Wikipedia anwiki https://an.wikipedia.org/wiki/Portalada MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Media Especial Descusión Usuario Descusión usuario Wikipedia Descusión Wikipedia Imachen Descusión imachen MediaWiki Descusión MediaWiki Plantilla Descusión plantilla Aduya Descusión aduya Categoría Descusión categoría Portal Descusión Portal TimedText TimedText talk Módulo Descusión módulo Accesorio Descusión accesorio Accesorio definición Descusión definición accesorio Litera 0 2476 1837383 1812204 2022-07-21T09:14:32Z Willtron 41 /* Territorio y población */ wikitext text/x-wiki {{Ficha de comarca| |nombre = Litera |nombre orichinal = La Llitera |de = d' |banderap = [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] |imachen = [[Imachen:La Llitera, cerca de Alcampell (Huesca).jpg|250px]] |escudo = [[Imachen:Logo A Litera.png|150px]] |mapa = [[Image:Localización de Litera (Aragón).svg|150px]] |país = [[Aragón]] |provincia = [[Provincia de Uesca|Uesca]] |población = 18.666 |anyo = 2002 |superficie = 733,9 |densidat = 25,43 |capital = [[Tamarit de Litera]] y |capital2 = [[Binéfar]] |municipios = 14 |web = [http://www.lalitera.org/ www.lalitera.org] }} '''Litera''' (en [[Idioma catalán|catalán]]: ''La Llitera''; en [[Idioma castellán|castellán]]: ''La Litera'') ye una [[comarca]] de a [[Provincias d'Espanya|provincia]] de [[Provincia de Uesca|Uesca]], [[Aragón]], [[Espanya]]. * [[Capital (politica)|Capital]]: [[Tamarit de Litera]] y [[Binéfar]]. * [[Superficie]]: 733,9&nbsp;[[km²]]. * [[Población humana|Población]]: 18.666 habitants ([[2002]]). == Mugas == Muga: a lo norte con a comarca de [[Ribagorza]], a l'este con as comarcas d'a [[Noguera (comarca)|Noguera]] y d'o [[Segrián]], a lo sud con a comarca d'a [[Cinca Baixa]], a l'este con a comarca d'a [[Cinca Meya]], y a lo norueste con a comarca d'o [[Semontano de Balbastro]]. == Toponimia == D'alcuerdo con [[Joan Coromines i Vigneaux]], o toponimo Llitera s'aplica actualment a la parte plana d'o que ye a comarca oficial, o sector entre [[Tamarit de Litera]] y [[Albelda]], o lo relaciona con as [[Euforbiaceae|euforbiacias]] (as letreras). O toponimo Litera puet tener un orichen común con ''[[barranco de Lliterola]]'' ([[Benás]]). En [[aragonés meyeval|aragonés medieval]] una ''Litera'' yera parte d'a ropa que se feba servir pa cubrir un [[leito]]. En un texto de [[1301]] por lo que [[Chaime II d'Aragón|Chaime II]] promulgó los [[fuero]]s aprobaus en las [[Cortz de Zaragoza (1301)|Cortz de Zaragoza]] s'escribe sin articlo: {{cita|Que Ribagorça et '''Literra''' entro a la [[Clamor d'Almacellas]] sian del regno d'Aragon. Como Ribagorca, Sobrarbe e las Vales, '''de Litera''' daquia la Clamor d'Almacellas sian del regno d'Aragon e, sacados los feudos, sian poblados a Fuero de Aragon e ayan [[moneda]] de Aragon,<ref name=ACTACURIARUM>{{an}}{{es}} ''Cortes de los reinados de Alfonso II a Alfonso IV (1164-1328)'', [[Colección Acta Curiarum Regni Aragonum]]. (Tomo II). Gobierno de Aragón (Departamento de Educación, Cultura y Deporte), Zaragoza, 2020. pp. 453-454, pp. 476-477.</ref>}} {{cita|..., que husen en todo e por todas cosas en las ditas tierras e '''en Litera''' entro a la Clamor d'Almacellas, assi como los otros sobrejunteros d’Aragon husan en judicio e fueras de judicio.<ref name=ACTACURIARUM/>}} {{cita|Mas, porque los jodios no guardaron comunalment el stablimiento, stablimos et ordenamos que todos los jodios en nuestros lugares o en los lugares de otros senyores en Aragon o en Ribagorça o '''en Litera''', daquia la [[Clamor d'Almacellas]],...<ref name=ACTACURIARUM/>}} Lo toponimo Litera se documenta sin articlo en [[aragonés belsetán|belsetán]]: {{cita|Como naltros pueblos pasa en Ribagorza e '''Litera''', / e al igual que per astí, en Sobrarbe e per la Fueva /<ref name=BELSETANLOZA>{{es}} [[Chabier Lozano Sierra|Lozano, Ch.]], [[Ánchel Loís Saludas|Saludas, Á.L.]]: (2005). ''[[Aspectos morfosintácticos del belsetán]]''. Zaragoza: Gara d'Edizions - IFC, p. 162. ''Las fiestas de San Medardo Benabarre'' de [[Leonardo Escalona]].</ref>}} [[Bienvenido Mascaray]] manimenos, lo empega con articlo en lo suyo libro ''[[Benas, trallo y fuellas: poemas en aragonés ribagorzano de Campo|Benas, trallo y fuellas]]'': {{cita|[[Mayenco]] fecundo, río orgulloso, / que al bramá pregonas el [[trunfo]] del [[sol]], / que fa amoranzá a la [[nieu|neu]] y al [[chelo]] / y plloran [[cristal]]s, [[espuma]]s y [[perla]]s / qu'allá en '''la Llitera''' s'esparramarán.<ref name=VENASTRALLOCAMPO>{{an}} [[Bienvenido Mascaray Sin|MASCARAY SIN, Bievenido]]: ''Benas, Trallo y fuellas. Poemas en aragonés ribagorzano de Campo''. Editor: [[Publicazions d'o Consello d'a Fabla Aragonesa]], 1984. ISBN 8486036054, 9788486036058., 1984, p. 114</ref>}} == Territorio y población == {| {{tablapolida}} |- bgcolor=silver ! <center>'''Num.'''</center> ! <center>'''[[Municipio]]'''</center> ![[Superficie]]<br />([[km²]])<ref name="IAEST">Datos d'o [[Instituto Aragonés d'Estatistica]] (IAEST). [http://portal.aragob.es/servlet/page?_pageid=4705&_dad=portal30&_schema=PORTAL30&_type=site&_fsiteid=1227&_fid=1473458&_fnavbarid=1474620&_fnavbarsiteid=1227&_fedit=0&_fmode=2&_fdisplaymode=1&_fcalledfrom=1&_fdisplayurl= Zifras completas]</ref>'''</center> ! <center>'''%<br />d'o total'''</center> ![[Población humana|Población]]<br />(2011)<ref>Datos d'o [[Instituto Nacional de Estadística]], de l'[[1 de chinero]] de [[2011]]. [http://www.ine.es/pob06/pob06menu.htm Zifras completas]</ref> ! <center>'''%<br />d'o total'''</center> ![[Altaria]]<br />(metros)<ref name="IAEST" /> ! <center>'''[[Lugars]]'''</center> |- | align="right" |1 | align="left" |[[Albelda]] | align="right" | 51,9 | align="right" | 7,1 | align="right" | 839 | align="right" | 4,4 | align="right" | 361 | align="left" | |- | align="right" |2 | align="left"| [[Alcampell]] | align="right" | 58,0 | align="right" | 7,9 | align="right" | 762 | align="right" | 4,0 | align="right" | 449 | align="left" | [[Pelegrinyón]] |- | align="right" |3 | align="left"| [[Altorricón]] | align="right" | 32,4 | align="right" | 4,4 | align="right" | 1.492 | align="right" | 7,8 | align="right" | 265 | align="left" | |- | align="right" |4 | align="left"| [[Baells]] | align="right" | 39,8 | align="right" | 5,4 | align="right" | 114 | align="right" | 0,6 | align="right" | 610 | align="left" | [[Nachán]], [[Zurita (Litera)|Zurita]] |- | align="right" |5 | align="left"| [[Binéfar]] | align="right" | 25,1 | align="right" | 3,4 | align="right" | 9.482 | align="right" | 49,6 | align="right" | 286 | align="left" | |- | align="right" |6 | align="left"| [[Camporrélls]] | align="right" | 26,7 | align="right" | 3,6 | align="right" | 182 | align="right" | 1,0 | align="right" | 665 | align="left" | |- | align="right" |7 | align="left"| [[Castillón Roi]] | align="right" | 37,6 | align="right" | 5,1 | align="right" | 380 | align="right" | 2,0 | align="right" | 442 | align="left" | [[Pinyana]], [[Santa Ana (Castillón Roi)|Santa Ana]]. |- | align="right" |8 | align="left"| [[Esplús]] | align="right" | 73,0 | align="right" | 9,9 | align="right" | 654 | align="right" | 3,4 | align="right" | 281 | align="left" | EGASA, [[La Bochosa]], [[Las Pueblas]], MAPSA, [[Moncasi]], ROLZASA, [[Santa María del Pilar (Litera)|Santa María del Pilar]], [[Torregrosa]]. |- | align="right" |9 | align="left"| [[Peralta y Calasanz]] | align="right" | 114,9 | align="right" | 15,7 | align="right" | 243 | align="right" | 1,3 | align="right" | 523 | align="left" | [[Calasanz]], [[Gabasa]], [[Peralta de la Sal]], [[Quatre Cortz]]. |- | align="right" |10 | align="left"| [[Sant Isteban de Litera]] | align="right" | 71,9 | align="right" | 9,8 | align="right" | 509 | align="right" | 2,7 | align="right" | 420 | align="left" | [[Rocafort (Litera)|Rocafort]] |- | align="right" |11 | align="left"| [[Tamarit de Litera]] | align="right" | 110,6 | align="right" | 15,1 | align="right" | 3.711 | align="right" | 19,4 | align="right" | 360 | align="left" | [[Algayón]], [[La Melusa]]. |- | align="right" |12 | align="left"| [[Valdellou]] | align="right" | 30,4 | align="right" | 4,1 | align="right" | 119 | align="right" | 0,6 | align="right" | 460 | align="left" | |- | align="right" |13 | align="left"| [[Vencillón]] | align="right" | 10,4 | align="right" | 1,4 | align="right" | 467 | align="right" | 2,4 | align="right" | - | align="left" | |- | align="right" |14 | align="left"| [[Zanui-Alins]] | align="right" | 51,2 | align="right" | 7,0 | align="right" | 181 | align="right" | 0,9 | align="right" | 454 | align="left" | [[Alins (Litera)|Alins]], [[Zanui]]. |- | align="center" |# | '''Litera''' | align="right" | '''733,9''' | align="right" | '''100,0''' | align="right" | '''19.135''' | align="right" | '''100,0''' | align="center" | '''-''' |- |} == Gastronomía == *Patacas. *[[Recau de Binéfar]]. === Laminerías === * [[Panellet]]s: lamíns con farina d'almendra, [[uego]] y [[zucre]], tipico pa Totz los Santos.<ref>{{es}} [https://gastronomia-aragonesa.com/calendario-gastronomico/noviembre/ "calendario gastronomico"] en a pachina web ''Gastronomía Aragonesa'' d'o [[Gubierno d'Aragón]].</ref> == Se veiga tamién == * [[Lista de molimentos de Litera]]. == Vinclos externos == {{Commonscat|La Litera|Litera}} == Referencias == {{Listaref}} {{Municipios Litera}} {{Comarcas d'Aragón}} [[Categoría:Litera|*]] [[Categoría:Comarcas de Uesca|Litera]] 2hz73j7us86utlpmknotfdzkysnatzq 1837384 1837383 2022-07-21T09:15:47Z Willtron 41 /* Territorio y población */ wikitext text/x-wiki {{Ficha de comarca| |nombre = Litera |nombre orichinal = La Llitera |de = d' |banderap = [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] |imachen = [[Imachen:La Llitera, cerca de Alcampell (Huesca).jpg|250px]] |escudo = [[Imachen:Logo A Litera.png|150px]] |mapa = [[Image:Localización de Litera (Aragón).svg|150px]] |país = [[Aragón]] |provincia = [[Provincia de Uesca|Uesca]] |población = 18.666 |anyo = 2002 |superficie = 733,9 |densidat = 25,43 |capital = [[Tamarit de Litera]] y |capital2 = [[Binéfar]] |municipios = 14 |web = [http://www.lalitera.org/ www.lalitera.org] }} '''Litera''' (en [[Idioma catalán|catalán]]: ''La Llitera''; en [[Idioma castellán|castellán]]: ''La Litera'') ye una [[comarca]] de a [[Provincias d'Espanya|provincia]] de [[Provincia de Uesca|Uesca]], [[Aragón]], [[Espanya]]. * [[Capital (politica)|Capital]]: [[Tamarit de Litera]] y [[Binéfar]]. * [[Superficie]]: 733,9&nbsp;[[km²]]. * [[Población humana|Población]]: 18.666 habitants ([[2002]]). == Mugas == Muga: a lo norte con a comarca de [[Ribagorza]], a l'este con as comarcas d'a [[Noguera (comarca)|Noguera]] y d'o [[Segrián]], a lo sud con a comarca d'a [[Cinca Baixa]], a l'este con a comarca d'a [[Cinca Meya]], y a lo norueste con a comarca d'o [[Semontano de Balbastro]]. == Toponimia == D'alcuerdo con [[Joan Coromines i Vigneaux]], o toponimo Llitera s'aplica actualment a la parte plana d'o que ye a comarca oficial, o sector entre [[Tamarit de Litera]] y [[Albelda]], o lo relaciona con as [[Euforbiaceae|euforbiacias]] (as letreras). O toponimo Litera puet tener un orichen común con ''[[barranco de Lliterola]]'' ([[Benás]]). En [[aragonés meyeval|aragonés medieval]] una ''Litera'' yera parte d'a ropa que se feba servir pa cubrir un [[leito]]. En un texto de [[1301]] por lo que [[Chaime II d'Aragón|Chaime II]] promulgó los [[fuero]]s aprobaus en las [[Cortz de Zaragoza (1301)|Cortz de Zaragoza]] s'escribe sin articlo: {{cita|Que Ribagorça et '''Literra''' entro a la [[Clamor d'Almacellas]] sian del regno d'Aragon. Como Ribagorca, Sobrarbe e las Vales, '''de Litera''' daquia la Clamor d'Almacellas sian del regno d'Aragon e, sacados los feudos, sian poblados a Fuero de Aragon e ayan [[moneda]] de Aragon,<ref name=ACTACURIARUM>{{an}}{{es}} ''Cortes de los reinados de Alfonso II a Alfonso IV (1164-1328)'', [[Colección Acta Curiarum Regni Aragonum]]. (Tomo II). Gobierno de Aragón (Departamento de Educación, Cultura y Deporte), Zaragoza, 2020. pp. 453-454, pp. 476-477.</ref>}} {{cita|..., que husen en todo e por todas cosas en las ditas tierras e '''en Litera''' entro a la Clamor d'Almacellas, assi como los otros sobrejunteros d’Aragon husan en judicio e fueras de judicio.<ref name=ACTACURIARUM/>}} {{cita|Mas, porque los jodios no guardaron comunalment el stablimiento, stablimos et ordenamos que todos los jodios en nuestros lugares o en los lugares de otros senyores en Aragon o en Ribagorça o '''en Litera''', daquia la [[Clamor d'Almacellas]],...<ref name=ACTACURIARUM/>}} Lo toponimo Litera se documenta sin articlo en [[aragonés belsetán|belsetán]]: {{cita|Como naltros pueblos pasa en Ribagorza e '''Litera''', / e al igual que per astí, en Sobrarbe e per la Fueva /<ref name=BELSETANLOZA>{{es}} [[Chabier Lozano Sierra|Lozano, Ch.]], [[Ánchel Loís Saludas|Saludas, Á.L.]]: (2005). ''[[Aspectos morfosintácticos del belsetán]]''. Zaragoza: Gara d'Edizions - IFC, p. 162. ''Las fiestas de San Medardo Benabarre'' de [[Leonardo Escalona]].</ref>}} [[Bienvenido Mascaray]] manimenos, lo empega con articlo en lo suyo libro ''[[Benas, trallo y fuellas: poemas en aragonés ribagorzano de Campo|Benas, trallo y fuellas]]'': {{cita|[[Mayenco]] fecundo, río orgulloso, / que al bramá pregonas el [[trunfo]] del [[sol]], / que fa amoranzá a la [[nieu|neu]] y al [[chelo]] / y plloran [[cristal]]s, [[espuma]]s y [[perla]]s / qu'allá en '''la Llitera''' s'esparramarán.<ref name=VENASTRALLOCAMPO>{{an}} [[Bienvenido Mascaray Sin|MASCARAY SIN, Bievenido]]: ''Benas, Trallo y fuellas. Poemas en aragonés ribagorzano de Campo''. Editor: [[Publicazions d'o Consello d'a Fabla Aragonesa]], 1984. ISBN 8486036054, 9788486036058., 1984, p. 114</ref>}} == Territorio y población == {| {{tablapolida}} |- bgcolor=silver ! <center>'''Num.'''</center> ! <center>'''[[Municipio]]'''</center> ![[Superficie]]<br />([[km²]])<ref name="IAEST">Datos d'o [[Instituto Aragonés d'Estatistica]] (IAEST). [http://portal.aragob.es/servlet/page?_pageid=4705&_dad=portal30&_schema=PORTAL30&_type=site&_fsiteid=1227&_fid=1473458&_fnavbarid=1474620&_fnavbarsiteid=1227&_fedit=0&_fmode=2&_fdisplaymode=1&_fcalledfrom=1&_fdisplayurl= Zifras completas]</ref>'''</center> ! <center>'''%<br />d'o total'''</center> ![[Población humana|Población]]<br />(2011)<ref>Datos d'o [[Instituto Nacional de Estadística]], de l'[[1 de chinero]] de [[2011]]. [http://www.ine.es/pob06/pob06menu.htm Zifras completas]</ref> ! <center>'''%<br />d'o total'''</center> ![[Altaria]]<br />(metros)<ref name="IAEST" /> ! <center>'''[[Lugars]]'''</center> |- | align="right" |1 | align="left" |[[Albelda]] | align="right" | 51,9 | align="right" | 7,1 | align="right" | 839 | align="right" | 4,4 | align="right" | 361 | align="left" | |- | align="right" |2 | align="left"| [[Alcampell]] | align="right" | 58,0 | align="right" | 7,9 | align="right" | 762 | align="right" | 4,0 | align="right" | 449 | align="left" | [[Pelegrinyón]] |- | align="right" |3 | align="left"| [[Altorricón]] | align="right" | 32,4 | align="right" | 4,4 | align="right" | 1.492 | align="right" | 7,8 | align="right" | 265 | align="left" | |- | align="right" |4 | align="left"| [[Baells]] | align="right" | 39,8 | align="right" | 5,4 | align="right" | 114 | align="right" | 0,6 | align="right" | 610 | align="left" | [[Nachán]], [[Zurita (Litera)|Zurita]] |- | align="right" |5 | align="left"| [[Binéfar]] | align="right" | 25,1 | align="right" | 3,4 | align="right" | 9.482 | align="right" | 49,6 | align="right" | 286 | align="left" | |- | align="right" |6 | align="left"| [[Camporrélls]] | align="right" | 26,7 | align="right" | 3,6 | align="right" | 182 | align="right" | 1,0 | align="right" | 665 | align="left" | |- | align="right" |7 | align="left"| [[Castillón Roi]] | align="right" | 37,6 | align="right" | 5,1 | align="right" | 380 | align="right" | 2,0 | align="right" | 442 | align="left" | [[Pinyana]], [[Santa Ana (Castillón Roi)|Santa Ana]]. |- | align="right" |8 | align="left"| [[Esplús]] | align="right" | 73,0 | align="right" | 9,9 | align="right" | 654 | align="right" | 3,4 | align="right" | 281 | align="left" | EGASA, [[La Bochosa]], [[Las Pueblas]], MAPSA, [[Moncasi]], ROLZASA, [[Santa María del Pilar (Litera)|Santa María del Pilar]], [[Torregrosa (Litera)|Torregrosa]]. |- | align="right" |9 | align="left"| [[Peralta y Calasanz]] | align="right" | 114,9 | align="right" | 15,7 | align="right" | 243 | align="right" | 1,3 | align="right" | 523 | align="left" | [[Calasanz]], [[Gabasa]], [[Peralta de la Sal]], [[Quatre Cortz]]. |- | align="right" |10 | align="left"| [[Sant Isteban de Litera]] | align="right" | 71,9 | align="right" | 9,8 | align="right" | 509 | align="right" | 2,7 | align="right" | 420 | align="left" | [[Rocafort (Litera)|Rocafort]] |- | align="right" |11 | align="left"| [[Tamarit de Litera]] | align="right" | 110,6 | align="right" | 15,1 | align="right" | 3.711 | align="right" | 19,4 | align="right" | 360 | align="left" | [[Algayón]], [[La Melusa]]. |- | align="right" |12 | align="left"| [[Valdellou]] | align="right" | 30,4 | align="right" | 4,1 | align="right" | 119 | align="right" | 0,6 | align="right" | 460 | align="left" | |- | align="right" |13 | align="left"| [[Vencillón]] | align="right" | 10,4 | align="right" | 1,4 | align="right" | 467 | align="right" | 2,4 | align="right" | - | align="left" | |- | align="right" |14 | align="left"| [[Zanui-Alins]] | align="right" | 51,2 | align="right" | 7,0 | align="right" | 181 | align="right" | 0,9 | align="right" | 454 | align="left" | [[Alins (Litera)|Alins]], [[Zanui]]. |- | align="center" |# | '''Litera''' | align="right" | '''733,9''' | align="right" | '''100,0''' | align="right" | '''19.135''' | align="right" | '''100,0''' | align="center" | '''-''' |- |} == Gastronomía == *Patacas. *[[Recau de Binéfar]]. === Laminerías === * [[Panellet]]s: lamíns con farina d'almendra, [[uego]] y [[zucre]], tipico pa Totz los Santos.<ref>{{es}} [https://gastronomia-aragonesa.com/calendario-gastronomico/noviembre/ "calendario gastronomico"] en a pachina web ''Gastronomía Aragonesa'' d'o [[Gubierno d'Aragón]].</ref> == Se veiga tamién == * [[Lista de molimentos de Litera]]. == Vinclos externos == {{Commonscat|La Litera|Litera}} == Referencias == {{Listaref}} {{Municipios Litera}} {{Comarcas d'Aragón}} [[Categoría:Litera|*]] [[Categoría:Comarcas de Uesca|Litera]] i80oo18mqqpwiyzdy5rinldfvyy88ex Fraga (Uesca) 0 2826 1837379 1780268 2022-07-21T09:05:00Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki :''Iste articlo trata sobre a ciudat de '''Fraga''' en a provincia de Uesca. Ta atros emplegos se veiga [[Fraga (desambigación)]].'' {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Fraga |bandera = Bandera de Fraga.svg |escudo = Coat of Arms of Fraga.svg |escudo_grandaria = 60px |imachen = [[Imachen:Fraga - Vista general con iglesia de San Pedro.JPG|center|230px|Ilesia de Sant Per de Fraga]] <br> Ilesia de Sant Per de Fraga |provincia = Uesca |comarca = Cinca Baixa |superficie = 435 |altaria = 118 |distancia = 82 |población = 15.353 |calendata = 2020 |chentilicio = fragantino |latitut = 41.51 |lonchitut = 0.35 |cp = 22520 |ríos = [[río Cinca|Cinca]] |diocesi = Balbastro-Monzón |arciprestato = [[Arciprestato de Cinca Baixa|Cinca Baixa]] |web = [http://www.fraga.org www.Fraga.org] |pos_etiqueta_loc = left |}} '''Fraga''' ye una [[ciudatz d'Aragón|ciudat]] situada en a parti sudeste d'a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]] ([[Espanya]]), en o zaguer trampo d'a Val d'a [[Cinca]]. Cabeza de partiu chudicial y centro d'a comarca d'o [[Baixo Cinca]] (''Baix Cinca''). A suya [[Población humana|población]] ye de {{#property:P1082}} habitants en una [[superficie]] de 80,91 [[km²]]. == Toponimia == [[Álvaro Galmés de Fuentes]] interpreta este [[toponimia aragonesa|toponimo]] como derivau d'o [[idioma latín|latín]] ''FRAGUM'' ("terreno abrupto", "puesto con [[penya]]s", "puesto con muita vechetación"), a traviés u d'o suyo plural [[chenero neutro|neutro]] ''FRAGA'', (parola latina conservada tarcual en [[idioma gallego|gallego]] d'astí a presencia de muitos microtoponimos homonimos en [[Galicia]])<ref>{{es}} [[Álvaro Galmés de Fuentes]] ''Los topónimos: sus blasones y trofeos (la toponimia mítica)'', Madrid, Real Academia de la Historia, 2000, p. 142</ref>. == Mugas == O suyo [[termin municipal]] muga con [[Torrent de Cinca]], [[Mequinenza]], [[Casp]], [[Penyalba]], [[Candasnos]], [[Ballobar]], [[Zaidín]], [[Alcarràs]], [[Torres de Segre]], [[Soses]], [[Aitona]], [[Seròs]] y [[Massalcoreig]]. == Demografía == {{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= |1910= |1920= |1930= |1940= |1950=|1960= |1970= |1981= |1991= |1992= |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= |2001= |2002= |2003= |2004= |2005= |2006= |2007=13.592 |2008= |2009= |2010=|2016= |2019=15.033}} == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''<ref>[http://elecciones.mir.es/resultados2011/99MU/DMU0250929799_L1.htm?d=4161&e=480 Datos Eleccions MIR]</ref><ref>http://portal.aragob.es/archelec/index.jsp</ref></center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#1E90FF" | '''[[Partido Popular]]''' | bgcolor="#87CEFA" align="right" | - | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 4 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 3 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 2 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 6 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 5 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 6 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 7 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 8 |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | 8 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 13 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 12 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 10 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 6 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 10 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 9 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 8 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 7 |- | bgcolor="#FF6600" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF9933" align="right" | - | bgcolor="#FF9933" align="right" | - | bgcolor="#FF9933" align="right" | 1 | bgcolor="#FF9933" align="right" | 4 | bgcolor="#FF9933" align="right" | 4 | bgcolor="#FF9933" align="right" | 2 | bgcolor="#FF9933" align="right" | 2 | bgcolor="#FF9933" align="right" | 2 | bgcolor="#FF9933" align="right" | 2 |- | bgcolor="#669933" | '''[[Partido Comunista de España]] / [[Izquierda Unida]]''' | bgcolor="#99CC66" align="right" | 2 | bgcolor="#99CC66" align="right" | 0 | bgcolor="#99CC66" align="right" | 0 | bgcolor="#99CC66" align="right" | 0 | bgcolor="#99CC66" align="right" | 1 | bgcolor="#99CC66" align="right" | 0 | bgcolor="#99CC66" align="right" | 0 | bgcolor="#99CC66" align="right" | - | bgcolor="#99CC66" align="right" | 0 |- | bgcolor="#99FF00" | '''[[Centro Democrático y Social]]''' | bgcolor="#CCFF99" align="right" | - | bgcolor="#CCFF99" align="right" | 0 | bgcolor="#CCFF99" align="right" | 1 | bgcolor="#CCFF99" align="right" | 1 | bgcolor="#CCFF99" align="right" | - | bgcolor="#CCFF99" align="right" | - | bgcolor="#CCFF99" align="right" | - | bgcolor="#CCFF99" align="right" | - | bgcolor="#CCFF99" align="right" | - |- | bgcolor="#669933" | '''[[Unión de Centro Democrático]]''' | bgcolor="#99CC66" align="right" | 7 | bgcolor="#99CC66" align="right" | - | bgcolor="#99CC66" align="right" | - | bgcolor="#99CC66" align="right" | - | bgcolor="#99CC66" align="right" | - | bgcolor="#99CC66" align="right" | - | bgcolor="#99CC66" align="right" | - | bgcolor="#99CC66" align="right" | - | bgcolor="#99CC66" align="right" | - |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="right" | '''''17''''' | align="right" | '''''17''''' | align="right" | '''''17''''' | align="right" | '''''17''''' | align="right" | '''''17''''' | align="right" | '''''17''''' | align="right" | '''''17''''' | align="right" | '''''17''''' | align="right" | '''''17''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] |Francisco Beltrán Odrí |[[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] |Francisco Beltrán Odrí |[[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] |Francisco Beltrán Odrí |[[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] |- | align="center"|[[1991]]–[[1992]] |Francisco Beltrán Odrí |[[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] |- | align="center"|[[1992]]–[[1999]] |Agustín Vilar Cruellas |[[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] |Vicente Juan Juesas |[[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] |Vicente Juan Juesas |[[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | [[José Luis Moret Ramírez]]<ref>{{es}} [http://buscar.cortesaragon.es/VII_Legislatura.271.0.html?&L=0&tx_parlament_pi5%5BshowUid%5D=402 ''José Luis Moret Ramírez''] en a pachina web d'as [[Cortz d'Aragón]].</ref> | [[Partido Popular]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | Santiago Miguel Escandil Solanes | [[Partido Popular]] |- |2015-2019 |Miguel Luis Lapeña Cregenzán |[[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] |- |2019-2023 |Carmen Costa Cerezuela |[[Partido Popular]] |} == Puestos d'intrés == * Ilesia de Sant Per. * Palacio Montcada. * Castiello. * Torre dels Frares. == Fiestas == * Sant Antón, en chinero. * [[Diya d'a faldeta]], o 23 d'abril. * Sant Isidro Labrador, o 15 de mayo. * Fiestas de Miralsot y Litera. == Parla == O [[catalán fragatín|fragatín]], variant d'o [[catalán nordoccidental]] propia de Fraga, combina caracteristicas [[ribagorzano catalán|ribagorzanas]], leidanas y d'o catalán meridional. == Esporte == * O [[fútbol]] ye representato por a [[Unión Deportiva Fraga]]. == Presonalidatz naixitas de Fraga == ''Categoría principal:'' [[:Categoría:Naixius de Fraga]] * [[El Junco|Ricardo Gabarre]], cantaire de rumba flamenca y balada romantica conoixito artisticament como ''El Junco''. == Se veiga tamién == * [[Monegros Desert Festival]]. == Referencias == {{Listaref}} == Vinclos externos == {{commonsart|Fraga|Fraga}} {{Municipios Cinca Baixa}} {{Lugars de Fraga|1}} {{Lugars desapareixitos de Fraga|1}} [[Categoría:Fraga|*]] ns5iq8g9anm1ml6zh7yl0dac8uycqwn Cerdenya 0 6802 1837348 1822719 2022-07-20T17:58:49Z Aacases 52678 wikitext text/x-wiki {{Ficha de rechión d'Italia | fullname = Sardegna<br />Sardigna | entidat = [[Rechión autonoma]] | name = Cerdenya | isocode = &nbsp | capital = [[Cáller]] | governor = [[Francesco Pigliaru]] <small>([[Partito Democratico (Italia)|Dem.]])</small> | zone = [[Italia insular]] | province = [[Ciudat metropolitana de Cáller|Cáller]]<br>[[Provincia de Cerdenya d'o Sud|Cerdenya d'o Sud]]<br>[[Provincia de Nùgoro|Nùgoro]]<br>[[Provincia d'Oristán|Oristán]]<br>[[Provincia de Sasser|Sasser]] | municipality = 377 | luenga = [[Idioma italián|Italián]], [[idioma sardo|Sardo]], [[Idioma sasarés|Sasarés]] [[Idioma corso|Corso Galurés]], [[Idioma catalán|Alguerés]], [[Idioma ligur (romance)|Tabarquín]] | arearank = 3º | area = 24.089,89 | areapercent = 8,0 | population_as_of = [[2013]] | populationrank = 11 | population = 1.579.181 <ref>[http://demo.istat.it/bil2010/index.html Estatuto de demografia italián].</ref> | populationyear = 2022 | populationpercent = 2,9 | populationdensity = 69,1 | flag =Flag of Sardinia, Italy.svg | coatofarms = Sardegna-Stemma.svg | map = [[Imachen:Map Region of Sardegna.svg|220px|]] |}} '''Cerdenya''' (''Sardigna'' en [[Idioma sardo|sardo]]; ''Sardegna'' en [[Idioma italián|italiano]]) ye una isla d'[[Italia]] situata en o centro d'a [[mar Mediterrania]] occidental. Cerdeya tien una [[superfizie|superficie]] de 24.090 [[km²]] y a suya [[Población humana|población]] yera de 1.600.000 presonas en o [[2013]]. A [[Capital (politica)|capital]] ye a ciudat de [[Cáller]], situata a o sud d'a isla. == Cheografía == Cerdenya ye, por a suya [[amplaria]], a segunda isla d'a Mediterrania dimpuesas de [[Secilia]]. Corcega y Cerdenya formaban una [[Placa tectonica|microplaca tectonica]] que en a era [[Cenozoico|Cenozoica]] s'ha deseparato de [[Liguria]] y o sud de [[Francia]]. O sud de Cerdenya tiene relación [[Cheolochía|cheolochica]] con os [[Pireneus]] y a lo principio yera a lo sud d'o [[Lenguadoc]] ocupando o [[golfo de Lion]]. == Organización politico-administrativa == [[Imachen:Map_of_region_of_Sardinia,_Italy,_with_provinces-it_(as_of_2016).svg|220px]] Dende [[2016]] a rechión ye dividita en 4 provincias y una ciudat metropolitana:<ref>{{it}} http://consiglio.regione.sardegna.it/XVLegislatura/Leggi%20approvate/lr2016-02.asp</ref> {| class="wikitable centered" |- ! style="background:#ccf;"|Provincia ! style="background:#ccf;"|Area (km<sup>2</sup>) ! style="background:#ccf;"|Población ! style="background:#ccf;"|Densidat (hab./km<sup>2</sup>) |- | [[Ciudat metropolitana de Cáller]] | 1,248 | 431,568 | 345.8 |- | [[Provincia de Nùgoro]] | 5,786 | 213,206 | 36.8 |- | [[Provincia d'Oristán]] | 3,034 | 160,864 | 53.0 |- | [[Provincia de Sasser]] | 7,692 | 494,388 | 64.2 |- | [[Provincia de Cerdenya d'o Sud]] | 6,339 | 358,229 | 56.5 |- |} == Luengas == [[Imachen:Sardinia Language Map.png|left|thumb|275px|As luengas de Cerdenya.]] As luengas más charratas en Cerdenya son a [[Idioma italián|luenga italiana]] y a [[luenga sarda]], amás d'o [[Idioma sasarés|Sasarés]] y [[Idioma corso|Corso Galurés]], y d'o [[Idioma catalán|catalán]] en [[L'Alguer]] ([[provincia de Sasser]]) y d'o [[dialecto tabarquín]] d'o [[Idioma ligur (romance)|idioma ligur]] en [[Carloforte]] ([[isla de San Pietro]]) y [[Calasetta]] ([[isla de Sant'Antioco]]). == Referencias == {{listaref}} {{Rechions d'Italia}} [[Categoría:Cerdenya|*]] klfhn71ax764atq5qlxjb2vni3p35ub Vallobar 0 7047 1837380 1780404 2022-07-21T09:05:26Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Vallobar |bandera = Bandera de Ballobar.svg |escudo = Escudo de Ballobar.svg |escudo_grandaria = 55px |imachen = [[imachen:Ballobar(Huesca).jpg|250px|Puent sobre a Cinca en Vallobar.]] |provincia = Uesca |comarca = Cinca Baixa |superficie = 127,73 |altaria = 154 |distancia = 19 |ta = Fraga (Uesca) |distancia2 = 93 |ta2 = Uesca |población = {{#property:P1082}} |calendata = | cod_provincia = | cod_municipio = |densidat = {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/127.73) round 2 }}}} |latitut = 41.622 |lonchitut = 0.191 |mapa_loc = Aragón |cp = 22234 |ríos = [[río Alcanadre|Alcanadre]] |diocesi = Balbastro-Monzón |arciprestato = [[Arciprestato de Cinca Baixa|Cinca Baixa]] |parroquia = |pos_etiqueta_loc = left }} '''Vallobar''' (''Ballobar'' en [[idioma castellán|castellán]]) ye un [[municipio]] [[Aragón|aragonés]] d'a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]], situato en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'a [[Cinca Baixa]]. A suya [[Población humana|población]] ye de {{#property:P1082}} habitants en una [[superficie]] de 127,73 [[km²]] y una [[densidat de población]] de {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/127.73) round 2 }}}} hab/km². == Toponimia y luenga== O [[toponimia aragonesa|toponimo]] ''Vallobar'' se puede interpretar a partir d'o latín ''VALLE LUPARIU'' y tendría relación etimolochica con l'asturián ''[[Vallobal]]'' y con o pallarés ''[[Montllobar]]''.<ref name=ESTUDIOSGALLEGOS>{{es}} ''Cuadernos de estudios gallegos'', Volumen 31. Editor: Instituto Padre Sarmiento de Estudios Gallegos, 1980, p 358.</ref> En [[aragonés de Sierra Ferrera]] dicen ''Vallebar'' en cuenta de "Vallobar". Entre os microtoponimos en aragonés tenemos ''El [[Basal]]'', ''El Basalet de Don Juan'' y ''Las [[Ripa (topografía)|Ripa]]s''. Amparo-Ángeles Soler Betés, publicó ''Replega de bocabulario de Ballobar''. ([[Consello d'a Fabla Aragonesa]], Uesca, 2004). Consta de 2.865 dentradas e más de 3.000 aceucions diferens. Ye consecuencia d’un treballo de replega que Amparo-Ángeles Soler Betés (Ballobar, 1955) encetó en as añadas 70. == Cheografía == Vallobar ye situato en a marguin dreita d'o [[río Alcanadre]], a 154 [[metro]]s d'[[altaria]] sobre o [[libel d'a mar]]. Ye a una [[distancia]] de 93 [[km]] de [[Uesca]], a [[Capital (politica)|capital]] d'a suya provincia, y de 19&nbsp;km d'a localidat de [[Fraga (Uesca)|Fraga]], a capital d'a suya comarca. En o [[termin municipal]] de Vallobar bi ha poblacions naturals de [[Cappatis spinosa|tapara]]s, o que cheneró una actividat economica que miraba de comercializar o resultau d'a suya recolección.<ref name=TAPARA>{{es}} [[Cristina Mallor Giménez]]: ''Las alcaparras autóctonas de Ballobar (Huesca): producción y evaluación de su calidad''. Centro de Investigación y Tecnología Agroalimentaria de Aragón (CITA), 2010.</ref> === Mugas === O suyo [[termin municipal]] muga con [[Osso d'a Cinca]], [[Zaidín]], [[Viliella d'a Cinca]], [[Fraga]], [[Candasnos]], [[Ontinyena]] y [[Chalamera]]. == Demografía == {{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= |1910= |1920= |1930= |1940= |1950=|1960= |1970= |1981= |1991= |1992= |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= |2001= |2002= |2003= |2004= |2005= |2006= |2007= |2008= |2009= |2010=|2016=825 |2017=830 |2020=833}} == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions monecipals'''</center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 5 | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 3 |- | bgcolor="#1E90FF" | '''[[Partido Popular]]''' | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 4 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 3 |- | bgcolor="#FF6600" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | 0 | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | 1 |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''9''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''7''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] | Grabiel Areste Colom | [[Unión de Centro Democrático]] |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | Álvaro Enrech Val | [[Partido Socialista Obrero Español]] |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | Álvaro Enrech Val | [[Partido Socialista Obrero Español]] |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | María José Fontanet Bardají | [[Partido Socialista Obrero Español]] |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | José Sasot Miró | [[Partido Popular]] |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | María José Fontanet Bardají | [[Partido Socialista Obrero Español]] |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | María José Fontanet Bardají | [[Partido Socialista Obrero Español]] |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | María José Fontanet Bardají | [[Partido Socialista Obrero Español]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | Mercedes Reyes Pascual Isabal | [[Partido Popular]] |- |2015-2019 |Ester Salo Urrea |[[Partido Socialista Obrero Español]] |} == Molimentos == *[[Ilesia de l'Asumpción (Vallobar)|Ilesia parroquial de l'Asumpción]]. *[[Ermita de Sant Chuan Baptista (Vallobar)|Ermita de Sant Chuan Baptista de Vallobar]], consagrata a [[Sant Chuan Baptista]]. *Ermita de [[Nuestra Sinyora de Loreto]]. *Ermita de [[Sant Roque]]. == Fiestas == *[[15 d'agosto]] *[[29 d'agosto|29]] y [[30 d'agosto]] == Referencias == {{listaref}} {{Municipios Cinca Baixa}} [[Categoría:Vallobar|*]] 3atcpbchrb5g8x3yhpanuz7ix7gcktl Belver d'a Cinca 0 7048 1837377 1830976 2022-07-21T09:04:34Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Belver d'a Cinca |escudo = Belverdecinca.gif |imachen = [[Imachen:Belver_de_Cinca_Huesca_(7)-01.jpg|250px|Ilesia de l'Asunción de Belver d'a Cinca]]<br />Ilesia de l'Asunción de Belver d'a Cinca. |provincia = Uesca |comarca = Cinca Baixa |superficie = 82,63 |altaria = 196 |distancia = 98 |ta = Uesca |distancia2 = 27 |ta2 = Fraga (Uesca) |población = {{#property:P1082}} |calendata = |densidat = {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/82.63) round 2 }}}} |latitut = 41.692 |lonchitut = 0.179 |cp = 22533 |ríos = [[río Cinca|Cinca]] |diocesi = Balbastro-Monzón |arciprestato = [[Arciprestato de Cinca Baixa|Cinca Baixa]] |pos_etiqueta_loc = left |}} '''Belver d'a Cinca''' (''Belver de Cinca'' en [[idioma castellán|castellán]]) ye un [[municipio]] [[Aragón|aragonés]] d'a [[Provincias d'Espanya|provincia]] de [[Provincia de Uesca|Uesca]], en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'a [[Cinca Baixa]]. A suya [[Población humana|población]] ye de {{#property:P1082}} habitants en una [[superficie]] de 82,63 [[km²]] y una [[densidat de población]] de {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/82.63) round 2 }}}} hab/km². == Cheografía == A localidat de Belver d'a Cinca se troba situata a 196 [[metro]]s d'[[altaria]] dencima d'o libel d'a mar, a una [[distancia]] de 98 [[km]] d'a ciudat de [[Uesca]], a [[Capital (politica)|capital]] d'a suya provincia, y de 27&nbsp;km d'a ciudat de [[Fraga (Uesca)|Fraga]], a capital d'a suya comarca. == Demografía == {{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= |1910= |1920= |1930= |1940= |1950=|1960= |1970= |1981= |1991= |1992= |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= |2001= |2002= |2003= |2004= |2005=1.375 |2006= |2007= |2008= |2009= |2010=|2016= |2019=1.275}} == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''</center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 5 |- | bgcolor="#1E90FF" | '''[[Partido Popular]]''' | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 3 |- | bgcolor="#FF6600" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | 1 |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''9''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] |Carlos Ballarín Carbonell |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | | |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | | |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | | |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | | |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | | |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | | |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | Jesús Alegre Estarán |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | Jesús Alegre Estarán | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- |2015-2019 |Miguel Ángel Revuelto Muñoz |PAR |} == Presonalidatz naixitas de Belver d'a Cinca == ''Categoría principal:'' [[:Categoría:Naixius de Belver d'a Cinca|Naixitos de Belver d'a Cinca]]. == Puestos d'intrés == * Ilesia de l'Asunción. * Casa Prim. * Casa Ferrer. == Fiestas == * [[15 d'agosto]]. * [[12 d'octubre]]. {{Municipios Cinca Baixa}} {{Lugars de Belver d'a Cinca|1}} [[Categoría:Belver d'a Cinca|*]] m3wkk98t8dq9le1ez5ngggg4okibjai Candasnos 0 7075 1837378 1834023 2022-07-21T09:04:46Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Candasnos |escudo = Escudo de Candasnos.svg |escudo_grandaria = 60px |bandera = Bandera de Candasnos.svg |imachen = [[Imachen:Candasnos - Iglesia de la Asunción de Nuestra Señora - Vista lateral 03.jpg|250px]] |provincia = Uesca |comarca = Cinca Baixa |superficie = 122,45 |altaria = 283 |distancia = 110 |ta = Uesca |distancia2 = 25 |ta2 = Fraga (Uesca) |población = {{#property:P1082}} |calendata = |densidat = {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/122.45) round 2 }}}} |latitut = 41.503 |lonchitut = 0.063 |cp = 22591 |diocesi = Balbastro-Monzón |arciprestato = [[Arciprestato de Cinca Baixa|Cinca Baixa]] |web = [http://www.candasnos.es/ www.Candasnos.es] |pos_etiqueta_loc = left |}} '''Candasnos''' ye un [[municipio]] [[Aragón|aragonés]] d'a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]], situato en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'a [[Cinca Baixa]]. A suya [[población humana|población]] ye de {{#property:P1082}} habitants en una [[superficie]] de 122,45 [[km²]] y una [[densidat de población]] de {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/122.45) round 2 }}}} hab/km². == Cheografía == Candasnos ye situato a 283 [[metro]]s d'[[altaria]] sobre o libel d'a mar, a una [[distancia]] de 110 [[km]] de [[Uesca]], a [[Capital (politica)|capital]] d'a suya provincia, y de 25&nbsp;km d'a localidat de [[Fraga (Uesca)|Fraga]], a capital d'a suya comarca. === Mugas === O suyo termin muga con [[Fraga]], con [[Penyalba]], con un cantón d'o termin d'[[Ontinyena]] y con [[Vallobar]]. == Toponimia == A etimolochía ye ''Campo d'[[Asno]]s'', con perduga de [[vocal final atona]] en ''campo''. En a [[Edat Meya]] se reconoixeba como un toponimo tan transparent que ye latinizato como ''Campi Asinorum'' en "[[Rationes decimarum Hispaniae (1279-80): Aragón y Navarra]]". == Luengas y parlas == A luenga tradicional de Candasnos ye o [[castellán d'Aragón]], con [[substrato lingüistico|substrato]] aragonés. O lexico d'intrés etnografico de Candasnos se conoix relativament bien por figurar esta localidat en l'[[ALEANR]], con a sigla ''Hu 603''.<ref>{{es}} [[Manuel Alvar]]: ''Atlas lingüístico y etnográfico de Aragón, Navarra y Rioja''. [[Institución Fernando El Católico]]. Departamento de Geografía Lingüística, Institución Fernando el Católico de la Excma. Diputación Provincial de Zaragoza, 1983. Tomo I, Lamina 3, Mapa nº 3.</ref> == Historia == Seguntes [[Agustín Ubieto Arteta]], a primera cita d'o lugar ye de [[1188]], recollita en a suya propia edición d'os ''Documentos de [[Reyal Monesterio de Santa María de Sixena|Sixena]]'', en ''Textos Medievales'', 32 ([[Valencia]], [[1970]]), y decumenta as variants ''Candasnos'', ''Campdasens'' y ''Campiasinorum''.<ref>{{es}} [[Agustín Ubieto Arteta|Ubieto Arteta, Agustín]]: ''Toponimia aragonesa medieval'', [[Valencia]], [[1972]], pachina 71.</ref> O lugar se pobló con 37 vecins en [[1217]], por iniciativa d'Ozenda, abadesa d'o [[Reyal Monesterio de Santa María de Sixena|monesterio de Sixena]]. Ixos vecins pagaban cada anyada un censo de 80 [[cafiz|cafices]] de [[trigo]] y [[hordio]] a lo dito monesterio.<ref>{{es}} ''Historia de Aragón'', dirichita por [[Eloy Fernández Clemente]], ''La Esfera de los Libros'', [[Madrit]], 1ª edición, abril de [[2008]], ISBN 978-84-9734-722-8, pachina 263.</ref> == Demografía == {{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= |1910= |1920= |1930= |1940= |1950=|1960= |1970= |1981= |1991= |1992= |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= |2001= |2002= |2003= |2004= |2005= |2006= |2007= |2008=427 |2009= |2010=|2016= |2019=462}} == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''</center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#1E90FF" | '''[[Partido Popular]]''' | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 4 |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 3 |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''7''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] | Javier Angás Baches | [[Partido de los Socialistas de Aragón]]-[[PSOE]] |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | Javier Angás Baches | [[Partido de los Socialistas de Aragón]]-[[PSOE]] |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | Javier Angás Baches | [[Partido de los Socialistas de Aragón]]-[[PSOE]] |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | Andrés Pueyo Labara | [[Partido Popular]] |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | Andrés Pueyo Labara | [[Partido Popular]] |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | Andrés Pueyo Labara | [[Partido Popular]] |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | Antonio Guisado Lasala | [[Partido de los Socialistas de Aragón]]-[[PSOE]] |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | Antonio Guisado Lasala | [[Partido de los Socialistas de Aragón]]-[[PSOE]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | Eladio Altabás Querol | [[Partido Popular]] |} == Molimentos == *Ilesia de Nuestra Sinyora de l'Asunción, d'o [[sieglo XII]] en estilo [[Romanico aragonés|romanico]], encara que esviellata dimpués en estilo [[Arte gotico|gotico]]. Perteneixeba a o [[Reyal Monesterio de Santa María de Sixena]], d'a [[Orden d'o Hespital]]. *[[Ermita de Sant Bertolomeu de Candasnos|Ermita de Sant Bertolomeu]]. *Ermita de Nuestra Sinyora d'o Pilar. *Casa Abió. *Casa Ballabriga. == Fiestas == *[[15 d'agosto|15]] - [[16 d'agosto]]. *[[25 d'abril]]. == Presonaches famosos == *[[Andresa Guerrero]] (n. [[30 de noviembre]] de [[1898]]) ye una supercentenaria considerata la presona més viella d'Aragón y Espanya.<ref>{{es}}[http://www.diaridetarragona.com/reus/040564/fallece/reus/abuela/anciana/espana/112/anos ''Fallece en Reus la abuela más anciana de Espanya con 112 años'']</ref><ref>{{es}}[http://www.villadeberbegal.es/pub/documentos/documentos_PORTADA_DIARIO_DEL_ALTOARAGON_1_DIC_2008f_57080796.pdf ''Andresa Guerrero recibió un sentido homenaje en su 110 cumpleaños'']</ref> == Se veiga tamién == * [[Monegros Desert Festival]] == Vinclos externos == {{commonscat}} *{{es}} [http://www.candasnos.es/ Pachina web oficial municipal]. *{{es}} [http://www.arquivoltas.com/5-HU-Somontano/990459-Candasnos1.htm Candasnos en www.RomanicoAragones.com'']. == Referencias == {{listaref}} {{Municipios Cinca Baixa}} [[Categoría:Candasnos|*]] 5plwq7yar60mcakpooklahm6ywv7a8f Chalamera 0 7076 1837374 1780408 2022-07-21T09:02:06Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Chalamera |provincia = Uesca |comarca = Cinca Baixa |escudo = Escudo de Chalamera.svg |bandera = Bandera de Chalamera.svg |imachen= [[Imachen:Chalamera - Ermita de Santa María - Vista general.jpg|250px]]<br />[[Ermita]] de [[Santa María de Chalamera]]. |escudo_grandaria = 55px |superficie = 11,50 |altaria = 195 |distancia = 80 |ta = Uesca |distancia2 = 24 |ta2 = Fraga (Uesca) |población = {{#property:P1082}} |calendata = | densidat = {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/ 11.50) round 2 }}}} |latitut = 41.665 |lonchitut = 0.162 |cp = 22233 |ríos = [[río Cinca|Cinca]] |diocesi = Balbastro-Monzón |arciprestato = [[Arciprestato de Cinca Baixa|Cinca Baixa]] |pos_etiqueta_loc = left }} '''Chalamera''' ye un [[municipio]] [[Aragón|aragonés]] d'a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]], en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] de [[Cinca Baixa]]. A suya [[Población humana|población]] ye de {{#property:P1082}} habitants en una [[superficie]] de 11,50 [[km²]] y una [[Densidat de población|densidat]] de {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/ 11.50) round 2 }}}} hab/km². == Cheografía == Chalamera ye a 195 [[metro]]s d'[[altaria]] sobre o [[libel d'a mar]], a una [[distancia]] de 80 [[km]] de [[Uesca]], a [[Capital (politica)|capital]] d'a suya provincia, y de 24&nbsp;km d'a localidat de [[Fraga (Uesca)|Fraga]], a capital d'a suya comarca. O [[termin municipal]] de Chalamera ye trescruzato por o [[río Cinca]] y o [[río Alcanadre]]. == Luengas y parlas == A luenga tradicional de Chalamera ye o [[castellán d'Aragón]], con [[substrato lingüistico|substrato]] aragonés. O lexico d'intrés etnografico de Chalamera se conoix relativament bien por figurar esta localidat en l'[[ALEANR]], con a sigla ''Hu 601''.<ref>{{es}} [[Manuel Alvar]]: ''Atlas lingüístico y etnográfico de Aragón, Navarra y Rioja''. [[Institución Fernando el Católico]]. Departamento de Geografía Lingüística, Institución Fernando el Católico de la Excma. Diputación Provincial de Zaragoza, 1983. Tomo I, Lamina 3, Mapa nº 3.</ref> == Demografía == {{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= |1910= |1920= |1930= |1940= |1950=|1960= |1970= |1981= |1991= |1992= |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= |2001= |2002= |2003= |2004= |2005= |2006= |2007=143 |2008= |2009= |2010=|2014=103|2016= 108|2019=106}} == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''</center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 3 |- | bgcolor="#1E90FF" | '''[[Partido Popular]]''' | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 2 |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''5''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] | Pedro Carrera Escalona | [[Alianza Popular]] |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | Pedro Carrera Escalona | [[Partido Popular]] |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | Benjamín Lapuente Bayona | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | Benjamín Lapuente Bayona | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | Martín Bayona Cebollero | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | Martín Bayona Cebollero | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | Martín Bayona Cebollero | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | Joaquín Bayona Bayona | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | Joaquín Bayona Bayona | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |} == Molimentos == * Ilesia parroquial de Sant Martín. * [[Santa María de Chalamera|Ermita de Santa María]], d'estilo [[Romanico aragonés|romanico]], d'o [[sieglo XII]]. Ye una construcción d'a [[Orden d'o Temple]] en o [[camín de Sant Chaime]], en o sector de [[Catalunya]] ta o [[Reyal Monesterio de Santa María de Sixena|monesterio de Sixena]]. == Presonalidatz naixitas de Chalamera == ''Categoría principal:'' [[:Categoría:Naixius de Chalamera|Naixitos de Chalamera]]. * [[1901]] - [[Ramón J. Sender]], [[escritor]]. == Fiestas == *[[17 de chinero]]. *[[25 d'abril]]. *[[16 d'agosto]]. *[[11 de noviembre]]. == Referencias == {{listaref}} {{Municipios Cinca Baixa}} [[Categoría:Chalamera|*]] 7rjqdhx2akhib6uh6as9ncaws068ged Ontinyena 0 7077 1837375 1831974 2022-07-21T09:02:29Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Ontinyena |provincia = Uesca |comarca = Cinca Baixa |imachen = [[Imachen:Ontiñena - Iglesia de Santa María la Mayor 06.jpg|230px]] |bandera = Bandera de Ontiñena.svg |escudo = Escudo_de_Ontiñena.svg |escudo_grandaria = 55px |superficie = 136,92 |altaria = 215 |distancia = 80 |ta = Uesca |distancia2 = 31 |ta2 = Fraga (Uesca) |población = {{#property:P1082}} |calendata = | densidat = {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/ 136.92) round 2 }}}} |latitut = 41.676 |lonchitut = 0.088 |cp = 22232 |ríos = [[río Alcanadre|Alcanadre]] |diocesi = Balbastro-Monzón |arciprestato = [[Arciprestato de Cinca Baixa|Cinca Baixa]] |pos_etiqueta_loc = left |}} '''Ontinyena''' ye un [[municipio]] [[Aragón|aragonés]] d'a [[provincia de Uesca]], en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'a [[Cinca Baixa]] y [[partito chudicial]] de [[Fraga]]. A suya [[Población humana|población]] ye de {{#property:P1082}} habitants en una [[superficie]] de 136,92 [[km²]] y una [[densidat de población]] de {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/ 136.92) round 2 }}}} hab/km². == Cheografía == A localidat d'Ontinyena se troba situata a 215 [[metro]]s d'[[altaria]] sobre o libel d'a mar, a una [[distancia]] de 80 [[km]] d'a ciudat de [[Uesca]], a [[Capital (politica)|capital]] d'a suya provincia, y de 31&nbsp;km d'a ciudat de [[Fraga (Uesca)|Fraga]], a capital d'a suya comarca. == Toponimia == A [[terminación -ena (toponimia)|terminación -ena]] va dezaga de radices que se remontan a antroponimos latins y indica propiedat. == Demografía == {{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= 1.827 |1910= 1.883 |1920= |1930= 1.582 |1940= 1.281 |1950= 1.135 |1960= 1.041 |1970= 875 |1981= 722 |1991= |1992= 751 |1994= |1996= |1998= |1999= 651 |2000= |2001= |2002= |2003= |2004= 623 |2005= 621 |2006= |2007= |2008= |2009= 602 |2016=560|2019=518}} == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''</center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#1E90FF" | '''[[Partido Popular]]''' | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 5 |- | bgcolor="#FF6600" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | 1 |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 1 |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''7''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] | Manuel Oliveros Sanz | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | Manuel Oliveros Sanz | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | Jose Pueyo Escanilla | [[Centro Democrático y Social]] |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | Jose Pueyo Escanilla | [[Partido Aragonés]] |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | Jose Pueyo Escanilla | [[Partido Aragonés]] |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | Nuria Soler Ferrer | [[Partido Aragonés]] |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | Nuria Soler Ferrer | [[Partido Aragonés]] |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | Angel Torres Mur | [[Partido Popular]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | Angel Torres Mur | [[Partido Popular]] |} == Fiestas == *[[8 de setiembre]] *[[9 de mayo]] *[[5 de febrero]] {{Municipios Cinca Baixa}} [[Categoría:Ontinyena|*]] 51nnh5kfmulm8i98w2bqk8cj1qqu3rz Torrent d'a Cinca 0 7079 1837376 1830987 2022-07-21T09:03:40Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Torrent d'a Cinca |nombre_orichinal = Torrent de Cinca |provincia = Uesca |comarca = Cinca Baixa |imachen = [[Imachen:Torrente de Cinca - Vista 05.png|250px]] |superficie = 56,77 |altaria = 109 |distancia = 7 |ta = Fraga (Uesca) |distancia2 = 115 |ta2 = Uesca |población = {{#property:P1082}} |calendata = |densidat = {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/56.77) round 2 }}}} |latitut = 41.473 |lonchitut = 0.335 |pos_etiqueta_loc = left |cp = 22590 |ríos = [[río Cinca|Cinca]] |diocesi = Balbastro-Monzón |arciprestato = [[Arciprestato de Cinca Baixa|Cinca Baixa]] |}} '''Torrent d'a Cinca''' (''Torrent de Cinca'' en [[idioma catalán|catalán]], ''Torrente de Cinca'' en [[idioma castellán|castellán]]) ye un [[municipio]] [[Aragón|aragonés]] d'a [[Provincias d'Espanya|provincia]] de [[Provincia de Uesca|Uesca]], en a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'a [[Cinca Baixa]]. A suya [[Población humana|población]] ye de {{#property:P1082}} habitants en una [[superficie]] de 56,77 [[km²]] y una [[densidat de población]] de {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/56.77) round 2 }}}} hab/km². == Cheografía == A localidat de Torrent d'a Cinca se troba situata a 109 [[metro]]s d'[[altaria]] dencima d'o libel d'a mar, a una [[distancia]] de 115 [[km]] d'a ciudat de [[Uesca]], a [[Capital (politica)|capital]] d'a suya provincia, y de 7&nbsp;km d'a localidat de [[Fraga (Uesca)|Fraga]], a capital d'a suya comarca. === Mugas === O suyo [[termin municipal]] muga con [[Massalcoreig]], [[Fraga (Uesca)|Fraga]] y [[Mequinenza]]. == Demografía == {{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900=1.390 |1910=1.391 |1920= |1930=1.339 |1940=1.241|1950=1.440|1960=1.776 |1970=1.502 |1981=1.239 |1986=1.240 |1992=1.166 |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= |2001= |2002= |2003= |2004=1.093 |2005=1.002 |2006= |2007= |2008= |2009= |2010=|2016= |2019= |2020=1.327}} == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''</center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 5 |- | bgcolor="#FF6600" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | 4 |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''9''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] |José Berenguer Fullona | Independient |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] |José Berenguer | AP |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | José Evaristo Cabistañ Cuchi |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | José Evaristo Cabistañ Cuchi |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | José Evaristo Cabistañ Cuchi |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | José Evaristo Cabistañ Cuchi |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | José Evaristo Cabistañ Cuchi |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | José Evaristo Cabistañ Cuchi |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | José Evaristo Cabistañ Cuchi | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- |2015-2019 |José Evaristo Cabistañ Cuchi |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |- |2019-2023 |José Evaristo Cabistañ Cuchi |[[Partido de los Socialistas de Aragón]] |} == Puestos d'intrés == * Ilesia de Santa María Madalena. * Restas d'o castiello. * Puent-acueduto arabe. * Ermita de Sant Salvador. == Fiestas == * [[17 de chinero]], Sant Antón. * [[15 de mayo]], Sant Isidro. * [[6 d'agosto]], Sant Salvador. {{Municipios Cinca Baixa}} [[Categoría:Torrent d'a Cinca|*]] 5zukgqr9m5i2tdxaru833s0nlltl6zd Basket Zaragoza 2002 0 7093 1837338 1836459 2022-07-20T15:41:06Z EduardoGG 12563 wikitext text/x-wiki {{Ficha d'equipe esportivo | Nombre = Casademont Zaragoza | Escudo = <br>[[Imachen:Basket Zaragoza.png|center|250px|Escudo]]<br> | Color = #DF0303 | Color2 = white | Esporte = Baloncesto | Nombre oficial = Basket Zaragoza 2002 | Embotada = Marea roya | Anyada d'establimiento = [[2002]] | Desaparición = | Colors = [[Royo]], [[blanco]], [[negro]]<br>{{color box|#DF0303}} {{color box|white}} {{color box|black}} | Socios = 6.870<ref>{{es}} [http://www.basketzaragoza.net/noticias/tecnyconta-zaragoza-arranca-la-temporada-con-6870-abonados Tecnyconta Zaragoza arranca la temporada con 6870 abonados]</ref> | Presupuesto = | Patrocinadors = [[Grupo Costa]], [[Ibercaja Banco|IberCaja]], [[La Zaragozana]] | Mascota = ''Link'' | Nombre pavillon = [[Pavillón Príncipe Felipe|Prencipe Felipe]] | Localidat = [[Zaragoza]] | Capacidat = 12.000 | Devantadera = [[17 d'abril]] de [[1990]] | Altras instalacions = | President = [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border|Aragón]] [[Reynaldo Benito]] | Director esportivo = [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border|Espanya]] [[Toni Muedra]] (masculín)<br>[[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border|Aragón]] [[José Descartín]] (femenín) | Entrenador = [[Imachen:Flag of Austria.svg|20px|border|Espanya]] [[Martin Schiller]] (masculín)<br>[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border|Espanya]] [[Carlos Cantero]] (femenín) | Asistents = [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border|Espanya]] Aleix Durán (masculín)<br>[[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border|Aragón]] Nacho Juan (masculín)<br>[[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border|Aragón]] José Carlos Marcos (femenín) | Nacionals = 2 [[Liga LEB|Liga LEB Oro]]<br> 1 [[Copa d'o Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa d'o Prencipe]] | Liga = [[Liga ACB|ACB]] | Temporada = [[Liga ACB 2021-22|2021/22]] | Posición = 16<sup>eno</sup> | Web = http://www.basketzaragoza.net | pattern_la1 =_none | pattern_b1 = _CAI home 0809 | pattern_ra1 =_none | pattern_sh1 =_adidaswhite | pattern_so1 = | type_b1 = svg | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FF0000 | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 =_none | pattern_b2 = _CAI away 0809 | pattern_ra2 =_none | pattern_sh2 =_adidasonwhite | pattern_so2 = | leftarm2 = | type_b2 = svg | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FF0000 | socks2 = FFFFFF }} :''Iste articlo ye sobre o club de baloncesto '''Basket Zaragoza 2002''' con o nombre comercial de CAI Zaragoza dende l'anyo 2002 dica 2016. Ta atros usos se veiga [[CAI Zaragoza]].'' O '''Basket Zaragoza 2002''', más conoixito como '''''Casademont Zaragoza''''' por motius de patrocinio, ye un club de [[baloncesto]] [[Aragón|aragonés]] d'a ciudat de [[Zaragoza]], establito en l'anyo [[2002]]. En l'anyada 2022-23 chuga en a [[liga ACB]], a [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|Liga Femenina]] y en a [[EuroCup Women]]. O suyo pavillón ye o [[Pavillón Príncipe Felipe|Prencipe Felipe]]. == Nombres Comercials == {| |- style="vertical-align: top;" | * [[2002]]-[[2016]]. CAI Zaragoza. * [[2016]]-[[2019]]. Tecnyconta Zaragoza. * [[2019]]-hue. Casademont Zaragoza.<ref>{{es}} [https://www.casademont.com/casademont-vuelve-a-las-pistas-de-la-acb-con-el-patrocinio-principal-del-basket-zaragoza/ Casademont vuelve a las pistas de la ACB con el patrocinio principal del Basket Zaragoza]</ref> |} == Historia == === CAI Zaragoza (2002-2016) === Un grupo d'interpresarios fundó o club en 2002 t'o mercar a plaza d'o Club Basquet Coruña, equipe que chugaba en a [[Liga LEB|Liga LEB Oro]]<ref>{{es}} [http://www.acb.com/articulo/ver/4764 Zaragoza compra la plaza del Sondeos en la Liga LEB]</ref>. O baloncesto tornaba a Zaragoza anyos dimpués que as dificultatz economicas fundioron a o [[Club Baloncesto Zaragoza]]. Nuevament contó con o patrocinio d'a [[Caja de Ahorros de la Inmaculada]] (hue perteneixient a o grupo bancario [[Ibercaja Banco]]), por o que l'equipo recuperó l'antigo nombre CAI Zaragoza. Manimenos os primeros trangos no resultoron brenca facils. En a primera anyada l'equipo luitó dica o final por no perder a categoría. Uns complicaus playoffs contra o [[Club Baloncesto Ciudad de Huelva]] salvoron a l'equipo. Contra tot pronostico, a feta se repitió, sosprendentement, en l'anyada siguient... pero a o revés. Os zaragozanos ganoron a [[Copa Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe d'Asturias]] (con un estelar [[Matías Lescano]]) y que se quedoron a cinco menutos de puyar a la maxima categoría. O [[Club Baloncesto Granada]] desfació as ilusions de l'equipo royo en os zaguers menutos d'o partiu final d'os playoff. Dimpués plegó una decepción en a Copa y quantas puyatas fallitas, dos d'ells con un cruel desenlaz. O [[Club Baloncesto León]] privó d'a puyata a os aragoneses en dos ocasions. Una d'ellas, de traza increyible, dimpués de remontar un playoff que en Zaragoza ya se daba por ganato. O tercer verduco d'os royos en un playoff estió o [[Club Baloncesto Murcia]], quan l'equipe perdió en o suyo pavillón en a prolarga d'a zaguera trobada por a puyata. En verano de 2007, Javier Loriente, qui heba estau president d'o club entre os suyos cinco anyos d'existencia, renuncia a o suyo puesto dimpués de no obtener l'obchectivo d'a puyata a o maximo libel d'o baloncesto espanyol, a [[Liga ACB]], y ye sustituyito por [[Reynaldo Benito]], que heba formau parti d'o consello d'administración d'o club dende o suyo establimiento<ref>{{es}} [https://www.elperiodicodearagon.com/noticias/caizaragoza/reynaldo-toma-relevo_326277.html Reynaldo toma el relevo]</ref>. En ista anyada s'aconseguiría a soniata promoción a la Liga ACB, gracias a un cambeo d'a normativa que permitiba puyar dreitament a o ganador d'a fase regular d'a competición. A primera temporada de l'equipo zaragozano en a élite s'encetó con a [[Supercopa d'Espanya de Baloncesto|Supercopa d'Espanya]] que disputaba o quadro aragonés en calidat d'anfitrión, competición que acabaría ganando o [[Saski Baskonia]] en una preta final con o conchunto royo. En a Liga ACB a esquadra zaragozana remató en zaguer puesto, estando relegatos un anyo dimpués de tornada a [[Liga LEB|LEB Oro]]. A baixata suposó una renovación en a dirección tecnica con [[Willy Villar]]<ref>{{es}} [https://www.heraldo.es/noticias/deportes/el_director_deportivo_del_cai_sera_willy_villar.html El director deportivo del CAI será Willy Villar]</ref> a o mando y estando l'aragonés [[José Luis Abós]] o tecnico trigau pa tornar a l'equipo a la categoría tresbatida l'anyada anterior. En a primera anyada con l'entrenador zaragozano a o frent s'aconsigue a puyata directa y de par de as siguients anyadas en a [[Liga ACB]] aconsigue mantener a categoría. En abril de 2013, os royos acreixioron a suya historia en clasificar-se por primera vegada para os playoff por o titol. Y un mes dimpués, l'equipo se clasificó por primera vegada pa as semifinals d'a Liga ACB. Eliminó a o [[Valencia Basket Club|Valencia Basket]], en una epica remontada con tres prolargas. D'ista traza, tamién aconsiguió clasificar-se por primera vegada en a suya historia pa a desputa d'a [[Eurocup Basketball|Eurocup]]. En a siguient anyada, o conchunto zaragozano mantenió a solidez d'o suyo bloque, pese a que o presupuesto s'estió reducindo progresivament. Debutó en Europa, aconseguindo superar a primera ronda, contra rivals de Berlín y Bonn (Alemanya), Mons (Belchica), Roma (Italia) y Dunkerque (Francia). Dimpués d'o suyo trunfo en a primera ronda, pasó a una segunda fase en a qual luitó contra equipes d'Estambul (Turquía), Vilnius (Lituania) y Zagreb (Croacia). Pero dició adiós a las suyas aspiracions europeas en cayer en o zaguer segundo d'o zaguer partiu contra l'equipo turco [[Beşiktaş Jimnastik Kulübü Erkek Basketbol Takımı|Beşiktaş]] en una historica trobada en o [[Palacio d'os Esportes (Uesca)|Palacio d'os Esportes]] de [[Uesca]]. Manimenos, a cansera d'as dos competicions, sumau a un buen fer en a [[Copa d'o Rei de Baloncesto|Copa d'o Rei]] (venció en quartos de final a l'anfitrión, l'[[Unicaja de Málaga]]), afeutó a l'equipe. Aconsiguioron repetir a clasificación para os playoff pero perdió a suya participación europea. === Tecnyconta Zaragoza (2016-2019) === Poco antis de l'inicio de l'[[Liga ACB 2016-17|anyada 2016-17]] s'anuncia a incorporación d'un nuevo patrocinador prencipal pa o club, por o que o primer equipo encomienza a clamar-se Tecnyconta Zaragoza<ref>{{es}} [http://www.basketzaragoza.net/noticias/tecnyconta-se-incorpora-como-patrocinador-principal-del-basket-zaragoza Tecnyconta se incorpora como patrocinador principal del Basket Zaragoza]</ref>. Dimpués d'aconseguir privar a baixata de categoría en a zaguera chornada, o club anuncia a no renovación de l'entrenador prencipal, [[Luis Guil]]<ref>{{es}} [http://www.basketzaragoza.net/noticias/luis-guil-no-seguir%C3%A1-en-tecnyconta-zaragoza Luis Guil no seguirá en Tecnyconta Zaragoza]</ref>. L'[[Liga ACB 2017-18|anyada 2017-18]] empecipia con [[Jota Cuspinera]] en o banquet. Mientres l'anyada l'equipo tien una serie de baixas, dentre ellas a surtida d'o [[Base (baloncesto)|base]] [[Sergi García]] a o [[Valencia Basket Club|Valencia Basket]] y a lesión d'o maximo anotador d'ixa anyada en a liga, [[Gary Neal]]. Os malos resultaus fan que se determina rescindir o contracto de Cuspinera, deixando a cargo de l'equipo a [[Pep Cargol]] y [[Sergio Lamúa]]. L'equipo se refuerza con quantas nuevas encorporacions ([[Xavi Rey]], [[Dylan Ennis]], [[Milko Bjelica]]) y aconsigue nuevament salvar a categoría. Pa l'[[Liga ACB 2018-19|anyada 2018-19]] l'equipo vive una gran renovación, incorporando a [[Porfirio Fisac]] como que primer entrenador y mantenendo tant solament a [[Jonathan Barreiro]] como que chugador d'a primera plantilla, chunto a o choven aragonés [[Carlos Alocén]]. O Tecnyconta aconsigue tornar a os playoff d'a Liga ACB y, por segunda vegada en a suya historia, clasificar-se pa a semifinal dimpués d'eliminar a o [[Kirolbet Baskonia]] en quartos de final. === Casademont Zaragoza (2019-hue) === O [[23 de chulio]] de [[2019]] o club fa publico que [[Casademont]] (marca perteneixient a o [[Costa Food Group|grupo empresarial aragonés Costa]]) ye o nuevo patrocinador prencipal de l'equipo. En a fase regular de l'[[Liga ACB 2019-20|anyada 2019-20]], tallata por a [[pandemia de COVID-19]], o Casademont Zaragoza aconsiguió a millor clasificación d'a suya historia, rematando en tercera posición. Posteriorment, dimpués de perder quantos chugadors entre o parón causau por a pandemia, no aconsiguió clasificar-se pa as semifinals d'a fase final excepcional y acabó a temporada en o sexto puesto. En a temporata 2020/2021 tendrá equipe femenín que chugará en a [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|maxima competicion nacional]] por a cesión d'a plaza de l'[[Stadium Casablanca]], qui chugará en a [[Liga Femenina 2 (baloncesto)|segunda división]]. == Plantilla 2022/23 == :''Ta plantillas d'anyos anteriors se veiga a [[lista de plantillas d'o Basket Zaragoza 2002]]'' === Masculina === {| class="toccolours" style="font-size: 95%; width: 90%; {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}}|width:100%;}}" ! colspan="2" style="background-color: red; color: #ffffff; text-align: center;" | '''Casademont Zaragoza 2022-23''' |- style="background-color: white;color: red; text-align: center;" ! '''Chugadors''' !! '''Equipe tecnico''' |- | valign="top" | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}} | }} {| class="sortable" style="background:transparent; margin:0px; width:100%;" ! Pos. !! # !! Nac. !! Nombre !! Altaria !! Peso !! Procedencia |- <!-- lista de chugadors --> |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 4 !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Santiago Yusta|Yusta, Santiago]] !! 2,00 <small>[[metro|m.]]</small>!! 88 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Canarias|Lenovo Tenerife]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 5 !! [[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] [[Imachen:Flag of Nigeria.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Stan Okoye|Okoye, Stan]] !! 1,98 <small>[[metro|m.]]</small>!! 98 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Gran Canaria|Herbalife Gran Canaria]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 8 !! [[Imachen:Flag of Montenegro.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Dino Radončić|Radončić, Dino]] !! 2,02 <small>[[metro|m.]]</small>!! 95 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[San Sebastián Gipuzkoa Basket Club|Acunsa GBC]] |- ! [[Pivot (baloncesto)|P]] !! 15 !! [[Imachen:Flag of Nigeria.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Christian Mekowulu|Mekowulu, Christian]] !! 2,05 <small>[[metro|m.]]</small>!! 108 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Italy.svg|20px|border]] [[Dinamo Basket Sassari]] |- ! [[Pivot (baloncesto)|P]] !! 32 !! [[Imachen:Flag of Iceland.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Tryggvi Hlinason|Hlinason, Tryggvi]] !! 2,15 <small>[[metro|m.]]</small>!! 118 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Obradoiro Clube de Amigos do Baloncesto|Obradoiro CAB]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! 44 !! [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Javier García Sánchez|García, Javi]] !! 1,87 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| Cantera |- ! [[Escolta (baloncesto)|E]] !! !! [[Imachen:Flag of Latvia.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Rihards Lomažs|Lomažs, Rihards]] !! 1,93 <small>[[metro|m.]]</small>!! 87 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Turkey.svg|20px|border]] [[Merkezefendi Belediyesi Denizli Basket|Merkezefendi BDB]] |- ! [[Ala-Pivot (baloncesto)|AP]] !! !! [[Imachen:Flag of Serbia.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Boriša Simanić|Simanić, Boriša]] !! 2,09 <small>[[metro|m.]]</small>!! 92 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Serbia.svg|20px|border]] [[Košarkaški klub Mega Basket|Mega Basket]] |- <!-- fin lista de chugadors --> {{Europa roster footer | head_coach = * [[Imachen:Flag of Austria.svg|20px]] [[Martin Schiller]] | asst_coach = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Aleix Durán * [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] [[Sergio Lamúa]] * [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] [[Nacho Juan]] | | delegado = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Luis Giménez | | prep_fisico = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Isaac Caseras | | roster_url = https://www.casademontzaragoza.es/equipo-masculino/2020-2021 | transaction_url = https://tiempoextrabasket.online/tablas-mercado-baloncesto/tabla-mercado-liga-endesa-acb-22-23/#toc-16 | accessdate = 11-7-2022 }} ==== Altas ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Altas 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left|'''Chugador''' !align=left|'''Posición''' !align=left|'''Procedencia''' !align=left|'''Tipo''' !align=left|'''Coste''' |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Latvia.svg|22px]] [[Rihards Lomažs]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left|[[Imachen:Flag of Turkey.svg|20px|border]] [[Merkezefendi Belediyesi Denizli Basket|Merkezefendi BDB]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/rihards-loma%C5%BEs-nuevo-jugador-de-casademont-zaragoza Rihards Lomažs, nuevo jugador de Casademont Zaragoza]</ref> |- |align=left|[[Imachen:Flag of Serbia.svg|22px]] [[Boriša Simanić]] |align=left|[[Ala-Pivot (baloncesto)|Ala-Pivot]] |align=left|[[Imachen:Flag of Serbia.svg|20px|border]] [[Košarkaški klub Mega Basket|Mega Basket]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/borisa-simanic-refuerzo-para-el-juego-interior-de-casademont-zaragoza Borisa Simanic, refuerzo para el juego interior de Casademont Zaragoza]</ref> |- |} ==== Baixas ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Baixas 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left| '''Chugador''' !align=left | '''Posición''' !align=left | '''Destino''' !align=left | '''Tipo''' !align=left | '''Cobro''' |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Jordan Bone]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px]] [[Rodrigo San Miguel]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Sean Kilpatrick]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Frankie Ferrari]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Belgium.svg|22px]] [[Hans Vanwijn]] |align=left|[[Ala-Pivot (baloncesto)|Ala-Pivot]] |align=left|[[Imachen:Flag of France.svg|20px|border]] [[Nanterre 92]] |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Imachen:Flag of Montenegro.svg|20px|border]] [[Omar Cook]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Retirau'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] [[Deon Thompson]] |align=left|[[Ala-Pivot (baloncesto)|Ala-Pivot]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|22px]] [[Aleix Font]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |- |} ==== Cesions ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Cedidos 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left|'''Chugador''' !align=left|'''Posición''' !align=left|'''Destino''' !align=left|'''Liga''' !align=left|'''Notas''' |- |} === Femenina === {| class="toccolours" style="font-size: 95%; width: 90%; {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}}|width:100%;}}" ! colspan="2" style="background-color: red; color: #ffffff; text-align: center;" | '''Casademont Zaragoza 2022-23''' |- style="background-color: white;color: red; text-align: center;" ! '''Chugadoras''' !! '''Equipe tecnico''' |- | valign="top" | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}} | }} {| class="sortable" style="background:transparent; margin:0px; width:100%;" ! Pos. !! # !! Nac. !! Nombre !! Altaria !! Peso !! Procedencia |- <!-- lista de chugadors --> |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 0 !! [[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Merritt Hempe|Hempe, Merritt]] !! 1,91 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Porta XI Ensino CB|Durán Maquinaria Ensino]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 2 !! [[Imachen:Flag of Mali.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Aminata Sangare|Sangare, Aminata]] !! 1,86 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Baloncesto Torrelodones]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! 8 !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Lara González|González, Lara]] !! 1,73 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Deportivo Ibaeta|IDK Euskotren]] |- ! [[Ala-Pivot (baloncesto)|AP]] !! 11 !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Vega Gimeno|Gimeno, Vega]] !! 1,85 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Porta XI Ensino CB|Durán Maquinaria Ensino]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! 17 !! [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Zoe Hernández|Hernández, Zoe]] !! 1,76 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border]] [[Stadium Casablanca (baloncesto femenino)|Mann Filter Stadium Casablanca]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Helena Oma|Oma, Helena]] !! 1,80 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Porta XI Ensino CB|Durán Maquinaria Ensino]] |- ! [[Pivot (baloncesto)|P]] !! !! [[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Serena-Lynn Geldof|Geldof, Serena-Lynn]] !! 1,97 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Deportivo Promete|Campus Promete]] |- ! [[Escolta (baloncesto)|E]] !! !! [[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Imani Tate|Tate, Imani]] !! 1,75 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Leganés|Innova-TSN Leganés]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Mariona Ortiz|Ortiz, Mariona]] !! 1,81 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Estudiantes]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Carmen Grande|Grande, Carmen]] !! 1,75 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Universitario de Ferrol|Baxi Ferrol]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! !! [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Leonie Fiebich|Fiebich, Leonie]] !! 1,93 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of France.svg|20px|border]] [[Flammes Carolo Basket]] |- ! [[Ala-Pivot (baloncesto)|AP]] !! !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Gracia Alonso de Armiño|Alonso de Armiño, Gracia]] !! 1,80 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Araski AES|Kutxabank Araski]] |- <!-- fin lista de chugadors --> {{Europa roster footer | head_coach = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] [[Carlos Cantero]] | asst_coach = * [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] [[José Carlos Marcos]] | | delegado = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Beatriz González | | prep_fisico = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Alejandro Arza | | roster_url = https://www.casademontzaragoza.es/equipo-femenino | transaction_url = | accessdate = 10-07-2022 }} ==== Altas ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Altas 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left|'''Chugadora''' !align=left|'''Posición''' !align=left|'''Procedencia''' !align=left|'''Tipo''' !align=left|'''Coste''' |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Helena Oma]] |align=left|[[Alero (baloncesto)|Alero]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Porta XI Ensino CB|Durán Maquinaria Ensino]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/helena-oma-nueva-jugadora-de-casademont-zaragoza Helena Oma, nueva jugadora de Casademont Zaragoza]</ref> |- bgcolor= |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] [[Serena-Lynn Geldof]] |align=left|[[Pivot (baloncesto)|Pivot]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Deportivo Promete|Campus Promete]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/serena-lynn-geldof-se-sumar%C3%A1-al-juego-interior-de-casademont-zaragoza Serena-Lynn Geldof se sumará al juego interior de Casademont Zaragoza]</ref> |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] [[Imani Tate]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Leganés|Innova-TSN Leganés]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/imani-tate-se-une-al-per%C3%ADmetro-de-casademont-zaragoza Imani Tate se une al perímetro de Casademont Zaragoza]</ref> |- bgcolor= |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Mariona Ortiz]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Estudiantes]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/mariona-ortiz-ser%C3%A1-la-directora-de-juego-del-casademont-zaragoza-22-23 Mariona Ortiz será la directora de juego del Casademont Zaragoza 22-23]</ref> |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Carmen Grande]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Universitario de Ferrol|Baxi Ferrol]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/carmen-grande-nueva-jugadora-rojilla-para-la-temporada-22-23 Carmen Grande, nueva jugadora rojilla para la temporada 22-23]</ref> |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Leonie Fiebich]] |align=left|[[Alero (baloncesto)|Alero]] |align=left|[[Imachen:Flag of France.svg|20px|border]] [[Flammes Carolo Basket]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/la-alemana-leonie-fiebich-nueva-jugadora-de-casademont-zaragoza La alemana Leonie Fiebich, nueva jugadora de Casademont Zaragoza]</ref> |- bgcolor= |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Gracia Alonso de Armiño]] |align=left|[[Ala-Pivot (baloncesto)|Ala-Pivot]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Araski AES|Kutxabank Araski]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/gracia-alonso-de-armi%C3%B1o-nueva-jugadora-de-casademont-zaragoza Gracia Alonso de Armiño, nueva jugadora de Casademont Zaragoza]</ref> |- |} ==== Baixas ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Baixas 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left| '''Chugador''' !align=left | '''Posición''' !align=left | '''Destino''' !align=left | '''Tipo''' !align=left | '''Cobro''' |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Sierra Calhoun]] |align=left|[[Alero (baloncesto)|Alero]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Belgium.svg|20px|border]] [[Antonia Delaere]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left|[[Imachen:Flag of Italy.svg|20px|border]] [[Reyer Venezia Mestre|Reyer Venezia]] |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Portugal.svg|20px|border]] [[Maria Bettencourt]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Anna Cruz]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Portugal.svg|20px|border]] [[Maria Kostourkova]] |align=left|[[Pivot (baloncesto)|Pivot]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Poland.svg|20px|border]] [[Anna Maria Winkowska]] |align=left|[[Pivot (baloncesto)|Pivot]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |} == Historial == === Masculino === {| class="wikitable" style="font-size:85%" !Anyada !Ran !Liga !Pos. !Resultato final !Competicions de Copa !Europa !Liga !Playoffs !Copa !Europa !Total |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2002–2003|2002–03]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|14 | style="background:#FFE6E6"|Playoffs de baixata | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|12–18 | align="center"|3–2 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''15–20''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2003-2004|2003–04]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|4 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | style="background:gold"|[[Copa d'o Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe]] | align="center"|– | align="center"|20–14 | align="center"|5–5 | align="center"|2–0 | align="center"|– | align="center"|'''27–19''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2004–2005|2004–05]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|6 | style="background:#D0F0C0"|Quartos de final | Semifinals [[Copa d'o Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe]] | align="center"|– | align="center"|19–15 | align="center"|0–3 | align="center"|0–1 | align="center"|– | align="center"|'''19–19''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2005–2006|2005–06]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|4 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|25–9 | align="center"|5–3 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''30–12''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2006–2007|2006–07]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|3 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|21–13 | align="center"|5–3 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''26–16''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2007–2008|2007–08]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB Oro]] | style="background:gold" align="center"|1 | style="background:#97DEFF"|Puyata [[Imachen:1uparrow green.svg|15px]] | Semifinals [[Copa d'o Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe]] | align="center"|– | align="center"|28–6 | align="center"|– | align="center"|0–1 | align="center"|– | align="center"|'''28–7''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2008–09|2008–09]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|17 | style="background:#FFCCCC"|Baixata [[Imachen:1downarrow red.svg|15px]] | style="background:silver"| [[Supercopa d'Espanya de Baloncesto 2008|Supercopa]] | align="center"|– | align="center"|8–24 | align="center"|– | align="center"|1–1 | align="center"|– | align="center"|'''9–25''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2009–2010|2009–10]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB Oro]] | style="background:gold" align="center"|1 | style="background:#97DEFF"|Puyata [[Imachen:1uparrow green.svg|15px]] | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|27–7 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''27–7''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2010–11|2010–11]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|10 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|16–18 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''16–18''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2011–12|2011–12]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|10 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|16–18 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''16–18''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2012-13|2012–13]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|3 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | Semifinals [[Supercopa d'Espanya de Baloncesto 2012|SC]], Quartos de finals [[Copa d'o Rei de Baloncesto 2013|CR]] | align="center"|– | align="center"|21–13 | align="center"|2–4 | align="center"|0–2 | align="center"|– | align="center"|'''23–19''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2013-14|2013–14]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|8 | style="background:#D0F0C0"|Quartos de final | Semifinals [[Copa d'o Rei de Baloncesto 2014|CR]] | Last 32 [[Eurocup Basketball 2013–14|Eurocup]] | align="center"|18–16 | align="center"|0–2 | align="center"|1–1 | align="center"|8–8 | align="center"|'''27–27''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2014-15|2014–15]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|9 | align="center"|– | Quartos de final [[Copa d'o Rei de Baloncesto 2015|CR]] | Last 32 [[Eurocup Basketball 2014-15|Eurocup]] | align="center"|18–16 | align="center"|– | align="center"|0–1 | align="center"|6–10 | align="center"|'''24–27''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2015-16|2015–16]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|12 | align="center"|– | align="center"|– | Ueitenos de final [[Eurocup Basketball 2015-16|Eurocup]] | align="center"|13–21 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|12–6 | align="center"|'''25–27''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2016-17|2016–17]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|15 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|9–23 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''9–23''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2017-18|2017–18]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|16 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|10–24 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''10–24''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2018–19|2018–19]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|4 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|18–16 | align="center"|2–3 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''20–19''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2019–20|2019–20]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|3 | style="background:#D0F0C0"|Fase de grupos | Quartos de final [[Copa d'o Rei de Baloncesto 2020|CR]] | Quatreno [[Basketball Champions League|BCL]] | align="center"|16–7 | align="center"|1–4 | align="center"|0–1 | align="center"|13–6 | align="center"|'''30–11''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2020–21|2020–21]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|13 | align="center"|– | align="center"|– | Terceno [[Basketball Champions League|BCL]] | align="center"|13–19 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|11–4 | align="center"|'''24–23''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2021–22|2021–22]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|16 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|Primera fase [[FIBA Europe Cup]] | align="center"|12–22 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|2–4 | align="center"|'''14–26''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2022–23|2022–23]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"| | align="center"| | | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| |- |- |} {{color box|gold}} Campión {{color box|silver}} Subcampión === Femenino === {| class="wikitable" style="font-size:85%" !Anyada !Ran !Liga !Pos. !Resultato final !Competicions de Copa !Europa !Liga !Playoffs !Copa !Europa !Total |- | style="background:#efefef;"|[[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya 2020–2021|2020–21]] | align="center"|1 | [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|LF1]] | align="center"|13 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|9–21 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''9–21''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya 2021–2022|2021–22]] | align="center"|1 | [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|LF1]] | align="center"|5 | style="background:#D0F0C0"|Quartos de final | Quartos de final [[Copa d'a Reina de Baloncesto 2022|CR]] | align="center"|– | align="center"|18–12 | align="center"|0–2 | align="center"|0–1 | align="center"|– | align="center"|'''18-15''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya 2022–2023|2022–23]] | align="center"|1 | [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|LF1]] | align="center"| | align="center"| | | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| |- |- |} == Datos d'o club == [[Imachen:Primera equipazión CAI Zaragoza.svg|100px|right|thumb|1ª Equipación]] [[Imachen:Segunda equipazión CAI Zaragoza.svg|100px|right|thumb|2ª Equipación]] * Millor posición en liga: 3<sup>eno</sup> ('''ACB''') (anyada 2012/13) * Pior posición en liga: 14<sup>eno</sup> ('''LEB''') (anyada 2002/03) == Palmares == * '''[[Liga LEB|Liga LEB Oro]] (2):''' 2007-08, 2009-10. * '''[[Copa Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe]] (1):''' 2003-04. == Referencias == {{listaref|2}} == Vinclos externos == * [http://www.basketzaragoza.net Pachina oficial d'o Basket Zaragoza 2002]. * [http://www.caizaragoza.net CAIzaragoza.net] * [http://www.basket-zaragoza.com Basket-Zaragoza.com] == Se veiga tamién == * [[Inchas Lleons]]. * [[Liga ACB]]. {{Liga ACB}} {{Esporte en Aragón}} [[Categoría:Basket Zaragoza 2002|*]] b2f0sgfq3rfg6qf9qhil2dqm883locg 1837339 1837338 2022-07-20T15:55:29Z EduardoGG 12563 /* Masculina */ wikitext text/x-wiki {{Ficha d'equipe esportivo | Nombre = Casademont Zaragoza | Escudo = <br>[[Imachen:Basket Zaragoza.png|center|250px|Escudo]]<br> | Color = #DF0303 | Color2 = white | Esporte = Baloncesto | Nombre oficial = Basket Zaragoza 2002 | Embotada = Marea roya | Anyada d'establimiento = [[2002]] | Desaparición = | Colors = [[Royo]], [[blanco]], [[negro]]<br>{{color box|#DF0303}} {{color box|white}} {{color box|black}} | Socios = 6.870<ref>{{es}} [http://www.basketzaragoza.net/noticias/tecnyconta-zaragoza-arranca-la-temporada-con-6870-abonados Tecnyconta Zaragoza arranca la temporada con 6870 abonados]</ref> | Presupuesto = | Patrocinadors = [[Grupo Costa]], [[Ibercaja Banco|IberCaja]], [[La Zaragozana]] | Mascota = ''Link'' | Nombre pavillon = [[Pavillón Príncipe Felipe|Prencipe Felipe]] | Localidat = [[Zaragoza]] | Capacidat = 12.000 | Devantadera = [[17 d'abril]] de [[1990]] | Altras instalacions = | President = [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border|Aragón]] [[Reynaldo Benito]] | Director esportivo = [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border|Espanya]] [[Toni Muedra]] (masculín)<br>[[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border|Aragón]] [[José Descartín]] (femenín) | Entrenador = [[Imachen:Flag of Austria.svg|20px|border|Espanya]] [[Martin Schiller]] (masculín)<br>[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border|Espanya]] [[Carlos Cantero]] (femenín) | Asistents = [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border|Espanya]] Aleix Durán (masculín)<br>[[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border|Aragón]] Nacho Juan (masculín)<br>[[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border|Aragón]] José Carlos Marcos (femenín) | Nacionals = 2 [[Liga LEB|Liga LEB Oro]]<br> 1 [[Copa d'o Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa d'o Prencipe]] | Liga = [[Liga ACB|ACB]] | Temporada = [[Liga ACB 2021-22|2021/22]] | Posición = 16<sup>eno</sup> | Web = http://www.basketzaragoza.net | pattern_la1 =_none | pattern_b1 = _CAI home 0809 | pattern_ra1 =_none | pattern_sh1 =_adidaswhite | pattern_so1 = | type_b1 = svg | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FF0000 | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 =_none | pattern_b2 = _CAI away 0809 | pattern_ra2 =_none | pattern_sh2 =_adidasonwhite | pattern_so2 = | leftarm2 = | type_b2 = svg | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FF0000 | socks2 = FFFFFF }} :''Iste articlo ye sobre o club de baloncesto '''Basket Zaragoza 2002''' con o nombre comercial de CAI Zaragoza dende l'anyo 2002 dica 2016. Ta atros usos se veiga [[CAI Zaragoza]].'' O '''Basket Zaragoza 2002''', más conoixito como '''''Casademont Zaragoza''''' por motius de patrocinio, ye un club de [[baloncesto]] [[Aragón|aragonés]] d'a ciudat de [[Zaragoza]], establito en l'anyo [[2002]]. En l'anyada 2022-23 chuga en a [[liga ACB]], a [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|Liga Femenina]] y en a [[EuroCup Women]]. O suyo pavillón ye o [[Pavillón Príncipe Felipe|Prencipe Felipe]]. == Nombres Comercials == {| |- style="vertical-align: top;" | * [[2002]]-[[2016]]. CAI Zaragoza. * [[2016]]-[[2019]]. Tecnyconta Zaragoza. * [[2019]]-hue. Casademont Zaragoza.<ref>{{es}} [https://www.casademont.com/casademont-vuelve-a-las-pistas-de-la-acb-con-el-patrocinio-principal-del-basket-zaragoza/ Casademont vuelve a las pistas de la ACB con el patrocinio principal del Basket Zaragoza]</ref> |} == Historia == === CAI Zaragoza (2002-2016) === Un grupo d'interpresarios fundó o club en 2002 t'o mercar a plaza d'o Club Basquet Coruña, equipe que chugaba en a [[Liga LEB|Liga LEB Oro]]<ref>{{es}} [http://www.acb.com/articulo/ver/4764 Zaragoza compra la plaza del Sondeos en la Liga LEB]</ref>. O baloncesto tornaba a Zaragoza anyos dimpués que as dificultatz economicas fundioron a o [[Club Baloncesto Zaragoza]]. Nuevament contó con o patrocinio d'a [[Caja de Ahorros de la Inmaculada]] (hue perteneixient a o grupo bancario [[Ibercaja Banco]]), por o que l'equipo recuperó l'antigo nombre CAI Zaragoza. Manimenos os primeros trangos no resultoron brenca facils. En a primera anyada l'equipo luitó dica o final por no perder a categoría. Uns complicaus playoffs contra o [[Club Baloncesto Ciudad de Huelva]] salvoron a l'equipo. Contra tot pronostico, a feta se repitió, sosprendentement, en l'anyada siguient... pero a o revés. Os zaragozanos ganoron a [[Copa Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe d'Asturias]] (con un estelar [[Matías Lescano]]) y que se quedoron a cinco menutos de puyar a la maxima categoría. O [[Club Baloncesto Granada]] desfació as ilusions de l'equipo royo en os zaguers menutos d'o partiu final d'os playoff. Dimpués plegó una decepción en a Copa y quantas puyatas fallitas, dos d'ells con un cruel desenlaz. O [[Club Baloncesto León]] privó d'a puyata a os aragoneses en dos ocasions. Una d'ellas, de traza increyible, dimpués de remontar un playoff que en Zaragoza ya se daba por ganato. O tercer verduco d'os royos en un playoff estió o [[Club Baloncesto Murcia]], quan l'equipe perdió en o suyo pavillón en a prolarga d'a zaguera trobada por a puyata. En verano de 2007, Javier Loriente, qui heba estau president d'o club entre os suyos cinco anyos d'existencia, renuncia a o suyo puesto dimpués de no obtener l'obchectivo d'a puyata a o maximo libel d'o baloncesto espanyol, a [[Liga ACB]], y ye sustituyito por [[Reynaldo Benito]], que heba formau parti d'o consello d'administración d'o club dende o suyo establimiento<ref>{{es}} [https://www.elperiodicodearagon.com/noticias/caizaragoza/reynaldo-toma-relevo_326277.html Reynaldo toma el relevo]</ref>. En ista anyada s'aconseguiría a soniata promoción a la Liga ACB, gracias a un cambeo d'a normativa que permitiba puyar dreitament a o ganador d'a fase regular d'a competición. A primera temporada de l'equipo zaragozano en a élite s'encetó con a [[Supercopa d'Espanya de Baloncesto|Supercopa d'Espanya]] que disputaba o quadro aragonés en calidat d'anfitrión, competición que acabaría ganando o [[Saski Baskonia]] en una preta final con o conchunto royo. En a Liga ACB a esquadra zaragozana remató en zaguer puesto, estando relegatos un anyo dimpués de tornada a [[Liga LEB|LEB Oro]]. A baixata suposó una renovación en a dirección tecnica con [[Willy Villar]]<ref>{{es}} [https://www.heraldo.es/noticias/deportes/el_director_deportivo_del_cai_sera_willy_villar.html El director deportivo del CAI será Willy Villar]</ref> a o mando y estando l'aragonés [[José Luis Abós]] o tecnico trigau pa tornar a l'equipo a la categoría tresbatida l'anyada anterior. En a primera anyada con l'entrenador zaragozano a o frent s'aconsigue a puyata directa y de par de as siguients anyadas en a [[Liga ACB]] aconsigue mantener a categoría. En abril de 2013, os royos acreixioron a suya historia en clasificar-se por primera vegada para os playoff por o titol. Y un mes dimpués, l'equipo se clasificó por primera vegada pa as semifinals d'a Liga ACB. Eliminó a o [[Valencia Basket Club|Valencia Basket]], en una epica remontada con tres prolargas. D'ista traza, tamién aconsiguió clasificar-se por primera vegada en a suya historia pa a desputa d'a [[Eurocup Basketball|Eurocup]]. En a siguient anyada, o conchunto zaragozano mantenió a solidez d'o suyo bloque, pese a que o presupuesto s'estió reducindo progresivament. Debutó en Europa, aconseguindo superar a primera ronda, contra rivals de Berlín y Bonn (Alemanya), Mons (Belchica), Roma (Italia) y Dunkerque (Francia). Dimpués d'o suyo trunfo en a primera ronda, pasó a una segunda fase en a qual luitó contra equipes d'Estambul (Turquía), Vilnius (Lituania) y Zagreb (Croacia). Pero dició adiós a las suyas aspiracions europeas en cayer en o zaguer segundo d'o zaguer partiu contra l'equipo turco [[Beşiktaş Jimnastik Kulübü Erkek Basketbol Takımı|Beşiktaş]] en una historica trobada en o [[Palacio d'os Esportes (Uesca)|Palacio d'os Esportes]] de [[Uesca]]. Manimenos, a cansera d'as dos competicions, sumau a un buen fer en a [[Copa d'o Rei de Baloncesto|Copa d'o Rei]] (venció en quartos de final a l'anfitrión, l'[[Unicaja de Málaga]]), afeutó a l'equipe. Aconsiguioron repetir a clasificación para os playoff pero perdió a suya participación europea. === Tecnyconta Zaragoza (2016-2019) === Poco antis de l'inicio de l'[[Liga ACB 2016-17|anyada 2016-17]] s'anuncia a incorporación d'un nuevo patrocinador prencipal pa o club, por o que o primer equipo encomienza a clamar-se Tecnyconta Zaragoza<ref>{{es}} [http://www.basketzaragoza.net/noticias/tecnyconta-se-incorpora-como-patrocinador-principal-del-basket-zaragoza Tecnyconta se incorpora como patrocinador principal del Basket Zaragoza]</ref>. Dimpués d'aconseguir privar a baixata de categoría en a zaguera chornada, o club anuncia a no renovación de l'entrenador prencipal, [[Luis Guil]]<ref>{{es}} [http://www.basketzaragoza.net/noticias/luis-guil-no-seguir%C3%A1-en-tecnyconta-zaragoza Luis Guil no seguirá en Tecnyconta Zaragoza]</ref>. L'[[Liga ACB 2017-18|anyada 2017-18]] empecipia con [[Jota Cuspinera]] en o banquet. Mientres l'anyada l'equipo tien una serie de baixas, dentre ellas a surtida d'o [[Base (baloncesto)|base]] [[Sergi García]] a o [[Valencia Basket Club|Valencia Basket]] y a lesión d'o maximo anotador d'ixa anyada en a liga, [[Gary Neal]]. Os malos resultaus fan que se determina rescindir o contracto de Cuspinera, deixando a cargo de l'equipo a [[Pep Cargol]] y [[Sergio Lamúa]]. L'equipo se refuerza con quantas nuevas encorporacions ([[Xavi Rey]], [[Dylan Ennis]], [[Milko Bjelica]]) y aconsigue nuevament salvar a categoría. Pa l'[[Liga ACB 2018-19|anyada 2018-19]] l'equipo vive una gran renovación, incorporando a [[Porfirio Fisac]] como que primer entrenador y mantenendo tant solament a [[Jonathan Barreiro]] como que chugador d'a primera plantilla, chunto a o choven aragonés [[Carlos Alocén]]. O Tecnyconta aconsigue tornar a os playoff d'a Liga ACB y, por segunda vegada en a suya historia, clasificar-se pa a semifinal dimpués d'eliminar a o [[Kirolbet Baskonia]] en quartos de final. === Casademont Zaragoza (2019-hue) === O [[23 de chulio]] de [[2019]] o club fa publico que [[Casademont]] (marca perteneixient a o [[Costa Food Group|grupo empresarial aragonés Costa]]) ye o nuevo patrocinador prencipal de l'equipo. En a fase regular de l'[[Liga ACB 2019-20|anyada 2019-20]], tallata por a [[pandemia de COVID-19]], o Casademont Zaragoza aconsiguió a millor clasificación d'a suya historia, rematando en tercera posición. Posteriorment, dimpués de perder quantos chugadors entre o parón causau por a pandemia, no aconsiguió clasificar-se pa as semifinals d'a fase final excepcional y acabó a temporada en o sexto puesto. En a temporata 2020/2021 tendrá equipe femenín que chugará en a [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|maxima competicion nacional]] por a cesión d'a plaza de l'[[Stadium Casablanca]], qui chugará en a [[Liga Femenina 2 (baloncesto)|segunda división]]. == Plantilla 2022/23 == :''Ta plantillas d'anyos anteriors se veiga a [[lista de plantillas d'o Basket Zaragoza 2002]]'' === Masculina === {| class="toccolours" style="font-size: 95%; width: 90%; {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}}|width:100%;}}" ! colspan="2" style="background-color: red; color: #ffffff; text-align: center;" | '''Casademont Zaragoza 2022-23''' |- style="background-color: white;color: red; text-align: center;" ! '''Chugadors''' !! '''Equipe tecnico''' |- | valign="top" | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}} | }} {| class="sortable" style="background:transparent; margin:0px; width:100%;" ! Pos. !! # !! Nac. !! Nombre !! Altaria !! Peso !! Procedencia |- <!-- lista de chugadors --> |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 4 !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Santiago Yusta|Yusta, Santiago]] !! 2,00 <small>[[metro|m.]]</small>!! 88 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Canarias|Lenovo Tenerife]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 5 !! [[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] [[Imachen:Flag of Nigeria.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Stan Okoye|Okoye, Stan]] !! 1,98 <small>[[metro|m.]]</small>!! 98 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Gran Canaria|Herbalife Gran Canaria]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 8 !! [[Imachen:Flag of Montenegro.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Dino Radončić|Radončić, Dino]] !! 2,02 <small>[[metro|m.]]</small>!! 95 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[San Sebastián Gipuzkoa Basket Club|Acunsa GBC]] |- ! [[Pivot (baloncesto)|P]] !! 15 !! [[Imachen:Flag of Nigeria.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Christian Mekowulu|Mekowulu, Christian]] !! 2,05 <small>[[metro|m.]]</small>!! 108 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Italy.svg|20px|border]] [[Dinamo Basket Sassari]] |- ! [[Pivot (baloncesto)|P]] !! 32 !! [[Imachen:Flag of Iceland.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Tryggvi Hlinason|Hlinason, Tryggvi]] !! 2,15 <small>[[metro|m.]]</small>!! 118 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Obradoiro Clube de Amigos do Baloncesto|Obradoiro CAB]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! 44 !! [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Javier García Sánchez|García, Javi]] !! 1,87 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| Cantera |- ! [[Escolta (baloncesto)|E]] !! !! [[Imachen:Flag of Latvia.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Rihards Lomažs|Lomažs, Rihards]] !! 1,93 <small>[[metro|m.]]</small>!! 87 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Turkey.svg|20px|border]] [[Merkezefendi Belediyesi Denizli Basket|Merkezefendi BDB]] |- ! [[Ala-Pivot (baloncesto)|AP]] !! !! [[Imachen:Flag of Serbia.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Boriša Simanić|Simanić, Boriša]] !! 2,09 <small>[[metro|m.]]</small>!! 92 <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Serbia.svg|20px|border]] [[Košarkaški klub Mega Basket|Mega Basket]] |- <!-- fin lista de chugadors --> {{Europa roster footer | head_coach = * [[Imachen:Flag of Austria.svg|20px]] [[Martin Schiller]] | asst_coach = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Aleix Durán * [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] [[Sergio Lamúa]] * [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] [[Nacho Juan]] | | delegado = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Luis Giménez | | prep_fisico = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Isaac Caseras | | roster_url = https://www.casademontzaragoza.es/equipo-masculino/2020-2021 | transaction_url = https://www.acb.com/mercado/ver/id/69 | accessdate = 20-7-2022 }} ==== Altas ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Altas 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left|'''Chugador''' !align=left|'''Posición''' !align=left|'''Procedencia''' !align=left|'''Tipo''' !align=left|'''Coste''' |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Latvia.svg|22px]] [[Rihards Lomažs]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left|[[Imachen:Flag of Turkey.svg|20px|border]] [[Merkezefendi Belediyesi Denizli Basket|Merkezefendi BDB]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/rihards-loma%C5%BEs-nuevo-jugador-de-casademont-zaragoza Rihards Lomažs, nuevo jugador de Casademont Zaragoza]</ref> |- |align=left|[[Imachen:Flag of Serbia.svg|22px]] [[Boriša Simanić]] |align=left|[[Ala-Pivot (baloncesto)|Ala-Pivot]] |align=left|[[Imachen:Flag of Serbia.svg|20px|border]] [[Košarkaški klub Mega Basket|Mega Basket]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/borisa-simanic-refuerzo-para-el-juego-interior-de-casademont-zaragoza Borisa Simanic, refuerzo para el juego interior de Casademont Zaragoza]</ref> |- |} ==== Baixas ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Baixas 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left| '''Chugador''' !align=left | '''Posición''' !align=left | '''Destino''' !align=left | '''Tipo''' !align=left | '''Cobro''' |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Jordan Bone]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px]] [[Rodrigo San Miguel]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Sean Kilpatrick]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Frankie Ferrari]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Belgium.svg|22px]] [[Hans Vanwijn]] |align=left|[[Ala-Pivot (baloncesto)|Ala-Pivot]] |align=left|[[Imachen:Flag of France.svg|20px|border]] [[Nanterre 92]] |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Imachen:Flag of Montenegro.svg|20px|border]] [[Omar Cook]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Retirau'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] [[Deon Thompson]] |align=left|[[Ala-Pivot (baloncesto)|Ala-Pivot]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|22px]] [[Aleix Font]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |- |} ==== Cesions ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Cedidos 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left|'''Chugador''' !align=left|'''Posición''' !align=left|'''Destino''' !align=left|'''Liga''' !align=left|'''Notas''' |- |} === Femenina === {| class="toccolours" style="font-size: 95%; width: 90%; {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}}|width:100%;}}" ! colspan="2" style="background-color: red; color: #ffffff; text-align: center;" | '''Casademont Zaragoza 2022-23''' |- style="background-color: white;color: red; text-align: center;" ! '''Chugadoras''' !! '''Equipe tecnico''' |- | valign="top" | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}} | }} {| class="sortable" style="background:transparent; margin:0px; width:100%;" ! Pos. !! # !! Nac. !! Nombre !! Altaria !! Peso !! Procedencia |- <!-- lista de chugadors --> |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 0 !! [[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Merritt Hempe|Hempe, Merritt]] !! 1,91 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Porta XI Ensino CB|Durán Maquinaria Ensino]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! 2 !! [[Imachen:Flag of Mali.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Aminata Sangare|Sangare, Aminata]] !! 1,86 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Baloncesto Torrelodones]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! 8 !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Lara González|González, Lara]] !! 1,73 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Deportivo Ibaeta|IDK Euskotren]] |- ! [[Ala-Pivot (baloncesto)|AP]] !! 11 !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Vega Gimeno|Gimeno, Vega]] !! 1,85 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Porta XI Ensino CB|Durán Maquinaria Ensino]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! 17 !! [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Zoe Hernández|Hernández, Zoe]] !! 1,76 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px|border]] [[Stadium Casablanca (baloncesto femenino)|Mann Filter Stadium Casablanca]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Helena Oma|Oma, Helena]] !! 1,80 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Porta XI Ensino CB|Durán Maquinaria Ensino]] |- ! [[Pivot (baloncesto)|P]] !! !! [[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Serena-Lynn Geldof|Geldof, Serena-Lynn]] !! 1,97 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Deportivo Promete|Campus Promete]] |- ! [[Escolta (baloncesto)|E]] !! !! [[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Imani Tate|Tate, Imani]] !! 1,75 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Leganés|Innova-TSN Leganés]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Mariona Ortiz|Ortiz, Mariona]] !! 1,81 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Estudiantes]] |- ! [[Base (baloncesto)|B]] !! !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Carmen Grande|Grande, Carmen]] !! 1,75 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Universitario de Ferrol|Baxi Ferrol]] |- ! [[Alero (baloncesto)|A]] !! !! [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Leonie Fiebich|Fiebich, Leonie]] !! 1,93 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of France.svg|20px|border]] [[Flammes Carolo Basket]] |- ! [[Ala-Pivot (baloncesto)|AP]] !! !! [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] !! align="left"| [[Gracia Alonso de Armiño|Alonso de Armiño, Gracia]] !! 1,80 <small>[[metro|m.]]</small>!! - <small>[[kilogramo|kg]]</small> !! align="left"| [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Araski AES|Kutxabank Araski]] |- <!-- fin lista de chugadors --> {{Europa roster footer | head_coach = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] [[Carlos Cantero]] | asst_coach = * [[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] [[José Carlos Marcos]] | | delegado = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Beatriz González | | prep_fisico = * [[Imachen:Flag of Spain.svg|20px]] Alejandro Arza | | roster_url = https://www.casademontzaragoza.es/equipo-femenino | transaction_url = | accessdate = 10-07-2022 }} ==== Altas ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Altas 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left|'''Chugadora''' !align=left|'''Posición''' !align=left|'''Procedencia''' !align=left|'''Tipo''' !align=left|'''Coste''' |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Helena Oma]] |align=left|[[Alero (baloncesto)|Alero]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Porta XI Ensino CB|Durán Maquinaria Ensino]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/helena-oma-nueva-jugadora-de-casademont-zaragoza Helena Oma, nueva jugadora de Casademont Zaragoza]</ref> |- bgcolor= |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] [[Serena-Lynn Geldof]] |align=left|[[Pivot (baloncesto)|Pivot]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Deportivo Promete|Campus Promete]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/serena-lynn-geldof-se-sumar%C3%A1-al-juego-interior-de-casademont-zaragoza Serena-Lynn Geldof se sumará al juego interior de Casademont Zaragoza]</ref> |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|20px|border]] [[Imani Tate]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Leganés|Innova-TSN Leganés]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/imani-tate-se-une-al-per%C3%ADmetro-de-casademont-zaragoza Imani Tate se une al perímetro de Casademont Zaragoza]</ref> |- bgcolor= |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Mariona Ortiz]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Baloncesto Estudiantes]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/mariona-ortiz-ser%C3%A1-la-directora-de-juego-del-casademont-zaragoza-22-23 Mariona Ortiz será la directora de juego del Casademont Zaragoza 22-23]</ref> |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Carmen Grande]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Club Universitario de Ferrol|Baxi Ferrol]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/carmen-grande-nueva-jugadora-rojilla-para-la-temporada-22-23 Carmen Grande, nueva jugadora rojilla para la temporada 22-23]</ref> |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Leonie Fiebich]] |align=left|[[Alero (baloncesto)|Alero]] |align=left|[[Imachen:Flag of France.svg|20px|border]] [[Flammes Carolo Basket]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/la-alemana-leonie-fiebich-nueva-jugadora-de-casademont-zaragoza La alemana Leonie Fiebich, nueva jugadora de Casademont Zaragoza]</ref> |- bgcolor= |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Gracia Alonso de Armiño]] |align=left|[[Ala-Pivot (baloncesto)|Ala-Pivot]] |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Araski AES|Kutxabank Araski]] |align=left|'''Achent libre'''. |align="center"|0 €<ref>{{es}} [https://www.casademontzaragoza.es/noticias/gracia-alonso-de-armi%C3%B1o-nueva-jugadora-de-casademont-zaragoza Gracia Alonso de Armiño, nueva jugadora de Casademont Zaragoza]</ref> |- |} ==== Baixas ==== {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=760px |- bgcolor=red style="color:white;" |align=center colspan=5|'''Baixas 2022-23''' |- bgcolor=white style="color:red;" !align=left| '''Chugador''' !align=left | '''Posición''' !align=left | '''Destino''' !align=left | '''Tipo''' !align=left | '''Cobro''' |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of USA.svg|22px]] [[Sierra Calhoun]] |align=left|[[Alero (baloncesto)|Alero]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Belgium.svg|20px|border]] [[Antonia Delaere]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left|[[Imachen:Flag of Italy.svg|20px|border]] [[Reyer Venezia Mestre|Reyer Venezia]] |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Portugal.svg|20px|border]] [[Maria Bettencourt]] |align=left|[[Base (baloncesto)|Base]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Spain.svg|20px|border]] [[Anna Cruz]] |align=left|[[Escolta (baloncesto)|Escolta]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- bgcolor="#EFEFEF" |align=left|[[Imachen:Flag of Portugal.svg|20px|border]] [[Maria Kostourkova]] |align=left|[[Pivot (baloncesto)|Pivot]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |align=left|[[Imachen:Flag of Poland.svg|20px|border]] [[Anna Maria Winkowska]] |align=left|[[Pivot (baloncesto)|Pivot]] |align=left| |align=left|'''Fin de contracto'''. |align="center"|0 € |- |} == Historial == === Masculino === {| class="wikitable" style="font-size:85%" !Anyada !Ran !Liga !Pos. !Resultato final !Competicions de Copa !Europa !Liga !Playoffs !Copa !Europa !Total |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2002–2003|2002–03]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|14 | style="background:#FFE6E6"|Playoffs de baixata | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|12–18 | align="center"|3–2 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''15–20''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2003-2004|2003–04]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|4 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | style="background:gold"|[[Copa d'o Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe]] | align="center"|– | align="center"|20–14 | align="center"|5–5 | align="center"|2–0 | align="center"|– | align="center"|'''27–19''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2004–2005|2004–05]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|6 | style="background:#D0F0C0"|Quartos de final | Semifinals [[Copa d'o Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe]] | align="center"|– | align="center"|19–15 | align="center"|0–3 | align="center"|0–1 | align="center"|– | align="center"|'''19–19''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2005–2006|2005–06]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|4 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|25–9 | align="center"|5–3 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''30–12''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2006–2007|2006–07]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB]] | align="center"|3 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|21–13 | align="center"|5–3 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''26–16''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2007–2008|2007–08]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB Oro]] | style="background:gold" align="center"|1 | style="background:#97DEFF"|Puyata [[Imachen:1uparrow green.svg|15px]] | Semifinals [[Copa d'o Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe]] | align="center"|– | align="center"|28–6 | align="center"|– | align="center"|0–1 | align="center"|– | align="center"|'''28–7''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2008–09|2008–09]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|17 | style="background:#FFCCCC"|Baixata [[Imachen:1downarrow red.svg|15px]] | style="background:silver"| [[Supercopa d'Espanya de Baloncesto 2008|Supercopa]] | align="center"|– | align="center"|8–24 | align="center"|– | align="center"|1–1 | align="center"|– | align="center"|'''9–25''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga LEB 2009–2010|2009–10]] | align="center"|2 | [[Liga Española de Baloncesto|LEB Oro]] | style="background:gold" align="center"|1 | style="background:#97DEFF"|Puyata [[Imachen:1uparrow green.svg|15px]] | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|27–7 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''27–7''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2010–11|2010–11]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|10 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|16–18 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''16–18''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2011–12|2011–12]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|10 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|16–18 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''16–18''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2012-13|2012–13]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|3 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | Semifinals [[Supercopa d'Espanya de Baloncesto 2012|SC]], Quartos de finals [[Copa d'o Rei de Baloncesto 2013|CR]] | align="center"|– | align="center"|21–13 | align="center"|2–4 | align="center"|0–2 | align="center"|– | align="center"|'''23–19''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2013-14|2013–14]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|8 | style="background:#D0F0C0"|Quartos de final | Semifinals [[Copa d'o Rei de Baloncesto 2014|CR]] | Last 32 [[Eurocup Basketball 2013–14|Eurocup]] | align="center"|18–16 | align="center"|0–2 | align="center"|1–1 | align="center"|8–8 | align="center"|'''27–27''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2014-15|2014–15]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|9 | align="center"|– | Quartos de final [[Copa d'o Rei de Baloncesto 2015|CR]] | Last 32 [[Eurocup Basketball 2014-15|Eurocup]] | align="center"|18–16 | align="center"|– | align="center"|0–1 | align="center"|6–10 | align="center"|'''24–27''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2015-16|2015–16]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|12 | align="center"|– | align="center"|– | Ueitenos de final [[Eurocup Basketball 2015-16|Eurocup]] | align="center"|13–21 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|12–6 | align="center"|'''25–27''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2016-17|2016–17]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|15 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|9–23 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''9–23''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2017-18|2017–18]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|16 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|10–24 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''10–24''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2018–19|2018–19]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|4 | style="background:#ACE1AF"|Semifinals | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|18–16 | align="center"|2–3 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''20–19''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2019–20|2019–20]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|3 | style="background:#D0F0C0"|Fase de grupos | Quartos de final [[Copa d'o Rei de Baloncesto 2020|CR]] | Quatreno [[Basketball Champions League|BCL]] | align="center"|16–7 | align="center"|1–4 | align="center"|0–1 | align="center"|13–6 | align="center"|'''30–11''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2020–21|2020–21]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|13 | align="center"|– | align="center"|– | Terceno [[Basketball Champions League|BCL]] | align="center"|13–19 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|11–4 | align="center"|'''24–23''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2021–22|2021–22]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"|16 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|Primera fase [[FIBA Europe Cup]] | align="center"|12–22 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|2–4 | align="center"|'''14–26''' |- |style="background:#efefef;"|[[Liga ACB 2022–23|2022–23]] | align="center"|1 | [[Liga ACB|ACB]] | align="center"| | align="center"| | | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| |- |- |} {{color box|gold}} Campión {{color box|silver}} Subcampión === Femenino === {| class="wikitable" style="font-size:85%" !Anyada !Ran !Liga !Pos. !Resultato final !Competicions de Copa !Europa !Liga !Playoffs !Copa !Europa !Total |- | style="background:#efefef;"|[[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya 2020–2021|2020–21]] | align="center"|1 | [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|LF1]] | align="center"|13 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|9–21 | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|– | align="center"|'''9–21''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya 2021–2022|2021–22]] | align="center"|1 | [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|LF1]] | align="center"|5 | style="background:#D0F0C0"|Quartos de final | Quartos de final [[Copa d'a Reina de Baloncesto 2022|CR]] | align="center"|– | align="center"|18–12 | align="center"|0–2 | align="center"|0–1 | align="center"|– | align="center"|'''18-15''' |- | style="background:#efefef;"|[[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya 2022–2023|2022–23]] | align="center"|1 | [[Liga Femenina de Baloncesto d'Espanya|LF1]] | align="center"| | align="center"| | | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| | align="center"| |- |- |} == Datos d'o club == [[Imachen:Primera equipazión CAI Zaragoza.svg|100px|right|thumb|1ª Equipación]] [[Imachen:Segunda equipazión CAI Zaragoza.svg|100px|right|thumb|2ª Equipación]] * Millor posición en liga: 3<sup>eno</sup> ('''ACB''') (anyada 2012/13) * Pior posición en liga: 14<sup>eno</sup> ('''LEB''') (anyada 2002/03) == Palmares == * '''[[Liga LEB|Liga LEB Oro]] (2):''' 2007-08, 2009-10. * '''[[Copa Prencipe d'Asturias de Baloncesto|Copa Prencipe]] (1):''' 2003-04. == Referencias == {{listaref|2}} == Vinclos externos == * [http://www.basketzaragoza.net Pachina oficial d'o Basket Zaragoza 2002]. * [http://www.caizaragoza.net CAIzaragoza.net] * [http://www.basket-zaragoza.com Basket-Zaragoza.com] == Se veiga tamién == * [[Inchas Lleons]]. * [[Liga ACB]]. {{Liga ACB}} {{Esporte en Aragón}} [[Categoría:Basket Zaragoza 2002|*]] to0wn2beb8gl2xnxvidvs7rxsvngpzp Historia d'Aragón 0 7295 1837341 1824052 2022-07-20T16:02:17Z 86.127.230.86 /* A esbandidura d'a Corona d'Aragón (1137-1469) */ wikitext text/x-wiki [[Imachen:Localización de Aragón.svg|300px|thumb|Situación d'[[Aragón]], [[comunidat autonoma]] d'a [[Espanya]] contemporania.]] [[Imachen:Aragonensium rerum comentarii.jpg|300px|thumb|Portalada d'a obra historica de [[Cheronimo de Blancas]], ''Aragonensium rerum comentarii'', publicato en 1588 en Zaragoza per os fraires Lorient e Diego Robles. Se tracta d'una d'as primeras historias d'Aragón.]] A presencia humana en as tierras que hue forman [[Aragón|a Comunidat Autonoma d'Aragón]] data de fa quantos milenios, pero Aragón, como muitas d'as actuals rechions historicas, ye fruito d'a [[Edat Meya]]. O nombre d'Aragón apareixe por primera vegada en l'anyo [[828]]. A Historia d'Aragón prencipia con a invasión musulmana en o [[sieglo VIII]]. Dende allora iría enamplando as suyas mugas mientres os sieglos en os que primer fue [[Condato d'Aragón|Condato]], dimpués [[Reino d'Aragón|Reino]], e mes tardi Consello e Audiencia, dica constituir hue en día una Comunidat Autonoma, tot ixo a tamas de mancar d'unidat cheografica u natural, lingüistica e mesmo etnica. En a Edat Meya se forcha e afinca l'Aragón actual. Os suyos prencipals pilars fuoron a Corona, as Cortz, a Deputación d'o Reino e o [[Dreito foral]]. Cabecera dende o [[sieglo XII]] d'una federación d'estatos d'entidat diversa, a [[Corona d'Aragón]]; o suyo peso especifico fue eslanguindo china a chana adintro d'ella dica plegar a l'Edat Muderna, quan s'integró en un encara mes centralizato [[Reino d'Espanya]]. Cal sinyalar que en 1412 en o [[Compromís de Casp]] a dinastia que escomencipió a reinar, per muerte d'o zaguero hereu d'a casa anterior estio a casa castellana d'os Trastamara. Dende l'[[Alteracions de 1591|incident de 1591]], anyada quan [[Felipe II d'Espanya]] mata a o [[chusticia d'Aragón]], Don [[Chuan V de Lanuza]], dica o [[sieglo XVIII]], anyada de [[1707]] quan fuoron proclamatos os [[Decretos de Nueva Planta]], Aragón fue cedendo china chana totz os suyos dreitos, fueros e atras particulatz historicas que heba conseguiu con o paso d'as anyadas. A [[Guerra d'o Francés]] en proporcionó d'enchaquias de reactivación. Durando lo [[sieglo XIX]], os [[Carlismo|carlistas]], que miroron adeptos ta la suya causa en ista tierra, ofreixioron a retornar pasatas libertatz forals. Asinas en o [[sieglo XX]], en a etapa [[Segunda Republica Espanyola|republicana]], o sentimiento rechionalista agafa mayors cotas, pero a [[Guerra Civil espanyola]] borró totz os [[prochecto]]s autonomicos. O rechimen [[Franquismo|franquista]] adormió as langarias aragonesistas que huei, reforzatas, preban d'acucutar. == Prehistoria == :''Se veiga [[Aragón en a Prehistoria]]'' ===Periodo paleolitico=== [[Imachen:Paleolítico en Aragón.svg|thumb|250px|O Paleolitico en Aragón (ortografía d'as [[normas graficas de l'aragonés]] de 1987).]] Os testimonios mes antigos de vida humana en Aragón se'n remuntan ta l'epoca d'as glaciacions, en o [[Pleistoceno]] meyo, fa bells 600 000 anyos, durando lo [[Paleolitico Inferior]]. Istas poblacions en dixoron de testimonios d'artesanía [[achelense]]. Se son ovtos [[bifaz|bifaces]] de [[pedrenya]] e [[fendidor]]s de [[quarcita]], en particular en as [[faixa fluvial|faixas]] de [[Sant Blas (Teruel)|Sant Blas]] en [[Teruel]], en a zona de [[Cauvaca]] en [[Casp]], en o [[Barranco d'Arbolitas]] amán de [[Borcha]] e tamién en a redolada de [[Calatayú]], en a zona de [[Miedes d'Aragón|Miedes]]. A [[val de Xalón]] en ye allora una zona a-saber-lo abundant. Mientres a [[glaciación de Würm]], arredol d'o 80 000 a.C., aparixió un nuevo tipo humán en ista rechión, l'[[Homo neanderthalensis|hombre de Neandertal]]. Muitas restas humanas, como [[caixal]]s, se son aobatas en as [[Esplugas d'os Moros]] de [[Gabasa]], amán de [[Uesca]]. Durando lo [[Paleolitico Meyo]] se desembolicó a cultura d'o [[Musteriense]], que remanió dica o 40 000 a.C., aproximatament. Ista se caracteriza per o treballo d'a pedrenya en forma de punta, rasqueta e de dients, pero igualment per un important treballo d'o ueso. Os puestos mes conoixitos son o d'o [[Covacho Eudoviches]] d'[[Alacón]] en [[Provincia de Teruel|Teruel]], a d'a [[Espluga Fuent d'o Trucho|Fuent d'o Trucho]] en [[Colungo]] e as d'as [[Esplugas d'os Moros]] de [[Gabasa]]. En o [[Paleolitico Superior]], que escomencipia arredol d'o 40 000 a.C., aparixioron dos nuevas culturas: a [[Solutrense]] e a [[Magdaleniense]]. A [[Solutrense]] ye particularment bien representata en a [[Espluga de Chaves]], en [[Bastarás]], a on se son trobatas puntas ta cusir, radederas e burils. A cultura [[Magdaleniense]] nos n'ha dixato d'obchectos en ueso, como de [[sagailla]]s, u d'en piedra, como de [[microlito]]s. A crapa e o conello sembla estar os animals mes cazatos per istos hombres. ===Periodo epipaleolitico=== As restas de l'[[Epipaleolitico]], entre o sietén e o cinquén milenio a.C., se concentran en o [[Baixo Aragón (comarca)|Baixo Aragón]]. Os obchectos microliticos se fan mes numerosos, entre que a decoración ye cada vegada mes cheometrica, emplegando-ne de formas de trianglos, trapezios e semilunas. L'habitat se gosa desembolicar a o largo de paretes cantalosas poco fundas, enfilato enta o sol e dominando os ríos [[Río Matarranya|Matarranya]] e [[Río Algars|Algars]]. Os puestos prencipals son os d'os dos recuestos d'as [[Botiguería d'os Moros]] e os d'[[Els Secans]] en [[Mazalión]] en a [[provincia de Teruel]]; e os puestos d'a [[Costalena]] en [[Maella]], d'[[El Serdà]] e d'o [[Sol de la Pinyera]] en [[Favara (Zaragoza)|Favara]] en a [[provincia de Zaragoza]]. A economía d'istas poblacions contina estando esencialment depredadera, alazetata en a caza, a pesca e a collita. ===Periodo neolitico=== [[Imachen:O Neolitico en Aragón.png|thumb|250px|O Neolitico en Aragón.]] En a primera metat d'o cinquén milenio antis de Cristo aparixió una nueva traza de vida alazetata en una economía de productors, conoixedors de l'agricultura e d'a ganadería, que continan cazando-ne d'animals como una actividat complementaria. A existencia de molins de man, de piedra dura, atestiguan l'actividat d'a moltura, d'a mesma traza que bellas estrals pulimentatas presentan en o tallo racadas d'estar-se emplegatas como [[ixuela]]s ta fainas agricolas. Se troban restas neoliticas en as [[Sierras exteriors pirenencas|Sierras Exteriors]] [[provincia de Uesca|Uescanas]] y en o [[Baixo Aragón]]. ==Protohistoria== ===Periodo calcolitico=== O [[Calcolitico|periodo calcolitico]] se caracteriza per dos [[fenomeno]]s: a multiplicación d'as [[megalito|construccions megaliticas]] y a extensión d'a [[cultura d'o vaso campaniforme]]. Os megalitos mes importants s'observan en as [[sierras exteriors pirenencas|sierras exteriors]] y en as altas vals pirinencas. ===Edat de Bronze=== [[Imachen:Zaragoza - Museo - Mujer.jpg|thumb|125px|Fegura femenina de terracota, d'a Edat d'o Bronze final, entre o 650 e 500 a.C., bata en [[Fuents d'Ebro]].]] En a espluga d'o Moro d'[[Olbena]] se son trobatas puntas de flechas en ueso, que datan d'os sieglos XVI e XV antis de Cristo e que son os millors eixemplos d'o Bronze antigo. O Bronze meyo n'ha furnito d'importants chacimientos en a comarca de [[Monzón]], con mes de 200 estrals pulimentatas amán d'os puestos d'o tozal Marcullo, [[Penya de Pialfor|Pialfor]], Conchel, Morilla e o tozal Franché. As ceramicas son eslavatas, a vegadas decoratas con chicotz bolos sobre l'ansa. Os obchectos metalicos se multiplican con punchons rectangulars, punyals triangulars e rebladuras. A intensa actividat agricola ye enfortita per l'important numero de falces de pedrenya. Igualment se son trobatos puestos habitatos en o curso baixo d'a [[Río Cinca|Cinca]], amán d'os ríos [[Río Sosa|Sosa]] e [[Río Alcanadre|Alcanadre]]. Os zaguers periodos d'a Edat d'o Bronze final, arredol d'o 1 100 a.C., se caracterizan per a [[Cultura d'os campos d'urnas|cultura d'os campos d'urnas]]. Se tracta de poblacions [[Luengas indo-europeas|indoeuropeas]], orichinarias d'o centro d'Europa, qui se mezcloron con as poblacions mediterranias. Istos incineraban lurs muertos y en ficaban as cenisas en urnas funerarias. Eixemplos n'existen en a espluga d'o Moro en [[Olbena]], a [[Masada del Ratón]] en [[Fraga]] e o Cabezo de Monleón en [[Casp]]. A fuga d'a metalurchia se caracteriza per l'augmento d'os moldes de fundición que se son trobatos en puestos habitatos. ===Edat de Fierro=== [[Imachen:Zaragoza - Museo - Bronce epigráfico.jpg|thumb|left|200px|Escritura [[idioma ibero|ibera]]. Un bronze d'o [[Sieglo I aC|sieglo I a.C.]] trobato en a muga d'as actuals provincias de [[Provincia de Soria|Soria]] e de [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]].]] [[Imachen:Iberia en o 200 a.C.png|thumb|250px|right|Os pueblos d'Espanya en o 200 a.C.]] A [[Edat de Fierro]] ye millor documentata. Os puestos anteriors continan estando ocupatos sinse interrupción. Mesmo as necropolis continan fendo honra a os [[ganadería|ganaders]], [[agricultura|agricultors]] e [[artesanía|artesanos]] d'o nuevo periodo. L'actividat comercial, en particular con os [[fenicios]], os [[etruscos]] e os [[Antiga Grecia|griegos]], se desembolicó y emparó a metalurchia d'o fierro. Os trastes e l'armamento se modernizoron e se perfeccionoron, como se puet cuaternar en os chacimientos de [[Piuró del Barranc Fondo]] e de San Cristóbal en [[Mazalión]], que n'alzan de vasos d'estilo fenicio, u en [[Zaila]] e [[Calazeit]], a on se son trobatos obchectos importatos de [[Creta]]. En o sieglo VI a.C. coexistiban en Aragón sies grupos distinctos, que perteneixen a os grupos [[ibers|ibero]], [[celtas|celta]] e [[aquitans|aquitano]]: os [[vascons]], os [[suesetans]], os [[sedetans]], os [[chacetans]], os [[ilerchetz]] e os [[celtibers]] citeriors.<ref>Christian Rico, ''Pyrénées romaines. Essai sur un pays de frontière (IIIe siècle av. J.-C.-IVe siècle ap. J.-C.)'' (en francés), Biblioteca de la Casa de Velázquez, nº 14, Madrit, 1997 (ISBN 9788486839741).</ref> Totz istos yeran grupos iberizatos, sedentarios, instalatos en lugars fixos. Os exemplos mas acucutatos se troban en o [[Cabezo de Monleón]] y en a [[Loma de Brunos]] en [[Casp]], en o Puntal en [[Fraga (Uesca)|Fraga]] y en o [[Roquizal del Rullo]] en [[Favara (Zaragoza)|Favara]]. O sistema social s'alazetaba en a colla familiar, constituita por bellas quatre cheneracions. As actividatz economicas yeran principalment l'agricultura e a ganadería. O poder yera exercito por un rei, rodiato por a población masculina que s'arroclaba en [[asambleya]]. == Edat Antiga == :''Se veiga [[Aragón en a Edat Antiga]]'' ===Conquiesta punica=== [[Imachen:Iberia 237-206BC-fr.svg|250px|thumb|Expansión cartachinesa en Iberia entre lo 237 e lo 206 a.C. (mapa en francés).]] A partir d'o [[237 aC|237 a.C.]], chus o mando d'[[Halmicar Barca]], e dimpuesas chus o mando de su choven [[Hasdrubal Barca|Hasdrubal]], os [[estato punico|cartachineses]] s'ixeminoron [[Espanya Barcida|rapedament por Espanya]]. Os [[ilercavons]], os [[ilerchetz]] e os [[lacetans]] pasoron parcialment ta l'autoridat d'[[Hannibal Barca]]. Ista rechión devién una reserva de [[trigo]], de metals preciosos e de soldatos apreciatos. A partir d'o [[219 aC|219 a.C.]], [[Espanya]] devién o campo de batalla d'os [[Antiga Roma|romans]] e os cartachineses durando a [[Segunda Guerra Punica]]. En o [[217 aC|217 a.C.]], [[Publio Cornelio Scipión]] marcha contra la capital d'os ilerchetz, aliatos d'Hasdrubal, dimpuesas contra os lacetans, a qui vence. Pero a o cabo d'anyo, una vegada partitos os romans, Mandonio, rei d'os ilerchetz, subleva o suyo pueblo contra Roma e ixarrota os territorios d'os aliatos d'ells. Publio Cornelio esparrica istas clicas, pero ista sublevación torna a levar a Hasdrubal enta o norte de l'[[Ebro]]. Os [[celtibers]], por lur parti, ninvioron una delegación ta Publio Cornelio e facioron un alcuerdo. Roma los puixó ta enrestir o territorio cartachinés: prenioron por enrestida tres ciudatz e consiguioron dos victoria contra Hasdrubal, causando-ne arredol de 15 000 muertos e 4 000 prisioners. ===A dificil conquiesta romana=== [[Imachen:Conquista Hispania.svg|250px|thumb|Conquiesta d'a [[Peninsula Iberica]] por os [[Antiga Roma|romans]] entre o [[Sieglo III aC|Sieglo III]] e [[Sieglo I aC|I a.C.]].]] [[Imachen:Primera división provincial romana d'Hispania.png|250px|thumb|Mugas d'a provincia romana d'[[Hispania Citerior]] en o 197 a.C.]] En o 204 a.C., [[Cartago]] paró cuenta de que a guerra yera perdita, negoció con [[Publio Cornel Scipión l'Africán|Scipión l'Africán]], y acceptó as condicions que Scipión li imposó, entre as qualas yera l'albandono d'Espanya. En o 197 a.C., os territorios [[Antiga Roma|romans]] d'Espanya s'organizoron en dos provincias: a [[Hispania Ulterior]] y a [[Hispania Citerior]], ista zaguera con capital en [[Tarragona|Tarraco]]. L'administración en pertocaba dos vegadas a l'anyo a dos [[pretor]]s, encara que ista no yera perén efectiva. Pero, en o mesmo anyo, Sempronio, pretor d'a [[Hispania Citerior]], tenió que revifar-se con un devantamiento cheneral que prevocó a redota de l'exercito román e a muerte d'o pretor. O [[Senato Román|Senato]] ninvió a lo cónsul [[Marco Porcio Catón|Catón]] chunto con un exercito de 60 000 hombres. Por tant, os pueblos d'a rechión —treito d'os [[Ilerchetz]], qui negocioron lur rendición con Catón,— continoron o combate. Catón acotoló a os rebeldes e prenió de nuevo lo control d'a provincia durando l'estiu d'ixa anyada, pero no consiguió atrayer-se as favors d'a población local e d'os [[celtibers]]. Aprés una demonstración de fuerza, convenció a istos zaguers de tornar de nuevo ta casa. Pero a sumisión d'os indichenas no estió pas que aparent: a lo que se sonsonió que Catón tornaba ta [[Italia]], se reactivó a rebelión. Catón i respondió firmement: acotoló lo devantamiento e vendió a os prisioners como [[esclavitut|esclavos]] e tornó a dentrar [[trunfo romano|trunfal]] en Roma. A rebelión s'estendilló a tota la peninsula, o que n'entranyó de perdas elevatas ta l'exercito román, que a suya metat d'efectivos, en o 184 a.C., n'estió muerta. [[Lucio Manlio Acidín Fulvián|Manlio Acidín]], pretor d'a Citerior, se concaró con os celtibers en [[Calagorra]] en o 184 a.C., entre que [[Cayo Terencio Varrón]] redotó a os [[suesetans]] e s'apoderó de lur capital, [[Corbio]]. A conquiesta d'a zona central, ocupata por os celtibers, estió encetata en l'anyo 181 a.C. por [[Quinto Fabio Flaco]]. Iste consiguió qualques victorias contra os celtibers. Manimenos, a conquiesta ye principalment obra de [[Tiberio Sempronio Graco (cónsul en o 177 a. C.)|Tiberio Sempronio Graco]] entre o 179 e o 178 a.C., qui conquirió trenta [[ciudat]]z e [[lugar]]s, a vegadas meyant pactos u aprofitando-ne d'a rivalidat entre celtibers e [[vascons]]. Os proconsuls (u propietarios seguntes as anyadas) qui gubernaban as provincias prenioron o costumbre d'enrequir-se a coste d'a población: os presents aforzatos y l'abuso yeran practicas comuns. Durando os suyos desplazamientos, o pretor u proconsul s'alochaba de gufanya y obligaban a entregar-lis-ne de granos a baixo pre a ell, a la suya familia, a los suyos funcionarios u a os suyos soldatos. O Senato román, aprés haber recibito una [[embaixada]] d'as provincias hispanicas, en promulgó en o 171 a.C. de leis ta lo dominio. Os problemas persitioron dica o 133 a.C., quan estió estricallata la ciudat celtibera de [[Numancia]], o zaguer bastión d'os [[celtibers]]. En o 82 a.C., Aragón estio lo [[scenario]] d'a [[Segunda Guerra Civil de Sila|Guerra Civil Romana]], entre que lo gubernador [[Quinto Sertorio]], d'o partito [[Gayo Mario|marián]], se cubilló en [[Uesca]]. Os [[escaramucio]]s continoron dica o 72 a.C. e a rendición de Quinto Sertorio. ===Administración romana=== [[Imachen:Coventos churidicos d'Hispania en o sieglo II.png|400px|thumb|left|Coventos churidicos d'Hispania en o sieglo II.]] En a primera división territorial d'a Hispania romana, en o 197 a.C., l'Aragón actual remanió incluito adintro d'a [[Hispania Citerior]]. A o cabo d'as [[guerra lusitanas|guerras lusitano-ibéricas]], os territorios controlatos por Roma s'enamploron considerablement, dica cubrir tota la [[Peninsula Iberica]]. [[Marco Vipsanio Agripa|Agripa]] reformó as divisions provincials en o 27 a.C. e decidió de formar tres provincias en Hispania: a [[Betica]], a [[Lusitania]] e a [[Hispania Tarraconense]]. Ye ista zaguera provincia ta que perteneixioron os territorios actuals aragoneses. Chus o reinato de [[Claudio]], as provincias hispanicas son atra vez trestallatas en [[convento churidico|conventos churidicos]]. A mayor parti d'Aragón formó allora o [[Convento Churidico Caesaraugustano|Convento Churidico Cesaraugustán]], que pendeba de [[Caesaraugusta]], ye dicir, de l'actual [[Zaragoza]]. Iste convento abracaba dos colonias, [[Viliella d'Ebro|Celsa (Viliella d'Ebro actual)]] e Caesaraugusta, antimás de decisiet ciudatz d'as vals de l'[[Ebro]], d'o [[Río Xalón|Xalón]], d'o [[Segre]], d'a [[Cinca]] e d'o [[Río Henares|Henares]], que as mas importants en son [[Bilbilis]] (actual [[Calatayú]]), [[Leida|Ilerda (actual Leida)]], [[Calagorra|Calagurris (actual Calagorra)]], [[Uesca|Osca (actual Uesca)]], [[Tarazona|Turiasso (actual Tarazona)]], [[Cañaveruelas|Ercavica (actual Cañaveruelas)]] e [[Alcalá de Henares|Complutum (actual Alcalá de Henares)]]. [[Imachen:Provincias de la Hispania Romana (Diocleciano).svg|thumb|upright|500px|Hispania aprés a división provincial de [[Dioclecián]] (texto en latín).]] Caesaraugusta fue un centro administrativo important. Os afers relevants de tot o convento podeban estar-bi chudgatos en segunda instancia. Antimás, espleitaba d'un paper relichioso de primer ran, car heba un culto propio dato a o Chenio d'o Convento Cesaraugután (en latín ''Genius Conventi Caesaraugustani''). Iste chenio román en recibiba de culto, d'homenaches, de sacrificios e d'ofrendas de totas as ciudatz d'a circumscripción administrativa. O concello d'o convento (en latín ''concilium conventi'') s'arroclaba tamién en Caesaraugusta: ista asambleya consultiva arroclaba a las prencipals familias d'a ciudat ta dar lurs opinions sobre os afers que pertocaba a o convento churidico. A o cabo d'o [[sieglo III]], con a enchaquia d'a reforma administrativa de [[Dioclecián]], a [[Hispania Tarraconense|Tarraconense]] se trestallaba en tres nuevas provincias: a Tarraconense, a [[Cartachinense]] e a [[Galecia]], formando ellas mesmas parti d'a [[Diocesi romana|diocesi]] d'[[Hispania]]. Sembla, doncas, que os conventos churidicos se suprimioron allora, o que suposó una perda notable d'influencia ta Caesaraugusta, entre que o conchunto de funcions administrativas fuoron asumitas dende allora por a ciudad de [[Tarragona|Tarraco (actual Tarragona)]]. A la fin, a o cabo d'o [[sieglo IV]], se produció a zaguera reforma administrativa: a muga entre a Tarraconense e a Cartachinense s'establió en o río [[Ebro]], o que dixó l'actual territorio aragonés chus a dependencia de dos ciudatz exteriors: Tarraco e [[Cartachena|Carthago Nova (actual Cartachena)]]. ===Romanización=== [[Imachen:Augusto Prima Porta (Zaragoza).jpg|upright|left|thumb|Estatua d'[[Augusto]], amán d'as restas d'as [[Muralla romana de Zaragoza|murallas romanas de Zaragoza]].]] [[Imachen:Teatro Romano Cesaraugusta-vista desde arriba-3.jpg|thumb|[[Teatro román de Zaragoza|Teatro román]] de [[Caesaraugusta]], actual [[Zaragoza]] e capital d'un [[convento churidico]]. S'edificó chus [[Augusto]] e [[Tiberio]].]] En qualques sieglos, a cultura romana s'implantó en Hispania, en particular en a [[provincia Tarraconense|Tarraconense]]. Os costumbres, a relichión, as leis e a traza de vida romana s'imposoron sobre a población indichena, formando allora la cultura hispanorromana. Os meyos ta la espardidura e lo dominio d'a cultura romana son numerosos. Un d'os primers quefers d'os ocupants romans fue a renovación e, si caleba, a creación de vías ta amillorar as comunicacions e a capacidat d'absorber-ne de población nueva en istas zonas. Asinas, [[Caesaraugusta]] (actual [[Zaragoza]]) devenió un nyudo de comunicación central en o suyo convento churidico. A romanización, manimenos, fue esencialment un feito urbán. Durando lo periodo román, o conchunto de ciudatz ibericas anteriors fuoron restablitas y en recibioron d'as conseqüents infrastructuras monumentals. As restas en son visteras encara en Caesaraugusta (actual [[Zaragoza]]), Osca (actual [[Uesca]]) e Bilbilis (actual [[Calatayú]]). Bi habió, doncas, una millora d'a urbanización d'as ciudatz e a construcción d'infrastructuras. Caesaraugusta ye un excelent exemplo d'istas ciudatz romanas que surtioron en o [[sieglo I]]: un foro, unas termas, alcanduces, [[Teatro román de Zaragoza|un teatro]], un puerto fluvial, un [[Puent de Piedra de Zaragoza|puent sobre l'Ebro]] e unas [[Muralla romana de Zaragoza|murallas]]. A creación de [[colonia romana|colonias]] fue tamién un factor de romanización. S'establioron con l'obchectivo de recompensar a las tropas de soldatos romans liberatos de lurs obligacions, pero tamién ta controlar os territorios vicins. Se conoixe en Aragón a existencia d'a colonia Victrix Ivlia Celsa (actual [[Viliella d'Ebro]]) e de [[Caesaraugusta]] (actual [[Zaragoza]]), establita ista zaguera en o [[14 aC]], probablement o 23 d'aviento, sobre un plazamiento d'una ciudat iberica anterior, [[Salduie]]. Ista s'establió en o contexto d'a reorganización d'as provincias d'Hispania por Augusto aprés a suya victoria en as [[guerras cantabras]] e se fizo iste establimiento a favor d'os soldatos d'as lechions [[Legio IIII Macedonica|IIII Macedonica]], [[Legio VI Victrix|VI Victrix]] e [[Legio X Gemina|X Gemina]]. [[Imachen:Zaragoza - Museo - Villa Fortunatus - Mosaico de Venus y Eros.jpg|upright|left|thumb|Mosaico de [[Venus]] y [[Eros]], trobato en a villa de Fortunatus en [[Fraga]], construita en o [[sieglo IV]].]] A romanización s'alazeta tamién sobre a creación d'amplos [[latifundio]]s, [[villa romana|villas]] centratas en a producción agricola extensiva. Istos dominios yeran a vegadas propiedat de familias cabaleras oriundas de Roma u d'Italia, pero a mayoría perteneixeban a familias indichenas qui heban adoptato los costumbres romans. A villa de Fortunatus, amán de Fraga, ye un buen exemplo d'istas propiedatz ricas e comodas, habitatas por l'aristocracia local, siguindo lo gusto román. <gallery> File:Bronce de Ascoli.jpg|[[Bronze d'Ascoli]] (d'o [[89 aC]]) a on s'esmentan os miembros de l'esquadrón de caballería de [[Caesaraugusta]] (en latín ''Turma Salluitana''), qui, gracias a lur rasmia, fuoron recompensatos con a [[ciudadanía romana]]. File:Cabeza masculina romana de Azaila (M.A.N. 32644) 02.jpg|Capeza d'una [[esculptura]] [[Antiga Roma|romana]] en [[bronze]], trobata en un templo román en o chacimiento de [[Cabezo d'Alcalá]] en [[Zaila]]. Se tracta d'una representación d'un choven sinyor local que data d'o primer tercio d'o [[sieglo I aC]]. File:LucernaHuesca.JPG|[[Lucerna]] romana d'o [[sieglo I aC]] trobata en o ''Municipium Vrbs Victrix Osca'', l'actual [[Uesca]]. </gallery> ===Eslanguida de Roma=== ====Vandalos, suebos y alans==== [[Imachen:Karte völkerwanderung.jpg|upright=1.2|thumb|As migracions chermanicas entre o [[sieglo III]] e o [[sieglo V]] en Europa (mapa en [[alemán]]).]] A meyatos d'o [[sieglo III]] empecipió la eslanguida de l'[[Imperio Román]], que venió con os primers problemas que siguioron a los dos sieglos de paz romana. Entre o [[264]] e o [[266]] escomencipió as primeras [[Periodo d'as grans migracions|invasions barbaras]]: os [[francos]] e os [[alamans]], que dentroron en a [[Galia]] en o [[260]], esnavesoron os [[Pirinés]] e plegoron ta [[Tarazona]], que espulloron. Entre ells, qualques pasoron enta [[Mauretania]], entre que atros grupos se'n ixemenoron. O periodo estió sobatito, dato que vido collas de banditos, ditos [[bagaudas]], qui s'adedicoron a lo pillache e a allerar a [[Val d'Ebro]] en o [[sieglo V]]. O [[31 d'aviento]] d'o [[406]], a invasión d'os [[vandalos]], [[suebos]] e [[alans]], qui heban esnavesato o [[Rin]], alticamoron o [[Imperio Román d'Occident|mundo román occidental]]. [[Constantín III (usurpador)|Flavio Claudio Constantín]] aprofeitó a instabilidat politico ta proclamar-se emperador en o [[407]] chus o nombre de Constantín III cuentra [[Honorio (emperador)|Flavio Honorio]]. [[Constant II (usurpador)|Constant II]], o fillo d'ell, redotó en o [[408]] a lurs rivals e se fizo con o norte d'[[Hispania]], entre que o cheneral d'ell, [[Cheroncio]], emparó a provincia dende [[Caesaraugusta]]. A presión de Constantín III e d'o fillo d'ell empentó a Honorio a reconoixer a lo primero como coemperador en o [[409]]. A tornada de Constantín con un nuevo cheneral xorrontó a Cheroncio, qui decidió de rebelar-se cuentra Constantín III y entabló una alianza con os [[vandalos]], [[suebos]] e [[alans]], qui ocuporon allora [[Galia Aquitania|Aquitania]], premitindo-lis de pasar a l'atro costato d'os Pirinés e proclamando emperador a l'[[Maximo (usurpador)|usurpador Maximo]]. Iste luitó en Espanya dica la suya muerte, en o [[411]], anyo que vido igualment a disparición de Constantín III e o fillo d'ell, Constant. Maximo, engalzato por os chenerals de Flavio Honorio e obligato a encubillar-se a o costato d'os vandalos, zarró un ''[[foedus]]'' con os pueblos chermanicos instalatos en Espanya. Nomás que a [[Tarraconense]], a on iste residiba, remanió libre d'os alcuerdos d'o ''foedus''. ====L'arribada d'os visigodos==== [[Imachen:Hispania 418 AD.PNG|upright=1.2|thumb|A [[Peninsula Iberica|Peninsula Iberica]] en o [[418]], après a instalación d'os [[visigodos]] en [[Aquitania segunda|Aquitania]] como [[foederati|pueblo federato]], entre que o norte d'Espanya remanió chus l'autoridat romana directa (mapa en [[latín]]).]] En o [[414]], [[Ataúlfo]], chefe d'os [[visigodos]], s'instaló en [[Galia Aquitania|Aquitania]], pero chus a premidura de [[Constancio III|Constancio]], cheneral a o servicio d'Honorio, iste pasó enta Espanya e prenió [[Barcelona]] en aviento d'o [[414]]. En o [[415]], [[Walia]], o succesor d'ell, ye reconoixito por Honorio como [[foederati|federato de Roma]] en Aquitania e se li encargó a misión d'auchar a os pueblos chermanicos instalatos en Hispania. Asinas, en o [[416]], iste penetró en Espanya, redotó severament a os caballers alans y empentó a os [[suebos]] enta la [[Galecia]] e a os [[vandalos]] enta la [[Betica]]. Durando a primera metat d'o [[sieglo V]], os visigodos, a o costato d'os romans, libroron una luita contina cuentra os vandalos e os suebos. A Tarraconense remanió chus dominación romana, pero a Val d'Ebro fue victima d'os [[bagaudas]] qui espulloron a rechión. En o [[443]], o ''magister utriusque militiae'' [[Merobaudes]] n'engalzó a-saber-las clicas e las redotó en [[Araciel]]. Istos bagaudas yeran formatos por banditos de diversos orichens, a ormino repuntatos por os [[vascons]] u os [[suebos]]: [[Requiario]], rei d'os suebos, espulla, entre o [[449]] e o [[452]] a Val d'Ebro e se fa amo de [[Zaragoza]] e anexiona [[Leida]]. A la demanda de l'emperador [[Avito]], lo rei visigodo [[Teodorico II]] escachó a os suebos amán d'[[Estroga]], [[Baralla d'o río Órbigo|a o canto d'o río Órbigo]] en o [[456]]. Manimenos, [[Ricimero]], [[patricio (titol)|patricio d'os romans]], se debarró de l'emperador Avito en o [[457]] e fizo aclamar a [[Machorián]]. Iste, repuntato por o suyo ''[[magister militum]]'', [[Echidio]], se'n enfiló enta la [[Galia]] ta barallar cuentra os [[chermans]]: iste venció a os [[francos]] en o [[Rin]], tollió [[León d'o Roine]] a os [[burgundios]] e [[Arlet]] a os visigodos, qui no se consideroron pas federatos dende a expulsión d'Avito. A la fin, Machorián fue asasinato en o [[461]] por Ricimero: Echidio refusó de reconoixer a o [[Libio Severo|nuevo emperador]], entre que os visigodos, menatos por [[Ewrico]], aprofeitoron isto ta estendillar lur reino enta o norte dica la [[Río Loira|Loira]] e enta o sud por Hispania: A Hispania romana, que subsistiba en a [[Tarraconense]], disparixió allora de traza definitiva. == Edat Meya == :''Se veiga [[Aragón en a Edat Meya]]'' ===O periodo visigotico=== ====O regno visigodo==== [[Imachen:Regno visigodo.png|thumb|upright=1.2|Evolución d'o regno visigodo dica o [[sieglo VI]]: En color roya: Regno de Tolosa enta o 415; En colors narancha e carne: Amplaria entre o 415 e o 476; En color carne: Territorio tresbatito en Vouillé en o 507; En color verde: Conquiesta d'o regno suebo en o 575. ]] [[Ewrico]] regnó dende [[Tolosa]], a on s'instaló a capital d'o [[Reino visigodo|Regno Visigodo]]. En o [[475]], se fizo atorgar oficialment por [[Chulio Nepot]] l'[[Aquitania primera|Aquitania Primera]], a [[Galia Narbonés|Narbonense Primera]] e [[Hispania]]. Asinas, iste estendilló a suya dominación sobre una gran parti d'a [[Peninsula Iberica]], en particular, aprés o [[476]], quan fue estronato o zaguer emperador román d'Occident, [[Romulo Augustulo]]. A conquiesta d'a peninsula continó durando as decadas e os sieglos siguients. As rechions que conforman Aragón son, en efecto, un puesto d'enantada enta territorios controlatos por os [[vascons]], qui saqueyaban y espullaban a [[Val d'Ebro]] alta dende lurs bases, como [[Pamplona]]. Independents dende a metat d'o [[sieglo V]], no fuoron a la fin vencitos que en o [[581]] por o rei [[Leovichildo]], qui marcó a suya victoria con a fundación d'una ciudat, [[Victoriaco]]. L'Aragón actual s'ubica igualment cuentra o [[Reinos d'os francos en a epoca merovinchia|territorio franco]], que nomás que os [[Pirinés]] lo desepara, encara que as incursions francas se feban mas bien en [[Septimania]]: se trobaban, manimenos, guarnicions visigodas a o luengo d'a cordelera d'os Pirinés. ====Población e administración visigodas==== [[Imachen:Hispania 700 AD.PNG|upright=1.2|thumb|División administrativa d'a Espanya visigotica arredol de l'anyo 700.]] Encara que os [[visigodos]] heban escomenzato a establir-sen en Espanya dende as zaguerías d'o [[sieglo V]], lur instalación estió relativament limitata, debito a lur feble numero, en o norte d'a [[Castiella y Leyón|Castiella actual]], entre lo [[Tacho]] e l'[[Ebro]]. O norte d'Espanya no estió pas una rechión de triga ta istas poblacions chermanicas e a cultura i remaniba fundament romana. Os reis visigodos no tocoron pas a división administrativa heredata de l'[[Imperio Román]]. Ta lo gubierno d'istas provincias se designoron duques (''duces'' en [[latín]]) u [[conte]]s (''comites'' en latín). Ta l'administración relichiosa se trigoron [[bispe]]s: asinas se troba un bispe de Turiaso (actual [[Tarazona]], unatro d'Osca (actual [[Uesca]]) e unatro de Ceasaraugusta (actual [[Zaragoza]]). En ista zaguera ciudat se desembolicoron a-saber-los [[Concilios de Zaragoza|concilios]]: en o [[592]], chus o bispato de [[Maximo de Zaragoza|Maximo]] y en o [[691]], l'unico concilio de ran nacional en no haber-se celebrato en [[Toledo]], chus o bispato de Valedero. Entre os bispes mas importants d'a ciudat se troban [[Sant Braulio]], alumno e amigo d'[[Isidoro de Sevilla]], que as suyas ''[[Etimolochías]]'' remató y escribió un ''Elochio''; e [[Samuel Tajón]], succesor e continador d'o precedent, antimás d'amigo d'[[Euchenio de Toledo|Euchenio III de Toledo]], a qui heba conoixito en o [[Reyal Monesterio de Santa Engracia]] en [[Zaragoza]]. ====A fin d'o regno visigotico==== O reinato de Wamba marca o escomencipio d'un periodo de dificultatz, particularment grieus en o norte d'o regno; a [[Septimania]] e os [[vascons]] se sulevoron en o [[673]]. En o [[711]], una expedición d'[[arabes]] e de [[Pueblos berbers|berbers]] [[musulmán|musulmans]] trescruzoron o [[Estreito de Chibraltar]] e redotoron a lo rei [[Rodrigo]] en a [[Batalla de Guadalete|Baralla de Guadalete]] en chulio. Os visigodos tramenoron en resistir, pero en o [[714]], Zaragoza ya yera estata encorralata e presa. Os musulmans, plegatos dica o [[Pireneu]], en fizon d'enrestidas mesmo dillá d'iste; [[Tolosa]] estió enrestita en o [[718]] e a [[Septimania]] conquiesta en o [[719]]. ===Dominación arabe (sieglo VIII e primerías d'o XI=== [[Imachen:Péninsule Ibérique en 711.png|thumb|upright=1.2|250px|A conquiesta musulmana d'o 711 (imachen en francés).]] [[Imachen:Península_ibérica_750.svg|thumb|upright=1.2|250px|[[Al-Andalus]] en o [[750]], quan cayó o [[Califato de Domás|Califato Omeya de Domás]] (imachen en castellán).]] ====Periodo omeya (sieglo VIII e IX)==== A [[Hispania Tarraconense|Tarraconense]], como o conchunto d'Espanya, pasó a estar chus a dominación [[omeya]] d'o [[Califato de Domás]]. A xerbigada d'os omeyas por os [[Califato abbasida|abbasís]] en [[Orient Meyo]] hubo como conseqüencia la emancipación d'Espanya; [[Abderramán I]] se refuchió en Espanya e s'apropió de [[Cordoba]] en o [[756]], a on [[Emirato de Cordoba|se proclamó emir]]. A implementación d'o poder arabe en l'actual Aragón prevocó l'adhesión d'una parti de l'aristocracia local, a on as conversions a lo islam son numerosas entre os [[muladí]]s. O millor eixemplo ye o d'o [[Conte Casio]], noble visigodo qui gubernaba una rechión arredol de l'Ebro, entre [[Tarazona]], [[Exeya d'os Caballers]] e [[Nachera]]. Iste se fizo vasallo d'os omeyas e alzó los suyos dominios. O clan d'ell, qui prenió lo nombre de [[Banu Qasi|Banū Qāsī]], augmentó lo suyo poder durando lo [[sieglo VIII]] gracias a l'emparo que os suyos miembros dioron a os emirs de Cordoba. [[Imachen:Mort de Roland.jpg|left|thumb|upright|A muerte de [[Roldán]], miniatura d'as ''[[Grans Cronicas de Francia]]'' (en francés ''Grandes Chroniques de France''), de [[Jean Fouquet]].]] Sobre tot, as rechions de l'actual Aragón constituyoron un puesto estratechico, en estar en a muga con o regno d'os [[Francos]], dillá o [[Pireneu]]. Zaragoza devino, chus o nombre de [[Saraqusta]] (en [[idioma arabe|arabe]] سرقسطة, en [[idioma hebreu|hebreu]] סרקסטא), en capital d'una d'as cinco provincias d'[[Al-Andalus]] e siede d'un [[valí]], chunto con [[Cordoba]], [[Toledo]], [[Mérida (Estremadura)|Merida]] e [[Narbona]]. En o [[777]], [[Sulayman ben al-Arabí]], valí de [[Barcelona]], angluziando de prener a suya independencia, pidió aduya a o rei franco [[Carlos Magno]]. Iste li prometió una alianza con o valí de Zaragoza, [[Husayn de Zaragoza|Husayn]]; e con o de [[Uesca]], [[Abu Taur de Uesca]]. En o [[778]], un exercito se metió en marcha enta Zaragoza, pero una revuelta d'os [[saxons]] en o norte e o refús de Husayn de chusmeter-se obligoron a Carlos Magno a retirar o suyo exercito. As tropas de Carlos Magno s'apoderoron de bells prisioners, entre ells Sulayman, sinse dandaleo entregato por os suyos amigos, pero os suyos dos fillos, Aysun ben al-Arabí et Matruh ben Sulayman al-Arabí, obtuvon a liberación de lur pai. Fue durando lo viache de tornada quan l'exercito de Carlos Magno fue [[Batalla de Roncesvals|enrestito en Roncesvals]] por os [[vascons]] e a on [[Roldán]], duque d'a [[Bretanya (rechión historica)|Marca de Bretanya]], trobó a muerte. A la fin, Sulayman tornó ta Zaragoza a on, en o [[780]], fue asasinato por o suyo antigo aliato Husayn, qui se chusmetió a o cheneral Tsalaba ben Obaid, fidel a Abderramán, en o [[781]]. Durando lo reinato d'o succesor d'Abderramán, [[Hixam I de Cordoba|Hixam I]], a [[Val d'Ebro]] en conoixió tamién de revoltinas, que l'emir tuvo que ir a desarmar en [[Tortosa]] e Zaragoza. Hixam aprofeito ta fer-ne d'enrestidas cuentra os regnos cristians que menazaban as mugas de l'emirato: en o [[791]], enristió [[Reino de Castiella|Castiella]] e [[Reino d'Asturias|Asturias]]; en o [[793]], forachitó a los francos de [[Chirona]] e de [[Narbona]]; en o [[795]], s'apoderó d'[[Estroga]]. En o [[796]], a muerte de Hixam prevocó un chito de violencia. [[Alifonso II d'Asturias]], [[tío]] d'o nuevo emir [[Al-Hakam I]], e o valí de Barcelona se trobó con Carlos Magno e li proposoron d'encetar una intervención dillá d'o Pireneu. Fue su fillo [[Loís I o Piadoso]] qui decidió d'encetar en o [[798]] una guerra e s'apoderó de Barcelona, entre que Hakam heba de concarar-se, en a Val d'Ebro, con os [[Banu Qasi|Banū Qāsī]], pero tamién cuentra os banditos berbers qui habitaban as montanyas y espullaban os lugars. <gallery> Imachen:Péninsule Ibérique en 757.png|L'apocheu d'o [[Reino d'Asturias|Regno d'Asturias]] entre o 711 e o 757 (imachen en francés). Imachen:Péninsule ibérique en 814.png|As expedicions francas e a fundación d'o [[Condato d'Aragón]] entre o 757 e o 814 (imachen en francés). </gallery> ====Os Banū Qāsī (entre os sieglos VIII e IX)==== [[Imachen:Map Iberian Peninsula 910-es.svg|thumb|upright=1.2|250px|A Peninsula Iberica, con o dominio d'os Banū Qāsī en a tuca de lur poder, en o 850 (mapa en espanyol).]] [[Musa ibn Fortún]], nieto d'o [[conte Casio]], exerció lo suyo poder sobre a parti superior d'a [[Val d'Ebro]] ([[Exeya d'os Caballers|Exeya]], [[Tudela]], [[Tarazona]], [[Borcha]], [[Arnedo]]...) dica las proximerías de [[Zaragoza]]. Iste condicionó a suya aduya a [[Hisham|Hixam I]] a truca de que iste zaguero se retirase d'a rechión de [[Said ibn al-Husayn]], a qui ell mesmo combatió e mató. Aprés, s'apoderó de Zaragoza, antis d'estar acotolato a la suya vegada por un amanato de Husayn de Zaragoza. Os Banū Qāsī en mantuvon de buenas relacions con lurs vicins cristians de [[Reino de Navarra|Navarra]] dica o punto de que Musa ibn Fortún s'acomodó en o [[784]] con [[Onneca]], vidua d'o conte de [[Bigorra]] [[Enneco Ximéniz]] e mai d'[[Enneco Ariesta]], qui devino mas tardi o primer [[Lista de monarcas de Navarra|rei de Pamplona]]. Os vinclos familiars entre os Ariesta, reis de Pamplona, e os Banū Qāsī s'enfortioron encara mas con o matrimonio entre [[Assona]], filla d'[[Enneco Ariesta]] e [[Musa ibn Musa]]. As familias d'os reis de Pamplona e d'os Banū Qāsī s'aduyaban mutuament a-saber-lo e se repartioron o poder en o norte d'Espanya. En o [[799]], os [[vascons]] a favor d'os [[Dinastía Carolinchia|carolinchios]] asasinoron a o gubernador de [[Pamplona]], Mutarrif I ibn Musa, chirmán de Musa ibn Musa. Ista familia arribó a lo zenit d'o suyo poder con Musa ibn Musa. Consiguioron augmentar a suya autonomía, enfortindo encara con os Ariesta cuentra l'emir de Cordoba [[Abderramán II]], en o [[843]]. Dica a meyatos d'o [[sieglo 9|sieglo IX]], os exercitos de l'emir n'efectuoron d'expedicions punitivas freqüents dica lur reconciliación. Musa II venció a os cristians en a [[Baralla d'Albelda]] en o [[852]]. Musa II se fizo clamar allora «tercer rei d'Espanya», a o costato d'o [[Reino d'Asturias|rei d'Asturias]] e de l'[[Emirato de Cordoba|emir de Cordoba]]. En o [[852]], o suyo gubierno s'estendillaba dende as tierras de Tudela, Zaragoza, [[Calatayú]] e [[Daroca]] tro a [[Calamocha]]. Fue nombrato vali d'a Marca Superior, cuentra os regnos cristians. Iste intervino en a rechión de [[Uesca]] e metió a su fillo [[Lubb II ibn Musa]] como vali de [[Toledo]] en o [[859]]. En o [[871]], Lubb -con sus chirmans Ismail ibn Musa, Mutarrif II ibn Musa e Fortún II ibn Musa- se sublevoron: Lubb e Ismail ocuporon Zaragoza, Mustarrif dentró en Uesca e Fortún conquirió Tudela. Acto contino, l'emir de Cordoba, [[Mohamed I de Cordoba|Mohamed I]], aduyato por os [[Banu Tuchib]], organizó una expedición cuentra os fillos de Musa. As redotas, e dimpuesas as disensions, menoron a os quatre chirmans Banū Qāsī enta la perdición: Mutarrif fue executato e Lubb debió concarar a rebelión de Fortún e d'Ismail. Durando lo primer quarto d'o [[sieglo 10|sieglo X]], os Banū Qāsī tresbatioron lurs posicions en a [[Val d'Ebro]] a favor de linaches competidors como os [[Banu Tuchib]]. ====O surtimiento d'o Condato d'Aragón (entre os anyos 780 e 1035)==== [[Imachen:Siresa 1.jpg|thumb|left|250px|[[Monesterio de Sant Per de Ciresa]], centro cultural d'o Condato d'Aragón.]] [[Imachen:SanAdriandeSasabe.jpg|thumb|left|250px|[[Monesterio de Sant Hadrián de Sasau]], primera seu episcopal d'Aragón.]] En o [[780]], os [[francos]], aprofeitando-ne de disensions entre os musulmans, s'apoderoron d'a ciudat de [[Chaca]], tornando a ficar o piet a o sud d'o [[Pireneu]] por primera vegada en a rechión dimpués de 60 anyadas. En o 802, [[Aureolus]] devino lo primer [[conte]] d'a rechión con o titol de «conte de Chaca». Quan iste s'amortó, o titol contal tornó ta [[Aznar I Galíndez|Aznar I Galindez]]. O nombre d'«Aragón» aparixió por vez primera en o 828, quan o chicot condato prenió lo nombre d'o río que lo trescruza, [[Río Aragón|l'Aragón]], e d'o suyo afluent, [[Río Aragón Subordán|l'Aragón Subordán]]. Iste condato d'Aragón, durando a primera metat d'o [[sieglo 9|sieglo IX]], remanió en a orbita carolinchia, a que yera connectata a traviés d'a [[Val d'Echo]] e o [[Somport|Puerto de Somport]]. Ista dependencia se torna de nuevo en a demba relichiosa: o [[Monesterio de Sant Per de Ciresa]], fundato en ista epoca, yera chus [[Regle de Sant Benedet|obediencia benedictina]]: a suya importancia creixió e devino lo centro cultural d'o condato. Durando lo [[sieglo 9|sieglo IX]], a influencia carolinchia recula a favor d'os suyos vicins ibericos: o [[Reino de Pamplona|rei de Pamplona]], [[Enneco Ariesta]], intervién en as guerras de succesión d'o condato, entre que o conte [[Aznar II Galíndez|Aznar II Galindez]] acomoda su filla Sancha con o [[walí]] de Uesca, [[Muhammad al-Tawil]]. A esbandidura d'o Regno de Pamplona enta lo sud empacha, manimenos, e de traza considerable, l'abance d'iste chicot condato, car li tallaba as rotas d'a reconquiesta. A muerte d'o conte [[Galindo II Aznárez|Galindo II Aznarez]] sinse fillo lechitimo prevocó o reparto d'as d'as suyas tierras: [[Sobrarbe]] pasó ta su filla [[Toda d'Aragón|Toda]], qui s'acomodó con [[Unfredo Bernat]], conte de [[Ribargoza]]; entre que su filla [[Andregoto Galíndez|Andregoto Galindez]] levó l'Aragón propriament dito ta lo rei de Pamplona [[García Sánchez I de Navarra|García Sánchez I]] en o [[925]]. Aragón, dependient d'o Regno navarro, se consideró allora una mena de [[sinyoría]] particular, «tierra d'os sinyors aragoneses», enfilata por un conte qui obedeixeba a lo rei de Pamplona. D'istos contes, o primero fue un fillo ilechitimo d'o defuncto conte. Chino-chano, o Condato d'Aragón se desembolicó a ran cultural. Os exemplos de l'[[arte de repoblación]] (mal dito [[mozarabe]]) se multiplicoron. O [[Monesterio de Sant Chuan d'a Penya]], fundato por relichiosos qui heban dixato Zaragoza -ocupata ista por os [[Islam|moros]]- devino un foco de cultura cristiana enfilata enta l'ideal d'a [[Reconquiesta]] e enta la reintroducción d'o [[rito hispano-visigotico]] en a liturchia. En o [[922]], os bispes d'Aragón, a vegadas ditos «bispe de Chaca» u «de Uesca», s'instaloron en a [[Borau|Val de Borau]]. Istos establioron lur residencia en a-saber-los monesterios importants, como [[Monesterio de Sant Chuan d'a Penya|Sant Chuan d'a Penya]], [[Monesterio de Sant Per de Ciresa|Sant Per de Ciresa]] u [[Monesterio de Sant Hadrián de Sasau|Sant Hadrián de Sasau]]. En [[1015]], o rei de Navarra [[Sancho Garcés III de Navarra|Sancho III]] entregó lo Condato de Aragón a su fillo ilechitimo [[Remiro I d'Aragón|Remiro]]. Iste acto n'haberba d'importancia vente anyos mas tardi, quan iste rei morió en [[1035]]. <gallery> Imachen:Péninsule ibérique en 850.png|O Condato d'Aragón dende o 814 dica 850 (mapa en francés). Imachen:Péninsule ibérique en 875.png|O Condato d'Aragón dende o 850 dica 875 (mapa en francés). Imachen:Péninsule ibérique en 900.png|O Condato d'Aragón dende o 875 dica 900 (mapa en francés). Imachen:Péninsule ibérique en 929.png|O Condato d'Aragón dende o 900 dica 929 (mapa en francés). </gallery> ====Os Banu Tuchib (890-1018)==== [[Imachen:Torre del trovador de la Aljafería.jpg|thumb|left|upright|A Torre d'o Trobaire, edificata en zagueras d'o [[sieglo IX]] por [[Muhammad al-Anqar]] como torre esfensiva, integrata mas tardi en o [[Palacio de l'Alchafaría]] en Zaragoza.]] [[Imachen:Califato de Córdoba-1000.png|thumb|upright=1.2|A Peninsula Iberica, durando lo [[Califato de Cordoba]], arredol de l'anyo mil (mapa en espanyol).]] En o [[890]], ta recompensar os servicios d'ell, [[Muhammad al-Anqar]], surtito d'a dinastía aristocratica d'os [[Banu Tuchib]], ye designato [[walí]] de Zaragoza por l'[[Emirato de Cordoba|emir de Cordoba]] [[Muhammad I de Cordoba|Muhammad I]]. O titol de walí de Zaragoza se transmiteba allora de traza hereditaria, o que premite a os Banu Tuchib d'enfortir lur poder sobre l'actual Aragón, dende Zaragoza e [[Daroca]], lur [[feudo]]. En zagueras d'o [[sieglo X]], istos incorpororon as rechions de [[Uesca]] e de [[Balbastro]] a lurs dominios, que se yeran remanitos chus a dominación d'a familia [[muladí]] d'os [[Banu Sabrit]], aliata d'os [[Banu Qasi]]. Os Banu Tuchib repuntoron as operacions punitivas menatas por o [[Califato de Cordoba]] contra os regnos cristians, en particular chus o reinato d'[[Almanzor]], qui tornó a empentar una [[alchihad]] en o [[980]]. A la muerte d'Almanzor en [[1002]], o Califato de Cordoba empecipió a suya eslanguida: esclató una guerra civil en [[1008]] entre os [[Pueblos berbers|berbers]], [[Arabes d'Al-Andalus|arabes]], [[Pueblos eslavos|eslavos]] e [[mozarabes]]. [[Mundir I|Mundir]], simplo soldato surtito d'una branca menor d'os Banu Tuchib, devino walí de [[Tudela]] en [[1006]] e de Zaragoza en [[1013]]. En [[1018]], se declaró independient y se proclamó rei d'a [[Taifa de Saraqusta]], a on cudició moneda. <gallery> File:Péninsule ibérique en 961.png|A chunión d'o Condato d'Aragón con [[Navarra]] d'o 929 dica lo 961 (mapa en francés). File:Péninsule Ibérique en 1002.png|As escardas d'Almanzor entre lo 961 dica lo 1002 (mapa en francés). File:Péninsule ibérique en 1037.png|L'esclatiu d'o Califato de Cordoba e as taifas entre lo 1002 dica lo 1037 (mapa en francés). </gallery> ===A luita entre lo regno d'Aragón e a taifa de Saraqusta (sieglo XI y en primerías d'o sieglo XII)=== ====A taifa de Saraqusta chus os Banu Tuchib (1018-1038)==== [[Imachen:Dinar de Yahya al-Muzaffar de Zaragoza.jpg|thumb|left|[[Dinar]] d'oro cudiciata en 1029 chus o reinato d'o rei d'a [[Taifa de Saraqusta]] [[Yahya al-Muzaffar]].]] [[Imachen:Reinos de Taifas en 1037.svg|thumb|upright=1.2|[[Peninsula Iberica]] en a primera epoca d'os regnos de [[taifa]]s en 1037 (mapa en [[castellán]]).]] [[Mundir I]] estió lo primer rei d'a [[Taifa de Saraqusta]], chus o titol de "rechent d'o palacio", que heban adoptato Almanzor e los suyos descendients. O nuevo rei desembolicó una cort brilant e se rodió d'una administración numerosa, entre qui yeran [[Ibn Darrach al-Qastalli]] e [[Said al-Bagdadi]]. Empolió igualment a suya capital con o engrandamiento d'a gran [[mezquita]] de Zaragoza, a construcción de nuevos banyos e a renovación d'o palacio d'a Zuda (huei o [[Torretón d'a Zuda]]). A Taifa de Saraqusta abracaba allora enta l'ueste as ciudatz de [[Medinaceli]], [[Soria]], [[Calagorra]], [[Arnedo]], [[Alfaro]] e [[Tudela]]; y enta l'este [[Balbastro]], [[Monzón]], [[Fraga (Uesca)|Fraga]] e [[Leida]]. Mundir I luitó principalment cuentra [[Sancho Garcés III de Navarra]]. Iste zaguer s'alió con o gubernador de Leida, [[Sulaymán ben Hud al-Musta'in]], d'o clan d'os [[Banu Hud]], qui se rebeló muitas vegadas cuentra Mundir I. Ta apercazar a o rei navarro por a retaguardia, o rei zaragozán obtenió l'alianza d'o [[Reino de Castiella|rei de Castiella]]. Luitó tamién cuentra os [[Banu Razín]], qui menaban a [[Taifa d'Albarrazín]], que correponde a l'actual [[Provincia de Teruel]] con [[Albarrazín]], [[Teruel]] e [[Mont Albán]]. En [[1022]], o fillo de Mundir I, [[Yahya al-Muzaffar]], lo succedió. Iste continó a luita cuentra Sancho III. S'acomodó con a chirmana d'o rei d'a [[Taifa de Toledo]] Ismail. Lur fillo [[Mundir II]] lo succedió en [[1036]]. Iste zaguer murió asasinato en [[1038]] por su [[primo]] [[Audal·lá ben Hakam]], qui quereba apoderar-se d'o tron ta ell mesmo. Pero no remanió en o poder soque vint días: os notables d'a ciudat de Zaragoza clamoron a Sulaymán ben Hud, [[walí]] de Leida, qui s'aduenyó d'o poder. ====A taifa de Saraqusta chus os Banu Hub (1038-1110)==== [[Imachen:Aljafería interior noche.jpg|left|thumb|upright|Anvista interior d'o [[Palacio de l'Alchafaría]], residencia d'os reis [[Banu Hud|hudís]].]] [[Imachen:Taifa de Zaragoza 1080.png|thumb|upright=1.2|A [[Taifa de Saraqusta]], aprés as conquiestas d'os reis [[Banu Hud|hudís]], en [[1080]] (mapa en castellán).]] Con [[Sulaymán ben Hud al-Musta'in]], simplo [[walí]] de [[Tudela]] e de [[Leida]], s'instaló en [[1038]] a dinastía d'os [[Banu Hud]], qui alzó lo poder dica [[1110]]. Iste periodo se considera como lo d'a esplendor de l'Aragón arabe. Ell s'alió con o rei de [[Reino de Leyón|Leyón]] [[Ferrando I de Leyón]] cuentra lo rei d'a [[Taifa de Toledo]], aliato d'o rei de [[Reino de Navarra|Navarra]] [[García Sánchez III de Navarra|García Sánchez III]], e n'afrofeitó ta estendillar-se mas enta o sud, dica l'actual [[provincia de Guadalachara]]. Ista alianzas yeran bosatas cada anyo a os reis cristians por parti d'os reis musulmans, o que, a o largo d'as anyadas, remató por anieblar a os regnos de taifas. Sulaymán ben Hud s'aseguró d'a fieldat d'os walís en colocando-bi a sus propios fillos. Pero, dimpuesas d'a suya muerte, sus fillos trigoron de prener cadagún lur independencia e cudicioron lur propia moneda: [[Yusuf al-Muzaffar]] en [[Taifa de Leida|Lārida]] (actual Leida), Lubb en [[Uesca|Wasqa]] (actual Uesca), Muhammad en [[Taifa de Calatayú|Qal’at 'Ayyūb]] (actual Calatayú) e [[Al-Muqtadir]] en [[Taifa de Saraqusta|Saraqusta]]. Dimpuesas d'una dura guerra fratricida, Al-Muqtadir consiguió arroclar chus o suyo mando as tierras datas a sus chirmans: o zaguer de sus chirmans, Yusuf, resistió en Leida dica [[1078]]. Estendilló igualment a suya autoridat sobre a [[Taifa de Tortosa]] en [[1061]], dimpuesas sobre [[Taifa de Denya|a de Denya]] en [[1076]] e [[Taifa de Valencia|a de Valencia]] (esdevenindo ista zaguera [[vasallache|vasalla]]). Mes, as mugas septentrionals remaniban menazatas por o choven [[Reino d'Aragón]], enfilato por [[Remiro I d'Aragón|Remiro I]] e [[Sancho Remíriz]]. En [[1063]], [[Al-Muqtadir]] enfiló una expedición (que abracaba a tropas castellanas d'o [[Reino de Castiella|rei castellán]] [[Sancho II de Castiella|Sancho II]] e d'un tal [[Rodrigo Díaz de Vivar]]) cuentra Remiro I, qui encorralaba [[Graus]]. En [[1064]], Sancho I [[Cruzada de Balbastro|s'apoderó de Balbastro]] con l'aduya de continchents venitos d'o Reino de Francia, respondendo a la clamada ta la [[Cruzadas|cruzada]] d'o [[Aleixandre II (Papa)|Papa Aleixandre II]]: [[Al-Muqtadir|Ahmad al-Muqtadir]] clamó a su vez ta l'[[alchihad]] e reconquerió [[Balbastro]] en [[1065]]. Dimpuesas d'a perda d'[[Alquezra]] en [[1065]], o rei [[[[Banu Hud|hudí]] en firmó de tractatos con o rei de Navarra [[Sancho Garcés IV de Navarra|Sancho IV]] en [[1069]] e [[1073]]. Pero en [[1076]], o rei navarro fue asasinato e Sancho I d'Aragón se troixó lo reino con o rei de Castiella [[Alifonso VI de Leyón y Castiella|Alifonso VI]]. Antimás, l'alianza zaguera con o rei de Castiella Alifonso VI s'aneuló por o vasallache d'o rei de Valencia Abu Bakr. O rei de Castiella heba en efecto prochectata la conquiesta d'a [[Taifa de Toledo]], pensando dixar a [[Taifa de Valencia]] en compensación ta lo rei de Toledo. Ahmad al-Muqtadir hubo de bosar-ne asabelas de peitas elevatos a Alifonso VI ta que premitise a chusmesa d'a Taifa de Valencia. A la suya muerte en [[1081]], Al-Muqtadir heba dividitos os suyos territorios en dos partis: [[Al-Mutamán|Yusuf al-Mutamán]] heredó a parti occidental d'a taifa, con as rechions de Zaragoza, Tudela, Uesca e Calatayú; d'entre que su chirmán Al-Mundir obtuvo as rechions costeras, con Leida, Tortosa e Denya. O rei d'Aragón [[Sancho Remíriz|Sancho I]] se feba cada vegada mas menazant en o norte. Fue en ista epoca quan [[Rodrigo Díaz de Vivar]], noble cristián forachitato d'o [[Reino de Castiella]], dentró en servicio d'o rei de Zaragoza chunto con o suyos mercenarios. Remanió a lo servicio d'ell entro a [[1086]] e bi recibió a embotada d'"O Cit". Isto no empachó pas a os aragoneses de conquerir a-saber-las fortalezas importants: Graus, que menazaba Balbastro; [[Ayerbe]], [[Boleya]] e [[Arascués]], que dominaban Uesca; e [[Arguedas]], amán de Tudela. Zaragoza fue mesmo encorralata por [[Alifonso VI de Leyón y Castiella|Alifonso VI de Castiella]] en [[1086]]. [[Al-Musta'in II|Ahmad al-Mustaín II]], fillo d'Al-Muqtadir, lo succedió lo mesmo anyo. As conquiestas cristianas son allora importants: os reinos de taifas s'anieblan e se creban aprés a conquiesta d'a [[Taifa de Toledo]] por Alifonso VI en [[1085]]. O rei de [[Taifa de Sevilla]], [[Muhammad al-Mutamid|Al-Mutamid]], ensemble con os reis de [[Taifa de Badajoz|Badajoz]] e de [[Taifa de Granada|Granada]] se chunioron ta demandar a intervención de [[Yusuf ibn Taixufín]], emir d'os [[almorabet]]z. A coalición musulmana venció a os cristians en a [[Baralla de Sagrajas]] en 1086, o que dixó bella miqueta liberata a la [[Taifa de Saraqusta]], obligando a Alifonso VI a devantar a emparetada d'ista ciudat. En [[1090]], os reis d'as taifas fueron destituyitos por os [[almorabet]]z, qui agrandioron lur imperio, treito d'Al-Mustaín II, qui en mantuvo de buenas relacions con ells. Atrament, [[Monzón]] en [[1089]], [[Balaguer]] en [[1091]] e [[Uesca]] en [[1096]] cayoron en mans d'o rei d'Aragón. Al-Mustaín II fue a la fin muerto en [[1110]] en a [[Baralla de Val Tierra]], amán de Tudela, cuentra [[Alifonso I d'Aragón]], qui s'apoderó atra vegada d'[[Exeya d'os Caballers]] e de [[Taust]]. O suyo succesor, [[Abdelmalik]], se vido obligato a esdevenir vasallo d'o rei de Castiella, o que prevocó a carranya d'os almorabetz. Istos s'apoderoron d'a ciudat de Zaragoza en [[1110]], en estando-se encubillato Abdelmalik en a [[ciutadiella]] de [[Rueda de Xalón]]. Iste feito sinyaló a fin d'a [[taifa de Saraqusta]]. <gallery> Imachen:Péninsule ibérique en 1065.png|A creación d'o Reino d'Aragón entre 1037 e 1065 (mapa en francés) Imachen:Péninsule ibérique en 1085.png|O Reino d'Aragón entre 1065 e 1085 (mapa en francés) </gallery> ====Periodo almorabet (1110-1118)==== [[Imachen:Péninsule ibérique en 1115.png|thumb|upright=1.2|As conquiestas almorabetz dende 1085 dica 1115 (mapa en francés).]] O [[walí]] [[almorabet]] de Valencia, [[Muhammad ibn al-Hadj]], obtuvo lo gubierno de Zaragoza e d'a suya rechión. Establió firmement a muga septentrional de l'[[almorabet|imperio amorabet]] a o largo d'o curso de l'[[Ebro]] e d'o [[Río Tacho|Tacho]]. Gubernó dica [[1115]], esmaixinando-se en fer estorbo a las ofensivas d'[[Alifonso I d'Aragón]]. L'emir [[Ibn Tifilwit]] li succedió e se rodió d'una cort brilant, composata de poetas e filosofos qui fuyiban de l'atmosfera integrista que os [[almorabet]]z imposaban mas a lo sud. Iste prenió como [[visir]] a [[Avempace]], filosofo, medico, astronomo, cheometra, musicaire e poeta. Manimenos, quan morió en [[1117]], o [[walí]] de [[Murcia]] consiguió de gubernar Zaragoza. En marzo de [[1118]], o rei d'Aragón [[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I]] -con l'aduya de cruzatos franceses, de monches-soldato d'as [[orden militar|ordens militars]] e d'[[Abdelmalik]]- metió [[sieche]] a Zaragoza, que se'n apoderó a o cabo d'ixe anyo. A caíta de Zaragoza fue rapedament siguita por as d'as ciudatz de [[Calatayú]] e [[Daroca]] aprés a [[Batalla de Cutanda|Baralla de Cutanda]] en [[1120]], o metió fin a la ocupación musulmana d'Aragón. ====O surtimiento d'o Reino d'Aragón (1035-1137)==== [[Imachen:Ramiro I y Sancho Ramírez (1100-1145).jpeg|thumb|left|upright|Miniatura a on se representan [[Remiro I d'Aragón]], con a barba, e o suyo fillo [[Sancho Remíriz]], imberbe (miniatura de la primera metat d'o [[sieglo XII]]).]] [[Imachen:Reino de Pamplona Sancho III.svg|thumb|upright=1.8|A repartición d'o [[Reino de Navarra]] a la muerte de [[Sancho Garcés III de Navarra|Sancho III, o Gran]] (mapa en castellán).]] [[Sancho Garcés III de Navarra]] truixó en 1035 os suyos Estatos entre sus quatre fillos: [[Remiro I d'Aragón|Remiro]] heredó Aragón, que en esdevino lo primer rei. En [[1043]], su chirmán, [[Gonzalo I de Ribagorza|Gonzalo]], conte de [[Sobrarbe]] e [[Ribagorza]], fue asasinato e fue Remiro qui heredó lo suyo condato. O choven reino d'Aragón continó a estendillar-se a lo luengo d'o [[sieglo X]]. En primeras, bi incorporó a rechión d'as [[Cinco Villas]]. En [[1075]], a la muerte de [[Sancho Garcés IV de Navarra]], estendilló as suyas mugas en apoderar-se d'os territorios orientals d'o [[Reino de Navarra]], entre que [[Reino de Castiella]] s'apoderaba de l'ueste d'iste reino. A construcción de fortificacions s'acceleró a lo luengo d'a muga, como lo [[Castiello de Lobarre]], que menazaba Uesca. Pero a esbandidura d'o regno se fizo esencialment debant d'os musulmans d'a [[Taifa de Saraqusta]] e, chus os reinatos de [[Sancho Remíriz|Sancho I]] e [[Pero I d'Aragón|Pero I]], o regno continó la suya esbandidura enta o sud. En [[1063]], Sancho I s'esquimenó de [[Cruzada de Balbastro|l'aduya de cruzatos en a guerra de reconquiesta]], dimpuesas d'a clamada d'o papa [[Aleixandre II (papa)|Aleixandre II]], con o emparo de l'abat [[Hugo de Clunyego]]. s'arrocló un important exercito, composato principalment por [[Aquitania|aquitans]] menatos por [[Guillén VIII d'Aquitania]], por [[Borgonya|borgonyons]] menatos por [[Thomas de Chalon]] e por un continchent pontifical menato por o [[Normandía|normando]] [[Guillén de Montreuil]]. L'exercito prenió [[Graus]], dimpués marchó sobre [[Balbastro]], que formaba allora parti d'a [[Taifa de Leida]], dirichita por [[Yusuf ben Sulaiman al-Muzafar|al-Muzafar]]. A ciudat fue rapedament presa e lo botín considerable. En [[1065]], os musulmans contratacoron e recuperoron a ciudat. Sindembargo, enamplato por os [[Orden de Clunyego|cluniacenses]], a conquiesta de Balbastro hubo una repercusión graniza en a cristiandat. [[Imachen:Suscripción en árabe de Pedro I de Aragón.jpg|upright=1.2|thumb|left|Sinyal autografo en [[alfabeto arabe]] de [[Pero I d'Aragón|Pero I]] en una carta d'o 1100 : «rei Pero ibn Sancho».]] [[Imachen:Signun regis Pietro I d'Aragón.svg|thumb|''Signum regis'' (sinyal reyal) de [[Pero I d'Aragón|Pero I]] e d'[[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I d'Aragón, o Batallero]].]] [[Pero I d'Aragón|Pero I]] continó a politica de su pai. Ell redotó a [[Al-Musta'in II]] de Zaragoza en a [[Batalla d'Alcoraz|Baralla d'Alcoraz]] e s'apoderó d'a ciudat de [[Uesca]] en [[1095]], que esdevino a nueva capital d'o suyo regno. En [[1101]], prenió [[Balbastro]] e [[Sarinyena]], dimpués [[Tamarit de Litera]] en [[1104]]. Tractó tamién d'afincar as suyas conquiestas con as construccions de fortalezas en [[Lo Castellar]] e [[Chuslivol]], ta aguaitar a [[Taifa de Saraqusta|os musulmans de Zaragoza]]. [[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I]], rei a partir de [[1104]], ganó lo sobrenombre de "lo Batallero" gracias a la suya politica militar a-saber-lo activa. S'acomodó en [[1109]] con [[Urraca I de Leyón|Urraca]], filla mayor y heredera d'[[Alifonso VI de Leyón y Castiella|Alifonso VI de Castiella]]. Ista chuntura s'anuló en [[1114]], pero Alifonso I contina emplegando los titols de rei de Castiella e d'«emperador de totas as Espanyas» (''imperator totius Hispaniae''). Ell tamién combate en o norte: en [[1131]], esnavesó lo [[Pireneu]] ta venir en aduya de [[Gastón IV de Biarn]] e d'os [[Condato de Foix|sinyors de Foix]] e de [[Comenche]], qui reclamoron o suyo auxilio cuentra lo duque [[Guillén X d'Aquitania]]. Continó tamién con as conquiestas enta lo sud e prebó d'atrayer-ne de sinyors oriundos de dillá d'o Pireneu ta facilitar lo suyo prochecto, como Gastón IV de Biarn. Arrampló as tierras baixas d'a Val d'Ebro: [[Exeya d'os Caballers]], [[Val Tierra]], [[Calatayú]],[[Tudela]] e, sobre tot, [[Zaragoza]], en [[1118]]. En [[1120]], en a [[Batalla de Cutanda|Baralla de Cutanda]], consiguió una victoria important cuentra os [[almorabet]]z e se fizo con a mayor parti de l'Aragón actual. Con tot e con ixo, fue severament vencito lo [[17 de chulio]] de [[1134]] en a [[Batalla de Fraga|Baralla de Fraga]], a on fue grieument nafrato. Morió qualques semanas dimpués, dixando lo reino sin d'hereu. O suyo testamento fue ta las [[orden militar|ordens militars]] d'os [[Orden d'o Temple|templers]], d'os [[Orden d'o Hespital|hespitalers]] e d'a d'o [[Orden d'o Santo Sepulcre en Aragón|Santo Sepulcre]]. [[Imachen:Donació d'Aragó i Peronella als Capítols matrimonials de Barbastre (1137).jpg|upright|thumb|Contracto de matrimonio entre [[Peironela d'Aragón|Peironela]], representata por [[Remiro II d'Aragón|Remiro II]], e [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV]], de l'11 de chulio de 1137.]] En [[1135]], refusando lo testamento d'Alifonso I, os nobles navarros eslichioron a [[García Remíriz de Navarra|García V]] como rei; entremistanto, os aragoneses trigoron a o chirmán d'Alifonso I, [[Remiro II d'Aragón|Remiro II]]. [[Diocesi de Balbastro-Monzón|Bispe de Roda e de Balbastro]] quan fue eslixito por l'asambleya de Chaca, recibió lo sobrenombre de ''O Monche''. A escape debió concarar l'achitación d'a nobleza aragonesa, qui ell reprimió de traza violenta en [[1136]] -episodio que orichinará la lienda d'a «[[Campana de Uesca]]»-. Ta refincar a continación dinastica d'ell, s'acomodó con [[Agnés de Piteus]], filla d'o duque [[Guillén IX de Piteus|Guillén IX]]. D'o suyo matrimonio, hubo una filla, [[Peironela d'Aragón|Peironela]], que a suya man fue solicitata en primeras por o rei de Castiella, [[Alifonso VIII de Castiella|Alifonso VIII]]. Pero en zagueras decidió de acomodar-la con o conte [[Remón Berenguer IV de Barcelona]]: iste matrimonio dio naiximiento a la chuntura d'o [[Condato de Barcelona]] e d'o Reino d'Aragón en o sino d'a [[Corona d'Aragón]]. Dende [[1137]], Remiro II trespasó totz os suyos poders ta lo suyo choven, manimenos sin d'abdicar. Remón Berenguer, «prencipe d'Aragón», prenió a chefatura d'amos Estatos, o que permitió a Remiro d'encadar-se d'a vida politica. ===A esbandidura d'a Corona d'Aragón (1137-1469)=== ====A unión de Catalunya e Aragón==== En [[1137]], a filla de [[Remiro II d'Aragón|Remiro II o Monche]], [[Peironela d'Aragón]], s'acomodó con [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV, conte de Barcelona]]. En [[1164]], lur fillo, [[Alifonso II d'Aragón|Alifonso II]] esdevino lo primer soberano d'a [[Corona d'Aragón]], detentando de vez os titols de [[Lista de contes de Barcelona|Conte de Barcelona]] e de [[Lista de monarcas d'Aragón|Rei d'Aragón]]. Se tracta en realidat d'una unión dinastica de dos entitatz autonomas, que alzan lurs usaches, lurs costumbres e lurs monedas particulars e que, a partir d'o [[sieglo XV]] sobre tot, en desembolicoron d'institucions politicas particulars. D'a mesma traza, os territorios anexionatos, dimpuesas, pudon haber-ne d'institucions propias, como [[Reino de Valencia|Valencia]] e [[Reino de Secilia|Secilia]]. A denominación de "Corona d'Aragón" ta designar iste vasto conchunto de territorios s'imposó en o [[sieglo XVI]], como fa veyer o titol d'a obra principal de [[Cheronimo Zurita]], ''[[Anals d'a Corona d'Aragón]]'', de [[1580]]. A eslezión d'Aragón ta designar iste conchunto de territorios vien d'a preeminencia d'o titol de Rei d'Aragón, que yera estato reconoixito por [[Pero IV d'Aragón|Pero IV d'Aragón, o Ceremonioso]]: "os reis d'Aragón deben recibir a unción en a ciudat de Zaragoza, que ye a capeza d'o [[Reino d'Aragón]], que ye o nuestro principal titol". En [[1243]], [[Chaime I d'Aragón|Chaime I]] definió d'una traza precisa la muga entre Catalunya e Aragón: a Catalunya s'estendillaba "dende [[Salses]] dica la [[Río Cinca|Cinca]]", e Aragón "dende a Cinca dica [[Fariza]]". Os territorios que componeban a Corona d'Aragón en 1164 yeran os siguients: * o [[Reino d'Aragón]] ([[Chaca]], [[Roda d'Isabana]], [[Uesca]], [[Balbastro]], [[Tarazona]], [[Zaragoza]] e [[Calatayú]]); * os condatos catalans, ye dicir, o [[Condato de Barcelona]] chunto con os condatos que li son estatos adhibitos: o Condato de [[Berga]], o Condato de [[Besalú]], o Condato de [[Chirona]], o Condato de [[Manresa]] e lo Condato d'[[Osona]]; * os condatos vasallos e feudatarios d'a Corona: os condatos de [[Pallars Sobirán]], de [[Pallars Chusán]], d'[[Condato d'Urchel|Urchel]], d'[[Ampurias]], de [[Rosellón]], de [[Bigorra]] e de [[Comenche]]; e os vizcondatos de [[Biarn]], de [[Carcasona]] e de [[Rasés]]; * o [[Provenza|Marquesato de Provenza]], herencio d'a mai de [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV]], [[Dulcía de Provenza]], e menato directament por [[Alifonso II d'Aragón|Alifonso II]] entre [[1166]] e [[1196]] ([[Arles]], [[Niza]], [[Ais de Provença]], [[Marsiella]]), pero tamién os condatos de [[Carladés]], de [[Gévaudan]] e de [[Milhau]]; * as conquiestas de Remón Berenguer IV ([[Daroca]], [[Mont-reyal (Teruel)|Mont-reyal]], [[Mont Albán]], [[Casp]], [[Fraga (Uesca)|Fraga]], [[Leida]] e [[Tortosa]]). Asinas, o [[Reino d'Aragón]], ensemble con o [[Condato de Barcelona]] (l'actual [[Catalunya]]), formaba la [[Corona d'Aragón]] en o [[sieglo XII]], encara que remanió totalment independient, alzando totas as suyas institucions, fueros e dreitos dica la [[Guerra de Succesión Espanyola]], en o [[sieglo XVIII]]. Con as nuncias d'o conte [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV]] (d'o [[Condato de Barcelona]]) con [[Peironela d'Aragón]] (d'o [[Reino de Aragón]]), se formó a [[Corona d'Aragón]]. A esbandidura d'a Corona d'Aragón escomencipió con as conquiestas d'as ciudatz de [[Leida]] e de [[Tortosa]] e d'o [[Reino de Mallorca]] (en as [[Islas Balears]]), d'o [[Reino de Valencia]] (que remanió con cort propia), d'o [[Reino de Secilia]], de [[Menorca]] (en as [[Islas Balears]]) e d'o [[Reino de Cerdenya]]. Entro a las primeras decadas d'o [[sieglo XIV]], a corona tuvo lo suyo apocheu, que escomencipió a cambear debito a estruesas naturals, a crisis demograficas, a una recesión d'a economía catalana, d'o surtimiento de tensions socials e d'una crisi de succesión (o rei [[Martín I d'Aragón|Martín I]] no dixó succesor nombrato). En [[1443]], aprés a conquiesta d'o [[Reino de Nápols|Reino de Napols]], ista crisi s'agravó. En [[1469]], o rei [[Ferrando II d'Aragón]] s'acomodó con [[Isabel I de Castiella]], o que levó enta la chunión d'entramos reinos enta la formación d'una [[Espanya|monarquía espanyola]]. == Edat Muderna == :''Se veiga [[Aragón en a Edat Muderna]]'' Dende as [[Alteracions de 1591|Alteracions d'Aragón]] de [[1591]], quan [[Felipe I d'Aragón|Felipe II d'Espanya]] mató a lo [[Chusticia d'Aragón]] [[Chuan V de Lanuza]], dica lo [[sieglo XVIII]], en [[1707]], quan fueron promulgatos os [[Decretos de Nueva Planta]], Aragón fue cedendo a moniquet totz os suyos dreitos, fueros e atras particularidatz historicas que heba aconsiguitas con o pasar d'as anyadas. == Edat Contemporania == :''Se veiga [[Aragón en a Edat Contemporania]]'' A [[Guerra d'o Francés]] dio una enchaquia de reactivas ixos dreitos e fueros tresbatitos. Durando lo [[sieglo XIX]], os [[Carlismo|carlistas]], qui en miroron d'adeptos ta lur causa en ista tierra, ofrioron de tornar as pasatas libertatz forals. Asinas, en o [[sieglo XX]], en a etapa [[Segunda Republica Espanyola|republicana]], o sentimiento rechionalista adubió as mayors cotas, pero a [[Guerra Civil Espanyola]] estricalló qualsiquier prochecto autonomico. O [[Francisco Franco|Rechimen Franquista]] adormió as anglucias aragonesistas. Pero con l'arribada d'a [[Transición espanyola|Transición]], e con ella d'a democracia, Aragón en [[1978]] esdevenió una [[comunidat autonoma]], composata por as [[Provincia de Uesca|provincias de Uesca]], [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]] y [[Provincia de Teruel|Teruel]] estando a suya capital a ciudat de [[Zaragoza]]. ==Notas e referencias== <references/> == Vinclos externos == * {{es}} [http://www.enciclopedia-aragonesa.com/monograficos/historia/epoca_romana/default.asp Monografico en GEA d'Aragón en a epoca romana]. [[Categoría:Historia d'Aragón|*]] kcmnz6hx6qjxwirmva6zay66zvqiw6o 1837343 1837341 2022-07-20T16:33:21Z 86.127.230.86 /* A unión de Catalunya e Aragón */ wikitext text/x-wiki [[Imachen:Localización de Aragón.svg|300px|thumb|Situación d'[[Aragón]], [[comunidat autonoma]] d'a [[Espanya]] contemporania.]] [[Imachen:Aragonensium rerum comentarii.jpg|300px|thumb|Portalada d'a obra historica de [[Cheronimo de Blancas]], ''Aragonensium rerum comentarii'', publicato en 1588 en Zaragoza per os fraires Lorient e Diego Robles. Se tracta d'una d'as primeras historias d'Aragón.]] A presencia humana en as tierras que hue forman [[Aragón|a Comunidat Autonoma d'Aragón]] data de fa quantos milenios, pero Aragón, como muitas d'as actuals rechions historicas, ye fruito d'a [[Edat Meya]]. O nombre d'Aragón apareixe por primera vegada en l'anyo [[828]]. A Historia d'Aragón prencipia con a invasión musulmana en o [[sieglo VIII]]. Dende allora iría enamplando as suyas mugas mientres os sieglos en os que primer fue [[Condato d'Aragón|Condato]], dimpués [[Reino d'Aragón|Reino]], e mes tardi Consello e Audiencia, dica constituir hue en día una Comunidat Autonoma, tot ixo a tamas de mancar d'unidat cheografica u natural, lingüistica e mesmo etnica. En a Edat Meya se forcha e afinca l'Aragón actual. Os suyos prencipals pilars fuoron a Corona, as Cortz, a Deputación d'o Reino e o [[Dreito foral]]. Cabecera dende o [[sieglo XII]] d'una federación d'estatos d'entidat diversa, a [[Corona d'Aragón]]; o suyo peso especifico fue eslanguindo china a chana adintro d'ella dica plegar a l'Edat Muderna, quan s'integró en un encara mes centralizato [[Reino d'Espanya]]. Cal sinyalar que en 1412 en o [[Compromís de Casp]] a dinastia que escomencipió a reinar, per muerte d'o zaguero hereu d'a casa anterior estio a casa castellana d'os Trastamara. Dende l'[[Alteracions de 1591|incident de 1591]], anyada quan [[Felipe II d'Espanya]] mata a o [[chusticia d'Aragón]], Don [[Chuan V de Lanuza]], dica o [[sieglo XVIII]], anyada de [[1707]] quan fuoron proclamatos os [[Decretos de Nueva Planta]], Aragón fue cedendo china chana totz os suyos dreitos, fueros e atras particulatz historicas que heba conseguiu con o paso d'as anyadas. A [[Guerra d'o Francés]] en proporcionó d'enchaquias de reactivación. Durando lo [[sieglo XIX]], os [[Carlismo|carlistas]], que miroron adeptos ta la suya causa en ista tierra, ofreixioron a retornar pasatas libertatz forals. Asinas en o [[sieglo XX]], en a etapa [[Segunda Republica Espanyola|republicana]], o sentimiento rechionalista agafa mayors cotas, pero a [[Guerra Civil espanyola]] borró totz os [[prochecto]]s autonomicos. O rechimen [[Franquismo|franquista]] adormió as langarias aragonesistas que huei, reforzatas, preban d'acucutar. == Prehistoria == :''Se veiga [[Aragón en a Prehistoria]]'' ===Periodo paleolitico=== [[Imachen:Paleolítico en Aragón.svg|thumb|250px|O Paleolitico en Aragón (ortografía d'as [[normas graficas de l'aragonés]] de 1987).]] Os testimonios mes antigos de vida humana en Aragón se'n remuntan ta l'epoca d'as glaciacions, en o [[Pleistoceno]] meyo, fa bells 600 000 anyos, durando lo [[Paleolitico Inferior]]. Istas poblacions en dixoron de testimonios d'artesanía [[achelense]]. Se son ovtos [[bifaz|bifaces]] de [[pedrenya]] e [[fendidor]]s de [[quarcita]], en particular en as [[faixa fluvial|faixas]] de [[Sant Blas (Teruel)|Sant Blas]] en [[Teruel]], en a zona de [[Cauvaca]] en [[Casp]], en o [[Barranco d'Arbolitas]] amán de [[Borcha]] e tamién en a redolada de [[Calatayú]], en a zona de [[Miedes d'Aragón|Miedes]]. A [[val de Xalón]] en ye allora una zona a-saber-lo abundant. Mientres a [[glaciación de Würm]], arredol d'o 80 000 a.C., aparixió un nuevo tipo humán en ista rechión, l'[[Homo neanderthalensis|hombre de Neandertal]]. Muitas restas humanas, como [[caixal]]s, se son aobatas en as [[Esplugas d'os Moros]] de [[Gabasa]], amán de [[Uesca]]. Durando lo [[Paleolitico Meyo]] se desembolicó a cultura d'o [[Musteriense]], que remanió dica o 40 000 a.C., aproximatament. Ista se caracteriza per o treballo d'a pedrenya en forma de punta, rasqueta e de dients, pero igualment per un important treballo d'o ueso. Os puestos mes conoixitos son o d'o [[Covacho Eudoviches]] d'[[Alacón]] en [[Provincia de Teruel|Teruel]], a d'a [[Espluga Fuent d'o Trucho|Fuent d'o Trucho]] en [[Colungo]] e as d'as [[Esplugas d'os Moros]] de [[Gabasa]]. En o [[Paleolitico Superior]], que escomencipia arredol d'o 40 000 a.C., aparixioron dos nuevas culturas: a [[Solutrense]] e a [[Magdaleniense]]. A [[Solutrense]] ye particularment bien representata en a [[Espluga de Chaves]], en [[Bastarás]], a on se son trobatas puntas ta cusir, radederas e burils. A cultura [[Magdaleniense]] nos n'ha dixato d'obchectos en ueso, como de [[sagailla]]s, u d'en piedra, como de [[microlito]]s. A crapa e o conello sembla estar os animals mes cazatos per istos hombres. ===Periodo epipaleolitico=== As restas de l'[[Epipaleolitico]], entre o sietén e o cinquén milenio a.C., se concentran en o [[Baixo Aragón (comarca)|Baixo Aragón]]. Os obchectos microliticos se fan mes numerosos, entre que a decoración ye cada vegada mes cheometrica, emplegando-ne de formas de trianglos, trapezios e semilunas. L'habitat se gosa desembolicar a o largo de paretes cantalosas poco fundas, enfilato enta o sol e dominando os ríos [[Río Matarranya|Matarranya]] e [[Río Algars|Algars]]. Os puestos prencipals son os d'os dos recuestos d'as [[Botiguería d'os Moros]] e os d'[[Els Secans]] en [[Mazalión]] en a [[provincia de Teruel]]; e os puestos d'a [[Costalena]] en [[Maella]], d'[[El Serdà]] e d'o [[Sol de la Pinyera]] en [[Favara (Zaragoza)|Favara]] en a [[provincia de Zaragoza]]. A economía d'istas poblacions contina estando esencialment depredadera, alazetata en a caza, a pesca e a collita. ===Periodo neolitico=== [[Imachen:O Neolitico en Aragón.png|thumb|250px|O Neolitico en Aragón.]] En a primera metat d'o cinquén milenio antis de Cristo aparixió una nueva traza de vida alazetata en una economía de productors, conoixedors de l'agricultura e d'a ganadería, que continan cazando-ne d'animals como una actividat complementaria. A existencia de molins de man, de piedra dura, atestiguan l'actividat d'a moltura, d'a mesma traza que bellas estrals pulimentatas presentan en o tallo racadas d'estar-se emplegatas como [[ixuela]]s ta fainas agricolas. Se troban restas neoliticas en as [[Sierras exteriors pirenencas|Sierras Exteriors]] [[provincia de Uesca|Uescanas]] y en o [[Baixo Aragón]]. ==Protohistoria== ===Periodo calcolitico=== O [[Calcolitico|periodo calcolitico]] se caracteriza per dos [[fenomeno]]s: a multiplicación d'as [[megalito|construccions megaliticas]] y a extensión d'a [[cultura d'o vaso campaniforme]]. Os megalitos mes importants s'observan en as [[sierras exteriors pirenencas|sierras exteriors]] y en as altas vals pirinencas. ===Edat de Bronze=== [[Imachen:Zaragoza - Museo - Mujer.jpg|thumb|125px|Fegura femenina de terracota, d'a Edat d'o Bronze final, entre o 650 e 500 a.C., bata en [[Fuents d'Ebro]].]] En a espluga d'o Moro d'[[Olbena]] se son trobatas puntas de flechas en ueso, que datan d'os sieglos XVI e XV antis de Cristo e que son os millors eixemplos d'o Bronze antigo. O Bronze meyo n'ha furnito d'importants chacimientos en a comarca de [[Monzón]], con mes de 200 estrals pulimentatas amán d'os puestos d'o tozal Marcullo, [[Penya de Pialfor|Pialfor]], Conchel, Morilla e o tozal Franché. As ceramicas son eslavatas, a vegadas decoratas con chicotz bolos sobre l'ansa. Os obchectos metalicos se multiplican con punchons rectangulars, punyals triangulars e rebladuras. A intensa actividat agricola ye enfortita per l'important numero de falces de pedrenya. Igualment se son trobatos puestos habitatos en o curso baixo d'a [[Río Cinca|Cinca]], amán d'os ríos [[Río Sosa|Sosa]] e [[Río Alcanadre|Alcanadre]]. Os zaguers periodos d'a Edat d'o Bronze final, arredol d'o 1 100 a.C., se caracterizan per a [[Cultura d'os campos d'urnas|cultura d'os campos d'urnas]]. Se tracta de poblacions [[Luengas indo-europeas|indoeuropeas]], orichinarias d'o centro d'Europa, qui se mezcloron con as poblacions mediterranias. Istos incineraban lurs muertos y en ficaban as cenisas en urnas funerarias. Eixemplos n'existen en a espluga d'o Moro en [[Olbena]], a [[Masada del Ratón]] en [[Fraga]] e o Cabezo de Monleón en [[Casp]]. A fuga d'a metalurchia se caracteriza per l'augmento d'os moldes de fundición que se son trobatos en puestos habitatos. ===Edat de Fierro=== [[Imachen:Zaragoza - Museo - Bronce epigráfico.jpg|thumb|left|200px|Escritura [[idioma ibero|ibera]]. Un bronze d'o [[Sieglo I aC|sieglo I a.C.]] trobato en a muga d'as actuals provincias de [[Provincia de Soria|Soria]] e de [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]].]] [[Imachen:Iberia en o 200 a.C.png|thumb|250px|right|Os pueblos d'Espanya en o 200 a.C.]] A [[Edat de Fierro]] ye millor documentata. Os puestos anteriors continan estando ocupatos sinse interrupción. Mesmo as necropolis continan fendo honra a os [[ganadería|ganaders]], [[agricultura|agricultors]] e [[artesanía|artesanos]] d'o nuevo periodo. L'actividat comercial, en particular con os [[fenicios]], os [[etruscos]] e os [[Antiga Grecia|griegos]], se desembolicó y emparó a metalurchia d'o fierro. Os trastes e l'armamento se modernizoron e se perfeccionoron, como se puet cuaternar en os chacimientos de [[Piuró del Barranc Fondo]] e de San Cristóbal en [[Mazalión]], que n'alzan de vasos d'estilo fenicio, u en [[Zaila]] e [[Calazeit]], a on se son trobatos obchectos importatos de [[Creta]]. En o sieglo VI a.C. coexistiban en Aragón sies grupos distinctos, que perteneixen a os grupos [[ibers|ibero]], [[celtas|celta]] e [[aquitans|aquitano]]: os [[vascons]], os [[suesetans]], os [[sedetans]], os [[chacetans]], os [[ilerchetz]] e os [[celtibers]] citeriors.<ref>Christian Rico, ''Pyrénées romaines. Essai sur un pays de frontière (IIIe siècle av. J.-C.-IVe siècle ap. J.-C.)'' (en francés), Biblioteca de la Casa de Velázquez, nº 14, Madrit, 1997 (ISBN 9788486839741).</ref> Totz istos yeran grupos iberizatos, sedentarios, instalatos en lugars fixos. Os exemplos mas acucutatos se troban en o [[Cabezo de Monleón]] y en a [[Loma de Brunos]] en [[Casp]], en o Puntal en [[Fraga (Uesca)|Fraga]] y en o [[Roquizal del Rullo]] en [[Favara (Zaragoza)|Favara]]. O sistema social s'alazetaba en a colla familiar, constituita por bellas quatre cheneracions. As actividatz economicas yeran principalment l'agricultura e a ganadería. O poder yera exercito por un rei, rodiato por a población masculina que s'arroclaba en [[asambleya]]. == Edat Antiga == :''Se veiga [[Aragón en a Edat Antiga]]'' ===Conquiesta punica=== [[Imachen:Iberia 237-206BC-fr.svg|250px|thumb|Expansión cartachinesa en Iberia entre lo 237 e lo 206 a.C. (mapa en francés).]] A partir d'o [[237 aC|237 a.C.]], chus o mando d'[[Halmicar Barca]], e dimpuesas chus o mando de su choven [[Hasdrubal Barca|Hasdrubal]], os [[estato punico|cartachineses]] s'ixeminoron [[Espanya Barcida|rapedament por Espanya]]. Os [[ilercavons]], os [[ilerchetz]] e os [[lacetans]] pasoron parcialment ta l'autoridat d'[[Hannibal Barca]]. Ista rechión devién una reserva de [[trigo]], de metals preciosos e de soldatos apreciatos. A partir d'o [[219 aC|219 a.C.]], [[Espanya]] devién o campo de batalla d'os [[Antiga Roma|romans]] e os cartachineses durando a [[Segunda Guerra Punica]]. En o [[217 aC|217 a.C.]], [[Publio Cornelio Scipión]] marcha contra la capital d'os ilerchetz, aliatos d'Hasdrubal, dimpuesas contra os lacetans, a qui vence. Pero a o cabo d'anyo, una vegada partitos os romans, Mandonio, rei d'os ilerchetz, subleva o suyo pueblo contra Roma e ixarrota os territorios d'os aliatos d'ells. Publio Cornelio esparrica istas clicas, pero ista sublevación torna a levar a Hasdrubal enta o norte de l'[[Ebro]]. Os [[celtibers]], por lur parti, ninvioron una delegación ta Publio Cornelio e facioron un alcuerdo. Roma los puixó ta enrestir o territorio cartachinés: prenioron por enrestida tres ciudatz e consiguioron dos victoria contra Hasdrubal, causando-ne arredol de 15 000 muertos e 4 000 prisioners. ===A dificil conquiesta romana=== [[Imachen:Conquista Hispania.svg|250px|thumb|Conquiesta d'a [[Peninsula Iberica]] por os [[Antiga Roma|romans]] entre o [[Sieglo III aC|Sieglo III]] e [[Sieglo I aC|I a.C.]].]] [[Imachen:Primera división provincial romana d'Hispania.png|250px|thumb|Mugas d'a provincia romana d'[[Hispania Citerior]] en o 197 a.C.]] En o 204 a.C., [[Cartago]] paró cuenta de que a guerra yera perdita, negoció con [[Publio Cornel Scipión l'Africán|Scipión l'Africán]], y acceptó as condicions que Scipión li imposó, entre as qualas yera l'albandono d'Espanya. En o 197 a.C., os territorios [[Antiga Roma|romans]] d'Espanya s'organizoron en dos provincias: a [[Hispania Ulterior]] y a [[Hispania Citerior]], ista zaguera con capital en [[Tarragona|Tarraco]]. L'administración en pertocaba dos vegadas a l'anyo a dos [[pretor]]s, encara que ista no yera perén efectiva. Pero, en o mesmo anyo, Sempronio, pretor d'a [[Hispania Citerior]], tenió que revifar-se con un devantamiento cheneral que prevocó a redota de l'exercito román e a muerte d'o pretor. O [[Senato Román|Senato]] ninvió a lo cónsul [[Marco Porcio Catón|Catón]] chunto con un exercito de 60 000 hombres. Por tant, os pueblos d'a rechión —treito d'os [[Ilerchetz]], qui negocioron lur rendición con Catón,— continoron o combate. Catón acotoló a os rebeldes e prenió de nuevo lo control d'a provincia durando l'estiu d'ixa anyada, pero no consiguió atrayer-se as favors d'a población local e d'os [[celtibers]]. Aprés una demonstración de fuerza, convenció a istos zaguers de tornar de nuevo ta casa. Pero a sumisión d'os indichenas no estió pas que aparent: a lo que se sonsonió que Catón tornaba ta [[Italia]], se reactivó a rebelión. Catón i respondió firmement: acotoló lo devantamiento e vendió a os prisioners como [[esclavitut|esclavos]] e tornó a dentrar [[trunfo romano|trunfal]] en Roma. A rebelión s'estendilló a tota la peninsula, o que n'entranyó de perdas elevatas ta l'exercito román, que a suya metat d'efectivos, en o 184 a.C., n'estió muerta. [[Lucio Manlio Acidín Fulvián|Manlio Acidín]], pretor d'a Citerior, se concaró con os celtibers en [[Calagorra]] en o 184 a.C., entre que [[Cayo Terencio Varrón]] redotó a os [[suesetans]] e s'apoderó de lur capital, [[Corbio]]. A conquiesta d'a zona central, ocupata por os celtibers, estió encetata en l'anyo 181 a.C. por [[Quinto Fabio Flaco]]. Iste consiguió qualques victorias contra os celtibers. Manimenos, a conquiesta ye principalment obra de [[Tiberio Sempronio Graco (cónsul en o 177 a. C.)|Tiberio Sempronio Graco]] entre o 179 e o 178 a.C., qui conquirió trenta [[ciudat]]z e [[lugar]]s, a vegadas meyant pactos u aprofitando-ne d'a rivalidat entre celtibers e [[vascons]]. Os proconsuls (u propietarios seguntes as anyadas) qui gubernaban as provincias prenioron o costumbre d'enrequir-se a coste d'a población: os presents aforzatos y l'abuso yeran practicas comuns. Durando os suyos desplazamientos, o pretor u proconsul s'alochaba de gufanya y obligaban a entregar-lis-ne de granos a baixo pre a ell, a la suya familia, a los suyos funcionarios u a os suyos soldatos. O Senato román, aprés haber recibito una [[embaixada]] d'as provincias hispanicas, en promulgó en o 171 a.C. de leis ta lo dominio. Os problemas persitioron dica o 133 a.C., quan estió estricallata la ciudat celtibera de [[Numancia]], o zaguer bastión d'os [[celtibers]]. En o 82 a.C., Aragón estio lo [[scenario]] d'a [[Segunda Guerra Civil de Sila|Guerra Civil Romana]], entre que lo gubernador [[Quinto Sertorio]], d'o partito [[Gayo Mario|marián]], se cubilló en [[Uesca]]. Os [[escaramucio]]s continoron dica o 72 a.C. e a rendición de Quinto Sertorio. ===Administración romana=== [[Imachen:Coventos churidicos d'Hispania en o sieglo II.png|400px|thumb|left|Coventos churidicos d'Hispania en o sieglo II.]] En a primera división territorial d'a Hispania romana, en o 197 a.C., l'Aragón actual remanió incluito adintro d'a [[Hispania Citerior]]. A o cabo d'as [[guerra lusitanas|guerras lusitano-ibéricas]], os territorios controlatos por Roma s'enamploron considerablement, dica cubrir tota la [[Peninsula Iberica]]. [[Marco Vipsanio Agripa|Agripa]] reformó as divisions provincials en o 27 a.C. e decidió de formar tres provincias en Hispania: a [[Betica]], a [[Lusitania]] e a [[Hispania Tarraconense]]. Ye ista zaguera provincia ta que perteneixioron os territorios actuals aragoneses. Chus o reinato de [[Claudio]], as provincias hispanicas son atra vez trestallatas en [[convento churidico|conventos churidicos]]. A mayor parti d'Aragón formó allora o [[Convento Churidico Caesaraugustano|Convento Churidico Cesaraugustán]], que pendeba de [[Caesaraugusta]], ye dicir, de l'actual [[Zaragoza]]. Iste convento abracaba dos colonias, [[Viliella d'Ebro|Celsa (Viliella d'Ebro actual)]] e Caesaraugusta, antimás de decisiet ciudatz d'as vals de l'[[Ebro]], d'o [[Río Xalón|Xalón]], d'o [[Segre]], d'a [[Cinca]] e d'o [[Río Henares|Henares]], que as mas importants en son [[Bilbilis]] (actual [[Calatayú]]), [[Leida|Ilerda (actual Leida)]], [[Calagorra|Calagurris (actual Calagorra)]], [[Uesca|Osca (actual Uesca)]], [[Tarazona|Turiasso (actual Tarazona)]], [[Cañaveruelas|Ercavica (actual Cañaveruelas)]] e [[Alcalá de Henares|Complutum (actual Alcalá de Henares)]]. [[Imachen:Provincias de la Hispania Romana (Diocleciano).svg|thumb|upright|500px|Hispania aprés a división provincial de [[Dioclecián]] (texto en latín).]] Caesaraugusta fue un centro administrativo important. Os afers relevants de tot o convento podeban estar-bi chudgatos en segunda instancia. Antimás, espleitaba d'un paper relichioso de primer ran, car heba un culto propio dato a o Chenio d'o Convento Cesaraugután (en latín ''Genius Conventi Caesaraugustani''). Iste chenio román en recibiba de culto, d'homenaches, de sacrificios e d'ofrendas de totas as ciudatz d'a circumscripción administrativa. O concello d'o convento (en latín ''concilium conventi'') s'arroclaba tamién en Caesaraugusta: ista asambleya consultiva arroclaba a las prencipals familias d'a ciudat ta dar lurs opinions sobre os afers que pertocaba a o convento churidico. A o cabo d'o [[sieglo III]], con a enchaquia d'a reforma administrativa de [[Dioclecián]], a [[Hispania Tarraconense|Tarraconense]] se trestallaba en tres nuevas provincias: a Tarraconense, a [[Cartachinense]] e a [[Galecia]], formando ellas mesmas parti d'a [[Diocesi romana|diocesi]] d'[[Hispania]]. Sembla, doncas, que os conventos churidicos se suprimioron allora, o que suposó una perda notable d'influencia ta Caesaraugusta, entre que o conchunto de funcions administrativas fuoron asumitas dende allora por a ciudad de [[Tarragona|Tarraco (actual Tarragona)]]. A la fin, a o cabo d'o [[sieglo IV]], se produció a zaguera reforma administrativa: a muga entre a Tarraconense e a Cartachinense s'establió en o río [[Ebro]], o que dixó l'actual territorio aragonés chus a dependencia de dos ciudatz exteriors: Tarraco e [[Cartachena|Carthago Nova (actual Cartachena)]]. ===Romanización=== [[Imachen:Augusto Prima Porta (Zaragoza).jpg|upright|left|thumb|Estatua d'[[Augusto]], amán d'as restas d'as [[Muralla romana de Zaragoza|murallas romanas de Zaragoza]].]] [[Imachen:Teatro Romano Cesaraugusta-vista desde arriba-3.jpg|thumb|[[Teatro román de Zaragoza|Teatro román]] de [[Caesaraugusta]], actual [[Zaragoza]] e capital d'un [[convento churidico]]. S'edificó chus [[Augusto]] e [[Tiberio]].]] En qualques sieglos, a cultura romana s'implantó en Hispania, en particular en a [[provincia Tarraconense|Tarraconense]]. Os costumbres, a relichión, as leis e a traza de vida romana s'imposoron sobre a población indichena, formando allora la cultura hispanorromana. Os meyos ta la espardidura e lo dominio d'a cultura romana son numerosos. Un d'os primers quefers d'os ocupants romans fue a renovación e, si caleba, a creación de vías ta amillorar as comunicacions e a capacidat d'absorber-ne de población nueva en istas zonas. Asinas, [[Caesaraugusta]] (actual [[Zaragoza]]) devenió un nyudo de comunicación central en o suyo convento churidico. A romanización, manimenos, fue esencialment un feito urbán. Durando lo periodo román, o conchunto de ciudatz ibericas anteriors fuoron restablitas y en recibioron d'as conseqüents infrastructuras monumentals. As restas en son visteras encara en Caesaraugusta (actual [[Zaragoza]]), Osca (actual [[Uesca]]) e Bilbilis (actual [[Calatayú]]). Bi habió, doncas, una millora d'a urbanización d'as ciudatz e a construcción d'infrastructuras. Caesaraugusta ye un excelent exemplo d'istas ciudatz romanas que surtioron en o [[sieglo I]]: un foro, unas termas, alcanduces, [[Teatro román de Zaragoza|un teatro]], un puerto fluvial, un [[Puent de Piedra de Zaragoza|puent sobre l'Ebro]] e unas [[Muralla romana de Zaragoza|murallas]]. A creación de [[colonia romana|colonias]] fue tamién un factor de romanización. S'establioron con l'obchectivo de recompensar a las tropas de soldatos romans liberatos de lurs obligacions, pero tamién ta controlar os territorios vicins. Se conoixe en Aragón a existencia d'a colonia Victrix Ivlia Celsa (actual [[Viliella d'Ebro]]) e de [[Caesaraugusta]] (actual [[Zaragoza]]), establita ista zaguera en o [[14 aC]], probablement o 23 d'aviento, sobre un plazamiento d'una ciudat iberica anterior, [[Salduie]]. Ista s'establió en o contexto d'a reorganización d'as provincias d'Hispania por Augusto aprés a suya victoria en as [[guerras cantabras]] e se fizo iste establimiento a favor d'os soldatos d'as lechions [[Legio IIII Macedonica|IIII Macedonica]], [[Legio VI Victrix|VI Victrix]] e [[Legio X Gemina|X Gemina]]. [[Imachen:Zaragoza - Museo - Villa Fortunatus - Mosaico de Venus y Eros.jpg|upright|left|thumb|Mosaico de [[Venus]] y [[Eros]], trobato en a villa de Fortunatus en [[Fraga]], construita en o [[sieglo IV]].]] A romanización s'alazeta tamién sobre a creación d'amplos [[latifundio]]s, [[villa romana|villas]] centratas en a producción agricola extensiva. Istos dominios yeran a vegadas propiedat de familias cabaleras oriundas de Roma u d'Italia, pero a mayoría perteneixeban a familias indichenas qui heban adoptato los costumbres romans. A villa de Fortunatus, amán de Fraga, ye un buen exemplo d'istas propiedatz ricas e comodas, habitatas por l'aristocracia local, siguindo lo gusto román. <gallery> File:Bronce de Ascoli.jpg|[[Bronze d'Ascoli]] (d'o [[89 aC]]) a on s'esmentan os miembros de l'esquadrón de caballería de [[Caesaraugusta]] (en latín ''Turma Salluitana''), qui, gracias a lur rasmia, fuoron recompensatos con a [[ciudadanía romana]]. File:Cabeza masculina romana de Azaila (M.A.N. 32644) 02.jpg|Capeza d'una [[esculptura]] [[Antiga Roma|romana]] en [[bronze]], trobata en un templo román en o chacimiento de [[Cabezo d'Alcalá]] en [[Zaila]]. Se tracta d'una representación d'un choven sinyor local que data d'o primer tercio d'o [[sieglo I aC]]. File:LucernaHuesca.JPG|[[Lucerna]] romana d'o [[sieglo I aC]] trobata en o ''Municipium Vrbs Victrix Osca'', l'actual [[Uesca]]. </gallery> ===Eslanguida de Roma=== ====Vandalos, suebos y alans==== [[Imachen:Karte völkerwanderung.jpg|upright=1.2|thumb|As migracions chermanicas entre o [[sieglo III]] e o [[sieglo V]] en Europa (mapa en [[alemán]]).]] A meyatos d'o [[sieglo III]] empecipió la eslanguida de l'[[Imperio Román]], que venió con os primers problemas que siguioron a los dos sieglos de paz romana. Entre o [[264]] e o [[266]] escomencipió as primeras [[Periodo d'as grans migracions|invasions barbaras]]: os [[francos]] e os [[alamans]], que dentroron en a [[Galia]] en o [[260]], esnavesoron os [[Pirinés]] e plegoron ta [[Tarazona]], que espulloron. Entre ells, qualques pasoron enta [[Mauretania]], entre que atros grupos se'n ixemenoron. O periodo estió sobatito, dato que vido collas de banditos, ditos [[bagaudas]], qui s'adedicoron a lo pillache e a allerar a [[Val d'Ebro]] en o [[sieglo V]]. O [[31 d'aviento]] d'o [[406]], a invasión d'os [[vandalos]], [[suebos]] e [[alans]], qui heban esnavesato o [[Rin]], alticamoron o [[Imperio Román d'Occident|mundo román occidental]]. [[Constantín III (usurpador)|Flavio Claudio Constantín]] aprofeitó a instabilidat politico ta proclamar-se emperador en o [[407]] chus o nombre de Constantín III cuentra [[Honorio (emperador)|Flavio Honorio]]. [[Constant II (usurpador)|Constant II]], o fillo d'ell, redotó en o [[408]] a lurs rivals e se fizo con o norte d'[[Hispania]], entre que o cheneral d'ell, [[Cheroncio]], emparó a provincia dende [[Caesaraugusta]]. A presión de Constantín III e d'o fillo d'ell empentó a Honorio a reconoixer a lo primero como coemperador en o [[409]]. A tornada de Constantín con un nuevo cheneral xorrontó a Cheroncio, qui decidió de rebelar-se cuentra Constantín III y entabló una alianza con os [[vandalos]], [[suebos]] e [[alans]], qui ocuporon allora [[Galia Aquitania|Aquitania]], premitindo-lis de pasar a l'atro costato d'os Pirinés e proclamando emperador a l'[[Maximo (usurpador)|usurpador Maximo]]. Iste luitó en Espanya dica la suya muerte, en o [[411]], anyo que vido igualment a disparición de Constantín III e o fillo d'ell, Constant. Maximo, engalzato por os chenerals de Flavio Honorio e obligato a encubillar-se a o costato d'os vandalos, zarró un ''[[foedus]]'' con os pueblos chermanicos instalatos en Espanya. Nomás que a [[Tarraconense]], a on iste residiba, remanió libre d'os alcuerdos d'o ''foedus''. ====L'arribada d'os visigodos==== [[Imachen:Hispania 418 AD.PNG|upright=1.2|thumb|A [[Peninsula Iberica|Peninsula Iberica]] en o [[418]], après a instalación d'os [[visigodos]] en [[Aquitania segunda|Aquitania]] como [[foederati|pueblo federato]], entre que o norte d'Espanya remanió chus l'autoridat romana directa (mapa en [[latín]]).]] En o [[414]], [[Ataúlfo]], chefe d'os [[visigodos]], s'instaló en [[Galia Aquitania|Aquitania]], pero chus a premidura de [[Constancio III|Constancio]], cheneral a o servicio d'Honorio, iste pasó enta Espanya e prenió [[Barcelona]] en aviento d'o [[414]]. En o [[415]], [[Walia]], o succesor d'ell, ye reconoixito por Honorio como [[foederati|federato de Roma]] en Aquitania e se li encargó a misión d'auchar a os pueblos chermanicos instalatos en Hispania. Asinas, en o [[416]], iste penetró en Espanya, redotó severament a os caballers alans y empentó a os [[suebos]] enta la [[Galecia]] e a os [[vandalos]] enta la [[Betica]]. Durando a primera metat d'o [[sieglo V]], os visigodos, a o costato d'os romans, libroron una luita contina cuentra os vandalos e os suebos. A Tarraconense remanió chus dominación romana, pero a Val d'Ebro fue victima d'os [[bagaudas]] qui espulloron a rechión. En o [[443]], o ''magister utriusque militiae'' [[Merobaudes]] n'engalzó a-saber-las clicas e las redotó en [[Araciel]]. Istos bagaudas yeran formatos por banditos de diversos orichens, a ormino repuntatos por os [[vascons]] u os [[suebos]]: [[Requiario]], rei d'os suebos, espulla, entre o [[449]] e o [[452]] a Val d'Ebro e se fa amo de [[Zaragoza]] e anexiona [[Leida]]. A la demanda de l'emperador [[Avito]], lo rei visigodo [[Teodorico II]] escachó a os suebos amán d'[[Estroga]], [[Baralla d'o río Órbigo|a o canto d'o río Órbigo]] en o [[456]]. Manimenos, [[Ricimero]], [[patricio (titol)|patricio d'os romans]], se debarró de l'emperador Avito en o [[457]] e fizo aclamar a [[Machorián]]. Iste, repuntato por o suyo ''[[magister militum]]'', [[Echidio]], se'n enfiló enta la [[Galia]] ta barallar cuentra os [[chermans]]: iste venció a os [[francos]] en o [[Rin]], tollió [[León d'o Roine]] a os [[burgundios]] e [[Arlet]] a os visigodos, qui no se consideroron pas federatos dende a expulsión d'Avito. A la fin, Machorián fue asasinato en o [[461]] por Ricimero: Echidio refusó de reconoixer a o [[Libio Severo|nuevo emperador]], entre que os visigodos, menatos por [[Ewrico]], aprofeitoron isto ta estendillar lur reino enta o norte dica la [[Río Loira|Loira]] e enta o sud por Hispania: A Hispania romana, que subsistiba en a [[Tarraconense]], disparixió allora de traza definitiva. == Edat Meya == :''Se veiga [[Aragón en a Edat Meya]]'' ===O periodo visigotico=== ====O regno visigodo==== [[Imachen:Regno visigodo.png|thumb|upright=1.2|Evolución d'o regno visigodo dica o [[sieglo VI]]: En color roya: Regno de Tolosa enta o 415; En colors narancha e carne: Amplaria entre o 415 e o 476; En color carne: Territorio tresbatito en Vouillé en o 507; En color verde: Conquiesta d'o regno suebo en o 575. ]] [[Ewrico]] regnó dende [[Tolosa]], a on s'instaló a capital d'o [[Reino visigodo|Regno Visigodo]]. En o [[475]], se fizo atorgar oficialment por [[Chulio Nepot]] l'[[Aquitania primera|Aquitania Primera]], a [[Galia Narbonés|Narbonense Primera]] e [[Hispania]]. Asinas, iste estendilló a suya dominación sobre una gran parti d'a [[Peninsula Iberica]], en particular, aprés o [[476]], quan fue estronato o zaguer emperador román d'Occident, [[Romulo Augustulo]]. A conquiesta d'a peninsula continó durando as decadas e os sieglos siguients. As rechions que conforman Aragón son, en efecto, un puesto d'enantada enta territorios controlatos por os [[vascons]], qui saqueyaban y espullaban a [[Val d'Ebro]] alta dende lurs bases, como [[Pamplona]]. Independents dende a metat d'o [[sieglo V]], no fuoron a la fin vencitos que en o [[581]] por o rei [[Leovichildo]], qui marcó a suya victoria con a fundación d'una ciudat, [[Victoriaco]]. L'Aragón actual s'ubica igualment cuentra o [[Reinos d'os francos en a epoca merovinchia|territorio franco]], que nomás que os [[Pirinés]] lo desepara, encara que as incursions francas se feban mas bien en [[Septimania]]: se trobaban, manimenos, guarnicions visigodas a o luengo d'a cordelera d'os Pirinés. ====Población e administración visigodas==== [[Imachen:Hispania 700 AD.PNG|upright=1.2|thumb|División administrativa d'a Espanya visigotica arredol de l'anyo 700.]] Encara que os [[visigodos]] heban escomenzato a establir-sen en Espanya dende as zaguerías d'o [[sieglo V]], lur instalación estió relativament limitata, debito a lur feble numero, en o norte d'a [[Castiella y Leyón|Castiella actual]], entre lo [[Tacho]] e l'[[Ebro]]. O norte d'Espanya no estió pas una rechión de triga ta istas poblacions chermanicas e a cultura i remaniba fundament romana. Os reis visigodos no tocoron pas a división administrativa heredata de l'[[Imperio Román]]. Ta lo gubierno d'istas provincias se designoron duques (''duces'' en [[latín]]) u [[conte]]s (''comites'' en latín). Ta l'administración relichiosa se trigoron [[bispe]]s: asinas se troba un bispe de Turiaso (actual [[Tarazona]], unatro d'Osca (actual [[Uesca]]) e unatro de Ceasaraugusta (actual [[Zaragoza]]). En ista zaguera ciudat se desembolicoron a-saber-los [[Concilios de Zaragoza|concilios]]: en o [[592]], chus o bispato de [[Maximo de Zaragoza|Maximo]] y en o [[691]], l'unico concilio de ran nacional en no haber-se celebrato en [[Toledo]], chus o bispato de Valedero. Entre os bispes mas importants d'a ciudat se troban [[Sant Braulio]], alumno e amigo d'[[Isidoro de Sevilla]], que as suyas ''[[Etimolochías]]'' remató y escribió un ''Elochio''; e [[Samuel Tajón]], succesor e continador d'o precedent, antimás d'amigo d'[[Euchenio de Toledo|Euchenio III de Toledo]], a qui heba conoixito en o [[Reyal Monesterio de Santa Engracia]] en [[Zaragoza]]. ====A fin d'o regno visigotico==== O reinato de Wamba marca o escomencipio d'un periodo de dificultatz, particularment grieus en o norte d'o regno; a [[Septimania]] e os [[vascons]] se sulevoron en o [[673]]. En o [[711]], una expedición d'[[arabes]] e de [[Pueblos berbers|berbers]] [[musulmán|musulmans]] trescruzoron o [[Estreito de Chibraltar]] e redotoron a lo rei [[Rodrigo]] en a [[Batalla de Guadalete|Baralla de Guadalete]] en chulio. Os visigodos tramenoron en resistir, pero en o [[714]], Zaragoza ya yera estata encorralata e presa. Os musulmans, plegatos dica o [[Pireneu]], en fizon d'enrestidas mesmo dillá d'iste; [[Tolosa]] estió enrestita en o [[718]] e a [[Septimania]] conquiesta en o [[719]]. ===Dominación arabe (sieglo VIII e primerías d'o XI=== [[Imachen:Péninsule Ibérique en 711.png|thumb|upright=1.2|250px|A conquiesta musulmana d'o 711 (imachen en francés).]] [[Imachen:Península_ibérica_750.svg|thumb|upright=1.2|250px|[[Al-Andalus]] en o [[750]], quan cayó o [[Califato de Domás|Califato Omeya de Domás]] (imachen en castellán).]] ====Periodo omeya (sieglo VIII e IX)==== A [[Hispania Tarraconense|Tarraconense]], como o conchunto d'Espanya, pasó a estar chus a dominación [[omeya]] d'o [[Califato de Domás]]. A xerbigada d'os omeyas por os [[Califato abbasida|abbasís]] en [[Orient Meyo]] hubo como conseqüencia la emancipación d'Espanya; [[Abderramán I]] se refuchió en Espanya e s'apropió de [[Cordoba]] en o [[756]], a on [[Emirato de Cordoba|se proclamó emir]]. A implementación d'o poder arabe en l'actual Aragón prevocó l'adhesión d'una parti de l'aristocracia local, a on as conversions a lo islam son numerosas entre os [[muladí]]s. O millor eixemplo ye o d'o [[Conte Casio]], noble visigodo qui gubernaba una rechión arredol de l'Ebro, entre [[Tarazona]], [[Exeya d'os Caballers]] e [[Nachera]]. Iste se fizo vasallo d'os omeyas e alzó los suyos dominios. O clan d'ell, qui prenió lo nombre de [[Banu Qasi|Banū Qāsī]], augmentó lo suyo poder durando lo [[sieglo VIII]] gracias a l'emparo que os suyos miembros dioron a os emirs de Cordoba. [[Imachen:Mort de Roland.jpg|left|thumb|upright|A muerte de [[Roldán]], miniatura d'as ''[[Grans Cronicas de Francia]]'' (en francés ''Grandes Chroniques de France''), de [[Jean Fouquet]].]] Sobre tot, as rechions de l'actual Aragón constituyoron un puesto estratechico, en estar en a muga con o regno d'os [[Francos]], dillá o [[Pireneu]]. Zaragoza devino, chus o nombre de [[Saraqusta]] (en [[idioma arabe|arabe]] سرقسطة, en [[idioma hebreu|hebreu]] סרקסטא), en capital d'una d'as cinco provincias d'[[Al-Andalus]] e siede d'un [[valí]], chunto con [[Cordoba]], [[Toledo]], [[Mérida (Estremadura)|Merida]] e [[Narbona]]. En o [[777]], [[Sulayman ben al-Arabí]], valí de [[Barcelona]], angluziando de prener a suya independencia, pidió aduya a o rei franco [[Carlos Magno]]. Iste li prometió una alianza con o valí de Zaragoza, [[Husayn de Zaragoza|Husayn]]; e con o de [[Uesca]], [[Abu Taur de Uesca]]. En o [[778]], un exercito se metió en marcha enta Zaragoza, pero una revuelta d'os [[saxons]] en o norte e o refús de Husayn de chusmeter-se obligoron a Carlos Magno a retirar o suyo exercito. As tropas de Carlos Magno s'apoderoron de bells prisioners, entre ells Sulayman, sinse dandaleo entregato por os suyos amigos, pero os suyos dos fillos, Aysun ben al-Arabí et Matruh ben Sulayman al-Arabí, obtuvon a liberación de lur pai. Fue durando lo viache de tornada quan l'exercito de Carlos Magno fue [[Batalla de Roncesvals|enrestito en Roncesvals]] por os [[vascons]] e a on [[Roldán]], duque d'a [[Bretanya (rechión historica)|Marca de Bretanya]], trobó a muerte. A la fin, Sulayman tornó ta Zaragoza a on, en o [[780]], fue asasinato por o suyo antigo aliato Husayn, qui se chusmetió a o cheneral Tsalaba ben Obaid, fidel a Abderramán, en o [[781]]. Durando lo reinato d'o succesor d'Abderramán, [[Hixam I de Cordoba|Hixam I]], a [[Val d'Ebro]] en conoixió tamién de revoltinas, que l'emir tuvo que ir a desarmar en [[Tortosa]] e Zaragoza. Hixam aprofeito ta fer-ne d'enrestidas cuentra os regnos cristians que menazaban as mugas de l'emirato: en o [[791]], enristió [[Reino de Castiella|Castiella]] e [[Reino d'Asturias|Asturias]]; en o [[793]], forachitó a los francos de [[Chirona]] e de [[Narbona]]; en o [[795]], s'apoderó d'[[Estroga]]. En o [[796]], a muerte de Hixam prevocó un chito de violencia. [[Alifonso II d'Asturias]], [[tío]] d'o nuevo emir [[Al-Hakam I]], e o valí de Barcelona se trobó con Carlos Magno e li proposoron d'encetar una intervención dillá d'o Pireneu. Fue su fillo [[Loís I o Piadoso]] qui decidió d'encetar en o [[798]] una guerra e s'apoderó de Barcelona, entre que Hakam heba de concarar-se, en a Val d'Ebro, con os [[Banu Qasi|Banū Qāsī]], pero tamién cuentra os banditos berbers qui habitaban as montanyas y espullaban os lugars. <gallery> Imachen:Péninsule Ibérique en 757.png|L'apocheu d'o [[Reino d'Asturias|Regno d'Asturias]] entre o 711 e o 757 (imachen en francés). Imachen:Péninsule ibérique en 814.png|As expedicions francas e a fundación d'o [[Condato d'Aragón]] entre o 757 e o 814 (imachen en francés). </gallery> ====Os Banū Qāsī (entre os sieglos VIII e IX)==== [[Imachen:Map Iberian Peninsula 910-es.svg|thumb|upright=1.2|250px|A Peninsula Iberica, con o dominio d'os Banū Qāsī en a tuca de lur poder, en o 850 (mapa en espanyol).]] [[Musa ibn Fortún]], nieto d'o [[conte Casio]], exerció lo suyo poder sobre a parti superior d'a [[Val d'Ebro]] ([[Exeya d'os Caballers|Exeya]], [[Tudela]], [[Tarazona]], [[Borcha]], [[Arnedo]]...) dica las proximerías de [[Zaragoza]]. Iste condicionó a suya aduya a [[Hisham|Hixam I]] a truca de que iste zaguero se retirase d'a rechión de [[Said ibn al-Husayn]], a qui ell mesmo combatió e mató. Aprés, s'apoderó de Zaragoza, antis d'estar acotolato a la suya vegada por un amanato de Husayn de Zaragoza. Os Banū Qāsī en mantuvon de buenas relacions con lurs vicins cristians de [[Reino de Navarra|Navarra]] dica o punto de que Musa ibn Fortún s'acomodó en o [[784]] con [[Onneca]], vidua d'o conte de [[Bigorra]] [[Enneco Ximéniz]] e mai d'[[Enneco Ariesta]], qui devino mas tardi o primer [[Lista de monarcas de Navarra|rei de Pamplona]]. Os vinclos familiars entre os Ariesta, reis de Pamplona, e os Banū Qāsī s'enfortioron encara mas con o matrimonio entre [[Assona]], filla d'[[Enneco Ariesta]] e [[Musa ibn Musa]]. As familias d'os reis de Pamplona e d'os Banū Qāsī s'aduyaban mutuament a-saber-lo e se repartioron o poder en o norte d'Espanya. En o [[799]], os [[vascons]] a favor d'os [[Dinastía Carolinchia|carolinchios]] asasinoron a o gubernador de [[Pamplona]], Mutarrif I ibn Musa, chirmán de Musa ibn Musa. Ista familia arribó a lo zenit d'o suyo poder con Musa ibn Musa. Consiguioron augmentar a suya autonomía, enfortindo encara con os Ariesta cuentra l'emir de Cordoba [[Abderramán II]], en o [[843]]. Dica a meyatos d'o [[sieglo 9|sieglo IX]], os exercitos de l'emir n'efectuoron d'expedicions punitivas freqüents dica lur reconciliación. Musa II venció a os cristians en a [[Baralla d'Albelda]] en o [[852]]. Musa II se fizo clamar allora «tercer rei d'Espanya», a o costato d'o [[Reino d'Asturias|rei d'Asturias]] e de l'[[Emirato de Cordoba|emir de Cordoba]]. En o [[852]], o suyo gubierno s'estendillaba dende as tierras de Tudela, Zaragoza, [[Calatayú]] e [[Daroca]] tro a [[Calamocha]]. Fue nombrato vali d'a Marca Superior, cuentra os regnos cristians. Iste intervino en a rechión de [[Uesca]] e metió a su fillo [[Lubb II ibn Musa]] como vali de [[Toledo]] en o [[859]]. En o [[871]], Lubb -con sus chirmans Ismail ibn Musa, Mutarrif II ibn Musa e Fortún II ibn Musa- se sublevoron: Lubb e Ismail ocuporon Zaragoza, Mustarrif dentró en Uesca e Fortún conquirió Tudela. Acto contino, l'emir de Cordoba, [[Mohamed I de Cordoba|Mohamed I]], aduyato por os [[Banu Tuchib]], organizó una expedición cuentra os fillos de Musa. As redotas, e dimpuesas as disensions, menoron a os quatre chirmans Banū Qāsī enta la perdición: Mutarrif fue executato e Lubb debió concarar a rebelión de Fortún e d'Ismail. Durando lo primer quarto d'o [[sieglo 10|sieglo X]], os Banū Qāsī tresbatioron lurs posicions en a [[Val d'Ebro]] a favor de linaches competidors como os [[Banu Tuchib]]. ====O surtimiento d'o Condato d'Aragón (entre os anyos 780 e 1035)==== [[Imachen:Siresa 1.jpg|thumb|left|250px|[[Monesterio de Sant Per de Ciresa]], centro cultural d'o Condato d'Aragón.]] [[Imachen:SanAdriandeSasabe.jpg|thumb|left|250px|[[Monesterio de Sant Hadrián de Sasau]], primera seu episcopal d'Aragón.]] En o [[780]], os [[francos]], aprofeitando-ne de disensions entre os musulmans, s'apoderoron d'a ciudat de [[Chaca]], tornando a ficar o piet a o sud d'o [[Pireneu]] por primera vegada en a rechión dimpués de 60 anyadas. En o 802, [[Aureolus]] devino lo primer [[conte]] d'a rechión con o titol de «conte de Chaca». Quan iste s'amortó, o titol contal tornó ta [[Aznar I Galíndez|Aznar I Galindez]]. O nombre d'«Aragón» aparixió por vez primera en o 828, quan o chicot condato prenió lo nombre d'o río que lo trescruza, [[Río Aragón|l'Aragón]], e d'o suyo afluent, [[Río Aragón Subordán|l'Aragón Subordán]]. Iste condato d'Aragón, durando a primera metat d'o [[sieglo 9|sieglo IX]], remanió en a orbita carolinchia, a que yera connectata a traviés d'a [[Val d'Echo]] e o [[Somport|Puerto de Somport]]. Ista dependencia se torna de nuevo en a demba relichiosa: o [[Monesterio de Sant Per de Ciresa]], fundato en ista epoca, yera chus [[Regle de Sant Benedet|obediencia benedictina]]: a suya importancia creixió e devino lo centro cultural d'o condato. Durando lo [[sieglo 9|sieglo IX]], a influencia carolinchia recula a favor d'os suyos vicins ibericos: o [[Reino de Pamplona|rei de Pamplona]], [[Enneco Ariesta]], intervién en as guerras de succesión d'o condato, entre que o conte [[Aznar II Galíndez|Aznar II Galindez]] acomoda su filla Sancha con o [[walí]] de Uesca, [[Muhammad al-Tawil]]. A esbandidura d'o Regno de Pamplona enta lo sud empacha, manimenos, e de traza considerable, l'abance d'iste chicot condato, car li tallaba as rotas d'a reconquiesta. A muerte d'o conte [[Galindo II Aznárez|Galindo II Aznarez]] sinse fillo lechitimo prevocó o reparto d'as d'as suyas tierras: [[Sobrarbe]] pasó ta su filla [[Toda d'Aragón|Toda]], qui s'acomodó con [[Unfredo Bernat]], conte de [[Ribargoza]]; entre que su filla [[Andregoto Galíndez|Andregoto Galindez]] levó l'Aragón propriament dito ta lo rei de Pamplona [[García Sánchez I de Navarra|García Sánchez I]] en o [[925]]. Aragón, dependient d'o Regno navarro, se consideró allora una mena de [[sinyoría]] particular, «tierra d'os sinyors aragoneses», enfilata por un conte qui obedeixeba a lo rei de Pamplona. D'istos contes, o primero fue un fillo ilechitimo d'o defuncto conte. Chino-chano, o Condato d'Aragón se desembolicó a ran cultural. Os exemplos de l'[[arte de repoblación]] (mal dito [[mozarabe]]) se multiplicoron. O [[Monesterio de Sant Chuan d'a Penya]], fundato por relichiosos qui heban dixato Zaragoza -ocupata ista por os [[Islam|moros]]- devino un foco de cultura cristiana enfilata enta l'ideal d'a [[Reconquiesta]] e enta la reintroducción d'o [[rito hispano-visigotico]] en a liturchia. En o [[922]], os bispes d'Aragón, a vegadas ditos «bispe de Chaca» u «de Uesca», s'instaloron en a [[Borau|Val de Borau]]. Istos establioron lur residencia en a-saber-los monesterios importants, como [[Monesterio de Sant Chuan d'a Penya|Sant Chuan d'a Penya]], [[Monesterio de Sant Per de Ciresa|Sant Per de Ciresa]] u [[Monesterio de Sant Hadrián de Sasau|Sant Hadrián de Sasau]]. En [[1015]], o rei de Navarra [[Sancho Garcés III de Navarra|Sancho III]] entregó lo Condato de Aragón a su fillo ilechitimo [[Remiro I d'Aragón|Remiro]]. Iste acto n'haberba d'importancia vente anyos mas tardi, quan iste rei morió en [[1035]]. <gallery> Imachen:Péninsule ibérique en 850.png|O Condato d'Aragón dende o 814 dica 850 (mapa en francés). Imachen:Péninsule ibérique en 875.png|O Condato d'Aragón dende o 850 dica 875 (mapa en francés). Imachen:Péninsule ibérique en 900.png|O Condato d'Aragón dende o 875 dica 900 (mapa en francés). Imachen:Péninsule ibérique en 929.png|O Condato d'Aragón dende o 900 dica 929 (mapa en francés). </gallery> ====Os Banu Tuchib (890-1018)==== [[Imachen:Torre del trovador de la Aljafería.jpg|thumb|left|upright|A Torre d'o Trobaire, edificata en zagueras d'o [[sieglo IX]] por [[Muhammad al-Anqar]] como torre esfensiva, integrata mas tardi en o [[Palacio de l'Alchafaría]] en Zaragoza.]] [[Imachen:Califato de Córdoba-1000.png|thumb|upright=1.2|A Peninsula Iberica, durando lo [[Califato de Cordoba]], arredol de l'anyo mil (mapa en espanyol).]] En o [[890]], ta recompensar os servicios d'ell, [[Muhammad al-Anqar]], surtito d'a dinastía aristocratica d'os [[Banu Tuchib]], ye designato [[walí]] de Zaragoza por l'[[Emirato de Cordoba|emir de Cordoba]] [[Muhammad I de Cordoba|Muhammad I]]. O titol de walí de Zaragoza se transmiteba allora de traza hereditaria, o que premite a os Banu Tuchib d'enfortir lur poder sobre l'actual Aragón, dende Zaragoza e [[Daroca]], lur [[feudo]]. En zagueras d'o [[sieglo X]], istos incorpororon as rechions de [[Uesca]] e de [[Balbastro]] a lurs dominios, que se yeran remanitos chus a dominación d'a familia [[muladí]] d'os [[Banu Sabrit]], aliata d'os [[Banu Qasi]]. Os Banu Tuchib repuntoron as operacions punitivas menatas por o [[Califato de Cordoba]] contra os regnos cristians, en particular chus o reinato d'[[Almanzor]], qui tornó a empentar una [[alchihad]] en o [[980]]. A la muerte d'Almanzor en [[1002]], o Califato de Cordoba empecipió a suya eslanguida: esclató una guerra civil en [[1008]] entre os [[Pueblos berbers|berbers]], [[Arabes d'Al-Andalus|arabes]], [[Pueblos eslavos|eslavos]] e [[mozarabes]]. [[Mundir I|Mundir]], simplo soldato surtito d'una branca menor d'os Banu Tuchib, devino walí de [[Tudela]] en [[1006]] e de Zaragoza en [[1013]]. En [[1018]], se declaró independient y se proclamó rei d'a [[Taifa de Saraqusta]], a on cudició moneda. <gallery> File:Péninsule ibérique en 961.png|A chunión d'o Condato d'Aragón con [[Navarra]] d'o 929 dica lo 961 (mapa en francés). File:Péninsule Ibérique en 1002.png|As escardas d'Almanzor entre lo 961 dica lo 1002 (mapa en francés). File:Péninsule ibérique en 1037.png|L'esclatiu d'o Califato de Cordoba e as taifas entre lo 1002 dica lo 1037 (mapa en francés). </gallery> ===A luita entre lo regno d'Aragón e a taifa de Saraqusta (sieglo XI y en primerías d'o sieglo XII)=== ====A taifa de Saraqusta chus os Banu Tuchib (1018-1038)==== [[Imachen:Dinar de Yahya al-Muzaffar de Zaragoza.jpg|thumb|left|[[Dinar]] d'oro cudiciata en 1029 chus o reinato d'o rei d'a [[Taifa de Saraqusta]] [[Yahya al-Muzaffar]].]] [[Imachen:Reinos de Taifas en 1037.svg|thumb|upright=1.2|[[Peninsula Iberica]] en a primera epoca d'os regnos de [[taifa]]s en 1037 (mapa en [[castellán]]).]] [[Mundir I]] estió lo primer rei d'a [[Taifa de Saraqusta]], chus o titol de "rechent d'o palacio", que heban adoptato Almanzor e los suyos descendients. O nuevo rei desembolicó una cort brilant e se rodió d'una administración numerosa, entre qui yeran [[Ibn Darrach al-Qastalli]] e [[Said al-Bagdadi]]. Empolió igualment a suya capital con o engrandamiento d'a gran [[mezquita]] de Zaragoza, a construcción de nuevos banyos e a renovación d'o palacio d'a Zuda (huei o [[Torretón d'a Zuda]]). A Taifa de Saraqusta abracaba allora enta l'ueste as ciudatz de [[Medinaceli]], [[Soria]], [[Calagorra]], [[Arnedo]], [[Alfaro]] e [[Tudela]]; y enta l'este [[Balbastro]], [[Monzón]], [[Fraga (Uesca)|Fraga]] e [[Leida]]. Mundir I luitó principalment cuentra [[Sancho Garcés III de Navarra]]. Iste zaguer s'alió con o gubernador de Leida, [[Sulaymán ben Hud al-Musta'in]], d'o clan d'os [[Banu Hud]], qui se rebeló muitas vegadas cuentra Mundir I. Ta apercazar a o rei navarro por a retaguardia, o rei zaragozán obtenió l'alianza d'o [[Reino de Castiella|rei de Castiella]]. Luitó tamién cuentra os [[Banu Razín]], qui menaban a [[Taifa d'Albarrazín]], que correponde a l'actual [[Provincia de Teruel]] con [[Albarrazín]], [[Teruel]] e [[Mont Albán]]. En [[1022]], o fillo de Mundir I, [[Yahya al-Muzaffar]], lo succedió. Iste continó a luita cuentra Sancho III. S'acomodó con a chirmana d'o rei d'a [[Taifa de Toledo]] Ismail. Lur fillo [[Mundir II]] lo succedió en [[1036]]. Iste zaguer murió asasinato en [[1038]] por su [[primo]] [[Audal·lá ben Hakam]], qui quereba apoderar-se d'o tron ta ell mesmo. Pero no remanió en o poder soque vint días: os notables d'a ciudat de Zaragoza clamoron a Sulaymán ben Hud, [[walí]] de Leida, qui s'aduenyó d'o poder. ====A taifa de Saraqusta chus os Banu Hub (1038-1110)==== [[Imachen:Aljafería interior noche.jpg|left|thumb|upright|Anvista interior d'o [[Palacio de l'Alchafaría]], residencia d'os reis [[Banu Hud|hudís]].]] [[Imachen:Taifa de Zaragoza 1080.png|thumb|upright=1.2|A [[Taifa de Saraqusta]], aprés as conquiestas d'os reis [[Banu Hud|hudís]], en [[1080]] (mapa en castellán).]] Con [[Sulaymán ben Hud al-Musta'in]], simplo [[walí]] de [[Tudela]] e de [[Leida]], s'instaló en [[1038]] a dinastía d'os [[Banu Hud]], qui alzó lo poder dica [[1110]]. Iste periodo se considera como lo d'a esplendor de l'Aragón arabe. Ell s'alió con o rei de [[Reino de Leyón|Leyón]] [[Ferrando I de Leyón]] cuentra lo rei d'a [[Taifa de Toledo]], aliato d'o rei de [[Reino de Navarra|Navarra]] [[García Sánchez III de Navarra|García Sánchez III]], e n'afrofeitó ta estendillar-se mas enta o sud, dica l'actual [[provincia de Guadalachara]]. Ista alianzas yeran bosatas cada anyo a os reis cristians por parti d'os reis musulmans, o que, a o largo d'as anyadas, remató por anieblar a os regnos de taifas. Sulaymán ben Hud s'aseguró d'a fieldat d'os walís en colocando-bi a sus propios fillos. Pero, dimpuesas d'a suya muerte, sus fillos trigoron de prener cadagún lur independencia e cudicioron lur propia moneda: [[Yusuf al-Muzaffar]] en [[Taifa de Leida|Lārida]] (actual Leida), Lubb en [[Uesca|Wasqa]] (actual Uesca), Muhammad en [[Taifa de Calatayú|Qal’at 'Ayyūb]] (actual Calatayú) e [[Al-Muqtadir]] en [[Taifa de Saraqusta|Saraqusta]]. Dimpuesas d'una dura guerra fratricida, Al-Muqtadir consiguió arroclar chus o suyo mando as tierras datas a sus chirmans: o zaguer de sus chirmans, Yusuf, resistió en Leida dica [[1078]]. Estendilló igualment a suya autoridat sobre a [[Taifa de Tortosa]] en [[1061]], dimpuesas sobre [[Taifa de Denya|a de Denya]] en [[1076]] e [[Taifa de Valencia|a de Valencia]] (esdevenindo ista zaguera [[vasallache|vasalla]]). Mes, as mugas septentrionals remaniban menazatas por o choven [[Reino d'Aragón]], enfilato por [[Remiro I d'Aragón|Remiro I]] e [[Sancho Remíriz]]. En [[1063]], [[Al-Muqtadir]] enfiló una expedición (que abracaba a tropas castellanas d'o [[Reino de Castiella|rei castellán]] [[Sancho II de Castiella|Sancho II]] e d'un tal [[Rodrigo Díaz de Vivar]]) cuentra Remiro I, qui encorralaba [[Graus]]. En [[1064]], Sancho I [[Cruzada de Balbastro|s'apoderó de Balbastro]] con l'aduya de continchents venitos d'o Reino de Francia, respondendo a la clamada ta la [[Cruzadas|cruzada]] d'o [[Aleixandre II (Papa)|Papa Aleixandre II]]: [[Al-Muqtadir|Ahmad al-Muqtadir]] clamó a su vez ta l'[[alchihad]] e reconquerió [[Balbastro]] en [[1065]]. Dimpuesas d'a perda d'[[Alquezra]] en [[1065]], o rei [[[[Banu Hud|hudí]] en firmó de tractatos con o rei de Navarra [[Sancho Garcés IV de Navarra|Sancho IV]] en [[1069]] e [[1073]]. Pero en [[1076]], o rei navarro fue asasinato e Sancho I d'Aragón se troixó lo reino con o rei de Castiella [[Alifonso VI de Leyón y Castiella|Alifonso VI]]. Antimás, l'alianza zaguera con o rei de Castiella Alifonso VI s'aneuló por o vasallache d'o rei de Valencia Abu Bakr. O rei de Castiella heba en efecto prochectata la conquiesta d'a [[Taifa de Toledo]], pensando dixar a [[Taifa de Valencia]] en compensación ta lo rei de Toledo. Ahmad al-Muqtadir hubo de bosar-ne asabelas de peitas elevatos a Alifonso VI ta que premitise a chusmesa d'a Taifa de Valencia. A la suya muerte en [[1081]], Al-Muqtadir heba dividitos os suyos territorios en dos partis: [[Al-Mutamán|Yusuf al-Mutamán]] heredó a parti occidental d'a taifa, con as rechions de Zaragoza, Tudela, Uesca e Calatayú; d'entre que su chirmán Al-Mundir obtuvo as rechions costeras, con Leida, Tortosa e Denya. O rei d'Aragón [[Sancho Remíriz|Sancho I]] se feba cada vegada mas menazant en o norte. Fue en ista epoca quan [[Rodrigo Díaz de Vivar]], noble cristián forachitato d'o [[Reino de Castiella]], dentró en servicio d'o rei de Zaragoza chunto con o suyos mercenarios. Remanió a lo servicio d'ell entro a [[1086]] e bi recibió a embotada d'"O Cit". Isto no empachó pas a os aragoneses de conquerir a-saber-las fortalezas importants: Graus, que menazaba Balbastro; [[Ayerbe]], [[Boleya]] e [[Arascués]], que dominaban Uesca; e [[Arguedas]], amán de Tudela. Zaragoza fue mesmo encorralata por [[Alifonso VI de Leyón y Castiella|Alifonso VI de Castiella]] en [[1086]]. [[Al-Musta'in II|Ahmad al-Mustaín II]], fillo d'Al-Muqtadir, lo succedió lo mesmo anyo. As conquiestas cristianas son allora importants: os reinos de taifas s'anieblan e se creban aprés a conquiesta d'a [[Taifa de Toledo]] por Alifonso VI en [[1085]]. O rei de [[Taifa de Sevilla]], [[Muhammad al-Mutamid|Al-Mutamid]], ensemble con os reis de [[Taifa de Badajoz|Badajoz]] e de [[Taifa de Granada|Granada]] se chunioron ta demandar a intervención de [[Yusuf ibn Taixufín]], emir d'os [[almorabet]]z. A coalición musulmana venció a os cristians en a [[Baralla de Sagrajas]] en 1086, o que dixó bella miqueta liberata a la [[Taifa de Saraqusta]], obligando a Alifonso VI a devantar a emparetada d'ista ciudat. En [[1090]], os reis d'as taifas fueron destituyitos por os [[almorabet]]z, qui agrandioron lur imperio, treito d'Al-Mustaín II, qui en mantuvo de buenas relacions con ells. Atrament, [[Monzón]] en [[1089]], [[Balaguer]] en [[1091]] e [[Uesca]] en [[1096]] cayoron en mans d'o rei d'Aragón. Al-Mustaín II fue a la fin muerto en [[1110]] en a [[Baralla de Val Tierra]], amán de Tudela, cuentra [[Alifonso I d'Aragón]], qui s'apoderó atra vegada d'[[Exeya d'os Caballers]] e de [[Taust]]. O suyo succesor, [[Abdelmalik]], se vido obligato a esdevenir vasallo d'o rei de Castiella, o que prevocó a carranya d'os almorabetz. Istos s'apoderoron d'a ciudat de Zaragoza en [[1110]], en estando-se encubillato Abdelmalik en a [[ciutadiella]] de [[Rueda de Xalón]]. Iste feito sinyaló a fin d'a [[taifa de Saraqusta]]. <gallery> Imachen:Péninsule ibérique en 1065.png|A creación d'o Reino d'Aragón entre 1037 e 1065 (mapa en francés) Imachen:Péninsule ibérique en 1085.png|O Reino d'Aragón entre 1065 e 1085 (mapa en francés) </gallery> ====Periodo almorabet (1110-1118)==== [[Imachen:Péninsule ibérique en 1115.png|thumb|upright=1.2|As conquiestas almorabetz dende 1085 dica 1115 (mapa en francés).]] O [[walí]] [[almorabet]] de Valencia, [[Muhammad ibn al-Hadj]], obtuvo lo gubierno de Zaragoza e d'a suya rechión. Establió firmement a muga septentrional de l'[[almorabet|imperio amorabet]] a o largo d'o curso de l'[[Ebro]] e d'o [[Río Tacho|Tacho]]. Gubernó dica [[1115]], esmaixinando-se en fer estorbo a las ofensivas d'[[Alifonso I d'Aragón]]. L'emir [[Ibn Tifilwit]] li succedió e se rodió d'una cort brilant, composata de poetas e filosofos qui fuyiban de l'atmosfera integrista que os [[almorabet]]z imposaban mas a lo sud. Iste prenió como [[visir]] a [[Avempace]], filosofo, medico, astronomo, cheometra, musicaire e poeta. Manimenos, quan morió en [[1117]], o [[walí]] de [[Murcia]] consiguió de gubernar Zaragoza. En marzo de [[1118]], o rei d'Aragón [[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I]] -con l'aduya de cruzatos franceses, de monches-soldato d'as [[orden militar|ordens militars]] e d'[[Abdelmalik]]- metió [[sieche]] a Zaragoza, que se'n apoderó a o cabo d'ixe anyo. A caíta de Zaragoza fue rapedament siguita por as d'as ciudatz de [[Calatayú]] e [[Daroca]] aprés a [[Batalla de Cutanda|Baralla de Cutanda]] en [[1120]], o metió fin a la ocupación musulmana d'Aragón. ====O surtimiento d'o Reino d'Aragón (1035-1137)==== [[Imachen:Ramiro I y Sancho Ramírez (1100-1145).jpeg|thumb|left|upright|Miniatura a on se representan [[Remiro I d'Aragón]], con a barba, e o suyo fillo [[Sancho Remíriz]], imberbe (miniatura de la primera metat d'o [[sieglo XII]]).]] [[Imachen:Reino de Pamplona Sancho III.svg|thumb|upright=1.8|A repartición d'o [[Reino de Navarra]] a la muerte de [[Sancho Garcés III de Navarra|Sancho III, o Gran]] (mapa en castellán).]] [[Sancho Garcés III de Navarra]] truixó en 1035 os suyos Estatos entre sus quatre fillos: [[Remiro I d'Aragón|Remiro]] heredó Aragón, que en esdevino lo primer rei. En [[1043]], su chirmán, [[Gonzalo I de Ribagorza|Gonzalo]], conte de [[Sobrarbe]] e [[Ribagorza]], fue asasinato e fue Remiro qui heredó lo suyo condato. O choven reino d'Aragón continó a estendillar-se a lo luengo d'o [[sieglo X]]. En primeras, bi incorporó a rechión d'as [[Cinco Villas]]. En [[1075]], a la muerte de [[Sancho Garcés IV de Navarra]], estendilló as suyas mugas en apoderar-se d'os territorios orientals d'o [[Reino de Navarra]], entre que [[Reino de Castiella]] s'apoderaba de l'ueste d'iste reino. A construcción de fortificacions s'acceleró a lo luengo d'a muga, como lo [[Castiello de Lobarre]], que menazaba Uesca. Pero a esbandidura d'o regno se fizo esencialment debant d'os musulmans d'a [[Taifa de Saraqusta]] e, chus os reinatos de [[Sancho Remíriz|Sancho I]] e [[Pero I d'Aragón|Pero I]], o regno continó la suya esbandidura enta o sud. En [[1063]], Sancho I s'esquimenó de [[Cruzada de Balbastro|l'aduya de cruzatos en a guerra de reconquiesta]], dimpuesas d'a clamada d'o papa [[Aleixandre II (papa)|Aleixandre II]], con o emparo de l'abat [[Hugo de Clunyego]]. s'arrocló un important exercito, composato principalment por [[Aquitania|aquitans]] menatos por [[Guillén VIII d'Aquitania]], por [[Borgonya|borgonyons]] menatos por [[Thomas de Chalon]] e por un continchent pontifical menato por o [[Normandía|normando]] [[Guillén de Montreuil]]. L'exercito prenió [[Graus]], dimpués marchó sobre [[Balbastro]], que formaba allora parti d'a [[Taifa de Leida]], dirichita por [[Yusuf ben Sulaiman al-Muzafar|al-Muzafar]]. A ciudat fue rapedament presa e lo botín considerable. En [[1065]], os musulmans contratacoron e recuperoron a ciudat. Sindembargo, enamplato por os [[Orden de Clunyego|cluniacenses]], a conquiesta de Balbastro hubo una repercusión graniza en a cristiandat. [[Imachen:Suscripción en árabe de Pedro I de Aragón.jpg|upright=1.2|thumb|left|Sinyal autografo en [[alfabeto arabe]] de [[Pero I d'Aragón|Pero I]] en una carta d'o 1100 : «rei Pero ibn Sancho».]] [[Imachen:Signun regis Pietro I d'Aragón.svg|thumb|''Signum regis'' (sinyal reyal) de [[Pero I d'Aragón|Pero I]] e d'[[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I d'Aragón, o Batallero]].]] [[Pero I d'Aragón|Pero I]] continó a politica de su pai. Ell redotó a [[Al-Musta'in II]] de Zaragoza en a [[Batalla d'Alcoraz|Baralla d'Alcoraz]] e s'apoderó d'a ciudat de [[Uesca]] en [[1095]], que esdevino a nueva capital d'o suyo regno. En [[1101]], prenió [[Balbastro]] e [[Sarinyena]], dimpués [[Tamarit de Litera]] en [[1104]]. Tractó tamién d'afincar as suyas conquiestas con as construccions de fortalezas en [[Lo Castellar]] e [[Chuslivol]], ta aguaitar a [[Taifa de Saraqusta|os musulmans de Zaragoza]]. [[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I]], rei a partir de [[1104]], ganó lo sobrenombre de "lo Batallero" gracias a la suya politica militar a-saber-lo activa. S'acomodó en [[1109]] con [[Urraca I de Leyón|Urraca]], filla mayor y heredera d'[[Alifonso VI de Leyón y Castiella|Alifonso VI de Castiella]]. Ista chuntura s'anuló en [[1114]], pero Alifonso I contina emplegando los titols de rei de Castiella e d'«emperador de totas as Espanyas» (''imperator totius Hispaniae''). Ell tamién combate en o norte: en [[1131]], esnavesó lo [[Pireneu]] ta venir en aduya de [[Gastón IV de Biarn]] e d'os [[Condato de Foix|sinyors de Foix]] e de [[Comenche]], qui reclamoron o suyo auxilio cuentra lo duque [[Guillén X d'Aquitania]]. Continó tamién con as conquiestas enta lo sud e prebó d'atrayer-ne de sinyors oriundos de dillá d'o Pireneu ta facilitar lo suyo prochecto, como Gastón IV de Biarn. Arrampló as tierras baixas d'a Val d'Ebro: [[Exeya d'os Caballers]], [[Val Tierra]], [[Calatayú]],[[Tudela]] e, sobre tot, [[Zaragoza]], en [[1118]]. En [[1120]], en a [[Batalla de Cutanda|Baralla de Cutanda]], consiguió una victoria important cuentra os [[almorabet]]z e se fizo con a mayor parti de l'Aragón actual. Con tot e con ixo, fue severament vencito lo [[17 de chulio]] de [[1134]] en a [[Batalla de Fraga|Baralla de Fraga]], a on fue grieument nafrato. Morió qualques semanas dimpués, dixando lo reino sin d'hereu. O suyo testamento fue ta las [[orden militar|ordens militars]] d'os [[Orden d'o Temple|templers]], d'os [[Orden d'o Hespital|hespitalers]] e d'a d'o [[Orden d'o Santo Sepulcre en Aragón|Santo Sepulcre]]. [[Imachen:Donació d'Aragó i Peronella als Capítols matrimonials de Barbastre (1137).jpg|upright|thumb|Contracto de matrimonio entre [[Peironela d'Aragón|Peironela]], representata por [[Remiro II d'Aragón|Remiro II]], e [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV]], de l'11 de chulio de 1137.]] En [[1135]], refusando lo testamento d'Alifonso I, os nobles navarros eslichioron a [[García Remíriz de Navarra|García V]] como rei; entremistanto, os aragoneses trigoron a o chirmán d'Alifonso I, [[Remiro II d'Aragón|Remiro II]]. [[Diocesi de Balbastro-Monzón|Bispe de Roda e de Balbastro]] quan fue eslixito por l'asambleya de Chaca, recibió lo sobrenombre de ''O Monche''. A escape debió concarar l'achitación d'a nobleza aragonesa, qui ell reprimió de traza violenta en [[1136]] -episodio que orichinará la lienda d'a «[[Campana de Uesca]]»-. Ta refincar a continación dinastica d'ell, s'acomodó con [[Agnés de Piteus]], filla d'o duque [[Guillén IX de Piteus|Guillén IX]]. D'o suyo matrimonio, hubo una filla, [[Peironela d'Aragón|Peironela]], que a suya man fue solicitata en primeras por o rei de Castiella, [[Alifonso VIII de Castiella|Alifonso VIII]]. Pero en zagueras decidió de acomodar-la con o conte [[Remón Berenguer IV de Barcelona]]: iste matrimonio dio naiximiento a la chuntura d'o [[Condato de Barcelona]] e d'o Reino d'Aragón en o sino d'a [[Corona d'Aragón]]. Dende [[1137]], Remiro II trespasó totz os suyos poders ta lo suyo choven, manimenos sin d'abdicar. Remón Berenguer, «prencipe d'Aragón», prenió a chefatura d'amos Estatos, o que permitió a Remiro d'encadar-se d'a vida politica. ===A esbandidura d'a Corona d'Aragón (1137-1469)=== ====A unión de Catalunya e Aragón==== En [[1137]], a filla de [[Remiro II d'Aragón|Remiro II o Monche]], [[Peironela d'Aragón]], s'acomodó con [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV, conte de Barcelona]]. En [[1164]], lur fillo, [[Alifonso II d'Aragón|Alifonso II]] esdevino lo primer soberano d'a [[Corona d'Aragón]], detentando de vez os titols de [[Lista de contes de Barcelona|Conte de Barcelona]] e de [[Lista de monarcas d'Aragón|Rei d'Aragón]]. Se tracta en realidat d'una unión dinastica de dos entitatz autonomas, que alzan lurs usaches, lurs costumbres e lurs monedas particulars e que, a partir d'o [[sieglo XV]] sobre tot, en desembolicoron d'institucions politicas particulars. D'a mesma traza, os territorios anexionatos, dimpuesas, pudon haber-ne d'institucions propias, como [[Reino de Valencia|Valencia]] e [[Reino de Secilia|Secilia]]. A denominación de "Corona d'Aragón" ta designar iste vasto conchunto de territorios s'imposó en o [[sieglo XVI]], como fa veyer o titol d'a obra principal de [[Cheronimo Zurita]], ''[[Anals d'a Corona d'Aragón]]'', de [[1580]]. A eslezión d'Aragón ta designar iste conchunto de territorios vien d'a preeminencia d'o titol de Rei d'Aragón, que yera estato reconoixito por [[Pero IV d'Aragón|Pero IV d'Aragón, o Ceremonioso]]: "os reis d'Aragón deben recibir a unción en a ciudat de Zaragoza, que ye a capeza d'o [[Reino d'Aragón]], que ye o nuestro principal titol". En [[1243]], [[Chaime I d'Aragón|Chaime I]] definió d'una traza precisa la muga entre Catalunya e Aragón: a Catalunya s'estendillaba "dende [[Salses]] dica la [[Río Cinca|Cinca]]", e Aragón "dende a Cinca dica [[Fariza]]". Os territorios que componeban a Corona d'Aragón en 1164 yeran os siguients: * o [[Reino d'Aragón]] ([[Chaca]], [[Roda d'Isabana]], [[Uesca]], [[Balbastro]], [[Tarazona]], [[Zaragoza]] e [[Calatayú]]); * os condatos catalans, ye dicir, o [[Condato de Barcelona]] chunto con os condatos que li son estatos adhibitos: o Condato de [[Berga]], o Condato de [[Besalú]], o Condato de [[Chirona]], o Condato de [[Manresa]] e lo Condato d'[[Osona]]; * os condatos vasallos e feudatarios d'a Corona: os condatos de [[Pallars Sobirán]], de [[Pallars Chusán]], d'[[Condato d'Urchel|Urchel]], d'[[Ampurias]], de [[Rosellón]], de [[Bigorra]] e de [[Comenche]]; e os vizcondatos de [[Biarn]], de [[Carcasona]] e de [[Rasés]]; * o [[Provenza|Marquesato de Provenza]], herencio d'a mai de [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV]], [[Dulcía de Provenza]], e menato directament por [[Alifonso II d'Aragón|Alifonso II]] entre [[1166]] e [[1196]] ([[Arles]], [[Niza]], [[Ais de Provença]], [[Marsiella]]), pero tamién os condatos de [[Carladés]], de [[Gévaudan]] e de [[Milhau]]; * as conquiestas de Remón Berenguer IV ([[Daroca]], [[Mont-reyal (Teruel)|Mont-reyal]], [[Mont Albán]], [[Casp]], [[Fraga (Uesca)|Fraga]], [[Leida]] e [[Tortosa]]). Poquet a poquet, os reis d'Aragón miroron d'enfortir a indenpendencia e a cohesión de lurs dominios. O [[23 de marzo]] de [[1154]], a petición de Remón Berenguer IV, o Papa [[Anastasio IV]] deseparó lo [[Archidiocesi de Tarragona|Bispato de Tarragona]] d'a Diocesi de [[Narbona]] ta formar a nueva Diocesi de Tarragona. Entre os bispatos sufraganios d'a Corona d'Aragón se trobaban o de [[Chirona]], o de [[Barcelona]], o d'[[Urchel]], o de [[Vic]], o de [[Leida]], o de [[Tortosa]], o de [[Zaragoza]], o de [[Uesca]], o de [[Pamplona]], o de [[Tarazona]] e lo de [[Calagorra]]. Asinas, o [[Reino d'Aragón]], ensemble con o [[Condato de Barcelona]] (l'actual [[Catalunya]]), formaba la [[Corona d'Aragón]] en o [[sieglo XII]], encara que remanió totalment independient, alzando totas as suyas institucions, fueros e dreitos dica la [[Guerra de Succesión Espanyola]], en o [[sieglo XVIII]]. Con as nuncias d'o conte [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV]] (d'o [[Condato de Barcelona]]) con [[Peironela d'Aragón]] (d'o [[Reino de Aragón]]), se formó a [[Corona d'Aragón]]. A esbandidura d'a Corona d'Aragón escomencipió con as conquiestas d'as ciudatz de [[Leida]] e de [[Tortosa]] e d'o [[Reino de Mallorca]] (en as [[Islas Balears]]), d'o [[Reino de Valencia]] (que remanió con cort propia), d'o [[Reino de Secilia]], de [[Menorca]] (en as [[Islas Balears]]) e d'o [[Reino de Cerdenya]]. Entro a las primeras decadas d'o [[sieglo XIV]], a corona tuvo lo suyo apocheu, que escomencipió a cambear debito a estruesas naturals, a crisis demograficas, a una recesión d'a economía catalana, d'o surtimiento de tensions socials e d'una crisi de succesión (o rei [[Martín I d'Aragón|Martín I]] no dixó succesor nombrato). En [[1443]], aprés a conquiesta d'o [[Reino de Nápols|Reino de Napols]], ista crisi s'agravó. En [[1469]], o rei [[Ferrando II d'Aragón]] s'acomodó con [[Isabel I de Castiella]], o que levó enta la chunión d'entramos reinos enta la formación d'una [[Espanya|monarquía espanyola]]. == Edat Muderna == :''Se veiga [[Aragón en a Edat Muderna]]'' Dende as [[Alteracions de 1591|Alteracions d'Aragón]] de [[1591]], quan [[Felipe I d'Aragón|Felipe II d'Espanya]] mató a lo [[Chusticia d'Aragón]] [[Chuan V de Lanuza]], dica lo [[sieglo XVIII]], en [[1707]], quan fueron promulgatos os [[Decretos de Nueva Planta]], Aragón fue cedendo a moniquet totz os suyos dreitos, fueros e atras particularidatz historicas que heba aconsiguitas con o pasar d'as anyadas. == Edat Contemporania == :''Se veiga [[Aragón en a Edat Contemporania]]'' A [[Guerra d'o Francés]] dio una enchaquia de reactivas ixos dreitos e fueros tresbatitos. Durando lo [[sieglo XIX]], os [[Carlismo|carlistas]], qui en miroron d'adeptos ta lur causa en ista tierra, ofrioron de tornar as pasatas libertatz forals. Asinas, en o [[sieglo XX]], en a etapa [[Segunda Republica Espanyola|republicana]], o sentimiento rechionalista adubió as mayors cotas, pero a [[Guerra Civil Espanyola]] estricalló qualsiquier prochecto autonomico. O [[Francisco Franco|Rechimen Franquista]] adormió as anglucias aragonesistas. Pero con l'arribada d'a [[Transición espanyola|Transición]], e con ella d'a democracia, Aragón en [[1978]] esdevenió una [[comunidat autonoma]], composata por as [[Provincia de Uesca|provincias de Uesca]], [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]] y [[Provincia de Teruel|Teruel]] estando a suya capital a ciudat de [[Zaragoza]]. ==Notas e referencias== <references/> == Vinclos externos == * {{es}} [http://www.enciclopedia-aragonesa.com/monograficos/historia/epoca_romana/default.asp Monografico en GEA d'Aragón en a epoca romana]. [[Categoría:Historia d'Aragón|*]] lxbysiylom0gajfxxrpgybx1o1a0zv2 Scopia 0 10828 1837367 1781474 2022-07-21T08:19:47Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de localidat |nombre = Scopia |nombre_oficial = Скопје<br>Shkup |imachen = [[Imachen:Kalefortentranceskopje.JPG|250px]]<br />Kale Fort |bandera = Flag of Skopje, North Macedonia.svg |bandera_grandaria= 70px |escudo = Coat of arms of Skopje.svg |paísde = de&nbsp; |escudo_grandaria= 75px |país = Macedonia d'o Norte |bandera_país = Flag of the Republic of Macedonia.svg |tprechión = [[Rechión]] |rechión = [[Rechión de Scopia|Scopia]] |tpmunicipio = [[Municipio]] |municipio = [[Gran Scopia]] |superficie = 1.818 |altaria = 240 |población = 506.926 |densidat = 3.603,96 |calendata = 2006 |cp = 1000 |web = http://www.skopje.gov.mk |situación = [[Imachen:MIHPM(SkopjeG).png|200px|Skopje en Macedonia]] |}} '''Scopia''' (en [[idioma macedonián|macedonián]] ''Скопје'', en [[idioma albanés|albanés]] ''Shkup''), con una [[Población humana|población]] de 506.926 habitants ([[2006]]), ye a [[Capital (politica)|capital]] y ciudat más gran de [[Macedonia d'o Norte]]. Ye situada en lo norte d'o país a o canto d'o [[río Vardar]]. Ye o centro administrativo y cultural d'o país. O río Vardar desepara a ciudat en dos mitatz, una d'ellas de mayoría eslava [[macedonians|macedoniana]] y cristiana y l'atra musulmana con muitos [[albaneses]] y presencia de zocos a lo estilo oriental. == Toponimia == Ye mencionata en o "[[Libro de los Emperadors]]" como ''Scopia'' en o capítol que parla d'a guerra entre [[Basilio II Bulgaroctonos]] y [[Samuel I de Bulgaria]]. {{cita|mas como aquesto fue d(i)c(t)o al enperador decontine(n)t lexo sufficient goarda a la ciudat de [[Vidina]] & ell se tornaua çercando ssamuel el qual trobo seyer aloiado çerqua el rio [[río Vardar|vardali]], et por que el d(i)c(t)o rio corria fuert [[Samuel I de Bulgaria|Samuel]] no curaua del enperador pensando que no pudies passar, mas los grieguos çerquaron tanto por do passar por do le(n)perador et su huest passaro(n) subitament et desconfieron los burguaros de todo et prendieron las tiendas et todos sus aloiamientos, et escapo con grant pena samuel solo; et en aquesti tenpo se rendio al enperador otra '''ciudat que se clama Scopia''', la qual era en aquel tempo ius la goarda de Romaon fillo de petro senyor qui fue de los Burguaros & por consentimiento del dito Romaon se rendio al enperador sin batalla, et apres todo aquesto lenperador torno a contastinoble et fizo un ma(n)damiento, que todos los pobres que auian reçebido danyo de samuel q(ue) el dito que eran tenidos al inperio, que fues leuade los ricos, del qual mandamiento fue preguado por el patriarca & de muytos otros que lo anullasse mas ell por p(re)guarias de ninguno no(n) queria ferne res;}} == Curiosidatz == Scopia ye una ciudat achirmanata con [[Zaragoza]], feito en o que influyó a presencia en Macedonia d'o Norte d'un embaixador d'Espanya d'orichen [[aragoneses|aragonés]]. [[Categoría:Capitals d'Europa]] [[Categoría:Localidatz de Macedonia d'o Norte]] bdn3qvb4xp1f6jqzxne19s5khj7ql5g Foz Espalda 0 11178 1837370 1780550 2022-07-21T08:48:51Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Foz Espalda |nombre orichinal = Fontdespatla |imachen = [[Imachen:Ilesia_parroquial_d'o_Salvador.jpg|250px]]<br>[[Ilesia d'o Salvador de Foz Espalda|Ilesia d'o Salvador]] |provincia = Teruel |escudo = Escut de Fontdespatla.svg |comarca = Matarranya |superficie = 39,0 |altaria = 712 |distancia = 200 |población = 286 |densidat = 9,85 |calendata = 2018 |latitut = 40.806 |lonchitut = 0.063 |cp = 44587 }} '''Foz Espalda''' (''Fondespala'' localment, ''Fontdespatla''/''Fontdespatlla'' en [[idioma catalán|catalán]] normativo, ''Fuentespalda'' en [[idioma castellán|castellán]]) ye un [[municipio]] situato en a comarca d'o [[Matarranya]], en a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Teruel|Teruel]]. En [[cheolochía]] ye de destacar a parache natural ''Les crestes de Fontdespatla'', pronunciato /de Fondespala/ on se troba un caso caracteristico de "[[Discordancia sintectonica]]: angular y progresiva" y que representa a sedimentación contemporania con una fase de plegamiento d'o [[Sistema Iberico]]. == Mugas == Lo suyo termin municipal muga con [[Val de Robres]], con [[Penyarroya de Tastavins]], con [[Mont-royo (Teruel)|Mont-royo]], con [[Ráfals]], con [[Fórnols]] y con un cantón d'o termin de [[La Portellada]] correspondient a un peirón d'o ''Mas de Gil''. {| width ="45%" style="border: 1px #aaaaaa solid;" align="center" |----- | width ="33%" align="right" | [[Ráfals]] | width ="33%" align="center" | [[Ráfals]], [[La Portellada]], [[Val de Robres]] | width ="33%" align="left" | [[Val de Robres]] |----- | width ="33%" align="right" | [[Ráfals]], [[Mont-royo (Teruel)|Mont-royo]] | width ="33%" align="center" | [[Imachen:Rose des vents2.png|50px]] | width ="33%" align="left" | [[Val de Robres]] |----- | width ="33%" align="right" | | width ="33%" align="center" | [[Penyarroya de Tastavins]] | width ="33%" align="left" | [[Val de Robres]] |} == Historia == Dimpués d'a [[Reconquista]] perteneixeba a la ''Penya de Aznar Lagaña'', una tenencia con capital en [[Val de Robres]]. == Toponimia == En textos [[Edat Meya|medievals]] bi ha variacions d'o nombre: ''Foz Espalla'' ([[1175]]), ''Foz Espalda'' ([[1308]]), ''Fontespatula'' ([[sieglo XII]] y [[1209]]). Pareixe que se cambeó dende ''Foz'' ta o [[idioma catalán|catalán]] ''Font'' por etimolochías populars, facilitato porque la Z en romanz medieval sonaba como una ''ds'' u ''ts''. En o Fogache de [[fogache de 1495|1495]] s'escribe ''Fuent Spalda''. En a parla comarcal d'o [[Parla d'o Matarranya|Matarranya]] a -TLL- u -TL- d'o catalán normalizato se pronunzia -L-: ''guala'', ''amela'', u mesmo -gl-: ''rogle''(que sona parexito a l'aragonés ''rolde''). Asinas encara que s'escriba ''Fontdespatlla'' u ''Fontdespatla'', u más dandaleyos graficos como ''Fondespatla'' y ''Fondespatlla'', sin representar a t muda de ''font'', s'ha de leyer ''Fondespala''. == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="12" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''<ref>[http://www.infoelectoral.mir.es/min/home.html Archivo electoral]</ref></center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' | align="right" | '''2015''' | align="right" | '''2019''' |- | bgcolor="#FF6600" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF9933" align="center" | - | bgcolor="#FF9933" align="center" | 7 | bgcolor="#FF9933" align="center" | - | bgcolor="#FF9933" align="center" | 3 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 3 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 4 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 4 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 3 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 3 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 5 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 7 |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | 1 | bgcolor="#FF6347" align="center" | 1 | bgcolor="#FF6347" align="center" | 0 | bgcolor="#FF6347" align="center" | 2 | bgcolor="#FF6347" align="center" | 1 | bgcolor="#FF6347" align="center" | 2 | bgcolor="#FF6347" align="center" | - |- | bgcolor="#1E90FF" | '''[[Partido Popular]]''' | bgcolor="#87CEFA" align="center" | - | bgcolor="#87CEFA" align="center" | - | bgcolor="#87CEFA" align="center" | 3 | bgcolor="#87CEFA" align="center" | 2 | bgcolor="#87CEFA" align="center" | 3 | bgcolor="#87CEFA" align="center" | 2 | bgcolor="#87CEFA" align="center" | 3 | bgcolor="#87CEFA" align="center" | 2 | bgcolor="#87CEFA" align="center" | 3 | bgcolor="#87CEFA" align="center" | - | bgcolor="#87CEFA" align="center" | - |- | bgcolor="#99FF00" | '''[[Centro Democrático y Social]]''' | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | 4 | bgcolor="#CCFF99" align="center" | 2 | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - |- | bgcolor="#669933" | '''[[Unión de Centro Democrático]]''' | bgcolor="#99CC66" align="center" | 7 | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' | align="center" | '''''7''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] | | |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | | |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | | |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | | |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | | |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | | |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | | |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | Carmen Agud | [[Partido Aragonés]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | Carmen Agud | [[Partido Aragonés]] |} == Curiosidatz == En Fuenspalda se troba "La Torre del Visco" una torre gran, preparata pa un [[torismo rural]] de luxo con visitadors famosos como [[Madona]]. == Referencias == {{listaref}} {{Municipios Matarranya}} [[Categoría:Foz Espalda|*]] 7zzuqobl76o4eekebo8ikw7fpzsmb5n Torre d'Arcas 0 11213 1837371 1780555 2022-07-21T08:49:37Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki :''Iste articlo tracta sobre '''Torre d'Arcas'''. Ta altros emplegos d'a parola '''torre''' se veiga '''[[Torre (desambigación)]]'''.'' {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = Torre d'Arcas |escudo = Escudo_torre_de_arcas.jpg |nombre orichinal = Torredarques |imachen = [[Imachen:Torre de Arcas 119.jpg|250px]] |provincia = Teruel |comarca = Matarranya |superficie = 34,41 |altaria = 746 |distancia = 194 |población = 89 |calendata = 2018 |latitut = 40.77 |lonchitut = -0.068 |cp = 44653 }} '''Torre d'Arcas''' (en [[idioma catalán|catalán]] ''Torredarques'', en [[idioma castellán|castellán]] ''Torre de Arcas'') ye un [[municipio]] de la [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Teruel|Teruel]], situato en la [[comarcas d'Aragón|comarca]] de lo [[Matarranya]]. La suya población ye de 89 habitants ([[2018]]), en una superficie de 34,41&nbsp;km² y una [[densidat de población|densidat]] de 2,88 hab/km². == Mugas == Lo suyo [[termin municipal]] muga con un cantón de lo termin d'[[Auguaviva]], con [[La Chinebrosa]], con [[La Cerollera]], con [[Mont-royo (Teruel)|Mont-royo]], con [[Herbers]], con [[Moriella]] y con [[Zurita (Castellón)|Zurita]]. {| width ="45%" style="border: 1px #aaaaaa solid;" align="center" |----- | width ="33%" align="right" | [[Zurita (Castellón)|Zurita]], [[Auguaviva]], [[La Chinebrosa]], [[La Cerollera]] | width ="33%" align="center" | [[Mont-royo (Teruel)|Mont-royo]] | width ="33%" align="left" | [[Mont-royo (Teruel)|Mont-royo]] |----- | width ="33%" align="right" | [[Zurita (Castellón)|Zurita]] | width ="33%" align="center" | [[Imachen:Rose des vents2.png|50px]] | width ="33%" align="left" | [[Mont-royo (Teruel)|Mont-royo]] |----- | width ="33%" align="right" | | width ="33%" align="center" | [[Zurita (Castellón)|Zurita]] | width ="33%" align="left" | [[Moriella]], [[Herbers]] |} == Toponimia == En lo [[Fogache de 1495]] s'escribe ''Torredarcas''. == Demografía == {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="4" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Evolución demografica ![[1991]] !!!! [[1996]] !!!! [[2001]] !!!! [[2004]] |- | align=center| 133 |||| align=center| 117 |||| align=center| 102 |||| align=center| 99 |} == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="12" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''<ref>[http://www.infoelectoral.mir.es/min/home.html Archivo electoral]</ref></center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' | align="right" | '''2015''' | align="right" | '''2019''' |- | bgcolor="#FF6600" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF9933" align="center" | - | bgcolor="#FF9933" align="center" | 5 | bgcolor="#FF9933" align="center" | - | bgcolor="#FF9933" align="center" | 5 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 5 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 5 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 5 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 1 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 3 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 2 | bgcolor="#FF9933" align="center" | 3 |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | - | bgcolor="#FF6347" align="center" | 0 | bgcolor="#FF6347" align="center" | 0 | bgcolor="#FF6347" align="center" | 1 | bgcolor="#FF6347" align="center" | 0 |- | bgcolor="#99FF00" | '''[[Centro Democrático y Social]]''' | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | 5 | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - | bgcolor="#CCFF99" align="center" | - |- | bgcolor="#669933" | '''[[Unión de Centro Democrático]]''' | bgcolor="#99CC66" align="center" | 5 | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - | bgcolor="#99CC66" align="center" | - |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="center" | '''''5''''' | align="center" | '''''5''''' | align="center" | '''''5''''' | align="center" | '''''5''''' | align="center" | '''''5''''' | align="center" | '''''5''''' | align="center" | '''''5''''' | align="center" | '''''1''''' | align="center" | '''''3''''' | align="center" | '''''3''''' | align="center" | '''''3''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] |Pedro Balletbó Estopiñán | UCD |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | | |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | | |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | | |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | | |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | | |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | | |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | | |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | J. Antonio Estopiñán | [[Partido Aragonés]] |- |2015-2019 | | |- |2019-2023 | | |} == Fiestas == * 19-22 d'agosto, Sant Bernat. ==Referencias== {{listaref}} == Vinclos externos == *[http://bonansa.aragob.es:81/iaest/fic_mun/pdf/44223.pdf Informacions oficials de Torre d'Arcas]. {{Municipios Matarraña}} [[Categoría:Torre d'Arcas|*]] 0vc83vybhtcqqv0eyd92yj3v2nxtwro La Codonyera 0 17486 1837372 1779939 2022-07-21T08:54:55Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki :''Ta atros emplegos de lo toponimo '''La Codonyera''' se veiga '''[[La Codonyera (desambigación)]]'''.'' {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = La Codonyera |imachen = [[Imachen:La Codoñera Teruel-02.jpg|250px]] |provincia = Teruel |comarca = Baixo Aragón (comarca)|Baixo Aragón |superficie = 21 |altaria = 499 |distancia = 163 |población = 337 |calendata = 2005 |latitut = 40.933 |lonchitut = -0.083 |cp = 44640 }} '''La Codonyera''' ye un [[municipio]] de la [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Teruel|Teruel]], situato en la [[comarcas d'Aragón|comarca]] de lo [[Baixo Aragón (comarca)|Baixo Aragón]]. La suya [[población humana|población]] ye de 337 habitants ([[2004]]), en una [[superficie]] de 21&nbsp;km². ==Cheografía== Lugar situato en una [[plana]] a lo piet de lo mont Santa Barbara, en la parte de lo semontano iberico que ye entre los ríos [[río Guadalop|Guadalop]] y [[río Matarraña|Matarraña]]. {| width ="45%" style="border: 1px #aaaaaa solid;" align="center" |----- | width ="33%" align="right" | [[Castelserás]] | width ="33%" align="center" | [[Torrociella d'Alcanyiz]] | width ="33%" align="left" | [[Val Chunquera]] |----- | width ="33%" align="right" | [[La Torre de Viliella]] | width ="33%" align="center" | [[Imachen:Rose des vents2.png|50px]] | width ="33%" align="left" | [[Fórnols]] |----- | width ="33%" align="right" | | width ="33%" align="center" | [[Belmont de Sant Chusé]] | width ="33%" align="left" | |} == Parla == La chent de La Codonyera charra [[Idioma catalán|catalán]] nordoccidental de transición enta lo [[Idioma valencián|valencián]] de lo grupo de [[parlas d'o Guadalop-Mezquín|parlas de lo Guadalop-Mezquín]], con muita influencia [[Idioma castellán|castellana]] por estar a mán d'[[Alcanyiz]] siempre como capital economica y administrativa. Tamién bi ha bell [[Idioma aragonés|aragonesismo]], antigos u recien plegatos a través de la [[parla baturra]]. [[Artur Quintana]] estudeó esta parla en la suya [[tesi doctoral]] ''El Parlar de la Codonyera''. == Toponimia == Existe la [[hipotesi]] que lo toponimo talment se referiba inicialment a [[ruello de glera|cantal]]s (en catalán ''còdul''), pero prenió la forma "[[codoñera]]" por pareixito a lo fitonimo de l'árbol ''[[Cydonia oblonga]]''. La mayor parte de los toponimos son catalans y d'alcuerdo con la parla actual. Bi ha bells toponimos en [[idioma aragonés|aragonés]]: ''Barranc de Güells'', ''Lo Fornello'', ''Lo [[Valello]]'' (''[[Varello]]'' en lo lesico d'[[Andorra (Teruel)|Andorra]]), ''Lo Pallargüelo'', y un toponimo relacionato con lo [[catalán ribagorzano]], ''Lo Cabiaro''. == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''</center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partito''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#FF6600" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | | bgcolor="#FF9933" align="right" | 4 |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 3 |- bgcolor="#EEEEEE" | '''''Total''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''7''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partito politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1983]] | Antonio Mir Aparicio <ref>{{es}} [http://www.seap.minhap.gob.es/es/areas/politica_local/sistema_de_informacion_local_-SIL-/cargos_representativos/30_aniversario.html ''Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia''.]</ref> | [[Unión de Centro Democrático|UCD]] |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | | |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | | |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | | |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | | |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | | |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | | |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | María José Pascuala Gascón Cases | [[Partido Aragonés]] |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | María José Pascuala Gascón Cases | [[Partido Aragonés]] |} == Fiestas == *[[Lunes de Pasqua]], [[8 d'abril]]. *[[Sant Cosme]], [[26 de setiembre]]. == Presonalidatz naixitas de La Codonyera == ''Categoría principal:'' [[:Categoría:Naixius de La Codonyera|Naixitos de La Codonyera]]. *[[Tomàs Bosque]], cantautor en luenga catalana. ==Referencias== {{listaref}} == Bibliografía == *[[Artur Quintana]]. ''El parlar de la Codonyera. Resultats d'unes enquestes''. Universidad de Barcelona, 1974. {{Municipios Baixo Aragón}} [[Categoría:La Codonyera|*]] g2yqrga1vn02oo071dhvbl4fhtaggkv La Torre de Viliella 0 17498 1837373 1779938 2022-07-21T08:55:41Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki :''Este articlo tracta sobre '''La Torre de Viliella'''. Pa atros emplegos de lo toponimo '''La Torre''' se veiga '''[[La Torre (desambigación)]]'''.'' :''Este articlo tracta sobre '''La Torre de Viliella'''. Pa atros emplegos de lo toponimo '''Viliella''' se veiga '''[[Viliella]]'''.'' {{Ficha de municipio d'Aragón |nombre = La Torre de Viliella |nombre orichinal = La Torre de Vilella |escudo_grandaria = 60px |escudo = Escut de La Torre de Vilella.svg |bandera = Bandera_de_Torrevelilla.svg |imachen = [[Imachen:Torrevelilla 06.JPG|250px]] |provincia = Teruel |comarca = Baixo Aragón (comarca)|Baixo Aragón |superficie = 33,4 |altaria = 611 |distancia = 164 |población = {{#property:P1082}} |calendata = |latitut = 40.9 |lonchitut = -0.1 |cp = 44641 |web = }} '''La Torre de Viliella''' (''La Torre de Vilella'' en [[idioma catalán|catalán]], ''Torrevelilla'' en [[idioma castellán|castellán]]) ye un [[lista de municipios de Teruel|municipio]] de la [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Teruel|Teruel]], situau en la [[comarcas d'Aragón|comarca]] de lo [[Baixo Aragón (comarca)|Baixo Aragón]]. La suya población ye de {{#property:P1082}} habitants, en una [[superficie]] de 33,4&nbsp;km², con una densidat de {{formatnum:{{ #expr: ({{#property:P1082}}/87) round 2 }}}} hab/km². ==Cheografía== Ye situau a piet de la [[sierra de la Chinebrosa]] en lo [[semontano]] entre lo [[río Guadalop]] y lo [[río Matarranya]]. === Mugas === Lo suyo [[termin municipal]] muga con [[La Codonyera]], con [[Belmont de Sant Chusé]], con [[La Canyada de Beric]], con [[La Chinebrosa]], con [[Calanda]], con [[Castelserás]] y con [[Torrociella d'Alcanyiz]]. {| width ="45%" style="border: 1px #aaaaaa solid;" align="center" |----- | width ="33%" align="right" | | width ="33%" align="center" | [[Castelserás]] | width ="33%" align="left" | [[Torrociella d'Alcanyiz]], [[La Codonyera]] |----- | width ="33%" align="right" | [[Calanda]] | width ="33%" align="center" | [[Imachen:Rose des vents2.png|50px]] | width ="33%" align="left" | [[La Codonyera]], [[Belmont de Sant Chusé]] |----- | width ="33%" align="right" | | width ="33%" align="center" | [[La Chinebrosa]] | width ="33%" align="left" | [[La Canyada de Beric]] |} == Luengas y parlas == Lo [[idioma catalán|catalán]] local se clasifica en las [[Parlas d'o Guadalop-Mezquín|parlas de lo Guadalop-Mezquín]]. La chent viella de la Torre de Viliella encara conserva la [[Fonema postalviolar africau xordo|pronunciación africada]] de l'[[adverbios en catalán|adverbio]] ''ja'', / cha /, que en catalán de la [[Francha Oriental d'Aragón|Francha]] a sobén se pronuncia [[castellanización|castellanizau]] en / ia /. == Toponimia == No existiba en [[1157]] quan s'escribió la [[Carta de población]] d'[[Alcanyiz]]. Seguntes la tradición prene nombre por la familia ''Vililla'' (huei ye muito común en la zona l'[[apelliu]] que se'n deriva, ''Velilla''), que teneba un [[mas]] u torre que arredol d'ella apareixió lo lugar. En lo [[sieglo XVI]] ya apareixen mencions a ''Torre de Vililla'' u ''Torre de Velilla''. L'apelliu tien relación con la palabra [[idioma mozarabe|mozarabe]] y [[idioma aragonés|aragonesa]] ''Viliella'', y con la parabra [[idioma catalán|catalana]] ''Vilella'', diminutivos en ños dos casos ''Villa'', ''Vila''. ''Viliella'' se vei diferents toponimos aragoneses grans que huei son ''[[Velilla (desambigación)|Velillas]]''. En lo [[Fogache de 1495]] se documenta l'apelliu ''Villiella'' u ''Villilla'' en [[La Codonyera]], y en atros lugars de lo Baixo Aragón alternan diferents variants d'este apelliu: ''Viliella'', ''Vilella'', ecetra. D'esta traza existir un topónimo aragonés tipo ''Torre de Villiella'' u ''Torre de Viliella'' en los sieglos [[sieglo XIV|XIV]] y [[sieglo XV|XV]], pero encara no en tenemos costancia documental. En lo [[Baixo Aragón]] y [[Mayestrato]] una torre ye un mas gran y más antigo que los normals. En la parla de los pueblos d'arredol como [[La Codonyera]] se diz simplement ''La Torre''. == Administración == === Reparto de concellers === <center> {| {{tablapolida}} |- | colspan="10" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Eleccions municipals'''</center> |- bgcolor="#D8D8D8" | '''Partiu''' | align="right" | '''1979''' | align="right" | '''1983''' | align="right" | '''1987''' | align="right" | '''1991''' | align="right" | '''1995''' | align="right" | '''1999''' | align="right" | '''2003''' | align="right" | '''2007''' | align="right" | '''2011''' |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido de los Socialistas de Aragón]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 3 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 4 | bgcolor="#FF6347" align="right" | 3 |- | bgcolor="#1E90FF" | '''[[Partido Popular]]''' | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 3 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 1 | bgcolor="#87CEFA" align="right" | 2 |- bgcolor="#EEEEEE" |- | bgcolor="#FF4500" | '''[[Partido Aragonés]]''' | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | 1 | bgcolor="#FF6347" align="right" | | bgcolor="#FF6347" align="right" | |- | '''''Total''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | ''''' ''''' | align="right" | '''''5 ''''' | align="right" | '''''5''''' | align="right" | '''''5''''' |} </center> === Alcaldes === {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em;" | Lista d'alcaldes ! style="background:#efefef;" | Lechislatura ! style="background:#efefef;" | Nombre ! style="background:#efefef;" | [[Partiu politico]] |- | align="center"|[[1979]]–[[1981]] | Vicente Menudé Rebullida <ref>{{es}} [http://www.seap.minhap.gob.es/es/areas/politica_local/sistema_de_informacion_local_-SIL-/cargos_representativos/30_aniversario.html ''Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia''.]</ref> | [[Unión de Centro Democrático|UCD]] |- | align="center"|[[1983]]–[[1987]] | | |- | align="center"|[[1987]]–[[1991]] | | |- | align="center"|[[1991]]–[[1995]] | | |- | align="center"|[[1995]]–[[1999]] | | |- | align="center"|[[1999]]–[[2003]] | | |- | align="center"|[[2003]]–[[2007]] | | |- | align="center"|[[2007]]–[[2011]] | | |- | align="center"|[[2011]]–[[2015]] | Carlos Eugenio Martín Silvestre | [[Partido de los Socialistas de Aragón]] |} ==Referencias== {{listaref}} == Bibliografía == * [[Artur Quintana]]: ''El Parlar de la Codonyera. Resultats d'unes enquestes''. Universidad de Barcelona, 1974. == Enrastes externos == *[http://www.torrevelilla.es/ www.torrevelilla.es]. {{Municipios Baixo Aragón}} [[Categoría:La Torre de Viliella|*]] jek7sn35a4bxseyzo92g5430rkedx3c Peninsula 0 40855 1837342 1716591 2022-07-20T16:02:49Z Wilkez 65661 wikitext text/x-wiki [[Imachen:STS-95 Florida From Space.jpg|thumb|250px|A peninsula de [[Florida]], en os Estaus Unius]] Una '''peninsula''' (d'o [[latín]] ''< PAENINSULA'' "quasi isla") ye una zona de tierra rodiata d'[[augua]] por totz os suyos costatos excepto por un, que recibe o nombre d'[[istmo]]. En bellas rechions, a poca altaria de l'istmo unita a una variación notable de l'altaria de l'augua debito a las [[marea]]s fa que bellas peninsulas se esdeviengan [[isla]]s mientres o periodo de marea alta, como ye o caso d'o [[Mont Saint-Michel]], en Francia. Bellas peninsulas importants son: En [[America]] * A [[peninsula de Baixa California]], en [[Mexico]]. * A [[Florida|península de Florida]], a los [[Estaus Unius]]. * A [[península d'o Labrador]] en [[Canadá]]. * A [[península de Yucatán]], a [[Mexico]]. En [[Asia]] * A [[peninsula d'Anatolia]]. * A [[Coreya|peninsula de Coreya]]. * A [[peninsula de Kamchatka]], en [[Siberia]]. En [[Europa]] * A [[peninsula Iberica]]. * A [[peninsula Italica]]. * A [[Peninsula Balcanica|peninsula d'os Balcans]]. * A [[Peninsula de Crimea]]. * A peninsula d'[[Escandinavia]] u [[peninsula Escandinava]]. * A [[peninsula de Chutlandia]]. == Vinclos externos == {{commonscat|Peninsulas}} [[Categoría:Peninsulas|*]] byq7vjuvqwonyzdwc04yj5a5zbylm5j Plantilla:Lugars de Baells 10 44025 1837381 1793415 2022-07-21T09:12:30Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{#if:{{{1|}}}||<br clear=all>}} <div align=center> {| class="toccolours" style="margin: 0 2em 0 2em;" width="98%" ! style="background:#ccccff" align="center" width="100%" colspan="2" | '''Lugars d'o municipio de [[Baells]]''' |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Baells]] | [[Nachán]] | [[Zurita (Litera)|Zurita]] |}</div> <noinclude> [[Categoría:Wikipedia:Plantillas de lugars d'Aragón|Baells]] </noinclude> 1m97sufsb4vqe5xm5nfaror8samqi19 Galén 0 45479 1837405 1782743 2022-07-21T11:32:16Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Articlo 1000|+10}} {{Ficha de famoso |nombre = Galén |imachen = Galen detail.jpg |imachen grandaria = 230px |piet de foto = |calendata naiximiento = [[129]] u [[130]] |puesto naiximiento = [[Imachen:SPQRomani.svg|20px]] [[Pergamo]] |calendata muerte = [[200]] u [[216]] |puesto muerte = [[Imachen:SPQRomani.svg|20px]] [[Roma]] |ocupación = [[Medico]] }} '''Galén de Pergamo''' (en [[idioma grigo|griego]]: Γαληνός, Galēnos; en [[latín]]: ''Claudius Galenus''; [[129]] – alto u baixo [[200]] u [[216]]), tamién conoixito simplament como '''Galén''', estió un [[Medecina|medico]] muit important d'a [[Grecia clasica|epoca clasica]]. O nombre de "Claudius", que no apareixe en os textos griegos, se documentó por primera vegata en o [[Renaiximiento]]. Ye citato en o "[[Liber Regum]]" como ''Galienus'': {{Cita|Regno Adrianus XX.II annos, e murie ; mal sieglo aia. E pues regno Antonius en Roma en so logar XX.IIII annos, mas no fo tan malo com est. En aquel tiempo fo '''Galienus''' el buen [[medico|mege]].}} Ye nombrato en a "[[Cronica d'Espayña]]" de [[García de Eugui]] tamién como ''Galienus'': {{cita|Jtem en el tiempo de dest fue Galienus buen fisico. Jtem en el XXIJ ayño murio est emperador '''[[Antonín Piu|Tito Antonio]]''' en el logar de Lirio cabo Roma en el ayño que andaba la era en CXCIX.}} == Biografía == Yera de [[Pergamo]] a on que naixio l'agüerro de [[130]]. Su pai se deciba Nicon y yera [[arquitecto]]. Estudió de choven, a los 15 anyos principió los [[estudio]]s de filosofía y a los 17 anyos su [[pai]] decidió que s'adedicase a la medecina, estudiando con [[Escrión de Pergamo|Escrión]] (''Aeschrion'') y [[Estratonico de Pergamo]] (''Stratonicus''). O pai morió quan Galén teneba 20 anyos. Allora se'n fuo ta [[Esmirna]] a on que estudió con o filosofo platonico Albín; dimpués se'n marcho enta [[Corinto]] y ta [[Alexandría]] estudiando con os mayestros [[Elián Meccio]], [[Ificián]] y Heraclián<ref>''Heraclianus'', Ἠρακλειανός estió un medico griego natural d'[[Aleixandría]] en [[Echipto]], que estió lo mayestro d'anatomía d'o gran medico '''Galén''' (Galenus, ''Comment. in Hippocr''. "''De Nat. Hom."'' 2.6, bol. 15. p. 136.)</ref> De seguras estió en ista epoca quan visitó atros países como [[Cilicia]], [[Fenicia]], [[Palestina (provincia romana)|Palestina]], [[Esciros]], [[Creta]] y [[Chipre]]. Dimpués se'n tornó ta Pergamo quan teneba 29 anyos y fue nombrato por o [[gran sacerdot]] d'a ciudat como medico d'a escuela de gladiadors a on que alquirió gran reputación. En [[163]] u [[164]] deixó Pergamo y se'n fue ta Roma por primera vegata a on que vivió 4 anyos, gosando fer-se famoso. Astí escribió a suya primera obra ''De Hippocratis et Platonis Decretis'', y dimpués ''De Anatomicis Administrationibus'', y belatros tractatos. Deixó a ciudat a causa d'una [[peste]] que se declaró en [[166]] en Antioquía y plegó a la capital d'o Imperio en l'anyo sigüient. Embarcó a [[Brundusium]] y dimpués tornó a Pergamo. [[Marco Aurelio]] li gritó ta ordenar-li reunir-se con el en [[Aquileya]] a on que yera parando una campanya, plegando a ista ciudat en [[169]] quan a peste afectaba a lo campamento imperial. Estió allora quan [[Lucio Vero]] morió d'una apoplexia, en territorio de Venecia. Galén acompanyó a lo emperador a Roma. Astí morió tamién [[Annio Vero]], fillo d'o emperador y iste encargó a Galén que curase a lo suyo fillo [[Lucio Aurelio Comodo]] que teneba 9 anyos. En [[170]] paró por orden d'o emperador o famoso compuesto medico dito ''Theriaca'', que o emperador preneba diariament. En Roma escribió los suyos prencipals tractatos como ''De Usu Partium Corporis Humani'', y ''De Hippocratis et Platonis Decretis''. Bells anyos dimpués tornó a Pergamo y visitó a isla de [[Lemnos]] a on que miró información sobre a medecina conoixita como "''Terra Lemnia''" u "''Terra Sigillata''". Probablement visitó Roma unatra vegata ta parar a ''Theriaca'' ta [[Aleixandre Severo]]. Os autors griegos no citan la suya muerte pero l'arabe [[Abul Faradj]] diz que morió en [[Secilia]]; a Suda diz que teneba 70 anyos y por tanto haberba muerto arredol de l'anyo 200 u 201 pero Abul Faradj diz que teneba 88 anyos. == Obras == [[File:Galenou Apanta.tif|thumb|''Galenou Apanta'', 1538]] Deixó numerosas obras. * Treballos d'anatomia y [[fisiolochía]] ** 1. ''Περὶ Κράεων, De Temperamentis'', en tres libros ** 2. ''Περὶ Μελαίνης Χολῆς, De Atra Bile'' ** 3. ''Περὶ ?υνάμεων Φυσικῶν, De Facultatibus Naturalibus'', en tres libros ** 4. ''Περὶ Ἀνατομικῶν Ἐγχειρήσεων, De Anatomicis Administrationibus'' ** 5. ''Περὶ Ὀστῶν τοῖς Εἰσαγομένοις, De Ossibus ad Tirones'' ** 6. ''Περὶ Φλεβῶν καὶ Ἀρτηριῶν Ἀνατομῆς, De Venarum et Arteriarum Dissectione'' ** 7. ''Περὶ Νεύρων Ἀνατομῆς, De Nervorum Dissectione'' ** 8. ''Περὶ Μυῶν Ἀνατομῆς, De Musculorum Dissectione'' ** 9. ''Περὶ Μήτρας Ἀνατυμῆς, De Uteri Dissectione'' ** 10. ''Εἰ κατὰ Φύσιν ἐν Ἀρτηριαις Αἷμα περιέχεται, An in Arteriis secundum Naturam Sanguis contineatur'' ** 11. ''Περὶ Μυῶν Κινήσεως, De Musculorum Motu'' ** 12. ''Περὶ Σπέρματος, De Semine'' ** 13. ''Περὶ Χρείας τῶν ἐν Ἀνθρώπον Σώματι Μορίων, De Usu Partium Corporis Humani'', en 17 libros ** 14. ''Περὶ Ὀσφρήσεως Ὀργάνου, De Odoratus Instrumento'' ** 15. ''Περὶ Χρείας, Ἀναπνοῆς, De Usu Respirationis'' ** 16. ''Περὶ Χρείας Σφυγμῶν, De Usu Puluum'' ** 17. ''Ὅτι τὰ τῆς Ψυχῆς Ἤθη ταῖς τοῦ Σὥματος Κράσεσιν ἕπεται, Quod Animi Mores Corporis Temperamenta sequantur'' ** 18. ''Περὶ Κυουμένων Διαπλάσεως, De Foetuum Formatione'' ** 19. ''Εἰ Ζῶον τὸ κατὰ Γαστρύς, An Animal sit, quod est in Utero'' (probablement espurio) ** 20. ''De Anatomia Virorum'' (probablement espurio) ** 21. ''De Compagine Membrorum, sive De Natura I Humana'' (probablement espurio) ** 22. ''De Natura et Ordine cujuslibet Corporis'' (probablement espurio). ** 23. ''De Molibus Manifestis et Obscuris'' (no escrito por el, nomás ye una replega d'os suyos escritos) ** 24. ''Περὶ Χυμῶν, De Humoribus'' (probablement espurio) * Treballos de [[dietetica]] y hichiene ** 25. ''Περὶ Ἀρίστης Κατασκευῆς τοῦ Σώυατος ἡμῶν, De Optima Corporis nostri Constitutione'' ** 26. ''Περὶ Εὐεξίας, De Bono Habitu'' ** 27. ''Πότερον Ἰατρικῆς, ἢ Γυμναστικῆς ἐστι τὸ Ὑγιεινόν, Utrum Medicinae sit, vel Gymnastices Hygieine'' ** 28. ''De Attenuante Victus Ratione'' ** 29. ''Ὑγιεινά, De Sanitate Tuenda (vol. vi.).'' ** 30. ''Περὶ Τροφῶν Δυνάμεως, De Alimentorum Facultatibus'' ** 31. ''Περὶ Εὐχυμίας καὶ Κακοχυμίας Τροφῶν, De Probis et Pravis Alimentornum Succis'' ** 32. ''Περὶ Πτισάνης, De Ptisana'' ** 33. ''Περὶ τοῦ διὰ Μικρᾶς Σφαίρας Γυμνασίου, De Parvae Pilae Exercitio'' ** 34. ''De Dissolutione Continua, sive De Alimentorum Facultatibus'' * Treballos de patolochía ** 35. ''Περὶ Ἀνωμάλου Δυσκρασίας, De Inaequali Intemperie'' ** 36. ''Περὶ Δυσπνοίας, De Difficili Respiratione'' ** 37. ''Περὶ Πλήθους, De Plenitudine'' ** 38. ''Περὶ τῶν παρὰ Φύσιν Ὄγκων, De Tumoribus praeter Naturam'' ** 39. ''Περὶ Τρόμου, καὶ Παλμοῦ, καὶ Σπασμοῦ, καὶ Ῥίγους, De Tremore, Palpitatione, Convulsione, et Rigore'' ** 40. ''Περὶ τῶν Ὅλου τοῦ Νοσήματος Καιρῶν, De Totius Morbi Temporibus'' (bi ha dandalos) * Treballos de [[diagnosi]] y semiolochía ** 41. ''Περὶ τῶν Περονθότων Τόπων, De Locis Affectis'', en seis libros, a sobén dito ''Διαγνωστική, Diagnostica.'' ** 42. ''Περὶ Διαφορᾶς Πυρετῶν, De Differentiis Febrium'' ** 43. ''Περὶ τῶν ἐν ταῖς Νόσοις Καιρῶν, De Morborum Temporibus'' ** 44. ''Περὶ τῶν Σφυγμῶν τοῖς Εἰσαγομένοις, De Pulsibus ad Tirones'' ** 45. ''Περὶ Διαφορᾶς Σφυγμῶν, De Differcntia Pulsuum'' ** 46. ''Περὶ Διαγνώσεως Σφυγμῶν, De Dignoscendis Pulsibus'' ** 47. ''Περὶ τῶν ἐν τοοῖς Σφυγμοῖς αἰτίων, De Causis Pulsuum'' ** 48. ''Περὶ Προγνώσεως Σφυγμῶν, De Praesagitione ex Pulsibus'' ** 49. ''Σύνοψις περὶ Σφυγμῶν Ἰδίας Πραγματείας, Synopsis Librorum suorum de Pulsibus'' ** 50. ''Περὶ Κρισίμων Ἡμερῶν, De Criticis Diebus (vel Decretoriis)'' ** 51. ''Περὶ Κρίσεων, De Crisibus'' ** 52. ''De Causis Procatarcticis'' ** 53. ''Περὶ Διαφορᾶς Νοσημάτων, De Differentia Morborunm'' ** 54. ''Περὶ τῶν ἐν τοῖς Νοσήμασιν Αἰτίων, De Morbrum Causis'' ** 55. ''Περί Σνμπτωμάτων Διαφοπᾶς, De Symptomatum Differentia'' ** 56. ''Περὶ Αἰτίων Σνμπτωμάτων, De Causis Symptomatum'', en tres libros ** 57. ''Πῶς Δεῖ Ἐξελέγχειν τοὺς Προσποιουμένους Νοσεῖν, Quomodo sint Deprehendendi Morbum Simulantes'' ** 58. ''Περὶ τῆς ἐξ Ἐνυπνιων Διαγνώσεως, De Dignotione ex Insomniis'' ** 59. ''Περὶ τοῦ Προγινώσκειν πρὸς Ἐπιγένην, De Praenotione ad Epigenem (sive Posthumum)'' ** 60. ''Περὶ τύπων, De Typis'' (bi ha dandalos) ** 61. ''Πρὸς τοὺς περὶ Τύπων Γράψαντας, ἢ περὶ Περίοδων, Adversus eos qui de Typis scripserunt, vel de Periodis'' (bi ha dandalos) ** 62. ''Περὶ Προγνώσεως, De Praenotione'' (espurio) ** 63. ''Πρόγνωσις Πεπειραμένη καὶ Παναλήθης, Praesagitio Experta et omnino Vera'' (espurio) ** 64. ''Περὶ Κατακλίσεως Προγνωστικὰ ἐκ τῆς Μαθηματικῆς Ἐπιστήμης, Prognostica de Decubitu ex Mathematica Scientia'' (espurio) ** 65. ''Περὶ Οὔρων, De Urinis'' (bi ha dandalos) ** 66. ''Περὶ Οὔρων ἐν Συντόμῳ, De Urinis Compendium'' (espurio) ** 67. ''Περὶ Οὔρων ἐκ τῶν Ἱπποκράτους καὶ Γαληνοῦ, καὶ ἅλλων τινῶν, De Urinis ex Hippoerate, Galeno, et aliis quibusdam'' ** 68. ''Περὶ Σφυγμῶν πρὸς Ἀντώνιον, De Pulsibus ad Antonium'' (espurio) ** 69. ''Compendium Pulsuum'' (espurio) * Treballos de [[farmacia]] y medecinas ** 70. ''Περὶ Κράσεως καὶ Δυνάμεως τῶν Ἁπλῶν Φαρμάκων, De Temperamentis et Facultatibus Simplicium Medicamentorum'', en 11 libros ** 71. ''Περὶ Συνθέσεως, Φαρμάκων τῶν κατὰ Τόπονς, De Compositione Medicamentorum secundum Locos'' ** 72. ''Περὶ Συνθέσεως Φαρμάκων τῶν κατὰ Γένη, De Compositione Medicamentorum secundum Genera'' ** 73. ''Περὶ Ἀντιδότων, De Astidotis'' ** 74. ''Περὶ Εὐπορίστων, De Remediis facile Parabilibus'' ** 75. ''Περὶ τῆς Θηριακῆς πρὸς Πίσωνα, De Theriaca ad Pisonen'' ** 76. ''Περὶ τῆς Θηριακῆς πρὸς Παμφιλιανόν, De Theriaca ad Pamphilianum'' ** 77. ''Liber Secretorum ad Monteum'' (espurio). ** 78. ''De Medicinis Expertis'' (espurio). ** 79. ''Περὶ Μέτρων καὶ Σταθμῶν Διδασκαλία, De Ponderibus et Mensuris Doctrina'' (espurio). ** 80. ''Περὶ Ἀντεμβαλλομένων, De Succedancis'' (espurio) ** 81. ''De Simplicibus Medicamentis ad Paternainum'' (espurio) ** 82. ''De Plantis'' (espurio). ** 83. ''De Virtute Centaureae'' (espurio). ** 84. ''De Clysteribus'' (espurio) ** 85. ''De Catharticis'' (espurio) * Treballos de terapeutica y cirurchía ** 86. ''Θεραπευτικὴ Μέθοδος, Medendi Methodus'' ** 87. ''Τὰ πρὸς Γλαύκωνα Θεραπευτικα, Ad Glauconem de Medendi Methodo'' ** 88. ''Περὶ Φλεβοτομίας πρὸς Ἐρασίστρατον, De Venae Sectione, adversus Erasistratum'' ** 89. ''Περὶ Φλεβοτομίας πρὸς Ἐρασιστρατείους τοὺς ἐν ?ώμῃ, De Venae Sectione adversus Erasistrateos Romae degentes'' ** 90. ''Περὶ Φλεβοτομίας Θεραπευτικὸν Βιβλιον, De Curandi Ratione per Venae Sectionem'' ** 91. ''Περὶ Μαρασμοῦ, De Marasmo'' ** 92. ''Τῷ Ἐπιληπτικῷ Παιδὶ Ὑποθήκη, Pro Puero Epileptico Consilium'' ** 93. ''Περὶ Βδελλῶν, Ἀντισπάσεως, Σικύας, Ἐγχαράξεως, καὶ Κατασχασμοῦ, De Hirudinibus, Revulsione, Cucurbitula, Incisione et Scarificatione'' ** 94. ''Περὶ τῆς τῶν Καθαιρόντων Φαρ?άκων, Δυνάμεως, De Purgantium Medicamentorum Facultate'' (bi ha dandalos) ** 95. ''Περὶ τῶν Ἐπιδέσμων, De Fasciis'' (bi ha dandalos) ** 96. ''Περὶ Φλεβοτομίας, De Venae Sectione'' (espurio) ** 97. ''Περὶ τῆς τῶν ἐν Νεφροῖς Παθῶν Διαγνώσεως καὶ Θεραπείας, De Renum Affectuum Dignotione et Curatione'' (espurio). ** 98. ''De Colico Dolore'' (espurio) ** 99. ''Introductorius Liber Varias Morborum Curas complectens'' (espurio) ** 100. ''De Cara Icteri'' (espurio) ** 101. ''Περὶ Μελαγχολίας ἐκ τῶν Γαληνοῦ, καὶ ?ούφου, καὶ ἄλλων τινῶν, De Melancholia ex Galeno, Rufo, et aliis quibusdam'' ** 102. ''De Oculis'' (espurio) ** 103. ''De Gynaeceis, o. De Passionibus Mulierum'' (espurio) ** 104. ''De Cura Lapidis'' (espurio) ** 105. ''De Dynamsidiis'' (espuri) ** 106. ''Τινας δεῖ ἐκκαθαίρειν, καὶ ποίοις καθαρτηρίοις, καὶ πότε, Quos quibus Catharticis Medicamentis, et quando purgare oporcut'' * Comentarios sobre Hipocrates. ** 107. ''Ὅτι Ἄριστος Ἰατρός καὶ Φιλόσοφος, Quod Optimus Medicus sit quoque Philosophus'' ** 108. ''Περὶ τῶν κα? Ἱπποκράτην Στοιχείων, De Elementis secundum Hippocratem 109. Τῶν Ἱπποκράτους Γλωσσῶν Ἐξήγησις, Hippocratis Dictionum Exoletarum Explicatio'' ** 110. ''Περὶ Ἑπταμήνων Βρεφῶν, De Septimestri Partu'' ** 111. Comentario sobre ''De Natura Hominis'' ** 112. Sobre ''De Salubri Victus Ratione'' ** 113. Sobre ''De Aëre, Aquis, et Locis'' ** 114. Sobre ''De Alimento'' ** 115. Sobre ''De Humeoribus'' ** 116. Sobre o ''Prognosticon'' ** 117. Sobre ''Draedictiones'' (o ''Prorrhetica'') ** 118. Sobre ''De Morbis Popularibus'' ** 119. Sobre ''De Morbis Popularibus'' ** 120. Sobre ''De Morbis Popularibus'' ** 121. Sobre ''De Morbis Popularibus'' ** 122. Sobre ''Aforismos d'Ipocrates'', en 7 libros ** 123. ''Πρὸς Λύκον, Adrersus Lycum'' ** 124. ''Πρὸς τὰ Ἀντειπημένα τοῖς Ἱπποκράτους Ἀφοπισμοῖς ὑπὸ Ἰουλιανοῦ, Adversus ca quae a Juliano in Hipplocratis Aphorismuos dicla sunt'' ** 125. ''Comentario sobre Hipocrates, De Ratione Victus in Morbis Acutis'' ** 126. ''On De Officina Medici'' ** 127. ''On De Fracturis'' ** 128. ''On De Articulis'' ** 129. ''Περὶ τοῦ παῤ Ἱπποκράτει Κώματος, De Comate secundum Hippocratem'' (bi ha dandalos) ** 130. ''Περὶ τῆς κατὰ τὸν Ἱπποκράτην Διαίτης ἐπὶ τῶν Ὀξέων Νοσημάτων, De Victus Ratione in Merbis Acutis secundum Hippocratem'' (bi ha dandalos) * Atros treballos ** 131. ''Περὶ Αἱρέσεων τοῖς Εἰσαγομένοις, De Sectis ad Tirones, or ad eos qui introducuntur'' ** 132. ''Πρὸς Θρασύβουλον περὶ Ἀρίστης Αἱρέσεως, De Optima Secta ad Thraybulum'' ** 133. ''Περὶ Ἀρίστης Διδασκαλίας, De Optima Doctrina'' ** 134. ''Περὶ τῶν παρὰ τὴν Λέξιν Σωφισμάτων, De Sophismatibus (vel Captionibus) penes Dictionem'' ** 135. ''Προτρεπτικὸς Λόγος ἐπὶ τὰς Τέχνας, Oratio Suasoria ad Artes'' ** 136. ''Πρὸς Πατρόφιλον περὶ Συστάσεως Ἰατρικῆς, De Constitutione Artis Medicae ad Palrophilum'' ** 137. ''Περὶ τῶν Ἱπποκράτους καὶ Πλάτωνος Δογμάτων, De Hippocratis et Platonis Decretis'' ** 138. ''Τέχνη Ἰατρική, Ars Medica'' ** 139. ''Περὶ τῶν Ἰδίων Βιβλιων, De Libris Propriis'' ** 140. ''Περὶ τῆς Τάξεως τῶν Ἰδιων Βιβλίων, De Ordine Librorum Propriorum'' ** 141. ''Περὶ Διαγνώσεως καὶ Θεραπείας τῶν ἐν τῇ ἑκάστου Ψυχῇ Ἰδίων Παθῶν, De Dignotione et Curatione Propriorum cujusque Anims Affectuum'' ** 142. ''Περὶ Διαγνώσεως καὶ Θεραπείας τῶν ἐν τῇ ἑκάστον Ψυχῇ Ἁμαρτημάτων, De Dignotione et Curatione cujusque Animi Peccatorum'' ** 143. ''Εἰσαγωγὴ, ἢ Ἰτρός, Introduclio, seu Medicus'' (bi ha dandalos) ** 144. ''De Subfiguratione Empirica'' ** 145. ''Περὶ Ἐθῶν, De Consuetudinibus'' (bi ha dandalos) ** 146. ''Περὶ Φιλοσόφου Ἱστορίας, De Historia Philosophica.'' ** 147. ''Ὅροι Ἰατρικοί, Definitiones Medicae'' (bi ha dandalos) ** 148. ''De Partibus Artis Medicae'' (bi ha dandalos) ** 149. ''Ὅτι αἱ Ποιότητες Ἀσώματοι, Quod Qualitates Incorporeae sint'' (espurio) == Referencias == {{listaref}} == Vinclos externos == {{commonscat|Galenus of Pergamum|Galén}} [[Categoría:Medicos]] 2y1ktgnbwbrpcre9yk6og1f5x0rb4fw Nicolau II de Rusia 0 45528 1837355 1736808 2022-07-20T22:54:37Z 5.90.189.14 wikitext text/x-wiki {{Ficha de noble | nombre= Nicolau II de Rusia de muendo | títol=[[Lista de zars de Rusia|Zar y Autocrata]] de [[Imperio ruso|Todas as Rusias]] | imachen= Nicholas II, Tsar.jpg | grandaria d'imachen = 225px | descripción = Nicolau II de muendo | reinau = | títol0 = [[Imachen:Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg|35px]]<br />[[Lista de zars de Russia e de Muendo|Zar]] de [[Imperio ruso|Rusia]] | reinau0 = [[1 de noviembre]] de [[1894]] - [[15 de marzo]] de [[1917]] | predecesor0 = [[Aleixandre III de Rusia]] | succesor0 = [[Gran Duque Miguel]] | coronación = | atros títols = | calendata de naixencia = [[18 de mayo]] de [[1868]] | puesto de naixencia = [[Sant Petersburgo]], [[Imperio ruso]] | calendata de muerte = [[17 de chulio]] de [[1918]] | puesto de muerte = [[Ekaterimburgo]], [[Imperio ruso]] | puesto d'enterreco = | conchuche = [[Aleixandra Fiódorovna]] | descendencia = | casa reyal = | dinastía = [[Dinastía Romanov]] | himno reyal = | pai = [[Aleixandre III de Rusia]] | mai = [[María Fiódorovna]] | escudo = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg | lema = | sinyal = [[Imachen:Nicholas II Signature.svg|120px]] |}} '''Nicolau II''', ye naixito '''Nikolái Aleksándrovich [[Románov]]''' (en [[alfabeto zirilico|ruso]] Никола́й Алекса́ндрович Рома́нов) ([[Sant Petersburgo]], [[18 de mayo]] de [[1868]] – executato en [[Ekaterimburgo]], [[17 de chulio]] de [[1918]]) estió o zaguer [[zar]] de [[Rusia]] dica a suya abdicación, o [[15 de marzo]] de [[1917]], quan o suyo chirmán gran [[Miguel IV de Rusia|Miguel]] habió de refusar l'ofreiximiento rematando a [[dinastía Románov]]. <center> {{start box}} {{succession box | títol = Emperador de Rusia | predecesor = [[Aleixandre III de Rusia]] | periodo = [[1894]] - [[1917]] | succesor = [[Gran Duque Miguel]] }} {{end box}} </center> [[Categoría:Emperadors de muendo]] [[Categoría:1868 (naixencias)]] [[Categoría:1918 (muertes)]] 1pnlfgw7kq9ezrkuu85n7lpc8dk0de1 1837357 1837355 2022-07-21T07:41:58Z Willtron 41 S'han revertito as edicions de [[Special:Contributions/5.90.189.14|5.90.189.14]] ([[User talk:5.90.189.14|Descusión]]); tornando t'a zaguera versión editada por [[User:AraBot|AraBot]] wikitext text/x-wiki {{Ficha de noble | nombre= Nicolau II de Rusia | títol=[[Lista de zars de Rusia|Zar y Autocrata]] de [[Imperio ruso|Todas as Rusias]] | imachen= Nicholas II, Tsar.jpg | grandaria d'imachen = 225px | descripción = Nicolau II de Rusia | reinau = | títol0 = [[Imachen:Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg|35px]]<br />[[Lista de zars de Rusia|Zar]] de [[Imperio ruso|Rusia]] | reinau0 = [[1 de noviembre]] de [[1894]] - [[15 de marzo]] de [[1917]] | predecesor0 = [[Aleixandre III de Rusia]] | succesor0 = [[Gran Duque Miguel]] | coronación = | atros títols = | calendata de naixencia = [[18 de mayo]] de [[1868]] | puesto de naixencia = [[Sant Petersburgo]], [[Imperio ruso]] | calendata de muerte = [[17 de chulio]] de [[1918]] | puesto de muerte = [[Ekaterimburgo]], [[Imperio ruso]] | puesto d'enterreco = | conchuche = [[Aleixandra Fiódorovna]] | descendencia = | casa reyal = | dinastía = [[Dinastía Romanov]] | himno reyal = | pai = [[Aleixandre III de Rusia]] | mai = [[María Fiódorovna]] | escudo = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg | lema = | sinyal = [[Imachen:Nicholas II Signature.svg|120px]] |}} '''Nicolau II''', ye naixito '''Nikolái Aleksándrovich [[Románov]]''' (en [[alfabeto zirilico|ruso]] Никола́й Алекса́ндрович Рома́нов) ([[Sant Petersburgo]], [[18 de mayo]] de [[1868]] – executato en [[Ekaterimburgo]], [[17 de chulio]] de [[1918]]) estió o zaguer [[zar]] de [[Rusia]] dica a suya abdicación, o [[15 de marzo]] de [[1917]], quan o suyo chirmán gran [[Miguel IV de Rusia|Miguel]] habió de refusar l'ofreiximiento rematando a [[dinastía Románov]]. <center> {{start box}} {{succession box | títol = Emperador de Rusia | predecesor = [[Aleixandre III de Rusia]] | periodo = [[1894]] - [[1917]] | succesor = [[Gran Duque Miguel]] }} {{end box}} </center> [[Categoría:Emperadors de Rusia]] [[Categoría:1868 (naixencias)]] [[Categoría:1918 (muertes)]] r9vqlnd30jdqt2mwk56rawil96ckrs6 Peninsula d'Anatolia 0 51705 1837334 1542479 2022-07-20T14:07:01Z Wilkez 65661 wikitext text/x-wiki [[Imachen:Anatolia composite NASA.png|right|thumb|350px|Anvista dende satelite d'a peninsula d'Anatolia, con a [[Mar Negra]] a o norte, a [[mar de Marmara]] y a [[mar Echea]] a l'ueste y a [[mar Mediterrania]] a o sud.]] A '''peninsula d'Anatolia''' (d'o [[Idioma griego|griego]] Aνατολή, ''anatolé'', "o país por a on o sol sale", "[[orient]]", en [[Idioma turco|turco]] ''anadolu'') ye una [[peninsula]] en o territorio de l'actual [[Turquía]], en [[Orient Prosimo]], en o [[continent]] d'[[Asia]], y que muga a o norte con a [[mar Negra]], a l'este con a [[cordelera d'o Tauro]] y a [[cordelera d'o Antitauro]], a o sud con a [[mar Mediterrania]] y a l'ueste con a [[mar Mediterrania]], a [[mar Echea]] y a [[mar de Marmara]]. Ye deseparata d'[[Europa]] por o [[estreito d'os Dardanelos]] y por o [[estreito d'o Bosforo]]. Actualment se corresponde, alto u baixo, con o territorio turco en Asia, ye decir, o 97% d'a [[superficie]] d'o país, estando l'atro 3% en [[Tracia Oriental]], en a parte europea de Turquía. D'antis más, en l'[[antiga Grecia]], se deciba ''Asia'' a l'Anatolia, por ixo, en estendillar-se o nombre a o continent, se li deciba tamién ''[[Asia la Chica|Asia la menor]]''. En [[aragonés medieval]] recibió as denominacions d' ''Asia la Chica'' ("[[Libro d'o Trasoro]]") y ''Asia la Menor'' ("[[Libro d'as Marabillas d'o Mundo|Libro d'as Maravillas d'o Mundo]]"). A denominación de ''Natoliu'' ("[[Cronica de Morea]]") probablement corresponda a l'antigo ''[[thema]]'' d' [[Anatolikon]] influenciato por l'antroponimo Ανατολιος (''Anatolio-s''). [[Categoría:Peninsulas de Turquía|Anatolia]] [[Categoría:Peninsulas]] 9pvqo8kwhw8i5et0bwudm5j1ic8aidl Zurita (Litera) 0 53573 1837382 1769990 2022-07-21T09:13:47Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki :''Iste articlo ye sobre un '''lugar aragonés''' en o termin de Baells; ta atros usos, se veiga '''[[Zurita (desambigación)]]'''''. {{Ficha de localidat d'Aragón |nombre = Zurita |nombre_orichinal = Sorita de Llitera |imachen = |provincia = Uesca |comarca = Litera |municipio = Baells |cp =22569 |superficie = |altaria = |distancia = |ta = |distancia2 = |ta2 = |distancia3 = |ta3 = |población = 4 |calendata = |chentilicio= |río = |situación = |diocesi = Balbastro-Monzón |arciprestato = [[Arciprestato de Litera|Litera]] |latitut =41.9907216 |lonchitut =0.4382605 |pos_etiqueta_loc = left }} '''Zurita''' (en [[idioma catalán|catalán]] ''Sorita de Llitera'') ye un [[lugar]] [[Aragón|aragonés]] que se troba situau en o [[termin municipal]] de [[Baells]], [[Comarcas d'Aragón|comarca]] de [[Litera]] y [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]].<ref>{{es}} [http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=13246 Zurita] en a [[Gran Enciclopedia Aragonesa]]</ref> == Cheografía == Ye situau baixo la [[Sierra de Sant Quílez]]. == Historia == Ye l'orichen de l'[[apelliu Zurita]], un [[apelliu toponimico]] aragonés, estando uno d'os portadors mas conoixius de l'apelliu o historiador aragonés [[Cheronimo Zurita]]. == Puestos d'intrés == *[[Castiello de Zurita]]. *[[Ilesia de Sant Per de Zurita|Ilesia de Sant Per]]. *Ermita de Sant Urbán. *Restas d'o Monesterio de Chesús de l'Hortal de Getsemaní, u tamién clamau Convento u Quinta de Getsemaní. == Fiestas == *[[Sant Urbán]], [[25 de mayo]]. == Referencias == {{Listaref}} {{Lugars de Baells}} [[Categoría:Despoblaus d'a provincia de Uesca]] [[Categoría:Lugars de Baells]] 0sqdlk83adinf1zj8xk4y6oysz2ksh8 Categoría:Localidatz de Cerdenya 14 63376 1837397 1512254 2022-07-21T10:11:50Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Localidatz d'Italia|Cerdenya]] [[Categoría:Cheografía de Cerdenya]] m3rqwmt62d85060gsh5t7qr44htks1h Categoría:Localidatz d'o Veneto 14 69211 1837391 1512252 2022-07-21T10:04:00Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Municipalities in Veneto|localidatz d'o Veneto}} [[Categoría:Localidatz d'Italia|Veneto]] [[Categoría:Cheografía d'o Veneto]] hygeerch0tixx60uvhdhmnl9ljt0xo8 Lista d'exotoponimos en aragonés 0 79426 1837363 1836537 2022-07-21T07:56:57Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki Ista ye una '''lista d'exotoponimos''' documentatos en [[idioma aragonés|aragonés]] clasificata por países y estatos. S'entienden como [[exotoponimo]]s totz os [[toponimo]]s de territorios que son allenos a l'aria a on que historicament s'ha parlato l'aragonés. ==[[Imachen:Flag of Albania.svg|22px|border]] Albania== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma albanés|albanés]] ! Atros nombres |- | [[Durrazo]]<ref>En a "[[Cronica de Espaynna]]" de [[García de Eugui]] s'escribe ''Duraço'', ''Duraçio'' y ''Duracio''</ref><ref>En a "[[Cronica de Morea]]" parlan a sobén d'o ''duch de Duraç'' y una vegata ''de Duraço''</ref><ref>En o "[[Libro de los Emperadors]]"escriben ''Dirrachio''</ref> | Durrës | |- | [[Tirana]] | Tiranë | |} ==[[Imachen:Flag of Germany.svg|22px|border]] Alemanya== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma alemán|alemán]] ! Atros nombres |- | [[Colonia (Alemanya)|Colonia]]<ref>Toponimo en [[Idioma aragonés|aragonés]] seguntes a ''[[Cronica de Morea]]'' en a suya traducción aragonesa.</ref> | Köln | Colonia Agrippina ([[latín]]) |- | [[Hamburgo]] | Hamburg | |- | [[Gostanza]]<ref name=CHUCHES>Toponimo en [[Idioma aragonés|aragonés]] seguntes a ''[[Cronicas d'os Chueces de Teruel]]''.</ref> | Konstanz | Constantia ([[latín]]) |- | [[Maganza]]<ref>Toponimo en [[Idioma aragonés|aragonés]] seguntes [http://books.google.com/books?cd=1&hl=es&id=GJpiAAAAMAAJ&dq=livra+trasoro&q=arcebispados amanix] en o ''[[Libro d'o Trasoro]]'' en a suya traducción aragonesa.</ref> | Mainz | Moguntiacum ([[latín]]) |- | [[Múnich]] | München | Minga ([[austro-baverán]]) |- | [[Ratisbona]] | Regensburg | Ratisbona ([[latín]]) |} ==[[Imachen:Flag of Andalusia.svg|22px|border]] Andalucía== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma castellán|castellán]] ! Atros nombres |- | [[Alchezira (Cádiz)|Alchezira]]<ref name="Paños2">En a [[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]] s'escribiba ''Aljazira de Alfrada'' u ''Aljazira de Alfadra''.</ref> | Algeciras | |- | [[Andúchar]]<ref>En a [[Cronica de Espaynna]] de [[García d'Eugui]] s'escribe ''Anduchar''.</ref> | Andújar | |- | [[Cordoba]] | Córdoba | |- | [[Malaga]] | Málaga | |- | [[Uelba]] | Huelva | Onuba ([[latín]]) |- | [[Xerez de la Frontera]] | Jerez de la Frontera | |} ==[[Imachen:Flag of Andorra.svg|22px|border]] Andorra== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] ! Atros nombres |- | [[Andorra la Viella]] | Andorra la Vella | |} ==[[Imachen:Flag of England.svg|22px|border]] Anglaterra== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma anglés|anglés]] ! Atros nombres |- | [[Bristón]]<ref name="Paños">Toponimo antigo en [[Idioma aragonés|aragonés]] recolliu o [http://books.google.es/books?id=Klp8i0nSoH4C&pg=PA234&lpg=PA234&dq=briston+feyto&source=bl&ots=YaKHsruZmD&sig=qI1saPrzyyNshECWzv15IjB5GTQ&hl=es&sa=X&oi=book_result&resnum=3&ct=result#PPA230,M1 5 de chinero de 1394] en [[Zaragoza]].</ref> | Bristol | |- | [[Cestre]] <ref name = "comercial"/> | Chester | Caer ([[Idioma galés|galés]]) |} ==[[Imachen:Flag of Asturias (indoor).svg|22px|border]] Asturias== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma asturián|asturián]] ! Atros nombres ([[Idioma castellán|castellán]]) |- | [[Oviedo]] | Uviéu |Oviedo |} ==[[Imachen:Flag of Austria.svg|22px|border]] Austria== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma alemán|alemán]] ! Atros nombres |- | [[Salzburgo]] | Salzburg | |- | [[Viena]] | Wien | |} ==[[Imachen:Flag of Belgium.svg|22px|border]] Belchica== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma neerlandés|flamenco]] ! Nombre en [[idioma francés|francés]] ! Atros nombres |- | [[Anvers]] | Antwerpen | Anvers |- | [[Bruche]]<ref name = "comercial">{{es}} [https://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/08/76/_ebook.pdf ''Léxico del comercio medieval en Aragón (siglo XV)''], J. Ángel Sesma, Ángeles Líbano, [[Institución Fernando el Católico]], [[1982]]. ISBN 84-00-05140-8</ref> | Brugge | Bruges |- | [[Contrai]]<ref>En un inventario d'obchectos escrito en Zaragoza en 1519 s'escribe ''Contray''</ref> | Kortrijk | Courtrai |} ==[[Imachen:Flag of Castile.svg|22px|border]] Castiella== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma castellán|castellán]] ! Atros nombres |- | [[Bilforato]]<ref>Apareixe en os textos latins escritos en Aragón como una d'as mugas d'os dominios d'o rei. Prene o suyo nombre por os buenos fueros. As formas que se conoixen en aragonés son ''Bilforato, Belforado y Bilforado''</ref> | Belorado | |- | [[Huet]]<ref>O exotoponimo aragonés se rechistra entre os apellitos de chent d'o sieglo XV en a [[Comunidat de Teruel]] (''De Huet'')</ref> | Huete | |- | [[Madrit]] | Madrid | |- | [[Miranda d'Ebro]] | Miranda de Ebro | |} ==[[Imachen:Flag of Catalonia.svg|22px|border]] Catalunya== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] ! Atros nombres |- | [[Almacellas]]<ref>[[José María Sánchez Molledo]]: [http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/28/83/_ebook.pdf ''Arbitristas aragoneses de los siglos XVI y XVII'']. TEXTOS. Fuentes Históricas Aragonesas, 45. Institución Fernando el Católico.</ref> | Almacelles | |- | [[Azcón]] | Ascó | |- | [[Chirona]] | Girona | |- | [[Leida]]<ref>[//wikisource.org/wiki/Carta_d%27o_Rei_D._Chaime_d%27Arag%C3%B3n_%C3%A1_Mohamat_Aboabdille_Abenasar,_Rei_de_Granada_(1297) ''Carta d'o Rei D. Chaime d'Aragón a Mohamat Aboabdille Abenasar, Rei de Granada (1297)''].</ref><ref>[http://books.google.es/books?id=stg4AAAAIAAJ&dq=Arcevispe&q=Leyda&pgis=1#search Uso de ''Leyda'' en un decumento].</ref><ref>[http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/03/52/10caruana.pdf ''Leyda'' en ''Una relación inedita de los Jueces de Teruel].</ref> | Lleida | |- | [[Perpinyán]] | Perpinyà | Perpignan ([[idioma francés|francés]]) |} ==[[Imachen:Flag of Sardinia, Italy.svg|22px|border]] Cerdenya== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma sardo|sardo]] ! Atros nombres |- | [[Cáller]] | Castèddu | Cagliari ([[idioma italián|italián]]) |- | [[Oristán]] | Aristanis | Oristano ([[idioma italián|italián]]) |} ==[[Imachen:Flag of Croatia.svg|22px|border]] Croacia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma crovate|crovate]] ! Atros nombres |- | [[Chadra]]<ref>En a "[[Cronica de Morea]]" a ciudat ye mencionata como ''Jadra'' (ye dicir "Chadra"), y s'escribiba de trazas pareixitas en atras luengas europeas.</ref> | Zadar | Zadra ([[idioma dalmata|dalmata]]) |- | [[Parenzo]]<ref>En a "[[Cronica de Morea]]" s'escribe ''Parenço''</ref> | Poreč | Parenzo ([[idioma italián|italián]]) |- | [[Ragusa]]<ref>En o "[[Libro de los fechos et conquistas del principado de la Morea]]" amaneix como ''Ragusa''</ref> | Dubrovnik | Rausa ([[idioma dalmata|dalmata]]) |} ==[[Imachen:Flag of Denmark.svg|22px|border]] Dinamarca== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma danés|danés]] ! Atros nombres |- | [[Copenaguen]] | København | |} ==[[Imachen:Flag of Scotland.svg|22px|border]] Escocia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[Idioma gaelico escocés|gaelico escocés]] ! Atros nombres |- | [[Edimburgo]] | Dùn Èideann | Edinburgh (en [[Idioma anglés|anglés]]) |} ==[[Imachen:Flag of Egypt.svg|22px|border]] Echipto== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma arabe|arabe]] ! Atros nombres |- | [[Aleixandría (Echipto)|Aleixandría]] | al-Iskandariyya | Αλεξάνδρεια ([[idioma griego|griego]]) |- | [[O Caire|El Caire]] | Al-Qāhira | |- | [[Damiata]] | Medīnat Dimyāt | |} ==[[Imachen:Flag of the Basque Country.svg|22px|border]] Euskal Herria<ref>No encluye a parti de Navarra historicament de parla navarro-aragonesa. Ta toponimos d'iste territorio se veiga [[Lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos#Navarra]]</ref>== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma basco|basco]] ! Atros nombres |- | [[Bermeu]] | Bermeo | Bermeo ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[Bilbau]]<ref>O exotoponimo en aragonés se conoix por l'apellito de Bilbau que teneba una habitanta de Zaragoza (María de Vilbau) en o [[Fogache de 1495]].</ref> | Bilbo | Bilbao ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[Fontarrabia]]<ref>Toponimo aragonés eguntes a ''[[Cronica de Espaynna]]'' de [[García de Eugui]].</ref> | Hondarribia | Fuenterrabía ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[La Rentería]] | Errenteria | Rentería ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[Lezon]] | Lezo | Lezo ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[Sant Miguel lo Viello]] | Eiheralarre | Saint-Michel ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Sant Sabastián]] | Donostia | Sant Sebastián ([[idioma castellán|castellán]]) |} ==[[Imachen:Flag of the United States.svg|22px|border]] Estaus Unius== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma anglés|anglés]] ! Atros nombres |- | [[Nueva York]] | New York | |} ==[[Imachen:Flag of France.svg|22px|border]] Francia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma francés|francés]] ! Atros nombres |- | [[Alanzón]] | Alençon | Alençoun (en [[idioma normando|normando]]) |- | [[Burch (Francia)|Burch]]<ref name = "comercial"/> | Bourges | |- | [[Cambrai]]<ref name = "comercial"/> | Cambrai | Kamerijk (en [[idioma neerlandés|neerlandés]]) |- | [[Engolesme]] | Angoulême | Engoulaeme (en [[Idioma petavín-santonchés|petavín-santonchés]]) |- | [[Exalons]]<ref name = "comercial"/> | Châlons-en-Champagne | |- | [[León d'o Roine]]<ref>Apareixe en a [[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]] como ''León del Royne'', en a [[Cronica de Morea]] como ''León sobre el Rose'' y en as [[Cronicas d'os Chudeces de Teruel]] como ''Leon sobre el Roine''</ref> | Lyon | Liyon (en [[Idioma franco-provenzal|franco-provenzal]]) |- | [[Piteus]] | Poitiers | Poetae (en [[Idioma petavín-santonchés|petavín-santonchés]]) |- |- | [[Rems]]<ref name = "comercial"/> | Reims | |- | [[Roan]]<ref name = "comercial"/> | Rouen | |- | [[Vianes]]<ref name = "comercial"/> | Vienne (Isèra) | Vièna (en [[Idioma franco-provenzal|franco-provenzal]]) |} ==[[Imachen:Flag of Greece.svg|22px|border]] Grecia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma griego|griego]] ! Atros nombres |- | [[Atenas]] | Αθήνα | |- | [[Salonica]] | Σαλονίκη | |} ==[[Imachen:Flag of India.svg|22px|border]] India== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre ! Atros nombres |- | [[Calcula]] | Kolkata (en [[idioma bengalí|bengalí]]) | |} ==[[Imachen:Flag of Italy.svg|22px|border]] Italia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma italián|italián]] ! Atros nombres |- | [[Aquileya]]<ref>Traducción herediana de "[[Breviarum ab urbe condita]]"</ref> | Aquileia | Aquilee ([[idioma friulán|friulán]]) |- | [[Brándiz]]<ref>"[[Cronica de los Conquiridors]]"</ref> | Brindisi | Brinnisi ([[dialecto brindisín|brindisín]]) |- | [[Florencia]] | Firenze | |- | [[Gayeta]]<ref name=CHUCHES/> | Gaeta | |- | [[Milán]] | Milano | |- | [[Nápols]] | Napoli | Napule ([[idioma napolitán|napolitán]]) |- | [[Padua]] | Padova | Pàdoa o Pàoa ([[idioma venecián|venecián]]) |- | [[Potencia (Italia)|Potencia]]<ref name = "comercial"/> | Potenza | Putenza ([[idioma napolitán|napolitán]]) |- | [[Venecia]] | Venezia | Venezsia ([[idioma venecián|venecián]]) |} ==[[Imachen:Flag of Lithuania.svg|22px|border]] Lituania== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma lituán|lituán]] ! Atros nombres |- | [[Vilna]] | Vilnius | |} ==[[Imachen:Flag of the Republic of Macedonia.svg|22px|border]] Macedonia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma macedonián|macedonián]] ! Atros nombres |- | [[Agrida]]<ref name="ReferenceA"/> | Ohrid | Ochrida/Achrida ([[idioma griego|griego]]) |- | [[Scopia]]<ref name="ReferenceA">Toponimo en [[idioma aragonés|aragonés]] seguntes o [[Libro de los Emperadors]] en a suya traducción aragonesa</ref> | Skopje | |} ==[[Imachen:Flag of Morocco.svg|22px|border]] Marruecos== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma arabe|arabe]] ! Atros nombres |- | [[Táncher]] | طنجة / Tanja | طنجة / Tanja (en [[Luengas berbers|berber]]) |} ==[[Imachen:Flag of Occitania.svg|22px|border]] Occitania== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma occitán|occitán]] ! Atros nombres |- | [[Aranyonet]] | Aranhonet | Aragnouet ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Ausa]] | Aus e Aussat | Aux-Aussat ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Avinyón]] | Avinhon | Avignon ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Banyeras de Luixón]] | Banhèras de Luishon | Bagnères-de-Luchon ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Besers]] | Besièrs | Béziers ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Bordeus]] | Bordèu | Bordeaux ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Brianzo]]<ref name = "comercial"/> | Briançon | |- | [[Carcasona]]<ref>Toponimo en aragonés seguntes a ''[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]''.</ref> | Carcassona | Carcassonne ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Coarasa]] | Coarrasa | Coarraze ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Limoches]]<ref name = "comercial"/> | Limoges | Limòtges |- | [[Montpeller]] | Montpelhièr | Montpellier ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Narbona]]<ref>Toponimo en aragonés seguntes a ''[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]''.</ref> | Narbona | Narbonne ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Sant Ponz de Tomeras]]<ref>Toponimo en aragonés seguntes a ''[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]''.</ref> | Sant Ponç de Tomièiras | Saint-Pons-de-Thomières ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Seta (Biarn)|Seta]]<ref>Apareixe en o ''"Cartulario d'o Hespital de Santa Cristina de Somport"'' en romance aragonés como ''Seta''.</ref> | Cèta-Eigun | Cette-Eygun ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Valverde (Gardon)|Valverde]]<ref>Apareixe en a ''"[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]"'' en romance aragonés como ''Valuerde''.</ref> | Vauvèrd | Vauvert ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Villa d'Osal]] | Vièla | Bielle ([[idioma francés|francés]]) |} ==[[Imachen:Flag of the Land of Valencia (official).svg|22px|border]] País Valencián<ref>No encluye a parti d'o País Valencián historicament de parla aragonesa. Ta toponimos d'iste territorio se veiga [[Lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos#País Valencián]]</ref>== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] ! Atros nombres |- | [[Alchezira (Valencia)|Alchezira]] | Alzira | |} ==[[Imachen:Flag of Palestine.svg|22px|border]] Palestina== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma arabe|arabe]] ! Atros nombres |- | [[Ebrón (Palestina)|Ebrón]]<ref name=ACTASDELASCORTZ>{{an}} ''[[Actas de las cortz de 1398-1400]]''.</ref> | الخليل | |} ==[[Imachen:Flag of Poland.svg|22px|border]] Polonia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma polaco|polaco]] ! Atros nombres |- | [[Cracovia]] | Kraków | |- | [[Varsovia]] | Warszawa | |} ==[[Imachen:Flag of Portugal.svg|22px|border]] Portugal== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma portugués|portugués]] ! Atros nombres |- | [[Beyas]]<ref name = "comercial"/> | Beja |- | [[Lisbona]]<ref name=CHUCHES/> | Lisboa | |} ==[[Imachen:Flag of the Czech Republic.svg|22px|border]] Republica Checa== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma checo|checo]] ! Atros nombres |- | [[Praga]] | Praha | |} ==[[Imachen:Flag of Romania.svg|22px|border]] Rumanía== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma rumán|rumán]] ! Atros nombres |- | [[Bucarest]] | Bucureşti | |- | [[Constancia (Rumanía)|Constancia]] | Constanţa | |} ==[[Imachen:Flag of Russia.svg|22px|border]] Rusia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma ruso|ruso]] ! Atros nombres |- | [[Moscú]] | Москва | |- | [[Sant Petersburgo]] | Санкт-Петерб́ург | |} ==[[Imachen:Sicilian Flag.svg|22px|border]] Secilia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma secilián|secilián]] ! Atros nombres |- | [[Mecina]]<ref>Toponimo en aragonés seguntes la ''[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]''.</ref> | Missina | Messina ([[idioma italián|italián]]) |- | [[Palermo]] | Palermu | |} ==[[Imachen:Flag of Senegal.svg|22px|border]] Senegal== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma francés|francés]] ! Atros nombres |- | [[Sant Loís (Senegal)|Sant Loís]] | Saint-Louis | |} ==[[Imachen:Flag of Serbia.svg|22px|border]] Serbia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma serbio|serbo]] ! Atros nombres |- | [[Belgrado]] | Београд | |} ==[[Imachen:Flag of Syria.svg|22px|border]] Siria== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma arabe|arabe]] ! Atros nombres |- | [[Domás]] | Dimashq | |} ==[[Imachen:Flag of Sweden.svg|22px|border]] Suecia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma sueco|sueco]] ! Atros nombres |- | [[Estocolmo]] | Stockholm | |} ==[[Imachen:Flag of Switzerland.svg|22px|border]] Suiza== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma alemán|alemán]] ! Nombre en [[idioma francés|francés]] ! Nombre en [[idioma italián|italián]] ! Nombre en [[Idioma rumanch|rumanch]] ! Atros nombres |- | [[Berna]] | Bern | Berne | Berna | Berna | |- | [[Chinevra]] | Genf | Genève | Ginevra | Genevra | Geneva ([[idioma franco-provenzal|franco-provenzal]]) |- | [[Lausana]] | | Lausanne | Losanna | Genevra | Losena ([[idioma franco-provenzal|franco-provenzal]]) |- | [[Zúrich]] | | Zürich | | | |} ==[[Imachen:Flag of Turkey.svg|22px|border]] Turquía== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma turco|turco]] ! Atros nombres |- | [[Andrianoplin]]<ref>En a obra [[Chuan Ferrández d'Heredia|herediana]] se troba de diferents trazas ''Andrianopli'', ''Andrianoplin'', ''Andrianopoli''</ref> | Edirne | Ανδριανούπολις ([[idioma griego|griego]]) |- | [[Antioquía]]<ref>En o "[[Libro de los Emperadors]]" escriben o toponimo como ''Antiochia'' u ''Antiocha'' (a ''ch'' tien valor de ''k'' en iste caso)</ref><ref>En o "[[Libro d'as Marabillas d'o Mundo]]" escriben ''Antiocha'' (a ''ch'' tien valor de ''k'' en iste caso)</ref> | Antakya | Ἀντιόχεια ([[idioma griego|griego]]) |- | [[Trapesonda]]<ref>Trobamos mencions a Trapesonda en o "[[Libro de los Emperadors]]" y en o "[[Libro d'as Marabillas d'o Mundo]]"</ref> | Trabzon | Τραπεζούντα ([[idioma griego|griego]]) |} ==Referencias== {{listaref|2}} ==Se veiga tamién== *[[Lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos]] *[[Lista de toponimos d'o territorio catalanofono d'Aragón]] [[Categoría:Toponimia aragonesa]] [[Categoría:Listas|Exotoponimos en aragonés]] 4038k6be22rg0f9vyd1yjpa4ok6dkfo 1837369 1837363 2022-07-21T08:40:52Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki Ista ye una '''lista d'exotoponimos''' documentatos en [[idioma aragonés|aragonés]] clasificata por países y estatos. S'entienden como [[exotoponimo]]s totz os [[toponimo]]s de territorios que son allenos a l'aria a on que historicament s'ha parlato l'aragonés. ==[[Imachen:Flag of Albania.svg|22px|border]] Albania== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma albanés|albanés]] ! Atros nombres |- | [[Durrazo]]<ref>En a "[[Cronica de Espaynna]]" de [[García de Eugui]] s'escribe ''Duraço'', ''Duraçio'' y ''Duracio''</ref><ref>En a "[[Cronica de Morea]]" parlan a sobén d'o ''duch de Duraç'' y una vegata ''de Duraço''</ref><ref>En o "[[Libro de los Emperadors]]"escriben ''Dirrachio''</ref> | Durrës | |- | [[Tirana]] | Tiranë | |} ==[[Imachen:Flag of Germany.svg|22px|border]] Alemanya== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma alemán|alemán]] ! Atros nombres |- | [[Colonia (Alemanya)|Colonia]]<ref>Toponimo en [[Idioma aragonés|aragonés]] seguntes a ''[[Cronica de Morea]]'' en a suya traducción aragonesa.</ref> | Köln | Colonia Agrippina ([[latín]]) |- | [[Hamburgo]] | Hamburg | |- | [[Gostanza]]<ref name=CHUCHES>Toponimo en [[Idioma aragonés|aragonés]] seguntes a ''[[Cronicas d'os Chueces de Teruel]]''.</ref> | Konstanz | Constantia ([[latín]]) |- | [[Maganza]]<ref>Toponimo en [[Idioma aragonés|aragonés]] seguntes [http://books.google.com/books?cd=1&hl=es&id=GJpiAAAAMAAJ&dq=livra+trasoro&q=arcebispados amanix] en o ''[[Libro d'o Trasoro]]'' en a suya traducción aragonesa.</ref> | Mainz | Moguntiacum ([[latín]]) |- | [[Múnich]] | München | Minga ([[austro-baverán]]) |- | [[Ratisbona]] | Regensburg | Ratisbona ([[latín]]) |} ==[[Imachen:Flag of Andalusia.svg|22px|border]] Andalucía== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma castellán|castellán]] ! Atros nombres |- | [[Alchezira (Cádiz)|Alchezira]]<ref name="Paños2">En a [[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]] s'escribiba ''Aljazira de Alfrada'' u ''Aljazira de Alfadra''.</ref> | Algeciras | |- | [[Andúchar]]<ref>En a [[Cronica de Espaynna]] de [[García d'Eugui]] s'escribe ''Anduchar''.</ref> | Andújar | |- | [[Cordoba]] | Córdoba | |- | [[Malaga]] | Málaga | |- | [[Uelba]] | Huelva | Onuba ([[latín]]) |- | [[Xerez de la Frontera]] | Jerez de la Frontera | |} ==[[Imachen:Flag of Andorra.svg|22px|border]] Andorra== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] ! Atros nombres |- | [[Andorra la Viella]] | Andorra la Vella | |} ==[[Imachen:Flag of England.svg|22px|border]] Anglaterra== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma anglés|anglés]] ! Atros nombres |- | [[Bristón]]<ref name="Paños">Toponimo antigo en [[Idioma aragonés|aragonés]] recolliu o [http://books.google.es/books?id=Klp8i0nSoH4C&pg=PA234&lpg=PA234&dq=briston+feyto&source=bl&ots=YaKHsruZmD&sig=qI1saPrzyyNshECWzv15IjB5GTQ&hl=es&sa=X&oi=book_result&resnum=3&ct=result#PPA230,M1 5 de chinero de 1394] en [[Zaragoza]].</ref> | Bristol | |- | [[Cestre]] <ref name = "comercial"/> | Chester | Caer ([[Idioma galés|galés]]) |} ==[[Imachen:Flag of Asturias (indoor).svg|22px|border]] Asturias== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma asturián|asturián]] ! Atros nombres ([[Idioma castellán|castellán]]) |- | [[Oviedo]] | Uviéu |Oviedo |} ==[[Imachen:Flag of Austria.svg|22px|border]] Austria== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma alemán|alemán]] ! Atros nombres |- | [[Salzburgo]] | Salzburg | |- | [[Viena]] | Wien | |} ==[[Imachen:Flag of Belgium.svg|22px|border]] Belchica== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma neerlandés|flamenco]] ! Nombre en [[idioma francés|francés]] ! Atros nombres |- | [[Anvers]] | Antwerpen | Anvers |- | [[Bruche]]<ref name = "comercial">{{es}} [https://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/08/76/_ebook.pdf ''Léxico del comercio medieval en Aragón (siglo XV)''], J. Ángel Sesma, Ángeles Líbano, [[Institución Fernando el Católico]], [[1982]]. ISBN 84-00-05140-8</ref> | Brugge | Bruges |- | [[Contrai]]<ref>En un inventario d'obchectos escrito en Zaragoza en 1519 s'escribe ''Contray''</ref> | Kortrijk | Courtrai |} ==[[Imachen:Flag of Castile.svg|22px|border]] Castiella== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma castellán|castellán]] ! Atros nombres |- | [[Bilforato]]<ref>Apareixe en os textos latins escritos en Aragón como una d'as mugas d'os dominios d'o rei. Prene o suyo nombre por os buenos fueros. As formas que se conoixen en aragonés son ''Bilforato, Belforado y Bilforado''</ref> | Belorado | |- | [[Huet]]<ref>O exotoponimo aragonés se rechistra entre os apellitos de chent d'o sieglo XV en a [[Comunidat de Teruel]] (''De Huet'')</ref> | Huete | |- | [[Madrit]] | Madrid | |- | [[Miranda d'Ebro]] | Miranda de Ebro | |} ==[[Imachen:Flag of Catalonia.svg|22px|border]] Catalunya== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] ! Atros nombres |- | [[Almacellas]]<ref>[[José María Sánchez Molledo]]: [http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/28/83/_ebook.pdf ''Arbitristas aragoneses de los siglos XVI y XVII'']. TEXTOS. Fuentes Históricas Aragonesas, 45. Institución Fernando el Católico.</ref> | Almacelles | |- | [[Azcón]] | Ascó | |- | [[Chirona]] | Girona | |- | [[Leida]]<ref>[//wikisource.org/wiki/Carta_d%27o_Rei_D._Chaime_d%27Arag%C3%B3n_%C3%A1_Mohamat_Aboabdille_Abenasar,_Rei_de_Granada_(1297) ''Carta d'o Rei D. Chaime d'Aragón a Mohamat Aboabdille Abenasar, Rei de Granada (1297)''].</ref><ref>[http://books.google.es/books?id=stg4AAAAIAAJ&dq=Arcevispe&q=Leyda&pgis=1#search Uso de ''Leyda'' en un decumento].</ref><ref>[http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/03/52/10caruana.pdf ''Leyda'' en ''Una relación inedita de los Jueces de Teruel].</ref> | Lleida | |- | [[Perpinyán]] | Perpinyà | Perpignan ([[idioma francés|francés]]) |} ==[[Imachen:Flag of Sardinia, Italy.svg|22px|border]] Cerdenya== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma sardo|sardo]] ! Atros nombres |- | [[Cáller]] | Castèddu | Cagliari ([[idioma italián|italián]]) |- | [[Oristán]] | Aristanis | Oristano ([[idioma italián|italián]]) |} ==[[Imachen:Flag of Croatia.svg|22px|border]] Croacia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma crovate|crovate]] ! Atros nombres |- | [[Chadra]]<ref>En a "[[Cronica de Morea]]" a ciudat ye mencionata como ''Jadra'' (ye dicir "Chadra"), y s'escribiba de trazas pareixitas en atras luengas europeas.</ref> | Zadar | Zadra ([[idioma dalmata|dalmata]]) |- | [[Parenzo]]<ref>En a "[[Cronica de Morea]]" s'escribe ''Parenço''</ref> | Poreč | Parenzo ([[idioma italián|italián]]) |- | [[Ragusa]]<ref>En o "[[Libro de los fechos et conquistas del principado de la Morea]]" amaneix como ''Ragusa''</ref> | Dubrovnik | Rausa ([[idioma dalmata|dalmata]]) |} ==[[Imachen:Flag of Denmark.svg|22px|border]] Dinamarca== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma danés|danés]] ! Atros nombres |- | [[Copenaguen]] | København | |} ==[[Imachen:Flag of Scotland.svg|22px|border]] Escocia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[Idioma gaelico escocés|gaelico escocés]] ! Atros nombres |- | [[Edimburgo]] | Dùn Èideann | Edinburgh (en [[Idioma anglés|anglés]]) |} ==[[Imachen:Flag of Egypt.svg|22px|border]] Echipto== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma arabe|arabe]] ! Atros nombres |- | [[Aleixandría (Echipto)|Aleixandría]] | al-Iskandariyya | Αλεξάνδρεια ([[idioma griego|griego]]) |- | [[O Caire|El Caire]] | Al-Qāhira | |- | [[Damiata]] | Medīnat Dimyāt | |} ==[[Imachen:Flag of the Basque Country.svg|22px|border]] Euskal Herria<ref>No encluye a parti de Navarra historicament de parla navarro-aragonesa. Ta toponimos d'iste territorio se veiga [[Lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos#Navarra]]</ref>== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma basco|basco]] ! Atros nombres |- | [[Bermeu]] | Bermeo | Bermeo ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[Bilbau]]<ref>O exotoponimo en aragonés se conoix por l'apellito de Bilbau que teneba una habitanta de Zaragoza (María de Vilbau) en o [[Fogache de 1495]].</ref> | Bilbo | Bilbao ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[Fontarrabia]]<ref>Toponimo aragonés eguntes a ''[[Cronica de Espaynna]]'' de [[García de Eugui]].</ref> | Hondarribia | Fuenterrabía ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[La Rentería]] | Errenteria | Rentería ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[Lezon]] | Lezo | Lezo ([[idioma castellán|castellán]]) |- | [[Sant Miguel lo Viello]] | Eiheralarre | Saint-Michel ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Sant Sabastián]] | Donostia | Sant Sebastián ([[idioma castellán|castellán]]) |} ==[[Imachen:Flag of the United States.svg|22px|border]] Estaus Unius== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma anglés|anglés]] ! Atros nombres |- | [[Nueva York]] | New York | |} ==[[Imachen:Flag of France.svg|22px|border]] Francia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma francés|francés]] ! Atros nombres |- | [[Alanzón]] | Alençon | Alençoun (en [[idioma normando|normando]]) |- | [[Burch (Francia)|Burch]]<ref name = "comercial"/> | Bourges | |- | [[Cambrai]]<ref name = "comercial"/> | Cambrai | Kamerijk (en [[idioma neerlandés|neerlandés]]) |- | [[Engolesme]] | Angoulême | Engoulaeme (en [[Idioma petavín-santonchés|petavín-santonchés]]) |- | [[Exalons]]<ref name = "comercial"/> | Châlons-en-Champagne | |- | [[León d'o Roine]]<ref>Apareixe en a [[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]] como ''León del Royne'', en a [[Cronica de Morea]] como ''León sobre el Rose'' y en as [[Cronicas d'os Chudeces de Teruel]] como ''Leon sobre el Roine''</ref> | Lyon | Liyon (en [[Idioma franco-provenzal|franco-provenzal]]) |- | [[Piteus]] | Poitiers | Poetae (en [[Idioma petavín-santonchés|petavín-santonchés]]) |- |- | [[Rems]]<ref name = "comercial"/> | Reims | |- | [[Roan]]<ref name = "comercial"/> | Rouen | |- | [[Vianes]]<ref name = "comercial"/> | Vienne (Isèra) | Vièna (en [[Idioma franco-provenzal|franco-provenzal]]) |} ==[[Imachen:Flag of Greece.svg|22px|border]] Grecia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma griego|griego]] ! Atros nombres |- | [[Atenas]] | Αθήνα | |- | [[Salonica]] | Σαλονίκη | |} ==[[Imachen:Flag of India.svg|22px|border]] India== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre ! Atros nombres |- | [[Calcula]] | Kolkata (en [[idioma bengalí|bengalí]]) | |} ==[[Imachen:Flag of Italy.svg|22px|border]] Italia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma italián|italián]] ! Atros nombres |- | [[Aquileya]]<ref>Traducción herediana de "[[Breviarum ab urbe condita]]"</ref> | Aquileia | Aquilee ([[idioma friulán|friulán]]) |- | [[Brándiz]]<ref>"[[Cronica de los Conquiridors]]"</ref> | Brindisi | Brinnisi ([[dialecto brindisín|brindisín]]) |- | [[Florencia]] | Firenze | |- | [[Gayeta]]<ref name=CHUCHES/> | Gaeta | |- | [[Milán]] | Milano | |- | [[Nápols]] | Napoli | Napule ([[idioma napolitán|napolitán]]) |- | [[Padua]] | Padova | Pàdoa o Pàoa ([[idioma venecián|venecián]]) |- | [[Potencia (Italia)|Potencia]]<ref name = "comercial"/> | Potenza | Putenza ([[idioma napolitán|napolitán]]) |- | [[Venecia]] | Venezia | Venezsia ([[idioma venecián|venecián]]) |} ==[[Imachen:Flag of Lithuania.svg|22px|border]] Lituania== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma lituán|lituán]] ! Atros nombres |- | [[Vilna]] | Vilnius | |} ==[[Imachen:Flag of the Republic of Macedonia.svg|22px|border]] Macedonia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma macedonián|macedonián]] ! Atros nombres |- | [[Agrida]]<ref name="ReferenceA"/> | Ohrid | Ochrida/Achrida ([[idioma griego|griego]]) |- | [[Scopia]]<ref name="ReferenceA">Toponimo en [[idioma aragonés|aragonés]] seguntes o [[Libro de los Emperadors]] en a suya traducción aragonesa</ref> | Skopje | |} ==[[Imachen:Flag of Morocco.svg|22px|border]] Marruecos== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma arabe|arabe]] ! Atros nombres |- | [[Táncher]] | طنجة / Tanja | طنجة / Tanja (en [[Luengas berbers|berber]]) |} ==[[Imachen:Flag of Occitania.svg|22px|border]] Occitania== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma occitán|occitán]] ! Atros nombres |- | [[Aranyonet]] | Aranhonet | Aragnouet ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Ausa]] | Aus e Aussat | Aux-Aussat ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Avinyón]] | Avinhon | Avignon ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Banyeras de Luixón]] | Banhèras de Luishon | Bagnères-de-Luchon ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Besers]] | Besièrs | Béziers ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Bordeus]] | Bordèu | Bordeaux ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Brianzo]]<ref name = "comercial"/> | Briançon | |- | [[Carcasona]]<ref>Toponimo en aragonés seguntes a ''[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]''.</ref> | Carcassona | Carcassonne ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Coarasa]] | Coarrasa | Coarraze ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Limoches]]<ref name = "comercial"/> | Limoges | Limòtges |- | [[Montpeller]] | Montpelhièr | Montpellier ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Narbona]]<ref>Toponimo en aragonés seguntes a ''[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]''.</ref> | Narbona | Narbonne ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Sant Ponz de Tomeras]]<ref>Toponimo en aragonés seguntes a ''[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]''.</ref> | Sant Ponç de Tomièiras | Saint-Pons-de-Thomières ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Seta (Biarn)|Seta]]<ref>Apareixe en o ''"Cartulario d'o Hespital de Santa Cristina de Somport"'' en romance aragonés como ''Seta''.</ref> | Cèta-Eigun | Cette-Eygun ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Valverde (Gardon)|Valverde]]<ref>Apareixe en a ''"[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]"'' en romance aragonés como ''Valuerde''.</ref> | Vauvèrd | Vauvert ([[idioma francés|francés]]) |- | [[Villa d'Osal]] | Vièla | Bielle ([[idioma francés|francés]]) |} ==[[Imachen:Flag of the Land of Valencia (official).svg|22px|border]] País Valencián<ref>No encluye a parti d'o País Valencián historicament de parla aragonesa. Ta toponimos d'iste territorio se veiga [[Lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos#País Valencián]]</ref>== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] ! Atros nombres |- | [[Alchezira (Valencia)|Alchezira]] | Alzira | |} ==[[Imachen:Flag of Palestine.svg|22px|border]] Palestina== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma arabe|arabe]] ! Atros nombres |- | [[Ebrón (Palestina)|Ebrón]]<ref name=ACTASDELASCORTZ>{{an}} ''[[Actas de las cortz de 1398-1400]]''.</ref> | الخليل | |} ==[[Imachen:Flag of Poland.svg|22px|border]] Polonia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma polaco|polaco]] ! Atros nombres |- | [[Cracovia]] | Kraków | |- | [[Varsovia]] | Warszawa | |} ==[[Imachen:Flag of Portugal.svg|22px|border]] Portugal== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma portugués|portugués]] ! Atros nombres |- | [[Beyas]]<ref name = "comercial"/> | Beja |- | [[Lisbona]]<ref name=CHUCHES/> | Lisboa | |} ==[[Imachen:Flag of the Czech Republic.svg|22px|border]] Republica Checa== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma checo|checo]] ! Atros nombres |- | [[Praga]] | Praha | |} ==[[Imachen:Flag of Romania.svg|22px|border]] Rumanía== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma rumán|rumán]] ! Atros nombres |- | [[Bucarest]] | Bucureşti | |- | [[Constancia (Rumanía)|Constancia]] | Constanţa | |} ==[[Imachen:Flag of Russia.svg|22px|border]] Rusia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma ruso|ruso]] ! Atros nombres |- | [[Moscú]] | Москва | |- | [[Sant Petersburgo]] | Санкт-Петерб́ург | |} ==[[Imachen:Sicilian Flag.svg|22px|border]] Secilia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma secilián|secilián]] ! Atros nombres |- | [[Mecina]]<ref>Toponimo en aragonés seguntes la ''[[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]]''.</ref> | Missina | Messina ([[idioma italián|italián]]) |- | [[Palermo]] | Palermu | |} ==[[Imachen:Flag of Serbia.svg|22px|border]] Serbia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma serbio|serbo]] ! Atros nombres |- | [[Belgrado]] | Београд | |} ==[[Imachen:Flag of Syria.svg|22px|border]] Siria== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma arabe|arabe]] ! Atros nombres |- | [[Domás]] | Dimashq | |} ==[[Imachen:Flag of Sweden.svg|22px|border]] Suecia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma sueco|sueco]] ! Atros nombres |- | [[Estocolmo]] | Stockholm | |} ==[[Imachen:Flag of Switzerland.svg|22px|border]] Suiza== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma alemán|alemán]] ! Nombre en [[idioma francés|francés]] ! Nombre en [[idioma italián|italián]] ! Nombre en [[Idioma rumanch|rumanch]] ! Atros nombres |- | [[Berna]] | Bern | Berne | Berna | Berna | |- | [[Chinevra]] | Genf | Genève | Ginevra | Genevra | Geneva ([[idioma franco-provenzal|franco-provenzal]]) |- | [[Lausana]] | | Lausanne | Losanna | Genevra | Losena ([[idioma franco-provenzal|franco-provenzal]]) |- | [[Zúrich]] | | Zürich | | | |} ==[[Imachen:Flag of Turkey.svg|22px|border]] Turquía== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma turco|turco]] ! Atros nombres |- | [[Andrianoplin]]<ref>En a obra [[Chuan Ferrández d'Heredia|herediana]] se troba de diferents trazas ''Andrianopli'', ''Andrianoplin'', ''Andrianopoli''</ref> | Edirne | Ανδριανούπολις ([[idioma griego|griego]]) |- | [[Antioquía]]<ref>En o "[[Libro de los Emperadors]]" escriben o toponimo como ''Antiochia'' u ''Antiocha'' (a ''ch'' tien valor de ''k'' en iste caso)</ref><ref>En o "[[Libro d'as Marabillas d'o Mundo]]" escriben ''Antiocha'' (a ''ch'' tien valor de ''k'' en iste caso)</ref> | Antakya | Ἀντιόχεια ([[idioma griego|griego]]) |- | [[Trapesonda]]<ref>Trobamos mencions a Trapesonda en o "[[Libro de los Emperadors]]" y en o "[[Libro d'as Marabillas d'o Mundo]]"</ref> | Trabzon | Τραπεζούντα ([[idioma griego|griego]]) |} ==Referencias== {{listaref|2}} ==Se veiga tamién== *[[Lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos]] *[[Lista de toponimos d'o territorio catalanofono d'Aragón]] [[Categoría:Toponimia aragonesa]] [[Categoría:Listas|Exotoponimos en aragonés]] c8r5zj7ry4gf6o1kopj18kcagjkwyhw Lista de toponimos d'o territorio catalanofono d'Aragón 0 79427 1837385 973639 2022-07-21T09:20:20Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki Ista ye una '''lista de toponimos d'o territorio catalanofono d'Aragón''' en [[idioma aragonés|aragonés]] clasificata por comarcas. ==Baixo Aragón<ref name="castellán">Comarcas parcialment de parla [[idioma castellán|castellán]]. No s'encluyen os toponimos de municipios castellanoparlants por considerar-se aintro d'o dominio lingüistico historico de l'aragonés.</ref>== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] |- | [[Auguaviva]] | Aiguaviva de Bergantes |- | [[Belmont de Sant Chusé]] | Bellmunt de Mesquí |- | [[La Canyada de Beric]] | La Canyada de Beric |- | [[La Cerollera]] | La Sorollera |- | [[La Codonyera]] | La Codonyera |- | [[La Chinebrosa]] | La Ginebrosa |- | [[La Torre de Viliella]] | La Torre de Vilella |} ==Baixo Aragón-Casp<ref name="castellán"/>== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] |- | [[Favara (Zaragoza)|Favara]] | Favara de Matarranya |- | [[Fayón]] | Faió |- | [[Nonasp]] | Nonasp |} ==Cinca Baixa<ref name="castellán"/>== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] |- | [[Mequinenza]] | Mequinensa |- | [[Torrent d'a Cinca]] | Torrent de Cinca |- | [[Viliella d'a Cinca]] | Vilella de Cinca |- | [[Zaidín]] | Saidí |} ==Litera<ref name="aragonés">Comarcas parcialment de parla [[idioma aragonés|aragonesa]]. No s'encluyen os toponimos de municipios aragonesoparlants por estar aintro d'o dominio lingüistico actual de l'aragonés.</ref>== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] |- | [[Alcampell]] | El Campell |- | [[Algayón]] | El Gaió |- | [[Altorricón]] | El Torricó |- | [[Calasanz]] | Calassanç |- | [[Castillón Roi]] | Castellonroi |- | [[Gabasa]] | Gavasa |- | [[Nachán]] | Natjà |- | [[Pelegrinyón]] | Pelegrinyó |- | [[Pinyana]] | Pinyana |- | [[Quatre Cortz]] | Quatrecorts |- | [[Rocafort (Litera)|Rocafort]] | Rocafort |- | [[Santa Ana (Castillón Roi)|Santa Ana]] | Santa Anna |- | [[Sant Isteban de Litera]] | Sant Esteve de Llitera |- | [[Tamarit de Litera]] | Tamarit de Litera |- | [[Valdellou]] | Valdellou |- | [[Vencillón]] | Vensilló |- | [[Zanui]] | Sanui |- | [[Zurita (Litera)|Zurita]] | Sorita de Llitera |} ==Matarranya== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[idioma catalán|catalán]] |- | [[Arens de Ledón]] | Arenys de Lledó |- | [[Bezeit]] | Beseit |- | [[Calazeit]] | Calaceit |- | [[Cretas]] | Cretes u Queretes |- | [[Fórnols]] | Fórnols de Matarranya |- | [[La Fraixneda]] | La Freixneda |- | [[Foz Espalda]] | Fondespala/Fontdespatla/Fontdespatlla |- | [[Ledón]] | Lledó/Lledó d'Algars |- | [[Mazalión]] | Massalió |- | [[Mont-royo (Teruel)|Mont-royo]] | Mont-roig |- | [[Penyarroya de Tastavins]] | Pena-roja |- | [[La Portellada]] | La Portellada |- | [[Ráfals]] | Ràfels |- | [[Torre d'Arcas]] | Torredarques |- | [[Torrelconte]] | Torre del Compte |- | [[Val de Robres]] | Vall-de-roures |- | [[Val d'el Tormo]] | La Vall de Tormo |- | [[Val Chunquera]] | Valljunquera |} ==Ribagorza<ref name="aragonés"/>== ==Referencias== {{listaref}} ==Se veiga tamién== *[[Lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos]] *[[Lista d'exotoponimos en aragonés]] [[Categoría:Toponimia aragonesa]] qfdklqf450i9eebs6yg78nbtzytuw2c Lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos 0 79428 1837402 1809406 2022-07-21T10:23:14Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki Ista ye una '''lista de toponimos d'os territorios historicament aragonesofonos''' en [[idioma aragonés|aragonés]] clasificata por territorios. Aquí se pueden trobar toponimos de localidatz que han perteneixiu a o dominio lingüistico de l'aragonés encara que en l'actualidat no lo fan, por ixo se pueden tractar como [[endotoponimo]]s. Tampoco no s'encluyen en ista lista os toponimos de localidatz perteneixients a l'actual Aragón, se pueden consultar en a [[lista de municipios d'Aragón]]. Se considera como territorios historicament aragonesofonos a parti de [[Navarra]] de parla [[navarro-aragonés|navarro-aragonesa]], as [[comarcas churras]] d'o País Valencián y qualques zonas d'a [[rechión de Murcia]] y [[A Riocha]]. ==[[Imachen:Flag of the Region of Murcia.svg|22px|border]] Murcia== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[Idioma castellán|castellán]] |- | [[Ricot]] | Ricote |} ==[[Imachen:Flag of Navarre.svg|22px|border]] Navarra== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[Idioma castellán|castellán]] |- | [[Cortz (Navarra)|Cortz]]<ref>Apareixe en textos medievals como ''Corts''</ref> | Cortes |- | [[Liach]] | Liache |- | [[Petiella d'Aragón]] | Petilla de Aragón |- | [[Xabier]] | Javier |} ==[[Imachen:Flag of the Land of Valencia (official).svg|22px|border]] País Valencián== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[Idioma valencián|valencián]] ! Nombre en [[Idioma castellán|castellán]] |- | [[Alchimia d'Almonecir]] | Algímia d'Almonesir | Algimia de Almonacid |} ==[[Imachen:Flag of La Rioja (with coat of arms).svg|22px|border]] A Riocha== {| {{Tablapolida}} ! Nombre ! Nombre en [[Idioma castellán|castellán]] |- | [[Alberit (A Riocha)|Alberit]] | Alberite |} ==Referencias== {{listaref}} ==Se veiga tamién== *[[Lista de toponimos d'o territorio catalanofono d'Aragón]] *[[Lista d'exotoponimos en aragonés]] [[Categoría:Toponimia aragonesa]] 7z3fzq42an8h71g0u5s3etps8gm8ei1 Categoría:Cheografía d'as Marcas 14 80130 1837393 1728935 2022-07-21T10:05:06Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{catmás|Cheografía d'as Marcas|a Cheografía d'as Marcas}} {{Commonscat|Geography of Marche|a Cheografía d'as Marcas}} [[Categoría:Marcas]] [[Categoría:Cheografía d'Italia por rechión|Marcas]] r99kc2f2lox1o6o3mbx63sj5emj0zi6 Lista de municipios d'a provincia de Chaén 0 85845 1837362 1681910 2022-07-21T07:55:03Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki ''Lista de municipios d'a [[provincia de Chaén]]'': [[Imachen:Jaen - Mapa municipal.svg|right|thumb|400px|Mapa municipal de Chaén.]] {| class="wikitable sortable" ! Municipio ! Población ([[2009]]) |- | [[Albanchez de Mágina]] | align=right | 1.228 |- | [[Alcalá la Real]] | align=right | 21.783 |- | [[Alcaudete]] | align=right | 11.135 |- | [[Aldeaquemada]] | align=right | 545 |- | [[Andúchar]] | align=right | 39.111 |- | [[Arquillos]] | align=right | 1.952 |- | [[Arroyo del Ojanco]] | align=right | 2.483 |- | [[Arjona]] | align=right | 5.659 |- | [[Arjonilla]] | align=right | 3.851 |- | [[Baeza]] | align=right | 16.253 |- | [[Bailén]] | align=right | 18.765 |- | [[Baños de la Encina]] | align=right | 2.716 |- | [[Beas de Segura]] | align=right | 5.591 |- | [[Bedmar y Garcíez]] | align=right | 3.127 |- | [[Begíjar]] | align=right | 3.165 |- | [[Bélmez de la Moraleda]] | align=right | 1.833 |- | [[Benatae]] | align=right | 545 |- | [[Cabra del Santo Cristo]] | align=right | 2.101 |- | [[Cambil]] | align=right | 2.968 |- | [[Campillo de Arenas]] | align=right | 2.094 |- | [[Canena]] | align=right | 2.083 |- | [[Carboneros]] | align=right | 663 |- | [[Cárcheles]] | align=right | 1.505 |- | [[La Carolina]] | align=right | 15.880 |- | [[Castellar]] | align=right | 3.601 |- | [[Castillo de Locubín]] | align=right | 4.732 |- | [[Cazalilla]] | align=right | 889 |- | [[Cazorla]] | align=right | 8.133 |- | [[Chabalquinto]] | align=right | 2.351 |- | [[Chaén]] | align=right | 116.557 |- | [[Chamilena]] | align=right | 3.485 |- | [[Chimena]] | align=right | 1.464 |- | [[Chódar]] | align=right | 12.157 |- | [[Chiclana de Segura]] | align=right | 1.230 |- | [[Chilluévar]] | align=right | 1.594 |- | [[Escañuela]] | align=right | 970 |- | [[Espelúy]] | align=right | 758 |- | [[Frailes]] | align=right | 1.788 |- | [[Fuensanta de Martos (Xaén)|Fuensanta de Martos]] | align=right | 3.298 |- | [[Fuerte del Rey]] | align=right | 1.354 |- | [[Génave]] | align=right | 629 |- | [[La Guardia de Chaén]] | align=right | 4.061 |- | [[Guarromán]] | align=right | 2.936 |- | [[Higuera de Calatrava]] | align=right | 659 |- | [[Hinojares]] | align=right | 409 |- | [[Hornos]] | align=right | 684 |- | [[Huelma]] | align=right | 6.231 |- | [[Huesa]] | align=right | 2.677 |- | [[Ibros]] | align=right | 3.122 |- | [[La Iruela]] | align=right | 1.985 |- | [[Iznatoraf]] | align=right | 1.107 |- | [[Lahiguera]] | align=right | 1.849 |- | [[Larva]] | align=right | 478 |- | [[Linares]] | align=right | 61.388 |- | [[Lopera]] | align=right | 4.008 |- | [[Lupión]] | align=right | 981 |- | [[Mancha Real]] | align=right | 10.972 |- | [[Marmolejo]] | align=right | 7.595 |- | [[Martos]] | align=right | 24.665 |- | [[Mengíbar]] | align=right | 9.572 |- | [[Montizón]] | align=right | 1.904 |- | [[Navas de San Juan]] | align=right | 5.030 |- | [[Noalejo]] | align=right | 2.023 |- | [[Orcera]] | align=right | 2.070 |- | [[Peal de Becerro]] | align=right | 5.574 |- | [[Pegalajar]] | align=right | 3.141 |- | [[Porcuna]] | align=right | 6.868 |- | [[Pozo Alcón]] | align=right | 5.396 |- | [[Puente de Génave]] | align=right | 2.222 |- | [[La Puerta de Segura]] | align=right | 2.638 |- | [[Quesada]] | align=right | 5.916 |- | [[Rus]] | align=right | 3.801 |- | [[Sabiote]] | align=right | 4.291 |- | [[Santa Elena]] | align=right | 1.032 |- | [[Santiago de Calatrava]] | align=right | 860 |- | [[Santiago-Pontones]] | align=right | 3.758 |- | [[Santisteban del Puerto]] | align=right | 4.860 |- | [[Santo Tomé]] | align=right | 2.460 |- | [[Segura de la Sierra]] | align=right | 2.054 |- | [[Siles (Xaén)|Siles]] | align=right | 2.438 |- | [[Sorihuela del Guadalimar]] | align=right | 1.333 |- | [[Torredelcampo]] | align=right | 14.627 |- | [[Torreblascopedro]] | align=right | 2.801 |- | [[Torredonjimeno]] | align=right | 14.181 |- | [[Torreperogil]] | align=right | 7.225 |- | [[Torres (Xaén)|Torres]] | align=right | 1.663 |- | [[Torres de Albanchez]] | align=right | 1.101 |- | [[Úbeda]] | align=right | 35.641 |- | [[Valdepeñas de Chaén]] | align=right | 4.501 |- | [[Vilches]] | align=right | 4.938 |- | [[Villacarrillo]] | align=right | 11.294 |- | [[Villanueva de la Reina (Chaén)|Villanueva de la Reina]] | align=right | 3.335 |- | [[Villanueva del Arzobispo]] | align=right | 8.714 |- | [[Villardompardo]] | align=right | 1.132 |- | [[Los Villares]] | align=right | 5.783 |- | [[Villarrodrigo]] | align=right | 474 |- | [[Villatorres]] | align=right | 4.445 |- |} [[Categoría:Localidatz d'a provincia de Chaén]] e8tclx5qwgo7usje525bdzhgog7ai4g Chelada 0 86803 1837332 1706837 2022-07-20T13:12:43Z Wilkez 65661 /* growthexperiments-addlink-summary-summary:3|0|0 */ wikitext text/x-wiki [[Imachen:Trollskog.jpg|thumb|300px|right|Una chelada.]] En [[meteorolochía]] una '''chelada''' (u '''chelata''') ye quan a [[temperatura]] ambient baixa por baixo d'os zero [[graus Celsius]] y l'[[humidat]] de l'ambient se deposita en forma de [[chelo]] en as [[superficie]]s. D'ordinario as cheladas se producen por a nueit. Ta que se formen cheladas no tien que fer aire porque asinas as particulas d'o chelo no se posarían; antimás, a humedat ha d'estar superior a o 60%. == Menas de cheladas == * '''Chelada de radiación''': Iste mena de chelada se produce en as nueitz rasas y fa que l'aire frio baixe y se estacione. Son propicias en os [[fondons]]. As cheladas son entre febles y meyas. * '''Chelada d'advección''': Se producen quan una masa d'aire frío plega en una zona y prevoca una ondata de frío con temperaturas muit frías mientres tot o día. No importa que siga [[nuble]] o que faiga aire. * '''Chelada d'evaporacion ''': S'escayece quan bi ha poca [[humidat relativa]] y l'[[agualera]] se evapora por o propio [[calor]] d'a planta. * '''Chelada mixta ''': Se producen quan se dan simultaniament un golpe d'aire frío y a perduga de calor d'o suelo por [[irradiación]]. == Efecto d'as cheladas == [[Imachen:BaumRaureif.jpg|thumb|225px|right|Árbol chelau.]] * '''Chelada blanca''': Ye una chelada producita quan a temperatura baixa d'os zero graus Celsius, bi ha humedat, no fa aire y a nueitz son rasas. * '''Chelada negra''': Ye producita por una masa d'aire xuto; ista mena de chelada no forma chelo y puede conchelar y matar a plantas feitas a o frío. De astí viene o nombre "chelada negra", por a color d'as plantas. == Efecto en a vechetación == Se produce una disminución de l'actividat funcional reducindo-se a [[fotosintesi]], entre atras cosas. As cheladas son buenas en os climas templatos en [[hibierno]] t'a vechetación en premitir a [[poda]] d'os árbols. No tota a vechetación pena por as cheladas, os árbols de [[fuella perén]] las resisten y nomás fan que aturar o suyo creiximiento. As cheladas tardanas son mui riesgosas t'as plantas tanto en [[agüerro]] como en [[primavera]] en poder perder-se as [[cullita]]s. == Mesuras contra as cheladas == [[Imachen:FrostyLeaf.jpg|thumb|225px|right|Fuella y [[hierba]] cheladas.]] * Embadinar o terreno, que aumenta a capacidat calorica d'o suelo y a suya conductividat termica. * [[Mezcla]] mecanica d'aire, que consiste en mezclar con helices l'ire frío amanato a o suelo con l'aire calido d'as capas atmosfericas mas altas. * Emplego d'[[hibernadero]]s ta no perder calor. * Escalfamiento d'aire emplegando cremadors de [[petrolio]], 100 a 300 por [[hectaria]], atra alternativa son os mezcladors d'aire calient u os cremadors de gas. * Aspersión d'[[augua]], pero nomás en árbols de [[branca]] fina. == Vinclos externos == {{commonscat|Hoar frost|a chelada}} [[Categoría:Precipitacions]] 8oayk1thsem6vb9smbqoytgruq054b5 Numero d'oxidación 0 88685 1837353 1701869 2022-07-20T20:58:30Z Wilkez 65661 /* growthexperiments-addlink-summary-summary:3|0|0 */ wikitext text/x-wiki O '''estato d'oxidación''' u '''numero d'oxidación''' se define como a suma de [[carga electrica|cargas]] positivas y negativas d'un [[atomo]], o que indreitament indica o numero d'[[electrón|electrons]] que l'atomo ha acceptato u cedito. O estato d'oxidación ye una aproximación conceptual, útil por eixemplo quan se producen procesos d'[[oxidación]] y [[reducción]] (procesos redox). Os [[protón|protons]] d'un atomo tienen carga positiva, y ista carga se veye compensata por a carga negativa d'os electrons; si o numero de protons y d'electrons ye o mesmo l'atomo ye electricament neutro. Si l'atomo cede un electrón as cargas positivas d'os protons no son compensatas, ya que no bi ha suficients electrons. D'ista forma s'obtiene un [[ión (atomo)|ión]] con carga positiva (catión), A<sup>+</sup>, y se diz que ye un ión monopositivo; o suyo estato d'oxidación ye de +1. D'atra man, si l'atomo accepta un electrón, os protons no compensan a carga d'os electrons, obtenendo-se un ión mononegativo, A<sup>-</sup>. L'atomo puet ceder un numero mas gran d'electrons obtenendo-se ions dipositivos, tripositivos, etc. Y d'a mesma manera, puet acceptar-los, dando ions de distintas cargas. Os estatos d'oxidación se denotan en a nomenclatura quimica con numeros romans entre parentesi dimpués d'o elemento d'intrés. Por eixemplo, un ión de [[fierro]] con un estato d'oxidación +3, Fe<sup>3+</sup>, s'escribiría d'a forma sigüient: fierro (III). L'oxido de manganeso con o manganeso presentando un estato d'oxidación de +7, MnO<sup>4-</sup>, se diz "oxido de manganeso (VII)"; d'ista manera se puet esferenciar d'atros oxidos. En istos casos no cal indicar si a carga d'o ión ye positiva u negativa. En a formula quimica, o estato d'oxidación d'os ions s'indica por meyo d'un superendiz dimpués d'o simbolo d'o elemento, como ya s'ha visto en Fe<sup>3+</sup>, u por eixemplo, en l'oxichén (II), O<sup>2-</sup>. No s'indica o estato d'oxidación en o caso que sía neutro. A formula sigüient amuestra a la [[molecula]] de [[yodo]], I<sub>2</sub>, acceptando dos electrons, de modo que pasa a presentar un estato d'oxidación de -1: :I<sub>2</sub> + 2e<sup>-</sup> → 2I<sup>-</sup> == Estatos d'oxidación mas freqüents == === D'os no metals === {|{{tablapolida}} |----- ! width="200px" | Elements ! width="200px" | Estatos d'oxidación negativos ! width="200px" | Estatos d'oxidación positivos |----- | F || -1 || &nbsp; |----- | Cl, Br, I || -1 || 1,3,5,7 |----- | O || -2 || &nbsp; |----- | S, Se, Te || -2 || 2,4,6 |----- | N, P, As, Sb || -3 || 3,5 |----- | C, Si || -4 || 2,4 |----- | B || &nbsp; || 3 |----- | H || -1 || 1 |} === D'os metals === {|{{tablapolida}} |----- ! width="350px" | Elementos ! width="250px" | Estatos d'oxidación positivos |----- | Li, Na, K, Rb, Cs, Ag || 1 |----- | Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Zn, Cd || 2 |----- | Al || 3 |----- | Cu, Hg || 1,2 |----- | Au || 1,3 |----- | Fe, Co, Ni || 2,3 |----- | Pt, Ge, Sn, Pb || 2,4 |----- | Cr || 2,3,6 |----- | Mn || 2,3,4,6,7 |} == Se veiga tamién == * [[Valencia (quimica)]] * [[Electroquimica]] [[Categoría:Propiedatz quimicas]] ojqhpa0tasw32chzm421nrd0hye1s3b Cèles de Sant Vuite 0 97505 1837388 1829656 2022-07-21T10:03:17Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de comuna d'Italia |nombre = Cèles de Sant Vuite |nombre_oficial = Celle di San Vito |escudo = |bandera = |imachen = |país = [[Imachen:Drapeau_arpitan_SVG.svg|18px|border]] [[Arpitania]] |siegla_rechión = PUG |siegla_provincia = FG |latitut_graus = 41 |latitut_menutos = 20 |latitut_segundos = 0 |lonchitut_graus = 15 |lonchitut_menutos = 11 |lonchitut_segundos = 0 |mapaX = 146 |mapaY = 172 |altaria = 726 |población = 173 |alcalde = [[Palma Maria Giannini]] |anyo = 2010 |densidat = 2.136,13 |superficie = 18.21 |fraccions = |comuniLimitrofi = |codigo_postal = 71020 |prefixo = 0881 |istat = 071019 |codigo_catastral = C442 |chentilicio = |patrono = [[Sant Vincent Ferrer]] |festivo = [[13 d'agosto]] |web = http://www.comune.celledisanvito.fg.it/ }} '''Cèles de Sant Vuite''' (en [[idioma franco-provenzal|franco-provenzal]] ''Cèles de Sant Vuite'', en [[idioma italián|italián]] ''Celle di San Vito'') ye una [[municipio|comuna]] [[italia]]na de 172 habitants situata en a [[provincia de Foggia]] en [[Pulla]]. A comuna, que ye a menos poblata d'a rechión, se carateriza por l'uso d'a [[idioma franco-provenzal|luenga franco-provenzal]]. {{Arpitania}} [[Categoría:Localidatz de Pulla]] grezb9chnw9cp5vsj3cex7szl6nhwyc Faéte 0 97657 1837389 1829653 2022-07-21T10:03:25Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de comuna d'Italia |nombre = Faéte |nombre_oficial = Faeto |escudo = |bandera = |imachen = |país = [[Imachen:Drapeau_arpitan_SVG.svg|18px|border]] [[Arpitania]] |siegla_rechión = PUG |siegla_provincia = FG |latitut_graus = 41 |latitut_menutos = 19 |latitut_segundos = 30 |lonchitut_graus = 15 |lonchitut_menutos = 09 |lonchitut_segundos = 39 |mapaX = 146 |mapaY = 172 |altaria = 866 |población = 627 |alcalde = [[Palma Maria Giannini]] |anyo = 2011 |densidat = |superficie = 26.19 |fraccions = |comuniLimitrofi = |codigo_postal = 71020 |prefixo = 0881 |istat = 071023 |codigo_catastral = D459 |chentilicio = |patrono = [[Sant Prospero]] |festivo = Segundo domingo d'agosto |web = http://www.comune.faeto.fg.it/ }} '''Faéte''' (en [[idioma franco-provenzal|franco-provenzal]] ''Faéte'', en [[idioma italián|italián]] ''Faeto'') ye una [[municipio|comuna]] [[italia]]na de 627 habitants situata en a [[provincia de Foggia]] en [[Pulla]]. A comuna se carateriza por l'uso d'a [[idioma franco-provenzal|luenga franco-provenzal]]. {{Arpitania}} [[Categoría:Localidatz de Pulla]] mmrgyk66bx8n3p5prmlgn0oi3h88jmi Río Guadalquivir 0 103169 1837360 1833472 2022-07-21T07:54:22Z Willtron 41 /* Localidatz que trescruza */ wikitext text/x-wiki :''Iste articlo ye sobre un río andaluz, t'atros usos, se veiga '''[[Guadalquivir (desambigación)]]'''''. {{Ficha de río |nombre= Río Guadalquivir |nombre_orichinal= |imachen= [[Imachen:Sevilla Guadalquivir TorreOro.JPG|250px|O río Guadalquivir en Sevilla, con a Torre de l'Oro]]<br />O río Guadalquivir en [[Sevilla]], con a [[Torre de l'Oro]]. |longaria= 657 |altaria= 1.400 |cabal= 164,3 |cuenca= 57.071 |naixedero= Cañada de las Fuentes ([[Quesada]], [[Provincia de Chaén|Chaén]]) |desembocadura= [[Ocián Atlantico]] |estaus= |territorios= [[Imachen:Flag of Andalucía.svg|22px|border]] [[Andalucía]] |mapa= [[Imachen:Localización del río Guadalquivir.png|250px|Mapa de localización d'o río Guadalquivir en a peninsula iberica]]<br />Mapa de localización d'o río Guadalquivir en a [[peninsula iberica]]. }} O '''río Guadalquivir''' ye un [[río]] [[Andalucía|andaluz]], que tién o suyo [[naixedero]] en Cañada de las Fuentes ([[Quesada]], [[Provincia de Chaén|Chaén]], en a [[sierra de Cazorla]]), a bells 1.400 [[metro]]s d'[[altaria]] sobre o libel d'a mar, y desaugua en l'[[ocián Atlantico]] en o [[termin municipal]] de [[Sanlúcar de Barrameda]] ([[provincia de Cádiz]]), dimpués d'un recorrito de 657 [[km]] de [[longaria]] (estando o cinqueno río d'a [[peninsula iberica]] por a suya longaria). Drena una [[cuenca hidrolochica]] con una [[superficie]] total de 57.071 [[km²]], con un [[Cabal (hidrolochía)|cabal meyano]] de 164,3 m³/s (en [[Sevilla]]). Amán d'a suya desembocadura se troba una zona humida de muita importancia ecolochica, as [[maresmas d'o Guadalquivir]], que s'estendillan dende a ciudat de Sevilla dica la suya desembocadura. Mientres o suyo recorrito por Andalucía trescruza dos d'as mas importants capitals andaluzas, como son [[Cordoba]] y [[Sevilla]], amás de quantas atras localidatz d'importancia historica, economica y/u cultural. En as suyas auguas se troba ''[[Squalius alburnoides]]'', un [[peix]] d'augua dulza que se troba nomás que en o suyo curso baixo, amás d'en os curos baixos d'os ríos [[Río Duero|Duero]], [[Río Tacho|Tacho]] y [[Río Guadiana|Guadiana]]. == Afluents == Os prencipals [[afluent]]s d'o río Guadalquivir son: * Por a suya marguin cucha: ** [[Río Guadiana Menor]]. ** [[Río Guadalbullón]]. ** [[Río Guadajoz]]. ** [[Río Genil]], o suyo prencipal afluent, que li aporta un cabal de 33 m³/s y reculle parte d'as auguas de [[Sierra Nevada]]. Pasa por [[Granada]], chunto con o [[río Darro]], amás de por [[Huétor-Tájar]], [[Loja (Granada)|Loja]], [[Puente Genil]] y [[Écija]]. ** [[río Corbones]]. ** [[río Guadaíra]], que pasa por [[Alcalá de Guadaíra]] y [[Sevilla]]. * Por a suya marguin dreita: ** [[Río Guadalimar]]. ** [[Río Jándula (Guadalquivir)|Río Jándula]]. ** [[Río Yeguas]]. ** [[Río Guadalmellato]]. ** [[Río Guadiato]]. ** [[Río Bembézar]]. ** [[Río Rivera del Huéznar]]. ** [[Río Viar]]. ** [[Río Rivera de Huelva]]. ** [[Río Guadiamar]]. == Localidatz que trescruza == * En a [[provincia de Chaén]]: ** [[Mogón (Chjaén)|Mogón]] ** [[Santo Tomé]]. ** [[Puente del Obispo]]. ** [[Mengíbar]]. ** [[Villanueva de la Reina (Chaén)|Villanueva de la Reina]]. ** [[Andúchar]]. ** [[Marmolejo]]. * En a [[provincia de Cordoba]]: ** [[Villa del Río]]. ** [[Montoro (Cordoba)|Montoro]]. ** [[El Carpio]] ** [[Cordoba]]. ** [[Posadas]]. ** [[Palma del Río]]. * En a [[provincia de Sevilla]]: ** [[Peñaflor (Sevilla)|Peñaflor]]. ** [[Lora del Río]]. ** [[Villaverde del Río]]. ** [[Brenes]]. ** [[Alcalá del Río]]. ** [[La Rinconada]]. ** [[La Algaba]]. ** [[Camas]]. ** [[Sevilla]]. ** [[San Juan de Aznalfarache]]. ** [[Gelves]] ** [[Palomares del Río]]. ** [[Coria del Río]]. ** [[La Puebla del Río]]. ** [[Lebrija]]. * En a [[provincia de Cádiz]]: ** [[Sanlúcar de Barrameda]]. ** [[Trebujena]]. == Vinclos externos == {{Commonsart|Guadalquivir|o río Guadalquivir}} * {{es}} [http://www.chguadalquivir.es/opencms/opencms/chg-web/contenido.html Pachina web oficial] d'a [[Confederación Hidrografica d'o Guadalquivir]]. * {{es}} [http://www.greenpeace.org/raw/content/espana/reports/cuenca-hidrografica-del-guadal.pdf Informe] de l'organización ''[[Greenpeace]]'' sobre a calidat d'as auguas d'o río Guadalquivir. == Galería d'imachens == <gallery> Imachen:Spain Andalusia Cordoba BW 2015-10-27 12-15-09.jpg|O río Guadalquivir en [[Cordoba]]. Imachen:Guadalquivir Almodovar del Rio.JPG|Anvista d'o río Guadalquivir dende [[Almodóvar del Río]] ([[provincia de Cordoba]]). Imachen:Guadalquivir Séville.JPG|O río Guadalquivir auguas entalto de [[Sevilla]]. Imachen:Guadalquivir Séville 2.JPG|O río Guadalquivir a l'ueste de [[Sevilla]]. Imachen:Guadal_Bétis.jpg|O río Guadalquivir en trescruzando a ciudat de [[Sevilla]]. Imachen:Cormoranes.jpg|[[Cormorán|Cormorans]] en a marguin d'o río Guadalquivir. Imachen:Vista Sanlúcar Barrameda desembocadura.JPG|[[Sanlúcar de Barrameda]] con a desembocadura d'o río Guadalquivir. Imachen:Guadalquivir River in Córdoba by David Roberts.jpg|''O río Guadalquivir en Cordoba'', [[litografía]] de [[David Roberts]]. Imachen:The Guadalquivir and the Golden Tower by David Roberts.jpg|''O río Guadalquivir y a Torre de l'Oro'', quadro de [[David Roberts]]. </gallery> [[Categoría:Ríos d'Andalucía|Guadalquivir]] a0q4nmxhykzc98792bz4j5rfsqcv30r Liga EBA 0 106540 1837361 1592475 2022-07-21T07:54:37Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Infobox competición esportiva |nombre = Liga EBA |nombre oficial = Liga EBA |color = #424242 |color2 = white |logo = |imachen = |esporte = Baloncesto |territorio = |estato = |país = [[Imachen:Flag of Spain.svg|22px|border]] [[Espanya]] |numero equipes = 5 Grupos |ascenso = [[Liga LEB|LEB Plata]] |descenso = [[Primera División de Baloncesto|Primera División]] |federación = [[FIBA Europa]] |calendata = |organizador = [[Federación Española de Baloncesto|FEB]] |director = |numero edicions = |primera edición = [[1994]]-[[1995]] |zaguera edición = [[2012]]-[[2013]] |primer ganador = [[Club Baloncesto Gran Canaria|CB Gran Canaria]] |zaguer ganador = [[Club Xuventude Baloncesto|Xuventude Baloncesto]] |más victorias = |pachina web = [http://www.feb.es/eba.aspx Liga EBA] |anotacions = }} A '''Liga EBA''' ye a quarta d'as categorías de [[baloncesto]] d'[[Espanya]], por debaixo ye a [[Primera División de Baloncesto|Primera División]]. Se divide en cinco grupos, d'os cuals o primer ye dividito en dos sub-grupos. == Equipes 2013-2014 == === Grupo A === ==== Grupo A-A ==== <center> {| class="wikitable sortable" ! width=200|Club ! width=100|Ciudat ! width=200|Pavillón |- |Logroñes Santa María |[[Logronyo]] |Polideportivo Lobete |- |UPV Álava |[[Vitoria]] |Mendizorroza |- |Askartza-Claret |[[Leioa]] |Askartza |- |[[Bilboko Unamuno Saskibaloi Kluba|Centro de Estudios Mikeldi]] |[[Bilbau]] |La Casilla |- |[[Club Deportivo Estela|Estela]] |[[Santander]] |[[Palacio de los Deportes de Santander|Palacio de los Deportes]] |- |[[Agrupación de Baloncesto Pas|Pas Pielagos]] |[[Castañeda]] |Polideportivo Fernando Exposito |- |[[Club de Baloncesto Burgos 2002|Miguel Antonio Robleda]] |[[Burgos]] |El Plantío |- |[[Club Baloncesto Valladolid|Fundación Baloncesto Valladolid]] |[[Valladolit]] |Polideportivo de Pisuerga |- |[[Club Deportivo Universidad de Valladolid|Universidad de Valladolid]] |[[Valladolit]] |Fuente de la Mora |- |[[Easo Saskibaloi Taldea|Easo Pastas Arruabarrena]] |[[Sant Sabastián]] |Josean Gasca |- |[[Fundacion Navarra Baloncesto Ardoi|Megacalzado Ardoi]] |[[Zizur Mayor]] |Polideportivo Municipal |- |[[Club Baloncesto Santurtzi|CB Santurtzi SK]] |[[Santurtzi]] |El Puerto |- |} </center> ==== Grupo A-B ==== <center> {| class="wikitable sortable" ! width=200|Club ! width=100|Ciudat ! width=200|Pavillón |- |[[A.B. Ourense|Ourense Capital Termal]] |[[Ourense]] |Os Remedios |- |[[Baloncesto Narón]] |[[Narón]] |Municipal da Gandara |- |[[Club Baloncesto Chantada|CB Chantada Galicia Vento]] |[[Chantada]] |Pavillón Municipal |- |[[Club Baloncesto Agustinos Eras|Agustinos-Eras]] |[[Leyón]] |San Esteban |- |[[Club Baloncesto Tormes|Aquimisa Laboratorios]] |[[Salamanca]] |[[Pabellón Municipal de Würzburg|Würzburg]] |- |[[Agrupación de Baloncesto Pas|Pas Pielagos]] |[[Castañeda]] |Polideportivo Fernando Exposito |- |[[Club Baloncesto Zamora|Grupo INEC Queso Zamorano]] |[[Zamora]] |[[Pabellón Ángel Nieto|Ángel Nieto]] |- |[[Club Baloncesto Virgen de la Concha|Fidalgo Vecino]] |[[Zamora]] |[[Pabellón Ángel Nieto|Ángel Nieto]] |- |[[Club Baloncesto Estudiantes Lugo|Estudiantes Lugo Leyma Natura]] |[[Lugo]] |[[Pazo Provincial Dos Deportes|Pazo dos Deportes]] |- |[[Ferrol Club Baloncesto|La Sidreria Ferrol CB]] |[[Ferrol]] |A Malata |- |[[Fundacion Baloncesto León|ULE Puertalia]] |[[Leyón]] |[[Palacio Municipal de los Deportes (Leyón)|Palacio Municipal de Deportes]] |- |[[Fundacion Educacion e Deporte de Santiago|Instituto Rosalía de Castro]] |[[Santiago de Compostela|Santiago]] |Rosalía de Castro |- |[[Santo Domingo Betanzos]] |[[Betanzos]] |Pavillón Municipal |- |} </center> === Grupo B === <center> {| class="wikitable sortable" ! width=200|Club ! width=150|Ciudat ! width=300|Pavillón |- |[[Club Baloncesto Alcobendas|Euroconsult Alcobendas]] |[[Alcobendas]] |Antela Parada |- |Basket GlobalCaja Quintanar |[[Quintanar del Rey]] |Municipal Ángel Lancho |- |[[Club Baloncesto Santa Cruz|CC Meridiano Santa Cruz]] |[[Santa Cruz de Tenerife]] |Municipal de Deportes |- |[[Club Baloncesto Villarrobledo|Tudespensa.com Agrícola CBV]] |[[Villarrobledo]] |Polideportivo del Barrio de los Pintores |- |[[Club Baloncesto Gran Canaria|Gran Canaria 2014]] |[[Las Palmas de Gran Canaria|Las Palmas]] |Insular Vega de San José |- |Alza Basket Azuqueca |[[Azuqueca de Henares]] |Polideportivo Municipal La Paz |- |Albacete Basket |[[Albacet]] |Pabellón del Parque |- |[[Real Club Náutico de Tenerife (sección de baloncesto)|Real Club Náutico de Tenerife]] |[[Santa Cruz de Tenerife]] |Pabellón Anaga |- |[[Club Baloncesto Ciudad de Móstoles|Ciudad de Móstoles]] |[[Móstoles]] |Los Rosales |- |[[Club Deportivo Básico Alcázar Basket|Seguros Soliss Alcázar Basket]] |[[Alcázar de San Juan]] |Antonio Díaz Miguel |- |[[Club Baloncesto Covibar|Covibar Rivas]] |[[Rivas-Vaciamadrid]] |Cerro del Telégrafo |- |[[Club Baloncesto Estudiantes|Estudiantes]] |[[Madrit]] |Antonio Magariños |- |[[Club Deportivo Estudio|Estudio]] |[[Madrit]] |Paco Hernández |- |Euroregión Casvi |[[Villaviciosa de Odón]] |Pabellón del Eurocolegio |- |[[Real Canoe Natación Club (sección de baloncesto)|Ereda Real Canoe NC]] |[[Madrit]] |Pabellón del Real Canoe |- |[[Real Madrid (sección de baloncesto)|Real Madrid]] |[[Madrit]] |Ciudad Deportiva Valle de las Cañas |- |} </center> === Grupo C === <center> {| class="wikitable sortable" ! width=200|Club ! width=200|Ciudat ! width=200|Pavillón |- |Sabadell Bàsquet |[[Sabadell]] |Municipal Sol i Padris |- |[[Basket Zaragoza 2002|El Olivar]] |[[Zaragoza]] |El Olivar |- |[[Club Bàsquet L'Hospitalet|CB L'Hospitalet]] |[[L'Hospitalet de Llobregat]] |Nou Pavelló del Centre |- |[[Club Bàsquet Quart|CB Quart Piscines Sant Feliu]] |[[Quart (Chirona)|Quart]] |Municipal |- |[[Club Bàsquet Santfeliuenc|CB Santfeliuenc]] |[[Sant Feliu de Llobregat]] |Juan Carlos Navarro |- |[[Club Bàsquet Cornella|CB Cornella]] |[[Cornellà de Llobregat]] |Parc Esportiu |- |Aracena-AEC Collblanc |[[L'Hospitalet de Llobregat]] |Fum d'Estampa |- |[[Club Bàsquet Pardinyes|Flor de Vimbodi Pardinyes-Lleida]] |[[Leida]] |Barris Nord |- |[[Club Bàsquet Tarragona]] |[[Tarragona]] |El Serrallo |- |[[Club Esportiu Sant Nicolau|Sabadell Sant Nicolau]] |[[Sabadell]] |Del Nord |- |UE Montgat |[[Montgat]] |Pla de Concordia |- |} </center> === Grupo D === <center> {| class="wikitable sortable" ! width=200|Club ! width=200|Ciudat ! width=200|Pavillón |- |[[Club Bball Córdoba|Bball Córdoba]] |[[Cordoba]] |Vista Alegre |- |[[Club Baloncesto Cimbis|DKV San Fernando]] |[[San Fernando (Cadiz)|San Fernando]] |Municipal del Parque |- |CAM Enrique Soler |[[Melilla]] |Guillermo García Pezzi |- |[[Club Baloncesto Morón]] |[[Morón de la Frontera]] |Alameda |- |CB Novaschool |[[Rincón de la Victoria]] |Novaschool Anoreta |- |[[Club Deportivo Baloncesto Enrique Benitez|Por Huelva]] |[[Uelba]] |Andrés Estrada |- |[[Club Baloncesto Sevilla|Cajasol]] |[[Sevilla]] |Centro Deportivo Mendigorria |- |[[Club Baloncesto Andújar|Montajes Rueda-Andújar]] |[[Andúchar]] |Municipal |- |[[Club Baloncesto Plasencia|Plasencia Extremadura]] |[[Plasencia]] |Ciudad de Plasencia |- |[[Club Baloncesto Granada|Coviran Granada]] |[[Granada]] |Veleta |- |[[Grupo Baloncesto Popular de Badajoz|GBP Badajoz]] |[[Badajoz]] |La Granadilla |- |[[Unicaja de Málaga|Unicaja]] |[[Malaga]] |Los Guindos |- |} </center> == Vinclos externos == * [http://www.feb.es Pachina web oficial d'a Federación Espanyola de Baloncesto] [[Categoría:Competicions de baloncesto d'Espanya]] [[Categoría:Liga EBA]] [[Categoría:Baloncesto en Espanya|EBA]] n14egt82qv1j9z6wwiwjjlkmdvva3hs Districto de Traunstein 0 107981 1837312 1834620 2022-07-20T12:50:10Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Traunstein |nombre_oficial = Landkreis Traunstein<br>Landkroas Traunstoa |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = DEU Landkreis Traunstein COA.svg |mapa = Locator map TS in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Traunstein]] |superficie = 1.533,92 |unidat_sup = km² |población = 169.464 |población_anyo = 2012 |densidat = 110 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = |campo1_nombre = Matricla |campo1 = TS, LF }} O '''districto de Traunstein''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Traunstein'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Traunstoa'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. Muga con os districtos de (dende o norte en o sentiu d'as agullas d'o reloch) [[Districto de Mühldorf|Mühldorf]], [[Districto d'Altötting|Altötting]], os estaus [[austria]]cos d'[[Alta Austria]] y [[Salzburgo (estato)|Salzburgo]], o districto de [[Berchtesgadener Land]], os estaus austriacos de Salzburgo y [[Tirol (estato)|Tirol]], y o districto de [[Districto de Rosenheim|Rosenheim]]. ==Cheografía== O districto se localiza en o semontano norte d'os [[Alpes]]. O [[Chiemsee]], un lago natural, ye localizau en a parti occidental d'o districto. ==Historia== En 1972 o districto s'unió con partis de l'antigo districto de Laufen, y l'antis independient districto urbán de Traunstein. ==Escudo== O escudo amuestra una pantera azula a la cucha, simbolo d'a dinastía de Spanheim, contes de Krainburg-Ortenburg, que yeran sinyors d'ista zona en a epoca meyeval. L'alica en a parti superior dreita deriva d'o simbolo d'a [[diocesi de Chiemsee]]. En a parti inferior dreita se troban as [[armas parlants]] de l'[[abadía de Baumburg]] (''Baumburg'' significa ''castiello de l'árbol''), que controló a parti norte d'o districto. ==Ciudatz y municipios== {|border="0" cellpadding="2" |- valign="top" | '''[[Ciudat]]z''' * [[Tittmoning]] * [[Traunreut]] * [[Traunstein]] * [[Trostberg]] '''[[Ciudat de mercau|Ciudatz de mercau]]''' * [[Grassau]] * [[Waging am See]] '''[[Asociación municipal|Asociacions municipals]]''' * [[Asociación municipal de Bergen|Bergen]] * [[Asociación municipal de Marquartstein|Marquartstein]] * [[Asociación municipal d'Obing|Obing]] * [[Asociación municipal de Waging am See|Waging am See]] | '''[[Municipio]]s''' * [[Altenmarkt an der Alz]] * [[Bergen (Alta Bavera)|Bergen]] * [[Chieming]] * [[Engelsberg]] * [[Fridolfing]] * [[Grabenstätt]] * [[Inzell]] * [[Kienberg (Bavera)|Kienberg]] * [[Kirchanschöring]] * [[Marquartstein]] * [[Nußdorf (Chiemgau)|Nußdorf]] * [[Obing]] * [[Palling]] * [[Petting (Alemanya)|Petting]] * [[Pittenhart]] | * [[Reit im Winkl]] * [[Ruhpolding]] * [[Schleching]] * [[Schnaitsee]] * [[Seeon-Seebruck]] * [[Siegsdorf]] * [[Staudach-Egerndach]] * [[Surberg]] * [[Tacherting]] * [[Taching am See]] * [[Übersee]] * [[Unterwössen]] * [[Vachendorf]] * [[Wonneberg]] | '''[[Aria no incorporada|Arias no incorporadas]]''' (86,84&nbsp;km²) * [[Chiemsee]] (77,86&nbsp;km²) * [[Waginger See]] (8,98&nbsp;km²) |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Traunstein|districto de Traunstein}} * {{de}} [http://www.traunstein.com Pachina oficial] {{Municipios Traunstein}} {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Traunstein]] q3r2q55nivqp7kdw6rkd2le1j9mcymt Districto de Rosenheim 0 107997 1837313 1834619 2022-07-20T12:51:18Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Rosenheim |nombre_oficial = Landkreis Rosenheim<br>Landkroas Rousnam |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen LandkreisRosenheim.png |mapa = Locator map RO in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Rosenheim]] |superficie = 1.439,4 |unidat_sup = km² |población = 247.133 |población_anyo = 2012 |densidat = 170 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landkreis-rosenheim.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = RO, AIB, WS }} O '''districto de Rosenheim''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Rosenheim'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Rousnam'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. Os districtos vecins son en orden d'as agullas d'o reloch prencipiando por l'ueste, [[Districto de Miesbach|Miesbach]], [[Districto de Múnich|Munich]], [[Districto d'Ebersberg|Ebersberg]], [[Districto de Mühldorf|Mühldorf]] y [[Districto de Traunstein|Traunstein]]. Tamién muga por o sud con o estau [[austria]]co d'o [[Tirol (estato)|Tirol]]. O districto rodia a ciudat de [[Rosenheim]], que s'administra independientment, pero que tamién ye a seu de l'administración d'o districto. Os dos, ciudat y districto tienen o codigo "RO" en as [[matricla]]s d'os suyos autos, encara que tamién ye posible tamién trigar un d'os antigos codigos "AIB" (Bad Aibling) u "WS" (Wasserburg am Inn). ==Historia== L'actual districto se creyó en 1972 quan s'unioron os antigos districtos de Rosenheim, [[Bad Aibling]] y parti de [[Wasserburg am Inn]]. ==Cheografía== O districto de Rosenheim se troba en o semontano d'os [[Alpes]], en a rechión de [[Chiemgau]]. O paisache ye dominau por as [[morrena]]s creyadas por a [[chelera de l'Inn]] en a [[zaguera edat glacial]], encluyindo prous ibons. A l'este d'o districto se troba o mayor d'istos lagos d'orichen glacial, o [[Chiemsee]]. Os prencipals ríos que trescruzan o districto son l'[[Río Inn|Inn]] y o Mangfall, que se chuntan en a ciudat de Rosenheim. Entre as cadenas montanyosas que se troban en o sud son os ''Chiemgauer Alpen'' y o ''Mangfallgebirge'', a on ye o ''Wendelstein'', que con 1838 m d'altaria ye a tuca mas alta d'o districto. ==Escudo== O [[escudo]] encluye as [[Escudo de Bavera|armas de Bavera]] en a suya parti superior. As dos fuellas cruzadas de ''[[Nymphaea alba]]'' en a cucha simbolizan o escudo de [[Frauenchiemsee]], isla d'o Chiemsee en a que se troba un monesterio [[Orden de Sant Benedet|benedictín]], y o lión royo que representa a ciudat de Wasserburg. O escudo se fació oficial en 1976. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=33%|Ciudatz ! align=left width=33%|Municipios ! align=left width=33%| |- valign=top || # [[Bad Aibling]] # [[Kolbermoor]] # [[Wasserburg am Inn]] '''[[Verwaltungsgemeinschaft]]en''' #[[Breitbrunn am Chiemsee]] #[[Halfing]] #[[Pfaffing]] #[[Rott am Inn]] '''Markt''' #[[Bad Endorf]] #[[Bruckmühl]] #[[Neubeuern]] #[[Prien am Chiemsee]] || #[[Albaching]] #[[Amerang]] #[[Aschau im Chiemgau]] #[[Babensham]] #[[Bad Feilnbach]] #[[Bernau am Chiemsee]] #[[Brannenburg]] #[[Breitbrunn am Chiemsee]] #[[Chiemsee (municipio)|Chiemsee]] #[[Edling (Alemanya)|Edling]] #[[Eggstätt]] #[[Eiselfing]] #[[Feldkirchen-Westerham]] #[[Flintsbach]] #[[Frasdorf]] #[[Griesstätt]] #[[Großkarolinenfeld]] #[[Gstadt am Chiemsee]] #[[Halfing]] #[[Höslwang]] || <ol start=21> <li> [[Kiefersfelden]] <li> [[Nußdorf am Inn]] <li> [[Oberaudorf]] <li> [[Pfaffing]] <li> [[Prutting]] <li> [[Ramerberg]] <li> [[Raubling]] <li> [[Riedering]] <li> [[Rimsting]] <li> [[Rohrdorf (Bavera)|Rohrdorf]] <li> [[Rott am Inn]] <li> [[Samerberg]] <li> [[Schechen]] <li> [[Schonstett]] <li> [[Söchtenau]] <li> [[Soyen]] <li> [[Stephanskirchen]] <li> [[Tuntenhausen]] <li> [[Vogtareuth]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Rosenheim|districto de Rosenheim}} * {{de}} [http://www.landkreis-rosenheim.de/ Pachina oficial] {{Lugars d'o districto de Rosenheim}} {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Rosenheim]] lz9rdx7mrfokt360ebichat4syptr4c Districto de Bad Tölz-Wolfratshausen 0 108002 1837314 1834614 2022-07-20T12:52:38Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Bad Tölz-Wolfratshausen |nombre_oficial = Bad Däiz-Woifradshausn |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen_Landkreis_Bad_Toelz-Wolfratshausen.svg |mapa = Locator map TÖL in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Bad Tölz]] |superficie = 1.110,67 |unidat_sup = km² |población = 121.247 |población_anyo = 2009 |densidat = 109,17 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.lra-toelz.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = TÖL }} O '''districto de Bad Tölz-Wolfratshausen''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Bad Tölz-Wolfratshausen'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Bad Däiz-Woifradshausn'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. == Demografía == {| class="wikitable" style="width:640px; text-align:center;" |- ! colspan="15"| Evolución demografica |- style="background:#FFD39B;" |style="text-align:left;"| '''Anyada''' || 1840 || 1900 || 1939 || 1950 || 1961 || 1970 || 1987 || 1991 || 1995 || 2000 || 2005 || 2010 || 2015 |- |style="text-align:left;"| '''Habitants''' || 22.262 || 27.886 || 42.830 || 67.521 || 69.526 || 85.060 || 98.579 || 106.262 || 110.995 || 116.017 || 120.633 || 121.801 || 124.930 |} ==Ciudatz y municipios== {| ! width=33% align=left|Ciudatz ! width=33% align=left|Municipios ! width=33% align=left| |- valign=top || # [[Bad Tölz]]. # [[Geretsried]]. # [[Wolfratshausen]]. || # [[Bad Heilbrunn]]. # [[Benediktbeuern]]. # [[Bichl]]. # [[Dietramszell]]. # [[Egling]]. # [[Eurasburg]]. # [[Gaißach]]. # [[Greiling]]. # [[Icking]]. || <ol start=10> <li> [[Jachenau]]. <li> [[Kochel am See]]. <li> [[Königsdorf]]. <li> [[Lenggries]]. <li> [[Münsing]]. <li> [[Reichersbeuern]]. <li> [[Sachsenkam]]. <li> [[Schlehdorf]]. <li> [[Wackersberg]]. </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Bad Tölz-Wolfratshausen|districto de Bad Tölz-Wolfratshausen}} * {{de}} [http://www.lra-toelz.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Bad Toelz-Wolfratshausen]] 6xn1jjk9xoxpgz2602ritzflv30zluz Districto de Berchtesgadener Land 0 108004 1837315 1834618 2022-07-20T12:53:25Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Berchtesgadener Land |nombre_oficial = Berchtsgoana Land |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = DEU Landkreis Berchtesgadener Land COA.svg |mapa = Locator map BGL in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Bad Reichenhall]] |superficie = 839,97 |unidat_sup = km² |población = 102.558 |población_anyo = 2005 |densidat = 189,5 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.berchtesgadener-land.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = BGL, BGD, LF, REI }} O '''districto de Berchtesgadener Land''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Berchtesgadener Land'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Berchtsgoana Land'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| | width="33%" valign="top" | '''Ciudatz''' # [[Bad Reichenhall]], [[Große Kreisstadt]] (17.048) # [[Freilassing]] (15.813) # [[Laufen (Salzach)|Laufen]] (6.678) '''Ciudatz con dreito de mercau''' # [[Berchtesgaden]] (7.752) # [[Marktschellenberg]] (1.793) # [[Teisendorf]] (9.088) | width="33%" valign="top" | '''Lugars''' # [[Ainring]] (10.010) # [[Anger (Berchtesgadener Land)|Anger]] (4.346) # [[Bayerisch Gmain]] (2.944) # [[Bischofswiesen]] (7.486) # [[Piding]] (5.362) # [[Ramsau bei Berchtesgaden|Ramsau b. Berchtesgaden]] (1.789) # [[Saaldorf-Surheim]] (5.357) # [[Schneizlreuth]] (1.481) # [[Schönau am Königssee|Schönau a.Königssee]] (5.394) '''No incorporaus''' (71,33&nbsp;km²) # Bischofswiesener Forst (29,46&nbsp;km²) # Eck (12,60&nbsp;km²/ 0) # Forst Sankt Zeno (12,26&nbsp;km²) # Schellenberger Forst (17,01&nbsp;km²). |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Berchtesgadener Land|districto de Berchtesgadener Land}} * {{de}} [http://www.berchtesgadener-land.de/ Pachina oficial] {{Municipios Berchtesgadener Land}} {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Berchtesgadener Land]] hcgjy689z7m4cx9n4yafpt7l26g4jaz Districto de Dachau 0 108007 1837316 1834616 2022-07-20T12:54:03Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Dachau |nombre_oficial = Landkreis Dachau<br>Landkroas Dachau |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen Landkreis Dachau.svg |mapa = Locator map DAH in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Dachau]] |superficie = 578,96 |unidat_sup = km² |población = 134.897 |población_anyo = 2006 |densidat = 232 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landkreis-dachau.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = DAH }} O '''districto de Dachau''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Dachau'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Dachau'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=25%|Ciudatz ! align=left width=25%|Ciudatz de mercau ! align=left width=25%|Municipios ! align=left width=25%| |- valign=top || # [[Dachau]] || # [[Altomünster]] # [[Markt Indersdorf]] || # [[Bergkirchen]] # [[Erdweg]] # [[Haimhausen]] # [[Hebertshausen]] # [[Hilgertshausen-Tandern]] # [[Karlsfeld]] || <ol start=7> <li> [[Odelzhausen]] <li> [[Petershausen]] <li> [[Pfaffenhofen a.d.Glonn]] <li> [[Röhrmoos]] <li> [[Schwabhausen]] <li> [[Sulzermoos]] <li> [[Vierkirchen]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Dachau|districto de Dachau}} * {{de}} [http://www.landkreis-dachau.de/ Pachina oficial] {{Municipios Dachau}} {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Dachau]] 66nm2ta4achcwiscag47ahgcyah48e7 Districto d'Ebersberg 0 108008 1837317 1834622 2022-07-20T12:54:33Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto d'Ebersberg |nombre_oficial = Landkreis Ebersberg<br>Landkroas Ebasbeag |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = DEU Landkreis Ebersberg COA.svg |mapa = Locator map EBE in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Ebersberg]] |superficie = 549 |unidat_sup = km² |población = 131.011 |población_anyo = 2012 |densidat = 240 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.lra-ebe.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = EBE }} O '''districto d'Ebersberg''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Ebersberg'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Ebasbeag'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=25%|Ciudatz ! align=left width=25%|Ciudatz de mercau ! align=left width=25%|Municipios ! align=left width=25%| |- valign=top || # [[Ebersberg]] # [[Grafing bei München]] || # [[Glonn]] # [[Kirchseeon]] # [[Markt Schwaben]] || # [[Anzing]] # [[Assling]] # [[Baiern]] # [[Bruck (Alta Bavera)|Bruck]] # [[Egmating]] # [[Emmering (Ebersberg)|Emmering]] # [[Forstinning]] # [[Frauenneuharting]] || <ol start=9> <li> [[Hohenlinden]] <li> [[Moosach]] <li> [[Oberpframmern]] <li> [[Pliening]] <li> [[Poing (Alemanya)|Poing]] <li> [[Steinhöring]] <li> [[Vaterstetten]] <li> [[Zorneding]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Ebersberg|districto d'Ebersberg}} * {{de}} [http://www.lra-ebe.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Ebersberg]] b86kon06nhvoifhzjrj3a9jcta1hhlu Districto de Starnberg 0 108009 1837318 1834641 2022-07-20T12:55:09Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Starnberg |nombre_oficial = Landkreis Starnberg<br>Landkroas Starnberg |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen Landkreis Starnberg.svg |mapa = Locator map STA in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Starnberg]] |superficie = 488 |unidat_sup = km² |población = 129.220 |población_anyo = 2007 |densidat = 265 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landkreis-starnberg.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = STA }} O '''districto de Starnberg''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Starnberg'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Starnberg'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=33%|Ciudatz ! align=left width=33%|Municipios ! align=left width=33%| |- valign=top || # [[Starnberg]] (23.017) || # [[Andechs]](3.235) # [[Berg (Alta Bavera)|Berg]] (8.144) # [[Feldafing]] (4.358) # [[Gauting]] (19.473) # [[Gilching]] (17.021) # [[Herrsching]] (Ammersee) (10.028) || <ol start=7> <li>[[Inning am Ammersee]] (4.231) <li>[[Krailling]] (7.584) <li>[[Pöcking]] (5.675) <li>[[Seefeld (Bavera)|Seefeld]] (7.072) <li>[[Tutzing]] (9.437) <li>[[Weßling]] (5.132) <li>[[Wörthsee]] (4.672) </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Starnberg|districto de Starnberg}} * {{de}} [http://www.landkreis-starnberg.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Starnberg]] s37neqsrj0kcocrhb2u61x1r6kxrvvv Districto de Weilheim-Schongau 0 108010 1837319 1834638 2022-07-20T12:56:06Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Weilheim-Schongau |nombre_oficial = Weilheim-Schogau |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = DEU Landkreis Weilheim-Schongau COA.svg |mapa = Locator map WM in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Weilheim in Oberbayern|Weilheim]] |superficie = 966,22 |unidat_sup = km² |población = 129.568 |población_anyo = 2012 |densidat = 130 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.weilheim-schongau.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = WM }} O '''districto de Weilheim-Schongau''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Weilheim-Schongau'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Weilheim-Schogau'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=33%|Ciudatz ! align=left width=33%|Municipios ! align=left width=33%| |- valign=top || |- valign=top || #[[Penzberg]] #[[Schongau (Bavera)|Schongau]] #[[Weilheim in Oberbayern|Weilheim i.OB]] <br> '''Markt''' #[[Peißenberg]] #[[Peiting]] <br> [[Verwaltungsgemeinschaften]] #Altenstadt #Bernbeuren #Habach #Huglfing #Rottenbuch #Seeshaupt #Steingaden || #[[Altenstadt (Alta Bavera)|Altenstadt]] #[[Antdorf]] #[[Bernbeuren]] #[[Bernried am Starnberger See|Bernried]] #[[Böbing]] #[[Burggen]] #[[Eberfing]] #[[Eglfing]] #[[Habach]] #[[Hohenfurch]] #[[Hohenpeißenberg]] #[[Huglfing]] #[[Iffeldorf]] #[[Ingenried]] #[[Oberhausen (Weilheim-Schongau)|Oberhausen]] ||<ol start=16> <li> [[Obersöchering]] <li> [[Pähl]] <li> [[Polling (Weilheim-Schongau)|Polling]] <li> [[Prem (Alemanya)|Prem]] <li> [[Raisting]] <li> [[Rottenbuch]] <li> [[Schwabbruck]] <li> [[Schwabsoien]] <li> [[Seeshaupt]] <li> [[Sindelsdorf]] <li> [[Steingaden]] <li> [[Wessobrunn]] <li> [[Wielenbach]] <li> [[Wildsteig]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Weilheim-Schongau|districto de Weilheim-Schongau}} * {{de}} [http://www.weilheim-schongau.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Starnberg]] poge9f9gm118in30hq6vud5tm7hznsu Districto d'Eichstätt 0 108013 1837320 1834623 2022-07-20T12:56:51Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto d'Eichstätt |nombre_oficial = Landkreis Eichstätt<br>Landkroas Eichstätt |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = DEU Landkreis Eichstätt COA.svg |mapa = Locator map EI in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Eichstätt]] |superficie = 1.214 |unidat_sup = km² |población = 125.039 |población_anyo = 2012 |densidat = 100 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landkreis-eichstaett.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = EI }} O '''districto d'Eichstätt''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Eichstätt'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Eichstätt'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=33%|Ciudatz ! align=left width=33%|Municipios ! align=left width=33%| |- valign=top || #[[Beilngries]] #[[Eichstätt]] || #[[Adelschlag]] #[[Altmannstein]] #[[Böhmfeld]] #[[Buxheim]] #[[Denkendorf (Bavera)|Denkendorf]] #[[Dollnstein]] #[[Egweil]] #[[Eitensheim]] #[[Gaimersheim]] #[[Großmehring]] #[[Hepberg]] #[[Hitzhofen]] #[[Kinding]] #[[Kipfenberg]] || <ol start=15> <li> [[Kösching]] <li> [[Lenting]] <li> [[Mindelstetten]] <li> [[Mörnsheim]] <li> [[Nassenfels]] <li> [[Oberdolling]] <li> [[Pförring]] <li> [[Pollenfeld]] <li> [[Schernfeld]] <li> [[Stammham (Eichstätt)|Stammham]] <li> [[Titting]] <li> [[Walting]] <li> [[Wellheim]] <li> [[Wettstetten]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Eichstätt|districto d'Eichstätt}} * {{de}} [http://www.landkreis-eichstaett.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Eichstaett]] kgi0r2kqn2w50qj1h3t4h0ux7ufmp2h Districto d'Erding 0 108014 1837321 1834624 2022-07-20T12:57:39Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto d'Erding |nombre_oficial = Landkreis Erding<br>Landkroas Arrdeng |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = DEU Landkreis Erding COA.svg |mapa = Locator map ED in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Erding]] |superficie = 870,44 |unidat_sup = km² |población = 125.544 |población_anyo = 2008 |densidat = 144 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landkreis-erding.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = ED }} O '''districto d'Erding''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Erding'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Arrdeng'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=33%|Ciudatz ! align=left width=33%|Municipios ! align=left width=33%| |- valign=top || #[[Dorfen]] #[[Erding]] || #[[Berglern]] #[[Bockhorn (Bavera)|Bockhorn]] #[[Buch am Buchrain]] #[[Eitting]] #[[Finsing]] #[[Forstern]] #[[Fraunberg (Bavera)|Fraunberg]] #[[Hohenpolding]] #[[Inning am Holz]] #[[Isen, Bavaria|Isen]] #[[Kirchberg (Alta Bavera)|Kirchberg]] #[[Langenpreising]] || <ol start=13> <li> [[Lengdorf]] <li> [[Moosinning]] <li> [[Neuching]] <li> [[Oberding]] <li> [[Ottenhofen]] <li> [[Pastetten]] <li> [[Sankt Wolfgang]] <li> [[Steinkirchen]] <li> [[Taufkirchen (Vils)]] <li> [[Walpertskirchen]] <li> [[Wartenberg (Bavera)|Wartenberg]] <li> [[Wörth (Alta Bavera)|Wörth]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Eichstätt|districto d'Erding}} * {{de}} [http://www.landkreis-erding.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Erding]] 1srl49z93fzmm4k4riium81xkywf6la Districto de Freising 0 108015 1837322 1834625 2022-07-20T12:58:07Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Freising |nombre_oficial = Landkreis Freising<br>Landkroas Freising |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = DEU Landkreis Freising COA.svg |mapa = Locator map FS in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Freising]] |superficie = 801,76 |unidat_sup = km² |población = 165.582 |población_anyo = 2006 |densidat = 207 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.kreis-fs.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = FS }} O '''districto de Freising''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Freising'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Freising'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=25%|Ciudatz ! align=left width=25%|Ciudatz de mercau ! align=left width=25%|Municipios ! align=left width=25%| |- valign=top || #[[Freising]] #[[Moosburg an der Isar]] || #[[Au in der Hallertau]] # [[Nandlstadt]] || #[[Allershausen]] #[[Attenkirchen]] #[[Eching (Freising)|Eching]] #[[Fahrenzhausen]] #[[Gammelsdorf]] #[[Haag an der Amper]] #[[Hallbergmoos]] #[[Hohenkammer]] #[[Hörgertshausen]] #[[Kirchdorf an der Amper]] || <ol start=11> <li> [[Kranzberg]] <li> [[Langenbach (Bavera)|Langenbach]] <li> [[Marzling]] <li> [[Mauern]] <li> [[Neufahrn bei Freising]] <li> [[Paunzhausen]] <li> [[Rudelzhausen]] <li> [[Wang (Bavera)|Wang]] <li> [[Wolfersdorf]] <li> [[Zolling]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Freising|districto de Freising}} * {{de}} [http://www.kreis-fs.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Freising]] s2b9a8h5cc4p1uykqp38upo00n2j4qo Districto de Fürstenfeldbruck 0 108016 1837323 1834627 2022-07-20T12:59:01Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Fürstenfeldbruck |nombre_oficial = Landkreis Fürstenfeldbruck<br>Landkroas Fiarstnfoidbruck |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen des Landkreises Fürstenfeldbruck.svg |bandera = Banner des Landkreises Fürstenfeldbruck.svg |mapa = Locator map FFB in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Fürstenfeldbruck]] |superficie = 435 |unidat_sup = km² |población = 205.194 |población_anyo = 2012 |densidat = 470 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.lra-ffb.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = FFB }} O '''districto de Fürstenfeldbruck''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Fürstenfeldbruck'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Fiarstnfoidbruck'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=33%|Ciudatz ! align=left width=33%|Municipios ! align=left width=33%| |- valign=top || #[[Fürstenfeldbruck]] #[[Germering]]. #[[Olching]]. #[[Puchheim]]. || #[[Adelshofen (Alta Bavera)|Adelshofen]]. #[[Alling]]. #[[Althegnenberg]]. #[[Egenhofen]]. #[[Eichenau]]. #[[Emmering (Fürstenfeldbruck)|Emmering]]. #[[Grafrath]]. #[[Gröbenzell]]. #[[Hattenhofen (Bavera)|Hattenhofen]]. #[[Jesenwang]]. || <ol start=11> <li> [[Kottgeisering]]. <li> [[Landsberied]]. <li> [[Maisach]]. <li> [[Mammendorf]]. <li> [[Mittelstetten]]. <li> [[Moorenweis]]. <li> [[Oberschweinbach]]. <li> [[Schöngeising]]. <li> [[Türkenfeld]]. </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Fürstenfeldbruck|districto de Fürstenfeldbruck}} * {{de}} [http://www.lra-ffb.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Fürstenfeldbruck]] d37at3mamwrltdk125gkuglamtx3hpx Districto de Garmisch-Partenkirchen 0 108018 1837324 1834628 2022-07-20T12:59:36Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Garmisch-Partenkirchen |nombre_oficial = Garmasch-Partakurch |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = DEU Landkreis Garmisch-Partenkirchen COA.svg |mapa = Locator map GAP in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Garmisch-Partenkirchen]] |superficie = 1.012,30 |unidat_sup = km² |población = 86.923 |población_anyo = 2012 |densidat = 86 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landratsamt-gap.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = GAP }} O '''districto de Garmisch-Partenkirchen''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Garmisch-Partenkirchen'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Garmasch-Partakurch'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]], a suya capital ye a ciudat de [[Garmisch-Partenkirchen]] de qui prene o nombre y a mas ye a que tién a mayor parti d'a poblacion d'o distrito. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=33%|Ciudatz de mercau ! align=left width=33%|Municipios ! align=left width=33%| |- valign=top || #[[Garmisch-Partenkirchen]] #[[Mittenwald]] #[[Murnau am Staffelsee]] || #[[Bad Bayersoien]] #[[Bad Kohlgrub]] #[[Eschenlohe]] #[[Ettal]] #[[Farchant]] #[[Grainau]] #[[Großweil]] #[[Krün]] #[[Oberammergau]] #[[Oberau]] || <ol start=11> <li> [[Ohlstadt]] <li> [[Riegsee]] <li> [[Saulgrub]] <li> [[Schwaigen]] <li> [[Seehausen am Staffelsee]] <li> [[Spatzenhausen]] <li> [[Uffing]] <li> [[Unterammergau]] <li> [[Wallgau]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Garmisch-Partenkirchen|districto de Garmisch-Partenkirchen}} * {{de}} [http://www.landratsamt-gap.de/ Pachina oficial] {{Municipios Garmisch-Partenkirchen}} {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Garmisch-Partenkirchen]] h8qz2qx42m6sjz97izaouh2lf7g6jua Districto de Landsberg 0 108019 1837325 1834636 2022-07-20T13:00:30Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Landsberg |nombre_oficial = Landkreis Landsberg<br>Landkroas Landsberg |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen Landkreis Landsberg am Lech.png |mapa = Locator map LL in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Landsberg am Lech]] |superficie = 804 |unidat_sup = km² |población = 114.223 |población_anyo = 2012 |densidat = 140 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landkreis-landsberg.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = LL }} O '''districto de Landsberg''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Landsberg'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Landsberg'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=25%|Ciudatz ! align=left width=25%|Ciudatz de mercau ! align=left width=25%|Municipios ! align=left width=25%| |- valign=top || #[[Landsberg am Lech]] || #[[Dießen am Ammersee]] #[[Kaufering]] || #[[Apfeldorf]] #[[Denklingen]] #[[Eching am Ammersee]] #[[Egling an der Paar]] #[[Eresing]] #[[Finning (Bavera)|Finning]] #[[Fuchstal]] #[[Geltendorf]] #[[Greifenberg]] #[[Hofstetten (Bavera)|Hofstetten]] #[[Hurlach]] #[[Igling]] #[[Kinsau]] || <ol start=14> <li>[[Obermeitingen]] <li>[[Penzing (Alemanya)|Penzing]] <li>[[Prittriching]] <li>[[Pürgen]] <li>[[Reichling]] <li>[[Rott (Landsberg)|Rott]] <li>[[Scheuring]] <li>[[Schondorf]] <li>[[Schwifting]] <li>[[Thaining]] <li>[[Unterdießen]] <li>[[Utting]] <li>[[Vilgertshofen]] <li>[[Weil (Bavera)|Weil]] <li>[[Windach]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Landsberg|districto de Landsberg}} * {{de}} [http://www.landkreis-landsberg.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Garmisch-Partenkirchen]] k6hn55z65969mrurjtmofxb1kmvb0os Districto de Miesbach 0 108020 1837326 1834633 2022-07-20T13:01:11Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Miesbach |nombre_oficial = Landkreis Miesbach<br>Landkroas Miaschboch |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen vom Landkreis Miesbach.svg |mapa = Locator map MB in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Miesbach]] |superficie = 863,50 |unidat_sup = km² |población = 96.049 |población_anyo = 2013 |densidat = 111 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landkreis-miesbach.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = MB }} O '''districto de Miesbach''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Miesbach'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Miaschboch'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en o sudeste de [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=25%|Ciudatz ! align=left width=25%|Ciudatz de mercau ! align=left width=25%|Municipios ! align=left width=25%| |- valign=top || # [[Miesbach]]. # [[Tegernsee]]. || # [[Holzkirchen]]. # [[Schliersee]]. || # [[Bad Wiessee]]. # [[Bayrischzell]]. # [[Fischbachau]]. # [[Gmund am Tegernsee]]. # [[Hausham]]. # [[Irschenberg]]. || <ol start=7> <li>[[Kreuth]]. <li>[[Otterfing]]. <li>[[Rottach-Egern]]. <li>[[Valley (Alemanya)|Valley]]. <li>[[Waakirchen]]. <li>[[Warngau]]. <li>[[Weyarn]]. </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Miesbach|districto de Miesbach}} * {{de}} [http://www.landkreis-miesbach.de/ Pachina web oficial.] {{Municipios Miesbach}} {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Miesbach]] fpnjx7lh5bie6kl75b10itzk4n0vqng Districto de Neuburg-Schrobenhausen 0 108023 1837327 1834630 2022-07-20T13:02:53Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Neuburg-Schrobenhausen |nombre_oficial = Neiburg-Schroomhausn |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen Landkreis Neuburg-Schrobenhausen.svg |mapa = Locator map ND in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Neuburg an der Donau]] |superficie = 740 |unidat_sup = km² |población = 91.783 |población_anyo = 2012 |densidat = 120 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.neuburg-schrobenhausen.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = ND, SOB }} O '''districto de Neuburg-Schrobenhausen''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Neuburg-Schrobenhausen'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Neiburg-Schroomhausn'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=25%|Ciudatz ! align=left width=25%|Ciudatz de mercau ! align=left width=25%|Municipios ! align=left width=25%| |- valign=top || #[[Neuburg an der Donau]] #[[Schrobenhausen]] || #[[Burgheim]] #[[Rennertshofen]] || #[[Aresing]] #[[Berg im Gau]] #[[Bergheim (Bavera)|Bergheim]] #[[Brunnen (Bavera)|Brunnen]] #[[Ehekirchen]] #[[Gachenbach]] #[[Karlshuld]] || <ol start=8> <li>[[Karlskron]] <li>[[Königsmoos]] <li>[[Langenmosen]] <li>[[Oberhausen (Neuburg)|Oberhausen]] <li>[[Rohrenfels]] <li>[[Waidhofen (Bavera)|Waidhofen]] <li>[[Weichering]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Neuburg-Schrobenhausen|districto de Neuburg-Schrobenhausen}} * {{de}} [http://www.neuburg-schrobenhausen.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Munich]] ebnkz3xwsqnzxsk46kmtkfp5kgmx4n2 Districto de Pfaffenhofen 0 108025 1837328 1834646 2022-07-20T13:03:36Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha d'entidat cheografica |nombre = Districto de Pfaffenhofen |nombre_oficial = Landkreis Pfaffenhofen<br>Landkroas Pfahofa |de = de&nbsp; |ran = 3 |entidat_mayor = [[Bavera]] |unidat = [[Districtos d'Alemanya|Districto]] |escudo = Wappen Landkreis Pfaffenhofen an der Ilm.svg |mapa = Locator map PAF in Bavaria.svg |piet_mapa = Situación en Bavera |capital = [[Pfaffenhofen an der Ilm]] |superficie = 760 |unidat_sup = km² |población = 118.349 |población_anyo = 2012 |densidat = 160 |tipo_superior_1 = [[País]] |superior_1 = [[Imachen:Flag of Germany.svg|20px|border]] [[Alemanya]] |tipo_superior_2 = [[Estatos d'Alemanya|Estau]] |superior_2 = [[Imachen:Flag of Bavaria (lozengy).svg|20px|border]] [[Bavera]] |tipo_superior_3 = [[Regierungsbezirk|Rechión]] |superior_3 = [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|20px|border]] [[Alta Bavera]] |idioma = [[Idioma alemán|Alemán]] |luenga_propia = [[Idioma baverán|Baverán]] |pachina web = http://www.landkreis-pfaffenhofen.de/ |campo1_nombre = Matricla |campo1 = PAF }} O '''districto de Pfaffenhofen''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Landkreis Pfaffenhofen'', en [[idioma baverán|baverán]] ''Landkroas Pfahofa'') ye un [[Districtos d'Alemanya|districto]] situato en [[Bavera]], [[Alemanya]]. ==Ciudatz y municipios== {| ! align=left width=33%|Ciudatz ! align=left width=33%|Municipios ! align=left width=33%| |- valign=top || #[[Geisenfeld]] #[[Pfaffenhofen an der Ilm]] #[[Vohburg]] || #[[Baar-Ebenhausen]] #[[Ernsgaden]] #[[Gerolsbach]] #[[Hettenshausen]] #[[Hohenwart]] #[[Ilmmünster]] #[[Jetzendorf]] #[[Manching]] || <ol start=9> <li>[[Münchsmünster]] <li>[[Pörnbach]] <li>[[Reichertshausen]] <li>[[Reichertshofen]] <li>[[Rohrbach (Bavera)|Rohrbach]] <li>[[Scheyern]] <li>[[Schweitenkirchen]] <li>[[Wolnzach]] </ol> |} ==Vinclos externos== {{commonscat|Landkreis Pfaffenhofen|districto de Pfaffenhofen}} * {{de}} [http://www.landkreis-pfaffenhofen.de/ Pachina oficial] {{Districtos de Bavera}} [[Categoría:Districtos de Bavera|Pfaffenhofen]] 5dayvwhdyz7weny2co5smkqcxfwfoyg Baverán septentrional 0 108406 1837329 1790255 2022-07-20T13:04:22Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha de variedat dialectal |nombre= Baverán septentrional |nombre autoctono = Nordboarisch |color1 = lawngreen |color2 = #BEF781 |subtítol = Variedatz d'o [[idioma baverán|baverán]] |imachen=[[Imachen:Map_of_the_Northern_Bavarian_Dialect (detail).svg|250px]] |nombre imachen=Extensión d'o baverán septentrional |oficial = |regulau = |localización= [[Imachen:Flagge_Oberpfalz.svg|22px|border]] [[Alto Palatinato]]<br>[[Imachen:Flagge_Oberfranken.svg|22px|border]] [[Alta Franconia]]<br>[[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|22px|border]] [[Alta Bavera]]<br>[[Imachen:Flag_of_Lower_Bavaria.svg|22px|border]] [[Baixa Bavera]] |charradors= |rasgos= |lugars= |familia1=[[Luengas indo-europeas|Indo-europea]] |familia2=[[Luengas chermanicas|Chermanica]] |familia3=[[Luengas chermanicas occidentals|Chermanica occidental]] |familia4=[[Luengas altochermanicas|Altochermanica]] |familia5=[[Luengas altochermanicas superiors|Altochermanica superior]] |familia6=[[Idioma baverán|Baverán]] |familia7='''Baverán septentrional''' |vitalidat=<span style="color:green;">'''Muit alta'''</span> |escritors= | iso1 = | iso2 = gem | iso3 = bar | sil = bar }} O '''baverán septentrional''' (en [[idioma baverán|baverán]] ''Nordboarisch'') ye un [[dialecto]] d'o [[idioma baverán]], chunto con o [[baverán central]] y o [[baverán meridional]]. Iste dialecto se charra prencipalment en l'[[Alto Palatinato]], encara que a suya capital, a ciudat de [[Ratisbona]], ye un aria de parla central seguntes una enqüesta lingüistica d'a decada de 1980.<ref name="tdomg">{{en}} "The Dialects of Modern German". Russ, Charles V. J. 1990. ISBN 0-415-00308-3</ref> D'alcuerdo con a mesma enqüesta, o baverán septentrional tamién se charra en l'[[Alta Franconia]], asinas como en zonas de l'[[Alta Bavera|Alta]] y a [[Baixa Bavera]] y as arias d'arredol d'[[Eichstätt]] y [[Kelheim]]. Quan se fació a enqüesta encara remaniban bells poquetz parlants en a [[Republica Checa]], mas que mas concentraus arredol d'as localidatz d'[[Aš]] y [[Železná Ruda]], pero considerando o tiempo que ha pasau dende alavez ye probable que o dialecto ya s'haiga extinguiu en ixas zonas. Si encara existise astí podría incluyir-se aintro d'o ''ostegerländische Dialektgruppe''.<ref>{{en}} Ludwig Erich Schmitt (Hrsg.): ''Germanische Dialektologie''. Franz Steiner, Wiesbaden 1968, p. 143</ref><ref>{{de}} [http://web.uni-marburg.de/sprache-in-hessen/flash/dt.swf Sprache in Hessen]</ref> Ethnologue diz que en 2005 bi heba 9.000 parladors de baverán en a [[Republica Checa]], encara que no especifica si istos son parladors d'a variedat septentrional.<ref>{{en}} [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=bar Ethnologue]</ref> Seguntes a mesma enqüesta,<ref name="tdomg" /> o dialecto tien una alta vitalidat en as zonas a on se parla, encara que a mayoría de parlants lo son tamién d'[[idioma alemán|alemán]]. En a zona sud de l'aria a on se charra o baverán septentrional, se diz que tien mas prestichio a variedat central d'o baverán y por ixo as caracteristicas septentrionals no se aprecian tanto como en o norte, a on os fablants gosan tener un accento baverán septentrional prou marcau quan charran l'[[idioma alemán|alemán]]. ==Referencias== {{listaref}} {{Dialectos d'o baverán}} [[Categoría:Dialectos d'o baverán|Septentrional]] 4gxnbz7s96y45dv5hi1esfbyzqohaxh Wikipedia:Usuarios activos 4 108626 1837311 1837191 2022-07-20T11:59:45Z Jembot 32402 Bot: Actualizando ranking wikitext text/x-wiki {{/begin|500}} |- | 1 || [[User:Willtron|Willtron]] (Admin) || [[Special:Contributions/Willtron|{{formatnum:135}}]] |- | 2 || [[User:Cembo123|Cembo123]] (Admin) || [[Special:Contributions/Cembo123|{{formatnum:92}}]] |- | 3 || [[User:Wilkez|Wilkez]] || [[Special:Contributions/Wilkez|{{formatnum:83}}]] |- | 4 || [[User:Doc Taxon|Doc Taxon]] || [[Special:Contributions/Doc Taxon|{{formatnum:5}}]] |- | 5 || [[User:Caro de Segeda|Caro de Segeda]] || [[Special:Contributions/Caro de Segeda|{{formatnum:5}}]] |- | 6 || [[User:Makenzis|Makenzis]] || [[Special:Contributions/Makenzis|{{formatnum:4}}]] |- | 7 || [[User:WikiBayer|WikiBayer]] || [[Special:Contributions/WikiBayer|{{formatnum:2}}]] |- | 8 || [[User:-Lemmy-|-Lemmy-]] || [[Special:Contributions/-Lemmy-|{{formatnum:2}}]] |- | 9 || [[User:FMSky|FMSky]] || [[Special:Contributions/FMSky|{{formatnum:2}}]] |- | 10 || [[User:EduardoGG|EduardoGG]] || [[Special:Contributions/EduardoGG|{{formatnum:1}}]] |- | 11 || [[User:Adam Cuerden|Adam Cuerden]] || [[Special:Contributions/Adam Cuerden|{{formatnum:1}}]] |- | 12 || [[User:Bradipo Lento|Bradipo Lento]] || [[Special:Contributions/Bradipo Lento|{{formatnum:1}}]] |- | 13 || [[User:TKsdik8900|TKsdik8900]] || [[Special:Contributions/TKsdik8900|{{formatnum:1}}]] {{/end}} 4kptf0g0bu5yw17gp14kpzwtfukeeey Brándiz 0 108787 1837386 1769067 2022-07-21T10:01:05Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de comuna d'Italia |nombre= Brándiz |nombre_orichinal = Brindisi |imachen = [[Imachen:Le_colonne_della_Via_Appia_a_Brindisi.jpg|250px]]<br />Columna d'a Vía Apia. |escudo= |bandera= |siegla_rechión=PUG |siegla_provincia=BR |latitut_graus=40 |latitut_menutos=38 |latitut_segundos=18 |latitudine NS=N |lonchitut_graus=17 |lonchitut_menutos=56 |lonchitut_segundos=45 |Longitudine EW=E |altaria=15 |anyo= 2014 |superficie=328.48 |población=88.667 |densidat= |codigo_postal=72100 |prefixo=0831 |istat= |codigo_catastral= |zona sismica=4 |gradi giorno=1083 |nome población=brindisini (en italián) |patrón=[[Sant Lorient de Brándiz]], [[Sant Teodoro d'Amasea]] |fiestas=Primer cabo de semana de setiembre |PIL= |PIL procodigo_postalite= |Sito=http://www.comune.brindisi.it/ |pos_etiqueta_loc = left }} '''Brándiz''' (''Brinnisi'' en [[Dialecto brindisín|brindisín]], ''Brindisi'' en [[idioma italián|italián]], ''Brundisium'' en [[idioma latín|latín]]) ye una comuna italiana de 88.667 habitants ([[2014]]) y capital d'a provincia homonima. Brándiz ye un important centro de [[Salento]] en a Italia meridional. A ciudat de Brándiz ha teniu historicament un important paper comercial y cultural a causa d'a suya buena posición enta Orient y a lo suyo puerto natural en a [[mar Hadriana]]. == Toponimia == O exotoponimo ''Brandiz'' en aragonés se documenta en uns quantos textos medievals como "''[[Cronica de los Conquiridors]]''" (compilación historica de [[Chuan Ferrández d'Heredia]]) y a traducción aragonesa d'o "''[[Libro d'as Marabillas d'o Mundo]]''" (que gosa presentar os toponimos en [[idioma francés|francés]] u [[idioma normando|normando]] orichinal): {{cita|Muchos puertos '''y ha''' do hombre entra en mar Algu(n)os se meten en mar en [[Chenova|Jennoa]] algu(n)os en venecia & passan por la [[Mar Hadriana|mar adriatiqua]] que se clama [[Golfo de Venecia|goffre de veniciens]] qui dep(ar)te ytalia & grecia en este costado / Et algu(n)os van a [[Nápols|naples]] algu(n)os a Roma & de Roma a '''brandiz''' & ailli se meten en mar et en muchos otros logares en do ay puerto / Et va hombre por [[Toscana|tuscia]] por [[Campania|campaynna]] por [[calabria]] por [[Pulla|appuilla]] & las yslas de ytalia por [[Corcega|corisqua]] por [[Cerdenya|sardina]] & por [[Sicilia]] qui es muy grant isla & buena En aqueilla isla de Sicilia '''y ha''' vn Jardin enel quoal y ha diuerssos fruitos / Et es el gardin verde & florido en todas las sazon(e)s del aynno.}} [[Categoría:Comunas d'a provincia de Brándiz]] [[Categoría:Pulla]] cmdrewq73hmok51z4ca74vd6qxy1he0 1837387 1837386 2022-07-21T10:01:47Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de comuna d'Italia |nombre= Brándiz |nombre_orichinal = Brindisi |imachen = [[Imachen:Le_colonne_della_Via_Appia_a_Brindisi.jpg|250px]]<br />Columna d'a Vía Apia. |escudo= |bandera= |siegla_rechión=PUG |siegla_provincia=BR |latitut_graus=40 |latitut_menutos=38 |latitut_segundos=18 |latitudine NS=N |lonchitut_graus=17 |lonchitut_menutos=56 |lonchitut_segundos=45 |Longitudine EW=E |altaria=15 |anyo= 2014 |superficie=328.48 |población=88.667 |densidat= |codigo_postal=72100 |prefixo=0831 |istat= |codigo_catastral= |zona sismica=4 |gradi giorno=1083 |nome población=brindisini (en italián) |patrón=[[Sant Lorient de Brándiz]], [[Sant Teodoro d'Amasea]] |fiestas=Primer cabo de semana de setiembre |PIL= |PIL procodigo_postalite= |Sito=http://www.comune.brindisi.it/ |pos_etiqueta_loc = left }} '''Brándiz''' (''Brinnisi'' en [[Dialecto brindisín|brindisín]], ''Brindisi'' en [[idioma italián|italián]], ''Brundisium'' en [[idioma latín|latín]]) ye una comuna italiana de 88.667 habitants ([[2014]]) y capital d'a provincia homonima. Brándiz ye un important centro de [[Salento]] en a Italia meridional. A ciudat de Brándiz ha teniu historicament un important paper comercial y cultural a causa d'a suya buena posición enta Orient y a lo suyo puerto natural en a [[mar Hadriana]]. == Toponimia == O exotoponimo ''Brandiz'' en aragonés se documenta en uns quantos textos medievals como "''[[Cronica de los Conquiridors]]''" (compilación historica de [[Chuan Ferrández d'Heredia]]) y a traducción aragonesa d'o "''[[Libro d'as Marabillas d'o Mundo]]''" (que gosa presentar os toponimos en [[idioma francés|francés]] u [[idioma normando|normando]] orichinal): {{cita|Muchos puertos '''y ha''' do hombre entra en mar Algu(n)os se meten en mar en [[Chenova|Jennoa]] algu(n)os en venecia & passan por la [[Mar Hadriana|mar adriatiqua]] que se clama [[Golfo de Venecia|goffre de veniciens]] qui dep(ar)te ytalia & grecia en este costado / Et algu(n)os van a [[Nápols|naples]] algu(n)os a Roma & de Roma a '''brandiz''' & ailli se meten en mar et en muchos otros logares en do ay puerto / Et va hombre por [[Toscana|tuscia]] por [[Campania|campaynna]] por [[calabria]] por [[Pulla|appuilla]] & las yslas de ytalia por [[Corcega|corisqua]] por [[Cerdenya|sardina]] & por [[Sicilia]] qui es muy grant isla & buena En aqueilla isla de Sicilia '''y ha''' vn Jardin enel quoal y ha diuerssos fruitos / Et es el gardin verde & florido en todas las sazon(e)s del aynno.}} [[Categoría:Localidatz de Pulla]] fe3mu2f6wg70jimne8igqdhytpk4g4l Baverán central meridional 0 109183 1837330 1790279 2022-07-20T13:05:58Z CommonsDelinker 287 Replacing Flagge_Oberbayern.svg with Inoffizielle_Flagge_Oberbayern.svg. wikitext text/x-wiki {{Ficha de variedat dialectal |nombre= Baverán central meridional |nombre autoctono = Siddmittlboarisch |color1 = lawngreen |color2 = #BEF781 |subtítol = Variedatz d'o [[idioma baverán|baverán]] |imachen=[[Imachen:Map of the South Central Bavarian Dialect (detail).svg|250px]] |nombre imachen=Extensión d'o baverán central meridional |oficial = |regulau = |localización= [[Imachen:Inoffizielle Flagge Oberbayern.svg|22px|border]] [[Alta Bavera]]<br>[[Imachen:Flag_of_Styria_(state).svg|22px|border]] [[Estiria]]<br>[[Imachen:Tirol_Dienstflagge_(Variation).png|22px|border]] [[Tirol (estau)|Tirol]]<br>[[Imachen:Flag_of_Salzburg_(state).svg|22px|border]] [[Salzburgo (estau)|Salzburgo]]<br>[[Imachen:Flag of Hungary.svg|22px|border]] [[Hongría]] |charradors= |familia1=[[Luengas indo-europeas|Indo-europea]] |familia2=[[Luengas chermanicas|Chermanica]] |familia3=[[Luengas chermanicas occidentals|Chermanica occidental]] |familia4=[[Luengas altochermanicas|Altochermanica]] |familia5=[[Luengas altochermanicas superiors|Altochermanica superior]] |familia6=[[Idioma baverán|Baverán]] |familia7=[[Baverán central]] |familia8='''Baverán central meridional''' |rasgos= Transición entre [[baverán central]] y [[baverán meridional|meridional]] |lugars= [[Graz]], [[Sopron]] |vitalidat=<span style="color:green;">'''Muit alta'''</span> |escritors= | iso1 = | iso2 = gem | iso3 = bar | sil = bar }} O '''baverán central meridional''' (en [[idioma austro-baverán|baverán]] ''Sidtmittlboarisch'', en [[idioma alemán|alemán]] ''Südtmittelbairisch'') ye un sub[[dialecto]] d'o [[baverán central|dialecto central]] d'o [[idioma baverán]]. Se charra o sudueste de l'[[Alta Bavera]], este d'o [[Tirol (estau)|Tirol]], sud d'o estau de [[Salzburgo (estau)|Salzburgo]], [[Estiria]] y a ciudat de Sopron, en [[Hongría]]. Ye un dialecto de transición entre o [[baverán central]] y o [[baverán meridional|meridional]]. == Vinclos externos == * {{de}} [http://www.bairische-sprache.at/Index/Bairischer%20Sprachraum.htm Remaraweng Boarisch: Der bairische Sprachraum] [[Categoría:Dialectos d'o baverán|Central septentrional]] 5kma9iumz3islo9qilqbcbeh9sbj05x Maungakiekie 0 116376 1837354 1764398 2022-07-20T20:59:02Z Wilkez 65661 /* growthexperiments-addlink-summary-summary:3|0|0 */ wikitext text/x-wiki {{Ficha de montanya | nombre=Maungakiekie | atras_luengas = One Tree Hill | imachen=[[Imachen:One Tree Hill, Auckland, March 2015.jpg|250px]] | altaria=182 | latitut= | lonchitut= | cordelera=[[Campo vulcanico d'Auckland]] | situación=[[Imachen:Flag of New Zealand.svg|20px]]&nbsp;[[Auckland]], [[Nueva Zelanda]] | primera_puyada= | rota=Dende a ciudat d'Auckland | mapa=<div style="width:100%;position:relative;text-align:left">[[Imachen:New_Zealand_relief_map.jpg|250px]]<div style="position:absolute; font-size:1px; border:0px solid #F00;left:160px; top:50px;">[[Image:Montanya.svg|12x12px]]</div></div> }} O '''Maungakiekie''' (nombre [[idioma maorí|maorí]], en [[idioma anglés|anglés]] ''One Tree Hill'') ye un [[vulcán]] de 182 metros d'altaria situau en a ciudat d'[[Auckland]], [[Nueva Zelanda]]. Ye un puesto memorial important tanto ta os [[maorís]] como ta atros neozelandeses. O vico situau arredol d'a base d'o [[Pueyo|tozal]] se diz One Tree Hill. Ye rodiau por os vicos de [[Royal Oak (Nueva Zelanda)|Royal Oak]] a l'ueste, y en dirección d'as agullas d'o [[reloch]], [[Epsom (Nueva Zelanda)|Epsom]], [[Greenlane]], [[Oranga]], y [[Onehunga]]. A tuca proporciona una sobrebuena anvista de toda l'aria metropolitana d'Auckland, y permite a os vesitants alufrar as dos badías que rodian a ciudat. O [[cono vulcanico]], composau d'[[escoria]], ye o resultau d'una erupción a traviés d'os tres craters d'o vulcán – un d'ells encara intacto y os atros dos crebaus por a surtida d'a [[lava]] que en baixar se levó parti d'o cono d'escoria. Os fluxos de lava s'endrezoron enta totz os puestos, muitos d'ells enta Onehunga, cubrindo un aria de 20&nbsp;[[Kilometro quadrau|km²]], estando a segunda mas gran (en aria cubierta) d'o [[campo vulcanico d'Auckland]], dimpués d'a [[Isla de Rangitoto]]. No se conoixe guaire bien a edat d'a zaguera eruption, encara que se sabe que habría d'estar fa mas de 28.500 anyos ya que bi ha una manta de cenisas vulcanicas procedents d'a erupción d'o vulcán [[Te Tatua-a-Riukiuta|Te Tātua-a-Riukiuta]].<ref name=Hayward_essential_2011>{{en}} {{cite book |last1=Hayward |first1=Bruce W. |last2=Murdoch |first2=Graeme |last3=Maitland |first3=Gordon |title=Volcanoes of Auckland: The Essential Guide |year=2011 |publisher=Auckland University Press |isbn=978-1-86940-479-6 }}</ref> ==Referencias== {{listaref}} [[Categoría:Vulcans de Nueva Zelanda|Maungakiekie]] [[Categoría:Montanyas de Nueva Zelanda|Maungakiekie]] m7xracgk1yglm5ju7qa1rty962yy8ml Trieste 0 117041 1837390 1769075 2022-07-21T10:03:38Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de comuna d'Italia |nombre = Trieste |nombre_orichinal = Triest / Trst |escudo = Free Territory of Trieste coat of arms.svg |bandera = Free Territory Trieste Flag.svg |imachen = [[Imachen:Trieste collage.jpg|230px|Trieste]] |siegla_rechión = FVG |siegla_provincia = TS |latitut_graus = 45 |latitut_menutos = 38 |latitut_segundos = |lonchitut_graus = 13 |lonchitut_menutos = 48 |lonchitut_segundos = |altaria = |población = 201.261 |alcalde = |anyo = 2012 |densidat = 2.400 |superficie = 84,49 |fraccions = |comuniLimitrofi = |codigo_postal = 34100 |prefixo = 040 |istat = |codigo_catastral = |chentilicio = |patrono = [[Sant Chusto]] |festivo = |web = http://www.comune.faeto.fg.it/ }} '''Trieste''' (en [[idioma esloveno|esloveno]] ''Trst''; en [[idioma furlán|furlán]] y en [[idioma alemán|alemán]] ''Triest'') ye una ciudat situada en o norte d'[[Italia]], a cantos d'a [[mar Hadriana]], mugando con [[Eslovenia]]. Tien 205.593 habitants (2010) y o suyo clima ye suau y soleau, fueras d'os días en que bufa la [[Viento bora|bora]], un viento que a vegadas plega dica os 100&nbsp;km/h. Ye a capital d'a provincia d'o mesmo nombre y tamién d'a rechión [[Friuli-Venecia Chulia]]. == Vinclos externos == {{commons|Trieste|Trieste}} * {{it}} [http://www.retecivica.trieste.it Web d'o concello] [[Categoría:Localidatz de Friuli-Venecia Chulia]] opwe6exiq1cwqnz90avx01qkd7dybfx Pilar Alegría 0 134979 1837403 1757356 2022-07-21T10:59:47Z 2A00:23A8:42A1:8701:5963:A70:EE71:898A wikitext text/x-wiki {{Ficha d'autoridat | tratamiento = | nombre = Pilar Alegría | imachen = Pilar Alegría 2021 (cropped).jpg | grandaria = 230px | pietimachen = Alegría en chulio de 2021 | escudo = Escudo de España (mazonado).svg | cargo = [[Menisterio d'Educación y Formación Profesional d'Espanya|Menistra d'Educación y Formación Profesional]] d'[[Gubierno d'Espanya|Espanya]] | districto = | prencipio = [[12 de chulio]] de [[2021]] | fin = | chuntoa = | president = [[Pedro Sánchez]] | monarca = [[Felipe VI d'Espanya|Felipe VI]] | primermenistro = | gubernador = | chefe = | lugartenient = | bizeprimermenistro = | tenient = | vicegubernador = | vicechefe = | canciller = | predecesor = [[Isabel Celaá]] | succesor = | escudo2 = Escudo de España (mazonado).svg | cargo2 = [[Delegación d'o Gubierno d'Espanya en Aragón|Delegata d'o Gubierno d'Espanya]] en [[Aragón]] | prencipio2 = [[12 de febrero]] de [[2020]] | fin2 = [[12 de chulio]] de [[2021]] | president2 = [[Pedro Sánchez]] | monarca2 = [[Felipe VI d'Espanya|Felipe VI]] | primermenistro2 = | predecesor2 = [[Carmen Sánchez Pérez]] | succesor2 = Por designar | escudo3 = Escudo d'Aragón.svg | cargo3 = [[Deputación Cheneral d'Aragón|Consellera d'Innovación, Investigación y Universidat d'a Deputación Cheneral d'Aragón]] | prencipio3 = [[5 de chulio]] de [[2015]] | fin3 = [[7 d'agosto]] de [[2019]] | president3 = [[Javier Lambán]] | predecesor3 = [[Dolores Serrat Moré]]<small><br>(Educación, Universidat, Cultura y Esporte)</small><br>[[Arturo Aliaga López]]<small><br>(Industria y Innovación) | succesor3 = [[Maru Díaz]]<small><br>(Sciencia, Universidat y Sociedat d'o Conoiximiento)</small> | escudo4 = Escudo de España (mazonado).svg | cargo4 = Deputada en o [[Congreso d'os Deputatos]] | districto4 = [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]] | prencipio4 = [[1 d'abril]] de [[2008]] | fin4 = [[18 de chunio]] de [[2015]] | escudo5 = Escudo d'Aragón.svg | cargo5 = Deputada en as [[Cortz d'Aragón]] | districto5 = [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]] | prencipio5 = [[18 de chunio]] de [[2015]] | fin5 = [[20 de chunio]] de [[2019]] | escudo6 = Escudo de Zaragoza.svg | cargo6 = Concellera d'o [[Concello de Zaragoza]] | prencipio6 = [[26 de mayo]] de [[2019]] | fin6 = [[10 de febrero]] de [[2020]] | calendatanaix= [[1 de noviembre]] de [[1977]] | puestonax= [[Imachen:Flag of Aragon.svg|18px|border]] [[Zaragoza]] ([[Aragón]]) | calendatamuerte= | puestomuerte= | partiu= [[Partido Socialista Obrero Español]] | conchuche= | profesión= [[Politico|Politica]] | almamáter= [[Universidat de Zaragoza]]<br><small>(Dipl. en Machisterio)</small> | residencia= | relichión= | sinyal= | pachinaweb= }} '''María del Pilar Alegría Continente''' ([[1 de noviembre]] de [[1977]], [[Zaragoza]], [[Aragón]]) es una [[Politico|política]] [[Espanya|española]], [[Menisterio d'Educación y Formación Profesional d'Espanya|ministra de Educación y Formación Profesional del Gobierno de España]] desde el [[12 de chulio|12 de julio]] de [[2021]]. == Vínculos externos == {{Commonsart|Pilar Alegría}} <center>{{start box}} {{succession box | predecesor = [[Isabel Celaá Diéguez]] | títol = [[Imachen:Escudo de España (mazonado).svg|40px|center]][[Menisterio d'Educación y Formación Profesional d'Espanya|Menistra d'Educación y Formación Profesional d'Espanya]] | periodo = [[12 de chulio]] de [[2021]] | succesor = En o cargo }} {{succession box | predecesor = [[Carmen Sánchez Pérez]] | títol = [[Imachen:Escudo de España (mazonado).svg|40px|center]][[Delegación d'o Gubierno d'Espanya en Aragón|Delegata d'o Gubierno d'Espanya]] en [[Aragón]] | periodo = [[12 de febrero]] de [[2020]] – [[12 de chulio]] de [[2021]] | succesor = Por designar }} {{succession box | predecesor = [[Dolores Serrat Moré]] <small><br>(Educación, Universidat, Cultura y Esporte)</small><br>[[Arturo Aliaga López]]<small><br>(Industria y Innovación) | títol = [[Imachen:Escudo d'Aragón.svg|30px|center]][[Deputación Cheneral d'Aragón|Consellera d'Innovación, Investigación y Universidat <br>d'a Deputación Cheneral d'Aragón]] | periodo = [[5 de chulio]] de [[2015]] – [[7 d'agosto]] de [[2019]] | succesor = [[Maru Díaz]]<small><br>(Sciencia, Universidat y Sociedat d'o Conoiximiento)</small> }} {{end box}} </center> {{DEFAULTSORT:Alegría Continente, Pilar}} [[Categoría:Menistros d'Espanya]] [[Categoría:Menistros d'o Gubierno d'Espanya naixius d'Aragón]] [[Categoría:Politicos d'Aragón]] [[Categoría:Naixius de Zaragoza]] [[Categoría:1977 (naixencias)]] p4oq0e8hkrocqzjv5yn7by7vlkf2d7h 1837404 1837403 2022-07-21T11:31:39Z Willtron 41 S'han revertito as edicions de [[Special:Contributions/2A00:23A8:42A1:8701:5963:A70:EE71:898A|2A00:23A8:42A1:8701:5963:A70:EE71:898A]] ([[User talk:2A00:23A8:42A1:8701:5963:A70:EE71:898A|Descusión]]); tornando t'a zaguera versión editada por [[User:EduardoGG|EduardoGG]] wikitext text/x-wiki {{Ficha d'autoridat | tratamiento = | nombre = Pilar Alegría | imachen = Pilar Alegría 2021 (cropped).jpg | grandaria = 230px | pietimachen = Alegría en chulio de 2021 | escudo = Escudo de España (mazonado).svg | cargo = [[Menisterio d'Educación y Formación Profesional d'Espanya|Menistra d'Educación y Formación Profesional]] d'[[Gubierno d'Espanya|Espanya]] | districto = | prencipio = [[12 de chulio]] de [[2021]] | fin = | chuntoa = | president = [[Pedro Sánchez]] | monarca = [[Felipe VI d'Espanya|Felipe VI]] | primermenistro = | gubernador = | chefe = | lugartenient = | bizeprimermenistro = | tenient = | vicegubernador = | vicechefe = | canciller = | predecesor = [[Isabel Celaá]] | succesor = | escudo2 = Escudo de España (mazonado).svg | cargo2 = [[Delegación d'o Gubierno d'Espanya en Aragón|Delegata d'o Gubierno d'Espanya]] en [[Aragón]] | prencipio2 = [[12 de febrero]] de [[2020]] | fin2 = [[12 de chulio]] de [[2021]] | president2 = [[Pedro Sánchez]] | monarca2 = [[Felipe VI d'Espanya|Felipe VI]] | primermenistro2 = | predecesor2 = [[Carmen Sánchez Pérez]] | succesor2 = Por designar | escudo3 = Escudo d'Aragón.svg | cargo3 = [[Deputación Cheneral d'Aragón|Consellera d'Innovación, Investigación y Universidat d'a Deputación Cheneral d'Aragón]] | prencipio3 = [[5 de chulio]] de [[2015]] | fin3 = [[7 d'agosto]] de [[2019]] | president3 = [[Javier Lambán]] | predecesor3 = [[Dolores Serrat Moré]]<small><br>(Educación, Universidat, Cultura y Esporte)</small><br>[[Arturo Aliaga López]]<small><br>(Industria y Innovación) | succesor3 = [[Maru Díaz]]<small><br>(Sciencia, Universidat y Sociedat d'o Conoiximiento)</small> | escudo4 = Escudo de España (mazonado).svg | cargo4 = Deputada en o [[Congreso d'os Deputatos]] | districto4 = [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]] | prencipio4 = [[1 d'abril]] de [[2008]] | fin4 = [[18 de chunio]] de [[2015]] | escudo5 = Escudo d'Aragón.svg | cargo5 = Deputada en as [[Cortz d'Aragón]] | districto5 = [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]] | prencipio5 = [[18 de chunio]] de [[2015]] | fin5 = [[20 de chunio]] de [[2019]] | escudo6 = Escudo de Zaragoza.svg | cargo6 = Concellera d'o [[Concello de Zaragoza]] | prencipio6 = [[26 de mayo]] de [[2019]] | fin6 = [[10 de febrero]] de [[2020]] | calendatanaix= [[1 de noviembre]] de [[1977]] | puestonax= [[Imachen:Flag of Aragon.svg|18px|border]] [[Zaragoza]] ([[Aragón]]) | calendatamuerte= | puestomuerte= | partiu= [[Partido Socialista Obrero Español]] | conchuche= | profesión= [[Politico|Politica]] | almamáter= [[Universidat de Zaragoza]]<br><small>(Dipl. en Machisterio)</small> | residencia= | relichión= | sinyal= | pachinaweb= }} '''María del Pilar Alegría Continente''' ([[1 de noviembre]] de [[1977]] de [[Zaragoza]], [[Aragón]]) ye una [[Politico|politica]] [[Aragón|aragonesa]], [[Menisterio d'Educación y Formación Profesional d'Espanya|menistra d'Educación y Formación Profesional d'o Gubierno d'Espanya]] dende o [[12 de chulio]] de [[2021]]. == Vinclos externos == {{Commonsart|Pilar Alegría}} <center> {{start box}} {{succession box | predecesor = [[Isabel Celaá Diéguez]] | títol = [[Imachen:Escudo de España (mazonado).svg|40px|center]][[Menisterio d'Educación y Formación Profesional d'Espanya|Menistra d'Educación y Formación Profesional d'Espanya]] | periodo = [[12 de chulio]] de [[2021]] | succesor = En o cargo }} {{succession box | predecesor = [[Carmen Sánchez Pérez]] | títol = [[Imachen:Escudo de España (mazonado).svg|40px|center]][[Delegación d'o Gubierno d'Espanya en Aragón|Delegata d'o Gubierno d'Espanya]] en [[Aragón]] | periodo = [[12 de febrero]] de [[2020]] – [[12 de chulio]] de [[2021]] | succesor = Por designar }} {{succession box | predecesor = [[Dolores Serrat Moré]] <small><br>(Educación, Universidat, Cultura y Esporte)</small><br>[[Arturo Aliaga López]]<small><br>(Industria y Innovación) | títol = [[Imachen:Escudo d'Aragón.svg|30px|center]][[Deputación Cheneral d'Aragón|Consellera d'Innovación, Investigación y Universidat <br>d'a Deputación Cheneral d'Aragón]] | periodo = [[5 de chulio]] de [[2015]] – [[7 d'agosto]] de [[2019]] | succesor = [[Maru Díaz]]<small><br>(Sciencia, Universidat y Sociedat d'o Conoiximiento)</small> }} {{end box}} </center> {{DEFAULTSORT:Alegría Continente, Pilar}} [[Categoría:Menistros d'Espanya]] [[Categoría:Menistros d'o Gubierno d'Espanya naixius d'Aragón]] [[Categoría:Politicos d'Aragón]] [[Categoría:Naixius de Zaragoza]] [[Categoría:1977 (naixencias)]] 3yc03h22nwdqzs3r7cl1rm0i3iz60dt Pizza 0 137775 1837400 1810656 2022-07-21T10:16:20Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha d'alimento |nombre = Pizza |atras_denominacions = |imachen = [[Imachen:Eq_it-na_pizza-margherita_sep2005_sml.jpg|250px]]<br>Pizza |cocina = [[Gastronomía italiana]] |orichen = [[Nápols]] ([[Italia]]) |mincha = en totz puestos |categoría = |forma = |preparación = [[farina]], [[tomate]], [[queso]] y quantos atros ingredients |relacionaus = }} A '''pizza''' ye un plato d'orichen italián que consiste en una base per un regular redonda y plana de masa a base d'[[hordio]] con emprenyatuera cubierta con [[tomate]]s, [[queso]] y, a ormino, quantos atros ingredients (como [[anchova]]s, [[sampinyón|sampinyons]], [[cebolla]]s, [[oliva]]s, pinya, carne, etc.), que dimpués s'enforna a alta temperatura, tradicionalment en forno de lenya. En [[Italia]], a pizza que se sirve en un restaurant se presienta sin tallar y se mincha con [[cutiello]] y [[forqueta]].<ref> {{en}} [https://www.theguardian.com/food/2019/sep/06/how-to-eat-neapolitan-style-pizza How to eat: Neapolitan-style pizza] en [[The Guardian]]</ref> En ambients informals, manimenos, se talla en gallos pa minchar mientres se sostiene en a man. Lo termin pizza se rechistró per primera vegada en o [[sieglo X]] en un manuscrito latín d'a ciudat de [[Gayeta]], en o sud d'[[Italia]], en [[Lazio]], en a buega con [[Campania]]. A pizza moderna s'inventó en [[Nápols]] y, dende alavez, o plato y las suyas variants s'han feito populars en muitos países. S'ha convertiu en una d'as [[virolla]]s mas populars d'o mundo y en un virolla común de [[virolla rapida]] en [[Europa]], [[America d'o Norte]], [[Australia]] y [[Asia]]; ye disponible en pizzerías (restaurants especializaus en pizza), restaurants que ofreixen cocina mediterrania, a traviés d'entrega de pizza y como virolla d'a carrera. Quantas interpresas de virollas venden pizzas precocinadas, que pueden conchelar-se, en as botigas de comestibles, pa recalentar-las en un forno domestico. En [[2017]], o mercau mundial d'a pizza yera de 128 000 millons de [[Dólar estausunidense|dolars]] y en [[Estaus Unius]] yera de 44 000 millons de [[Dólar estausunidense|dolars]] repartius en 76 000 pizzerías. Per un regular, lo 13 % d'a población d'Estaus Unius consumiba pizza en un día qualsequiera.<ref> {{en}} Rhodes, Donna; et al. (February 2014). "Consumption of Pizza" . Food Surveys Research Group Dietary Data Brief No. 11. USDA.</ref> L' ''Associazione Verace Pizza Napoletana'' ye una organización sin fins de lucro fundada en [[1984]] con seu en [[Nápols]] que tien como obchectivo promover a pizza napolitana tradicional. En [[2009]], a petición d'[[Italia]], a pizza napolitana se rechistró en a [[Unión Europea]] como plato tradicional guarenciau y en [[2017]] l'arte d'a suya elaboración s'incluyó en a lista d'o patrimonio cultural immaterial d'a [[UNESCO]].<ref> {{en}} [https://www.theguardian.com/world/2017/dec/07/naples-pizza-twirling-wins-unesco-intangible-status Naples' pizza twirling wins Unesco ‘intangible’ status] en [[The Guardian]]</ref> == Atras virollas semellants == *[[Flammkuchen]], tipica d'[[Alsacia]]. *[[Lahmacun]], a vegadas clamada ''pizza turca''. *[[Okonomiyaki]], de [[Chapón]]. == Referencias == {{Listaref}} [[Categoría:Gastronomía d'Italia]] m9a7iw4knzrqsp0w588v7bklxh1d1sg Cortz de Monzón (1435-1436) 0 137907 1837401 1811904 2022-07-21T10:16:33Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de Cortz |nombre = Cortz de Monzón |anyos = 1435-1436 |imachen = Monzón 23.jpg |imachen_grandaria = 250px |piet_imachen = Carrera de [[Monzón]] |monarca = [[Alifonso V d'Aragón]] |president = [[María Trastamara]] |puesto = [[Ilesia de Sant Chuan Baptista de Monzón|Ilesia de Sant Chuan]] |ciudat = [[Imachen:Siñal_d'Aragón.svg|22px|border]] [[Monzón]] |pre_chenerals = [[Cortz de Monzón (1388-1389)|Monzón 1388-1389]] |post_chenerals = [[Cortz de Fraga (1460)|Fraga 1460]] |pre_Aragón = [[Cortz de Val de Robres (1429)|Val de Robres 1429]] |post_Aragón = [[Cortz d'Alcanyiz (1436)|Alcanyiz 1436]] |pre_Catalunya = [[Cortz de Barcelona (1431)|Barcelona 1431]] |post_Catalunya = [[Cortz de Barcelona (1436)|Barcelona 1436]] |pre_Valencia = [[Cortz de Traiguera-Sant Mateu (1429)|Traiguera-Sant Mateu 1429]] |post_Valencia = [[Cortz de Moriella (1436)|Moriella 1436]] |temas = - Guerra en Italia }} As '''Cortz de Monzón''' de [[1435]]-[[1436]] estioron unas [[Cortz Chenerals d'Aragón]] que fuoron convocadas por a reina [[María Trastamara|María]], como lugartenient cheneral d'Aragón, Valencia, Catalunya y Mallorca, o día [[15 d'octubre]] de [[1435]] dende a ciudat de [[Zaragoza]], pa reunir-se en [[Monzón]] o [[15 de noviembre]], pero fuoron posposadas dica o [[25 de noviembre]].<ref name="MP8-46">Muñoz Pomer 2008: p. 46.</ref><ref name="DC350">Dánvila y Collado: p. 350.</ref> Istas cortz fuoron convocadas por a reina pa fer frent a lo rescate requiesto por os [[republica de Chenova|chenoveses]] pa liberar a lo rei [[Alifonso V d'Aragón]], que en o setio a [[Gayeta]] fue venciu y feito preso chunto con os infants [[Chuan II d'Aragón|Chuan]] y [[Henrique I d'Empurias|Henrique]] y buena parti d'a nobleza aragonesa y catalana en a [[Batalla de Ponza (1435)|batalla de Ponza]], lo [[5 d'agosto]], contra una flota conchunta d'o [[ducato de Milán]], lo [[Papa|Papato]] y los reis anchevins de [[reino de Nápols|Nápols]].<ref name="S832">Salrach 1981: p. 832.</ref><ref>Romeu Alfaro 1989: p. 29.</ref> Quan prencipian as cortz, lo rei ya ye liberau, dimpués de sinyar con [[Filippo Maria Visconti]], duque de Milán, en octubre de 1435, un [[Tractau de Milán|tractau]], en o que se repartiban a hechemonía en Italia.<ref name="S832"/> Manimenos, la reina contina con as cortz, y o [[15 d'aviento]] presienta la proposición reyal, debant d'as cortz chenerals d'a Corona d'Aragón.<ref name="MP8-46"/><ref name="DC350"/><ref>Montesa 1863: VII, p. 86.</ref> {{cita|Y a reina a 15 d'aviento, en a ilesia de Sant Chuan [de Monzón], estando en o suyo soli reyal en presencia d'o chusticia d'Aragón, asentau a los pietz d'a reina, chunto con o rechent d'a cancelleria, estando los aragoneses y valencians en a parti dreita y los catalans y mallorquins en l'atra parti; proposó las causas d'haber-los convocau a cortz chenerals, estando los asuntos d'istos reinos con muito de conflicto y turbación, y exposaus a un gran periglo.|[[Cheronimo Zurita]]. ''[[Anals d'a Corona d'Aragón]]'', Libro 14, cap. 29.<ref>Zurita 2003.</ref> }} Posteriorment, o rei ninvía a lo suyo chirmán [[Chuan II d'Aragón|Chuan]], como lugartenient cheneral d'Aragón, Valencia y Mallorca, deixando a la reina María, a lugartenencia cheneral de Catalunya.<ref>[[#Montesa7|Montesa 1863]]: VII, p. 87.</ref> O infant Chuan, presidindo as cortz, aconsigue una aduya de 100.000 florins d'a representación catalana, destinada a armar naus y galeras pa continar con o esfuerzo belico en Italia, y 10.000 libras d'a representación valenciana.<ref>Muñoz Pomer 2005: p. 227.</ref> O [[31 de marzo]] de [[1436]] disuelven as cortz, y anuncia la convocatoria de cortz particulars en cadagún d'os territorios peninsulars,<ref name="DC350"/><ref>Sánchez de Movellán 2004: p. 87.</ref><ref>Montesa 1862: V, pp. 296-297.</ref>, celebrando-se cortz aragonesas en [[Alcanyiz]], catalanas en [[Tortosa]] y valencianas en [[Moriella]]. ==Cortz d'Aragón== Fuoron convocadas a cortz as ciudatz de [[Uesca]], [[Tarazona]], [[Calatayú]], [[Daroca]], [[Teruel]], [[Albarrazín]], [[Chaca]] y [[Balbastro]], as villas d'[[Alcanyiz]], [[Mont Albán]], [[Monzón]], [[L'Aínsa]], [[Tamarit de Litera]], [[Taust]], [[Exeya d'os Caballers|Exeya]], [[Sarinyena]], [[Sos d'o Rei Catolico|Sos]], [[Sadaba]], [[Alagón]], [[Uncastiello]], [[Fraga (Uesca)|Fraga]] y [[Sant Isteban de Litera]] y as comunidatz d'aldeyas de [[Comunidat de Calatayú (medieval)|Calatayú]], [[Comunidat de Daroca|Daroca]] y [[Comunidat de Teruel (medieval)|Teruel]]. ==Referencias== {{listaref}} ==Vinclos externos== * {{es}} [https://bibliotecavirtual.aragon.es/i18n/catalogo_imagenes/grupo.cmd?path=3719728#page=358 Actas d'as Cortz de Monzón de 1435-1436] <center> {{start box}} {{succession box | títol = [[Cortz Chenerals d'Aragón]] | predecesor = [[Cortz de Monzón (1388-1389)]] | periodo = '''Cortz de Monzón (1435-1436)''' | succesor = [[Cortz de Fraga (1460)]] }} {{succession box | títol = [[Cortz d'o Reino d'Aragón]] | predecesor = [[Cortz de Val de Robres (1429)]] | periodo = '''Cortz de Monzón (1435-1436)''' | succesor = [[Cortz d'Alcanyiz (1436)]] }} {{succession box | títol = [[Cortz Catalanas]] | predecesor = [[Cortz de Barcelona (1431)]] | periodo = '''Cortz de Monzón (1435-1436)''' | succesor = [[Cortz de Barcelona (1436)]] }} {{succession box | títol = [[Cortz d'o Reino de Valencia]] | predecesor = [[Cortz de Traiguera-Sant Mateu (1429)]] | periodo = '''Cortz de Monzón (1435-1436)''' | succesor = [[Cortz de Moriella (1436)]] }} {{end box}} </center> [[Categoría:Cortz Chenerals d'Aragón|Monzón 1435-1436]] [[Categoría:Cortz d'o Reino d'Aragón|Monzón 1435-1436]] [[Categoría:Cortz Catalanas|Monzón 1435-1436]] [[Categoría:Cortz d'o Reino de Valencia|Monzón 1435-1436]] [[Categoría:Cortz d'o Reino d'Aragón celebradas en Monzón]] [[Categoría:Cortz d'o Reino d'Aragón en o sieglo XV|Monzón 1435-1436]] [[Categoría:1435]] [[Categoría:1436]] harhp9lk230dirmaqn4rj0y2iytsh08 Estanca de Loreto 0 142127 1837358 1837290 2022-07-21T07:43:10Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de laco |nombre=Estanca de Loreto |atras_luengas=Alberca de Loreto |imachen=[[Imachen:Estanca de Loreto 01.jpg|250 px|Estanca de Loreto]] |país=[[Imachen:Flag of Aragon.svg|20px]] [[Aragón]] |provincia=[[Uesca]] |comarca=[[Plana de Uesca]] |superficieha=19 |altaria=470 |volumen=0.35 |fuent=[[Entibo d'Arguis]] |latitut=42.12307592 |lonchitut=-0.45139316 |mapa_loc=Aragón }} A '''estanca de Loreto''' ye una estanca en a redolada de [[Quarte]], [[Banariés]] y [[Huarrios]]. Estió construita entre os sieglos XV y XVI pa regar os campos d'arredol con augua d'a [[Río Isuela (Uesca)|Isuela]].<ref name=":0">{{Es}}Latorre Ciria, José Manuel. "Regadío y producción agraria en Huesca durante el siglo XVI". [[Instituto de Estudios Altoaragoneses]] (ed.). ''[https://issuu.com/diputacionprovincialdehuesca/docs/agua_progreso_social Agua y progreso social. Siete estudios sobre el regadío en Huesca, siglos XII-XX]''. (1994). [[Uesca]]: Grafic RM Color. 84-8127-012-1</ref> Actualment, tamién ye conectata a o [[entibo d'Arguis]], y en o suyo prencipio a suya capacidat maxima yera arredol d'os 71.000 m<sup>3</sup>, mientras que dimpués d'o recreiximiento que se fació, ahora puet llegar a guardar 350.000 m<sup>3</sup> d'augua.<ref name=":0" /><ref>{{Es}}Blázquez Herrero, Carlos (1995). ''[[iarchive:ElAguaYAragn/mode/2up|El Agua y Aragón]]''. España: Diaria Aragonesa, S.A. [[El Periódico de Aragón]]. Grupo Z. 84-8892 1-01-Z</ref> == Referencias == <references /> [[Categoría:Estancas]] 8hrylzo1oy4p1rc6wfegnph2xomtsk0 Usuario:Wilkez/Escudo (heráldica) 2 142129 1837331 1837292 2022-07-20T13:11:06Z Wilkez 65661 S'ha blanquiato a pachina wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Usuario:Wilkez/Korea 2 142130 1837333 2022-07-20T13:36:20Z Wilkez 65661 Creado al traducir la página «[[:en:Special:Redirect/revision/1099368363|Korea]]» wikitext text/x-wiki '''Coreya''' ye una rechión peninsular en l'[[Asia]] este. Dende 1945 ye dividida en dos países cerca d'o paralelo 38: [[Coreya d'o Norte]] y [[Coreya d'o Sud]]. Coreya ye formada per a peninsula Coreyana, la Isla Jeju, y atras isletas pequenyas cerca d'a peninsula. En o norueste a peninsula muga con [[China]], y en o noreste con [[Rusia]]. Ye separata d'o [[Chapón]] per o Estreito de Coreya y o mar d'o Chapón. == Etimolochía == En a Coreya d'o Sud, a la peninsula se le nombra ''Hanguk'' (한국, "país d'os Han"). O nombre se refiere a Samhan, d'os Tres Reinos de Coreya. En a Coreya d'o Norte, a la peninsula se le denomina ''Joseon'' (조선, "tierra d'a Calma d'o Maitín"). <nowiki> [[Categoría:Antigos países d'Asia]] [[Categoría:Rechions d'Asia]] [[Categoría:Coreya]] [[Categoría:Peninsulas]]</nowiki> 0xxjj1x8voulhxa2komu17f94wuwe66 1837335 1837333 2022-07-20T14:09:35Z Wilkez 65661 wikitext text/x-wiki [[Imachen:Locationmap Goryeo.png|miniaturadeimagen|250x250px|Localización d'a Peninsula Coreyana.]] '''Coreya''' ye una rechión peninsular en l'[[Asia]] este. Dende 1945 ye dividida en dos países cerca d'o paralelo 38: [[Coreya d'o Norte]] y [[Coreya d'o Sud]]. Coreya ye formada per a peninsula Coreyana, la Isla Jeju, y atras isletas pequenyas cerca d'a peninsula. En o norueste a peninsula muga con [[China]], y en o noreste con [[Rusia]]. Ye separata d'o [[Chapón]] per o Estreito de Coreya y o mar d'o Chapón. == Etimolochía == En a Coreya d'o Sud, a la peninsula se le nombra ''Hanguk'' (한국, "país d'os Han"). O nombre se refiere a Samhan, d'os Tres Reinos de Coreya. En a Coreya d'o Norte, a la peninsula se le denomina ''Joseon'' (조선, "tierra d'a Calma d'o Maitín"). [[Categoría:Peninsulas]] [[Categoría:Coreya]] [[Categoría:Antigos países d'Asia]] [[Categoría:Rechions d'Asia]] e5ql30q3dilkdofziwl956ckncm0guk Coreya 0 142131 1837336 2022-07-20T14:10:21Z Wilkez 65661 Creado al traducir la página «[[:en:Special:Redirect/revision/1099368363|Korea]]» wikitext text/x-wiki '''Coreya''' ye una rechión peninsular en l'[[Asia]] este. Dende 1945 ye dividida en dos países cerca d'o paralelo 38: [[Coreya d'o Norte]] y [[Coreya d'o Sud]]. Coreya ye formada per a peninsula Coreyana, la Isla Jeju, y atras isletas pequenyas cerca d'a peninsula. En o norueste a peninsula muga con [[China]], y en o noreste con [[Rusia]]. Ye separata d'o [[Chapón]] per o Estreito de Coreya y o mar d'o Chapón. == Etimolochía == En a Coreya d'o Sud, a la peninsula se le nombra ''Hanguk'' (한국, "país d'os Han"). O nombre se refiere a Samhan, d'os Tres Reinos de Coreya. En a Coreya d'o Norte, a la peninsula se le denomina ''Joseon'' (조선, "tierra d'a Calma d'o Maitín"). [[Categoría:Antigos países d'Asia]] [[Categoría:Rechions d'Asia]] [[Categoría:Coreya]] [[Categoría:Peninsulas]] dcnml2w9hai1qp03engx92b7n10mxe5 1837337 1837336 2022-07-20T14:12:17Z Wilkez 65661 Anyadir localización y enlaces wikitext text/x-wiki [[Imachen:Locationmap Goryeo.png|miniaturadeimagen|250x250px|Localización d'a peninsula coreyana.]] '''Coreya''' ye una rechión peninsular en l'[[Asia]] este. Dende 1945 ye dividida en dos países cerca d'o paralelo 38: [[Coreya d'o Norte]] y [[Coreya d'o Sud]]. Coreya ye formada per a [[peninsula]] Coreyana, a Isla Jeju, y atras [[Isla|islas]] pequenyas cerca d'a peninsula. En o norueste a peninsula muga con [[China]], y en o noreste con [[Rusia]]. Ye separata d'o [[Chapón]] per o Estreito de Coreya y o mar d'o Chapón. == Etimolochía == En a Coreya d'o Sud, a la peninsula se le nombra ''Hanguk'' (한국, "país d'os Han"). O nombre se refiere a Samhan, d'os Tres Reinos de Coreya. En a Coreya d'o Norte, a la peninsula se le denomina ''Joseon'' (조선, "tierra d'a Calma d'o Maitín"). [[Categoría:Antigos países d'Asia]] [[Categoría:Rechions d'Asia]] [[Categoría:Coreya]] [[Categoría:Peninsulas]] r0adyirvmyt6m60fl1ayeyj1aq0c3bz Christian Mekowulu 0 142132 1837340 2022-07-20T15:56:11Z EduardoGG 12563 Pachina creyada con '{{Infobox esportistas |nombre = Christian Mekowulu |imachen = |grandaria imachen = |piet de foto = |calendata naximiento = [[17 de marzo]] de [[1995]] |puesto naximiento = [[Imachen:Flag of Nigeria.svg|22px|border]] [[Lagos]] ([[Nicheria]]) |puesto residenzia = |esporte = [[Baloncesto]] |altaria = 2,05 m |peso = 107 kg |equipe = [[Basket Zaragoza 2002|Basket Zaragoza]] |man = |profesional = |millor puesto = |tpCampionato1= |tpC1medalla1= |tpC1campionato1= |tp…' wikitext text/x-wiki {{Infobox esportistas |nombre = Christian Mekowulu |imachen = |grandaria imachen = |piet de foto = |calendata naximiento = [[17 de marzo]] de [[1995]] |puesto naximiento = [[Imachen:Flag of Nigeria.svg|22px|border]] [[Lagos]] ([[Nicheria]]) |puesto residenzia = |esporte = [[Baloncesto]] |altaria = 2,05 m |peso = 107 kg |equipe = [[Basket Zaragoza 2002|Basket Zaragoza]] |man = |profesional = |millor puesto = |tpCampionato1= |tpC1medalla1= |tpC1campionato1= |tpC1disciplinac1= |tetuls = |premios= |sitio web = }} '''Christian Mekowulu''' ([[17 de marzo]] de [[1995]] de [[Lagos]], [[Nicheria]]) ye un chugador profesional [[Nicheria|nicherián]] de [[baloncesto]]. Tien una altaria de 2,05 metros y ocupa a posición de [[Pivot (baloncesto)|pivot]]. En l'actualidat chuga en o [[Basket Zaragoza 2002|Casademont Zaragoza]], d'a [[Liga ACB|liga ACB]]. == Trachectoria esportiva == {| class="wikitable sortable" !width="90"|Anyadas !width="200"|Equipe !width="80"|Liga !width="180"|País |- |align=center|[[2019]]-[[2020]] |[[Pallacanestro Orzinuovi]] |'''[[Lega Basket Serie A2|Serie A2]]''' | [[Imachen:Flag of Italy.svg|22px|border]] [[Italia]] |- |align=center|[[2020]]-[[2021]] |[[Universo Treviso Basket]] |'''[[Lega Basket Serie A|Serie A]]''' | [[Imachen:Flag of Italy.svg|22px|border]] [[Italia]] |- |align=center|[[2021]]-[[2022]] |[[Dinamo Basket Sassari|Dinamo Sassari]] |'''[[Lega Basket Serie A|Serie A]]''' | [[Imachen:Flag of Italy.svg|22px|border]] [[Italia]] |- |align=center|[[2022]]-hue |[[Basket Zaragoza 2002|Casademont Zaragoza]] |'''[[Liga ACB|ACB]]''' | [[Imachen:Flag of Spain.svg|22px|border]] [[Espanya]] |- |} == Vinclos externos == * {{en}} [https://www.acb.com/jugador/temporada-a-temporada/id/30001853 Ficha d'o chugador en ACB.com]. {{DEFAULTSORT:Mekowulu, Christian}} [[Categoría:Chugadors de baloncesto de Nicheria]] [[Categoría:Chugadors de baloncesto d'a Liga ACB]] [[Categoría:Chugadors de baloncesto d'o Basket Zaragoza 2002]] [[Categoría:1995 (naixencias)]] 6l403hfq6vyefbe9eq2ttnk75y66zbc Val de Castanesa 0 142133 1837345 2022-07-20T17:56:55Z Wilkez 65661 Creado al traducir la página «[[:ca:Special:Redirect/revision/29700023|Vall de Castanesa]]» wikitext text/x-wiki {{Indret}}{{Ficha de val|nombre=Val de Castanesa|país=[[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px|border]] [[Aragón]]|ríos=Valiera de Castanesa|division=[[Ribagorza]]|macizo=[[Pireneus]]|tpdivision=[[Comarcas d'Aragón|Comarca]]|imachen=[[File:Pasqua 044.JPG|240 px|Pasqua_044]]|mapa=<div style="width:100%;position:relative;text-align:left">[[Imachen:Pyrenees topographic map-ca.svg|250px]]<div style="position:absolute; font-size:1px; border:0px solid #F00;left:120px; top:62px;">[[Image:City locator 10.svg|15x15px]]</div></div>}} La '''val de Castanesa''' ye una depresión alargada d'a superficie [[Tierra|terrestre]] recorrida per la Valira de Castanesa. Esta [[val]] está situada en os [[Pireneu|Pireneus]], a la [[comarca]] d'a [[Ribagorza|Ribagorça]] d'Aragón. La Valira de Castanesa drena tota la val, antes d'arribar a la suya desembocadura, auguas alto d'o [[El Pont de Suert|Pont de Suert]], a la [[Río Noguera Ribagorzana|Noguera Ribagorzana]]. == Referencias == <references /> * [[Categoría:Ribagorza]] [[Categoría:Vals pirinencas]] 62saztqqmcp6ct7pj1ndiy965nuqble 1837346 1837345 2022-07-20T17:57:42Z Wilkez 65661 wikitext text/x-wiki {{Ficha de val|nombre=Val de Castanesa|país=[[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px|border]] [[Aragón]]|ríos=Valiera de Castanesa|division=[[Ribagorza]]|macizo=[[Pireneus]]|tpdivision=[[Comarcas d'Aragón|Comarca]]|imachen=[[File:Pasqua 044.JPG|240 px|Pasqua_044]]|mapa=<div style="width:100%;position:relative;text-align:left">[[Imachen:Pyrenees topographic map-ca.svg|250px]]<div style="position:absolute; font-size:1px; border:0px solid #F00;left:120px; top:62px;">[[Image:City locator 10.svg|15x15px]]</div></div>}} La '''val de Castanesa''' ye una depresión alargada d'a superficie [[Tierra|terrestre]] recorrida per la Valira de Castanesa. Esta [[val]] ye situada en os [[Pireneu|Pireneus]], a la [[comarca]] d'a [[Ribagorza|Ribagorça]] d'Aragón. La Valira de Castanesa drena tota la val, antes d'arribar a la suya desembocadura, auguas alto d'o [[El Pont de Suert|Pont de Suert]], a la [[Río Noguera Ribagorzana|Noguera Ribagorzana]]. == Referencias == <references /> * [[Categoría:Ribagorza]] [[Categoría:Vals pirinencas]] aonurlpt2a3a5n8v194483s7nh9c3mx 1837347 1837346 2022-07-20T17:58:27Z Wilkez 65661 wikitext text/x-wiki {{Ficha de val|nombre=Val de Castanesa|país=[[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px|border]] [[Aragón]]|ríos=Valiera de Castanesa|division=[[Ribagorza]]|macizo=[[Pireneus]]|tpdivision=[[Comarcas d'Aragón|Comarca]]|imachen=[[File:Pasqua 044.JPG|240 px|Pasqua_044]]|mapa=<div style="width:100%;position:relative;text-align:left">[[Imachen:Pyrenees topographic map-ca.svg|250px]]<div style="position:absolute; font-size:1px; border:0px solid #F00;left:120px; top:62px;">[[Image:City locator 10.svg|15x15px]]</div></div>}} La '''val de Castanesa''' ye una depresión alargada d'a superficie [[Tierra|terrestre]] recorrida per la Valira de Castanesa. Esta [[val]] ye situada en os [[Pireneu|Pireneus]], a la [[comarca]] d'a [[Ribagorza|Ribagorça]] d'Aragón. La Valira de Castanesa drena tota la val, antes d'arribar a la suya desembocadura, auguas alto d'o [[El Pont de Suert|Pont de Suert]], a la [[Río Noguera Ribagorzana|Noguera Ribagorzana]]. == Referencias == <references /> * [[Categoría:Ribagorza]] [[Categoría:Vals pirinencas]] [[Categoría:Vals d'a provincia de Uesca]] nqrmhb7na86i60grf2vj5tbe4vc1pvm 1837350 1837347 2022-07-20T20:40:08Z Wilkez 65661 Wilkez tresladó a pachina [[Vall de Castanesa]] ta [[Val de Castanesa]]: Habeva escrito "vall" en cuentas de "val" wikitext text/x-wiki {{Ficha de val|nombre=Val de Castanesa|país=[[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px|border]] [[Aragón]]|ríos=Valiera de Castanesa|division=[[Ribagorza]]|macizo=[[Pireneus]]|tpdivision=[[Comarcas d'Aragón|Comarca]]|imachen=[[File:Pasqua 044.JPG|240 px|Pasqua_044]]|mapa=<div style="width:100%;position:relative;text-align:left">[[Imachen:Pyrenees topographic map-ca.svg|250px]]<div style="position:absolute; font-size:1px; border:0px solid #F00;left:120px; top:62px;">[[Image:City locator 10.svg|15x15px]]</div></div>}} La '''val de Castanesa''' ye una depresión alargada d'a superficie [[Tierra|terrestre]] recorrida per la Valira de Castanesa. Esta [[val]] ye situada en os [[Pireneu|Pireneus]], a la [[comarca]] d'a [[Ribagorza|Ribagorça]] d'Aragón. La Valira de Castanesa drena tota la val, antes d'arribar a la suya desembocadura, auguas alto d'o [[El Pont de Suert|Pont de Suert]], a la [[Río Noguera Ribagorzana|Noguera Ribagorzana]]. == Referencias == <references /> * [[Categoría:Ribagorza]] [[Categoría:Vals pirinencas]] [[Categoría:Vals d'a provincia de Uesca]] nqrmhb7na86i60grf2vj5tbe4vc1pvm 1837352 1837350 2022-07-20T20:55:34Z Wilkez 65661 Anyadir lugars en la plantilla wikitext text/x-wiki {{Ficha de val|nombre=Val de Castanesa|país=[[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px|border]] [[Aragón]]|ríos=Valiera de Castanesa|division=[[Ribagorza]]|macizo=[[Pireneus]]|tpdivision=[[Comarcas d'Aragón|Comarca]]|imachen=[[File:Pasqua 044.JPG|240 px|Pasqua_044]]|mapa=<div style="width:100%;position:relative;text-align:left">[[Imachen:Pyrenees topographic map-ca.svg|250px]]<div style="position:absolute; font-size:1px; border:0px solid #F00;left:120px; top:62px;">[[Image:City locator 10.svg|15x15px]]</div></div>|localidatz=[[Montanui]], [[Escané]], [[Castanesa]], [[Senyiu]], [[Ardanui]], [[Benifonts]], [[Noals]], [[Fontchanina]], [[Castarné]], [[Las Pauls]], [[Ardoné]], [[Denui]], [[Bonansa]], [[Bebils]]}} La '''val de Castanesa''' ye una depresión alargada d'a superficie [[Tierra|terrestre]] recorrida por a Valira de Castanesa. Esta [[val]] ye situada en os [[Pireneu|Pireneus]], a la [[comarca]] d'a [[Ribagorza]]. La Valira de Castanesa drena tota la val, antes d'arribar a la suya [[desembocadura]], auguas alto d'o [[El Pont de Suert|Pont de Suert]], a la [[Río Noguera Ribagorzana|Noguera Ribagorzana]]. [[Categoría:Ribagorza]] [[Categoría:Vals pirinencas]] [[Categoría:Vals d'a provincia de Uesca]] hz0gv11vevg6pvgmnb6zb7pqbtw695b 1837356 1837352 2022-07-21T07:41:49Z Willtron 41 wikitext text/x-wiki {{Ficha de val |nombre=Val de Castanesa |imachen=[[File:Pasqua 044.JPG|250px]] |país=[[Imachen:Flag of Aragon.svg|22px|border]] [[Aragón]] |ríos=Valiera de Castanesa |macizo=[[Pireneus]] |tpdivision=[[Comarcas d'Aragón|Comarca]] |division=[[Ribagorza]] |localidatz=[[Montanui]], [[Escané]], [[Castanesa]], [[Senyiu]], [[Ardanui]], [[Benifonts]], [[Noals]], [[Fontchanina]], [[Castarné]], [[Las Pauls]], [[Ardoné]], [[Denui]], [[Bonansa]], [[Bebils]] |mapa=<div style="width:100%;position:relative;text-align:left">[[Imachen:Pyrenees topographic map-ca.svg|250px]]<div style="position:absolute; font-size:1px; border:0px solid #F00;left:120px; top:62px;">[[Image:City locator 10.svg|15x15px]]</div></div> }} La '''val de Castanesa''' ye una depresión alargada d'a superficie [[Tierra|terrestre]] recorrida por a Valira de Castanesa. Esta [[val]] ye situada en os [[Pireneu|Pireneus]], a la [[comarca]] d'a [[Ribagorza]]. La Valira de Castanesa drena tota la val, antes d'arribar a la suya [[desembocadura]], auguas alto d'o [[El Pont de Suert|Pont de Suert]], a la [[Río Noguera Ribagorzana|Noguera Ribagorzana]]. [[Categoría:Ribagorza]] [[Categoría:Vals pirinencas]] [[Categoría:Vals d'a provincia de Uesca]] ab030h5xw3rfxmz0v3npmywbt6jsvkg Vall de Castanesa 0 142134 1837351 2022-07-20T20:40:08Z Wilkez 65661 Wilkez tresladó a pachina [[Vall de Castanesa]] ta [[Val de Castanesa]]: Habeva escrito "vall" en cuentas de "val" wikitext text/x-wiki #ENDRECERA [[Val de Castanesa]] 8h0fizqahp6gt6fyxkaa4exv2rup0k7 Harry Styles 0 142135 1837359 2022-07-21T07:47:24Z Iggy1975 51103 Pachina creyada con '{{Ficha d'artista musical |Nombre = Harry Styles |Imachen = Harry_Styles_Wembley_June_2022_(cropped).jpg |Grandaria = 250px |Subtetulo = Harry Styles. |Fondo = solista |Nombre_de_naiximiento = Harry Edward Styles |Alias = Harry Styles |Naiximiento = [[1 de febrero]] de [[1994]] [[Imachen:Flag of the United Kingdom.svg|22px|border]] [[Redditch]] ([[Reino Uniu]]) |Muerte = |Orichen = |Instrumento = [[Cantaire|Voz]] |Estilo = [[Musica rock]], [[musica pop]] |Ocupancia =…' wikitext text/x-wiki {{Ficha d'artista musical |Nombre = Harry Styles |Imachen = Harry_Styles_Wembley_June_2022_(cropped).jpg |Grandaria = 250px |Subtetulo = Harry Styles. |Fondo = solista |Nombre_de_naiximiento = Harry Edward Styles |Alias = Harry Styles |Naiximiento = [[1 de febrero]] de [[1994]] [[Imachen:Flag of the United Kingdom.svg|22px|border]] [[Redditch]] ([[Reino Uniu]]) |Muerte = |Orichen = |Instrumento = [[Cantaire|Voz]] |Estilo = [[Musica rock]], [[musica pop]] |Ocupancia = [[Cantaire]], [[compositor]] y [[actor]] |Tiempo = 2010- |Discografica = |Artistas_relacionaus = |URL = [http://hstyles.co.uk hstyles.co.uk] |Miembros = |Atros_miembros = }} '''Harry Edward Styles''', naixiu de [[Redditch]] ([[Reino Uniu]]) o [[1 de febrero]] de [[1994]], ye un [[cantaire]], [[compositor]] y [[actor]] [[Reino Uniu|britanico]].<ref> {{en}} [https://www.theguardian.com/music/2017/may/13/harry-styles-debut-solo-album-one-direction-observer-profile Harry Styles: teen star turned serious player?] en [[The Guardian]]</ref> A suya cursa mosical prencipió en [[2010]] como concursant solista en a serie de competencia mosical britanica [[The X Factor]]. Dimpués d'a suya eliminación, tornó pa unir-se a la banda [[One Direction]], que se convirtió en una d'as bandas mas vendidas de totz os tiempos antis de fer una pausa indefinida en [[2016]]. Styles lanzó lo suyo álbum debut homonimo en solenco a traviés de Columbia Records en [[2017]]. Debutó en o numero un en o [[Reino Uniu]] y los [[Estaus Unius]] y estió un d'os diez álbums mas vendius de ixe anyo en o mundo, mientres que lo suyo sencillo prencipal, ''Sign of the Times'', encabezó a lista de singles d'o [[Reino Uniu]]. Lo segundo álbum de Styles, ''Fine Line'' (2019), estió l'álbum mas recient incluyiu en a lista d'os "500 millors álbums de totz os tiempos" de [[Rolling Stone]]. Styles ha recibiu quantas reconoixencias, incluyius dos premios Brit, un premio Grammy, un premio Ivor Novello y un premio American Music. Styles fació lo suyo debut como actor en a cinta de guerra [[Dunkirk (2017)|Dunkirk]] de [[Christopher Nolan]] de [[2017]]. Antiparte d'a suya mosica, ye conoixiu per a suya moda extravagant. Ye lo primer hombre en amaneixer solo en a portalada de [[Vogue (revista)|Vogue]]. == Discografía == *[[2017]]: Harry Styles *[[2019]]: Fine Line *[[2022]]: Harry’s House == Cintas == * [[2017]]: ''[[Dunkirk (2017)|Dunkirk]]''. * [[2021]]: ''[[Eternals]]. * [[2022]]: ''[[Don't Worry Darling]]. * [[2022]]: ''[[My Policeman]]''. == Referencias == {{Listaref}} == Vinclos externos == {{Commonscat|Harry Styles|Harry Styles}} [[Categoría:Cantaires d'o Reino Uniu]] [[Categoría:Cantaires de rock]] [[Categoría:Cantaires de pop]] [[Categoría:Cantaires en anglés]] [[Categoría:Compositors d'o Reino Uniu]] [[Categoría:Musicos de pop]] [[Categoría:Musicos de rock]] [[Categoría:1994 (naixencias)]] m9ux6mnloieos7gwgxl1ut462u5wi4p Andúchar 0 142136 1837364 2022-07-21T07:58:42Z Willtron 41 Pachina creyada con '{{Ficha de localidat d'Espanya |nombre = Andúchar |nombre_orichinal = Andújar |bandera = |escudo = |escudo_grandaria = 60px |imachen = |comunidat = Andalucía |provincia = Chaén |comarca = Campinera de Chaén |superficie = |altaria = |población = |calendata = |cod_provincia = |cod_municipio = |cp = |web = |situación = |río = |}} '''Andúchar''' ye un municipio [[espanyol]] d'a [[comunidat autonoma]] d'[[Andalucía]] ([[Provincia de Chaén]]). ==Topo…' wikitext text/x-wiki {{Ficha de localidat d'Espanya |nombre = Andúchar |nombre_orichinal = Andújar |bandera = |escudo = |escudo_grandaria = 60px |imachen = |comunidat = Andalucía |provincia = Chaén |comarca = Campinera de Chaén |superficie = |altaria = |población = |calendata = |cod_provincia = |cod_municipio = |cp = |web = |situación = |río = |}} '''Andúchar''' ye un municipio [[espanyol]] d'a [[comunidat autonoma]] d'[[Andalucía]] ([[Provincia de Chaén]]). ==Toponimia== En a [[Cronica de Espaynna]] de [[García d'Eugui]] s'escribe ''Anduchar''. [[Categoría:Localidatz d'a provincia de Chaén]] 70x05vdljxw6eew72yuhxwcv7ze3k2c Agrida 0 142137 1837365 2022-07-21T08:16:04Z Willtron 41 Pachina creyada con '{{Ficha de localidat |nombre = Agrida |nombre_oficial = Охрид |imachen = |bandera = |bandera_grandaria= 70px |escudo = |paísde = de&nbsp; |escudo_grandaria= 75px |país = Macedonia d'o Norte |bandera_país = Flag of the Republic of Macedonia.svg |tprechión = [[Rechión]] |rechión = [[Rechión d'o Sudueste (Macedonia d'o Norte)|Sudueste]] |tpmunicipio = [[Municipio]] |municipio = [[Municipio d'Agrida|Agrida]] |superficie = |altaria = |población = |densida…' wikitext text/x-wiki {{Ficha de localidat |nombre = Agrida |nombre_oficial = Охрид |imachen = |bandera = |bandera_grandaria= 70px |escudo = |paísde = de&nbsp; |escudo_grandaria= 75px |país = Macedonia d'o Norte |bandera_país = Flag of the Republic of Macedonia.svg |tprechión = [[Rechión]] |rechión = [[Rechión d'o Sudueste (Macedonia d'o Norte)|Sudueste]] |tpmunicipio = [[Municipio]] |municipio = [[Municipio d'Agrida|Agrida]] |superficie = |altaria = |población = |densidat = |calendata = |cp = |web = }} '''Agrida''' (en [[idioma macedonián|macedonián]] ''Охрид'') ye una [[ciudat]] de [[Macedonia d'o Norte]]. Se troba situada a cantos d'o [[Laco Agrida|laco d'o mesmo nombre]]. A 700 metros de altaria, o laco Agrida, que en parti perteneixe a la vecina [[Albania]], ye rodiau de montanyas. No guaire luent, y tamién a cantos d'o laco, se troba a chicota ciudat cultural de [[Struga]]. A ciudat d'Agrida y a suya redolada han estau declaradas [[Patrimonio d'a Humanidat]] por a [[Unesco]] en [[1979]] (por as suyas valors naturals) y [[1980]] (por as suyas valors culturals y historicas), con o nombre de ''patrimonio natural y cultural d'a rechión d'Agrieda''.<ref>{{en}} [http://whc.unesco.org/en/list/99 Natural and Cultural Heritage of the Ohrid region]. UNESCO World Heritage</ref> == Toponimia == Agrida apareixe en o [[Libro de los Emperadors]] en a suya traducción aragonesa. ==Referencias== {{listaref}} [[Categoría:Localidatz de Macedonia d'o Norte]] [[Categoría:Patrimonio d'a Humanidat en Macedonia d'o Norte]] 2c53c2qwg1ig45e4vg6mnk29l76mi3q Pécs 0 142138 1837366 2022-07-21T08:18:26Z Iggy1975 51103 Pachina creyada con '{{Ficha de localidat |nombre = Pécs |de = d' |nombre_orichinal = |imachen = [[Imachen:Pécs_Montage.jpg|250px|''Pécs'']] |escudo = COA_Hungary_Town_Pécs.svg |bandera = HUN_Pécs_flag.svg |paísde = d' |entidat = [[Ciudat|Ciudat con dreito condal]] |escudo_grandaria= 80px |país = Hongría |bandera_país = Flag of Hungary.svg |tprechión = [[Rechions d'Hongría|Rechión]] |rechión = [[Transdanubia Meridional]] |tpprovincia = [[Condatos d'Hongría|Condato]] |provinc…' wikitext text/x-wiki {{Ficha de localidat |nombre = Pécs |de = d' |nombre_orichinal = |imachen = [[Imachen:Pécs_Montage.jpg|250px|''Pécs'']] |escudo = COA_Hungary_Town_Pécs.svg |bandera = HUN_Pécs_flag.svg |paísde = d' |entidat = [[Ciudat|Ciudat con dreito condal]] |escudo_grandaria= 80px |país = Hongría |bandera_país = Flag of Hungary.svg |tprechión = [[Rechions d'Hongría|Rechión]] |rechión = [[Transdanubia Meridional]] |tpprovincia = [[Condatos d'Hongría|Condato]] |provincia = [[Condato de Baranya|Baranya]] |tpmunicipio = |municipio = |superficie = |altaria = |población = |calendata = |web = http://www.pecs.hu |ríos = |situación = }} '''Pécs''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Fünfkirchen'') ye una ciudat [[Hongría|hongara]], capital d'o [[Condatos d'Hongría|condato]] de [[Condato de Baranya|Baranya]] y [[Rechions d'Hongría|rechión]] de [[Transdanubia Meridional]].<ref> {{de}} Wilhelm Droste, Éva Zádor: ''Pécs: ein Reise- und Lesebuch''. Verlag Arco, Wuppertal 2010, ISBN 978-3-938375-35-8</ref> Tien 160.000 habitants y se troba a lo piet d'as montanyas [[Mecsek]]. Ye seu d'una d'as universidatz mas antigas d'o mundo, fundada en [[1367]], manimenos lo que mas fama le ha dau ye la fabrica de porcelana Zsolnay. == Puestos d'intrés == *Necropoli de Sopianae ([[Patrimonio d'a Humanidat]]). *Antiga mezquita de Pasha Qasim. *Mezquita de Pasha Jakowali Hassan. *Seu de Sant Per y Sant Pavlo (''Szent Péter és Szent Pál székesegyház''). *Fabrica de porcelana Zsolnay. == Presonalidatz naixitas de Pécs == * [[Pál Dárdai]], futbolaire * [[Lipót Fejér]] (1880-1959), matematico * [[Janus Pannonius]], bisbe de Pécs * [[Ibrahim Peçevi]] historiador otoman * [[Karl von Pflanzer-Baltin]] * [[László Sólyom]], president d'Hongria * [[Béla Tarr]], director == Referencias == {{Listaref}} == Vinclos externos == {{Commonscat|Pécs}} * {{hu}} {{en}} {{de}} [http://www.pecs.hu/ Pachina web municipal]. [[Categoría:Localidatz d'Hongría]] nghuq67jjx0qwxmc6s96vgf7qm38kzd Categoría:Patrimonio d'a Humanidat en Macedonia d'o Norte 14 142139 1837368 2022-07-21T08:20:19Z Willtron 41 Pachina creyada con '{{Catmás|Patrimonio d'a Humanidat en Macedonia d'o Norte|o Patrimonio d'a Humanidat en Macedonia d'o Norte}} {{Commonscat|World Heritage Sites in North Macedonia|o Patrimonio d'a Humanidat en Macedonia d'o Norte}} [[Categoría:Macedonia d'o Norte]] [[Categoría:Patrimonio d'a Humanidat por país|Macedonia d'o Norte]]' wikitext text/x-wiki {{Catmás|Patrimonio d'a Humanidat en Macedonia d'o Norte|o Patrimonio d'a Humanidat en Macedonia d'o Norte}} {{Commonscat|World Heritage Sites in North Macedonia|o Patrimonio d'a Humanidat en Macedonia d'o Norte}} [[Categoría:Macedonia d'o Norte]] [[Categoría:Patrimonio d'a Humanidat por país|Macedonia d'o Norte]] 4azkzk1qs3h3xmd33osmrp419poqbad Categoría:Localidatz de Friuli-Venecia Chulia 14 142140 1837392 2022-07-21T10:04:12Z Willtron 41 Pachina creyada con '[[Categoría:Localidatz d'Italia|Friuli-Venecia Chulia]] [[Categoría:Cheografía de Friuli-Venecia Chulia]]' wikitext text/x-wiki [[Categoría:Localidatz d'Italia|Friuli-Venecia Chulia]] [[Categoría:Cheografía de Friuli-Venecia Chulia]] kzpkv9flbxmzwfyrif1s42xx2ch3c3c Categoría:Cheografía de Friuli-Venecia Chulia 14 142141 1837394 2022-07-21T10:05:27Z Willtron 41 Pachina creyada con '{{catmás|Cheografía de Friuli-Venecia Chulia|a Cheografía de Friuli-Venecia Chulia}} [[Categoría:Friuli-Venecia Chulia]] [[Categoría:Cheografía d'Italia por rechión|Friuli-Venecia Chulia]]' wikitext text/x-wiki {{catmás|Cheografía de Friuli-Venecia Chulia|a Cheografía de Friuli-Venecia Chulia}} [[Categoría:Friuli-Venecia Chulia]] [[Categoría:Cheografía d'Italia por rechión|Friuli-Venecia Chulia]] gf1kkxb0uaneuc4cwomvuem9kxt9dcy Aquileya 0 142142 1837395 2022-07-21T10:10:29Z Willtron 41 Pachina creyada con '{{Ficha de comuna d'Italia |nombre = Aquileya |nombre_oficial = Aquileia |nombre_orichinal = Aquilee |escudo = |bandera = |imachen = |siegla_rechión = FVG |siegla_provincia = UD |altaria = |población = |alcalde = |anyo = |densidat = |superficie = |fraccions = |comuniLimitrofi = |codigo_postal = |prefixo = |istat =…' wikitext text/x-wiki {{Ficha de comuna d'Italia |nombre = Aquileya |nombre_oficial = Aquileia |nombre_orichinal = Aquilee |escudo = |bandera = |imachen = |siegla_rechión = FVG |siegla_provincia = UD |altaria = |población = |alcalde = |anyo = |densidat = |superficie = |fraccions = |comuniLimitrofi = |codigo_postal = |prefixo = |istat = |codigo_catastral = |chentilicio = |patrono = |festivo = |web = }} '''Aquileya''' (en [[idioma italián|italián]] ''Aquileia'', en [[idioma furlán|furlán]] ''Aquilee'', localment ''Aquilea'') ye una ciudat situada en o norte d'[[Italia]], en a rechión de [[Friuli-Venecia Chulia]] y [[provincia d'Udin]]. == Toponimia == Se troba ''Aquileya'' en a traducción herediana de "[[Breviarum ab urbe condita]]". [[Categoría:Localidatz de Friuli-Venecia Chulia]] bh4jak1sjvn8v21gdsegluq6lp98fmf Aquileia 0 142143 1837396 2022-07-21T10:11:12Z Willtron 41 Reendrezando ta [[Aquileya]] wikitext text/x-wiki #ENDRECERA [[Aquileya]] f7n7sma4li7p2hzcwl62bl5jezxgdy6 Gayeta 0 142144 1837398 2022-07-21T10:15:18Z Willtron 41 Pachina creyada con '{{Ficha de comuna d'Italia |nombre = Gayeta |nombre_oficial = Gaeta |nombre_orichinal = |escudo = |bandera = |imachen = |siegla_rechión = LAZ |siegla_provincia = LT |altaria = |población = |alcalde = |anyo = |densidat = |superficie = |fraccions = |comuniLimitrofi = |codigo_postal = |prefixo = |istat = |codigo_cata…' wikitext text/x-wiki {{Ficha de comuna d'Italia |nombre = Gayeta |nombre_oficial = Gaeta |nombre_orichinal = |escudo = |bandera = |imachen = |siegla_rechión = LAZ |siegla_provincia = LT |altaria = |población = |alcalde = |anyo = |densidat = |superficie = |fraccions = |comuniLimitrofi = |codigo_postal = |prefixo = |istat = |codigo_catastral = |chentilicio = |patrono = |festivo = |web = }} '''Gayeta''' (en [[idioma italián|italián]] ''Gaeta'') ye una ciudat [[italia]]na situada en a rechión d'o [[Lazio]] y [[provincia de Latina]]. == Toponimia == Se troba ''Gayeta'' en [[Idioma aragonés|aragonés]] en a ''[[Cronicas d'os Chueces de Teruel]]''. [[Categoría:Localidatz d'o Lazio]] kze9lxr6bjz2jbqew83981tluzw2z7f Gaeta 0 142145 1837399 2022-07-21T10:16:03Z Willtron 41 Reendrezando ta [[Gayeta]] wikitext text/x-wiki #ENDRECERA [[Gayeta]] m4rei03mqn74mw2ocq134x6wg3mg55h