Wikipedia astwiki https://ast.wikipedia.org/wiki/Portada MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Medios Especial Alderique Usuariu Usuariu alderique Wikipedia Wikipedia alderique Ficheru Ficheru alderique MediaWiki MediaWiki alderique Plantía Plantía alderique Ayuda Ayuda alderique Categoría Categoría alderique TimedText TimedText talk Módulu Módulu alderique Accesoriu Accesoriu alderique Accesoriu definición Accesoriu definición alderique 0 686 3703868 3509861 2022-08-01T20:42:57Z Omarete 35 /* Muertes */ wikitext text/x-wiki {{Avientu}} ==Fechos== *[[1885]] - [[Ito Hirobumi]], un [[samurai]], conviértese nel [[primer ministru]] de [[Xapón]]. *[[1919]] - El [[ministru]] de Xusticia norteamericanu, '''Palmer''', ordena la detención de miembros [[comunismu|comunistes]] y [[anarquismu|anarquistes]] col envís d'evitar desórdenes. *[[1933]] - Les [[muyer|muyeres]] españoles voten per primera vegada nunes eleiciones llexislatives. *[[1972]] - Rescaten nos [[Andes]], a los 16 sobrevivientes d'un avión accidentáu 70 díes enantes. *[[1979]] - [[Estatutu d'autonomía de Cataluña]] == Nacencies == * [[1850]] - [[Constantin Fahlberg]], químicu alemán († [[1910]]) * 1850 - [[Victoriano Huerta]], presidente de Méxicu († [[1916]]) * [[1856]] - [[Frank B. Kellogg]], políticu norteamericanu, [[Premiu Nobel de la Paz]] († [[1937]]) * [[1858]] - [[Giacomo Puccini]], compositor italianu († [[1924]]) * [[1876]] - [[Filippo Tommaso Marinetti]], poeta y editor italianu († [[1944]]) * [[1877]] - [[Srinivasa Ramanujan]], matemáticu indián († [[1920]]) * [[1903]] - [[Haldan Keffer Hartline]], fizioloxista norteamericanu, [[Premiu Nobel]] († [[1983]]) * [[1911]] - [[Álvaro Cunqueiro]], escritor español († [[1981]]) * [[1933]] - [[Abel Pacheco de la Espriella]], presidente de Costa Rica * [[1942]] - [[Dick Parry]], músicu británicu ([[Pink Floyd]]) * [[1947]] - [[Porfirio Lobo Sosa]], presidente d'[[Hondures]] * [[1949]] - [[Maurice Gibb]], músicu y cantante inglés ([[Bee Gees]]) († [[2003]]) * 1949 - [[Robin Gibb]], músicu y cantante inglés ([[Bee Gees]]) * [[1955]] - [[Thomas Christian Südhof]], bioquímicu alemán-norteamericanu, Premiu Nobel * [[1960]] - [[Felicitas Hoppe]], escritora alemana * 1960 - [[Jean-Michel Basquiat]], pintor norteamericanu († [[1988]]) * [[1969]] - [[Miguel Torrecilla]], ex-futbolista y direutor deportivu español. * [[1972]] - [[Vanessa Paradis]], cantante francesa. * [[1987]] - [[Nacho Cases]], futbolista asturianu. * [[1988]] - [[Damián Pérez]], futbolista arxentín. * [[1998]] - [[Genevieve Hannelius]], actriz y cantante d'Estaos Xuníos. == Muertes == * [[1135]] - Rei [[Henrique I d'Inglaterra]] (º c. [[1068]]) * [[1870]] - [[Gustavo Adolfo Bécquer]], poeta español (º [[1836]]) * [[1874]] - [[Johann Peter Pixis]], pianista y compositor alemán (º [[1788]]) * [[1902]] - [[Richard von Krafft-Ebing]], psiquiatra alemán (º [[1840]]) * [[1955]] - [[Enrique García Rendueles]], poeta, sacerdote y escritor asturianu (º [[24 d'avientu]] de [[1880]]) * [[1965]] - [[Lauri Viita]], escritor finlandés (º [[1916]]) * [[1974]] - [[Emilio Tuya]], alcalde de Xixón y presidente del Real Sporting. * [[1989]] - [[Samuel Beckett]], escritor irlandés, [[Premiu Nobel de Lliteratura]] en 1969 (º [[1906]]) * [[1995]] - [[James Meade]], economista británicu, Premiu Nobel (º [[1907]]) * [[1999]] - [[Faustino Cordón]], [[Bioloxía|biólogu]] [[España|español]] (º [[22 de xineru]] de [[1909]]) * [[2002]] - [[Desmond Hoyte]], presidente de [[Guyana]] (º [[1929]]) * 2002 - [[Joe Strummer]], músicu británicu ([[The Clash]]) (º [[1952]]) * [[2014]] - [[Joe Cocker]], cantante y músicu británicu (º [[1944]]) == Ver tamién == *[[21 d'avientu]] | [[23 d'avientu]] {{Meses}} [[Category:Avientu]] [[Categoría:Wikipedia:Artículos ensin plantía llistaref]] {{control d'autoridaes}} 71w1aeulwrhyvmixh4090ytazvhllip 0 892 3703866 3657783 2022-08-01T20:41:37Z Omarete 35 /* Nacencies */ wikitext text/x-wiki {{Febreru}} '''Abreviatures''' ° : fecha de nacencia † : fecha de la muerte == Fechos == * [[1472]] - Les '''Islles Shetland''' y '''les Orcaes''' son amestaes a la corona d'[[Escocia]]. * [[1917]] - El ''Reich'' introduz les monedes d'aluminiu y retira les de cobre p'aprovechar esti metal con fines bélicos. * [[1987]] - Una bomba puesta por [[Theodore Kaczynski]], más conocíu como [[Unabomber]], españa en [[Salt Lake City]]. == Nacencies == * [[1868]] - [[Barcelona]]: [[Pompeu Fabra i Poch]], filólogu español, implusor de la reforma ortográfica del [[catalán]] († [[25 d'avientu]] de [[1948]]). * [[1880]] - [[Emilio Tuya]], alcalde de Xixón y presidente del Real Sporting. * [[1889]] - [[Laureano Gómez Castro]], presidente de [[Colombia]] († [[1965]]) * [[1901]] - [[Muhammad Naguib]], presidente d'Exiptu († [[1984]]) * [[1904]] - [[Alexei Kosygin]], políticu rusu, primer ministru de la Xunión Soviética († [[1980]]) * [[1912]] - [[Avignon]]: [[Pierre Boulle]], escritor francés († [[31 de xineru]] de [[1994]]). * [[1923]] - [[Forbes Burnham]], presidente de [[Guyana]] († [[1985]]) * [[1925]] - [[Kansas (Missouri)]]: [[Robert Altman]], cineasta norteamericanu († [[2006]]) * [[1927]] - [[Santiago de Cuba]]: [[Ibrahim Ferrer]], cantante de son cubanu († [[6 d'agostu]] de [[2005]]). * [[1927]] - [[Sidney Poitier]], actor norteamericanu * [[1937]] - [[Robert Huber]], químicu alemán, [[Premiu Nobel]] * [[1945]] - [[George Fitzgerald Smoot]], físicu norteamericanu, [[Premiu Nobel]] * [[1948]] - [[Christopher Antoniou Pisarides]], economista xipriota-británicu, [[Premiu Nobel]] * [[1951]] - [[Gordon Brown]], primer ministru del Reinu Xuníu * [[1963]] - [[Charles Barkley]], xugador de baloncestu nrteamericanu * [[1966]] - [[Cindy Crawford]], modelu norteamericana * [[1967]] - [[Kurt Cobain]] , músicu y cantante norteamericanu([[Nirvana]]) († [[1994]]) * 1967 - [[Kath Soucie]], actriz y cómica norteamericana * [[1976]] - [[Johanna Beisteiner]], guitarrista austriaca * [[1988]] - [[Rihanna]], cantante de Barbados == Muertes == * [[1431]] - [[Papa Martín V]] (° [[1368]]) * [[1567]] - [[Estácio de Sá]], militar portugués, fundador de [[Rio de Janeiro]] (° [[1520]]) * [[1695]] - [[Johann Ambrosius Bach]], músicu alemán (° [[1645]]) * [[1895]] - [[Frederick Douglass]], escritor norteamericanu (° [[1818]]) * [[1907]] - [[Henri Moissan]], químicu francés, [[Premiu Nobel]] de Química (° [[1852]]) * [[1916]] - [[Klas Pontus Arnoldson]], pacifista y escritor suecu, [[Premiu Nobel de la Paz]] (° [[1844]]) * [[1920]] - [[Robert Peary]], almirante norteamericanu (° [[1856]]) * [[1937]] - [[Uviéu]]: [[Leopoldo Alas Argüelles]], rector de la [[Universidá d'Uviéu]] (º [[12 de setiembre]] de [[1883]]). * [[1970]] - [[João Café Filho]], presidente de Brasil (° [[1899]]) * [[1972]] – [[Maria Goeppert-Mayer]], física xermano-norteamericana, [[Premiu Nobel]] de Física (° [[1906]]) * [[1976]] - [[René Cassin]], xuiz francés, [[Premiu Nobel]] de la Paz (° [[1887]]) * [[1984]] - [[Paul A.M. Dirac]], físicu británicu, [[Premiu Nobel de Física]] (° [[1902]]) * 1984 - [[Giuseppe Colombo]], matemáticu, astrónomu y inxenieru italianu (° [[1920]]) * [[1994]] - [[Burt Lancaster]], actor norteamericanu (° [[1913]]) * [[2018]] - [[Alejandro Mieres]],pintor [[España|español]]<ref>[https://www.lne.es/sociedad/2018/02/21/fallece-alejandro-mieres-patriarca-artistas/2242118.html Fallece Alejandro Mieres, patriarca de los artistas asturianos] [[La Nueva España]], consultao'l 21.02.2018</ref> == Referencies == {{llistaref}} {{Meses}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Febreru|20]] fwwtmby0jh6cbkc5ufvg9rxotrz1s4t 0 1072 3703851 3468102 2022-08-01T18:24:55Z Omarete 35 /* Nacencies */ wikitext text/x-wiki {{Xunetu}} == Fechos == *[[587 e.C.]] - Esfaimientu de [[Xerusalén]] y el so [[Templu de Xerusalén|templu]] polos exércitos [[Babilonia|babilonios]]. *[[1309]] - El rey de [[Castiella]], [[Fernandu IV de Castiella|Fernandu IV]], ruempe la tregua qu'había firmao col de [[Granada]], [[Muhammad III]], y pon cercu a [[Alxecires]]. == Nacencies == *[[1835]] - [[Giosuè Carducci]], poeta italianu, [[premiu Nobel de Lliteratura]] en [[1906]]. *[[1867]] - [[Enrique Granados]], compositor español. *[[1881]] - [[Hans Fischer]], químicu y médicu alemán, [[premiu Nobel de Química]] en [[1930]]. *[[1885]] - [[Fernando Fernández-Quirós Suárez]], dirixente deportivu asturianu. == Muertes == *[[1276]] - [[Jaime I d'Aragón|Jaime I]], rey aragonés. *[[1917]] - [[Emil Theodor Kocher]], médicu suizu, [[premiu Nobel de Medicina]] en [[1909]]. {{Meses}} [[Category:Xunetu|27]] [[Categoría:Wikipedia:Artículos ensin plantía llistaref]] {{control d'autoridaes}} j86hb8q5dltlsk93ubtn5o1b0pahsn0 3703896 3703851 2022-08-02T08:45:01Z Omarete 35 /* Muertes */ wikitext text/x-wiki {{Xunetu}} == Fechos == *[[587 e.C.]] - Esfaimientu de [[Xerusalén]] y el so [[Templu de Xerusalén|templu]] polos exércitos [[Babilonia|babilonios]]. *[[1309]] - El rey de [[Castiella]], [[Fernandu IV de Castiella|Fernandu IV]], ruempe la tregua qu'había firmao col de [[Granada]], [[Muhammad III]], y pon cercu a [[Alxecires]]. == Nacencies == *[[1835]] - [[Giosuè Carducci]], poeta italianu, [[premiu Nobel de Lliteratura]] en [[1906]]. *[[1867]] - [[Enrique Granados]], compositor español. *[[1881]] - [[Hans Fischer]], químicu y médicu alemán, [[premiu Nobel de Química]] en [[1930]]. *[[1885]] - [[Fernando Fernández-Quirós Suárez]], dirixente deportivu asturianu. == Muertes == *[[1276]] - [[Jaime I d'Aragón|Jaime I]], rey aragonés. *[[1917]] - [[Emil Theodor Kocher]], médicu suizu, [[premiu Nobel de Medicina]] en [[1909]]. *[[2007]] - [[Manuel Calvo Pumpido]], empresariu español. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} {{Meses}} [[Categoría:Xunetu|27]] {{control d'autoridaes}} rkt6cenkbzfq6kupsdh8te79cegvshy 0 1076 3703853 3631712 2022-08-01T18:25:49Z Omarete 35 /* Muertes */ wikitext text/x-wiki {{Xunetu}} '''Abreviatures''' ° : fecha de nacencia † : fecha de la muerte == Fechos == * [[1498]] - [[Cristobal Colón]] conviértese nel primer européu que descubre la [[Islla Trinidad]]. * [[2006]] - [[Cuba]]: [[Fidel Castro]] delega provisionalmente la xefatura del estáu nel so hermanu [[Raúl Castro|Raúl]] al tener que ser operáu d'una enfermedá intestinal. == Nacencies == * [[1704]] - [[Gabriel Cramer]], matemáticu suizu ( † [[4 de xineru]] de [[1752]] ). * [[1803]] - [[John Ericsson]], inxenieru y inventor suecu. * [[1854]] - [[José Canalejas]], políticu español. * [[1912]] - [[Milton Friedman]], economista d'[[Estaos Xuníos]]. * [[1965]] - [[J.K. Rowling]], escritora británica. * 1965 - [[Elisa Beni]], periodista y escritora española. == Muertes == * [[1099]] - [[Rodrigo Díaz de Vivar]] ''El Cid''. * [[1108]] - [[Felipe I de Francia|Felipe I]], rei de Francia. * [[1556]] - [[Inaciu de Loyola]], fundador de la [[Compañía de Jesús]]. * [[1821]] - [[José Fernando Abascal y Sousa]], militar español nacíu n'[[Uviéu]], qu'ocupó'l cargu de virréi de Perú ente'l [[1804]] y el [[1816]]. * [[1886]] - [[Franz Liszt]], compositor húngaru. * [[1944]] - [[Antoine de Saint-Exupéry]], aviador y escritor francés. * [[1955]] - [[Fernando Fernández-Quirós Suárez]], dirixente deportivu asturianu. * [[1981]] - [[Omar Torrijos]], xefe de Gobiernu de Panamá. * [[1993]] - [[Balduino]], rei de Bélxica. * [[2017]] - [[Jeanne Moreau]], actriz [[Francia|francesa]]<ref>[https://www.lne.es/cultura/2017/07/31/muere-actriz-direutora-francesa-jeanne/2143133.html Muere la actriz y direutora francesa Jeanne Moreau]. [[La Nueva España]], consultao'l 02.08.2017</ref> == Referencies == {{llistaref}} {{Meses}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Xunetu|31]] 5avl7ym8akzsaqje9sg539anz2iu9b2 0 1132 3703894 3567132 2022-08-02T08:43:46Z Omarete 35 /* Nacencies */ wikitext text/x-wiki {{Setiembre}} El '''23 de setiembre''' ye'l [[día]] 266 del [[añu]] del [[calendariu gregorianu]] y el 267 nos [[añu bisiestu|años bisiestos]]. Queden 99 [[día|díes]] p'acabar l'[[añu]]. Davezu se produz l'[[equinocciu]] de setiembre, que ye l'equinocciu de [[primavera]] nel [[Hemisferiu Sur]] y l'equinocciu de [[seronda]] nel [[Hemisferiu Norte]], colo qu'astronómicamente entamen la seronda y la primavera respeutivamente. == Fechos == * [[1122]] - El papa [[Papa Calistu II|Calistu II]] y el emperador del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu [[Enrique V del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu|Enrique V]] firmen el [[concordatu de Worms]], que pon fin a la [[querella de les investidures]]. * [[1338]] - [[Batalla d'Arnemuiden]]. Foi la primer batalla naval de la [[guerra de los Cien Años]], y la primer batalla naval na que s'usó artillería, una y bones el navíu inglés Christofer llevaba trés cañones. * [[1519]] - [[Hernán Cortés]] entra en [[Tlaxcala]]. * [[1846]] - Los astrónomos [[Urbain Jean Joseph Le Verrier]] y [[John Couch Adams]] y descubren el planeta [[Neptunu (planeta)|Neptunu]]. [[Johann Gottfried Galle]] verificó'l descubrimientu- * [[1905]] - [[Noruega]] y [[Suecia]] firmen el [[tratáu de Karlstad]], pol que se disuelve pacíficamente la xunión ente los dos países. * [[1913]] - El francés [[Roland Garros]] conviértese nel primer aviador que lleva un avión d'una vera a la otra del mar Mediterraneu (dende Saint Raphael en [[Francia]] a Bizerta en [[Tunicia]]). * [[1932]] - El reinu de Hejaz y Nejd ye renomáu, pasando a nomase Reinu d'[[Arabia Saudita]]. * [[1943]] - [[Benito Mussolini]] forma'l primer Gobiernu de la [[República Social Italiana]], con sede en [[Saló]] (provincia de [[Brescia]], en [[Lombardía]]). * [[1947]] - El Congresu arxentín aprueba la llei que-yos da'l votu a les muyeres, que fore impulsada pola primera dama del país, [[Eva Perón]]. * [[1973]] – [[Juan Perón]] vuelve al poder n'[[Arxentina]] tres de ser elixíu presidente col 62% de los votos. * [[1983]] – [[Saint Kitts y Nevis]] conviértese en miembru de les [[Naciones Xuníes]]. * [[1985]] - El gobiernu de Francia almite la participación de los sos servicios secretos nel fundimientu del barcu de [[Greenpeace]] ''Rainbow Warrior''. * [[1991]] - [[Armenia]] independízase de la [[Xunión Soviética]]. * [[1993]] - El [[Comité Olímpicu Internacional]], reuníu en [[Mónacu]], elixe a la ciudá de [[Sydney]] como la sede de los [[Xuegos Olímpicos]] del añu [[2000]]. * [[2002]] - Faise pública la primer versión del [[navegador web]] [[Mozilla Firefox]] ("Phoenix 0.1"). * [[2008]] - Faise pública la primer versión del [[sistema operativu]] pa teléfonos intelixentes [[Android]]. == Nacencies == * [[480 e.C.]] - [[Eurípides]], dramaturgu griegu († [[406 e.C.]]) * [[63 e.C.]] - [[César Augustu]], emperador de los romanos († [[14]]) * [[1215]] - [[Kublai Khan]], emperador mongol († [[1294]]) * [[1713]] - [[Fernandu VI d'España|Fernandu VI]], rei español († [[1759]]) * [[1778]] - [[Mariano Moreno]], héroe de l'independencia arxentina († [[1811]]) * [[1880]] - [[John Boyd Orr]], médicu escocés, [[Premiu Nobel]] de la Paz († [[1971]]) * [[1889]] - [[Walter Lippmann]], periodista norteamericanu († [[1974]]) * [[1901]] - [[Jaroslav Seifert]], escritor checu, [[Premiu Nobel]] († [[1986]]) * [[1915]] - [[Clifford Shull]], físicu norteamericanu, [[Premiu Nobel]] († [[2001]]) * [[1916]] - [[Aldo Moro]], 39º primer ministru d'[[Italia]] († [[1978]]) * [[1917]] - [[El Santo]]; lluchador y actor mexicanu († [[1984]]) * [[1920]] - [[Mickey Rooney]], actor, cantante, productor y direutor de cine norteamericanu(† [[2014]]) * [[1926]] - [[John Coltrane]], saxofonista norteamericanu de [[jazz]] († [[1967]]) * [[1930]] - [[Ray Charles]], cantante y pianista norteamericanu de soul, blues, rhythm and blues, country y pop († [[2004]]) * [[1934]] - [[Per Olov Enquist]], escritor suecu * [[1936]] - [[Valentín Paniagua Corazao]], presidente de [[Perú]] († [[2006]]) * [[1938]] - [[Romy Schneider]], actriz y cantante [[Francia|francesa]] d'orixe [[Austria|austriacu]] († [[1982]]) * 1938 - [[Manuel Calvo Pumpido]], empresariu español. * [[1943]] - [[Julio Iglesias]], cantante y compositor español * [[1949]] - [[Bruce Springsteen]], cantante norteamericanu de ''[[rock]]'' * [[1949]] - [[Quini|Enrique Castro, Quini]], xugador de fútbol asturianu. * [[1956]] - [[Paolo Rossi]], futbolista italianu * [[1986]] - [[Mansur Isaev]], yudoca rusu * [[1988]] - [[Juan Martín del Potro]], tenista arxentín == Muertes == * [[1835]] - [[Vincenzo Bellini]], compositor italianu (° [[1801]]) * [[1850]] - [[José Gervasio Artigas]], héroe uruguayu (° [[1764]]) * [[1863]] - [[Juan Francisco de Vidal]], presidente de Perú (° [[1800]]) * [[1868]] - [[August Ferdinand Möbius]], matemáticu y astrónomu alemán (° [[1790]]) * [[1923]] - [[Richard Adolf Zsigmondy]], químicu austriacu, [[Premiu Nobel]] (° [[1865]]) * [[1939]] - [[Sigmund Freud]], médicu austriacu, iniciador del [[psicoanalís]] (° [[1856]]) * [[1973]] - [[Pablo Neruda]], poeta y diplomáticu [[Chile|chilenu]], ganador del [[Premiu Nobel de Lliteratura]] (° [[1904]]) * [[1987]] - [[Bob Fosse]], bailarín, coreógrafu y actor norteamericanu (° [[1927]]) * [[2015]]: [[Carlos Álvarez Novoa]], actor asturianu<ref>[http://ocio.lne.es/cine/noticias/nws-447734-muere-sevilla-actor-carlos-alvarez-novoa-75-anos.html Muere en Sevilla el actor Carlos Álvarez Novoa a los 75 años] La Nueva España, consultao'l 24.09.2015</ref> == Referencies == {{llistaref}} {{Meses}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Setiembre|23]] im9875s18hhl1mqkb6s3rvq6b7enuda 0 1278 3703895 3448648 2022-08-02T08:44:12Z Omarete 35 /* Nacencies */ wikitext text/x-wiki {{añu}} '''Abreviatures''' ° : fecha de nacencia † : fecha de la muerte ==Fechos== *[[1 de xineru]] - [[Brasil]]. Entama, de la mano del presidente [[Getúlio Vargas]], el nomáu ''Estado Novo'', de corte fascista. *[[4 de febreru]] - [[Alemaña]]. [[Adolf Hitler|Hitler]] autoproclámase comandante supremu de les fuercies armaes. *[[10 de febreru]] - [[Rumanía]]. Entama la dictadura del rei [[Carol II de Rumanía|Carol II]]. *[[16 de febreru]] - [[Austria]]. El canciller federal Kurt Schuschnigg fai una reforma del gobiernu que coloca al nazi [[Arthur Seyß-Inquart]] como ministru del Interior. *[[16 de febreru]] - [[Irán]]. Prohíbese, per una orden gubernamental, l'usu del idioma [[iraní]], faláu o escritu, en toles estayes de la vida pública. *[[20 de febreru]] - [[Reinu Xuníu]]. Dimite [[Anthony Eden]] del cargu de ministru d'Asuntos Esteriores. Ha sucedelu [[Edward Halifax]]. *[[23 de febreru]] - [[Nueva York]]. El boxeador norteamericanu [[Joe Louis]] revalida'l so títulu de campeón mundial del pesu pesáu tres ganar per KO nel tercer asaltu a Nathan Mann. *[[24 de febreru]] - Arlington, [[Nueva Jersey]] ([[Estaos Xuníos]]) - La empresa [[Dupont]] entama a fabricar el primer productu de [[nilón]] que se va vender al públicu: un cepillu dientes. *[[12 de marzu]] - Alemaña invade Austria. Hitler proclama el ''Anschluss'' o anexón. *[[27 de marzu]] - [[Uruguái]]. Alfredo Baldomir gana les eleiciones, les primeres nes que pueden votar les muyeres. *[[1 d'abril]] - [[Suiza]]. Créase la fábrica de café instantáneu Nescafé. *[[25 de mayu]] - [[Arxentina]]. Inaugúrase l'estadiu Monumental, que con una capacidá de 130.000 espectadores foi'l mayor del país naquella dómina. El titular del estadiu, el Club Atlético [[River Plate]], ganó al [[Peñarol]] uruguayu por 3-1 el partíu amistosu col que se celebró l'apertura del estadiu. *[[15 de xunu]] - [[Budapest]] ([[Hungría]]). Ladislao Biró patenta'l bolígrafu. *[[19 de xunu]] - Final del segundu Campeonatu Mundial de Fútbol. [[Italia]] gana na final 4-2 a Hungría y consigue así el segundu títulu na so historia. *[[20 de xunu]] - Espublízase'l primer númberu de la revista ''Action Comics''. Nella aparez, por primer vegada, el personaxe de [[Supermán]], de Jerry Siegel y Joe Schuster. *[[24 de xunetu]] - [[Nestlé]] patenta'l café instantaneu. *[[7 d'agostu]] - Austria. Los nazis piesllen el Departamentu de Teoloxía de la Universidá d'[[Innsbruck]]. *30 d'ochobre - Estaos Xuníos. La tresmisión per radio de ''La guerra los mundos'', de Herbert George Wells, provoca la llercia en delles ciudaes. *[[9 de payares]] - Alemaña. Demientres la nueche del 9 al 10, que pasó a ser conocida dende entós como la "Nueche los cristales rotos", los nazis destrúin tiendes y otros negocios que yeren propiedá de xudíos. *[[22 d'avientu]] - [[Berlín]] (Alemaña). Otto Hahn, direutor de química del Institutu Kaiser Wilhelm, y el so equipu consiguen la primer fisión nuclear de la historia. '''[[Guerra civil española]]''' *[[15 de xineru]] - L'aviación nacional bombardea [[Barcelona]]. *[[30 de xineru]] - Fórmase en Burgos el Primer Gobiernu nacional d'España (1938-1939). Nelli [[Francisco Franco]] asume oficialmente los cargos de Xefe del Estáu y del Gobiernu. *[[2 de febreru]] - Los militares rebeldes tomen como emblemes l'escudu y la corona imperial de los [[Reis Católicos]]. *[[22 de febreru]] - Les tropes nacionalistes de [[Juan Yagüe]] y José Enrique Varela conquisten, tres de dos díes de llucha, la ciudá de [[Teruel]], faciendo 14.500 prisioneros. *[[16 de marzu]] - Entamen trés díes de bombardeos de los nacionales sobro Barcelona, que han causar más de mil muertos. *[[3 d'abril]] - Les tropes nacionales del xeneral Franco consiguen cortar en dos la zona dominada polos republicanos. *[[13 de mayu]] - El gobiernu nacional crea la figura de la Maxistratura de Trabayu col enfotu de que les rellaciones llaborales tuvieren al cargu d'una autoridá xudicial especializada y independiente del poder políticu. *[[25 de mayu]] - [[Alicante]] sufre'l bombardéu más importante de tolos que ha padecer na guerra. Morrieron 313 persones. *[[23 de xunetu]] - La 112 División, mandada pol xeneral Queipo de Llano, conquista [[Castuera]] ([[Provincia de Badajoz|Badajoz]]). *[[24 de xunetu]] - L'Exércitu Popular de la República entama la Ofensiva del Ebro. *[[26 de payares]] - Fina la [[Batalla del Ebro]]. L'exércitu republicanu se retira. == Nacencies == *[[1 de xineru]] - [[Frank Langella]], actor norteamericanu. *[[2 de xineru]] - [[Hans Herbjørnsrud]], escritor noruegu *[[5 de xineru]] - [[Xuan Carlos I d'España]], rei d'España. *[[6 de xineru]] - [[Adriano Celentano]], cantante italianu. *[[11 de xineru]] - [[Josep María Flotats]], actor y direutor teatral español. *[[18 de xineru]] - [[Anthony Giddens]], sociólogu británicu. *[[13 de febreru]] - [[Oliver Reed]], actor británicu. *[[18 de febreru]] - [[Istvan Szabo]], direutor de cine húngaru. *[[2 de marzu]] - [[Ricardo Lagos Escobar]], políticu chilenu, presidente del país de [[2000]] a [[2006]]. *[[17 de marzu]] - [[Rudolf Nureyev]], baillarín rusu, nacionalizáu austriacu (†[[6 de xineru]] de [[1993]]). *[[10 d'abril]] - [[Viktor Chernomyrdin]], políticu rusu. *[[15 d'abril]] - [[Claudia Cardinale]], actriz italiana (nacida en [[Tunicia]]). *[[22 d'abril]] - [[Issey Miyake]], diseñador de moda xaponés. *[[8 de mayu]] - [[Jean Giraud]], dibuxante y guionista [[Francia|francés]] de [[cómic]]. *[[25 de mayu]] - [[Raymond Carver]], escritor norteamericanu. *[[30 de xunu]] - [[Pedro Olea]], direutor de cine español. *[[20 de xunetu]] - [[Natalie Wood]], actriz norteamericana. *[[28 de xunetu]] - [[Albertu Fujimori]], políticu peruanu, presidente del país de [[1990]] a 2000. *[[28 de xunetu]] - [[Luis Aragonés]], futbolista y entrenador de fútbol español. *[[25 d'agostu]] - [[Frederic Forsyth]], escritor británicu. *[[10 de setiembre]] - [[Karl Lagerfeld]], diseñador de moda y fotógrafu alemán. *[[23 de setiembre]] - [[Romy Schneider]], actriz austriaca. *23 de setiembre - [[Manuel Calvo Pumpido]], empresariu español. *[[14 d'ochobre]] - [[Farah Diba]], emperatriz iranina. *[[22 d'ochobre]] - [[Derek Jacobi]], actor británicu. *[[28 d'ochobre]] - [[Anne Perry]], escritora inglesa. *[[29 d'ochobre]] - [[Ellen Johnson-Sirleaf]], política liberiana, presidenta del país dende [[2005]]. *[[2 de payares]] - [[Sofía de Borbón]], reina d'España. *[[13 de payares]] - [[Jean Seberg]], actriz norteamericana. *[[19 de payares]] - [[Ted Turner]], empresariu norteamericanu. *[[30 de payares]] - [[Margarita Salas]], bioquímica. *[[14 d'avientu]] - [[Leonardo Boff]], teólogu brasilanu. *[[16 d'avientu]] - [[Liv Ullman]], actriz, escritora y direutora de cine noruega. *[[29 d'avientu]] - [[Jon Voight]], actor norteamericanu. == Muertes == *[[21 de xineru]] - [[Georges Méliès]], direutor de cine francés. *[[7 de febreru]] - [[Harvey Firestone]], empresariu norteamericanu. *[[1 de marzu]] - [[Gabriele D'Annunzio]], novelista, poeta y dramaturgu italianu. *[[6 de marzu]] - [[Pachín de Melás]], escritor asturianu (º [[6 d'ochobre]] de [[1877]]). *[[13 de marzu]] - [[Nikolai Ivanovich Bukharin]], políticu soviéticu. *[[27 de marzu]] - [[Avelino González Mallada]], sindicalista anarquista y alcalde de [[Xixón]] demientres la [[Guerra Civil Española]] (º [[7 d'agostu]] de [[1894]]). *[[15 d'abril]] - [[César Vallejo]], poeta peruanu (º [[16 de marzu]] de [[1892]]). *[[4 de mayu]] - [[Carl von Ossietzky]], escritor y pacifista alemán, [[premiu Nobel de la Paz]] en [[1935]]. *[[29 d'agostu]] - [[Béla Kun]], políticu húngaru, líder del Partíu Comunista Húngaru. *[[8 de setiembre]] - [[Agustín Magaldi]], cantante arxentín. *[[10 de payares]] - [[Mustafá Kemal Atatürk]], políticu y militar turcu, presidente del país ente 1923 y 1938. [[Category:Sieglu XX]] {{control d'autoridaes}} [[Categoría:1938]] [[Categoría:Wikipedia:Artículos ensin plantía llistaref]] tj1a3w3neuesyw6h8tjjp25q93cvjkf 0 1295 3703854 3516193 2022-08-01T18:26:53Z Omarete 35 /* Muertes */ wikitext text/x-wiki {{añu}} '''Abreviatures''' ° : fecha de nacencia † : fecha de la muerte == Fechos == * [[ ]] - == Nacencies == * [[18 de xineru]] - [[Jesús Sanz Montes]], arzobispu d'[[Uviéu]]. * [[8 de mayu]] - [[Stephen Furst]], actor y direutor de cine d'[[Estaos Xuníos]]. * [[28 d'ochobre]] - [[Bill Gates]], empresariu d'Estaos Xuníos. * [[1 d'avientu]] - [[Verónica Forqué]], actriz española. == Muertes == * [[23 de febreru]] - [[París]] : [[Paul Claudel]], escritor francés (° [[6 d'agostu]] de [[1868]]). * [[18 d'abril]] - [[Albert Einstein]], físicu alemán. * [[31 de xunetu]] - [[Fernando Fernández-Quirós Suárez]], dirixente deportivu asturianu. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:1955|*]] ehubla1unlgouheo4hsze9ih90dryyi 0 1314 3703869 3571108 2022-08-01T20:43:34Z Omarete 35 /* Muertes */ wikitext text/x-wiki {{añu}} '''Abreviatures''' ° : fecha de nacencia † : fecha de la muerte == Fechos == * [[25 d'abril]] - Tien llugar la llamada [[Revolución de los Claveles]] (''Revolução dos Cravos'') en [[Portugal]], que dará fin al réxime salazarista. * [[10 de setiembre]] - [[Portugal]] reconoz la independencia de [[Guinea-Bisáu]]. == Nacencies == * [[28 d'abril]] - [[Penélope Cruz]], actriz [[España|española]]. * [[21 de xunu]] - [[Maggie Siff]], actriz d'Estaos Xuníos. * [[2 de payares]] - [[Prodigy (raperu)|Prodigy]], [[raperu]] d'Estaos Xuníos, principal vocalista del dúu [[hip hop]] ''[[Mobb Deep]]''. * [[9 d'avientu]] - [[Nacho Vegas]], músicu [[Asturies|asturianu]]. == Muertes == * [[6 de xineru]] - [[David Alfaro Siquieros]], pintor muralista mexicanu (° [[29 d'avientu]] de [[1896]]). * [[2 de marzu]] - [[Salvador Puig Antich]], anarquista español (º [[30 de mayu]] de [[1948]]). * [[22 d'avientu]] - [[Emilio Tuya]], alcalde de Xixón y presidente del Real Sporting. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:1974|*]] pkv3zgeqw3gohlpz6brefbr5ug6edwj 0 1578 3703867 3459114 2022-08-01T20:42:04Z Omarete 35 /* Nacencies */ wikitext text/x-wiki {{añu}} '''Abreviatures''' ° : fecha de nacencia † : fecha de la muerte == Fechos == * [[1 de xineru]] - Entamen los trabayos pa la construcción de la [[canal de Panamá]]. * [[10 de setiembre]] - Fírmase'l [[tratáu de Brazza-Makoko]], pol que [[Francia]] consigue la soberanía sobro una parte de la rexón del Congo. == Nacencies == * [[20 de febreru]] - [[Emilio Tuya]], alcalde de Xixón y presidente del Real Sporting. * [[7 de marzu]] - [[Xixón]]: [[Romualdo Alvargonzález Lanquine]], inxenieru, empresariu y políticu asturianu. Foi'l principal promotor de la creación de la [[Feria Internacional de Muestres d'Asturies]] († el [[14 d'agostu]] de [[1936]]). == Muertes == * [[6 de mayu]] - [[Juan Junquera Huergo]], autor de la primer [[gramática]] del [[asturianu]]. * [[8 de mayu]] - [[Gustave Flaubert]], escritor francés (° [[12 d'avientu]] de [[1821]]) {{control d'autoridaes}} [[Categoría:1880]] [[Categoría:Sieglu XIX]] [[Categoría:Wikipedia:Artículos ensin plantía llistaref]] q55f2ljurnk73logfo1cm5fm5bskql7 0 1583 3703852 3450021 2022-08-01T18:25:12Z Omarete 35 /* Nacencies */ wikitext text/x-wiki {{añu}} == Fechos == * [[ ]] - == Nacencies == * [[14 de marzu]] - [[Uviéu]]: [[José María Fernández Ladreda y Menéndez Valdés]], políticu asturianu, líder de la [[CEDA]] asturiana na [[Segunda República Española|Segunda República]] († [[20 de setiembre]] de [[1954]]). * [[27 de xunetu]] - [[Fernando Fernández-Quirós Suárez]], dirixente deportivu asturianu. * [[20 de payares]] - [[Víctor Hevia Granda]], escultor asturianu. == Muertes == * [[ ]] - {{control d'autoridaes}} [[Categoría:1885]] [[Categoría:Sieglu XIX]] [[Categoría:Wikipedia:Artículos ensin plantía llistaref]] j6h4kv41w0c4pelvd2qtsekopr4c2sy 0 4945 3703887 3702517 2022-08-02T08:04:53Z Omarete 35 /* Plantíes antigües */ wikitext text/x-wiki {{equipu | pattern_la1 = _gijon1819h | pattern_b1 = _gijon2021h | pattern_ra1 = _gijon1819h | pattern_sh1 = | pattern_so1 =_nikematchfit2021rbn | leftarm1 =5F04B4 | body1 =5F04B4 | rightarm1 =5F04B4 | shorts1 = 0000FF | socks1 = 0000FF | pattern_la2 = _burgos1819a | pattern_b2 = _burgos1819a | pattern_ra2 = _burgos1819a | pattern_sh2 =_white_stripes | pattern_so2 = | leftarm2 =08E8DE | body2 =08E8DE | rightarm2 =08E8DE | shorts2 = 5F04B4 | socks2 = 5F04B4 }} El '''Real Sporting de Xixón S.A.D'''<ref>{{cita publicación|títulu=El Sporting anuncia en bable el partido del domingo|fecha=3 de mayu de 1990|páxina=53|idioma=castellanu|publicación=[[La Nueva España]]}}</ref> ye un club de [[fútbol]] profesional de la ciudá de [[Xixón]], n'[[Asturies]]. Fundáu'l [[1 de xunetu]] de [[1905]], disputa los sos partíos como llocal nel estadiu d'[[Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón]]. Na [[Temporada 2021-2022 de Segunda División d'España|temporada 2021-2022]] xuega en [[Segunda División d'España|Segunda División]]. Dende [[1995]] tien una [[Real Sporting de Xixón Femenín|seición de fúbol femenín]]. Los mayores éxitos deportivos del Sporting son un socampeonatu de [[Primer División d'España|Lliga]] algamáu na temporada [[Primer División d'España 1978/79|1978/79]], dos finales de [[Copa del Rei de Fútbol|Copa del Rei]] en [[Copa del Rei de fútbol 1980-81|1981]] y [[Copa del Rei de fútbol 1981-82|1982]], y seis participaciones na [[Lliga Europea de la UEFA|Copa de la UEFA]]. L'equipu ocupa'l puestu 16ᵁ na [[Clasificación histórica de la Primer División d'España|clasificación histórica]] de Primer División y el 2ᵁ na de [[Clasificación histórica de la Segunda División d'España|Segunda]]. Ye l'equipu asturianu que más temporaes xugó na máxima categoría del fútbol español. Amás, ye ún de los nueve equipos españoles qu'enxamás compitieron nuna división inferior a la Segunda. Dende [[1962]] organiza'l [[Troféu Villa de Xixón]] (fasta [[1992]], troféu Costa Verde). == Historia == {{AP|Historia del Real Sporting de Xixón}} Anque según acta notarial de [[1956]] afítase la fundación del Sporting en [[1905]], la polémica al rodiu de la fundación del club ya esistía en [[1911]] cuando montóse una polémica na prensa llocal al rodiu de cual fuere'l primer equipu de la ciudá. [[Anselmo López]] afirmaba que la fundación del Sporting databa de [[1900]]. Lo ciertu ye que de 1905 yá hai prebes de la esistencia del club ya que consérvense medalles conmemoratives d'encuentros disputaos na [[playa de San Lorenzo]]. A falta d'archivos anteriores a [[1936]] (destruyéronse na [[Guerra Civil Española]]) la polémica ta sirvía ya que hai daquién fecha'l '''Gijón Sport Club''' comu l'equipu más vieyu de la ciudá, [[1903]], inda hai quien pon la data en [[1902]] tando presidíu por [[José Suárez Sánchez]]. Pero lo que güei ye'l Sporting de Gijón, nun ye otru que'l '''Sporting Gijonés''' rival tantu del '''Gijón Sport Club''' comu de la '''Sportiva Gijonesa'''. D'aquella'l fútbol nun yera más qu'un deporte prauticáu polos mozos de la burguesía, ya qu'ellos foron los qu'introduxeron el deporte [[Inglaterra|inglés]] na ciudá, y les clases más baxes interensábense pol deporte namás que por curiosidá'l velos xugar na playa. La esistencia de tres equipos con gran rivalidá, sirvió pa que'l fútbol en [[Xixón]] medrara en pocu tiempu, llegando a relegar anguaño al que yera per entós el deporte rei n'[[Asturies]], los [[Bolos]]. Pero yera evidente la necesidá de fusión de los tres principales clubs de la ciudá siendo la primera la fecha ente Gijón Sport Club y Sportiva Gijonesa. Según medraba l'afición al deporte, la necesidá de dexar la playa como llugar de xuegu fizo que'l '''Prau Redondu''' (cerca del Humedal) fora'l primer campu seriu del Sporting, al pocu treslladaríase a '''La Matona''' una finca de La Guía y a los tres meses sitióse nel actual '''Molinón''', nomáu asina por tar apegáu a un molín de [[maíz]], siendo anguaño l'estadiu más antiguu de toa [[España]]. === Caberes temporaes === :{|{{tablaguapa}} |-bgcolor="#efefef" ! Temporada ! División ! Pos. ! PX ! PG ! PE ! PP ! GF ! GC ! Puntos ! Entrenador ! Presidente ! Máximu goliador |- |align=center |1989-90 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''13ᵘ''' |align=right|38||align=right|12||align=right|10||align=right|16 |align=right|37||align=right|34||align=right|'''34''' |[[Jesús Aranguren]]<br />[[Carlos García Cuervo]] |[[Ramón Muñoz Fernández]]<br />[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |Narciso (11) |- |align=center |1990-91⁽¹⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|38||align=right|16||align=right|12||align=right|10 |align=right|50||align=right|37||align=right|'''44''' |[[Carlos García Cuervo]]<br />[[Ciriaco Cano]] |[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |[[Luis Enrique Martínez García|Luis Enrique]] (15)<br />[[Milan Luhový]] (15) |- |align=center |1991-92 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''8ᵘ''' |align=right|38||align=right|15||align=right|8||align=right|15 |align=right|37||align=right|43||align=right|'''38''' |[[Ciriaco Cano]] |[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |[[Monchu]] (11) |- |align=center |1992-93 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''12ᵘ''' |align=right|38||align=right|11||align=right|12||align=right|15 |align=right|38||align=right|57||align=right|'''34''' |[[Bert Jacobs]]<br />[[Carlos García Cuervo]] |[[Eloy Calvo Capellín]] |[[Juan Castaño]], "Juanele" (6)<br />[[Javier Manjarín]] (6) |- |align=center |1993-94 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''14ᵘ''' |align=right|38||align=right|15||align=right|5||align=right|18 |align=right|42||align=right|57||align=right|'''35''' |[[Mariano García Remón]] |[[Eloy Calvo Capellín]]<br />[[Manuel Calvo Pumpido]] |[[Juan Castaño]], "Juanele" (8)<br />[[Xavier Escaich]] (8) |- |align=center |1994-95⁽²⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|38||align=right|8||align=right|12||align=right|18 |align=right|42||align=right|67||align=right|'''28''' |[[Mariano García Remón]]<br />[[Carlos García Cuervo]]<br />[[Ricardo Rezza]] |[[Manuel Calvo Pumpido]]<br />[[Herminio Menéndez]]<br />[[José Fernández]] |[[Pier Luigi Cherubino]] (11) |- |align=center |1995-96⁽³⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|7||align=right|22 |align=right|51||align=right|60||align=right|'''46''' |[[Ricardo Rezza]]<br />[[Ramiro Solís]]<br />[[José Manuel Díaz Novoa]] |[[José Fernández]] |[[Julio Salinas]] (18) |- |align=center |1996-97 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''15ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|11||align=right|18 |align=right|45||align=right|63||align=right|'''50''' |[[Benito Floro]]<br />[[Miguel Montes]] |[[José Fernández]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (8) |- |align=center |1997-98 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]][[Archivu:1downarrow red.png‎|15px]] |align=right |'''20ᵘ''' |align=right|38||align=right|2||align=right|7||align=right|29 |align=right|31||align=right|80||align=right|'''13''' |[[Miguel Montes]]<br />[[Antonio Maceda]]<br />[[José Manuel Díaz Novoa]]<br />[[José Antonio Redondo]] |[[José Fernández]]<br />[[Ángel García Flórez]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (6) |- |align=center |1998-99 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|11||align=right|15 |align=right|47||align=right|47||align=right|'''59''' |[[Antonio López Habas|Antonio López]]<br />[[José Antonio Redondo]]<br />[[Aad de Mos]]<br />[[Pedro Braojos]] |[[Ángel García Flórez]]<br />[[Manuel Vega-Arango]]<br />[[Germán Ojeda]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (13) |- |align=center |1999-00 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|9||align=right|16 |align=right|54||align=right|48||align=right|'''60''' |[[Pedro Braojos]]<br />[[Ciriaco Cano]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[Dimitri Tcheryshev]] (13) |- |align=center |2000-01 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''7ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|12||align=right|13 |align=right|55||align=right|49||align=right|'''63''' |[[Vicente Cantatore]]<br />[[José María Meana Acebal|José Mª Meana Acebal]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[Manel Martínez Fernández|Manel]] (11) |- |align=center |2001-02 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''6ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|13||align=right|12 |align=right|47||align=right|57||align=right|'''64''' |[[José María Meana Acebal]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[David Villa|Villa]] (18) |- |align=center |2002-03 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|42||align=right|11||align=right|20||align=right|11 |align=right|44||align=right|41||align=right|'''53''' |[[José María Meana Acebal]]<br />[[Antonio Maceda]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[David Villa|Villa]] (20) |- |align=center |2003-04 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|42||align=right|20||align=right|10||align=right|12 |align=right|58||align=right|40||align=right|'''70''' |[[Marcelino García Toral]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Mate Bilić|Bilić]] (15) |- |align=center |2004-05 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|15||align=right|12||align=right|15 |align=right|41||align=right|39||align=right|'''57''' |[[Marcelino García Toral]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Ismael Marchal Razquín|Ismael]] (14) |- |align=center |2005-06 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|17||align=right|12 |align=right|41||align=right|34||align=right|'''56''' |[[Ciriaco Cano]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Pablo Calandria|Calandria]] (12) |- |align=center |2006-07 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''13ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|8||align=right|18 |align=right|53||align=right|53||align=right|'''56''' |[[Manuel Preciado]] ||[[Manuel Vega-Arango]] |[[Edwin Congo|Congo]] (11) |- |align=center |2007-08 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]][[Archivu:1uparrow green.png‎|15px]] |align=right |'''3ᵘ''' |align=right|42||align=right|20||align=right|12||align=right|10 |align=right|61||align=right|40||align=right|'''72''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Kike Mateo]] (12) |- |align=center |2008-09 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''14ᵘ''' |align=right|38||align=right|14||align=right|1||align=right|23 |align=right|47||align=right|79||align=right|'''43''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Mate Bilić|Bilić]] (12) |- |align=center |2009-10 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''15ᵘ''' |align=right|38||align=right|9||align=right|13||align=right|16 |align=right|36||align=right|51||align=right|'''40''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Diego Castro]] (10) |- |align=center |2010-11 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|38||align=right|11||align=right|14||align=right|13 |align=right|35||align=right|42||align=right|'''47''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Diego Castro]] (9) |- |align=center |2011-12 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]][[Archivu:1downarrow red.png‎|15px]] |align=right |'''19ᵘ''' |align=right|38||align=right|10||align=right|7||align=right|21 |align=right|42||align=right|69||align=right|'''37''' |[[Manuel Preciado]]<br />[[Iñaki Tejada]]<br />[[Javier Clemente]] |[[Manuel Vega-Arango]] | |- |align=center |2012-13 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|42||align=right|15||align=right|11||align=right|16 |align=right|60||align=right|53||align=right|'''56''' |[[Manolo Sánchez Murias]]<br />[[José Ramón Sandoval]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[David Rodríguez]] (12) |- |align=center |2013-14 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|16||align=right|10 |align=right|63||align=right|51||align=right|'''64''' |[[José Ramón Sandoval]]<br/>[[Abelardo Fernández]] |[[Manuel Vega-Arango]]<br/>[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2014-15 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''2ᵘ''' |align=right|42||align=right|21||align=right|19||align=right|2 |align=right|57||align=right|27||align=right|'''82''' |[[Abelardo Fernández]] |[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2015-16 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''17ᵘ''' |align=right|38||align=right|10||align=right|9||align=right|19 |align=right|40||align=right|62||align=right|'''39''' |[[Abelardo Fernández]] |[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2016-17 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|38||align=right|7||align=right|10||align=right|21 |align=right|42||align=right|72||align=right|'''31''' |[[Abelardo Fernández]]<br/>[[Rubi]] |[[Javier Fernández Rodríguez]] | |- |align=center |2017-18 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''-ᵘ''' |align=right|-||align=right|-||align=right|-||align=right|- |align=right|-||align=right|-||align=right|'''-''' |[[Paco Herrera]] |[[Javier Fernández Rodríguez]] | |} ⁽¹⁾ Clasificación pa la Copa de la UEFA 1991-92.<br /> ⁽²⁾ Promoción de descensu escontra la UD Lleida.<br /> ⁽³⁾ Les victories valen tres puntos dende esta temporada. === Historial de fabricantes y patrocinadores de l'uniforme === <table><tr> <td>{{Uniforme|socks=0000FF|rightarm=5F04B4|shorts=0000FF|pattern_la=_gijon1819h|pattern_b=_gijon2021h|pattern_ra=_gijon1819h|pattern_so=_nikematchfit2021rbn|títulu=2020-2021}}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _gijon1819h | pattern_b = _gijon1920h | pattern_ra = _gijon1819h | pattern_sh = _white_stripes | pattern_so = _atromitos1819h | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = 0000FF | socks = 0000FF | títulu = 2019-2020 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = | pattern_b = _rsg1819h | pattern_ra = | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FF0000 | body = | rightarm = FF0000 | shorts = 01479C | socks = 01479C | títulu = 2018-2019 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _rsg1718h | pattern_b = _rsg1718h | pattern_ra = _rsg1718h | pattern_sh = _rsg1718h | pattern_so = _rsg1718h | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = | socks = FFFFFF | títulu = 2017-2018 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _red_stripes | pattern_b = _rsg1617h | pattern_ra = _red_stripes | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = 2222DD | socks = 2222DD | títulu = 2016-2017 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la=_redshoulders | pattern_b=_whitestripes | pattern_ra=_redshoulders | leftarm=FFFFFF | body=FF0000 | rightarm=FFFFFF | shorts=003399 | socks=003399 | títulu = 2006 - 2007 }}</td> </tr></table> {| {{tablaguapa}} style="text-align: center" |- !Periodu !Fabricante de la [[Equipación de los jugadores (fútbol)|equipación]] !Patrocinador principal |- |1985–86 |rowspan=2|[[Adidas]] |<small>''ninguno''</small> |- |1986-89 |rowspan=4|[[Cajastur|Caja de Ahorros de Asturias]] |- |1989-92 |[[Rasán]] |- |1992-95 |[[Lotto Sport Italia|Lotto]] |- |1995-97 |[[Joma]] |- |1997-02 |rowspan=2|[[Astore]] |[[Conceyu de Xixón|Xixón]] |- |2002-11 |rowspan=2|[[Conceyu de Xixón|Xixón]]<br /> [[Principáu d'Asturies]] |- |2011-2013 |rowspan="2"|[[Kappa (marca)|Kappa]]<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/deportes/2011/03/29/kappa-vestira-equipo/1052859.html |títulu=Kappa vestirá al equipu |fechaaccesu=15 de payares de 2016 |fecha=29 de marzu de 2011 |sitiuweb=[[La Nueva España]]}}</ref> |- |2013-2016 |rowspan="2"|[[Conceyu de Xixón|Xixón]] |- |2016-2017 |rowspan="5"|[[Nike]]<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/sporting/2016/05/20/nike-vestira-sporting-durante-proximos/1929463.html |títulu=Nike vestirá al Sporting durante los dos próximos cursos |fechaaccesu=25 de mayu de 2016 |fecha=20 de mayu de 2016 |sitiuweb=[[La Nueva España]]}}</ref> |- |2017-2018 |Teslacard<ref>{{cita web |url=http://www.realsporting.com/noticia/teslacard-nuevo-patrocinador-principal-del-real-sporting-de-gijon |títulu=TESLACARD, nuevu patrocinador principal del Real Sporting de Xixón |fechaaccesu=10 de xunu de 2017 |fecha=9 de xunu de 2017 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2018-2019 |Pastón.es<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/paston-es-nuevo-patrocinador-principal-del-club |títulu=Paston.es, nuevo patrocinador principal del Club |fechaaccesu=17 d'agostu de 2018 |fecha=17 d' agostu de 2018 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2019-2020 |[[Interwetten]]<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/interwetten-nuevo-patrocinador-rojiblanco |títulu=Interwetten, nuevo patrocinador rojiblanco |fechaaccesu=18 d'agostu de 2019 |fecha=16 d'agostu de 2019 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2020- |[[Integra Energía]]<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/integra-energia-patrocinador-principal-del-real-sporting|títulu=Integra Energía, patrocinador principal del Real Sporting|idioma=castellanu|fecha=19 d'agostu de 2020|consultáu=23 d'agostu de 2020}}</ref> |} == Estadiu == {{AP|Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón}} [[Archivu:Sporting xixon.jpg|thumb|350px|El Sporting de Xixón, celebrando l'ascensu el [[15 de xunu]] de [[2008]]. Na semeya, Roberto, porteru del equipu, afalagáu pola afición dempués de finar el partíu escontra l'Eibar, que los allugaba en Primera.]] El Sporting disputa los sos partíos como equipu llocal nel estadiu d'[[Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón]]. Tien un aforu de 30.000 llocalidaes<ref>https://www.realsporting.com/sporting/el-club/rsg</ref>. Inauguróse en [[1908]] y ye'l campu profesional más vieyu d'España. En 2006, anuncióse un proyeutu de remodelación que afcetaba, entre otres coses, a la imaxen exterior del mesmu. Nel proyetu, incluyóse'l refuerzu de la estructura de tol estadiu, la ampliación del fondu norte y una zona de la tribuna oeste, el cambiu de toles cubiertes del estadiu, la sustitución de tolos asientos, la creación de nuevos vestuarios y zones mixtes pa prensa, radio y televisión, además d'una sala pa entrevistes. Con toes estes meyores, l'estadiu dio un cambiu radical nel so aspeutu exterior y en toles sos dotaciones. Fue homologáu cola [[Regulación d'infraestructures de los estadios de la UEFA|categoría 3]] pola [[UEFA]]. Amás, l'aforu total aumentó hasta los 30 000 espectadores.<ref>https://as.com/futbol/2010/08/22/mas_futbol/1282458407_850215.html</ref> * Dimensiones del terrén de xuegu: 105 x 70 metros. * Direición: Parque de Isabel la Católica, e/n. - [[Xixón]] ([[Asturies]]) == Datos del Club == * Temporaes en [[Primer División d'España|Primer División]]: 42. * Temporaes en [[Segunda División d'España|Segunda División]]: 41. * Mayor goleada conseguida: Sporting 7 - Osasuna 1 (93-94); Sporting 6 - Oviedo 0 (44-45). * Mayor goleada encaxada: Barcelona 9 - Sporting 0 (51-52); Athletic 9 - Sporting 0 (58-59). * Meyor puestu na lliga: 2ᵘ (78-79). * Peor puestu na lliga: 20ᵘ (97-98). * Pichichis: [[Quini]] 73-74, 75-76, 79-80. * Zamores: [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]] 84-85, 85-86, 89-90. * Más partíos disputaos: Joaquín (479), Jiménez (420), [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]] (399). <timeline> TimeAxis = orientation:horizontal ImageSize = width:840 height:125 PlotArea = width:720 height:22 bottom:78 left:100 DateFormat = yyyy Period = from:1928 till:2020 ScaleMajor = unit:year increment:5 start:1928 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1929 AlignBars = justify Colors = id:pri value:red id:seg value:green BarData = bar:primera text:"[[Primer División d'España|Primer División]]" bar:segunda text:"[[Segunda División d'España|Segunda División]]" PlotData = # set defaults width:10 fontsize:s textcolor:white align:left anchor:from shift:(5,-5) bar:primera color:pri from:1944 till:1948 from:1951 till:1954 from:1957 till:1959 from:1970 till:1976 from:1977 till:1998 from:2008 till:2012 from:2015 till:2017 bar:segunda color:seg from:1928 till:1936 from:1939 till:1944 from:1948 till:1951 from:1954 till:1957 from:1959 till:1970 from:1976 till:1977 from:1998 till:2008 from:2012 till:2015 from:2017 till:2020 </timeline> == Plantía == *{{plantía temporada|8}} === Plantíes antigües === *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2021 - 2022|Temporada 2021 - 2022]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2020 - 2021|Temporada 2020 - 2021]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2019 - 2020|Temporada 2019 - 2020]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2018 - 2019|Temporada 2018 - 2019]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2017 - 2018|Temporada 2017 - 2018]] == Xugadores importantes na hestoria de la entidá == {{AP|Llista de futbolistes del Real Sporting}} [[Abelardo Fernández]], [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]], [[Jesús Castro González|Castro]], [[Enzo Ferrero]], Jimenez, Joaquín, [[Juanele]], [[Julio Salinas]], [[Luis Enrique Martínez García|Luis Enrique]], [[Antonio Maceda]], Manjarín, [[Quini]], Rezza, [[David Villa]], [[Mate Bilic]], [[David Barral]] y Kike Mateo. == Palmarés == * Troféu Amberes [[1963]]. * Troféu Ibérico [[1972]]. * Copa Stadium en [[1979]] y [[1981]]. * Placa a la Meyor Entidá Deportiva [[1978]]. * Troféu Juan Antonio Samaranch [[1979]]. * AFE d'Oru [[1979]]. * Placa al Méritu Deportivu [[1981]]. * Trofeos a la Deportividá de [[1981]] y [[1986]]. * Troféu Carranza [[1984]]. * Seis participaciones na Copa de la UEFA. * Subcampeonatu de Lliga en Primer División [[1979]] * Subcampeonatu de la Copa del Rei en [[1981]] y [[1982]]. == Ver tamién == *[[Real Sporting de Xixón Femenín]] *[[Real Sporting de Xixón "B"]] *[[Escuela de fútbol de Mareo]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} * [http://www.realsporting.com Páxina oficial del club] {{es}} {{DEFAULTSORT:Sporting}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Real Sporting de Xixón|*]] 4is4wkuyqu7njm0kmcddo5cfqcdf5mj 3703888 3703887 2022-08-02T08:06:27Z Omarete 35 /* Historia */ wikitext text/x-wiki {{equipu | pattern_la1 = _gijon1819h | pattern_b1 = _gijon2021h | pattern_ra1 = _gijon1819h | pattern_sh1 = | pattern_so1 =_nikematchfit2021rbn | leftarm1 =5F04B4 | body1 =5F04B4 | rightarm1 =5F04B4 | shorts1 = 0000FF | socks1 = 0000FF | pattern_la2 = _burgos1819a | pattern_b2 = _burgos1819a | pattern_ra2 = _burgos1819a | pattern_sh2 =_white_stripes | pattern_so2 = | leftarm2 =08E8DE | body2 =08E8DE | rightarm2 =08E8DE | shorts2 = 5F04B4 | socks2 = 5F04B4 }} El '''Real Sporting de Xixón S.A.D'''<ref>{{cita publicación|títulu=El Sporting anuncia en bable el partido del domingo|fecha=3 de mayu de 1990|páxina=53|idioma=castellanu|publicación=[[La Nueva España]]}}</ref> ye un club de [[fútbol]] profesional de la ciudá de [[Xixón]], n'[[Asturies]]. Fundáu'l [[1 de xunetu]] de [[1905]], disputa los sos partíos como llocal nel estadiu d'[[Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón]]. Na [[Temporada 2021-2022 de Segunda División d'España|temporada 2021-2022]] xuega en [[Segunda División d'España|Segunda División]]. Dende [[1995]] tien una [[Real Sporting de Xixón Femenín|seición de fúbol femenín]]. Los mayores éxitos deportivos del Sporting son un socampeonatu de [[Primer División d'España|Lliga]] algamáu na temporada [[Primer División d'España 1978/79|1978/79]], dos finales de [[Copa del Rei de Fútbol|Copa del Rei]] en [[Copa del Rei de fútbol 1980-81|1981]] y [[Copa del Rei de fútbol 1981-82|1982]], y seis participaciones na [[Lliga Europea de la UEFA|Copa de la UEFA]]. L'equipu ocupa'l puestu 16ᵁ na [[Clasificación histórica de la Primer División d'España|clasificación histórica]] de Primer División y el 2ᵁ na de [[Clasificación histórica de la Segunda División d'España|Segunda]]. Ye l'equipu asturianu que más temporaes xugó na máxima categoría del fútbol español. Amás, ye ún de los nueve equipos españoles qu'enxamás compitieron nuna división inferior a la Segunda. Dende [[1962]] organiza'l [[Troféu Villa de Xixón]] (fasta [[1992]], troféu Costa Verde). == Historia == {{AP|Historia del Real Sporting de Xixón}} Anque según acta notarial de [[1956]] afítase la fundación del Sporting en [[1905]], la polémica al rodiu de la fundación del club ya esistía en [[1911]] cuando montóse una polémica na prensa llocal al rodiu de cual fuere'l primer equipu de la ciudá. [[Anselmo López Sánchez|Anselmo López]] afirmaba que la fundación del Sporting databa de [[1900]]. Lo ciertu ye que de 1905 yá hai prebes de la esistencia del club ya que consérvense medalles conmemoratives d'encuentros disputaos na [[playa de San Lorenzo]]. A falta d'archivos anteriores a [[1936]] (destruyéronse na [[Guerra Civil Española]]) la polémica ta sirvía ya que hai daquién fecha'l '''Gijón Sport Club''' comu l'equipu más vieyu de la ciudá, [[1903]], inda hai quien pon la data en [[1902]] tando presidíu por [[José Suárez Sánchez]]. Pero lo que güei ye'l Sporting de Gijón, nun ye otru que'l '''Sporting Gijonés''' rival tantu del '''Gijón Sport Club''' comu de la '''Sportiva Gijonesa'''. D'aquella'l fútbol nun yera más qu'un deporte prauticáu polos mozos de la burguesía, ya qu'ellos foron los qu'introduxeron el deporte [[Inglaterra|inglés]] na ciudá, y les clases más baxes interensábense pol deporte namás que por curiosidá'l velos xugar na playa. La esistencia de tres equipos con gran rivalidá, sirvió pa que'l fútbol en [[Xixón]] medrara en pocu tiempu, llegando a relegar anguaño al que yera per entós el deporte rei n'[[Asturies]], los [[Bolos]]. Pero yera evidente la necesidá de fusión de los tres principales clubs de la ciudá siendo la primera la fecha ente Gijón Sport Club y Sportiva Gijonesa. Según medraba l'afición al deporte, la necesidá de dexar la playa como llugar de xuegu fizo que'l '''Prau Redondu''' (cerca del Humedal) fora'l primer campu seriu del Sporting, al pocu treslladaríase a '''La Matona''' una finca de La Guía y a los tres meses sitióse nel actual '''Molinón''', nomáu asina por tar apegáu a un molín de [[maíz]], siendo anguaño l'estadiu más antiguu de toa [[España]]. === Caberes temporaes === :{|{{tablaguapa}} |-bgcolor="#efefef" ! Temporada ! División ! Pos. ! PX ! PG ! PE ! PP ! GF ! GC ! Puntos ! Entrenador ! Presidente ! Máximu goliador |- |align=center |1989-90 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''13ᵘ''' |align=right|38||align=right|12||align=right|10||align=right|16 |align=right|37||align=right|34||align=right|'''34''' |[[Jesús Aranguren]]<br />[[Carlos García Cuervo]] |[[Ramón Muñoz Fernández]]<br />[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |Narciso (11) |- |align=center |1990-91⁽¹⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|38||align=right|16||align=right|12||align=right|10 |align=right|50||align=right|37||align=right|'''44''' |[[Carlos García Cuervo]]<br />[[Ciriaco Cano]] |[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |[[Luis Enrique Martínez García|Luis Enrique]] (15)<br />[[Milan Luhový]] (15) |- |align=center |1991-92 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''8ᵘ''' |align=right|38||align=right|15||align=right|8||align=right|15 |align=right|37||align=right|43||align=right|'''38''' |[[Ciriaco Cano]] |[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |[[Monchu]] (11) |- |align=center |1992-93 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''12ᵘ''' |align=right|38||align=right|11||align=right|12||align=right|15 |align=right|38||align=right|57||align=right|'''34''' |[[Bert Jacobs]]<br />[[Carlos García Cuervo]] |[[Eloy Calvo Capellín]] |[[Juan Castaño]], "Juanele" (6)<br />[[Javier Manjarín]] (6) |- |align=center |1993-94 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''14ᵘ''' |align=right|38||align=right|15||align=right|5||align=right|18 |align=right|42||align=right|57||align=right|'''35''' |[[Mariano García Remón]] |[[Eloy Calvo Capellín]]<br />[[Manuel Calvo Pumpido]] |[[Juan Castaño]], "Juanele" (8)<br />[[Xavier Escaich]] (8) |- |align=center |1994-95⁽²⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|38||align=right|8||align=right|12||align=right|18 |align=right|42||align=right|67||align=right|'''28''' |[[Mariano García Remón]]<br />[[Carlos García Cuervo]]<br />[[Ricardo Rezza]] |[[Manuel Calvo Pumpido]]<br />[[Herminio Menéndez]]<br />[[José Fernández]] |[[Pier Luigi Cherubino]] (11) |- |align=center |1995-96⁽³⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|7||align=right|22 |align=right|51||align=right|60||align=right|'''46''' |[[Ricardo Rezza]]<br />[[Ramiro Solís]]<br />[[José Manuel Díaz Novoa]] |[[José Fernández]] |[[Julio Salinas]] (18) |- |align=center |1996-97 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''15ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|11||align=right|18 |align=right|45||align=right|63||align=right|'''50''' |[[Benito Floro]]<br />[[Miguel Montes]] |[[José Fernández]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (8) |- |align=center |1997-98 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]][[Archivu:1downarrow red.png‎|15px]] |align=right |'''20ᵘ''' |align=right|38||align=right|2||align=right|7||align=right|29 |align=right|31||align=right|80||align=right|'''13''' |[[Miguel Montes]]<br />[[Antonio Maceda]]<br />[[José Manuel Díaz Novoa]]<br />[[José Antonio Redondo]] |[[José Fernández]]<br />[[Ángel García Flórez]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (6) |- |align=center |1998-99 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|11||align=right|15 |align=right|47||align=right|47||align=right|'''59''' |[[Antonio López Habas|Antonio López]]<br />[[José Antonio Redondo]]<br />[[Aad de Mos]]<br />[[Pedro Braojos]] |[[Ángel García Flórez]]<br />[[Manuel Vega-Arango]]<br />[[Germán Ojeda]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (13) |- |align=center |1999-00 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|9||align=right|16 |align=right|54||align=right|48||align=right|'''60''' |[[Pedro Braojos]]<br />[[Ciriaco Cano]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[Dimitri Tcheryshev]] (13) |- |align=center |2000-01 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''7ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|12||align=right|13 |align=right|55||align=right|49||align=right|'''63''' |[[Vicente Cantatore]]<br />[[José María Meana Acebal|José Mª Meana Acebal]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[Manel Martínez Fernández|Manel]] (11) |- |align=center |2001-02 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''6ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|13||align=right|12 |align=right|47||align=right|57||align=right|'''64''' |[[José María Meana Acebal]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[David Villa|Villa]] (18) |- |align=center |2002-03 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|42||align=right|11||align=right|20||align=right|11 |align=right|44||align=right|41||align=right|'''53''' |[[José María Meana Acebal]]<br />[[Antonio Maceda]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[David Villa|Villa]] (20) |- |align=center |2003-04 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|42||align=right|20||align=right|10||align=right|12 |align=right|58||align=right|40||align=right|'''70''' |[[Marcelino García Toral]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Mate Bilić|Bilić]] (15) |- |align=center |2004-05 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|15||align=right|12||align=right|15 |align=right|41||align=right|39||align=right|'''57''' |[[Marcelino García Toral]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Ismael Marchal Razquín|Ismael]] (14) |- |align=center |2005-06 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|17||align=right|12 |align=right|41||align=right|34||align=right|'''56''' |[[Ciriaco Cano]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Pablo Calandria|Calandria]] (12) |- |align=center |2006-07 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''13ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|8||align=right|18 |align=right|53||align=right|53||align=right|'''56''' |[[Manuel Preciado]] ||[[Manuel Vega-Arango]] |[[Edwin Congo|Congo]] (11) |- |align=center |2007-08 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]][[Archivu:1uparrow green.png‎|15px]] |align=right |'''3ᵘ''' |align=right|42||align=right|20||align=right|12||align=right|10 |align=right|61||align=right|40||align=right|'''72''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Kike Mateo]] (12) |- |align=center |2008-09 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''14ᵘ''' |align=right|38||align=right|14||align=right|1||align=right|23 |align=right|47||align=right|79||align=right|'''43''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Mate Bilić|Bilić]] (12) |- |align=center |2009-10 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''15ᵘ''' |align=right|38||align=right|9||align=right|13||align=right|16 |align=right|36||align=right|51||align=right|'''40''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Diego Castro]] (10) |- |align=center |2010-11 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|38||align=right|11||align=right|14||align=right|13 |align=right|35||align=right|42||align=right|'''47''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Diego Castro]] (9) |- |align=center |2011-12 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]][[Archivu:1downarrow red.png‎|15px]] |align=right |'''19ᵘ''' |align=right|38||align=right|10||align=right|7||align=right|21 |align=right|42||align=right|69||align=right|'''37''' |[[Manuel Preciado]]<br />[[Iñaki Tejada]]<br />[[Javier Clemente]] |[[Manuel Vega-Arango]] | |- |align=center |2012-13 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|42||align=right|15||align=right|11||align=right|16 |align=right|60||align=right|53||align=right|'''56''' |[[Manolo Sánchez Murias]]<br />[[José Ramón Sandoval]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[David Rodríguez]] (12) |- |align=center |2013-14 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|16||align=right|10 |align=right|63||align=right|51||align=right|'''64''' |[[José Ramón Sandoval]]<br/>[[Abelardo Fernández]] |[[Manuel Vega-Arango]]<br/>[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2014-15 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''2ᵘ''' |align=right|42||align=right|21||align=right|19||align=right|2 |align=right|57||align=right|27||align=right|'''82''' |[[Abelardo Fernández]] |[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2015-16 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''17ᵘ''' |align=right|38||align=right|10||align=right|9||align=right|19 |align=right|40||align=right|62||align=right|'''39''' |[[Abelardo Fernández]] |[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2016-17 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|38||align=right|7||align=right|10||align=right|21 |align=right|42||align=right|72||align=right|'''31''' |[[Abelardo Fernández]]<br/>[[Rubi]] |[[Javier Fernández Rodríguez]] | |- |align=center |2017-18 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''-ᵘ''' |align=right|-||align=right|-||align=right|-||align=right|- |align=right|-||align=right|-||align=right|'''-''' |[[Paco Herrera]] |[[Javier Fernández Rodríguez]] | |} ⁽¹⁾ Clasificación pa la Copa de la UEFA 1991-92.<br /> ⁽²⁾ Promoción de descensu escontra la UD Lleida.<br /> ⁽³⁾ Les victories valen tres puntos dende esta temporada. === Historial de fabricantes y patrocinadores de l'uniforme === <table><tr> <td>{{Uniforme|socks=0000FF|rightarm=5F04B4|shorts=0000FF|pattern_la=_gijon1819h|pattern_b=_gijon2021h|pattern_ra=_gijon1819h|pattern_so=_nikematchfit2021rbn|títulu=2020-2021}}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _gijon1819h | pattern_b = _gijon1920h | pattern_ra = _gijon1819h | pattern_sh = _white_stripes | pattern_so = _atromitos1819h | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = 0000FF | socks = 0000FF | títulu = 2019-2020 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = | pattern_b = _rsg1819h | pattern_ra = | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FF0000 | body = | rightarm = FF0000 | shorts = 01479C | socks = 01479C | títulu = 2018-2019 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _rsg1718h | pattern_b = _rsg1718h | pattern_ra = _rsg1718h | pattern_sh = _rsg1718h | pattern_so = _rsg1718h | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = | socks = FFFFFF | títulu = 2017-2018 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _red_stripes | pattern_b = _rsg1617h | pattern_ra = _red_stripes | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = 2222DD | socks = 2222DD | títulu = 2016-2017 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la=_redshoulders | pattern_b=_whitestripes | pattern_ra=_redshoulders | leftarm=FFFFFF | body=FF0000 | rightarm=FFFFFF | shorts=003399 | socks=003399 | títulu = 2006 - 2007 }}</td> </tr></table> {| {{tablaguapa}} style="text-align: center" |- !Periodu !Fabricante de la [[Equipación de los jugadores (fútbol)|equipación]] !Patrocinador principal |- |1985–86 |rowspan=2|[[Adidas]] |<small>''ninguno''</small> |- |1986-89 |rowspan=4|[[Cajastur|Caja de Ahorros de Asturias]] |- |1989-92 |[[Rasán]] |- |1992-95 |[[Lotto Sport Italia|Lotto]] |- |1995-97 |[[Joma]] |- |1997-02 |rowspan=2|[[Astore]] |[[Conceyu de Xixón|Xixón]] |- |2002-11 |rowspan=2|[[Conceyu de Xixón|Xixón]]<br /> [[Principáu d'Asturies]] |- |2011-2013 |rowspan="2"|[[Kappa (marca)|Kappa]]<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/deportes/2011/03/29/kappa-vestira-equipo/1052859.html |títulu=Kappa vestirá al equipu |fechaaccesu=15 de payares de 2016 |fecha=29 de marzu de 2011 |sitiuweb=[[La Nueva España]]}}</ref> |- |2013-2016 |rowspan="2"|[[Conceyu de Xixón|Xixón]] |- |2016-2017 |rowspan="5"|[[Nike]]<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/sporting/2016/05/20/nike-vestira-sporting-durante-proximos/1929463.html |títulu=Nike vestirá al Sporting durante los dos próximos cursos |fechaaccesu=25 de mayu de 2016 |fecha=20 de mayu de 2016 |sitiuweb=[[La Nueva España]]}}</ref> |- |2017-2018 |Teslacard<ref>{{cita web |url=http://www.realsporting.com/noticia/teslacard-nuevo-patrocinador-principal-del-real-sporting-de-gijon |títulu=TESLACARD, nuevu patrocinador principal del Real Sporting de Xixón |fechaaccesu=10 de xunu de 2017 |fecha=9 de xunu de 2017 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2018-2019 |Pastón.es<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/paston-es-nuevo-patrocinador-principal-del-club |títulu=Paston.es, nuevo patrocinador principal del Club |fechaaccesu=17 d'agostu de 2018 |fecha=17 d' agostu de 2018 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2019-2020 |[[Interwetten]]<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/interwetten-nuevo-patrocinador-rojiblanco |títulu=Interwetten, nuevo patrocinador rojiblanco |fechaaccesu=18 d'agostu de 2019 |fecha=16 d'agostu de 2019 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2020- |[[Integra Energía]]<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/integra-energia-patrocinador-principal-del-real-sporting|títulu=Integra Energía, patrocinador principal del Real Sporting|idioma=castellanu|fecha=19 d'agostu de 2020|consultáu=23 d'agostu de 2020}}</ref> |} == Estadiu == {{AP|Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón}} [[Archivu:Sporting xixon.jpg|thumb|350px|El Sporting de Xixón, celebrando l'ascensu el [[15 de xunu]] de [[2008]]. Na semeya, Roberto, porteru del equipu, afalagáu pola afición dempués de finar el partíu escontra l'Eibar, que los allugaba en Primera.]] El Sporting disputa los sos partíos como equipu llocal nel estadiu d'[[Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón]]. Tien un aforu de 30.000 llocalidaes<ref>https://www.realsporting.com/sporting/el-club/rsg</ref>. Inauguróse en [[1908]] y ye'l campu profesional más vieyu d'España. En 2006, anuncióse un proyeutu de remodelación que afcetaba, entre otres coses, a la imaxen exterior del mesmu. Nel proyetu, incluyóse'l refuerzu de la estructura de tol estadiu, la ampliación del fondu norte y una zona de la tribuna oeste, el cambiu de toles cubiertes del estadiu, la sustitución de tolos asientos, la creación de nuevos vestuarios y zones mixtes pa prensa, radio y televisión, además d'una sala pa entrevistes. Con toes estes meyores, l'estadiu dio un cambiu radical nel so aspeutu exterior y en toles sos dotaciones. Fue homologáu cola [[Regulación d'infraestructures de los estadios de la UEFA|categoría 3]] pola [[UEFA]]. Amás, l'aforu total aumentó hasta los 30 000 espectadores.<ref>https://as.com/futbol/2010/08/22/mas_futbol/1282458407_850215.html</ref> * Dimensiones del terrén de xuegu: 105 x 70 metros. * Direición: Parque de Isabel la Católica, e/n. - [[Xixón]] ([[Asturies]]) == Datos del Club == * Temporaes en [[Primer División d'España|Primer División]]: 42. * Temporaes en [[Segunda División d'España|Segunda División]]: 41. * Mayor goleada conseguida: Sporting 7 - Osasuna 1 (93-94); Sporting 6 - Oviedo 0 (44-45). * Mayor goleada encaxada: Barcelona 9 - Sporting 0 (51-52); Athletic 9 - Sporting 0 (58-59). * Meyor puestu na lliga: 2ᵘ (78-79). * Peor puestu na lliga: 20ᵘ (97-98). * Pichichis: [[Quini]] 73-74, 75-76, 79-80. * Zamores: [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]] 84-85, 85-86, 89-90. * Más partíos disputaos: Joaquín (479), Jiménez (420), [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]] (399). <timeline> TimeAxis = orientation:horizontal ImageSize = width:840 height:125 PlotArea = width:720 height:22 bottom:78 left:100 DateFormat = yyyy Period = from:1928 till:2020 ScaleMajor = unit:year increment:5 start:1928 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1929 AlignBars = justify Colors = id:pri value:red id:seg value:green BarData = bar:primera text:"[[Primer División d'España|Primer División]]" bar:segunda text:"[[Segunda División d'España|Segunda División]]" PlotData = # set defaults width:10 fontsize:s textcolor:white align:left anchor:from shift:(5,-5) bar:primera color:pri from:1944 till:1948 from:1951 till:1954 from:1957 till:1959 from:1970 till:1976 from:1977 till:1998 from:2008 till:2012 from:2015 till:2017 bar:segunda color:seg from:1928 till:1936 from:1939 till:1944 from:1948 till:1951 from:1954 till:1957 from:1959 till:1970 from:1976 till:1977 from:1998 till:2008 from:2012 till:2015 from:2017 till:2020 </timeline> == Plantía == *{{plantía temporada|8}} === Plantíes antigües === *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2021 - 2022|Temporada 2021 - 2022]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2020 - 2021|Temporada 2020 - 2021]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2019 - 2020|Temporada 2019 - 2020]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2018 - 2019|Temporada 2018 - 2019]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2017 - 2018|Temporada 2017 - 2018]] == Xugadores importantes na hestoria de la entidá == {{AP|Llista de futbolistes del Real Sporting}} [[Abelardo Fernández]], [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]], [[Jesús Castro González|Castro]], [[Enzo Ferrero]], Jimenez, Joaquín, [[Juanele]], [[Julio Salinas]], [[Luis Enrique Martínez García|Luis Enrique]], [[Antonio Maceda]], Manjarín, [[Quini]], Rezza, [[David Villa]], [[Mate Bilic]], [[David Barral]] y Kike Mateo. == Palmarés == * Troféu Amberes [[1963]]. * Troféu Ibérico [[1972]]. * Copa Stadium en [[1979]] y [[1981]]. * Placa a la Meyor Entidá Deportiva [[1978]]. * Troféu Juan Antonio Samaranch [[1979]]. * AFE d'Oru [[1979]]. * Placa al Méritu Deportivu [[1981]]. * Trofeos a la Deportividá de [[1981]] y [[1986]]. * Troféu Carranza [[1984]]. * Seis participaciones na Copa de la UEFA. * Subcampeonatu de Lliga en Primer División [[1979]] * Subcampeonatu de la Copa del Rei en [[1981]] y [[1982]]. == Ver tamién == *[[Real Sporting de Xixón Femenín]] *[[Real Sporting de Xixón "B"]] *[[Escuela de fútbol de Mareo]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} * [http://www.realsporting.com Páxina oficial del club] {{es}} {{DEFAULTSORT:Sporting}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Real Sporting de Xixón|*]] qgn5wmucxwu81xt9ctaq8rjbnwn96xn 3703889 3703888 2022-08-02T08:07:40Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{equipu | pattern_la1 = _gijon1819h | pattern_b1 = _gijon2021h | pattern_ra1 = _gijon1819h | pattern_sh1 = | pattern_so1 =_nikematchfit2021rbn | leftarm1 =5F04B4 | body1 =5F04B4 | rightarm1 =5F04B4 | shorts1 = 0000FF | socks1 = 0000FF | pattern_la2 = _burgos1819a | pattern_b2 = _burgos1819a | pattern_ra2 = _burgos1819a | pattern_sh2 =_white_stripes | pattern_so2 = | leftarm2 =08E8DE | body2 =08E8DE | rightarm2 =08E8DE | shorts2 = 5F04B4 | socks2 = 5F04B4 }} El '''Real Sporting de Xixón S.A.D'''<ref>{{cita publicación|títulu=El Sporting anuncia en bable el partido del domingo|fecha=3 de mayu de 1990|páxina=53|idioma=castellanu|publicación=[[La Nueva España]]}}</ref> ye un club de [[fútbol]] profesional de la ciudá de [[Xixón]], n'[[Asturies]]. Fundáu'l [[1 de xunetu]] de [[1905]], disputa los sos partíos como llocal nel estadiu d'[[Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón]]. Na [[Temporada 2022-2023 de Segunda División d'España|temporada 2022-2023]] xuega en [[Segunda División d'España|Segunda División]]. Dende [[1995]] tien una [[Real Sporting de Xixón Femenín|seición de fúbol femenín]]. Los mayores éxitos deportivos del Sporting son un socampeonatu de [[Primer División d'España|Lliga]] algamáu na temporada [[Primer División d'España 1978/79|1978/79]], dos finales de [[Copa del Rei de Fútbol|Copa del Rei]] en [[Copa del Rei de fútbol 1980-81|1981]] y [[Copa del Rei de fútbol 1981-82|1982]], y seis participaciones na [[Lliga Europea de la UEFA|Copa de la UEFA]]. L'equipu ocupa'l puestu 16ᵁ na [[Clasificación histórica de la Primer División d'España|clasificación histórica]] de Primer División y el 2ᵁ na de [[Clasificación histórica de la Segunda División d'España|Segunda]]. Ye l'equipu asturianu que más temporaes xugó na máxima categoría del fútbol español. Amás, ye ún de los nueve equipos españoles qu'enxamás compitieron nuna división inferior a la Segunda. Dende [[1962]] organiza'l [[Troféu Villa de Xixón]] (fasta [[1992]], troféu Costa Verde). == Historia == {{AP|Historia del Real Sporting de Xixón}} Anque según acta notarial de [[1956]] afítase la fundación del Sporting en [[1905]], la polémica al rodiu de la fundación del club ya esistía en [[1911]] cuando montóse una polémica na prensa llocal al rodiu de cual fuere'l primer equipu de la ciudá. [[Anselmo López Sánchez|Anselmo López]] afirmaba que la fundación del Sporting databa de [[1900]]. Lo ciertu ye que de 1905 yá hai prebes de la esistencia del club ya que consérvense medalles conmemoratives d'encuentros disputaos na [[playa de San Lorenzo]]. A falta d'archivos anteriores a [[1936]] (destruyéronse na [[Guerra Civil Española]]) la polémica ta sirvía ya que hai daquién fecha'l '''Gijón Sport Club''' comu l'equipu más vieyu de la ciudá, [[1903]], inda hai quien pon la data en [[1902]] tando presidíu por [[José Suárez Sánchez]]. Pero lo que güei ye'l Sporting de Gijón, nun ye otru que'l '''Sporting Gijonés''' rival tantu del '''Gijón Sport Club''' comu de la '''Sportiva Gijonesa'''. D'aquella'l fútbol nun yera más qu'un deporte prauticáu polos mozos de la burguesía, ya qu'ellos foron los qu'introduxeron el deporte [[Inglaterra|inglés]] na ciudá, y les clases más baxes interensábense pol deporte namás que por curiosidá'l velos xugar na playa. La esistencia de tres equipos con gran rivalidá, sirvió pa que'l fútbol en [[Xixón]] medrara en pocu tiempu, llegando a relegar anguaño al que yera per entós el deporte rei n'[[Asturies]], los [[Bolos]]. Pero yera evidente la necesidá de fusión de los tres principales clubs de la ciudá siendo la primera la fecha ente Gijón Sport Club y Sportiva Gijonesa. Según medraba l'afición al deporte, la necesidá de dexar la playa como llugar de xuegu fizo que'l '''Prau Redondu''' (cerca del Humedal) fora'l primer campu seriu del Sporting, al pocu treslladaríase a '''La Matona''' una finca de La Guía y a los tres meses sitióse nel actual '''Molinón''', nomáu asina por tar apegáu a un molín de [[maíz]], siendo anguaño l'estadiu más antiguu de toa [[España]]. === Caberes temporaes === :{|{{tablaguapa}} |-bgcolor="#efefef" ! Temporada ! División ! Pos. ! PX ! PG ! PE ! PP ! GF ! GC ! Puntos ! Entrenador ! Presidente ! Máximu goliador |- |align=center |1989-90 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''13ᵘ''' |align=right|38||align=right|12||align=right|10||align=right|16 |align=right|37||align=right|34||align=right|'''34''' |[[Jesús Aranguren]]<br />[[Carlos García Cuervo]] |[[Ramón Muñoz Fernández]]<br />[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |Narciso (11) |- |align=center |1990-91⁽¹⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|38||align=right|16||align=right|12||align=right|10 |align=right|50||align=right|37||align=right|'''44''' |[[Carlos García Cuervo]]<br />[[Ciriaco Cano]] |[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |[[Luis Enrique Martínez García|Luis Enrique]] (15)<br />[[Milan Luhový]] (15) |- |align=center |1991-92 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''8ᵘ''' |align=right|38||align=right|15||align=right|8||align=right|15 |align=right|37||align=right|43||align=right|'''38''' |[[Ciriaco Cano]] |[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |[[Monchu]] (11) |- |align=center |1992-93 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''12ᵘ''' |align=right|38||align=right|11||align=right|12||align=right|15 |align=right|38||align=right|57||align=right|'''34''' |[[Bert Jacobs]]<br />[[Carlos García Cuervo]] |[[Eloy Calvo Capellín]] |[[Juan Castaño]], "Juanele" (6)<br />[[Javier Manjarín]] (6) |- |align=center |1993-94 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''14ᵘ''' |align=right|38||align=right|15||align=right|5||align=right|18 |align=right|42||align=right|57||align=right|'''35''' |[[Mariano García Remón]] |[[Eloy Calvo Capellín]]<br />[[Manuel Calvo Pumpido]] |[[Juan Castaño]], "Juanele" (8)<br />[[Xavier Escaich]] (8) |- |align=center |1994-95⁽²⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|38||align=right|8||align=right|12||align=right|18 |align=right|42||align=right|67||align=right|'''28''' |[[Mariano García Remón]]<br />[[Carlos García Cuervo]]<br />[[Ricardo Rezza]] |[[Manuel Calvo Pumpido]]<br />[[Herminio Menéndez]]<br />[[José Fernández]] |[[Pier Luigi Cherubino]] (11) |- |align=center |1995-96⁽³⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|7||align=right|22 |align=right|51||align=right|60||align=right|'''46''' |[[Ricardo Rezza]]<br />[[Ramiro Solís]]<br />[[José Manuel Díaz Novoa]] |[[José Fernández]] |[[Julio Salinas]] (18) |- |align=center |1996-97 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''15ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|11||align=right|18 |align=right|45||align=right|63||align=right|'''50''' |[[Benito Floro]]<br />[[Miguel Montes]] |[[José Fernández]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (8) |- |align=center |1997-98 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]][[Archivu:1downarrow red.png‎|15px]] |align=right |'''20ᵘ''' |align=right|38||align=right|2||align=right|7||align=right|29 |align=right|31||align=right|80||align=right|'''13''' |[[Miguel Montes]]<br />[[Antonio Maceda]]<br />[[José Manuel Díaz Novoa]]<br />[[José Antonio Redondo]] |[[José Fernández]]<br />[[Ángel García Flórez]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (6) |- |align=center |1998-99 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|11||align=right|15 |align=right|47||align=right|47||align=right|'''59''' |[[Antonio López Habas|Antonio López]]<br />[[José Antonio Redondo]]<br />[[Aad de Mos]]<br />[[Pedro Braojos]] |[[Ángel García Flórez]]<br />[[Manuel Vega-Arango]]<br />[[Germán Ojeda]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (13) |- |align=center |1999-00 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|9||align=right|16 |align=right|54||align=right|48||align=right|'''60''' |[[Pedro Braojos]]<br />[[Ciriaco Cano]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[Dimitri Tcheryshev]] (13) |- |align=center |2000-01 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''7ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|12||align=right|13 |align=right|55||align=right|49||align=right|'''63''' |[[Vicente Cantatore]]<br />[[José María Meana Acebal|José Mª Meana Acebal]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[Manel Martínez Fernández|Manel]] (11) |- |align=center |2001-02 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''6ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|13||align=right|12 |align=right|47||align=right|57||align=right|'''64''' |[[José María Meana Acebal]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[David Villa|Villa]] (18) |- |align=center |2002-03 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|42||align=right|11||align=right|20||align=right|11 |align=right|44||align=right|41||align=right|'''53''' |[[José María Meana Acebal]]<br />[[Antonio Maceda]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[David Villa|Villa]] (20) |- |align=center |2003-04 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|42||align=right|20||align=right|10||align=right|12 |align=right|58||align=right|40||align=right|'''70''' |[[Marcelino García Toral]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Mate Bilić|Bilić]] (15) |- |align=center |2004-05 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|15||align=right|12||align=right|15 |align=right|41||align=right|39||align=right|'''57''' |[[Marcelino García Toral]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Ismael Marchal Razquín|Ismael]] (14) |- |align=center |2005-06 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|17||align=right|12 |align=right|41||align=right|34||align=right|'''56''' |[[Ciriaco Cano]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Pablo Calandria|Calandria]] (12) |- |align=center |2006-07 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''13ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|8||align=right|18 |align=right|53||align=right|53||align=right|'''56''' |[[Manuel Preciado]] ||[[Manuel Vega-Arango]] |[[Edwin Congo|Congo]] (11) |- |align=center |2007-08 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]][[Archivu:1uparrow green.png‎|15px]] |align=right |'''3ᵘ''' |align=right|42||align=right|20||align=right|12||align=right|10 |align=right|61||align=right|40||align=right|'''72''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Kike Mateo]] (12) |- |align=center |2008-09 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''14ᵘ''' |align=right|38||align=right|14||align=right|1||align=right|23 |align=right|47||align=right|79||align=right|'''43''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Mate Bilić|Bilić]] (12) |- |align=center |2009-10 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''15ᵘ''' |align=right|38||align=right|9||align=right|13||align=right|16 |align=right|36||align=right|51||align=right|'''40''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Diego Castro]] (10) |- |align=center |2010-11 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|38||align=right|11||align=right|14||align=right|13 |align=right|35||align=right|42||align=right|'''47''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Diego Castro]] (9) |- |align=center |2011-12 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]][[Archivu:1downarrow red.png‎|15px]] |align=right |'''19ᵘ''' |align=right|38||align=right|10||align=right|7||align=right|21 |align=right|42||align=right|69||align=right|'''37''' |[[Manuel Preciado]]<br />[[Iñaki Tejada]]<br />[[Javier Clemente]] |[[Manuel Vega-Arango]] | |- |align=center |2012-13 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|42||align=right|15||align=right|11||align=right|16 |align=right|60||align=right|53||align=right|'''56''' |[[Manolo Sánchez Murias]]<br />[[José Ramón Sandoval]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[David Rodríguez]] (12) |- |align=center |2013-14 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|16||align=right|10 |align=right|63||align=right|51||align=right|'''64''' |[[José Ramón Sandoval]]<br/>[[Abelardo Fernández]] |[[Manuel Vega-Arango]]<br/>[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2014-15 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''2ᵘ''' |align=right|42||align=right|21||align=right|19||align=right|2 |align=right|57||align=right|27||align=right|'''82''' |[[Abelardo Fernández]] |[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2015-16 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''17ᵘ''' |align=right|38||align=right|10||align=right|9||align=right|19 |align=right|40||align=right|62||align=right|'''39''' |[[Abelardo Fernández]] |[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2016-17 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|38||align=right|7||align=right|10||align=right|21 |align=right|42||align=right|72||align=right|'''31''' |[[Abelardo Fernández]]<br/>[[Rubi]] |[[Javier Fernández Rodríguez]] | |- |align=center |2017-18 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''-ᵘ''' |align=right|-||align=right|-||align=right|-||align=right|- |align=right|-||align=right|-||align=right|'''-''' |[[Paco Herrera]] |[[Javier Fernández Rodríguez]] | |} ⁽¹⁾ Clasificación pa la Copa de la UEFA 1991-92.<br /> ⁽²⁾ Promoción de descensu escontra la UD Lleida.<br /> ⁽³⁾ Les victories valen tres puntos dende esta temporada. === Historial de fabricantes y patrocinadores de l'uniforme === <table><tr> <td>{{Uniforme|socks=0000FF|rightarm=5F04B4|shorts=0000FF|pattern_la=_gijon1819h|pattern_b=_gijon2021h|pattern_ra=_gijon1819h|pattern_so=_nikematchfit2021rbn|títulu=2020-2021}}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _gijon1819h | pattern_b = _gijon1920h | pattern_ra = _gijon1819h | pattern_sh = _white_stripes | pattern_so = _atromitos1819h | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = 0000FF | socks = 0000FF | títulu = 2019-2020 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = | pattern_b = _rsg1819h | pattern_ra = | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FF0000 | body = | rightarm = FF0000 | shorts = 01479C | socks = 01479C | títulu = 2018-2019 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _rsg1718h | pattern_b = _rsg1718h | pattern_ra = _rsg1718h | pattern_sh = _rsg1718h | pattern_so = _rsg1718h | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = | socks = FFFFFF | títulu = 2017-2018 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _red_stripes | pattern_b = _rsg1617h | pattern_ra = _red_stripes | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = 2222DD | socks = 2222DD | títulu = 2016-2017 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la=_redshoulders | pattern_b=_whitestripes | pattern_ra=_redshoulders | leftarm=FFFFFF | body=FF0000 | rightarm=FFFFFF | shorts=003399 | socks=003399 | títulu = 2006 - 2007 }}</td> </tr></table> {| {{tablaguapa}} style="text-align: center" |- !Periodu !Fabricante de la [[Equipación de los jugadores (fútbol)|equipación]] !Patrocinador principal |- |1985–86 |rowspan=2|[[Adidas]] |<small>''ninguno''</small> |- |1986-89 |rowspan=4|[[Cajastur|Caja de Ahorros de Asturias]] |- |1989-92 |[[Rasán]] |- |1992-95 |[[Lotto Sport Italia|Lotto]] |- |1995-97 |[[Joma]] |- |1997-02 |rowspan=2|[[Astore]] |[[Conceyu de Xixón|Xixón]] |- |2002-11 |rowspan=2|[[Conceyu de Xixón|Xixón]]<br /> [[Principáu d'Asturies]] |- |2011-2013 |rowspan="2"|[[Kappa (marca)|Kappa]]<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/deportes/2011/03/29/kappa-vestira-equipo/1052859.html |títulu=Kappa vestirá al equipu |fechaaccesu=15 de payares de 2016 |fecha=29 de marzu de 2011 |sitiuweb=[[La Nueva España]]}}</ref> |- |2013-2016 |rowspan="2"|[[Conceyu de Xixón|Xixón]] |- |2016-2017 |rowspan="5"|[[Nike]]<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/sporting/2016/05/20/nike-vestira-sporting-durante-proximos/1929463.html |títulu=Nike vestirá al Sporting durante los dos próximos cursos |fechaaccesu=25 de mayu de 2016 |fecha=20 de mayu de 2016 |sitiuweb=[[La Nueva España]]}}</ref> |- |2017-2018 |Teslacard<ref>{{cita web |url=http://www.realsporting.com/noticia/teslacard-nuevo-patrocinador-principal-del-real-sporting-de-gijon |títulu=TESLACARD, nuevu patrocinador principal del Real Sporting de Xixón |fechaaccesu=10 de xunu de 2017 |fecha=9 de xunu de 2017 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2018-2019 |Pastón.es<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/paston-es-nuevo-patrocinador-principal-del-club |títulu=Paston.es, nuevo patrocinador principal del Club |fechaaccesu=17 d'agostu de 2018 |fecha=17 d' agostu de 2018 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2019-2020 |[[Interwetten]]<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/interwetten-nuevo-patrocinador-rojiblanco |títulu=Interwetten, nuevo patrocinador rojiblanco |fechaaccesu=18 d'agostu de 2019 |fecha=16 d'agostu de 2019 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2020- |[[Integra Energía]]<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/integra-energia-patrocinador-principal-del-real-sporting|títulu=Integra Energía, patrocinador principal del Real Sporting|idioma=castellanu|fecha=19 d'agostu de 2020|consultáu=23 d'agostu de 2020}}</ref> |} == Estadiu == {{AP|Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón}} [[Archivu:Sporting xixon.jpg|thumb|350px|El Sporting de Xixón, celebrando l'ascensu el [[15 de xunu]] de [[2008]]. Na semeya, Roberto, porteru del equipu, afalagáu pola afición dempués de finar el partíu escontra l'Eibar, que los allugaba en Primera.]] El Sporting disputa los sos partíos como equipu llocal nel estadiu d'[[Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón]]. Tien un aforu de 30.000 llocalidaes<ref>https://www.realsporting.com/sporting/el-club/rsg</ref>. Inauguróse en [[1908]] y ye'l campu profesional más vieyu d'España. En 2006, anuncióse un proyeutu de remodelación que afcetaba, entre otres coses, a la imaxen exterior del mesmu. Nel proyetu, incluyóse'l refuerzu de la estructura de tol estadiu, la ampliación del fondu norte y una zona de la tribuna oeste, el cambiu de toles cubiertes del estadiu, la sustitución de tolos asientos, la creación de nuevos vestuarios y zones mixtes pa prensa, radio y televisión, además d'una sala pa entrevistes. Con toes estes meyores, l'estadiu dio un cambiu radical nel so aspeutu exterior y en toles sos dotaciones. Fue homologáu cola [[Regulación d'infraestructures de los estadios de la UEFA|categoría 3]] pola [[UEFA]]. Amás, l'aforu total aumentó hasta los 30 000 espectadores.<ref>https://as.com/futbol/2010/08/22/mas_futbol/1282458407_850215.html</ref> * Dimensiones del terrén de xuegu: 105 x 70 metros. * Direición: Parque de Isabel la Católica, e/n. - [[Xixón]] ([[Asturies]]) == Datos del Club == * Temporaes en [[Primer División d'España|Primer División]]: 42. * Temporaes en [[Segunda División d'España|Segunda División]]: 41. * Mayor goleada conseguida: Sporting 7 - Osasuna 1 (93-94); Sporting 6 - Oviedo 0 (44-45). * Mayor goleada encaxada: Barcelona 9 - Sporting 0 (51-52); Athletic 9 - Sporting 0 (58-59). * Meyor puestu na lliga: 2ᵘ (78-79). * Peor puestu na lliga: 20ᵘ (97-98). * Pichichis: [[Quini]] 73-74, 75-76, 79-80. * Zamores: [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]] 84-85, 85-86, 89-90. * Más partíos disputaos: Joaquín (479), Jiménez (420), [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]] (399). <timeline> TimeAxis = orientation:horizontal ImageSize = width:840 height:125 PlotArea = width:720 height:22 bottom:78 left:100 DateFormat = yyyy Period = from:1928 till:2020 ScaleMajor = unit:year increment:5 start:1928 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1929 AlignBars = justify Colors = id:pri value:red id:seg value:green BarData = bar:primera text:"[[Primer División d'España|Primer División]]" bar:segunda text:"[[Segunda División d'España|Segunda División]]" PlotData = # set defaults width:10 fontsize:s textcolor:white align:left anchor:from shift:(5,-5) bar:primera color:pri from:1944 till:1948 from:1951 till:1954 from:1957 till:1959 from:1970 till:1976 from:1977 till:1998 from:2008 till:2012 from:2015 till:2017 bar:segunda color:seg from:1928 till:1936 from:1939 till:1944 from:1948 till:1951 from:1954 till:1957 from:1959 till:1970 from:1976 till:1977 from:1998 till:2008 from:2012 till:2015 from:2017 till:2020 </timeline> == Plantía == *{{plantía temporada|8}} === Plantíes antigües === *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2021 - 2022|Temporada 2021 - 2022]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2020 - 2021|Temporada 2020 - 2021]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2019 - 2020|Temporada 2019 - 2020]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2018 - 2019|Temporada 2018 - 2019]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2017 - 2018|Temporada 2017 - 2018]] == Xugadores importantes na hestoria de la entidá == {{AP|Llista de futbolistes del Real Sporting}} [[Abelardo Fernández]], [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]], [[Jesús Castro González|Castro]], [[Enzo Ferrero]], Jimenez, Joaquín, [[Juanele]], [[Julio Salinas]], [[Luis Enrique Martínez García|Luis Enrique]], [[Antonio Maceda]], Manjarín, [[Quini]], Rezza, [[David Villa]], [[Mate Bilic]], [[David Barral]] y Kike Mateo. == Palmarés == * Troféu Amberes [[1963]]. * Troféu Ibérico [[1972]]. * Copa Stadium en [[1979]] y [[1981]]. * Placa a la Meyor Entidá Deportiva [[1978]]. * Troféu Juan Antonio Samaranch [[1979]]. * AFE d'Oru [[1979]]. * Placa al Méritu Deportivu [[1981]]. * Trofeos a la Deportividá de [[1981]] y [[1986]]. * Troféu Carranza [[1984]]. * Seis participaciones na Copa de la UEFA. * Subcampeonatu de Lliga en Primer División [[1979]] * Subcampeonatu de la Copa del Rei en [[1981]] y [[1982]]. == Ver tamién == *[[Real Sporting de Xixón Femenín]] *[[Real Sporting de Xixón "B"]] *[[Escuela de fútbol de Mareo]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} * [http://www.realsporting.com Páxina oficial del club] {{es}} {{DEFAULTSORT:Sporting}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Real Sporting de Xixón|*]] fbflhn10y3tpu0zjh84207j0uhz05lm 3703890 3703889 2022-08-02T08:08:13Z Omarete 35 /* Ver tamién */ wikitext text/x-wiki {{equipu | pattern_la1 = _gijon1819h | pattern_b1 = _gijon2021h | pattern_ra1 = _gijon1819h | pattern_sh1 = | pattern_so1 =_nikematchfit2021rbn | leftarm1 =5F04B4 | body1 =5F04B4 | rightarm1 =5F04B4 | shorts1 = 0000FF | socks1 = 0000FF | pattern_la2 = _burgos1819a | pattern_b2 = _burgos1819a | pattern_ra2 = _burgos1819a | pattern_sh2 =_white_stripes | pattern_so2 = | leftarm2 =08E8DE | body2 =08E8DE | rightarm2 =08E8DE | shorts2 = 5F04B4 | socks2 = 5F04B4 }} El '''Real Sporting de Xixón S.A.D'''<ref>{{cita publicación|títulu=El Sporting anuncia en bable el partido del domingo|fecha=3 de mayu de 1990|páxina=53|idioma=castellanu|publicación=[[La Nueva España]]}}</ref> ye un club de [[fútbol]] profesional de la ciudá de [[Xixón]], n'[[Asturies]]. Fundáu'l [[1 de xunetu]] de [[1905]], disputa los sos partíos como llocal nel estadiu d'[[Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón]]. Na [[Temporada 2022-2023 de Segunda División d'España|temporada 2022-2023]] xuega en [[Segunda División d'España|Segunda División]]. Dende [[1995]] tien una [[Real Sporting de Xixón Femenín|seición de fúbol femenín]]. Los mayores éxitos deportivos del Sporting son un socampeonatu de [[Primer División d'España|Lliga]] algamáu na temporada [[Primer División d'España 1978/79|1978/79]], dos finales de [[Copa del Rei de Fútbol|Copa del Rei]] en [[Copa del Rei de fútbol 1980-81|1981]] y [[Copa del Rei de fútbol 1981-82|1982]], y seis participaciones na [[Lliga Europea de la UEFA|Copa de la UEFA]]. L'equipu ocupa'l puestu 16ᵁ na [[Clasificación histórica de la Primer División d'España|clasificación histórica]] de Primer División y el 2ᵁ na de [[Clasificación histórica de la Segunda División d'España|Segunda]]. Ye l'equipu asturianu que más temporaes xugó na máxima categoría del fútbol español. Amás, ye ún de los nueve equipos españoles qu'enxamás compitieron nuna división inferior a la Segunda. Dende [[1962]] organiza'l [[Troféu Villa de Xixón]] (fasta [[1992]], troféu Costa Verde). == Historia == {{AP|Historia del Real Sporting de Xixón}} Anque según acta notarial de [[1956]] afítase la fundación del Sporting en [[1905]], la polémica al rodiu de la fundación del club ya esistía en [[1911]] cuando montóse una polémica na prensa llocal al rodiu de cual fuere'l primer equipu de la ciudá. [[Anselmo López Sánchez|Anselmo López]] afirmaba que la fundación del Sporting databa de [[1900]]. Lo ciertu ye que de 1905 yá hai prebes de la esistencia del club ya que consérvense medalles conmemoratives d'encuentros disputaos na [[playa de San Lorenzo]]. A falta d'archivos anteriores a [[1936]] (destruyéronse na [[Guerra Civil Española]]) la polémica ta sirvía ya que hai daquién fecha'l '''Gijón Sport Club''' comu l'equipu más vieyu de la ciudá, [[1903]], inda hai quien pon la data en [[1902]] tando presidíu por [[José Suárez Sánchez]]. Pero lo que güei ye'l Sporting de Gijón, nun ye otru que'l '''Sporting Gijonés''' rival tantu del '''Gijón Sport Club''' comu de la '''Sportiva Gijonesa'''. D'aquella'l fútbol nun yera más qu'un deporte prauticáu polos mozos de la burguesía, ya qu'ellos foron los qu'introduxeron el deporte [[Inglaterra|inglés]] na ciudá, y les clases más baxes interensábense pol deporte namás que por curiosidá'l velos xugar na playa. La esistencia de tres equipos con gran rivalidá, sirvió pa que'l fútbol en [[Xixón]] medrara en pocu tiempu, llegando a relegar anguaño al que yera per entós el deporte rei n'[[Asturies]], los [[Bolos]]. Pero yera evidente la necesidá de fusión de los tres principales clubs de la ciudá siendo la primera la fecha ente Gijón Sport Club y Sportiva Gijonesa. Según medraba l'afición al deporte, la necesidá de dexar la playa como llugar de xuegu fizo que'l '''Prau Redondu''' (cerca del Humedal) fora'l primer campu seriu del Sporting, al pocu treslladaríase a '''La Matona''' una finca de La Guía y a los tres meses sitióse nel actual '''Molinón''', nomáu asina por tar apegáu a un molín de [[maíz]], siendo anguaño l'estadiu más antiguu de toa [[España]]. === Caberes temporaes === :{|{{tablaguapa}} |-bgcolor="#efefef" ! Temporada ! División ! Pos. ! PX ! PG ! PE ! PP ! GF ! GC ! Puntos ! Entrenador ! Presidente ! Máximu goliador |- |align=center |1989-90 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''13ᵘ''' |align=right|38||align=right|12||align=right|10||align=right|16 |align=right|37||align=right|34||align=right|'''34''' |[[Jesús Aranguren]]<br />[[Carlos García Cuervo]] |[[Ramón Muñoz Fernández]]<br />[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |Narciso (11) |- |align=center |1990-91⁽¹⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|38||align=right|16||align=right|12||align=right|10 |align=right|50||align=right|37||align=right|'''44''' |[[Carlos García Cuervo]]<br />[[Ciriaco Cano]] |[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |[[Luis Enrique Martínez García|Luis Enrique]] (15)<br />[[Milan Luhový]] (15) |- |align=center |1991-92 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''8ᵘ''' |align=right|38||align=right|15||align=right|8||align=right|15 |align=right|37||align=right|43||align=right|'''38''' |[[Ciriaco Cano]] |[[Plácido Rodríguez Guerrero]] |[[Monchu]] (11) |- |align=center |1992-93 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''12ᵘ''' |align=right|38||align=right|11||align=right|12||align=right|15 |align=right|38||align=right|57||align=right|'''34''' |[[Bert Jacobs]]<br />[[Carlos García Cuervo]] |[[Eloy Calvo Capellín]] |[[Juan Castaño]], "Juanele" (6)<br />[[Javier Manjarín]] (6) |- |align=center |1993-94 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''14ᵘ''' |align=right|38||align=right|15||align=right|5||align=right|18 |align=right|42||align=right|57||align=right|'''35''' |[[Mariano García Remón]] |[[Eloy Calvo Capellín]]<br />[[Manuel Calvo Pumpido]] |[[Juan Castaño]], "Juanele" (8)<br />[[Xavier Escaich]] (8) |- |align=center |1994-95⁽²⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|38||align=right|8||align=right|12||align=right|18 |align=right|42||align=right|67||align=right|'''28''' |[[Mariano García Remón]]<br />[[Carlos García Cuervo]]<br />[[Ricardo Rezza]] |[[Manuel Calvo Pumpido]]<br />[[Herminio Menéndez]]<br />[[José Fernández]] |[[Pier Luigi Cherubino]] (11) |- |align=center |1995-96⁽³⁾ |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|7||align=right|22 |align=right|51||align=right|60||align=right|'''46''' |[[Ricardo Rezza]]<br />[[Ramiro Solís]]<br />[[José Manuel Díaz Novoa]] |[[José Fernández]] |[[Julio Salinas]] (18) |- |align=center |1996-97 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''15ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|11||align=right|18 |align=right|45||align=right|63||align=right|'''50''' |[[Benito Floro]]<br />[[Miguel Montes]] |[[José Fernández]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (8) |- |align=center |1997-98 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]][[Archivu:1downarrow red.png‎|15px]] |align=right |'''20ᵘ''' |align=right|38||align=right|2||align=right|7||align=right|29 |align=right|31||align=right|80||align=right|'''13''' |[[Miguel Montes]]<br />[[Antonio Maceda]]<br />[[José Manuel Díaz Novoa]]<br />[[José Antonio Redondo]] |[[José Fernández]]<br />[[Ángel García Flórez]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (6) |- |align=center |1998-99 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|11||align=right|15 |align=right|47||align=right|47||align=right|'''59''' |[[Antonio López Habas|Antonio López]]<br />[[José Antonio Redondo]]<br />[[Aad de Mos]]<br />[[Pedro Braojos]] |[[Ángel García Flórez]]<br />[[Manuel Vega-Arango]]<br />[[Germán Ojeda]] |[[Dimitri Tcheryshev]] (13) |- |align=center |1999-00 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|9||align=right|16 |align=right|54||align=right|48||align=right|'''60''' |[[Pedro Braojos]]<br />[[Ciriaco Cano]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[Dimitri Tcheryshev]] (13) |- |align=center |2000-01 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''7ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|12||align=right|13 |align=right|55||align=right|49||align=right|'''63''' |[[Vicente Cantatore]]<br />[[José María Meana Acebal|José Mª Meana Acebal]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[Manel Martínez Fernández|Manel]] (11) |- |align=center |2001-02 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''6ᵘ''' |align=right|42||align=right|17||align=right|13||align=right|12 |align=right|47||align=right|57||align=right|'''64''' |[[José María Meana Acebal]] |Juan Manuel Pérez Arango |[[David Villa|Villa]] (18) |- |align=center |2002-03 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|42||align=right|11||align=right|20||align=right|11 |align=right|44||align=right|41||align=right|'''53''' |[[José María Meana Acebal]]<br />[[Antonio Maceda]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[David Villa|Villa]] (20) |- |align=center |2003-04 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|42||align=right|20||align=right|10||align=right|12 |align=right|58||align=right|40||align=right|'''70''' |[[Marcelino García Toral]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Mate Bilić|Bilić]] (15) |- |align=center |2004-05 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|15||align=right|12||align=right|15 |align=right|41||align=right|39||align=right|'''57''' |[[Marcelino García Toral]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Ismael Marchal Razquín|Ismael]] (14) |- |align=center |2005-06 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''9ᵘ''' |align=right|42||align=right|13||align=right|17||align=right|12 |align=right|41||align=right|34||align=right|'''56''' |[[Ciriaco Cano]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Pablo Calandria|Calandria]] (12) |- |align=center |2006-07 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''13ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|8||align=right|18 |align=right|53||align=right|53||align=right|'''56''' |[[Manuel Preciado]] ||[[Manuel Vega-Arango]] |[[Edwin Congo|Congo]] (11) |- |align=center |2007-08 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]][[Archivu:1uparrow green.png‎|15px]] |align=right |'''3ᵘ''' |align=right|42||align=right|20||align=right|12||align=right|10 |align=right|61||align=right|40||align=right|'''72''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Kike Mateo]] (12) |- |align=center |2008-09 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''14ᵘ''' |align=right|38||align=right|14||align=right|1||align=right|23 |align=right|47||align=right|79||align=right|'''43''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Mate Bilić|Bilić]] (12) |- |align=center |2009-10 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''15ᵘ''' |align=right|38||align=right|9||align=right|13||align=right|16 |align=right|36||align=right|51||align=right|'''40''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Diego Castro]] (10) |- |align=center |2010-11 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|38||align=right|11||align=right|14||align=right|13 |align=right|35||align=right|42||align=right|'''47''' |[[Manuel Preciado]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[Diego Castro]] (9) |- |align=center |2011-12 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]][[Archivu:1downarrow red.png‎|15px]] |align=right |'''19ᵘ''' |align=right|38||align=right|10||align=right|7||align=right|21 |align=right|42||align=right|69||align=right|'''37''' |[[Manuel Preciado]]<br />[[Iñaki Tejada]]<br />[[Javier Clemente]] |[[Manuel Vega-Arango]] | |- |align=center |2012-13 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''10ᵘ''' |align=right|42||align=right|15||align=right|11||align=right|16 |align=right|60||align=right|53||align=right|'''56''' |[[Manolo Sánchez Murias]]<br />[[José Ramón Sandoval]] |[[Manuel Vega-Arango]] |[[David Rodríguez]] (12) |- |align=center |2013-14 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''5ᵘ''' |align=right|42||align=right|16||align=right|16||align=right|10 |align=right|63||align=right|51||align=right|'''64''' |[[José Ramón Sandoval]]<br/>[[Abelardo Fernández]] |[[Manuel Vega-Arango]]<br/>[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2014-15 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''2ᵘ''' |align=right|42||align=right|21||align=right|19||align=right|2 |align=right|57||align=right|27||align=right|'''82''' |[[Abelardo Fernández]] |[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2015-16 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''17ᵘ''' |align=right|38||align=right|10||align=right|9||align=right|19 |align=right|40||align=right|62||align=right|'''39''' |[[Abelardo Fernández]] |[[Antonio Veiga]] | |- |align=center |2016-17 |align=center |[[Primer División d'España|1ª]] |align=right |'''18ᵘ''' |align=right|38||align=right|7||align=right|10||align=right|21 |align=right|42||align=right|72||align=right|'''31''' |[[Abelardo Fernández]]<br/>[[Rubi]] |[[Javier Fernández Rodríguez]] | |- |align=center |2017-18 |align=center |[[Segunda División d'España|2ª]] |align=right |'''-ᵘ''' |align=right|-||align=right|-||align=right|-||align=right|- |align=right|-||align=right|-||align=right|'''-''' |[[Paco Herrera]] |[[Javier Fernández Rodríguez]] | |} ⁽¹⁾ Clasificación pa la Copa de la UEFA 1991-92.<br /> ⁽²⁾ Promoción de descensu escontra la UD Lleida.<br /> ⁽³⁾ Les victories valen tres puntos dende esta temporada. === Historial de fabricantes y patrocinadores de l'uniforme === <table><tr> <td>{{Uniforme|socks=0000FF|rightarm=5F04B4|shorts=0000FF|pattern_la=_gijon1819h|pattern_b=_gijon2021h|pattern_ra=_gijon1819h|pattern_so=_nikematchfit2021rbn|títulu=2020-2021}}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _gijon1819h | pattern_b = _gijon1920h | pattern_ra = _gijon1819h | pattern_sh = _white_stripes | pattern_so = _atromitos1819h | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = 0000FF | socks = 0000FF | títulu = 2019-2020 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = | pattern_b = _rsg1819h | pattern_ra = | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FF0000 | body = | rightarm = FF0000 | shorts = 01479C | socks = 01479C | títulu = 2018-2019 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _rsg1718h | pattern_b = _rsg1718h | pattern_ra = _rsg1718h | pattern_sh = _rsg1718h | pattern_so = _rsg1718h | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = | socks = FFFFFF | títulu = 2017-2018 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la = _red_stripes | pattern_b = _rsg1617h | pattern_ra = _red_stripes | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = | body = | rightarm = | shorts = 2222DD | socks = 2222DD | títulu = 2016-2017 }}</td> <td>{{uniforme | pattern_la=_redshoulders | pattern_b=_whitestripes | pattern_ra=_redshoulders | leftarm=FFFFFF | body=FF0000 | rightarm=FFFFFF | shorts=003399 | socks=003399 | títulu = 2006 - 2007 }}</td> </tr></table> {| {{tablaguapa}} style="text-align: center" |- !Periodu !Fabricante de la [[Equipación de los jugadores (fútbol)|equipación]] !Patrocinador principal |- |1985–86 |rowspan=2|[[Adidas]] |<small>''ninguno''</small> |- |1986-89 |rowspan=4|[[Cajastur|Caja de Ahorros de Asturias]] |- |1989-92 |[[Rasán]] |- |1992-95 |[[Lotto Sport Italia|Lotto]] |- |1995-97 |[[Joma]] |- |1997-02 |rowspan=2|[[Astore]] |[[Conceyu de Xixón|Xixón]] |- |2002-11 |rowspan=2|[[Conceyu de Xixón|Xixón]]<br /> [[Principáu d'Asturies]] |- |2011-2013 |rowspan="2"|[[Kappa (marca)|Kappa]]<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/deportes/2011/03/29/kappa-vestira-equipo/1052859.html |títulu=Kappa vestirá al equipu |fechaaccesu=15 de payares de 2016 |fecha=29 de marzu de 2011 |sitiuweb=[[La Nueva España]]}}</ref> |- |2013-2016 |rowspan="2"|[[Conceyu de Xixón|Xixón]] |- |2016-2017 |rowspan="5"|[[Nike]]<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/sporting/2016/05/20/nike-vestira-sporting-durante-proximos/1929463.html |títulu=Nike vestirá al Sporting durante los dos próximos cursos |fechaaccesu=25 de mayu de 2016 |fecha=20 de mayu de 2016 |sitiuweb=[[La Nueva España]]}}</ref> |- |2017-2018 |Teslacard<ref>{{cita web |url=http://www.realsporting.com/noticia/teslacard-nuevo-patrocinador-principal-del-real-sporting-de-gijon |títulu=TESLACARD, nuevu patrocinador principal del Real Sporting de Xixón |fechaaccesu=10 de xunu de 2017 |fecha=9 de xunu de 2017 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2018-2019 |Pastón.es<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/paston-es-nuevo-patrocinador-principal-del-club |títulu=Paston.es, nuevo patrocinador principal del Club |fechaaccesu=17 d'agostu de 2018 |fecha=17 d' agostu de 2018 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2019-2020 |[[Interwetten]]<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/interwetten-nuevo-patrocinador-rojiblanco |títulu=Interwetten, nuevo patrocinador rojiblanco |fechaaccesu=18 d'agostu de 2019 |fecha=16 d'agostu de 2019 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |2020- |[[Integra Energía]]<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/integra-energia-patrocinador-principal-del-real-sporting|títulu=Integra Energía, patrocinador principal del Real Sporting|idioma=castellanu|fecha=19 d'agostu de 2020|consultáu=23 d'agostu de 2020}}</ref> |} == Estadiu == {{AP|Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón}} [[Archivu:Sporting xixon.jpg|thumb|350px|El Sporting de Xixón, celebrando l'ascensu el [[15 de xunu]] de [[2008]]. Na semeya, Roberto, porteru del equipu, afalagáu pola afición dempués de finar el partíu escontra l'Eibar, que los allugaba en Primera.]] El Sporting disputa los sos partíos como equipu llocal nel estadiu d'[[Estadiu El Molinón-Enrique Castro Quini|El Molinón]]. Tien un aforu de 30.000 llocalidaes<ref>https://www.realsporting.com/sporting/el-club/rsg</ref>. Inauguróse en [[1908]] y ye'l campu profesional más vieyu d'España. En 2006, anuncióse un proyeutu de remodelación que afcetaba, entre otres coses, a la imaxen exterior del mesmu. Nel proyetu, incluyóse'l refuerzu de la estructura de tol estadiu, la ampliación del fondu norte y una zona de la tribuna oeste, el cambiu de toles cubiertes del estadiu, la sustitución de tolos asientos, la creación de nuevos vestuarios y zones mixtes pa prensa, radio y televisión, además d'una sala pa entrevistes. Con toes estes meyores, l'estadiu dio un cambiu radical nel so aspeutu exterior y en toles sos dotaciones. Fue homologáu cola [[Regulación d'infraestructures de los estadios de la UEFA|categoría 3]] pola [[UEFA]]. Amás, l'aforu total aumentó hasta los 30 000 espectadores.<ref>https://as.com/futbol/2010/08/22/mas_futbol/1282458407_850215.html</ref> * Dimensiones del terrén de xuegu: 105 x 70 metros. * Direición: Parque de Isabel la Católica, e/n. - [[Xixón]] ([[Asturies]]) == Datos del Club == * Temporaes en [[Primer División d'España|Primer División]]: 42. * Temporaes en [[Segunda División d'España|Segunda División]]: 41. * Mayor goleada conseguida: Sporting 7 - Osasuna 1 (93-94); Sporting 6 - Oviedo 0 (44-45). * Mayor goleada encaxada: Barcelona 9 - Sporting 0 (51-52); Athletic 9 - Sporting 0 (58-59). * Meyor puestu na lliga: 2ᵘ (78-79). * Peor puestu na lliga: 20ᵘ (97-98). * Pichichis: [[Quini]] 73-74, 75-76, 79-80. * Zamores: [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]] 84-85, 85-86, 89-90. * Más partíos disputaos: Joaquín (479), Jiménez (420), [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]] (399). <timeline> TimeAxis = orientation:horizontal ImageSize = width:840 height:125 PlotArea = width:720 height:22 bottom:78 left:100 DateFormat = yyyy Period = from:1928 till:2020 ScaleMajor = unit:year increment:5 start:1928 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1929 AlignBars = justify Colors = id:pri value:red id:seg value:green BarData = bar:primera text:"[[Primer División d'España|Primer División]]" bar:segunda text:"[[Segunda División d'España|Segunda División]]" PlotData = # set defaults width:10 fontsize:s textcolor:white align:left anchor:from shift:(5,-5) bar:primera color:pri from:1944 till:1948 from:1951 till:1954 from:1957 till:1959 from:1970 till:1976 from:1977 till:1998 from:2008 till:2012 from:2015 till:2017 bar:segunda color:seg from:1928 till:1936 from:1939 till:1944 from:1948 till:1951 from:1954 till:1957 from:1959 till:1970 from:1976 till:1977 from:1998 till:2008 from:2012 till:2015 from:2017 till:2020 </timeline> == Plantía == *{{plantía temporada|8}} === Plantíes antigües === *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2021 - 2022|Temporada 2021 - 2022]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2020 - 2021|Temporada 2020 - 2021]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2019 - 2020|Temporada 2019 - 2020]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2018 - 2019|Temporada 2018 - 2019]] *[[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2017 - 2018|Temporada 2017 - 2018]] == Xugadores importantes na hestoria de la entidá == {{AP|Llista de futbolistes del Real Sporting}} [[Abelardo Fernández]], [[Juan Carlos Ablanedo|Ablanedo]], [[Jesús Castro González|Castro]], [[Enzo Ferrero]], Jimenez, Joaquín, [[Juanele]], [[Julio Salinas]], [[Luis Enrique Martínez García|Luis Enrique]], [[Antonio Maceda]], Manjarín, [[Quini]], Rezza, [[David Villa]], [[Mate Bilic]], [[David Barral]] y Kike Mateo. == Palmarés == * Troféu Amberes [[1963]]. * Troféu Ibérico [[1972]]. * Copa Stadium en [[1979]] y [[1981]]. * Placa a la Meyor Entidá Deportiva [[1978]]. * Troféu Juan Antonio Samaranch [[1979]]. * AFE d'Oru [[1979]]. * Placa al Méritu Deportivu [[1981]]. * Trofeos a la Deportividá de [[1981]] y [[1986]]. * Troféu Carranza [[1984]]. * Seis participaciones na Copa de la UEFA. * Subcampeonatu de Lliga en Primer División [[1979]] * Subcampeonatu de la Copa del Rei en [[1981]] y [[1982]]. == Ver tamién == *[[Real Sporting de Xixón Femenín]] *[[Real Sporting de Xixón "B"]] *[[Escuela de fútbol de Mareo]] *[[Presidente del Real Sporting de Xixón]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} * [http://www.realsporting.com Páxina oficial del club] {{es}} {{DEFAULTSORT:Sporting}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Real Sporting de Xixón|*]] gs0rdmylox4t0fajrl77wlx9ip3mzk4 0 8194 3703897 3463052 2022-08-02T08:45:25Z Omarete 35 /* Muertes */ wikitext text/x-wiki {{añu}} '''Abreviatures''' ° : fecha de nacencia † : fecha de la muerte == Fechos == * Créase la [[Reserva de la Biosfera del río Eo, Oscos y Tierres de Burón]]. * El [[Gaélicu]] conviértese en [[llingua oficial]] de trabayu de la [[Xunión Europea]]. * [[Eslovenia]] adouta l'[[Euru]] como la so [[moneda]] oficial, dexando d'usar el [[tolar]]. * Enanchamientu de la [[Xunión Europea]] cola incorporación de [[Bulgaria]] y [[Rumanía]]. *[[18 de setiembre]] - La [[UNESCO]] declara la [[Reserva de la Biosfera Ríu Eo, Ozcos y Tierres de Burón]]. == Nacencies == == Muertes == * [[15 de mayu]] - [[Elizabeth Schön]], escritora venezolana. * [[27 de xunetu]] - [[Manuel Calvo Pumpido]], empresariu español. * [[27 de setiembre]] - [[Maximino Rodríguez Viejo]], ''Monroe, el Llocu del Rulu'', ([[Mieres]], [[1935]]), artista de circu, morrió na so llocalidá natal. * [[16 d'ochobre]] - [[Agustín Argüelles Cuesta|Agustín Argüelles]], cantante de [[tonada]]. * [[10 de payares]] - [[Norman Mailer]], escritor de los [[Estaos Xuníos]] (º [[1923]]) * [[22 de payares]] - [[Maurice Béjart]], baillarín y coreógrafu [[Francia|francés]] * [[23 d'avientu]] - [[Oscar Peterson]], músicu de jazz [[Canadá|canadianu]] * [[23 d'avientu]] - [[José Blanco Alonso]], [[Pepe Blanco]], Gaiteru Mayor de [[Xixón]] == [[Premios Príncipe d'Asturies]] == * [[Premiu Príncipe d'Asturies de les Artes|Artes]] - [[Bob Dylan]] * [[Premiu Príncipe d'Asturies de Ciencies Sociales|Ciencies Sociales]] - [[Ralf Dahrendorf]] * [[Premiu Príncipe d'Asturies de Comunicación y Humanidaes|Comunicación y Humanidaes]] - [[Science]] y [[Nature]] * [[Premiu Príncipe d'Asturies de la Concordia|Concordia]] - [[Yad Vashem]] * [[Premiu Príncipe d'Asturies de Cooperación Internacional|Cooperación Internacional]] - [[Al Gore]] * [[Premiu Príncipe d'Asturies de los Deportes|Deportes]] - [[Michael Schumacher]] * [[Premiu Príncipe d'Asturies d'Investigación Científica y Teúnica|Investigación Científica y Teúnica]] - [[Peter Lawrence]] y [[Ginés Morata]] * [[Premiu Príncipe d'Asturies de les Lletres|Lletres]] - [[Amos Oz]] {{control d'autoridaes}} [[Categoría:2007]] [[Categoría:Wikipedia:Artículos ensin plantía llistaref]] f17w5rrg8pcrqqeeixrpbsjovxo2nve 0 15175 3703865 3608949 2022-08-01T20:31:04Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki '''Alcaldes de [[Xixón]]''' dende [[1840]]: *Juan Francisco Calderón (1840) *Evaristo Meana (1840) *Casimiro Domínguez Gil (1840-1841) *Francisco Cano (1841-1842) *Casimiro Domínguez Gil (1842-1843) *Juan Junquera Huergo (1843-1844) *Gaspar Cienfuegos Jovellanos (1844-1846) *Ángel Uría (1846-1846) *Máximo Toral (1846-1847) *José María Rato Martínez (1847-1848) *Francisco Javier Camuño (1848-1849) *Máximo Toral (1849) *Antonio María Suárez (1849-1850)^ *Andrés de Capua (1850-1851) *Eustaquio García Blanco (1851) *Antolín Esperón (1851-1852) *Álvaro Lobo (1852-1853) *Juan Nepomuceno de la Casa (1853-1854) *Nemesio Sanz Crespo (1854-1856) *Casimiro Domínguez Gil (1856) *Eustaquio García (1856-1857) *Fructuoso Prendes (1857) *Zoilo García Sala (1857-1859) *Bernardo Escudero (1859-1863) *José del Riego Tineo (1863-1865) *José Álvarez Jove (1865-1867) *Marco de Costales (1867-1868) *Nemesio Sanz Crespo (1868-1869) *Faustino Fernández (1871-1872) *José Domínguez Gil (1872-1873) *Alejandro Blanco (1873) *Eladio Carreño (1873) *Manuel de la Cerra (1873-1874) *José Domínguez Gil (1874-1877) *Jacinto Díaz Pérez (1877-1878) *Óscar Olavarría Lozano (1878-1879) *Manuel Prendes (1879) *Anselmo Palacio (1880-1881) *Casimiro Domínguez Gil (1881-1883) *Juan Alvargonzález (1883-1886) *Alejandro Alvargonzález (1886-1890) *Antonino Rodríguez San Pedro (1890-1891) *Faustino Alvargonzález (1891-1893) *Eduardo Martínez Marina (1893-1895) *Justino Vigil Escalera (1895-1897) *Tomás Dimas García Cuesta (1897-1898) *Vicente Pérez Valdés (1898) *Tomás Dimas García Cuesta (1898) *Francisco Prendes Pando (1898-1899) *Ramón García Sala (1899-1902) *José Ruiz Gómez (1902) *Eduardo Martínez Marina (1902-1903) *Jesús Menéndez Acebal (1903) *Baldomero de Rato y Hevia (1903-1904) *Jesús Menéndez Acebal (1904-1905) *Ramón Prendes del Busto (1905-1907) *Jesús Díaz de la Sala (1907) *Jesús Menéndez Acebal (1907) *Carlos Cienfuegos Jovellanos (1907) *Juan de Cavo y Braña (1907) *Jesús Menéndez Acebal (1907-1909) *Carlos Cienfuegos Jovellanos (1909) *Donato Argüelles del Busto (1909-1911) *Dionisio Velasco Díaz (1911-1914) *Francisco Prendes Pando (1914) *Fernando Galarga Alvargonzález (1914-1916) *Santiago Piñera Alvargonzález (1916-1917) *Joaquín Menchaca Salgado (1917) *Ramón Fernández González (1918-1919) *José Pérez Cofiño (1919) *Gil Fernández Barcia (1919) *Isidro del Río (1919-1920) *Rafael Fernández Alonso (1920-1921) *Gil Fernández Barcia (1921-1922) *Arturo Rodríguez Blanco (1922-1923) *Gil Fernández Barcia (1923) *Facundo Fernández García (1923-1924) *Enrique Zubillaga Martínez (1924-1926) *[[Emilio Tuya García]] (1926-1930) *Luciano Palacios Sánchez (1930) *Claudio Vereterra y Pola (1930-1931) *Isidro del Río (1931) *Gil Fernández Barcia (1931-1934) *José Mauricio Martínez (1934) *Gil Fernández Barcia (1934-1936) *Ángel Martínez Pérez (1936) *Jaime Valdés Estrada (1936) *[[Avelino González Mallada]] (1936-1937) *Alberto Martínez F. Setién (1937) *Paulino Vigón Cortés (1937-1943) *Mario de la Torre García-Rendueles (1943-1948) *José García-Bernardo y de la Sala (1948-1958) *Cecilio Oliver Sobrera (1958-1961) *Ignacio Bertrand y Bertrand (1961-1971) *Luis Cueto-Felgueroso (1971-1978) *Pedro Lantero Pérez (1978-1979) *[[José Manuel Palacio]] (1979-1987) *[[Vicente Álvarez Areces]] (1987-1999) * [[Paz Fernández Felgueroso|María Paz Fernández Felgueroso]], ([[1999]]-[[2011]]) [[PSOE]]. * [[Carmen Moriyón Entrialgo]], ([[2011]]-[[2019]]) [[Foro Asturias|FAC]] * [[Ana González (política)|Ana González]], ([[2019]] - )[[Federación Socialista Asturiana]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Alcaldes de Xixón|*]] [[Categoría:Llistes d'Asturies]] 0725azb5t97hmfxy4jsj77yb3xg5tjl 0 16121 3703872 3672124 2022-08-02T01:31:26Z Scip. 33568 /* Torneos nacionales */ + wikitext text/x-wiki {{Equipu}} L''''AC Milán''' ye un club [[Italia|italianu]] de [[fútbol]], fundaú'l [[16 d'avientu]] del añu [[1899]] pol inglés Sir Alfred Edwards. Xuega na Serie A italiana. El so presidente actual ye [[Silvio Berlusconi]] qu'amás ye presidente d'[[Italia]] y tien el 99,9% de les aiciones de la entidá deportiva. Ye'l club italianu con más títulos internacionales. Xueguen nel estadiu Giussepe Meazza, tamién llamáu San Siro, que tien capacidá pa 85.700 persones. El conxuntu milanista viste de color colloráu y negru a rayes, polo que se los conoz col nomatu de "rossoneris". La segunda equipación ye de color blancu con pequeños bordaos colloraos y la tercera ye totalmente negra. El [[23 de mayu]] de [[2007]] ganen la so sétima Copa d'Europa xugada nel Estadiu Olímpicu d'Atenes ([[Grecia]]). Ganen al Liverpool por 2-1 y los goles del Milán fueron marcaos por [[Inzaghi]] . Ye un títulu especial pal capitán del equipu, [[Paolo Maldini]], que tres 22 años xugando nel AC Milán gana la so quinta Copa d'Europa. N'agostu de [[2008]] l'AC Milán xugó nel [[Molinón]] ([[Xixón]], [[Asturies]]) escontra'l [[Real Sporting de Xixón]] nel troféu [[Villa de Xixón]], 20 años depués del últimu partíu ente Ac Milán y Sporting de Xixón que n'aquella ocasión foi un partiú de copa UEFA nel que ganó'l Sporting por 1-0 con gol de [[Joaquín]]. Como curiosidá, nesi partiú xugo como titular Ancelotti, que yera entrenador del club na visita y nel banquillu tuvo un xoven, daquella, [[Paolo Maldini]]. Nel 2008 tamién gano'l [[Real Sporting de Xixón]] por 2-0 con goles de [[David Barral]] y [[Mate Bilic]]. Na temporada 2007/08 l'''AC Milán'' foi 5u na [[Serie A]] de la Lliga Italiana. Un estudiu fechu n'[[Italia]] polos períodicos ''La Republicca'' y ''Gazzetta dello Sport'' demuestren que l'AC Milán ye'l segundu equipu con más siguidores nel país mediterraneu per detrás de la [[Juventus]] de Turín y delantre de sos rivales y vecinos del [[Inter de Milán]]. === Plantía 2009/10 === * ''Actualizáu'l [[2 de payares]] de [[2009]]''.<ref>[http://www.acmilan.com/lm_team_roster.aspx A.C. Milan - Roster]</ref> {{Fs start}} {{Fs player|no=1|nat=Italia|name=[[Marco Amelia]]|pos=POR}} {{Fs player|no=2|nat=Italia|name=[[Mattia De Sciglio]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=4|nat=Ghana|name=[[Sulley Muntari]]|pos=MED}} {{Fs player|no=5|nat=Francia|name=[[Philippe Mexès]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=7|nat=Brasil|name=[[Robson De Souza]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=8|nat=Italia|name=[[Gennaro Gattuso]]|pos=MED}} {{Fs player|no=45|nat=Italia|name=[[Mario Balotelli]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=10|nat=Xapón|name=[[Keisuke Honda]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=11|nat=Suecia|name=[[Gianpaolo Pazzini]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=13|nat=Italia|name=[[Alessandro Nesta]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=16|nat=Francia|name=[[Mathieu Flamini]]|pos=MED}} {{Fs player|no=17|nat=Italia|name=[[Massimo Oddo]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=19|nat=Italia|name=[[Gianluca Zambrotta]]|pos=DEF}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=20|nat=Italia|name=[[Ignazio Abate]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=23|nat=Italia|name=[[Massimo Ambrosini]]|pos=MED}} {{Fs player|no=25|nat=Italia|name=[[Daniele Bonera]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=27|nat=Ghana|name=[[Kevin-Prince Boateng]]|pos=MED}} {{Fs player|no=28|nat=Países Baxos|name=[[Urby Emanuelson]]|pos=MED}} {{Fs player|no=30|nat=Italia|name=[[Flavio Roma]]|pos=POR}} {{Fs player|no=32|nat=Italia|name=[[Christian Abbiati]]|pos=POR}} {{Fs player|no=33|nat=Brasil|name=[[Thiago Emiliano da Silva|Thiago Silva]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=43|nat=Italia|name=[[Alberto Paloschi]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=70|nat=Brasil|name=[[Robinho]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=76|nat=Colombia|name=[[Mario Yepes]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=77|nat=Italia|name=[[Luca Antonini]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=92|nat=Italia|name=[[Stephan El Shaarawy]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=99|nat=Italia|name=[[Antonio Cassano]]|pos=DEL}} {{Fs end}} == Palmarés == === Torneos nacionales === * '''[[Lega Calcio|Títulu de Lliga]] (19<ref>[http://www.acmilan.com/InfoPage.aspx?id=1327 Títulos Nacionales y Scudettos.]</ref>)''': 1901, 1906, 1907, 1950/51, 1954/55, 1956/57, 1958/59, 1961/62, 1967/68, 1978/79, 1987/88, 1991/92, 1992/93, 1993/94, 1995/96, 1998/99, 2003/04, 2010/11, 2021/22. * '''[[Copa d'Italia]] (5):''' 1966/67, 1971/72, 1972/73, 1976/77, 2002/03. * '''[[Supercopa d'Italia]] (6):''' [[1988]], [[1992]], [[1993]], [[1994]], [[2004]], [[2011]] * '''[[Serie B (Italia)|Serie B]] (2):''' [[1980]]/[[1981|81]], [[1982]]/[[1983|83]] === Torneos internacionales === * '''[[Copa Mundial de Clubes]] (1):''' [[Copa Mundial de Clubes de la FIFA 2007|2007]] * '''[[Copa Intercontinental]] (3):''' [[Copa Intercontinental 1969|1969]], [[Copa Intercontinental 1989|1989]], [[Copa Intercontinental 1990|1990]] * '''[[Lliga de Campeones de la UEFA]] (7):''' 1962/63, 1968/69, 1988/89, 1989/90, 1993/94, [[Lliga de Campeones de la UEFA 2002-03|2002/03]], [[Lliga de Campeones de la UEFA 2006-07|2006/07]] * '''[[Recopa d'Europa]] (2):''' [[Recopa d'Europa 1967-68|1967/68]], [[Recopa d'Europa 1972-73|1972/73]] * '''[[Supercopa d'Europa de fútbol|Supercopa d'Europa]] (5):''' [[Supercopa d'Europa de fútbol 1989|1989]], [[Supercopa d'Europa de fútbol 1990|1990]], [[Supercopa d'Europa de 1995|1995]], [[Supercopa d'Europa de fútbol 2003|2003]], [[Supercopa d'Europa de fútbol 2007|2007]] == Referencies == {{llistaref}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Equipos de fútbol d'Italia|Milán, AC]] [[Categoría:Lombardía]] c6t1f62b41w1az59tyv886sfnj9094u 0 22990 3703870 3638183 2022-08-01T22:06:08Z Sacdegemecs 24306 /* Otros trabayos */ forma verbal castellana "fue"; typo "espaecer" wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Enrique García-Rendueles Gutiérrez''' {{nym}} foi un [[poeta]], [[sacerdote]], investigador, antoloxista y [[escritor]] [[Asturies|asturianu]] qu'escribió les sos obres tanto en castellán como n'[[Idioma asturianu|asturianu]]. Foi militante del [[Partíu Carlista d'Asturies]] == Biografía == Naz en [[Xixón]]. Sos padres fueron don [[Ricardo García-Rendueles y Muñiz]], nacíu en Xixón, procurador de los tribunales, y doña [[Florentina Gutiérrez Lamuño Vivansán]], de Santa María de la Corte, [[Uviéu]]. Tuvo tres hermanos, Luis, José ''Pepín,'' y Ricardo. El tamién escritor [[Ricardo García-Rendueles y González]] yera primu suyu. Fizo los sos primeros estudios nel Colexu de La Inmaculada, de los padres xesuites, finándolos nel añu [[1898]]. Con vocación relixosa, ingresó nel Seminariu de Valdediós del que pasó, al añu siguiente al Seminariu Conciliar d'Uviéu, onde finó la so carrera eclesiástica en [[1903]]. En [[1921]] ye nomáu profesor de Relixón nel [[Institutu Xovellanos]], y en 1952 caderalgu de l'asignatura, tres d'un llargu pleitu col obispáu. El so trabayu como investigador fue reconocíu ingresando nel [[Real Institutu d'Estudios Asturianos|Institutu d'Estudios Asturianos (IDEA)]] nel añu [[1949]] con un discursu tituláu ''Liturgia popular'', onde se recueyen costumes y fiestes relixoses con un riquísimu aneudotariu etnolóxicu. Morrió'l 22 de febreru de [[1955]] na so casa de la cai Gregorio García Jove, en [[Cimavilla (barriu de Xixón)|Cimavilla]], de resultes d'una pulmonía. == Los nuevos bablistas == Posiblemente'l trabayu más importante de Rendueles seya ''Los nuevos bablistas,'' una antoloxía d'escritores en llingua asturiana, publicada en [[1925]], onde se recueye la obra de trenta poetes, con un total de noventa y un poesíes, acompañaes d'una presentación bio-bibliográfica de caún. Pero, con ser esto interesante, lo que fizo del llibru obra d'estudiu obligáu ye la so “Introducción”, un verdaderu estudiu críticu sobre la situación de la [[Asturianu|llingua]] y de la lliteratura asturianes, con una visión moderna, na qu'afirma la validez del asturianu pa tratar cualquier tema: “…asuntos nobles y elevados, de hondos sentimientos, de verdades científicas e ideas abstractas…”<ref>García-Rendueles, Enrique (1987). “Introducción”, ''Los nuevos bablistas''. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. p. XIV</ref> , criticando, al tiempu a los poetes pola so incuria o apatía, pa tratar namás asuntos triviales y ligeros. Ente les poesíes recoyíes nel llibru, inclúyense diecinueve del propiu García-Rendueles. == Otros trabayos == La primer obra, n'orde cronolóxicu, d'Enrique García-Rendueles foi un trabayu sobre'l so almiráu [[Gaspar Melchor de Xovellanos]], publicáu en [[1913]], y que lleva por títulu ''Jovellanos y las Ciencias Morales y Políticas''. Algamó un Accesit nel concursu entamáu pola [[Real Academia de Ciencias Morales y Políticas]]. Nella, Rendueles repasa'l pensamientu xovellanista nes sos distintes estayes: la del Derechu, la Economía, la Política, la Educación, les Costumes… con un capítulu especial al Xovellanos patriota. '''’Himno de Covadonga. XII Centenario de la batalla (718-1918)'', ye de [[1918]] y nun tien que ver col famosu Himno Oficial a la Virgen de Covadonga, de [[Restituto Valle]] (lletra) y [[Busca de Sagastizábal]] (música), de la mesma fecha, que comienza con: “Bendita la Reina de nuestra montaña…” ''Vocabulariu de 1924''. Esti vocabulariu permaneció inéditu hasta l'añu [[2012]] en que se publicó dientro les obres completes de García-Rendueles<ref>García-Rendueles, Enrique (2012). ''Obres (in)completes de don Enrique García-Rendueles.'' Edición, introducción y notes de Vicente García Oliva. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana, </ref> . Nun tien que ver col Diccionariu nel que trabayó Rendueles hasta'l día de la so muerte que, xunto cola Gramática, tamién de la so autoría, desapaeció misteriosamente de la biblioteca del [[Real Institutu d'Estudios Asturianos|RIDEA]]<ref>Los datos d'esta esapaición  en ''Obres (in)completes…'' op. cit. p. 34 y ss</ref>. ''Antiguos apodos de Gijón (1850-1890) anotados por don Enrique García-Rendueles, Pbro. Cola collaboración de su padre don Ricardo (1853-1928) y doña Rufina Morán La Bandera (1848-1936), r''ecopilación de nomatos del barriu Cimavilla. Trabayu que tuvo inéditu hasta l'añu 1994 nel que se publicó na revista ''[[Lletres Asturianes.Obres|Lletres Asturianes]]''[[Lletres Asturianes.Obres|.]] == Obres == *''Jovellanos y las ciencias Morales y Políticas'' ([[1913]]) *''Himno de Covadonga. XII Centenario de la batalla'' (718-1918) ([[1918]]) *''Vocabulariu'' ([[1924]]) *''Los nuevos bablistas'' ([[1925]]) *''Antiguos apodos de Gijón (1850-1890) anotados por D. Enrique García-Rendueles, Pbro. Cola collaboración de su padre D. Ricardo (1853-1928) y Dña. Rufina Morán La Bandera (1848-1936)'' ([[1937]]) *''Liturgia popular'' ([[1950]]) == Bibliografía == *Alonso Bonet, Joaquín ([[1950]]), “Contestación a don Enrique García-Rendueles”, en ''Liturgia Popular''” Uviéu, IDEA.  *García, Antón ([[1991]]). “Noticia del “Vocabulario de García Rendueles''”.'' Revista ''[[Ástura. Nuevos cartafueyos d'Asturies]], nᵘ8. Uviéu. *García Arias, Xosé Lluis ([[1975]]), ''Bable y Regionalismo.'' Uviéu. Conceyu Bable. *García Oliva, Vicente ([[1992]]). ''Aventura humana y lliteraria al rodiu de D. Enrique García-Rendueles''. Conseyería Educación, Cultura y Deportes, Uviéu. *García Oliva, Vicente ([[1994]]). "Nomatos de Xixón recoyíos por don Enrique García-Rendueles". ''[[Lletres Asturianes]]'' '''51''': 47-60 *García Oliva, Vicente ([[2005]]). “La influencia de la tradición na narrativa del Surdimientu”''. [[Cultures]]. Revista Asturiana de Cultura.'' '''14''': 99-116 Uviéu, ALLA. *García-Rendueles, Enrique ([[2012]]) ''Obres (in)completes de don Enrique García-Rendueles.'' Edición, introducción y notes de Vicente García Oliva. Academia de la Llingua Asturiana, Uviéu. *García Teijeiro, Manuel ([[1994]]) “El lengüina”, en ''Escrituras del Aula. Real'' ''Instituto Jovellanos 1794-1994''. p. 43-45 Xixón. Ed. Llibros del Pexe. *Grossi, Rodrigo ([[2005]]) “Enrique García Rendueles, 50 años de su muerte”'','' Diario ''[[La Nueva España|La Nueva]]'' [[La Nueva España|''España'']]. Cartas al Direutor. Oviedo, 20-12-2005  *Iglesias Cueva, Xosé Ramón ([[2006]]). “Orixe social y formación intelectual de los autores de la lliteratura asturiana”''. [[Lletres Asturianes]]'' '''93''': 7-14. Uviéu, ALLA. *Iglesias Cueva, Xosé Ramón ([[2007]]). “Lliteratura asturiana y modernidá: 1903-1924”. ''[[Lletres Asturianes]]'' '''94:''' 57-72 Uviéu, ALLA. *Muñiz, María Elvira ([[1989]]) ''Escritores de Gijón.'' p. 73-83 Xixón. Ed. [[Atenéu Obreru de Xixón|Ateneo Obrero de Gijón]]. *Muñiz, María Elvira ([[1993]]), “Un libro sobre don Enrique García-Rendueles y el hallazgo de su “Vocabulario Bable”''.'' Diario ''[[El Comercio]]'' de Gijón. 18-1-1993. *Muñiz, María Elvira ([[1994]]), “Conferencia de clausura de les IV Xornaes de Lliteratura Asturiana”''.'' Gijón. Fundación Municipal de Cultura. Muséu Nicanor Piñole. Avientu 1994 *Muñiz, María Elvira ([[1994]]). “El mayor legado de Enrique García-Rendueles es su interés por la cultura asturiana''”.'' Entrevista. Diario ''[[El Comercio]]'' de Gijón. 2-12-1994. *Ramos Corrada, Miguel ([[1982]]), ''Sociedad y Literatura Bable (1839-1936),'' Xixón, Silverio Cañada, ed. *Ruiz de la Peña, Álvaro (1987), “Entamu” de la edición facsímil de ''Los nuevos bablistas'' de don Enrique García Rendueles, Uviéu, ALLA, *Salanova, Ernesto ([[1993]]), “Personalidades gijonesas: Enrique García-Rendueles”''.'' Diario ''[[El Comercio]]'' de Gijón. 24-10-1993. *Sannchez Vicente ([[2008]]), Xuan Xosé. “Homenaxe a don Enrique García-Rendueles”''.'' Conferencia lleída na II Selmana de la II Arribada y publicada na Revista ''Lliteratura'' '''25''': 36-42. Uviéu, ALLA, *Suárez, Constantino ([[1955]]). ''Escritores y artistas asturianos''. IDEA. Uviéu. t. '''4''', p. 148-150 == Notes y referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{NF|1880|1955|Garcia Rendueles, Enrique}} [[Categoría:Relixosos y relixoses d'Asturies]] [[Categoría:Escritores d'Asturies]] [[Categoría:Escritores n'asturianu]] [[Categoría:Carlismu asturianu]] [[Categoría:Persones de Xixón]] [[Categoría:Poetes d'Asturies]] ab8l65mmt9ur7768rskxrywinjq3hbu 0 27852 3703850 3139413 2022-08-01T18:24:15Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{organización}} La '''Feria Internacional de Muestres d'Asturies''' ('''FIDMA'''){{cartafueyu|espresiones}} ye un certame cadañeru que se celebra nel [[recintu ferial Luis Adaro]] de [[Xixón]] ([[Asturies]]) que sirve a empreses ya instituciones pa presentar l'estáu de la industria, el comerciu y los servicios n'[[Principáu d'Asturies|Asturies]]. Cellebrase nel mes d'[[agostu]]. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == *[http://www.feriasturias.es/feriasturias/contenidos/es/ Sitiu oficial] *[http://www.covenet.net/feria/fidma/introduccion/index.htm FIDMA Páxina con información de la Cámara de Comerciu de Xixón] *[http://mas.lne.es/feriademuestras/ Páxina web de La Nueva España sobre la Feria Internacional de Muestres d'Asturies] {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Economía d'Asturies]] [[Categoría:Xixón]] 9laxit47agk7u2cls9chr30lrec7vv8 0 40342 3703873 3688337 2022-08-02T07:40:02Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{correxir}} {{Ficha de taxón | name =Anxospermes</br>Magnoliofitas | image = Primula aka.jpg | image_caption = Flores de ''[[Primula]]'' | regnum = [[Plantae]] | cimera = {{Clados cimeros de Angiospermae}} | divisio = '''Magnoliophyta''' (magnoliofitas) o '''Angiospermae''' (anxospermes) | subdivision_ranks = classis | subdivision = '''Clasificación tradicional''' [[Magnoliopsida]] o Dicotiledónees (grupu [[parafiléticu]]) [[Liliopsida]] o Monocotiledónees <br />en sistemes de clasificación antiguos como'l de Cronquist (1981,<ref name="Cronquist 1981" /> 1988,<ref name="Cronquist 1988" />) el de Engler,<ref name="Engler" /> etc. ---------- '''Clasificación filoxenética en clados''' [[Amborellales]] [[Nymphaeales]] [[Austrobaileyales]] [[Chloranthales]] [[Magnoliidae]] [[Monocotyledoneae]] [[Ceratophyllales]] [[Eudicotyledoneae]] <br />''sensu'' [[APG III]] (2009),<ref name="APG III 2009" /> cuando son especificaos órdenes en llugar de clases, asumir que tán incluyíos na so propia clase monotípica. ---------- una variación: Chloranthales incluyíu en Magnoliidae ''sensu'' [[Angiosperm Phylogeny Website|APWeb]] (dende'l 2008 hasta la fecha d'edición d'esti artículu siquier, agostu del 2010)<ref name=APW">P. F. Stevens, 2001 d'equí p'arriba, [http://www.mobot.org/mobot/research/apweb/ Angiosperm Phylogeny Website]. Versión 8, xunu del 2007, y actualizáu dende entós. http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/</ref> }} Les '''anxospermes''', comúnmente llamaes '''plantes con flores''' (taxón '''Magnoliophyta''' o '''Angiospermae'''), son les [[plantes con grana]] que les sos [[flor|flores]] tienen [[verticilos]] o espirales ordenaos de [[sépalu|sépalos]], [[pétalu|pétalos]], [[estame]]s y [[carpelu|carpelos]], y los carpelos zarren a los óvulos y reciben el polen sobre la so superficie estigmática en llugar de direutamente sobre l'óvulu como nes [[Ximnosperma|ximnospermes]]. En dellos testos considérase que namái les anxospermes son plantes con flores, una y bones el floriamientu d'otres [[espermatofitas|espermatofites]] ye distinta.<ref group=nota>Namái se consideren flores a les flores de anxospermes (que ancestralmente tienen verticilos o espirales ordenaos de [[sépalu|sépalos]], [[pétalu|pétalos]], [[estame]]s y [[carpelu|carpelos]], y tienen los [[óvulu (botánica)|óvulos]] zarraos nos carpelus de forma que pueda aportase a ellos al traviés del [[Estigma (botánica)|estigma]]). Equí, siguiendo la denominación de Pio Font Quer nel so ''Diccionariu de Botánica'', consideramos qu'una "[[flor]]" ye toa caña de crecedera llindada que tenga antófilos (fueyes rellacionaes cola reproducción, como les fueyes fértiles), polo que toles espermatofitas (tantu anxospermes como [[gimnosperma|gimnospermes]]) tienen flores, como equí definíu.</ref> '''Magnoliophyta''' ye'l nome del [[taxón]] allugáu na [[categoría taxonómica]] de [[División (bioloxía)|división]], que nel [[sistema de Cronquist|sistema de clasificación de Cronquist]] (1981,<ref name="Cronquist 1981">{{Cita llibru | apellíos =Cronquist | nome =A. | títulu =An integrated system of classification of flowering plants. | añu =1981 | editorial = Columbia University Press | allugamientu =Nueva York }}</ref> 1988<ref name="Cronquist 1988">{{Cita llibru | apellíos =Cronquist | nome =A. | títulu =The evolution and classification of flowering plants. | añu =1981 | editorial = Columbia University Press | allugamientu =Nueva York }}</ref>) coincide na so circunscripción coles que n'otros sistemes de clasificación son les llamaes anxospermes (en llatín '''Angiospermae''', como nel [[sistema de clasificación de Engler]]<ref name="Engler">H. Melchior. 1964. ''A. Engler's Syllabus der Pflanzenfamilien'' (12ª edición)</ref> y el modernu [[sistema de clasificación APG III]] del 2009,<ref name="APG III 2009">{{cita publicación |autor =The Angiosperm Phylogeny Group III ("APG III", n'orde alfabéticu: Brigitta Bremer, Kåre Bremer, Mark W. Chase, Michael F. Fay, James L. Reveal, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis y Peter F. Stevens, amás collaboraron Arne A. Anderberg, Michael J. Moore, Richard G. Olmstead, Paula J. Rudall, Kenneth J. Sytsma, David C. Tank, Kenneth Wurdack, Jenny Q.-Y. Xiang y Sue Zmarzty) |añu=2009 |títulu=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. |revista=Botanical Journal of the Linnean Society |volume= |númberu=161 |páxines=105-121 |url=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract |formatu=pdf }}</ref> n'inglés ''angiosperms'', como nel [[sistema de clasificación APG II]] del 2003<ref name="APG II 2003">The Angiosperm Phylogeny Group. 2003. "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG II". ''Botanical Journal of the Linnean Society'', 141, 399-436. (pdf [http://www.blackwell-synergy.com/doi/pdf/10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x equí] )</ref>). El términu "anxospermes" provién de dos pallabres [[Idioma griegu|griegues]]: αγγειον (''angíon-'' vasu, ánfora) y σπέρμα (''sperma'', grana); asina, esti términu compuestu significa "granes envasadas", en referencia a que les sos [[óvulu (botánica)|óvulos]] (y darréu les sos granes) tán zarraos pola fueya fértil portadora de los óvulos o [[carpelu]]. D'esta forma, el granu de [[polen]] pa fecundar al óvulu, tien de contautar una superficie del carpelu preparada pa ello (el "[[Estigma (botánica)|estigma]]") en llugar de cayer direutamente sobre l'óvulu como en [[gimnosperma|gimnospermes]]. La estructura particular de les sos flores nun ye la única diferencia que tienen col restu de les espermatofitas, otros calteres morfolóxicos distintivos son: l'amenorgamientu del [[gametófitu]] femenín a namái unes poques célules, la doble fecundación (cola formación d'un texíu nutritivo carauterísticu, triploide, llamáu [[endosperma]], de la que se fecunda al óvulu), y un [[xilema]] y [[floema]] distintivos, más recién que los del restu de les [[traqueofita|traqueofites]], y más eficientes en munchos aspeutos (anque'l xilema paez evolucionar yá dientro del [[clado]], siendo les anxospermes más primitives similares nos sos tubos xilemáticos a les [[gimnosperma|gimnospermes]]). Les anxospermes son un grupu d'[[espermatofitas]] reconocíu como [[monofiléticu]] dende hai enforma tiempu por cuenta de los sos calteres morfolóxicos distintivos, y que la so monofilia foi sostenida darréu polos [[analises moleculares d'ADN]]. La diversificación que sufrió esti grupu ye estelante. Nel [[rexistru fósil]] apaecen a principios del [[Cretácicu]] (hai unos 130 millones d'años), momentu a partir del cual apaecen enormes cantidaes de fósiles d'especies bien diverses, como si apaecieren con tola so diversidá de golpe, lo que Darwin llamó nel so momentu un "abominable misteriu". Entá güei cerca del 90% de les plantes terrestres pertenecen a esti grupu. Con unes 257.000 especies vivientes (Judd ''et al.'' 2002), les anxospermes son les responsables de la mayor parte de la diversidá n'[[espermatofita|espermatofites]], n'[[embriofita|embriofites]] y en [[viridofita|viridofites]]. Según tien munches especies, esti grupu carauterizar por tener una enorme diversidá de [[Vezu (planta)|vezos]], y ocupar práuticamente tolos nichos ecolóxicos posibles. Hai plantes [[parrotal|arbustives]] y [[yerbácea|yerbácees]], hai terrestres y acuátiques, atópense tantu nos desiertos como nos banzaos, nel nivel del mar como a lo cimero de los montes. La so diversidá d'especies ye muncho más alta en zones tropicales y húmedes (alredor del 60% de les especies son de zones tropicales y un 75% tien una crecedera óptimo en climes tropicales), onde apoderen dafechu'l paisaxe, y va menguando'l so númberu escontra les llatitúes altes, llegando a tener una representación aprobetada nes flores más fríes como la de la [[tundra]] (qu'inda güei ta apoderada poles [[conífera|coníferes]]). Los miembros d'esta división son la fonte de la mayor parte de los alimentos consumíos pol home, lo mesmo que de munches materies primes y productos naturales. El gruesu de l'alimentación mundial vien de namái quince especies. == Ciclu de vida de les anxospermes y morfoloxía de la flor == :''Ver tamién: [[Morfoloxía floral]] {| align=right |[[Image:Spermatophyta alternancia-de-generaciones.gif|thumb|250px|'''Diagrama esquemáticu del ciclu de vida de les espermatofitas (Spermatophyta).''' ---- <small> Referencies:<br /> '''n ''': xeneración haploide,<br /> '''2n ''': xeneración diploide,<br /> '''m! ''': mitosis,<br /> '''M! ''': meiosis,<br /> '''F! ''': fecundación</small>]] |} Les anxospermes pueden a definise como [[traqueofites]] coles siguientes carauterístiques: -Como en toles traqueofites, hai dos generación multicelulares alternaes, llamaes gametófitu y esporofitu, siendo'l gametofitu taloide, y el esporofitu entamáu en texíos y órganos. Como en toles espermatofitas, l'[[alternanza de xeneraciones]] gametofítica y esporofítica dar en forma amazcarada, una y bones el [[gametófitu]] desenvolver por completu dientro de les estructures del [[esporófitu]]. -Como en toles traqueofites, el esporofitu ye un "cormo" (con sistema vascular, raigañu y renuevu). Como en toles [[eufilofites]], el renuevu del esporófitu crez gracies al so meristema apical, y ramifícase como un tarmu principal con cañes llaterales, y amás tien fueyes ("eufilos"). -Como toles espermatofites, tienen un ciclu de vida heterospóricu y el gametófitu desenvolver de forma endospórica (esto quier dicir que'l esporófitu da espores femenines dientro de les cualos desenvuélvese'l gametófitu femenín, y espores masculines dientro de les cualos desenvuélvese'l gametofitu masculín), los esporangios nacen siempres nes fueyes ("fueyes fértiles", los estames y los carpelus), y les fueyes fértiles siempres tán nuna estructura llamada flor (equí definida como una caña de crecedera llindada portadora de fueyes fértiles). Como en toles espermatofites, el megasporangio (presente nel carpelu) produz una única megaspora que nunca lo abandona (megasporangio + megaspora + gametófitu femenín + gameta femenina = óvulu). Como en toles espermatofitas, el microsporangio (o sacu polínicu, presente nel estame) produz nel so interior "granos de polen" (microsporas con un únicu gametófitu masculín dientro) que son lliberaos al esterior a la espera de que los axentes esternos tresportar hasta les vecindaes del óvulu. Como en toles espermatofitas, el granu de polen al ser aguiyáu emite un tubu polínicu pa fecundar al óvulu. -La flor de anxosperma carauterizar por tener un pedicelo que naz na axila d'una bráctea, que remata nun receptáculu portador de los verticilos o espirales de sépalos los, pétalos, estames y carpelus nesi orde. Los sépalos los y pétalos son fueyes maneres non presentes nel restu de les espermatofitas. Polo xeneral los sépalos los''' son verdes y fotosintéticos, y tienen una función de proteición del brotu cuando la flor inda ta en formación, ente que los pétalos''' son vistosos y coloríos, y tienen una función d'atraición de los axentes polinizadores, polo xeneral animales. Polo xeneral los estames''' consten d'un filamentu y una antera, y l'antera tien 4 microsporangios (sacos polínicos) xuníos por texíu conectivu. El [[gametófitu]] masculín ta amenorgáu a tres célules (dos son espermáticas y la tercer forma'l [[tubu polínicu]]). Polo xeneral los '''carpelus''' son fueyes zarraes que caltienen a los óvulos dientro, estremar nuna superficie preparada pa recibir al granu de polen llamada '''estigma''', un pescuezu ('''estilu''') preparáu pa faer crecer al tubu polínicu escontra los óvulos, y una cámara qu'alluga a los óvulos llamada '''ovariu'''. El gametófitu femenín ("[[sacu embionariu]]") polo xeneral ta amenorgáu a siete célules. Los óvulos tán xuníos a la paré del ovariu per aciu un texíu dacuando llamáu "llibradura", y la forma d'unión (o "tipos de placentación") ye útil pa la determinación de les families. Nun hai que confundir esta placentación cola llibradura que xune al embrión col gametófitu femenín (carauterística de toles embriofitas). -Nes anxospermes produzse'l fenómenu de [[doble fecundación]]. Esto quier dicir que los dos nucleos espermáticos que llibera'l granu de polen fecunden unu al óvulu (produciendo'l cigotu que va dar el futuru esporofitu adultu) y l'otru a una célula diploide, produciendo un texíu 3n (triploide) de reserva llamáu '''endosperma'''. [[Archivu:Angiosperm life cycle diagram-es.svg|400px|center|thumb|Ciclu de vida.]] [[Archivu:Flor-angiosperma-spa.gif|thumb|center|400px|Dibuxu esquemáticu d'una flor de anxosperma ancestral con toes los sos partes.<small> Les flores de angisopermas estremar de les flores del restu de les espermatofitas en que tienen verticilos o espirales ordenaos de sépalos los, pétalos, estames y carpelus, los carpelus zarren a los óvulos y reciben el polen sobre la so superficie estigmática en llugar de direutamente sobre l'óvulu como en gimnospermas. Dibuxáu y traducíu al español a partir de Judd'' et al.'' (2002).</small></center>]] [[Archivu:Drupe fruit diagram-es.svg|400px|center|thumb|Frutu de anxosperma.]] [[Archivu:Avocado seed diagram-es.svg|400px|center|thumb|Grana de anxosperma.]] == Otros calteres morfolóxicos == Otres carauterístiques morfolóxiques son: Munches anxospermes tienen vasos [[xilema|xilemáticos]] amás de [[traqueida|traqueides]], [[apomorfía|calter deriváu]] dientro del grupu. Nos vasos, l'agua puede fluyir ensin necesidá de travesar una membrana, lo que los vuelve bien eficientes nel tresporte de fluyíos dientro del esporofitu pero probablemente tamién más propensos a recibir dañu (n'especial por embolies d'aire) cuando tán suxetos a estrés hídricu. El floema de les anxospermes difier del de toles demás plantes en que los elementos del [[tubu criboso]] (que son célules vives pero ensin nucleu, encargaes del tresporte d'azucres) tán acompañaes por una o más ''célules acompañantes'', que nacen de la mesma célula madre que l'elementu. == Filoxenia de les anxospermes == Tradicionalmente les anxospermes fueron clasificaes en monocotiledónees y dicotiledónees; pero güei sábese que les [[dicotiledónea|dicotiledónees]] nun formen un grupu monofiléticu, polo qu'esti sistema de clasificación nun reflexa la filoxenia de les anxospermes. Anguaño estúdiase les rellaciones filoxenétiques en base a los datos moleculares, describiendo clados en llugar de nomar los taxones que sían cimeros al nivel d'orde y evitando l'usu de les terminaciones llatines nestos clados. La filoxenia más actualizada (2013) da'l siguiente cladograma (amosar en negrina los clados principales):<ref>Theodor C. H. Cole & Hartmut H. Hilger 2013 [http://www2.biologie.fu-berlin.de/sysbot/poster/poster1.pdf Angiosperm Phylogeny, Flowering Plant Systematics.]</ref> {{Barlabel|style=font-size:90%;line-height:100% |size=6 |at1=3|chigre1=green|label1='''Dicotiledónees''' ([[Magnoliopsida]]) |cladograma= {{Clade | label1= <big>'''Anxospermes'''  | 1={{Clade | 1={{Clade | label1=  | 1={{Clado|1= [[Amborellales]] |barbegin1=green}} | 2={{Clado|1= [[Nymphaeales]]|chigre1=green}} }} | label2=  | 2={{Clade | 1={{Clado|1= [[Austrobaileyales]]|chigre1=green}} | label1=  | label2=  | 2={{Clade | label1=  | 1={{Clade | label1=  | 1={{Clado|1= [[Chloranthales]]|chigre1=green}} | 2={{Clado|1= '''[[Magnólidas]]'''|chigre1=green}} }} | 2={{Clade | label1=  | 1={{Clade | label1=  | 1={{Clado|1= [[Ceratophyllales]]|chigre1=green}} | 2={{Clado|1= '''[[Eudicotas]]'''|barend1=green}}}} | 2= '''[[Monocotiledónees]]''' ([[Liliopsida]])}} }} }} }} }} }} === Meyores en filoxenia === Yá en 1999, Qiu y los sos collaboradores<ref name="Qiu et al. 1999">Qiu ''et al.'' 1999. "The earliest angiosperms: evidence from mitochondrial, plastid and nuclear genomes". ''Nature'' 402, 404-407</ref> publicaron na prestixosa revista Nature que, polos [[Sistemática molecular|estudios moleculares del ADN]], les anxospermes más antigües (n'inglés, ''basal angiosperms''), yeren, de más antigua a menos antigua: [[Amborellaceae]], [[Nymphaeaceae]], y un orde nuevu de 3 families al que llamaron [[Austrobaileyales]], qu'entiende a les families Schisandraceae, Trimeniaceae y Austrobaileyaceae. Determinaron qu'unu a unu estos trés clados fuéronse esprendiendo de la caña principal de les anxospermes, a estes 5 families güei conocer col nome de los ''[[graos ANITA]]'' ("ANITA grade" n'inglés). D'esta miente establecióse a Amborellaceae como la familia más antigua de anxospermes, hermana de tol restu. Esti puntu foi refugáu por un trabayu posterior en que s'analizaba'l xenoma completu de los plástidos de dellos taxones, pero'l trabayu foi darréu severamente criticáu nes sos falles metodolóxiques (Soltis y Soltis 2004).<ref name="Soltis y Soltis 2004">Douglas E. Soltis y Pamela S. Soltis. 2004. ''Amborella'' not a "basal angiosperm"? Not so fast! ''American Journal of Botany'' 91 (6): 997-1001. (resume [http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=15899452 equí] )</ref> Nel 2002 Judd ''et al.'' na segunda edición del so llibru ''Plant Systematics'', reconocieron el desprendimientu d'estes families antigües del cladu más recién de anxospermes, y al clado más recién llamar ''Nucleu de les anxospermes'' (''Core Angiosperms'' n'[[idioma inglés|inglés]]), nome col que se conoz al clado anguaño. Dientro del nucleu de les anxospermes, dellos estudios xenéticos, moleculares y tamién morfolóxicos fechos hasta'l 2006, confirmaron la presencia de 5 clados claramente definíos: les [[monocotiledónees]], [[Chloranthaceae]], [[Ceratophyllaceae]], un [[clado]] qu'axunta a delles de les families que Cronquist llamara [[Magnoliidae]] y que'l so nome decidir caltener, y un clado qu'entiende a tol restu de les anxospermes (aprosimao'l 75% de les especies de anxospermes), qu'enantes se conocía como "el de les dicotiledónees tricolpadas", y anguaño conozse como "[[Eudicotas]]" o eudicotiledóneas (n'inglés ''Eudicots''). El clado de les magnólidas estrémase de la mesma en dos [[clados]] hermanos, unu qu'axunta a [[Piperales]] con [[Canellales]] (Canellaceae y Winteraceae), y otru qu'axunta a [[Laurales]] con [[Magnoliales]]. Estos dos clados, y estos 4 órdenes de los que tán compuestos, ta consensuáu que son monofiléticos. L'[[APG|Angiosperm Phylogeny Group]] ([[APG|A.P.G.]]) axuntó la información molecular y xenética que s'atropara nos últimos años sobre la filoxenia de anxospermes, y collo creó un primer árbol taxonómicu en 1998, y un segundu árbol taxonómicu nel 2003. Puede dicise qu'ésti foi'l primer intentu de convertir en taxones a les meyores en filoxenia. Como novedá puede remarcase que nel árbol del 2003, evitóse l'usu de la nomenclatura taxonómica clásica penriba d'orde, y los taxones cimeros a orde fueron llamaos con nomes informales". Polo xeneral l'árbol del 2003 (conocíu como '''APG II''') ye bien aceptáu pola comunidá científica, anque namái unos puntos d'él tán consensuaos por tolos trabayos cladísticos fechos hasta la fecha (ver por casu Qiu ''et al.'' 2005),<ref name="Qiu et al. 2005">Qiu ''et al''. 2005. "Phylogenetic Analyses of Basal Angiosperms Based on Nine Plastid, Mitochondrial, and Nuclear Xenes". ''International Journal of Plant Sciences'', 166, 815–842. (resume [http://www.journals.uchicago.edu/cgi-bin/resolve?id=doi:10.1086/431800&erFrom=4437965372905617764Guest equí] )</ref> y hai que tener en cuenta qu'inda nun ta determináu l'árbol filoxenéticu (y polo tanto tampoco'l taxonómicu) definitivu. En resume, un árbol filoxenéticu consensuáu hasta la fecha sería asina: {| align=center |[[Archivu:Filogenia-angio.gif|thumb|600px|<center>''' Anxospermes: árbol filoxenéticu consensuáu a [[2006]].''' <small> Tolos grupos explicitados nel gráficu son [[monofiléticu|monofiléticos]], anque entá falta resolver les rellaciones ente dalgunos d'ellos. Dibuxáu y traducíu al castellán a partir de APG II 2003, dexando como incógnites les rellaciones qu'entá nun tán consensuaes.</small></center>]] |} === Taxonomía de anxospermes === ''Introducción teórica en [[Taxonomía]] Taxonómicamente, '''Angiospermae''' foi considera una división o phylum (Eichler, Bessey, Hutchinson, Kubitzki) o una subdivisión (Engler, Wettstein, Melchior). Usóse tamién el términu '''Magnoliophyta''' (Takhtajan, Cronquist, Dahlgren) y '''Magnoliopsida''' (Thorne). En toos estos casos subdividir en dos grupos: dicotiledónees y monocotiledónees. Un sistema de clasificación qu'incorporó les últimes meyores en filoxenia a la clasificación, ye'l [[Sistema de clasificación APG III]] publicáu nel 2009 (que reemplazó al APG II del 2003 y al anterior APG de 1998). Les correiciones al sistema de clasificación APG III, realizaes colos trabayos que fueron publicaos darréu al 2009, pueden atopase nel [[Angiosperm Phylogeny Website|APWeb]] o Angiosperm Phylogeny Website<ref name="APW">{{cita web|autor=Stevens, P.F.|añu=2001 onwards|url=http://www.mobot.org/MOBOT/Research/APweb/welcome.html|títulu=Angiosperm Phylogeny Website (at Missouri Botanical Garden)}}</ref> (n'inglés), calteníu por unu de los miembros del APG III (P. F. Stevens). Nestos sistemes yá nun s'usa la terminoloxía llatina y llámase-yos a cencielles '''"anxospermes"'''. == Ecoloxía y Evolución de les anxospermes == Nuna carta que lu escribió a un amigu, Charles Darwin referir a apaición repentina de les anxospermes como un "abominable misteriu". Nos rexistros fósiles más antiguos, les primeres [[plantes vasculares]] daten de hai 400 millones d'años. Depués nel [[Devónicu]] y nel [[Carboníferu]] predominaron les [[lycophyta|lycophytes]], [[sphenophyta|sphenophytes]] y [[progimnosperma|progimnospermes]], que fueron dominantes hasta hai unos 300 millones d'años. Les primeres [[plantes con grana]] apaecieron nel [[Devónicu]] tardíu, y eso llevó a la típica flora del [[Mesozoicu]] apoderada por [[gimnosperma|gimnospermes]]. Los [[fósil]]es más antiguos de anxospermes atopaos hasta la fecha daten aprosimao de hai 140 millones d'años (principios del [[Cretácicu]]), y el númberu d'especies atopáu aumenta de forma llamativa col tiempu xeolóxicu, en comparanza a otres plantes non anxospermes. Diversificáronse rápido dende hai unos 100 millones d'años, llegando a apoderar los biomas del globu salvu rexones polares hai unos 65-75 millones d'años, dominancia que se caltién hasta la fecha. Pa esa dómina yá esistía la mayor parte de les families de anxospermes que conocemos anguaño, ya inclusive dalgunos de los xéneros actuales. {| align=center |[[Archivu:Radiacion-traqueofitas.gif|thumb|600px|<center>''' Rexistru fósil d'apaición de los distintos clados de plantes vasculares. ''' <small> Nótese la intensa radiación de les anxospermes en comparanza colos [[felechu|felechos]] y gimnospermas. Dibuxáu y traducíu a partir de Willis y McElwain (2002).</small></center>]] |} Hasta la fecha d'edición d'esti artículu, especúlase que les primeres anxospermes yeren pequeñes plantes afeches a vivir na solombra, en llugares venaos y probablemente tamién húmedos (Feild, Arens y Dawson 2003),<ref name="Feild Arens y Dawson 2003">Taylor S. Feild, Nan Crystal Arens, y Todd Y. Dawson. 2003. "The Ancestral Ecology of Angiosperms: emerging perspectives from extant basal lineages". ''Int. J. Plant Sci.'' 164 (3 Suppl.):S129-S142. (resume [http://www.journals.uchicago.edu/cgi-bin/resolve?id=doi:10.1086/374193&erFrom=708468970278913014Guest equí] )</ref> hipótesis llamada n'inglés "the dark and disturbed hypotesis". Les evidencies provienen del analís de les "anxospermes basales" actuales. Con al respective de la evidencia nel rexistru fósil, Willis y McElwain señalen que los frutos fósiles más antiguos atopaos (pertenecientes a partes de fueyes, flores, frutos y polen de los clados ceratophyllales, juglandales y ranunculídeos, ente otros) tienen granes lo suficientemente pequeñes como pa suponer que les primeres anxospermes esvalixábense y colonizaben los ambientes al traviés de lo que n'ecoloxía se conoz como "[[estratexa r]]", la estratexa de los primeres colonizadores de los ambientes venaos (Willis y McElwain 2002). Hai que tener en cuenta que pa faer esti analís, Feild, Arens y Dawson asumieron a [[Chloranthaceae]] como una familia de anxospermes basales, y incluyir nel so analís, sicasí l'allugamientu de Chloranthaceae nel árbol filoxenéticu entá nun recibe consensu (Qiu ''et al.'' 2005).<ref name="Qiu et al. 2005" /> === Llugar d'orixe de les anxospermes === Aparentemente, según el rexistru fósil les anxospermes aniciar a llatitúes baxes (cerca del [[Ecuador]]), nes que yá taben bien distribuyíes hai unos 130 millones d'años, y volviéronse florísticamente prominentes hai 120 millones d'años. Depués, hai unos 100 millones d'años, esvalixar escontra llatitúes más altes. Nel rexistru fósil de hai 70 millones d'años, el 60-80% del polen atopáu en baxes llatitúes ye de anxospermes, ente que namá'l 30-50% del polen atopáu n'altes llatitúes ye de anxospermes, correspondiendo'l restu del polen atopáu a [[gimnosperma|gimnospermes]] y [[pteridofita|pteridofites]]. Aparentemente esta reticencia de les anxospermes p'apoderar la flora nes llatitúes más altes debióse, en parte, a les llimitaciones estacionales de lluz y mugor qu'hai a altes llatitúes, llimitaciones que tienen d'ufiertar poques oportunidaes a les especies colonizadores de anxospermes pa reemplazar a l'antigua vexetación, bien establecida y afecha, de gimnospermas y pteridofitas (Willis y McElwain, 2002). Esti amenorgamientu de la diversidá col aumentu de la llatitú, probablemente tuviera más que ver con restricciones na bioloxía de les anxospermes esistentes nesi momentu, que con baxos índices de dispersión (Willis y McElwain, 2002). Ello ye que entá güei la diversidá d'especies de anxospermes ye más baxa que la de gimnospermas en biomas boreales como'l de la [[tundra]]. Magar les primitives anxospermes nun paecen ser especies invasivas nes altes llatitúes, esi escenariu paez camudar más tarde, cola apaición de anxospermes más recién pa les cualos les altes llatitúes paecen ufiertar un escenariu óptimo p'apoderar l'ambiente y especiarse darréu. Por exemplu, el sur de [[Gondwana]] paez ser l'orixe del xéneru ''[[Nothofagus]]'', qu'apaeció hai unos 70 millones d'años y entá anguaño ye un componente importante de la flora del Hemisferiu Sur. === L'enigma de la tardida apaición de les anxospermes: el "abominable misteriu" de Darwin === Con al respective de la tardida apaición de les anxospermes nel rexistru fósil (aprosimao 300 millones d'años dempués que l'apaición de les primeres plantes vasculares), y la so esplosión d'especies dempués d'eso (lo que Darwin llamó "un abominable misteriu" nuna carta unviada a un amigu), les hipótesis que se remanen anguaño son: '''1.- Sesgos nel rexistru fósil''' Significaría que les anxospermes aniciáronse muncho primero que'l primer rexistru fósil atopáu, pero les primeres anxospermes aparentemente son más difíciles d'atopar que les gimnospermas y pteridofitas de la mesma dómina, debíu principalmente a que vivíen nun ambiente con un baxu potencial de preservación de los fósiles. Los analises moleculares que se fixeron (los llamaos "relós moleculares" o "molecular clock" n'inglés) sofiten en parte esta hipótesis, pero son duramente cuestionaos por cuenta de falencias na so metodoloxía y nes hipótesis en que se basen, polo que los resultaos son reparaos con escepticismu pola comunidá científica, y entá son tema d'alderique. '''2.- Evolución como respuesta al cambéu ambiental''' Según esta hipótesis les anxospermes apaecieron tardíamente, pero la so evolución foi rápido desencadenada por un cambéu fondu nes condiciones ambientales, tantu fisicoquímiques como bióticas (co-evolución con grupos animales por casu), qu'en bien pocu tiempu poner en gran ventaya adaptativa con al respective de les gimnospermas y pteridofitas de la dómina. Les hipótesis que sostienen esto son 3: la que supón que'l cambéu ambiental fisicoquímicu global desencadenó la especiación, la que supón una rellación colos dinosaurios, y la que supón una rellación colos inseutos. Son les siguientes: '''2.1.- La hipótesis del cambéu ambiental fisicoquímicu''' Les evidencies señalen qu'un bon númberu de cambeos na composición florística del [[Cretácicu]] (fai 140-80 millones d'años) coinciden con una dómina de cambeos ambientales globales, qu'inclúi una [[actividá teutónica]] elevada, un amenorgamientu del osíxenu nos océanos, y una espansión del suelu oceánicu con una definitiva rotura de la [[Panxea]] cola consecuente formación de los continentes d'[[África]] y [[Suramérica]], y volviendo estremables los platos de la [[India]], [[Australia]] y [[L'Antártida]]. Tamién hubo cambeos importantes na composición de l'atmósfera por cuenta de la intensa actividá volcánica (principalmente aumentu de la concentración de dióxidu de carbonu), probablemente un subsiguiente aumentu de la temperatura global, un aumentu d'unos 100 metros nel nivel del mar, y la desapaición de los xelos polares. [[Archivu:Cretacico-isotermas-y-mapamundi.svg|thumb|center|500px|'''Superficie terrestre mientres el Cretácicu mediu'''<small> (hai unos 100 millones d'años). Nótense les isotermas, que predicen que la temperatura global promediu yera unos 4,8 °C más alta qu'agora, y la rotura de la [[Panxea]]: escontra'l norte reparar [[América del Norte]] y [[Europa]], escontra'l sur [[L'Antártida]], [[Australia]] y la [[India]] (equí amplificaos pola deformación del mapamundi), y nel centru los continentes d'[[África]] y [[Suramérica]].</small>]] Les evidencies con al respective de la composición florística señalen que nesa mesma dómina hubo un númberu d'innovaciones clave nes anxospermes que les fixeron más resistentes a la seca y polo tanto meyor afeches a les condiciones ambientales nueves, ente les que s'inclúin fueyes amenorgaes en tamañu, una capa esterna de la grana que les protexía del secañu, l'apaición de fexes vasculares más eficientes na conducción d'agua ("vasos xilemáticos"), y el vezu deciduo (anque esta postrera carauterística tamién yera reparada en delles gimnospermas). Hasta'l día de güei nun hai evidencia de qu'esos cambeos ambientales globales (conocíos como l'episodiu superpluma" o "superplume episode" n'inglés) desencadenaren la diversificación de les anxospermes, namái hai evidencia de qu'asocedieron simultáneamente. '''2.2.- La hipótesis de la coevolución ente les anxospermes y los dinosaurios''' Esta hipótesis sostién que los vezos alimenticios de los dinosaurios pueden haber promovíu l'apaición de les anxospermes. Les evidencies señalen que na dómina de l'apaición de les anxospermes los dinosaurios yeren principalmente [[saurópodos]] y [[Stegosaurus|estegosaurios]], quien teníen una amplia dieta de texíos de [[conífera|coníferes]], y tienen de representar una presión de herbivorismo importante nes copes de les coníferes adultes, presión qu'aseguraba'l desenvolvimientu de les gimnospermas xuveniles. Hai unos 144 millones d'años camudó la composición de la comunidá d'herbívoros, apaeciendo nuevos grupos de dinosaurios ("[[ornithischianos]]", mazcadores eficientes) que probablemente amontaron la mortalidá ente los xuveniles de gimnospermas, creando claros na cobertoria de plantes y nuevos ambientes altamente alteriaos. Les evidencies dende'l puntu de vista de les anxospermes amuesen que les anxospermes primitives paecen tener un rápidu ciclu de vida y una alta habilidá de colonización de hábitats venaos. Sicasí anguaño esta hipótesis ye refugada pola comunidá científica, principalmente porque nun analís del rexistru fósil, l'apaición de los distintos tipos de dinosaurios herbívoros nun paez tar [[correlación|correlacionada]] cola diversificación de les anxospermes, nin nel tiempu nin nel espaciu. '''2.3.- La hipótesis de la coevolución ente les anxospermes y los inseutos''' La hipótesis señala que les flores del [[Cretácicu]] ceo teníen calteres que se venceyen a la [[polinización]] [[zoofilia (botánica)|zoófila]], como estames con anteres curties y poca producción de polen, y granos de polen cubiertos con un material "pollenkitt-like" (que los xunta al cuerpu de los inseutos que los visiten). Tamién señalen que'l polen atopáu yera de mayor tamañu que'l que ye esvalixáu pol vientu en forma efectiva. Amás, aparentemente les primeres anxospermes yá presentaben signos de ser [[autoincompatibilidad|autoincompatibles]], lo cual nun dexara l'[[autofecundación]]. Toes estes carauterístiques suxuren que yá les primeres anxospermes yeren polinizadas por [[inseutu|inseutos]]. Les ventayes adaptatives de la polinización por inseutos son: la posibilidá d'intercambiu xenéticu ente individuos bien alloñaos y en poblaciones bien pequeñes. Esto facer una hipótesis bien curiosa, pero los rexistros fósiles son ambiguos. Aparentemente los aparatos bucales de los inseutos y les especies de anxospermes diversificáronse aprosimao na mesma dómina, pero los analises nun amuesen una rellación bien significativa: los [[Diptera|dípteros]] (mosques y mosquitos), los [[coleópteros]] (escarabayos) y los primeres [[himenópteru|himenópteros]] (aviespes) apaecieron primero que les primeres anxospermes, dellos himenópteros y los [[lepidópteru|lepidópteros]] (caparines y poliyes) apaecieron más o menos na mesma dómina que les anxospermes, y otres especies d'[[Hymenoptera|himenópteros]], incluyendo [[Anthophila]] (abeyes), apaecieron hai 100 millones d'años, polo que son más recién que les anxospermes. Per otru llau, hai cada vez más evidencies de que los "[[polinizador]]es avanzaos" (abeyes, aviespes y mosques) tienen de xugar un rol importante na evolución y radiación de ciertos grupos de anxospermes, pero la evolución de les anxospermes como grupu nun puede ser esplicada puramente pol so coevolución colos inseutos. '''2.4.- Altes tases intrínseques de especiación''' Una esplicación alternativa propón que les anxospermes a cencielles tienen tases altes de [[mutación]], lo que xenera una cantidá importante de plantes afeches a distintes condiciones ambientales, lo que promueve la so especiación por seleición natural. === Les anxospermes del Cretácicu tardíu como reflexu de la flora actual === Una parte significativa de la flora actual tantu del Hemisferiu Norte como del Hemisferiu Sur, apaeció per primer vegada a fines del Cretácicu (fai 100-65 millones d'años), incluyendo a families como [[Ulmaceae]] (hai rexistros fósiles del xéneru ''[[Ulmus]]''), [[Betulaceae]], [[Juglandaceae]], [[Fagaceae]] (especialmente ''[[Nothofagus]]'') y [[Gunneraceae]]. La mayor parte de los árboles apaecíos nesta dómina, anguaño tienen una distribución que ye principalmente tropical o subtropical. Ye interesante notar que la mayor parte de les anxospermes actuales son básicamente tropicales nos sos requerimientos, con aprosimao la metá de toles families de anxospermes confinaes a rexones tropicales, y unos trés cuartos de les families llegando a óptimos de crecedera n'ambientes tropicales. Poro, anque dalgunes d'elles sían consideraes como de hábitats templaos del hemisferiu norte o del hemisferiu sur, probablemente inda tengan munches de les carauterístiques que-yos dexaron sobrevivir nel ambiente en que s'aniciaron. == Ver tamién == *[[Clasificación de los organismos vexetales]] pa una introducción a la taxonomía de les plantes. *[[Sistema de clasificación APG III]] pa la clasificación actual de les anxospermes. == Bibliografía == '''Morfoloxía y Xeneral''' Judd, W. S. Campbell, C. S. Kellogg, E. A. Stevens, P.F. Donoghue, M. J. 2002. ''Plant systematics: a phylogenetic approach, Second Edition.'' Sinauer Axxoc, Estaos Xuníos. '''Sistemática''' The Angiosperm Phylogeny Group. 2003. "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG II". ''Botanical Journal of the Linnean Society'', 141, 399-436. (pdf [http://www.blackwell-synergy.com/doi/pdf/10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x equí] ) '''Evolución''' Willis y McElwain. 2002. "Flowering Plant Origins". en: ''The Evolution of Plants'', capítulu 6. Raven. 2004. "Evolution of the Angiosperms". en: ''Biology of Plants'', capítulu 20 (pdf [http://www.whfreeman.com/college/pdfs/raven7y/ravench20.pdf equí] ) '''Llectures encamentaes''' Pamela S. Soltis, Peter K. Endress, Mark W. Chase, Douglas E. Soltis. 2005. ''Phylogeny & Evolution of Angiosperms''. Sinauer Associates, Estaos Xuníos. 370 pp. == Notes == {{llistaref|grupu="nota"}} == Referencies citaes == {{llistaref|2}} ==Enllaces esternos == {{commonscat}} {{Wikispecies|Angiosperms}} *[http://exa.unne.edu.ar/biologia/diversidadv/documentos/ANGIOSPERMAS/Introducci%F3n%20a%20les%20Angiospermas.pdf Escelente artículu d'introducción a les Anxospermes, con cuadros de comparanza de les clasificaciones en Engler (1898), Cronquist (1981) y APG II (2003) - Diversidá Vexetal Facultá de Ciencies Exactes y Naturales y Agrimensura (UNNE-Universidá Nacional del Nordeste, Corrientes-Arxentina).] *P. F. Stevens, 2001 d'equí p'arriba, [http://www.mobot.org/mobot/research/apweb/ Angiosperm Phylogeny Website]. Versión 8, xunu del 2007, y actualizáu dende entós. http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Magnoliophyta|*]] mqmjtqnfj6oni61nevwtja3xbd6t70f 0 75397 3703874 3698312 2022-08-02T07:40:19Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Ficha de taxón | name = Asteraceae | image = AsterNovi-belgii-flower-1mb.jpg | image_caption = ''[[Aster novi-belgii]]'' | image_width = 250px | regnum = [[Plantae]] | subregnum = [[Tracheobionta]] | divisio = [[Magnoliophyta]] | classis = [[Magnoliopsida]] | ordo = [[Asterales]] | familia = '''Asteraceae''' <small>[[Bercht.]] & [[J.Presl]]</small> o '''Compositae''' <small>Giseke</small>, [[nomen conservandum|''nom. cons.'']].<ref>Thorne, R. (2007) [http://web.archive.org/web/http://www.rsabg.org/research/angiosperms/angiosperms.pdf ''An updated classification of the class Magnoliopsida (“Angiospermae”)'']. The New York Botanical Garden. USA</ref> | familia_authority = | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = ver testu }} Les '''asteracees''' ('''Asteraceae'''), tamién llamaes '''compuestes''' ('''Compositae''' <small>Giseke</small>, [[nomen conservandum|''nom. cons.'']]), axunten más de 23.500 [[especie|especies]] partíes nunos 1600 xéneros, polo que son la familia d'[[Magnoliophyta|Anxospermes]] con mayor riqueza y diversidá biolóxica.<ref>Jeffrey, C. 2007. Compositae: Introduction with key to tribes. Pages 61-87 in Families and Genera of Vascular Plants, vol. VIII, Flowering Plants, Eudicots, Asterales (J. W. Kadereit and C. Jeffrey, eds.). Springer-Verlag, Berlin</ref><ref name="Stevens 2001">{{cita web |url = http://www.mobot.org/MOBOT/Research/APweb/orders/asteralesweb.htm#Asteraceae |títulu = Asteraceae |fechaaccesu = 6 de xunu de 2013 |apellíu = Stevens, P. F. |añu = 2001 d'equí p'arriba |obra = Angiosperm Phylogeny Website. Version 12, july 2012 |idioma = inglés }}</ref> La familia carauterizar por presentar les [[flor|flores]] dispuestes nuna [[inflorescencia]] compuesta denomada [[Capítulu (botánica)|capítulu]] la cual tópase arrodiada d'una o más fileres de [[bráctea|bráctees]] ([[arreyo]]). El nome "Asteraceae" deriva del xéneru tipu de la familia ''[[Aster]]'', términu que -de la mesma- provién del [[Idioma griegu|griegu]] ''ἀστήρ'' que significa "estrella" y fai alusión a la forma de la inflorescencia. Per otru llau, el nome "compuestes", más antiguu pero válidu, fai referencia al tipu particular d'inflorescencia compuesta que caracteriza a la familia<ref>[http://ibot.sav.sk/icbn/main.htm International Code of Botanical Nomenclature. ] Nel so artículu 18, incisu 5, espresa: "Los siguientes nomes, utilizaos tradicionalmente, son trataos como válidamente publicaos: Compositae (Asteraceae; tipu, ''Aster'' L.)..."</ref> y que solo se topa en bien poques families d'[[Magnoliophyta|Anxospermes]]. Les compuestes presenten una considerable importancia ecolóxica y económica. Los miembros d'esta familia distribúyense dende les rexones polares hasta los trópicos, conquistando tolos hábitats disponibles, dende los desiertos secos hasta los banzaos y dende les selves hasta los picos montascosos. En munches rexones del mundu les compuestes lleguen a integrar hasta'l 10% de la flora vernácula. La familia contién dellos xéneros con una gran cantidá d'especies, como ye'l casu de ''[[Eupatorium]] s.l.'' (1.200 especies), ''[[Senecio]]'' (con 1.000 especies) y ''[[Helichrysum]]'' (500-600 especies).<ref name="Stevens 2001"/> == Descripción == === [[Vezu (planta)|Vezu]] === La mayoría de les especies de compuestes son [[herbales|plantes herbales]], raramente [[árbol|árboles]], [[parrotal|parrotales]] o [[liana|lianes]]. Munches especies presenten [[látex]] y tamién [[aceite esencial|aceites esenciales]]. Pueden o nun ser [[resina|resinoses]]. Les [[fueya|fueyes]], polo xeneral, tán bien desenvueltes, en dellos casos tópense bien amenorgaes. Polo xeneral nun son [[ensundiosa|plantes ensundioses]], magar hai dellos exemplos de compuestes con esa carauterística. Pueden ser [[planta añal|añales]], [[Planta biañal|bienales]] o [[planta perenne|perennes]], con un agregamientu basal de fueyes (una "roseta" basal) o ensin ella. Esisten especies hidrofíticas (ciertes especies de ''[[Bidens]]'' o ''[[Cotula]])'', que presenten fueyes somorguiaes y emerxentes. Per otru llau, esisten especies [[heliófilu|heliofíticas]], mesofíticas y [[xerófila|xerofíticas]].<ref name="Watson">{{cita web |url = http://delta-intkey.com/angio/www/composit.htm |títulu = Compositae |fechaaccesu = 4 de payares de 2008 |apellíu = Watson |nome = L. |coautores = Dallwitz, M. J. |idioma = inglés }} </ref><ref name="FNA">{{cita web |url = http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=10074 |títulu = Asteraceae Martinov |fechaaccesu = 4 de payares de 2008 |apellíu = Barkley |nome = Theodore M. |coautores = Luc Brouillet, John L. Strother |obra = Flora of North America |idioma = inglés }} </ref> === [[Fueya|Fueyes]] === Les [[fueya|fueyes]] de les compuestes son usualmente alternes y espiralaes, menos frecuentemente opuestes, raramente verticilaes. Con al respeutive de la so consistencia, les fueyes pueden ser herbales, carnoses, coriacees o membranoses y tar más o menos modificaes n'[[escayu (botánica)|escayos]]. Pueden ser [[peciolu|peciolaes]] o sésiles, con o ensin [[glándula|glándules]], arumoses, fedientes o ensin golor marcáu. En rellación a la morfoloxía, les fueyes pueden ser simples o compuestes, dacuando peltaes. La llámina foliar pue ser entera o disectada, pinnatífida o palmatífida, dacuando espinosa. Polo xeneral escarecen d'[[estípula|estípules]]. Los márxenes de la llámina foliar pueden ser enteros, crenaos, serraos o dentaos; planos, revolutos o involutos. Les fueyes nun presenten un [[meristema]] basal persistente. Na mayoría de les compuestes la nerviación foliar entiende una nervadura media y nervaduras llaterales más o menos similares. Tales fueyes descríbense como "de nerviación pinnada". La venación n'otres compuestes frecuentemente consiste nuna nervadura media y nervaduras llaterales pronunciaes. Tales fueyes descríbense como 3-nervaes, 5-nervaes, etc. dependiendo del númberu de nervaduras llaterales presentes.<ref name="Watson"/><ref name="FNA"/> === [[Anatomía]] === Les compuestes, principalmente los miembros de [[Cichorieae]], pueden presentar estructures especializaes pa segregar látex denominaes [[laticíferos]]. Estos laticíferos pueden atopase n'unu o dellos [[órganu (planta)|órganos]] de la planta. Dacuando pueden presentar estructures foliares pa la eliminación d'agua líquido llamaes [[hidátodos]]. Les llámines foliares pueden presentar cuévanos secretores, con [[resina|resines]] o con [[látex]]. Les venes menores de la fueya pueden presentar célules especializaes nel tresporte de fotoasimilaos dende'l [[Mesófilu (botánica)|mesófilu]] escontra l'elementu criboso del [[floema]], denominaes ''célules de tresferencia''. Tal tipu de célula foi detectáu en 58 xéneros de compuestes. Ciertos xéneros nun les presenten, tales como ''[[Eupatorium]]'' y ''[[Barnadesia]]''. Con al respeutive de l'anatomía del [[tarmu]], los [[nuedu (Botánica)|nuedos]] pueden ser uni, tri o [[multilacunares]]. El engrosamiento secundariu del tarmu puede nun producise o desenvolvese a partir d'un aniellu [[cámbium|cambial]] convencional. Dacuando esta crecedera secundaria ye anómalu, nel sentíu que se produz a partir de anilos cambiales concéntricos.<ref name="Watson"/> Les compuestes frecuentemente tienen [[tricoma|pelos]] glandulares sésiles o subsésiles, que consisten de bases multicelulares que sofiten elementos globulares que contienen sustances resinoses o pegañoses. Tales estructures reciben el nome de glándules, pelos glandulares o tricomas glandulares. Estes glándules pueden ser tresllúcíes, amarellentaes a marrones, o anaranxaes.<ref name="FNA"/> === [[Flor]] === [[Ficheru:Ray-floret.svg|thumb|left|Esquema d'una flor ligulada: A = ovariu ínfero; B = miriguanu; C = anteres de los estames soldaes en tubu colos filamentos llibres soldaos a la corola; D = lígula; Y = estilu arrodiáu pol tubu estaminal y col so estigma bífidu sobresaliente]] [[Ficheru:Buisbloem.png|thumb|Esquema d'una flor tubulosa (flósculu): A = ovariu ínfero; B = tubu fundíu de la corola con 4 o 5 lóbulos; C = anteres de los estames soldaes en tubu; D = estilu arrodiáu pol tubu estaminal y col so estigma bífidu sobresaliente]] [[Ficheru:DeltoidBalsamroot1.jpg|thumb|Capítulu de ''[[Helianthus]]'' (Asteraceae) amosando la disposición de les flores tubulosas y ligulaes sobre'l receptáculu común]] Les flores son pequeñes, [[hermafrodita|hermafrodites]] o, n'ocasiones, funcionalmente [[unisexual]]es o [[esterilidá|maneres]] (nesti últimu casu denominar ''neutres''). Pola so simetría pueden ser tantu [[actinomorfo|actinomorfes]] como [[zigomorfo|zigomorfes]], ye dicir que pueden presentar simetría radial o billateral, respeutivamente. Pol númberu de pieces que componen cada ciclu, les flores de les compuestes son pentámeras. [[Hipanto]] ausente. El [[mota]] ye nulu o bien los sépalos los tán fondamente modificaos, formando un papus o [[miriguanu]], de dos a munches escames, goches o pelos, persistentes, dacuando connaes. El papus puede ser piloso, diminutamente barbáu, o plumosu. La [[corola]] ye gamopétala, los cinco [[pétalu|pétalos]] pueden xunise ente sigo formando un tubu con 4 o 5 lóbulos (la flor denominar [[flor tubulosa|tubulosa]] o'' flósculu''), o dos grupos de pétalos xuníos (nel casu de les flores ''bilabiadas'', con un llabiu cimeru formáu por 2 pétalos y un llabiu inferior formáu por 3 pétalos), o pueden presentar un tubu curtiu y el llimbu enllargáu lateralmente nuna lígula con 3 o 5 dientes ([[flores liguladas]]).{{#tag:ref|El tubu ye la parte de la corola más próxima al insertamientu de los filamentos de los estames. El llimbu ye la porción más distal y entiende, escontra'l tubu, el gargüelu y distalmente, los lóbulos. Les lígulas usualmente presenten na so ápiz 5 dientes o lóbulos. Les coroles más o menos bilabiaes son carauterístiques de [[Mutisioideae]].<ref name="Frankel">{{cita llibru |autor=Frankel, R. & Galun, Y.|títulu=Pollination mechanisms, reproduction, and plant breeding|añu=1977|editorial=Monographs on Theoretical and Applied Genetics non. 2. Springer-Verlag. Berlin|isbn = 0-387-07934-3}}</ref> |group=n.}} El [[androcéu]] presenta usualmente 5 [[estame]]s, que alternen colos lóbulos de la [[corola]]. Los [[filamentu (botánica)|filamentos]], cuasi siempres llibres, tópense insertos lateralmente nel tubu de la corola y les [[antera|anteres]], [[Terminoloxía descriptiva de les plantes#Partes de les anteres, tipu, y unión|basifijas]] y de [[dehiscencia]] llonxitudinal y introrsa, tán usualmente soldaes ente sigo (raramente los filamentos tán connatos y les anteres llibres: por casu nos [[Ambrosiinae]] de la tribu [[Heliantheae]]<ref name = "FNA"/>), formando asina un tubu alredor del [[Estilu (Botánica)|estilu]] nel cual el polen, usualmente tricolporáu (con 3 apertures), ye lliberáu, y l'estilu entós crez al traviés d'esti tubu, emburriando escontra fuera o tomando'l [[polen]] (con pelos variadamente desenvueltos) y presentándo-y lo a los visitantes florales, dempués de lo cual los [[Estigma (botánica)|estigmes]] vuélvense receptivos (esto ye, con un émbolu o mecanismu de polinización por cepilláu). El [[xinecéu]] ye de 2 [[carpelu|carpelos]] connaos, [[ovariu (botánica)|ovariu]] ínfero, unilocular. Presenten un solu [[óvulu (botánica)|óvulu]] anátropo, con 1 tegumentu y un delgáu [[megasporangio]]. La [[placentación]] ye basal. El [[pistilu]] presenta un estilu que usualmente tien nel so ápiz un [[nectariu]]. L'estilu tópase estremáu distalmente en dos rames (''cañes estilares'') que presenten papiles [[Estigma (botánica)|estigmátiques]] na so cara adaxial dispuestes en dos llinies separaes o bien, nuna sola banda continua.<ref name="FNA"/> === [[Inflorescencia]] === [[Ficheru:Hoofdje.jpg|thumb|left|Esquema d'una inflorescencia en capítulu]] El ''capítulu'' ye un tipu d'inflorescencia racimosa o abierta na que'l pedúnculu enanchar na estremidá formando un discu daqué gruesu, llamáu receptáculu común o ''clinanto'', que puede ser planu, cóncavu, convexu o cónicu. Esti receptáculu común tópase arrodiáu por una o más series de [[bráctea|bráctees]], comúnmente referíes como bráctees involucrales y que constituyíen el [[arreyo]]. Sobre ésti órganu dispónense les flores sésiles acompañaes o non polos sos correspondientes bráctees (xeneralmente descrites como pelos o escames axilantes y que de fechu son asimilables a les [[Prófilu|bracteoles]] de, por casu, les [[umbelliferae]]). Ye la inflorescencia típica de les compuestes y de dellos otros xéneros como ''[[Scabiosa]]''. Los capítulos pueden tener namái flores tubulosas, pueden tener flores tubulosas nel centru y bilabiaes escontra fuera, les postreres femenines o maneres y les primeres masculines o bisexuales, o pueden tener namái flores ligulaes, colos lóbulos de la corola valvaos. Si tienen namái flores tubulosas, éstes pueden ser toes bisexuales, o puede ser un amiestu de flores femenines maneres con bisexuales estaminaes, nel mesmu capítulu o en capítulos distintos. Los capítulos, de la mesma, pueden arrexuntase n'[[inflorescencia|inflorescencies]] compuestes diverses, determinaes, terminales o axilares. === [[Frutu]] === [[Ficheru:Achene.png|thumb|Detalle d'una [[cipsela]]. Reparar el [[papus (botánica)|papus]] o miriguanu que va dexar la diseminación del frutu col vientu.]]Usualmente, el frutu de les compuestes descríbese como un [[aqueniu]] por cuenta de la so paecencia colos aquenios verdaderos. Sicasí, por definición los [[aqueniu|aquenios]] son frutos secos, uniseminaos, derivaos de ''ovarios unicapelares y súperus''. Los ovarios de les compuestes, otra manera, son ''bicarpelares y ínferos''. Por esa razón los frutos de les compuestes descríbense correutamente como ''[[cipsela|cipseles]]'', un términu acuñáu por C. de Mirbel en [[1815]]. La morfoloxía d'un ovariu de compuesta mientres el floriamientu ye marcadamente distintu de la morfoloxía del frutu maduru que deriva de tal ovariu. Les formes de les cipselas fueron utilizaes polos taxónomos pa estremar especies, xéneros y entá subtribus. Na mayoría de les especies de la familia les cipselas son más o menos isodiamétricas en seición tresversal, mientas qu'en delles especies ye lenticular a elíptica. Tales frutos dícense ''estruyíos'' si la exa mayor de la seición tresversal ye más o menos paralelu a un radiu del capítulu (como por casu en ''[[Vervesina]]'') o ''esplanaos radialmente'' si la exa menor de la seición tresversal del frutu ye paralelu a un radiu del capítulu (como nel casu de ''[[Coreopsis]]''). Como se mentó primeramente, la mota nes compuestes tópase modificáu y, amás, ye persistente nel frutu (dizse que ye ''acrescente'') y recibe la denominación de [[papus (botánica)|papus]] o miriguanu. Esti órganu amuesa una gran diversidá morfolóxica (arestes, pelos, corones, bráctees, etc) y ye frecuentemente usáu como calter diagnósticu pa la reconocencia de xéneros y especies de compuestes. En dellos taxones fórmase un picu elongáu ente'l frutu y el papus.<ref name="FNA"/> La [[grana]] ye exalbuminada y l'[[endosperma]] ye escasu o inesistente. === [[Fitoquímica]] === Les compuestes almacenen [[carbohidratos]] como [[oligosacáridu|oligosacáridos]], incluyendo a la [[inulina]]. Usualmente nes especies de la familia tán presentes los [[poliacetilenos]] y los [[aceite]]s arumosos [[terpenoide]]s. Frecuentemente preséntense [[lactona|lactones]] sesquiterpénicas (sicasí, ensin [[iridoide]]s). === Númberos cromosómicos === Les especies de la familia presenten númberos cromosómicos básicos dende x=2 hasta x=19. Supónse que'l númberu básicu de la familia ye x=9.<ref name="raven">Raven, Peter; Otto T. Solbrig, Donald W. Kyhos and Richard Snow. (1960) Chromosome Numbers in Compositae. I. Astereae. American Journal of Botany, Vol. 47, No. 2 páxs. 124-132 [http://www.jstor.org/pss/2439046]</ref> ''[[Brachicome lineariloba]]'' ye un [[efimerófito]] nativu d'[[Australia]] que, con solu 4 [[cromosoma|cromosomes]] de 6 a 8 [[micrómetru (unidá de llargor)|µm]] de llargor nos sos [[Célula somática|célules somátiques]], ye la compuesta col menor númberu cromosómico conocíu.<ref name="Smith-White">Smith-White, S. (1968) ''Brachycome lineariloba'': A species for esperimental cytogenetics. Chromosoma 23 (3): 359-364. [http://www.springerlink.com/content/179n2m3j10j48855].</ref> === Maneres de reproducción === [[Ficheru:Pollen.arp.750pix.jpg|thumb|Flores tubulosas, hermafrodites, lliberando'l [[polen]] nuna Compuesta.]] [[Ficheru:Helianthus annuus pollen 1.jpg|thumb|Los granos de [[polen]] de les compuestes son espinosos pa facilitar la so adherencia a los [[inseutu|inseutos]] que lleven a cabu la [[polinización]]. Na imaxe amuésense los granos de polen de [[xirasol]] (''Helianthus annuus'').]] La diversidá de maneres de reproducción de les compuestes namái tien paralelu cola so heteroxeneidá morfolóxica. Esisten especies [[dioico|dioicas]] (esto ye, con plantes femenines y plantes masculines, como por casu ''[[Baccharis articulata]]'') y otres nes cualos coesisten individuos [[unisexual]]es con [[hermafrodita|hermafrodites]] na mesma población ''([[Bidens sandvicensis]]'', por casu).<ref name="Bidens">Schultz, Stewart T. & Fred R. Ganders. 1996. Evolution of Unisexuality in the Hawaiian Flora: A Test of Microevolutionary Theory. Evolution, Vol. 50, No. 2, páxs. 842-855. [http://www.jstor.org/pss/2410856 ]</ref> Sicasí, la mayoría de les compuestes son hermafrodites, ye dicir que los dos sexos presentar na mesma [[flor]]. Estes especies hermafrodites, de la mesma, pueden ser [[autogamia|autógamas]] o [[alogamia|alógamas]], según puedan o nun producir granes per autofecundación, respeutivamente. Nel casu de les compuestes alógamas, determinóse que la autopolinización evítase por cuenta de un mecanismu de autoincompatibilidad particular llamáu [[autoincompatibilidad|autoincompatibilidad esporofítica homomórfica]]. Les particularidaes del mesmu son que la reacción d'incompatibilidá ente'l [[polen]] y el [[pistilu]] ta gobernada pol xenotipu de la planta que da orixe a los granos de polen (esto ye, pol [[esporófitu]]) y non pol xenotipu de cada granu de polen individual. Nesti sistema de autoincompatibilidad, determináu por un únicu xen llamáu ''S'', la detención de la crecedera de los [[tubos polínicos]] asocede nel [[Estigma (botánica)|estigma]], apenes s'empecipia la so guañada.<ref name="senecio1">Tabah DA, McInnis SM, Hiscock SJ (2004) Members of the S-receptor kinase multigene family in ''Senecio squalidus'' L. (Asteraceae), a species with sporophytic self-incompatibility. Sexual Plant Reproduction, 17: 131-140.</ref><ref name="senecio2">Hiscock SJ, McInnis SM, Tabah DA, Henderson CA, Brennan AC (2003) Sporophytic self-incompatibility in ''Senecio squalidus'' L (Asteraceae)--the search for S. Journal of Esperimental Botany 380: 169-174.</ref><ref name="senecio3">Hiscock SJ, Hoedemaekers K, Friedman WE, Dickinson HG (2002) The stigma surface and pollen-stigma interactions in ''Senecio squalidus'' L. (Asteraceae) following cross (compatible) and self (incompatible) pollinations. International Journal of Plant Science, 163: 1-16.</ref> Una manera de reproducción bastante distribuyíu nesta familia ye la apomixis. L'[[apomixis]] defínese como la [[reproducción asexual]] al traviés de granes. Nesti sistema reproductivu los embriones desenvolver por mitosis a partir d'una oósfera non amenorgada ensin que tenga llugar la [[fecundación]]. N'otres pallabres, cada [[embrión]] producíu ye xenéticamente idénticu a la planta madre. La apomixis tópase llargamente distribuyida en ciertes families de plantes, tales como les [[Poacees]], les [[Rosácees]] y les Compuestes. Nestes postreres la apomixis ye un tipu de reproducción obligada en munches especies, ente que nes otres dos families la apomixis y la reproducción sexual pueden tener llugar, llau a llau, nel mesmu individuu ([[apomixis facultativa]]).<ref name="Bota">{{cita web |url = http://www.biologie.uni-hamburg.de/b-online/y38/38d.htm |títulu = Types of Propagation. Systems of Recombination |fechaaccesu = 28 d'abril de 2008 |apellíu = Universidá d'Hamburgu |añu = 2001 d'equí p'arriba |obra = Botanic on line |idioma = inglés }}</ref> La reproducción apomíctica detectóse en dellos xéneros de compuestes, tales como ''[[Achillea]]'', ''[[Crepis]]'', ''[[Hieracium]]'', ''[[Taraxacum]]'', '' [[Conyza]]'',<ref name="Davis">Davis, G.L. 1967: Apomixis in the Compositae. Phytomorphology 77:270-7.</ref> '' [[Eupatorium]]'', <ref name="Bertasso-Borges ">{{cita publicación |autor =Bertasso-Borges Maristela Sanches, |coautores= Coleman James Robert |añu=2005 |títulu=Cytogenetics and embryology of ''Eupatorium laevigatum'' (Compositae) |revista=Genet. Mol. Biol. [serial on the Internet]. |volume=28 |númberu=(1): |páxines= 123-128 |id=ISSN: 00656275 |url=http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S1415-47572005000100022&script=sci_arttext |formatu=pdf |fechaaccesu= 25 de mayu de 2008 }}</ref><ref name="Rozenblum">Rozenblum, Y., Sara Maldonáu and Celina Y. Waisman 1988: Apomixis in ''Eupatorium tanacetifolium'' (Compositae). American Journal of Botany, Vol. 75, No. 3 páxs. 311-322 [http://www.jstor.org/pss/2443978]</ref>'' [[Erigeron]]'',<ref name="Noyes">Noyes, Richard D., Rieseberg, Loren H. 2000. Two Independent Loci Control Agamospermy (Apomixis) in the Triploid Flowering Plant ''Erigeron annuus''. Genetics 155: 379-390.</ref> ''[[Brachycome]]'',<ref name="Davis GL (1964">Davis, G.L. 1964. Embryological studies in the compositae. IV. Sporogenesis, gametogenesis, and embryogeny in ''Brachycome ciliaris'' (Labill.) Less. Australian Journal of Botany 12, 142–151.</ref> ''[[Parthenium]]'',<ref name="Ray">Ray, D.T., D.A. Dierig, and A.Y. Thompson. 1990. Facultative apomixis in guayule as a source of genetic diversity. p. 245-247. In: J. Janick and J.Y. Simon (eds.), Advances in new crops. Timber Press, Portland, OR.</ref> y ''[[Árnica]]''.<ref name="Wolf">Wolf, S. and Keith Y. (1984) ''Arnica gracilis'' (Compositae), a Natural Hybrid between ''A. latifolia'' and ''A. cordifolia''. Systematic Botany, Vol. 9, No. 1 páxs. 12-16 [http://www.jstor.org/pss/2418401]</ref> Bona parte de les especies apomícticas de les compuestes son maneres por cuenta de autopoliploidía (les especies [[poliploidía|triploides]] ''[[Taraxacum officinale]]'' y '' [[Erigeron annuus]]'', por casu) y a hibridación interespecífica (tal ye'l casu de ''[[Arnica gracilis]]'', una especie híbrida ente'' A. latifolia'' y ''A. cordifolia''). Los híbridos interespecíficos frecuentemente presenten problemes de segregación cromosómica mientres la [[meiosis]] por cuenta de un desaparente apareyamientu cromosómico. Por cuenta de esto son altamente maneros. La ventaya selectiva de la reproducción apomíctica faise evidente considerando que nestos individuos, otra manera maneros, asegúrase la so reproducción y dispersión per mediu de granes. Dende un puntu de vista ecolóxicu, les especies apomícticas distribúyense frecuentemente en hábitats disturbaos y son bien esitosos colonizadores, yá que nun dependen de la presencia d'individuos de la mesma especie na redoma pa dexar descendencia.<ref name="Bota">{{cita web |url = http://www.biologie.uni-hamburg.de/b-online/y38/38d.htm |títulu = Types of Propagation. Systems of Recombination |fechaaccesu = 28 d'abril de 2008 |apellíu = Universidá d'Hamburgu |añu = 2001 d'equí p'arriba |obra = Botanic on line |idioma = inglés }}</ref> La [[xenética]] de la apomixis nes Compuestes foi investigada a lo menos pa la especie triploide ''Erigeron annuus'', y tópase determinada por dos xenes con [[segregación independiente]].<ref name="Noyes" /> == [[Ecoloxía]] == La familia ye cosmopolita, les sos especies habiten dende zones fríes hasta los trópicos, pasando peles zones templaes y sub-tropicales. Son especialmente frecuentes en númberu d'especies o númberu d'individuos nes rexones grebes o semi-grebes abiertes y les rexones montanas, de llatitúes subtropicales o templaes.<ref name="Watson"/> Les pequeñes flores de Asteraceae nun son fáciles de ver, los capítulos usualmente funcionen como (y de golpe de vista hasta pueden paecer) una única flor. Nos capítulos con flores tubulosas nel centru y bilabiaes escontra fuera, les flores bilabiaes son les qu'atraen a los [[polinizador]]es y les tubulosas maurecen centrípetamente. Los polinizadores usualmente aterricen nes flores bilabiaes y depositen el [[polen]] d'otres plantes nos estigmes de les flores tubulosas marxinales, más antigües. Los filamentos de munches Asteraceae respuenden al tactu contraer abruptamente forzando'l polen a salir escontra'l cuerpu del polinizador. El color de la corola ye variable. Les inflorescencies de les compuestes xeneralmente entecrúcense y atraen una amplia variedá de polinizadores xeneralistas (como por casu, [[Lepidoptera|camparines]], [[Anthophila|abeyes]], [[Diptera|mosques]] y [[Coleoptera|escarabayos]]), pero la polinización por abeyes solitaries ye especialmente común. Dellos xéneros tienen flores amenorgaes que son polinizaes pol vientu ([[anemofilia]], como ''[[Ambrosia]]'' y ''[[Baccharis]]''), y dalgunos tienen capítulos amenorgaos a una única flor, pero estos capítulos amenorgaos son dempués amestaos en cabeces compuestes (como en ''[[Echinops]]''). Los frutos de la mayoría de los miembros de Asteraceae son esvalixaos por vientu, col papus funcionando como un paracaíes. El frutu esplanáu y munches vegaes aláu ayuda a la dispersión por vientu. El tresporte esternu sobre [[Ave|páxaros]] o [[Mammalia|mamíferos]] ye facilitáu por cambeos del papus como les goches con barbes retrorsas, crecederes del frutu como gabitos o escayos, o bráctees involucrales especializaes. == Evolución, filoxenia y taxonomía == === Evolución === Les [[astérides]] y les campanúlidas basales aparentemente aniciáronse nel periodu [[cretácicu]] ceo, y les [[asterales]] nel cretácicu tardíu. Haise hipotetizáu un orixe nel cretácicu tardíu pa Asterales en [[Gondwana]] oriental ([[Australasia]]) con una espansión posterior escontra Gondwana occidental ([[América del Sur]] y [[Antártida]]), onde s'aniciaríen les asteracees enantes de la separación d'América y Antártida.<ref name="Bremer 1997">Bremer, K. & M. H. G. Gustafsson. 1997. East Gondwana ancestry of the sunflower alliance of families. Proceedings of the National Academy of Sciences (USA) 94:9188-9190.</ref> Por otre llau, sostúvose que la estrecha rellación esistente ente les asteracees coles families [[Goodeniaceae]] y [[Calyceraceae]], amás de la posición basal de la subfamilia de compuestes [[Barnadesioideae]], indiquen que'l complexu anicióse en Sud América, Antártida y Australia.<ref name="Taramie1997">Taramie, M. L. & T. F. Stuessy. 1995. The place and time of origin of the Asteraceae with additional comments on the Calyceraceae and Goodeniaceae. In: D.J.N. Hind et al. (ed.), Advances in Compositae Systematics, páxs. 23-40 Royal Botanic Gardens, Kew.</ref> Los datos del polen [[fósil]] paecen indicar un orixe suramericanu de les Asteracees nel [[Eocenu]], con una migración posterior escontra [[América del Norte]] nel Eocenu tardíu o nel [[Oligocenu]].<ref name="Graham96">Graham, A. 1996. A contribution to the geologic history of the Compositae. Pages 123-140 in Compositae: Systematics. Proceedings of the International Compositae Conference, Kew, 1994, (D. J. N. Hind and H. Beentje, H. J. eds.). Royal Botanic Gardens, Kew.</ref> Sicasí, apocayá informóse l'afayu de polen de Asteraceae (asignable a [[Mutisioideae]]) del Paleocenu Eocenu de [[Sudáfrica]], lo qu'indicaría un orixe más tempranu de la familia en Gondwana oriental.<ref name="FNA"/><ref name="Zavada">Zavada, M.C., and S. Y. De Villiers. 2000. Pollen of Asteraceae from the Paleocene-Eocene of South Africa. Grana 39: 39-45.</ref> === [[Filoxenia]] === [[Ficheru:Asteracea poster.jpg|thumb|Diversidá de capítulos nes compuestes. 1.- ''[[Anthemis tinctoria]]'' (Asteroideae), 2.- ''[[Glebionis coronarium]]'' ([[Asteroideae]]), 3.- ''[[Coleostephus myconis]]'' (Asteroideae), 4.- ''[[Glebionis]]'' sp. (Asteroideae), 5.- ''[[Sonchus oleraceus]]'' (Cichoireideae), 6.- ''[[Cichorium intybus]]'' (Cichoireideae), 7.- ''[[Gazania rigens]]'' (Cichoireideae), 8.- ''[[Tithonia rotundifolia]]'' (Asteroideae), 9.- ''[[Calendula arvensis]]'' (Asteroideae), 10.-'' [[Leucanthemum vulgare]]'' (Asteroideae), 11.-'' [[Hieracium lachenalli]]'' (Cichoireideae), 12.- ''[[Osteospermum ecklonis]]'' (Asteroideae)]] Asteraceae foi'l focu de numberosos analises filoxenéticos<ref name="K. Bremer 1987">{{cita publicación |autor =Bremer, K. |añu=1987 |títulu=Tribal interrelationships of the Asteraceae. |revista= Cladistics |volume=3 |páxines=210-253 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref><ref name="K. Bremer 1994">{{cita llibru |apellíu=Bremer|nome=K.|títulu=Asteraceae: Cladistics and classification.|añu=1994|editorial=Timber Press|allugamientu=Portland}}</ref><ref name="K. Bremer 1996">{{cita llibru |apellíu=Bremer|nome=K.|editor=D. J. N. Hind y H. J. Beentje|títulu=Compositae: Systematics|añu=1996|editorial=Royal Botanic Gardens|allugamientu=Kew|páxines=1-7|capítulu=Major claes and graes of the Asteraceae.}}</ref><ref name="Jansen et al. 1991">{{cita publicación |autor =Jansen, R. K. |coautores=H. J. Michaels, y J. D. Palmer |añu=1991 |títulu=Phylogeny and character evolution in the Asteraceae based on chloroplast DNA restriction site mapping. |revista= Systematic Botany |volume=16 |páxines=98-115 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref><ref name="Jansen et al. 1992">{{cita llibru |apellíu=Jansen|nome=R. K.|coautores=H. J. Michaels, R. S. Wallace, K. J. Kim, S. C. Keeley, L. Y. Watson, y J. D. Palmer|editor=P. S. Soltis, D. E. Soltis, y J. J. Doyle|títulu=Molecular Systematics of Plants|añu=1992|editorial=Chapman and Hall|allugamientu=New York|páxines=252-279|capítulu=Chloroplast DNA variation in the Asteraceae: Phylogenetic and Evolutionary Implications.}}</ref><ref name="Kim et al. 1992">{{cita publicación |autor =Kim, K. -J. |coautores=R. K. Jansen, R. S. Wallace, H. J. Michaels, y J. D. Palmer. |añu=1992 |títulu=Phylogenetic implications of ''rbcL'' sequence variation in the Asteraceae. |revista= Annals of the Missouri Botanical Garden |volume=79 |páxines=428-445 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref><ref name="Kim y Jansen 1995">{{cita publicación |autor =Kim, K. -J. |coautores=R. K. Jansen |añu=1995 |títulu=Phylogenetic implications of chloroplast DNA variation in the Berberidaceae. |revista= Plant Systematics and Evolution, Supplement |volume=9 |páxines=341-349 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref> Les asteracees formen un grupu [[monofiléticu]] abondo obviu y fácilmente reconocible. Les [[sinapomorfía|sinapomorfíes]] tantu morfolóxiques como moleculares son numberoses<ref name="K. Bremer 1987" /><ref name="K. Bremer 1994" /><ref name="K. Bremer 1996" /><ref name="Funk et al. 2005">{{cita publicación |autor =Funk, V. A. |coautores=y 11 autores más |añu=2005 |títulu=Everywhere but Antarctica. Using a supertree to understand the diversity and distribution of the Compositae. |revista= Biol. Skr. |volume=55 |páxines=343-374 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref><ref name="Jansen et al. 1991" /><ref name="Jansen et al. 1992" /><ref name="Karis 1993">{{cita publicación |autor =Karis, P. O. |añu=1993 |títulu=Morphological phylogenetics of the Asteraceae-Asteroideae, with notes on character evolution. |revista= Plant Syst. Evol. |volume=186 |páxines=69-93 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref><ref name="Karis et al. 1992">{{cita publicación |autor =Karis, P. O. |coautores=m. Källersjö y K. Bremer |añu=1992 |títulu=Phylogenetic analysis of the Cichorioideae (Asteraceae) with emphasis on the Mutisieae. |revista= Ann. Missouri Bot. Gard. |volume=79 |páxines=416-427 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref><ref name="Keeley y Jansen 1991">{{cita publicación |autor =Keeley, S. C. |coautores=R. K. Jansen |añu=1991 |títulu=Evidence from chloroplast DNA for the recognition of a new tribe, Tarchonantheae and the tribal placement of ''Pluchea'' (Asteraceae). |revista= Syst. Bot. |volume=16 |páxines=173-181 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref><ref name="Kim et al. 1992" /> La familia ta estremada en numberoses tribus que, hasta apocayá tiempu, ordenar en 3 subfamilies (K.Bremer 1987,<ref name="K. Bremer 1987" /> 1994,<ref name="K. Bremer 1994" /> Bremer y Jansen 1992<ref name="Bremer y Jansen 1992">{{cita publicación |autor =Bremer, K. |coautores=R. K. Jansen |añu=1992 |títulu=A new subfamily of the Asteraceae. |revista= Ann. Missouri Bot. Gard. |volume=79 |páxines=414-415 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref>). [[Barnadesioideae]], un pequeñu grupu suramericanu entendíu principalmente por árboles y parrotales, ye hermanu del restu de la familia (Jansen y Palmer 1987<ref name="Jansen y Palmer 1987">{{cita publicación |autor =Jansen, R. K. |coautores=Palmer, J. D. |añu=1987 |títulu=A chloroplast DNA inversion marks an ancient evolutionary split in the sunflower family, Asteraceae. |revista= Proceedings of the National Academy of Sciences USA |volume=84 |páxines=5818-5822 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref>). A esti grupu fáltalu la inversión d'[[ADN]] del [[cloroplastu]] que caracteriza al restu de les especies de la familia (Jensen y Palmer 1987<ref name="Jansen y Palmer 1987"/>). El restu de les tribus tán estremaes en metaes más o menos iguales ente les "Cichorioideae" y les "Asteroideae" (K. Bremer 1987,<ref name="K. Bremer 1987" /> 1994,<ref name="K. Bremer 1994" /> Carlquist 1976,<ref name="Carlquist 1976a">{{cita publicación |autor =Carlquist, S. |añu=1976 |títulu=Tribal interrelationships and phylogeny of the Asteraceae. |revista= Aliso |volume=8 |páxines=465-492 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref> Thorne 1992<ref name="Thorne 1992a">{{cita publicación |autor =Thorne, R. F. |añu=1992a |títulu=Classification and geography of the flowering plants. |revista= Botanical Review |volume=58 |páxines=225-348 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref>). "Cichorioideae" ye [[parafiléticu|parafilética]], pero les rellaciones filoxenétiques dientro del complexu entá nun tán del tou entendíes. "Cichorioideae" carauterizar por cañes del estilu cola superficie interna estigmática. Les sos cabeces son usualmente discoides, sacante na tribu Lactuceae, que tien cabeces ligulaes. Nesta subfamilia hai canales resiníferos y laticíferos, y el sistema de látex ta especialmente bien desenvueltu en Lactuceae. Lactuceae ye abondo distintu del restu y dacuando foi allugáu na so propia subfamilia (Cronquist 1955,<ref name="Cronquist 1955">{{cita publicación |autor =Cronquist, A. |añu=1955 |títulu=Phylogeny and taxonomy of the Compositae. |revista= Amer. Midl. Nat. |volume=53 |páxines=478-511 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref> 1977,<ref name="Cronquist 1977">{{cita publicación |autor =Cronquist, A. |añu=1977 |títulu=The Compositae revisited. |revista= Brittonia |volume=19 |páxines=137-153 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref> 1981<ref name="Cronquist 1981">{{cita llibru |apellíu=Cronquist|nome=A.|títulu=An integrated system of classification of flowering plants.|añu=1981|editorial=Columbia University Press|allugamientu=Nueva York}}</ref>), pero ta cercanamente emparentáu a Vernonieae. Les monofiléticas Asteroideae pueden ser diagnosticaes por tener el texíu estigmático acutáu a 2 llinies en cada caña del estilu, la falta de laticíferos, la presencia de flores bilabiaes (y cabeces de flores bilabiaes, anque perdíes en dellos xéneros), les flores tubulosas con lóbulos curtios (pero secundariamente allargaos en delles), y calteres d'ADN. La familia foi clasificada apocayá en siquier 11 subfamilies (Panero y Funk 2002<ref name="Panero y Funk 2002">{{cita publicación |autor =Panero, J. L. |coautores=V. A. Funk |añu=2002 |títulu=Toward a phylogenetic classification for the Compositae (Asteraceae). |revista= Proceedings of the Biological Society of Washington |volume=115 |páxines=909-922 |fechaaccesu= 6 de xunu de 2008 }}</ref>). Añedióse dempués una subfamilia más:<ref name = APG12>[http://www.mobot.org/mobot/research/apweb/ Asteraceae en APGWeb, version 12 - 2012]</ref> '''[[Wunderlichioideae]]''', con 8 xéneros y 24 especies en Suramérica y China. {{clade|style=font-size:100%;line-height:100% |1={{clade|1='''[[Barnadesioideae]]''': [[Suramérica]]. |2={{clade|1='''[[Mutisioideae]]''': Suramérica y [[Asia]].|label2=♦ |2={{clade|1='''[[Stifftioideae]]''': Suramérica y [[Asia]].|label2=• |2={{clade|1='''[[Gochnatioideae]]''': Suramérica Y [[Centroamérica]] |2={{clade|1='''[[Hecastocleidoideae]]''': (''[[Hecastocleis]] shockleyi''). Suroeste d'[[Estaos Xuníos]]. |2={{clade|1='''[[Carduoideae]]''': Cosmopolita. |2={{clade|1='''[[Pertyoideae]]''': Asia |2={{clade|1='''[[Gymnarrhenoideae]]''': (''[[Gymnarrhena micrantha]]'') del norte d'[[África]].|label2=• |2={{clade|1='''[[Cichorioideae]]''': Cosmopolita. |2={{clade|1='''[[Corymbioideae]]''':(''[[Corymbium]]'').|label2=• |2={{clade|1='''[[Asteroideae]]''': Cosmopolita.}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}} === [[Taxonomía]] === Les Asteracees fueron por enforma tiempu reconocíes como un grupu natural y la so circunscripción nunca foi revesosa (a pesar de que dellos taxónomos subdividieron a la familia en 2 o 3 families). [[Arthur Cronquist]] dispunxo a les Asteracees como la única familia nel orde [[Asterales]] dientro de la subclase [[Asteriidae]], acomuñáu colos órdenes [[Gentianales]], [[Rubiales (Botánica)|Rubiales]], [[Dipsacales]] y [[Calycerales]] y relativamente distante de [[Campanulales]]. Los métodos de la [[sistemática molecular]] utilizaos pol Grupu pa la Filoxenia de les Anxospermes ([[APG]] pola so acrónimu n'[[idioma inglés|inglés]]) dexaron entender más cabalmente les [[rellaciones filogénéticas]] ente los grupos de plantes. Na so publicación del añu 2003, el APG suxurió que les Asteracees formen parte d'un orde Asterales más llargamente definíu, dientro del cláu informal Astéridas II (o, cláu de les campanúlidas, ver Judd y Olmstead, 2004). Na so definición actual, l'orde Asterales inclúi a les siguientes families con [[pétalu|pétalos]] valvaos, qu'almacenen [[inulina]] y que presenten [[acedu elágico]]: [[Alseuosmiaceae]], [[Argophyllaceae]], [[Calyceraceae]], [[Campanulaceae]] (incluyendo opcionalmente a [[Lobeliaceae]]), [[Goodeniaceae]], [[Menyanthaceae]], [[Pentaphragmataceae]], [[Phellinaceae]], [[Rousseaceae]] y [[Stylidiaceae]].<ref name="Lundberg y Kare Bremer 2003">Lundberg, J. y Kåre Bremer. (2003). A Phylogenetic Study of the Order Asterales Using One Morphological and Three Molecular Data Sets. ''International Journal of Plant Sciences'' 164:4, 553-578</ref><ref name="APGIII">{{cita publicación |autor =The Angiosperm Phylogeny Group III ("APG III", n'orde alfabéticu: Brigitta Bremer, Kåre Bremer, Mark W. Chase, Michael F. Fay, James L. Reveal, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis y Peter F. Stevens, amás collaboraron Arne A. Anderberg, Michael J. Moore, Richard G. Olmstead, Paula J. Rudall, Kenneth J. Sytsma, David C. Tank, Kenneth Wurdack, Jenny Q.-Y. Xiang y Sue Zmarzty) |añu=2009 |títulu=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. |revista=Botanical Journal of the Linnean Society |númberu=161 |páxines=105-121 |url=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract |formatu=pdf }} </ref> La familia más estrechamente rellacionada coles Compuestes ye [[Calyceraceae]], distribuyida en [[Sud América]], cola que comparte la presencia d'un [[mota]] altamente modificáu y acrescente, xinecéu unicarpelar y unisemináu, polen con riegos ente los colpos y frutu especializáu. L'agregamientu de les flores en capítulos aparentemente foi un fenómenu d'evolución paralela en dambes families yá que se trata d'una inflorescencia determinada en Calyceraceae ente que la mesma ye indeterminada en Asteraeae.<ref name="Lundberg y Kare Bremer 2003" /><ref>Gustafsson, Mats H. G. y Kare Bremer. (1995). Morphology and Phylogenetic Interrelationships of the Asteraceae, Calyceraceae, Campanulaceae, Goodeniaceae, and Related Families (Asterales). ''American Journal of Botany'', Vol. 82, No. 2 (Feb., 1995), páxs. 250-265</ref> Les [[sinapomorfia|sinapomorfies]] de les compuestes inclúin: la mota modificada nuna estructura denomada papus, les anteres connaes formando un tubu y los estigmes modificaos pa funcionar como cepiyos nun mecanismu especializáu de polinización, los ovarios que contienen un solu óvulu de placentación basal y la producción de [[lactona|lactones]] sequiterpénicas.<ref name="FNA"/> La familia, entós, foi universalmente reconocida y dispuesta nel orde [[Asterales]] de les [[dicotiledónea|dicotiledónees]] o [[eudicotiledónea|eudicotiledónees]]. Dende'l puntu de vista de la taxonomía intrafamiliar, tradicionalmente reconociéronse dos subfamilies: [[Asteroideae]] (o 'Tubuliflorae') y [[Cichorioideae]] (o 'Liguliflorae'), desque en 1894 Hoffmann reconoció a les mesmes como dos llinaxes distintes.<ref>Hoffmann, O. (1984).''In Die Naturlichen Pfcanzenfamilien''. En: Engler, A.; Prantl, K. (eds.). Wilhelm Engelmann: Leipzig, 1894, ch. 2.</ref> Asteroideae carauterizar pola presencia de capítulos radiaos y l'ausencia de látex. La subfamilia [[Cichorioideae]], sicasí, caracterízase pola presencia de látex y polos sos capítulos con flores ligulaes. Los intentos d'ordenar la diversidá de les compuestes en categoríes taxonómiques inferiores, tales como tribus, empezaron con H. Cassini, quien en 1826 subdividió a la familia en 19 tribus y suxurió les sos rellaciones naturales.<ref>Cassini, H. (1826) ''Opuscules Phytologiques'', Strasbourg, Paris.</ref> y fueron siguíes poles contribuciones de G. Bentham en 1873 y Arthur Cronquist en 1955.<ref>Bentham, G. (1873). Bot. J. Linn. Soc. 13, 335.</ref><ref>Cronquist, A. (1955). Am. Midl. Nat. 1955, 53, 478.</ref> L'estudiu filoxenéticu lleváu a cabu por R.K. Jensen y J.D. Palmer sobre'l [[ADN cloroplástico]] y espublizóse en 1987 foi central pa establecer que, amás de Cichoroideae y Asteroideae, esistía otru cláu (más tarde denomináu [[Barnadesioideae]]) distribuyíu per Suramérica y que'l mesmu yera basal dientro de la familia. Los datos morfolóxicos sumaos a los analises cladísticos dexaron a K. Bremer suxurir una clasificación de les compuestes qu'incluyía tres subfamilies y 17 tribus, que la so sinopsis aprovir más palantre.<ref> Bremer, K. 1994. ''Asteraceae: Cladistics and Classification.'' Portland.</ref><ref> Bremer, K. 1996. Major claes and graes of the Asteraceae. In: D. J. N. Hind et al., eds. 1996. ''Proceedings of the International Compositae Conference'', Kew, 1994. 2 vols. Kew. Vol. 1, páxs. 1–7.</ref> Los estudios filoxenéticos que se llevaron a cabu mientres los dos últimes décades sobre les secuencies del ADN dexaron concluyir que les Cichorioideae son parafiléticas. Más apocayá, los estudios moleculares de J.L. Panero y V.A. Funk<ref>Panero, J. L., and V. A. Funk. 2002. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). ''Proc. Biol. Soc. Wash.'' 115: 909-922</ref><ref>Panero, J. L., and V. A. Funk. 2008. The value of sampling anomalous taxa in phylogenetic studies: major claes of the Asteraceae revealed. ''Mol. Phylogenet. Evol.'' 47: 757-782</ref> reconocen 12 subfamilies caúna monofilética, que descríbense de volao de siguío. === Subfamilies y tribus === [[Ficheru:Chuquiraga oppositifolia.jpg|thumb| ''[[Chuquiraga oppositifolia]]'']] 1. '''[[Barnadesioideae]]''' (D. Don) Bremer & Jansen Usualmente arbóreas, notablemente probes en compuestos [[flavonoide]]s. Amás los escayos o aguiyones axilares son bien comunes. Les flores y les cipselas presenten llargos pelos tricelulares. La corola ye bilabiada (4+1), el polen nun ye espinosu y presenta depresiones ente los colpos, l'estilu ye glabro o con papiles, l'estigma ye lobáu. La cipsela presenta escayos. Entiende 9 xéneros y 94 especies que se distribúin en Suramérica, especialmente en Los Andes. La edá del "stem" d'esti cláu ye ente 42 y 36 millones d'años enantes del presente (K. J. Kim et al. 2005). Dalgunos de los xéneros d'esta subfamilia, qu'inclúi una sola tribu ([[Barnadesieae]]), son: ''[[Arnaldoa]]'', ''[[Barnadesia]]'', ''[[Chuquiraga]]'', ''[[Dasyphyllum]]'', ''[[Doniophyton]]'', ''[[Fulcadea]]'' y ''[[Schlechtendalia]]''.<ref name="Stevens 2001"/> [[Ficheru:Trixis californica flower 2.jpg|thumb| ''[[Trixis californica]] '']] 2. '''[[Mutisioideae]]''' Lindley ([[Sinonimia (bioloxía)|sinonimia]]: Mutisiaceae Burnett, Nassauviaceae Burmeister, Perdiciaceae Link) Esta subfamilia presenta flores con corola bilabiada pero, a diferencia de Barnadesioideae, los pétalos formen dos grupos, unu conformáu por trés miembros y l'otru por dos. Los lóbulos del estigma son curtios. El númberu cromosómico básicu ye n=6 a 9. La subfamilia presenta 44 xéneros y aproximao 630 especies que se distribúin en Suramérica. Los 44 xéneros arrexuntar nes siguientes tribus: Onoserideae ''([[Onoseris]]'', ''[[Lycoseris]]''), Nassauvieae ''([[Nassauvia]], [[Criscia]]''), Mutisieae (exemplu ''[[Gerbera]], [[Mutisia]])'' Los xéneros con mayor númberu d'especies son ''[[Acourtia]]'' (65), ''[[Chaptalia]]'' (60), ''[[Mutisia]]'' (50) y ''[[Trixis]]'' (50).<ref name="Stevens 2001"/><ref name="TOLMutisioideae">{{cita web |url = http://tolweb.org/Mutisioideae |títulu = Mutisioideae |fechaaccesu = 28 de mayu de 2008 |añu = 2008 |obra = Tree of Life Web Project |idioma = inglés }}</ref> 3.- '''[[Stifftioideae]]''' Panero Ye una subfamilia apocayá propuesta. Inclúi cerca de 10 xéneros y 40 especies distribuyíes principalmente en Venezuela y Guyana, anque tamién tien representantes en Los Andes y el nordeste de Suramérica.<ref name="Stevens 2001"/> Dalgunos de los xéneros que componen esta subfamilia, qu'inclúi una única tribu llamada [[Stifftieae]], son ''[[Hyaloseris]]'',''[[Dinoseris]]'', ''[[Duidaeae]]'', ''[[Gongylolepis]]'' y ''[[Stifftia]]''.<ref name="TOL">{{cita web |url = http://tolweb.org/Stifftioideae/118971/2008.04.04 |títulu = Stifftioideae |fechaaccesu = 28 d'abril de 2008 |añu = 2008 |obra = Tree of Life Web Project |idioma = inglés }}</ref> 4.- '''[[Wunderlichioideae]]''' Panero & Funk Subfamilia qu'inclúi 8 xéneros y aproximao 24 especies que se distribúin especialmente en [[Venezuela]] y [[Guyana]], anque tamién presenta especies nel este de Suramérica y nel sudoeste de [[China continental|China]]. La carauterística más sobresaliente de los miembros d'esta subfamilia ye la de presentar estilos y cañes estilares glabres y una deleción nel xen ''rpoB''.<ref name="Stevens 2001"/> Nesta subfamilia reconocen dos tribus: [[Wundelichieae]] y [[Hyalideae]].<ref name="TOLWunderlichioideae">{{cita web |url = http://tolweb.org/Wunderlichioideae/118974/2008.04.04 |títulu = Wunderlichioideae |fechaaccesu = 28 d'abril de 2008 |añu = 2008 |obra = Tree of Life Web Project |idioma = inglés }}</ref> 5.- '''[[Gochnatioideae]]''' Panero & Funk Con 4 o 5 xéneros y unes 90 especies que se distribúin per América del Sur y América Central, especialmente'l Caribe. Esta subfamilia, qu'inclúi una sola tribu denomada [[Gochnatieae]], ta carauterizada poles sos flores con cañes estilares curties, glabres y colos ápices arrondaos. Los númberos cromosómicos básicos son n = 22, 23 y 27. El xéneru más representáu ye ''[[Gochnatia]]'' qu'inclúi cerca de 70 especies.<ref name="Stevens 2001"/> Los otros xéneros de la subfamilia son ''[[Richterago]], [[Cnicothamnus]]'' y ''[[Cyclolepis]].''<ref name="TOLWGochnatioideae">{{cita web |url = http://tolweb.org/Gochnatioideae/22869/2008.04.04 |títulu = Gochnatioideae |fechaaccesu = 28 d'abril de 2008 |añu = 2008 |obra = Tree of Life Web Project |idioma = inglés }}</ref> 6.- '''[[Hecastocleidoideae]]''' Panero & Funk Subfamilia carauterizada polos sos capítulos unifloros, les flores polisimétricas con coroles pentalobaes, los brazos estilares curtios con ápiz arrondáu y el papus escamosu. Esta subfamilia, que'l so númberu cromosómico básicu ye x=8, entiende una sola tribu ([[Hecastocleideae]]) y una sola especie: ''[[Hecastocleis shockleyi]]'' distribuyida nel sudoeste d'Estaos Xuníos.<ref name="Stevens 2001"/> [[Ficheru:Bogáncs Útszéli.JPG|thumb| [[Inflorescencia]] de ''[[Carduus acanthoides]]'', nótese l'arreyo de [[bráctea|bráctees]] espinoses arrodiando al capítulu.]] 7.- '''[[Carduoideae]]''' Sweet (ensin.: Acarnaceae Link, Carduaceae Dumortier, Centaureaceae Martynov, Cynaraceae Durande, Echinopaceae Dumortier, Serrulataceae Martynov). Ye una subfamilia qu'entiende 83 xéneros y 2780 especies de distribución cosmopolita, pero con una marcada concentración d'especies nel [[Hemisferiu Norte]] ([[Eurasia]] y norte d'[[África]]). El vezu biañal ye bien común. Presenten fueyes disectas, laticíferos y les flores son usualmente zigomorfes. Les cañes estilares son curties, con un aniellu de pelos per debaxo de les cañes estilares. El númberu cromosómico básicu ye n=12. Los xéneros d'esta subfamilia incluyir en tres tribus: [[Cynareae]] (=[[Cardueae]]), [[Dicomeae]] y [[Tarchonantheae]]. Los taxones con mayor númberu d'especies son ''[[Centaurea]]'' (695), ''[[Cousinia]]'' (655), ''[[Saussurea]]'' (300), ''[[Cirsium]]'' (250), ''[[Echinops]]'' (120), ''[[Carduus]]'' (90), ''[[Serratula]]'' (70), ''[[Dicoma]]'' (65), ''[[Onopordum]]'' (60).<ref name="Stevens 2001"/> [[Ficheru:Pertya scandens2.jpg|thumb| [[Inflorescencia]] de ''[[Pertya scandens]]''.]] 8.- '''[[Pertyoideae]]''' Panero & Funk. Subfamilia qu'entiende 5 o 6 xéneros y unes 70 especies incluyíes nuna sola tribu ([[Pertyeae]]) y distribuyíes n'Asia ([[Afganistán]] escontra'l sudeste del continente). Les flores presenten la corola fonda y desigualmente estremada, los brazos estigmátcos son curtios, pilosos a papilosos na so cara abaxal. El númberu cromosómico básicu ye x=12 a 15. El xéneru más grande ye ''[[Ainsliaea]]'' con aproximao 50 especies.<ref name="Stevens 2001"/> 9.- '''[[Gymnarrhenoideae]]''' Panero & Funk. Ye otra subfamilia monotípica, compuesta por un sola tribu ([[Gymnarrheneae]]) qu'inclúi a una única especie, ''[[Gymnarrhena micrantha]]'' distribuyida nel norte d'África. Los capítulos tópense arrexuntaos n'inflorescencies. Les cañes estilares son llargues y colos ápices arrondaos. El númberu cromosómico básicu ye x=10.<ref name="Stevens 2001"/> [[Ficheru:Chicory flower 001.jpg|thumb| Inflorescencia de ''[[Cichorium intybus]]'', nótese que toles flores son ligulaes y que les mesmes presenten 5 dientes na so porción apical.]] 10.- '''[[Cichorioideae]]''' Chevalier (ensin.: Aposeridaceae Rafinesque, Arctotidaceae Bessey, Cichoriaceae Jussieu, nom. cons., Cnicaceae Vest, Lactucaceae Drude, Picridaceae Martynov, Vernoniaceae Burmeister.) Ye una subfamilia con un númberu importante de xéneros (224) y especies (3600) de distribución cosmopolita. Presenten látex, les flores del discu son fondamente llobaes, los ápices de los brazos estilares son agudos y los pelos tamién son agudos. Los númberos cromosómicos básicos más frecuentes son 9 o 10, más raramente 7 o 13. Los xéneros con mayor riqueza d'especies son: ''[[Vernonia]]'' (800-1000), ''[[Crepis]]'' (200),'' [[Jurinea]]'' (200), ''[[Scorzonera]]'' (175), ''[[Lepidaploa]]'' (115), ''[[Tragopogon]]'' (110), ''[[Lessinganthus]]'' (100), ''[[Hieracium]]'' (90-1000), ''[[Lactuca]]'' (75), ''[[Vernonanthura]]'' (65), ''[[Hypochaeris]]'' (60), ''[[Sonchus]]'' (60) y'' [[Taraxacum]]'' (60-500).<ref name="Stevens 2001"/> Esta subfamilia foi subdividida nes siguientes tribus: [[Gundelieae]], [[Cichorieae]], [[Arctotideae]], [[Liabeae]] y [[Vernonieae]].<ref name="TOLCichorioideae">{{cita web |url = http://tolweb.org/Cichorioideae/22883/2008.04.04 |títulu = Cichorioideae |fechaaccesu = 28 d'abril de 2008 |añu = 2008 |obra = Tree of Life Web Project |idioma = inglés }}</ref> 11.- '''[[Corymbioideae]]''' Panero & Funk Esta subfamilia con una sola tribu ([[Corymbieae]]) entiende un solu xéneru ''([[Corymbium]])'' con 7 especies naturales de Sudáfrica. Presenta fueyes con nervaduras paraleles, capítulos con una flor zarraos por dos bráctees involucrales. La corola con lóbulos anchos y conspicuos. El númberu cromosómico básicu ye x= 16.<ref name="Stevens 2001"/> [[Ficheru:Aster 01.JPG|thumb|Capítulu heterógamo en ''[[Aster]]'', nótense les flores tubulosas centrales, inda zarraes y de color mariellu, y les flores ligulaes de color coloráu, nos márxenes de la inflorescencia.]] 12.- '''[[Asteroideae]]''' Lindley Con 1135 xéneros y más de 16.000 especies, ésta ye la subfamilia con mayor riqueza de les Compuestes. Los sos miembros, de distribución cosmopolita, nun presenten látex, los capítulos son heterógamos, con flores tubulosas con lóbulos inconspicuos y flores ligulaes frecuentemente con tres lóbulos. Les árees estigmátiques tópense dispuestes en dos candas marxinales. Los xéneros con mayor riqueza d'especies son ''[[Senecio]]'' (1000), ''[[Eupatorium]]'' ''sensu lato'' (1200, 40 en sentíu estrictu), ''[[Helichrysum]]'' (600), ''[[Artemisia (planta)|Artemisia]]''(550), ''[[Mikania]]'' (430), ''[[Baccharis]]'' (400), ''[[Verbesina]]'' (300), ''[[Ageratina]]'' (290), ''[[Bidens]]'' (235), ''[[Stevia (xéneru)|Stevia]]'' (235), ''[[Anthemis]]'' (210), ''[[Erigeron]]'' (200), ''[[Pentacalia]]'' (200), ''[[Aster]]'' (180), ''[[Viguiera]]'' (180), ''[[Chromolaena]]'' (165), ''[[Gnaphalium]]'' (150), ''[[Solidago]]'' (150), ''[[Tanacetum]]'' (150), ''[[Olearia]]'' (130), ''[[Seriphidium]]'' (130), ''[[Ligularia]]'' (125), ''[[Achillea]]'' (115), ''[[Coreopsis]]'' (115), ''[[Anaphalis]]'' (110), ''[[Brickellia]]'' (110), ''[[Calea]]'' (110), ''[[Blumea]]'' (100),'' [[Koanophyllum]]'' (110), ''[[Euryops]]'' (100), ''[[Pectis]]'' (100) y ''[[Wedelia]]'' (100).<ref name="Stevens 2001"/> Reconócense 3 supertribus dientro d'esta subfamilia: [[Senecionodae]], [[Asterodae]] y [[Helianthodae]].<ref>Robinson, H. 2004. New supertribes Helianthodae and Senecionodae, for the subfamily Asteroideae (Asteraceae).'' Phytologia'' 86: 116-120.</ref><ref>Robinson, H. 2005. Validation of the supertribe Asterodae. ''Phytologia'' 87: 72-88.</ref><ref name="TOLAsteroideae">{{cita web |url = http://tolweb.org/Asteroideae/27898/2008.04.04 |títulu = Asteroideae |fechaaccesu = 28 d'abril de 2008 |añu = 2008 |obra = Tree of Life Web Project |idioma = inglés }}</ref> Inclúi 20 tribus: [[Anthemideae]], [[Astereae]], [[Athroismeae]], [[Bahieae]], [[Calenduleae]], [[Chaenactideae]], [[Coreopsideae]], [[Eupatorieae]], [[Feddeae]], [[Gnaphalieae]], [[Helenieae]], [[Heliantheae]], [[Inuleae]], [[Madieae]], [[Millerieae]], [[Neurolaeneae]], [[Perityleae]], [[Polymnieae]], [[Senecioneae]], [[Tageteae]]. === Sinopsis de la clasificación tradicional === De siguío apróvese una sinopsis de la clasificación más tradicional de les compuestes basada nel analís cladístico de datos morfolóxicos. Munches flores de tol mundu suscriben a esta sinopsis publicada por Bremer en 1994, que estrema a les Compuestes de 3 subfamilies, de les cualos les de mayor importancia en númberu d'especies son Cichorioideae y Asteoideae.<ref name="Bremer 1994" /> Alviértase que munches de les tribus de la clasificación de Bremer (tales como Mutiseae o Cardueae) fueron alzaes al rangu de subfamilies na clasificación más recién. [[Barnadesioideae]]<br /> :Tribu [[Barnadesieae]]<br /> [[Cichorioideae]]<br /> :Tribu [[Arctotideae]]<br /> :Tribu [[Cardueae]]<br /> :Tribu [[Cichorieae]]<br /> :Tribu [[Liabeae]]<br /> :Tribu [[Mutisieae]]<br /> :Tribu [[Vernonieae]]<br /> [[Asteroideae]]<br /> :Tribu [[Anthemideae]]<br /> :Tribu [[Astereae]]<br /> :Tribu [[Calenduleae]]<br /> :Tribu [[Eupatorieae]]<br /> :Tribu [[Gnaphalieae]]<br /> :Tribu [[Helenieae]]<br /> :Tribu [[Heliantheae]]<br /> :Tribu [[Inuleae]]<br /> :Tribu [[Plucheae]]<br /> :Tribu [[Senecioneae]] === Xéneros y especies principales === Debíu al gran númberu de xéneros y especies que engloban nel mundu, el llistáu de los xéneros y de les principales especies de la familia editóse nel siguiente [[Xéneros y especies de Asteraceae]]. Los xéneros más representaos son ''[[Senecio]]'' (1000 spp.), ''[[Vernonia]]'' (1000), ''[[Cousinia]]'' (650), ''[[Eupatorium]] s.l.'' (1200), ''[[Centaurea]]'' (600), ''[[Artemisia (planta)|Artemisia]]'' (550), ''[[Hieracium]]'' (500-600), ''[[Helichrysum]]'' (500), ''[[Baccharis]]'' (400), ''[[Mikania]]'' (400), ''[[Saussurea]]'' (300), ''[[Verbesina]]'' (300), ''[[Cirsium]]'' (250), ''[[Jurinea]]'' (250), ''[[Bidens]]'' (200), ''[[Crepis]]'' (200), ''[[Aster]]'' (180, escluyendo a segregaos como ''[[Symphyotrichum]]'', ''[[Sericocarpus]]''), ''[[Gnaphalium]]'' (150), ''[[Tragopogon]]'' (110), y ''[[Solidago]]'' (100). Les llendes xenériques son munches vegaes problemáticos, y munchos d'estos grandes xéneros son frecuentemente estremaos en numberosos segregaos (ver Bremer 1994<ref name="Bremer 1994">{{cita llibru |apellíu=Bremer|nome=K.|títulu=Asteraceae: Cladistics and classification.|añu=1994|editorial=Timber Press|allugamientu=Portland, OR}}</ref>). === [[Sinonimia (bioloxía)|Sinonimia]] === Los siguientes nomes considérense sinónimos de Asteraceae:<ref>{{cita publicación |autor =Cornell University |títulu= Asteraceae |url=http://biopl-a-181.plantbio.cornell.edu/ |fechaaccesu=4 de mayu de 2008 }}</ref> Ambrosiaceae Martynov, Anthemidaceae Martynov, Artemisiaceae Martynov, Athanasiaceae Martynov, Calendulaceae Link, Coreopsidaceae Link, Eupatoriaceae Martynov, Gnaphaliaceae Rudolphi, Heleniaceae Rafinesque, Helianthaceae Dumortier, Helichrysaceae Link, Inulaceae Bessey, Madiaceae (Greene) A. Heller, Matricariaceae J. Voigt, Partheniaceae Link, Santolinaceae Martynov, Senecionaceae Spenner, Tanacetaceae Vest, Xanthiaceae Vest == Importancia económica == Les compuestes entienden más de 40 especies d'importancia económica, que inclúin plantes alimenticies ([[llechuga]], [[topinambur]]), oleaxinoses ([[xirasol]], [[cártamo]]), melecinales ([[matricaria recutita|manzanilla]]) y ornamentales ([[dalia]], [[zinia]], [[crisantemu]]). Tamién otres especies de ''[[Helianthus]]'', ''[[Cichorium]]'', ''[[Cynara]]'', ''[[Taraxacum]]'', ''[[Artemisia (planta)|Artemisia]]'' que contién especies. Los [[aceite]]s comestibles d'alta calidá del xirasol y del cártamo tienen baxu conteníu d'[[ácidos grasos enchíos]] y alta concentración d'[[ácidos grasos insaturaos]]. Amás, desenvolviéronse por [[mutación|mutagénesis]] otros tipos d'aceites, tales como los xirasoles con altu conteníu d'[[acedu oleico]]. Amás, munchos ácidos grasos noveles pa la industria topar nos aceites de munches compuestes, tales como los ácidos grasos dienólicos conxugaos de ''[[Dimorphoteca]]'', los ácidos grasos acetilénicos de ''[[Crepis]]'' y los ácidos grasos [[epoxi]] en'' [[Vernonia]]'' y ''[[Stokesia]].'' Les diverses especies de la familia son una rica fonte d'[[insecticida|insecticides]] y otres sustances químiques d'usu industrial, tales como'l [[piretro]] (''[[Tanacetum]]'', o en ''[[Crisantemum]]''), la ''[[Pulicaria]]'', la [[goma]] (nel [[guayule]]). Munches otres compuestes cultívense como plantes melecinales o como yerbes arumoses. ''[[Ambrosia]]'' ye la mayor causa de la fiebre del segáu. Atópense ornamentales en ''[[Calendula]]'', ''[[Dendranthema]]'', ''[[Argyranthemum]]'', ''[[Leucanthemum]]'' (el crisantemu), ''[[Dahlia]]'', ''[[Tagetes]]'', ''[[Senecio]]'', ''[[Spaghenticola]]'', ''[[Gaillardia]]'', ''[[Helianthus]]'', ''[[Zinnia]]'', y munches otres. Finalmente, les compuestes tamién inclúin una gran cantidá d'especies de [[maleza|maleces]] ([[cardu|cardos]] por casu) que causen perdes económiques a munchos cultivos. Na siguiente tabla sintetícense dellos de los usos de les compuestes y se ejemplifica cada unu d'ellos.<ref name="Compositdb">{{cita web |url = http://delta-intkey.com/angio/www/composit.htm |títulu = A Brief Overview of the Compositae, Lettuce and Sunflower |fechaaccesu = 6 de payares de 2008 |nome = Compositdb |añu = 2004 |obra = [http://compositdb.ucdavis.edu/compositae_overview.php] |idioma = inglés }} </ref><ref name="H"> Heywood V.H., Harbourne J.B., Turner B.L. (1977). An overture to the Compositae. In: Heywood VH, Harbourne JB, Turner BL (Eds.) Th''y Biology and Chemistry of the Compositae''. Acad. Press. páxs. 1-20.</ref> [[Ficheru:Réunion Dosd'Âne Lettuces2.jpg|thumb| Campo cultiváu con [[llechuga]] (''Lactuca sativa''), [[Islla de la Xunta]].]] [[Ficheru:Cichorium endivia field.jpg|thumb| Güerta cultivada con [[Cichorium endivia|endivia]] (''Cichorium endivia''), Xardín Botánicu de Montreal, [[Canadá]].]] [[Ficheru:Safflower.jpg|thumb| [[Inflorescencia]] de [[cártamo]] (''Carthamus tinctorius'').]] [[Ficheru:Tobinambur1.jpg|thumb| [[Tubérculu|Tubérculos]] de [[topinambur]] (''Helianthus tuberosus''.)]] {| {{tablaguapa}} border="1" ! Especie ! Nome científicu ! Importancia económica |- | ''[[Llechuga]]'' | align="right" |''[[Lactuca sativa]]'' L. | align="right" |Hortoliza |- | ''[[Xirasol]]'' | align="right" |''[[Helianthus annuus]]'' L. | align="right" |Oleaxinosa, ornamental, alimentación animal |- | ''[[Cártamo]]'' | align="right" |''[[Carthamus tinctorius]]'' L. | align="right" | Oleaxinosa, ornamental, alimentación animal |- | ''[[Cichorium endivia|Endivia]]'' | align="right" |''[[Cichorium endivia]]'' L. | align="right" |Hortoliza |- | ''[[Achicoria]]'' | align="right" |''[[Cichorium intybus]]'' L. | align="right" |Hortoliza |- | ''[[Alcaucil]]'' | align="right" |''[[Cynara scolymus]]'' L. | align="right" |Hortoliza |- | ''[[Cardu]]'' | align="right" |''[[Cynara cardunculus]]'' L. | align="right" |Maleza, hortoliza |- | ''[[Topinambur]]'' | align="right" |''[[Helianthus tuberosus]]'' L. | align="right" |Hortoliza, alimentación animal |- | ''[[Guizotia]]'' | align="right" |''[[Guizotia abysinnica]]'' L. | align="right" |Oleaxinosa |- | ''[[Caléndula]]'' | align="right" |''[[Calendula officinalis]]'' L. | align="right" |Hortoliza y ornamental |- | ''[[Dimorphotheca]]'' | align="right" |''[[Dimorphotheca pluvialis]]'' L. | align="right" |Ornamental |- | ''[[Vernonia]] '' | align="right" |''[[Vernonia]] sp.'' | align="right" |Oleaxinosa y ornamental |- | ''[[Osteospermum]]'' | align="right" |''[[Osteospermum]] sp.'' | align="right" |Oleaxinosa y ornamental |- | ''[[Stokesia laevis]]'' | align="right" |''[[Stokesia laevis]]'' | align="right" |Oleaxinosa y ornamental |- | ''[[Guayule]]'' | align="right" |''[[Parthenium argentatum]]'' | align="right" |Industrial (goma) |- | ''[[Piretro]]'' | align="right" |''[[Chrysanthemum cinerariaefolium]]'' | align="right" |Industrial (insecticida) |- | ''[[Echinacea]]'' | align="right" |''[[Echinacea]] sp.'' | align="right" |Ornamental y melecinal |- | ''[[Cosmos (planta)|Cosmos]]'' | align="right" |''[[Cosmos (planta)|Cosmos]] sp.'' | align="right" |Ornamental |- | ''[[Tagetes]]'' | align="right" |''[[Tagetes]] sp.'' | align="right" |Ornamental |- | ''[[Rudbeckia]]'' | align="right" |''[[Rudbeckia]] sp.'' | align="right" |Ornamental |- | ''[[Gerbera]]'' | align="right" |''[[Gerbera]] sp.'' | align="right" |Ornamental |- | ''[[Crisantemu]]'' | align="right" |''[[Chrysanthemum]] sp.'' | align="right" |Ornamental |- | ''[[Zinnia]]'' | align="right" |''[[Zinnia]] sp.'' | align="right" |oleaxinosa y ornamental |- | ''[[Margarita común]]'' | align="right" |''[[Bellis perennis]]'' | align="right" |Ornamental y hortoliza |- | ''[[Tanaceto]]'' | align="right" |''[[Tanacetum vulgare]]'' | align="right" | Ornamental y hortoliza |- | ''[[Tanacetum parthenium|Altamisa]]'' | align="right" |''[[Tanacetum parthenium]]'' | align="right" | Ornamental y melecinal |- | ''[[Cardu asnal]]'' | align="right" |''[[Onopordum acanthium]]'' | align="right" |Maleza |- | ''[[Helenio]]'' | align="right" |''[[Inula helenium]]'' | align="right" |Melecinal |- | ''[[Santolina]]'' | align="right" |''[[Santolina chamaecyparissus]]'' | align="right" | Melecinal |- | ''[[Sonchus|Cerraja]]'' | align="right" |''[[Sonchus]] sp.'' | align="right" | Maleza |- | ''[[Senecio]]'' | align="right" |''[[Senecio madagascariensis]] '' | align="right" | Maleza |- | ''[[Cardu]]'' | align="right" |''[[Carduus acanthoides]] '' | align="right" | Maleza |- | ''[[Matricaria recutita|Manzanilla]]'' | align="right" |''[[Chamaemelum nobile]] '' | align="right" | Melecinal |- |} == Notes == {{llistaref|group=n.}} == Referencies == {{llistaref|2}} == Bibliografía == * {{cita llibru |apellíu=Judd|nome=W. S.|coautores=C. S. Campbell, E. A. Kellogg, P. F. Stevens, M. J. Donoghue|títulu=Plant Systematics: A Phylogenetic Approach, Third edition.|añu=2007|editorial=Sinauer Associates|allugamientu=Sunderland, Massachusetts|isbn = 978-0-87893-407-2|páxines=508-515|capítulu=Asteraceae}} * {{cita llibru |apellíu=Soltis|nome=D. Y.|coautores=Soltis, P. F., Endress, P. K., y Chase, M. W.|títulu=Phylogeny and evolution of angiosperms.|añu=2005|editorial=Sinauer Associates|allugamientu=Sunderland, MA|páxines=224-225|capítulu=Asterales}} * {{cita llibru |apellíu=Simpson|nome=Michael G.|títulu=Plant Systematics.|añu=2005|editorial=Elsevier Inc.|isbn = 0-12-644460-9 ISBN 978-0-12-644460-5|páxines=326-331|capítulu=Asteraceae (Compositae)}} * {{cita web |url = http://delta-intkey.com/angio/www/composit.htm |títulu = Compositae |fechaaccesu = 4 de payares de 2008 |apellíu = Watson |nome = L. |coautores = Dallwitz, M. J. |obra = [http://web.archive.org/web/http://delta-intkey.com/angio/www/index.htm The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval. Version: 1st June 2007.] |idioma = inglés }} * Panero, J. L., & V. A. Funk. 2008. The value of sampling anomalous taxa in phylogenetic studies: major claes of the Asteraceae revealed. Mol. Phylogenet. Evol. 47: 757-782 [http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6WNH-4S563VM-1&_user=10&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=bc51ba8f1b3cadc0d03f3ad88cb58578.] * {{cita web |url = http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=10074 |títulu = Asteraceae Martinov |fechaaccesu = 4 de payares de 2008 |apellíu = Barkley |nome = Theodore M. |coautores = Luc Brouillet, John L. Strother |obra = Flora of North America |idioma = inglés }} * {{cita web |url = http://www.mobot.org/MOBOT/Research/APweb/orders/asteralesweb.htm#Asteraceae |títulu = Asteraceae |apellíu = Stevens, P. F. |añu = 2001 d'equí p'arriba |obra = Angiosperm Phylogeny Website. Versión 12, xunetu 2012 |idioma = inglés }} == Enllaces esternos == {{commonscat|Asteraceae}} {{wikispecies|Asteraceae}} * [http://www.compositae.org/pdf/Genera_of_Compositae.pdf Los xéneros de Compositae]. Llistáu de los más de 1.600 xéneros de compuestes colos sos respeutivos autores, ordenaos por [[Tribu (bioloxía)|tribus]] en TICA - The International Compositae Alliance {{Tradubot|Asteraceae}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Asteraceae]] 5ftfbn6re0yc3eqgoelj5wmcxbd05ch 0 94494 3703875 3695044 2022-08-02T07:45:33Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{VT|Felechu (dixebra)}} :''Pa una introducción a estes plantes vease [[Plantae#Les plantes terrestres o embriofitas|la seición de plantes terrestres en «Planta»]] {{Ficha de taxón | name = Felechos y allegaos | image = Ciclo de vida de los helechos y afines (Pteridophyta) - esporofito raíz tallo hojas, esporangio espora gametofito.svg | image_caption = Felechos y allegaos. | image2 = Pteridophyta alternancia-de-generaciones.svg | image2_caption = Diagrama esquemáticu del ciclu de vida de les plantes vasculares ensin grana (Pteridophyta). Referencies:<br /> '''n ''': xeneración haploide,<br /> '''2n ''': xeneración diploide,<br /> '''m! ''': mitosis,<br /> '''M! ''': meiosis,<br /> '''F! ''': fecundación | domain = [[Eukaryota]] | regnum = [[Plantae]] | subregnum = [[Tracheobionta]] | superdivisio = '''Pteridophyta''' ([[Parafiléticu|P]]) | subdivision_ranks = divisio | subdivision = * [[Lycophyta]] (families 1 a 3) * [[Monilophyta]] ("felechos puramente dichos" en sentíu ampliu), que contién a les clases (Smith et al. 2006) o subclases (Christenhusz et al. 2011): ** [[Equisetopsida]] o Equisetidae (familia 4) ** [[Psilotopsida]] o Ophioglossidae (families 5 y 6) ** [[Marattiopsida]] o Marattiidae (familia 7) ** [[Polypodiopsida]] o Polypodiidae (families 8 a 48) Según Christenhusz et al. 2011,<ref name="Christenhusz et al. 2011">Christenhusz et al. 2011. A linear sequence of extant families and genera of lycophytes and ferns. Phytotaxa 19: 7-54. </ref><ref name="preface">Preface to “Linear sequence, classification, synonymy, and bibliography of vascular plants: Lycophytes, ferns, gymnosperms and angiosperms” http://www.mapress.com/phytotaxa/content/2011/f/pt00019p006.pdf</ref> <ref name="corrections">Corrections to Phytotaxa 19: Linear sequence of lycophytes and ferns http://www.mapress.com/phytotaxa/content/2011/f/pt00028p052.pdf</ref> basada en Smith et al. 2006,<ref name="Smith et al. 2006">A. R. Smith, K. M. Pryer, Y. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider, P. G. Wolf. 2006. "A classification for extant ferns". ''Taxon'' 55(3), 705-731 ( [http://web.archive.org/web/http://www.pryerlab.net/publication/fichier749.pdf pdf])</ref> 2008;<ref name="Smith et al. 2008">Smith, A.R., Pryer, K.M., Schuettpelz, Y., Korall, P., Schneider, H., & Wolf, P.G. (2008) Fern classification, páxs. 417–467 en: Ranker, T.A., & Haufler, C.H. (eds.), Biology and Evolution of Ferns and Lycophytes. Cambridge , [[Cambridge University Press]].</ref> que tamién aprove una secuencia llinial de les licofitas y monilofitas. }} Les '''pteridofites''', '''pteridófites''' (nome científicu '''Pteridophyta'''), '''criptógames vasculares''', o, xeneralmente, '''felechos y allegaos''' pueden definise como [[Tracheobionta|traqueofitas]] con [[alternanza de xeneraciones]] bien manifiesta, onde'l [[esporófitu]] ye un cormo primitivu, que tien [[renuevu]] con [[tarmu]] y xeneralmente tamién [[fueya|fueyes]] (microfilos o megafilos), y [[Raigañu (botánica)|raigaños]] siempres adventicias, con [[xilema]] primitivu compuestu por traqueides, y [[floema]] primitivu compuestu por célules cribosas, el xilema y el floema formando fexes vasculares allugaos nun cilindru central arrodiáu de la corteza primaria o [[endodermis]], arrodiada d'[[texíu epidérmico|epidermis]] con [[Cutícula (botánica)|cutícula]] y [[estoma|estomes]], que se caltién a lo llargo de tola vida del esporófitu; ensin crecedera secundaria; con [[espores]] como unidá de dispersión que persiste por sieglos, formaes en [[eusporangios]] o [[leptosporangios]]; onde'l [[gametófitu]] ye un [[Balto (bioloxía)|balto]] (cuerpu ensin organización), nél formen los arquegonios (órganu sexual pluricelular que va aniciar la gameta femenina inmóvil), y los anteridios (órganu pluricelular onde se van formar les gametas masculines móviles flaxelaes), siendo la fecundación dependiente de l'agua; con un [[Embrión (Botánica)|embrión]] que se desenvuelve sobre'l gametófitu direutamente dempués de la formación del cigotu y que nun entra en llatencia, que puede ser bipolar y con suspensor si provién d'un eusporangio (tien el meristema apical y el radical que dempués non se desenvuelve) o unipolar (si provién d'un leptosporangio namái tien el meristema apical); l'embrión crez sobre'l gametófitu ensin ser lliberáu, va dar el renuevu con raigaños adventicias. Polo xeneral l'esporófitu ye [[planta perenne|perenne]], anque la parte visible puede sumir totalmente na dómina desfavorable. El gametófitu sicasí polo xeneral ye efímeru, y tien de tar amestáu a l'agua pa la so subsistencia y por que la reproducción sía esitosa. La presión de seleición actúa principalmente sobre'l esporófitu, tando'l gametófitu más calteníu evolutivamente. La reproducción vexetativa puede dase por propágulos del esporófitu, ye especialmente esitosa en pteridofitos colonizadores. Les espores son la unidá de dispersión y les responsables de colonizar nuevos hábitats (nes gimnospermas ye la grana, nes anxospermes ye'l frutu), y tamién constitúin les unidaes de resistencia nes dómines desfavorables (nes espermatofitas ye la grana col embrión latente). Les pteridofitas son les más antigües de les traqueofitas actuales, yá esistíen nel [[Devónicu]] y tuvieron el so apoxéu a fines del [[Mesozoicu]]. Les pteridofitas actuales entienden cerca de 12.000 especies concentraes n'árees tropicales con diversidá d'ambientes, y árees montascoses húmedes. La so importancia ye sistemática. De poca importancia económica, cultivar principalmente como ornamentales. Los [[analises moleculares d'ADN]] amuesen que les pteridofitas son un grupu [[parafiléticu]] compuestu por dos grupos monofiléticos distintos: '''[[Lycophyta]]''', que contién a les pteridofitas más antigües con microfilos, y '''[[Monilophyta]]''', qu'axunta a les pteridofitas con megafilos y a les que perdieron les sos megafilos depués d'adquirilos. Los dos taxones son dos eslabones evolutivos entemedios ente [[Bryophyta sensu lato|Bryophyta]] y [[Spermatophyta]] (Pryer ''et al.'' 2001, Judd ''et al.'' 2002, Pryer ''et al.'' 2004a). == Diversidá == Ésta ye una llista de los representantes más definíos de cada grupu de pteridofitos, creada col fin d'amosar la diversidá necesaria pa entender les meyores en taxonomía y filoxenia de pteridófitos. Les descripciones de cada grupu son deliberadamente incompletes. Pa una llista completa de taxones, o una esplicación más detallada de los mesmos, siga l'árbol taxonómicu na ficha presentada de primeres d'esta páxina, o ingrese al artículu principal indicáu en cada artículu. === ''Lycopodium'' y allegaos === {{AP|Lycopodiophyta}} Los esporófitos de les licopodiáceas que viven na actualidá son de porte pequeñu y con licofilos llibres (non soldaos ente sigo). La parte del tarmu con licofilos esporangiados forma'l "estróbilo". '''Calter d'importancia taxonómica:'''. Los microfilos son "licofilos". Los esporangios allugar na cara adaxial de los licofilos. Tienen esporangios de tipu eusporangiado, de dehiscencia tresversal, típicamente reniforme (con forma de reñón). <center> <gallery> Ficheru:Lycopodiaceae.jpg|'''Figura 4.2. Lycopodiaceae.'''<small> Nótense los licofilos maneros na parte cimera, y los estróbilos de licofilos fértiles na parte inferior.</small Ficheru:Selaginella strobilus wm.jpg|'''Figura 4.3. Estróbilo de ''Selaginella'' calteníu en líquidu.<small> Nótese que los esporangios tán allugaos na cara adaxial de los esporofilos. </small> </gallery> </center> [[Ficheru:Equisetum_hyemale.jpg|thumb|Figura 4.4. ''Equisetum hyemale''. Nótense les fueyes amenorgaes dispuestes en forma verticilada, y el estróbilo terminal.]] === ''Equisetum'' === {{AP|Equisetopsida}} ''Equisetum'' o "piniellu" ye un esporófitu con rizoma soterrañu del que s'anicien tarmos aéreos, con fueyes pequeñes, escamoses, dispuestes nel tarmu en verticilos, en cada verticilu les fueyes tán soldaes ente sigo. De primeres son fotosintétiques pero depués ensúguense. La principal función de fotosíntesis ye realizada pol tarmu verde, con cloroplastos. Los esporangios allugar nes fueyes fértiles o "esporofilos", non fotosintétiques y peltadas (xuníes al tarmu por un pie), allugaes nel sector apical del tarmu llamáu "estróbilo". El tarmu tien crestes y valles bien carauterísticos, con [[xil]]. '''Calter d'importancia taxonómica:''' Los esporangios son de tipu eusporangiado. El gametófitu ye autótrofu fotosintéticu. La carauterística morfoloxía del tarmu fai que sía fácil determinar los sos parientes fósiles, ente los que s'atopen equisetos arborescentes de porte impresionante. [[Ficheru:Psilotum.jpg|thumb|right|Figura 4.1. ''Psilotum nudum''.]] === ''Psilotum'' y allegaos === {{AP|Psilotales}} ''Psilotum'' nun tien raigaños, namái tien un tarmu soterrañu. Les sos fueyes tán tan amenorgaes que mientres enforma tiempu consideróse que nun tener fueyes. Los esporangios tán arrexuntaos en sinangios que s'alluguen direutamente sobre'l tarmu, y paecen nacer del llau adaxial de les pequeñes fueyes encruciaes. Ye interesada la ramificación del tarmu, del tipu dicotómicu (el tarmu subdividir en dos rama iguales, que de la mesma pueden estremase en dos rama iguales, y asina). Magar l'amenorgamientu de los sos calteres (como raigaños y fueyes) foi adquirida de forma secundaria, esta carauterística y la ramificación dicotómica mientres enforma tiempu facer paecer emparentáu a antiguos fósiles de plantes vasculares como ''[[Rhynia]]''. Xuntu con otru xéneru forma la familia de les psilotáceas. '''Calter d'importancia taxonómica:''' Los esporangios son de tipu eusporangiado. A diferencia de la mayoría de les pteridofitas el gametófitu ye axial, soterrañu y micorrícico. === ''Ophioglossum'', ''Botrychium'' y allegaos === {{AP|Ophioglossales}} Tienen esporófitos con eufilos non amenorgaos, son los únicos pteridofitos con megafilos con prefoliación plegada en llugar de circinada. Tienen una sola fueya (fronde) per cada estación de crecedera. La fronde consta d'un sector basal, fértil, y unu apical, que ye la llámina fotosintética (en ''Ophioglossum'' el sector apical y el basal son enteros, y en ''Botrychium'' los dos son estremaos). Al sector fértil conocer como "esporóforo", y ye fácil apreciar los esporangios sobre él. Atópase en marxes de cuerpu d'agua o terrenes d'agua permanente. '''Calter d'importancia taxonómica:''' Tienen esporangios de tipu eusporangiado, arrexuntaos a lo llargo del esporoforo. Tienen raigaños ensin pelos radicales, micorrícicas (acomuñaes con fungos). A diferencia de la mayoría de les pteridofitas, tienen gametófitu axial soterrañu heterótrofo micotrófico, non fotosintéticu. <center> <gallery> Ficheru:Ophioglossum vulgatum Saarland 01.jpg|'''Figura 4.5. ''Ophioglossum vulgatum''. '''<small>Nótese la fronde con una pina basal fértil y una pina apical estéril.</small> Ficheru:Botrychium lunaria.jpeg|'''Figura 4.6. ''Botrychium lunaria'''''. <small> Nesta planta nueva puede reparase la prefoliación plegada carauterística de les ophioglossaceae. </small> </gallery> </center> === ''Marattia'' y allegaos === {{AP|Marattiopsida}} Tolos felechos a partir d'equí son con megafilos (frondes) de prefoliación circinada. Les marattiáceas más carauterístiques son felechos de frondes de gran porte, pinadas, son plantes afeches pa crecer nel suelu avisiegu de les selves tropicales húmedes. Tienen estípules (evaginaciones de la epidermis alredor del peciolu de les fueyes), polo que son fácilmente reconocibles. ''Angiopteris'' ye conocida nos xardinos botánicos que lu consideren curiosa por cuenta de les sos frondes de gran porte. '''Calter d'importancia taxonómica:''' L'esporófitu tien un rizoma con un cercu carauterísticu, única, llamada "polistela" (o tamién "dictiostela polistélica"). Los esporangios son de tipu eusporangiado. <center> <gallery> Ficheru:Angiopteris evecta0.jpg|'''Figura 4.7. ''Angiopteris evecta''.'''<small> Trofofilo.</small> Ficheru:Angiopteris evecta1.jpg|'''Figura 4.8. ''Angiopteris evecta''.''' <small> Fronde nuevu, prefoliación circinada.</small> </gallery> </center> === ''Osmunda'' y allegaos === {{AP|Osmundales}} Tolos felechos a partir d'equí, amás de tener megafilos de prefoliación circinada, tienen esporangios de tipu leptosporangiado. Les osmundáceas son fácilmente reconocibles poles sos trofoesporofilos sectoriales: les frondes tienen delles pinas fértiles (más pequeñes y non fotosintétiques) y delles pinas maneres fotosintétiques. Les pinas fértiles atópase na parte apical o na parte media de la fronde. Tamién tienen estípules (evaginaciones del tarmu alredor del peciolu de les fueyes), pero non pueden confundise coles marattiáceas por cuenta de los sos carauterísticos trofoesporofilos sectoriales (les marattiáceas tienen los esporangios na cara abaxal de la fronde, les pinas con esporangios nun son amenorgaes). '''Calter d'importancia taxonómica:''' A diferencia de toles pteridofitas vistes hasta agora, los esporangios son de tipu leptosporangiado. Los de les osmundáceas son leptosporangios únicos, non típicos: con aniellu de dehiscencia llateral (parche de la paré del esporangio con célules de paré engrosada). <center> <gallery> Ficheru:OsmundaRegalis.jpg|'''Figura 4.9. ''Osmunda regalis''.'''<small> Trofoesporofilos sectoriales.</small> Ficheru:Osmunda japonica 002.jpg|'''Figura 4.10. ''Osmunda japonica''.''' <small> Fronde nuevu, prefoliación circinada.</small> </gallery> </center> [[Ficheru:WP-Hymenophyllum-Exkursion nach Berdorf (Luxemburgexkursion) 011.jpg|thumb|Figura 4.11. ''Hymenophyllum''. Llámina d'una sola capa de célules.]] === ''Hymenophyllum'' y allegaos === {{AP|Hymenophyllales}} Estos felechos son fácilmente reconocibles por cuenta de que los sos frondes tienen una llámina monoestratificada (d'una sola capa de célules d'espesura) que-yos da un aspeutu semitresparente. Son epífitos (usen otres plantes más altes como sustratu, ensin parasitarlas) o saxícolas (usen les piedres como sustratu), atópase en climes dende tropicales a templáu-fríos, pero siempres en montes con precipitaciones permanentes o selves borrinoses. Absuerben agua non yá polos raigaños sinón por tola superficie del so cuerpu. '''Calter d'importancia taxonómica:''' Tolos felechos que vamos ver a partir d'equí tienen aniellu qu'arrodia al leptosporangio, lo cual considérase un calter más avanzáu que'l leptosporangio con aniellu llateral de les osmundáceas. L'aniellu de les himenofiláceas ye tresversal-oblicuu. Esti tipu d'aniellu considérase más primitivu que los aniellos verticales que vamos ver dempués. [[Ficheru:Starr 020803-0027 Dicranopteris linearis.jpg|thumb|Figura 4.12. Esporófitu de ''Dicranopteris linearis''. Llámina estremada.]] === ''Gleichenia'' y allegaos === {{AP|Gleicheniales}} Les gleicheniáceas son bien fáciles d'estremar por cuenta de les sos carauterístiques frondes estremaes pseudodicotómicamente ("falsamente estremaes en dos"), lo que ye llográu cuando les yemes apicales depués de dar les dos cañes llaterales entren en dormición. Son terrestres de fueyes coriáceas ("d'aspeutu de cueru"), a diferencia de munchos felechos nun s'atopen en climes tropicales, namái en climes templaos a templáu-fríos. '''Calter d'importancia taxonómica:''' Tienen leptosporangios con aniellu enteru (non atayáu en niguna parte del so percorríu) oblicuu. === ''Schizaea'', ''Lygodium'', ''Anemia'' y allegaos === {{AP|Schizaeales}} Esta familia ye bien antigua y con un llargu rexistru fósil. Los sos 3 xéneros más sobresalientes (''Schizaea'', ''Anemia'' y ''Lygodium'') difieren enforma ente sigo na morfoloxía del esporófitu. ''Anemia'' ye fácilmente reconocida porque les pinas fértiles son les basales y son bien amenorgaes, teniendo l'aspeutu de recímanos doraos (por eso en Suramérica subtropical conocer como "doradilla"). ''Schizaea'' tien la particularidá de tener toles sos frondes amenorgaes ("filiformes"). ''Lygodium'' ye conocíu por ser un felechu trepador, bien apreciáu nos xardinos de clima templáu de tol mundu. ''Lygodium japonicum'' ye un felechu trepador cultiváu como ornamental, tamién consideráu invasor n'Estaos Xuníos. '''Calter d'importancia taxonómica''': L'aniellu de les schizáceas ye enteru, de posición tresversal subapical, consideráu un calter primitivu dientro de los leptosporangios con aniellu. <center> <gallery> Ficheru:Starr_031118-0034_Lygodium_japonicum.jpg|'''Figura 4.12. ''Lygodium japonicum''. '''<small>Felechu trepador xaponés.</small> Ficheru:Anemia mexicana 002.jpg|'''Figura 4.13. Esporófitu d'''Anemia mexicana''. ''' <small> Esti xéneru ye conocíu na zona subtropical de Suramérica como "doradilla". Nótense los trofoesporofilos sectoriales, les pinas basales fértiles amenorgaes, formando un "recímanu" que s'alza percima de les pinas apicales fotosintétiques.</small> </gallery> </center> === ''Marsilea'', ''Salvinia'', ''Azolla'' y allegaos === {{AP|Salviniales}} Práuticamente tolos felechos acuáticos (salvo'l xéneru ''Ceratopteris'' que ye un "felechu típicu") pertenecen a esti grupu. ''Marsilea'' ye fácilmente confundida col "trébole de 4 fueyes". ''Salvinia'' y ''Azolla'' son felechos flotantes, ''Salvinia'' ye un conocíu invasor de diques y agües enllancaes, y ''Azolla'' ye cultivada nos campos d'arroz pol so poder fertilizante, adquiríu na so rellación simbiótica con una bacteria fijadora de nitróxenu. La so carauterística más sobresaliente como grupu ye que tienen un ciclu de vida [[#La reproducción en pteridofitas heterosporadas|heterospórico]]. '''Calter d'importancia taxonómica:''' Tienen leptosporangios ensin aniellu o con aniellu relictual (sele marcáu, non funcional), polo que foi perdíu en forma secundaria (dempués d'adquirise). <center> <gallery> Ficheru:Marsilea Bild0717.jpg|'''Figura 4.15. ''Marsilea''. '''<small>Pinas apicales fotosintétiques.</small> Ficheru:Salvinia natans1.jpg|'''Figura 4.16. ''Salvinia natans''. ''' <small> Vezu.</small> Ficheru:Azolla caroliniana0.jpg|'''Figura 4.17. ''Azolla caroliniana''. ''' <small> Vezu.</small> </gallery> </center> === ''Cyathea'', ''Dicksonia'' y allegaos === {{AP|Cyatheales}} Fácilmente reconocibles por cuenta del so carauterísticu tarmu formando un estípite que puede llegar a tener dellos metros d'altor, lo que-y da al esporófitu un aspeutu arbóreo. Casi tolos felechos arborescentes pertenecen a esti grupu. De normal atopar estremaos en delles families, les más conspicuas son Cyatheaceae ("felechos arborescentes con escames") y Dicksoniaceae ("felechos arborescentes con pelos"), la diferencia principal ye que nes cyatheáceas hai fexes vasculares nel migollu del tarmu (dizse que "el migollu ta revitalizada"). '''Calter d'importancia taxonómica:''' Tienen leptosporangios con aniellu vertical completu (non atayáu niundes del so percorríu). Según dellos autores (Tyron) tendría de llamase aniellu oblicuu. <center> <gallery> Ficheru:Dicksonia antarctica Cultivated GardenEngland.jpg|''' Figura 4.18. ''Dicksonia antarctica''.'''<small> Tarmu formando un estípite.</small> Ficheru:DirkvdM baracoa palmtrees.jpg|'''Figura 4.19. Cyatheaceae. ''' <small> Vezu. Tarmu formando un estípite de porte altu. Nótense les frondes de prefoliación circinada.</small> </gallery> </center> === Felechos típicos === {{AP|Polypodiales}} Entiende al 80 % de les especies de felechos. De normal atopar estremaos nuna cantidá considerable de families, ente les que s'atopen [[Pteridaceae]], [[Aspleniaceae]], [[Polypodiaceae]], ente otres. Dende'l 2004 (Pryer ''et al.'' 2004a), sábese que son monofiléticos. '''Calter d'importancia taxonómica:''' Toles especies tienen leptosporangio con aniellu vertical incompletu, con estomio. Al deshidratarse el esporangio, l'aniellu se retrae y el estomio vence lliberando les espores de forma sópita, eso asegura una meyor dispersión de la especie con al respective de aquelles que tienen aniellos ensin estomio. Por ello considérase qu'esti tipu de leptosporangio ye'l más avanzáu. <center> <gallery> Ficheru:Starr_051211-5680_Pteris_excelsa.jpg|''' Figura 4.20. ''Pteris''.''' Ficheru:Asplenium-detail.jpg|''' Figura 4.21. ''Asplenium''.''' Ficheru:Polypodium vulgare2.jpg|'''Figura 4.22. ''Polypodium''.''' </gallery> </center> == Morfoloxía: L'esporófitu de les pteridofites == L'[[esporófitu]] ye'l más importante pa la determinación de la planta, al ser más conspicuo y menos calteníu evolutivamente. L'esporófitu ye un '''cormo''' (cuerpu multicelular entamáu en texíos y órganos, con renuevu fotosintéticu, raigañu p'absorción d'agua y sales, y un sistema de [[fexes vasculares]] que los venceya), carauterística que comparten col restu de les plantes vasculares. El '''renuevu''' del esporófitu consta d'un tarmu y xeneralmente tamién de fueyes. Les '''fueyes''' que s'anicien nel tarmu pueden tar o non vascularizadas, nes licofitas nun tán vascularizadas o tán vascularizadas pero nun dexa trazu foliar nel cilindru vascular, por cuenta de eso son fueyes que nun pueden crecer enforma y son llamaes '''[[licofilos]]''', son carauterístiques de [[Lycophyta]], la división más primitiva de pteridofitas. Les modernes fueyes vascularizadas, los '''[[eufilos]]''', son carauterísticos de la división más moderna [[Monilophyta]], coincidiendo la so apaición cola d'una [[sifonostela]] nel cilindru del tarmu, son más desenvueltos, son nervados, y al alloñar del tarmu dexen una [[traza foliar]] y una [[llaguna foliar]] nel cilindru vascular, que se reparen na corte tresversal del tarmu (cercu). Estes definiciones de fueya (licofilo y eufilo) son en base al orixe evolutivu del órganu, polo que non en tolos casos va correspondese'l so nome con esta descripción de la so morfoloxía. D'antiguo definíase a les fueyes según el so tamañu y vascularización, y polo xeneral coincidíen los licofilos colo que se llamaba "microfilos", y los eufilos colo que se llamaba "megafilos".<ref name="Smith et al. 2006"/> Solo hai dos clados de monilofitas que tienen los sos eufilos amenorgaos por haber los perdíu en forma secundaria: ''[[Equisetum]]'', ente los que s'atopa la "piniellu", y [[Psilotaceae]]. El raigañu embrionariu o radícula típica del cormo puede tar presente nel embrión (en felechos eusporangiados) o non (en felechos leptosporangiados), pero anque tea presente nun se desenvuelve. La función d'absorción ye cumplida poles '''[[raigañu adventicia|raigaños adventicias]]''', aniciaes nel renuevu. El '''sistema vascular''' de les pteridofitas ye'l más primitivu de les traqueofitas actuales: nun tien crecedera secundaria (cola esceición de la licofita ''[[Isoetes]]'', qu'adquirió la crecedera secundaria de forma independiente a les espermatofitas). La '''corteza''' de les pteridofitas, d'orixe primariu, ta compuesta pola [[endodermis]], que ye un texíu (primariu) carauterísticu d'estos dos clados (y ausente na mayoría de les espermatofitas por cuenta de que piérdese mientres la crecedera secundaria), y pola [[texíu epidérmico|epidermis]] que munches vegaes presenta un indumento de tricomas (que pueden ser pelos o escames) o de pecíolos de fueyes muertes, bien útil pa la determinación de les families. Protexendo a la epidermis atopa la [[Cutícula (Embryophyta)|cutícula]] qu'impermiabiliza les parés celulares de la epidermis y protexer del secañu del ambiente na vida terrestre, pero tamién torga l'intercambiu gaseosu col ambiente. Na epidermis tamién s'atopen los [[estoma|estomes]] (del griegu "boca"), poros formaos por célules que tienen la capacidá d'abrir o cerralos según les condiciones ambientales, que dexen l'intercambiu gaseosu necesariu pa la fotosíntesis y la respiración. Escontra l'interior de la corteza atopa'l '''cilindru central''' onde s'aprecien los fexes vasculares, entendíos pol '''[[xilema]]''', que nes pteridofitas ye de tipu primitivu, formáu por [[parénquima]] y [[traqueida|traqueides]] (vasos zarraos pelos sos estremos), y el '''[[floema]]''', tamién de tipu primitivu y pocu estremáu, formáu por célules con numberoses [[Área cribosa|árees cribosas]] nes sos parés llaterales. Na corte tresversal del tarmu y del raigañu (comúnmente denomináu como "'''[[Cercu (vexetal)|cercu]]'''") reparar que los fexes vasculares de xilema y floema primarios disponer nel cilindru central según patrones que, a diferencia de les otres traqueofitas, tienen una gran diversidá de tipos y vuélvense preseos pa la determinación de les families. Al ser cormos ensin crecedera secundaria, esti patrón caltener a lo llargo de tola vida del esporófitu adultu. Polo xeneral el cercu difier nuna corte tresversal del tarmu y unu del raigañu, el cercu del tarmu ye la más diversificada y de valor sistemáticu. Esta diversidá de tipos estelares del tarmu puede arrexuntase en dos grandes grupos: los derivaos de la [[protostela]] (los fexes disponer en tol radiu del tarmu, son les más primitives) y los derivaos de la [[sifonostela]] (tarmos con "[[Migollu vexetal|migollu]]" -rexón central ensin fexes compuesta por distintos texíos según la familia-). El tipu de cercu más común ye deriváu de la sifonostela y llámase [[dictiostela]]. Los raigaños, adventicias d'orixe caulinar, tienen una "actinostela" (cercu con forma d'estrella) que puede tener distinta cantidá de radios xilemáticos, que puede ser dende 2 ("diarcas", formen una estrella de dos puntes) a munchos ("poliarcas", que formen una estrella de munches puntes), visibles nuna corte tresversal. Namái como esceición, hai especies qu'escarecen de raigañu (delles epífitas y delles acuátiques). == La reproducción nes pteridofitas == [[Ficheru:Pteridophyta alternancia-de-generaciones.svg|194px|thumb|left|Figura 2. Diagrama esquemáticu del ciclu de vida de les plantes vasculares ensin grana (Pteridophyta). Referencies:<br /> '''n ''': xeneración haploide,<br /> '''2n ''': xeneración diploide,<br /> '''m! ''': mitosis,<br /> '''M! ''': meiosis,<br /> '''F! ''': fecundación]] Nel tarmu o nes fueyes del esporófitu apaecen los meristemoides que son célules con capacidá d'estremase que van aniciar los esporangios ("estructures formadores d'espores"). L'allugamientu de los esporangios nel renuevu ye d'importancia sistemática. Nes licofitas (''[[Lycopodium]]'', ''[[Selaginella]]''), los esporangios allúguense sobre los licofilos, na so cara adaxial. Nes monilofitas, los esporangios allúguense o na cara abaxal o nel marxe de los eufilos. Les fueyes con esporangios llámense "esporofilos". Dientro de la paré del esporangio asocede la [[meiosis]] formándose les espores [[haploide]]s, primer esponente de la "xeneración gametofítica". Les espores nutrir de los texíos nutricios internos a la paré del esporangio, formando un cuévanu nel esporangio a midida que el texíu nutricio ye escosu y les espores maurecen. Los esporangios pueden ser namái de 2 tipos: [[eusporangios]] (aniciaos de delles célules meristemoides, formen una paré del esporangio con delles capes de célules y con estomas, más de 2.000 espores por esporangio), o [[leptosporangios]] (que dieron orixe al grupu monofiléticu de "felechos leptosporangiados", cada esporangio aniciáu de namái una célula meristemoide, que forma un pie de 1 o 2 célules d'espesura que la xune al esporófitu y una cápsula dientro de la cual asocede la meiosis y formación d'espores, con una paré del esporangio con una sola capa de célules y namái 32 o 64 espores funcionales por esporangio). Los felechos leptosporangiados son la mayoría de les especies de felechos que güei viven. Los esporangios pueden tar esvalixaos o arrexuntaos en "[[soros]]", los soros munches vegaes tán protexíos por una evaginación de la llámina llamada [[indusio]] que puede tener distintes formes (peltado, cupuliforme, etc), tantu l'allugamientu y forma de los soros como la forma del indusio son útiles na determinación de les families. Dacuando los esporangios tán arrexuntaos y amás xuníos por texíu parenquimático, formando una unidá a güeyu, entós son llamaos "sinangios", que se ponen n'evidencia al ver cortes a la lente, nos que s'aprecien distintos cuévanos, caúna d'elles correspondientes a un esporangio. Cuando la paré del esporangio ruémpese les espores son lliberaes. Tanto'l tipu de esporangio (eusporangio, leptosporangio), como la forma de rompimientu de la paré del esporangio o "mecanismu de dehiscencia" (por aniellu llateral, por aniellu completu, por aniellu incompletu con estomio), como la forma de la espora (trilete, monolete; con perisporio o ensin perisporio) y los "adornos" qu'hai na paré de la espora, son utilizaos pa la determinación de les families y especies. De normal precísase un microscopiu pa ver eses estructures al resolución que se precisa pa determinales. [[Ficheru:Dixonia prothallus.jpg|thumb|Figura 3. Gametófitu de ''Dicksonia antartica''.]] Les espores son esvalixaes pol vientu y onde cayen desenvuélvese'l gametófitu, el gametófitu tien de tar amestáu al suelu por qu'asoceda la [[fecundación]] que depende de l'agua. El gametófitu de les pteridofitas ye llamáu "protalo", de normal ye un balto (cuerpu ensin estructurarse en texíos y órganos) pequeñu (menos de 1 [[centímetru|cm]] de diámetru) qu'absuerbe agua per tol cuerpu pero especialmente por [[rizoide]]s (evaginaciones allargaes del balto, nun son raigaños puramente dichos por non tener la so estructura y los sos texíos). El gametófitu de les pteridofitas ye de vida llibre (non dependiente del esporófitu pa la so nutrición y crecedera), xeneralmente ye autótrofo, anque podemos atopar families con gametófitu [[saprófitu]] [[micorriza|micorrícicu]] ("micotróficu"). Los gametófitos tienen morfoloxía variada, preséu pa determinar la familia o siquier la clase a la que pertenecen: la mayoría de los felechos leptosporangiados tienen un gametófitu con forma de corazón (como'l de la semeya), pero tamién hai gametófitos con forma elongada, filamentosa, o d'otres formes. Nel gametófitu talosu desenvuélvense les estructures reproductores multicelulares: [[arquegonios]] que van dar les gametas femenines inmóviles, y [[anteridios]] que van dar anterozoides (gametas masculines móviles flaxelaes). Los anteridios apaecen na parte posterior del protalo, ente los rizoides, nos grupos primitivos tán somorguiaos nel protalo y la so paré nun ta estremada del restu del texíu sacante na superficie, formando nel so interior un eleváu númberu d'espermatozoides; nos grupos más recién los anteridios tomen la forma de pequeñes esferes compuestes por una paré dientro de la cual fórmense les célules espermatógenas que van dar 16 o 32 espermatozoides; los anteridios tienen una célula llamada célula opercular, que ye la que vence lliberando los espermatozoides al esterior. Los arquegonios apaecen na cara cimera del gametófitu, cerca de la escotadura, formar a partir d'una célula superficial que al estremase va formando'l pescuezu (única parte visible), el vasu y dientro d'él la ovocélula y delles célules más que dexeneren formando una masa mucilaginosa. El [[mucílagu]] atrai a los espermatozoides por [[quimiotaxis]]. Al ser fecundáu'l oocito va formase'l [[cigotu]] que por socesives divisiones mitóticas nutríu pol gametófitu femenín, va dar l'[[embrión]] primitivu. L'embrión sigue desenvolviéndose hasta adultu ensin entrar en llatencia. L'embrión que provién d'un eusporangio ye bipolar y con suspensor, tien meristema apical y meristema radical pero'l so raigañu embrionariu nunca se desenvuelve; el que provién d'un leptoesporangio ye unipolar: namái tien el meristema apical. === La reproducción en pteridofitas heterosporadas === La descripción sobre'l ciclu de vida dada hasta agora refierse a les families de pteridofitos "isosporados", que tienen un "ciclu de vida isospórico". El nome vien dau porque un mesmu esporófitu da espores toes del mesmu tamañu, que dan un solu tipu de gametófitos, que producen anteridios y arquegonios nel mesmu balto. Delles families de pteridofitos siguen un ciclu de vida "heterosporado", esto ye, producen dos morfos distintos d'espores (espores grandes o "megasporas" y espores pequeñes o "microsporas"), que de la mesma dan dos gametófitos distintos (les megasporas producen gametófitos que namái producen arquegonios o "gametófitos femeninos", les microsporas producen gametófitos que namái producen anteridios o "gametófitos masculinos"). A diferencia de lo que pasa colos felechos isosporados, y en forma similar a les espermatofitas, los gametófitos de los pteridofitos heterosporados desenvolver por completu dientro de les parés de la espora ensin ser lliberaos nunca (por eso son "gametófitos endospóricos"). Lo que sí ye lliberáu una vegada madura, son los gametos masculinos (anterozoides), la gameta femenina caltiénse dientro de la so arquegonio, el gametófitu femenín caltiénse protexíu pola paré de la megaspora mientres asocede la fecundación y posterior desenvolvimientu inicial del embrión. Son heterosporados: los órdenes [[Selaginellales]] y [[Isoetales]] (que xuntos formen un mesmu [[clado]] -grupu monofiléticu con un ancestru común- na división Lycophyta), y los felechos acuáticos [[Marsileaceae]] y [[Salviniaceae]] (que xuntos formen el clado de "felechos heterospóricos" na división Monilophyta). La heterosporía desenvolver en forma independiente nestos dos clados. == Taxonomía y filoxenia de pteridofitas == La hipótesis más aceptada hasta va unos años sostenía que les pteridofitas yeren un grupu monofiléticu (con un solu ancestru común) deriváu de dalgún antecesor de l'alga verde. Anguaño sábese qu'esta división ye un grupu [[parafiléticu]] que contién un ancestru común a toles [[plantes vasculares]] (que de la mesma tienen un ancestru común con toles [[briofitas]]). Sigue estudiar por razones didáctiques, como grupu contrapuestu a les [[Spermatophyta|espermatofitas]] (plantes con grana onde l'alternanza de xeneraciones dar en forma amazcarada). === Meyores en filoxenia === :''Introducción teórica en [[Filoxenia]] Nos últimos años demostróse que Pteridophyta ye un grupu parafiléticu que contién dos llinies filoxenétiques, [[Lycophyta]] y [[Monilophyta]]. Les últimes meyores en filoxenia (2013) dan la siguiente resultancia:<ref>Theodor Cole & Hartmut Hilger 2013 [http://www2.biologie.fu-berlin.de/sysbot/poster/TPP-Y.pdf Trachaeophyte Phylogeny]</ref> {{Barlabel |size=4 |at1=2|chigre1=green|label1='''Pteridophyta''' |cladograma= {{Clado | label1=[[Trachaeophyta]]&nbsp; | 1={{Clado | 1=&nbsp;'''[[Lycophyta]]''' (licopodios)|barbegin1=green | label2=&nbsp;[[Euphyllophyta]]&nbsp; | 2={{Clado | label1=&nbsp;'''[[Monilophyta]]'''&nbsp; | 1={{Clado | label1=&nbsp; | 1=&nbsp;[[Equisetopsida]] (equisetos) | 2=&nbsp;[[Filicopsida]] (felechos)}}|barend1=green | 2=&nbsp;[[Spermatophyta]] (plantes con grana)}} }} }} }} Los nomes "Felechos y allegaos", "Plantes allegaes a los felechos", y "Felechos eusporangiados", según el taxón "[[Pterophyta]]" y el mesmu "Pteridophyta", son consideraes agrupaciones non monofiléticas de plantes según estudios anteriores, como nel siguiente cuadru: [[Ficheru:Filogenia2004.gif|thumb|center|580px|<center>Figura 1. Plantes vasculares: Árbol filoxenéticu consensuáu al añu 2004, y la so correspondencia colos nomes comúnmente usaos que nun correspuenden a grupos monofiléticos. Dibuxáu y traducíu al español a partir de Pryer ''et al.'' 2004a.]] Alrodiu de la filoxenia de pteridofitas, inda nun hai consensu, pero'l futuru vese promisorio por cuenta de les recién meyores en materia d'analises moleculares que, xuntu colos analises clásicos de morfoloxía, tán dexando clarificar en mayor midida les rellaciones ente los distintos grupos. Con al respective de eso, [http://www.nature.com/nature/journal/v409/n6820/abs/409618a0.html Pryer ''et al.'' (2001)], basaos en diferencies d'ADN y morfolóxiques ente representantes de los distintos grupos de pteridófitos, conclúin que: * Les divisiones Psilotophyta, Equisetophyta y Pterophyta constitúin un únicu grupu monofiléticu y son los parientes más cercanos a les espermatofitas (plantes con grana), colo que se refuga aparentemente la hipótesis de que los Psilotophyta y Equisetophyta sían grupos primitivos, o que sían eslabones evolutivos entemedios ente los briofitos y los Pterophyta (felechos con megafilos). Los primeres en suxurir la presencia d'esti grupu monofiléticu o "clado" fueron Kenrick y Crane (1997) basaos nun calter morfolóxicu pol que llamaron al clado Infradivisión Moniliformopses (deriváu del llatín ''moniliformis'': "forma de collar", por cuenta de los lóbulos de protoxilema somorguiaos nel fexe xilemático). Pryer ''et al.'' (2001) confirmar como grupu monofiléticu aislláu del restu de los clados, y darréu Judd ''et al.'' (2002) prefirieron da-y el estatus de división y propunxeron el nome [[Monilophyta]]. * Sicasí la división Lycophyta caltiénse como grupu monofiléticu, pariente más alloñáu de les plantes con grana y los demás grupos de pteridofitas. * A última hora, la publicación estrema a les plantes vasculares en 3 grupos monofiléticos o "clados": 1) [[Lycopodiophyta]], 2) [[Spermatophyta]], y 3) [[Monilophyta]] (nome usáu anguaño). En [http://www.amjbot.org/cgi/content/full/91/10/1582 otra publicación] que fixo'l grupu d'investigación nel 2004 nel que faen nuevos analises moleculares de los taxones de monilophytas conclúin: * Dientro de Monilophyta, reconocen a partir de dellos estudios publicaos per primer vegada en 1995 y respondíos por por dellos grupos d'investigación, que la primer llinia filoxenética que difier del restu ye la qu'axunta a Psilotaceae con [[Ophioglossaceae]], rellación que se caltuvo na escuridá mientres enforma tiempu por cuenta de la estrema simplificación presente nel esporófitu de los dos families. Los calteres morfolóxicos más importantes que dexen axuntar a los dos grupos nuna llinia filoxenética son: Ophioglossaceae tien raigaños simples, ensin ramificación, ensin pelos radicales, ente que Psilotaceae direutamente nun tien raigaños; amás los dos grupos tienen gametófitos axiales y soterraños, esporangios allugaos na cara adaxial, y desenvolvimientu del esporangio del tipu eusporangiado, ente otros calteres. Les evidencies moleculares paecíen concluyentes a esti respectu. * Dientro de Monilophyta, los [[felechos leptosporangiados]] son reconocíos como un grupu monofiléticu, calteniéndose amás de Equisetaceae y Marattiaceae (familia de felechos eusporangiados con frondes, que la so cercu carauterísticamente ye una polistela). Polo que se responder# por la filoxenia propuesta nel 2002 por Judd ''et al.'', con agregaos. En resume'l siguiente árbol filoxenéticu: [[Ficheru:FilogeniaPteridofitos.gif|thumb|500px|center|Figura 5. Árbol filoxenéticu de los distintos grupos de pteridofitos y la so rellación colos demás grupos de plantes terrestres (2002).]] === Visión histórica === Los distintos grupos de pteridofitas clasificáronse taxonómicamente acordies con el siguiente resumeː {| style="margin-left: 0.5em;" | &nbsp;[[Sistema Eichler|Eichler 1883]]&nbsp; | &nbsp;[[Sistema Engler|Engler 1924]]&nbsp; | &nbsp;[[Sistema Smith|G. Smith 1955]]&nbsp; | [[Sistema de clasificación de monilophytas de Smith 2006|A. Smith 2006]] | &nbsp;[[Sistema de clasificación de pteridofitas de Christenhusz 2011|Christenhusz 2011]]&nbsp; | &nbsp;descripción |----- | bgcolor="khaki" | [[Equisetidae|Equisetinae]] | bgcolor="khaki" | [[Equisetidae|Sphenopsida]] | bgcolor="khaki" | [[Equisetidae|Calamophyta]] | rowspan="5" bgcolor="99cc99" |&nbsp;[[Monilophyta]] | bgcolor="khaki" | [[Equisetidae]] | ''[[Equisetum]]'' |----- | rowspan="3" bgcolor="77ee77" | [[Filicopsida|Filicinae]] | rowspan="3" bgcolor="77ee77" | [[Filicopsida]] | rowspan="3" bgcolor="77ee77" | [[Pterophyta]] | bgcolor="00ff00" | [[Polypodiidae]] | [[Polypodiidae|felechos leptosporangiados]] |----- | bgcolor="44ee99" | [[Marattiidae]] | [[Marattiaceae|felechos eusporangiados]] |----- | rowspan="2" bgcolor="aadd3a" | [[Ophioglossidae]] | [[Ophioglossales|ofioglosales]] |----- | rowspan="2" bgcolor="ccdd44" | Lycopodinae | bgcolor="eeff11" | [[Psilotopsida sensu Engler|Psilotopsida]] | bgcolor="eeff11" | [[Psilotales|Psilophyta]] | [[psilotales]] |----- | bgcolor="aaff00" | [[Lycopsida]] | bgcolor="aaff00" | [[Lycophyta|Lepidophyta]] | bgcolor="aaff00" |&nbsp;[[Lycophyta]] | bgcolor="aaff00" | [[Lycopodiidae]] | [[Lycopsida|licopodiofitas]] |} El términu '''Pteridophyta''' foi concebíu por Colm en 1872 a partir de ''Pteris'' (del griegu "felechu", referíu a un xéneru de felechu) y equival aprosimao a '''Filices''' del [[Sistema de Jussieu]] (1774). Acordies con el '''[[sistema Eichler]]''' clasificar de la siguiente manera:<ref>Oudemans, C.A.J.A. (1896). Rangschikking der Llanten. in Oudemans, C.A.J.A. & Hugo de Vries. Leerboek der plantenkunde, ten gebruike bij het hooger onderwijs. volume 2(2).</ref> * subreinu A. [[Criptógama|Cryptogamae]] ** división III. '''Pteridophyta''' *** clase 1. [[Equisetopsida|Equisetinae]] (piniellos) *** clase 2. [[Lycopsida|Lycopodinae]] (licopodios) *** clase 3. [[Filicopsida|Filicinae]] (felechos) Esti sistema ye similar al de [[Sistema Bessey|Bessey (1907)]], qu'usó trés phylaː Calamophyta, Pteridophyta y Lepidophyta, equivalentes a los trés clases de pteridofitas de Eichler. Engler, a la so división [[Embryophyta asiphonogama]], subdivisión Pteridophyta, añedió la cuarta clase [[Psilotopsida sensu Engler]] (1924), similar al modernu [[Sistema Kubitzki]]. De los distintos taxones en que pueden estremase les pteridofitas sobresal el de los felechos, que fueron llamaos depués [[Pterophyta]] (Pteropsida si clase, dacuando tamién como clase Filicatae), que son los pteridofitos con megafilos. Mientres un tiempu creyóse que Pterophyta constituyía una llinia parafilética más recién que los demás grupos de felechos ensin megafilos, que yeren llamaos "grupos primitivos" y creyóse que dellos felechos ensin megafilos (como los equisetos) perder de forma secundaria (dempués d'adquirilos). Los taxones con representantes vivos que podíen atopase hasta apocayá (Smith 1955, Bold 1957, Zimmerman 1959 [http://www.plantscience4o.com/2014/02/classification-of-pteridophytes-by_1118.html]) son los siguientes: * División '''[[Psilotophyta]]''' ([[Psilotae]] si clase). Entiende a la familia actual ensin fueyes [[Psilotaceae]]. Tamién se-y llamó [[Rhyniophyta]] (Zimmerman 1976), pos s'especulaba una rellación con pteridofitas fósiles. * División '''[[Lycopodiophyta]]''', Lycophyta o Lepidophyta ([[Lycopodiatae]] si clase). Entiende a los taxones actuales [[Lycopodiaceae]], ''[[Selaginella]]'' y ''[[Isoetes]]''. * División '''[[Equisetophyta]]''', Sphenophyta o Calamophyta ([[Equisetatae]] si clase). Entiende al xéneru actual ''[[Equisetum]]''. * División '''[[Pterophyta]]'''. ([[Pteropsida]] o [[Filicatae]] si clase). Entiende a tolos felechos con megafilos. Esti taxón recibió una gran variedá de nomes a lo llargo de la historia, incluyendo'l mesmu "Pteridophyta" y tamién "Filicopsida" (sensu Engler). * Delles clasificaciones modernizaron l'allugamientu de Ophioglossaceae (tradicionalmente allugada xunto a los "[[felechos verdaderos]]"), allugándola nuna división estreme ([[Ophioglossophyta]]) amás de les 4 mentaes (por casu en [//species.wikimedia.org/wiki/Plantae wikispecies]), clasificación que s'avera más a lo que se sabe anguaño de sistemática de pteridofitas. Hai que tener en cuenta que los estudios filoxenéticos más recién respuenden por a los sistemes d'[[Sistema de clasificación de monilophytas de Smith 2006|A. Smith 2006]] y [[Sistema de clasificación de pteridofitas de Christenhusz 2011|Christenhusz 2011]]. === Taxonomía === :''Introducción teórica en [[Taxonomía]] Christenhusz et al. 2011,<ref name="Christenhusz et al. 2011" /><ref name="preface" /><ref name="corrections" /> basada en Smith et al. 2006,<ref name="Smith et al. 2006" /> 2008;<ref name="Smith et al. 2008" /> que tamién aprove una secuencia llinial de les licofitas y monilofitas. Les divisiones y clases son les siguientes: * [[Lycophyta]] (families 1 a 3) * [[Monilophyta]] ("felechos"), que contién a les clases (Smith et al. 2006) o subclases (Christenhusz et al. 2011): ** [[Equisetopsida]] o Equisetidae (familia 4) ** [[Psilotopsida]] o Ophioglossidae (families 5 y 6) ** [[Marattiopsida]] o Marattiidae (familia 7) ** [[Polypodiopsida]] o Polypodiidae (families 8 a 48) == Importancia económica == La mayoría de les pteridofitas namái tienen importancia pa los sistemáticos, siendo l'usu económicu más valoráu l'usu como [[Planta ornamental|ornamentales]]: los felechos arborescentes afaten los xardinos botánicos tropicales y templaos de tol mundu, y munches polipodiales utilícense como plantes de fueya d'interior, como los felechos serruchu y les especies de ''[[Adiantum]]'', tamién son valoraes les distintes especies llamaes "doradillas", y los felechos trepadores como ''[[Lygodium japonicum]]''. El felechu acuáticu ''[[Ceratopteris]]'' ye conocíu polos acuaristas de tol mundu. Tamién hai felechos que les sos frondes estrayer p'afatar ramos de flores (como ''[[Rumohra]]'' o ''[[Lophosoria quadripinnata]]''<ref name="Smith" />). Les especies de ''[[Marsilea]]'' son fácilmente confundibles con tréboles de 4 fueyes polos ensin empecipiar, y dacuando son vendíes como tales. ''[[Salvinia]]'' ye un felechu flotante que ye conocíu n'Estaos Xuníos por taponar diques y crear un problema económicu, anguaño tánse estudiando los sos enemigos naturales pa intentar controlalo por aciu control biolóxicu de plagues. ''[[Azolla]]'' ye un felechu flotante cultiváu nos campos d'arroz por cuenta del so poder fertilizante. Tamién dacuando ye consideráu maleza. En dellos llugares comen los biltos tienros de les fueyes de distintes especies de felechos. Por casu, en ciertos llugares del sur de Chile comer n'ensalada los biltos d'[[ampe]] o "perrinos".<ref name="Smith" >{{cita publicación | autor =Smith-Ramírez, Cecilia| títulu = Uso artesanales del monte nativu. La estracción silenciosa| añu = 1994| publicación = Revista Ambiente y Desenvuelvo| volume = X| númberu = 2| id = p. 71-76 [http://web.archive.org/web/http://www.cipma.cl/RAD/1994/2_Smith.pdf Artículu en llinia] |urlarchivu=http://web.archive.org/web/http://www.cipma.cl/RAD/1994/2_Smith.pdf|fechaarchivu=27 de payares de 2015}}</ref><ref>{{cita llibru|autor=Hoffmann Jacoby, Adriana|títulu=El monte chilote. Historia natural del archipiélagu de Chiloé. Caltenimientu y desenvolvimientu sustentable de los sos montes y biodiversidá.|añu=1999|editorial=Santiago: Defensores del Monte Chilenu|id=ISBN 956-7721-22-X}}</ref> ''Adiantum capillus-veneris'' tien actividá [[analxésicu|analxésica]] y [[antitusígeno|antitusígena]]. Emplégase abondosamente na España Mediterránea como remedio bien específicu.<ref name = "Rivera">Rivera, D. et al. 1998. ''Manual de Teoría y Práutiques de Etnobotánica'', Ed. Diego Marín. ISBN 84-95095-06-8</ref> === Cultivu de felechos === El cultivu d'estes plantes al traviés de tarmos ye'l métodu de cultivu más común. Pero esisten otros métodos de cultivu, como'l cultivu por espores, por casu. De siguío va esplicase el cultivu por espores. Solo precísase: espores de felechu, tierra, llámina flexible de plásticu tresparente, agua y material orgánico de cualquier tipu (fueyes, tarmos, etc.). Les espores llógrense rallando les fueyes de los felechos que les contienen. Son los puntos negros o marrones que s'atopen debaxo de delles de les sos fueyes. * Nun tiestu o tiestu, asitiar el [[material orgánico]] ente la tierra del fondu y la tierra de riba. Siendo la capa de tierra cimera bastante fina. * Esparder les espores por tola superficie de la tierra del tiestu. Ensin cubrir con más tierra. * Esparder [[agua]] en forma de gotes o "esprái", sobre la tierra y les espores. * Finalmente, cubrir el tiestu cola llámina plástica flexible, pa evitar la [[Evaporación (procesu físicu)|evaporación]] de l'agua y retener el [[dióxidu de carbonu]] de que'l material orgánico llibera mientres se descompon. El dióxidu de carbonu ye vital pa la crecedera de nuevos felechos, una y bones los felechos apaecieron nuna dómina onde na [[atmósfera]] yera común esti [[gas]]. Los felechos pueden tardar enforma en crecer, dacuando más de 4 selmanes, dependiendo de les condiciones onde s'atope'l tiestu y l'especie del felechu. cuando empiecen a brotar, tien de furase con una aguya'l plásticu que los cubrir por que se vaigan acostumando adulces a la so nueva atmósfera, depués de brotar. Cuando crezan lo suficiente, pueden ser tresplantaos a cualquier xardín o tiestu. == Ver tamién == * [[Desenvolvimientu de los felechos]] * [[Embriogénesis en pteridófitas]] * [[Clasificación de los organismos vexetales]] * [[Sistema de clasificación de monilophytas de Smith 2006]] Taxones qu'entienden a les pteridofitas: * [[Lycophyta]] * [[Monilophyta]] Taxón cimeru que toma a les pteridofitas y les espermatofitas: * [[Tracheophyta]] == Notes == {{llistaref|2}} == Bibliografía == === General === * Cabrera, A.L. (Ed.) 1977. ''Flora de la provincia de Jujuy. Parte II: Pteridophyta.'' Coleición Científica, Institutu Nacional de Teunoloxía Agropecuaria, Tomu XIII. * Tryon, R.M. & A.F. Tryon. 1982.'' Ferns and allied plants with special reference to tropical America.'' Springer-Verlag, Nueva York. * H. C. Bold, C.J. Alexopoulos & Th. Delevoryas (1989) ''Morfoloxía de les Plantes y los Fungos''. Omega, Barcelona, 911 pp., ISBN 84-282-0754-2 * Moren, R.C. 2003. ''Los Xéneros de Felechos y Licofitas Neotropicales. Una guía pa Estudiantes.'' Edición Especial pa Sistemática de Plantes Tropicales (OET 2003-28). Organización pa Estudios Tropicales. * Elsa L. Cabral de Ferber, Daniel Cian. 2003. "Pteridófitos, guía de consultes". Editáu por: Elsa L. Cabral de Ferber, Cátedra Diversidá Vexetal (Botánica II), Facultá de Ciencies Exactes y Agrimensura, Universidá Nacional del Nordeste, Arxentina. (conteníu online [http://web.archive.org/web/http://exa.unne.edu.ar/depar/areas/biologia/botanicaII/plantasvasculares.htm equí]) * Ramón Palacios. 2006. "Pteridofita: guía y glosariu." Cátedra Sistemática de Plantes Vasculares (Biodiversidá de tracheophyta), Facultá de Ciencies Exactes y Naturales, Universidá Nacional de Buenos Aires, Arxentina. === Sistemática === * Engler, A. 1926. ''Die natürlichen Pflanzanfamilien.'' 2ª Ed. * Engler, A. Prantl y continuadores. 1887-1915. ''Die Natürlichen Pflanzenfamilien.'' 23 tomos. Leipzig. * Kenrick P, Crane PR. 1997. ''The Origin and Early Evolution of Land Plants.'' Smithsonian Institution Press, Washington, DC * 2000. ''The PLANTS Database, database (version 5.1.1).'' National Plant Data Center, NRCS, USDA. Baton Rouge, LA 70874-4490 USA. http://plants.usda.gov * Pryer, Kathleen M., Harald Schneider, Alan R. Smith, Raymond Cranfill, Paul G. Wolf, Jeffrey S. Hunt y Sedonia D. Sipes. 2001. "Horsetails and ferns are a monophyletic group and the closest living relatives to seed plants".'' Nature ''409: 618-622 (resume n'inglés [http://www.nature.com/nature/journal/v409/n6820/abs/409618a0.html equí], pdf [http://web.archive.org/web/http://www.pryerlab.net/publication/fichier199.pdf equí]). * Judd, W. S. Campbell, C. S. Kellogg, E. A. Stevens, P.F. Donoghue, M. J. 2002. ''Plant systematics: a phylogenetic approach, Second Edition.''Sinauer Axxoc, USA. * Pryer, Kathleen M., Eric Schuettpelz, Paul G. Wolf, Harald Schneider, Alan R. Smith y Raymond Cranfill. 2004a. "Phylogeny and evolution of ferns (monilophytes) with a focus on the early leptosporangiate divergences". ''American Journal of Botany'' 91:1582-1598 (resume n'inglés [http://www.amjbot.org/cgi/content/abstract/91/10/1582 equí]). * Pryer, K. M., Schneider, H, y Magallón, S. 2004b. "The radiation of vascular plants". En J. Cracraft y J. M. Donoghue (editores), ''Assembling the tree of life'', 138-153. Oxford Univ. Press, New York. == Enllaces esternos == {{Commonscat}} {{Wikispecies}} * Dr. David T. Webb, ''Courses'', http://www.botany.hawaii.edu/faculty/webb/ * Palacios-Rios, M. 2007. http://www.helechos.com.mx ''Cursos introductorios a la diversidá de plantes y algues (n'inglés).'' * 2001 - 2006. Dra. Ma. Mercedes Arbo, Dra. Ana Maria González. "Hipertestos de Morfoloxía de Plantes Vasculares". http://www.biologia.edu.ar/botanica/ En: J. S. Raisman, Ana M. González, ''Hipertestos del área de la Bioloxía''. http://www.biologia.edu.ar/ ''Sitiu con testos bien completos y con munches ilustraciones. N'español, actualizáu regularmente.'' * Gran web de botánica de la Universidá d'Estremadura [http://www.unex.es/polen/LHB/ lleiciones hipertextuales de botánica] * James D. Mauseth, ''Plant Anatomy Laboratory, Micrographs of plant cells and tissues, with explanatory text.'' http://www.sbs.utexas.edu/mauseth/weblab/ ''Sitiu con semeyes al microscopiu de célules y texíos de plantes.'' (n'inglés) * [http://web.archive.org/web/http://www.pryerlab.net/publication/index.shtml Pryer's lab] colos pdfs de les publicaciones nes qu'intervien l'autora. * P. F. Stevens, 2001 d'equí p'arriba, [http://www.mobot.org/mobot/research/apweb/ Angiosperm Phylogeny Website]. Versión 9, xunu de 2008, y actualizáu dende entós. http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ * Gómez P., Luis D., 1971. [http://www.biologiatropical.ucr.ac.cr/attachments/volumes/vol20-1/03-Gomez-Pteridologia.pdf Contribuciones a la Pteridología Costarricense] en: ''[[Revista de Bioloxía Tropical]]''. (20)1: 31-43, 1972. {{Tradubot|Pteridophyta}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Pteridophyta| ]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] 4e9pkp7gh403dttbt8grskbq3j7a9i4 0 95230 3703876 3695046 2022-08-02T07:46:32Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Avisu médicu}} [[Ficheru:Sperm-egg.jpg|thumb|Un espermatozoide a puntu de fecundar un óvulu d'un mamíferu.]] La '''fecundación'''<ref>{{DALLA|fecundación}}</ref> tamién llamada '''singamia''', ye'l procesu pol cual dos [[gametu|gametos]] ([[Espermatozoide|masculín]] y [[ovulo|femenín]]) fundir mientres la [[reproducción sexual]] pa crear un nuevu individuu con un [[xenoma]] deriváu de dambos proxenitores. Los dos fines principales de la fecundación son la combinación de [[xen]]es derivaos de dambos proxenitores y la xeneración d'un nuevu individuu. Nel casu de les [[Spermatophyta|plantes con grana]], tien d'estremase'l fenómenu de la fecundación puramente dichu (unión íntima de dos célules sexuales hasta confundise los sos nucleos respeutivos y, en mayor o menor grau, les sos citoplasmes),<ref>Font Quer, P. 1977. ''Diccionariu de botánica''. Barcelona: Ed. Labor. p. 459.</ref> del procesu biolóxicu que lu antecede: la [[polinización]], nel que los granos de [[polen]], desenvueltos nes [[teca (botánica)|teques]] que contién cada [[antera]] d'un [[estambre]] (fueya Reproductora masculina), son tresportaos pol vientu o los inseutos a los estigmes, onde granen emitiendo un tubu polínicu que crez escontra l'ovariu. Nesti casu nun se trata de gametos, sinón d'[[Espora|espores]], pos cada granu de polen contién dos gametos o célules reproductores masculines, que son tresportaes a una fueya reproductora femenina (carpelo) d'otra flor (polinización cruciada) o de la mesma flor (Autopolinización). == Proceso == Los detalles de la fecundación son tan diversos como les especies; sicasí, esisten cuatro eventos que son constantes en toes elles: # El primer contautu y reconocencia ente l'[[óvulu]] y l'[[espermatozoide]], que na mayor parte de los casos ye de gran importancia p'asegurar que los gametos sían de la mesma especie. # La regulación de la interaición ente l'espermatozoide y el gametu femenín. Solamente un gametu masculín tien de fecundar un gametu femenín. Esto puede llograse dexando que namái un espermatozoide ente nel óvulu, lo que va torgar l'ingresu d'otros. # La fusión del material xenético proveniente de dambos gametos. # La formación del [[cigotu]] y l'entamu del so [[embriogénesis|desenvolvimientu]]. == Modalidaes == === Según les semeyances y diferencies ente los gametos === * '''Fecundación isogámica''': Unión de dos gametos idénticos en tamañu y estructura. Asocede solamente en dellos grupos como los [[protozóu|protozoos]]. * '''Fecundación anisogámica''': Unión de dos gametos distintos, tantu en tamañu como n'estructura, unu masculín y otru femenín. Asocede na mayor parte de los grupos. * '''Fecundación oogámica''': gametos bien distintos: el femenín ye grande ya inmóvil y apurre toles reserves nutritives al cigotu, ente que'l masculín ye pequeñu y móvil. === Según los individuos participantes === *'''Fecundación cruciada''': fecundación na que cada [[gametu]] vien de un individuu distintu. En dalgún raru casu, dos individuos fecúndense mutuamente, como asocede nos cascoxos terrestres (o. ''[[Pulmonata]]''). *'''Autofecundación''': cuando los dos gametos proceden del mesmu individuu. Nes plantes [[Magnoliophyta|anxospermes]], que les sos flores suelen ser [[hermafroditismo|hermafrodita]], ye frecuente l'autofecundación, cuasi siempres combinada cola fecundación cruciada. En delles especies coesisten coles normales ciertes flores especiales que nun s'abrir, y produzse la fecundación dientro del brotu ([[cleistogamia]]). *'''Fecundación interna''': los espermatozoides llamaos introespermatozoide, ye un tipu d'espermatozoide avanzáu (la so morfoloxía ye d'una cabeza que contién al nucleu y al acrosoma, un pescuezu onde tán los centríolos, la pieza media que ye'l flaxelu arrodiáu de vainas mitocondriales, y finalmente la pieza terminal que ye la continuación del flaxelu pero arrodiáu de vainas fibroses), estos pasen al cuerpu de la fema inyectaos por órganos copuladores nel cursu d'un acoplamientu, o bien son tomaos pola fema en forma d'un [[espermatóforo]] lliberáu primeramente pol machu. Ye cuando la unión de los dos gametos o célules sexuales (espermatozoide y óvulu) realízase dientro del cuerpu de la madre nel úteru o matriz, d'alcuerdu a ello los animales clasificar en: # [[Oviparidad|'''Ovíparos''']]: fecundación interna y desenvolvimientu embrionariu esternu dientro d'un güevu provistu de nutrientes y pulgu caliar, por ej., los Monotremas ([[Ornithorhynchus anatinus|ornitorrincu]], [[Tachyglossidae|equidnes]]), munches especies d'[[invertebráu|invertebraos]], [[Reptilia|reptiles]] y [[aves]]. # [[Ovoviviparidad|'''Ovovivíparos''']]: fecundación interna y desenvolvimientu embrionariu incompletu, abandonen el cuerpu de la madre cuando entá son fetos pa completar el so desenvolvimientu fuera del cuerpu maternu, por ej., los [[Marsupialia|Marsupiales]] ([[Mustela nivalis|papalbes]], [[Didelphimorphia|zarigüeyas]], [[canguru|canguros]]). El marsupiu (bolsa membranosa) contién les glándules mamaries pa l'alimentación de les críes. # [[Viviparidad|'''Vivíparos''']]: fecundación interna y desenvolvimientu embrionariu internu, por ej., los Euterios o [[Mammalia|mamíferos]]. * '''Fecundación esterna''': mesma de los animales acuáticos, esisten dos tipos d'espermatozoides pa la fecundación esterna: el acuaespermatozoide que ye aquel emitíu llibremente pol organismu al mediu acuáticu onde vive y que fecunda güevos tamién llibres, y l'espermatozoide endoacuático, que tamién ye emitíu al mediu acuáticu pero ye dirixíu poles corrientes inhalantes o d'alimentación de la fema, pa fecundar los güevos emitíos por esta y que se caltienen pa la so incubación fora del tracto xenital. Estos espermatozoides son de tipu primitivu (la so morfoloxía basar nun acrosoma en forma de capuchón, un nucleu subesférico, un númberu pequeñu de mitocondrias específiques con crestes mitocondiales y una cola o flaxelu que la so organización ye en microtúbulos en 9 pares esternos y 1 internu que ye aniciáu por un centríolo distal). Ye llevada a cabu por cuasi tolos invertebraos marinos y les siguientes especies: #[[Pisces|Peces]]: na reproducción, los óvulos son abandonaos pola fema na agua al azar y son darréu fecundaos pol machu. La fecundación ye esterna porque asocede na agua. Los güevos queden llexando na agua, dalgunos cayen y afítense no fondero, pero la mayoría sirven d'alimentu a otros pexes. Hai delles especies de pexes, como los [[Selachimorpha|tiburones]] y los pexes esmartiello, que tienen fecundación interna, esto ye, que se realiza dientro del cuerpu de la fema. #[[Amphibia|Anfibios]]: son ovíparos y efectúen una fecundación esterna. Los machos abracen a les femes y éstes al pasar unu o dos díes, suelten los óvulos na agua. Depués el machu deposita los sos espermatozoides sobre los óvulos pa llograr la fecundación y el posterior desenvolvimientu de los mesmos. Los güevos son blandos y ensin pulgu, como éstos ensuguen rápido, depositar na agua o en sitios húmedos. Les críes nun se paecen a los sos padres, tienen aspeutu de pececillos y alienden como los pexes. Camuden de forma, esto ye, sufren [[metamorfosis (bioloxía)|metamorfosis]]. Pasen d'un estáu de cucharapa, onde nun tienen pates, a la forma adulta adquiriendo los cuatro pates. == Reconocencia ente los gametos masculín y femenín == [[Ficheru:Acrosome reaction diagram es.svg|thumb|350px|Diagrama qu'amuesa los pasos d'una [[reaición acrosómica]] como asocede nos oricios.]] Prodúcense los siguientes pasos: # Quimio-atraición dende'l gametu femenín escontra'l masculín, per mediu de la secreción de molécules solubles qu'atraen al espermatozoide. Nun gran númberu d'especies los espermatozoides son atraíos escontra'l gametu femenín, al traviés de la secreción d'una sustancia químico per parte d'esti postreru. # [[Exocitosis]] de la vesícula acrosómica del gametu masculín de cuenta que puedan lliberar les [[enzima|enzimes]] conteníes nesta vesícula. # Unión del gametu masculín a la capa estracelular qu'anubre'l [[óvulu]]. L'espermatozoide xúnese primero al gametu femenín, asocediendo dempués la lliberación del conteníu de la vesícula acrosómica. # Pasu del espermatozoide al traviés de la matriz estracelular (membrana vitelina nel oriciu; [[zona pelúcida]] en mamíferos) qu'anubre al óvulu. # Fusión de les membranes celulares del gametu femenín y masculino. == Fecundación en plantes == [[Ficheru:Mulberrry-flower.JPG|thumb|250px|Mores mientres la fertilización. Dalgunes siguen actives ente qu'otres recibieron yá'l polen y tán amostalgues.]] === Gimnospermas === Les [[Gymnospermae|gimnospermas]] tien flores masculines y femenines. La flor femenina tien una bráctea, una escama y dos óvulos. Arrexuntar alredor d'una exa floral, formando'l conu femenín. L'óvulu contién un [[sacu embrionariu]] con dos [[arquegonios]], con dos [[oósfera|oósferes]] o gametos femeninos cada unu. Les flores masculines formen conos masculinos alredor d'una exa floral. Tienen una escama y dos sacos polínicos o [[esporangio|microsporangios]] nos que se formen les célules madre que dan llugar a los granos de polen. Dientro de los granos de polen hai dos [[anterozoide]]s o gametos masculinos y dos sacos aéreos que favorecen la so dispersión hasta llegar a la flor femenina. El granu de polen tarda hasta un añu en granar n'algamando la flor femenina. El tubu polínicu ábrese amodo al traviés de la [[nucela]] del óvulu. Al llegar al gametófitu femenín traviesa'l pescuezu del arquegonio, enfusa na oosfera y descarga nella'l so conteníu. Nesi momentu produz la fecundación, unu de los gametos xunir col nucleu de la oosfera pa formar el cigotu (diploide). L'otru gametu masculín, el nucleu vexetativu y les demás célules del arquegonio, dexeneren. L'embrión queda arrodiáu pol [[endospermo]] (célules de reserva) y protexíu pol tegumentu del óvulu, que se [[Lignina|lignifica]]. L'embrión nun ta totalmente maduru hasta dos años dempués de l'apaición de les flores, cuando se lliberar les granes. Na grana de [[Pinus|pinu]], el tegumentu ye diploide, producíu pol [[esporófitu]] maternal, el texíu de reserva (endosperma primariu) ye haploide pos forma parte del gametófitu femenín. L'embrión diploide que se forma tres la fecundación ye'l nuevu esporófitu. === Anxospermes === Dempués de que'l [[carpelu]] foi [[polinización|polinizáu]], el granu de [[polen]] grana en respuesta a un líquidu azucarado (principalmente [[sacarosa]]) secretado pol [[Estigma (botánica)|estigma]] maduru. De cada granu de polen, surde un [[tubu polínicu]] que crea un camín al traviés del [[Estilu (botánica)|estilu]] y diríxese escontra'l [[sacu embrionariu]] o [[gametófitu|gametófitu femenín]] de les [[Magnoliophyta|anxospermes]] el cual allúgase dientro del [[Óvulu (botánica)|óvulu]]. Al traviés del tubu polínicu viaxen los nucleos xenerativos o gametos masculinos hasta'l [[micrópilo]]. El tubu polínicu travesar y descarga el so conteníu cerca d'una de les [[sinérgida|sinérgides]] del sacu embrionariu. Una vegada descargáu'l so conteníu, los nucleos xenerativos fundir cola [[oósfera]] y colos [[nucleos polares]] nun procesu conocíu como [[doble fecundación]]. Munchos granos de polen pueden algamar l'estigma y granar, pero solu unu va producir la fecundación. Dempués de ser fertilizáu, l'ovariu empieza a crecer y va convertise nel [[frutu]]<ref name="facts_and_practice_for_a_level">{{cita llibru |apellíu1=Johnstone |nome1=Adam |títulu=Biology: facts & practice for A level |editorial=[[Oxford University Press]] |isbn=0-19-914766-3 |páxina=95}}</ref> Nos frutos con delles granes, son necesarios dellos granos de polen pa fundise con cada óvulu. == Fecundación n'invertebraos == Ente los invertebraos esisten distintos métodos de reproducción === Reproducción asexual === {{AP|Reproducción asexual}} Esti tipu de reproducción puede llevase a cabu por aciu distintos procesos: [[mitosis]], fisión binaria, [[gemació]]n y fragmentación, ente otros, siguíu pola crecedera y desenvolvimientu del nuevu individuu. Esisten ventayes adaptatives conferíes a los organismos que presenten esti tipu de reproducción. Al poder producir mayor númberu de descendientes, pueden tomar ventaya en condiciones favorables presentes en ciertu ambiente; al esplotar les distintes fontes alimenticies, l'espaciu disponible y demás recursos presentes nel mediu. Un claru exemplu de reproducción asexual n'invertebraos formadores de colonies son los [[coral]]es. === Reproducción sexual === {{AP|Reproducción sexual}} Esti tipu de reproducción inclúi la formación de célules haploides, [[gametu|gametos]] (güevu y espelma) por aciu [[meiosis]], y la subsiguiente fusión de dos d'estes célules pa poder formar un [[cigotu]]diploide. La mayoría de los invertebraos lliberen los sos gametos al mediu onde habiten, y ésti xeneralmente ye l'agua, y tien llugar la fertilización esterna. Nestos organismos la sincronía na lliberación de los gametos ye crítica, por cuenta de que tienen de lliberar tantu güevos como espelma coles mesmes por que pueda asoceder la fertilización. Dalgunos de los factores que se cree tán rellacionaos cola sincronía de la lliberación de gametos nos animales marinos son la temperatura de l'agua, la lluz, la bayura de [[fitoplancton]], el ciclu llunar y la presencia d'organismos d'otres especies. Ye importante mentar tamién que, anque la mayoría de los [[invertebráu|invertebraos]] siguen esti patrón de fecundación esterna, tamién esisten los que lleven a cabu esti procesu internamente. Esti tipu d'organismos tienen de tener un mayor desenvolvimientu de los sos sistemes reproductores, que dexen facilitar esti procesu. == Fecundación en mamíferos == La fecundación en mamíferos ye interna. El papel que xuega'l tracto reproductivu femenín ye bien importante porque facilita que los [[espermatozoide]]s lleguen a la [[trompa uterina|trompa de Falopio]] (a l'angüeña específicamente), gracies al movimientu muscular qu'exerz el [[úteru]]. Cuando los espermatozoides algamen l'angüeña, adquieren competencia (pueden perder si quédense alredor d'esta demasiáu tiempu). Los espermatozoides pueden tener distintos porcentaxes de sobrevivencia dependiendo de la so llocalización dientro del tracto reproductivu femenín.<ref name="Gilbert, S 2005">Gilbert, S. 2005. ''Bioloxía del desenvolvimientu''. 7ª Edición. Sinauer Assoc., Sunderland. Capítulu 7 Fecundación: l'empiezu d'un nuevu organismu; páxines 207-221.</ref> En mamíferos, la fertilización fai que s'active'l procesu pol cual complétase la [[meiosis]] nel güevu y el xuegu de [[cromosoma|cromosomes]] de la madre convertir nel pronúcleo del güevu. El güevu ta cubiertu de delles capes: la [[membrana plasmática]], gránulos corticales y la [[zona pelúcida]]. La espelma ye móvil, ta diseñáu p'activar el güevu y coles mesmes ensertar el so nucleu a la citoplasma del güevu. Tanto'l güevu como l'espermatozoide tán estructuralmente especializaos pa la fertilización. El güevu ta especializáu en prevenir la fertilización de más d'un espermatozoide, ente que l'espermatozoide ta especializáu en promover la penetración al güevu. Al enfusar l'espermatozoide, actívase un mecanismu de bloquéu nel güevu nel cual previense qu'otru espermatozoide ente (bloquéu de [[polispermia]]). Esto ye necesariu porque si más d'un espermatozoide entrara nel güevu, habría xuegos extra de cromosomes y centrosomas, resultando nun desenvolvimientu anormal. ===Procesu de capacitación=== Dempués de la entrada de la espelma nel tracto reproductivu femenín asocede un procesu de capacitación, que busca facilitar la fertilización removiendo ciertos factores inhibitorios y barreres. La capacitación como tal, referir a los cambeos fisiolóxicos polos cualos l'espermatozoide apuerta a competente pa fecundar el gametu femenín. Los cambeos moleculares de la capacitación son inda bien desconocíos. Hasta'l momentu identificáronse cuatro cambios importantes: # Alteración de la membrana celular del espermatozoide, eliminación de [[colesterol]] por [[proteína|proteínes]] d'[[albúmina]] nel tracto reproductivu femenín. Esto al paecer aumenta'l [[pH]] que dexa que l'espermatozoide esperimente aición acrosómica. # Tamién se pierden [[glúcidu|hidratos de carbonu]] na superficie espermática, lo cual al paecer facilita la reconocencia pa les proteínes de la zona pelúcida. # El potencial de la membrana celular del espermatozoide vuélvese más negativu cuando los [[ion]]es de [[potasiu]] dexen l'espermatozoide. Al paecer facilita que les canales de [[calciu]] ábranse y asina entra'l calciu al espermatozoide. Los iones de [[bicarbonatu]] y calciu tán rellacionaos cola producción de [[Adenosín monofosfato cíclicu|cAMP]] y faciliten los eventos de fusión de membrana. # [[Fosforilación]] de proteínes Haise documentáu (Timothy Smith 1998 y Susan Suárez 1998) qu'antes d'ingresar a l'angüeña de la trompa de Falopio onde asocede la fertilización los espermatozoides ensin capacitase xunir a les membranes de les célules de la trompa nel ismu hasta que completen la capacitación y esprender. Al paecer esta unión temporal allarga la vida de los espermatozoides y vuelve más lenta la capacitación. Esto podría tener como oxetivu evitar la poliespermia, y maximizar la probabilidá de qu'haya espermatozoides na angüeña p'atopar el gametu femenín cuando la eyaculación asocedió díes antes de la ovulación.<ref name="Gilbert, S 2005"/> ===Motilidad de los espermatozoides=== En distintes rexones del tracto reproductivu femenín se secretan distintes [[molécula|molécules]], que pueden influyir la [[motilidad]] de los espermatozoides. Por casu, en dellos casos de [[Rodentia|royedores]], los espermatozoides al pasar del úteru a les tropes se Falopio se hiperactivan, nadando a velocidaes mayores. La hiperactivación paez tar rellacionada con cAMP d'una canal de calciu na cola de los espermatozoides. Esto facilita la motilidad al traviés de [[fluyíu|fluyíos]] [[mafa|mafosos]] como los que s'atopen nes trompes de Falopio. La hiperactividad y la [[hialuronidasa]] dexa que los espermatozoides traviesen la capa del cúmulu. Otros factores secretados nel [[oviducto]] apurren el componente direccional del movimientu de los espermatozoides, especúlase qu'estos factores quimiotácticos son secretados pol folículo ováricu. Tamién se vio que solo los espermatozoides capacitaos llogren ser atraíos pol fluyíu folicular quimiotáctico.<ref name="Gilbert, S 2005"/> [[Ficheru:Fusión de membrana plasmática del espermatozoide y del gameto femenino (mamíferos).jpg|thumb|Fusión de membrana plasmática del espermatozoide y del gametu femenín (mamíferos).]] ===Barreres a superar polos espermatozoides=== La capacitación dexa al espermatozoide devasar delles barreres y llograr la fecundación. La primer barrera al llegar al güevu ye una capa de célules cúmulus n'ácidu hialurónico. L'actividá de la hialuronidasa na superficie de la cabeza del espermatozoide ayudar a enfusar esta barrera. La segunda barrera ye la zona pelúcida, que ye una capa de [[glicoproteína|glucoproteínas]]. L'espermatozoide llogra enfusar esta barrera gracies a la reaición acrosómica (lliberación de conteníos de la vesícula acrosómica allugada na cabeza del espermatozoide).<ref name="Wolpert, L 2007. pages 432-436">Wolpert, L. 2007. ''Principles of Development''. Third Edition, Oxford, United States Chapter 11. Germ cells, fertilization, and sex, pages 432-436.</ref> ===La zona pelúcida=== La zona pelúcida xuega un papel análogu a la membrana vitelina de los invertebraos. Esta matriz estracelular, que ye sintetizada pol ovocito tien dos funciones principales: xunir l'espermatozoide y empezar la reaición acrosómica. Esta capa de la zona pelúcida tien trés glucoproteínas principales ZP1, ZP2 y ZP3. Esta postrera ye un receptor especie-específica pa la unión del espermatozoide. ===Unión del espermatozoide col güevu=== La membrana celular qu'anubre la cabeza del espermatozoide tien delles proteínes (un exemplu ye la SEDE1), estes proteínes pueden xunise cientos de glucoproteínas de ZP3 de la zona pelúcida (por cadenes de carbohidratos enllazaes por serina y treonina. Al esperimentar la reaición acrosómica sobre la zona pelúcida, los espermatozoides concentren les sos enzimes proteolíticas sobre'l puntu d'adhesión y dixeren un furacu al traviés d'esta capa estracelular. Cuando ZP3 enllazar a los receptores na membrana celular del espermatozoide actívase la reaición acrosómica. Una de les proteínes del espermatozoide enllazada ye la galactosiltranferasa-I, una enzima intramembranosa que los sos sitios activos miren escontra l'esterior y xúnese a los residuos de carbohidratos de la ZP3. Esto al empar activa les proteínes G específiques de la membrana del espermatozoide, que activen una cascada qu'abre les canales de calciu y provoca la exocitosis del conteníu acrosómico, esto ta mediáu pol calciu de la vesícula acrosómica. El conteníu acrosómico inclúi β-N-acetilglucosaminidasa y delles proteasas les cualos ruempen cadenes de oligosacáridos de les glucoproteínas de la zona pelúcida. Esto dexa que l'espermatozoide fure la zona pelúcida y avérese a la membrana plasmática del güevu. Pa la perforación continua ensin perder l'adhesión cola matriz estracelular débese logar una unión secundaria a la zona pelúcida, al traviés de ZP2.<ref name="Wolpert, L 2007. pages 432-436"/> La [[reaición acrosómica]] tamién espón unes proteínes de la superficie del espermatozoide que pueden xunise cola membrana del güevu y les cualos dexen la fusión de dambes membranes. Otru componente importante ye la proteína fertilina la cual xúnese a un receptor tipu integrina na membrana. Un receptor del güevu pa reconocer l'espermatozoide ye la proteína CD9 la cual empecipia la integración güevu-espermatozoide y que depués ye un factor críticu na fusión de los miocitos (precursores musculares) pa formar el miotubo multinucleado del músculu estriáu. En mamíferos l'espermatozoide nun contauta al gametu femenín nel so estremu, sinón sobre la banda de la cabeza, na rexón dominiu ecuatorial de la cabeza del espermatozoide.<ref name="Gilbert, S 2005"/> Pa evitar la polispermia, apenes llega'l primer espermatozoide a la membrana plasmática del güevu y empieza la integración, llibérense los gránulos corticales los cualos contienen enzimes qu'eviten la unión d'otros espermatozoides cola zona pelúcida. A diferencia d'otros organismos como los oricios, en mamíferos nun se presenta un cambéu de potencial de membrana. ===Activación del güevu a partir de la fertilización=== L'activación del güevu a partir de la fertilización activa una serie d'eventos que resulten nel empiezu del desenvolvimientu. Los eventos principales son: el güevu completa meiosis, xúnense los nucleos del güevu y l'espermatozoide pa formar un cigotu diploide, y el güevu fertilizáu entra a mitosis. Nel casu de mures y humanos les membranes de los pronúcleos sumen antes de la unión d'estos. Al igual que n'oricios l'activación del güevu ta rellacionáu cola lliberación d'iones llibres de calciu nel güevu (produciendo una fola de calciu la cual ye necesaria y suficiente pa empezar el desenvolvimientu). La fola de calciu empieza nel puntu pol cual entró l'espermatozoide y crucia tol güevu. Hai oscilaciones na concentración de calciu per delles hores dempués de la fertilización. El mecanismu pol cual empecípiase la lliberación de calciu nun ye conocíu, pero créese que l'espermatozoide induz factores específicos de proteína qu'empecipia la lliberación de calciu dempués de la fusión de los gránulos corticales. Al aumentar les concentraciones de calciu empecipia'l desenvolvimientu del güevu fertilizáu al activar proteínes rellacionaes col ciclu celular.<ref name="Wolpert, L 2007. pages 432-436"/> == Resumen == Esti procesu desenvolver por aciu los siguientes pasos: # Considérase que los espermatozoides son atraíos quimio-tácticamente escontra'l gametu femenín, por aciu molécules emitíes por célules de los folículos alredor d'estes. # Los espermatozoides, col acrosoma intactu, traviesen la zona del cúmulu y xúnense de manera específica a la zona pelúcida o cubierta estracelular del óvulu. Identificáronse tres proteínes que tán rellaciones cola unión del espermatozoide a esta matriz; ZP1, ZP2 y ZP3. Esta postrera actúa como'l principal y más importante receptor de los gametos masculinos, amás de l'habilidá que tien d'inducir la reaición acrosómica. # Dempués de la unión, l'espermatozoide va llevar a cabu la reaición acrosómica, al traviés d'una exocitosis celular. # Por cuenta de esta reaición, l'espermatozoide puede agora furar la zona pelúcida, pasar al traviés d'ella y llegar a la membrana celular del óvulu. El pasu per mediu de les distintes capes de membranes estracelulares del óvulu depende namái del movimientu propiu del gametu masculín, ayudáu por enzimes del acrosoma. # Al rematar el procesu, l'espermatozoide xunir a la membrana plasmática del óvulu y fúndese con esta. == Fecundación nel ser humanu == [[Ficheru:Blausen 0404 Fertilization-es.png|thumb|200px|Fecundación]] El procesu de fecundación empecipiar col contautu ente los [[gametu|gametos]]. Dichu alcuentru asocede nes trompes de Falopio del [[aparatu reproductor femenín|aparatu xenital femenín]], davezu na rexón de l'angüeña uterina. Primero'l [[espermatozoide]] enfusa la corona radiada del [[oocito|ovocito]] II, hasta entrar en contautu cola [[zona pelúcida]]. Esto da orixe a la reaición [[acrosoma|acrosómica]] na cabeza del espermatozoide, que-y dexa entrar a la [[zona pelúcida]]. Tanto la cola del espermatozoide como [[enzima|enzimes]] de la mucosa tubárica contribúin cola [[hialuronidasa]] acrosómica p'abrir el pasu al espermatozoide pela zona pelúcida.<ref name=suisse>Universités de Fribourg, Lausanne et Berne (Suisse). [http://www.embryology.ch/anglais/fplacenta/villosite05.html «Development of the placental villi»] (n'inglés). Últimu accesu 16 de xineru de 2008.</ref> Amás de la hialuronidasa, otres enzimes del acrosoma pueden contribuyir a la penetración de la zona pelúcida: ciertes [[esterasa|esterases]], [[acrosina|acrosines]] como l'[[arrocina]] y la [[neuraminidasa]]. Precísase más d'un espermatozoide pa llograr fecundar al ovocito. La rede de la zona granulienta nun ye bono de travesar pa un espermatozoide. Los espermatozoides tienen haluiorinasa pa facilitar el pasu hasta llegar a la zona pelúcida. Dellos espermatozoides van soltando la cápsula de la vesícula acrosómica pa dexar un camín. Ye imprescindible tener el acrosoma intactu pa formar el ovocito, pos ensin acrosoma, l'espermatozoide nun va poder travesar la membrana del [[óvulu]]. Polo tanto precísense espermatozoides que lliberen les sos enzimes antes de llegar al ovocito por que estes degraden la zona granulienta y asina dalgún espermatozoide consiga llegar a la zona pelúcida cola so acrosoma intactu y pueda entós fecundar al ovocito. Cuando l'espermatozoide atopar cola [[zona pelúcida]] xunir a ella. Produzse entós la [[reaición acrosómica]] inducida o la proteína ZP3. La membrana celular del espermatozoide fundir cola membrana esterior del acrosoma y el conteníu llibérase al traviés d'unos poros. Les enzimes lliberaes ([[acrosina]] principalmente, paecida a la tripsina) van eslleiendo la zona pelúcida y dexando el pasu del espermatozoide emburriáu pol flaxelu a una velocidá d'una [[micrómetru (unidá de llargor)|micra]] per minutu. La zona pelúcida tien ente 17 ± 4.0&nbsp;[[micrómetru (unidá de llargor)|μm]]; esto ye, que traviesa la zona ente 10 y 30 minutos. La unión a la zona pelúcida ye un pasu decisivu de la fecundación. Cuando la reaición terminó l'espermatozoide ta recubiertu pola membrana interna del acrosoma. Esti cambéu ye esencial pal contautu posterior col ovocito. La zona postacrosómica entra en contautu coles microvellosidades del ovocito. De siguío fúndense les membranes y entren en contautu les citoplasmes. El conteníu del espermatozoide entra dientro de la citoplasma del ovocito. Ensin una correuta reaición acrosómica la zona postacrosómica nun entra en contautu de forma fayadiza col ovocito. Tanto la pieza media como'l flaxelu del espermatozoide pueden entrar nel ovocito. Asina un espermatozoide enceta'l ovocito tien d'evitase la entrada d'otru pa evitar la [[polispermia]]. Esto provócase con dos mecanismos: # La unión dispara una rápida fola despolarizadora nel [[ovolema]] qu'alteria la superficie. Una entrada masiva d'iones Na+ torga nueves fusiones de membrana. Nun bloquéu tempranu, inmediatu y transitoriu. # Una segunda folada despolarizadora provocada por iones Ca++ provoca'l vaciáu de miles de visícules corticales al espaciu perivitelino. Son [[lisosoma|lisosomes]] que contienen numberoses enzimes qu'endurecen la zona pelúcida. L'endurecimientu torga de forma permanente la entrada de más espermatozoides y protexe al cigotu. [[Ficheru:Human Fertilization-es.png|thumb|left|200px|Diagrama de les etapes de la fecundación]] Ye notable la capacidá que tienen los zooides pa llevantar el segundu bloquéu meiótico, que imposibilitaba al ovocito II a siguir col procesu de meiosis. Una vegada que'l zooide enfusa la zona pelúcida y toma contautu cola membrana plasmática del ovocito II, produzse una intensificación del metabolismu respiratoriu d'esta célula, fórmase'l segundu cuerpu polar, que ye una célula más pequeña y ensin material xenético, productu de la conclusión del procesu meiótico. A partir del momentu de la fecundación restablezse'l númberu cromosómico y defínese el sexu del embrión, según si l'espermatozoide porta un [[cromosoma X]] o un [[cromosoma Y]] (los ovocitos namái pueden llevar un cromosoma X). Ye común la idea de que pa fecundar a un únicu ovocito precísase un solu espermatozoide. Sábese que ye necesaria l'aportación de dellos espermatozoides pa poder fecundar un ovocito. La [[hialurasa]] se secreta solamente si l'espermatozoide llega a la zona pélucida, pero dacuando hai espermatozoides que lleven a cabu la reaición acrosómica mui a tiempu, de forma que van degradando l'ácidu hiarulónico qu'arrodia al ovocito, van estenando'l camín a otros espermatozoides. Con éses precísense dellos espermatozoides pa llegar a fecundar un únicu ovocito. Amás, el movimientu hiperactivo conxuntu créese que tamién ayuda na penetración nel ovocito. Otra dulda que podría surdir ye si les mitocondrias y la cola del espermatozoide entren a la citoplasma del ovocito, yá que se conoz que les mitocondrias del individuu adultu vienen de la madre. Sábese que tanto les mitocondrias como la cola entren nel ovocito pero, una vegada dientro, tien llugar la degradación activa de les mitocondrias paternes y l'eliminación del flaxelu. Esisten casos nos que delles mitocondrias del espermatozoide nun son esaniciaes y queden presentes en dellos texíos del fetu, esto conduz a rares enfermedaes xenétiques. ;Güevu o cigotu Dempués d'asoceder la fecundación el cigotu (primeramente llamáu óvulu cuando l'espermatozoide fai l'ingresu y volver la metafase II) empieza a esperimentar una serie de sucesos como la segmentación que son les divisiones celulares y caltiénse el tamañu del güevu, prodúcense los blastómeros y na gastrulación asocede'l desplazamientu de los blastómeros, aníciase la zona animal y la zona vexetal. Puede formase'l blastocele( cuévanu de la blástula)y aníciense les exes principales: exa anterior-posterior, exa dorsal-ventral y exa llateral esquierdu-derechu. Los güevos clasificar según la esistencia o non de vitelo (alecíticos, ensin vitelo, y endolecíticos), según la cantidá de vitelo (oligolecíticos, si tienen cantidá mínima de deutoplasma, homolecíticos o isoleucítico si'l vitelo ta distribuyíu homogéneamente, mesolecítico o heterolecítico, el so el vitelo esta nuna mayor cantidá y concéntrase en determinaes rexones del güevu y macrolecíticos si tienen gran cantidá de vitelo en tol güevu) {{VT|Reaición acrosómica}} == Los términos ''fecundación'' y ''concepción'' == Magar d'unos años a la fecha quíxose alloñar estos términos pa referise como etapes distintes del procesu de xestación,<ref name="Diferencia ente Concepción y Fecundación">{{Cita web |autor=Mundu de Obstetricia en Blogspot |url=http://world-of-obstetricia.blogspot.mx/2011/08/diferencia-ente-concepcion-y.html |fechaaccesu=23 de xunetu de 2013 |fecha=23 de xunetu de 2013|cita=intento de diferenciación ente concepción y fecundación.}}</ref> los términos ''fecundación'' y ''concepción'' fueron consideraos como sinónimos, en cuantes que la pallabra ''fecundación'' fai referencia a tol procesu desque los espermatozoides entren al úteru, viaxen y atopen al óvulu. Sicasí, ''concepción'' ye'l momentu exactu nel que l'espermatozoide entra nel ovocito y desencadena una serie de cambeos que van dar llugar al desenvolvimientu del embrión. Nel ''Diccionariu médicu-biolóxicu, históricu y etimolóxicu'', editáu pola [[Universidá de Salamanca]], definir a la concepción como l'empiezu del embaranzu, tomando la unión del óvulu y l'espermatozoide, y en anidamiento o implantación del güevu nel úteru. El so orixe vien del llatín "con- unión, contautu, aición completa; cep- coyer, recibir; y tion- aición.<ref name="Definición de Concepción.">{{Cita web |autor=Universidá de Salamanca |títulu=definición de concepción y la so rellación cola fecundación |url=http://dicciomed.eusal.es/pallabra/concepcion |fechaaccesu=23 de xunetu de 2013 |obra=Diccionariu médicu-biolóxicu, históricu y etimolóxicu |fecha=23 de xunetu de 2013}}</ref> == Ver tamién == {{Llista de columnes|2| * [[Cigotu]] * [[Embaranzu humanu]] * [[Embaranzu múltiple]] * [[Fecundación in vitro]] * [[Gastrulación]] * [[Ovulación]] * [[Reproducción vexetal]] * [[Polinización]] * [[Polispermia]] * [[Rellación sexual]] * [[Reproducción asistida]] * [[Segmentación (bioloxía)]] * [[Activación del óvulu]] * [[Activación del cigotu]] }} == Referencies == {{llistaref|2}} == Bibliografía == * Austin, C. (1974). Scientific and clinical aspects of fertilization and implantation. ''Proc. Roy. Soc. Med.'', ''67''. * Sópita, R. y Sópita, G. (2002). ''Invertebrates''. 2a. ed. Sinauer Assoc., Sunderland. * Gilbert, S. F. (2005). ''Bioloxía del desenvolvimientu.'' 7a. ed. Méxicu: Panamericana. * Kiipker, W., Diedrich, K. y Edwards, R. (1998). Principles of mammalian fertilization. ''Human Reproduction'', ''13''. * Longo, F. J. (1997). ''Fertilization''. 2nd. ed. London: Chapman & Hall. * Wassarman, P., Jovine, L., Litschere. 2001. A profile of fertilization in mammals. ''Nature Cell Biology'', ''3''. == Enllaces esternos == * [http://www.proyecto-bebe.es/el procesu_de_la_fecundacion_y_l'embaranzu.htm Fecundación animada.] * [https://www.etapainfantil.com/calculadora-ovulacion Calculadora d'ovulación y díes fértiles] {{control d'autoridaes}} {{Tradubot|Fecundación}} [[Categoría:Fisioloxía]] [[Categoría:Obstetricia y xinecoloxía]] [[Categoría:Sexualidá]] [[Categoría:Embaranzu]] [[Categoría:Términos zoolóxicos]] [[Categoría:Reproducción vexetal]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] i47q78yujx1laxzmevojo5tv53g396r 0 98661 3703883 3688401 2022-08-02T07:55:31Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{otrosusos}} [[Ficheru:Agaricus bisporus spores SEM 2.jpg|thumb|300px|Espores del fungu ''[[Agaricus bisporus]]'' brotando. Imaxe de [[microscopiu electrónicu de barríu]].]] '''Espora''' en [[bioloxía]] designa un cuerpu microscópicu unicelular o pluricelular que se forma con fines de dispersión y sobrevivencia por llargu tiempu ([[dormancia]]) en condiciones adverses, y que xeneralmente ye una célula [[haploide]]. En munchos seres [[eucariotes]] ye parte fundamental del so [[reproducción]], aniciándose un nuevu [[Ser vivu|organismu]] al estremase por [[mitosis]] (especialmente n'fungos) o [[meiosis]] (plantes) ensin tener que fundise con otra célula; ente qu'en delles [[bacteria|bacteries]] trátase sicasí d'una etapa inactiva, resistente a la desecación y con fines de sobrevivencia non reproductivos.<ref>Enciclopedia Universal 2013. [http://enciclopedia_universal.esacademic.com/601/Espora Espora]</ref> El términu deriva del griegu σπορά (''sporá''), "[[grana]]". La espora ye un elementu importante nos ciclos vitales biolóxicos de [[plantes]], [[fungos]], [[algues]] y dellos protozoos, que suelen producir les espores n'estructures denominaes [[esporangios]]. Nes plantes, les espores son los [[gametófitos]] dientro del so ciclu de vida y dexen coles mesmes la [[dispersión de los propágulos]]. La mayoría de los [[fungos]] producen espores; aquellos que nun lo faen denominar fungos ''asporógenos''. == Clasificación de les espores == Les espores pueden clasificase según la so función, estructura, orixe del [[Ciclu de vida (bioloxía)|ciclu vital]] o pola so movilidá: === Pola so función === Les diáspores son unidaes de dispersión de los fungos, [[mofu|mofos]] y delles otres [[planta|plantes]]. N'fungos, les [[clamidospora|clamidospores]] son espores multicelulares de paré gruesa resultáu de reproducción asexual y les [[zygosporas]] son la parte sexual pos s'estremen por meiosis cuando llogra condiciones pa granar. Los [[hipnozigotos]] de los fungos [[zigomicetos]] son producíos per vía sexual y pueden dar llugar a una [[conidios]]pora (“zygosporangium”) asexual. === Pol so orixe mientres el ciclu biolóxicu === Una [[meiospora]] ye'l productu de la [[meiosis]] (la etapa citoxenética crítica de la [[reproducción sexual]]), lo que significa que ye [[haploide]] y que va dar llugar a una [[célula]] o individuu haploide. Esto ye carauterísticu nos ciclos vitales de plantes y algues. Una [[mitospora]] producir por un mecanismu d'[[esporulación]] y arrobínase per un mediu asexual como resultáu de la [[mitosis]]. La mayoría de los [[fungos]] producen mitoesporas. === Pola motilidad === La motilidad ye la capacidá de movese autónoma y bonalmente. Les espores estremar según puedan movese o non. La [[zoospora]] puede movese per mediu d'unu o más [[Flaxelu eucariota|flaxelos]] y pueden atopase en delles [[algues]] y fungos. En tantu la autoespora nun puede movese y nun tien el potencial de desenvolver nengún flaxelu. Les [[balistospora|balistospores]] descárguense viviegamente del cuerpu granible (tal como la [[cogorda]]). La [[estatismospora]] nun se descarga viviegamente del cuerpu granible, como nel [[ciscullobu]]. == Espores de les plantes == [[Ficheru:Sporic meiosis.svg|thumb|300px|Espores producíes nun ciclu de vida vexetal, onde hai alternanza haplonte (n) - diplonte (2n).]] Les plantes carauterizar por tener un ciclu vital con [[alternanza de xeneraciones]], una xeneración esporofítica y una gametofítica. Ciertes célules de los [[esporófitos]] producen espores haploides por [[meiosis]]. Estes espores van desenvolver hasta convertise en [[gametófitos]].<ref>Teresa Audesirk et al. 2002-2004. Bioloxía: ciencia y naturaleza. Cap 18 El reinu vexetal. páx.370</ref> Un exemplu ye'l gametófitu de les plantes vasculares más altes ([[anxospermes]] y [[gimnosperma|gimnospermes]]), que son [[meiospora|meiospores]] de dos tipos: * '''[[Microspora]]''': Espora masculina que da llugar al [[polen]] * '''[[Macrospora]]''': Espora femenina que da llugar a los óvulos, que s'atopen dientro de la [[flor]] y [[conu (botánica)|conos de la conífera]]; tales plantes llogren la dispersión per mediu de la [[grana]]. === Diáspores === Nel casu de les [[plantes vasculares]] como los [[felechos]], la dispersión anemócora apurre una gran capacidá de distribución de les espores. Tamién, les espores son menos aparentes pa la depredación animal que les granes porque nun contienen cuasi nenguna reserva d'alimentu, pero son más aparentes pa la depredación por fungu y bacteries. La so principal ventaya ye que, de toles formes de reproducción, les espores riquen menos enerxía y materiales pa producise. Les espores de les plantes vasculares son siempres [[haploide]]s, pudiendo ser isosporas (homosporas) o heterosporas. Les heterosporas, presentes por casu nes [[selaginellas]], [[isoetes]] y dellos felechos acuáticos, producen espores de dos tamaños: les espores más grandes (megasporas) producen [[gametófitos]] femeninos y les más pequeñes (microsporas) producen [[gametófitos]] masculinos. Les espores pueden ser de dos tipos atendiendo a les marques de desenvolvimientu: monoletas o triletas. Nes monoletas, hai una sola llinia elevada na espora qu'indica la exa a lo llargo del cual la célula madre de les espores estremóse. Nes espores triletas, los cuatro espores comparten un orixe común, disponer según un tetraedru y entren en contautu en trés cares separaes por trés carenas qu'irradien d'un puntu central (en Y). {{VT|Disemínulo}} == Espores de les algues == Espores de gran diversidá y otros propágulos xueguen un rol central na mayoría d'algues multicelulares, afectando la so ecoloxía. Los fósiles más antiguos son esporangios d'algues coloraes de fai 1.200 millones d'años. Preséntense espores en [[algues verdes]], [[rodofita|rodofites]], [[Heterokontophyta|heterocontofitas]] y [[Chlorarachniophyta|cloraracniofitas]].<ref>Christine A Maggs & Maureen Y Callow, Algal Spores, ENCYCLOPEDIA OF LIFE SCIENCES / & 2002 Macmillan Publishers Ltd, Nature Publishing Group / www.els.net</ref> == Espores de fungos == [[Ficheru:Puffball fungai.jpg|thumb|350px|Espulsión de basidiosporas nel fungu [[ciscullobu]].]] Nos fungos y [[pseudohongos]], son de cutiu clasificaos poles estructures productores d'espores. Estes espores suelen tener carauterístiques propies d'un taxón en particular. Principales tipos d'espores: * '''[[Ascospora]]''': Producíes n'[[Asca (micoloxía)|ascas]], específicamente nos [[ascomicetos]]. * '''[[Basidiospora]]''': Producíes nos [[basidios]] de los [[basidiomicetos]]. * '''[[Conidio]]''': Espores asexuales producíes nos [[conidióforos]] de los [[fungos imperfectos]] (deuteromicetos). * '''[[Ecidiospora]]''': Producíes por casu en ''[[Puccinia]]'', onde hai alternanza cola producción de basidiosporas. * '''[[Esporangiospora]]''': Como les producíes polos [[esporangios]] de munchos [[zigomicetos]]. * '''[[Glomerospora]]'''ː Producíes polos [[Glomeromycota|glomeromicetos]] * '''[[Teliospora]]''': Producíes nos [[basidios]] de dalgunos [[basidiomicetos]]. * '''[[Zigospora]]''': Producíes en [[zigosporangios]] de [[zigomicetos]]. * '''[[Zoospora]]''': Espores flaxelaes producíes polos fungu primitivos como [[quitridios]] y [[Opisthosporidia|opistosporidios]]. == En pseudohongos == Les '''[[oospora|oospores]]''' formen parte del ciclu sexual de los [[oomicetes]]. == Espores bacterianes == [[Ficheru:Eubacteria (263 11) Various eubacteria, spores stained green.jpg|thumb|300px|Usando la tinción de Schaeffer-Fulton que contién [[verde malaquita]], reparar les endosporas de color verde y más pequeñes que les célules actives.]] Les espores bacterianes son carauterístiques de ciertes [[bacteria|bacteries]], que polo xeneral desenvuelven una sola espora per cada célula. Nesti casu la formación d'espores nun ye un tipu de reproducción definitiva; estes célules pueden aguantar la destrucción nun mediu contrariu o desfavorable. Son diverses [[Terrabacteria|bacteries terrestres]], especialmente [[Gram positives]], les que pueden inducise al estáu d'espora por aciu un mecanismu llamáu esporulación, llogrando asina resistencia contra la desecación, trituración, escasez de nutrientes, fríu, calor, radiación (UV, X, γ), sal, oxidantes, desinfestantes, pH estremu, etc. por cuenta de la so cubierta dura ya impermeable. Ye un estáu inactivu o latente nel que nun crecer y nun hai reproducción, pos d'una bacteria produz una sola espora. La so activación en condiciones favorables denominar guañada. Hai 3 tipos d'espores bacterianes:<ref>[http://www.vetbact.org/vetbact/index.php?displayextinfo=70&PHPSESSID=c272c9a7921y9160f1167beb37de9542 Spores] Veterinary bacteriology</ref> * '''[[Endospora]]''': Ye mesma de delles bacteries [[firmicutes]] y fórmase al interior de la célula. Ente elles tienen mayor importancia médica ''[[Bacillus]]'' y ''[[Clostridium]]''. Un exemplu son les endosporas que s'usaron nos [[ataques con carbunclu en 2001]]. * '''[[Exospora]]''': Ye carauterística de delles [[actinobacteria|actinobacteries]] y fórmase externamente por xemación d'un miceliu filamentoso bacterianu, como en ''[[Actinomyces]]'' y ''[[Streptomyces]]'', [[Analoxía (bioloxía)|análogamente]] a los [[conidios]] de los fungos. Son menos resistentes que les endobacterias y la so estructura tamién ye bien distinta. * '''[[Acineto]]''': Ye típicu de delles [[cianobacteria|cianobacteries]], formándose por aumentu del so tamañu, densidá, reserva alimenticia y engrosamiento de la so paré, especialmente en [[Nostocales]] y [[Stigonematales]]. Son menos resistentes que les endobacterias pero protexen bien de la conxelación iverniza. == Referencies == {{llistaref}} {{Tradubot|Espora}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Bioloxía celular]] [[Categoría:Términos botánicos]] [[Categoría:Términos de micoloxía]] [[Categoría:Fungi]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] qe322xb59pf3lkkb13ec81at8tgb0l1 0 104218 3703845 3529220 2022-08-01T16:37:59Z Born2bgratis 12662 wikitext text/x-wiki {{rexón}} [[Ficheru:Woj opolskie adm.png|thumb|250px|Divisiones alministratives del voivodatu.]] El '''voivodatu d'Opole''' ye una de les 16 provincies ([[voivodatos]]) que conformen la [[República de Polonia]], según la división alministrativa del añu 1998. La provincia cunta col mayor índiz de minoríes, con un 10% d'alemanes y otru 10% de [[Silesia|silesianos]]. == Principales ciudaes == {| | width="50%" valign="top" | # [[Ficheru:POL Opole COA.svg|25px]] [[Opole]] (128&nbsp;208) # [[Ficheru:POL Kędzierzyn-Koźle COA.svg|25px]] [[Kędzierzyn-Koźle]] (60&nbsp;852) # [[Ficheru:POL Nysa COA.svg|25px]] [[Nysa]] (43&nbsp;849) # [[Ficheru:POL Brzeg COA.svg|25px]] [[Brzeg]] (35&nbsp;890) # [[Ficheru:POL Kluczbork COA.svg|25px]] [[Kluczbork]] (23&nbsp;554) | width="50%" valign="top" | <ol start=6> <li> [[Ficheru:POL Prudnik COA.svg|25px]] [[Prudnik]] (21&nbsp;041) <li> [[Ficheru:POL Strzelce Opolskie COA.svg|25px]] [[Strzelce Opolskie]] (17&nbsp;900) <li> [[Ficheru:POL Namysłów COA.svg|25px]] [[Namysłów]] (16&nbsp;551) <li> [[Ficheru:POL Krapkowice COA.svg|25px]] [[Krapkowice]] (16&nbsp;301) <li> [[Ficheru:POL Głuchołazy COA.svg|25px]] [[Głuchołazy]] (13&nbsp;534) </ol> |} == Divisiones == ; Ciudá-distritu * [[Ficheru:POL Opole COA.svg|25px]] [[Opole]] - 265.645 ; Distritos * [[Ficheru:POL powiat opolski COA.svg|25px]] Opole - 265.645 * [[Ficheru:POL powiat nyski COA.svg|25px]] [[Nysa]] - 145.640 * [[Ficheru:POL powiat kędzierzyńsko-kozielski COA.svg|25px]] [[Kędzierzyn-Koźle]] - 102.128 * [[Ficheru:POL powiat brzeski (województwo opolskie) COA.svg|25px]] [[Brzeg]] - 92.360 * [[Ficheru:POL powiat strzelecki COA.svg|25px]] [[Strzelce Opolskie]] - 80.830 * [[Ficheru:POL powiat kluczborski COA.svg|25px]] [[Kluczbork]] - 70.105 * [[Ficheru:POL powiat oleski COA.svg|25px]] [[Olesno]] - 68.270 * [[Krapkowice]] - 67.930 * [[Ficheru:POL powiat prudnicki COA.svg|25px]] [[Prudnik]] - 59.930 * [[Ficheru:POL powiat głubczycki COA.svg|25px]] [[Głubczyce]] - 50.328 * [[Ficheru:POL powiat namysłowski COA.svg|25px]] [[Namysłów]] - 43.956 {{Tradubot|Voivodato de Opole}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Silesia]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] [[Categoría:Voivodatos de Polonia]] [[Categoría:Wikipedia:Artículos ensin plantía llistaref]] 89r462hkea1nuda1sc38uffhzhz26u2 0 112982 3703877 3695070 2022-08-02T07:46:59Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki [[Ficheru:Elodea chloroplasts 5 400×.png|miniaturadeimagen|Imáxenes microscópiques de les célules d'[[elodea]].]] Una '''[[célula]] vexetal''' ye'l tipu de [[célula eucariota]] de la que tán compuestos munchos [[Texíu (bioloxía)|texíos]] vexetales. De cutiu, ye descrita coles traces d'una célula del [[parenquima]] d'una [[planta vascular]]. Pero les sos carauterístiques nun pueden xeneralizase al restu de les célules [[meristema|meristemáticas]] o adultes d'una planta y menos entá a les de los bien diversos organismos imprecisamente llamaos [[vexetal|vexetales]]. Les célules adultes de les [[Embriophyta|plantes terrestres]] presenten traces comunes, [[converxencia (bioloxía)|converxentes]] coles d'otros organismos [[sésil]]es, fixos al sustratu, o pasivos, mesmos del [[plancton]], d'alimentación [[osmotrofia|osmótrofa]], por absorción, como ye'l casu de los fungos, [[pseudohongos]] y de munches algues. Eses traces comunes desenvolviéronse independientemente a partir de [[protista|protistes]] unicelulares [[Fagotrofia|fagótrofos]] desnudos (ensin paré celular). Tolos eucariontes osmótrofos tienden a basar la so solidez, sobremanera cuando algamen la pluricelularidad, na [[turgencia]], que llogren gracies al desenvolvimientu de parés celulares resistentes a la tensión, en combinación cola presión osmótica del protoplasma, la célula viva. Asina, les parés celulares son comunes a los [[fungu|fungos]] y protistas de manera de vida equivalente, que s'alimenten por [[ósmosis|absorción osmótica]] de sustances orgániques, y a les plantes y algues, que tomen disueltos sales minerales del mediu y realicen la [[fotosíntesis]]. Y tamién cabo amestar que nun tienen [[centriolos]] nel so interior. == Tipos de célules == * Les célules del [[parénquima]] son célules vives que tienen funciones que van dende l'almacenamientu y el soporte hasta la fotosíntesis y el tresporte de nutrientes nel floema ([[célules de tresferencia]]). Aparte del [[xilema]] y el [[floema]] nos sos fexes vasculares, les fueyes compónense principalmente de célules del parénquima. Delles célules del parénquima tán especializaes na penetración de la lluz y na regulación del intercambiu gaseosu, como na epidermis, pero otres tán ente les menos especializaes del texíu vexetal y pueden permanecer [[Totipotencia|totipotentes]], capaces d'estremase pa producir nueves poblaciones de célules indiferenciadas a lo llargo de les sos vides. Les célules parenquimatosas tienen parés primaries delgaes y permeables que dexen el tresporte de pequeñes [[Molécula|molécules]] ente elles, y la so [[citoplasma]] ye responsable d'una amplia gama de funciones bioquímiques como la secreción de [[néctar]] o la fabricación de productos secundarios que desalientan a los [[Herbívoru|herbívoros]]. Les célules del parénquima que contienen munchos cloroplastos y participen principalmente na fotosíntesis llámense célules del [[Clorénquima|clorenquima]]. Otres, como la mayoría de les célules del parénquima nos [[Tubérculo|tubérculo]] de [[Solanum tuberosum|pataca]] y los [[Cotiledón|cotiledones]] de les [[Semilla|semilla]] de les [[Fabaceae|lleguminoses]], tienen una función d'almacenamientu.<ref name=Cutter/> [[Ficheru:Plant cell types.svg|400px|thumb|Corte tresversal d'una fueya qu'amuesa dellos tipos de célules vexetales]] * Les célules del [[colénquima]]: les célules del colénquima tán vives nel maduror y namái tienen una paré primaria. Estes célules maurecen a partir de derivaos del [[Meristemo|meristema]] que primeramente se paecen al parénquima, pero les diferencies fáense evidentes rápido. Los plastidios nun se desenvuelven, y l'aparatu secretor (ER y Golgi) abonda pa secretar la paré primaria adicional. La paré ye más comúnmente más gruesa nes esquines, onde trés o más célules entren en contautu, y más delgada onde namái dos célules entren en contautu, anque son posibles otres disposiciones del engrosamiento de la paré. <br /> La [[pectina]] y la [[hemicelulosa]] son los constituyentes dominantes de les parés celulares del colenquima de les dicotiledónees anxospermes, y pueden contener solo'l 20% de celulosa nes ''[[Petasites]]''. <ref name=Roelofsen>{{cita llibru |nome=PA |apellíu=Roelofsen |fecha=1959 |títulu=The plant cell wall |publicación=Gebrüder Borntraeger |ubicación=Berlin }}</ref> Les célules del coléenquima son típicamente bastante allargaes, y pueden estremase transversalmente pa dar un aspeutu septado. El papel d'esti tipu de célules ye sofitar a la planta n'exes que siguen creciendo en llargor y conferir flexibilidá y resistencia a la tracción nos texíos. La paré primaria escarez de [[lignina]] que la fai resistente y ríxida, polo qu'esti tipu de célula apurre lo que podría llamase un soporte plásticu. Apurre flexibilidá a los [[Tallo|tarmos]] mozos, a los [[Peciolu|pecíolos]] y a los nervios de les [[Fueya|fueyes]]. Los filos nel apiu son colénquima. * Célules del esclerénquima: les célules de esclerénquima (del griegu skleros, duru) son célules dures con una función de sofitu mecánicu. Son de dos tipos amplios: [[Esclereida|esclereidas]] o célules dures y fibres. Les célules desenvuelven una paré celular secundaria estensa que se deposita nel interior de la paré celular primaria. La paré secundaria ta trescalada con lignina, faciéndola dura ya impermeable a l'agua. Poro, estes célules nun pueden sobrevivir por enforma tiempu yá que nun pueden intercambiar suficiente material pa caltener el metabolismu activu. Les célules de esclerénquima tán típicamente muertes nel maduror funcional y fálta-yos el citoplasma, dexando un cuévanu central vacida.<br /> Les funciones de les célules esclerótiques (célules dures que dan a les fueyes o frutos una testura arenosa) inclúin la de desanimar a los herbívoros, al estropiar los conductos dixestivos nes primeres etapes de los bárabos de los inseutos y la proteición física (un texíu sólido de célules esclerótiques dures forma la paré del güesu d'un piescu y de munches otres frutes). Les funciones de les fibres inclúin el suministru de soporte de carga y la resistencia a la tracción de les fueyes y tarmos de les plantes herbales. <ref name=Cutter>{{cita llibru |nome=EG |apellíu=Cutter |fecha=1977 |títulu=Plant Anatomy Part 1. Cells and Tissues |publicación=Edward Arnold |ubicación=London |isbn=0713126388 }}</ref> Les fibres del esclerénquima nun tán implicaes na conducción, yá seya d'agua y nutrientes (como nel xilema) o de compuestos de carbonu (como nel floema), pero ye probable qu'evolucionaren como cambeos de les célules iniciales del xilema y del floema nes primeres plantes . == Tipos de texíu == [[Image:Arabidopsis-epiderm-conidiospore-hyaloperonospora-parasitica.jpg|thumb|right|célules [[Epidermis (botánica)|epidérmiques]] de ''[[Arabidopsis thaliana]]'']] Los tipos principales de célules estremar de les célules meristemáticas (análogues a les célules madre de los animales) pa formar les estructures tisulares de la [[Raigañu (botánica)|raigañu]], [[Fueya|fueyes]], [[flor|flores]] y estructures reproductives. Célules del [[xilema]]:<ref name = Tyree> MT Tyree; MH Zimmermann (2003) Xylem estructura y la xubida de la cazumbre, 2 ª edición, Springer-Verlag, Nueva York EE.XX.</ref> son célules allargaes con espesamiento secundariu lignificado de les parés celulares. Les célules del xylema especializar pa la conducción de l'agua, y primero apaecieron nes plantes mientres la so transición a la tierra nel [[Silúricu|periodu Silúricu]] fai más de 425 millones d'años (vease ''[[Cooksonia]]''). La posesión del xilema define a les plantes vasculares o traqueofitas. Les traqueides del xilema son célules de xilema allargaes y apuntiaes, les más simples de les cualos tienen parés celulares primaries continues y engrosamientos de parés secundaries lignificadas en forma d'aniellos, aros o redes reticulares. Les traqueides más complexes con perforaciones similares a válvules, llamaes [[fuesa (botánica)|fueses]], estremen a les [[Gymnospermae|gimnospermas]]. Los felechos y otros [[Pteridophyta|pteridófilos]] y les [[gimnospermas]] namái tienen xilema, ente que les [[Angiospermae|anxospermes]] tamién tienen vasos del xilema. Les célules del recipiente son célules de xilema bueques ensin parés y que tán alliniaes estremu con estremu pa formar tubos continuos llongures. Los [[briofitas]] escarecen de verdaderes célules de xilema, pero'l so [[esporófitu]] tien un texíu que conduz l'agua conocíu como'l hidroma que ta compuestu de célules allargaes de construcción más senciella. [[Floema]]: ye un texíu especializáu pal tresporte de nutrientes en plantes cimeres. Les célules del floema tresporten principalmente [[sacarosa]] a lo llargo de los gradientes de presión xeneraos pola [[ósmosis]]. Esti fenómenu llámase translocación. El floema componer de dos tipos de célules, el [[tubu criboso]] y les célules acomuñaes íntimamente. Les célules del tubu criboso escarecen de nucleos celulares y ribosomas y el so metabolismu y funciones tán regulaos poles célules complementaries nucleadas axacentes. Los tubos cribosos xunir d'estremu a estremu con plaques estremes furaes ente les denominaes plaques del cribu, que dexen el tresporte del fotosintato ente los elementos de cribu. Les célules complementaries, coneutaes a los tubos de cribu al traviés del [[plasmodesmo]], son responsables de cargar el floema con [[azucre]]es. Los [[briofitos]] tienen un falsu floema, pero los [[mofu]] [[esporófitos]] tienen un texíu más simple con función análoga conocida como'l leptoma. [[Ficheru:Epidermal Cells of Plant Leaf..jpg|thumb|Una micrografía electrónica de les célules epidérmiques d'una fueya de Brassica chinensis. Los estomas tamién son visibles.]] Les célules epidérmiques de les plantes son célules especializaes del parénquima que cubren les superficies esternes de les fueyes, tarmos y raigaños. Les célules epidérmiques de los órganos aéreos surden de la capa superficial de célules conocíes como la "túnica" (capes L1 y L2) que cubre'l vértiz de la planta. La corteza y los texíos vasculares surden de la capa más interna del ápice del biltu conocíu como'l "corpus" (capa L3). La epidermis de los raigaños aniciar de la capa de célules esistente darréu debaxo de la caliptra del raigañu. La epidermis de tolos órganos aéreos, pero non de los raigaños, cubrir con una cutícula de la planta fecha de poliéster y de polímeru d'hidrocarburu ([[cután]]) con una capa superficial de [[cera epicuticular]]. Créese que les célules epidérmiques del biltu primariu son les úniques célules vexetales cola capacidá bioquímica pa sintetizar la cutina.<ref name="Kolattukudy 1996">Kolattukudy, P. Y. (1996) «Biosynthetic pathways of cutin and waxes, and their sensitivity to environmental stresses.» En: ''Plant Cuticles''. Kerstiens, G. (coordinador) BIOS Scientific publishers Ltd., Oxford, pp 83-108.</ref> Na epidermis puede haber dellos tipos de célules. Ente elles destaquen les célules de proteición estomática, los pelos glandulares y los pelos radiculares de los raigaños primarios. Na epidermis de los biltos de la mayoría de les plantes, namái les célules de guarda tienen cloroplastos. Los cloroplastos contienen la clorofila, el pigmentu verde necesariu pa la fotosíntesis. == Estructura ==. [[Ficheru:Plant cell structure svg-es.svg|thumb|400px|Célula adulta xeneralizada d'una [[planta]].]] === Paré celular === Estrémense una [[Paré celular primaria|paré primaria]] y una [[Paré celular secundaria|paré secundaria]], que se desenvuelven en forma arrobinada a les microsporofila de [[celulosa]] dispuestes de manera ordenada, con una estructura más trupa que la paré primaria. Nun dexa la crecedera de la célula; solamente aumenta la so espesura por [[aposición]], esto ye, por depósitu de microfibrillas de celulosa. Xeneralmente presenta trés capes, anque pueden ser más. === Citoplasma === La citoplasma ta compuestu pol hialoplasma o [[citosol]], disolución aguacienta de molécules orgániques ya iones, y los orgánulos citoplasmáticos, como los plastos, mitocondrias, ribosomas, [[aparatu de Golgi]]. Les membranes del [[retículo endoplásmico]] son relativamente escases y tán amazcaraes polos numberosos ribosomas qu'enllenen el citosol. El gran desenvolvimientu del retículo endoplásmico mientres la diferenciación celular rellacionar cola intensa hidratación qu'esperimenta'l cloroplastu. Esti procesu da llugar a enormes vacuolas que s'enllenen de líquidu que se suelen xunir ente sigo, como [[paré celular]]. === Plasmodesmo === {{AP|Plasmodesmo}} Los plasmodesmos son caúna de les unidaes continues de citoplasma que pueden travesar les parés celulares, calteniendo interconectaes les célules continues n'organismos pluricelulares nos qu'esiste paré celular, como les [[planta|plantes]] o los [[fungu|fungos]]. Dexen la circulación direuta de les sustances de la citoplasma ente célula y célula comunicándoles, travesando los dos parés axacentes al traviés de perforaciones acoplaes, que se denominen punteaduras cuando namái hai paré primaria.<ref>{{cita llibru |apellíos=Lodish|nome=Harvey|títulu=Biología celular y molecular|url=https://books.google.es/books?id=YdyMSxY2LjMC&pg=PA233&dq=Plasmodesmo&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjyoLextb3SAhVlAsAKHQRNDXkQ6AEIGjAA#v=onepage&q=Plasmodesmo&f=false|fechaaccesu=4 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2005|editorial=Ed. Médica Panamericana|isbn=9789500613743|idioma=es}}</ref> Cada plasmodesmo ye percorríu a lo llargo de la so exa por un [[desmotúbulo]], una estructura cilíndrica especializada del [[retículo endoplasmático]]. === Vacuola === {{AP|Vacuola}} Una vacuola ye un orgánulo celular presente en toles célules de plantes. Son compartimientos zarraos o llindaos por una [[membrana plasmática]] llamada tonoplasto, contienen distintes fluyíos como enagua o [[enzima|enzimes]], anque en dellos casos puede contener sólidos, por casu [[azucre]]es, sales, proteínes y otros nutrientes. La mayoría de les vacuolas formar pola fusión de múltiples visícules membranoses. El orgánulo nun tener una forma definida, la so estructura varia según les necesidaes de la célula en particular.<ref>{{cita llibru |apellíos=Zeiger|nome=Eduardo|títulu=Fisiología vexetal|url=https://books.google.es/books?id=7QIbYg-OC5AC&pg=PA20&dq=Vacuola+son&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiv3d_Ntr3SAhXoJMAKHYguBNEQ6AEIMzAD#v=onepage&q=Vacuola%20son&f=false|fechaaccesu=4 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2006|editorial=Universitat Jaume I|isbn=9788480216012|idioma=es}}</ref> === Plastos === {{AP|Plasto}} La so función principal ye la producción y almacenamientu d'importantes compuestos químicos usaos pola célula. Asina, xueguen un papel importante en procesos como la [[fotosíntesis]], la síntesis de [[Lípidu|lípidos]] y aminoácidos, determinando'l color de frutes y flores, ente otres funciones.<ref name=wise> (n'inglés) [http://www.springerlink.com/index/qp032630631337o6.pdf Wise, Robert R. «The Diversity of Plastid Form and Function» en ''Advances in Photosynthesis and Respiration''. Springer (2006)] Consultáu'l 3 d'agostu de 2012.</ref> Hai dos tipos de plastos claramente estremaos, según la estructura de les sos membranes: los plastos primarios, que s'atopen na mayoría de les plantes y algues; y plastos secundarios, más complexos, que s'atopen nel plancton.<ref> (n'inglés) [http://www.nature.com/scitable/topicpage/the-origin-of-plastids-14125758 Chan, C. X. & Bhattacharya, D. (2010) «The Origin of Plastids». ''Nature Education'' 3(9):84] ''[[Nature]]'' Education. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012.</ref> === Cloroplastos === {{AP|Cloroplastu}} Los cloroplastos son los [[Orgánulos|orgánelos]] celulares que nos organismos [[Célula eucariota|eucariotes]] fotosintetizadores ocupar de la [[fotosíntesis]]. Tán llindaos por una envoltura formada por dos [[Membrana plasmática|membranes]] concéntriques y contienen visícules, los [[Tilacoide|tilacoides]], onde s'atopen entamaos los pigmentos y demás [[Molécula|molécules]] que converten la [[enerxía llumínica]] en [[enerxía química]], como la [[clorofila]].<ref>{{cita llibru |apellíu=Campos|nome=Patricia|títulu=Biologia/ Biology|url=https://books.google.es/books?id=QI0tHB80XqIC&pg=PA49&dq=cloroplastos+son&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi_0KqkuL3SAhVHDcAKHSwrAN0Q6AEIMDAD#v=onepage&q=cloroplastos%20son&f=false|fechaaccesu=4 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2002|editorial=Editorial Limusa|isbn=9789681860783|idioma=es}}</ref> === Leucoplastos === {{AP|Leucoplasto}} Los leucoplastos son [[Plastidio|plastidios]] qu'almacenen sustances incolores o pocu coloriaes, son pequeños y xeneralmente esféricos;<ref>{{cita llibru |títulu=Manual de Llaboratoriu de Morfoloxía Vexetal|url=https://books.google.es/books?id=D9QOAQAAIAAJ&pg=PA17&dq=Leucoplasto+son&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj_qMnEs7_SAhVqI8AKHR1MBL0Q6AEIJjAB#v=onepage&q=Leucoplasto%20son&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|editorial=Bib. Orton IICA / CATIE|idioma=es}}</ref>dexen la conversión de la [[glucosa]] n'azucres complexos ([[polisacáridu|polisacáridos]]), en [[Grasa|grasu]] o en [[Proteína|proteínes]].<ref>{{cita llibru |títulu=Introducción al estudiu de la naturaleza: una visión dende'l trópicu|url=https://books.google.es/books?id=gTjDShCeoFEC&pg=PA32&dq=Leucoplasto+son&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj_qMnEs7_SAhVqI8AKHR1MBL0Q6AEIHzAA#v=onepage&q=Leucoplasto%20son&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 1991|editorial=EUNED|isbn=9789977645216|idioma=es}}</ref> Abonden n'órganos d'almacenamientos llindaos por membrana que s'atopen solamente nes célules de les plantes y de les algues. Tán arrodiaos por dos membranes, al igual que les mitocondrias, y tienen un sistema de membranes internes que pueden tar intrincadamente plegaes. === Cromoplastos === {{AP|Cromoplasto}} Los cromoplastos son un tipu de [[Plasto|plastos]] qu'almacenen pigmentos llamaos [[Carotenu|carotenos]], a los que se deben los colores, anaranxaos o colloraos, de flores, raigaños o frutos. La forma más común que presenten ye l'[[ameboide]]. Pueden provenir de cualesquier otru tipu de [[plasto]].<ref>{{cita llibru |apellíos=Jimenez|títulu=Biologia Celular Y Molecular|url=https://books.google.es/books?id=sDQYRWEhVroC&pg=PA317&dq=cromoplasto+son&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi_28mZtr_SAhXLCcAKHWGbC-EQ6AEIKjAC#v=onepage&q=cromoplasto%20son&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2003|editorial=Pearson Educación|isbn=9789702603870|idioma=es}}</ref> === Aparatu de Golgi === {{AP|Aparatu de Golgi}} L'aparatu de Golgi designa al conxuntu d'unos 80 [[Aparatu de Golgi|dictiosomas]] de la célula. Estos dictiosomas tán compuestos por 40 o 60 sáculos (cisternes) esplanaos y arrodiaos de membrana que s'atopen apilados unos enriba d'otros, y que la so función ye completar la fabricación de delles [[Proteína|proteínes]].<ref>{{cita llibru |apellíos=Maillet|nome=Marc|títulu=Biología celular|url=https://books.google.es/books?id=54vSCCv33pYC&pg=PA1&dq=aparatu+de+Golgi+c%C3%A9lula+vexetal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj4hai_0t7_SAhVsDsAKHSdzCLkQ6AEIKTAC#v=onepage&q&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2002|editorial=Elsevier España|isbn=9788445811054|idioma=es}}</ref> === Ribosomas === {{AP|Ribosomas}} Los ribosomas son complexos macromoleculares de [[proteínes]] y [[ácidu ribonucleico]] (ARN) que s'atopen nel [[citoplasma]], nes [[Mitocondria|mitocondrias]], nel [[retículo endoplasmático]] y nos [[Cloroplasto|cloroplasto]]. Son un complexu molecular encargáu de [[Síntesis de proteínes|sintetizar proteínes]] a partir de la información xenética que-yos llega del [[ADN]] [[Trescripción (xenética)|transcrita]] en forma d'[[ARN mensaxeru]] (ARNm). <ref>{{cita llibru |apellíos=Villafaę|nome=Hugo Humberto Montoya|títulu=Microbiología básica pa la área de la salú y allegaes. 2.a edición|url=https://books.google.es/books?id=5RjS6B0X5RgC&pg=PA44&dq=ribosomas+son&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwihutK0ub_SAhVF1hQKHd0RAx4Q6AEIZDAJ#v=onepage&q=ribosomas%20son&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2008|editorial=Universidá d'Antioquia|isbn=9789587140903|idioma=es}}</ref>Namái son visibles al [[microscopiu electrónicu]], por cuenta del so amenorgáu tamañu (29{{esd}}[[nm]] en célules [[procariotas]] y 32{{esd}}nm en [[eucariotes]]) === Retículo endoplasmático === El retículo endoplasmático o endoplásmico ye un orgánulo distribuyíu por tou la citoplasma celular d'una célula eucariota, que represéntase como un complexu sistema de [[Membrana plasmática|membranes celulares]] dispuestes en forma de sacos esplanaos y túbulos que tán interconectaos ente sigo compartiendo'l mesmu espaciu internu. Les sos membranes siguir cola de la envuelta nuclear y pueden estendese hasta les proximidaes de la membrana plasmática, llegando a representar más de la metá de les membranes d'una célula.<ref>{{cita llibru |apellíos=Devlin|nome=Thomas M.|títulu=Bioquímica: llibru de testu con aplicaciones clíniques|url=https://books.google.es/books?id=p3DCb9lTLx8C&pg=PA18&dq=Ret%C3%ADculo+endoplasm%C3%A1tico&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwih18Glur_SAhVLaxQKHYyJB94Q6AEIXjAJ#v=onepage&q=Ret%C3%ADculo%20endoplasm%C3%A1tico&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2004|editorial=Reverte|isbn=9788429172089|idioma=es}}</ref> === Mitocondrias === {{AP|Mitocondria}} Les mitocondrias son orgánulos de gran tamañu, dalgunes lleguen a midir 7{{esd}}[[µm]] de llargu y 1{{esd}}µm de diámetru. La so vida media ye d'unos diez díes a partir de los cualos allárgase y pártese en dos. La so función principal ye la síntesis d'[[Adenosín trifosfato|ATP]] por aciu el procesu conocíu como [[fosforilación oxidativa]]<ref>{{cita llibru |apellíos=Gartner|nome=Leslie P.|títulu=Histología básica + StudentConsult|url=https://books.google.es/books?id=8_RhozGnKCQC&pg=PA20&dq=mitocondria+ye&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjT0detu7_SAhWEDcAKHRPxA2sQ6AEIJzAB#v=onepage&q=mitocondria%20ye&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|fecha=25 de mayu de 2011|editorial=Elsevier España|isbn=9788480865593|idioma=es|apellíos2=Hiatt|nome2=James L.}}</ref> === Membrana celular de la célula vexetal === {{AP|Paré celular}} La ''membrana plasmática'', ''membrana celular'', ''membrana citoplasmática'' o ''plasmalema'', ye una [[bicapa lipídica]] que delimita tola [[célula]]. Ye una estructura formada por dos llámines de [[Fosfolípido|fosfolípidos]], [[Glucolípido|glucolípidos]] y [[Proteína|proteínes]] qu'arrodien, llinden la forma y contribúin a caltener l'equilibriu ente l'interior (mediu intracelular) y l'esterior (mediu estracelular) de les célules. Regula la entrada y salida de munches sustances ente'l [[citoplasma]] y el mediu estracelular. Nes célules vexetales esiste amás d'esta membrana plasmática una cubierta ríxida formada fundamentalmente por celulosa y denominar '''paré celular'''.<ref>{{cita llibru |apellíu=Campos|nome=Patricia|títulu=Biologia/ Biology|url=https://books.google.es/books?id=QI0tHB80XqIC&pg=PA40&dq=Membrana+c%C3%A9lular+de+la+c%C3%A9lula+vexetal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiMpOSq3r_SAhUlKsAKHTnHD3YQ6AEIHzAA#v=onepage&q=Membrana%20c%C3%A9lular%20de%20la%20c%C3%A9lula%20vexetal&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2002|editorial=Editorial Limusa|isbn=9789681860783|idioma=es}}</ref> La paré celular protexe'l conteníu de la célula, y da rixidez a esta, funciona como mediadora en toles rellaciones de la célula cola redolada y actúa como compartimiento celular. === Citoplasma === {{AP|Citoplasma}} La citoplasma ye la parte del protoplasma que, nuna célula eucariota, atopar ente'l [[nucleu celular]] y la [[membrana plasmática]]. Consiste nuna dispersión coloidal bien fina d'aspeutu granulientu, el [[citosol]] o hialoplasma, y nuna diversidá de orgánulos celulares que desempeñen distintes funciones. La so función ye allugar los orgánulos celulares y contribuyir al movimientu d'estos. El citosol ye la sede de munchos de los procesos metabólicos que se dan nes célules. === Nucleu celular === {{AP|Nucleu celular}} El nucleu celular ye un [[orgánulo]] membranosu que s'atopa nel centru de les [[Célula eucariota|célules eucariotes]]. Contién la mayor parte del [[material xenético]] celular, entamáu en múltiples molécules lliniales d'[[Ácidu desoxirribonucleico|ADN]] de gran llargor formando complexos con una gran variedá de [[Proteína|proteínes]] como les [[Histona|histonas]] pa formar los [[Cromosoma|cromosomes]]. <ref>{{cita llibru |apellíos=Maillet|nome=Marc|títulu=Biología celular|url=https://books.google.es/books?id=54vSCCv33pYC&pg=PA3&dq=nucleo+celular+c%C3%A9lula&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiG8NXE5r_SAhXLIcAKHas6B-sQ6AEIKTAC#v=onepage&q=nucleo%20celular%20c%C3%A9lula&f=false|fechaaccesu=5 de marzu de 2017|fecha=1 de xineru de 2002|editorial=Elsevier España|isbn=9788445811054|idioma=es}}</ref>El conxuntu de [[Gen|gen]] d'esos cromosomes denominar [[Xenoma|xenoma nuclear]]. La función del nucleu ye caltener la integridá d'esos [[Gen|gen]] y controlar les actividaes celulares regulando la [[espresión xénica]]. Por ello dizse que'l nucleu ye'l centru de control de la célula. == Comparanza con otres célules eucariotes == La [[célula]] vexetal estremar d'otres célules eucariotes, principalmente de les [[célula animal|célules animales]], en que tien [[paré celular]], [[cloroplastu|cloroplastos]], y una gran [[Vacuola|vacuola central]]. Por cuenta de la presencia d'una [[paré celular]] ríxida, les célules vexetales tienen una forma constante. Les sos carauterístiques distintives inclúin: * Una [[vacuola]] central grande, un volume lleno d'agua zarráu per una membrana conocida como'l [[tonoplasto]] <ref name=JRaven>{{cita publicación |nome=JA |apellíu=Raven |fecha=1997 |títulu=The vacuole: a cost-benefit analysis |publicación=Advances in Botanical Research |volume=25 |páxines=59–86 |doi=10.1016/S0065-2296(08)60148-2 }}</ref> que caltién la turgencia de la célula, controla'l movimientu de les molécules ente'l citosol y la cazumbre, almacena'l material útil y dixer les proteínes y organelos de refugaya. * Una paré celular compuesta de celulosa y hemicelulosa, pectina y en munchos casos lignina que ye secretada pol protoplasto nel esterior de la membrana celular. Esto oldea coles parés celulares de los fungos que tán feches de quitina y de les bacteries que tán feches de peptidoglicano. Les parés celulares desempeñen munches funciones esenciales: apurren forma pa formar el texíu y los órganos de la planta y desempeñen un papel importante na comunicación intercelular y les interacciones planta-microbiu <ref name=Keegstra>{{cita publicación |apellíu=Keegstra |nome=K |fecha=2010 |títulu=Plant cell walls |publicación=Plant Physiology |volume=154 |issue=2 |páxines=483–486 |doi=10.1104/pp.110.161240 }}</ref> * Especialización de la comunicación celular en víes conocíes como [[Plasmodesmo|plasmodesmos]], poros na paré celular primaria al traviés de los cualos el plasmalema y el retículo endoplasmático <ref> pores in the primary cell wall through which the [[plasmalemma]] and [[endoplasmic reticulum]]</ref><ref name=Hepler>{{cita publicación |apellíu=Hepler |nome=P. K. |fecha=1982 |títulu=Endoplasmic reticulum in the formation of the cell plate and plasmodesmata |publicación=Protoplasma |volume=111 |páxines=121–133 |doi=10.1007/BF01282070 }}</ref> de les célules axacentes formen un ''continuu''. * [[Plasto|Plastos]], los más notables son los [[cloroplastu|cloroplastos]], que contienen clorofila, un pigmentu de color verde qu'absuerbe la lluz solar, y dexa a la planta fabricar los sos propios nutrientes nel procesu conocíu como fotosíntesis. Otros tipos de plastos son los [[amiloplastos]], especializaos nel almacenamientu d'almidón, los [[oleoplastos]] especializaos nel almacenamientu de grases y los [[cromoplastos]] especializaos na síntesis y almacenamientu de pigmentos. Al igual que nes mitocondrias, que tienen un xenoma que codifica 37 xenes, [<ref name=Andersonetal1981>{{cita publicación |last1=Anderson |first1=S |last2=Bankier |first2=A. T. | last3=Barrell |first3=B. G. |last4=de Bruijn |first4=M. H. |last5=Coulson |first5=A. R. |last6=Drouin |first6=J. |last7=Eperon |first7=I. C. |last8=Nierlich |first8=D. P. |last9=Ruca |first9=B. A.| last10=Sanger |first10=F |last11=Schreier |first11=P. H. |last12=Smith |first12=A. J. |last13=Staden |first13=R. |last14=Young |first14=I. G. |fecha=1981 |títulu=Sequence and organization of the human mitochondrial genome |publicación=Nature |volume=290 |páxines=4-65 |doi=10.1038/290457a0 |pmid=7219534}}</ref> los plástidos tienen el so propiu xenoma d'alredor de 100-120 xenes únicos <ref name=Lui>{{cita publicación |first1=L. |last1=Cui |first2=N. |last2=Veeraraghavan |first3=A. |last3=Richter |first4=K. |last4=Wall |first5=R. K. |last5=Jansen |first6=J. |last6=Leebens-Mack |first7=I |last7=Makalowska |first8=CW |last8=dePamphilis |fecha=2006 |títulu=ChloroplastDB: the chloroplast genome database |publicación=Nucleic Acids Research |volume=34 |páxines=D692-696 |doi=10.1093/nar/gkj055 }}</ref> y, presumir, surdieron como procariotas [[Endosimbiosis|endosimbiontes]] que vivieron nes célules d'un organismu [[Eukaryota|eucariota]] tempranu antepasáu de les plantes terrestres y de les algues. <ref name=Margulis>{{cita llibru |nome=L |apellíu=Margulis |fecha=1970 |títulu=Origin of eukaryotic cells |publicación=[[Yale University Press]] |ubicación=New Haven |isbn=978-0300013535 }}</ref> * Los [[Espermatozoide|espermatozoides]] de les [[briofitas]] y [[Pteridophyta|pteridofitas]], les [[Cycadaceae|cicadáceas]] y el [[ginkgo]] tienen [[Flaxelu (bioloxía)|flaxelos]] <ref name=Silflow>{{cita publicación |last1=Silflow |first1=C. D. |last2=Lefebvre |first2=P. A. |fecha=2001 |títulu=Assembly and motility of eukaryotic cilia and flagella. Lessons from ''Chlamydomonas reinhardtii'' |publicación=Plant Physiology |volume=127 |páxines=1500-1507 |doi=10.1104/pp.010807 |pmid=11743094 |pmc=1540183}}</ref> similares a los de les [[Célula animal|célules animales]], <ref name=Manton>{{cita publicación |last1=Manton |first1=I |last2=Clarke |first2=B |fecha=1952 |títulu=An [[electron microscope]] study of the [[spermatozoid]] of ''[[Sphagnum]]'' |publicación=Journal of Esperimental Botany |volume=3 |páxines=265–275 |doi=10.1093/jxb/3.3.265 }}</ref><ref name=Paolillo>{{cita publicación |nome=DJ |apellíu=Paolillo, Jr. |fecha=1967 |títulu=On the structure of the [[axoneme]] in flagella of ''[[Polytrichaceae|Polytrichum juniperinum]]'' |publicación=Transactions of the American Microscopical Society |volume=86 |páxines=428–433 |doi=10.2307/3224266}}</ref> pero les [[coníferes]] y les [[Angiospermae|plantes con flores]] escarecen de flaxelos y [[Centriolo|centriolos]].<ref name=raven>{{cita llibru |last1=Raven |first1=PH |last2=Evert |first2=RF |last3=Eichhorm |first3=DÁTESE=1999 |títulu=Biology of Plants |edition= 6th |publicación=W.H. Freeman |ubicación=New York |isbn=9780716762843 }}</ref> <center> {| align="center" class="toccolours" border="1" style="border:1px solid gray; border-collapse:collapse;" |+ align="center" style="background:RoyalBlue; color:white"|<big>'''Comparanza d'estructures en célules animales y vexetales'''</big> |- | !Célula animal típica !Célula vexetal típica |- valign="top" !Estructures básiques | * [[Membrana plasmática]] * [[Citoplasma]] * [[Citoesqueleto]] | * [[Membrana plasmática]] * [[Citoplasma]] * [[Citoesqueleto]] |- valign="top" !Orgánulos | * [[Nucleu celular|Nucleu]] (con [[nucléolo]]) * [[Retículo endoplasmático rugoso]] * [[Retículo endoplasmático llisu]] * [[Ribosoma|Ribosomes]] * [[Aparatu de Golgi]] * [[Mitocondria]] * [[Visícula (bioloxía celular)|Visícules]] * [[Lisosoma|Lisosomes]] * [[Vacuola|Vacuoles]] * [[Centrosoma]] (con [[centriolos]]) | * [[Nucleu celular|Nucleu]] (con [[nucléolo]]) * [[Retículo endoplasmático rugoso]] * [[Retículo endoplasmático llisu]] * [[Ribosoma|Ribosomes]] * [[Aparatu de Golgi]] ([[dictiosoma|dictiosomes]]) * [[Mitocondria]] * [[Visícula (bioloxía celular)|Visícules]] * [[Vacuola|Vacuola central]] (con [[tonoplasto]]) * [[Plastos]] ([[cloroplastu|cloroplastos]], [[leucoplastos]], [[cromoplastos]]) * [[Microcuerpos]] ([[peroxisoma|peroxisomes]], [[glioxisoma|glioxisomes]]) |- valign="top" !Estructures adicionales | * [[Flaxelu eucariota|Flaxelu]] * [[Cilios]] | * [[Flaxelu eucariota|Flaxelu]] (namái en gametos) * [[Paré celular]] * [[Plasmodesmos]] |} {| border="0" style="background:#ffffff" align="top" class="sortable wikitable" |+ align="center" style="background:Purple; color:white"|<big>'''Comparanza de los orgánulos presentes en célules animales y vexetales'''</big> ! width="60 px" style="background:PeachPuff; color:Black"|Célula animal típica !width="80 px" style="background:PaleGreen; color:Black"|Célula vexetal típica |- |<gallery mode=packed heights=200px>Biological cell.svg</gallery> |<gallery mode=packed heights=260px>Plant cell structure svg labels.svg</gallery> |- | style="background:PeachPuff; color:Black"|{{llista de columnes|2| 1. [[Nucléolo]]<br /> 2. [[Nucleu celular|Nucleu]]<br /> 3. [[Ribosoma|Ribosomes]]<br /> 4. [[Visícula (bioloxía celular)|Visícules]]<br /> 5. [[Retículo endoplasmático rugoso]]<br /> 6. [[Aparatu de Golgi]]<br /> 7. [[Citoesqueleto]]<br /> 8. [[Retículo endoplasmático llisu]]<br /> 9. [[Mitocondria|Mitocondries]]<br /> 10. [[Vacuola|Vacuoles]]<br /> 11. [[Citosol]]<br /> 12. [[Lisosoma|Lisosomes]]<br /> 13. [[Centríolos]] ([[Centrosoma]])<br /> }} | style="background:PaleGreen; color:Black"|{{llista de columnes|2| a. [[Plasmodesmos]]<br /> b. [[Membrana plasmática]]<br /> c. [[Paré celular]]<br /> '''1.''' [[Cloroplastu]]<br /> :d. [[Tilacoide]]s<br /> :y. [[Grana]]<br /> '''2.''' [[Vacuola|Vacuola central]]<br /> :g. [[Tonoplasto]]<br /> h. [[Mitocondria]]<br /> i. [[Microcuerpos]] ([[peroxisoma]], [[glioxisoma]])<br /> j. [[Citoplasma]]<br /> k. [[Visícula (bioloxía celular)|Visícules]]<br /> l. [[Retículo endoplasmático rugoso]]<br /> '''3.''' [[Nucleu celular|Nucleu]]<br /> :m. [[Poru nuclear]]<br /> :n. [[Envoltura nuclear]]<br /> :o. [[Nucléolo]]<br /> p. [[Ribosoma|Ribosomes]]<br /> q. [[Retículo endoplasmático llisu]]<br /> r. [[Aparatu de Golgi#Visícules de transporte|Vesícula de tresporte]]<br /> s. [[Aparatu de Golgi]] ([[dictiosoma|dictiosomes]])<br /> t. [[Citoesqueleto]]<br /> }} |} </center> {{Traducíu ref|en|Plant cell}} == Referencies == {{llistaref|2}} {{ORDENAR:Celula vexetal}} {{Tradubot|Célula vegetal}} [[Categoría:Fisioloxía vexetal]] [[Categoría:Célules vexetales]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] bh89ssf0wc6mpwh17h0b49yumpcotgs 0 113023 3703878 3695061 2022-08-02T07:47:58Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki [[Image:Embryophyta_alternancia-de-generaciones.png|thumb|250px|'''Diagrama esquemáticu del ciclu de vida haplo-diplonte (con alternanza de xeneraciones multicelulares).''' <small> Referencies: <br /> '''n ''': xeneración haploide ([[gametófitu|gametofítica]]), <br /> '''2n ''': xeneración diploide ([[esporofitu|esporofítica]]), <br /> '''m! ''': [[mitosis]], <br /> '''M! ''': [[meiosis]], <br /> '''F! ''': [[fecundación]]<br /> '''círculu''': primer estadiu del ciclu de vida, [[unicelular]]<br /> '''cuadráu''': estadios siguientes del ciclu de vida, [[pluricelular|multicelulares]]</small>]] La [[reproducción sexual]], presente dende'l so ancestru común en tolos [[Eukaryota|eucariotes]] (en dalgunos perdida secundariamente) carauterizar por una '''alternanza de fases''' [[Nucleu celular|nucleares]], esto ye, a partir de la [[meiosis]] pasar a una fase [[célula haploide|haploide]] y por [[fecundación|fusión]] de los [[gametu|gametos]] pasar a la fase diploide. Nuna '''alternanza de fases gamética''', l'organismu ye '''diplonte''', yá que namái la xeneración diplonte estremar por [[mitosis]] hasta volvese [[pluricelular|multicelular]], y la meiosis produzse xustu antes de formase los gametos. El "individuu adultu" ye diplonte. Son diplontes, como por casu, la mayoría de los [[Animalia|animales]]. Nuna '''alternanza de fases cigótica''', tres la formación del [[cigotu]] produzse la meiosis ensin pasar por una etapa multicelular, y ye la fase haplonte la que s'estrema por mitosis hasta volvese multicelular, colo cual l'organismu ye '''haplonte'''. El "individuu adultu" ye haplonte. Nos '''[[Ciclu de vida haplo-diplonte|haplodiplontes]]''' hai una fase haploide multicelular y una fase diploide multicelular. Por eso hai dos generación alternaes d'individuos, una diplonte y una haplonte (hai '''alternanza de xeneraciones'''). El cigotu diploide estremar por mitosis pa formar la xeneración diploide multicelular. Nel individuu adultu diploide produzse la meiosis pa producir [[espora|espores]] a partir de les cualos fórmase l'individuu adultu haploide por mitosis. Esta fase da llugar a los gametos que se van fundir nun nuevu cigotu, reiniciando'l ciclu. Esti ciclu de vida dar en plantes, al individuu haplonte multicelular llamar '''[[Gametófitu]]''' y al individuu diplonte multicelular llamar '''[[esporófitu]]'''. Dacuando tantu'l haplonte adultu como'l diplonte adultu son similares ente sigo, y namái-y los estrema nel analís xenéticu y al apaecer les sos estructures reproductives (como na llechuga de mar o ''Ulva''), entós dizse que'l ciclu de vida ye haplodiplonte con alternanza "homofásica" de xeneraciones, o xeneraciones '''isomorfes'''. Dacuando'l haplonte adultu y el diplonte adultu son bien distintos ente sigo, como pasa nes plantes terrestres, entós dizse que'l ciclu de vida ye haplodiplonte con alternanza "heterofásica" de xeneraciones, o xeneraciones '''heteromorfes'''. Cuando tanto'l gametófitu como'l esporófitu son observables a güeyu, como pasa nos [[mofu|mofos]] y nos [[felechu|felechos]], dizse que l'alternanza de xeneraciones ye bien manifiesta. Nes [[Spermatophyta|plantes con grana]], namái la fase diplonte multicelular (esporófitu) ye observable a güeyu, el gametófitu femenín (que da la gameta femenina) ta zarráu dientro del [[óvulu (botánica)|óvulu]] (que depués se convierte en [[grana]]), el gametófitu masculín (que da la gameta masculina) ta zarráu dientro del granu de [[polen]]. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == * [http://www.unioviedo.es/bos/Asignatures/Botanica/1.htm {{Versalita|Tomás Y. Díaz González, M^a del Carmen Fernandez-Carvajal Alavarez & José Antonio Fernández Prieto}}: Ciclos biolóxicos de vexetales. Noción de xeneración. Noción de d'alternanza de fases nucleares. Ciclos monogenéticos, digenéticos y trigenéticos.] {{Tradubot|Alternancia de generaciones}} [[Categoría:Reproducción]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] dg69ex8gir5ecxo5mr8w99kvncdpx3d 0 113353 3703879 3695535 2022-08-02T07:50:10Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Ficha de taxón | name = Mofos | image = musgo.jpg | image_width = 250px | image_caption = | regnum = [[Plantae]] | unranked_phylum = [[Embryophyta]] | superdivisio = [[Bryophyta sensu lato]] ([[Parafiléticu|P]]) | divisio = '''Bryophyta''' | divisio_authority = A. Braun in Ascherson 1860, emend. [[Schimp.]] 1876 sensu stricto | subdivision_ranks = Clases | subdivision = * [[Takakiopsida]] * [[Sphagnopsida]] * [[Andreaeopsida]] * [[Andreaeobryopsida]] * [[Oedipodiopsida]] * [[Polytrichopsida]] * [[Tetraphidopsida]] * [[Bryopsida]] }} Los '''mofos''' ('''Musci''' [[L.]] 1751), '''briofitas''' o '''briófitas''' en '''''sentíu estrictu''''' ('''Bryophyta''' [[Schimp.]] 1876), son [[Plantae|plantes]] non vasculares que presenten un ciclu vital con [[alternanza de xeneraciones]] [[heterofásica]] y [[heteromórfica]], el [[gametófitu]] desenvuelvi [[gametangios]], [[anteridios]] y [[arquegonios]] (arquegoniadas). Los arquegonios tán arrodiaos por una envoltura proteutora de célules maneres, tres la fecundación el [[cigotu]] desenvuelve un embrión pluricelular ([[embriófitos]]) alimentáu pola célula madre. Pueden reproducise sexual o [[Reproducción asexual|asexualmente]]. La [[reproducción sexual]] realizar nel interior del [[arquegonio]] y l'asexual realizar por aciu la fragmentación del [[gametófitu]], por [[xemación]] del [[protonema]] o a partir de los [[propágulos]]. Según la especie algamen un altor de 1 a 10&nbsp;[[Centímetru|cm]], anque esisten delles especies de mayor valumbu. === Descripción === [[Ficheru:Musgo sobre muro.jpg|thumb|Mofu cubriendo un muriu de piedra.]] Los mofos son moyas [[Bryophyta sensu lato|briófitas]], y son plantes non vasculares. Estremar de les [[Marchantiophyta]] (hepátiques) poles sos [[rizoide]]s multicelulares. Otres diferencies nun son universales pa tolos mofos y toles hepátiques, pero la clara presencia del "tarmu", más puramente llamáu caulidio, escareciendo de la estructura d'un tarmu verdaderu, o de "fueyes", con mayor precisión denominaes filidios pola mesma razón, claramente estremaos, la falta de fueyes fondamente lobulaes o estremaes en segmentos, y l'ausencia de fueyes dispuestes en tres files, son carauterístiques distintives d'un mofu. [[Ficheru:Musgo en El Nicho, Cuba.jpg|thumb|Mofu cubriendo gran parte del empedrado y los árboles nun [[monte tropical]].]] Son abondosos y puédese-yos reparar en cualquier llugar; de tamañu pequeñu, crecen sobre los techos de les cases, roques, parés, tueros de los árboles,en murios y nel suelu, en llugares húmedos, yá que lo precisen pa la so reproducción, sobreviven mientres la dómina seca a la fin de la cual presenten estrema marchitez; reverdecen coles agües y reprodúcense aprovechando eses condiciones. Amás d'escarecer de [[sistema vascular]], magar tienen elementos celulares rudimentarios especializaos na conducción de [[cazumbre]],<ref>{{cita llibru | autor = Izco, J. ''et al.'' | títulu = Botánica | añu = 2004 | editorial = McGraw-Hill Interamericana d'España, S.A.U. - Madrid | id = ISBN 84-486-0609-4 }}</ref> los mofos tienen un [[ciclu biolóxicu]] onde apodera la forma del [[gametofitu]], ye dicir les célules de la planta son [[haploide]]s la mayor parte del so ciclu vital. El cuerpu [[esporófitu]] (el cuerpu [[diploide]]) ye de curtia duración y dependiente del gametofitu. Esto ta en contraste col patrón presente na mayoría de les plantes cimeres” y la mayoría de los animales. Nes [[planta vascular]]es, por casu, la xeneración haploide ta representada pol [[polen]] y l'[[óvulu (botánica)|óvulu]], ente que la xeneración diploide ye la planta con flores. Los mofos desempeñen un importante papel nos ecosistemes en que s'atopen,retienen el mugor del suelu y eviten la so degradación, amás constitúin un importante abellugu de pequeños invertebraos. La recueya indiscriminada de mofos resulta bien agresiva pal mediu y provoca importantes daños nos nuesos ecosistemes. Por esti motivu, tien de llevase a cabu namái por persones acreditaes colos permisos necesarios. === Ciclu de vida === La mayoría de les plantes tienen una doble porción de [[cromosoma|cromosomes]] nes sos celdes ([[diploide]], ye dicir cada cromosoma esiste conxuntamente con un par que tien la mesma información xenética), ente que los mofos (y otres bryophytas) tienen un únicu conxuntu de cromosomes ([[haploide]], ye dicir cada cromosoma esiste en forma d'una única copia dientro de la célula). Esisten periodos mientres el ciclu de vida del mofu nos que tienen un conxuntu completu de cromosomes apariaos anque esto namái asocede mientres la etapa d'[[esporófitu]]. [[Ficheru:Lifecycle moss svg diagram- es.svg|thumb|Ciclu de vida d'un mofu típicu (''Polytrichum commune'').]] La vida del mofu empieza a partir d'una [[espora]] haploide, que grana creando un [[protonema]], que ye o bien una masa de filamentos o un talloide (planu y con forma de tarmu). Esta ye una etapa transición na vida del mofu. Del protonema crez el gametófitu ("portador de gametos") que s'estrema en caulidios y filidos ('micrófilos'). De los estremos de los caulidios o cañes desenvuélvense los órganos sexuales de los mofos. Los órganos femeninos son llamaos [[arquegonios]] y son protexíos por un grupu de fueyes modificaes llamaes perichaetum (plural, perichaeta). El arquegonio tien un pescuezu pol cual esmuzse'l material xenético masculín. Los órganos masculinos son llamaos [[anteridios]] y atópense conteníos por fueyes modificaes llamaes [[perigonios]]. Los mofos pueden ser [[dioicos]] o [[monoicos]]. Nos dioicos, los sos órganos sexuales masculinos y femeninos son portaos por distintes plantes gametofitas. Nos monoicos (tamién llamaos autoicos), esisten na mesma planta. En presencia d'agua, la espelma nada dende'l anteridio hasta la arquegonio y tien llugar la [[fecundación]], que resulta na producción d'un esporófitu diploide. La espelma de los mofos ye biflagelado, ye dicir tien dos [[Flaxelu eucariota|flaxelos]] que lu ayudar na so propulsión. Ensin agua, la fecundación nun puede producise. dempués de la fecundación, l'esporófitu inmaduru muévese al traviés del conductu del arquegonio. La maduración del esporófitu dura ente trés y seis meses. El so cuerpu ta formáu por un llargu pedúnculu, llamáu cogorda, y una cápsula coronada por una cubierta llamada [[opérculu (botánica)|opérculu]]. La cápsula y l'opérculu atópense de la mesma protexíos por una [[caliptra]] haploide que son los restos del conductu del arquegonio. La caliptra polo xeneral esprender cuando la cápsula algama'l maduror. Dientro de la cápsula, les célules productores d'espores sufren [[meiosis]] pa formar espores haploides, a partir de les cualos el ciclu repitir. En dellos mofos l'abertura de la cápsula atópase arrodiada por un conxuntu de dientes llamaos [[peristoma]]. En dellos mofos, prodúcense estructures verdes vexetatives llamaes xemes sobre los filidios, que pueden esprendese y formar nueves plantes ensin la necesidá de recurrir al ciclu de fecundación. Esto constitúi un métodu de [[reproducción asexual]]. == Clasificación == [[Ficheru:Three mosses and a tree.jpg|thumb|Dos distintos tipos de mofos (y de un liquenes, na caxa más pequeña) arrodien esti tueru d'árbol.]] Llámense '''[[Bryophyta sensu lato|briofitas en sentíu ampliu]]''' al grupu de plantes [[embriofita|embriofites]] non vasculares. Anguaño sábese que ye [[parafiléticu]], magar les rellaciones dientro del grupu entá nun tán consensuaes por tolos analises [[filoxénesis|filoxenéticos]]. Tán compuestes polos grupos monofiléticos: * Bryophyta ''sensu stricto'' o "mofos", * [[Marchantiophyta]] o "hepátiques", * [[Anthocerotophyta]] o "antoceros". La división Bryophyta ''sensu stricto'' refierse específicamente a los mofos. Estos arrexuntar n'ocho clases y les sos rellaciones filoxenétiques son les siguientes:<ref>Theodor Cole & Hartmut Hilger 2013 [http://www2.biologie.fu-berlin.de/sysbot/poster/BPP-Y.pdf Bryophyte Phylogeny]</ref> {{Clade | label1=&nbsp;'''Bryophyta&nbsp;''s.s.'''''&nbsp; | 1={{Clade | 1=&nbsp;[[Sphagnopsida]] | 2=&nbsp;[[Takakiopsida]] | label3=&nbsp; | 3={{Clade | 1=&nbsp;[[Andreaeopsida]] | label1=&nbsp; | label2=&nbsp; | 2={{Clade | label1=&nbsp; | 1=&nbsp;[[Andreaeobryopsida]] | 2={{Clade | label1=&nbsp; | 1=&nbsp;[[Tetraphidopsida]] | 2={{Clade | label1=&nbsp; | 1=&nbsp;[[Bryopsida]] | 2={{Clade | label1=&nbsp; | 1=&nbsp;[[Polytrichopsida]] | 2=&nbsp;[[Oedipodiopsida]]}} }} }} }} }} }} }} Les clases Andreaeopsida y Andreaeobryopsida estremar del restu por tener [[rizoide]]s biseriados (dos files de célules), el protonema multiseriado (munches files de célules), y el esporangio, estremáu en delles llinies llonxitudinales. La mayoría tienen cápsules que s'abrir na parte cimera. La clase Sphagnopsida, componer de 2 xéneros, ''[[Ambuchanania]]'' y ''[[Sphagnum]]''. Estos mofos formen trupes mases nes [[turbera|turberes]]. Les fueyes del ''Sphagnum'' tienen grandes célules muertes que s'alternen con célules vives [[fotosíntesis|fotosintétiques]]. Les célules muertes almacenen agua, lo que-y dexa almacenar hasta 20 vegaes el so pesu n'agua; estremar de les otres clases pola carauterística antes mentada, y por: la ramificación única, el protonema taloso (planu y espandíu), y un exporangio que s'abrir de forma esplosiva por cuenta de la acumuladura de gases nel so interior. [[Ficheru:Mech plonnik mlode sporofity.jpg|thumb|Esporófitu nuevu de ''[[Ceratodon purpureus]]''.]] La clase Polytrichopsida tien fueyes con ''lamelas'', una especie d'aletes nes fueyes qu'ayuden a caltener el mugor. Tamién s'estremen del restu de les clases n'otros detalles del so desenvolvimientu y anatomía, polo xeneral son más grandes que la mayoría de los otros mofos, como'l casu de ''[[Polytrichum commune]]'' que forma mases d'hasta 40 centímetros d'altor. Ello ye que el mofu más altu de la tierra, pertenez a una especie d'esta clase, ''[[Dawsonia superba]]'' natural de [[Nueva Zelanda]] y [[Australia]]. La clase Bryopsida ye'l grupu más diversu; más del 95&nbsp;% de les especies de mofos pertenecen a esta clase. == Historia xeolóxica == Los rexistros [[fósil]]es de mofos son escasos, por cuenta de la so constitución delgada y naturaleza fráxil. Recuperáronse mofos fósiles del [[pérmicu|periodu Permianu]] de [[L'Antártida]] y [[Rusia]]. Esiste evidencia de que microfósiles de formes tubulares del [[Silúricu]] son en realidá los restos degradaos de caliptras d'un mofu rellacionáu coles actuales Polytrichaceae.<ref>Kodner, R. B. & Graham, L. Y. (2001). «High-temperature, acid-hydrolyzed remains of Polytrichum (Musci, Polytrichaceae) resemble enigmatic Silurian-Devonian tubular microfossils». ''[[American Journal of Botany]]'' 88:462-466.</ref> Ye precisamente nel advenimiento del Silúricu, hai unos 450 millones d'años, cuando les plantes, hasta entós de vida puramente acuática, empiecen a colonizar les superficies remanecíes de la Tierra. Los estudios filoxenéticos basaos en marcadores moleculares indiquen que les primeres plantes colonizadores de superficies remanecíes seríen les briófitas. == Hábitat == [[Ficheru:Mossopolis.jpg|thumb|Una trupa colonia de mofu nun monte fríu costeru.]] Los mofos atópense principalmente n'árees fríes y húmedes, ensin importar la llatitú. Los mofos son comunes n'árees selváticas o con grandes precipitaciones y nos cantos de cursos d'agua. Los mofos tamién s'atopen en resquiebros ente les piedres que pavimentan cais húmedes de la ciudá. Dellos tipos afixéronse a les condiciones urbanes y atópense solamente en ciudaes. Delles especies son dafechu acuátiques, por casu ''Fontinalis antipyretica'', y otres tales como ''Sphagnum'' sp. habiten los banzaos y canales de baxu caudal. Tales mofos acuáticos o semi-acuáticos pueden entepasar en demasía los llargores típicos de los mofos que s'asientan na tierra. Les plantes individuales 20-30 cm o más de llongura son comunes nel ''Sphagnum'' por casu. [[Ficheru:Taiwan 2009 JinGuaShi Historic Gold Mine Moss Covered Retaining Wall FRD 8940.jpg|thumb|Muro de retención cubiertu de mofu.]] Uquier que s'asitien, los mofos riquen mugor pa sobrevivir debíu al tamañu pequeñu y a lo delgao de los sos texíos, la falta de cutícula (cubierta cerosa pa prevenir perda d'agua), y la necesidá d'agua por qu'asoceda la fertilización. Dellos mofos pueden sobrevivir [[desecación|desecados]], reponiendo toles sos funciones al cabu de delles hores de ser rehidratados. Nel hemisferiu norte, el llau norte d'árboles y roques tien xeneralmente más mofu en promediu qu'otres orientaciones. Esto debe a la falta d'abonda agua pa la reproducción nel llau que mira al sol. Al sur del ecuador asocede esautamente lo contrario. En montes trupos nos que la lluz del sol nun enfusa, los mofos crecen igualmente bien en tou la contorna de los árboles. == Cultivu == En ciertos países considerar al mofu una meruxa nel [[verde]], anque nel Xapón dexar crecer deliberadamente nos xardinos xaponeses o árboles [[bonsái]] (árboles pequeños) y son un elementu d'adornu de xardinos antiguos de templos y formoses escenes de montes. El mofu remembra un sentíu d'aselu, antigüedá, enguapeciendo escenes de xardinos. El cultivu del mofu empecípiase de cutiu usando amueses tresplantaes de mofu tomaes de sitios naturales por aciu un bolsu que retién les condiciones de mugor. Sicasí, el mofu puede ser desaxeradamente malo de caltener llueñe fuera de los sos sitios d'escurrimientu naturales dau la sensibilidá que tien a les condiciones de lluz, mugor y circulación del aire. Les espores del mofu llibérense y deposítense en forma constante en superficies espuestes; aquelles superficies y la so redolada que tengan les carauterístiques fayadices pa cierta especie del mofu van ser colonizaes por mofu dientro de dellos años pola esposición al vientu y l'agua. El mofu puede desenvolvese sobre ciertos materiales de carauterístiques poroses bonos pa retener mugor tal como lladriyu, madera y ciertos amiestos de cementu. Les superficies pueden acondicionase con sustances acedes, incluyendo [[sueru de leche|suero]], [[yogur]], [[orina]], y depositar un amiestu d'amuesa del mofu, agua y [[compost]] p'asitiar una colonia. === Inhibición de la crecedera del mofu === Puede tornase la crecedera del mofu de delles formes: * Menguando l'agua disponible aumentando'l drenaxe del terrén. * Aumentando la lluz proveniente de sol direutu. * Aumentar la presencia de plantes que compitan col mofu. * Aumentar el pH del nuesu suelu por aciu l'agregáu de cal mineral. L'altu tránsitu o la intervención de la cama de mofu manualmente col usu d'un garabatu, tamién van afectar la crecedera. L'usu de productos que contienen [[sulfatu ferroso]] o [[sulfatu ferroso de amonio]], dexen esaniciar el mofu. Estos ingredientes atópense típicamente en productos comerciales pal control de mofu y fertilizantes. La eliminación del mofu nun va prevenir que vuelva granar, a menos de que se terminen les condiciones favorables pal so desenvolvimientu.<ref>{{cita web |apellíu = Steve Whitcher, Master Gardener |nome = |enllaceautor = |coautor = |títulu = Moss Control in Lawns |obra = Gardening in Western Washington |editorial = Washington State University |fecha = 1996 |url = http://gardening.wsu.edu/library/lawn003/lawn003.htm |formatu = Web |doi = |fechaaccesu = 10 de febreru de 2007 |urlarchivu = https://web.archive.org/web/20070205225446/http://gardening.wsu.edu/library/lawn003/lawn003.htm |fechaarchivu = 5 de febreru de 2007 }}</ref> == Viveros pa mofu == Una moda pasaxera que se desenvolvió a fines del [[sieglu XIX]] de recoyer mofu, condució al establecimientu de viveros pa mofu en munchos [[xardín|xardinos británicos]] y d'Estaos Xuníos. El [[viveru]] constrúyese típicamente de llistones de madera, con una cobertoria plana, ta abiertu pel so llau del norte (pa caltener la solombra). Les amueses del mofu instalar nos resquiebros ente los llistones de madera. El viveru del mofu yera amugáu regularmente pa caltener les condiciones apropiaes pa la so crecedera. == Comerciu == Esiste un importante mercáu de mofos monteses recoyíos. Les principales aplicaciones pal mofu son en [[floricultura]], y la decoración casera. Mofu en descomposición del xéneru ''Sphagnum'' ye'l componente principal de l'[[alteria]], que s'estrayi pa ser usada como [[combustible]], como amestáu a suelu pa [[horticultura]], y p'afumar [[malta]] mientres la producción de [[güisqui escocés]]. El [[Sphagnum]], xeneralmente de les especies ''cristatum'' y ''subnitens'', ye collecháu mientres entá ta creciendo y ensugar pa ser utilizáu en viveros y horticultura como un mediu pa llantar granes. Ta creciendo la esmolición nes partes del mundu onde esti comerciu ta creciendo, esi dañu ambiental significativu pue ser causáu por collechar comercialmente alteriar. Na [[Segunda Guerra Mundial]], los mofos del xéneru ''Sphagnum'' fueron utilizaos como preparaciones de primeros auxilios en feríes de los soldaos, pos estos mofos son bien absorbentes y tienen carauterístiques anti-bacterianes nidies. Dellos pueblos na antigüedá utilizar como pañal por cuenta de la so alta absorbancia. Nes zones rurales del [[Reinu Xuníu]], el ''[[Fontinalis antipyretica]]'' foi utilizáu tradicionalmente pa escastar los fueos pos s'atopaba en grandes cantidaes nos ríos de caudal amenorgáu y el mofu retenía grandes volumes d'agua qu'ayudaben a escastar les llapaes. Esti usu históricu atópase reflexáu nel so [[nomenclatura binomial|nome específicu]] en [[llatín]]/[[Idioma Griegu|griegu]], que'l so significáu averáu ye “contra'l fueu”. En [[Finlandia]] los mofos d'[[alteria]] fueron utilizaos pa fabricar pan mientres dómines de fame. La xente suello recoyer en Navidá pa faer [[Belenismo|belenes]]. == Referencies == {{llistaref}} == Bibliografía == * Buck, William R. & Bernard Goffinet. (2000). «Morphology and classification of mosses», páxs. 71-123. En Shaw, A. Jonathan & Bernard Goffinet (coordinadores), ''Bryophyte Biology''. (Cambridge: [[Cambridge University Press]]). ISBN 0-521-66097-1. * Eva L. Decker and Ralf Reski (2007): «Moss bioreactors producing improved biopharmaceuticals.» ''Current Opinion in Biotechnology'' 18, 393-398. * Gensel, Patricia G. (1999). «Bryophytes». En Singer, Ronald. ''Encyclopedia of Paleontology''. Fitzroy Dearborn. páxs. 197-204. ISBN 1-884964-96-6. * Goffinet, Bernard; William R. Buck (2004). ''Systematics of the Bryophyta (Mosses): From molecules to a revised classification''. Monographs in Systematic Botany. Molecular Systematics of Bryophytes (Missouri Botanical Garden Press) 98: 205–239. ISBN 1-930723-38-5. * Jan-Peter Frahm, Wolfgang Frey, J. Döring: Moosflora. 4., neu bearbeitete und erweiterte Auflage. Ulmer, Stuttgart 2004, ISBN 3-8001-2772-5 (UTB für Wissenschaft, Band 1250). * Jan-Peter Frahm: Biologie der Moose. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg und Berlin 2001, ISBN 3-8274-0164-X. * Kodner, R. B.; Graham, L. Y. (2001). «High-temperature, acid-hydrolyzed remains of Polytrichum (Musci, Polytrichaceae) resemble enigmatic Silurian-Devonian tubular microfossils». ''American Journal of Botany'' 88 (3): 462-466. doi:10.2307/2657111. http://www.amjbot.org/cgi/content/abstract/88/3/462. * Ralf Reski and Wolfgang Frank (2005): «Moss (Physcomitrella patens) functional genomics – Gene discovery and tool development with implications for crop plants and human health». ''Briefings in Functional Genomics and Proteomics'', 4, 48-57. * Steve Whitcher, Master Gardener (1996). "Moss Control in Lawns" (Web). Gardening in Western Washington. Washington State University. * «The genome of the moss Physcomitrella patens reveals evolutionary insight into the conquest of land by plants». ''[[Science]]'', ed. on line 13/12/[[2007]]. * Thomas, B.&nbsp;A. (1972). «A probable moss from the Lower Carboniferous of the Forest of Dean, Gloucestershire». ''Annals of Botany'' 36 (1): 155-161. ISSN 1095-8290. == Enllaces esternos == {{commonscat|Bryophyta}} {{Wikispecies|Bryophyta}} * [http://www.chilebosque.cl/moss.html Mofos Chilebosque] * [http://www.musgosdechile.cl Mofos de Chile] * [https://web.archive.org/web/20130206152227/http://www.hcs.ohio-state.edu/hcs300/liver2.htm Información, diagrames y semeyes] * [https://web.archive.org/web/20050707080613/http://149.152.32.5/Plant_Biology/moss.html Descripción de mofos] * [http://www.musgo.es Manual pal cultivu de mofos] * [http://www.britishbryologicalsociety.org.uk/ Sociedá británica bryologica] * [http://www.uam.es/informacion/asociaciones/SEB/ Sociedá Española de Brioloxía] * [http://www.pflanzenliebe.de/innen/innen_moose/innen_moose.html Galería de semeyes de mofos] * [http://oslo.geodata.es/briofits/ Cartografía de Briófitos de la Península Ibérica ya Islles Baleares] * [http://www3.inecol.edu.mx/briologia/index.php/6-filoxenia-y-clasificacion-de-los mofos Filoxenia y Clasificación de los mofos, Brioloxía en Xalapa, INECOL. Méxicu] * [http://elmusgo.blogspot.com.es/ Proyeutu Mofu] {{Tradubot|Bryophyta sensu stricto}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Bryophyta]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] gqckho99iyi597b3fp46lscu8999m9m 0 114739 3704062 3686223 2022-08-02T09:42:41Z Kwamikagami 1195 /* La violación como un delitu de guerra */ ningun razon por propaganda anti-semitica wikitext text/x-wiki {{otros usos|esti=el delitu sexual}} {{Ficha d'enfermedá | nome = Violación | imaxe = Tizian 094.jpg | pie = La violación de l'aristócrata [[Lucrecia]] foi'l puntu de partida de los acontecimientos que llevaron al derrocamientu de la [[monarquía romana]] y l'establecimientu de la [[República romana]]. Como resultancia directa de la violación, Lucrecia suicidóse. Munchos artistes y escritores inspirar na hestoria, incluyendo Shakespeare, Botticelli, Rembrandt, Durero, Artemisia Gentileschi, Geoffrey Chaucer, Thomas Heywood y otros. | CIE-10 = {{CIE-10|T|74|2}}, {{CIE-10|E|05}} | CIE-9 = {{CIE-9|E960.1}} | MedlinePlus = 001955 | eMedicineSubj = article | eMedicineTopic = 806120 | MeshID = D011902 }} La '''violación''' ye un [[delitu]] que se basa nuna agresión de tipu sexual que se produz cuando una persona tien accesu sexual escontra otra, por aciu l'emplegu de violencies físiques o psicolóxiques o por aciu l'usu de mecanismos qu'anulen el consentimientu de los ofendíos. Tamién se fala de violación cuando la víctima nun puede dar la so [[consentimientu]], como nos casos d'[[incapacidá mental|incapaces mentales]], [[menor d'edá menores d'edá]], o persones que s'atopen n'estáu d'[[inconsciencia]]. == Violación de menores == L'abusu sexual en menores d'edá, a pesar de ser una tema conocida dende sieglos tras, ye unu de los tipos de maltratu infantil que la so investigación empecipió hai apenes tres décades tras. A pesar d'esto, el fechu de que la violencia sexual convirtiérase nun problema de calter mundial, que se trate d'una transgresión a los derechos humanos fundamentales y que ye la forma de maltratu más traumática nos neños con repercusiones a curtiu y llargu plazu tantu pa la víctima, la so familia y la sociedá, llegóse a asitiar como unu de los principales problemes de salú pública. Ye pos una tema que-y concierne non yá a tol personal de salú, sinón tamién a maestros, policía, trabayadores nel ámbitu penal y tou aquel que tenga contautu colos menores d'edá de dalguna o otra manera. La violencia nun consiste namái en dañu físicu, psicolóxicu o emocional, sinón qu'inclúi tamién la violencia sexual, de la que se va falar nesti artículu y que la so definición ye toa aquella conducta qu'amenacie o esforcie'l derechu de cada persona a decidir y exercer de manera voluntaria tou lo que respecte a la so sexualidá. Puramente falando de maltratu infantil, l'abusu sexual conforma unu de los sos principales subtipos, xuntu col abusu físico y emocional, la esposición a violencia intrafamiliar y la neglixencia. Tien d'esclariase dende un entamu qu'estos subtipos de maltratu nun son escluyentes ente sigo, polo que l'abusu sexual en menores acompañar con muncha frecuencia d'otros tipos de violencia; aspeutu que se va retomar más palantre nesti escritu. Les definiciones d'abusu sexual abonden na lliteratura, atopándose dende dalgunes bien curties hasta otres más amplies. Puede dicise entós que l'abusu sexual en menores d'edá entiende tola amplia gama de crímenes, interacciones y ofienses sexuales qu'implique a menores de 18 años como víctimes^2,10,11 y a adultos como abusadores; o bien a dos menores d'edá con una diferencia de 5 años12 ente sigo. Ésti inclúi dende agravios ensin contautu físicu como l'exhibicionismu, la producción de pornografía infantil, el voyerismo y l'esposición del neñu a la pornografía; hasta aquellos casos nos que media contautu físicu, yá sía tocamientos desavenientes (de partes xenitales o sexuales) per parte del abusador o la víctima, el jugueteo sexual o la violación. Violación ye de la mesma la penetración vaxinal, añal y/o oral per una parte corporal del perpetrador o otru oxetu. Otru aspeutu de la definición d'abusu sexual ye'l involucramiento d'un neñu n'actividaes sexuales que nun ta en capacidá d'entender, pa les cualos nun tien el desenvolvimientu abondu y que nun ta preparáu pa consentir. Trátase d'una rellación d'abusu, ye dicir qu'esiste un desequilibriu de poder; l'agresor atopar nuna posición cimera de control sobre la víctima, lo que-y brinda a esta postrera una condición desventayosa. Tou lo enantes espuesto, el fechu de que se trate d'una problemática que nun s'esclarió por completu, la falta del reporte de la totalidá de casos d'abusu sexual en menores y l'ausencia de midíes preventives clares que la so eficacia fuera comprobada per mediu d'estudios, impulsó la redaición de dichu artículu. Establecióse entós como oxetivu xeneral l'esponer la importancia de la tema d'abusu sexual en menores d'edá, los sos aspeutos xenerales, consecuencies y midida preventives. Y de la mesma propúnxose trés oxetivos específicos: primero'l repasar los aspeutos claves y más xenerales en redol al abusu sexual en menores; segundu, revisar les consecuencies, tantu a curtiu como al llargu plazu, reparaes nos menores d'edá víctimes d'abusu sexual; y terceru, estudiar les midíes preventives contra l'abusu sexual en menores d'edá propuestes na lliteratura disponible. == Marcu introductoriu == La violación tien una importancia trascendental dientro del esquema xurídicu mundial, siendo consideráu un [[delitu grave]] porque compromete una serie de tutelaos que formen parte de los [[derechos fundamentales]] del ser humanu. Quien cometen esti delitu son denominaos «violadores sexuales». Esti agresores faen usu de la fuercia (física o emocional) p'apoderar o amedranar a les sos víctimes, col fin de satisfaer el so deséu o impulsu sexual. Un factor determinante por que se tipifique el delitu de violación ye la falta de consentimientu per parte de la víctima. Nel marcu xurídicu, la violación difier d'otros delitos sexuales tales como'l [[estupro]], el [[acoso sexual]], [[atentáu contra'l pudor]] y la [[zoofilia]]. Les circunstancies qu'arrodien l'actu analizárense d'alcuerdu a los agravantes o atenuantes qu'esistan en cada casu. Dientro de la doctrina xurídica considérase qu'esistieron agravantes cuando alleguen ciertes circunstancies tales como l'autoridá del agresor sobre la víctima (circunstancies tales como ser el tutor, patrón, emplegador de la víctima, d'ente otros). == Definición == === Concepto === El conceutu de violación foi camudando col pasu del tiempu. Na actualidá la violación ye un tipu d'accesu carnal non consentir, por aciu el cual produzse la profanación del cuerpu d'una persona que nun pudo o nun tuvo l'ánimu d'emprestar el consentimientu pa executar dichu actu, productu de lo cual la so integridá mental y físico sufrió o pudo sufrir un ultraxe. Nos Estaos Xuníos la violación definir nos siguientes términos: {{cita|Una penetración física por coacción de la vulva o l'anu, con un pene, otres partes del cuerpu o un oxetu.<ref name="EEXX_violacion">{{Cita web |autor=[[Público (España)|Público.es]] |títulu=Estaos Xuníos amplía la definición de violación |url=https://www.publico.es/espana/415707/estaos-xuníos-amplia-la-definicion-de-violacion |fechaaccesu=6 de marzu de 2012 |fecha=6 de xineru de 2012}}</ref> }} - sexu oral, penetración xenital, coitu vaxinal o coitu añal - realizáu contra la voluntá d'una persona per mediu del usu de la fuercia, l'alcohol, les drogues, la intimidación, la presión o l'autoridá.<ref>{{Cita web |autor=David Sue,Derald Wing Sue,Stanley Sue,Sandra Delfín Azuara y Yolanda Santiago Huerta |títulu=Sicopatoloxía entendiendo la conducta anormal |url=https://books.google.com.ar/books?id=Ze4hC4wSIYEC&pg=RA1-PA40&lpg=RA1-PA40&dq=Handbook+of+sexual+assault:+Issues,+theories+and+treatment+of+the+offender&source=bl&ots=RQCOQq_gYc&sig=889pLdkQb9fqNLNQi5LDuD_HEpo&hl=es&sa=X&ei=N_UNUIWoBaXZ0QGRuYHYDQ&ved=0CEwQuwUwBA#v=onepage&q=Handbook%20of%20sexual%20assault%3A%20Issues%2C%20theories%20and%20treatment%20of%20the%20offender&f=false |fechaaccesu=24 de xunetu de 2012}}</ref> === Configuración === Por que se configure la violación ye namái necesariu un accesu carnal sobre la víctima ensin qu'ésta presentara'l so consentimientu espreso. * Aldericóse al traviés de la hestoria sobre si la honestidá de la víctima ye un requisitu pa configurar el delitu de violación, polo que por enforma tiempu creyóse que la honestidá de la víctima tuvo de ser necesaria, sicasí al ser la ''llibertá sexual'' el bien jurídicamente tuteláu, nun ye necesariu que la muyer sía honesta o virxe. *Al traviés de la hestoria les rellaciones sexuales non consentir con un esclavu, enemigu de la guerra, una prostituta o un miembru d'una minoría racial o étnica nun se considera una violación en munches cultures.<ref>Under the ''[[Lex Aquilia]]'': Thomas A.J. McGinn, ''Prostitution, Sexuality and the Law in Ancient Rome'' ([[Oxford University Press]], 1998), p. 314; Gardner, ''Women in Roman Law and Society'', p. 119.</ref><ref>Gardner, ''Women in Roman Law and Society'', p. 119; McGinn, ''Prostitution, Sexuality, and the Law'', p. 326.</ref> <ref>Richlin, "Not before Homosexuality," páxs. 558–559, citing the jurist [[Sextus Pomponius|Pomponius]], "whatever man has been raped by the force of robbers or the enemy in wartime ''(vi praedonum vel hostium)''" ought to bear non stigma (''Digest'' 3.1.1.6).</ref> * Esiste una diverxencia de criterios en cuanto al suxetu activu de la violación, teniendo en cuenta qu'en munches llexislaciones ya inclusive nuna parte de la doctrina considérase que namái puede cometer violación un home, n'otres sostiense qu'una muyer tamién podría ser suxetu activu, sía exerciendo presión o intimidación sobre otra o calteniendo rellaciones sexuales con un home o muyer menor d'[[edá de consentimientu sexual]]. * Tamién s'aldericó sobre si cabo la violación nes rellaciones sexuales non consentir dientro d'un matrimoniu. Delles doctrines y cultures (especialmente en países árabes) nun lo consideren violación.<ref>Diccionariu de Ciencies Xurídiques, Polítiques y Sociales de Manuel Ossorio</ref> == Historia == === Edá Antigua === {{VT|Sexualidá na Roma antigua}} Los nicios más antiguos sobre la tipificación del delitu de violación remontar al [[Códigu d'Hammurabi]],<ref>https://web.archive.org/web/20101107030221/http://www.tuobra.unam.mx/publicaes/030316154012.html</ref> del añu 1760 A.C., que ye una codificación de lleis basada na [[Llei del Talión]] que, sicasí d'esti presupuestu, sancionaba fuertemente la violación. El Códigu d'Hammurabi nun reconocía la independencia de les muyeres, estremando namái ente una muyer casada y una muyer virxe pero prometío. Según esta clasíficación si un home violaba a una muyer virxe, el so castigu yera la muerte; más si la violación yera cometida en contra d'una muyer casada, ésta tenía de compartir la pena col so agresor ensin que se tomen en cuenta les circunstancies en que se cometió la violación, siendo la pena de muerte por aciu l'afogamientu, pos tanto la muyer como'l so agresor yeren refundiaos a un ríu, del cual si l'home de l'agraviada asina lo deseyaba podía sacala. El Códigu d'Hammurabi asímilaba tamién a la violación col [[incestu]], que yera un delitu sancionáu cola espulsión del violador fora de les muralles de la ciudá.{{ensin referencies}} Na edá antigua, ente los hebreos, atopáronse rexistros del delitu de violación so la pena de muerte, delitu mentáu na [[Biblia]]<ref>Versículu 25 y 26, capítulu 22 del Deuteronomiu</ref> en que se menta {{cita|''"Mas si un home topara nel campu a la nueva casada, y forzar aquel home, chándose con ella, va morrer solamente l'home que se chó con ella; mas a la moza nun-y fadrás nada"''}} Si la moza nun yera casada nun se trataba d'un delitu yá que el bien a tutelar yera l'honor del home de la nueva atacada y non la integridá física o emocional de la víctima como ye anguaño. La pena del accesu carnal ilícitu yera la [[lapidación]], pena capital bien común nos casos de los delitos graves. Nel antiguu Exiptu la pena que s'imponía a quien haber agraváu sexualmente a otra persona yera la pena de ser [[capadura|capáu]], incluyéndose na [[Llei de Manú]] la pena corporal a la víctima nel casu de qu'ésta fora de distinta clase social.{{ensin referencies}} La lleenda sobre l'orixe de [[Roma]] cunta sobre la violación a [[Rea Silvia]]<ref>La vestal foi violada pola fuercia y dio a lluz ximielgos. Declaró a Marte como'l so padre, yá sía porque realmente creyer, o porque la falta pudiera paecer menos grave si una deidá foi la causa de la mesma. Historia de Roma de Titu Liviu: Llibru 1</ref> per parte del [[Marte (mitoloxía)|dios Marte]],<ref>El secuestru y violación de Marte a Rea Silvia convertir nuna de les escenes más carauterístiques de los llares romanos nos que les matrones romanes contrataben a los meyores artistes posibles por que decoraren les sos cases con esta magnífica representación.</ref> por que'l so fechu quedaría embarazada de [[Rómulo y Remu]], quien fueren los míticos fundadores de Roma. Darréu a estos fechos, la violación de [[Lucrecia]] sería'l puntu final de la dómina monárquica en Roma, dando pasu a la [[República romana]]. Na Roma imperial la violación ocupaba un llugar importante na vida sexual, pillar ensin vergüenza y considerábase que l'individuu forzáu llograba prestar d'ello. El modelu de la sexualidá romana yera la rellación del amu colos sos subordinaos (esposa, [[paxe]]s, esclavos), esto ye, el sometimientu.<br /> El placer femenín yera totalmente ignoráu o presupuestu. Na moral sexual la oposición yera someter/ser sometíu. Someter yera lloable, ser sometíu yera vergonzosu solamente si yera un varón adultu llibre. Si yera muyer o esclavu yera lo natural.<ref name="Veyne"> {{cita llibru |apellíu=Veyne |nome=Paul |enllaceautor=Paul Veyne |añu=1984 |capítulo=Familia y amor mientres l'altu Imperiu Romanu |títulu= Amor, familia, sexualidá |editorial=Barcelona, editorial Xíriga |isbn= 978-848-586-009-8}}</ref> Mientres la monarquía en Roma foi consideráu un delitu so la ''[[Lex Julia]]'' tipificándose dientro de la [[Llei de les XII tables]] sol títulu de ''[[iniuria]]'', que foi penáu so la pena de muerte que namái podía ser evitáu col exiliu del autor del delitu y la confiscación de tolos sos bienes. El bien xurídicu tuteláu yera la castidá de la muyer, l'honor del so padre si yera virxe y l'honor del so maríu si yera casada, per ende nun puede falase mientres esti periodu d'una mancadura de la llibertá sexual porque les muyeres nun podíen decidir con quién caltener rellaciones sexuales.<ref>{{Cita web |apellíu=Rodríguez Ortiz |nome=Victoria |títulu=Historia de la violación. La so regulación xurídica hasta fines de la Edá Media |url=http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S0716-54552000002200068&script=sci_arttext |editorial=Madrid, 1997 |fechaaccesu=8 de marzu de 2012}}</ref> En Grecia'l castigu yera la obligación impuesta al violador cola cuenta de qu'ésti contraxera matrimoniu cola so víctima, so pena de muerte nel casu de ser refugáu'l matrimoniu pola víctima, siendo obligáu nel casu de ser aceptáu en matrimoniu a que'l violador apurriéra-y la metá de los sos bienes y posesiones a la so víctima si'l violador yera ricu y potentáu.{{ensin referencies}} === Edá Media === Na [[Edá Media]], la violación conjuntamente con otres clases de trasgresiones de calter sexual fueron penaes severamente n'Europa, atopándose penaes dende'l sieglu XI hasta'l sieglu XVI como'l delitu de ''forzar'' o ''fuercia de muyer'', razón polo que los escritos medievales traten a la violación mentando fechos como ''conocer pola fuercia''. Na Edá Media, l'aspeutu según el cual configuraríase'l delitu de violación nun yera'l consentimientu, sinón la honorabilidá de la muyer, razón pola cual yera bien común que les violaciones que se cometíen en contra de muyeres amancebadas, prostitutes o criaes quedaren impunes y yeren bien comunes les violaciones cometíes por persones de clases sociales privilexaes en contra de muyeres de clases sociales baxes y desarimaes, tales como les críadas que s'atopaben desamparaes de la xusticia, llueñe del so llar y les sos families y nun estáu de total sometimientu y dependencia a los patronos. Xustamente na Edá Media apaez una figura xurídica conocida como'l [[derechu de pernada]] (en [[llatín vulgar]] medieval, ''Ius primae noctis'', qu'en castellán significa ''El derechu de la primer nueche''). Yera, teóricamente, un derechu feudal tácito qu'establecía la potestá señorial de tener [[rellaciones sexuales]] con toa [[doncella]], [[siervu|sierva]] de la so [[feudu]], na primer nueche cuando se fora a casóse con otru siervu so. Esto dába-y a'l so siervu ciertos derechos, como por casu cazar nos campos pertenecientes al señor feudal. Considérase qu'esti derechu tuvo vixencia mientres parte de la [[Edá Media]] d'[[Europa occidental]] (anque hai paralelismos n'otres partes del Mundu) como componente del [[economía feudal|manera de producción feudal]]. Suponía, poro, la posibilidá d'una violación llegal de cualquier muyer del vasallaxe. Esto llevó a numberosos conflictos y agarraes, y dello hanse fechu ecu la lliteratura como na obra ''[[Fuenteovejuna]]'' de [[Lope de Vega]] y en [[La catedral del mar]] d'[[Ildefonso Falcones]], o'l cine, cola película ''[[Braveheart]]'' de [[Mel Gibson]]. Los castigos pol delitu de violación cometíos mientres la Edá Media, variaben d'alcuerdu a les circunstancies según les cualos cometíase la violación, tales como'l [[allanadura de morada]], la esistencia d'engaños que sería consideráu como un [[estupro]] violentu y el cometimientu por aciu l'emplegu de violencies físiques. Unu de los castigos de la violación y consideráu el mal menor pa la víctima yera que'l violador contraxera matrimoniu cola so víctima, siendo obligáu a atopa-y un home a la so víctima si ésta negárase rotundamente a casase con él. Esta forma de castigu nun yera tan escabarriada como pudiera paecer, pos traía consigo que'l violadores que teníen grandes fortunes tuvieren que compartiles coles sos víctimes lo cual acarretaría una gran mengua nos sos bienes, tal como'l casu de Catalina, criada del maestru Pedro, qu'en 1488 perdonó al hermanu d'ésti por forzala sexualmente a condición de que contraxera matrimoniu con ella.<ref>http://www.vallenajerilla.com/berceo/florilegio/florilegio/transgresiones.htm</ref> Na Alta Edá Media se tipificó el delitu de violación con un procedimientu que tenía de siguir la víctima cola cuenta de poder acusar la so condición. El procedimientu que tenía de siguir la víctima yera gatuñar la cara en señal del so dolor, presentar la denuncia respeutiva ante los Tribunales de Xusticia nel ralu de tres díes desque se cometió'l delitu, que declarara'l fechu a cuantes persones atopar al so pasu y que se sometiera al peritaxe de les matrones o parteres por que se verificara'l so casu. Dientro del derechu canónicu de la Edá Media nun se consideraba'l consentimientu sinón la esistencia de la virxinidá de la muyer, pudiendo ser considerada violación namái cuando la muyer fuera desflorada, fechu que tuvo tipificado sol títulu de ''stuprum violentum'' o nel casu d'una muyer casada que fuera atacada por un home que nun fuera'l so home. === Edá Moderna === Na [[Edá Moderna]] el delitu de violación foi tipificado d'alcuerdu a principios xurídicos nacíos principalmente a partir de la [[Revolución Francesa]], según la [[Declaración de los Derechos del Home y del Ciudadanu]], que configuraríen el delitu de violación y la so pena, teniendo como oxetu jurídicamente protexíu a la ''llibertá'' de les persones respeuto de la so autodeterminación sexual, siendo compartíu por dellos tratadistas esta afirmación, tales como [[Norberto Bobbio]], [[Diez Ripolles]], [[Miguel Bajo Fernández]] y [[Caro Coria]], mentando que la llibertá sexual esiste nun doble sentíu positivu y negativu, siendo positivu nel casu de la llibre determinación d'una persona pa faer usu del so cuerpu y sexualidá, según l'aspeutu negativu, ye dicir l'aspeutu de negase a executar y a nun tolerar actos sexuales. La pena del delitu de violación foi prescrita d'alcuerdu a los principios de los nacientes [[derechos humanos]], so la premisa del [[constitucionalismu]] y de [[los fines de la pena]]. Estos principios seríen afechos darréu a los códigos penales nacientes de los nuevos estaos, siendo incorporaos darréu al [[códigu penal d'España]] y los códigos penales de los estaos americanos. Munchos tratadistas intentaron atopar una base del comportamientu delictivu de los violadores sobre la base de la criminoloxía, estableciendo pautes y estudios sobre éstos, tales como los estudios de [[Cesara Lombroso]], lo cual sería un puntu de partida pa un ampliu alderique alrodiu de la violación y les persones que cometen esti delitu. ==== La violación como un delitu de guerra ==== A lo llargo de la historia diéronse casos de violaciones masives de muyeres en situaciones de conflictos bélicos o [[violaciones de guerra]], lo que foi consideráu un '''[[crime de guerra|delito de guerra]]''', magar haber quedáu impune dichu actu. Esti delitu ta movíu pol odiu, el fanatismu y n'ocasiones la vengación, y faise buscando'l dañu más humillante y doliosu a la víctima, polo que la so crueldá ye máxima. [[Ficheru:Rape scene - Utagawa KUNIYOSHI.jpg|thumb|250px|Escena d'una violación, por Utagawa Kuniyoshi.]] Na [[Segunda Guerra Mundial]] esti crime llegó al so máximu grau d'espresión. Asina ye conocida la violación de munches muyeres poles tropes [[nazismu|nazis]], sobremanera na so meyora escontra l'este d'[[Europa]], anque tamién se dieron casos en Francia, Bélxica y Holanda. Darréu diose la violación de [[Violaciones mientres la ocupación d'Alemaña|dos millones de muyeres alemanes]] por [[Crímenes de guerra del Exércitu Coloráu|soldaos soviéticos]] na so meyora pola [[Alemaña nazi]], de les qu'una décima parte fueron darréu asesinaes.<ref>[http://www.guardian.co.uk/g2/story/0,3604,707835,00.html 'They raped every German female from eight to 80']</ref><ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2002/01/24/wbeev24.xml Rede Army troops raped even Russian women as they freed them from camps]</ref><ref>Richard Overy, Russia's War: Blood upon the Snow (1997), ISBN 1-57500-051-2 </ref> Del total, 1.400.000 víctimes yeren de les provincies orientales, 500.000 de la zona d'ocupación rusa n'Alemaña y les 100.000 restantes na capital, [[Berlín]],<ref>Helke Sander and Barbara Johr. ''BeFreier und Befreite. Krieg, Vegewaltigung, Kinder'' Fischer Taschenbuch Verlag (2005), ISBN 3-596-16305-6</ref><ref name="Seidler, Zayas, Kriegsverbrechen">Franz W. Seidler and Alfred M. de Zayas. ''Kriegsverbrechen in Europa und im Nahen Osten im 20. Jahrhundert'' Hamburg-Berlin-Bonn (2002), ISBN 3-8132-0702-1 (German)</ref><ref>Dokumentation der Vertreibung der Deutschen aus Ostmitteleuropa, 5 Bde, 3 Beihefte, Bonn 1953-1961</ref> onde hubo más asañamientu nos díes posteriores a la conquista, llegando a violar hasta 70 vegaes a la mesma muyer.<ref name="Beevor, Downfall">[[Antony Beevor]], ''Berlin: The Downfall 1945'', Penguin Books, 2002, ISBN 0-670-88695-5</ref><ref name="Hitchcock, Struggle">William I. Hitchcock ''The Struggle for Europe The Turbulent History of a Divided Continent 1945 to the Present'' ISBN 978-0-385-49799-2 (0-385-49799-7), see also [http://www.randomhouse.com/catalog/display.pperl?isbn=9780385497992&view=excerpt%7Cexcerpt from chapter one] </ref> En [[Hungría]] hubo agresiones similares; asina, en [[Budapest]] fueron violaes polos rusos unes 50.000 muyeres.<ref> Mark, James ''"Remembering Tosquile: Divided Social Memory and the Red Army in Hungary 1944-1945"'' Past & Present - Number 188, August 2005, páxs. 133</ref><ref>"The worst suffering of the Hungarian population is due to the tosquile of women. Tosquiles - affecting all age groups from ten to seventy are so common that very few women in Hungary have been spared." Swiss embassy report cited in Ungváry 2005, p.350. (Krisztian Ungvary ''The Siege of Budapest'' 2005)</ref> Tamién fueron víctimes de violaciones por soldaos rusos, anque resulte paradóxicu, muyeres del so mesmu país que fueren esclavizadas enantes polos nazis y qu'esperaben ansiadamente una lliberación, que foi en munchos casos peor que la so situación previa. Les violaciones tamién se repitieron en países como [[Bulgaria]], [[Checoslovaquia]], [[Polonia]] o [[Yugoslavia]]. Na guerra n'[[Asia]] tamién sufrieron les consecuencies les muyeres [[Coria|coreanes]], [[República Popular China|chines]] y [[filipines]], que fueron violaes repetidamente poles tropes [[Xapón|xaponeses]], convertíes en munchos casos n'esclaves sexuales ([[muyeres de confort]]).<ref>[http://english.chosun.com/w21data/html/news/200703/200703190023.html Comfort Women Were 'Raped': U.S. Ambassador to Japan] {{Wayback|url=http://english.chosun.com/w21data/html/news/200703/200703190023.html |date=20080605004220 }}</ref> El gobiernu chinu inda reclama indemnizaciones económiques pa les víctimes de la invasíón nipona. En guerres posteriores diéronse nuevamente casos de violaciones de muyeres, como los perpetaos polos soldaos d'[[Estaos Xuníos d'América|Estaos Xuníos]] en [[Vietnam]] mientres la [[Guerra de Vietnam|guerra]] de [[1958]] a [[1975]]. Na década de 1990 diéronse numberosos casos de violaciones nes guerres de [[Croacia]] y [[Guerra en Bosnia|Bosnia-Herzegovina]], nesti últimu país calcúlase que 20.000 muyeres fueron violaes polos [[Serbia|serbios]].<ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/8007740/ Bosnian kids born of war tosquile asking questions]</ref> Desgraciadamente nos últimos casos tamién salieron impunes el agresores. Mientres el [[Xenocidiu de Ruanda]], na primavera de 1994, tamién s'utilizó la violación de les muyeres como forma de castigu coleutivu contra la población civil, col animo de infundir el terror nella. Dos años dempués el relator especial de la Comisión de Derechos Humanos de la ONX calculó que mientres aquellos meses cometiérense ente 250.000 y 500.000 violaciones.<ref name=rwanda>[https://web.archive.org/web/20100305085613/http://www.amnesty.org/es/library/asset/AFR47/007/2004/es/5f03b63a-d5f7-11dd-bb24-1fb85fe8fa05/afr470072004ye.html Amnistía Internacional "Marcaes pa morrer"]</ref> Según [[Amnistía Internacional]]: {{Cita|"Munches de les víctimes fueron violaes nes barricaes llevantaes poles milicies de moces interahamwe o fueron reteníes como prisioneres sexuales en cuenta de proteición temporal contra l'exércitu y les mentaes milicies. L'Exércitu Patrióticu Ruandés tamién cometió abusos sexuales y otros actos de violencia mientres la so meyora militar –dacuando como represalia contra la población hutu– según nos meses y años posteriores al xenocidiu. Miembros de les Fuercies de Defensa de Ruanda (l'actual exércitu ruandés), les fuercies de seguridá y les milicies non remuneradas siguen perpetando actos de violencia sexual y forzando a muyeres al matrimoniu. La inmensa mayoría de los delitos de violencia sexual quedaron impunes. Tales delitos asoceden nun contestu nel que la discriminación y la violencia contra les muyeres ye una constante, especialmente no que respecta a dereches consuetudinario."<ref name=rwanda/>}} Xeneralmente se subestima el trauma psicolóxicu que tamién sufren los varones como perpetradores o como testigos de la violencia sexual nos casos nos que-y los obliga a cometer violaciones sexuales mientres los conflictos armaos munches vegaes por orde de los sos superiores. Tamién ye traumáticu cuando son obligaos a guardar violaciones sexuales cometíes por otros.<ref name="ONX">{{Cita web |títulu=Violación y otros actos graves de violencia sexual contra los neños |url=http://www.un.org/children/conflict/spanish/sexualviolence.html |fechaaccesu=8 de marzu de 2012 |urlarchivu=https://web.archive.org/web/20111229165615/http://www.un.org/children/conflict/spanish/sexualviolence.html |fechaarchivu=29 d'avientu de 2011 }}</ref> Nun informe de 2011 les Naciones Xuníes espresaron la so esmolición pola elevada incidencia de violaciones contra neños y neñes mientres los conflictos armaos en [[Burundi]], [[Chad]], [[Costa de Marfil]], [[Haití]], la [[República Centroafricana]], la [[República Democrática d'El Congu]], [[Somalia]] y el [[Sudán]].<ref name="ONX" /> ==== La violación nos países islámicos ==== Los países islámicos tienen una posición ''[[sui generis]]'' frente a la violación sexual y a los delitos sexuales polo xeneral, anque estos países difieren en ciertos aspeutos respeuto del castigu y les penes de la violación. Tal ye'l casu d'[[Arxelia]] onde'l [[albuertu]] ye llegal, si foi causáu por una violación.<ref>N'Arxelia, pese al Islam, l'albuertu por violación ye llegal http://www.lanacion.com.ar/nota.asp?nota_id=89268</ref> Polo xeneral dientro de la cultura musulmana, la violación ye un delitu que se considera como tal cuando un home violó a una muyer, casada o virxe non [[Emancipación|desafiada]], siempres y cuando la muyer tuviera cumpliendo les normes sociales, tales como l'usu del [[hiyab]] (velo), el dir acompañada d'una persona de sexu masculino que xeneralmente ye'l so padre o'l so home. Llegar a aldericar la posibilidá de que les muyeres musulmanes lleven amás un parche nos güeyos pa evitar miraes a homes que podríen considerar eses miraes como amuesa de consentimientu.<ref>El xeque Mohammed al Habdan pide que les muyeres musulmanes lleven un parche nel güeyu http://www.lacapital.com.ar/contenidos/2008/09/27/noticia_5274.html</ref> Dientro del sistema xudicial tradcional de los países musulmanes, ye la muyer quien tien de demostrar la so inocencia nun casu de violación siendo irrelevante'l fechu de qu'ella sía la víctima del delitu. El sistema esixe que la muyer demuestre la so inocencia presentando a cuatro testigos presenciales del fechu. La violación dientro del sistema xudicial de los países islámicos ta penada cola [[lapidación]] del home quien se demuestre violó a una muyer casada o virxe ensin desafiar, aplicándose tamién castigu a la muyer considerada ''culpable'' d'afalar al home a que la viole, que puede ser dende la [[flagelación]] hasta la lapidación. Puede reparase que dientro del sistema xudicial del [[Islam]] nun se castiga la violación como l'actu en sí, de la forma en que se-y conoz n'occidente, sinón más bien como un castigu a una figura que se paez al [[adulteriu]]. == Aspeutu criminológico == {{referencies|t=20120306|medicina}} === Conducta del violador === Dientro de les doctrines [[criminoloxía|criminológicas]] básicamente alderíquense dos criterios diferenciales pa esplicar la conducta de los violadores. L'alderique xira en redol a si la conducta criminal tien una connotación biolóxica o social. ==== Teoría del costu reproductivu diferencial ==== Según esta teoría, homes y muyeres tienen una [[evolución]] distinta de la so [[sexualidá]] que determina'l so ciclu reproductivu. Lo qu'implicaría que los homes tienen un costu reproductivu menor en rellación a les muyeres. Pa un home'l ciclu reproductivu ye curtiu, consiste nuna sola fase compuesta de tres pasos: estimulación, copulación y eyaculación. Ente que la muyer manifiesta un ciclu reproductivu más llargu que s'estrema en tres fases: copulación, embaranzu y lactancia. Esta diferencia ente dambos ciclos reproductivos va faer que la muyer, al tener un númberu llindáu de ciclos de reproducción, vuélvase más selectiva o ronciega a la de copular, ente que l'home, al tener mayores posibilidaes de reproducción, competirá por resultar electu como pareya sexual. Esti fechu podría provocar que los homes ensin escoyer utilicen téuniques violentes pa llograr el so prestu sexual. {{ensin referencies}} ==== Teoría de l'atracción a la violencia sexual ==== El defensores d'esta teoría sostienen que la violación producir pola escitación que sienten los potenciales violadores escontra la [[violencia sexual]]. Según estudios realizaos,{{ensin referencies}} gran parte de los violadores en potencia sienten gran escitación al reparar semeyes o videos de persones realizando actos sexualmente violentos, ente qu'otra parte de los estudiaos consideraos persones sexualmente normales nun sentíen la mesma escitación llegando a demostrar otres reacciones tales como medrana o desaprobación por tales fechos. === Carauterístiques de la conducta delictiva sexual === Tocantes a los perfiles de persones que cometen violación sexual, aprosimao d'ente un 80% a 90% tienen plenu usu de les sos facultaes y nun presenten signos de alienación. Aprosimao un 70% presenten [[trestornos de la personalidá]], ente que el 30% de les persones nun presenten nengún trestornu visible. Solo un porcentaxe pequeñu d'ente los casos nos que'l suxetu activu carez dalgún trestornu de la personalidá esisten carauterístiques psicótiques alienantes, estos casos na so gran mayoría son [[Imputabilidad#Causes de inimputabilidad|inimputables]] jurídicamente.<ref>http://www.aap.org.ar/publicaciones/forense/forense-2/tema-7.htm</ref> == La violencia contra les víctimes de violación == {{VT|Crime d'honor}} En munches cultures, les víctimes de violación tán en riesgu de violencia grave cometida poles sos families o comunidaes, incluyíos los [[crime d'honor]]. En munches partes del mundu, les muyeres que fueron violaes considérase que traxeron el "deshonor" o "vergüenza" a les sos families.<ref>https://www.bbc.co.uk/ethics/honourcrimes/crimesofhonour_1.shtml</ref> Este ye especialmente'l casu si la víctima quédase embarazada.<ref>https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13760895</ref> Les víctimes de violación son asesinaes poles sos families porque son acusaos de "haber deshonrado a la familia". Nos países onde l'adulteriu y les rellaciones sexuales antes del matrimoniu son illegales, les víctimes de violación pueden ser procesaos por estes lleis, si nun hai abonda evidencia pa probar la violación.<ref>http://www.bbc.com/news/world-asia-21595814</ref><ref>http://www.ctvnews.ca/world/gang-tosquile-victim-cares-public-caning-in-indonesia-1.1809874</ref> Les víctimes de violación sufren trestornos psicolóxicos, emocionales (depresión), físicos, el estrés postraumático carauterizar por sentimientos de soledá, esmolición, culpa o cansanciu, y retrocesos al pasáu. Hai estudios que dicen qu'una muyer que foi violada na so niñez tiende a ser alcohólica; tamién sufren tanta depresión qu'hai delles victimas que pensaron en quitar la vida. N'ocasiones la víctima tiende a sentir culpa por asoceder, por eso ye que munches de les víctimes de violación nun denuncien a los sos atacantes, les víctimes pueden tener dificultaes pa consiguir sentise segures y fora de peligru. Tamién ye bien probable que la víctima pueda arimase de dalguna enfermedá de tresmisión sexual. == Procedimientu llegal == Cuando se cometió una violación de tipu sexual dar# en axenciar evidencies cola cuenta de tener pruebes abondes. El procedimientu más importante ye l'exame médicu llegal que se realiza sobre'l cuerpu de la víctima. Empecípiase primero peles partes non sexuales del cuerpu, siguiendo escontra los órganos sexuales esternos y darréu esamínense los órganos sexuales internos. La delicadeza y discreción mientres l'exame son importantes porque pueden re-asegurar a les víctimes debíu al estrés provocáu dempués de sufrir el delitu.<ref>Apuntes sobre medicina llegal. Dr. Gabriel Tenorio Salazar. Universidá de Cuenca - Ecuador</ref> La reconocencia médica realízase cola cuenta de llograr evidencies del cuerpu de la víctima. Úsase un cepiyu de goches nidies pa peñar la zona púbica, según otres partes del cuerpu nes cualos puede haber evidencies del actu delictivu, tales como vellos púbicos o semen. En casu d'atopase restos de semen tendrá d'estrayese con hisopos y depositase nun tubu d'ensayu. El semen ye una sustancia alcalino que se pega sobre superficies, tomando la forma de mapa mundi, ye dicir sustanciosu nel centru y baxa el so volume escontra los estremos, amás de ser una sustancia de rápidu ensugáu -al ensugase adquier un color crema brillosa que puede detectase. Si l'exame nun ye realizáu de momentu, les amueses de semen o de fluyíos corporales tomar del llugar nel que se llograren -curiando de nun tocales por cuanto pueden contaminase. Si les amueses de fluyíos atopar nuna prenda de vistir retáyase la parte, anque si atopóse nuna sábana ye preferible esaminala entera.{{ensin referencies}} == Regulación por países == ===Arxentina=== Según el [[Códigu Penal Arxentín]], l'actu d'esforciar sexualmente a una persona denominar abusu con accesu carnal y ta tipificado nel artículu 119. Ta clasificáu como un delitu d'aición pública dependiente d'instancia privada.<ref>http://www.infobae.com/2012/06/12/653001-como-actua-el sistema penal-arxentín-un casu-violacion</ref> Lo que s'acostuma faer nos remangos ye ver si hai mancadures na víctima: moratones, golpes y si tien restos de piel nes uñes. <ref>http://www.cnm.gov.ar/LegNacional/LLEI%2025087.pdf</ref> === España === El del suxetu pasivu, yá s'abandonó l'antigua doctrina qu'esixía qu'ésta fuera trascendente, casi heroica, pa envalorase más palantre que la resistencia tenía de ser seria, más tarde definida como razonable. N'efeutu, lo que nun tien de ser ignoráu ye que cada persona que sufre una violación, reacciona de distinta manera y con distinta intensidá ante una agresión sexual d'esti tipu, acordies cola específica personalidá de cada unu. D'ende que la víctima nun tien porqué ufiertar una resistencia propia del héroe; quiciabes nin siquier tendría que ser seria, bastando con que sía razonable ante la situación creada pol agresor. La víctima puede ser consciente de qu'una resistencia a estazón namái puede resultar infructuosa o llevar, inclusive, a peores consecuencies. Tiende a considerase que si la negativa a la rellación sexual foi manifestada claramente, ensin importar la manera, tien d'envalorase como abonda. Ye destacable que la xurisprudencia del Tribunal Supremu dexa constancia de qu'inclusive la muyer puede solicitar al violador qu'utilice un [[preservativu]] y ello nun convierte l'actu sexual en consentíu. El máximu órganu xurisdiccional español considera que l'encamentar al usu del [[preservativu|condón]] ye namái pa evitar un embaranzu ensin deseyar y/o contraer una enfermedá de tresmisión sexual. Lo que califica l'agresión sexual del artículu 179 del [[Códigu Penal]] nun ye la mayor o menor resistencia, sinón la falta de consentimientu pal contautu sexual por aciu penetración anal, bucal o vaxinal, que se llogra por aciu la violencia o'l mieu. El tipu básicu de les agresiones sexuales, artículu 178 citáu, venceya la presencia de la violencia o intimidación al atentáu contra la llibertá sexual de la víctima, ensin establecer otres circunstancies personales o oxetives pa entender peracabáu'l tipu. Nesti sentíu l'elementu normativu espresáu na alternativa violencia o intimidación, tratándose amás d'un tipu entendíu dientro de los delitos contra la llibertá sexual, qu'afecta al llibre consentimientu del suxetu pasivu, constitúi'l fundamentu del delitu, esto ye, el castigu producir por cuanto se coarta, llinda o anula la llibre decisión d'una persona en rellación cola so actividá sexual. Pa delimitar el condicionamientu típicu tien d'allegase'l conxuntu de circunstancies del casu concretu qu'afaye la voluntá opuesta al actu sexual, sopesando'l grau de resistencia esixente y los medios coactivos pa vencelo. === Estaos Xuníos === En 2012 amplíase'l conceutu de violación pa dar cobertoria a les víctimes si son homes. Tamién contempla los abusos nos que la víctima foi violada so los efeutos del alcohol o les drogues y nos que ye menor d'edá o sufre una incapacidá física o psíquica.<ref name="EEXX_violacion"/> === India === [[India]] ye unu de los países con lleis más deficientes y variables al respeutive de la violación. La condena puede dir dende una sida hasta la [[Pena de muerte]]. dellos casos d'esto son: * en [[2014]] una muyer foi violada y la xusticia condergar a pidir# esculpes tocándo-y los pies, lo cual ye una amuesa de respetu nel país, sicasí, pa la muyer nun foi abonda y terminó suicidándose.<ref>https://www.abc.es/internacional/20140405/abci-india-violacion-suicidiu-201404041952.html</ref> *en [[2015]] una muyer discapacitada foi violada sexualmente por un grupu de 7 homes y darréu asesinar, y allos condergar cola pena de muerte, que foi más influyida pol [[asesinatu]] que pola violación.<ref>http://www.20minutos.es/noticia/2635211/0/condergaos-muerte/violacion-asesinatu-discapacitada/india/</ref> === Méxicu === * En [[Méxicu]] tiénense sanciones que van dende ocho a venti años de cárcel, el delitu de violación atopar nel títulu decimoquintu "Delitos contra la Llibertá y el Normal Desenvolvimientu Psicosexual" del Códigu Penal Federal. <ref>http://www.diputados.gob.mx/LeyesBiblio/pdf/9_260617.pdf</ref> == Ver tamién == * * [[Abusu sexual]] * [[Abusu sexual infantil]] * [[Delitos contra la llibertá y indemnidad sexuales]] * [[Violaciones de guerra]] * [[Cultura de la violación]] * [[Estupro]] * [[Violación correutiva]] * [[Violencia sexual]] * [[Violencia contra'l varón]] * [[Violencia contra la muyer]] * [[Agresor sexual]] * [[Violación en cárceles]] == Referencies == {{llistaref|2}} == Bibliografía encamentada == * {{cita llibru |apellíu= Vigarello |nome= Georges |añu=1999 |títulu= Historia de la violación : sieglos XVI - XX |editorial= Madrid, Cátedra |isbn= 843-761-766-9 }} * {{cita llibru |autor= Marcela Iacub |títulu= -y crime était presque sexuel, une histoire juridique du viol (XIXº-XXº siècles) et autres essais de casuistique juridique, páxs. 37 |añu=2002 |editorial=París, EPEL, Champs essais | ISBN=978-2-0812-1889-5}} * {{cita llibru |apellíu= Brownmiller |nome= Susan |añu=1975 |títulu= Against Our Will: Men, Women, and Tosquile |editorial= Nueva York, Simón & Schuster |isbn= 978-0671-220-62-4 }} * {{cita llibru |apellíu= Fassin |nome= Eric |añu=1997 |títulu= Dáte-y tosquile aux Etats-Unis: figures d'xuni polémique |editorial= París, Enquête, núm. 5 (“Débats et controverses”), páxs. 193-222 }} * {{cita llibru |apellíu= MacKinnon |nome= Catharine |añu=1989 |títulu= Tosquile: On Coercion and Consent (Toward a Feminist Theory of the State) |editorial= Cambridge, [[Harvard University Press]] |isbn= 978-0674-896-46-8 }} * {{cita llibru |apellíu= MacKinnon |nome= Catharine |añu=1987 |títulu= Sex and Violence (Feminism Unmodified, discourses on life and law) |editorial= Cambridge, Harvard University Press |isbn= 978-0674-298-73-6 }} * {{cita llibru |apellíu= Woodhull |nome= Winifred |añu=1988 |títulu= Sexuality, Power, and the Question of Tosquile (Feminism & Foucault, reflections on resistance) |editorial=Boston, Northeastern University Press, páxs. 167-176 |isbn= 978-1555-530-33-4 }} * {{cita llibru |apellíu= Stiglmayer |nome= Alexandra |añu=1994 |títulu= Mass tosquile: the war against women in Bosnia-Herzegovina |editorial= Lincoln,: University of Nebraska Press |isbn= 978-0803-292-29-1 }} * {{cita llibru |apellíu= Rodríguez Ortiz |nome= Victoria |añu=1997 |títulu= Historia de la violación: la so regulación xurídica hasta fines de la Edá Media |editorial= Comunidá de Madrid, Conseyería d'Educación y Cultura |isbn= 978-8445-113-72-1 }} * {{cita llibru |apellíu1= Odem |nome1= Mary Y. |apellíu2= Clay-Warner |nome2= Jody |añu=1998 |títulu= Confronting Tosquile and Sexual Assault |editorial= Rowman & Littlefield |isbn= 978-0842025997 }} == Enllaces esternos == {{Commonscat|Tosquile}} {{Tradubot|Violación}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Delitos sexuales]] [[Categoría:Criminoloxía]] [[Categoría:Violencia]] [[Categoría:Violencia contra les muyeres]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] 71safwuahhbu71v6m1bhhif44xraizf 0 132112 3703881 3415987 2022-08-02T07:54:06Z 188.138.208.159 wikitext text/x-wiki {{persona}} {{otros usos|Ruta de señalización Notch|la ruta y proteína}} '''Markus Alexej Persson''' ([[Estocolmu]], 1 de xunu de 1979),<ref ngame=IGN>{{cita web|autor=Cat_Fernim|títulu=20 Things You Might Not Know About Notch|url=http://www.ign.comblogscat_fernim/2011/09/21/20-things-you-might-not-know-about-notch|obra=[[IGN (sitiu web)|IGN]]|idioma=inglés|fecha=21 de setiembre de 2011|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> conocíu comúnmente como '''Notch''',<ref name=Rollingstone>{{cita web|apellido1=Peisner|nome1=David|títulu=The Wizard of Minecraft|url=http://www.rollingstone.com/culture/news/the-wizard-of-minecraft-20140507|obra=[[Rolling Stone]]|idioma=inglés|fecha=7 de mayu de 2014|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref>ye un exdesarrollador de videoxuegos independientes [[Suecia|suecu]], exjefe y fundador de la compañía de videoxuegos [[Mojang AB]]. Principalmente ye conocíu por ser el creador y antiguu desarrollador del videoxuegu [[Minecraft]],<ref name=IGN2>{{cita web|apellido1=Ashdown|nome1=Jeremy|títulu=This is Minecraft|url=http://www.ign.com/articles/2010/11/11/this-is-minecraft|obra=IGN|idioma=inglés|fecha=11 de payares de 2010|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> el cual vendió a [[Microsoft]] por un valor de 2,500 millones de dólares.<ref>{{cita web|nome1=Daniel|apellíu1=Goldberg|nome2=Linus|apellíu2=Larsson|url=https://www.wired.com/2015/06/minecraft-book-excerpt/|títulu=The Unlikely Story of Microsoft's Surprise Minecraft Buyout|fecha=2 de xunu de 2015|obra=[[Wired]]|editorial=[[Condé Nast]]|fechaaccesu=28 de marzu de 2017|idioma=inglés}}</ref> == Biografía == Persson nació en [[Estocolmu]] ([[Suecia]]), d'una madre finlandesa y un padre suecu, el 1 de xunu de 1979.<ref name=IGN /> Moró en [[Edsbyn]] mientres los sos primeros siete años de vida,<ref name="Story of Mojang">{{cita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=ySRgVo1X_18|títulu=Minecraft: The Story of Mojang|obra=[[YouTube]]|autor=[[2 Player Productions]]|fecha=8 de payares de 2013|fechaaccesu=2 de mayu de 2014|idioma=inglés}}</ref> primero que la so familia tornara a Estocolmo.<ref name=Rollingstone /> A la edá de siete años, empezó programar nel ordenador [[Commodore 128]] del so padre. Esperimentando con dellos programes de ''type-in'' produció'l so primer videoxuegu a la edá d'ocho años, tratar d'un [[Aventura conversacional|xuegu d'aventura basáu en testu]].<ref name="GSint">{{cita web|url=http://www.gamasutra.com/view/news/27719/Interview_Markus_Notch_Persson_Talks_Making_Minecraft.php |títulu=Interview: Markus 'Notch' Persson Talks Making Minecraft|editorial=[[Gamasutra]]|nome=Alex|apellíu=Handy|fecha=23 de marzu de 2010|fechaaccesu=26 de xunu de 2010|cita=my first own program when I was eight years old. It was an extremely basic text adventure game|idioma=inglés}}</ref> Profesionalmente trabayó como desarrollador para [[King (compañia)|King]] por más de cuatro años, hasta 2009.<ref name="Story of Mojang"/><ref name="GSint" /> Dempués, trabayó como programador pa [[Jalbum]].<ref name="Gamasutra">{{cita web|url=http://www.gamasutra.com/view/pressreleases/164329/MINECRAFT_MASTERMIND_MARKUS_PERSSON_TO_RECEIVE_BAFTA_SPECIALAWARD.php| títulu=Minecraft Mastermind Markus Persson to receive bafta special award|editorial=Gamasutra|nome=Kristoff|apellíu=Clark|fecha=5 de marzu de 2012|idioma=inglés}}</ref> Tamién ye unu de los fundadores de ''[[Wurm Online]]'',<ref name="PCGAMERinterview">{{cita web|url=http://www.pcgamer.com/2010/07/29/community-heroes-notch-for-minecraft/|títulu=Community heroes: Notch, for Minecraft|editorial=[[PC Gamer]]|nome=Jaz|apellíu=McDougall|fecha=29 de xunetu de 2010|fechaaccesu=3 d'agostu de 2010|idioma=inglés}}</ref> Anque yá nun trabaya nesti xuegu. Fora del trabayu, realizó siete xuegos pa concursos.<ref name="Gamasutra" /> Coles mesmes, ye miembru de [[Mensa (organización)|Mensa]], una organización de superdotados.<ref name=IGN /><ref>{{cita web|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/spela/article8210456.ab|títulu=Minecraft kan bli fyra gånger större|editorial=[[Aftonbladet]]|nome=Jonas|apellíu=Högberg|fecha=1 d'avientu de 2010|fechaaccesu=30 de xineru de 2014|idioma=suecu}}</ref> == Principales videoxuegos creaos == Persson realizó dellos videoxuegos, especialmente pa competencies; sicasí, él siéntese arguyosu de:<ref>{{cita web|apellido1=Persson|nome1=Markus|títulu=The Word of Notch|url=https://notch.net/games/|obra=Notch.net|idioma=inglés|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> * ''[[Minecraft]]'', un xuegu tipo «construcción llibre» o ''sandbox'' * ''Wurm Online''. * ''Drowning in Problems''. * ''Shambles''. * ''Drop''. Otros de los sos videoxuegos destacaos son:<ref>{{cita web|apellido1=Brown|nome1=Ryan|títulu=10 video games made by Minecraft's creator Notch|url=http://www.mirror.co.uk/tech/10-video-games-made-minecrafts-7594587|obra=Mirror|editorial=MGN Limited|idioma=inglés|fecha=9 d'abril de 2016|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> *La serie ''4k'': :* ''Left 4k Dead'' y ''Left 4k Dead 2'', xuegos de disparos inspiraos en ''Left 4 Dead''. :* ''T4kns'', un xuegu d'estratexa en tiempu real. :* ''Miners4k'', un xuegu inspiráu en ''lemmings and diggers''. :* ''Hunters 4k'', un xuegu de disparos. :* ''Dungeon4k'', un xuegu d'esploración de cuartones. :* ''Sonic Racer 4k'', un xuegu de carreres con efeutos robaos. :* ''MEG4kMAN''. :* ''VVVV'' * ''Blast Passage'', una combinación de ''Bomberman'' y ''Gauntlet'' en 8bits. * ''Bunny Press'', un xuegu de puzzles violentu. * ''Prelude of the Chambered'', xuegu en 2.5D. * ''Last Minute Christmas Chopping''. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == * [http://notch.net Páxina personal de Markus] * [http://www.minecraft.net Páxina oficial de Minecraft] * [https://mojang.com Páxina oficial de Mojang] {{Tradubot|Markus Persson}} {{NF|1979||Persson, Markus}} [[Categoría:Productores de videoxuegos]] [[Categoría:Diseñadores de videoxuegos]] [[Categoría:Ganadores del premiu BAFTA]] [[Categoría:Persones d'Estocolmu]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] [[Categoría:Wikipedia:Mantenimientu:Persones ensin plantía nym]] 7k288vnsy6iy188fto233y4dadxt82p 3703898 3703881 2022-08-02T08:46:43Z Omarete 35 Revertíes les ediciones de [[Special:Contributions/188.138.208.159|188.138.208.159]] ([[User talk:188.138.208.159|alderique]]) hasta la cabera versión de [[User:Omarete|Omarete]] wikitext text/x-wiki {{persona}} {{otros usos|Ruta de señalización Notch|la ruta y proteína}} '''Markus Alexej Persson''' ([[Estocolmu]], 1 de xunu de 1979),<ref name=IGN>{{cita web|autor=Cat_Fernim|títulu=20 Things You Might Not Know About Notch|url=http://www.ign.comblogscat_fernim/2011/09/21/20-things-you-might-not-know-about-notch|obra=[[IGN (sitiu web)|IGN]]|idioma=inglés|fecha=21 de setiembre de 2011|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> conocíu comúnmente como '''Notch''',<ref name=Rollingstone>{{cita web|apellido1=Peisner|nome1=David|títulu=The Wizard of Minecraft|url=http://www.rollingstone.com/culture/news/the-wizard-of-minecraft-20140507|obra=[[Rolling Stone]]|idioma=inglés|fecha=7 de mayu de 2014|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref>ye un exdesarrollador de videoxuegos independientes [[Suecia|suecu]], exjefe y fundador de la compañía de videoxuegos [[Mojang AB]]. Principalmente ye conocíu por ser el creador y antiguu desarrollador del videoxuegu [[Minecraft]],<ref name=IGN2>{{cita web|apellido1=Ashdown|nome1=Jeremy|títulu=This is Minecraft|url=http://www.ign.com/articles/2010/11/11/this-is-minecraft|obra=IGN|idioma=inglés|fecha=11 de payares de 2010|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> el cual vendió a [[Microsoft]] por un valor de 2,500 millones de dólares.<ref>{{cita web|nome1=Daniel|apellíu1=Goldberg|nome2=Linus|apellíu2=Larsson|url=https://www.wired.com/2015/06/minecraft-book-excerpt/|títulu=The Unlikely Story of Microsoft's Surprise Minecraft Buyout|fecha=2 de xunu de 2015|obra=[[Wired]]|editorial=[[Condé Nast]]|fechaaccesu=28 de marzu de 2017|idioma=inglés}}</ref> == Biografía == Persson nació en [[Estocolmu]] ([[Suecia]]), d'una madre finlandesa y un padre suecu, el 1 de xunu de 1979.<ref name=IGN /> Moró en [[Edsbyn]] mientres los sos primeros siete años de vida,<ref name="Story of Mojang">{{cita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=ySRgVo1X_18|títulu=Minecraft: The Story of Mojang|obra=[[YouTube]]|autor=[[2 Player Productions]]|fecha=8 de payares de 2013|fechaaccesu=2 de mayu de 2014|idioma=inglés}}</ref> primero que la so familia tornara a Estocolmo.<ref name=Rollingstone /> A la edá de siete años, empezó programar nel ordenador [[Commodore 128]] del so padre. Esperimentando con dellos programes de ''type-in'' produció'l so primer videoxuegu a la edá d'ocho años, tratar d'un [[Aventura conversacional|xuegu d'aventura basáu en testu]].<ref name="GSint">{{cita web|url=http://www.gamasutra.com/view/news/27719/Interview_Markus_Notch_Persson_Talks_Making_Minecraft.php |títulu=Interview: Markus 'Notch' Persson Talks Making Minecraft|editorial=[[Gamasutra]]|nome=Alex|apellíu=Handy|fecha=23 de marzu de 2010|fechaaccesu=26 de xunu de 2010|cita=my first own program when I was eight years old. It was an extremely basic text adventure game|idioma=inglés}}</ref> Profesionalmente trabayó como desarrollador para [[King (compañia)|King]] por más de cuatro años, hasta 2009.<ref name="Story of Mojang"/><ref name="GSint" /> Dempués, trabayó como programador pa [[Jalbum]].<ref name="Gamasutra">{{cita web|url=http://www.gamasutra.com/view/pressreleases/164329/MINECRAFT_MASTERMIND_MARKUS_PERSSON_TO_RECEIVE_BAFTA_SPECIALAWARD.php| títulu=Minecraft Mastermind Markus Persson to receive bafta special award|editorial=Gamasutra|nome=Kristoff|apellíu=Clark|fecha=5 de marzu de 2012|idioma=inglés}}</ref> Tamién ye unu de los fundadores de ''[[Wurm Online]]'',<ref name="PCGAMERinterview">{{cita web|url=http://www.pcgamer.com/2010/07/29/community-heroes-notch-for-minecraft/|títulu=Community heroes: Notch, for Minecraft|editorial=[[PC Gamer]]|nome=Jaz|apellíu=McDougall|fecha=29 de xunetu de 2010|fechaaccesu=3 d'agostu de 2010|idioma=inglés}}</ref> Anque yá nun trabaya nesti xuegu. Fora del trabayu, realizó siete xuegos pa concursos.<ref name="Gamasutra" /> Coles mesmes, ye miembru de [[Mensa (organización)|Mensa]], una organización de superdotados.<ref name=IGN /><ref>{{cita web|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/spela/article8210456.ab|títulu=Minecraft kan bli fyra gånger större|editorial=[[Aftonbladet]]|nome=Jonas|apellíu=Högberg|fecha=1 d'avientu de 2010|fechaaccesu=30 de xineru de 2014|idioma=suecu}}</ref> == Principales videoxuegos creaos == Persson realizó dellos videoxuegos, especialmente pa competencies; sicasí, él siéntese arguyosu de:<ref>{{cita web|apellido1=Persson|nome1=Markus|títulu=The Word of Notch|url=https://notch.net/games/|obra=Notch.net|idioma=inglés|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> * ''[[Minecraft]]'', un xuegu tipo «construcción llibre» o ''sandbox'' * ''Wurm Online''. * ''Drowning in Problems''. * ''Shambles''. * ''Drop''. Otros de los sos videoxuegos destacaos son:<ref>{{cita web|apellido1=Brown|nome1=Ryan|títulu=10 video games made by Minecraft's creator Notch|url=http://www.mirror.co.uk/tech/10-video-games-made-minecrafts-7594587|obra=Mirror|editorial=MGN Limited|idioma=inglés|fecha=9 d'abril de 2016|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> *La serie ''4k'': :* ''Left 4k Dead'' y ''Left 4k Dead 2'', xuegos de disparos inspiraos en ''Left 4 Dead''. :* ''T4kns'', un xuegu d'estratexa en tiempu real. :* ''Miners4k'', un xuegu inspiráu en ''lemmings and diggers''. :* ''Hunters 4k'', un xuegu de disparos. :* ''Dungeon4k'', un xuegu d'esploración de cuartones. :* ''Sonic Racer 4k'', un xuegu de carreres con efeutos robaos. :* ''MEG4kMAN''. :* ''VVVV'' * ''Blast Passage'', una combinación de ''Bomberman'' y ''Gauntlet'' en 8bits. * ''Bunny Press'', un xuegu de puzzles violentu. * ''Prelude of the Chambered'', xuegu en 2.5D. * ''Last Minute Christmas Chopping''. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == * [http://notch.net Páxina personal de Markus] * [http://www.minecraft.net Páxina oficial de Minecraft] * [https://mojang.com Páxina oficial de Mojang] {{Tradubot|Markus Persson}} {{NF|1979||Persson, Markus}} [[Categoría:Productores de videoxuegos]] [[Categoría:Diseñadores de videoxuegos]] [[Categoría:Ganadores del premiu BAFTA]] [[Categoría:Persones d'Estocolmu]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] [[Categoría:Wikipedia:Mantenimientu:Persones ensin plantía nym]] tw2zayqkmd8yj3tgc79yp9m607qyhrx 3703901 3703898 2022-08-02T09:05:23Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Tradubot|Markus Persson}} {{persona}} '''Markus Alexej Persson''' {{nym}}<ref name=IGN>{{cita web|autor=Cat_Fernim|títulu=20 Things You Might Not Know About Notch|url=http://www.ign.comblogscat_fernim/2011/09/21/20-things-you-might-not-know-about-notch|obra=[[IGN (sitiu web)|IGN]]|idioma=inglés|fecha=21 de setiembre de 2011|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref>, conocíu comúnmente como '''Notch'''<ref name=Rollingstone>{{cita web|apellido1=Peisner|nome1=David|títulu=The Wizard of Minecraft|url=http://www.rollingstone.com/culture/news/the-wizard-of-minecraft-20140507|obra=[[Rolling Stone]]|idioma=inglés|fecha=7 de mayu de 2014|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref>, ye un exdesarrollador de videoxuegos independientes [[Suecia|suecu]], exjefe y fundador de la compañía de videoxuegos [[Mojang AB]]. Principalmente ye conocíu por ser el creador y antiguu desarrollador del videoxuegu [[Minecraft]]<ref name=IGN2>{{cita web|apellido1=Ashdown|nome1=Jeremy|títulu=This is Minecraft|url=http://www.ign.com/articles/2010/11/11/this-is-minecraft|obra=IGN|idioma=inglés|fecha=11 de payares de 2010|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref>, el cual vendió a [[Microsoft]] por un valor de 2,500 millones de dólares<ref>{{cita web|nome1=Daniel|apellíu1=Goldberg|nome2=Linus|apellíu2=Larsson|url=https://www.wired.com/2015/06/minecraft-book-excerpt/|títulu=The Unlikely Story of Microsoft's Surprise Minecraft Buyout|fecha=2 de xunu de 2015|obra=[[Wired]]|editorial=[[Condé Nast]]|fechaaccesu=28 de marzu de 2017|idioma=inglés}}</ref>. == Biografía == Persson nació en [[Estocolmu]] ([[Suecia]]), d'una madre finlandesa y un padre suecu, el 1 de xunu de 1979.<ref name=IGN /> Moró en [[Edsbyn]] mientres los sos primeros siete años de vida,<ref name="Story of Mojang">{{cita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=ySRgVo1X_18|títulu=Minecraft: The Story of Mojang|obra=[[YouTube]]|autor=[[2 Player Productions]]|fecha=8 de payares de 2013|fechaaccesu=2 de mayu de 2014|idioma=inglés}}</ref> primero que la so familia tornara a Estocolmo.<ref name=Rollingstone /> A la edá de siete años, empezó programar nel ordenador [[Commodore 128]] del so padre. Esperimentando con dellos programes de ''type-in'' produció'l so primer videoxuegu a la edá d'ocho años, tratar d'un [[Aventura conversacional|xuegu d'aventura basáu en testu]].<ref name="GSint">{{cita web|url=http://www.gamasutra.com/view/news/27719/Interview_Markus_Notch_Persson_Talks_Making_Minecraft.php |títulu=Interview: Markus 'Notch' Persson Talks Making Minecraft|editorial=[[Gamasutra]]|nome=Alex|apellíu=Handy|fecha=23 de marzu de 2010|fechaaccesu=26 de xunu de 2010|cita=my first own program when I was eight years old. It was an extremely basic text adventure game|idioma=inglés}}</ref> Profesionalmente trabayó como desarrollador para [[King (compañia)|King]] por más de cuatro años, hasta 2009.<ref name="Story of Mojang"/><ref name="GSint" /> Dempués, trabayó como programador pa [[Jalbum]].<ref name="Gamasutra">{{cita web|url=http://www.gamasutra.com/view/pressreleases/164329/MINECRAFT_MASTERMIND_MARKUS_PERSSON_TO_RECEIVE_BAFTA_SPECIALAWARD.php| títulu=Minecraft Mastermind Markus Persson to receive bafta special award|editorial=Gamasutra|nome=Kristoff|apellíu=Clark|fecha=5 de marzu de 2012|idioma=inglés}}</ref> Tamién ye unu de los fundadores de ''[[Wurm Online]]'',<ref name="PCGAMERinterview">{{cita web|url=http://www.pcgamer.com/2010/07/29/community-heroes-notch-for-minecraft/|títulu=Community heroes: Notch, for Minecraft|editorial=[[PC Gamer]]|nome=Jaz|apellíu=McDougall|fecha=29 de xunetu de 2010|fechaaccesu=3 d'agostu de 2010|idioma=inglés}}</ref> Anque yá nun trabaya nesti xuegu. Fora del trabayu, realizó siete xuegos pa concursos.<ref name="Gamasutra" /> Coles mesmes, ye miembru de [[Mensa (organización)|Mensa]], una organización de superdotados.<ref name=IGN /><ref>{{cita web|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/spela/article8210456.ab|títulu=Minecraft kan bli fyra gånger större|editorial=[[Aftonbladet]]|nome=Jonas|apellíu=Högberg|fecha=1 d'avientu de 2010|fechaaccesu=30 de xineru de 2014|idioma=suecu}}</ref> == Principales videoxuegos creaos == Persson realizó dellos videoxuegos, especialmente pa competencies; sicasí, él siéntese arguyosu de:<ref>{{cita web|apellido1=Persson|nome1=Markus|títulu=The Word of Notch|url=https://notch.net/games/|obra=Notch.net|idioma=inglés|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> * ''[[Minecraft]]'', un xuegu tipo «construcción llibre» o ''sandbox'' * ''Wurm Online''. * ''Drowning in Problems''. * ''Shambles''. * ''Drop''. Otros de los sos videoxuegos destacaos son:<ref>{{cita web|apellido1=Brown|nome1=Ryan|títulu=10 video games made by Minecraft's creator Notch|url=http://www.mirror.co.uk/tech/10-video-games-made-minecrafts-7594587|obra=Mirror|editorial=MGN Limited|idioma=inglés|fecha=9 d'abril de 2016|fechaaccesu=28 de marzu de 2017}}</ref> *La serie ''4k'': :* ''Left 4k Dead'' y ''Left 4k Dead 2'', xuegos de disparos inspiraos en ''Left 4 Dead''. :* ''T4kns'', un xuegu d'estratexa en tiempu real. :* ''Miners4k'', un xuegu inspiráu en ''lemmings and diggers''. :* ''Hunters 4k'', un xuegu de disparos. :* ''Dungeon4k'', un xuegu d'esploración de cuartones. :* ''Sonic Racer 4k'', un xuegu de carreres con efeutos robaos. :* ''MEG4kMAN''. :* ''VVVV'' * ''Blast Passage'', una combinación de ''Bomberman'' y ''Gauntlet'' en 8bits. * ''Bunny Press'', un xuegu de puzzles violentu. * ''Prelude of the Chambered'', xuegu en 2.5D. * ''Last Minute Christmas Chopping''. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == * [http://notch.net Páxina personal de Markus] * [http://www.minecraft.net Páxina oficial de Minecraft] * [https://mojang.com Páxina oficial de Mojang] {{NF|1979||Persson, Markus}} [[Categoría:Productores de videoxuegos]] [[Categoría:Diseñadores de videoxuegos]] [[Categoría:Ganadores del premiu BAFTA]] [[Categoría:Persones d'Estocolmu]] 2si8lg8ofgbk4znfnsw0u9073odol78 0 138397 3703880 3688739 2022-08-02T07:53:26Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Ficha de taxón | color = lightgreen | name = Plantes vasculares (traqueófitas) | fossil_range = {{rangu fósil|Silúricu|recién}} | image =Tournai AR1aJPG.jpg | regnum = [[Plantae]] | cimeru = [[Archaeplastida]]<br />[[Viridiplantae]]<br />[[Streptophyta]]<br />[[Streptophytina]] | unranked_phylum = [[Embryophyta]]<br>[[Polysporangiophyta]] | superphylum = '''Tracheophyta''' | superphylum_authority = Sinnott, 1935 | subdivision_ranks = divisio | subdivision = * [[Rhyniophyta]] † * [[Lycophyta]] ** [[Lycopsida]]—licopodios ** [[Zosterophyllopsida]] † * [[Euphyllophyta]] ** [[Trimerophyta]] † ** [[Monilophyta]] - felechos y rellacionaos ** [[Lygnophyta]] *** [[Progymnospermae]] † *** [[Spermatophyta]] - plantes con grana **** [[Pteridospermae]] † **** [[Gymnospermae]] **** [[Angiospermae]] (o Magnoliophyta) }} '''Tracheophyta''' o '''Tracheobionta''' ye'l nome del [[taxón]] que toma a les '''plantes vasculares''' o '''traqueofitas'''. Son organismos formaos por [[célula vexetal|célules vexetales]], que tienen un ciclu de vida nel que s'alternen les xeneraciones [[haploide|gametofítica]] y [[diploide|esporofítica]], siendo esta postrera la fase dominante (sobre quien actúa más presión de [[seleición natural]]); que la so fase esporofítica ye fotosintética ya independiente, y tien texíos y sistemes d'órganos; ta entamada nun «[[Cormo (esporófitu)|cormo]]» (sistema que tien renuevu aereu, raigañu soterrañu y un sistema de conducción vascular que los venceya) que ye a lo que comúnmente se refier la xente cuando diz «planta»; que la so fase gametofítica ye amenorgada y puede ser dende un «[[balto (bioloxía)|balto]]» (cuerpu ensin entamar en texíos nin órganos) en [[felechos y allegaos]], hasta unes poques célules protexíes y nutríes pol [[esporófitu]], en [[gimnosperma|gimnospermes]] y [[anxosperma|anxospermes]]. La seleición natural dirixó fuertemente la evolución de les traqueófitas escontra una menor dependencia de les condiciones ambientales sobre la tierra pa la reproducción y la dispersión, carauterística qu'entra n'evidencia al comparar les traqueofitas más antigües (Lycophyta) coles más modernes (plantes con flores). La evidencia de los [[analises moleculares d'ADN]] anguaño demostró que les traqueófitas son un grupu [[monofilético]] (qu'entiende a tolos descendientes d'un ancestru común) dientro de les [[Embryophyta|embriófitas]], ente que les [[Bryophyta sensu lato|briofitas]] son [[parafiléticu|parafiléticas]] con al respective de les traqueofitas. Esto quier dicir que probablemente les traqueófitas sían descendientes de plantes bien paecíes a los briófitos, col gametofito siendo la fase dominante, y l'esporófitu ensin ramificar y dependiente nutricionalmente del gametofito. Dientro de les traqueófites hai dos llinaxes principales, [[Lycophyta]] y [[Euphyllophyta]], estremaes principalmente pola forma de construcción de les sos fueyes (nes licofitas son lycofilos y nes eufilofitas son eufilos, los eufilos correspuéndense aprosimao colos megafilos, anque en dellos grupos pueden tar amenorgaos en forma secundaria a la so alquisición). Les eufilofitas de la mesma entienden dos grandes llinaxes, [[Monilophyta]] (felechos, equisetáceas y psilotáceas) y [[Spermatophyta]], que s'estremen ente sigo porque'l primeru tien gametofitos de vida llibre y el segundu tener zarraos na grana y el granu de polen. De la mesma les espermatofitas tán formaes por dos grandes grupos monofiléticos vivientes, [[Gymnospermae]] y [[Angiospermae]] o Magnoliophyta, que s'estremen ente sigo porque'l primer llinaxe tien les granes a la vista sobre la fueya fértil, ente que'l segundu tien les granes zarraes dientro de les parés de la fueya fértil o carpelo. Entá se siguen estudiando a les [[Lycophyta]] y [[Monilophyta]] como arrexuntaes nel grupu parafiléticu de los felechos y allegaos» o [[Pteridophyta]]. Les traqueofitas son un grupu importante tantu por apoderar la mayor parte de los ecosistemes terrestres como por ser bien utilizaes pol home. == Sinonimia == La denominación '''Tracheophyta''' foi usada por Sinnott (1935), Barkley (1949), Whittaker (1969), Kubitzki et al. (1990), Cavalier-Smith (1998), Ruggiero et al. (2015) y ta considerada como un clado y un taxón con nivel de phylum o superphylum. Tamién se-y consideró como subreinu '''Tracheata''' (Margulis & Chapman 2009) o '''Tracheobionta''' y usáronse otros términos como '''Cormophyta''' (Haeckel 1866) o '''Cormobionta''', anque estos postreros tamién pueden significar [[Embryophyta]]. Tracheophyta provién de ''tracheo'' (en referencia a les traqueides, especializaes pal tresporte de líquidos dientro de la planta) y ''phyta'', raigañu d'orixe griegu que significa «planta». Se lo [[castellanización|acastellana]] como '''traqueofitas''' o '''traqueófitas'''. == L'esporófitu de les plantes vasculares == === El cuerpu vexetativu === El cuerpu vexetativu del [[esporófitu]] ye un «'''cormo'''» (vástago + raíz + sistema de conducción vascular, fechu gracies al engrosamiento de les parés celulares de célules allargaes), qu'amás de los texíos vasculares tien texíos de proteición y texíos de sostén, y que crez gracies a l'acción de les sos meristemas [http://www.uri.edu/artsci/bio/plant anatomy/11.html] [http://www.uri.edu/artsci/bio/plant anatomy/14.html] [http://www.uri.edu/artsci/bio/plant anatomy/13.html]. El «'''cormo'''» ta especializáu pa la vida terrestre. Consta de renuevu, raigañu y un sistema de conducción vascular que los venceya. El '''renuevu''' ye la rexón del cormo que s'especializa na fotosíntesis, y qu'utiliza pa ello l'agua y los sales minerales que-y lleguen del raigañu. La '''raigañu''' ye la rexón del cormo que s'especializa na absorción d'agua y sales, y qu'utiliza pa ello los azucres proporcionaos pol renuevu. Esta especialización ye posible gracies a que'l cormo tien un '''sistema de conducción vascular''' formáu gracies a que les parés de la célula vexetal pueden volvese riques en lignina, compuestu que-yos da durez. ==== Meristemas ==== El cormo crez gracies a l'actividá de les sos '''meristemas''' (del griegu ''pixinos'': 'estremar') que son un grupu de célules n'estáu embrionariu permanente, capaces d'estremase indefinidamente, formando texíos que na so mocedá son indiferenciados [http://www.uri.edu/artsci/bio/plant anatomy/11.html] [http://www.uri.edu/artsci/bio/plant anatomy/14.html] [http://www.uri.edu/artsci/bio/plant anatomy/13.html] . Los principales tipos de meristemas son dos: * en tolos cormos vamos atopar nos ápices de los tarmos y los raigaños, '''meristemas primarios''' responsables del '''crecedera primaria''' del esporófitu. * nos cormos con crecedera secundaria del tarmu, vamos atopar '''meristemas secundarios''' a lo llargo del tarmu, encargaos de la so crecedera en grosez. ==== Sistemes de texíos ==== El botánicu J. Sachs nel sieglu XIX, estremó tres sistemes principales de texíos nel cormo del esporófitu de les cormófites, clasificaos según la so función na planta: texíos de proteición, texíos fundamentales, y texíos vasculares. ===== Texíos de proteición ===== Los texíos que cumplen la función de proteición formen la capa más esterna del cormo. * Si'l cormo namái tien crecedera primaria, vamos atopar una '''epidermis''', cubierta por una capa de '''cutina''' (lípidu complexu qu'evita la perda d'agua na vida terrestre pero tamién evita l'intercambiu gaseosu col mediu ambiente), y con estomas [http://botit.botany.wisc.edu/images/130/Fern Allies/Psilophyta/Psilotum nudum/Stem xs/Epidermis stomata.html] y lenticelas (dambos aseguren l'intercambiu gaseosu col ambiente). * Nos taxones con crecedera secundaria del tarmu, la epidermis con cutina ye reemplazada mientres la crecedera secundaria, por una '''peridermis''' parcialmente impermiabilizada con '''suberina''' (lípidu bien paecíu a la cutina, responsable de la formación del súber o corchu). ===== Texíos fundamentales ===== Los texíos fundamentales formen un sistema continuu y tán conformaos principalmente polos diversu tipos de '''[[parénquima|parénquimes]]''' (del griegu: «carne de les [[coraes]]»), a los que s'acomuñar los texíos de sostén (como colénquima y esclerénquima). Los '''texíos de sostén''', como'l so nome indicar, cumplen la función de caltener la estructura de la planta, función que cumplen gracies a la '''[[lignina]]''' presente na paré celular. Los texíos de sostén más comunes son: * '''[[Colénquima]]''' (del griegu: goma, cola, nome dau pola facilidá con que les parés celulares encher al hidratarse) formáu por célules vives. * '''[[Esclerénquima]]''' (del griegu ''escleros'': duru, nome dau poles sos grueses parés bien dures y resistentes) formáu por célules casi siempres muertes al so maduror. ===== Texíos vasculares ===== Son los responsables del tresporte de líquidos y sustances per tol cuerpu del vexetal, nel que s'estremen el '''floema''' (del griegu ''floeos'': 'yema de la corteza', 'propiu de la corteza', especializáu en tresporte d'azucres) y el '''xilema''' (del griegu ''xylos'': 'lignificarse', formáu por célules muertes tubulares, abiertes o zarraes nos sos estremos, de parés bien lignificadas, que formen un [[fai vascular]] especializáu en tresporte d'agua y sales) [http://www.inea.uva.es/servicios/histologia/177.htm] [http://www.inea.uva.es/servicios/histologia/178.htm] [http://www.inea.uva.es/servicios/histologia/179.htm] [http://www.inea.uva.es/servicios/histologia/180.htm] [http://www.inea.uva.es/servicios/histologia/181.htm]. Estos texíos son complexos, y de cutiu, tán acomuñaos a otros (parenquimáticos y de sostén). Los texíos vasculares allúguense dientro de los texíos fundamentales de manera diversa según los distintos órganos de la planta (raigañu, tarmu, etcétera), que nuna corte tresversal formen patrones (llamaos '''cercu'''), que tienen importancia sistemática. Asina'l tarmu de la mayor parte de les monocotiledónees presenta un patrón o cercu llamáu '''atactostela''', el tarmu (primariu) de les dicotiledónees y de les coníferes sicasí, presenta una '''eustela''', y el de los felechos y allegaos presenta una gran diversidá que dexa estremar a les families ente sigo. == La reproducción nes plantes vasculares == {| align=right |[[Ficheru:Cormophyta_alternancia-de-generaciones.png|thumb|250px|'''Diagrama esquemáticu del ciclu de vida de les plantes vasculares (Tracheobionta).''' ---- <small> Referencies:<br /> '''n ''': xeneración haploide,<br /> '''2n ''': xeneración diploide,<br /> '''m! ''': mitosis,<br /> '''M! ''': meiosis,<br /> '''F! ''': fecundación</small>]] |} L'esporófitu adultu desenvuelve los llamaos [[esporangios]] (estructures multicelulares del esporófitu dientro de les cualos fórmense les espores), onde se va producir la [[meiosis]] que va dar [[espores]] haploides. Les espores al estremase por mitosis convertir en «gametofitos» (que van ser un balto o namái unes poques célules) que van dar por meiosis les gametas masculina y femenina, la gameta femenina siempres va ser inmóvil y protexía siquier pol gametofito femenín dando en xunto l'óvulu, la gameta masculina va ser móvil o va ser tresportada por axentes esternos hasta l'óvulu onde asocede la fecundación, que va dar un cigotu diploide. El nuevu esporófitu va estremase nutríu de primeres siquier pol gametofito femenín, hasta dar l'[[embrión (botánica)|embrión]] formáu por plúmula (onde ta'l meristema apical) y radícula (onde ta'l meristema radical), que al crecer forma'l nuevu esporófitu adultu recomenzando el ciclu. Nos taxones ensin fueyes (''[[Psilotum]]'') los esporangios allúguense direutamente sobre'l tarmu, nos taxones con fueyes, los esporangios allugar nes fueyes (convirtiéndose éstes en «'''esporofilos'''»). Dientro de los esporangios produzse la meiosis que forma les '''espores''' haploides, que depués van ser lliberaes o non, y al estremase por mitosis van dar '''gametofitos''' haploides. Nes cormófitas más antigües (como los felechos y allegaos) la fase gametofítica inda ye de vida llibre, pero nes más recién volvióse totalmente dependiente del cuerpu vexetativu del esporófitu pa la so nutrición y proteición. Les pteridofitas (felechos y allegaos) pueden ser '''isospóricas''' (toles espores iguales, van dar gametofitos hermafrodites) o '''heterospóricas''' (con dos morfos d'espores, '''megasporas''' que van dar gametofito femenín y '''microesporas''' que van dar gametofito masculín); sicasí les espermatofitas (gimnospermas y anxospermes) son toes heterospóricas. Cuando'l esporófitu ye heterospórico, el gametofito desenvolver por completu dientro de la espora, ensin ser de vida llibre. Los gametofitos van producir les '''gametas''' femenines y masculines (del griegu ''gametes'': home). La '''gameta femenina''' inmóvil espera ser fecundada dientro d'una estructura onde ta protexida y va ser nutrida (fenómenu de oogamia), esa estructura provién del gametofito (en pteridofitas) o del gametofito y del esporófitu (en espermatofites). Al recibir a la '''gameta masculina''' produzse la fecundación que va dar el '''cigotu''' diploide d'un nuevu esporófitu (del griegu ''zigos'': pareya, xugu). El cigotu va empezar a estremar pasando por una fase de '''embrión''' antes de convertise n'adultu, l'embrión nutrir de les sos cubiertes proteutores. Namái nes espermatofitas l'embrión puede caltenese n'estáu de llatencia (en forma de «grana») hasta que les condiciones sían fayadices (y prodúzase lo que se conoz como «[[guañada]]»), les pteridofitas, más primitives, desenvuélvense direutamente hasta adultes ensin llatencia. Nel embrión yá s'estremen los meristemas primarios: el '''meristema apical''' que da orixe al renuevu que tamién da orixe a les fueyes si hai [http://www.uri.edu/artsci/bio/plant anatomy/15.html], y un '''meristema radical''' que da orixe al raigañu primariu [http://www.uri.edu/artsci/bio/plant anatomy/19.html]. El raigañu primariu o raigañu embrionariu puede desenvolvese o morrer, una y bones el renuevu tamién puede emitir raigaños que nesti casu llamaránse raigaños adventicias. == Sistemática y filoxenia == === Sistemática tradicional === Les plantes vasculares estremar en dos grandes grupos según los sistemes tradicionales d'[[Sistema Eichler|Eichler]], [[sistema Engler|Engler]] o [[Sistema Wettstein|Wettstein]]: * '''[[Pteridophyta]]''': Grupu [[parafiléticu]] consideráu una subdivisión o phylum. La hipótesis más aceptada hasta va unos años sostenía que les pteridofitas son un grupu monofilético deriváu de dalgún antecesor de l'alga verde. Anguaño sábese compuesta por dos llinies filoxenétiques, son les más antigües de les cormófitas actuales, entiende a los felechos y allegaos. Carauterizar por tener una alternanza de xeneraciones bien manifiesta. Les pteridofitas actuales tán concentraes nos trópicos y árees montanas húmedes. Ta compuesta por trés clases monofiléticas, dos de les cualos (equisetos y felechos) formen el clado [[Monilophyta]]: ** clase [[Lycopsida]] o Lycopodinae (licopodios) ** clase [[Sphenopsida]] o Equisetinae (equisetos) ** clase [[Filicopsida]] o Filicinae (felechos) * '''[[Spermatophyta]]'''ː Nos sistemes tradicionales considerábase xeneralmente una división denominada Phanerogamae, Siphonogamae o Anthophyta. Pueden definise como plantes vasculares onde l'alternanza de xeneraciones dar en forma amazcarada, una y bones el gametofito desenvuélvese dientro de les estructures del esporófitu (inclusive nos grupos más primitivos inda pueden reparase anteridios y arquegonios). Entiende a les gimnospermes y anxospermes, nes siguientes llinies monofiléticas: ** subdivisión [[Gymnospermae]] ** subdivisión [[Angiospermae]] (magnoliofites) === Filoxenia === Los últimos analises xenéticos determinaron que la filoxenia de les traqueófites vivientes ye la siguiente: {{Clado | label1='''Trachaeophyta'''&nbsp; | 1={{Clado | 1=&nbsp;[[Lycopsida]] | label2=[[Euphyllophyta]] | 2={{Clado | label1=&nbsp;[[Monilophyta]] | 1={{Clado | 1=&nbsp;''[[Equisetum]]'' | 2=&nbsp;[[Filicopsida]]}} | label2=&nbsp;[[Spermatophyta]] | 2={{Clado | 1=&nbsp;[[Gymnospermae]] | 2=&nbsp;[[Angiospermae]]}} }} }} }} En particular ye de destacar qu'una evidencia molecular bien fuerte de la división basal ente licofitas y eufilofitas ye la presencia nes eufilofitas d'una inversión d'unes 30 kilobases nel ADN del cloroplastu (Raubeson y Jansen 1992), lo notable ye qu'inversiones de tantes kilobases son bien rares, y ye raru que dean productos vidables, polo que se convierte n'evidencia bien fuerte de monofilia. Si tomamos en cuentu los grupos estinguíos, les rellaciones son aprosimao les siguientesː<ref name ="Kenrick">Kenrick, Paul & Crane, Peter R. (1997), [http://biology.kenyon.edu/courses/biol112/Biol112WebPage/Syllabus/Topics/Week%207/land%20plants.pdf The Origin and Early Diversification of Land Plants]: a Cladistic Study, Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press, ISBN 978-1-56098-730-7</ref><ref>Paul Gonez & P. Gerrienne 2010, [https://www.researchgate.net/publication/240563906_A_New_Definition_and_a_Lectotypification_of_the_Genus_Cooksonia_Lang_1937 A New Definition and a Lectotypification of the Genus Cooksonia Lang 1937.] International Journal of Plant Sciences (Impact Factor: 1.53). 02/2010; 171(2):199-215. DOI: 10.1086/648988</ref> {{clade|style=font-size:100%;line-height:100% |label1='''Tracheophyta''' |1={{clade |1=&nbsp;[[Riniofita|Riniofites]] basales o paratraqueofitas ([[Parafiléticu|P]]) † |label2=Eutracheophyta |2={{clade |1={{clade |1=&nbsp;[[Riniofita|Riniofites]] prelicofitas ([[Parafiléticu|P]]) † |label2=[[Lycophyta]] |2={{clade |1=[[Zosterophyllopsida]] ([[Parafiléticu|P]]) † |2='''[[Lycopsida]]'''}} }} |2={{clade |1=&nbsp;[[Riniofita|Riniofites]] preeufilofitas ([[Parafiléticu|P]]) † |label2=[[Euphyllophyta]] |2={{clade |1=[[Trimerophyta]] ([[Parafiléticu|P]]) † |2={{clade |1='''[[Monilophyta]]''' |label2=[[Lignophyta]] |2={{clade |1=[[Progymnospermae]] ([[Parafiléticu|P]]) † |2='''[[Spermatophyta]]'''}} }} }} }} }} }} }} == Evolución de traqueófites == {| align=right |[[Ficheru:Aglaophyton-spa.png|thumb|360px|'''Reconstrucción del esporófitu de ''Rhynia''. <small> Aspeutu xeneral, corte llonxitudinal del esporangio, tétrada d'espores y detalle d'espora con marca trilete. Nótense la ramificación dicotómica del tarmu, la falta de fueyes y raigaños, y los esporangios terminales.</small>]] |}Enforma de lo que sabemos alrodiu de les primeres plantes vasculares y la so transición a la vida terrestre atopar nel rexistru fósil, una y bones esos pervalibles llinaxes tán toos estinguíos. Les traqueófitas ancestrales derivaron de les primeres [[Embryophyta|embriófitas]], les primeres plantes que colonizaron la superficie terrestre. Tou indica que les primeres embriófitas yeren pequeñes y bien simples na so estructura. Nel casu del llinaxe que derivó nes plantes vasculares, l'esporófitu yera básicamente un tarmu de ramificación dicotómica, de primeres del altor d'un fósforu, col esporangio (onde asocede la meiosis que da espores haploides) producíu nes puntes de les cañes. Estes plantes nun teníen nin fueyes nin raigaños, en dellos casos (como ''Rhynia'' del «''Rhynia'' Chert» n'Escocia) la preservación d'estes plantes ye espectacular, y ye posible discernir munchos detalles anatómicos, incluyendo estomas, espores, y el texíu vascular dientro del tarmu. Nos analises basaos en dichos fósiles, foi apocayá descubiertu que los primeres '''polysporangiofitos''' (plantes con esporófitos ramificaos) en realidá nun producíen verdaderes célules conductores d'agua (traqueides) nel xilema, y polo tanto tienen de depender por completu de la presión de [[turgencia]] pa caltenese argutos. Les célules verdaderamente conductores d'agua evolucionaron más tarde y caractericen al clado de les traqueófitas o «verdaderes plantes vasculares» (Kenrick y Crane 1997a,<ref name="Kenrick y Crane 1997a">Kenrick, P y PR Crane. 1997a. ''The origin and early diversification of land plants: A cladistic study.'' Smithsonian Institution Press, Washington, DC.</ref> 1997b<ref>Kenrick, P y PR Crane. 1997b. The origin and early evolution of plants on land. ''Nature'' 389: 33-39.</ref>). Les traqueides son célules elongadas con parés engrosaes, muertes al maduror. Onde una traqueida coneutar cola siguiente reparar unes abertures carauterístiques na paré secundaria (''pits'' n'inglés) pero la paré celular primaria de les célules que formaron les traqueides caltiénse intacta, dando la ''pit membrane''. L'agua polo tanto tien de travesar les parés primaries de les célules pa poder avanzar. Nes primeres traqueófitas (representaes por ''Rhynia'')les traqueides yera d'un tipu distintivu, con cierta resistencia al desmoronamiento» (''decay resistance''), conferida pola lignificación de les fibres de celulosa, que taba presente namái como una capa bien delgada. Les parés celulares más resistentes son les que caractericen al clado de les '''eutracheofitas''', que include a toles plantes vasculares vivientes (Kenrick y Crane 1997a<ref name="Kenrick y Crane 1997a" />). Nestes especies, les traqueides fuertemente lignificadas dexen una conducción d'agua más eficiente, y aproven resistencia interna, dexando a les plantes crecer muncho más altes. Pa lleer un discutiniu alrodiu de la evolución de la predominancia del esporófitu en desterciu del gametofito, ver [[Embryophyta#Dominancia del gametófitu versus dominancia del esporófitu|Evolución d'embriófites]]. Les rellaciones filoxenétiques ente les llinies de plantes vasculares vivientes, amosaes na figura de la seición sistemática, amuesen una división basal, qu'asocedió nel [[Devónicu]] ceo a mediu (hai unos 400 millones d'años), que dixebra al llinaxe de les [[lycophyta|lycophytes]] actuales del llinaxe de les [[eufilofita|eufilofites]] actuales. Esta división ta marcada por una considerable variedá de carauterístiques morfolóxiques. Una bastante bultable ye la presencia d'espelma multiflagelado nes eufilofitas n'oposición a la espelma biflagelado de les lycophytas y de los llinaxes desprendíos de grupos más antiguos (los [[Bryophyta sensu lato|briófitos]] ''sensu lato''). Los dos úniques esceiciones son ''[[Isoetes]]'' y ''Phylloglossum'', onde la espelma multiflagelado anicióse independientemente. Les primeres plantes con grana apaecieron nel Devónicu tardíu, y eso llevó a la típica flora del [[Mesozoicu]] apoderada por gimnospermas. Los fósiles más antiguos de anxospermes atopaos hasta la fecha daten aprosimao de hai 140 millones d'años (principios del [[Cretácicu]]), y el númberu d'especies atopáu aumenta de forma llamativa col tiempu xeolóxicu, en comparanza a otres plantes non anxospermes (el llamáu «abominable misteriu» de Darwin). Pa un discutiniu sobre la radiación de les anxospermes ver [[Magnoliophyta#Ecoloxía y Evolución de les anxospermes|Evolución de anxospermes]]. {| align=center |[[Ficheru:Radiacion-traqueofitas.gif|thumb|600px|<center>''' Rexistru fósil d'apaición de los distintos clados de plantes vasculares. ''' <small> Nótese la intensa radiación de les anxospermes en comparanza colos felechos y gimnospermas. Dibuxáu y traducíu a partir de Willis y McElwain (2002).<ref>Willis y McElwain. 2002. «Flowering Plant Origins» en: ''The Evolution of Plants'', capítulu 6.</ref></small></center>]] |} == Importancia económica == Les traqueofitas son un grupu importante pal home, amás d'apoderar la mayor parte de los ecosistemes terrestres: apróvenos de medicines, plantes ornamentales, fibres pa papel y ropa, y la mayor parte de los nuesos alimentos. Históricamente, la información sobre éstos y otros atributos de les traqueofitas foi esencial pal desenvolvimientu de la civilización humana. La sobrevivencia dependía de conocer cuálos yeren les plantes que yeren bones pa comer, cuálos yeren venenoses pa la xente o pa los animales que yeren potencial alimentu, cuálos yeren bones p'armes y ferramientes, cuálos podíen curar, y cuálos podíen ser útiles en munchos otros sentíos. == Ver tamién == * [[Planta non vascular]] == Enllaces esternos == * P. F. Stevens, 2001 d'equí p'arriba, [http://www.mobot.org/mobot/research/apweb/ Angiosperm Phylogeny Website]. Versión 9, xunu del 2008, y actualizáu dende entós. http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ == Bibliografía == * Judd, W. S.; Campbell, C. S.; Kellogg, E. A.; Stevens, P. F.; Donoghue, M. J. 2002. ''Plant systematics: a phylogenetic approach, Second Edition.'' Sinauer Axxoc, USA. * Pryer, Kathleen M., Harald Schneider, Alan R. Smith, Raymond Cranfill, Paul G. Wolf, Jeffrey S. Hunt y Sedonia D. Sipes. 2001. "Horsetails and ferns are a monophyletic group and the closest living relatives to seed plants".'' Nature ''409: 618-622 (resume n'inglés [http://www.nature.com/nature/journal/v409/n6820/abs/409618a0.html equí]). ''Ver tamién: * [[H.C.Bold|H.C. Bold]], C.J. Alexopoulos y Th. Delevoryas (1989) ''Morfoloxía de les Plantes y los Fungos''. Omega, Barcelona, 911 pp., ISBN 84-282-0754-2 * Juan J. Valla, ''BOTÁNICA, Morfoloxía de les Plantes Cimeres'', editorial Hemisferiu Sur, Buenos Aires, Arxentina, 1979. * 2000. ''The PLANTS Database, database (version 5.1.1).'' National Plant Data Center, NRCS, USDA. Baton Rouge, LA 70874-4490 USA. http://plants.usda.gov === Referencies citaes === {{llistaref}} {{Tradubot|Tracheophyta}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Embryophyta]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] [[Categoría:Wikipedia:Mantenimientu:Taxones ensin enllaz a Wikispecies]] g1zw6d90bepovgoxixyxmwdk9pblcd1 4 151768 3704141 3681466 2022-08-02T11:45:02Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {|{{tablaguapacentrada}} !Conceyu !Plantía<br />rexón !Parroquies !Parroquies<br />creaes !Llocalidaes !Llocalidaes<br /> creaes |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Amieva|Amieva]]}} |{{sí}} |5 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Amieva}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Amieva|Categoría]])</small>}} |58 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Amieva}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Amieva|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Avilés|Avilés]]}} |{{sí}} |6 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Avilés}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Avilés|Categoría]])</small>}} |71 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Avilés}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Avilés|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Ayande|Ayande]]}} |{{sí}} |17 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Ayande}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Ayande|Categoría]])</small>}} |123 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Ayande}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Ayande|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Ayer|Ayer]]}} |{{sí}} |18 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Ayer}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Ayer|Categoría]])</small>}} |175 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Ayer}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Ayer|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Balmonte|Balmonte]]}} |{{sí}} |15 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Balmonte}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Balmonte|Categoría]])</small>}} |87 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Balmonte}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Balmonte|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Bimenes|Bimenes]]}} |{{sí}} |3 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Bimenes}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Bimenes|Categoría]])</small>}} |105 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Bimenes}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Bimenes|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Bual|Bual]]}} |{{sí}} |7 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Bual}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Bual|Categoría]])</small>}} |71 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Bual}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Bual|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Cabrales|Cabrales]]}} |{{sí}} |9 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cabrales}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Cabrales|Categoría]])</small>}} |19 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cabrales}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Cabrales|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Cabranes|Cabranes]]}} |{{sí}} |6 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cabranes}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Cabranes|Categoría]])</small>}} |36 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cabranes}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Cabranes|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Candamu|Candamu]]}} |{{sí}} |11 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Candamu}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Candamu|Categoría]])</small>}} |52 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Candamu}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Candamu|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Cangas del Narcea|Cangas del Narcea]]}} |{{sí}} |54 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cangas del Narcea}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Cangas del Narcea|Categoría]])</small>}} |311 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cangas del Narcea}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Cangas del Narcea|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Cangues d'Onís|Cangues d'Onís]]}} |{{sí}} |11 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cangues d'Onís}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Cangues d'Onís|Categoría]])</small>}} |63 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cangues d'Onís}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Cangues d'Onís|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Caravia|Caravia]]}} |{{sí}} |2 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Caravia}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Caravia|Categoría]])</small>}} |11 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Caravia}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Caravia|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Carreño|Carreño]]}} |{{sí}} |12 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Carreño}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Carreño|Categoría]])</small>}} |183 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Carreño}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Carreño|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Castrillón|Castrillón]]}} |{{sí}} |8 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Castrillón}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Castrillón|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Castrillón}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Castrillón|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Castropol|Castropol]]}} |{{sí}} |9 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Castropol}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Castropol|Categoría]])</small>}} |144 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Castropol}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Castropol|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Casu|Casu]]}} |{{sí}} |10 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Casu}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Casu|Categoría]])</small>}} |23 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Casu}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Casu|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Colunga|Colunga]]}} |{{sí}} |13 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Colunga}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Colunga|Categoría]])</small>}} |27 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Colunga}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Colunga|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Corvera|Corvera]]}} |{{sí}} |7 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Corvera}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Corvera|Categoría]])</small>}} |101 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Corvera}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Corvera|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Cuaña|Cuaña]]}} |{{sí}} |7 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cuaña}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Cuaña|Categoría]])</small>}} |55 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cuaña}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Cuaña|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Cuideiru|Cuideiru]]}} |{{sí}} |9 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cuideiru}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Cuideiru|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cuideiru}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Cuideiru|Categoría]])</small>}} |- | {{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Degaña|Degaña]]}} |{{sí}} |3 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Degaña}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Degaña|Categoría]])</small>}} |6 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Degaña}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Degaña|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Eilao|Eilao]]}} |{{sí}} |5 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Eilao}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Eilao|Categoría]])</small>}} |29 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Eilao}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Eilao|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/El Franco|El Franco]]}} |{{sí}} |8 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Franco}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'El Franco|Categoría]])</small>}} |45 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Franco}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'El Franco|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/El Valle Altu de Peñamellera|El Valle Altu de Peñamellera]]}} |{{sí}} |8 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Valle Altu de Peñamellera}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'El Valle Altu de Peñamellera|Categoría]])</small>}} |8 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Valle Altu de Peñamellera}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'El Valle Altu de Peñamellera|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/El Valle Baḥu de Peñamellera|El Valle Baḥu de Peñamellera]]}} |{{sí}} |9 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Valle Baḥu de Peñamellera}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'El Valle Baḥu de Peñamellera|Categoría]])</small>}} |19 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Valle Baḥu de Peñamellera}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'El Valle Baḥu de Peñamellera|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Gozón|Gozón]]}} |{{sí}} |13 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Gozón}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Gozón|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Gozón}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Gozón|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Grandas de Salime|Grandas de Salime]]}} |{{sí}} |7 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Grandas de Salime}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Grandas de Salime|Categoría]])</small>}} |66 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Grandas de Salime}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Grandas de Salime|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Grau|Grau]]}} |{{sí}} |28 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Grau}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Grau|Categoría]])</small>}} |187 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Grau}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Grau|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Ibias|Ibias]]}} |{{sí}} |11 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Ibias}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Ibias|Categoría]])</small>}} |78 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Ibias}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Ibias|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Illas|Illas]]}} |{{sí}} |3 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Illas}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Illas|Categoría]])</small>}} |25 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Illas}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Illas|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/La Ribera|La Ribera]]}} |{{sí}} |5 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de La Ribera}} <small>([[:Categoría:Parroquies de La Ribera|Categoría]])</small>}} |29 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de La Ribera}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de La Ribera|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Les Regueres|Les Regueres]]}} |{{sí}} |6 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Les Regueres}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Les Regueres|Categoría]])</small>}} |41 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Les Regueres}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Les Regueres|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Llanera|Llanera]]}} |{{sí}} |11 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llanera}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Llanera|Categoría]])</small>}} |76 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llanera}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Llanera|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Llanes|Llanes]]}} |{{sí}} |28 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llanes}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Llanes|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llanes}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Llanes|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Llangréu|Llangréu]]}} |{{sí}} |8 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llangréu}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Llangréu|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llangréu}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Llangréu|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Llaviana|Llaviana]]}} |{{sí}} |9 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llaviana}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Llaviana|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llaviana}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Llaviana|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Ḷḷena|Ḷḷena]]}} |{{sí}} |24 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ḷḷena}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Ḷḷena|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ḷḷena}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Ḷḷena|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Mieres|Mieres]]}} |{{sí}} |16 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Mieres}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Mieres|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Mieres}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Mieres|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Morcín|Morcín]]}} |{{sí}} |7 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Morcín}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Morcín|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Morcín}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Morcín|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Muros|Muros]]}} |{{sí}} |2 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Muros}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Muros|Categoría]])</small>}} |6 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Muros}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Muros|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Nava|Nava]]}} |{{sí}} |6 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Nava}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Nava|Categoría]])</small>}} |63 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Nava}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Nava|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Navia|Navia]]}} |{{sí}} |8 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Navia}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Navia|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Navia}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Navia|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Noreña|Noreña]]}} |{{sí}} |3 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Noreña}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Noreña|Categoría]])</small>}} |9 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Noreña}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Noreña|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Onís|Onís]]}} |{{sí}} |3 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Onís}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Onís|Categoría]])</small>}} |14 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Onís}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Onís|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Parres|Parres]]}} |{{sí}} |17 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Parres}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Parres|Categoría]])</small>}} |62 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Parres}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Parres|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Pezós|Pezós]]}} |{{sí}} |1 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Pezós}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Pezós|Categoría]])</small>}} |18 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Pezós}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Pezós|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Piloña|Piloña]]}} |{{sí}} |24 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Piloña}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Piloña|Categoría]])</small>}} |212 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Piloña}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Piloña|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Ponga|Ponga]]}} |{{sí}} |9 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ponga}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Ponga|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ponga}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Ponga|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Pravia|Pravia]]}} |{{sí}} |15 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Pravia}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Pravia|Categoría]])</small>}} |72 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Pravia}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Pravia|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Proaza|Proaza]]}} |{{sí}} |8 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Proaza}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Proaza|Categoría]])</small>}} |23 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Proaza}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Proaza|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Quirós|Quirós]]}} |{{sí}} |13 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Quirós}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Quirós|Categoría]])</small>}} |64 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Quirós }} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Quirós|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Ribadeva|Ribadeva]]}} |{{sí}} |3 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ribadeva}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Ribadeva|Categoría]])</small>}} |10 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ribadeva}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Ribadeva|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Ribeseya|Ribeseya]]}} |{{sí}} |9 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ribeseya}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Ribeseya|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ribeseya}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Ribeseya|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Riosa|Riosa]]}} |{{sí}} |1 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Riosa}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Riosa|Categoría]])</small>}} |51 |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Riosa}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Riosa|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Salas|Salas]]}} |{{sí}} |28 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Salas}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Salas|Categoría]])</small>}} |192 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Salas}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Salas|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Samartín d'Ozcos|Samartín d'Ozcos]]}} |{{sí}} |4 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Samartín d'Ozcos}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Samartín d'Ozcos|Categoría]])</small>}} |32 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Samartín d'Ozcos}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Samartín d'Ozcos|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Samartín del Rei Aurelio|Samartín del Rei Aurelio]]}} |{{sí}} |5 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Samartín del Rei Aurelio}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Samartín del Rei Aurelio|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Samartín del Rei Aurelio}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Samartín del Rei Aurelio|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Santalla d'Ozcos|Santalla d'Ozcos]]}} |{{sí}} |1 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Santalla d'Ozcos}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Santalla d'Ozcos|Categoría]])</small>}} |38 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Santalla d'Ozcos}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Santalla d'Ozcos|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/San Tiso d'Abres|San Tiso d'Abres]]}} |{{sí}} |1 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de San Tiso d'Abres}} <small>([[:Categoría:Parroquies de San Tiso d'Abres|Categoría]])</small>}} |25 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de San Tiso d'Abres}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de San Tiso d'Abres|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Santo Adriano|Santo Adriano]]}} |{{sí}} |4 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Santo Adriano}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Santo Adriano|Categoría]])</small>}} |18 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Santo Adriano}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Santo Adriano|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Sariegu|Sariegu]]}} |{{sí}} |3 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sariegu}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Sariegu|Categoría]])</small>}} |20 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sariegu}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Sariegu|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Siero|Siero]]}} |{{sí}} |29 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Siero}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Siero|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Siero}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Siero|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Sobrescobiu|Sobrescobiu]]}} |{{sí}} |3 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sobrescobiu}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Sobrescobiu|Categoría]])</small>}} |10 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sobrescobiu}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Sobrescobiu|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Somiedo|Somiedo]]}} |{{sí}} |15 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Somiedo}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Somiedo|Categoría]])</small>}} |39 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Somiedo}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Somiedo|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Sotu'l Barcu|Sotu'l Barcu]]}} |{{sí}} |4 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sotu'l Barcu}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Sotu'l Barcu|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sotu'l Barcu}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Sotu'l Barcu|Categoría]])</small>}} |- | {{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Tapia|Tapia]]}} |{{sí}} |4 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Tapia}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Tapia|Categoría]])</small>}} |37 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Tapia}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Tapia|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Taramundi|Taramundi]]}} |{{sí}} |4 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Taramundi}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Taramundi|Categoría]])</small>}} |53 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Taramundi}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Taramundi|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Teberga|Teberga]]}} |{{sí}} |13 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Teberga}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Teberga|Categoría]])</small>}} |47 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Teberga}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Teberga|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Tinéu|Tinéu]]}} |{{sí}} |44 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Tinéu}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Tinéu|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Tinéu}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Tinéu|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Uviéu|Uviéu]]}} |{{sí}} |30 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Uviéu}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'Uviéu|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Uviéu}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'Uviéu|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Valdés|Valdés]]}} |{{sí}} |15 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Valdés}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Valdés|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Valdés}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Valdés|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/A Veiga|A Veiga]]}} |{{sí}} |6 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'A Veiga}} <small>([[:Categoría:Parroquies d'A Veiga|Categoría]])</small>}} |31 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'A Veiga}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes d'A Veiga|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Vilanova d'Ozcos|Vilanova d'Ozcos]]}} |{{sí}} |4 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Vilanova d'Ozcos}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Vilanova d'Ozcos|Categoría]])</small>}} |32 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Vilanova d'Ozcos}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Vilanova d'Ozcos|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Villaviciosa|Villaviciosa]]}} |{{sí}} |41 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Villaviciosa}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Villaviciosa|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Villaviciosa}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Villaviciosa|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Villayón|Villayón]]}} |{{sí}} |6 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Villayón}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Villayón|Categoría]])</small>}} |51 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Villayón}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Villayón|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|non|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Xixón|Xixón]]}} |{{sí}} |26 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Xixón}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Xixón|Categoría]])</small>}} | |{{celda|non|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Xixón}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Xixón|Categoría]])</small>}} |- |{{celda|sí|[[Wikipedia:Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies/Estáu/Yernes y Tameza|Yernes y Tameza]]}} |{{sí}} |2 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Yernes y Tameza}} <small>([[:Categoría:Parroquies de Yernes y Tameza|Categoría]])</small>}} |5 |{{celda|sí|{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Yernes y Tameza}} <small>([[:Categoría:Llocalidaes de Yernes y Tameza|Categoría]])</small>}} |- |Total |78/78<br />({{porcentaxe|78|78}}) |845 |{{#expr:{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'A Veiga}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Amieva}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Avilés}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Ayer}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Balmonte}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Bimenes}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Bual}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cabrales}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cabranes}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Candamu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cangas del Narcea}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cangues d'Onís}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Caravia}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Carreño}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Castrillón}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Castropol}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Casu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Colunga}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Corvera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cuaña}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cuideiru}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Degaña}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Eilao}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Franco}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Valle Altu de Peñamellera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Valle Baḥu de Peñamellera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Gozón}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Grandas de Salime}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Grau}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Ibias}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Illas}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de La Ribera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Les Regueres}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llanera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llanes}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llangréu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llaviana}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ḷḷena}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Mieres}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Morcín}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Muros}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Nava}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Navia}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Noreña}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Onís}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Parres}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Pezós}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Piloña}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ponga}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Pravia}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Proaza}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Quirós}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ribadeva}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ribeseya}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Riosa}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Salas}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Samartín d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Samartín del Rei Aurelio}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Santalla d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de San Tiso d'Abres}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Santo Adriano}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sariegu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Siero}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sobrescobiu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Somiedo}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sotu'l Barcu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Tapia}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Taramundi}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Teberga}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Tinéu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Uviéu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Valdés}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Vilanova d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Villaviciosa}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Villayón}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Xixón}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Yernes y Tameza}}}}<br />({{porcentaxe|{{#expr:{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'A Veiga}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Amieva}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Avilés}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Ayer}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Balmonte}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Bimenes}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Bual}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cabrales}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cabranes}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Candamu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cangas del Narcea}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cangues d'Onís}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Caravia}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Carreño}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Castrillón}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Castropol}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Casu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Colunga}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Corvera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cuaña}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Cuideiru}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Degaña}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Eilao}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Franco}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Valle Altu de Peñamellera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'El Valle Baḥu de Peñamellera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Gozón}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Grandas de Salime}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Grau}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Ibias}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Illas}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de La Ribera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Les Regueres}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llanera}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llanes}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llangréu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Llaviana}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ḷḷena}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Mieres}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Morcín}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Muros}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Nava}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Navia}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Noreña}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Onís}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Parres}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Pezós}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Piloña}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ponga}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Pravia}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Proaza}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Quirós}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ribadeva}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Ribeseya}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Riosa}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Salas}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Samartín d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Samartín del Rei Aurelio}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Santalla d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de San Tiso d'Abres}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Santo Adriano}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sariegu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Siero}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sobrescobiu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Somiedo}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Sotu'l Barcu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Tapia}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Taramundi}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Teberga}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Tinéu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies d'Uviéu}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Valdés}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Vilanova d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Villaviciosa}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Villayón}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Xixón}}+{{PAGESINCATEGORY:Parroquies de Yernes y Tameza}}}}|845|2}}) |6943 ||{{#expr:{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'A Veiga}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Amieva}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Avilés}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Ayer}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Balmonte}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Bimenes}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Bual}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cabrales}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cabranes}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Candamu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cangas del Narcea}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cangues d'Onís}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Caravia}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Carreño}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Castrillón}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Castropol}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Casu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Colunga}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Corvera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cuaña}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cuideiru}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Degaña}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Eilao}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Franco}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Valle Altu de Peñamellera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Valle Baḥu de Peñamellera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Gozón}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Grandas de Salime}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Grau}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Ibias}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Illas}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de La Ribera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Les Regueres}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llanera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llanes}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llangréu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llaviana}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ḷḷena}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Mieres}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Morcín}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Muros}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Nava}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Navia}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Noreña}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Onís}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Parres}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Pezós}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Piloña}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ponga}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Pravia}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Proaza}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Quirós}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ribadeva}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ribeseya}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Riosa}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Salas}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Samartín d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Samartín del Rei Aurelio}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Santalla d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de San Tiso d'Abres}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Santo Adriano}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sariegu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Siero}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sobrescobiu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Somiedo}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sotu'l Barcu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Tapia}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Taramundi}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Teberga}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Tinéu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Uviéu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Valdés}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Vilanova d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Villaviciosa}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Villayón}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Xixón}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Yernes y Tameza}}}}<br />({{porcentaxe|{{#expr:{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'A Veiga}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Amieva}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Avilés}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Ayer}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Balmonte}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Bimenes}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Bual}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cabrales}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cabranes}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Candamu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cangas del Narcea}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cangues d'Onís}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Caravia}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Carreño}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Castrillón}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Castropol}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Casu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Colunga}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Corvera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cuaña}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Cuideiru}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Degaña}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Eilao}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Franco}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Valle Altu de Peñamellera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'El Valle Baḥu de Peñamellera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Gozón}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Grandas de Salime}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Grau}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Ibias}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Illas}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de La Ribera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Les Regueres}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llanera}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llanes}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llangréu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Llaviana}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ḷḷena}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Mieres}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Morcín}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Muros}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Nava}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Navia}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Noreña}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Onís}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Parres}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Pezós}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Piloña}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ponga}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Pravia}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Proaza}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Quirós}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ribadeva}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Ribeseya}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Riosa}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Salas}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Samartín d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Samartín del Rei Aurelio}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Santalla d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de San Tiso d'Abres}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Santo Adriano}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sariegu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Siero}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sobrescobiu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Somiedo}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Sotu'l Barcu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Tapia}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Taramundi}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Teberga}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Tinéu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes d'Uviéu}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Valdés}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Vilanova d'Ozcos}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Villaviciosa}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Villayón}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Xixón}}+{{PAGESINCATEGORY:Llocalidaes de Yernes y Tameza}}}}|6943|2}}) |} szzpa0rj3yudr8cazapqshtn2agba0s 0 160019 3703842 3661664 2022-08-01T14:04:05Z Born2bgratis 12662 wikitext text/x-wiki {{AP|Discu compactu}} {{estremar|CD Video}} {{referencies|t=20110612}} {{Ficha de software}} '''''Video CD''''' ('''VCD''') o '''''Compact Disc Digital Video''''' ('''CD-DV''') ye un formatu estándar p'almacenamientu de [[video]] en [[discos compactos]]. Pueden reproducise los discos VCD en reproductores fayadizos, [[Ordenador personal|ordenadores personales]] y munchu reproductores de [[DVD]]. L'estándar VCD foi creáu en [[1993]] por un consorciu d'empreses electróniques de [[Xapón]], y ye conocíu como l'estándar del [[Llibros de Colores#Llibro Blanco .28White Book.29|Libro Blanco]]. == Especificaciones téuniques == El resolución de pantalla d'un VCD ye de 352&nbsp;×&nbsp;240 [[píxel]]es pal formatu [[NTSC]] o de 352x288 pixeles pal formatu [[PAL]], aprosimao la cuarta parte del resolución normal de [[televisión]]. El [[videu]] y el [[audiu]] d'un VCD codificada en formatu [[MPEG-1]]; el videu almacenar a una tasa de 1150 [[bitrate|kilobits per segundu]], l'audiu a 224 kbit/s. Polo xeneral, la calidá ye comparable a la del formatu VHS, anque los efeutos de la compresión pueden ser apreciables. Cuidao que la tasa de bits conxunta (1374 kbit/s) ye similar a la tasa de bits d'un CD d'audiu normal, la duración del videu que puede ser almacenáu ye similar a la del CD d'audiu: un CD estándar de 74 minutos puede almacenar aprosimao 74 minutos de videu en formatu VCD. Un estándar ameyoráu, '''Super Video CD''' ([[SVCD]]), emplega compresión [[MPEG-2]] y una tasa de compresión variable pa llograr mayor calidá na grabación. == Implementación == Anque nunca se llegó a imponer nos [[Estaos Xuníos]] o [[Europa]], los VCD comerciales fueron bien populares n'[[Asia]] debíu al baxu preciu de los reproductores, la so gran tolerancia al mugor (un problema grave de los VHS y similares) y el menor costu del soporte. Ello ye que el menor costu provocó una puxanza de la "[[Piratería (lexislación)|piratería]]" neses zones, lo qu'esplicaría por qué la industria nunca trató d'imponelos n'Europa y los EEXX. La llegada de los [[CD-R|CD grabables]] y de reproductores de baxu preciu provocó una rápida medría de la so aceptación, una y bones la mayoría de los reproductores de DVD almiten el formatu VCD. Magar esto postreru ye ciertu colos CD comerciales, non toos el reproductores de DVD pueden lleer un CD-R, polo que los VCD «caseros» creaos con grabadores caseres de CD pueden nun ser reproducibles por dellos reproductores. Esta incompatibilidá ye un grave problema que torga a los usuarios distribuyir los sos VCD caseros. El VCD ta siendo gradualmente reemplazáu pol [[DVD]], qu'ufierta la mayoría de les ventayes del VCD pero con muncha mayor calidá n'imaxe y soníu, por cuenta de la so mayor capacidá d'almacenamientu. Sicasí, el VCD tien inda dellos puntos al so favor: * Al contrariu que los DVD, los VCD nun tienen códigu de rexón, lo qu'implica que pueden ser reproducíos en cualquier máquina (compatible) del mundu. * Siguen siendo más baratos que los DVD. == Versiones ameyoraes de VCD == El sistema [[CVCD]] ye una variante non estándar del VCD que dexa utilizar un [[bitrate]] variable (VBR) para codificar una película, polo que ye posible estruyir hora y media de [[videu]] nun [[CD-R]] de 80 minutos. Esto dexa l'usu d'esti formatu pa copies de seguridá, grabaciones doméstiques, etc Asina mesmu esisten otros formatos de VCD non convencionales como los llamaos [[KVCD]] qu'utiliza un bitrate variable pero con un algoritmu de compresión más optimizaos (i-p-b) colo que se consiguen películes d'hasta 120 minutos con calidá cimera al VCD estándar, inclusive con mayores [[Resolvimientu de pantalla|resoluciones]]. Por casu, un resolución de 352x576 en formatu [[PAL]] o 320x480 en [[NTSC]]. Tamién esiste en China un formatu llamáu ''[[China Video Disc]]'' ([[CVD]]) utilizáu pa retresmisiones de [[televisión]] como na venta de películes. El formatu ye [[MPEG-2]] con bitrate variable, con cuatro pistes posibles d'audiu y con un resolución 352x576 y audiu dende 64 a 384 [[kbps]]. Esti sistema ye utilizáu en [[China]] porque ye unos de los pocos países del mundu que nun quixo pagar pola llicencia de [[DVD]], y promovió un formatu nuevu que cubriera les sos necesidaes. Sicasí ta siendo movíu por otros sistemes de compresión [[MPEG-4]] más eficaces, como [[Xvid]] o [[DivX]], qu'en menos espaciu dexen una mayor calidá d'imaxe y soníu. El [[MPEG-4]] foi'l códec que s'utilizó pal formatu socesor de DVD, [[HD DVD|High definition DVD]] (HD DVD) agora descontinuado, o'l [[discu Blu-ray|Blu-ray]] de [[Sony]] más conocíu como [[H.264/MPEG-4 AVC]]. == Otros formatos similares == * [[CVD]] * [[Super Video CD|SVCD]] * [[XVCD]] * [[XSVCD]] * DVCD El DVCD o DOUBLE VCD ta diseñáu pa consiguir el máximu rendimientu d'un CD. Ye un CD non estándar grabáu más allá de la so capacidá nativa pa incluyir hasta 100 minutos de videu. Esti formatu ye bien popular en China (anque puede atopase raramente fuera d'esti país). Sicasí, delles unidaes de CD-ROM y reproductores tienen problemes pa lleer estos discos, nel so mayor parte por cuenta de que la franxa de separación ta fora de les especificaciones y el láser del servo nun ta en condiciones de lleer eses pistes. El logo de DVCD puede ser confundíu fácilmente col de DVD. La lletra «C» apaez más angosta que'l restu, pero falta'l dibuxu del discu debaxo de les lletres. == Referencies == {{llistaref}} == Ver tamién == * [[China Video Disc]] * [[CVCD]] * [[Discu compactu]] * [[Llibros de Colores]] * [[Super Video CD]] {{Tradubot|Video CD}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:CD]] [[Categoría:Almacenamientu de videu]] [[Categoría:Formatos dixitales de videu]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] [[Categoría:Wikipedia:Páxines con enllaces interllingüísticos]] siwtv8xai1ye09h2sttylblqer6v2uo 0 160627 3703892 3264907 2022-08-02T08:13:14Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Tradubot|Eloy Calvo Capellín}} {{persona}} '''Eloy Calvo Capellín''' {{nym}} foi'l primer presidente del [[Real Sporting de Xixón]] tres la so conversión en [[sociedá anónima deportiva]]. Enantes fuera miembru, ente 1986 y 1989, de la xunta directiva presidida por Ramón Muñoz Fernández.<ref>{{cita web |url=http://www.elcomerciodigital.com/gijon/20081209/deportes/futbol/fina-eloy-calvu-capellin-200812091936.html |títulu=Fina Eloy Calvo Capellín, primer presidente del Sporting S. A. D. |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Rosety |nome=Manuel |fecha=9 d'avientu de 2008 |editor=[[El Comercio (España)|El Comercio]]}}</ref> == Biografía == Nació nel conceyu de [[Casu]] en 1924. A los catorce años ingresó na entidá [[Banesto]] y pasó de ser botones a direutor de sucursal, llegando a xubilase nel bancu. N'abandonando Banesto, empecipió la so faceta d'empresariu, primero como fundador de ''Construcción San Bernardo'' y, más tarde, de ''Asprusa'', xuntu con Eliseo Sotu. Mientres esos años foi vicepresidente de la ''Asociación de Promotores y Constructores d'Edificios Urbanos (ASPROCON)'', aportando más palantre a la presidencia del Sporting, el día [[5 de setiembre]] de [[1992]]. Foi escoyíu na primer xunta xeneral d'accionistes del Real Sporting de Xixón S. A. D., entidá de la que se convirtiera n'accionista mientres la conversión del club en [[sociedá anónima deportiva]] esi mesmu añu, al igual que la mayoría de miembros de Asprocon.<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca-paginas.elmundodeportivo.es/EMD01/HEM/1992/09/06/MD19920906-037.pdf |títulu='Grupu Unificáu' controla'l conseyu d'alministración del Sporting |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |fecha=6 de setiembre de 1992 |editor=[[Mundo Deportivo]]}}</ref> El primer conseyu d'alministración que presidió taba formáu amás por [[Manuel Calvo Pumpido]], Manuel Cosío Meana, Florentino Fano Rodríguez, Ángel García Flórez, Luis Mitre Andrés, Pedro Morán Quirós, Alberto Menéndez Rúa, José Luis Fernández-Avello García, Luis Fernando Menéndez Fernández, Juan Montesa García Fernández, Alejandro Fernández-Nespral Baragaño, Cándido Cueto Gutiérrez, Octavio Alonso Canal, Eliseo Soto Fernández y [[José Fernández Álvarez]].<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/sporting/2017/06/19/25-anos-conversion-sporting-sociedá/2122953.html |títulu=25 años de la conversión del Sporting en sociedá anónima deportiva |fechaaccesu=19 d'agostu de 2018 |fecha=20 de xunu de 2017 |editor=[[La Nueva España]]}}</ref> Finó'l [[9 d'avientu]] de [[2008]], a la edá d'ochenta y cuatro años, cuando lluchaba en [[Pamplona]] contra una enfermedá. == Vida privada == Casáu con María Luisa Carvajal, una muyer de la qu'él dicía: ''Hai pocos homes que valoren tantu a la so muyer como yo a la mía'',<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/secciones/noticia.jsp?pRef=2008121000_47_705375__Deportes-Muerre-Eloy-Calvo-Capellin |títulu=Muerre Eloy Calvo Capellín |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Rivera |nome=Víctor |fecha=10 d'avientu de 2008 |editor=[[La Nueva España]]}}</ref> yera un [[Catolicismu|católicu]] confeso. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor= [[Plácido Rodríguez Guerrero]] |títulu= [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu= [[1989]] - [[1992]] |socesor= [[Manuel Calvo Pumpido]] }} {{NF|1924|2008|Calvo Capellin, Eloy}} [[Categoría:Empresarios y empresaries d'Asturies]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de Casu]] 5lqr3wex7o83k1r0tdafc95igdzd33g 0 160764 3703886 3621565 2022-08-02T08:03:42Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Tradubot|José Fernández Álvarez}} {{persona}} '''José Fernández Álvarez''' {{nym}}<ref>{{cita llibru |apellíu=Cuesta |nome=Janel |títulu=Los Homes del Sporting |url= |fechaaccesu=25 d'ochobre de 2012 |edición=1ª |añu=2004 |isbn=84-609-3373-3 |capítulu=42. José Fernández |páxines=179}}</ref> foi un [[empresariu]] español. Foi'l 32º presidente del [[Real Sporting de Xixón]] y ye, na actualidá, el mayor accionista de la [[sociedá anónima deportiva]] al traviés de ''Pol Futuru y Estabilidá del Club, S.L.'', [[Sociedá de responsabilidá llindada|sociedá llindada]] que controla accionarialmente y que tien un 40,88% de los títulos del Sporting, y a nivel particular, con un 30,65% más.<ref>{{cita web |url=https://www.elcomercio.es/gijon/20080616/deportes/sporting/crisis-primer-20080616.html |títulu=De la crisis a Primer |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=García |nome=Sara |fecha=16 de xunu de 2008 |editor=[[El Comercio (España)|El Comercio]]}}</ref> == Biografía == Nacíu en [[Xixón]], ye fíu de José Fernández Fernández, dueñu d'una imprenta nel barriu de [[La Calzada (Xixón)|La Calzada]], y que foi secretariu y delegáu del [[Club Calzada]].<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/gijon/2010/03/30/fina-93-anos-jose-fernandez-padre-maximo-accionista-sporting/893814.html |títulu=Fina a los 93 años José Fernández, padre del máximu accionista del Sporting |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Cima |nome=José Enrique |fecha=30 de marzu de 2010 |editor=[[La Nueva España]]}}</ref> José Fernández Álvarez aportó al accionariado del Sporting cuando'l [[club de fútbol]] convertir en [[sociedá anónima deportiva]] en 1992 y, al igual que la mayoría de socios de la ''Asociación de Promotores y Constructores d'Edificios Urbanos (ASPROCON)'', a la que pertenecía la so empresa ''Ferpi Tresportes Y Obres, S.A.'', suscribió un paquete d'aiciones. En 1994 amplió la so cartera al vende-y l'alcalde de Xixón, [[Vicente Álvarez Areces]], los títulos qu'ostentaba'l Conceyu de Xixón.<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/deportes/1712/fina-manuel-calvu-ex-presidente-sporting/543690.html |títulu=Fina Manuel Calvo, ex-presidente del Sporting |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Guardáu |nome=Pablo |autor2=Rivera, Víctor |fecha=28 de xunetu de 2007 |editor=[[La Nueva España]]}}</ref> En marzu de 1999 constituyó la sociedá ''Pol Futuru y Estabilidá del Club, S.L.'' y, el 2 de xunetu de 1999, esta sociedá mercó les aiciones que tenía ''Tapia Sport, S.L.'', empresa venceyada al [[Grupu Zeta]] d'[[Antonio Asensio]] a la que se trespasaren les aiciones de [[Manuel Calvo Pumpido]], conseyeru delegáu del [[Grupo Calvo]].<ref>{{cita web |url=https://www.elcomercio.es/gijon/20070728/deportes/sporting/fina-presidente-empresariu-gallegu-20070728.html |títulu=Fina'l ex-presidente y empresariu gallegu Manuel Calvo Pumpido |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Rodríguez |nome=Jorge |autor2=Barriu, Javier |fecha=28 de xunetu de 2007 |editor=[[El Comercio (España)|El Comercio]]}}</ref> Darréu, aumentó'l so poder accionarial al trocar delda por títulos nuna ampliación de capital aprobada pola xunta d'acreedores del Sporting.<ref>{{cita web |url=https://www.elcomercio.es/prensa/20061016/portada/sporting-convocara-ampliacion-capital_20061016.html |títulu=El Sporting va convocar güei una ampliación de capital de 13 millones namái p'acreedores |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Aldeyturriaga |nome=Alfonso |fecha=16 d'ochobre de 2006 |editor=[[El Comercio (España)|El Comercio]]}}</ref> En febreru de 2000 vendió les sos aiciones de ''Ferpi Tresportes Y Obres, S.A.'' a [[Victorino Alonso]].<ref>{{cita web |url=https://www.lne.es/secciones/noticia.jsp?pRef=2009031600_35_735922__GIJON-Victorino-Alonso-tresllada-personal-maquinaria-Leon-descenso-actividad-rexonal |títulu=Victorino Alonso tresllada efectivos de Xixón a Lleón pola cayida d'actividá n'Asturies |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Canellada |nome=Fernando |fecha=16 de marzu de 2009 |editor=[[La Nueva España]]}}</ref> El so fíu, [[Javier Fernández Rodríguez]], ye l'actual presidente del Real Sporting de Xixón. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor= [[Manuel Calvo Pumpido]] |títulu= [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu= [[1994]] - [[1997]] |socesor= [[Ángel García Flórez]] }} {{NF|1937|2022|Fernandez Alvarez, Jose}} [[Categoría:Empresarios y empresaries d'Asturies]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de Xixón]] a2q65jxvwld8w508faos6ctfugg6ct3 0 160767 3703860 3391910 2022-08-01T20:09:27Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Tradubot|José María Fernández Álvarez}} {{persona}} '''José María Fernández Álvarez''' {{nym}}, conocíu como '''El Pontico''', foi un [[empresariu]] español. Foi'l máximu impulsor de la [[Universidá Llaboral de Xixón]], xerme del restu d'[[Universidá Llaboral|Universidaes Llaborales]] que se construyeron n'España dempués de la [[Guerra Civil Española|Guerra Civil]]. Foi nomáu fíu adoptivu de Xixón pol conceyu de Xixón el 9 d'avientu de 1954, siendo presidente de la corporación José García-Bernardo y de la Sala. Foi presidente del [[Real Sporting de Xixón]] ente 1947 y 1948. Foi editor y máximu accionista del diariu ''[[El Alcázar (España)|El Alcázar]]''. == Biografía == === Mocedá y aventura americana === Cursó'l bachiller nel colexu del [[Monasteriu de Santa María de Valdediós|Monasteriu de Valdediós]], asitiáu na llocalidá de [[Villaviciosa]], primero que se convirtiera en seminariu. Ante un futuru inciertu, Graciano, el so padre, unviar con dieciocho años a trabayar con un hermanu so qu'esplotaba una mina en [[Cuetu de Pasco]], en [[Perú]]. L'aventura duró cuarenta y ocho díes dempués de vivir tou tipu de penuries. Foi al tornar a [[Xixón]] cuando El Pontico decidió estudiar na Escuela de Comerciu, onde cursó primero de peritaxe y depués el profesoráu mercantil. El Pontico empezó a trabayar bien nuevu d'alministrador de minar Carbones del Pontico, propiedá entós de los sos tíos. === Actividá política === Con venti años empezó a desenvolver el so llabor empresarial nel ámbitu madereru y mineru, convencíu de que yera la so vocación de futuru. El mesmu Pontico manifestó que nunca tuvo cuenta de dedicase a la política, nin tanto venceyase con nengún partíu, más que collaborar auniendo intereses ente empresarios y trabayadores de les mines, daqué que lu traxo non pocos problemes. Pero nun momentu de gran convulsión n'[[Principáu d'Asturies|Asturies]] viose empuestu a asitiase cola derecha, al sufrir insultos, amenaces y vexames a la so madre, pola simple razón de que nunca faltaba a misa. Amigu personal de [[José Antonio Primo de Rivera]], sintióse atraíu pol carisma del fundador de la [[Falanxe Española|Falanxe]], anque siempres manifestó'l so enclín republicanu. El casu ye que la so participación na política en tiempos de la [[Segunda República Española|Segunda República]], la [[Guerra Civil Española|Guerra Civil]] y la [[Dictadura de Francisco Franco#Los años de la posguerra (1939-1954)|posguerra]] llevar a tar prisioneru de los dos bandos. === La Universidá Llaboral de Xixón === En 1945, El Pontico atópase esplotando la so mina (Carbones del Pontico) y nel [[pozu San Xurde]], en [[Caborana (parroquia)|Caborana]], producióse un tarrecible accidente que dexó nueve mineros muertos y a les sos vilbes y güérfanos casi na miseria. El Pontico suxurió al ministru de trabayu [[José Antonio Girón de Velasco]] la creación d'un Orfanatu Mineru por que pudieren estudiar y faese homes con futuru. El Pontico dedicó los siguientes venti años de la so vida a la creación y puesta en marcha de la [[Universidá Llaboral de Xixón]], que representó la modernidá pa la villa y el puertu de Xixón y una gran meyora nes conquistes sociales de l'Asturies trabayadora. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor = [[Jesús Fernández Hernández]] |títulu = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu = [[1947]] - [[1948]] |socesor = [[Secundino Felgueroso Fernández-Nespral]]] }} {{NF|1908|1985|Fernandez Alvarez, Jose Maria}} [[Categoría:Empresarios y empresaries d'Asturies]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de La Felguera]] 9tz3dosyo2as53a6e9d00dsmhrx7fhd 3703861 3703860 2022-08-01T20:10:30Z Omarete 35 /* Enllaces esternos */ wikitext text/x-wiki {{Tradubot|José María Fernández Álvarez}} {{persona}} '''José María Fernández Álvarez''' {{nym}}, conocíu como '''El Pontico''', foi un [[empresariu]] español. Foi'l máximu impulsor de la [[Universidá Llaboral de Xixón]], xerme del restu d'[[Universidá Llaboral|Universidaes Llaborales]] que se construyeron n'España dempués de la [[Guerra Civil Española|Guerra Civil]]. Foi nomáu fíu adoptivu de Xixón pol conceyu de Xixón el 9 d'avientu de 1954, siendo presidente de la corporación José García-Bernardo y de la Sala. Foi presidente del [[Real Sporting de Xixón]] ente 1947 y 1948. Foi editor y máximu accionista del diariu ''[[El Alcázar (España)|El Alcázar]]''. == Biografía == === Mocedá y aventura americana === Cursó'l bachiller nel colexu del [[Monasteriu de Santa María de Valdediós|Monasteriu de Valdediós]], asitiáu na llocalidá de [[Villaviciosa]], primero que se convirtiera en seminariu. Ante un futuru inciertu, Graciano, el so padre, unviar con dieciocho años a trabayar con un hermanu so qu'esplotaba una mina en [[Cuetu de Pasco]], en [[Perú]]. L'aventura duró cuarenta y ocho díes dempués de vivir tou tipu de penuries. Foi al tornar a [[Xixón]] cuando El Pontico decidió estudiar na Escuela de Comerciu, onde cursó primero de peritaxe y depués el profesoráu mercantil. El Pontico empezó a trabayar bien nuevu d'alministrador de minar Carbones del Pontico, propiedá entós de los sos tíos. === Actividá política === Con venti años empezó a desenvolver el so llabor empresarial nel ámbitu madereru y mineru, convencíu de que yera la so vocación de futuru. El mesmu Pontico manifestó que nunca tuvo cuenta de dedicase a la política, nin tanto venceyase con nengún partíu, más que collaborar auniendo intereses ente empresarios y trabayadores de les mines, daqué que lu traxo non pocos problemes. Pero nun momentu de gran convulsión n'[[Principáu d'Asturies|Asturies]] viose empuestu a asitiase cola derecha, al sufrir insultos, amenaces y vexames a la so madre, pola simple razón de que nunca faltaba a misa. Amigu personal de [[José Antonio Primo de Rivera]], sintióse atraíu pol carisma del fundador de la [[Falanxe Española|Falanxe]], anque siempres manifestó'l so enclín republicanu. El casu ye que la so participación na política en tiempos de la [[Segunda República Española|Segunda República]], la [[Guerra Civil Española|Guerra Civil]] y la [[Dictadura de Francisco Franco#Los años de la posguerra (1939-1954)|posguerra]] llevar a tar prisioneru de los dos bandos. === La Universidá Llaboral de Xixón === En 1945, El Pontico atópase esplotando la so mina (Carbones del Pontico) y nel [[pozu San Xurde]], en [[Caborana (parroquia)|Caborana]], producióse un tarrecible accidente que dexó nueve mineros muertos y a les sos vilbes y güérfanos casi na miseria. El Pontico suxurió al ministru de trabayu [[José Antonio Girón de Velasco]] la creación d'un Orfanatu Mineru por que pudieren estudiar y faese homes con futuru. El Pontico dedicó los siguientes venti años de la so vida a la creación y puesta en marcha de la [[Universidá Llaboral de Xixón]], que representó la modernidá pa la villa y el puertu de Xixón y una gran meyora nes conquistes sociales de l'Asturies trabayadora. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor = [[Jesús Fernández Hernández]] |títulu = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu = [[1947]] - [[1948]] |socesor = [[Secundino Felgueroso Fernández-Nespral]] }} {{NF|1908|1985|Fernandez Alvarez, Jose Maria}} [[Categoría:Empresarios y empresaries d'Asturies]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de La Felguera]] 1v0rd185htjmxqyjt0gkjy7yz037iuq 0 161829 3703885 3688857 2022-08-02T08:02:17Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{Tradubot|Manuel Vega-Arango}} {{persona}} '''Manuel Vega-Arango Alvaré''' {{nym}} ye un [[Fútbol|ex-futbolista]] y dirixente deportivu [[Asturies|asturianu]]. == Biografía == === Como futbolista === Manuel Vega-Arango Alvaré estudió, en réxime d'[[internáu]], nel [[Colexu de la Inmaculada (Xixón)|Colexu de la Inmaculada]], unu de los pocos sitios d'[[Asturies]] onde se xugaba al fútbol dende finales del [[sieglu XIX]]. Siendo xuvenil yá foi futbolista del [[Real Sporting de Xixón|Real Xixón]], etapa na que yera conocíu como '''Alvaré'''.<ref name="llibru">{{cita llibru |apellíu=Cuesta |nome=Janel |títulu=Los Homes del Sporting |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |edición=1ª |añu=2004 |editor=J&Roth Creativos |allugamientu=Xixón |isbn=84-609-3373-3 |capítulo=Manolo Vega-Arango |páxines=183-186}}</ref> Llegó a debutar en [[Primer División d'España|Primer División]] na temporada [[Primer División d'España 1957-58|1957-58]], nun alcuentru apostáu n'[[Estadiu El Molinón|El Molinón]] ante'l [[Real Valladolid Club de Fútbol|Real Valladolid Deportivo]].<ref>{{cita web |url=https://www.bdfutbol.com/es/p/j9584.html?temp=1957-58 |títulu=Partíos na temporada 1957-58 |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |sitiuweb=BDFutbol}}</ref><ref name="debú">{{cita web |url=https://www.elcomercio.es/gijon/20081204/deportes/sporting/asociacion-veteranos-impondra-insinia-20081204.html |títulu=L'Asociación de Veteranos va imponer la so insinia d'oru a Manuel Vega-Arango |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |apellíu=Rosety |nome=Manuel |fecha=4 d'avientu de 2008 |sitiuweb=[[El Comercio (España)|El Comercio]]}}</ref> El so primer gol como xugador roxiblancu consiguir ante'l [[Valencia Club de Fútbol|Valencia C. F.]], tamién nel estadiu xixonés, en batiendo con un remate de cabeza al porteru [[José Manuel Pesudo]].<ref name="debú" /><ref>{{cita web |url=https://www.bdfutbol.com/es/p/p.php?id=5804 |títulu=Real Xixón 2-1 Valencia |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |fecha=22 de marzu de 1959 |sitiuweb=BDFutbol}}</ref> Foi l'únicu futbolista que caltuvo la condición de ''amateur'', por voluntá propia, na historia del equipu profesional, aforrándo-y asina la correspondiente ficha a la entidá.<ref name="llibru" /> Por ello, en 1960, foi estremáu cola insinia d'oru y brillantes del club pol entós presidente, Alloñando Pidal Guilhou.<ref>{{cita web |url=https://www.elcomercio.es/gijon/20081206/deportes/sporting/homenaxe-presidente-20081206.html |títulu=Homenaxe al presidente |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |apellíu=Rosety |nome=Manuel |fecha=6 d'avientu de 2008 |sitiuweb=[[El Comercio (España)|El Comercio]]}}</ref> Remató la so trayeutoria xugando una temporada na [[Asociación Deportiva Universidá d'Uviéu|A. D. Universidá d'Uviéu]].<ref name="debú" /> === Como dirixente deportivu === Llegó a la presidencia del [[Real Sporting de Xixón]] el 25 de mayu de 1977 al encabezar la única candidatura presentada a les eleiciones.<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1977/03/06/pagina-13/1017651/pdf.html |títulu=Un ex-xugador, nuevu presidente del Xixón |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |apellíu=Allongo |nome=Genaro |fecha=26 de mayu de 1977 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> Mientres los nueve años que se caltuvo nel cargu, hasta'l 13 de xunetu de 1986,<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1986/07/20/pagina-24/1456577/pdf.html |títulu=Vega-Arango va tener güei socesor |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |apellíu=Allongo |nome=Genaro |fecha=13 de xunetu de 1986 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> el club llogró un subcampeonatu de Lliga na temporada [[Primer División d'España 1978-79|1978-79]], apostó dos finales de la [[Copa del Rei de fútbol|Copa del Rei]] —[[Copa del Rei de fútbol 1980-81|1980-81]] y [[Copa del Rei de fútbol 1981-82|1981-82]]—, y participó en cuatro ediciones de la [[Liga Europa de la UEFA|Lliga de la UEFA]].<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1986/04/30/pagina-24/1456577/pdf.html |títulu=Nueve años pa la hestoria |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |apellíu=Allongo |nome=Genaro |fecha=13 de xunetu de 1986 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> Al términu del so mandatu nel Sporting, foi-y concedida la so segunda insinia d'oru y brillantes de la entidá.<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1986/07/17/pagina-16/1139090/pdf.html |títulu=Vega-Arango va recibir les sos segunda insinia d'oru y brillantes |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |apellíu=Allongo |nome=Genaro |fecha=6 de setiembre de 1986 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> Coles mesmes, tamién fuera'l primer presidente de la [[Lliga Nacional de Fútbol Profesional|Lliga de Fútbol Profesional]] (LFP), ente'l 30 d'avientu de 1983<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1983/12/15/pagina-14/1102927/pdf.html |títulu=Vega-Arango, por conseso |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |apellíu=Alcaide |nome=Jesús |fecha=31 d'avientu de 1983 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> y el 11 d'avientu de 1984, momentu en que presentó la so dimisión.<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1984/12/08/pagina-13/1112678/pdf.html |títulu=Yá manda Baró |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |fecha=12 d'avientu de 1984 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> Darréu, presidió la [[Real Federación de Fútbol del Principáu d'Asturies|Federación Asturiana]] ente'l 24 de payares de 1988<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1988/11/25/pagina-16/1183186/pdf.html |títulu=Vega-Arango, escoyíu presidente |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |autor=Axencia EFE |enllaceautor=Axencia EFE |fecha=25 de payares de 1988 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> y agostu de 1994.<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1992/12/19/pagina-47/1483066/pdf.html |títulu=La Federación Asturiana yá tien nuevu presidente |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |fecha=25 d'ochobre de 1994 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> En payares de 1997, tornó al Sporting asumiendo les funciones de conseyeru delegáu del club.<ref name="actual">{{cita web |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1997/02/26/pagina-59/386854/pdf.html |títulu=Fernández abandona la presidencia del Sporting |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |autor=Axencia EFE |enllaceautor=Axencia EFE |fecha=16 de payares de 1997 |sitiuweb=[[Mundu Deportivu]]}}</ref> Tres la dimisión de Juan Pérez Arango na presidencia del conseyu d'alministración, dio empiezu, el 12 de payares de 2002, la so segunda etapa a lo más dirixente sportinguista.<ref>{{cita web |url=http://sporting.elcomercio.es/noticias/2012-11-12/dcada-vega-arango-20121112.html |títulu=La década de Vega-Arango |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Rosety |nome=Manuel |fecha=12 de payares de 2012 |sitiuweb=[[El Comercio (España)|El Comercio]]}}</ref> De magar, la sociedá pasó por un [[Concursu d'acreedores (España)|concursu d'acreedores]], encamentáu en xunu del añu 2005, amás de consiguir un ascensu a [[Primer División d'España|Primer División]] na campaña [[Segunda División d'España 2007-08|2007-08]].<ref name="actual" /> Abandonó la presidencia del club el 21 de xunu de 2013.<ref>{{cita web |url=http://realsporting.com/wrsg/index.php?option=com_content&view=article&id=2908:manuel-vega-arango-dexa-la presidencia-del real-sporting&catid=36:actualidá&Itemid=186 |títulu=Manuel Vega-Arango dexa la presidencia del Real Sporting |fechaaccesu=21 de xunu de 2013 |fecha=21 de xunu de 2013 |sitiuweb=[[Real Sporting de Xixón]]}}</ref> === Política === Aportó a propuestu por [[Alianza Popular]] como candidatu a l'alcaldía de Xixón, ufierta que refugó.<ref>{{cita web |url=https://elpais.com/diario/1983/12/30/deportes/441586815_850215.html |títulu=La llinia conservadora predomina entro los miembros del Comité del Fútbol Profesional |fechaaccesu=12 de payares de 2012 |apellíu=Paradinas |nome=Juan José |fecha=30 d'avientu de 1983 |sitiuweb=[[El País]]}}</ref> Foi candidatu al [[Senáu (España)|senáu]] por [[Coalición Popular]] nes [[Eleiciones xenerales d'España de 1986|eleiciones xenerales de 1986]].<ref>{{cita web |url=http://hemeroteca.abc.es/nav/Navigate.exe/hemeroteca/madrid/abc/1986/05/01/022.html |títulu=El presidente del Sporting, candidatu por CP |fechaaccesu=14 de payares de 2012 |fecha=1 de mayu de 1986 |sitiuweb=[[ABC (periódicu)|ABC]]}}</ref> == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor= [[Ángel Viejo Feliú]] |títulu= [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu= [[1973]] - [[1977]] |socesor= [[Ramón Muñoz Fernández]] |predecesor2 = [[Juan Manuel Pérez Arango]] |títulu2 = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu2 = [[2002]] - [[2013]] |socesor2 = [[Antonio Veiga Suárez]] }} {{NF|1938||Vega-Arango, Manuel}} [[Categoría:Futbolistes d'Asturies]] [[Categoría:Futbolistes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de Gozón]] [[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]] 5idge0aq2qh7d3f27cgakkt8ip4wfou 0 167302 3703882 3695073 2022-08-02T07:54:25Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki [[Ficheru:Autocompatible.JPG|thumb|250px|La fecundación nes [[Anxospermes]] ye un procesu complexu qu'arreya delles etapes socesives. Nel esquema amuésase como los granos de [[polen]] (p) aterricen nel [[estigma (Botánica)|estigma]] de la [[flor]] (n) y granen, emitiendo un [[tubu polínicu]] (ps). El tubu polínicu se elonga dientro del [[Estilu (Botánica)|estilu]] (g) y traviesa el [[micrópilo]] (mi). Yá dientro del [[óvulu (botánica)|óvulu]], empobinar escontra'l [[sacu embrionariu]] (y) pa descargar los nucleos xenerativos que se fundieren cola [[Megaspora|oósfera]] (la célula central de les 3 señalaes como (ei)) y colos nucleos polares (ek), produciéndose d'esa manera la [[doble fecundación]] carauterística de les Anxospermes. l'autoincompatibilidá torga la elongación de los tubos polínicos en dalgún puntu del so trayeutu hasta la oósfera.]] L''''autoincompatibilidá''' (AI) ye la incapacidá d'una planta [[hermafrodita]] de producir [[grana|granes]] por [[autopolinización]] anque presente [[gametu|gametos]] vidables. Ye una estratexa reproductiva pa evitar l'autogamia y pa promover la fecundación ente individuos que nun tean rellacionaos y, poro, ye un mecanismu creador de nueva [[variabilidá xenética]].<ref name= "Frankel">{{cita llibru| autor = Frankel, R. & Galun, Y. | títulu = Pollination mechanisms, reproduction, and plant breeding | añu = 1977| editorial = Monographs on Theoretical and Applied Genetics non. 2. Springer-Verlag. Berlín | id = ISBN 0387079343}}</ref> Durante la evolución de les [[anxospermes]] l'AI surdió en delles ocasiones, en llinaxes totalmente distintos. Más de 100 families botániques, ente les cualos inclúyense les [[Solanacees]], [[Poáceas]], [[Asteráceas]], [[Brasicáceas]], [[Arrosaes]] y [[Fabáceas]], presenten especies autoincompatibles. Ello ye que envaloróse que'l 39% de les especies d'anxospermes son AI.<ref name="Igic">{{cita publicación| autor= Igic, B., Russell Lande, & Joshua R. Kohn,| títulu= Loss of Self-Incompatibility and Its Evolutionary Consequences | url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/523362| revista= Int. J. Plant Sci. | volume= 169 | númberu= 1 | páxines=93-104| añu= 2008| id = }}</ref> Tan amplia distribución [[taxonomía|taxonómica]] ye congruente cola esistencia de dellos mecanismos xenéticos distintos que regulen l'AI, dependiendo de la familia considerada. Sicasí, en tolos casos repara un mesmu fenómenu: los granos de [[polen]] que lleguen al [[estigma (Botánica)|estigma]] de la mesma planta (o de plantes xenéticamente rellacionaes) son incapaces d'efectuar la [[fecundación]] yá que detienen el so desarrollu en dalguna de les etapes del procesu (guañada de los granos de polen, desarrollu de los tubos polínicos nos [[pistilu|pistilos]] o fertilización de la oósfera). De resultes d'esta torga nun se producen granes tres l'autopolinización.<ref name="Frankel" /> Esta detención de la crecedera o desarrollu de los tubos polínicos dientro de los pistilos arreya, per un sitiu, la reconocencia per parte del pistilu de cuálos son los tubos polínicos del mesmu individuu y cualos son los d'otres plantes. Per otru llau, n'asocediendo esta reconocencia, el desarrollu de los tubos polínicos propios (o de plantes xenéticamente rellacionaes) ten de ser atayáu. Dambos fenómenos, la reconocencia y l'interrupción de la crecedera, fueron estudiaos extensivamente tantu a nivel [[citoloxía|citolóxicu]], [[fisioloxía|fisiolóxicu]], [[xenética|xenéticu]] y [[bioloxía molecular|molecular]].<ref name= "Franklin-Tong">{{cita llibru| autor = Franklin-Tong, Vernonica Y. (Ed.) | títulu =Self-Incompatibility in Flowering Plants. Evolution, Diversity, and Mechanisms| añu = 2008| editorial = Springer-Verlag. Berlín | isbn = 978-3-540-68485-5}}</ref><ref name="Boavida">{{cita publicación| autor= Boavida LC, Vieira AM, Becker JD, Feijó JA.| títulu= Gametophyte interaction and sexual reproduction: how plants make a zygote | url=http://www.ijdb.ehu.es/web/paper.php?doi=10.1387/ijdb.052023lb| revista= Int. J. Dev. Biol.| volume= 49 | número= | páxina= 615-632 | añu= 2005| id =doi: 10.1387/ijdb.052023lb }}</ref> Como s'espresó primeramente, los sistemes d'AI nes plantes cimeres evolucionaron delles vegaes en llinaxes independientes. A nivel molecular esisten tres sistemes afechiscamente carauterizaos: el sistema d'autoincompatibilidá de les [[Solanacees]] y [[Arrosaes]]; el de l'[[amapola]] ''([[Papaver]]'') y el de ''[[Brassica]].'' En dos de tales sistemes, conocer anguaño los xenes que codifican los componentes de reconocencia polen-pistilu lo que demostró claramente que les proteínes del pistilu y del polen arreyaes na reconocencia son distintes ente sigo y que l'AI ye un mecanismu de "llave-pesllera" a nivel molecular.<ref name="Charlesworth"> Deborah Charlesworth, Xavier Vekemans, Vincent Castric, Sylvain Glémin. 2005. Plant self-incompatibility systems: a molecular evolutionary perspective New Phytologist 168 (1) , 61–69 doi:10.1111/j.1469-8137.2005.01443.x.</ref><ref name= "Franklin-Tong"/> == Tipos de mecanismos == Cuando les [[flor|flores]] de la [[especie (bioloxía)|especie]] que presenta autoincompatibilidá son morfolóxicamente idéntiques ente sigo, dizse que l'autoincompatibilidá ye ''homomórfica''. Otra manera, cuando na especie preséntense dos o tres tipos morfolóxicos distintos de flores, dizse que l'autoincompatibilidá ye ''heteromórfica'' y el mecanismu denominar ''heterostilia''.<ref name="Frankel" /> == Autoincompatibilidá homomórfica == El mecanismu meyor estudiáu d'AI en plantes actúa al traviés de la inhibición de la [[guañada]] o de la crecedera de los tubos polínicos nel [[estigma (Botánica)|estigma]] o nel estilu. Esti mecanismu ta basáu n'interacciones ente [[proteína|proteínes]] producíes por un únicu ''[[locus]]'' llamáu ''S'' (del inglés ''Self-incompatibility'', esto ye, autoincompatibilidá). El ''locus S'' en realidá contién 2 xenes básicos, unu de los cualos esprésase nel pistilu y l'otru na antera o nos granos de polen. Faise referencia a tales [[xen]]es como determinantes femenín y masculín, respeutivamente. Estos xenes tópense físicamente próximos nel [[xenoma]], xenéticamente amestaos y considerar como un únicu [[apanfilo]]. Les proteínes producíes polos determinantes masculín y femenín del mesmu apanfilo interactúan ente elles nel momentu de la guañada del granu de polen nel estigma y lleven a la detención de la crecedera del tubu polínicu. N'otres pallabres, la identidá de les proteínes del granu de polen y del estigma xenera una respuesta d'AI que detien el procesu de [[fertilización]] dende l'entamu del mesmu. Cuando, otra manera, un determinante femenín interactúa con un determinante masculín proveniente d'un apanfilo d'AI distintu, nun hai respuesta d'AI y produzse la fertilización. Esta curtia descripción de la respuesta d'AI en plantes ye usualmente más complicada y, munches vegaes, tán arreyaos más d'un ''locus'' d'AI. Asina, nes [[gramínea|gramínees]], esisten dos ''loci'' que gobiernen la reacción d'AI denominaos ''S'' y ''Z''.<ref name="charlesworth">{{cita publicación| autor= Charlesworth, D., X. Vekemans, V. Castric and S. Glemin | títulu= Plant self-incompatibility systems: a molecular evolutionary perspective. | url=| revista= New Phytologist | volume= 168 | númberu= 12 | páxines= 61-69 | añu= 2005| id = }}</ref> Esisten dos tipos d'incompatibilidá homómorfica, l'AI gametofítica y l'AI esporofítica, que descríbense de siguío. === Autoincompatibilidá gametofítica === [[Ficheru:Gametophytic self-incompatibility.png|thumb|250px|Fig. 1. El mecanismu d'autoincompatibilidá gametofítica. La planta de xenotipu ''S1S2'' produz granos de polen con alelos ''S1'' o ''S2'', que, al ser idénticos a los alelos ''S'' presentes nel estigma, nun pueden granar (''izq''.). Si sobre l'estigma d'una planta ''S1S2'' lleguen granos de polen d'una planta con xenotipu ''S1S3'', el 50% de los mesmos (aquellos col apanfilo ''S3'') van poder granar y efectuar la polinización, la incompatibilidá dizse ''parcial'' (''centru''). Si sobre los estigmes de la planta de xenotipu ''S1S2'', finalmente, apuerten granos de polen d'otra planta con xenotipu ''S3S4'', la totalidá de los granos de polen van poder granar una y bones nun hai identidá ente los alelos ''S'' de los granos de polen y del estigma (''der''.).]] El sistema d'autoincompatibilidá gametofítica (AIG) ye carauterísticu de delles families d'anxospermes, como por casu [[Solanaceae]], [[Rosaceae]], [[Scrophulariaceae]], [[Fabaceae]], [[Onagraceae]], [[Campanulaceae]], [[Papaveraceae]] y [[Poaceae]].<ref name="franklin">{{cita publicación| autor= Franklin, F. C. H., M. J. Lawrence, and V. Y. Franklin-Tong | títulu= Cell and molecular biology of self-incompatibility in flowering plants | url=| revista= Int. Rev. Cytol.| volume= 158 | número= | páxina= 1-64| añu= 1995| id = }}</ref> Na AIG, el fenotipu d'AI del polen ta determináu pol so propiu xenotipu [[haploide]], esto ye, pola constitución xenética del ''[[gametófitu]]''. Na figura 1 descríbese como funciona esti mecanismu por aciu 3 exemplos distintos. ==== El mecanismu de l'ARNasa ==== Nesti mecanismu, la elongación de los tubos polínicos ye detenida cuando éstos travesaron más o menos un terciu del pistilu.<ref name="franklin-tong2003">Franklin-Tong, V. Y., and F. C. H. Franklin (2003). "The different mechanisms of gametophytic self-incompatibility." Philos. Trans. R. Soc. Lond. B. Biol. Sci. 358(1434): 1025–1032.</ref> El componente femenín de la reacción d'AI ye una [[ribonucleasa]], denominada ''S-[[ARNasa]]'',<ref name="McClure">McClure, B. A., V. Haring, , P. R. Ebert, M. A. Anderson, R. J. Simpson, F. Sakiyama, and A. Y. Clarke (1989). "Style self-incompatibility gene products of ''Nicotiana alata'' are ribonucleases." Nature 342: 955–957.</ref> la qu'aparentemente degrada'l [[ARN ribosómico]] (ARNr) dientro de los tubos polínicos nel casu de qu'esista identidá ente los alelos ''S'' masculinos y femeninos. Al degradar l'ARNr, el tubu polínicu nun puede sintetizar nueves proteínes (y [[enzima|enzimes]]) polo que la so crecedera detener nel terciu superior de los pistilos y termina colapsando.<ref name="franklin-tong2003" /> El componente masculín d'esti sistema d'AIG identificóse más tarde y denominóse proteína PiSLF, un miembru del grupu de [[proteínes con caxa F]].<ref name="sijacic">Sijacic, P., X. Wang, A. L. Skirpan, Y. Wang, P. Y. Dowd, A. G. McCubbin, S. Huang, & T. Kao (2004). "Identification of the pollen determinant of S-RNase-mediated self-incompatibility." '''Nature''' 429: 302-305.</ref> Los miembros d'esti grupu de proteínes típicamente funcionen como [[ligasas de ubiquitina]], esto ye, "marquen" con [[ubiquitina]] a los productos correspondientes a alelos ''S'' distintos pa dirixir la so degradación nel [[proteosoma]].<ref name="Franklin-Tong" /> Nes [[Solanacees]] el ''locus'' ''S'' multialélico ye altamente polimórfico y codifica pa una serie alélica de S-ARNasas. La diversidá alélica intra- ya interpoblacional d'esti ''locus'' foi esaminada utilizando aproximamientos basaos en [[Reacción en cadena de la polimerasa|PCR]]. Tal aproximamientu, amás, foi utilizada pa demostrar que les S-ARNasas tópense arreyaes na autoincompatibilidá reparada n'otres families d'anxospermes.<ref name="Newbigin">{{cita llibru| autor = Newbigin, Y. | títulu = The evolution of self-incompatibility: a molecular voyeur's perspective | añu = 1996 | editorial = Sexual Plant Reproduction Volume 9, Number 6:357-361 | id = }}{{Enllaz rotu|1=[http://www.springerlink.com/content/um4hj49lddmcl5jx/] |2=http://www.springerlink.com/content/um4hj49lddmcl5jx/ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Les S-ARNasas amuesen un patrón carauterísticu de 5 [[Rexón caltenida|rexones calteníes]] y dos rexones hipervariables. Considérase que les primeres tán rellacionaes cola función catalítica de la enzima, ente que les rexones hipervariables tópense arreyaes na especificidá alélica.<ref name="Matton">{{cita publicación| autor= Matton, D.P., O Maes, G Laublin, Q Xike, C Bertrand, D Morse, and M Cappadocia | títulu= Hypervariable Domains of Self-Incompatibility RNases Mediate Allele-Specific Pollen Recognition. | url=http://www.pubmedcentral.nih.gov/picrender.fcgi?artid=157019&blobtype=pdf| revista= Plant Cell | volume= 9(10) | número= | páxina= 1757–1766| añu= 1996 | id = PMCID 157019}}</ref> ==== El mecanismu de la [[glicoproteína]] S ==== Esti mecanismu, nel cual la crecedera del tubu polínicu ye tornáu a los pocos minutos de ponese en contautu col estigma, foi descritu en detalle na especie ''[[Papaver rhoeas]]'' ([[Papaveraceae]]).<ref name="franklin-tong2003" /> El determinante femenín de l'AI ye una pequeña molécula estracelular que s'espresa solamente nel estigma. El determinante masculín ye, con toa probabilidá, un [[receptor de membrana]] (esto ye, una [[proteína integral de membrana]] que respuende a la unión del determinante femenín desencadenando una cascada de [[metabolismu|reacciones metabóliques]] dientro de la célula), pero nun foi comprobáu fehacientemente.<ref name="franklin-tong2003" /> La interacción ente los determinantes masculinos y femeninos tresmite una [[transducción de señal|señal]] dientro del [[tubu polínicu]] que da como resultáu un fuerte influxu de cationes de [[calciu]] dientro del mesmu lo qu'interfier col so patrón de elongación normal.<ref>Franklin-Tong, V. Y., J. P. Ride, N. D. Read, A. J. Trewawas, & F. C. H. Franklin (1993). "The self-incompatibility response in ''Papaver rhoeas'' is mediated by cytosolic free calcium." Plant J. 4: 163–177.</ref><ref>Franklin-Tong, V. Y., G. Hackett, and P. K. Hepler (1997). "Ratioimaging of Ca21 in the self-incompatibility response in pollen tubes of ''Papaver rhoeas''." Plant J. 12: 1375–1386.</ref><ref>Franklin-Tong, V. Y., T. L. Holdaway-Clarke, K. R. Straatman, J. G. Kunkel, and P. K. Hepler (2002). "Involvement of extracellular calcium influx in the self-incompatibility response of ''Papaver rhoeas''." Plant J. 29: 333–345.</ref> L'influxu d'iones de calciu detien la crecedera del tubu polínicu dientro de los dos primeros minutos. Nesi estáu, la inhibición de la crecedera inda ye reversible. Ello ye que la elongación puede volver# a entamar si manipóliense afechiscamente les condiciones esperimentales, lo que da como resultáu la fertilización de los óvulos.<ref name="franklin-tong2003" /> De manera subsiguiente a la detención de la elongación de los tubos polínicos, la proteína citosólica "p26", una [[pirofosfatasa]], se inhibe por [[fosforilación]],<ref>Rudd, J. J., F. C. H. Franklin, J. M. Lord, & V. Y. Franklin-Tong (1996). "Increased phosphorylation of a 26-kD pollen protein is induced by the self-incompatibility response in ''Papaver rhoeas''." Plant Cell 8: 713–724.</ref> lo que posiblemente determina la detención de los procesos de síntesis de molécules dientro del tubu polínicu, los que son imprescindibles pal so elongación, y una reorganización de los filamentos d'[[actina]] nel [[citoesqueleto]] de la célula vexetativa del tubu polínicu.<ref>Geitmann, A., B. N. Snowman, , A. M. C. Emons, & V. Y. Franklin-Tong (2000). "Alterations to the actin cytoskeleton of pollen tubes are induced by the self-incompatibility reaction in ''Papaver rhoeas''." Plant Cell 12: 1239–1252.</ref><ref>Snowman, B. N., D. R. Kovar, G. Shevchenko, V. Y. Franklin-Tong, & C. J. Staiger (2002). "Signal-mediated depolymerization of actin in pollen during the self-incompatibility response." Plant Cell 14: 2613–2626.</ref> A los 10 minutos de la so llegada al estigma, el tubu polínicu sufrió una serie de cambeos que lu conducen irreversiblemente a la so muerte. A les 3-4 hores de la polinización, empieza la fragmentación del [[ADN]] nuclear del polen<ref>Jordan, N. D., F. C. H. Franklin, and V. Y. Franklin-Tong (2000). "Evidence for DNA fragmentation triggered in the self-incompatibility response in pollen of ''Papaver rhoeas''." Plant J. 23: 471–479.</ref> y, finalmente, a les 10-14 hores, la célula vexetativa del tubu polínicu muerre por [[apoptosis]].<ref name="franklin-tong2003" /><ref>Thomas, S. G., and V. Y. Franklin-Tong (2004). "Self-incompatibility triggers programmed cell death in ''Papaver'' pollen." Nature 429: 305-309.</ref><ref name="Franklin-Tong" /> === Autoincompatibilidá esporofítica === [[Ficheru:Sporophytic self-incompatibility.png|thumb|250px|Fig.2. El mecanismu d'autoincompatibilidá esporofítica. Los pistilos de la planta de xenotipu ''S1S2'' son polinizados con tres grano de polen, dos d'ellos de xenotipu S3 y el terceru de xenotipu S1. La diferencia ente los dos granos de polen con [[xenotipu]] S3 ye que fueron producíos por dos plantes distintos, una de xenotipu S1S3, la otra de xenotipu S3S4. Solamente pueden granar nos estigmes, elongarse nos estilos y efectuar la fecundación los granos de polen que provienen d'una planta que nun tener alelos de mancomún col pistilu. Como la reacción d'incompatibilidá depende del xenotipu del esporófitu qu'anicia a los granos de polen y non del xenotipu de los mesmos granos de polen, la reacción denominar ''«esporofítica»''.]] Na autoincompatibilidá esporofítica (AIE) el [[fenotipu]] d'AI de los granos de polen d'una planta ta determináu pol [[xenotipu]] [[diploide]] de l'[[antera]] (l'[[esporófitu]]) na cual aniciáronse. Asina, a diferencia del sistema d'AIG nel cual cada granu de polen espresa'l so propiu apanfilo d'incompatibilidá, nesti sistema cada granu de polen espresa los dos alelos d'incompatibilidá presentes na planta que l'anició. N'otres pallabres, na AIG la reacción d'incompatibilidá ta determinada namái pol apanfilo presente nel [[gametófitu]], ente que na AIE queda gobernada polos dos alelos presentes nel [[esporófitu]]. Nesta diferencia sustancial anicia, xustamente, la denominación de dambos sistemes d'AI. Lc'AIE identificóse nes families [[Brassicaceae]], [[Asteraceae]], [[Convolvulaceae]], [[Betulaceae]], [[Caryophyllaceae]], [[Sterculiaceae]] y [[Polemoniaceae]].<ref name="Frankel" /><ref>Goodwillie, C. (1997). "The genetic control of self-incompatibility in ''Linanthus parviflorus'' (Polemoniaceae)." Heredity 79: 424–432.</ref> Na figura 2 describir por aciu un esquema esti mecanismu d'incompatibilidá. Solo unu de los munchos mecanismos d'AIE foi descritu con detalle a nivel molecular, el de ''[[Brassica]]'' (Brassicaceae). Por cuenta de que l'AIE ta determinada por un xenotipu diploide, tantu'l polen como'l pistilu espresen los productos de la [[traducción (bioloxía)|traducción]] de dos alelos distintos, esto ye, espresen dos determinantes femeninos y dos determinantes masculinos. Ente los dos alelos d'un mesmu ''locus'' d'AIE esisten rellaciones de [[xen dominante|dominancia]] que determinen la esistencia de patrones desaxeradamente complexos de compatibilidá/incompatibilidá. Estes rellaciones de dominancia inclusive dexen que se xeneren individuos [[homocigota|homocigóticos]] para alelos ''S'' [[apanfilo recesivo|recesivos]].<ref name="hiscock">Hiscock, S. J., and D. A. Tabah (2003). "The different mechanisms of sporophytic self-incompatibility." Philos. Trans. R. Soc. Lond. B. Biol. Sci. 358(1434): 1037-1045.</ref> Comparada con una población na cual los alelos S son [[codominancia|codominantes]], la presencia de rellaciones de dominancia na [[población (bioloxía)|población]] alza la probabilidá de qu'asocedan cruzamientos compatibles ente los sos miembros.<ref name="hiscock" /> La rellación ente les frecuencies de los alelos S recesivos y dominantes reflexa un balance dinámicu. La rellación ente les frecuencies de los alelos S recesivos y dominantes reflexa un balance dinámicu ente l'aseguramientu de la reproducción (favorecíu polos alelos recesivos) y la torga de l'autofecundación (favorecíu polos alelos dominantes).<ref>Ockendon, D. J. (1974). "Distribution of self-incompatibility alleles and breeding structure of open-pollinated cultivars of Brussels sprouts." Heredity 32: 159–171.</ref> ==== El mecanismu d'AI en ''Brassica'' ==== Como se mentó primeramente, el fenotipu d'AIE del polen ta determináu pol xenotipu diploide de l'antera. En ''Brassica'', la cubierta del polen, derivada del tapete de l'antera, lleva los [[productu xénicu|productos xénicos]] de dos alelos S. Estos son proteínes pequeñes, riques en [[cisteína]]. El xen que codifica estes proteínes denominar ''SCR'' o ''SP11'', y esprésase nel tapete de l'antera (esto ye, nel [[esporófitu]]) como asina tamién na microspora y nel polen (esto ye, nel [[gametófitu]]).<ref>Schopfer, C. R., M. Y. Nasrallah, and J. B. Nasrallah, (1999). "The male determinant of self-incompatibility in ''Brassica''." Science 266: 1697–1700.</ref><ref>Takayama, S., H. Shiba, M. Iwano, H. Shimosato, F.-S. Che, N. Kai, M. Watanabe, G. Suzuki, K. Hinata, and A. Isogai (2000). "The pollen determinant of self-incompatibility in ''Brassica campestris''." Proc. Natl Acad. Sci USA 97: 1920–1925.</ref> El determinante femenín de la respuesta d'AI en Brassica ye una [[proteína transmembranal]] denominada SRK, que presenta un dominiu [[quinasa]] intracelular y un dominiu estracelular variable.<ref>Stein, J. C., B. Howlett, D. C. Llexes, M. Y. Nasrallah, and J. B. Nasrallah (1991). "Molecular cloning of a putative receptor kinase gene encoded by the self-incompatibility locus of ''Brassica oleracea''." Proc. Natl Acad. Sci. USA 88: 8816–8820.</ref><ref>Nasrallah, J. B., and M. Y. Nasrallah (1993). "Pollen–stigma signalling in the sporophytic self-incompatibility response." Pl. Cell 5: 1325–1335.</ref> SRK espresar nel estigma y probablemente funcione como un receptor de la proteína SCR/SP11 de la cubierta del polen. Otra proteína estigmático, denominada SLG, presenta una secuencia altamente similar a SRK y paez funcionar como un «coreceptor» del determinante masculín, amplificando la respuesta d'autoincompatibilidá.<ref>Takasaki, T., K. Hatakeyama, G. Suzuki, M. Watanabe, A. Isogai, and K. Hinata (2000). "The S receptor kinase determines self-incompatibility in ''Brassica'' stigma." Nature 403: 913–916.</ref> Les interacciones ente les proteínes SRK y SCR/SP11 dan como resultáu l'[[fosforilación|autofosforilación]] del dominiu [[quinasa]] intracelular de SRK,<ref>Schopfer, C. R., and J. B. Nasrallah (2000). "Self-incompatibility. Prospects for a novel putative peptide-signaling molecule." Pl. Physiol. 124: 935–939.</ref><ref>Takayama, S., H. Shimosato, H. Shiba, M. Funato, F.-Y. Che, M. Watanabe, M. Iwano, and A. Isogai (2001). "Direct ligand–receptor complex interaction controls ''Brassica'' self-incompatibility." Nature 413: 534–538.</ref> y tresmítese una señal dientro de la célula de la papila estigmática. Otra proteína esencial pa la respuesta d'autoincompatibilidá ye MLPK, una [[quinasa]] serina-treonina, que tópase fondiada del llau intracelular de la [[membrana plasmática]].<ref>Murara, K., H. Shiba, M. Iwano, F. S. Che, M. Watanabe, A. Isogai, and S. Takayama (2004). "A membrane-anchored protein kinase involved in ''Brassica'' self-incompatibility signaling." Science 303(5663): 1516-9.</ref> Los eventos molecular y celular subsecuentes que lleven a la inhibición de la crecedera de los tubos polínicos inda tán ruinamente descritos.<ref name="Franklin-Tong" /> == Autoincompatibilidá heteromórfica == [[Ficheru:Distyly primula.jpg|thumb|250px|Distilia en ''Primula vulgaris''. Les flores ''Pin'' (''A'') presenten los filamentos de los estambres curtios y los pistilos llargos. Les flores ''Thrum'' (''B'') amuesen, sicasí, pistilos curtios y filamentos llargos. Notes: 1.- pétalos, 2.-sépalos los, 3.- anteres de los estambres y 4.- pistilu. Les úniques polinizaciones lexítimes son les que se producen en cruzamientos ''Pin'' x ''Thrum'' o ''Thrum'' x ''Pin''.]] La [[heterostilia]] ye una forma única de polimorfismu morfolóxicu nes flores de ciertes especies que, como mecanismu, torga l'autofecundación de cada flor. Nes especies heterostílicas esisten dos o tres tipos de flores (llamaes ''morfos''). Nuna planta individual toles flores presenten el mesmu morfo. Estos morfos difieren cualitativamente ente sigo nos llargores de los pistilos y de los filamentos de les anteres. El fenotipu pa cada morfo ta xenéticamente determináu. Cuando una especie presenta dos morfos florales denominar distílica. N'unu de los morfos, llamáu Pin, los estambres son curtios y los pistilos llargos. Nel otru morfo, llamáu Thrum, los estambres son llargos y los pistilos curtios. Nes especies que presenten heterostilia esiste un mecanismu distintu d'AI denomináu autoincompatibilidá heteromórfica. Esti mecanismu probablemente nun se tope rellacionáu evolutivamente colos sistemes d'incompatibilidá homomórfica.<ref name="ganders1979">Ganders, F. R. (1979). "The biology of heterostyly." New Zealand Journal of Botany 17: 607-635.</ref> === Xenética de l'autoincompatibilidá heteromórfica === Les especies del xéneru ''[[Primula]]'' son posiblemente l'exemplu meyor conocíu de flores heteromórficas y el mecanismu reproductivu qu'estes especies tienen atraxo considerable atención ente botánicos, xenetistes y evolucionistes, incluyendo a [[Charles Darwin]] yá pal añu 1862.<ref>Darwin, C. R. 1862. On the two forms, or dimorphic condition, in the species of ''Primula'', and on their remarkable sexual relations. Journal of the Proceedings of the Linnean Society of London (Botany) 6: 77-96. [http://darwin-online.org.uk/content/frameset?viewtype=text&itemID=F1717&pageseq=1 Reimpresión del trabayu orixinal]</ref> Cuasi toles especies heterostílicas presenten AI. Los ''loci'' responsables de l'AI nestes especies tán estrechamente [[lligamientu (xenética)|amestaos]] con aquellos xenes responsables del [[polimorfismu xenéticu|polimorfismu]] floral, polo que dambos calteres heredar en forma conxunta. La distilia ta determinada por un solu xen con dos alelos, la tristilia por dos xenes con dos alelos cada unu.<ref name="Frankel" /> L'AI ye esporofítica, esto ye que los determinantes masculinos de la reacción d'AI tán gobernaos pol xenotipu del esporófitu que produz los granos de polen. Los ''loci'' d'AI cuasi siempres contienen dos alelos na población de plantes, unu de los cualos ye dominante sobre l'otru tantu nel polen como nel pistilu. El [[polimorfismu xenéticu|polimorfismu]] nos alelos d'AI correspuéndese col que gobierna la [[morfoloxía floral]], polo que'l polen d'un morfo puede fertilizar solo los pistilos del otru morfo. Nes especies con flores tristilias, cada flor contién dos tipos d'estambres, cada unu de los cualos produz polen capaz de fertilizar solu unu de los otros dos morfos de la población.<ref name="ganders1979" /> Les poblaciones de les especie distílicas contienen solu dos xenotipos pal ''locus'' d'AI: ''ss'' y ''Ss''. La fertilización solo ye posible ente plantes que presenten distintu xenotipu pa esti ''locus'', polo que los cruzamientos lexítimos (aquellos que van producir descendientes) son siempres ''Ss'' x ''ss'' o ''ss'' x ''Ss''.<ref name="ganders1979" /> Esta restricción caltién costantemente una rellación de 1:1 ente dambos xenotipos na población, los que se topen aleatoriamente distribuyíos nel espaciu qu'ocupa la población.<ref>Ornduff, R., & S. G. Weller (1975). "Pattern diversity of incompatibility groups in ''Jepsonia heterandra'' (Saxifragaceae)." Evolution 29: 373-5.</ref><ref>Ganders, F. R. (1976). "Pollen flow in distylous populations of Amsinckia (Boraginaceae)." Canadian Journal of Botany 54: 2530-5.</ref> En 2005 llogróse determinar la secuencia de bases d'unu de los alelos ''S'' de ''[[Primula vulgaris]]'', que demostró ser altamente similar a la secuencies d'alelos ''S'' d'otres especies AI.<ref>Iain W. Manfield, Vassily K. Pavlov, Jinhong Li, Holly Y. Cook, Florian Hummel, & Philip M. Gilmartin. 2005. Molecular characterization of DNA sequences from the ''Primula vulgaris'' S-locus. J. Exp. Bot. 56: 1177-1188.</ref> Les especies tristíliques presenten, amás de ''locus'' ''S'', otru ''locus'' con solu dos alelos denomináu ''M''.<ref name="ganders1979" /> Nesti casu'l númberu de xenotipos posibles ye mayor que nel casu de la distilia pero siempres se caltién una rellación de 1:1 ente los individuos de cada tipu d'AI.<ref>Spieth, P. T. (1971). "A necessary condition for equilibrium in systems exhibiting self-incompatible mating." Theoretical Population Biology 2: 404-18.</ref> == Otros mecanismos d'autoincompatibilidá == === Autoincompatibilidá tardiega === [[Ficheru:Spathodea campanulata.JPG|thumb|200px|El tulipanero africanu (''Spathodea campanulata'') ye una especie con incompatilibidá tardiega.]] Como se describió enantes, na mayoría de les plantes autoincompatibles la inhibición de la crecedera de los tubos polínicos producir nel estigma o nel estilu. Los mecanismos d'AI qu'actúen nel ovariu fueron descriptos como autoincompatibilidá tardiega (AIR) y son abondo comunes en plantes.<ref name="seavey">Seavey, S. F., & K. S. Bawa (1986). "Late-acting self-incompatibility in angiosperms." Botanical Review 52: 195–218.</ref> Los sistemes d'AIR pueden estremase según el momentu en qu'asocede la inhibición de l'autofertilización nes siguientes categoríes:<ref name=autogenerated1>Seavey, S. F., and K. S. Bawa (1986). "Late-acting self-incompatibility in angiosperms." Botanical Review 52: 195–218.</ref><ref>Sage, T. L., R. I. Bertin, and Y. G. Williams (1994). "Ovarian and other late-acting self-incompatibility systems." In Y. G. Williams, R. B. Knox, and A. Y. Clarke [eds.], Genetic control of self-incompatibility and reproductive development in flowering plants, 116–140. Kluwer Academic, Amsterdam.</ref> * la inhibición de los tubos polínicos incompatibles asocede antes de la so llegada a los [[Óvulu (botánica)|óvulos]]. * la reacción d'autoincompatibilidá asocede por inhibición de la fertilización, dientro del óvulu. * l'autoincompatibilidá producir pola inhibición de la crecedera del embrión. Ello ye que este ye un mecanismu d'AIR post-cigótico por cuenta de que la fertilización yá asocedió. Especies qu'esiben esti tipu de mecanismu d'AI son ''[[Narcissus triandrus]]'' ([[Amaryllidaceae]]), dalgunes del xéneru ''[[Asclepias]]'' ([[Asclepiadaceae]]) y ''[[Spathodea campanulata]]'' ([[Bignoniaceae]]).<ref>Sage, T. L., F. Strumas, W. W. Cole, and S. C. H. Barrett (1999). "Differential ovule development following self- and cross-pollination: the basis of self-sterility in ''Narcissus triandrus'' (Amaryllidaceae)." American Journal of Botany 86(6): 855–870.</ref><ref>Sage, T. L., and Y. G. Williams (1991). "Self-incompatibility in Asclepias." Plant Cell Incomp. Newsl. 23: 55–57.</ref><ref>Sparrow, F. K., and N. L. Pearson (1948). "Pollen compatibility in ''Asclepias syriaca''." J. Agric. Res. 77: 187–199.</ref><ref name="lipow">Lipow, S. R., and R. Wyatt (2000). "Single Gene Control of Postzygotic Self-Incompatibility in Poke Milkweed, ''Asclepias exaltata'' L." '''Genetics''' 154: 893–907.</ref><ref>Bittencourt JR, N. S., P. E. Gibbs, and J. Semir (2003). "Histological study of post-pollination events in ''Spathodea campanulata'' Beauv. (Bignoniaceae), a species with late-acting self-incompatibility." Annals of Botany 91: 827-834.</ref> === Autoincompatibilidá críptica === L'autoincompatibilidá críptica (AIC) describióse nun númberu llindáu d'especies. Esiste evidencia, por casu, que ''[[Silene vulgaris]]'' ([[Caryophyllaceae]]), ''Amsinckia grandiflora'' ([[Boraginaceae]]), ''Decodon verticillatus'' ([[Lythraceae]]) y ''Cheiranthus cheiri'' ([[Brassicaceae]]) presenten esti mecanismu.<ref>Glaettli, M. (2004). Mechanisms involved in the maintenance of inbreeding depression in gynodioecious ''Silene vulgaris'' (Caryophyllaceae): an esperimental investigation. PhD dissertation, University of Lausanne.</ref><ref>Weller, S. & R. Ornduff. 1977. Cryptic Self-Incompatibility in ''Amsinckia grandiflora''. Evolution, Vol. 31, No. 1 pp. 47-51. [http://www.jstor.org/pss/2407543 resume]</ref><ref>Eckert, Y.G. & M. Allen. 1997. Cryptic self-incompatibility in tristylous ''Decodon verticillatus'' ([[Lythraceae]]). American Journal of Botany, Vol 84, 1391. [http://www.amjbot.org/cgi/content/abstract/84/10/1391 resume] {{Wayback|url=http://www.amjbot.org/cgi/content/abstract/84/10/1391 |date=20080722210252 }}</ref><ref name="bateman">Bateman, A. J. (1956). "Cryptic self-incompatibility in the wallflower: ''Cheiranthus cheiri'' L." Heredity 10: 257–261.</ref> Nesti tipu d'autoincompatibilidá, la presencia simultánea nel estigma de polen estrañu y polen de la mesma planta da como resultáu una mayor cantidá de proxenie proveniente de la polinización col polen estrañu.<ref name="bateman" /> Sicasí, y al contrariu de lo qu'asocede colos sistemes d'autoincompatibilidá «completos» o «absolutos» descritos primeramente, na AIC puede esistir fertilización y producción de descendencia n'ausencia de polen estrañu. D'esta miente asegúrase la reproducción del individuu anque ésti tópese aislláu d'otru individuu de la mesma especie. l'AIC actúa, siquier en delles de les especies estudiaes, nel estadiu de elongación de los tubos polínicos dientro de los pistilos y lleva a una tasa de crecedera o elongación mayor nos tubos polínicos provenientes del polen estrañu, los qu'apuerten a los óvulos y realicen la fertilización de les oósferas primero que los tubos polínicos provenientes del polen de la mesma planta.<ref name="bateman" /> Los mecanismos celular y molecular determinantes de l'AIC nun fueron descriptos hasta abril de 2008. La fuercia de la respuesta d'AIC puede ser definida como la rellación esistente ente'l númberu de oósferas fertilizaes por polen estrañu con respectu al númberu de oósferas fertilizaes por el mesmu polen de la planta cuando s'aplica la mesma cantidá de polen estrañu como propiu de la planta sobre los estigmes de la mesma. Esta rellación va dende 3,2 hasta 11,5 nos taxa estudiaos hasta'l momentu.<ref>Travers, S. Y., and S. J. Mazer (2000). "The absence of cryptic self-incompatibility in ''Clarkia unguiculata'' (Onagraceae)." American Journal of Botany 87(2): 191–196.</ref> === La protrusión del estigma como mecanismu d'autoincompatibilidá y la so base xenética === [[Ficheru:SolanumCrispum.jpg|thumb|200px|Estigmes ''protruídos'' nes flores de ''Solanum crispum''. Los pistilos de cada flor reparar como columnes ablancazaes que surden dende'l centru del aniellu que formen los estambres.]] [[Ficheru:Tomato flowers.jpeg|thumb|200px|Estigmes'' insertos'' nes flores de ''Solanum lycopersicum'' (tomate). Los pistilos de cada flor queden dientro del aniellu d'estambres o sobresalen mínimamente.]] Les especies monteses de tomate ''([[Solanum lycopersicum]]'') estremar ente sigo pola so manera de reproducción. Asina, hai especies AI y, poro, son «alógamas». Per otru llau, hai especies que usualmente se autopolinizan y autofecundan, dizse que son autocompatibles (AC) y, poro, autógamas. Ente dambos estremos, finalmente, hai especies que presenten poblaciones AI y AC, y otres que son usualmente AI pero pueden dar una proporción de granes per autofecundación (se les llapada alógamas facultatives). El grau en que los estigmes se elongan penriba de los estambres (variable que se denomina «''protrusión de los estigmes''») ye un determinante central na posibilidá de polinización cruciada y, poro, de l'alogamia nestes especies. Les especies rellacionaes col tomate que son AI obligaes o facultatives presenten flores colos estigmes bien protruídos. En contraste, otres especies tales como'l tomate cultiváu, presenten los estigmes insertos lo que promueve l'autopolinización. Reparóse qu'una rexón del [[xenoma]] del tomate (un ''[[QTL]]'', acrónimu inglés pa designar un ''locus'' que determina o gobierna un calter cuantitativu) denominada se2.1 ye responsable d'una gran proporción de la variabilidá fenotípica reparada pa esti calter y que les mutaciones nesti ''locus'' tán arreyaes na evolución dende l'alogamia escontra l'autogamia nestes especies. La llocalización d'esti QTL nel xenoma del tomate dexó concluyir que se2.1 ye un ''locus'' complexu qu'entiende a lo menos 5 [[xen]]es estrechamente amestaos, unu que controla'l llargor del estilu, 3 que controlen el tamañu de los estambres y el postreru que gobierna la dehiscencia de les anteres. Esti grupu de xenes representaría les muertes d'un complexu ancestral de xenes co-afechos que controlen el tipu d'apareamiento nestes especies de ''Solanum''.<ref name="Chen KY 2004" >Chen KY, Tanksley SD. 2004. High-resolution mapping and functional analysis of se2.1: a major stigma exsertion quantitative trait locus associated with the evolution from allogamy to autogamy in the genus ''Lycopersicon''. Genetics 168(3):1563-73.[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=15579707&ordinalpos=1&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVAbstractPlus Resumen n'inglés].</ref> En [[2007]] avanzóse un pasu más na comprensión d'esti grupu de xenes yá que se determinó la secuencia de bases del ''locus'' ''Style2.1'', el xen responsable del llargor del estilu. Esti xen codifica un [[factor de trescripción]] que regula l'allargamientu celular de los estilos en desarrollu. La transición dende l'AI a l'AC tuvo acompañada, más que por un cambéu na proteína STYLE2.1, por una [[mutación]] nel [[promotor del ADN promotor]] del xen ''style2.1'' que dio como resultáu l'amenorgamientu na [[espresión xénica|espresión]] d'esi xen mientres el desarrollu floral y, poro, l'acurtiamientu consecuente del llargor de los estilos.<ref name="Chen KY 2007" >Chen KY, Cong B, Wing R, Vrebalov J, Tanksley SD. Changes in regulation of a transcription factor lead to autogamy in cultivated tomatoes. Science 26;318(5850):643-645.[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=17962563&ordinalpos=3&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVDocSum Resumen n'inglés].</ref> == La [[evolución biolóxica|evolución]] de l'autocompatibilidá (AC) == L'AI frecuentemente perdióse mientres la diversificación de les anxospermes, un fenómenu qu'esplica l'orixe de l'autocompatibilidá (esto ye, de l'aceptación del propiu polen y, poro, de la producción de granes por autopolinización). Sicasí, nun esiste evidencia dalguna que lo contrario haya dalguna vegada asocedíu, esto ye, una vegada que nel intre de la evolución pierde un sistema d'AI, ésti nun se vuelve reponer. Considérase que la perda irreversible de los sistemes d'AI asocede por cuenta de que la transición escontra l'AC ta acompañada pol colapsu na variabilidá del ''locus S'' y pola acumuladura de mutaciones con perda de función en munchos de los ''loci'' arreyaos na respuesta d'autoincompatibilidá. Esta asimetría nes transiciones ente unu y otru sistema implica que la frecuencia de l'AI nes anxospermes ta tornando, o bien, que la mesma confier una ventaya [[macroevolución|macroevolutiva]].<ref name="Igic" /> == Referencies == {{llistaref|2}} == Bibliografía == * {{cita publicación| autor= Boavida LC, Vieira AM, Becker JD, Feijó JA.| títulu= Gametophyte interaction and sexual reproduction: how plants make a zygote | url=http://www.ijdb.ehu.es/web/paper.php?doi=10.1387/ijdb.052023lb| revista= Int. J. Dev. Biol.| volume= 49 | número= | páxina= 615-632 | añu= 2005| id =doi: 10.1387/ijdb.052023lb }} * {{cita llibru| autor = Frankel, R. & Galun, Y. | títulu = Pollination mechanisms, reproduction, and plant breeding | añu = 1977| editorial = Monographs on Theoretical and Applied Genetics non. 2. Springer-Verlag. Berlín | id = ISBN 0387079343}} * {{cita llibru| autor = Franklin-Tong, Vernonica Y. (Ed.) | títulu =Self-Incompatibility in Flowering Plants. Evolution, Diversity, and Mechanisms| añu = 2008| editorial = Springer-Verlag. Berlín | id = ISBN 978-3-540-68485-5}} == Enllaces esternos == * [https://web.archive.org/web/20020306213959/http://www-biol.paisley.ac.uk/bioref/Genetics/Primula_heterostyly.html University of Paisley, "Heterostyly in the Cowslip (''Primula veris'' L.) "] * [http://www.biologia.edu.ar/botanica/tema23/poliniza-abierta.htm Cátedra de Morfoloxía de Planta Vasculares, Facultá de ciencies Agraries, Universidá Nacional de Nordeste, Corrientes, Arxentina. "Alogamia"] {{Tradubot|Autoincompatibilidad}} [[Categoría:Reproducción vexetal]] [[Categoría:Polinización]] [[Categoría:Fisioloxía vexetal]] [[Categoría:Meyoramientu xenéticu]] nid4mx004thqtyy8a88n90smic2p0a5 0 178539 3703855 3703818 2022-08-01T18:28:38Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Anselmo Ramón López Sánchez''' {{nym}} foi'l fundador y primer presidente del [[Real Sporting de Xixón]], amás de [[Fútbol|xugador del equipu]]<ref>{{cita web |url=http://www.cihefe.es/cuadernosdefutbol/2010/11/origen-y-primer-presidente-del-real-sporting-de-gijon/ |títulu=Origen y primer presidente del Real Sporting de Gijón |nome=Alberto Díaz Gutiérrez |idioma=Castellanu|fecha=5 d'ochobre de 2010 |editor=Cuadernos de Fútbol, nº 15, fecha: 1 noviembre 2010, ISSN: 1989-6379}}</ref>. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor = Primeru nel cargu |títulu = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu = [[1 de xunetu]] de [[1905]] - [[14 d'agostu]] de [[1915]] |socesor = [[Fernando Fernández-Quirós Suárez]]] }} {{NF|1891|1919|Lopez Sanchez, Anselmo}} [[Categoría:Futbolistes de Xixón]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] 3rnkwd3wm3in8s44jp8olmeqefjwtvi 4 179469 3704063 3680255 2022-08-02T11:11:25Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {|{{tablaguapacentrada}} !Parroquia !Plantía<br />llocalidá !Datos<ref>Tien que tener los siguiente datos:<br />*Tipu: Parroquia d'Asturies<br />*Partíu xudicial<br />*Población<br />*Superficie<br />*Númberu d'hogares</ref> !Estructura<ref>Tien que tener les siguientes seiciones:<br />*Introducción<br />*Xeografía<br />**Llocalidaes<br />**Sitios<br />*Referencies<br />*Enllaces esternos</ref> !Llocalidaes !Plantía<br />llocalidá !Datos<br />llocalidá<ref>Tien que tener los siguiente datos:<br />*Tipu: llugar/aldea/casería/etc.<br />*Partíu xudicial<br />*Población<br />*Númberu d'hogares</ref> !Estructura<br />llocalidá<ref>Tien que tener les siguientes seiciones:<br />*Introducción<br />*Referencies<br />*Enllaces esternos</ref> |- |{{celda|non|[[Albandi]]}} |{{sí}} |{{sí}} |{{sí}} | #[[Barreres (Albandi)|Barreres]] #[[Caicorrida]] #[[Calera]] #[[El Convento]] #[[La Granda (Albandi)|La Granda]] #[[El Monte Calera]] #[[El Monte Morís]] #[[La Peruyal (Albandi)|La Peruyal]] #[[La Rica]] #[[La Xana]] #[[Xibares]] | *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Ambás (parroquia de Carreño)|Ambás]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[Ambás (Carreño)|Ambás]] #[[Güerno]] #[[El Monticu]] #[[El Rodil]] | *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Candás (parroquia)|Candás]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[Candás]] #[[El Carbayu]] #[[Carnicera]] #[[Les Cases del Molín]] #[[La Cruz (Candás)|La Cruz]] #[[La Estación (Candás)|La Estación]] #[[La Forca]] #[[El Llagarón]] #[[La Mata (Candás)|La Mata]] #[[La Matiella]] #[[El Piñéu]] #[[La Piedra]] #[[Piñeres (Candás)|Piñeres]] #[[El Regueral]] #[[Fuxa]] #[[El Sanatorio]] #[[El Sevillanu]] #[[La Sierra (Candás)|La Sierra]] #[[La Tabla (Candás)|La Tabla]] #[[La Teyera (Candás)|La Teyera]] | *{{sí}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Carrió]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[Aboño]] #[[L'Alto Aboño]] #[[El Bandín]] #[[El Cantu San Xuan]] #[[Les Cruciades]] #[[La Cuesta Carrió]] #[[Llamera (Carrió)|Llamera]] #[[Otero (Carrió)|Otero]] #[[El Palacio (Carrió)|El Palacio]] #[[La Peruyera]] #[[El Regueru]] #[[La Sabarriona]] | *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{non}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Quimarán]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[La Cespedera]] #[[El Fondo (Quimarán)|El Fondo]] #[[Mazaneda (Quimarán)|Mazaneda]] #[[El Monte (Quimarán)|El Monte]] #[[Naves (Quimarán)|Naves]] #[[La Rebollada (Quimarán)|La Rebollada]] #[[San Pablo (Quimarán)|San Pablo]] #[[Villar (Quimarán)|Villar]] | *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Llorgozana]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[L'Arena (Llorgozana)|L'Arena]] #[[La Barca (Llorgozana)|La Barca]] #[[La Barrera (Llorgozana)|La Barrera]] #[[Cabovilla]] #[[El Cantu (Llorgozana)|El Cantu]] #[[El Cardusu]] #[[Castiello (Llorgozana)|Castiello]] #[[La Cavada]] #[[El Fundial]] #[[La Granda (Llorgozana)|La Granda]] #[[Llantero]] #[[La Llegua]] #[[El Lloral]] #[[La Machina]] #[[La Menudina]] #[[El Monte (Llorgozana)|El Monte]] #[[El Pedregal (Llorgozana)|El Pedregal]] #[[Posada (Llorgozana)|Posada]] #[[Sebades]] | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Perlora]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[Les Arenes]] #[[Arquiella]] #[[La Bermeya]] #[[La Braña (Perlora)|La Braña]] #[[La Calabrina]] #[[El Caliyu (Perlora)|El Caliyu]] #[[Campanal (Perlora)|Campanal]] #[[El Barrio la Iglesia]] #[[El Cantu (Perlora)|El Cantu]] #[[El Castru (Perlora)|El Castru]] #[[Colloto]] #[[El Corredor]] #[[El Cuitu (Perlora)|El Cuitu]] #[[El Cuto (Perlora)|El Cuto]] #[[Dormón]] #[[La Espasa]] #[[La Estación (Perlora)|La Estación]] #[[La Estaquera]] #[[La Ferrián]] #[[La Formiga (Perlora)|La Formiga]] #[[Friera (Perlora)|Friera]] #[[El Monte (Perlora)|El Monte]] #[[Nonzalera]] #[[Noval (Perlora)|Noval]] #[[La Pedrera (Perlora)|La Pedrera]] #[[Perán]] #[[El Perecil]] #[[Ponteo (Perlora)|Ponteo]] #[[El Prau (Perlora)|El Prau]] #[[La Residencia]] #[[La Rodada (Perlora)|La Rodada]] #[[Rodiles (Perlora)|Rodiles]] #[[La Rotella (Perlora)|La Rotella]] #[[El Salguiru]] #[[La Sierra (Perlora)|La Sierra]] #[[La Torre (Perlora)|La Torre]] #[[La Xabina]] #[[Yebio]] | *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Prevera]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[La Baragaña]] #[[La Barquera (Prevera)|La Barquera]] #[[Barreres (Prevera)|Barreres]] #[[La Cuesta (Prevera)|La Cuesta]] #[[L'Empalme (Prevera)|L'Empalme]] #[[Mazaneda (Prevera)|Mazaneda]] #[[El Monte (Prevera)|El Monte]] #[[Muniello (Prevera)|Muniello]] #[[Reconco (Prevera)|Reconco]] #[[El Riigu]] #[[El Valle (Prevera)|El Valle]] #[[Xelaz]] | *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[El Pieloro]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[L'Alto la Ilesia]] #[[Los Caleros]] #[[El Cellero]] #[[La Espeñada]] #[[La Estación (El Pieloro)|La Estación]] #[[Llaneces (El Pieloro)|Llaneces]] #[[El Llano (El Pieloro)|El Llano]] #[[El Raitán]] #[[El Rendaliego]] #[[San Zabornín (El Pieloro)|San Zabornín]] #[[La Xunca]] | *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Priendes]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[Barreres (Priendes)|Barreres]] #[[Bárzana (Priendes)|Bárzana]] #[[El Cabo]] #[[El Cantu (Priendes)|El Cantu]] #[[Falmuria]] #[[La Pesgana]] #[[Pinzales]] #[[El Polleo]] #[[El Riistru]] #[[San Pablo (Priendes)|San Pablo]] | *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} *{{sí}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[Tamón]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[Alredor de la Ilesia]] #[[Bardiel]] #[[Les Cabañes (Tamón)|Les Cabañes]] #[[La Calle la Vega]] #[[El Cascayu]] #[[Cotones]] #[[La Fontanina (Tamón)|La Fontanina]] #[[La Güelga (Tamón)|La Güelga]] #[[Maripullín]] #[[El Monte Grande]] #[[El Monte'l Pando]] #[[El Redal (Tamón)|El Redal]] #[[El Rioncéu]] #[[Samartín (Tamón)|Samartín]] #[[Tabaza]] #[[La Tabla (Tamón)|La Tabla]] #[[Les Tranques]] #[[La Vallina (Tamón)|La Vallina]] #[[La Velilla]] #[[La Vera'l Ríu]] #[[La Venta (Tamón)|La Venta]] #[[Villar de Baxo]] #[[Villar de Riba]] | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |- |{{celda|non|[[El Valle (Carreño)|El Valle]]}} |{{sí}} |{{non}} |{{non}} | #[[El Cuitu (El Valle)|El Cuitu]] #[[Fontefría]] #[[Llacín]] #[[La Maquila]] #[[La Mata (El Valle)|La Mata]] #[[Nozalín]] #[[El Palacio (El Valle)|El Palacio]] #[[Ramos]] #[[Santolaya (El Valle)|Santolaya]] #[[La Sierra (El Valle)|La Sierra]] #[[Sopeñes (El Valle)|Sopeñes]] #[[La Torre (El Valle)|La Torre]] #[[La Vega (El Valle)|La Vega]] #[[Xanes]] #[[Zancornio]] | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} | *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} *{{non}} |} == Aclaraciones == {{llistaref}} 0p5zse90lgreyf3em9039w2dathwwfx 0 190966 3703900 3589956 2022-08-02T08:59:47Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Christian Joel Sánchez Leal''' {{nym}} ye un {{futbolista}}. == Clubes == {{clubes |club1=Real Sporting de Xixón "B" |país1=España |añu1=2017-2019 |club2=Real Sporting de Xixón |país2=España |añu2=2019-2021 |club3=AEK Larnaca |país3=Chipre |añu3=2021-2022 |club4=Real Sporting de Xixón |país4=España |añu4=2022- }} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces futbolista}} {{NF|1999||Joel, Christian}} [[Category:Futbolistes de Cuba]] [[Categoría:Porteros de fútbol]] [[Categoría:Persones de L'Habana]] l83emxd041pkn54nz6wjc0mhft5g2bm 0 222749 3703948 3551315 2022-08-02T09:26:59Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092659}} {{llocalidá}} '''Abancourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Abancourt (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Abancourt}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] p5zkrlewd13sm1hzxs7bj214x3xx2hx 0 222750 3703949 3551316 2022-08-02T09:27:00Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092700}} {{llocalidá}} '''Abbecourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Abbecourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] pj1avhl9fblfowxz9hxbwgdrumvc7r9 0 222751 3703947 3551317 2022-08-02T09:26:59Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092659}} {{llocalidá}} '''Abbeville-Saint-Lucien''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Abbeville-Saint-Lucien|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] i4flgti1byvzthvp2jscrh1zrbm15cj 0 222752 3703950 3551318 2022-08-02T09:27:05Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092705}} {{llocalidá}} '''Achy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Achy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ggl1xdio6aneipb2wmfctn6uv8wawjz 0 222753 3703951 3551319 2022-08-02T09:27:06Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092706}} {{llocalidá}} '''Acy-en-Multien''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Acy-en-Multien|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] r6m2ggykserg6lvfmm4kn8b03ml196g 0 222754 3703952 3551320 2022-08-02T09:27:07Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092707}} {{llocalidá}} '''Les Ageux''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Les Ageux|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Ageux, Les]] nj92ayyraf80b2h6stsn076eqt2raxf 0 222755 3703953 3551321 2022-08-02T09:27:09Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092709}} {{llocalidá}} '''Agnetz''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Agnetz|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 5za7ehn0am1karnfsc7yvmy3zmqwlss 0 222756 3703954 3551322 2022-08-02T09:27:10Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092710}} {{llocalidá}} '''Airion''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Airion|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] cgc86dizfseqma57cfu4s7aoyscsn7p 0 222757 3703955 3551323 2022-08-02T09:27:13Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092713}} {{llocalidá}} '''Allonne''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Allonne (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Allonne}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] eqk549rvdvfnbyzqa5zqjzuilxgmkm8 0 222758 3703957 3551324 2022-08-02T09:27:15Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092715}} {{llocalidá}} '''Amblainville''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Amblainville|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 8u9uzb97174uhpmd83uwgmofhxdfehq 0 222759 3703958 3551325 2022-08-02T09:27:16Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092716}} {{llocalidá}} '''Amy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Amy (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Amy}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] jlezai07v0t9kmsuxgdcp7un0sk6lnb 0 222760 3703956 3551326 2022-08-02T09:27:15Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092715}} {{llocalidá}} '''Andeville''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Andeville|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] jbprhorabyilmekpkuvnfv94phy1grh 0 222761 3703959 3551327 2022-08-02T09:27:25Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092725}} {{llocalidá}} '''Angicourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Angicourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] d7lcn32t3keyjsq54fa2ioeefb5cj27 0 222762 3703960 3551328 2022-08-02T09:27:27Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092727}} {{llocalidá}} '''Angivillers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Angivillers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ba13ztcnzgble5oxi3atzrcv5de8l9f 0 222763 3703962 3551329 2022-08-02T09:27:32Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092732}} {{llocalidá}} '''Angy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Angy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] jwxcazm9tj6w9n2y7r173jsvsr4283g 0 222764 3703961 3551330 2022-08-02T09:27:30Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092730}} {{llocalidá}} '''Ansacq''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Ansacq|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ixt11lyjkjzue70u1cdt5jnt6dx9n10 0 222765 3703963 3551331 2022-08-02T09:27:35Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092735}} {{llocalidá}} '''Ansauvillers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Ansauvillers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 4p0c0hb5ysv5ujus8py8lx730pxh4cn 0 222766 3703964 3551332 2022-08-02T09:27:37Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092737}} {{llocalidá}} '''Antheuil-Portes''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Antheuil-Portes|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] betxdj2nr8wp9tfrm7rlpn43jh0rtq8 0 222767 3703966 3551333 2022-08-02T09:27:39Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092739}} {{llocalidá}} '''Antilly''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Antilly (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Antilly}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] fr083tv9kp2zrr97mdmqdl0or03djeh 0 222768 3703965 3551334 2022-08-02T09:27:38Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092738}} {{llocalidá}} '''Appilly''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Appilly|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] aqgrjpo0lhxlid4l4fivq7da1xnmwmn 0 222769 3703967 3551335 2022-08-02T09:27:42Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092742}} {{llocalidá}} '''Apremont''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Apremont (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Apremont}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 8lemv115fsm6jsnmvietowzr6y7cf9n 0 222770 3703969 3551336 2022-08-02T09:27:45Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092745}} {{llocalidá}} '''Armancourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Armancourt (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Armancourt}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 1thxmtsn7uluy9xhln4nasynxh9p129 0 222771 3703970 3551337 2022-08-02T09:27:46Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092746}} {{llocalidá}} '''Arsy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Arsy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] cev3dli56ezef26dpklrkoa9cebqk4d 0 222772 3703968 3551338 2022-08-02T09:27:45Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092745}} {{llocalidá}} '''Attichy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Attichy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 8l5lu1lbetm0trcl4mwtefjg7nadtch 0 222774 3703971 3551340 2022-08-02T09:27:54Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092754}} {{llocalidá}} '''Auchy-la-Montagne''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Auchy-la-Montagne|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] fupbm2d6f01268rgwwanpgigbo4wd5e 0 222775 3703972 3551341 2022-08-02T09:27:59Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092759}} {{llocalidá}} '''Auger-Saint-Vincent''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Auger-Saint-Vincent|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] s81zq1oe9tn8k5t7z343r1bqvlyjfv3 0 222776 3703973 3551342 2022-08-02T09:28:01Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092801}} {{llocalidá}} '''Aumont-en-Halatte''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Aumont-en-Halatte|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ctn5asukflt406fm3ey2qtqp6wj44ve 0 222777 3703974 3551343 2022-08-02T09:28:01Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092801}} {{llocalidá}} '''Auneuil''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Auneuil|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] lf708a3ury0a6flqolkx1na5j1kescv 0 222778 3703975 3551344 2022-08-02T09:28:05Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092805}} {{llocalidá}} '''Auteuil''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Auteuil (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Auteuil}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 7opvak74ly2ltbm16gus4goiebeuc28 0 222779 3703976 3551345 2022-08-02T09:28:06Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092806}} {{llocalidá}} '''Autheuil-en-Valois''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Autheuil-en-Valois|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] fx7vmfmzcnzm482qf6k4in9c6i1a2dp 0 222780 3703977 3551346 2022-08-02T09:28:07Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092807}} {{llocalidá}} '''Autrêches''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Autrêches|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] a55pmtuni9r50zeemx85i0e74ie0vwp 0 222781 3703978 3551347 2022-08-02T09:28:09Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092809}} {{llocalidá}} '''Aux Marais''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Aux Marais|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] lp3ls4scn5lt0h9fe7ed8pwi7ztylu0 0 222782 3703979 3551348 2022-08-02T09:28:10Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092810}} {{llocalidá}} '''Avilly-Saint-Léonard''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Avilly-Saint-Léonard|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Avilly-Saint-Leonard]] 0jq0fll884ksn6sq2q6mm71ctvkkecg 0 222783 3703980 3551349 2022-08-02T09:28:11Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092811}} {{llocalidá}} '''Avrechy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Avrechy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] e8y5ubtc599awcm7dqouoht01vb44xn 0 222784 3703982 3551350 2022-08-02T09:28:15Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092815}} {{llocalidá}} '''Avricourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Avricourt (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Avricourt}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] dqs1lxsg3w342p2omycpfjp00bgamvm 0 222785 3703981 3551351 2022-08-02T09:28:13Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802092813}} {{llocalidá}} '''Avrigny''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Avrigny|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] lp3fnvrl1n4dkzhu52kbtl11n4c2prj 0 222786 3703984 3551352 2022-08-02T09:31:06Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093106}} {{llocalidá}} '''Babœuf''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Babœuf|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] mrfn2u11h8v5nzudkuusln4r604q6od 0 222787 3703983 3551353 2022-08-02T09:31:05Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093105}} {{llocalidá}} '''Bacouël''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bacouël|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] h91m1jt8memra22e5zqubxn0ifec6q3 0 222788 3703985 3551354 2022-08-02T09:31:11Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093111}} {{llocalidá}} '''Bailleul-le-Soc''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bailleul-le-Soc|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 9v097duc61dtybb8ev4dijm27zvnd5p 3703996 3703985 2022-08-02T09:31:29Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093129}} {{llocalidá}} '''Bailleul-le-Soc''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bailleul-le-Soc|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 8kiztaczdw02f01byjvtlixlkbl9kyz 0 222789 3703986 3551355 2022-08-02T09:31:12Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093112}} {{llocalidá}} '''Bailleul-sur-Thérain''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bailleul-sur-Thérain|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Bailleul-sur-Therain]] 6mrav6sxi8dw2z83vskujyos962mf99 3703997 3703986 2022-08-02T09:31:32Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093132}} {{llocalidá}} '''Bailleul-sur-Thérain''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bailleul-sur-Thérain|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Bailleul-sur-Therain]] 7zqvevneshmmvvxh6tuhcoy2vqjbdje 0 222790 3703987 3551356 2022-08-02T09:31:13Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093113}} {{llocalidá}} '''Bailleval''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bailleval|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 2zc8debfu2annq7dx7uvekv3ri7ztid 0 222791 3703988 3551357 2022-08-02T09:31:13Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093113}} {{llocalidá}} '''Bailly''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bailly (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Bailly}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 2p7cfs2g7vub6lnexjqqwansjqqxbiy 0 222792 3703989 3551358 2022-08-02T09:31:18Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093118}} {{llocalidá}} '''Balagny-sur-Thérain''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Balagny-sur-Thérain|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Balagny-sur-Therain]] 24i70x87gfqb2uxwjhwjo79tt7wdezg 0 222793 3703990 3551359 2022-08-02T09:31:19Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093119}} {{llocalidá}} '''Barbery''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Barbery (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Barbery}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] lgv917g7smrgtf3ev4yrihzldz2mh4o 0 222794 3703991 3551360 2022-08-02T09:31:21Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093121}} {{llocalidá}} '''Bargny''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bargny|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] pw6ec47w37aji9y9rxrux3v68j1av3p 3703998 3703991 2022-08-02T09:31:35Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093135}} {{llocalidá}} '''Bargny''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bargny|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 4estwbhf3u92xe5hujwaawnua8x39oo 0 222795 3703992 3551361 2022-08-02T09:31:23Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093123}} {{llocalidá}} '''Baron''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Baron (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Baron}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] dn6eqyf1oqh95u6dppt3vmstr2o6uoi 0 222796 3703994 3551362 2022-08-02T09:31:25Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093125}} {{llocalidá}} '''Baugy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Baugy (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Baugy}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] o0kreu8xe7xz6fdy9npqdink0ghte9i 0 222797 3703993 3551363 2022-08-02T09:31:23Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093123}} {{llocalidá}} '''Bazancourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bazancourt (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Bazancourt}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] fdv1wowukqcl455tekabdaqerewbiy0 0 222798 3703995 3551364 2022-08-02T09:31:26Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093126}} {{llocalidá}} '''Bazicourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bazicourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] jkkv7rki6hv8wcp58j5dhijjgz13zbp 0 222799 3704000 3551365 2022-08-02T09:34:01Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093401}} {{llocalidá}} '''Beaudéduit''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Beaudéduit|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Beaudeduit]] rcczrblntmy4q4dli7hhm5q7dnc7dvp 0 222800 3703999 3551366 2022-08-02T09:33:59Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093359}} {{llocalidá}} '''Beaugies-sous-Bois''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Beaugies-sous-Bois|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] gg2uygoxy8b1b92e63oef44wr48tstc 0 222801 3704002 3551367 2022-08-02T09:34:04Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093404}} {{llocalidá}} '''Beaulieu-les-Fontaines''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Beaulieu-les-Fontaines|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] jmk3zu02uvgk8w1nv9wf27f5n5ikr34 0 222802 3704001 3551368 2022-08-02T09:34:02Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093402}} {{llocalidá}} '''Beaurains-lès-Noyon''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Beaurains-lès-Noyon|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Beaurains-les-Noyon]] ghaut86tbabfzc9pgx1573qrnroty7t 0 222803 3704004 3551369 2022-08-02T09:34:07Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093407}} {{llocalidá}} '''Beaurepaire''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Beaurepaire (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Beaurepaire}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ludjolwhcl39ill8q5dxeaw0e1hsefv 0 222804 3704003 3551370 2022-08-02T09:34:06Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093406}} {{llocalidá}} '''Beauvais''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Beauvais|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 42fn792io26o6utddy04c0p3adp3ffx 0 222805 3704007 3551371 2022-08-02T09:34:44Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093444}} {{llocalidá}} '''Beauvoir''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Beauvoir (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Beauvoir}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 7hhk4c2zgitmb7bezaotv14x2ejekft 0 222806 3704005 3551372 2022-08-02T09:34:42Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093442}} {{llocalidá}} '''Béhéricourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Béhéricourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Behericourt]] qe0vhb1tmrpqzyl8c2p8ugjn7z7lvad 0 222807 3704006 3551373 2022-08-02T09:34:44Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093444}} {{llocalidá}} '''Belle-Église''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Belle-Église|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Belle-Eglise]] 1o7xtwsda0i4d07y8afo5cgx705b65u 0 222808 3704008 3551374 2022-08-02T09:34:50Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093450}} {{llocalidá}} '''Belloy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Belloy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] n4x83eavqcix8ryz4012zhrnr4xur4v 0 222809 3704009 3551375 2022-08-02T09:34:52Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093452}} {{llocalidá}} '''Berlancourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Berlancourt (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Berlancourt}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] pa1f2mttkpr3askvijo84hie62c6vqp 0 222810 3704010 3551376 2022-08-02T09:34:53Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093453}} {{llocalidá}} '''Berneuil-en-Bray''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Berneuil-en-Bray|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] lkd92sndgmmb3peydobk3bkt8jgpmw0 0 222811 3704011 3551377 2022-08-02T09:34:55Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093455}} {{llocalidá}} '''Berneuil-sur-Aisne''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Berneuil-sur-Aisne|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] p3skk0ruyllubjkyax4o2h4nk4o2339 0 222812 3704012 3551378 2022-08-02T09:34:57Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093457}} {{llocalidá}} '''Berthecourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Berthecourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 1pxc0g432f6sjtpnb7krlryc1oifdiz 0 222813 3704013 3551379 2022-08-02T09:34:58Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093458}} {{llocalidá}} '''Béthancourt-en-Valois''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Béthancourt-en-Valois|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Bethancourt-en-Valois]] dvquv6dorspf2aekgvtjaw60vlqiwaj 0 222814 3704014 3551380 2022-08-02T09:35:01Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093501}} {{llocalidá}} '''Béthisy-Saint-Martin''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Béthisy-Saint-Martin|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Bethisy-Saint-Martin]] 9e78lgknu4tgoq39ziaxya8pplux0cw 0 222815 3704016 3551381 2022-08-02T09:35:05Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093505}} {{llocalidá}} '''Béthisy-Saint-Pierre''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Béthisy-Saint-Pierre|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Bethisy-Saint-Pierre]] n095q374pxuxz41g7sh31e8a2ldndhy 0 222816 3704015 3551382 2022-08-02T09:35:01Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093501}} {{llocalidá}} '''Betz''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Betz (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Betz}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] bv3dmvju184le88015s1c3g84wkkyyx 0 222817 3704017 3551383 2022-08-02T09:35:12Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093512}} {{llocalidá}} '''Bienville''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bienville|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] kzpbxbxhu7x6s39okl44m7ucpqelxco 0 222818 3704018 3551384 2022-08-02T09:35:14Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093514}} {{llocalidá}} '''Biermont''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Biermont|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ncy6dvdrt4t2swrrtr4dfeyh0jzjxo7 0 222819 3704020 3551385 2022-08-02T09:35:20Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093520}} {{llocalidá}} '''Bitry''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bitry (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Bitry}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 0l0d6zqs02akh5iits134qyb3zud31c 0 222820 3704019 3551386 2022-08-02T09:35:18Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093518}} {{llocalidá}} '''Blacourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Blacourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 9is4pybggrlyb7lws0fookctw1ltb14 0 222822 3704021 3551388 2022-08-02T09:35:22Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093522}} {{llocalidá}} '''Blancfossé''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Blancfossé|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Blancfosse]] euj3ghmienp7wvabj0notwgqjvnxz9z 0 222823 3704022 3551389 2022-08-02T09:35:23Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093523}} {{llocalidá}} '''Blargies''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Blargies|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] thnyhg86q56z3zu33hftcklc3jfdlv4 0 222824 3704023 3551390 2022-08-02T09:35:26Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093526}} {{llocalidá}} '''Blicourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Blicourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] d3xh7nasb3wxbntzpw76hhww9g1qhuf 0 222825 3704024 3551391 2022-08-02T09:35:28Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093528}} {{llocalidá}} '''Blincourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Blincourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 4oj754fejgywde9ipygwr5qw2lkjrhu 0 222826 3704025 3551392 2022-08-02T09:35:31Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093531}} {{llocalidá}} '''Boissy-Fresnoy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Boissy-Fresnoy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 0pdegxsqfnyy4zstf341mtpdwdk1a78 0 222827 3704026 3551393 2022-08-02T09:35:31Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093531}} {{llocalidá}} '''Bonlier''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bonlier|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] s77ovm0ho1r1q3h6sudu8yfm6jvaoqm 0 222828 3704028 3551394 2022-08-02T09:35:35Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093535}} {{llocalidá}} '''Bonneuil-en-Valois''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bonneuil-en-Valois|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 9545pe56nulr8y91fjm7cqmu3rmyp6i 0 222829 3704027 3551395 2022-08-02T09:35:34Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093534}} {{llocalidá}} '''Bonneuil-les-Eaux''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bonneuil-les-Eaux|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] q1dl9rhnb7ra4atbo6gouqvt7ak9mcs 0 222830 3704029 3551396 2022-08-02T09:36:15Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093615}} {{llocalidá}} '''Bonnières''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bonnières (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Bonnières}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Bonnieres (Oise)]] omu0om1wf6epb44p68tqbx3k5dybaav 0 222831 3704030 3551397 2022-08-02T09:36:20Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093620}} {{llocalidá}} '''Bonvillers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bonvillers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 6eqgdn0ujiiwg5qiio73flwug29yyh0 0 222832 3704031 3551398 2022-08-02T09:36:22Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093622}} {{llocalidá}} '''Boran-sur-Oise''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Boran-sur-Oise|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 2azs2rq08oxd4yzsi4nre8b4o5ay0vo 0 222833 3704032 3551399 2022-08-02T09:36:24Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093624}} {{llocalidá}} '''Borest''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Borest|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] nro67cc5nqu1dwiud8y71rzvda0rrva 0 222834 3704033 3551400 2022-08-02T09:36:25Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093625}} {{llocalidá}} '''Bornel''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bornel|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] g6m9fqx1rx4ef3td62r5aoyf3q7f1ao 0 222835 3704034 3551401 2022-08-02T09:36:26Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093626}} {{llocalidá}} '''Boubiers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Boubiers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 8463eu181bv8dtkyc1nn02ivaf1vxya 0 222836 3704035 3551402 2022-08-02T09:36:29Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093629}} {{llocalidá}} '''Bouconvillers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bouconvillers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 7wrjrqa6fiygk3ghtbyw6v7rrvpfn08 0 222837 3704036 3551403 2022-08-02T09:36:31Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093631}} {{llocalidá}} '''Bouillancy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bouillancy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] gx26q44ts0sea8ozmwo57nmg93i6stu 0 222838 3704037 3551404 2022-08-02T09:36:32Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093632}} {{llocalidá}} '''Boullarre''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Boullarre|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] rv93ori1v44zl6nsj5sclewwvl5a5un 0 222839 3704038 3551405 2022-08-02T09:36:34Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093634}} {{llocalidá}} '''Boulogne-la-Grasse''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Boulogne-la-Grasse|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 7s2z59z7mul08clalvamqkllfw5noxw 0 222840 3704040 3551406 2022-08-02T09:36:36Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093636}} {{llocalidá}} '''Boursonne''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Boursonne|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ah1hsst2uh6r8sk786v2dz27rzj6q40 0 222841 3704039 3551407 2022-08-02T09:36:34Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093634}} {{llocalidá}} '''Boury-en-Vexin''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Boury-en-Vexin|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] l9swyfxw7xlog99au0z423148gd5zr7 0 222842 3704042 3551408 2022-08-02T09:36:48Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093648}} {{llocalidá}} '''Boutencourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Boutencourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] i700ow89jyey1jkkw89cuwj99jhx5ge 0 222843 3704041 3551409 2022-08-02T09:36:45Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093645}} {{llocalidá}} '''Bouvresse''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bouvresse|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] e6bvdpfgcq6sshatirvhdomuez2qspf 0 222844 3704043 3551410 2022-08-02T09:36:51Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093651}} {{llocalidá}} '''Braisnes-sur-Aronde''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Braisnes-sur-Aronde|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ehlahotv6e7udlywlehoiuv4tc2cstk 0 222846 3704044 3551411 2022-08-02T09:36:52Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093652}} {{llocalidá}} '''Brasseuse''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Brasseuse|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] jeclgih9q5afccb9s7ewj3j9mkb6y8s 0 222847 3704045 3551412 2022-08-02T09:36:54Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093654}} {{llocalidá}} '''Brégy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Brégy|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Bregy]] acbhr998d0tq68xldx82qny1lxg95jl 0 222848 3704046 3551413 2022-08-02T09:36:56Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093656}} {{llocalidá}} '''Brenouille''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Brenouille|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] eutrhi5za36hqty1dqjhv8kigu1ue05 0 222849 3704047 3551414 2022-08-02T09:36:58Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093658}} {{llocalidá}} '''Bresles''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bresles|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] bzm2rkq6vkbayb93ayx4kt36k708fly 0 222850 3704048 3551415 2022-08-02T09:37:00Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093700}} {{llocalidá}} '''Breteuil''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Breteuil (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Breteuil}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 0nqvbuqu1rxg0oh3qnm2k4wrv2rieng 0 222851 3704049 3551416 2022-08-02T09:37:00Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093700}} {{llocalidá}} '''Brétigny''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Brétigny (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Brétigny}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise|Bretigny (Oise)]] 2blie2z95zik99p15bwwdzvj1yzautv 0 222852 3704050 3551417 2022-08-02T09:37:02Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093702}} {{llocalidá}} '''Breuil-le-Sec''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Breuil-le-Sec|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 64f18v0ckhqq1f6mfc6cx7t2nqxh5xv 0 222853 3704052 3551418 2022-08-02T09:37:06Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093706}} {{llocalidá}} '''Breuil-le-Vert''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Breuil-le-Vert|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] mzpgrt6yp45b9a09udwvpot6hnebcrm 0 222854 3704051 3551419 2022-08-02T09:37:04Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093704}} {{llocalidá}} '''Briot''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Briot (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Briot}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 33ad3cn0386zxcv5oq4dfvqg16dafw5 0 222855 3704054 3551420 2022-08-02T09:37:16Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093716}} {{llocalidá}} '''Brombos''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Brombos|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 6ihrba5spizy7doybffl42jxiqknb78 0 222856 3704053 3551421 2022-08-02T09:37:15Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093715}} {{llocalidá}} '''Broquiers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Broquiers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 7cmw4vi6em9purvcl0kzw9d4sgldvt0 0 222857 3704055 3551422 2022-08-02T09:37:20Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093720}} {{llocalidá}} '''Broyes''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Broyes (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Broyes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] sxcon7dg1r9tawfacp5ohh0cci4t05n 0 222858 3704056 3551423 2022-08-02T09:37:22Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093722}} {{llocalidá}} '''Brunvillers-la-Motte''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Brunvillers-la-Motte|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] h5ux4vqfwa12fl6gagqaer8qzc45ji0 0 222859 3704057 3551424 2022-08-02T09:37:23Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093723}} {{llocalidá}} '''Bucamps''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bucamps|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] tl6708rq87b5rg3n4nxiwe2aw3fw5g2 0 222860 3704058 3551425 2022-08-02T09:37:24Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093724}} {{llocalidá}} '''Buicourt''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Buicourt|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ml6dz36pdiaofwd2rcmzmj2x3xx9x93 0 222861 3704059 3551426 2022-08-02T09:37:28Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093728}} {{llocalidá}} '''Bulles''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bulles (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Bulles}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ojko4t88vbfxn4ocl95f3xi2c3d9ed2 0 222862 3704060 3551427 2022-08-02T09:37:30Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093730}} {{llocalidá}} '''Bury''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bury (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Bury}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] ozwp0clyjt3yde5t4yc80uxtwe6uy72 0 222863 3704061 3551428 2022-08-02T09:37:32Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802093732}} {{llocalidá}} '''Bussy''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Bussy (Oise)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Bussy}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] h66vbtokx5y1ha4vu9rqin537vvcg6z 4 223570 3703944 3665259 2022-08-02T09:20:32Z Omarete 35 /* Artículos */ wikitext text/x-wiki {{editándose}} {{Ficha de wikiproyeutu |inicio=marzu de 2021 |nombre=Wikiproyeutu llocalidaes de Francia |cabecera= |color= |logo=Flag of France.svg|px=250 |objetivo=Crear artículos de calidá pa toles comuñes, distritos, departamentos, cantones y rexones franceses, tomando los datos de Wikidata. |participantes = [[Usuariu:Omarete|Omarete]] }} L'oxetivu d'esti Wikiproyeutu ye crear artículos de calidá pa toles comuñes, distritos, cantones y rexones franceses, tomando los datos de Wikidata. Los artículos faense mediante [[Usuariu:RsgBot|RsgBot]], tomando como base de los llistaos les categoríes correspondientes de la Wikipedia en francés. == Artículos == {|{{tablaguapa}} ! Rexón ! Departamentu ! Comuñes ! Creaes ! Revisaes ! Distritos ! Creaos ! Revisaos ! Cantones ! Creaos ! Revisaos |- | rowspan = 6 | [[Altos de Francia]] |- | [[Aisne]] || [[:Categoría:Comuñes d'Aisne|799]] || 799 || {{sí}} || 5 || || || 21 || || |- | [[Nord]] || [[:Categoría:Comuñes de Nord|648]] || 648 || {{sí}} || 6 || || || 41 || || |- | [[Oise]] || [[:Categoría:Comuñes d'Oise|679]] || {{celda|non|677}} || || 4 || || || 21 || || |- | [[Pas-de-Calais]] || [[:Categoría:Comuñes de Pas-de-Calais|890]] || {{celda|non|875}} || || 7 || || || 39 || || |- | [[Somme]] || [[:Categoría:Comuñes de Somme|772]] || 772 || {{sí}} || 4 || || || 23 || || |- | rowspan = 14 | [[Auvernia-Ródanu-Alpes]] |- | [[Ain]] || [[:Categoría:Comuñes d'Ain|393]] || 393 || {{sí}} || 4 || 4 || {{sí}} || 23 || || |- | [[Allier]] || [[:Categoría:Comuñes d'Allier|317]] || 317 || {{sí}} || 3 || || || 19 || || |- | [[Alta Saboya]] || [[:Categoría:Comuñes d'Alta Saboya|279]] || 279 || {{sí}} || 4 || || || 17 || || |- | [[Altu Loira]] || [[:Categoría:Comuñes d'Altu Loira|257]] || 257 || {{sí}} || 3 || || || 19 || || |- | [[Ardèche]] || [[:Categoría:Comuñes d'Ardèche|335]] || 335 || {{sí}} || 3 || || || 17 || || |- | [[Cantal]] || [[:Categoría:Comuñes de Cantal|246]] || 246 || {{sí}} || 3 || || || 15 || || |- | [[Drôme]] || [[:Categoría:Comuñes de Drôme|364]] || 364 || {{sí}} || 3 || || || 19 || || |- | [[Isère]] || [[:Categoría:Comuñes d'Isère|512]] || 512 || {{sí}} || 3 || || || 29 || || |- | [[Loira]] || [[:Categoría:Comuñes de Loira|323]] || 323 || {{sí}} || 3 || || || 21 || || |- | [[Metrópolis de Lyon]] || [[:Categoría:Comuñes de la Metrópolis de Lyon|59]] || 59 || {{sí}} || 1 || || || - || - || - |- | [[Puy-de-Dôme]] || [[:Categoría:Comuñes de Puy-de-Dôme|464]] || 464 || {{sí}} || 5 || || || 31 || || |- | [[Ródanu]] || [[:Categoría:Comuñes de Ródanu|208]] || 208 || {{sí}} || 2 || || || 13 || || |- | [[Saboya (departamentu)|Saboya]] || [[:Categoría:Comuñes de Saboya|273]] || 273 || {{sí}} || 3 || || || 19 || || |- | rowspan = 9 | [[Borgoña-Francu Condáu]] |- | [[Altu Saona]] || [[:Categoría:Comuñes d'Altu Saona|539]] || 539 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Côte-d'Or]] || [[:Categoría:Comuñes de Côte-d'Or|698]] || 698 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Doubs]] || [[:Categoría:Comuñes de Doubs|573]] || {{celda|non|564}} || || || || || || || |- | [[Jura (departamentu)|Jura]] || [[:Categoría:Comuñes de Jura|494]] || 494 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Nièvre]] || [[:Categoría:Comuñes de Nièvre|309]] || 309 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Saona y Loira]] || [[:Categoría:Comuñes de Saona y Loira|565]] || 565 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Territoriu de Belfort]] || [[:Categoría:Comuñes de Territoriu de Belfort|101]] || 101 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Yonne]] || [[:Categoría:Comuñes de Yonne|423]] || 423 || {{sí}} || || || || || || |- | rowspan = 5 | [[Bretaña]] |- | [[Côtes-d'Armor]] || [[:Categoría:Comuñes de Côtes-d'Armor|348]] || {{celda|non|345}} || || || || || || || |- | [[Finistère]] || [[:Categoría:Comuñes de Finistère|277]] || {{celda|non|265}} || || || || || || || |- | [[Ille y Vilaine]] || [[:Categoría:Comuñes d'Ille y Vilaine|333]] || {{celda|non|329}} || || || || || || || |- | [[Morbihan]] || [[:Categoría:Comuñes de Morbihan|249]] || {{celda|non|224}} || || || || || || || |- | rowspan = 6 | [[Centru-Valle del Loira]] |- | [[Cher (departamentu)|Cher]] || || || || || || || || || |- | [[Eure y Loir]] || || || || || || || || || |- | [[Indre y Loira]] || || || || || || || || || |- | [[Loir y Cher]] || || || || || || || || || |- | [[Loiret]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 3 | [[Córcega]] |- | [[Córcega del Sur]] || 124 || {{celda|non|118}} || || || || || || || |- | [[Alta Córcega]] || 236 || || || || || || || || |- | rowspan = 11 | [[Gran Este]] |- | [[Ardennes]] || || || || || || || || || |- | [[Aube]] || || || || || || || || || |- | [[Baxu Rin]] || || || || || || || || || |- | [[Altu Rin]] || || || || || || || || || |- | [[Alta Marne]] || || || || || || || || || |- | [[Marne]] || || || || || || || || || |- | [[Meurthe y Moselle]] || || || || || || || || || |- | [[Meuse]] || || || || || || || || || |- | [[Moselle]] || || || || || || || || || |- | [[Vosgos]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 10 | [[Islla de Francia]] |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 6 | [[Normandía]] |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 13 | [[Nueva Aquitania]] |- | [[Charente]] || [[:Categoría:Comuñes de Charente|364]]|| 364 || || || || || || || |- | [[Charente-Maritime]] || || || || || || || || || |- | [[Corrèze]] || || || || || || || || || |- | [[Creuse]] || || || || || || || || || |- | [[Dordogne]] || || || || || || || || || |- | [[Gironde]] || || || || || || || || || |- | [[Landes]] || || || || || || || || || |- | [[Lot-et-Garonne]] || || || || || || || || || |- | [[Pyrénées-Atlantiques]] || || || || || || || || || |- | [[Deux-Sèvres]] || || || || || || || || || |- | [[Vienne]] || || || || || || || || || |- | [[Haute-Vienne]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 14 | [[Occitania]] |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 6 | [[Países del Loira]] |- | [[Loira Atlánticu]] || || || || || || || || || |- | [[Maine y Loira]] || || || || || || || || || |- | [[Mayenne]] || || || || || || || || || |- | [[Sarthe]] || || || || || || || || || |- | [[Vendée]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 7 | [[Provenza-Alpes-Costa Azul]] |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- |} [[Categoría:Wikipedia:Wikiproyeutu Llocalidaes de Francia|*]] o9tiz1rgy09jquflxqxm2hjqk7bd8wm 3703946 3703944 2022-08-02T09:25:44Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{editándose}} {{Ficha de wikiproyeutu |inicio=marzu de 2021 |nombre=Wikiproyeutu llocalidaes de Francia |cabecera= |color= |logo=Flag of France.svg|px=250 |objetivo=Crear artículos de calidá pa toles comuñes, distritos, departamentos, cantones y rexones franceses, tomando los datos de Wikidata. |participantes = [[Usuariu:Omarete|Omarete]] }} L'oxetivu d'esti Wikiproyeutu ye crear artículos de calidá pa toles comuñes, distritos, cantones y rexones franceses, tomando los datos de Wikidata. Los artículos faense mediante [[Usuariu:RsgBot|RsgBot]], tomando como base de los llistaos les categoríes correspondientes de la Wikipedia en francés. == Artículos == {|{{tablaguapa}} ! Rexón ! Departamentu ! Comuñes ! Creaes ! Revisaes ! Distritos ! Creaos ! Revisaos ! Cantones ! Creaos ! Revisaos |- | rowspan = 6 | [[Altos de Francia]] |- | [[Aisne]] || [[:Categoría:Comuñes d'Aisne|799]] || 799 || {{sí}} || 5 || || || 21 || || |- | [[Nord]] || [[:Categoría:Comuñes de Nord|648]] || 648 || {{sí}} || 6 || || || 41 || || |- | [[Oise]] || [[:Categoría:Comuñes d'Oise|679]] || 679 || || 4 || || || 21 || || |- | [[Pas-de-Calais]] || [[:Categoría:Comuñes de Pas-de-Calais|890]] || {{celda|non|875}} || || 7 || || || 39 || || |- | [[Somme]] || [[:Categoría:Comuñes de Somme|772]] || 772 || {{sí}} || 4 || || || 23 || || |- | rowspan = 14 | [[Auvernia-Ródanu-Alpes]] |- | [[Ain]] || [[:Categoría:Comuñes d'Ain|393]] || 393 || {{sí}} || 4 || 4 || {{sí}} || 23 || || |- | [[Allier]] || [[:Categoría:Comuñes d'Allier|317]] || 317 || {{sí}} || 3 || || || 19 || || |- | [[Alta Saboya]] || [[:Categoría:Comuñes d'Alta Saboya|279]] || 279 || {{sí}} || 4 || || || 17 || || |- | [[Altu Loira]] || [[:Categoría:Comuñes d'Altu Loira|257]] || 257 || {{sí}} || 3 || || || 19 || || |- | [[Ardèche]] || [[:Categoría:Comuñes d'Ardèche|335]] || 335 || {{sí}} || 3 || || || 17 || || |- | [[Cantal]] || [[:Categoría:Comuñes de Cantal|246]] || 246 || {{sí}} || 3 || || || 15 || || |- | [[Drôme]] || [[:Categoría:Comuñes de Drôme|364]] || 364 || {{sí}} || 3 || || || 19 || || |- | [[Isère]] || [[:Categoría:Comuñes d'Isère|512]] || 512 || {{sí}} || 3 || || || 29 || || |- | [[Loira]] || [[:Categoría:Comuñes de Loira|323]] || 323 || {{sí}} || 3 || || || 21 || || |- | [[Metrópolis de Lyon]] || [[:Categoría:Comuñes de la Metrópolis de Lyon|59]] || 59 || {{sí}} || 1 || || || - || - || - |- | [[Puy-de-Dôme]] || [[:Categoría:Comuñes de Puy-de-Dôme|464]] || 464 || {{sí}} || 5 || || || 31 || || |- | [[Ródanu]] || [[:Categoría:Comuñes de Ródanu|208]] || 208 || {{sí}} || 2 || || || 13 || || |- | [[Saboya (departamentu)|Saboya]] || [[:Categoría:Comuñes de Saboya|273]] || 273 || {{sí}} || 3 || || || 19 || || |- | rowspan = 9 | [[Borgoña-Francu Condáu]] |- | [[Altu Saona]] || [[:Categoría:Comuñes d'Altu Saona|539]] || 539 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Côte-d'Or]] || [[:Categoría:Comuñes de Côte-d'Or|698]] || 698 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Doubs]] || [[:Categoría:Comuñes de Doubs|573]] || {{celda|non|564}} || || || || || || || |- | [[Jura (departamentu)|Jura]] || [[:Categoría:Comuñes de Jura|494]] || 494 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Nièvre]] || [[:Categoría:Comuñes de Nièvre|309]] || 309 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Saona y Loira]] || [[:Categoría:Comuñes de Saona y Loira|565]] || 565 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Territoriu de Belfort]] || [[:Categoría:Comuñes de Territoriu de Belfort|101]] || 101 || {{sí}} || || || || || || |- | [[Yonne]] || [[:Categoría:Comuñes de Yonne|423]] || 423 || {{sí}} || || || || || || |- | rowspan = 5 | [[Bretaña]] |- | [[Côtes-d'Armor]] || [[:Categoría:Comuñes de Côtes-d'Armor|348]] || {{celda|non|345}} || || || || || || || |- | [[Finistère]] || [[:Categoría:Comuñes de Finistère|277]] || {{celda|non|265}} || || || || || || || |- | [[Ille y Vilaine]] || [[:Categoría:Comuñes d'Ille y Vilaine|333]] || {{celda|non|329}} || || || || || || || |- | [[Morbihan]] || [[:Categoría:Comuñes de Morbihan|249]] || {{celda|non|224}} || || || || || || || |- | rowspan = 6 | [[Centru-Valle del Loira]] |- | [[Cher (departamentu)|Cher]] || || || || || || || || || |- | [[Eure y Loir]] || || || || || || || || || |- | [[Indre y Loira]] || || || || || || || || || |- | [[Loir y Cher]] || || || || || || || || || |- | [[Loiret]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 3 | [[Córcega]] |- | [[Córcega del Sur]] || 124 || {{celda|non|118}} || || || || || || || |- | [[Alta Córcega]] || 236 || || || || || || || || |- | rowspan = 11 | [[Gran Este]] |- | [[Ardennes]] || || || || || || || || || |- | [[Aube]] || || || || || || || || || |- | [[Baxu Rin]] || || || || || || || || || |- | [[Altu Rin]] || || || || || || || || || |- | [[Alta Marne]] || || || || || || || || || |- | [[Marne]] || || || || || || || || || |- | [[Meurthe y Moselle]] || || || || || || || || || |- | [[Meuse]] || || || || || || || || || |- | [[Moselle]] || || || || || || || || || |- | [[Vosgos]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 10 | [[Islla de Francia]] |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 6 | [[Normandía]] |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 13 | [[Nueva Aquitania]] |- | [[Charente]] || [[:Categoría:Comuñes de Charente|364]]|| 364 || || || || || || || |- | [[Charente-Maritime]] || || || || || || || || || |- | [[Corrèze]] || || || || || || || || || |- | [[Creuse]] || || || || || || || || || |- | [[Dordogne]] || || || || || || || || || |- | [[Gironde]] || || || || || || || || || |- | [[Landes]] || || || || || || || || || |- | [[Lot-et-Garonne]] || || || || || || || || || |- | [[Pyrénées-Atlantiques]] || || || || || || || || || |- | [[Deux-Sèvres]] || || || || || || || || || |- | [[Vienne]] || || || || || || || || || |- | [[Haute-Vienne]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 14 | [[Occitania]] |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 6 | [[Países del Loira]] |- | [[Loira Atlánticu]] || || || || || || || || || |- | [[Maine y Loira]] || || || || || || || || || |- | [[Mayenne]] || || || || || || || || || |- | [[Sarthe]] || || || || || || || || || |- | [[Vendée]] || || || || || || || || || |- | rowspan = 7 | [[Provenza-Alpes-Costa Azul]] |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- | [[]] || || || || || || || || || |- |} [[Categoría:Wikipedia:Wikiproyeutu Llocalidaes de Francia|*]] 7imv0am8ummk5kfsd9hdiwkqv897yvo 0 238391 3703903 3559077 2022-08-02T09:15:49Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091549}} {{llocalidá}} '''Wahagnies''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wahagnies|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] b04lxpf792161otm2yovl6r6v9jns99 0 238393 3703902 3559078 2022-08-02T09:15:48Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091548}} {{llocalidá}} '''Walincourt-Selvigny''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Walincourt-Selvigny|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 2nbgumycwdlbw802xfl7k0ak75ow2eo 0 238395 3703905 3559079 2022-08-02T09:15:56Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091556}} {{llocalidá}} '''Wallers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wallers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] gyxnjhommdaezusgflkpe96t7bziq76 0 238397 3703904 3559080 2022-08-02T09:15:55Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091555}} {{llocalidá}} '''Wallers-en-Fagne''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wallers-en-Fagne|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] jqcykuc6uhrf43datkj30hqvpwqgpsx 0 238399 3703906 3559081 2022-08-02T09:15:57Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091557}} {{llocalidá}} '''Wallon-Cappel''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wallon-Cappel|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] pcrq2qyvd3ytijiotoc1kv2yvazwll8 0 238401 3703907 3559082 2022-08-02T09:15:59Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091559}} {{llocalidá}} '''Wambaix''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wambaix|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] da3gpnkziew3xzk3u3s14fnlto90ifr 0 238403 3703910 3559083 2022-08-02T09:16:06Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091606}} {{llocalidá}} '''Wambrechies''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wambrechies|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] orawxfwyfd5rdl4mtv6ki793h4yi2ns 0 238405 3703908 3559084 2022-08-02T09:16:05Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091605}} {{llocalidá}} '''Wandignies-Hamage''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wandignies-Hamage|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] csszemifhhvz65pa8cgjzisv4f7c9s5 0 238407 3703909 3559085 2022-08-02T09:16:05Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091605}} {{llocalidá}} '''Wannehain''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wannehain|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] mtkopgkygc1i8f812qijdgcx5u19i6z 0 238409 3703911 3559086 2022-08-02T09:16:06Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091606}} {{llocalidá}} '''Wargnies-le-Grand''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wargnies-le-Grand|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 26mt229s9exjuzke3nn5wty97jcpvbg 0 238412 3703912 3559087 2022-08-02T09:16:09Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091609}} {{llocalidá}} '''Wargnies-le-Petit''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wargnies-le-Petit|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] o2nj5ctj5kahzvkwo07fjoeyeq4us5q 0 238415 3703914 3559088 2022-08-02T09:16:20Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091620}} {{llocalidá}} '''Warhem''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Warhem|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] q797alseaf4jcpivaqlku4aiups2ay1 0 238417 3703915 3559089 2022-08-02T09:16:22Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091622}} {{llocalidá}} '''Warlaing''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Warlaing|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] oxg5l7b6mopinwlv1lte867zcp7o3su 0 238419 3703913 3559090 2022-08-02T09:16:20Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091620}} {{llocalidá}} '''Warneton''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Warneton (Nord)|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Ver tamién == *{{otros sitios|Warneton}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 9x6wvobj8y9l01orx03shaueg3f4mjq 0 238421 3703916 3559091 2022-08-02T09:16:22Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091622}} {{llocalidá}} '''Wasnes-au-Bac''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wasnes-au-Bac|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] e4dphx9v1x3rw30rgnr5eo91af5ayqg 0 238423 3703918 3559092 2022-08-02T09:16:54Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091654}} {{llocalidá}} '''Wasquehal''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wasquehal|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] lvsa4u2ohj31o72nwocvf0cs9zirsno 0 238425 3703919 3559093 2022-08-02T09:16:56Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091656}} {{llocalidá}} '''Watten''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Watten|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 9v5vktm7dad92amfvyvbj3thv6tvs2k 0 238427 3703917 3559094 2022-08-02T09:16:54Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091654}} {{llocalidá}} '''Wattignies''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wattignies|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] kazk00mde3nq50embibiiymsdy0dyff 0 238430 3703920 3559095 2022-08-02T09:16:59Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091659}} {{llocalidá}} '''Wattignies-la-Victoire''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wattignies-la-Victoire|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 8j0gj7cwefkz2xq2krd5hqc9ilisnot 0 238432 3703921 3559096 2022-08-02T09:17:02Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091702}} {{llocalidá}} '''Wattrelos''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wattrelos|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] ixdx3qohleioqzach6umb5zuf1v32qe 0 238434 3703922 3559097 2022-08-02T09:17:04Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091704}} {{llocalidá}} '''Wavrechain-sous-Denain''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wavrechain-sous-Denain|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 8v0nla1lvnokgzpp11bukawywlj28ds 0 238436 3703923 3559098 2022-08-02T09:17:04Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091704}} {{llocalidá}} '''Wavrechain-sous-Faulx''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wavrechain-sous-Faulx|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] e3j4e5tb34aots8heruk8t5tybioy51 0 238438 3703924 3559099 2022-08-02T09:17:06Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091706}} {{llocalidá}} '''Wavrin''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wavrin|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] e5szadyu4onj7btxd8bv9hz37isu30h 0 238440 3703925 3559100 2022-08-02T09:17:08Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091708}} {{llocalidá}} '''Waziers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Waziers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] i8wtx7w3ux6nbb6gpz7n3lif7vle6bi 3703930 3703925 2022-08-02T09:17:21Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091721}} {{llocalidá}} '''Waziers''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Waziers|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] i08gc83tbpucx4cac1ko51zp9wd9j1c 0 238442 3703926 3559101 2022-08-02T09:17:09Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091709}} {{llocalidá}} '''Wemaers-Cappel''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wemaers-Cappel|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] qzgyzffz6zho76raybegwt8p3uyezk3 3703931 3703926 2022-08-02T09:17:24Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091724}} {{llocalidá}} '''Wemaers-Cappel''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wemaers-Cappel|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] gyybh8y6k3blgmh4n3pdpu4t2mp992u 0 238444 3703927 3559102 2022-08-02T09:17:11Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091711}} {{llocalidá}} '''Wervicq-Sud''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wervicq-Sud|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] cmrct7xvelzwz7ktvm6t8ljk1r26osy 3703932 3703927 2022-08-02T09:17:26Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091726}} {{llocalidá}} '''Wervicq-Sud''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wervicq-Sud|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] l1u56p1qm06vresgwj04yvbtagn8jj4 0 238446 3703929 3559103 2022-08-02T09:17:15Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091715}} {{llocalidá}} '''West-Cappel''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|West-Cappel|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] jw2cyny37lwrylmkj7pzpwyszu7lxnj 0 238448 3703928 3559104 2022-08-02T09:17:13Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091713}} {{llocalidá}} '''Wicres''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wicres|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] fn62s2usmzwk8m3toabn0mi1ohwj6z1 0 238450 3703933 3559105 2022-08-02T09:17:37Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091737}} {{llocalidá}} '''Wignehies''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wignehies|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] d0iwm0lf56z21gp0dtagbhff4s4po23 0 238452 3703934 3559106 2022-08-02T09:17:49Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091749}} {{llocalidá}} '''Willems''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Willems|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] dcubi3kk6juiu6f08tgwpwo07kg3w17 0 238454 3703935 3559107 2022-08-02T09:17:52Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091752}} {{llocalidá}} '''Willies''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Willies|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] bi6w4z99b154fmfyax5t9npofiu5z89 0 238456 3703936 3559108 2022-08-02T09:17:53Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091753}} {{llocalidá}} '''Winnezeele''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Winnezeele|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] gammybrj3ftzy1jdtszmx02cvf4tjnl 0 238458 3703937 3559109 2022-08-02T09:17:54Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091754}} {{llocalidá}} '''Wormhout''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wormhout|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 379qlgc6y25wqapjhklcuj4tsmioph0 0 238460 3703939 3559110 2022-08-02T09:18:00Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091800}} {{llocalidá}} '''Wulverdinghe''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wulverdinghe|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 30ea6jkxje1ri6mrdl4a5u66arzf1ro 0 238462 3703938 3559111 2022-08-02T09:17:56Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091756}} {{llocalidá}} '''Wylder''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Wylder|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] bf4jsrmp6skkyllzefwhj6kk2nczy44 0 238464 3703941 3559112 2022-08-02T09:18:15Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091815}} {{llocalidá}} '''Zegerscappel''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Zegerscappel|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] rbxe5m91jnvqc94sci4l0rq5tiid8ol 0 238466 3703940 3559113 2022-08-02T09:18:15Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091815}} {{llocalidá}} '''Zermezeele''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Zermezeele|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] qf995g98d24o2khxeqaye2z4lxxi1j6 0 238468 3703942 3559114 2022-08-02T09:18:19Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091819}} {{llocalidá}} '''Zuydcoote''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Zuydcoote|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] q9jbwjjzlxg4jyuap7h7k3dwy7ls7fa 0 238470 3703943 3559115 2022-08-02T09:18:21Z Omarete 35 Plantía: {{revisáu|t={{subst:CURRENTTIMESTAMP}}}}, usando [[:ast:Wikipedia:FastButtons|FastButtons]] wikitext text/x-wiki {{revisáu|t=20220802091821}} {{llocalidá}} '''Zuytpeene''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] de [[Nord]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Zuytpeene|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes de Nord]] 7r3rremangx6f12ofnl2usfdbbwwz9p 4 256849 3703871 3703759 2022-08-02T01:31:20Z ListeriaBot 32147 Wikidata list updated [V2] wikitext text/x-wiki <div style="display:block;border:1px solid #5da95d; vertical-align:top;width:100%; background-color:#f9f9ff;margin-bottom:10px;margin-top:5px;padding-left:5px;padding-right:4px; box-shadow: 8px 8px 8px #CCC"> <div style="height:22px; border-bottom:1px solid #5da95d; padding:0px; background:#b9f3b9; color:#000000; text-align:center; font-weight:bold; font-size:100%; margin-bottom:5px;margin-top:0;margin-left:-5px;margin-right:-4px;"> <div class="center"><b>Persones finaes de recién</b></div></div> {{Wikidata list |1=Wikipedia:Wikidata/Finaos de recién/portada |sparql=SELECT ?item ?dob ?dod (CONCAT(" <small>", STR(ROUND(FLOOR((?dod - ?dob) / "365.2425"^^xsd:decimal))), "&nbsp;años</small>") AS ?s3) WHERE { SELECT ?item ?stct ?slct (MAX(?dod1) AS ?dod) (SAMPLE(?dob1) AS ?dob) WHERE { ?item wdt:P570 ?dod1. FILTER(?dod1 > "2021-11-02T00:00:00Z"^^xsd:dateTime) FILTER((?dod1 > ((NOW()) - "P32D"^^xsd:duration)) && (?dod1 < (NOW()))) FILTER(NOT EXISTS { ?item wdt:P1087 _:b4. }) ?item wdt:P31 wd:Q5; wikibase:statements ?stct; wikibase:sitelinks ?slct. OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob1. } FILTER(EXISTS { ?article schema:about ?item; schema:isPartOf <https://ast.wikipedia.org/>. }) } GROUP BY ?item ?stct ?slct ORDER BY DESC (?dod) LIMIT 8 } ORDER BY DESC (?dod) |section= |columns=label,description,P570,qid,?s3 |thumb=130 |min_section= |links=local |row_template=Wikidata list/portada |skip_table=1 |autolist=fallback |short = true |chart=true |minimal=1 }} {{Wikidata list/portada | label = [[Bill Russell]] | desc = Xugador de baloncestu, entrenador de baloncestu, [[Entrenador|entrenador]], [[Actor|actor]] (1934–2022) ♂; NBA Most Valuable Player Award, NBA Most Valuable Player Award, NBA Most Valuable Player Award, NBA Most Valuable Player Award, [[MVP del All-Star Game de la NBA]], NBA Most Valuable Player Award, Sports Illustrated Sportsperson of the Year, [[Medaya Presidencial de la Llibertá]], doctor honoris causa pola Universidá de Harvard; member of Kappa Alpha Psi; spouse of Dorothy Anstett | p570 = 2022-07-31 | qid = Q242185 | s3 = <small>88&nbsp;años</small> }} {{Wikidata list/portada | label = [[Fidel V. Ramos]] | desc = Políticu, militar, Chairman of the Joint Chiefs, [[Presidente de Filipines]], Secretary of National Defense, Chairman of the Joint Chiefs (1928–2022) ♂; Commander of the Legion of Merit, [[Orde de Sabela la Católica]], [[Lexón d'Honor]], [[Premiu Félix Houphouët-Boigny]], Lexonariu de la Lexón del Méritu, Collar de la Orde del Méritu Civil, doctor honoris causa pol Institutu Estatal de Rellaciones Internacionales de Moscú, Bronze Wolf Award, collar de la Orde de Carlos III; child of Narciso Ramos; spouse of Amelita Ramos | p570 = 2022-07-31 | qid = Q215351 | s3 = <small>94&nbsp;años</small> }} {{Wikidata list/portada | label = [[Paul Sorvino]] | desc = actor d'Estaos Xuníos (1939–2022) | p570 = 2022-07-25 | qid = Q447892 | s3 = <small>83&nbsp;años</small> }} {{Wikidata list/portada | label = [[Mercedes Gómez Morán]] | desc = pintora asturiana | p570 = 2022-07-24 | qid = Q19950340 | s3 = <small>93&nbsp;años</small> }} {{Wikidata list/portada | label = [[Aline Marie Raynal]] | desc = botánica francesa (1937–2022) | p570 = 2022-07-16 | qid = Q429475 | s3 = <small>85&nbsp;años</small> }} {{Wikidata list/portada | label = [[Francisco Morales Bermúdez]] | desc = políticu y militar peruanu (1921–2022) | p570 = 2022-07-14 | qid = Q116630 | s3 = <small>100&nbsp;años</small> }} {{Wikidata list/portada | label = [[Luis Echeverría Álvarez]] | desc = políticu mexicanu (1922–2022) | p570 = 2022-07-08 | qid = Q317681 | s3 = <small>100&nbsp;años</small> }} {{Wikidata list/portada | label = [[Shinzō Abe]] | desc = políticu xaponés (1954–2022) | p570 = 2022-07-08 | qid = Q132345 | s3 = <small>67&nbsp;años</small> }} {{Wikidata list end}} </div> 1003t307fsmnz8domp8ltadm2i09wtn 0 257582 3703844 3688833 2022-08-01T16:32:42Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Alejandro Carlos Irarragorri Gutiérrez''' {{nym}} ye un empresariu [[Méxicu|mexicanu]]. Ye'l fundador y actual presidente del conseyu d'alministración del [[Grupo Orlegi]]. == Biografía == Estudió alministración d'empreses na [[Universidá Anáhuac]]. En xunu de 2013 fundó, xunto con un grupu d'empresarios, [[Grupo Orlegi|Orlegi Deportes]]<ref>{{cita web |url= https://web.archive.org/web/20140716114043/http://www.playersoflife.com/articulo.php?id=2315 |títulu=Orlegi |fecha=9 d'agostu de 2013 |autor=Yovanna García |fechaaccesu=18 de mayu de 2019 |editorial=PLAYERS of life}}</ref> y el 8 d'agostu el grupu fízose col [[Club Santos Laguna]] y el [[Territorio Santos Modelo]]<ref>{{cita web |url=https://expansion.mx/expansion/2013/09/26/el-joven-039modelo039-que-compro-al-santos |títulu=El joven 'Modelo' que compró al Santos |fecha=5 d'ochobre de 2013 |autor=Carlos Martínez y Marco Núñez |fechaaccesu=18 de mayu de 2019 |editorial=Expansión}}</ref> En xunu de [[2022]] el Grupo Orlegi fízose cola mayoría accionarial del [[Real Sporting de Xixón]] y Alejandro pasó a ser el presidente del club<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/alejandro-irarragorri-nuevo-presidente-del-sporting|títulu=Alejandro Irarragorri, nuevo presidente del Sporting|fecha=28 de xunu de 2022|fechaaccesu=29 de xunu de 2022|idioma=es}}</ref>. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor = [[Javier Fernández Rodríguez]] |títulu = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu = [[28 de xunu]] de [[2022]] - |socesor = Nel cargu }} {{NF|1971||Irarragorri, Alejandro}} [[Categoría:Empresarios y empresaries de Méxicu]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixon]] [[Categoría:Persones de Ciudá de Méxicu]] b0m62dr8lzk28j86n38br1rmau4b77z 3703891 3703844 2022-08-02T08:11:29Z Omarete 35 removed [[Category:Presidentes del Real Sporting de Xixon]]; added [[Category:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Alejandro Carlos Irarragorri Gutiérrez''' {{nym}} ye un empresariu [[Méxicu|mexicanu]]. Ye'l fundador y actual presidente del conseyu d'alministración del [[Grupo Orlegi]]. == Biografía == Estudió alministración d'empreses na [[Universidá Anáhuac]]. En xunu de 2013 fundó, xunto con un grupu d'empresarios, [[Grupo Orlegi|Orlegi Deportes]]<ref>{{cita web |url= https://web.archive.org/web/20140716114043/http://www.playersoflife.com/articulo.php?id=2315 |títulu=Orlegi |fecha=9 d'agostu de 2013 |autor=Yovanna García |fechaaccesu=18 de mayu de 2019 |editorial=PLAYERS of life}}</ref> y el 8 d'agostu el grupu fízose col [[Club Santos Laguna]] y el [[Territorio Santos Modelo]]<ref>{{cita web |url=https://expansion.mx/expansion/2013/09/26/el-joven-039modelo039-que-compro-al-santos |títulu=El joven 'Modelo' que compró al Santos |fecha=5 d'ochobre de 2013 |autor=Carlos Martínez y Marco Núñez |fechaaccesu=18 de mayu de 2019 |editorial=Expansión}}</ref> En xunu de [[2022]] el Grupo Orlegi fízose cola mayoría accionarial del [[Real Sporting de Xixón]] y Alejandro pasó a ser el presidente del club<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/alejandro-irarragorri-nuevo-presidente-del-sporting|títulu=Alejandro Irarragorri, nuevo presidente del Sporting|fecha=28 de xunu de 2022|fechaaccesu=29 de xunu de 2022|idioma=es}}</ref>. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor = [[Javier Fernández Rodríguez]] |títulu = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu = [[28 de xunu]] de [[2022]] - |socesor = Nel cargu }} {{NF|1971||Irarragorri, Alejandro}} [[Categoría:Empresarios y empresaries de Méxicu]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de Ciudá de Méxicu]] etlj56eewppr5wri8f8azu1nk9q23py 0 257584 3703899 3703801 2022-08-02T08:56:13Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki == Xugadores con ficha profesional == {| class="wikitable sortable" border="1" width="100%" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; text-align: center;" |+ |- bgcolor="C2D3E5" ! width="23px" |Dorsal ! width="33px" |País ! width="130px" | Nome ! width="33px" | Posisición ! width="31px" | Edá ! width="210px" | Procedencia ! width="50px" | Fin de contratu |- |||{{bandera|España}}||[[Iván Cuéllar]]||{{porteru}}||{{edá|27|5|1984}}||[[Club Deportivo Leganés]]|| [[2023]] |- |||{{bandera|España}}||[[Diego Mariño]]||{{porteru}}||{{edá|9|5|1990}}||[[Levante Unión Deportiva|Levante U. D.]]||2023<ref>{{cita web |url=https://www.marca.com/futbol/sporting/2019/08/13/5d52c9a422601d7f668b4621.html |títulu=El Sporting da una alegría a su afición: Mariño... hasta 2023 |fechaaccesu=14 d'agostu de 2019 |apellíu=Guisasola ||Pablo |fecha=13 d'agostu de 2019 |sitiuweb=[[Marca (periódico)|Marca]]}}</ref> |- |||{{bandera|Cuba}}||[[Christian Joel]]||{{porteru}}||{{edá|9|7|1999}}||[[Real Sporting de Xixón "B"]]|| |- |||{{bandera|España}}||[[Pablo Insua]]||{{defensa}}||{{edá|9|9|1993}}||[[S. D. Huesca]]||2024<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/pablo-insua-nuevo-jugador-del-real-sporting|títulu=Pablo Insua, nuevo jugador del Real Sporting|editorial=[[Real Sporting de Xixón]]|fecha=4 de xunetu de 2022|fechaaccesu=8 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref> |- |||{{bandera|España}}||[[Guillermo Rosas]]||{{defensa}}||{{edá|17|5|2000}}||[[Real Sporting de Xixón "B"]]||2025<ref>{{Cita web|url= https://www.realsporting.com/noticia/guille-rosas-renueva-con-el-club-y-pasara-a-llevar-el-dorsal-2|títulu=Guille Rosas renueva con el Club y pasará a llevar el dorsal 2|fechaaccesu=4 de febreru de 2021||fecha=1 de febreru de 2021|editor=[[Real Sporting de Xixón]]|idioma=en castellanu}}</ref> |- |||{{bandera|España}}||[[Pol Valentín]]||{{defensa}}||{{edá|21|2|1997}}||[[Club de Fútbol Fuenlabrada|CF Fuenlabrada]]||[[2024]]<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/pol-valentin-nuevo-refuerzo-para-la-temporada-202223|títulu=Pol Valentín, nuevo refuerzo para la temporada 2022/23|fecha=9 de xunetu de 2022|fechaaccesu=17 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref> |- |||{{bandera|Arxentina}}||[[Carlos Izquierdoz]]||{{defensa}}||{{edá|3|11|1988}}||[[Boca Juniors]]||[[2024]]<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/cali-izquierdoz-nuevo-fichaje-para-la-temporada-202223|títulu=Cali Izquierdoz, nuevo fichaje para la temporada 2022/23|fecha=28 de xunetu de 2022|fechaaaccesu=30 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref>. |- |||{{bandera|España}}||[[José Ángel Valdés Díaz]]||{{defensa}}||{{edá|5|9|1989}}||[[Club Atlético Osasuna]]||2024<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/jose-angel-cote-nuevo-fichaje-para-la-temporada-202223|títulu=José Ángel ‘Cote’, nuevo fichaje para la temporada 2022/23|fecha=31 de xunetu de 2022|fechaaccesu=1 d'agostu de 2022|idioma=es}}</ref> |- |||{{bandera|España}}||[[Aitor García]]||{{mediu}}||{{edá|25|3|1994}}||[[Cádiz Club de Fútbol|Cádiz C. F.]]||2023<ref>{{cita web |url=https://www.marca.com/futbol/sporting/2019/01/31/5c535e53468aeb047d8b45c0.html |títulu=El Sporting cerró tres fichajes sobre la bocina |fechaaccesu=13 de xunu de 2019 |apellíu=Guisasola ||Pablo |fecha=1 de febreru de 2019 |sitiuweb=[[Marca (periódico)|Marca]]}}</ref> |- |||{{bandera|España}}||[[Nacho Méndez]]||{{mediu}}||{{edá|30|3|1998}}||[[Real Sporting de Xixón "B"]]||2021<ref name="filial">{{cita web |url=http://www.elcomercio.es/deportes/futbol/torrecilla-apuesta-fuerte-20180620000925-ntvo.html |títulu=Torrecilla apuesta fuerte por los fichajes del filial |fechaaccesu=20 de xunu de 2018 |apellíu=Barrio ||Javier |fecha=20 de xunu de 2018 |sitiuweb=[[El Comercio (España)|El Comercio]]}}</ref> |- |||{{bandera|España}}||[[Pedro Díaz Fanjul|Pedro Díaz]]||{{mediu}}||{{edá|5|6|1998}} || [[Real Sporting de Xixón "B"]] || [[2025]] |- |||{{bandera|España}}||[[José Gragera Amado|José Gragera]]||{{mediu}}||{{edá|14|5|2000}}||[[Real Sporting de Xixón "B"]]||[[2024]] |- |||{{bandera|España}}||[[Christian Rivera]]||{{mediu}}||{{edá|9|7|1997}}||[[U. D. Las Palmas]] ||[[2025]] |- |||{{bandera|Uruguái}}||[[Giovanni Zarfino]]||{{mediu}}||{{edá|8|10|1991}}||[[A. D. Alcorcón]]||2024<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/gio-zarfino-es-nuevo-jugador-del-real-sporting|títulu=Gio Zarfino es nuevo jugador del Real Sporting|editorial=[[Real Sporting de Xixón]]|fecha=8 de xunetu de 2022|fechaacceso=8 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref> |- |||{{bandera|Colombia}}||[[Juan Otero]]||{{mediu}}||{{edá|26|5|1995}}||[[Club de Fútbol América]]||2023<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/juan-otero-nuevo-refuerzo-para-la-temporada-202223|títulu=Juan Otero, nuevo refuerzo para la temporada 2022/23|fecha=8 de xunetu de 2022|fechaaccesu=8 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref> |- |||{{bandera|Méxicu}}||[[Jordán Carrillo]]<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/jordan-carrillo-nuevo-refuerzo-para-la-temporada-202223|títulu=Jordán Carrillo, nuevo refuerzo para la temporada 2022/23|fecha=27 de xunetu de 2022|fechaaccesu=30 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref>||{{mediu}}||{{edá|30|11|2001}}||[[Santos Laguna]]||-- |- |||{{bandera|España}}||[[Fran Villalba]]||{{mediu}}||{{edá|11|5|1998}}||[[Birmingham City F. C.]]|| |- |||{{bandera|España}}||[[Víctor Campuzano]]||{{delanteru}}||{{edá|31|5|1997}}||[[RCD Espanyol]]||2025<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/campuzano-refuerza-el-ataque-rojiblanco|títulu=Campuzano refuerza el ataque rojiblanco|editorial=[[Real Sporting de Xixón]]|fecha=1 de febreru de 2021|fechaaccesu=4 de febreru de 2021|idioma=en castellanu}}</ref> |- |||{{bandera|Serbia}}||[[Uroš Đurđević]]||{{delanteru}}||{{edá|2|3|1994}}||[[Olympiacos F. C.]]||2023<ref>{{cita web |url=https://www.realsporting.com/noticia/djuka-suma-otra-temporada-mas-como-rojiblanco |títulu=Djuka suma otra temporada más como rojiblanco |fechaaccesu=19 de setiembre de 2019 |fecha=13 de setiembre de 2019 |sitiuweb=Real Sporting de Xixón}}</ref> |- |||{{bandera|España}}||[[Cristo González]]||{{delanteru}}||{{edá|24|10|1997}}||[[Udinese Calcio]]||2023<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/cristo-gonzalez-nuevo-refuerzo-para-la-temporada-202223|títulu=Cristo González, nuevo refuerzo para la temporada 2022/23|editorial=[[Real Sporting de Xixón]]|fecha=20 de xunetu de 2022|fechaaccesu=25 de xunetu de 2022}}</ref> |} == Xugadores con ficha del filial == {| class="wikitable sortable" border="1" width="100%" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; text-align: center;" |+ |- bgcolor="C2D3E5" ! width="23px" |Dorsal ! width="33px" |País ! width="130px" | Nome ! width="33px" | Posisición ! width="31px" | Edá ! width="210px" | Procedencia ! width="50px" | Fin de contratu |- |} == Altes y baxes == === Branu === {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=680px |-bgcolor=#DDDDDD style="color:black;" |align=center colspan=5|'''Altes''' |- align=left !Xugador !Posición !Procedencia !Tipu !Coste |- |[[Christian Joel]] || {{porteru}} || [[AEK Larnaca]] || Fin de cesión || 0 |- |[[Pablo Insua]] || {{defensa}} || [[SD Huesca]] || Llibre || 0 |- |[[Pol Valentín]] || {{defensa}} || [[CF Fuenlabrada]] || Llibre || 0 |- |[[Carlos Izquierdoz]] || {{defensa}} || [[Boca Juniors]] || Llibre || 0 |- |[[José Ángel Valdés Díaz]] || {{defensa}} || [[Club Atlético Osasuna]] || Llibre || 0 |- |[[Manu García Alonso|Manu García]] || {{mediu}} || [[Deportivo Alavés]] || Fin de cesión || 0 |- |[[Giovanni Zarfino]] || {{mediu}} || [[AD Alcorcón]] || Llibre || 0 |- |[[Juan Otero]] || {{mediu}} || [[Club de Fútbol América]] || Cedíu || - |- |[[Jordán Carrillo]] || {{mediu}} || [[Santos Laguna]] || - || - |- |[[Cristo González]] || {{delanteru}} || [[Udinese Calcio]] || Cedíu || ? |} {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=680px |-bgcolor=#DDDDDD style="color:black;" |align=center colspan=5|'''Baxes''' |- align=left !Xugador !Posición !Destinu !Tipu !Cobru |- |[[Borja López]] || {{defensa}} || [[SV Zulte Waregem]]<ref>{{cita web|url=https://www.lavozdeasturias.es/noticia/sporting1905/2022/06/15/oficial-borja-lopez-nuevo-fichaje-belgica-deja-sporting/00031655324745643884511.htm|títulu=Oficial: Borja López, nuevo fichaje en Bélgica, deja el Sporting|fecha=15 de xunu de 2022|fechaaccesu=16 de xunu de 2022|idioma=es|sitiuweb=[[La Voz de Asturias]]}}</ref> || Fin de contratu<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/borja-lopez-no-continua-en-el-sporting|títulu=Borja López no continúa en el Sporting |fecha=15 de xunu de 2022|fechaaccesu=16 de xunu de 2022|idioma=es|sitiuweb=Realsporting.com}}</ref> || - |- |[[Marc Valiente]] || {{defensa}} || [[Football Club Goa]] || Fin de contratu || - |- |[[Jean-Sylvain Babin]] || {{defensa}} || [[AD Alcorcón]]<ref>{{cita web|url=https://www.adalcorcon.com/noticia/babin-vuelve-a-la-a-d-alcorcon-y-es-el-primer-fichaje-alfarero-de-la-temporada-2022-2023|títulu=Babin vuelve a la A.D. Alcorcón y es el primer fichaje alfarero de la temporada 2022-2023|fecha=24 de xunu de 2022|fechaaccesu=29 de xunu de 2022|idioma=es}}</ref> || Fin de contratu || - |- |[[Jordi Calavera]] || {{defensa}} || [[Girona F. C.]] || Fin de cesión || - |- |[[Pelayo Suárez]] || {{defensa}} || Ensin equipu || Fin de contratu || - |- |[[Vasyl Kravets]]|| {{defensa}} || [[CD Leganés]] || Fin de cesión || - |- |[[Juan Berrocal]]|| {{defensa}} || [[Sevilla FC]] || Fin de cesión || - |- |[[Bogdan Milovanov]] || {{defensa}} || [[Futebol Clube de Arouca|FC Arouca]] || Llibre<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/acuerdo-para-la-rescision-del-contrato-de-bogdan|títulu=Acuerdo para la rescisión del contrato de Bogdan|fecha=8 de xunetu de 2022|fechaaccesu=16 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref> || - |- |[[Jony Rodríguez]] || {{mediu}} || [[Società Sportiva Lazio|SS Lazio]] || Fin de cesión || - |- |[[Pablo Pérez Rodríguez|Pablo Pérez]] || {{mediu}} || Ensin equipu || Fin de contratu<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/pablo-perez-no-continua-en-el-club|títulu=Pablo Pérez no continúa en el Club|fecha=17 de xunetu de 2022|fechaaccesu=17 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref> || - |- |[[Manu García Alonso|Manu García]] || {{mediu}} || [[Aris Thessaloniki FC]]<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/manu-garcia-traspasado-al-aris-de-salonica|títulu=Manu García, traspasado al Aris de Salónica|fecha=24 de xunetu de 2022|fechaaccesu=25 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref> || Venta || ? |- |[[José Luis Rodríguez Francis|José Luis Rodríguez]] || {{mediu}} || [[Deportivo Alavés]] || Fin de cesión || - |- |[[Alberto González García|Berto]] || {{delanteru}} || [[AD Alcorcón]] || Fin de contratu || - |- |[[Eric Ramírez]] || {{delanteru}} || [[FK Dynamo Kyiv]] || Fin de cesión || - |} === Iviernu === {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=680px |-bgcolor=#DDDDDD style="color:black;" |align=center colspan=5|'''Altes''' |- align=left !Xugador !Posición !Procedencia !Tipu !Coste |- |} {| cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=680px |-bgcolor=#DDDDDD style="color:black;" |align=center colspan=5|'''Baxes''' |- align=left !Xugador !Posición !Destinu !Tipu !Cobru |- |} == Cuerpu téunicu<ref>{{cita web|url=https://www.realsporting.com/noticia/cuerpo-tecnico-para-la-temporada-202223|títulu=Cuerpo técnico para la temporada 2022/23|fecha=9 de cunetu de 2022|fechaaccesu=17 de xunetu de 2022|idioma=es}}</ref> == *Entrenador: [[Abelardo Fernández]] *Segundu entrenador: [[Tomás Hervás]] *Técnico asistente: [[Borja de Matías]] *Preparador físico: [[José Antonio Morga]] *Preparador físico: [[Carlos Castroagudín]] *Entrenador de porteros: [[Juan Pablo Colinas]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == *[https://www.realsporting.com/sporting/plantilla/sporting Plantía] na web del [[Real Sporting de Xixón]] {{es}} {{socesión |predecesor = [[Plantía del Real Sporting de Xixón de la temporada 2021 - 2022|Temporada 2021 - 2022]] |socesor = -- |cargu = Plantíes del <br />[[Real Sporting de Xixón|Real Sporting]] |periodu = [[Temporada 2022 - 2023 del Real Sporting de Xixón|Temporada 2022 - 2023]] }} [[Categoría:Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Plantíes d'equipos de fútbol]] p0kl8wg50ga0ltly7v4oxvfwlauaw73 14 258201 3703841 3703492 2022-08-01T13:21:36Z Florentyna 585 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Xugadores de bádminton por estáu|España]] [[Categoría:Deportistes d'España]] kux67exemmxvfxlaomw0lt2icmx1tu4 3703843 3703841 2022-08-01T16:04:14Z Omarete 35 Revertíes les ediciones de [[Special:Contributions/Florentyna|Florentyna]] ([[User talk:Florentyna|alderique]]) hasta la cabera versión de [[User:Omarete|Omarete]] wikitext text/x-wiki [[Categoría:Xugadores de bádminton d'Europa|España]] [[Categoría:Xugadores de bádminton por estáu|España]] [[Categoría:Deportistes d'España]] lcpj7f1x54m8p1bz9j0a5smajde7ses 0 258238 3703846 2022-08-01T18:05:38Z Omarete 35 Redirixendo a [[Feria Internacional de Muestres d'Asturies]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Feria Internacional de Muestres d'Asturies]] 2kejddk4xt202qvrgzgpqzve60lqb7b 0 258239 3703847 2022-08-01T18:06:00Z Omarete 35 Redirixendo a [[Real Sporting de Xixón]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Real Sporting de Xixón]] dz6ad7xub51a417lt47jvcir4wrkhau 0 258240 3703848 2022-08-01T18:17:15Z Omarete 35 Páxina creada con «{{persona}} '''Fernando Fernández-Quirós y Suárez''' {{nym}} foi un dirixente deportivu [[Asturies|asturianu]]. Foi [[presidente del Real Sporting de Xixón]], de la ''[[Real Federación de Fútbol del Principáu d'Asturies|Federación Regional Cantábrica de Clubs de Foot-ball]]'' y de la [[Federación Asturiana d'Atletismu]] y vicesecretariu del ''[[Real Club Astur de Regatas|Club Astur de Regatas]]''. Foi'l primeru de los cinco fíos d'Isidoro Fernández Quiró…» wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Fernando Fernández-Quirós y Suárez''' {{nym}} foi un dirixente deportivu [[Asturies|asturianu]]. Foi [[presidente del Real Sporting de Xixón]], de la ''[[Real Federación de Fútbol del Principáu d'Asturies|Federación Regional Cantábrica de Clubs de Foot-ball]]'' y de la [[Federación Asturiana d'Atletismu]] y vicesecretariu del ''[[Real Club Astur de Regatas|Club Astur de Regatas]]''. Foi'l primeru de los cinco fíos d'Isidoro Fernández Quirós y Natividad Suárez. El so pa yera xerente de [[La Gijonesa]]. Estudió nel [[Institutu Jovellanos]] y trabayó como contable y axente de seguros na [[Compañía Plus Ultra]]. El [[14 d'agostu]] de [[1915]] nombráronlu presidente del [[Real Club Sporting Gijonés]], con [[Bernardo de la Puente]] como vicepresidente. En [[1921]] presidió la ''[[Sociedad de Espectáculos de Gijón]]''. En [[1927]] tuvo nel comité organizador de la [[Feria de Muestres de Xixón|Feria de Muestres]] y esi mesmu añu presidió la [[Federación Asturiana d'Atletismu]]. El [[5 de xunu]] de [[1955]] recibió la ''MEdaya al Méritu Rexonal de la Federación Asturiana de Fútbol''. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor = [[Anselmo López Sánchez]] |títulu = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu = [[14 d'agostu]] de [[1915]] - [[1917]] |socesor = [[Manuel Ignacio González Riera]]] }} {{NF|1885|1955|Fernandez Quiros, Fernando}} [[Categoría:Persones de Xixón]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] oe5u0lcu96eyvbnn9go7mkos023u40s 3703849 3703848 2022-08-01T18:23:22Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Fernando Fernández-Quirós y Suárez''' {{nym}} foi un dirixente deportivu [[Asturies|asturianu]]. Foi [[presidente del Real Sporting de Xixón]], de la ''[[Real Federación de Fútbol del Principáu d'Asturies|Federación Regional Cantábrica de Clubs de Foot-ball]]'' y de la [[Federación Asturiana d'Atletismu]] y vicesecretariu del ''[[Real Club Astur de Regatas|Club Astur de Regatas]]''. Foi'l primeru de los cinco fíos d'Isidoro Fernández Quirós y Natividad Suárez. El so pa yera xerente de [[La Gijonesa]]. Estudió nel [[Institutu Jovellanos]] y trabayó como contable y axente de seguros na [[Compañía Plus Ultra]]. El [[14 d'agostu]] de [[1915]] nombráronlu presidente del [[Real Club Sporting Gijonés]], con [[Bernardo de la Puente]] como vicepresidente. En [[1921]] presidió la ''[[Sociedad de Espectáculos de Gijón]]''. En [[1927]] tuvo nel comité organizador de la [[Feria de Muestres de Xixón|Feria de Muestres]] y esi mesmu añu presidió la [[Federación Asturiana d'Atletismu]]. El [[5 de xunu]] de [[1955]] recibió la ''Medaya al Méritu Rexonal de la Federación Asturiana de Fútbol''. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor = [[Anselmo López Sánchez]] |títulu = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu = [[14 d'agostu]] de [[1915]] - [[1917]] |socesor = [[Manuel Ignacio González Riera]]] }} {{NF|1885|1955|Fernandez Quiros, Fernando}} [[Categoría:Persones de Xixón]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] 466a4d4crpe3y1p4iv9uncpg0ickhs4 0 258241 3703856 2022-08-01T18:29:38Z 2A01:CB01:102F:4246:84C7:DA08:6375:DFA7 Páxina creada con «{{universidá}} La '''École nationale supérieure de chimie de Paris''' (Mines Paris) ye una universidá francesa asitiada en [[París]].<ref>[https://paris-promeneurs.com/chimie-paris-tech/ Chimie Paris Tech]</ref> Tien 55 profesores y 300 estudiantes. == Alumnos == * [[Eugène Schueller]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Universidaes de Francia]]» wikitext text/x-wiki {{universidá}} La '''École nationale supérieure de chimie de Paris''' (Mines Paris) ye una universidá francesa asitiada en [[París]].<ref>[https://paris-promeneurs.com/chimie-paris-tech/ Chimie Paris Tech]</ref> Tien 55 profesores y 300 estudiantes. == Alumnos == * [[Eugène Schueller]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{commonscat}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Universidaes de Francia]] jx79c322e81koirzzyv79sdi9pulva0 0 258242 3703857 2022-08-01T19:58:18Z Omarete 35 Redirixendo a [[Fernando Fernández-Quirós Suárez]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fernando Fernández-Quirós Suárez]] i2bftfxe6tystu3uc0d75g72zezi2r7 14 258243 3703858 2022-08-01T19:59:43Z Omarete 35 Páxina creada con «[[Categoría:Xugadores de bádminton por continente|Europa]] [[Categoría:Deportistes d'Europa]]» wikitext text/x-wiki [[Categoría:Xugadores de bádminton por continente|Europa]] [[Categoría:Deportistes d'Europa]] l845qra8w7an98wulgpi2skuhcvleaa 14 258244 3703859 2022-08-01T20:00:16Z Omarete 35 Páxina creada con «[[Categoría:Xugadores de bádminton]]» wikitext text/x-wiki [[Categoría:Xugadores de bádminton]] rbh9fwpwp8vqzna96kn299fom2jpaft 0 258245 3703862 2022-08-01T20:22:04Z Omarete 35 Páxina creada con «{{persona}} '''Emilio Tuya García''' {{nym}} foi un abogáu [[Asturies|asturianu]], xefe mayor del Cuerpu Pericial d'Aduanes, [[alcalde de Xixón]], [[presidente del Real Sporting de Xixón]], presidente del [[Real Club Astur de Regatas]], y sociu fundador del [[Real Grupo de Cultura Covadonga]]<ref>{{cita web |url=https://www.elcomercio.es/20091119/opinionarticulos/emilio-20091119.html |títulu=Don Emilio |fecha=19 de payares de 2009 |fechaaccesu=1 d'agostu de 2022|…» wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Emilio Tuya García''' {{nym}} foi un abogáu [[Asturies|asturianu]], xefe mayor del Cuerpu Pericial d'Aduanes, [[alcalde de Xixón]], [[presidente del Real Sporting de Xixón]], presidente del [[Real Club Astur de Regatas]], y sociu fundador del [[Real Grupo de Cultura Covadonga]]<ref>{{cita web |url=https://www.elcomercio.es/20091119/opinionarticulos/emilio-20091119.html |títulu=Don Emilio |fecha=19 de payares de 2009 |fechaaccesu=1 d'agostu de 2022|editor=[[El Comercio (España)|El Comercio]]|idioma=es}}</ref> == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor = [[Pedro Garnung Portilla]] |títulu = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu = [[1934]] - [[1935]] |socesor = [[Félix Guisasola y García-Castañón]] }} {{NF|1880|1974|Tuya, Emilio}} [[Categoría:Abogaos y abogaes d'Asturies]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de Xixón]] ro263cktw6dkrc52buej08ax2807yuk 3703864 3703862 2022-08-01T20:30:36Z Omarete 35 wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Emilio Tuya García''' {{nym}} foi un abogáu [[Asturies|asturianu]], xefe mayor del Cuerpu Pericial d'Aduanes, [[alcalde de Xixón]], [[presidente del Real Sporting de Xixón]], presidente del [[Real Club Astur de Regatas]], y sociu fundador del [[Real Grupo de Cultura Covadonga]]<ref>{{cita web |url=https://www.elcomercio.es/20091119/opinionarticulos/emilio-20091119.html |títulu=Don Emilio |fecha=19 de payares de 2009 |fechaaccesu=1 d'agostu de 2022|editor=[[El Comercio (España)|El Comercio]]|idioma=es}}</ref> Tien una cai col so nome en Xixón. == Ver tamién == *[[Cai Emilio Tuya]] == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor=[[Enrique Zubillaga Martínez]] |títulu=[[Alcalde de Xixón]] |periodu=[[1926]] - [[1930]] |socesor=[[Luciano Palacios Sánchez]] |predecesor2 = [[Pedro Garnung Portilla]] |títulu2 = [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu2 = [[1934]] - [[1935]] |socesor2 = [[Félix Guisasola y García-Castañón]] }} {{NF|1880|1974|Tuya, Emilio}} [[Categoría:Abogaos y abogaes d'Asturies]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de Xixón]] tflalp1il8abgenqlg484ddn3obnvym 0 258246 3703863 2022-08-01T20:22:37Z Omarete 35 Redirixendo a [[Emilio Tuya]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Emilio Tuya]] clb52oxm4ty0q7xcl6egrxnmec065xa 0 258247 3703884 2022-08-02T07:57:41Z Omarete 35 Redirixendo a [[Esporófitu]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Esporófitu]] ky7d8awp09fksxpta50nq3nakifliq0 0 258248 3703893 2022-08-02T08:25:19Z Omarete 35 Páxina creada con «{{persona}} '''Manuel Calvo Pumpido''' {{nym}} foi un [[empresariu]] [[España|español]]. Yera fíu de [[Luis Calvo Sanz]], fundador del [[Grupo Calvo]] en [[1940]]<ref>{{cita web |url=http://elpais.com/diario/2007/05/06/negocio/1178456610_850215.html |títulu=Calvo vuelve a tenerlo claro |fechaaccesu=2 d'agostu de 2022 |apellíu=Vázquez Sola |nome=Manuel |fecha=6 de mayu de 2007 |editor=[[El País]]|idioma=es}}</ref>, del que yera vicepresidente y conseyeru delegá…» wikitext text/x-wiki {{persona}} '''Manuel Calvo Pumpido''' {{nym}} foi un [[empresariu]] [[España|español]]. Yera fíu de [[Luis Calvo Sanz]], fundador del [[Grupo Calvo]] en [[1940]]<ref>{{cita web |url=http://elpais.com/diario/2007/05/06/negocio/1178456610_850215.html |títulu=Calvo vuelve a tenerlo claro |fechaaccesu=2 d'agostu de 2022 |apellíu=Vázquez Sola |nome=Manuel |fecha=6 de mayu de 2007 |editor=[[El País]]|idioma=es}}</ref>, del que yera vicepresidente y conseyeru delegáu<ref>{{cita web |url=http://elpais.com/diario/2007/07/28/agenda/1185573601_850215.html |títulu=Manuel Calvo, empresario |fechaaccesu=2 d'agostu de 2022 |apellíu=Carbajo |nome=Primitivo |fecha=28 de xunetu de 2007 |editor=[[El País]]|idioma=es}}</ref>. Fue el 31.º presidente del [[Real Sporting de Gijón]]. Tinía una empresa de publicidá ''Hizarco Publicidad y Marketing, S.A.'' cola que llevaba la publicidá estática d'estadios de fútbol, ente ellos el [[Estadiu Municipal El Molinón|El Molinón]]<ref>{{cita web |url=http://www.elcomercio.es/gijon/20070728/deportes/sporting/corazon-rojiblanco-20070728.html |títulu=Corazón rojiblanco |fechaaccesu=2 d'agostu de 2022 |apellíu=Rosety |nome=Manuel |fecha=28 de xunetu de 2007 |editor=[[El Comercio (España)|El Comercio]]|idioma=es}}</ref>, del [[Real Sporting de Xixón]]. En [[1992]] el club tresformóse en [[Sociedá Anónima Deportiva]] y esta rellaición llevó-y a comprar aiciones en cantidá suficiente pa entrar al primer conseyu d'alministración de la sociedá y más tarde, en [[1994]], a ser el so [[Presidente del Real Sporting de Xixón|presidente]]<ref>{{cita web |url=http://www.elcomercio.es/gijon/20070728/deportes/sporting/fallece-presidente-empresario-gallego-20070728.html |títulu=Fallece el expresidente y empresario gallego Manuel Calvo Pumpido |fechaaccesu=2 d'agostu de 2022 |apellíu=Rodríguez |nome=Jorge |autor2=Barrio, Javier |fecha=28 de xunetu de 2007 |editor=[[El Comercio (España)|El Comercio]]|idioma=es}}</ref> == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{socesión |predecesor= [[Eloy Calvo Capellín]] |títulu= [[Presidente del Real Sporting de Xixón|Presidente del </br> Real Sporting de Xixón]] |periodu= [[1994]] |socesor= [[José Fernández Álvarez]] }} {{NF|1938|2007|Calvo Pumpido, Manuel}} [[Categoría:Empresarios y empresaries de Galicia]] [[Categoría:Presidentes del Real Sporting de Xixón]] [[Categoría:Persones de la provincia d'A Coruña]] ta96jlbn8iqt40doyng1cqv3ftwhkf6 0 258249 3703945 2022-08-02T09:25:04Z Omarete 35 Páxina creada con «{{llocalidá}} '''Lassigny''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Lassigny|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} Categoría:C…» wikitext text/x-wiki {{llocalidá}} '''Lassigny''' ye una [[Comuñes de Francia|comuña]] [[Francia|francesa]] del [[Departamentos de Francia|departamentu]] d'[[Oise]], na [[Rexones de Francia|rexón]] d'[[Altos de Francia]]. Llenda con {{llenda con}}. Tien una población de {{persones}} y una superficie de {{superficie de|Lassigny|1}} km². {{llocalidaes hermaniaes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Comuñes d'Oise]] 5nqd56vflaq2myuqbybyzwt3c60zp30 0 258250 3704064 2022-08-02T11:19:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Carbayu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,40 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 40 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Carbayu, El]] tkwcb7jg79uugd9h21ihti659oivl2n 0 258251 3704065 2022-08-02T11:19:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Carnicera'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 5nyl6xhu6c2hlhw8vpvhphqu4os2w07 0 258252 3704066 2022-08-02T11:19:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Les Cases del Molín'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[barriu (Asturies)|barriu]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,70 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Cases del Molin, Les]] fs1oyt6c2j7lmjp5yr7dwf34qmsmrsg 0 258253 3704067 2022-08-02T11:19:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Cruz'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,70 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Cruz}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Cruz, La]] k0756w05sfyfsx2tc9g0nzcpnbipxby 0 258254 3704068 2022-08-02T11:20:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Estación'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[barriu (Asturies)|barriu]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,90 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Estación}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Estacion, La]] 92rc96defm1letmdqm1f4zwftviv1gu 0 258255 3704069 2022-08-02T11:20:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Forca'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 114 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Forca, La]] jxtp6rbdi5ha8tn879f0lf8sm6d6z9y 0 258256 3704070 2022-08-02T11:20:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Llagarón'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[barriu (Asturies)|barriu]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Llagaron, El]] t2gmhzgvuxyiz2de7uat32ibckkdhtq 0 258257 3704071 2022-08-02T11:20:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Mata'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 1,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 70 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Mata}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Mata, La]] nn7t4bqxxbovimxbspnmokwkcqcxxz9 0 258258 3704072 2022-08-02T11:20:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Matiella'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 1,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 80 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Matiella, La]] j39s4yzd6dwp4g7skrcgygbeze4egyy 0 258259 3704073 2022-08-02T11:20:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Piñéu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 1,40 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Piñeu, El]] hb7ielab2it9ba68m2lilefj311mr80 0 258260 3704074 2022-08-02T11:21:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Piedra'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,70 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 35 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Piedra, La]] 75icu2x4k36o2xnvea0m5yj6i5xl9qf 0 258261 3704075 2022-08-02T11:21:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Piñeres'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 80 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|Piñeres}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 3ehpb94raplvq1njpt091ay8t24t179 0 258262 3704076 2022-08-02T11:21:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Regueral'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 2,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Regueral, El]] i7p5gsfh3lo9pcjyn9sqemqk2t2btud 0 258263 3704077 2022-08-02T11:21:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Fuxa'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,40 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] qmx4mo5oov01wpaojftu2jexpbpvxtt 0 258264 3704078 2022-08-02T11:21:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Sanatorio'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 1,80 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Sanatorio, El]] m6abzdrfe62x2jidx7rh4d5v6llaax8 0 258265 3704079 2022-08-02T11:21:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Sevillanu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 0,80 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 21 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Sevillanu, El]] 0pnjkjzdukvkpk91gjuavebe8sdufp5 0 258266 3704080 2022-08-02T11:22:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Sierra'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 2,20 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 110 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Sierra}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Sierra, La]] e36l3qbd66em1z98ebjp64ftqterh32 0 258267 3704081 2022-08-02T11:22:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Tabla'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 1,40 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 159 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Tabla}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Tabla, La]] 0d0kllp5c47vdp30v31xkny0zezd9ue 0 258268 3704082 2022-08-02T11:22:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Teyera'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Candás (parroquia)|Candás]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 2,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Teyera}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Teyera, La]] l5v6o9hyd0v73eobxami9ffyrz9hx1c 0 258269 3704083 2022-08-02T11:22:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Palacio'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Carrió]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 4,90 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 67 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|El Palacio}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Palacio, El]] s7ty7hmvse9jf9wfbwhk8t87m0373oo 0 258270 3704084 2022-08-02T11:22:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''L'Arena'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,30 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 101 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|L'Arena}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|L'Arena,]] 0biokcwfbr56t3iru62x467i61m83ud 0 258271 3704085 2022-08-02T11:22:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Barca'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 25 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Barca}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Barca, La]] 5zez8gwu62gm72do5s7v674whfp4v2g 0 258272 3704086 2022-08-02T11:23:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Barrera'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,80 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 70 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Barrera}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Barrera, La]] 4dww1mdc955l8is344pw21amx7tgxf3 0 258273 3704087 2022-08-02T11:23:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Cavada'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 90 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Cavada, La]] sig6nm0hhx5i5n5uo3ckk1f9052cvx1 0 258274 3704088 2022-08-02T11:23:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Cabovilla'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 130 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] agp2pe6wpvq452zev8jmnght03s9p63 0 258275 3704089 2022-08-02T11:23:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Cantu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 113 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|El Cantu}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Cantu, El]] 5jsjul50eir8ueray9iaz5b9awwcjam 0 258276 3704090 2022-08-02T11:23:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Cardusu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 19 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Cardusu, El]] fnhsyc16dx2gjned0ng3dt3ibt2njm3 0 258277 3704091 2022-08-02T11:23:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Castiello'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,30 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 100 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|Castiello}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 5mjxwsif50h50sleiq89ooauc1q5rvb 0 258278 3704092 2022-08-02T11:24:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Fundial'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,90 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 160 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Fundial, El]] dfnyuv267vbqo2oxp2e6rcziwv4fski 0 258279 3704093 2022-08-02T11:24:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Granda'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,30 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 56 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Granda}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Granda, La]] 66f7dqh6s1hwficl21g9r3u5h2oo9d1 0 258280 3704094 2022-08-02T11:24:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Llegua'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,20 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 93 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Llegua, La]] rxcyoa2xjykgnbsp1lbkprvsezr6xkv 0 258281 3704095 2022-08-02T11:24:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Llantero'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 73 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 46axfhyp2zn1wgjhhmx0129tekotob8 0 258282 3704096 2022-08-02T11:24:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Lloral'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 110 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Lloral, El]] arwyrvq7k3zjgqbeoklitiqtedcxwe8 0 258283 3704097 2022-08-02T11:24:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Machina'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 90 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Machina, La]] mw3agbe0838sv2spwczr2vrfe0wmwax 0 258284 3704098 2022-08-02T11:25:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Menudina'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 60 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Menudina, La]] 5ir083048dr62ghhjd15e97v6x9fppk 0 258285 3704099 2022-08-02T11:25:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Monte'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 100 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|El Monte}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Monte, El]] 20rtnjc9arcsc88kedqjb40soc53nsx 0 258286 3704100 2022-08-02T11:25:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Pedregal'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 120 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|El Pedregal}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Pedregal, El]] 8wbpoyys7lni6i2ri6g3jitahtylqkg 0 258287 3704101 2022-08-02T11:25:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Posada'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 110 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|Posada}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] csia29tlav30ltfumiungb4z9w4rpk8 0 258288 3704102 2022-08-02T11:25:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Sebades'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Llorgozana]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 5,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 100 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 1dlqeh25b4k72ivc2dg4trn5awqoxtd 0 258289 3704103 2022-08-02T11:25:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Alredor de la Ilesia'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 50 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] mxfuraltz17vqw9om638rck4jxoxu0k 0 258290 3704104 2022-08-02T11:26:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Bardiel'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 104 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] ooxnn6mrpcxurfjha5655r755rc9fpf 0 258291 3704105 2022-08-02T11:26:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Les Cabañes'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 9,10 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 80 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|Les Cabañes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Cabañes, Les]] kzaepox6xsf7886dnijwy8uhcjp2lm9 0 258292 3704106 2022-08-02T11:26:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Calle la Vega'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 52 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Calle la Vega, La]] sdiyshbjojpjsk2mv5peurery6y92gl 0 258293 3704107 2022-08-02T11:26:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Cascayu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 7,80 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 46 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Cascayu, El]] bay0t652vs7t9z1c7aq02nob33aoto7 0 258294 3704108 2022-08-02T11:26:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Cotones'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 119 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 5apdzjlj292ll6k6mpe5rl1dmftuzcq 0 258295 3704109 2022-08-02T11:26:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Fontanina'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 9,70 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 130 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Fontanina}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Fontanina, La]] 7ugdm6y2bwsauwca7nig1nnyqirfo2p 0 258296 3704110 2022-08-02T11:27:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Güelga'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 7,90 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 90 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Güelga}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Guelga, La]] mac8oxtqhgwanp35bvnw7c6b8zhjzih 0 258297 3704111 2022-08-02T11:27:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Maripullín'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 100 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] fyi51npggt4xwlkw79dv0aqnts5624v 0 258298 3704112 2022-08-02T11:27:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Monte Grande'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 130 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Monte Grande, El]] g0k84zqer3wywgoo7u9cv8sqeyls47c 0 258299 3704113 2022-08-02T11:27:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Monte'l Pando'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 100 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Monte'l Pando, El]] 3xkbkcbi7tuctgjvdjfp1g4q13o3wg1 0 258300 3704114 2022-08-02T11:27:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Vera'l Ríu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 55 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Vera'l Riu, La]] r7kc4je0gd7mqao65sg7n9nrjgdk9bn 0 258301 3704115 2022-08-02T11:27:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Redal'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 65 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|El Redal}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Redal, El]] nt2a41fxqyez20nwgqgwuur1x6t7y1f 0 258302 3704116 2022-08-02T11:28:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Rioncéu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 70 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Rionceu, El]] k79yei8otmg6bp0mamgjinscxg7kf42 0 258303 3704117 2022-08-02T11:28:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Samartín'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 9,20 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 72 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|Samartín}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] s0hxjv4xc3h5tybvpvogu2oysx4qf0f 0 258304 3704118 2022-08-02T11:28:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Tabaza'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,40 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 45 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] dbahzqbsi0f1gx1xvg6gtpnv8f6upn6 0 258305 3704119 2022-08-02T11:28:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Tabla'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 9,60 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 159 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Tabla}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Tabla, La]] p11icf8j0do25ssjfofwwq3ppxs1e9s 0 258306 3704120 2022-08-02T11:28:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Les Tranques'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 60 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Tranques, Les]] 6gt5ss4zifbeo39dx3dgy7l8384nxa2 0 258307 3704121 2022-08-02T11:28:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Vallina'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 7,10 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 0 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Vallina}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Vallina, La]] ajv1zwnl30pybzzcu2rr78mh5inpouq 0 258308 3704122 2022-08-02T11:29:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Velilla'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 95 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Velilla, La]] i6a0dmabao8674oa8jcyqwpveaz3toy 0 258309 3704123 2022-08-02T11:29:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Venta'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 8,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 48 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Venta}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Venta, La]] hic62t3rslahx102oy7jxoc8scq3gxw 0 258310 3704124 2022-08-02T11:29:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Villar de Baxo'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 9,20 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 135 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] jjsc7jit6uilieiolb8fvlousfa1gvq 0 258311 3704125 2022-08-02T11:29:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Villar de Riba'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] de [[Tamón]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 9,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 170 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] ssgze9y0r8i6cirefnjt41fdtouw4ma 0 258312 3704126 2022-08-02T11:29:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Cuitu'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 63 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|El Cuitu}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Cuitu, El]] df3cbfxg0evk7ptxb1efitrbaia8znr 0 258313 3704127 2022-08-02T11:29:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Zancornio'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,30 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 78 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 8u0vhe3pmd4jar291t58c8hyw83zp43 0 258314 3704128 2022-08-02T11:30:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Fontefría'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,20 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 90 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 0adxu3h9hddmc3qbqeaqgs6vzhg4gv9 0 258315 3704129 2022-08-02T11:30:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Llacín'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,50 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 53 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] nnklcxnwkz0ccdy7h11pcbp4af08xub 0 258316 3704130 2022-08-02T11:30:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Maquila'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[aldea (Asturies)|aldea]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,30 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 75 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Maquila, La]] my0f129fzq2wtcjffm1ktclsi4r2tn7 0 258317 3704131 2022-08-02T11:30:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Mata'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,40 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 70 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Mata}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Mata, La]] 2zee0ke9nemekpuh2htrnfl7ncwye9e 0 258318 3704132 2022-08-02T11:30:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Nozalín'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,70 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 119 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] 7pc79bagvojrvcl8jl8fbifrpedcbw3 0 258319 3704133 2022-08-02T11:30:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''El Palacio'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,10 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 79 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|El Palacio}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Palacio, El]] 5y61ui07gn6ddqwab8do6lkwkivymar 0 258320 3704134 2022-08-02T11:31:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Ramos'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 177 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] lc1uet8ncagvx7hycwvmjg96f6xpr2n 0 258321 3704135 2022-08-02T11:31:14Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Santolaya'''{{toponimia|Carreño}} ye un [[llugar (Asturies)|llugar]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 99 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|Santolaya}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] ixvm01k9m740xcghhnmf8sajdx2njq0 0 258322 3704136 2022-08-02T11:31:24Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Sierra'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,20 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 103 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Sierra}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Sierra, La]] 2imrp397n3fuf0esmphbb3nrg714ekw 0 258323 3704137 2022-08-02T11:31:34Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Sopeñes'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 110 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|Sopeñes}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] sfdbrzhxz7azgdslydzlpfkmwpdkcj0 0 258324 3704138 2022-08-02T11:31:44Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Torre'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,10 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 99 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Torre}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Torre, La]] dy93vz8ulxs4lasrfobzuq2kclepswb 0 258325 3704139 2022-08-02T11:31:54Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''La Vega'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,00 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 80 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Ver tamién == *{{otros sitios|La Vega}} == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño|Vega, La]] haga50dfrecdadgebsippxdaxzkau11 0 258326 3704140 2022-08-02T11:32:04Z RsgBot 116 Wikiproyeutu poblaciones d'Asturies: Creación de llocalidaes wikitext text/x-wiki {{llocalidá |partíu=Xixón }} '''Xanes'''{{toponimia|Carreño}} ye una [[casería (Asturies)|casería]]{{SADEI}} de la [[Parroquies d'Asturies|parroquia]] d'[[El Valle (Carreño)|El Valle]] nel [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] [[Asturies|asturianu]] de [[Carreño]]. Alcuéntrase a 6,10 km{{SADEI}} de [[Candás]], la capital del conceyu, a un altor mediu de 70 [[msnm]]{{DGA}} y tien una población de {{persones}}. == Referencies == {{llistaref}} == Enllaces esternos == {{enllaces llocalidá}} {{control d'autoridaes}} [[Categoría:Llocalidaes de Carreño]] km9s2vmfz4kih52485rckp42z1cn9uh