ውክፔዲያ
amwiki
https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%8B%E1%8A%93%E1%8B%8D_%E1%8C%88%E1%8C%BD
MediaWiki 1.39.0-wmf.26
first-letter
ፋይል
ልዩ
ውይይት
አባል
አባል ውይይት
ውክፔዲያ
ውክፔዲያ ውይይት
ስዕል
ስዕል ውይይት
መልዕክት
መልዕክት ውይይት
መለጠፊያ
መለጠፊያ ውይይት
እርዳታ
እርዳታ ውይይት
መደብ
መደብ ውይይት
በር
በር ውይይት
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
ጅጅጋ
0
2369
372473
372452
2022-08-26T12:36:47Z
197.156.107.31
wikitext
text/x-wiki
'''ጅጅጋ''' በምስራቅ [[ኢትዮጵያ]] የሚገኝ ከተማ ነው። ከተማው ከ[[ሐረር]] 80 ኪ.ሜ. ይርቃል። በቀድሞው [[ሐረርጌ]] ክፍለ-ሀገር የሚገኝ ከተማ ሲሆን አሁን የ[[ሶማሌ ክልል]] [[ዋና ከተማ]] ነው። በ[[1994 እ.ኤ.አ.]] ከተማው 56,821 ሰዎች ነበሩት። በ1998 ማዕከላዊ የስታትስቲችስ ባለስልጣን እንደተመነው ጅጅጋ የ98,076 ሰው መኖሪያ ስትሆን ከነሱም 50,355 ወንዶችና 47,721 ሴቶች ይገኙበታል። ከተማው በ9°10' ሰሜን ኬክሮስ እና 42°48' ምስራቅ ኬክሮስ ይገኛል።
{{የኢትዮጵያ ከተሞች}}
[[መደብ:የኢትዮጵያ ከተሞች]]
[[[[መደብ:ሶማሌ ክልል]]
ly26ikzpksk8c28sl17x252vg09rrqj
ሜክሲኮ
0
11266
372475
362611
2022-08-26T23:26:07Z
MoxxieHidrocalido1
40460
የተረጋገጠ: [[ኤንሪኬ ፔና ኒኢቶ]] --> [[አንድሬስ ማኑኤል ሎፔዝ ኦብራዶር]] የወቅቱ የሜክሲኮ ፕሬዝዳንት
wikitext
text/x-wiki
{{የሀገር መረጃ|
ስም = ሜክሲኮ|
ሙሉ_ስም = Estados Unidos Mexicanos<br /> የተባበሩት የሜክሲኮ ግዛቶች|
ባንዲራ_ሥዕል = Flag_of_Mexico.svg|
ማኅተም_ሥዕል = Coat of arms of Mexico.svg|
ካርታ_ሥዕል = Mexico in its region.svg|
መዝሙር = ''Himno Nacional Mexicano''<br><br><center>[[File:Himno Nacional Mexicano instrumental.ogg]]</center>|
ዋና_ከተማ = [[ሜክሲኮ ከተማ]]|
ብሔራዊ_ቋንቋ = [[እስፓንኛ]]|
የመንግስት_አይነት = ፕሬዚዳንታዊ ሪፐብሊክ|
የመሪዎች_ማዕረግ = [[ፕሬዚዳንት]]|
የመሪዎች_ስም = [[አንድሬስ ማኑኤል ሎፔዝ ኦብራዶር]]|
የነጻነት_ቀን = (September 16, 1810 እ.ኤ.አ.)|
የመሬት_ስፋት = 1,972,550|
የመሬት_ስፋት_ከዓለም = 13|
ውሀ_ከመቶ = 2.5|
የሕዝብ_ብዛት_ግምት_ዓመት = 2015 እ.ኤ.አ.|
የሕዝብ_ብዛት_ግምት = 119,530,753|
የሕዝብ_ብዛት_ከዓለም = 11|
የገንዘብ_ስም = ፔሶ|
ሰዓት_ክልል = -8 እስከ -6|
የስልክ_መግቢያ = +52|
ከፍተኛ_ደረጃ_ከባቢ = .mx}}
'''ሜክሲኮ''' (እስፓንኛ፦ Mexico /ሜሒኮ/) ከ[[አሜሪካ]] ወደ ደቡብ የተገኘው አገር ነው። ስሙ ከጥንታዊ ኗሪዎች ከ[[መሺካ]] ሕዝብ መጥቷል።
<div align=center>
<!-- galería de mapas -->
{| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=800px style="float:center; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e
|colspan=8 style="background:#green; color:white; font-size:100%" align=center bgcolor="green"|'''ሜክሲኮ'''
|-
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Cancun aerial photo by safa.jpg|125px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Government Building In Puebla.jpg|125px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Cabo San Lucas Los Arcos 2.jpg|125px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Pirámide del Sol in Teotihuacán.jpg|125px]]
|-
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[ካንኩን]]''<br />[[Quintana Roo]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[ፕዌብላ]]''<br />[[ፕዌብላ]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[ቺቼን ኢትዛ]]''<br />[[ዩካታን]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[ካቦ ሳን ሉካስ]]''<br />[[ባሓ ካሊፎርኒያ ሱር]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[ቴዮቲኋካን]]''<br />[[Estado de México]]
|-
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Plaza de Armas, Guadalajara, Jalisco, México.jpg|120px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Acapulco - Visto desde la Capilla Ecuménica de la Paz.JPG|120px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Parroquia y relox.JPG|120px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Monte Alban 2006 08.JPG|120px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Palacio de Bellas Artes.jpg|120px]]
|-
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[ጓዳላሓራ]]''<br />[[ሓሊስኮ]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[አካፑልኮ]]''<br />[[Estado de Guerrero|Guerrero]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[San Miguel de Allende]]''<br />[[Guanajuato]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[Monte Albán]]''<br />[[ወሓካ]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[ሜክሲኮ ከተማ]]''<br />[[México, D.F.|Distrito Federal]]
|-
|-
|align=center valign=center bgcolor="white"|
|align=center valign=center bgcolor="white"|
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:San Cristóbal de Las Casas 18.jpg|120px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:El_Tajín,_Nischenpyramide.fcm.jpg|120px]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[ስዕል:Palacio de gobierno de morelia.JPG|120px]]
|-
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[ቲዋና]]''<br />[[Baja California]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[Creel]]''<br />[[ቺዋዋ]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[San Cristobal de las Casas]]''<br />[[ቺያፓስ]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[El Tajín]]''<br />[[Estado de Veracruz|Veracruz]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|''[[Morelia]]''<br />[[ሚቾዋካን]]
|-
|}
</div>
[[ዛፖፓን]]
{{በሰሜን አሜሪካ ውስጥ የሚገኙ አገሮች}}
{{መዋቅር-መልክዐምድር}}
[[መደብ:ሜክሲኮ]]
2nk4tqzgsi1tn0fue3vckdpaay2ec2s
አባል:Simethi
2
52648
372476
372336
2022-08-27T06:58:50Z
Simethi
40383
change link
wikitext
text/x-wiki
[[ስዕል:Awash river.jpg|thumb|'''የታችኛው የአዋሽ ሸለቆ''']]
== አዋሽ ወንዝ ==
አዋሽ (አንዳንዴ ሲፃፍ [[Oromo|በኦሮምኛ]] Awaash ፤[[:en:Amharic|በአማርኛ]] አዋሽ ፤በ [[አፋርኛ]] ወአዮት፤[[:en:Somali_language|በሶማሌኛ]] ወብጋድር)የ[[ኢትዮጵያ]] ዋና ወንዝ ነው። የወንዙ ፍሰት(ሂድት) ሙሉ በሙሉ በኢትዮጵያ ወሰን ውስጥ የተቀመጠ ሲሆን እርስ በርስ የተሳሰሩ ሐይቆችን በሰንሰለት ውስጥ የተቀመጠ ነው፡፡ የወንዙ ፍሰት ከጋርጎሪ ሐይቅ ጀምሮ በጅቡቲ ድንበር ላይ ከሚገኘው [[:en:Lake_Abbe|አብይ ሐይቅ]] (ወይም አብይ ባድ)ያበቃል ወይም ይደመደማል) ። ይህ አካሄድ [[:en:Gulf_of_Tadjoura|ከጣድጁራ ባህረ ሰላጤ]] ራስ 100 ኪሎ ሜትር (60 ወይም 70 ኪሎ ሜትር) ርቀት ላይ ይገኛል። ዋና የወንዙ የተዘጋ ([[:en:Endorheic|ኢንዶርሂክ]]) ተፋሰስ ክልል [[አማራ (ክልል)|የአማራ]]፣ [[ኦሮሚያ ክልል|የኦሮሚያና]] [[ሶማሌ ክልል|የሶማሌ]] ክልሎችን እንዲሁም [[አፋር (ክልል)|የአፋርን]] ደቡባዊ ግማሽ ክፍል የሚሸፍን የተዘጋ ተፋሰስ ክልል ነው፡፡
የአዋሽ ሸለቆ (በተለይም [[:en:Middle_Awash|መካከለኛው አዋሽ]]) ከፍተኛ ቁጥር ያለው [[:en:Hominin|በሆሚኒን]] ቅሪተ አካላት መገኛ በመሆኑ በዓለም አቀፍ ደረጃ የታወቀ ነው። ይህ ሸለቆ የሰው ልጆችን ቀደምት [[:en:Awash_River#cite_note-unesco-1|ዝግመተ ለውጥ]] ወደር የለሽ ዕውቀት ይሰጣል።<ref name=":0">https://en.wikipedia.org/wiki/Awash_River#cite_note-unesco-1</ref> "[[Lucy|ሉሲ]]"፣ በጣም ታዋቂ ከሆኑት ቀደምት [[:en:Hominin|የሆመኒን]] ቅሪተ አካላት መካከል አንዱ፣ በታችኛው አዋሽ ሸለቆ ተገኘ ነው።<ref name=":0" /> የአዋሽ የታችኛው ሸለቆ ለቅሪተ አካልና ለሰው ልጅ ባለዉ ጠቀሜታ በ1980 ዓ.ም. [[:en:UNESCO|በዩኔስኮ]] [[:en:World_Heritage_List|የዓለም ቅርስ መዝገብ]] ላይ ተቀርጾ ነበር።<ref name=":0" />
== መጠቆሚያዎች ==
<references />
lf7e3orcmorv7rno73gkqjeklxydp34
ኮይንበርግ
0
52698
372474
2022-08-26T22:25:51Z
MoxxieHidrocalido1
40460
ወደ [[ካሊኒንግራድ]] መምሪያ መንገድ ፈጠረ
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[ካሊኒንግራድ]]
nu76b9iq938f4lbgehkod1ducsodsso
አባል:Naif Mohamed
2
52699
372477
2022-08-27T07:01:55Z
Naif Mohamed
40486
አዲስ ገጽ ፈጠረ፦ «ላሊበላ (አማርኛ፡ ላሊበላ) በ[[ኢትዮጵያ]] የ[[አማራ (ክልል)|አማራ ክልል]] ከተማ ነው። በላስታ አውራጃ እና በ[[ሰሜን ወሎ ዞን]] የሚገኘው ይህ ስፍራ ዝነኛ [[:en:Monolithic_church|ውቅር አብያተ ክርስቲያናት]] የቱሪስት ቦታ ነው። መላው የላሊበላ የኢትዮጵያ ጥንታዊነት፣ የመካከለኛው ዘመን እና የድ...»
wikitext
text/x-wiki
ላሊበላ (አማርኛ፡ ላሊበላ) በ[[ኢትዮጵያ]] የ[[አማራ (ክልል)|አማራ ክልል]] ከተማ ነው። በላስታ አውራጃ እና በ[[ሰሜን ወሎ ዞን]] የሚገኘው ይህ ስፍራ ዝነኛ [[:en:Monolithic_church|ውቅር አብያተ ክርስቲያናት]] የቱሪስት ቦታ ነው። መላው የላሊበላ የኢትዮጵያ ጥንታዊነት፣ የመካከለኛው ዘመን እና የድህረ-መካከለኛው ዘመን ስልጣኔ ትልቅ እና ጠቃሚ ቦታ ነው።<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Lalibela#cite_note-unesco-1</ref> ለክርስቲያኖች ላሊበላ ከኢትዮጵያ ቅድስተ ቅዱሳን ከተሞች አንዷ እና የጉዞ ማእከል ነች።
ኢትዮጵያ በ4ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የመጀመሪያ አጋማሽ ክርስትናን ከተቀበሉ ከቀደምት አገሮች አንዷ ስትሆን ታሪካዊ መነሻውም በሐዋርያት [[ዘመን ነውhttps://en.wikipedia.org/wiki/Apostles in the New Testament|ዘመን ነው]]። አብያተ ክርስቲያናቱ እራሳቸው ከ7ኛው እስከ 13ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የተቆጠሩ ሲሆን በተለምዶ [[:en:Gebre_Mesqel_Lalibela|በዛግዌ (አገው) ንጉሥ ገብረ መስቀል ላሊበላ (አር.እ.ኤ.]] 1181-1221) ዘመን የተጻፉ ናቸው።[2]
የላሊበላ ዋና ዋና ህንጻዎች አቀማመጥ እና ስማቸው በተለይ በአካባቢው ቀሳውስት ዘንድ የ[[:en:Jerusalem|እየሩሳሌ]]ም ምሳሌያዊ መግለጫ እንዲሆን ሰፊ ተቀባይነት አለው።[3] ይህም አንዳንድ ባለሙያዎች አሁን ያለውን የቤተ ክርስቲያን ግንባታ በ1187 ኢየሩሳሌም በሙስሊም መሪ [[:en:Saladin|ሳላዲን]] ከተያዘች በኋላ ባሉት ዓመታት አስፍረዋል።[4]
ላሊበላ በግምት 2,500 ሜትር (8,200 ጫማ) [[:en:Sea_level|ከባህር ጠለል]] በላይ ነው። ቀደም ሲል የቡግና ወረዳ አካል የነበረችው የላስታ ዋና ከተማ ነች። በ1978 ከዓለት የተፈለፈሉ አብያተ ክርስቲያናት የ[[:en:World_Heritage_Site|ዓለም ቅርስ ሆነው ታወቁ]]።[1]
2ltduxpugdnlmw3ozp28wvge259cy4f