiwel]], [[beesvleis]] en [[mielies]]. == Sien ook == * [[Driemanskap-monument]] * [[Gereformeerde kerk Heidelberg]] * [[Heidelberg|Ander dorpe en stede met die naam Heidelberg]] * [[Lys van dorpe in Suid-Afrika]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commonskat}} * [http://maps.google.com/maps?&ll=-26.504431,28.361464&spn=0.059279,0.080316&t=k&hl=en Google-kaart] {{Suid-Afrikaanse distriksmunisipaliteit navbox|DC42}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Gauteng]] ruihdrw4wwe9p632s6v6o4xuk0pbvq3 2521152 2521151 2022-08-23T14:30:29Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/197.245.55.181|197.245.55.181]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:2x2leax|2x2leax]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp | naam = Heidelberg | inheemse_naam = | ander_naam = | nedersetting_tipe = [[Dorp]] | beeld_stadsilhoeët = Heidelberg Gauteng, Stadsaal.JPG | beeldbyskrif = Heidelberg se stadsaal | duimdrukkeretiketposisie= bokant | latd = 26 |latm = 30 |lats = 02 | longd = 28 |longm = 21 |longs = 30 | provinsie = Gauteng | distrik = Sedibeng | munisipaliteit = Lesedi | stigtingsdatum = 1886<ref name=established>{{cite web |title=Chronological order of town establishment in South Africa based on Floyd (1960:20-26) |url=http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |pages=xlv-lii |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190713023732/http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |archive-date=13 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all |access-date= 4 Februarie 2016 }}</ref> | regeringstipe = | leier_party = | leiertitel = | leiernaam = | oppervlakvoetnotas = | oppervlak_totaal_km2 = | hoogte_m = | bevolking_totaal = | bevolking_soos_op = 2011 | bevolkingvoetnotas = | demografie1_voetnotas = | persent_swart = 56.8% | persent_kleurling = 1.8% | persent_asiër = 3.2% | persent_wit = 37.3% | persent_ander = 1.0% <!-- demografie (deel 2) --> | demografie2_voetnotas = | demographics2_title1 = [[Afrikaans]] | demographics2_info1 = 37.6% | demographics2_title2 = [[Zoeloe]] | demographics2_info2 = 25.0% | demographics2_title3 = [[Sotho]] | demographics2_info3 = 18.4% | demographics2_title4 = [[Engels]] | demographics2_info4 = 8.6% | demographics2_title5 = Ander | demographics2_info5 = 10.4% | poskode = 1441 | poskode2 = 1438 | skakelkode = 016 | sensuskode = 762014 | webwerf = }} '''Heidelberg''' is 'n dorp met 35&nbsp;563 inwoners in die [[Gauteng]]provinsie van [[Suid-Afrika]]. Heidelberg is geleë aan die voet van die [[Suikerbosrand]], langs die [[N3 (Suid-Afrika)|N3-snelweg]] wat [[Johannesburg]] met [[Durban]] verbind. Die dorp het in [[1862]] ontstaan as 'n handelstasie, opgerig deur 'n [[Duitse]]r, H.J. Uekermann. == Besienswaardighede == * Heelwat van die geboue wat dateer uit die tydperk 1890 tot 1910 het behoue gebly en is steeds kenmerkend van Heidelberg. * Die huis van [[A.G. Visser]], die bekende Afrikaanse [[digter]], is geleë in die dorp. * Die [[Heidelberg-konsentrasiekamp]]-[[begraafplaas]] van vroue en kinders wat gesterf het gedurende die [[Tweede Vryheidsoorlog]]. * Heidelberg-Vervoermuseum is gesluit nadat ''British American Tabacco'' hul geldelike steun onttrek het. * Die [[Suikerbosrand Natuurreservaat]] het 'n groot verskeidenheid dier-, plant- en voëlspesies. * [[Heidelbergkloof]] was 'n gewilde ontspanningsoord met verskeie fasiliteite soos swem, piekniek en kampering, dit is nou 'n eksklusiewe woonbuurt met toegangsbeheer. * Daar is 'n [[Driemanskap-monument|gedenkteken]] vir die [[Driemanskap]] wat die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] in [[1880]] voorlopig uit Heidelberg bestuur het. * Die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]], ingewy in [[1890]], is tot 'n nasionale monument verklaar. * Heidelbergstadsaal, ontwerp deur [[Gerard Moerdijk]], 1937<ref>{{cite web |title=Artefacts.co.za: Heidelberg Town Hall |url=http://www.artefacts.co.za/main/Buildings/bldgframes.php?bldgid=250 |access-date=8 Mei 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170721215344/http://artefacts.co.za/main/Buildings/bldgframes.php?bldgid=250 |archive-date=21 Julie 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Distrik == Die distrik is 3&nbsp;724&nbsp;km<sup>2</sup> groot. Die belangrikste produkte is [[suiwelproduk|suiwel]], [[beesvleis]] en [[mielies]]. == Sien ook == * [[Driemanskap-monument]] * [[Gereformeerde kerk Heidelberg]] * [[Heidelberg|Ander dorpe en stede met die naam Heidelberg]] * [[Lys van dorpe in Suid-Afrika]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commonskat}} * [http://maps.google.com/maps?&ll=-26.504431,28.361464&spn=0.059279,0.080316&t=k&hl=en Google-kaart] {{Suid-Afrikaanse distriksmunisipaliteit navbox|DC42}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Gauteng]] day84m0587c16om5mk1krjtk2wssqc4 Wladimir Komarof 0 4451 2521163 2494554 2022-08-23T15:33:00Z John576424 153164 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Soviet Union-1964-stamp-Vladimir Mikhailovich Komarov.jpg|duimnael|250px|Wladimir Komarof op 'n Sowjet-seël wat in 1964 uitgegee is.]] '''Wladimir Michailowitsj Komarof''' ([[Russies]]: &#1042;&#1083;&#1072;&#1076;&#1080;&#1084;&#1080;&#1088; &#1052;&#1080;&#1093;&#1072;&#1081;&#1083;&#1086;&#1074;&#1080;&#1095; &#1050;&#1086;&#1084;&#1072;&#1088;&#1086;&#1074;), ([[16 Maart]] [[1927]] - [[24 April]] [[1967]]) was 'n [[Sowjetunie|Sowjet]][[ruimtevaarder]]. Hy was die eerste mens wat gesterf het tydens 'n ruimtesending, in [[Sojoes 1]]. [[Lêer:Vladimir Komarov foto grupal grupo de cosmonautas (cropped).jpg|duimnael|Waladimir komarof 1965.]] Hy is in [[Moskou]], [[Sowjetunie]] (nou [[Rusland]]) gebore. Komarof is in [[1960]] gekies om 'n ruimtevaarder te word saam met die eerste Sowjet-ruimtevaardergroep. Nadat hy die rugsteun was vir [[Pawel Popowitsj]] op [[Wostok 4]], was sy eerste ruimtevlug op die [[Woschod 1]]-missie. Op sy tweede vlug, in [[Sojoes 1]], het hy gesterf toe die ruimtetuig geval het as gevolg van 'n probleem met die valskerm. Hy het die [[Held van die Sowjetunie]] en die [[Orde van Lenin]] twee maal ontvang. Komarof was getroud met Walentina Jakowlewna Kiseljowa en het twee kinders gehad, Jewgeni en Irina. 'n [[Asteroïde]], [[1836 Komarov]] wat in [[1971]] ontdek is, is na hom genoem. == Eksterne skakels == * [http://www2.arnes.si/~ljarkvmk5/ ARK Vladimir M. Komarov] {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Komarow, Wladimir}} [[Kategorie:Russiese militariste]] [[Kategorie:Russiese ruimtevaarders]] [[Kategorie:Kolonels]] [[Kategorie:Geboortes in 1927]] [[Kategorie:Sterftes in 1967]] ac2ts2ofj0xueuw48yrw27lc7w06ej0 2521174 2521163 2022-08-23T16:45:02Z Burgert Behr 2401 Wysigings deur [[Special:Contributions/John576424|John576424]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Aliwal2012|Aliwal2012]] wikitext text/x-wiki [[Lêer:Soviet Union-1964-stamp-Vladimir Mikhailovich Komarov.jpg|duimnael|250px|Wladimir Komarof op 'n Sowjet-seël wat in 1964 uitgegee is.]] '''Wladimir Michailowitsj Komarof''' ([[Russies]]: &#1042;&#1083;&#1072;&#1076;&#1080;&#1084;&#1080;&#1088; &#1052;&#1080;&#1093;&#1072;&#1081;&#1083;&#1086;&#1074;&#1080;&#1095; &#1050;&#1086;&#1084;&#1072;&#1088;&#1086;&#1074;), ([[16 Maart]] [[1927]] - [[24 April]] [[1967]]) was 'n [[Sowjetunie|Sowjet]][[ruimtevaarder]]. Hy was die eerste mens wat gesterf het tydens 'n ruimtesending, in [[Sojoes 1]]. Hy is in [[Moskou]], [[Sowjetunie]] (nou [[Rusland]]) gebore. Komarof is in [[1960]] gekies om 'n ruimtevaarder te word saam met die eerste Sowjet-ruimtevaardergroep. Nadat hy die rugsteun was vir [[Pawel Popowitsj]] op [[Wostok 4]], was sy eerste ruimtevlug op die [[Woschod 1]]-missie. Op sy tweede vlug, in [[Sojoes 1]], het hy gesterf toe die ruimtetuig geval het as gevolg van 'n probleem met die valskerm. Hy het die [[Held van die Sowjetunie]] en die [[Orde van Lenin]] twee maal ontvang. Komarof was getroud met Walentina Jakowlewna Kiseljowa en het twee kinders gehad, Jewgeni en Irina. 'n [[Asteroïde]], [[1836 Komarov]] wat in [[1971]] ontdek is, is na hom genoem. == Eksterne skakels == * [http://www2.arnes.si/~ljarkvmk5/ ARK Vladimir M. Komarov] {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Komarow, Wladimir}} [[Kategorie:Russiese militariste]] [[Kategorie:Russiese ruimtevaarders]] [[Kategorie:Kolonels]] [[Kategorie:Geboortes in 1927]] [[Kategorie:Sterftes in 1967]] pvpre3xqaoau63bowfj95pf3t1r3il5 Wikipedia:Geselshoekie 4 5209 2521230 2520951 2022-08-23T20:57:48Z Zuz (WMF) 136756 /* The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]]<!-- [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 37660). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) 2dvex7s7iwinmcptzl425gx9saiz3vy 2521248 2521230 2022-08-24T06:43:22Z Aliwal2012 39067 ruil 2 beelde om wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 37660). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) 3u1yd9oc1b47a12vwvn26unltecj01d 2521250 2521248 2022-08-24T07:02:23Z Oesjaar 7467 /* Ons en die SAAWK */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 37660). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) == Ons en die SAAWK == Gemeenskap, ek bevestig dat alle papierwerk afgehandel is en daar is nou 'n kontraktuele verbintenis! Sanita Meyer - die Skakel en Bemarkingsbeampte van die SAAWK - gaan ons help. Haar kontak nommer is 086 133 3766 en e-pos adres: sanita@akademie.co.za. Van die take waarmee sy moet help is as volg: · Hanteer navrae van nuwe gebruikers · Heet nuwe gebruikers welkom op Wikipedia en FaceBook · Skep databasis vir Wikipedia Admins - epos en tel .no. · Kommunikeer met WikimediaZA administrasie. (ontvang en stuur eposse) · Kommunikeer met Wikipedia Komitee (admins) · Rol blatante vandalisme terug op Wikipedia – oggend taak. · Verwyder gemors op die Afrikaanse Wikipedia se FaceBook. · Organiseer opleidings sessies (2-3 per jaar waarvan ten minste een by SAAWK sal wees) · Organiseer ander funksies (bv soos ons 20ste verjaardag. Daar gaan maar min wees) · Verleen hulp aan Wikipedia Internasionale besoekers (eenkeer per jaar) · Hanteer alle boodskappe van Wikipedia gebruikers en publiek. Daar is seer sekerlik nog ander take waarmee sy ook kan help, ons sal dit met tyd uitsorteer. Ek het gister begin met haar opleiding. Daar sal in die eerste week van Oktober 'n amptelike persverklaring wees oor die Memorandum geteken met die SAAWK. Niks gaan onmiddellik verander nie, die Aarde gaan nog om die Son wentel, Mars voortgaan op sy baan en Castle Lager gaan my nog altyd ''gout'' gee! So met tyd sal ons haar inburger! Ek vra die admins om hulle inligting vir haar te gee, volgens wet mag ek dit nie doen nie. Enige vrae is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:02, 24 Augustus 2022 (UTC) i829n76e8bh9g2asy2i4vwekp5l6z4x 2521251 2521250 2022-08-24T07:22:22Z Oesjaar 7467 /* Ons en die SAAWK */ Nuwe boek... wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 37660). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) == Ons en die SAAWK == Gemeenskap, ek bevestig dat alle papierwerk afgehandel is en daar is nou 'n kontraktuele verbintenis! Sanita Meyer - die Skakel en Bemarkingsbeampte van die SAAWK - gaan ons help. Haar kontak nommer is 086 133 3766 en e-pos adres: sanita@akademie.co.za. Van die take waarmee sy moet help is as volg: · Hanteer navrae van nuwe gebruikers · Heet nuwe gebruikers welkom op Wikipedia en FaceBook · Skep databasis vir Wikipedia Admins - epos en tel .no. · Kommunikeer met WikimediaZA administrasie. (ontvang en stuur eposse) · Kommunikeer met Wikipedia Komitee (admins) · Rol blatante vandalisme terug op Wikipedia – oggend taak. · Verwyder gemors op die Afrikaanse Wikipedia se FaceBook. · Organiseer opleidings sessies (2-3 per jaar waarvan ten minste een by SAAWK sal wees) · Organiseer ander funksies (bv soos ons 20ste verjaardag. Daar gaan maar min wees) · Verleen hulp aan Wikipedia Internasionale besoekers (eenkeer per jaar) · Hanteer alle boodskappe van Wikipedia gebruikers en publiek. Daar is seer sekerlik nog ander take waarmee sy ook kan help, ons sal dit met tyd uitsorteer. Ek het gister begin met haar opleiding. Daar sal in die eerste week van Oktober 'n amptelike persverklaring wees oor die Memorandum geteken met die SAAWK. Niks gaan onmiddellik verander nie, die Aarde gaan nog om die Son wentel, Mars voortgaan op sy baan en Castle Lager gaan my nog altyd ''gout'' gee! So met tyd sal ons haar inburger! Ek vra die admins om hulle inligting vir haar te gee, volgens wet mag ek dit nie doen nie. Enige vrae is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:02, 24 Augustus 2022 (UTC) NS: Voor ek vergeet, ek die boek ''Plekname van Suider-Afrika'' gekoop deur die Stigting en gaan dit na Gebruiker:Aliwal2012 stuur; ek dink hy sal dit beste gebruik! Groete! tpkcn0il8mc14iulj0x59xsqnh0n8eq 2521252 2521251 2022-08-24T07:25:38Z Oesjaar 7467 /* Ons en die SAAWK */ Oeps! wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 37660). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) == Ons en die SAAWK == Gemeenskap, ek bevestig dat alle papierwerk afgehandel is en daar is nou 'n kontraktuele verbintenis! Sanita Meyer - die Skakel en Bemarkingsbeampte van die SAAWK - gaan ons help. Haar kontak nommer is 086 133 3786 en e-pos adres: sanita@akademie.co.za. Van die take waarmee sy moet help is as volg: · Hanteer navrae van nuwe gebruikers · Heet nuwe gebruikers welkom op Wikipedia en FaceBook · Skep databasis vir Wikipedia Admins - epos en tel .no. · Kommunikeer met WikimediaZA administrasie. (ontvang en stuur eposse) · Kommunikeer met Wikipedia Komitee (admins) · Rol blatante vandalisme terug op Wikipedia – oggend taak. · Verwyder gemors op die Afrikaanse Wikipedia se FaceBook. · Organiseer opleidings sessies (2-3 per jaar waarvan ten minste een by SAAWK sal wees) · Organiseer ander funksies (bv soos ons 20ste verjaardag. Daar gaan maar min wees) · Verleen hulp aan Wikipedia Internasionale besoekers (eenkeer per jaar) · Hanteer alle boodskappe van Wikipedia gebruikers en publiek. Daar is seer sekerlik nog ander take waarmee sy ook kan help, ons sal dit met tyd uitsorteer. Ek het gister begin met haar opleiding. Daar sal in die eerste week van Oktober 'n amptelike persverklaring wees oor die Memorandum geteken met die SAAWK. Niks gaan onmiddellik verander nie, die Aarde gaan nog om die Son wentel, Mars voortgaan op sy baan en Castle Lager gaan my nog altyd ''gout'' gee! So met tyd sal ons haar inburger! Ek vra die admins om hulle inligting vir haar te gee, volgens wet mag ek dit nie doen nie. Enige vrae is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:02, 24 Augustus 2022 (UTC) NS: Voor ek vergeet, ek die boek ''Plekname van Suider-Afrika'' gekoop deur die Stigting en gaan dit na Gebruiker:Aliwal2012 stuur; ek dink hy sal dit beste gebruik! Groete! snr0bscl67bg5yvo6b10yrhodzh68y3 2521253 2521252 2022-08-24T07:26:49Z Oesjaar 7467 /* Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns */ Oeps! wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 3786). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) == Ons en die SAAWK == Gemeenskap, ek bevestig dat alle papierwerk afgehandel is en daar is nou 'n kontraktuele verbintenis! Sanita Meyer - die Skakel en Bemarkingsbeampte van die SAAWK - gaan ons help. Haar kontak nommer is 086 133 3786 en e-pos adres: sanita@akademie.co.za. Van die take waarmee sy moet help is as volg: · Hanteer navrae van nuwe gebruikers · Heet nuwe gebruikers welkom op Wikipedia en FaceBook · Skep databasis vir Wikipedia Admins - epos en tel .no. · Kommunikeer met WikimediaZA administrasie. (ontvang en stuur eposse) · Kommunikeer met Wikipedia Komitee (admins) · Rol blatante vandalisme terug op Wikipedia – oggend taak. · Verwyder gemors op die Afrikaanse Wikipedia se FaceBook. · Organiseer opleidings sessies (2-3 per jaar waarvan ten minste een by SAAWK sal wees) · Organiseer ander funksies (bv soos ons 20ste verjaardag. Daar gaan maar min wees) · Verleen hulp aan Wikipedia Internasionale besoekers (eenkeer per jaar) · Hanteer alle boodskappe van Wikipedia gebruikers en publiek. Daar is seer sekerlik nog ander take waarmee sy ook kan help, ons sal dit met tyd uitsorteer. Ek het gister begin met haar opleiding. Daar sal in die eerste week van Oktober 'n amptelike persverklaring wees oor die Memorandum geteken met die SAAWK. Niks gaan onmiddellik verander nie, die Aarde gaan nog om die Son wentel, Mars voortgaan op sy baan en Castle Lager gaan my nog altyd ''gout'' gee! So met tyd sal ons haar inburger! Ek vra die admins om hulle inligting vir haar te gee, volgens wet mag ek dit nie doen nie. Enige vrae is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:02, 24 Augustus 2022 (UTC) NS: Voor ek vergeet, ek die boek ''Plekname van Suider-Afrika'' gekoop deur die Stigting en gaan dit na Gebruiker:Aliwal2012 stuur; ek dink hy sal dit beste gebruik! Groete! 2fkci90erlq6ywhz6imd6pqe9wbs5s2 2521255 2521253 2022-08-24T07:34:51Z Oesjaar 7467 /* Ons en die SAAWK */ Ai! wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 3786). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) == Ons en die SAAWK == Gemeenskap, ek bevestig dat alle papierwerk afgehandel is en daar is nou 'n kontraktuele verbintenis! Sanita Meyer - die Skakel en Bemarkingsbeampte van die SAAWK - gaan ons help. Haar kontak nommer is 086 133 3786 en e-pos adres: akademie@akademie.co.za. Van die take waarmee sy moet help is as volg: * Hanteer navrae van nuwe gebruikers * Heet nuwe gebruikers welkom op Wikipedia en FaceBook * Skep databasis vir Wikipedia Admins - epos en tel .no. * Kommunikeer met WikimediaZA administrasie. (ontvang en stuur eposse) * Kommunikeer met Wikipedia Komitee (admins) * Rol blatante vandalisme terug op Wikipedia – oggend taak. * Verwyder gemors op die Afrikaanse Wikipedia se FaceBook. * Organiseer opleidings sessies (2-3 per jaar waarvan ten minste een by SAAWK sal wees) * Organiseer ander funksies (bv soos ons 20ste verjaardag. Daar gaan maar min wees) * Verleen hulp aan Wikipedia Internasionale besoekers (eenkeer per jaar) * Hanteer alle boodskappe van Wikipedia gebruikers en publiek. Daar is seer sekerlik nog ander take waarmee sy ook kan help, ons sal dit met tyd uitsorteer. Ek het gister begin met haar opleiding. Daar sal in die eerste week van Oktober 'n amptelike persverklaring wees oor die Memorandum geteken met die SAAWK. Niks gaan onmiddellik verander nie, die Aarde gaan nog om die Son wentel, Mars voortgaan op sy baan en Castle Lager gaan my nog altyd ''gout'' gee! So met tyd sal ons haar inburger! Ek vra die admins om hulle inligting vir haar te gee, volgens wet mag ek dit nie doen nie. Enige vrae is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:02, 24 Augustus 2022 (UTC) NS: Voor ek vergeet, ek die boek ''Plekname van Suider-Afrika'' gekoop deur die Stigting en gaan dit na Gebruiker:Aliwal2012 stuur; ek dink hy sal dit beste gebruik! Groete! 4195i1t4yb7pibwvmuxl8ugb0zajfw7 2521257 2521255 2022-08-24T07:39:05Z Oesjaar 7467 /* Ons en die SAAWK */ Ai! wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 3786). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) == Ons en die SAAWK == Gemeenskap, ek bevestig dat alle papierwerk afgehandel is en daar is nou 'n kontraktuele verbintenis! Sanita Meyer - die Skakel en Bemarkingsbeampte van die SAAWK - gaan ons help. Haar kontak nommer is 086 133 3786 en e-pos adres: akademie@akademie.co.za. Van die take waarmee sy moet help is as volg: * Hanteer navrae van nuwe gebruikers * Heet nuwe gebruikers welkom op Wikipedia en FaceBook * Skep databasis vir Wikipedia Admins - epos en tel .no. * Kommunikeer met WikimediaZA administrasie. (ontvang en stuur eposse) * Kommunikeer met Wikipedia Komitee (admins) * Rol blatante vandalisme terug op Wikipedia – oggend taak. * Verwyder gemors op die Afrikaanse Wikipedia se FaceBook. * Organiseer opleidings sessies (2-3 per jaar waarvan ten minste een by SAAWK sal wees) * Organiseer ander funksies (bv soos ons 20ste verjaardag. Daar gaan maar min wees) * Verleen hulp aan Wikipedia Internasionale besoekers (eenkeer per jaar) * Hanteer alle boodskappe van Wikipedia gebruikers en publiek. Daar is seer sekerlik nog ander take waarmee sy ook kan help, ons sal dit met tyd uitsorteer. Ek het gister begin met haar opleiding. Daar sal in die eerste week van Oktober 'n amptelike persverklaring wees oor die Memorandum geteken met die SAAWK. Niks gaan onmiddellik verander nie, die Aarde gaan nog om die Son wentel, Mars voortgaan op sy baan en Castle Lager gaan my nog altyd ''gout'' gee! So met tyd sal ons haar inburger! Ek vra die admins om hulle inligting vir haar te gee, volgens wet mag ek dit nie doen nie. Enige vrae is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:02, 24 Augustus 2022 (UTC) NS: Voor ek vergeet, ek het die boek ''Plekname van Suider-Afrika'' gekoop deur die Stigting en gaan dit na Gebruiker:Aliwal2012 stuur; ek dink hy sal dit beste gebruik! Groete! t145pz8fw29bc515qc4dq3h5fyppw63 2521258 2521257 2022-08-24T07:39:19Z Oesjaar 7467 /* Ons en die SAAWK */ Ai! wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 3786). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) == Ons en die SAAWK == Gemeenskap, ek bevestig dat alle papierwerk afgehandel is en daar is nou 'n kontraktuele verbintenis! Sanita Meyer - die Skakel en Bemarkingsbeampte van die SAAWK - gaan ons help. Haar kontak nommer is 086 133 3786 en e-pos adres: akademie@akademie.co.za. Van die take waarmee sy moet help is as volg: * Hanteer navrae van nuwe gebruikers * Heet nuwe gebruikers welkom op Wikipedia en FaceBook * Skep databasis vir Wikipedia Admins - epos en tel .no. * Kommunikeer met WikimediaZA administrasie. (ontvang en stuur eposse) * Kommunikeer met Wikipedia Komitee (admins) * Rol blatante vandalisme terug op Wikipedia – oggend taak. * Verwyder gemors op die Afrikaanse Wikipedia se FaceBook. * Organiseer opleidings sessies (2-3 per jaar waarvan ten minste een by SAAWK sal wees) * Organiseer ander funksies (bv soos ons 20ste verjaardag. Daar gaan maar min wees) * Verleen hulp aan Wikipedia Internasionale besoekers (eenkeer per jaar) * Hanteer alle boodskappe van Wikipedia gebruikers en publiek. Daar is seer sekerlik nog ander take waarmee sy ook kan help, ons sal dit met tyd uitsorteer. Ek het gister begin met haar opleiding. Daar sal in die eerste week van Oktober 'n amptelike persverklaring wees oor die Memorandum geteken met die SAAWK. Niks gaan onmiddellik verander nie, die Aarde gaan nog om die Son wentel, Mars voortgaan op sy baan en Castle Lager gaan my nog altyd ''gout'' gee! So met tyd sal ons haar inburger! Ek vra die admins om hulle inligting vir haar te gee, volgens wet mag ek dit nie doen nie. Enige vrae is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:02, 24 Augustus 2022 (UTC) NS: Voor ek vergeet, ek het die boek ''Plekname van Suider-Afrika'' gekoop deur die Stigting en gaan dit na Gebruiker:Aliwal2012 stuur; ek dink hy sal dit beste gebruik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:39, 24 Augustus 2022 (UTC) 0f6s0ow550mhyg8t1ibnvlg8pazpzjx 2521282 2521258 2022-08-24T11:00:40Z Oesjaar 7467 /* Ons en die SAAWK */ Wie is 'n kundige. wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!]]<!--<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small> [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]] [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik word nie, want almal kan dit verander...'' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) :::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar ''' 'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) :::::Ek het nog nooit gestry teen die korrektheid van ' nie. Dit is vir my bloot ewe maklik om altwee te tik (op ’n Apple-rekenaar), daarom verkies ek die ’. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 08:01, 12 Augustus 2022 (UTC) ::::::Jy het. Jy het gesê "Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm". So as ' korrek is, dan is daar geen verandering nodig nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:32, 12 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) ::Ek het 'n vraag oor sy sterfdatum op ons FB Groep geplaas. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == Ou Mukdro was al weer hier in 'n ander gedaante... == Gewonder wanneer hy sy verskyning gaan maak.... Bietjie opwinding op 'n Saterdag aand! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 13 Augustus 2022 (UTC) == Statistiek oor Suider-Afrika se Wikepedia's... == Gemeenskap, sien:http://www.greenman.co.za/blog/?p=2872&fbclid=IwAR2lKn8OFs7_GOEvMz3zLtfLT3xVK_rbGheEm2fB_ISbSxrBlYtjd2SC9TY Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:31, 14 Augustus 2022 (UTC) == Geluk prof. Anne-Marie Beukes! == Geluk aan prof. [[Anne-Marie Beukes]], HUB van die SA Akademie vir Kuns en Wetenskap, wat vandag verjaar! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:18, 15 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia op Facebook! == Gemeenskap, ons het die 900 lede mylpaal verbygesteek! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:14, 16 Augustus 2022 (UTC) == Bemarking.... == Gemeenskap: nou Don aand tussen 20:00 en 20:30 saai Pretoria FM so 'n 5 minute onderhoud uit op Rondomtalie! RSG saai dan Sondag na 11:00 'n onderhoud uit op Taaldinge - dankie Ina Strydom. Beide is vandag met my gevoer. Luister as julle kan. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:48, 16 Augustus 2022 (UTC) Die skakel na "Taaldinge" is [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-21-augustus-2022 hier] == Louisa Bolus == Gemeenskap, ek bevestig dat daar nou presies 500 skakels na die artikel van [[Louisa Bolus]] is! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:51, 19 Augustus 2022 (UTC) == Die Afrikaanse Wikipedia en Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns == Gemeenskap, hierdie week finaliseer ons die dokumente en dan begin 'n nuwe hoofstuk vir die Afrikaanse Wikipedia asook vir die Akademie! Ons kontak persoon by die Akademie is Sanita Meyer (086 133 3786). Ons gaan 'n groot kennisgewingbord (advertensiebord?) buite die Akademie oprig. Myns insiens moet die volgende op die bord verskyn: ''Hier is die tuiste van die Afrikaanse Wikipedia!'' vergesel met die Wikipedia logo en relevante tel. nommer en epos adres. Ek hoor graag wat julle dink oor die kennisgewingbord. Enige persoon wat wil help met die ontwerp is welkom! Kuns is nie my sterk punt nie. Ek hoor graag van julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:44, 20 Augustus 2022 (UTC) == Latynse musiek == Help asb: By "Latin music" soos gesing deur [[Julio Iglesias]], skryf mens "Latyns" of bly dit "Latin"? Dankie, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:18, 21 Augustus 2022 (UTC) :Ek sien die paar Wikipedias wat artikel daaroor het, vertaal "Latin". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:32, 22 Augustus 2022 (UTC) == Artikels met bronne/verwysings wat onleesbaar is == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met die skielike klomp artikels wat bronne/verwysings in ander tale het wat nie geverifieer kan word nie, veral die Russiese goed. Enige gebruiker het die reg om feite te verifieer wat ons nie kan doen nie. Hoe weet ons die bronne is nie bemarking materiaal of iets politiekery nie? Dit skep geleenthede waar leuens/onwaarhede ens versprei kan word ten koste van ons Wikipedia. Myns insiens moet ons dit nie toelaat nie. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:09, 22 Augustus 2022 (UTC) {{Gekant}} Nee. Die Romeine het die spreekwoord gehad: ''Graecum est, non legitur'' (dis Grieks, dit is onleesbaar), en ons weet wat van hul wonderlike beskawing geword het. '''Nommer 1'''. Nou sien, in die akademie werk dit so: enige mite moet jy by sy oorspronklike teks naspoor. Ons noem dit die '''primêre teks''' of '''oerteks'''. Die oudste bestaande teks wat daar is. As dit in Grieks is, dan is dit Grieks. As dit in Kopties is, dan is dit Kopties. Die teks is onveranderlik, jy egter nie. Want, ek kyk hierdie week hoe [[Wolraad Woltemade]] vreeslik baie aandag geniet het. Die teks wat ons oor hom het is wel in 1805. Onthou, die heldedaad is in 1773. Maar daar is die sinnetjie wat sê dat die VOC van hom en sy heldedade verwittig is. Ek soek onder andere '''daardie bronne'''. Wie het die VOC meegedeel? Waar is die bewyse? Hoe weet ons dit is nie nog 'n mite soos die [[Heks van Hexrivier]] nie? Die lesers het die reg op die waarheid. As dit versinsel is, is dit versinsel. Of, die enigste inligting wat ons oor [[Johanna van Arkel]] eintlik het, is haar verhoor van twee bundels lank, wat natuurlik in daardie jare in Latyn opgeteken is. Hier is [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_1.pdf bundel 1], en [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Proc%C3%A8s_de_condamnation_et_de_r%C3%A9habilitation_de_Jeanne_d%E2%80%99Arc%2C_dite_la_Pucelle%2C_Volume_2.pdf bundel 2]. Die res is omstandigheidsgetuienis, of briewe of wat in [[egodokument]]e opgeteken staan. Enigiets anders OOR daardie oerteks is '''sekondêre tekste'''. Dit sluit vertalings in, en kantlynaantekeninge, kommentaar, maar soos die Italiaanse spreekwoord lui: vertaling is verraad. Want, orals is daar sprake van ''interpretasie''. Elkeen vertolk die waarheid anders. Die oerteks spreek vanself. Probeer Afrikaanse tekste in Engels vertaal. Nie altyd bevredigend nie, nè, fynere nuanses gaan verlore. Dus moet jy 'n kenner kry, van die universiteit. Of, iemand van 'n anderstalige Wikipedia. As ons goed oor die VOC wil hê, dan moet ons by nationaalarchief.nl gaan soek. Die skrif is in die skeepsjoernale iets '''ongoddelik lelik''', maar daar is paleograwe wat hul daarmee besig hou. Die Kaapse argief, so verneem ek, wil skynbaar alles kopiereg op hê, ook hul getranskribeerde tekste. Die Hollanders sê weer: "maar donder op, leef en laat leef!" Al hul bronne is absoluut gratis en toeganklik en in die openbare besit; jy kan daarmee maak wat jy wil. So watter bron mag mens nou gebruik? Dikwels, soos by [[Joachim Nikolaus von Dessin]], is die enigste '''toeganklike''' kopie van sy testament juis in daardie een '''ongoddelik lelike teks'''. In [[Dan Sleigh]] se boek, ''Fort Lydsaamheid'', sal ons byvoorbeeld van kartograaf De Bucquoij (in die boek wel 'n chirurgyn) te lese kry wat vanaf Delagoabaai met die ''Northhampton'' terug is Kaap toe. Dis op bl. 90. Dis in Afrikaans, ''suiwer Afrikaans'', maar suiwer '''versinsel'''. De Bucquoij is '''ONTVOER''' deur Engelse seerowers met die ''Victory'' in die baai, het 'n draai gaan maak in Madagaskar (daar is hy sonder seremonie gelos), daarna is hy weer baai toe, uitgetrap in Batavia (Jakarta), na Formosa (Taiwan), en het eers in 1735 rond teruggekeer, via die Kaap, Nederland toe. Daar het hy belewenisse op skrif uitgegee. En daardie boek het ek verlede jaar op Goeie Vrydag gelees. So ek weet Sleigh skryf fiksie. So ook word gepraat van ene Jan Mona wat ook terug Kaap toe is, nadat hy feitlik die wa deur die drif help trek het. In die boek is hy glo vreeslik spaarsamig, al sy gasie word opgepot in die Kaap, want hy wil sy vader, wat in die tronk sit, se skuld afbetaal. Toe hy in die Kaap terugkom, word hom meegedeel die tronk het afgebrand. Sy vader en sussie is albei dood. Weer suiwer Afrikaans, weer liederlike versinsel. Jan Mona is in 1729 in Delagoabaai vermoor. Hy het die Kaap nooit weer gesien nie. Die VOC het wel sy geld aan naasbestaandes gestuur. '''Nommer 2'''. 'n Mens kan bloot die naam van 'n fiktiewe Afrikaanse/Engelse/Duitse boek gegee het, wat ook nie bestaan nie. Wie sal weet? '''Nommer 3'''. Die Kataloniese Wikipedia het al probeer wys dat daar "leemtes" bestaan, in kennis. Ons kan tog nie verwag dat alle Staatsadministrasie dwarsoor die wêreld in Engels sal geskied nie. Wel in Spaans, Frans, Russies, ''und so weiter''. Voorts moet mens onthou, as mens oor Russiese sake skryf, dan sal jy noodwendig Russiese bronne moet raadpleeg. As jy dus kennis kan deel wat ander tale nie het nie, het jou Wikipedia die voorsprong. Oplossings: # Bevriend ander gebruikers op anderstalige Wikipedias, wat jy kan vertrou (en jou gratis verblyf by buitelandse Wikimanias kan bied...). # Google Chrome verskaf 'n blitsige vertaaldiens vir webblaaie. # Begin maar 'n ander taal aanleer by Duolingo... [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 07:48, 22 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia Opleiding in Stellenbosch. == Gemeenskap, neem kennis dat die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]] hulle konferensie geriewe vir ons beskikbaar gestel het vir opleiding en inligting sessies. Ek beplan 'n sessie vir iewers in die middel van Oktober. Alle plaaslike gebruikers is welkom om te help! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:59, 22 Augustus 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees Election Community Voting period is now open == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 20:57, 23 Augustus 2022 (UTC) == Ons en die SAAWK == Gemeenskap, ek bevestig dat alle papierwerk afgehandel is en daar is nou 'n kontraktuele verbintenis! Sanita Meyer - die Skakel en Bemarkingsbeampte van die SAAWK - gaan ons help. Haar kontak nommer is 086 133 3786 en e-pos adres: akademie@akademie.co.za. Van die take waarmee sy moet help is as volg: * Hanteer navrae van nuwe gebruikers * Heet nuwe gebruikers welkom op Wikipedia en FaceBook * Skep databasis vir Wikipedia Admins - epos en tel .no. * Kommunikeer met WikimediaZA administrasie. (ontvang en stuur eposse) * Kommunikeer met Wikipedia Komitee (admins) * Rol blatante vandalisme terug op Wikipedia – oggend taak. * Verwyder gemors op die Afrikaanse Wikipedia se FaceBook. * Organiseer opleidings sessies (2-3 per jaar waarvan ten minste een by SAAWK sal wees) * Organiseer ander funksies (bv soos ons 20ste verjaardag. Daar gaan maar min wees) * Verleen hulp aan Wikipedia Internasionale besoekers (eenkeer per jaar) * Hanteer alle boodskappe van Wikipedia gebruikers en publiek. Daar is seer sekerlik nog ander take waarmee sy ook kan help, ons sal dit met tyd uitsorteer. Ek het gister begin met haar opleiding. Daar sal in die eerste week van Oktober 'n amptelike persverklaring wees oor die Memorandum geteken met die SAAWK. Niks gaan onmiddellik verander nie, die Aarde gaan nog om die Son wentel, Mars voortgaan op sy baan en Castle Lager gaan my nog altyd ''gout'' gee! So met tyd sal ons haar inburger! Ek vra die admins om hulle inligting vir haar te gee, volgens wet mag ek dit nie doen nie. Enige vrae is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:02, 24 Augustus 2022 (UTC) NS: Voor ek vergeet, ek het die boek ''Plekname van Suider-Afrika'' gekoop deur die Stigting en gaan dit na Gebruiker:Aliwal2012 stuur; ek dink hy sal dit beste gebruik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:39, 24 Augustus 2022 (UTC) == Wikiwoordeboek == Gemeenskap, wie is 'n kundige vir Wikiwoordeboek? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:00, 24 Augustus 2022 (UTC) ompwpay2sefo9bfbffrn27jf7a26qdl Misdaad 0 7263 2521150 2506005 2022-08-23T14:22:59Z 41.13.10.146 wikitext text/x-wiki {{Skoonmaak}} {{Databoks}} 'n '''Misdaad''' is 'n handeling wat 'n politieke of morele [[wet]] oortree.ja en loop naai == Wat is misdaad? == 'n Misdaad kan die oortreding van die wet wees. Volgens [[Westerse beskawing|Westerse]] [[regsleer]], moet daar 'n gesamentlike sameloop van beide ''[[actus reus]]'' (''skuldige handeling'') en ''[[mens rea]]'' (''skuldige gewete'') wees vir 'n misdaad om gepleeg te geword het; behalwe in die geval van streng aanspreeklikheid. As 'n vereiste vir vervolging verg sekere wette 'n bewys van 'n oorsaaklike verband tussen die beskuldigde se handelinge en die kriminele oortreding onder oorweging. Verder vereis sekere wette dat aanleidende omstandighede moes plaasgevind het vir 'n misdaad om gepleeg te gewees het. Verder vir 'n misdaad om vervolg te kan word moet ''[[corpus delicti]]'' (of ''[[bewys]] van 'n misdaad'') vasgestel word. Die oortreding van die wet kan ook die voorneme wees om die wet te oortree of om ander in die proses te ondersteun; in sommige stelsels kan die eenvoudige asssosiasie vir die organisering van 'n misdaad gestraf word, selfs as die feit nie bevestig is nie en vir baie misdade word die poging daartoe ook gestraf, selfs al is die misdaad nie deurgevoer nie (in Kalifornië kan die straf daarvoor soveel as die helfte wees as vir die misdaad self).<ref>http://caselaw.lp.findlaw.com/cacodes/pen/654-678.html</ref> Misdaad word beskou as oortredings teenoor die [[gemeenskap]] en word as sulks deur die staat gestraf. Hulle kan skolasties onderskei word afhangende van die passiewe teiken van die misdaad (die slagoffer), of teenoor die geskende belange, as misdade teen: *die persoonlikheid <!-- personality of the State? --> van die [[Staat]] *die [[reg]]te van 'n [[burger]] *die openbare [[administrasie]] *die toepassing van [[geregtigheid]] *die [[religie|godsdienstige]] sentiment en die respek vir die [[dood]] *die [[openbare orde]] *die openbare vertroue *die openbare [[Ekonomie]], [[nywerheid]] en [[handel]] *die openbare [[sedes]] *die persoon en sy eer *die [[erfenis]] Misdade kon andersins ook onderskei word na aanleiding van verwante strawwe (en dan op die graad van oortreding wat die verbode gedrag veroorsaak het), vergrype en oortredings. Oor die algemeen vereis die definisie van 'n misdaad, in die meeste westerse stelsels, die voorneme (''voluntas necandi'') van die oortreder om dit te doen, daarom word dit gewoonlik nie bestraf wanneer die voorneme nie teenwoordig is nie of wanneer die oortreder nie by sy volle [[verstand]] of onder 'n sekere ouderdom is nie. In baie stelsels is die strafregtelike aanspreeklikheid persoonlik, en word terrugwerkende strafreg verbied en kan niemand vervolg word vir 'n misdaad waar die strafreg nie die misdaad as sulks ten tye van die oortreding beskryf het nie. Die definisie van 'n misdaad weerspieël die teenswoordigende heersende houdings in 'n [[samelewing]]. Die besit van [[dwelm]]s was byvoorbeeld nie altyd 'n misdaad nie en tydens die drankverbod era in die V.S.A was [[alkohol]] onwettig. Aangeleenthede met betrekking tot kriminele gedrag in 'n samelewing word bestudeer in die veld van [[sosiologie]] en die onderafdeling van kriminologie en persone wat die vakgebied bestudeer word [[kriminoloog|kriminoloeë]] genoem. Die geestestoestand en helderheid van gees word deur [[sielkundige]]s bepaal, veral in sake waar 'n [[kranksinnigheid verweer|kranksinnigheidsverweer]] gebruik word. Die eerste beskawings het regskodes gehad al was dit nie altyd opgeteken nie. Die vroegste bekende geskrewe kodes is geskryf deur die antieke [[Sumer]]itane en dit was waarskynlik hul koning [[Ur-Nammu]] (wat in [[Ur]] in die 21ste eeu vC geregeer het) die eerste wetgewer van wie ons 'n formele stelsel van 32 artikels ontvang het. In [[Babilon]] is die regskode van Esnunna eerste en daarna die [[Kode van Hammurabi]] (een van die rykstes van antieke tye) gebruik en het daardie samelewing se geloof weerspieël dat die wet van die gode se wil afgelei is. Soortgelyk is daar gedragskodes van godsdienstige oorsprong ingesluit in strafregtelike kodes wat tot onlangs toe nog in baie [[teokrasie|teokratiese]] state tot werklike misdade gely het. == Natuurlike wet teorie van misdaad == 'n Alternatiewe siening van misdaad word uit die [[natuurlike wet]] teorie afgelei. Volgens hierdie oogpunt, is 'n misdaad die miskenning van [[indiwiduele regte]]. Aangesien regte as natuurlik, eerder as mensgemaak beskou word, word die klassifisering van wat 'n misdaad verteenwoordig ook as 'n natuurlike gegewe beskou. [[Adam Smith]] het hierdie oogpunt geïllustreer deur die voorbeeld van 'n [[smokkelary|smokkelaar]] 'n voortreflike burger sou wees as die wette van sy land 'n misdaad maak van iets wat die natuur nooit so bedoel het nie. Natuurlike wet teorie onderskei dus tussen kriminalitet en [[wet|onwettigheid]], waar die eersgenoemde spruit uit die menslike natuur en die laasgenoemde spruit uit die belange van diegene wat die magsposisies beklee. Die twee begrippe word soms uitgedruk deur die frases "''[[malum in se]]''" en "''[[malum prohibitum]]''". Hierdie standpunt lei tot die oënskynlike [[teenstrydigheid]], dat 'n handeling wat onwettig is nie noodwendig 'n misdaad is nie, terwyl 'n misdadige handeling selfs wettig kan wees. Baie [[Verligting|verligte]] denkers soos [[Adam Smith]] en sy tydgenote het tot 'n mate steun verleen aan hierdie siening en dit bly 'n invloedryke beginsel onder die sogenaamde [[Liberalisme|klassieke liberale]] en [[libertynisme|libertyne]]. == Malum in Se en Malum Prohibitum == 'n Misdaad wat ''malum in se'' gepleeg is word as inherent krimineel beskou; terwyl 'n misdaad wat ''malum prohibitum'' gepleeg is slegs as krimineel beskou word omdat die wet dit so bepaal. == Tipe misdade == Misdade kan verdeel word in verskeie (oorvleuelende) kategorieë: [[rekenaarmisdaad]], misdade teen [[mens|persone]], misdaad teenoor [[eiendom]], misdaad teen die [[staat]]s[[veiligheid]], [[dwelm]]oortredings, [[seks]]uele oortredings en [[Gevegswapen|wapenoortredings]]. Misdade word ook gegroepeer volgens die graad van ernstigheid, sommige algemene kategorieë is: [[misdryf|misdrywe]], [[strafbare oortreding]]s, [[skending]]s. 'n Gepoogde oortreding is 'n beplande of beoogde misdaad, wat die oortreder nie kon deurvoer voor sy [[arrestasie]] nie. {| border=0 cellpadding=0 cellspacing=0 align="center" width="80%" |- |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[brandstigting]] *[[aanranding]] *[[teistering]] <!-- vertaling vir Battry --> *[[afpersing]] *[[inbraak]] *[[kannibalisme]] *[[voertuigdiefstal]] *[[onsedelike aanranding van minderjariges]] *[[geldverduistering]] |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[sameswering]] *[[kriminele dreigement]] *[[huislik geweld]] *[[besit van dwelms]] *[[verduistering]] *[[spioenasie]] *[[afdreiging]] *[[vervalsing]] *[[bedrog]] *[[volksmoord]] |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[grafskending]] *[[identiteitsdiefstal]] *[[dobbel|onwettige dobbelary]] *[[ontvoering]] *[[diefstal]] *[[laster]] *[[Plunder|plundery]] *[[swatting]] |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[strafbare manslag]] *[[moord]] *[[meineed]] *[[prostitusie]] *[[verkragting]] *[[roof]] *[[naamskending]] *[[smokkelary]] |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[agtervolging]] <!-- onseker of dit die wetlike term is vir stalking --> *[[belastingontduiking]] *[[verraad]] *[[onwettige betreding]] *[[onwettige woekerhandel]] *[[vandalisme]] *[[onwettige wapenbesit]] *[[Ponzi-skema]] |- |} == Sien ook == *[[doodstraf]] *[[polisie]] *[[tronk]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie|Crime|Misdaad}} {{Wikt|misdaad}} {{Wikinews-kategorie|Misdaad}} *[http://www.nationmaster.com/graph-T/cri_tot_cri Crime incidence by country] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050414080338/http://www.nationmaster.com/graph-T/cri_tot_cri |date=14 April 2005 }} *[http://www.securitylinks.org/Crime/index.html Directory of crime] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308135049/http://www.securitylinks.org/Crime/index.html |date= 8 Maart 2005 }} *[http://www.saps.gov.za Suid-Afrikaanse Polisiediens se webwerf] *[http://www.stopcrime.org.za Suid-Afrikaanse misdaadforum aangedryf deur Mediawiki sagteware] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304131816/http://www.stopcrime.org.za/ |date= 4 Maart 2016 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Misdaad| ]] [[Kategorie:Kriminologie]] [[Kategorie:Regte]] [[Kategorie:Sosiologie]] deejx0nzyjyas7y8o8fys059gwf5jdd 2521153 2521150 2022-08-23T14:30:55Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/41.13.10.146|41.13.10.146]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Sobaka|Sobaka]] wikitext text/x-wiki {{Skoonmaak}} {{Databoks}} 'n '''Misdaad''' is 'n handeling wat 'n politieke of morele [[wet]] oortree. == Wat is misdaad? == 'n Misdaad kan die oortreding van die wet wees. Volgens [[Westerse beskawing|Westerse]] [[regsleer]], moet daar 'n gesamentlike sameloop van beide ''[[actus reus]]'' (''skuldige handeling'') en ''[[mens rea]]'' (''skuldige gewete'') wees vir 'n misdaad om gepleeg te geword het; behalwe in die geval van streng aanspreeklikheid. As 'n vereiste vir vervolging verg sekere wette 'n bewys van 'n oorsaaklike verband tussen die beskuldigde se handelinge en die kriminele oortreding onder oorweging. Verder vereis sekere wette dat aanleidende omstandighede moes plaasgevind het vir 'n misdaad om gepleeg te gewees het. Verder vir 'n misdaad om vervolg te kan word moet ''[[corpus delicti]]'' (of ''[[bewys]] van 'n misdaad'') vasgestel word. Die oortreding van die wet kan ook die voorneme wees om die wet te oortree of om ander in die proses te ondersteun; in sommige stelsels kan die eenvoudige asssosiasie vir die organisering van 'n misdaad gestraf word, selfs as die feit nie bevestig is nie en vir baie misdade word die poging daartoe ook gestraf, selfs al is die misdaad nie deurgevoer nie (in Kalifornië kan die straf daarvoor soveel as die helfte wees as vir die misdaad self).<ref>http://caselaw.lp.findlaw.com/cacodes/pen/654-678.html</ref> Misdaad word beskou as oortredings teenoor die [[gemeenskap]] en word as sulks deur die staat gestraf. Hulle kan skolasties onderskei word afhangende van die passiewe teiken van die misdaad (die slagoffer), of teenoor die geskende belange, as misdade teen: *die persoonlikheid <!-- personality of the State? --> van die [[Staat]] *die [[reg]]te van 'n [[burger]] *die openbare [[administrasie]] *die toepassing van [[geregtigheid]] *die [[religie|godsdienstige]] sentiment en die respek vir die [[dood]] *die [[openbare orde]] *die openbare vertroue *die openbare [[Ekonomie]], [[nywerheid]] en [[handel]] *die openbare [[sedes]] *die persoon en sy eer *die [[erfenis]] Misdade kon andersins ook onderskei word na aanleiding van verwante strawwe (en dan op die graad van oortreding wat die verbode gedrag veroorsaak het), vergrype en oortredings. Oor die algemeen vereis die definisie van 'n misdaad, in die meeste westerse stelsels, die voorneme (''voluntas necandi'') van die oortreder om dit te doen, daarom word dit gewoonlik nie bestraf wanneer die voorneme nie teenwoordig is nie of wanneer die oortreder nie by sy volle [[verstand]] of onder 'n sekere ouderdom is nie. In baie stelsels is die strafregtelike aanspreeklikheid persoonlik, en word terrugwerkende strafreg verbied en kan niemand vervolg word vir 'n misdaad waar die strafreg nie die misdaad as sulks ten tye van die oortreding beskryf het nie. Die definisie van 'n misdaad weerspieël die teenswoordigende heersende houdings in 'n [[samelewing]]. Die besit van [[dwelm]]s was byvoorbeeld nie altyd 'n misdaad nie en tydens die drankverbod era in die V.S.A was [[alkohol]] onwettig. Aangeleenthede met betrekking tot kriminele gedrag in 'n samelewing word bestudeer in die veld van [[sosiologie]] en die onderafdeling van kriminologie en persone wat die vakgebied bestudeer word [[kriminoloog|kriminoloeë]] genoem. Die geestestoestand en helderheid van gees word deur [[sielkundige]]s bepaal, veral in sake waar 'n [[kranksinnigheid verweer|kranksinnigheidsverweer]] gebruik word. Die eerste beskawings het regskodes gehad al was dit nie altyd opgeteken nie. Die vroegste bekende geskrewe kodes is geskryf deur die antieke [[Sumer]]itane en dit was waarskynlik hul koning [[Ur-Nammu]] (wat in [[Ur]] in die 21ste eeu vC geregeer het) die eerste wetgewer van wie ons 'n formele stelsel van 32 artikels ontvang het. In [[Babilon]] is die regskode van Esnunna eerste en daarna die [[Kode van Hammurabi]] (een van die rykstes van antieke tye) gebruik en het daardie samelewing se geloof weerspieël dat die wet van die gode se wil afgelei is. Soortgelyk is daar gedragskodes van godsdienstige oorsprong ingesluit in strafregtelike kodes wat tot onlangs toe nog in baie [[teokrasie|teokratiese]] state tot werklike misdade gely het. == Natuurlike wet teorie van misdaad == 'n Alternatiewe siening van misdaad word uit die [[natuurlike wet]] teorie afgelei. Volgens hierdie oogpunt, is 'n misdaad die miskenning van [[indiwiduele regte]]. Aangesien regte as natuurlik, eerder as mensgemaak beskou word, word die klassifisering van wat 'n misdaad verteenwoordig ook as 'n natuurlike gegewe beskou. [[Adam Smith]] het hierdie oogpunt geïllustreer deur die voorbeeld van 'n [[smokkelary|smokkelaar]] 'n voortreflike burger sou wees as die wette van sy land 'n misdaad maak van iets wat die natuur nooit so bedoel het nie. Natuurlike wet teorie onderskei dus tussen kriminalitet en [[wet|onwettigheid]], waar die eersgenoemde spruit uit die menslike natuur en die laasgenoemde spruit uit die belange van diegene wat die magsposisies beklee. Die twee begrippe word soms uitgedruk deur die frases "''[[malum in se]]''" en "''[[malum prohibitum]]''". Hierdie standpunt lei tot die oënskynlike [[teenstrydigheid]], dat 'n handeling wat onwettig is nie noodwendig 'n misdaad is nie, terwyl 'n misdadige handeling selfs wettig kan wees. Baie [[Verligting|verligte]] denkers soos [[Adam Smith]] en sy tydgenote het tot 'n mate steun verleen aan hierdie siening en dit bly 'n invloedryke beginsel onder die sogenaamde [[Liberalisme|klassieke liberale]] en [[libertynisme|libertyne]]. == Malum in Se en Malum Prohibitum == 'n Misdaad wat ''malum in se'' gepleeg is word as inherent krimineel beskou; terwyl 'n misdaad wat ''malum prohibitum'' gepleeg is slegs as krimineel beskou word omdat die wet dit so bepaal. == Tipe misdade == Misdade kan verdeel word in verskeie (oorvleuelende) kategorieë: [[rekenaarmisdaad]], misdade teen [[mens|persone]], misdaad teenoor [[eiendom]], misdaad teen die [[staat]]s[[veiligheid]], [[dwelm]]oortredings, [[seks]]uele oortredings en [[Gevegswapen|wapenoortredings]]. Misdade word ook gegroepeer volgens die graad van ernstigheid, sommige algemene kategorieë is: [[misdryf|misdrywe]], [[strafbare oortreding]]s, [[skending]]s. 'n Gepoogde oortreding is 'n beplande of beoogde misdaad, wat die oortreder nie kon deurvoer voor sy [[arrestasie]] nie. {| border=0 cellpadding=0 cellspacing=0 align="center" width="80%" |- |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[brandstigting]] *[[aanranding]] *[[teistering]] <!-- vertaling vir Battry --> *[[afpersing]] *[[inbraak]] *[[kannibalisme]] *[[voertuigdiefstal]] *[[onsedelike aanranding van minderjariges]] *[[geldverduistering]] |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[sameswering]] *[[kriminele dreigement]] *[[huislik geweld]] *[[besit van dwelms]] *[[verduistering]] *[[spioenasie]] *[[afdreiging]] *[[vervalsing]] *[[bedrog]] *[[volksmoord]] |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[grafskending]] *[[identiteitsdiefstal]] *[[dobbel|onwettige dobbelary]] *[[ontvoering]] *[[diefstal]] *[[laster]] *[[Plunder|plundery]] *[[swatting]] |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[strafbare manslag]] *[[moord]] *[[meineed]] *[[prostitusie]] *[[verkragting]] *[[roof]] *[[naamskending]] *[[smokkelary]] |style="text-align:left;vertical-align:top;"| *[[agtervolging]] <!-- onseker of dit die wetlike term is vir stalking --> *[[belastingontduiking]] *[[verraad]] *[[onwettige betreding]] *[[onwettige woekerhandel]] *[[vandalisme]] *[[onwettige wapenbesit]] *[[Ponzi-skema]] |- |} == Sien ook == *[[doodstraf]] *[[polisie]] *[[tronk]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie|Crime|Misdaad}} {{Wikt|misdaad}} {{Wikinews-kategorie|Misdaad}} *[http://www.nationmaster.com/graph-T/cri_tot_cri Crime incidence by country] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050414080338/http://www.nationmaster.com/graph-T/cri_tot_cri |date=14 April 2005 }} *[http://www.securitylinks.org/Crime/index.html Directory of crime] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308135049/http://www.securitylinks.org/Crime/index.html |date= 8 Maart 2005 }} *[http://www.saps.gov.za Suid-Afrikaanse Polisiediens se webwerf] *[http://www.stopcrime.org.za Suid-Afrikaanse misdaadforum aangedryf deur Mediawiki sagteware] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304131816/http://www.stopcrime.org.za/ |date= 4 Maart 2016 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Misdaad| ]] [[Kategorie:Kriminologie]] [[Kategorie:Regte]] [[Kategorie:Sosiologie]] 4lm46hqf7ofwfqnb4vnqc5j1ryjmnp0 Son 0 7702 2521260 2520618 2022-08-24T07:52:54Z Stefaanz 149838 Spelfout gekorrigeer wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas ster | naam= Son [[Beeld:Sun symbol (bold).svg|24px|☉]] | beeld= The Sun in white light.jpg | onderskrif= Die son, met donker sonvlekke. | sterrebeeld= | bayernaam= | RK= 286,13°<br /><small>(vanaf die Noordpool)</small> | Dek= +63,87°<br /><small>(vanaf die Noordpool)</small><br /><small>63° 52' Noord</small> | magnitude= | skynmagnitude= −26,74<ref name=nssdc> {{cite web |last=Williams |first=D. R. |year=2004 |title=Sun Fact Sheet |url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/sunfact.html |publisher=[[NASA]] |access-date=27 September 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200527062414/https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/sunfact.html |archive-date=27 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | absolute magnitude= 4,83<ref name=nssdc /> | ouderdom= 4,57 miljard jaar<ref name="Bonanno">{{Cite journal |last=Bonanno |first=A. |last2=Schlattl |first2=H. |last3=Paternò |first3=L. |title=The age of the Sun and the relativistic corrections in the EOS |journal=Astronomy and Astrophysics |volume=390 |issue=3 |pages=1115–1118 |year= 2008 |doi=10.1051/0004-6361:20020749 |arxiv=astro-ph/0204331 |ref=harv |bibcode=2002A&A...390.1115B }}</ref> | massa= 1 sonmassa<br />1,9891×10<sup>30</sup> kg<ref name=nssdc/><br /><small>333&nbsp;000 × Aarde</small><ref name=nssdc/> | radius= 6,96342×10<sup>5</sup> km<ref name=arxiv1203_4898>{{citation |first1=Marcelo |last1=Emilio |first2=Jeff R. |last2=Kuhn |first3=Rock I. |last3=Bush |first4=Isabelle F. |last4=Scholl |title=Measuring the Solar Radius from Space during the 2003 and 2006 Mercury Transits |work=arXiv |url=http://arxiv.org/abs/1203.4898 |date=5 Maart 2012 |accessdate=28 Maart 2012}}</ref><br /><small>109 × Aarde</small><ref name=sse> {{cite web |title=Solar System Exploration: Planets: Sun: Facts & Figures |url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Sun&Display=Facts&System=Metric |publisher=[[NASA]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107042855/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Sun |archive-date=7 November 2015 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> | ligsterkte= | spektraaltipe= G2V | temperatuur= Sentrum (geskoei): ~1,57×10<sup>7</sup><ref name=nssdc/><br />Fotosfeer (effektief): 5&nbsp;778<ref name=nssdc/><br />[[Korona]]: ~5×10<sup>6</sup> | afstand= ~2,5×10<sup>17</sup> km<br /><small>26&nbsp;000 ligjaar van die Melkweg se sentrum</small> | veranderlik= | veelvoudig= [[Sonnestelsel]] | planete= 8 | name= }} Die '''son''' is die [[ster]] in die middel van ons [[sonnestelsel]]. Die [[aarde]], asook verskeie ander materie soos [[planeet|planete]], [[asteroïde]]s, [[meteoride]]s, [[Komeet|komete]] en [[stof]], wentel om die son. Die son wentel op sy beurt weer om die middelpunt van die [[melkweg]] - die [[sterrestelsel]] wat ons sonnestelsel bevat. Die son bevat ongeveer 99.8% van die sonnestelsel se massa. Energie van die son - in die vorm van insolasie van sonlig - onderhou amper alle lewe op die [[Aarde]] deur [[fotosintese]] en is die dryfkrag agter die Aarde se [[klimaat]] en [[weer]]. == Opsomming == As die grootste en mees belangrike liggaam in ons [[sonnestelsel]], is talle metodes van verwyderde waarneming reeds geskep om die verskillende aspekte van die Son te meet. Buiten die fisieke kenmerke van hierdie ster, word ook die chemie onderliggend aan die oordrag van hitte- en lig-energie in die teks hieronder verken en verklaar, asook 'n ruwe skatting van hoeveel jare die Son nog oor het voordat dit soos alle ander verouderde sterre uitsterf. Die son is die grootste kenmerk in ons [[sonnestelsel]], al is dit maar net 'n ster soos alle ander sterre in ons [[Melkweg]]. Die ooglopende verskil in grootte en intensiteit is maar bloot weens ons nabyheid aan die Son: die Son is slegs agt ligminute weg van ons af, terwyl ander sterre minstens 'n paar ligjare van ons af is. == Fisieke struktuur == Die Son se massiewe struktuur word bepaal deur drie vername sones: die kern, die stralingsone en die konvektiewe sone. Die funksies en kenmerke van elk word hieronder bespreek. * [[Kern]] Die temperatuur en druk in hierdie deel van die Son se volume is, soos verwag kan word, intens: Die kern het na raming 'n temperatuur van 15&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;°C en 'n druk van 340 miljard keer die lugdruk by die Aarde se seevlak. Dié druk is as gevolg van die Son se swaartekrag, wat die enorme massa van die res van die Son binnewaarts trek. Dit skep die perfekte omstandighede vir [[kernfusie]]-reaksies om plaas te vind, en dit is hierdie reaksies wat die Son se energie skep. (Sien die inligtingkassie: “Die fisika van sonlig”.) Die energie wat geskep word (sonuitstraling), is verantwoordelik vir die lewe op ons planeet. Die Aarde se atmosfeer verdedig ons teen die meeste van die bestraling wat as te sterk vir ons behoeftes gereken word. * [[Stralingsone]] Hierdie gedeelte van die Son se binnekant strek tot 55 % vanaf die kern met die radius langs. Die hooffunksie van hierdie sone is om energie vanaf die kern oor te dra na die oppervlak deur middel van [[Uitstralingspunt|uitstraling]]. Dit word bereik deur middel van fotone – kwantums of klein pakkette, bestaande uit lig of magnetiese energie – op die volgende wyse: Fotone word binne-in die Son se liggaam geskep, maar word deur gasmolekules geabsorbeer voordat hulle verder as 'n miljoenste van 'n meter kan beweeg. Deur 'n foton te absorbeer, verkry die gasmolekule energie (en daarom hitte), en voltooi die siklus deur 'n ander foton met dieselfde golflengte uit te straal. Hierdie nuwe foton ondergaan dieselfde proses en die siklus duur miljarde kere voort voordat die laaste foton uiteindelik by die Son ‘uitskiet’. Daar is beraam dat daar omtrent 10<sup>25</sup> (dit is “10” gevolg deur 24 nulle!) absorpsies en heruitstralings plaasvind voordat die laaste foton uitgestraal word. In werklikheid beteken dit dat dit tussen 100&nbsp;000 en 200 000 jaar vir 'n foton neem om die Son se oppervlak te bereik. In hierdie sone daal die temperatuur van 7&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;°C tot omtrent 2&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;°C. Tussen hierdie en die volgende sone word 'n raakvlaksone bekend as die tagokline aangetref. Al het hierdie laag slegs die afgelope aantal jare die onderwerp van wetenskaplike studies geword, het dit duidelik geword dat hierdie dun laag groot veranderings in fisiese karakter ondergaan. Daar is ook reeds voorgestel dat hierdie laag die oorsprong van die Son se magneetveld is. * [[Konvektiewe sone]] In die laaste sone van die Son se binnekant is die temperatuur ‘koel’ genoeg om die swaarder ione toe te laat om hul elektrone te behou. Aangesien dit uitstraling baie moeilik maak, help konveksiestrome die oordrag van energie (beweging van fotone) aan deur die fotone na die oppervlak aan te dryf. Hierdie sone beslaan die laaste 30 % van die Son se radius en kan geag word as die streek waar die fotone hul laaste aandrywing na die oppervlak ontvang. Wanneer die laaste foton uiteindelik uit die Son se oppervlak ontsnap, word dit as lig- en hitte-energie vrygestel. Daar word beraam dat 700 miljoen ton waterstof elke sekonde verbruik word – en na helium-as omgeskakel word – om 5 miljoen ton sonenergie te produseer. Dit bepaal die tempo waarin die Son homself ‘uitbrand’. Die Son is egter so enorm dat, ten spyte van die daaglikse brandstofverbruik, daar steeds genoeg brandstof is om die nog 10 miljard jaar lank te hou. Wanneer die Son uiteindelik al sy beskikbare brandstof uitbrand, sal die swaartekrag daartoe lei dat dit insak. As dit gebeur, sal die kern selfs groter druk ervaar en derhalwe verhit en hierdie hitte deur na die boonste lae uitstraal, wat ongetwyfeld sal uitsit. Met verdere uitsetting sal die Son uiteindelik 'n [[rooireus]] word – 'n baie groot, koel ster wat sy waterstofhulpbronne opgebruik het. Die radiusuitsetting sal so groot wees dat die Son se buitegrens die Aarde se ligging sal verbysteek en sodoende die planeet insluk en in werklikheid laat verdamp. Die volgende stadium in hierdie ingesakte ster se leeftyd sal die totstandkoming van 'n [[witdwerg]] wees. Dit vind plaas nadat die rooireus se totale heliumvoorraad na koolstof omgeskakel is, en die kern uitsit en afkoel. Verdere afkoeling sal lei tot die totstandkoming van 'n [[swartdwerg]], maar die proses vanaf ster tot swartdwerg neem miljarde jare. == Atmosfeer == Soortgelyk aan die Aarde het die Son ook 'n atmosfeer wat dit omring. Die Son se atmosfeer bestaan ook uit drie sones, naamlik die fotosfeer, die chromosfeer en die korona. * Fotosfeer Net bokant die oppervlak is die fotosfeer, die enigste deel van die Son se atmosfeer wat vanaf die Aarde sigbaar is. Dit is 300–400&nbsp;km diep en het 'n temperatuur wat soortgelyk is aan die oppervlak (± 5 500&nbsp;°C). Beelde wat van die fotosfeer geneem is, dui aan dat dit 'n korrelrige of gestippelde voorkoms het as gevolg van die oppervlakkonveksie (huidige selle wat vanaf die konvektiewe sone na die oppervlak opwel). Natuurlik verlaag die temperatuur namate die afstand vanaf die Son toeneem, so die gasse op die buitewyke van hierdie sone straal nie soveel ligenergie as dié nader aan die oppervlak uit nie. “Randverdonkering” is die naam wat gegee word aan die effek wat die visuele verdonkering van die buiterande van die fotosfeer beskryf: Aangesien hierdie rande donkerder voorkom, lyk dit vanaf die Aarde asof die Son 'n skerp rand reg rondom het. Hierdie grens dui die oorgang van hierdie sone na die volgende aan. * Chromosfeer Hierdie sone van die Son se atmosfeer strek vanaf die fotosfeer se grens op tot ongeveer 2 000&nbsp;km daarvandaan, en die temperatuurreeks by hierdie diepte is vanaf ± 4 200&nbsp;°C tot ± 9 700&nbsp;°C. Daar word aanvaar dat hierdie sone deur middel van konveksie verhit word deur die onderliggende fotosfeer. Meer spesifiek: Relatief klein vingers warm gas vanaf die fotosfeer bars deur die chromosfeer se grens en verhit die omliggende gasmolekules. Hierdie vingers, wat as sonspykers bekend staan, duur net 'n paar sekondes, al kan hulle tot lengtes in die omgewing van 5 000&nbsp;km bokant die fotosfeer uitstrek. * Korona Die finale laag van die Son se atmosfeer is die grootste in terme van volume en strek miljoene kilometers weg vanaf die chromosfeer/korona-grens. Dit is die deel van die Son se atmosfeer wat gesien kan word tydens 'n sonsverduistering – die dynserige lig wat die Son se teenwoordigheid agter die Maan aandui. Ten spyte van die temperatuurpatroon wat waargeneem word in die fotosfeer en chromosfeer (waar temperatuur verlaag as die afstand van die son af vermeerder),vertoon die korona 'n ongewoon hoë temperatuur – in die omgewing van 2 miljoen grade Celsius! Die rede hiervoor is steeds onduidelik, maar daar word vermoed dat dit iets te doen het met die Son se magneetveld. Koronagapings is kenmerkend van areas wat koeler as hul omliggende streke blyk te wees, en wat sonwind toelaat om vanuit die korona na dieper ruimte te ontsnap. == Kenmerke en karaktertrekke == Pare relatief koel en donker kolle verskyn nou en dan op die fotosfeer. Hierna word verwys as sonvlekke. Hierdie kenmerke is in werklikheid verskriklik sterk magneetvelde wat deur die fotosfeer dring. Hulle word altyd in pare opgemerk, aangesien die veldlyne deur een sonvlek binnegaan word en na die fotosfeer terugkeer deur die ander een. Elke elf jaar bereik die sonsiklus 'n tydperk waartydens sonvlek-aktiwiteit dramaties toeneem. Die impetus agter hierdie sonsiklus is steeds onbekend, maar weer eens is die Son se magneetveld uitgesonder as 'n moontlike sleutelrolspeler. Deur die studie van sonvlekke kon wetenskaplikes die Son se rotasiefrekwensie vasstel: Die Son roteer een maal elke 27 dae om sy as. Hoër op, in die chromosfeer, is daar waargeneem dat gaswolke opstyg en rig op die magneetvelde wat deur die sonvlekke geskep word. Hierdie gaswolke, bekend as sonvuurtonge, kan tot drie maande duur en oor die 50 000&nbsp;km van die Son se oppervlak af strek. Sonfakkels is uitbarstings van [[energie]] wat lyk asof hulle in die omgewing van sonvlektrosse in die fotosfeer ontplof. Hierdie ontploffings stel gas, [[Elektron|elektrone]], sigbare en ultra-violet lig, en [[X-strale]] vry. Wanneer hierdie wisselende tipes uitstraling die [[Aarde se atmosfeer]] bereik, tree hulle in 'n wisselwerking met die poolatmosfere en skep die auroras – aurora borealis in die noorde en aurora australis in die suide. Sonvlamme kan ook inmeng met kommunikasiestelsels, aangesien hulle verwante uitstralings die atmosfeer [[Ioniserende straling|ioniseer]], wat satellietkommunikasie (via [[radiogolwe]]) onmoontlik maak. == Chemiese samestelling van die Son == Een van die belangrikste tegnieke wat wetenskaplikes help om die chemiese samestelling van die son te ondersoek, word spektroskopie genoem. Dit behels die ondersoek van die [[lig]] wat deur 'n witgloeiende liggaam uitgestraal word. Dit word gedoen met behulp van 'n instrument, die [[Spektroskopie|spektroskoop]], wat in staat is om wit lig in sy onderskeie golflengtes op te breek. Aangesien die son uit gasse by 'n baie hoë temperatuur bestaan, kan sy samestelling op hierdie manier ondersoek word. As sonlig deur 'n nou spleet val, en daarna deur 'n prisma en 'n lenssisteem, word die wit lig in 'n reeks [[kleur]]e, die sigbare spektrum, opgebreek. Hierdie kleure strek van rooi tot violet. In hierdie spektrum is daar ook 'n groot aantal donker lyne, wat as Fraunhofer-lyne bekend staan. Hierdie lyne, wat na hul ontdekker, Fraunhofer, genoem is, kom op ongereelde afstande in die spektrum voor, en het verskillende intensiteite. Aangesien elke chemiese element sy eie spesifieke reeks van verwante lyne voortbring, was dit moontlik om die verskillende elemente wat in die buitenste atmosfeer van die son aanwesig is, te identifiseer. {| class="wikitable" |- ! Element ! Simbool ! Persentasie volume |- | [[Waterstof]] | H | 92,1% |- | [[Helium]] | He | 7,8% |- | [[Suurstof]] | O | 0,061% |- | [[Koolstof]] | C | 0,030% |- | [[Stikstof]] | N | 0,0084% |- | [[Neon]] | Ne | 0,0076% |- | [[Yster]] | Fe | 0,0037% |- | [[Silikon]] | Si | 0,0031% |- | [[Magnesium]] | Mg | 0,0024% |- | [[Swawel]] | S | 0,0015% |- | Spoorelemente | n.v.t. | 0,0015% |} == Digtheid == Hoewel die son veel groter as die aarde is, is sy gemiddelde digtheid heelwat kleiner as die van ons planeet. Die digtheid van die son as geheel is 1,41 keer so groot soos dié van water, wat heelwat minder is as die digtheid van 5,52 van die aardbol. Elke kubieke meter van die son bevat dus gemiddeld net sowat 'n kwart soveel materie as 'n kubieke meter van die aarde, maar tog meer as 1 m<sup>3</sup> water. Ofskoon die son digter is as water, meen sterrekundiges tog dat die son as geheel vanweë sy hitte gasagtig is. Die vermoede is ook dat die son aan sy binnekant digter is as in die buitenste lae – in die omgewing van 100 keer digter as water. Dit beteken dat die massa van een kubieke meter van die binneste sonmassa sowat 100&nbsp;000&nbsp;kg is. == Beweging == Ons het reeds genoem dat die oënskynlike beweging van die sonvlekke inligting verskaf oor die son se rotasie om sy eie as. Sterrekundiges het egter gevind dat, omdat die son 'n gasliggaam en nie 'n vaste liggaam soos die aarde is nie, verskillende dele daarvan met verskillende snelhede roteer. 'n Punt op die ewenaar van die son voltooi 'n omwenteling in minder as 26 dae; by breedtegraad 20 roteer dit in sowat 26 dae, en op 46° breedte in byna 28 dae. Nader aan die pole is dit uiters moeilik om die snelheid noukeurig te bepaal, maar dit lyk asof 'n omwenteling naby die pool in omtrent 34 dae voltooi word. == Oorblywende leeftyd == Volgens die [[tweede wet van termodinamika]] kan die son nie vir ewig brand nie. Na beraming het die son nog 7 tot 8 miljard jaar voor dit sal vergaan<ref>[https://www.space.com/14732-sun-burns-star-death.html When Will the Sun Die?]</ref>. == Sonstatistiek == {| class="wikitable" |- ! Definisie ! Waarde |- | Massa | 1&nbsp;989&nbsp;1030&nbsp;kg |- | Massa relatief tot die Aarde | 332,8 : 1 |- | Gemiddelde afstand vanaf die Aarde | ± 150 miljoen km |- | Radius | 696&nbsp;000&nbsp;km |- | Radius relatief tot die Aarde | ± 109 : 1 |- | Oppervlaktemperatuur | 5&nbsp;800 K / 5&nbsp;500&nbsp;°C |- | Temperatuur by die kern | 15&nbsp;000&nbsp;000 K / 15&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;°C |- | Gemiddelde digtheid | 1,41 g·cm<sup>−3</sup> |- | Ouderdom | 4,57 miljard jaar |- | Rotasietydperk | Tussen 25 dae (by die ewenaar) en 36 dae (by die pole) |- | Liggewendheid (die totale hoeveelheid energie wat per sekonde vanuit 'n hemelliggaam gestraal word) | 3,83 ´ 1026 W |- | Afstand vanaf die kern van die Melkweg | 25&nbsp;000 ligjare |} == Sien ook == * [[Groenflits]] == Bronnelys == * KENNIS, 1980, ISBN 0798108258, volume 3, bl. 570 == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Sun}} {{wikt|son}} {{PlaneteSon}} {{Normdata}} [[Kategorie:Sonnestelsel]] [[Kategorie:Sterre met eiename]] [[Kategorie:G-tipe hoofreekssterre]] 60ptabiv03lugmtdklfv1h9mg0bsxys Gebruikerbespreking:Karel Anthonissen 3 8600 2521171 46832 2022-08-23T16:35:54Z Oesjaar 7467 /* Verduidelik asb. */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki Welkom Karel! Ek hoop jy geniet dinge hier. Vir die toekoms onthou gerus dat ons hier ons tale hou by (byvoorbeeld) [[Nederlands (taal)]] eerder as [[Nederlandse taal]]. Weereens welkom! --[[Gebruiker:Alias|Alias]] 21:44, 21 Jun 2005 (UTC) :Aangename kennis, Alias. Die "taalkwestie" het begin omdat ek in die ouer weergawe oor [[België]] nog [[Franse taal]] en [[Duitse taal]] gesien het (nou gewysig in [[Frans (taal)]] en [[Duits (taal)]] op 19 Julie 2005). [[Gebruiker:Karel Anthonissen|Karel Anthonissen]] 22:33, 4 Augustus 2005 (UTC) :Hartlik welkom - hoop jy geniet dit hier. Vra maar as jy 'n bietjie hulp nodig kry. --[[Gebruiker:Renier Maritz|RM]] 08:20, 5 Augustus 2005 (UTC) == Verduidelik asb. == Jy kom hier uit die bloute na 'n lang stilte en doen skielik veranderings wat ek nie verstaan nie. Jou aksies herinner my 'n gebruiker wat onder verskeie name gewerk het bv. Mukdro, Wikixx ens. Verduidelik asb. met verwysing na bronne hoekom Vlaams nou Suid-Nederlands is? Vertel ons asb. as jy nog sulke planne het, hier op die Afrikaanse Wikipedia is ons trots op ons spanwerk! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:35, 23 Augustus 2022 (UTC) on0no167pub9fn0an5sx97pkmkv8hi3 2521175 2521171 2022-08-23T16:54:56Z Aliwal2012 39067 /* Verduidelik asb. */ wikitext text/x-wiki Welkom Karel! Ek hoop jy geniet dinge hier. Vir die toekoms onthou gerus dat ons hier ons tale hou by (byvoorbeeld) [[Nederlands (taal)]] eerder as [[Nederlandse taal]]. Weereens welkom! --[[Gebruiker:Alias|Alias]] 21:44, 21 Jun 2005 (UTC) :Aangename kennis, Alias. Die "taalkwestie" het begin omdat ek in die ouer weergawe oor [[België]] nog [[Franse taal]] en [[Duitse taal]] gesien het (nou gewysig in [[Frans (taal)]] en [[Duits (taal)]] op 19 Julie 2005). [[Gebruiker:Karel Anthonissen|Karel Anthonissen]] 22:33, 4 Augustus 2005 (UTC) :Hartlik welkom - hoop jy geniet dit hier. Vra maar as jy 'n bietjie hulp nodig kry. --[[Gebruiker:Renier Maritz|RM]] 08:20, 5 Augustus 2005 (UTC) == Verduidelik asb. == Jy kom hier uit die bloute na 'n lang stilte (17 jaar) en doen skielik veranderings wat ek nie verstaan nie. Jou aksies herinner my aan 'n gebruiker wat onder verskeie name gewerk het bv. Mukdro, Wikixx ens. Verduidelik asb. met verwysing na bronne hoekom Vlaams nou Suid-Nederlands is? Vertel ons asb. as jy nog sulke planne het, hier op die Afrikaanse Wikipedia is ons trots op ons spanwerk! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:35, 23 Augustus 2022 (UTC) pxnwqkii0whx0bmfsaw6an8s7car963 Wikipedia:Uitgesoekte herdenkings/23 Augustus 4 9705 2521147 1371436 2022-08-23T13:46:00Z Oesjaar 7467 Rooi word blou! wikitext text/x-wiki <!-- Haal slegs een beeld op ‘n slag uit die kommentaar gedeelte [[Lêer:Sacvan.jpg|100px|Sacco and Vanzetti]] [[Lêer:Slavetreatment.jpe|80px|Slave]] [[Lêer:IonAntonescu.jpg|100px|Ion Antonescu]] [[Lêer:MolotovRibbentropStalin.jpg|75px|Der sowjetische Außenminister Wjatscheslaw Molotow bei der Unterzeichnung des Hitler-Stalin-Pakts]] --> '''[[23 Augustus]]''': [[Lêer:Lunar orbiter 1 (large).jpg|right|125px|Lunar Orbiter 1]] * [[1754]] – Gebore: [[Lodewyk XVI van Frankryk|Lodewyk XVI]], die [[Frankryk|Franse]] koning tydens die [[Franse Rewolusie]]. * [[1820]] – Die ''South African Bible Society'', voorloper van die [[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] word onder die leierskap van [[Rufane Donkin]] gestig. * [[1833]] – [[Slawerny]] word in die [[Verenigde Koninkryk|Britse]] kolonies afgeskaf, ook in die [[Kaapkolonie]]. * [[1939]] – In [[Moskou]] word die [[Molotof-Ribbentrop-verdrag]] gesluit. * [[1966]] – [[Nasa]] se '''[[Lunar Orbiter 1]]''' neem die eerste foto van die [[Aarde]] vanaf 'n wentelbaan om die [[Maan]]. <!-- * [[634]] – [[Abdallah Abu Bakr]], die eerste [[Kalifat|Kalif]], sterf. * [[1866]] – Die [[Oostenryk-Pruisiese Oorlog]] eindig met die ondertekening van die Verdrag van Praag. * [[1927]] – [[Italië|Italiaanse]] [[anargisme|anargiste]] [[Sacco en Vanzetti|Nicola Sacco en Bartolomeo Vanzetti]] word in [[VSA|Amerika]] [[doodstraf|tereggestel]]. * [[1944]] – Koning [[Michael van Roemenië]] ontslaan die pro-[[Nazi]]-regering van generaal [[Ion Antonescu]]. --> scf2a5jhtwnyy711v53vb9o7rbc4ov9 Bespreking:Bellville 1 11166 2521144 2190092 2022-08-23T13:23:51Z 164.151.16.14 /* ctjdtykjtyjtyjtyj */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Reklame == Dit artikel bevat een beetje teveel reklame. Ik stel voor de reklame over de voortrekker-club alleen onder "sien ook" te noemen, maar dan is nog wel een stukje tekst over de stad zelf nodig. [[Gebruiker:Danielm|Danielm]] 14:02, 15 November 2005 (UTC) : Ek het die reklame gedeelte verwyder. Ek glo nie dit het potensiaal gehad om gepas te wees by die inskrywing oor Belville nie. Daar is tog orals Voortrekkerkommando's, nie waar nie? --[[Gebruiker:Alias|Alias]] 20:59, 15 November 2005 (UTC) : Is die nuwe skakels gepas? Ek sal dit ook wil verwyder. --[[Gebruiker:Alias|Alias]] 13:53, 18 November 2005 (UTC) == Spelling == Weet iemand of die spelling '''Belville''' of '''Bellville''' is? Of is beide dalk aanvaarbaar? Groete. Anoniem == ctjdtykjtyjtyjtyj == ytuw5ryi7ktulyul [[Spesiaal:Bydraes/164.151.16.14|164.151.16.14]] 13:23, 23 Augustus 2022 (UTC) myxcpnmxh73dic8ofp2h5qolavs1oii 2521145 2521144 2022-08-23T13:28:26Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/164.151.16.14|164.151.16.14]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Rooiratel|Rooiratel]] wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Reklame == Dit artikel bevat een beetje teveel reklame. Ik stel voor de reklame over de voortrekker-club alleen onder "sien ook" te noemen, maar dan is nog wel een stukje tekst over de stad zelf nodig. [[Gebruiker:Danielm|Danielm]] 14:02, 15 November 2005 (UTC) : Ek het die reklame gedeelte verwyder. Ek glo nie dit het potensiaal gehad om gepas te wees by die inskrywing oor Belville nie. Daar is tog orals Voortrekkerkommando's, nie waar nie? --[[Gebruiker:Alias|Alias]] 20:59, 15 November 2005 (UTC) : Is die nuwe skakels gepas? Ek sal dit ook wil verwyder. --[[Gebruiker:Alias|Alias]] 13:53, 18 November 2005 (UTC) == Spelling == Weet iemand of die spelling '''Belville''' of '''Bellville''' is? Of is beide dalk aanvaarbaar? Groete. Anoniem 270obqqeo5f8vsxvgys8n0e1ovfrb5m Kameroen 0 11561 2521149 2475062 2022-08-23T14:20:19Z 74.59.142.113 a wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Land |noem_naam = Republiek Kameroen |volle_naam = {{unbulleted list|item_style=font-size:88%;|{{plaaslike naam|en|Republic of Cameroon}}}} {{unbulleted list|item_style=font-size:88%;|{{plaaslike naam|fr|République du Cameroun}}}} |algemene_naam = Kameroen |beeld_vlag = Flag of Cameroon.svg |beeld_wapen = Coat of arms of Cameroon.svg |simbool_tipe = Wapen |beeld_kaart = Location Cameroon AU Africa.svg |leuse = <br />''Paix – Travail – Patrie'' <small>([[Frans]])</small><br />''Peace – Work – Fatherland'' <small>([[Engels]])</small><br /><small>''([[Afrikaans]]: "Vrede – Arbeid – Vaderland")''</small> |volkslied = <br />''Ô Cameroun, Berceau de nos Ancêtres'' <small>([[Frans]])</small><br />''O Cameroon, Cradle of Our Forefathers'' <small>([[Engels]])</small><br /><small>''([[Afrikaans]]: "O Kameroen, Wieg van ons voorvaders")''</small><br /><center>[[Lêer:United States Navy Band - Chant de Ralliement.ogg]]</center> |amptelike_tale = [[Engels]] en [[Frans]] |hoofstad = [[Yaoundé]]<ref name="CIA">{{en}} {{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html |title=Cameroon |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |work=CIA World Factbook |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200515103416/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html |archive-date=15 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> {{Koördinate|3|52|N|11|31|O}} |latd = 3 |latm = 52 |latNS = N |longd = 11 |longm = 31 |longEW = O |grootste_stad = [[Douala]]<ref name="CIA" /> |regeringsvorm = Unitêre dominante party<br />presidensiële [[republiek]] onder<br /> 'n [[Totalitarisme|totalitêre]] [[diktatorskap]]<ref>{{en}} {{cite news |url=http://cameroon-concord.com/totalitarian-dictatorship-and-autocracy-in-cameroon-undermines-separation-of-powers |title=Totalitarian Dictatorship and Autocracy In Cameroon Undermines Separation of Powers |work=Cameroon Concord |date=16 Februarie 2017 |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191109192855/http://cameroon-concord.com/totalitarian-dictatorship-and-autocracy-in-cameroon-undermines-separation-of-powers |archive-date= 9 November 2019 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2018/cameroon |title=Freedom in the World 2018 – Cameroon |website=freedomhouse.org |date=4 Januarie 2018 |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190612061625/https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2018/cameroon |archive-date=12 Junie 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |leiertitels = <br /><br />• [[President]]<br />• [[Eerste minister]] |leiername = [[Paul Biya]]<br />[[Joseph Dion Ngute]] |oppervlak_rang = 53<sup>ste</sup> |oppervlak_grootte = |oppervlak = 475&nbsp;442 |oppervlakmi² = 183&nbsp;569 |persent_water = 0,57 |bevolking_skatting = 26&nbsp;545&nbsp;864<ref>{{en}} {{cite web |url=https://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/ |title=World Population Prospects: The 2017 Revision |type=custom data acquired via website |publisher=United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division |website=ESA.UN.org |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180824094819/https://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/ |archive-date=24 Augustus 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |bevolking_skatting_jaar = 2020 |bevolking_rang = 51<sup>ste</sup> |bevolking_sensus = 17&nbsp;463&nbsp;836<ref>{{fr}} {{cite web |title=Rapport de présentation des résultats définitifs |url=http://www.statistics-cameroon.org/downloads/Rapport_de_presentation_3_RGPH.pdf |format=PDF |page=6 |publisher=Institut national de la statistique |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190725091147/http://www.statistics-cameroon.org/downloads/Rapport_de_presentation_3_RGPH.pdf |archive-date=25 Julie 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |bevolking_sensus_jaar = 2005 |bevolkingsdigtheid = 39,7 |bevolkingsdigtheidmi² = 102,8 |bevolkingsdigtheidrang = 167<sup>ste</sup> |BBP_PPP = $101,366&nbsp;miljard<ref name="imf2">{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=60&pr.y=12&sy=2016&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=622&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Cameroon |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |accessdate=7 Januarie 2019}}</ref> |BBP_PPP_rang = |BBP_PPP_jaar = 2019 |BBP_PPP_per_kapita = $3&nbsp;974<ref name="imf2" /> |BBP_PPP_per_kapita_rang = |BBP = $40,125&nbsp;miljard<ref name="imf2" /> |BBP_rang = |BBP_jaar = 2019 |BBP_per_kapita = $1&nbsp;573<ref name="imf2" /> |BBP_per_kapita_rang = |onafhanklikheidstipe = • Verklaar<br />• Vereniging met<br />Brits-Kameroen |onafhanklikheidsgebeure = |onafhanklikheidsdatums = van [[Frankryk]]<br />[[1 Januarie]] [[1960]]<br /><br />[[1 Oktober]] [[1961]] |MOI = {{wins}} 0,556<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=2018 Human Development Report |date=2018 |accessdate=7 Januarie 2019 |publisher=United Nations Development Programme |archive-url=https://web.archive.org/web/20200518022515/http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |archive-date=18 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |MOI_rang = 151<sup>ste</sup> |MOI_jaar = 2017 |MOI_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}} |Gini = 46,6<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=CM |title=Cameroon |publisher=[[Wêreldbank]] |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009111234/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI%3Flocations%3DCM |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |Gini_rang = |Gini_jaar = 2014 |Gini_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}} |geldeenheid = [[Sentraal-Afrikaanse CFA-frank|CFA-frank]] |geldeenheid_kode = XAF |land_kode = CM |tydsone = WAT |utc_afwyking = [[UTC+01:00|+1]] |tydsone_somer = nie toegepas nie |utc_afwyking_DST = [[UTC+01:00|+1]] |internet_domein = [[.cm]] |skakelkode = 237 |voetskrif = }} '''Kameroen''' ([[Engels]]: ''Cameroon'', [kæməˈruːn]; [[Frans]]: ''Cameroun'', [kamˈʁun], {{Audio|Fr-Cameroun.ogg|luister}}), amptelik die '''Republiek Kameroen''' (''Republic of Cameroon''; ''République du Cameroun''), is 'n unitêre [[republiek]] in [[Sentraal-Afrika]]. Dit grens aan [[Nigerië]], [[Tsjad]], die [[Sentraal-Afrikaanse Republiek]], die [[Republiek van die Kongo]], [[Gaboen]], [[Ekwatoriaal-Guinee]] en die [[Golf van Guinee]]. Nadat dit oorspronklik 'n [[Duitse koloniale ryk|Duitse kolonie]] was word dit na die [[Eerste Wêreldoorlog]] tussen die [[Frankryk|Franse]] en [[Verenigde Koninkryk|Britte]] verdeel. In 1960 word Frans-Kameroen 'n onafhanklike republiek en smelt in 1961 met die suidelike deel van Brits-Kameroen saam om die ''Federale Republiek Kameroen'' te vorm. D''meroen'' en die Republiek Kameroen (Engels: ''Republic of Cameroon'' of Frans: ''République du Cameroun'') in 1984 (die amptelike tale is [[Engels]] en [[Frans]]). Kameroen het meestal stabiliteit ervaar wat die land toegelaat het om [[landbou]], paaie, en spoorweë, sowel as 'n [[petroleum]]industrie te ontwikkel. Ten spyte van beweging in die rigting van politiese hervorming bly mag stewig in die hande van 'n etniese [[oligargie]]. == Geskiedenis == [[Lêer:Paul biya and colin powell.jpg|duimnael|links|Kameroen se president [[Paul Biya]] (regs) met Colin Powel van die VSA]] [[Lêer:Cameroon sat.png|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Kameroen]] [[Lêer:Kameroenkaart.png|duimnael|links|Kaart van Kameroen]] [[Lêer:Provinces of Cameroon EN.svg|duimnael|links|Kaart van Kameroen se provinsies]] Die eerste inwoners van Kameroen was [[Pigmee]]-Bakastamme. Die [[Bantoetale|Bantoetaalgroep]] het in die hooglande van Kameroen ontstaan, maar baie sprekers het uitgewyk voor buitelandse invallers na die gebied gekom het. Die eerste [[Europa|Europese]] kontak vind in die [[16de eeu]] met die [[Portugal|Portugese]] plaas, maar hulle bly nie. Die eerste permanente [[Kolonialisme|koloniale vestiging]] begin in die 1870's, met die [[Duitse Keiserryk]] wat die hoof Europese moondheid word. Met [[Duitsland]] se nederlaag in die [[Eerste Wêreldoorlog]] word Kameroen 'n [[Volkebond]]-Mandaatgebied wat in 1919 in [[Frankryk|Frans]]-Kameroen en [[Verenigde Koninkryk|Brits]]-Kameroen verdeel word. Hierdie mandate word in 1946 in [[Verenigde Nasies]]-Trusteeskappe omskep. In 1960 verkry Frans-Kameroen onafhanklikheid en word die Republiek Kameroen. Die suidelike deel Brits-Kameroens sluit in 1961 aan. Ter selfde tyd word die res van Brits-Kameroen deel van [[Nigerië]]. Die nuwe koalisieregering word gelei deur Ahmadou Ahidjo wat toeslaan op rebellegroepe wat oorgebly het van voor onafhanklikheid. Ahidjo tree in 1982 uit en word opgevolg deur die huidige president, [[Paul Biya]]. Biya wen talle verkiesings, maar die regverdigheid van die verkiesings word in twyfel getrek. Die laaste verkiesing is op 7 Oktober 2018 gehou. == Politiek == Die [[president]] van Kameroen het uitvoerende mag in die Kameroenregering. Hierdie bepaling is deel van die 1996-hervorming aan die [[grondwet]] wat aanvanklik in 1972 opgestel is. Die president word 'n breë verskeidenheid van magte gegee en kan dit uitvoer sonder om die Nasionale Vergadering te raadpleeg. Die Nasionale Vergadering bestaan uit 180 afgevaardigdes en vergader drie keer per jaar. Die hoofverantwoordelikheid van die vergaderings is om wette goed te keur, maar het selde enige wette verander of in die weg gestaan van nuwe wetgewing. Die regbank is ondergeskik aan die uitvoerende tak se Ministerie van Gereg. Die hooggeregshof kan die grondwetlikheid van 'n wet nagaan slegs op versoek van die president. == Provinsies == Kameroen bevat tien provinsies: * [[Adamawa-provinsie, Kameroen|Adamawa-provinsie]] * [[Sentrale Provinsie, Kameroen|Sentrale Provinsie]] * [[Oostelike Provinsie, Kameroen|Oostelike Provinsie]] * [[Verre Noordelike Provinsie, Kameroen|Verre Noordelike Provinsie]] * [[Littoral-provinsie, Kameroen|Littoral-provinsie]] * [[Noordelike Provinsie, Kameroen|Noordelike Provinsie]] * [[Noordwes-provinsie, Kameroen|Noordwes-provinsie]] * [[Westelike Provinsie, Kameroen|Westelike Provinsie]] * [[Suidelike Provinsie, Kameroen|Suidelike Provinsie]] * [[Suidwes-provinsie, Kameroen|Suidwes-provinsie]] == Geografie == [[Lêer:Mount Cameroon craters.jpg|duimnael|[[Kameroenberg]]kraters]] [[Lêer:Mount Cameroon from Tiko.jpg|duimnael|Tiko, Suidwes-provinsie]] [[Lêer:Tole-tea-back.jpg|duimnael|Teesakkie, in Kameroen vervaardig]] [[Lêer:Centre Province Yaoundé 002.JPG|duimnael|[[Yaoundé]], hoofstad van Kameroen (2003)]] [[Lêer:Maison obus.jpg|duimnael|Foto van Noor-Kameroen]] [[Lêer:Bamun sultan palace.jpg|duimnael|Die paleis van die sultan van die Bamunbevolking by Foumban, Westelike Provinsie]] [[Lêer:Njem house in Cameroon.jpg|duimnael|[[Njem]]huis in Kameroen]] [[Lêer:Maka woman going to fields.jpg|duimnael|Makavrou wat na die landerye stap]] [[Lêer:Tikar family.jpg|duimnael|'n Tikargesin in die noordweste]] Ligging: Wes-Sentraal-Afrika, grensende aan die [[Bog van Benin]], tussen Ekwatoriaal-Guinee en Nigerië. Die [[Tsjadmeer]] is in die noorde van die land en in die suidweste is die bekende [[Kameroenberg]]. Geografiese koördinate: 6° N 12° O Kaartverwysings: Afrika Oppervlak: * Totaal: 475&nbsp;440&nbsp;km², * Land: 469&nbsp;440&nbsp;km², * Water: 6&nbsp;000&nbsp;km² == Ekonomie == Vir 'n kwart eeu na onafhanklikheid was Kameroen een van die mees vooruitstrewende lande in Afrika. Die val in kommoditeitspryse vir die land se hoofuitvoerprodukte — petroleum, [[kakao]], [[koffie]] en [[katoen]] — in die middel-1980's, gekombineer met 'n oorwaardeerde geldeenheid en ekonomiese wanbestuur, lei tot 'n dekade-lange [[resessie]]. Die reële BBP per capita val met meer as 60% van 1986 tot 1994. Die lopenderekening en fiskale tekort vergroot. Tog as gevolg van oliehulpbronne en voordelige landboutoestande het Kameroen steeds een van die bes-bedeelde primêre kommoditeitsekonomië in [[Afrika suid van die Sahara]]. Ten spyte van snelle verstedeliking is die enkel grootste ekonomiese aktiwiteit in Kameroen bestaansboerdery waarin byna die hele landelike bevolking werksaam is. == Demografie == Kameroen se demografie bestaan uit 'n geskatte 250 afsonderlike etniese groepe, wat in vyf groot streekkulture verdeel kan word: * Westelike hooglande (Semi-Bantoe of grasvelders), insluitend die Bamileke, Bamoen (of Bamoun) en baie kleiner Tikargroepe in die Noordweste (geskat op 38% van die totale bevolking); * Kus-tropiese woudmense, insluitend die Bassa, Duala (of Douala) en baie kleiner groepe in die suidweste (12%); * Suidelike tropiese woudmense, insluitend die Beti-Pahuin, Bulu ('n deelgroep van Beti-Pahuin), Fang (deelgroep van Beti-Pahuin), Maka-Njem en Baka pigmee (18%); * Hoofsaaklik [[Moslem]]s van die noordelike semi-droë gebiede (die Sahel) en sentrale hooglande, insluitend die [[Fula (volk)|Fulani]] (of Peuhl in Frans) (14%); en * Die "Kirdi", nie-[[Islam]] of onlangse Moslems van die noordelike woestyn en sentrale hooglande (18%). == Kultuur == {| class="wikitable" |+ '''Openbare Vakansiedae''' |----- ! style="background:#efefef;" | Datum ! style="background:#efefef;" | Afrikaanse Naam |----- | [[1 Januarie]] || [[Nuwejaarsdag]] |----- | [[11 Februarie]] || Nasionale Jeugdag |----- | [[1 Mei]] || [[Werkersdag]] |----- | [[20 Mei]] || Nasionale Dag |----- | [[15 Augustus]] || [[Mariahemelvaart]] |----- | [[25 Desember]] || [[Kersfees]] |} Verder sluit dit openbare vakansiedae wat rondskuif in: * [[Christendom]]: [[Goeie Vrydag]], [[Paasfees|Paassondag]], en [[Paasfees|Paasmaandag]] * Islam: [[Eid-oel-Fiter]] en [[Eid-oel-Adha]] == Onderwys == Kameroen is bekend daarvoor dat dit een van die beste onderwysstelsels in Afrika het. Primêre onderrig is beide gratis en verpligtend. Statistiek dui aan dat 70% van alle kinders tussen 6-12 jaar skoolgaan. 79% van Kameroen se bevolking kan lees. Daar is in die laaste paar jaar 'n neiging vir al hoe meer van die beste studente om die land te verlaat om oorsee te studeer en hulle dan daar te vestig – die sogenaamde [[Kundigheidsverlies|"breindrein"]]. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Bronnelys == ; Algemeen * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Cameroon|title=Cameroon|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=11 Augustus 2020}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html|title=Cameroon|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=11 Augustus 2020|archive-date=15 Mei 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200515103416/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html|url-status=dead}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Cameroon}} ; Onderwys * [http://www.vkii.org/ The Cameroonian Association of Engineers and Computer Scientists]Webwerf van die Vereniging van Kameroense Ingenieurs in Duitsland ; Regering * [http://www.camnet.cm/celcom/homepr.htm Presidensie van die Republic van Kameroen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050208085526/http://www.camnet.cm/celcom/homepr.htm |date= 8 Februarie 2005 }} * [http://www.cm.refer.org/assnat-cm/ Nasionale Vergadering van Kameroen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080314133614/http://www.cm.refer.org/assnat-cm/ |date=14 Maart 2008 }} ; Nuus * [http://allafrica.com/cameroon/ allAfrica – Cameroon] nuushooftrekke skakels * [http://www.crtv.cm/ CRTV – Cameroon Radio Television] * [http://www.postnewsline.com/ The Post] – voorste Engelse koerant in Buea uitgegee * [http://www.wagne.net/messager/ Le Messager] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051230074603/http://www.wagne.net/messager/ |date=30 Desember 2005 }} privaat koerant (in Frans) ; Oorsigte * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/country_profiles/1042937.stm BBC News – ''Country Profile: Cameroon''] ; Etniese Groepe * [http://www.pygmies.info/ Baka Pigmee van Kameroen] Kultuur en musiek van die eerste bewoners van Kameroen * [http://www.maurocampagnoli.com/ Antropologiese navorsers in Kameroen] * [http://www.bamileke.com/ Die Bamileke mense van Kameroen] * [http://www.bakweri.org/ Die Bakweri Mense van die voormalige Britse Kameroene] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060430052625/http://www.bakweri.org/ |date=30 April 2006 }} ; Gidse * [http://www.cmclick.com/ CMCLICK Online! Cameroon Portal – ''Cameroon''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210517164438/http://www.cmclick.com/ |date=17 Mei 2021 }} Cameroon Internet Community. Cameroon Business Directory. Cameroon Information. Cameroon Culture. * [http://search.looksmart.com/p/browse/us1/us317836/us317916/us559898/us559899/us10065674/us559907 LookSmart – ''Cameroon''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040921060616/http://search.looksmart.com/p/browse/us1/us317836/us317916/us559898/us559899/us10065674/us559907/ |date=21 September 2004 }} directory category * [http://dmoz.org/Regional/Africa/Cameroon/ Open Directory Project – ''Cameroon''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060423143659/http://dmoz.org/Regional/Africa/Cameroon/ |date=23 April 2006 }} directory category * [http://www-sul.stanford.edu/depts/ssrg/africa/camer.html Stanford University – Africa South of the Sahara: ''Cameroon''] directory category * [http://www.sas.upenn.edu/African_Studies/Country_Specific/Cameroon.html University of Pennsylvania – African Studies Center: ''Cameroon''] directory category * [http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/Cameroon/ Yahoo! - ''Cameroon''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060404051138/http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/Cameroon/ |date= 4 April 2006 }} directory category ; Toerisme * {{Wikivoyage|Cameroon|Kameroen}} * [http://www.kamerun-tourismus.de/index_e.html Cameroon tourism] Information and pictures * [http://www.cameroonincolour.com/ Cameroon In Colour] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210509200551/http://www.cameroonincolour.com/ |date= 9 Mei 2021 }} Cameroon pictures. Largest Online picture collection of Cameroon. Images of Cameroon. Cameroon Photos. {{Lande van Afrika}} {{Normdata}} [[Kategorie:Britse Statebond]] [[Kategorie:Kameroen| ]] [[Kategorie:Voormalige Britse kolonies]] [[Kategorie:Voormalige Duitse kolonies]] [[Kategorie:Voormalige Franse kolonies]] ldty87kiiiaxh4550elp9fe90a7e2u2 2521154 2521149 2022-08-23T14:31:11Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/74.59.142.113|74.59.142.113]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Land |noem_naam = Republiek Kameroen |volle_naam = {{unbulleted list|item_style=font-size:88%;|{{plaaslike naam|en|Republic of Cameroon}}}} {{unbulleted list|item_style=font-size:88%;|{{plaaslike naam|fr|République du Cameroun}}}} |algemene_naam = Kameroen |beeld_vlag = Flag of Cameroon.svg |beeld_wapen = Coat of arms of Cameroon.svg |simbool_tipe = Wapen |beeld_kaart = Location Cameroon AU Africa.svg |leuse = <br />''Paix – Travail – Patrie'' <small>([[Frans]])</small><br />''Peace – Work – Fatherland'' <small>([[Engels]])</small><br /><small>''([[Afrikaans]]: "Vrede – Arbeid – Vaderland")''</small> |volkslied = <br />''Ô Cameroun, Berceau de nos Ancêtres'' <small>([[Frans]])</small><br />''O Cameroon, Cradle of Our Forefathers'' <small>([[Engels]])</small><br /><small>''([[Afrikaans]]: "O Kameroen, Wieg van ons voorvaders")''</small><br /><center>[[Lêer:United States Navy Band - Chant de Ralliement.ogg]]</center> |amptelike_tale = [[Engels]] en [[Frans]] |hoofstad = [[Yaoundé]]<ref name="CIA">{{en}} {{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html |title=Cameroon |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |work=CIA World Factbook |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200515103416/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html |archive-date=15 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> {{Koördinate|3|52|N|11|31|O}} |latd = 3 |latm = 52 |latNS = N |longd = 11 |longm = 31 |longEW = O |grootste_stad = [[Douala]]<ref name="CIA" /> |regeringsvorm = Unitêre dominante party<br />presidensiële [[republiek]] onder<br /> 'n [[Totalitarisme|totalitêre]] [[diktatorskap]]<ref>{{en}} {{cite news |url=http://cameroon-concord.com/totalitarian-dictatorship-and-autocracy-in-cameroon-undermines-separation-of-powers |title=Totalitarian Dictatorship and Autocracy In Cameroon Undermines Separation of Powers |work=Cameroon Concord |date=16 Februarie 2017 |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191109192855/http://cameroon-concord.com/totalitarian-dictatorship-and-autocracy-in-cameroon-undermines-separation-of-powers |archive-date= 9 November 2019 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2018/cameroon |title=Freedom in the World 2018 – Cameroon |website=freedomhouse.org |date=4 Januarie 2018 |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190612061625/https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2018/cameroon |archive-date=12 Junie 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |leiertitels = <br /><br />• [[President]]<br />• [[Eerste minister]] |leiername = [[Paul Biya]]<br />[[Joseph Dion Ngute]] |oppervlak_rang = 53<sup>ste</sup> |oppervlak_grootte = |oppervlak = 475&nbsp;442 |oppervlakmi² = 183&nbsp;569 |persent_water = 0,57 |bevolking_skatting = 26&nbsp;545&nbsp;864<ref>{{en}} {{cite web |url=https://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/ |title=World Population Prospects: The 2017 Revision |type=custom data acquired via website |publisher=United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division |website=ESA.UN.org |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180824094819/https://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/ |archive-date=24 Augustus 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |bevolking_skatting_jaar = 2020 |bevolking_rang = 51<sup>ste</sup> |bevolking_sensus = 17&nbsp;463&nbsp;836<ref>{{fr}} {{cite web |title=Rapport de présentation des résultats définitifs |url=http://www.statistics-cameroon.org/downloads/Rapport_de_presentation_3_RGPH.pdf |format=PDF |page=6 |publisher=Institut national de la statistique |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190725091147/http://www.statistics-cameroon.org/downloads/Rapport_de_presentation_3_RGPH.pdf |archive-date=25 Julie 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |bevolking_sensus_jaar = 2005 |bevolkingsdigtheid = 39,7 |bevolkingsdigtheidmi² = 102,8 |bevolkingsdigtheidrang = 167<sup>ste</sup> |BBP_PPP = $101,366&nbsp;miljard<ref name="imf2">{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=60&pr.y=12&sy=2016&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=622&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Cameroon |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |accessdate=7 Januarie 2019}}</ref> |BBP_PPP_rang = |BBP_PPP_jaar = 2019 |BBP_PPP_per_kapita = $3&nbsp;974<ref name="imf2" /> |BBP_PPP_per_kapita_rang = |BBP = $40,125&nbsp;miljard<ref name="imf2" /> |BBP_rang = |BBP_jaar = 2019 |BBP_per_kapita = $1&nbsp;573<ref name="imf2" /> |BBP_per_kapita_rang = |onafhanklikheidstipe = • Verklaar<br />• Vereniging met<br />Brits-Kameroen |onafhanklikheidsgebeure = |onafhanklikheidsdatums = van [[Frankryk]]<br />[[1 Januarie]] [[1960]]<br /><br />[[1 Oktober]] [[1961]] |MOI = {{wins}} 0,556<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=2018 Human Development Report |date=2018 |accessdate=7 Januarie 2019 |publisher=United Nations Development Programme |archive-url=https://web.archive.org/web/20200518022515/http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |archive-date=18 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |MOI_rang = 151<sup>ste</sup> |MOI_jaar = 2017 |MOI_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}} |Gini = 46,6<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=CM |title=Cameroon |publisher=[[Wêreldbank]] |accessdate=7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009111234/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI%3Flocations%3DCM |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |Gini_rang = |Gini_jaar = 2014 |Gini_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}} |geldeenheid = [[Sentraal-Afrikaanse CFA-frank|CFA-frank]] |geldeenheid_kode = XAF |land_kode = CM |tydsone = WAT |utc_afwyking = [[UTC+01:00|+1]] |tydsone_somer = nie toegepas nie |utc_afwyking_DST = [[UTC+01:00|+1]] |internet_domein = [[.cm]] |skakelkode = 237 |voetskrif = }} '''Kameroen''' ([[Engels]]: ''Cameroon'', [kæməˈruːn]; [[Frans]]: ''Cameroun'', [kamˈʁun], {{Audio|Fr-Cameroun.ogg|luister}}), amptelik die '''Republiek Kameroen''' (''Republic of Cameroon''; ''République du Cameroun''), is 'n unitêre [[republiek]] in [[Sentraal-Afrika]]. Dit grens aan [[Nigerië]], [[Tsjad]], die [[Sentraal-Afrikaanse Republiek]], die [[Republiek van die Kongo]], [[Gaboen]], [[Ekwatoriaal-Guinee]] en die [[Golf van Guinee]]. Nadat dit oorspronklik 'n [[Duitse koloniale ryk|Duitse kolonie]] was word dit na die [[Eerste Wêreldoorlog]] tussen die [[Frankryk|Franse]] en [[Verenigde Koninkryk|Britte]] verdeel. In 1960 word Frans-Kameroen 'n onafhanklike republiek en smelt in 1961 met die suidelike deel van Brits-Kameroen saam om die ''Federale Republiek Kameroen'' te vorm. Dit word in 1972 herdoop tot die ''Verenigde Republiek Kameroen'' en die Republiek Kameroen (Engels: ''Republic of Cameroon'' of Frans: ''République du Cameroun'') in 1984 (die amptelike tale is [[Engels]] en [[Frans]]). Kameroen het meestal stabiliteit ervaar wat die land toegelaat het om [[landbou]], paaie, en spoorweë, sowel as 'n [[petroleum]]industrie te ontwikkel. Ten spyte van beweging in die rigting van politiese hervorming bly mag stewig in die hande van 'n etniese [[oligargie]]. == Geskiedenis == [[Lêer:Paul biya and colin powell.jpg|duimnael|links|Kameroen se president [[Paul Biya]] (regs) met Colin Powel van die VSA]] [[Lêer:Cameroon sat.png|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Kameroen]] [[Lêer:Kameroenkaart.png|duimnael|links|Kaart van Kameroen]] [[Lêer:Provinces of Cameroon EN.svg|duimnael|links|Kaart van Kameroen se provinsies]] Die eerste inwoners van Kameroen was [[Pigmee]]-Bakastamme. Die [[Bantoetale|Bantoetaalgroep]] het in die hooglande van Kameroen ontstaan, maar baie sprekers het uitgewyk voor buitelandse invallers na die gebied gekom het. Die eerste [[Europa|Europese]] kontak vind in die [[16de eeu]] met die [[Portugal|Portugese]] plaas, maar hulle bly nie. Die eerste permanente [[Kolonialisme|koloniale vestiging]] begin in die 1870's, met die [[Duitse Keiserryk]] wat die hoof Europese moondheid word. Met [[Duitsland]] se nederlaag in die [[Eerste Wêreldoorlog]] word Kameroen 'n [[Volkebond]]-Mandaatgebied wat in 1919 in [[Frankryk|Frans]]-Kameroen en [[Verenigde Koninkryk|Brits]]-Kameroen verdeel word. Hierdie mandate word in 1946 in [[Verenigde Nasies]]-Trusteeskappe omskep. In 1960 verkry Frans-Kameroen onafhanklikheid en word die Republiek Kameroen. Die suidelike deel Brits-Kameroens sluit in 1961 aan. Ter selfde tyd word die res van Brits-Kameroen deel van [[Nigerië]]. Die nuwe koalisieregering word gelei deur Ahmadou Ahidjo wat toeslaan op rebellegroepe wat oorgebly het van voor onafhanklikheid. Ahidjo tree in 1982 uit en word opgevolg deur die huidige president, [[Paul Biya]]. Biya wen talle verkiesings, maar die regverdigheid van die verkiesings word in twyfel getrek. Die laaste verkiesing is op 7 Oktober 2018 gehou. == Politiek == Die [[president]] van Kameroen het uitvoerende mag in die Kameroenregering. Hierdie bepaling is deel van die 1996-hervorming aan die [[grondwet]] wat aanvanklik in 1972 opgestel is. Die president word 'n breë verskeidenheid van magte gegee en kan dit uitvoer sonder om die Nasionale Vergadering te raadpleeg. Die Nasionale Vergadering bestaan uit 180 afgevaardigdes en vergader drie keer per jaar. Die hoofverantwoordelikheid van die vergaderings is om wette goed te keur, maar het selde enige wette verander of in die weg gestaan van nuwe wetgewing. Die regbank is ondergeskik aan die uitvoerende tak se Ministerie van Gereg. Die hooggeregshof kan die grondwetlikheid van 'n wet nagaan slegs op versoek van die president. == Provinsies == Kameroen bevat tien provinsies: * [[Adamawa-provinsie, Kameroen|Adamawa-provinsie]] * [[Sentrale Provinsie, Kameroen|Sentrale Provinsie]] * [[Oostelike Provinsie, Kameroen|Oostelike Provinsie]] * [[Verre Noordelike Provinsie, Kameroen|Verre Noordelike Provinsie]] * [[Littoral-provinsie, Kameroen|Littoral-provinsie]] * [[Noordelike Provinsie, Kameroen|Noordelike Provinsie]] * [[Noordwes-provinsie, Kameroen|Noordwes-provinsie]] * [[Westelike Provinsie, Kameroen|Westelike Provinsie]] * [[Suidelike Provinsie, Kameroen|Suidelike Provinsie]] * [[Suidwes-provinsie, Kameroen|Suidwes-provinsie]] == Geografie == [[Lêer:Mount Cameroon craters.jpg|duimnael|[[Kameroenberg]]kraters]] [[Lêer:Mount Cameroon from Tiko.jpg|duimnael|Tiko, Suidwes-provinsie]] [[Lêer:Tole-tea-back.jpg|duimnael|Teesakkie, in Kameroen vervaardig]] [[Lêer:Centre Province Yaoundé 002.JPG|duimnael|[[Yaoundé]], hoofstad van Kameroen (2003)]] [[Lêer:Maison obus.jpg|duimnael|Foto van Noor-Kameroen]] [[Lêer:Bamun sultan palace.jpg|duimnael|Die paleis van die sultan van die Bamunbevolking by Foumban, Westelike Provinsie]] [[Lêer:Njem house in Cameroon.jpg|duimnael|[[Njem]]huis in Kameroen]] [[Lêer:Maka woman going to fields.jpg|duimnael|Makavrou wat na die landerye stap]] [[Lêer:Tikar family.jpg|duimnael|'n Tikargesin in die noordweste]] Ligging: Wes-Sentraal-Afrika, grensende aan die [[Bog van Benin]], tussen Ekwatoriaal-Guinee en Nigerië. Die [[Tsjadmeer]] is in die noorde van die land en in die suidweste is die bekende [[Kameroenberg]]. Geografiese koördinate: 6° N 12° O Kaartverwysings: Afrika Oppervlak: * Totaal: 475&nbsp;440&nbsp;km², * Land: 469&nbsp;440&nbsp;km², * Water: 6&nbsp;000&nbsp;km² == Ekonomie == Vir 'n kwart eeu na onafhanklikheid was Kameroen een van die mees vooruitstrewende lande in Afrika. Die val in kommoditeitspryse vir die land se hoofuitvoerprodukte — petroleum, [[kakao]], [[koffie]] en [[katoen]] — in die middel-1980's, gekombineer met 'n oorwaardeerde geldeenheid en ekonomiese wanbestuur, lei tot 'n dekade-lange [[resessie]]. Die reële BBP per capita val met meer as 60% van 1986 tot 1994. Die lopenderekening en fiskale tekort vergroot. Tog as gevolg van oliehulpbronne en voordelige landboutoestande het Kameroen steeds een van die bes-bedeelde primêre kommoditeitsekonomië in [[Afrika suid van die Sahara]]. Ten spyte van snelle verstedeliking is die enkel grootste ekonomiese aktiwiteit in Kameroen bestaansboerdery waarin byna die hele landelike bevolking werksaam is. == Demografie == Kameroen se demografie bestaan uit 'n geskatte 250 afsonderlike etniese groepe, wat in vyf groot streekkulture verdeel kan word: * Westelike hooglande (Semi-Bantoe of grasvelders), insluitend die Bamileke, Bamoen (of Bamoun) en baie kleiner Tikargroepe in die Noordweste (geskat op 38% van die totale bevolking); * Kus-tropiese woudmense, insluitend die Bassa, Duala (of Douala) en baie kleiner groepe in die suidweste (12%); * Suidelike tropiese woudmense, insluitend die Beti-Pahuin, Bulu ('n deelgroep van Beti-Pahuin), Fang (deelgroep van Beti-Pahuin), Maka-Njem en Baka pigmee (18%); * Hoofsaaklik [[Moslem]]s van die noordelike semi-droë gebiede (die Sahel) en sentrale hooglande, insluitend die [[Fula (volk)|Fulani]] (of Peuhl in Frans) (14%); en * Die "Kirdi", nie-[[Islam]] of onlangse Moslems van die noordelike woestyn en sentrale hooglande (18%). == Kultuur == {| class="wikitable" |+ '''Openbare Vakansiedae''' |----- ! style="background:#efefef;" | Datum ! style="background:#efefef;" | Afrikaanse Naam |----- | [[1 Januarie]] || [[Nuwejaarsdag]] |----- | [[11 Februarie]] || Nasionale Jeugdag |----- | [[1 Mei]] || [[Werkersdag]] |----- | [[20 Mei]] || Nasionale Dag |----- | [[15 Augustus]] || [[Mariahemelvaart]] |----- | [[25 Desember]] || [[Kersfees]] |} Verder sluit dit openbare vakansiedae wat rondskuif in: * [[Christendom]]: [[Goeie Vrydag]], [[Paasfees|Paassondag]], en [[Paasfees|Paasmaandag]] * Islam: [[Eid-oel-Fiter]] en [[Eid-oel-Adha]] == Onderwys == Kameroen is bekend daarvoor dat dit een van die beste onderwysstelsels in Afrika het. Primêre onderrig is beide gratis en verpligtend. Statistiek dui aan dat 70% van alle kinders tussen 6-12 jaar skoolgaan. 79% van Kameroen se bevolking kan lees. Daar is in die laaste paar jaar 'n neiging vir al hoe meer van die beste studente om die land te verlaat om oorsee te studeer en hulle dan daar te vestig – die sogenaamde [[Kundigheidsverlies|"breindrein"]]. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Bronnelys == ; Algemeen * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Cameroon|title=Cameroon|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=11 Augustus 2020}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html|title=Cameroon|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=11 Augustus 2020|archive-date=15 Mei 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200515103416/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html|url-status=dead}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Cameroon}} ; Onderwys * [http://www.vkii.org/ The Cameroonian Association of Engineers and Computer Scientists]Webwerf van die Vereniging van Kameroense Ingenieurs in Duitsland ; Regering * [http://www.camnet.cm/celcom/homepr.htm Presidensie van die Republic van Kameroen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050208085526/http://www.camnet.cm/celcom/homepr.htm |date= 8 Februarie 2005 }} * [http://www.cm.refer.org/assnat-cm/ Nasionale Vergadering van Kameroen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080314133614/http://www.cm.refer.org/assnat-cm/ |date=14 Maart 2008 }} ; Nuus * [http://allafrica.com/cameroon/ allAfrica – Cameroon] nuushooftrekke skakels * [http://www.crtv.cm/ CRTV – Cameroon Radio Television] * [http://www.postnewsline.com/ The Post] – voorste Engelse koerant in Buea uitgegee * [http://www.wagne.net/messager/ Le Messager] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051230074603/http://www.wagne.net/messager/ |date=30 Desember 2005 }} privaat koerant (in Frans) ; Oorsigte * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/country_profiles/1042937.stm BBC News – ''Country Profile: Cameroon''] ; Etniese Groepe * [http://www.pygmies.info/ Baka Pigmee van Kameroen] Kultuur en musiek van die eerste bewoners van Kameroen * [http://www.maurocampagnoli.com/ Antropologiese navorsers in Kameroen] * [http://www.bamileke.com/ Die Bamileke mense van Kameroen] * [http://www.bakweri.org/ Die Bakweri Mense van die voormalige Britse Kameroene] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060430052625/http://www.bakweri.org/ |date=30 April 2006 }} ; Gidse * [http://www.cmclick.com/ CMCLICK Online! Cameroon Portal – ''Cameroon''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210517164438/http://www.cmclick.com/ |date=17 Mei 2021 }} Cameroon Internet Community. Cameroon Business Directory. Cameroon Information. Cameroon Culture. * [http://search.looksmart.com/p/browse/us1/us317836/us317916/us559898/us559899/us10065674/us559907 LookSmart – ''Cameroon''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040921060616/http://search.looksmart.com/p/browse/us1/us317836/us317916/us559898/us559899/us10065674/us559907/ |date=21 September 2004 }} directory category * [http://dmoz.org/Regional/Africa/Cameroon/ Open Directory Project – ''Cameroon''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060423143659/http://dmoz.org/Regional/Africa/Cameroon/ |date=23 April 2006 }} directory category * [http://www-sul.stanford.edu/depts/ssrg/africa/camer.html Stanford University – Africa South of the Sahara: ''Cameroon''] directory category * [http://www.sas.upenn.edu/African_Studies/Country_Specific/Cameroon.html University of Pennsylvania – African Studies Center: ''Cameroon''] directory category * [http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/Cameroon/ Yahoo! - ''Cameroon''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060404051138/http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/Cameroon/ |date= 4 April 2006 }} directory category ; Toerisme * {{Wikivoyage|Cameroon|Kameroen}} * [http://www.kamerun-tourismus.de/index_e.html Cameroon tourism] Information and pictures * [http://www.cameroonincolour.com/ Cameroon In Colour] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210509200551/http://www.cameroonincolour.com/ |date= 9 Mei 2021 }} Cameroon pictures. Largest Online picture collection of Cameroon. Images of Cameroon. Cameroon Photos. {{Lande van Afrika}} {{Normdata}} [[Kategorie:Britse Statebond]] [[Kategorie:Kameroen| ]] [[Kategorie:Voormalige Britse kolonies]] [[Kategorie:Voormalige Duitse kolonies]] [[Kategorie:Voormalige Franse kolonies]] 1c0zeg5fkgghyr59w92lgnt9v4la6y6 Ingrid Jonker 0 16124 2521189 2521123 2022-08-23T17:44:56Z 41.13.250.171 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Ingrid Jonker | bynaam = | beeld = Ingrid Jonker 1956.jpg | beeldbeskrywing = | onderskrif = Ingrid Jonker – 19 Julie 1965) was 'n [[Afrikaans]]e [[skryfster]] en [[digteres]]. Belangstelling in Jonker se werke, en veral ook in haar kort en tragiese lewe, was ná haar dood veel groter as toe sy geleef het. Net drie digbundels van haar is ooit gepubliseer: ''[[Ontvlugting (digbundel)|Ontvlugting]]'' (1956), ''[[Rook en oker]]'' (1963), en ''[[Kantelson]]'' (postuum in 1966). Dit is veral die kort en suiwer liriese gedigte van verlange en verlatenheid in ''Rook en oker'' wat aan haar roem besorg het.<ref>SA History: http://www.sahistory.org.za/people/ingrid-jonker</ref> In haar nadoodse ''Kantelson'' was dit 'n doodsverlange wat tot lesers gespreek het en daartoe gelei het dat bekende musici haar gedigte getoonset en opgeneem het. Sy het op 19 Julie 1965 [[selfmoord]] gepleeg deur in [[Drieankerbaai]] in [[Kaapstad]] in die see te loop.jddjdhfjdjfjfhfhffhfjdjdjdjdjdjddjddidjdjddjdjdjdjdjdudueficjdkfjfjfjfcjrjcjcjfjcicifififgi == Lewe en werk == [[Lêer:Ingrid Jonker se begrafnis, 25 Julie 1965.jpg|duimnael|regs|300px|[[Uys Krige]] aan die woord op [[25 Julie]] [[1965]] tydens 'n byeenkoms van skrywers en ander vriende van Ingrid Jonker in die Woltemade-begraafplaas, [[Maitland]], [[Kaapstad]]. Krige het 'n waardering van haar werk gelewer en [[Jan Rabie]], links met sy rug na die kamera, het van haar gedigte voorgedra. Die begrafnis was drie dae vantevore, op [[22 Julie]].]] === Vroeë lewe en herkoms === Ingrid Jonker, dogter van die skrywer en [[Nasionale Party]] politikus [[Abraham Jonker|Abraham H. Jonker]] en Beatrice Cilliers, is op 19 September 1933 op ’n plaas naby [[Douglas, Noord-Kaap|Douglas]], 'n dorp naby die hoofstad van die [[Noord-Kaap]]se provinsie, in die huis van haar oupa en ouma aan moederskant, Swart Fanie (Stephanus) Cilliers en Annie (Anna) Retief, gebore. Haar oupa is in hierdie tyd reeds geruime tyd verlam in sy bed. Ingrid het ’n ouer suster, Anna. Nog voordat Ingrid gebore word, verbrokkel die huwelik tussen haar ouers wanneer haar vader sy ouerskap van die ongebore baba bevraagteken en haar ma dan verlaat. Haar suster en sy en haar ma woon in Douglas tot 1937, waarna hulle saam met die grootouers na [[Durbanville]] naby [[Kaapstad]] verhuis. In 1938 het Ingrid ’n noue ontkoming wanneer sy amper in die Bergrivier verdrink. Haar oupa is in hierdie jaar oorlede. Ouma Cilliers, Beatrice, Anna en Ingrid verhuis dan in 1940 na die [[Strand, Wes-Kaap|Strand]], waar Ingrid vanaf Julie in die kindertuinklas van die Laerskool Die Strand begin skoolgaan en haar eerste kinderverse skryf. Hulle verander dikwels van blyplek op soek na ’n meer bekostigbare woning en trek van huis na woonstel na kamer na losieshuis in die Strand, daarna na [[Gordonsbaai]] en in 1941 weer na die Strand. === Opleiding === Ingrid begin haar laerskoolopleiding aan die Laerskool Die Strand. Haar ma is ’n senulyer en word verskeie kere in inrigtings opgeneem, onder andere ’n hospitaal in [[Somerset-Wes]] en die Valkenburg-kliniek en is slegs in die Gordonsbaai-periode voltyds by die huis. Daarna word sy gehospitaliseer en bring twee jare in verskillende verpleeginrigtings deur, waaronder die [[Somerset-Wes]], [[Groote Schuur]] en Conradiehospitale. Op 6 Augustus 1944 is sy aan kanker oorlede. In die Strand woon die ouma en kinders in armoede in ’n losieshuis, onderhou slegs deur die ouma se ouderdomspensioen, bydraes van ouma se twee seuns (onder wie professor [[A.C. Celliers|A.C. Cilliers]] van [[Universiteit Stellenbosch|Stellenbosch]]) en ’n karige toelaag van haar vader. Na die dood van haar ma kom haar pa vir Ingrid en Anna teen die einde van 1944 haal. Hy is in 1941 weer getroud, hierdie keer met die skryfster [[Lulu Brewis]]. Omdat die huis wat Abraham in [[Rondebosch]] gehad het, te klein was vir die hele familie, loseer Ingrid en Anna aanvanklik privaat in [[Oranjezicht]] in Kaapstad. Ingrid is vanaf Januarie 1945 ’n leerling aan die [[Laerskool Jan van Riebeeck]] in Tuine in Kaapstad. In Julie 1945 trek die gesin na [[Plumstead]] en Ingrid sit haar skoolopleiding in Engels voort aan die Wynberg Girls High School. Sy slaag standerd vyf aan die einde van 1946. Nadat sy aan die einde van 1951 [[Matriek|matrikuleer]] (met onderskeiding in [[Afrikaans]]), verlaat sy haar vader se huis om in ’n woonstel in Kaapstad se middestad te bly en ’n jaarlange handelskursus in tik en snelskrif te volg. === Begin van loopbaan === Sy werk vanaf ongeveer Oktober 1952 by die uitgewery Kennis in Kaapstad. In die volgende vier en ’n half jaar is sy proefleser, redigeerder en sekretaresse van die hoofbestuurder van Citadel Press (die Heilsleër se drukkery) en vul sy betrekkings by HAUM, die Uitgewery Culemborg en Nasionale Boekhandel. Sy wen in Augustus 1953 ’n tweede prys vir voordrag in die afdeling Poësie Ope op die Afrikaanse [[Eisteddfod]] in Kaapstad. In 1956 trek sy na ’n woonstel in Vredehoek en aanvaar ’n betrekking by die Uitgewery Culemborg van [[Aat Kaptein]], waar haar debuutbundel, ''Ontvlugting'', in Junie verskyn. Sy besoek [[Johannesburg]] vir die eerste keer in Oktober 1955 op ’n reis saam met Pieter Venter (digter van die digbundel ''Die blomblaar is'' ''requiem''). Op 15 Desember 1956 trou sy en Pieter en die egpaar trek in April 1957 na ’n woonstel in [[Seepunt]] (Chamonix 2 in Friareweg). Haar dogter, Simone, word op 1 Desember 1957 gebore. === Vriendskap met ander Sestigers === In hierdie tyd raak sy bevriend met Kaapse kunstenaars en skrywers soos [[Jan Rabie]], [[Marjorie Wallace]], die skilder Eric Laubscher, [[Uys Krige]], [[Jack Cope]], [[Breyten Breytenbach]], [[Richard Rive]], Peter Clarke en [[P.J. Philander]]. Onder invloed van hierdie groep begin sy wyer lees en raak bekend met die werk van kontemporêre digters uit [[Frankryk]], [[Spanje]], [[Suid-Amerika]], [[Nederland]], [[Engeland]] en die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], waardeur haar eie digkuns verryk en verdiep word. In 1958 werk sy by HAUM. In Mei 1959 word Pieter Venter na Johannesburg verplaas en die egpaar vestig hulle eers in ’n rondawel in Illovo en vanaf Julie 1959 in ’n gemeubileerde huis in [[Emmarentia]]. Hier woon Breyten Breytenbach ’n ruk by hulle in voordat hy na die buiteland vertrek. In Johannesburg ontmoet sy vir [[Bartho Smit]] (wat later haar digbundel ''Rook en oker'' sou uitgee) en sy vrou Kita Redelinghuys. Sy vertrek teen die einde van Julie 1959 sonder Simone per trein terug na Kaapstad, maar word weer deur Pieter Venter gehaal en terug geneem na Johannesburg. In Desember 1959 trek hulle na ’n woonstel in [[Hillbrow]]. === Stormagtige jare === In Januarie 1960 verlaat Ingrid vir Pieter Venter en keer sy met Simone terug na Kaapstad, waar sy ’n betrekking by Nasionale Boekhandel in [[Elsiesrivier]] aanvaar en later vir [[Nasionale Pers]] werk en ook vryskutwerk doen. By Nasionale Pers is sy vir ’n kort rukkie Louis Hiemstra se assistente terwyl hy hersiening doen aan die ''Tweetalige Woordeboek''. Haar en Pieter Venter se huwelik is op die rotse en hulle is op [[30 Januarie]] [[1962]] formeel geskei. Sy het hierna verskeie ernstige verhoudings, onder andere met die Engelse skrywer Jack Cope en [[André P. Brink]], maar nie een van hulle is bereid om met haar te trou nie. Reeds vanaf April 1961 is sy in ’n ernstige verhouding met [[Jack Cope]]. Wanneer sy later hierdie jaar Cope se kind verwag, ondergaan sy ’n aborsie. In Julie 1961 word sy vir die eerste keer opgeneem in ’n psigiatriese hospitaal in Kaapstad, een van vele sodanige opnames in die daaropvolgende jare. Sy ontmoet vir André P. Brink in April 1963, wanneer hulle verhouding begin. Met die prysgeld van die A.P.B.-prys wat sy in 1964 vir ''Rook en oker'' verower en ’n toelaag van die Anglo American Corporation vertrek sy op 27 Maart 1964 met die skip Windsor Castle na [[Engeland]]. Sy ontmoet die skrywer [[Laurens van der Post]] aan boord die skip en hulle het daarna gereelde kontak. April en Mei van daardie jaar bring sy om die beurt in Engeland en [[Nederland]] deur, waar sy veral in [[Londen]] en [[Amsterdam]] vertoef. Sy besoek ook [[Duitsland]] en [[Switserland]]. Op 20 Junie 1964 sluit [[André P. Brink]] in [[Amsterdam]] by haar aan en hulle vertrek saam na [[Parys]], waar hulle gereelde kontak het met [[Breyten Breytenbach]] en sy vrou. Later dieselfde maand gaan hulle ook na [[Barcelona]] in [[Spanje]]. Hierdie besoek eindig rampspoedig wanneer haar en Brink se verhouding vertroebel en sy weens depressie in ’n Paryse hospitaal, die Saint-Anne, opgeneem word. By haar terugkeer na [[Suid-Afrika]] in Julie 1964 is sy eers werksaam by die Kaapse Afdelingsraad en vanaf Maart 1965 by die uitgewer John Malherbe. Sy doen ook vryskutwerk. In Desember 1964 hervat sy en Brink weer hulle verhouding, maar is kort daarna weer uitmekaar, wat ’n soort patroon word. Op 28 April 1965 beëindig Brink finaal die verhouding met haar. Sy het in hierdie tyd tot met haar dood verskeie minnaars. Sy ontmoet die jong Vlaamse skilder, [[Herman van Nazareth]], op 7 Februarie 1965 en hy is een van die laastes. In die maande voor haar dood verswak haar gesondheid en geestestoestand en leef sy onder mediese toesig. Sy is ook in ’n motorongeluk betrokke waarin sy haar voet breek en dit is in gips tot ’n week voor haar dood. Sy sou op 1 Julie 1965 by ''[[Die Burger]]'' begin werk, maar stel as gevolg van die ongeluk die datum uit tot 19 Julie 1965. In hierdie tyd het sy ook ernstige finansiële probleme. Sy het nie meer ’n telefoon nie en kan ook nie haar woonstelhuur betaal nie. In ’n brief gedateer 16 Julie 1965 vra sy Bartho Smit of hy nie die kopiereg van ''Rook en oker'' by haar wil koop nie, omdat sy die geld nodig het. Op hierdie dag verneem sy ook die nuus van André P. Brink se verlowing aan Salomi Louw. === Verhouding met haar pa === Haar verhouding met haar pa en die verwerping wat sy hier ervaar word allerweë beskou as een van die sterkste faktore in haar sielkundige ontwikkeling. Reeds voor haar geboorte is sy ongegronde aantyging dat hy nie seker is of Ingrid sy kind is nie een van die vernaamste faktore in die verbrokkeling van sy huwelik met haar ma. Wanneer hy haar en haar suster terugneem in die huis, is dit sonder om die liefde en sekuriteit te gee wat sy op daardie stadium van haar ontwikkeling nodig het. Die feit dat hy intussen getroud is met ’n vrou wat nie vir Ingrid en haar suster Anna werklik aanvaar nie, dra baie tot hierdie negatiewe atmosfeer by. Ingrid dra haar eerste digbundel aan haar pa op, maar sy reaksie is om te sê dat hy later sal lees “om te kyk hoe jy my in die skande gesteek het”.<ref>Metelerkamp, Petrovna (samesteller'') Ingrid Jonker – Beeld van ’n digterslewe''.Hemel en See-Uitgewers Vermont Eerste uitgawe Eerste druk 2003</ref> Vroeg reeds is sy gekant teen die Regering se apartheidsbeleid en haar politieke uitlatings (en gedigte soos ''Die kind'') dryf ’n verdere wig tussen haar en haar vader, wat Volksraadslid vir die Nasionale Party is. Hy verwerp haar uitsprake in die openbaar in die Parlement. Abraham is ook Voorsitter van die Parlementêre Komitee wat die instelling van [[Sensuur]] moet ondersoek en verantwoordelik vir die eerste [[Sensuurwet (Wet op Publikasies en Vermaaklikhede van 1963 en 1974)|Sensuurwetgewing]], waarteen Ingrid en baie ander skrywers ’n versetskrif onderteken. Wanneer sy die APB-prys vir ''Rook en oker'' wen, bied sy aan om Abraham se reiskoste te betaal sodat hy die plegtigheid saam met haar kan bywoon, maar hy wys die aanbod van die hand. === Selfdood === Op Maandagoggend 19 Julie 1965 word haar lyk in die see by [[Drieankerbaai]] in Kaapstad gevind, nadat sy vermoedelik in die loop van die nag selfdood is deur doelbewus te verdrink. Sy was slegs 32 jaar oud.<ref name=":0">Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Jonker,_Ingrid</ref> Sy word op Donderdag 22 Julie 1965 in [[Maitland]] se begraafplaas begrawe onder reëlings van haar pa, met veiligheidspolisiemanne wat die kis dra en ’n predikant wat die diens hou wat haar glad nie geken het nie en nie eens bewus was dat sy ’n digter was nie. Haar skrywersvriende hou dan die Sondag na haar dood (25 Julie 1965) ’n tweede begrafnisdiens, waar hulle van haar gedigte voorlees, Uys Krige ’n huldeblyk lewer en Jan Rabie die daarstelling van die [[Ingrid Jonkerprys|Ingrid Jonker-prys]] bekend maak.<ref>Metelerkamp, Petrovna. Op die ou end is Ingrid twee keer begrawe. Insig, Julie 1994</ref> ’n Geregtelike ondersoek na haar dood word op 21 Oktober 1965 gehou, met die regter wat beslis dat die beskikbare feite daarop dui dat sy selfdood is. Skaars ses maande na haar dood is haar vader, Abraham H. Jonker, op 10 Januarie 1966 oorlede. Hy het in die maande na haar dood oormatig begin drink. == Skryfwerk == === Poësie === Reeds op ses jaar word haar versies in skoolblaaie gepubliseer en sy lewer verskeie versies tot ''[[Die Jongspan]]''. Haar ouma lees gereeld haar gediggies voor aan die Kleurling gemeenskap in die Strand, waar sy evangelisasiewerk gedoen het. Haar eerste gepubliseerde gedig, ''Die baba'', verskyn in 1946 in die ''Wynberg Girls High School Magazine'' en in 1947 verskyn kortverhale in ''Die Jongspan'', naamlik ''Petrus'' en ''Nag''. Verdere gedigte in die skooljaarblad volg (''Lag met die wêreld'' in 1948 en ''Drome'' in 1949) en op sestienjarige ouderdom lê sy in 1949 haar eerste bundel ''Na'' ''die somer'' aan ’n uitgewer voor. Dit word afgekeur, maar die keurder, [[D.J. Opperman]], is beïndruk deur haar talent en word in die daaropvolgende jare ’n soort mentorfiguur wat haar tot voor haar debuut aanmoedig en help. Ook [[Uys Krige]] help haar baie, veral na haar debuut. In 1954 verskyn haar gedigte ''Opdrag'' en ''Windliedjie'' in ''Naweekpos'' en ''Ek het gedink'' in ''[[Huisgenoot|Die Huisgenoot]]''. Van haar gedigte verskyn hierna gereeld in verskeie publikasies soos ''Die Huisgenoot'', ''[[Rooi Rose]]'' en ''Naweekpos'' (waar [[Berta Smit]] redakteur was) en later ook in ''Contrast'', ''Inset'', ''Sestiger'' en die Nederlandse ''Podium'' en ''De Nieuwe Stem''. Hoewel sy verskeie kere gedigte aan ''Standpunte'' stuur, word geeneen ooit vir publikasie aanvaar nie. Die tema van verwerping deur die vaderfiguur en deur geliefdes en die behoefte aan 'n moederfiguur vind deurlopend neerslag in haar lewe en werk. In ''Ontvlugting'' se titelgedig word ontvlugting as ontsnapping uit hierdie beklemmende wêreld en lewe gesien, waar eindelik slegs die smart volmaak kan wees. Hierdie debuutdigbundel word louwarm ontvang weens die tegniese beperktheid wat blyk uit die diktaat van metrum en rym en die steeds grootliks adolessente liefdes en ander gevoelens en ervarings daarin verwoord, maar maak tog indruk met sensitiwiteit en verskeie oorspronklike sienings en beeldings. Hoewel die tematiek streng persoonlik is en ook grootliks adolessent, slaag sy hier reeds daarin om tot die wese van dinge onder die skyn deur te dring. Die titelgedig word later bekend veral weens die versreël “My lyk lê uitgespoel in wier en gras”, wat ’n somber voorspelling van haar latere dood is. Haar kinderlikheid, wat sy nooit verloor het nie, is aanwesig regdeur die bundel. ''Dubbelspel'' is agterna beskou ’n sleutelgedig in haar oeuvre, aangesien sy hier reeds die wisselwerking tussen spel en dodelike erns aan die bod bring en die mens as dubbelwese (man en vrou maar ook in die self verdeeld) uitbeeld. Die gedigte ''Ontnugtering'' (waarin die kind uitgroei tot volwassene en digter), ''Lied van die lappop'' (waarin die pop vermenslik word en dan afhanklik is van die toegeneentheid van die eienaar), ''Man en vrou'' (met sy mooi beelding van die eenheid tussen twee mense, ten spyte van verwydering), ''Puberteit'' (met die aangrypende beelding van die kind wat binne die mens vermoor word) en ''Die blommeverkoopster'' (met haar onmoontlike droom van ontvlugting uit haar benarde omstandighede, wat futiel blyk te wees) toon reeds, ten spyte van gebreke, tekens van haar baie groot belofte. ''Windliedjie'' beeld die wind in die dennebome uit, met opeenvolgende strofes wat die spreker se verlange na die geliefde, die onrus oor die welstand van die geliefde en laastens die vooruitsig om deur die winter eindelik lente en sekerheid te verkry oor die geliefde, verwoord. ''By die Goodwood-tentoonstelling'' maak gebruik van die dier (’n skaap) as dramatiese spreker, wat ’n verfrissende afwisseling is op die oorwegend selfgesentreerde verse. In hierdie gedig word roem, kunsmatigheid en gevangeskap gestel teenoor anonimiteit, natuurlikheid en vryheid.<ref>Antonissen, Rob. Standpunte. Nuwe reeks 17 en 18, Mei-Desember 1957</ref><ref>Antonissen, Rob. Kern en tooi. Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963</ref> In 1960 en weer in 1961 lê sy ’n bundel gedigte onder die titel ''Ukulele'' aan [[Nasionale Boekhandel]] vir publikasie voor, wat [[D.J. Opperman]] in beide gevalle afkeur vir publikasie, met die opdrag dat daar verder aan die bundel geskaaf moet word. Sy wend haar hierna na die uitgewer Afrikaanse Pers-Boekhandel. Die uiteindelike publikasie van ''Rook en oker'' (opgedra aan [[Uys Krige]] en Jack Cope) is in alle opsigte ’n vooruitgang op haar debuut en sy skryf hierin ’n vrye vers met verrassende assosiasies en ritmes, wat veral oor die liefde en oor die kind handel. Die titel kontrasteer reeds die konkrete met die nie-tasbare en hierdie kontras word regdeur die bundel as motief gebruik, waar die nie-tasbare konkreet word en ook andersom. Opwindend vir die eietydse Afrikaanse poësie is die trefseker aanwending van die vrye vers en suggestie, met verskeie verse wat eksperimenteer met tegnieke soos die surrealisme en die impak van herhaling. Die bundel is ’n belangrike toevoeging tot veral die sensitiewe liefdesvers in Afrikaans, waarin meermale ’n afwesige geliefde treffend aangespreek word. Verrassend is die beeld- en klankassosiasies, waardeur die digter haar sensitiewe waarnemingsvermoë en verbeelding illustreer, wat telkens ook bekoorlike trekke van kinderlikheid bevat. Jonker vind met baie van die gedigte emosionele aanklank by lesers, wat aan haar ’n leserspubliek besorg lank na haar dood en wat ook invloed uitoefen op baie digters na haar. Die bundel word in vyf afdelings verdeel, met slegs die tweede wat ’n titel bevat. Die eerste afdeling is liefdesverse. In ’n gedig soos ''Op alle gesigte'' blyk die behoefte aan liefde en die soeke daarna in die harde werklikheid. Die afwesige geliefde is in bykans alles aanwesig, maar nooit op tasbare wyse nie. ''Ek herhaal jou'' reduseer die verhouding tussen die ek en die geliefde tot die enigste werklikheid, sodat die omringende wêreld en mense hierteen slegs ’n illusie word. Die geliefde se koms gaan soms gepaard met ’n warm gevoel van genoegdoening, soos in ''Verlore stad'' (wat die bundeltitel bevat) en ''Herfsoggend''. Die afdeling ''Intieme gesprek'' bevat kort eenvoudige verse waarin direk met die minnaar gepraat word. Die gedigte maak gebruik van besondere beelding om die ekstase van die liefde te bewoord. Die derde afdeling beskryf die eensaamheid, wat veral beklemtoon word in ''Ek wil nie meer besoek ontvang nie''. Hierdie eensaamheid word gevoel selfs in die teenwoordigheid van ander. Hierdie gedig gee ook blyke van die digter se besondere slag met beelde. ''Madeliefies in Namakwaland'' is ’n subtiele en ontroerende gedig geïnspireer deur apartheid en die menslike toestand. Die vierde afdeling bevat verse oor die kind, waaronder die belangrike gedig ''Die kind'', waarin hulde gebring word aan ’n jong swart kind wat tydens politieke onluste in [[Langa]] naby Kaapstad in 1960 doodgeskiet is. Die kind se sterfte word egter simbool van ’n gehele vryheidstryd wat algaande onkeerbare momentum verkry. ''My pop val stukkend'' is vir sy tyd ’n besonder moderne gedig, waaruit die spreker se wanhoop en veelvuldigheid van gewaarwordings en gevoelens blyk in die surrealistiese uitbeelding van die pop se aftakeling. ''Korreltjie sand'' omvat ’n ironiese beskrywing van die spreker se hele lewe wat sy sien as ’n nietigheid, telkens geaksentueer met die verkleinwoord en verkleining van selfs kosmiese verskynsels en gelykstelling daarvan aan haar eie nietigheidsgevoel. Die gedig sluit af met die ontroerende “korreltjie klein is my woord/ korreltjie niks is my dood”, met die implikasie dat die spreker nie in staat was om die wêreld so te verklein dat sy daarin kon woon en met liefde te vul nie, sodat slegs die dood oorbly. ''Kabouterliefde'' (opgedra aan haar dogter Simone) bevat ’n kinderlike ekstase in sy uitbeelding van ’n sprokiesagtige milieu en ’n [[kabouter]] se liefdesverklaring. Die gedig met sy dartelende gang is ’n vreugdevolle voorstelling van liefdesgenot. Die reeds klassiek geworde ''Toemaar die donker man'' bevat vertroosting teen die naderende nag, waar die donker man benewens die nag ook die dood uitbeeld. Weens sy musikaliteit is laasgenoemde gedig vele kere getoonset en deur bekende sangers opgeneem. In ''Begin somer'' word ’n pragtige somersdag by die see vanuit die kind se perspektief gegee en word alles tot speelding gereduseer. Die vyfde afdeling bevat verse oor liefdesteleurstelling. In ''Bitterbessie dagbreek'' word die droefheid van liefdesteleurstelling treffend in ’n volksliedagtige vers verwoord, met die spreker wat vergeefs na liefde soek maar slegs die eggo’s van die minnaar se woorde hoor, soos ook gesimboliseer deur die beeld van die papegaai. ''Jy’t my gekierang'' beeld ’n man uit wat hom tot sy verlore geliefde rig met die verwyt van liefdesbedrog en ten spyte van reaksie en advies van naasbestaandes nie van sy ongeluk kan vergeet nie. ''L’art poetique'' gee uiting aan die wens van die spreker om haar in vele dinge weg te bêre, wat ’n strewe na ontvlugting maar ook verewiging suggereer. ''Rook en oker'' word in 1963 met die Afrikaanse Persboekhandel-prys bekroon.<ref>Antonissen, Rob. Standpunte. Nuwe reeks 50, Desember 1963</ref><ref>Antonissen, Rob. Spitsberaad. Nasou Beperk Elsiesrivier Eerste uitgawe Eerste druk 1966</ref> ''Kantelson'' is ’n bundel met nagelate gedigte, wat beide voor en na die publikasie van ''Rook en oker'' ontstaan het. Dit is ’n ongelyke bundel, maar bevat tog ’n aantal sterk gedigte. Die grootste aantal gedigte handel steeds oor liefde, veral verbygegane liefde, met ’n paar verse wat die Suid-Afrikaanse aktualiteit, die eie toestand en eie dood aanspreek. Die liefdesverlatenheid en gepaardgaande disintegrasie van die self is van die aangrypendste gedigte oor hierdie onderwerp in Afrikaans. ''Ek dryf in die wind'' is ’n uiting van volslae vreemdelingskap en eensaamheid, waar die spreker los geraak het van familie, vriende en haar volk. ''As jy weer skryf'' word opgedra aan Jack (Cope) en is ’n versoek aan die afwesige minnaar om in sy aantekeninge in sy dagboek gedeelde momente uit hulle liefdesverhouding te onthou. In ''Mamma'' loop die konfrontasie met die self uit op vervreemding van die self, terwyl die spreker haar in ''Op die pad na die dood'' vereenselwig met Judas Iskariot in sy bespotting. ''Waterval van mos en son'' se visuele aanbod tref, terwyl ''Daar is net een vir altyd'' die somerlandskap en die minnaar se liggaam met mekaar verbind.<ref>Antonissen, Rob. Spitsberaad. Nasou Beperk Elsiesrivier Eerste uitgawe Eerste druk 1966</ref> === Versamelbundels === Haar gedigte word opgeneem in alle belangrike versamelbundels oor die Afrikaanse poësie, insluitende ''Groot verseboek'' en ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''. Dit word ook in ander versamelbundels opgeneem, soos ''Nuwe klein verseboek'', ''Die dye trek die dye aan'', ''’n Rooie met ratte, Pa'', ''Kraaines'', ''Digters en digkuns'', ''Woordpaljas'', ''Voorspraak,'' ''Die goue vreugde'' en ''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''. In 2020 word haar gedigte ‘Twee harte’, ‘Lied van die lappop’, ‘mammas’ en ‘''Die winter is 'n krom ou vrou''’ in ''Vers en vrou'' opgeneem.<ref>De Wet, K. (samest.) Vers & vrou. Kaapstad: Human & Rousseau. 2020</ref> In 1993 vertaal Jerzy Koch van Pole 32 van haar gedigte in Pools en dit word onder die titel ''Tesknota za Kapsztadem'' (''Heimwee na Kaapstad'') gepubliseer. Gerrit Komrij vertaal van haar gedigte in Nederlands wat in 2000 as ''Ik herhaal je'' gepubliseer word, saam met ’n aangrypende lewenskets van Ingrid deur Henk van Woerden onder die titel ''De dag kent een smalle schaduw''. Hierdie bundel word in 2011 reeds vir die elfde keer herdruk.<ref>Keyser, Gawie. Boekewêreld. 14 Junie 2000</ref> Sy word as 'n soort kultusfiguur in Nederland beskou.<ref>Keyser, Gawie Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/neerlandi/12ingrid.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160501074328/http://www.oulitnet.co.za/neerlandi/12ingrid.asp |date= 1 Mei 2016 }}</ref> Van haar verse word kort na haar dood deur Jack Cope en William Plomer in Engels vertaal en in 1968 onder die titel ''Selected poems'' uitgegee.<ref>Nel. Jo. Beeld, 8 Oktober 2001</ref> In 2007 verskyn ’n meer omvattende Engelse vertaling deur André P. Brink en [[Antjie Krog]] onder die titel ''Black butterflies''.<ref>Human, Thys. Beeld, 17 Desember 2007</ref> Een van haar vertaalde gedigte verskyn in die Duitse bloemlesing ''Glut in Afrika'', wat saamgestel is deur Peter Sulzer. Van haar gedigte is ook in [[Hindi]], [[Frans]] en [[Zoeloe]] vertaal en sommige word in die buiteland voorgedra en oor Europese radiosenders (die [[BBC]] en Radio Wêreldomroep in Amsterdam) uitgesaai. Sy self vertaal ’n bundel Nederlandse kinderverse van Ilse-Margret Vogel, ''Moenie skrik nie'', wat in 1964 gepubliseer word en in 29 Junie 1966 in ''Die Taalgenoot'' verskyn. === Prosa === In haar ''Versamelde werke'' word benewens haar gedigte ook opgeneem die kortverhaal ''Die bok'', wat voorheen in 1964 in die versamelbundel ''Windroos'' verskyn het en later deur [[Abraham H. de Vries]] opgeneem word in ''Die Afrikaanse kortverhaalboek'' en deur [[Merwe Scholtz]] in ''Vertellers'' 2. In hierdie verhaal is Susan ’n jong vrou wat veel jonger is as haar man en ontevrede met die lewe. Sy verwag ’n kind, wat haar en haar man aan mekaar moes bind, maar nou beskou sy dit as net haar kind. Haar frustrasies vind uiting in ’n bok, wat simbool word van haar man en ’n soort sondebok. Sy sny die bok los waar hy wag vir slagting, maar ondervind geen vryheid nie, slegs aanvaarding van haar situasie. Die versamelde werke bevat ook kort outobiografiese sketse en die kortverhaal ''’n Daad van geloof''. Laasgenoemde verhaal word ook in ''Halfeeu'' (waarin [[PG du Plessis|P.G. du Plessis]] hoogtepunte uit die kortverhale van die eerste vyftig jaar van ''Die Huisgenoot'' saambundel), die versamelbundel ''Herinnering se wei'', ''Vertellers'' van Merwe Scholtz en [[Koos Human]] se ''Willekeur'' opgeneem. Dit gaan oor die verhouding tussen die verteller en haar ouma. Weens armoede dien die ouma se handsak as haar boeksak. Sy vertel dan vir haar ouma dat sy haar gedigte gaan verkoop om ’n boeksak te kan koop. Ouma se reaksie dui daarop dat sy graag die boeksak vir haar sou wou koop, maar nie kan nie en in stede daarvan gee sy iets beters: geloof in gebed. Hierdie kortverhaal is kort na haar dood in ''Die Huisgenoot'' gepubliseer en later ook onder die titel ''Dit was ’n oggend'' opgeneem in die versamelbundel ''Dames 17'' onder redaksie van [[C.J.M. Nienaber]].<ref>Brink, André P. Rapport, 29 Februarie 1976</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 15 no. 1, Februarie 1977</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 17 no.2, Junie 1977</ref><ref>De Vries, Abraham. Beeld, 29 Maart 1976</ref><ref>Hambidge, Joan “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 33 no. 2, Mei 1995</ref><ref>Hambidge, Joan. Die Burger, 9 November 1994</ref> Ingrid is nie net bydraer tot die letterkundige tydskrif ''Contrast'' nie, maar help ook met die redaksionele werk, waar sy beïndruk met haar kritiese en analitiese vermoëns in die proefleeswerk wat sy doen. Sy vertaal Lea Timmermans se ''Verloren Zomerdag'' in Afrikaans, maar dit word nie gepubliseer nie. Haar briefwisseling met die skrywer André P. Brink word na Brink se dood deur Francis Galloway geredigeer en onder die titel ''Vlam in die sneeu'' gepubliseer.<ref>De Vries, Willem. Aangrypende briewe gepubliseer. Beeld, 5 Augustus 2015</ref> Brink het Jonker se oorspronklike briewe aan hom en afskrifte van sy briewe aan haar vanaf die sestigerjare bewaar. Die titel van die boek suggereer reeds die onstuimige en veranderende aard van die liefdesverhouding tussen die briefskrywers. Die briewe gee ook  insig in die politieke en literêre landskap van die vroeë sestigerjare. Hierdie boek word ook in Nederlands vertaal.<ref>Breytenbach, Kerneels. Rapport, 6 Desember 2015</ref><ref>Hambidge, Joan. Beeld, 16 November 2015</ref> === Drama === Die eenbedryf ''’n Seun na my hart'' word ook in haar ''Versamelde werke'' opgeneem. Hierdie drama is reeds in 1959 geskryf en is voorheen deur Dalro gepubliseer, waarna dit in 1970 deur Gerhard J. Beukes in sterk gesensureerde vorm in die versamelbundel ''Iewers langs die pad'' opgeneem word. Anna en Maria is hierin twee gefrustreerde ou vroue. Maria het ’n maagd gebly, met haar onvervulde hunkering na ’n seun, terwyl Anna ’n moeder is met ’n seun wat in die oorlog óf gedood óf vermink is (dit is nooit duidelik wat presies gebeur het nie). Hulle droomseun is dieselfde duidelik omlynde karakter, wat in die stuk as Simon figureer. Die drama tref met sy uitbeelding van die ironie, waar beide moeder en seun die werklikheid op hulle eie irrasionele manier probeer ontvlug. Illusie en werklikheid word moeiteloos met mekaar verbind en skep ’n magiese droomsfeer. Dit is ’n eksperimentele stuk wat in sy benadering besonder vars aandoen. Daar is nie ’n konvensionele storielyn waarin alles sin maak nie, eerder suggesties van verskillende moontlikhede wat almal tegelykertyd bestaan of gedroom word, net soos verskillende interpretasies van dieselfde gegewe gelyktydig bestaan. Die drama word onder andere in 1970 in die Johannesburgse Stadskouburg en in 1976 in The Centre in Kaapstad opgevoer. == Nalatenskap en eerbewyse == Na haar dood word die [[Ingrid Jonkerprys|Ingrid Jonker-prys]] in haar gedagtenis ingestel om jaarliks om die beurt belowende jong digters in Afrikaans en Engels aan te moedig. Vyf jaar na haar dood, in 1970, word die program ''Jy’t my gekierang, Dollie'' by die Stadskouburg in Johannesburg opgevoer. Die program bestaan uit drie dele, ’n huldeblyk aan die skrywer se lewe en voorlesing uit haar gedigte, dan ’n voorstelling van haar kortverhaal ''Die bok'' en laastens ’n opvoering van haar eenbedryf, ''’n Seun na my hart''. In 1979 word van haar gedigte op die program ''Klankpaljas'' van die [[Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie]] voorgelees en die Afrikaanse Skrywersgilde reël ’n spesiale huldigingsprogram in 1983 om, wat haar vyftigste verjaarsdag sou wees, te herdenk. Die choreograaf Esther Nasser stel in dieselfde jaar ’n dansdrama van tien minute saam met musiek gekomponeer deur Danie Fourie, wat sy ''Jonker’s fragments'' noem en waarin sy poog om die [[dichotomie]] tussen gees en vlees te beskryf. In 1984 stel [[Marga van Rooy]] ’n program onder die naam ''Ek is Simon'' saam wat in die Nico Malan-Arena in Kaapstad opgevoer word. Die program in twee dele bestaan uit voordragte van haar gedigte en ’n opvoering van haar eenbedryf, ''’n Seun na my hart''.<ref>Breytenbach, Kerneels. Die Burger, 7 Januarie 1984</ref> Jannie Botes stel ’n hoorbeeld oor haar lewe en werk saam wat oor die radio uitgesaai word. Haar werk lok opnuut belangstelling wanneer President [[Nelson Mandela]]<ref>Parlementêre redaksie. Mandela bring hulde aan Ingrid Jonker – die Suid-Afrikaner, die digter, die mens. Die Burger, 25 Mei 1994</ref> by die opening van die eerste parlement van ’n volle demokratiese Suid-Afrika in 1994 haar gedig ''Die kind'' voorlees en aan haar as digteres en as mens hulde bring.<ref name=":0" /><ref>Joubert, Herman. ‘Poetic justice’ vir Ingrid Jonker toe President gedig lees. Die Burger, 25 Mei 1994</ref> Die gedig word in meer as agt tale vertaal, insluitende Zoeloe en Hindi. Ryk Hattingh se werk ''Opdrag: Ingrid Jonker'' word in [[1997]] by die [[Klein Karoo Nasionale Kunstefees]] op [[Oudtshoorn]] opgevoer. ’n Dokumentêre rolprent oor haar werk en lewe onder die regie van Helena Noguiera, wat vyf jaar geneem het om te maak, ''Ingrid Jonker: The Marilyn Monroe of'' ''South African Literature'', word in 2001 by die Grahamstadse kunstefees vertoon. In ietwat gewysigde vorm word dit in 2007 op die kommersiële kringloop vrygestel as ''Ingrid Jonker: her lives and time'',<ref>Anoniem. Nuwe dokumentêr oor Ingrid Jonker open in Rosebank. Beeld, 8 Februarie 2007</ref> nadat dit op die [[Cannes-rolprentfees]] in [[Frankryk]] en die eerste Suid-Afrikaanse rolprentfees in Londen vertoon is. [[Saartjie Botha]] skryf die drama oor haar lewe, ''Altyd Jonker'', wat in 2006 by die Klein Karoo Nasionale Kunstefees en die [[Aardklop]] Kunstefees opgevoer word en die Fleur du Cap-prys vir beste nuwe inheemse stuk en beste regisseur verower. Haar gedigte word gereeld getoonset en [[Chris Chameleon]] stel in 2006 ’n CD vry, ''Ek herhaal jou'', wat uitsluitlik bestaan uit liedjies van haar gedigte. In 2011 volg hy hierdie CD op met verdere toonsettings van haar werk wat op die CD ''As jy weer skryf'' vrygestel word.<ref>Bouwer, Anna-Retha. Nog Jonker vir Chameleon. Beeld, 29 Maart 2011</ref> Ander sangers wat haar werk opneem sluit in Herman van den Berg, [[Laurika Rauch]], Laurinda Hofmeyr, Renette Bouwer, [[Anneli van Rooyen|Annelie van Rooyen]], Jennifer Ferguson en [[Anna Davel]]. Die Nederlandse sangeres en komponis, Niki Romijn, besoek Suid-Afrika in 2008 met haar toonsettings van Ingrid se gedigte, wat sy onder die titel ''Roos van jou mond'' opvoer. Niel van der Watt toonset haar gedig ''Bitterbessie dagbreek'' en dit word in Augustus 2012 saam met ander getoonsette gedigte van ander digters in die Centurion-teater opgevoer. Haar dogter Simone ontwikkel sedert 2010 saam met ander soos Riana Wiechers en Anneke Villet ’n artistieke huldeblyk aan haar ma onder die vaandel van die Ingrid Jonker multikulturele musiekprojek, wat bestaan uit twee CD’s, ’n boek en ’n rolprent. In 2004 word sy postuum deur die Staatspresident vereer met die Orde van Ikhamanga (Silwer), Suid-Afrika se hoogste toekenning vir prestasie in die skeppende en uitvoerende kunste, ter erkenning van haar letterkundige bydrae in Afrikaans. Sy ontvang die toekenning op dieselfde geleentheid as [[Elsa Joubert]] en hulle is na [[Karel Schoeman]] in [[1998]] die eerste Afrikaanse skrywers wat so vereer word. In Oktober 2009 open die Nederlandse kunstenaar [[Paul Hendrik Roux|Paul Hendrikse]] ’n Ingrid Jonker-uitstalling onder die titel ''Hauntology of smoke and ochre'' in Amsterdam, waarin hy die proses ondersoek waardeur die media en die publiek haar tot legendariese status verhef het. Verskeie biografiese boeke oor haar word gepubliseer, waaronder [[Petrovna Metelerkamp]] se ''Ingrid Jonker:Beeld van 'n digterslewe'' in [[2003]]<ref>Van Vuuren, Helize. Kakkerlak, Uitgawe 3, 2005</ref><ref>Olivier, Fanie. Beeld, 4 Augustus 2003</ref><ref>Parker, Elise. Sarie, November 2003</ref> en L.M. van der Merwe se Gesprekke oor Ingrid Jonker in 2006. In die Jacana Pocket Series verskyn die Engelstalige ''Ingrid Jonker'' deur Louise Viljoen, waarin haar lewe en werk aan ’n internasionale gehoor bekend gestel word. Ook in Nederland kry haar nalatenskap en persoon baie aandag. Gerrit Komrij is samesteller van die huldigingsbundel ''Ingrid Jonker: Ik herhaal je'', wat in 2000 verskyn. ’n Nederlandse huldigingsrolprent deur [[Saskia van Schaik]] en [[Henk van Woerden]], ''Korreltjie niks is my'' ''dood'', word in 2001 vrygestel<ref>Pople, Laetitia. Nederlanders maak prent oor Ingrid Jonker. Beeld, 1 September 2011</ref> en op die Montreux-fees met die Zilveren Roos-toekenning bekroon.<ref>Smith, Charles. Naweek-Beeld,  5 Januarie 2002</ref> In 2011 word die Nederlandse ''Black Butterflies'' op die kommersiële rolprentkringloop in Nederland en wêreldwyd vrygestel. Dit is nie ’n dokumentêre film nie, maar ’n uitbeelding van haar lewe met die middelpunt haar soeke na liefde, haar worsteling met apartheid en konfrontasie met haar pa. Die prent word vervaardig deur [[Paula van der Oest]] en Arry Voorsmit, op grond van ’n draaiboek deur die Suid-Afrikaner [[Greg Latter]]. Hierdie rolprent word onder andere gekeur om vertoon te word op die Tribeca-rolprentfees in New York.<ref>Boekkooi, Paul. Beeld, 21 Oktober 2011</ref><ref>Robinson, Marguerite “Rapport” 23 Oktober 2011</ref>[[Lêer:Ingrid Jonker - Die kind.JPG|duimnael|''Die kind'' as muurgedig in [[Leiden]]]] == Publikasies == * ''Ontvlugting'', 1956 * ''Rook en oker'', 1963 * ''Kantelson'', 1966 * ''’n Seun na my hart'', 1968 * ''Versamelde werke'', 1975 * ''Vlam in die sneeu'', 2015 === Vertaling === * ''Moenie skrik nie'' – Ilse-Margret Vogel, 1964 === Multimedia: Video === * [http://www.hollanddoc.nl/dossiers/34437343/ ''Korreltjie niks is my dood'' – Nederlandse dokumentêr deur Saskia van Schaik (2001)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080926124629/http://www.hollanddoc.nl/dossiers/34437343/ |date=26 September 2008 }} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bronnelys == === Boeke === * Antonissen, Rob. ''Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede.'' Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk Elsiesrivier 1964 * Antonissen, Rob. ''Kern en tooi''. Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963 * Antonissen, Rob. ''Spitsberaad.'' Nasou Beperk Elsiesrivier Eerste uitgawe Eerste druk 1966 * Antonissen, Rob. ''Verkenning en kritiek''. H.A.U.M. Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 1979 * Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) ''Voorspraak.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994 * Aucamp, Hennie. ''Kort voor lank''. Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe, Tweede druk1980 * Beukes, Gerhard J. ''Iewers langs die pad.'' J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe Tweede druk 1972 * Beukes, W.D. (red.) ''Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990.'' Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe eerste druk 1992 * Brink, André P. ''Aspekte van die nuwe drama.'' Academica Pretoria en Kaapstad Tweede hersiene uitgawe 1986 * Brink, André P. ’n ''Vurk in die pad''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2009 * Cloete, T.T. (red.) ''Die Afrikaanse literatuur sedert sestig.'' Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980 * De Vries, Abraham H. ''Kortom''. Academica Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1983 * De Vries, Abraham H. ''Kortom 2''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1989 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Jonker, Ingrid. ''Versamelde werke''. Perskor-Uitgewery Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1975 * Jonker, Ingrid. ''’n Daad van geloof'', in ''Herinnering se wei''. Perskor-uitgewery Johannesburg Tweede uitgawe Eerste druk 1977 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. ''D.J. Opperman: ’n Biografie.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1986 * Kannemeyer, J.C. (red.) ''Kraaines.'' Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Verse vir die vraestel''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998 * Kannemeyer, J.C. ''Jan Rabie''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 2004 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Krige, Uys. ''Die naamlose muse''. Protea Boekhuis Pretoria, Eerste uitgawe 2002 * Lindenberg, E. (red.) ''Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde''. Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973 * Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) ''Digters en digkuns.'' Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007 * Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. ''Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963 * Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969 * Pheiffer, R.H. ''Woordpaljas''. Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde druk 1993 * Rabie, Jan (red.) ''In memoriam Ingrid Jonker.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria 1966 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 2''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Zuydam, S.W. ''Ingrid Jonker (1933–1965),'' in Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998 === Tydskrifte en koerante === * Anoniem. Uys Krige en Ingrid Jonker. Zuid-Afrika, Maart 2002 * Boekkooi, Paul. Helena laat Ingrid lewe. Rapport, 29 April 2007 * Bosch, Erna. ’n Seun na my hart’ in sy historiese kader. Standpunte. Nuwe reeks 170, April 1984 * Botha, Amanda. Twee Afrikaanse skrywers vereer. Beeld, 26 Oktober 2004 * Britz, Etienne. Plath, Jonker albei deur pa verwond. Beeld, 31 Januarie 2003 * Burger, Karin. Fliek oor Ingrid Jonker begin wys in Amsterdam. Rapport, 20 Maart 2011 * Chameleon, Chris en Kannemeyer, J.C. Ingrid Jonker, gefolterde genie of oorskatte digter? Rapport, 5 Julie 2009 * Cloete, T.T. Bespreking van sewe gedigte. Tydskrif vir Letterkunde, Nuwe reeks 19 no. 4, November 1981 * De Lange, Johann. Toe dit nog nie mode was nie, was Ingrid volledig Afrikaan. Die Burger, 28 Mei 1994 * De Vries, Fred. Spoke van rook en oker. Rapport, 7 Februarie 2010 * Du Toit, Steyn. Huldeblyk aan Ingrid. Rapport, 2 Desember 2012 * Engelbrecht, Theunis. Ingrid Jonker leef in prent. Rapport, 3 Oktober 2004 * Fourie, Elkarien. Oor Ingrid Jonker bly ons wonder. Rapport, 6 Mei 2007 * Jonker, Anna. Want elkeen het sy Gordonsbaai: Herinneringe aan Ingrid Jonker se kinderdae. Tydskrif vir Letterkunde, Nuwe reeks 17 no. 1, Februarie 1979 * Joubert, Herman. Wat het Ingrif oor Brink geskryf? Die Burger, 2 Junie 1994 * Keyser, Gawie. Word Ingrid Jonker van ons weggesteel? Boekewêreld, November 2001 * Kloppers, Jacolette. Jonker se gedigte bekoor in Tilburg. Beeld, 25 November 2005 * Kunsredaksie. Ingrid Jonker se werk in Kaap uitgegee. Die Burger, 7 Julie 1994 * Metelerkamp, Petrovna. Ingrid se ‘Kind’ kry ’n nuwe naam. Die Burger, 22 September 1994 * Metelerkamp, Petrovna. Sien jouself in Ingrid. Insig, Mei 2003 * Nieuwoudt, Stephanie. Onsterflike elf. Beeld, 2 Julie 2003 * Pople, Laetitia. Jonker ‘is nou in goeie geselskap’. Plus, 8 Junie 2001 * Rautenbach, Elmari. Ingrid het my vertrou. Rapport, 15 November 2015 * Schutte, H.J. Gedig-ontledings. Tydskrif vir Letterkunde, Nuwe reeks 20 no. 4, November 1982 * Slabber, Coenie. Só bly Ingrid Jonker leef. Rapport, 24 Julie 1983 * Toffoli, Hilary Prendini. Die vrou wat Ingrid Jonker se dogter grootgemaak het” “Insig” Julie 2004 * Van Bart, Martiens. Sir Laurens wou Ingrid keer van die dood. Die Burger, 11 Junie 1994 * Van der Merwe, Catrien. Voorgeskrewe boeke vir matriek. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 29 no. 3, Augustus 1991 * Van Eeden, Dirk. Poet’s ex-lover fires back in ‘lost letters’ war. Sunday Times, 5 Junie 1994 * Van Greunen, Augusta. Liefdesdriehoek het haar alleen, beangs gelos. Rapport, 5 Junie 1994 * Van Niekerk, Annemarié. Ingrid Jonker: Ons herhaal jou (weer). Rapport, 1 Mei 2011 * Van Rensburg, Cas. Jonker as mens – nie net digter, ikoon of selfmoordenaar. Rapport, 25 Februarie 2007 * Van Rensburg, Pieter en Chrisna. Op die spoor van Ingrid Jonker. Kakkerlak, Uitgawe 3, 2005 * Van Zyl, Johan. Jonker-geskrifte in troebel water. Boekewêreld, Junie 2001 * Van Zyl, Wium. Misverstande, booswig sorg vir digdebakel. Beeld, 28 Maart 2001 * Vosloo, Johan. Briewe lig sluier oor Jonker se liefdes. Rapport, 18 Mei 2003 * Vosloo, Johan. Ingrid Jonker en die poppe. Rapport, 14 September 2003 * Williamson, Eagan. Ingrid Jonker ‘sou vandag só trots gewees het’. Beeld, 30 Oktober 2004 === Internet === * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2008/08/18/SK/8/Nikiromijn.html * Coetzee, Gert Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/05/29/11/13.html * De Lange, Johann Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/05/28/11/14.html * Engelbrecht, Theunis Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2005/10/29/BY/11/JONKERDEPRES.html * Grundling, Erns Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/07/02/1/2.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Hambidge, Joan Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1994/11/24/8/6.html * Hambidge, Joan Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2002/05/04/4/1.html * Joubert, Herman Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/05/25/1/4.html * Kannemeyer, J.C. Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/03/19/2/1.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090923030236/http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/03/19/2/1.html |date=23 September 2009 }} * Metelerkamp, Petrovna Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/09/22/4/6.html * Nieman, Nols Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/06/28/VB/3/ARINGRID0.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Nieuwoudt, Stephanie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2003/07/02/B1/11/02.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090923025837/http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2003/07/02/B1/11/02.html |date=23 September 2009 }} * Pople, Laetitia Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/04/27/SK/8/FLiekingridjonker.html * Pretorius, William Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2007/05/01/KA/3/27helen.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090923184222/http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2007/05/01/KA/3/27helen.html |date=23 September 2009 }} * Smith, Charles Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/12/28/9/2.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Van Rensburg, Cas Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2007/02/23/RU/4/ingrid.html * Van Zyl, Johan Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/06/27/1/21.html * Van Zyl, Wium Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/12/02/1/62.html * Vosloo, Johan Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2003/09/14/R1/20/01.html * Williamson, Eagan Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2004/10/30/BS/2LDN/07.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} * [http://www.info.gov.za/aboutgovt/orders/2004/jonker.htm/ ''Suid-Afrikaanse Nasionale Orde vir Meriete toegeken aan Ingrid Jonker 2004''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100630155401/http://www.info.gov.za/aboutgovt/orders/2004/jonker.htm |date=30 Junie 2010 }} * [http://heritage.thetimes.co.za/memorials/wc/IngridJonker/archive.aspx?id=588257 ''Sunday Times Heritage Project: Troubled Poet – Stanzas from the Ingrid Jonker archive''] * [http://www.muurgedichten.nl/jonker.html Muurgedig ''Die Kind'' in Leiden (Nederland)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131209193223/http://www.muurgedichten.nl/jonker.html |date= 9 Desember 2013 }} {{Sestigers}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} {{DEFAULTSORT:Jonker, Ingrid}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse dade van selfmoord]] [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1933]] [[Kategorie:Sterftes in 1965]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Afrikaanse letterkunde]] e8b7l0jd6sgvpu0pegy7h7s7wlxv16v 2521193 2521189 2022-08-23T17:56:26Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/41.13.250.171|41.13.250.171]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Aliwal2012|Aliwal2012]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Ingrid Jonker | bynaam = | beeld = Ingrid Jonker 1956.jpg | beeldbeskrywing = | onderskrif = Ingrid Jonker in 1956 | geboortenaam = | geboortedatum = 19 September 1933 | geboorteplek = [[Douglas, Noord-Kaap|Douglas]], [[Kaapkolonie]] | sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1933|9|19|1965|7|19}} | sterfteplek = [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | ouers = [[Abraham Jonker]] en Beatrice Cilliers | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]]ans | beroep = Skrywer en digter | ander = | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | religie = | huweliksmaat = Pieter Venter | kinders = Simone | webblad = | handtekening = }} '''Ingrid Jonker''' (19 September 1933 – 19 Julie 1965) was 'n [[Afrikaans]]e [[skryfster]] en [[digteres]]. Belangstelling in Jonker se werke, en veral ook in haar kort en tragiese lewe, was ná haar dood veel groter as toe sy geleef het. Net drie digbundels van haar is ooit gepubliseer: ''[[Ontvlugting (digbundel)|Ontvlugting]]'' (1956), ''[[Rook en oker]]'' (1963), en ''[[Kantelson]]'' (postuum in 1966). Dit is veral die kort en suiwer liriese gedigte van verlange en verlatenheid in ''Rook en oker'' wat aan haar roem besorg het.<ref>SA History: http://www.sahistory.org.za/people/ingrid-jonker</ref> In haar nadoodse ''Kantelson'' was dit 'n doodsverlange wat tot lesers gespreek het en daartoe gelei het dat bekende musici haar gedigte getoonset en opgeneem het. Sy het op 19 Julie 1965 [[selfmoord]] gepleeg deur in [[Drieankerbaai]] in [[Kaapstad]] in die see te loop. == Lewe en werk == [[Lêer:Ingrid Jonker se begrafnis, 25 Julie 1965.jpg|duimnael|regs|300px|[[Uys Krige]] aan die woord op [[25 Julie]] [[1965]] tydens 'n byeenkoms van skrywers en ander vriende van Ingrid Jonker in die Woltemade-begraafplaas, [[Maitland]], [[Kaapstad]]. Krige het 'n waardering van haar werk gelewer en [[Jan Rabie]], links met sy rug na die kamera, het van haar gedigte voorgedra. Die begrafnis was drie dae vantevore, op [[22 Julie]].]] === Vroeë lewe en herkoms === Ingrid Jonker, dogter van die skrywer en [[Nasionale Party]] politikus [[Abraham Jonker|Abraham H. Jonker]] en Beatrice Cilliers, is op 19 September 1933 op ’n plaas naby [[Douglas, Noord-Kaap|Douglas]], 'n dorp naby die hoofstad van die [[Noord-Kaap]]se provinsie, in die huis van haar oupa en ouma aan moederskant, Swart Fanie (Stephanus) Cilliers en Annie (Anna) Retief, gebore. Haar oupa is in hierdie tyd reeds geruime tyd verlam in sy bed. Ingrid het ’n ouer suster, Anna. Nog voordat Ingrid gebore word, verbrokkel die huwelik tussen haar ouers wanneer haar vader sy ouerskap van die ongebore baba bevraagteken en haar ma dan verlaat. Haar suster en sy en haar ma woon in Douglas tot 1937, waarna hulle saam met die grootouers na [[Durbanville]] naby [[Kaapstad]] verhuis. In 1938 het Ingrid ’n noue ontkoming wanneer sy amper in die Bergrivier verdrink. Haar oupa is in hierdie jaar oorlede. Ouma Cilliers, Beatrice, Anna en Ingrid verhuis dan in 1940 na die [[Strand, Wes-Kaap|Strand]], waar Ingrid vanaf Julie in die kindertuinklas van die Laerskool Die Strand begin skoolgaan en haar eerste kinderverse skryf. Hulle verander dikwels van blyplek op soek na ’n meer bekostigbare woning en trek van huis na woonstel na kamer na losieshuis in die Strand, daarna na [[Gordonsbaai]] en in 1941 weer na die Strand. === Opleiding === Ingrid begin haar laerskoolopleiding aan die Laerskool Die Strand. Haar ma is ’n senulyer en word verskeie kere in inrigtings opgeneem, onder andere ’n hospitaal in [[Somerset-Wes]] en die Valkenburg-kliniek en is slegs in die Gordonsbaai-periode voltyds by die huis. Daarna word sy gehospitaliseer en bring twee jare in verskillende verpleeginrigtings deur, waaronder die [[Somerset-Wes]], [[Groote Schuur]] en Conradiehospitale. Op 6 Augustus 1944 is sy aan kanker oorlede. In die Strand woon die ouma en kinders in armoede in ’n losieshuis, onderhou slegs deur die ouma se ouderdomspensioen, bydraes van ouma se twee seuns (onder wie professor [[A.C. Celliers|A.C. Cilliers]] van [[Universiteit Stellenbosch|Stellenbosch]]) en ’n karige toelaag van haar vader. Na die dood van haar ma kom haar pa vir Ingrid en Anna teen die einde van 1944 haal. Hy is in 1941 weer getroud, hierdie keer met die skryfster [[Lulu Brewis]]. Omdat die huis wat Abraham in [[Rondebosch]] gehad het, te klein was vir die hele familie, loseer Ingrid en Anna aanvanklik privaat in [[Oranjezicht]] in Kaapstad. Ingrid is vanaf Januarie 1945 ’n leerling aan die [[Laerskool Jan van Riebeeck]] in Tuine in Kaapstad. In Julie 1945 trek die gesin na [[Plumstead]] en Ingrid sit haar skoolopleiding in Engels voort aan die Wynberg Girls High School. Sy slaag standerd vyf aan die einde van 1946. Nadat sy aan die einde van 1951 [[Matriek|matrikuleer]] (met onderskeiding in [[Afrikaans]]), verlaat sy haar vader se huis om in ’n woonstel in Kaapstad se middestad te bly en ’n jaarlange handelskursus in tik en snelskrif te volg. === Begin van loopbaan === Sy werk vanaf ongeveer Oktober 1952 by die uitgewery Kennis in Kaapstad. In die volgende vier en ’n half jaar is sy proefleser, redigeerder en sekretaresse van die hoofbestuurder van Citadel Press (die Heilsleër se drukkery) en vul sy betrekkings by HAUM, die Uitgewery Culemborg en Nasionale Boekhandel. Sy wen in Augustus 1953 ’n tweede prys vir voordrag in die afdeling Poësie Ope op die Afrikaanse [[Eisteddfod]] in Kaapstad. In 1956 trek sy na ’n woonstel in Vredehoek en aanvaar ’n betrekking by die Uitgewery Culemborg van [[Aat Kaptein]], waar haar debuutbundel, ''Ontvlugting'', in Junie verskyn. Sy besoek [[Johannesburg]] vir die eerste keer in Oktober 1955 op ’n reis saam met Pieter Venter (digter van die digbundel ''Die blomblaar is'' ''requiem''). Op 15 Desember 1956 trou sy en Pieter en die egpaar trek in April 1957 na ’n woonstel in [[Seepunt]] (Chamonix 2 in Friareweg). Haar dogter, Simone, word op 1 Desember 1957 gebore. === Vriendskap met ander Sestigers === In hierdie tyd raak sy bevriend met Kaapse kunstenaars en skrywers soos [[Jan Rabie]], [[Marjorie Wallace]], die skilder Eric Laubscher, [[Uys Krige]], [[Jack Cope]], [[Breyten Breytenbach]], [[Richard Rive]], Peter Clarke en [[P.J. Philander]]. Onder invloed van hierdie groep begin sy wyer lees en raak bekend met die werk van kontemporêre digters uit [[Frankryk]], [[Spanje]], [[Suid-Amerika]], [[Nederland]], [[Engeland]] en die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], waardeur haar eie digkuns verryk en verdiep word. In 1958 werk sy by HAUM. In Mei 1959 word Pieter Venter na Johannesburg verplaas en die egpaar vestig hulle eers in ’n rondawel in Illovo en vanaf Julie 1959 in ’n gemeubileerde huis in [[Emmarentia]]. Hier woon Breyten Breytenbach ’n ruk by hulle in voordat hy na die buiteland vertrek. In Johannesburg ontmoet sy vir [[Bartho Smit]] (wat later haar digbundel ''Rook en oker'' sou uitgee) en sy vrou Kita Redelinghuys. Sy vertrek teen die einde van Julie 1959 sonder Simone per trein terug na Kaapstad, maar word weer deur Pieter Venter gehaal en terug geneem na Johannesburg. In Desember 1959 trek hulle na ’n woonstel in [[Hillbrow]]. === Stormagtige jare === In Januarie 1960 verlaat Ingrid vir Pieter Venter en keer sy met Simone terug na Kaapstad, waar sy ’n betrekking by Nasionale Boekhandel in [[Elsiesrivier]] aanvaar en later vir [[Nasionale Pers]] werk en ook vryskutwerk doen. By Nasionale Pers is sy vir ’n kort rukkie Louis Hiemstra se assistente terwyl hy hersiening doen aan die ''Tweetalige Woordeboek''. Haar en Pieter Venter se huwelik is op die rotse en hulle is op [[30 Januarie]] [[1962]] formeel geskei. Sy het hierna verskeie ernstige verhoudings, onder andere met die Engelse skrywer Jack Cope en [[André P. Brink]], maar nie een van hulle is bereid om met haar te trou nie. Reeds vanaf April 1961 is sy in ’n ernstige verhouding met [[Jack Cope]]. Wanneer sy later hierdie jaar Cope se kind verwag, ondergaan sy ’n aborsie. In Julie 1961 word sy vir die eerste keer opgeneem in ’n psigiatriese hospitaal in Kaapstad, een van vele sodanige opnames in die daaropvolgende jare. Sy ontmoet vir André P. Brink in April 1963, wanneer hulle verhouding begin. Met die prysgeld van die A.P.B.-prys wat sy in 1964 vir ''Rook en oker'' verower en ’n toelaag van die Anglo American Corporation vertrek sy op 27 Maart 1964 met die skip Windsor Castle na [[Engeland]]. Sy ontmoet die skrywer [[Laurens van der Post]] aan boord die skip en hulle het daarna gereelde kontak. April en Mei van daardie jaar bring sy om die beurt in Engeland en [[Nederland]] deur, waar sy veral in [[Londen]] en [[Amsterdam]] vertoef. Sy besoek ook [[Duitsland]] en [[Switserland]]. Op 20 Junie 1964 sluit [[André P. Brink]] in [[Amsterdam]] by haar aan en hulle vertrek saam na [[Parys]], waar hulle gereelde kontak het met [[Breyten Breytenbach]] en sy vrou. Later dieselfde maand gaan hulle ook na [[Barcelona]] in [[Spanje]]. Hierdie besoek eindig rampspoedig wanneer haar en Brink se verhouding vertroebel en sy weens depressie in ’n Paryse hospitaal, die Saint-Anne, opgeneem word. By haar terugkeer na [[Suid-Afrika]] in Julie 1964 is sy eers werksaam by die Kaapse Afdelingsraad en vanaf Maart 1965 by die uitgewer John Malherbe. Sy doen ook vryskutwerk. In Desember 1964 hervat sy en Brink weer hulle verhouding, maar is kort daarna weer uitmekaar, wat ’n soort patroon word. Op 28 April 1965 beëindig Brink finaal die verhouding met haar. Sy het in hierdie tyd tot met haar dood verskeie minnaars. Sy ontmoet die jong Vlaamse skilder, [[Herman van Nazareth]], op 7 Februarie 1965 en hy is een van die laastes. In die maande voor haar dood verswak haar gesondheid en geestestoestand en leef sy onder mediese toesig. Sy is ook in ’n motorongeluk betrokke waarin sy haar voet breek en dit is in gips tot ’n week voor haar dood. Sy sou op 1 Julie 1965 by ''[[Die Burger]]'' begin werk, maar stel as gevolg van die ongeluk die datum uit tot 19 Julie 1965. In hierdie tyd het sy ook ernstige finansiële probleme. Sy het nie meer ’n telefoon nie en kan ook nie haar woonstelhuur betaal nie. In ’n brief gedateer 16 Julie 1965 vra sy Bartho Smit of hy nie die kopiereg van ''Rook en oker'' by haar wil koop nie, omdat sy die geld nodig het. Op hierdie dag verneem sy ook die nuus van André P. Brink se verlowing aan Salomi Louw. === Verhouding met haar pa === Haar verhouding met haar pa en die verwerping wat sy hier ervaar word allerweë beskou as een van die sterkste faktore in haar sielkundige ontwikkeling. Reeds voor haar geboorte is sy ongegronde aantyging dat hy nie seker is of Ingrid sy kind is nie een van die vernaamste faktore in die verbrokkeling van sy huwelik met haar ma. Wanneer hy haar en haar suster terugneem in die huis, is dit sonder om die liefde en sekuriteit te gee wat sy op daardie stadium van haar ontwikkeling nodig het. Die feit dat hy intussen getroud is met ’n vrou wat nie vir Ingrid en haar suster Anna werklik aanvaar nie, dra baie tot hierdie negatiewe atmosfeer by. Ingrid dra haar eerste digbundel aan haar pa op, maar sy reaksie is om te sê dat hy later sal lees “om te kyk hoe jy my in die skande gesteek het”.<ref>Metelerkamp, Petrovna (samesteller'') Ingrid Jonker – Beeld van ’n digterslewe''.Hemel en See-Uitgewers Vermont Eerste uitgawe Eerste druk 2003</ref> Vroeg reeds is sy gekant teen die Regering se apartheidsbeleid en haar politieke uitlatings (en gedigte soos ''Die kind'') dryf ’n verdere wig tussen haar en haar vader, wat Volksraadslid vir die Nasionale Party is. Hy verwerp haar uitsprake in die openbaar in die Parlement. Abraham is ook Voorsitter van die Parlementêre Komitee wat die instelling van [[Sensuur]] moet ondersoek en verantwoordelik vir die eerste [[Sensuurwet (Wet op Publikasies en Vermaaklikhede van 1963 en 1974)|Sensuurwetgewing]], waarteen Ingrid en baie ander skrywers ’n versetskrif onderteken. Wanneer sy die APB-prys vir ''Rook en oker'' wen, bied sy aan om Abraham se reiskoste te betaal sodat hy die plegtigheid saam met haar kan bywoon, maar hy wys die aanbod van die hand. === Selfdood === Op Maandagoggend 19 Julie 1965 word haar lyk in die see by [[Drieankerbaai]] in Kaapstad gevind, nadat sy vermoedelik in die loop van die nag selfdood is deur doelbewus te verdrink. Sy was slegs 32 jaar oud.<ref name=":0">Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Jonker,_Ingrid</ref> Sy word op Donderdag 22 Julie 1965 in [[Maitland]] se begraafplaas begrawe onder reëlings van haar pa, met veiligheidspolisiemanne wat die kis dra en ’n predikant wat die diens hou wat haar glad nie geken het nie en nie eens bewus was dat sy ’n digter was nie. Haar skrywersvriende hou dan die Sondag na haar dood (25 Julie 1965) ’n tweede begrafnisdiens, waar hulle van haar gedigte voorlees, Uys Krige ’n huldeblyk lewer en Jan Rabie die daarstelling van die [[Ingrid Jonkerprys|Ingrid Jonker-prys]] bekend maak.<ref>Metelerkamp, Petrovna. Op die ou end is Ingrid twee keer begrawe. Insig, Julie 1994</ref> ’n Geregtelike ondersoek na haar dood word op 21 Oktober 1965 gehou, met die regter wat beslis dat die beskikbare feite daarop dui dat sy selfdood is. Skaars ses maande na haar dood is haar vader, Abraham H. Jonker, op 10 Januarie 1966 oorlede. Hy het in die maande na haar dood oormatig begin drink. == Skryfwerk == === Poësie === Reeds op ses jaar word haar versies in skoolblaaie gepubliseer en sy lewer verskeie versies tot ''[[Die Jongspan]]''. Haar ouma lees gereeld haar gediggies voor aan die Kleurling gemeenskap in die Strand, waar sy evangelisasiewerk gedoen het. Haar eerste gepubliseerde gedig, ''Die baba'', verskyn in 1946 in die ''Wynberg Girls High School Magazine'' en in 1947 verskyn kortverhale in ''Die Jongspan'', naamlik ''Petrus'' en ''Nag''. Verdere gedigte in die skooljaarblad volg (''Lag met die wêreld'' in 1948 en ''Drome'' in 1949) en op sestienjarige ouderdom lê sy in 1949 haar eerste bundel ''Na'' ''die somer'' aan ’n uitgewer voor. Dit word afgekeur, maar die keurder, [[D.J. Opperman]], is beïndruk deur haar talent en word in die daaropvolgende jare ’n soort mentorfiguur wat haar tot voor haar debuut aanmoedig en help. Ook [[Uys Krige]] help haar baie, veral na haar debuut. In 1954 verskyn haar gedigte ''Opdrag'' en ''Windliedjie'' in ''Naweekpos'' en ''Ek het gedink'' in ''[[Huisgenoot|Die Huisgenoot]]''. Van haar gedigte verskyn hierna gereeld in verskeie publikasies soos ''Die Huisgenoot'', ''[[Rooi Rose]]'' en ''Naweekpos'' (waar [[Berta Smit]] redakteur was) en later ook in ''Contrast'', ''Inset'', ''Sestiger'' en die Nederlandse ''Podium'' en ''De Nieuwe Stem''. Hoewel sy verskeie kere gedigte aan ''Standpunte'' stuur, word geeneen ooit vir publikasie aanvaar nie. Die tema van verwerping deur die vaderfiguur en deur geliefdes en die behoefte aan 'n moederfiguur vind deurlopend neerslag in haar lewe en werk. In ''Ontvlugting'' se titelgedig word ontvlugting as ontsnapping uit hierdie beklemmende wêreld en lewe gesien, waar eindelik slegs die smart volmaak kan wees. Hierdie debuutdigbundel word louwarm ontvang weens die tegniese beperktheid wat blyk uit die diktaat van metrum en rym en die steeds grootliks adolessente liefdes en ander gevoelens en ervarings daarin verwoord, maar maak tog indruk met sensitiwiteit en verskeie oorspronklike sienings en beeldings. Hoewel die tematiek streng persoonlik is en ook grootliks adolessent, slaag sy hier reeds daarin om tot die wese van dinge onder die skyn deur te dring. Die titelgedig word later bekend veral weens die versreël “My lyk lê uitgespoel in wier en gras”, wat ’n somber voorspelling van haar latere dood is. Haar kinderlikheid, wat sy nooit verloor het nie, is aanwesig regdeur die bundel. ''Dubbelspel'' is agterna beskou ’n sleutelgedig in haar oeuvre, aangesien sy hier reeds die wisselwerking tussen spel en dodelike erns aan die bod bring en die mens as dubbelwese (man en vrou maar ook in die self verdeeld) uitbeeld. Die gedigte ''Ontnugtering'' (waarin die kind uitgroei tot volwassene en digter), ''Lied van die lappop'' (waarin die pop vermenslik word en dan afhanklik is van die toegeneentheid van die eienaar), ''Man en vrou'' (met sy mooi beelding van die eenheid tussen twee mense, ten spyte van verwydering), ''Puberteit'' (met die aangrypende beelding van die kind wat binne die mens vermoor word) en ''Die blommeverkoopster'' (met haar onmoontlike droom van ontvlugting uit haar benarde omstandighede, wat futiel blyk te wees) toon reeds, ten spyte van gebreke, tekens van haar baie groot belofte. ''Windliedjie'' beeld die wind in die dennebome uit, met opeenvolgende strofes wat die spreker se verlange na die geliefde, die onrus oor die welstand van die geliefde en laastens die vooruitsig om deur die winter eindelik lente en sekerheid te verkry oor die geliefde, verwoord. ''By die Goodwood-tentoonstelling'' maak gebruik van die dier (’n skaap) as dramatiese spreker, wat ’n verfrissende afwisseling is op die oorwegend selfgesentreerde verse. In hierdie gedig word roem, kunsmatigheid en gevangeskap gestel teenoor anonimiteit, natuurlikheid en vryheid.<ref>Antonissen, Rob. Standpunte. Nuwe reeks 17 en 18, Mei-Desember 1957</ref><ref>Antonissen, Rob. Kern en tooi. Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963</ref> In 1960 en weer in 1961 lê sy ’n bundel gedigte onder die titel ''Ukulele'' aan [[Nasionale Boekhandel]] vir publikasie voor, wat [[D.J. Opperman]] in beide gevalle afkeur vir publikasie, met die opdrag dat daar verder aan die bundel geskaaf moet word. Sy wend haar hierna na die uitgewer Afrikaanse Pers-Boekhandel. Die uiteindelike publikasie van ''Rook en oker'' (opgedra aan [[Uys Krige]] en Jack Cope) is in alle opsigte ’n vooruitgang op haar debuut en sy skryf hierin ’n vrye vers met verrassende assosiasies en ritmes, wat veral oor die liefde en oor die kind handel. Die titel kontrasteer reeds die konkrete met die nie-tasbare en hierdie kontras word regdeur die bundel as motief gebruik, waar die nie-tasbare konkreet word en ook andersom. Opwindend vir die eietydse Afrikaanse poësie is die trefseker aanwending van die vrye vers en suggestie, met verskeie verse wat eksperimenteer met tegnieke soos die surrealisme en die impak van herhaling. Die bundel is ’n belangrike toevoeging tot veral die sensitiewe liefdesvers in Afrikaans, waarin meermale ’n afwesige geliefde treffend aangespreek word. Verrassend is die beeld- en klankassosiasies, waardeur die digter haar sensitiewe waarnemingsvermoë en verbeelding illustreer, wat telkens ook bekoorlike trekke van kinderlikheid bevat. Jonker vind met baie van die gedigte emosionele aanklank by lesers, wat aan haar ’n leserspubliek besorg lank na haar dood en wat ook invloed uitoefen op baie digters na haar. Die bundel word in vyf afdelings verdeel, met slegs die tweede wat ’n titel bevat. Die eerste afdeling is liefdesverse. In ’n gedig soos ''Op alle gesigte'' blyk die behoefte aan liefde en die soeke daarna in die harde werklikheid. Die afwesige geliefde is in bykans alles aanwesig, maar nooit op tasbare wyse nie. ''Ek herhaal jou'' reduseer die verhouding tussen die ek en die geliefde tot die enigste werklikheid, sodat die omringende wêreld en mense hierteen slegs ’n illusie word. Die geliefde se koms gaan soms gepaard met ’n warm gevoel van genoegdoening, soos in ''Verlore stad'' (wat die bundeltitel bevat) en ''Herfsoggend''. Die afdeling ''Intieme gesprek'' bevat kort eenvoudige verse waarin direk met die minnaar gepraat word. Die gedigte maak gebruik van besondere beelding om die ekstase van die liefde te bewoord. Die derde afdeling beskryf die eensaamheid, wat veral beklemtoon word in ''Ek wil nie meer besoek ontvang nie''. Hierdie eensaamheid word gevoel selfs in die teenwoordigheid van ander. Hierdie gedig gee ook blyke van die digter se besondere slag met beelde. ''Madeliefies in Namakwaland'' is ’n subtiele en ontroerende gedig geïnspireer deur apartheid en die menslike toestand. Die vierde afdeling bevat verse oor die kind, waaronder die belangrike gedig ''Die kind'', waarin hulde gebring word aan ’n jong swart kind wat tydens politieke onluste in [[Langa]] naby Kaapstad in 1960 doodgeskiet is. Die kind se sterfte word egter simbool van ’n gehele vryheidstryd wat algaande onkeerbare momentum verkry. ''My pop val stukkend'' is vir sy tyd ’n besonder moderne gedig, waaruit die spreker se wanhoop en veelvuldigheid van gewaarwordings en gevoelens blyk in die surrealistiese uitbeelding van die pop se aftakeling. ''Korreltjie sand'' omvat ’n ironiese beskrywing van die spreker se hele lewe wat sy sien as ’n nietigheid, telkens geaksentueer met die verkleinwoord en verkleining van selfs kosmiese verskynsels en gelykstelling daarvan aan haar eie nietigheidsgevoel. Die gedig sluit af met die ontroerende “korreltjie klein is my woord/ korreltjie niks is my dood”, met die implikasie dat die spreker nie in staat was om die wêreld so te verklein dat sy daarin kon woon en met liefde te vul nie, sodat slegs die dood oorbly. ''Kabouterliefde'' (opgedra aan haar dogter Simone) bevat ’n kinderlike ekstase in sy uitbeelding van ’n sprokiesagtige milieu en ’n [[kabouter]] se liefdesverklaring. Die gedig met sy dartelende gang is ’n vreugdevolle voorstelling van liefdesgenot. Die reeds klassiek geworde ''Toemaar die donker man'' bevat vertroosting teen die naderende nag, waar die donker man benewens die nag ook die dood uitbeeld. Weens sy musikaliteit is laasgenoemde gedig vele kere getoonset en deur bekende sangers opgeneem. In ''Begin somer'' word ’n pragtige somersdag by die see vanuit die kind se perspektief gegee en word alles tot speelding gereduseer. Die vyfde afdeling bevat verse oor liefdesteleurstelling. In ''Bitterbessie dagbreek'' word die droefheid van liefdesteleurstelling treffend in ’n volksliedagtige vers verwoord, met die spreker wat vergeefs na liefde soek maar slegs die eggo’s van die minnaar se woorde hoor, soos ook gesimboliseer deur die beeld van die papegaai. ''Jy’t my gekierang'' beeld ’n man uit wat hom tot sy verlore geliefde rig met die verwyt van liefdesbedrog en ten spyte van reaksie en advies van naasbestaandes nie van sy ongeluk kan vergeet nie. ''L’art poetique'' gee uiting aan die wens van die spreker om haar in vele dinge weg te bêre, wat ’n strewe na ontvlugting maar ook verewiging suggereer. ''Rook en oker'' word in 1963 met die Afrikaanse Persboekhandel-prys bekroon.<ref>Antonissen, Rob. Standpunte. Nuwe reeks 50, Desember 1963</ref><ref>Antonissen, Rob. Spitsberaad. Nasou Beperk Elsiesrivier Eerste uitgawe Eerste druk 1966</ref> ''Kantelson'' is ’n bundel met nagelate gedigte, wat beide voor en na die publikasie van ''Rook en oker'' ontstaan het. Dit is ’n ongelyke bundel, maar bevat tog ’n aantal sterk gedigte. Die grootste aantal gedigte handel steeds oor liefde, veral verbygegane liefde, met ’n paar verse wat die Suid-Afrikaanse aktualiteit, die eie toestand en eie dood aanspreek. Die liefdesverlatenheid en gepaardgaande disintegrasie van die self is van die aangrypendste gedigte oor hierdie onderwerp in Afrikaans. ''Ek dryf in die wind'' is ’n uiting van volslae vreemdelingskap en eensaamheid, waar die spreker los geraak het van familie, vriende en haar volk. ''As jy weer skryf'' word opgedra aan Jack (Cope) en is ’n versoek aan die afwesige minnaar om in sy aantekeninge in sy dagboek gedeelde momente uit hulle liefdesverhouding te onthou. In ''Mamma'' loop die konfrontasie met die self uit op vervreemding van die self, terwyl die spreker haar in ''Op die pad na die dood'' vereenselwig met Judas Iskariot in sy bespotting. ''Waterval van mos en son'' se visuele aanbod tref, terwyl ''Daar is net een vir altyd'' die somerlandskap en die minnaar se liggaam met mekaar verbind.<ref>Antonissen, Rob. Spitsberaad. Nasou Beperk Elsiesrivier Eerste uitgawe Eerste druk 1966</ref> === Versamelbundels === Haar gedigte word opgeneem in alle belangrike versamelbundels oor die Afrikaanse poësie, insluitende ''Groot verseboek'' en ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''. Dit word ook in ander versamelbundels opgeneem, soos ''Nuwe klein verseboek'', ''Die dye trek die dye aan'', ''’n Rooie met ratte, Pa'', ''Kraaines'', ''Digters en digkuns'', ''Woordpaljas'', ''Voorspraak,'' ''Die goue vreugde'' en ''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''. In 2020 word haar gedigte ‘Twee harte’, ‘Lied van die lappop’, ‘mammas’ en ‘''Die winter is 'n krom ou vrou''’ in ''Vers en vrou'' opgeneem.<ref>De Wet, K. (samest.) Vers & vrou. Kaapstad: Human & Rousseau. 2020</ref> In 1993 vertaal Jerzy Koch van Pole 32 van haar gedigte in Pools en dit word onder die titel ''Tesknota za Kapsztadem'' (''Heimwee na Kaapstad'') gepubliseer. Gerrit Komrij vertaal van haar gedigte in Nederlands wat in 2000 as ''Ik herhaal je'' gepubliseer word, saam met ’n aangrypende lewenskets van Ingrid deur Henk van Woerden onder die titel ''De dag kent een smalle schaduw''. Hierdie bundel word in 2011 reeds vir die elfde keer herdruk.<ref>Keyser, Gawie. Boekewêreld. 14 Junie 2000</ref> Sy word as 'n soort kultusfiguur in Nederland beskou.<ref>Keyser, Gawie Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/neerlandi/12ingrid.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160501074328/http://www.oulitnet.co.za/neerlandi/12ingrid.asp |date= 1 Mei 2016 }}</ref> Van haar verse word kort na haar dood deur Jack Cope en William Plomer in Engels vertaal en in 1968 onder die titel ''Selected poems'' uitgegee.<ref>Nel. Jo. Beeld, 8 Oktober 2001</ref> In 2007 verskyn ’n meer omvattende Engelse vertaling deur André P. Brink en [[Antjie Krog]] onder die titel ''Black butterflies''.<ref>Human, Thys. Beeld, 17 Desember 2007</ref> Een van haar vertaalde gedigte verskyn in die Duitse bloemlesing ''Glut in Afrika'', wat saamgestel is deur Peter Sulzer. Van haar gedigte is ook in [[Hindi]], [[Frans]] en [[Zoeloe]] vertaal en sommige word in die buiteland voorgedra en oor Europese radiosenders (die [[BBC]] en Radio Wêreldomroep in Amsterdam) uitgesaai. Sy self vertaal ’n bundel Nederlandse kinderverse van Ilse-Margret Vogel, ''Moenie skrik nie'', wat in 1964 gepubliseer word en in 29 Junie 1966 in ''Die Taalgenoot'' verskyn. === Prosa === In haar ''Versamelde werke'' word benewens haar gedigte ook opgeneem die kortverhaal ''Die bok'', wat voorheen in 1964 in die versamelbundel ''Windroos'' verskyn het en later deur [[Abraham H. de Vries]] opgeneem word in ''Die Afrikaanse kortverhaalboek'' en deur [[Merwe Scholtz]] in ''Vertellers'' 2. In hierdie verhaal is Susan ’n jong vrou wat veel jonger is as haar man en ontevrede met die lewe. Sy verwag ’n kind, wat haar en haar man aan mekaar moes bind, maar nou beskou sy dit as net haar kind. Haar frustrasies vind uiting in ’n bok, wat simbool word van haar man en ’n soort sondebok. Sy sny die bok los waar hy wag vir slagting, maar ondervind geen vryheid nie, slegs aanvaarding van haar situasie. Die versamelde werke bevat ook kort outobiografiese sketse en die kortverhaal ''’n Daad van geloof''. Laasgenoemde verhaal word ook in ''Halfeeu'' (waarin [[PG du Plessis|P.G. du Plessis]] hoogtepunte uit die kortverhale van die eerste vyftig jaar van ''Die Huisgenoot'' saambundel), die versamelbundel ''Herinnering se wei'', ''Vertellers'' van Merwe Scholtz en [[Koos Human]] se ''Willekeur'' opgeneem. Dit gaan oor die verhouding tussen die verteller en haar ouma. Weens armoede dien die ouma se handsak as haar boeksak. Sy vertel dan vir haar ouma dat sy haar gedigte gaan verkoop om ’n boeksak te kan koop. Ouma se reaksie dui daarop dat sy graag die boeksak vir haar sou wou koop, maar nie kan nie en in stede daarvan gee sy iets beters: geloof in gebed. Hierdie kortverhaal is kort na haar dood in ''Die Huisgenoot'' gepubliseer en later ook onder die titel ''Dit was ’n oggend'' opgeneem in die versamelbundel ''Dames 17'' onder redaksie van [[C.J.M. Nienaber]].<ref>Brink, André P. Rapport, 29 Februarie 1976</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 15 no. 1, Februarie 1977</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 17 no.2, Junie 1977</ref><ref>De Vries, Abraham. Beeld, 29 Maart 1976</ref><ref>Hambidge, Joan “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 33 no. 2, Mei 1995</ref><ref>Hambidge, Joan. Die Burger, 9 November 1994</ref> Ingrid is nie net bydraer tot die letterkundige tydskrif ''Contrast'' nie, maar help ook met die redaksionele werk, waar sy beïndruk met haar kritiese en analitiese vermoëns in die proefleeswerk wat sy doen. Sy vertaal Lea Timmermans se ''Verloren Zomerdag'' in Afrikaans, maar dit word nie gepubliseer nie. Haar briefwisseling met die skrywer André P. Brink word na Brink se dood deur Francis Galloway geredigeer en onder die titel ''Vlam in die sneeu'' gepubliseer.<ref>De Vries, Willem. Aangrypende briewe gepubliseer. Beeld, 5 Augustus 2015</ref> Brink het Jonker se oorspronklike briewe aan hom en afskrifte van sy briewe aan haar vanaf die sestigerjare bewaar. Die titel van die boek suggereer reeds die onstuimige en veranderende aard van die liefdesverhouding tussen die briefskrywers. Die briewe gee ook  insig in die politieke en literêre landskap van die vroeë sestigerjare. Hierdie boek word ook in Nederlands vertaal.<ref>Breytenbach, Kerneels. Rapport, 6 Desember 2015</ref><ref>Hambidge, Joan. Beeld, 16 November 2015</ref> === Drama === Die eenbedryf ''’n Seun na my hart'' word ook in haar ''Versamelde werke'' opgeneem. Hierdie drama is reeds in 1959 geskryf en is voorheen deur Dalro gepubliseer, waarna dit in 1970 deur Gerhard J. Beukes in sterk gesensureerde vorm in die versamelbundel ''Iewers langs die pad'' opgeneem word. Anna en Maria is hierin twee gefrustreerde ou vroue. Maria het ’n maagd gebly, met haar onvervulde hunkering na ’n seun, terwyl Anna ’n moeder is met ’n seun wat in die oorlog óf gedood óf vermink is (dit is nooit duidelik wat presies gebeur het nie). Hulle droomseun is dieselfde duidelik omlynde karakter, wat in die stuk as Simon figureer. Die drama tref met sy uitbeelding van die ironie, waar beide moeder en seun die werklikheid op hulle eie irrasionele manier probeer ontvlug. Illusie en werklikheid word moeiteloos met mekaar verbind en skep ’n magiese droomsfeer. Dit is ’n eksperimentele stuk wat in sy benadering besonder vars aandoen. Daar is nie ’n konvensionele storielyn waarin alles sin maak nie, eerder suggesties van verskillende moontlikhede wat almal tegelykertyd bestaan of gedroom word, net soos verskillende interpretasies van dieselfde gegewe gelyktydig bestaan. Die drama word onder andere in 1970 in die Johannesburgse Stadskouburg en in 1976 in The Centre in Kaapstad opgevoer. == Nalatenskap en eerbewyse == Na haar dood word die [[Ingrid Jonkerprys|Ingrid Jonker-prys]] in haar gedagtenis ingestel om jaarliks om die beurt belowende jong digters in Afrikaans en Engels aan te moedig. Vyf jaar na haar dood, in 1970, word die program ''Jy’t my gekierang, Dollie'' by die Stadskouburg in Johannesburg opgevoer. Die program bestaan uit drie dele, ’n huldeblyk aan die skrywer se lewe en voorlesing uit haar gedigte, dan ’n voorstelling van haar kortverhaal ''Die bok'' en laastens ’n opvoering van haar eenbedryf, ''’n Seun na my hart''. In 1979 word van haar gedigte op die program ''Klankpaljas'' van die [[Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie]] voorgelees en die Afrikaanse Skrywersgilde reël ’n spesiale huldigingsprogram in 1983 om, wat haar vyftigste verjaarsdag sou wees, te herdenk. Die choreograaf Esther Nasser stel in dieselfde jaar ’n dansdrama van tien minute saam met musiek gekomponeer deur Danie Fourie, wat sy ''Jonker’s fragments'' noem en waarin sy poog om die [[dichotomie]] tussen gees en vlees te beskryf. In 1984 stel [[Marga van Rooy]] ’n program onder die naam ''Ek is Simon'' saam wat in die Nico Malan-Arena in Kaapstad opgevoer word. Die program in twee dele bestaan uit voordragte van haar gedigte en ’n opvoering van haar eenbedryf, ''’n Seun na my hart''.<ref>Breytenbach, Kerneels. Die Burger, 7 Januarie 1984</ref> Jannie Botes stel ’n hoorbeeld oor haar lewe en werk saam wat oor die radio uitgesaai word. Haar werk lok opnuut belangstelling wanneer President [[Nelson Mandela]]<ref>Parlementêre redaksie. Mandela bring hulde aan Ingrid Jonker – die Suid-Afrikaner, die digter, die mens. Die Burger, 25 Mei 1994</ref> by die opening van die eerste parlement van ’n volle demokratiese Suid-Afrika in 1994 haar gedig ''Die kind'' voorlees en aan haar as digteres en as mens hulde bring.<ref name=":0" /><ref>Joubert, Herman. ‘Poetic justice’ vir Ingrid Jonker toe President gedig lees. Die Burger, 25 Mei 1994</ref> Die gedig word in meer as agt tale vertaal, insluitende Zoeloe en Hindi. Ryk Hattingh se werk ''Opdrag: Ingrid Jonker'' word in [[1997]] by die [[Klein Karoo Nasionale Kunstefees]] op [[Oudtshoorn]] opgevoer. ’n Dokumentêre rolprent oor haar werk en lewe onder die regie van Helena Noguiera, wat vyf jaar geneem het om te maak, ''Ingrid Jonker: The Marilyn Monroe of'' ''South African Literature'', word in 2001 by die Grahamstadse kunstefees vertoon. In ietwat gewysigde vorm word dit in 2007 op die kommersiële kringloop vrygestel as ''Ingrid Jonker: her lives and time'',<ref>Anoniem. Nuwe dokumentêr oor Ingrid Jonker open in Rosebank. Beeld, 8 Februarie 2007</ref> nadat dit op die [[Cannes-rolprentfees]] in [[Frankryk]] en die eerste Suid-Afrikaanse rolprentfees in Londen vertoon is. [[Saartjie Botha]] skryf die drama oor haar lewe, ''Altyd Jonker'', wat in 2006 by die Klein Karoo Nasionale Kunstefees en die [[Aardklop]] Kunstefees opgevoer word en die Fleur du Cap-prys vir beste nuwe inheemse stuk en beste regisseur verower. Haar gedigte word gereeld getoonset en [[Chris Chameleon]] stel in 2006 ’n CD vry, ''Ek herhaal jou'', wat uitsluitlik bestaan uit liedjies van haar gedigte. In 2011 volg hy hierdie CD op met verdere toonsettings van haar werk wat op die CD ''As jy weer skryf'' vrygestel word.<ref>Bouwer, Anna-Retha. Nog Jonker vir Chameleon. Beeld, 29 Maart 2011</ref> Ander sangers wat haar werk opneem sluit in Herman van den Berg, [[Laurika Rauch]], Laurinda Hofmeyr, Renette Bouwer, [[Anneli van Rooyen|Annelie van Rooyen]], Jennifer Ferguson en [[Anna Davel]]. Die Nederlandse sangeres en komponis, Niki Romijn, besoek Suid-Afrika in 2008 met haar toonsettings van Ingrid se gedigte, wat sy onder die titel ''Roos van jou mond'' opvoer. Niel van der Watt toonset haar gedig ''Bitterbessie dagbreek'' en dit word in Augustus 2012 saam met ander getoonsette gedigte van ander digters in die Centurion-teater opgevoer. Haar dogter Simone ontwikkel sedert 2010 saam met ander soos Riana Wiechers en Anneke Villet ’n artistieke huldeblyk aan haar ma onder die vaandel van die Ingrid Jonker multikulturele musiekprojek, wat bestaan uit twee CD’s, ’n boek en ’n rolprent. In 2004 word sy postuum deur die Staatspresident vereer met die Orde van Ikhamanga (Silwer), Suid-Afrika se hoogste toekenning vir prestasie in die skeppende en uitvoerende kunste, ter erkenning van haar letterkundige bydrae in Afrikaans. Sy ontvang die toekenning op dieselfde geleentheid as [[Elsa Joubert]] en hulle is na [[Karel Schoeman]] in [[1998]] die eerste Afrikaanse skrywers wat so vereer word. In Oktober 2009 open die Nederlandse kunstenaar [[Paul Hendrik Roux|Paul Hendrikse]] ’n Ingrid Jonker-uitstalling onder die titel ''Hauntology of smoke and ochre'' in Amsterdam, waarin hy die proses ondersoek waardeur die media en die publiek haar tot legendariese status verhef het. Verskeie biografiese boeke oor haar word gepubliseer, waaronder [[Petrovna Metelerkamp]] se ''Ingrid Jonker:Beeld van 'n digterslewe'' in [[2003]]<ref>Van Vuuren, Helize. Kakkerlak, Uitgawe 3, 2005</ref><ref>Olivier, Fanie. Beeld, 4 Augustus 2003</ref><ref>Parker, Elise. Sarie, November 2003</ref> en L.M. van der Merwe se Gesprekke oor Ingrid Jonker in 2006. In die Jacana Pocket Series verskyn die Engelstalige ''Ingrid Jonker'' deur Louise Viljoen, waarin haar lewe en werk aan ’n internasionale gehoor bekend gestel word. Ook in Nederland kry haar nalatenskap en persoon baie aandag. Gerrit Komrij is samesteller van die huldigingsbundel ''Ingrid Jonker: Ik herhaal je'', wat in 2000 verskyn. ’n Nederlandse huldigingsrolprent deur [[Saskia van Schaik]] en [[Henk van Woerden]], ''Korreltjie niks is my'' ''dood'', word in 2001 vrygestel<ref>Pople, Laetitia. Nederlanders maak prent oor Ingrid Jonker. Beeld, 1 September 2011</ref> en op die Montreux-fees met die Zilveren Roos-toekenning bekroon.<ref>Smith, Charles. Naweek-Beeld,  5 Januarie 2002</ref> In 2011 word die Nederlandse ''Black Butterflies'' op die kommersiële rolprentkringloop in Nederland en wêreldwyd vrygestel. Dit is nie ’n dokumentêre film nie, maar ’n uitbeelding van haar lewe met die middelpunt haar soeke na liefde, haar worsteling met apartheid en konfrontasie met haar pa. Die prent word vervaardig deur [[Paula van der Oest]] en Arry Voorsmit, op grond van ’n draaiboek deur die Suid-Afrikaner [[Greg Latter]]. Hierdie rolprent word onder andere gekeur om vertoon te word op die Tribeca-rolprentfees in New York.<ref>Boekkooi, Paul. Beeld, 21 Oktober 2011</ref><ref>Robinson, Marguerite “Rapport” 23 Oktober 2011</ref>[[Lêer:Ingrid Jonker - Die kind.JPG|duimnael|''Die kind'' as muurgedig in [[Leiden]]]] == Publikasies == * ''Ontvlugting'', 1956 * ''Rook en oker'', 1963 * ''Kantelson'', 1966 * ''’n Seun na my hart'', 1968 * ''Versamelde werke'', 1975 * ''Vlam in die sneeu'', 2015 === Vertaling === * ''Moenie skrik nie'' – Ilse-Margret Vogel, 1964 === Multimedia: Video === * [http://www.hollanddoc.nl/dossiers/34437343/ ''Korreltjie niks is my dood'' – Nederlandse dokumentêr deur Saskia van Schaik (2001)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080926124629/http://www.hollanddoc.nl/dossiers/34437343/ |date=26 September 2008 }} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bronnelys == === Boeke === * Antonissen, Rob. ''Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede.'' Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk Elsiesrivier 1964 * Antonissen, Rob. ''Kern en tooi''. Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963 * Antonissen, Rob. ''Spitsberaad.'' Nasou Beperk Elsiesrivier Eerste uitgawe Eerste druk 1966 * Antonissen, Rob. ''Verkenning en kritiek''. H.A.U.M. Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 1979 * Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) ''Voorspraak.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994 * Aucamp, Hennie. ''Kort voor lank''. Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe, Tweede druk1980 * Beukes, Gerhard J. ''Iewers langs die pad.'' J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe Tweede druk 1972 * Beukes, W.D. (red.) ''Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990.'' Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe eerste druk 1992 * Brink, André P. ''Aspekte van die nuwe drama.'' Academica Pretoria en Kaapstad Tweede hersiene uitgawe 1986 * Brink, André P. ’n ''Vurk in die pad''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2009 * Cloete, T.T. (red.) ''Die Afrikaanse literatuur sedert sestig.'' Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980 * De Vries, Abraham H. ''Kortom''. Academica Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1983 * De Vries, Abraham H. ''Kortom 2''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1989 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Jonker, Ingrid. ''Versamelde werke''. Perskor-Uitgewery Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1975 * Jonker, Ingrid. ''’n Daad van geloof'', in ''Herinnering se wei''. Perskor-uitgewery Johannesburg Tweede uitgawe Eerste druk 1977 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. ''D.J. Opperman: ’n Biografie.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1986 * Kannemeyer, J.C. (red.) ''Kraaines.'' Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Verse vir die vraestel''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998 * Kannemeyer, J.C. ''Jan Rabie''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 2004 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Krige, Uys. ''Die naamlose muse''. Protea Boekhuis Pretoria, Eerste uitgawe 2002 * Lindenberg, E. (red.) ''Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde''. Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973 * Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) ''Digters en digkuns.'' Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007 * Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. ''Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963 * Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969 * Pheiffer, R.H. ''Woordpaljas''. Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde druk 1993 * Rabie, Jan (red.) ''In memoriam Ingrid Jonker.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria 1966 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 2''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Zuydam, S.W. ''Ingrid Jonker (1933–1965),'' in Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998 === Tydskrifte en koerante === * Anoniem. Uys Krige en Ingrid Jonker. Zuid-Afrika, Maart 2002 * Boekkooi, Paul. Helena laat Ingrid lewe. Rapport, 29 April 2007 * Bosch, Erna. ’n Seun na my hart’ in sy historiese kader. Standpunte. Nuwe reeks 170, April 1984 * Botha, Amanda. Twee Afrikaanse skrywers vereer. Beeld, 26 Oktober 2004 * Britz, Etienne. Plath, Jonker albei deur pa verwond. Beeld, 31 Januarie 2003 * Burger, Karin. Fliek oor Ingrid Jonker begin wys in Amsterdam. Rapport, 20 Maart 2011 * Chameleon, Chris en Kannemeyer, J.C. Ingrid Jonker, gefolterde genie of oorskatte digter? Rapport, 5 Julie 2009 * Cloete, T.T. Bespreking van sewe gedigte. Tydskrif vir Letterkunde, Nuwe reeks 19 no. 4, November 1981 * De Lange, Johann. Toe dit nog nie mode was nie, was Ingrid volledig Afrikaan. Die Burger, 28 Mei 1994 * De Vries, Fred. Spoke van rook en oker. Rapport, 7 Februarie 2010 * Du Toit, Steyn. Huldeblyk aan Ingrid. Rapport, 2 Desember 2012 * Engelbrecht, Theunis. Ingrid Jonker leef in prent. Rapport, 3 Oktober 2004 * Fourie, Elkarien. Oor Ingrid Jonker bly ons wonder. Rapport, 6 Mei 2007 * Jonker, Anna. Want elkeen het sy Gordonsbaai: Herinneringe aan Ingrid Jonker se kinderdae. Tydskrif vir Letterkunde, Nuwe reeks 17 no. 1, Februarie 1979 * Joubert, Herman. Wat het Ingrif oor Brink geskryf? Die Burger, 2 Junie 1994 * Keyser, Gawie. Word Ingrid Jonker van ons weggesteel? Boekewêreld, November 2001 * Kloppers, Jacolette. Jonker se gedigte bekoor in Tilburg. Beeld, 25 November 2005 * Kunsredaksie. Ingrid Jonker se werk in Kaap uitgegee. Die Burger, 7 Julie 1994 * Metelerkamp, Petrovna. Ingrid se ‘Kind’ kry ’n nuwe naam. Die Burger, 22 September 1994 * Metelerkamp, Petrovna. Sien jouself in Ingrid. Insig, Mei 2003 * Nieuwoudt, Stephanie. Onsterflike elf. Beeld, 2 Julie 2003 * Pople, Laetitia. Jonker ‘is nou in goeie geselskap’. Plus, 8 Junie 2001 * Rautenbach, Elmari. Ingrid het my vertrou. Rapport, 15 November 2015 * Schutte, H.J. Gedig-ontledings. Tydskrif vir Letterkunde, Nuwe reeks 20 no. 4, November 1982 * Slabber, Coenie. Só bly Ingrid Jonker leef. Rapport, 24 Julie 1983 * Toffoli, Hilary Prendini. Die vrou wat Ingrid Jonker se dogter grootgemaak het” “Insig” Julie 2004 * Van Bart, Martiens. Sir Laurens wou Ingrid keer van die dood. Die Burger, 11 Junie 1994 * Van der Merwe, Catrien. Voorgeskrewe boeke vir matriek. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 29 no. 3, Augustus 1991 * Van Eeden, Dirk. Poet’s ex-lover fires back in ‘lost letters’ war. Sunday Times, 5 Junie 1994 * Van Greunen, Augusta. Liefdesdriehoek het haar alleen, beangs gelos. Rapport, 5 Junie 1994 * Van Niekerk, Annemarié. Ingrid Jonker: Ons herhaal jou (weer). Rapport, 1 Mei 2011 * Van Rensburg, Cas. Jonker as mens – nie net digter, ikoon of selfmoordenaar. Rapport, 25 Februarie 2007 * Van Rensburg, Pieter en Chrisna. Op die spoor van Ingrid Jonker. Kakkerlak, Uitgawe 3, 2005 * Van Zyl, Johan. Jonker-geskrifte in troebel water. Boekewêreld, Junie 2001 * Van Zyl, Wium. Misverstande, booswig sorg vir digdebakel. Beeld, 28 Maart 2001 * Vosloo, Johan. Briewe lig sluier oor Jonker se liefdes. Rapport, 18 Mei 2003 * Vosloo, Johan. Ingrid Jonker en die poppe. Rapport, 14 September 2003 * Williamson, Eagan. Ingrid Jonker ‘sou vandag só trots gewees het’. Beeld, 30 Oktober 2004 === Internet === * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2008/08/18/SK/8/Nikiromijn.html * Coetzee, Gert Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/05/29/11/13.html * De Lange, Johann Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/05/28/11/14.html * Engelbrecht, Theunis Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2005/10/29/BY/11/JONKERDEPRES.html * Grundling, Erns Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/07/02/1/2.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Hambidge, Joan Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1994/11/24/8/6.html * Hambidge, Joan Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2002/05/04/4/1.html * Joubert, Herman Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/05/25/1/4.html * Kannemeyer, J.C. Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/03/19/2/1.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090923030236/http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/03/19/2/1.html |date=23 September 2009 }} * Metelerkamp, Petrovna Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/09/22/4/6.html * Nieman, Nols Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/06/28/VB/3/ARINGRID0.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Nieuwoudt, Stephanie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2003/07/02/B1/11/02.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090923025837/http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2003/07/02/B1/11/02.html |date=23 September 2009 }} * Pople, Laetitia Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/04/27/SK/8/FLiekingridjonker.html * Pretorius, William Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2007/05/01/KA/3/27helen.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090923184222/http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2007/05/01/KA/3/27helen.html |date=23 September 2009 }} * Smith, Charles Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/12/28/9/2.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Van Rensburg, Cas Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2007/02/23/RU/4/ingrid.html * Van Zyl, Johan Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/06/27/1/21.html * Van Zyl, Wium Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/12/02/1/62.html * Vosloo, Johan Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2003/09/14/R1/20/01.html * Williamson, Eagan Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2004/10/30/BS/2LDN/07.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} * [http://www.info.gov.za/aboutgovt/orders/2004/jonker.htm/ ''Suid-Afrikaanse Nasionale Orde vir Meriete toegeken aan Ingrid Jonker 2004''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100630155401/http://www.info.gov.za/aboutgovt/orders/2004/jonker.htm |date=30 Junie 2010 }} * [http://heritage.thetimes.co.za/memorials/wc/IngridJonker/archive.aspx?id=588257 ''Sunday Times Heritage Project: Troubled Poet – Stanzas from the Ingrid Jonker archive''] * [http://www.muurgedichten.nl/jonker.html Muurgedig ''Die Kind'' in Leiden (Nederland)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131209193223/http://www.muurgedichten.nl/jonker.html |date= 9 Desember 2013 }} {{Sestigers}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} {{DEFAULTSORT:Jonker, Ingrid}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse dade van selfmoord]] [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1933]] [[Kategorie:Sterftes in 1965]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Afrikaanse letterkunde]] bmh61iz4703u59e80983tdqs0gmn2to Pieter Willem Botha 0 16800 2521229 2483923 2022-08-23T20:26:02Z Odriskelmac11 115344 uitbreiding uit die Engelse wiki wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Pieter Willem Botha | beeld = PW Botha 1962.jpg | beeldonderskrif = PW Botha in 1962 | orde = 6de [[Staatspresident van Suid-Afrika]] (uitvoerend) | termynaanvang = [[3 September]] [[1984]] | termyneinde = [[15 Augustus]] [[1989]] | voorganger = [[Marais Viljoen]] (nie-uitvoerend) | opvolger = [[Frederik Willem de Klerk]] | geboortedatum = [[12 Januarie]] [[1916]] | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Paul Roux]], [[Oranje-Vrystaat (provinsie)|Oranje-Vrystaat-provinsie]], [[Unie van Suid-Afrika]] | sterftedatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1916|1|12|2006|10|31}} | sterfteplek = [[Wildernis]], [[Wes-Kaap]], [[Suid-Afrika]] | party = [[Nasionale Party]] | orde2 = 8ste [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] | termynaanvang2 = 28 September 1978 | termyneinde2 = 2 September 1984 | president2 = [[Marais Viljoen]]<br />[[John Vorster]]<br />[[Marais Viljoen]] | voorganger2 = [[John Vorster]] | opvolger2 = ''Amp afgeskaf'' | orde3 = 7de Leier van die Volksraad | termynaanvang3 = 1975 | termyneinde3 = 1978 | voorganger3 = [[Nic Diederichs]] | opvolger3 = [[Lourens Muller]] | orde4 = Minister van Verdediging | termynaanvang4 = 5 April 1966 | termyneinde4 = 6 Oktober 1980 | eersteminister4 = [[John Vorster]] | voorganger4 = [[Jim Fouché]] | opvolger4 = [[Magnus Malan]] | orde5 = Minister van Gemeenskapsontwikkeling en Kleurlingsake | termynaanvang5 = 8 Oktober 1961 | termyneinde5 = 30 Maart 1966 | eersteminister5 = [[Hendrik Verwoerd]] | voorganger5 = | opvolger5 = [[Marais Viljoen]] | eggenoot = [[Anna Elizabeth Botha|Elize Botha]] (1943–1997; haar dood)<br />Barbara Robertson (1998–2006; sy dood) | kinders = 5 | alma_mater = | religie = [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] | handtekening = | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Pieter Willem Botha''' (1916–2006), beter bekend as '''PW''' en ook as ''Die Groot Krokodil'', was 'n lid van die ou [[Suid-Afrika]]anse [[Nasionale Party]] (NP). Hy was van 1966 tot 1978 die Minister van Verdediging, van [[1978]] tot [[1984]] [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]] en van 1984 tot [[1989]] die [[Staatspresident van Suid-Afrika]]. Van 1978 tot 1989 was hy ook die leier van die Nasionale Party. In 1983 stel hy ’n driekamerparlement in – ’n [[Volksraad]] vir wit kiesers, ’n Huis van Verteenwoordigers vir bruin mense en ’n Huis van Afgevaardigdes vir Indiërs, maar die gesag het steeds by die Volksraad en by homself (as staatshoof) berus. Hy is in 1988 deur [[F.W. de Klerk]] opgevolg.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> == Jeug == Pieter Willem Botha is op [[12 Januarie]] [[1916]] in die distrik [[Paul Roux]] in die [[Oranje-Vrystaat]] uit ’n stoere boerefamilie gebore. Sy vader, met dieselfde naam, het in die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899–1902) geveg. Sy ma, Hendrina Christina Botha (née de Wet), is tydens die oorlog in 'n Britse konsentrasiekamp geïnterneer. Botha het aanvanklik die Paul Roux Laerskool bygewoon en aan die Hoërskool Voortrekker in Bethlehem gematrikuleer. In 1934 begin hy sy studie in die regte aan die Grey-Universiteitskollege (later [[Universiteit van die Vrystaat]]) in [[Bloemfontein]], maar hy staak sy studie op 20-jarige leeftyd om 'n politieke loopbaan te volg deur vir die [[Nasionale Party|NP]] in die [[Kaapprovinsie]] te werk. In die aanloop tot die [[Tweede Wêreldoorlog]] het Botha by die [[Ossewabrandwag]] aangesluit, 'n regse Afrikanernasionalistiese groep wat die Duitse Nazi-party goedgesind was. Maande na die Duitse aanval op die USSR, het hy egter die Ossewabrandwag veroordeel en sy ideologiese getrouheid na Christelike nasionalisme verander. In 1943 trou Botha met Anna Elizabeth Rossouw (Elize). Die egpaar het twee seuns en drie dogters. == Parlementêre loopbaan == [[Lêer:1984 PW Botha inspects the guard of honour.jpg|duimnael|links|280px|Botha inspekteer die erewag saam met generaal [[Constand Viljoen]].]] Botha word in 1948 as parlementslid vir die NP verkies. In 1966 is hy deur premier [[B.J. Vorster]] as [[Minister van Verdediging]] aangestel. Toe Vorster in 1978 aftree, word Botha deur die Suid-Afrikaanse parlement as sy opvolger aangewys. Hoewel Botha bekend was vir sy konserwatiewe beleid, was hy baie meer pragmaties as sy voorganger. Hy het dikwels gewys op die belangrikheid van grondwetlike hervorming en het gehoop om 'n [[federasie]] of [[konfederasie]] vir Suid-Afrika in te voer gebaseer op taal en etnisiteit volgens die Switserse staatsmodel. As voormalige Minister van Verdediging, streef Botha as premier na die handhawing van 'n sterk verdedigingsbeleid vir Suid-Afrika. Hy het groot uitbreiding vir die Suid-Afrikaanse strydmagte aangekondig. Hy het ook toenadering gesoek by die Weste en veral Amerika, maar dit was nie altyd moontlik nie. Volgens Botha was Suid-Afrika ’n kampvegter vir die bestryding van kommunisme, veral na die onafhanklikheid van [[Angola]] en [[Mosambiek]]. In die jare 1980 begin hy en sy regering in die geheim met die ontwikkeling van [[kernwapen]]s in samewerking met [[Israel]]. Hy was op militêre gebied verantwoordelik vir die stigting van [[Koevoet]], ’n elite-eenheid in die Suidwes-grenspolisie. Onder leiding van Botha tree Suid-Afrika tot die [[Angolese Burgeroorlog]] toe, met steun vir die beweging [[UNITA]]. Die stryd in Angola/Namibië duur tot aan die begin van die negentigerjare toe Kubaanse troepe en raadgewers gedwing is om uit die gebied te onttrek. == President van Suid-Afrika == In [[1983]] het Botha ’n nuwe grondwet aan die kiesers voorgelê waaroor die blanke kiesers moes stem. Dit was nog nie die federale staatsvorm wat Botha in gedagte gehad het nie, maar sou wel groter erkenning aan die Kleurling- en Indiër-gemeenskap gee. Volgens hierdie nuwe grondwet het Suid-Afrika ’n driekamerparlement gekry, bestaande uit die [[Raad van Verteenwoordigers]] vir die Kleurlinge, die [[Raad van Afgevaardigdes]] vir die Indiërs en die [[Volksraad]] vir die blankes. Dit is hewig gekritiseer deur die swart bevolking, wat ook verteenwoordiging wou hê. Die standpunt van die regering was dat die swartes politieke verteenwoordiging gehad het via die tuislande. Volgens die nuwe grondwet het Suid-Afrika ook ’n uitvoerende staatshoof gekry. In 1984 word Botha verkies as eerste uitvoerende staatshoof (staatspresident) van Suid-Afrika. Die bestuurstyl van Botha was outoritêr, wat hom soms by vriend en vyand ongewild gemaak het. Die Anti-apartheidsbeweging het Botha as ’n rassistiese diktator uitgekryt. Tydens sy bewind het talle lande ook 'n ekonomiese boikot (met verlammende sanksies) teen Suid-Afrika ingestel. Buitelandse beleggings het ook begin afneem wat ’n erg-nadelige uitwerking op die ekonomie gehad het. Tog het die meeste blankes, maar ook baie kleurlinge en Indiërs, hulle agter die standvastige leiding van Botha geskaar. == Apartheid == Tog was Botha in sommige opsigte minder streng as sy voorgangers. Hy het die verbod op gemengde huwelike afgeskaf, veelrassige politieke partye toegelaat en die [[groepsgebiedewet]] verslap. Met die driekamerparlement verkry die Kleurlinge en Indiërs ook politieke regte. Volgens die grondwet van 1983 kon Botha ook makliker ’n noodtoestand afkondig om onrus te beheer. Die polisie het meer bevoegdhede gekry om misdadigers aan te keer en ’n politieke onrus in bedwang te hou. In die aand van 15 Augustus 1985 lewer Botha die bekende [[Rubicon-toespraak]] in Durban. Vooraf is die verwagting geskep dat die toespraak ingrypende veranderinge sou aankondig, onder andere die vrylating van Nelson Mandela. Die toespraak het nie aan die verwagtings voldoen nie en die gety het teen Suid-Afrika gedraai. Geweld het begin toeneem. Sanksies is verskerp en etlike multi-nasionale (selfs Britse en Amerikaanse) ondernemings het aan die land onttrek. Die waarde van die geldeenheid het verder verswak. Botha het hom genoodsaak gevoel om ’n noodtoestand uit te roep. == Botha se politieke ondergang == Botha het onder swaar druk verkeer om ’n politieke oplossing vir Suid-Afrika te bewerkstellig. Binne die Nasionale Party ontstaan meningsverskille oor sy bestuurstyl. In Februarie 1989 kry Botha ’n ligte beroerte-aanval. [[F.W. de Klerk]] sien dit as ’n gunstige oomblik om Botha uit te druk. De Klerk voer ’n "mini-staatsgreep" uit en Botha moes sy kantoor ontruim, deels ook omdat hy nie meer genoegsame ondersteuning van sy kabinet en L.V.'s gehad het nie. De Klerk volg Botha op as staatspresident van Suid-Afrika. == Aftrede == Botha en sy vrou Elize het hulle aan die politieke lewe onttrek, na hulle huis Die Anker op [[Wildernis, Wes-Kaap|Wildernis]], naby [[George]]. Alhoewel hy uit die aktiewe politiek getree het, was hy ’n groot teenstander van die koers wat F.W. de Klerk ingeslaan het en het nie gehuiwer om dit bekend te maak nie. Tot en met sy dood was Botha van mening dat Suid-Afrika liewer ’n federale staatsvorm moes invoer gegrond op taal en etnisiteit. Botha het geweier om mee te werk aan die [[Waarheids-en-versoeningskommissie]] onder leiding van aartsbiskop [[Desmond Tutu]]. Die kommissie het hom gedagvaar om voor hul te verskyn, maar hy het dit prontuit teengestaan. Hy is op [[31 Oktober]] [[2006]] ná ’n langdurige siekte in sy huis Die Anker op Wildernis oorlede. Hy was 90 jaar oud. == Sien ook == * [[Bothanomics]] * [[Kabinet-Vorster III|Derde kabinet van John Vorster]] * [[Eerste kabinet van P.W. Botha]] * [[Tweede kabinet van P.W. Botha]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.news24.com/Beeld/Suid-Afrika/0,8325,3-975_2024117,00.html Beeld Nov 01 2006 – PW se laaste opdrag] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070212130527/http://www.news24.com/Beeld/Suid-Afrika/0,8325,3-975_2024117,00.html |date=12 Februarie 2007 }} {{beginboks}} {{opvolgboks|titel=Minister van Verdediging|voor=[[Jim Fouché]]|na=[[Magnus Malan]]|jare=1966–1980}} {{opvolgboks|titel=[[Eerste Minister van Suid-Afrika]]|voor=[[John Vorster]]|na=''Amp afgeskaf''|jare=1978–1984}} {{opvolgboks|titel=[[Staatspresident van Suid-Afrika]] (uitvoerend)|voor=[[Marais Viljoen]] (nie-uitvoerend)|na=[[Frederik Willem de Klerk]]|jare=1984–1989}} {{eindboks}} {{Presidente van Suid-Afrika}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Botha, Pieter Willem}} [[Kategorie:Apartheid]] [[Kategorie:Eerste Ministers van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Staatspresidente van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van verdediging]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1916]] [[Kategorie:Sterftes in 2006]] ansod1zwk9x0v9277tevad0hz2517sm Groepsgebiedewet 0 16871 2521199 2515974 2022-08-23T18:16:36Z 41.114.242.228 wikitext text/x-wiki '''Groepsgebiedewet''' was die titel van drie wette van die [[Parlement van Suid-Afrika]] wat uitgevaardig is onder die land se [[apartheid]]sregering. Die wet het rassegroepe in stadsgebiede in verskillende woon- en sakegedeeltes ingedeel volgens 'n stelsel van stedelike apartheid. 'n Uitwerking van die wet was dat mense van kleur uitgesluit is van die bes ontwikkelde woongebiede, wat beperk was tot wit mense (soos [[Seepunt]] en [[Claremont]]). Dit het meegebring dat baie bruin mense groot afstande van hulle huise na hulle werk moes aflê. Van die mense van kleur is gedwing om uit die "verkeerde" gebiede te trek. Die meerderheid, wat gekleurd was, het baie kleiner gebiede (soos [[Tongaat]] en [[Grassy Park]]) gekry om in te woon, terwyl die wit minderheid die grootste deel van die land besit het. Paswette het vereis dat mense van kleur pasboeke en later "bewysboeke",<ref>Women's Anti-Pass Law Campaigns in South Africa http://africanhistory.about.com/od/apartheid/a/WomensAntiPass.htm</ref> soortgelyk aan paspoorte, moes saamdra om die "wit" gebiede binne te gaan. Die eerste Groepsgebiedewet, die '''Groepsgebiedewet, 1950''', is op 7 Julie 1950 afgekondig en oor 'n tydperk van etlike jare in werking gestel. Dit is in 1952, 1955 (twee keer), 1956 en 1957 deur die Parlement gewysig. Later in 1957 is dit herroep en weer in gekonsolideerde vorm aangeneem as die '''Groepsgebiedewet, 1957''', wat in 1961, 1962 en 1965 gewysig is. In 1966 is dié weergawe ook herroep en vervang deur die '''Groepsgebiedewet, 1966''', wat in 1969, 1972, 1974, 1975, 1977, 1978, 1979, 1982 en 1984 gewysig is. Dit is saam met baie ander diskriminerende wette op 30 Junie 1991 herroep deur die Wet op die afskaffing van rasgebaseerde grondreëlings, 1991. == Agtergrond == Ná die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1948]] het [[D.F. Malan]] se administrasie begin met sy apartheidsbeleid, wat probeer het om die rasse in Suid-Afrika te skei. Die regering het gehoop om dit te bereik deur "afsonderlike ontwikkeling" van die rasse, en het wette uitgevaardig wat 'n onderskeid sou verseker met sosiale, ekonomiese, politieke en, in die geval van die Groepsgebiedewet, geografiese lyne langs.<ref>http://www.sahistory.org.za/article/history-separate-development-south-africa The History of Separate Development in South Africa</ref> Die Groepsgebiedewet kan beskou word as 'n uitbreiding van die Asiatiese Grondbesitwet, 1946.<ref>{{cite book |last=Davenport |first=T.R.H. |date=1978 |title=South Africa: A Modern History |publisher=CUP |page=259-9 }}</ref> [[Nelson Mandela]] het in sy boek ''Long Walk to Freedom'' gesê "die Groepsgebiedewet was die grondslag van apartheid in die woonbuurte. Volgens die regulasies daarvan kon elke rassegroep net grond besit, persele beset en handeldryf in sy eie, aparte gebiede. Indiërs kon voortaan slegs in Indiërgebiede woon, swart mense in swart gebiede en bruin mense in bruin gebiede. Mandela se vertolking was dat, as wit mense die grond of huise van die ander groepe wou hê, hulle dit eenvoudig as 'n wit gebied kon verklaar en dit neem."<ref>Mandela, Nelson (1994). ''The Long Walk to Freedom''. Little Brown Book.</ref> == Bepalings == Die wet het die goewerneur-generaal gemagtig om te bepaal dat sekere geografiese gebiede vir die uitsluitlike besetting van spesifieke rassegroepe is. Die statuut het veral drie sulke rassegroepe geïdentifiseer: "blankes", "kleurlinge" en "inboorlinge". Hierdie gesag is uitgeoefen op advies van die Minister van Binnelandse Sake en die Raad vir Groepsgebiede.<ref name="Loveland">{{cite book |last=Loveland |first=Ian |date=1999 |title=By Due Process of Law: Racial Discrimination & the Right to Vote in South Africa 1855-1960 |url=https://archive.org/details/bydueprocesslawr00love|url-access=limited |publisher=Hart |page=[https://archive.org/details/bydueprocesslawr00love/page/n267 242]-3 }}</ref> Sodra 'n gebied aangewys is as vir besetting deur 'n sekere rassegroep, sou die afkondiging minstens een jaar lank nie van krag wees nie.<ref name="Loveland" /> Sodra hierdie tydperk verstryk het, was dit 'n strafregtelike oortreding vir mense van ander rassegroepe om in daardie gebied aan te bly. Die straf kon tot 'n boete en twee jaar gevangenisstraf behels. Die wet was ook van toepassing op ondernemings waarvoor rasseaanwysings gedoen is volgens die individue wat 'n beherende aandeel in die onderneming gehad het. == Impak == Die wet het 'n doeltreffende hulpmiddel geword in die afsonderlike ontwikkeling van rasse in Suid-Afrika. Dit het die Minister van Binnelandse Sake ook 'n mandaat gegee om "nieblankes" met geweld uit waardevolle stukke grond te verwyder sodat dit wit nedersettings kon word.<ref name="Loveland" /> Een van die bekendste gebruike van die Groepsgebiedewet was die vernietiging van [[Sophiatown]], 'n voorstad van Johannesburg. Op 9 Februarie 1955 het 2&nbsp;000 polisiemanne begin om inwoners na [[Meadowlands, Johannesburg|Meadowlands]], [[Soweto]], te verskuif en 'n nuwe wit gebied met die naam [[Triomf]] opgerig.<ref>http://www.southafrica.info/about/history/sophiatown140206.htm#.Vbzqm_lViko {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207011053/http://www.southafrica.info/about/history/sophiatown140206.htm#.Vbzqm_lViko |date=2008-12-07 }} Sophiatown again, 50 years on</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|2}} == Skakels == * [http://africanhistory.about.com/library/bl/blsalaws.htm Lys van apartheidswetgewings] {{en}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Group Areas Act}} {{Normdata}} [[Kategorie:Apartheidiwette in Suid-Afrika]] jpgbkvzqpgv10co4zfo8g1an8epykj0 2521202 2521199 2022-08-23T18:21:07Z Burgert Behr 2401 Wysigings deur [[Special:Contributions/41.114.242.228|41.114.242.228]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Oesjaar|Oesjaar]] wikitext text/x-wiki '''Groepsgebiedewet''' was die titel van drie wette van die [[Parlement van Suid-Afrika]] wat uitgevaardig is onder die land se [[apartheid]]sregering. Die wet het rassegroepe in stadsgebiede in verskillende woon- en sakegedeeltes ingedeel volgens 'n stelsel van stedelike apartheid. 'n Uitwerking van die wet was dat mense van kleur uitgesluit is van die bes ontwikkelde woongebiede, wat beperk was tot wit mense (soos [[Seepunt]] en [[Claremont]]). Dit het meegebring dat baie bruin mense groot afstande van hulle huise na hulle werk moes aflê. Van die mense van kleur is gedwing om uit die "verkeerde" gebiede te trek. Die meerderheid, wat gekleurd was, het baie kleiner gebiede (soos [[Tongaat]] en [[Grassy Park]]) gekry om in te woon, terwyl die wit minderheid die grootste deel van die land besit het. Paswette het vereis dat mense van kleur pasboeke en later "bewysboeke",<ref>Women's Anti-Pass Law Campaigns in South Africa http://africanhistory.about.com/od/apartheid/a/WomensAntiPass.htm</ref> soortgelyk aan paspoorte, moes saamdra om die "wit" gebiede binne te gaan. Die eerste Groepsgebiedewet, die '''Groepsgebiedewet, 1950''', is op 7 Julie 1950 afgekondig en oor 'n tydperk van etlike jare in werking gestel. Dit is in 1952, 1955 (twee keer), 1956 en 1957 deur die Parlement gewysig. Later in 1957 is dit herroep en weer in gekonsolideerde vorm aangeneem as die '''Groepsgebiedewet, 1957''', wat in 1961, 1962 en 1965 gewysig is. In 1966 is dié weergawe ook herroep en vervang deur die '''Groepsgebiedewet, 1966''', wat in 1969, 1972, 1974, 1975, 1977, 1978, 1979, 1982 en 1984 gewysig is. Dit is saam met baie ander diskriminerende wette op 30 Junie 1991 herroep deur die Wet op die afskaffing van rasgebaseerde grondreëlings, 1991. == Agtergrond == Ná die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1948]] het [[D.F. Malan]] se administrasie begin met sy apartheidsbeleid, wat probeer het om die rasse in Suid-Afrika te skei. Die regering het gehoop om dit te bereik deur "afsonderlike ontwikkeling" van die rasse, en het wette uitgevaardig wat 'n onderskeid sou verseker met sosiale, ekonomiese, politieke en, in die geval van die Groepsgebiedewet, geografiese lyne langs.<ref>http://www.sahistory.org.za/article/history-separate-development-south-africa The History of Separate Development in South Africa</ref> Die Groepsgebiedewet kan beskou word as 'n uitbreiding van die Asiatiese Grondbesitwet, 1946.<ref>{{cite book |last=Davenport |first=T.R.H. |date=1978 |title=South Africa: A Modern History |publisher=CUP |page=259-9 }}</ref> [[Nelson Mandela]] het in sy boek ''Long Walk to Freedom'' gesê "die Groepsgebiedewet was die grondslag van apartheid in die woonbuurte. Volgens die regulasies daarvan kon elke rassegroep net grond besit, persele beset en handeldryf in sy eie, aparte gebiede. Indiërs kon voortaan slegs in Indiërgebiede woon, swart mense in swart gebiede en bruin mense in bruin gebiede. Mandela se vertolking was dat, as wit mense die grond of huise van die ander groepe wou hê, hulle dit eenvoudig as 'n wit gebied kon verklaar en dit neem."<ref>Mandela, Nelson (1994). ''The Long Walk to Freedom''. Little Brown Book.</ref> == Bepalings == Die wet het die goewerneur-generaal gemagtig om te bepaal dat sekere geografiese gebiede vir die uitsluitlike besetting van spesifieke rassegroepe is. Die statuut het veral drie sulke rassegroepe geïdentifiseer: "blankes", "kleurlinge" en "inboorlinge". Hierdie gesag is uitgeoefen op advies van die Minister van Binnelandse Sake en die Raad vir Groepsgebiede.<ref name="Loveland">{{cite book |last=Loveland |first=Ian |date=1999 |title=By Due Process of Law: Racial Discrimination & the Right to Vote in South Africa 1855-1960 |url=https://archive.org/details/bydueprocesslawr00love|url-access=limited |publisher=Hart |page=[https://archive.org/details/bydueprocesslawr00love/page/n267 242]-3 }}</ref> Sodra 'n gebied aangewys is as vir besetting deur 'n sekere rassegroep, sou die afkondiging minstens een jaar lank nie van krag wees nie.<ref name="Loveland" /> Sodra hierdie tydperk verstryk het, was dit 'n strafregtelike oortreding vir mense van ander rassegroepe om in daardie gebied aan te bly. Die straf kon tot 'n boete en twee jaar gevangenisstraf behels. Die wet was ook van toepassing op ondernemings waarvoor rasseaanwysings gedoen is volgens die individue wat 'n beherende aandeel in die onderneming gehad het. == Impak == Die wet het 'n doeltreffende hulpmiddel geword in die afsonderlike ontwikkeling van rasse in Suid-Afrika. Dit het die Minister van Binnelandse Sake ook 'n mandaat gegee om "nieblankes" met geweld uit waardevolle stukke grond te verwyder sodat dit wit nedersettings kon word.<ref name="Loveland" /> Een van die bekendste gebruike van die Groepsgebiedewet was die vernietiging van [[Sophiatown]], 'n voorstad van Johannesburg. Op 9 Februarie 1955 het 2&nbsp;000 polisiemanne begin om inwoners na [[Meadowlands, Johannesburg|Meadowlands]], [[Soweto]], te verskuif en 'n nuwe wit gebied met die naam [[Triomf]] opgerig.<ref>http://www.southafrica.info/about/history/sophiatown140206.htm#.Vbzqm_lViko {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207011053/http://www.southafrica.info/about/history/sophiatown140206.htm#.Vbzqm_lViko |date=2008-12-07 }} Sophiatown again, 50 years on</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|2}} == Skakels == * [http://africanhistory.about.com/library/bl/blsalaws.htm Lys van apartheidswetgewings] {{en}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Group Areas Act}} {{Normdata}} [[Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] 2mllctd5libsk8wxzhh07gwdc82599d 2521203 2521202 2022-08-23T18:22:18Z Burgert Behr 2401 Beskerm "[[Groepsgebiedewet]]": Vandalisme ([Wysig=Laat slegs outomaties bevestigde gebruikers toe] (verval nie) [Skuif=Laat slegs outomaties bevestigde gebruikers toe] (verval nie)) wikitext text/x-wiki '''Groepsgebiedewet''' was die titel van drie wette van die [[Parlement van Suid-Afrika]] wat uitgevaardig is onder die land se [[apartheid]]sregering. Die wet het rassegroepe in stadsgebiede in verskillende woon- en sakegedeeltes ingedeel volgens 'n stelsel van stedelike apartheid. 'n Uitwerking van die wet was dat mense van kleur uitgesluit is van die bes ontwikkelde woongebiede, wat beperk was tot wit mense (soos [[Seepunt]] en [[Claremont]]). Dit het meegebring dat baie bruin mense groot afstande van hulle huise na hulle werk moes aflê. Van die mense van kleur is gedwing om uit die "verkeerde" gebiede te trek. Die meerderheid, wat gekleurd was, het baie kleiner gebiede (soos [[Tongaat]] en [[Grassy Park]]) gekry om in te woon, terwyl die wit minderheid die grootste deel van die land besit het. Paswette het vereis dat mense van kleur pasboeke en later "bewysboeke",<ref>Women's Anti-Pass Law Campaigns in South Africa http://africanhistory.about.com/od/apartheid/a/WomensAntiPass.htm</ref> soortgelyk aan paspoorte, moes saamdra om die "wit" gebiede binne te gaan. Die eerste Groepsgebiedewet, die '''Groepsgebiedewet, 1950''', is op 7 Julie 1950 afgekondig en oor 'n tydperk van etlike jare in werking gestel. Dit is in 1952, 1955 (twee keer), 1956 en 1957 deur die Parlement gewysig. Later in 1957 is dit herroep en weer in gekonsolideerde vorm aangeneem as die '''Groepsgebiedewet, 1957''', wat in 1961, 1962 en 1965 gewysig is. In 1966 is dié weergawe ook herroep en vervang deur die '''Groepsgebiedewet, 1966''', wat in 1969, 1972, 1974, 1975, 1977, 1978, 1979, 1982 en 1984 gewysig is. Dit is saam met baie ander diskriminerende wette op 30 Junie 1991 herroep deur die Wet op die afskaffing van rasgebaseerde grondreëlings, 1991. == Agtergrond == Ná die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1948]] het [[D.F. Malan]] se administrasie begin met sy apartheidsbeleid, wat probeer het om die rasse in Suid-Afrika te skei. Die regering het gehoop om dit te bereik deur "afsonderlike ontwikkeling" van die rasse, en het wette uitgevaardig wat 'n onderskeid sou verseker met sosiale, ekonomiese, politieke en, in die geval van die Groepsgebiedewet, geografiese lyne langs.<ref>http://www.sahistory.org.za/article/history-separate-development-south-africa The History of Separate Development in South Africa</ref> Die Groepsgebiedewet kan beskou word as 'n uitbreiding van die Asiatiese Grondbesitwet, 1946.<ref>{{cite book |last=Davenport |first=T.R.H. |date=1978 |title=South Africa: A Modern History |publisher=CUP |page=259-9 }}</ref> [[Nelson Mandela]] het in sy boek ''Long Walk to Freedom'' gesê "die Groepsgebiedewet was die grondslag van apartheid in die woonbuurte. Volgens die regulasies daarvan kon elke rassegroep net grond besit, persele beset en handeldryf in sy eie, aparte gebiede. Indiërs kon voortaan slegs in Indiërgebiede woon, swart mense in swart gebiede en bruin mense in bruin gebiede. Mandela se vertolking was dat, as wit mense die grond of huise van die ander groepe wou hê, hulle dit eenvoudig as 'n wit gebied kon verklaar en dit neem."<ref>Mandela, Nelson (1994). ''The Long Walk to Freedom''. Little Brown Book.</ref> == Bepalings == Die wet het die goewerneur-generaal gemagtig om te bepaal dat sekere geografiese gebiede vir die uitsluitlike besetting van spesifieke rassegroepe is. Die statuut het veral drie sulke rassegroepe geïdentifiseer: "blankes", "kleurlinge" en "inboorlinge". Hierdie gesag is uitgeoefen op advies van die Minister van Binnelandse Sake en die Raad vir Groepsgebiede.<ref name="Loveland">{{cite book |last=Loveland |first=Ian |date=1999 |title=By Due Process of Law: Racial Discrimination & the Right to Vote in South Africa 1855-1960 |url=https://archive.org/details/bydueprocesslawr00love|url-access=limited |publisher=Hart |page=[https://archive.org/details/bydueprocesslawr00love/page/n267 242]-3 }}</ref> Sodra 'n gebied aangewys is as vir besetting deur 'n sekere rassegroep, sou die afkondiging minstens een jaar lank nie van krag wees nie.<ref name="Loveland" /> Sodra hierdie tydperk verstryk het, was dit 'n strafregtelike oortreding vir mense van ander rassegroepe om in daardie gebied aan te bly. Die straf kon tot 'n boete en twee jaar gevangenisstraf behels. Die wet was ook van toepassing op ondernemings waarvoor rasseaanwysings gedoen is volgens die individue wat 'n beherende aandeel in die onderneming gehad het. == Impak == Die wet het 'n doeltreffende hulpmiddel geword in die afsonderlike ontwikkeling van rasse in Suid-Afrika. Dit het die Minister van Binnelandse Sake ook 'n mandaat gegee om "nieblankes" met geweld uit waardevolle stukke grond te verwyder sodat dit wit nedersettings kon word.<ref name="Loveland" /> Een van die bekendste gebruike van die Groepsgebiedewet was die vernietiging van [[Sophiatown]], 'n voorstad van Johannesburg. Op 9 Februarie 1955 het 2&nbsp;000 polisiemanne begin om inwoners na [[Meadowlands, Johannesburg|Meadowlands]], [[Soweto]], te verskuif en 'n nuwe wit gebied met die naam [[Triomf]] opgerig.<ref>http://www.southafrica.info/about/history/sophiatown140206.htm#.Vbzqm_lViko {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207011053/http://www.southafrica.info/about/history/sophiatown140206.htm#.Vbzqm_lViko |date=2008-12-07 }} Sophiatown again, 50 years on</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|2}} == Skakels == * [http://africanhistory.about.com/library/bl/blsalaws.htm Lys van apartheidswetgewings] {{en}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Group Areas Act}} {{Normdata}} [[Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] 2mllctd5libsk8wxzhh07gwdc82599d 2521204 2521203 2022-08-23T18:23:14Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki '''Groepsgebiedewet''' was die titel van drie wette van die [[Parlement van Suid-Afrika]] wat uitgevaardig is onder die land se [[apartheid]]sregering. Die wet het rassegroepe in stadsgebiede in verskillende woon- en sakegedeeltes ingedeel volgens 'n stelsel van stedelike apartheid. 'n Uitwerking van die wet was dat mense van kleur uitgesluit is van die bes ontwikkelde woongebiede, wat beperk was tot wit mense (soos [[Seepunt]] en [[Claremont]]). Dit het meegebring dat baie bruin mense groot afstande van hulle huise na hulle werk moes aflê. Van die mense van kleur is gedwing om uit die "verkeerde" gebiede te trek. Die meerderheid, wat gekleurd was, het baie kleiner gebiede (soos [[Tongaat]] en [[Grassy Park]]) gekry om in te woon, terwyl die wit minderheid die grootste deel van die land besit het. Paswette het vereis dat mense van kleur pasboeke en later "bewysboeke",<ref>Women's Anti-Pass Law Campaigns in South Africa http://africanhistory.about.com/od/apartheid/a/WomensAntiPass.htm</ref> soortgelyk aan paspoorte, moes saamdra om die "wit" gebiede binne te gaan. Die eerste Groepsgebiedewet, die '''Groepsgebiedewet, 1950''', is op 7 Julie 1950 afgekondig en oor 'n tydperk van etlike jare in werking gestel. Dit is in 1952, 1955 (twee keer), 1956 en 1957 deur die Parlement gewysig. Later in 1957 is dit herroep en weer in gekonsolideerde vorm aangeneem as die '''Groepsgebiedewet, 1957''', wat in 1961, 1962 en 1965 gewysig is. In 1966 is dié weergawe ook herroep en vervang deur die '''Groepsgebiedewet, 1966''', wat in 1969, 1972, 1974, 1975, 1977, 1978, 1979, 1982 en 1984 gewysig is. Dit is saam met baie ander diskriminerende wette op 30 Junie 1991 herroep deur die Wet op die afskaffing van rasgebaseerde grondreëlings, 1991. == Agtergrond == Ná die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1948]] het [[D.F. Malan]] se administrasie begin met sy apartheidsbeleid, wat probeer het om die rasse in Suid-Afrika te skei. Die regering het gehoop om dit te bereik deur "afsonderlike ontwikkeling" van die rasse, en het wette uitgevaardig wat 'n onderskeid sou verseker met sosiale, ekonomiese, politieke en, in die geval van die Groepsgebiedewet, geografiese lyne langs.<ref>http://www.sahistory.org.za/article/history-separate-development-south-africa The History of Separate Development in South Africa</ref> Die Groepsgebiedewet kan beskou word as 'n uitbreiding van die Asiatiese Grondbesitwet, 1946.<ref>{{cite book |last=Davenport |first=T.R.H. |date=1978 |title=South Africa: A Modern History |publisher=CUP |page=259-9 }}</ref> [[Nelson Mandela]] het in sy boek ''Long Walk to Freedom'' gesê "die Groepsgebiedewet was die grondslag van apartheid in die woonbuurte. Volgens die regulasies daarvan kon elke rassegroep net grond besit, persele beset en handeldryf in sy eie, aparte gebiede. Indiërs kon voortaan slegs in Indiërgebiede woon, swart mense in swart gebiede en bruin mense in bruin gebiede. Mandela se vertolking was dat, as wit mense die grond of huise van die ander groepe wou hê, hulle dit eenvoudig as 'n wit gebied kon verklaar en dit neem."<ref>Mandela, Nelson (1994). ''The Long Walk to Freedom''. Little Brown Book.</ref> == Bepalings == Die wet het die goewerneur-generaal gemagtig om te bepaal dat sekere geografiese gebiede vir die uitsluitlike besetting van spesifieke rassegroepe is. Die statuut het veral drie sulke rassegroepe geïdentifiseer: "blankes", "kleurlinge" en "inboorlinge". Hierdie gesag is uitgeoefen op advies van die Minister van Binnelandse Sake en die Raad vir Groepsgebiede.<ref name="Loveland">{{cite book |last=Loveland |first=Ian |date=1999 |title=By Due Process of Law: Racial Discrimination & the Right to Vote in South Africa 1855-1960 |url=https://archive.org/details/bydueprocesslawr00love|url-access=limited |publisher=Hart |page=[https://archive.org/details/bydueprocesslawr00love/page/n267 242]-3 }}</ref> Sodra 'n gebied aangewys is as vir besetting deur 'n sekere rassegroep, sou die afkondiging minstens een jaar lank nie van krag wees nie.<ref name="Loveland" /> Sodra hierdie tydperk verstryk het, was dit 'n strafregtelike oortreding vir mense van ander rassegroepe om in daardie gebied aan te bly. Die straf kon tot 'n boete en twee jaar gevangenisstraf behels. Die wet was ook van toepassing op ondernemings waarvoor rasseaanwysings gedoen is volgens die individue wat 'n beherende aandeel in die onderneming gehad het. == Impak == Die wet het 'n doeltreffende hulpmiddel geword in die afsonderlike ontwikkeling van rasse in Suid-Afrika. Dit het die Minister van Binnelandse Sake ook 'n mandaat gegee om "nieblankes" met geweld uit waardevolle stukke grond te verwyder sodat dit wit nedersettings kon word.<ref name="Loveland" /> Een van die bekendste gebruike van die Groepsgebiedewet was die vernietiging van [[Sophiatown]], 'n voorstad van Johannesburg. Op 9 Februarie 1955 het 2&nbsp;000 polisiemanne begin om inwoners na [[Meadowlands, Johannesburg|Meadowlands]], [[Soweto]], te verskuif en 'n nuwe wit gebied met die naam [[Triomf]] opgerig.<ref>http://www.southafrica.info/about/history/sophiatown140206.htm#.Vbzqm_lViko {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207011053/http://www.southafrica.info/about/history/sophiatown140206.htm#.Vbzqm_lViko |date=2008-12-07 }} Sophiatown again, 50 years on</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|2}} == Skakels == * [http://africanhistory.about.com/library/bl/blsalaws.htm Lys van apartheidswetgewings] {{en}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Group Areas Act}} {{Normdata}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] p7hsf7pge6azmelgw618owfbwo4pf0v Wet op Afsonderlike Geriewe 0 16872 2521207 2520983 2022-08-23T18:24:19Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki [[Lêer:DurbanSign1989.jpg|duimnael|240px|Kennisgewing op Durbanstrand in Engels, Afrikaans en Zoeloe, wat aandui dat die strand gereserveer is vir gebruik deur die witrassegroep]] Die '''Wet op Afsonderlike Geriewe''', Wet No 49 van [[1953]], het deel gevorm van die [[apartheid]]stelsel van rassesegregasie in [[Suid-Afrika]]. Die wet het segregasie van alle openbare fasiliteite, insluitend geboue, eetplekke, ontspannings- en vervoergeriewe, afgedwing om kontak tussen verskillende rassegroepe in die land te beperk. Die wet het ook bepaal dat geriewe vir verskillende rasse nie noodwendig van gelyke gehalte hoef te wees nie, in praktyk is die beste geriewe vir die [[Blanke Suid-Afrikaners|wit rassegroep]] gereserveer en was dié vir ander rasse meestal van minderwaardige gehalte. 'n Opvallende uitsondering is vir die Johannesburgse Dieretuin en aangrensende meer gemaak. Die voorwaardes waaronder die grond beskikbaar gestel is het bepaal dat alle rasse daar welkom moet wees. Rasseskeiding is gevolglik nie toegelaat vir die tyd wat die dieretuin hier geleë was nie.<ref>{{cite web |url=http://joburgnews.co.za/nov_2002/nov4_zoolake.stm |title=Zoo Lake: the park that defied apartheid |last=Davie |first=Lucille |date=4 November 2002 |publisher=City of Johannesburg |access-date=13 Februarie 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009110320/http://joburgnews.co.za/nov_2002/nov4_zoolake.stm |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> [[Lêer:ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg|duimnael|links|"Slegs blankes" aanwysing]] Die wet is in [[1989]] deur President [[F.W. de Klerk]] afgeskaf, 'n paar maande voor die ontbanning van verskeie politieke partye, die vrylating van politieke gevangenes en die aanvang van [[onderhandelinge om apartheid te beëindig]] in Februarie [[1990]].<ref>{{cite news|title=S. Africa Abolishes 1953 Law Segregating Public Amenities|url=http://articles.latimes.com/1990-10-15/news/mn-2048_1_public-amenities|date=1990-10-15|publisher=[[Los Angeles Times]]|accessdate=2009-08-29}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-12105.html |title=South Africa - Dismantling Apartheid, 1990-94 |access-date=29 Augustus 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170916001907/http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-12105.html |archive-date=16 September 2017 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] qo3xzzqyy3fv8ocav67hcbg3iv3vtfv Ontugwet 0 16873 2521205 2372343 2022-08-23T18:23:32Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki Die '''Ontugwet''' (Wet No. 21) van [[1950]] was 'n wet onder die [[Apartheid]]stelsel wat eens 'n verbod op seksuele verhoudings tussen lede van die wit rassegroep en die swart rassegroep geplaas het. Dit het die maatreëls van die vroeëre Ontugwet No. 5 van [[1927]] uitgebrei om seksuele verhoudings tussen blankes en lede van alle ander rassegroepe te verbied. Dit was een van die mees omstrede wette van [[Suid-Afrika]] onder Apartheid. Die wet was daarop gemik om die vermenging van rasse binne die huwelik en ander seksuele verhoudings te verhoed. Die [[Wet op Verbod van Gemengde Huwelike]] en die Ontugwet was van die eerste belangrike stukke apartheidwetgewing. Gemengde huwelike is in [[1949]] in Suid-Afrika verbied. Onder die vaandel van die ontugwet het die Suid-Afrikaanse Polisie gemengde paartjies wat daarvan verdink is dat hulle in 'n seksuele verhouding verkeer het, vervolg. Verdagtes se privaatheid is in die proses geskend, huise binnegedring en deure oopgestamp. Een van die eerste persone wat weens die Ontugwet veroordeel is, was 'n [[Kaaps-Hollands]]e blanke predikant; hy is betrap terwyl hy seksuele omgang met sy huisbediende in sy motorhuis gehad het. Hy het 'n opgeskorte vonnis ontvang, waarna die gemeentelede sy garage tot op die grond laat platstoot het. Die Ontugwet en die verbod op gemengde huwelike was van die eerste apartheidswette wat afgeskaf is, reeds in [[1985]] deur [[Pieter Willem Botha|president P.W. Botha]]. [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] 524wyjmrdq94wlmrzseyui14kl5fdlm Wet op Verbod van Gemengde Huwelike 0 16874 2521213 2243828 2022-08-23T18:25:48Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki Die '''Wet op Verbod van Gemengde Huwelike''', Wet No 55 van [[1949]], was 'n wet onder die [[Apartheid]]stelsel in [[Suid-Afrika]] wat huwelike tussen mense van verskillende rasse verbied het. Die wet was een van die eerste apartheidswette nadat die [[Nasionale Party]] in 1948 aan die bewind gekom het. Deur die rasseregistrasie, wat deur die Wet op bevolkingsregistrasie van 1950 verpligtend was en alle mense in vier groepe kon indeel, kon die Suid-Afrikaanse regering beheer uitoefen op die ''Wet op Verbod van Gemengde Huwelike''. In die drie jaar voor die inwerkingtreding van die wet, was die persentasie gemengde huwelike wat geraak is reeds laag op 0,23% van alle huwelike. In 1968 is die wet hersien, waarmee Suid-Afrikaners wat in die buiteland woon, nie deur dieselfde wet onderwerp is nie. Op 19 Junie 1985 is die wet deur [[Pieter Willem Botha|president P.W. Botha]] herroep. Soortgelyke wetgewing het ook in verskeie ander lande bestaan, onder andere in die [[VSA]] (die sogenaamde ''Anti-miscegenation laws'') tot in 1967 en in [[Duitsland]] (die Rassewette van Neurenberg) tot in 1945. == Sien ook == * [[Ontugwet]] {{En-Wikisource info|Prohibition of Mixed Marriages Act, 1949}} {{Saadjie}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] 05esx8h5f3x4rk64izcto7snrhv6j1t Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika 14 16875 2521214 2020844 2022-08-23T18:26:31Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] na [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] geskuif sonder om 'n aanstuur agter te laat: Verbinding-s wikitext text/x-wiki Wette wat tussen 1948 en 1994 aanvaar is om die [[Apartheid]]beleid te implementeer. [[Kategorie:Apartheid]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse wetgewing]] 9asslbdg0vvhdjme3de5a3uujb6lxua 2521215 2521214 2022-08-23T18:29:40Z Burgert Behr 2401 s wikitext text/x-wiki Wette wat tussen 1948 en 1994 aanvaar is om die [[Apartheid]]sbeleid te implementeer. [[Kategorie:Apartheid]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse wetgewing]] j42ymzl4cqocw04p7296kf6t4iveyq9 Wet op Bevolkingsregistrasie 0 16878 2521211 2519943 2022-08-23T18:25:19Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki [[Lêer:Apartheid population groups (Afrikaans version).jpg|duimnael|Verduideliking van identiteitsnommers in terme van rasseklassifikasie tydens apartheid binne 'n identiteitsdokument]] Die '''Wet op Bevolkingsregistrasie''' (Wet 30 van [[1950]]) het vereis dat alle inwoners van [[Suid-Afrika]] volgens hulle ''rasseeienskappe'' klassifiseer en geregistreer moes word as deel van die [[Apartheid]]stelsel.<ref>{{Cite web |url=http://www.doh.gov.za/facts/1998/sadhs98/chapter1.pdf |title=argiefkopie |access-date=12 November 2006 |archive-date=17 Desember 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081217232604/http://www.doh.gov.za/facts/1998/sadhs98/chapter1.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.transformation.und.ac.za/issue%2047/47%20posel1.pdf]</ref><ref>[http://www.stanford.edu/dept/news/pr/91/910610Arc1324.html]</ref> Die wet was 'n hoeksteen van die apartheidstelsel en talle ander wette het gesteun op die klassifikasie wat deur die wet gedoen is. Sosiale en politieke regte, onderwys geleenthede en ekonomiese status is grootliks bepaal deur die rassegroep waaraan 'n individu behoort het. Die wet het voorsiening gemaak vir drie basiese rasseklassifikasies: [[Swartes|Swart]], [[Blankes|Wit]] en [[Kleurling|Bruin]]. [[Asiaat|Indiër]] is later as 'n aparte klassifikasie bygevoeg aangesien daar gevoel is dat hulle “'geen historiese reg tot die land gehad het nie”. 'n ''Buro vir Rasseklassifikasie<!--Office for Race Classification-->'' is opgerig om toesig te hou oor die klassifikasieproses. Klassifikasie in rassegroepe is uitgevoer op grond van kriteria soos uiterlike voorkoms, algemene aanvaarding binne 'n gemeenskap en sosiale stand. Dit het byvoorbeeld 'n "wit persoon" gedefinieer as iemand wat "in voorkoms ooglopend 'n blanke persoon is en algemeen nie as 'n gekleurde persoon aanvaar word nie; maar sluit nie ’n persoon in nie wat, alhoewel in voorkoms ooglopend ’n blanke persoon, algemeen aanvaar word as ’n kleurlingpersoon." (vertaling uit Engels<!--behoort vervang te word met oorspronklike teks-->). Aangesien sommige aspekte van die profiel maatskaplik van aard was, was herklassifikasie nie ongewoon nie en is 'n raad saamgestel om die proses te implementeer. Die wet het saamgeloop met ander wette wat as deel van die apartheidstelsel geïmplementeer is. Onder die [[Wet op Verbod van Gemengde Huwelike]] van [[1949]] was dit verbode om met 'n persoon van 'n ander ras in die huwelik te tree. Die [[Ontugwet]] het seksuele verhoudings tussen rassegroepe verbied en 'n wysiging aan die wet in [[1957]] het dit selfs 'n misdaad gemaak om belangstelling in of voorneme om 'n verhouding met iemand van 'n ander ras te begin. Die [[Suid-Afrikaanse Parlement]] het die wet op [[17 Junie]] [[1991]] opgehef. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] tr93uegnv3xvzslag2uanwd4lgbyyt9 Wet op Naturellengrond 0 16880 2521212 2459901 2022-08-23T18:25:34Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki Die '''Wet op Naturellengrond''' (Wet Nr. 27 van 1913; soms ook ''Naturellen Grond Wet''; [[Engels]]: ''Natives Land Act'') was die hoeksteen van aparte landelike gebiede vir swart mense in die [[Unie van Suid-Afrika]]. Die hoof oogmerk van die wet was om naturelle te verhoed om grond wat aan ander rasse behoort te koop en insgelyks ander rasse te verhoed om grond wat aan naturelle behoort te koop. Die wet het ook die oor en weer huur van grond verbied. Dit was veral gemik op deelsaaiery, die huur van grond teen "oorbetaling" van 'n deel van die oes of aanwas van vee. Reeds voor 1936 het kritici van die wet woorde gebruik soos: afgryslik, genadeloos, wreedaardig, verderflik, hardvogtig, berug, venynig, giftig en bytend om die wet te beskryf.<ref>Harvey M Feinberg, Prominent Black Leaders' Commentary on the Natives Land Act, 1913–1936, Historia, 52, 2 November 2006, p. 125</ref> [[Lêer:Jacobus W Sauer - Cape Colony Liberal MP.png|duimnael|Jacobus W Sauer]] Die taak om die wetsontwerp aan die Volksraad voor te stel, het by [[Jacobus Wilhelmus Sauer|J.W. Sauer]], die nuwe Minister van Naturellesake, berus. Hy was 'n vooraanstaande liberalis wat, weens die onmin in die kabinet oor die uitlatings van [[J.B.M. Hertzog]], op 23 Januarie 1913 deur Louis Botha as Minister van Justisie en Minister van Naturellesake aangestel is.<ref>J.D. Naude, Genl. J.B.M. Hertzog en die ontstaan van die Nasionale Party, Voortrekkerpers, Johannesburg, 1970, p. 87.</ref> Die debat oor die wetsontwerp het op 23 April 1913 'n aanvang geneem.<ref>Farieda Khan, The Natives Land Act, 1913 – The Historical Context and Political Implications, 27 Mei 2013, p. 4, uitgegee deur die Suid-Afrikaanse Parlement en beskikbaar op hul webwerf</ref> Die Volksraad het die wetsontwerp weer op 15 Mei 1913 bespreek.<ref>Khan, supra, p.5</ref> Die debat in die Senaat het op 13 Junie plaasgevind.<ref>Khan, supra,p.5</ref> Die wet is deur die Goewerneur-generaal op 26 Junie 1913 goedgekeur. Sauer is oorlede op 24 Julie 1913. Aan die begin van die negentiende eeu het blankes en swartes se regsbeginsels van grondbesit hemelsbreed verskil. Honderd jaar later het eersgenoemdes se stelsel van privaateiendom van grond en die registrasie daarvan geseëvier, hoewel daar steeds gebiede was waar swartes grond kommunaal besit het. Maar die voormalige kolonies het verskillende stelsels gehad ingevolge waarvan swartes grond kon bekom. In die Oranje-Vrystaat is dit hoegenaamd nie toegelaat nie. In [[Natal]] en die Kaap is dit wel toegelaat. In Transvaal kon swartes grond koop, op voorwaarde dat dit dan op naam van 'n staatsamptenaar geregistreer word en hy dit dan in trust hou vir die koper. In 1905 het die Hooggeregshof beslis dat hierdie voorbehoud ongeldig was.<ref>Feinberg, supra, p. 122;Tshewu v Registrar of Deeds, 1905 T.S. 130.</ref> Verslae wat by die Beaumontkommissie ingedien is, het aangetoon dat meer as 'n miljoen [[morg]] in die hele Unie in die privaatbesit van swartes was.<ref>Beaumontverslag, U.G.25-16, par.68-9</ref> Dit is dienstig om voortaan swartes naturelle te noem want dit was die woord wat in die wet gebruik was. Die wet het 'n bylae gehad en dit het 'n lys vaste eiendomme bevat. In die wet word na hulle verwys as "in de Bijlage opgenoemde naturellestreek". == Die wet == === Definisies === "Naturel" word omskryf as 'n persoon, manlik of vroulik, wat behoort aan 'n inboorlingras of stam van Afrika; dit sluit in 'n maatskappy waarin naturelle 'n besturende belang het.<ref>Wet 27 van 1913, art. 10</ref> "Naturellestreek" in die bylae word eerstens in provinsies en daarna in distrikte opgedeel. In die Transvaal, Vrystaat en Natal word die grootte van elke stuk grond aangedui. Nêrens in die Kaapprovinsie word die grootte van 'n stuk grond aangegee nie. Nêrens in die bylae of die wet self word die grootte van die totale "naturellestreek" aangedui nie. === Uitsonderings === Die wet was nie van toepassing op enige grond geleë binne die magsgebied van 'n munisipale raad, stadsraad, stadsbestuur, dorpsbeheerraad of gesondheidskomitee of ander plaaslike gesag.<ref>Wet 27 van 1913, art. 8(1)(g) en (i)</ref> Die wet was nie van toepassing op grond wat behoort het aan enige genootskap wat, met die goedkeuring van die regering, sigself gewei het aan die opvoeding van naturelle of sendingwerk onder hulle doen nie.<ref>Wet 27 van 1913, art. 8(1)(h)</ref> Die wet was nie van toepassing op erflatings van grond nie.<ref>Wet 27 van 1913, art. 8(1)(c)</ref> Die wet was nie van toepassing op die voortsetting of vernuwing van enige kontrak wat voor die inwerkingtreding van die wet aangegaan is nie.<ref>Wet 27 van 1913, art. 8(1)(a)</ref><ref>Wet 27 van 1913, art. 8(1)(a)</ref> Die Kaapprovinsie was 'n tameletjie. Hulle was 'n veelrassige demokrasie sedert 1854. Nes Brittanje kon slegs volwasse mans stem. Om te kan stem moes die mans grond van £25 besit of 'n inkomste van £50 per jaar verdien.<ref>Hahlo & Kahn, The Union of South Africa, Juta, Johannesburg, 1960, p. 54.</ref> Die Kaapse stemreg was deur die verskanste klousules van die grondwet beskerm.<ref>South Africa Act, 9 Edw, 7, c.9, art. 23</ref> Die Wet op Naturellengrond het bepaal dat dit nie in die Kaap sou geld vir persone indien dit sou verhoed dat daardie persoon as kieser kan geregistreer nie. [5] Die Beaumontverslag stel dit onomwonde: "''As a result the Natives Land Act has no practical application in the Cape Province, for it does not prohibit a European or a Native from purchasing or leasing land wherever situated in that Province''".<ref>Beaumontverslag, U.G.25-16, par.167.</ref> In die Transvaal en Natal mog geen naturel van plaasgrond afgesit word indien hy of die hoof van sy gesin (toe die wet 'n aanvang geneem het) by die Departement van Naturellesake geregistreer was as woonagtig op daardie plaas nie.<ref>Wet 27 van 1913, art. 6.</ref> === Verbiedinge === Die belangrike verbiedinge in die wet is vervat in artikel 1 daarvan. Die artikel verbied die koop en huur van grond in sekere gebiede deur sekere mense. Al die transaksies was egter onderhewig aan die voorbehoud dat die regering hulle kon goedkeur. Daar is getuienis dat die regering dit wel gedoen het. Feinstein het getuienis gevind dat die regering tussen 1913 en 1935 3,000 koopkontrakte en 2,800 huurkontrakte goedgekeur het.<ref>Feinstein, supra, p. 136.</ref> In 'n naturellestreek is ander mense as naturelle verbied om grond te koop of te huur.<ref>Wet 27 van 1913, artikel 1(2)</ref>In gebiede buite 'n naturellestreek was daar twee bepalings: (a) naturelle was verbied om van mense anders as naturelle grond te koop of te huur en (b) mense ander as naturelle was verbied om van naturelle grond te koop of te huur.<ref>Wet 27 van 1913, artikel 1(1)</ref> Ingevolge artikel 10 moes 'n deelsaaier as 'n huurder beskou word. === Kommissie === Ingevolge artikel 2 moes 'n kommissie aangestel word om verslag te doen oor welke streke ter syde gesit moes word as streke waarin naturelle geen grond kon koop of huur nie; asook streke waarin ander persone as naturelle geen grond kon koop of huur nie. === Bepalings wat die wet nie bevat het nie. === Die wet het geen bepaling bevat wat die besetting of bewoning van enige grond deur enigiemand verbied het nie. Die wet het geen meganisme verskaf ingevolge waarvan enigiemand van grond afgesit kon word nie. == Verloop van die wet == === Die kommissie en sy verslag === Sir William Beaumont is as voorsitter van die kommissie aangestel. Die verslag is in 1916 by die parlement ingedien.<ref>Sien U.G.19-16 tot U.G. 25-16</ref> In sy verslag het die kommissie sekere statistiek bekend gemaak. Sedertdien word hierdie syfers gebruik en misbruik om argumente te ondersteun. Dit lyk asof die volgende syfers belangrik is: {| class="wikitable" ! Plekke waar naturelle woon !Grootte in morg !Persentasie van Unie |- |Reservate |11,164,484 |7.13 |- |Sendingstasies |538,343 |0.36 |- |Naturelle-eienaars |1,002,039 |0.7 |- |Kroongrond |942,280 |0.65 |- |Blankegrond |4,156,329 | |} {| class="wikitable" !Plekke waar naturelle woon !Getalle |- |Reservate |1,929,604 |- |Sendingstasies |94,662 |- |Naturelle-eienaars |123,648 |- |Kroongrond |121,105 |- |Blankegrond okkupeer deur blankes |1,286,316 |- |Blankegrond slegs okkupeer deur naturelle |325,179 |- |TOTAAL LANDELIK |3,880,514 |- |Totaal stedelik |537,151 |- |GROOT TOTAAL |4,417,665 |} Die kommissie het aanbeveel dat sekere gebiede gevoeg word by gebiede waarin slegs naturelle grond kon koop en huur. Die gebiede het in die volgende provinsies geval: {| class="wikitable" style="text-align:right !Provinsies waarin gebiede vir naturelle gevoeg moes word !Grootte in morg |- |Natal |1,861,680 |- |Kaap |1,313,055 |- |Transvaal |5,042,693 |- |Vrystaat |148,316 |- | |8,365,744 |} Die verslag gee mens 'n insig in sommige van die ekonomiese en maatskaplike probleme waarmee die land destyds geworstel het. In paragrawe 80 tot 89 behandel hulle plase wat in blankes se name geregistreer is, maar waarop slegs naturelle woon. Dit het 325,179 morg beslaan. Sommiges hiervan was reeds vir geslagte lank deur stamme bewoon en hulle moes veel meer huurgeld betaal as wat die grond werd was. Sulke stamme sou eerder die plase wou koop.<ref>Beaumont, supra, par. 83.</ref> Daarbenewens was daar baie plase waarop die inwoners hulself losgemaak het van hul stamverband. Die blanke eienaar het sy plaas aan 'n groot aantal naturelle verhuur om 'n wins te maak. Daar was geen dissipline op sulke plase nie en skelms het ook daarheen getrek. Boere het neerhalend sulke grondeienaars beskuldig dat hulle met kaffers boer.<ref>Beaumont, supra, par.84.</ref> Sommige swart eienaars het ook 'n klomp huurders op hul plase aangehou.<ref>Beaumont, supra, par. 73.</ref> Die kommissie was bewus daarvan dat die wet honderde deelsaaiers in die Vrystaat benadeel het. Grond moes gevind word om deelsaaiers wat nie bereid was om "labour tenants" te word nie, te akkommodeer.<ref>Beaumont, supra, par. 75.</ref> Weliswaar was die naturelle reservate oorbevolk, maar slegs weens die onekonomiese wyse waarop die grond bewoon en bewerk word en die oorbeweiding deur vee. Tensy hul leefwyse verander word, sou hierdie naturelle in die toekoms meer en meer grond benodig.<ref>Beaumont, supra, par. 42-43.</ref> Die regering het nie kans gesien om die nodige wetgewing deur te voer nie en die verslag is op die lange baan geplaas. === 1913 tot 1936 === Die parlement het nie enige wysigings aan die wet aangebring nie. In 1917 het die hoogste hof in die land, die Appèlafdeling van die Hooggeregshof van Suid-Afrika, bevestig dat die wet nie van toepassing was "in de Provincie de Kaap de Goede Hoop" nie. Die beslissing kan aangehaal word as Thompson v Kama, 1917 A.D. 209. Sedertdien kon al die sommetjies wat wonderbaarlik op 7% eindig, in die vullisblik gegooi word. Sedertdien (tot ten minste 1936) kon enige naturel 'n ou wynplasie in Franshoek koop en selfs 'n vakansiehuisie in Melkbosstrand huur. === 1936 tot 1948 === Die stigting van die Verenigde Party het aan Hertzog die nodige aantal stemme in die Parlement gegee om met naturelle se stemreg in die Kaapprovinsie in te meng. Op die koop toe kon hy sommer alle naturelle se reg om grond te kry aan bande lê. Die Naturelletrust en –grond Wet, No. 18 van 1936, is op 13 Junie 1936 deur die Goewerneur-generaal goedgekeur en hy het dit in Afrikaans geteken. Die hele wet, behalwe Hoofstuk IV, is ingevoer op 31 August 1936. Die wet het ’n splinternuwe regime vir die beperking op die reg van naturelle om grond te besit, geskep. Vir hierdie doel moes sekere bepalings van die Wet op Naturellengrond van 1913 herroep word. Ingevolge artikel 50 is die volgende bepalings herroep: Artikel 6 het voorheen bepaal dat geen naturel wat in die Transvaal of Natal op ’n witman se plaas gebly het, gestraf of afgesit kon word as hy by die Departement van Naturellesake geregistreer was nie. Artikel 7, wat sekere uitsondering geskep het ten opsigte van naturelle in die Vrystaat, het weggeval. Artikel 8(1)(a) wat die verlenging en hernuwing van huurkontrakte deur naturelle toegelaat het, is stopgesit. Artikel 8(1)(c) se herroeping het witmense die reg ontneem om grond aan ’n naturel te bemaak in hul testamente. Artikel 8(2), wat toegelaat het dat naturelle oral in die Kaapprovinsie grond kon koop en huur, is summier herroep. Die Wet tot Wysiging van die Wette op Naturelle, No. 46 van 1937 het, ingevolge van artikel 39 daarvan, artikel 8(1)(g) gewysig deur dit slegs van toepassing te maak op stedelike gebiede, soos omskryf in die Naturellen (Stadsgebieden) Wet van 1923. Daarmee is naturelle se reg om in ander grond geleë binne die magsgebied van ’n munisipale raad, stadsraad, stadsbestuur, dorpsbeheerraad of gesondheidkomitee, te koop of te huur. Die artikel het ook artikel 8(1)(h) van die Wet op Naturellengrond deurgehaal, met die gevolg dat naturelle nie meer grond van genootskappe wat opvoedkundige of sendingwerk onder naturelle doen, kon koop of huur nie. === 1948 tot 1994 === Die Wet op Groepsgebiede, No. 41 van 1950 het, ingevolge artikel 38(6) daarvan, bepaal dat artikel 1(1) van die Wet op Naturellengrond nie meer ten opsigte van grond,  wat in ’n beheerde gebied of ’n groepsgebied geleë is, van toepassing was nie. Dit het eintlik maar net beteken dat die verbod op naturelle om grond aan te skaf, van toe af deur die Groepsgebiedewet bepaal sou word. Wet 54 van 1952 was die Wet tot Wysiging van die Naturelle-wette. Artikel 18 het bepaal dat die status van twee stukkies grond in Umlazi verander word. Die Wysigingswet op Wetgewing op Plurale Betrekkinge en Ontwikkel, No. 16 van 1979, het in artikel 1 bepaal dat die woord "Goeverneur-generaal" in artikel 1 van die Swart Grond Wet, 1913, vervang moes word met die woorde "Minister van Plurale Betrekkingen en Ontwikkeling". Daar word nog gesoek na die wet wat Naturellen in Swartes verander het. Dit is selfs moontlik dat hulle eers in Bantoes verander is. Die Wysigingswet op Wetgewing op Plurale Betrekkinge en Ontwikkel, No. 102 van 1983, het in artikel 1 nog ’n subartikel by artikel 1 gevoeg wat soos volg gelees het: "(3) Bij de toepassing van subartikel (1)(b) of (2) betekent 'Swarte' ook de Kleinsake-ontwikkelingskorporasie, Beperk, in de Kleinsake-ontwikkelingswet, 1981 (Wet No. 112 van 1981), beoogd.". Die Wysigingswet op Wetgewing op Ontwikkelingshulp, No. 57 van 1986, het artikel 1(2) van die Swart Grond Wet, 1913, gewysig. Dit was die artikel wat ander mense verbied het om grond in naturellegebiede te koop of te huur. Die nuwe artikel (in Hollands natuurlik) kon hulle nie sulke grond aanskaf sonder die goedkeuring van "de Minister van Onderwijs en Ontwikkelingshulp" nie. Wet 57 van 1986 Die Wet op die Afskaffing van Rasgebaseerde Grondreëlings, No. 108 van 1991, het, onder andere, die Swart Grond Wet, 1913, (Wet No. 27 van 1913) herroep. == Kritici van die wet == === Sol Plaatje === [[Lêer:Sol Plaatje 002.jpg|duimnael|Sol Plaatje]] Een van die vroeë kritici van die wet was Sol Plaatje, 'n begaafde joernalis wat sy eie koerant kort na die Anglo-Boereoorlog uitgegee het. In die tweede dekade van die eeu het hy hom tot die politiek gewend. Professor Neil Parsons, Professor van Geskiedenis in Botswana, skryf dat Plaatje aktief geword het in die "native congress"-beweging en dat hierdie beweging die belange van die opgevoede en vermoënde swartes gedien het.<ref>Solomon Tshekisho Plaatje, Native Life in South Africa, Kindle uitgawe, loc. 104</ref> Die inisiatief het gekom van 'n jong prokureur, P. Ka I. Seme. Hy het soos volg aan die koerant ''Imvo'' geskryf: "The demon of racialism, the aberrations of Xhosa-Fingo feud, the animosity that exists between the Zulus and the Tongas, between the Basuto and every other Native must be buried and forgotten. … We are one people. These divisions, these jealousies, are the cause of all our woes and of all our backwardness and ignorance today." Seme het die stigting van 'n Suid-Afrikaanse naturellekongres voorgestel en 'n agenda vir die stigtingsvergadering voorgestel.<ref>Edward Roux, Time Longer Than Rope, Victor Gollalcz, Londen, 1948, p. 118.</ref> Die stigtingsvergadering van die South African Native National Congress het in Bloemfontein plaasgevind in Januarie 1912.<ref>Roux, supra, p. 82.</ref> Plaatje is tot sekretaris verkies.<ref>Roux, supra, p. 118.</ref> Dit lyk nie asof die kongres in sy aanvangsjare ’n grondwet, lede, plaaslike komitees, geaffilieerdes, afgevaardigdes of diesulkes gehad het nie. Iemand het dan en wan kongresse byeen geroep en mense seker genooi om dit by te woon. Een sodanige kongres het byeengekom in Maart 1913. Op daardie geleentheid is ’n deputasie verkies om na Kaapstad te reis om die regering te vertel van hul besware teen die wet.<ref>Plaatje, supra, loc. 2679</ref> In Mei 1913 het die deputasie vier onderhoude met die Minister van Naturellesake gehad.<ref>Plaatje, supra, loc. 2679</ref> Aldus Plaatje het hulle aangedring dat sekere regeringsplase opsygesit word sodat afgesette naturelle daarop kon gaan woon.<ref>Plaatje, supra, loc. 2679.</ref> So nie, het hulle gevra dat die werking van die wet uitgestel word totdat die kommissie verslag gedoen het.<ref>Plaatje, supra, loc. 2688.</ref> As Plaatje geglo moet word, het die deputasie geen beswaar teen die wet self gehad nie. Op 25 Julie 1913 het ’n "meeting of natives" (om die woorde van Plaatje te gebruik) in Johannesburg plaasgevind.<ref>Plaatje, supra, loc. 2661.</ref> Daar is besluit om ’n afvaardiging na Brittanje te stuur om die Britse regering en volk in te lig oor die gevolge van die aanstootlike wet.<ref>Plaatje, supra, loc. 2697</ref> Nog ’n kongres is op 27 Februarie 1914 in Kimberley gehou om afgevaardigdes te kies.<ref>Plaatje, supra, loc. 2827</ref> Op die ou end het vyf afgevaardigdes, Dube, Rubusana, Msane, Mapikela en Plaatje het na Mei 1914 na Engeland vertrek.<ref>Roux, supra, p. 118.</ref> Op pad Engeland toe het Plaatje begin skryf aan sy boek "Native Life in South Africa". Toe die afvaardiging na Suid-Afrika terugkeer, het Plaatje agtergebly en nog aan sy boek gewerk. Dit is in 1916 voltooi en in Londen uitgegee.<ref>Plaatje, supra, loc. 122</ref> In 1921 het Plaatje die Verenigde State besoek. Die volgende jaar is sy boek ook daar uitgegee.<ref>Plaatje, supra, loc. 131</ref> Mens kan 'n paar algemene stellings oor die boek maak. (1) "It was written as a work of impassioned political propaganda", skryf professor Parsons in sy inleiding tot die boek.<ref>Plaatje, supra, loc. 87.</ref> (2) Toe hy die boek skryf, het Plaatje 'n afskrif van die Wet op Naturellengrond<ref>Plaatje, supra, loc. 814.</ref> sowel as transskripsies van die parlementêre debatte gehad.<ref>Plaatje, supra, loc. 476</ref> Hy het ook die verslag van die Beaumontkommissie gehad.<ref>Plaatje, supra, loc. 5509</ref> In die eerste paragraaf van die eerste hoofstuk skryf Plaatje dat die wet naturelle uitgeworpenes ("pariahs") in hul eie land gemaak het. In die tweede paragraaf van die eerste hoofstuk beweer Plaatje dat amper 'n miljoen naturelle as plakkers op blanke plase gebly het.<ref>Plaatje, supra, loc. 281</ref> Hierdie bewering is gewoon onwaar.<ref>Sien syfers van Beaumontverslag hierbo aangehaal</ref> Sy eiesoortige omskrywing van 'n plakker in Suid-Afrika is egter 'n naturel wat plaasgrond van 'n blanke huur om daarop te boer.<ref>Dis paragraaf drie van sy eerste hoofstuk</ref> Hy het versuim om die arme Engelse te vertel dat die wet nie op bestaande ooreenkomste of die hernuwing daarvan van toepassing was nie.<ref>Artikel 8(1)(a) van die wet</ref> Hy het vergeet om te meld dat die wet nie sogenaamde "labour tenant" (woonvolk) ooreenkomste geraak het nie.<ref>Artikel 10</ref> Hy niks gemeld dat die wet nie in die Kaapprovinsie van toepassing was nie.<ref>Artikel 8(2)</ref>  In paragraaf vier skryf Plaatje dat sommige huurders aan die einde van Junie 1913 na ander plase getrek en dan daar nuwe huurkontrakte aangegaan het. Maar, skryf hy, as die huurders dan hul nuwe kontrakte wou registreer, het staatsamptenare hulle die wolhaarstorie vertel het dat dit verbode was om verblyf aan 'n naturel te verskaf.<ref>Plaatje, supra, loc. 290.</ref> Plaatje het mos geweet die Wet op Naturellengrond het geen bepaling bevat dat enige kontrak geregisteer moes word nie. Plaatje het mos geweet dat die wet niemand verbied het om verblyf aan ’n naturel te verskaf. In hoofstuk IV vertel Plaatje 'n paar hartroerende verhale.<ref>Plaatje, supra, loc. 1047</ref> Sy eerste verhaal vertel van gebeure wat in Bloemhof, Transvaal, plaasgevind het in Julie 1913. Die storie begin reeds voor die wet 'n wet geword het. 'n Blanke boer het met gretige oë die geleentheid gesien om slawe van huurders te maak en sommer op hul vee beslag te lê. Hy het toe sy huurders vertel dat die nuwe wet die verhuur van grond verbied het, maar dat naturelle kon aanbly as bediendes, maar dat die bediende se vee (seker darem net sy trekosse) verniet vir die boer moes werk. Die huurder het toe met sy vee oor die grens gevlug.<ref>Plaatje, supra, loc. 1047–1056</ref> Die boer se bedrieglike plan het klaarblyklik nie gewerk nie. Mens wonder of die Vrystaatse boer toe sonder huurders en arbeiders gesit het. Plaatje se tweede storie is ook oor die uitsetting van 'n naturelle deelsaaier. Die deelsaaier was 'n suksesvolle boer wat 'n goeie verdienste vir homself en sy blanke verhuurder verdien het. Die blanke verhuurder sou toe sy deelsaaiers die leuen vertel het dat die nuwe wet bepaal het dat die deelsaaier se vee nou aan die blanke eienaar van die plaas behoort het en dat die deelsaaier omtrent verniet vir die blanke moes werk. Die naturelle deelsaaier het natuurlik sy goed gevat en getrek. Plaatje vergeet om sy leser te vertel dat die blanke toe sonder deelsaaiers en arbeiders gesit het.<ref>Plaatje, supra, loc. 1164</ref> Plaatje se stories is nie tot die Vrystaat beperk nie en hy brei hulle uit tot die Transvaal.<ref>Plaatje, supra, loc. 1173.</ref> Dan skryf hy van die siekmakende prosedure van uitwissing wat die Suid-Afrikaanse parlement gepleeg het.<ref>Plaatje, supra, loc. 1209.</ref> Later skryf hy dat kinders die slagoffers van die gemeenheid (victims of the turpitude) van die parlement was.<ref>Plaatje, supra, loc. 1311.</ref> Dit is te uitputtend om elke leuen en elke oortreffende byvoeglike naamwoord wat hy gebruik, aan te stip. Die belangrikheid van die boek is dat dit die fondament van meeste latere kritiek op die wet is. Meeste mense lees nie eers die wet wat hulle so maklik kritiseer nie. == Bronne == * L.M. Thompson, ''A History of South Africa'' * C.F.J Muller (ed), ''500 Years, History of South Africa'' == Verdere leesstof == * Charles van Onselen, ''The Seed Is Mine'', David Philip, Kaapstad, 1996, ISBN 0-86486-251-2 == Eksterne skakels == * [http://www.polity.org.za/html/govdocs/legislation/misc/nla1913.html Text: Natives' Land Act] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20021124144224/http://www.polity.org.za/html/govdocs/legislation/misc/nla1913.html |date=24 November 2002 }} == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] 65slvj36ytyohldiyscg93lkyk96ezd Wet op Afsonderlike verteenwoordiging van kiesers 0 16881 2521208 1811629 2022-08-23T18:24:35Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki Die '''Wet op Afsonderlike verteenwoordiging van kiesers''' Wet no 46 van [[1951]] is op [[18 Junie]] [[1951]] in [[Suid-Afrika]] ingevoer. Die wet het deel gevorm van die [[apartheid]]wetgewing en is deur die [[Nasionale Party]] ingevoer ter afdwinging van rassesegregasie en verteenwoordig die begin van 'n doelgerigte proses om alle ''nie-blankes'' van die kieserslys te verwyder. Die wet is deur die [[Hooggeregshof]] as ongeldig verklaar in die saak ''Harris v Minister van Binnelandse sake 1952(2) SA 428(AD)''. Die regering kon die beslissing egter omseil deur die aantal Appelregters van vyf na elf te vermeerder en die Senaat van agt-en-veertig na nege-en-veertig. Die veranderinge het die regering in staat gestel om die [[South Africa Act Amendment Act]] No 9 van [[2 Maart]] [[1956]] suksesvol deur te voer, die hof se beslissing omver te werp en die wet te herbekragtig. Die wysingingswet is deur die Republiek van Suid-Afrika Grondwet 32 van [[1961]] herroep. Die hele wet is herroep deur afdeling 4 van die [[Separate Representation of Voters Amendment Act]] No 50 van [[27 Maart]] [[1968]]. Die wetsontwerp het die ''Coloured Persons Representative Council'', wat uit veertig verkose en twintig genomineerde lede bestaan het, ingevoer. Die raad kon wette maak wat finansies, plaaslike regering, opvoeding, gemeenskapswelsyn en pensioene, landelike vestiging en landbou wat bruin mense geaffekteer het. 'n Wetsontwerp kon net ingevoer word as dit deur die Minister van Kleurling Betrekkinge sowel as die wit [[Kabinet]] goedgekeur is. Die wet is in [[1983]] deur afdeling 101(1) van die Republiek van Suid-Afrika Grondwet No 110 opgehef. == Verwysings == *[http://www.sahistory.org.za/pages/chronology/special-chrono/chronology_legislation.html Chronologie van wetgewing van South African History Online] {{Saadjie}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] 0xo23xmytjgxdqxq9j5tzemw9dd0tsb Homofoon 0 22543 2521195 2521018 2022-08-23T18:00:01Z SpesBona 2720 Wysigings deur [[Special:Contributions/41.113.234.196|41.113.234.196]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:105.0.3.161|105.0.3.161]] wikitext text/x-wiki '''Homofone''' is [[woord]]e wat presies eenders [[klank|klink]], maar waarvan die [[betekenis]] en [[spelling]] verskil. Die woorde ''vlei'' en ''vly'' is homofone van mekaar: * Sy ''vlei'' <sup>(heuning om mond smeer)</sup> hom sodat hy vir haar gunsies sal doen. * Hy ''vly'' <sup>(neerlê)</sup> hom op die bank neer. In hierdie geval is ''faal'' en ''vaal'' homofone van mekaar: * Die poging sal ''faal'' <sup>(misluk)</sup>. * Die prent is baie ''vaal'' <sup>(die kleur)</sup>. [[Lêer:Bycicle (369034564).jpg|duimnael|284x284px|Jy ry op 'n ''fiets''. Die homofoon van ''fiets'' is ''viets'', wat na netjiese/fikse figuur verwys. ]] == Voorbeelde == Meer voorbeelde: *bod (aangebode geldsom op ’n veiling), bot (kortaf en onbeleef; ook uitspruit, gesê van plante) *bond (vereniging), bont (veelkleurig; ook pelswerk) *boordjie (die boonste deel van die nek van ’n hemp), boortjie (’n werktuigie waarmee jy al draaiende ’n gaatjie kan maak) *boud (agterste, dik liggaamsdeel), bout (dit word met ’n moer vasgedraai) *brei (doen dit met velle of ’n sportspan), bry (die klank “r” met die kleintongetjie uitspreek) *dokter (geneesheer, meervoud dokters), doktor (iemand wat die hoogste akademiese graad verwerf het, meervoud doktore) *[[eet]] (eet kos), [[eed]] (lê 'n eed af) *end (die einde), ent (die loot van een boom in die spleet van ’n ander bevestig; ook ’n stuk van ’n pad) *faal (misluk), vaal (vervelend, vuilwit, bleekgeel, gryserig of bleekbruin) *feit (geen verdigsel nie), fyt (pynlike sweer aan ’n vinger) *fel (hewig, byvoorbeeld soos die son kan neerbak), vel (huid van mense of diere; ook omkap, soos in “bome word gevel”; ook regterlik beslis, soos in “die vonnis word gevel”) *fier (vol regmatige trots), vier (feestelik deurbring; ook een minder as vyf) *fiets (waarop jy trap-trap kan ry), viets (netjies en sjiek) *fonds (geld wat vir ’n bepaalde doel byeengebring word), vonds (iets wat gevind is) *fors (kragtig), vors (koning) *kruit (in ’n patroon), kruid (in ’n tuin) *lid (een van die mense in ’n geordende groep waaraan hy of sy behoort), lit (’n deel van byvoorbeeld ’n vinger of ’n riet) *lood (metaal), loot (jong tak van ’n plant; ook deur die lot aanwys) *luid (hard klinkend), luit (tokkelinstrument) *ly (pyn en lyding), lei (voor loop), lui (moeg) *mied (opgestapelde hoop hooi of iets anders), miet (klein larwe of wurmpie in byvoorbeeld meel) *nood (haglike toestand), noot (musiekgeluid; ook papiergeld) *peil (diepte of hoogte van iets vasstel), pyl (wat met ’n boog afgeskiet word; ook soos in “iemand pyl op iets af”) *pond (Britse geld of ou gewigsmaat), pont (platboomvaartuig wat gebruik kan word om ’n rivier oor te steek) *rant (klipperige hoogte), rand (buitekantste omtrek van ’n voorwerp; ook ’n muntstuk; ook ’n denkbeeldige oorgangsgrens, soos in “op die rand van die graf of van bankrotskap”) *reier (moerasvoël), ryer (iemand wat ry) *ry (voortbeweeg in ’n voertuig), rei (koor) *ryk (welgesteld en vermoënd), reik (jou hand uitstrek tot, soos in “reik na die sterre”) *seine (tekens), syne (behoort aan hom) *skud (heftig heen en weer of op en af ruk), skut (iemand wat skiet); *steil (baie skuins op en af, miskien soos ’n bergpad), styl (van ’n skrywer; ook van hare) *vermaard (beroemd), vermaerd (wat maer geword het) *vly (jou saggies en gerieflik neerlê), vlei (moerassige laagte; ook iemand heuning om die mond smeer) *want (omdat), wand (muur) *wei (gras vreet, soos die beeste op die veld), wy (skenk, soos in “wy jou aandag aan hierdie saak”) *ys (bevrore water), eis (gebiedend aandring op iets) == Sien ook == * [[Homograaf]], woorde wat dieselfde spelling het, maar nie dieselfde betekenis, klankvorm of oorsprong het nie. * [[Homoniem]], woorde wat dieselfde spelling het en dieselfde klink, maar die betekenisse verskil. * [[Sinoniem]], woorde wat dieselfde betekenis het. * [[Antoniem]], woorde wat die teenoorgestelde betekenis het. == Eksterne skakels == * {{Wikt-inlyn|homofoon}} [[Kategorie:Taalkunde]] 39rl8z27m637j2l20gav6ktyftdibdy Huis van Romanof 0 28784 2521191 2474982 2022-08-23T17:49:35Z Burgert Behr 2401 /* Oorsprong */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas |naam = Huis van Romanof |kleur = |beeld = RomanovsCoatRF.png |beeld_wydte = 150px |beeld_onderskrif = Die wapen van die Romanofs |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Land |1 = Rusland |opskrif2 = Titel |2 = Tsaar (tot 1721) <br />Keiser (ná 1721) |opskrif3 = Eerste heerser |3 = [[Michail van Rusland|Michail]] |opskrif4 = Laaste heerser |4 = [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]] |opskrif5 = Huidige hoof |5 = [[Prins Andrei Romanof]] of <br />[[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] |opskrif6 = Regeer |6 = 1613–1917 |opskrif7 = |7 = }} Die '''Huis van Romanof''' ([[Russies]]: Рома́новы, ''Romanowi'') was die tweede en laaste dinastie van [[Rusland]]. Twintig heersers uit die dinastie het Rusland 304 jaar lank regeer van [[1613]] tot [[1917]]. Van 1761 af is Rusland regeer deur ’n lyn van die Huis van Oldenburg wat ontstaan het ná die huwelik tussen ’n Romanof-groothertogin en die hertog van Holstein-Gottorp. Hierdie lyn is amptelik ook Romanof genoem, maar genealoë verwys soms, meer akkuraat, daarna as '''Holstein-Gottorp-Romanof'''. Die dinastie het tot ’n val gekom net voor die uitbreek van die [[Russiese Rewolusie]] in 1917. Die [[tsaar]] is gedwing om te abdikeer. Hy en sy gesin was daarna eers in huisarres en is in [[1918]] tereggestel. == Oorsprong == [[Lêer:Flag of the Russian Empire (black-yellow-white).svg|duimnael|links|160px|Vlag van die [[Russiese Keiserryk]].]] Die Romanofs deel hul oorsprong met 24 ander Russiese adellike families. Die eerste gemeenskaplike voorvader is ene [[Andrei Kobila|Andrei Iwanowitsj Kobila]], ’n bojaar in diens van [[Semjon I van Moskou]]. Later jare is dikwels beweer dat Kobila baie beroemde voorouers gehad het, soos dat sy pa ’n beroemde prins en rebel van [[Pruise]] was wat na Rusland gevlug het. In die laat [[17de eeu]] is ’n fiktiewe stamboek gepubliseer waarvolgens hy van [[Julius Caesar]] afstam. Sy oorsprong was waarskynlik minder luisterryk. Kobila is nie net Russies vir "merrie" nie, sy verwante het ook byname van perde en huisdiere gehad en dit dui daarop dat hy die afstammeling van ’n koninklike ritmeester was. Een van Kobila se seuns, Fjodor, ’n bojaar in die doema van [[Dmitri Donskoi]], se bynaam was Kosjka (kat). Sy afstammelinge het die van '''Kosjkin''' aangeneem en dit is later verander na '''Zacharin'''. Die familie het daarna in twee takke verdeel: Zacharin-Jakowlef en '''Zacharin-Joerijef'''. Tydens die bewind van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] het die eerste familie bekend geword as Jakowlef, terwyl die kleinkinders van [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]] hul van na Romanof verander het. == Opgang van die Romanofs == [[Lêer:Kostromatsar.jpg|duimnael|’n Skare by die Ipatijef-klooster probeer Michail Romanof se ma oorreed om hom na Moskou te laat gaan as Rusland se nuwe tsaar.]] Die familie se opgang het begin toe Roman se dogter, [[Anastasia Romanowna]], in Februarie [[1547]] met die jong [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] trou. Toe haar man die titel [[tsaar]] aanneem, is sy gekroon as die land se heel eerste [[tsarina]]. Die huwelik was baie gelukkig, maar toe sy in 1560 in geheimsinnige omstandighede sterf, het Iwan se hele persoonlikheid verander. Hy het vermoed die bojare het sy vrou vergiftig en het ’n terreurveldtog, die [[Opritsjnina]] (Russies: Опричнина), teen hulle begin. Iwan het sy oudste seun by Anastasia, [[Iwan Iwanowitsj van Rusland|Iwan jr.]], per ongeluk tydens ’n rusie doodgeslaan; die jonger en gestremde [[Fjodor I van Rusland|Fjodor]] het dus sy pa opgevolg. Regdeur Fjodor se bewind het sy swaer [[Boris Godoenof]] en sy Romanof-neefs om mag gewedywer. Toe Fjodor sonder kinders sterf, het die 700 jaar oue Moskouse lyn van die [[Rjoerik-dinastie]] tot ’n einde gekom. Ná ’n lang stryd het Godoenof en sy ondersteuners die oorhand oor die Romanofs gekry en Godoenof is tot tsaar verkies. Sy wraak op die Romanofs was skrikwekkend: die hele familie en hul verwante is na afgeleë dele van die Russiese Noorde en [[Oeralgebergte|Oeral]]-streek gestuur, waar die meeste van honger of in kettings dood is. Die hoof van die familie, Fjodor Nikititsj Romanof, is verban na die Antonijef Sijsky-klooster en gedwing om ’n monnik te word. Hy het die naam [[Patriarg Filaret (Fjodor Romanof)|Filaret]] aangeneem. Die Romanofs se geluk het weer drasties verander met die val van die Godoenof-dinastie in 1606. As ’n voormalige leier van die anti-Godoenof-party en neef van die laaste wettige tsaar, is Filaret hooggeag deur verskeie swendelaars wat tydens die [[Tyd van Beroeringe]] probeer voorgee het hulle is Dmitri, die jongste seun van Iwan die Verskriklike wat op ’n jong ouderdom dood is. [[Vals Dmitri I van Rusland|Vals Dmitri I]] het Filaret ’n aartsbiskop gemaak en onder [[Vals Dmitri II van Rusland|Vals Dmitri II]] het hy [[Patriargaat van Moskou|patriarg van Moskou]] geword. Ná die verdrywing van Vals Dmitri II en die [[Pole]] uit Moskou in 1612 het die [[Zjemski sobor|Landsraad]] die troon vir verskeie prinse aangebied, maar almal het dit van die hand gewys. Patriarg Filaret se 16-jarige seun, [[Michail van Rusland|Michail Romanof]], het in dié tyd saam met sy ma, Ksenija Iwanowna Sjestowa, in die Ipatijef-klooster in Kostroma gebly. Toe hy die troon aangebied word, het hy en sy ma dit eers van die hand gewys, maar tog later aanvaar. Die vroeë Romanofs was gelief onder die bevolking as die skoonfamilie van Iwan die Verskriklike en onskuldige slagoffers van Godoenof se wraak. == Krisis in die dinastie == Michail is opgevolg deur sy enigste seun, [[Aleksei van Rusland|Aleksei]], wat die land stilweg deur verskeie probleme gelei het. Met sy dood was daar wedywering tussen die kinders by sy eerste vrou ([[Fjodor III van Rusland|Fjodor III]], [[Sofia Aleksejewna van Rusland|Sofia Aleksejewna]] en [[Iwan V van Rusland|Iwan V]]) en sy seun by sy tweede vrou ([[Pieter I van Rusland|Pieter die Grote]]). Fjodor het eers tsaar geword en ná sy dood was Pieter en Iwan medetsaars, aanvanklik met Sofia as regent. Ná Iwan se dood het Pieter alleenheerser geword en die titel van Russiese heersers na keiser verander. Ná die dood van Pieter, wat sy enigste oorlewende seun, [[Aleksei Petrowitsj van Rusland|Aleksei]], laat doodmartel het ná ’n vermeende sameswering, was daar ’n nuwe krisis, want Pieter het nie ’n opvolger aangewys soos die gebruik in dié tyd was nie. Hy is opgevolg deur sy vrou, [[Katharina I van Rusland|Katharina I]]. Daarna het die manlike Romanof-lyn in 1730 uitgesterf met die dood van [[Pieter II van Rusland|Pieter II]] (die vermoorde Aleksei se seun en dus Pieter I se kleinseun) op die dag waarop hy sou trou. Hy is opgevolg deur Iwan V se dogter, [[Anna van Rusland|Anna Ioannowna]] (1693–1740), en daarna Pieter die Grote se dogter, [[Elisabeth van Rusland|Elisabeth Petrowna]] (1709–1762). Elisabeth het haar suster, ook Anna, se kind (hertog Karl Peter Ulrich van Holstein-Gottorp) as haar opvolger aangewys. Die troonbestyging van Karl Peter Ulrich in [[1762]] as keiser [[Pieter III van Rusland|Pieter III]] was die begin van die nuwe dinastie van Holstein-Gottorp-Romanof. == Die Holstein-Gottorp-Romanof-dinastie == [[Lêer:Wedding of Nicholas II and Alexandra Feodorovna by Laurits Tuxen (1895, Hermitage).jpg|duimnael|links|Nikolaas II trou met Aleksandra Fjodorowna.]] Die Holstein-Gottorps van Rusland het die van Romanof behou en klem gelê op hul afstamming van Pieter die Grote deur sy dogter, Anna. [[Paul van Rusland|Paul]] was veral trots om ’n agterkleinseun van die groot Russiese monarg te wees, hoewel sy Duits-gebore ma, [[Katharina II van Rusland|Katharina II]] (voorheen prinses Sophie van Anhalt-Zerbst), in haar memoires geïnsinueer het dat haar minnaar Sergei Saltikof Paul se regte pa was. Dit word egter deur moderne historici as onwaarskynlik beskou. Bewus van die groot onenigheid wat kan ontstaan oor die opvolging van ’n tsaar ná groot onenigheid met sy ma tydens haar bewind, het Paul die beleid begin dat oudste seuns hul pa's sou opvolg en dat die monarg, sy vrou en enige aanspraakmakers op die troon tot die [[Russies-Ortodokse Kerk]] moes behoort. Later het sy seun, [[Aleksander I van Rusland|Aleksander I]], die vereiste bygevoeg dat tsaars se vroue van koninklike afkoms moes wees, anders sou hul kinders geen reg op die troon gehad het nie. Paul is in sy paleis in [[Sint Petersburg]] vermoor. Aleksander I het hom opgevolg en is later dood sonder ’n seun. [[Nikolaas I van Rusland|Nikolaas I]], sy broer, het hom opgevolg. Sy era, nes dié van Paul, is gekenmerk deur groot aandag aan die leër. Nikolaas I het vier seuns gehad, en hy het gedink enigeen van hulle kon eendag te staan kom voor die uitdaging om Rusland te regeer. Om hulle te probeer voorberei op die toekoms, het hy gesorg dat hulle ’n uitstekende opvoeding kry met die klem op die militêre. [[Aleksander II van Rusland|Aleksander II]] was die volgende Russiese tsaar. Hy was goed opgevoed, intelligent en het gevoel sy taak is om vrede in [[Europa]] en [[Rusland]] te bewaar. Hy het onder meer die [[lyfeiene]]s in 1861 bevry en het groot steun onder die bevolking gehad. Op [[13 Maart]] [[1881]] is Aleksander vermoor op pad huis toe ná ’n militêre parade. Slawiese patriotisme, ’n oplewing in kultuur en Panslawiese idees het in dié tyd al hoe belangriker geword en dit het die Romanofs, wat grootliks deur Wes-[[Europa]] beïnvloed is, genoop om "meer Russies" te word. Aleksander II is opgevolg deur sy seun [[Aleksander III van Rusland|Aleksander III]]. Hy was ’n groot en imposante man. Weens die sluipmoord op sy liberale pa het hy meer outokraties regeer en baie van Aleksander II se hervormings opgehef. Hy het getrou met [[prinses Dagmar van Denemarke]], wat keiserin Maria Fjodorowna geword het, en hulle het ses kinders gehad. Die oudste, [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas]], het tsaar geword toe sy pa op 49-jarige ouderdom skielik aan ’n niersiekte dood is. Hy was intelligent en goedhartig, maar was nie deeglik voorberei vir sy rol as heerser nie en hy het bloot sy pa se streng beleidrigtings voortgesit. Sy tsarina, die emosioneel broos Duitse [[prinses Alix van Hesse-Darmstadt]] (na haar troue bekend as Aleksandra Fjodorowna), het ook bygedra tot sy ondergang. Terwyl die tsaar tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] meestal aan die front was as bevelvoerder van die leër, het die hardkoppige, tradisionalistiese tsarina die septer geswaai aan die hof en in die regering. == Val van die Romanofs == [[Lêer:ChurchOn Blood.jpg|duimnael|[[Jekaterinburg]] se [[Kerk op Bloed]] is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar die laaste tsaar en sy gesin vermoor is.]] Omdat die meeste tsaars sedert Paul [[Duitsland|Duitse]] vroue gehad het, het die Romanofs se gewildheid afgeneem gedurende die oorlog. Nikolaas se vrou, Alexandra, was veral gehaat weens haar Duitse agtergrond. Aleksandra het die [[hemofilie]]-geen van haar ouma, die Britse [[koningin Victoria]], geërf, wat meegebring het dat haar seun en die troonopvolger, [[Aleksei Romanof|tsarewitsj Aleksei]], hemofilie gehad het. Nikolaas en Aleksandra het ook vier dogters gehad: die groothertoginne Olga, Tatjana, Maria en [[Anastasia Romanowa|Anastasia]]. Begin 1917 het die [[Februarie-rewolusie]] uitgebreek en dit het gelei tot die abdikasie van Nikolaas II ten gunste van sy broer, [[Groothertog Michail Aleksandrowitsj van Rusland|groothertog Michail Aleksandrowitsj]]. Laasgenoemde het egter die troon van die hand gewys en dit het gelei tot die einde van die Romanofs se bewind in Rusland. Nikolaas en sy gesin is in huisarres geplaas. Op [[17 Julie]] 1918 het die [[Bolsjewis]]te Nikolaas, sy gesin en vier lede van hul huishouding in [[Jekaterinburg]] [[Moord op die Romanofs|doodgeskiet]] – in die kelder van ’n huis wat van ’n handelaar met die van Ipatijef afgeneem is om die tsaar en sy gesin aan te hou en wat later as [[Ipatijef-huis]] bekend sou word. Ironies het die Romanof-dinastie geëindig in ’n huis met dieselfde naam as die [[Ipatijef-klooster]] in Kostroma waar Michail Romanof die troon in 1613 aangebied is en waar die dinastie dus begin het. ’n "Kerk op Bloed" is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar Ipatijef-huis gestaan het. In die tagtigerjare is vyf van die gesin se beendere gevind. Die ligging is eers geheim gehou aangesien die [[Kommunisme|Kommuniste]] nog aan die bewind was, maar in 1991, ná die val van die [[Sowjetunie]], is die beendere opgegrawe. Om uit te vind wie se oorskot ontbreek, is twee ondersoeke gedoen. In die eerste is bevind dat [[Aleksei Romanof|Aleksei]] en Maria se beendere nie daar is nie, maar in die tweede ondersoek is bevind dit is Aleksei en [[Anastasia Romanowa|Anastasia]] s’n. Hul beendere is ook later gevind. Die gesin se oorskot - behalwe vir dié van Aleksei en Maria - is in [[1998]] begrawe in die [[Katedraal van Petrus en Paulus]] in Sint Petersburg – 80 jaar ná die teregstelling. Ná ’n jare lange polemiek is Nikolaas en sy gesin in [[2000]] deur die [[Russies-Ortodokse Kerk]] verklaar tot passiedraers (heiliges in die [[Oosters-Ortodokse]] geloof wat nie "vanweë" hul geloof vermoor is soos wat met ’n [[martelaar]] die geval is nie, maar wat "in" geloof gesterf het aan die hand van moordenaars). Die moordenaars self het almal later 'n onnatuurlike dood gesterf namate die rewolusie sy eie kinders begin vreet het. == Huidige Romanofs == Die Romanof-familie bestaan vandag nog. Daar is onenigheid oor wie die regmatige hoof is, veral tussen [[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] en ander lede van die familie. Ondanks die val van die Sowjetunie lyk dit egter onwaarskynlik dat die Romanofs in die nabye toekoms weer sal regeer. Behalwe vir 'n klein groep monargiste (volgens 'n meningspeiling van die Lewada-instituut is sowat tien persent van Russe ten gunste van 'n terugkeer na 'n monargiese regeringstelsel<ref>{{de}} [https://www.welt.de/vermischtes/article144146322/Wer-sind-die-wahren-Nachfahren-der-Romanows.html ''Die Welt, 17 Julie 2015: Russland - Wer sind die wahren Nachfahren der Romanovs? Besoek op 8 Maart 2020'']</ref>) is die Russiese volk nie geesdriftig oor die herinstelling van die monargie nie, nie eens op ’n [[Konstitusionele monargie|konstitusionele]] grondslag nie. Familielede mag ná die ontbinding van die Sowjetunie as privaat persone na die Russiese Federasie terugkeer. Terwyl hulle volgens amptelike verklarings nie daarin belangstel om die Russiese troon, verlore eiedom of besondere voorregte op te eis nie, vra hulle vir die erkenning van die Huis van Romanof as "historiese instelling". == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Bergamini, John D. ''The Tragic Dynasty: A History of the Romanovs''. Putnam, 1969. * Crankshaw, Edward. ''The Shadow of the Winter Palace: Russia's Drift to Revolution, 1825–1917'' * Dunning, Chester S.L. ''Russia's First Civil War: The Time of Troubles and the Founding of the Romanov Dynasty'', Penn State Press, 2001 ISBN 0-271-02074-1 * Lincoln, Bruce. ''The Romanovs''. * Lincoln, Bruce. ''Nicholas I: Emperor and Autocrat of All the Russias''. * Massie, Robert K. ''Peter The Great''. * Massie, Robert K. ''Nicholas and Alexandra''. * Troyat, Henri. ''Catherine the Great''. * Troyat, Henri. ''Alexander I''. * Radzinsky, Edvard. ''Alexander II: The Last Great Tsar''. * Radzinsky, Edvard. ''The life and death of Nicholas II''. * Van der Kiste, John. ''The Romanovs, 1818–1959: Alexander II of Russia and His Family''. Sutton Publishing, 1998. == Eksterne skakels == * [http://www.romanov-memorial.com/ The Romanov Memorial] * [http://www.frozentears.org/ Frozentears.org] – ’n Media-biblioteek van die laaste keisergesin. * [http://www.romanovfundforrussia.org/ The Romanov fund for Russia] – Amptelike webtuiste van die Romanof-fonds. * [http://www.romanovfamily.org/ The Romanov Family Association] – Die Romanof-familievereniging se amptelike webtuiste. * [http://www.alexanderpalace.org/ Alexander Palace Time Machine] – Geskiedenis oor Keiserlike Rusland. * [http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html Stamboom van heersers] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080129120242/http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html |date=29 Januarie 2008 }} * [http://www.regalis.com/romanov.htm The Romanovs Today] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060129190347/http://www.regalis.com/romanov.htm |date=29 Januarie 2006 }} Die huidige Romanofs. * [http://www.chivalricorders.org/royalty/gotha/russuclw.htm The Russian Imperial Succession] Eise op die troon deur afstammelinge van groothertog Kirill. * [http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ The Murder of Russia's Imperial Family] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070322180049/http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ |date=22 Maart 2007 }}, Nicolay Sokolov. Ondersoek na die Romanof-gesin se dood. In Russies. * [http://www.russia-ic.com/culture_art/history/150/ Romanof-dinastie] {{Commons-kategorie inlyn|House of Romanov|Huis van Romanof}} *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:House of Romanov|Engelse Wikipedia]] {{Regerende dinastieë in Europa}} {{Normdata}} [[Kategorie:Huis van Romanof| ]] a8l3bqwsqenak42ge99khvp6esz3lew 2521194 2521191 2022-08-23T17:57:20Z Burgert Behr 2401 Skakel wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas |naam = Huis van Romanof |kleur = |beeld = RomanovsCoatRF.png |beeld_wydte = 150px |beeld_onderskrif = Die wapen van die Romanofs |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Land |1 = Rusland |opskrif2 = Titel |2 = Tsaar (tot 1721) <br />Keiser (ná 1721) |opskrif3 = Eerste heerser |3 = [[Michail van Rusland|Michail]] |opskrif4 = Laaste heerser |4 = [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]] |opskrif5 = Huidige hoof |5 = [[Prins Andrei Romanof]] of <br />[[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] |opskrif6 = Regeer |6 = 1613–1917 |opskrif7 = |7 = }} Die '''Huis van Romanof''' ([[Russies]]: Рома́новы, ''Romanowi'') was die tweede en laaste dinastie van [[Rusland]]. Twintig heersers uit die dinastie het Rusland 304 jaar lank regeer van [[1613]] tot [[1917]]. Van 1761 af is Rusland regeer deur ’n lyn van die Huis van Oldenburg wat ontstaan het ná die huwelik tussen ’n Romanof-groothertogin en die hertog van Holstein-Gottorp. Hierdie lyn is amptelik ook Romanof genoem, maar genealoë verwys soms, meer akkuraat, daarna as '''Holstein-Gottorp-Romanof'''. Die dinastie het tot ’n val gekom net voor die uitbreek van die [[Russiese Rewolusie]] in 1917. Die [[tsaar]] is gedwing om te abdikeer. Hy en sy gesin was daarna eers in huisarres en is in [[1918]] tereggestel. == Oorsprong == [[Lêer:Flag of the Russian Empire (black-yellow-white).svg|duimnael|links|160px|Vlag van die [[Russiese Keiserryk]].]] Die Romanofs deel hul oorsprong met 24 ander Russiese adellike families. Die eerste gemeenskaplike voorvader is ene [[Andrei Kobila|Andrei Iwanowitsj Kobila]], ’n bojaar in diens van [[Semjon I van Moskou]]. Later jare is dikwels beweer dat Kobila baie beroemde voorouers gehad het, soos dat sy pa ’n beroemde prins en rebel van [[Pruise]] was wat na Rusland gevlug het. In die laat [[17de eeu]] is ’n fiktiewe stamboek gepubliseer waarvolgens hy van [[Julius Caesar]] afstam. Sy oorsprong was waarskynlik minder luisterryk. Kobila is nie net Russies vir "merrie" nie, sy verwante het ook byname van perde en huisdiere gehad en dit dui daarop dat hy die afstammeling van ’n koninklike ritmeester was. Een van Kobila se seuns, Fjodor, ’n bojaar in die doema van [[Dmitri Donskoi]], se bynaam was Kosjka (kat). Sy afstammelinge het die van '''Kosjkin''' aangeneem en dit is later verander na '''Zacharin'''. Die familie het daarna in twee takke verdeel: Zacharin-Jakowlef en '''Zacharin-Joerijef'''. Tydens die bewind van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] het die eerste familie bekend geword as Jakowlef, terwyl die kleinkinders van [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]] hul van na Romanof verander het. == Opgang van die Romanofs == [[Lêer:Kostromatsar.jpg|duimnael|’n Skare by die Ipatijef-klooster probeer Michail Romanof se ma oorreed om hom na Moskou te laat gaan as Rusland se nuwe tsaar.]] Die familie se opgang het begin toe Roman se dogter, [[Anastasia Romanowna]], in Februarie [[1547]] met die jong [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] trou. Toe haar man die titel [[tsaar]] aanneem, is sy gekroon as die land se heel eerste [[tsarina]]. Die huwelik was baie gelukkig, maar toe sy in 1560 in geheimsinnige omstandighede sterf, het Iwan se hele persoonlikheid verander. Hy het vermoed die bojare het sy vrou vergiftig en het ’n terreurveldtog, die [[Opritsjnina]] (Russies: Опричнина), teen hulle begin. Iwan het sy oudste seun by Anastasia, [[Iwan Iwanowitsj van Rusland|Iwan jr.]], per ongeluk tydens ’n rusie doodgeslaan; die jonger en gestremde [[Fjodor I van Rusland|Fjodor]] het dus sy pa opgevolg. Regdeur Fjodor se bewind het sy swaer [[Boris Godoenof]] en sy Romanof-neefs om mag gewedywer. Toe Fjodor sonder kinders sterf, het die 700 jaar oue Moskouse lyn van die [[Rjoerik-dinastie]] tot ’n einde gekom. Ná ’n lang stryd het Godoenof en sy ondersteuners die oorhand oor die Romanofs gekry en Godoenof is tot tsaar verkies. Sy wraak op die Romanofs was skrikwekkend: die hele familie en hul verwante is na afgeleë dele van die Russiese Noorde en [[Oeralgebergte|Oeral]]-streek gestuur, waar die meeste van honger of in kettings dood is. Die hoof van die familie, Fjodor Nikititsj Romanof, is verban na die Antonijef Sijsky-klooster en gedwing om ’n monnik te word. Hy het die naam [[Patriarg Filaret (Fjodor Romanof)|Filaret]] aangeneem. Die Romanofs se geluk het weer drasties verander met die val van die Godoenof-dinastie in 1606. As ’n voormalige leier van die anti-Godoenof-party en neef van die laaste wettige tsaar, is Filaret hooggeag deur verskeie swendelaars wat tydens die [[Tyd van Beroeringe]] probeer voorgee het hulle is Dmitri, die jongste seun van Iwan die Verskriklike wat op ’n jong ouderdom dood is. [[Vals Dmitri I van Rusland|Vals Dmitri I]] het Filaret ’n aartsbiskop gemaak en onder [[Vals Dmitri II van Rusland|Vals Dmitri II]] het hy [[Patriargaat van Moskou|patriarg van Moskou]] geword. Ná die verdrywing van Vals Dmitri II en die [[Pole]] uit Moskou in 1612 het die [[Zjemski sobor|Landsraad]] die troon vir verskeie prinse aangebied, maar almal het dit van die hand gewys. Patriarg Filaret se 16-jarige seun, [[Michail van Rusland|Michail Romanof]], het in dié tyd saam met sy ma, Ksenija Iwanowna Sjestowa, in die Ipatijef-klooster in Kostroma gebly. Toe hy die troon aangebied word, het hy en sy ma dit eers van die hand gewys, maar tog later aanvaar. Die vroeë Romanofs was gelief onder die bevolking as die skoonfamilie van Iwan die Verskriklike en onskuldige slagoffers van Godoenof se wraak. == Krisis in die dinastie == Michail is opgevolg deur sy enigste seun, [[Aleksei van Rusland|Aleksei]], wat die land stilweg deur verskeie probleme gelei het. Met sy dood was daar wedywering tussen die kinders by sy eerste vrou ([[Fjodor III van Rusland|Fjodor III]], [[Sofia Aleksejewna van Rusland|Sofia Aleksejewna]] en [[Iwan V van Rusland|Iwan V]]) en sy seun by sy tweede vrou ([[Pieter I van Rusland|Pieter die Grote]]). Fjodor het eers tsaar geword en ná sy dood was Pieter en Iwan medetsaars, aanvanklik met Sofia as regent. Ná Iwan se dood het Pieter alleenheerser geword en die titel van Russiese heersers na keiser verander. Ná die dood van Pieter, wat sy enigste oorlewende seun, [[Aleksei Petrowitsj, tsarewitsj van Rusland|Aleksei]], laat doodmartel het ná ’n vermeende sameswering, was daar ’n nuwe krisis, want Pieter het nie ’n opvolger aangewys soos die gebruik in dié tyd was nie. Hy is opgevolg deur sy vrou, [[Katharina I van Rusland|Katharina I]]. Daarna het die manlike Romanof-lyn in 1730 uitgesterf met die dood van [[Pieter II van Rusland|Pieter II]] (die vermoorde Aleksei se seun en dus Pieter I se kleinseun) op die dag waarop hy sou trou. Hy is opgevolg deur Iwan V se dogter, [[Anna van Rusland|Anna Ioannowna]] (1693–1740), en daarna Pieter die Grote se dogter, [[Elisabeth van Rusland|Elisabeth Petrowna]] (1709–1762). Elisabeth het haar suster, ook Anna, se kind (hertog Karl Peter Ulrich van Holstein-Gottorp) as haar opvolger aangewys. Die troonbestyging van Karl Peter Ulrich in [[1762]] as keiser [[Pieter III van Rusland|Pieter III]] was die begin van die nuwe dinastie van Holstein-Gottorp-Romanof. == Die Holstein-Gottorp-Romanof-dinastie == [[Lêer:Wedding of Nicholas II and Alexandra Feodorovna by Laurits Tuxen (1895, Hermitage).jpg|duimnael|links|Nikolaas II trou met Aleksandra Fjodorowna.]] Die Holstein-Gottorps van Rusland het die van Romanof behou en klem gelê op hul afstamming van Pieter die Grote deur sy dogter, Anna. [[Paul van Rusland|Paul]] was veral trots om ’n agterkleinseun van die groot Russiese monarg te wees, hoewel sy Duits-gebore ma, [[Katharina II van Rusland|Katharina II]] (voorheen prinses Sophie van Anhalt-Zerbst), in haar memoires geïnsinueer het dat haar minnaar Sergei Saltikof Paul se regte pa was. Dit word egter deur moderne historici as onwaarskynlik beskou. Bewus van die groot onenigheid wat kan ontstaan oor die opvolging van ’n tsaar ná groot onenigheid met sy ma tydens haar bewind, het Paul die beleid begin dat oudste seuns hul pa's sou opvolg en dat die monarg, sy vrou en enige aanspraakmakers op die troon tot die [[Russies-Ortodokse Kerk]] moes behoort. Later het sy seun, [[Aleksander I van Rusland|Aleksander I]], die vereiste bygevoeg dat tsaars se vroue van koninklike afkoms moes wees, anders sou hul kinders geen reg op die troon gehad het nie. Paul is in sy paleis in [[Sint Petersburg]] vermoor. Aleksander I het hom opgevolg en is later dood sonder ’n seun. [[Nikolaas I van Rusland|Nikolaas I]], sy broer, het hom opgevolg. Sy era, nes dié van Paul, is gekenmerk deur groot aandag aan die leër. Nikolaas I het vier seuns gehad, en hy het gedink enigeen van hulle kon eendag te staan kom voor die uitdaging om Rusland te regeer. Om hulle te probeer voorberei op die toekoms, het hy gesorg dat hulle ’n uitstekende opvoeding kry met die klem op die militêre. [[Aleksander II van Rusland|Aleksander II]] was die volgende Russiese tsaar. Hy was goed opgevoed, intelligent en het gevoel sy taak is om vrede in [[Europa]] en [[Rusland]] te bewaar. Hy het onder meer die [[lyfeiene]]s in 1861 bevry en het groot steun onder die bevolking gehad. Op [[13 Maart]] [[1881]] is Aleksander vermoor op pad huis toe ná ’n militêre parade. Slawiese patriotisme, ’n oplewing in kultuur en Panslawiese idees het in dié tyd al hoe belangriker geword en dit het die Romanofs, wat grootliks deur Wes-[[Europa]] beïnvloed is, genoop om "meer Russies" te word. Aleksander II is opgevolg deur sy seun [[Aleksander III van Rusland|Aleksander III]]. Hy was ’n groot en imposante man. Weens die sluipmoord op sy liberale pa het hy meer outokraties regeer en baie van Aleksander II se hervormings opgehef. Hy het getrou met [[prinses Dagmar van Denemarke]], wat keiserin Maria Fjodorowna geword het, en hulle het ses kinders gehad. Die oudste, [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas]], het tsaar geword toe sy pa op 49-jarige ouderdom skielik aan ’n niersiekte dood is. Hy was intelligent en goedhartig, maar was nie deeglik voorberei vir sy rol as heerser nie en hy het bloot sy pa se streng beleidrigtings voortgesit. Sy tsarina, die emosioneel broos Duitse [[prinses Alix van Hesse-Darmstadt]] (na haar troue bekend as Aleksandra Fjodorowna), het ook bygedra tot sy ondergang. Terwyl die tsaar tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] meestal aan die front was as bevelvoerder van die leër, het die hardkoppige, tradisionalistiese tsarina die septer geswaai aan die hof en in die regering. == Val van die Romanofs == [[Lêer:ChurchOn Blood.jpg|duimnael|[[Jekaterinburg]] se [[Kerk op Bloed]] is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar die laaste tsaar en sy gesin vermoor is.]] Omdat die meeste tsaars sedert Paul [[Duitsland|Duitse]] vroue gehad het, het die Romanofs se gewildheid afgeneem gedurende die oorlog. Nikolaas se vrou, Alexandra, was veral gehaat weens haar Duitse agtergrond. Aleksandra het die [[hemofilie]]-geen van haar ouma, die Britse [[koningin Victoria]], geërf, wat meegebring het dat haar seun en die troonopvolger, [[Aleksei Romanof|tsarewitsj Aleksei]], hemofilie gehad het. Nikolaas en Aleksandra het ook vier dogters gehad: die groothertoginne Olga, Tatjana, Maria en [[Anastasia Romanowa|Anastasia]]. Begin 1917 het die [[Februarie-rewolusie]] uitgebreek en dit het gelei tot die abdikasie van Nikolaas II ten gunste van sy broer, [[Groothertog Michail Aleksandrowitsj van Rusland|groothertog Michail Aleksandrowitsj]]. Laasgenoemde het egter die troon van die hand gewys en dit het gelei tot die einde van die Romanofs se bewind in Rusland. Nikolaas en sy gesin is in huisarres geplaas. Op [[17 Julie]] 1918 het die [[Bolsjewis]]te Nikolaas, sy gesin en vier lede van hul huishouding in [[Jekaterinburg]] [[Moord op die Romanofs|doodgeskiet]] – in die kelder van ’n huis wat van ’n handelaar met die van Ipatijef afgeneem is om die tsaar en sy gesin aan te hou en wat later as [[Ipatijef-huis]] bekend sou word. Ironies het die Romanof-dinastie geëindig in ’n huis met dieselfde naam as die [[Ipatijef-klooster]] in Kostroma waar Michail Romanof die troon in 1613 aangebied is en waar die dinastie dus begin het. ’n "Kerk op Bloed" is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar Ipatijef-huis gestaan het. In die tagtigerjare is vyf van die gesin se beendere gevind. Die ligging is eers geheim gehou aangesien die [[Kommunisme|Kommuniste]] nog aan die bewind was, maar in 1991, ná die val van die [[Sowjetunie]], is die beendere opgegrawe. Om uit te vind wie se oorskot ontbreek, is twee ondersoeke gedoen. In die eerste is bevind dat [[Aleksei Romanof|Aleksei]] en Maria se beendere nie daar is nie, maar in die tweede ondersoek is bevind dit is Aleksei en [[Anastasia Romanowa|Anastasia]] s’n. Hul beendere is ook later gevind. Die gesin se oorskot - behalwe vir dié van Aleksei en Maria - is in [[1998]] begrawe in die [[Katedraal van Petrus en Paulus]] in Sint Petersburg – 80 jaar ná die teregstelling. Ná ’n jare lange polemiek is Nikolaas en sy gesin in [[2000]] deur die [[Russies-Ortodokse Kerk]] verklaar tot passiedraers (heiliges in die [[Oosters-Ortodokse]] geloof wat nie "vanweë" hul geloof vermoor is soos wat met ’n [[martelaar]] die geval is nie, maar wat "in" geloof gesterf het aan die hand van moordenaars). Die moordenaars self het almal later 'n onnatuurlike dood gesterf namate die rewolusie sy eie kinders begin vreet het. == Huidige Romanofs == Die Romanof-familie bestaan vandag nog. Daar is onenigheid oor wie die regmatige hoof is, veral tussen [[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] en ander lede van die familie. Ondanks die val van die Sowjetunie lyk dit egter onwaarskynlik dat die Romanofs in die nabye toekoms weer sal regeer. Behalwe vir 'n klein groep monargiste (volgens 'n meningspeiling van die Lewada-instituut is sowat tien persent van Russe ten gunste van 'n terugkeer na 'n monargiese regeringstelsel<ref>{{de}} [https://www.welt.de/vermischtes/article144146322/Wer-sind-die-wahren-Nachfahren-der-Romanows.html ''Die Welt, 17 Julie 2015: Russland - Wer sind die wahren Nachfahren der Romanovs? Besoek op 8 Maart 2020'']</ref>) is die Russiese volk nie geesdriftig oor die herinstelling van die monargie nie, nie eens op ’n [[Konstitusionele monargie|konstitusionele]] grondslag nie. Familielede mag ná die ontbinding van die Sowjetunie as privaat persone na die Russiese Federasie terugkeer. Terwyl hulle volgens amptelike verklarings nie daarin belangstel om die Russiese troon, verlore eiedom of besondere voorregte op te eis nie, vra hulle vir die erkenning van die Huis van Romanof as "historiese instelling". == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Bergamini, John D. ''The Tragic Dynasty: A History of the Romanovs''. Putnam, 1969. * Crankshaw, Edward. ''The Shadow of the Winter Palace: Russia's Drift to Revolution, 1825–1917'' * Dunning, Chester S.L. ''Russia's First Civil War: The Time of Troubles and the Founding of the Romanov Dynasty'', Penn State Press, 2001 ISBN 0-271-02074-1 * Lincoln, Bruce. ''The Romanovs''. * Lincoln, Bruce. ''Nicholas I: Emperor and Autocrat of All the Russias''. * Massie, Robert K. ''Peter The Great''. * Massie, Robert K. ''Nicholas and Alexandra''. * Troyat, Henri. ''Catherine the Great''. * Troyat, Henri. ''Alexander I''. * Radzinsky, Edvard. ''Alexander II: The Last Great Tsar''. * Radzinsky, Edvard. ''The life and death of Nicholas II''. * Van der Kiste, John. ''The Romanovs, 1818–1959: Alexander II of Russia and His Family''. Sutton Publishing, 1998. == Eksterne skakels == * [http://www.romanov-memorial.com/ The Romanov Memorial] * [http://www.frozentears.org/ Frozentears.org] – ’n Media-biblioteek van die laaste keisergesin. * [http://www.romanovfundforrussia.org/ The Romanov fund for Russia] – Amptelike webtuiste van die Romanof-fonds. * [http://www.romanovfamily.org/ The Romanov Family Association] – Die Romanof-familievereniging se amptelike webtuiste. * [http://www.alexanderpalace.org/ Alexander Palace Time Machine] – Geskiedenis oor Keiserlike Rusland. * [http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html Stamboom van heersers] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080129120242/http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html |date=29 Januarie 2008 }} * [http://www.regalis.com/romanov.htm The Romanovs Today] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060129190347/http://www.regalis.com/romanov.htm |date=29 Januarie 2006 }} Die huidige Romanofs. * [http://www.chivalricorders.org/royalty/gotha/russuclw.htm The Russian Imperial Succession] Eise op die troon deur afstammelinge van groothertog Kirill. * [http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ The Murder of Russia's Imperial Family] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070322180049/http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ |date=22 Maart 2007 }}, Nicolay Sokolov. Ondersoek na die Romanof-gesin se dood. In Russies. * [http://www.russia-ic.com/culture_art/history/150/ Romanof-dinastie] {{Commons-kategorie inlyn|House of Romanov|Huis van Romanof}} *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:House of Romanov|Engelse Wikipedia]] {{Regerende dinastieë in Europa}} {{Normdata}} [[Kategorie:Huis van Romanof| ]] j117125exbkfdmitjw52ss3u59flahk 2521264 2521194 2022-08-24T08:40:17Z Burgert Behr 2401 Skakel wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas |naam = Huis van Romanof |kleur = |beeld = RomanovsCoatRF.png |beeld_wydte = 150px |beeld_onderskrif = Die wapen van die Romanofs |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Land |1 = Rusland |opskrif2 = Titel |2 = Tsaar (tot 1721) <br />Keiser (ná 1721) |opskrif3 = Eerste heerser |3 = [[Michail van Rusland|Michail]] |opskrif4 = Laaste heerser |4 = [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]] |opskrif5 = Huidige hoof |5 = [[Prins Andrei Romanof]] of <br />[[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] |opskrif6 = Regeer |6 = 1613–1917 |opskrif7 = |7 = }} Die '''Huis van Romanof''' ([[Russies]]: Рома́новы, ''Romanowi'') was die tweede en laaste dinastie van [[Rusland]]. Twintig heersers uit die dinastie het Rusland 304 jaar lank regeer van [[1613]] tot [[1917]]. Van 1761 af is Rusland regeer deur ’n lyn van die Huis van Oldenburg wat ontstaan het ná die huwelik tussen ’n Romanof-groothertogin en die hertog van Holstein-Gottorp. Hierdie lyn is amptelik ook Romanof genoem, maar genealoë verwys soms, meer akkuraat, daarna as '''Holstein-Gottorp-Romanof'''. Die dinastie het tot ’n val gekom net voor die uitbreek van die [[Russiese Rewolusie]] in 1917. Die [[tsaar]] is gedwing om te abdikeer. Hy en sy gesin was daarna eers in huisarres en [[Moord op die Romanofs|is in 1918 tereggestel]]. == Oorsprong == [[Lêer:Flag of the Russian Empire (black-yellow-white).svg|duimnael|links|160px|Vlag van die [[Russiese Keiserryk]].]] Die Romanofs deel hul oorsprong met 24 ander Russiese adellike families. Die eerste gemeenskaplike voorvader is ene [[Andrei Kobila|Andrei Iwanowitsj Kobila]], ’n bojaar in diens van [[Semjon I van Moskou]]. Later jare is dikwels beweer dat Kobila baie beroemde voorouers gehad het, soos dat sy pa ’n beroemde prins en rebel van [[Pruise]] was wat na Rusland gevlug het. In die laat [[17de eeu]] is ’n fiktiewe stamboek gepubliseer waarvolgens hy van [[Julius Caesar]] afstam. Sy oorsprong was waarskynlik minder luisterryk. Kobila is nie net Russies vir "merrie" nie, sy verwante het ook byname van perde en huisdiere gehad en dit dui daarop dat hy die afstammeling van ’n koninklike ritmeester was. Een van Kobila se seuns, Fjodor, ’n bojaar in die doema van [[Dmitri Donskoi]], se bynaam was Kosjka (kat). Sy afstammelinge het die van '''Kosjkin''' aangeneem en dit is later verander na '''Zacharin'''. Die familie het daarna in twee takke verdeel: Zacharin-Jakowlef en '''Zacharin-Joerijef'''. Tydens die bewind van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] het die eerste familie bekend geword as Jakowlef, terwyl die kleinkinders van [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]] hul van na Romanof verander het. == Opgang van die Romanofs == [[Lêer:Kostromatsar.jpg|duimnael|’n Skare by die Ipatijef-klooster probeer Michail Romanof se ma oorreed om hom na Moskou te laat gaan as Rusland se nuwe tsaar.]] Die familie se opgang het begin toe Roman se dogter, [[Anastasia Romanowna]], in Februarie [[1547]] met die jong [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] trou. Toe haar man die titel [[tsaar]] aanneem, is sy gekroon as die land se heel eerste [[tsarina]]. Die huwelik was baie gelukkig, maar toe sy in 1560 in geheimsinnige omstandighede sterf, het Iwan se hele persoonlikheid verander. Hy het vermoed die bojare het sy vrou vergiftig en het ’n terreurveldtog, die [[Opritsjnina]] (Russies: Опричнина), teen hulle begin. Iwan het sy oudste seun by Anastasia, [[Iwan Iwanowitsj van Rusland|Iwan jr.]], per ongeluk tydens ’n rusie doodgeslaan; die jonger en gestremde [[Fjodor I van Rusland|Fjodor]] het dus sy pa opgevolg. Regdeur Fjodor se bewind het sy swaer [[Boris Godoenof]] en sy Romanof-neefs om mag gewedywer. Toe Fjodor sonder kinders sterf, het die 700 jaar oue Moskouse lyn van die [[Rjoerik-dinastie]] tot ’n einde gekom. Ná ’n lang stryd het Godoenof en sy ondersteuners die oorhand oor die Romanofs gekry en Godoenof is tot tsaar verkies. Sy wraak op die Romanofs was skrikwekkend: die hele familie en hul verwante is na afgeleë dele van die Russiese Noorde en [[Oeralgebergte|Oeral]]-streek gestuur, waar die meeste van honger of in kettings dood is. Die hoof van die familie, Fjodor Nikititsj Romanof, is verban na die Antonijef Sijsky-klooster en gedwing om ’n monnik te word. Hy het die naam [[Patriarg Filaret (Fjodor Romanof)|Filaret]] aangeneem. Die Romanofs se geluk het weer drasties verander met die val van die Godoenof-dinastie in 1606. As ’n voormalige leier van die anti-Godoenof-party en neef van die laaste wettige tsaar, is Filaret hooggeag deur verskeie swendelaars wat tydens die [[Tyd van Beroeringe]] probeer voorgee het hulle is Dmitri, die jongste seun van Iwan die Verskriklike wat op ’n jong ouderdom dood is. [[Vals Dmitri I van Rusland|Vals Dmitri I]] het Filaret ’n aartsbiskop gemaak en onder [[Vals Dmitri II van Rusland|Vals Dmitri II]] het hy [[Patriargaat van Moskou|patriarg van Moskou]] geword. Ná die verdrywing van Vals Dmitri II en die [[Pole]] uit Moskou in 1612 het die [[Zjemski sobor|Landsraad]] die troon vir verskeie prinse aangebied, maar almal het dit van die hand gewys. Patriarg Filaret se 16-jarige seun, [[Michail van Rusland|Michail Romanof]], het in dié tyd saam met sy ma, Ksenija Iwanowna Sjestowa, in die Ipatijef-klooster in Kostroma gebly. Toe hy die troon aangebied word, het hy en sy ma dit eers van die hand gewys, maar tog later aanvaar. Die vroeë Romanofs was gelief onder die bevolking as die skoonfamilie van Iwan die Verskriklike en onskuldige slagoffers van Godoenof se wraak. == Krisis in die dinastie == Michail is opgevolg deur sy enigste seun, [[Aleksei van Rusland|Aleksei]], wat die land stilweg deur verskeie probleme gelei het. Met sy dood was daar wedywering tussen die kinders by sy eerste vrou ([[Fjodor III van Rusland|Fjodor III]], [[Sofia Aleksejewna van Rusland|Sofia Aleksejewna]] en [[Iwan V van Rusland|Iwan V]]) en sy seun by sy tweede vrou ([[Pieter I van Rusland|Pieter die Grote]]). Fjodor het eers tsaar geword en ná sy dood was Pieter en Iwan medetsaars, aanvanklik met Sofia as regent. Ná Iwan se dood het Pieter alleenheerser geword en die titel van Russiese heersers na keiser verander. Ná die dood van Pieter, wat sy enigste oorlewende seun, [[Aleksei Petrowitsj, tsarewitsj van Rusland|Aleksei]], laat doodmartel het ná ’n vermeende sameswering, was daar ’n nuwe krisis, want Pieter het nie ’n opvolger aangewys soos die gebruik in dié tyd was nie. Hy is opgevolg deur sy vrou, [[Katharina I van Rusland|Katharina I]]. Daarna het die manlike Romanof-lyn in 1730 uitgesterf met die dood van [[Pieter II van Rusland|Pieter II]] (die vermoorde Aleksei se seun en dus Pieter I se kleinseun) op die dag waarop hy sou trou. Hy is opgevolg deur Iwan V se dogter, [[Anna van Rusland|Anna Ioannowna]] (1693–1740), en daarna Pieter die Grote se dogter, [[Elisabeth van Rusland|Elisabeth Petrowna]] (1709–1762). Elisabeth het haar suster, ook Anna, se kind (hertog Karl Peter Ulrich van Holstein-Gottorp) as haar opvolger aangewys. Die troonbestyging van Karl Peter Ulrich in [[1762]] as keiser [[Pieter III van Rusland|Pieter III]] was die begin van die nuwe dinastie van Holstein-Gottorp-Romanof. == Die Holstein-Gottorp-Romanof-dinastie == [[Lêer:Wedding of Nicholas II and Alexandra Feodorovna by Laurits Tuxen (1895, Hermitage).jpg|duimnael|links|Nikolaas II trou met Aleksandra Fjodorowna.]] Die Holstein-Gottorps van Rusland het die van Romanof behou en klem gelê op hul afstamming van Pieter die Grote deur sy dogter, Anna. [[Paul van Rusland|Paul]] was veral trots om ’n agterkleinseun van die groot Russiese monarg te wees, hoewel sy Duits-gebore ma, [[Katharina II van Rusland|Katharina II]] (voorheen prinses Sophie van Anhalt-Zerbst), in haar memoires geïnsinueer het dat haar minnaar Sergei Saltikof Paul se regte pa was. Dit word egter deur moderne historici as onwaarskynlik beskou. Bewus van die groot onenigheid wat kan ontstaan oor die opvolging van ’n tsaar ná groot onenigheid met sy ma tydens haar bewind, het Paul die beleid begin dat oudste seuns hul pa's sou opvolg en dat die monarg, sy vrou en enige aanspraakmakers op die troon tot die [[Russies-Ortodokse Kerk]] moes behoort. Later het sy seun, [[Aleksander I van Rusland|Aleksander I]], die vereiste bygevoeg dat tsaars se vroue van koninklike afkoms moes wees, anders sou hul kinders geen reg op die troon gehad het nie. Paul is in sy paleis in [[Sint Petersburg]] vermoor. Aleksander I het hom opgevolg en is later dood sonder ’n seun. [[Nikolaas I van Rusland|Nikolaas I]], sy broer, het hom opgevolg. Sy era, nes dié van Paul, is gekenmerk deur groot aandag aan die leër. Nikolaas I het vier seuns gehad, en hy het gedink enigeen van hulle kon eendag te staan kom voor die uitdaging om Rusland te regeer. Om hulle te probeer voorberei op die toekoms, het hy gesorg dat hulle ’n uitstekende opvoeding kry met die klem op die militêre. [[Aleksander II van Rusland|Aleksander II]] was die volgende Russiese tsaar. Hy was goed opgevoed, intelligent en het gevoel sy taak is om vrede in [[Europa]] en [[Rusland]] te bewaar. Hy het onder meer die [[lyfeiene]]s in 1861 bevry en het groot steun onder die bevolking gehad. Op [[13 Maart]] [[1881]] is Aleksander vermoor op pad huis toe ná ’n militêre parade. Slawiese patriotisme, ’n oplewing in kultuur en Panslawiese idees het in dié tyd al hoe belangriker geword en dit het die Romanofs, wat grootliks deur Wes-[[Europa]] beïnvloed is, genoop om "meer Russies" te word. Aleksander II is opgevolg deur sy seun [[Aleksander III van Rusland|Aleksander III]]. Hy was ’n groot en imposante man. Weens die sluipmoord op sy liberale pa het hy meer outokraties regeer en baie van Aleksander II se hervormings opgehef. Hy het getrou met [[prinses Dagmar van Denemarke]], wat keiserin Maria Fjodorowna geword het, en hulle het ses kinders gehad. Die oudste, [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas]], het tsaar geword toe sy pa op 49-jarige ouderdom skielik aan ’n niersiekte dood is. Hy was intelligent en goedhartig, maar was nie deeglik voorberei vir sy rol as heerser nie en hy het bloot sy pa se streng beleidrigtings voortgesit. Sy tsarina, die emosioneel broos Duitse [[prinses Alix van Hesse-Darmstadt]] (na haar troue bekend as Aleksandra Fjodorowna), het ook bygedra tot sy ondergang. Terwyl die tsaar tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] meestal aan die front was as bevelvoerder van die leër, het die hardkoppige, tradisionalistiese tsarina die septer geswaai aan die hof en in die regering. == Val van die Romanofs == [[Lêer:ChurchOn Blood.jpg|duimnael|[[Jekaterinburg]] se [[Kerk op Bloed]] is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar die laaste tsaar en sy gesin vermoor is.]] Omdat die meeste tsaars sedert Paul [[Duitsland|Duitse]] vroue gehad het, het die Romanofs se gewildheid afgeneem gedurende die oorlog. Nikolaas se vrou, Alexandra, was veral gehaat weens haar Duitse agtergrond. Aleksandra het die [[hemofilie]]-geen van haar ouma, die Britse [[koningin Victoria]], geërf, wat meegebring het dat haar seun en die troonopvolger, [[Aleksei Romanof|tsarewitsj Aleksei]], hemofilie gehad het. Nikolaas en Aleksandra het ook vier dogters gehad: die groothertoginne Olga, Tatjana, Maria en [[Anastasia Romanowa|Anastasia]]. Begin 1917 het die [[Februarie-rewolusie]] uitgebreek en dit het gelei tot die abdikasie van Nikolaas II ten gunste van sy broer, [[Groothertog Michail Aleksandrowitsj van Rusland|groothertog Michail Aleksandrowitsj]]. Laasgenoemde het egter die troon van die hand gewys en dit het gelei tot die einde van die Romanofs se bewind in Rusland. Nikolaas en sy gesin is in huisarres geplaas. Op [[17 Julie]] 1918 het die [[Bolsjewis]]te Nikolaas, sy gesin en vier lede van hul huishouding in [[Jekaterinburg]] [[Moord op die Romanofs|doodgeskiet]] – in die kelder van ’n huis wat van ’n handelaar met die van Ipatijef afgeneem is om die tsaar en sy gesin aan te hou en wat later as [[Ipatijef-huis]] bekend sou word. Ironies het die Romanof-dinastie geëindig in ’n huis met dieselfde naam as die [[Ipatijef-klooster]] in Kostroma waar Michail Romanof die troon in 1613 aangebied is en waar die dinastie dus begin het. ’n "Kerk op Bloed" is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar Ipatijef-huis gestaan het. In die tagtigerjare is vyf van die gesin se beendere gevind. Die ligging is eers geheim gehou aangesien die [[Kommunisme|Kommuniste]] nog aan die bewind was, maar in 1991, ná die val van die [[Sowjetunie]], is die beendere opgegrawe. Om uit te vind wie se oorskot ontbreek, is twee ondersoeke gedoen. In die eerste is bevind dat [[Aleksei Romanof|Aleksei]] en Maria se beendere nie daar is nie, maar in die tweede ondersoek is bevind dit is Aleksei en [[Anastasia Romanowa|Anastasia]] s’n. Hul beendere is ook later gevind. Die gesin se oorskot - behalwe vir dié van Aleksei en Maria - is in [[1998]] begrawe in die [[Katedraal van Petrus en Paulus]] in Sint Petersburg – 80 jaar ná die teregstelling. Ná ’n jare lange polemiek is Nikolaas en sy gesin in [[2000]] deur die [[Russies-Ortodokse Kerk]] verklaar tot passiedraers (heiliges in die [[Oosters-Ortodokse]] geloof wat nie "vanweë" hul geloof vermoor is soos wat met ’n [[martelaar]] die geval is nie, maar wat "in" geloof gesterf het aan die hand van moordenaars). Die moordenaars self het almal later 'n onnatuurlike dood gesterf namate die rewolusie sy eie kinders begin vreet het. == Huidige Romanofs == Die Romanof-familie bestaan vandag nog. Daar is onenigheid oor wie die regmatige hoof is, veral tussen [[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] en ander lede van die familie. Ondanks die val van die Sowjetunie lyk dit egter onwaarskynlik dat die Romanofs in die nabye toekoms weer sal regeer. Behalwe vir 'n klein groep monargiste (volgens 'n meningspeiling van die Lewada-instituut is sowat tien persent van Russe ten gunste van 'n terugkeer na 'n monargiese regeringstelsel<ref>{{de}} [https://www.welt.de/vermischtes/article144146322/Wer-sind-die-wahren-Nachfahren-der-Romanows.html ''Die Welt, 17 Julie 2015: Russland - Wer sind die wahren Nachfahren der Romanovs? Besoek op 8 Maart 2020'']</ref>) is die Russiese volk nie geesdriftig oor die herinstelling van die monargie nie, nie eens op ’n [[Konstitusionele monargie|konstitusionele]] grondslag nie. Familielede mag ná die ontbinding van die Sowjetunie as privaat persone na die Russiese Federasie terugkeer. Terwyl hulle volgens amptelike verklarings nie daarin belangstel om die Russiese troon, verlore eiedom of besondere voorregte op te eis nie, vra hulle vir die erkenning van die Huis van Romanof as "historiese instelling". == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Bergamini, John D. ''The Tragic Dynasty: A History of the Romanovs''. Putnam, 1969. * Crankshaw, Edward. ''The Shadow of the Winter Palace: Russia's Drift to Revolution, 1825–1917'' * Dunning, Chester S.L. ''Russia's First Civil War: The Time of Troubles and the Founding of the Romanov Dynasty'', Penn State Press, 2001 ISBN 0-271-02074-1 * Lincoln, Bruce. ''The Romanovs''. * Lincoln, Bruce. ''Nicholas I: Emperor and Autocrat of All the Russias''. * Massie, Robert K. ''Peter The Great''. * Massie, Robert K. ''Nicholas and Alexandra''. * Troyat, Henri. ''Catherine the Great''. * Troyat, Henri. ''Alexander I''. * Radzinsky, Edvard. ''Alexander II: The Last Great Tsar''. * Radzinsky, Edvard. ''The life and death of Nicholas II''. * Van der Kiste, John. ''The Romanovs, 1818–1959: Alexander II of Russia and His Family''. Sutton Publishing, 1998. == Eksterne skakels == * [http://www.romanov-memorial.com/ The Romanov Memorial] * [http://www.frozentears.org/ Frozentears.org] – ’n Media-biblioteek van die laaste keisergesin. * [http://www.romanovfundforrussia.org/ The Romanov fund for Russia] – Amptelike webtuiste van die Romanof-fonds. * [http://www.romanovfamily.org/ The Romanov Family Association] – Die Romanof-familievereniging se amptelike webtuiste. * [http://www.alexanderpalace.org/ Alexander Palace Time Machine] – Geskiedenis oor Keiserlike Rusland. * [http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html Stamboom van heersers] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080129120242/http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html |date=29 Januarie 2008 }} * [http://www.regalis.com/romanov.htm The Romanovs Today] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060129190347/http://www.regalis.com/romanov.htm |date=29 Januarie 2006 }} Die huidige Romanofs. * [http://www.chivalricorders.org/royalty/gotha/russuclw.htm The Russian Imperial Succession] Eise op die troon deur afstammelinge van groothertog Kirill. * [http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ The Murder of Russia's Imperial Family] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070322180049/http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ |date=22 Maart 2007 }}, Nicolay Sokolov. Ondersoek na die Romanof-gesin se dood. In Russies. * [http://www.russia-ic.com/culture_art/history/150/ Romanof-dinastie] {{Commons-kategorie inlyn|House of Romanov|Huis van Romanof}} *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:House of Romanov|Engelse Wikipedia]] {{Regerende dinastieë in Europa}} {{Normdata}} [[Kategorie:Huis van Romanof| ]] jy6sbyj273ff7bshh1cswsx1nrp899v 2521267 2521264 2022-08-24T08:50:24Z Burgert Behr 2401 /* Val van die Romanofs */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas |naam = Huis van Romanof |kleur = |beeld = RomanovsCoatRF.png |beeld_wydte = 150px |beeld_onderskrif = Die wapen van die Romanofs |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Land |1 = Rusland |opskrif2 = Titel |2 = Tsaar (tot 1721) <br />Keiser (ná 1721) |opskrif3 = Eerste heerser |3 = [[Michail van Rusland|Michail]] |opskrif4 = Laaste heerser |4 = [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]] |opskrif5 = Huidige hoof |5 = [[Prins Andrei Romanof]] of <br />[[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] |opskrif6 = Regeer |6 = 1613–1917 |opskrif7 = |7 = }} Die '''Huis van Romanof''' ([[Russies]]: Рома́новы, ''Romanowi'') was die tweede en laaste dinastie van [[Rusland]]. Twintig heersers uit die dinastie het Rusland 304 jaar lank regeer van [[1613]] tot [[1917]]. Van 1761 af is Rusland regeer deur ’n lyn van die Huis van Oldenburg wat ontstaan het ná die huwelik tussen ’n Romanof-groothertogin en die hertog van Holstein-Gottorp. Hierdie lyn is amptelik ook Romanof genoem, maar genealoë verwys soms, meer akkuraat, daarna as '''Holstein-Gottorp-Romanof'''. Die dinastie het tot ’n val gekom net voor die uitbreek van die [[Russiese Rewolusie]] in 1917. Die [[tsaar]] is gedwing om te abdikeer. Hy en sy gesin was daarna eers in huisarres en [[Moord op die Romanofs|is in 1918 tereggestel]]. == Oorsprong == [[Lêer:Flag of the Russian Empire (black-yellow-white).svg|duimnael|links|160px|Vlag van die [[Russiese Keiserryk]].]] Die Romanofs deel hul oorsprong met 24 ander Russiese adellike families. Die eerste gemeenskaplike voorvader is ene [[Andrei Kobila|Andrei Iwanowitsj Kobila]], ’n bojaar in diens van [[Semjon I van Moskou]]. Later jare is dikwels beweer dat Kobila baie beroemde voorouers gehad het, soos dat sy pa ’n beroemde prins en rebel van [[Pruise]] was wat na Rusland gevlug het. In die laat [[17de eeu]] is ’n fiktiewe stamboek gepubliseer waarvolgens hy van [[Julius Caesar]] afstam. Sy oorsprong was waarskynlik minder luisterryk. Kobila is nie net Russies vir "merrie" nie, sy verwante het ook byname van perde en huisdiere gehad en dit dui daarop dat hy die afstammeling van ’n koninklike ritmeester was. Een van Kobila se seuns, Fjodor, ’n bojaar in die doema van [[Dmitri Donskoi]], se bynaam was Kosjka (kat). Sy afstammelinge het die van '''Kosjkin''' aangeneem en dit is later verander na '''Zacharin'''. Die familie het daarna in twee takke verdeel: Zacharin-Jakowlef en '''Zacharin-Joerijef'''. Tydens die bewind van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] het die eerste familie bekend geword as Jakowlef, terwyl die kleinkinders van [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]] hul van na Romanof verander het. == Opgang van die Romanofs == [[Lêer:Kostromatsar.jpg|duimnael|’n Skare by die Ipatijef-klooster probeer Michail Romanof se ma oorreed om hom na Moskou te laat gaan as Rusland se nuwe tsaar.]] Die familie se opgang het begin toe Roman se dogter, [[Anastasia Romanowna]], in Februarie [[1547]] met die jong [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] trou. Toe haar man die titel [[tsaar]] aanneem, is sy gekroon as die land se heel eerste [[tsarina]]. Die huwelik was baie gelukkig, maar toe sy in 1560 in geheimsinnige omstandighede sterf, het Iwan se hele persoonlikheid verander. Hy het vermoed die bojare het sy vrou vergiftig en het ’n terreurveldtog, die [[Opritsjnina]] (Russies: Опричнина), teen hulle begin. Iwan het sy oudste seun by Anastasia, [[Iwan Iwanowitsj van Rusland|Iwan jr.]], per ongeluk tydens ’n rusie doodgeslaan; die jonger en gestremde [[Fjodor I van Rusland|Fjodor]] het dus sy pa opgevolg. Regdeur Fjodor se bewind het sy swaer [[Boris Godoenof]] en sy Romanof-neefs om mag gewedywer. Toe Fjodor sonder kinders sterf, het die 700 jaar oue Moskouse lyn van die [[Rjoerik-dinastie]] tot ’n einde gekom. Ná ’n lang stryd het Godoenof en sy ondersteuners die oorhand oor die Romanofs gekry en Godoenof is tot tsaar verkies. Sy wraak op die Romanofs was skrikwekkend: die hele familie en hul verwante is na afgeleë dele van die Russiese Noorde en [[Oeralgebergte|Oeral]]-streek gestuur, waar die meeste van honger of in kettings dood is. Die hoof van die familie, Fjodor Nikititsj Romanof, is verban na die Antonijef Sijsky-klooster en gedwing om ’n monnik te word. Hy het die naam [[Patriarg Filaret (Fjodor Romanof)|Filaret]] aangeneem. Die Romanofs se geluk het weer drasties verander met die val van die Godoenof-dinastie in 1606. As ’n voormalige leier van die anti-Godoenof-party en neef van die laaste wettige tsaar, is Filaret hooggeag deur verskeie swendelaars wat tydens die [[Tyd van Beroeringe]] probeer voorgee het hulle is Dmitri, die jongste seun van Iwan die Verskriklike wat op ’n jong ouderdom dood is. [[Vals Dmitri I van Rusland|Vals Dmitri I]] het Filaret ’n aartsbiskop gemaak en onder [[Vals Dmitri II van Rusland|Vals Dmitri II]] het hy [[Patriargaat van Moskou|patriarg van Moskou]] geword. Ná die verdrywing van Vals Dmitri II en die [[Pole]] uit Moskou in 1612 het die [[Zjemski sobor|Landsraad]] die troon vir verskeie prinse aangebied, maar almal het dit van die hand gewys. Patriarg Filaret se 16-jarige seun, [[Michail van Rusland|Michail Romanof]], het in dié tyd saam met sy ma, Ksenija Iwanowna Sjestowa, in die Ipatijef-klooster in Kostroma gebly. Toe hy die troon aangebied word, het hy en sy ma dit eers van die hand gewys, maar tog later aanvaar. Die vroeë Romanofs was gelief onder die bevolking as die skoonfamilie van Iwan die Verskriklike en onskuldige slagoffers van Godoenof se wraak. == Krisis in die dinastie == Michail is opgevolg deur sy enigste seun, [[Aleksei van Rusland|Aleksei]], wat die land stilweg deur verskeie probleme gelei het. Met sy dood was daar wedywering tussen die kinders by sy eerste vrou ([[Fjodor III van Rusland|Fjodor III]], [[Sofia Aleksejewna van Rusland|Sofia Aleksejewna]] en [[Iwan V van Rusland|Iwan V]]) en sy seun by sy tweede vrou ([[Pieter I van Rusland|Pieter die Grote]]). Fjodor het eers tsaar geword en ná sy dood was Pieter en Iwan medetsaars, aanvanklik met Sofia as regent. Ná Iwan se dood het Pieter alleenheerser geword en die titel van Russiese heersers na keiser verander. Ná die dood van Pieter, wat sy enigste oorlewende seun, [[Aleksei Petrowitsj, tsarewitsj van Rusland|Aleksei]], laat doodmartel het ná ’n vermeende sameswering, was daar ’n nuwe krisis, want Pieter het nie ’n opvolger aangewys soos die gebruik in dié tyd was nie. Hy is opgevolg deur sy vrou, [[Katharina I van Rusland|Katharina I]]. Daarna het die manlike Romanof-lyn in 1730 uitgesterf met die dood van [[Pieter II van Rusland|Pieter II]] (die vermoorde Aleksei se seun en dus Pieter I se kleinseun) op die dag waarop hy sou trou. Hy is opgevolg deur Iwan V se dogter, [[Anna van Rusland|Anna Ioannowna]] (1693–1740), en daarna Pieter die Grote se dogter, [[Elisabeth van Rusland|Elisabeth Petrowna]] (1709–1762). Elisabeth het haar suster, ook Anna, se kind (hertog Karl Peter Ulrich van Holstein-Gottorp) as haar opvolger aangewys. Die troonbestyging van Karl Peter Ulrich in [[1762]] as keiser [[Pieter III van Rusland|Pieter III]] was die begin van die nuwe dinastie van Holstein-Gottorp-Romanof. == Die Holstein-Gottorp-Romanof-dinastie == [[Lêer:Wedding of Nicholas II and Alexandra Feodorovna by Laurits Tuxen (1895, Hermitage).jpg|duimnael|links|Nikolaas II trou met Aleksandra Fjodorowna.]] Die Holstein-Gottorps van Rusland het die van Romanof behou en klem gelê op hul afstamming van Pieter die Grote deur sy dogter, Anna. [[Paul van Rusland|Paul]] was veral trots om ’n agterkleinseun van die groot Russiese monarg te wees, hoewel sy Duits-gebore ma, [[Katharina II van Rusland|Katharina II]] (voorheen prinses Sophie van Anhalt-Zerbst), in haar memoires geïnsinueer het dat haar minnaar Sergei Saltikof Paul se regte pa was. Dit word egter deur moderne historici as onwaarskynlik beskou. Bewus van die groot onenigheid wat kan ontstaan oor die opvolging van ’n tsaar ná groot onenigheid met sy ma tydens haar bewind, het Paul die beleid begin dat oudste seuns hul pa's sou opvolg en dat die monarg, sy vrou en enige aanspraakmakers op die troon tot die [[Russies-Ortodokse Kerk]] moes behoort. Later het sy seun, [[Aleksander I van Rusland|Aleksander I]], die vereiste bygevoeg dat tsaars se vroue van koninklike afkoms moes wees, anders sou hul kinders geen reg op die troon gehad het nie. Paul is in sy paleis in [[Sint Petersburg]] vermoor. Aleksander I het hom opgevolg en is later dood sonder ’n seun. [[Nikolaas I van Rusland|Nikolaas I]], sy broer, het hom opgevolg. Sy era, nes dié van Paul, is gekenmerk deur groot aandag aan die leër. Nikolaas I het vier seuns gehad, en hy het gedink enigeen van hulle kon eendag te staan kom voor die uitdaging om Rusland te regeer. Om hulle te probeer voorberei op die toekoms, het hy gesorg dat hulle ’n uitstekende opvoeding kry met die klem op die militêre. [[Aleksander II van Rusland|Aleksander II]] was die volgende Russiese tsaar. Hy was goed opgevoed, intelligent en het gevoel sy taak is om vrede in [[Europa]] en [[Rusland]] te bewaar. Hy het onder meer die [[lyfeiene]]s in 1861 bevry en het groot steun onder die bevolking gehad. Op [[13 Maart]] [[1881]] is Aleksander vermoor op pad huis toe ná ’n militêre parade. Slawiese patriotisme, ’n oplewing in kultuur en Panslawiese idees het in dié tyd al hoe belangriker geword en dit het die Romanofs, wat grootliks deur Wes-[[Europa]] beïnvloed is, genoop om "meer Russies" te word. Aleksander II is opgevolg deur sy seun [[Aleksander III van Rusland|Aleksander III]]. Hy was ’n groot en imposante man. Weens die sluipmoord op sy liberale pa het hy meer outokraties regeer en baie van Aleksander II se hervormings opgehef. Hy het getrou met [[prinses Dagmar van Denemarke]], wat keiserin Maria Fjodorowna geword het, en hulle het ses kinders gehad. Die oudste, [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas]], het tsaar geword toe sy pa op 49-jarige ouderdom skielik aan ’n niersiekte dood is. Hy was intelligent en goedhartig, maar was nie deeglik voorberei vir sy rol as heerser nie en hy het bloot sy pa se streng beleidrigtings voortgesit. Sy tsarina, die emosioneel broos Duitse [[prinses Alix van Hesse-Darmstadt]] (na haar troue bekend as Aleksandra Fjodorowna), het ook bygedra tot sy ondergang. Terwyl die tsaar tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] meestal aan die front was as bevelvoerder van die leër, het die hardkoppige, tradisionalistiese tsarina die septer geswaai aan die hof en in die regering. == Val van die Romanofs == [[Lêer:ChurchOn Blood.jpg|duimnael|[[Jekaterinburg]] se [[Kerk op Bloed]] is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar die laaste tsaar en sy gesin vermoor is.]] Omdat die meeste tsaars sedert Paul [[Duitsland|Duitse]] vroue gehad het, het die Romanofs se gewildheid afgeneem gedurende die oorlog. Nikolaas se vrou, Alexandra, was veral gehaat weens haar Duitse agtergrond. Aleksandra het die [[hemofilie]]-geen van haar ouma, die Britse [[koningin Victoria]], geërf, wat meegebring het dat haar seun en die troonopvolger, [[Aleksei Romanof|tsarewitsj Aleksei]], hemofilie gehad het. Nikolaas en Aleksandra het ook vier dogters gehad: die groothertoginne [[Groothertogin Olga Nikolajewna van Rusland|Olga]], [[Groothertogin Tatjana Nikolajewna van Rusland|Tatjana]], [[Groothertogin Maria Nikolajewna van Rusland|Maria]] en [[Groothertogin Anastasia Nikolajewna van Rusland|Anastasia]]. Begin 1917 het die [[Februarie-rewolusie]] uitgebreek en dit het gelei tot die abdikasie van Nikolaas II ten gunste van sy broer, [[Groothertog Michail Aleksandrowitsj van Rusland|groothertog Michail Aleksandrowitsj]]. Laasgenoemde het egter die troon van die hand gewys en dit het gelei tot die einde van die Romanofs se bewind in Rusland. Nikolaas en sy gesin is in huisarres geplaas. Op [[17 Julie]] 1918 het die [[Bolsjewis]]te Nikolaas, sy gesin en vier lede van hul huishouding in [[Jekaterinburg]] [[Moord op die Romanofs|doodgeskiet]] – in die kelder van ’n huis wat van ’n handelaar met die van Ipatijef afgeneem is om die tsaar en sy gesin aan te hou en wat later as [[Ipatijef-huis]] bekend sou word. Ironies het die Romanof-dinastie geëindig in ’n huis met dieselfde naam as die [[Ipatijef-klooster]] in Kostroma waar Michail Romanof die troon in 1613 aangebied is en waar die dinastie dus begin het. ’n "Kerk op Bloed" is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar Ipatijef-huis gestaan het. In die tagtigerjare is vyf van die gesin se beendere gevind. Die ligging is eers geheim gehou aangesien die [[Kommunisme|Kommuniste]] nog aan die bewind was, maar in 1991, ná die val van die [[Sowjetunie]], is die beendere opgegrawe. Om uit te vind wie se oorskot ontbreek, is 'n ondersoek gedoen waarin bevind is [[Aleksei Nikolajewitsj, tsarewitsj van Rusland|Aleksei]] en Maria se beendere is nie daar nie. Die gesin se oorskot - behalwe vir dié van Aleksei en Maria - is in [[1998]] begrawe in die [[Katedraal van Petrus en Paulus]] in Sint Petersburg – 80 jaar ná die teregstelling. Ná ’n jare lange polemiek is Nikolaas en sy gesin in [[2000]] deur die [[Russies-Ortodokse Kerk]] verklaar tot passiedraers (heiliges in die [[Oosters-Ortodokse]] geloof wat nie "vanweë" hul geloof vermoor is soos wat met ’n [[martelaar]] die geval is nie, maar wat "in" geloof gesterf het aan die hand van moordenaars). == Huidige Romanofs == Die Romanof-familie bestaan vandag nog. Daar is onenigheid oor wie die regmatige hoof is, veral tussen [[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] en ander lede van die familie. Ondanks die val van die Sowjetunie lyk dit egter onwaarskynlik dat die Romanofs in die nabye toekoms weer sal regeer. Behalwe vir 'n klein groep monargiste (volgens 'n meningspeiling van die Lewada-instituut is sowat tien persent van Russe ten gunste van 'n terugkeer na 'n monargiese regeringstelsel<ref>{{de}} [https://www.welt.de/vermischtes/article144146322/Wer-sind-die-wahren-Nachfahren-der-Romanows.html ''Die Welt, 17 Julie 2015: Russland - Wer sind die wahren Nachfahren der Romanovs? Besoek op 8 Maart 2020'']</ref>) is die Russiese volk nie geesdriftig oor die herinstelling van die monargie nie, nie eens op ’n [[Konstitusionele monargie|konstitusionele]] grondslag nie. Familielede mag ná die ontbinding van die Sowjetunie as privaat persone na die Russiese Federasie terugkeer. Terwyl hulle volgens amptelike verklarings nie daarin belangstel om die Russiese troon, verlore eiedom of besondere voorregte op te eis nie, vra hulle vir die erkenning van die Huis van Romanof as "historiese instelling". == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Bergamini, John D. ''The Tragic Dynasty: A History of the Romanovs''. Putnam, 1969. * Crankshaw, Edward. ''The Shadow of the Winter Palace: Russia's Drift to Revolution, 1825–1917'' * Dunning, Chester S.L. ''Russia's First Civil War: The Time of Troubles and the Founding of the Romanov Dynasty'', Penn State Press, 2001 ISBN 0-271-02074-1 * Lincoln, Bruce. ''The Romanovs''. * Lincoln, Bruce. ''Nicholas I: Emperor and Autocrat of All the Russias''. * Massie, Robert K. ''Peter The Great''. * Massie, Robert K. ''Nicholas and Alexandra''. * Troyat, Henri. ''Catherine the Great''. * Troyat, Henri. ''Alexander I''. * Radzinsky, Edvard. ''Alexander II: The Last Great Tsar''. * Radzinsky, Edvard. ''The life and death of Nicholas II''. * Van der Kiste, John. ''The Romanovs, 1818–1959: Alexander II of Russia and His Family''. Sutton Publishing, 1998. == Eksterne skakels == * [http://www.romanov-memorial.com/ The Romanov Memorial] * [http://www.frozentears.org/ Frozentears.org] – ’n Media-biblioteek van die laaste keisergesin. * [http://www.romanovfundforrussia.org/ The Romanov fund for Russia] – Amptelike webtuiste van die Romanof-fonds. * [http://www.romanovfamily.org/ The Romanov Family Association] – Die Romanof-familievereniging se amptelike webtuiste. * [http://www.alexanderpalace.org/ Alexander Palace Time Machine] – Geskiedenis oor Keiserlike Rusland. * [http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html Stamboom van heersers] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080129120242/http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html |date=29 Januarie 2008 }} * [http://www.regalis.com/romanov.htm The Romanovs Today] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060129190347/http://www.regalis.com/romanov.htm |date=29 Januarie 2006 }} Die huidige Romanofs. * [http://www.chivalricorders.org/royalty/gotha/russuclw.htm The Russian Imperial Succession] Eise op die troon deur afstammelinge van groothertog Kirill. * [http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ The Murder of Russia's Imperial Family] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070322180049/http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ |date=22 Maart 2007 }}, Nicolay Sokolov. Ondersoek na die Romanof-gesin se dood. In Russies. * [http://www.russia-ic.com/culture_art/history/150/ Romanof-dinastie] {{Commons-kategorie inlyn|House of Romanov|Huis van Romanof}} *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:House of Romanov|Engelse Wikipedia]] {{Regerende dinastieë in Europa}} {{Normdata}} [[Kategorie:Huis van Romanof| ]] ryrvcf0z7nlo5qvif6r4ldguz6r0lfp 2521268 2521267 2022-08-24T08:52:06Z Burgert Behr 2401 /* Val van die Romanofs */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas |naam = Huis van Romanof |kleur = |beeld = RomanovsCoatRF.png |beeld_wydte = 150px |beeld_onderskrif = Die wapen van die Romanofs |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Land |1 = Rusland |opskrif2 = Titel |2 = Tsaar (tot 1721) <br />Keiser (ná 1721) |opskrif3 = Eerste heerser |3 = [[Michail van Rusland|Michail]] |opskrif4 = Laaste heerser |4 = [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]] |opskrif5 = Huidige hoof |5 = [[Prins Andrei Romanof]] of <br />[[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] |opskrif6 = Regeer |6 = 1613–1917 |opskrif7 = |7 = }} Die '''Huis van Romanof''' ([[Russies]]: Рома́новы, ''Romanowi'') was die tweede en laaste dinastie van [[Rusland]]. Twintig heersers uit die dinastie het Rusland 304 jaar lank regeer van [[1613]] tot [[1917]]. Van 1761 af is Rusland regeer deur ’n lyn van die Huis van Oldenburg wat ontstaan het ná die huwelik tussen ’n Romanof-groothertogin en die hertog van Holstein-Gottorp. Hierdie lyn is amptelik ook Romanof genoem, maar genealoë verwys soms, meer akkuraat, daarna as '''Holstein-Gottorp-Romanof'''. Die dinastie het tot ’n val gekom net voor die uitbreek van die [[Russiese Rewolusie]] in 1917. Die [[tsaar]] is gedwing om te abdikeer. Hy en sy gesin was daarna eers in huisarres en [[Moord op die Romanofs|is in 1918 tereggestel]]. == Oorsprong == [[Lêer:Flag of the Russian Empire (black-yellow-white).svg|duimnael|links|160px|Vlag van die [[Russiese Keiserryk]].]] Die Romanofs deel hul oorsprong met 24 ander Russiese adellike families. Die eerste gemeenskaplike voorvader is ene [[Andrei Kobila|Andrei Iwanowitsj Kobila]], ’n bojaar in diens van [[Semjon I van Moskou]]. Later jare is dikwels beweer dat Kobila baie beroemde voorouers gehad het, soos dat sy pa ’n beroemde prins en rebel van [[Pruise]] was wat na Rusland gevlug het. In die laat [[17de eeu]] is ’n fiktiewe stamboek gepubliseer waarvolgens hy van [[Julius Caesar]] afstam. Sy oorsprong was waarskynlik minder luisterryk. Kobila is nie net Russies vir "merrie" nie, sy verwante het ook byname van perde en huisdiere gehad en dit dui daarop dat hy die afstammeling van ’n koninklike ritmeester was. Een van Kobila se seuns, Fjodor, ’n bojaar in die doema van [[Dmitri Donskoi]], se bynaam was Kosjka (kat). Sy afstammelinge het die van '''Kosjkin''' aangeneem en dit is later verander na '''Zacharin'''. Die familie het daarna in twee takke verdeel: Zacharin-Jakowlef en '''Zacharin-Joerijef'''. Tydens die bewind van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] het die eerste familie bekend geword as Jakowlef, terwyl die kleinkinders van [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]] hul van na Romanof verander het. == Opgang van die Romanofs == [[Lêer:Kostromatsar.jpg|duimnael|’n Skare by die Ipatijef-klooster probeer Michail Romanof se ma oorreed om hom na Moskou te laat gaan as Rusland se nuwe tsaar.]] Die familie se opgang het begin toe Roman se dogter, [[Anastasia Romanowna]], in Februarie [[1547]] met die jong [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] trou. Toe haar man die titel [[tsaar]] aanneem, is sy gekroon as die land se heel eerste [[tsarina]]. Die huwelik was baie gelukkig, maar toe sy in 1560 in geheimsinnige omstandighede sterf, het Iwan se hele persoonlikheid verander. Hy het vermoed die bojare het sy vrou vergiftig en het ’n terreurveldtog, die [[Opritsjnina]] (Russies: Опричнина), teen hulle begin. Iwan het sy oudste seun by Anastasia, [[Iwan Iwanowitsj van Rusland|Iwan jr.]], per ongeluk tydens ’n rusie doodgeslaan; die jonger en gestremde [[Fjodor I van Rusland|Fjodor]] het dus sy pa opgevolg. Regdeur Fjodor se bewind het sy swaer [[Boris Godoenof]] en sy Romanof-neefs om mag gewedywer. Toe Fjodor sonder kinders sterf, het die 700 jaar oue Moskouse lyn van die [[Rjoerik-dinastie]] tot ’n einde gekom. Ná ’n lang stryd het Godoenof en sy ondersteuners die oorhand oor die Romanofs gekry en Godoenof is tot tsaar verkies. Sy wraak op die Romanofs was skrikwekkend: die hele familie en hul verwante is na afgeleë dele van die Russiese Noorde en [[Oeralgebergte|Oeral]]-streek gestuur, waar die meeste van honger of in kettings dood is. Die hoof van die familie, Fjodor Nikititsj Romanof, is verban na die Antonijef Sijsky-klooster en gedwing om ’n monnik te word. Hy het die naam [[Patriarg Filaret (Fjodor Romanof)|Filaret]] aangeneem. Die Romanofs se geluk het weer drasties verander met die val van die Godoenof-dinastie in 1606. As ’n voormalige leier van die anti-Godoenof-party en neef van die laaste wettige tsaar, is Filaret hooggeag deur verskeie swendelaars wat tydens die [[Tyd van Beroeringe]] probeer voorgee het hulle is Dmitri, die jongste seun van Iwan die Verskriklike wat op ’n jong ouderdom dood is. [[Vals Dmitri I van Rusland|Vals Dmitri I]] het Filaret ’n aartsbiskop gemaak en onder [[Vals Dmitri II van Rusland|Vals Dmitri II]] het hy [[Patriargaat van Moskou|patriarg van Moskou]] geword. Ná die verdrywing van Vals Dmitri II en die [[Pole]] uit Moskou in 1612 het die [[Zjemski sobor|Landsraad]] die troon vir verskeie prinse aangebied, maar almal het dit van die hand gewys. Patriarg Filaret se 16-jarige seun, [[Michail van Rusland|Michail Romanof]], het in dié tyd saam met sy ma, Ksenija Iwanowna Sjestowa, in die Ipatijef-klooster in Kostroma gebly. Toe hy die troon aangebied word, het hy en sy ma dit eers van die hand gewys, maar tog later aanvaar. Die vroeë Romanofs was gelief onder die bevolking as die skoonfamilie van Iwan die Verskriklike en onskuldige slagoffers van Godoenof se wraak. == Krisis in die dinastie == Michail is opgevolg deur sy enigste seun, [[Aleksei van Rusland|Aleksei]], wat die land stilweg deur verskeie probleme gelei het. Met sy dood was daar wedywering tussen die kinders by sy eerste vrou ([[Fjodor III van Rusland|Fjodor III]], [[Sofia Aleksejewna van Rusland|Sofia Aleksejewna]] en [[Iwan V van Rusland|Iwan V]]) en sy seun by sy tweede vrou ([[Pieter I van Rusland|Pieter die Grote]]). Fjodor het eers tsaar geword en ná sy dood was Pieter en Iwan medetsaars, aanvanklik met Sofia as regent. Ná Iwan se dood het Pieter alleenheerser geword en die titel van Russiese heersers na keiser verander. Ná die dood van Pieter, wat sy enigste oorlewende seun, [[Aleksei Petrowitsj, tsarewitsj van Rusland|Aleksei]], laat doodmartel het ná ’n vermeende sameswering, was daar ’n nuwe krisis, want Pieter het nie ’n opvolger aangewys soos die gebruik in dié tyd was nie. Hy is opgevolg deur sy vrou, [[Katharina I van Rusland|Katharina I]]. Daarna het die manlike Romanof-lyn in 1730 uitgesterf met die dood van [[Pieter II van Rusland|Pieter II]] (die vermoorde Aleksei se seun en dus Pieter I se kleinseun) op die dag waarop hy sou trou. Hy is opgevolg deur Iwan V se dogter, [[Anna van Rusland|Anna Ioannowna]] (1693–1740), en daarna Pieter die Grote se dogter, [[Elisabeth van Rusland|Elisabeth Petrowna]] (1709–1762). Elisabeth het haar suster, ook Anna, se kind (hertog Karl Peter Ulrich van Holstein-Gottorp) as haar opvolger aangewys. Die troonbestyging van Karl Peter Ulrich in [[1762]] as keiser [[Pieter III van Rusland|Pieter III]] was die begin van die nuwe dinastie van Holstein-Gottorp-Romanof. == Die Holstein-Gottorp-Romanof-dinastie == [[Lêer:Wedding of Nicholas II and Alexandra Feodorovna by Laurits Tuxen (1895, Hermitage).jpg|duimnael|links|Nikolaas II trou met Aleksandra Fjodorowna.]] Die Holstein-Gottorps van Rusland het die van Romanof behou en klem gelê op hul afstamming van Pieter die Grote deur sy dogter, Anna. [[Paul van Rusland|Paul]] was veral trots om ’n agterkleinseun van die groot Russiese monarg te wees, hoewel sy Duits-gebore ma, [[Katharina II van Rusland|Katharina II]] (voorheen prinses Sophie van Anhalt-Zerbst), in haar memoires geïnsinueer het dat haar minnaar Sergei Saltikof Paul se regte pa was. Dit word egter deur moderne historici as onwaarskynlik beskou. Bewus van die groot onenigheid wat kan ontstaan oor die opvolging van ’n tsaar ná groot onenigheid met sy ma tydens haar bewind, het Paul die beleid begin dat oudste seuns hul pa's sou opvolg en dat die monarg, sy vrou en enige aanspraakmakers op die troon tot die [[Russies-Ortodokse Kerk]] moes behoort. Later het sy seun, [[Aleksander I van Rusland|Aleksander I]], die vereiste bygevoeg dat tsaars se vroue van koninklike afkoms moes wees, anders sou hul kinders geen reg op die troon gehad het nie. Paul is in sy paleis in [[Sint Petersburg]] vermoor. Aleksander I het hom opgevolg en is later dood sonder ’n seun. [[Nikolaas I van Rusland|Nikolaas I]], sy broer, het hom opgevolg. Sy era, nes dié van Paul, is gekenmerk deur groot aandag aan die leër. Nikolaas I het vier seuns gehad, en hy het gedink enigeen van hulle kon eendag te staan kom voor die uitdaging om Rusland te regeer. Om hulle te probeer voorberei op die toekoms, het hy gesorg dat hulle ’n uitstekende opvoeding kry met die klem op die militêre. [[Aleksander II van Rusland|Aleksander II]] was die volgende Russiese tsaar. Hy was goed opgevoed, intelligent en het gevoel sy taak is om vrede in [[Europa]] en [[Rusland]] te bewaar. Hy het onder meer die [[lyfeiene]]s in 1861 bevry en het groot steun onder die bevolking gehad. Op [[13 Maart]] [[1881]] is Aleksander vermoor op pad huis toe ná ’n militêre parade. Slawiese patriotisme, ’n oplewing in kultuur en Panslawiese idees het in dié tyd al hoe belangriker geword en dit het die Romanofs, wat grootliks deur Wes-[[Europa]] beïnvloed is, genoop om "meer Russies" te word. Aleksander II is opgevolg deur sy seun [[Aleksander III van Rusland|Aleksander III]]. Hy was ’n groot en imposante man. Weens die sluipmoord op sy liberale pa het hy meer outokraties regeer en baie van Aleksander II se hervormings opgehef. Hy het getrou met [[prinses Dagmar van Denemarke]], wat keiserin Maria Fjodorowna geword het, en hulle het ses kinders gehad. Die oudste, [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas]], het tsaar geword toe sy pa op 49-jarige ouderdom skielik aan ’n niersiekte dood is. Hy was intelligent en goedhartig, maar was nie deeglik voorberei vir sy rol as heerser nie en hy het bloot sy pa se streng beleidrigtings voortgesit. Sy tsarina, die emosioneel broos Duitse [[prinses Alix van Hesse-Darmstadt]] (na haar troue bekend as Aleksandra Fjodorowna), het ook bygedra tot sy ondergang. Terwyl die tsaar tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] meestal aan die front was as bevelvoerder van die leër, het die hardkoppige, tradisionalistiese tsarina die septer geswaai aan die hof en in die regering. == Val van die Romanofs == [[Lêer:ChurchOn Blood.jpg|duimnael|[[Jekaterinburg]] se [[Kerk op Bloed]] is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar die laaste tsaar en sy gesin vermoor is.]] Omdat die meeste tsaars sedert Paul [[Duitsland|Duitse]] vroue gehad het, het die Romanofs se gewildheid afgeneem gedurende die oorlog. Nikolaas se vrou, Alexandra, was veral gehaat weens haar Duitse agtergrond. Aleksandra het die [[hemofilie]]-geen van haar ouma, die Britse [[koningin Victoria]], geërf, wat meegebring het dat haar seun en die troonopvolger, [[Aleksei Romanof|tsarewitsj Aleksei]], hemofilie gehad het. Nikolaas en Aleksandra het ook vier dogters gehad: die groothertoginne [[Groothertogin Olga Nikolajewna van Rusland|Olga]], [[Groothertogin Tatjana Nikolajewna van Rusland|Tatjana]], [[Groothertogin Maria Nikolajewna van Rusland|Maria]] en [[Groothertogin Anastasia Nikolajewna van Rusland|Anastasia]]. Begin 1917 het die [[Februarie-rewolusie]] uitgebreek en dit het gelei tot die abdikasie van Nikolaas II ten gunste van sy broer, [[Groothertog Michail Aleksandrowitsj van Rusland|groothertog Michail Aleksandrowitsj]]. Laasgenoemde het egter die troon van die hand gewys en dit het gelei tot die einde van die Romanofs se bewind in Rusland. Nikolaas en sy gesin is in huisarres geplaas. Op [[17 Julie]] 1918 het die [[Bolsjewis]]te Nikolaas, sy gesin en vier lede van hul huishouding in [[Jekaterinburg]] [[Moord op die Romanofs|doodgeskiet]] – in die kelder van ’n huis wat van ’n handelaar met die van Ipatijef afgeneem is om die tsaar en sy gesin aan te hou en wat later as [[Ipatijef-huis]] bekend sou word. Ironies het die Romanof-dinastie geëindig in ’n huis met dieselfde naam as die [[Ipatijef-klooster]] in Kostroma waar Michail Romanof die troon in 1613 aangebied is en waar die dinastie dus begin het. ’n "Kerk op Bloed" is aan die begin van die 21ste eeu gebou op die plek waar Ipatijef-huis gestaan het. In die tagtigerjare is vyf van die gesin se beendere gevind. Die ligging is eers geheim gehou aangesien die [[Kommunisme|Kommuniste]] nog aan die bewind was, maar in 1991, ná die val van die [[Sowjetunie]], is die beendere opgegrawe. Om uit te vind wie se oorskot ontbreek, is 'n ondersoek gedoen waarin bevind is Aleksei en Maria se beendere is nie daar nie. Die gesin se oorskot, buiten dié van Aleksei en Maria, is in [[1998]] begrawe in die [[Katedraal van Petrus en Paulus]] in Sint Petersburg – 80 jaar ná die teregstelling. Ná ’n jare lange polemiek is Nikolaas en sy gesin in [[2000]] deur die [[Russies-Ortodokse Kerk]] verklaar tot passiedraers (heiliges in die [[Oosters-Ortodokse]] geloof wat nie "vanweë" hul geloof vermoor is soos wat met ’n [[martelaar]] die geval is nie, maar wat "in" geloof gesterf het aan die hand van moordenaars). == Huidige Romanofs == Die Romanof-familie bestaan vandag nog. Daar is onenigheid oor wie die regmatige hoof is, veral tussen [[Maria Wladimirowna van Rusland|groothertogin Maria Wladimirowna]] en ander lede van die familie. Ondanks die val van die Sowjetunie lyk dit egter onwaarskynlik dat die Romanofs in die nabye toekoms weer sal regeer. Behalwe vir 'n klein groep monargiste (volgens 'n meningspeiling van die Lewada-instituut is sowat tien persent van Russe ten gunste van 'n terugkeer na 'n monargiese regeringstelsel<ref>{{de}} [https://www.welt.de/vermischtes/article144146322/Wer-sind-die-wahren-Nachfahren-der-Romanows.html ''Die Welt, 17 Julie 2015: Russland - Wer sind die wahren Nachfahren der Romanovs? Besoek op 8 Maart 2020'']</ref>) is die Russiese volk nie geesdriftig oor die herinstelling van die monargie nie, nie eens op ’n [[Konstitusionele monargie|konstitusionele]] grondslag nie. Familielede mag ná die ontbinding van die Sowjetunie as privaat persone na die Russiese Federasie terugkeer. Terwyl hulle volgens amptelike verklarings nie daarin belangstel om die Russiese troon, verlore eiedom of besondere voorregte op te eis nie, vra hulle vir die erkenning van die Huis van Romanof as "historiese instelling". == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Bergamini, John D. ''The Tragic Dynasty: A History of the Romanovs''. Putnam, 1969. * Crankshaw, Edward. ''The Shadow of the Winter Palace: Russia's Drift to Revolution, 1825–1917'' * Dunning, Chester S.L. ''Russia's First Civil War: The Time of Troubles and the Founding of the Romanov Dynasty'', Penn State Press, 2001 ISBN 0-271-02074-1 * Lincoln, Bruce. ''The Romanovs''. * Lincoln, Bruce. ''Nicholas I: Emperor and Autocrat of All the Russias''. * Massie, Robert K. ''Peter The Great''. * Massie, Robert K. ''Nicholas and Alexandra''. * Troyat, Henri. ''Catherine the Great''. * Troyat, Henri. ''Alexander I''. * Radzinsky, Edvard. ''Alexander II: The Last Great Tsar''. * Radzinsky, Edvard. ''The life and death of Nicholas II''. * Van der Kiste, John. ''The Romanovs, 1818–1959: Alexander II of Russia and His Family''. Sutton Publishing, 1998. == Eksterne skakels == * [http://www.romanov-memorial.com/ The Romanov Memorial] * [http://www.frozentears.org/ Frozentears.org] – ’n Media-biblioteek van die laaste keisergesin. * [http://www.romanovfundforrussia.org/ The Romanov fund for Russia] – Amptelike webtuiste van die Romanof-fonds. * [http://www.romanovfamily.org/ The Romanov Family Association] – Die Romanof-familievereniging se amptelike webtuiste. * [http://www.alexanderpalace.org/ Alexander Palace Time Machine] – Geskiedenis oor Keiserlike Rusland. * [http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html Stamboom van heersers] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080129120242/http://www.ac.wwu.edu/~stephan/Rulers/romanov.html |date=29 Januarie 2008 }} * [http://www.regalis.com/romanov.htm The Romanovs Today] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060129190347/http://www.regalis.com/romanov.htm |date=29 Januarie 2006 }} Die huidige Romanofs. * [http://www.chivalricorders.org/royalty/gotha/russuclw.htm The Russian Imperial Succession] Eise op die troon deur afstammelinge van groothertog Kirill. * [http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ The Murder of Russia's Imperial Family] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070322180049/http://gatchino.com/literatura/sokolov_n_a/ |date=22 Maart 2007 }}, Nicolay Sokolov. Ondersoek na die Romanof-gesin se dood. In Russies. * [http://www.russia-ic.com/culture_art/history/150/ Romanof-dinastie] {{Commons-kategorie inlyn|House of Romanov|Huis van Romanof}} *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:House of Romanov|Engelse Wikipedia]] {{Regerende dinastieë in Europa}} {{Normdata}} [[Kategorie:Huis van Romanof| ]] sy8gav0wnrg3bqgys7oq49dozwx19at Andrei Kobila 0 28790 2521198 2521006 2022-08-23T18:12:19Z Burgert Behr 2401 Skakel wikitext text/x-wiki {{Oos-Slawiese naam|Iwanowitsj|Kobila}} '''Andrei Iwanowitsj Kobila''' (Russies: Андрей Иванович Кобыла) was ’n voorvader van die tsaars van die [[Huis van Romanof]] asook baie ander Russiese adellike families. Hy word net een keer in kontemporêre geskrifte genoem: toe hy in [[1347]] deur [[Semjon I van Moskou|grootprins Semjon die Trotse]] na [[Twer]] gestuur is om Semjon se bruid te ontmoet. Nie sy afkoms of presiese posisie aan die hof word genoem nie, en dit het aanleiding gegee tot talle bespiegelings. Later jare is dikwels beweer dat Kobila baie beroemde voorouers gehad het, soos dat sy pa ’n beroemde prins en rebel van [[Pruise]] was wat na Rusland gevlug het. In die laat [[17de eeu]] is ’n fiktiewe stamboek gepubliseer waarvolgens hy van [[Julius Caesar]] afstam. Sy oorsprong was waarskynlik minder luisterryk. Kobila is nie net Russies vir "merrie" nie, sy verwante het ook byname van perde en huisdiere gehad en dit dui daarop dat hy die afstammeling van ’n koninklike ritmeester was. Een van Kobila se seuns, Fjodor, ’n bojaar in die doema van [[Dmitri Donskoi]], se bynaam was Kosjka (kat). Sy afstammelinge het die van Kosjkin aangeneem en dit is later verander in Zacharin. Hierdie laaste familie het in twee takke verdeel: Zacharin-Jakowlef en Zacharin-Joerijef. Tydens die bewind van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] het die eerste familie bekend geword as Jakowlef, terwyl die kleinkinders van [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]] hul van in Romanof verander het. Kobila se ander seuns was Simjon Zjerebets, Aleksander Jolka, Wasili Wantei en Gawrila Gafsja. [[Kategorie:Russiese adel]] [[Kategorie:Huis van Romanof]] 8lgolu1xjoyipnudcd6ltuzcln94g80 2521200 2521198 2022-08-23T18:17:06Z Burgert Behr 2401 Biografie wikitext text/x-wiki {{Oos-Slawiese naam|Iwanowitsj|Kobila}} '''Andrei Iwanowitsj Kobila''' (Russies: Андрей Иванович Кобыла) was ’n voorvader van die tsaars van die [[Huis van Romanof]] asook baie ander Russiese adellike families. ==Biografie== Dié bojaar word net een keer in kontemporêre geskrifte genoem: toe hy in [[1347]] deur [[Semjon I van Moskou|grootprins Semjon die Trotse]] na [[Twer]] gestuur is om Semjon se bruid te ontmoet. Nie sy afkoms of presiese posisie aan die hof word genoem nie, en dit het aanleiding gegee tot talle bespiegelings. Later jare is dikwels beweer dat Kobila baie beroemde voorouers gehad het, soos dat sy pa ’n beroemde prins en rebel van [[Pruise]] was wat na Rusland gevlug het. In die laat [[17de eeu]] is ’n fiktiewe stamboek gepubliseer waarvolgens hy van [[Julius Caesar]] afstam. Sy oorsprong was waarskynlik minder luisterryk. Kobila is nie net Russies vir "merrie" nie, sy verwante het ook byname van perde en huisdiere gehad en dit dui daarop dat hy die afstammeling van ’n koninklike ritmeester was. Een van Kobila se seuns, Fjodor, ’n bojaar in die doema van [[Dmitri Donskoi]], se bynaam was Kosjka (kat). Sy afstammelinge het die van Kosjkin aangeneem en dit is later verander in Zacharin. Hierdie laaste familie het in twee takke verdeel: Zacharin-Jakowlef en Zacharin-Joerijef. Tydens die bewind van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] het die eerste familie bekend geword as Jakowlef, terwyl die kleinkinders van [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]] hul van in Romanof verander het. Kobila se ander seuns was Simjon Zjerebets, Aleksander Jolka, Wasili Wantei en Gawrila Gafsja. [[Kategorie:Russiese adel]] [[Kategorie:Huis van Romanof]] 0kpc4gfubifl028f7whtajgknle8890 2521201 2521200 2022-08-23T18:19:28Z Burgert Behr 2401 Foto wikitext text/x-wiki {{Oos-Slawiese naam|Iwanowitsj|Kobila}} [[Beeld:Nspas18.jpg|thumb|300px|Die Nowospasski-klooster in Moskou, waar baie van Kobila se afstammelinge in die manlike lyn begrawe is.]] '''Andrei Iwanowitsj Kobila''' (Russies: Андрей Иванович Кобыла) was ’n voorvader van die tsaars van die [[Huis van Romanof]] asook baie ander Russiese adellike families. ==Biografie== Dié bojaar word net een keer in kontemporêre geskrifte genoem: toe hy in [[1347]] deur [[Semjon I van Moskou|grootprins Semjon die Trotse]] na [[Twer]] gestuur is om Semjon se bruid te ontmoet. Nie sy afkoms of presiese posisie aan die hof word genoem nie, en dit het aanleiding gegee tot talle bespiegelings. Later jare is dikwels beweer dat Kobila baie beroemde voorouers gehad het, soos dat sy pa ’n beroemde prins en rebel van [[Pruise]] was wat na Rusland gevlug het. In die laat [[17de eeu]] is ’n fiktiewe stamboek gepubliseer waarvolgens hy van [[Julius Caesar]] afstam. Sy oorsprong was waarskynlik minder luisterryk. Kobila is nie net Russies vir "merrie" nie, sy verwante het ook byname van perde en huisdiere gehad en dit dui daarop dat hy die afstammeling van ’n koninklike ritmeester was. Een van Kobila se seuns, Fjodor, ’n bojaar in die doema van [[Dmitri Donskoi]], se bynaam was Kosjka (kat). Sy afstammelinge het die van Kosjkin aangeneem en dit is later verander in Zacharin. Hierdie laaste familie het in twee takke verdeel: Zacharin-Jakowlef en Zacharin-Joerijef. Tydens die bewind van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] het die eerste familie bekend geword as Jakowlef, terwyl die kleinkinders van [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]] hul van in Romanof verander het. Kobila se ander seuns was Simjon Zjerebets, Aleksander Jolka, Wasili Wantei en Gawrila Gafsja. [[Kategorie:Russiese adel]] [[Kategorie:Huis van Romanof]] 6kv7dmlsg2dr8q7qq3qw7ahe4jq7mu1 Anastasia Romanowna 0 29058 2521186 2432126 2022-08-23T17:35:14Z Burgert Behr 2401 Bygewerk wikitext text/x-wiki {{Oos-Slawiese naam|Romanowna|Zacharina-Joerijewa}} :''Vir die dogter van keiser Nikolaas II van Rusland, sien [[Groothertogin Anastasia Nikolajewna van Rusland]].'' '''Anastasia Romanowna Zacharina-Joerijewa''' (Russies: Анастасия Романовна Захарьина-Юрьева) (1530 - [[7 Augustus]] [[1560]]) was die eerste vrou van [[Iwan IV van Rusland|Iwan die Verskriklike]] van Rusland en die land se eerste tsarina. Sy was die dogter van die [[bojaar]] [[Roman Joerijewitsj Zacharin|Roman Joerijewitsj Zacharin-Joerijef]], van wie die [[Romanof-dinastie]] van Russiese monarge sy naam gekry het, en sy vrou Oeljana Iwanowna Karpowa. == Huwelik en invloed == Sy is uit ’n groot groep meisies as bruid vir Iwan gekies. Al die adellike families van Rusland is genooi om hul hubare dogters na die [[Moskouse Kremlin|Kremlin]] te bring sodat Iwan ’n vrou kon kies. Hy en Anastasia is op [[3 Februarie]] [[1547]] getroud. Hulle het ses kinders gehad: Anna, Maria, Dmitri, Iwan, Jewdokia en [[Fjodor I van Rusland|Fjodor]]. Daar word wyd geglo dat Anastasia ’n kalmerende uitwerking op Iwan gehad het. In die somer van 1560 word sy siek en sterf ná ’n lang lyding. Iwan gaan daarna geestelik agteruit; hy glo dat die bojare sy geliefde vrou vermoor het. Hy het geen bewyse nie, maar laat nogtans verskeie van hulle martel en teregstel. Hy het toe reeds ’n groot afkeer van die bojare gehad omdat hulle hom as kind so sleg behandel het. Toe argeoloë en forensiese kenners Anastasia se bene in die laat [[20ste eeu]] ondersoek, het hulle bewyse gekry dat Iwan se vrese dat sy vergiftig is, dalk nie ongegrond was nie.<ref>{{Cite web |url=http://news.battery.ru/theme/science/?id=43567 |title=battery.ru |access-date=14 Februarie 2008 |archive-date=22 Maart 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070322024029/http://news.battery.ru/theme/science/?id=43567 |url-status=dead }}</ref> == Erflatenskap == Anastasia se broer, Nikita Romanowitsj, was die pa van [[patriarg Filaret (Fjodor Romanof)|Fjodor]], die eerste mens wat die van Romanof (seun van Roman) aangeneem het. Fjodor Romanof was dus die neef van die laaste [[Rjoerik-dinastie|Rjoerik]]-tsaar, Fjodor I. Dit was een van die redes dat Fjodor Romanof se seun [[Michail van Rusland|Michail]] ná Rusland se [[Tyd van Beroeringe]] verkies is tot eerste tsaar van die [[Huis van Romanof]]. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1530]] [[Kategorie:Huis van Rjoerik]] [[Kategorie:Sterftes in 1560]] [[Kategorie:Huis van Romanof]] n2kdxq6fuqky3tp8cxz3ffubk5dqvh7 Patriarg Filaret van Moskou 0 29380 2521182 2236020 2022-08-23T17:22:26Z Burgert Behr 2401 /* Opgang */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Patriarg | naam= Patriarg Filaret | beeld= Philaret.jpg | breedte= 220px | onderskrif= Patriarg Filaret, ’n 19de-eeuse skildery | kerk= [[Russies-Ortodokse Kerk]] | setel= Moskou | termyn= [[1619]]-[[1633]] | russies= Филарет | monnik= | priester= | biskop= | voorganger= [[Patriarg Hermogenes van Moskou|Hermogenes]] | opvolger= [[Patriarg Joasaf I van Moskou|Joasaf I]] | geboortenaam= Fjodor Nikititsj Zacharin-Joerijef<br />(Фёдор Никитич Захарьин-Юрьев) | geboortedatum= [[1553]] | geboorteplek= [[Moskou]], [[Tsaredom van Rusland]] | oorlede= [[1 Oktober]] [[1633]] | sterfteplek= Moskou, Tsaredom van Rusland | nasionaliteit= [[Rusland|Russies]] | feesdag= [[19 November]] | heilig= [[13 Oktober]] [[1994]] }} '''Patriarg Filaret''' ([[Russies]]: Филарет, [[1553]] - [[1 Oktober]] [[1633]]) is gebore as '''Fjodor Nikititsj Zacharin-Joerijef''' (Фёдор Никитич Захарьин-Юрьев) in 'n [[Rusland|Russiese]] bojare-gesin. Nadat hy tydelik in onguns verval het, het hy patriarg van Moskou geword. Hy was die eerste lid van sy familie wat die van '''[[Romanof]]''' (Романов) aangeneem het en was die de facto-heerser tydens die bewind van sy seun, [[tsaar]] [[Michail van Rusland]]. His op 13 Oktober 1994 tot [[heilige]] verklaar. Sy feesdag is op 19 November. == Opgang == Fjodor word in [[Moskou]] gebore as die tweede seun van die vooraanstaande bojaar Nikita Romanowitsj Zacharin-Joerijef, die seun van [[Roman Joerijewitsj Zacharin]], en verander later die familie se van na Romanof. Tydens die bewind van sy neef [[Fjodor I van Rusland|Fjodor I]] (1584-1598) blink die jong Fjodor Romanof uit as soldaat en diplomaat – in [[1590]] in die oorlog teen die magte van [[Johan III van Swede]], en van [[1593]] tot [[1594]] in onderhandelinge met die ambassadeurs van die Romeinse keiser Rudolf II. Hy word in [[1583]] ’n [[bojaar]]. Toe tsaar Fjodor sonder erfgename sterf, is hy die gewildste keuse vir die troon, maar hy berus in die verkiesing van [[Boris Godoenof]]. Drie jaar later dwing Godoenof hom en sy vrou, Ksenia Sjestowa, om kloostergeloftes af te lê onder die name Filaret en Marta. Filaret bly onder die strengste aanhouding in die Antonijef Sijiski-klooster in die noorde van Rusland, waar hy blootgestel word aan elke denkbare vernedering. Toe [[Vals Dmitri I van Rusland|Vals Dmitri I]] die Godoenofs se bewind omvergooi, laat hy Filaret vry en stel hom aan as biskop van [[Rostof]] ([[1605]]). In [[1609]] word Filaret deur [[Vals Dmitri II van Rusland|Vals Dmitri II]] aangewys as patriarg. Van [[1610]] af is hy ’n gevangene van die [[Pole|Poolse]] koning [[Sigismund III Wasa]], wat hy geweier het om as tsaar van [[Moskowië]] te erken toe hy in 1610 op ’n afvaardiging na die Poolse kamp gestuur is. Op [[13 Februarie]] [[1619]] word hy vrygelaat met die Wapenstilstand van Deulino en op [[2 Junie]] in dieselfde jaar word hy ingeseën as patriarg van [[Moskou]] en Rusland. == Bewind == Sedertdien, tot met sy dood, het Moskowië in werklikheid twee heersers, tsaar Michail en sy pa, die "heiligste patriarg Filaret". Teoreties is hulle mede-heersers, maar Filaret gaan dikwels ooreenkomste aan sonder om die tsaar te raadpleeg. Sy belangrikste binnelandse maatreël is om die landbouers aan die grond te bind om sodoende die groter wordende aantal verdrukte [[lyfeienes]] te keer om na die [[steppe]] uit te wyk waar hulle [[Kosakke]] word in plaas van belastingbetalers. Filaret se beywering vir die reinheid van [[Russies-Ortodokse Kerk|ortodoksie]] laat hom soms buitensporig optree, maar hy moedig die publikasie van teologiese werke aan en beveel dat elke aartsbiskop ’n kweekskool moet stig, en hyself stel die voorbeeld. Hy herorganiseer ook die Moskowiese leër met behulp van buitelandse offisiere. == Kinders == Fjodor Romanof het ses kinders gehad: * Boris († [[30 November]] [[1592]]) * Nikita († [[9 Desember]] [[1593]]) * Lev († [[1 Oktober]] [[1597]]) * Tatiana († [[14 November]] [[1611]]), getroud met prins Iwan Michailowitsj Katiref-Rostofski († [[1640]]) * [[Michail van Rusland|Michail]] * Iwan († [[17 Junie]] [[1599]]) {{Russiese patriarge}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Filaret van Moskou}} [[Kategorie:Russiese heiliges]] [[Kategorie:Russies-Ortodokse patriarge]] [[Kategorie:Huis van Romanof]] [[Kategorie:Geboortes in 1553]] [[Kategorie:Sterftes in 1633]] cu4v9s6p893daf97kj8cnlgmlbyqtjo 2521183 2521182 2022-08-23T17:25:37Z Burgert Behr 2401 /* Opgang */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Patriarg | naam= Patriarg Filaret | beeld= Philaret.jpg | breedte= 220px | onderskrif= Patriarg Filaret, ’n 19de-eeuse skildery | kerk= [[Russies-Ortodokse Kerk]] | setel= Moskou | termyn= [[1619]]-[[1633]] | russies= Филарет | monnik= | priester= | biskop= | voorganger= [[Patriarg Hermogenes van Moskou|Hermogenes]] | opvolger= [[Patriarg Joasaf I van Moskou|Joasaf I]] | geboortenaam= Fjodor Nikititsj Zacharin-Joerijef<br />(Фёдор Никитич Захарьин-Юрьев) | geboortedatum= [[1553]] | geboorteplek= [[Moskou]], [[Tsaredom van Rusland]] | oorlede= [[1 Oktober]] [[1633]] | sterfteplek= Moskou, Tsaredom van Rusland | nasionaliteit= [[Rusland|Russies]] | feesdag= [[19 November]] | heilig= [[13 Oktober]] [[1994]] }} '''Patriarg Filaret''' ([[Russies]]: Филарет, [[1553]] - [[1 Oktober]] [[1633]]) is gebore as '''Fjodor Nikititsj Zacharin-Joerijef''' (Фёдор Никитич Захарьин-Юрьев) in 'n [[Rusland|Russiese]] bojare-gesin. Nadat hy tydelik in onguns verval het, het hy patriarg van Moskou geword. Hy was die eerste lid van sy familie wat die van '''[[Romanof]]''' (Романов) aangeneem het en was die de facto-heerser tydens die bewind van sy seun, [[tsaar]] [[Michail van Rusland]]. His op 13 Oktober 1994 tot [[heilige]] verklaar. Sy feesdag is op 19 November. == Opgang == Fjodor word in [[Moskou]] gebore as die tweede seun van die vooraanstaande bojaar Nikita Romanowitsj Zacharin-Joerijef (die seun van [[Roman Joerijewitsj Zacharin]] en broer van tsarina [[Anastasia Romanowna]]),<ref name="Peerage">[http://thepeerage.com/p11488.htm#i114877 ThePeerage.com: Roman Yurievich Zahar'in]</ref> en verander later die familie se van na Romanof. Tydens die bewind van sy neef [[Fjodor I van Rusland|Fjodor I]] (1584-1598) blink die jong Fjodor Romanof uit as soldaat en diplomaat – in [[1590]] in die oorlog teen die magte van [[Johan III van Swede]], en van [[1593]] tot [[1594]] in onderhandelinge met die ambassadeurs van die Romeinse keiser Rudolf II. Hy word in [[1583]] ’n [[bojaar]]. Toe tsaar Fjodor sonder erfgename sterf, is hy die gewildste keuse vir die troon, maar hy berus in die verkiesing van [[Boris Godoenof]]. Drie jaar later dwing Godoenof hom en sy vrou, Ksenia Sjestowa, om kloostergeloftes af te lê onder die name Filaret en Marta. Filaret bly onder die strengste aanhouding in die Antonijef Sijiski-klooster in die noorde van Rusland, waar hy blootgestel word aan elke denkbare vernedering. Toe [[Vals Dmitri I van Rusland|Vals Dmitri I]] die Godoenofs se bewind omvergooi, laat hy Filaret vry en stel hom aan as biskop van [[Rostof]] ([[1605]]). In [[1609]] word Filaret deur [[Vals Dmitri II van Rusland|Vals Dmitri II]] aangewys as patriarg. Van [[1610]] af is hy ’n gevangene van die [[Pole|Poolse]] koning [[Sigismund III Wasa]], wat hy geweier het om as tsaar van [[Moskowië]] te erken toe hy in 1610 op ’n afvaardiging na die Poolse kamp gestuur is. Op [[13 Februarie]] [[1619]] word hy vrygelaat met die Wapenstilstand van Deulino en op [[2 Junie]] in dieselfde jaar word hy ingeseën as patriarg van [[Moskou]] en Rusland. == Bewind == Sedertdien, tot met sy dood, het Moskowië in werklikheid twee heersers, tsaar Michail en sy pa, die "heiligste patriarg Filaret". Teoreties is hulle mede-heersers, maar Filaret gaan dikwels ooreenkomste aan sonder om die tsaar te raadpleeg. Sy belangrikste binnelandse maatreël is om die landbouers aan die grond te bind om sodoende die groter wordende aantal verdrukte [[lyfeienes]] te keer om na die [[steppe]] uit te wyk waar hulle [[Kosakke]] word in plaas van belastingbetalers. Filaret se beywering vir die reinheid van [[Russies-Ortodokse Kerk|ortodoksie]] laat hom soms buitensporig optree, maar hy moedig die publikasie van teologiese werke aan en beveel dat elke aartsbiskop ’n kweekskool moet stig, en hyself stel die voorbeeld. Hy herorganiseer ook die Moskowiese leër met behulp van buitelandse offisiere. == Kinders == Fjodor Romanof het ses kinders gehad: * Boris († [[30 November]] [[1592]]) * Nikita († [[9 Desember]] [[1593]]) * Lev († [[1 Oktober]] [[1597]]) * Tatiana († [[14 November]] [[1611]]), getroud met prins Iwan Michailowitsj Katiref-Rostofski († [[1640]]) * [[Michail van Rusland|Michail]] * Iwan († [[17 Junie]] [[1599]]) {{Russiese patriarge}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Filaret van Moskou}} [[Kategorie:Russiese heiliges]] [[Kategorie:Russies-Ortodokse patriarge]] [[Kategorie:Huis van Romanof]] [[Kategorie:Geboortes in 1553]] [[Kategorie:Sterftes in 1633]] inwpwkbhh5ppiake10kzp5uea1f3s2s Negers 0 34000 2521219 1883599 2022-08-23T18:43:17Z Burgert Behr 2401 Taal wikitext text/x-wiki [[Lêer:Meyers b1 s0148d.jpg|duimnael|270px|"Volke van Afrika" uit die vierde uitgawe van Meyer se ''Konversations-Lexikon'' (1885-'90)]] '''Neger''' is 'n [[Etniese groep|etniese]] aanduiding vir die oorspronklike bewoners van [[Afrika suid van die Sahara]]. ''Neger'' is afgelei van die [[Latyn]]se ''niger'', wat swart beteken, via die [[Spaans]]e en [[Portugees]] ''negro''. Die benaming "neger" of "negroïed" word somtyds ook gebruik vir die oorspronklike bewoners van [[Melanesië]] en [[Nieu-Guinea]], wat ook negroïede trekke het, ofskoon hulle nie direk verwant is aan die swart Afrika-bewoners nie. Die woord "neger" en die Engelse woord ''nigger'' word meestal as 'n beledigende woord beskou en moet liefs nie gebruik word nie. {{Saadjie}} [[Kategorie:Etniese groepe in Afrika]] [[Kategorie:Rassisme]] oltzndezwpnj08aln5l7010yjwumo6y Marilyn Monroe 0 35551 2521261 2265824 2022-08-24T08:25:13Z 2A02:587:CC04:D7A5:39A6:B621:ED3C:14BB wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Marilyn Monroe | Beeld = Marilyn Monroe, The Prince and the Showgirl, 1.jpg | Beeldbeskrywing = | Beeldonderskrif = Monroe in ''The Prince and the Showgirl'' (1957) | Geboortenaam = Norma Jeane Mortenson | Alias = | Geboortedatum = [[1 Junie]] [[1926]] | Geboorteplek = [[Los Angeles]], [[Kalifornië]] | Nasionaliteit = {{vlagland|Verenigde State}} | Sterftedatum = [[5 Augustus]] [[1962]] | Sterfteplek = Los Angeles, Kalifornië | Beroep = Aktrise, sanger, model, rolprentvervaardiger | Noemenswaardige rolprente = ''Niagara'', ''Gentlemen Prefer Blondes'', ''River of No Return'', ''The Seven Year Itch'', ''Some Like It Hot'', ''The Misfits'' | Webwerf = | imdb = 0000054 | Toekennings = Golden Globe vir ''Some Like it Hot'' }} '''Marilyn Monroe''' (1 Junie 1926 – 5 Augustus 1962) was 'n [[Verenigde State van Amerika|Amerikaanse]] aktrise, sangeres, model en rolprentprodusent. == Lewe == [[Lêer:Gentlemen Prefer Blondes Movie Trailer Screenshot (35).jpg|duimnael|links|Monroe in ''Gentlemen Prefer Blondes'' (1953).]] [[Lêer:Marilyn Monroe.jpg|duimnael|links|Monroe tree voor Amerikaanse troepe op.]] Ná sy 'n groot deel van haar jeug in weeshuise deurgebring het, het Monroe haar loopbaan as 'n model begin, wat tot 'n rolprentkontrak in 1946 gelei het. Haar vroeë rolle was klein, maar haar rolle in ''The Asphalt Jungle'' (1950) en ''All About Eve'' (ook 1950) is goed ontvang en namate haar loopbaan gevorder het, het sy as 'n sekssimbool bekend geword. Sy het lof ontvang vir haar komediese vermoë in rolprente soos ''Gentlemen Prefer Blondes'', ''How to Marry a Millionaire'' en ''The Seven Year Itch''. Sy was in die 1950s en 1960s een van Hollywood se gewildste aktrises. Monroe het dikwels gesukkel om rolle anders as die "dom blondine" te kry en sy het doelbewus probeer om hierdie beeld van haar af te skud. Sy het drie mislukte huwelike gehad: met polisieman James Dougherty (1942–1946), bofbalspeler Joe DiMaggio (1954–1954) en toneelskrywer [[Arthur Miller]] (1956–1961). Dit was gedurende haar huwelik met Miller wat sy by die ''Actors Studio'' gestudeer het en die maatskappy ''Marilyn Monroe Productions'' gestig het. Haar dramatiese rol in William Inge se ''Bus Stop'' is deur die kritici geprys en sy het 'n Golden Globe-toekenning gewen vir haar rol in ''Some Like it Hot''. Die laaste jare van Monroe se lewe was gevul met gesondheidsprobleme, persoonlike probleme en 'n reputasie as 'n onverantwoordelike en moeilike medewerker. Daar word steeds gegis oor die omstandighede van haar dood, as gevolg van 'n oordosis [[barbituraat|barbiturate]]. Alhoewel haar dood amptelik as 'n "waarskynlike selfmoord" geklassifiseer word, word die moontlikheid van 'n dood per abuis nie buite rekening gelaat nie. Samesweringsteoritici beweer dat sy vermoor is. In 1999 het Monroe op die sesde plek van die ''American Film Institute'' se ranglys van die ''grootste vroulike sterre van alle tye'' verskyn. == Filmografie == [[Lêer:Marilyn Monroe photo pose Seven Year Itch.jpg|thumb|Monroe poseer vir fotograwe tydens die verfilming van ''The Seven Year Itch'', September 1954.]] === Rolprente === * 1947: ''Dangerous Years'' * 1948: ''Scudda Hoo! Scudda Hay!'' * 1948: ''Ladies of the Chorus'' * 1949: ''Love Happy'' * 1950: ''A Ticket to Tomahawk'' * 1950: ''The Asphalt Jungle'' * 1950: ''All About Eve'' * 1950: ''The Fireball'' * 1951: ''Right Cross'' * 1951: ''Home Town Story'' * 1951: ''As Young as You Feel'' * 1951: ''Love Nest'' * 1951: ''Let's Make It Legal'' * 1952: ''Clash by Night'' * 1952: ''We're Not Married!'' * 1952: ''Don't Bother to Knock'' * 1952: ''Monkey Business'' * 1952: ''O. Henry's Full House'' * 1953: ''Niagara'' * 1953: ''Gentlemen Prefer Blondes'' * 1953: ''How to Marry a Millionaire'' * 1954: ''River of No Return'' * 1954: ''There's No Business Like Show Business'' * 1955: ''The Seven Year Itch'' * 1956: ''Bus Stop'' * 1957: ''The Prince and the Showgirl'' * 1959: ''Some Like It Hot'' * 1960: ''Let's Make Love'' * 1961: ''The Misfits'' * 1962: ''Something's Got to Give'' == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Marilyn Monroe}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Monroe, Marilyn}} [[Kategorie:Amerikaanse Jode]] [[Kategorie:Amerikaanse modelle]] [[Kategorie:Amerikaanse rolprentvervaardigers]] [[Kategorie:Amerikaanse sangers]] [[Kategorie:Amerikaanse dade van selfmoord]] [[Kategorie:Geboortes in 1926]] [[Kategorie:Sterftes in 1962]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] phw3bwmi650wl08imugznx51b93ps9u 2521262 2521261 2022-08-24T08:34:07Z Burgert Behr 2401 Rol weergawe 2521261 deur [[Special:Contributions/2A02:587:CC04:D7A5:39A6:B621:ED3C:14BB|2A02:587:CC04:D7A5:39A6:B621:ED3C:14BB]] ([[User talk:2A02:587:CC04:D7A5:39A6:B621:ED3C:14BB|bespreek]]) terug. wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Marilyn Monroe | Beeld = Marilyn Monroe, The Prince and the Showgirl, 1.jpg | Beeldbeskrywing = | Beeldonderskrif = Monroe in ''The Prince and the Showgirl'' (1957) | Geboortenaam = Norma Jeane Mortenson | Alias = | Geboortedatum = [[1 Junie]] [[1926]] | Geboorteplek = [[Los Angeles]], [[Kalifornië]] | Nasionaliteit = {{vlagland|Verenigde State}} | Sterftedatum = [[5 Augustus]] [[1962]] | Sterfteplek = Los Angeles, Kalifornië | Beroep = Aktrise, sanger, model, rolprentvervaardiger | Noemenswaardige rolprente = ''Niagara'', ''Gentlemen Prefer Blondes'', ''River of No Return'', ''The Seven Year Itch'', ''Some Like It Hot'', ''The Misfits'' | Webwerf = | imdb = 0000054 | Toekennings = Golden Globe vir ''Some Like it Hot'' }} '''Marilyn Monroe''' (1 Junie 1926 – 4 Augustus 1962) was 'n [[Verenigde State van Amerika|Amerikaanse]] aktrise, sangeres, model en rolprentprodusent. == Lewe == [[Lêer:Gentlemen Prefer Blondes Movie Trailer Screenshot (35).jpg|duimnael|links|Monroe in ''Gentlemen Prefer Blondes'' (1953).]] [[Lêer:Marilyn Monroe.jpg|duimnael|links|Monroe tree voor Amerikaanse troepe op.]] Ná sy 'n groot deel van haar jeug in weeshuise deurgebring het, het Monroe haar loopbaan as 'n model begin, wat tot 'n rolprentkontrak in 1946 gelei het. Haar vroeë rolle was klein, maar haar rolle in ''The Asphalt Jungle'' (1950) en ''All About Eve'' (ook 1950) is goed ontvang en namate haar loopbaan gevorder het, het sy as 'n sekssimbool bekend geword. Sy het lof ontvang vir haar komediese vermoë in rolprente soos ''Gentlemen Prefer Blondes'', ''How to Marry a Millionaire'' en ''The Seven Year Itch''. Sy was in die 1950s en 1960s een van Hollywood se gewildste aktrises. Monroe het dikwels gesukkel om rolle anders as die "dom blondine" te kry en sy het doelbewus probeer om hierdie beeld van haar af te skud. Sy het drie mislukte huwelike gehad: met polisieman James Dougherty (1942–1946), bofbalspeler Joe DiMaggio (1954–1954) en toneelskrywer [[Arthur Miller]] (1956–1961). Dit was gedurende haar huwelik met Miller wat sy by die ''Actors Studio'' gestudeer het en die maatskappy ''Marilyn Monroe Productions'' gestig het. Haar dramatiese rol in William Inge se ''Bus Stop'' is deur die kritici geprys en sy het 'n Golden Globe-toekenning gewen vir haar rol in ''Some Like it Hot''. Die laaste jare van Monroe se lewe was gevul met gesondheidsprobleme, persoonlike probleme en 'n reputasie as 'n onverantwoordelike en moeilike medewerker. Daar word steeds gegis oor die omstandighede van haar dood, as gevolg van 'n oordosis [[barbituraat|barbiturate]]. Alhoewel haar dood amptelik as 'n "waarskynlike selfmoord" geklassifiseer word, word die moontlikheid van 'n dood per abuis nie buite rekening gelaat nie. Samesweringsteoritici beweer dat sy vermoor is. In 1999 het Monroe op die sesde plek van die ''American Film Institute'' se ranglys van die ''grootste vroulike sterre van alle tye'' verskyn. == Filmografie == [[Lêer:Marilyn Monroe photo pose Seven Year Itch.jpg|thumb|Monroe poseer vir fotograwe tydens die verfilming van ''The Seven Year Itch'', September 1954.]] === Rolprente === * 1947: ''Dangerous Years'' * 1948: ''Scudda Hoo! Scudda Hay!'' * 1948: ''Ladies of the Chorus'' * 1949: ''Love Happy'' * 1950: ''A Ticket to Tomahawk'' * 1950: ''The Asphalt Jungle'' * 1950: ''All About Eve'' * 1950: ''The Fireball'' * 1951: ''Right Cross'' * 1951: ''Home Town Story'' * 1951: ''As Young as You Feel'' * 1951: ''Love Nest'' * 1951: ''Let's Make It Legal'' * 1952: ''Clash by Night'' * 1952: ''We're Not Married!'' * 1952: ''Don't Bother to Knock'' * 1952: ''Monkey Business'' * 1952: ''O. Henry's Full House'' * 1953: ''Niagara'' * 1953: ''Gentlemen Prefer Blondes'' * 1953: ''How to Marry a Millionaire'' * 1954: ''River of No Return'' * 1954: ''There's No Business Like Show Business'' * 1955: ''The Seven Year Itch'' * 1956: ''Bus Stop'' * 1957: ''The Prince and the Showgirl'' * 1959: ''Some Like It Hot'' * 1960: ''Let's Make Love'' * 1961: ''The Misfits'' * 1962: ''Something's Got to Give'' == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Marilyn Monroe}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Monroe, Marilyn}} [[Kategorie:Amerikaanse Jode]] [[Kategorie:Amerikaanse modelle]] [[Kategorie:Amerikaanse rolprentvervaardigers]] [[Kategorie:Amerikaanse sangers]] [[Kategorie:Amerikaanse dade van selfmoord]] [[Kategorie:Geboortes in 1926]] [[Kategorie:Sterftes in 1962]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] t1w7vrnpj9hu0jn90hwdb57le7wjjr8 Lys van botaniste volgens outeursafkorting 0 35787 2521146 2519960 2022-08-23T13:37:08Z Oesjaar 7467 /* H */ Verbeter wikitext text/x-wiki Hierdie is 'n lys van [[Plantkundige|botaniste]] volgens hulle [[Outeur aanhaling (botaniese nomenklatuur)|outeurs aanhaling]], insluitende die gevestig deur Brummitt & Powell (1992), ontwerp vir die aanhaling van die [[Binomiale naam|botaniese name]] wat hulle gepubliseer het. Vir hierdie doel is 'n standaard indeks beskikbaar, gepubliseer deur [[Royal Botanic Gardens]], [[Kew]] in 1992.<ref>{{cite book | title = Authors of Plant Names: A List of Authors of Scientific Names of Plants, with Recommended Standard Forms of Their Names, Including Abbreviations | editor = R. K. Brummitt and C. E. Powell | publisher = Royal Botanic Gardens, Kew | year = 1992 | isbn = 0-947643-44-3}}</ref> Gebruik van die lys word aanbeveel deur [http://www.bgbm.fu-berlin.de/iapt/nomenclature/code/SaintLouis/0050Ch4Sec3a046.htm Rec. 46A Note 1] van die ''[[ICBN]]''. Hierdie lys word op datum gehou en kan besigtig word by [http://www.ipni.org/ipni/authorsearch?request_type=search&output_format=query&ret_defaults=on IPNI]. Neem kennis dat in sommige gevalle 'n "outeurs afkorting" bestaan uit 'n volle van, terwyl ander gevalle die van nie net alleen afgekort is nie, maar ook vergesel word deur die voorletters. In hierdie lys is daar geen spasie tussen die voorletters en van (of sy afkorting) nie. Sien ook die [[Lys van botaniste]], [[Lys van Suid-Afrikaanse plant botaniese outeurs]] en [[:Kategorie:Suid-Afrikaanse botanici]]. {{CompactTOC2}} == A == * '''A.A.Eaton''' – [[Alvah Augustus Eaton]] (1865–1908) * '''Aarons.''' – [[Aaron Aaronsohn]] (1876–1919) * '''Abbayes''' – [[Henry Nicollon des Abbayes]] (1898–1974) * '''Abedin''' – [[Sultanul Abedin]] (fl. 1986) * '''A.Berger''' – [[Alwin Berger]] (1871–1931) * '''A.Br.''' – [[Addison Brown]] (1830–1913) * '''A.Braun''' – [[Alexander Karl Heinrich Braun]] (1805–1877) * '''A.Camus''' – [[Aimée Antoinette Camus]] (1879–1965) * '''Ach.''' – [[Erik Acharius]] (1757–1819) * '''A.Chev.''' – [[Auguste Jean Baptiste Chevalier]] (1873–1956) * '''A.C.Sm.''' – [[Albert Charles Smith]] (1906–1999) * '''Acuña''' – [[Julián Acuña Galé]] (1900–1973) * '''A.Cunn.''' – [[Allan Cunningham (botanist)|Allan Cunningham]] (1791–1839) * '''Adams''' – [[Johann Friedrich Adam]] (1780–1838) * '''Adans.''' – [[Michel Adanson]] (1727–1806) * '''A.DC''' – [[Alphonse Louis Pierre Pyrame de Candolle]] (1806–1893) * '''A.Dietr.''' – [[Albert Gottfried Dietrich]] (1795–1856) * '''Aellen''' – [[Paul Aellen]] (1896–1973) * '''A.E.van Wyk''' – [[Abraham Erasmus van Wyk]] (gebore 1952) * '''Afzel.''' – [[Adam Afzelius]] (1750–1837) * '''A.G.Jones''' – [[Almut Gutter Jones]] (gebore 1923) * '''A.G.Mill.''' – [[Anthony G. Miller]] (gebore 1951) * '''A.Gray''' – [[Asa Gray]] (1810–1888) * '''A.Ham''' – [[Arthur Hamilton]] (fl. 1832) * '''A.Hässl.''' – [[Arne Hässler]] (1904–1952) * '''A.Heller''' – [[Amos Arthur Heller]] (1867–1944) * '''A.H.Gentry''' – [[Alwyn Howard Gentry]] (1945–1993) * '''A.H.Holmgren''' – [[Arthur Hermann Holmgren]] (gebore 1912) * '''Airy Shaw''' – [[Herbert Kenneth Airy Shaw]] (1902–1985) * '''Aiton''' – [[William Aiton]] (1731–1793) * '''A.J.Eames''' – [[Arthur Johnson Eames]] (1881–1969) * '''A.J.Hill''' – [[Albert Joseph Hill]] (gebore 1940) * '''A.Juss.''' – [[Adrien-Henri de Jussieu]] (1797–1853) * '''Akhani''' – [[Hossein Akhani]] (gebore 1950) * '''A.K.Skvortsov''' – [[Alexey Skvortsov]] (gebore 1920) * '''Alb.''' – [[Johannes Baptista von Albertini]] (1769–1831) * '''Al.Brongn.''' – [[Alexandre Brongniart]] (1770–1847) * '''Alef.''' – [[Friedrich Georg Christoph Alefeld]] (1820–1872) * '''Alexander''' – [[Edward Johnston Alexander]] (1901–1985) * '''All.''' – [[Carlo Allioni]] (1728–1804) * '''Allemão''' – [[Francisco Freire Allemão e Cysneiro]] (1797–1874) * '''Allred''' – [[Kelly Allred]] (gebore 1949) * '''A.Löve''' – [[Askell Löve]] (1916–1994) * '''Alpino''' – [[Prospero Alpino]] (1553–1617) * '''Al-Shehbaz''' – [[Ihsan Ali Al-Shehbaz]] (gebore 1939) * '''A.L.Sm. ''' – [[Annie Lorrain Smith]] (1854–1937) * '''Altam.''' – [[Fernando Altamirano]] (1848–1908) * '''Ames''' – [[Oakes Ames (botanist)|Oakes Ames]] (1874–1950) * '''Amman''' – [[Johann Amman]] (1707–1741) * '''Anders.''' – [[Edgar Shannon Anderson]] (1897–1969) * '''Andersson''' – [[Nils Johan Andersson]] (1821–1880) * '''Andrews''' – [[Henry Charles Andrews]] (1794–1830) * '''Andronov''' – [[Nicolai Matveevich Andronov]] (fl. 1955) * '''Andrz.''' – [[Antoni Lukianowicz Andrzejowski]] (1785–1868) * '''Ant.Juss.''' – [[Antoine de Jussieu]] (1686–1758) * '''Ant.Molina''' – [[José Antonio Molina Rosito]] (gebore 1926) * '''Antoine''' – [[Franz Antoine]] (1815–1886) * '''Arcang.''' – [[Giovanni Arcangeli]] (1840–1921) * '''A.R.Clapham''' – [[Arthur Roy Clapham]] (1904–1990) * '''Ard.''' – [[Pietro Arduino]] (1728–1805) * '''A.Rich.''' – [[Achille Richard]] (1794–1852) * '''Arn.''' – [[George Arnott Walker Arnott]] (1799–1868) * '''A.Robyns''' – [[Andre Georges Marie Walter Albert Robyns]] (1935–2003) * '''Arora''' – [[David Arora]] (gebore 1957) * '''Arráb.''' – [[D. Francisco Antonio de Arrábida]] (1771–1850) * '''Arruda''' – [[Manoel Arruda da Cámara]] (1752–1810) * '''Arthur''' – [[Joseph Charles Arthur]] (1850–1942) * '''Art.Mey.''' – [[Arthur Meyer (botanist)|Arthur Meyer]] (1850–1922) * '''Asch.''' – [[Paul Friedrich August Ascherson]] (1834–1913) * '''A.S.George''' – [[Alex George]] (gebore 1939) * '''Ashe''' – [[William Willard Ashe]] (1872–1932) * '''A.Sinclair''' – [[Andrew Sinclair, botanist]] (1796–1861) * '''A.Soriano''' – [[Alberto Soriano]] (1920–1998) * '''A.Stahl''' – [[Agustín Stahl]] (1842–1917) * '''A.St.-Hil.''' – [[Augustin Saint-Hilaire]] (1799–1853) * '''Aubl.''' – [[Jean Baptiste Christophore Fusée Aublet]] (1720–1778) * '''Audib.''' – [[Urbain Audibert]] (1791–1846) * '''Austin''' – [[Coe Finch Austin]] (1831–1880) * '''Avé-Lall.''' – [[Julius Léopold Eduard Avé-Lallemant]] (1803–1867) * '''A.W.Hill''' – [[Artjur William Hill]] (1875–1941) * '''A.W.Howitt''' – [[Alfred William Howitt]] (1830–1908) * '''A.W.Wood''' – [[Alphonso W. Wood]] (1810–1881) * '''Axelrod''' – [[Daniel I. Axelrod]] (1910–1998) == B == * '''Backeb.''' – [[Curt Backeberg]] (1894–1966) * '''Baill.''' – [[Henri Ernest Baillon]] (1827–1895) * '''Baillon''' – [[Louis Antoine Francois Baillon]] (1778–1851) * '''Baker''' – [[John Gilbert Baker]] (1834–1920) * '''Baker f.''' – [[Edmund Gilbert Baker]] (1864–1949) * '''Balb.''' – [[Giovanni Battista Balbis]] (1765–1831) * '''Baldwin''' – [[William Baldwin (botanist)|William Baldwin]] (1779–1819) * '''Balf.''' – [[John Hutton Balfour]] (1808–1884) * '''Balf.f.''' – [[Isaac Bayley Balfour]] (1853–1922) * '''Bals.-Criv.''' – [[Giuseppe Gabriel Balsamo-Crivelli]] (1800–1874) * '''Banks''' – [[Joseph Banks]] (1743–1820) * '''Barb.Rodr.''' – [[João Barbosa Rodrigues]] (1842–1909) * '''Bard.-Vauc.''' – [[Martine Bardot-Vaucoulon]] (gebore 1948) * '''Barkworth''' – [[Mary Barkworth]] (gebore 1941) * '''Barneby''' – [[Rupert Charles Barneby]] (1911–2000) * '''Barnhart''' – [[John Hendley Barnhart]] (1871–1949) * '''Barr''' – [[Peter Barr]] (1826–1909) * '''Barratt''' – [[Joseph Barratt]] (1796–1882) * '''Barroso''' – [[Liberato Joaquim Barroso]] (1900–1949) * '''Bartal.''' – [[Biagio Bartalini]] (1746–1822) * '''Bartl.''' – [[Friedrich Gottlieb Bartling]] (1798–1875) * '''Bartlett''' – [[Harley Harris Bartlett]] (1886–1960) * '''Barton''' – [[Benjamin Smith Barton]] (1766–1815) * '''Bartram''' – [[John Bartram]] (1699–1777) * '''Bates''' – [[Vernon M. Bates]] (fl. 1984) * '''Batsch''' – [[August Batsch|August Johann Georg Karl Batsch]] (1761–1802) * '''Batt.''' – [[Jules Aimé Battandier]] (1848–1922) * '''Baumg.''' – [[Johann Christian Gottlob Baumgarten]] (1765–1843) * '''B.Boivin''' – [[Joseph Robert Bernard Boivin]] (1916–1985) * '''B.D.Jacks.''' – [[Benjamin Daydon Jackson]] (1846–1927) * '''Beadle''' – [[Chauncey Delos Beadle]] (1856–1950) * '''Bean''' – [[William Jackson Bean]] (1863–1947) * '''Bebb''' – [[Michael Schuck Bebb]] (1833–1895) * '''Becc.''' – [[Odoardo Beccari]] (1843–1920) * '''Beck''' – [[Günther von Mannagetta und Lërchenau Beck]] (1856–1931) * '''Becker''' – [[Johannes Becker]] (1769–1833) * '''Bedd.''' – [[Richard Henry Beddome]] (1830–1911) * '''Beetle''' – [[Alan Ackerman Beetle]] (1913– ) * '''B.-E.van Wyk''' – [[Ben-Erik van Wyk]] (1956– ) * '''Bég.''' – [[Augusto Béguinot]] (1875–1940) * '''Beissn.''' – [[Ludwig Beissner]] (1843–1927) * '''Beitel''' – [[Joseph M. Beitel]] (1952–1991) * '''Bellardi''' – [[Carlo Antonio Lodovico]] (1741–1826) * '''Beloserky''' – [[R. N. Beloserky]] (fl. 1966) * '''Benjamin''' – [[Ludwig Benjamin]] (1825–1848) * '''Benn.''' – [[John Joseph Bennett]] (1801–1876) * '''Benth.''' – [[George Bentham]] (1800–1884) * '''Bentley''' – [[Robert Bentley]] (1821–1893) * '''Bercht.''' – [[Friedrich von Berchtold]] (1781–1876) * '''Berg''' – [[Ernst von Berg]] (1782–1855) * '''Berger''' – [[Ernst Friedrich Berger]] (1814–1853) * '''Bergey''' – [[David Hendricks Bergey]] (1860–1937) * '''Berggr.''' – [[Sven Berggren]] (1837–1917) * '''Berk.''' – [[Miles Joseph Berkeley]] (1803–1889) * '''Berkhout''' – [[Christine Marie Berkhout]] (1893–1932) * '''Bernh.''' – [[Johann Jacob Bernhardi]] (1774–1850) * '''Berthel.''' – [[Sabin Berthelot]] (1794–1880) * '''Bertol.''' – [[Antonio Bertoloni]] (1775–1869) * '''Besser''' – [[Wilibald Swibert Joseph Gottlieb von Besser]] (1784–1842) * '''Bessey''' – [[Charles Edwin Bessey]] (1845–1915) * '''Bews''' – [[John William Bews]] (1884–1938) * '''Beyr.''' – [[Heinrich Karl Beyrich]] (1796–1834) * '''B.F.Holmgren''' – [[Bjorn Frithiofsson Holmgren]] (1872–1946) * '''B.G.Schub.''' – [[Bernice Giduz Schubert]] (1913–2000) * '''Biehler''' – [[Johann Friedrich Theodor Biehler]] (gebore c. 1785, datum van afstorwe onbekend) * '''Bigelow''' – [[Jacob Bigelow]] (1787–1879) * '''Biv.''' – [[Antonius de Bivoni-Bernardi]] (1774–1837) * '''B.Juss.''' – [[Bernard de Jussieu]] (1699–1777) * '''Blake''' – [[Joseph Blake]] (1814–1888) * '''Blakelock''' – [[Ralph Anthony Blakelock]] (1915–1963) * '''Blanch.''' – [[William Henry Blanchard]] (1850–1922) * '''Blanco''' – [[Francisco Manuel Blanco]] (1778–1845) * '''Blasdell''' – [[Robert Ferris Blasdell]] (1929–1996) * '''Blomq.''' – [[Hugo Leander Blomquist]] (1888–1964) * '''B.L.Rob.''' – [[Benjamin Lincoln Robinson]] (1864–1935) * '''B.L.Turner''' – [[Billie Lee Turner]] (gebore 1925) * '''Bluff''' – [[Mathias Joseph Bluff]] (1805–1837) * '''Blume''' – [[Carl Ludwig Blume]] (1789–1862) * '''B.Nord.''' – [[Bertil Nordenstam]] (gebore 1936) * '''Böcher''' – [[Tyge W. Böcher]] (1909–1983) * '''Boeck''' – [[Johann Otto Boeckeler]] (1803–1899) * '''Boehm.''' – [[Georg Rudolf Boehmer]] (1723–1803) * '''Boiss.''' – [[Pierre Edmond Boissier]] (1810–1885) * '''Boiteau''' – [[Pierre L. Boiteau]] (1911–1980) * '''Bolle''' – [[Carl Bolle]] (1821–1909) * '''Bolus''' – [[Harry Bolus]] (1834–1911) * '''Bong''' – [[Gustav Heinrich von Bongard]] (1786–1839) * '''Bonpl.''' – [[Aimé Jacques Alexandre Bonpland]] (1773–1858) * '''Boom''' – [[Boudewijn Karel Boom]] (1903–1980) * '''Boott''' – [[Francis Boott]] (1792–1863) * '''Borbás''' – [[Vinczé von Borbás]] (1844–1905) * '''Boreau''' – [[Alexandre Boreau]] (1803–1875) * '''Borhidi''' – [[Atilla Borhidi]] (gebore 1932) * '''Boriss.''' – [[Antonina Georgievna Borissova]] (1903–1970) * '''Borkh.''' – [[Moritz Balthasar Borkhausen]] (1760–1806) * '''Börner''' – [[Carl Julius Bernhard Börner]] (1880–1953) * '''Borrer''' – [[William Borrer]] (1781–1862) * '''Borsch''' – [[Thomas Borsch]] (gebore 1969) * '''Borss.-Waalk.''' – [[Jan van Borssum Waalkes]] (1922–1985) * '''Bory''' – [[Jean Baptiste Bory de Saint-Vincent]] (1780–1846) * '''Borzi''' – [[Antonino Borzì]] (1852–1921) * '''Bosc''' – [[Louis Augustin Guillaume Bosc]] (1759–1828) * '''Boucher''' – [[Jules Arman Guillaume Boucher de Crèvecouer]] (1757–1844) * '''Boulger''' – [[George Edward Simmonds Boulger]] (1853–1922) * '''Brack.''' – [[Willian Dunlop Brackenridge]] (1810–1893) * '''Brainerd''' – [[Ezra Brainerd]] (1844–1924) * '''Brandão''' – [[Mitzi Brandão]] * '''Brandegee''' – [[Townshend Stith Brandegee]] (1843–1925) * '''Brandenburg''' – [[D. M. Brandenburg]] (fl. 1991) * '''Brandis''' – [[Dietrich Brandis]] (1824–1907) * '''Branner''' – [[John C. Branner]] (fl. 1888) * '''Bremek.''' – [[Cornelis Eliza Bertus Bremekamp]] (1888–1984) * '''Brenan''' – [[John Patrick Micklethwait Brenan]] (1917–1985) * '''Brenckle''' – [[Jacob Frederic Brenckle]] (1875–1958) * '''Bright''' – [[John Bright (botanist)|John Bright]] (1872–1952) * '''Briq.''' – [[John Isaac Briquet]] (1870–1931) * '''Britten''' – [[James Britten]] (1846–1924) * '''Britton''' – [[Nathaniel Lord Britton]] (1859–1934) * '''Bromhead''' – [[Edward Ffrench Bromhead]] (1789–1855) * '''Brongn.''' – [[Adolphe Theodore Brongniart]] (1801–1876) * '''Brooker''' – [[Ian Brooker]] (gebore 1934) * '''Brooks''' – [[Cecil Joslin Brooks]] (1875–1953) * '''Brooks''' – [[Ralph Edward Brooks]] (gebore 1950) * '''Broome''' – [[Christopher Edmund Broome]] (1812–1886) * '''Brot.''' – [[Felix de Silva Avellar Brotero]] (1744–1828) * '''Brouillet''' – [[Luc Brouillet]] (gebore 1954) * '''Broun''' – [[Maurice Broun]] (1906–1979) * '''Brouss''' – [[Pierre Marie Auguste Broussonet]] (1761–1807) * '''Bruijn''' – [[Ary Johannes De Bruijn]] (1811–1896) * '''Brummitt''' – [[Richard Kenneth Brummitt]] (gebore 1937) * '''Brunet''' – [[Louis-Ovide Brunet]] (1826–1876) * '''Bruyns''' – [[Peter Vincent Bruyns]] (gebore 1957) * '''Buchenau''' – [[Franz Georg Philipp Buchenau]] (1831–1906) * '''Buch.-Ham.''' – [[Francis Buchanan-Hamilton]] (1762–1829) * '''Buckland''' – [[William Buckland]] (1784–1856) * '''Buckley''' – [[Samuel Botsford Buckley]] (1809–1884) * '''Buddle''' – [[Adam Buddle]] (1662–1715) * '''Bunge''' – [[Alexander von Bunge]] (1803–1890) * '''Burb.''' – [[Frederick William Burbidge]] (1847–1905) * '''Burbank''' – [[Luther Burbank]] (1849–1926) * '''Burch.''' – [[William John Burchell]] (1781–1863) * '''Burdet''' – [[Hervé Maurice Burdet]] (gebore 1939) * '''Bureau''' – [[Louis Édouard Bureau]] (1830–1918) * '''Burgess''' – [[Edward Sandford Burgess]] (1855–1928) * '''Burm.''' – [[Johannes Burman]] (1707–1779) * '''Burm.f.''' – [[Nicolaas Laurens Burman]] (1734–1793) * '''Burnat''' – [[Émile Burnat]] (1828–1920) * '''Burret''' – [[Max Burret]] (1883–1964) * '''Burrill''' – [[Thomas Jonathan Burrill]] (1839–1916) * '''Bush''' – [[Benjamin Franklin Bush]] (1858–1937) * '''Butler''' – [[Edwin John Butler]] (1874–1943) * '''Buxb''' – [[Franz Buxbaum]] (1900–1979) == C == * '''Cabrera''' – [[Angel Lulio Cabrera]] (1908–1999) * '''C.A.Clark''' – [[Carolyn A. Clark]] (fl. 1979) * '''C.Agardh''' – [[Carl Adolph Agardh]] (1785–1859) * '''C.A.Gardner''' – [[Charles Austin Gardner]] (1896–1970) * '''Calder''' – [[James Alexander Calder (botanist)|James Alexander Calder]] (1915–1990) * '''Caley''' – [[George Caley]] (1770–1829) * '''Calzada''' – [[Juan Ismael Calzada]] (fl. 1997) * '''Cambage''' – [[Richard Hind Cambage]] (1859–1928) * '''Cambess.''' – [[Jacques Cambessèdes]] (1799–1863) * '''Cambp.''' – [[Douglas Houghton Campbell]] (1859–1953) * '''C.A.Mey.''' – [[Carl Anton von Meyer]] (1795–1855) * '''Camp''' – [[Wendell Holmes Camp]] (1904–1963) * '''Canby''' – [[William Marriott Canby]] (1831–1904) * '''Capuron''' – [[René Paul Raymond Capuron]] (1921–1971) * '''Caro''' – [[José Aristide Caro]] (1919–1985) * '''Carrière''' – [[Elie-Abel Carrière]] (1818–1896) * '''Carruth.''' – [[William Carruthers (botanist)|William Carruthers]] (1830–1922) * '''Carver''' – [[George Washington Carver]] (1864–1943) * '''Casar.''' – [[Giovanni Casaretto]] (1812–1879) * '''C.A.Sm.''' – [[Christo Albertyn Smith]] (1898–1956) * '''Casp.''' – [[Johann Xaver Robert]] (1818–1887) * '''Cass.''' – [[Alexandre Henri Gabriel de Cassini]] (1781–1832) * '''Cav.''' – [[Antonio José Cavanilles]] (1745–1804) * '''Cavara''' – [[Fridiano Cavara]] (1857–1929) * '''C.Bab.''' – [[Churchill Babington]] (1821–1889) * '''C.Bauhin''' – [[Gaspard Bauhin]] (1560–1624) * '''C.B.Clarke''' – [[Charles Baron Clarke]] (1832–1906) * '''C.B.Rob.''' – [[Charles Budd Robinson]] (1871–1913) * '''C.C.Berg''' – [[Cornelis Christiaan Berg]] (1934–2012) * '''C.C.Gmel.''' – [[Carl Christian Gmelin]] (1762–1837) * '''C.Chr.''' – [[Carl Frederik Albert Christensen]] (1872–1942) * '''C.Clark''' – [[Curtis Clark|James Curtis Clark]] (gebore 1951) * '''C.DC''' – [[Anne Casimir Pyrame de Candolle]] (1836–1918) * '''C.E.Bertrand''' – [[Charles Eugène Bertrand]] (1851–1917) * '''C.E.Hubb.''' – [[Charles Edward Hubbard]] (1900–1980) * '''Celak.''' – [[Ladislav Josef Celakovsky]] (1834–1902) * '''Cerv.''' – [[Vicente de Cervantes]] (1755–1829) * '''Ces.''' – [[Vincenzo de Cesati]] (1806–1883) * '''Cesalpino''' – [[Andrea Cesalpino]] (1519–1603) * '''C.F.Reed''' – [[Clyde Franklin Reed]] (1918–1999) * '''Chaix''' – [[Dominique Chaix]] (1730–1799) * '''Cham.''' – [[Adelbert von Chamisso]] (1781–1838) * '''Chapm.''' – [[Alvan Wentworth Chapman]] (1809–1899) * '''Chase''' – [[Mary Agnes Chase]] (1869–1963) * '''Châtel.''' – [[Jean Jacques Châtelain]] (1736–1822) * '''Chaub.''' – [[Louis Athanase Chaubard]] (1785–1854) * '''Chenault''' – [[Léon Chenault]] (1853–1930) * '''Chiov.''' – [[Emilio Chiovenda]] (1871–1941) * '''Chodat''' – [[Robert Hippolyte Chodat]] (1865–1934) * '''Choisy''' – [[Jacques Denys Choisy]] (1799–1859) * '''Chopinet''' – [[R.G. Chopinet]] (1914–1975) * '''Christian''' – [[Hugh Basil Christian]] (1871–1950) * '''Christoph.''' – [[Erling Christophersen]] (1898–1994) * '''C.K.Schneid.''' – [[Camillo Karl Schneider]] (1876–1951) * '''Clairv.''' – [[Joseph Philippe de Clairville]] (1742–1830) * '''Claus''' – [[Karl Ernst Claus]] (1796–1894) * '''C.L.Hitchc.''' – [[Charles Leo Hitchcock]] (1902–1986) * '''Clus.''' – [[Charles de l'Écluse]] (1526–1609) * '''Clute''' – [[Willard Nelson Clute]] (1869–1950) * '''C.L.Woodw.''' – [[Catherine L. Woodward]] (fl. 2007) * '''C.Mohr''' – [[Charles Theodore Mohr]] (1824–1901) * '''C.Morren''' – [[Charles François Antoine Morren]] (1807–1858) * '''C.Nelson''' – [[Cirilo Nelson]] (alternative name: Cyril Hardy Nelson Sutherland) (gebore 1938) * '''C.N.Forbes''' – [[Charles Noyes Forbes]] (1883–1920) * '''Cogn.''' – [[Alfred Cogniaux]] (1841–1916) * '''Colebr.''' – [[Henry Thomas Colebrooke]] (1765–1837) * '''Colla''' – [[Luigi Aloysius Colla]] (1766–1848) * '''Collad.''' – [[Louis Théodore Frederic Colladon]] (1792–1862) * '''Collett''' – [[Henry Collett]] (1836–1901) * '''Collinson''' – [[Peter Collinson (botanis)|Peter Collinson]] (1694–1768) * '''Comm.''' – [[Philibert Commerçon]] (1727–1773) * '''Conrad''' – [[Solomon White Conrad]] (1779–1831) * '''Conran''' – [[John Godfrey Conran]] (gebore 1960) * '''Constance''' – [[Lincoln Constance]] (1909–2001) * '''Cooke''' – [[Mordecai Cubitt Cooke]] (1825–1914) * '''Cookson''' – [[Isabel Clifton Cookson]] (1893–1973) * '''Cooperr.''' – [[Tom Smith Cooperrider]] (gebore 1927) * '''Corner''' [[E. J. H. Corner|Edred John Henry Corner]] (1906–1996) * '''Correll''' – [[Donovan Stewart Correll]] (1908–1983) * '''Cortesi''' – [[Fabrizio Cortesi]] (1879–1949) * '''Cory''' – [[Victor Louis Cory]] (1880–1964) * '''Coss.''' – [[Ernest Saint-Charles Cosson]] (1819–1889) * '''Cotton''' – [[Arthur Disbrowe Cotton]] (1879–1962) * '''Coult.''' – [[Thomas Coulter]] (1793–1843) * '''Coville''' – [[Frederick Vernon Coville]] (1867–1937) * '''C.Presl''' – [[Carl Borivoj Presl]] (1794–1852) * '''C.P.Sm.''' – [[Charles Piper Smith]] (1877–1955) * '''Cranfill''' – [[Raimond Cranfill]] (fl. 1981) * '''Crantz''' – [[Heinrich Johann Nepomuk von Crantz]] (1722–1799) * '''C.R.Ball''' – [[Carleton Roy Ball]] (1873–1958) * '''Crép.''' – [[Francois Crépin]] (1830–1903) * '''Crins''' – [[William J. Crins]] (gebore 1955) * '''C.Rivière''' – [[Charles Marie Rivière]] (gebore 1845, datum van afstorwe onbekend) * '''Croizat''' – [[Léon Camille Marius Croizat]] (1894–1982) * '''Cronquist''' – [[Arthur John Cronquist]] (1919–1992) * '''C.R.Parks''' – [[Clifford R. Parks]] (fl. 1963) * '''Crundw.''' – [[Alan Crundwell]] (1923–2000) * '''C.Tul.''' – [[Charles Tulasne]] (1816–1884) * '''C.T.White''' – [[Cyril Tenison White]] (1890–1950) * '''Cufod.''' – [[Georg Cufodontis]] (1896–1974) * '''C.V.Morton''' – [[Conrad Vernon Morton]] (1905–1972) * '''C.Wang''' – [[Chang Wang]] (fl. 1978) * '''C.Wright''' – [[Charles Wright (botanist)|Charles Wright]] (1811–1885) * '''Czern.''' – [[Vassilii Matveievitch Czernajew]] (1796–1871) == D == * '''Dahl''' – [[Anders Dahl]] (1751–1789) * '''Dahlst.''' – [[Gustav Adolf Hugo Dahlstedt]] (1856–1934) * '''Dandy''' – [[James Edgar Dandy]] (1903–1976) * '''Darl.''' – [[S.J.Darbyshire]] (gebore 1953) * '''Darwin''' – [[Charles Darwin]] (1809–1882) * '''D.A.Sutton''' – [[David A. Sutton]] (gebore 1952) * '''Daubs''' – [[Edwin Horace Daubs]] (fl. 1965) * '''Daveau''' – [[Jules Alexandre Daveau]] (1852–1929) * '''Davenp.''' – [[George Edward Davenport]] (1833–1907) * '''Davey''' – [[Frederick Hamilton Davey]] (1868–1915) * '''David''' – [[Armand David]] (1826–1900) * '''DC.''' – [[Augustin Pyramus de Candolle]] (1778–1841) * '''D.C.Eaton''' – [[Daniel Cady Eaton]] (1834–1895) * '''D.Dietr.''' – [[David Nathaniel Dietrich]] (1799–1888) * '''D.D.Keck''' – [[David D. Keck]] (1903–1995) * '''D.Don''' – [[David Don]] (1799–1841) * '''De Bary''' – [[Anton de Bary]] (1831–1888) * '''Decne.''' – [[Joseph Decaisne]] (1807–1882) * '''Degen''' – [[Àrpàd von Degen]] (1866–1934) * '''Delahouss.''' – [[A. James Delahoussaye]] (fl. 1967) * '''Delavay''' – [[Pierre Jean Marie Delavay]] (1834–1895) * '''Deless.''' – [[Jules Paul Benjamin Delessert]] (1773–1847) * '''Delile''' – [[Alire Raffeneau Delile]] (1778–1850) * '''Denis''' – [[Marcel Denis]] (1897–1929) * '''De Puydt''' – [[Paul Émile de Puydt]] (1810–1891) * '''Desf.''' – [[René Louiche Desfontaines]] (1750–1833) * '''De Smet''' – [[Louis De Smet]] (1813–1887) * '''Desr.''' – [[Louis Auguste Joseph Desrousseaux]] (1753–1838) * '''Desv.''' – [[Nicaise Auguste Desvaux]] (1784–1856) * '''De Vis''' – [[Charles Walter De Vis]] (1829–1915) * '''de Vos''' – [[Cornelis de Vos, botanist|Cornelis de Vos]] (1806–1895) * '''de Vries''' – [[Hugo de Vries]] (1848–1935) * '''de Vriese''' – [[Willem Hendrik De Vriese]] (1806–1862) * '''de Wet''' – [[Johannes Martenis Jacob de Wet]] (1927–2009) * '''Dewey''' – [[Chester Dewey]] (1784–1867) * '''De Wild.''' – [[Émile Auguste Joseph De Wildeman]] (1866–1947) * '''D.Fairchild''' – [[David Fairchild]] (1869–1954) * '''D.H.Scott''' – [[Dukinfield Henry Scott]] (1854–1934) * '''Dieck''' – [[Georg Dieck]] (1847–1925) * '''Diels''' – [[Ludwig Diels|Friedrich Ludwig Emil Diels]] (1874–1945) * '''Dill.''' – [[Johann Jacob Dillenius]] (1684–1747) * '''Dippel''' – [[Leopold Dippel]] (1827–1914) * '''D.Löve''' – [[Doris Benta Maria Löve]] (1918–2000) * '''Dode''' – [[Louis-Albert Dode]] (1875–1943) * '''Dodoens''' – [[Rembert Dodoens]] (1517–1585) * '''Döll''' – [[Johann Christoph Döll]] (1808–1885) * '''Donn''' – [[James Donn]] (1758–1813) * '''Donn.Sm.''' – [[John Donnell Smith]] (1829–1928) * '''Door.''' – [[Simeon Gottfried Albert Doorenbos]] (1891–1980) * '''Douglas''' – [[David Douglas]] (1798–1834) * '''Doweld''' – [[Alexander Borissovitch Doweld]] (gebore 1973) * '''Dowell''' – [[Philip Dowell]] (1864–1936) * '''Drake''' – [[Emmanuel Drake del Castillo]] (1855–1904) * '''Drège''' – [[Johann Franz Drège]] (1794–1881) * '''Druce''' – [[George Claridge Druce]] (1850–1932) * '''Drude''' – [[Carl Georg Oscar Drude]] (1852–1933) * '''Dryand.''' – [[Jonas Carlsson Dryander]] (1748–1810) * '''Duby''' – [[Jean Étienne Duby]] (1798–1885) * '''Duchesne''' – [[Antoine Nicolas Duchesne]] (1747–1827) * '''Ducke''' – [[Adolpho Ducke]] (1876–1959) * '''Dufr.''' – [[Pierre Dufresne]] (1786–1836) * '''Duggar''' – [[Benjamin Minge Duggar]] (1872–1956) * '''Dulac''' – [[Joseph Dulac]] (1827–1897) * '''Dum.Cours.''' – [[Georges Louis Marie Dumont de Courset]] (1746–1824) * '''Dumort.''' – [[Barthélemy Charles Joseph Dumortier]] (1797–1878) * '''Dunal''' – [[Michel Felix Dunal]] (1789–1856) * '''Dunn''' – [[Stephen Troyte Dunn]] (1868–1938) * '''Durand''' – [[Ernest Armand Durand]] (1872–1910) * '''Durazz.''' – [[Antonio Durazz]] (fl. 1772) * '''Durieu''' – [[Michel Charles Durieu de Maisonneuve]] (1796–1878) * '''du Roi''' – [[Johann Philipp du Roi]] (1741–1785) * '''Duss''' – [[Antoine Duss]] (1840–1924) * '''Dyal''' – [[Sarah Creecie Dyal]] (1907–1993) * '''Dyer''' – [[William Turner Thiselton (Thistleton) Dyer]] (1843–1928) == E == * '''Eames''' – [[Edwin Hubert Eames]] (1865–1948) * '''Earle''' – [[Franklin Sumner Earle]] (1856–1929) * '''E.A.Sánchez''' – [[Evangelina A. Sánchez]] (b. 1934) * '''Eaton''' – [[Amos Eaton]] (1776–1842) * '''E.B.Alexeev''' – [[E. B. Alexeev]] (1946–1976) * '''Eb.Fisch.''' – [[Eberhard Fischer]] (b. 1969) * '''Ebinger''' – [[John Edwin Ebinger]] (gebore 1933) * '''E.B.Knox''' – [[Eric B. Knox]] (fl. 1993) * '''Eckl.''' – [[Christian Friedrich Ecklon]] (1795–1868) * '''E.C.Nelson''' – [[Ernest Charles Nelson]] (gebore 1951) * '''Eddy''' – [[Caspar Wistar Eddy]] (1790–1828) * '''E.Fourn.''' – [[Eugène Pierre Nicolas Fournier]] (1824–1884) * '''E.G.Andrews''' – [[E. G. Andrews]] (fl. 1993) * '''Eggl.''' – [[Willard Webster Eggleston]] (1863–1935) * '''E.G.H.Oliv.''' – [[Edward George Hudson Oliver]] (gebore 1938) * '''Egli''' – [[Bernhard Egli]] (fl. 1990) * '''E.Hitchc.''' – [[Edward Hitchcock]] (1793–1864) * '''Ehrenb.''' – [[Christian Gottfried Ehrenberg]] (1795–1876) * '''Ehrend.''' – [[Friedrich Ehrendorfer]] (gebore 1927) * '''Ehrh.''' – [[Jakob Friedrich Ehrhart]] (1742–1795) * '''Eichler''' – [[August W. Eichler|August Wilhelm Eichler]] (1839–1887) * '''Eichw.''' – [[Karl Eichwald]] (1795–1876) * '''Eig''' – [[Alexander Eig]] (1894–1938) * '''E.L.Braun''' – [[Emma Lucy Braun]] (1889–1971) * '''Elliott''' – [[Stephen Elliott (botanist)|Stephen Elliott]] (1771–1830) * '''Elwes''' – [[Henry John Elwes]] (1846–1922) * '''E.Mey.''' – [[Ernst Heinrich Friedrich Meyer]] (1791–1858) * '''E.M.McClint.''' – [[Elizabeth May McClintock]] (1912–2004) * '''E.Morren''' – [[Charles Jacques Édouard Morren]] (1833–1886) * '''Emory''' – [[William Hemsley Emory]] (1811–1887) * '''Endl.''' – [[Stephan Friedrich Ladislaus Endlicher]] (1804–1849) * '''Engel''' – [[Franz Engel]] (fl. 1865) * '''Engelm.''' – [[Georg Engelmann]] (1809–1884) * '''Engl.''' – [[Heinrich Gustav Adolf Engler]] (1844–1930) * '''E.P.Bicknell''' – [[Eugene Pintard Bicknell]] (1859–1925) * '''Epling''' – [[Carl Clawson Epling]] (1894–1968) * '''E.P.Perrier''' – [[Eugène Pierre Perrier de la Bâthie]] (1825–1916) * '''Erdman''' – [[Kimball Stewart Erdman]] (gebore 1937) * '''E.Salisb.''' – [[Edward James Salisbury]] (1886–1978) * '''Eschsch.''' – [[Johann Friedrich von Eschscholtz]] (1793–1831) * '''E.Sheld.''' – [[Edmund Perry Sheldon]] (1869–1947) * '''E.Small''' – [[Ernest Small]] (b. 1940) * '''E.S.Steele''' – [[Edward Strieby Steele]] (1850–1942) * '''Ettingsh.''' – [[Constantin von Ettingshausen]] (1826–1897) * '''Ewart''' – [[Alfred James Ewart]] (1872–1937) * '''E.W.Berry''' – [[Edward W. Berry]] (1875–1945) == F == * '''Fabr.''' – [[Philipp Conrad Fabricius]] (1714–1774) * '''Falc.''' – [[Hugh Falconer]] (1808–1865) * '''F.Allam.''' – [[Frédéric-Louis Allamand]] (1735–1803) * '''Farrer''' – [[Reginald Farrer|Reginald John Farrer]] (1880–1920) * '''Farw.''' – [[Oliver Atkins Farwell]] (1867–1944) * '''Fassett''' – [[Norman Carter Fassett]] (1900–1954) * '''Fawc.''' – [[William Fawcett (botanist)|William Fawcett]] (1851–1926) * '''Fée''' – [[Antoine Laurent Apollinaire Fée]] (1789–1874) * '''F.E.Lloyd''' – [[Francis Ernst Lloyd]] (1868–1947) * '''Fenzl''' – [[Edouard Fenzl]] (1808–1879) * '''Fernald''' – [[Merritt Lyndon Fernald]] (1873–1950) * '''Fern.-Vill.''' – [[Celestino Fernández-Villar]] (1838–1907) * '''Ferry''' – [[René Joseph Justin Ferry]] (1845–1924) * '''F.Gould''' – [[Frank Walton Gould]] (1913–1981) * '''F.Heim''' – [[Frédéric Louis Heim]] (gebore 1869, datum van afstorwe onbekend) * '''F.H.Lewis''' – [[Frank Harlan Lewis]] (gebore 1919) * '''F.H.Wigg.''' – [[Friedrich Heinrich Wiggers]] (1746–1811) * '''Fieber''' – [[Franz Xaver Fieber]] (1807–1872) * '''Fiori''' – [[Adriano Fiori]] (1865–1950) * '''Fisch.''' – [[Friedrich Ernst Ludwig von Fischer]] (1782–1854) * '''F.J.A.Morris''' – [[F. John A. Morris]] (gebore 1869, datum van afstorwe onbekend) * '''F.J.Herm.''' – [[Frederick Joseph Hermann]] (1906–1987) * '''Flüggé''' – [[Johannes Flüggé]] (1775–1816) * '''F.M.Bailey''' – [[Frederick Manson Bailey]] (1827–1915) * '''F.Michx.''' – [[François Andre Michaux]] (1770–1855) * '''F.M.Knuth''' – [[Frederik Marcus Knuth]] (1904–1970) * '''F.Muell.''' – [[Ferdinand von Mueller]] (1825–1896) * '''F.N.Meijer''' – [[Frans Nicholaas Meijer]] (Frank Meyer after 1908) (1875–1918) * '''Focke''' – [[Wilhelm Olbers Focke]] (1834–1922) * '''Forbes''' – [[John Forbes]] (1799–1823) * '''Forrest''' – [[George Forrest (botanist)|George Forrest]] (1873–1932) * '''Forssk.''' – [[Peter Forsskål]] (1732–1763) * '''Fortune''' – [[Robert Fortune]] (1812–1880) * '''Fosberg''' – [[Francis Raymond Fosberg]] (1908–1993) * '''Foug.''' – [[Auguste Denis Fougeroux de Bandaroy]] (1732–1789) * '''Fourc.''' – [[Henri Georges Fourcade]] (1865–1948) * '''Fr.''' – [[Elias Magnus Fries]] (1794–1878) * '''Franch.''' – [[Adrien René Franchet]] (1834–1900) * '''Freckmann''' – [[Robert W. Freckmann]] (gebore 1939) * '''Frém.''' – [[John C. Frémont]] (1813–1890) * '''Fritsch''' – [[Karl Fritsch (botanist)|Karl Fritsch]] (1864–1934) * '''F.Ritter''' – [[Friedrich Ritter]] (1898–1989) * '''Friv.''' – [[Imre Frivaldszky]] (1799–1870) * '''Froel.''' – [[Joseph Aloys von Froelich]] (1766–1841) * '''F.Schmidt''' – [[Friedrich Carl Fedor Bogdanovich Schmidt]] (1862–1908) * '''F.T.Hubb.''' – [[Frederic Tracy Hubbard]] (1875–1962) * '''F.W.Schultz''' – [[Friedrich Wilhelm Schultz]] (1804–1876) == G == * '''Gaertn.''' – [[Joseph Gaertner]] (1732–1791) * '''Gagnep.''' – [[François Gagnepain]] (1866–1952) * '''Gale''' – [[Shirley Gale]] (gebore 1915) * '''Galushko''' – [[Anatol I. Galushko]] (gebore 1926) * '''Gamble''' – [[James Sykes Gamble]] (1847–1925) * '''Gandhi''' – [[Kancheepuram N. Gandhi]] (gebore 1948) * '''Garcke''' – [[Christian August Friedrich Garcke]] (1819–1904) * '''Gardner''' – [[George Gardner (botanist)|George Gardner]] (1812–1849) * '''Gatt.''' – [[Augustin Gattinger]] (1825–1903) * '''Gaudich.''' – [[Charles Gaudichaud-Beaupré]] (1789–1854) * '''G.C.Tucker''' – [[Gordon C. Tucker]] (gebore 1957) * '''G.Dahlgren''' – [[Gertrud Dahlgren]] (1931–2009) * '''G.Don''' – [[George Don]] (1798–1856) * '''G.E.Haglund''' – [[Gustaf Emmanuel Haglund]] (1900–1955) * '''Geborem.''' – [[Joseph Friedrich Nicolaus Geboremüller]] (1862–1948) * '''Genev.''' – [[Léon Gaston Genevier]] (1830–1880) * '''Gentry''' – [[Howard Scott Gentry]] (1903–1993) * '''Gerstb.''' – [[Pedro Gerstberger]] (gebore 1951) * '''Gesner''' – [[Conrad Gessner]] (1516–1565) * '''Geyer''' – [[Karl Andreas Geyer]] (1809–1853) * '''G.F.Atk.''' – [[George Francis Atkinson]] (1854–1918) * '''G.Forst.''' – [[Georg Forster]] (1754–1794) * '''Ghini''' – [[Luca Ghini]] (1490–1556) * '''Gibbs''' – [[Lilian Gibbs]] (1870–1925) * '''Gideon.F.Sm.''' – [[Gideon Smith]] (1959– ) * '''Gilg''' – [[Ernest Friedrich Gilg]] (1867–1933) * '''Gilib.''' – [[Jean-Emmanuel Gilibert]] (1741–1814) * '''Gillek.''' – [[Léopold Guillaume Gillekens]] (1833–1905) * '''Gillies''' – [[John Gillies]] (1792–1834) * '''Gillis''' – [[William Thomas Gillis]] (1933–1979) * '''Gilly''' – [[Charles Louis Gilly]] (1911–1970) * '''Giseke''' – [[Paul Dietrich Giseke]] (1741–1796} * '''G.Kirchn.''' – [[Georg Kirchner]] (1837–1885) * '''G.Koch''' – [[Georg Friedrich Koch]] (1809–1874) * '''G.Lawson''' – [[George Lawson (botanist)|George Lawson]] (1827–1895) * '''G.L.Church''' – [[George Lyle Church]] (1903–2003) * '''Gleason''' – [[Henry Allan Gleason]] (1882–1975) * '''G.L.Nesom''' – [[Guy L. Nesom]] (gebore 1945) * '''G.Lodd.''' – [[George Loddiges]] (1784–1846) * '''Gloxin''' – [[Benjamin Peter Gloxin]] (1765–1794) * '''G.L.Webster''' – [[Grady Linder Webster]] (1927–2005) * '''G.M.Barroso''' – [[Graziela Maciel Barroso]] (1912–2003) * '''G.Moore''' – [[George Thomas Moore]] (1871–1956) * '''G.Nicholson''' – [[George Nicholson (botanis)|George Nicholson]] (1847–1908) * '''Godr.''' – [[Dominique Alexandre Godron]] (1807–1880) * '''Goeschke''' – [[Franz Goeschke]] (1844–1912) * '''Goldberg''' – [[Aaron Goldberg (botanist)|Aaron Goldberg]] (gebore 1917) * '''Goldblatt''' – [[Peter Goldblatt]] (gebore 1943) * '''Goldie''' – [[John Goldie]] (1793–1886) * '''Gooden.''' – [[Samuel Goodenough]] (1743–1827) * '''Goodyer''' – [[John Goodyer]] (1592–1664) * '''Göpp.''' – [[Johann Heinrich Robert Göppert]] (1800–1884) * '''Gordon''' – [[George Gordon (Plantkundige)|George Gordon]] (1801–1893) * '''Gould''' – [[John Gould]] (1804–1881) * '''G.Pearson''' – [[Gilbert Pearson]] * '''Graebn.''' – [[Karl Otto Robert Peter Paul Graebner]] (1871–1933) * '''Graham''' – [[Robert Graham (botanist)|Robert Graham]] (1786–1845) * '''Grande''' – [[Loreto Grande]] (1878–1965) * '''Gray''' – [[Samuel Frederick Gray]] (1766–1828) * '''Greene''' – [[Edward Lee Greene]] (1843–1915) * '''Greenm.''' – [[Jesse More Greenman]] (1867–1951) * '''Greenway''' – [[Percy James Greenway]] (1897–1980) * '''Gren.''' – [[Jean Charles Marie Grenier]] (1808–1875) * '''Greuter''' – [[Werner Rodolfo Greuter]] (gebore 1938) * '''Griff.''' – [[William Griffith (botanist)|William Griffith]] (1810–1845) * '''Grimm''' – [[Johann Friedrich Carl Grimm]] (1737–1821) * '''Gris''' – [[Jean Antoine Arthur Gris]] (1829–1872) * '''Griscom''' – [[Ludlow Griscom]] (1890–1959) * '''Griseb.''' – [[August Heinrich Rudolf Grisebach]] (1814–1879) * '''Grolle''' – [[Riclef Grolle]] (1934–2004) * '''Grossh.''' – [[Alexander Alfonsovich Grossheim]] (1888–1948) * '''Grudz.''' – [[Irina Aleksandrovna Grudzinskaya]] (gebore 1920) * '''G.Shaw''' – [[George Shaw]] (1751–1813) * '''G.S.Mill.''' – [[Gerrit Smith Miller]] (1869–1956) * '''Gueldenst.''' – [[Johann Anton Güldenstädt]] (1745–1781) * '''Guill.''' – [[Jean Baptiste Antoine Guillemin]] (1796–1842) * '''Guillaumin''' – [[André Guillaumin]] (1885–1974) * '''Gunckel''' – [[Hugo Gunckel Lüer|Hugo Gunckel Lűer]] (1901–1997) * '''Gunnerus''' – [[Johann Ernst Gunnerus]] (1718–1773) * '''Guss.''' – [[Giovanni Gussone]] (1787–1866) == H == * '''Hack.''' – [[Eduard Hackel]] (1850–1926) * '''Hagerup''' – [[Olaf Hagerup]] (1889 - 1961) * '''Halácsy''' – [[Eugen von Halácsy]] (1842–1913) * '''Ham.''' – [[William Hamilton (botanist)|William Hamilton]] (1783–1856) * '''Hance''' – [[Henry Fletcher Hance]] (1827–1886) * '''Hand.-Mazz.''' – [[Heinrich R.E. Handel-Mazzetti]] (1882–1940) * '''Hanst.''' – [[Johannes von Hanstein|Johannes Ludwig Emil Robert von Hanstein]] (1822–1880) * '''Hara''' – [[Kanesuke Hara]] (1885–1962) * '''Harb.''' – [[Thomas Grant Harbison]] (1862–1936) * '''Hardin''' – [[James Walker Hardin]] (gebore 1929) * '''Harkn.''' – [[H. W. Harkness]] (1821–1901) * '''Harms''' – [[Hermann Harms]] (1870–1942) * '''Hartm.''' – [[Carl Johan Hartman]] (1790–1849) * '''Hartw.''' – [[Karl Theodor Hartweg]] (1812–1871) * '''Hartwig''' – [[August Karl Julius Hartwig]] (1823–1913) * '''Harv.''' – [[William Henry Harvey]] (1811–1866) * '''Harvill''' – [[Alton McCaleb Harvill, Jr]] (gebore 1916) * '''Hassk.''' – [[Justus Carl Hasskarl]] (1811–1894) * '''Haufler''' – [[Christopher H. Haufler]] (gebore 1950) * '''Hauke''' – [[Richard L. Hauke]] (gebore 1930) * '''Hauman''' – [[Lucien Leon Hauman]] (1880–1965) * '''Hauser''' – [[Margit Luise Hauser]] * '''Hausskn.''' – [[Heinrich Carl Haussknecht]] (1838–1903) * '''Haw.''' – [[Adrian Hardy Haworth]] (1768–1833) * '''Hayata''' – [[Bunzō Hayata]] (1874–1934) * '''Hayek''' – [[August von Hayek]] (1871–1928) * '''Hayne''' – [[Friedrich Gottlob Hayne]] (1763–1832) * '''Hazsl.''' [[Friedrich August Hazslinszky von Hazslin]] (1818–1896) * '''H.B.K.''' of H.B. & K. - [[Alexander von Humboldt|Humboldt]], [[Aimé Bonpland|Bonpland]] en [[Karl Sigismund Kunth|Kunth]] * '''H.Bock''' – [[Hieronymus Bock]] (1498–1554) * '''H.Deane''' – [[Henry Deane (engineer)|Henry Deane]] (1847–1924) * '''H.D.Wilson''' – [[Hugh Wilson (botanist)|Hugh Wilson]] (gebore 1945) * '''H.E.Ahles''' – [[Harry E. Ahles]] (1924–1981) * '''Hedberg''' – [[Karl Olov Hedberg]] (1923–2007) * '''Hedrick''' – [[Ulysses Prentiss Hedrick]] (1870–1951) * '''Hedw.''' – [[Johann Hedwig]] (1730–1799) * '''Hegelm.''' – [[Christoph Friedrich Hegelmaier]] (1833–1906) * '''Heim''' – [[Georg Christoph Heim]] (1743–1807) * '''Heist.''' – [[Lorenz Heister]] (1683–1758) * '''H.E.K.Hartmann''' – [[Heidrun Hartmann]] (1942-2016) * '''Heldr.''' – [[Theodor Heinrich Hermann von Heldreich]] (1822–1902) * '''Hell.''' – [[Carl Niclas Hellenius]] (1745–1820) * '''Hellq.''' – [[C. Barre Hellquist]] (gebore 1940) * '''H.E.Moore''' – [[Harold Emery Moore]] (1917–1980) * '''Hemsl.''' – [[William Hemsley (botanist)|William Botting Hemsley]] (1843–1924) * '''Henn.''' – [[Paul Christoph Hennings]] (1841–1908) * '''Henrard''' – [[Johannes Theodoor Henrard]] (1881–1974) * '''Henry''' – [[Louis Henry]] (1853–1903) * '''Hensl.''' – [[John Stevens Henslow]] (1796–1861) * '''Hepper''' – [[Frank Nigel Hepper]] (1929–2013) * '''Herb.''' – [[William Herbert]] (1778–1847) * '''Herder''' – [[Ferdinand Gottfried Theobald Herder]] (1828–1896) * '''Heybroek''' – [[Hans M. Heybroek]] (gebore 1927) * '''Heynh.''' – [[Gustav Heynhold]] (1800–1860) * '''Heywood''' – [[Vernon Hilton Heywood]] (gebore 1927) * '''H.G.Sm.''' – [[Henry George Smith]] (1852–1924) * '''H.Hara''' – [[Hiroshi Hara (botanist)|Hiroshi Hara]] (1911–1986) * '''H.H.Eaton''' – [[Hezekiah Hulbert Eaton]] (1809–1832) * '''Hieron.''' – [[Georg Hans Emmo Wolfgang Hieronymus]] (1846–1921) * '''Hill''' – [[John Hill (botanist)|John Hill]] (1716–1775) * '''Hirn''' – [[Karl Engelbrecht Hirn]] (1872–1907) * '''Hitchc''' – [[A. S. Hitchcock|Albert Spear Hitchcock]] (1865–1935) * '''H.Jaeger''' – [[Hermann Jaeger]] (1815–1890) * '''H.Karst''' – [[Gustav Karl Wilhelm Hermann Karsten]] (1817–1908) * '''H.Lév.''' – [[Augustin Abel Hector Léveillé]] (1863–1918) * '''H.Low''' – [[Hugh Low]] (1824–1905) * '''H.L.Späth''' – [[Helmut Ludwig Späth]] (1885–1945) * '''H.L.Wendl.''' – [[Heinrich Wendland]] (1825–1903) * '''H.Müll.''' – [[Heinrich Ludwig Hermann Müller]] (1829–1883) * '''Hnatiuk''' – [[Roger Hnatiuk|Roger James Hnatiuk]] (gebore 1946) * '''Hochr.''' – [[Bénédict Pierre Georges Hochreutiner]] (1873–1959) * '''Hochst.''' – [[Christian Ferdinand Friedrich Hochstetter]] (1787–1860) * '''Hoehne''' – [[Frederico Carlos Hoehne]] (1882–1959) * '''Hoffm.''' – [[George Franz Hoffmann]] (1761–1826) * '''Hoffmanns.''' – [[Johann Centurius von Hoffmannsegg]] (1766–1849) * '''Hogg''' – [[Thomas Hogg]] (1777–1855) * '''Hohen.''' – [[Rudolph Friedrich Hohenacker]] (1798–1874) * '''Hollick''' – [[Charles Arthur Hollick]] (1857–1933) * '''Holmgren''' – [[Hjalmar Josef Holmgren]] (1822–1885) * '''Holub''' – [[Josef Ludwig Holub]] (1930–1999) * '''Hook.''' – [[William Jackson Hooker]] (1785–1865) * '''Hook.f.''' – [[Joseph Dalton Hooker]] (1817–1911) * '''Hopper''' – [[Stephen Hopper]] (gebore 1951) * '''Horik.''' – [[Horikawa Yoshiwo]] (1902–1976) * '''Hornem.''' – [[Jens Wilken Hornemann]] (1770–1841) * '''Host''' – [[Nicolaus Thomas Host]] (1761–1834) * '''House''' – [[Homer Doliver House]] (1878–1949) * '''Houtt.''' – [[Martinus Houttuyn|Maarten Houttuyn]] (1720–1798) * '''Howe''' – [[Eliot Calvin Howe]] (1828–1899) * '''Howell''' – [[Thomas Jefferson Howell]] (1842–1912) * '''H.O.Yates''' – [[Harris Oliver Yates]] (gebore 1934) * '''H.Perrier''' – [[Joseph Marie Henry Alfred Perrier de la Bâthie]] (1873–1958) * '''H.P.Fuchs''' – [[Hans Peter Fuchs]] (1928–1999) * '''H.Rob.''' – [[Harold E. Robinson]] (gebore 1932) * '''H.Rock''' – [[Howard Francis Leonard Rock]] (1925–1964) * '''H.Sharsm.''' – [[Helen Sharsmith|Helen Katherine Sharsmith]] (1905–1982) * '''H.S.Irwin''' – [[Howard Samuel Irwin]] (1928–2019) * '''H.St.John''' – [[Harold St. John (botanist)|Harold St. John]] (1892–1991) * '''Hu''' – [[Hsen Hsu Hu]] (1894–1968) * '''Huds.''' – [[William Hudson (botanist)|William Hudson]] (1730–1793) * '''Hügel''' – [[Karl Alexander Anselm von Hügel]] (1794–1870) * '''Hultén''' – [[Oskar Eric Gunnar Hultén]] (1894–1981) * '''Humb.''' – [[Friedrich Wilhelm Heinrich Alexander von Humboldt]] (1769–1859) * '''Hurus.''' – [[Isao Hurusawa]] (1916–2001) * '''Husn.''' – [[Pierre Tranquille Husnot]] (1840–1929) * '''H.Vilm.''' – [[Charles Philippe Henry Lévêque de Vilmorin]] (1843–1899) * '''H.Wendl.''' – [[Hermann Wendland]] (1825–1903) == I == * '''I.G.Stone''' – [[Ilma Grace Stone]] (1913–2001) * '''Imbach''' – [[Emil J. Imbach]] (1897–1970) * '''I.M.Johnst.''' – [[Ivan Murray Johnston]] (1898–1960) * '''Inoue''' – [[Inoue Hiroshi]] (1932–1989) * '''Irwin''' – [[James Bruce Irwin]] (gebore 1921) * '''Isaac''' – [[Frances Margaret Leighton]] (later Isaac) (1909–2006) * '''Ives''' – [[Joseph Christmas Ives]] (1828–1868) == J == * '''Jacq.''' – [[Nikolaus Joseph von Jacquin]] (1727–1817) * '''Jacques''' – [[Henri Antoine Jacques]] (1782–1866) * '''J.Agardh''' – [[Jacob Georg Agardh]] (1813–1901) * '''Jameson''' – [[William Jameson]] (1796–1873) * '''Janch.''' – [[Erwin Emil Alfred Janchen]] (1882–1970) * '''Jancz.''' – [[Edward Janczewski]] (1846–1918) * '''Janse''' – [[Johannes Albertus Janse]] (1911–1977) * '''J.Bauhin''' – [[Johann Bauhin]] (1541–1613) * '''J.B.Nelson''' – [[John B. Nelson]] (gebore 1951) * '''J.Carey''' – [[John Carey]] (1797–1880) * '''J.C.Gomes''' – [[José Corrêa Gomes, Jr.]] (1919–1965) * '''J.C. Manning''' – [[John Charles Manning]] (1962– ) * '''J.C.Siqueira''' – [[Josafá Carlos de Siqueira]] (1953– ) * '''J.C.Wendl.''' – [[Johann Christoph Wendland]] (1755–1828) * '''J.D.Ray''' – [[James Davis Ray, Jr.]] (1918–1990 ) * '''J.Drumm.''' – [[James Drummond (botanist)|James Drummond]] (1784–1863) * '''J.D.Sauer''' – [[Jonathan Deininger Sauer]] (1918–2008) * '''Jefferies''' – [[R.L.Jefferies]] (fl. 1987) * '''J.E.Lange''' – [[Jakob Emanuel Lange]] (1864–1941) * '''J.Ellis''' – [[John Ellis (naturalist)|John Ellis]] (1710–1776) * '''Jeps.''' – [[Willis Linn Jepson]] (1867–1946) * '''Jess.''' – [[Karl Friedrich Wilhelm Jessen]] (1821–1889) * '''J.F.Gmel.''' – [[Johann Friedrich Gmelin]] (1748–1804) * '''J.-F.Leroy''' – [[Jean-François Leroy]] (1915–1999) * '''J.F.Macbr.''' – [[James Francis Macbride]] (1892–1976) * '''J.Gay''' – [[Jacques Étienne Gay]] (1786–1864) * '''J.Gerard''' – [[John Gerard]] (1545–1612) * '''J.G.Gmel.''' – [[Johann Gmelin|Johann Georg Gmelin]] (1709–1755) * '''J.G.Sm.''' – [[Jared Gage Smith]] (1866–1925) * '''J.J.Sm.''' – [[Johannes Jacobus Smith]] (1867–1947) * '''J.Koenig''' – [[Johann Gerhard Koenig]] (1728–1785) * '''J.L.Gentry''' – [[Johnnie Lee Gentry]] (gebore 1939) * '''J.MacGill.''' – [[John MacGillivray]] (1822–1867) * '''J.Martyn''' – [[John Martyn (botanist)|John Martyn]] (1699–1768) * '''J.M.Black''' – [[John McConnell Black]] (1855–1951) * '''J.M.Coult.''' – [[John Merle Coulter]] (1851–1928) * '''J.M.C.Rich.''' – [[Jean Michel Claude Richard]] (1787–1868) * '''J.M.MacDougal''' – [[John M. MacDougal]] (gebore 1954) * '''J.M.Webber''' – [[John Milton Webber]] (1897–1984) * '''J.M.Wood''' – [[John Medley Wood]] (1827–1915) * '''Jongkind''' – [[Carel Christiaan Hugo Jongkind]] (gebore 1954) * '''Jord.''' – [[Claude Thomas Alexis Jordan]] (1814–1897) * '''J.Presl''' – [[Jan Svatopluk Presl]] (1791–1849) * '''J.R.Forst.''' – [[Johann Reinhold Forster]] (1729–1798) * '''J.St.Hil.''' – [[Jean Henri Jaume Saint-Hilaire]] (1772–1845) * '''Juss.''' – [[Antoine Laurent de Jussieu]] (1748–1836) * '''J.W.Mast.''' – [[John William Masters]] (1792–1873) * '''J.W.Robbins''' – [[James Watson Robbins]] (1801–1879) * '''J.W.Weinm.''' – [[Johann Wilhelm Weinmann]] (1683–1741) == K == * '''Kalchbr.''' [[Károly Kalchbrenner]] (1807–1886) * '''Kalkman''' – [[Cornelis Kalkman]] (1928–1998) * '''Kalm''' – [[Pehr Kalm]] (1716–1779) * '''Kartesz''' – [[John T. Kartesz]] (fl. 1990) * '''Kato''' – [[Masahiro Kato]] (gebore 1946) * '''K.Bremer''' – [[Kåre Bremer]] (gebore 1948) * '''Kearney''' – [[Thomas Henry Kearney]] (1874–1956) * '''Keck''' – [[Karl Keck]] (1825–1894) * '''Keener''' – [[Carl Samuel Keener]] (gebore 1931) * '''Keller''' – [[Robert Keller]] (1854–1939) * '''Ker.''' – [[John Bellenden Ker Gawler]] (1764–1842) * '''Ker Gawl.''' – [[John Bellenden Ker Gawler]] (1764–1842) * '''Kerguélen''' – [[Michel François-Jacques Kerguélen]] (gebore 1928) * '''K.Hoffm.''' – [[Käthe Hoffmann]] (1883–1931) * '''Killip''' – [[Ellsworth Paine Killip]] (1890–1968) * '''King''' – [[George King (botanist)|George King]] (1840–1909) * '''Kingdon-Ward''' – [[Frank Kingdon-Ward]] (1885–1958) * '''Kirchn.''' – [[Emil Otto Oskar von Kirchner]] (1851–1925) * '''Kirk''' – [[Thomas Kirk (botanist)|Thomas Kirk]] (1828–1898) * '''Kit.''' – [[Pál Kitaibel]] (1757–1817) * '''Kjellman''' – [[Frans Reinhold Kjellman]] (1846–1907) * '''K.Jess.''' – [[Knud Jessen]] (1884-1971) * '''K.Koch''' – [[Karl Heinrich Emil Koch (botanist)|Karl Heinrich Emil Koch]] (1809–1879) * '''K.Krause''' – [[Kurt Krause]] (1883–1963) * '''K.Larsen''' – [[Kai Larsen]] (gebore 1926) * '''Klatt''' – [[Friedrich Wilhelm Klatt]] (1825–1897) * '''Klotzsch''' – [[Johann Friedrich Klotzsch]] (1805–1860) * '''K.M.Pryer''' – [[Kathleen M. Pryer]] (fl. 1989) * '''K.Müll.bis''' – [[Kai Müller]] (gebore 1975) * '''Koch''' – [[Johann Friedrich Wilhelm]] (1759–1831) * '''Koehne''' – [[Bernhard Adalbert Emil Koehne]] (1848–1918) * '''Koeler''' – [[Georg Ludwig Koeler]] (1765–1807) * '''Koidz.''' – [[Gen-ichi Koidzumi]] (1883–1953) * '''Kom.''' – [[Vladimir Leontyevich Komarov]] (1869–1945) * '''Koopmann''' – [[Karl Koopmann]] (fl. 1879–1900) * '''Korth.''' – [[Pieter Willem Korthals]] (1807–1892) * '''Kosterm.''' – [[André Joseph Guillaume Henri Kostermans]] (1907–1994) * '''Kotov''' – [[Mikhail Ivanovich Kotov]] (1896–1978) * '''Kotschy''' – [[Theodor Kotschy|Carl Georg Theodor Kotschy]] (1813–1866) * '''Kraenzl.''' – [[Friedrich Wilhelm Ludwig Kraenzlin]] (1847–1934) * '''Krajina''' – [[Vladimir Joseph Krajina]] (gebore 1905) * '''Kral''' – [[Robert Kral (botanist)|Robert Kral]] (gebore 1926) * '''Krapov.''' – [[Antonio Krapovickas]] (gebore 1921) * '''Krause''' – [[Johann Wilhelm Krause]] (1764–1842) * '''Krock.''' – [[Anton Johann Krocker]] (1744–1823) * '''Krombh.''' – [[Julius Vincenz von Krombholz]] (1782–1843) * '''Krüssm.''' – [[Johann Gerd Krüssmann]] (1910–1980) * '''K.Schum.''' – [[Karl Moritz Schumann]] (1851–1904) * '''Kubitzki''' – [[Klaus Kubitzki]] (gebore 1933) * '''Kudô''' – [[Yûshun Kudô]] (1887–1932) * '''Kuhlm.''' – [[João Geraldo Kuhlmann]] (1882–1958) * '''Kuhn''' – [[Friedrich Adalbert Maximilian Kuhn]] (1842–1894) * '''Kuk.''' – [[Georg Kükenthal]] (1864–1955) * '''Kunth''' – [[Carl Sigismund Kunth]] (1788–1850) * '''Kuntze''' – [[Carl Ernst Otto Kuntze]] (1843–1907) * '''Kunze''' – [[Gustav Kunze]] (1793–1851) * '''Kuprian.''' – [[Ludmila Kuprianova]] (1914–1987) * '''Kurz''' – [[Wilhelm Sulpiz Kurz]] (1834–1878) == L == * '''L.''' – [[Carolus Linnaeus]] (1707–1778) * '''Labill.''' – [[Jacques Labillardière]] (1755–1834) * '''Laest.''' – [[Lars Levi Laestadius]] (1800–1861) * '''Lag.''' – [[Mariano Lagasca y Segura]] (1776–1839) * '''Lakela''' – [[Olga Korhoven Lakela]] (1890–1980) * '''Lam.''' – [[Jean-Baptiste Lamarck]] (1744–1829) * '''Lamb.''' – [[Aylmer Bourke Lambert]] (1761–1842) * '''Landolt''' – [[Elias Landolt]] (gebore 1926) * '''Lange''' – [[Johan Martin Christian Lange]] (1818–1898) * '''Latourr.''' – [[Marc Antoine Louis Claret de Latourrette]] (1729–1823) * '''Lavallée''' – [[Pierre Alphonse Martin Lavallée]] (1836–1884) * '''Lavrent.''' – [[Georgios Lavrentiades]] (gebore 1920) * '''Laxm.''' – [[Erich G. Laxmann]] (1737–1796) * '''Layens''' – [[Georges de Layens]] 1834–1897 * '''L.B.Sm.''' – [[Lyman Bradford Smith]] (1904–1997) * '''L.Bolus''' – [[Louisa Bolus]] (1877–1970) * '''L.C.Wheeler''' – [[Louis Cutter Wheeler]] (1910–1980) * '''L.D.Pryor''' – [[Lindsay Pryor]] (1915–1998) * '''Leandri''' – [[Jacques Désiré Leandri]] (1903–1982) * '''Leavenw.''' – [[Melines Conklin Leavenworth]] (1796–1832) * '''Lecomte''' – [[Paul Henri Lecomte]] (1856–1934) * '''Leconte''' – [[John (Eatton) Leconte]] (1784–1860) * '''Ledeb.''' – [[Carl Friedrich von Ledebour]] (1785–1851) * '''Lehm.''' – [[Johann Georg Christian Lehmann]] (1792–1860) * '''Lej.''' – [[Alexandre Louis Simon Lejeune]] (1779–1858) * '''Lellinger''' – [[David Bruce Lellinger]] (gebore 1937) * '''Lelong''' – [[Michel G. Lelong]] (gebore 1932) * '''Lem.''' – [[Charles Antoine Lemaire]] (1800–1871) * '''Le Maout''' – [[Jean Emmanuel Maurice Le Maout]] (1799–1877) * '''Lemoine''' – [[(Pierre Louis) Victor Lemoine]] (1823–1911) * '''León''' – [[Frère León (Joseph Sylvestre Sauget)|Frère León]] (1871–1955) * '''L.E.Navas''' – [[Luisa Eugenia Navas]] (gebore 1918) * '''Leroy''' – [[Andre Leroy]] (1801–1875) * '''Les''' – [[Donald H. Les]] (gebore 1954) * '''Lesch.''' – [[Jean Baptiste Leschenault de la Tour]] (1773–1826) * '''Less.''' – [[Christian Friedrich Lessing]] (1809–1862) * '''Levyns''' – [[Margaret Levyns|Margaret Rutherford Bryan Levyns]] (1890–1975) * '''Lewis''' – [[Meriwether Lewis]] (1774–1809) * '''Leyss.''' – [[Friedrich Wilhelm von Leysser]] (1731–1815) * '''L.f.''' – [[Carolus Linnaeus the Younger]] (1741–1783) * '''L.Fuchs''' – [[Leonhart Fuchs]] (1501–1566) * '''L.H.Bailey''' – [[Liberty Hyde Bailey]] (1858–1954) * '''L'Her.''' – [[Charles Louis L'Héritier de Brutelle]] (1746–1800) * '''L.H.Dewey''' – [[Lyster Hoxie Dewey]] (1865–1944) * '''Liais''' – [[Emmanuel Liais]] (1826–1900) * '''Liebl.''' – [[Franz Kaspar (or Caspar) Lieblein]] (1744–1810) * '''Liebm.''' – [[Frederik Michael Liebmann]] (1813–1856) * '''Lightf.''' – [[John Lightfoot FRS]] (1735–1788) * '''Lindau''' – [[Gustav Lindau]] (1866–1923) * '''Lindl.''' – [[John Lindley]] (1799–1865) * '''Lindm.''' – [[Carl Axel Magnus Lindman]] (1856–1928) * '''Lindq.''' – [[Sven Bertil Gunvald Lindquist]] (1904–1963) * '''Link''' – [[Johann Heinrich Friedrich Link]] (1767–1851) * '''Litv.''' – [[Dmitrij Ivanovitsch Litvinov]] (1854–1929) * '''L.K.Fu''' – [[Li-kuo Fu]] (gebore 1934) * '''L.M.Perry''' – [[Lily May Perry]] (1895–1992) * '''Lodd.''' – [[Loddiges|Joachim Conrad Loddiges]] (1738–1826) * '''Loefl.''' – [[Pehr Loefling]] (1729–1756) * '''Loes.''' – [[Ludwig Eduard Theodor Loesener]] (1865–1941) * '''Loisel.''' – [[Jean Louis August Loiseleur-Deslongchamps]] (1774–1849) * '''Lönnrot''' – [[Elias Lönnrot]] (1802–1884) * '''Lotsy''' – [[Johannes Paulus Lotsy]] (1867–1931) * '''Lott''' – [[Henry J. Lott]] (fl. 1938) * '''Loudon''' – [[John Claudius Loudon]] (1783–1843) * '''Lounsb.''' – [[Alice Lounsberry]] (1872–1949) * '''Lour.''' – [[João de Loureiro]] (1717–1791) * '''L.R.Landrum''' – [[Leslie R. Landrum]] (gebore 1946) * '''L.R.Phillippe''' – [[Loy R. Phillippe]] (fl. 1989) * '''L.Späth''' – [[Franz Ludwig Späth]] (1839–1913) * '''Luer''' – [[Carlyle A. Luer]] (gebore 1922) * '''Lundell''' – [[Cyrus Longworth Lundell]] (1907–1994) * '''Lunell''' – [[Joël Lunell]] (1851–1920) * '''Lye''' – [[Kaare Arnstein Lye]] (gebore 1940) * '''Lyons''' – [[Israel Lyons]] (1739–1775) == M == * '''Ma''' – [[Yu Chuan Ma]] (gebore 1916) * '''Maack''' – [[Richard Karlovich Maack]](1825–1886) * '''Maas''' – [[Paulus Johannes Maria Maas]] (gebore 1939) * '''Mabb.''' – [[David Mabberley]] (gebore 1948) * '''Macf.''' – [[John Muirhead Macfarlane]] (1855–1943) * '''Mack.''' – [[Kenneth Kent Mackenzie]] (1877–1934) * '''MacMill.''' – [[Conway MacMillan]] (1867–1929) * '''Macoun''' – [[John Macoun]] (1831–1920) * '''M.A.Curtis''' – [[Moses Ashley Curtis]] (1808–1872) * '''Magnol''' – [[Pierre Magnol]] (1638–1715) * '''Magnus''' – [[Paul Wilhelm Magnus]] (1844–1914) * '''Maiden''' – [[Joseph Maiden]] (1859–1925) * '''Makino''' – [[Tomitaro Makino]] (1862–1957) * '''M.Allemão''' – [[Manoel Allemão]] (died 1863) * '''Malme''' – [[Gustaf Oskar Andersson Malme]] (1864–1937) * '''Marchal''' – [[Élie Marchal]] (1839–1923) * '''Marcks''' – [[Brian Marcks]] (fl. 1974) * '''Marloth''' – [[Hermann Wilhelm Rudolf Marloth]] (1855–1931) * '''Marshall''' – [[Humphry Marshall]] (1722–1801) * '''Mart.''' – [[Carl Friedrich Philipp von Martius]] (1794–1868) * '''Martius''' – [[Carl Friedrich Philipp von Martius]] (1794–1868) * '''Martinov''' – [[Ivan Ivanovich Martynov]] {1771-1833?} * '''Masam.''' – [[Genkei Masamune]] (1899–1993) * '''Masson''' – [[Francis Masson]] (1741–1805) * '''Mast.''' – [[Maxwell T. Masters]] (1833–1907) * '''Mathias''' – [[Mildred Esther Mathias]] (1906–1995) * '''Mathieu''' – [[Charles Marie Joseph Mathieu]] (1791–1873) * '''Matsum.''' – [[Ninzo Matsumura|Jinzô Matsumura]] (1856–1928) * '''Matt.''' – [[Heinrich Gottfried von Mattuschka]] (1734–1779) * '''Mattfl.''' – [[Johannes Mattfeld]] (1895–1951) * '''Mattox''' – [[Karl R. Mattox]] (gebore 1936) * '''Maxim.''' – [[Carl Maximowicz]] (1827–1891) * '''Maxon''' – [[William Ralph Maxon]] (1877–1948) * '''Maxwell''' – [[T.C.Maxwell]] (1822–1908) * '''M.Bieb.''' – [[Friedrich August Marschall von Bieberstein]] (1768–1826) * '''McCoy''' – [[Frederick McCoy]] (1817–1899) * '''McGill.''' – [[Donald McGillivray]] (gebore 1935) * '''McGregor''' – [[Ronald Leighton McGregor]] (gebore 1919) * '''M.C.Johnston''' – [[Marshall Corning Johnston]] (gebore 1930) * '''McKinney''' – [[Harold Hall McKinney]] (gebore 1889) * '''McVaugh''' – [[Rogers McVaugh]] (gebore 1909) * '''Medik.''' – [[Friedrich Kasimir Medikus]] (1736–1808) * '''Meerb.''' – [[Nicolaas Meerburgh]] (1734–1814) * '''Meijer''' – [[Willem Meijer]] (1923–2003) * '''Meikle''' – [[Robert Desmond Meikle]] (gebore 1923) * '''Meisn.''' – [[Carl Meissner|Carl Daniel Friedrich Meissner]] (1800–1874) * '''M.E.Jones''' – [[Marcus Eugene Jones]] (1852–1934) * '''Melch.''' – [[Hans Melchior]] (1894–1984) * '''Melville''' – [[Ronald Melville]] (1903–1985) * '''Melvin''' – [[Norman C. Melvin, III]] (fl. 1975) * '''Mendel''' – [[Gregor Mendel]] (1822–1884) * '''Menezes''' – [[Carlos Azevedo de Menezes]] (1863–1928) * '''Menzies''' – [[Archibald Menzies]] (1754–1842) * '''Mérat.''' – [[François Victor Mérat de Vaumartoise]] (1780–1851) * '''Mereschk.''' – [[Konstantin Mereshkovski]] (1855–1921) * '''Merr.''' – [[Elmer Drew Merrill]] (1876–1956) * '''Mert.''' – [[Franz Carl Mertens]] (1764–1831) * '''Mett.''' – [[Georg Heinrich Mettenius]] (1823–1866) * '''Meyen''' – [[Franz Meyen|Franz Julius Ferdinand Meyen]] (1804–1840) * '''Mez''' – [[Carl Christian Mez]] (1866–1944) * '''M.F.Fay''' – [[Michael Francis Fay]] (gebore 1960) * '''M.Gómez''' – [[Manuel Gómez de la Maya y Jiménez]] (1867–1916) * '''M.Hopkins''' – [[Milton Hopkins]] (gebore 1906) * '''Micevski''' – [[Kiril Micevski]] (1926–2002) * '''Micheli''' – [[Marc Micheli]] (1844–1902) * '''Michx.''' – [[André Michaux]] (1746–1803) * '''Miers''' – [[John Miers (botanist)|John Miers]] (1789–1879) * '''Milde''' – [[Carl August Julius Milde]] (1824–1871) * '''Mill.''' – [[Philip Miller]] (1691–1771) * '''Millais''' – [[John Guille Millais]] (1865–1931) * '''Millsp.''' – [[Charles Frederick Millspaugh]] (1854–1923) * '''Milne-Redh.''' – [[Edgar Wolston Bertram Handsley Milne-Redhead]] (1906–1996) * '''Miq.''' – [[Friedrich Anton Wilhelm Miquel]] (1811–1871) * '''Mirb.''' – [[Charles-François Brisseau de Mirbel]] (1776–1854) * '''Mitsevski''' – sien '''Micevski''' * '''Mitch.''' – [[John Mitchell (geographer)|John Mitchell]] (1711–1768) * '''M.Martens''' [[Martin Martens]] (1797–1863) * '''Moc.''' – [[José Mariano Mociño]] (1757–1820) * '''Moench''' – [[Conrad Moench]] (1744–1805) * '''Moestrup''' – [[Øjvind Moestrup]] (gebore 1941) * '''Mohl''' – [[Hugo von Mohl]] (1805–1872) * '''Mohlenbr.''' – [[Robert H. Mohlenbrock]] (gebore 1931) * '''Möhring''' – [[Paul Heinrich Gerhard Möhring]] (1710–1792) * '''Moldenke''' – [[Harold Norman Moldenke]] (gebore 1909) * '''Molina''' – [[Juan Ignacio Molina]] (1737–1829) * '''Monnard''' – [[Jean Pierre Monnard]] (gebore 1791, datum van afstorwe onbekend) * '''Moore''' – [[David Moore (botanist)|David Moore]] (1808–1879) * '''Moq.''' – [[Christian Horace Bénédict Alfred Moquin-Tandon]] (1804–1863) * '''Moretti''' – [[Giuseppi L. Moretti]] (1782–1853) * '''Moris''' – [[Giuseppe Giacinto Moris]] (1796–1869) * '''Morison''' – [[Robert Morison]] (1620–1683) * '''Morong''' – [[Thomas Morong]] (1827–1894) * '''Moss''' – [[Charles Edward Moss]] (1872–1930) * '''Mottet''' – [[Seraphin Joseph Mottet]] (1861–1930) * '''M.P.de Vos''' – [[Miriam Phoebe de Vos]] (1912–2005) * '''M.Prins''' – [[Marie Prins]] (1948 - ) * '''M.Roem.''' – [[Max Joseph Roemer]] (1791–1849) * '''M.S.Baker''' – [[Milo Samuel Baker]] (1868–1961) * '''M.T.Strong''' – [[Mark Tuthill Strong]] (gebore 1954) * '''Muhl.''' – [[Gotthilf Heinrich Ernst Muhlenberg]] (1753–1815) * '''Müll.Arg.''' – [[Johannes Müller Argoviensis]] (1828–1896) * '''Müll.-Thurg.''' – [[Hermann Müller (Thurgau)|Hermann Müller]] (1850–1927) * '''Münchh.''' – [[Otto II. Freiherr von Münchhausen]] (1716–1774) * '''Munz''' – [[Philip Alexander Munz]] (1892–1974) * '''Murb.''' – [[Svante Samuel Murbeck]] (1859–1946) * '''Murray''' – [[Johan Andreas Murray]] (1740–1791) * '''Mutis''' – [[José Celestino Bruno Mutis]] (1732–1808) * '''M.W.Chase''' – [[Mark Wayne Chase]] (gebore 1951) == N == * '''Naczi''' – [[Robert Francis Cox Naczi]] (gebore 1963) * '''Nägeli''' – [[Karl Wilhelm von Nägeli]] (1817–1891) * '''Nakai''' – [[Takenoshin Nakai]] (1882–1952) * '''Nash''' – [[George Valentine Nash]] (1864–1921) * '''Naudin''' – [[Charles Victor Naudin]] (1815–1899) * '''N.E.Br.''' – [[Nicholas Edward Brown]] (1849–1934) * '''Neck.''' – [[Noel Martin Joseph de Necker]] (1730–1793) * '''Née''' – [[Luis Née]] (fl. 1734–1801) * '''Nees''' – [[Christian Gottfried Daniel Nees von Esenbeck]] (1776–1858) * '''Neubert''' – [[Wilhelm Neubert]] (1808–1905) * '''Nevski''' – [[Sergei Arsenjevic Nevski]] (1908–1938) * '''Newman''' – [[Edward Newman]] (1801–1876) * '''N.H.F.Desp.''' – [[Narcisse Henri François Desportes]] (1776–1856) * '''N.H.Holmgren''' – [[Noel Herman Holmgren]] (gebore 1937) * '''Nichols''' – [[George Elwood Nichols]] (1882–1939) * '''Nied.''' – [[Franz Josef Niedenzu]] (1857–1937) * '''Nieuwl.''' – [[Julius Aloysius Arthur Nieuwland]] (1878–1936) * '''Nob.Tanaka''' – [[Nobuyuki Tanaka]] (fl. 2000) * '''Nodder''' – [[Frederick Polydore Nodder]] (fl. 1770–1800) * '''Nordm.''' – [[Alexander von Nordmann]] (1803–1866) * '''Noronha''' – [[Francisco Noronha]] (1748–1788) * '''Norton''' – [[John Bitting Smith Norton]] (1872–1966) * '''N.Robson''' – [[Norman Keith Bonner Robson]] (gebore 1928) * '''N.T.Burb.''' – [[Nancy Tyson Burbidge]] (1912–1977) * '''Nutt.''' – [[Thomas Nuttall]] (1786–1859) * '''Nyár.''' – [[Erasmus Julius Nyárády]] (1881–1966) == O == * '''Oakes''' – [[William Oakes]] (1799–1848) * '''O.Berg''' – [[Otto Karl Berg]] (1815–1866) * '''O.Deg.''' – [[Otto Degener]] (1899–1988) * '''Oberm.''' – [[Anna Amelia Obermeyer]] (1907–2001) * '''Oeder''' – [[Georg Christian Oeder]] (1728–1791) * '''Oerst.''' – [[Anders Sandoe Oersted (botanist)|Anders Sandoe Ørsted]] (1816–1872) * '''O.E.Schulz''' – [[Otto Eugen Schulz]] (1874–1936) * '''O.F.Cook''' – [[Orator F. Cook]] (1867–1949) * '''O.F.Müll.''' – [[Otto Friedrich Müller]] (1730–1784) * '''O.Hoffm.''' – [[Karl August Otto Hoffmann]] (1853–1909) * '''Ohwi''' – [[Jisaburo Ohwi]] (1905–1977) * '''Oliv.''' – [[Daniel Oliver]] (1830–1916) * '''Olney''' – [[Stephen Thayer Olney]] (1812–1878) * '''Opiz''' – [[Philipp Maximilian Opiz]] (1787–1858) * '''Ortega''' – [[Casimiro Gómez Ortega]] (1740–1818) * '''Ostenf.''' – [[Carl Hansen Ostenfeld]] (1873–1931) * '''Otth''' – [[Carl Adolf Otth]] (1803–1839) * '''Otto''' – [[Christoph Friedrich Otto]] (1783–1856) * '''Oudejans''' – [[Robertus Cornelis Hilarius Maria Oudejans]] (gebore 1943) == P == * '''Paine''' – [[John Alsop Paine]] (1840–1912) * '''Pall.''' – [[Peter Simon von Pallas]] (1741–1811) * '''Palla''' – [[Eduard Palla]] (1864–1922) * '''Palmer''' – [[Edward Palmer (botanist)|Edward Palmer]] (1829–1911) * '''Pančić''' – [[Josif Pančić]] (1814–1888) * '''Panero''' – [[José L. Panero]] (gebore 1959) * '''Panz.''' – [[Georg Wolfgang Franz Panzer]] (1755–1829) * '''Papan.''' – [[Konstantinos Papanicolaou]] (gebore 1947) * '''Parl.''' – [[Filippo Parlatore]] (1816–1877) * '''Parry''' – [[Charles Christopher Parry]] (1823–1890) * '''Pascher''' – [[Adolf Pascher]] (1881–1945) * '''Paterson''' – [[William Paterson]] (1755–1810) * '''Patrin''' – [[Eugène Louis Melchior Patrin]] (1742–1815) * '''Paulsen''' – [[Ove Paulsen]] (1874–1947) * '''Paunero''' – [[Elena Paunero Ruiz]] (gebore 1906) * '''Pav.''' – [[José Antonio Pavón Jiménez]] (1754–1844) * '''Pavol.''' – [[Angiolo Ferdinando Pavolini]] * '''Pax''' – [[Ferdinand Albin Pax]] (1858–1942) * '''Paxton''' – [[Joseph Paxton]] (1803–1865) * '''P.B.Adams''' – [[P. B. Adams]] (fl. 1978) * '''P.Beauv.''' – [[Ambroise Marie François Joseph Palisot de Beauvois]] (1752–1820) * '''P.Bertrand''' – [[Paul Charles Édouard Bertrand|Paul Bertrand]] (1879-1944) * '''P.Browne''' – [[Patrick Browne]] (1720–1790) * '''Peattie''' – [[Donald C. Peattie]] (1898–1964) * '''P.E.Berry''' – [[Paul Edward Berry]] (gebore 1952) * '''Peck''' – [[Charles Horton Peck]] (1833–1917) * '''Pedersen''' – [[Troels Myndel Pedersen]] (1916–2000) * '''Pedley''' – [[Leslie Pedley]] (gebore 1930) * '''Pellegr.''' – [[François Pellegrin]] (1881–1965) * '''Pelser''' – [[Pieter B. Pelser]] (fl. 2005) * '''Penn.''' – [[Thomas Pennant]] (1726–1798) * '''Pennell''' – [[Francis Whittier Pennell]] (1886–1952) * '''Pepin''' – [[Pierre Denis Pepin]] (c. 1802–1876) * '''Perleb''' – [[Karl Julius Perleb]] (1794–1845) * '''Perr.''' – [[George Samuel Perrottet]] (1793–1870) * '''Perrine''' – [[Henry Perrine]] (1797–1840) * '''Pers.''' – [[Christiaan Hendrik Persoon]] (1761–1836) * '''Peter''' – [[(Gustav) Albert Peter]] (1853–1937) * '''Petr.''' – [[Franz Petrak]] (1886–1973) * '''Petz.''' – [[Carl Edward Adolph Petzold]] (1815–1891) * '''Peyr.''' – [[Johann Joseph Peyritsch]] (1835–1889) * '''Pfeff.''' – [[Wilhelm Pfeffer]] (1845–1920) * '''P.Gaertn.''' – [[Philipp Gottfried Gaertner]] (1754–1825) * '''Phil.''' – [[Rodolfo Amando Philippi]] (1808–1904) * '''Philcox''' – [[David Philcox]] (gebore 1926) * '''P.H.Raven''' – [[Peter Hamilton Raven]] (gebore 1936) * '''Pichon''' – [[Marcel Pichon]] (1921–1954) * '''Pickett''' – [[Fermen Layton Pickett]] (1881–1940) * '''Pic.Serm.''' – [[Rodolfo Emilio Giuseppe Pichi Sermolli]] (1912–2005) * '''Pilg.''' – [[Robert Knud Friedrich Pilger]] (1876–1953) * '''Piper''' – [[Charles Vancouver Piper]] (1867–1926) * '''Pirotta''' – [[Pietro Romualdo Pirotta]] (1853–1936) * '''P.J.Bergius''' – [[Peter Jonas Bergius]] (1730–1790) * '''P.J.Müll.''' – [[Philipp Jakob Müller]] (1832–1889) * '''P.Karst''' – [[Petter Adolf Karsten]] (1834–1917) * '''P.K.Endress''' – [[Peter Karl Endress]] (gebore 1942) * '''P.K.Holmgren''' – [[Patricia Kern Holmgren]] (gebore 1940) * '''P.Kumm.''' – [[Paul Kummer]] (1834–1912) * '''Planch.''' – [[Jules Émile Planchon]] (1823–1888) * '''Pluk.''' – [[Leonard Plukenet]] (1641-1706) * '''Plum.''' – [[Charles Plumier]] (1646–1704) * '''Pocock.''' – [[Mary Agard Pocock]] (1886–1977) * '''Podp.''' – [[Josef Podpera]] (1878–1954) * '''Poederlé''' – [[Eugene Josef Charles Gilain Hubert d'Olmen Poederlé]] (1742–1813) * '''Poepp.''' – [[Eduard Friedrich Poeppig]] (1798–1868) * '''Poggenb.''' – [[Justus Ferdinand Poggenburg]] (1840–1893) * '''Pohl''' – [[Johann Baptist Emanuel Pohl]] (1782–1834) * '''Poir.''' – [[Jean Louis Marie Poiret]] (1755–1834) * '''Poit.''' – [[Pierre Antoine Poiteau]] (1766–1854) * '''Polatschek''' – [[Adolf Polatschek]] (gebore 1932) * '''Pollard''' – [[Charles Louis Pollard]] (1872–1945) * '''Pollich''' – [[Johan Adam Pollich]] (1740–1780) * '''Pollock''' – [[James Barklay Pollock]] (1863–1934) * '''Porter''' – [[Thomas Conrad Porter]] (1822–1901) * '''Posp.''' – [[Eduard Ludvik Pospichal]] (1838–1905) * '''Post''' – [[George Edward Post]] (1838–1909) * '''Prantl''' – [[Karl Anton Eugen Prantl]] (1849–1893) * '''Pringsh.''' – [[Nathanael Pringsheim]] (1823–1894) * '''P.R.O.Bally''' – [[Peter René Oscar Bally]] (1895–1980) * '''Profice''' – [[Sheila Regina Profice]] (gebore 1948) * '''Prokh.''' – [[Jaroslav Ivanovic Prokhanov]] (1902–1964) * '''Prosk.''' – [[Johannes Max Proskauer]] (1923–1970) * '''P.Royen''' – [[Pieter van Royen]] (1923–2002) * '''P.S.Ashton''' – [[Peter Shaw Ashton]] (gebore 1934) * '''P.Selby''' – [[Prideaux John Selby]] (1788–1867) * '''P.S.Green''' – [[Peter Shaw Green]] (gebore 1920) * '''P.S.Wyse Jacks.''' – [[Peter Wyse Jackson]] (gebore 1955) * '''Purdom''' – [[William Purdom]] (1880–1921) * '''Pursh''' – [[Frederick Traugott Pursh]] (1774–1820) * '''Putz.''' – [[Jules Putzeys]] (1809–1882) * '''P.W.Ball''' – [[Peter William Ball]] (gebore 1932) * '''Pynaert''' – [[Edouard-Christophe Pynaert]] (1835–1900) == R == * '''Rach''' – [[Louis Theodor Rach]] (1821–1859) * '''Radcl.-Sm.''' – [[Alan Radcliffe-Smith]] (1938–2007) * '''Raddi''' – [[Giuseppe Raddi]] (1770–1829) * '''Raderm.''' – [[Jacob Cornelis Matthieu Radermacher]] (1741–1783) * '''Radford''' – [[Albert Ernest Radford]] (1918–2006) * '''Radlk.''' – [[Ludwig Adolph Timotheus Radlkofer]] (1829–1927) * '''R.A.Dyer''' – [[Robert Allen Dyer]] (1900–1987) * '''Raeusch.''' – [[Ernst Adolf Raeuschel]] (fl. 1772–1797) * '''Raf.''' – [[Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz]] (1783–1840) * '''Rafn''' – [[Carl Gottlob Rafn]] (1769–1808) * '''R.A.Howard''' – [[Richard Alden Howard]] (1917–2003) * '''Raim.''' – [[Rudolph Raimann]] (1863–1896) * '''Ralfs''' – [[John Ralfs]] (1807–1890) * '''Ramond''' – [[Louis Ramond de Carbonnières]] (1755–1827) * '''Raoul''' – [[Etienne Fiacre Louis Raoul]] (1815–1852) * '''Rattan''' – [[Volney Rattan]] (1840–1915) * '''Rauh''' – [[Werner Rauh]] (1913–2000) * '''Raunk.''' – [[Christen C. Raunkiær]] (1860–1938) * '''Rauschert''' – [[Stephan Rauschert]] (1931–1986) * '''Rauwolff''' – [[Leonhard Rauwolf]] (1535–1596) * '''Raven''' – [[John Earle Raven]] (1914–1980) * '''Ravenna''' – [[Pierfelice Ravenna]] (gebore 1938) * '''R.A.W.Herrm.''' – [[Rudolf Albert Wolfgang Herrmann]] (gebore 1885, datum van afstorwe onbekend) * '''Ray''' – [[John Ray]] (1627–1705) * '''Raymond''' – [[Louis-Florent-Marcel Raymond]] (1915–1972) * '''Razaf.''' – [[A. Razafindratsira fl.]] (gebore 1987) * '''R.Bernal''' – [[Rodrigo Bernal]] (gebore 1959) * '''R.Br.''' – [[Robert Brown (botanis)|Robert Brown]] (1773–1858) * '''Rchb.''' – [[Heinrich Gottlieb Ludwig Reichenbach]] (1793–1879) * '''Rchb.f.''' – [[Heinrich Gustav Reichenbach]] (1824–1889) * '''R.C.Jacks''' – [[Raymond Carl Jacks]] (gebore 1928) * '''R.C.Moran''' – [[Robbin C. Moran]] (fl. 1986) * '''R.Dahlgren''' – [[Rolf Martin Theodor Dahlgren]] (1932–1987) * '''Rech.''' – [[Karl Rechinger]] (1867–1952) * '''Rech.f.''' – [[Karl Heinz Rechinger]] (1906–1998) * '''R.E.Fr.''' – [[Robert Elias Fries]] (1876–1966) * '''Regel''' – [[Eduard August von Regel]] (1815–1892) * '''Rehder''' – [[Alfred Rehder]] (1863–1949) * '''Reichard''' – [[Johann Jacob Reichard]] (1743–1782) * '''Reinw.''' – [[Caspar Georg Carl Reinwardt]] (1773–1854) * '''Reissek''' – [[Siegfried Reisseck]] (1819–1871) * '''Rendle''' – [[Alfred Barton Rendle]] (1865–1938) * '''Req.''' – [[Esprit Requien]] (1788–1851) * '''Resv.-Holms.''' – [[Hanna Resvoll-Holmsen]] (1873–1943) * '''Resvoll''' – [[Thekla Resvoll]] (1871–1948) * '''Retz.''' – [[Anders Johan Retzius]] (1742–1821) * '''Reut.''' – [[George François Reuter]] (1805–1872) * '''Reveal''' – [[J.L. Reveal|James Lauritz Reveal]] (gebore 1941) * '''Rhode''' – [[Johann Gottlieb Rhode]] (1762–1827) * '''Rich.''' – [[Louis Claude Richard|Louis Claude Marie Richard]] (1754–1821) * '''Richardson''' – [[John Richardson]] (1787–1865) * '''Richens''' – [[Richard Hook Richens]] (1919–1984) * '''Riddell''' – [[John Leonard Riddell]] (1807–1865) * '''Ridl.''' – [[Henry Nicholas Ridley]] (1855–1956) * '''Ridsd.''' – [[Colin Ernest Ridsdale]] (gebore 1944) * '''Rivière''' – [[Marie Auguste Rivière]] (1821–1877) * '''Rizzini''' – [[Carlos Toledo Rizzini]] (gebore 1921) * '''R.J.Bayer''' – [[Randall James Bayer]] (gebore 1955) * '''R.K.Godfrey''' – [[Robert Kenneth Godfrey]] (1911–2000) * '''R.Knuth''' – [[Reinhard Gustav Paul Knuth]] (1874–1957) * '''R.M.Harper''' – [[Roland McMillan Harper]] (1878–1966) * '''R.M.King''' – [[Robert Merrill King]] (gebore 1930) * '''R.Morales''' – [[Ramón Morales Valverde]] (gebore 1950) * '''R.M.Patrick''' – [[Ruth Patrick]] (gebore 1907) * '''R.M.Schust.''' – [[Rudolf M. Schuster]] (gebore 1921) * '''Robbr.''' – [[Elmar Robbrecht]] (gebore 1946) * '''Robyns''' – [[Frans Hubert Edouard Arthur Walter Robyns]] (1901–1986) * '''Rock''' – [[Joseph Rock]] (1884–1962) * '''Rodr.''' – [[José Demetrio Rodrígues]] (1780–1846) * '''Roem.''' – [[Johann Jakob Roemer]] (1763–1819) * '''Rogow.''' – [[Athanasi Semenovich Rogowicz]] (1812–1878) * '''Röhl.''' – [[Johann Christoph Röhling]] (1757–1813) * '''Röhr''' – [[Julius Bernard von Röhr]] (1686–1742) * '''J.P.Röhr''' – [[Julius von Röhr|Julius Philip Benjamin von Röhr]] (1737–1793) * '''Rohrb.''' – [[Paul Rohrbach (botanist)|Paul Rohrbach]] (1846–1871) * '''Rollins''' – [[Reed Clark Rollins]] (1911–1998) * '''Romagn.''' – [[Henri Romagnesi]] (1912–1999) * '''Romans''' – [[Bernard Romans]] (c. 1720–1784) * '''Rose''' – [[Joseph Nelson Rose]] (1862–1928) * '''Rosenv.''' – [[Janus Lauritz Andreas Kolderup Rosenvinge|Lauritz Kolderup Rosenvinge]] (1858 - 1939) * '''Rost.''' – [[Friedrich Wilhelm Gottlieb Theophil Rostkovius]] (1770–1848) * '''Rota''' – [[Lorenzo Rota]] (1819–1855) * '''Roth''' – [[Albrecht Wilhelm Roth]] (1757–1834) * '''Rothm.''' – [[Werner Hugo Paul Rothmaler]] (1908–1962) * '''Rottb.''' – [[Christen Friis Rottbøll]] (1727–1797) * '''Roxb.''' – [[William Roxburgh]] (1751–1815) * '''Royle''' – [[John Forbes Royle]] (1798–1858) * '''R.R.Haynes''' – [[Robert Ralph Haynes]] (gebore 1945) * '''R.R.Scott''' – [[Robert Robinson Scott]] (1827–1877) * '''R.T.Clausen''' – [[Robert Theodore Clausen]] (1911–1981) * '''Rudall''' – [[Paula J. Rudall]] (gebore 1954) * '''Ruiz''' – [[Hipólito Ruiz López]] (1754–1815) * '''Rumph.''' – [[Georg Eberhard Rumphius]] (1628–1702) * '''Rümpler''' – [[Karl Theodor Rümpler]] (1817–1891) * '''Ruoy''' – [[Georges Rouy]] (1851–1924) * '''Rupr.''' – [[Franz Josef Ruprecht]] (1814–1870) * '''Rusby''' – [[Henry Hurd Rusby]] (1855–1940) * '''Rydb.''' – [[Per Axel Rydberg]] (1860–1931) == S == * '''Sabine''' – [[Joseph Sabine]] (1770–1837) * '''Sacc.''' – [[Pier Andrea Saccardo]] (1845–1920) * '''Sachs''' – [[Julius von Sachs]] (1832–1897) * '''Salisb.''' – [[Richard Anthony Salisbury]] (1761–1829) * '''Sandwith''' – [[Noel Yvri Sandwith]] (1901–1965) * '''Santin''' – [[Dionete Aparecida Santin]] (fl. 1991) * '''Sarg.''' – [[Charles Sprague Sargent]] (1841–1927) * '''Sart.''' – [[Giovanni Battista Sartorelli]] (1780–1853) * '''Sartwell''' – [[Henry Parker Sartwell]] (1792–1867) * '''Sauss.''' – [[Horace-Bénédict de Saussure]] (1740–1799) * '''Savi''' – [[Gaetano Savi]] (1769–1844) * '''Savigny''' – [[Marie Jules César Lélorgne de Savigny]] (1777–1851) * '''S.Carter''' – [[Susan Carter Holmes]] (gebore 1933) * '''Scharf''' – [[Uwe Scharf]] (gebore 1965) * '''Schauer''' – [[Johannes Conrad Schauer]] (1813–1848) * '''Sch.Bip.''' – [[Carl Heinrich Schultz|Carl Heinrich Bipontinus Schultz]] (1805–1867) * '''Scheele''' – [[George Heinrich Adolf Scheele]] (1808–1864) * '''Schelle''' – [[Ernst Schelle]] (1864–1945) * '''Schenk''' – [[Joseph August Schenk]] (1815–1891) * '''Scherb.''' – [[Johannes Scherbius]] (1769–1813) * '''Schindl.''' – [[Anton Karl Schindler]] (1879–1964) * '''Schinz''' – [[Hans Schinz]] (1858–1941) * '''Schleid.''' – [[Matthias Jakob Schleiden]] (1804–1881) * '''Schltdl.''' – [[Diederich Franz Leonhard von Schlechtendal]] (1794–1866) * '''Schltr.''' – [[Rudolf Schlechter]] (1872–1925) * '''Schmalh.''' – [[Johannes Theodor Schmalhausen]] (1849–1894) * '''Schoepf''' – [[Johann David Schoepf]] (1752–1800) * '''Schönl.''' – [[Johann Lucas Schönlein]] (1793–1864) * '''Schott''' – [[Heinrich Wilhelm Schott]] (1794–1865) * '''Schottky''' – [[Ernst Max Schottky]] (1888–1915) * '''Schrad.''' – [[Heinrich Adolph Schrader]] (1767–1836) * '''Schrank''' – [[Franz Paula von Schrank]] (1747–1810) * '''Schreb.''' – [[Johann Christian Daniel von Schreber]] (1739–1810) * '''Schult.''' – [[Josef August Schultes]] (1773–1831) * '''Schult.f.''' – [[Julius Hermann Schultes]] (1804–1840) * '''Schumach.''' – [[Heinrich Christian Friedrich Schumacher]] (1757–1830) * '''Schur''' – [[Philipp Johann Ferdinand Schur]] (1799–1878) * '''Schwartz''' – [[Ernest Justus Schwartz]] (1869–1939) * '''Schweik.''' – [[Herold Georg Wilhelm Johannes Schweickerdt]] (1903–1977) * '''Schwein.''' – [[Lewis David von Schweinitz]] (1780–1834) * '''Schweinf.''' – [[Georg August Schweinfurth]] (1836–1925) * '''Schwer.''' – [[Fritz Kurt Alexander von Schwerin]] (1847–1925) * '''Scop.''' – [[Giovanni Antonio Scopoli]] (1723–1788) * '''Scribn.''' – [[Frank Lamson-Scribner]] (1851–1938) * '''S.D.Jones''' – [[Stanley D. Jones]] (fl. 1992) * '''Secr.''' – [[Louis Secretan]] (1758–1839) * '''Seem.''' – [[Berthold Carl Seemann]] (1825–1971) * '''Seigler''' – [[David Stanley Seigler]] (gebore 1940) * '''Selander''' – [[Nils Sten Edvard Selander]] (1891–1957) * '''Semple''' – [[John Cameron Semple]] (gebore 1947) * '''Sendtn.''' – [[Otto Sendtner]] (1813–1859) * '''Seneb.''' – [[Jean Senebier]] (1742–1809) * '''Ser.''' – [[Nicolas Charles Seringe]] (1776–1858) * '''Sessé''' – [[Martín Sessé y Lacasta]] (1751–1808) * '''Seub'''. - [[Moritz August Seubert]] (1818–1878) * '''S.F.Blake''' – [[Sidney Fay Blake]] (1892–1959) * '''S.G.Gmel.''' – [[Samuel Gottlieb Gmelin]] (c. 1744–1774) * '''Shafer''' – [[John Adolph Shafer]] (1863–1918) * '''Sharsm.''' – [[Carl Sharsmith|Carl William Sharsmith]] (1903–1994) * '''Shaver''' – [[Jesse Milton Shaver]] (1888–1961) * '''Shear''' – [[Cornelius Lott Shear]] (1865–1956) * '''Shinners''' – [[Lloyd Herbert Shinners]] (1918–1971) * '''Shipunov''' – [[Alexey B. Shipunov]] (gebore 1965) * '''Shiras.''' – [[Yasuyoshi (Miho or Homi) Shirasawa]] (1868–1947) * '''Short''' – [[Charles Wilkins Short]] (1794–1863) * '''Shuttlew.''' – [[Robert James Shuttleworth]] (1810–1874) * '''Sibth.''' – [[John Sibthorp]] (1758–1796) * '''Sieber''' – [[Franz Sieber]] (1789–1844) * '''Siebold''' – [[Philipp Franz von Siebold]] (1796–1866) * '''Sim''' – [[Thomas Robertson Sim]] (1856–1938) * '''Simon-Louis''' – [[Leon L. Simon-Louis]] (1834–1913) * '''Sims''' – [[John Sims]] (1749–1831) * '''Sing.''' – [[Rolf Singer]] (1906–1994) * '''Skeels''' – [[Homer Collar Skeels]] (1873–1934) * '''Slavin''' – [[Berhard Henry Slavin]] (gebore 1873, datum van afstorwe onbekend) * '''Sleumer''' – [[Hermann Otto Sleumer]] (1906–1993) * '''Sm.''' – [[James Edward Smith]] (1759–1828) * '''Small''' – [[John Kunkel Small]] (1869–1938) * '''S.Moore''' – [[Spencer Le Marchant Moore]] (1850–1931) * '''Smyth''' – [[Bernard Bryan Smyth]] (1843–1913) * '''Sobol.''' – [[Gregor Fedorovitch Sobolewsky]] (1741–1807) * '''Soderstr.''' – [[Thomas Robert Soderstrom]] (1936–1987) * '''Soegeng''' – [[Wertit Soegeng-Reksodihardjo]] (gebore 1935) * '''Soják''' – [[Jirí Soják]] (gebore 1936) * '''Sol.''' – [[Daniel Solander]] (1733–1782) * '''Sole''' – [[William Sole]] (1741–1802) * '''Soler.''' – [[Hans Solereder]] (1860–1920) * '''Sond.''' – [[Otto Wilhelm Sonder]] (1812–1881) * '''Sonn.''' – [[Pierre Sonnerat]] (1748–1814) * '''Spach''' – [[Édouard Spach]] (1801–1879) * '''Spellenb.''' – [[Richard Spellenberg]] (gebore 1940) * '''S.Pierce''' – [[Simon Pierce]] (gebore 1974) * '''Sprague''' – [[Thomas Archibald Sprague]] (1877–1958) * '''Spreng.''' – [[Curt Polycarp Joachim Sprengel]] (1766–1833) * '''Spring''' – [[Antoine Fredéric Spring]] (1814–1872) * '''Spruce''' – [[Richard Spruce]] (1817–1893) * '''S.S.Chang''' – [[Siu Shih Chang]] (gebore 1918) * '''Stace''' – [[Clive A. Stace|Clive Anthony Stace]] (gebore 1938) * '''Standl.''' – [[Paul Carpenter Standley]] (1884–1963) * '''Stapf''' – [[Otto Stapf]] (1857–1933) * '''Staudt''' – [[Günther Staudt]] (gebore 1926) * '''S.T.Blake''' – [[Stanley Thatcher Blake]] (1910–1973) * '''Stearn''' – [[William Thomas Stearn]] (1911–2001) * '''Stebbins''' – [[George Ledyard Stebbins]] (1906–2000) * '''Steenis''' – [[Cornelis Gijsbert Gerrit Jan van Steenis]] (1901–1986) * '''Stein''' – [[Berthold Stein]] (1847–1926) * '''Steller''' – [[Georg Wilhelm Steller]] (1709–1746) * '''Steph.''' – [[Franz Stephani]] (1842–1927) * '''Sternb.''' – [[Kaspar Maria von Sternberg]] (1761–1838) * '''Sterns''' – [[Emerson Ellick Sterns]] (1846–1926) * '''Steud.''' – [[Ernst Gottlieb von Steudel]] (1783–1856) * '''Steward''' – [[Albert Newton Steward]] (1897–1959) * '''Steyerm.''' – [[Julian Alfred Steyermark]] (1909–1988) * '''Stiehler''' – [[August Wilhelm Stiehler]] (1797-1878) * '''Stocks''' – [[John Ellerton Stocks]] (1822–1854) * '''Stokes''' – [[Jonathan S. Stokes]] (1755–1831) * '''Stoneman''' – [[Bertha Stoneman]] (1866 – 1943) * '''Strasb.''' – [[Eduard Strasburger]] (1844–1912) * '''Stritch''' – [[L.R.Stritch]] (fl. 1982) * '''Stuchlik''' – [[Jaroslav Stuchlik]] (1890–1967) * '''Stuntz''' – [[Stephen Conrad Stuntz]] (1875–1918) * '''Sturm''' – [[Jacob W. Sturm]] (1771–1848) * '''Sudw.''' – [[George Bishop Sudworth]] (1864–1927) * '''Suess.''' – [[Karl Suessenguth]] (1893–1955) * '''Suksd.''' – [[Wilhelm Nikolaus Suksdorf]] (1850–1932) * '''Sull.''' – [[William Starling Sullivant]] (1803–1873) * '''Suter''' – [[Johann Rudolf Suter]] (1766–1827) * '''Svenson''' – [[Henry Knute Svenson]] (1897–1986) * '''Svent.''' – [[Eric R. Svensson Sventenius]] (1910–1973) * '''Sw.''' – [[Olof Swartz]] (1716–1808) * '''S.Watson''' – [[Sereno Watson]] (1812–1883) * '''Sweet''' – [[Robert Sweet (botanis)|Robert Sweet]] (1783–1835) * '''Swezey''' – [[Goodwin Deloss Swezey]] (1851–1934) * '''Swingle''' – [[Walter Tennyson Swingle]] (1871–1952) * '''Syme''' – [[John Thomas Irvine Boswell Syme]] (1822–1888) * '''Symons''' – [[Jelinger Symons]] (1778–1851) * '''S.Y.Wang''' – [[Sui-Yi Wang]] (gebore 1934) * '''Syzsyzl.''' – [[Ignaz von Szyszylowicz]] (1857–1910) == T == * '''T.A.Chr.''' – [[Tyge Ahrengot Christensen]] (1918–1996) * '''Takht.''' – [[Armen Takhtajan]] (gebore 1910) * '''T.Anderson''' – [[Thomas Anderson (botanist)|Thomas Anderson]] (1832–1870) * '''Tansley''' – [[Arthur Tansley]] (1871–1955) * '''Taub.''' – [[Paul Hermann Wilhelm Taubert]] (1862–1897) * '''Tausch''' – [[Ignaz Friedrich Tausch]] (1793–1848) * '''Taylor''' – [[Roy L. Taylor]] (gebore 1932) * '''T.Bastard''' – [[Thomas Bastard (botanist)|Thomas Bastard]] (d. 1815) * '''T.C.E.Fr.''' – [[Thore Christian Elias Fries]] (1886–1930) * '''T.Durand''' – [[Théophile Alexis Durand]] (1855–1912) * '''Ten.''' – [[Michele Tenore]] (1780–1861) * '''T.E.Raven''' – [[Tamra Engelhorn Raven]] (gebore 1945) * '''T.F.Forst.''' – [[Thomas Furley Forster]] (1761–1825) * '''Thell.''' – [[Albert Thellung]] (1881–1928) * '''Thìeret''' – [[John William Thìeret]] (gebore 1926) * '''Thomas''' – [[David Thomas]] (1776–1859) * '''Thomson''' – [[Thomas Thomson (botanist)|Thomas Thomson]] (1817–1878) * '''Thonn.''' – [[Peter Thonning]] (1775–1848) * '''Thorne''' – [[Robert Folger Thorne]] (gebore 1920) * '''Thouars''' – [[Louis-Marie Aubert du Petit-Thouars]] (1758–1831) * '''Thuill.''' – [[Jean Louis Thuillier]] (1757–1822) * '''Thulin''' – [[Mats Thulin]] (gebore 1948) * '''Thunb.''' – [[Carl Peter Thunberg]] (1743–1828) * '''Tidestr.''' – [[Ivar Frederick Tidestrøm]] (1864–1956) * '''Tiegh.''' – [[Phillippe Édouard Léon van Tieghem]] (1839–1914) * '''Tiling''' – [[Heinrich Sylvester Theodor Tiling]] (1864–1956) * '''Tineo''' – [[Vincenzo Tineo]] (1791–1856) * '''T.Lestib.''' – [[Thémistocle Gaspard Lestiboudois]] (1797–1876) * '''T.M.Salter''' – [[Terence Macleane Salter]] (1883–1963) * '''T.Moore''' – [[Thomas Moore]] (1821–1887) * '''T.N.McCoy''' – [[Thomas Nevil McCoy]] (gebore 1905) * '''Tod.''' – [[Agostino Todaro]] (1818–1892) * '''Todzia''' – [[Carol Ann Todzia]] (fl. 1986) * '''Tolm.''' – [[Alexandr Innokentevich Tolmatchew]] (1903–1979), ook gespel as Tolmachew, Tolmachev * '''Torr.''' – [[John Torrey]] (1796–1873) * '''Tourn.''' – [[Joseph Pitton de Tournefort]] (1656–1708) * '''T.Q.Nguyen''' – [[To Quyen Nguyen]] (fl. 1965) * '''Trad.''' – [[John Tradescant the younger]] (1608–1662) * '''Tratt.''' – [[Leopold Trattinnick]] (1764–1889) * '''Trautv.''' – [[Ernst Rudolf von Trautvetter]] (1809–1889) * '''Trel.''' – [[William Trelease]] (1857–1945) * '''Triana''' – [[José Jéronimo Triana]] (1834–1890) * '''Trimen''' – [[Henry Trimen]] (1843–1896) * '''Trin.''' – [[Carl Bernhard von Trinius]] (1778–1844) * '''Tswett''' – [[Mikhail Tsvet]] (1872–1919) * '''Tuck.''' – [[Edward Tuckerman]] (1817–1886) * '''Turcz.''' – [[Nicolai Stepanovitch Turczaninow]] (1796–1863) * '''Turner''' – [[Dawson Turner]] (1775–1858) * '''Turpin''' – [[Pierre Jean François Turpin]] (1775–1840) * '''Twaithes''' – [[George Henry Kendrik Twaithes]] (1811–1882) * '''Tzelev''' – [[Nikolai Nikolaievich Tzelev]] (gebore 1925) == U == * '''Ueki''' – [[Robert Ueki]] (fl. 1973) * '''Ulbr.''' – [[Oskar Eberhard Ulbrich]] (1879–1952) * '''Ule''' – [[Ernst Heinrich Georg Ule]] (1854–1915) * '''Ulmer''' – [[Torsten Ulmer]] (gebore 1970) * '''Underw.''' – [[Lucien Marcus Underwood]] (1853–1907) * '''Urb.''' – [[Ignatz Urban]] (1848–1931) * '''Ursch''' – [[Eugène Ursch]] (1882–1962) == V == * '''Vahl''' – [[Martin Vahl (botanist)|Martin Vahl]] (1749–1804) * '''Vail''' – [[Anna Murray Vail]] (1863–1955) * '''Vaill.''' – [[Sébastien Vaillant]] (1669–1722) * '''Valeton''' – [[Theodoric Valeton]] (1855–1929) * '''Vand.''' – [[Domenico Vandelli]] (1735–1816) * '''Van Houtte''' – [[Louis Benoit Van Houtte]] (1810–1876) * '''Vaniot''' – [[Eugene Vaniot]] (died 1913) * '''Vasey''' – [[George Vasey (botanist)|George Vasey]] (1822–1893) * '''Vassilcz.''' – [[I. T. Vassilczenko]] (Иван Т. Васильченко) (b. 1903)<!-- I managed to find that his first name is Ivan (Иван) but if you Google that nothing comes up. So, you'll have to use the initials. He was alive as of 1993; see http://markmail.org/message/zd3z4rfbtx3s4zsu and http://www.ipni.org/ipni/idAuthorSearch.do?id=11079-1&back_page=%2Fipni%2FeditAdvAuthorSearch.do%3Ffind_abbreviation%3D%26find_surname%3DVassilczenko%26find_isoCountry%3D%26find_forename%3D%26output_format%3Dnormal--> * '''Vavilov''' – [[Nikolai Vavilov]] (1887–1943) * '''Veitch''' – [[John Gould Veitch]] (1839–1870) * '''Vell.''' – [[José Mariano da Conceição Vellozo]] (1742–1811) * '''Velloso''' – [[Joaquim Velloso de Miranda]] (1733–1815) * '''Vent.''' – [[Étienne Pierre Ventenat]] (1757–1808) * '''Verdc.''' – [[Bernard Verdcourt]] (gebore 1925) * '''V.Gibbs''' – [[Vicary Gibbs (botanist)|Vicary Gibbs]] (1853–1932) * '''Vickery''' – [[Joyce Winifred Vickery]] (1908–1979) * '''Vict.''' – [[Marie-Victorin|Conrad Kirouac, Brother Marie-Victorin]] (1885–1944) * '''Vierh.''' – [[Friedrich Vierhapper]] * '''Vignolo''' – [[Ferdinando Vignolo-Lutati]] (1878–1965) * '''Vill.''' – [[Dominique Villars]] (1745–1814) * '''Vilm.''' – [[Pierre Louis François Lévêque de Vilmorin]] (1816–1860) * '''Vitman''' – [[Fulgenzio Vitman]] (1728–1806) * '''Vittad.''' – [[Carlo Vittadini]] (1800–1865) * '''Viv.''' – [[Domenico Viviani]] (1772–1840) * '''Vogel''' – [[Julius Rudolph Theodor Vogel]] (1812–1841) * '''Volkart''' – [[Albert Volkart]] (1873–1951) == W == * '''Wahlenb.''' – [[Göran Wahlenberg]] (1780–1851) * '''Waisb.''' – [[Anton Waisbecker]] (1835–1916) * '''Wall.''' – [[Nathaniel Wallich]] (1786–1854) * '''Wallr.''' – [[Karl Friedrich Wilhelm Wallroth]] (1792–1857) * '''Walp.''' – [[Wilhelm Gerhard Walpers]] (1816–1853) * '''Walter''' – [[Thomas Walter]] (1740–1789) * '''Wangen.''' – [[Friedrich Adam Julius von Wangenheim]] (1749–1800) * '''Warb.''' – [[Otto Warburg (botanis)|Otto Warburg]] (1859–1938) * '''Ward''' – [[Lester Frank Ward]] (1841–1913) * '''Warder''' – [[John Aston Warder]] (1812–1883) * '''Warm.''' – [[Johannes Eugenius Bülow Warming]] (1841–1924) * '''Watt''' – [[David Allan Poe Watt]] (1830–1917) * '''Wawra''' – [[Heinrich Wawra von Fernsee]] (1831–1887) * '''W.Bartram''' – [[William Bartram]] (1739–1823) * '''W.C.Cheng''' – [[Wan Chun Cheng]] (1904–1983) * '''W.Curtis''' – [[William Curtis]] (1746–1799) * '''W.D.Francis''' – [[William Douglas Francis]] * '''Weath.''' – [[Charles Alfred Weatherby]] (1875–1949) * '''Webb''' – [[Philip Barker Webb]] (1793–1854) * '''Weber''' – [[George Heinrich Weber]] (1752–1828) * '''Wedd.''' – [[Hugh Algernon Weddell]] (1819–1877) * '''Wedem.''' – [[Wedermeyer]] (fl. bef. 1803) * '''Wege''' – [[Juliet Wege]] (gebore 1971) * '''Weigel''' – [[Christian Ehrenfried von Weigel]] (1748–1831) * '''Weihe''' – [[Carl Ernst August]] (1779–1834) * '''Weinm.''' – [[Johann Anton Weinmann]] (1782–1858) * '''Wells''' – [[Bertram Whittier Wells]] (1884–1978) * '''Welw.''' – [[Friedrich Martin Josef Welwitsch|Friedrich Welwitsch]] (1806–1872) * '''Wender.''' – [[Georg Wilhelm Franz Wenderoth]] (1774–1861) * '''Werderm.''' – [[Erich Werdermann]] (1892–1959) * '''Wesm.''' – [[Alfred Wesmael]] (1832–1905) * '''Wess.Boer''' – [[Jan Gerard Wessels Boer]] (1936–2019) * '''Weston''' – [[Richard Weston]] (c. 1733–1806) * '''Wettst.''' – [[Richard Wettstein]] (1863–1931) * '''W.Fitzg.''' – [[William Vincent Fitzgerald]] (1867–1929) * '''W.H.Brewer''' – [[William Henry Brewer]] (1828–1910) * '''Wherry''' – [[Edgar Theodore Wherry]] (1885–1982) * '''W.Hook.''' – [[William Hooker]] (1779–1832) * '''W.H.Wagner''' – [[Warren Herbert Wagner]] (1920–2000) * '''Wibel''' – [[August Wilhelm Eberhard Christoph Wibel]] (1775–1814) * '''Widder''' – [[Felix Joseph Widder]] (1892–1974) * '''Wiegand''' – [[Karl McKay Wiegand]] (1873–1942) * '''Wiersama''' – [[John H. Wiersama]] (gebore 1950) * '''Wight''' – [[Robert Wight]] (1796–1872) * '''Willd.''' – [[Carl Ludwig von Willdenow]] (1765–1812) * '''Wille''' – [[Johan Nordal Fischer Wille]] (1858–1924) * '''Willk.''' – [[Heinrich Moritz Willkomm]] (1821–1895) * '''Windham''' – [[Michael D. Windham]] (gebore 1954) * '''Wipff''' – [[J.K.Wipff]] (gebore 1962) * '''With.''' – [[William Withering]] (1741–1799) * '''Wittig''' – [[Rüdiger Wittig]] (gebore 1946) * '''W.L.E.Schmidt''' – [[Wilhelm Ludwig Ewald Schmidt]] (1804–1843) * '''W.Mast.''' – [[William Masters, botanis]] (1796–1874) * '''W.M.Curtis''' – [[Winifred Mary Curtis]] (1905–2005) * '''Wolley-Dod''' – [[Anthony Hurt Wolley-Dod]] (1861–1948) * '''Wood''' – [[William Wood (botanist)|William Wood]] (1745–1808) * '''Woods''' – [[Joseph Woods|Joseph Woods Jr.]] (1776–1864) * '''Woodson''' – [[Robert Everard Woodson Jr.]] (1904–1963) * '''Woodv.''' – [[William Woodville]] (1752–1805) * '''Woolls''' – [[William Woolls]] (1814–1893) * '''Woronow''' – [[Georg Jurij Nikolaewitch Woronow]] (1874–1931) * '''Woyn.''' – [[Heinrich Karl Woynar]] (1865–1917) * '''W.Palmer''' – [[William Palmer (botanis)|William Palmer]] (1856–1921) * '''W.P.C.Barton''' – [[William Paul Crillon Barton]] (1786–1856) * '''W.Petz.''' – [[Karl Wilhelm Petzold]] (1848–1897) * '''W.R.Buck''' – [[William Russell Buck]] (gebore 1950) * '''W.Saunders''' – [[William Saunders]] (1822–1900) * '''W.Stone''' – [[Witmer Stone]] (1866–1939) * '''W.T.Aiton''' – [[William Townsend Aiton]] (1766–1849) * '''Wullschl.''' – [[Heinrich Wullschlägel]] (1805–1864) * '''W.Watson''' – [[William Watson]] (1858–1925) * '''W.Wight''' – [[William Franklin Wight]] (1874–1954) * '''W.Wolf''' – [[Wolfgang Wolf]] (1875–1950) * '''Wydler''' – [[Heinrich Wydler]] (1800–1883) * '''W.Zimm.''' – [[Walter Max Zimmerman]] (1892–1980) == Y == * '''Yakovlev''' – [[Gennady Yakovlev|Gennady Pavlovic Yakovlev]] (gebore 1934) * '''Yunck.''' – [[Truman George Yuncker]] (1891–1964) == Z == * '''Zabel''' – [[Hermann Zabel]] (1832–1912) * '''Zanted.''' – [[Giovanni Zantedeschi]] (1773–1846) * '''Zapal.''' – [[Hugo Zapalowicz]] (1852–1917) * '''Zeyh.''' – [[Karl Ludwig Philipp Zeyher]] (1799–1858) * '''Zinn''' – [[Johann Gottfried Zinn]] (1727–1759) * '''Ziz''' – [[Johann Baptist Ziz]] (1779–1829) * '''Zizka''' – [[Georg Zizka]] (fl. 1987) * '''Zohary''' – [[Michael Zohary]] (1898–1983) * '''Zoll.''' – [[Heinrich Zollinger]] (1818–1859) * '''Zucc.''' – [[Joseph Gerhard Zuccarini]] (1790–1848) == Sien ook == * [[Lys van soöloë volgens skrywer afkorting]] == Verwysings == : ''Hierdie artikel is oorspronklik vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel, [[:en:List of botanists by author abbreviation]].'' {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.ipni.org/ipni/query_author.html IPNI skrywer soek bladsy] * [http://asaweb.huh.harvard.edu:8080/databases/botanist_index.html Botaniste databasis (Harvard Universiteit Herbaria)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110610145019/http://asaweb.huh.harvard.edu:8080/databases/botanist_index.html |date=10 Junie 2011 }} * [http://www.f-lohmueller.de/botany/Authors.htm Meer botaniniese skrywer afkortings 1] * [http://www.rjb.csic.es/floraiberica/floraiberica/apendices/marcos_autores.htm Meer botaniniese skrywer afkortings 2] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041119031347/http://www.rjb.csic.es/floraiberica/floraiberica/apendices/marcos_autores.htm |date=19 November 2004 }} * [http://www.calflora.net/bloomingplants/authorattributions.html Meer botaniniese skrywer afkortings 3] * [http://www.mfaint.demon.co.uk/cactus/author.html Meer botaniniese skrywer afkortings 4] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160306104348/http://www.mfaint.demon.co.uk/cactus/author.html |date= 6 Maart 2016 }} * [http://www.univers-orchidees.org/index.php?section=auteurs&act=Chercher&alpha=Tous&PHPSESSID=499331f0490419e8f3970d048d062c94 Meer botaniniese skrywer afkortings 5] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110128012730/http://www.univers-orchidees.org/index.php?section=auteurs&act=Chercher&alpha=Tous&PHPSESSID=499331f0490419e8f3970d048d062c94 |date=28 Januarie 2011 }} * [http://mazinger.sisib.uchile.cl/repositorio/lb/ciencias_quimicas_y_farmaceuticas/navasl02/01.html Meer botaniniese skrywer afkortings 6] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613111312/http://mazinger.sisib.uchile.cl/repositorio/lb/ciencias_quimicas_y_farmaceuticas/navasl02/01.html |date=13 Junie 2007 }} [[Kategorie:Plante|Botaniste]] [[Kategorie:Lys van wetenskaplikes]] [[Kategorie:Lyste|Botaniste volgens outeursafkorting]] ml8kqv2a0hezze7b1j9obxhnne8qqed Lietuvos nacionalinis radijas ir televizija 0 40661 2521231 1692306 2022-08-23T21:45:26Z 78.11.65.154 Tak wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Maatskappy |naam = LRT <br />Lietuvos nacionalinis radijas ir televizija | |kenteken = [[Lêer:LRT Logo 2022.svg|200px]] |tipe = Openbare uitsaaier |stigting = [[12 Junie]] [[1926]] |ligging_stad = [[Vilnius]] |ligging_land = {{vlag|Litaue}} |ligging = |liggings = |sleutelpersone = |gebied_bedien = Litaue |industrie = Uitsaaidienste |produkte = TV- en radioprogramme, internet-portaal |dienste = Televisie, radio, aanlyn |inkomste = |bedryfsinkomste = |netto_inkomste = |getal_werknemers = 650 |ouer = |afdelings = |dogtermaatskappye = |slagspreuk = |tuisblad = [http://www.lrt.lt ''lrt.lt''] |ontbind = |voetnotas = |intl = }} [[Lêer:LRT Children's Choir 1.jpg|duimnael|links|Die LRT-kinderkoor]] '''Lietuvos nacionalinis radijas ir televizija''', kort '''LRT''' ("Litaue se nasionale radio en televisie"), is 'n nie-winsgewende openbare uitsaaikorporasie wat sedert 1926 radio- en sedert 1957 ook televisieprogramme in [[Litaue]] uitsaai en sy hoofkwartier in die hoofstad [[Vilnius]] het. Die korporasie saai tans drie nasionale televisie- (''LRT televizija'', ''LRT Kultūra'' en ''LRT Lituanica'', sedert 2014 ook ''LRT HD'') en drie radiokanale (''LRT Radijas'', ''LRT Klasika'' wat op klassieke musiek fokus en en die jeugradio ''LRT Opus'') uit en stel daarnaas ook satelliet- en aanlyndienste beskikbaar. Radio- en televisieprogramme word ook as podgooi-voere en in kabeltelevisie-netwerke van ander Europese lande versprei. LRT word deur die LRT-raad beheer. In 1993 het LRT by die Europese Uitsaai-unie (''European Broadcasting Union, EBU'') aangesluit. LRT het tans sowat 650 medewerkers in diens, en sowat driekwart van sy begroting word deur die Litause regering gefinansieer. Advertensies is die tweede grootste bron van inkomste. == Eksterne skakels == * [http://www.lrt.lt/ ''Die amptelike webtuiste van LRT''] [[Kategorie:Litause maatskappye]] [[Kategorie:Uitsaaikorporasies]] ohhvd5rk277avp9qyjquow6r2sm3r6x Rassisme 0 47952 2521216 2490036 2022-08-23T18:35:07Z Burgert Behr 2401 wikitext text/x-wiki [[Lêer:YellowTerror.jpg|duimnael|200px|'n Karikatuur wat 'n Chinese werker voorgestel as 'n [[misdadiger]] in die [[VSA]], [[1899]].]] [[Lêer:"Colored" drinking fountain from mid-20th century with african-american drinking.jpg|duimnael|'n [[Afro-Amerikaners|Afro-Amerikaanse]] man wat drink uit 'n [[drinkfontein]], gereserveer vir ''gekleurde'' mense in [[Oklahoma City]], tydens die [[Jim Crow wette|Jim Crow-wette]]-era, [[1939]].]] [[Lêer:Anti-Japan2.png|duimnael|Amerikaanse anti-Japannese [[propaganda]] tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]].]] '''Rassisme''' of '''rassediskriminasie''' dui op die sosiale, ekonomiese of politiese diskriminasie teenoor 'n persoon (of groep persone) gebaseer op [[ras]] en/of [[velkleur]]. Dit dui nie noodwendig op die haat van een ras teenoor 'n ander nie, maar die uitsluiting of weiering van sekere regte en voorregte, soos destyds toegepas deur die [[apartheidsregering]] van [[Suid-Afrika]] en die [[Jim Crow-wette]] in die [[VSA]]. == Sien ook == * [[Rassisme in Afrika]] * [[Rassisme in die Verenigde State]] * [[Apartheid]] * [[Klu Klux Klan]] == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Racism}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rassisme| ]] jwnytayfdsp31iue5ryypmw6j0rj32l Charkif 0 53249 2521233 2507898 2022-08-23T23:09:53Z 2003:F6:F09:A783:D00:7B88:D684:DC58 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" | '''Харків • Харьков'''<br />Charkif<br /> [[Lêer:Montages of Kharkiv.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Charkiw-Ukraine-Map.png|180px|senter]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coat of arms of Kharkiv.svg|75px|senter]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Kharkiv-town-flag.svg|90px|senter]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Oekraïne}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oblast''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Kharkiv Oblast.svg|20px]] [[Charkif-oblast|Charkif]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[1654]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 350 [[vierkante kilometer|vk km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 152 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2021) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1&nbsp;433&nbsp;886 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 4&nbsp;500/vk km |- | &nbsp;- Metropolitaanse gebied | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2&nbsp;032&nbsp;400 |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 (OET) |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +3 (OEST) |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Ihor Terekhof |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [https://www.city.kharkov.ua/ ''city.kharkov.ua''] |} '''Charkif''' ([[Oekraïns]]: Харків, [ˈxɑrkiu̯], {{Audio|Uk-Харків.ogg|luister}}; ''Charkof'', [ˈxarʲkəf]) is die grootste stad van [[Oekraïne]] naas die hoofstad, [[Kijif]], en lê in die ooste aan die grens met [[Rusland]] in die [[Charkif-oblast]]. Die stad is in 1654 deur [[Russe]] gestig. Dit het in 2021 'n bevolking van 1&nbsp;433&nbsp;886 en van 2&nbsp;032&nbsp;400 in die metropolitaanse gebied gehad en beslaan 'n oppervlakte van 350&nbsp;km². Charkif was een van die gasheerstede tydens die [[Europese Sokkerkampioenskap 2012]] wat Oekraïne en [[Pole]] saam aangebied het. == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn|Kharkiv|Charkif}} * {{en}} {{Wikivoyage|Kharkiv|Charkif}} * {{uk}} [https://www.city.kharkov.ua/ Amptelike webwerf] {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Oekraïne]] gyk46iylrvrykdsat0rx0c7u2ufth0w Jabloko 0 62323 2521158 2482301 2022-08-23T14:39:43Z Raynorstorm37 148647 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Politieke party | party_naam = Российская объединённая демократическая партия «Яблоко» | afkorting = Jabloko | party_logo = Yabloko logo 2018.svg | logobeskrywing = | logo_onderskrif = | leier = [[Sergei Mitrochin]] | slagspreuk = | gestig = [[1993]] | ontbind = | samesmelting_van = | afgestig_van = | voorafgegaan = | samesmelting_met = | opgevolg = | nuusbrief = | hoofkwartiere = [[Moskou]] | studente_vleuel = | jeugvleuel = | ideologie = Liberalisme, Sosiaal-Liberalisme | nasionaal = | internasionaal = Liberal International | kleure = Groen, rooi | webwerf = [http://www.yabloko.ru/ ''yabloko.ru''] }} [[Lêer:MIBF 2011 Yabloko 01.JPG|duimnael|links|160px|Jabloko se stalletjie op die Moskouse Boekfees in 2011.]] Die '''Russiese Verenigde Demokratiese Party "Jabloko"''' ([[Russies]]: Российская объединённая демократическая партия «Яблоко», Rossiiskaja Obedinjonnaja demokratitsjeskaja partija "Jabloko") is ’n sosiaal-liberale politieke party in [[Rusland]]. Die Russiese naam "Яблоко" beteken "Appel" en kom van die eerste letters van die vanne van die drie stigters, Grigori '''Ja'''wlinski, Joeri '''B'''oldiref en Wladimir '''L'''oekin. Die huidige leier is Sergei Mitrochin. Die party staan vryheid en burgerregte in Rusland voor, asook integrasie met die Weste, beter betrekkinge met die [[VSA]] en lidmaatskap van die [[Europese Unie]]. Jawlinski se aansoek om ’n kandidaat te wees in die [[Russiese presidentsverkiesing, 2012|presidentsverkiesing van 2012]] is afgekeur weens die groot aantal ongeldige handtekeninge wat hy ingedien het om sy kandidaatskap te steun<ref>Kennedy, Val Brickates, [http://www.marketwatch.com/story/russian-opposition-leader-to-be-left-off-ballot-2012-01-24 "Russian opposition leader to be left off ballot"], ''MarketWatch'', 24 Januarie 2012. URL besoek op 2012-24-01.</ref> (25,66%). == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.eng.yabloko.ru/ Amptelike webtuiste] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120105100721/http://www.eng.yabloko.ru/ |date= 5 Januarie 2012 }} {{en}} {{Commons-kategorie inlyn|Yabloko|Jabloko}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Yabloko|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Politieke partye in Rusland]] 92hidsp2zlvvh5dpvexzceyfv4i5d9v Rodrigues 0 62384 2521192 2505140 2022-08-23T17:49:40Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Rodrigues | beeld naam = Rodrigues Island topographic map-de.svg | beeld byskrif = Kaart van Rodrigues | beeld grootte = | liggingkaart = | inheemse naam = | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = 560&nbsp;km oos van [[Mauritius]], [[Indiese Oseaan]] | koördinate = {{Koördinate|19|43|S|63|25|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = [[Maskareense eilande]] | totale eilande = 1 | hoofeilande = Rodrigues | oppervlak = 109 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = [[Mont Limon]] | hoogte = 398 m | land = Mauritius | land admin afdelingstitel = | land admin afdelings = | land hoofstad = Port Mathurin | land grootste stad = Port Mathurin | land grootste stad bevolking = 5&nbsp;929 | land leiertitel = | land leiernaam = | bevolking = 41&nbsp;669 | bevolking as of = 2014 | digtheid = 348 | etniese groepe = | addisionele inligting = }} [[Lêer:Flag of Rodrigues.gif|duimnael|links|Vlag van Rodrigues]] '''Rodrigues''' (of ''Rodriguez'') is een van die [[Maskareense eilande]], wat [[Mauritius]] en [[Réunion]] insluit. Die eiland was vroeër die tiende Distrik van Mauritius; maar het op 10 Desember 2002 outonome status verkry, en word deur die Rodrigues-streekvergadering beheer. Rodrigues is in [[1528]] deur die [[Portugal|Portugees]] Diogo Rodrigues ontdek. Die eiland lê ongeveer 560&nbsp;km (350 myl) oos van [[Mauritius]], in die middel van die [[Indiese Oseaan]]. Dit het 'n oppervlak van 108&nbsp;km². Rodrigues is van vulkaniese oorsprong en word deur 'n [[Koraalriwwe|koraalrif]] omring, en 'n paar klein onbewoonde eilande lê net langs sy kus. Die [[hoofstad]] van die eiland is Port Mathurin. In 2014 woon daar 41&nbsp;669 mense op Rodrigues, volgens Statistieke Mauritius.<ref name="stats2014">{{cite journal |url=http://statsmauritius.govmu.org/English/StatsbySubj/Documents/ei1127/population.pdf |publisher=Government of Mauritius |title= Population and Vital Statistics Jan-June 2014 |page=n/a |author=Ministry of Finance & Economic Development |date=1 July 2014|access-date=1 July 2014}}</ref> Sy inwoners is Mauritiaanse burgers en hul spreektaal is hoofsaaklik 'n plaaslike dialek van [[Morisyen]], 'n Mauritiaanse kreools. Die meeste van die inwoners is van Afrika-afkoms. Die [[ekonomie]] is hoofsaaklik gebaseer op [[visvang]], [[landbou]], handwerk en 'n ontwikkelende [[toerisme]]sektor. == Galery == <gallery> Lêer:Port Mathurin.jpg|Port Mathurin soos vanaf "Mount Fanal" gesien. Lêer:Île aux Cocos, Rodrigues.jpg|Ile Aux Cocos Lêer:Anse aux Anglais.jpg|Anse aux Anglais </gallery> == Verwysings == {{Verwysings}} {{CommonsKategorie}} [[Kategorie:Geografie van Mauritius]] 9o7yy7qkkg6ylo6hzhb8iwajprigqw7 2521217 2521192 2022-08-23T18:37:16Z Aliwal2012 39067 uitgebrei uit Britse wiki (met verwysings) wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Rodrigues | beeld naam = Rodrigues Island topographic map-de.svg | beeld byskrif = Kaart van Rodrigues | beeld grootte = | liggingkaart = | inheemse naam = | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = 560&nbsp;km oos van [[Mauritius]], [[Indiese Oseaan]] | koördinate = {{Koördinate|19|43|S|63|25|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = [[Maskareense eilande]] | totale eilande = 1 | hoofeilande = Rodrigues | oppervlak = 109 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = [[Mont Limon]] | hoogte = 398 m | land = Mauritius | land admin afdelingstitel = | land admin afdelings = | land hoofstad = Port Mathurin | land grootste stad = Port Mathurin | land grootste stad bevolking = 5&nbsp;929 | land leiertitel = | land leiernaam = | bevolking = 41&nbsp;669 | bevolking as of = 2014 | digtheid = 348 | etniese groepe = | addisionele inligting = }} [[Lêer:Flag of Rodrigues.gif|duimnael|links|Vlag van Rodrigues]] '''Rodrigues''' (of ''Rodriguez'') is een van die [[Maskareense eilande]], wat [[Mauritius]] en [[Réunion]] insluit. Die eiland was vroeër die tiende Distrik van Mauritius; maar het op 10 Desember 2002 outonome status verkry, en word deur die Rodrigues-streekvergadering beheer. Die eiland lê ongeveer 560&nbsp;km (350 myl) oos van [[Mauritius]], in die middel van die [[Indiese Oseaan]]. Dit het 'n oppervlak van 108&nbsp;km². Rodrigues is van vulkaniese oorsprong en word deur 'n [[Koraalriwwe|koraalrif]] omring, en 'n paar klein onbewoonde eilande lê net langs sy kus. Die [[hoofstad]] van die eiland is Port Mathurin. In 2014 woon daar 41&nbsp;669 mense op Rodrigues, volgens Statistieke Mauritius.<ref name="stats2014">{{cite journal |url=http://statsmauritius.govmu.org/English/StatsbySubj/Documents/ei1127/population.pdf |publisher=Government of Mauritius |title= Population and Vital Statistics Jan-June 2014 |page=n/a |author=Ministry of Finance & Economic Development |date=1 July 2014|access-date=1 July 2014}}</ref> Sy inwoners is Mauritiaanse burgers en hul spreektaal is hoofsaaklik 'n plaaslike dialek van [[Morisyen]], 'n Mauritiaanse kreools. Die meeste van die inwoners is van Afrika-afkoms. Die [[ekonomie]] is hoofsaaklik gebaseer op [[visvang]], [[landbou]], handwerk en 'n ontwikkelende [[toerisme]]sektor. == Etimologie en geskiedenis == [[Lêer:DIOGO RODRIGUES Painting in GOA Records.jpg|duimnael|links|upright|Rodrigues is vernoem na die Portugese seevaarder [[Diogo Rodrigues]], wat eerste op die onbewoonde eiland afgekom het in 1528.]] Rodrigues is in [[1528]] deur die [[Portugal|Portugese]] seevaarder Diogo Rodrigues herontdek. Voor dit het baie kaarte dit as Diego Roiz aangedui. Dit is bekend dat Arabiere die [[Maskareense eilande]] reeds in die tiende eeu besoek het. Die eiland is weer in Februarie 1507 opgespoor. As 'n deel van die vloot van Afonso de Albuquerque en Tristão da Cunha, het Diogo Fernandes Pereira se Cirne Réunion op 9 Februarie 1507 opgemerk nadat 'n sikloon hul van koers gedwing het. Die aanvanklike naam was Diogo Fernandes; Domingo Froiz is 'n paar jaar later as 'n naam gegee, en teen 1528 is dit weer herdoop na die Portugese seevaarder Dom Diogo Rodrigues en het sedertdien so gebly. Weens die feit dat die eiland destyds ver van seevaartroetes af gelê het, het dit min besoeke ontvang. Vanaf 1601 het die Nederlanders die eiland meer gereeld begin besoek vir vars kosvoorraad. In 1691 het die Hugenote François Leguat en sewe metgeselle op die eiland geland, met die bedoeling om 'n boerderykolonie van Protestantse vlugtelinge te stig. Boerdery was nie suksesvol nie, maar daar was 'n oorvloed van skilpaaie, voëls, vis en ander seekos. Gedurende die 18de eeu is verskeie pogings deur die Franse aangewend om die eiland te ontwikkel. Afrika-slawe (voorouers van die huidige bevolking) is na Rodrigues gebring om veeteelt en boerdery te ontwikkel. In 1735 is 'n permanente Franse nedersetting gestig, ondergeskik aan [[Réunion|Île Bourbon]] (Réunion).<ref>{{cite web|url=http://www.worldstatesmen.org/Mauritius.htm#Rodrigues|title=Mauritius|website=www.worldstatesmen.org|access-date=8 December 2018}}</ref> In 1809, na 'n kort skermutseling met die Franse, het Britse troepe Rodrigues in besit geneem.<ref>{{Cite book|author=Joslin, Litherland and Simpkin.|title=British Battles and Medals.|page=30. Published Spink, London. 1988}}{{ISBN| 0907605257}}</ref> Na die Britse besetting is slawerny uiteindelik in 1834 afgeskaf. Teen 1843 het die bevolking tot 'n laagtepunt van 250 gedaal. == Galery == <gallery> Lêer:Port Mathurin.jpg|Port Mathurin soos vanaf "Mount Fanal" gesien. Lêer:Île aux Cocos, Rodrigues.jpg|Ile Aux Cocos Lêer:Anse aux Anglais.jpg|Anse aux Anglais </gallery> == Verwysings == {{Verwysings}} {{CommonsKategorie}} [[Kategorie:Geografie van Mauritius]] c9gjh71m6gv7iydcpxsdmnb2x7ub8gv Perd 0 71891 2521184 2234362 2022-08-23T17:29:01Z 155.93.253.51 /* Perdeteelt */ wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Mak perd | status = DOM | image = Nokota Horses cropped.jpg | image_width = 250px | image_caption = Twee perde in 'n grasveld | alt = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | subclassis = [[Theria]] | infraclassis = [[Eutheria]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Perissodactyla]] | familia = [[Equidae]] | genus = ''[[Equus (genus)|Equus]]'' | species = ''[[Wildeperd|E. ferus]]'' | subspecies = '''''E. f. caballus''''' | trinomial = ''Equus ferus caballus'' | trinomial_authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]] }} Die '''perd''' (''Equus ferus caballus'') is 'n mak hoefdier uit die onewehoewige diere-orde. Dit is een van slegs twee bestaande [[subspesie]]s van dierspesie ''Equus ferus'', of die wilde perd. Die perd is een van die ongeveer tien huidige [[spesie]]s van die [[familie (biologie)|familie]] ''Equidae''. [[Lêer:Campeonato Argentino de Polo 2010 - 5237109478 e7ed034169 o.jpg|duimnael|links|Perde word ook gebruik in sportsoorte soos [[polo]].]] [[Sebra]]s en [[donkie]]s is ook perde. 'n [[Mannetjie|Manlike]] perd is 'n hings en 'n [[wyfie|vroulike]] perd is 'n merrie. Die algemene term vir 'n jong perd is 'n vul. 'n Gekastreerde hings is 'n reun. Die mens het reeds in 4000 v.C. perde begin [[mak maak]] en teen 3000 v.C. was dit 'n algemene en wydverspreide gebruik. Perde in die subspesie ''caballus'' is mak, hoewel sommige mak bevolking in die natuur soos wilde perde leef. Hierdie wilde bevolkings is nie ware wilde perde nie. Die term "wilde perd" word gebruik om perde subspesies wat nog nooit mak was, soos die bedreigde Przewalski se perd, 'n aparte subspesie, en die enigste oorblywende ware wilde perd te beskryf. == Eienskappe == Die perd het oor die afgelope 45 tot 55 miljoen jaar ontwikkel van 'n klein dier met vyf tone tot 'n enkeltonige dier. Die perd se hoef is eintlik die vergrote nael van die middeltoon. Perde se liggaamsbou stel hulle in staat om hul spoed te gebruik om van [[roofdier]]e te ontsnap. Hulle het 'n goedontwikkelde sin vir balans en 'n sterk veg-of-vlug-instink. Perde is instaat om beide te staan of te lê, wanneer hulle slaap. Vroulik perde, merries genoem, se dragtydperk is ongeveer 11 maande. 'n Vul kan reeds kort na sy geboorte staan en loop. Die meeste mak perde begin opleiding onder saal of in die tuig tussen die ouderdomme van twee en vier jaar. Hulle bereik volle [[volwassene|volwasse]] ontwikkeling op die ouderdom van vyf jaar en het 'n lewensverwagting van tussen 25 en 30 jaar. Perderasse word losweg in drie kategorieë ingedeel gebaseer op algemene temperament: * "warmbloed" met spoed en uithouvermoë, * "kouebloed", soos trekperde en sommige ponies, wat geskik is vir stadige swaar werk, en * kruisings tussen warmbloed en kouebloed, Tans is daar is meer as 300 perderasse in die wêreld wat vir baie verskillende gebruike geteel word. == Ontwikkeling == Die ontwikkeling van die perd deur die eeue tot sy huidige voorkoms is 'n voorbeeld van die [[evolusie]] van klein, woudbewonende planteters met 'n aantal tone aan die pote tot groot graseters met ʼn enkele toon en 'n hoef waarmee hulle vinnig oor die harde grasvlaktes kan beweeg. Teenswoordig word algemeen aanvaar dat die genus ''Hyracotheriurn'' (ook ''Eohippus''), wat in die [[Eoseen]] (sowat 54 miljoen jaar gelede) in Europa en [[Noord-Amerika]] voorgekom het, die voorloper van alle perdagtiges was. Dit was klein diertjies wat skaars 30 cm hoog was en so as 'n [[agoeti]] (ʼn Suid-Amerikaanse [[knaagdier]]) gelyk het. Teen die einde van die Eoseen het groter spesies (genera ''Orohippus'' en ''Epihippus'') ontwikkel. Die bou van hul pote het nog baie met die van hul voorgangers ooreengestem, maar hulle het ʼn ingewikkelder stel maaltande gehad. 'n Nuwe groep perdagtiges, die subfamilie ''Anchitheriinae'', het in die [[Oligoseen]] (sowat 38 miljoen jaar gelede) ontwikkel. Die diere het net 3 tone per poot gehad, maar waarskynlik nog geen hoewe nie. Gedurende die [[Mioseen]] (sowat 26 miljoen jaar gelede) het die tropiese klimaat van die [[Noordelike Halfrond]] na 'n droër klimaat met wisselende seisoene verander. As gevolg daarvan het baie woude verdwyn en oop grasvlaktes ontstaan. 'n Groot aantal tone aan die voet is nadelig op die vlakte omdat die groot aanrakingsoppervlak vaart belemmer. Gedurende hierdie tyd het ook talle groter diere met 3 tone en sterk hoewe ontstaan. Hulle het egter hoofsaaklik op die middelste hoef gesteun. Die gebit is ook aangepas by die harde, taai gras; die krone het breër en vlakker geword en ʼn emaljebedekking bygekry. Afgesien van die bykomende tone het die perde van die [[Mioseen]] al baie soos die huidige perde en sebras gelyk. Die genus wat die beste verteenwoordig was, was ''Hipparion''. Die eerste egte perde, met een toon en 'n hoef, het in die [[Bo-Mioseen]] (sowat 10 miljoen jaar gelede) ontwikkel. Die voorlopers van die moderne perdagtiges het almal in [[Noord-Amerika]] ontstaan en het van daar na [[Eurasië]] versprei via die landbrug wat in die prehistoriese tyd tussen die 2 kontinente bestaan het. ''Hipparion'' het van [[Asië]] verder na [[Europa]] en [[Afrika]] versprei. In Suid-Afrika het daar 'n miljoen jaar gelede naas egte sebras nog ʼn genus (''Stylohipparion'') met 3 tone voorgekom. Die egte perde het ook in [[Noord-Amerika]] ontstaan. Een spesie (''Equus andium'') het na [[Suid-Amerika]] versprei en het eers in vroeg-historiese tyd in die pampas van [[Argentinië]] uitgesterf. Egte sebras en perde het nog lank in Noord-Amerika oorleef en die laaste spesie (''Equus scotti'') het nog 8 000 jaar gelede daar voorgekom. Toe [[Columbus]] die [[Nuwe Wêreld]] ontdek het, was daar egter in geeneen van die Amerikas meer perde nie. Hulle het toe nog net in [[Asië]] en [[Europa]] voorgekom. == Wildeperde == Ondanks die groot aantal verskillende rasse behoort alle moderne perde tot dieselfde spesie, naamlik ''Equus caballus.'' Van die wildeperde waaruit hierdie rasse ontstaan het, is uit historiese tyd net 2 subspesies bekend: die tarpan (Eq''uus caballus gmelini'') en die [[Przewalski-perd]] (''Equus caballus'' ''przewalskii''). Die tarpan was 'n klein muisgrys perd met swart strepe oor die knieë en nek. Soos alle ander wildeperde het hy ook 'n danker dwars streep (aalstreep) oor die rug gehad. Die tarpan was in [[Wes-Europa]] reeds in die 13e eeu uitgeroei, maar het in Pole nog tot omstreeks 1814 oorleef. Die sogenaamde tarpans wat in dieretuine besigtig kan word, is teelprodukte wat net uiterlik soos die egte tarpan lyk. Die [[Przewalski-perd]] is vernoem na sy ontdekker, die Russiese ontdekkingsreisiger [[Nikolai M. Przewalski]] (1839- 1888). Die perd het tot onlangs nog wild in die grensgebied tussen [[China]] en [[Mongolië]] voorgekom, maar is teenswoordig waarskynlik heeltemal uitgeroei of met huisperde vermeng. Sedert die begin van die eeu, toe Carl Hagenbeck (1844-1913) 'n aantal vullens na [[Hamburg]] gebring het, oorleef die  subspesie in enkele dieretuine. Om van die teelresultate boek te hou, word inskrywings in 'n stamboek in [[Parys]] gedoen. Hoewel daar tans sowat 200 diere in die stamboek aangeteken is, is hul voortbestaan nie verseker nie. Hulle is nie baie vrugbaar nie en aangebore afwykings as gevolg van inteling kom dikwels voor. Die wildlewende perde van [[Argentinië]], [[Noord-Amerika]] en [[Australië]] is verwilderde afstammelinge van gedomestiseerde perde wat deur die koloniste ingevoer is. == Domestikasie == Aanvanklik was die perd 'n gewilde jagdier vir die mens. Dit blyk uit perdereste wat by prehistoriese nedersettings gevind is, asook uit grottekeninge in Frankryk en [[Spanje]]. Perde is in omstreeks 2000 v.C. as trekdiere vir strydwaens gebruik, maar dit kan wees dat die eerste pogings om perde te tem, reeds vroeër aangewend is. Die feit is dat die domestikasie van die perd op verskillende plekke in Asië en Europa onderneem is; vandaar die verskillende tipes van die moderne perd wat voorkom. Die subspesies waaruit hulle afstam, kan in 3 ot 4 groepe ingedeel word. Die Exmoorponie en die [[Poolse konik]] is onder meer moontlik afstammelinge van die noordse ponies, waartoe ook die tarpan en die Przewalski-perd gereken word. Die tweede groep, bestaande uit groter, swaardertipes, het in die noordelike toendras geleef en waarskynlik min tot die huidige rasse bygedra. Die wildeperde wat tydens die laaste ystyd in Europa voorgekom het, is waarskynlik belangriker. Hulle was ook groot en swaar en het moontlik 'n rol gespeel by die ontstaan van die koudbloedrasse (groot, swaar perde met ʼn groot skedel, lang liggaam en bedaarde geaardheid). 'n Vierde groep, wat fossiel egter nouliks bekend is, sou die voorloper gewees het van die [[Arabierperd]] en ander warmbloedrasse (slank perde met ʼn smal skedel en 'n lewendige temperament). Die afstammingsgeskiedenis van perde berus egter steeds meer op gissings en gedragstudies as op fossielbewyse. == Perdeteel == Perde word in feitlik alle lande van die wêreld geteel, maar die aantal stoeterye het in die loop van die 20e eeu algaande afgeneem, veral weens die meganisasie in die weermag en die landbou. Sedert die sewentigerjare neem die perdestapel egter in baie lande weer toe as gevolg van die vraag na perde vir perdesport en ontspanning. Teling met uitgesoekte perde het waarskynlik al in Babilonië en in antieke Egipte plaasgevind. Deur die eeuelange doelbewuste seleksie en teling het die perderasse ontstaan waaraan die betrokke gemeenskap die grootste behoefte gehad het. Hingste kan met merries van 'n ander ras gekruis word, maar die beste resultate word gewoonlik verkry wanneer daar met hingste en merries van dieselfde ras geteel word. Vir teeldoeleindes word slegs perde gebruik wat so min moontlik gebreke het en so veel moontlik van die eienskappe besit wat in die nageslag aanwesig moet wees. In baie lande moet die hingste waarmee geteel word, amptelik goedgekeur word, hetsy deur die owerheid of deur inskrywing in ʼn stamboek (register waarin die afstamming en kenmerke van ʼn bepaalde ras aangeteken word). In sommige lande, byvoorbeeld [[Frankryk]], word die stoeterye ook onder staatstoesig gedryf. === Bekende rasse === Die Arabier is die oudste erkende perderas en word oor die algemeen ook as die edelste beskou. Daar is feitlik geen moderne ras wat nie deur die Arabier beïnvloed is nie. Volgens oorlewering het die ras regstreeks afgestam van die 5 (of 7) legendariese merries wat Mohammed van sy aanhangers ontvang het. Die perde is oorspronklik in die hoogland van [[Nedzjd]] in [[Saoedi-Arabië]] geteel, maar teenswoordig is die vernaamste stoetery in Egipte. Die rasegtheid van Arabierperde, wat as ry-, tuig- en renperde gebruik word, word deur die World Arabian Horse Organization (WAHO) op peil gehou. Die [[Engelse Volbloed]] (Thoroughbred) het ontstaan uit 3 Oosterse hingste, naamlik die Byerley Turk, die Darley Arabian en die Godolphin Barb, wat tussen 1689 en 1730 na [[Engeland]] ingevoer en met Engelse merries gekruis is. Die ras word sedert die einde van die 18e eeu suiwer geteel met hingste wat in die General Stud Book, die eerste stamboek vir perde, geregistreer is. Die Engelse Volbloed is by uitstek 'n renperd en die belangrikste stoetery is in [[Newmarket Park|Newmarket]] in Engeland. 'n Ander ou, bekende ras is die Lipizzaner. Die perde het beroemd geword deurdat hulle die enigstes was wat by die Weense Hofryskool (in 1729 deur keiser Karl VI gestig) vir hoërskoolry gebruik is. [[Lipizzaners]] is oorspronklik uit onder meer die Spaanse Andalusiër op 'n landgoed naby [[Triëst|Triest]] in [[Italië]] geteel. Teenswoordig is daar ook stoeterye in [[Oostenryk]] en [[Hongarye]]. Van die gewildste rasse wat die VSA geteel word, is die Amerikaanse saalperd, die Amerikaanse Standard Bred en die Amerikaanse Kwartmyler, wat ontstaan het deurdat Engelse Volbloedhingste met plaaslike merries gekruis is. Eersgenoemde 2 rasse is gewilde ryperde met hoë gange wat hoofsaaklik vir skoudoeleindes gebruik word. Die [[Kwartmyler]] is 'n renperd. Die Anglo-Arabier, 'n baie sterk ryperd uit [[Suid-Frankryk]], is die resultaat van 'n kruising van Arabier- en Engelse Volbloedperde. Hy is effens groter as die Arabier maar kleiner as die Engelse Volbloed. Uitstekende ryperde uit Duitsland is die [[Hannoveraan]], [[Trakehner]] en Holsteiner, wat almal ook as tuigperde gebruik kan word. Die [[Holsteiner]] maak selfs 'n goeie springperd uit. Ander bekende rasse is onder meer die [[Appaloosa]], 'n ryperd uit die VSA met kenmerkende spikkels. Die Belgiese trekperd, 'n werkperd uit [[België]]; die Budenny en die Orlov, gewilde ryperde uit die Sowjetunie; die Camargue, ʼn halfwilde skimmelponie uit Suid-Frankryk; die Engelse jagperd, ʼn springperd met 'n groot uithouvermoë; die Hackney, 'n klein, Engelse ry- en luuksetuigperd; die Oldenburger, 'n werkperd uit. Duitsland Nederland en België; die Palomino, 'n taankleurige Amerikaanse ryperd met ligte maanhare en stert; die Percheron, 'n werkperd uit [[Frankryk]], en die Engelse Shire, die grootste van alle perderasse. === Ponies === Buiten 'n kleiner bou is daar geen verskil tussen perde en ponies nie. 'n Perd se skofhoogte word in hande gemeet (1 hand= 10 cm) en internasionaal geld die reël dat ʼn perd met 'n skofhoogte van minder as 14,2 hand (142 cm) 'n ponie genoem word. Die ponieras met die wydste verspreidingsgebied is die Walliese ponie. Die kleiner Walliese ponie is by uitstek geskik vir kinderruiters, terwyl die groter soort, die Walliese Cob, as werk-, tuig- en ryperd gebruik kan word. Die beste stoeterye van hierdie ras word in [[Wallis]] aangetref. Die Shetland-ponie is met ʼn skofhoogte van net meer as 9 hand die kleinste van alle ponierasse. Ondanks sy klein bou is die Shetland-ponie baie sterk en kan hy ook vir ligte werk gebruik word. Shetland-ponies is van die [[Shetland Eilande|Shetland-eilande]] afkomstig. Ander bekende ponierasse is die [[Foresterponie]] en die [[Dartmoor-ponie]] uit [[Engeland]], die [[Connemara-ponie]] uit Ierland, die [[Merfelderbruch]] uit [[Duitsland]], die [[Haflinger]] uit Oestenryk, die [[Fjordperd]] uit [[Noorweë]] en die [[Huzule-ponie]] uit die [[Balkan]]. Enkele rasse soos die [[Exmoor-ponie]] en die Yslandse ponie se voorkoms het in die loop van die eeue min verander, aangesien hulle nie, soos met die meeste ander rasse die geval is, deur die Arabier of die Engelse Volbloed beïnvloed is nie. === Indeling van die rasse === Perderasse kan in warmbloed- en koudbloedrasse ingedeel word (die benaming het niks met liggaamstemperatuur te doen nie). Die Oosterse rasse en kruisings daarvan word tot die warmbloedrasse gereken, terwyl die rasse sonder Oosterse beïnvloeding koudbloedrasse is. Kenmerkend vir die koudbloedrasse is die perde se flegmatiese temperament, wat hulle geskik maak as werkperde. ʼn Warmbloed is as gevolg van sy intelligensie en lewendige temperament weer baie geskik as ryperd. === Versorging === Perde kan in die veld in kampe aangehou word of op stal staan. In laasgenoemde geval is die belangrikste vereiste dat die stal ruim moet wees, met genoeg lug en lig. 'n Stal van 3,75 m X 3,25 m is groot genoeg vir die gemiddelde ryperd, maar dragtige merries en teelhingste het groter stalle nodig. Bakstene is die geskikste boumateriaal vir die mure en vloer, aangesien dit warm en poreus is. Elke stal moet 'n afsonderlike water en voertrog hê en die vloer moet met strooi bedek wees. Dit is belangrik dat stalperde daagliks oefening kry of vir minstens 'n paar uur uitgelaat word. Na die dag se oefening moet die perd drooggevryf word en hy moet ook elke dag geborsel en geroskam word. Die hoewe moet gereeld skoongekrap word. Gras is die perd se natuurlike voedsel en hy kan selfs uitsluitlik op hooi gesond bly. Na gelang van die perd se werkverrigting en gesondheid word die dieet met kragvoedsel soos hawer of vitamien- en mineraalverrykte mengvoer aangevul. Brood, wortels en suiker kan as versnaperings gevoer word. == Perde in Suid-Afrika == Die rol van die perd in Suid-Afrika is vergelykbaar met die van perde in die meeste Westerse lande. In die land se vroeë geskiedenis was die perd uitsluitlik 'n trekdier wat die nedersetters as ry-, pak- en trekdier gedien het en onmisbaar was in die talle oorloë waarin die Blankes betrokke was. Veral die geharde ponies van die Boerekommando's het groot roem verwerf vanweë hulle belangrike bydraes tydens die oorloë. Net soos in ander ontwikkelende Iande het die perdegetalle in [[Suid-Afrika]] in die 20e eeu aansienlik afgeneem as gevolg van die toenemende meganisasie in die landbou en die weermag. Teenswoordig word perde net nog op klein skaal op wyn- en veeplase en in die [[Bosbou- en Landbou Biotegnologie-instituut-geboue UP|bosbou]] gebruik, terwyl die [[Suid-Afrikaanse Weermag]] en [[Polisie]] ook nog 'n paar berede afdelings het vir operasies in andersins ontoeganklike gebiede. Die [[ruitersport]] het egter ook in Suid-Afrika gewild geword en daar is 'n groot aantal telers wat perde vir die doel teel. Daar word hoofsaaklik gekonsentreer op warmbloedrasse soos die Arabier, die Engelse Volbloed, die Amerikaanse Saalperd, die [[Palomino]], die [[Waltiese ponie]], die [[Shetland-ponie]] en die Nooitgedacht- of Basoetoponie. Tuigperde soos die Hackney en Vlaamse en [[Friesperde]] en koudbloedrasse soos die Percheron, Clydesdale en Shire word ook in Suid-Afrika geteel. === Geskiedenis === Aangesien daar geen inheemse perde in Suid-Afrika was nie maar wel sebras, was een van [[Jan van Riebeeck]] se eerste opdragte om sebras te tem. Daarvan het niks gekom nie en na dringende versoeke dat Nederland perde na die Kaap moet stuur, hel die eerste 2 perde reeds in 1652 aangekom. Dit was Oosterse perde wat deur ʼn vloot van Java gebring is. Tydens [[Simon van der Stel]] se bewind is perde onder meer ook uit Persië ingevoer. Die Oosterse perde het aan die Kaap goed geaard en daar is in so 'n mate geteel dat die sogenaamde Kaapse perd na selfs [[Indië]] uitgevoer is. Die eerste Engelse Volbloedperde is in 1872 uit [[Engeland]] en die [[VSA]] ingevoer. Meer van die ras is ook later deur lord [[Charles Somerset]] na die [[Kaapprovinsie|Kaap]] laat kom. Onder die invloed van die Engelse Volbloed het die sogenaamde [[Hantamperd]], ʼn streektipe van die Kaapse perd, ontstaan. Trekboere het die perd na die binneland gebring. Op die Hoëveld het 'n ander streektipe, die [[Transvaalse Bossiekop]], ontstaan, terwyl die perde wat die Basoetovolk van die Boere verkry het, tot ʼn eie ras ontwikkel het. Van teling was daar by die Basoetoponie aanvanklik geen sprake nie. In die ruwe, bergagtige terrein en koue klimaat het net die gehardstes oorleef en aangeteel. Die ras het dus uit natuurlike seleksie ontstaan. Die Kaapse perd en die streektipes het mettertyd as gevolg van kruisingsverdwyn. === Die Nooitgedacht-ponie === Hierdie ras, geteel uit Basoeto-ponies, is [[Suid-Afrika]] se enigste inheemse perderas. Die Basoetoponie is ʼn bonkige perd wat 12 tot 14 hand hoog is met 'n sterk rug en lende. Hy beskik oor 'n besonder goeie koershouvermoë en is baie vas op sy pote. Hierdieie eienskappe het hom baie bekend laat word en aan die begin van die 20e eeu was hy so in aanvraag dat Lesotho feitlik al sy beste diere deur uitvoere verloor het. In 1950 het die destydse [[Departement van Landboutegniese Dienste]] besluit om die [[Basoetoponie]] van uitsterwing te red en 2 klein troppe tipiese verteenwoordigers is van telers op [[Molteno, Oos-Kaap|Molteno]] en [[Memel, Vrystaat|Memel]] gekoop. Hulle is na die [[Nooitgedachtproefplaas]] buite [[Ermelo, Mpumalanga|Ermelo]] gebring, waar daar sedertdien 'n baie streng teelprogram gevolg word. Sedert 1967 word van die perde ook aan dogterstoeterye verskaf. Die [[Nooitgedacht-ponie]] word as plaasperd en as ryperd vir kinders geteel. Hy is sowat 14 hand hoog, gehard, vasvoetig en het sterk bene. Daarby is hy goedgeaard en intelligent. Die [[Nooitgedachttelers-vereniging]] is in 1969 gestig en is by die [[Suid-Afrikaanse Stamboekvereniging]] ingelyf. === Die Boerperd === Die benaming Boerperd dateer uit die Anglo-Boereoorlog en verwys na die perde wat deur die Boerekommando's gebruik is. Dit was afstammelinge van die Kaapse perd wat later met ʼn verskeidenheid rasse soos [[Arabierperde]], Engelse Volbloedperde en tuigperde soos Hackneys, Cleveland Bays en Roadsters gekruis is. Die meeste van die perde, wat nooit as 'n ras erken is nie, is in die oorlog uitgeroei en pogings om die tipe te red, het feitlik te laat gekom. Teenswoordig word daar uiteenlopende pogings aangewend om die [[Boerperd]] te laat herlewe. Sommige telers probeer 'n nuwe [[Boerperd]] teel deur kruisings met hoofsaaklik Amerikaanse [[Saalperde]]. Ander probeer weer om die "oorspronklike Boerperd" te teel met perde wat na bewering direkte afstammelinge van die Boerperde uit die [[Anglo-Boereoorlog]] is. == Voeding == [[Lêer:Francocoz the horse.jpg|duimnael|Nabyskoot van 'n perd]] Perde is planteters (herbivore) maar nie herkouers nie. Die perd gebruik sy voortande om gras mee af te ruk, waarna dit deur die kiestande fyngemaal word. Perde het in totaal 36 of 40 tande. 'n Hings het 4 ekstra tande tussen die sny- en voortande. In beide die bo- en onderkaak het 'n hings en 'n merrie 6 snytande, 6 voorkiestande en 6 kiestande. == Gebruike == Die mak perd word hoofsaaklik aangehou as ry- en trekdier. Mense gebruik perde vir 'n verskeidenheid van mededingende en nie-mededingende ontspanning. Perde word gebruik in die werksaktiwiteite van die polisie, landbou, vermaak en terapie. Perde is ook histories in oorlogvoering gebruik. 'n Wye verskeidenheid van rytegnieke het oor tyd ontwikkel deur gebruik te maak van verskillende style van toerusting en metodes van beheer. Baie produkte is afkomstig van perde, insluitende [[vleis]], [[melk]], [[vel]], hare, [[been]] en farmaseutiese produkte (hormone) uit die [[urine]] van dragtige merries. Mense voorsien mak perde van kos, water en skuiling, sowel as die aandag van spesialiste soos veeartse en hoefsmitte. == Eksterne skakels == * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 090840963X, volume 22, bl. 133 * {{Wikt-inlyn|perd}} {{Normdata}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Perde| ]] 2y9mpg6s2tz37uhkpeexdohnr215h4g 2521187 2521184 2022-08-23T17:37:53Z Burgert Behr 2401 Rol weergawe 2521184 deur [[Special:Contributions/155.93.253.51|155.93.253.51]] ([[User talk:155.93.253.51|bespreek]]) terug. wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Mak perd | status = DOM | image = Nokota Horses cropped.jpg | image_width = 250px | image_caption = Twee perde in 'n grasveld | alt = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | subclassis = [[Theria]] | infraclassis = [[Eutheria]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Perissodactyla]] | familia = [[Equidae]] | genus = ''[[Equus (genus)|Equus]]'' | species = ''[[Wildeperd|E. ferus]]'' | subspecies = '''''E. f. caballus''''' | trinomial = ''Equus ferus caballus'' | trinomial_authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]] }} Die '''perd''' (''Equus ferus caballus'') is 'n mak hoefdier uit die onewehoewige diere-orde. Dit is een van slegs twee bestaande [[subspesie]]s van dierspesie ''Equus ferus'', of die wilde perd. Die perd is een van die ongeveer tien huidige [[spesie]]s van die [[familie (biologie)|familie]] ''Equidae''. [[Lêer:Campeonato Argentino de Polo 2010 - 5237109478 e7ed034169 o.jpg|duimnael|links|Perde word ook gebruik in sportsoorte soos [[polo]].]] [[Sebra]]s en [[donkie]]s is ook perde. 'n [[Mannetjie|Manlike]] perd is 'n hings en 'n [[wyfie|vroulike]] perd is 'n merrie. Die algemene term vir 'n jong perd is 'n vul. 'n Gekastreerde hings is 'n reun. Die mens het reeds in 4000 v.C. perde begin [[mak maak]] en teen 3000 v.C. was dit 'n algemene en wydverspreide gebruik. Perde in die subspesie ''caballus'' is mak, hoewel sommige mak bevolking in die natuur soos wilde perde leef. Hierdie wilde bevolkings is nie ware wilde perde nie. Die term "wilde perd" word gebruik om perde subspesies wat nog nooit mak was, soos die bedreigde Przewalski se perd, 'n aparte subspesie, en die enigste oorblywende ware wilde perd te beskryf. == Eienskappe == Die perd het oor die afgelope 45 tot 55 miljoen jaar ontwikkel van 'n klein dier met vyf tone tot 'n enkeltonige dier. Die perd se hoef is eintlik die vergrote nael van die middeltoon. Perde se liggaamsbou stel hulle in staat om hul spoed te gebruik om van [[roofdier]]e te ontsnap. Hulle het 'n goedontwikkelde sin vir balans en 'n sterk veg-of-vlug-instink. Perde is instaat om beide te staan of te lê, wanneer hulle slaap. Vroulik perde, merries genoem, se dragtydperk is ongeveer 11 maande. 'n Vul kan reeds kort na sy geboorte staan en loop. Die meeste mak perde begin opleiding onder saal of in die tuig tussen die ouderdomme van twee en vier jaar. Hulle bereik volle [[volwassene|volwasse]] ontwikkeling op die ouderdom van vyf jaar en het 'n lewensverwagting van tussen 25 en 30 jaar. Perderasse word losweg in drie kategorieë ingedeel gebaseer op algemene temperament: * "warmbloed" met spoed en uithouvermoë, * "kouebloed", soos trekperde en sommige ponies, wat geskik is vir stadige swaar werk, en * kruisings tussen warmbloed en kouebloed, Tans is daar is meer as 300 perderasse in die wêreld wat vir baie verskillende gebruike geteel word. == Ontwikkeling == Die ontwikkeling van die perd deur die eeue tot sy huidige voorkoms is 'n voorbeeld van die [[evolusie]] van klein, woudbewonende planteters met 'n aantal tone aan die pote tot groot graseters met ʼn enkele toon en 'n hoef waarmee hulle vinnig oor die harde grasvlaktes kan beweeg. Teenswoordig word algemeen aanvaar dat die genus ''Hyracotheriurn'' (ook ''Eohippus''), wat in die [[Eoseen]] (sowat 54 miljoen jaar gelede) in Europa en [[Noord-Amerika]] voorgekom het, die voorloper van alle perdagtiges was. Dit was klein diertjies wat skaars 30 cm hoog was en so as 'n [[agoeti]] (ʼn Suid-Amerikaanse [[knaagdier]]) gelyk het. Teen die einde van die Eoseen het groter spesies (genera ''Orohippus'' en ''Epihippus'') ontwikkel. Die bou van hul pote het nog baie met die van hul voorgangers ooreengestem, maar hulle het ʼn ingewikkelder stel maaltande gehad. 'n Nuwe groep perdagtiges, die subfamilie ''Anchitheriinae'', het in die [[Oligoseen]] (sowat 38 miljoen jaar gelede) ontwikkel. Die diere het net 3 tone per poot gehad, maar waarskynlik nog geen hoewe nie. Gedurende die [[Mioseen]] (sowat 26 miljoen jaar gelede) het die tropiese klimaat van die [[Noordelike Halfrond]] na 'n droër klimaat met wisselende seisoene verander. As gevolg daarvan het baie woude verdwyn en oop grasvlaktes ontstaan. 'n Groot aantal tone aan die voet is nadelig op die vlakte omdat die groot aanrakingsoppervlak vaart belemmer. Gedurende hierdie tyd het ook talle groter diere met 3 tone en sterk hoewe ontstaan. Hulle het egter hoofsaaklik op die middelste hoef gesteun. Die gebit is ook aangepas by die harde, taai gras; die krone het breër en vlakker geword en ʼn emaljebedekking bygekry. Afgesien van die bykomende tone het die perde van die [[Mioseen]] al baie soos die huidige perde en sebras gelyk. Die genus wat die beste verteenwoordig was, was ''Hipparion''. Die eerste egte perde, met een toon en 'n hoef, het in die [[Bo-Mioseen]] (sowat 10 miljoen jaar gelede) ontwikkel. Die voorlopers van die moderne perdagtiges het almal in [[Noord-Amerika]] ontstaan en het van daar na [[Eurasië]] versprei via die landbrug wat in die prehistoriese tyd tussen die 2 kontinente bestaan het. ''Hipparion'' het van [[Asië]] verder na [[Europa]] en [[Afrika]] versprei. In Suid-Afrika het daar 'n miljoen jaar gelede naas egte sebras nog ʼn genus (''Stylohipparion'') met 3 tone voorgekom. Die egte perde het ook in [[Noord-Amerika]] ontstaan. Een spesie (''Equus andium'') het na [[Suid-Amerika]] versprei en het eers in vroeg-historiese tyd in die pampas van [[Argentinië]] uitgesterf. Egte sebras en perde het nog lank in Noord-Amerika oorleef en die laaste spesie (''Equus scotti'') het nog 8 000 jaar gelede daar voorgekom. Toe [[Columbus]] die [[Nuwe Wêreld]] ontdek het, was daar egter in geeneen van die Amerikas meer perde nie. Hulle het toe nog net in [[Asië]] en [[Europa]] voorgekom. == Wildeperde == Ondanks die groot aantal verskillende rasse behoort alle moderne perde tot dieselfde spesie, naamlik ''Equus caballus.'' Van die wildeperde waaruit hierdie rasse ontstaan het, is uit historiese tyd net 2 subspesies bekend: die tarpan (Eq''uus caballus gmelini'') en die [[Przewalski-perd]] (''Equus caballus'' ''przewalskii''). Die tarpan was 'n klein muisgrys perd met swart strepe oor die knieë en nek. Soos alle ander wildeperde het hy ook 'n danker dwars streep (aalstreep) oor die rug gehad. Die tarpan was in [[Wes-Europa]] reeds in die 13e eeu uitgeroei, maar het in Pole nog tot omstreeks 1814 oorleef. Die sogenaamde tarpans wat in dieretuine besigtig kan word, is teelprodukte wat net uiterlik soos die egte tarpan lyk. Die [[Przewalski-perd]] is vernoem na sy ontdekker, die Russiese ontdekkingsreisiger [[Nikolai M. Przewalski]] (1839- 1888). Die perd het tot onlangs nog wild in die grensgebied tussen [[China]] en [[Mongolië]] voorgekom, maar is teenswoordig waarskynlik heeltemal uitgeroei of met huisperde vermeng. Sedert die begin van die eeu, toe Carl Hagenbeck (1844-1913) 'n aantal vullens na [[Hamburg]] gebring het, oorleef die  subspesie in enkele dieretuine. Om van die teelresultate boek te hou, word inskrywings in 'n stamboek in [[Parys]] gedoen. Hoewel daar tans sowat 200 diere in die stamboek aangeteken is, is hul voortbestaan nie verseker nie. Hulle is nie baie vrugbaar nie en aangebore afwykings as gevolg van inteling kom dikwels voor. Die wildlewende perde van [[Argentinië]], [[Noord-Amerika]] en [[Australië]] is verwilderde afstammelinge van gedomestiseerde perde wat deur die koloniste ingevoer is. == Domestikasie == Aanvanklik was die perd 'n gewilde jagdier vir die mens. Dit blyk uit perdereste wat by prehistoriese nedersettings gevind is, asook uit grottekeninge in Frankryk en [[Spanje]]. Perde is in omstreeks 2000 v.C. as trekdiere vir strydwaens gebruik, maar dit kan wees dat die eerste pogings om perde te tem, reeds vroeër aangewend is. Die feit is dat die domestikasie van die perd op verskillende plekke in Asië en Europa onderneem is; vandaar die verskillende tipes van die moderne perd wat voorkom. Die subspesies waaruit hulle afstam, kan in 3 ot 4 groepe ingedeel word. Die Exmoorponie en die [[Poolse konik]] is onder meer moontlik afstammelinge van die noordse ponies, waartoe ook die tarpan en die Przewalski-perd gereken word. Die tweede groep, bestaande uit groter, swaardertipes, het in die noordelike toendras geleef en waarskynlik min tot die huidige rasse bygedra. Die wildeperde wat tydens die laaste ystyd in Europa voorgekom het, is waarskynlik belangriker. Hulle was ook groot en swaar en het moontlik 'n rol gespeel by die ontstaan van die koudbloedrasse (groot, swaar perde met ʼn groot skedel, lang liggaam en bedaarde geaardheid). 'n Vierde groep, wat fossiel egter nouliks bekend is, sou die voorloper gewees het van die [[Arabierperd]] en ander warmbloedrasse (slank perde met ʼn smal skedel en 'n lewendige temperament). Die afstammingsgeskiedenis van perde berus egter steeds meer op gissings en gedragstudies as op fossielbewyse. == Perdeteelt == Perde word in feitlik alle lande van die wêreld geteel, maar die aantal stoeterye het in die loop van die 20e eeu algaande afgeneem, veral weens die meganisasie in die weermag en die landbou. Sedert die sewentigerjare neem die perdestapel egter in baie lande weer toe as gevolg van die vraag na perde vir perdesport en ontspanning. Teling met uitgesoekte perde het waarskynlik al in Babilonië en in antieke Egipte plaasgevind. Deur die eeuelange doelbewuste seleksie en teling het die perderasse ontstaan waaraan die betrokke gemeenskap die grootste behoefte gehad het. Hingste kan met merries van 'n ander ras gekruis word, maar die beste resultate word gewoonlik verkry wanneer daar met hingste en merries van dieselfde ras geteel word. Vir teeldoeleindes word slegs perde gebruik wat so min moontlik gebreke het en so veel moontlik van die eienskappe besit wat in die nageslag aanwesig moet wees. In baie lande moet die hingste waarmee geteel word, amptelik goedgekeur word, hetsy deur die owerheid of deur inskrywing in ʼn stamboek (register waarin die afstamming en kenmerke van ʼn bepaalde ras aangeteken word). In sommige lande, byvoorbeeld [[Frankryk]], word die stoeterye ook onder staatstoesig gedryf. === Bekende rasse === Die Arabier is die oudste erkende perderas en word oor die algemeen ook as die edelste beskou. Daar is feitlik geen moderne ras wat nie deur die Arabier beïnvloed is nie. Volgens oorlewering het die ras regstreeks afgestam van die 5 (of 7) legendariese merries wat Mohammed van sy aanhangers ontvang het. Die perde is oorspronklik in die hoogland van [[Nedzjd]] in [[Saoedi-Arabië]] geteel, maar teenswoordig is die vernaamste stoetery in Egipte. Die rasegtheid van Arabierperde, wat as ry-, tuig- en renperde gebruik word, word deur die World Arabian Horse Organization (WAHO) op peil gehou. Die [[Engelse Volbloed]] (Thoroughbred) het ontstaan uit 3 Oosterse hingste, naamlik die Byerley Turk, die Darley Arabian en die Godolphin Barb, wat tussen 1689 en 1730 na [[Engeland]] ingevoer en met Engelse merries gekruis is. Die ras word sedert die einde van die 18e eeu suiwer geteel met hingste wat in die General Stud Book, die eerste stamboek vir perde, geregistreer is. Die Engelse Volbloed is by uitstek 'n renperd en die belangrikste stoetery is in [[Newmarket Park|Newmarket]] in Engeland. 'n Ander ou, bekende ras is die Lipizzaner. Die perde het beroemd geword deurdat hulle die enigstes was wat by die Weense Hofryskool (in 1729 deur keiser Karl VI gestig) vir hoërskoolry gebruik is. [[Lipizzaners]] is oorspronklik uit onder meer die Spaanse Andalusiër op 'n landgoed naby [[Triëst|Triest]] in [[Italië]] geteel. Teenswoordig is daar ook stoeterye in [[Oostenryk]] en [[Hongarye]]. Van die gewildste rasse wat die VSA geteel word, is die Amerikaanse saalperd, die Amerikaanse Standard Bred en die Amerikaanse Kwartmyler, wat ontstaan het deurdat Engelse Volbloedhingste met plaaslike merries gekruis is. Eersgenoemde 2 rasse is gewilde ryperde met hoë gange wat hoofsaaklik vir skoudoeleindes gebruik word. Die [[Kwartmyler]] is 'n renperd. Die Anglo-Arabier, 'n baie sterk ryperd uit [[Suid-Frankryk]], is die resultaat van 'n kruising van Arabier- en Engelse Volbloedperde. Hy is effens groter as die Arabier maar kleiner as die Engelse Volbloed. Uitstekende ryperde uit Duitsland is die [[Hannoveraan]], [[Trakehner]] en Holsteiner, wat almal ook as tuigperde gebruik kan word. Die [[Holsteiner]] maak selfs 'n goeie springperd uit. Ander bekende rasse is onder meer die [[Appaloosa]], 'n ryperd uit die VSA met kenmerkende spikkels. Die Belgiese trekperd, 'n werkperd uit [[België]]; die Budenny en die Orlov, gewilde ryperde uit die Sowjetunie; die Camargue, ʼn halfwilde skimmelponie uit Suid-Frankryk; die Engelse jagperd, ʼn springperd met 'n groot uithouvermoë; die Hackney, 'n klein, Engelse ry- en luuksetuigperd; die Oldenburger, 'n werkperd uit. Duitsland Nederland en België; die Palomino, 'n taankleurige Amerikaanse ryperd met ligte maanhare en stert; die Percheron, 'n werkperd uit [[Frankryk]], en die Engelse Shire, die grootste van alle perderasse. === Ponies === Buiten 'n kleiner bou is daar geen verskil tussen perde en ponies nie. 'n Perd se skofhoogte word in hande gemeet (1 hand= 10 cm) en internasionaal geld die reël dat ʼn perd met 'n skofhoogte van minder as 14,2 hand (142 cm) 'n ponie genoem word. Die ponieras met die wydste verspreidingsgebied is die Walliese ponie. Die kleiner Walliese ponie is by uitstek geskik vir kinderruiters, terwyl die groter soort, die Walliese Cob, as werk-, tuig- en ryperd gebruik kan word. Die beste stoeterye van hierdie ras word in [[Wallis]] aangetref. Die Shetland-ponie is met ʼn skofhoogte van net meer as 9 hand die kleinste van alle ponierasse. Ondanks sy klein bou is die Shetland-ponie baie sterk en kan hy ook vir ligte werk gebruik word. Shetland-ponies is van die [[Shetland Eilande|Shetland-eilande]] afkomstig. Ander bekende ponierasse is die [[Foresterponie]] en die [[Dartmoor-ponie]] uit [[Engeland]], die [[Connemara-ponie]] uit Ierland, die [[Merfelderbruch]] uit [[Duitsland]], die [[Haflinger]] uit Oestenryk, die [[Fjordperd]] uit [[Noorweë]] en die [[Huzule-ponie]] uit die [[Balkan]]. Enkele rasse soos die [[Exmoor-ponie]] en die Yslandse ponie se voorkoms het in die loop van die eeue min verander, aangesien hulle nie, soos met die meeste ander rasse die geval is, deur die Arabier of die Engelse Volbloed beïnvloed is nie. === Indeling van die rasse === Perderasse kan in warmbloed- en koudbloedrasse ingedeel word (die benaming het niks met liggaamstemperatuur te doen nie). Die Oosterse rasse en kruisings daarvan word tot die warmbloedrasse gereken, terwyl die rasse sonder Oosterse beïnvloeding koudbloedrasse is. Kenmerkend vir die koudbloedrasse is die perde se flegmatiese temperament, wat hulle geskik maak as werkperde. ʼn Warmbloed is as gevolg van sy intelligensie en lewendige temperament weer baie geskik as ryperd. === Versorging === Perde kan in die veld in kampe aangehou word of op stal staan. In laasgenoemde geval is die belangrikste vereiste dat die stal ruim moet wees, met genoeg lug en lig. 'n Stal van 3,75 m X 3,25 m is groot genoeg vir die gemiddelde ryperd, maar dragtige merries en teelhingste het groter stalle nodig. Bakstene is die geskikste boumateriaal vir die mure en vloer, aangesien dit warm en poreus is. Elke stal moet 'n afsonderlike water en voertrog hê en die vloer moet met strooi bedek wees. Dit is belangrik dat stalperde daagliks oefening kry of vir minstens 'n paar uur uitgelaat word. Na die dag se oefening moet die perd drooggevryf word en hy moet ook elke dag geborsel en geroskam word. Die hoewe moet gereeld skoongekrap word. Gras is die perd se natuurlike voedsel en hy kan selfs uitsluitlik op hooi gesond bly. Na gelang van die perd se werkverrigting en gesondheid word die dieet met kragvoedsel soos hawer of vitamien- en mineraalverrykte mengvoer aangevul. Brood, wortels en suiker kan as versnaperings gevoer word. == Perde in Suid-Afrika == Die rol van die perd in Suid-Afrika is vergelykbaar met die van perde in die meeste Westerse lande. In die land se vroeë geskiedenis was die perd uitsluitlik 'n trekdier wat die nedersetters as ry-, pak- en trekdier gedien het en onmisbaar was in die talle oorloë waarin die Blankes betrokke was. Veral die geharde ponies van die Boerekommando's het groot roem verwerf vanweë hulle belangrike bydraes tydens die oorloë. Net soos in ander ontwikkelende Iande het die perdegetalle in [[Suid-Afrika]] in die 20e eeu aansienlik afgeneem as gevolg van die toenemende meganisasie in die landbou en die weermag. Teenswoordig word perde net nog op klein skaal op wyn- en veeplase en in die [[Bosbou- en Landbou Biotegnologie-instituut-geboue UP|bosbou]] gebruik, terwyl die [[Suid-Afrikaanse Weermag]] en [[Polisie]] ook nog 'n paar berede afdelings het vir operasies in andersins ontoeganklike gebiede. Die [[ruitersport]] het egter ook in Suid-Afrika gewild geword en daar is 'n groot aantal telers wat perde vir die doel teel. Daar word hoofsaaklik gekonsentreer op warmbloedrasse soos die Arabier, die Engelse Volbloed, die Amerikaanse Saalperd, die [[Palomino]], die [[Waltiese ponie]], die [[Shetland-ponie]] en die Nooitgedacht- of Basoetoponie. Tuigperde soos die Hackney en Vlaamse en [[Friesperde]] en koudbloedrasse soos die Percheron, Clydesdale en Shire word ook in Suid-Afrika geteel. === Geskiedenis === Aangesien daar geen inheemse perde in Suid-Afrika was nie maar wel sebras, was een van [[Jan van Riebeeck]] se eerste opdragte om sebras te tem. Daarvan het niks gekom nie en na dringende versoeke dat Nederland perde na die Kaap moet stuur, hel die eerste 2 perde reeds in 1652 aangekom. Dit was Oosterse perde wat deur ʼn vloot van Java gebring is. Tydens [[Simon van der Stel]] se bewind is perde onder meer ook uit Persië ingevoer. Die Oosterse perde het aan die Kaap goed geaard en daar is in so 'n mate geteel dat die sogenaamde Kaapse perd na selfs [[Indië]] uitgevoer is. Die eerste Engelse Volbloedperde is in 1872 uit [[Engeland]] en die [[VSA]] ingevoer. Meer van die ras is ook later deur lord [[Charles Somerset]] na die [[Kaapprovinsie|Kaap]] laat kom. Onder die invloed van die Engelse Volbloed het die sogenaamde [[Hantamperd]], ʼn streektipe van die Kaapse perd, ontstaan. Trekboere het die perd na die binneland gebring. Op die Hoëveld het 'n ander streektipe, die [[Transvaalse Bossiekop]], ontstaan, terwyl die perde wat die Basoetovolk van die Boere verkry het, tot ʼn eie ras ontwikkel het. Van teling was daar by die Basoetoponie aanvanklik geen sprake nie. In die ruwe, bergagtige terrein en koue klimaat het net die gehardstes oorleef en aangeteel. Die ras het dus uit natuurlike seleksie ontstaan. Die Kaapse perd en die streektipes het mettertyd as gevolg van kruisingsverdwyn. === Die Nooitgedacht-ponie === Hierdie ras, geteel uit Basoeto-ponies, is [[Suid-Afrika]] se enigste inheemse perderas. Die Basoetoponie is ʼn bonkige perd wat 12 tot 14 hand hoog is met 'n sterk rug en lende. Hy beskik oor 'n besonder goeie koershouvermoë en is baie vas op sy pote. Hierdieie eienskappe het hom baie bekend laat word en aan die begin van die 20e eeu was hy so in aanvraag dat Lesotho feitlik al sy beste diere deur uitvoere verloor het. In 1950 het die destydse [[Departement van Landboutegniese Dienste]] besluit om die [[Basoetoponie]] van uitsterwing te red en 2 klein troppe tipiese verteenwoordigers is van telers op [[Molteno, Oos-Kaap|Molteno]] en [[Memel, Vrystaat|Memel]] gekoop. Hulle is na die [[Nooitgedachtproefplaas]] buite [[Ermelo, Mpumalanga|Ermelo]] gebring, waar daar sedertdien 'n baie streng teelprogram gevolg word. Sedert 1967 word van die perde ook aan dogterstoeterye verskaf. Die [[Nooitgedacht-ponie]] word as plaasperd en as ryperd vir kinders geteel. Hy is sowat 14 hand hoog, gehard, vasvoetig en het sterk bene. Daarby is hy goedgeaard en intelligent. Die [[Nooitgedachttelers-vereniging]] is in 1969 gestig en is by die [[Suid-Afrikaanse Stamboekvereniging]] ingelyf. === Die Boerperd === Die benaming Boerperd dateer uit die Anglo-Boereoorlog en verwys na die perde wat deur die Boerekommando's gebruik is. Dit was afstammelinge van die Kaapse perd wat later met ʼn verskeidenheid rasse soos [[Arabierperde]], Engelse Volbloedperde en tuigperde soos Hackneys, Cleveland Bays en Roadsters gekruis is. Die meeste van die perde, wat nooit as 'n ras erken is nie, is in die oorlog uitgeroei en pogings om die tipe te red, het feitlik te laat gekom. Teenswoordig word daar uiteenlopende pogings aangewend om die [[Boerperd]] te laat herlewe. Sommige telers probeer 'n nuwe [[Boerperd]] teel deur kruisings met hoofsaaklik Amerikaanse [[Saalperde]]. Ander probeer weer om die "oorspronklike Boerperd" te teel met perde wat na bewering direkte afstammelinge van die Boerperde uit die [[Anglo-Boereoorlog]] is. == Voeding == [[Lêer:Francocoz the horse.jpg|duimnael|Nabyskoot van 'n perd]] Perde is planteters (herbivore) maar nie herkouers nie. Die perd gebruik sy voortande om gras mee af te ruk, waarna dit deur die kiestande fyngemaal word. Perde het in totaal 36 of 40 tande. 'n Hings het 4 ekstra tande tussen die sny- en voortande. In beide die bo- en onderkaak het 'n hings en 'n merrie 6 snytande, 6 voorkiestande en 6 kiestande. == Gebruike == Die mak perd word hoofsaaklik aangehou as ry- en trekdier. Mense gebruik perde vir 'n verskeidenheid van mededingende en nie-mededingende ontspanning. Perde word gebruik in die werksaktiwiteite van die polisie, landbou, vermaak en terapie. Perde is ook histories in oorlogvoering gebruik. 'n Wye verskeidenheid van rytegnieke het oor tyd ontwikkel deur gebruik te maak van verskillende style van toerusting en metodes van beheer. Baie produkte is afkomstig van perde, insluitende [[vleis]], [[melk]], [[vel]], hare, [[been]] en farmaseutiese produkte (hormone) uit die [[urine]] van dragtige merries. Mense voorsien mak perde van kos, water en skuiling, sowel as die aandag van spesialiste soos veeartse en hoefsmitte. == Eksterne skakels == * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 090840963X, volume 22, bl. 133 * {{Wikt-inlyn|perd}} {{Normdata}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Perde| ]] g7eekagisitgwkc492m934skvevvcd8 Gebruiker:Aliwal2012/Nog Doen Lys 2 84140 2521220 2521049 2022-08-23T18:44:58Z Aliwal2012 39067 [[Rodrigues]] klaar uitgebrei wikitext text/x-wiki __NOTOC__ [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|Perde by Golden Gate NP]] [[Lêer:Chamaeleo dilepis, Pietersburg, Kellermann, a.jpg|duimnael|160px|Chamaeleo dilepis, Pietersburg]] [[Lêer:20090726 Birds on stick Shanghai Qibao Imgp1996.jpg|duimnael|Kwartels op 'n stokkie in Sjanghai]] * [https://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:ContentTranslation#suggestions ContentTranslator] * vir beter uitleg van kolomme, sien [[Etologie#Lys etoloë]] of <nowiki>{{Div col|colwidth=20em}}, sluit met {{Div col end}}</nowiki> * <nowiki><gallery style="text-align:center;" mode="packed" heights="220px">foto's</gallery></nowiki> * [https://archive.org/stream/DictionaryOfSouthernAfricanPlaceNames/SaPlaceNames#page/n57/mode/2up Raper, Peter: Dictionary of SA Place Names] * [https://www.heraldry-wiki.com/heraldrywiki/index.php?title=Category:UTC_South_African_town_arms Suid-Afrikaanse dorpswapens] ;Volgorde van hofies in artikels *Sien ook → Verwysings → Bronne → Eksterne skakels → Verdere leesstof → navigeerkassies soos <nowiki>{{Huidige leiers van die G20}}</nowiki> → vertalingnotas → Normdata → dan kategorieë heel onder. ==Weeklikse werk== * [[Wikipedia:Beeld van die week]] * [[Wikipedia:Voorbladartikels 2022]] -- > vervoerband * [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022]] == My Lughaweprojek == * [[:en:Auckland Airport]] * [[:en:Christchurch Airport]] * [[:en:Düsseldorf Airport]] * [[:en:Gibraltar International Airport]] * [[:en:Princess Juliana International Airport]] ==Op my tafel== * [[:en:Colin Powell]], Amerikaanse generaal * [[:en:Frank Williams (Formula One)]] * [[:en:Dikgang Moseneke]] * [[:en:Liquid-propellant rocket]] * [[:en:Janssen COVID-19 vaccine]] --------------------------- * [[Convair B-36 Peacemaker]] uitbrei * [[Dot-comvoorspoedgolf]] ernstig uitbrei --------------------------- * [[:en:Punjab, Pakistan]] * [[:en:Punjab, India]] * [[:en:Chinese cuisine]] * [[:en:Shanghai cuisine]] ==Natuurreservate== * [[:en:Masai Mara Game Reserve]] * [[:en:Serengeti National Park]] * [[:en:Shingwedzi]] lang artikel, vertaal net kortliks ==Vliegtuie== * [[:en:Boeing 747]] * [[:en:Boeing 747SP]] * [[:en:Rolls-Royce Trent 900]] gebruik op [[Airbus A380]] * [[:en:Airbus A220]] * [[:en:Bell 427]] * [[:en:Boeing C-135 Stratolifter]] * [[:en:Douglas C-124 Globemaster II]] * [[:en:Hughes Helicopters]] * [[:en:McDonnell Douglas]] * [[:en:Ilyushin Il-96]] * [[:en:Chengdu J-20]] * [[:en:Yakovlev Yak-42]] ------------------------------ * [[:en:Boeing Defense, Space & Security]] * [[:en:Royal Canadian Airforce]] ==Air crash== * [[:en:China Airlines Flight 006]] noodroep * [[:en:Air France Flight 447]] ==SA Oorlogskepe== * [[:en:SAS Charlotte Maxeke]] * [[:en:SAS Drakensberg]] * [[:en:SAS Spioenkop]] * [[:en:SAS Umkhonto]] * [[:en:SAS Assegaai]] ==Plekhouer== * [[:ceb:Kategoriya:Mga suba sa Limpopo (lalawigan sa Habagatang Aprika)]] * [[:ceb:Kategoriya:Great Fish River tubig-saluran]] * daai gereelde storie op ceb:wp oor geografie en reënvalsyfers, te vinde by [[Ysterberg]] of [[Tzaneen-lughawe]]. * [[:en:Mild hybrid]] (Mercedes) Bushriver Lodge is by {{koördinate|-24.22733|30.81857|aansig=inlyn}} a138fyty7jw5td19r8s9es7vdpnqdwg Beheerklep 0 88270 2521254 2519809 2022-08-24T07:31:01Z Daniellouw 54542 /* Beheerklepvergelyking */ wikitext text/x-wiki [[Lêer:Carbon steel globe valve.jpg|240px|regs|duimnael|'n Beheerklep met draaiwiel om die vloeitempo te beheer.]] 'n '''Beheerklep''' word gebruik om vloeitempo te beheer in 'n pyp.<ref name="isas" /> Die drukval geskied [[adiabaties]] (geen hitte word oorgedra nie). == Klep tipe == [[Lêer:Beheerklepkromme.png|duimnael|regs|500px|Verskillende beheerklepkromme beskryf die karakteristieke van die beheerklep.]] Gewoonlik word koeëlkleppe (Engels: ''globe valve'') gebruik as beheerkleppe omdat dit die beste beheer gee. '''Vloeikarakteristieke''' Dit is belangrik dat 'n beheerklep die regte vloeikarakteristieke het. Met ander woorde, dit moet die vloei maklik beheer. As jy byvoorbeeld stort, wil jy nie hê dat die krane te sensitief moet wees nie, want anders gaan jy baie sukkel om die regte temperatuur te kry. Jy gaan die kraan slegs 'n klein bietjie moet draai en gewoonlik gaan dit te veel wees. Dit is beter as 'n kraan eerder bietjie traag/onsensitief as te sensitief is. Kleppe kan verskillende vloeikarakteristieke hê: * '''Vinnig-oopmaak''': Hierdie beheerkleppe beheer glad nie goed by klein klepopeninge nie. Indien die klep 'n klein bietjie oopgemaak word, verhoog die klep CV beduidend en daarom ook die vloeitemp. Hierdie klep is redelik onsensitief by groter klepopeninge en kan daarom vloei redelik goed beheer. * '''Lineêr''': 'n lineêre klep het 'n reglynige verband tussen klepopening en klep CV-waarde. Die netto effek is egter ook amper soos 'n vinnig-oopmaak klep – is redelik sensitief by lae klepopeninge en onsensitief by groter klepopeninge. * '''Gelyke persentasie''': 'n gelyke persentasieklep lyk of dit traag is by klein klepopeninge en sensitief is by groter klepopeninge. Die netto effek is egter dat hierdie klep ewe sensitief is by enige klepopening. Die algemene vergelyking vir 'n gelyke persentasieklep is die volgende: : <math>%CV = e^{3.675 \left(stangposisie - 1 \right)}</math> : Waar <math>0 \le stangposisie \le 1</math> {{spaces|10}} waar 0 = toe en 1 = voloop. Die volgende drie grafiek wys die beheerklepkromme van 'n lineêre beheerklep, vinnig-oopmaak beheerklep en gelyke persentasie beheerklep en ook die invloed wat dit het op die vloeitempo van die sisteem. (Vir die wat belangstel hoe hierdie grafieke opgestel is, kyk bylae A) {| |- |[[Lêer:Lineere klepkromme.png|400px|Lineêre beheerklepkromme en invloed op sisteemvloei.]] |[[Lêer:Vinnig-oopmaak klepkromme.png|400px|Vinnig-oopmaak beheerklepkromme en invloed op sisteemvloei.]] |[[Lêer:Gelyke persentasie klepkromme.png|400px|Gelyke persentasie beheerklepkromme en invloed op sisteemvloei.]] |} == Konfigurasie == [[Lêer:Beheerklep konfigurasie.png|duimnael|regs|500px|'n Tipiese konfigurasie van 'n beheerklep. Die beheerklep se flensgrootte is gewoonlik een pypdiameter kleiner as die hoof pyplyn.]] [[Lêer:Beheerklep konfigurasie parallel.png|duimnael|regs|500px|Parallelle beheerkleppe word gebruik wanneer die vloeitempo 'n wye [[bestek]] het en een beheerklep nie die vloei voldoende kan beheer nie.]] 'n Beheerklep se [[flens]]grootte is gewoonlik een pypdiameter kleiner as die hoof pyplyn. Daar word ook gewoonlik 'n [[omloop]]lyn met 'n koeëlklep om die beheerklep geïnstalleer sodat die beheerklep tydens bedryf vervang of herstel kan word. Indien 'n groter as ontwerp vloei verlang word, kan die [[omloop]]lyn ook oopgemaak word om vloei te vermeerder tydens normale bedryf. Dit is egter belangriker om die beheerklep van die begin af reg te ontwerp. Wanneer 'n wye vloei[[bestek]] beheer moet word, word van twee of meer beheerkleppe in parallel gebruik gemaak: 'n klein beheerklep sal gebruik word wanneer die vloei laag is byvoorbeeld wanneer die aanleg in bedryf gestel word. Wanneer die vloei verhoog word, sal die klein beheerklep meer oopmaak tot ongeveer 80% en dan moet die groter beheerklep gebruik word om vloei te beheer. == Beheerklepvergelyking == Die CV-waarde van 'n beheerklep is 'n aanduiding van die kapasiteit van die beheerklep. Die amptelike definisie is: Die vloeikoëffisiënt of CV-waarde is 'n universele kapasiteitsindeks en word eenvoudig gedefinieer as die hoeveelheid [[Volume|Agpm]] (Amerikaanse gallonne per minute) water teen 60 °F (15.5556 °C) wat deur 'n klep sal vloei met 'n drukval van een pvd (pond per vierkante duim). Hierdie definisie kom duidelik na vore in die beheerklepvergelyking in Amerikaanse eenhede hieronder. Dus is die eenhede van CV, Agpm/pvd<sup>0.5</sup>. Die beheerklepvergelyking is: '''Standaardeenhede''' {| class="wikitable" |-align=center |<math>\text{C}_{CV} = 11.553 \cdot \text{V} \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}} \quad = \quad \frac{\text{W}}{2.737 \sqrt{\rho \cdot \Delta P}}</math> |} Of geherrangskik: {{spaces|5}} :<math>\Delta P = SG \cdot \left ( \frac{11.553V}{C_{CV}} \right )^2 \quad = \quad \frac{1}{SG} \cdot \left ( \frac{0.011553W}{C_{CV}} \right )^2 \quad = \quad \frac{0.1335}{\rho} \left( \frac{W}{C_{CV}} \right)^2</math> Of: :<math> V = \frac{C_{CV}}{11.553} \sqrt{\frac{\Delta P}{SG}}</math> {{spaces|10}} en {{spaces|10}} <math> W = \frac{C_{CV}}{0.011553} \sqrt{SG.\Delta P}</math> '''Amerikaanse eenhede''' :<math>\text{C}_{CV} = \text{V} \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}}</math> '''Imperiële eenhede''' :<math>\text{C}_{CV} = 1.2 \cdot \text{V} \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}}</math> waar: {| class="wikitable" |- ! Simbool !! Beskrywing !! Standaard eenhede||Amerikaanse eenhede||Imperiële eenhede |- |<math>C_{CV}</math> |CV-waarde van 'n klep |Agpm/pvd<sup>0.5</sup> |Agpm/pvd<sup>0.5</sup> |Agpm/pvd<sup>0.5</sup> |- |<math>V</math> |Maksimum volumevloeitempo met 'n voloop beheerklep |m<sup>3</sup>/h |Agpm (Amerikaanse gallonne per minuut)<ref>1 Amerikaanse gallon = 3.785 liter = 3.785×10<sup>-3</sup> m<sup>3</sup>. Dus, 1 Agpm = 60 × 0.003785 m<sup>3</sup>/h = 0.2271 m<sup>3</sup>/h</ref> |Igpm (Imperiële gallonne per minuut)<ref>1 Imp gallon = 4.546 liter = 4.546×10<sup>-3</sup> m<sup>3</sup>. Dus, 1 Igpm = 60 × 0.004546 m<sup>3</sup>/h = 0.27276 m<sup>3</sup>/h</ref> |- |<math>W</math> |Maksimum massavloeitempo met 'n voloop beheerklep |kg/h | | |- |<math>SG</math>||Gemiddelde [[spesifieke gravitasie]]<sup>(1)</sup>. Vir beide gasse en vloeistowwe is SG = &rho;/1000||-||-||- |- |<math>\Delta P</math>||[[Drukval]] oor die [[klep]]||[[pascal|kPa]]||pvd (pond per vierkante duim)||pvd |} '''Notas:''' (1) Werk met die gemiddeld van die SG voor en na die klep: SG<sub>gem</sub> = (SG<sub>1</sub> + SG<sub>2</sub>)/2. Dit is slegs van toepassing op [[saampersbaarheid|saampersbare]] vloei. Met nie-[[saampersbaarheid|saampersbare]] vloei is die SG voor en na die klep dieselfde. == Vir gasvloei == Vir gasvloei geld dieselfde vergelyking mits dit subsonies is. Vir subsoniese vloei geld die volgende: <math>\frac{P_{uit}}{P_{in}} \le \left( \frac{2}{k+1} \right )^\frac{k}{k-1}</math> waar: * <math>C_P = C_V+R</math> * <math>k = \frac{C_P}{C_V} = \frac{C_P}{C_P-R}</math>. Soms word die simbool, gamma (<math>\gamma</math>) oor gebuik in plaas van <math>k</math> * <math>C_P</math> = Konstante druk [[warmtekapasiteit]] * <math>C_V</math> = Konstante volume [[warmtekapasiteit]] * <math>R</math> = 8.314 kPa.m<sup>3</sup>/(k[[Mol (eenheid)|mol]].K) - Die ideale [[gaskonstante]]. * Die term aan die regterkant word die kritiese drukverhouding genoem Dus, as die klep se uitlaatdruk te klein raak (of die drukval te groot word), dan word [[Spoed_van_klank|soniese snelheid]] bereik. In die algemeen word soniese snelheid bereik wanneer die vloei gelyk is aan die [[spoed van klank]]. === Soniese vloei === [[Lêer:Vloei punt 1 na punt 2.png|regs|300px]] Indien vloei hoogs saampersbaar is (gasvloei), bestaan die gevaar dat soniese vloei mag voorkom. Soniese vloei is die maksimum vloeitempo wat in 'n pyp kan voorkom. Gestel jy het 'n pyp met vloei van punt 1 na punt 2 (kyk prentjie aan die regterkant): Indien die druk by punt 1 (P<sub>1</sub>) konstant gehou word en die druk by punt 2 (P<sub>2</sub>) verlaag word, sal die vloei in die pyp verhoog. Let daarop dat die snelheid net voor punt 2 die hoogste gaan wees omdat die druk die laagste is en daarom die dightheid van die gas die laagste is. Omdat die snelheid afhang van die dightheid, gaan die snelheid net voor punt 2 die hoogste wees. Indien P<sub>2</sub> só verlaag word dat die vloei net voor punt 2 (P<sub>2a</sub>) soniese snelheid bereik, sal die vloei in die pyp nie verder verhoog nie en sal P<sub>2a</sub> ook nie verder verlaag nie. Om die druk egter af te bring van P<sub>2a</sub> na P<sub>2</sub>, sal die energie geabsorbeer word deur skokgolwe wat ernstige vibrasies en geraas sal veroorsaak. == Ontwerpriglyne vir beheerkleppe == Wanneer 'n beheerklep ontwerp word, moet die sisteem eers gemodelleer word sonder die beheerklep. Kies die ontwerp drukval oor die beheerklep as die grootste van die volgende: * 50% van sisteem ΔP. * 10% van pomp ΔP. * 172 kPa (25 psi) Die gekose drukval oor die beheerklep word nou gebruik om die CV van die klep te bereken deur die beheerklepvergelyking en dit word aan die klepverskaffer gegee wanneer 'n beheerklep gekoop word.<ref>Uit [http://www.uop.com/ UOP] se ingenieurs ontwerpseminaar.</ref> == Kyk ook == * [[Klep]] * [[Pypvloei]] * [[Vloeimeetskyf]] * [[Bernoulli-beginsel]] == Bylae A: Herskryf beheerklepvergelyking == <math>SG = \frac{\rho}{\rho_w} = \frac{\rho}{1000} \qquad \Rightarrow \qquad \rho = 1000SG</math> <math>W = \rho V \qquad \Rightarrow \qquad V = \frac{W}{\rho} = \frac{W}{1000SG}</math> <math>\text{C}_{CV} = 11.553 \cdot \text{V} \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}} = 11.553 \cdot \frac{W}{1000SG} \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}} = 0.011553 \cdot \text{W} \sqrt{\frac{SG}{SG^2 \cdot \Delta P}} \quad = \quad 0.011553 \cdot \text{W} \sqrt{\frac{1}{SG \cdot \Delta P}}</math> of <math>\text{C}_{CV} = 11.553 \cdot \text{V} \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}} = 11.553 \cdot \frac{W}{\rho} \sqrt{\frac{\rho /1000}{\Delta P}} = \frac{11.553}{\sqrt{1000}} \cdot \text{W} \sqrt{\frac{\rho}{\rho^2 \cdot \Delta P}} \quad = \quad \frac{0.3653 \cdot \text{W}}{ \sqrt{\rho \cdot \Delta P}} = \quad \frac{\text{W}}{2.737 \sqrt{\rho \cdot \Delta P}}</math> Waar: * <math>V</math> = Volumevloeitempo [m<sup>3</sup>/h] * <math>W</math> = Massavloeitempo [kg/h] * <math>\rho</math> = Digtheid van die [[vloeier]] by bedryfskondisies [kg/m<sup>3</sup>] * <math>\rho_w</math> = Digtheid van water by 4 °C = 1000&nbsp;kg/m<sup>3</sup> * <math>\Delta P</math> = Drukval oor die beheerklep [kPa] * <math>C_{CV}</math> = CV-waarde van die klep * <math>SG</math> = Gemiddelde [[spesifieke gravitasie]] voor en na die klep [SG<sub>gem</sub> = (SG<sub>1</sub> + SG<sub>2</sub>)/2]. Gebruik SG = &rho;/1000 vir beide gasse en vloeistowwe. Vir nie-[[saampersbaarheid|saampersbare]] vloei maak dit nie saak nie, want dan is SG<sub>1</sub> = SG<sub>2</sub>. == Bylae B: Metode om drie grafieke van beheerklepkromme te kry == === Inleiding === Die grafieke is in Excel geteken. Aanvaar 'n sisteem met P<sub>1</sub> die druk aan die een punt en P<sub>2</sub> die druk aan die ander punt. Dus: :<math>\Delta P_{tot} = \Delta P_{pyp} + \Delta P_{CV} = P_1 - P_2</math> Daar is slegs 'n beheerklep in die sisteem. Die sisteem se drukval is gesimuleer as ΔP = K<sub>1</sub>.V<sup>2</sup>, waar: * ΔP = drukval van die sisteem, uitgesluit die beheerklep * K<sub>1</sub> = Konstante * V<sub>2</sub> = Volumevloeitempo in m<sup>3</sup>/h === Aannames === * P<sub>1</sub> = 1000 kPa * P<sub>2</sub> = 0 kPa * V<sub>ontwerp</sub> = 60&nbsp;m<sup>3</sup>/h = vloeitempo wanneer beheerklep voloop is. * %ΔP<sub>CV</sub> = 20% = Drukval oor beheerklep as 'n persentasie van die totale sisteem ΔP * SG = 0.95 === Berekeninge === ΔP<sub>CV</sub> = %ΔP<sub>CV</sub> × (P<sub>1</sub> – P<sub>2</sub>) = 20% × (1000 – 0) = 200 kPa '''Bereken CV-waarde wanneer beheerklep voloop is''': :<math>CV_{voloop} = 11.553 \cdot V \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}} = 11.553 \times 60 \times \sqrt{\frac{0.95}{200}} = 48</math> '''Bereken K<sub>1</sub>''': :<math>\Delta P_{tot} = \Delta P_{pyp} + \Delta P_{CV}</math> :<math>1000 - 0 = \Delta P_{pyp} + 200</math> :<math>\Delta P_{pyp} = 1000 - 200 = 800 \ kPa</math> :<math>\Delta P_{pyp} = K_1 \cdot V^2</math> :<math>800 = K_1 \cdot 60^2</math> :<math>K_1 = 800/60^2 = 0.222..... = 0.\dot{2}</math> '''Herrangskik die beheerklepvergelyking sodat ΔP aan die linkerkant is:''' :<math>CV = 11.553 \cdot V \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}}</math> :<math>\Delta P_{CV} = SG \cdot \left ( \frac{11.553}{CV} \right )^2 \cdot V^2</math> '''Kry die volume vloeitempo as 'n funksie van die CV-waarde van die beheerklep:''' :<math>\Delta P_{tot} = \Delta P_{pyp} + \Delta P_{CV}</math> :<math>P_2 - P_1 = K_1 \cdot V^2 + SG \cdot \left ( \frac{11.553}{CV} \right )^2 \cdot V^2</math> Haal V<sup>2</sup> gemeenskaplik uit: :<math>P_2 - P_1 = \left ( K_1 + SG \cdot \left ( \frac{11.553}{CV} \right )^2 \right ) V^2</math> Dus is: :<math>V = \sqrt{\frac{P_1-P_2}{K_1 + SG \cdot \left ( \frac{11.553}{CV} \right )^2}}</math> Maak nou vier kolomme in Excel: # Beheerklep persentasie opening. # CV/CV<sub>maksimum</sub> as 'n funksie van persentasie opening of stangposisie (hierdie eerste twee kolomme is die beheerklepkromme). # Bereken die CV-waarde vir elke geval deur die waarde in kolom 2 te maal met die CV-waarde van 48 vir 'n voloop klep. # Bereken V met die formule hierbo. Plaas nou hierdie drie kolomme in 'n grafiek. == Bylae C: Omskakeling van Amerikaanse eenhede na standaardeenhede == Die beheerklepvergelyking in Amerikaanse eenhede is: :<math>\text{C}_{CV} = 1 \cdot \text{V} \sqrt{\frac{SG}{\Delta P}}</math> Dus, die eenhede van die konstante "1" is: :<math> [\text{Dimensieloos}] = 1 \cdot Agpm \sqrt{\frac{SG_A}{pvd}}</math> Amerikaanse [[spesifieke gravitasie]] is nie dieselfde as SG in standaardeenhede nie. Amerikaanse SG is die digtheid relatief tot die digtheid van water by 60 °F (15.556 °C), terwyl Standaard SG relatief tot die digtheid van water by 4 °C is. Dus is: :<math>SG_S = 0.9988666 SG_A</math> Dus: :<math>1\ \frac{1}{Agpm} \sqrt{\frac{pvd}{SG_A}} \times \frac{1\ Agpm}{60 \times 0.003785\ m^3/h} \times \sqrt{\frac{101.325\ kPa}{14.696\ pvd} \times \frac{0.9988666 SG_A}{SG_S}} = 11.556 \sqrt{\frac{kPa}{SG_S}} \cdot\frac{1}{m^3/h}</math> Hierdie konstante word gebruik in die formule vir standaardeenhede. == Verwysings == {{Verwysings|verwysings= <ref name="isas">Instrument Society of America Standard S561.1, 1976. soos weergegee in die ''Fisher control valve handbook'' 4de weergawe 1977.</ref> }} {{Normdata}} [[Kategorie:Boukunde]] [[Kategorie:Boumateriale]] [[Kategorie:Stromingsleer]] 1a9dsw5n6p6a8rycvrh0v6qkipupstj Wet op Bantoe-onderwys 0 92596 2521210 2462984 2022-08-23T18:24:51Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki Die '''Wet op Bantoe-onderwys''', No. 47 van 1953, is deur Suid-Afrika se Parlement goedgekeur en op 5 Oktober 1953 deur die goewerneur-generaal onderteken. Dit sou in werking tree op ’n datum deur die goewerneur-generaal in ’n proklamasie bepaal.<ref>Sien artikel 18</ref> Die wet is voorafgegaan deur ’n kommissie, bekend as die Eiselen-kommissie, wat aangestel is om ’n plan te beraam vir die onderwys en opleiding van swart kinders.<ref>Mafu Solomon Rakometsi: The Transformation of Black School Education in South Africa, 1950–1994: A Historical Perspective, Ongepubliseerde Ph.D. referaat, Universiteit van die Vrystaat, 2008, rubriek 2.4.</ref> In 1976 sou die wet, veral die toepassing daarvan, blameer word vir die skoliere se oproer in Soweto. Die Onderwysbeleid van die Nasionale Party onder Verwoerd word dikwels gekritiseer deur die "per skolier" uitgawe tussen wit en swart kinders te vergelyk. Giliomee betoog dat blanke onderwys destyds nie te wonderlik was nie en inderdaad veel meer befondsing nodig gehad het. Die regering sou kwalik wit kiesers kon oorreed om vier keer meer op swart onderwys te spandeer.<ref>Hermann Giliomee: A Note on Bantu Education, 1953 to 1970, South African Journal of Economics, Volume 77:1 Maart 2009, p.191.</ref> == Vooraf == Teen 1934 het 70% van Suid-Afrika se swart mense geen onderwys ontvang nie. Van skoolgaandes was 57% in die eerste twee skooljare, 2,4% in standerd 6 en minder as 2% in sekondêre– en hoër instellings. Die Universiteitskollege van Fort Hare, wat swart studente op eksamens van die [[Universiteit van Suid-Afrika]] voorberei het, het 1916 tot 1934 ’n totale studentetal van 570 gehad. Teen 1954 was byna helfte van die leerders in die eerste twee skooljare, 10% het standerd 2 bereik, 3,5% standerd 6, ’n half persent die Junior Sertifikaat (standerd 8) en ’n baie klein getal matrikulasie. Enkeles het “blanke” universiteite bygewoon.{{feit}} In 1948 was slegs 2,6% van swart kinders in sekondêre standerds. Die gemiddelde swart kind het slegs 4 jaar in die skool deurgebring. Slegs 24,5% van swart kinders was op skool. Voor 1953 was swart skoliere se onderwys hoofsaaklik deur sendinggenootskappe onderneem. Die staat se bydrae was verdeel tussen die sentrale regering en die provinsies. Voor 1945 was die sentrale regering se geldelike bydrae tot sendingskole beperk deur die bedrag wat ontvang is van belasting betaal deur swart mense. In daardie jaar het die regering besluit om hierdie uitgawe uit die sentrale staatskas te betaal. Dit het aanleiding gegee tot ’n verhoging in subsidies, maar net tot die 1953-wet ingestel is.<ref>Rakometsi, supra, p. 45</ref> == Eiselen-kommissie == In Januarie 1949 het die regering ’n kommissie aangestel om ondersoek te doen na naturelle-onderwys. Die voorsitter was Dr. W.W.M. Eiselen, ’n voormalige inspekteur van Naturelle-onderwys in Transvaal. Hul vernaamste opdragte was om die beginsels en oogmerke van onderwys vir naturelle "as ’n onafhanklike ras" te formuleer. Die beginsels en oogmerke moes hul inherente kwaliteite, eienskappe, bekwaamhede en behoeftes in veranderende omstandighede in ag neem. Die kommissie is ook versoek om verslag te doen oor die wyse waarop die bestaande primêre, sekondêre en vakkundige opleiding van naturelle en die opleiding van hul onderwysers aangepas moes word om hulle voor te berei vir hul toekomstige beroepe. Hulle moes ook rapporteer oor hoe dit alles gefinansier moes word.<ref>Rakometsi, supra, p. 48.</ref> Eiselen se benadering tot die probleem wat die regering in die gesig gestaar het, is insiggewend en nogal verbasend. Die kommissie rapporteer dat daar geen getuienis was dat die intelligensie van swart kinders van so ’n aard was dat hulle ’n spesiale soort onderwys benodig het nie. Hulle kom skool toe met ’n basiese fisiese en sielkundige begaafdheid wat so min verskil van dié van blanke kinders dat geen spesiale voorsiening gemaak moes word in die teorie en basiese oogmerke van hul onderwys nie.<ref>Giliomee, supra, p. 194.</ref> In 1951 het hulle die volgende aanbevelings gemaak: (1) Daar moes ’n nuwe sub-departement, met die naam Bantoe-onderwys, in die lewe geroep word en alle onderwysfunksies van die provinsies moes daarheen oorgedra word; (2) Sendingskole moes geleidelik gesluit word; (3) Swart-onderwys moes verpligtend word; en (4) Moedertaal-onderrig moes na standerd 2 ook verpligtend gemaak word.<ref>Rakometsi, supra, p. 51.</ref> == Die Wet == Artikel 1(iii) stel dit onomwonde dat die bepalings van die wet niks te doen het met hoër onderwys nie. Die gevolg is dat enige verwysing daarna in hierdie artikel waarskynlik oorbodig en irrelevant is. Artikel 1(iv) het bepaal dat die woord "Minister" in die wet, die Minister van Naturellesake beteken. Ingevolge artikel 2 is die beheer van naturelle-onderwys aan die sentrale regering toegewys. In die besonder is bepaal dat alle magte wat die provinsies voorheen oor naturelle-onderwys gehad het, opgehef word. Ingevolge artikel 5 is alle personeel van die provinsies na die Departement van Naturellesake oorgeplaas. Artikel 6 het bepaal dat die Minister die bantoeskole, opgerig of onderhou deur gemeenskappe, stamme of bantoe-owerhede, kon subsidieer. Artikel 7 het hom gemagtig om regeringsbantoeskole op te rig en te onderhou. Artikel 9 het bepaal dat niemand ’n bantoe- of naturelleskool mag bedryf nie, tensy dit geregistreer was. Artikel 12 het voorsiening gemaak vir die deelname van die gemeenskap in die beheer en bestuur van bantoeskole. == Administrasie == Die staatsubsidie betaalbaar aan kerkskole is oor ’n tydperk van vier jaar uitfaseer. Die gevolg was dat meeste van hulle gesluit het.<ref>Giliomee, supra, p. 195</ref> Daarbenewens het die staat ’n groot poging aangewend om onderwysdienste aan duisende swart kinders te lewer. Aan die einde van 1960 is sekere statistiek aan die Cottesloe-kerkeberaad voorgelê en in die notule opgeneem. Die geloofwaardigheid van hierdie syfers word onderstreep deur die teenwoordigheid van prof. Z.K. Matthews, aartsbiskop Joost de Blank en liberale leier Alan Paton se teenwoordigheid by die beraad. Van 1953 tot 1960 het die aantal kinders op skool van 850&nbsp;000 na 1&nbsp;514&nbsp;000 gegroei, ’n 80% vermeerdering. Van 1948 tot 1960 het sekondêre skole van 150 tot 250 vermeerder. In die 12 jaar het die staat se uitgawe op Bantoe-onderwys van £6m tot £10m vermeerder. Swart kinders het gemiddeld 6 jaar onderwys ontvang; dit was meer as die res van Afrika, Indië en China. Swart skoolkomitees (waarop gemeenskapsleiers gedien het), het meer magte gehad as blanke skoolkomitees. Die kurrikulum en eksamens in hoërskole was dieselfde in blanke en swart skole.<ref>Cottesloe Consultation, uitgegee deur Wêreldraad van Kerke, jaar onbekend, p. 66</ref> Teen 1963 was daar reeds 1&nbsp;800&nbsp;000 swart kinders op skool. In 1955 het 330 swart skoliere matriek geslaag en hierdie syfer is in 1966 opgeskuif na 871.<ref>Giliomee, supra, p. 195.</ref> Syfers wat Rakometsi aanhaal toon dat daar meer as 7 miljoen swart skoliere in 1988 was.<ref>Rakometsi, supra, p. 447.</ref> == Besteding deur die staat == Die regering is gereeld verkwalik omdat dit minder per kind spandeer het op swart skoliere as op ander kinders. Die volgende statistiek word deur Nwaila aangehaal:<ref>C. Nwaila, Black English and Education in South Africa, Doktorale tesis, Universiteit van Pretoria, 1997.</ref> {| class="wikitable" ! JARE !! SWART !! KLEURLING !! INDIËR !! BLANKE |- | 1953-4 || R17 || R40 || R40 || R128 |- | 1969–70 || R17 || R73 || R81 || R282 |- | 1975-6 || R42 || R140 || R190 || R591 |- | 1977-8 || R54 || R185 || R276 || R657 |- | 1980-1 || R139 || R253 || R513 ||R913 |- | 1982-3 || R146 || R498 || R711 || R1 211 |} == Oproer in Soweto == Afrikaans word gewoonlik verkwalik vir die oproer van skoliere wat op 16 Junie 1976 uitgebreek het. Kundiges verwys ook na strukturele veranderings in die ekonomie en die gemeenskap, die opkoms van subkulture onder die jeug, Swart Bewussyn en die optrede van plaaslike bevrydingsorganisasies.<ref>Sien Sifiso Mxolisi Ndlovu, The Road to Democracy in South Africa, volume 2, hoofstuk 7, Unisa Press, 2004 et seq., p. 317</ref> In 1973 het die Departement van Bantoe-onderwys 'n beleidsdokument, Omsendbrief no. 2 van 1973, uitgereik met die opskrif: "Medium of Instruction in Secondary Schools in White Areas". Ingevolge daarvan moes Engels en Afrikaans gelyke status geniet in die taal van onderrig in hoërskole. Die volgende jaar het die Streeksdirekteur van Bantoe-onderwys in die Suid-Transvaal omsendbrief 2 van 1974 uitgereik. Ingevolge daarvan moes Afrikaans as onderrigtaal gebruik word vir wiskunde en sosiale studies.<ref>Ndlovu, supra, p. 326-7.</ref> Mense word selde daaraan herinner dat dr. Melville Edelstein, 'n man wat sy lewe gewy het aan diens aan minderbevoorregtes, op die eerste dag van die onluste op wreedaardige wyse deur die skoliere vermoor is. == Leesstof == * Mafu Solomon Rakometsi: The Transformation of Black School Education in South Africa, 1950-1994:A Historical Perspective, Ongepubliseerde Ph.D. referaat, Universiteit van die Vrystaat, 2008. * Verkry die Engelse teks van die wet by http://www.disa.ukzn.ac.za/webpages/DC/leg19531009.028.020.047/leg19531009.028.020.047.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305065606/http://disa.ukzn.ac.za/webpages/DC/leg19531009.028.020.047/leg19531009.028.020.047.pdf |date= 5 Maart 2016 }} * Hermann Giliomee: A Note on Bantu Education, 1953 to 1970, South African Journal of Economics, Volume 77:1 Maart 2009, p.190. Lees by http://www.newhistory.co.za/wordpress/wp-content/uploads/2010/10/Bantu-Education.pdf * C. Nwaila, Black English and Education in South Africa, Doktorale tesis, Universiteit van Pretoria, 1997. * South African Democracy Trust: The Road to Democracy in South Africa, Unisa Press, 2004 et seq., Volume 2, Hoofstuk 7, Deel 1, The Soweto Uprising, Sifiso Mxolosi Ndlovu, p. 371. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] s5fdi22ozpbeiy5nnldxta297mucsaa 2521225 2521210 2022-08-23T19:18:05Z Aliwal2012 39067 /* Vooraf */ taalversorging wikitext text/x-wiki Die '''Wet op Bantoe-onderwys''', No. 47 van 1953, is deur Suid-Afrika se Parlement goedgekeur en op 5 Oktober 1953 deur die goewerneur-generaal onderteken. Dit sou in werking tree op ’n datum deur die goewerneur-generaal in ’n proklamasie bepaal.<ref>Sien artikel 18</ref> Die wet is voorafgegaan deur ’n kommissie, bekend as die Eiselen-kommissie, wat aangestel is om ’n plan te beraam vir die onderwys en opleiding van swart kinders.<ref>Mafu Solomon Rakometsi: The Transformation of Black School Education in South Africa, 1950–1994: A Historical Perspective, Ongepubliseerde Ph.D. referaat, Universiteit van die Vrystaat, 2008, rubriek 2.4.</ref> In 1976 sou die wet, veral die toepassing daarvan, blameer word vir die skoliere se oproer in Soweto. Die Onderwysbeleid van die Nasionale Party onder Verwoerd word dikwels gekritiseer deur die "per skolier" uitgawe tussen wit en swart kinders te vergelyk. Giliomee betoog dat blanke onderwys destyds nie te wonderlik was nie en inderdaad veel meer befondsing nodig gehad het. Die regering sou kwalik wit kiesers kon oorreed om vier keer meer op swart onderwys te spandeer.<ref>Hermann Giliomee: A Note on Bantu Education, 1953 to 1970, South African Journal of Economics, Volume 77:1 Maart 2009, p.191.</ref> == Vooraf == Teen 1934 het 70% van Suid-Afrika se swart mense geen onderwys ontvang nie. Van skoolgaandes was 57% in die eerste twee skooljare, 2,4% in standerd 6 en minder as 2% in sekondêre– en hoër instellings. Die Universiteitskollege van Fort Hare, wat swart studente op eksamens van die [[Universiteit van Suid-Afrika]] voorberei het, het van 1916 tot 1934 ’n totale studentetal van 570 gehad. Teen 1954 was byna die helfte van die leerders in die eerste twee skooljare, 10% het standerd 2 bereik, 3,5% standerd 6, ’n half persent die Junior Sertifikaat (standerd 8) en ’n baie klein getal matrikulante. Enkeles het aan “blanke” universiteite studeer.{{feit}} In 1948 was slegs 2,6% van swart kinders in sekondêre standerds. Die gemiddelde swart kind het slegs 4 jaar op skool deurgebring. Slegs 24,5% van swart kinders was op skool. Voor 1953 was swart skoliere se onderwys hoofsaaklik deur sendinggenootskappe onderneem. Die staat se bydrae was verdeel tussen die sentrale regering en die provinsies. Voor 1945 was die sentrale regering se geldelike bydrae tot sendingskole beperk deur die bedrag wat ontvang is van belasting betaal deur swart mense. In daardie jaar het die regering besluit om hierdie uitgawe uit die sentrale staatskas te befonds. Dit het aanleiding gegee tot ’n verhoging in subsidies, maar net tot die 1953-wet ingestel is.<ref>Rakometsi, supra, p. 45</ref> == Eiselen-kommissie == In Januarie 1949 het die regering ’n kommissie aangestel om ondersoek te doen na naturelle-onderwys. Die voorsitter was dr. W.W.M. Eiselen, ’n voormalige inspekteur van Naturelle-onderwys in Transvaal. Hul vernaamste opdragte was om die beginsels en oogmerke van onderwys vir naturelle "as ’n onafhanklike ras" te formuleer. Die beginsels en oogmerke moes hul inherente kwaliteite, eienskappe, bekwaamhede en behoeftes in veranderende omstandighede in ag neem. Die kommissie is ook versoek om verslag te doen oor die wyse waarop die bestaande primêre, sekondêre en vakkundige opleiding van naturelle en die opleiding van hul onderwysers aangepas moes word om hulle voor te berei vir hul toekomstige beroepe. Hulle moes ook rapporteer oor hoe dit alles gefinansier moes word.<ref>Rakometsi, supra, p. 48.</ref> Eiselen se benadering tot die probleem wat die regering in die gesig gestaar het, is insiggewend en nogal verbasend. Die kommissie rapporteer dat daar geen getuienis was dat die intelligensie van swart kinders van so ’n aard was dat hulle ’n spesiale soort onderwys benodig het nie. Hulle kom skool toe met ’n basiese fisiese en sielkundige begaafdheid wat so min verskil van dié van blanke kinders dat geen spesiale voorsiening gemaak moes word in die teorie en basiese oogmerke van hul onderwys nie.<ref>Giliomee, supra, p. 194.</ref> In 1951 het hulle die volgende aanbevelings gemaak: (1) Daar moes ’n nuwe sub-departement, met die naam Bantoe-onderwys, in die lewe geroep word en alle onderwysfunksies van die provinsies moes daarheen oorgedra word; (2) Sendingskole moes geleidelik gesluit word; (3) Swart-onderwys moes verpligtend word; en (4) Moedertaal-onderrig moes na standerd 2 ook verpligtend gemaak word.<ref>Rakometsi, supra, p. 51.</ref> == Die Wet == Artikel 1(iii) stel dit onomwonde dat die bepalings van die wet niks te doen het met hoër onderwys nie. Die gevolg is dat enige verwysing daarna in hierdie artikel waarskynlik oorbodig en irrelevant is. Artikel 1(iv) het bepaal dat die woord "Minister" in die wet, die Minister van Naturellesake beteken. Ingevolge artikel 2 is die beheer van naturelle-onderwys aan die sentrale regering toegewys. In die besonder is bepaal dat alle magte wat die provinsies voorheen oor naturelle-onderwys gehad het, opgehef word. Ingevolge artikel 5 is alle personeel van die provinsies na die Departement van Naturellesake oorgeplaas. Artikel 6 het bepaal dat die Minister die bantoeskole, opgerig of onderhou deur gemeenskappe, stamme of bantoe-owerhede, kon subsidieer. Artikel 7 het hom gemagtig om regeringsbantoeskole op te rig en te onderhou. Artikel 9 het bepaal dat niemand ’n bantoe- of naturelleskool mag bedryf nie, tensy dit by die nasionale departement geregistreer was. Artikel 12 het voorsiening gemaak vir die deelname van die gemeenskap in die beheer en bestuur van bantoeskole. == Administrasie == Die staatsubsidie betaalbaar aan kerkskole is oor ’n tydperk van vier jaar uitfaseer. Die gevolg was dat meeste van hulle gesluit het.<ref>Giliomee, supra, p. 195</ref> Daarbenewens het die staat ’n groot poging aangewend om onderwysdienste aan duisende swart kinders te lewer. Aan die einde van 1960 is sekere statistiek aan die Cottesloe-kerkeberaad voorgelê en in die notule opgeneem. Die geloofwaardigheid van hierdie syfers word onderstreep deur die teenwoordigheid van prof. Z.K. Matthews, aartsbiskop Joost de Blank en liberale leier Alan Paton se teenwoordigheid by die beraad. Van 1953 tot 1960 het die aantal kinders op skool van 850&nbsp;000 tot 1&nbsp;514&nbsp;000 gegroei, ’n 80% vermeerdering. Van 1948 tot 1960 het sekondêre skole van 150 tot 250 vermeerder. In die 12 jaar het die staat se uitgawe op Bantoe-onderwys van £6m tot £10m vermeerder. Swart kinders het gemiddeld 6 jaar onderwys ontvang; dit was meer as in die res van Afrika, Indië en China. Swart skoolkomitees (waarop gemeenskapsleiers gedien het), het meer magte gehad as blanke skoolkomitees. Die kurrikulum en eksamens in hoërskole was dieselfde in blanke en swart skole.<ref>Cottesloe Consultation, uitgegee deur Wêreldraad van Kerke, jaar onbekend, p. 66</ref> Teen 1963 was daar reeds 1&nbsp;800&nbsp;000 swart kinders op skool. In 1955 het 330 swart skoliere matriek geslaag en hierdie syfer is in 1966 opgeskuif na 871.<ref>Giliomee, supra, p. 195.</ref> Syfers wat Rakometsi aanhaal toon dat daar meer as 7 miljoen swart skoliere in 1988 was.<ref>Rakometsi, supra, p. 447.</ref> == Besteding deur die staat == Die regering is gereeld verkwalik omdat dit minder geld per kind spandeer het op swart skoliere as op ander kinders. Die volgende statistiek word deur Nwaila aangehaal:<ref>C. Nwaila, Black English and Education in South Africa, Doktorale tesis, Universiteit van Pretoria, 1997.</ref> {| class="wikitable" ! JARE !! SWART !! KLEURLING !! INDIËR !! BLANKE |- | 1953-4 || R17 || R40 || R40 || R128 |- | 1969–70 || R17 || R73 || R81 || R282 |- | 1975-6 || R42 || R140 || R190 || R591 |- | 1977-8 || R54 || R185 || R276 || R657 |- | 1980-1 || R139 || R253 || R513 ||R913 |- | 1982-3 || R146 || R498 || R711 || R1 211 |} == Oproer in Soweto == Afrikaans word gewoonlik verkwalik vir die oproer van skoliere wat op 16 Junie 1976 uitgebreek het. Kundiges verwys ook na strukturele veranderings in die ekonomie en die gemeenskap, die opkoms van subkulture onder die jeug, Swart Bewussyn en die optrede van plaaslike bevrydingsorganisasies.<ref>Sien Sifiso Mxolisi Ndlovu, The Road to Democracy in South Africa, volume 2, hoofstuk 7, Unisa Press, 2004 et seq., p. 317</ref> In 1973 het die Departement van Bantoe-onderwys 'n beleidsdokument, Omsendbrief no. 2 van 1973, uitgereik met die opskrif: "Medium of Instruction in Secondary Schools in White Areas". Ingevolge daarvan moes Engels en Afrikaans gelyke status geniet in die taal van onderrig in hoërskole. Die volgende jaar het die Streeksdirekteur van Bantoe-onderwys in die Suid-Transvaal omsendbrief 2 van 1974 uitgereik. Ingevolge daarvan moes Afrikaans as onderrigtaal gebruik word vir wiskunde en sosiale studies.<ref>Ndlovu, supra, p. 326-7.</ref> Mense word selde daaraan herinner dat dr. Melville Edelstein, 'n man wat sy lewe gewy het aan diens aan minderbevoorregtes, op die eerste dag van die onluste op wreedaardige wyse deur die skoliere vermoor is. == Leesstof == * Mafu Solomon Rakometsi: The Transformation of Black School Education in South Africa, 1950-1994:A Historical Perspective, Ongepubliseerde Ph.D. referaat, Universiteit van die Vrystaat, 2008. * Verkry die Engelse teks van die wet by http://www.disa.ukzn.ac.za/webpages/DC/leg19531009.028.020.047/leg19531009.028.020.047.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305065606/http://disa.ukzn.ac.za/webpages/DC/leg19531009.028.020.047/leg19531009.028.020.047.pdf |date= 5 Maart 2016 }} * Hermann Giliomee: A Note on Bantu Education, 1953 to 1970, South African Journal of Economics, Volume 77:1 Maart 2009, p.190. Lees by http://www.newhistory.co.za/wordpress/wp-content/uploads/2010/10/Bantu-Education.pdf * C. Nwaila, Black English and Education in South Africa, Doktorale tesis, Universiteit van Pretoria, 1997. * South African Democracy Trust: The Road to Democracy in South Africa, Unisa Press, 2004 et seq., Volume 2, Hoofstuk 7, Deel 1, The Soweto Uprising, Sifiso Mxolosi Ndlovu, p. 371. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] cr8uc7pvgaoq4tnhzy8lou4yzk5z8c7 2521227 2521225 2022-08-23T19:32:45Z Aliwal2012 39067 Plaas dele terug wat deur een voormalige bydraer (Hentie Joubert) verwyder is wikitext text/x-wiki Die '''Wet op Bantoe-onderwys''', No. 47 van 1953, is deur Suid-Afrika se Parlement goedgekeur en op 5 Oktober 1953 deur die goewerneur-generaal onderteken. Dit sou in werking tree op ’n datum deur die goewerneur-generaal in ’n proklamasie bepaal.<ref>Sien artikel 18</ref> Die wet is voorafgegaan deur ’n kommissie, bekend as die Eiselen-kommissie, wat aangestel is om ’n plan te beraam vir die onderwys en opleiding van swart kinders.<ref>Mafu Solomon Rakometsi: The Transformation of Black School Education in South Africa, 1950–1994: A Historical Perspective, Ongepubliseerde Ph.D. referaat, Universiteit van die Vrystaat, 2008, rubriek 2.4.</ref> In 1976 sou die wet, veral die toepassing daarvan, blameer word vir die skoliere se oproer in Soweto. Die Onderwysbeleid van die Nasionale Party onder Verwoerd word dikwels gekritiseer deur die "per skolier" uitgawe tussen wit en swart kinders te vergelyk. Giliomee betoog dat blanke onderwys destyds nie te wonderlik was nie en inderdaad veel meer befondsing nodig gehad het. Die regering sou kwalik wit kiesers kon oorreed om vier keer meer op swart onderwys te spandeer.<ref>Hermann Giliomee: A Note on Bantu Education, 1953 to 1970, South African Journal of Economics, Volume 77:1 Maart 2009, p.191.</ref> == Vooraf == Teen 1934 het 70% van Suid-Afrika se swart mense geen onderwys ontvang nie. Van skoolgaandes was 57% in die eerste twee skooljare, 2,4% in standerd 6 en minder as 2% in sekondêre– en hoër instellings. Die Universiteitskollege van Fort Hare, wat swart studente op eksamens van die [[Universiteit van Suid-Afrika]] voorberei het, het van 1916 tot 1934 ’n totale studentetal van 570 gehad. Teen 1954 was byna die helfte van die leerders in die eerste twee skooljare, 10% het standerd 2 bereik, 3,5% standerd 6, ’n half persent die Junior Sertifikaat (standerd 8) en ’n baie klein getal matrikulante. Enkeles het aan “blanke” universiteite studeer.{{feit}} In 1948 was slegs 2,6% van swart kinders in sekondêre standerds. Die gemiddelde swart kind het slegs 4 jaar op skool deurgebring. Slegs 24,5% van swart kinders was op skool. Voor 1953 was swart skoliere se onderwys hoofsaaklik deur sendinggenootskappe onderneem. Die staat se bydrae was verdeel tussen die sentrale regering en die provinsies. Voor 1945 was die sentrale regering se geldelike bydrae tot sendingskole beperk deur die bedrag wat ontvang is van belasting betaal deur swart mense. In daardie jaar het die regering besluit om hierdie uitgawe uit die sentrale staatskas te befonds. Dit het aanleiding gegee tot ’n verhoging in subsidies, maar net tot die 1953-wet ingestel is.<ref>Rakometsi, supra, p. 45</ref> == Geleenthede vir swartmense voor 1948 == Die ekonomiese en politieke establishment voor 1948 was dit eens dat die ekonomie, politiek en samelewing in Suid-Afrika blanke domein was. Swart mense is daarin toegelaat soos hulle nodig was en moes andersins na die “reservate” terugkeer. Die VP het nooit gepoog om paswette of die “kleurslagboom” in die werkplek te verwyder nie. As Verwoerd in 1954 stel dat daar bo sekere vlakke nie vir ‘n swart mens plek in die blanke samelewing is nie, stel hy bloot ‘n feit, en die Amptelike Opposisie (die VP) het nie daarvan verskil nie.{{feit}} Swart aspirasies was ‘n turksvy. Die VP-benadering was om ‘n beperkte aantal te “beskaaf,” Westerse onderwys te gee en in die ekonomie te akkommodeer, in die hoop dat hulle solidariteit met hulle eie gemeenskap sou afskud. Een benadering in die NP was om swart mense doodgewoon van alle vooruitsigte uit te sluit. Nog een was die van “afsonderlike ontwikkeling.”{{feit}} == Geleenthede in terme van “afsonderlike ontwikkeling” == Wyser geeste in die NP het besef dat die gees van bevryding in Afrika nie gestuit sou word nie. Die vraag was of dit moes lei tot uitwissing van die Afrikaner en of daar ‘n uitweg was. Die uitweg het Afrikaners in hulle eie verlede gesien: ‘n proses van modernisering en ontwikkeling deur middel van eie identiteit, en nie tot uitsluiting daarvan nie. Die “reservate” is in “tuislande” omskep en vir elke tuisland sou ‘n swart staatsdiens ontwikkel moes word. Ekonomiese geleenthede sou deur staatsbesteding in dié tuislande geskep word, en swartmense moes die kennis en vaardighede kry om dit aan te gryp. Stedelike swartes sou beperkte selfbestuur kry en ook dit sou sover moontlik deur swartmense bedryf word. Dienste wat die staat aan swart mense gelewer het, sou toenemend deur swart mense self gedoen word. Dit is hier wat “alle deure” oopgestaan het. Onbetwisbaar het meer poste op hoër vlakke vir swart mense beskikbaar geword as enige land in koloniale Afrika, Suid-Afrika voor 1948 ingesluit.{{feit}} Om al hierdie geleenthede te benut, moes die breë bevolking onderwys ontvang en geleenthede vir tersiêre onderwys moes aansienlik uitgebrei word. == “Bantoe-onderwys” == “Bantoe” is ‘n volkekundige term wat na die swart bevolking van sub-Sahara Afrika verwys. Dit is in die 1950’s as ‘n meer aanvaarbare term as “naturelle” of in Engels “natives” beskou en daarom deur die regering gebruik. Bantoe-onderwys moes ten bate van swart leerlinge, onder beheer van ouerliggame, en sover moontlik deur swart onderwysers aangebied word. Moedertaalonderrig, as ‘n middel tot skolastiese aanpassing en kontinuïteit tussen huis en skool, is tot die hoogste moontlike vlak nagestreef. Ten spyte van vrese, moes waarnemers erken dat die standaard van sillabi nie vir dié van blanke onderwys teruggestaan het nie.{{feit}} Implementering was inderdaad problematies, weens die geweldige getalle. Teen 1953 was daar 800&nbsp;000 skoolsitplekke vir swart Suid-Afrikaners, teen 1963 1,8&nbsp;miljoen en teen 1973 was daar 3,3&nbsp;miljoen. Om werklik tot selfgedrewe groei te lei en ‘n neo-koloniale opset te vermy, moes soveel moontlik personeel swart wees. Duisende blanke onderwysers het nietemin ‘n belangrike bydrae gelewer. Dr. Manie Opperman, eertydse wiskunde-onderwyser in swart onderwys, het onderrig aan twee huidige rektore van Suid-Afrikaanse universiteite, een vise-rektor, ‘n hooggeplaaste weermagoffisier, ‘n aantal mediese dokters en talle goeie landsburgers gegee.{{feit}} Owerheidsbesteding op swart onderwys was R13&nbsp;miljoen (meer as R2 miljard in 2010 terme) plus vier vyfdes van alle belastings wat van swart mense ingesamel is. Dit is later na die volle “swart belasting” verhoog, hoewel die R13&nbsp;miljoen eers ná byna 10 jaar verhoog is. Dit was moeilik om hoë besteding op swart onderwys aan blanke kiesers te bemark, terwyl die behoefte steeds gegroei het. == Die ineenstorting van Bantoe-onderwys == Hoewel die owerhede geglo het alles is wel met swart onderwys, het weerstand daarteen tot ‘n geweldige uitbarsting in 1976 gelei. Die department van onderwys en opleiding (in wese Bantoe-onderwys) het besluit om ‘n ou bepaling, dat sekere vakke deur medium van Afrikaans aangebied moet word, deur te voer. Skole het betoog om ideologiese sowel as praktiese redes, maar dit is steeds deurgevoer. Op 16 Junie 1976 het skoolkinders in Soweto daarteen betoog. Hulle het van skool tot skool marsjeer, en elke keer het nog leerlinge by die groot optog aangesluit. Waar hierdie groot groep betogers deur die [[Suid-Afrikaanse Polisie|polisie]] gekonfronteer is, het geweld uitgebreek en die polisie het soms op die ongewapende kinders geskiet. Hierdie tonele het skokgolwe deur die hele land en die res van die wêreld gestuur. Opstande in bykans elke swart woongebied in Suid-Afrika het gevolg. Klipgooiery en afbranding van skole en ander regeringsgeboue het alledaags geword. Orde is eers drie jaar later deels herstel. "Liberation before education" het die swart jeug se slagspreuk geword. Deur die loop van die 1980’s was skole die slagvelde van die "struggle" en ‘n leerkultuur het ernstige skade gely. Die ANC-regering kon dit tot op datum nog nie herstel nie. Daar word bereken dat sowat 80% van skole in townships wanfunksioneel is. == Beoordeling van swart onderwys onder apartheid == Onderwys onder apartheid het ’n beeld van kru onderdrukking. Die regering het blankes, wie se onderwyspeil nog Westerse standaarde moes bereik, verteenwoordig. Die swart bevolking was nog grootliks ongeletterd. Daar is gepoog om hulle, deur onderwys, toegang tot die Westerse wêreld van kennis te gee, sonder om die Afrika-wortels af te sny. Massa-onderwys vir ‘n snelgroeiende bevolking moes van die grond af opgebou word, terwyl blankes steeds op vooruitgang in hulle eie onderwys aangedring het. Met al die regverdigbare kritiek, moet erken word dat die grondslag vir suksesvolle regstellende aksie deur hierdie onderwys gelê is. Verder, dat die handhawing van hoogstaande onderwys vir die ANC ‘n land gebied het met (gedeeltelik) ‘n Eerste Wêreld ekonomie. Bemagtiging van die swart elite en deelname aan internasionale organisasies soos BRICS sou daarsonder onmoontlik gewees het. “Bantoe-onderwys” is die potensiaal tot inheemse, post-koloniale Afrika-onderwys wat van die hand gewys is. Dit is ook die klassieke voorwaarde tot rewolusie, waar die juk van afgegooi word, nie wanneer onderdrukking op sy ergste is nie, maar wanneer mense, deur die toedoen van die onderdrukker, daaruit begin loswikkel. == Eiselen-kommissie == In Januarie 1949 het die regering ’n kommissie aangestel om ondersoek te doen na naturelle-onderwys. Die voorsitter was dr. W.W.M. Eiselen, ’n voormalige inspekteur van Naturelle-onderwys in Transvaal. Hul vernaamste opdragte was om die beginsels en oogmerke van onderwys vir naturelle "as ’n onafhanklike ras" te formuleer. Die beginsels en oogmerke moes hul inherente kwaliteite, eienskappe, bekwaamhede en behoeftes in veranderende omstandighede in ag neem. Die kommissie is ook versoek om verslag te doen oor die wyse waarop die bestaande primêre, sekondêre en vakkundige opleiding van naturelle en die opleiding van hul onderwysers aangepas moes word om hulle voor te berei vir hul toekomstige beroepe. Hulle moes ook rapporteer oor hoe dit alles gefinansier moes word.<ref>Rakometsi, supra, p. 48.</ref> Eiselen se benadering tot die probleem wat die regering in die gesig gestaar het, is insiggewend en nogal verbasend. Die kommissie rapporteer dat daar geen getuienis was dat die intelligensie van swart kinders van so ’n aard was dat hulle ’n spesiale soort onderwys benodig het nie. Hulle kom skool toe met ’n basiese fisiese en sielkundige begaafdheid wat so min verskil van dié van blanke kinders dat geen spesiale voorsiening gemaak moes word in die teorie en basiese oogmerke van hul onderwys nie.<ref>Giliomee, supra, p. 194.</ref> In 1951 het hulle die volgende aanbevelings gemaak: (1) Daar moes ’n nuwe sub-departement, met die naam Bantoe-onderwys, in die lewe geroep word en alle onderwysfunksies van die provinsies moes daarheen oorgedra word; (2) Sendingskole moes geleidelik gesluit word; (3) Swart-onderwys moes verpligtend word; en (4) Moedertaal-onderrig moes na standerd 2 ook verpligtend gemaak word.<ref>Rakometsi, supra, p. 51.</ref> == Die Wet == Artikel 1(iii) stel dit onomwonde dat die bepalings van die wet niks te doen het met hoër onderwys nie. Die gevolg is dat enige verwysing daarna in hierdie artikel waarskynlik oorbodig en irrelevant is. Artikel 1(iv) het bepaal dat die woord "Minister" in die wet, die Minister van Naturellesake beteken. Ingevolge artikel 2 is die beheer van naturelle-onderwys aan die sentrale regering toegewys. In die besonder is bepaal dat alle magte wat die provinsies voorheen oor naturelle-onderwys gehad het, opgehef word. Ingevolge artikel 5 is alle personeel van die provinsies na die Departement van Naturellesake oorgeplaas. Artikel 6 het bepaal dat die Minister die bantoeskole, opgerig of onderhou deur gemeenskappe, stamme of bantoe-owerhede, kon subsidieer. Artikel 7 het hom gemagtig om regeringsbantoeskole op te rig en te onderhou. Artikel 9 het bepaal dat niemand ’n bantoe- of naturelleskool mag bedryf nie, tensy dit by die nasionale departement geregistreer was. Artikel 12 het voorsiening gemaak vir die deelname van die gemeenskap in die beheer en bestuur van bantoeskole. == Administrasie == Die staatsubsidie betaalbaar aan kerkskole is oor ’n tydperk van vier jaar uitfaseer. Die gevolg was dat meeste van hulle gesluit het.<ref>Giliomee, supra, p. 195</ref> Daarbenewens het die staat ’n groot poging aangewend om onderwysdienste aan duisende swart kinders te lewer. Aan die einde van 1960 is sekere statistiek aan die Cottesloe-kerkeberaad voorgelê en in die notule opgeneem. Die geloofwaardigheid van hierdie syfers word onderstreep deur die teenwoordigheid van prof. Z.K. Matthews, aartsbiskop Joost de Blank en liberale leier Alan Paton se teenwoordigheid by die beraad. Van 1953 tot 1960 het die aantal kinders op skool van 850&nbsp;000 tot 1&nbsp;514&nbsp;000 gegroei, ’n 80% vermeerdering. Van 1948 tot 1960 het sekondêre skole van 150 tot 250 vermeerder. In die 12 jaar het die staat se uitgawe op Bantoe-onderwys van £6m tot £10m vermeerder. Swart kinders het gemiddeld 6 jaar onderwys ontvang; dit was meer as in die res van Afrika, Indië en China. Swart skoolkomitees (waarop gemeenskapsleiers gedien het), het meer magte gehad as blanke skoolkomitees. Die kurrikulum en eksamens in hoërskole was dieselfde in blanke en swart skole.<ref>Cottesloe Consultation, uitgegee deur Wêreldraad van Kerke, jaar onbekend, p. 66</ref> Teen 1963 was daar reeds 1&nbsp;800&nbsp;000 swart kinders op skool. In 1955 het 330 swart skoliere matriek geslaag en hierdie syfer is in 1966 opgeskuif na 871.<ref>Giliomee, supra, p. 195.</ref> Syfers wat Rakometsi aanhaal toon dat daar meer as 7 miljoen swart skoliere in 1988 was.<ref>Rakometsi, supra, p. 447.</ref> == Besteding deur die staat == Die regering is gereeld verkwalik omdat dit minder geld per kind spandeer het op swart skoliere as op ander kinders. Die volgende statistiek word deur Nwaila aangehaal:<ref>C. Nwaila, Black English and Education in South Africa, Doktorale tesis, Universiteit van Pretoria, 1997.</ref> {| class="wikitable" ! JARE !! SWART !! KLEURLING !! INDIËR !! BLANKE |- | 1953-4 || R17 || R40 || R40 || R128 |- | 1969–70 || R17 || R73 || R81 || R282 |- | 1975-6 || R42 || R140 || R190 || R591 |- | 1977-8 || R54 || R185 || R276 || R657 |- | 1980-1 || R139 || R253 || R513 ||R913 |- | 1982-3 || R146 || R498 || R711 || R1 211 |} == Oproer in Soweto == Afrikaans word gewoonlik verkwalik vir die oproer van skoliere wat op 16 Junie 1976 uitgebreek het. Kundiges verwys ook na strukturele veranderings in die ekonomie en die gemeenskap, die opkoms van subkulture onder die jeug, Swart Bewussyn en die optrede van plaaslike bevrydingsorganisasies.<ref>Sien Sifiso Mxolisi Ndlovu, The Road to Democracy in South Africa, volume 2, hoofstuk 7, Unisa Press, 2004 et seq., p. 317</ref> In 1973 het die Departement van Bantoe-onderwys 'n beleidsdokument, Omsendbrief no. 2 van 1973, uitgereik met die opskrif: "Medium of Instruction in Secondary Schools in White Areas". Ingevolge daarvan moes Engels en Afrikaans gelyke status geniet in die taal van onderrig in hoërskole. Die volgende jaar het die Streeksdirekteur van Bantoe-onderwys in die Suid-Transvaal omsendbrief 2 van 1974 uitgereik. Ingevolge daarvan moes Afrikaans as onderrigtaal gebruik word vir wiskunde en sosiale studies.<ref>Ndlovu, supra, p. 326-7.</ref> Mense word selde daaraan herinner dat dr. Melville Edelstein, 'n man wat sy lewe gewy het aan diens aan minderbevoorregtes, op die eerste dag van die onluste op wreedaardige wyse deur die skoliere vermoor is. == Leesstof == * Mafu Solomon Rakometsi: The Transformation of Black School Education in South Africa, 1950-1994:A Historical Perspective, Ongepubliseerde Ph.D. referaat, Universiteit van die Vrystaat, 2008. * Verkry die Engelse teks van die wet by http://www.disa.ukzn.ac.za/webpages/DC/leg19531009.028.020.047/leg19531009.028.020.047.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305065606/http://disa.ukzn.ac.za/webpages/DC/leg19531009.028.020.047/leg19531009.028.020.047.pdf |date= 5 Maart 2016 }} * Hermann Giliomee: A Note on Bantu Education, 1953 to 1970, South African Journal of Economics, Volume 77:1 Maart 2009, p.190. Lees by http://www.newhistory.co.za/wordpress/wp-content/uploads/2010/10/Bantu-Education.pdf * C. Nwaila, Black English and Education in South Africa, Doktorale tesis, Universiteit van Pretoria, 1997. * South African Democracy Trust: The Road to Democracy in South Africa, Unisa Press, 2004 et seq., Volume 2, Hoofstuk 7, Deel 1, The Soweto Uprising, Sifiso Mxolosi Ndlovu, p. 371. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] 6n4a2lnh1xdjh0x719zwjftixywek00 Sensuurwet (Wet op Publikasies en Vermaaklikhede van 1963 en 1974) 0 103501 2521206 2471221 2022-08-23T18:23:49Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Apartheidwette in Suid-Afrika]] verwyder; [[:Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki {{Sjabloon:Regshulp}} [[Beeld:DowwesensuurstempelbiblioteekboekOrgieAndreP.Brink.jpg|duimnael|Sensuurwet:''Orgie'' was een van André P. Brink se boeke wat vir 'n tyd lank nie vir die oop biblioteekrakke beskore was nie.]] Die sensuurwet onder [[Apartheid]] verwys na die '''Wet op Publikasies en Vermaaklikhede''' wat sedert 1963 deur die parlement aanvaar is om binnelandse publikasies aan sensuur te onderwerp. Die bepaling van hierdie wet kon 'n publikasie ongewens verklaar indien die werk, of deel daarvan, onbetaamlik, onwelvoeglik, aanstootlik of skadelik vir die openbare sedes en/of godslasterlik sou wees en dit enige bevolkingsdeel van die Republiek van Suid-Afrika belaglik of veragtelik sou maak. == Agtergrond en aanloop == === Tweede Wêreldoorlog === Beheer oor publikasies is voor die eerste wetgewing van 1963 deur die Volksraad toegepas deur verskeie koloniale of provinsiale wette, doeanewette en die Sensuurwet van 1931. Van die Apartheid-Sensuurwetgewing toon wel duidelike ooreenkomste met dié tydens die Tweede Wêreldoorlog, toe Suid-Afrika deel van die Britse Ryk was. Tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] is onder meer 'n paar Afrikaanse boeke verbied, kragtens ’n regulasie '''dat boeke wat aan enige deel van die gemeenskap aanstoot mag gee, nie aangekoop mag word nie.''' Die verhouding tussen die Afrikaans- en Engelssprekendes was op daardie stadium swak - want daar was veral spanning tussen Republikeinsgesindes (wat onafhanklikheid nastreef) en Rojaliste (wat vir die Britse Ryk veg). Hoewel die meerderheid soldate wat aan die oorlog deelgeneem het inderdaad Afrikaanssprekend was, het veral die Engelssprekende soldate en Afrikaanssprekende burgerlikes mekaar aangerand. Een aanval op ''[[Die Vaderland]]'' en ''[[Die Transvaler]]'' se geboue op Saterdagaand, 1 Februarie 1941, waar manuskripte en persklaar romans, toneelstukke en akademiese artikels vernietig is, volg op 'n lang aanloop. Verdagmakery begin reeds na afloop van Heldedagviering op 28 Oktober 1939 op Vryburg. Speurders wou verneem oor die gedig "Voor in die wapad brand 'n lig" deur A.G. Visser, want die aanleiding tot die ondersoek was blykbaar "'n simboliese voorstelling van moedersmart in die konsentrasiekampe".<ref name="SteynNov1991" /> Die eerste boek wat op amateuragtige wyse deur 'n burger self 'n verbod op geplaas is (glo op las van die Regering), is die topverkoper ''Ek rebelleer!'' deur J.A. Smith (assistent-kommandant-generaal van die Ossewabrandwag), waarin hy sy ervarings as Kaaplandse skoolseun en Rebel tydens die Anglo-Boereoorlog meedeel. Die boek is uit eie beweging deur die Engelse voorsitter van 'n skoolraad te Port Elizabeth laat verwyder uit die stad se skoolbiblioteke; by nadere ondersoek was daar geen sprake van enige opdrag van die militêre owerheid of Minister van Verdediging nie. Toe hierdie nuus aan die lig kom, het skoolkomitees met dank die skenkings van die boek in ontvangs geneem en die omsendbrief ignoreer.<ref name="SteynNov1991" /> Generaal [[Manie Maritz]] se boek, ''My lewe en strewe'', is die eerste Afrikaanse boek wat deur die regering tydens die Tweede Wêreldoorlog verban is, in Maart 1941. Dit is gedoen kragtens die noodregulasies tydens die duur van die oorlog - omdat dit '''een deel van die bevolking teen die ander ophits'''. Die eerste oplaag was toe reeds uitverkoop. Die boek is sterk gegrond op die "Protokolle" van die "Geleerdes Oues van Zion" en anti-Joods. Die staat voer aan dit is 'n heftige aanval op die Jode en propaganda, veral met die woorde "Laat ons die kanker wat aan ons volkslewe vreet - naamlik die Jood - verwyder." Maritz meen hy het nie bedoel dat die Jode met geweld magteloos gemaak moes word nie, maar op ander maniere. In sy oë was dit die knoeiery van die Jode wat aanleiding gegee het tot die 27&nbsp;000 Afrikanervroue- en kinders wat hul lewens in die konsentrasiekampe tydens die Anglo-Boereoorlog verloor het. Hy voel dit is sy plig as burger om in te gryp as daar dinge gebeur wat moontlik aanleiding tot die bloedvergieting van sy eie volk sou lei. Maritz ontken dat Christus en sy dissipels Jode was, maar wel Judas Iskariot. Hy beskou ook nie die Jood as medemens nie. Maritz is weens sy minagting van die hof (weens uitbarstings) en verdere uitlatings 'n verswarende 75 pond-boete opgelê, of nege maande gevangenisstraf. Die boete is nie betaal nie en 'n lasbrief vir die gevangesetting is uitgereik. 'n Prokureur, W.G. Kirsten, het na afloop van Maritz se inhegtenisname wel die boete inbetaal.<ref name="SteynNov1991" /> Twee boeke loop 'n jaar later dieselfde bloutjie: ''Helkampe'' deur Ewald Steenkamp en ''Só het hulle gesterf!'', 'n vertaling van ''Hoe zij stierven'' deur G. Jordaan. In albei gevalle handel dit weer oor die wreedheid van die Anglo-Boereoorlog wat uitgebeeld word. Die boekeverbod het feitlik geen aandag in die Engelse pers geniet nie. Albei boeke is verbied kragtens 'n noodregulasie oor die '''beslaglegging op boeke of dokumente waarin die informasie wat gebruik mag word om die landsverdediging te strem''', vervat is. Ook ''Tant Alie van Transvaal'', 'n dagboek van Alida Badenhorst, is later in die Tweede Wêreldoorlog 'n tyd lank verbied, maar na volgehoue protes weer ontban.<ref name="SteynNov1991" /> Ironies genoeg is die "hoogs anti-Britse" boek wat deur 'n Duitse sender (Radio Zeesen, wat ook na Suid-Afrika uitgesaai het) gebruik is, '' 'n Eeu van onreg'', destyds, tydens die Anglo-Boereoorlog, geskryf deur niemand anders nie as die nou dienende Eerste Minister, [[Jan Smuts]] self. Die vraag is geopper deur [[J.G. Strijdom]], na aanleiding van die vermelde Afrikaanse boeke, wanneer Smuts se werk dan nou verban gaan word. Namens die Minister van Binnelandse Sake is geantwoord : "Hierdie boek is nog nie onder my aandag gebring nie". Generaal Jan Kemp voer in 1942 aan hierdie antwoord kom maar "net omdat die boek deur die Eerste Minister geskryf is". In 'n persoonlike verklaring skryf Smuts reeds in 1939 die woorde wat hy veertig jaar tevore geskryf het, was geregverdig; daardeur kon 'n verenigde Suid-Afrika geskep word, "en daar is verder die vooruitsig dat ons 'n verenigde volk sal opbou. Ons geniet ook die waardevolle toegeneentheid en vriendskap van die hele Britse Gemenebes. [...] Niks waarvoor ons geveg en gely het, het op die ou end verlore gegaan nie, maar ons het selfs meer gewen as [waarop] ons gehoop het."<ref name="SteynNov1991" /> ''Die Transvaler'' was woedend oor die verbod op hierdie Afrikaanse boeke, juis in 'n tydperk wanneer "volkskadelike lektuur, naamlik oor die kommunisme" meer vryheid toegeken is. Ook voer ''Die Transvaler'' aan: feite bly feite, en wat die Britte aan die Afrikaner gedoen het sal nie gou uit die volksgeheue uitgevee word nie. Ook ''Die Burger'' voeg sy stem by: die dade van Brittanje staan swart as 'n ewige aanklag teen hom, en dit gaan maar moeilik om steun en geesdrif vir die Empire te werf wat presies dié gruweldade aan sy vyande toeskryf waaraan hy self skuldig is - kerke afbrand, onmenslike behandeling van vroue en kinders; alles onder die vaandel van Brittanje se stryd vir die Christelike beskawing. Die ''Volksblad'' het weer aangevoer daar was nooit voorheen 'n verbod op ''Hoe zij stierven'' nie - hoekom nou skielik? Dit is bloot die Britte se eie gewete wat hul aankla.<ref name="SteynNov1991">[https://archive.org/details/tydskrifvirlette00uns_u6k/page/30 Steyn, J.C. 1991. Politieke redes vir die verbod op 'n paar Afrikaanse boeke. ''Tydskrif vir Letterkunde'', 29(4):30-38]</ref> === Ná die Tweede Wêreldoorlog === In 1947 kom die beheer oor binnelandse publikasies ter sprake, maar ook sit die Transvaalse Hooggeregshof in 1953 met 'n netelige probleem in verband met die kopieregskending van 'n 'obsene' artikel wat die ''Keur''-tydskrif na bewering van die ''Fyn Goud'' gesteel het. Die saak was een van die hoofoorsake wat aanleiding gegee het tot die samestelling van die Cronjé-kommissie om die 'euwel van onwelvoeglike, aanstootlike of skadelike leesstof’ te ondersoek. Die verslag van die Cronjé-kommissie word aan die Volksraad voorgelê en in 1957 gepubliseer. Reeds in die 1940's het die houding wat die Kerk en georganiseerde kultuur ingeneem het die uitgewersbesluite beïnvloed, onder meer op Nasionale Persboeke. In tydskrifte en koerante is eindeloos geskryf oor die gevaar van pornografie. Sensuur is bepleit. Op 28 November 1953 rig H.L. Roux, bestuurder van die Nasionale Boekhandel, 'n brief aan ''Die Volksblad'' waarin staan dat die Afrikaanse volk met sy kultuur en letterkunde voor 'n krisis staan. Die sedelike waardes word bedreig deur 'n "stortvloed pornografiese leesstof". [[Koos Human|J.J. Human]] skryf op 26 Maart 1954 aan ''Die Huisgenoot'' dat daar 'n verskil is tussen "pornografie" en "prikkellektuur". Prikkellektuur word nie geskryf nie, maar ''gedink''. Dit is die onoordeelkundige lees van die leser wat die vuil in 'n teks uitlig waarvan dikwels geen sprake is nie of waarvan dit nie die bedoeling is nie (Human skryf op 18 Januarie 1956 dat mens selfs van die [[Hooglied van Salomo]] pornografie kan maak). Hy verwys onder meer na die seksuele verhouding tussen Johanna en Henning in die roman ''Laat vrugte'' – wat nêrens ter sprake is nie – maar waar Sybrand se kleinkind tog uit gebore moet word. Human pleit eerder vir 'n grondige hervorming in die moedertaalonderwys en veral by die studie in die letterkunde. Die voorsitter van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|Akademie]], dr. T. E. W. Schumann, het egter op 3 Julie 1954 onwelvoeglike lektuur vergelyk met gifgas: ''Indien die wet my verbied om in die middel van Eloff- en [[Adderleystraat]] 'n ontwikkelaar van gifgas aan die gang te sit, waarom sal hy my nie ook verbied om geestelike gifgas in die land te versprei nie? Die argument dat die publiek hierdie gifgas verlang, maak op my geen indruk nie.'' By letterkundiges soos Gerrit Dekker en [[C.M. van den Heever]] was daar kommer oor die dekadensie asook sensasielus wat besig was om die verskyning van suiwer letterkunde in Afrikaans te verdring. Van den Heever wys onder meer na wellustige seks wat godsdiens verdring; dat dit amper 'n obsessie in die poësie en prosa was. In die vyftigerjare het die Nasionale Boekhandel dikwels meer gewaag met die digkuns as met die prosa. ''Steenbok tot poolsee'' (1955) van [[Peter Blum]] het oor die algemeen gemengde resensies ontvang. Maar na die verskyning van die bundel het die een klagte op die ander gevolg, ook van die Uitsaaikorporasie. Geen resensies van die boek is deur die [[SAUK]] uitgesaai nie, hoewel hul nie die boek in die ban gedoen het nie. Die heftigste beswaar was teen "Oor monnemente gepraat". (Ironies genoeg is die sonnet in 1986 afgedruk op die eksamenvraestel in die letterkunde vir Afrikaans Hoër Graad (Senior Sertifikaat) van die Kaapse Onderwysdepartement). [[N.P. van Wyk Louw]] het oor Radio Nederland Wereldomroep 'n goeie woordjie vir die digbundel gedoen. == Die Sensuurwet aanvaar == Die eerste poging van die Cronjékommissie om 'n sensuurwet ingesteld te kry, het misluk weens die verreikende voorstelle in verband met beheer. Ná herhaalde pogings het dit geluk. Die [http://www.historicalpapers.wits.ac.za/inventories/inv_pdfo/AD1715/AD1715-24-3-4-001-jpeg.pdf Wetsvoorstel is in 1962 ter tafel gelê] en ingedien deur die Minister van Binnelandse Sake; met die amptelike benaming: ''Wetsontwerp om die produksie en verspreiding te verbied van publikasies en voorwerpe wat ongewens is, en om voorsiening te maak vir aangeleenthede wat daarmee in verband staan; en om die "Police Offences Ordinance, 1902" (Oranje-Vrystaat), die "Criminal Law Amendment Act, 1909" (Transvaal), die Doeanewet, 1955, en die Poswet, 1958, te wysig.'' In 1963 is die Wet op Publikasies en Vermaaklikhede aanvaar. Die wet bepaal dat 'n Raad saamgestel sou word wat minstens uit nege lede bestaan en waaruit ses deskundiges van kuns, taal en die lettere of regspleging moes wees. Hierdie aanstelling sou gedoen word deur die Minister van Binnelandse Sake, wat ook die paneel sou aanwys waaruit die Raad kommissies in die lewe kon roep. Die komitees moes dan onder die Raad se gesag verslag doen oor 'n publikasie wat aan hom voorgelê word. Die publiek kon publikasies vryelik voor die Raad gaan voorlê, maar die skrywer, uitgewer of invoerder moes by die Hooggeregshof (en daarna ook by die Appèlhof) appèl gaan aanteken. Die Raad hoef volgens die wet nie redes vir sy besluite te verstrek nie. Die koerante wat lid was van die Suid-Afrikaanse Persunie was van hierdie wet vrygestel. Die Suid-Afrikaanse Wet (No. 26 van 1963) vir die Beheer oor Publikasies en Vermaaklikhede bevat destyds die volgende klousules:<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, pp. 64-66</ref> :''Klousule 5 (2)'' :'n Publikasie of voorwerp word geag ongewens te wees indien dit of 'n deel daarvan – ::(a) onbetaamlik of onwelvoeglik is of vir die openbare sedes aanstootlik of skadelik is; ::(b) godslasterlik is of vir die godsdienstige oortuigings of gevoelens van enige bevolkingsdeel van die Republiek aanstootlik is; ::(c) enige bevolkingsdeel van die Republiek belaglik of veragtelik maak; ::(d) vir die betrekkinge tussen enige bevolkingsdele van die Republiek skadelik is; ::(e) vir die veiligheid van die Staat, die algemene welsyn of die vrede en goeie orde nadelig is; :''Klousule 6 (1)'' :Indien by 'n regsgeding ingevolge hierdie Wet die vraag ontstaan of enige stof onbetaamlik of onwelvoeglik of vir die openbare sedes aanstootlik of skadelik is, word daardie stof geag – ::(a) onbetaamlik of onwelvoeglik te wees indien dit na die oordeel van die hof die strekking het om die gedagtes van persone wat waarskynlik aan die uitwerking of invloed daarvan blootgestel sal word, te verderf of te laat ontaard; of ::(b) vir die openbare sedes aanstootlik te wees indien dit na die oordeel van die hof waarskynlik skokkend of walglik sal wees vir persone wat dit waarskynlik sal lees of sien; of ::(c) vir die openbare sedes skadelik te wees indien dit na die oordeel van die hof op onbetaamlike wyse handel met moord, selfmoord, die dood, grusaamheid, wreedheid, bakleiery, rusie, mishandeling, wetteloosheid, rampokkery, roof, misdaad, die tegniek van misdaad en misdadigers, drinkery, dronkenskap, handel in of verslaafdheid aan verdowingsmiddels, smokkelary, geslagsverkeer, prostitusie, promiskuïteit, blanke slavinnehandel, losbandigheid, wellus, hartstogtelike liefdestonele, homoseksualiteit, seksuele aanranding, verkragting, sodomie, masochisme, sadisme, seksuele bestialiteit, vrugafdrywing, geslagsverandering, naglewe, liggaamlike houdinge, naaktheid, skamele of ontoereikende kleding, egskeiding, huweliksontrouheid, owerspel, buite-egtelikheid, menslike of maatskaplike afwyking of ontaarding, of 'n ander soortgelyke of verwante verskynsel; of ::(d) onbetaamlik of onwelvoeglik of vir die openbare sedes aanstootlik of skadelik te wees indien dit na die oordeel van die hof op enige ander wyse die sedes ondermyn. :''Klousule 10'' :Die raad keur nie 'n rolprent goed nie wat volgens sy oordeel – ::(a) iets voorstel wat afbreuk doen aan die veiligheid van die Staat; ::(b) die uitwerking kan hê om – :::(i) die vrede of goeie orde te versteur; :::(ii) die algemene welsyn te benadeel; :::(iii) ten opsigte van welvoeglikheid aanstoot gee; :::(iv) ten opsigte van die godsdienstige oortuigings of gevoelens van enige bevolkingsdeel van die Republiek aanstoot te gee; :::(v) enige bevolkingsdeel van die Republiek belaglik of veragtelike te maak; :::(vi) die betrekkings tussen enige bevolkingsdele in die Republiek te benadeel; of :::(vii) kommunisme, soos in die Wet op die Onderdrukking van Kommunisme, 1950 (Wet No. 44 van 1950), omskryf, te propageer of te bevorder; of ::(c) 'n aanstootlike voorstelling gee van – :::(i) die Staatspresident; :::(ii) die Republiek se gewapende magte of 'n lid daarvan; :::(iii) die dood; :::(iv) mensegestaltes; :::(v) liefdestonele; :::(vi) polemiese of internasionale politiek; :::(vii) openbare figure; :::(viii) jeugmisdaad; :::(ix) misdadigheid en misdadigerstegniek; :::(x) wrede bakleiery; :::(xi) dronkenskap en rusie; :::(xii) verslaafdheid aan verdowingsmiddels; :::(xiii) tonele van geweld waarby blankes en nie-blankes betrokke is; :::(xiv) vermenging van blanke en nie-blanke persone; of :::(xv) gewelddadigheid teenoor of mishandeling van vrouens en kinders. Die heftigste kritiek was die kriterium van die verbod, spesifiek artikels 5 en 6, volgens Kannemeyer: {{quote| Volgens 5 (2) is 'n publikasie ongewens indien dit of 'n deel daarvan onbetaamlik of onwelvoeglik is of vir die openbare sedes aanstootlik of skadelik is; godslasterlik is of vir die godsdienstige oortuigings of gevoelens van enige bevolkingsdeel van die Republiek aanstootlik is; enige bevolkingsdeel van die Republiek belaglik of veragtelik maak; vir die betrekkinge tussen enige bevolkingsdeel van die Republiek skadelik is; of vir die veiligheid van die Staat, die algemene welsyn of die vrede en goeie orde nadelig is.<br /> Artikel 6 gee dan 'n omskrywing wat onder ‘onbetaamlik of onwelvoeglik of vir die openbare sedes aanstootlik of skadelik’ verstaan moet word: indien dit na die oordeel van die hof die strekking het om die gedagtes van persone wat waarskynlik aan die uitwerking of invloed daarvan blootgestel sal word, te verderf of te laat ontaard; waarskynlik skokkend of walglik sal wees vir persone wat dit waarskynlik sal lees of sien; of op onbetaamlike wyse handel met 'n lang reeks onderwerpe soos moord, wetteloosheid, verslaafdheid, allerlei vorme van seksualiteit e.d.m. Daarby mag die doel van die skrywer of uitgewer nie by die vasstelling van onbetaamlikheid of onwelvoeglikheid in ag geneem word nie. }} Daarby dus kon 'n boek byvoorbeeld op grond van "of 'n deel daarvan" met 'n enkele woord of paragraaf onbetaamlik of onwelvoeglik wees en verbied word. Daar was geen sprake dat 'n kunswerk in sy geheelbeeld beoordeel (of veroordeel) kon word nie; dit was nie in die wet ingebou nie. Die estetiese oorwegings was totaal irrelevant – '''die eerste verbod op 'n publikasie wat kragtens die wet tot 'n regsgeding lei''' was die boek ''When the Lion Feeds'' deur Wilbur A. Smith. N.P. van Wyk Louw, een van die grootste teenstanders van die wet, het die wetgewing beskou as 'n effektiewer manier om die Afrikaanse taal en literatuur dood te smoor as wat [[Alfred Milner|Milner]] kon bedink het: as jy nie iets in Afrikaans kon sê nie, publiseer dit in Engels: ''Vir die jong aspirant-skrywer (ook die Afrikaanse!) in Suid-Afrika – is dit asof hier vir hom gesê word: Boeta, as jy jou sê wil sê, skryf Engels! En as jy nie Engels goed genoeg ken nie, léér dit, soos Joseph Conrad; maar skryf in Engels en behou jou siel!'' Op 25 April 1963 het W.A. de Klerk en Mary Renault 'n verklaring (gesteun deur 117 Suid-Afrikaanse skrywers en 41 kunstenaars) met beswaar teen die Wet op Publikasies en Vermaaklikhede aan sen. [[Jan de Klerk]], minister van binnelandse sake, oorhandig. Onder die beswaarmakers was: {{div col|colwidth=20em}} * [[Rob Antonissen]] * [[Hennie Aucamp]] * [[Chris Barnard (skrywer)|Chris Barnard]] * [[Ronnie Belcher|R.K. Belcher]] * [[André P. Brink]] * [[Guy Butler]] * [[Jack Cope]] * [[Johan Degenaar|J.J. Degenaar]] * [[W.A. de Klerk]] * [[Anna de Villiers]] * [[Abraham H. de Vries|Abraham de Vries]] * [[Eitemal|W.J. du P. Erlank (Eitemal)]] * [[Elisabeth Eybers]] * [[Athol Fugard]] * [[Sarah Goldblatt]] * [[Nadine Gordimer]] * Pieter Grobbelaar * [[Wilhelm Grütter]] * [[T.J. Haarhoff]] * [[Doc Immelman]] * [[Ingrid Jonker]] * [[Elsa Joubert]] * [[J.C. Kannemeyer]] * [[Karl Kielblock]] * [[Uys Krige]] * [[Etienne Leroux]] * R. E. Lighton * [[Freda Linde]] * [[Anna M. Louw]] * [[N.P. van Wyk Louw]] * E.G. Malherbe * F.E.J. Malherbe * [[Leo Marquard]] * [[Johannes Meintjes]] * [[C.J.M. Nienaber]] * [[G.S. Nienaber]] * M. Nienaber-Luitingh * [[D.J. Opperman]] * [[Alan Paton]] * S.V. Peterson * [[P.J. Philander]] * M. Preller * [[Gert Pretorius]] * [[Jan Rabie]] * [[Mary Renault]] * [[Leon Rousseau]] * [[Jan Schutte]] * [[Adam Small]] * Barend Toerien * [[Sannie Uys]] * [[Laurens van der Post]] * Vincent van der Westhuizen * [[Ernst van Heerden]] * J.P.J. van Rensburg * [[Marthinus Versfeld]] * [[A.J.J. Visser]]. {{div col end}} Eers met die aanstel van die afgetrede prof. [[Gerrit Dekker]] as die eerste voorsitter van die Publikasieraad is die geskil besleg. Dekker was aanvanklik onwillig, maar Van Wyk Louw het met hom onderhandel. Sy aanstelling het die skrywers grootliks kalmeer. Drie prominente Afrikaanse literatore – [[A.P. Grové]], [[Merwe Scholtz]] en [[T.T. Cloete]] – is tot lede benoem. 'n Oud-Nasionale Persman, Jannie Kruger, het Dekker opgevolg toe sy termyn verstryk het. Op grond van Kruger se publikasies en literêre aansien kon hy nie dieselfde respek van sy voorganger afdwing nie. Die tydskrif ''Scope'' word herhaaldelik in die 1960's deur die Publikasieraad verbied, wat dan later deur die Hooggeregshof ter syde gestel word. Die ongunstige beeld van belastingbetalers se geld wat vermors word, laat felle kritiek en skerp reaksies ontstaan. Uit die oorgevoelige leserspubliek het die stof egter nog lank nie gaan lê nie: onder andere was 'n woord soos "kutteltjies" in ''Voëlvry'' deur D.J. Opperman beskou as "gekruide" taal (in 'n brief van 24 Mei 1967). == ''When the Lion Feeds'' == Vroeg in 1964 word die boek ''When the Lion Feeds'' uitgegee, geskryf deur Wilbur Smith. Die verhaal handel rondom die pioniersdae in Natal en Transvaal, hoofsaaklik ligte leesstof. Binne drie maande (April, Mei en Junie) word 10 000 eksemplare van die hand gesit; dus, 'n topverkoper. In Julie 1964 het die Raad van Beheer oor Publikasies die boek onbetaamlik, onwelvoeglik en aanstootlik bevind. Appèl teen hierdie besluit word aangeteken by die Kaapse Hooggeregshof. Met 'n meerderheidsbeslissing van twee regters teen een regter word die appèl gehandhaaf. Hierteen teken die Raad van Beheer oor Publikasies nou sy appèl aan - die bevinding word nou na die Appèlhof verwys. Hoofregter L.C. Steyn, asook appèlregters G.N. Holmes en Potgieter is dit eens dat die boek wel onbetaamlik en onwelvoeglik is, en dat die Raad gelyk had. Appèlregters F.H.L. Rumpff en Williamson verskil. Met die meerderheidsbeslissing word die boek onder sensuur geplaas.<ref name="Steyl" /> Rumpff het (in sy uitspraak wat in Engels was) 'n probleem dat die boek <i>in sy geheel</i> as onbetaamlik, onwelvoeglik en aanstootlik beskou is. Na sy mening is daar slegs twee passasies waaroor daar ernstig geredeneer kan word (naamlik Hoofstuk 11 en 13). Die beskuldiging van sadisme en wreedheid is ongeregverdig. Indien die uittreksels in isolasie beskou sou word, of misplaas in 'n storie vir kinders verskyn het, sou hy nie gehuiwer het om hulle onwenslik te noem nie. Hy vergelyk dit met Michelangelo se Dawidsbeeld waarvan die geslagsdele verwyder sou word "en aan 'n stukkie moderne nie-figuratiewe beeldhouwerk gehang word". Michelangelo het verwag dat sy skepping as 'n eenheid deur die normale volwasse wêreld beskou sou word, "en niemand sal droom om die beeld te verbied omdat sekere giggelende jeugdige tienderjariges of 'n seksbehepte indiwidu die onbedekte geslagsdele verliefderig begluur of een of ander oujongnooi met te min seksgevoel hulle walglik mag vind nie."<ref name="Steyl" /> Volgens Rumpff beteken sedes in die Wet basies 'n kwessie van smaak, die heersende smaak van die samelewing waarop die Wet betrekking het, en nie dié van 'n gemeenskap van die vromes nie. Die Hof kan niemand keer om oor seks te lees wat so beskryf is dat dit min aan die verbeelding oorlaat nie. Ook sal die Hof nie die gedagtes van die mense van gister in ag neem nie, maar die mense van die eietydse samelewing (d.i. 1965).<ref name="Steyl" /> Hy voer aan die boek is nie vir jeugdiges of preutse mense geskryf nie: dit is vir volwassenes bedoel en "sal in besonder inslaan by mans van die wêreld wat iets van die lewe af weet, sowel as van die geskiedenis van Natal en Transvaal, die Laeveld en sy wild." Vir Rumpff is dit verkeerd om burgers van die Republiek van Suid-Afrika 'n leesbare roman te ontneem omdat daar verwysings is na seksuele gewoontes wat mens as taboe sou beskou.<ref name="Steyl" /> In '''Hoofstuk 11''' beeld die skrywer kortliks die oorgang van die twee broers van kinderjare na jongmanjare uit. Dit toon hoe die karakter Sean deur die vurige plaasmeisie Anna verlei word nadat sy naak geswem het. Sy neem sy hemp en droog haar gesig daaraan af, "standing naked and unashamed - she had too many brothers for modesty." Na Rumpff se mening val hierdie aangeleenthede binne die atmosfeer en kleur van die tydperk wat in die boek uitgebeeld word, en ook die seksuele gebeurtenisse vorm nie 'n onnatuurlike deel van die intrige nie. Die beskrywing word in toom gehou, is selfs delikaat, hoewel die inhoud gewaag is.<ref name="Steyl" /> In '''Hoofstuk 13''' word 'n liefdestoneel verkeerdelik deur die Hof aan twee kinders toegedig. In die minderheidsuitspraak word daarna verwys as 'seksuele perversie' en 'dierlike hartstog', "en die mening word gehuldig dat die reaksie van die huisvrou wat na die Wynbergse (Kaapse) biblioteek gaan (en wat vermoedelik dus opgevoed is) een van walging sal wees." Rumpff is van mening dat die gemiddelde hedendaagse leser, indien hy 'n normale, gesonde lewe lei, seksueel en andersins, nie aan wellustige gedagtes sal toegee as hy die boek lees nie.<ref name="Steyl" /> Die Hof behoort nie bloot op grond van die rede ''parce qu'une mère ne le donnera pas à sa fille'' (omdat 'n moeder dit nie aan haar dogter sal gee nie) die boek te verbied nie. Dit word nie as jeugboek geadverteer nie. Maar al sou 'n jong, tere meisie die boek ook lees, sal sy gou tot die besef kom dat 'n mansmens 'n wrede skepsel kan wees, dat 'n vrou wat haarself aan die manlike geslag oorgee ná oppervlakkige liefdesbetuigings, 'n groot waagstuk onderneem. Die boek bied dus 'n dure sedeles.<ref name="Steyl" /> Laastens beskou Rumpff die vryheid van spraak "'n duur verworwe en kosbare bate [...], wat nietemin maklik verloor kan word" sodra hierdie presedent eers geskep is.<ref name="Steyl">Steyl, G.C (samesteller). 1971. 'Moderne Sedes, Michelangelo se Beeld en die Vryheid van Spraak.' In: ''Regters aan die woord: 'n aantal uitsprake van die Hooggeregshof''. Kaapstad: Tafelberg. pp. 25-30.</ref> == ''Kennis van die aand'' == ''Rapport'' lewer op 18 November 1973 'n baie gunstige resensie van ''Kennis van die aand'', deur André P. Brink. Die eerste oplaag was amper in die winkels uitverkoop en daar was sprake van 'n herdruk. E. Lindenberg het dit in ''Die Burger'' (8 November 1973) as 'n gedurfde roman in baie opsigte beskou, maar oor die algemeen 'n mislukking – grootliks omrede dit naïef is om die hoofkarakter uit te beeld as 'n wit hooffiguur, wat dink, voel en reageer soos 'n tipiese Westerse intellektueel, wat in 'n bruin vel gestop is. C.W. Malan lewer sy mening in ''Die Volksblad'' op 27 November 1973: die bevooroordeelde leser sal die boek selde 'n hoër status toeken as dié van 'n omstrede politieke propagandaskrif. In Desember 1973 het dr. Hennie Terblanche, die voorsitter van die Genootskap vir die Handhawing van Afrikaans, die boek by die veiligheidspolisie gaan aanmeld. Tot dusver was daar nog nie 'n enkele Afrikaanse boek verbied nie. Die publisiteit aan die klagtes wat hierdie situasie by ''Die Vaderland'' en ander media geniet het, het die verkope die hoogte in laat skiet. Die boekwinkels in die stede Bloemfontein, Johannesburg, Pretoria en Kaapstad het nie genoeg eksemplare beskikbaar gehad nie – die waglyste het aanhou groei. [[Jaap Steyn]] som die geskiedenis so op: {{quote| Rykie van Reenen het op 20 Januarie 1974 in ''Rapport'' se hoofberig ''Die Vaderland'' aangehaal wat beweer het dat Brink met ''Kennis'' die Langenhoven van die sewentigerjare geword het, omdat hy sy volk weer leer Afrikaans lees het. Die eer kom miskien eerder Hennie Terblanche toe, het Rykie van Reenen geskryf. "Hy basuin vroeg en laat uit dat die boek bevat, wel getel, vyftig seksdade (wat 'n gemiddeld van een per tien bladsye beteken). Hy gee die versekering, nota bene, as woordeboekmaker, dat daar geen woord in die Afrikaanse sekstaal is wat nie daarin voorkom nie. Dr. Terblanche het ook gesê: "In die ganse wêreldgeskiedenis, in enige taal, het daar nog nooit so 'n vieslike boek verskyn nie." }} Twee Pretoriase vroue, Christine van Wyk, leraarsvrou en lid van die NG Kerk se vrouehulpdiens, en T.C. Pienaar, skryfster en lid van die Afrikaanse Vrouefederasie het ook hul klagte gaan indien. Die Publikasieraad se bevinding het gevolg na 'n aanklag wat op 21 November 1974 deur ds. J.J. Swart van die NG Gemeente Tygerberg ingedien is. Die nuus dat die Publikasieraad moontlik ''Kennis van die aand'' sou verbied, het die Johannesburgse Afrikaanse Skrywerskring 'n fonds in die lewe laat roep om die hofkoste te dra. 'n Protesbyeenkoms is in Johannesburg vir Vrydag, 1 Februarie 1975, gereël, waar uit Brink se boek voorgelees sou word. Die verbod is egter vervroeg tot 29 Januarie in 'n buitengewone staatskoerant. Die protesvergadering is op Donderdagaand, 31 Januarie gehou, en verskeie letterkundiges het opgetree, soos Louis Eksteen (Universiteit van Pretoria), E. Lindenberg en [[Ampie Coetzee]] (Wits), Jan Spies, Chris van der Merwe en H.C.T. Müller (RAU). Ds. D.P.M. Beukes, voorsitter van die [[FAK]], maar ook twee NG-moderatore dr. J.D. Vorster (van die Algemene Sinode, en broer van die eerste minister, John Vorster) en ds. Gericke het die verbod verwelkom. Die minister van binnelandse sake, [[Connie Mulder]], het ook sy skok oor die "vulgêre, liederlike en blatante aanbieding van woordkeuse" van die werk uitgespreek. Die Kaapse Hooggeregshof het die appèl teen die verbod van die hand gewys. '''Regter Theo van Wyk''' bevind "dat die roman ingevolge die begrippe omskryf in die wet onbetaamlik, onwelvoeglik en aanstootlik en skadelik vir die openbare sedes is. Dit sal waarskynlik skokkend en walglik wees vir 'n wesenlike aantal lesers, en handel op onbetaamlike wyse met grusaamheid, dronkenskap, wellus, hartstogtelike liefdestonele, sadisme en soortgelyke verskynsels. Dit is aanstootlik vir die godsdienstige gevoelens van 'n bevolkingsdeel en dit maak 'n bevolkingsdeel, te wete die blankes, veragtelik."<br /> '''Regter J.H. Steyn''' het nie die boek as godslasterlik beskou nie, maar bevind die roman wemel van oordrywinge en onjuisthede. "Die profiel wat dit van die Afrikaner skets, is nie vleiend nie, maar die leser besef dat hy met 'n geniepsige skrywer te doen het wat die roman gebruik om te kwets." Regter Steyn blyk dat hy dié besluit ‘vanweë die behoefte aan 'n viriele letterkunde in die Afrikaanse taal’ teensinnig neem.<br /> '''Regter M.A. Diemont''' beskou volgens die reg nie die boek as godslasterlik nie, maar baie lesers sou dele daarvan aanstootlik vind, veral waar godsdiens en seks met mekaar gekoppel word. == Aksie Morele Standaarde == [[Lêer:Inskrywingsvormaksiemorelestandaarde.JPG|regs|duimnael|350px|Inskrywingsvorm van (die gewese) Aksie Morele Standaarde]] Volgens die drukgroep, Aksie Morele Standaarde, was die wet "geheel en al ontoereikend" en moes onverwyld opgeknap word.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p .9, 68</ref> In hul boek spesifiek toegewy aan die Afrikaner<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p. 10</ref>, maar ook veral Christene<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p. 80</ref>, getiteld ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika'' (1974), speel die Staat so reg in die hand van die gewetenlose geldwolwe (wat "verlei, verlok en verneder")<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p. 79</ref>, wat op hul beurt so reg in die hand speel van die Kommuniste. Die grootste vyand, en dus die Kommuniste se grootste bondgenote, is die swygende en onbetrokke meerderheid Christene van Suid-Afrika wat geen standpunt inneem nie.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.60, 77</ref> Afgesien van die betrokke Wetgewing word die hele vraagstuk bekyk teen die aanhef van die Grondwet van Suid-Afrika <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.64-65</ref>: {{cquote| In nederige erkentlikheid teenoor die Almagtige God, Beskikker oor die lotgevalle van nasies en die geskiedenis van volkere; Wat ons voorgeslagte uit baie lande byeengebring en hulle hier in hul eie gevestig het; Wat hul weë deur geslagte bepaal het; Wat hulle so wonderbaarlik deur gevare gelei het; Verklaar ons, wat hier as verteenwoordigers van die volk vergader is, dat aangesien ons Bewus is van ons verantwoordelikheid voor God en die mensdom; Oortuig is van die noodsaaklikheid om saam te staan Om die onskendbaarheid en vryheid van ons land te beveilig; Om die wet en die orde daarin te handhaaf; Om die geluk en die geestelike en stoflike welvaart van almal te bevorder; Bereid is om ons plig te aanvaar om gesamentlik met alle vredeliewende volkere wêreldvrede te soek; en Die opdrag wil uitvoer om die Republiek van Suid-Afrika te vestig en 'n Grondwet daaraan te gee wat die beste sal aanpas by die tradisies en geskiedenis van ons vaderland. }} Van die standpunte en retoriese vrae sluit in: * Gesien teen die agtergrond van die Koue Oorlog moet, wat moraliteit betref, voet by stuk gehou word. Of dit nou deur middel van pornografie, bloufilms, popfeeste en ander vorms van permissiwiteit is wat die Westerse wêreld oorspoel, die morele standaarde in die Ystergordynlande word streng gehandhaaf. "Die vernaamste rede hiervoor is dat die kommunisme wêreldoorname beplan en daarom word geen toegeeflikheid geduld wat hulle kan verswak en hierdie allesoorheersende ideaal kan verydel nie."<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.11</ref> Die Kremlin steun op omverwerping en sedeloosheid; hulle hoop dat die morele verbrokkeling spoedig oor die Westerse wêreld sal versprei, sodat hulle sonder slag of stoot kan oorneem.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p. 21</ref> :Die Italiaanse Kommunisteparty het onder meer 'n antwoord gekry op die vraag wat hulle te doen staan teenoor die losbandige teaterproduksies wat vanuit die Weste na Italië ingevoer word<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.22</ref>: {{cquote| Ons is daarin geïnteresseerd om hierdie soort spel aan te moedig en is ook bereid om toneelspelers wat in sulke stukke optree, as kampioene van die vryheid van die kunste aan te prys. Ons wil sulke produksies aanmoedig, en moet mense aanleiding gee om soortgelyke stukke te skep wat seksueel selfs nog meer uitdagend is. As 'n taktiese beleid is ons doelwit om 'n onderneming te steun wat pornografies is en wat geheel en al vry van enige beperkings of gewone morele kodes is. Die regisseur en toneelspelers is soos miere wat vrywillig en sonder koste van ons kant eet aan die wortels van die bourgeois gemeenskap. Hoekom sal ons hulle werk probeer stopsit? Hoekom sal ons hindernisse in hulle weg lê? }} :Bovermelde aanhaling eggo Lenin se woorde dat Rusland die Westerse wêreld sou inneem sonder militêre oorlogvoering: "Die betroubaarste oorlogstrategie is om die finale krygsverrigting uit te stel totdat die morele agteruitgang van die vyand die doodshou sowel maklik as moontlik maak." Ook Stalin het gesê: "Nou sal ons die Weste sonder oorlog vernietig - sonder om ons soldate of kanonne te gebruik, maar met die Weste sal ons die Weste vernietig." <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.47</ref> :Naas die Bosoorlog ("militêre terrorisme op die grens") was daar ook sprake van "morele terrorisme" onder die dekmantel van "vrede bewaar met die wêreld", "die mensdom het volwasse geword" en "demokratiese vryheid" <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.78-79</ref>: {{quote| Die verwoesting van morele norme is nie op sigself 'n doel nie. Dit is eerder die sleutel wat die agterdeur vir die vyand ontsluit. Wanneer hy aanland - en hy beweeg onteenseglik in ons rigting uit die noorde en die ooste - sal hy 'n verswakte, kragtelose prooi vind wat geen weerstand bied nie. [...] Vreemd, nie waar nie, maar ook 'n openbaring, dat die Russiese kommuniste, wat gestadig die wêreld begin oorheers en by die jongste Olimpiese Spele meer goue medaljes gewen het as enige ander nasie, die produksie van enige pornografie, bloufilms en dwelmmiddels vir hulle mense verbied. Vroeg in hul geskiedenis het hulle die vernietigende krag van hierdie permissiewe elemente ontdek, wat nou die Westerse wêreld wil verswelg. Daar is vandag lande in Europa waar die sedelike bederf so deeglik plaasgevind het dat 'n betreklike klein getal goed gewapende Russiese soldate hulle lande sou kan oorneem sonder dat hulle enige of veel teenstand sal ondervind. Wanneer sedes geheel en al of amper geheel en al bedorwe is, word alle sin vir patriotisme en nasietrots vernietig. }} * Geen bordeel het nog ooit die morele standaard van 'n gemeenskap verhoog nie; nog minder pornografie en bloufilms.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p. 18</ref> Pornografie kan verslaafdes in 'n fantasiewêreld dompel, maar ook die aanknoop van gesonde verhoudings strem. Dieselfde lus na die sensasie is egter blywend en dwelmmiddels kan dikwels 'n plaasvervanger word (wat op sy beurt weer aanleiding gee tot dwelmverslawing). Pornografie skep 'n algemene klimaat vir permissiwiteit, dit wis die mooi (en skeppings-)element van seks uit, en iemand wat eers deur pornografie gekondisioneer is, kan nouliks smaak ontwikkel vir waardes soos in die meesterwerke van groot kunstenaars van weleer (en inhibeer sodoende ook die werklik skeppende kuns). "Dit is 'n bedreiging vir die beskawing". Navorsing vir die Amerikaanse Kommissie op Pornografie toon 55% van die verkragters en 37% van seksmisdadigers wat bestudeer is, se kriminele bedrywighede is direk deur pornografie gestimuleer.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.16</ref> Verslawing aan pornografie laat mense net in hulself belangstel; soos obsessies toeneem raak hulle wat hedendaagse politieke en sosiale vraagstukke betref apaties en toenemend vatbaar vir diktatorskap. <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.22-23</ref> * "Waarom moet ons toelaat dat pornograwe die toon aangee, terwyl van die geëerde Suid-Afrikaanse belastingbetalers, wat niks uit pornografie wen nie - inteendeel slegs daardeur bedreig word - verwag word om te betaal vir die totstandbring en instandhou van die geweldige masjinerie wat nodig sou wees om elke publikasie of film na te gaan wat ingevoer of vervaardig word in die land? Waarom kan 'n duidelik omlynde Wet nie geformuleer word met eenvoudige, breedvoerige en onmiskenbare standaarde nie? Daar kan dan van uitgewers, filmprodusente en invoerders verwag word om by die wet te bly - of om 'n swaar boete te betaal." <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.76</ref> * Waarom seksualiteit in die eerste plek in oorsese (Europese en Amerikaanse) skole en in die media prioriteit geniet, en die kinders vanaf kindertuinjare vroegryp gedruk moet word, staan verdag.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.43</ref> Onder die dekmantel van inligting word kindertjies uitgebuit en bestook met sekspraatjies en geïllustreerde uitbeeldings wat die ouers se goedkeuring beslis nie sal wegdra nie.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.43</ref> 'n Twaalfjarige was op die punt om sy vierjarige sussie seksueel te molesteer: "Hy is op skool alles van seksuele gemeenskap geleer en wou dit op sy sustertjie 'uittoets'".<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p. 44</ref> Wat in Amerika gebeur, kan ook Suid-Afrika se voorland word, en daarteen moet gewaak word <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.45</ref>. Die vraag ontstaan ook of "die (sogenaamde) eerlike uitbeelding van die lewensfeite, meer besonderlik in seksuele sake" [soos 'n advokaat van 'n Suid-Afrikaanse hof sy steun aan die pleidooi toegedig het], met inbegrip verkragtings, egbreuk, ontug, smerige, aaklige en grusame beskrywings van seksuele misdade en morele sedeloosheid werklik van publieke belang is - veral vir kinders. Waarom moet hierdie immorele en sedebederwende "feite" aan die groot klok gehang word, as dit geensins opbouend is nie?<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.58</ref> * Die howe se besluit gegrond op die gelykvormigheid van "die gees van die tye" en "hedendaagse standaarde van moraliteit" kan op 'n ongehoorde laagtepunt afstuur.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.58</ref> * Waarom is verkragting strafbaar met die dood, terwyl die geldwolwe "die vuilste gemors [kan] publiseer wat seksuele drange prikkel [...] wat tot verkragting aanleiding gee, [en] daarmee mag voortgaan sonder die geringste vrees van selfs 'n R10-boete"?<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.17</ref> * Kinders en minderjariges het geen seggenskap in die opstel van wetgewing nie.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.75</ref> Dit is die volwassenes wat die toestande skep, wat die kinders sal beërwe; die volwassenes saai die saad, die kinders pluk die vrugte daarvan.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.7</ref> In die openbare belang, en soos in die reël ''Bewus is van ons verantwoordelikheid voor God en mensdom'' vermeld word in die Grondwet, het ouers die reg om daarop aan te dring dat die wetgewing, wat die morele veiligheid van hul kinders beskerm, toegepas word.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.74</ref> Dit is dus 'n mistasting om aan te voer die Raad op die Beheer van Publikasie eien homself die "Godgegewe" reg toe om namens ander te besluit wat hulle mag of nie mag kyk/lees nie (omdat die publiek die liggaam juis aangevra of aangestel het), of "teen die demokrasie indruis waar elkeen vir homself kan besluit" (eweneens).<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.60-61</ref> Die landdroste se vertolking van die wet word dikwels beïnvloed deur die openbare mening. As die gereg dus weet die openbare mening staan bankvas agter hom, is hulle natuurlikerwys meer toegeneë om op te tree.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.73, 81</ref> Dus, die regering het 'n massiewe en aanhoudende ondersteuning van die openbare mening nodig, wat vereis dat beswaardes die pen sal opneem.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.9</ref> Demokrasie en die openbare mening beteken dus ook: wie swyg, stem toe.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.29</ref> * Hoe kan die besluite van die Raad van Beheer oor Publikasies, waarin die bovermelde ouers, kinders en die openbaar hul vertroue stel (as deskundiges), se besluite eenvoudig deur "één liberale regter" in die Hooggeregshof ter syde gestel word? <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.18, 73</ref> Juis wanneer 'n tydskrif met begeestering berig (en indirek propageer of romantiseer) rakende 'n onderwyseres (die rolmodel van dogters) wat, vir die geld, die onderwys vaarwel toegeroep het om 'n beroepsontkleedanseres te word?<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.10</ref> En hoe kan die eienaar teen die Raad se besluit appelleer?<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.18</ref> As die howe eers uitspraak gelewer het, het dit vir die Raad van Beheer oor Publikasies geen sin meer om dit teen te staan nie.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.59</ref> * Dit is onbillik om rolprente voor die tyd te sensor, terwyl publikasies eers die geleentheid gegun word om dwarsdeur die land te versprei, voordat iemand ''miskien'' 'n klagte sal indien. Teen daardie tyd is reeds duisende van die leesstof verkoop en is die skade gedaan; die put probeer demp nadat die kalf verdrink het.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.18</ref> Die standpunt "as 20&nbsp;000 mense dit reeds gesien het sal 'n verdere duisend nie kwaad doen nie" word vergelyk met nog 'n bykomende duisend mense wat teen wil en dank by die vuur ingestamp moet word.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.26</ref> Beswaarmakers wat aanvoer "alles sal regkom, want die geskiedenis werk in siklusse", m.a.w. daar sal 'n morele keerpunt weer kom, vergeet gerieflik van die eens magtige ryke in die geskiedenis wat almal tot 'n val gekom het, juis omdat hulle toegelaat het dat hulle intern "tot die dood toe weggevreet is". Ook is die vraag: waarom moet hierdie erge demoraliserende toestand eers bereik word? <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.8</ref> Geen geld en mannekrag is te veel as die morele slagting van die nasie ter sprake is nie.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.20</ref> * Die Grondwet lui baie duidelik: ''[...]Die opdrag wil uitvoer om die Republiek van Suid-Afrika te vestig en 'n Grondwet daaraan te gee wat die beste sal aanpas by die tradisies en geskiedenis van ons vaderland.''Die voorgeslagte van die Afrikaner was Christene, en om hierdie immorele neigings na te jaag (insluitend mensonterende popfeeste wat in seks-en-suip-orgies ontaard)<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.30-35</ref>, verloën die Afrikaner (die aangesprokene en teikenleser van die ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika'') daarmee sy beginsels, sy Christelike erfenis, sy Bybel en sy God.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.80-81</ref> * Nietemin, die Wet is 'n dooie letter. Dit word geminag, geïgnoreer en gering geskat, sonder dat die skuldiges tot verantwoording geroep en aan die pen gery word. Daar word onder meer gekyk na Klousule 6 (2)(c) met die verwysing na "liggaamlike houdinge, naaktheid, skamele of ontoereikende kleding", teenoor die buiteblaaie van boeke en tydskrifte wat in boekwinkels skaamteloos aangetref word.<ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.69</ref> :Al staan daar duidelik in Klousule 5 (2): 'n ''Publikasie of voorwerp word geag ongewens te wees indien dit of 'n deel daarvan, b) godslasterlik is of vir die godsdienstige oortuigings of gevoelens van enige bevolkingsdeel van die Republiek aanstootlik is;'', was daar die een Raadsbesluit dat Jethro Tull se ''Aqualung'' nie godslasterlik is nie, al word Genesis 1 se woorde verdraai. The Beatles se ''Back in The U.S.S.R.'' laat die skrywer wonder: "[Is] ons nie besig om die saad van rewolusie te saai en 'n liefde vir die U.S.S.R. aan te kweek nie? Is dit dan nie "vir die veiligheid van die Staat nadelig" nie? <ref>Grim, F. 1975 (1974). ''Gepoogde verkragting van Suid-Afrika''. Tweede druk. Kempton Park: Hart-uitgewers, p.69-71</ref> == Stigting van Taurus == 'n Komitee (later verander na 'n kommissie) word in 1972 onder die voorsitterskap van J.T. Kruger saamgestel om die toepassing van die publikasiewetgewing te ondersoek. Daar is bevind in die meerderheidsverslag van die kommissie in 1974 dat onder andere baie lede van die publiek nie meer vertroue in die beheerstelsel het nie, maar ook dat die volksmoraalvervlakking en die ondermyning van die goeie sedes, waardes en norme die doelstellings van die [[kommunisme]] kon bevorder. Nuwe wetgewing was dus noodsaaklik. Die Wet op Publikasie van 1974 het die 1963-wetgewing opgevolg, waar die Publikasieraad afgeskaf is en 'n direktoraat in sy plek gekom het. Die direktoraat het kommissies in die lewe geroep wat publikasies as ongewens kon verwerp. Die lede van die Direktoraat en die komitees is almal aangestel op grond van hul opvoedkundige kwalifikasies. Met die nuwe wet word daar nie meer na die howe gewend nie [wat duur op die belastingbetaler se sak was], maar na 'n Appèlraad, wat uit minstens drie lede bestaan van wie die voorsitter 'n persoon is wat voorheen as regter, advokaat, prokureur of dosent in die regsgeleerdheid tien jaar ondervinding moes gehad het. Die voorsitter kon ook beslissings van die komitees veto "op versoek van die minister, skrywer, uitgewer of lede van die publiek". Die voorsitter is deur die staatspresident aangestel. Die nuwe wet het die uitbou van die literatuur onder die nuwe bedeling onder veel meer druk geplaas as die vorige van 1963. Die komitees kon nou ook die besit van die publikasie verbied; die Minister kon enigiemand die magtiging gee om persele te betree en op boeke beslag te lê, die reg van appèl na die howe is afgeskaf en die Minister het te veel arbitrêre magte verkry. Buiten die klomp administratiewe rompslomp en vaagheid en die bevraagtekening van die opvoedkundige kwalifikasies van die komiteelede, is die aantal Afrikaanse literêre werke steeds nie in sy geheel beoordeel nie en die estetiese oorwegings was vir die wetgewer steeds irrelevant. Die uitgewers was skugter om boeke uit te gee wat moontlik verbied gaan word. Hulle sou wel anoniem die boek uitgee as 'n liefdesaak teenoor die Afrikaanse letterkunde. Omdat 'n vennootskap wat boeke uitgee openbaar geregisteer moes word, is 'n nuwe uitgewer opgerig: ''Taurus''. Van die ''Taurus''-boeke wat verbied is, sluit in: * ''Skryt'' van [[Breyten Breytenbach]] * ''Keerkring'' van [[Welma Odendaal]] * ''Struisbaai-blues'' van André le Roux * ''Te hel met ouma!'' van André le Roux * ''Donderdag of Woensdag'' van [[John Miles]] * ''Stanley Bekker en die boikot'' van John Miles * ''Kommas uit 'n boomzol'' van [[Dan Roodt]] * ''Sonneskyn en Chevrolet'' van Dan Roodt Die teks van die ongepubliseerde ''Dieselle ou storie'' ([[Pieter-Dirk Uys]]) – in 1982 opgehef – en ''And death white as words'' (vertalings van gedigte deur Breyten Breytenbach) is ook in die ban gedoen. == ''Magersfontein, o Magersfontein!'' == Kritiek teen die sensuurstelsel het in 1977 sy klimaks bereik. Toe die Komitee van die Publikasieraad beslis het dat ''Magersfontein, o Magersfontein!'' deur Etienne Leroux nie ongewens is nie, het die minister van binnelandse sake, dr. Connie Mulder, op 7 September 1977 die Appèlraad se beslissing geveto en om heroorweging gevra. Die voorsitter van die Appèlraad, oudregter Lammie Snyman, het 32 deskundiges gaan vra om hul mening oor die boek skriftelik aan hom voor te lê. Al was 25 van die 32 deskundiges van oordeel dat die boek nie ongewens is nie, het die Appèlraad die boek as ongewens verklaar en op 21 November 1977 deur die Departement van Inligting bekend gemaak. 'n Minderheid van die Appèlraad, A.P. Grové en C.D. Fuchs, kon nie veel uitrig teen die meerderheidsuitspraak van die voorsitter, J.H. Snyman, nie. Twee lede van die Publikasieraad se komitees, Merwe Scholtz en Anna M. Louw, het uit protes hul bedankings ingedien. Die Afrikaanse Susterkoerante het nou eenparig die sensuurstelsel as 'n klug bestempel. By elke Departement van Afrikaans/Nederlands aan die universiteite is ontstelde briewe aan die koerante gerig. Daarteenoor het die Sinodale Kommissie vir Leer en Aktuele Sake van die NG Kerk van Transvaal sy volle steun vir die verbod uitgespreek, asook dr. Vorster wat sy dank en lof aan die minister en die appèlsaak betuig het. Die uitgewer, Human & Rousseau, en die direksie van Nasionale Pers, het besluit om die beslissing van die Appèlraad in die Hooggeregshof te betwis. In 1978 het Human & Rousseau die hersieningsverhoor in die Transvaalse Hooggeregshof op grond van godslastering verloor. Die hofsaak het die uitgewers toe reeds, soos op 11 Junie berig, R20 000 gekos. Die uitgewers se appèl na die Hooggeregshof oor prosedurekwessies werp geen vrugte af nie, al het die Hooggeregshof bevind dat die Appèlraad gedwaal het deur by die beslissing nie die waarskynlike leser in aanmerking te neem nie. Op politieke vlak het daar 'n verandering gekom: Alwyn Schlebusch het aan die begin van 1978 die minister van binnelandse sake geword en het op die inisiatief van ''Rapport'' met die letterkundiges Anna M. Louw, Merwe Scholz, Frans van Rensburg, Chris Barnard en Bartho Smit samesprekings gevoer. Daarna het ook Charles Fensham (voorsitter van die Afrikaanse Skrywerskring) en [[Elize Botha]] (redaktrise van die ''Tydskrif vir Letterkunde'') die saak met die minister bespreek. 'n Samevatting van laasgenoemde vergadering se besprekingspunte is opgeneem in [https://archive.org/details/tydskrifvirlette00uns_y7m/page/64 ''Tydskrif vir Letterkunde'' uit dieselfde jaartal]; onder meer word gekyk na die teikenleser (wat nié die "gewone mens" is nie), maar ook, sou 'n appellant (hetsy skrywer of uitgewer) appelleer, dan moet daar 'n komitee wees wat uit letterkundiges bestaan om hieroor 'n waardeoordeel te vel - groter erkenning moet dus aan literêre meriete van publikasies gegee word, en literatore, skrywers en kunskenners moet 'n groter inspraak in die besluitnemingsproses oor publikasies met 'n literêre verdienste verleen word. Soos N.P. Van Wyk Louw destyds voorspel het, wys Botha op die feit dat daar strenger opgetree word teen Afrikaanse werke as teen Engelse werke. Daar is op openbare biblioteke se rakke Engelse boeke wat veel erger dinge in het as Leroux se ''Magersfontein''; en boonop nog van 'n laer litêrer gehalte. Dit kom op 'n sekere sin neer op diskriminasie teen Afrikaanse werke. Daaropvolgend het Schlebusch in April 1979 'n wysigingswet op publikasies ingedien. In dieselfde maand is Leroux benoem vir die [[Hertzogprys]] vir ''Magersfontein'', 'n dwarsklap vir die sensuurwet. T.T. Cloete wys ook in ''Die Kerkbode'' van 12 September 1979 dat die sensuurwet glad nie doeltreffend is nie: {{quote| In dieselfde tyd toe die ''Magersfontein''-onrus van onlangs op sy hoogtepunt was, het in één Afrikaanse publikasie wat deur miljoene in hierdie een week gelees is, die volgende verskyn: 'n rubriek waarin mense hul intiemste sondes bely op 'n verleidelike manier, 'n vleiende artikel oor 'n moeder en haar onegte kinders, 'n stuk kaalkuns, 'n moordartikel met al die mooi gemaakte romanse van die ontugtige vrou, die normering van die saamwoon van ongetroude mense. Niemand het hom daaraan gesteur nie. Ek werk elke dag met honderde jongmense op 'n intensiewe vlak. Hulle lees in groot getalle hierdie dinge elke dag volgens eie eerlike getuienis, maar die dag toe Magersfontein verbied is, het ek vasgestel dat uit 150 senior studente wat ondervra is, net drie die roman gelees het. }} == Wetsverslapping == In 1979 is '' 'n Droë wit seisoen'' van Brink egter verbied, omrede die inhoud "bereken is om die status van die Suid-Afrikaanse Veiligheidspolisie, wat 'n belangrike deel uitmaak van die Owerheid se Vredehoudende masjinerie, dermate af te takel dat dit die Owerheid se vermoë om staatsveiligheid te verseker, sal ondermyn". Altesaam 2 200 eksemplare is verkoop (1 200 binne een week) voor die verbod in werking getree het. In 1980 is die nuwe voorsitter van die Appèlraad oor Publikasies vervang deur prof. J.C.W. van Rooyen, 'n professor in die strafreg aan die Universiteit van Pretoria. Teen die einde van sy diensdekade was Suid-Afrika vryer wat uitgewery betref. Die verbod op ''Magersfontein'' is op 24 April 1980 opgehef: {{quote| In 'n opsomming van sy bevindinge het die raad 'n aantal waarborge genoem wat die Wet op Publikasie in die lig van die regspraak aan die skrywer gee.<br /> <br /> a) Enige onderwerp mag behandel word, ook die immorele. 'n Publikasie hoef nie 'n bydrae tot moraliteit te maak nie.<br /> b) 'Aanstootlik' vir die openbare sedes en 'aanstootlik' vir die godsdienstige oortuigings of gevoelens van 'n bevolkingsdeel het 'n beperkte betekenis. Dit omvat nie die bloot ergerlike of dit wat misnoegdheid tot gevolg het nie, maar slegs die walglike of pynigende.<br /> c) Die "waarskynlike leser" moet as oorweging by art. 47(2)(a), wat oor sedes gaan, in ag geneem word.<br /> d) By art. 47(2)(b), wat oor godsdiens gaan, mag die waarskynlike leser nie by die peiling van die godsdienstige oortuigings of gevoelens in ag geneem word nie. Dit moet egter wel in ag geneem word by die bepaling van die aard en strekking van die publikasie in sy geheel geneem en met inagneming van die konteks waarin die woorde gebesig word. Dit het ook te make met die aard en graad van die skending – of dit dus bloot ergerlik is of so ernstig dat dit pynig of walg.<br /> e) Die isolasie-metode van behandeling mag nie toegepas word nie. Daar moet dus na die werk as geheel gekyk word.<br /> f) Die instelling van die Komitee van Letterkundige Deskundiges dra daartoe by dat die Appèlraad die publikasie reg lees. Geen beslissing van die Appèlraad of die Publikasiekomitee mag gebaseer word op wanindrukke wat die onwaarskynlike leser van die boek sal kry nie. }} Die verbod op ''Kennis van die aand'' is in April 1982 opgehef (met dien verstande dat slegs persone ouer as 18 jaar die boek kan lees en die eksemplare slegs in hardeband mag verkoop word). Sedert die middel jare van die 1980's het 'n rolverskuiwing plaasgevind na rolprentklassifikasie. Prof. Van Rooyen noem dan ook in Julie 1993 dat hy sou wou sien dat in 'n nuwe Suid-Afrika waar daar 'n Handves van Menseregte bestaan, sensors hulle net sal besig hou met rolprentklassifikasie en ouderdomperke om kinders te beskerm: ''Wanneer dit gaan oor haattoesprake of mense aanstoot neem deur 'n boek of toneelstuk, moet kriminele howe só 'n saak beslis. Kerke moet begin besef dat die staat nie hul werk vir hulle kan doen nie."''<ref>[http://archive.is/iF64w Nel, Annchen. 1993. Sensuur: Net 'n 'gekkedag-wet'? ''Beeld'' 28 Julie:2]</ref> Van Rooyen voorsien in die nuwe Suid-Afrika sal slegs kinderpornografie of die uitbeelding van pornografie wat met seks en geweld gepaardgaan, volgens wet, strafbaar wees.<ref name="Silber" /> In Januarie 1988 het die Minister van Binnelandse Sake, [[Stoffel Botha]], dit om moraliteitsredes nie nodig geag om enige nuwe wetgewing deur te voer nie.<ref>[http://archive.is/5RrRQ ''Die Burger''. 1988. Nuwe sensuurwet nie aanbeveel. 15 Januarie:15]</ref> Luidens 'n artikel in die ''Vrye Weekblad'' (1991) word ''Playboy'' steeds in Suid-Afrika verbied, pornografie is met die wet strafbaar, hoewel prikkeltydskrifte soos ''Penthouse'', ''Bunnygirl'', ''Stag'' en ''Scope'' as 'sagte pornografie' verkoop mag word. Prikkelpop-tydskrifte word beoordeel kragtens die Publikasiewet Wet 42 van 1974, ingevolge Artikel 47(2)(a): dit is ongewens indien 'n gedeelte daarvan "onsedelik of obseen is, aanstoot gee of skadelik is vir publieke moraliteit." Deur herhaalde appellering (soos die publisering van naak borste, dus, sonder die bedekte sterretjies) en voortdurende hofstryd probeer ''Penthouse'' en ''Scope'' om verdere wetverslapping aan die hand te doen, juis om 'n groter markaandeel te bekom. Sowel 'n regsdosent, Joe Campanella (Wits), as sosiologie-dosent Michael Sarakinsky (Unisa) beskou die verslapping van sensuur as 'n voorloper van die nuwe Suid-Afrika en 'n toekomstige aanvaarding van 'n Handves van Menseregte, veral die vryheid van spraak en uitbeelding. Op daardie tydstip is weer gekyk na die "waarskynlike leser", en hiervoor kon plastiekverpakking dit moeiliker maak vir kinders om toevallig die tydskrif op te tel en deur te lees. Ook is meer moeite gedoen om die gehalte te verbeter - deur glanspapier. Maar tepels is nou minder toegeverf. Ralph Boffard, die uitgewer van ''Penthouse'', voer aan sterre vermink en ontsier die foto, en boonop trek die sterretjies juis die aandag op die borste. Ander tydskrifte met 'n kleiner omset kon nie so 'n waagstuk probeer om die sensors uit te daag nie. Die redakteurs van al vier tydskrifte vind dit onbillik dat die bioskoop en TV eksplisiete seks en volle frontale naaktheid wat alle geslagsdele ontbloot (veral op M-Net) ten toon mag stel [Boffard van ''Penthouse'' voer aan Suid-Afrika is nog lank nie hiervoor gereed nie], terwyl hulle tydskrifte aan die kortste end trek. Ook is daar vrouetydskrifte soos ''Cosmopolitan'' wat met moord wegkom (want "manstydskrif" beteken outomaties pornografiese materiaal). Bowenal is naakte borste op baie Suid-Afrikaanse strande aanvaarbaar, word aangevoer. Die sensors sê weer foto's is staties (en kan oor en oor bekyk word), terwyl 'n rolprent klaarmaak en mense daarvan vergeet. Ook foto's van vroue wat ten volle geklee is kan gesensor word omdat hulle wellus uitlok - as die model se oë toe is, reguit na die kamera kyk, wydsbeen sit of staan, haar gesig nie strak is nie of hande-viervoet hurk, dan "kyk die model uitlokkend na die kamera". Tog stem die verskillende sensuurliggame (Direktoraat en Appèlraad) duidelik nie altyd saam hoe die wet moet vertolk word nie; die saak word vererger deur presedente wat geskep en as voorbeeld gebruik word.<ref>[https://digital.lib.sun.ac.za/handle/10019.2/134 Anderson, E. 1991. Die toekoms lyk al hoe kaler... ''Vrye Weekblad'', 25-31 Oktober: 32-35]</ref> In Augustus 1993 is die Suid-Afrikaanse weergawe van ''Hustler'' in die openbaar verkoop, wat nie soos ''Penthouse'' en ''Playboy'' sterretjies gebruik nie, hoewel die uitbeelding, net soos Boffard van ''Penthouse'' ook glo, tog by 'n effe preutser samelewing sal pas. Volgens die redakteur, Joe Theron, is dit wat mans wil hê. Die redaktrise van ''Playboy'', Brenda Haywood, is nie hiermee eens nie; sy glo die tipiese leser op eie bodem wil hom nie skaam as sy vrou of vriendinne oor sy skouer kom loer nie. Sy merk wel 'n verslapping op: na afloop van haar sakereis in die VSA het die doeane by Jan Smuts Lughawe haar koffers deurgekyk. Die manstydskrifte is op die toonbank oopgesprei, die titels bekyk, en sonder 'n woord net so weer teruggepak. Volgens die prokureur Lauren Jacobson, wat spesialiseer in sensuursake, pas dit by die beleid wat verander het, maar die wet self het nie verander nie: solank die invoer vir private gebruik is, kan verbode items nie sonder meer konfiskeer word nie. Ook het "leser" na "waarskynlike leser" verander van die tydskrif self: dit is nie meer die onversetlik konserwatiewe blanke man (wat in elk geval nie die tydskrif sou koop nie) in wie se belang die wet is nie, maar die welvarende, meer liberaalgesinde blanke man wat die teikenmark in die eerste plek is.<ref name="Silber" /> Die wegbeweeg vanaf 'leser' na 'waarskynlike leser' kan interpreteer word as die wegbeweeg van 'volksbelang' na 'individuele belang'. In 1993 kon die skuldige 'n boete van tot R10 000 en/of vyf jaar tronkstraf opgelê word vir die eerste oortreding.<ref name="Silber" /> Omrede die sensuurwet in 1993 nog van krag is, is 'n paar uitgawes van ''Bunny Girl'', ''Scope'', ''Men Only'' en ''Penthouse South Africa'' tussen Mei en Julie as ongewens verklaar. So ook rolprente soos ''More Desires Within Young Girls'', ''Outrageous Foreplay'' en ''Better Sex Part 2''. Die ontbanning het teen 1993 egter die verbanning begin oorskry: die verbod op ''Joy of Sex'' (Alex Comfort), die Duitse weergawe van ''Carrie'' ([[Stephen King]]) en ''Right of Nations To Self-Determination'' ([[Lenin]]) is onder meer opgehef. Maar volgens 'n komiteelid van die Aksiegroep teen Sensuur (Anti-Censorship Action Group, ACAG), Joyce Ozinski, is dit maar 'n kleinigheidjie teen die groot geheelbeeld: vanaf 1962 is 38&nbsp;813 boeke verbied. As mens die boeke wat voor 1990 ontban is nie byreken nie, tel dié vanaf 1990 op slegs 'n paar honderd boeke, tydskrifte en pamflette wat weer vrye toegang verkry het.<ref name="Silber" /> Volgens die woordvoerder van die ANC, Carl Niehaus, is die party gekant teen sensuur en sal, sodra hul die leisels na afloop van die eerste demokratiese verkiesings oorneem, die wet so gou doenlik skrap, omrede dit neerkom op 'n minderheid wat namens die meerderheid dink en besluite neem. In die Grondwethof kan daar later wel oor die perke van onsedelikheid besluit word.<ref name="Silber" /> 'n Konsepwet genaamd die Rolprent- en Publikasiewet van 1995 (onder die nuwe bewind) is op 3 Maart 1995 deur die departement van binnelandse sake voorgelê in die Staatskoerant<ref>[http://archive.is/vuMhc Van Heerden, Marié. 1995. Meer bekend oor die konsepwet vir sensuur. 8 Maart:13]</ref> en in 1996 aanvaar. == Uitwerking == Die Sensuurwet was ondoeltreffend, om enkele redes: * Aanvanklik was die wetgewing bloot muggiesiftery: wat nie deur die publiek aangemeld is nie, is nie vervolg nie. Maar sedert 1974 kon die Direktoraat van Publikasies self as applikant in belang van die publiek ingryp en optree.<ref>[https://journals.co.za/docserver/fulltext/juridic/2/2/98.pdf?expires=1586067386&id=id&accname=guest&checksum=4D2648C4C1347B8F440E245865E70A4C Van der Vyver, J.D. ''Tydskrif vir Regswetenskap'', Jaargang 2, Uitgawe 2, Nov 1977, bl. 117 - 126]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Daarteenoor was die koerante wat lid was van die Suid-Afrikaanse Persunie gevrywaar van die wet. * Deur die betrokke werke uit te sonder, is die publieke kollig ''juis'' op hierdie 'skandliteratuur' geplaas en die nuuskierigheid geprikkel. Volgens [[Pieter-Dirk Uys]] het die sensuurraad hom die publisiteit geheel en al verskaf wat geen geld kon koop nie. Meer nog: die sensuurraad was juis die middelpunt, die bron van sy satires. Die raad het hom tussen die reëls fyner leer skryf en hekel, genoeg om die sensuur net-net vry te spring.<ref name="Silber">Silber, G. 1993. Censorship. ''Sunday Times Magazine'', July 25, pp. 20-21.</ref> * Die verbod om 'n boek te kon besit het gewissel, soos bevind is toe [[Winnie Mandela]] op die [[Kaapstad Internasionale Lughawe|D.F. Malan-lughawe]] aangekeer is met die boek ''The Legacy of Che Guevara: a Documentary Study'' in haar besit; daar was alleenlik 'n verspreidingsverbod op.<ref>[http://archive.is/T5rFR ''Die Burger''. 1989. Geen vervolging oor boek. 13 Julie:2]</ref> * Baie groot boekhandelaars was ook bang dat daar teen hulle opgetree sou word as hulle boeke aanhou wat 'ongewens' was. Op sy beurt was die gemiddelde Suid-Afrikaner dan juis in 'n oningeligte vakuum gelaat omtrent die denkpatrone van die Kommunisme wat die regering dan sou teëstaan.<ref>[http://praag.co.za/?p=34543 Dan Roodt: Ja, Koos, die (konformistiese) Afrikaner se denke is bankrot] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170628100800/http://praag.co.za/?p=34543 |date=28 Junie 2017 }}: ''My liewe hemel, het die Afrikaner in 1994 dan niks geweet nie? Het hy nie Solsjinitsin gelees, of selfs Arthur Koestler of Albert Camus oor die “Rooi Kerk” nie? Die Franse intellektuele wat in die sewentigerjare verdoemende kritiek op marxisme en kommunisme gelewer het, het in die laat sewentigerjare selfs die voorblad van die Amerikaanse tydskrif Time gehaal.''</ref> * Die boeke onder sensuur het juis internasionaal opslae gemaak en van die skrywers martelaarsfigure van die Apartheidstelsel gemaak. Sensuur het inderdaad aangehelp dat ''Kennis van die aand'' (en sy opvolgers) in sowat 20 tale vertaal is sedert die boek verskyn het (1973), verbied is (1974) tot met die ophef van die verbod in 1982. Dit was ook die verbanning van die Engelse vertaling, ''Looking on Darkness'', wat tot die talryke internasionale vertalings bygedra het. * Sekere skrywers, soos Etienne Leroux, se skrywerstalent is geïnhibeer en kon ná die verbodoplegging moeilik weer begin skryf; hy sê aan ''Rapport'' (29 April 1979): ''Jy weet, sedert ''Magersfontein'' verbied is, was dit asof ek nie weer aan die gang kon kom nie. Ek het nog maar veertig bladsye geskryf van die trilogie wat ek daarna aangepak het. Daardie verbod het my selfvertroue geknou. As jou boek verbied word, as jy weet hy is nie meer daar nie, is dit 'n vreemde sensasie... jy kyk na jou skryfwerk, jy kyk na wat jy skryf, en weet nie meer nie, jy twyfel.'' In 'n radio-onderhoud [aangehaal deur die radioresensent Louis Preller in ''Die Burger'' van 6 Mei 1979]: ''Ek moet sê, destyds toe die boek verbied is en ek gevra is of ek weer gaan skryf, het ek vreeslik gebrag en gesê ek gaan skryf asof die wet nie bestaan nie. Maar moenie 'n fout maak nie, hoor. Dit het 'n effek op 'n mens. Jy het tog daardie gevoel: het die mense nie dalk reg gehad nie? En dan begin jy jou styl nagaan, jou manier van skryf. Jy is basies onseker en ek glo dat alle mense wie se boeke verbied word, dieselfde voel.'' == Bronne == * Steyn, J.C. 1992. Die sensuurstryd. In: Beukes, W.D. (Red.) ''Boekewêreld: Die nasionale pers in die uitgewersbedryf tot 1990''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, pp. 351-379 * Steyn, J.C. 1980. ''Tuiste in eie taal''. Kaapstad: Tafelberg, pp. 394-405,478 * [http://www.dbnl.org/tekst/saveas.php?filename=kann003gesk02_01.pdf&dir=kann003gesk02_01&type=pdf Kannemeyer, J.C. 1983. Beheer oor publikasies en die reaksie van skrywers. In: ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur. Deel 2''. Pretoria: Academica, pp. 231-236] (4,62 megagreep). * [http://www.boekentaal.info/?p=1042 Jacandra van den Broek: Verbanning en censuur in André Brinks ''Kennis van die aand'']. * [https://omalley.nelsonmandela.org/omalley/index.php/site/q/03lv01538/04lv01828/05lv01829/06lv01909.htm omalley.nelsonmandela.org: 1963. Publications & Entertainments Act No 26] * [https://omalley.nelsonmandela.org/omalley/index.php/site/q/03lv01538/04lv01828/05lv01829/06lv01957.htm omalley.nelsonmandela.org: 1974. Publications Act No 42] == Verwysings == {{Verwysings|4}} [[Kategorie:Apartheidswette in Suid-Afrika]] [[Kategorie:Sensuur in Suid-Afrika]] nj354gyb8ucbjzan3eunleb5m6r40n3 Kopte 0 107683 2521196 2520787 2022-08-23T18:00:15Z SpesBona 2720 Wysigings deur [[Special:Contributions/105.92.40.95|105.92.40.95]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] wikitext text/x-wiki : ''Hierdie artikel handel oor die etniese groep. Vir die taal, sien [[Kopties]].'' {{Etniese groep | beeld = [[Lêer:Coptic monks.jpg|300px]] | onderskrif = 'n Groep Koptiese monnike tussen 1898 en 1914. | groep = Kopte | bevolking = ca. 10–20 miljoen<ref name="Montreal Gazette">{{en}} {{cite news|title=Coptic Orthodox Christmas to be low-key – Tight security: On alert after bombing in Egypt|url=http://www.montrealgazette.com/life/Montreal+Coptic+Orthodox+Christmas/4054183/story.html|accessdate=5 Januarie 2011|newspaper=Montreal Gazette|date=4 Januarie 2011|archive-date=26 Desember 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226020758/http://www.montrealgazette.com/life/Montreal+Coptic+Orthodox+Christmas/4054183/story.html|url-status=dead}}</ref> | plek = {{vlagland|Egipte}} 9–15 miljoen<ref>{{cite news |title=Egyptian Coptic protesters freed |newspaper=[[BBC]] |date=22 Desember 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4117831.stm |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200502145354/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4117831.stm |archive-date=2 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/eg.html |title=Egypt |work=The World Factbook |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |access-date=27 Augustus 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200518171533/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/eg.html |archive-date=18 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref name=washingtoninstitute>{{cite web |url=http://www.washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=2386 |title=The Copts and Their Political Implications in Egypt |author=Khairi Abaza and Mark Nakhla |date=25 Oktober 2005 |publisher=The Washington Institute |access-date=27 Augustus 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190430150511/https://www.washingtoninstitute.org/templateC05.php%3FCID%3D2386 |archive-date=30 April 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.unitedcopts.org/index.php?option=com_content&task=view&id=3073&Itemid=71 |title=? |author= |date=29 Oktober 2008 |work= |publisher=United Copts of Great Britain |accessdate=27 Augustus 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.alarabiya.net/articles/2008/08/28/55639.html |title=? |publisher=العربية.نت |access-date=27 Augustus 2010 |language=ar |archive-url=https://web.archive.org/web/20200515072656/https://www.alarabiya.net/articles/2008/08/28/55639.html |archive-date=15 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref name=washingtoninstitute /><br /> {{vlagland|Soedan}} 500&nbsp;000<ref>{{cite web |url=http://www.unhcr.org/refworld/docid/49749ca6c.html |title=Sudan : Copts |publisher=Minority Rights Group International, World Directory of Minorities and Indigenous Peoples |date=2008 |access-date=21 Februarie 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20121017041633/http://www.unhcr.org/refworld/docid/49749ca6c.html |archive-date=17 Oktober 2012 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br /> {{vlagland|Libië}} ≈60&nbsp;000<ref>{{cite web |url=http://i-cias.com/e.o/coptic_c.htm |title=Coptic Church – LookLex Encyclopaedia |author=Tore Kjeilen |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20181014203951/http://i-cias.com/e.o/coptic_c.htm |archive-date=14 Oktober 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br /> {{vlagland|Verenigde State}} 200&nbsp;000–1 miljoen<ref>{{en}} [http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-ds_name=ACS_2009_1YR_G00_&-_lang=en&-mt_name=ACS_2009_1YR_G2000_B04003&-format=&-CONTEXT=dt 2009 American Community Survey] {{Webarchive|url=https://archive.today/20200212214226/http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-ds_name=ACS_2009_1YR_G00_&-_lang=en&-mt_name=ACS_2009_1YR_G2000_B04003&-format=&-CONTEXT=dt |date=12 Februarie 2020 }}, U.S. Census Bureau "All Egyptians including Copts 197,160"</ref><ref>{{cite web |url=http://www.copticcu.com/WhyCCU.html |title=Why CCU? |access-date=21 Junie 2009 |publisher=Coptic Credit Union |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200515225119/http://www.copticcu.com/WhyCCU.html |archive-date=15 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|url=http://sce.uhcl.edu/akladios/Magdy%20Akladios%20Website/Links%20For%20Church/Copticsflocktowelcome.doc|title=Coptics flock to welcome 'Baba' at Pittsburgh airport|accessdate=21 Junie 2009|publisher=Pittsburgh Tribune (2007)}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|url=http://www3.jsonline.com/story/index.aspx?id=373326|title=State's first Coptic Orthodox church is a vessel of faith|accessdate=21 Junie 2009|publisher=JS Online (2005)|archive-date=21 Augustus 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110821115518/http://www3.jsonline.com/story/index.aspx?id=373326|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.copts.com/english/CoptsDiaspora.aspx |title=Coptic Diaspora |access-date=21 Junie 2009 |publisher=US-Copts Association (2007) |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190709132201/https://www.copts.com/english/CoptsDiaspora.aspx/ |archive-date=9 Julie 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br /> {{vlagland|Kanada}} ≈200&nbsp;000<ref name="Montreal Gazette" /><ref name="elaph.com">{{en}} [http://www.elaph.com/Web/news/2011/1/622635.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110107131052/http://www.elaph.com/Web/news/2011/1/622635.html |date= 7 Januarie 2011 }}</ref><ref>{{en}} [http://www.canadafreepress.com/index.php/article/3704 Canada Free Press: According to the Canadian Coptic Association, there are approximately 50,000 Orthodox Copts in Canada.]</ref><br /> {{vlagland|Australië}} ≈75&nbsp;000<ref>{{cite web |url=http://www.parliament.nsw.gov.au/prod/parlment/hansart.nsf/V3Key/LC20031112040 |publisher=Parliament of NSW – Legislative Council |date=12 November 2003 |title=Page: 4772: – Coptic Orthodox Church (NSW) Property Trust Amendment Bill |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303220814/http://www.parliament.nsw.gov.au/prod/parlment/hansart.nsf/V3Key/LC20031112040 |archive-date=3 Maart 2016 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} [http://www.coptic.org.au/modules/diocese_bodies The Coptic Orthodox Diocese of Sydney & its Affiliated Regions – Under the Guidance of His Grace Bishop Daniel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111123012223/http://www.coptic.org.au/modules/diocese_bodies/ |date=23 November 2011 }}</ref><br /> {{vlagland|Koeweit}} 65&nbsp;000<ref>{{cite web |url=http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2005/51603.htm |title=Kuwait |publisher=State.gov |date=8 November 2005 |access-date=18 November 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20120121021949/http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2005/51603.htm |archive-date=21 Januarie 2012 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref><br /> {{vlagland|Italië}} ≈30&nbsp;000<ref>{{cite web |url=http://www.cesnur.org/religioni_italia/o/ortodossia_16.htm |title=Le religioni in Italia: La Chiesa copta |language=it |archive-url=https://web.archive.org/web/20200515041926/https://www.cesnur.org/religioni_italia/o/ortodossia_16.htm |archive-date=15 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br /> {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} 25&nbsp;000–30&nbsp;000<ref>{{en}} [http://www.middlekilleavy.com/index.php?artid=2631&option=com_cifeed&task=newsarticle] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090121192147/http://www.middlekilleavy.com/index.php?artid=2631&option=com_cifeed&task=newsarticle |date=21 Januarie 2009 }}</ref><ref>{{en}} [http://www.adherents.com/Na/Na_86.html British Orthodox Church (1999 figures)] {{Webarchive|url=https://wayback.archive-it.org/all/20090521225825/http://www.adherents.com/Na/Na_86.html |date=21 Mei 2009 }}</ref><br /> {{vlagland|Suid-Afrika}} 15&nbsp;000+<ref name="Come Across And Help Us Book 2">{{en}} [http://www.copticafrica.org/bookcomehelp3.htm Come Across And Help Us Book 2] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081008090221/http://www.copticafrica.org/bookcomehelp3.htm |date= 8 Oktober 2008 }}</ref><ref name="CopticMission">{{en}} [http://www.copticmission.org/copticmission CopticMission] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110131014720/http://www.copticmission.org/copticmission |date=31 Januarie 2011 }}</ref><br /> {{vlagland|Verenigde Arabiese Emirate}} ≈10&nbsp;000<ref>{{cite news |url=http://www.bbc.com/news/magazine-33480115 |title=Free to pray – but don't try to convert anyone |work=BBC |first=Matthew |last=Teller |date=12 Julie 2015 |access-date=12 Julie 2015 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191028074610/https://www.bbc.com/news/magazine-33480115 |archive-date=28 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br /> {{vlagland|Jordanië}} 8&nbsp;000+<ref>{{cite web |url=http://www.jordanembassyus.org/06032005001.htm |title=King commends Coptic Church's role in promoting coexistence |publisher=Jordanembassyus.org |date=3 Junie 2005 |access-date=18 November 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20120210192549/http://www.jordanembassyus.org/06032005001.htm |archive-date=10 Februarie 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><br /> {{vlagland|Kenia}} 8&nbsp;000+<ref name="Come Across And Help Us Book 2" /><ref name="CopticMission" /><br /> {{vlagland|Libanon}} 3&nbsp;000–4&nbsp;000<ref>{{cite news |url=http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2012/nea/208400.htm |title=Lebanon: Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor – 2012 Report on International Religious Freedom |agency=U.S. Department of State |date=20 Mei 2013 |access-date=6 Desember 2015 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330013723/https://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2012/nea/208400.htm |archive-date=30 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br /> {{vlagland|Duitsland}} 3&nbsp;000<ref>{{en}} [http://www.adherents.com/adhloc/Wh_112.html Adherents.com: By Location] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20000818083909/http://www.adherents.com/adhloc/Wh_112.html |date=18 Augustus 2000 }}</ref><br /> {{vlagland|Oostenryk}} 2&nbsp;000<ref>{{en}} [http://www.hrwf.net/religiousfreedom/news/2004PDF/Austria_2004.pdf Austria 2004] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070614212516/http://www.hrwf.net/religiousfreedom/news/2004PDF/Austria_2004.pdf |date=14 Junie 2007 }} Religious Freedom news</ref><br /> {{vlagland|Switserland}} 1&nbsp;000<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.swissinfo.org/eng/swissinfo.html?siteSect=105&sid=5090250 |title=Orthodox Copts open church in Switzerland |publisher=Swissinfo.org |date=17 Julie 2004 |accessdate=18 November 2011 |archive-date=21 Januarie 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090121194918/http://www.swissinfo.org/eng/swissinfo.html?siteSect=105&sid=5090250 |url-status=dead }}</ref><br /> {{vlagland|Frankryk}} 1&nbsp;000<br /> {{vlagland|Nieu-Seeland}} 1&nbsp;000<br /> {{vlagland|Nederland}} 1&nbsp;000<br /> {{vlagland|Tunisië}} 1&nbsp;000<br /> {{vlagland|Algerië}} 1&nbsp;000<br /> {{vlagland|Marokko}} 1&nbsp;000 | taal = Gepraat (Egipte, Soedan, Libië): [[Arabies]]<br /> Liturgies: [[Kopties]] (byna-uitgesterf, maar in die proses van herlewing)<br /> Diaspora: [[Engels]] en baie ander tale | geloof = [[Kopties-Ortodokse Kerk van Alexandrië|Kopties-Ortodokse Kerk]] • [[Kopties-Katolieke Kerk]] • [[Protestantisme]] | verwante = Ander [[Semitiese taalfamilie|Semitiese]] en [[Afro-Asiatiese tale|Afro-Asiatiese volke]] • [[Egiptenare]] en [[Nubiërs]] }} Die '''Kopte''' ([[Kopties]]: ⲚⲓⲢⲉⲙ̀ⲛⲭⲏⲙⲓ ̀ⲛ̀Ⲭⲣⲏⲥⲧⲓ̀ⲁⲛⲟⲥ) is 'n [[etniese groep|etnies-godsdienstige groep]] inheems aan beide [[Noord-Afrika]] en die [[Midde-Ooste]], hoofsaaklik in [[Egipte]], waar hulle die grootste [[Christendom|Christelike]] minderheid en 10% van dié land se bevolking vorm. Daarbenewens vorm Kopte die grootste Christelike minderheid in beide [[Soedan]] (1%) en [[Libië]] (1%). [[Lêer:Coptic cross.svg|duimnael|links|Die Koptiese kruis]] Die naam van die Kopte is afgelei van die [[Grieks]]e naam vir Egiptenaars (Αἰγύπτιος ''Aigýptios'') en verwys veral ná aanhangers van die [[Kopties-Ortodokse Kerk van Alexandrië|Kopties-Ortodokse Kerk]]. In die [[Romeinse Ryk|Romeinse]], [[Bisantynse Ryk|Bisantynse]] en die vroeë [[Islam]]itiese tydperk in Egipte is die term apart van godsdienstelike betekenisse gebruik en het ná die bevolking van beide [[Alexandrië]] en Egipte verwys. Die taal van die Kopte, Kopties, het in die 3de eeu n.C. uit [[Egipties]] ontstaan en het as gevolg van die toenemende gebruik van [[Arabies]] byna uitgesterf. Tans word Kopties hoofsaaklik as liturgiese taal gebruik en is in proses van herlewing. In Egipte, Soedan en Libië praat Kopte in hul alledaagse lewe veral [[Arabies]] en in die [[diaspora]] [[Engels]] en ander tale. As gevolg van spanninge met die Islamitiese meerderheid en Egipte se ekonomiese afswaai het tussen 1 en 2 miljoen Kopte in lande soos [[Australië]], [[Kanada]], [[Nieu-Seeland]], die [[Verenigde Koninkryk]], die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] asook in verskeie lande van [[Afrika]], [[Asië]] en [[Europa]] gevestig. In [[Suid-Afrika]] het sowat 15&nbsp;000 Kopte gevestig, veral in groot stede soos [[Johannesburg]], [[Durban]], [[Kaapstad]] en [[Pretoria]]. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn|Copts}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Copt|title=Copt|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=18 Augustus 2019}} {{Normdata}} [[Kategorie:Christendom in Egipte]] [[Kategorie:Etniese groepe in Asië]] [[Kategorie:Etniese groepe in Egipte]] [[Kategorie:Etniese groepe in Europa]] [[Kategorie:Etniese groepe in Libië]] [[Kategorie:Etniese groepe in Noord-Amerika]] [[Kategorie:Etniese groepe in Oseanië]] [[Kategorie:Etniese groepe in Soedan]] [[Kategorie:Inheemse volke van Afrika]] adgyj392bk5nhlbvc6h31tcj2y69h8t Rassisme in Afrika 0 107908 2521218 2487250 2022-08-23T18:38:08Z Burgert Behr 2401 Rassisme in die koloniale tydperk wikitext text/x-wiki '''Rassisme in Afrika''' is veelvlakkig en het eeue gelede begin. Dit is 'n verskynsel wat oral in die wêreld voorkom. Dit kan as gevolg van sterk nasionale bande binne sekere groepe gebeur, wat hulle laat dink ander mense is van minder belang as dié van hul eie nasie, of die gevolg wees van 'n oortuiging dat sommige mense of rasse superieur bo ander is. Die Europese kolonialisme het moontlik 'n rol gespeel om rassisme aan te wakker deur nie die mense en hul leefwyse in die nuutgestigte provinsies in ag te neem nie. Dit het nooit verander nadat die voormalige Europese kolonies onafhanklik geword het nie. Die nagevolge van kolonialisme is dat sommige Afrikastate nooit die juk van innerlike konflik, rassistiese houdings en stamgevegte, kon afskud nie. Ras en [[rassisme]] bly steeds 'n negatiewe faktor in die post-koloniale konteks van Afrika.<ref>{{cite web |title=Race in Africa Today: A Commentary |last=Pierre |first=Jemima |publisher=Cultural Anthropology |url=https://culanth.org/articles/702-race-in-africa-today-a-commentary |access-date=3 Oktober 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20181213214420/https://culanth.org/articles/702-race-in-africa-today-a-commentary |archive-date=13 Desember 2018 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> == Rassisme in die koloniale tydperk == Rassisme en kolonialisasie is onderling verbind met mekaar.<ref name="reunionblackfamily.com">[http://www.reunionblackfamily.com/apps/blog/show/17999836-racism-and-colonialism-were-symmetrically-related-in-africa-under-white-rule "Racism and colonialism were symmetrically related in Africa under white rule"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160907114520/http://www.reunionblackfamily.com/apps/blog/show/17999836-racism-and-colonialism-were-symmetrically-related-in-africa-under-white-rule |date= 7 September 2016 }}.</ref> Rassisme is gebruik om kolonialisme te regverdig. Dit het gelei tot die verowering en onderdrukking van Afrikanasies. In die koloniale denke moes die Afrikane van hul "primitiewe" leefwyse afsien en aanbeweeg na die moderne Europese leefwyse. Afrikane is, weens die rassistiese idees van Sosiale Darwinisme, as primitief en agterlik beskou.<ref name="reunionblackfamily.com">[http://www.reunionblackfamily.com/apps/blog/show/17999836-racism-and-colonialism-were-symmetrically-related-in-africa-under-white-rule "Racism and colonialism were symmetrically related in Africa under white rule"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160907114520/http://www.reunionblackfamily.com/apps/blog/show/17999836-racism-and-colonialism-were-symmetrically-related-in-africa-under-white-rule |date= 7 September 2016 }}.</ref> Die verhouding tussen die gekoloniseerde en die koloniseerder is deur ras en 'n stelsel van rassisme bedryf wat tot nadeel van swartes, Asiërs en Arabiërs gestrek het. == Kongo == Etniese [[pigmee]]<nowiki/>bevolkings in [[Sentraal-Afrika]] ly aan rasse-diskriminasie van [[Bantoe]]<nowiki/>groepe.<ref name="Pygmy1">{{cite web |url=https://www.survivalinternational.org/tribes/pygmies/racism |title='Pygmies': Racism |last=International |first=Survival |website=www.survivalinternational.org |access-date=23 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180812213401/https://www.survivalinternational.org/tribes/pygmies/racism |archive-date=12 Augustus 2018 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Pigmeë en Bantoes verskil fisies en geneties as gevolg van langdurige evolusionêre skeiding totdat die [[Bantoe|Bantoe-uitbreiding]] hulle weer in noue kontak gebring het.<ref name="Pygmy2">{{Cite journal|last=Quintana-Murci|first=Lluís|last2=Heyer|first2=Evelyne|last3=Bahuchet|first3=Serge|last4=Froment|first4=Alain|last5=Gessain|first5=Antoine|last6=Hombert|first6=Jean-Marie|last7=Veen|first7=Lolke Van der|last8=Kidd|first8=Judith R.|last9=Kidd|first9=Kenneth K.|date=2009-04-10|title=Inferring the Demographic History of African Farmers and Pygmy Hunter–Gatherers Using a Multilocus Resequencing Data Set|url=https://journals.plos.org/plosgenetics/article?id=10.1371/journal.pgen.1000448|journal=PLOS Genetics|language=en|volume=5|issue=4|pages=e1000448|doi=10.1371/journal.pgen.1000448|issn=1553-7404|pmc=PMC2661362|pmid=19360089}}</ref> Pigmeë is geteiken vir [[slawerny]] deur Bantoebevolkinge wat voortgaan in die moderne tyd.<ref name="Pygmy1" /> In baie Sentraal-Afrikaanse lande word hulle uit die samelewing uitgestoot en as [[Kaste|onaantasbare]] beskou.<ref name="Pygmy1" /> == Ivoorkus == Die afgelope paar jaar beleef die [[Ivoorkus]] 'n herlewing van etniese stamhaat en onverdraagsaamheid jeens gelowe. Afgesien van die talle slagoffers van die voortslepende geweld onder die verskillende stamme in die noorde en suide van die land, is wit buitelanders, wat in die Ivoorkus bly, of die land besoek, ook die teikens van gewelddadige aanvalle. Volgens 'n verslag van die Human Rights Watch, is die Ivoorkus-regering skuldig aan die aanhitsing van etniese haat vir sy eie politieke gewin.<ref>[news.bbc.co.uk/1/hi/world/Africa/1932930.stm Ivory Coast "fanning ethnic hatred"]</ref> In 2004 het die Jong Patriotte van Abidjan, 'n sterk nasionalistiese groep, met die steun van die staatsmedia, die eiendom van buitelanders in die hoofstad geplunder. 'n Oproep tot geweld teen wittes en nie-burgers is oor die nasionale radiostasie en die televisie uitgesaai nadat die Jong Patriotte die uitsaaistasie oorgeneem het. Verkragtings, aanvalle en moorde van wit uitgewekenes en plaaslike Libanese het hierop gevolg. Duisende mense het uit die land gevlug en die internasionale gemeenskap het die bloedige geweld veroordeel.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2004/11/19/wapp19.xml&sSheet=/news/2004/11/19/ixnewstop.html "News"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080319103243/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=%2Fnews%2F2004%2F11%2F19%2Fwapp19.xml&sSheet=%2Fnews%2F2004%2F11%2F19%2Fixnewstop.html |date=19 Maart 2008 }}.</ref><ref>[http://www.abc.net.au/news/newsitems/200411/s1242699.htm Europeans flee Ivory Coast violence. 13 November 2004.]</ref> == Namibië == Ondanks 'n grondhervormingsplan besit sowat 4 000 kommersiële grondeienaars, die meeste wit boere, meer as 50% se vrugbare grond regoor Namibië.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3242829.stm Namibians plan white farm grabs] in BBC News, 5 November 2003</ref> Toe die land nog [[Suidwes-Afrika]] was het die wit burgers, danksy, [[Apartheid]], buitengewone voorregte geniet.<ref>[http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=940DE2D71E3CF935A15751C1A96E948260&sec=&spon=&pagewanted=1 Amid Namibia's White Opulence, Majority Rule Isn't So Scary Now] in the [[The New York Times|New York Times]], 26 Desember 1988</ref> Op 12 Januarie 1904 het die [[Herero]]-volk onder leiding van Samuel Maharero teen die [[Duitse koloniale ryk]] in opstand gekom. In Augustus is die rebelle deur die Duitse generaal Lotha von Trotha in die [[Slag van Waterberg]] verslaan en na die [[Omaheke]]-woestyn verdryf waar die meeste van dors dood is. In Oktober het die Nama's in opstand gekom en dieselfde lot het hulle ook oorgekom. Dié geweld en oorloë het uiteindelik geëindig in volksmoorde wat deur die Duitsers gepleeg is. Die Herero- en Namakwa-volksmoorde was die eerste volksmoorde wat in die 20ste eeu gepleeg is. Tussen 24 000 en 100 000 Hereros en sowat 10 000 Namas is uitgewis.<ref>Colonial Genocide and Reparations Claims in the 21st Century: The Socio-Legal Context of Claims under International Law by the Herero against Germany for Genocide in Namibia, 1904–1908 (PSI Reports) by Jeremy Sarkin-Hughes</ref><ref>Empire, Colony, Genocide: Conquest, Occupation and Subaltern Resistance in World History (War and Genocide) A. Dirk Moses -page 296(From Conquest to Genocide: Colonial Rule in German Southwest Africa and German East Africa. 296, (29).</ref><ref>The Imperialist Imagination: German Colonialism and Its Legacy (Social History, Popular Culture, and Politics in Germany) by Sara L. Friedrichsmeyer, Sara Lennox, and Susanne M. Zantop page 87 University of Michigan Press 1999</ref><ref name="Walter Nuhn 1904">Walter Nuhn: ''Sturm über Südwest. ''</ref><ref>Marie-Aude Baronian, Stephan Besser, Yolande Jansen, "Diaspora and memory: figures of displacement in contemporary literature, arts and politics", [https://books.google.com/books?id=LItBN2keNpQC&pg=PA33&dq=Herero+starvation pg. 33] Rodopi, 2007,</ref> Die oorlewendes, meestal vroue en kinders, is in konsentrasiekampe gesit waar die Duitse owerheid hulle gedwing het om vir Duitse soldate- en setlaars te werk. Die mense is in kategorieë ingedeel- diegene wat gesond genoeg is om te werk, en die ander wat nie kon werk nie. Doodsertifkate is vooraf gedruk met die oorsaak van dood as: "dood aan uitputting weens ontbering", aangegee.<ref>The colonising camera: photographs in the making of Namibian history Wolfram Hartmann, Jeremy Silvester, Patricia Hayes, page 118, University of Cape Town Press, 1999</ref> Die Britse regering het die baie bekende verslag oor die Duitse volksmoorde op die Nama- en Herero-volke in 1928 gepubliseer.<ref>Jan-Bart Gewald, Jeremy Silvester, "Words Cannot Be Found: German Colonial Rule in Namibia : An Annotated Reprint of the 1918 Blue Book (Sources on African History, 1)", Brill Academic Publishers, annotated edition (1 Junie 2003)</ref> Baie van die Herero's is later aan siektes, uitputting en wanvoeding dood.<ref>Michael Mann (2004), ''The Dark Side of Democracy: Explaining Ethnic Cleansing'', Cambridge University Press, p.&nbsp;105</ref><ref>''Hitler's African Victims: The German Army Massacres of Black French Soldiers in 1940'', Cambridge University Press, 2006, p.&nbsp;83</ref><ref>Steinmetz, George, ''The devil's handwriting'', pp 196-216</ref> Mense is geskiet, opgehang, slae was ook aan die orde van die dag,<ref>Klaas van Walraven (2003), ''Rethinking resistance: revolt and violence in African history'', Brill Academic Publishers, p.&nbsp;282</ref> en die [[Sambok]] is deur die wagte gebruik om dwangarbeid af te dwing. Mediese eksperimente, baie soos die wat op die Jode tydens die Holocaust uitgevoer is, is deur die Duitsers op die Herero's en Nama's gedoen.<ref>The Kaiser's Holocaust: Germany's Forgotten Genocide and the Colonial Roots of Nazism, page 225, Casper Erichsen, David Olusoga, Faber and Faber 2010</ref> In 1985 het die [[Verenigde Nasies]] se Whitakerverslag die moorde geklassifiseer as 'n poging van die Duitsers om die Herero- en Nama-volke van [[Suidwes-Afrika]] uit te wis. Dit is dan ook as die eerste pogings van volksmoord in die 20ste eeu beskou. Die Duitse regering het die voorvalle in 2004 erken en om verskoning gevra, maar enige kanse vir finansiële boetedoening teenoor die slagoffers se nasate, uitgesluit.<ref name="BBC08142004">[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3565938.stm "Germany admits Namibia genocide"].</ref> == Niger == <!-- .<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6081416.stm "BBC NEWS – Africa – Niger's Arabs to fight expulsion"].</ref><ref>United Nations High Commissioner for Refugees.</ref> --> In Niger, waar [[slawerny]] in 2003 onwettig verklaar is, het navorsing gevind dat meer as 800 000 mense steeds slawe is, byna 8% van die bevolking.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/from_our_own_correspondent/4250709.stm Born to be a slave in Niger] By Hilary Andersson, BBC Africa Correspondent, Niger</ref> == Somalië == Die Somaliese [[Bantoevolke|Bantoe]]-etniese minderheid ervaar aansienlike stigmatisering in die Somaliese samelewing as gevolg van hul verskillende fisiese voorkoms en afkoms teenoor die [[Koesjitiese tale|Koesjitiese]] meerderheid van [[Somalië]]. Rasialiseerde epithets wat gerig is op die Somaliese [[Bantoevolke|Bantoe]] gemeenskap bestaan soos 'adoon' (slaaf) soortgelyk in konnotasie as die Arabiese term 'abeed'. Die marginalisering van die Somaliese Bantoe-gemeenskap is hoofsaaklik gebaseer op [[Rassisme|etnorakiale]] faktore, in teenstelling met die marginalisering van die Madhiban en ander Somaliese-oorsprong minderhede, wat hoofsaaklik gebaseer is op hul status as 'n sosiaal gekonstrueerde [[kaste]].<ref>{{Cite journal|last=Eno|first=Mohamed A.|last2=Eno|first2=Mohamed A.|last3=Kusow|first3=Abdi M.|date=2014-01-01|title=Racial and caste prejudice in Somalia|url=https://journals.co.za/content/aa_joss/1/2/EJC167583|journal=Journal of Somali Studies|language=en|volume=1|issue=2|issn=2056-5674}}</ref> Etniese Somaliërs en populasies van Bantoe-oorsprong sy geneties uiteenlopend.<ref>{{Cite journal|last=Hodgson|first=Jason A.|last2=Mulligan|first2=Connie J.|last3=Al-Meeri|first3=Ali|last4=Raaum|first4=Ryan L.|date=2014-06-12|title=Early Back-to-Africa Migration into the Horn of Africa|journal=PLOS Genetics|volume=10|issue=6|pages=e1004393|doi=10.1371/journal.pgen.1004393|pmc=4055572|pmid=24921250}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Schlebusch|first=Carina M.|last2=Malmström|first2=Helena|last3=Günther|first3=Torsten|last4=Sjödin|first4=Per|last5=Coutinho|first5=Alexandra|last6=Edlund|first6=Hanna|last7=Munters|first7=Arielle R.|last8=Vicente|first8=Mário|last9=Steyn|first9=Maryna|date=2017-11-03|title=Southern African ancient genomes estimate modern human divergence to 350,000 to 260,000 years ago|url=http://science.sciencemag.org/content/358/6363/652|journal=Science|language=en|volume=358|issue=6363|pages=652–655|doi=10.1126/science.aao6266|issn=0036-8075|pmid=28971970|access-date=2018-10-03|archive-date=2018-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20181026112725/http://science.sciencemag.org/content/358/6363/652|url-status=dead}}</ref> Ras-gemotiveerde aanvalle op Somaliese [[Bantoevolke|Bantoes]] het plaasgevind.<ref>{{Webaanhaling|url=https://web.archive.org/web/20180921060220/https://www.radiodalsan.com/sawirro-nin-muqdisho-lagu-dilay-kadibna-la-gubay/|title=Dalsan Warar Sugan|website=www.radiodalsan.com|language=en-US|access-date=2018-09-20}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20180921060057/https://www.caasimada.net/muqdisho-nin-kasoo-jeeda-qabiil-laga-awood-badan-yahay-oo-loo-dilay-loona-gubay-gabar-uu-guursaday/|title=Caasimada|website=www.caasimada.net|date=2018-09-21|access-date=2018-09-21}}</ref> Die 4.5 parlementêre formule onder die Transitional Federal Government is gekritiseer as 'n vorm van wetgewende [[apartheid]].<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/638660234|title=The Bantu-Jareer Somalis : unearthing apartheid in the Horn of Africa|last=A.|first=Eno, Mohamed|date=2008|publisher=Adonis & Abbey Publishers|isbn=1905068948|edition=1st|location=London, UK|oclc=638660234}}</ref> == Suid-Afrika == Rassisme is steeds deel van die Suid-Afrikaanse samelewing. Die einde van [[Apartheid]] het rassisme van die wetboeke afgehaal, maar institusionele rassisme leef voort. === Koloniale rassisme === Die vestiging van die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]] (VOIK) se buitepos in die [[Kaap die Goeie Hoop]] in 1652, het slawe-arbeid van die VOIK ook saamgebring.<ref>[http://www.iziko.org.za/sh/resources/slavery/slavery_world.html "Slavery at the Cape"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080916133751/http://www.iziko.org.za/sh/resources/slavery/slavery_world.html |date=16 September 2008 }}.</ref> Baie van hierdie slawe is vanaf die VOIK se meer gevestigde nedersettings soos Indië en Oos-Indië af ingevoer.<ref>[https://web.archive.org/web/20080622023927/http://www.anc.org.za/ancdocs/history/solidarity/indiasa3.html "Indian Slaves in South Africa"].</ref> Slawerny was geensins net tot die Europese slawehandel beperk nie. In die tydperk van die [[Mfecane]], die [[Zoeloe-koninkryk]] onder [[Shaka]], is talle ander stamme oorwin en as slawe onderwerp.<ref>[http://www.isic.org/sisp/index.htm?fx=destination&loc_id=131114&section=culture "Destinations: South Africa – Pre 20th Century History"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081203022443/http://www.isic.org/sisp/index.htm?fx=destination&loc_id=131114&section=culture |date= 3 Desember 2008 }}.</ref> Slawerny is amptelik in 1833 in Suid-Afrika afgeskaf.<ref>[http://www.anti-slaverysociety.addr.com/huk-1833act.htm "Slavery Abolition Act 1833"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080429205055/http://www.anti-slaverysociety.addr.com/huk-1833act.htm |date=29 April 2008 }}.</ref> Daar is talle voorbeelde van rassime en diskriminerende praktyke gedurende die koloniale tydperk, soos die toewys van rantsoene tydens die [[Beleg van Ladismith]]. Selfs [[Mahatma Gandhi]], wat hom beywer het vir die uitwissing van rassime, en in besonder die rassisme waaronder die Indiër-gemeenskappe in Suid-Afrika gebuk moes gaan, het deurgeloop onder dié manier van misbruik. === Apartheid-rassisme === [[Apartheid]] was 'n stelsel van rasseskeiding wat in Suid-Afrika ingevolge wetgewing van die ou [[Nasionale Party]], wat van 1924 tot 1934 en weer van 1948 tot 1994 aan bewind was, afgedwing is. Onder apartheid is die regte, deelgenootskap, en die vrye beweging van die meerderheid swart burgers en ander etniese groepe ingekort onder 'n wit minderheidsregering. Apartheid het na die Tweede Wêreldoorlog sy beslag begin kry. Dit is deur die Afrikaner-beheerde Nasionale Partyregering en die Broederbond en sy organisasies ontwikkel. Die idelogie is ook in die ou Suidwes-Afrika (Namibië) afgedwing terwyl die gebied ingevolge 'n resolusie van die ou Volkebond onder Suid-Afrika se administrasie geplaas is. Die term apartheid word deesdae gebruik in gevalle waar stelselmatige segregasie deur 'n regering van 'n land gebruik word om die sosiale- en burgerregte van 'n bepaalde groep weens etniese vooroordele, te beperk. == Soedan == In [[Soedan]] word Afrikane, wat tydens burgeroorloë gevange geneem is, dikwels as slawe gebruik en die vroue seksueel misbruik,<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2004/05/30/wdarf30.xml&sSheet=/news/2004/05/30/ixworld.html "News"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080420083029/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=%2Fnews%2F2004%2F05%2F30%2Fwdarf30.xml&sSheet=%2Fnews%2F2004%2F05%2F30%2Fixworld.html |date=20 April 2008 }}.</ref> deur hul Arabiese gevangenemers wat daarop aanspraak maak dat die wette van Islam dit goedkeur. Die Amerikaanse regering het Soedan in Oktober 2002 van volksmoord beskuldig oor die voortslepende burgeroorlog wat al meer as twee miljoen lewens geëis, en meer as vier miljoen mense ontwortel het, sedert die begin van die oorlog in 1983.<ref>[http://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2002/14531.htm U.S. Department of State: Sudan Peace Act] 21 Oktober 2002</ref> Gedurende die tweede Soedannese burgeroorlog is daar 'n geraamde 14 000 tot 200 000 mense ontvoer om as slawe gebruik te word. Die ontvoering van [[Dinka (volk)|Dinka]]-vroue en -kinders is 'n algemene praktyk.<ref>[http://www.state.gov/p/af/rls/rpt/2002/10445.htm "Slavery, Abduction and Forced Servitude in Sudan"].</ref> Dit was teen 2004 algemeen bekend dat 'n georganiseerde groep van die Janjaweed-milisie (nomadiese Arabiese skaapboere met die hulp van Soedannese regeringstroepe) met 'n veldtog besig is om 80 swart Afrikastamme in die Darfoerstreek in wes-Soedan uit te wis.<ref>Jonathan Clayton ''[http://www.timesonline.co.uk/article/0,,3-1107849_2,00.html Desert hides world's worst humanitarian crisis]'' in [[The Times]] 13 Mei 2004, Bladsy 2</ref><ref>Hilary Andersson''[http://www.timesonline.co.uk/article/0,,2089-1358234_1,00.html Genocide lays waste Darfur’s land of no men]'' in Sunday Times 14 November 2004</ref><ref>[http://news.independent.co.uk/world/africa/article2768232.ece "The Independent – 404"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070716155314/http://news.independent.co.uk/world/africa/article2768232.ece |date=16 Julie 2007 }}.</ref> == Uganda == Die voormalige Brtise kolonies in [[Afrika suid van die Sahara]] het baie burgers wat van [[Suid-Asië]] afkomstig is. Hulle is deur die [[Britse Ryk]] uit Indië na Afrika gebring om as klerke in diens van die koninkryk te werk. Die mees omstrede geval van anti-Indiër rassisme was die etniese suiwering van die Indiër minderheidsgroep in [[Uganda]] deur die diktator en menseregteskender, [[Idi Amin]].<ref name="Amin-Indophobia">General Amin and the Indian Exodus from Uganda Hasu H. Patel, ''Issue: A Journal of Opinion'', Vol. 2, No. 4 (Winter, 1972), pp. 12-22 [[Digitale objek-identifiseerder|doi]]: [[doi:10.2307/1166488|10.2307/1166488]]</ref> In die 1970's het Uganda en ander Oos-Afrikalande 'n rassistiese benadering jeens die Asiatiese gemeenskap ingeneem en hulle geteiken. In Augustus 1972 verklaar Idi Amin 'n "ekonomiese oorlog" teen die Asiate en Europeërs en stel 'n reeks maatreëls op wat, onder meer, die onteiening van eiendom insluit. Uganda se sowat 80 000 Asiate is meestal Indiërs wat in die land gebore is van voorouers wat hule in Afrika kom vestig het.<ref>[http://www.ugandamission.net/aboutug/articles/amin.html "Idi Amin"].</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/7/newsid_2492000/2492333.stm "1972: Asians given 90 days to leave Uganda"].</ref> Indiërs is gestereotipeer as "gulsig" en "slinks", is sonder enige rasidentiteit of lojaliteit, maar altyd besig om "te swendel, en saam te sweer" om Uganda te ondermyn.<ref name="Amin-Indophobia"/> == Zimbabwe == Wit mense is die teiken van [[rassisme]] in Zimbabwe.<ref>[http://www.timeslive.co.za/ilive/2012/02/28/zimbabwe-has-its-racists-too-ilive "Zimbabwe has its racists too: iLIVE"].</ref><ref>[http://www.telegraph.co.uk/comment/4264747/We-will-not-tolerate-racism-except-in-Zimbabwe.html "We will not tolerate racism, except in Zimbabwe"].</ref><ref>[http://www.newzimbabwe.com/showbiz-5525-Beauty%20queen%20tells%20of%20racist%20abuse/showbiz.aspx "Beauty queen tells of racist abuse"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120114061750/http://www.newzimbabwe.com/showbiz-5525-Beauty%20queen%20tells%20of%20racist%20abuse/showbiz.aspx |date=14 Januarie 2012 }}.</ref> Die Mugabe-regering dryf die land se wit burgers op 'n gewelddadige wyse van hul plase af en hulle is die slagoffers van etniese suiwering in die land.<ref>[http://www.goldcoast.com.au/article/2008/12/31/35715_editorial-news.html "Zimbabwe champions new racism Editorial News &#x7C; goldcoast.com.au &#x7C; Gold Coast, Queensland, Australia"] {{Webarchive|url=https://archive.today/20121230093638/http://www.goldcoast.com.au/article/2008/12/31/35715_editorial-news.html |date=30 Desember 2012 }}. goldcoast.com.au. 2008-12-31.</ref> Sedert onafhanklikwording is daar die afgelope paar jaar 'n toename in geweld en rassime teen die kwynende wit gemeenskap en dit is veral gemik teen wit boere. Op 18 September 2010 is 'n groot groepe wit mense weggejaag toe hulle aan die konstitusionele uitreikprogramme in Harare wou deelneem. Geweld en verwarring was ook aan die orde van die dag toe wit burgers in Mount Pleasant deur pres. Robert Mugabe se Zanu-PF ondersteuners met rassistiese slagspreuke verdryf is. Die Mugabe-regering, en van sy ondersteuners, is ook betrokke by die onwettige besetting van wit boere se plase. Na die bloedige moord op 'n prominente boer in September 2011, het die hoof van die Kommersiële Boere-unie die voorval betreur en gesê wit boere word met geweld geteiken terwyl die regering arms gevou terugsit en geen beskerming bied nie.<ref>[http://news.yahoo.com/zimbabwes-white-farmers-still-target-violence-142808799.html "Zimbabwe's white farmers still target of violence"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305044728/http://news.yahoo.com/zimbabwes-white-farmers-still-target-violence-142808799.html |date= 5 Maart 2016 }}.</ref><ref>[http://www.genocidewatch.org/zimbabwe.html "Genocide Watch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120916074945/http://www.genocidewatch.org/zimbabwe.html |date=16 September 2012 }}.</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rassisme]] 4oibmupq8d2mhid1k69wb112wv4xrxg Maretha Maartens 0 109812 2521256 2446042 2022-08-24T07:37:11Z 169.159.137.87 /* Kinder-en jeugliteratuur */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Outeur | naam = Maretha Maartens | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = | geboortedatum = [[22 Junie]] [[1945]] | geboorteplek = [[Bloemfontein]] | dood_datum = | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Skrywer | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = M.E.R.-prys<br />Sanlamprys<br />Credo-prys<br />HAUM-De Jager-prys<br />J.P. van der Walt-prys | genre = | bekende_werke = | party = | godsdiens = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Maretha Maartens''' (1945–) is 'n [[Suid-Afrikaanse skrywers|Suid-Afrikaanse skrywer]].<ref>Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica. Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1983.</ref> Sy is ’n baie produktiewe skrywer wat werke in verskeie genres lewer, insluitende drama, prosa vir die kinders, jeug en volwassenes, biografieë, Bybeldagboeke en ander godsdienstige publikasies. Sy verwerf egter veral bekendheid met haar kinder- en jeugverhale en verower verskeie pryse in hierdie genre; onder meer: die [[M.E.R.-prys]], die Sanlamprys Goud vir Jeuglektuur, die Credo-prys, die HAUM-De Jager-prys, en die J.P. van der Walt-prys. Benewens haar kinder- en jeugskryfwerk is sy ook bekend vir die groot aantal geestelike en didaktiese boeke wat sy tot dusver gepubliseer het. == Lewe en werk == === Herkoms en vroeë lewe === Margaretha Jacoba Strydom is op [[22 Junie]] [[1945]]<ref>Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/100maartens.html</ref> in [[Bloemfontein]] gebore as die oudste van drie dogters van ’n polisieman, Matthys Johannes Strydom, en ’n huisvrou, Jacoba Danilina Diedericks.Tot op sesjarige ouderdom bly die gesin op [[Jacobsdal]] in die [[Vrystaat]], waarna hulle trek na [[Petrusburg]], ook in die Vrystaat.<ref>NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/324 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160330180757/http://nb.co.za/authors/324 |date=30 Maart 2016 }}</ref> Hier word haar twee susters, Adri en Rina, gebore. Sy leer tik in haar standerdses-jaar, wanneer haar vader vir haar ’n Olivetti tikmasjien koop. In 1963 matrikuleer sy aan die Hoërskool Petrusburg met ses onderskeidings. Sy studeer verder aan die [[Universiteit van die Oranje-Vrystaat]] en behaal in 1966 ’n B.A.-graad cum laude met Frans en Engels as hoofvakke en Afrikaans-Nederlands, Duits, Suid-Sotho, Latyn en Sielkunde as byvakke. Sy loop ook ’n diplomakursus in verpleging en vanaf 1967 tot 1968 verpleeg sy aan die H.F. Verwoerd Hospitaal in [[Pretoria]] en gedurende 1969 aan die Nasionale Hospitaal in Bloemfontein.<ref>Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I.'' J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1998.</ref> === Verdere studie, loopbaan en persoonlike lewe === In Januarie 1970 trou sy met Hennie Maartens, wat later as predikant kwalifiseer. Twee dogters (Danila en Naomi) word uit die huwelik gebore. In 1971 behaal sy aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat ’n B.A. Honneurs-graad cum laude in Engels. Die egpaar vertrek in 1973 na [[Stellenbosch]], waar Hennie met sy teologiese opleiding begin. Hier is sy ’n jaar lank prinsipale van die ACVV-kleuterskool. Sy studeer verder aan die [[Universiteit van Stellenbosch]] en verwerf haar Senior Onderwysdiploma, terwyl sy ook die Suid-Afrikaanse Onderwysuniemedalje ontvang vir die beste onderwysstudent. Hierna is sy dosent in Didaktiek en aflosdosent in Opvoedingsfilosofie aan die universiteit. Wanneer haar man kwalifiseer en toegelaat word tot die bediening, is hulle die leraarspaar in drie gemeentes, naamlik die Oos-Londen Moedergemeente, Welkom Moedergemeente en Noordhoek-gemeente in Bloemfontein. Hennie bedien in Bloemfontein tot met sy aftrede. Noordhoek se gemeente voer sewe jaar lank evangeliese dramas onder Hennie en Maretha se leiding op.<ref>Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 3.'' Van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 2006.</ref> In 1992 bou hulle vir hulle ’n huis in Bloemfontein buite die gemeente en na haar man se emeritaat bedryf hulle die joernalistieke onderneming Skryfhuis vanuit hulle woning. Sy is vanaf 1998 vir twee jaar lank van die ontstaan daarvan redaktrise van ''Finesse'', ’n tydskrif vir Afrikaanssprekende Christenvroue, maar bedank uit hierdie pos in Maart 2000 weens verskille oor redaksionele beleid. Sy word dan redaktrise by ''Vrouekeur'', is ’n rubriekskrywer vir ''Die Volksblad'', ''Rooi Rose'' en ''Kerkbode'' en vryskutjoernalis. Sy is ’n gewilde spreker by vroueverenigings en bied ook lesings aan by kerke, skole en ander organisasies en verenigings. In 1992 spreek sy in [[Amerika]] vroue by die Suid-Afrikaanse ambassade in [[New York]] toe oor hoe om persoonlike eensaamheid te hanteer en persoonlik sterk te bly ter wille van hulle roeping. == Skryfwerk == === Begin van skrywersloopbaan === Reeds as tienjarige skryf sy stories wat die eertydse boekresensent Anna van Zyl in ''[[Die Volksblad]]'' se kinderhoekie plaas en as tiener word van haar bydraes ook in ''Môrelig'' en ''Naweekpos'' gepubliseer. Die Sentrale Pers in Bloemfontein druk later van hierdie jeugwerk onder haar nooiensvan Strydom in ''Die lekkerlees-kinderboek''. Haar verhale word in vele tydskrifte gepubliseer, insluitende ''[[Sarie]]'', ''[[Huisgenoot]]'', ''Rooi Rose'', ''Fair Lady'' en ''Tydskrif vir Letterkunde''. === Tydskrifvervolgverhale en kortverhale === Van haar tydskrifvervolgverhale word later in boekvorm gepubliseer, insluitende haar eerste vervolgverhaal, ''Stormvoël'', wat in 1970 in ''Sarie'' verskyn het. In 1987 wen sy die Scripto Africana-prys<ref name=":0">Myburgh, Trudie Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1988/05/31/5/23.html</ref> vir kortverhale met ''Nagbrief'' in die landswye kortverhaalwedstryd wat deur Hans Strydom-uitgewers aangebied is met die [[Groot Trek]] as tema. ''Nagbrief'' behandel die nag by Bloukrans en Boesmansrivier. In 1988 word ''Ses wenverhale'' gepubliseer, wat die beste ses inskrywings is in ’n landswye wedstryd van grensverhale van ''Huisgenoot'' en die Suid-Afrikaanse Weermag. Haar kortverhaal word saam met verhale van S.C. Brink, Eben Engelbrecht, [[Pieter Pieterse]], [[Bertrand Retief]] en [[Engela van Rooyen]] hierin gepubliseer. Die kortverhaal ''Een heilige jaar'' word in die versamelbundel ''Om lief te hê'' opgeneem, wat ’n keur bevat van die mooiste liefdesverhale wat in ''Sarie'' verskyn het. ''Die ligeenklip'' word opgeneem in die versamelbundel ''Die wond en ander verhale''. Dit is die verhaal van ’n vrou wat in die dorre Namibië naby die woestyn vasgevang is in ’n liefdelose huwelik waarin haar man Naas haar aanrand, met geen ooglopende uitkomkans nie. Die titel verwys na die ligene wat honderde jare oud is en snags gloei en sappig word en ontkiem van die mis in die lug.<ref>Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004.'' [[Human & Rousseau]]. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.</ref> === Drama === As deel van haar man en haar eie geestelike bediening skryf en redigeer sy geestelike verhoogstukke<ref>Maartens, Maretha Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2002/06/21/7/5.html</ref> vir groot en kleiner groepe, waaronder ''Legio wat so roep'', ''Die Kruiskoning'' (Paasspel), ''Die Kripkoning'' (Kersspel), ''Een middag in Nasaret'' (’n Kersspel vir kinders), ''Woesklip'' (kindertoneel) en ''Kom huis toe, Koningskind!'' Vir die Hoërskool Chris van Niekerk op [[Vredefort]] skryf sy die verhoogstuk ''Moses'' waaraan elke kind in die hoërskool deelgeneem het. ''Die wind sal nooit weer ophou waai nie'' word in 2002 by die ''Volksblad''-Kunstefees in Bloemfontein opgevoer. Dit is ’n drama oor gestremdes, waar sommige van die rolle dan ook deur gestremdes gespeel is. Hierdie mense se stryd om hulle gestremdheid te verwerk en menswaardig tot die samelewing by te dra is die tema, terwyl vergrype teen hierdie mense, ook die verkragting van veral swart vroue met liggaamlike gestremdhede, ook aangespreek word. In 2003 word ''Carwatch'' ook by die ''Volksblad''-Kunstefees<ref>Nieman, Nols Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/06/11/5/3.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120126054144/http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/06/11/5/3.html |date=26 Januarie 2012 }}</ref> opgevoer en hierdie drama word later as ''Glenda'' verfilm en op DVD uitgereik. Die drama beeld die lewensgeskiedenis en aspirasies van die karwag uit, met haar verlange na erkenning, skoonheid en verlore jeug. Dit lewer ook kommentaar op gesinsgeweld, kapings en rooftogte. Die jeugdrama ''Woesklip'' is in 2012 die naaswenner in Maskew Miller Longman se jeugdramawedstryd en dit word uitgegee in die bundel ''Swewende maan en ander dramas'', wat die wendramas van hierdie kompetisie bevat. === Kinder-en jeugliteratuur === Dit is egter veral as skrywer van geestelike boeke en as kinder- en jeugverhaalskrywer wat sy bekendheid verwerf. Verskeie van haar verhale is vir kleiner kinders bedoel. ''My dik boek'' bevat agt kort stories vir beginnerlesers. In ''Ons mooiste Kersfees'' bou twee wit en een swart kind met klei die stadjie Bethlehem onder bome om hulle geskenklose Kersfees mee op te helder. Dan gebeur daar ’n wonderwerk. Katte speel ’n rol in verskeie boeke. In ''Die bomelaars''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 26 no. 2, Junie 1986.</ref> verwys die titel na rondloperkatte sonder tuiste in die park. Die storie draai rondom Mossie en sy rumatiekkoors. ''Grys kat, grys kat, jy laat vir Anja hoes'' is die verhaal van ’n meisie wat leer dat ’n mens somtyds iets moet opgee waarvoor jy lief is. In hierdie geval gee sy haar geliefde kat af omdat haar sussie allergies is vir katte. ''Die nagkat'' vertel van die kat Wolle se nagtelike manewales terwyl hy elke dag soet lê en slaap. Met hierdie boek is sy in 2000 die naaswenner vir ouderdomsgroep 6-7 jaar tydens die ATKV-Kinderboektoekennings. In ''Die baba luister'' is daar onder andere ’n gemmerkat na wie die baba luister. Hierdie boek is ’n wenner in ''Baba & Kleuter'' se kinderstoriekompetisie. ''Swart Griet is vas'' se titel verwys na ’n idioom wat verband hou met te veel drink. Thys se pa is ’n drankverslaafde en word in ’n inrigting opgeneem vir behandeling. ''Swart Griet is vas'' wen in 1984 die SANRA jeugboekwedstryd. ''Zek en die skoenlappers van die nag'' is gemik op ouer laerskoolkinders en is primêr daarop gerig om die geskiedenis meer interessant te maak. Hierin beleef vyf karakters elkeen ’n tydreis terug na die tyd van die [[Hugenoot|Franse Hugenote]]. ''Die sterprinses'' handel oor Ester van die Bybel. Die kinderverhaal ''Soos heuning'' word opgeneem in die versamelbundel ''Goue fluit, my storie is uit'' onder redaksie van [[Linda Rode]]. In haar jeugboeke skroom sy nie om kontensieuse temas aan te roer nie. ''Rowe val af''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 25 no. 1, Maart 1985.</ref> is haar eerste jeugboek. Die sestienjarige Josef moet die dood van sy ma verwerk, terwyl sy lewe verder deurmekaar gekrap word deur sy ouma wat die huishouding kom behartig, sy swak verhouding met sy besige pa en sy bekommernis oor sy jonger sussie Bambi. Josef beland op ’n wilde partytjie, is teleurgesteld in sy meisie en kan nie op die eksamen konsentreer nie. Sy verhouding met sy pa versleg verder en dan word sy pa nog vir ’n groot bedrag geld gedagvaar. Die probleme word egter oorkom en verhoudings herstel sodat die seerplekke besig is om te herstel, waarna die rowe sal afval. ''’n Pakkie mieliepitte''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 26 no. 2, Junie 1986.</ref> se hoofkarakter is die swart seun Sidwell wat in ’n eenouergesin in ’n plakkersgebied woon. Hy besoek die ashoopmense wat in die bosse woon en besef dan hoe geseënd hy is, ten spyte van sy omstandighede. Hierdie boek word ook in Engels (as ''Sidwell’s seeds'') en Duits vertaal. ''Moedhou Maria dis donkermaan'' het die matriekmeisie Maria as hoofkarakter. Haar predikant-pa met ’n maagkwaal is ook depressielyer wat sy werk verloor, waardeur predikante se menslike kant in hierdie verhaal openbaar word. Haar pa se siekte sit erge stremming op sy huwelik en Maria se ma praat van skei. Om een of ander rede is haar pa gekant teen haar vriendskap met Frederik, wat boonop betrokke is in ’n ernstige motorongeluk. Maria wen dan in hierdie omstandighede nie die nasionale atletiekbyeenkoms nie, maar sy leer dat die mens self en mense belangriker is as drome en ideale. Hierdie boek verower in 1983 die J.P. van der Walt-prys. ''Gezina en die bruin wind''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 27 no. 1, Maart 1987.</ref> is ’n historiese jeugroman wat die Bloemfonteinse konsentrasiekamp vir vroue en kinders tydens die Anglo-Boereoorlog as tema gebruik. Gezina is die ouma wat aan haar kleindogter naamgenoot Gina (volle name Gezina Hephziba) verhale vertel van die [[Anglo-Boereoorlog]], wat vir Gina die insig gee dat alle soldate die prooi is van die omstandighede en dat daar beide goed en sleg aan beide kante voorkom. In 1984 verower ''Gezina en die bruin wind'' die HAUM-De Jager-prys<ref name=":0" /> vir jeugliteratuur en dit word in Engels vertaal as ''Ring around the moon''. In ''Die sakmense''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 27 no. 1, Maart 1987.</ref> word ’n wit en swart gesin wat onderskeidelik in Bloemfontein en in die swart woonbuurt Onverwacht buite Bloemfontein bly, teenoor mekaar geplaas. Sodoende lewer die skrywer kommentaar oor die gevolge van apartheid.<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 24 no. 1, Februarie 1986.</ref> Die gesinne raak by mekaar betrokke wanneer die swart dogter Miriam by die wit huis begin werk. Die sak van die titel verwys na verskillende dinge. Die wit predikantsdogter Thea ervaar die verlies van ’n oorgeplante nier en word sodoende verplig om ’n dialisesak te gebruik, terwyl die armoedige swart dogter Miriam haar ma se werk as verkoopster van vrugte en vis onder ’n sakafskorting beleef. Thea en Miriam is geesgenote daarin dat hulle albei oneerlik was. Thea het nie die ware rede vertel hoekom haar nier opgehou werk het nie en haar oupa kry die skuld, waarna haar ma en oupa se verhouding versuur. Miriam het gejok oor haar ouderdom sodat sy kan werk kry om te help met die gesin se onderhoud. Wanneer albei die waarheid praat begin dinge regkom en ontwikkel daar ’n hegte verhouding tussen Thea en Miriam. Hierdie boek verower in 1985 die Sanlamprys Goud vir Jeuglektuur en in 1986 die Credo-prys van die NG Kerk Uitgewers, laasgenoemde ’n Christelike prys<ref name=":0" /> vir lewenskuns en stigting. ''Die inkvoël''<ref>Le Roux, Marina. Die Burger, 24 September 1987.</ref> speel af tydens die onrus van die tagtigerjare en is die eerste jeugboek wat binne hierdie kontensieuse politieke scenario geplaas word. Dit vertel die verhaal van die swart seun Adam. Na sy pa se dood word hy noodgedwonge die broodwinner en verkoop koerante. Die titel verwys na ’n stuk koerantpapier wat teen ’n motor se ruit vaswaai en vir Adam lyk soos ’n voël wat vry rondvlieg. Die Katolieke Jeugboekprys van Oostenryk word in 1987 toegeken aan die Duitse vertaling (''Tintenvogel'') en hierdie boek word ook in Nederlands en Engels vertaal en in 1988 as een van net drie Afrikaanse boeke gekies vir die internasionale White Raven Collection van IBBY Books. ''Oor die nek van die draak''<ref>Le Roux, Marina. Die Burger, 11 Augustus 1988.</ref> se titel verwys na die moeisame tog van die [[Voortrekkers]] oor die [[Drakensberge]] in Natal. Die verhaal speel af in die tyd net voor en na die [[Slag van Bloedrivier]] en word vertel uit die gesigspunt van die veertienjarige dogter Kotie. Eers wil sy nie trek nie, maar met Pieter in die nabyheid word die trek glad nie onaardig nie. Dan loop die trekkers hulle vas teen die [[Zoeloes]] en is hulle daagliks in ’n stryd om oorlewing betrokke, met vele wat dit nie maak nie. Kotie word deur die dramatiese gebeure gevorm en haar groei tot volwassenheid is die vernaamste fokus van die boek. Hierdie boek verower in 1988 die Sanlamprys<ref name=":0" /> Silwer vir Jeuglektuur. ''Is Gideon dan ’n swartskaap?'' speel ook tydens die Groot Trek af en wen in 1988 die eerste prys in die Daan Retief-FAK Groot Trek-wedstryd. Gideon is ’n weeskind<ref>Storiewerf: http://www.storiewerf.co.za/cv's/cv_marethamaartens.htm</ref> wat blootgestel word aan armoede en mishandeling en ten slotte die slag van Bloedrivier meemaak. '''''’'''n Pot vol winter''<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 30 no. 1, Maart 1990.</ref> veroorsaak in die laat tagtigerjare polemiek wanneer dit die eerste Afrikaanse jeugverhaal is waarin tienerseks<ref>Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/05/13/7/2.html</ref> eksplisiet voorkom en die tema egskeiding ook aanraak.<ref>Pieterse, Henning. ’''n Pot vol winter: Resepsieverslag.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 30 no. 2, Mei 1992.</ref> Die tienermeisie Elizabeth het haar eerste sekservaring met haar kêrel Kurt, tuis vir ’n paar dae van die grens af. Hulle doen dit sommer op die agtersitplek van sy motor, waarna Elizabeth sukkel om haar skuldgevoelens en emosies te verwerk.<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 28 no. 3, Augustus 1990.</ref> Haar pa se buite-egtelike verhouding met die gimnasium-vrou en die daaropvolgende egskeiding maak dit nie vir haar makliker om die geborgenheid waarna sy soek te vind nie.<ref>Van der Linde, Ina. ''Omstrede ‘Pot vol winter’ prut vinnig voort''. Die Burger, 7 November 1989.</ref> Skuldgevoelens en ’n vrees vir swangerskap veroorsaak dat sy miergif drink, maar sy herstel en kan weer aangaan. Haar wisselende verhouding met God word grondig verken. Die titel van die boek kom van ’n opstel wat Elizabeth oor “Hierdie winter” moet skryf. ''’n Pot vol winter''<ref>Van der Merwe, Henk. Insig, Desember 1989.</ref> verower in 1989 die Andrew Murray-prys vir godsdienstige publikasies en die J.P. van der Walt-prys. Dit is ook die naaswenner van die ATKV-Prosaprys<ref name=":0" /> en word in onder andere Engels vertaal en in ’n rolprent omskep''.'' ''Plek van die dolfyne''<ref>Cilliers, Cecile. Rapport, 9 Desember 1990.</ref> het ’n swart seun, Moses, as hoofkarakter. Hy vergesel ’n wit gesin op ’n seevakansie om ’n klein, bedorwe seuntjie op te pas. Sy vakansie word versuur deur die rassistiese houding van mense waarmee hy te doen kry, maar eindelik leer mense tog om mekaar en die wêreld rondom hulle beter te verstaan. AMOGETSWE MAHLANGU ❤ Die titel van die boek verwys na die plek van [[Modimo]], waar alle rasse moet vasstel of die Here onder hulle woon. Hierdie boek verower in 1990 die Sanlamprys Goud vir Jeuglektuur, is in 1991 op die kortlys vir die toekenning van die M.E.R.-prys<ref name=":0" /> en kry eervolle vermelding tydens die toekenning van die C.P. Hoogenhout-prys<ref name=":0" /> in 1992. Dit word ook in Duits vertaal. In ''Op Filippa se planeet'' skiet ’n alkoholiese pa die ma en die kinders moet by hulle grootouers gaan bly in ’n minder gegoede woonbuurt. Die kinders leer om afstand te doen van hulle trots en hoogmoed. In 1989 word die Volkskasprys vir Jeuglektuur toegeken aan ''Op Filippa se planeet''. ''In die hemel eet ’n mens mieliepap''<ref>Greyling, Mimi. Insig, Maart 1992.</ref> word in [[Nazi-Duitsland]] tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] geplaas en het die Joodse seun Daniël Rosendorf as hoofkarakter. Hy beleef die gruwels van die oorlog en die konsentrasiekampe. Groot dele van die roman bestaan uit sy dagboekinskrywings en die styl hiervan is insiggewend ten opsigte van sy verslegtende geestelike toestand. ''Keerpunt'' is ’n kies-jou-storie-boek wat daarop gemik is om trae lesers se leeslus aan te wakker. ''Geagte mejuffrou Snob''<ref>Hough, Barrie. Insig, Junie 1992.</ref> het as tema gestremdheid, met Harm wat ’n spraakgebrek het, Irma wat in ’n rolstoel gekluister is en Benji wat ’n spastiese hemipleeg is. Benji skryf briewe aan Melissa, die mejuffrou Snob<ref>Le Roux, Marina. Die Burger, 30 Junie 1992.</ref> van die titel, waarin hy sy gevoelens en sy en sy vriende se geskiedenis ontbloot. So word gestremdes se normale gevoelens en begeertes ontbloot en hulle andersheid besweer. Die boek word in Engels vertaal as ''Dear miss Snob''. ''Spinnekopsomer''<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 31 no. 4, November 1993.</ref> se titel verwys na die spinnekopnes van verwarring en emosionele onsekerheid by ’n groep tieners. Die probleme waarmee hulle te doen het word almal deur grootmense veroorsaak, soos gesinsgeweld, belangelose ouers, alkoholisme, rassespanning en die geweldskultuur in die land. Die hoofkarakter Leendert is ’n rykmanseun met afwesige ouers en oneindige probleme, wat eindelik besef dat omstandighede buite sy beheer mag wees, maar dat hy steeds ’n keuse het hoe hy daarop sal reageer. Hierdie boek ontvang in 1992 die Sanlamprys Brons vir Jeuglektuur. ''Smaartie is skeel''<ref>Hough, Barrie. Insig, November 1993.</ref><ref>Malan, Lucas. Rapport, 29 Augustus 1993.</ref> se titel verwys na Anita se kat Smaartie wat skeel is en volgens haar daarom haar pa dubbeld moet kan sien, die goeie pa en die donker pa wat haar seksueel molesteer. Hierdie kontensieuse tema word op eerlike maar sensitiewe manier aangebied en die slot is nie gesetel in ’n maklike oplossing nie, maar beskryf emosioneel getraumatiseerde mense wat na mekaar uitreik in ’n poging om versoening en genesing. Wanneer Anita se ma eindelik agterkom wat aan die gang is, lei dit tot ’n gesprek tussen haar en haar man met die voorneme om hulp te soek en die verhouding tussen Anita en haar pa te vernuwe. Hierdie boek wen in 1994 die ATKV Kinderboektoekenning vir ouderdomsgroep 10-12 jaar. ''Die beste ding since popcorn''<ref>Anoniem. ''‘Popcorn’ wat na tronk lei.'' Wes-Beeld, 17 Februarie 2006.</ref> se titel verwys na ’n dwelmslaaf se beskrywing van heroïen en is gebaseer op die ware verhaal van ’n seun se verslawing aan hierdie dwelm. Dit is ’n verhaal van gesinsverbrokkeling, ’n tiener se identiteitskrisis,<ref>Korrespondent. ''Van ’n motor se agtersitplek tot ’n tienertreffer.'' Die Burger, 24 November 1989.</ref> keuses en die soeke na sin in chaotiese omstandighede. Eers wanneer hy ’n oordosis neem en by die dood omdraai, begin sy stryd teen verslawing, met behulp van die reddende genade van God. Hierdie verhaal word ook in ’n toneelstuk verwerk en in 2006 onder andere in Roodepoort deur die Bloemfonteinse Klipkerk se dramagroep opgevoer. Maartens skryf ook vele nie-fiksionele Christelike boeke vir die jeug. Haar jeugboeke word in verskeie tale vertaal, waaronder Duits, Nederlands en Engels. === Volwasse literatuur === Sy skryf ook romans vir volwassenes. ''Stormvoël''<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Maartens,_Maretha</ref> verskyn eers as vervolgverhaal in ''Sarie''. ''Eindpunt'' (1976) is ’n spanningsverhaal. ''Tuin van die geel magrietjies'' beskryf die gebrokenheid en soeke na liefde van ’n jong meisie in ’n verbrokkelende ouerhuis. Tydens die universiteitskoor se oorsese toer raak Ingrid hopeloos verlief op Jasper. Sy is egter reeds betrokke in ’n ernstige verhouding met Pieter, ’n jongman van haar tuisdorp. Met haar terugkeer vind sy egter dat haar pa haar ma verlaat het. In hierdie tyd is dit Pieter wat haar troos, met Jasper wat koud optree nadat hy hulle bymekaar sien. ''Een ligjaar'' is ’n roman wat die mynwese en die mense wat daarin werk as tema het. In 1982 word die J.P. van der Walt-prys aan ''Een ligjaar'' toegeken. ''Voor die oog van hierdie son'' se hoofkarakter is Hanna van der Merwe, wat op agtienjarige ouderdom verloof raak aan Niklaas en dan met hom trou, vol verwagtinge van die toekoms. Drie-en-veertig jaar later lê sy hulpeloos op haar hospitaalbed na ’n oogoperasie, met net haar gedagtes om haar besig te hou. Sy herleef haar lewe en besef dat dit nie aan haar verwagtinge voldoen het nie en dat sy steeds baie onvervulde verwagtinge het. In hierdie oomblik reik sy dan uit na haar Skepper en kom eindelik tot selfkennis en berusting, in staat om vrede te maak met haar naaste en met God. ''Verste grens''<ref>Van Zyl, Ia. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 25 no. 1, Februarie 1987.</ref> verskyn eers as vervolgverhaal in ''Sarie'' en word in 1986 deur hierdie tydskrif bekroon as die beste vervolgverhaal. In 1987 verower dit ook die Helpmekaar FAK-prys vir ontspanningsleesstof. Soos die titel aandui is die agtergrond van die verhaal die grensoorlog, maar die verhaal is meer gerig op die grense van mens-wees wat die karakters moet verstaan en oorsteek.<ref>Pienaar, Elize. ''Keuses by die grens in ‘Verste grens’ van Maretha Maartens.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 29 no. 2. Mei 1991.</ref> Sarah de Vries is die hoofkarakter en bevind haar op die grens op Oshakati waar haar man Helmut ’n soldaat is. Die spanning in hulle huwelik bereik hier breekpunt en het groot impak op hulle en hulle kinders, Louise en Deon, se lewens. ’n Aantal gebeurtenisse dwing vir Sarah tot introspeksie en veroorsaak dat sy weer begin uitreik na haar kinders en haar man om die bande te probeer herstel. ''Verste grens'' word in 1993 deur [[Wim Vorster]] vir die verhoog verwerk en die première vind plaas in die André Huguenet-teater in Bloemfontein. Die boek word ook aan skole voorgeskryf. ''Ruitevrou'' (met subtitel ''’n ware verhaal van emosionele en liggaamlike mishandeling'') vertel die verhaal van ’n vrou se jarelange liggaamlike en sielkundige aftakeling in ’n negatiewe verhouding met ’n bekende chirurg, wat daarop uitloop dat sy hom vermoor. Na getuienis in die hof oor die aanrandings en vernederings wat sy moes verduur, word sy vrygespreek van moord. Die mikpunt van die boek is om die psige van ’n vrou wat emosioneel en liggaamlik mishandel word, uit te beeld. Hoewel fiktiewe name gebruik word (Riana Maree en dr. Hannes Hiemstra), is die gegewens gegrond op die lewensverhaal van ’n Suid-Afrikaanse vrou (Retha Nel) en die bekende Bloemfonteinse chirurg dr. Hennie Lubbe en Maretha Maartens word gedreig met regstappe vir laster en pogings om die verspreiding van die boek stop te sit deur dr. Lubbe se ouers. Hierdie dreigement word laat vaar omdat daar nie ’n regspresedent is vir ’n pa om namens ’n seun ’n lastereis in te dien nie. Die opspraakwekkende aard van die boek en die gepaardgaande publisiteit sit vuurwarm polemiek aan die gang oor wanneer geskrifte feitelik of fiksie is. ''Jacoba Afrikaner''<ref>Anoniem. Die Republikein, 15 November 2001.</ref> bevat verskeie verhaallyne om ’n perspektief op die Namibiese geskiedenis te gee. Die Nama-meisie Jacoba Afrikaner<ref>Venter, L.S. Beeld, 10 Desember 2001.</ref> raak verlief op die Herero Tuvahi Kapuuo. Sy vertel vir hom van haar voorouers, afstammelinge van Klaas Afrikaner en sy beroemde seuns Jonker en Titus. Hy vertel haar van die Herero’s se verblyf en swaarkry in die swart woonbuurte van Windhoek en die opstand van 1960. Wanneer hy saam met [[Swapo]] teen die apartheidsbewind vir vryheid van die swart volkere gaan veg, laat hy haar alleen en swanger agter. Bas Pretorius is ’n wit dominee, wat die ander kant van die Swapo-oorlog verdedig en eindelik vir Jacoba as prostituut op die Groot Ashoop op Kupferberg buite Windhoek vind. Hierdie ontmoeting dwing hom tot ander insigte. Die boek word ’n fel aanklag teen die grensoorlog en die vergrype van die land se koloniale verlede, met goed nagevorste blootstelling van die geskiedenis van inheemse mense in [[Namibië]]. ''Jacoba Afrikaner''<ref>Viljoen, Louise. Rapport, 25 November 2001.</ref> is in 2001 op die kortlys van die romanwedstryd van Sanlam, ''Insig'' en Kwêla. ''Monument''<ref>Roggeband, Ilza. Beeld, 2 September 2013.</ref> is ’n roman wat geskryf word vir die eeufees van die Nasionale Vrouemonument in Bloemfontein. Hierin word vyf geslagte vroue en hoe hulle gebou het aan hierdie land, se storie vertel. Margo Diederichs keer terug na Winburg in die Vrystaat nadat sy vier jaar lank in Israel gewoon het. Sy laat haar vriend Yachin in Israel agter, wat probeer sin maak van sy geboorteland. Margo is terug omdat haar ma, Chris, ernstig siek is. Sy het nie ’n goeie verhouding met haar ma nie en Margo voel ontuis in Suid-Afrika, wat vir haar ’n vreemde land geword het. Haar terugkeer bring die harde werklikheid van ’n lewe in Suid-Afrika na vore waar kinders vir ’n selfoon vermoor word en mense agter tralies woon om veilig te bly. Margo se storie is egter ook haar ma se storie en ook dié van haar ouma Oumbecca, oumagrootjie Angelina en ooroumagrootjie Jacomina, wat as jong vrou in ’n grot geskuil het terwyl die Anglo-Boereoorlog aan die gang was. In notaboeke wat haar ouma geskryf het, leer Margo van die stryd wat die vroue gestry het en hoekom hulle die besluite geneem het wat hulle geneem het. Sy ontmoet in Winburg die onderwyser Hugo (Sparks) van Niekerk, ’n oujongkêrel wat alles in sy vermoë doen om te sorg dat ’n deel van die land se geskiedenis nie verlore gaan nie. Gaandeweg begin Margo haar voorsate se wortels in Suid-Afrika beter verstaan. Die meeste van die karakters is fiktief, maar die roman is faksie (of feite-fiksie). Die ware verhaal van ’n oorlewende van ’n plaasaanval word ingeskryf met ’n koerantberig en selfs dialoog met die oorlewende en haar kinders wat dit staaf. Van Maartens se kortverhale word in ''Tydskrif vir Letterkunde'' gepubliseer en Lina Spies neem die kortverhaal ''Nag, Nuni'' in die versamelbundel ''Majesteit, die kat'' op. Vele liefdesverhale verskyn ook van haar, veral in die Mirre-reeks van Tafelberg Uitgewers, wat Christelike romanses publiseer. In ''Seën wag op Sinai''<ref>Breed, Adri. Beeld, 15 Maart 2006.</ref> gaan werk die deurmekaar jong meisie Silvia du Toit as au pair by die skatryk Delgado-familie in Spanje. Sy is op soek na klaarheid oor haar lewe en haar verhouding met Stefan Verster, terwyl sy in Spanje teen haar sin verlief raak op die eksotiese Cameron Napier. Wanneer sy saam met haar werkgewer se gesin die berg Sinai uitklim, wag ’n geestelike ervaring op haar en raak sy bewus van God se teenwoordigheid in haar lewe en sy plan met haar. In ''Engel van Ethiopië''<ref>De Kock, Helene. Plus, 6 September 2006.</ref> gaan Ciska Meintjies vir ’n jaar na [[Ethiopië]] om haar Diensjaar vir Christus te doen en ook om perspektief te kry op haar lewe. In Ethiopië raak haar lewe verstrengel met dié van haar brandarm tolk, Desta. Sy ontmoet die Belgiese onderwyser Wessel Peeters, wat ’n beseerde vondelingbaba na haar bring. ''Laduma vir die liefde''<ref>Roux, J.B. Rapport, 30 Oktober 2011.</ref> is die laaste boek in die Mirre-reeks. Paula en Raulette Rall is tweelingsusters en Paula het haar suster se kêrel, Hans de Lange, afgevry. Hans is later weg en Paula sukkel om te vergewe en te vergeet. Drie jaar later keer Hans terug saam met ’n toergroep wat die Engelsman Edward Prendergast insluit, wat in die land is om die Wêreldbekersokker te ondersteun. Hans probeer om vergifnis by Paula te kry, maar sy en Edward raak verlief op mekaar. Ander boeke in hierdie reeks is ''Gawe van die liefde'', ''My liefling is ’n wolkeman'', ''Katryn van die klipdassies'' en ''Sondag van die silwer see''. Sy skryf ook die biografie van [[Marike de Klerk]], gewese eggenote van oud-president [[Frederik Willem de Klerk|F.W. de Klerk]] (''Marike: ’n reis deur somer en winter''). Die boek bied ’n blik op die lewe van ’n vrou van ’n bekende politikus, met al die opwinding en frustrasies wat daarmee gepaardgaan. Die verhouding wat F.W. met Elita Georgiades het en met wie hy later getroud is, raak tydens die skryf van die boek bekend en Marike skryf self in ’n laaste hoofstuk op aangrypende wyse oor haar emosies in hierdie tyd. Na Marike en F.W. se egskeiding skryf Marike met Maretha se hulp ''’n Plek waar die son weer skyn'', waar Marike vertel van die moeilike verwerking van die gevoelens van verwerping en eensaamheid na die egskeiding. Maretha skryf verskeie geestelike dagboeke van uiteenlopende aard, insluitende ''Aljander-aljander'' (1981, ’n nadink-dagboek vir kinders), ''Die Huisdagboek'' (1986), ''Maak my anders, Here'' (1992), ''En daar het stilte gekom'' (1994), ''Om elke dag te cope'' (2000), ''Net tussen my en God'' (2001, ’n Bybelse dagboek vir dogters) en ''Die stiltetyd Bybel vir vroue'' (2007). Verskeie ander boeke met geestelike en didaktiese strekking verskyn van haar. ''Kinderkos'' bevat wenke en stories vir almal wat met kinders werk en ''My kind op die stormsee'' het eweneens wenke oor kinders grootmaak. ''Groot genoeg om te weet'' is seksonderrig aan kinders en ''Ek gaan anders wees'' is gesprekke oor die regte lewe en die uitdagings van grootword vir tieners ''Deur hierdie wolk'' is gesprekke met mense wat met die dood worstel en dié wat met hulle saamleef, terwyl ''Saam met God'' diegene begelei wat deur ’n egskeiding worstel. ''Die sterprinses'' behandel die Bybelse verhaal van Ester en die lesse wat daaruit geleer kan word. Saam met haar man skryf sy ''Vrymoedige gesprek met God'', waarin hulle die gelowige mens se verlange na geestelike leiding en vervulling verwoord. ''Kitskos en korrels'' is ’n kookboek met geestelike oordenkings, terwyl ''Moeilike mense'' konflikbestuur behandel. == Eerbewyse == In 1993 word sy saam met Winkie Direko aangewys as ''Ons Stad'' en die Bloemfonteinse Publisiteitsvereniging se Bloemfonteiner van die jaar. In 1994 vereer die Bond van Oud-Kovsies haar met die Cum Laude-toekenning vir haar uitsonderlike prestasies in die skryfkuns. Jong Dames Dinamiek ken in 1993 hulle Prestige-toekenning aan haar toe vir haar bydrae tot die breër gemeenskap. Die ATKV vereer haar in 1995 met die Vrou vir Vroue-toekenning vir haar besondere bydrae tot die Suid-Afrikaanse gemeenskap en in 2011 word sy deur Solidariteit Helpende Hand vereer vir haar bydrae tot die Afrikaanse literatuurskat. == Publikasies <ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n89-627671/</ref> == === Boeke vir volwassenes === '''1975''' * ''Anderkant Swartklip'' * ''Lea, Lea'' * ''Stormvoël'' '''1976''' - ''Eindpunt'' '''1978''' - ''Koms van die wolf'' '''1980''' - ''Die Midas-seisoen'' '''1981''' - ''Tuin van die geel magrietjies'' '''1982''' - ''Een ligjaar'' '''1983''' - ''Voor die oog van hierdie son'' '''1986''' - ''Verste grens'' '''1988''' - ''Vlug van die Eden-mens'' '''1991''' - ''Ekstasies en frustrasies'' '''1992''' * ''Motte en magrietjies'' * ''Vygies en ander vreugdes'' '''1993''' – ''Suurtjies en stralers'' '''1994''' * ''Haelstorms en kannabolle'' * ''Halte tevredenheid'' * ''Poegaailyf of vonkeloog?'' * ''Tuin van die geel magrietjies'' * ''Omnibus: Die koms van die wolf; Die Midas-seisoen; Voor die oog van hierdie son'' '''1995''' * ''Jy maak ’n verskil'' * ''Kwelkatryn of Kanniedood?'' '''1996''' - ''Van Riemvasmaak tot rose'' '''1997'''- ''Ruitevrou'' '''1998''' - ''Marike: ’n reis deur somer en winter'' (saam met Marike de Klerk) '''1999''' * ''’n Plek waar die son weer skyn'' (saam met Marike de Klerk) * ''Sonneblomme en middernaglelies'' '''2001''' - ''Jacoba Afrikaner'' '''2002''' - ''Gaan na die pottebakker se huis'' '''2004''' - ''Gawe van die liefde'' '''2005''' - ''Seën wag op Sinai'' '''2006''' - ''Engel van Ethiopië'' '''2007''' - ''My liefling is ’n wolkeman'' '''2008''' - ''Katryn van die klipdassies'' '''2010''' - ''Sondag van die silwer see'' '''2011''' - ''Laduma vir die liefde'' '''2013''' - ''Monument'' '''2014''' - ''Die slotman'' === Kinder- en jeugboeke === '''1982''' - ''My dik boek'' '''1983''' * ''Ons mooiste Kersfees'' * ''Rowe val af'' '''1984''' * ''Die bomelaars'' * ''Grys kat, grys kat, jy laat vir Anja hoes'' * ''Moedhou Maria, dis donkermaan'' * ''’n Pakkie mieliepitte'' * ''Swart Griet is vas'' '''1985''' * ''Gezina en die bruin wind'' * ''Die sakmense'' '''1987''' - ''Die inkvoël'' '''1988''' - ''Oor die nek van die draak'' '''1989''' * ''Is Gideon dan ’n swartskaap?'' * ''Op Filippa se planeet'' * ''’n Pot vol winter'' * ''Zek en die skoenlappers van die nag'' '''1990''' - ''Plek van dolfyne'' '''1991''' * ''In die hemel eet mens mieliepap'' * ''Die keerpunt'' '''1992''' * ''Geagte mejuffrou Snob'' * ''Spinnekopsomer'' '''1993''' - ''Smaartie is skeel'' '''1998''' - ''Die nagkat'' '''2002''' - ''Die baba luister'' '''2003''' - ''Vicky bou ’n dam'' '''2004''' * ''Koes vir die strykstok, spinnekop!'' * ''Met Hazel oor die hobbels'' * ''’n [[Trollie]] vol tjips'' '''2006''' – ''Die beste ding since popcorn'' === Geestelike en didaktiese boeke === '''1981''' - ''Aljander-aljander'' '''1982''' - ''Vrymoedige gesprek met God'' (saam met Hennie Maartens) '''1983''' - ''Elke dag se genade'' '''1984''' * ''Kinderkos'' * ''Om waarlik te leef'' (saam met Hennie Maartens) '''1986''' * ''Deur hierdie wolk'' * ''Groot genoeg om te weet'' * ''Huisdagboek'' * ''Om kinders groot te maak'' '''1987''' - ''Oud genoeg vir nagbriewe'' '''1988''' - ''Here, dis ek, Magriet'' '''1989''' - ''Mooi loop, meisiekind'' '''1990''' - ''Ons twee wil trou'' '''1991''' * ''God gee om'' * ''Nuwe sandale'' * ''Uiteindelik vrede'' '''1992''' - ''Maak my anders, Here'' '''1993''' * ''Gebed kan my lewe verander'' * ''Help, ek word weer vet!'' * ''Jaar van gebed <ref>Nel, Terry Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1993/10/06/8/23.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120126042236/http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1993/10/06/8/23.html |date=26 Januarie 2012 }}</ref>'' * ''Roeiers op die Rugbreek-rivier'' '''1994''' * ''En daar het stilte gekom'' * ''Gee my liefde, Here!'' * ''’n Geskenk van dank'' * ''’n Geskenk van liefde'' * ''’n Geskenk van vertroosting'' * ''Juis nou: elke dag se genade'' * ''Koring en komyn: hoe om vandag ma te wees'' * ''My kind op die stormsee'' * ''My klein gebedeboekies'' * ''Die nes wat ons bou'' * ''So werk ’n tiener se ratwerk (''met Naomi Maartens) * ''T-hemp in ’n tuimeldroër'' (saam met Naomi Maartens) '''1995''' * ''Gebede uit die hart'' * ''Geskenkidees'' * ''’n Geskenk vir jou'' * ''Groetewense'' * ''Kitskos en korrels'' * ''Wenvroue – hou die oog gevestig op God'' '''1996''' - ''My hulp kom van die Here'' (saam met Hennie Maartens) '''1998''' - ''101 dinge wat tieners moet weet oor liefde, vriende, selfvertroue, ouers, geloof en alles en nog wat'' '''1999''' * ''366 dae naby God'' * ''Geliefd en veilig by u, Here!'' * ''Gesinsomnibus'' * ''’n Man na God se hart (saam met Hennie Maartens)'' * ''Oomblikke van stilte'' '''2000''' * ''Ek gaan anders wees'' * ''Om elke dag te cope'' '''2001''' * ''Heel en helder'' * ''Net tussen my en God'' * ''Die sterprinses'' * ''Vir ’n vriendin: 31 lewenswaarhede'' * ''Wanneer vroue wonder'' '''2002''' - ''Moeilike mense'' '''2003''' * ''Die Bybel en my gemoed'' * ''En die beste was die krisis'' * ''Die groot huweliksboek'' '''2004''' * ''Al die dae van my vrouwees met God'' * ''Hoe God ons dra'' * ''Skommels tussen ma en dogter'' '''2005''' – ''Hoe God ons heelmaak'' '''2006''' * ''Deur trauma'' * ''Elke dag naby God'' * ''Wysheid – wanneer jy vrae het'' '''2007''' * ''Saam met God'' * ''Die stiltetyd Bybel vir vroue'' '''2008''' – ''Elke dag is vol genade'' === Geestelike dramas === '''1996''' * ''Kom huis toe, koningskind'' * ''Kom saam na die krip'' * ''Die kruiskoning'' == Bronne == * Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) ''Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom''. Lapa-Uitgewers. Eerste uitgawe. Tweede druk, 2005. * Korrespondent. ''Gewilde skrywer met hof gedreig.'' Beeld, 4 Julie 1997. * Nieuwoudt, Una. ''Die waarheid moet uit, sê Maretha.'' Die Burger, 30 April 1992. * Pepler, Elsabé. ''Die tweede bekering.'' Insig, September 2000. * Retief, Hanlie. ''Die waarheid is ongelooflik erg.'' Rapport, 13 Julie 1997. * Snyman, Maritha. ''’n Pot vol winter: woordteks tot getransponeerde beeldteks.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 32 no. 1, Februarie 1994. * Tempelhoff, Elise. ''2 vroue wat mekaar begryp''. Beeld, 21 Februarie 1998. * Van Deventer, Susanne. ''Aspekte van ‘Verste grens’.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 30 no.3, Augustus 1992. * Van Niekerk, Danie. ''Pastoriema in die oog van ’n boekstorm.'' Boekewêreld, 6 September 1997. * Lategan, Leana. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2001/11/12/6/5.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120126053616/http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2001/11/12/6/5.html |date=26 Januarie 2012 }} * LitNet ATKV-Skrywersalbum 25. November 2011: [http://www.litnet.co.za/ www.litnet.co.za] * Nieuwoudt, Una. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/04/30/16/2.html * Wasserman, Herman. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/11/13/4/11.html == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Maartens, Maretha}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1945]] [[Kategorie:Lewende mense]] qwq4f9aa0dsrpbnxa0lwim3vl5ku4n1 2521259 2521256 2022-08-24T07:39:56Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/169.159.137.87|169.159.137.87]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Outeur | naam = Maretha Maartens | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = | geboortedatum = [[22 Junie]] [[1945]] | geboorteplek = [[Bloemfontein]] | dood_datum = | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Skrywer | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = M.E.R.-prys<br />Sanlamprys<br />Credo-prys<br />HAUM-De Jager-prys<br />J.P. van der Walt-prys | genre = | bekende_werke = | party = | godsdiens = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Maretha Maartens''' (1945–) is 'n [[Suid-Afrikaanse skrywers|Suid-Afrikaanse skrywer]].<ref>Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica. Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1983.</ref> Sy is ’n baie produktiewe skrywer wat werke in verskeie genres lewer, insluitende drama, prosa vir die kinders, jeug en volwassenes, biografieë, Bybeldagboeke en ander godsdienstige publikasies. Sy verwerf egter veral bekendheid met haar kinder- en jeugverhale en verower verskeie pryse in hierdie genre; onder meer: die [[M.E.R.-prys]], die Sanlamprys Goud vir Jeuglektuur, die Credo-prys, die HAUM-De Jager-prys, en die J.P. van der Walt-prys. Benewens haar kinder- en jeugskryfwerk is sy ook bekend vir die groot aantal geestelike en didaktiese boeke wat sy tot dusver gepubliseer het. == Lewe en werk == === Herkoms en vroeë lewe === Margaretha Jacoba Strydom is op [[22 Junie]] [[1945]]<ref>Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/100maartens.html</ref> in [[Bloemfontein]] gebore as die oudste van drie dogters van ’n polisieman, Matthys Johannes Strydom, en ’n huisvrou, Jacoba Danilina Diedericks.Tot op sesjarige ouderdom bly die gesin op [[Jacobsdal]] in die [[Vrystaat]], waarna hulle trek na [[Petrusburg]], ook in die Vrystaat.<ref>NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/324 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160330180757/http://nb.co.za/authors/324 |date=30 Maart 2016 }}</ref> Hier word haar twee susters, Adri en Rina, gebore. Sy leer tik in haar standerdses-jaar, wanneer haar vader vir haar ’n Olivetti tikmasjien koop. In 1963 matrikuleer sy aan die Hoërskool Petrusburg met ses onderskeidings. Sy studeer verder aan die [[Universiteit van die Oranje-Vrystaat]] en behaal in 1966 ’n B.A.-graad cum laude met Frans en Engels as hoofvakke en Afrikaans-Nederlands, Duits, Suid-Sotho, Latyn en Sielkunde as byvakke. Sy loop ook ’n diplomakursus in verpleging en vanaf 1967 tot 1968 verpleeg sy aan die H.F. Verwoerd Hospitaal in [[Pretoria]] en gedurende 1969 aan die Nasionale Hospitaal in Bloemfontein.<ref>Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I.'' J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1998.</ref> === Verdere studie, loopbaan en persoonlike lewe === In Januarie 1970 trou sy met Hennie Maartens, wat later as predikant kwalifiseer. Twee dogters (Danila en Naomi) word uit die huwelik gebore. In 1971 behaal sy aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat ’n B.A. Honneurs-graad cum laude in Engels. Die egpaar vertrek in 1973 na [[Stellenbosch]], waar Hennie met sy teologiese opleiding begin. Hier is sy ’n jaar lank prinsipale van die ACVV-kleuterskool. Sy studeer verder aan die [[Universiteit van Stellenbosch]] en verwerf haar Senior Onderwysdiploma, terwyl sy ook die Suid-Afrikaanse Onderwysuniemedalje ontvang vir die beste onderwysstudent. Hierna is sy dosent in Didaktiek en aflosdosent in Opvoedingsfilosofie aan die universiteit. Wanneer haar man kwalifiseer en toegelaat word tot die bediening, is hulle die leraarspaar in drie gemeentes, naamlik die Oos-Londen Moedergemeente, Welkom Moedergemeente en Noordhoek-gemeente in Bloemfontein. Hennie bedien in Bloemfontein tot met sy aftrede. Noordhoek se gemeente voer sewe jaar lank evangeliese dramas onder Hennie en Maretha se leiding op.<ref>Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 3.'' Van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 2006.</ref> In 1992 bou hulle vir hulle ’n huis in Bloemfontein buite die gemeente en na haar man se emeritaat bedryf hulle die joernalistieke onderneming Skryfhuis vanuit hulle woning. Sy is vanaf 1998 vir twee jaar lank van die ontstaan daarvan redaktrise van ''Finesse'', ’n tydskrif vir Afrikaanssprekende Christenvroue, maar bedank uit hierdie pos in Maart 2000 weens verskille oor redaksionele beleid. Sy word dan redaktrise by ''Vrouekeur'', is ’n rubriekskrywer vir ''Die Volksblad'', ''Rooi Rose'' en ''Kerkbode'' en vryskutjoernalis. Sy is ’n gewilde spreker by vroueverenigings en bied ook lesings aan by kerke, skole en ander organisasies en verenigings. In 1992 spreek sy in [[Amerika]] vroue by die Suid-Afrikaanse ambassade in [[New York]] toe oor hoe om persoonlike eensaamheid te hanteer en persoonlik sterk te bly ter wille van hulle roeping. == Skryfwerk == === Begin van skrywersloopbaan === Reeds as tienjarige skryf sy stories wat die eertydse boekresensent Anna van Zyl in ''[[Die Volksblad]]'' se kinderhoekie plaas en as tiener word van haar bydraes ook in ''Môrelig'' en ''Naweekpos'' gepubliseer. Die Sentrale Pers in Bloemfontein druk later van hierdie jeugwerk onder haar nooiensvan Strydom in ''Die lekkerlees-kinderboek''. Haar verhale word in vele tydskrifte gepubliseer, insluitende ''[[Sarie]]'', ''[[Huisgenoot]]'', ''Rooi Rose'', ''Fair Lady'' en ''Tydskrif vir Letterkunde''. === Tydskrifvervolgverhale en kortverhale === Van haar tydskrifvervolgverhale word later in boekvorm gepubliseer, insluitende haar eerste vervolgverhaal, ''Stormvoël'', wat in 1970 in ''Sarie'' verskyn het. In 1987 wen sy die Scripto Africana-prys<ref name=":0">Myburgh, Trudie Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1988/05/31/5/23.html</ref> vir kortverhale met ''Nagbrief'' in die landswye kortverhaalwedstryd wat deur Hans Strydom-uitgewers aangebied is met die [[Groot Trek]] as tema. ''Nagbrief'' behandel die nag by Bloukrans en Boesmansrivier. In 1988 word ''Ses wenverhale'' gepubliseer, wat die beste ses inskrywings is in ’n landswye wedstryd van grensverhale van ''Huisgenoot'' en die Suid-Afrikaanse Weermag. Haar kortverhaal word saam met verhale van S.C. Brink, Eben Engelbrecht, [[Pieter Pieterse]], [[Bertrand Retief]] en [[Engela van Rooyen]] hierin gepubliseer. Die kortverhaal ''Een heilige jaar'' word in die versamelbundel ''Om lief te hê'' opgeneem, wat ’n keur bevat van die mooiste liefdesverhale wat in ''Sarie'' verskyn het. ''Die ligeenklip'' word opgeneem in die versamelbundel ''Die wond en ander verhale''. Dit is die verhaal van ’n vrou wat in die dorre Namibië naby die woestyn vasgevang is in ’n liefdelose huwelik waarin haar man Naas haar aanrand, met geen ooglopende uitkomkans nie. Die titel verwys na die ligene wat honderde jare oud is en snags gloei en sappig word en ontkiem van die mis in die lug.<ref>Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004.'' [[Human & Rousseau]]. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.</ref> === Drama === As deel van haar man en haar eie geestelike bediening skryf en redigeer sy geestelike verhoogstukke<ref>Maartens, Maretha Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2002/06/21/7/5.html</ref> vir groot en kleiner groepe, waaronder ''Legio wat so roep'', ''Die Kruiskoning'' (Paasspel), ''Die Kripkoning'' (Kersspel), ''Een middag in Nasaret'' (’n Kersspel vir kinders), ''Woesklip'' (kindertoneel) en ''Kom huis toe, Koningskind!'' Vir die Hoërskool Chris van Niekerk op [[Vredefort]] skryf sy die verhoogstuk ''Moses'' waaraan elke kind in die hoërskool deelgeneem het. ''Die wind sal nooit weer ophou waai nie'' word in 2002 by die ''Volksblad''-Kunstefees in Bloemfontein opgevoer. Dit is ’n drama oor gestremdes, waar sommige van die rolle dan ook deur gestremdes gespeel is. Hierdie mense se stryd om hulle gestremdheid te verwerk en menswaardig tot die samelewing by te dra is die tema, terwyl vergrype teen hierdie mense, ook die verkragting van veral swart vroue met liggaamlike gestremdhede, ook aangespreek word. In 2003 word ''Carwatch'' ook by die ''Volksblad''-Kunstefees<ref>Nieman, Nols Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/06/11/5/3.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120126054144/http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/06/11/5/3.html |date=26 Januarie 2012 }}</ref> opgevoer en hierdie drama word later as ''Glenda'' verfilm en op DVD uitgereik. Die drama beeld die lewensgeskiedenis en aspirasies van die karwag uit, met haar verlange na erkenning, skoonheid en verlore jeug. Dit lewer ook kommentaar op gesinsgeweld, kapings en rooftogte. Die jeugdrama ''Woesklip'' is in 2012 die naaswenner in Maskew Miller Longman se jeugdramawedstryd en dit word uitgegee in die bundel ''Swewende maan en ander dramas'', wat die wendramas van hierdie kompetisie bevat. === Kinder-en jeugliteratuur === Dit is egter veral as skrywer van geestelike boeke en as kinder- en jeugverhaalskrywer wat sy bekendheid verwerf. Verskeie van haar verhale is vir kleiner kinders bedoel. ''My dik boek'' bevat agt kort stories vir beginnerlesers. In ''Ons mooiste Kersfees'' bou twee wit en een swart kind met klei die stadjie Bethlehem onder bome om hulle geskenklose Kersfees mee op te helder. Dan gebeur daar ’n wonderwerk. Katte speel ’n rol in verskeie boeke. In ''Die bomelaars''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 26 no. 2, Junie 1986.</ref> verwys die titel na rondloperkatte sonder tuiste in die park. Die storie draai rondom Mossie en sy rumatiekkoors. ''Grys kat, grys kat, jy laat vir Anja hoes'' is die verhaal van ’n meisie wat leer dat ’n mens somtyds iets moet opgee waarvoor jy lief is. In hierdie geval gee sy haar geliefde kat af omdat haar sussie allergies is vir katte. ''Die nagkat'' vertel van die kat Wolle se nagtelike manewales terwyl hy elke dag soet lê en slaap. Met hierdie boek is sy in 2000 die naaswenner vir ouderdomsgroep 6-7 jaar tydens die ATKV-Kinderboektoekennings. In ''Die baba luister'' is daar onder andere ’n gemmerkat na wie die baba luister. Hierdie boek is ’n wenner in ''Baba & Kleuter'' se kinderstoriekompetisie. ''Swart Griet is vas'' se titel verwys na ’n idioom wat verband hou met te veel drink. Thys se pa is ’n drankverslaafde en word in ’n inrigting opgeneem vir behandeling. ''Swart Griet is vas'' wen in 1984 die SANRA jeugboekwedstryd. ''Zek en die skoenlappers van die nag'' is gemik op ouer laerskoolkinders en is primêr daarop gerig om die geskiedenis meer interessant te maak. Hierin beleef vyf karakters elkeen ’n tydreis terug na die tyd van die [[Hugenoot|Franse Hugenote]]. ''Die sterprinses'' handel oor Ester van die Bybel. Die kinderverhaal ''Soos heuning'' word opgeneem in die versamelbundel ''Goue fluit, my storie is uit'' onder redaksie van [[Linda Rode]]. In haar jeugboeke skroom sy nie om kontensieuse temas aan te roer nie. ''Rowe val af''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 25 no. 1, Maart 1985.</ref> is haar eerste jeugboek. Die sestienjarige Josef moet die dood van sy ma verwerk, terwyl sy lewe verder deurmekaar gekrap word deur sy ouma wat die huishouding kom behartig, sy swak verhouding met sy besige pa en sy bekommernis oor sy jonger sussie Bambi. Josef beland op ’n wilde partytjie, is teleurgesteld in sy meisie en kan nie op die eksamen konsentreer nie. Sy verhouding met sy pa versleg verder en dan word sy pa nog vir ’n groot bedrag geld gedagvaar. Die probleme word egter oorkom en verhoudings herstel sodat die seerplekke besig is om te herstel, waarna die rowe sal afval. ''’n Pakkie mieliepitte''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 26 no. 2, Junie 1986.</ref> se hoofkarakter is die swart seun Sidwell wat in ’n eenouergesin in ’n plakkersgebied woon. Hy besoek die ashoopmense wat in die bosse woon en besef dan hoe geseënd hy is, ten spyte van sy omstandighede. Hierdie boek word ook in Engels (as ''Sidwell’s seeds'') en Duits vertaal. ''Moedhou Maria dis donkermaan'' het die matriekmeisie Maria as hoofkarakter. Haar predikant-pa met ’n maagkwaal is ook depressielyer wat sy werk verloor, waardeur predikante se menslike kant in hierdie verhaal openbaar word. Haar pa se siekte sit erge stremming op sy huwelik en Maria se ma praat van skei. Om een of ander rede is haar pa gekant teen haar vriendskap met Frederik, wat boonop betrokke is in ’n ernstige motorongeluk. Maria wen dan in hierdie omstandighede nie die nasionale atletiekbyeenkoms nie, maar sy leer dat die mens self en mense belangriker is as drome en ideale. Hierdie boek verower in 1983 die J.P. van der Walt-prys. ''Gezina en die bruin wind''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 27 no. 1, Maart 1987.</ref> is ’n historiese jeugroman wat die Bloemfonteinse konsentrasiekamp vir vroue en kinders tydens die Anglo-Boereoorlog as tema gebruik. Gezina is die ouma wat aan haar kleindogter naamgenoot Gina (volle name Gezina Hephziba) verhale vertel van die [[Anglo-Boereoorlog]], wat vir Gina die insig gee dat alle soldate die prooi is van die omstandighede en dat daar beide goed en sleg aan beide kante voorkom. In 1984 verower ''Gezina en die bruin wind'' die HAUM-De Jager-prys<ref name=":0" /> vir jeugliteratuur en dit word in Engels vertaal as ''Ring around the moon''. In ''Die sakmense''<ref>Snyman, Lydia. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 27 no. 1, Maart 1987.</ref> word ’n wit en swart gesin wat onderskeidelik in Bloemfontein en in die swart woonbuurt Onverwacht buite Bloemfontein bly, teenoor mekaar geplaas. Sodoende lewer die skrywer kommentaar oor die gevolge van apartheid.<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 24 no. 1, Februarie 1986.</ref> Die gesinne raak by mekaar betrokke wanneer die swart dogter Miriam by die wit huis begin werk. Die sak van die titel verwys na verskillende dinge. Die wit predikantsdogter Thea ervaar die verlies van ’n oorgeplante nier en word sodoende verplig om ’n dialisesak te gebruik, terwyl die armoedige swart dogter Miriam haar ma se werk as verkoopster van vrugte en vis onder ’n sakafskorting beleef. Thea en Miriam is geesgenote daarin dat hulle albei oneerlik was. Thea het nie die ware rede vertel hoekom haar nier opgehou werk het nie en haar oupa kry die skuld, waarna haar ma en oupa se verhouding versuur. Miriam het gejok oor haar ouderdom sodat sy kan werk kry om te help met die gesin se onderhoud. Wanneer albei die waarheid praat begin dinge regkom en ontwikkel daar ’n hegte verhouding tussen Thea en Miriam. Hierdie boek verower in 1985 die Sanlamprys Goud vir Jeuglektuur en in 1986 die Credo-prys van die NG Kerk Uitgewers, laasgenoemde ’n Christelike prys<ref name=":0" /> vir lewenskuns en stigting. ''Die inkvoël''<ref>Le Roux, Marina. Die Burger, 24 September 1987.</ref> speel af tydens die onrus van die tagtigerjare en is die eerste jeugboek wat binne hierdie kontensieuse politieke scenario geplaas word. Dit vertel die verhaal van die swart seun Adam. Na sy pa se dood word hy noodgedwonge die broodwinner en verkoop koerante. Die titel verwys na ’n stuk koerantpapier wat teen ’n motor se ruit vaswaai en vir Adam lyk soos ’n voël wat vry rondvlieg. Die Katolieke Jeugboekprys van Oostenryk word in 1987 toegeken aan die Duitse vertaling (''Tintenvogel'') en hierdie boek word ook in Nederlands en Engels vertaal en in 1988 as een van net drie Afrikaanse boeke gekies vir die internasionale White Raven Collection van IBBY Books. ''Oor die nek van die draak''<ref>Le Roux, Marina. Die Burger, 11 Augustus 1988.</ref> se titel verwys na die moeisame tog van die [[Voortrekkers]] oor die [[Drakensberge]] in Natal. Die verhaal speel af in die tyd net voor en na die [[Slag van Bloedrivier]] en word vertel uit die gesigspunt van die veertienjarige dogter Kotie. Eers wil sy nie trek nie, maar met Pieter in die nabyheid word die trek glad nie onaardig nie. Dan loop die trekkers hulle vas teen die [[Zoeloes]] en is hulle daagliks in ’n stryd om oorlewing betrokke, met vele wat dit nie maak nie. Kotie word deur die dramatiese gebeure gevorm en haar groei tot volwassenheid is die vernaamste fokus van die boek. Hierdie boek verower in 1988 die Sanlamprys<ref name=":0" /> Silwer vir Jeuglektuur. ''Is Gideon dan ’n swartskaap?'' speel ook tydens die Groot Trek af en wen in 1988 die eerste prys in die Daan Retief-FAK Groot Trek-wedstryd. Gideon is ’n weeskind<ref>Storiewerf: http://www.storiewerf.co.za/cv's/cv_marethamaartens.htm</ref> wat blootgestel word aan armoede en mishandeling en ten slotte die slag van Bloedrivier meemaak. '''''’'''n Pot vol winter''<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 30 no. 1, Maart 1990.</ref> veroorsaak in die laat tagtigerjare polemiek wanneer dit die eerste Afrikaanse jeugverhaal is waarin tienerseks<ref>Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/05/13/7/2.html</ref> eksplisiet voorkom en die tema egskeiding ook aanraak.<ref>Pieterse, Henning. ’''n Pot vol winter: Resepsieverslag.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 30 no. 2, Mei 1992.</ref> Die tienermeisie Elizabeth het haar eerste sekservaring met haar kêrel Kurt, tuis vir ’n paar dae van die grens af. Hulle doen dit sommer op die agtersitplek van sy motor, waarna Elizabeth sukkel om haar skuldgevoelens en emosies te verwerk.<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 28 no. 3, Augustus 1990.</ref> Haar pa se buite-egtelike verhouding met die gimnasium-vrou en die daaropvolgende egskeiding maak dit nie vir haar makliker om die geborgenheid waarna sy soek te vind nie.<ref>Van der Linde, Ina. ''Omstrede ‘Pot vol winter’ prut vinnig voort''. Die Burger, 7 November 1989.</ref> Skuldgevoelens en ’n vrees vir swangerskap veroorsaak dat sy miergif drink, maar sy herstel en kan weer aangaan. Haar wisselende verhouding met God word grondig verken. Die titel van die boek kom van ’n opstel wat Elizabeth oor “Hierdie winter” moet skryf. ''’n Pot vol winter''<ref>Van der Merwe, Henk. Insig, Desember 1989.</ref> verower in 1989 die Andrew Murray-prys vir godsdienstige publikasies en die J.P. van der Walt-prys. Dit is ook die naaswenner van die ATKV-Prosaprys<ref name=":0" /> en word in onder andere Engels vertaal en in ’n rolprent omskep''.'' ''Plek van die dolfyne''<ref>Cilliers, Cecile. Rapport, 9 Desember 1990.</ref> het ’n swart seun, Moses, as hoofkarakter. Hy vergesel ’n wit gesin op ’n seevakansie om ’n klein, bedorwe seuntjie op te pas. Sy vakansie word versuur deur die rassistiese houding van mense waarmee hy te doen kry, maar eindelik leer mense tog om mekaar en die wêreld rondom hulle beter te verstaan. Die titel van die boek verwys na die plek van [[Modimo]], waar alle rasse moet vasstel of die Here onder hulle woon. Hierdie boek verower in 1990 die Sanlamprys Goud vir Jeuglektuur, is in 1991 op die kortlys vir die toekenning van die M.E.R.-prys<ref name=":0" /> en kry eervolle vermelding tydens die toekenning van die C.P. Hoogenhout-prys<ref name=":0" /> in 1992. Dit word ook in Duits vertaal. In ''Op Filippa se planeet'' skiet ’n alkoholiese pa die ma en die kinders moet by hulle grootouers gaan bly in ’n minder gegoede woonbuurt. Die kinders leer om afstand te doen van hulle trots en hoogmoed. In 1989 word die Volkskasprys vir Jeuglektuur toegeken aan ''Op Filippa se planeet''. ''In die hemel eet ’n mens mieliepap''<ref>Greyling, Mimi. Insig, Maart 1992.</ref> word in [[Nazi-Duitsland]] tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] geplaas en het die Joodse seun Daniël Rosendorf as hoofkarakter. Hy beleef die gruwels van die oorlog en die konsentrasiekampe. Groot dele van die roman bestaan uit sy dagboekinskrywings en die styl hiervan is insiggewend ten opsigte van sy verslegtende geestelike toestand. ''Keerpunt'' is ’n kies-jou-storie-boek wat daarop gemik is om trae lesers se leeslus aan te wakker. ''Geagte mejuffrou Snob''<ref>Hough, Barrie. Insig, Junie 1992.</ref> het as tema gestremdheid, met Harm wat ’n spraakgebrek het, Irma wat in ’n rolstoel gekluister is en Benji wat ’n spastiese hemipleeg is. Benji skryf briewe aan Melissa, die mejuffrou Snob<ref>Le Roux, Marina. Die Burger, 30 Junie 1992.</ref> van die titel, waarin hy sy gevoelens en sy en sy vriende se geskiedenis ontbloot. So word gestremdes se normale gevoelens en begeertes ontbloot en hulle andersheid besweer. Die boek word in Engels vertaal as ''Dear miss Snob''. ''Spinnekopsomer''<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 31 no. 4, November 1993.</ref> se titel verwys na die spinnekopnes van verwarring en emosionele onsekerheid by ’n groep tieners. Die probleme waarmee hulle te doen het word almal deur grootmense veroorsaak, soos gesinsgeweld, belangelose ouers, alkoholisme, rassespanning en die geweldskultuur in die land. Die hoofkarakter Leendert is ’n rykmanseun met afwesige ouers en oneindige probleme, wat eindelik besef dat omstandighede buite sy beheer mag wees, maar dat hy steeds ’n keuse het hoe hy daarop sal reageer. Hierdie boek ontvang in 1992 die Sanlamprys Brons vir Jeuglektuur. ''Smaartie is skeel''<ref>Hough, Barrie. Insig, November 1993.</ref><ref>Malan, Lucas. Rapport, 29 Augustus 1993.</ref> se titel verwys na Anita se kat Smaartie wat skeel is en volgens haar daarom haar pa dubbeld moet kan sien, die goeie pa en die donker pa wat haar seksueel molesteer. Hierdie kontensieuse tema word op eerlike maar sensitiewe manier aangebied en die slot is nie gesetel in ’n maklike oplossing nie, maar beskryf emosioneel getraumatiseerde mense wat na mekaar uitreik in ’n poging om versoening en genesing. Wanneer Anita se ma eindelik agterkom wat aan die gang is, lei dit tot ’n gesprek tussen haar en haar man met die voorneme om hulp te soek en die verhouding tussen Anita en haar pa te vernuwe. Hierdie boek wen in 1994 die ATKV Kinderboektoekenning vir ouderdomsgroep 10-12 jaar. ''Die beste ding since popcorn''<ref>Anoniem. ''‘Popcorn’ wat na tronk lei.'' Wes-Beeld, 17 Februarie 2006.</ref> se titel verwys na ’n dwelmslaaf se beskrywing van heroïen en is gebaseer op die ware verhaal van ’n seun se verslawing aan hierdie dwelm. Dit is ’n verhaal van gesinsverbrokkeling, ’n tiener se identiteitskrisis,<ref>Korrespondent. ''Van ’n motor se agtersitplek tot ’n tienertreffer.'' Die Burger, 24 November 1989.</ref> keuses en die soeke na sin in chaotiese omstandighede. Eers wanneer hy ’n oordosis neem en by die dood omdraai, begin sy stryd teen verslawing, met behulp van die reddende genade van God. Hierdie verhaal word ook in ’n toneelstuk verwerk en in 2006 onder andere in Roodepoort deur die Bloemfonteinse Klipkerk se dramagroep opgevoer. Maartens skryf ook vele nie-fiksionele Christelike boeke vir die jeug. Haar jeugboeke word in verskeie tale vertaal, waaronder Duits, Nederlands en Engels. === Volwasse literatuur === Sy skryf ook romans vir volwassenes. ''Stormvoël''<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Maartens,_Maretha</ref> verskyn eers as vervolgverhaal in ''Sarie''. ''Eindpunt'' (1976) is ’n spanningsverhaal. ''Tuin van die geel magrietjies'' beskryf die gebrokenheid en soeke na liefde van ’n jong meisie in ’n verbrokkelende ouerhuis. Tydens die universiteitskoor se oorsese toer raak Ingrid hopeloos verlief op Jasper. Sy is egter reeds betrokke in ’n ernstige verhouding met Pieter, ’n jongman van haar tuisdorp. Met haar terugkeer vind sy egter dat haar pa haar ma verlaat het. In hierdie tyd is dit Pieter wat haar troos, met Jasper wat koud optree nadat hy hulle bymekaar sien. ''Een ligjaar'' is ’n roman wat die mynwese en die mense wat daarin werk as tema het. In 1982 word die J.P. van der Walt-prys aan ''Een ligjaar'' toegeken. ''Voor die oog van hierdie son'' se hoofkarakter is Hanna van der Merwe, wat op agtienjarige ouderdom verloof raak aan Niklaas en dan met hom trou, vol verwagtinge van die toekoms. Drie-en-veertig jaar later lê sy hulpeloos op haar hospitaalbed na ’n oogoperasie, met net haar gedagtes om haar besig te hou. Sy herleef haar lewe en besef dat dit nie aan haar verwagtinge voldoen het nie en dat sy steeds baie onvervulde verwagtinge het. In hierdie oomblik reik sy dan uit na haar Skepper en kom eindelik tot selfkennis en berusting, in staat om vrede te maak met haar naaste en met God. ''Verste grens''<ref>Van Zyl, Ia. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 25 no. 1, Februarie 1987.</ref> verskyn eers as vervolgverhaal in ''Sarie'' en word in 1986 deur hierdie tydskrif bekroon as die beste vervolgverhaal. In 1987 verower dit ook die Helpmekaar FAK-prys vir ontspanningsleesstof. Soos die titel aandui is die agtergrond van die verhaal die grensoorlog, maar die verhaal is meer gerig op die grense van mens-wees wat die karakters moet verstaan en oorsteek.<ref>Pienaar, Elize. ''Keuses by die grens in ‘Verste grens’ van Maretha Maartens.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 29 no. 2. Mei 1991.</ref> Sarah de Vries is die hoofkarakter en bevind haar op die grens op Oshakati waar haar man Helmut ’n soldaat is. Die spanning in hulle huwelik bereik hier breekpunt en het groot impak op hulle en hulle kinders, Louise en Deon, se lewens. ’n Aantal gebeurtenisse dwing vir Sarah tot introspeksie en veroorsaak dat sy weer begin uitreik na haar kinders en haar man om die bande te probeer herstel. ''Verste grens'' word in 1993 deur [[Wim Vorster]] vir die verhoog verwerk en die première vind plaas in die André Huguenet-teater in Bloemfontein. Die boek word ook aan skole voorgeskryf. ''Ruitevrou'' (met subtitel ''’n ware verhaal van emosionele en liggaamlike mishandeling'') vertel die verhaal van ’n vrou se jarelange liggaamlike en sielkundige aftakeling in ’n negatiewe verhouding met ’n bekende chirurg, wat daarop uitloop dat sy hom vermoor. Na getuienis in die hof oor die aanrandings en vernederings wat sy moes verduur, word sy vrygespreek van moord. Die mikpunt van die boek is om die psige van ’n vrou wat emosioneel en liggaamlik mishandel word, uit te beeld. Hoewel fiktiewe name gebruik word (Riana Maree en dr. Hannes Hiemstra), is die gegewens gegrond op die lewensverhaal van ’n Suid-Afrikaanse vrou (Retha Nel) en die bekende Bloemfonteinse chirurg dr. Hennie Lubbe en Maretha Maartens word gedreig met regstappe vir laster en pogings om die verspreiding van die boek stop te sit deur dr. Lubbe se ouers. Hierdie dreigement word laat vaar omdat daar nie ’n regspresedent is vir ’n pa om namens ’n seun ’n lastereis in te dien nie. Die opspraakwekkende aard van die boek en die gepaardgaande publisiteit sit vuurwarm polemiek aan die gang oor wanneer geskrifte feitelik of fiksie is. ''Jacoba Afrikaner''<ref>Anoniem. Die Republikein, 15 November 2001.</ref> bevat verskeie verhaallyne om ’n perspektief op die Namibiese geskiedenis te gee. Die Nama-meisie Jacoba Afrikaner<ref>Venter, L.S. Beeld, 10 Desember 2001.</ref> raak verlief op die Herero Tuvahi Kapuuo. Sy vertel vir hom van haar voorouers, afstammelinge van Klaas Afrikaner en sy beroemde seuns Jonker en Titus. Hy vertel haar van die Herero’s se verblyf en swaarkry in die swart woonbuurte van Windhoek en die opstand van 1960. Wanneer hy saam met [[Swapo]] teen die apartheidsbewind vir vryheid van die swart volkere gaan veg, laat hy haar alleen en swanger agter. Bas Pretorius is ’n wit dominee, wat die ander kant van die Swapo-oorlog verdedig en eindelik vir Jacoba as prostituut op die Groot Ashoop op Kupferberg buite Windhoek vind. Hierdie ontmoeting dwing hom tot ander insigte. Die boek word ’n fel aanklag teen die grensoorlog en die vergrype van die land se koloniale verlede, met goed nagevorste blootstelling van die geskiedenis van inheemse mense in [[Namibië]]. ''Jacoba Afrikaner''<ref>Viljoen, Louise. Rapport, 25 November 2001.</ref> is in 2001 op die kortlys van die romanwedstryd van Sanlam, ''Insig'' en Kwêla. ''Monument''<ref>Roggeband, Ilza. Beeld, 2 September 2013.</ref> is ’n roman wat geskryf word vir die eeufees van die Nasionale Vrouemonument in Bloemfontein. Hierin word vyf geslagte vroue en hoe hulle gebou het aan hierdie land, se storie vertel. Margo Diederichs keer terug na Winburg in die Vrystaat nadat sy vier jaar lank in Israel gewoon het. Sy laat haar vriend Yachin in Israel agter, wat probeer sin maak van sy geboorteland. Margo is terug omdat haar ma, Chris, ernstig siek is. Sy het nie ’n goeie verhouding met haar ma nie en Margo voel ontuis in Suid-Afrika, wat vir haar ’n vreemde land geword het. Haar terugkeer bring die harde werklikheid van ’n lewe in Suid-Afrika na vore waar kinders vir ’n selfoon vermoor word en mense agter tralies woon om veilig te bly. Margo se storie is egter ook haar ma se storie en ook dié van haar ouma Oumbecca, oumagrootjie Angelina en ooroumagrootjie Jacomina, wat as jong vrou in ’n grot geskuil het terwyl die Anglo-Boereoorlog aan die gang was. In notaboeke wat haar ouma geskryf het, leer Margo van die stryd wat die vroue gestry het en hoekom hulle die besluite geneem het wat hulle geneem het. Sy ontmoet in Winburg die onderwyser Hugo (Sparks) van Niekerk, ’n oujongkêrel wat alles in sy vermoë doen om te sorg dat ’n deel van die land se geskiedenis nie verlore gaan nie. Gaandeweg begin Margo haar voorsate se wortels in Suid-Afrika beter verstaan. Die meeste van die karakters is fiktief, maar die roman is faksie (of feite-fiksie). Die ware verhaal van ’n oorlewende van ’n plaasaanval word ingeskryf met ’n koerantberig en selfs dialoog met die oorlewende en haar kinders wat dit staaf. Van Maartens se kortverhale word in ''Tydskrif vir Letterkunde'' gepubliseer en Lina Spies neem die kortverhaal ''Nag, Nuni'' in die versamelbundel ''Majesteit, die kat'' op. Vele liefdesverhale verskyn ook van haar, veral in die Mirre-reeks van Tafelberg Uitgewers, wat Christelike romanses publiseer. In ''Seën wag op Sinai''<ref>Breed, Adri. Beeld, 15 Maart 2006.</ref> gaan werk die deurmekaar jong meisie Silvia du Toit as au pair by die skatryk Delgado-familie in Spanje. Sy is op soek na klaarheid oor haar lewe en haar verhouding met Stefan Verster, terwyl sy in Spanje teen haar sin verlief raak op die eksotiese Cameron Napier. Wanneer sy saam met haar werkgewer se gesin die berg Sinai uitklim, wag ’n geestelike ervaring op haar en raak sy bewus van God se teenwoordigheid in haar lewe en sy plan met haar. In ''Engel van Ethiopië''<ref>De Kock, Helene. Plus, 6 September 2006.</ref> gaan Ciska Meintjies vir ’n jaar na [[Ethiopië]] om haar Diensjaar vir Christus te doen en ook om perspektief te kry op haar lewe. In Ethiopië raak haar lewe verstrengel met dié van haar brandarm tolk, Desta. Sy ontmoet die Belgiese onderwyser Wessel Peeters, wat ’n beseerde vondelingbaba na haar bring. ''Laduma vir die liefde''<ref>Roux, J.B. Rapport, 30 Oktober 2011.</ref> is die laaste boek in die Mirre-reeks. Paula en Raulette Rall is tweelingsusters en Paula het haar suster se kêrel, Hans de Lange, afgevry. Hans is later weg en Paula sukkel om te vergewe en te vergeet. Drie jaar later keer Hans terug saam met ’n toergroep wat die Engelsman Edward Prendergast insluit, wat in die land is om die Wêreldbekersokker te ondersteun. Hans probeer om vergifnis by Paula te kry, maar sy en Edward raak verlief op mekaar. Ander boeke in hierdie reeks is ''Gawe van die liefde'', ''My liefling is ’n wolkeman'', ''Katryn van die klipdassies'' en ''Sondag van die silwer see''. Sy skryf ook die biografie van [[Marike de Klerk]], gewese eggenote van oud-president [[Frederik Willem de Klerk|F.W. de Klerk]] (''Marike: ’n reis deur somer en winter''). Die boek bied ’n blik op die lewe van ’n vrou van ’n bekende politikus, met al die opwinding en frustrasies wat daarmee gepaardgaan. Die verhouding wat F.W. met Elita Georgiades het en met wie hy later getroud is, raak tydens die skryf van die boek bekend en Marike skryf self in ’n laaste hoofstuk op aangrypende wyse oor haar emosies in hierdie tyd. Na Marike en F.W. se egskeiding skryf Marike met Maretha se hulp ''’n Plek waar die son weer skyn'', waar Marike vertel van die moeilike verwerking van die gevoelens van verwerping en eensaamheid na die egskeiding. Maretha skryf verskeie geestelike dagboeke van uiteenlopende aard, insluitende ''Aljander-aljander'' (1981, ’n nadink-dagboek vir kinders), ''Die Huisdagboek'' (1986), ''Maak my anders, Here'' (1992), ''En daar het stilte gekom'' (1994), ''Om elke dag te cope'' (2000), ''Net tussen my en God'' (2001, ’n Bybelse dagboek vir dogters) en ''Die stiltetyd Bybel vir vroue'' (2007). Verskeie ander boeke met geestelike en didaktiese strekking verskyn van haar. ''Kinderkos'' bevat wenke en stories vir almal wat met kinders werk en ''My kind op die stormsee'' het eweneens wenke oor kinders grootmaak. ''Groot genoeg om te weet'' is seksonderrig aan kinders en ''Ek gaan anders wees'' is gesprekke oor die regte lewe en die uitdagings van grootword vir tieners ''Deur hierdie wolk'' is gesprekke met mense wat met die dood worstel en dié wat met hulle saamleef, terwyl ''Saam met God'' diegene begelei wat deur ’n egskeiding worstel. ''Die sterprinses'' behandel die Bybelse verhaal van Ester en die lesse wat daaruit geleer kan word. Saam met haar man skryf sy ''Vrymoedige gesprek met God'', waarin hulle die gelowige mens se verlange na geestelike leiding en vervulling verwoord. ''Kitskos en korrels'' is ’n kookboek met geestelike oordenkings, terwyl ''Moeilike mense'' konflikbestuur behandel. == Eerbewyse == In 1993 word sy saam met Winkie Direko aangewys as ''Ons Stad'' en die Bloemfonteinse Publisiteitsvereniging se Bloemfonteiner van die jaar. In 1994 vereer die Bond van Oud-Kovsies haar met die Cum Laude-toekenning vir haar uitsonderlike prestasies in die skryfkuns. Jong Dames Dinamiek ken in 1993 hulle Prestige-toekenning aan haar toe vir haar bydrae tot die breër gemeenskap. Die ATKV vereer haar in 1995 met die Vrou vir Vroue-toekenning vir haar besondere bydrae tot die Suid-Afrikaanse gemeenskap en in 2011 word sy deur Solidariteit Helpende Hand vereer vir haar bydrae tot die Afrikaanse literatuurskat. == Publikasies <ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n89-627671/</ref> == === Boeke vir volwassenes === '''1975''' * ''Anderkant Swartklip'' * ''Lea, Lea'' * ''Stormvoël'' '''1976''' - ''Eindpunt'' '''1978''' - ''Koms van die wolf'' '''1980''' - ''Die Midas-seisoen'' '''1981''' - ''Tuin van die geel magrietjies'' '''1982''' - ''Een ligjaar'' '''1983''' - ''Voor die oog van hierdie son'' '''1986''' - ''Verste grens'' '''1988''' - ''Vlug van die Eden-mens'' '''1991''' - ''Ekstasies en frustrasies'' '''1992''' * ''Motte en magrietjies'' * ''Vygies en ander vreugdes'' '''1993''' – ''Suurtjies en stralers'' '''1994''' * ''Haelstorms en kannabolle'' * ''Halte tevredenheid'' * ''Poegaailyf of vonkeloog?'' * ''Tuin van die geel magrietjies'' * ''Omnibus: Die koms van die wolf; Die Midas-seisoen; Voor die oog van hierdie son'' '''1995''' * ''Jy maak ’n verskil'' * ''Kwelkatryn of Kanniedood?'' '''1996''' - ''Van Riemvasmaak tot rose'' '''1997'''- ''Ruitevrou'' '''1998''' - ''Marike: ’n reis deur somer en winter'' (saam met Marike de Klerk) '''1999''' * ''’n Plek waar die son weer skyn'' (saam met Marike de Klerk) * ''Sonneblomme en middernaglelies'' '''2001''' - ''Jacoba Afrikaner'' '''2002''' - ''Gaan na die pottebakker se huis'' '''2004''' - ''Gawe van die liefde'' '''2005''' - ''Seën wag op Sinai'' '''2006''' - ''Engel van Ethiopië'' '''2007''' - ''My liefling is ’n wolkeman'' '''2008''' - ''Katryn van die klipdassies'' '''2010''' - ''Sondag van die silwer see'' '''2011''' - ''Laduma vir die liefde'' '''2013''' - ''Monument'' '''2014''' - ''Die slotman'' === Kinder- en jeugboeke === '''1982''' - ''My dik boek'' '''1983''' * ''Ons mooiste Kersfees'' * ''Rowe val af'' '''1984''' * ''Die bomelaars'' * ''Grys kat, grys kat, jy laat vir Anja hoes'' * ''Moedhou Maria, dis donkermaan'' * ''’n Pakkie mieliepitte'' * ''Swart Griet is vas'' '''1985''' * ''Gezina en die bruin wind'' * ''Die sakmense'' '''1987''' - ''Die inkvoël'' '''1988''' - ''Oor die nek van die draak'' '''1989''' * ''Is Gideon dan ’n swartskaap?'' * ''Op Filippa se planeet'' * ''’n Pot vol winter'' * ''Zek en die skoenlappers van die nag'' '''1990''' - ''Plek van dolfyne'' '''1991''' * ''In die hemel eet mens mieliepap'' * ''Die keerpunt'' '''1992''' * ''Geagte mejuffrou Snob'' * ''Spinnekopsomer'' '''1993''' - ''Smaartie is skeel'' '''1998''' - ''Die nagkat'' '''2002''' - ''Die baba luister'' '''2003''' - ''Vicky bou ’n dam'' '''2004''' * ''Koes vir die strykstok, spinnekop!'' * ''Met Hazel oor die hobbels'' * ''’n [[Trollie]] vol tjips'' '''2006''' – ''Die beste ding since popcorn'' === Geestelike en didaktiese boeke === '''1981''' - ''Aljander-aljander'' '''1982''' - ''Vrymoedige gesprek met God'' (saam met Hennie Maartens) '''1983''' - ''Elke dag se genade'' '''1984''' * ''Kinderkos'' * ''Om waarlik te leef'' (saam met Hennie Maartens) '''1986''' * ''Deur hierdie wolk'' * ''Groot genoeg om te weet'' * ''Huisdagboek'' * ''Om kinders groot te maak'' '''1987''' - ''Oud genoeg vir nagbriewe'' '''1988''' - ''Here, dis ek, Magriet'' '''1989''' - ''Mooi loop, meisiekind'' '''1990''' - ''Ons twee wil trou'' '''1991''' * ''God gee om'' * ''Nuwe sandale'' * ''Uiteindelik vrede'' '''1992''' - ''Maak my anders, Here'' '''1993''' * ''Gebed kan my lewe verander'' * ''Help, ek word weer vet!'' * ''Jaar van gebed <ref>Nel, Terry Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1993/10/06/8/23.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120126042236/http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1993/10/06/8/23.html |date=26 Januarie 2012 }}</ref>'' * ''Roeiers op die Rugbreek-rivier'' '''1994''' * ''En daar het stilte gekom'' * ''Gee my liefde, Here!'' * ''’n Geskenk van dank'' * ''’n Geskenk van liefde'' * ''’n Geskenk van vertroosting'' * ''Juis nou: elke dag se genade'' * ''Koring en komyn: hoe om vandag ma te wees'' * ''My kind op die stormsee'' * ''My klein gebedeboekies'' * ''Die nes wat ons bou'' * ''So werk ’n tiener se ratwerk (''met Naomi Maartens) * ''T-hemp in ’n tuimeldroër'' (saam met Naomi Maartens) '''1995''' * ''Gebede uit die hart'' * ''Geskenkidees'' * ''’n Geskenk vir jou'' * ''Groetewense'' * ''Kitskos en korrels'' * ''Wenvroue – hou die oog gevestig op God'' '''1996''' - ''My hulp kom van die Here'' (saam met Hennie Maartens) '''1998''' - ''101 dinge wat tieners moet weet oor liefde, vriende, selfvertroue, ouers, geloof en alles en nog wat'' '''1999''' * ''366 dae naby God'' * ''Geliefd en veilig by u, Here!'' * ''Gesinsomnibus'' * ''’n Man na God se hart (saam met Hennie Maartens)'' * ''Oomblikke van stilte'' '''2000''' * ''Ek gaan anders wees'' * ''Om elke dag te cope'' '''2001''' * ''Heel en helder'' * ''Net tussen my en God'' * ''Die sterprinses'' * ''Vir ’n vriendin: 31 lewenswaarhede'' * ''Wanneer vroue wonder'' '''2002''' - ''Moeilike mense'' '''2003''' * ''Die Bybel en my gemoed'' * ''En die beste was die krisis'' * ''Die groot huweliksboek'' '''2004''' * ''Al die dae van my vrouwees met God'' * ''Hoe God ons dra'' * ''Skommels tussen ma en dogter'' '''2005''' – ''Hoe God ons heelmaak'' '''2006''' * ''Deur trauma'' * ''Elke dag naby God'' * ''Wysheid – wanneer jy vrae het'' '''2007''' * ''Saam met God'' * ''Die stiltetyd Bybel vir vroue'' '''2008''' – ''Elke dag is vol genade'' === Geestelike dramas === '''1996''' * ''Kom huis toe, koningskind'' * ''Kom saam na die krip'' * ''Die kruiskoning'' == Bronne == * Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) ''Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom''. Lapa-Uitgewers. Eerste uitgawe. Tweede druk, 2005. * Korrespondent. ''Gewilde skrywer met hof gedreig.'' Beeld, 4 Julie 1997. * Nieuwoudt, Una. ''Die waarheid moet uit, sê Maretha.'' Die Burger, 30 April 1992. * Pepler, Elsabé. ''Die tweede bekering.'' Insig, September 2000. * Retief, Hanlie. ''Die waarheid is ongelooflik erg.'' Rapport, 13 Julie 1997. * Snyman, Maritha. ''’n Pot vol winter: woordteks tot getransponeerde beeldteks.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 32 no. 1, Februarie 1994. * Tempelhoff, Elise. ''2 vroue wat mekaar begryp''. Beeld, 21 Februarie 1998. * Van Deventer, Susanne. ''Aspekte van ‘Verste grens’.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 30 no.3, Augustus 1992. * Van Niekerk, Danie. ''Pastoriema in die oog van ’n boekstorm.'' Boekewêreld, 6 September 1997. * Lategan, Leana. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2001/11/12/6/5.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120126053616/http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2001/11/12/6/5.html |date=26 Januarie 2012 }} * LitNet ATKV-Skrywersalbum 25. November 2011: [http://www.litnet.co.za/ www.litnet.co.za] * Nieuwoudt, Una. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/04/30/16/2.html * Wasserman, Herman. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/11/13/4/11.html == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Maartens, Maretha}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1945]] [[Kategorie:Lewende mense]] jzojlan21co1y88tgrk0al0bavbfc0q Kreatiwiteit en skryfonderrig 0 112387 2521155 2473772 2022-08-23T14:34:09Z 102.141.184.226 wikitext text/x-wiki {{Doodloop}} {{Weesbladsy|datum=Augustus 2017}} Onderwysers wat betrokke is by skryfonderrig kan die volgende in gedagte hou: * om leerders se kreatiwiteit te stimuleer en verbeelding te ontlok; * om bewus te wees van die fases van die skryfproses; * om teoreties onderlê te wees in leer- en onderrigbeginsels wat leerdersentreerd en prosesgerig is; * om die KABV te kan implementeer;qaiah mahomed * om leerders te stimuleer d.m.v. multi-sensoriese stimuli; * om leerders te inspireer om aandag aan detail te gee; * om te besef dat poësie musiek in woorde is, en dus klank te gebruik; * om leerders te help om eienaarskap te aanvaar vir hulle lees en skryf van gedigte. == Kreatiwiteit == Hoewel die meeste mense kreatiwiteit assosieer met verskillende '''estetiese artefakte''' of produkte (dans, drama, musiek, visuele kunswerke, beeldhou, argitektuur en letterkunde), is daar ook verskeie '''prosesse en latente kreatiewe eienskappe''' van alle mense wat in poësie-skryfonderrig geïntegreer kan word: === Elemente van kreatiwiteit === {| class="wikitable" |Visualisering |Keuse- en kansfaktore |Vlotheid van idees (“fluency”) |- |Waarneming |Metafore en beelde |Die maak van nuwe kombinasies |- |Improvisasie |Nuuskierigheid en verrassing |Buigsaamheid van idees (“flexibility”) |- |Nabootsing |Begeerte, drome en ideale |Verdraagsaamheid t.o.v. paradokse en ambivalensie |- |Verbeelding |Misterie en intrige |Inkubasie met stilte en/of musiek |- |Intuïsie |Uitbreiding van idees |Moed om deel te neem en risiko's te neem |- |Groepsinergie en/of onafhanklikheid |Verbinding met natuur en/of konteks |Sintuiglike ervarings: klei, sand, water, konkrete items |- |Humor en spel |Deurbreek /oorsteek van grense | |} === Die kreatiewe proses<ref>Csikszentmihalyi, M. 1996. ''Creativity: Flow and the Psychology of Discovery and Invention''. New York: Harper Perennial.</ref> === * '''Voorbereiding:''' raak volledig deel van die probleem, stimuleer nuuskierigheid (inspirasie) * '''Inkubasie:''' gee geleentheid dat idees in onderbewuste kan broei * '''Aha-moment:''' wanneer die stukke van die legkaart inmekaar pas * '''Evaluering:''' toets emosioneel en krities a.h.v. kriteria in die veld * '''Uitbreiding:''' harde werk om te voltooi (perspirasie) === Verbeelding<ref>http://www.brainyquote.com/quotes/topics/topic_imagination.html</ref>  === [[Lêer:Mindmap van verbeelding.png|alt=Gewysig van die volgende bron: Le Roux, A. 2010. Die kreatiewe skryfonderrigproses – 'n Outo-etnografiese studie. Ongepubliseerde M.Ed-verhandeling. Stellenbosch: Universiteit van Stellenbosch. |duimnael|Elemente van verbeelding]] * You see things; and you say "Why?" But I dream things that never were; and I say "Why not?" (George Bernard Shaw) * I like nonsense; it wakes up the brain cells. Fantasy is a necessary ingredient in living; it's a way of looking at life through the wrong end of a telescope. Which is what I do, and that enables you to laugh at life's realities. (Dr. Seuss) * You can't depend on your eyes when your imagination is out of focus. (Mark Twain) * Everything you can imagine is real. (Pablo Picasso) * Imagination rules the world. (Napoleon Bonaparte) * I saw the angel in the marble and carved until I set him free. (Michelangelo) == Fases van skryfproses == === Voor skryf === * Bewusword van self (waarnemings, herinneringe en assosiasies) deur middel van sintuie en gevoelens * Eksplorasie van begrippe/temas * Interaksie met visuele tekste en konkrete items * Ontwikkeling van woordeskat === Tydens skryf === * Vryskryf- en rofwerk * Uitdrukking van eie gedagtes * Organisasie van gedagtes met vloeidiagram/kopkaart ===  Na skryf === * Hersien en verbeter taalgebruik * Redigeer: kohesie en koherensie binne algehele struktuur * Produseer finaal == Kreatiewe skryfproses soos voorgestel in 'n diagram == {| class="wikitable" |'''PRE-SKRYF''' |'''SKRYF''' |'''POST-SKRYF''' |- |'''Verstandsoperasies:''' ·            '''Kognisie''' (ontdekking) ·            '''Geheue''' (verbindings en konneksies met vorige ervarings/soortgelyke ervarings of selfs ervarings wat verskil ·            Bewuswording van '''gevoelens''' ·            Uitbreiding van '''woordeskat''' |'''Verstandsoperasies:''' ·           Kognisie (herontdekking) ·           Geheue (verbindings en konneksies) ·           Konvergente denke (regte en verkeerde antwoorde) ·           Divergente denke (verskeidenheid van denke t.o.v. antwoorde (moontlike regte en verkeerde antwoorde) ·           Organisasie van woorde in vorm |'''Verstandsoperasies:''' ·      Kognisie (herkenning en erkenning) ·      Evaluasie (refleksie) ·      Herorganisasie |} == Teoretiese verantwoording vir onderrig van kreatiewe skryf<ref>Kruger, E. 2016. Klaskenades: Verrykende idees vir poësie-skryfonderrig. Ongepubliseerde klas- en kursusaantekeninge. Stellenbosch Universiteit.</ref> == Beleidmakers (Wes-Kaap Onderwysdepartement 2006)<ref>Wes-Kaap Onderwysdepartement. 2006. WKOD Geletterdheid- en syferkundigheidstrategie 2006–2016. Kaapstad: Wes-Kaapse Provinsiale Regering.</ref> vind motivering vir ’n teks- en prosesgebaseerde onderwysbenadering in '''konstruktivistiese en holistiese leerteorieë''', wat gebaseer is op die volgende teoretiese beginsels: * Leer is nie die resultaat van ontwikkeling nie, dit is ontwikkeling. Dit benodig '''ontdekkings en self-organisasie''' van die leerder se kant af. Onderwysers moet leerders dus toelaat om hul eie vrae te stel, hul eie hipoteses en moontlikhede te genereer en te toets vir betroubaarheid; * Mense leer om te doen deur te doen ('''ervaringsleer'''); * Disekwilibrium fasiliteer leer. '''Foute''' moet gesien word as 'n resultaat van leerders se konsepsies en moet daarom nie geminimaliseer of vermy word nie. * Uitdagende, oop ondersoeke in '''realistiese, betekenisvolle kontekste''' behoort aangebied te word om leerders toe te laat om te verken en verskeie moontlikhede te genereer wat beide bevestig of verwerp kan word. Dit is veral laasgenoemde moontlikhede wat verhelder, ontgin en bespreek moet word; * '''Reflektiewe abstraksie''' is die dryfveer van leer. As betekenisskeppers poog mense om ervarings te organiseer en te veralgemeen tot simbole en die refleksies kan opgeteken word in joernale, artefakte of multisimboliese vorms en besprekings; * '''Dialoog met die gemeenskap''' fasiliteer verdere denke en moet aangemoedig word. Die klaskamer moet gesien word as 'n gemeenskaplike diskoers waarin interaktiewe betrokkenheid, refleksie en gesprek plaasvind; * Leer vind plaas ten einde '''strukture te ontwikkel'''. As leerders sukkel om betekenis te maak, moet progressiewe verskuiwings in perspektiewe gekonstrueer word en nuwe gedagtes ontwikkel word; * '''Leerinhoude''' moet nie vooraf rigied vasgestel en gesistematiseer word nie omdat dit dan nie met die subjektiewe ervaring en kennis van die leerders integreer nie. '''Outentieke materiaal behoort in konteks geïntegreer te word''' in situasies waar sake van verskillende perspektiewe verhelder kan word; * Die formulering van leerdoelwitte word gemotiveer deur '''leeruitkomste en vaardighede'''; * '''Leeromgewings''' (instruksiemateriaal, klaskamers, media en onderrighulpmiddels, sowel as die skool as organisasie) moet gestruktureer word om 'n '''werklikheidservaring''' vir die leerder te bied met integrasie van sensoriese en motoriese vaardighede en probleemoplossingsgeleenthede; * '''Tegnologie''' soos hipermedianetwerke is uiters geskik om '''metakognitiewe vermoëns''' en insigte te help ontwikkel; * Leerdergesentreerdheid en individuele leerstyle is instrumente wat bydra tot '''affektiewe (responsiewe) onderwys en emosionele geletterdheid'''; * Die integrasie van leerders se '''meervoudige intelligensies''' kan kreatiwiteit in die leerproses bevorder; * '''Koöperatiewe leer''' (samewerking) is 'n noodsaaklike didaktiese metode. * Leer gebeur deur ’n '''proses'''. Om gedigte te kan skryf, behoort leerders geïnspireer en gestimuleer te word deur multi-sensoriese media en gepaste ervarings om in aanraking te kom met hul eie '''gedagtes, gevoelens en woorde'''. == KABV: Skryf en waardeer gedigte<ref>Department of Basic Education. 2011. Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklaring. Graad 4-6. Afrikaans Huistaal. Kaappstad: Government Printing Works.</ref> == Hiermee 'n opsomming van die KABV se vereistes vir die integrasie van poësie-onderrig. === Graad 4 === '''LUISTER EN PRAAT (MONDELING)''' Luister na 'n gedig / lied Gebruik 'n teks van 'n handboek of uit die onderwyser se hulpbronlêer Bespreek sentrale idee / boodskap Verwys na eie ervaring Identifiseer rym en ritme en lewer kommentaar op die effek daarvan op die luisteraar Druk gevoelens uit wat deur die gedig gestimuleer is Identifiseer die atmosfeer van die gedig Bied lied / geselekteerde reëls aan '''LEES EN KYK''' Lees 'n gedig / lied Bespreek hoofgedagte(s) Druk gevoelens uit wat deur die lied gestimuleer is Identifiseer rym, alliterasie en klanknabootsing en die effek daarvan Verdeel woorde in klankgrepe om ritme te verstaan Druk gevoelens oor gelese tekste uit Identifiseer en verduidelik vergelykings en metafore Gebruik woordeboeke om betekenis van woorde te vind '''SKRYF EN AANBIED''' Skryf 'n eenvoudige gedig / lied Selekteer toepaslike inhoud Gebruik gepaste struktuur en formaat Gebruik taal kreatief en met verbeelding Beplan, ontwerp en hersien 'n gedig / lied Gebruik toepaslike ritme, rym, alliterasie en assonansie Gebruik beeldspraak, d.w.s. vergelykings en metafore Gebruik kennis van klankgrepe om ritme te ontwikkel Hou ’n dinkskrum met vloeidiagramme om idees te ontdek en ontwikkel Skryf woorde en hul betekenisse in 'n persoonlike woordeboek neer Beplan, skryf 'n eerste weergawe en verfyn skryfwerk '''TAALSTRUKTURE & –KONVENSIES''' Voegwoorde, sinonieme en antonieme Bywoorde van tyd, plek en wyse Sinsoorte: Enkelvoudige sin, woordorde, ontkenning Spelling en punktuasie Spelling en spelpatrone Woordeskat in konteks Personifikasie, alliterasie, vergelykings, metafore, ritme en rym === Graad 5 === '''LUISTER EN PRAAT (MONDELING)''' Luister na ’n gedig Voorspel die inhoud n.a.v. die titel Waardeer en reageer op die klankeffekte wat deur die gedig gestimuleer word Bespreek die sentrale gedagte Bring in verband met eie ervaring Identifiseer ritme en rym en hul effek op die luisteraar Druk gevoelens uit wat deur die gedig gestimuleer word Identifiseer die atmosfeer in die gedig Dra ’n gedig voor: kies toon en uitdrukking toepaslik by die inhoud en styl van die gedig Gebruik toepaslike intonasie en gesigsuitdrukkings Gebruik toepaslike ligaamstaal, postuur en aanbiedingsvaardighede: pas tempo, volume en uitdrukkings aan by gedig '''LEES EN KYK''' Lees ’n gedig Voorlees: voorspel inhoud n.a.v. die titel Identifiseer rym, alliterasie en klanknabootsing en die effek daarvan Identifiseer en verduidelik vergelykings en metafore Bespreek nuwe woordeskat wat in die gedig navore kom Gebruik ’n woordeboek '''SKRYF EN AANBIED''' Skryf ’n gedig Kies toepaslike inhoud Gebruik die korrekte formaat Gebruik taal kreatief en met verbeelding Gebruik alliterasie en assonansie Gebruik ’n verskeidenheid van woordeskat Gebruik beeldspraak, d.w.s. vergelykings en metafore Gebruik toepaslike ritme en rym '''TAALSTRUKTURE & -KONVENSIES''' Gebruik voegwoorde, stellings en eenvoudige sinne Personifikasie, alliterasie, vergelykings, klanknabootsing, metafore, rym en ritme Gebruik toepaslike hoofletters, woordverdeling, woordeboeke === Graad 6 === '''LUISTER EN PRAAT (MONDELING)''' Luister na en bespreek ’n gedig Gebruik voorspelling as voorleesstrategie Druk gevoelens op ’n sensitiewe manier uit Tree in interaksie met groepslede Lewer kommentaar op klank en visuele effekte soos herhaling, alliterasie, vergelykings Interpreteer die inhoud van die gedig Som die inhoud van die gedig op Bespreek ritme en rym Bespreek verskillende soorte gedigte Bespreek strukture en style van gedigte '''LEES EN KYK''' Lees ’n eenvoudige gedig Gebruik voorspelling n.a.v. titel en grafiese voorstelling van gedigte Lees hardop met toepaslike tempo, helder uitspraak en behoorlike frasering Pas die manier waarop die gedig hardop gelees word aan om te pas by die luisteraar Toon begrip vir die teks en die betekenis daarvan vir eie lewe Identifiseer en analiseer die eienskappe van verskillende digterlike style, bv. ritme, rym, personifikasie, metafore Gebruik ’n woordeboek om woordeskat uit te brei '''SKRYF EN AANBIED''' Skryf ’n gedig Gebruik alliterasie, assonansie, vergelykings en metafore Gebruik beskrywende taal Gebruik proses van skryf Toon begrip vir styl en register in gedigte Reflekteer op en evalueer eie kreatiewe skryfwerk '''TAALKONVENSIES & -STRUKTURE''' Voorsetsels, stellings, vrae, opdragte Alliterasie, assonansie, metafoor, vergelyking, personifikasie === Graad 7 === '''LUISTER EN PRAAT (MONDELING)''' Luister na en bespreek ’n gedig Deel idees en eie ervaring en toon begrip van konsepte Vra en antwoord vrae Verduidelik aan ’n maat hoe jy oor ’n gedig voel Lees hardop met toepaslike toon, klankprojeksie, uitspraak, frasering, oogkontak Gee aandag aan punktuasie in gedigte Gebruik toepaslike liggaamstaal '''LEES EN KYK''' Onafhanklike lees Begrip en herken tekstipes en –style soos titels, opskrifte en illustrasies Herken dele van ’n boek soos omslag, titelbladsy, inhoud, hoofstukindeling, glossarium, indeks Toon begrip vir sleutelkenmerke van gedigte Begryp struktuur van gedigte, beeldspraak, ritme en rym Verstaan die uiterlike struktuur van gedigte, versreëls, strofes, tipografie Begrip figuurlike betekenis in gedigte Identifiseer die atmosfeer van gedigte '''SKRYF EN AANBIED''' Skryf ’n eie gedig Gebruik strofekonvensies Gebruik middele om kohesie te bewerkstellig, gebruik ’n variasie van versreëls, lengtes en strukture, beeldspraak Gebruik proses van kreatiewe skryf '''TAALKONVENSIES & -STRUKTURE''' Gebruik selfstandige naamwoorde, samestellings, werkwoorde, lidwoorde, sinonieme, antonieme Gebruik toepaslike ritme en rym, idiomatiese uitdrukking en spreuke, beeldspraak, alliterasie, assonansie Gebruik toepaslike punktuasie. Praktiese idees vir die stimulering van verbeelding en kreatiwiteit == Gevoelens == Letterkunde en skryfonderrig het te doen met die ontwikkeling van die leerder se emosionele werklikheid. 'n Emosie word '''ondervind''', nie '''gedink''' nie. Mens kan oor 'n emosie '''dink''' en '''praat''' sonder om dit te ervaar, byvoorbeeld: Ek dink sy is bang vir haar ma. Die gevoelswaarde van 'n taalbousel is die '''emosionele toestand wat mens ondervind''' wanneer jy dié spesifieke woord gebruik. '''Gevoelens''' en '''emosies''' is nie dieselfde nie. Gevoelens is wat iemand binne-in hulself ervaar, terwyl emosies dui op die effek wat die gevoel op hul liggaam het. Byvoorbeeld: As iemand haat in haarself ervaar, sal dit duidelik wees in haar liggaamstaal – iets soos woede in haar gesig. Daarteenoor, as 'n persoon liefde binne-in ervaar, sal dit gesien kan word in sy gesig of liggaamstaal – dalk deernis, sagmoedigheid, toegeneentheid. Om die betekenis van 'n gedig te ontsluit, is dit nodig om die '''toonwaarde''' en '''atmosfeer''' te identifiseer. Beide het met gevoelens te make, dít wat die digter kreatief gebruik om lesers hulself te laat inleef en verbeel hulle is deel van die gedig. '''Toonwaarde''' gee vorm en lewe aan 'n gedig, want daardeur word die houding en gemoedstoestand van 'n gedig geskep en aangebied. Toonwaarde gee stem aan die spreker en karakters – beide letterlik en figuurlik; dit skep betekenis. Deur middel van toonwaarde is die leser daartoe in staat om iets van die spreker se persoonlikheid en emosionele ingesteldheid te begryp. Voorbeelde hiervan is rustige, ernstige, humoristiese, dramatiese, woedende, vrolike, somber of ontstellende toonwaardes. Dikwels word kleur of klank geïmpliseer deur beeldspraak of klanknabootsing om toonwaarde te beklemtoon. '''Atmosfeer''' sluit aan by toonwaarde, omdat stemming in 'n gedig daardeur geskep word. Die agtergrond in ’n gedig toon aan wat die tyd en plek is – dit skep dus ’n konteks waarbinne die aksie (innerlik of uiterlik) plaasvind. Daarmee word die essensie van die gedig geskep. '''Voorbeelde''': gevaar, idille, gewelddadigheid, onsekerheid, verwarring, pyn, verlange, opwinding '''Versbou-elemente''': opstapeling van woorde om objekte of gevoelens te beklemtoon, sinonieme, antonieme, byvoeglike naamwoorde, bywoorde, beeldspraak, klanknabootsing, alliterasie en assonansie, ritme en rym. '''Praktiese toepassing om gevoelens te integreer''' (a) Soek vir gevoelswoorde (emotiewe woorde) in gedigte. Party leerders sal meer sensitief hiervoor wees as ander. (b) Kyk na die opstapeling van woorde, klank en beelde soos hierbo genoem, om atmosfeer te ontsluit. '''(c) Woorde vir gevoelens en gemoedstoestand''' om toon en atmosfeer in 'n gedig uit te beeld of te ontsluit. (d) Let op na '''positiewe en negatiewe gevoelswaardes'''. {| class="wikitable" |'''Positiewe toonwaarde''' |Betrokke   Gelowig   Gelukkig   Lieftallig   Ondersteunend   Simpatiek      Slim  Sterk   Toegewy   Vars   Verbaas   Verlig |- |'''Negatiewe toonwaarde''' |Bekommerd   Berekend   Berou   Bevraagtekenend   Bitter   Doelgerig   Dwaas Gegrief   Geheimsinnig   Geïrriteerd   Geskok   Haatlik  Hartseer   Kwaad   Misterieus   Narcissisties   Onaangenaam   Ongelowig   Ontevrede   Sardonies   Sarkasties   Seergemaak   Selfgerig   Selfsugtig   Skokkend   Skuldig   Somber   Swaarmoedig   Twyfelagtig  Versigtig   Verveeld   Woedend |- |'''Ander toonwaardes''' |Demokraties   Godsdienstig   Intelligent   Konserwatief   Liberaal   Polities   Religieus   Sekulêr   Sosiaal |- |'''Positiewe gevoelens''' |Aangenaam   Aangetrokke   Aantreklik   Begrypend   Bemagtig   Betrokke   Betroubaar   Dapper   Feestelik   Gelowig  Gelukkig   Gretig   Hoopvol   Kalm   Lewendig   Moedig   Mooi    Openhartig   Opgewek   Opgewonde   Optimisties   Pragtig   Rustig   Sag   Soet   Spelerig   Sterk   Trots   Verbaas   Verlig   Vreugdevol   Vry   Wonderlik |- |'''Negatiewe gevoelens''' |Angstig   Bang   Dom   Dorstig   Dwaas   Haatdraend      Hartseer   Koud   Kwaad   Kwaai   Lelik   Moeg   Ongeduldig   Ontevrede   Oorwonne  Pessimisties   Sadisties   Seergemaak   Skaam   Swak   Verleë   Verskriklik   Vreesagtig   Vuil   Warm |- |'''Positiewe emosies''' |Aanvaarbaar   Dankbaar   Eerbiedig   Gelowig   Gelukkig   Hoopvol   Lieftallig   Ondersteunend   Oorweldig   Opgewonde   Rustig   Soet   Trots   Vreugdevol |- |'''Negatiewe emosies''' |Angstig   Beswaard   Depressief   Frustrasie   Geïrriteerd   Grommig    Hartseer   Hatig   Jaloesie   Oorweldig   Seergemaak   Selfbejammering   Selfsugtig   Suur   Swaarmoedig   Tranerig   Veragting   Vererg   Verlange   Verskrik   Verwoes   Vrees   Woedend |} (e) '''Verander die onderskrifte van spotprente''' sodat dit net mooi die teenoorgestelde gevoel oordra as wat dit doen, m.a.w. positief word negatief en andersom. <u>Voorbeelde</u>: * Adoons is weer die beste voorbeeld van 'n pligsgetroue soldaat. * Ja-nee, julle boere lei darem 'n luilekker lewe. Julle sit net en vet word op die voorstoep, plaas jy op jou trekker spring en self werk! * Ag moeder, kyk net die pragtige ou huisie met die oulike venstertjies en tuintjie! * Jou vermetele ou grysbaard! Nou moet ons meer belasting betaal sodat julle ou toppies 'n lekker lewe kan lei! (e) Laat elke leerling 'n '''koerantberig''' skool toe bring. Hulle moet dan 5 woorde soek wat positiewe gevoel wek, en 5 woorde met negatiewe gevoelswaarde. Hulle moet die woorde probeer verander sodat die positiewe 5 nou negatief is, en andersom. Dan probeer hulle die berig so neutraal as moontlik skryf. (f) Laat die kinders elkeen 5 sinne neerskryf waarin hulle dinge op 'n baie '''ontaktvolle''' manier sê. Ruil nou die sinne onder mekaar uit, en stel dit reg sodat dit meer taktvol is. (g) Ons kan mense '''kwets of taktvol wees''' deur wat ons sê. As jy vir iemand sê: "Sies, maar die plant stink!" sal hy nie vir jou sy orgideë gaan wys nie. Maar as jy sê: "Verbeel ek my, of het die plant regtig 'n onaangename reuk", sal hy darem nie kwaad raak nie. Maak die volgende sinne meer taktvol. * Man, kan jy nie sien ek praat met hom nie? * Ma, gee vir my geld, ek wil gaan roomys koop. * Jou hare lyk mooi. Het jy dit vir 'n verandering gewas? (e) Speel '''evokatiewe musiek''' terwyl leerders '''mandalas'''<ref>http://www.free-mandala.com</ref> inkleur nadat hulle hul eie woordeskat ontdek en neergeskryf het. * Kies instrumentele musiek, of liedere met woorde van ander lande (sien skakels na voorbeelde aan die einde by Bronne). * Die gedagte is dat hierdie musiek gevoel of atmosfeer drá in hierdie soort liedere. * Die inkleur van mandalas help met die inkubasiefase van die kreatiewe proses. == Beeldspraak == In die KABV vir Gr 4-7 word daar verwys na 3 soorte beeldspraak, wat aldrie veronderstel dat die leerder as skrywer/digter metafories of abstrak moet kan dink: * Metafore * Vergelykings * Personifikasie === Metaforiese denke === •        Gebruik van een ding om 'n ander ding met soortgelyke eienskappe te beskryf •        Figuurlike taalgebruik •        Retoriese stylmiddel •        Betekenisleer: filter om betekenis te konstrueer •        Verbeter leser/gebruiker se begrip van 'n saak – om te verhelder en dieper konneksies te maak •        Verhul en onthul dieper betekenisvlakke •        Kreatiewe spasie tussen persoonlike en publieke terreine •        Uitdrukking van houding •        Ontmoeting met Self en Ander deur middel van assosiasies, emosies •        Interaksie tussen ''ken'', ''weet'' en ''doen (ervaar)'' •        Kan staties of dinamies wees === Metafore === Dit is 'n beelde vorm van taalgebruik waar een ding gebruik word om 'n ander een met soortgelyke eienskappe te beskryf. <u>Voorbeeld</u>: Toegevou in 'n mandjie van dierbare onthou en waaiers van behoort swem ek deur hout, klip en glas uit gister se kas. estelleke) ==== Vergelyking ==== 'n Stylfiguur waarin dinge wat op een of ander manier ooreenstem, naas mekaar gestel word om die ooreenkomste uit te lig. Die woorde “net soos”, “soos”, “asof”, “nes” is kenmerke van vergelykings. <u>Voorbeeld:</u> Plesier is nes 'n jong komkommer Pluk jy hom dan verlep hy sommer (F.W. Reitz) ==== Personifikasie ==== 'n Vorm van beeldspraak waardeur menslike eienskappe en handeling aan lewelose dinge, diere of plante toegeken word. <u>Voorbeelde:</u> As ek 'n huis kon hê / met sulke mure wat sing (Marlise Joubert) Die see sis en sê ...  (Wilma Stockenström) Die son sak bloedig en kneus die wolke ver weg in die weste André Müller) ==== Verbeeldingspeletjie ==== {| class="wikitable" |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n sel/membraan''' … ·      wat is jou eienskappe? ·      wat kan jy doen/nie doen nie? ·      hoe kan jy beweeg? |- |Verbeel jou … Jy is '''Hitler/Mandela/Shaka''' … ·      wat glo jy? ·      wat is jou grootste positiewe bydrae? ·      watter woorde moet mense op jou grafsteen skryf? ·      wat sou jy doen as jy in 'n ander land of tyd sou leef? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n rots/berg/vulkaan''' … ·      hoe het jy ontstaan? ·      wat kan jy doen/nie doen nie? ·      wat word van jou as jy vergaan? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n watermolekule''' … ·      hoe het jy ontstaan? ·      hoe kan jy beweeg? ·      wat sal gebeur as jy deel word van 'n ander soort molekule? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n sirkel/vierkant/driehoek''' … ·      wat is jou kenmerke? ·      hoe lyk jy as jy 3-D is? ·      wat sal gebeur as jy en 'n ander soort vorm saamsmelt? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n woordsoort/spelreël''' … ·      wat is jou rol? ·      waarvan hou jy/hou jy nie? ·      wat sou gebeur as jy nie meer bestaan nie? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n gedig/storie/drama''' … ·      wie het jou geskryf? ·      wat is jou essensie? ·      wat is vir jou belangrik/moeilik? ·      wat word van jou as niemand jou lees nie? |} ==== Metafore vir vryskryf-oefening ==== Laat die leerders in klein groepies (4-5) sit en lukraak een van die volgende kaartjies neem. Dan moet hulle vir 'n minuut lank dink en dadelik praat deur die vrae te gebruik. Hulle moet hulle dus verbeel hulle is een van hierdie items: {| class="wikitable" |Watter '''musiekinstrument''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Hoe word hierdie instrument gemaak / ingestem? |Watter ding in die '' 'natuur''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is hierdie ding se rol in die ekologie? |- |Watter '' 'natuurelement''' is jy/sal jy graag wil wees? (vuur/water/sand/…) Hoekom? Funksie? Gevaar? |Watter soort '''skoen''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Eienskappe/doel? Hoe sorg mens daarvoor? |- |Watter '''padteken''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Watter boodskap gee hierdie teken? Waar is dit? |Watter '''insek''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is hierdie insek se rol in die ekologie? Voordele / nadele? |- |Watter soort '''lig''' is jy / sal jy graag wil wees? (kers/lamp/ster/maan/son) Hoekom? Wat is hierdie lig se funksie en kenmerke? |Watter '''meubelstuk''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is die funksie van hierdie meubelstuk? Voordele/nadele? |- |Watter soort '''gebou''' is jy / sal jy graag wil wees? (tent/karavaan/kasteel/kerk/hut/…) Hoekom? Hoe word die gebou in stand gehou? |Watter '''groentesoort''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat voeg hierdie eetding toe aan mens se gesondheid? Na-gevolge / newe-effekte? |- |Watter soort '''deur''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Maak hierdie deur oop/toe/steek iets weg? |Watter '''vrugtesoort''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat voeg hierdie eetding toe aan mens se gesondheid? Na-gevolge? |- |Watter soort '''voertuig''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Funksie? Eienskappe? Voordele/nadele/beperkings? |Watter '''elektroniese medium''' is jy? Hoekom? Voordele/Nadele? Hoe moet jy versorg word? |- |Watter '''vis''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is hierdie wese se kenmerke en funksie? |Watter '''dier''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is hierdie wese se kenmerke en funksie? |- |Watter '''fantasiekarakter''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? |Watter soort '''lekkergoed''' sal jy graag wil wees? Hoekom? Voordele/nadele? |- |Watter soort '''hoofbedekking''' is jy / sal jy graag wil wees? Wie gebruik dit? Hoekom? Hoe word dit versorg? Waar word dit gebêre? |Watter '''voël''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Kenmerke en funksie? |- |Watter soort '''skryfbehoefte''' is jy? Kenmerke? Funksie? Wie gebruik dit? |Watter soort '''boek''' is jy? Wie lees dit? Wanneer? Hoekom? Waar word dit gebêre? |- |Watter soort '''drankie''' is jy? Wie drink dit? Wanneer? Effek? Voordele en nadele? |Watter soort '''gereg''' is jy / sal jy graag wil wees? Wie eet dit? Wanneer? Effek? Voorbereiding daarvoor? |} ==== Vryskryf ==== Vryskryf is 'n oefening waar 'n mens sit en aanhou skryf – sonder om op te hou – net skryf en skryf en skryf, sonder om eers jou potlood op enige moment te laat stilstaan. Dit is moeilik aan die begin, maar hoe meer 'n mens dit doen, hoe meer vryheid ervaar jy. Dit hou verband met 'n bewussynstroom van woorde en assosiasies. Goeie skrywers maak hiervan gebruik om hul gedagtes los te laat kom. Belangrik vir hierdie oefening is dat 'n mens nie moet dink aan “reg en verkeerd” nie, jy moet nie konsentreer op punte en kommas of hoofletters nie. Niemand gaan dit sien nie. Dis dus 'n soort eerste poging voordat die regte skryf begin. Dit help nogal as daar vrae is – soos hierbo in die metafoorspeletjie. Dan kan die een vraag se antwoord lei na die volgende – die denkproses word hierdeur aan die gang gesit. Aan die einde van die oefening – gewoonlik so 'n bladsy lank se geskryf – kan die leerders belangrike woorde omkring en daarvan 'n gedig maak. ==== Visualiseringsoefening vir vryskryf ==== (a)       Kies nou een van die metafore (b)       Beskryf die objek van jou keuse: •          Hoe lyk/voel/ruik/klink dit? •          Waar kom dit vandaan? •          Wat sou dalk daarmee gebeur het as jy dit nie opgetel/gevat het nie? (c)        Verbeel jou jy is klein genoeg om IN die objek te wees… •          Hoe voel/ruik/klink dit? •          Hoe het jy binne gekom? •          Wat doen jy, kan jy beweeg? Hoe? •          Hoe sal jy uitkom? (d)       Verbeel jou jy is die objek … •          Waar kom jy vandaan? •          Hoe het jy hier gekom? •          Hoe voel dit om te wees waar jy is? •          Waarheen is jy op pad? (e)       In watter opsigte is jy/jou lewe soos dié van die objek (of nie)? •          Praat met jouself daaroor in jou dagboekinskrywing. (f)        Skryf 'n gedig hieroor. == Stimulasie d.m.v. sintuie == Gedigte word gesien as die spel van musiek met woorde – of ook prentjies wat met woorde geteken word. Daarom is dit belangrik dat daar in die onderrig van poësie veral aandag gegee moet word aan die bewuswording en ontwikkeling van die leerder se sintuie. Die volgende oefeninge moedig leerlinge aan om meer bewus te wees van hul sensoriese gewaarwordings. Terwyl hulle besig is om hul omgewing te ontdek, moet hulle ook bewus wees van hulle gevoelens, reaksies, gedagtes en luim. Al hierdie dinge moet deur die leerkrag gestimuleer word in klasgesprekke en moontlik ook in voorbereide mondelinge praatjies wat die poësie-les voorafgaan. === Sien === Daar is 'n groot verskil tussen kyk en sien. Om te sien is om bewus te wees van besonderhede, kleur, vorm, tekstuur en beweging. Inleidende oefeninge in oplettendheid kan speletjies insluit waarin 'n aantal verskillende voorwerpe vir 'n kort rukkie voor die leerlinge geplaas word en dan verwyder word. Die leerlinge moet nie alleenlik onthou wat die voorwerpe is nie, maar hulle moet dit ook kan beskryf. Natuurlik sal die onderwyser vir hierdie les woordeskat gereed moet hou wat vol is van byvoeglike naamwoorde. Die leerlinge kan ook goed kyk na 'n interessante stuk dryfhout, foto's en prente om dit wat hulle sien, te bespreek. Hulle kan 'n taak kry om 'n titel vir 'n prent te verskaf wat die essensie daarvan sal saamvat. Dit sal deeglike waarneming van besonderhede aanmoedig. Daarmee saam moet die leerlinge ook bewus wees van hulle gevoelens en reaksies en die assosiasies wat hulle het met dit waarna hulle kyk. Die leerlinge kan buite sit en insekte, blomme, plante waarneem. Hulle kan hulle verbeel dat hulle baie klein is en dan hul gevoelens oor hierdie voorwerpe probeer beskryf. Ouer leerlinge sal dalk wil praat oor die verskillende betekenisse van visie, naamlik om te sien (gesigsvermoë), verbeeldingryke insig, iets wat in 'n droom verskyn, 'n bonatuurlike verskynsel, ens. Vir die meeste van ons is sig ons dominerende sintuig. Die drama-oefening waarin 'n mens "blind loop" en waarmee u heelwaarskynlik bekend is, laat ons staatmaak op gevoel en gehoor. Kies 'n groot leë spasie en verdeel in pare, die een persoon wat kan sien en die ander wat geblinddoek word. Die geblinddoekte persoon word dan 'n paar keer in die rondte gedraai om sy sin vir rigting te verwar en word dan versigtig, maar met wisselende spoed, deur die kamer gelei. Indien dramablokke as hindernisse gebruik kan word, kan hy ook oor die blokke gelei word, maar altyd met die grootste versigtigheid. Die geblinddoekte persoon word dan op die perimeter van die kamer geneem en teen vermeerderende spoed in 'n groot sirkel gelei. Daar bestaan velerlei soortgelyke oefeninge, bv. om in 'n noodgeval en geblinddoek uit die kamer te probeer uitkom. Hierdie oefening kan ook buite plaasvind. Die geblinddoekte persoon kan dan na 'n verskeidenheid voorwerpe gelei word om aan hom 'n ryker sensoriese ondervinding te verskaf. Na die oefening kan die leerlinge hul ervarings vergelyk. Hoe het dit gevoel om vinnig te beweeg sonder om die voordeel van sig te hê? Wat was die verkieslikste: om gelei te word of om te lei? Hoe belangrik was klanke? Hoe belangrik was gevoel? Watter soort besonderhede het jy opgemerk? Watter effek het die 'blindheid' gehad op die manier waarop jy geloop het? Jy mag moontlik 'n verbeeldingryke verslag oor blindheid kan skryf deur veral op besonderhede te konsentreer. Skryf bv die volgende (voorgestel deur Ted Hughes): "Ek is blind. Net vyf minute lank kon ek sien. Dit is wat ek gesien het." === Ruik === parfuum         stank               reuk                 geur                aroma ·        Wat is jou gunsteling reuke? ·        Beskryf die volgende: kombuisreuke                                                     braaivleis 'n vullisdrom                                                      'n perdestal die stad op 'n Saterdagmôre                             'n roos === Gevoel (tassintuig) === glad                             sanderig                      sag                  grof                 stekerig ·      Hoe voel die klere aan 'n mens se lyf? ·      Raak die volgende aan en probeer dit dan beskryf: 'n koekie seep                        speelgoedklei 'n persoon se gesig                'n hond se neus verskillende materiale                      'n kat se pels 'n dennekeël                          die bas van 'n boom yswater                                  'n tuinslak tuingrond                               seesand ·      Hoe voel dit om in die bed te lê? ·      Beskryf 'n wandeling in die wind. === Proe === soet     suur     bitter   brak     geurig ens. ·        Blinddoek die kinders en laat hulle uit 'n verskeidenheid proe en dan raai wat dit is, bv asyn, verskillende kruies en geurmiddels, suiker, lekkers, sout, drop, ens. ·        Watter een het die lekkerste gesmaak? ·        Watter een het die slegste gesmaak? ·        Beskryf elkeen. ·        Stel jou eie spyskaart op. Dink jou eie disse uit en beskryf hulle. === Gehoor === ·        Die onderwysers kan eie opnames maak van 'n verskeidenheid verskillende klanke, bv swaar verkeer, 'n tikmasjien, 'n druppende kraan, swaar reën, geweervuur, masjinerie, voëlsang, diergeluide, papier wat skeur, die skerpmaak van 'n potlood, ens. Die leerlinge moet dan probeer om die klante te identifiseer. ·        Luister na musiek. Laat die leerlinge op maat van die musiek beweeg en dit met hul liggame probeer intepreteer. ·        Probeer die volgende beskryf: -                     die geluide van die stad -                     die geluide op die platteland -                     die geluide by die see -                     'n baba wat huil -                     geluide in die supermark === Algemene oefeninge === (a)        Die onderwyser skryf '''<nowiki/> 'n woord in die middel van die krytbord''' en die klas hou 'n dinkskrum daaroor deur van al hulle sintuie gebruik te maak. Hulle gee dan hul gedagtes, gevoelens en assosiasies weer, bv. grotte      vuurwerke      slym    nag      maan   vonkel Op 'n stadium kan elke leerlinge sy/haar eie doen en dan uitkyk vir enige patrone of drade wat deur hul idees loop. Uit hierdie idees sal die gedig dan groei. (b)        'n '''Uitstappie na die museum''' waar die leerlinge vrylik kan rondloop en hul indrukke kan neerskryf. Hulle is deurgaans bewus van hul sintuie. Die klaskamer, die strand, etenstye tuis, ens. kan op dieselfde manier behandel word. (c)        '''Wat is dit'''? Laat elke leerling 'n onderwerp kies: iets waarin hy belangstel en waarvan hy kennis dra. Laat hom dan daaroor skryf terwyl hy van soveel moontlik sintuie as wat hy by sy onderwerp kan betrek, gebruik. Hy is toegelaat om slegs een woord, waarskynlik 'n byvoeglike naamwoord, te gebruik om elke sintuig te beskryf en die titel moet tot by die laaste reël weerhou word, bv. slymerig                                      paddas                                                            visvang Die leerlinge kan dan 'n frase of 'n kort bysin oor elke sintuig gebruik, bv. Sien:    geel, gloeiende goud Ruik:    klawerryk reuk Proe:   Sagte warm soetigheid op my tong Gevoel:           Swaar, taai vloeistof Onderwerp:    Heuning Swart, brandende rookwolke Warm soos 'n lap op vuur Krakende, krummelrige, bitter smaak Gebrande roosterbrood. (d)        Die leerlinge kan oor iets skryf wat hulle '''aan 'n plek of gebeurtenis herinner'''. Dit kan 'n blom, 'n reuk, 'n kunsproduk, ens wees wat simboliseer wat die plek vir hulle beteken. Kyk in die verband na die volgende gedig van DJ Opperman: <u>Voorbeeld</u> '''Sproeireën''' My nooi is in 'n nartjie, my ouma in kaneel, daar's iemand … iemand in anys, daar's 'n vrou in elke geur! As ek 'n stukkie nartjieskil tussen my vingers buig of knak, breek uit die klein sproeireën wat geurend om my hand uitsak die boorde weer van Swartfoloos en met die nartjies om my heen weet ek hoe dat 'n vrou kan troos. O my nooi is in 'n nartjie, my ouma in kaneel, daar's iemand … iemand in anys, daar's 'n vrou in elke geur! Hier vind ons dat verskillende geure die digter aan verskillende vroue laat dink en die reuk van 'n nartjie voer hom terug na sy nooientjie en die boorde van die Swartfoloos. Die beelde is so realisties en treffend dat 'n mens jou amper kan verbeel dat jy die nartjiesproei kan ruik! (e)  '''Alliterasie''' kan ingebring word. Die meeste kinders is lief daarvoor om met klanke en tongknopers te speel. Hulle kan enige getal van een tot tien of enige van die letters in die alfabet neem om hulle eie nonsenssinne te skep. Hulle kan ook van woorde boeke gebruik maak om hul woordeskat uit te brei, bv. ·        Wie weet waar Willem Wouter woon, Willem Wouter woon waar Westewinde waai ·        Daar druk Danie die duiwel deur die driedubbele doringdraad ·        Klein Katie Kritzinger kou knaend krummelrige koekies ·        Sannie sê Sannie sal sewe sakke sout sleep, sowaar Sannie sê sy sleep swaar (f) '''Kleure''': Na 'n algemene bespreking van kleure en hul assosiasies (bv rooi is 'n warm kleur wat ons laat dink aan gevaar, verleentheid, ens.) kan die kinders aangemoedig word om self 'n kleur te kies en dan te skryf oor die emosies en gevoelens wat dit by hulle opwek. Die assosiasies hoef nie noodwendig slegs die dinge wat die kleur uitmaak te wees nie. Hulle kan die gediggies illustreer of hulle kan in 'n skildery die gevoelens wat hulle in die gedig probeer oordrag het, weergee. Of hulle kan dink aan 'n toneel wat baie kleure behels, bv die mallemeule, 'n kersboom, ens, en dit in 'n gedig of in 'n paragraaf probeer beskryf. (g) '''Vormgedigte:''' Kinders geniet dit om met vormgedigte te eksperimenteer, di gedigte wat 'n impak op die oog sowel as op die oor maak. Woorde kan ook op 'n bladsy geplaas word op so 'n manier dat hulle lyk soos die woord wat hulle weergee. Dit staan bekend as '''Kalligramme.''' Met tye is hierdie gediggies weinig meer as blote vermaak en maak hulle geen ware impak nie, maar hulle bied tog aan die kinders die geleentheid om met woorde te speel. Dit kan begin met 'n eenvoudige woordcollage soos om 'n woord in die vorm blom te skryf om die blom te beskryf. Ander moontlike voorbeelde is 'n kat, 'n krap, 'n fiets, 'n rugbybal, ens. Dit mag in 'n gedig ontwikkel. (h) Gesigspunte (perspektief): Lees uit die volgende beskrywings hoe verskillend 'n emmer water beskou kan word: Elkeen behoort sy eie gesigspunt te hê… Van hier af lyk dit soos 'n emmer water, maar uit die oogpunt van 'n mier, is dit 'n uitgestrekte oseaan, 'n olifant sien dit as 'n koel drankie, en vir 'n vis is natuurlik sy tuiste. Die manier hoe ons dinge sien, hanf af van waar ons kyk. Dink net hoe elk van die lede van die volgende (persone) 'n boom sal sien: 'n houtkapper                        'n skrynwerker                       'n ontsnapte bandiet 'n moeë reisiger                    'n voël                                    'n eekhorinkie 'n houtluis                              'n kameelperd Daar kan nou 'n paragraaf of 'n gediggie oor die gevoelens van elkeen van die bostaandes geskryf word. Gebruik metafore, vergelykings en personifikasie. (i) '''Enkelbeelde''': Die leerlinge kan 'n onderwerp kies en baie helder besonderhede oor daardie onderwerp in 'n enkele beeld probeer weergee. Herfsaand – 'n kraai op 'n kaal tak 'n Warm kombuis, die reuk van gebraaide hoender. Golf Dit het geleef in groen en gesterf in wit. (j) '''Emosies''': Soek woorde of maak woorde op wat jy sal gebruik om aan te toon dat jy een van die volgende gevoelens ondervind: {| class="wikitable" |opwinding, verveling, geluk, eensaamheid, koue, vrees, hartseer. |} Watter dinge is vir jou werklik belangrik? Wat verskaf jou baie geluk? Probeer die dinge beskryf wat jy haat. Wat vrees jy? (Werklik en in jou verbeelding) Hoe voel jy wanneer jy alleen is? Hoe voel jy wanneer jy verveeld of die josie in is? Wat laat jou so voel? Wat kan jy doen om van die bui ontslae te raak? == Aandag aan detail == In skryfonderrig is dit belangrik dat leerders begelei word om aandag aan besonderhede te gee. Tog is dit nodig dat onderwysers eers die leerders stimuleer met allerlei sensoriese stimuli en ervarings, voordat daar regtig by die uiteindelike skryf en hersien van skryfsels uitgekom word. Om te beskryf, is dit nodig dat ’n digter analiseer – dit is 'n denkvaardigheid wat aangeleer en geoefen kan word. '''Bruikbare instrumente''' wat handig is om (in konteks) denkvaardighede te ontwikkel in die taalonderrigklaskamer is '''Bloom se taksonomie:''' {| class="wikitable" |'''DENKPROSES''' !'''BETEKENIS''' |- |KENNIS |Die herroeping van feitelike inligting |- |BEGRIP |Om begrip vir die inligting te toon |- |TOEPASSING |Om die voorafgeleerde kennis toe te pas; te gebruik vir 'n nuwe situasie. |- |ANALISE |Om inligting/kennis in dele te verdeel om verhoudings en begrippe te ondersoek. |- |SINTESE |Om bestaande kennis te gebruik om 'n nuwe of unieke produk te ontwikkel. |- |EVALUERING |Om die waarde van materiaal of idees te bepaal volgens 'n stel kriteria. |} In die afdeling wat handel oor sintuie is daar wenke wat kan help dat leerders leer om nie net holisties en gevoelvol nie, maar ook rasioneel bewus te wees van detail deur hul waarneming te verskerp met behulp van hul sintuie. Om by gevoelens uit te kom, kan leerders oefening kry daarin om te reflekteer en so ook bewus te raak van hul emosies. Dit is veral in die hersien en redigering waar besonderhede belangrik is, byvoorbeeld wanneer spelling, woordkeuse en taal- en tikfoute nagegaan word. Ook wanneer letterkunde gelees word, is alles belangrik, niks behoort ongelukke te wees nie. Elke gedagte, elke woord behoort ’n bydrae te lewer tot die totale effek wat die digter wil bewerkstellig. Soms is die bydraes ooglopend en direk, ander tye is dit implisiet en subtiel. Die besonderhede speel saam met die konteks om ’n geheel te vorm. Dit is hier waar die leser van leerders se skryfsels ’n belangrike rol speel. Portuurassessering is ook ’n vaardigheid wat aangeleer kan word. '''Oefeninge om bewus te raak van detail''' Hieronder volg enkele oefeninge om leerders se waarneming te verskerp voordat gedigte geskep word. Vryskryfoefeninge kan help om idees en woordeskat te genereer wat leerders dan in gedigte kan gebruik. '''Beskryf die volgende:''' '''(a)       'n Hondjie''' (i)        uit die oogpunt van 'n seuntjie wat hom baie graag wil hê. (ii)       'n Ou oom wat niks van honde hou nie. '''(b)       'n Motor''' (i)        asof jy baie van motors hou, (ii)       asof jy 'n ou tannie is wat glad nie van motors hou nie, (iii)      asof dit 'n simpel motor is (sarkasties), (iv)      asof jy spog met die motor. '''(c)        Die dood van''' … (i)        'n hondjie (ii)       'n skaap (iii)      enige persoon (iv)       'n soldaat (v)        'n moordenaar '''(d) Vertoon aan die leerlinge 'n sneeutoneel''' Gee 'n beskrywing van die toneel asof jy … -           knus in jou warm huisie sit en uitkyk. -           'n arm klonkie is wat buite loop en bedel. -           'n hartseer vrou is wat loop en bedel. -           'n skilder is. -           iemand van 'n sonnige land is wat nie van koue hou nie/nie koue ken nie. '''(e)''' '''Laat die leerlinge met 'n vergrootglas kyk''' na, en paragrawe skryf oor bv. paddas, 'n verkleurmannetjie, spinnekoppe, ens. Die leerling mag nie sê of hy van die goeters hou nie, maar uit sy woordkeuse/gebruik moet die leser kan aflei of hy van die goeters hou of nie. '''(f) Skep 'n bepaalde stemming deur woordgebruik:''' -           'n Wintersaand voor die kaggel. -           Frederick is toe dood. -           In die kafee. '''(g) Mense kan beskryf word sonder 'n omhaal van woorde''', bv. ipv om te sê iemand is nors, stuurs, groot of ongeskik, sê ons hy is 'n buffel. Wat bedoel ons met die volgende: platjie                         suurknol                      korrelkop                    babbelkous kaartman                   brompot                     bangbroek                  bittereinder remskoen                   agie (h) '''Een leerling vertel aan die klas hoe kwaad''' dit hom maak as sy toebroodjie elke dag platgedruk word tussen sy boeke in sy tas. 'n Volgende leerling vertel dieselfde storie, maar vir hom is dit 'n groot '''grap.''' 'n Ander leerling het 'n baie klein hartjie. Hy voel baie '''hartseer''' as sy brood so platgedruk is, want hy dink aan al die moeite wat sy ma gedoen het. Die ander leerlinge moet goed luister en sê watter leerling die oortuigendste is. Watter treffende woorde het elkeen gebruik? (i) '''Die onderwyseres bring sekere prente''' klas toe, bv. 'n prent van 'n meisie, 'n plaat, 'n boek, ens. Die klas moet nou die verskillende prent beskryf soos wat 'n professor, 'n skollie, 'n student, jou ouma dit sal beskryf. (Woorde het sekere gebruiksvlakke – nie elke mens het dieselfde woordgebruik nie.) (j) '''Oefening om te''' '''visualiseer:''' Neem enige objek/item uit 'n pakkie wat die onderwyser klas toe bring, of 'n versameling items wat die leerders self skool toe bring uit hul huise. == Klank: poësie is musiek in woorde == Baie lank gelede in die Middeleeue, is gedigte liedere genoem. As 'n digter 'n "lied" geskryf het, het hy dit in die kastele gaan voorsing. Gewoonlik het hy self dan op 'n lier, begelei. Daardie gedigte was natuurlik baie sangerig of, om 'n woord van lier af te lei, '''liries'''. Sulke digters is troebadoers, minstrele of minnesangers genoem. Vandag nog het die digter verskillende maniere om 'n gedig sangerig (klankryk) te maak. Hy sal woorde en klanke herhaal; hy sal van '''rym''' gebruik maak. Soms sal sy woorde soek waarin sekere klanke voorkom en as sy nie sulke woorde kry nie, sal hy selfs nuwe woorde maak om sekere klanke te maak. Partykeer maak die digter van '''ritme''' gebruik om die lied soos ’n dans te laat wees, asof dit swaai en draai. Dit is wanneer daar spesifiek gelet word op die beklemtoonde en onbeklemtoonde klankgrepe. Soms sal hy spesifieke klanke wil namaak.  Ons noem dit '''klanknabootsing'''. Miskien het sommige van julle al probeer om 'n tortelduif na te maak.  Die geluid wat 'n mens dan maak, is eintlik 'n klanknabootsende woord. Moderne gedigte is aan te beveel, maar moderne digters maak dikwels nie van hoofletters, leestekens en rym gebruik nie en dit kan verwarrend vir die kind wees.  'n Verduideliking aan die leerling in die laerskool dat leestekens en rym nie noodwendig bepaal of 'n gedig geslaagd is of nie, maar dat daar ook baie ander dinge is waarna gelet word, is nie altyd so maklik nie en val buite die leerling se aanvoeling. Indien moderne gedigte dus gelees word, is dié verkieslik waarin tradisionele leestekengebruik en rym voorkom. Moeilike ritmiese patrone behoort vermy te word.  Om ritme te demonstreer, is dit aan te beveel dat gedigte waarin aanvoelbare en visueel-voorstelbare bewegings voorkom aan die begin gebruik word, byvoorbeeld gedigte oor galoppende perde. === Rym en rymdwang === Die herhaling van klanke wat met mekaar ooreenstem; gewoonlik in die laaste lettergreep of woorde van 'n versreël. * '''Volrym''' – as die klinker/vokaal en medeklinker/konsonant van een woord ooreenstem met die klinker en medeklinker van 'n ander woord, bv. lemoen x seisoen * '''Binnerym''' – as 'n woord aan die einde van 'n versreël rym met 'n woord in die middel van die versreël: bv Ek het geweet jy sal my vergeet. Hier pas ook '''alliterasie''' (herhaling van konsonante) en '''assonansie''' (herhaling van vokale). * '''Eindrym''' – as die rymwoorde aan die einde van die versreëls staan. * '''Rymdwan'''g – wanneer 'n woord ter wille van die rym verander of “gedwing” word om by die ander rymwoord te pas. * '''Rymskemas:''' Kruisrym:                   ABAB Paarrym:                    AABB Omarmende rym:      ABBA Gebroke rym:             ABAC of ABCB === Ritme === Die afgemete beweging van klank waar beklemtoonde en minder beklemtoonde klankgrepe reëlmatig op mekaar volg. Bv.      die OSse stap AAN deur die STOWwe geDULdig, geDIENStig, geDWEE (Jan F.E. Celliers) o KOUD is die WINDjie en SKRAAL en BLEEK in die DOFlig en KAAL (Eugéne Marais) === Klanknabootsing (onomatopee) === Sommige woorde het ontstaan deurdat klanke voorgestel of nageboots is. Klanknabootsing het tot die vorming van die volgende woorde gelei: ''grom                           hoep-hoep                  klots                tjirp                             toet'' ''bokmakierie               Piet-my-vrou'' Leerders kan gestimuleer word om hul eie klanknabootsende woorde te skep. == Algemene wenke en idees om kreatiwiteit in die skryfproses te integreer == * Groeppogings is 'n goeie wegspringplek om 'n ervaring te skep om hul verbeelding te prikkel en woordeskat te ontwikkel. * 'n Beginreël, prent of konteks (gegee deur onderwyser) help dikwels om hulle aan die gang te kry. * Moenie die kinders dwing om oor 'n bepaalde onderwerp/tema te skryf nie. Laat hulle skryf oor dit wat hulle interesseer. Inspireer en stimuleer hulle eerder met multi-sensoriese media en/of ervarings. * Die laaste poging is bedoel vir die neerpen van 'n idee. Daarna begin 'n mens kyk na spelling,rym, ens. * Laat hulle '''kort''' gediggies skryf. * Gebruik portuurassessering. * Moenie kinders dwing om hulle gedigte voor te lees nie. Gebruik liewer anonieme skuilname vir skrywer sowel as assesseerder. Dit skep 'n veilige hawe waarin hulle kan eksperimenteer. === SCAMPER-tegnieke<ref>Eberle, B. 1982. ''Visual thinking: A SCAMPER tool for useful thinking''. Buffalo, NY: D.O.K.</ref> === 'n Praktiese instrument wat leerders se kreatiwiteit in skryfonderrig kan bevorder in dinkskrumme en skryftake: {| class="wikitable" |'''S''' |Substitute |Vervang |- |'''C''' |Combine |Kombineer |- |'''A''' |Adapt/adjust |Maak aanpassings |- |'''M''' |Modify Magnify Minimise Maximise |Verander Vergroot Verklein Vermeerder |- |'''P''' |Put to other uses |Gebruik vir iets anders |- |'''E''' |Eliminate Elaborate |Neem weg Brei uit |- |'''R''' |Reverse Rearrange |Keer om Herrangskik |} === Stimuleer verbeelding === * Luister na interessante woorde; maak 'n beeld daarvan; * Luister na woordprentjies en maak 'n beeld daarvan; * Luister na klankprente in 'n gedig; gee dit in beeld weer; * Teken 'n prent om gedig te illustreer; * Watter kleur(e) sal jy kies vir die prente wat jy geskep het? * Laat die leerlinge gedigte van verskillende digters oor dieselfde onderwerp vergelyk; * Nooi digters om oor hulle werk met die kinders te kom gesels; * Luister na opnames van gedigte deur goeie kunstenaars; * Skryf musiek vir sommige gedigte; * Gedigte-parade: laat die kinders aantrek volgens 'n gedigkarakter. === Skep 'n Wordle-gedig<ref>https://mnrmuller.wordpress.com/2012/10/18/jou-opgediep-golwende-tee-gelowige/</ref> === * Skryf al die woorde neer wat jy wil gebruik en voeg dit in op die volgende webtuiste: http://www.wordle.net/create {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160718095231/http://www.wordle.net/create |date=18 Julie 2016 }} (sorg dat JAVA eers gelaai is); * Gebruik 'n ander leerder se Wordle-gedig en skryf jou eie gedig met hierdie woorde.<ref>https://mnrmuller.wordpress.com/2012/02/02/sagte-liefde-se-eerste-sprong/</ref> === Idees vir kreatiewe dig-aktiwiteite === * Laat hulle eers koeplette skryf waarvan die eerste reël gegee is. In die groep kan hulle lateraal en vlot dink om woorde sowel as rymwoorde in hul dinkskrum uit te dink. * As variasie:  laat elkeen een reël skryf, omruil en by 'n ander se poging 'n tweede reël skryf. * Laat die hele klas werk aan 'n lang gedig. Elkeen skryf byvoorbeeld 'n koeplet oor 'n bepaalde beroemde persoon/plek/gebeurtenis. * Skryf 'n lied vir 'n bepaalde wysie. * Skryf 'n fabel of 'n artikel oor as 'n gedig. * Skryf 'n gedig oor 'n geliefde boekkarakter. * Skryf 'n strofe/vers met soveel woorde as moontlik wat met dieselfde letter begin. * Maak die woordeboek oop op enige bladsy. Skryf 'n gedig deur net die woorde op dié bladsy te gebruik. * Gebruik iemand se naam en maak 'n sin met elke eerste letter van die naam sodat alles pas binne 'n gegewe konteks (naampoësie). * Skryf gedigte volgens 'n bepaalde patroon (bv. paddavissie, boom of huis, ens).  Die onderwyser trek die patroon, die kinders skryf daarvolgens. == Eienaarskap van leser/skrywer van gedigte/stories == Wanneer leerders self gedigte geskryf het, word hulle ook goeie lesers van gedigte. Hulle begin verstaan waaroor al die versbou-elemente handel en wat die funksie van elkeen is. Dit beteken dat hulle ook kan begin om mekaar se gedigte te assesseer. Hierdie proses van lees en skryf kan anoniem gedoen word sodat ’n ruimte van respek en vertroue geskep kan word. Om leerders aktief te betrek by die leerproses – en '''eienaarskap''' te aanvaar vir hul eie leer, lees en skeppingsproses – is dit vir taalonderwysers belangrik om kennis te dra van hul '''individuele leerstyle''' (visueel, ouditief en kinesteties). Die heelbreinbenadering tot leer bied bruikbare inligting oor die funksionering van die '''linker- en regter brein''' wat deesdae die rasionele en kreatiewe breinhemisfere genoem word.<ref>Jensen, E. 2000. ''Brain-based learning.'' San Diego, CA: The Brain Store.</ref> Veral ook '''koöperatiewe leer''' kan met vrug gebruik word vir portuurassessering in die skeppingsproses. === Meervoudige Intelligensies === Hieronder volg ’n uiteensetting van leerders se meervoudige intelligensies<ref>Gardner, H. 1999. ''The disciplined mind''. New York: Simon & Schuster. Van den Berg, G. 2003. Taalonderrig en die teorie van meervoudige intelligensie. ''Tydskrif vir Taalonderrig'', 36(3 & 4):233-245.</ref> wat onderwysers met vrug kan integreer in taalonderrig om leerders aktief te betrek in die leerproses. {| class="wikitable" | colspan="2" |'''Intelligensie''' |'''Eienskappe''' |'''Aktiwiteite in taal- en letterkunde-onderrig''' |- |'''Linguisties''' | |Onthou name, plekke en datums, betekenisse en fyner nuanses, taalvaardig en –kreatief, sensitiwiteit vir klanke en ritme van woorde, taalreëls. |Lees, skryf, stories vertel, debatvoering, poësie, woordspel, humor, idiome en gesegdes, ironie, limirieke, instruksies, nuwe woordeskat |- |'''Logies-wiskundig''' | |Proefnemings, redeneer, getalle, vrae vra, ondersoek van logiese patrone en verhoudings. Probleemoplossingstake, vermoë om abstrak te dink. |Produksie van grafieke, kaarte en diagramme, getallespel, probleme, toets hipoteses, voorspel oorsaak en gevolg van gebeure, verslae, analise van karakters en verhoudings, patrone, veralgemenings en stereotipes, evalueer, vergelyk, ontsyfer kodes en simbole, prioritiseer |- |'''Visueel-ruimtelik''' | |Teken, bou, ontwerp, skep, kyk na prente en rolprente, speel met masjiene. Visualisering, lees van kaarte en diagramme, skaak. Sensitief vir kleur, lyn, vorm, tekstuur, ruimtelike oriëntering. |Visuele opsomming & vloeikaarte, ontwerpe, flitskaarte, visuele raaisels, 3-D modelle, kuns, collage, strokies, verbeeldingspel, kleur, video's, rekenaarprogramme, bordspel, visualisering, plakkate, advertensies, décor, kleredrag en agtergrond van verhaal |- |'''Musikaal''' | |Kan maklik geluide, deuntjies, toonhoogtes, vibrasies en ritmes herken. Bespeel musiekinstrumente. Sensitiwiteit vir gemoedstoestande. Ouditiewe diskriminasievermoë |Sing, “rap”, klankspel, luisteraktiwiteite, praatkore, driloefeninge, dans en ritme, agtergrondmusiek, skep en uitvoering van musiek, poëtiese ritmepatrone |- |'''Liggaamlik-kinesteties''' | |Rondbeweeg, aanraking, praat, gebruik en begrip van lyftaal, dinge doen. Fisiese aktiwiteite soos sport, dans, toneelspel en handwerk. Koördinasie tussen brein en liggaam, balans, soepelheid, singtuiglike sensitiwiteit, sterk liggaamsbewustheid |Dramatiseer, rolspel, mimiek, nabootsing van karakters, speletjies, fisiese versameling van inligting, fotografiese safari's, skattejag, blok- en balspele |- |'''Interpersoonlik''' | |Vaardighede om in ’n groep te werk, oplos van konfliksituasies, hulpvaardig, wye vriendekring, gesels, verstaan en lei mense, is goed met organiseer, kommunikeer maklik. Sensitief vir ander se liggaamstaal, sosiaal aanpasbaar |Groepsgesprek en koöperatiewe leer, leierskapsontwikkeling, simulasies, penmaats, portuuronderrig, begrip vir konflik, gevoelens en perspektiewe/motiewe van karakters, rolle, strategieë vir groepwerk, storiekettings en -legkaarte, interkulturele interaksie |- |'''Intrapersoonlik''' | |Volg eie belangstellings op, werk graag alleen, fokus op eie gevoelens, drome, instinkte en doelwitte. Oorspronklike denker, reflekteer graag. Introspektief, selfdissipline |Joernaal, refleksie en metakognitiewe take, houdings en waardes, navorsing, stillees, identifikasie met karakters, outobiografieë, poësie, simboliese en metaforiese denke |- | '''Naturalisties''' | |Sensitief vir natuur (plant, weer, rots en dier), herken en klassifiseer lewende dinge, perspektief op ekologie en omgewing, wetenskaplike en biologiese prosesse |Klassifikasie, kategorisering van sisteme, buitelug-uitstappies & -aktiwiteite, eksperimente, kook en bak, versamelings, stories van diere, ekologiese gebeure |} === Leerstyle === Vervolgens word die verskillende leerstyle<ref>P Herbert. http://www.hstygerberg.co.za/wp-content/uploads/2013/03/Suksesstudies.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160723085024/http://www.hstygerberg.co.za/wp-content/uploads/2013/03/Suksesstudies.pdf |date=23 Julie 2016 }}</ref> uiteengesit: {| class="wikitable" |'''Visuele leerder''' |'''Ouditiewe leerder''' |'''Kinestetiese leerder''' |- |· Sit gewoonlik waar hulle kan sien wat aangaan. · Onthou gesigte beter as name. · Sluit hul oë en visualiseer wat hulle hoor. · Werk gewoonlik baie netjies. · As hulle verveeld is, sal hulle gewoonlik iets kry om na te kyk. · Trek voordeel uit groot prente, plakkate en modelle. · Verkies ’n stil omgewing om in te leer. |·      Sit waar hulle kan hoor. ·      Gee nie altyd aandag aan dit wat vir hulle gewys word nie. ·      Onthou name, maar neig om gesigte te vergeet. ·      Mag dalk ’n probleem hê om kleure te pas (inkleur). ·      Mompel, [[neurie]] of praat met hulself as hulle verveeld is. ·      Hou van die klank van hul eie stemme. ·      Praat baie. ·      Luister na wat ander kinders sê. ·      Is in staat om in 'n raserige omgewing te konsentreer. ·      Luister graag na musiek. ·      Hulle het nodig om te sê wat hulle geleer het – hulle funksioneer dus goed in groepsgesprekke. |· Kies dikwels ’n plek waar hulle kan rondbeweeg, soos aan die buiterand van ’n groep. · Vind dit moeilik om te herhaal wat hulle gehoor het. · Moet te alle tye aktief wees. · Heelwat kort pouses word aanbeveel. · Gebruik handbewegings en gebare as hulle praat. · Vroetel aan enigiets wat hulle in die hande kry as hulle verveeld is. · Skuif baie rond. · Moet aktief deelneem om effektief te leer. · Baie rusteloos as hulle in die klas moet sit en luister of oplet. · Hulle het dikwels baie aandag en toegeneentheid (selfs ook vriendelike en onskuldige aanraking) nodig. |} === Digter/skrywer as portuurleser<ref>(a) Combrink, LE. 1989.  Die onderrig van prosa in Afrikaans as Eerste Taal in standerds 3, 4 en 5. Ongepubliseerde D.Litt-proefskrif. Universiteit van Stellenbosch. (b) Lemmer, A. 1988.  Children’s responses to Literature.  In: Cilliers, I. (red.).  ''Op weg na begrip – Kinderliteratuur vir Suider-Afrika.'' (c) Matthee, FC. 1996.  ''Die hantering van enkele jeugromans van Barrie Hough:  'n leerder-lesergerigte benadering.''  Universiteit van Stellenbosch:  MEd-verhandeling.</ref> === Letterkunde is 'n '''kommunikasieproses''', waarin die leser 'n belangrike rol speel. Daarom is dit belangrik om in die onderrig van kreatiewe skryf ook te fokus op die respons van die leser op die teks. 'n Nuwe benadering tot die onderrig van letterkunde, is die '''responsbenadering (ook genoem die resepsie-estetika)'''. Die doel van hierdie benadering is om die leser se respons op of teenoor letterkunde te ontwikkel en te verfyn sodat hy/sy uiteindelik 'n teks selfstandig kan lees en met selfvertroue daarop kan reageer. Hierdie benadering het dus te doen met die '''leeshouding''' van die leser. Die leser se respons word beïnvloed deur vooraf-kennis en ondervinding, omdat dit sy ervaring van die teks bepaal. Dit word die '''verwagtingshorison''' van die leser genoem. Een van die funksies van literatuur is om die leser se verwagtingshorison uit te brei, om lesers te laat losdraai uit hul eie isolasie. In die bepaling van die respons van 'n leser op 'n teks, word daar gekonsentreer op die leser se '''identifikasie''' met die karakters, sy/haar projeksie in die situasie van die verhaal, 'n toepassing op sy/haar eie leefwêreld, die leser se lees as 'n objektiewe waarnemer en uiteindelik ook sy/haar evaluering van die teks. '''(a)   Elemente van die lees-ervaring wat die digter/leser in gedagte kan hou:''' * Estetiese ervaring is die wisselwerking tussen tekskode en leser se verwagtingshorison. * Daar is ’n implisiete en ’n werklike leser. * Die werklike leser bring sy/haar kulturele, etiese, literêre verwagting/voorveronderstellings na die kreatiewe teks en “herskep” die geskrewe teks. * Onbepaaldheid van teks is uitnodiging vir verbeelding van leser om gapings in te vul, lei tot interaksie. * Die werklike leser se verbeelding maak dit moontlik om deel te hê aan behoeftes en aspirasies van karakters, hul konflikte en gevoelens te deel – op hierdie manier neem die leser deel aan die storie. * 'n Leser kry nuwe insigte op emosionele en intellektuele wyse, ook deur die ontwikkeling van simpatie en empatie met ander. * "Imaginative trial and error or experimentation" = leser maak keuses = dit lei tot self-ontdekking. * Lees is 'n sosiaal-aanvaarbare uitlaatklep vir drifte en spanning, ontvlugting. * Die werklike leser se etiese waardes ontwikkel omdat literatuur etiese probleme aanraak – reg en verkeerd, goed en boos. * Letterkunde-onderrig kan leerders stimuleer om 'n besinnende benadering tot menslike gedrag te ontwikkel. Leerders maak dus kennis met 'n wye reeks waardes om 'n eie persoonlike lewensfilosofie op te bou. * Die werklike leser se identiteitstema kom in verhouding en interaksie met die teks – "all stories transform die unconscious fantasy discoverable through psychoanalysis into the conscious meanings". * Die subjektiewe betrokkenheid van leser a.g.v. sy/haar identiteitstema en verdedigingsmeganismes dien as filter. Die leser gee sin aan teks deur eie fantasie en transformeer teks dmv interpretasie, hoër ego-funksies (interpretasie, literêre ervaring en sensitiwiteit). '''(b)   Digters kan oop en geslote tekste skep om lesers te laat deelneem aan die herskepping van die teks:''' * Oop plekke van onvolledigheid, vaagheid, betekenisbreuke, “missing links”; * Skep spanning en laat leser deelneem; * Ruimtes vir vertolking, interpretasie; * Strategiese onderbrekings in teks. '''(c)    Die verskil tussen kommentaar en kritiek''' * Onderwysers behoort aandag te gee aan die oorsprong en groei van opinies. * Kritiek is afbrekend terwyl kommentaar konstruktief en opbouend is. * Kritiek veronderstel dat daar 'n objektiewe regte of verkeerde antwoord is, terwyl kommentaar 'n respons is wat die individualiteit van die leser weerspieël. * Daar is drie komponente van respons:  persepsie, affek en assosiasie. Die leser se '''resonerende sinne''' integreer een of meer van hierdie elemente. * Die assimilasie tussen teks en leser veronderstel dat die leser individueel en subjektief reageer. === Maniere om kommentaar as individuele (subjektiewe) respons te lewer m.b.v. resonerende sinne === '''A.  Betrokkenheid:  vooruitloop van gebeure''' * Ek was seker dat die volgende sou gebeur … * Ek het bly hoop dat … * Ek was totaal verras deur … * Ek het reg voorspel dat … '''B. Betrokkenheid:  identifikasie en assosiasie''' * Sekere gebeure in die gedig/storie het my laat dink aan dinge waarvan ek gehoor het/wat ek gedoen het, bv. … * Sekere karakters/dinge in die gedig/storie het my aan myself/aan iemand anders herinner, bv. … * Ek het die meeste gehou van ... omdat … * Ek het niks/baie min gehou van … omdat … * Ek sou graag soos … wou wees omdat … * Sekere plekke wat deel vorm van die gedig/storie het my laat dink aan plekke waarvan ek al gehoor het/waaroor ek al gedroom het/wat ek al besoek het, bv. … * Sekere idees/planne/gedagtes wat in die gedig.storie voorkom, herinner my aan dinge waaraan of waaroor ek dikwels dink, bv. … '''C. Betrokkenheid:  inlewing''' * Ek verbeel my dikwels/soms/nooit dat ek deel word van die gedig/storie, omdat … * Ek het gevoel ek is deel van die gedig/storie toe … * Dit het gevoel asof alles met my gebeur toe … * Ek het gevoel asof ek self daar was toe … * Soms verbeel ek my hoe plekke en mense in 'n gedig/storie lyk, bv. … * Ek het gevoel dat dit wonderlik/verskriklik sou wees as so iets met my sou gebeur, bv. … '''D. Emosionele betrokkenheid''' * Ek was opgewonde toe … * Ek was verlig toe … * Ek was bly toe … * Ek was bang toe … * Ek was jammer toe … * Ek was bekommerd/ontsteld toe … * Ek wou sommer ophou lees toe … * Ek kon eenvoudig nie ophou lees nie toe … == Verwysingsbronne == {{Verwysings}} [[Kategorie:Onderrig]] gl7tq5n2ipm814lj59jr4107fhzfrvl 2521156 2521155 2022-08-23T14:38:25Z Oesjaar 7467 Wysigings deur [[Special:Contributions/102.141.184.226|102.141.184.226]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] wikitext text/x-wiki {{Doodloop}} {{Weesbladsy|datum=Augustus 2017}} Onderwysers wat betrokke is by skryfonderrig kan die volgende in gedagte hou: * om leerders se kreatiwiteit te stimuleer en verbeelding te ontlok; * om bewus te wees van die fases van die skryfproses; * om teoreties onderlê te wees in leer- en onderrigbeginsels wat leerdersentreerd en prosesgerig is; * om die KABV te kan implementeer; * om leerders bewus te maak van hulle gevoelens omdat dit kan lei tot die ontdekking van hulle eie gedagtes en woorde; * om toegerus te wees met praktiese idees om kreatiwiteit te integreer in die skryfproses; * om leerders te help om beeldspraak te gebruik; * om leerders te stimuleer d.m.v. multi-sensoriese stimuli; * om leerders te inspireer om aandag aan detail te gee; * om te besef dat poësie musiek in woorde is, en dus klank te gebruik; * om leerders te help om eienaarskap te aanvaar vir hulle lees en skryf van gedigte. == Kreatiwiteit == Hoewel die meeste mense kreatiwiteit assosieer met verskillende '''estetiese artefakte''' of produkte (dans, drama, musiek, visuele kunswerke, beeldhou, argitektuur en letterkunde), is daar ook verskeie '''prosesse en latente kreatiewe eienskappe''' van alle mense wat in poësie-skryfonderrig geïntegreer kan word: === Elemente van kreatiwiteit === {| class="wikitable" |Visualisering |Keuse- en kansfaktore |Vlotheid van idees (“fluency”) |- |Waarneming |Metafore en beelde |Die maak van nuwe kombinasies |- |Improvisasie |Nuuskierigheid en verrassing |Buigsaamheid van idees (“flexibility”) |- |Nabootsing |Begeerte, drome en ideale |Verdraagsaamheid t.o.v. paradokse en ambivalensie |- |Verbeelding |Misterie en intrige |Inkubasie met stilte en/of musiek |- |Intuïsie |Uitbreiding van idees |Moed om deel te neem en risiko's te neem |- |Groepsinergie en/of onafhanklikheid |Verbinding met natuur en/of konteks |Sintuiglike ervarings: klei, sand, water, konkrete items |- |Humor en spel |Deurbreek /oorsteek van grense | |} === Die kreatiewe proses<ref>Csikszentmihalyi, M. 1996. ''Creativity: Flow and the Psychology of Discovery and Invention''. New York: Harper Perennial.</ref> === * '''Voorbereiding:''' raak volledig deel van die probleem, stimuleer nuuskierigheid (inspirasie) * '''Inkubasie:''' gee geleentheid dat idees in onderbewuste kan broei * '''Aha-moment:''' wanneer die stukke van die legkaart inmekaar pas * '''Evaluering:''' toets emosioneel en krities a.h.v. kriteria in die veld * '''Uitbreiding:''' harde werk om te voltooi (perspirasie) === Verbeelding<ref>http://www.brainyquote.com/quotes/topics/topic_imagination.html</ref>  === [[Lêer:Mindmap van verbeelding.png|alt=Gewysig van die volgende bron: Le Roux, A. 2010. Die kreatiewe skryfonderrigproses – 'n Outo-etnografiese studie. Ongepubliseerde M.Ed-verhandeling. Stellenbosch: Universiteit van Stellenbosch. |duimnael|Elemente van verbeelding]] * You see things; and you say "Why?" But I dream things that never were; and I say "Why not?" (George Bernard Shaw) * I like nonsense; it wakes up the brain cells. Fantasy is a necessary ingredient in living; it's a way of looking at life through the wrong end of a telescope. Which is what I do, and that enables you to laugh at life's realities. (Dr. Seuss) * You can't depend on your eyes when your imagination is out of focus. (Mark Twain) * Everything you can imagine is real. (Pablo Picasso) * Imagination rules the world. (Napoleon Bonaparte) * I saw the angel in the marble and carved until I set him free. (Michelangelo) == Fases van skryfproses == === Voor skryf === * Bewusword van self (waarnemings, herinneringe en assosiasies) deur middel van sintuie en gevoelens * Eksplorasie van begrippe/temas * Interaksie met visuele tekste en konkrete items * Ontwikkeling van woordeskat === Tydens skryf === * Vryskryf- en rofwerk * Uitdrukking van eie gedagtes * Organisasie van gedagtes met vloeidiagram/kopkaart ===  Na skryf === * Hersien en verbeter taalgebruik * Redigeer: kohesie en koherensie binne algehele struktuur * Produseer finaal == Kreatiewe skryfproses soos voorgestel in 'n diagram == {| class="wikitable" |'''PRE-SKRYF''' |'''SKRYF''' |'''POST-SKRYF''' |- |'''Verstandsoperasies:''' ·            '''Kognisie''' (ontdekking) ·            '''Geheue''' (verbindings en konneksies met vorige ervarings/soortgelyke ervarings of selfs ervarings wat verskil ·            Bewuswording van '''gevoelens''' ·            Uitbreiding van '''woordeskat''' |'''Verstandsoperasies:''' ·           Kognisie (herontdekking) ·           Geheue (verbindings en konneksies) ·           Konvergente denke (regte en verkeerde antwoorde) ·           Divergente denke (verskeidenheid van denke t.o.v. antwoorde (moontlike regte en verkeerde antwoorde) ·           Organisasie van woorde in vorm |'''Verstandsoperasies:''' ·      Kognisie (herkenning en erkenning) ·      Evaluasie (refleksie) ·      Herorganisasie |} == Teoretiese verantwoording vir onderrig van kreatiewe skryf<ref>Kruger, E. 2016. Klaskenades: Verrykende idees vir poësie-skryfonderrig. Ongepubliseerde klas- en kursusaantekeninge. Stellenbosch Universiteit.</ref> == Beleidmakers (Wes-Kaap Onderwysdepartement 2006)<ref>Wes-Kaap Onderwysdepartement. 2006. WKOD Geletterdheid- en syferkundigheidstrategie 2006–2016. Kaapstad: Wes-Kaapse Provinsiale Regering.</ref> vind motivering vir ’n teks- en prosesgebaseerde onderwysbenadering in '''konstruktivistiese en holistiese leerteorieë''', wat gebaseer is op die volgende teoretiese beginsels: * Leer is nie die resultaat van ontwikkeling nie, dit is ontwikkeling. Dit benodig '''ontdekkings en self-organisasie''' van die leerder se kant af. Onderwysers moet leerders dus toelaat om hul eie vrae te stel, hul eie hipoteses en moontlikhede te genereer en te toets vir betroubaarheid; * Mense leer om te doen deur te doen ('''ervaringsleer'''); * Disekwilibrium fasiliteer leer. '''Foute''' moet gesien word as 'n resultaat van leerders se konsepsies en moet daarom nie geminimaliseer of vermy word nie. * Uitdagende, oop ondersoeke in '''realistiese, betekenisvolle kontekste''' behoort aangebied te word om leerders toe te laat om te verken en verskeie moontlikhede te genereer wat beide bevestig of verwerp kan word. Dit is veral laasgenoemde moontlikhede wat verhelder, ontgin en bespreek moet word; * '''Reflektiewe abstraksie''' is die dryfveer van leer. As betekenisskeppers poog mense om ervarings te organiseer en te veralgemeen tot simbole en die refleksies kan opgeteken word in joernale, artefakte of multisimboliese vorms en besprekings; * '''Dialoog met die gemeenskap''' fasiliteer verdere denke en moet aangemoedig word. Die klaskamer moet gesien word as 'n gemeenskaplike diskoers waarin interaktiewe betrokkenheid, refleksie en gesprek plaasvind; * Leer vind plaas ten einde '''strukture te ontwikkel'''. As leerders sukkel om betekenis te maak, moet progressiewe verskuiwings in perspektiewe gekonstrueer word en nuwe gedagtes ontwikkel word; * '''Leerinhoude''' moet nie vooraf rigied vasgestel en gesistematiseer word nie omdat dit dan nie met die subjektiewe ervaring en kennis van die leerders integreer nie. '''Outentieke materiaal behoort in konteks geïntegreer te word''' in situasies waar sake van verskillende perspektiewe verhelder kan word; * Die formulering van leerdoelwitte word gemotiveer deur '''leeruitkomste en vaardighede'''; * '''Leeromgewings''' (instruksiemateriaal, klaskamers, media en onderrighulpmiddels, sowel as die skool as organisasie) moet gestruktureer word om 'n '''werklikheidservaring''' vir die leerder te bied met integrasie van sensoriese en motoriese vaardighede en probleemoplossingsgeleenthede; * '''Tegnologie''' soos hipermedianetwerke is uiters geskik om '''metakognitiewe vermoëns''' en insigte te help ontwikkel; * Leerdergesentreerdheid en individuele leerstyle is instrumente wat bydra tot '''affektiewe (responsiewe) onderwys en emosionele geletterdheid'''; * Die integrasie van leerders se '''meervoudige intelligensies''' kan kreatiwiteit in die leerproses bevorder; * '''Koöperatiewe leer''' (samewerking) is 'n noodsaaklike didaktiese metode. * Leer gebeur deur ’n '''proses'''. Om gedigte te kan skryf, behoort leerders geïnspireer en gestimuleer te word deur multi-sensoriese media en gepaste ervarings om in aanraking te kom met hul eie '''gedagtes, gevoelens en woorde'''. == KABV: Skryf en waardeer gedigte<ref>Department of Basic Education. 2011. Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklaring. Graad 4-6. Afrikaans Huistaal. Kaappstad: Government Printing Works.</ref> == Hiermee 'n opsomming van die KABV se vereistes vir die integrasie van poësie-onderrig. === Graad 4 === '''LUISTER EN PRAAT (MONDELING)''' Luister na 'n gedig / lied Gebruik 'n teks van 'n handboek of uit die onderwyser se hulpbronlêer Bespreek sentrale idee / boodskap Verwys na eie ervaring Identifiseer rym en ritme en lewer kommentaar op die effek daarvan op die luisteraar Druk gevoelens uit wat deur die gedig gestimuleer is Identifiseer die atmosfeer van die gedig Bied lied / geselekteerde reëls aan '''LEES EN KYK''' Lees 'n gedig / lied Bespreek hoofgedagte(s) Druk gevoelens uit wat deur die lied gestimuleer is Identifiseer rym, alliterasie en klanknabootsing en die effek daarvan Verdeel woorde in klankgrepe om ritme te verstaan Druk gevoelens oor gelese tekste uit Identifiseer en verduidelik vergelykings en metafore Gebruik woordeboeke om betekenis van woorde te vind '''SKRYF EN AANBIED''' Skryf 'n eenvoudige gedig / lied Selekteer toepaslike inhoud Gebruik gepaste struktuur en formaat Gebruik taal kreatief en met verbeelding Beplan, ontwerp en hersien 'n gedig / lied Gebruik toepaslike ritme, rym, alliterasie en assonansie Gebruik beeldspraak, d.w.s. vergelykings en metafore Gebruik kennis van klankgrepe om ritme te ontwikkel Hou ’n dinkskrum met vloeidiagramme om idees te ontdek en ontwikkel Skryf woorde en hul betekenisse in 'n persoonlike woordeboek neer Beplan, skryf 'n eerste weergawe en verfyn skryfwerk '''TAALSTRUKTURE & –KONVENSIES''' Voegwoorde, sinonieme en antonieme Bywoorde van tyd, plek en wyse Sinsoorte: Enkelvoudige sin, woordorde, ontkenning Spelling en punktuasie Spelling en spelpatrone Woordeskat in konteks Personifikasie, alliterasie, vergelykings, metafore, ritme en rym === Graad 5 === '''LUISTER EN PRAAT (MONDELING)''' Luister na ’n gedig Voorspel die inhoud n.a.v. die titel Waardeer en reageer op die klankeffekte wat deur die gedig gestimuleer word Bespreek die sentrale gedagte Bring in verband met eie ervaring Identifiseer ritme en rym en hul effek op die luisteraar Druk gevoelens uit wat deur die gedig gestimuleer word Identifiseer die atmosfeer in die gedig Dra ’n gedig voor: kies toon en uitdrukking toepaslik by die inhoud en styl van die gedig Gebruik toepaslike intonasie en gesigsuitdrukkings Gebruik toepaslike ligaamstaal, postuur en aanbiedingsvaardighede: pas tempo, volume en uitdrukkings aan by gedig '''LEES EN KYK''' Lees ’n gedig Voorlees: voorspel inhoud n.a.v. die titel Identifiseer rym, alliterasie en klanknabootsing en die effek daarvan Identifiseer en verduidelik vergelykings en metafore Bespreek nuwe woordeskat wat in die gedig navore kom Gebruik ’n woordeboek '''SKRYF EN AANBIED''' Skryf ’n gedig Kies toepaslike inhoud Gebruik die korrekte formaat Gebruik taal kreatief en met verbeelding Gebruik alliterasie en assonansie Gebruik ’n verskeidenheid van woordeskat Gebruik beeldspraak, d.w.s. vergelykings en metafore Gebruik toepaslike ritme en rym '''TAALSTRUKTURE & -KONVENSIES''' Gebruik voegwoorde, stellings en eenvoudige sinne Personifikasie, alliterasie, vergelykings, klanknabootsing, metafore, rym en ritme Gebruik toepaslike hoofletters, woordverdeling, woordeboeke === Graad 6 === '''LUISTER EN PRAAT (MONDELING)''' Luister na en bespreek ’n gedig Gebruik voorspelling as voorleesstrategie Druk gevoelens op ’n sensitiewe manier uit Tree in interaksie met groepslede Lewer kommentaar op klank en visuele effekte soos herhaling, alliterasie, vergelykings Interpreteer die inhoud van die gedig Som die inhoud van die gedig op Bespreek ritme en rym Bespreek verskillende soorte gedigte Bespreek strukture en style van gedigte '''LEES EN KYK''' Lees ’n eenvoudige gedig Gebruik voorspelling n.a.v. titel en grafiese voorstelling van gedigte Lees hardop met toepaslike tempo, helder uitspraak en behoorlike frasering Pas die manier waarop die gedig hardop gelees word aan om te pas by die luisteraar Toon begrip vir die teks en die betekenis daarvan vir eie lewe Identifiseer en analiseer die eienskappe van verskillende digterlike style, bv. ritme, rym, personifikasie, metafore Gebruik ’n woordeboek om woordeskat uit te brei '''SKRYF EN AANBIED''' Skryf ’n gedig Gebruik alliterasie, assonansie, vergelykings en metafore Gebruik beskrywende taal Gebruik proses van skryf Toon begrip vir styl en register in gedigte Reflekteer op en evalueer eie kreatiewe skryfwerk '''TAALKONVENSIES & -STRUKTURE''' Voorsetsels, stellings, vrae, opdragte Alliterasie, assonansie, metafoor, vergelyking, personifikasie === Graad 7 === '''LUISTER EN PRAAT (MONDELING)''' Luister na en bespreek ’n gedig Deel idees en eie ervaring en toon begrip van konsepte Vra en antwoord vrae Verduidelik aan ’n maat hoe jy oor ’n gedig voel Lees hardop met toepaslike toon, klankprojeksie, uitspraak, frasering, oogkontak Gee aandag aan punktuasie in gedigte Gebruik toepaslike liggaamstaal '''LEES EN KYK''' Onafhanklike lees Begrip en herken tekstipes en –style soos titels, opskrifte en illustrasies Herken dele van ’n boek soos omslag, titelbladsy, inhoud, hoofstukindeling, glossarium, indeks Toon begrip vir sleutelkenmerke van gedigte Begryp struktuur van gedigte, beeldspraak, ritme en rym Verstaan die uiterlike struktuur van gedigte, versreëls, strofes, tipografie Begrip figuurlike betekenis in gedigte Identifiseer die atmosfeer van gedigte '''SKRYF EN AANBIED''' Skryf ’n eie gedig Gebruik strofekonvensies Gebruik middele om kohesie te bewerkstellig, gebruik ’n variasie van versreëls, lengtes en strukture, beeldspraak Gebruik proses van kreatiewe skryf '''TAALKONVENSIES & -STRUKTURE''' Gebruik selfstandige naamwoorde, samestellings, werkwoorde, lidwoorde, sinonieme, antonieme Gebruik toepaslike ritme en rym, idiomatiese uitdrukking en spreuke, beeldspraak, alliterasie, assonansie Gebruik toepaslike punktuasie. Praktiese idees vir die stimulering van verbeelding en kreatiwiteit == Gevoelens == Letterkunde en skryfonderrig het te doen met die ontwikkeling van die leerder se emosionele werklikheid. 'n Emosie word '''ondervind''', nie '''gedink''' nie. Mens kan oor 'n emosie '''dink''' en '''praat''' sonder om dit te ervaar, byvoorbeeld: Ek dink sy is bang vir haar ma. Die gevoelswaarde van 'n taalbousel is die '''emosionele toestand wat mens ondervind''' wanneer jy dié spesifieke woord gebruik. '''Gevoelens''' en '''emosies''' is nie dieselfde nie. Gevoelens is wat iemand binne-in hulself ervaar, terwyl emosies dui op die effek wat die gevoel op hul liggaam het. Byvoorbeeld: As iemand haat in haarself ervaar, sal dit duidelik wees in haar liggaamstaal – iets soos woede in haar gesig. Daarteenoor, as 'n persoon liefde binne-in ervaar, sal dit gesien kan word in sy gesig of liggaamstaal – dalk deernis, sagmoedigheid, toegeneentheid. Om die betekenis van 'n gedig te ontsluit, is dit nodig om die '''toonwaarde''' en '''atmosfeer''' te identifiseer. Beide het met gevoelens te make, dít wat die digter kreatief gebruik om lesers hulself te laat inleef en verbeel hulle is deel van die gedig. '''Toonwaarde''' gee vorm en lewe aan 'n gedig, want daardeur word die houding en gemoedstoestand van 'n gedig geskep en aangebied. Toonwaarde gee stem aan die spreker en karakters – beide letterlik en figuurlik; dit skep betekenis. Deur middel van toonwaarde is die leser daartoe in staat om iets van die spreker se persoonlikheid en emosionele ingesteldheid te begryp. Voorbeelde hiervan is rustige, ernstige, humoristiese, dramatiese, woedende, vrolike, somber of ontstellende toonwaardes. Dikwels word kleur of klank geïmpliseer deur beeldspraak of klanknabootsing om toonwaarde te beklemtoon. '''Atmosfeer''' sluit aan by toonwaarde, omdat stemming in 'n gedig daardeur geskep word. Die agtergrond in ’n gedig toon aan wat die tyd en plek is – dit skep dus ’n konteks waarbinne die aksie (innerlik of uiterlik) plaasvind. Daarmee word die essensie van die gedig geskep. '''Voorbeelde''': gevaar, idille, gewelddadigheid, onsekerheid, verwarring, pyn, verlange, opwinding '''Versbou-elemente''': opstapeling van woorde om objekte of gevoelens te beklemtoon, sinonieme, antonieme, byvoeglike naamwoorde, bywoorde, beeldspraak, klanknabootsing, alliterasie en assonansie, ritme en rym. '''Praktiese toepassing om gevoelens te integreer''' (a) Soek vir gevoelswoorde (emotiewe woorde) in gedigte. Party leerders sal meer sensitief hiervoor wees as ander. (b) Kyk na die opstapeling van woorde, klank en beelde soos hierbo genoem, om atmosfeer te ontsluit. '''(c) Woorde vir gevoelens en gemoedstoestand''' om toon en atmosfeer in 'n gedig uit te beeld of te ontsluit. (d) Let op na '''positiewe en negatiewe gevoelswaardes'''. {| class="wikitable" |'''Positiewe toonwaarde''' |Betrokke   Gelowig   Gelukkig   Lieftallig   Ondersteunend   Simpatiek      Slim  Sterk   Toegewy   Vars   Verbaas   Verlig |- |'''Negatiewe toonwaarde''' |Bekommerd   Berekend   Berou   Bevraagtekenend   Bitter   Doelgerig   Dwaas Gegrief   Geheimsinnig   Geïrriteerd   Geskok   Haatlik  Hartseer   Kwaad   Misterieus   Narcissisties   Onaangenaam   Ongelowig   Ontevrede   Sardonies   Sarkasties   Seergemaak   Selfgerig   Selfsugtig   Skokkend   Skuldig   Somber   Swaarmoedig   Twyfelagtig  Versigtig   Verveeld   Woedend |- |'''Ander toonwaardes''' |Demokraties   Godsdienstig   Intelligent   Konserwatief   Liberaal   Polities   Religieus   Sekulêr   Sosiaal |- |'''Positiewe gevoelens''' |Aangenaam   Aangetrokke   Aantreklik   Begrypend   Bemagtig   Betrokke   Betroubaar   Dapper   Feestelik   Gelowig  Gelukkig   Gretig   Hoopvol   Kalm   Lewendig   Moedig   Mooi    Openhartig   Opgewek   Opgewonde   Optimisties   Pragtig   Rustig   Sag   Soet   Spelerig   Sterk   Trots   Verbaas   Verlig   Vreugdevol   Vry   Wonderlik |- |'''Negatiewe gevoelens''' |Angstig   Bang   Dom   Dorstig   Dwaas   Haatdraend      Hartseer   Koud   Kwaad   Kwaai   Lelik   Moeg   Ongeduldig   Ontevrede   Oorwonne  Pessimisties   Sadisties   Seergemaak   Skaam   Swak   Verleë   Verskriklik   Vreesagtig   Vuil   Warm |- |'''Positiewe emosies''' |Aanvaarbaar   Dankbaar   Eerbiedig   Gelowig   Gelukkig   Hoopvol   Lieftallig   Ondersteunend   Oorweldig   Opgewonde   Rustig   Soet   Trots   Vreugdevol |- |'''Negatiewe emosies''' |Angstig   Beswaard   Depressief   Frustrasie   Geïrriteerd   Grommig    Hartseer   Hatig   Jaloesie   Oorweldig   Seergemaak   Selfbejammering   Selfsugtig   Suur   Swaarmoedig   Tranerig   Veragting   Vererg   Verlange   Verskrik   Verwoes   Vrees   Woedend |} (e) '''Verander die onderskrifte van spotprente''' sodat dit net mooi die teenoorgestelde gevoel oordra as wat dit doen, m.a.w. positief word negatief en andersom. <u>Voorbeelde</u>: * Adoons is weer die beste voorbeeld van 'n pligsgetroue soldaat. * Ja-nee, julle boere lei darem 'n luilekker lewe. Julle sit net en vet word op die voorstoep, plaas jy op jou trekker spring en self werk! * Ag moeder, kyk net die pragtige ou huisie met die oulike venstertjies en tuintjie! * Jou vermetele ou grysbaard! Nou moet ons meer belasting betaal sodat julle ou toppies 'n lekker lewe kan lei! (e) Laat elke leerling 'n '''koerantberig''' skool toe bring. Hulle moet dan 5 woorde soek wat positiewe gevoel wek, en 5 woorde met negatiewe gevoelswaarde. Hulle moet die woorde probeer verander sodat die positiewe 5 nou negatief is, en andersom. Dan probeer hulle die berig so neutraal as moontlik skryf. (f) Laat die kinders elkeen 5 sinne neerskryf waarin hulle dinge op 'n baie '''ontaktvolle''' manier sê. Ruil nou die sinne onder mekaar uit, en stel dit reg sodat dit meer taktvol is. (g) Ons kan mense '''kwets of taktvol wees''' deur wat ons sê. As jy vir iemand sê: "Sies, maar die plant stink!" sal hy nie vir jou sy orgideë gaan wys nie. Maar as jy sê: "Verbeel ek my, of het die plant regtig 'n onaangename reuk", sal hy darem nie kwaad raak nie. Maak die volgende sinne meer taktvol. * Man, kan jy nie sien ek praat met hom nie? * Ma, gee vir my geld, ek wil gaan roomys koop. * Jou hare lyk mooi. Het jy dit vir 'n verandering gewas? (e) Speel '''evokatiewe musiek''' terwyl leerders '''mandalas'''<ref>http://www.free-mandala.com</ref> inkleur nadat hulle hul eie woordeskat ontdek en neergeskryf het. * Kies instrumentele musiek, of liedere met woorde van ander lande (sien skakels na voorbeelde aan die einde by Bronne). * Die gedagte is dat hierdie musiek gevoel of atmosfeer drá in hierdie soort liedere. * Die inkleur van mandalas help met die inkubasiefase van die kreatiewe proses. == Beeldspraak == In die KABV vir Gr 4-7 word daar verwys na 3 soorte beeldspraak, wat aldrie veronderstel dat die leerder as skrywer/digter metafories of abstrak moet kan dink: * Metafore * Vergelykings * Personifikasie === Metaforiese denke === •        Gebruik van een ding om 'n ander ding met soortgelyke eienskappe te beskryf •        Figuurlike taalgebruik •        Retoriese stylmiddel •        Betekenisleer: filter om betekenis te konstrueer •        Verbeter leser/gebruiker se begrip van 'n saak – om te verhelder en dieper konneksies te maak •        Verhul en onthul dieper betekenisvlakke •        Kreatiewe spasie tussen persoonlike en publieke terreine •        Uitdrukking van houding •        Ontmoeting met Self en Ander deur middel van assosiasies, emosies •        Interaksie tussen ''ken'', ''weet'' en ''doen (ervaar)'' •        Kan staties of dinamies wees === Metafore === Dit is 'n beelde vorm van taalgebruik waar een ding gebruik word om 'n ander een met soortgelyke eienskappe te beskryf. <u>Voorbeeld</u>: Toegevou in 'n mandjie van dierbare onthou en waaiers van behoort swem ek deur hout, klip en glas uit gister se kas. estelleke) ==== Vergelyking ==== 'n Stylfiguur waarin dinge wat op een of ander manier ooreenstem, naas mekaar gestel word om die ooreenkomste uit te lig. Die woorde “net soos”, “soos”, “asof”, “nes” is kenmerke van vergelykings. <u>Voorbeeld:</u> Plesier is nes 'n jong komkommer Pluk jy hom dan verlep hy sommer (F.W. Reitz) ==== Personifikasie ==== 'n Vorm van beeldspraak waardeur menslike eienskappe en handeling aan lewelose dinge, diere of plante toegeken word. <u>Voorbeelde:</u> As ek 'n huis kon hê / met sulke mure wat sing (Marlise Joubert) Die see sis en sê ...  (Wilma Stockenström) Die son sak bloedig en kneus die wolke ver weg in die weste André Müller) ==== Verbeeldingspeletjie ==== {| class="wikitable" |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n sel/membraan''' … ·      wat is jou eienskappe? ·      wat kan jy doen/nie doen nie? ·      hoe kan jy beweeg? |- |Verbeel jou … Jy is '''Hitler/Mandela/Shaka''' … ·      wat glo jy? ·      wat is jou grootste positiewe bydrae? ·      watter woorde moet mense op jou grafsteen skryf? ·      wat sou jy doen as jy in 'n ander land of tyd sou leef? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n rots/berg/vulkaan''' … ·      hoe het jy ontstaan? ·      wat kan jy doen/nie doen nie? ·      wat word van jou as jy vergaan? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n watermolekule''' … ·      hoe het jy ontstaan? ·      hoe kan jy beweeg? ·      wat sal gebeur as jy deel word van 'n ander soort molekule? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n sirkel/vierkant/driehoek''' … ·      wat is jou kenmerke? ·      hoe lyk jy as jy 3-D is? ·      wat sal gebeur as jy en 'n ander soort vorm saamsmelt? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n woordsoort/spelreël''' … ·      wat is jou rol? ·      waarvan hou jy/hou jy nie? ·      wat sou gebeur as jy nie meer bestaan nie? |- |Verbeel jou … Jy is '''<nowiki/> 'n gedig/storie/drama''' … ·      wie het jou geskryf? ·      wat is jou essensie? ·      wat is vir jou belangrik/moeilik? ·      wat word van jou as niemand jou lees nie? |} ==== Metafore vir vryskryf-oefening ==== Laat die leerders in klein groepies (4-5) sit en lukraak een van die volgende kaartjies neem. Dan moet hulle vir 'n minuut lank dink en dadelik praat deur die vrae te gebruik. Hulle moet hulle dus verbeel hulle is een van hierdie items: {| class="wikitable" |Watter '''musiekinstrument''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Hoe word hierdie instrument gemaak / ingestem? |Watter ding in die '' 'natuur''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is hierdie ding se rol in die ekologie? |- |Watter '' 'natuurelement''' is jy/sal jy graag wil wees? (vuur/water/sand/…) Hoekom? Funksie? Gevaar? |Watter soort '''skoen''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Eienskappe/doel? Hoe sorg mens daarvoor? |- |Watter '''padteken''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Watter boodskap gee hierdie teken? Waar is dit? |Watter '''insek''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is hierdie insek se rol in die ekologie? Voordele / nadele? |- |Watter soort '''lig''' is jy / sal jy graag wil wees? (kers/lamp/ster/maan/son) Hoekom? Wat is hierdie lig se funksie en kenmerke? |Watter '''meubelstuk''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is die funksie van hierdie meubelstuk? Voordele/nadele? |- |Watter soort '''gebou''' is jy / sal jy graag wil wees? (tent/karavaan/kasteel/kerk/hut/…) Hoekom? Hoe word die gebou in stand gehou? |Watter '''groentesoort''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat voeg hierdie eetding toe aan mens se gesondheid? Na-gevolge / newe-effekte? |- |Watter soort '''deur''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Maak hierdie deur oop/toe/steek iets weg? |Watter '''vrugtesoort''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat voeg hierdie eetding toe aan mens se gesondheid? Na-gevolge? |- |Watter soort '''voertuig''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Funksie? Eienskappe? Voordele/nadele/beperkings? |Watter '''elektroniese medium''' is jy? Hoekom? Voordele/Nadele? Hoe moet jy versorg word? |- |Watter '''vis''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is hierdie wese se kenmerke en funksie? |Watter '''dier''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Wat is hierdie wese se kenmerke en funksie? |- |Watter '''fantasiekarakter''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? |Watter soort '''lekkergoed''' sal jy graag wil wees? Hoekom? Voordele/nadele? |- |Watter soort '''hoofbedekking''' is jy / sal jy graag wil wees? Wie gebruik dit? Hoekom? Hoe word dit versorg? Waar word dit gebêre? |Watter '''voël''' is jy / sal jy graag wil wees? Hoekom? Kenmerke en funksie? |- |Watter soort '''skryfbehoefte''' is jy? Kenmerke? Funksie? Wie gebruik dit? |Watter soort '''boek''' is jy? Wie lees dit? Wanneer? Hoekom? Waar word dit gebêre? |- |Watter soort '''drankie''' is jy? Wie drink dit? Wanneer? Effek? Voordele en nadele? |Watter soort '''gereg''' is jy / sal jy graag wil wees? Wie eet dit? Wanneer? Effek? Voorbereiding daarvoor? |} ==== Vryskryf ==== Vryskryf is 'n oefening waar 'n mens sit en aanhou skryf – sonder om op te hou – net skryf en skryf en skryf, sonder om eers jou potlood op enige moment te laat stilstaan. Dit is moeilik aan die begin, maar hoe meer 'n mens dit doen, hoe meer vryheid ervaar jy. Dit hou verband met 'n bewussynstroom van woorde en assosiasies. Goeie skrywers maak hiervan gebruik om hul gedagtes los te laat kom. Belangrik vir hierdie oefening is dat 'n mens nie moet dink aan “reg en verkeerd” nie, jy moet nie konsentreer op punte en kommas of hoofletters nie. Niemand gaan dit sien nie. Dis dus 'n soort eerste poging voordat die regte skryf begin. Dit help nogal as daar vrae is – soos hierbo in die metafoorspeletjie. Dan kan die een vraag se antwoord lei na die volgende – die denkproses word hierdeur aan die gang gesit. Aan die einde van die oefening – gewoonlik so 'n bladsy lank se geskryf – kan die leerders belangrike woorde omkring en daarvan 'n gedig maak. ==== Visualiseringsoefening vir vryskryf ==== (a)       Kies nou een van die metafore (b)       Beskryf die objek van jou keuse: •          Hoe lyk/voel/ruik/klink dit? •          Waar kom dit vandaan? •          Wat sou dalk daarmee gebeur het as jy dit nie opgetel/gevat het nie? (c)        Verbeel jou jy is klein genoeg om IN die objek te wees… •          Hoe voel/ruik/klink dit? •          Hoe het jy binne gekom? •          Wat doen jy, kan jy beweeg? Hoe? •          Hoe sal jy uitkom? (d)       Verbeel jou jy is die objek … •          Waar kom jy vandaan? •          Hoe het jy hier gekom? •          Hoe voel dit om te wees waar jy is? •          Waarheen is jy op pad? (e)       In watter opsigte is jy/jou lewe soos dié van die objek (of nie)? •          Praat met jouself daaroor in jou dagboekinskrywing. (f)        Skryf 'n gedig hieroor. == Stimulasie d.m.v. sintuie == Gedigte word gesien as die spel van musiek met woorde – of ook prentjies wat met woorde geteken word. Daarom is dit belangrik dat daar in die onderrig van poësie veral aandag gegee moet word aan die bewuswording en ontwikkeling van die leerder se sintuie. Die volgende oefeninge moedig leerlinge aan om meer bewus te wees van hul sensoriese gewaarwordings. Terwyl hulle besig is om hul omgewing te ontdek, moet hulle ook bewus wees van hulle gevoelens, reaksies, gedagtes en luim. Al hierdie dinge moet deur die leerkrag gestimuleer word in klasgesprekke en moontlik ook in voorbereide mondelinge praatjies wat die poësie-les voorafgaan. === Sien === Daar is 'n groot verskil tussen kyk en sien. Om te sien is om bewus te wees van besonderhede, kleur, vorm, tekstuur en beweging. Inleidende oefeninge in oplettendheid kan speletjies insluit waarin 'n aantal verskillende voorwerpe vir 'n kort rukkie voor die leerlinge geplaas word en dan verwyder word. Die leerlinge moet nie alleenlik onthou wat die voorwerpe is nie, maar hulle moet dit ook kan beskryf. Natuurlik sal die onderwyser vir hierdie les woordeskat gereed moet hou wat vol is van byvoeglike naamwoorde. Die leerlinge kan ook goed kyk na 'n interessante stuk dryfhout, foto's en prente om dit wat hulle sien, te bespreek. Hulle kan 'n taak kry om 'n titel vir 'n prent te verskaf wat die essensie daarvan sal saamvat. Dit sal deeglike waarneming van besonderhede aanmoedig. Daarmee saam moet die leerlinge ook bewus wees van hulle gevoelens en reaksies en die assosiasies wat hulle het met dit waarna hulle kyk. Die leerlinge kan buite sit en insekte, blomme, plante waarneem. Hulle kan hulle verbeel dat hulle baie klein is en dan hul gevoelens oor hierdie voorwerpe probeer beskryf. Ouer leerlinge sal dalk wil praat oor die verskillende betekenisse van visie, naamlik om te sien (gesigsvermoë), verbeeldingryke insig, iets wat in 'n droom verskyn, 'n bonatuurlike verskynsel, ens. Vir die meeste van ons is sig ons dominerende sintuig. Die drama-oefening waarin 'n mens "blind loop" en waarmee u heelwaarskynlik bekend is, laat ons staatmaak op gevoel en gehoor. Kies 'n groot leë spasie en verdeel in pare, die een persoon wat kan sien en die ander wat geblinddoek word. Die geblinddoekte persoon word dan 'n paar keer in die rondte gedraai om sy sin vir rigting te verwar en word dan versigtig, maar met wisselende spoed, deur die kamer gelei. Indien dramablokke as hindernisse gebruik kan word, kan hy ook oor die blokke gelei word, maar altyd met die grootste versigtigheid. Die geblinddoekte persoon word dan op die perimeter van die kamer geneem en teen vermeerderende spoed in 'n groot sirkel gelei. Daar bestaan velerlei soortgelyke oefeninge, bv. om in 'n noodgeval en geblinddoek uit die kamer te probeer uitkom. Hierdie oefening kan ook buite plaasvind. Die geblinddoekte persoon kan dan na 'n verskeidenheid voorwerpe gelei word om aan hom 'n ryker sensoriese ondervinding te verskaf. Na die oefening kan die leerlinge hul ervarings vergelyk. Hoe het dit gevoel om vinnig te beweeg sonder om die voordeel van sig te hê? Wat was die verkieslikste: om gelei te word of om te lei? Hoe belangrik was klanke? Hoe belangrik was gevoel? Watter soort besonderhede het jy opgemerk? Watter effek het die 'blindheid' gehad op die manier waarop jy geloop het? Jy mag moontlik 'n verbeeldingryke verslag oor blindheid kan skryf deur veral op besonderhede te konsentreer. Skryf bv die volgende (voorgestel deur Ted Hughes): "Ek is blind. Net vyf minute lank kon ek sien. Dit is wat ek gesien het." === Ruik === parfuum         stank               reuk                 geur                aroma ·        Wat is jou gunsteling reuke? ·        Beskryf die volgende: kombuisreuke                                                     braaivleis 'n vullisdrom                                                      'n perdestal die stad op 'n Saterdagmôre                             'n roos === Gevoel (tassintuig) === glad                             sanderig                      sag                  grof                 stekerig ·      Hoe voel die klere aan 'n mens se lyf? ·      Raak die volgende aan en probeer dit dan beskryf: 'n koekie seep                        speelgoedklei 'n persoon se gesig                'n hond se neus verskillende materiale                      'n kat se pels 'n dennekeël                          die bas van 'n boom yswater                                  'n tuinslak tuingrond                               seesand ·      Hoe voel dit om in die bed te lê? ·      Beskryf 'n wandeling in die wind. === Proe === soet     suur     bitter   brak     geurig ens. ·        Blinddoek die kinders en laat hulle uit 'n verskeidenheid proe en dan raai wat dit is, bv asyn, verskillende kruies en geurmiddels, suiker, lekkers, sout, drop, ens. ·        Watter een het die lekkerste gesmaak? ·        Watter een het die slegste gesmaak? ·        Beskryf elkeen. ·        Stel jou eie spyskaart op. Dink jou eie disse uit en beskryf hulle. === Gehoor === ·        Die onderwysers kan eie opnames maak van 'n verskeidenheid verskillende klanke, bv swaar verkeer, 'n tikmasjien, 'n druppende kraan, swaar reën, geweervuur, masjinerie, voëlsang, diergeluide, papier wat skeur, die skerpmaak van 'n potlood, ens. Die leerlinge moet dan probeer om die klante te identifiseer. ·        Luister na musiek. Laat die leerlinge op maat van die musiek beweeg en dit met hul liggame probeer intepreteer. ·        Probeer die volgende beskryf: -                     die geluide van die stad -                     die geluide op die platteland -                     die geluide by die see -                     'n baba wat huil -                     geluide in die supermark === Algemene oefeninge === (a)        Die onderwyser skryf '''<nowiki/> 'n woord in die middel van die krytbord''' en die klas hou 'n dinkskrum daaroor deur van al hulle sintuie gebruik te maak. Hulle gee dan hul gedagtes, gevoelens en assosiasies weer, bv. grotte      vuurwerke      slym    nag      maan   vonkel Op 'n stadium kan elke leerlinge sy/haar eie doen en dan uitkyk vir enige patrone of drade wat deur hul idees loop. Uit hierdie idees sal die gedig dan groei. (b)        'n '''Uitstappie na die museum''' waar die leerlinge vrylik kan rondloop en hul indrukke kan neerskryf. Hulle is deurgaans bewus van hul sintuie. Die klaskamer, die strand, etenstye tuis, ens. kan op dieselfde manier behandel word. (c)        '''Wat is dit'''? Laat elke leerling 'n onderwerp kies: iets waarin hy belangstel en waarvan hy kennis dra. Laat hom dan daaroor skryf terwyl hy van soveel moontlik sintuie as wat hy by sy onderwerp kan betrek, gebruik. Hy is toegelaat om slegs een woord, waarskynlik 'n byvoeglike naamwoord, te gebruik om elke sintuig te beskryf en die titel moet tot by die laaste reël weerhou word, bv. slymerig                                      paddas                                                            visvang Die leerlinge kan dan 'n frase of 'n kort bysin oor elke sintuig gebruik, bv. Sien:    geel, gloeiende goud Ruik:    klawerryk reuk Proe:   Sagte warm soetigheid op my tong Gevoel:           Swaar, taai vloeistof Onderwerp:    Heuning Swart, brandende rookwolke Warm soos 'n lap op vuur Krakende, krummelrige, bitter smaak Gebrande roosterbrood. (d)        Die leerlinge kan oor iets skryf wat hulle '''aan 'n plek of gebeurtenis herinner'''. Dit kan 'n blom, 'n reuk, 'n kunsproduk, ens wees wat simboliseer wat die plek vir hulle beteken. Kyk in die verband na die volgende gedig van DJ Opperman: <u>Voorbeeld</u> '''Sproeireën''' My nooi is in 'n nartjie, my ouma in kaneel, daar's iemand … iemand in anys, daar's 'n vrou in elke geur! As ek 'n stukkie nartjieskil tussen my vingers buig of knak, breek uit die klein sproeireën wat geurend om my hand uitsak die boorde weer van Swartfoloos en met die nartjies om my heen weet ek hoe dat 'n vrou kan troos. O my nooi is in 'n nartjie, my ouma in kaneel, daar's iemand … iemand in anys, daar's 'n vrou in elke geur! Hier vind ons dat verskillende geure die digter aan verskillende vroue laat dink en die reuk van 'n nartjie voer hom terug na sy nooientjie en die boorde van die Swartfoloos. Die beelde is so realisties en treffend dat 'n mens jou amper kan verbeel dat jy die nartjiesproei kan ruik! (e)  '''Alliterasie''' kan ingebring word. Die meeste kinders is lief daarvoor om met klanke en tongknopers te speel. Hulle kan enige getal van een tot tien of enige van die letters in die alfabet neem om hulle eie nonsenssinne te skep. Hulle kan ook van woorde boeke gebruik maak om hul woordeskat uit te brei, bv. ·        Wie weet waar Willem Wouter woon, Willem Wouter woon waar Westewinde waai ·        Daar druk Danie die duiwel deur die driedubbele doringdraad ·        Klein Katie Kritzinger kou knaend krummelrige koekies ·        Sannie sê Sannie sal sewe sakke sout sleep, sowaar Sannie sê sy sleep swaar (f) '''Kleure''': Na 'n algemene bespreking van kleure en hul assosiasies (bv rooi is 'n warm kleur wat ons laat dink aan gevaar, verleentheid, ens.) kan die kinders aangemoedig word om self 'n kleur te kies en dan te skryf oor die emosies en gevoelens wat dit by hulle opwek. Die assosiasies hoef nie noodwendig slegs die dinge wat die kleur uitmaak te wees nie. Hulle kan die gediggies illustreer of hulle kan in 'n skildery die gevoelens wat hulle in die gedig probeer oordrag het, weergee. Of hulle kan dink aan 'n toneel wat baie kleure behels, bv die mallemeule, 'n kersboom, ens, en dit in 'n gedig of in 'n paragraaf probeer beskryf. (g) '''Vormgedigte:''' Kinders geniet dit om met vormgedigte te eksperimenteer, di gedigte wat 'n impak op die oog sowel as op die oor maak. Woorde kan ook op 'n bladsy geplaas word op so 'n manier dat hulle lyk soos die woord wat hulle weergee. Dit staan bekend as '''Kalligramme.''' Met tye is hierdie gediggies weinig meer as blote vermaak en maak hulle geen ware impak nie, maar hulle bied tog aan die kinders die geleentheid om met woorde te speel. Dit kan begin met 'n eenvoudige woordcollage soos om 'n woord in die vorm blom te skryf om die blom te beskryf. Ander moontlike voorbeelde is 'n kat, 'n krap, 'n fiets, 'n rugbybal, ens. Dit mag in 'n gedig ontwikkel. (h) Gesigspunte (perspektief): Lees uit die volgende beskrywings hoe verskillend 'n emmer water beskou kan word: Elkeen behoort sy eie gesigspunt te hê… Van hier af lyk dit soos 'n emmer water, maar uit die oogpunt van 'n mier, is dit 'n uitgestrekte oseaan, 'n olifant sien dit as 'n koel drankie, en vir 'n vis is natuurlik sy tuiste. Die manier hoe ons dinge sien, hanf af van waar ons kyk. Dink net hoe elk van die lede van die volgende (persone) 'n boom sal sien: 'n houtkapper                        'n skrynwerker                       'n ontsnapte bandiet 'n moeë reisiger                    'n voël                                    'n eekhorinkie 'n houtluis                              'n kameelperd Daar kan nou 'n paragraaf of 'n gediggie oor die gevoelens van elkeen van die bostaandes geskryf word. Gebruik metafore, vergelykings en personifikasie. (i) '''Enkelbeelde''': Die leerlinge kan 'n onderwerp kies en baie helder besonderhede oor daardie onderwerp in 'n enkele beeld probeer weergee. Herfsaand – 'n kraai op 'n kaal tak 'n Warm kombuis, die reuk van gebraaide hoender. Golf Dit het geleef in groen en gesterf in wit. (j) '''Emosies''': Soek woorde of maak woorde op wat jy sal gebruik om aan te toon dat jy een van die volgende gevoelens ondervind: {| class="wikitable" |opwinding, verveling, geluk, eensaamheid, koue, vrees, hartseer. |} Watter dinge is vir jou werklik belangrik? Wat verskaf jou baie geluk? Probeer die dinge beskryf wat jy haat. Wat vrees jy? (Werklik en in jou verbeelding) Hoe voel jy wanneer jy alleen is? Hoe voel jy wanneer jy verveeld of die josie in is? Wat laat jou so voel? Wat kan jy doen om van die bui ontslae te raak? == Aandag aan detail == In skryfonderrig is dit belangrik dat leerders begelei word om aandag aan besonderhede te gee. Tog is dit nodig dat onderwysers eers die leerders stimuleer met allerlei sensoriese stimuli en ervarings, voordat daar regtig by die uiteindelike skryf en hersien van skryfsels uitgekom word. Om te beskryf, is dit nodig dat ’n digter analiseer – dit is 'n denkvaardigheid wat aangeleer en geoefen kan word. '''Bruikbare instrumente''' wat handig is om (in konteks) denkvaardighede te ontwikkel in die taalonderrigklaskamer is '''Bloom se taksonomie:''' {| class="wikitable" |'''DENKPROSES''' !'''BETEKENIS''' |- |KENNIS |Die herroeping van feitelike inligting |- |BEGRIP |Om begrip vir die inligting te toon |- |TOEPASSING |Om die voorafgeleerde kennis toe te pas; te gebruik vir 'n nuwe situasie. |- |ANALISE |Om inligting/kennis in dele te verdeel om verhoudings en begrippe te ondersoek. |- |SINTESE |Om bestaande kennis te gebruik om 'n nuwe of unieke produk te ontwikkel. |- |EVALUERING |Om die waarde van materiaal of idees te bepaal volgens 'n stel kriteria. |} In die afdeling wat handel oor sintuie is daar wenke wat kan help dat leerders leer om nie net holisties en gevoelvol nie, maar ook rasioneel bewus te wees van detail deur hul waarneming te verskerp met behulp van hul sintuie. Om by gevoelens uit te kom, kan leerders oefening kry daarin om te reflekteer en so ook bewus te raak van hul emosies. Dit is veral in die hersien en redigering waar besonderhede belangrik is, byvoorbeeld wanneer spelling, woordkeuse en taal- en tikfoute nagegaan word. Ook wanneer letterkunde gelees word, is alles belangrik, niks behoort ongelukke te wees nie. Elke gedagte, elke woord behoort ’n bydrae te lewer tot die totale effek wat die digter wil bewerkstellig. Soms is die bydraes ooglopend en direk, ander tye is dit implisiet en subtiel. Die besonderhede speel saam met die konteks om ’n geheel te vorm. Dit is hier waar die leser van leerders se skryfsels ’n belangrike rol speel. Portuurassessering is ook ’n vaardigheid wat aangeleer kan word. '''Oefeninge om bewus te raak van detail''' Hieronder volg enkele oefeninge om leerders se waarneming te verskerp voordat gedigte geskep word. Vryskryfoefeninge kan help om idees en woordeskat te genereer wat leerders dan in gedigte kan gebruik. '''Beskryf die volgende:''' '''(a)       'n Hondjie''' (i)        uit die oogpunt van 'n seuntjie wat hom baie graag wil hê. (ii)       'n Ou oom wat niks van honde hou nie. '''(b)       'n Motor''' (i)        asof jy baie van motors hou, (ii)       asof jy 'n ou tannie is wat glad nie van motors hou nie, (iii)      asof dit 'n simpel motor is (sarkasties), (iv)      asof jy spog met die motor. '''(c)        Die dood van''' … (i)        'n hondjie (ii)       'n skaap (iii)      enige persoon (iv)       'n soldaat (v)        'n moordenaar '''(d) Vertoon aan die leerlinge 'n sneeutoneel''' Gee 'n beskrywing van die toneel asof jy … -           knus in jou warm huisie sit en uitkyk. -           'n arm klonkie is wat buite loop en bedel. -           'n hartseer vrou is wat loop en bedel. -           'n skilder is. -           iemand van 'n sonnige land is wat nie van koue hou nie/nie koue ken nie. '''(e)''' '''Laat die leerlinge met 'n vergrootglas kyk''' na, en paragrawe skryf oor bv. paddas, 'n verkleurmannetjie, spinnekoppe, ens. Die leerling mag nie sê of hy van die goeters hou nie, maar uit sy woordkeuse/gebruik moet die leser kan aflei of hy van die goeters hou of nie. '''(f) Skep 'n bepaalde stemming deur woordgebruik:''' -           'n Wintersaand voor die kaggel. -           Frederick is toe dood. -           In die kafee. '''(g) Mense kan beskryf word sonder 'n omhaal van woorde''', bv. ipv om te sê iemand is nors, stuurs, groot of ongeskik, sê ons hy is 'n buffel. Wat bedoel ons met die volgende: platjie                         suurknol                      korrelkop                    babbelkous kaartman                   brompot                     bangbroek                  bittereinder remskoen                   agie (h) '''Een leerling vertel aan die klas hoe kwaad''' dit hom maak as sy toebroodjie elke dag platgedruk word tussen sy boeke in sy tas. 'n Volgende leerling vertel dieselfde storie, maar vir hom is dit 'n groot '''grap.''' 'n Ander leerling het 'n baie klein hartjie. Hy voel baie '''hartseer''' as sy brood so platgedruk is, want hy dink aan al die moeite wat sy ma gedoen het. Die ander leerlinge moet goed luister en sê watter leerling die oortuigendste is. Watter treffende woorde het elkeen gebruik? (i) '''Die onderwyseres bring sekere prente''' klas toe, bv. 'n prent van 'n meisie, 'n plaat, 'n boek, ens. Die klas moet nou die verskillende prent beskryf soos wat 'n professor, 'n skollie, 'n student, jou ouma dit sal beskryf. (Woorde het sekere gebruiksvlakke – nie elke mens het dieselfde woordgebruik nie.) (j) '''Oefening om te''' '''visualiseer:''' Neem enige objek/item uit 'n pakkie wat die onderwyser klas toe bring, of 'n versameling items wat die leerders self skool toe bring uit hul huise. == Klank: poësie is musiek in woorde == Baie lank gelede in die Middeleeue, is gedigte liedere genoem. As 'n digter 'n "lied" geskryf het, het hy dit in die kastele gaan voorsing. Gewoonlik het hy self dan op 'n lier, begelei. Daardie gedigte was natuurlik baie sangerig of, om 'n woord van lier af te lei, '''liries'''. Sulke digters is troebadoers, minstrele of minnesangers genoem. Vandag nog het die digter verskillende maniere om 'n gedig sangerig (klankryk) te maak. Hy sal woorde en klanke herhaal; hy sal van '''rym''' gebruik maak. Soms sal sy woorde soek waarin sekere klanke voorkom en as sy nie sulke woorde kry nie, sal hy selfs nuwe woorde maak om sekere klanke te maak. Partykeer maak die digter van '''ritme''' gebruik om die lied soos ’n dans te laat wees, asof dit swaai en draai. Dit is wanneer daar spesifiek gelet word op die beklemtoonde en onbeklemtoonde klankgrepe. Soms sal hy spesifieke klanke wil namaak.  Ons noem dit '''klanknabootsing'''. Miskien het sommige van julle al probeer om 'n tortelduif na te maak.  Die geluid wat 'n mens dan maak, is eintlik 'n klanknabootsende woord. Moderne gedigte is aan te beveel, maar moderne digters maak dikwels nie van hoofletters, leestekens en rym gebruik nie en dit kan verwarrend vir die kind wees.  'n Verduideliking aan die leerling in die laerskool dat leestekens en rym nie noodwendig bepaal of 'n gedig geslaagd is of nie, maar dat daar ook baie ander dinge is waarna gelet word, is nie altyd so maklik nie en val buite die leerling se aanvoeling. Indien moderne gedigte dus gelees word, is dié verkieslik waarin tradisionele leestekengebruik en rym voorkom. Moeilike ritmiese patrone behoort vermy te word.  Om ritme te demonstreer, is dit aan te beveel dat gedigte waarin aanvoelbare en visueel-voorstelbare bewegings voorkom aan die begin gebruik word, byvoorbeeld gedigte oor galoppende perde. === Rym en rymdwang === Die herhaling van klanke wat met mekaar ooreenstem; gewoonlik in die laaste lettergreep of woorde van 'n versreël. * '''Volrym''' – as die klinker/vokaal en medeklinker/konsonant van een woord ooreenstem met die klinker en medeklinker van 'n ander woord, bv. lemoen x seisoen * '''Binnerym''' – as 'n woord aan die einde van 'n versreël rym met 'n woord in die middel van die versreël: bv Ek het geweet jy sal my vergeet. Hier pas ook '''alliterasie''' (herhaling van konsonante) en '''assonansie''' (herhaling van vokale). * '''Eindrym''' – as die rymwoorde aan die einde van die versreëls staan. * '''Rymdwan'''g – wanneer 'n woord ter wille van die rym verander of “gedwing” word om by die ander rymwoord te pas. * '''Rymskemas:''' Kruisrym:                   ABAB Paarrym:                    AABB Omarmende rym:      ABBA Gebroke rym:             ABAC of ABCB === Ritme === Die afgemete beweging van klank waar beklemtoonde en minder beklemtoonde klankgrepe reëlmatig op mekaar volg. Bv.      die OSse stap AAN deur die STOWwe geDULdig, geDIENStig, geDWEE (Jan F.E. Celliers) o KOUD is die WINDjie en SKRAAL en BLEEK in die DOFlig en KAAL (Eugéne Marais) === Klanknabootsing (onomatopee) === Sommige woorde het ontstaan deurdat klanke voorgestel of nageboots is. Klanknabootsing het tot die vorming van die volgende woorde gelei: ''grom                           hoep-hoep                  klots                tjirp                             toet'' ''bokmakierie               Piet-my-vrou'' Leerders kan gestimuleer word om hul eie klanknabootsende woorde te skep. == Algemene wenke en idees om kreatiwiteit in die skryfproses te integreer == * Groeppogings is 'n goeie wegspringplek om 'n ervaring te skep om hul verbeelding te prikkel en woordeskat te ontwikkel. * 'n Beginreël, prent of konteks (gegee deur onderwyser) help dikwels om hulle aan die gang te kry. * Moenie die kinders dwing om oor 'n bepaalde onderwerp/tema te skryf nie. Laat hulle skryf oor dit wat hulle interesseer. Inspireer en stimuleer hulle eerder met multi-sensoriese media en/of ervarings. * Die laaste poging is bedoel vir die neerpen van 'n idee. Daarna begin 'n mens kyk na spelling,rym, ens. * Laat hulle '''kort''' gediggies skryf. * Gebruik portuurassessering. * Moenie kinders dwing om hulle gedigte voor te lees nie. Gebruik liewer anonieme skuilname vir skrywer sowel as assesseerder. Dit skep 'n veilige hawe waarin hulle kan eksperimenteer. === SCAMPER-tegnieke<ref>Eberle, B. 1982. ''Visual thinking: A SCAMPER tool for useful thinking''. Buffalo, NY: D.O.K.</ref> === 'n Praktiese instrument wat leerders se kreatiwiteit in skryfonderrig kan bevorder in dinkskrumme en skryftake: {| class="wikitable" |'''S''' |Substitute |Vervang |- |'''C''' |Combine |Kombineer |- |'''A''' |Adapt/adjust |Maak aanpassings |- |'''M''' |Modify Magnify Minimise Maximise |Verander Vergroot Verklein Vermeerder |- |'''P''' |Put to other uses |Gebruik vir iets anders |- |'''E''' |Eliminate Elaborate |Neem weg Brei uit |- |'''R''' |Reverse Rearrange |Keer om Herrangskik |} === Stimuleer verbeelding === * Luister na interessante woorde; maak 'n beeld daarvan; * Luister na woordprentjies en maak 'n beeld daarvan; * Luister na klankprente in 'n gedig; gee dit in beeld weer; * Teken 'n prent om gedig te illustreer; * Watter kleur(e) sal jy kies vir die prente wat jy geskep het? * Laat die leerlinge gedigte van verskillende digters oor dieselfde onderwerp vergelyk; * Nooi digters om oor hulle werk met die kinders te kom gesels; * Luister na opnames van gedigte deur goeie kunstenaars; * Skryf musiek vir sommige gedigte; * Gedigte-parade: laat die kinders aantrek volgens 'n gedigkarakter. === Skep 'n Wordle-gedig<ref>https://mnrmuller.wordpress.com/2012/10/18/jou-opgediep-golwende-tee-gelowige/</ref> === * Skryf al die woorde neer wat jy wil gebruik en voeg dit in op die volgende webtuiste: http://www.wordle.net/create {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160718095231/http://www.wordle.net/create |date=18 Julie 2016 }} (sorg dat JAVA eers gelaai is); * Gebruik 'n ander leerder se Wordle-gedig en skryf jou eie gedig met hierdie woorde.<ref>https://mnrmuller.wordpress.com/2012/02/02/sagte-liefde-se-eerste-sprong/</ref> === Idees vir kreatiewe dig-aktiwiteite === * Laat hulle eers koeplette skryf waarvan die eerste reël gegee is. In die groep kan hulle lateraal en vlot dink om woorde sowel as rymwoorde in hul dinkskrum uit te dink. * As variasie:  laat elkeen een reël skryf, omruil en by 'n ander se poging 'n tweede reël skryf. * Laat die hele klas werk aan 'n lang gedig. Elkeen skryf byvoorbeeld 'n koeplet oor 'n bepaalde beroemde persoon/plek/gebeurtenis. * Skryf 'n lied vir 'n bepaalde wysie. * Skryf 'n fabel of 'n artikel oor as 'n gedig. * Skryf 'n gedig oor 'n geliefde boekkarakter. * Skryf 'n strofe/vers met soveel woorde as moontlik wat met dieselfde letter begin. * Maak die woordeboek oop op enige bladsy. Skryf 'n gedig deur net die woorde op dié bladsy te gebruik. * Gebruik iemand se naam en maak 'n sin met elke eerste letter van die naam sodat alles pas binne 'n gegewe konteks (naampoësie). * Skryf gedigte volgens 'n bepaalde patroon (bv. paddavissie, boom of huis, ens).  Die onderwyser trek die patroon, die kinders skryf daarvolgens. == Eienaarskap van leser/skrywer van gedigte/stories == Wanneer leerders self gedigte geskryf het, word hulle ook goeie lesers van gedigte. Hulle begin verstaan waaroor al die versbou-elemente handel en wat die funksie van elkeen is. Dit beteken dat hulle ook kan begin om mekaar se gedigte te assesseer. Hierdie proses van lees en skryf kan anoniem gedoen word sodat ’n ruimte van respek en vertroue geskep kan word. Om leerders aktief te betrek by die leerproses – en '''eienaarskap''' te aanvaar vir hul eie leer, lees en skeppingsproses – is dit vir taalonderwysers belangrik om kennis te dra van hul '''individuele leerstyle''' (visueel, ouditief en kinesteties). Die heelbreinbenadering tot leer bied bruikbare inligting oor die funksionering van die '''linker- en regter brein''' wat deesdae die rasionele en kreatiewe breinhemisfere genoem word.<ref>Jensen, E. 2000. ''Brain-based learning.'' San Diego, CA: The Brain Store.</ref> Veral ook '''koöperatiewe leer''' kan met vrug gebruik word vir portuurassessering in die skeppingsproses. === Meervoudige Intelligensies === Hieronder volg ’n uiteensetting van leerders se meervoudige intelligensies<ref>Gardner, H. 1999. ''The disciplined mind''. New York: Simon & Schuster. Van den Berg, G. 2003. Taalonderrig en die teorie van meervoudige intelligensie. ''Tydskrif vir Taalonderrig'', 36(3 & 4):233-245.</ref> wat onderwysers met vrug kan integreer in taalonderrig om leerders aktief te betrek in die leerproses. {| class="wikitable" | colspan="2" |'''Intelligensie''' |'''Eienskappe''' |'''Aktiwiteite in taal- en letterkunde-onderrig''' |- |'''Linguisties''' | |Onthou name, plekke en datums, betekenisse en fyner nuanses, taalvaardig en –kreatief, sensitiwiteit vir klanke en ritme van woorde, taalreëls. |Lees, skryf, stories vertel, debatvoering, poësie, woordspel, humor, idiome en gesegdes, ironie, limirieke, instruksies, nuwe woordeskat |- |'''Logies-wiskundig''' | |Proefnemings, redeneer, getalle, vrae vra, ondersoek van logiese patrone en verhoudings. Probleemoplossingstake, vermoë om abstrak te dink. |Produksie van grafieke, kaarte en diagramme, getallespel, probleme, toets hipoteses, voorspel oorsaak en gevolg van gebeure, verslae, analise van karakters en verhoudings, patrone, veralgemenings en stereotipes, evalueer, vergelyk, ontsyfer kodes en simbole, prioritiseer |- |'''Visueel-ruimtelik''' | |Teken, bou, ontwerp, skep, kyk na prente en rolprente, speel met masjiene. Visualisering, lees van kaarte en diagramme, skaak. Sensitief vir kleur, lyn, vorm, tekstuur, ruimtelike oriëntering. |Visuele opsomming & vloeikaarte, ontwerpe, flitskaarte, visuele raaisels, 3-D modelle, kuns, collage, strokies, verbeeldingspel, kleur, video's, rekenaarprogramme, bordspel, visualisering, plakkate, advertensies, décor, kleredrag en agtergrond van verhaal |- |'''Musikaal''' | |Kan maklik geluide, deuntjies, toonhoogtes, vibrasies en ritmes herken. Bespeel musiekinstrumente. Sensitiwiteit vir gemoedstoestande. Ouditiewe diskriminasievermoë |Sing, “rap”, klankspel, luisteraktiwiteite, praatkore, driloefeninge, dans en ritme, agtergrondmusiek, skep en uitvoering van musiek, poëtiese ritmepatrone |- |'''Liggaamlik-kinesteties''' | |Rondbeweeg, aanraking, praat, gebruik en begrip van lyftaal, dinge doen. Fisiese aktiwiteite soos sport, dans, toneelspel en handwerk. Koördinasie tussen brein en liggaam, balans, soepelheid, singtuiglike sensitiwiteit, sterk liggaamsbewustheid |Dramatiseer, rolspel, mimiek, nabootsing van karakters, speletjies, fisiese versameling van inligting, fotografiese safari's, skattejag, blok- en balspele |- |'''Interpersoonlik''' | |Vaardighede om in ’n groep te werk, oplos van konfliksituasies, hulpvaardig, wye vriendekring, gesels, verstaan en lei mense, is goed met organiseer, kommunikeer maklik. Sensitief vir ander se liggaamstaal, sosiaal aanpasbaar |Groepsgesprek en koöperatiewe leer, leierskapsontwikkeling, simulasies, penmaats, portuuronderrig, begrip vir konflik, gevoelens en perspektiewe/motiewe van karakters, rolle, strategieë vir groepwerk, storiekettings en -legkaarte, interkulturele interaksie |- |'''Intrapersoonlik''' | |Volg eie belangstellings op, werk graag alleen, fokus op eie gevoelens, drome, instinkte en doelwitte. Oorspronklike denker, reflekteer graag. Introspektief, selfdissipline |Joernaal, refleksie en metakognitiewe take, houdings en waardes, navorsing, stillees, identifikasie met karakters, outobiografieë, poësie, simboliese en metaforiese denke |- | '''Naturalisties''' | |Sensitief vir natuur (plant, weer, rots en dier), herken en klassifiseer lewende dinge, perspektief op ekologie en omgewing, wetenskaplike en biologiese prosesse |Klassifikasie, kategorisering van sisteme, buitelug-uitstappies & -aktiwiteite, eksperimente, kook en bak, versamelings, stories van diere, ekologiese gebeure |} === Leerstyle === Vervolgens word die verskillende leerstyle<ref>P Herbert. http://www.hstygerberg.co.za/wp-content/uploads/2013/03/Suksesstudies.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160723085024/http://www.hstygerberg.co.za/wp-content/uploads/2013/03/Suksesstudies.pdf |date=23 Julie 2016 }}</ref> uiteengesit: {| class="wikitable" |'''Visuele leerder''' |'''Ouditiewe leerder''' |'''Kinestetiese leerder''' |- |· Sit gewoonlik waar hulle kan sien wat aangaan. · Onthou gesigte beter as name. · Sluit hul oë en visualiseer wat hulle hoor. · Werk gewoonlik baie netjies. · As hulle verveeld is, sal hulle gewoonlik iets kry om na te kyk. · Trek voordeel uit groot prente, plakkate en modelle. · Verkies ’n stil omgewing om in te leer. |·      Sit waar hulle kan hoor. ·      Gee nie altyd aandag aan dit wat vir hulle gewys word nie. ·      Onthou name, maar neig om gesigte te vergeet. ·      Mag dalk ’n probleem hê om kleure te pas (inkleur). ·      Mompel, [[neurie]] of praat met hulself as hulle verveeld is. ·      Hou van die klank van hul eie stemme. ·      Praat baie. ·      Luister na wat ander kinders sê. ·      Is in staat om in 'n raserige omgewing te konsentreer. ·      Luister graag na musiek. ·      Hulle het nodig om te sê wat hulle geleer het – hulle funksioneer dus goed in groepsgesprekke. |· Kies dikwels ’n plek waar hulle kan rondbeweeg, soos aan die buiterand van ’n groep. · Vind dit moeilik om te herhaal wat hulle gehoor het. · Moet te alle tye aktief wees. · Heelwat kort pouses word aanbeveel. · Gebruik handbewegings en gebare as hulle praat. · Vroetel aan enigiets wat hulle in die hande kry as hulle verveeld is. · Skuif baie rond. · Moet aktief deelneem om effektief te leer. · Baie rusteloos as hulle in die klas moet sit en luister of oplet. · Hulle het dikwels baie aandag en toegeneentheid (selfs ook vriendelike en onskuldige aanraking) nodig. |} === Digter/skrywer as portuurleser<ref>(a) Combrink, LE. 1989.  Die onderrig van prosa in Afrikaans as Eerste Taal in standerds 3, 4 en 5. Ongepubliseerde D.Litt-proefskrif. Universiteit van Stellenbosch. (b) Lemmer, A. 1988.  Children’s responses to Literature.  In: Cilliers, I. (red.).  ''Op weg na begrip – Kinderliteratuur vir Suider-Afrika.'' (c) Matthee, FC. 1996.  ''Die hantering van enkele jeugromans van Barrie Hough:  'n leerder-lesergerigte benadering.''  Universiteit van Stellenbosch:  MEd-verhandeling.</ref> === Letterkunde is 'n '''kommunikasieproses''', waarin die leser 'n belangrike rol speel. Daarom is dit belangrik om in die onderrig van kreatiewe skryf ook te fokus op die respons van die leser op die teks. 'n Nuwe benadering tot die onderrig van letterkunde, is die '''responsbenadering (ook genoem die resepsie-estetika)'''. Die doel van hierdie benadering is om die leser se respons op of teenoor letterkunde te ontwikkel en te verfyn sodat hy/sy uiteindelik 'n teks selfstandig kan lees en met selfvertroue daarop kan reageer. Hierdie benadering het dus te doen met die '''leeshouding''' van die leser. Die leser se respons word beïnvloed deur vooraf-kennis en ondervinding, omdat dit sy ervaring van die teks bepaal. Dit word die '''verwagtingshorison''' van die leser genoem. Een van die funksies van literatuur is om die leser se verwagtingshorison uit te brei, om lesers te laat losdraai uit hul eie isolasie. In die bepaling van die respons van 'n leser op 'n teks, word daar gekonsentreer op die leser se '''identifikasie''' met die karakters, sy/haar projeksie in die situasie van die verhaal, 'n toepassing op sy/haar eie leefwêreld, die leser se lees as 'n objektiewe waarnemer en uiteindelik ook sy/haar evaluering van die teks. '''(a)   Elemente van die lees-ervaring wat die digter/leser in gedagte kan hou:''' * Estetiese ervaring is die wisselwerking tussen tekskode en leser se verwagtingshorison. * Daar is ’n implisiete en ’n werklike leser. * Die werklike leser bring sy/haar kulturele, etiese, literêre verwagting/voorveronderstellings na die kreatiewe teks en “herskep” die geskrewe teks. * Onbepaaldheid van teks is uitnodiging vir verbeelding van leser om gapings in te vul, lei tot interaksie. * Die werklike leser se verbeelding maak dit moontlik om deel te hê aan behoeftes en aspirasies van karakters, hul konflikte en gevoelens te deel – op hierdie manier neem die leser deel aan die storie. * 'n Leser kry nuwe insigte op emosionele en intellektuele wyse, ook deur die ontwikkeling van simpatie en empatie met ander. * "Imaginative trial and error or experimentation" = leser maak keuses = dit lei tot self-ontdekking. * Lees is 'n sosiaal-aanvaarbare uitlaatklep vir drifte en spanning, ontvlugting. * Die werklike leser se etiese waardes ontwikkel omdat literatuur etiese probleme aanraak – reg en verkeerd, goed en boos. * Letterkunde-onderrig kan leerders stimuleer om 'n besinnende benadering tot menslike gedrag te ontwikkel. Leerders maak dus kennis met 'n wye reeks waardes om 'n eie persoonlike lewensfilosofie op te bou. * Die werklike leser se identiteitstema kom in verhouding en interaksie met die teks – "all stories transform die unconscious fantasy discoverable through psychoanalysis into the conscious meanings". * Die subjektiewe betrokkenheid van leser a.g.v. sy/haar identiteitstema en verdedigingsmeganismes dien as filter. Die leser gee sin aan teks deur eie fantasie en transformeer teks dmv interpretasie, hoër ego-funksies (interpretasie, literêre ervaring en sensitiwiteit). '''(b)   Digters kan oop en geslote tekste skep om lesers te laat deelneem aan die herskepping van die teks:''' * Oop plekke van onvolledigheid, vaagheid, betekenisbreuke, “missing links”; * Skep spanning en laat leser deelneem; * Ruimtes vir vertolking, interpretasie; * Strategiese onderbrekings in teks. '''(c)    Die verskil tussen kommentaar en kritiek''' * Onderwysers behoort aandag te gee aan die oorsprong en groei van opinies. * Kritiek is afbrekend terwyl kommentaar konstruktief en opbouend is. * Kritiek veronderstel dat daar 'n objektiewe regte of verkeerde antwoord is, terwyl kommentaar 'n respons is wat die individualiteit van die leser weerspieël. * Daar is drie komponente van respons:  persepsie, affek en assosiasie. Die leser se '''resonerende sinne''' integreer een of meer van hierdie elemente. * Die assimilasie tussen teks en leser veronderstel dat die leser individueel en subjektief reageer. === Maniere om kommentaar as individuele (subjektiewe) respons te lewer m.b.v. resonerende sinne === '''A.  Betrokkenheid:  vooruitloop van gebeure''' * Ek was seker dat die volgende sou gebeur … * Ek het bly hoop dat … * Ek was totaal verras deur … * Ek het reg voorspel dat … '''B. Betrokkenheid:  identifikasie en assosiasie''' * Sekere gebeure in die gedig/storie het my laat dink aan dinge waarvan ek gehoor het/wat ek gedoen het, bv. … * Sekere karakters/dinge in die gedig/storie het my aan myself/aan iemand anders herinner, bv. … * Ek het die meeste gehou van ... omdat … * Ek het niks/baie min gehou van … omdat … * Ek sou graag soos … wou wees omdat … * Sekere plekke wat deel vorm van die gedig/storie het my laat dink aan plekke waarvan ek al gehoor het/waaroor ek al gedroom het/wat ek al besoek het, bv. … * Sekere idees/planne/gedagtes wat in die gedig.storie voorkom, herinner my aan dinge waaraan of waaroor ek dikwels dink, bv. … '''C. Betrokkenheid:  inlewing''' * Ek verbeel my dikwels/soms/nooit dat ek deel word van die gedig/storie, omdat … * Ek het gevoel ek is deel van die gedig/storie toe … * Dit het gevoel asof alles met my gebeur toe … * Ek het gevoel asof ek self daar was toe … * Soms verbeel ek my hoe plekke en mense in 'n gedig/storie lyk, bv. … * Ek het gevoel dat dit wonderlik/verskriklik sou wees as so iets met my sou gebeur, bv. … '''D. Emosionele betrokkenheid''' * Ek was opgewonde toe … * Ek was verlig toe … * Ek was bly toe … * Ek was bang toe … * Ek was jammer toe … * Ek was bekommerd/ontsteld toe … * Ek wou sommer ophou lees toe … * Ek kon eenvoudig nie ophou lees nie toe … == Verwysingsbronne == {{Verwysings}} [[Kategorie:Onderrig]] fautr2y406qkjl8fyoqt9pkog5qa4i6 Gué Pequeno 0 113526 2521226 2520363 2022-08-23T19:30:16Z SpesBona 2720 + Prent wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Gué Pequeno | beeld = Guè Pequeno.jpg | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = | agtergrondkleur = solo-groep | geboortenaam = Cosimo Fini | alias = Gué Pequeno | geboortedatum = {{GDEO|1980|12|25}} | geboorteplek = [[Milaan]], [[Lombardye]], [[Italië]] | oorsprong = <!-- Gebruik slegs as geen geboorteplek beskikbaar of indien oorsprong van geboorteplek verskil --> | sterfdatum = | sterfplek = | genre = [[Hip-hop]] | beroep = Rapper, musiekprodusent | instrument = stem, sleutelbord, sampler, dromme | jare_aktief = 1999–onlangs | etiket = Tanta Roba, Universal, Def Jam | assosiasies = [[Marracash]], [[Jake la Furia]], [[Fabri Fibra]], [[Surfa]] | webwerf = [http://www.guepequeno.it/] | huidige_lede = | gewese_lede = }} '''Cosimo Fini''' (gebore [[25 Desember]] [[1980]]), beter bekend onder sy verhoognaam '''Gué Pequeno''', is 'n Italiaanse rapper, liedjieskrywer, musiekprodusent.<ref>{{cite web |first=Giovanni |last=Recchia |title=Minervino Murge |url=http://www.bisceglieindiretta.it/minervino-murge-gue-pequeno-in-concerto-alla-villa-faro/ |publisher=bisceglieindiretta.it |date=5 Augustus 2016 |language=it |archive-url=https://web.archive.org/web/20200419190021/http://www.bisceglieindiretta.it/minervino-murge-gue-pequeno-in-concerto-alla-villa-faro/ |archive-date=19 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Diskografie == === Album === * 2011 – ''[[Il ragazzo d'oro]]'' * 2013 – ''[[Bravo ragazzo (album Gué Pequeno)|Bravo ragazzo]]'' * 2015 – ''[[Vero (album)|Vero]]'' === Met Sacre Scuole === * 1999 – ''[[3 MC's al cubo]]'' === Met Club Dogo === * 2003 – ''[[Mi fist]]'' * 2006 – ''[[Penna capitale]]'' * 2007 – ''[[Vile denaro]]'' * 2009 – ''[[Dogocrazia]]'' * 2010 – ''[[Che bello essere noi]]'' * 2012 – ''[[Noi siamo il club]]'' * 2014 – ''[[Non siamo più quelli di Mi fist]]'' === Met Dogo Gang === * 2005 – ''[[Roccia Music Vol. 1]]'' * 2008 – ''[[Benvenuti nella giungla]]'' === Met Marracash === * 2016 – ''[[Santeria (album)|Santeria]]'' == Verwysings == {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Pequeno, Gué}} [[Kategorie:Italiaanse kletsrymers]] [[Kategorie:Geboortes in 1980]] [[Kategorie:Lewende mense]] p1c5wt21klgrmxnk94ko3bdbmoj5wzy Franciskus van Assisi 0 115408 2521162 2493351 2022-08-23T15:05:12Z Oursana 48196 -+Bartolomeo della Gatta 001.jpg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Heilige |naam=Sint Franciskus van Assisi |geboortedatum=1181 of 1182 |geboorteplek=Assisi, Hertogdom Spoleto, [[Heilige Romeinse Ryk]] |sterftedatum=[[3 Oktober]] [[1226]] |sterfteplek=Assisi, Umbria, Pouslike State<ref>Brady, Ignatius Charles. "[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/216793/Saint-Francis-of-Assisi Saint Francis of Assisi]." [[Encyclopædia Britannica]].</ref> |feesdag=[[4 Oktober]] |vereer_in=[[Rooms-Katolieke Kerk]]<br />[[Anglikaanse Gemeenskap|Anglikanisme]]<br />[[Lutheranisme]]<br />[[Ou-Katolieke Kerk]] |beeld=Bartolomeo della Gatta 001.jpg |beeldgrootte=200px |byskrif=Die stigmata van sint Franciskus, deur Bartolomeo della Gatta, omstreeks 1487. |titels=Godsdienstige, diaken, biegvader,<br />stigmatis en godsdienstige stigter |saligverklaringsdatum = |saligverklaringplek = |saligverklaar_deur = |heiligverklaringsdatum = [[16 Julie]] [[1228]] |heiligverklaringsplek = [[Assisi]], [[Italië]] |heiligverklaring_deur = [[Pous Gregorius IX]] |attribute=Tau-kruis, duif, voëls, diere, wolf aan die voete, Pax et Bonum, swak Fransiskaanse gewoonte, stigmata |beskermheilige=diere; die omgewing; [[Italië]]; handelaars; verstekelinge;<ref>Chesterton (1924), bl. 126</ref> padvinder; [[San Francisco]], [[Kalifornië]], Naga Stad, Cebu, tapisserie werkers<ref>House & Garden - Volume 158 - bl. 86, 1986</ref> |pelgrimsoord=Basiliek van Sint Franciskus van Assisi |onderdrukkingsdatum= |onderdrukking_deur= |omstredenhede= |gebed= }} '''Sint Franciskus van Assisi''' ([[Italiaans]]: San Francesco d'Assisi; gebore as '''Giovanni di Pietro di Bernardone''', informeel bekend as '''Francesco'''; 1181/1182 – [[3 Oktober]] [[1226]])<ref name = "EBO Francis">Brady, Ignatius Charles. "[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/216793/Saint-Francis-of-Assisi Saint Francis of Assisi]." [[Encyclopædia Britannica]] aanlyn</ref> was ’n [[Italië|Italiaanse]] [[Rooms-Katolieke]] [[monnik]] en prediker. Hy het die [[Franciskanerorde]] vir mans en die [[Orde van Sint Klara]] vir vroue gestig, asook ander ordes.<ref name = "EBO Francis"/> Franciskus is een van die mees geëerde godsdiensfigure in die geskiedenis.<ref name = "EBO Francis"/> [[Pous Gregorius IX]] het Franciskus op [[16 Julie]] [[1228]] tot heilige verklaar. Hy is saam met [[sint Katharina van Siena]] die [[beskermheilige]] van Italië. Hy is later vereenselwig met die beskerming van diere en die [[natuur|natuurlike omgewing]], en dit het onder die Katolieke en Anglikaanse kerke die gebruik geraak om seremonies te hou op sy feesdag, [[4 Oktober]], waarop diere geseën is.<ref name="dukemag">{{cite web |url=http://dukemagazine.duke.edu/article/blessing-all-creatures-great-and-small |title=Blessing All Creatures, Great and Small |access-date=30 Julie 2007 |work=Duke Magazine |date=November 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190321090725/http://dukemagazine.duke.edu/article/blessing-all-creatures-great-and-small |archive-date=21 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Lewe == [[Lêer:StFrancis part.jpg|duimnael|links|upright|Die eerste bekende uitbeelding van sint Franciskus, 1223–1224 sonder die stigmata.]] In 1228, twee jaar na sy dood, is Franciskus van Assisi deur sy vriend pous Gregorius IX tot heilige verklaar. Franciskus was maar net een van die honderde mense wat in die Middeleeue deur die Rooms Katolieke kerk tot heilige verklaar is. Tog onthou selfs Protestante hom beter as enige ander heilige van sy tyd. In Franciskus se tyd het baie mense geglo dat die wêreld sondig is; party mense (strydig met die leringe van die Kerk) het selfs geglo dat die duiwel die aarde gemaak het, terwyl andere gemeen het dat die duiwel hopeloos te veel mag op aarde het. Franciskus het egter vuriglik geglo dat die wêreld Gods wêreld was, en dat almal, mens en dier, die Skepper moes prys. Hy het selfs vir die voëltjies gepreek en hulle aangesê om tot eer van die Here te sing; en hy het na bewering selfs die wreedste wilde diere mak gemaak. Hy het die mense daarop gewys dat Christus mens sowel as God was deur hulle aan Sy aardse lewe te herinner; hy het selfs een keer gereël dat hy en sy vriende Kersfees in 'n stal vier, met 'n babetjie wat in 'n krip op hooi gele het. Franciskus het met aansteeklike opgewektheid en vreugde die Woord gebring, en een · keer, terwyl hy in die aanwesigheid van die Pous en die kardinale gepreek het, het hy rondgedans om aan hulle te toon hoe hy voel. Waar hy gekom het, het hy 'n boodskap van vreugde en blydskap versprei. Franciskus is in 1182 in die Italiaanse dorpie Assisi gebore. Sy vader, Pietro Bernardone, was 'n ryk lakenkoopman, en die jong Franciskus was die voorbok by die fuifpartye van die jong mense van die dorp. Hy was egter altyd opmerklik vrygewig teenoor bedelaars.  Na 'n ernstige siekbed in 1202, waartydens hy ontevrede geraak het met sy leefwyse, het hy op 'n militêre ekspedisie gegaan, maar aan die einde van die eerste dag het hy siek geword, en hy moes na Assisi terugkeer. Hierdie teleurstelling het weer die geestelike krisis wat hy tydens sy siekbed ondervind het, laat opvlam. Op 'n goeie dag het sy vriende by hom kom eet en na die ete het hulle in die straat rondgedwaal. Na 'n rukkie het hulle agtergekom dat Franciskus nie meer by hulle is nie en toe hulle hom gaan soek, het hulle hom gevind waar hy in 'n beswyming op die sypaadjie sit. Toe hy weer tot sy [[bewussyn]] kom, was hy 'n veranderde man. Hy het sy ou lewe vaarwel gesê en hom afgesonder in gebed en diens aan die armes. Kort daarna het hy op 'n pelgrimstog na Rome gegaan. Maar die werklike keerpunt in sy lewe het gekom kort nadat hy in Assisi teruggekeer het. Franciskus het van jongs af 'n groot vrees vir melaatse mense gehad. Eendag het hy in Assisi 'n melaatse wat in die straat gestaan en bedel het, teengekom. Hy wou eers weghardloop, maar iets het hom laat omdraai, en hy het al sy geld vir die melaatse bedelaar gegee en sy hand gesoen. Van daardie dag af was Franciskus se lewe een van diens aan melaatses, armes, uitgeworpenes en siekes. Hy het egter so baie geld aan die armes en [[bedelary|bedelaars]] gegee dat sy vader begin vrees het dat hy al sy eiendom sou verloor. Hy het Franciskus na die biskop van Assisi gebring om hom wettiglik te onterf; maar sonder om te wag dat die dokumente opgestel word, het Franciskus sy klere uitgetrek, 'n kleed wat hy van die biskop gekry het, aangetrek en na die woude van die berg Subasio vertrek. Die volgende drie jaar het hy In die uiterste armoede deurgebring, en vir die melaatses en uitgeworpenes gepreek. Franciskus het geglo dat armoede, as mens dit as 'n positiewe gawe van God aanvaar, die basis van 'n heilige en gelukkige lewe kan wees. Daarom het hy ook gepreek dat armoede en berou twee dinge is wat met vreugde nagestreef moet word. In 1209 het hy na Assisi teruggekeer en vir die armes begin preek. Hy het gou 'n klein gevolg gehad en toe hulle twaalf in getal was, het hulle die toestemming van pous Innocentius III gekry om hul leefwyse in die vorm van 'n monnike-orde voort te sit. Hulle het h4lself gewy aan die prediking en werk onder die armes. Franciskus se volgelinge het al hoe meer geword en in dieselfde jaar (1209) het hy die Franciskaanse monnike-orde gestig. Hierdie monnike-orde het deur sendingreise so geweldig uitgebrei dat Franciskus met sy dood op 3 Oktober 1226 reeds duisende volgelinge gehad het. In 1212 het Franciskus na die Heilige Land vertrek, maar sy skip het vergaan en hy moes terugkeer. In 1219 is hy na Egipte, waar die kruisvaarders besig was om die stad Damietta te beleer. Hy is egter gevange geneem en voor sultan Al Kanil van Egipte gebring. Toe Franciskus voor die sultan kom, het hy die Evangelie aan hom verkondig. Die sultan het na hom geluister en Franciskus teruggestuur na die Christelike kamp. Daarvandaan is hy na die Heilige Land, waar hy tot September 1220 gebly het. Na veertig dae van vas en gebed, het hy op 14 September 1224 op die berg Alverno na bewering 'n visioen gehad waarin 'n engel aan hom verskyn het. 'n Oogkwaal, wat hom vee I pyn veroorsaak het, en sy streng asketiese lewenswyse het sy liggaamskragte verswak. Kort voor sy dood op 3 Oktober 1226 in die Portiuncula-kapel het hy sy "Loflied" voltooi, waarin hy bly en vroom die heerlikheid van Gods skepping besing. In teenstelling met die gangbare wêreldontvlugting van sy tyd, het hy alle skepsels liefgehad. Dit word beweer dat hy deur sy lewe en optrede die Italiaanse dig- en skilderkuns sterk beïnvloed het en hy word selfs as 'n voorloper van die Renaissance beskou. 'n Lewensbeskrywing van Franciskus is deur een van sy volgelinge, Thomas van Celano, geskryf. Baie verhale is daarna oor· hom geskryf. Die belangrikste hiervan is die ''Klein Blommetjies van Franciskus,'' wat sowat 100 jaar na sy dood verskyn het. In 1219 is hy na [[Egipte]] in ’n poging om die sultan te bekeer en so ’n einde aan die konflik met die [[Kruistog|Kruisvaarders]] te bring.<ref>{{cite book |first=John |last=Tolan |title=St. Francis and the Sultan: The Curious History of a Christian-Muslim Encounter |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |year=2009 |isbn=9780199239726 }}</ref> Teen dié tyd het die Franciskanerorde so gegroei dat die primitiewe organisasie nie meer gedeug het nie. Hy het na Italië teruggekeer om die orde te organiseer. Kort nadat die [[pous]] sy gemeenskap goedgekeur het, het hy hom algaande onttrek aan eksterne sake. Franciskus is ook bekend vir sy liefde vir die [[Nagmaal|Eucharistie]].<ref>{{cite web |url=http://franciscanfriars.com/vocations/stfrancis/ |title=St. Francis of Assisi – Franciscan Friars of the Renewal |publisher=Franciscanfriars.com |access-date=24 Oktober 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191215105319/http://franciscanfriars.com/vocations/stfrancis/ |archive-date=15 Desember 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In 1223 het hy die eerste lewendige [[Kersstal]]toneel gereël.<ref name="ODCC Francis">{{cite book |chapter=Francis of Assisi |editor-last=Cross |editor-first=F. L. |title=The Oxford dictionary of the Christian church |location=New York |publisher=Oxford University Press |year=2005 |isbn=0199566712 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.newadvent.org/cathen/03724b.htm |title=CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Christmas |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200426014728/https://www.newadvent.org/cathen/03724b.htm |archive-date=26 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Volgens [[Christendom|Christelike]] tradisie het hy in 1224 die [[stigmata]] gekry met die verskyning van serafs (engele van die hoogste rang) tydens ’n godsdienstige ekstase<ref name="ODCC Francis"/> – hy was die eerste aangetekende persoon in die Christelike geskiedenis wat die wondtekens van [[Christus]] gekry het.<ref>{{cite book |chapter=Stigmatization |editor-last=Cross |editor-first=F. L. |title=The Oxford dictionary of the Christian church |location=New York |publisher=Oxford University Press |year=2005 |isbn=0199566712 }}</ref> Franciskus is op die aand van 3 Oktober 1226 dood terwyl hy geluister het na ’n voorlesing van [[Psalms|Psalm 142]] (141) wat hy versoek het. == Bronnelys == * Kennis, Volume 2, 1980, bl.244, ISBN 0-7981-0824-X == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/216793/Saint-Francis-of-Assisi "Saint Francis of Assisi"], ''[[Encyclopædia Britannica]]'' aanlyn * [http://franciscan-archive.org/ Die Franciskaanse Argief] * [http://www.christianiconography.info/francis.html St. Franciskus van Assisi] by die [http://www.christianiconography.info/ webtuiste Christian Iconography] * {{Commons-kategorie inlyn|Francis of Assisi}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Francis of Assisi|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} [[Kategorie:Italiaanse religieuse mense]] [[Kategorie:Heiliges in die Christendom]] [[Kategorie:Christendom in Italië]] [[Kategorie:Geboortes in 1182]] [[Kategorie:Sterftes in 1226]] 3t0jqnaed6x40328beb83qoatjtk83t Vir die voëls 0 118083 2521285 2151718 2022-08-24T11:31:41Z Johannes victor 153117 Inligting oor sampie wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas rolprent | naam = Vir die voëls | beeld = | regisseur = [[Quentin Krog]] | produksieleier = Danie Bester | geskryf_deur = Sean Robert Daniels<br />Quentin Krog<br />Tina Kruger | verteller = | met = Simoné Nortmann<br />Francois Jacobs<br />Lara Kinnear<br />[[Bennie Fourie]] | musiek = Benjamin Willem | kinematografie = Brendan Barnes | redigeerder = C.A. van Aswegen | ateljee = The Film Factory | verspreider = Ster Kinekor | vrygestel = [[25 November]] [[2016]] | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = | imdb_id = 5799756 }} '''Vir die voëls''' is ’n [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat op [[25 November]] [[2016]] vrygestel is. Die fliek is gebaseer op 'n [[kortverhaal]] deur Irma Humpel, getiteld "''Slim vang sy baas''". Die storie gaan oor die ware liefdesverhaal van Irma en Sampie de Klerk van [[Newcastle]]. Irma het 'n dit vir ’n leserswedstryd ingeskryf op soek na ’n draaiboek om [[Huisgenoot]] se 100ste bestaansjaar te vier. Huisgenoot het die film in samewerking met [[kykNET]] Films en The Film Factory vervaardig.Die regte sampie se klerk is dood. == Genre == Die film is ’n romantiese drama wat in die laat sewentigs afspeel. Hubare mans was op die grens vir diensplig en vroueregte ’n onbekende konsep. Musiektreffers uit die 1970’s, soos [[Carike Keuzenkamp]] se ''Hoeka Toeka'' en [[Glenys Lynne]] se ''Ramaja'', kan in die fliek gehoor word. Die fliek het ’n 10-12 OLG-ouderdomsperk (ouerleiding vir geweld). == Rolverdeling == * Simoné Nortmann as Irma Humpel * Francois Jacobs as Sampie de Klerk * [[Elize Cawood]] as ouma * Lara Kinnear as Marieda * [[Bennie Fourie]] as Karel * [[Neels van Jaarsveld]] as Ivan * [[Nicola Hanekom]] as Alta * [[Drikus Volschenk]] as Willem sr. * Edrien Erasmus as Dina * Leandry Smit as Irma Humple jr. * Candice Kruger as Marieda jr. * Liam Bosman as Sampie de Klerk jr. == Storielyn == In die fliek is Irma Humpel ’n korrelkop-rabbedoe wat in die laat 1970’s in ’n trourok voor die kansel beland. Die bruidegom is die seun wat haar kleintyd geterg het. Tot kort tevore het sy vas geglo dat onafhanklikheid die enigste vorm van vryheid is, maar intussen het Sampie de Klerk haar oor haar oortuigings laat nadink. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] == Eksterne skakels == * {{YouTube|Vd2AmT7U1YA|Lokprent}} * {{IMDb title|5799756}} [[Kategorie:Afrikaanse rolprente]] [[Kategorie:Dramarolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] przeah5h36r40jmxa079o6nkbzlqh3d 2521286 2521285 2022-08-24T11:32:37Z Mykola7 122180 Wysigings deur [[Special:Contributions/Johannes victor|Johannes victor]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:SpesBona|SpesBona]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas rolprent | naam = Vir die voëls | beeld = | regisseur = [[Quentin Krog]] | produksieleier = Danie Bester | geskryf_deur = Sean Robert Daniels<br />Quentin Krog<br />Tina Kruger | verteller = | met = Simoné Nortmann<br />Francois Jacobs<br />Lara Kinnear<br />[[Bennie Fourie]] | musiek = Benjamin Willem | kinematografie = Brendan Barnes | redigeerder = C.A. van Aswegen | ateljee = The Film Factory | verspreider = Ster Kinekor | vrygestel = [[25 November]] [[2016]] | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = | imdb_id = 5799756 }} '''Vir die voëls''' is ’n [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat op [[25 November]] [[2016]] vrygestel is. Die fliek is gebaseer op 'n [[kortverhaal]] deur Irma Humpel, getiteld "''Slim vang sy baas''". Die storie gaan oor die ware liefdesverhaal van Irma en Sampie de Klerk van [[Newcastle]]. Irma het 'n dit vir ’n leserswedstryd ingeskryf op soek na ’n draaiboek om [[Huisgenoot]] se 100ste bestaansjaar te vier. Huisgenoot het die film in samewerking met [[kykNET]] Films en The Film Factory vervaardig. == Genre == Die film is ’n romantiese drama wat in die laat sewentigs afspeel. Hubare mans was op die grens vir diensplig en vroueregte ’n onbekende konsep. Musiektreffers uit die 1970’s, soos [[Carike Keuzenkamp]] se ''Hoeka Toeka'' en [[Glenys Lynne]] se ''Ramaja'', kan in die fliek gehoor word. Die fliek het ’n 10-12 OLG-ouderdomsperk (ouerleiding vir geweld). == Rolverdeling == * Simoné Nortmann as Irma Humpel * Francois Jacobs as Sampie de Klerk * [[Elize Cawood]] as ouma * Lara Kinnear as Marieda * [[Bennie Fourie]] as Karel * [[Neels van Jaarsveld]] as Ivan * [[Nicola Hanekom]] as Alta * [[Drikus Volschenk]] as Willem sr. * Edrien Erasmus as Dina * Leandry Smit as Irma Humple jr. * Candice Kruger as Marieda jr. * Liam Bosman as Sampie de Klerk jr. == Storielyn == In die fliek is Irma Humpel ’n korrelkop-rabbedoe wat in die laat 1970’s in ’n trourok voor die kansel beland. Die bruidegom is die seun wat haar kleintyd geterg het. Tot kort tevore het sy vas geglo dat onafhanklikheid die enigste vorm van vryheid is, maar intussen het Sampie de Klerk haar oor haar oortuigings laat nadink. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] == Eksterne skakels == * {{YouTube|Vd2AmT7U1YA|Lokprent}} * {{IMDb title|5799756}} [[Kategorie:Afrikaanse rolprente]] [[Kategorie:Dramarolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] 71a4unoeq4mr53axctutre9ok189lip 2521287 2521286 2022-08-24T11:33:59Z Johannes victor 153117 Sampie wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas rolprent | naam = Vir die voëls | beeld = | regisseur = [[Quentin Krog]] | produksieleier = Danie Bester | geskryf_deur = Sean Robert Daniels<br />Quentin Krog<br />Tina Kruger | verteller = | met = Simoné Nortmann<br />Francois Jacobs<br />Lara Kinnear<br />[[Bennie Fourie]] | musiek = Benjamin Willem | kinematografie = Brendan Barnes | redigeerder = C.A. van Aswegen | ateljee = The Film Factory | verspreider = Ster Kinekor | vrygestel = [[25 November]] [[2016]] | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = | imdb_id = 5799756 }} '''Vir die voëls''' is ’n [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat op [[25 November]] [[2016]] vrygestel is. Die fliek is gebaseer op 'n [[kortverhaal]] deur Irma Humpel, getiteld "''Slim vang sy baas''". Die storie gaan oor die ware liefdesverhaal van Irma en Sampie de Klerk van [[Newcastle]]. Irma het 'n dit vir ’n leserswedstryd ingeskryf op soek na ’n draaiboek om [[Huisgenoot]] se 100ste bestaansjaar te vier. Huisgenoot het die film in samewerking met [[kykNET]] Films en The Film Factory vervaardig.Hy is dood aan kanker. == Genre == Die film is ’n romantiese drama wat in die laat sewentigs afspeel. Hubare mans was op die grens vir diensplig en vroueregte ’n onbekende konsep. Musiektreffers uit die 1970’s, soos [[Carike Keuzenkamp]] se ''Hoeka Toeka'' en [[Glenys Lynne]] se ''Ramaja'', kan in die fliek gehoor word. Die fliek het ’n 10-12 OLG-ouderdomsperk (ouerleiding vir geweld). == Rolverdeling == * Simoné Nortmann as Irma Humpel * Francois Jacobs as Sampie de Klerk * [[Elize Cawood]] as ouma * Lara Kinnear as Marieda * [[Bennie Fourie]] as Karel * [[Neels van Jaarsveld]] as Ivan * [[Nicola Hanekom]] as Alta * [[Drikus Volschenk]] as Willem sr. * Edrien Erasmus as Dina * Leandry Smit as Irma Humple jr. * Candice Kruger as Marieda jr. * Liam Bosman as Sampie de Klerk jr. == Storielyn == In die fliek is Irma Humpel ’n korrelkop-rabbedoe wat in die laat 1970’s in ’n trourok voor die kansel beland. Die bruidegom is die seun wat haar kleintyd geterg het. Tot kort tevore het sy vas geglo dat onafhanklikheid die enigste vorm van vryheid is, maar intussen het Sampie de Klerk haar oor haar oortuigings laat nadink. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] == Eksterne skakels == * {{YouTube|Vd2AmT7U1YA|Lokprent}} * {{IMDb title|5799756}} [[Kategorie:Afrikaanse rolprente]] [[Kategorie:Dramarolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] 31yigrfwqev6mtp3npiw0xmnnazmdm3 2521288 2521287 2022-08-24T11:34:26Z Mykola7 122180 Wysigings deur [[Special:Contributions/Johannes victor|Johannes victor]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Mykola7|Mykola7]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas rolprent | naam = Vir die voëls | beeld = | regisseur = [[Quentin Krog]] | produksieleier = Danie Bester | geskryf_deur = Sean Robert Daniels<br />Quentin Krog<br />Tina Kruger | verteller = | met = Simoné Nortmann<br />Francois Jacobs<br />Lara Kinnear<br />[[Bennie Fourie]] | musiek = Benjamin Willem | kinematografie = Brendan Barnes | redigeerder = C.A. van Aswegen | ateljee = The Film Factory | verspreider = Ster Kinekor | vrygestel = [[25 November]] [[2016]] | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = | imdb_id = 5799756 }} '''Vir die voëls''' is ’n [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat op [[25 November]] [[2016]] vrygestel is. Die fliek is gebaseer op 'n [[kortverhaal]] deur Irma Humpel, getiteld "''Slim vang sy baas''". Die storie gaan oor die ware liefdesverhaal van Irma en Sampie de Klerk van [[Newcastle]]. Irma het 'n dit vir ’n leserswedstryd ingeskryf op soek na ’n draaiboek om [[Huisgenoot]] se 100ste bestaansjaar te vier. Huisgenoot het die film in samewerking met [[kykNET]] Films en The Film Factory vervaardig. == Genre == Die film is ’n romantiese drama wat in die laat sewentigs afspeel. Hubare mans was op die grens vir diensplig en vroueregte ’n onbekende konsep. Musiektreffers uit die 1970’s, soos [[Carike Keuzenkamp]] se ''Hoeka Toeka'' en [[Glenys Lynne]] se ''Ramaja'', kan in die fliek gehoor word. Die fliek het ’n 10-12 OLG-ouderdomsperk (ouerleiding vir geweld). == Rolverdeling == * Simoné Nortmann as Irma Humpel * Francois Jacobs as Sampie de Klerk * [[Elize Cawood]] as ouma * Lara Kinnear as Marieda * [[Bennie Fourie]] as Karel * [[Neels van Jaarsveld]] as Ivan * [[Nicola Hanekom]] as Alta * [[Drikus Volschenk]] as Willem sr. * Edrien Erasmus as Dina * Leandry Smit as Irma Humple jr. * Candice Kruger as Marieda jr. * Liam Bosman as Sampie de Klerk jr. == Storielyn == In die fliek is Irma Humpel ’n korrelkop-rabbedoe wat in die laat 1970’s in ’n trourok voor die kansel beland. Die bruidegom is die seun wat haar kleintyd geterg het. Tot kort tevore het sy vas geglo dat onafhanklikheid die enigste vorm van vryheid is, maar intussen het Sampie de Klerk haar oor haar oortuigings laat nadink. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] == Eksterne skakels == * {{YouTube|Vd2AmT7U1YA|Lokprent}} * {{IMDb title|5799756}} [[Kategorie:Afrikaanse rolprente]] [[Kategorie:Dramarolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] 71a4unoeq4mr53axctutre9ok189lip Ducati Monster 0 118825 2521165 1580095 2022-08-23T16:01:02Z Baranov107 151415 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy|datum=Augustus 2017}} [[Lêer:Logo Ducati.svg|90px|links]] {{Infoboks motorfiets | name = Ducati Monster | image = [[Lêer:Ducati Monster S2R 800.png|280px]] | manufacturer = [[Ducati]] | production = 1993–huidig | assembly = {{ITA}} | predecessor = | class = Kaalfiets | frame = Buisstaaltralieraam | engine = 90° V-tweelingenjin | transmission = 6-gang | rake = 24° | trail = | wheelbase = 1440 mm (meeste) | length = | width = | seat_height = 770 – 800 mm | dry_weight = 168 – 177 kg | wet_weight = | fuel_economy = | fuel_capacity = }} [[Lêer:Ducati_Monster_S4R_S_Tricolore_2008.jpg|duimnael|300px|Ducati Monster S4R S Tricolore 2008]] Die '''Ducati Monster''' (Il Mostro genoem in [[Italiaans]]) is 'n spierfiets ontwerp deur Miguel Angel Galluzzi en vervaardig deur [[Ducati]] in [[Bologna]], Italië sedert 1993. Dit is 'n sogenaamde ''kaalfiets'', wat gekenmerk word deur 'n blootgestelde enjin en raam. Die doelgerigte en deurdagte gebruik van 'n tralieraamwerk in die Ducati Monster is 'n integrale deel van die motorfiets se ontwerp wat vir beide estetiese en strukturele doeltreffendheid sorg. In 2005 was verkope van die Monster vir meer as die helfte van Ducati se wêreldwye verkope verantwoordelik. Ducatimotorfietse gebruik byna uitsluitlik 90° V-tweelingenjins, wat hul die L-tweeling noem, met desmodromiese kleppe en 'n buisstaaltraliewerkraam, ontwerp deur Fabio Taglioni (1920-2001). Die Monsterlyn het talle variasies oor die jare heen beleef, van intreevlak 400 cc fietse tot die top-van-die-lyn multiklep, waterverkoelde superbike-enjinweergawes, met soveel as nege verskillende Monsterweergawes in 'n enkele modeljaar. Die Monster se basiese eenvoud het dit ook 'n gunsteling platform vir persoonlike motorfietsbouers gemaak, soos te siene is by tentoonstellingskompetisies soos die Monsteruitdaging. Monsters was uiteindelik verantwoordelik vir twee-derdes of meer van Ducati se produksie-uitset. == 2021 == Die 2021 Ducati Monster is 'n kleiner, ligter aluminiumraam kaal straatfiets wat 'n 937cc, vloeistofverkoelde, Testastretta 110 V-Twin enjin en 'n 6 spoed/ketting transmissie het. Dit is toegerus met 'n nat, meervoudige pantoffel en servo-ondersteunende hidrouliese aandryfkoppelaar. Die voorremme is radiaal gemonteerde Brembo 4-suier M4.32 remklauw, radiale hoofsilinder, dubbele 320mm semi-swewende skywe met Cornering ABS, terwyl die agterkant Brembo 2-suier remklauw, 245mm skyf met Cornering ABS het.<ref>{{cite web |url=https://www.salvagebid.com/blog/first-look-at-some-of-the-best-new-motorcycles/ |title=First Look at Some of the Best New Motorcycles |author= |website= |publisher= |accessdate=November 1, 2021}}</ref> == Verwysings == <references /> {{en-vertaal|Ducati_Monster}} [[Kategorie:Motorfietse]] cp0hjyn26w2m9tbnntbr8bn3ckd3e1r 2521168 2521165 2022-08-23T16:18:28Z Aliwal2012 39067 /* 2021 */ taalverbetering wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy|datum=Augustus 2017}} [[Lêer:Logo Ducati.svg|90px|links]] {{Infoboks motorfiets | name = Ducati Monster | image = [[Lêer:Ducati Monster S2R 800.png|280px]] | manufacturer = [[Ducati]] | production = 1993–huidig | assembly = {{ITA}} | predecessor = | class = Kaalfiets | frame = Buisstaaltralieraam | engine = 90° V-tweelingenjin | transmission = 6-gang | rake = 24° | trail = | wheelbase = 1440 mm (meeste) | length = | width = | seat_height = 770 – 800 mm | dry_weight = 168 – 177 kg | wet_weight = | fuel_economy = | fuel_capacity = }} [[Lêer:Ducati_Monster_S4R_S_Tricolore_2008.jpg|duimnael|300px|Ducati Monster S4R S Tricolore 2008]] Die '''Ducati Monster''' (Il Mostro genoem in [[Italiaans]]) is 'n spierfiets ontwerp deur Miguel Angel Galluzzi en vervaardig deur [[Ducati]] in [[Bologna]], Italië sedert 1993. Dit is 'n sogenaamde ''kaalfiets'', wat gekenmerk word deur 'n blootgestelde enjin en raam. Die doelgerigte en deurdagte gebruik van 'n tralieraamwerk in die Ducati Monster is 'n integrale deel van die motorfiets se ontwerp wat vir beide estetiese en strukturele doeltreffendheid sorg. In 2005 was verkope van die Monster vir meer as die helfte van Ducati se wêreldwye verkope verantwoordelik. Ducatimotorfietse gebruik byna uitsluitlik 90° V-tweelingenjins, wat hul die L-tweeling noem, met desmodromiese kleppe en 'n buisstaaltraliewerkraam, ontwerp deur Fabio Taglioni (1920-2001). Die Monsterlyn het talle variasies oor die jare heen beleef, van intreevlak 400 cc fietse tot die top-van-die-lyn multiklep, waterverkoelde superbike-enjinweergawes, met soveel as nege verskillende Monsterweergawes in 'n enkele modeljaar. Die Monster se basiese eenvoud het dit ook 'n gunsteling platform vir persoonlike motorfietsbouers gemaak, soos te siene is by tentoonstellingskompetisies soos die Monsteruitdaging. Monsters was uiteindelik verantwoordelik vir twee-derdes of meer van Ducati se produksie-uitset. == 2021 == Die 2021 Ducati Monster is 'n kleiner, ligter aluminiumraam kaalstraatfiets wat 'n 937cc, vloeistofverkoelde, Testastretta 110 V-Twin enjin en 'n 6-gangtransmissie het. Dit is toegerus met 'n nat, meervoudige skuiwer en servo-ondersteunende hidrouliesgedrewe koppelaar. Die voorremme is radiaal gemonteerde Brembo 4-suier M4.32 remknypers, radiale hoofsilinder, dubbele 320 mm semi-swewende skywe met ABS, terwyl die agterkant Brembo 2-suier remknypers op 'n 245 mm skyf met ABS het.<ref>{{cite web |url=https://www.salvagebid.com/blog/first-look-at-some-of-the-best-new-motorcycles/ |title=First Look at Some of the Best New Motorcycles |author= |website= |publisher= |accessdate=November 1, 2021}}</ref> == Verwysings == <references /> {{en-vertaal|Ducati_Monster}} [[Kategorie:Motorfietse]] osxgb0qfovxkmpvxfyor3b602vy7rcx Prins van Oranje 0 129867 2521228 2520503 2022-08-23T20:00:11Z SpesBona 2720 + Prent wikitext text/x-wiki [[Lêer:Wassenaar, najaar 2014, de Prinses van Oranje.jpg|duimnael|[[Catharina-Amalia, Prinses van Oranje|Catharina-Amalia]], huidige Prinses van Oranje (Des 2014)]] Deesdae word die titel '''Prins (of Prinses) van Oranje''' aan die Nederlandse troonopvolger toegeskryf. Die huidige titelhouer is [[Catharina-Amalia, Prinses van Oranje]] (gebore 7 Desember 2003), oudste dogter van [[Willem-Alexander van die Nederlande|koning Willem-Alexander]].<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.koninklijkhuis.nl/leden-koninklijk-huis/de-prinses-van-oranje |title=De Prinses van Oranje |publisher=Het Koninklijk Huis |year=2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191209151645/https://www.koninklijkhuis.nl/leden-koninklijk-huis/de-prinses-van-oranje |archive-date=9 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In die [[Middeleeue]] lê die [[graafskap]] Oranje in die [[Hertogdom van Boergondië]], destyds deel van die [[Heilige Romeinse Ryk]]. Die titel "Graaf van Oranje" is toegeken aan Willem van Gellone, 'n neef van [[Karel die Grote]] in ongeveer 800 n.C. In 1163 verhef [[Frederik I (Barbarossa)]] die graafskap van Oranje tot 'n prinsdom, en derhalwe word die graaf van Oranje die prins van Oranje. [[Lêer:Arms of the Principality of Orange.svg|links|100px|duimnael|Wapen van die prinsdom Oranje]] Gedurende die 15de eeu het die Hertoë van [[Boergondië]] die hedendaagse Nederland en België verwerf. In 1530 erf René van Chalon, seun van Hendrik III van Nassau-Breda en Claudia van Chalon, die owerheid van Oranje van sy oom, Filibert van Chalon. In 1544 sterf hy kinderloos en los hy sy besittings aan sy Duitse neef [[Willem van Oranje|Willem van Nassau-Breda (1533–1584)]]. Willem word dus die stamvader van die Huis van Oranje-Nassau.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/oranje-nassau/ontstaan-naam |title=Ontstaan naam Oranje-Nassau |publisher=Het Koninklijk Huis |year=2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190524091941/https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/oranje-nassau/ontstaan-naam |archive-date=24 Mei 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref name="HKH" />{{rp|1-2}} In 1559 is Willem deur [[Filips II van Spanje]] as stadhouer (goewerneur) van Holland, Zeeland and Utrecht aangestel. In 1568 begin die [[Tagtigjarige Oorlog]]. William het Stadhouer van Holland gebly, maar nou skuld hy sy aanstelling aan die Stategeneraal eerder as die koning van Spanje. Na die sluipmoord van Willem bly die aanstelling van stadhouer met die prins van Oranje. Daar was egter tydperke, soos in gevalle waar die prins byvoorbeeld minderjarig was, dat daar geen stadhouer was nie.<ref name=HKH>{{nl}} {{cite book |title=Het Koninklijk Huis |publisher=Rijksvoorlichtingsdiens, Ministerie van Algemene Zaken |year=2005 |location=Den Haag, Nederland}}</ref>{{rp|2-5}} Toe die [[Franse Rewolusie|Franse Revolusionêre]] troepe Nederland in 1795 ingeval het, vlug die stadhouer en die [[Bataafse Republiek]] word in Nederland gestig. Tussen 1810 en 1813 vorm Nederland deel van die Franse Ryk. Nadat Napoleon die slag van Leipzig in 1813 verloor het, vertrek sy troepe terug na Frankryk en op 30 November 1813 kom Willem Frederik Prins van Oranje-Nassau te lande by Scheveningen. Op 30 Mei is hy ingestel as ''Soeverein Vorst der Verenigde Nederlanden'' en op 16 Maart 1815 word hy koning van Nederland. Volgens die grondwet van 1815 het die titel "prins van Oranje" verval toe Willem koning geword het. Al [[Willem III van Nederland|Willem III]] se seuns is voor hom oorlede, en derhalwe was daar vanaf 1884 geen '''prins''' van Oranje gewees nie. Nog sy dogter en opvolger [[Wilhelmina van Nederland|koningin Wilhelmina]] (koningin 1890–1948), nog haar dogter en opvolger [[Juliana van Nederland|koningin Juliana]] (koningin 1948–1980) kry seuns, maar in 1980 is 'n seun, die huidige koning Willem Alexander aan [[Beatrix van Nederland|koningin Beatrix]], dogter van Juliana, gebore.<ref name="HKH" />{{rp|bylaag}} Willem Alexander was dus prins van Oranje vanaf 1980 tot 30 April 2013 toe hy die troon bestyg het. Met die herstel van die grondwet in 1983 word die erfgenaam van die Nederlandse troon die prins of prinses van Oranje genoem, ongeag van geslag. Dus het die oudste dogter van die huidige koning in 2013 die titel '''prinses''' van Oranje gekry. <gallery class="center"> Lêer:Arms of the Prince of Orange (1815-1884).svg|Wapens van die Nederlandse troonopvolger, die prinse van Oranje vanaf 1815 tot 1874.<ref>{{nl}} {{cite book |title=Handboek der Wapenkunde |author=Johannes Baptist Rietstap |publisher=Theod. Bom |location=Nederland |year=1875 |pages=347–348 |quote="De PRINS VAN ORANJE Gevierendeeld: 1 en 4 het koninklijke wapen; 2 en 3 nogmaals gevierendeeld van rood met een gouden schuinbalk, en van goud met een blaauwen, rood-gesnoerden en beslagen jagthoorn, benevens een hartschildje op het snijpunt, beladen met vijf gouden vakken grenzende aan vier blaauewe. Overigens geheel als het koninklijke wapen." }}</ref><ref>{{nl}} {{cite book |author=J.H. Junius |title=Heraldiek |publisher=Frederik Muller|location=Nederland |year=1894 |page=151|quote="In Nederland voert de PRINS VAN ORANJE het koninklijk wapen gekwartileerd met dat van ORANJE-CHALONS." }}</ref> Lêer:Arms of the children of Beatrix of the Netherlands.svg|Wapen van Willem Alexander van Nederland toe hy prins van Oranje was. Lêer:Arms of the children of Willem-Alexander of the Netherlands.svg|Wapen van Catharina-Amalia, Prinses van Oranje </gallery> == Gebruik van die naam "Oranje" == * Nederlandse sportspanne gebruik die kleur oranje as hul sportkleur. * Op die koning se verjaarsdag word die Nederlandse vlag gevlieg met 'n oranje lint daarbo.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/koninklijke-vlag/vlaginstructie |title=Vlaginstructie |publisher=Het Koninklijk Huis |year=2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200520094326/https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/koninklijke-vlag/vlaginstructie |archive-date=20 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * Die oranje band op die Suid-Afrikaanse vlag tussen 1928 en 1995 is te ere van die [[Huis van Oranje]]. * Die [[Oranjerivier]] en die [[Oranje-Vrystaat]] is na die Huis van Oranje genoem. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Princes of Orange|Prinse van Oranje}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nederlandse monarge|*]] [[Kategorie:Geskiedenis van Nederland]] 60rkz0dydz5n4ksiokfhwypx3tdbgke Bespreking:Perd 1 145592 2521188 1702958 2022-08-23T17:42:52Z Burgert Behr 2401 /* Perdeteelt */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Perdeteelt == Perdeteelt is die regte woord. Teelt is die soortnaam van die werkwoord teel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:42, 23 Augustus 2022 (UTC) ietmolnb08pe2hhhpkcf1eqzt4wa675 Trieste Kelly Dunn 0 221039 2521276 1938454 2022-08-24T09:45:52Z CommonsDelinker 1161 "Trieste_Kelly_Dunn.jpg" is verwyder omdat dit in Commons deur [[commons:User:Gbawden|Gbawden]] verwyder is omrede: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Trieste Kelly Dunn.jpg|]] wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Trieste Kelly Dunn | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Trieste Kelly Dunn | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1981|1|14}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = 2004–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 1384840 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Trieste Kelly Dunn''' (gebore 14 Januarie 1981) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise. == Eksterne skakels == * {{IMDb|1384840|Trieste Kelly Dunn}} * {{Twitter|triestekdunn|Trieste Kelly Dunn}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Dunn, Trieste Kelly}} [[Kategorie:Geboortes in 1981]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 21ste eeu]] ho54547qldcncmnhqu2rzjimth9jfdf Sentenaar 0 247167 2521190 1992307 2022-08-23T17:47:55Z AFM 21229 wikitext text/x-wiki Die '''sentenaar''' is ‘n nie-gestandaardiseerde gewigseenheid wat byna in onbruik verval het. Dit is tans slegs nog van historiese belang omdat die begrip nog gereeld in ou literatuur voorkom. Die begrip sentenaar is egter uiters verwarrend omdat die betekenisinhoud daarvan van land tot land en soms selfs van tydperk tot tydperk kan verskil. ==Europa== Na die invoering van die metrieke stelsel is die gewig van ‘n sentenaar in o.a. [[Nederland]], [[Frankryk]], [[Italië]], [[Rusland]], [[Pole]], [[Switserland]] en [[Oostenryk]] vasgestel op 100 kilogram. Die oorspronklike gewig was 100 pond, maar die gewig van die pond het van plek tot plek verskil. Let op dat die Duitse woord vir ‘n sentenaar, die Zentner, verwys na ‘n gewig van 50 kg. ==Hundredweight== In die Engelssprekende wêreld staan die sentenaar bekend as die hundredweight. In die [[Verenigde State]] weeg die sentenaar 100lb, dit is 45.36 kg. Maar in [[Brittanje]], [[Kanada]] en die destydse Britse koloniale ryk was dit gelyk aan 112 Engelse ponde oftewel 50.802kg. In beide stelsels is daar egter 20 sentenaar in ‘n ton. ==Suid-Afrika== In [[Suid-Afrika]] is in 1968 begin met die metrisering van mate en gewigte. Vanaf 1 Januarie 1973 is die gebruik van imperiale mate en gewigte verbode en het die gebruik van die sentenaar verdwyn. ==Waarskuwing== Die woord sentenaar is Afrikaans, centenaar in Nederlands, Zentner in Duits en hundredweight in Engels het baie dikwels dikwels nie presies dieselfde betekenis nie, alhoewel woordeboeke die woorde as vertalings vir mekaar aandui. Die gewig van die sentenaar wat in Suid-Afrika in gebruik was voor die Britse oorname van die land en daarna verskil dikwels. Teen die middel van die 19de eeu is die Nederlandse stelsel van mate en gewigte in die binneland van Suid-Afrika en later ook in die [[ZAR]], [[Oranje-Vrystaat]] en [[Natal]] gebruik. ==Etimologie== Die woord sentenaar is afgelei van die Latynse woord centenarius met die betekenis “dit bevat honderd”. Die Engelse woord hundredweight word afgekort tot cwt, waar c staan vir die Latyn centum, met die betekenis van “’n honderd” en wt as ‘n afkorting vir weight. In Nederlands word soms die term “honderdgewicht” vir die hundredweight gebruik. [[Kategorie:Eenhede]] cnpsjfwedeqg8sd8vrzxd0gy2r8p50a Ÿ 0 252169 2521157 2189814 2022-08-23T14:39:23Z 2603:6081:4102:CE00:A135:46A6:F19:CCDA 06 wikitext text/x-wiki {{Simbool|Simbool=Ÿ ÿ}} '''Ÿ''' ([[y]] met [[Deelteken en umlaut|deelteken]]) of '''ÿ''' is 'n seldsame letter van die [[Latynse alfabet]] wat in [[Duits]], [[Frans]], [[Malgassies]] en [[Hongaars]] voorkom. == Voorkoms == === Duits === Die letter Ÿ word nie meer in Duits gebruik nie. Vandag word ÿ in verskeie Duitse vanne gebruik. Byvoorbeeld, von Meÿenn, Zeÿn, Croÿ en Meÿer === Frans === ==== Plekname ==== ===== In Frankryk ===== * Aÿ * Fontaine-sur-Aÿ * Haÿ-les-Roses * Die kasteel van Maÿtie ===== In België ===== * Freÿr ==== Vanne ==== * Jules Balaÿ * Vincent de Callataÿ, Belgiese sterrekundige. === Hongaars === Sekere ou Hongaarse edele vanne het ÿ bevat. Byvoorbeeld, Rostÿ, Konkolÿ, Demeczkÿ, Sidÿ, Persianÿ, Demenÿ, ens. == Oorsprong == * Y met deelteken * Die letterreekse [[IJ]] wat in [[Nederlands]] en Vroegmoderne Hoë-Duits voorkom en word soms met ÿ vervang aangesien dit dikwels in manuskripte presies dieselfde y Sien o6 *[[Ý]] *[[Ŷ]] [[Kategorie:Latynse alfabet]] [[Kategorie:Iy]] 7htaya5fyuyal8hbxmet25cjmm85mow 2521159 2521157 2022-08-23T14:42:54Z 2603:6081:4102:CE00:A135:46A6:F19:CCDA o wikitext text/x-wiki {{Simbool|Simbool=Ÿ ÿ}} '''Ÿ''' ([[y]] met [[Deelteken en umlaut|deelteken]]) of '''ÿ''' is 'n seldsame letter van die [[Latynse alfabet]] wat in [[Duits]], [[Frans]], [[Malgassies]] en [[Hongaars]] voorkom. == Voorkoms == === Duits === Die letter Ÿ word nie meer in Duits gebruik nie. Vandag word ÿ in verskeie Duitse vanne gebruik. Byvoorbeeld, von Meÿenn, Zeÿn, Croÿ en Meÿer === Frans === ==== Plekname ==== ===== In Frankryk ===== * Aÿ * Fontaine-sur-Aÿ * Haÿ-les-Roses * Die kasteel van Maÿtie ===== In België ===== * Freÿr ==== Vanne ==== * Jules Balaÿ * Vincent de Callataÿ, Belgiese sterrekundige. === Hongaars === Sekere o Hongaarse edele vanne het ÿ bevat. Byvoorbeeld, Rostÿ, Konkolÿ, Demeczkÿ, Sidÿ, Persianÿ, Demenÿ, ens. == Oorsprong o6 == * Y met deelteken * Die letterreekse [[IJ]] wat in [[Nederlands]] en Vroegmoderne Hoë-Duits voorkom en word soms met ÿ vervang aangesien dit dikwels in manuskripte presies dieselfde y Sien o6 *[[Ý]] *[[Ŷ]] [[Kategorie:Latynse alfabet]] [[Kategorie:Iy]] p9yle6eigvxc7eb6osgzm3an7nrnq47 2521160 2521159 2022-08-23T14:44:38Z 2603:6081:4102:CE00:A135:46A6:F19:CCDA i wikitext text/x-wiki {{Simbool|Simbool=Ÿ ÿ}} '''Ÿ''' ([[y]] met [[Deelteken en umlaut|deelteken]]) of '''ÿ''' is 'n seldsame letter van die [[Latynse alfabet]] wat in [[Duits]], [[Frans]], [[Malgassies]] en [[Hongaars]] voorkom. == Voorkoms == === Duits === Die letter Ÿ word nie meer in Duits gebruik nie. Vandag word ÿ in verskeie Duitse vanne gebruik. Byvoorbeeld, von Meÿenn, Zeÿn, Croÿ en Meÿer === Frans === ==== Plekname ==== ===== In Frankryk ===== * Aÿ * Fontaine-sur-Aÿ * Haÿ-les-Roses * Die kasteel van Maÿtie ===== In België ===== * Freÿr ==== Vanne ==== * Jules Balaÿ * Vincent de Callataÿ, Belgiese sterrekundige. === Hongaars === Sekere o Hongaarse edele vanne het ÿ bevat. Byvoorbeeld, Rostÿ, Konkolÿ, Demeczkÿ, Sidÿ, Persianÿ, Demenÿ, ens. == Oorsprong o6 == * Y met deelteken * Die letterreekse [[IJ]] wat in [[Nederlands]] en Vroegmoderne Hoë-Duits voorkom en word soms met ÿ vervang aangesien dit dikwels in manuskripte presies dieselfde i Sien o6 *[[Ý]] *[[Ŷ]] [[Kategorie:Latynse alfabet]] [[Kategorie:Iy]] 1ap55d89mqldy1hc1og6v2cp5fy6f46 2521161 2521160 2022-08-23T14:48:16Z 2603:6081:4102:CE00:A135:46A6:F19:CCDA yo wikitext text/x-wiki {{Simbool|Simbool=Ÿ ÿ}} '''Ÿ''' ([[y]] met [[Deelteken en umlaut|deelteken]]) of '''ÿ''' is 'n seldsame letter van die [[Latynse alfabet]] wat in [[Duits]], [[Frans]], [[Malgassies]] en [[Hongaars]] voorkom. == Yo orkoms == === Duits === Die letter Ÿ word nie meer in Duits gebruik nie. Vandag word ÿ in verskeie Duitse vanne gebruik. Byvoorbeeld, von Meÿenn, Zeÿn, Croÿ en Meÿer === Frans === ==== Plekname ==== ===== In Frankryk ===== * ÿ * Fontaine-sur-Aÿ * Haÿ-les-Roses * Die kasteel van Maÿtie ===== In België ===== * Freÿr ==== Vanne ==== * Jules Balaÿ * Vincent de Callataÿ, Belgiese sterrekundige. === Hongaars === Sekere o Hongaarse edele vanne het ÿ bevat. Byvoorbeeld, Rostÿ, Konkolÿ, Demeczkÿ, Sidÿ, Persianÿ, Demenÿ, ens. == Oorsprong o6 == * Y met deelteken * Die letterreekse [[IJ]] wat in [[Nederlands]] en Vroegmoderne Hoë-Duits voorkom en word soms met ÿ vervang aangesien dit dikwels in manuskripte presies dieselfde i Sien o6 *[[Ý]] *[[Ŷ]] [[Kategorie:Latynse alfabet]] [[Kategorie:Iy]] my6m45g53pncvz9ktjumaffz71tnzna 2521164 2521161 2022-08-23T15:57:38Z Aliwal2012 39067 Wysigings deur [[Special:Contributions/2603:6081:4102:CE00:A135:46A6:F19:CCDA|2603:6081:4102:CE00:A135:46A6:F19:CCDA]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Nadzik|Nadzik]] wikitext text/x-wiki {{Simbool|Simbool=Ÿ ÿ}} '''Ÿ''' ([[y]] met [[Deelteken en umlaut|deelteken]]) of '''ÿ''' is 'n seldsame letter van die [[Latynse alfabet]] wat in [[Duits]], [[Frans]], [[Malgassies]] en [[Hongaars]] voorkom. == Voorkoms == === Duits === Die letter Ÿ word nie meer in Duits gebruik nie. Vandag word ÿ in verskeie Duitse vanne gebruik. Byvoorbeeld, von Meÿenn, Zeÿn, Croÿ en Meÿer === Frans === ==== Plekname ==== ===== In Frankryk ===== * Aÿ * Fontaine-sur-Aÿ * Haÿ-les-Roses * Die kasteel van Maÿtie ===== In België ===== * Freÿr ==== Vanne ==== * Jules Balaÿ * Vincent de Callataÿ, Belgiese sterrekundige. === Hongaars === Sekere ou Hongaarse edele vanne het ÿ bevat. Byvoorbeeld, Rostÿ, Konkolÿ, Demeczkÿ, Sidÿ, Persianÿ, Demenÿ, ens. == Oorsprong == * Y met deelteken * Die letterreekse [[IJ]] wat in [[Nederlands]] en Vroegmoderne Hoë-Duits voorkom en word soms met ÿ vervang aangesien dit dikwels in manuskripte presies dieselfde lyk. == Sien ook == *[[Ý]] *[[Ŷ]] [[Kategorie:Latynse alfabet]] h0jm80tbnj7s1wa03og4gg7la558954 Molotof-Ribbentrop-verdrag 0 259263 2521170 2495853 2022-08-23T16:24:52Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Molotov with Ribbentrop.jpg|duimnael|Molotof (links) en Ribbentrop (regs) by die ondertekening van die verdrag]] Die '''Molotof-Ribbentrop-verdrag''' (amptelik die '''Nie-Aanval-Verdrag tussen Duitsland en die Sowjetunie'''; [[Duits]]: ''Nichtangriffsvertrag Zwischen Deutschland und der Union der Sozialistenen Sowjetrepubliken''; [[Russies]]: Договор о ненападении между Германией и Советским Союзом, ''Dogovor o nenapadenii mezjdoe Germanijej i Sovetskim Sojoezom'') was 'n nie-aanvalsverdrag tussen [[Nazi-Duitsland]] en die [[Sowjetunie]], gedateer 23 Augustus 1939, maar is eintlik in [[Moskou]] in die vroeë oggendure van 24 Augustus onderteken, genoem na die ondertekenaars, die Duitse minister van buitelandse sake, [[Joachim von Ribbentrop]] en sy Sowjet-kollega [[Wjatsjeslaf Molotof]]. Die ooreenkoms bevat slegs 280 woorde, maar het 'n geheime bylae.<ref>[https://historiek.net/het-duivelspact-tussen-hitler-en-stalin/60893/ Historiek.nl, 1 Augustus 2016, ''Het duivelspact tussen Hitler en Stalin'', boekbespreking]</ref> Sonder hierdie ooreenkoms sou [[Adolf Hitler]] nie sy oorlog met [[Pole]] (en dus die [[Tweede Wêreldoorlog]]) kon begin nie, want hy sou 'n groot risiko loop om op twee fronte oorlog te voer, gegewe die bedreigings van die [[Verenigde Koninkryk]] en [[Frankryk]] in die geval van 'n aanval op Pole en die voorafgaande swak verhouding met die [[Bolsjewiste]] in die [[Sowjetunie]]. == Voorgeskiedenis == Die Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty ([[NSDAP]]) wat aan bewind was in Duitsland was totaal anti-kommunisties en het ook die konsep ''Lebensraum'' bevorder, wat onder andere die verkryging van kolonies in die ooste ten koste van Rusland ingesluit het. Daarbenewens is [[Slawiërs]] as minderwaardig beskou. Hitler se geo-strategiese doel was derhalwe neutraliteit of selfs 'n alliansie met die Westerse geallieerdes te handhaaf, terwyl in die ooste met die Sowjetunie afgereken sou word. As gevolg daarvan sou Duitsland 'n verhoogde produksiekapasiteit kon hê en ook met 'n [[strategie]]se en [[ideologie]]se teenstander afreken. Die Sowjetunie het Duitsland vinnig erken as 'n bedreiging, en kommunistiese partye het heftig gereageer op die haat en vervolging van die [[Nazi]]'s. Die Sowjetunie het egter weining internasionale aandag bekom, selfs nadat die Sowjetunie by die [[Volkebond]] aangesluit het. Sentraal-Europese lande, soos Pole en die Baltiese state, het die Sowjetunie as 'n groter bedreiging beskou as Nazi-Duitsland, waarna die Sowjetunie toenadering tot [[Wes-Europa]] begin soek het, veral met [[Groot-Brittanje]] en [[Frankryk]]. Ook hier was egter die vrees vir [[kommunisme]] en verwante wantroue van die Sowjetunie diep gewortel. Hierdie lande het die Sowjetunie uitgesluit van die onderhandelinge wat in 1938 tot die [[München-ooreenkoms]] gelei het, en latere onderhandelinge het ook nie tot resultate gelei nie. Die Britte en die Franse het slegs junior beamptes gestuur, wat die Sowjetunie as beledigend beskou het. Die Weste het nie die Sowjetunie ernstig op geneem nie. Daarbenewens was daar ook sterk wantroue onder die leiers van die Sowjetunie teenoor die Westerse geallieerdes; hulle onthou nog die inmening en ondersteuning vir die Witmagte tydens die Russiese burgeroorlog. Daarbenewens was die Britse liberale vryemark-denke in stryd met die kommunistiese ideologie. Die gevolg was dat [[Josef Stalin]] tot Duitsland begin toenadering gesoek het. Duitsland, van sy kant, was vanweë sy eie oorlogsugtige ingesteldheid uit 'n [[internasionale politiek]]e oogpunt redelik geïsoleer. Toe die verhouding met Pole versleg en hierdie land 'n Frans-Engelse waarborg ontvang het, het dit duidelik geword dat 'n herhaling van die situasie van die [[Eerste Wêreldoorlog]] ernstig in ag geneem moes word; 'n twee-frontoorlog gekombineer met 'n Britse vlootblokkade. Die Duitse leiers het nog onthou hoe dodelik hierdie kombinasie uiteindelik vir Duitsland geword het, des te meer, aangesien gemoderniseerde oorlogvoering nou meer afhanklik was van produksie en voorsiening as in 1914-1918. Beide partye het voorheen saam met mekaar op grond van die Rapallo-verdrag saamgewerk toe hulle in die 1920's as internasionale uitgeworpenes beskou is. Weereens het die situasie ontstaan dat, alhoewel ideologies baie verskillend, albei kante nie 'n wedersydse vyandverwantskap nodig het nie en hulle geskille tydelik opsy sit. Daarbenewens het leiers aan beide kante die voordele van die verdrag erken. Nadat die onderhandelinge tussen die Sowjetunie en die geallieerdes vasgeval het, het die onderhandelinge tussen die Sowjetunie en Duitsland in die somer van 1939 versnel. == Die verdrag == Die verdrag was 'n nie-aanvalsverdrag, waarin die twee lande ingestem het om mekaar nie aan te val nie, of dit ook nie te doen as een van hulle deur 'n derde land aangeval word nie. Laasgenoemde was van groot belang vir die Duitse leier Hitler. Duitsland wou Pole binneval, waarvan die neutraliteit deur die Verenigde Koninkryk gewaarborg was. Daar was dus 'n Engelse reaksie, en om 'n oorlog op twee fronte te voorkom, is die verdrag met Duitsland se kommunistiese vyand gesluit. Ideologiese belange is opsy gesit vir pragmatiese belange. [[Japan]] was hierdeur baie geïrriteerd, deels weens sy eie militêre planne teen die Sowjetunie en hul belangstelling in [[Mongolië]] en [[Siberië]]. Die nie-aanvalsverdrag blyk slegs deel van die totale verdrag te wees. Eers in 1947 tydens die [[Neurenberg-verhore]] het dit bekend geword dat geheime protokolle (bylaes) aangegaan is oor die grense van die invloedsfere van die twee partye, na 'n toekomstige "territoriale en politieke hervorming". [[Pole]] is verdeel tussen die twee ondertekenaars, [[Finland]], die [[Baltiese lande]] [[Estland]], [[Letland]] en [[Litaue]] (hierdie land eers na Duitsland en pas in September 1939 grootliks na die Sowjetunie) het in die Sowjet-invloedssfeer geval, asook dele van [[Roemenië]] ([[Bessarabië]] en Noord-[[Boekowina]]). Hiermee het die Sowjetunie in groot mate die grense van [[Russiese Ryk|Tsaristiese Rusland]] van die [[19de eeu]] herstel. Die gebiede wat die Sowjetunie aan die einde van die Eerste Wêreldoorlog aan Duitsland moes oorhandig en deur die [[Verdrag van Versailles]] aan Pole toegewys is, is weer deur die Sowjetunie geannekseer. Die ironie agter die verdeling van Pole in 1939 was dat Duitsland daardeur die nie-aanvalsverdrag met Pole geskend het. Pole het die verdrag met Duitsland in 1934 gesluit om Duitsland se verdagte belangstelling in Pole te skuif na Frankryk en Groot-Brittanje. Die sameswering van die Sowjetunie en Duitsland het die hele Europa ontkant gevang. Daar was ook verrassing en kritiek in Duitsland self. Hoe kan Hitler, ná jare se stryd teen kommunisme, 'n verdrag met sy aartsvyand sluit? Selfs baie Nazi's, wat uitgesproke anti-kommuniste was (soos [[Alfred Rosenberg]]), het hierdie verdrag met die "aartsvyand" nie waardeer nie. Hitler self het gesê op die dag van ondertekening: "Jy weet dat Rusland en Duitsland deur twee verskillende leerstellings beheer word. Daar was net een probleem wat opgelos moes word. Duitsland is nie van plan om sy leerstellings uit te voer nie. Die oomblik dat Sowjet-Rusland nie meer daraan dink om sy leerstellings na Duitsland uit te voer nie, sien ek geen rede meer dat ons nog 'n posisie teenoor mekaar moet inneem nie."<ref>William Shirer, ''Opkomst en ondergang van het Derde Rijk'', uitgeverij Becht - Amsterdam, ISBN 90-230-0019-6]</ref> == Duitsland en die Sowjetunie verdeel Europa == 'n Week na die ondertekening het Duitsland op 1 September 1939 Pole binnegeval en die Tweede Wêreldoorlog begin. Op 17 September 1939 het die Sowjetunie Pole uit die ooste binnegeval om sy deel van die buit te kry. Die Russiese en die Duitse leërs het ontmoet en hul samewerking gevier met 'n groot parade in Brest-Litovsk, wat weer 'n Russiese stad op die Duitse grens geword het. Op bevel van Stalin is tien duisende Poolse offisiere en intellektuele later in Katyn vermoor om die Poolse weerstand teen Russiese heerskappy te verbreek. Honderde duisende Pole is ook lankal na Siberië verban. Die Duitse leërs wat ver na die ooste gevorder het, het agter die afbakeningslyn teruggetrek. Dit het daartoe gelei dat die Duitse generaals murmureer wat (natuurlik) nie van die geheime protokolle van die verdrag geweet het nie. Die volgende stap was die besetting deur die Sowjetunie van [[Estland]] en [[Letland]]. [[Litaue]] is ook beset deur die Sowjetunie; hierdie land is aanvanklik aan Duitsland toegeken ooreenkomstig die verdrag, maar dit was (met die uitsondering van [[Memelland]] wat reeds deur Duitsland beset is) vir 'n gebied in Sentraal-Pole uitgeruil. [[Finland]] en dele van [[Roemenië]] sal later volg. Al hierdie gebiede het aan Tsaristiese Rusland behoort. Ses maande later het Duitsland [[Denemarke]] en [[Noorweë]] (Operasie ''Weserübung'') beset en het hulle hulself dominant in die [[Balkan]] geposisioneer. Alhoewel Duitsland en die Sowjetunie nie in hierdie opsig mekaar teenstaan nie, het dit uiteindelik 'n wedloop geword tusse4n hulle om die meeste gebiede te beset. Ná die [[Winteroorlog]] tussen die Sowjetunie en Finland het die irritasie van die Duitse kant verder toegeneem, terwyl die Russe nie daarvan gehou het dat Hitler hulle uit die Balkan gesluit het nie. In die herfs van 1940, na die verowering van groot dele van [[Wes-Europa]] (onderskeidelik die ''Fall Gelb'' en ''Fall Rot''-bedrywighede), het 'n reeks gesprekke tussen die twee partye plaasgevind. Hitler was nog steeds geïnteresseerd in samewerking met Stalin, en het gehoop dat hy pragmatiese samewerking kan laat voortduur. Stalin het Molotov na [[Berlyn]] gestuur. Die Sowjetunie vereis egter invloed op die Balkan en 'n militêre basis aan die Bosporus. 'n Russiese militêre basis daar, sou toelaat dat die Sowjetunie sy invloed op [[Turkye]], die Balkan en die [[Middellandse See]]-gebied kon uitbrei, was onaanvaarbaar vir Hitler. Die besluit is geneem om die Sowjetunie aan te val, tot die ergernis van Friedrich-Werner Graf von der Schulenburg, wat gedink het dat Hitler se besluit om die Sowjetunie aan te val, "versteurd" was. In die herfs van 1940 is die eerste Duitse afdelings in Frankryk na Pole in die grootste geheimhouding geskuif. Op 22 Junie 1941 het Duitsland die Sowjetunie aangeval, waarmee die verdrag as opgehef beskou kon word. Daar is inligting wat daarop dui dat Stalin ook 'n aanval op Duitsland oorweeg het, maar was totaal verras deur Hitler se aanval.<ref>Joachim Fest, ''Hitler. Een biografie'', herdruk 1989, 523 blz., uitgeverij Anthos - Baarn, ISBN 90-6074-642-2</ref> == Ontkenning van die geheime protokol == Die Sowjetunie het jare lank ontken dat die verdrag ooit 'n geheime protokol bevat het. Die teks van die geheime protokol is in Augustus 1988 in die Sowjetunie gepubliseer, in die Estiese koerant ''Rahva Hääl''. Dit was nie verbasend dat dit in Estland gebeur het nie, want 'n beweging het pas daar begin om hul onafhanklikheid te herstel. Eers op 24 Desember 1989 het die Sowjetunie die bestaan van die geheime protokol amptelik erken. == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{nl-vertaal|Molotov-Ribbentroppact}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nazi-Duitsland]] [[Kategorie:Geskiedenis van die Sowjetunie]] [[Kategorie:Tweede Wêreldoorlog]] mk02o31zokcoyzkbtvrkl6wim51qgzb Gebruikerbespreking:Jestefflux 3 264598 2521166 2008866 2022-08-23T16:17:21Z QueerEcofeminist 96452 QueerEcofeminist het bladsy [[Gebruikerbespreking:Chris Flaco]] na [[Gebruikerbespreking:Jestefflux]] geskuif: Bladsy is outomaties geskuif na hernoeming van gebruiker "[[Spesiaal:CentralAuth/Chris Flaco|Chris Flaco]]" na "[[Spesiaal:CentralAuth/Jestefflux|Jestefflux]]" wikitext text/x-wiki == Welkom == {| class="toccolours" width="100%" style="font-size:100%; margin-bottom:0.5em;" | {| width="100%" cellspacing="0" cellpadding="6" style="font-size:95%; line-height:125%; background-color:#faf6ed; border:1px solid #faecc8;" |- | colspan="4" style="background-color:#faecc8;" |<big>'''{{#ifeq: {{lc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{uc:{{BASEPAGENAME}}}} | Hallo,&nbsp;gebruiker vanaf [[IP-adres]] {{BASEPAGENAME}} | Hallo&nbsp;{{PAGENAME}}}},''' [[Wikipedia:Welkom nuwelinge|hartelik welkom]] op die Afrikaanse Wikipedia!</big> |- | colspan="4" | Dankie vir jou belangstelling in [[Wikipedia]]. Ons werk hier aan die ideaal van ’n gratis en vrylik beskikbare, vrylik bewerkbare, neutrale en volledige ensiklopedie. |- | colspan="4" | Die [[Afrikaanse Wikipedia]] bestaan al sedert Desember 2001 en bevat reeds ''{{NUMBEROFARTICLES}}'' artikels. Vanaf die begin van die projek het die gebruikers ’n aantal riglyne en uitgangspunte vir artikelbewerking en onderlinge samewerking opgestel. Nuwelinge kan hieruit voordeel trek. Jy mag dit behulpsaam vind om van die skakels in hierdie raampie te volg en met die projek vertroud te raak voordat jy begin bydra. Indien jou vingers jeuk om te eksperimenteer, kan jy gerus ons [[Wikipedia:Sandput|Sandput]] besoek: dit is juis vir die rede daar. Uiteindelik wil ons dat al ons gebruikers [[Wikipedia:Voel vry en gaan jou gang|vry voel om hulle gang te gaan]], maar dit doen natuurlik geen kwaad om ’n bietjie houvas te kry voor 'n mens in die diep kant in spring nie! Besoek gerus ook ons [[Wikipedia:Geselshoekie|Geselshoekie]], ons gebruikers staan gereed om hand by te sit, of bloot net hand te skud. |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Books-aj.svg aj ashton 01.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Verifieerbaarheid}} | [[Wikipedia:Verifieerbaarheid|'''Verifieerbaarheid''']]<br />Die eerste van Wikipedia se drie kernbeleide | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Konversation.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Geselshoekie}} | [[Wikipedia:Geselshoekie|'''Geselshoekie''']]<br />Die gewilde bymekaarkomplek |- | width="8%" align="right" | {{Klik|Afbeelding=OrgChem Nomen pictograph.png|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Geen oorspronklike navorsing}} | width="38%" | [[Wikipedia:Geen oorspronklike navorsing|'''Geen oorspronklike navorsing''']]<br/>Die tweede van Wikipedia se drie kernbeleide | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Bucket in the sand.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Sandput}} | width="38%" | [[Wikipedia:Sandput|'''Sandput''']]<br />Eksperimenteer na hartelus |- | align="right" |{{Klik|Afbeelding=Unbalanced scales.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Neutrale standpunt}} | [[Wikipedia:Neutrale standpunt| '''Neutrale standpunt''']]<br />Die derde van Wikipedia se drie kernbeleide | width="8%" align="right" | {{Klik|Afbeelding=Icon tools.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Redigeringsinstruksies}} | [[Wikipedia:Redigeringsinstruksies|'''Redigeringsinstruksies''']]<br />Hoe maak ek: teks wat skuinsgedruk is? ’n opskrif? tabelle? |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Nuvola apps important yellow.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie}} | [[Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie|'''Wat Wikipedia nie is nie''']]<br />Daar is ook ’n paar dinge wat ons nié hier doen nie | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Icon - upload photo 2.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Beelde}} | [[Wikipedia:Beelde|'''Beelde''']]<br />As jy beelde wil oplaai |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Crystal Clear app ksmiletris.png|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Beleefdheid}} | [[Wikipedia:Beleefdheid|'''Beleefdheid''']]<br />Ken jou maniere | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Crystal Clear app kedit.svg||Grootte=30px|Link=Wikipedia:Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel}} | [[Wikipedia:Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel|'''Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel''']]<br />Soms sê die naam alles {{#ifeq: {{lc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{uc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{!}}- {{!}} colspan="4" style="border-top:2px solid #faecc8;" {{!}}Jou bydrae word nou geregistreer onder jou IP-adres. Daar is verskeie voordele gebonde aan die skep van ’n rekening - sluit gerus by ons aan!| }} |- | colspan="4" style="border-top:2px solid #faecc8;" | Hierdie bladsy, wat nou op jou skerm staan, is trouens jou persoonlike besprekingsbladsy. Die plek waar ander Wikipediane jou in die toekoms kan kontak en jy hulle dan kan beantwoord. Elke gebruiker het so ’n bladsy. Jy kan dus ook boodskappe op ander gebruikers se besprekingsbladsye los. Sluit boodskappe en besprekings altyd af met <big><nowiki>~~~~</nowiki></big> of deur op die handtekeningknop in die wysigingsvenster te kliek: sodoende word jou boodskap onderteken met jou gebruikersnaam en die datum en tyd waarop die boodskap voltooi is. Kliek dan as laaste op "Stoor bladsy" om enige bewerkings te stoor. |} |} — [[Gebruiker:KabouterBot|KabouterBot]] ([[Gebruikerbespreking:KabouterBot|kontak]]) 14:16, 28 Junie 2019 (UTC) rklirtuifb38m5yzehuoj9e3htr226o Nadja Becker 0 277594 2521281 2136976 2022-08-24T10:36:43Z FMSky 134028 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Nadja Becker | Beeld = 2018-01-26-DFP 2018-6448 (cropped).jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Nadja Becker | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1978|10|25}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Duitsland|Duits]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = 2001–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 1555320 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Nadja Becker''' (gebore 25 Oktober 1978) is 'n [[Duitsland|Duitse]] aktrise. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprent ''Science Fiction'' (2003) en in die televisiereekse ''Stromberg'' (2004) en ''Danni Lowinski'' (2010). == Filmografie == === Rolprente === * 2003: ''Science Fiction'' === Televisiereekse === * 1995: ''Wilsberg'' * 2004: ''Stromberg'' * 2010: ''Danni Lowinski'' === Televisierolprente === * 2010: ''The Whore'' * 2011: ''Kissenschlacht'' * 2013: ''Drei in einem Bett'' * 2013: ''Robin Hood und ich'' * 2015: ''Heiraten ist nichts für Feiglinge'' * 2016: ''Schlimmer geht immer'' * 2017: ''Für Emma und ewig'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|1555320|Nadja Becker}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Becker, Nadja}} [[Kategorie:Geboortes in 1978]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Duitse aktrises van die 21ste eeu]] dgawkm3yruggi3e5uk661i72ubgpru7 Lys van Suid-Afrikaanse podsendings 0 280421 2521247 2064111 2022-08-24T06:28:37Z 41.198.139.223 /* P */ wikitext text/x-wiki Hier volg ’n alfabetiese '''lys van [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] [[podsending]]s'''. {{indeks}} == A == *Afrikaans Aktueel *Afrikaans Preke *Afrikaans Vandag == B == *Biznews Radio (in Engels) *Boerseun in Melbourne == C == == D == *Die Bybel vir Vandag == E == *Eersgesind Klanklêers == F == *The Fat Wallet Show from Just One Lap (in Engels) == G == == H == *Hoor Hier! == I == == J == *Jacatainment NOW *JSEDirect (in Engels) == K == == L == == M == *Maroela Media Onderhoude *The Money Show (in Engels) == N == *NB Uitgewers == O == *Chairfoon - Leesgroep *Chairefoon - Onder Die Bome == P == *Podlitiek *Podvoeding == Q == == R == *Renegade Report (in Engels) *Rooirose Radio *RSG: Die Tale Wat Ons Praat *RSG: Geldsake == S == == T == *Radio Taalblad == U == == V == *Virtuele Instituut vir Afrikaans *Virtuele Instituut vir Afrikaans - joernaal == W == *Weg Stories == X == == Y == == Z == ==Sien ook == {{Saadjie}} {{normdata}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse lyste]] [[Kategorie:Internet]] nhj2r477u2m49f18wprspj7juhf2krq Diederik van Assenede 0 305893 2521272 2521101 2022-08-24T09:12:21Z Burgert Behr 2401 [[:Kategorie:Middelnederlands skrywers]] verwyder ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Diederik van Assenede | beeld = | onderskrif = | volledige naam = | pseudoniem = | beter-bekend-as = Diederic van Assenede | bynaam = | genoem = | geboortedatum = ca. 1230 | geboorteplek = | sterfdatum = ca. 1293 | sterfplek = | land = | religie = | beroep = [[skrywer]] | aktiewe_jare = | genre = | stroming = | invloede = | tema = | bekende-werke = | uitgewer = | onderskeiding = | dbnl = asse008 | handtekening = | webwerf = | lys = | ander portaal = | portaal2 = | portaal3 = }} '''Diederik van Assenede''' (Assenede, omstreeks [[1230]] – [[1293]]) was van 1260 tot 1280 die klerk van die graaf van Vlaandere, en skryf in dié hoedanigheid literatuur. Hy speel 'n belangrike rol in die emansipasie van die Nederlandse letterkunde aan die Vlaamse hof, omdat hy in sy eie woorde ''die geen walsch en konnen'' kon skryf nie (nie [[Frans]] kon skryf nie). Op die wyse lê hy die weg oop vir die eerste volkstalige [[letterkunde]] in die [[Vlaandere|die graafskap van Vlaandere]], wat as leenheer van [[Frankryk]] [[Frans]] as voertaal gehad het. Van Assenede is bekend as die vertaler van die Oudfranse versroman "Floire et Blanceflor" in die [[Middelnederlands]] onder die titel "[[Floris ende Blancefloer]]". {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Assenede, Diederik van}} [[Kategorie:Vlaamse skrywers]] [[Kategorie:Suid-Nederlanders (voor 1830)]] qn82x2ex0dtp4ujj2d49t7g8q0jp1hl Rudie van Vuuren 0 307196 2521263 2516862 2022-08-24T08:36:45Z Aliwal2012 39067 Taalfout wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Krieketspeler | naam = Rudie van Vuuren | vroulik = | beeld = [[Lêer:Rudie, Marlice & Zacheo van Vuuren.jpg|240px]] | byskrif = Rudie, Marlice en Zacheo van Vuuren | land = Namibië | vollenaam = Rudolf Janse van Vuuren | lewe = true | gedeeltelikedatums = | geboortedag = 20 | geboortemaand = 9 | geboortejaar = 1972 | geboorteplek = [[Windhoek]] | geboorteland = [[Namibië]] | bynaam = | lengte = | kolf = Regshandig | boul = Regterarm medium-vinnig | rol = bouler | familie = | internasionaal = true | eentoets = | eenedi = | edidebuutdatum = 16 Februarie | edidebuutjaar = 2003 | edidebuutvir = | edidebuutteen = Pakistan | edino = | laasteedidatum = 3 Maart | laasteedijaar = 2003 | laasteedivir = | laasteediteen = Nederland | edihemp = | steekwegaflewerings = | columns = 2 | column1 = [[Internasionale eendagwedstryd|EDI]] | wedstryde1 = 5 | lopies1 = 26 | kolfgem1 = 8.66 | 100s/50s1 = 0/0 | hoogtelling1 = 14 | aflewerings1 = 300 | paaltjies1 = 8 | boulgem1 = 37.25 | vyfin1 = 1 | tienin1 = - | besteboul1 = 5/43 | vang/stonk1 = 0/– | column2 = A-lys | wedstryde2 = 21 | lopies2 = 60 | kolfgem2 = 8.57 | 100s/50s2 = 0/0 | hoogtelling2 = 14* | aflewerings2 = 1&nbsp;038 | paaltjies2 = 28 | boulgem2 = 30.14 | vyfin2 = 1 | tienin2 = - | besteboul2 = 5/43 | vang/stonk2 = 4/– | datum = 22 Junie | jaar = 2017 | bron = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/24825.html ESPNcricinfo }} '''Rudolf Jansen van Vuuren''' (gebore op 20 September 1972 in [[Windhoek]], [[Namibië]]) is 'n Namibiese geneesheer, natuurbewaarder en voormalige sportman. Rudie van Vuuren trou in Desember 2000 met die Namibiese natuurbewaarder Marlice van Vuuren. Hulle bestuur saam N/a’an ku sê Wildlife Sanctuary. Hy is die persoonlike geneesheer van die [[President van Namibië]], [[Hage Geingob]]. == Sport == van Vuuren is veral bekend daarvoor dat hy sy land tydens beide die [[Krieketwêreldbeker 2003]] en die [[Rugbywêreldbeker 2003]] verteenwoordig het; gevolglik het hy die eerste en enigste man geword wat in dieselfde jaar in twee [[sport]]kodes, [[krieket]] en [[rugby]], in 'n wêreldbekertoernooi verskyn het.<ref>[http://observer.guardian.co.uk/osm/story/0,,1383621,00.html The ten greatest sporting all-rounders – Guardian Unlimited]</ref> Hy was die eerste Namibiër wat vyf paaltjies geneem het in 'n [[Internasionale eendagwedstryd]], wat hy teen [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] vermag het.<ref>{{cite web |url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/bowling/best_figures_innings.html?class=2;id=28;type=team |title=Records / Namibia / One-Day Internationals / Best bowling figures in an innings |publisher=ESPNcricinfo |access-date=16 Desember 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180621172616/http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/bowling/best_figures_innings.html?class=2;id=28;type=team |archive-date=21 Junie 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Natuurbewaringsprestasies == In 2005 het Marlice en Rudie saam met hul jarelange vriend Chris Heunis die plaas Ovuuyo gekoop, 42&nbsp;km buite Windhoek waar hulle 'n organisasie vir bewaringstoerisme begin het en dit die naam N/a'an ku sê (Naankuse) gee, wat beteken dat God ons sal beskerm. N/a'an ku sê het sterk bande met [[Angelina Jolie]] en haar gesin, spesifiek met haar dogter Shiloh wat in Namibië gebore is. N/a'an ku sê Wildlife Sanctuary is in 2007 geopen. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://cricketarchive.com/Archive/Players/5/5513/5513.html Profiel op cricketarchive.com] * [https://naankuse.com/ Naankuse webwerf] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Van Vuuren, Rudie}} [[Kategorie:Namibiese rugbyspelers]] [[Kategorie:Namibiese krieketspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] er19tuoa4nsr9qe01mtp4w81mf3x613 2521277 2521263 2022-08-24T10:28:24Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Krieketspeler | naam = Rudie van Vuuren | vroulik = | beeld = [[Lêer:Rudie, Marlice & Zacheo van Vuuren.jpg|240px]] | byskrif = <center>Rudie, Marlice en Zacheo van Vuuren</center> | land = Namibië | vollenaam = Rudolf Jansen van Vuuren | lewe = true | gedeeltelikedatums = | geboortedag = 20 | geboortemaand = 9 | geboortejaar = 1972 | geboorteplek = [[Windhoek]] | geboorteland = [[Namibië]] | bynaam = | lengte = | kolf = Regshandig | boul = Regterarm medium-vinnig | rol = bouler | familie = | internasionaal = true | eentoets = | eenedi = | edidebuutdatum = 16 Februarie | edidebuutjaar = 2003 | edidebuutvir = | edidebuutteen = Pakistan | edino = | laasteedidatum = 3 Maart | laasteedijaar = 2003 | laasteedivir = | laasteediteen = Nederland | edihemp = | steekwegaflewerings = | columns = 2 | column1 = [[Internasionale eendagwedstryd|EDI]] | wedstryde1 = 5 | lopies1 = 26 | kolfgem1 = 8.66 | 100s/50s1 = 0/0 | hoogtelling1 = 14 | aflewerings1 = 300 | paaltjies1 = 8 | boulgem1 = 37.25 | vyfin1 = 1 | tienin1 = - | besteboul1 = 5/43 | vang/stonk1 = 0/– | column2 = A-lys | wedstryde2 = 21 | lopies2 = 60 | kolfgem2 = 8.57 | 100s/50s2 = 0/0 | hoogtelling2 = 14* | aflewerings2 = 1&nbsp;038 | paaltjies2 = 28 | boulgem2 = 30.14 | vyfin2 = 1 | tienin2 = - | besteboul2 = 5/43 | vang/stonk2 = 4/– | datum = 22 Junie | jaar = 2017 | bron = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/24825.html ESPNcricinfo }} '''Rudolf Jansen van Vuuren''' (gebore op 20 September 1972 in [[Windhoek]], [[Namibië]]) is 'n Namibiese geneesheer, natuurbewaarder en voormalige sportman. Rudie van Vuuren is in Desember 2000 met die Namibiese natuurbewaarder Marlice van der Merwe getroud. Hulle bestuur saam N/a’an ku sê Wildlife Sanctuary. Hy is die persoonlike geneesheer van die [[President van Namibië]], [[Hage Geingob]]. == Sport == Van Vuuren is veral bekend daarvoor dat hy sy land tydens beide die [[Krieketwêreldbeker 2003]] en die [[Rugbywêreldbeker 2003]] verteenwoordig het; gevolglik het hy die eerste en enigste man geword wat in dieselfde jaar in twee [[sport]]kodes, [[krieket]] en [[rugby]], in 'n wêreldbekertoernooi verskyn het.<ref>[http://observer.guardian.co.uk/osm/story/0,,1383621,00.html The ten greatest sporting all-rounders – Guardian Unlimited]</ref> Hy was die eerste Namibiër wat vyf paaltjies geneem het in 'n [[Internasionale eendagwedstryd]], wat hy teen [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] vermag het.<ref>{{cite web |url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/bowling/best_figures_innings.html?class=2;id=28;type=team |title=Records / Namibia / One-Day Internationals / Best bowling figures in an innings |publisher=ESPNcricinfo |access-date=16 Desember 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180621172616/http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/bowling/best_figures_innings.html?class=2;id=28;type=team |archive-date=21 Junie 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Natuurbewaringsprestasies == In 2005 het Marlice en Rudie saam met hul jarelange vriend Chris Heunis die plaas Ovuuyo gekoop, 42&nbsp;km buite Windhoek waar hulle 'n organisasie vir bewaringstoerisme begin het en dit die naam N/a'an ku sê (Naankuse) gee, wat beteken dat God ons sal beskerm. N/a'an ku sê het sterk bande met [[Angelina Jolie]] en haar gesin, spesifiek met haar dogter Shiloh wat in Namibië gebore is. N/a'an ku sê Wildlife Sanctuary is in 2007 geopen. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://cricketarchive.com/Archive/Players/5/5513/5513.html Profiel op cricketarchive.com] * [https://naankuse.com/ Naankuse webwerf] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Van Vuuren, Rudie}} [[Kategorie:Namibiese rugbyspelers]] [[Kategorie:Namibiese krieketspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] tk01tp4li8g66w64k7qmtv6oi9lq6uh Ike Moriz 0 311170 2521278 2477293 2022-08-24T10:28:43Z RSAmusiclover 127048 /* Sosiale bydrae */ foto van 2022 + nuwe toer- en albuminligting bygevoeg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Ike Moriz | beeld = Ike Moriz.jpg | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = Ike Moriz tree op by Oude Libertas Amfiteater in Stellenbosch, Wes-Kaap, 30 Desember 2018 | agtergrondkleur = solo | geboortenaam = Eike Moriz | alias = | geboortedatum = {{GDEO|1972|5|14}} | geboorteplek = Friedberg, Hesse | oorsprong = <!-- Let wel: nie vir individue. --> | sterfdatum = | sterfplek = | genre = Rock, Pop, Jazz, Swing, Latin, Easy Listening, Lounge, Blues | beroep = Sanger, liedjieskrywer, vervaardiger en akteur | instrumente = Stem, kitaar, klavier | jare_aktief = 1995–nou | etiket = Mosquito Records London Pty Ltd. | assosiasies = | webwerf = {{URL|https://www.ikemoriz.com}} | huidige_lede = | gewese_lede = }} '''Ike Moriz''' is 'n bekende [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] popster, [[Sangkuns|sanger]], [[liedjieskrywer]], vervaardiger en [[akteur]] (B.Mus., B.Mus.Ed.).<ref>[https://musicbrainz.org/artist/95df417e-1aaf-4881-bf05-14604f3688e0 MusicBrainz]</ref> Hy het 20 albums vrygestel, wat wissel van oorspronklike melodiese Indie-[[Rockmusiek|Rock]], [[Popmusiek|Pop]] tot Latin, Easy Listening, Lounge, [[Blues]] en [[Jazz|Jazzy Swing]].<ref>[https://www.discogs.com/artist/7971590-Ike-Moriz Discogs]</ref> == Loopbaan == === Vroeë lewe === Ike Moriz (Eike Moriz) is op 14 Mei 1972 in Friedberg in [[Hesse]], [[Duitsland]] gebore en het in Wentorf naby [[Hamburg]] grootgeword. Die seun van juweliere het vanaf 1978 [[laerskool]] bygewoon en daarna vanaf 1982 [[Hoërskool]] Wentorf, waar hy ook van 1988 tot 1989 die hoofseun was. Gedurende sy skooldae het hy sy eerste toneelstukke in 'n teatergeselskap gespeel onder regie van Dr. Hans Bittner, wat ook sy klavieronderwyser was. Nadat hy in 1991 gematrikuleer het, het hy sy basiese militêre diens in die Feldwebel-Lilienthal-kaserne in [[Delmenhorst]] (basiese opleiding) en die Bose Bergmann en Bismarck-kaserne in Wentorf naby [[Hamburg]] van 1991 tot 1992 gedoen. Daarna is hy van 1992 tot 1993 vir die eerste keer na [[Suid-Afrika]], waar hy o.a. op sy oom se sitrusplaas in [[Clanwilliam]] in die [[Wes-Kaap]] gewerk het. === Musiekstudies === Nadat hy na [[Hamburg]] teruggekeer het, studeer hy van 1993 tot 1995 besigheidsekonomie aan die [[Universiteit]] van Hamburg, waar hy ook sy eerste optredes as sanger in 'n Rockgroep en rolle in [[Toneelstuk|toneelstukke]] in Engelse gehad het. Daarna studeer hy [[Jazz]], [[Rockmusiek|Rock]] en [[Popmusiek|Pop]] aan die [[Carl Maria von Weber]]-musiekakademie in [[Dresden]] van 1995 tot 1999. Tydens sy musiekstudies neem hy deel aan 'n twaalf maande lange uitruilprogram aan die [[Suid-Afrikaanse Musiekkollege]] in [[Kaapstad]] en die [[Rotterdam]]<nowiki/>se Konservatorium van 1997-1998. Hy het twee akademiese grade vir Jazz-, Rock-, [[Popmusiek]] asook vir sangonderrig ontvang (B.Mus.Ed.). === In Londen (1999-2005) === Ike Moriz het van einde 1999 tot begin 2005 in [[Londen]] gewoon. Aanvanklik verskyn Moriz daar as 'n straatmusikant en as 'n hoof sanger en klawerbordspeler vir die Indie-rockgroep 'Stunt Double' en uiteindelik as [[Sangkuns|solosanger]]. In 2002 vertolk hy sy eerste hoofrol in die Amerikaanse [[Musiekteater|musiekblyspel]] "Saving Anne" in die [[Greenwich (Londen)|Greenwich]]-teater.<ref>[http://rock.co.za/legends/2000plus/ikemoriz.html Legends] [https://www.playbill.com/article/saving-anne-musical-about-time-travel-and-anne-frank-gets-us-premiere-in-mi-com-111046 Saving Anne Musical about time travel and Anne Frank]</ref> <ref>[http://represent.co.za/sa-rock-artist-ike-back-in-sa/ SA rock artist Ike back in SA]</ref> Hy stig sy platemaatskappy, Mosquito Records London Pty Ltd., en neem sy eerste trefferliedjie 'Fall Into The Sun' saam met die vervaardiger Steve Kent in 2002 in Tin Pan Alley Studios op.<ref>[https://www.discogs.com/artist/277755-Steve-Kent Steve Kent] [https://www.discogs.com/label/1853123-Mosquito-Records-London-PTY-Ltd Mosquito Records London]; [https://www.discogs.com/label/267106-Tin-Pan-Alley-Studios Tin Pan Alley Studios]</ref> Dit is gevolg deur sy eerste twee solo-albums wat hy van 2002 tot 2005 saam met Alan van Kleef by Motion Studios opgeneem en vervaardig het.<ref>[https://www.discogs.com/artist/3670960-Alan-Van-Kleef-2 Alan van Kleef]; [https://www.discogs.com/label/647818-Motion-Studions Motion Studios London]</ref> Moriz se liedjies bereik nommer een op radiostasies in die [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|Verenigde Koninkryk]], [[Nederland]], [[Suid-Afrika]] en [[Duitsland]] en is in sewentien lande regoor die wêreld op radio gespeel. Die [[Verenigde Koninkryk|Britse]] sanger [[David Bowie]] het verskeie kere Ike Moriz se liedjies as 'Top Song of the Week' op sy webwerf aangewys.<ref>Featured Original Music of the Week - [https://web.archive.org/web/20040808025437/http://ikemoriz.com/featuredoriginalmusicoftheweekbowie.gif Mirrors And Shade] [https://web.archive.org/web/20030527135313/http://www.ikemoriz.com/bowiecomments180303.jpg You Could] [https://web.archive.org/web/20030527134457/http://www.ikemoriz.com/bowiecomments0303.jpg Still]</ref> In 2004 was Moriz ook verskeie kere op die Ukkasie Kunstefees in [[Londen]] saam met verskeie ander Suid-Afrikaanse kunstenaars soos [[Dozi]], [[Heinz Winckler]], [[Nianell]] en [[Steve Hofmeyr]] het opgetree.<ref>{{Cite web |url=http://www.ukkasie.com/ukkasie2004/brosjure.htm |title=Ike Moriz at UKkasie Arts Festival in London 2004 |access-date=20 Augustus 2004 |archive-date=20 Augustus 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20040820175215/http://www.ukkasie.com/ukkasie2004/brosjure.htm |url-status=dead }}</ref> Moriz het ook kleiner rolle vertolk en verskyn in internasionale films soos 'Alfie' (2004), 'Shanghai Knights' (2003) en 'Love Actually' (2003), asook in Suid-Afrikaanse en Britse TV-reekse soos 'EastEnders', 'Strike Back' (2010), 'Backstage' (2006), 'Family Affairs' en 'The Bill'. === In Suid-Afrika en internasionaal (sedert 2005) === [[Lêer:Ike Moriz at Grande Roche Amphitheatre, Paarl, 12 Dec 2020.jpg|duimnael|regs|Ike Moriz in Grande Roche Amfiteater, Paarl, 12 Desember 2020]] Moriz woon sedert Mei 2005 amptelik in Suid-Afrika, waar hy dadelik groot mediadekking ontvang het met sy tweede album 'Play Me' en die enkelsnitte 'I Feel Real' en 'Play Me'.<ref>[https://www.news24.com/channel/music/featuresinterviews/play-me-is-getting-much-play-20081201 Play Me is getting much play]</ref> Hy het via die media en optredes vinnig landswyd bekend geword en is in 2006 as een van die land se top vyf sangers aangewys.<ref>[https://web.archive.org/web/20070108172915/http://www.zazone.com/articles.asp?id=481 2005 ZA Zone Awards: Top 5 vocalist in SA]</ref><ref>[http://represent.co.za/sa-rock-artist-ike-back-in-sa/ SA rock artist Ike back in SA]</ref><ref>[https://valentinestars.co.za/speaker/ike-moriz/ Valentine Stars]</ref> Dit is gevolg deur nog 'n album in die rock / pop-genre 'All Around The World' (2007), wat hy vir die eerste keer aangebied het met bekendstellingskonserte in Fashion-TV-Cafés in Johannesburg en Kaapstad. Die albumbekendstelling in Kaapstad het gelyktydig plaasgevind as CD-partytjies in Duitsland, Nederland en Groot-Brittanje.<ref>[https://web.archive.org/web/20100704002028/http://www.bergedorf-tv.de/reportagen/bix-0909-ike-moriz/index.htm Bergedorf TV: Ike Moriz – ein internationaler Popstar aus Bergedorf]</ref><ref> [https://insider.mopo.de/heidi-vom-lande/suedafrikas-top-saenger-auf-heimattournee.html Morgenpost: Südafrikas Top-Sänger auf Heimattournee]</ref> Moriz tree gereeld saam met 'n verskeidenheid begeleidende musikante op, soos in die Oude Libertas-amfiteater, die [[Victoria & Alfred Waterfront]], in [[Kirstenbosch|Kirstenbosch Botaniese Tuin]], talle hotelle en verskeie nagklubs, teaters en wynplase. In 2008 het die kunstenaar, voorheen bekend as 'n Indie-pop- en Rocksanger, begin om 'n verskeidenheid ander musiekstyle aan te bied, soos sy "Stardust Trilogy" (2009, drie albums in die Swing- en Jazz-genre). Die styl, wat vir hom nuut was, het die deur oopgemaak vir 'n nog groter gehoor, veral in die sogenaamde hoofstad van [[jazz]], Kaapstad, waar die vierde grootste jazzfees ter wêreld sedert 2000 jaarliks ​​gehou word. In dieselfde jaar publiseer hy die Kersalbum 'Starry Night', waarvoor hy ook 'n musiekvideo in Duitsland by die [[Hamburg]]-[[Sterrewag]] in die Bergedorf-distrik opgeneem het, en tree verskeie kere op by die 'Vision Sternwarte'-fees. Sedert hy na Suid-Afrika verhuis het, het Moriz al sy albums en enkelsnitte opgeneem in die Paris Studios opname-ateljee in Vishoek. Tussen 2010 en 2016 het nog sewe Jazz en Swing albums gevolg, sowel as albums in die genres Easy Listening, Latin, Lounge, Blues en Pop-Rock. [[Lêer:Ike Moriz at Castle Reinbek in 2022.jpg|duimnael|links|Ike Moriz by kasteel Reinbek, 2022]] Na sy album 'Gold Rush' (2017) het Moriz in 2018 vir die eerste keer 'n trefferalbum 'Millennium Hits 2002-2018' uitgereik. In April van dieselfde jaar word Moriz se eerste enkelsnit in Afrikaans uitgereik, 'n interpretasie van die [[Louis van Rensburg]]-lied “Voshaarnooi”. Moriz se jongste album, 'Dragons', is op 14 Mei 2020 tydens die [[Covid-19-pandemie in Suid-Afrika|Covid-19 grendeltyd]] vrygestel op Moriz se verjaardag, saam met die musiekvideo van sy liedjie “Say Your Name”. Moriz het wel laat in 2021 en in die somer van 2022 'n kort 'Dragons Tour' saam met saksofoonspeler Kurt Buschmann in Duitsland aangepak om sy nuwe album te bevorder. Tydens die toer het hy opgetree by die kasteel Vietgest, St. Michaelis-kerk, Hamburg sowel as die kasteel Reinbek waar hy [[Billy Joel]] se anti-oorlogslied Leningrad tydens 'n onderhoud op die Duitse TV-kanaal NDR 3 uitgevoer het..<ref>https://themenwelten.abendblatt.de/serrahneins-bergedorf-ike-moriz-wentorf-suedafrika-154290</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=LDOvr9vKAeA</ref> Die veelsydige [[liedjieskrywer]] sing in Engels, maar het ook liedjies in Duits, Afrikaans, Spaans, Xhosa en Frans gesing. Hy toer sedert 2010 een keer per jaar saam met o.a. die Hamburgse saxofoonspeler Kurt Buschmann.<ref>[https://www.bergedorfer-zeitung.de/Lokales/article211752895/Buschmann-und-Moriz-auf-Tour.html Buschmann und Moriz auf Tour]</ref> In Suid-Afrika speel en toer Moriz met bekende ateljeemusikante en musiekgroepe soos die Kaapse Filharmoniese Orkes, die 'Ike Moriz Swing Band', die saxofoonspeler Willie Van Zyl, kitaarspeler Willem Moller, Gregory Schoeman, Gorm Helfjord, David Leadbetter of Jeremy Olivier, tromspelers Kevin Gibson, Paul Tizzard, Ivan Bell, Shaun Michau, Tony Paco, Barry van Zyl en Frank Paco, pianiste Andrew Ford, Amanda Tiffin, Muriel Marco, Jason Reolon, Andre Petersen en baskitaarspeler Robert Nel, Wesley Rustin, Emilio Gassibe, Dave Ridgeway en Charles Lazar. Ander bekende Suid-Afrikaanse sangers soos Judith Sephuma, Monique Hellenberg, [[Elana Afrika]] en Melanie Scholtz het ook saam met hom opgetree of saam met hom liedjies opgeneem. Gedurende sy loopbaan het Ike Moriz in agtien lande opgetree: Suid-Afrika, Groot-Brittanje, Duitsland, [[Namibië]], [[Marokko]], [[Spanje]], [[Italië]], [[Griekeland]], [[Frankryk]], [[Portugal]], [[Senegal]], [[Malta]], [[Turkye]], [[Nederland]], [[Luxemburg]], [[Kanariese Eilande|Kanariese Eilande,]] [[Botswana]] en [[België]]. Al sy musikale werke is vrygestel deur CD Baby en sy eie platemaatskappy Mosquito Records London PTY Ltd, gepubliseer en versprei deur Jassics Music (Jazz-albums) en Select Music Distribution (eerste drie albums en maxi-singles). Sy musiekkatalogus word in Suid-Afrika herpubliseer deur Sheer Publishing. == Sosiale bydrae == Ike Moriz is passievol oor liefdadigheidswerk. Saam met die [[fotograaf]] en [[skrywer]] Kiara Worth stig hy in 2014 die belangegroep 'Fresh Air For Hout Bay' vir omgewingsbeskerming, waarvoor hy die proteslied 'Lucky Star Ain't What You Are' gepubliseer het. Hy verskyn in talle koerantberigte en betogings as woordvoerder.<ref>[http://www.smellsfishy.co.za Claims something is fishy in republic of Hout Bay], [https://www.pressreader.com/south-africa/weekend-argus-sunday-edition/20150426/281668253522013 Hout Bay residents cry foul over smell]</ref> In 2015 komponeer en publiseer hy 'n 'anthem' vir die Suid-Afrikaanse 'Volunteer Wildfire Services' (VWS), 'Heroes In Red'.<ref>[https://www.ikemoriz.com/_Media/2015-volunteer-wildfire_med_hr.jpeg Volunteer Wildfire Services Cape Town]</ref> Hy het ook 'n spesiale bydrae gelewer aan die Kaapstadse dierewelsynsvereniging D.A.R.G. deur gratis konserte aan te bied en by liefdadigheidsgeleenthede gespeel om epilepsie-navorsing in die Rooikruiskinderhospitaal in Kaapstad te ondersteun met die 'Alexi and Me'-veldtog. Hy speel ook gereeld by Rotariërs in Kaapstad om hul gemeenskapsdiens te ondersteun. In 2008 verskyn Ike Moriz as een van die hoofkunstenaars van 'Zimfest' saam met ander bekende groepe soos '[[Freshlyground]]' en 'The Rudimentals' om die werk van die nie-vir-winsorganisasie 'PASSOP' te ondersteun. In 2006 het Ike ook saam met dertien ander Suid-Afrikaanse bekendes aan die enkelsnitopname van 'Greatest Love Of All' deelgeneem om geld in te samel vir die "Differently Abled 24/7/36 Initiative". Moriz, 'n ywerige drawwer, neem gereeld deel aan, en is behulpsaam by sy plaaslike '[[Parkrun]]' in [[Houtbaai]]. In Augustus 2022 het Moriz by [[Hamburg]] se hoof landmerk, die St. Michaelis-kerk, gesing ter ondersteuning van die kinderhulporganisasie 'Plan International', nadat die konsert eers in 2020 uitgestel is weens die [[Covid-19-pandemie in Suid-Afrika|COVID-19-pandemie]] in Duitsland.<ref>https://www.plan.de/magazin/artikel/aktuelles/love-swings-fuer-die-rechte-der-maedchen.html</ref> == Persoonlike lewe == [[Lêer:Ike Moriz and wife.jpg|duimnael|regs|Ike Moriz en sy vrou Madri (2015)]] Moriz is sedert 2012 getroud met Madri le Roux-Moriz, suster van die bekende Suid-Afrikaanse sanger [[Nataniël]]. Hulle woon met hul dogters Sofia en Kateline in [[Houtbaai]] in die [[Wes-Kaap]].<ref>[https://www.netwerk24.com/Sarie/Bekendes/Ons-Praat-Met/nataniel-se-kleinsus-madri-oor-2-soorte-ma-wees-20170914 Sarie: Ons Praat Met...]</ref> Op die beroemde [[Chapmanspiek-rylaan]] bokant Houtbaai is 'n rotsformasie in 2012 vernoem na Ike Moriz ('Ike's Thumb').<ref>[http://www.ikemoriz.com/_Media/hout-bay-sentinel-22032013_med_hr.jpeg The Sentinel, Hout Bay churns out yet another talent]</ref> == Gepubliseerde musiek == === CDs/Albums === :''Almal vrygestel onder Mosquito Records London-etiket'' {{Kolomme3 |Kolom1= * '''2004''': Mirrors & Shade * '''2005''': Play Me * '''2007''': All Around The World * '''2009''': Stardust * '''2009''': Body and Soul * '''2009''': Starry Night * '''2009''': Angel Eyes * '''2010''': Charade * '''2010''': Blue Moon * '''2011''': Breathing Dreams |Kolom2= * '''2011''': C'est Si Bon * '''2011''': Sunday * '''2012''': Siren Terpsichore * '''2014''': Nobody Does It Better * '''2014''': At Last * '''2015''': Love Swings * '''2016''': Debonaire * '''2017''': Gold Rush * '''2020''': Dragons }} === Samestelling Albums === * '''2002''': Centre Stage – A New Music Compilation (CD, Samestelling), Etikette: Matchbox Recordings * '''2006''': MK89-Hoordosis Vol.1 (Dubbel-CD, Samestelling), Etikette: Next Music (No. NextCD063, UPC: 6009694020626) * '''2018''': Millennium Hits 2002-2018 ‎(CD, Samestelling), Etikette: Mosquito Records London (No. MOS0029, UPC: 191924968221) === Enkelsnitte en EP's === :''Almal vrygestel onder Mosquito Records London-etiket'' * '''2002''': Fall Into The Sun ‎(CD, Maxi) * '''2002''': You Could ‎(CD, Maxi) * '''2005''': Play Me ‎(CD, Maxi) * '''2011''': Still ‎(CD, Maxi) * '''2014''': To Cape Town * '''2014''': Forevermore ‎(CD, Maxi) * '''2015''': Heroes In Red ‎(CD, Enkelsnit) * '''2015''': Lucky Star Ain't What You Are (Feat. Spike Parker) ‎(CD, Enkelsnit) * '''2016''': On Our Way ‎(CD, Enkelsnit) * '''2018''': Voshaarnooi ‎(CD, Enkelsnit) *'''2022''': Something Stupid (CD, Enkelsnit) *'''2022''': Leningrad (CD, Enkelsnit) === Musiekvideos === *'''2003''': ''Still'' (Londen, VK) * '''2004''': ''Mirrors and Shade'' (Londen, VK) * '''2005''': ''Play Me'' (Kaapstad, SA) * '''2006''': ''I Feel Real'' (Kaapstad, SA) * '''2007''': ''All Around The World'' (Kirstenbosch, Kaapstad, SA) * '''2008''': ''Peace Dream - Upupha Ngoxolo'' (Houtbaai, SA) * '''2009:''' ''Starry Night'' (Hamburg-Bergedorf, Duitsland) * '''2013''': ''Angie Blue'' (Kaapstad, SA) * '''2014''': ''See You In The Night'' (Kaapstad, SA) * '''2015''': ''Heroes In Red'' (Kaapstad, SA) * '''2015''': ''Lucky Star'' (Constantia, SA) * '''2020''': ''Say Your Name'' (SA) * '''2020''': ''Dangerous Rhymes'' (SA) == Publikasies == * ''2020: "Dangerous Rhymes: Lyric collection"'', Ike Moriz, Mosquito Records London Pty Ltd., sagteband, e-boek en kindle (in Engels), ISBN 979-8689496825<ref>https://www.amazon.co.uk/dp/B08JLXYKBV</ref> * ''2020: “Darstellung verschiedener stimmbildnerischer Arbeitsmethoden und deren vergleichende Betrachtung”'', Eike Moriz, Blurb Books, sagteband, e-boek en pdf (in Duits), ISBN 978-1-715-40557-1<ref>http://d-nb.info/1217499903</ref> == Eksterne skakels == {{Kolomme2 |Kolom1= * [http://www.ikemoriz.com Amptelike webwerf] * [http://www.mosquitorecords.co.za Mosquito Records London PTY Ltd.] * [https://musicbrainz.org/artist/95df417e-1aaf-4881-bf05-14604f3688e0 MusicBrainz Ensiklopedie] * [https://www.discogs.com/artist/7971590-Ike-Moriz Discogs] * [https://www.allmusic.com/artist/ike-moriz-mn0000706518 AllMusic] * [https://www.musixmatch.com/artist/IKE-MORIZ/albums Musixmatch (Ike Moriz Liedjie lirieke)] * [https://open.spotify.com/artist/4Ig7Aqr7izPEWtFhMopvtf Spotify] * [https://music.apple.com/ag/artist/ike-moriz/15970804 Apple Music] * [https://www.amazon.com/Ike-Moriz/e/B001LHSKJE Amazon Music] |Kolom2= * [https://itunes.apple.com/za/artist/ike-moriz/id15970804 iTunes] * [https://www.youtube.com/user/ikemoriz YouTube] * [https://www.facebook.com/moriz.ike Facebook Blad] * [https://www.instagram.com/IkeMoriz Instagram] * [http://twitter.com/ikemoriz Twitter] * [http://smellsfishy.co.za Fresh Air for Hout Bay (FAHB)] * [https://www.facebook.com/brotherswithvoices/ Brothers With Voices Cape Town] * [https://oudelibertas.co.za/events/ike-moriz-swing-band/ Ike Moriz Swing Band] * [https://www.last.fm/music/Ike+Moriz/+wiki Last FM Biography - Ike Moriz] }} == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Moriz, Ike}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse sangers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse musici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akteurs]] [[Kategorie:Duitsers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] tduwwbdmaj1z61g0tadqlv5yjofw1vk Umm Kulthum 0 369907 2521232 2472361 2022-08-23T23:02:01Z مشاري 35988 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Umm Kulthum | beeld = Umm Kulthum4.jpg | beeldbeskrywing = <!-- beskrywing van beeld vir teks-na-spraak-sagteware (bv. vir siggestremdes) --> | beeldonderskrif = | inheemse_naam = {{lang|ar|أم كلثوم}}<br />{{lang|ar|فاطمة إبراهيم السيد البلتاجي}} | inheemse_naam_taal = | geboortenaam = Fatima Ibrahim as-Sayed El-Beltagi | geboortedatum = {{Geboortedatum|1998|12|31}} | geboorteplek = Tamay Ez-Zahayra, El Senbellawein, El Dakahlia, Khedivate van Egipte | sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1975|02|03|1898|12|31}} | sterfplek = [[Kaïro]], [[Egipte]] | doodsoorsaak = | nasionaliteit = Egipties | beroep = [[Sangeres]], [[aktrise]] | jare_aktief = 1924–1973 }} '''Umm Kulthum''' ([[Arabies]]:ˈomme kælˈsuːm|lang; [[Frans]]: Oum Kalthoum; gebore '''Fāṭima ʾIbrāhīm es-Sayyid el-Beltāǧī''' {{lang|ar|فاطمة إبراهيم السيد البلتاجي}}<ref name="harvardmagazine" /><ref name="almashriq" /> op 31 Desember 1898, of 4 Mei 1904;<ref name="britannica.com" /> oorlede 3 Februarie 1975) was 'n [[Egipte|Egiptiese]] sangeres, liedjieskrywer, en film-aktrise in die 1920s tot die 1970s. Sy is die eretitel van {{transl|ar|ALA|Kawkab al-Sharq}} ({{lang|ar|كوكب الشرق}}, 'Ster van die Ooste') gegee.<ref name="egypttoday" /> Umm Kulthum was bekend vir haar vokale vermoë en unieke styl. Sy het meer as 80 miljoen plate wêreldwyd verkoop, wat haar een van die topverkoper Midde-Oosterse sangers alle tye gemaak het.<ref name="france24" /> Sy word in haar geboorteland Egipte as 'n nasionale ikoon beskou; sy is 'Die stem van Egipte' genoem<ref name="amazon" /><ref name="jstor" /> en "Egipte se vierde piramide".<ref name="weekly.ahram" /><ref name="qantara.de" /> == Verwysings == {{Verwysings|verwysings= <ref name="harvardmagazine">{{cite web |url=http://harvardmagazine.com/1997/07/umm-kulthum-ibrahim |title=Umm Kulthum Ibrahim |date=1 July 1997}}</ref> <ref name="almashriq">{{cite web |url=http://almashriq.hiof.no/egypt/700/780/umKoulthoum/biography.html |title=Umm Kulthum: An Outline of her Life |website=almashriq.hiof.no}}</ref> <ref name="britannica.com">{{cite encyclopedia |title=Umm Kulthūm |year=2012|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/613905/Umm-Kulthum}}</ref> <ref name="egypttoday">{{Cite web|date=2020-11-14|title=Egypt's Umm Kulthum hologram concerts to take place at the Abdeen Palace on November 20,21|url=https://www.egypttoday.com/Article/4/94228/Egypt’s-Umm-Kulthum-hologram-concerts-to-take-place-at-the|access-date=2021-02-04|website=EgyptToday}}</ref> <ref name="france24">{{Cite news|title=Oum Kalthoum, a star still shining bright|url=https://www.france24.com/en/20080617-oum-kalthoum-star-still-shining-bright-music-arab-world-exhibition-anniversary|website=france24.com}}</ref> <ref name="amazon">{{cite book |url=https://www.amazon.com/Umm-Kulthum-Voice-Like-Egypt/dp/B000K0YG8M/ref=pd_sim_14_1?_encoding=UTF8&pd_rd_i=B000K0YG8M&pd_rd_r=CHMR4JTB81JW24GTJBSQ&pd_rd_w=WFhIA&pd_rd_wg=hgYKc&psc=1&refRID=CHMR4JTB81JW24GTJBSQ |title=''Umm Kulthum: A Voice Like Egypt''}}</ref> <ref name="jstor">{{Cite journal|last=Danielson|first=Virginia|date=1996|title=Listening to Umm Kulthūm|url=https://www.jstor.org/stable/23061883|journal=Middle East Studies Association Bulletin|volume=30|issue=2|pages=170–173|doi=10.1017/S0026318400033976|jstor=23061883|issn=0026-3184}}</ref> <ref name="weekly.ahram">{{cite news |url=http://weekly.ahram.org.eg/Archive/2008/903/special.htm |title=Umm Kulthoum, the fourth pyramid |year=2008 |access-date=15 Maart 2021 |archive-date= 6 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180906095341/http://weekly.ahram.org.eg/Archive/2008/903/special.htm |url-status=dead }}</ref> <ref name="qantara.de">{{citation |url=https://en.qantara.de/content/umm-kulthum-homage-to-egypts-fourth-pyramid |title=Umm Kulthum, homage to Egypt's fourth pyramid}}</ref> }} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} {{Normdata}} [[Kategorie:Egiptiese akteurs]] [[Kategorie:Sangers]] axiy3y4gdnkh3us79ktc4ut51nosqwl Gebruikerbespreking:Zuz (WMF) 3 379320 2521141 2521132 2022-08-23T13:05:32Z Oesjaar 7467 /* Invitation to join Movement Strategy Forum */ Update. wikitext text/x-wiki == Welkom == {| class="toccolours" width="100%" style="font-size:100%; margin-bottom:0.5em;" | {| width="100%" cellspacing="0" cellpadding="6" style="font-size:95%; line-height:125%; background-color:#faf6ed; border:1px solid #faecc8;" |- | colspan="4" style="background-color:#faecc8;" |<big>'''{{#ifeq: {{lc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{uc:{{BASEPAGENAME}}}} | Hallo,&nbsp;gebruiker vanaf [[IP-adres]] {{BASEPAGENAME}} | Hallo&nbsp;{{PAGENAME}}}},''' [[Wikipedia:Welkom nuwelinge|hartelik welkom]] op die Afrikaanse Wikipedia!</big> |- | colspan="4" | Dankie vir jou belangstelling in [[Wikipedia]]. Ons werk hier aan die ideaal van ’n gratis en vrylik beskikbare, vrylik bewerkbare, neutrale en volledige ensiklopedie. |- | colspan="4" | Die [[Afrikaanse Wikipedia]] bestaan al sedert Desember 2001 en bevat reeds ''{{NUMBEROFARTICLES}}'' artikels. Vanaf die begin van die projek het die gebruikers ’n aantal riglyne en uitgangspunte vir artikelbewerking en onderlinge samewerking opgestel. Nuwelinge kan hieruit voordeel trek. Jy mag dit behulpsaam vind om van die skakels in hierdie raampie te volg en met die projek vertroud te raak voordat jy begin bydra. Indien jou vingers jeuk om te eksperimenteer, kan jy gerus ons [[Wikipedia:Sandput|Sandput]] besoek: dit is juis vir die rede daar. Uiteindelik wil ons dat al ons gebruikers [[Wikipedia:Voel vry en gaan jou gang|vry voel om hulle gang te gaan]], maar dit doen natuurlik geen kwaad om ’n bietjie houvas te kry voor 'n mens in die diep kant in spring nie! Besoek gerus ook ons [[Wikipedia:Geselshoekie|Geselshoekie]], ons gebruikers staan gereed om hand by te sit, of bloot net hand te skud. |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Books-aj.svg aj ashton 01.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Verifieerbaarheid}} | [[Wikipedia:Verifieerbaarheid|'''Verifieerbaarheid''']]<br />Die eerste van Wikipedia se drie kernbeleide | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Konversation.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Geselshoekie}} | [[Wikipedia:Geselshoekie|'''Geselshoekie''']]<br />Die gewilde bymekaarkomplek |- | width="8%" align="right" | {{Klik|Afbeelding=OrgChem Nomen pictograph.png|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Geen oorspronklike navorsing}} | width="38%" | [[Wikipedia:Geen oorspronklike navorsing|'''Geen oorspronklike navorsing''']]<br />Die tweede van Wikipedia se drie kernbeleide | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Bucket in the sand.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Sandput}} | width="38%" | [[Wikipedia:Sandput|'''Sandput''']]<br />Eksperimenteer na hartelus |- | align="right" |{{Klik|Afbeelding=Unbalanced scales.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Neutrale standpunt}} | [[Wikipedia:Neutrale standpunt| '''Neutrale standpunt''']]<br />Die derde van Wikipedia se drie kernbeleide | width="8%" align="right" | {{Klik|Afbeelding=Icon tools.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Redigeringsinstruksies}} | [[Wikipedia:Redigeringsinstruksies|'''Redigeringsinstruksies''']]<br />Hoe maak ek: teks wat skuinsgedruk is? ’n opskrif? tabelle? |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Nuvola apps important yellow.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie}} | [[Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie|'''Wat Wikipedia nie is nie''']]<br />Daar is ook ’n paar dinge wat ons nié hier doen nie | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Icon - upload photo 2.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Beelde}} | [[Wikipedia:Beelde|'''Beelde''']]<br />As jy beelde wil oplaai |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Crystal Clear app ksmiletris.png|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Beleefdheid}} | [[Wikipedia:Beleefdheid|'''Beleefdheid''']]<br />Ken jou maniere | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Crystal Clear app kedit.svg||Grootte=30px|Link=Wikipedia:Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel}} | [[Wikipedia:Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel|'''Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel''']]<br />Soms sê die naam alles {{#ifeq: {{lc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{uc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{!}}- {{!}} colspan="4" style="border-top:2px solid #faecc8;" {{!}}Jou bydrae word nou geregistreer onder jou IP-adres. Daar is verskeie voordele gebonde aan die skep van ’n rekening – sluit gerus by ons aan!| }} |- | colspan="4" style="border-top:2px solid #faecc8;" | Hierdie bladsy, wat nou op jou skerm staan, is trouens jou persoonlike besprekingsbladsy. Die plek waar ander Wikipediane jou in die toekoms kan kontak en jy hulle dan kan beantwoord. Elke gebruiker het so ’n bladsy. Jy kan dus ook boodskappe op ander gebruikers se besprekingsbladsye los. Sluit boodskappe en besprekings altyd af met <big><nowiki>~~~~</nowiki></big> of deur op die handtekeningknop in die wysigingsvenster te kliek: sodoende word jou boodskap onderteken met jou gebruikersnaam en die datum en tyd waarop die boodskap voltooi is. Kliek dan as laaste op "Stoor bladsy" om enige bewerkings te stoor. |} |} — [[Gebruiker:KabouterBot|KabouterBot]] ([[Gebruikerbespreking:KabouterBot|kontak]]) 19:27, 29 Julie 2021 (UTC) == Invitation to join Movement Strategy Forum == You put this article in our Geselshoekie and then remove it again...?? [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:32, 20 Augustus 2022 (UTC) ::Yes I put it there but I wasn't the one who removed it. [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] removed it without any reason.[[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 08:42, 23 Augustus 2022 (UTC) :::{{ping|Zuz (WMF)}}, Any change we can meet via Teams meeting? Regards. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:03, 23 Augustus 2022 (UTC) o2l8zy2v91t24g3bmlsy0z0okixsrjo Sjabloon:Koronaviruspandemie van 2019-2020/data 10 386551 2521148 2520981 2022-08-23T14:00:24Z TolBot 141581 [[m:User:TolBot/Task 5|Taak 5]]: dateer COVID-19-pandemiedata op json application/json { "AD": { "cases": 45975, "deaths": 154, "deaths_per_million": 1948.528, "fully_vaccinated": 53456, "name": "Andorra", "percent_fully_vaccinated": 69.11, "percent_vaccinated": 74.83, "population": 79034, "total_vaccinated": 57886, "vaccine_doses": 153383 }, "AE": { "cases": 1010399, "deaths": 2341, "deaths_per_million": 249.969, "fully_vaccinated": 9792266, "name": "Verenigde Arabiese Emirate", "percent_fully_vaccinated": 98.01, "percent_vaccinated": 100, "population": 9365144, "total_vaccinated": 9991089, "vaccine_doses": 24922054 }, "AF": { "cases": 191040, "deaths": 7767, "deaths_per_million": 193.693, "fully_vaccinated": 9613976, "name": "Afghanistan", "percent_fully_vaccinated": 23.98, "percent_vaccinated": 26.07, "population": 40099462, "total_vaccinated": 10454698, "vaccine_doses": 11216694 }, "AG": { "cases": 8895, "deaths": 144, "deaths_per_million": 1544.733, "fully_vaccinated": 62031, "name": "Antigua en Barbuda", "percent_fully_vaccinated": 62.83, "percent_vaccinated": 68.75, "population": 93220, "total_vaccinated": 64091, "vaccine_doses": 128267 }, "AI": { "cases": 3805, "deaths": 10, "deaths_per_million": 634.8, "fully_vaccinated": 10314, "name": "Anguilla (eiland)", "percent_fully_vaccinated": 65.47, "percent_vaccinated": 68.85, "population": 15753, "total_vaccinated": 10846, "vaccine_doses": 24102 }, "AL": { "cases": 326181, "deaths": 3576, "deaths_per_million": 1252.667, "fully_vaccinated": 1253962, "name": "Albanië", "percent_fully_vaccinated": 43.93, "percent_vaccinated": 46.61, "population": 2854710, "total_vaccinated": 1330520, "vaccine_doses": 2934116 }, "AM": { "cases": 432274, "deaths": 8648, "deaths_per_million": 3098.56, "fully_vaccinated": 980101, "name": "Armenië", "percent_fully_vaccinated": 33.02, "percent_vaccinated": 38.01, "population": 2790974, "total_vaccinated": 1128072, "vaccine_doses": 2141957 }, "AO": { "cases": 102636, "deaths": 1917, "deaths_per_million": 55.559, "fully_vaccinated": 7713554, "name": "Angola", "percent_fully_vaccinated": 22.36, "percent_vaccinated": 40.68, "population": 34503774, "total_vaccinated": 14037784, "vaccine_doses": 21991698 }, "AQ": { "name": "Antarktika" }, "AR": { "cases": 9658391, "deaths": 129646, "deaths_per_million": 2863.41, "fully_vaccinated": 37722656, "name": "Argentinië", "percent_fully_vaccinated": 83.32, "percent_vaccinated": 91.08, "population": 45276780, "total_vaccinated": 41239552, "vaccine_doses": 108620597 }, "AS": { "name": "Amerikaans-Samoa" }, "AT": { "cases": 4915074, "deaths": 20573, "deaths_per_million": 2305.852, "fully_vaccinated": 6625237, "name": "Oostenryk", "percent_fully_vaccinated": 74.26, "percent_vaccinated": 77.14, "population": 8922082, "total_vaccinated": 6882267, "vaccine_doses": 18997445 }, "AU": { "cases": 9933888, "deaths": 13456, "deaths_per_million": 519.114, "fully_vaccinated": 21754992, "name": "Australië", "percent_fully_vaccinated": 83.93, "percent_vaccinated": 86.49, "population": 25921089, "total_vaccinated": 22418434, "vaccine_doses": 58358148 }, "AW": { "cases": 42696, "deaths": 227, "deaths_per_million": 2130.735, "fully_vaccinated": 83373, "name": "Aruba", "percent_fully_vaccinated": 78.26, "percent_vaccinated": 84.14, "population": 106536, "total_vaccinated": 89637, "vaccine_doses": 173010 }, "AX": { "name": "Åland" }, "AZ": { "cases": 808713, "deaths": 9793, "deaths_per_million": 949.579, "fully_vaccinated": 4861143, "name": "Azerbeidjan", "percent_fully_vaccinated": 47.14, "percent_vaccinated": 52.09, "population": 10312992, "total_vaccinated": 5371683, "vaccine_doses": 13848567 }, "BA": { "cases": 393804, "deaths": 15996, "deaths_per_million": 4890.333, "fully_vaccinated": 846080, "name": "Bosnië en Herzegowina", "percent_fully_vaccinated": 25.93, "percent_vaccinated": 28.91, "population": 3270943, "total_vaccinated": 943394, "vaccine_doses": 1924950 }, "BB": { "cases": 99690, "deaths": 532, "deaths_per_million": 1891.892, "fully_vaccinated": 154278, "name": "Barbados", "percent_fully_vaccinated": 54.86, "percent_vaccinated": 58.01, "population": 281200, "total_vaccinated": 163135, "vaccine_doses": 317413 }, "BD": { "cases": 2010148, "deaths": 29316, "deaths_per_million": 173.103, "fully_vaccinated": 120985170, "name": "Bangladesj", "percent_fully_vaccinated": 71.44, "percent_vaccinated": 76.89, "population": 169356251, "total_vaccinated": 130216849, "vaccine_doses": 293246060 }, "BE": { "cases": 4471620, "deaths": 32463, "deaths_per_million": 2795.782, "fully_vaccinated": 9156728, "name": "België", "percent_fully_vaccinated": 78.86, "percent_vaccinated": 79.69, "population": 11611420, "total_vaccinated": 9253608, "vaccine_doses": 25764173 }, "BF": { "cases": 21128, "deaths": 387, "deaths_per_million": 17.511, "fully_vaccinated": 1640349, "name": "Burkina Faso", "percent_fully_vaccinated": 7.42, "percent_vaccinated": 11.55, "population": 22100683, "total_vaccinated": 2551596, "vaccine_doses": 3134621 }, "BG": { "cases": 1235510, "deaths": 37560, "deaths_per_million": 5454.65, "fully_vaccinated": 2068022, "name": "Bulgarye", "percent_fully_vaccinated": 30.03, "percent_vaccinated": 30.46, "population": 6885868, "total_vaccinated": 2097728, "vaccine_doses": 4512614 }, "BH": { "cases": 669937, "deaths": 1513, "deaths_per_million": 1033.989, "fully_vaccinated": 1225023, "name": "Bahrein", "percent_fully_vaccinated": 83.72, "percent_vaccinated": 84.74, "population": 1463265, "total_vaccinated": 1239993, "vaccine_doses": 3465836 }, "BI": { "cases": 48975, "deaths": 38, "deaths_per_million": 3.028, "fully_vaccinated": 17154, "name": "Burundi", "percent_fully_vaccinated": 0.14, "percent_vaccinated": 0.14, "population": 12551213, "total_vaccinated": 17740, "vaccine_doses": 19612 }, "BJ": { "cases": 27316, "deaths": 163, "deaths_per_million": 12.541, "fully_vaccinated": 2684742, "name": "Benin", "percent_fully_vaccinated": 20.66, "percent_vaccinated": 24.63, "population": 12996895, "total_vaccinated": 3201065, "vaccine_doses": 3685113 }, "BL": { "name": "Sint Bartholomeus" }, "BM": { "cases": 17674, "deaths": 148, "deaths_per_million": 2305.835, "fully_vaccinated": 47657, "name": "Bermuda", "percent_fully_vaccinated": 74.25, "percent_vaccinated": 75.65, "population": 64185, "total_vaccinated": 48554, "vaccine_doses": 132042 }, "BN": { "cases": 215283, "deaths": 225, "deaths_per_million": 505.195, "fully_vaccinated": 426764, "name": "Broenei", "percent_fully_vaccinated": 96.66, "percent_vaccinated": 100.63, "population": 445373, "total_vaccinated": 444293, "vaccine_doses": 1173118 }, "BO": { "cases": 1094285, "deaths": 22175, "deaths_per_million": 1835.759, "fully_vaccinated": 6080564, "name": "Bolivië", "percent_fully_vaccinated": 50.34, "percent_vaccinated": 60.43, "population": 12079472, "total_vaccinated": 7299112, "vaccine_doses": 14332894 }, "BQ": { "cases": 11091, "deaths": 37, "deaths_per_million": 1385.456, "fully_vaccinated": 16736, "name": "Karibiese Nederland", "percent_fully_vaccinated": 63.29, "percent_vaccinated": 72.26, "population": 26706, "total_vaccinated": 19109, "vaccine_doses": 35845 }, "BR": { "cases": 34284864, "deaths": 682549, "deaths_per_million": 3184.627, "fully_vaccinated": 171336583, "name": "Brasilië", "percent_fully_vaccinated": 79.94, "percent_vaccinated": 86.87, "population": 214326223, "total_vaccinated": 186176638, "vaccine_doses": 468400138 }, "BS": { "cases": 36983, "deaths": 823, "deaths_per_million": 2017.622, "fully_vaccinated": 162729, "name": "Bahamas", "percent_fully_vaccinated": 39.89, "percent_vaccinated": 42.02, "population": 407906, "total_vaccinated": 171391, "vaccine_doses": 355958 }, "BT": { "cases": 60898, "deaths": 21, "deaths_per_million": 27.01, "fully_vaccinated": 674055, "name": "Bhoetan", "percent_fully_vaccinated": 86.7, "percent_vaccinated": 89.39, "population": 777486, "total_vaccinated": 695033, "vaccine_doses": 1922660 }, "BW": { "cases": 325850, "deaths": 2777, "deaths_per_million": 1072.854, "fully_vaccinated": 1512567, "name": "Botswana", "percent_fully_vaccinated": 58.44, "percent_vaccinated": 65.54, "population": 2588423, "total_vaccinated": 1696430, "vaccine_doses": 2871301 }, "BY": { "cases": 994037, "deaths": 7118, "deaths_per_million": 743.148, "fully_vaccinated": 6332753, "name": "Belarus", "percent_fully_vaccinated": 66.12, "percent_vaccinated": 67.21, "population": 9578168, "total_vaccinated": 6437839, "vaccine_doses": 13394906 }, "BZ": { "cases": 68032, "deaths": 680, "deaths_per_million": 1699.868, "fully_vaccinated": 219138, "name": "Belize", "percent_fully_vaccinated": 54.78, "percent_vaccinated": 62.49, "population": 400031, "total_vaccinated": 249985, "vaccine_doses": 497703 }, "CA": { "cases": 4168380, "deaths": 43756, "deaths_per_million": 1146.796, "fully_vaccinated": 31531240, "name": "Kanada", "percent_fully_vaccinated": 82.64, "percent_vaccinated": 86.29, "population": 38155012, "total_vaccinated": 32925083, "vaccine_doses": 88201109 }, "CC": { "name": "Kokoseilande" }, "CD": { "cases": 92588, "deaths": 1396, "deaths_per_million": 14.558, "fully_vaccinated": 2527158, "name": "Demokratiese Republiek die Kongo", "percent_fully_vaccinated": 2.64, "percent_vaccinated": 4.03, "population": 95894118, "total_vaccinated": 3865896, "vaccine_doses": 4235012 }, "CF": { "cases": 14803, "deaths": 113, "deaths_per_million": 20.707, "fully_vaccinated": 1246196, "name": "Sentraal-Afrikaanse Republiek", "percent_fully_vaccinated": 22.84, "percent_vaccinated": 23.87, "population": 5457154, "total_vaccinated": 1302580, "vaccine_doses": 1395131 }, "CG": { "cases": 24837, "deaths": 386, "deaths_per_million": 66.143, "fully_vaccinated": 654119, "name": "Republiek die Kongo", "percent_fully_vaccinated": 11.21, "percent_vaccinated": 11.92, "population": 5835806, "total_vaccinated": 695760, "vaccine_doses": 833210 }, "CH": { "cases": 4012610, "deaths": 13955, "deaths_per_million": 1605.609, "fully_vaccinated": 6008142, "name": "Switserland", "percent_fully_vaccinated": 69.13, "percent_vaccinated": 70.1, "population": 8691406, "total_vaccinated": 6092818, "vaccine_doses": 15936363 }, "CI": { "cases": 86454, "deaths": 817, "deaths_per_million": 29.733, "fully_vaccinated": 8369532, "name": "Ivoorkus", "percent_fully_vaccinated": 30.46, "percent_vaccinated": 38.1, "population": 27478249, "total_vaccinated": 10469471, "vaccine_doses": 17411265 }, "CK": { "cases": 6265, "deaths": 1, "deaths_per_million": 58.813, "fully_vaccinated": 14685, "name": "Cookeilande", "percent_fully_vaccinated": 83.57, "percent_vaccinated": 85.55, "population": 17003, "total_vaccinated": 15033, "vaccine_doses": 39780 }, "CL": { "cases": 4449016, "deaths": 60236, "deaths_per_million": 3090.106, "fully_vaccinated": 17647970, "name": "Chili", "percent_fully_vaccinated": 90.53, "percent_vaccinated": 92.59, "population": 19493184, "total_vaccinated": 18049173, "vaccine_doses": 61648535 }, "CM": { "cases": 120967, "deaths": 1933, "deaths_per_million": 71.07, "fully_vaccinated": 1226658, "name": "Kameroen", "percent_fully_vaccinated": 4.51, "percent_vaccinated": 5.77, "population": 27198628, "total_vaccinated": 1569870, "vaccine_doses": 1854436 }, "CN": { "cases": 941987, "deaths": 5226, "deaths_per_million": 3.665, "fully_vaccinated": 1268285000, "name": "Volksrepubliek China", "note": "Sluit nie spesiale administratiewe streke ([[Hong Kong]] en [[Macau]]) of [[Taiwan]] in nie.", "percent_fully_vaccinated": 88.95, "percent_vaccinated": 91.27, "population": 1425893464, "total_vaccinated": 1301392000, "vaccine_doses": 3429988000 }, "CO": { "cases": 6293130, "deaths": 141406, "deaths_per_million": 2744.865, "fully_vaccinated": 36397439, "name": "Colombia", "percent_fully_vaccinated": 70.65, "percent_vaccinated": 82.64, "population": 51516562, "total_vaccinated": 42573293, "vaccine_doses": 87079477 }, "CR": { "cases": 1069162, "deaths": 8808, "deaths_per_million": 1708.978, "fully_vaccinated": 4189079, "name": "Costa Rica", "percent_fully_vaccinated": 81.28, "percent_vaccinated": 86.58, "population": 5153957, "total_vaccinated": 4462107, "vaccine_doses": 11649270 }, "CU": { "cases": 1110054, "deaths": 8530, "deaths_per_million": 757.793, "fully_vaccinated": 9984034, "name": "Kuba", "percent_fully_vaccinated": 88.7, "percent_vaccinated": 94.99, "population": 11256372, "total_vaccinated": 10692917, "vaccine_doses": 40715629 }, "CV": { "cases": 62289, "deaths": 410, "deaths_per_million": 697.368, "fully_vaccinated": 308044, "name": "Kaap Verde", "percent_fully_vaccinated": 52.4, "percent_vaccinated": 60.54, "population": 587925, "total_vaccinated": 355957, "vaccine_doses": 839348 }, "CW": { "cases": 45243, "deaths": 285, "deaths_per_million": 1497.336, "fully_vaccinated": 99770, "name": "Curaçao", "percent_fully_vaccinated": 52.42, "percent_vaccinated": 56.96, "population": 190338, "total_vaccinated": 108425, "vaccine_doses": 255224 }, "CX": { "name": "Kerseiland" }, "CY": { "cases": 574124, "deaths": 1152, "deaths_per_million": 1285.704, "fully_vaccinated": 645496, "name": "Siprus", "percent_fully_vaccinated": 72.04, "percent_vaccinated": 74.69, "population": 896007, "total_vaccinated": 669258, "vaccine_doses": 1792456 }, "CZ": { "cases": 4027609, "deaths": 40747, "deaths_per_million": 3876.698, "fully_vaccinated": 6885863, "name": "Tsjeggië", "percent_fully_vaccinated": 65.51, "percent_vaccinated": 66.33, "population": 10510750, "total_vaccinated": 6971412, "vaccine_doses": 17862141 }, "DE": { "cases": 31868639, "deaths": 146650, "deaths_per_million": 1758.213, "fully_vaccinated": 63418940, "name": "Duitsland", "percent_fully_vaccinated": 76.03, "percent_vaccinated": 77.63, "population": 83408554, "total_vaccinated": 64750747, "vaccine_doses": 184458243 }, "DJ": { "cases": 15690, "deaths": 189, "deaths_per_million": 170.955, "fully_vaccinated": 198325, "name": "Djiboeti", "percent_fully_vaccinated": 17.94, "percent_vaccinated": 19.78, "population": 1105557, "total_vaccinated": 218702, "vaccine_doses": 239315 }, "DK": { "cases": 3265002, "deaths": 6865, "deaths_per_million": 1172.654, "fully_vaccinated": 4785746, "name": "Denemarke", "percent_fully_vaccinated": 81.75, "percent_vaccinated": 82.36, "population": 5854240, "total_vaccinated": 4821260, "vaccine_doses": 13212838 }, "DM": { "cases": 14852, "deaths": 68, "deaths_per_million": 939.071, "fully_vaccinated": 30566, "name": "Dominica", "percent_fully_vaccinated": 42.21, "percent_vaccinated": 45.4, "population": 72412, "total_vaccinated": 32872, "vaccine_doses": 67431 }, "DO": { "cases": 636416, "deaths": 4384, "deaths_per_million": 394.32, "fully_vaccinated": 6027660, "name": "Dominikaanse Republiek", "percent_fully_vaccinated": 54.22, "percent_vaccinated": 65.35, "population": 11117874, "total_vaccinated": 7265339, "vaccine_doses": 15938669 }, "DZ": { "cases": 269894, "deaths": 6878, "deaths_per_million": 155.688, "fully_vaccinated": 6851660, "name": "Algerië", "percent_fully_vaccinated": 15.36, "percent_vaccinated": 18.4, "population": 44177969, "total_vaccinated": 8210605, "vaccine_doses": 15205854 }, "EC": { "cases": 990405, "deaths": 35815, "deaths_per_million": 2012.334, "fully_vaccinated": 14082537, "name": "Ecuador", "percent_fully_vaccinated": 79.13, "percent_vaccinated": 85.59, "population": 17797737, "total_vaccinated": 15233405, "vaccine_doses": 37168847 }, "EE": { "cases": 595419, "deaths": 2642, "deaths_per_million": 1988.408, "fully_vaccinated": 844566, "name": "Estland", "percent_fully_vaccinated": 63.56, "percent_vaccinated": 65.13, "population": 1328701, "total_vaccinated": 865322, "vaccine_doses": 2014763 }, "EG": { "cases": 515645, "deaths": 24791, "deaths_per_million": 226.895, "fully_vaccinated": 38984460, "name": "Egipte", "percent_fully_vaccinated": 35.68, "percent_vaccinated": 47.79, "population": 109262178, "total_vaccinated": 52214452, "vaccine_doses": 96535551 }, "EH": { "name": "Wes-Sahara", "population": 611872 }, "ER": { "cases": 10149, "deaths": 103, "deaths_per_million": 28.451, "fully_vaccinated": null, "name": "Eritrea", "percent_vaccinated": null, "population": 3620312, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "ES": { "cases": 13314764, "deaths": 112128, "deaths_per_million": 2361.239, "fully_vaccinated": 40623919, "name": "Spanje", "percent_fully_vaccinated": 85.55, "percent_vaccinated": 86.94, "population": 47486935, "total_vaccinated": 41286450, "vaccine_doses": 95612718 }, "ET": { "cases": 493010, "deaths": 7571, "deaths_per_million": 62.943, "fully_vaccinated": 36707357, "name": "Ethiopië", "percent_fully_vaccinated": 30.52, "percent_vaccinated": 37.16, "population": 120283026, "total_vaccinated": 44695420, "vaccine_doses": 52509414 }, "EU": { "cases": 163001670, "deaths": 1132810, "deaths_per_million": 2530.89, "fully_vaccinated": 327996987, "name": "Europese Unie", "note": "Data vir lidlande van die [[Europese Unie]] word individueel gelys, maar word ook gerieflikheidshalwe hier bygetel. Hulle word nie dubbel getel vir die wêreldtotaal nie.", "percent_fully_vaccinated": 73.28, "percent_vaccinated": 75.49, "population": 447593544, "total_vaccinated": 337901339, "vaccine_doses": 896775180 }, "FI": { "cases": 1250557, "deaths": 5467, "deaths_per_million": 987.538, "fully_vaccinated": 4340306, "name": "Finland", "percent_fully_vaccinated": 78.4, "percent_vaccinated": 81.66, "population": 5535992, "total_vaccinated": 4520789, "vaccine_doses": 12490579 }, "FJ": { "cases": 68083, "deaths": 877, "deaths_per_million": 948.508, "fully_vaccinated": 637199, "name": "Fidji", "percent_fully_vaccinated": 68.92, "percent_vaccinated": 76.66, "population": 924610, "total_vaccinated": 708798, "vaccine_doses": 1531333 }, "FK": { "cases": 1881, "deaths": null, "fully_vaccinated": 1775, "name": "Falkland-eilande", "percent_vaccinated": 75.57, "population": 3764, "total_vaccinated": 2632, "vaccine_doses": 4407 }, "FM": { "cases": 7727, "deaths": 21, "deaths_per_million": 185.626, "fully_vaccinated": null, "name": "Gefedereerde State van Mikronesië", "percent_vaccinated": null, "population": 113131, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "FO": { "cases": 34658, "deaths": 28, "deaths_per_million": 529.421, "fully_vaccinated": 40895, "name": "Faroëreilande", "percent_fully_vaccinated": 83.37, "percent_vaccinated": 85.04, "population": 52888, "total_vaccinated": 41715, "vaccine_doses": 103894 }, "FR": { "cases": 34420664, "deaths": 153686, "deaths_per_million": 2279.464, "fully_vaccinated": 53023520, "name": "Frankryk", "percent_fully_vaccinated": 78.64, "percent_vaccinated": 80.89, "population": 67422000, "total_vaccinated": 54539196, "vaccine_doses": 149141174 }, "GA": { "cases": 48635, "deaths": 306, "deaths_per_million": 130.703, "fully_vaccinated": 257122, "name": "Gaboen", "percent_fully_vaccinated": 10.98, "percent_vaccinated": 13.25, "population": 2341179, "total_vaccinated": 310170, "vaccine_doses": 569829 }, "GB": { "cases": 23550039, "deaths": 187211, "deaths_per_million": 2782.522, "fully_vaccinated": 50600643, "name": "Verenigde Koninkryk", "percent_fully_vaccinated": 75.21, "percent_vaccinated": 79.89, "population": 67281040, "total_vaccinated": 53748627, "vaccine_doses": 150893884 }, "GD": { "cases": 19161, "deaths": 234, "deaths_per_million": 1877.859, "fully_vaccinated": 38734, "name": "Grenada", "percent_fully_vaccinated": 31.08, "percent_vaccinated": 35.26, "population": 124610, "total_vaccinated": 43939, "vaccine_doses": 89789 }, "GE": { "cases": 1723087, "deaths": 16883, "deaths_per_million": 4492.573, "fully_vaccinated": 1273576, "name": "Georgië", "percent_fully_vaccinated": 33.89, "percent_vaccinated": 43.64, "population": 3757980, "total_vaccinated": 1639970, "vaccine_doses": 2913546 }, "GF": { "name": "Frans-Guyana" }, "GG": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 51351, "name": "Guernsey", "percent_fully_vaccinated": 81.01, "percent_vaccinated": 85.42, "population": 63065, "total_vaccinated": 54146, "vaccine_doses": 157708 }, "GH": { "cases": 168457, "deaths": 1459, "deaths_per_million": 44.437, "fully_vaccinated": 8010792, "name": "Ghana", "percent_fully_vaccinated": 24.4, "percent_vaccinated": 33.97, "population": 32833031, "total_vaccinated": 11153112, "vaccine_doses": 19883528 }, "GI": { "cases": 20049, "deaths": 107, "deaths_per_million": 3275.176, "fully_vaccinated": 41421, "name": "Gibraltar", "percent_fully_vaccinated": 122.94, "percent_vaccinated": 124.88, "population": 32670, "total_vaccinated": 42074, "vaccine_doses": 119855 }, "GL": { "cases": 11971, "deaths": 21, "deaths_per_million": 373.38, "fully_vaccinated": 38502, "name": "Groenland", "percent_fully_vaccinated": 67.7, "percent_vaccinated": 72.52, "population": 56243, "total_vaccinated": 41243, "vaccine_doses": 79745 }, "GM": { "cases": 12311, "deaths": 371, "deaths_per_million": 140.535, "fully_vaccinated": 357390, "name": "Gambië", "percent_fully_vaccinated": 13.54, "percent_vaccinated": 17.14, "population": 2639916, "total_vaccinated": 452514, "vaccine_doses": 815861 }, "GN": { "cases": 37470, "deaths": 447, "deaths_per_million": 33.033, "fully_vaccinated": 2568109, "name": "Guinee", "percent_fully_vaccinated": 18.98, "percent_vaccinated": 33.73, "population": 13531906, "total_vaccinated": 4564101, "vaccine_doses": 6512492 }, "GP": { "name": "Guadeloupe" }, "GQ": { "cases": 16920, "deaths": 183, "deaths_per_million": 111.963, "fully_vaccinated": 214032, "name": "Ekwatoriaal-Guinee", "percent_fully_vaccinated": 13.09, "percent_vaccinated": 16.53, "population": 1634466, "total_vaccinated": 270109, "vaccine_doses": 488738 }, "GR": { "cases": 4654737, "deaths": 32028, "deaths_per_million": 3066.24, "fully_vaccinated": 7634883, "name": "Griekeland", "percent_fully_vaccinated": 73.09, "percent_vaccinated": 75.87, "population": 10445365, "total_vaccinated": 7924982, "vaccine_doses": 21310766 }, "GS": { "name": "Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande" }, "GT": { "cases": 1085456, "deaths": 19352, "deaths_per_million": 1099.016, "fully_vaccinated": 6739824, "name": "Guatemala", "percent_fully_vaccinated": 38.28, "percent_vaccinated": 48.88, "population": 17608483, "total_vaccinated": 8606470, "vaccine_doses": 19110912 }, "GU": { "name": "Guam", "population": 170184 }, "GW": { "cases": 8482, "deaths": 174, "deaths_per_million": 84.436, "fully_vaccinated": 361261, "name": "Guinee-Bissau", "percent_fully_vaccinated": 17.53, "percent_vaccinated": 26.38, "population": 2060721, "total_vaccinated": 543568, "vaccine_doses": 592514 }, "GY": { "cases": 70815, "deaths": 1278, "deaths_per_million": 1588.432, "fully_vaccinated": 461605, "name": "Guyana", "percent_fully_vaccinated": 57.37, "percent_vaccinated": 60.39, "population": 804567, "total_vaccinated": 485891, "vaccine_doses": 1017969 }, "HK": { "cases": 1464855, "deaths": 9610, "deaths_per_million": 1282.26, "fully_vaccinated": 6558241, "name": "Hongkong", "percent_fully_vaccinated": 87.51, "percent_vaccinated": 90.69, "population": 7494578, "total_vaccinated": 6796715, "vaccine_doses": 18433425 }, "HN": { "cases": 450393, "deaths": 10965, "deaths_per_million": 1066.806, "fully_vaccinated": 5528501, "name": "Honduras", "percent_fully_vaccinated": 53.79, "percent_vaccinated": 61.18, "population": 10278346, "total_vaccinated": 6288709, "vaccine_doses": 15020339 }, "HR": { "cases": 1206633, "deaths": 16579, "deaths_per_million": 4083.362, "fully_vaccinated": 2247121, "name": "Kroasië", "percent_fully_vaccinated": 55.35, "percent_vaccinated": 57.07, "population": 4060135, "total_vaccinated": 2317049, "vaccine_doses": 5267978 }, "HT": { "cases": 32843, "deaths": 840, "deaths_per_million": 73.378, "fully_vaccinated": 166010, "name": "Haïti", "percent_fully_vaccinated": 1.45, "percent_vaccinated": 2.22, "population": 11447569, "total_vaccinated": 253573, "vaccine_doses": 360163 }, "HU": { "cases": 2021648, "deaths": 47083, "deaths_per_million": 4849.026, "fully_vaccinated": 6201472, "name": "Hongarye", "percent_fully_vaccinated": 63.87, "percent_vaccinated": 66.07, "population": 9709786, "total_vaccinated": 6415177, "vaccine_doses": 16530488 }, "ID": { "cases": 6318857, "deaths": 157396, "deaths_per_million": 574.956, "fully_vaccinated": 170558244, "name": "Indonesië", "percent_fully_vaccinated": 62.3, "percent_vaccinated": 74.17, "population": 273753191, "total_vaccinated": 203037880, "vaccine_doses": 432525181 }, "IE": { "cases": 1653576, "deaths": 7782, "deaths_per_million": 1560.606, "fully_vaccinated": 4048785, "name": "Republiek Ierland", "percent_fully_vaccinated": 81.19, "percent_vaccinated": 82.12, "population": 4986526, "total_vaccinated": 4094872, "vaccine_doses": 11023379 }, "IL": { "cases": 4624804, "deaths": 11581, "deaths_per_million": 1246.475, "fully_vaccinated": 6151211, "name": "Israel", "percent_fully_vaccinated": 66.21, "percent_vaccinated": 72.29, "population": 9291000, "total_vaccinated": 6716430, "vaccine_doses": 18218431 }, "IM": { "cases": 37794, "deaths": 115, "deaths_per_million": 1364.775, "fully_vaccinated": 67106, "name": "Man (eiland)", "percent_fully_vaccinated": 78.57, "percent_vaccinated": 81.44, "population": 84263, "total_vaccinated": 69560, "vaccine_doses": 189994 }, "IN": { "cases": 44357546, "deaths": 527416, "deaths_per_million": 374.701, "fully_vaccinated": 939828608, "name": "Indië", "percent_fully_vaccinated": 66.77, "percent_vaccinated": 72.73, "population": 1407563842, "total_vaccinated": 1023666093, "vaccine_doses": 2100689201 }, "IO": { "name": "Britse Indiese Oseaangebied" }, "IQ": { "cases": 2456555, "deaths": 25343, "deaths_per_million": 582.148, "fully_vaccinated": 7748631, "name": "Irak", "percent_fully_vaccinated": 17.8, "percent_vaccinated": 25.32, "population": 43533592, "total_vaccinated": 11023788, "vaccine_doses": 19000211 }, "IR": { "cases": 7510702, "deaths": 143449, "deaths_per_million": 1631.522, "fully_vaccinated": 58058144, "name": "Iran", "percent_fully_vaccinated": 66.03, "percent_vaccinated": 73.58, "population": 87923432, "total_vaccinated": 64698435, "vaccine_doses": 150984487 }, "IS": { "cases": 204057, "deaths": 179, "deaths_per_million": 483.346, "fully_vaccinated": 290193, "name": "Ysland", "percent_fully_vaccinated": 78.69, "percent_vaccinated": 84, "population": 370335, "total_vaccinated": 309770, "vaccine_doses": 805469 }, "IT": { "cases": 21660885, "deaths": 174797, "deaths_per_million": 2950.642, "fully_vaccinated": 47960335, "name": "Italië", "percent_fully_vaccinated": 80.96, "percent_vaccinated": 85.8, "population": 59240330, "total_vaccinated": 50825490, "vaccine_doses": 140194979 }, "JE": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 81220, "name": "New Jersey", "percent_fully_vaccinated": 74.09, "percent_vaccinated": 76.52, "population": 109618, "total_vaccinated": 83875, "vaccine_doses": 238162 }, "JM": { "cases": 148952, "deaths": 3237, "deaths_per_million": 1144.749, "fully_vaccinated": 724096, "name": "Jamaika", "percent_fully_vaccinated": 25.61, "percent_vaccinated": 29.2, "population": 2827694, "total_vaccinated": 825716, "vaccine_doses": 1478924 }, "JO": { "cases": 1731549, "deaths": 14105, "deaths_per_million": 1265.218, "fully_vaccinated": 4554791, "name": "Jordanië", "percent_fully_vaccinated": 40.86, "percent_vaccinated": 43.21, "population": 11148278, "total_vaccinated": 4816724, "vaccine_doses": 10040301 }, "JP": { "cases": 17329185, "deaths": 37304, "deaths_per_million": 299.36, "fully_vaccinated": 102630989, "name": "Japan", "percent_fully_vaccinated": 82.36, "percent_vaccinated": 83.5, "population": 124612530, "total_vaccinated": 104047581, "vaccine_doses": 310037774 }, "KE": { "cases": 338053, "deaths": 5673, "deaths_per_million": 107.026, "fully_vaccinated": 9326814, "name": "Kenia", "percent_fully_vaccinated": 16.96, "percent_vaccinated": 22.99, "population": 53005614, "total_vaccinated": 12641679, "vaccine_doses": 18535975 }, "KG": { "cases": 205537, "deaths": 2991, "deaths_per_million": 458.198, "fully_vaccinated": 1327790, "name": "Kirgisië", "percent_fully_vaccinated": 20.34, "percent_vaccinated": 24.22, "population": 6527743, "total_vaccinated": 1581159, "vaccine_doses": 3190761 }, "KH": { "cases": 137448, "deaths": 3056, "deaths_per_million": 184.218, "fully_vaccinated": 14462799, "name": "Kambodja", "percent_fully_vaccinated": 87.18, "percent_vaccinated": 91.26, "population": 16589023, "total_vaccinated": 15139463, "vaccine_doses": 42893177 }, "KI": { "cases": 3430, "deaths": 13, "deaths_per_million": 100.874, "fully_vaccinated": 61975, "name": "Kiribati", "percent_fully_vaccinated": 48.09, "percent_vaccinated": 63.28, "population": 128874, "total_vaccinated": 81548, "vaccine_doses": 156812 }, "KM": { "cases": 8425, "deaths": 161, "deaths_per_million": 195.953, "fully_vaccinated": 382032, "name": "Comore-eilande", "percent_fully_vaccinated": 46.5, "percent_vaccinated": 51.51, "population": 821626, "total_vaccinated": 423255, "vaccine_doses": 804403 }, "KN": { "cases": 6495, "deaths": 46, "deaths_per_million": 966.265, "fully_vaccinated": 26944, "name": "St. Kitts en Nevis", "percent_fully_vaccinated": 56.6, "percent_vaccinated": 70.99, "population": 47606, "total_vaccinated": 33794, "vaccine_doses": 64225 }, "KP": { "cases": 1, "deaths": 6, "deaths_per_million": 0.231, "name": "Noord-Korea", "population": 25971909 }, "KR": { "cases": 22449475, "deaths": 26161, "deaths_per_million": 504.745, "fully_vaccinated": 44663189, "name": "Suid-Korea", "percent_fully_vaccinated": 86.17, "percent_vaccinated": 87.02, "population": 51830139, "total_vaccinated": 45100859, "vaccine_doses": 128710190 }, "KW": { "cases": 657042, "deaths": 2563, "deaths_per_million": 603.043, "fully_vaccinated": 3331844, "name": "Koeweit", "percent_fully_vaccinated": 78.39, "percent_vaccinated": 80.97, "population": 4250114, "total_vaccinated": 3441269, "vaccine_doses": 8188392 }, "KY": { "cases": 29907, "deaths": 29, "deaths_per_million": 425.619, "fully_vaccinated": 60057, "name": "Kaaimanseilande", "percent_fully_vaccinated": 88.14, "percent_vaccinated": 90.42, "population": 68136, "total_vaccinated": 61607, "vaccine_doses": 147774 }, "KZ": { "cases": 1474198, "deaths": 19036, "deaths_per_million": 991.641, "fully_vaccinated": 10554032, "name": "Kasakstan", "percent_fully_vaccinated": 54.98, "percent_vaccinated": 56.35, "population": 19196465, "total_vaccinated": 10816870, "vaccine_doses": 20918681 }, "LA": { "cases": 213264, "deaths": 757, "deaths_per_million": 101.952, "fully_vaccinated": 5222417, "name": "Laos", "percent_fully_vaccinated": 70.34, "percent_vaccinated": 79.31, "population": 7425058, "total_vaccinated": 5888649, "vaccine_doses": 11111066 }, "LB": { "cases": 1204727, "deaths": 10606, "deaths_per_million": 1896.424, "fully_vaccinated": 2390125, "name": "Libanon", "percent_fully_vaccinated": 42.74, "percent_vaccinated": 48.54, "population": 5592631, "total_vaccinated": 2714899, "vaccine_doses": 5733532 }, "LC": { "cases": 28621, "deaths": 389, "deaths_per_million": 2165.297, "fully_vaccinated": 54739, "name": "St. Lucia", "percent_fully_vaccinated": 30.47, "percent_vaccinated": 33.35, "population": 179652, "total_vaccinated": 59905, "vaccine_doses": 122409 }, "LI": { "cases": 19005, "deaths": 86, "deaths_per_million": 2202.925, "fully_vaccinated": 26439, "name": "Liechtenstein", "percent_fully_vaccinated": 67.72, "percent_vaccinated": 68.53, "population": 39039, "total_vaccinated": 26754, "vaccine_doses": 71386 }, "LK": { "cases": 669136, "deaths": 16660, "deaths_per_million": 765.152, "fully_vaccinated": 14562183, "name": "Sri Lanka", "percent_fully_vaccinated": 66.88, "percent_vaccinated": 78.57, "population": 21773441, "total_vaccinated": 17107568, "vaccine_doses": 39735513 }, "LR": { "cases": 7656, "deaths": 294, "deaths_per_million": 56.61, "fully_vaccinated": 2328125, "name": "Liberië", "percent_fully_vaccinated": 44.83, "percent_vaccinated": 50.95, "population": 5193416, "total_vaccinated": 2645947, "vaccine_doses": 2921554 }, "LS": { "cases": 34206, "deaths": 704, "deaths_per_million": 308.575, "fully_vaccinated": 872661, "name": "Lesotho", "percent_fully_vaccinated": 38.25, "percent_vaccinated": 40.51, "population": 2281454, "total_vaccinated": 924248, "vaccine_doses": 1077116 }, "LT": { "cases": 1208857, "deaths": 9262, "deaths_per_million": 3323.703, "fully_vaccinated": 1877838, "name": "Litaue", "percent_fully_vaccinated": 67.39, "percent_vaccinated": 70.13, "population": 2786651, "total_vaccinated": 1954182, "vaccine_doses": 4496479 }, "LU": { "cases": 285689, "deaths": 1121, "deaths_per_million": 1753.423, "fully_vaccinated": 462843, "name": "Luxemburg", "percent_fully_vaccinated": 72.4, "percent_vaccinated": 75.33, "population": 639321, "total_vaccinated": 481593, "vaccine_doses": 1339825 }, "LV": { "cases": 891726, "deaths": 5924, "deaths_per_million": 3161.289, "fully_vaccinated": 1305976, "name": "Letland", "percent_fully_vaccinated": 69.69, "percent_vaccinated": 71.84, "population": 1873919, "total_vaccinated": 1346184, "vaccine_doses": 2895716 }, "LY": { "cases": 506602, "deaths": 6436, "deaths_per_million": 955.566, "fully_vaccinated": 1223738, "name": "Libië", "percent_fully_vaccinated": 18.17, "percent_vaccinated": 34.15, "population": 6735277, "total_vaccinated": 2300374, "vaccine_doses": 3693986 }, "MA": { "cases": 1264010, "deaths": 16270, "deaths_per_million": 438.821, "fully_vaccinated": 23473206, "name": "Marokko", "percent_fully_vaccinated": 63.31, "percent_vaccinated": 67.38, "population": 37076584, "total_vaccinated": 24981810, "vaccine_doses": 55109242 }, "MC": { "cases": 14323, "deaths": 61, "deaths_per_million": 1662.76, "fully_vaccinated": 23308, "name": "Monaco", "percent_fully_vaccinated": 58.98, "percent_vaccinated": 67.49, "population": 36686, "total_vaccinated": 26672, "vaccine_doses": 49980 }, "MD": { "cases": 561196, "deaths": 11693, "deaths_per_million": 3819.362, "fully_vaccinated": 1063425, "name": "Moldowa", "percent_fully_vaccinated": 26.43, "percent_vaccinated": 26.87, "population": 3061506, "total_vaccinated": 1081073, "vaccine_doses": 2165600 }, "ME": { "cases": 273185, "deaths": 2767, "deaths_per_million": 4407.04, "fully_vaccinated": 284747, "name": "Montenegro", "percent_fully_vaccinated": 45.35, "percent_vaccinated": 46.61, "population": 627859, "total_vaccinated": 292661, "vaccine_doses": 678798 }, "MF": { "name": "Saint-Martin" }, "MG": { "cases": 66615, "deaths": 1410, "deaths_per_million": 48.763, "fully_vaccinated": 1387190, "name": "Madagaskar", "percent_fully_vaccinated": 4.8, "percent_vaccinated": 4.98, "population": 28915653, "total_vaccinated": 1441319, "vaccine_doses": 1702913 }, "MH": { "cases": 10802, "deaths": 14, "deaths_per_million": 332.937, "fully_vaccinated": null, "name": "Marshalleilande", "percent_vaccinated": null, "population": 42050, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "MK": { "cases": 338120, "deaths": 9450, "deaths_per_million": 4492.876, "fully_vaccinated": 837577, "name": "Noord-Masedonië", "percent_fully_vaccinated": 39.82, "percent_vaccinated": 40.61, "population": 2103330, "total_vaccinated": 854061, "vaccine_doses": 1856093 }, "ML": { "cases": 31262, "deaths": 739, "deaths_per_million": 33.737, "fully_vaccinated": 1498260, "name": "Mali", "percent_fully_vaccinated": 6.84, "percent_vaccinated": 9.41, "population": 21904983, "total_vaccinated": 2060837, "vaccine_doses": 2797589 }, "MM": { "cases": 614573, "deaths": 19437, "deaths_per_million": 361.295, "fully_vaccinated": 27027467, "name": "Mianmar", "percent_fully_vaccinated": 49.31, "percent_vaccinated": 60.22, "population": 53798084, "total_vaccinated": 33004742, "vaccine_doses": 62259560 }, "MN": { "cases": 974233, "deaths": 2125, "deaths_per_million": 634.749, "fully_vaccinated": 2175617, "name": "Mongolië", "percent_fully_vaccinated": 65.35, "percent_vaccinated": 68.27, "population": 3347782, "total_vaccinated": 2272965, "vaccine_doses": 5492919 }, "MO": { "cases": 793, "deaths": 6, "deaths_per_million": 8.739, "fully_vaccinated": 594375, "name": "Macau", "percent_fully_vaccinated": 86.57, "percent_vaccinated": 90.54, "population": 686607, "total_vaccinated": 621638, "vaccine_doses": 1480208 }, "MP": { "name": "Noordelike Mariana-eilande" }, "MQ": { "name": "Martinique" }, "MR": { "cases": 62741, "deaths": 992, "deaths_per_million": 214.952, "fully_vaccinated": 1410195, "name": "Mauritanië", "percent_fully_vaccinated": 30.56, "percent_vaccinated": 43.17, "population": 4614974, "total_vaccinated": 1992317, "vaccine_doses": 3052866 }, "MS": { "cases": 1106, "deaths": 8, "deaths_per_million": 1811.184, "fully_vaccinated": 1923, "name": "Montserrat", "percent_fully_vaccinated": 43.54, "percent_vaccinated": 47.05, "population": 4417, "total_vaccinated": 2078, "vaccine_doses": 4511 }, "MT": { "cases": 113833, "deaths": 799, "deaths_per_million": 1516.854, "fully_vaccinated": 470505, "name": "Malta", "percent_fully_vaccinated": 89.32, "percent_vaccinated": 90.67, "population": 526748, "total_vaccinated": 477610, "vaccine_doses": 1333771 }, "MU": { "cases": 254400, "deaths": 1020, "deaths_per_million": 785.271, "fully_vaccinated": 977728, "name": "Mauritius", "percent_fully_vaccinated": 75.27, "percent_vaccinated": 78.68, "population": 1298915, "total_vaccinated": 1021934, "vaccine_doses": 2571682 }, "MV": { "cases": 184788, "deaths": 307, "deaths_per_million": 588.734, "fully_vaccinated": 384827, "name": "Maledive", "percent_fully_vaccinated": 73.8, "percent_vaccinated": 76.53, "population": 521458, "total_vaccinated": 399050, "vaccine_doses": 950159 }, "MW": { "cases": 87786, "deaths": 2676, "deaths_per_million": 134.542, "fully_vaccinated": 1932524, "name": "Malawi", "percent_fully_vaccinated": 9.72, "percent_vaccinated": 12.42, "population": 19889742, "total_vaccinated": 2469812, "vaccine_doses": 3810791 }, "MX": { "cases": 6949653, "deaths": 328871, "deaths_per_million": 2595.562, "fully_vaccinated": 79947470, "name": "Meksiko", "percent_fully_vaccinated": 63.1, "percent_vaccinated": 74.77, "population": 126705138, "total_vaccinated": 94736020, "vaccine_doses": 209673612 }, "MY": { "cases": 4759830, "deaths": 36155, "deaths_per_million": 1076.879, "fully_vaccinated": 27487182, "name": "Maleisië", "percent_fully_vaccinated": 81.87, "percent_vaccinated": 83.66, "population": 33573874, "total_vaccinated": 28088313, "vaccine_doses": 72012173 }, "MZ": { "cases": 230004, "deaths": 2219, "deaths_per_million": 69.177, "fully_vaccinated": 12805276, "name": "Mosambiek", "percent_fully_vaccinated": 39.92, "percent_vaccinated": 41.84, "population": 32077072, "total_vaccinated": 13421088, "vaccine_doses": 24069038 }, "NA": { "cases": 169253, "deaths": 4074, "deaths_per_million": 1610.181, "fully_vaccinated": 489674, "name": "Namibië", "percent_fully_vaccinated": 19.35, "percent_vaccinated": 22.3, "population": 2530151, "total_vaccinated": 564138, "vaccine_doses": 915321 }, "NC": { "cases": 73116, "deaths": 314, "deaths_per_million": 1091.035, "fully_vaccinated": 180518, "name": "Nieu-Kaledonië", "percent_fully_vaccinated": 62.72, "percent_vaccinated": 65.52, "population": 287800, "total_vaccinated": 188554, "vaccine_doses": 462522 }, "NE": { "cases": 9203, "deaths": 312, "deaths_per_million": 12.355, "fully_vaccinated": 2986249, "name": "Niger", "percent_fully_vaccinated": 11.83, "percent_vaccinated": 14.85, "population": 25252722, "total_vaccinated": 3750520, "vaccine_doses": 4532244 }, "NF": { "name": "Norfolkeiland" }, "NG": { "cases": 262912, "deaths": 3147, "deaths_per_million": 14.747, "fully_vaccinated": 28163471, "name": "Nigerië", "percent_fully_vaccinated": 13.2, "percent_vaccinated": 18.75, "population": 213401323, "total_vaccinated": 40021449, "vaccine_doses": 61569219 }, "NI": { "cases": 14899, "deaths": 244, "deaths_per_million": 35.618, "fully_vaccinated": 5656989, "name": "Nicaragua", "percent_fully_vaccinated": 82.58, "percent_vaccinated": 88, "population": 6850540, "total_vaccinated": 6028522, "vaccine_doses": 11685511 }, "NL": { "cases": 8386719, "deaths": 22670, "deaths_per_million": 1295.303, "fully_vaccinated": 11968730, "name": "Nederland", "percent_fully_vaccinated": 68.39, "percent_vaccinated": 73.07, "population": 17501696, "total_vaccinated": 12787640, "vaccine_doses": 36056544 }, "NO": { "cases": 1459129, "deaths": 3890, "deaths_per_million": 719.968, "fully_vaccinated": 4051040, "name": "Noorweë", "percent_fully_vaccinated": 74.98, "percent_vaccinated": 80.4, "population": 5403021, "total_vaccinated": 4344066, "vaccine_doses": 11625608 }, "NP": { "cases": 995646, "deaths": 11993, "deaths_per_million": 399.301, "fully_vaccinated": 20876075, "name": "Nepal", "percent_fully_vaccinated": 69.51, "percent_vaccinated": 84.63, "population": 30034989, "total_vaccinated": 25419295, "vaccine_doses": 53747378 }, "NR": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 8585, "name": "Nauru", "percent_fully_vaccinated": 68.61, "percent_vaccinated": 83.86, "population": 12512, "total_vaccinated": 10493, "vaccine_doses": 24005 }, "NU": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 1417, "name": "Niue", "percent_fully_vaccinated": 87.79, "percent_vaccinated": 102.23, "population": 1614, "total_vaccinated": 1650, "vaccine_doses": 4161 }, "NZ": { "cases": 1721836, "deaths": 1841, "deaths_per_million": 358.888, "fully_vaccinated": 4129547, "name": "Nieu-Seeland", "percent_fully_vaccinated": 80.5, "percent_vaccinated": 83.75, "population": 5129728, "total_vaccinated": 4296025, "vaccine_doses": 11607675 }, "OM": { "cases": 397574, "deaths": 4628, "deaths_per_million": 1023.787, "fully_vaccinated": 3044761, "name": "Oman", "percent_fully_vaccinated": 67.35, "percent_vaccinated": 72.37, "population": 4520471, "total_vaccinated": 3271243, "vaccine_doses": 7089974 }, "PA": { "cases": 972800, "deaths": 8456, "deaths_per_million": 1943.342, "fully_vaccinated": 3137646, "name": "Panama", "percent_fully_vaccinated": 72.11, "percent_vaccinated": 80.32, "population": 4351267, "total_vaccinated": 3494917, "vaccine_doses": 8538113 }, "PE": { "cases": 4074004, "deaths": 215342, "deaths_per_million": 6387.038, "fully_vaccinated": 28043800, "name": "Peru", "percent_fully_vaccinated": 83.18, "percent_vaccinated": 88.29, "population": 33715472, "total_vaccinated": 29767490, "vaccine_doses": 82366473 }, "PF": { "cases": 76320, "deaths": 649, "deaths_per_million": 2134.644, "fully_vaccinated": 184491, "name": "Frans-Polinesië", "percent_fully_vaccinated": 60.68, "percent_vaccinated": 61.95, "population": 304032, "total_vaccinated": 188352, "vaccine_doses": 465418 }, "PG": { "cases": 44848, "deaths": 664, "deaths_per_million": 66.737, "fully_vaccinated": 282810, "name": "Papoea-Nieu-Guinee", "percent_fully_vaccinated": 2.84, "percent_vaccinated": 3.44, "population": 9949437, "total_vaccinated": 342244, "vaccine_doses": 647736 }, "PH": { "cases": 3858838, "deaths": 61386, "deaths_per_million": 539.04, "fully_vaccinated": 72226419, "name": "Filippyne", "percent_fully_vaccinated": 63.42, "percent_vaccinated": 67.48, "population": 113880328, "total_vaccinated": 76848338, "vaccine_doses": 158195420 }, "PK": { "cases": 1566869, "deaths": 30557, "deaths_per_million": 132.052, "fully_vaccinated": 130818728, "name": "Pakistan", "percent_fully_vaccinated": 56.53, "percent_vaccinated": 60.05, "population": 231402116, "total_vaccinated": 138959473, "vaccine_doses": 291223187 }, "PL": { "cases": 6144404, "deaths": 116881, "deaths_per_million": 3051.108, "fully_vaccinated": 22538380, "name": "Pole", "percent_fully_vaccinated": 58.84, "percent_vaccinated": 59.42, "population": 38307726, "total_vaccinated": 22761825, "vaccine_doses": 55863271 }, "PM": { "cases": 3131, "deaths": 1, "deaths_per_million": 169.981, "name": "Sint Pierre en Miquelon", "population": 5883 }, "PN": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 47, "name": "Pitcairneilande", "percent_fully_vaccinated": 100, "percent_vaccinated": 100, "total_vaccinated": 47, "vaccine_doses": 94 }, "PR": { "population": 2828246 }, "PS": { "cases": 698384, "deaths": 5694, "deaths_per_million": 1109.208, "fully_vaccinated": 1774298, "name": "Staat Palestina", "percent_fully_vaccinated": 34.56, "percent_vaccinated": 39.16, "population": 5133392, "total_vaccinated": 2010433, "vaccine_doses": 3741181 }, "PT": { "cases": 5391747, "deaths": 24775, "deaths_per_million": 2407.653, "fully_vaccinated": 8904917, "name": "Portugal", "percent_fully_vaccinated": 86.54, "percent_vaccinated": 94.7, "population": 10290103, "total_vaccinated": 9744544, "vaccine_doses": 24840221 }, "PW": { "cases": 5308, "deaths": 6, "deaths_per_million": 332.889, "name": "Palau", "population": 18024 }, "PY": { "cases": 714340, "deaths": 19448, "deaths_per_million": 2901.042, "fully_vaccinated": 3505098, "name": "Paraguay", "percent_fully_vaccinated": 52.29, "percent_vaccinated": 59.35, "population": 6703799, "total_vaccinated": 3978373, "vaccine_doses": 9313856 }, "QA": { "cases": 424419, "deaths": 681, "deaths_per_million": 253.326, "fully_vaccinated": 2755141, "name": "Katar", "percent_fully_vaccinated": 102.49, "percent_vaccinated": 102.49, "population": 2688235, "total_vaccinated": 2755141, "vaccine_doses": 7353987 }, "RE": { "name": "Réunion" }, "RO": { "cases": 3189594, "deaths": 66500, "deaths_per_million": 3440.505, "fully_vaccinated": 8114769, "name": "Roemenië", "percent_fully_vaccinated": 42.42, "percent_vaccinated": 42.32, "population": 19328560, "total_vaccinated": 8179174, "vaccine_doses": 16827486 }, "RS": { "cases": 2248288, "deaths": 16545, "deaths_per_million": 2407.755, "fully_vaccinated": 3278198, "name": "Serwië", "percent_fully_vaccinated": 47.71, "percent_vaccinated": 48.81, "population": 6871547, "total_vaccinated": 3354075, "vaccine_doses": 8534688 }, "RU": { "cases": 18871701, "deaths": 375845, "deaths_per_million": 2590.199, "fully_vaccinated": 75562857, "name": "Rusland", "percent_fully_vaccinated": 52.08, "percent_vaccinated": 57.26, "population": 145102755, "total_vaccinated": 83091371, "vaccine_doses": 172776605 }, "RW": { "cases": 132391, "deaths": 1466, "deaths_per_million": 108.9, "fully_vaccinated": 10488764, "name": "Rwanda", "percent_fully_vaccinated": 77.91, "percent_vaccinated": 81.27, "population": 13461888, "total_vaccinated": 10940142, "vaccine_doses": 26054302 }, "SA": { "cases": 812736, "deaths": 9280, "deaths_per_million": 258.133, "fully_vaccinated": 25082132, "name": "Saoedi-Arabië", "percent_fully_vaccinated": 70.97, "percent_vaccinated": 75.59, "population": 35950396, "total_vaccinated": 26713922, "vaccine_doses": 66700629 }, "SB": { "cases": 21544, "deaths": 153, "deaths_per_million": 216.147, "fully_vaccinated": 196097, "name": "Salomonseilande", "percent_fully_vaccinated": 27.7, "percent_vaccinated": 42.33, "population": 707851, "total_vaccinated": 299608, "vaccine_doses": 513692 }, "SC": { "cases": 45852, "deaths": 168, "deaths_per_million": 1577.909, "fully_vaccinated": 81133, "name": "Seychelle", "percent_fully_vaccinated": 76.2, "percent_vaccinated": 80.14, "population": 106470, "total_vaccinated": 85329, "vaccine_doses": 212980 }, "SD": { "cases": 63172, "deaths": 4961, "deaths_per_million": 108.658, "fully_vaccinated": 4536964, "name": "Soedan", "percent_fully_vaccinated": 10.1, "percent_vaccinated": 14.81, "population": 45657202, "total_vaccinated": 6651268, "vaccine_doses": 8179010 }, "SE": { "cases": 2558943, "deaths": 19682, "deaths_per_million": 1880.369, "fully_vaccinated": 7661144, "name": "Swede", "percent_fully_vaccinated": 73.19, "percent_vaccinated": 74.94, "population": 10467097, "total_vaccinated": 7844259, "vaccine_doses": 22863668 }, "SG": { "cases": 1818560, "deaths": 1584, "deaths_per_million": 290.45, "fully_vaccinated": 5001650, "name": "Singapoer", "percent_fully_vaccinated": 91.71, "percent_vaccinated": 92.11, "population": 5453600, "total_vaccinated": 5023328, "vaccine_doses": 14296679 }, "SH": { "cases": 4, "deaths": null, "fully_vaccinated": 3531, "name": "Sint Helena, Ascension en Tristan da Cunha", "percent_vaccinated": 71.83, "population": 5404, "total_vaccinated": 4361, "vaccine_doses": 7892 }, "SI": { "cases": 1112949, "deaths": 6758, "deaths_per_million": 3188.623, "fully_vaccinated": 1222225, "name": "Slowenië", "percent_fully_vaccinated": 57.67, "percent_vaccinated": 59.72, "population": 2119410, "total_vaccinated": 1265802, "vaccine_doses": 2996643 }, "SJ": { "name": "Svalbard en Jan Mayen" }, "SK": { "cases": 2580748, "deaths": 20236, "deaths_per_million": 3714.648, "fully_vaccinated": 2763765, "name": "Slowakye", "percent_fully_vaccinated": 50.73, "percent_vaccinated": 51.82, "population": 5447622, "total_vaccinated": 2822919, "vaccine_doses": 7074803 }, "SL": { "cases": 7744, "deaths": 126, "deaths_per_million": 14.963, "fully_vaccinated": 2170329, "name": "Sierra Leone", "percent_fully_vaccinated": 25.77, "percent_vaccinated": 34.24, "population": 8420641, "total_vaccinated": 2882812, "vaccine_doses": 3526495 }, "SM": { "cases": 20242, "deaths": 118, "deaths_per_million": 3496.711, "fully_vaccinated": 23633, "name": "San Marino", "percent_fully_vaccinated": 69.49, "percent_vaccinated": 77.5, "population": 33746, "total_vaccinated": 26357, "vaccine_doses": 69338 }, "SN": { "cases": 87920, "deaths": 1968, "deaths_per_million": 116.61, "fully_vaccinated": 1079255, "name": "Senegal", "percent_fully_vaccinated": 6.39, "percent_vaccinated": 8.66, "population": 16876720, "total_vaccinated": 1460773, "vaccine_doses": 2469499 }, "SO": { "cases": 27020, "deaths": 1361, "deaths_per_million": 79.751, "fully_vaccinated": 2117645, "name": "Somalië", "percent_fully_vaccinated": 12.41, "percent_vaccinated": 17.7, "population": 17065581, "total_vaccinated": 3020218, "vaccine_doses": 3939144 }, "SR": { "cases": 81007, "deaths": 1382, "deaths_per_million": 2254.545, "fully_vaccinated": 237879, "name": "Suriname", "percent_fully_vaccinated": 40.2, "percent_vaccinated": 45.26, "population": 612984, "total_vaccinated": 267820, "vaccine_doses": 505699 }, "SS": { "cases": 17823, "deaths": 138, "deaths_per_million": 12.839, "fully_vaccinated": 1531295, "name": "Suid-Soedan", "percent_fully_vaccinated": 14.25, "percent_vaccinated": 14.64, "population": 10748272, "total_vaccinated": 1573206, "vaccine_doses": 1623564 }, "ST": { "cases": 6136, "deaths": 76, "deaths_per_million": 340.644, "fully_vaccinated": 101669, "name": "São Tomé en Príncipe", "percent_fully_vaccinated": 45.57, "percent_vaccinated": 56.76, "population": 223107, "total_vaccinated": 126645, "vaccine_doses": 223558 }, "SV": { "cases": 190818, "deaths": 4219, "deaths_per_million": 668.18, "fully_vaccinated": 4330643, "name": "El Salvador", "percent_fully_vaccinated": 68.59, "percent_vaccinated": 73.33, "population": 6314167, "total_vaccinated": 4630037, "vaccine_doses": 11127982 }, "SX": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 26515, "name": "Sint Maarten", "percent_fully_vaccinated": 60.2, "percent_vaccinated": 64.72, "population": 44042, "total_vaccinated": 28502, "vaccine_doses": 64027 }, "SY": { "cases": 56876, "deaths": 3161, "deaths_per_million": 148.234, "fully_vaccinated": 1975069, "name": "Sirië", "percent_fully_vaccinated": 9.26, "percent_vaccinated": 13.56, "population": 21324367, "total_vaccinated": 2892516, "vaccine_doses": 4494350 }, "SZ": { "cases": 73344, "deaths": 1419, "deaths_per_million": 1190.166, "fully_vaccinated": 342088, "name": "Eswatini", "percent_fully_vaccinated": 28.69, "percent_vaccinated": 34.43, "population": 1192271, "total_vaccinated": 410506, "vaccine_doses": 746363 }, "TC": { "cases": 6351, "deaths": 36, "deaths_per_million": 797.978, "fully_vaccinated": 30288, "name": "Turks- en Caicoseilande", "percent_fully_vaccinated": 67.14, "percent_vaccinated": 71.68, "population": 45114, "total_vaccinated": 32338, "vaccine_doses": 72837 }, "TD": { "cases": 7489, "deaths": 193, "deaths_per_million": 11.234, "fully_vaccinated": 3608914, "name": "Tsjad", "percent_fully_vaccinated": 21.01, "percent_vaccinated": 21.75, "population": 17179740, "total_vaccinated": 3736379, "vaccine_doses": 3873794 }, "TF": { "name": "Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede" }, "TG": { "cases": 38367, "deaths": 282, "deaths_per_million": 32.621, "fully_vaccinated": 1557538, "name": "Togo", "percent_fully_vaccinated": 18.02, "percent_vaccinated": 24.9, "population": 8644829, "total_vaccinated": 2152846, "vaccine_doses": 3290821 }, "TH": { "cases": 4637199, "deaths": 32081, "deaths_per_million": 448.052, "fully_vaccinated": 53328159, "name": "Thailand", "percent_fully_vaccinated": 74.48, "percent_vaccinated": 79.49, "population": 71601103, "total_vaccinated": 56914772, "vaccine_doses": 141730188 }, "TJ": { "cases": 17786, "deaths": 125, "deaths_per_million": 12.82, "fully_vaccinated": 4976770, "name": "Tadjikistan", "percent_fully_vaccinated": 51.05, "percent_vaccinated": 53.23, "population": 9750064, "total_vaccinated": 5189877, "vaccine_doses": 12504152 }, "TK": { "fully_vaccinated": 1125, "name": "Tokelau", "percent_fully_vaccinated": 60.84, "percent_vaccinated": 72.42, "population": 1849, "total_vaccinated": 1339, "vaccine_doses": 3326 }, "TL": { "cases": 23120, "deaths": 135, "deaths_per_million": 102.2, "fully_vaccinated": 737788, "name": "Oos-Timor", "percent_fully_vaccinated": 55.85, "percent_vaccinated": 64.14, "population": 1320942, "total_vaccinated": 847289, "vaccine_doses": 1772992 }, "TM": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 9753, "name": "Turkmenistan", "percent_vaccinated": 0.53, "total_vaccinated": 32240, "vaccine_doses": 41993 }, "TN": { "cases": 1141773, "deaths": 29209, "deaths_per_million": 2381.891, "fully_vaccinated": 6379629, "name": "Tunisië", "percent_fully_vaccinated": 52.02, "percent_vaccinated": 72.52, "population": 12262946, "total_vaccinated": 8893511, "vaccine_doses": 14916574 }, "TO": { "cases": 14135, "deaths": 12, "deaths_per_million": 113.189, "fully_vaccinated": 76562, "name": "Tonga", "percent_fully_vaccinated": 72.22, "percent_vaccinated": 85.54, "population": 106017, "total_vaccinated": 90683, "vaccine_doses": 204860 }, "TR": { "cases": 16671848, "deaths": 100400, "deaths_per_million": 1184.306, "fully_vaccinated": 53139048, "name": "Turkye", "percent_fully_vaccinated": 62.68, "percent_vaccinated": 68.31, "population": 84775404, "total_vaccinated": 57908303, "vaccine_doses": 151836431 }, "TT": { "cases": 177113, "deaths": 4105, "deaths_per_million": 2690.634, "fully_vaccinated": 716147, "name": "Trinidad en Tobago", "percent_fully_vaccinated": 46.94, "percent_vaccinated": 49.34, "population": 1525663, "total_vaccinated": 752763, "vaccine_doses": 1578956 }, "TV": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 6160, "name": "Tuvalu", "percent_fully_vaccinated": 51.66, "percent_vaccinated": 53.4, "population": 11925, "total_vaccinated": 6368, "vaccine_doses": 12528 }, "TW": { "cases": 5060178, "deaths": 9657, "deaths_per_million": 404.737, "fully_vaccinated": 20038833, "name": "Republiek China", "percent_fully_vaccinated": 83.99, "percent_vaccinated": 89.79, "population": 23859912, "total_vaccinated": 21423189, "vaccine_doses": 60370291 }, "TZ": { "cases": 38454, "deaths": 841, "deaths_per_million": 13.226, "fully_vaccinated": 14775183, "name": "Tanzanië", "percent_fully_vaccinated": 23.24, "percent_vaccinated": 25.66, "population": 63588334, "total_vaccinated": 16315065, "vaccine_doses": 19927742 }, "UA": { "cases": 5314531, "deaths": 116552, "deaths_per_million": 2677.422, "fully_vaccinated": 15221792, "name": "Oekraïne", "percent_fully_vaccinated": 35.02, "percent_vaccinated": 36.19, "population": 43531422, "total_vaccinated": 15729617, "vaccine_doses": 31683310 }, "UG": { "cases": 169396, "deaths": 3628, "deaths_per_million": 79.121, "fully_vaccinated": 12434786, "name": "Uganda", "percent_fully_vaccinated": 27.12, "percent_vaccinated": 39.7, "population": 45853778, "total_vaccinated": 18203390, "vaccine_doses": 24859885 }, "US": { "cases": 93623893, "deaths": 1040898, "deaths_per_million": 3088.74, "fully_vaccinated": 223684995, "name": "Verenigde State van Amerika", "percent_fully_vaccinated": 67.37, "percent_vaccinated": 79.01, "population": 336997624, "total_vaccinated": 262323836, "vaccine_doses": 607588352 }, "UY": { "cases": 977305, "deaths": 7438, "deaths_per_million": 2170.88, "fully_vaccinated": 2891466, "name": "Uruguay", "percent_fully_vaccinated": 84.39, "percent_vaccinated": 87.56, "population": 3426260, "total_vaccinated": 2999972, "vaccine_doses": 8724310 }, "UZ": { "cases": 243677, "deaths": 1637, "deaths_per_million": 48.032, "fully_vaccinated": 15794134, "name": "Oesbekistan", "percent_fully_vaccinated": 46.34, "percent_vaccinated": 58.36, "population": 34081449, "total_vaccinated": 19890447, "vaccine_doses": 58191020 }, "VA": { "cases": 29, "deaths": 0, "fully_vaccinated": null, "name": "Vatikaanstad", "percent_vaccinated": null, "population": 511, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "VC": { "cases": 9412, "deaths": 115, "deaths_per_million": 1102.251, "fully_vaccinated": 31168, "name": "St. Vincent en die Grenadine", "percent_fully_vaccinated": 29.87, "percent_vaccinated": 35.51, "population": 104332, "total_vaccinated": 37052, "vaccine_doses": 72280 }, "VE": { "cases": 541600, "deaths": 5790, "deaths_per_million": 205.32, "fully_vaccinated": 14287370, "name": "Venezuela", "percent_fully_vaccinated": 49.77, "percent_vaccinated": 77.19, "population": 28199866, "total_vaccinated": 22157232, "vaccine_doses": 37860994 }, "VG": { "cases": 7131, "deaths": 63, "deaths_per_million": 2024.291, "fully_vaccinated": 18187, "name": "Britse Maagde-eilande", "percent_fully_vaccinated": 58.44, "percent_vaccinated": 62.44, "population": 31122, "total_vaccinated": 19433, "vaccine_doses": 41346 }, "VI": { "population": 104218 }, "VN": { "cases": 11386016, "deaths": 43106, "deaths_per_million": 442.258, "fully_vaccinated": 80185029, "name": "Viëtnam", "percent_fully_vaccinated": 82.27, "percent_vaccinated": 89.04, "population": 97468028, "total_vaccinated": 86785069, "vaccine_doses": 234856999 }, "VU": { "cases": 11770, "deaths": 14, "deaths_per_million": 43.868, "fully_vaccinated": 130607, "name": "Vanuatu", "percent_fully_vaccinated": 40.93, "percent_vaccinated": 44.91, "population": 319136, "total_vaccinated": 143339, "vaccine_doses": 289912 }, "WF": { "cases": 761, "deaths": 7, "deaths_per_million": 602.047, "fully_vaccinated": 6457, "name": "Wallis en Futuna", "percent_fully_vaccinated": 58.2, "percent_vaccinated": 58.44, "population": 11627, "total_vaccinated": 6483, "vaccine_doses": 16426 }, "WS": { "cases": 15703, "deaths": 29, "deaths_per_million": 132.563, "fully_vaccinated": 198896, "name": "Samoa", "percent_fully_vaccinated": 90.92, "percent_vaccinated": 104.81, "population": 218764, "total_vaccinated": 229291, "vaccine_doses": 503009 }, "XC": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 275988, "name": "Turkse Republiek van Noord-Siprus", "percent_fully_vaccinated": 72.2, "percent_vaccinated": 74.39, "total_vaccinated": 284357, "vaccine_doses": 617389 }, "XK": { "cases": 269888, "deaths": 3191, "deaths_per_million": 1790.569, "fully_vaccinated": 824433, "name": "Kosovo", "percent_fully_vaccinated": 46.26, "percent_vaccinated": 50.84, "population": 1782115, "total_vaccinated": 905958, "vaccine_doses": 1835304 }, "XW": { "cases": 596759069, "deaths": 6455107, "deaths_per_million": 816.142, "fully_vaccinated": 4907314889, "name": "Wêreld", "note": "Lande wat nie data rapporteer vir 'n spesifieke kolom nie se data is nie ingesluit by die wêreldtotaal vir dié kolom nie.", "percent_fully_vaccinated": 62.04, "percent_vaccinated": 67.5, "population": 7909295152, "total_vaccinated": 5338383073, "vaccine_doses": 12504388630 }, "YE": { "cases": 11915, "deaths": 2154, "deaths_per_million": 65.309, "fully_vaccinated": 452843, "name": "Jemen", "percent_fully_vaccinated": 1.37, "percent_vaccinated": 2.16, "population": 32981641, "total_vaccinated": 712781, "vaccine_doses": 880609 }, "YT": { "name": "Mayotte" }, "ZA": { "cases": 4010000, "deaths": 102066, "deaths_per_million": 1718.507, "fully_vaccinated": 19288156, "name": "Suid-Afrika", "percent_fully_vaccinated": 32.48, "percent_vaccinated": 37.43, "population": 59392255, "total_vaccinated": 22229134, "vaccine_doses": 37381696 }, "ZM": { "cases": 332527, "deaths": 4016, "deaths_per_million": 206.233, "fully_vaccinated": 5642960, "name": "Zambië", "percent_fully_vaccinated": 28.98, "percent_vaccinated": 38.72, "population": 19473125, "total_vaccinated": 7540676, "vaccine_doses": 8830640 }, "ZW": { "cases": 256628, "deaths": 5592, "deaths_per_million": 349.642, "fully_vaccinated": 4692440, "name": "Zimbabwe", "percent_fully_vaccinated": 29.34, "percent_vaccinated": 39.87, "population": 15993524, "total_vaccinated": 6376117, "vaccine_doses": 12182698 } } ovwtkeubldqidxw7kq5oibsjncm22tm Moord op die Romanofs 0 386699 2521269 2479941 2022-08-24T08:58:33Z Burgert Behr 2401 /* Skakels */ wikitext text/x-wiki {{beeldgroep2|perrow = 1/2/2| total_width = 280 | image1 = Russian Imperial Family 1913.jpg | image2 = BotkinES.jpg | image3 = Ivan Mihaylovich Haritonov.jpg | image4 = Anna Demidova.jpg | image5 = Aloise (Alexei) Yegorovich Trupp.jpg | footer = Kloksgewys, van heel bo: die Romanof-gesin, Iwan Charitonof, Alexei Trupp, Anna Demidowa en Jewgeni Botkin. }} Die '''moord op die Romanofs''' het in die nag van 16-17 Julie 1918 in [[Jekaterinburg]], [[Rusland]], plaasgevind toe dié land se keiserlike gesin ([[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]], sy vrou, [[Prinses Alix van Hesse-Darmstadt|Aleksandra Fjodorowna]], en hulle vyf kinders, [[Groothertogin Olga Nikolajewna van Rusland|Olga]], [[Groothertogin Tatjana Nikolajewna van Rusland|Tatjana]], [[Groothertogin Maria Nikolajewna van Rusland|Maria]], [[Groothertogin Anastasia Nikolajewna van Rusland|Anastasia]] en [[Aleksei Nikolajewitsj, tsarewitsj van Rusland|Aleksei]]) deur [[Bolsjewis]]tiese [[Rewolusie|rewolusionêre]] onder [[Jakof Joerofski]] doodgeskiet en met [[bajonet]]te doodgesteek is op bevel van die Oeralse Sowjet.<ref name="Solokof">Соколов, Николай Алексеевич (Sokolof, Nikolai A.) [https://www.runivers.ru/bookreader/book453668/#page/221/mode/1up ''Oebijistwo Tsarskoi Semi'' (Убийство царской семьи). / Slowo-Verlag. Berlyn/ 1925]</ref><ref name=playwright>{{citation|title = A Playwright Applies His Craft To Czar Nicholas II's Last Days|url = https://www.nytimes.com/1992/08/12/books/a-playwright-applies-his-craft-to-czar-nicholas-ii-s-last-days.html|author = William H. Honan|work = The New York Times|date = 12 Augustus 1992|access-date = 25 Februarie 2017}}</ref> Saam met hulle is 'n paar lede van die huishouding ook vermoor, onder andere hulle geneesheer, dr. Jewgeni Botkin, Aleksandra se kamerbediende Anna Demidowa, die kok Iwan Charitonof en lyfkneg Alexei Trupp.<ref>{{cite book|last=Massie|first=Robert K.|title=The Romanovs: The Final Chapter|url=https://books.google.com/books?id=g_Y5NmOj8LkC&pg=PA3|year=2012|publisher=Random House|pages=3–24|isbn=9780307873866}}</ref> Die liggame is na die Koptjakiwoud geneem, waar hulle ontklee en begrawe is nadat die liggame met handgranate vermink is om identifikasie te voorkom.<ref name=playwright/><ref name=rappaport198>Rappaport, p. 198.</ref> In 1919 het die [[Wit beweging]] 'n ondersoek gelas na die moorde, maar kon geen grafte kry nie. Die ondersoeker het tot die gevolgtrekking gekom dat die gesin se oorskot by die mynskag Ganina Jama veras is, aangesien tekens van 'n vuur daar gevind is.<ref name="Solokof"/> In 1979 en 2007 is die Romanofs se oorskot in twee ongemerkte grafte in 'n veld met die naam Porosenkof-kloof ontdek. [[DNS]]-ontledings het die identiteit van die gesinslede help vasstel; die laaste twee kinders is eers geïdentifiseer nadat hulle oorskot in 2007 in 'n tweede graf ontdek is.<ref>{{citation|title = Sleuths say they've found the last Romanovs|url = https://www.nytimes.com/2007/11/25/world/europe/25iht-czar.1.8466688.html|work = The New York Times|author = Clifford J. Levy|date = 25 November 2007|access-date = 30 September 2016}}</ref> Ná die [[Februarie-rewolusie]] is die Romanof-gesin en van hulle bediendes in die [[Aleksander-paleis]] in [[Tsarskoje Selo]] aangehou voordat hulle na [[Tobolsk]], [[Siberië]], geskuif is. Hulle is daarna na 'n huis in [[Jekaterinburg]], naby die [[Oeralgebergte]], geskuif voordat hulle in Julie 1918 vermoor is, waarskynlik op bevel van [[Wladimir Lenin]].<ref name="pringle261">Pringle, p. 261.</ref> Die Bolsjewiste het aanvanklik net Nikolaas II se dood aangekondig,<ref>{{citation|title = From the archive, 22 July 1918: Ex-tsar Nicholas II executed|url = https://www.theguardian.com/world/2015/jul/22/tsar-nicholas-executed-1918|work = The Guardian|date = 22 Julie 2015|access-date = 29 September 2016}}</ref><ref>{{citation|title = Resurrecting the Czar|url = http://www.smithsonianmag.com/people-places/resurrecting-the-czar-64545030/|publisher = Smithsonian|author = Joshua Hammer|date = November 2010|access-date = 29 September 2016}}</ref> hoewel aan hulle gesê is "dieselfde lot het die hele gesin getref".<ref name="slater153">Wendy Slater, p. 153.</ref> Volgens die amptelike nuusvrystelling is "Nikolaas Romanof se vrou en seun na 'n veilige plek gestuur".<ref name="slater153"/> Volgens die amptelike staatsweergawe van die [[Sowjetunie]] is oudtsaar Nikolaas Romanof saam met lede van sy gesin en gevolg op bevel van die Oeralse Sowjet deur 'n vuurpeloton doodgeskiet weens die gevaar dat die stad oorgeneem sou word deur die [[Wit Leër]] (Tsjeggo-Slowaakse Legioen).<ref>«17/VII 1918 в Екатеринбурге (ныне Свердловск), в связи с угрозой занятия города белыми, по постановлению Уральского областного совета бывший царь Николай Романов вместе с членами его семьи и приближенными был расстрелян». - Groot Sowjet-ensiklopedie (Большая советская энциклопедия) / гл. ред. Otto Schmidt. [https://dlib.rsl.ru/viewer/01008005997#?page=77 - Москва : Советская энциклопедия, 1926-. Т. 49: Робер - Ручная граната. - 1941. / статья: «Романовы» / кол. 134]</ref><ref>«3 (16)/VII 1918 при приближении к Екатеринбургу чехословацких контрреволюционных войск Николай II со всей семьей был расстрелян». Москва : Советская энциклопедия, 1926-. Т. 42: Нидерланды - Оклагома. - 1939. / статья: «Николай II» / кол. 137]</ref> Baie navorsers glo Wladimir Lenin, [[Jakof Swerdlof]] en [[Feliks Dzerzjinski]] het die teregstelling gelas.<ref>Robert Gellately. ''[http://www.fsu.edu/news/2007/09/11/gellately.book/ Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe]'' Knopf, 2007 {{ISBN|1-4000-4005-1}} [https://books.google.com/books?id=Q8bTWCJMqAQC&pg=PA65 p. 65.]</ref><ref>{{cite book |last=Figes |first=Orlando |title=A People's Tragedy: The Russian Revolution 1891–1924 |publisher=Penguin Books |year=1997 |page=[https://archive.org/details/chekaleninspolit0000legg/page/638 638] |isbn=0-19-822862-7 |url=https://archive.org/details/chekaleninspolit0000legg/page/638 }}</ref> Meer as agt jaar lank<ref>Massie, p. 16.</ref> het die Sowjetleiers 'n stelselmatige web van verkeerde inligting oor die lot van die gesin geweef,<ref name="rappaport218">Rappaport, p. 218.</ref> van 'n bewering in September 1919 dat die gesin deur linkse rewolusionêre vermoor is<ref name="sokolovscans">{{citation|title = Photographic scans of Sokolov's investigation, published in 1924|url = https://fotki.yandex.ru/users/eavm/album/489421/|date= 18 Desember 2015|access-date = 9 Maart 2017}}</ref> tot 'n algehele ontkenning in April 1922 dat hulle dood is.<ref name="rappaport218" /> Die Sowjette het eindelik in 1926 die gesin se dood bevestig ná die publikasie in [[Frankryk]] van 'n ondersoek in 1919 deur 'n monargis wat die land verlaat het. Hulle het egter gesê die lyke is vernietig en dat Lenin se kabinet nie verantwoordelik was nie.<ref name="massie19">Massie, p. 19.</ref> Dié verslag het gerugte laat ontstaan dat van die lede van die gesin oorleef het.<ref name="Why the Romanov Family’s Fate Was a Secret Until the Fall of the Soviet Union">{{citation|title = Why the Romanov Family's Fate Was a Secret Until the Fall of the Soviet Union|url = https://www.history.com/news/romanov-family-bodies-discovery-coverup|publisher = History|author = Erin Blakemore|date = 18 Oktober 2018|access-date = 20 Oktober 2018}}</ref> Die grafte is in 1979 ontdek deur Aleksander Awdonin, 'n amateurspeurder.<ref name="romanovsidentification">{{citation|title = The identification of the Romanovs: Can we (finally) put the controversies to rest?|journal = Investigative Genetics|author = Michael D. Coble|date = 26 September 2011|volume = 2|issue = 1|page = 20|doi = 10.1186/2041-2223-2-20|pmid = 21943354|pmc = 3205009|s2cid = 11339084|doi-access = free}}</ref> Die identiteit van die oorskot is later deur forensiese en DNS-toetse bevestig. In 1998, altesaam 80 jaar ná die moorde, is die Romanof-gesin se oorskot in [[Sint Petersburg]] begrawe.<ref>{{citation|title = The mystery of the Romanovs' untimely demise - Page 4|url = http://romanovs-mystery.rbth.com/4/|publisher = Russia Beyond the Headlines|access-date = 15 Januarie 2017|archive-url = https://web.archive.org/web/20170116173936/http://romanovs-mystery.rbth.com/4/|archive-date = 16 Januarie 2017|url-status = dead|archivedate = 16 Januarie 2017|archiveurl = https://web.archive.org/web/20170116173936/http://romanovs-mystery.rbth.com/4/}}</ref> Die [[Russies-Ortodokse Kerk]] was egter steeds skepties oor die identiteit van die betrokkenes.<ref name="Romanovs laid to rest">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/133725.stm | work=BBC News | title=Romanovs laid to rest | date=17 Julie 1998}}</ref> In 2008, ná 'n lang regstryd, het die kantoor van die Russiese prokureur-generaal die gesin [[Rehabilitasie (Sowjetunie)|gerehabiliteer]] as "slagoffers van politieke onderdrukking".<ref>Rappaport, ''Four Sisters'' (2014), p. 381.</ref> ==Agtergrond== [[Beeld:Nicolas II photographie couleur.jpg|thumb|180px|links|Nikolaas II in 1912.]] Op 22 Maart 1917 is keiser Nikolaas II van die troon gesit en het hy doodgewoon "Nikolaas Romanof" geword. Hy het daarna by sy gesin in die Aleksander-paleis in Tsarskoje Selo aangesluit. Die Russiese oorgangsregering het hom en sy gesin in huisarres geplaas en hulle is van toe af deur soldate omring en tot hulle woonkwartier ingeperk.<ref>Tames, p. 56.</ref> In Augustus 1917 het [[Aleksander Kerenski]] se oorgangsregering die tsaar en sy gesin na Tobolsk in Siberië gestuur ná 'n mislukte poging om hulle na [[Engeland]] te stuur, wat deur Nikolaas en Aleksandra se gemeenskaplike neef [[George V van die Verenigde Koninkryk|koning George V]] regeer is. Dié stap was glo om hulle uit die geweld van die dreigende rewolusie te hou. Daar het hulle taamlik gerieflik gewoon. Nadat die Bolsjewiste in Oktober 1917 aan die bewind gekom het, het die toestande van hulle arres strenger geword. Daar was al hoe meer praatjies in die regering om Nikolaas te verhoor. Nikolaas is verbied om epoulette te dra en die wagte het suggestiewe tekeninge op die heining aangebring om sy dogters aanstoot te gee. Op 1 Maart 1918 is die gesin op [[Rantsoenering|soldaatrantsoene]] geplaas. Hulle 10 bediendes is afgedank en hulle is [[botter]] en [[koffie]] ontsê.<ref>Tames, p. 62.</ref> Terwyl die Bolsjewiste al hoe groter mag gekry het, het die regering Nikolaas, Alexandra en die dogter Maria na Jekaterinburg gestuur onder die leiding van [[Wasili Jakowlef]]. Aleksei, wat aan kwaai [[hemofilie]] gely het, was te siek om sy ouers te vergesel en het saam met sy susters Olga, Tatjana en Anastasia in Tobolsk agtergebly tot in Mei 1918. Die familie en 'n paar werknemers is aangehou in Jekaterinburg se [[Ipatijef-huis]], wat genoem is "Die Huis met 'n Spesiale Doel" ([[Russies]]: Дом Особого Назначения, ''Dom Osobowo Naznatsjenija''). [[Beeld:Grand Duchess Tatiana carrying a litter of dirt during internment at Tsarskoe-Selo 1917.jpg|thumb|200px|Nikolaas II, Tatjana en die hofdame Anastasia Hendrikowa werk in Mei 1917 in 'n kombuistuin by die Aleksander-paleis. By die Ipatijef-huis was daar geen sulke luukses nie.]] {{quote|Almal wat in arres is, sal as gyselaars aangehou word en die geringste poging tot teenrewolusionêre aksie in die stad sal lei tot 'n onmiddellike teregstelling van die gyselaars.|Aankondiging in die plaaslike koerant deur die Bolsjewistiese oorlogskommissaris Filipp Golosjtsjokin, wat in beheer van die gesin se aanhouding in Jekaterinburg was.<ref>Rappaport, ''Four Sisters'' (2014), p. 371.</ref>}} ===Die Huis met 'n Spesiale Doel=== Die Romanofs is in algehele isolasie in Ipatijef-huis aangehou.<ref name=rappaport20>Rappaport, p. 20.</ref> Hulle mag geen ander taal as [[Russies]] gepraat het nie.<ref name=rappaport23>Rappaport, p. 23.</ref> Hulle het geen toegang gehad tot hulle bagasie, wat in 'n buitekamer gehou is, nie.<ref name=rappaport20/> Hulle [[kamera]]s en fotografiese toerusting is gekonfiskeer.<ref name=rappaport22>Rappaport, p. 22.</ref> Die bediendes mag hulle net aangespreek het op hulle naam en [[patroniem]].<ref>Rappaport, p. 102.</ref> Die gesin se besittings is gereeld ondersoek en hulle geld gekonfiskeer "om deur die tesourier van die Oeralse Sowjet veilig gehou te word".<ref name=rappaport31>Rappaport, p. 31.</ref> Daar was pogings om Aleksandra en die dogters se goue armbande van hulle polse te verwyder.<ref>Rappaport, ''Four Sisters'' (2014), p. 372.</ref> Die huis was omring deur 'n vier meter hoë, dubbele houtheining sodat daar nie 'n uitsig uit die huis op die strate was nie.<ref>Massie, p. 283.</ref> [[Beeld:1918 Jekateringburg - Ipatieff merchant's house where he was in captivity throughout the Romanov family - Ma Este - Hungarian Magasin 30 july 1925.jpg|thumb|links|220px|Ipatijef-huis met die houtheining, wat opgerig is net voor Nikolaas, Aleksandra en Maria op 30 April 1918 daar aangekom het. Links bo in die huis is 'n soldervenster waar 'n geweer gestaan het. Die tsaar en tsarina se slaapkamer was reg daaronder.<ref name=radzinsky383>Radzinsky, p. 383.</ref>]] [[Beeld:Вознесенская церковь Екатеринбург Клары Цеткин 11 6.jpg|thumb|links|220px|Die Kerk op Bloed (links bo), waar die Ipatijef-huis eens gestaan het. Op die voorgrond is die Woznesenski-kateraal, waar 'n [[masjiengeweer]] in die kloktoring opgestel is wat op die tsaar en tsarina se slaapkamer gerig was.<ref>John Browne, ''Hidden Account of the Romanovs,'' p. 471.</ref>]] Die vensters in al die kamers van die gesin is verseël en met koerante toegemaak (dit is later, op 15 Mei, wit geverf).<ref>Massie, p. 278.</ref> Die enigste bron van ventilasie was 'n soort boluik (''fortotsjka'') in die groothertoginne se kamer, maar niemand mag daar uitgekyk het nie; in Mei het 'n wag op Anastasia geskiet toe sy uitkyk.<ref name=rappaport16>Rappaport, p. 16.</ref> Ná verskeie versoeke deur die Romanofs is een van die twee vensters in die tsaar en tsarina se hoekkamer op 23 Junie 1918 ontseël.<ref>Massie, p. 289.</ref> Die wagte is beveel om hulle toesig te verskerp; niemand mag by die venster uitgekyk of tekens na iemand buite gestuur het nie, want dan sou hulle geskiet word.<ref name=rappaport17>Rappaport, p. 17.</ref> 'n Ysterrooster is op 11 Julie aangebring nadat Aleksandra herhaalde waarskuwings van kommandant Joerofski geïgnoreer het om nie te naby aan die venster te staan nie.<ref name=rappaport118119>Rappaport, pp. 118–119.</ref> Die hoof van die wagte en sy senior assistente het vrye toegang tot enige van die gesin se kamers gehad.<ref name=rappaport1718>Rappaport, pp. 17–18.</ref> Die gevangenes moes 'n klokkie lui as hulle die badkamer of toilet buite hulle kamer wou gebruik.<ref>Rappaport, p. 29.</ref> Daar was streng waterbeperkings nadat die wagte gekla het dat daar 'n voortdurende tekort was.<ref>Rappaport, p. 21.</ref> Die gesin kon net twee keer per dag buitentoe gaan, 'n halfuur soggens en smiddae. Hulle mag nie met enige van die wagte gepraat het nie.<ref>Rappaport, p. 25.</ref> Hulle het soggens tee en brood gehad en smiddae dun snye vleis of sop. Hulle is ingelig dat hulle "nie meer soos tsaars mag lewe nie".<ref name=rappaport24>Rappaport, p. 24.</ref> Middel Junie het nonne van die Nowo-Tichwinski-klooster op 'n daaglikse basis vir die gesin kos gebring; die meeste is deur die wagte geëet.<ref name=rappaport24/> Die gesin mag nie besoekers ontvang het nie en mag nie pos gestuur of ontvang het nie.<ref name=rappaport22/> Prinses Helen van [[Serwië]] het die huis in Junie besoek, maar is toegang geweier terwyl die wagte gewere op haar gerig het.<ref name=rappaport34>Rappaport, p. 34.</ref> Dokter Wladimir Derewenko se gereelde besoeke om Aleksei te behandel, is gestaak nadat Joerofski kommandant geword het. Geen besoeke aan die nabygeleë kerk is toegelaat nie.<ref name=rappaport23/> Vroeg in Junie het die gesin nie meer hulle daaglikse koerante gekry nie.<ref name=rappaport22/> Om 'n sin van normaliteit te handhaaf het die Bolsjewiste op 13 Julie 1918 vir die Romanofs gejok deur te sê twee van hulle getroue bediendes, [[Klimenti Nagorni]] (Aleksi se matroos-oppasser)<ref>Rappaport, ''Four Sisters'' (2014), p. xv.</ref> en Iwan Sednef (die hertoginne se lakei en die kombuishulp Leonid Sednef se oom),<ref>Rappaport, ''Four Sisters'' (2014), p. xiv.</ref> is uit die jurisdiksie van Jekaterinburg gestuur. Albei mans was in werklikheid reeds dood: Nadat die Bolsjewiste hulle uit Ipatijef-huis verwyder het, het die [[Tsjeka]] hulle en 'n groep ander gevangenes op 6 Julie geskiet uit weerwraak vir die dood van Iwan Malisjef, die voorsitter van die Oeralse streekkomitee van die Bolsjewisteparty, wat deur die Wit beweging vermoor is.<ref name="auto">Rappaport, p. 157.</ref> [[Beeld:Nicholas II-af.png|thumb|300px|'n Kaart van die laaste dae van Rusland se keiserlike gesin.]] Die 16 mans wat in die huis waggehou het, het tussen wagbeurte in die kelder, gang en komandant se kantoor geslaap. Die buitewagte, onder Pawel Medwjedef, het 56 getel en het die Popof-huis aan die oorkant ingeneem.<ref name=rappaport1718/> Die wagte mag vroue in die Popof-huis en die kelders van die Ipatijef-huis ingebring het vir seks en drinksessies.<ref name=rappaport171>Rappaport, p. 171.</ref> Daar was vier masjiengewere wat staangemaak is: een in die kloktoring van die Woznesenski-katedraal wat op die huis gerig was; 'n tweede een in die keldervenster van die Ipatijef-huis wat op die straat gerig was; 'n derde een op die balkon wat oor die tuin agter die huis uitgekyk het;<ref name=rappaport17/> en 'n vierde een reg bokant die tsaar en tsarina se slaapkamer wat op die kruispad gerig was.<ref name=radzinsky383/> Daar was 10 wagposte in en om die Ipatijef-huis en die buitekant is dag en nag twee keer per uur gepatrolleer.<ref name=rappaport16/> Vroeg in Mei het die wagte die klavier geskuif van die sitkamer af, waar die gevangenes dit kon bespeel, na die kommandant se kantoor langs die Romanofs se slaapkamers. Die wagte sou die klavier bespeel terwyl hulle Russiese rewolusionêre liedere sing, drink en rook.<ref name=rappaport20/> Hulle het ook na die Romanofs se plate geluister op die gekonfiskeerde fonogram.<ref name=rappaport20/> Die toilet in die gang is ook deur die wagte gebruik en hulle het politieke slagspreuke en onwelvoeglike graffiti op die mure gekrap.<ref name=rappaport20/> Daar was 300 wagte in die Ipatijef-huis teen die tyd dat die Romanofs vermoor is.<ref>Rappaport, p. 97.</ref> Toe Joerofski op 4 Julie vir Aleksandr Awdejef as kommandant vervang,<ref>Rappaport, p. 140.</ref> het hy die ou wagte in die Ipatijef-huis na die Popof-huis geskuif. Die senior assistente is behou, maar hulle moes in die gang waghou en het nie meer toegang tot die Romanofs se kamers gehad nie; net Joerofski se manne het toegang gehad. Die plaaslike Tsjeka het op Joerofski se versoek vrywillige plaasvervangers van die Werch-Isetsk-fabriek gekies. Hy wou toegewyde Bolsjewiste gehad het wat sou doen wat ook al van hulle gevra is. Hulle is gehuur op die verstandhouding dat hulle bereid sou wees om die tsaar te vermoor indien nodig, en hulle moes 'n eed van stilswye aflê. Niks is in dié stadium gesê van moord op die res van die gesin of die bediendes nie. Om enige vriendelikheid met die gesin uit te skakel, het Joerofski hoofsaaklik buitelanders gekies. Middel Julie 1918 het Tsjeggo-Slowaakse magte Jekaterinburg genader om die [[Transsiberiese Spoorlyn]], waaroor hulle beheer gehad het, te beskerm. Volgens die historikus David Bullock het die Bolsjewiste verkeerdelik gedink die Tsjeggo-Slowake wou die Romanofs bevry, paniekbevange geraak en die gesin vermoor. Die legioen het Jekaterinburg minder as 'n week later bereik en die stad op 25 Julie verower.<ref>Bullock, David (2012) [https://books.google.com/books?id=99W3UhbY6HwC&printsec=frontcover ''The Czech Legion 1914–20''], Osprey Publishing {{ISBN|1780964587}}</ref> ===Beplanning van die moord=== {{multiple image | direction = vertical | width = 200 | footer = | image2 = Colt 1911 .45 246524 L DSC 3330.JPG | caption2 = 'n M1911, soortgelyk aan dié wat Joerofski en Koedrin gebruik het. | image1 = Mauser C96 7,63 (6971794467).jpg | caption1 = 'n Mauser C96, soortgelyk aan dié wat Joerofski en Jermakof gebruik het. | image4 = Henri Guisan FN Browning model 1906 IMG 3267.jpg | caption4 = 'n FN M1905, soos die een wat Grigori Nikoelin gebruik het. }} Die Oeralse Sowjet het op 29 Junie op 'n vergadering besluit dat die Romanofs tereggestel moes word. Filipp Golosjtsjokin het op 3 Julie in Moskou aangekom met 'n boodskap waarin op die teregstelling van die tsaar aangedring is.<ref>Rappaport, p. 132.</ref> Net sewe van die 23 lede van die Sentrale Uitvoerende Komitee was teenwoordig; drie van hulle was Lenin, Swerdlof en Dzerzjinski.<ref name=rappaport130>Rappaport, p. 130.</ref> Hulle het saamgestem dat die presidium van die Oeralse Sowjet oor die praktiese besonderhede van die teregstelling moes besluit, asook oor die presiese dag waarop die militêre situasie dit sou vereis. Hulle moes Moskou net kontak vir die finale goedkeuring.<ref>Rappaport, p. 134.</ref> Die moord op die tsaar se vrou en kinders is ook bespreek, maar dit moes 'n staatsgeheim bly om enige politieke reperkussies te vermy; die Duitse ambassadeur, Wilhelm von Mirbach, het herhaaldelik oor die gesin se welstand uitgevra.<ref>Rappaport, pp. 34–35.</ref> [[Beeld:Peter Ermakov at the bridge on Koptyaki Road.jpg|thumb|240px|links|'n Foto van Pjotr Jermakof uit 1920 wat op die Koptjaki-pad geneem is. Agterop staan: "Ek staan op die graf van die tsaar."]] Nog 'n diplomaat, die Britse konsul, Thomas Preston, wat naby Ipatijef-huis gewoon het, is deur verskeie mense gevra om die Romanofs te help.<ref name=rappaport34/> Golosjtsjokin het op 12 Julie aan Jekaterinburg terugrapporteer met 'n opsomming van sy bespreking met Moskou oor die Romanofs,<ref name=rappaport130/> saam met instruksies dat niks oor hulle dood direk aan Lenin teruggerapporteer moet word nie.<ref name=rappaport201>Rappaport, p. 201.</ref> Op 14 Julie het Joerofski die begrafnisterrein gefinaliseer, asook planne om soveel getuienis as moontlik te vernietig.<ref>Rappaport, p. 167.</ref> Hy het voortdurend met [[Pjotr Jermakof]] beraadslaag wat in beheer van die opruiming was en beweer het hy ken die omgewing.<ref>Rappaport, p. 168.</ref> Joerofski het die kelder gekies vir die moord en die venster laat toespyker om enige geluide binne te hou.<ref name=rappaport186>Rappaport, p. 186.</ref> Hy het vermoed daar is juwele aan die gevangenes omdat hy vroeër op juwele afgekom het en hy wou die teregstellers keer om enigiets te steel.<ref name=rappaport130/> Op 16 Julie het Joerofski van die Oeralse Sowjette verneem die [[Rooi Leër]] val in alle rigtings terug en die teregstellings kon nie langer uitgestel word nie. Golosjtsjokin het omstreeks 18:00 'n gekodeerde telegram na Lenin in Moskou gestuur.<ref name=rappaport178>Rappaport, p. 178.</ref> Om 20:00 het Joerofski sy chauffeur gestuur om 'n vragmotor te kry om die lyke te vervoer, asook seildoeke om hulle in toe te draai. Joerofski en Pawel Medwjedef het 14 handwapens gekry om te gebruik: twee Browning-pistole, twee Colt M1911-pistole, twee Mauser C96's, een Smith & Wesson en sewe Nagant M1895's. Die Nagants het ou swart buskruit gebruik wat baie rook en walms laat ontsnap het.<ref>Rappaport, p. 181.</ref> In die kommandant se kantoor het Joerofski slagoffers aan elke teregsteller toegewys en die wapens uitgedeel. Hy het 'n Mauser en Colt geneem en Jermakof drie Nagants, 'n Mauser en 'n bajonet. Joerofski het opdrag gegee dat die moordenaars direk na die hart moes mik en die taak so gou as moontlik moes afhandel.<ref>Montefiore, p. 644.</ref> Twee van die teregstellers het geweier om die vroue te skiet. Hulle is na Popof-huis gestuur "omdat hulle hulle rewolusionêre plig gefaal het".<ref>Rappaport, p. 182.</ref> Nie Joerofski of enige van die moordenaars het bespreek hoe hulle van 11 lyke ontslae sou raak nie.<ref name=rappaport201/> ==Teregstelling== [[Beeld:Otmaincaptivity1917.jpg|thumb|links|240px|Van links: groothertoginne Maria, Olga, Anastasia en Tatjana Nikolajewna in aanhouding in Tsarskoje Selo in die lente van 1917. Dit is een van die laaste foto's van Nikolaas II se dogters.]] Terwyl die Romanofs op 16 Julie 1918 aandete geëet het, het Joerofski die kamer binnegekom en hulle ingelig dat die kombuishulp, Leonid Sednef, hulle gaan verlaat om sy oom, Iwan Sednef, te sien wat na die stad teruggekeer het; Iwan was toe reeds deur die Tsjeka geskiet.<ref>Rappaport, pp. 179–180.</ref> Die gesin was baie ontsteld, omdat Leonid Aleksei se enigste speelmaat was en hy die vyfde lid van die gevolg was wat weggeneem word, maar Joerofski het hulle verseker die seun sou gou terug wees. Aleksandra het Joerofski nie vertrou nie en dié aand 'n inskrywing in haar dagboek gemaak waarin sy wonder of hulle die seun weer sou sien. Leonid het dié nag in die Popof-huis deurgebring.<ref name=rappaport180>Rappaport, p. 180.</ref> Joerofski het geen rede gesien om hom dood te maak nie en wou hom voor die teregstelling uit die huis hê.<ref name=rappaport178/> Omstreeks middernag het Joerofski die Romanofs se dokter, Jewgeni Botkin, gevra om die slapende gesin wakker te maak en hulle te vra om aan te trek sodat hulle na 'n veilige plek geneem kan word vanweë die komende chaos in Jekaterinburg.<ref>{{cite book|author=Massie|title=The Romanovs: The Final Chapter|url=https://books.google.com/books?id=g_Y5NmOj8LkC&pg=PA3|year=2012|pages=3–24|isbn=9780307873866}}</ref> Die Romanofs is toe na die keldervertrek van 6 x 5&nbsp;m geneem. Twee stoele is gebring nadat Nikolaas daarvoor gevra het – een vir Aleksandra en een vir Aleksei.<ref>{{cite book|author=Massie|title=The Romanovs: The Final Chapter|url=https://books.google.com/books?id=g_Y5NmOj8LkC&pg=PA3|year=2012|page=4|isbn=9780307873866}}</ref> Die gesin is gevra om in die kamer te wag terwyl die vragmotor wat hulle sou vervoer, na die huis gebring word. 'n Paar minute later is die teregstellingspan van geheimepolisielede ingebring. Joerosfski het die besluit van die Oeralse uitvoerende komitee voorgelees: {{quote|Nikolai Aleksandrowitsj, in die lig van die feit dat jou familie hulle aanval op Sowjet-Rusland voortsit, het die Oeralse uitvoerende komitee besluit om jou tereg te stel.<ref>{{cite book|author=William Clarke|title=The Lost Fortune of the Tsars|url=https://books.google.com/books?id=FGbsnLTgiRMC&pg=PA66|year=2003|publisher=St. Martin's Press|page=66|isbn=9780312303938}}</ref>}} Nikolaas, wat met sy gesig na sy gesin gestaan het, het omgedraai en gevra: "Wat? Wat?"<ref name=vk>''100 великих казней'', M., Вече, 1999, p. 439 {{ISBN|5-7838-0424-X}}</ref> Joerofski het die besluit vinnig herhaal en die wapens is gelig. Die keiserin en Olga het, soos die wagte agterna onthou het, probeer om die [[kruisteken]] te maak, maar het dit nie voltooi nie weens die skietery wat begin het. Joerofski het sy Colt op Nikolaas se torso gerig en hom geskiet; Nikolaas het dood neergeslaan, met minstens drie koeëls in sy bors. Die dronk Pjotr Jermakof, die militêre kommissaris van Werch-Isetsk, het Aleksandra doodgeskiet met 'n skoot in die kop. Hy het toe op Maria geskiet, wat na die dubbeldeur gehardloop het, en haar in haar bobeen getref.<ref name=montefiore645>Montefiore, p. 645.</ref> Die ander lede van die teregstellingspan het chaoties en oor mekaar se skouers geskiet totdat die kamer so vol rook en stof was dat niemand iets in die donkerte kon sien of enige bevele bo die geraas kon hoor nie. Binne minute moes Joerofski ophou skiet en die deur is opgemaak om die rook uit te laat.<ref name=vk/> Terwyl hulle buite gewag het, het die wagte kreune en steune uit die kamer gehoor.<ref>Rappaport, pp. 189–190.</ref> Toe daar minder rook was, is gesien al die kinders leef nog en net Maria is gewond.<ref name=vk/><ref>{{cite book|author1=Greg King|author2=Penny Wilson|title=The Fate of the Romanovs|url=https://books.google.com/books?id=MAFZCAAAQBAJ&pg=PT357|date=6 July 2014|publisher=Lulu.com|isbn=978-1-312-33381-9|page=357}}</ref> [[Beeld:Ipatyev house basement.jpg|thumb|Die kelder waar die Romanofs vermoor is. Die muur is uitmekaargeruk toe ondersoekers in 1919 na koeëls en ander getuienis gesoek het. Die dubbeldeur na die pakkamer was tydens die teregstelling gesluit.]] Die geraas het baie mense in die omgewing wakker gemaak, en die wagte is aangesê om hulle bajonette te gebruik. Dit was onsuksesvol en die kinders is weer geskiet, dié keer in die kop. Aleksei het eerste gesterf. Joerofski het in ongeloof toegekyk hoe Grigori Nikoelin 'n hele magasyn van sy Browning op Aleksei leeg skiet. Aleksei het steeds vasgenael in die stoel gesit; daar was ook in sy onderklere en mus juwele vasgewerk.<ref>Rappaport, p. 191.</ref> Jermakof het hom geskiet en gesteek, en toe dit misluk, het Joerofski hom eenkant toe gestoot en die seun in die kop geskiet.<ref name=montefiore645/> Olga is ook in die kop geskiet. Die laaste drie wat gesterf het, is Tatjana, Anastasia en Maria, in wie se klere [[diamant]]e van meer as 1,3&nbsp;kg vasgewerk was. Dit het hulle in 'n mate teen die skote beskerm.<ref name=massie8>Massie, p. 8.</ref> Hulle is toe ook met bajonette gesteek. Tatjana is met 'n enkele skoot in die agterkant van haar kop doodgeskiet.<ref>King, G., en Wilson, P., ''The Fate of the Romonovs'', p. 303.</ref> Maria en Anastasia het glo teen die muur gehurk en hulle koppe vreesbevange bedek. Anna Demidowa het die aanvanklike aanslag oorleef, maar is teen die agtermuur doodgesteek terwyl sy haarself met 'n klein kussinkie probeer beskerm het; binne-in was edelgesteentes en diamante.<ref>Radzinsky (1992), pp. 380–393.</ref> Toe die liggame op draagbare geplaas word, het een van die meisies 'n geluid gemaak en haar gesig met haar arm bedek.<ref name=rappaport194>Rappaport, p. 194.</ref> Jermakof het Aleksander Strekotin se geweer gegryp en haar met die bajonet in die bors probeer gesteek.<ref name=rappaport194/> Toe dit nie werk nie, het hy sy rewolwer uitgeruk en haar in die kop geskiet.<ref>{{citation|title = RELIVING A MASSACRE|url = https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1992/07/19/reliving-a-massacre/80ccf6fd-6865-43e9-8364-52c37f705382/|work = The Washington Post|author = Jeffrey A. Frank|date = 19 Julie 1992|access-date = 2 Oktober 2016}}</ref><ref name=slater8>Slater, p. 8.</ref> Terwyl Joerofski gevoel het of van die slagoffers nog 'n polsslag het, het Jermakof deur die kamer geloop en die liggame met sy bajonet gesteek. Die teregstelling het sowat 20 minute geduur. Joerofski het Nikoelin later gekritiseer oor sy swak hantering van sy wapen en senuwees.<ref>Rappaport, p. 192.</ref> In ondersoeke daarna is bevind tot 70 skote kon afgevuur gewees het, rofweg sewe skote per teregsteller, waarvan 57 in die kelder en drie begrafnisterreine gevind is.<ref name=rappaport193>Rappaport, p. 193.</ref> Van Medwjedef se draers het begin om die liggame te betas op soek na kosbaarhede. Joerofski het hulle beveel om op te hou. Dit, saam met Jermakof se onbevoegdheid en dronkenskap, het Joerofski laat besluit om self toesig te hou oor die opruiming van die lyke.<ref name=slater8/> Aleksander Beloborodof het 'n gekodeerde telegram aan Lenin se sekretaris, Nikolai Gorboenof, gestuur. Dit is deur die Wittes se ondersoeker, Nikolai Sokolof, gevind en lui:<ref>{{citation|title = Excerpt of Sokolov's investigation|url = https://img-fotki.yandex.ru/get/27579/98255750.8e/0_16be5a_ee01f9d2_orig|access-date = 9 Maart 2017|archive-url = https://web.archive.org/web/20170312034331/https://img-fotki.yandex.ru/get/27579/98255750.8e/0_16be5a_ee01f9d2_orig|archive-date = 12 Maart 2017|url-status = dead}}</ref>{{quote|Lig Swerdlof in dat die gesinshoof se lot ook die ander lede getref het. Amptelik sal die gesin met die ontruiming sterf.<ref>{{citation|title = Из архива сэра Чарльза Элиота|url = https://img-fotki.yandex.ru/get/26827/98255750.8f/0_16be78_7393ba96_orig|date = 18 Desember 2015|access-date = 9 Maart 2017}}</ref>}} Beloborodof en Nikoelin het toesig gehou oor die deursoeking van die Romanofs se woonkwartier. Alle persoonlike items en kosbaarhede is in die gesin se tasse gesit en na Moskou gestuur, en die res is verbrand.<ref>Rappaport, p. 200.</ref> Op 19 Julie het die Bolsjewiste alle eiendomme van die Romanofs genasionaliseer.<ref name="auto"/> Op dieselfde dag het Swerdlof die raad van volkskommissarisse ingelig oor die tsaar se teregstelling.<ref name=rappaport208>Rappaport, p. 208.</ref> ===Opruiming=== Die Romanofs se liggame is op 'n Fiat-[[trok]] gelaai met 'n [[enjin]] van 60 [[perdekrag]]<ref name=slater8/> en 'n vragruim van minder as 2 x 3&nbsp;m.<ref name=rappaport194/> Die swaar gelaaide voertuig het sowat 15&nbsp;km op 'n moerasagtige pad aangesukkel na die Koptjaki-woud. Joerofski was woedend toe hy ontdek die dronk Jermakof het net een graaf saamgebring om die lyke te begrawe.<ref>Rappaport, p. 196.</ref> Op pad het die geselskap 25 mans met waentjies teengekom wat vir Jermakof werk. Hulle was almal dronk en woedend omdat die Romanofs reeds dood was. Hulle het gedink hulle gaan deel van die teregstellingspan wees.<ref name=rappaport197>Rappaport, p. 197.</ref> Joerofski het die situasie met moeite beheer en die mans sover gekry om die liggame uit die trok te haal en op die waentjies te laai.<ref name=rappaport197/> 'n Paar van die mans het onder die vroue se rokke gevoel op soek na kosbaarhede. Twee het Aleksandra se rok opgelig en haar geslagsdele betas.<ref name=rappaport197/><ref name=slater9>Slater, p. 9.</ref> Joerofski het hulle en ander wat probeer steel het met 'n wapen gedreig en weggestuur.<ref name=slater9/>. [[Beeld:Photo 119 - Topazes found at the mine.jpg|thumb|200px|links|In hulle haas om van die liggame ontslae te raak het Joerofski se manne baie besittings, soos dié [[Topaas|topase]], misgekyk. Dit is eindelik in 1919 deur Sokolof ontdek.]] Die lyke is naby die Gorno-Oeralsk-spoorlyn op die waentjies gelaai en na die ou myn geneem waar Joerofski hulle wou begrawe.<ref name=rappaport197/> Die son was al op toe hulle by die myn aankom naby 'n plek met die naam die "Vier Broers".<ref>Slater, p. 10.</ref> Joerofski het daarna van Jermakof se manne ontslae geraak.<ref name=rappaport198/> Joerofski en vyf ander mans het die lyke ontklee en die klere verbrand. Die naakte lyke is in 'n mynskag gegooi en [[swaelsuur]] is daaroor uitgegiet om die lyke te vermink. Eers toe het Joerofski ontdek die gat is net 3&nbsp;m diep en die modderige water daarin het nie die lyke heeltemal bedek nie. Hy het onsuksesvol probeer om die gat met handgranate toe te skiet, en sy manne het dit daarna met grond en takke bedek.<ref>Rappaport, p. 199.</ref> Joerofski is terug na Jekaterinburg met die sak juwele om met Beloborodof en Golosjtsjokin te beraadslaag. Daar is besluit die mynskag is te vlak.<ref name=rappaport203>Rappaport, p. 203.</ref> Joerofski is ingelig oor dieper mynskagte wes van Jekaterinburg in 'n moerasagtige gebied waar daar 'n kleiner kans was dat iemand die lyke sou ontdek.<ref name=rappaport201/> [[Beeld:Bridge on Koptyaki Road photographed by Sokolov.jpg|thumb|220px|Spoorwegdwarslêers in 1919 op die Koptjaki-pad. Sokolof het dié foto geneem as getuienis van waar die Fiat-trok op 19 Julie vasgeval het, onbewus daarvan dat dit die tweede begrafnisterrein was.<ref name=massie26>Massie, p. 26.</ref>]] Terwyl die lyke op die oggend van 19 Julie met die Fiat-trok na die nuwe terrein vervoer is, het dit weer vasgeval, dié keer in modder naby Porosenkof-kloof. Die mans was uitgeput en baie het geweier om verder opdragte uit te voer. Dit was amper dagbreek en Joerofski het besluit om die lyke in die pad te begrawe waar die trok vasgeval het.<ref>Slater, pp. 13–14.</ref> Hulle het 'n graf van 1,8 x 2,4&nbsp;m en skaars 60&nbsp;cm diep gegrawe.<ref name=rappaport205>Rappaport, p. 205.</ref> Die lyke is ingegooi en swaelsuur is in die gat gegooi. Die gesigte is met die agterkant van gewere plat geslaan. Dwarslêers is oor die graf geplaas om dit weg te steek en daar is heen en weer met die Fiat-trok oor die dwarslêers gery om hulle in die grond in te trap. Teen 06:00 die oggend van 19 Julie was alles verby.<ref name=rappaport205/> Joerosfski het Aleksei en een van sy susters 15&nbsp;m van die ander af begrawe om enigiemand te verwar wat op die massagraf met net nege lyke afkom. Omdat die lyke erg vermink was, het Joerofski gedink dit is Anna Demidowa.<ref>Massie, p. 27.</ref> Aleksei en sy suster se lyke is verbrand en hulle verbrande bene met grawe stukkend geslaan. Dit is toe in 'n kleiner gat gegooi.<ref name=rappaport205/> Altesaam 44 beenfragmente van die twee lyke is in Augustus 2007 gevind.<ref name=bonesfound>{{cite news|title = Bones found by Russian builder finally solve riddle of the missing Romanovs|url = https://www.theguardian.com/world/2007/aug/25/russia.lukeharding|newspaper = The Guardian|author = Luke Harding|date = 25 Augustus 2007|access-date = 13 Maart 2017}}</ref> Die middag van 19 Julie het Filipp Golosjtsjokin aangekondig dat "Bloedige Nikolaas" geskiet en sy gesin na 'n ander plek geneem is.<ref>Rappaport, p. 206.</ref> Swerdlof het toestemming gegee dat 'n plaaslike koerant in Jekaterinburg berig oor die "Teregstelling van Nikolaas, die Bloedige Gekroonde Moordenaar – Geskiet sonder Bourgeois Formaliteite, maar in ooreenstemming met ons nuwe demokratiese beginsels".<ref name=rappaport208/> Hulle het ook genoem die res van die gesin is na 'n veilige plek geneem.<ref>Rappaport, p. 207.</ref> Twee dae later het 'n amptelike aankondiging in nasionale koerante verskyn. Daarin word berig die keiser is tereggestel op bevel van die Oeralse Ispolkom onder druk van die nadering van die Tsjeggo-Slowake.<ref>{{cite book |title=The Fall of the Romanovs |author1=Steinberg, Mark D. |author2=Khrustalëv, Vladimir M. |author3=Tucker, Elizabeth |year=1995 |publisher=Yale University Press |isbn=0-300-07067-5 |url=https://books.google.com/books?id=h6nH7FyuysAC&pg=RA1-PA293 }}</ref> ===Sokolof se ondersoek=== Nadat Jekaterinburg op 25 Julie deur die antikommunistiese [[Wit Leër]] oorgeneem is, het admiraal [[Aleksander Koltsjak]] aan die einde van dié maand die Solokof-kommissie aangestel om die moorde te ondersoek. Die kommissie is gelei deur Nikolai Sokolof, 'n regsondersoeker vir die Omsk-streekhof. Hy het in Februarie 1919 onderhoude met verskeie lede van die Romanof-gevolg gevoer, onder andere Pierre Gilliard, Aleksandra Teglewa en Sydney Gibbes.<ref>Rappaport, ''Four Sisters'' (2014), p. 379.</ref> [[Beeld:Photo 070 - The open mine during the inspection in spring of 1919.jpg|thumb|250px|links|Die Sokolof-kommissie ondersoek die mynskag in die lente van 1919.]] Sokolof het baie van die Romanofs se besittings ontdek in en om die mynskag waarin die lyke aanvanklik gegooi is, goed wat Joerofski en sy manne misgekyk het. Daaronder was beenfragmente, gestolde vet,<ref>Massie, p. 124.</ref> dr. Botkin se boonste valstande en bril, sleutels, pêrels en diamante,<ref name=rappaport218/> 'n paar koeëls en deel van 'n vrou se afgesnyde vinger.<ref name=massie8/> Daar was geen klere nie, wat ooreenstem met Joerofski se weergawe dat die klere verbrand is.<ref>Massie, p. 39.</ref> Sokolof het eindelik nie die regte graf op die Koptjaki-pad ontdek nie; hy het 'n foto geneem van die plek as bewys dat die Fiat-trok op die oggend van 19 Julie daar vasgeval het.<ref name=massie26/> Weens die dreigende terugkeer van Bolsjewistiese magte in Julie 1919 moes hy die gebied verlaat en hy het die boks met die goed wat hy gevind het, saam met hom geneem.<ref>Massie, p. 123.</ref> Sokolof het agt volumes van fotografiese en ooggetuieverslae saamgestel.<ref>Rappaport, p. 212.</ref> Hy is in 1924 in Frankryk dood aan 'n hartaanval voordat hy sy ondersoek kon voltooi.<ref>{{citation|title = Nikolai Sokolov: The man who revealed the story of the Romanov killings|url = http://rbth.com/arts/2015/04/18/nikolai_sokolov_the_man_who_revealed_the_story_of_the_romanov_killings_45299.html|publisher = Russia Beyond the Headlines|author = Alla Astanina|date = 18 April 2015|access-date = 10 Maart 2017}}</ref> Die boks word gehou in 'n Russies-Ortodokse kerk in [[Brussel]].<ref>Remnick, Reporting: Writings from the New Yorker, p. 222.</ref> [[Beeld:Items associated with the last days of the Imperial family.jpg|thumb|Besittings van die Romanofs wat teruggekry is, in 'n uitstalling in 'n Ortodokse kweekskool in [[New York]]. Regs is 'n bloes van een van die groothertoginne.<ref>{{citation|title = Treasures and Trivia of the Romanov Era|url = https://www.nytimes.com/2014/04/04/arts/design/treasures-and-trivia-of-the-romanov-era.html|work = The New York Times|author = Eve M. Kahn|date = 3 April 2014|access-date = 30 Maart 2017}}</ref>]] Sy voorlopige verslag is in dieselfde jaar in [[Frans]] en [[Russies]] in 'n boek gepubliseer en in 1925 in [[Engels]]. Tot in 1989 was dit die enigste aanvaarde historiese weergawe van die moorde.<ref name=massie19/> Solokof het tot die verkeerde gevolgtrekking gekom dat die oorledenes onmiddellik gesterf het toe hulle geskiet is, buiten Aleksei en Anastasia, wat geskiet en met bajonette gesteek is,<ref>{{citation|title = Sokolov, p. 12|url = https://fotki.yandex.ru/next/users/eavm/album/489421/view/1490512?page=0}}</ref> en dat die lyke in 'n enorme vuur vernietig is.<ref>Slater, p. 45.</ref> Die publikasie en wêreldwye aanvaarding van die verslag het die Sowjette genoop om in 1926 'n handboek wat deur die regering goedgekeur is, uit te reik wat grootliks Sokolof se werk [[Plagiaat|geplagieer]] het. Daarin word erken dat die keiserin en haar kinders saam met die tsaar vermoor is.<ref name=massie19/> Die Sowjetregering het steeds probeer om die verhaal van die moorde te beheer. Sokolof se verslag is verbied.<ref name=massie26/> [[Leonid Brezjnef]] se Politburo het gereken die Ipatijef-huis het nie "genoegsame historiese waarde" nie en dit is in September 1977 deur die [[KGB]] se voorsitter, [[Joeri Andropof]],<ref name=pringle261/> laat afbreek, minder as 'n jaar voor die 60ste herdenking van die moorde. Die taak is eindelik opgedra aan [[Boris Jeltsin]], die destydse voorsitter van die plaaslike [[Kommunistiese Party van die Sowjetunie|Kommunistiese Party]]. Jeltsin het in sy [[memoires]] geskryf "die een of ander tyd gaan ons ons skaam oor dié barbaarse daad". Die vernietiging van die huis het pelgrims en monargiste nie gekeer om die terrein te besoek nie.<ref name="rappaport219">Rappaport, p. 219.</ref> ===Ontdekking=== Die plaaslike amateurspeurder Aleksander Awdonin en die rolprentvervaardiger Geli Rjabof het die vlak graf op 30-31 Mei 1979 opgespoor ná jare van geheime navorsing en 'n studie van die belangrikste getuienis.<ref name=rappaport219/><ref name=massie26/> Hulle het drie kopbene uit die graf verwyder, maar toe hulle nie 'n wetenskaplike of laboratorium kon kry om dit te ondersoek nie, het hulle begin bekommerd raak oor die gevolge van hulle daad en hulle het die kopbene in die somer van 1980 gaan terugsit.<ref name="auto1">Massie, p. 30.</ref> Toe [[Michail Gorbatsjof]] Sowjetleier word en die era van [[glasnost]] (openheid) en [[perestroika]] (hervorming) begin, het Rjabof op 10 April 1989 die Romanofs se graf aan ''The Moscow News'' bekend gemaak,<ref name="auto1"/> tot die ontsteltenis van Awdonin.<ref>Massie, p. 31.</ref> Die oorskot is in 1991 deur Sowjetamptenare opgediep in 'n haastige "amptelike opgrawing" wat die toneel verwoes en belangrike leidrade vernietig het. Weens die groot skade aan die lyke en die gebrek aan klere was daar omstredenheid oor die skelet van Anastasia en twyfel of dit hare of Maria s'n was.<ref name="rappaport220">Rappaport, p. 220.</ref> Op 29 Julie 2007 het 'n ander amateurgroep die klein gat ontdek met die oorskot van Aleksei en sy suster. Dit was nie ver van die hoofgraf op die Koptjaki-pad nie.<ref name=rappaport220/><ref>{{citation|title = Russia dig finds 'tsar's family'|url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6962606.stm|work = BBC News|date = 24 Augustus 2007|access-date = 13 Maart 2017}}</ref> Hoewel ondersoekers en kenners van [[genetika]] hulle as Aleksei en Maria geëien het, word die bene in staatsargiewe gehou in afwagting van 'n besluit deur die kerk,<ref>{{citation|title = 100 years on, debate rolls on over Russia's last tsar|url = https://sg.news.yahoo.com/100-years-debate-rolls-over-russias-last-tsar-034414670.html|publisher = Yahoo News|author = Anna Malpas|access-date = 13 Maart 2017}}</ref> wat 'n "deegliker en meer gedetailleerde" ondersoek eis.<ref name=bonesfound/> ==Nadraai en gevolge== [[Beeld:ChurchOn Blood.jpg|thumb|220px|Die Kerk op Bloed, wat gebou is in die plek van die Ipatijef-huis.]] [[Beeld:Russia 2078 (4091295048).jpg|thumb|220px|Die laaste rusplek van die Romanof-gesin en hulle gevolg in die Sint Katharina-kapel in die [[Katedraal van Petrus en Paulus]] in [[Sint Petersburg]]. Die name van Maria (derde van regs) en Aleksei (heel links) op die muur is sonder 'n begrafnisdatum.]] In die loop van die 84 dae ná die moorde in Jekaterinburg is nog 27 vriende en familielede (14 Romanofs en 13 lede van die keiserlike gevolg en huishouding)<ref name=kingwilsonepilogue>King & Wilson, Epilogue section.</ref> deur die Bolsjewiste vermoor: op 18 Julie by Alapajefsk,<ref>Massie, p. 251.</ref> op 4 September in [[Perm]]<ref name=foursisters377>Rappaport, ''Four Sisters'' (2014), p. 377.</ref> en op 24 Januarie 1919 in die [[Fort van Petrus en Paulus]].<ref name=kingwilsonepilogue/> Anders as die liggame van die keiserlike gesin, is dié by Alapajefsk en Perm in onderskeidelik Oktober 1918 en Mei 1919 deur die Wit Leër gevind.<ref name=foursisters377/><ref>Rappaport, p. 213.</ref> Tog is net die finale rusplek van groothertogin [[Prinses Elisabeth van Hesse-Darmstadt|Elisabeth Fjodorowna]] en haar getroue metgesel suster Warwara Jakowlewa vandag bekend. Hulle is langs mekaar begrawe in die Kerk van Maria Magdalena in [[Jerusalem]]. Op 15 Augustus 2000 het die [[Russies-Ortodokse Kerk]] die [[Heilige|heiligverklaring]] van die gesin aangekondig vir hulle "nederigheid, geduld en verdraagsaamheid".<ref name="NYT">{{cite news|url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B0DE6D9113FF936A2575BC0A9669C8B63|title= Nicholas II And Family Canonized For 'Passion'|newspaper=New York Times |access-date=10 Desember 2008 | date=15 Augustus 2000}}</ref> Vanweë die intense voorafgaande debat oor die kwessie is hulle nie tot godsdienstige martelare verklaar nie, maar tot niegodsdienstige martelare.<ref name="NYT"/> In 2000-'03 is die [[Kerk op Bloed]] op die terrein van die Ipatijef-huis gebou. Op 1 Oktober 2008 het die hooggeregshof van die [[Russiese Federasie]] bepaal dat Nikolaas II en sy gesin die slagoffers van politieke onderdrukking was en hulle [[Rehabilitasie (Sowjetunie)|gerehabiliteer]].<ref>BBCNews (1 Oktober 2008). [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7645776.stm Russia's last tsar rehabilitated]. Besoek op 1 Oktober 2008.</ref><ref>Blomfield, Adrian (1 Oktober 2008). [https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/russia/3115053/Russia-exonerates-Tsar-Nicholas-II.html Russia exonerates Tsar Nicholas II] ''The Telegraph''.</ref> Die rehabilitasie is deur die [[Kommunistiese Party van die Russiese Federasie]] veroordeel. Hulle het gesê die besluit sal "die of ander tyd reggestel word".<ref name="Last Tsar rehabilitated by Russian justice">{{citation|title = Last Tsar rehabilitated by Russian justice|url = https://www.france24.com/en/20081001-last-tsar-czar-nicholas-II-russian-revolution-justice|publisher = France 24|date = 1 Oktober 2008|access-date = 28 Oktober 2019}}</ref> op 26 Augustus 2010 het 'n Russiese hof gelas dat aanklaers 'n ondersoek na die moorde van Nikolaas II en sy gesin heropen, hoewel die Bolsjewiste wat hulle na bewering in 1918 geskiet het, lankal dood is. 'n Prokureur vir die tsaar se familie haal die hooggeregsehof se besluit aan dat die staat vir die moorde verantwoordelik was en glo dus die identiteit van die teregstellers is onbelangrik.<ref>{{cite news|title=Russia: Inquiry Into Czar's Killing Is Reopened|work=The New York Times|date= 27 August 2010|url= https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C06E5DC123BF934A1575BC0A9669D8B63}}</ref> Laat in 2015, op aandrang van die Russies-Ortodokse Kerk,<ref>{{cite web |title=Russia readies to exhume Tsar Alexander III in Romanov probe |url=https://www.afp.com/en/news/russia-readies-exhume-tsar-alexander-iii-romanov-probe |archive-url=https://web.archive.org/web/20151109032422/https://www.afp.com/en/news/russia-readies-exhume-tsar-alexander-iii-romanov-probe |url-status=dead |archive-date=9 November 2015 |website=AFP.com |publisher=Agence France-Presse |date=3 November 2015}}</ref> het Russiese ondersoekers die oorskot van Nikolaas en Aleksandra opgegrawe vir nog DNS-toetse,<ref>{{cite web |title=Russia exhumes bones of murdered Tsar Nicholas and wife |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-34338802 |website=BBC News |publisher=BBC |access-date=28 Junie 2018 |date=24 September 2015}}</ref> wat bevestig het dit is die egpaar se bene.<ref>{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.uk/new-dna-establishes-remains-tsar-nicholas-ii-wife-are-authentic-1528651|title=New DNA tests establish remains of Tsar Nicholas II and wife are authentic|first=Tom|last=Porter|date=13 November 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://uk.reuters.com/article/uk-russia-tsar-analysis-exhumation/russia-says-dna-tests-confirm-remains-of-countrys-last-tsar-are-genuine-idUKKCN0T01F820151111|title=Russia says DNA tests confirm remains of country's last tsar are...|first=Reuters|last=Editorial|newspaper=Reuters|date=11 November 2015}}</ref> 'n Meningspeiling deur die Russiese openbare meningsnavorsingsentrum op 11 Julie 2018 het onthul dat 57% van Russe van 35 jaar of ouer "glo die teregstelling van die keiserlike gesin is 'n veragtelike, ongeregverdigde misdaad", 46% van mense tussen 18 en 24 glo Nikolaas II moes vir sy foute gestraf word en 3% "was seker die teregstellings was die publiek se regverdige vergelding vir die keiser se flaters".<ref name="Romanov murders: Poll reveals near 60% of Russians see Czar’s family homicide as atrocity">{{citation|title = Romanov murders: Poll reveals near 60% of Russians see Czar's family homicide as atrocity|url = http://tass.com/society/1013340| publisher = Russian News Agency TASS|date = 16 Julie 2018|access-date = 22 Julie 2018}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Nog leesstof== {{refbegin|3}} * Bykov, Pavel Mikhailovich. ''[https://archive.org/details/LastDaysTsar The Last Days of Tsar Nicholas]''. New York: International Publishers. 1935. *Cross, Anthony (2014). ''[https://www.openbookpublishers.com/htmlreader/978-1-78374-057-4/main.html In the Lands of the Romanovs: An Annotated Bibliography of First-hand English-language Accounts of the Russian Empire (1613-1917)]''. Cambridge, UK: Open Book Publishers. 2014. {{doi|10.11647/OBP.0042}} *{{cite book|last=Massie|first=Robert K.|title=The Romanovs: The Final Chapter|url=https://books.google.com/books?id=g_Y5NmOj8LkC&pg=PA3|year=2012|publisher=Random House|isbn=9780307873866}} * McNeal, Shay. ''The Secret Plot to Save the Tsar: New Truths Behind the Romanov Mystery''. HarperCollins, 2003. {{ISBN|0-06-051755-7}}, {{ISBN|978-0-06-051755-7}} * Montefiore, Simon Sebag. ''The Romanovs: 1613-1918'', Alfred A. Knopf, 2016. {{ISBN|978-0307266521}} * Pringle, Robert W. ''Historical Dictionary of Russian and Soviet Intelligence''. Rowman & Littlefield, 2015. {{ISBN|978-1-4422-5318-6}} (e-book) * Radzinsky, Edvard. ''The last Tsar: the life and death of Nicholas II'' (Random House, 2011) * Rappaport, Helen. ''Four Sisters: The Lost Lives of the Romanov Grand Duchesses''. Pan Macmillan, 2014. {{ISBN|978-1-4472-5935-0}} * Rappaport, Helen. ''The Last Days of the Romanovs: Tragedy at Ekaterinburg''. St. Martin's Griffin, 2010. {{ISBN|978-0312603472}} *{{cite book |last= Rappaport |first= Helen |title= The Race to save the Romanoffs |year= 2018 |publisher= St Martin’s Press |location= New York |isbn= 978-1-250-15121-6 }} * Slater, Wendy. ''The Many Deaths of Tsar Nicholas II: Relics, Remains and the Romanovs'' (Routledge, 2007) * Tames, R. (1972) ''Last of the Tsars'', Pan Books, {{ISBN|0330029029}} *{{cite book |last= Welch |first= Frances |title= The Imperial Tea Party: Family, Politics and Betrayal; The Ill-fated British and Russian Royal Alliance |year= 2018 |publisher= Short Books |location= Londen |isbn= 978-1-78072-306-8 }} * John Curtis Perry, Constantine V. Pleshakov. ''The Flight Of The Romanovs: A Family Saga''. Basic Books (A Member of the Perseus Books Group), 1999. {{ISBN|0-465-02463-7}} {{refend}} ==Skakels== * [https://web.archive.org/web/20101204124314/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,133226,00.html In search of the Romanovs (Time.com)] * {{YouTube|Sy3NTuNig-E|Execution Of The Romanov Family}} soos gesien in die rolprent ''The Romanovs: An Imperial Family'' * [http://www.alexanderpalace.org/palace/mainpage.html Alexander Palace Time Machine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160402235353/http://www.alexanderpalace.org/palace/mainpage.html |date=2 April 2016 }} {{CommonsKategorie-inlyn|Shooting of Nicholas II of Russia and his family}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Execution of the Romanov family}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Huis van Romanof]] [[Kategorie:Russiese Rewolusie]] 7lo6ryca2ib3f7w9dre4abcbiu4ze1v Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022 4 387616 2521178 2520750 2022-08-23T17:12:46Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{argief}} == [[Doebai Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|2 Desember 2021}} * {{ondersteun}} – My nederige bydrae, vir julle goedkeuring. [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 14:05, 2 November 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Iets van alles daar. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 14:26, 2 November 2021 (UTC) * <s>{{gekant}} – In die oorspronklike [[:en:Dubai International Airport|Engelse artikel]] is nog meer as 120&nbsp;000 grepe oor vir vertaling. Op die oomblik is selfs die [[:de:Flughafen Dubai|Duitstalige artikel]] met 28&nbsp;593 grepe omvangryker as hierdie met 27&nbsp;527 grepe. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 2 November 2021 (UTC)</s> *: {{Kommentaar}} Ek sal die artikel verder uitbrei, dis net dat sommige inligting in die Engels baie vervelig is, soos watter bestemmings/roetes bedien word! Groete [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:57, 3 November 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 14:45, 5 November 2021 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 1 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:35, 9 Januarie 2022 (UTC) == [[Wright-broers]] == {{sperdatum|7 Januarie 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle is reg vir opstyg, nog 'n bietjie afstof, maar is amper in die lug. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:27, 7 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:15, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Goed gedoen! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:17, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Dankie Sobaka, dit was 'n groot projek gewees! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:32, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 06:50, 4 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 2 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:35, 9 Januarie 2022 (UTC) == [[Bieszczady]] == [[Wikipedia:Voorbladartikel week 3 2022]] – Aangevoor deur [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] == [[Afrikaans]] == [[Wikipedia:Voorbladartikel week 4 2022]] – Aangevoor deur [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] op 23 Januarie 2022 == [[Moord op die Romanofs]] == {{sperdatum|3 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Iets anders. Agatha Christie, amper. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:15, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 17:30, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:42, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:34, 4 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Van die redes hoekom ek 'n probleem met kommunisme het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 5 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 30 Januarie 2022 (UTC) == [[Militêre geskiedenis van Suid-Afrika]] == {{sperdatum|7 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:33, 7 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Sal 'n meer omvattende inleiding byvoeg. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 10:33, 8 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:09, 9 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 6 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 6 Februarie 2022 (UTC) == [[Hongaarse Rewolusie van 1956]] == {{sperdatum|8 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Belangrike opstand, deel van die [[Koue Oorlog]] geskiedenis. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 10:33, 8 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:09, 9 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:39, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:43, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Nog een! Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 7 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 13 Februarie 2022 (UTC) == [[James Webb-ruimteteleskoop]] == {{sperdatum|10 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Sal in die volgende maand nog baie aangepas moet word, maar ek sit dit solank hier. As 'n mens te lank wag, is dit naderhand ou nuus. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:29, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ek het gewag hiervoor! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:33, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:57, 11 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}}, 'n werklik interessante en aktuele onderwerp. Stem saam met Burgert, dit moet voorblad toe voor dit ou nuus is! – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 8 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:38, 20 Februarie 2022 (UTC) == [[Wat Phra Kaew]] == {{sperdatum|18 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Sjew! [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:45, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:30, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Uitstekend! Baie dankie Burgert Behr. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:36, 20 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 9 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 27 Februarie 2022 (UTC) == [[Keniaanse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|18 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – 20 jaar gelede was hulle onder die bestes en 10 jaar gelede het hullle "verdwyn". – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 06:40, 19 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:36, 20 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 10 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 6 Maart 2022 (UTC) == [[Vlad Dracula]] == {{sperdatum|27 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Die wreedaard, spesiaal om kinders nagmerries te gee. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:45, 27 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 05:55, 28 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ...en ons ou ooms ook Burgert! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:01, 28 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:52, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 11 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 13 Maart 2022 (UTC) == [[Rosettasteen]] == {{sperdatum|28 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Vanjaar is dit tweehonderd jaar sedert [[Jean-François Champollion]] die transliterasie van die Egiptiese skrifte gebaseer op die Rosettasteen gepubliseer het. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:33, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:24, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 12 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 20 Maart 2022 (UTC) == [[Nyabêla]] == {{sperdatum|14 Maart 2022}} * {{ondersteun}} – Kan seker nog 'n bietjie uitgebrei word, maar ek dink dit is 'n baie goeie artikel. En ons wiki is die enigste wiki met 'n bladsy oor die man. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 19:12, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Iets anders. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 20:28, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 13 2022]]. Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:19, 24 Maart 2022 (UTC) == [[Senuweestelsel]] == {{sperdatum|24 Maart 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:02, 24 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:15, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – 'n Laat stem. Goeie artikel! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:39, 7 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 15 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 10 April 2022 (UTC) == [[Swastika]] == {{sperdatum|4 April 2022}} * {{ondersteun}} – Myns insiens interessante inligting. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:40, 4 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:16, 24 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – As ons net die paar rooi skakels blou kan maak... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:18, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:20, 7 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 16 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 17 April 2022 (UTC) == [[Kanadese nasionale rugbyspan]] == {{sperdatum|14 April 2022}} * {{ondersteun}} – Tot onlangs toe was hulle die enigste Noord-Amerikaanse span wat aan elke [[rugbywêreldbeker]]toernooi deelgeneem en in 1991 die kwarteindrondte gehaal het, maar die [[Rugbywêreldbeker 2023]] sal die eerste toernooi wees wat hulle misloop. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – So 'n kort saadjie vir [[Rugby Kanada]] sal help... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:19, 31 Maart 2022 (UTC) {{spaces|25}} {{uitgevoer}} --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:19, 1 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:50, 23 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 17 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 24 April 2022 (UTC) == [[Plafon van die Sixtynse kapel]] == {{sperdatum|30 April 2022}} * {{ondersteun}} – Interessant. <s>Moet nog 'n laaste keer deurgelees word.</s> [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:57, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:14, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:35, 1 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:20, 7 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:54, 23 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 18 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 1 Mei 2022 (UTC) == [[Sjanghai]] == {{sperdatum|7 Mei 2022}} * {{ondersteun}} – Grootste stad van China. Artikel grootliks verder vertaal deur myself. [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:19, 7 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:06, 7 April 2022 (UTC) * {{neutraal}} – Jy het 'n reuse taak aangepak. En die artikel is nou in 'n baie beter toestand as tevore. Maar ek dink artikels (veral voorblad artikels) oor groot stede kort nog die volgende afdelings: Geografie/klimaat, politiek, demografie, internasionale betrekkinge. Ek sal sien waar ek kan byvoeg. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:03, 8 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:35, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 18:00, 2 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 19 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 8 Mei 2022 (UTC) == [[Maori-kultuur]] == {{sperdatum|17 Mei 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 20:21, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:35, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:54, 23 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:45, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 20 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 15 Mei 2022 (UTC) == [[Antieke Hawaii]] == {{sperdatum|26 Mei 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:34, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:45, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:59, 15 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:12, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 21 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 22 Mei 2022 (UTC) == [[Nepalese nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|2 Junie 2022}} * {{ondersteun}} – Dié span het in onlangse jare baie vordering gemaak en hulle is nou een van die leidende assosiaatlede in internasionale krieket. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 13:47, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:59, 15 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:00, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 22 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 29 Mei 2022 (UTC) == [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk]] == {{sperdatum|6 Junie 2022}} * {{ondersteun}} – 70 jaar op die troon. Dis 'n lekker menslike artikel, sonder te veel tegniese jargon. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:29, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun! Goed gedoen. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:13, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 13:47, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:00, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 23 2022]] – Groete. --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:30, 5 Junie 2022 (UTC) == [[Russies-Japannese Oorlog]] == {{sperdatum|28 Junie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:17, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:54, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 11:37, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:15, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:19, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 24 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 12 Junie 2022 (UTC) == [[Proxima Centauri]] == {{sperdatum|28 Junie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:20, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:54, 28 Mei 2022 (UTC) ** {{kommentaar}} – Hi Burgert, kan jy dalk aansluitend hierby ook [[Alpha Centauri]] tot voorbladstatus verhef? Groete, [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 11:37, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:20, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 25 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 19 Junie 2022 (UTC) == [[Fidjiaanse nasionale rugbyspan]] == {{sperdatum|6 Julie 2022}} * {{ondersteun}} – Fidji is een van die Pasifiese eilandstate waar rugby hoofsport én nasionale sport is. Hulle is ook bekend vir hul Cibi-oorlogsdans. Groete. – [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – baie interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:21, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:23, 10 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:59, 10 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 26 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 26 Junie 2022 (UTC) == [[Qantas]] == {{sperdatum|8 Julie 2022}} * {{ondersteun}} ''fly, fly away!'' – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 23:01, 8 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Gee hom vlerke! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:07, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Goed gedoen! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:29, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 3 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 27 2022]] – Groete! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 17:21, 3 Julie 2022 (UTC) == [[Legendariese Sweedse konings]] == {{sperdatum|12 Julie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:26, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:44, 13 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Nog 'n wenner! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:07, 21 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 28 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 10 Julie 2022 (UTC) == [[Centurion (tenk)]] == {{sperdatum|15 Julie 2022}} * {{ondersteun}}, sjoe, uiteindelik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:02, 15 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:55, 19 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:28, 19 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 29 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 17 Julie 2022 (UTC) == [[Alpha Centauri]] == {{sperdatum|24 Julie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:17, 24 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:49, 1 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:07, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 09:06, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 30 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 24 Julie 2022 (UTC) == [[Oorsprong van voëls]] == {{sperdatum|1 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 14:38, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 09:06, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Interessante artikel, dankie Burgert! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:22, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:12, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 31 2022]] – Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:12, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 32 2022]] – Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:02, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 33 2022]], geluk Bonobo! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:31, 8 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Kan ons asb die artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Geen probleem, ons druk haar sommer voor in die ry in! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:01, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:17, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:46, 11 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 14 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 34 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 21 Augustus 2022 (UTC) jdkwutx7duhn42i560eep3oxc4ddk4m 2521180 2521178 2022-08-23T17:16:02Z Aliwal2012 39067 Wikipedia:Voorbladartikel week 14 2022 is Slaapstad wikitext text/x-wiki {{argief}} == [[Doebai Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|2 Desember 2021}} * {{ondersteun}} – My nederige bydrae, vir julle goedkeuring. [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 14:05, 2 November 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Iets van alles daar. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 14:26, 2 November 2021 (UTC) * <s>{{gekant}} – In die oorspronklike [[:en:Dubai International Airport|Engelse artikel]] is nog meer as 120&nbsp;000 grepe oor vir vertaling. Op die oomblik is selfs die [[:de:Flughafen Dubai|Duitstalige artikel]] met 28&nbsp;593 grepe omvangryker as hierdie met 27&nbsp;527 grepe. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 2 November 2021 (UTC)</s> *: {{Kommentaar}} Ek sal die artikel verder uitbrei, dis net dat sommige inligting in die Engels baie vervelig is, soos watter bestemmings/roetes bedien word! Groete [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:57, 3 November 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 14:45, 5 November 2021 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 1 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:35, 9 Januarie 2022 (UTC) == [[Wright-broers]] == {{sperdatum|7 Januarie 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle is reg vir opstyg, nog 'n bietjie afstof, maar is amper in die lug. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:27, 7 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:15, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Goed gedoen! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:17, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Dankie Sobaka, dit was 'n groot projek gewees! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:32, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 06:50, 4 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 2 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:35, 9 Januarie 2022 (UTC) == [[Bieszczady]] == [[Wikipedia:Voorbladartikel week 3 2022]] – Aangevoor deur [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] == [[Afrikaans]] == [[Wikipedia:Voorbladartikel week 4 2022]] – Aangevoor deur [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] op 23 Januarie 2022 == [[Moord op die Romanofs]] == {{sperdatum|3 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Iets anders. Agatha Christie, amper. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:15, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 17:30, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:42, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:34, 4 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Van die redes hoekom ek 'n probleem met kommunisme het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 5 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 30 Januarie 2022 (UTC) == [[Militêre geskiedenis van Suid-Afrika]] == {{sperdatum|7 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:33, 7 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Sal 'n meer omvattende inleiding byvoeg. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 10:33, 8 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:09, 9 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 6 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 6 Februarie 2022 (UTC) == [[Hongaarse Rewolusie van 1956]] == {{sperdatum|8 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Belangrike opstand, deel van die [[Koue Oorlog]] geskiedenis. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 10:33, 8 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:09, 9 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:39, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:43, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Nog een! Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 7 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 13 Februarie 2022 (UTC) == [[James Webb-ruimteteleskoop]] == {{sperdatum|10 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Sal in die volgende maand nog baie aangepas moet word, maar ek sit dit solank hier. As 'n mens te lank wag, is dit naderhand ou nuus. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:29, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ek het gewag hiervoor! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:33, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:57, 11 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}}, 'n werklik interessante en aktuele onderwerp. Stem saam met Burgert, dit moet voorblad toe voor dit ou nuus is! – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 8 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:38, 20 Februarie 2022 (UTC) == [[Wat Phra Kaew]] == {{sperdatum|18 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Sjew! [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:45, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:30, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Uitstekend! Baie dankie Burgert Behr. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:36, 20 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 9 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 27 Februarie 2022 (UTC) == [[Keniaanse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|18 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – 20 jaar gelede was hulle onder die bestes en 10 jaar gelede het hullle "verdwyn". – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 06:40, 19 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:36, 20 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 10 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 6 Maart 2022 (UTC) == [[Vlad Dracula]] == {{sperdatum|27 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Die wreedaard, spesiaal om kinders nagmerries te gee. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:45, 27 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 05:55, 28 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ...en ons ou ooms ook Burgert! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:01, 28 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:52, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 11 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 13 Maart 2022 (UTC) == [[Rosettasteen]] == {{sperdatum|28 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Vanjaar is dit tweehonderd jaar sedert [[Jean-François Champollion]] die transliterasie van die Egiptiese skrifte gebaseer op die Rosettasteen gepubliseer het. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:33, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:24, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 12 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 20 Maart 2022 (UTC) == [[Nyabêla]] == {{sperdatum|14 Maart 2022}} * {{ondersteun}} – Kan seker nog 'n bietjie uitgebrei word, maar ek dink dit is 'n baie goeie artikel. En ons wiki is die enigste wiki met 'n bladsy oor die man. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 19:12, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Iets anders. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 20:28, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 13 2022]]. Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:19, 24 Maart 2022 (UTC) == [[Kaapstad]] == [[Wikipedia:Voorbladartikel week 14 2022]] – Aangevoor deur [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] op 3 April 2022‎ == [[Senuweestelsel]] == {{sperdatum|24 Maart 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:02, 24 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:15, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – 'n Laat stem. Goeie artikel! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:39, 7 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 15 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 10 April 2022 (UTC) == [[Swastika]] == {{sperdatum|4 April 2022}} * {{ondersteun}} – Myns insiens interessante inligting. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:40, 4 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:16, 24 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – As ons net die paar rooi skakels blou kan maak... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:18, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:20, 7 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 16 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 17 April 2022 (UTC) == [[Kanadese nasionale rugbyspan]] == {{sperdatum|14 April 2022}} * {{ondersteun}} – Tot onlangs toe was hulle die enigste Noord-Amerikaanse span wat aan elke [[rugbywêreldbeker]]toernooi deelgeneem en in 1991 die kwarteindrondte gehaal het, maar die [[Rugbywêreldbeker 2023]] sal die eerste toernooi wees wat hulle misloop. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – So 'n kort saadjie vir [[Rugby Kanada]] sal help... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:19, 31 Maart 2022 (UTC) {{spaces|25}} {{uitgevoer}} --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:19, 1 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:50, 23 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 17 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 24 April 2022 (UTC) == [[Plafon van die Sixtynse kapel]] == {{sperdatum|30 April 2022}} * {{ondersteun}} – Interessant. <s>Moet nog 'n laaste keer deurgelees word.</s> [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:57, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:14, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:35, 1 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:20, 7 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:54, 23 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 18 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 1 Mei 2022 (UTC) == [[Sjanghai]] == {{sperdatum|7 Mei 2022}} * {{ondersteun}} – Grootste stad van China. Artikel grootliks verder vertaal deur myself. [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:19, 7 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:06, 7 April 2022 (UTC) * {{neutraal}} – Jy het 'n reuse taak aangepak. En die artikel is nou in 'n baie beter toestand as tevore. Maar ek dink artikels (veral voorblad artikels) oor groot stede kort nog die volgende afdelings: Geografie/klimaat, politiek, demografie, internasionale betrekkinge. Ek sal sien waar ek kan byvoeg. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:03, 8 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:35, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 18:00, 2 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 19 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 8 Mei 2022 (UTC) == [[Maori-kultuur]] == {{sperdatum|17 Mei 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 20:21, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:35, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:54, 23 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:45, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 20 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 15 Mei 2022 (UTC) == [[Antieke Hawaii]] == {{sperdatum|26 Mei 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:34, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:45, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:59, 15 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:12, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 21 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 22 Mei 2022 (UTC) == [[Nepalese nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|2 Junie 2022}} * {{ondersteun}} – Dié span het in onlangse jare baie vordering gemaak en hulle is nou een van die leidende assosiaatlede in internasionale krieket. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 13:47, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:59, 15 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:00, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 22 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 29 Mei 2022 (UTC) == [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk]] == {{sperdatum|6 Junie 2022}} * {{ondersteun}} – 70 jaar op die troon. Dis 'n lekker menslike artikel, sonder te veel tegniese jargon. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:29, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun! Goed gedoen. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:13, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 13:47, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:00, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 23 2022]] – Groete. --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:30, 5 Junie 2022 (UTC) == [[Russies-Japannese Oorlog]] == {{sperdatum|28 Junie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:17, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:54, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 11:37, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:15, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:19, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 24 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 12 Junie 2022 (UTC) == [[Proxima Centauri]] == {{sperdatum|28 Junie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:20, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:54, 28 Mei 2022 (UTC) ** {{kommentaar}} – Hi Burgert, kan jy dalk aansluitend hierby ook [[Alpha Centauri]] tot voorbladstatus verhef? Groete, [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 11:37, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:20, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 25 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 19 Junie 2022 (UTC) == [[Fidjiaanse nasionale rugbyspan]] == {{sperdatum|6 Julie 2022}} * {{ondersteun}} – Fidji is een van die Pasifiese eilandstate waar rugby hoofsport én nasionale sport is. Hulle is ook bekend vir hul Cibi-oorlogsdans. Groete. – [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – baie interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:21, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:23, 10 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:59, 10 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 26 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 26 Junie 2022 (UTC) == [[Qantas]] == {{sperdatum|8 Julie 2022}} * {{ondersteun}} ''fly, fly away!'' – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 23:01, 8 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Gee hom vlerke! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:07, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Goed gedoen! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:29, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 3 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 27 2022]] – Groete! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 17:21, 3 Julie 2022 (UTC) == [[Legendariese Sweedse konings]] == {{sperdatum|12 Julie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:26, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:44, 13 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Nog 'n wenner! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:07, 21 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 28 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 10 Julie 2022 (UTC) == [[Centurion (tenk)]] == {{sperdatum|15 Julie 2022}} * {{ondersteun}}, sjoe, uiteindelik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:02, 15 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:55, 19 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:28, 19 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 29 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 17 Julie 2022 (UTC) == [[Alpha Centauri]] == {{sperdatum|24 Julie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:17, 24 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:49, 1 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:07, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 09:06, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 30 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 24 Julie 2022 (UTC) == [[Oorsprong van voëls]] == {{sperdatum|1 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 14:38, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 09:06, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Interessante artikel, dankie Burgert! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:22, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:12, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 31 2022]] – Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:12, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 32 2022]] – Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:02, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 33 2022]], geluk Bonobo! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:31, 8 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Kan ons asb die artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Geen probleem, ons druk haar sommer voor in die ry in! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:01, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:17, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:46, 11 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 14 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 34 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 21 Augustus 2022 (UTC) dueoba355xtupzpxhup7y0swmty0vgd Gebruiker:Kameelperde0 2 390122 2521169 2496368 2022-08-23T16:21:21Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki Hierdie gebruiker is tans geblokkeer, weens sy misbruik van veelvuldige rekeninge. Aliwal2012. cqfdtekbf3n47qd0ktizuf5w8wsi008 Laerskool Bakenkop 0 393004 2521222 2519835 2022-08-23T18:52:51Z Aliwal2012 39067 [[:Kategorie:Skole in Gauteng]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki '''Laerskool Bakenkop''' is 'n Afrikaansmedium-[[laerskool]] in Wierdapark, [[Centurion]], Suid-Afrika. Die skool se visie is: "Om ons leerders se volle potensiaal te ontwikkel".<ref>https://www.laerskoolbakenkop.co.za/index.php/tuisblad/credo</ref> Van die sportaktiwiteite wat by die skool aanbied is: [[atletiek]], [[netbal]], [[fietsry]], [[gholf]], [[skaak]], landloop, [[hokkie]], [[boogskiet]], [[jukskei]], [[krieket]] en minikrieket. Van die kultuuraktiwiteite wat by die skool aangebied word is: koor, revues, redenaars, toneelgroep en [[Die Voortrekkers (organisasie)|Voortrekkers]]. == Geskiedenis == Die Laerskool Bakenkop het in Januarie 1982, onder die dak van Laerskool Wierdapark begin. Die skool het toe bekend gestaan as die Tweede Laerskool Wierdapark onder leiding van die waarnemende hoof, mnr P.S.N. Swart. Op 23 April het die laerskool hulle eie gebou betrek by Underbergstraat 5 in Wierdapark. In Oktober 1982 het die skool sy naam, Laerskool Bakenkop, gekry. Mnr Willie Fourie<ref>https://www.laerskoolbakenkop.co.za/images/Personeel_2022.pdf</ref> is die huidige skoolhoof (2022). == Skoollied == Die skoollied is deur [[Koos du Plessis]] geskryf en getoonset: {| class="wikitable" | |'''Trou aan ons eie rig Bakenkop''' '''Trots, maar in ootmoed 'n baken op''' '''Baken van kennis geloof, hoop en moed''' '''Op aarde gekoop met ons bloed.''' '''Laat ons met wysheid ons land deurdrenk''' '''Met al die gawes wat u ons skenk''' '''Gee dat ons dade u raadsplan sal dien''' '''Ons oë U koninkryk sien.''' '''Neerlae en seges vul elke dag''' '''Maar ons streef hoër, want Hoër Krag''' '''Vul ons met ywer, met vreugde en trots''' '''Want Bakenkop staan op 'n Rots.''' | |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://www.laerskoolbakenkop.co.za/ Laerskool Bakenkop se webtuiste] [[Kategorie:Skole in Gauteng]] npy8avps5w7ny0mhhd3xof5o1jp7bnv 2521224 2521222 2022-08-23T18:57:18Z Aliwal2012 39067 [[:Kategorie:Geboue en strukture in Pretoria]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki '''Laerskool Bakenkop''' is 'n Afrikaansmedium-[[laerskool]] in Wierdapark, [[Centurion]], Suid-Afrika. Die skool se visie is: "Om ons leerders se volle potensiaal te ontwikkel".<ref>https://www.laerskoolbakenkop.co.za/index.php/tuisblad/credo</ref> Van die sportaktiwiteite wat by die skool aanbied is: [[atletiek]], [[netbal]], [[fietsry]], [[gholf]], [[skaak]], landloop, [[hokkie]], [[boogskiet]], [[jukskei]], [[krieket]] en minikrieket. Van die kultuuraktiwiteite wat by die skool aangebied word is: koor, revues, redenaars, toneelgroep en [[Die Voortrekkers (organisasie)|Voortrekkers]]. == Geskiedenis == Die Laerskool Bakenkop het in Januarie 1982, onder die dak van Laerskool Wierdapark begin. Die skool het toe bekend gestaan as die Tweede Laerskool Wierdapark onder leiding van die waarnemende hoof, mnr P.S.N. Swart. Op 23 April het die laerskool hulle eie gebou betrek by Underbergstraat 5 in Wierdapark. In Oktober 1982 het die skool sy naam, Laerskool Bakenkop, gekry. Mnr Willie Fourie<ref>https://www.laerskoolbakenkop.co.za/images/Personeel_2022.pdf</ref> is die huidige skoolhoof (2022). == Skoollied == Die skoollied is deur [[Koos du Plessis]] geskryf en getoonset: {| class="wikitable" | |'''Trou aan ons eie rig Bakenkop''' '''Trots, maar in ootmoed 'n baken op''' '''Baken van kennis geloof, hoop en moed''' '''Op aarde gekoop met ons bloed.''' '''Laat ons met wysheid ons land deurdrenk''' '''Met al die gawes wat u ons skenk''' '''Gee dat ons dade u raadsplan sal dien''' '''Ons oë U koninkryk sien.''' '''Neerlae en seges vul elke dag''' '''Maar ons streef hoër, want Hoër Krag''' '''Vul ons met ywer, met vreugde en trots''' '''Want Bakenkop staan op 'n Rots.''' | |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://www.laerskoolbakenkop.co.za/ Laerskool Bakenkop se webtuiste] [[Kategorie:Skole in Gauteng]] [[Kategorie:Geboue en strukture in Pretoria]] cdjk8imf5vt5vwb8fuoxgqshyla8248 Roman Joerijewitsj Zacharin 0 393218 2521176 2521031 2022-08-23T16:57:30Z Burgert Behr 2401 Kassie wikitext text/x-wiki {{Oos-Slawiese naam|Joerijewitsj|Zacharin}} {{Inligtingskas |naam = Roman Joerijewitsj Zacharin |titel = |kleur = |beeld = |beeld_wydte = |beeld_onderskrif = |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Gebore as |1 = Роман Юрьевич Захарьин |opskrif2 = Amp |2 = Woiwode |opskrif3 = Gebore |3 = c. 1500 |opskrif4 = Oorlede |4 = 16 Februarie 1543 |opskrif5 = Vader |5 = Joeri Zacharijewitsj Kosjkin |opskrif6 = Moeder |6 = Irina Iwanowna Toetsjkowa-Morozowa |opskrif7 = Gade |7 = Oeliana Fjodorowna Karpowa |opskrif8 = Godsdiens |8 = [[Russies-Ortodokse Kerk|Ortodoksie]] |opskrif9 = |9 = }} '''Roman Joerijewitsj Zacharin''' ([[Russies]]: Роман Юрьевич Захарьин; ook bekend as '''Zacharin-Joerijef''' en '''Zacharin-Kosjkin'''; c. 1500 - 16 Februarie 1543) was 'n Russiese hofamptenaar en krygsheer wat die bekendste daarvoor is dat hy 'n voorsaat van die [[Huis van Romanof|Romanof-dinastie]] was.<ref>Романовы, Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: 1890-1907.</ref> Die dinastie is na hom genoem. [[Beeld:Romanovs' crypt by shakko 09.jpg|thumb|200px|links|Roman Joerijewitsj se grafsteen in die Nowospasski-klooster in Moskou.]] Hy was die pa van die [[bojaar]] Nikita Romanowitsj en tsarina [[Anastasia Romanowna]],<ref name="Peerage">[http://thepeerage.com/p11488.htm#i114877 ThePeerage.com: Roman Yurievich Zahar'in]</ref> die eerste vrou van tsaar [[Iwan die Verskriklike]], en die oupa van [[Patriarg Filaret van Moskou|patriarg Filaret]] en [[Fjodor I van Rusland]]. Sy pa was Joeri Zacharijewitsj Kosjkin, 'n afstammeling van [[Andrei Kobila]]. Baie min inligting is oor hom beskikbaar.<ref name="Sjirokorad">Широкорад А. Б. (Aleksander Sjirokorad): Путь к трону, ''Poet k tronoe'', "Pad na die troon" (AST, 2004). {{ISBN|5170243405}}, {{ISBN|5271092763}}.</ref> Dit is bekend dat hy in die 1530's 'n woiwode was, sy vrou se naam Oeliana Fjodorowna Karpowa was<ref name="Peerage"/> en hy op 16 Februarie 1543 oorlede is.<ref>Веселовский С. Б., Исследования по истории класса служилых землевладельцев. p. 153.</ref> Later is ontdek hy was tussen 178 en 183&nbsp;cm (omtrent 'n outydse ses voet) lank en het Paget se beensiekte gehad. Volgens die historikus Aleksander Sjirokorad kon dit die rede gewees het hoekom hy die diens as woiwode in 1535 verlaat het.<ref name="Sjirokorad"/> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = ru | il = Захарьин-Кошкин, Роман Юрьевич}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zacharin, Roman Joerijewitsj}} [[Kategorie:Huis van Romanof]] 3qpqsq2gaqd0gg426v09t86ws3tnho8 2521177 2521176 2022-08-23T17:11:43Z Burgert Behr 2401 Uitgebrei wikitext text/x-wiki {{Oos-Slawiese naam|Joerijewitsj|Zacharin}} {{Inligtingskas |naam = Roman Joerijewitsj Zacharin |titel = |kleur = |beeld = |beeld_wydte = |beeld_onderskrif = |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Gebore as |1 = Роман Юрьевич Захарьин |opskrif2 = Amp |2 = Woiwode |opskrif3 = Gebore |3 = c. 1500 |opskrif4 = Oorlede |4 = 16 Februarie 1543 |opskrif5 = Vader |5 = Joeri Zacharijewitsj Kosjkin |opskrif6 = Moeder |6 = Irina Iwanowna Toetsjkowa-Morozowa |opskrif7 = Gade |7 = Oeliana Fjodorowna Karpowa |opskrif8 = Godsdiens |8 = [[Russies-Ortodokse Kerk|Ortodoksie]] |opskrif9 = Kinders |9 = 5 }} '''Roman Joerijewitsj Zacharin''' ([[Russies]]: Роман Юрьевич Захарьин; ook bekend as '''Zacharin-Joerijef''' en '''Zacharin-Kosjkin'''; c. 1500 - 16 Februarie 1543) was 'n Russiese hofamptenaar en krygsheer wat die bekendste daarvoor is dat hy 'n voorsaat van die [[Huis van Romanof|Romanof-dinastie]] was.<ref>Романовы, Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: 1890-1907.</ref> Die dinastie is na hom genoem. ==Biografie== [[Beeld:Romanovs' crypt by shakko 09.jpg|thumb|200px|links|Roman Joerijewitsj se grafsteen in die Nowospasski-klooster in Moskou.]] Hy was die pa van die [[bojaar]] Nikita Romanowitsj en tsarina [[Anastasia Romanowna]],<ref name="Peerage">[http://thepeerage.com/p11488.htm#i114877 ThePeerage.com: Roman Yurievich Zahar'in]</ref> die eerste vrou van tsaar [[Iwan die Verskriklike]], en die oupa van [[Patriarg Filaret van Moskou|patriarg Filaret]] en [[Fjodor I van Rusland]]. Sy pa was Joeri Zacharijewitsj Kosjkin, 'n afstammeling van [[Andrei Kobila]]. Baie min inligting is oor hom beskikbaar.<ref name="Sjirokorad">Широкорад А. Б. (Aleksander Sjirokorad): Путь к трону, ''Poet k tronoe'', "Pad na die troon" (AST, 2004). {{ISBN|5170243405}}, {{ISBN|5271092763}}.</ref> Dit is bekend dat hy in die 1530's 'n woiwode was, sy vrou se naam Oeliana Fjodorowna Karpowa was<ref name="Peerage"/> en hy op 16 Februarie 1543 oorlede is.<ref>Веселовский С. Б., Исследования по истории класса служилых землевладельцев. p. 153.</ref> Later is ontdek hy was tussen 178 en 183&nbsp;cm (omtrent 'n outydse ses voet) lank en het Paget se beensiekte gehad. Volgens die historikus Aleksander Sjirokorad kon dit die rede gewees het hoekom hy die diens as woiwode in 1535 verlaat het.<ref name="Sjirokorad"/> Roman Joerijewitsj was getroud (volgens sommige bronne twee keer). Die naam van sy eerste vrou is onbekend, of sy het nie bestaan nie. Die ma van Anastasia, die toekomstige tsarina, was Oeliana Fjodorowna Karpowa. Of sy die ma van al vyf sy kinders was, is onduidelik. Volgens sommige bronne was sy net die ma van Anastasia, die jongste.<ref>Petrof P.N. ''Geskiedenis van die geslagte van die Russiese adel'', p. 24.</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = ru | il = Захарьин-Кошкин, Роман Юрьевич}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zacharin, Roman Joerijewitsj}} [[Kategorie:Huis van Romanof]] chha6u9z1tw8mbf1gywtvwy571r0d8q 2521179 2521177 2022-08-23T17:15:56Z Burgert Behr 2401 Uitgebrei wikitext text/x-wiki {{Oos-Slawiese naam|Joerijewitsj|Zacharin}} {{Inligtingskas |naam = Roman Joerijewitsj Zacharin |titel = |kleur = |beeld = |beeld_wydte = |beeld_onderskrif = |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Gebore as |1 = Роман Юрьевич Захарьин |opskrif2 = Amp |2 = Woiwode |opskrif3 = Gebore |3 = c. 1500 |opskrif4 = Oorlede |4 = 16 Februarie 1543 |opskrif5 = Vader |5 = Joeri Zacharijewitsj Kosjkin |opskrif6 = Moeder |6 = Irina Iwanowna Toetsjkowa-Morozowa |opskrif7 = Gade |7 = Oeliana Fjodorowna Karpowa |opskrif8 = Godsdiens |8 = [[Russies-Ortodokse Kerk|Ortodoksie]] |opskrif9 = Kinders |9 = Vyf, onder andere die bojaar Nikita Romanowitsj en tsarina [[Anastasia Romanowna]] }} '''Roman Joerijewitsj Zacharin''' ([[Russies]]: Роман Юрьевич Захарьин; ook bekend as '''Zacharin-Joerijef''' en '''Zacharin-Kosjkin'''; c. 1500 - 16 Februarie 1543) was 'n Russiese hofamptenaar en krygsheer wat die bekendste daarvoor is dat hy 'n voorsaat van die [[Huis van Romanof|Romanof-dinastie]] was.<ref>Романовы, Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: 1890-1907.</ref> Die dinastie is na hom genoem. ==Biografie== [[Beeld:Romanovs' crypt by shakko 09.jpg|thumb|200px|links|Roman Joerijewitsj se grafsteen in die Nowospasski-klooster in Moskou.]] Hy was die pa van die [[bojaar]] Nikita Romanowitsj en tsarina [[Anastasia Romanowna]],<ref name="Peerage">[http://thepeerage.com/p11488.htm#i114877 ThePeerage.com: Roman Yurievich Zahar'in]</ref> die eerste vrou van tsaar [[Iwan die Verskriklike]], en die oupa van [[Patriarg Filaret van Moskou|patriarg Filaret]] en [[Fjodor I van Rusland]]. Sy pa was Joeri Zacharijewitsj Kosjkin, 'n afstammeling van [[Andrei Kobila]]. Baie min inligting is oor hom beskikbaar.<ref name="Sjirokorad">Широкорад А. Б. (Aleksander Sjirokorad): Путь к трону, ''Poet k tronoe'', "Pad na die troon" (AST, 2004). {{ISBN|5170243405}}, {{ISBN|5271092763}}.</ref> Dit is bekend dat hy in die 1530's 'n woiwode was, sy vrou se naam Oeliana Fjodorowna Karpowa was<ref name="Peerage"/> en hy op 16 Februarie 1543 oorlede is.<ref>Веселовский С. Б., Исследования по истории класса служилых землевладельцев. p. 153.</ref> Later is ontdek hy was tussen 178 en 183&nbsp;cm (omtrent 'n outydse ses voet) lank en het Paget se beensiekte gehad. Volgens die historikus Aleksander Sjirokorad kon dit die rede gewees het hoekom hy die diens as woiwode in 1535 verlaat het.<ref name="Sjirokorad"/> Roman Joerijewitsj was getroud (volgens sommige bronne twee keer). Die naam van sy eerste vrou is onbekend, of sy het nie bestaan nie. Die ma van Anastasia, die toekomstige tsarina, was Oeliana Fjodorowna Karpowa. Of sy die ma van al vyf sy kinders was, is onduidelik. Volgens sommige bronne was sy net die ma van Anastasia, die jongste.<ref>Petrof P.N. ''Geskiedenis van die geslagte van die Russiese adel'', p. 24.</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = ru | il = Захарьин-Кошкин, Роман Юрьевич}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zacharin, Roman Joerijewitsj}} [[Kategorie:Huis van Romanof]] ieh683nq44b3gt8x5iepxiaku2fxdau 2521185 2521179 2022-08-23T17:31:42Z Burgert Behr 2401 wikitext text/x-wiki {{Oos-Slawiese naam|Joerijewitsj|Zacharin}} {{Inligtingskas |naam = Roman Joerijewitsj Zacharin |titel = |kleur = |beeld = |beeld_wydte = |beeld_onderskrif = |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Gebore as |1 = Роман Юрьевич Захарьин |opskrif2 = Amp |2 = Woiwode |opskrif3 = Gebore |3 = c. 1500 |opskrif4 = Oorlede |4 = 16 Februarie 1543 |opskrif5 = Vader |5 = Joeri Zacharijewitsj Kosjkin |opskrif6 = Moeder |6 = Irina Iwanowna Toetsjkowa-Morozowa |opskrif7 = Gade |7 = Oeljana Fjodorowna Karpowa |opskrif8 = Godsdiens |8 = [[Russies-Ortodokse Kerk|Ortodoksie]] |opskrif9 = Kinders |9 = Vyf, onder andere die bojaar Nikita Romanowitsj en tsarina [[Anastasia Romanowna]] }} '''Roman Joerijewitsj Zacharin''' ([[Russies]]: Роман Юрьевич Захарьин; ook bekend as '''Zacharin-Joerijef''' en '''Zacharin-Kosjkin'''; c. 1500 - 16 Februarie 1543) was 'n Russiese hofamptenaar en krygsheer wat die bekendste daarvoor is dat hy 'n voorsaat van die [[Huis van Romanof|Romanof-dinastie]] was.<ref>Романовы, Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: 1890-1907.</ref> Die dinastie is na hom genoem. ==Biografie== [[Beeld:Romanovs' crypt by shakko 09.jpg|thumb|200px|links|Roman Joerijewitsj se grafsteen in die Nowospasski-klooster in Moskou.]] Hy was die pa van die [[bojaar]] Nikita Romanowitsj en tsarina [[Anastasia Romanowna]],<ref name="Peerage">[http://thepeerage.com/p11488.htm#i114877 ThePeerage.com: Roman Yurievich Zahar'in]</ref> die eerste vrou van tsaar [[Iwan die Verskriklike]], en die oupa van [[Patriarg Filaret van Moskou|patriarg Filaret]] en [[Fjodor I van Rusland]]. Sy pa was Joeri Zacharijewitsj Kosjkin, 'n afstammeling van [[Andrei Kobila]]. Baie min inligting is oor hom beskikbaar.<ref name="Sjirokorad">Широкорад А. Б. (Aleksander Sjirokorad): Путь к трону, ''Poet k tronoe'', "Pad na die troon" (AST, 2004). {{ISBN|5170243405}}, {{ISBN|5271092763}}.</ref> Dit is bekend dat hy in die 1530's 'n woiwode was, sy vrou se naam Oeljana Fjodorowna Karpowa was<ref name="Peerage"/> en hy op 16 Februarie 1543 oorlede is.<ref>Веселовский С. Б., Исследования по истории класса служилых землевладельцев. p. 153.</ref> Later is ontdek hy was tussen 178 en 183&nbsp;cm (omtrent 'n outydse ses voet) lank en het Paget se beensiekte gehad. Volgens die historikus Aleksander Sjirokorad kon dit die rede gewees het hoekom hy die diens as woiwode in 1535 verlaat het.<ref name="Sjirokorad"/> Roman Joerijewitsj was getroud (volgens sommige bronne twee keer). Die naam van sy eerste vrou is onbekend, of sy het nie bestaan nie. Die ma van Anastasia, die toekomstige tsarina, was Oeljana Fjodorowna Karpowa. Of sy die ma van al vyf sy kinders was, is onduidelik. Volgens sommige bronne was sy net die ma van Anastasia, die jongste.<ref>Petrof P.N. ''Geskiedenis van die geslagte van die Russiese adel'', p. 24.</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = ru | il = Захарьин-Кошкин, Роман Юрьевич}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Zacharin, Roman Joerijewitsj}} [[Kategorie:Huis van Romanof]] le712trl921xoftw49l0xdmtkcs9jgp CEERS-93316 0 393224 2521270 2521125 2022-08-24T09:04:08Z Burgert Behr 2401 /* Ontdekking */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= CEERS-93316<ref name="ARX-20220725" /> | beeld= Boötes IAU.svg | onderskrif= Die ligging van die sterrestelsel CEERS-93316 aan die bokant en net regs van die middel van die sterrebeeld Veewagter. | soort= | sterrebeeld= [[Veewagter (sterrebeeld)|Veewagter]]<ref name="ARX-20220725table5" /> | messier= | tipe= | RK= {{RK|14|19|39.48}}<ref name="ARX-20220725table5">{{cite journal|author=Donnan, C.T. |display-authors=et al. |title=The evolution of the galaxy UV luminosity function at redshifts z ~ 8-15 from deep JWST and ground-based near-infrared imaging - PAGE 9, TABLE 5 |url=https://arxiv.org/pdf/2207.12356.pdf |date=25 July 2022 |journal=[[arxiv]] |arxiv=2207.12356 |accessdate=3 August 2022 }}</ref> | Dek= {{Dek|52|56|34.92}}<ref name="ARX-20220725table5" /> | magnitude= | skynmagnitude= | absolute magnitude= | afstand= ≈34,684 miljard (huidige eiebeweging) | ouderdom= | grootte= | sterre= | rooiverskuiwing= {{val|16.74|0.17|-0.31}}<ref name="ARX-20220725table5" /><ref name="BBC-20220726" /><ref name="UT-20220802" /> | kenmerke= | massa= | name= }} '''CEERS-93316''' is 'n kandidaat vir 'n sterrestelsel met 'n groot [[rooiverskuiwing]]; dit word geraam op sowat ''z'' = 16,7, wat ooreenstem met 235,8&nbsp;miljoen jaar ná die [[Oerknal]].<ref name="KEMP-2022">{{cite web |last=Kempner |first=Joshua |title=KEMPNER Cosmology Calculator |url=https://www.kempner.net/cosmic.php |date=2022 |work=Kempner.net |accessdate=6 August 2022 }} KEMP Cosmology Calculator - Set H<sub>0</sub>=67.4 and Omega<sub>M</sub>=0.315 (see Table/Planck2018 at "Parameters")</ref><ref name="EDIN-20220801">{{cite news |author=Staff |title=Edinburgh astronomers find most distant galaxy - Early data from a new space telescope has enabled Edinburgh astronomers to locate the most distant galaxy ever found.|url=https://www.ed.ac.uk/news/2022/edinburgh-astronomers-find-most-distant-galaxy |date=1 August 2022 |work=University of Edinburgh |accessdate=6 August 2022 }}</ref><ref name="SA-20220805">{{cite news |last=Starr |first=Michelle |title=Astronomers Say They've Found The Most Distant Galaxy Ever Observed |url=https://www.sciencealert.com/we-may-have-a-new-new-record-for-the-most-distant-known-galaxy |date=5 August 2022 |work=ScienceAlert |accessdate=8 August 2022 }}</ref> As dit bevestig word, sal dit een van die vroegste en verste sterrestelsels wees wat sover bekend waargeneem is.<ref name="ARX-20220725">{{cite journal|author=Donnan, C.T. |display-authors=et al. |title=The evolution of the galaxy UV luminosity function at redshifts z ~ 8-15 from deep JWST and ground-based near-infrared imaging |url=https://arxiv.org/pdf/2207.12356.pdf |date=25 July 2022 |journal=[[arxiv]] |arxiv=2207.12356 |accessdate=3 August 2022 }}</ref><ref name="BBC-20220726">{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |title=Scottish astronomers push James Webb deeper back in time |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-62311562 |date=26 July 2022 |work=[[BBC News]] |accessdate=4 August 2022 }}</ref> CEERS-93316 sal 'n ligreisafstand (terugkyktyd) van 13,5512&nbsp;miljard jaar hê en, vanweë die [[uitdying van die heelal]], 'n huidige [[eiebeweging]] van 34,684&nbsp;miljard [[ligjare]].<ref name="NA-20220803">{{cite news |last=Irving |first=Michael |title=James Webb keeps breaking records for most distant galaxies ever seen |url=https://newatlas.com/space/james-webb-most-distant-galaxies-record/ |date=3 August 2022 |work=New Atlas |accessdate=4 August 2022 }}</ref><ref name="NN-20220802">{{cite news |author=Staff |title=James Webb Space Telescope helps identify most distant galaxy known |url=https://www.news9live.com/science/james-webb-space-telescope-used-to-identify-most-distant-galaxy-known-186445 |date=2 August 2022 |work=News Nine |accessdate=4 August 2022 }}</ref> ==Ontdekking== Die sterrestelsel (met [[regte klimming]] 14:19:39.48 en [[deklinasie]] +52:56:34.92) is in die sterrebeeld [[Veewagter (sterrebeeld)|Veewagter]],<ref name="ARX-20220725table5"/> en is in Julie 2022 deur die CEERS-beeldwaarnemingsprogram ontdek met behulp van die nabyinfrarooikamera van die [[James Webb-ruimteteleskoop]] (JWRT).<ref name="ARX-20220725" /><ref name="BBC-20220726" /> CEERS staan vir "Cosmic Evolution Early Release Science Survey" en is 'n diep-en-wyeveldruimteopnameprogram spesifiek vir JWRT-beeldstudies. Dit is deur die CEERS Collaboration ontwerp.<ref name="UT-20220802">{{cite news |last=Tognetti |first=Laurence |title=The record for the farthest galaxy was just broken again, now just 250 million years after the Big Bang |url=https://www.universetoday.com/156987/the-record-for-the-farthest-galaxy-just-got-broken-again-now-just-250-million-years-after-the-big-bang/ |date=2 August 2022 |work=Universe Today |accessdate=3 August 2022 }}</ref><ref name="LS-20220801">{{cite news |last=Turner |first=Ben |title=Webb space telescope has just imaged another most-distant galaxy, breaking its record after a week |url=https://www.livescience.com/james-webb-images-most-distant-galaxy-again |date=1 August 2022 |work=Live Science |accessdate=3 August 2022 }}</ref> Volgens die sterrekundige dr. Rebecca Bowler, 'n medeskrywer van die ontdekkingstudie, is die vonds van 'n kandidaatsterrestelsel met ''z'' = 16,7 'n "wonderlike gevoel – ons het dit nie uit die vroeë data verwag nie ... Ná die Oerknal het die heelal 'n tydperk binnegegaan wat as die [[Chronologie_van_die_heelal#"Donker eeue"|"donker eeue"]] bekend staan, 'n tyd voordat daar enige sterre was ... Die resultate van [CEERS-93316] voer waarnemings terug na 'n tyd toe ons dink die heel eerste sterrestelsels wat bestaan het, gevorm is. Ons het reeds meer sterrestelsels in die baie vroeë heelal ontdek as wat rekenaarsimulasies voorspel het; daar is dus duidelik 'n klomp vrae oor hoe en wanneer die eerste sterre en sterrestelsels gevorm het.”<ref name="UT-20220802" /> Die hipotese onder sterrekundiges is dat die eerste sterre sowat 100&nbsp;miljoen jaar ná die Groot Knal uit wolke ineenstortende gas ontstaan het en meestal ligte [[element]]e bevat het, soos [[waterstof]] en [[helium]].<ref name="SCI-20220809">{{cite journal |last=Clery |first=Daniel |title=Webb telescope reveals unpredicted bounty of bright galaxies in early universe - Star formation after the big bang appears much faster than models had forecast |url=https://www.science.org/content/article/webb-telescope-reveals-unpredicted-bounty-bright-galaxies-early-universe |date=9 August 2022 |journal=Science |doi=10.1126/science.ade3381 |accessdate=11 August 2022 }}</ref> Later het hierdie oersterre in [[supernova]]s ontplof om swaarder elemente te vorm, soos [[suurstof]], [[lood]] en [[goud]].<ref name="LS-20220801" /> ==Opvolg== Net 'n fotometriese rooiverskuiwing is vir CEERS-93316 bepaal; spektroskopiese opvolgmetings sal nodig wees om die rooiverskuwing te bevestig. Met spektroskopie sal ook die chemiese samestelling, grootte en temperatuur van die stelsel vasgestel kan word.<ref name="LS-20220801" /><ref name="SCI-20220809">{{cite journal |last=Clery |first=Daniel |title=Webb telescope reveals unpredicted bounty of bright galaxies in early universe - Star formation after the big bang appears much faster than models had forecast |url=https://www.science.org/content/article/webb-telescope-reveals-unpredicted-bounty-bright-galaxies-early-universe |date=9 August 2022 |journal=Science |doi=10.1126/science.ade3381 |accessdate=11 August 2022 }}</ref> [[Beeld:Vroegstesterrestelsel-kandidaat.jpg|thumb|center|800px|<div align="center">Die moontlik vroegste sterrestelsel, met ''z''=16,7, en die logaritmiese skaal van die heelal.<ref name="ALMA-20220407">{{cite news |last1=Lira |first1=Nicolás |last2=Iono |first2=Daisuke |last3=Oliver |first3=Amy c. |last4=Ferreira |first4=Bárbara |title=Astronomers Detect Most Distant Galaxy Candidate Yet - Updated by Dr. Dennis Bogdan |url=https://www.almaobservatory.org/en/press-releases/astronomers-detect-most-distant-galaxy-candidate-yet/ |date=7 August 2022 |work=Atacama Large Millimeter Array |accessdate=7 August 2022 }}</ref></div>]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== * [https://ceers.github.io/ CEERS-webtuiste] * [https://www.ed.ac.uk/sites/default/files/styles/landscape_breakpoints_theme_uoe_tv_1x/public/thumbnails/image/20220729_161756.jpg FOTO: CEERS-93316] (1 Augustus 2022) {{vertaaluit| taalafk = en | il = CEERS-93316}} {{Lug3|14|19|39.48|+|52|56|34.92|34684000000}} {{Normdata}} [[Kategorie:Sterrestelsels]] [[Kategorie:James Webb-ruimteteleskoop]] [[Kategorie:Veewagter (sterrebeeld)]] q6c9gi8n6p4vnnan5g4sr94f0vb9dft 2521271 2521270 2022-08-24T09:05:21Z Burgert Behr 2401 /* Ontdekking */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= CEERS-93316<ref name="ARX-20220725" /> | beeld= Boötes IAU.svg | onderskrif= Die ligging van die sterrestelsel CEERS-93316 aan die bokant en net regs van die middel van die sterrebeeld Veewagter. | soort= | sterrebeeld= [[Veewagter (sterrebeeld)|Veewagter]]<ref name="ARX-20220725table5" /> | messier= | tipe= | RK= {{RK|14|19|39.48}}<ref name="ARX-20220725table5">{{cite journal|author=Donnan, C.T. |display-authors=et al. |title=The evolution of the galaxy UV luminosity function at redshifts z ~ 8-15 from deep JWST and ground-based near-infrared imaging - PAGE 9, TABLE 5 |url=https://arxiv.org/pdf/2207.12356.pdf |date=25 July 2022 |journal=[[arxiv]] |arxiv=2207.12356 |accessdate=3 August 2022 }}</ref> | Dek= {{Dek|52|56|34.92}}<ref name="ARX-20220725table5" /> | magnitude= | skynmagnitude= | absolute magnitude= | afstand= ≈34,684 miljard (huidige eiebeweging) | ouderdom= | grootte= | sterre= | rooiverskuiwing= {{val|16.74|0.17|-0.31}}<ref name="ARX-20220725table5" /><ref name="BBC-20220726" /><ref name="UT-20220802" /> | kenmerke= | massa= | name= }} '''CEERS-93316''' is 'n kandidaat vir 'n sterrestelsel met 'n groot [[rooiverskuiwing]]; dit word geraam op sowat ''z'' = 16,7, wat ooreenstem met 235,8&nbsp;miljoen jaar ná die [[Oerknal]].<ref name="KEMP-2022">{{cite web |last=Kempner |first=Joshua |title=KEMPNER Cosmology Calculator |url=https://www.kempner.net/cosmic.php |date=2022 |work=Kempner.net |accessdate=6 August 2022 }} KEMP Cosmology Calculator - Set H<sub>0</sub>=67.4 and Omega<sub>M</sub>=0.315 (see Table/Planck2018 at "Parameters")</ref><ref name="EDIN-20220801">{{cite news |author=Staff |title=Edinburgh astronomers find most distant galaxy - Early data from a new space telescope has enabled Edinburgh astronomers to locate the most distant galaxy ever found.|url=https://www.ed.ac.uk/news/2022/edinburgh-astronomers-find-most-distant-galaxy |date=1 August 2022 |work=University of Edinburgh |accessdate=6 August 2022 }}</ref><ref name="SA-20220805">{{cite news |last=Starr |first=Michelle |title=Astronomers Say They've Found The Most Distant Galaxy Ever Observed |url=https://www.sciencealert.com/we-may-have-a-new-new-record-for-the-most-distant-known-galaxy |date=5 August 2022 |work=ScienceAlert |accessdate=8 August 2022 }}</ref> As dit bevestig word, sal dit een van die vroegste en verste sterrestelsels wees wat sover bekend waargeneem is.<ref name="ARX-20220725">{{cite journal|author=Donnan, C.T. |display-authors=et al. |title=The evolution of the galaxy UV luminosity function at redshifts z ~ 8-15 from deep JWST and ground-based near-infrared imaging |url=https://arxiv.org/pdf/2207.12356.pdf |date=25 July 2022 |journal=[[arxiv]] |arxiv=2207.12356 |accessdate=3 August 2022 }}</ref><ref name="BBC-20220726">{{cite news |last=Amos |first=Jonathan |title=Scottish astronomers push James Webb deeper back in time |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-62311562 |date=26 July 2022 |work=[[BBC News]] |accessdate=4 August 2022 }}</ref> CEERS-93316 sal 'n ligreisafstand (terugkyktyd) van 13,5512&nbsp;miljard jaar hê en, vanweë die [[uitdying van die heelal]], 'n huidige [[eiebeweging]] van 34,684&nbsp;miljard [[ligjare]].<ref name="NA-20220803">{{cite news |last=Irving |first=Michael |title=James Webb keeps breaking records for most distant galaxies ever seen |url=https://newatlas.com/space/james-webb-most-distant-galaxies-record/ |date=3 August 2022 |work=New Atlas |accessdate=4 August 2022 }}</ref><ref name="NN-20220802">{{cite news |author=Staff |title=James Webb Space Telescope helps identify most distant galaxy known |url=https://www.news9live.com/science/james-webb-space-telescope-used-to-identify-most-distant-galaxy-known-186445 |date=2 August 2022 |work=News Nine |accessdate=4 August 2022 }}</ref> ==Ontdekking== Die sterrestelsel (met [[regte klimming]] 14:19:39.48 en [[deklinasie]] +52:56:34.92) is in die sterrebeeld [[Veewagter (sterrebeeld)|Veewagter]],<ref name="ARX-20220725table5"/> en is in Julie 2022 deur die CEERS-beeldwaarnemingsprogram ontdek met behulp van die nabyinfrarooikamera van die [[James Webb-ruimteteleskoop]] (JWRT).<ref name="ARX-20220725" /><ref name="BBC-20220726" /> CEERS staan vir "Cosmic Evolution Early Release Science Survey" en is 'n diep-en-wyeveldruimteopnameprogram spesifiek vir JWRT-beeldstudies. Dit is deur die CEERS Collaboration ontwerp.<ref name="UT-20220802">{{cite news |last=Tognetti |first=Laurence |title=The record for the farthest galaxy was just broken again, now just 250 million years after the Big Bang |url=https://www.universetoday.com/156987/the-record-for-the-farthest-galaxy-just-got-broken-again-now-just-250-million-years-after-the-big-bang/ |date=2 August 2022 |work=Universe Today |accessdate=3 August 2022 }}</ref><ref name="LS-20220801">{{cite news |last=Turner |first=Ben |title=Webb space telescope has just imaged another most-distant galaxy, breaking its record after a week |url=https://www.livescience.com/james-webb-images-most-distant-galaxy-again |date=1 August 2022 |work=Live Science |accessdate=3 August 2022 }}</ref> Volgens die sterrekundige dr. Rebecca Bowler, 'n medeskrywer van die ontdekkingstudie, is die vonds van 'n kandidaatsterrestelsel met ''z'' = 16,7 'n "wonderlike gevoel – ons het dit nie uit die vroeë data verwag nie ... Ná die Oerknal het die heelal 'n tydperk binnegegaan wat as die [[Chronologie_van_die_heelal#"Donker eeue"|"donker eeue"]] bekend staan, 'n tyd voordat daar enige sterre was ... Die resultate van [CEERS-93316] voer waarnemings terug na 'n tyd toe ons dink die heel eerste sterrestelsels wat bestaan het, gevorm is. Ons het reeds meer sterrestelsels in die baie vroeë heelal ontdek as wat rekenaarsimulasies voorspel het; daar is dus duidelik 'n klomp vrae oor hoe en wanneer die eerste sterre en sterrestelsels gevorm het.”<ref name="UT-20220802" /> Die hipotese onder sterrekundiges is dat die eerste sterre sowat 100&nbsp;miljoen jaar ná die Oerknal uit wolke ineenstortende gas ontstaan het en meestal ligte [[element]]e bevat het, soos [[waterstof]] en [[helium]].<ref name="SCI-20220809">{{cite journal |last=Clery |first=Daniel |title=Webb telescope reveals unpredicted bounty of bright galaxies in early universe - Star formation after the big bang appears much faster than models had forecast |url=https://www.science.org/content/article/webb-telescope-reveals-unpredicted-bounty-bright-galaxies-early-universe |date=9 August 2022 |journal=Science |doi=10.1126/science.ade3381 |accessdate=11 August 2022 }}</ref> Later het hierdie oersterre in [[supernova]]s ontplof om swaarder elemente te vorm, soos [[suurstof]], [[lood]] en [[goud]].<ref name="LS-20220801" /> ==Opvolg== Net 'n fotometriese rooiverskuiwing is vir CEERS-93316 bepaal; spektroskopiese opvolgmetings sal nodig wees om die rooiverskuwing te bevestig. Met spektroskopie sal ook die chemiese samestelling, grootte en temperatuur van die stelsel vasgestel kan word.<ref name="LS-20220801" /><ref name="SCI-20220809">{{cite journal |last=Clery |first=Daniel |title=Webb telescope reveals unpredicted bounty of bright galaxies in early universe - Star formation after the big bang appears much faster than models had forecast |url=https://www.science.org/content/article/webb-telescope-reveals-unpredicted-bounty-bright-galaxies-early-universe |date=9 August 2022 |journal=Science |doi=10.1126/science.ade3381 |accessdate=11 August 2022 }}</ref> [[Beeld:Vroegstesterrestelsel-kandidaat.jpg|thumb|center|800px|<div align="center">Die moontlik vroegste sterrestelsel, met ''z''=16,7, en die logaritmiese skaal van die heelal.<ref name="ALMA-20220407">{{cite news |last1=Lira |first1=Nicolás |last2=Iono |first2=Daisuke |last3=Oliver |first3=Amy c. |last4=Ferreira |first4=Bárbara |title=Astronomers Detect Most Distant Galaxy Candidate Yet - Updated by Dr. Dennis Bogdan |url=https://www.almaobservatory.org/en/press-releases/astronomers-detect-most-distant-galaxy-candidate-yet/ |date=7 August 2022 |work=Atacama Large Millimeter Array |accessdate=7 August 2022 }}</ref></div>]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== * [https://ceers.github.io/ CEERS-webtuiste] * [https://www.ed.ac.uk/sites/default/files/styles/landscape_breakpoints_theme_uoe_tv_1x/public/thumbnails/image/20220729_161756.jpg FOTO: CEERS-93316] (1 Augustus 2022) {{vertaaluit| taalafk = en | il = CEERS-93316}} {{Lug3|14|19|39.48|+|52|56|34.92|34684000000}} {{Normdata}} [[Kategorie:Sterrestelsels]] [[Kategorie:James Webb-ruimteteleskoop]] [[Kategorie:Veewagter (sterrebeeld)]] a9db0rpgd4g6j8cvi0tajacpelwktu9 Laerskool Louis Leipoldt 0 393235 2521172 2521139 2022-08-23T16:39:31Z Aliwal2012 39067 taalversorging wikitext text/x-wiki '''Laerskool Louis Leipoldt''' is 'n Afrikaansmedium-[[laerskool]] in [[Lyttelton Manor]], [[Centurion]], Suid-Afrika. Die skool is vernoem na [[C. Louis Leipoldt]] - die Afrikaanse skrywer, dokter en dramaturg. Die skool se missie is: "Om as rolmodel die kind se karakter te ontwikkel deur kwaliteit onderrig en waardes die kind in Afrikaans, as moedertaal, te begelei op 'n pad na sukses en selfverwesenliking on 'n verskil te maak".<ref>https://louisleipoldt.co.za/meer-oor-ons-skool/</ref> Van die sportaktiwiteite wat by die skool aanbied word is: [[atletiek]], [[netbal]], landloop, [[hokkie]], [[krieket]], mini-netbal, [[rugby]], Bulletjie rugby, [[tennis]], [[sagtebal]] en BEV-krieket. Van die kultuuraktiwiteite wat by die skool aangebied word is: [[Voortrekkers]], koor: junior & senior , [[musiekblyspel]], orators, redenaars , Pretpraat, kunswedstryd, kultuurfees, spreekkoor, redaksie – skoolblad, entrepreneursdag Gr 7, Spelling Bee, Woordspel en Centurion Kunstefees. == Geskiedenis == Die Laerskool Louis Leipoldt was oorspronklik gehuisves in 'n [[NG Kerk]] (Burgerlaan) vanaf Januarie 1948, nadat toestemming verkry is van die Onderwysdepartement in 1947. Mnr D.J. Malan was die eerste amptelike hoof van die skool. Die skoolsaal is ook na mnr Malan vernoem. Bouwerk aan die nuwe skoolgebou het op 21 Februarie 1951 begin. Op 2 Oktober 1951 is dele van die nuwe skoolgebou betrek. Die huidige skool is amptelik in ontvangs geneem op 8 Oktober 1952.<ref>https://louisleipoldt.co.za/meer-oor-ons-skool/</ref> Die borsbeeld van Louis Leipoldt is te sien in die skoolsaal. Dit was op 28 September 1967 onthul deur die direkteur van onderwys, mnr A.J. Koen. Die borsbeeld is geskep deur J. Steynberg. == Skoollied == Die skoollied is geskryf deur Mnr G. Olivier en getoonset deur Mnr Hoffman wat ook 'n musiekonderwyser by die skool was. {| class="wikitable" |Ons het ‘n digtersvriend gehad Wat uit ons ryke blommeskat Vir ons ‘n Lentelied kon sing Wat lewenskrag vir ons kom bring. Ons huldig hom vir daardie sang wat ons met Lenteharte ontvang: In al ons werk… in elke kring Sal ons die Lenteblydskap bring. Refrein: In hierdie gees het ons besluit Ons werk, ons dien – niks sal ons stuit! By Louis Leipoldt wil ons leer Hoe ons n volk kan bou met eer. |} 11jg8j54luk6x3fjd3uc090dcgz79n5 2521209 2521172 2022-08-23T18:24:45Z Odriskelmac11 115344 verbeter wikitext text/x-wiki '''Laerskool Louis Leipoldt''' is 'n Afrikaansmedium-[[laerskool]] in [[Lyttelton Manor]], [[Centurion]], Suid-Afrika. Die skool is vernoem na [[C. Louis Leipoldt]] - die Afrikaanse skrywer, dokter en dramaturg. Die skool se missie is: "Om as rolmodel die kind se karakter te ontwikkel deur kwaliteit onderrig en waardes die kind in Afrikaans, as moedertaal, te begelei op 'n pad na sukses en selfverwesenliking om 'n verskil te maak."<ref>https://louisleipoldt.co.za/meer-oor-ons-skool/</ref> Van die sportaktiwiteite wat by die skool aanbied word is: [[atletiek]], [[netbal]], landloop, [[hokkie]], [[krieket]], mini-netbal, [[rugby]], Bulletjie rugby, [[tennis]],[[sagtebal]] en BEV-krieket. Van die kultuuraktiwiteite wat by die skool aangebied word is: [[Voortrekkers]], koor: junior & senior, [[musiekblyspel]], orators, redenaars, Pretpraat, kunswedstryd, kultuurfees, spreekkoor, redaksie – skoolblad, entrepreneursdag Gr 7, Spelling Bee, Woordspel en Centurion Kunstefees. == Geskiedenis == Die Laerskool Louis Leipoldt was oorspronklik gehuisves in 'n [[NG Kerk]] (Burgerlaan) vanaf Januarie 1948, nadat toestemming verkry is van die Onderwysdepartement in 1947. Mnr D.J. Malan was die eerste amptelike hoof van die skool. Die skoolsaal is ook na mnr Malan vernoem. Bouwerk aan die nuwe skoolgebou het op 21 Februarie 1951 begin. Op 2 Oktober 1951 is dele van die nuwe skoolgebou betrek. Die huidige skool is amptelik in ontvangs geneem op 8 Oktober 1952.<ref>https://louisleipoldt.co.za/meer-oor-ons-skool/</ref> Die borsbeeld van Louis Leipoldt is te sien in die skoolsaal. Dit was op 28 September 1967 onthul deur die direkteur van onderwys, mnr A.J. Koen. Die borsbeeld is geskep deur J. Steynberg. == Skoollied == Die skoollied is geskryf deur Mnr G. Olivier en getoonset deur Mnr Hoffman wat ook 'n musiekonderwyser by die skool was. Die lied gaan as volg: {| class="wikitable" |Ons het ‘n digtersvriend gehad Wat uit ons ryke blommeskat Vir ons ‘n Lentelied kon sing Wat lewenskrag vir ons kom bring. Ons huldig hom vir daardie sang wat ons met Lenteharte ontvang: In al ons werk… in elke kring Sal ons die Lenteblydskap bring. Refrein: In hierdie gees het ons besluit Ons werk, ons dien – niks sal ons stuit! By Louis Leipoldt wil ons leer Hoe ons 'n volk kan bou met eer. |} epctg496oem5zed4z4qq895ovgcu40o 2521221 2521209 2022-08-23T18:51:48Z Aliwal2012 39067 +kategorie wikitext text/x-wiki '''Laerskool Louis Leipoldt''' is 'n Afrikaansmedium-[[laerskool]] in [[Lyttelton Manor]], [[Centurion]], Suid-Afrika. Die skool is vernoem na [[C. Louis Leipoldt]] - die Afrikaanse skrywer, dokter en dramaturg. Die skool se missie is: "Om as rolmodel die kind se karakter te ontwikkel deur kwaliteit onderrig en waardes die kind in Afrikaans, as moedertaal, te begelei op 'n pad na sukses en selfverwesenliking om 'n verskil te maak."<ref name="skool">https://louisleipoldt.co.za/meer-oor-ons-skool/</ref> Van die sportaktiwiteite wat by die skool aanbied word is: [[atletiek]], [[netbal]], landloop, [[hokkie]], [[krieket]], mini-netbal, [[rugby]], Bulletjie rugby, [[tennis]],[[sagtebal]] en BEV-krieket. Van die kultuuraktiwiteite wat by die skool aangebied word is: [[Voortrekkers]], koor: junior & senior, [[musiekblyspel]], orators, redenaars, Pretpraat, kunswedstryd, kultuurfees, spreekkoor, redaksie – skoolblad, entrepreneursdag Gr 7, Spelling Bee, Woordspel en Centurion Kunstefees. == Geskiedenis == Die Laerskool Louis Leipoldt was oorspronklik gehuisves in 'n [[NG Kerk]] (Burgerlaan) vanaf Januarie 1948, nadat toestemming verkry is van die Onderwysdepartement in 1947. Mnr D.J. Malan was die eerste amptelike hoof van die skool. Die skoolsaal is ook na mnr Malan vernoem. Bouwerk aan die nuwe skoolgebou het op 21 Februarie 1951 begin. Op 2 Oktober 1951 is dele van die nuwe skoolgebou betrek. Die huidige skool is amptelik in ontvangs geneem op 8 Oktober 1952.<ref name="skool" /> Die borsbeeld van Louis Leipoldt is te sien in die skoolsaal. Dit was op 28 September 1967 onthul deur die direkteur van onderwys, mnr A.J. Koen. Die borsbeeld is geskep deur J. Steynberg. == Skoollied == Die skoollied is geskryf deur Mnr G. Olivier en getoonset deur Mnr Hoffman wat ook 'n musiekonderwyser by die skool was. Die lied gaan as volg: {| class="wikitable" |Ons het 'n digtersvriend gehad Wat uit ons ryke blommeskat Vir ons 'n Lentelied kon sing Wat lewenskrag vir ons kom bring. Ons huldig hom vir daardie sang wat ons met Lenteharte ontvang: In al ons werk… in elke kring Sal ons die Lenteblydskap bring. Refrein: In hierdie gees het ons besluit Ons werk, ons dien – niks sal ons stuit! By Louis Leipoldt wil ons leer Hoe ons 'n volk kan bou met eer. |} == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skole]] 6knipvf2a61l3z630zqkzxp9rjjrjxz 2521223 2521221 2022-08-23T18:56:09Z Aliwal2012 39067 +kategorie wikitext text/x-wiki '''Laerskool Louis Leipoldt''' is 'n Afrikaansmedium-[[laerskool]] in [[Lyttelton Manor]], [[Centurion]], Suid-Afrika. Die skool is vernoem na [[C. Louis Leipoldt]] - die Afrikaanse skrywer, dokter en dramaturg. Die skool se missie is: "Om as rolmodel die kind se karakter te ontwikkel deur kwaliteit onderrig en waardes die kind in Afrikaans, as moedertaal, te begelei op 'n pad na sukses en selfverwesenliking om 'n verskil te maak."<ref name="skool">https://louisleipoldt.co.za/meer-oor-ons-skool/</ref> Van die sportaktiwiteite wat by die skool aanbied word is: [[atletiek]], [[netbal]], landloop, [[hokkie]], [[krieket]], mini-netbal, [[rugby]], Bulletjie rugby, [[tennis]],[[sagtebal]] en BEV-krieket. Van die kultuuraktiwiteite wat by die skool aangebied word is: [[Voortrekkers]], koor: junior & senior, [[musiekblyspel]], orators, redenaars, Pretpraat, kunswedstryd, kultuurfees, spreekkoor, redaksie – skoolblad, entrepreneursdag Gr 7, Spelling Bee, Woordspel en Centurion Kunstefees. == Geskiedenis == Die Laerskool Louis Leipoldt was oorspronklik gehuisves in 'n [[NG Kerk]] (Burgerlaan) vanaf Januarie 1948, nadat toestemming verkry is van die Onderwysdepartement in 1947. Mnr D.J. Malan was die eerste amptelike hoof van die skool. Die skoolsaal is ook na mnr Malan vernoem. Bouwerk aan die nuwe skoolgebou het op 21 Februarie 1951 begin. Op 2 Oktober 1951 is dele van die nuwe skoolgebou betrek. Die huidige skool is amptelik in ontvangs geneem op 8 Oktober 1952.<ref name="skool" /> Die borsbeeld van Louis Leipoldt is te sien in die skoolsaal. Dit was op 28 September 1967 onthul deur die direkteur van onderwys, mnr A.J. Koen. Die borsbeeld is geskep deur J. Steynberg. == Skoollied == Die skoollied is geskryf deur Mnr G. Olivier en getoonset deur Mnr Hoffman wat ook 'n musiekonderwyser by die skool was. Die lied gaan as volg: {| class="wikitable" |Ons het 'n digtersvriend gehad Wat uit ons ryke blommeskat Vir ons 'n Lentelied kon sing Wat lewenskrag vir ons kom bring. Ons huldig hom vir daardie sang wat ons met Lenteharte ontvang: In al ons werk… in elke kring Sal ons die Lenteblydskap bring. Refrein: In hierdie gees het ons besluit Ons werk, ons dien – niks sal ons stuit! By Louis Leipoldt wil ons leer Hoe ons 'n volk kan bou met eer. |} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie|skool}} {{DEFAULTSORT:Louis Leipoldt, Laerskool}} [[Kategorie:Skole in Gauteng]] [[Kategorie:Geboue en strukture in Pretoria]] tlmfs9yg4f8hrwfcd1x688oktmo4q6d Drosanthemum salicola 0 393236 2521142 2022-08-23T13:18:15Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Drosanthemum salicola | authority =[[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1934 | synonyms= }} '''''Drosanthemum salicola''''' is 'n [[vetplant]] in die [[vygies|vygiefamilie]] wat [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] is en in die [[Noord-Kaap|Noord-]] en die [[Wes-Kaap]] voorkom. Dit word gevind vanaf [[Alexanderbaai]] in die [[Richtersveld]] suidwaarts tot by [[Yzerfontein]] in die Wes-Kaap. Dit is deel van die [[Weskus]]-strandveld en duineveld in [[Namakwaland]]. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=170-92 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:361729-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Drosanthemum]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 25whkuew7tmsxxxb67vt30bpn0180l2 2521143 2521142 2022-08-23T13:18:54Z Oesjaar 7467 Verbeter wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Drosanthemum salicola | authority =[[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1934 | synonyms= }} '''''Drosanthemum salicola''''' is 'n [[vetplant]] in die [[vygies|vygiefamilie]] wat [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] is en in die [[Noord-Kaap|Noord-]] en die [[Wes-Kaap]] voorkom. Dit word gevind vanaf [[Alexanderbaai]] in die [[Richtersveld]] suidwaarts tot by [[Yzerfontein]] in die Wes-Kaap. Dit is deel van die [[Weskus]]-strandveld en duineveld [[Bioom|biome]] in [[Namakwaland]]. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=170-92 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:361729-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Drosanthemum]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] q1aa5blkhh6i88ylx5c0kndhqlbmwyo Gebruikerbespreking:Chris Flaco 3 393237 2521167 2022-08-23T16:17:21Z QueerEcofeminist 96452 QueerEcofeminist het bladsy [[Gebruikerbespreking:Chris Flaco]] na [[Gebruikerbespreking:Jestefflux]] geskuif: Bladsy is outomaties geskuif na hernoeming van gebruiker "[[Spesiaal:CentralAuth/Chris Flaco|Chris Flaco]]" na "[[Spesiaal:CentralAuth/Jestefflux|Jestefflux]]" wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Gebruikerbespreking:Jestefflux]] l2kdf1f953g35txps0ll5hxjqhv3rb0 Drosanthemum quadratum 0 393238 2521173 2022-08-23T16:42:01Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = EN | status_system = iucn3.1 | taxon = Drosanthemum quadratum | authority =Klak 2003 | synonyms= }} '''''Drosanthemum quadratum''''' is 'n [[vetplant]] in die [[vygies|vygiefamilie]] wat [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] is en in die [[Wes-Kaap]] voorkom. Dit kom in die [[Bredasdorp]]distrik, noord van die [[De Hoop-natuurreservaat]] voor. Dit het 'n voorkomsgebied van kleiner as 500 km² en daar is vier subpopulasies wat reeds [[habitat]] afgestaan aan koringverbouing en oorbeweiding. Die bedreigings bestaan steeds. Die [[spesie]] is deel van die [[Renosterveld]]- en [[fynbos]]-[[Bioom|biome]]. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=170-146 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:60432191-2 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Drosanthemum]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 4e5bk0xw9zkadvgqifvwpfqa6t1s043 Bespreking:Roman Joerijewitsj Zacharin 1 393239 2521181 2022-08-23T17:16:46Z Burgert Behr 2401 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv Innoverende tegnologieë in die onderwys 0 393240 2521234 2022-08-24T05:55:55Z Atakhanli 143204 Nuwe bladsy geskep met '{{Inligtingskas Universiteit2}} '''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' - ({{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.' wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit2}} '''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' - ({{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas. eeyo06i264p5j6aq5n7w8ih8eyhf6dw 2521235 2521234 2022-08-24T05:57:14Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit2}} '''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas. 9hy9l0h2jhsx6cqlxjkvvum84rhhcwc 2521236 2521235 2022-08-24T06:01:07Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit2|name=Innoverende tegnologieë in die onderwys|staff=200<ref name=":2" />|students=25.000 <ref name=":2" />|country={{AZE}}|city=Baku}} '''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas. pyup65i0sp8d1nkmw9ul0zjkqj1gqjn 2521237 2521236 2022-08-24T06:03:38Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit2|name=Innoverende tegnologieë in die onderwys|staff=200<ref name=":2" />|students=25.000 <ref name=":2" />|country={{AZE}}|city=Baku}} '''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> 49dbyftgjr9ed0iz9uadjgqnimxy128 2521238 2521237 2022-08-24T06:05:13Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit2|name=Innoverende tegnologieë in die onderwys|staff=200<ref name=":2" />|students=25.000 <ref name=":2" />|country={{AZE}}|city=Baku|established=2012}} '''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> cjl6se3w7uui66e8l0ftiitspf8n8pd 2521239 2521238 2022-08-24T06:06:33Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit2|name=Innoverende tegnologieë in die onderwys|staff=200<ref name=":2" />|students=25.000 <ref name=":2" />|country={{AZE}}|city=Baku|established=2012}} '''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> == Verwysings == 85u09kyvimt5rduuysiwbdcnkj9al23 2521240 2521239 2022-08-24T06:12:39Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit|naam=Innoverende tegnologieë in die onderwys|inheemse_naam=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|beeld=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar Logo.svg|gestig=[[2012]]|tipe=Privaat universiteit|visie-president=|provoos=|visie_kanselier=|rektor=|prinsipaal=|personeel=200|studentetal=|ander=|ligging=[[Bakoe]], [[Azerbeidjan]]|free_label=|free=|logo=|voetnotas=}}{{Inligtingskas Universiteit2|name=Innoverende tegnologieë in die onderwys|staff=200<ref name=":2" />|students=25.000 <ref name=":2" />|country={{AZE}}|city=Baku|established=2012}} '''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> == Verwysings == gkxvh3060blsvu6rm09uiilgygmmzsh 2521241 2521240 2022-08-24T06:12:57Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit|naam=Innoverende tegnologieë in die onderwys|inheemse_naam=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|beeld=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar Logo.svg|gestig=[[2012]]|tipe=Privaat universiteit|visie-president=|provoos=|visie_kanselier=|rektor=|prinsipaal=|personeel=200|studentetal=|ander=|ligging=[[Bakoe]], [[Azerbeidjan]]|free_label=|free=|logo=|voetnotas=}}'''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> == Verwysings == 34fr51itxn8xtk31srjee58ou3angvj 2521242 2521241 2022-08-24T06:13:16Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit|naam=Innoverende tegnologieë in die onderwys|inheemse_naam=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|beeld=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar Logo.svg|gestig=[[2012]]|tipe=Privaat universiteit|visie-president=|provoos=|visie_kanselier=|rektor=|prinsipaal=|personeel=200 <ref name=":1" />|studentetal=|ander=|ligging=[[Bakoe]], [[Azerbeidjan]]|free_label=|free=|logo=|voetnotas=}}'''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> == Verwysings == muwjgtw0djft2khn8xknjx04bdaihlf 2521243 2521242 2022-08-24T06:13:50Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit|naam=Innoverende tegnologieë in die onderwys|inheemse_naam=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|beeld=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar Logo.svg|gestig=[[2012]]|tipe=Privaat universiteit|visie-president=|provoos=|visie_kanselier=|rektor=|prinsipaal=|personeel=200 <ref name=":1" />|studentetal=25 000 <ref name=":1" />|ander=|ligging=[[Bakoe]], [[Azerbeidjan]]|free_label=|free=|logo=|voetnotas=}}'''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> == Verwysings == o7k8lxhx7wxs5uvldgxvkhs9gft16z2 2521244 2521243 2022-08-24T06:14:10Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit|naam=Innoverende tegnologieë in die onderwys|inheemse_naam=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|beeld=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar Logo.svg|gestig=[[2012]]|tipe=Privaat universiteit|visie-president=|provoos=|visie_kanselier=|rektor=|prinsipaal=|personeel=200 <ref name=":2" />|studentetal=25 000 <ref name=":2" />|ander=|ligging=[[Bakoe]], [[Azerbeidjan]]|free_label=|free=|logo=|voetnotas=}}'''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> == Verwysings == atyhrra7kkikaoy35yeiwt09e6d5if4 2521245 2521244 2022-08-24T06:14:38Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit|naam=Innoverende tegnologieë in die onderwys|inheemse_naam=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|beeld=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar Logo.svg|gestig=[[2012]]|visie-president=|visie_kanselier=|personeel=200 <ref name=":2" />|studentetal=25 000 <ref name=":2" />|ligging=[[Bakoe]], [[Azerbeidjan]]|logo=}}'''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> == Verwysings == h1yyocfb1ihigrs7xoo7ah0qbodi2ue 2521246 2521245 2022-08-24T06:15:10Z Atakhanli 143204 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Universiteit|naam=Innoverende tegnologieë in die onderwys|inheemse_naam=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|beeld=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar Logo.svg|gestig=[[2012]]|personeel=200 <ref name=":2" />|studentetal=25 000 <ref name=":2" />|ligging=[[Bakoe]], [[Azerbeidjan]]}}'''Innoverende tegnologieë in die onderwys''' ({{Lang-en|Innovative Technologies in Education}}, {{Lang-az|Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar}}) — 'n bykomende opvoedkundige instelling wat in die velde van onderwys, inligtingstegnologie en ekonomiese ontwikkeling werksaam is wat daarop gemik is om nuwe benaderings tot die opvoedkundige proses toe te pas.<ref name=":2">{{Cite news|date=2022-08-18|title=İTE keçən il 25 mindən artıq pedaqoji və inzibati-idarəetmə heyətinə təlim keçib|work=Təhsildə İnnovativ Texnologiyalar|url=https://ite.az/az/news/1294}}</ref> == Verwysings == pp0o1j9gs0iweglwd3lmzgoo5kndw3b Bespreking:Innoverende tegnologieë in die onderwys 1 393241 2521249 2022-08-24T06:57:46Z 196.15.154.226 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv Drosanthemum lignosum 0 393243 2521273 2022-08-24T09:18:45Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = DD | status_system = iucn3.1 | taxon = Drosanthemum lignosum | authority =[[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1932 | synonyms= }} '''''Drosanthemum lignosum''''' is 'n [[vetplant]] in die [[vygies|vygiefamilie]] wat [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] is en in die [[Wes-Kaap]] voorkom. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=170-65 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:361700-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Drosanthemum]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] cy2g9yomz1vesa86sd7frm6a1aigg21 Drosanthemum mathewsii 0 393244 2521274 2022-08-24T09:28:32Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = DD | status_system = iucn3.1 | taxon = Drosanthemum mathewsii | authority =[[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1931 | synonyms= }} '''''Drosanthemum mathewsii''''' is 'n [[vetplant]] in die [[vygies|vygiefamilie]] wat [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] is en in die [[Wes-Kaap]] voorkom. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=170-73 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:361706-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Drosanthemum]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] gjonng5xd5kkp8gbpxi8ukx9t76h0rr Drosanthemum jamesii 0 393245 2521275 2022-08-24T09:39:21Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = DD | status_system = iucn3.1 | taxon = Drosanthemum jamesii | authority =[[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1932 | synonyms= }} '''''Drosanthemum jamesii''''' is 'n [[vetplant]] in die [[vygies|vygiefamilie]] wat [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] is en in die [[Oos-Kaap]] voorkom. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=170-58 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:361694-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Drosanthemum]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 21dg2a75cfdoxw6rfi44487hy62jras Waterval-Boven-spoorwegramp 0 393246 2521279 2022-08-24T10:32:52Z AFM 21229 Nuwe bladsy geskep met 'Die '''Waterval-Boven-spoorwegramp''' van 1949 is die ergste treinongeluk wat in Suid-Afrika plaasgevind het. Op [[15 November]] net na middernag was ‘n passasierstrein met net meer as 500 mynwerkers van die [[Witwatersrand]] na [[Maputo]] onderweg. Die trein het bestaan uit 16 rytuie getrek deur twee lokomotiewe. In die donker stormagtige nag en in gietende reën ontspoor die trein op die spoorbrug oor die [[Elandsrivier]]. Ses rytuie stort 25m in die diepte op...' wikitext text/x-wiki Die '''Waterval-Boven-spoorwegramp''' van 1949 is die ergste treinongeluk wat in Suid-Afrika plaasgevind het. Op [[15 November]] net na middernag was ‘n passasierstrein met net meer as 500 mynwerkers van die [[Witwatersrand]] na [[Maputo]] onderweg. Die trein het bestaan uit 16 rytuie getrek deur twee lokomotiewe. In die donker stormagtige nag en in gietende reën ontspoor die trein op die spoorbrug oor die [[Elandsrivier]]. Ses rytuie stort 25m in die diepte op die rotse en in die water: 63 man sterf, 116 word ernstig beseer en 348 oorleef die ramp. ==Bibliografie== *Burman, Jose: Disaster struck South Africa. Kaapstad: Struik, 1971. ISBN 0-86977-010-1 jd1ccrkpezyuo8lo2wtrb1mydeb3y6i 2521280 2521279 2022-08-24T10:35:49Z AFM 21229 wikitext text/x-wiki Die '''Waterval-Boven-spoorwegramp''' van 1949 is die ergste treinongeluk wat in Suid-Afrika plaasgevind het. Op [[15 November]] net na middernag was ‘n passasierstrein met net meer as 500 mynwerkers van die [[Witwatersrand]] na [[Maputo]] onderweg. Die trein het bestaan uit 16 rytuie getrek deur twee lokomotiewe. In die donker stormagtige nag en in gietende reën ontspoor die trein op die spoorbrug oor die [[Elandsrivier]]. Ses rytuie stort 25m in die diepte op die rotse en in die water: 63 man sterf, 116 word ernstig beseer en 348 oorleef die ramp. ==Bibliografie== *Burman, Jose: Disaster struck South Africa. Kaapstad: Struik, 1971. ISBN 0-86977-010-1 [[Kategorie: Spoorvervoer in Suid-Afrika]] dyaoq67ffpvsthuo02x667om9jd2rvt 2521284 2521280 2022-08-24T11:18:45Z Aliwal2012 39067 DAB Elandsrivier (Krokodil, Mpumalanga) wikitext text/x-wiki Die '''Waterval-Boven-spoorwegramp''' van [[1949]] is die ergste treinongeluk wat in Suid-Afrika plaasgevind het. Op [[15 November]] net ná middernag was 'n passasierstrein met net meer as 500 mynwerkers van die [[Witwatersrand]] na [[Maputo]] onderweg. Die trein het bestaan uit 16 rytuie getrek deur twee lokomotiewe. In die donker stormagtige nag en in gietende reën ontspoor die trein op die spoorbrug oor die [[Elandsrivier (Krokodil, Mpumalanga)|Elandsrivier]]. Ses rytuie stort 25 m in die diepte op die rotse en in die water neer: 63 man sterf, 116 word ernstig beseer en 348 oorleef die ramp. ==Bibliografie== *Burman, Jose: Disaster struck South Africa. Kaapstad: Struik, 1971. ISBN 0-86977-010-1 [[Kategorie:Spoorvervoer in Suid-Afrika]] 03rj58utlz3c9liic3t815h2wf29e2s Drosanthemum edwardsiae 0 393247 2521283 2022-08-24T11:10:58Z Oesjaar 7467 Nuwe artikel! wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = DD | status_system = iucn3.1 | taxon = Drosanthemum edwardsiae | authority =[[Louisa Bolus|L.Bolus]] 1932 | synonyms= }} '''''Drosanthemum edwardsiae''''' is 'n [[vetplant]] in die [[vygies|vygiefamilie]] wat [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] is en in die [[Wes-Kaap]] by [[Klein Brakrivier]] en [[Mosselbaai]] voorkom. Die plant is geïdentifiseer aan die hand van drie monsters wat verkry is in 1938. Dit is deel van die [[fynbos]]-[[bioom]]. Die plant se [[habitat]] is grootliks oorgeneem deur landbou aktiwiteite en die spesie word vermoedelik bedreig. == Bronne == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=170-35 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:361676-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Drosanthemum]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] cl2l68kk88sel8nclfeyj0guph94uir