Википедия:Ҡоролтай

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="ba">
  <siteinfo>
    <sitename>Википедия</sitename>
    <dbname>bawiki</dbname>
    <base>https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.26</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Медиа</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Махсус</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Ҡатнашыусы</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Ҡатнашыусы менән һөйләшеү</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Википедия</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Википедия буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Файл</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Файл буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Ҡалып</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Ҡалып буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Белешмә</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Белешмә буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Категория</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Категория буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Портал</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Портал буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Проект</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Проект буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модуль</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Модуль буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Гаджет</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Гаджет буйынса фекерләшеү</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Гаджет билдәһе</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Гаджет билдәһе буйынса фекерләшеү</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Википедия:Ҡоролтай</title>
    <ns>4</ns>
    <id>1768</id>
    <revision>
      <id>1152353</id>
      <parentid>1148346</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:43:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Рөстәм Нурыев</username>
        <id>43</id>
      </contributor>
      <comment>/* Хәйриә акцияһы */ яңы бүлек</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67586" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
{{Index box}}
{{shortcut|ВП:ҠОР}}
{{/Башлыҡ}}
{{Яңы темалар аҫтан}}

== Добро.РУ ==

[https://dobro.ru/ Dobro.ru] — это платформа для содействия развития волонтерского движения в России. Я изучил и адаптировал его под нас, википедистов. Теперь волонтеры международных проектов Викимедиа смогут конвертировать свои правки в часы активности в электронных книжках волонтера в Добро.ру. Для этого необходимо создать аккаунт в Добро.ру и заполнить вакансии в мероприятиях от НП «Викимедиа РУ». Я создал две вакансии «Волонтер международного проекта» (без ограничения вакантных мест) в мероприятиях [https://dobro.ru/event/10124288 «Я волонтер Русской Википедии»] и [https://dobro.ru/event/10124289 «Я волонтер Башкирской Википедии»] с учетным периодом до 31 марта 2022 года. По завершению периода в книжку волонтера заполню часы активности из портала Викискан ([https://ru.wikiscan.org/users РуВики], [https://ba.wikiscan.org/users БашВики]). КАКАЯ ПОЛЬЗА ОТ ЭТОЙ ЗАТЕИ ВОЛОНТЕРАМ ВИКИМЕДИА? — спросите вы. В настоящее время наиболее реальная польза — выпускники школ смогут получить [https://dobro.ru/news/5142-uchet-volonterskogo дополнительные баллы при поступлении в вузы]. Взрослым коллегам пока не могу предложить какую-либо конкретную пользу или льготу от государства. Вероятно в будущем они могут быть — а пока рекомендую копить часы активности в электронной книжке волонтера, их нельзя учесть за предыдущие периоды задним числом. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:06, 11 ғинуар 2022 (UTC)

== Топик-бан ==

{{u|Ilnur efende}} тәжрибәле ҡатнашыусы булыуына ҡарамаҫтан, бер нисә биттәрҙәрҙә ([[Себер татар теле]], [[Себер татарҙары]]) төҙәтеүҙәр һуғышы алып бара, шул иҫәптән башҡа ҡатнашыусылар менән кәңәшләшмәйенсә мәҡәләләрҙең исемдәрен үҙгәртеү (мәҫәлән, [[Себер татарлары]] - абруйлы сығанаҡтарға нигеҙләнмәгән) менән шөғөлләнә. Шунлыҡтан ҡатнашыусыға башҡа ҡатнашыусыларҙың индергән өлөшөн юйырға/үҙгәртергә тыйыла. Мәҡәләнең исемен үҙгәртеү ҙә тыйыла, әммә ҡатнашыусы [[Википедия:Исемен үҙгәртеүгә]] битендә үҙ тәҡдимен ҡалдыра ала. Топик-банды 1-се тапҡыр боҙған өсөн — 1 ай, 2-сегә — 6 ай, 3-сөгә — сикләнмәгән ваҡытҡа блоклау ҡарала. --[[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ryanag|әңгәмә]]) 20:42, 16 ғинуар 2022 (UTC)
: [[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]], «бер нисә биттәрҙәрҙә төҙөтеүҙәр» тигән яҙыуға конкрет биттәрҙе һәм конкрет төҙөтеүҙәрҙе күрһәтеү урынлы. Хаким ғәмәлен үтәгәндә шартына килтереп еткермәүең өсөн ғәмәлеңде кире алыуҙары ихтимал. Беҙҙең бер хакимға шелтә лә биргәйнеләр бер ваҡыт. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 14:55, 18 ғинуар 2022 (UTC)

== Новости Стратегии движения и управления – Выпуск 5 ==
&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Новости Стратегии движения и управления'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Выпуск 5 — Январь 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Прочитайте полный текст информационного бюллетеня''']]&lt;/span&gt;
----
Добро пожаловать в пятый выпуск Новостей о Стратегии движения и управления (ранее именуемый как Новости Универсального кодекса поведения)! Этот обновлённый бюллетень содержит актуальные новости и события, касающиеся Устава Движения, Универсального кодекса поведения, грантов на реализацию Стратегии движения, выборов в Совет попечителей и других соответствующих тем по Стратегии движения и управлению.

Этот информационный бюллетень будет выпускаться ежеквартально. Дополнительные новости будут рассылаться подписчикам еженедельно или раз в две недели.  Пожалуйста, не забудьте подписаться [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|здесь]], чтобы получать эти обновления.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Приглашение к обратной связи по поводу выборов в Совет попечителей''' - Мы приглашаем вас поделиться своим мнением о предстоящих выборах в Совет попечителей Фонда Викимедиа. Приём ваших отзывов по поводу этих выборов был объявлен 10 января 2022 года и завершится 7 февраля 2022 года. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|продолжить чтение]])
*'''Ратификация Универсального кодекса поведения''' - В 2021 году Фонд Викимедиа обратился к сообществам с вопросом о том, как обеспечить соблюдение текста политики Универсального кодекса поведения. Пересмотренный проект руководства по обеспечению соблюдения будет готов для голосования сообществ в марте. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|продолжить чтение]])
*'''Гранты на реализацию Стратегии движения''' - Продолжая рассматривать ряд интересных проектных предложений, мы поощряем и приветствуем новые предложения и идеи, направленные на конкретную инициативу из рекомендаций Стратегии движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|продолжить чтение]])
*'''Преобразование информационного бюллетеня''' - В связи с преобразованием Информационного бюллетеня УКП в Информационный бюллетень Стратегии движения и управления, мы приглашаем вас присоединиться к команде фасилитаторов для разработки и определения новых направлений этого информационного бюллетеня. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|продолжить чтение]])
*'''Блог «Diff»''' - Ознакомьтесь с самыми последними публикациями по Стратегии движения и управлению Фонда на Викимедиа Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|продолжить чтение]])&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;

== 2022 йылға яҡынса эш планы / Башҡортостан Башлығы грантына март айында заявкалар ҡабул итәсәктәр ==

Һаумыһығыҙ, арҡадаштар! Һеҙ ҙә уҡығанһығыҙҙыр. Метала [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/5/ru Викимедиа хәрәкәтенең Стратегияһы яңылыҡтары], Стратегияның [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:MSIG/About/ru өҫтөнлөклө йүнәлештәрен тоторолоҡло үҫтереү өсөн грант ярҙамы], гранттар системаһының яңы положенияларын уҡыным. Заманында Берлин, Варшава, Кейптан, Оттавалағы конференцияларға барыусы вәкилдәр аша әйтеп ебәргән тәҡдимдәр Стартегияла иҫәпкә алыныуына шатмын. Дөйөм «күлдә» беҙҙең дә «тамсылар» бар. Шулай уҡ грант комитетында беҙҙең дә заявкалар ([https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/%D0%92%D3%99%D1%85%D0%B8%D1%82/Laptop], [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/%D2%BA%D3%99%D2%99%D0%B8%D3%99/notebook_KUU_Intel], [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/ZUFAR/Wiki-marathons_in_the_Bashkir_Wikipedia]) булыуы яҡшы. Хуплауҙарын теләйек. Артабан үҙебеҙҙең эшмәкәрлекте Стартегия тәғлимәттәренә, тәҡдимдәренә тап килһен, ярҙам һораған мөрәжәғәттәр тотороҡһоҙ хупланһын өсөн рәсми план нигеҙендә эшләргә кәрәк. Элегерәк [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedians_of_Bashkortostan_User_Group/Strategic_Plan Стратегия планы] һәм [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedians_of_Bashkortostan_User_Group/Current_plan ағымдағы йыллыҡ план төҙөүҙе] башлап ҡарағайныҡ. Тик 2017 йылда грант биреү туҡталыу менән эшмәкәрлекте рәсмиләштереү ҙә «үлеп ҡалды». Әле [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1MPvbs3pfJgFrL6e5-1A95zu2gvP3FI_KoPhueKgD4kU/edit?usp=sharing Башҡорт телендә Викимедиа проекттарын тотороҡло үҫтереү планын] (йыллыҡ план) төҙөй башланым. Һылтанма буйынса инеп ҡарай алаһығыҙ. Һеҙҙе лә шул эшкә ҡушылырға саҡырам. Тәҡдимдәрегеҙҙе Зөфәргә, Раянға йәки миңә әйтегеҙ. Тәҡдимегеҙ таблицалағы һәр пункт буйынса тулы булһын ине. Уңыштар. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:23, 23 ғинуар 2022 (UTC)
: Бер аҙна үтте. Ихтибар итеүсе юҡ. Ә бит Викимедиа гранттары өсөн генә түгел, Башҡортостан башлығы гранты өсөн дә кәрәк буласаҡ бындай план. Көнө килеп еткәс кемдең ниндәй уйы, ниндәй тәҡдиме булғанын кем белә лә, кем күрә? Ҡайҙан, нисек белергә? 2020 йылда грантҡа заявка тапшырырға аҙна-ункөн ҡалғас тажзәхмәт менән ауырып ятҡан еремдән заявканы минән таптырҙылар. Ә һуңынан Бадрановҡа, Айытҡоловаға ялыу яҙып ятыусылар табылды. Башҡорт Википедияһында мыҫҡылдай ғына өлөш индереп, үҙ мәнфәғәтен алға һөргән &lt;s&gt;«тауарищҡа»&lt;/s&gt; «сәскә» лә ялау яҙҙы бит. Үткән йылда ике тапҡыр больниста ятып сыҡһам да, көсөргәнешле эш йылы булһа ла, тешемде ҡыҫып түҙҙем. Быйыл грант менән шөғөлләнергә, шартына еткереп грант яҙырға, үтәлешен тәьмин итергә, яуаплылыҡты үҙ өҫтәренә алыусылар булһа, рәхим итегеҙ. План төҙөгөҙ, ҡатнашыусыларҙың тәҡдимдәрен йыйығыҙ. «Викимедиа РУ» оҡшамаһа, башҡа НКО табығыҙ. Грант «ашарға» теләгәндәр булһа, мин башҡа йоғанмайым. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:27, 29 ғинуар 2022 (UTC)

== Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы. «Мәғариф һәм Википедия» ==
Рәсми иғлан.

&lt;blockquote&gt;'''[[Проект:Мәғариф һәм Википедия. Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы|Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы. «Мәғариф һәм Википедия»]]'''

Көнө һәм ваҡыты: 19 февраль, 10:00

Уҙғарыу урыны: Онлайн

Ойоштороусылар:
* «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы
* Башҡорт телен үҫтереү һәм һаҡлау фонды
* «Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы (конгресы)» йәмәғәт ойошмаларының халыҡ-ара берлеге
* Башҡортостан Республикаһы Мәғариф һәм фән министрлығы (килешеү буйынса)

Эш теле: башҡорт һәм урыҫ теле

Форумдың йүнәлеше: Викимедиа ирекмәндәр хәрәкәтенә уҡытыусыларҙы һәм уҡыусыларҙы йәлеп итеү, дөйөм белем биреү учреждениеларында ғилми эҙләнеү һәм ирекмәнлек эшмәкәрлеге тематикаһын киңәйтеү.

Башҡорт Википедияһы мөхәррирҙәре, дөйөм белем биреү учреждениеларының кластан тыш һәм мәктәптән тыш эшен ойоштороусылары, уҡытыусылары һәм уҡыусылары, шулай уҡ теләге булған һәр кем саҡырыла.

Ҡатнашыу өсөн [https://forms.yandex.ru/u/61eface5047f52990de6160f/ БЫНДА] теркәлергә кәрәк. Форум һылтанмаһы электрон почта аша ебәрелә.

Форум программаһы, сығыштар темалары өҫтәмә рәүештә иғлан ителәсәк.

Бәйләнеш өсөн: bash.wiki2017@yandex.ru , +7 925 588 10 28
&lt;/blockquote&gt;

Форумға теркәлеүселәр бик аҙ. Википедистарҙан да әлегә (10 февраль) 8 кеше генә. Тыныш-белештәрегеҙгә еткерегеҙ, үҙегеҙ теркәлегеҙ. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 16:23, 10 февраль 2022 (UTC)

== Президент гранттары фонды 2022 йылдың икенсе конкурсын иғлан иткән ==

Президент гранттары фонды [https://xn--80afcdbalict6afooklqi5o.xn--p1ai/public/news/startoval-priem-proektov-na-vtoroy-konkurs-prezidentskikh-grantov-2022-goda 2022 йылдың икенсе конкурсын иғлан иткән]. Заявкалар 15 мартҡа тиклем ҡабул ителә. Рәхим итегеҙ. Нисек яҙырға ла өйрәтәләр: [https://xn--90aialyd0b6a.xn--80afcdbalict6afooklqi5o.xn--p1ai/ Обучение].--[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:29, 4 февраль 2022 (UTC)

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month: We are back in 2022! ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2022.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|Ministry of Foreign Affairs of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the second edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from 17 February to 17 March 2022. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that made a contribution to world culture. The most active contesters will receive [[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022/Prizes|prizes]].&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia! Also, we plan to set up a [[m:CentralNotice/Request/UCDM 2022|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge!--[[Ҡатнашыусы:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ValentynNefedov (WMUA)|әңгәмә]]) 11:03, 18 февраль 2022 (UTC)

Һаумыһығыҙ, ҡәҙерле Википедиясылар!

Украина Викимедиаһы, Украина Сит ил эштәре министрлығы һәм Украина институты менән берлектә 2022 йылдың 17 февраленән 17 мартына тиклем [[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022|'''«Украина мәҙәни дипломатияһы айлығы»''']]  үткәрә. Кампания  донъя мәҙәниәтенә өлөш индергән билдәле украин кино, музыка, әҙәбиәт, архитектура, дизайн һәм мәҙәни күренештәренә арналған. Иң әүҙем ҡатнашыусылар приздар аласаҡ.

Һеҙҙе ҡатнашырға саҡырабыҙ һәм украин мәҙәниәтен Википедияла булдырыуҙа ярҙам итергә саҡырабыҙ! Шулай уҡ ҡулланыусыларға  хәбәр итеү өсөн баннер эшләргә ниәтләйбеҙ!
&lt;/div&gt;

== Wikimedia Summit 2022: Башҡортостан викимедиасылары төркөмө исеменән ҡатнашыу ==

''Иҫкәрмә: Кирил әлифбаһы менән яҙғанымда хата булһа, ғәфү итегеҙ. Өлөшләтә транслитератор менән ҡулланылды.''

Йәмәғәт,
2022 йылдың һарысайҙың 9-11 көндәрендә Викимедиа Фонды һәм Wikimedia Deutschland (WMDE) ойошмаһы cираттағы [[:meta:Wikimedia Summit 2022|Викимедиа саммитын]] ойоштора. Викимедиа Фонды менән килешеүе булған, йыл һайын отчёттарын ебәрә торған һәр бер юзер-төркөм һәм ойошма, шул иҫәптән Башҡортостан Викимедиасылары төркөмө лә, үҙ исеменән берешәр вәкилде ебәрә ала. Ҡатнашырға теләүселәр 2022 йылдың алағарайҙың 17-һенә хәтлем теркәлә ала.

Быйыл саммит Берлин ҡалаһында уҙғарыла. Рәсәй менән Европа Берләшмәһе араһындағы сәйәси ҡыйынлыҡтарҙы иҫәпкә алып, Европа Берләшмәһендә йәшәп ятҡан ирекмәнде был саммитҡа ебәреү еңелерәк булалыр. Шуға күрә, ошо саммитта Башҡортостан викимедиасылары төркөмө исеменән үҙем ҡатнашырға, унда ҡатнашыуыма башҡорт викимедиасыларының ризалығын алырға теләр инем.

Википедия һәм Викиһүҙлектең башҡорт өлөштәрендә әүҙем булыуыма ҡарамаҫтан, викимедиасыларҙың ижтимағи тормошонда ҡатнашыуым бығаса сикле ине. Шуға ла, Башҡортостан һәм башҡорт проекттары менән бәйләнеш өҙөлмәүен белдереп, башҡорт ҡоро исеменән ошондай сарала сығыш яһай алһам, ҡорға ла, үҙемә лә яҡшы булыр ине.

Үҙ сиратымда, башҡорт вики-ҡороноң һорауҙарын, тәҡдимдәрен, теләктәрен саммиттың башҡа ҡатнашыусыларына еткерер инем. Конгрестың электрон формаһында булмаған материалдарына килгәндә, уларҙы йә Берлин федераль еренең почтаһы аша, йә (Европа Берләшмәһенән почта ебәреүҙә ҡыйынлыҡтар булған хәлдә) башҡа илдән килгән вәкил аша ебәрергә мөмкин булыр ине.

Әлбиттә, кандидатурамды лайыҡ тип тапмаған хәлдә, башҡа ҡатнашыусыны тәҡдим итә алаһығыҙ. Теләк, һорау һәм тәҡдимдәрегеҙҙе көтөп ҡалам, Башҡортостан викимедиасылары исеменән саммитта ҡатнашыуыма ҡаршы килмәҫһегеҙ, тип өмөт итәм.

Оло ихтирам менән, --[[Ҡатнашыусы:Comp1089|Comp1089]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Comp1089|әңгәмә]]) 07:41, 6 апрель 2022 (UTC)

== Варшавала VI Халыҡ-ара Төркиәт конгресы ==

Йәмәғәт,

2022 йылдың һарысайҙың 19-21 көндәрендә Варшава ҡалаһында [http://orient.uw.edu.pl/the-sixth-international-congress-of-turkology/ VI Халыҡ-ара Төркиәт конгресы] уҙғарыла. Быйылғы тема: Төрки донъяның өйрәнеүҙә дисциплина-ара перспективалар.

Конгресты [[Варшава университетының шәрҡиәт факультеты]] ойоштора, оффлайн өлөшө Халыҡ-ара монәсәбәттәр һәм сәйәсәт белеме факультеты бинаһында уҙа. Үткән конгрестарҙан айырмалы рәүештә, быйыл онлайн ҡатнашыу мөмкинлеге лә күҙаллана.

Төрки телле Вики-проекттар хаҡында махсус секция ойошторолһа, минеңсә, бик шәп булыр ине. Бының өсөн ошо темаға арналған кәм тигәндә 4 сығыш тәҡдим ителергә тейеш.

Ойоштороу түләме — 30 евро, йәш ғалимдар өсөн 20 евро тәшкил итә. Конгресс һөҙөмтәһендә аннотациялар китабы һәм мәҡәләләр йыйынтығы сығарылырға тейеш.

Тулыраҡ мәғлүмәт өсөн Конгрестын ойоштороу комитетына (электрон адресы конгресс битендә бар) йә миңә өндәшергә була. 
Ихтирам менән, --[[Ҡатнашыусы:Comp1089|Comp1089]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Comp1089|әңгәмә]]) 10:03, 6 апрель 2022 (UTC)

== Башҡортостан ауылдары конкурсында ҡатнашыусылар иғтибарына ==
Конкурс тамамланырға бер нисә көн ҡалды. Эшләгән мәҡәләләрҙе ҡарап сығығыҙ, башҡорт грамматикаһы һәм вики-ҡағиҙәләр тәртибенә килтерегеҙ. Башҡортса аңлашылмаған текст, абзацта эске һылтанмалар ҡуйылмаған мәҡәләләр ҡабул ителмәйәсәк. Мин бер үк төҙәтеүҙәр эшләйем, шуға иғтибар итегеҙ. Урамдар исемлеген тәртипкә килтерегеҙ. Уңыштар! --[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 16:37, 4 май 2022 (UTC)

== Башҡортостан Башлығы грантына конкурс иғлан ителгән ==

[https://xn--102-5cdameb6esa5a0a1je.xn--p1ai/public/bashkortostan/contest-2022 Башҡортостан Башлығы грантына конкурс иғлан ителгән]. Конкурс на предоставление грантов Главы Республики Башкортостан некоммерческим неправительственным организациям. Гранты предоставляются организациям, чьи проекты направлены на сохранение и развитие государственных языков Республики Башкортостан и языков народов Республики Башкортостан. Срок подачи с 28 апреля по 30 мая 2022 года. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:15, 10 май 2022 (UTC)

== Остаздар конкурсы ==
Һуңғы мәҡәләләрҙе ҡарап сыҡтым. Һәр икенсе мәҡәләлә тел нормалары боҙола, үҙегеҙ күрмәһәгеҙ, бер-берегеҙҙекен өҫтән генә булһа ла байҡап сығығыҙ. Сифатлы википедия эшләйек тиһәк, конкурс өсөн генә тип эшләргә ярамай. Шәхестең әһәмиәтен дә ҡарағыҙ — кәрәкме ул башҡорт википедияһында?

{{u|Akkashka}} {{u|Вәхит}} {{u|Юлдашева Луиза}}
совет хәрби етәксе ( [[Светляков Анисим Илларионович|Светляков]]), СССР һәм Рәсәй ғалимы-сейсмолог (СССР һәм Рәсәй сейсмолог-ғалимы булмаймы?) ([[Тараканов Роман Захарович|Тараканов]]),  мордва совет музыкант: пианист һәм композитор ( [[Воробьёв Геннадий Васильевич|Воробьёв]]), совет ғалим-юрисы (шулай буламы?) ([[Стремовский Владимир Азарович|Стремовский]]), 1934 йыл Мәскәүҙә малайҙар араһында теннис буйынса чемпионы була (теннис чемпионы була, теннис буйынса чемпион була) ( [[Озеров Николай Николаевич (комментатор)|Озеров]])--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 05:55, 28 май 2022 (UTC)
* [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]], [[Светляков Анисим Илларионович|Светляков]] мәҡәләһендәге хатаны төҙәткәнмен (совет хәрби етәксеһе Светляков) [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 18:11, 17 июнь 2022 (UTC)

:Ғалим-сейсмологы була. Ғалим һүҙе алда килә [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Юлдашева Луиза|әңгәмә]]) 05:40, 21 июнь 2022 (UTC)

== Invitation to participate in the #WPWPCampaign 2022 ==

Dear Wikimedians,

We are glad to inform you that the 2022 edition of Wikipedia Pages Wanting Photos campaign is coming up in July.

This is a formal invitation to invite individuals and communities to join the campaign to help improve Wikipedia articles with photos and contextual images. 

The campaign will run from July 1 to August  31, 2022 and several communities and Wikimedia Affiliates have already indicated interest to organize the campaign in their localities. Please find your community or community closer to you to participate: [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/Participating Communities|WPWP2022 Campaign: Participating Communities]].

The campaign primarily aims to promote using images from Wikimedia Commons to enrich Wikipedia articles that are lacking them. Participants will choose among Wikipedia pages without photos, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years. In this third edition of the campaign, eligibility criteria have been revised based on feedback and campaign Evaluation Reports of the previous editions. Please find more [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/FAQ and Contest Rules|details about these changes and our FAQ here on Meta-Wiki]]

For more information, please visit the [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022|campaign page on Meta-Wiki]].

Best,&lt;br/&gt;
[[User:Ammarpad|Ammar A.]]&lt;br/&gt;
Global Coordinator&lt;br/&gt;
Wikipedia Pages Wanting Photos Campaign 2022.&lt;br /&gt;
17:38, 31 май 2022 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Martin Urbanec@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&amp;oldid=23230284 --&gt;
== Граждандар форумы ==
17 июндә Өфө ҡалаһында [https://xn--90arfeddkewh.xn--p1ai/ Граждандар форумы] була. Теләгәндәр ҡатнаша ала. Алдан теркәлергә кәрәк. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:20, 6 июнь 2022 (UTC)
&lt;blockquote&gt;Гражданский форум Республики Башкортостан 2022 – открытая площадка для диалога между представителями сферы НКО, гражданскими активистами, республиканскими и местными органами власти, бизнес-сообществом в целях обсуждения вопросов грантовой и ресурсной поддержки НКО и совершенствования государственной поддержки некоммерческого сектора.&lt;/blockquote&gt;
: Тыңлаусы булараҡ Форумда ҡатнаштым. Программа буйынса 17 секция эшләне һәм пленар ултырыш булды. 4 секцияла һәм пленар ултырышта булдым. Сығыштарҙы тыңланым һәм файҙалы мәғлүмәт тупланым. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::1) СЛЕТ ЛИДЕРОВ СООБЩЕСТВ И ОБЩЕСТВЕННЫХ АКТИВИСТОВ «Мастерская сообществ». Юридик теркәлгән һәм формаль булмаған ойошмаларҙы берләштереүсе, уларға ярҙам итеүсе махсус региональ фонд бар икән. [http://fondufa.ru/ Өфө ҡалаһының социаль, мәҙәни, иҡтисади үҫеш фонды] региональ оператор булып тора. Мөмкинлектәре тураһында оҙаҡ һөйләргә мөмкин, сайтта ла таныша алаһығыҙ. Фонд сараларының береһе [http://fondufa.ru/novosti/709-informacionnyj-spravochnik-nko-respubliki-bashkortostan-2022.html республика НКО-лы тураһында махсус белешмә китабына] (йылда сыға) беҙҙең «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошманы индергә кәрәк тигән уй тыуҙы. Фатиха бирһәгеҙ, эшләрмен. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)  
::2) КРУГЛЫЙ СТОЛ: НКО и социальный бизнес: опыт развития негосударственного сектора в оказании социальных услуг. Задачи, проблемы, перспективы. Был секцияла ҡатнашыуым башлыса Мәскәү вәкилен тыңлыу һәм рәсми эшем менән бәйле булды.--[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::3) КРУГЛЫЙ СТОЛ: Язык – душа народа. Иң һүлпән секция. Барлығы 15-ләп ҡатнашыусы: НКО вәкилдәренән 3 кеше, ҡалғандары мәктәп уҡытыусылары, министерство вәкилдәре булды. Вәкилдәр сығыш яһаны, «достижениелары» тураһында һөйләне. Әлбиттә, уларҙыҡынса «бик яҡшы». НКО-лар иҫәбенә министерство бурыстарын үтәү яҡшы күрһәткес, әлбиттә. Тел проблемаларын шулай күтәрһәк, төрлө кимәлдәге фекер алышыуҙарҙа ҡатнашмаһаҡ алға китеш булмаҫ ул. Был өлкәлә граждандар йәмғите әле һаман бишектә имсәк һорап илаған бала кимәлендә. Йөрәк һыҡтап сыҡты. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::4) КРУГЛЫЙ СТОЛ: Добровольчество в Республике Башкортостан: содействие развитию и перспективы. Бик фәһемле һәм мәғлүмәтле секция. Көҙ көнө бер нисә НКО етәксеһе менән осрашып һөйләшергә килештек. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::5) Пленар ултырыш. Башҡортостан Республикаһында Граждандар йәмғиәте төрлө йүнәлештәрҙә бик әүҙем эшләй. Рәсәй кимәлендә иң әүҙем региондар иҫәбендә. НКО-ларға, ирекмәндәргә ярҙам артабан да буласаҡ. Башҡортостанда махсус маҡтаулы исем индерәсәктәр. Тел ирекмәндәре, активистары «үҙ ҡаҙанында» ғына ҡайнамаһын ине тип теләргә ҡала. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
:: «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошмаһын НКО белешмә китабына индерергә фатиха бирәбеҙ. Ҡаршы булыусылар юҡтыр, булһа белдерегеҙ.--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 17:10, 18 июнь 2022 (UTC)
*  «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошмаһы НКО белешмә китабына индерелергә тейеш тип уйлайым.  [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 04:04, 19 июнь 2022 (UTC)
*** {{Эшләнде}} [http://sonkorb.ru/places/1145-soobschestvo-vikimediicy-bashkortostana.html ]

== Зәки Вәлиди исемендәге Милли китапхана менән хеҙмәттәшлек ==
Башҡортостан Республикаһының Зәки Вәлиди исемендәге Милли китапхана етәкселеге менән һөйләшеү булды. Сентябрь айынан башлап ай һайын (2023 йылдың июнь айына тиклем) бер көн китапхананың электрон уҡыу залында 2-3 сәғәтлек вики-сара үткәреү тураһында килештек. Уҡыу залы Интернетҡа сығыу мөмкинлеге булған компьютерҙар менән йыһазландырылған. Китапхананың эш ваҡыты иртәнге 9-ҙан киске 8-гә тиклем, шәмбе көн - киске 6-ға тиклем. Электрон уҡыу залы менән ҡулланыусыларға уңайһыҙлыҡ тыуҙырмаҫ өсөн беҙҙең сараларҙың көнөн-ваҡытын алдан билдәләргә кәрәк. Кемдәр ҡайһы айҙа сара ойошторорға, тема билдәләргә, ҡатнашыусыларҙы йәлеп итергә теләй. Тәҡдимдәргеҙ, фекерҙәрегеҙҙе яҙығыҙ. Саралар исемлеген төҙөй башлайыҡ. (осрашыуға һыуһағанһыҙҙыр, ивет). --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:43, 6 июнь 2022 (UTC)
: P.S. Китапханаға инеү өсөн, Уҡыусы билеты булырға тейеш. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 04:03, 6 июнь 2022 (UTC)

* Һәйбәт тәҡдим! Беҙгә иҫке төрки яҙмаһын өйрәнеү курстарын ойоштормаҫтар микән? Көҙҙән бирле түләүле курс була тинеләр, әммә шөғөлләнергә теләүселәр аҙ булыу сәбәпле, тормошҡа ашырылмай ҡалды. [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 06:31, 6 июнь 2022 (UTC)
** Был осраҡта китапхана беҙгә электрон уҡыу залы бирә. ә сара ойоштормай. Вики-сара ойоштороу үҙебеҙҙән. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:12, 6 июнь 2022 (UTC)
* Былтыр, 2021 йылдың июль-сентябрендә, Башҡорт Википедияһына мәктәп программаһында өйрәнелгән шағир һәм яҙыусылар ижады һәм әҫәрҙәре тураһында мәҡәләләр бер ни тиклем яҙылды. Беренсе башҡорт халыҡ шағиры, Башҡортостан һәм башҡорттар тураһында Башҡорт Википедияһына яҙылған мәҡәләләрҙе Мәжит Ғафури йорт-музейы Республика конкурсы өсөн тәҡдим итте һәм 2-се урын яуланы. З. Вәлиди ис. Милли китапхана фондын ҡулланып, мәктәп программаһында өйрәнелгән яҙыусылар, уларҙың әҫәрҙәре тураһында (темалар бүлешеп) яҙырға мөмкин.  [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 10:11, 18 июнь 2022 (UTC)

== Тренинги по Викиданным для Тюркских Викимедийцев 2022 ==
[[File:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul]]
Дорогие друзья,

Я рад сообщить вам, что заявки на получение стипендии для участия в Стамбульской конференции по Викиданным теперь открыты. Если вы представляете тюркское сообщество и активно участвуете в проектах Викимедиа на тюркских языках, то вы можете подать заявку на получение стипендии. Заявки принимаются до 30 июня 2022 года, 23:59 UTC.

Кандидаты смогут подать заявку на получение полной стипендии. Полная стипендия покроет расходы на путешествие, проживание и питание во время конференции, организованное Тюркским ЮГ Викимедиа.

Конференция пройдет с 21 по 23 октября 2022 года в Стамбуле, Турция.

* Чтобы узнать больше о Тренингах по Викиданным для Тюркских Викимедийцев, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/53dX

* Чтобы узнать больше о стипендии, регистрации и форме заявки, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/5FFv

Кроме того, мы рекомендуем вам подписаться на наш список рассылки (https://w.wiki/5FFw) для получения информации и новостей о проектах и мероприятиях Тюркским ЮГ Викимедиа.

Всего наилучшего, [[Ҡатнашыусы:Mehman97|Mehman97]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Mehman97|әңгәмә]]) 21:46, 10 июнь 2022 (UTC)

== Башҡортостан ауылдары конкурсында ҡатнашыусылар иғтибарына ==
Нәтижәләр менән ҡәнәғәт булмаусыларҙы әлегә тикшерелмәгән мәҡәләләрҙе тикшерергә саҡырам. Вәхит, Яғалса, Юлдашева Луиза, Таңһылыу тикшерелеп бөтмәгән. Һәр мең байт өсөн 1 мәрәй, һәр һылтанма өсөн 1 мәрәй Ҡуйырға. 15 майға торошло, мәҡәләләр викиформатында биҙәлгән, башҡортса яҙылған булырға тейеш, иҫәпкә алырлыҡ мәҡәлә булмаһа, һуңыраҡ төҙәткәнен дә иҫәпләргә мөмкин. Шулай уҡ дәғүә белдереүселәрҙекен дә киренән ҡараға мөмкин.--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 16:51, 13 июнь 2022 (UTC)

== Wikimedia CEE Meeting 2022 — Македония, Охрид, 14-16 октябрь 2022 ==
[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] иғланы (Македония, Охрид, 14-16 октябрь 2022). [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 08:24, 20 июнь 2022 (UTC)
&lt;blockquote&gt;[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] (#WMCEE) will be the eleventh annual meeting of Wikimedians from Central and Eastern Europe centred on the Wikimedia projects (Wikipedia and similar projects) in countries and communities of Central and Eastern Europe. The meeting will be held in Ohrid, Macedonia from 14-16 October 2022. This is planned to be the first Wikimedia CEE Meeting to take place as an in-person event during the COVID-19 pandemic, which means that participants will have to abide by the local measures imposed to contain the pandemic. Those who are interested in participating in the conference but are reluctant to attend an in-person event due to health concerns will be allowed to follow it online.&lt;/blockquote&gt;

'''[[m:Wikimedia CEE Meeting 2022/Submissions|Конференция тураһында дөйөм мәғлүмәт һәм тәҡдимдәрҙе теркәү буйынса аңлатмалар бите]]'''

*Бөрйән вики-клубы ағзалары  (https://vk.com/club145595241) үҙ-ара фекерләшеп,  конференцияға ҡатнашыу өсөн делегат итеп [[Юлдашева Луиза Әбүталип ҡыҙы|Юлдашева Луиза]] Әбүталип ҡыҙын тәҡдим итте.Риза булыусылар имзаларығыҙҙы ҡуйып ебәрегеҙ әле--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 11:11, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза - -[[Ҡатнашыусы:Таңһылыу|Таңһылыу]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Таңһылыу|әңгәмә]]) 17:26, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Вәхит|Вәхит]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Вәхит|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:М.Илнар|М.Илнар]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:М.Илнар|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Б.Илзирә|Б.Илзирә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Б.Илзирә|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} --[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 17:14, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} --[[Ҡатнашыусы:Баныу|Баныу]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Баныу|әңгәмә]]) 20:23, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} -- [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 03:44, 12 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} Лайыҡлы кандидатура. Бер йылы делегат итеп һайланып та бара алмай ҡалғайны тип иҫләйем. Быйыл барып, Башҡортостанды лайыҡлы күрһәтергә яҙһын! --[[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:З. ӘЙЛЕ|әңгәмә]]) 04:55, 12 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}}. Сығыш яһаған осраҡта синхрон тәржемә тураһында Аида Ахмадова менән һөйләштем, ул ризалығын бирҙе. Аида, ҡырғыҙ ҡыҙы, Фонд Викимедиала эшләй. СЕЕ илдәре буйынса куратор. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:26, 14 июль 2022 (UTC)

[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] конференцияһында Башҡортостан викимедиасылары төркөмөнән ике кеше делегат була ала. [https://docs.google.com/document/d/13iEOtMUnRhjjaH2UABSoxLtaS3JR2D7t/edit Юзер-төкөмдәр исемлеген бында ҡуйғандар.] 15 авгутсҡа тиклем делегаттарға [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Meeting_2022/Participants/List теркәлергә кәрәк].

== Хаким [[Ғатауллин Рөстәм Шакирйән улы|Рөстәм Нурыев]]ҡа — Салауат Юлаев ордены! Ҡотлайбыҙ! ==
«Барыһын да билдәләнек, ә бына {{u|Рөстәм Нурыев|Рөстәм ағай}} менән тотҡарлыҡ килеп сыҡты. Уның Башҡорт Википедияһын үҫтереүҙәге өлөшө республика орденына лайыҡ, ә ул: „Кәрәкмәй“, — тине лә, документ тапшырманы. Бәлки, һеҙ инандырырһығыҙ», — тигәйне Башҡорт Википедияһының юбилей форумында БР-ҙың вице-премьеры Азат Бадранов 2021 йылдың февралендә. Ниһайәт, сәғәте һуҡты — 2022 йылдың 20 июнендә БашВики хакимы Рөстәм Нурыевҡа Салауат Юлаев ордены тапшырылды. Ҡотлайбыҙ!!! Киләсәк тормошоғоҙҙа ла маҡтауҙар, наградалар, ҡыуанысығыҙҙы уртаҡлашыусы дуҫтарығыҙ күп булһын һәм иң мөһиме — һаулығығыҙ ныҡ булһын! Алға, БашВики! Алға, Рөстәм Нурыев! --[[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:З. ӘЙЛЕ|әңгәмә]]) 04:24, 21 июнь 2022 (UTC)
* Лайыҡлы бүләгегеҙ менән ҡотлайым! Һеҙгә ижади уңыштар, ныҡлы һаулыҡ теләйем. [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Юлдашева Луиза|әңгәмә]]) 08:56, 21 июнь 2022 (UTC)
**Ҡотлайым! Лайыҡ!--[[Ҡатнашыусы:Guram52|Guram52]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Guram52|әңгәмә]]) 11:51, 22 июнь 2022 (UTC)
* Ҡотлайым! Киң күкрәктә тағы ла яңы ордендар өсөн урын бар әле - шулай булғас, АЛҒА! һәм АЛҒА!--[[Ҡатнашыусы:Айсар|Айсар]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Айсар|әңгәмә]]) 18:12, 22 июнь 2022 (UTC)
* Вот это да! --[[Ҡатнашыусы:Ssr|Ssr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ssr|әңгәмә]]) 10:39, 23 июнь 2022 (UTC)
* Афарин! Ҡотлайым!!! Яңы үрҙәр һәм ҡаҙаныштар! --[[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ryanag|әңгәмә]]) 14:35, 23 июнь 2022 (UTC)
*Ҡотлайым!Артабан да, именлектә-һаулыҡта, уңып-уңдырып йәшәргә һәм эшләргә насип булһын!--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 07:40, 10 июль 2022 (UTC)
* Поздравляю с этой совершенно заслуженной наградой!!! [[Махсус:Өлөштәр/2A00:1FA0:27D:2264:0:65:1DD8:FA01|2A00:1FA0:27D:2264:0:65:1DD8:FA01]] 16:35, 27 июль 2022 (UTC)

== Deployment of FLORES Machine Translation to Bashkir Wikipedia ==

Hello Friends!


The WMF Language team has added another machine translation (MT) support for the Content Translation in Bashkir Wikipedia called FLORES. This means that you can choose to use [https://ai.facebook.com/blog/the-flores-101-data-set-helping-build-better-translation-systems-around-the-world/ FLORES machine translation] when translating Wikipedia articles to Bashkir using [[Special:ContentTranslation|the Content Translation tool]].


The FLORES Machine Translation service is provided by an [https://ai.facebook.com/ AI research team at Meta] through a free for use API key that allows the Content Translation to access the service on the FLORES server for an evaluation trial period. This MT is set as optional; in your Wikipedia, which means you can choose not to use it as your preferred initial translator. If you decide to use this service, you can select &quot;FLORES&quot; from the &quot;Initial Translation&quot; dropdown menu where you will find other existing machine translation services on the sidebar.


The Wikimedia Foundation has worked out an agreement that allows the use of FLORES without compromising Wikipedia’s policies about attribution of rights, your privacy as a user, and brand representation. You can find more information about the FLORES Machine translation on [[mw:Content_translation/Machine_Translation/Flores#Summary_of_our_agreement_with_Meta|this page]].


Please note that the use of the FLORES MT is optional. However, we would want your community to:

* use it to improve the quality of the Machine Translation service; and
* [[mw:Talk:Content_translation|provide feedback]] about its quality and ask any questions you might have about this addition. 

We trust that this addition is a good support to the Content Translations tool towards having better quality articles in Bashkir Wikipedia.

Thank you!

On behalf of the WMF Language team. [[Ҡатнашыусы:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:UOzurumba (WMF)|әңгәмә]]) 22:42, 21 июнь 2022 (UTC)

== Страницы Википедии ждут иллюстраций — 2022  ==

Металағы иғлан:
&lt;blockquote&gt; Страницы Википедии ждут иллюстраций — 2022 (англ. Wikipedia Pages Wanting Photos — WPWP) — ежегодная кампания Википедии, во время которой википедисты из всех её языковых разделов и проектов добавляют иллюстрации в те статьи Википедии, где их нет. Она проводится с целью найти применение в статьях Википедии тем медиафайлам, которые накапливаются в результате различных фотоконкурсов и вики-прогулок, организованных разными Сообществами Викимедиа. Фотографии помогают привлечь внимание читателя лучше, чем «стены текста», иллюстрируют содержание и делают статью более поучительной и привлекательной для читателей. Тысячи фотографий были добавлены на Викисклад во время различных кампаний, вики-прогулок и фотоконкурсов, в том числе таких международных конкурсов как Вики любит памятники, Вики любит Африку, Вики любит Землю, Вики любит фольклор и др. Лишь небольшая часть фотографий-конкурсантов нашла применение в статьях Википедии. Сейчас на Викискладе хранятся миллионы фотографий, но лишь малая их часть используется в статьях Википедии. Это большая проблема, устранить которую и призван этот проект.&lt;/blockquote&gt;

[[M:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/ru|Тулыраҡ мәғлүмәт БЫНДА]]. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:03, 7 июль 2022 (UTC)

== Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Публицистика &amp; энциклопедистика ==

Ағымдағы ваҡиғалар тураһында Википедия мәҡәләһен яҙыу тураһында [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Публицистика &amp; энциклопедистика|фекеремде]] еткерәм. Рәхим итеп уҡығыҙ. Теләһәгеҙ, үҙегеҙҙең фекерегеҙҙе ФА битендә яҙығыҙ. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 05:01, 9 июль 2022 (UTC)

== Викиконференция 2022, Санкт-Петербург, 24-25 сентябрь ==
Рәсәй викимедиасыларның халыҡ-ара сараһы — Викиконференция 2022 быйыл Санкт-Петербург ҡалаһында 24-25 сентябрҙә була. ВМРУ ағзалары ултырышында рәсми ҡарар ҡабул ителгән. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 08:43, 10 июль 2022 (UTC)
* [https://ru.wikimedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F_2022 Викиконференция 2022]

[[Категория:Википедия:Ҡоролтай]]

== Открыт прием заявок для сессий ==

[[Файл:Wikidata_Istanbul_call_for_submissions_is_now_open_social_media_post.png|справа|мини|250x250пкс|Открыт прием заявок]]
Всем привет,

Команда организаторов [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Тренингов по Викиданных для Тюркских Викимедийцев]] рада сообщить вам, что [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians/Submissions|открыт прием заявок]] (https://w.wiki/5TFZ) на участие в программе конференции, которая пройдет в Стамбуле, Турции, с 21 по 23 октября. '''Мы будем принимать заявки до 10 августа 2022 года'''.

Вы можете подать заявку и выступить на конференции на трех языках: английском, турецком и русском, а также онлайн или очно. Предложения по сессиям могут быть представлены в 5 различных типах со стандартизированной продолжительностью выступления. Основная тема сессии должна быть связана с Викиданными, интегрированными данными, импортом данных, SPARQL или другими связанными темами. Вы также можете представить свои достижения или темы, связанные с развитием проектов Викимедиа и движения Викимедиа. Более подробно – https://w.wiki/5TFZ.

Мы хотели бы узнать и предоставить сообществу больше информации о тюркских сообществах, и мы надеемся, что вы поможете нам достичь этой цели.

С уважением, – [[Ҡатнашыусы:Mehman97|Mehman97]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Mehman97|әңгәмә]]) 15:55, 17 июль 2022 (UTC)

== БашВикила кәрәк булған исемлектәр ==

Фамилиялаштар исемлеге ябай ғына төҙөлә. Әлеге ваҡытта БашВикила булмаған [[Категория буйынса фекерләшеү:Фамилиялаштар исемлеге булған биттәр|фамилиялар бында туплана]], шунда уҡ мәҡәлә өсөн әҙерләмә лә бар. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 18:34, 25 июль 2022 (UTC)
: [[Төпәев Салауат Харис улы|Төпәйев С.Х.]] «Башҡорт фамилиялары» белешмә-һүҙлеге бар. Фамилияның ниндә телдән кергәне, русса яҙылышы, аңлатмаһы бирелә. Ошо белешмәне лә ҡулланырға мөмкин [https://kitaptar.bashkort.org/files/bashqort_familiyalary.pdf].--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 06:57, 26 июль 2022 (UTC)
: [[:Категория_буйынса_фекерләшеү:Фамилиялаштар_исемлеге_булған_биттәр#БашВикила_төҙөлмәгән_фамилиялаштар_исемлектәре|БашВикила_төҙөлмәгән_фамилиялаштар_исемлектәре]] исемлеген төҙөп бөттөм. 500-гә яҡын исемлек төҙөргә кәрәк. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:03, 29 июль 2022 (UTC)

== Хәйриә акцияһы ==

22 августа Башҡорт Википедияһының беренсе мәҡәләһен яҙыуға 2023 йылда 18 йыл тулыу айҡанлы китап баҫтырыуға ниәтләп [https://vk.com/wall-66803702%201531 хәйриә акцияһы] иғлан ителде. Бәйләнештәге акция сәхифәһендә көндәлек килем буйынса мәғлүмәт ҡуйыла. БашВики мәнфәғәтендә киң күләмле хәйриә сараһы беренсе тапҡыр ойошторола. Беренсе биш көндә 50-ләп кеше ярҙам иғәнәһен күсерҙе, 29 мең 120 һум аҡса йыйылды. Тимәк, акция уңышлы булыуына өмөт ҙур. Был сараның әһәмиәте тәү сиратта йәмғиәттең Башҡорт Википедияһының башҡорт халҡына кәрәклеген дәлилләүесе күрһәткес булыуында. Шуға күрә матди ярҙам күләме мөһим түгел. Китап баҫтырыуға төп финанс сығанағы итеп грант булырға тейеш. Грант заявкаһын 5 сентябрҙән ҡалмай тапшырам. Грант заявкаһында халыҡ ярҙамы: әүҙемлеге һәм аҡса күләме соофинансирование итеп күрһетеләсәк, грант яулау ихтималлығын арттырасаҡ. Викиарҡадаштар, хәйриә сараһын әүҙем дауам итеүҙә, халыҡҡа мәғлүмәт еткереүҙә ярҙам итеүегеҙҙе һорайым. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:43, 27 август 2022 (UTC)</text>
      <sha1>emzg93f3la13vzxskokwzlilv5e2ymy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152354</id>
      <parentid>1152353</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:47:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Рөстәм Нурыев</username>
        <id>43</id>
      </contributor>
      <comment>/* Хәйриә акцияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67779" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
{{Index box}}
{{shortcut|ВП:ҠОР}}
{{/Башлыҡ}}
{{Яңы темалар аҫтан}}

== Добро.РУ ==

[https://dobro.ru/ Dobro.ru] — это платформа для содействия развития волонтерского движения в России. Я изучил и адаптировал его под нас, википедистов. Теперь волонтеры международных проектов Викимедиа смогут конвертировать свои правки в часы активности в электронных книжках волонтера в Добро.ру. Для этого необходимо создать аккаунт в Добро.ру и заполнить вакансии в мероприятиях от НП «Викимедиа РУ». Я создал две вакансии «Волонтер международного проекта» (без ограничения вакантных мест) в мероприятиях [https://dobro.ru/event/10124288 «Я волонтер Русской Википедии»] и [https://dobro.ru/event/10124289 «Я волонтер Башкирской Википедии»] с учетным периодом до 31 марта 2022 года. По завершению периода в книжку волонтера заполню часы активности из портала Викискан ([https://ru.wikiscan.org/users РуВики], [https://ba.wikiscan.org/users БашВики]). КАКАЯ ПОЛЬЗА ОТ ЭТОЙ ЗАТЕИ ВОЛОНТЕРАМ ВИКИМЕДИА? — спросите вы. В настоящее время наиболее реальная польза — выпускники школ смогут получить [https://dobro.ru/news/5142-uchet-volonterskogo дополнительные баллы при поступлении в вузы]. Взрослым коллегам пока не могу предложить какую-либо конкретную пользу или льготу от государства. Вероятно в будущем они могут быть — а пока рекомендую копить часы активности в электронной книжке волонтера, их нельзя учесть за предыдущие периоды задним числом. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:06, 11 ғинуар 2022 (UTC)

== Топик-бан ==

{{u|Ilnur efende}} тәжрибәле ҡатнашыусы булыуына ҡарамаҫтан, бер нисә биттәрҙәрҙә ([[Себер татар теле]], [[Себер татарҙары]]) төҙәтеүҙәр һуғышы алып бара, шул иҫәптән башҡа ҡатнашыусылар менән кәңәшләшмәйенсә мәҡәләләрҙең исемдәрен үҙгәртеү (мәҫәлән, [[Себер татарлары]] - абруйлы сығанаҡтарға нигеҙләнмәгән) менән шөғөлләнә. Шунлыҡтан ҡатнашыусыға башҡа ҡатнашыусыларҙың индергән өлөшөн юйырға/үҙгәртергә тыйыла. Мәҡәләнең исемен үҙгәртеү ҙә тыйыла, әммә ҡатнашыусы [[Википедия:Исемен үҙгәртеүгә]] битендә үҙ тәҡдимен ҡалдыра ала. Топик-банды 1-се тапҡыр боҙған өсөн — 1 ай, 2-сегә — 6 ай, 3-сөгә — сикләнмәгән ваҡытҡа блоклау ҡарала. --[[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ryanag|әңгәмә]]) 20:42, 16 ғинуар 2022 (UTC)
: [[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]], «бер нисә биттәрҙәрҙә төҙөтеүҙәр» тигән яҙыуға конкрет биттәрҙе һәм конкрет төҙөтеүҙәрҙе күрһәтеү урынлы. Хаким ғәмәлен үтәгәндә шартына килтереп еткермәүең өсөн ғәмәлеңде кире алыуҙары ихтимал. Беҙҙең бер хакимға шелтә лә биргәйнеләр бер ваҡыт. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 14:55, 18 ғинуар 2022 (UTC)

== Новости Стратегии движения и управления – Выпуск 5 ==
&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Новости Стратегии движения и управления'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Выпуск 5 — Январь 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Прочитайте полный текст информационного бюллетеня''']]&lt;/span&gt;
----
Добро пожаловать в пятый выпуск Новостей о Стратегии движения и управления (ранее именуемый как Новости Универсального кодекса поведения)! Этот обновлённый бюллетень содержит актуальные новости и события, касающиеся Устава Движения, Универсального кодекса поведения, грантов на реализацию Стратегии движения, выборов в Совет попечителей и других соответствующих тем по Стратегии движения и управлению.

Этот информационный бюллетень будет выпускаться ежеквартально. Дополнительные новости будут рассылаться подписчикам еженедельно или раз в две недели.  Пожалуйста, не забудьте подписаться [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|здесь]], чтобы получать эти обновления.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Приглашение к обратной связи по поводу выборов в Совет попечителей''' - Мы приглашаем вас поделиться своим мнением о предстоящих выборах в Совет попечителей Фонда Викимедиа. Приём ваших отзывов по поводу этих выборов был объявлен 10 января 2022 года и завершится 7 февраля 2022 года. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|продолжить чтение]])
*'''Ратификация Универсального кодекса поведения''' - В 2021 году Фонд Викимедиа обратился к сообществам с вопросом о том, как обеспечить соблюдение текста политики Универсального кодекса поведения. Пересмотренный проект руководства по обеспечению соблюдения будет готов для голосования сообществ в марте. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|продолжить чтение]])
*'''Гранты на реализацию Стратегии движения''' - Продолжая рассматривать ряд интересных проектных предложений, мы поощряем и приветствуем новые предложения и идеи, направленные на конкретную инициативу из рекомендаций Стратегии движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|продолжить чтение]])
*'''Преобразование информационного бюллетеня''' - В связи с преобразованием Информационного бюллетеня УКП в Информационный бюллетень Стратегии движения и управления, мы приглашаем вас присоединиться к команде фасилитаторов для разработки и определения новых направлений этого информационного бюллетеня. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|продолжить чтение]])
*'''Блог «Diff»''' - Ознакомьтесь с самыми последними публикациями по Стратегии движения и управлению Фонда на Викимедиа Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|продолжить чтение]])&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;

== 2022 йылға яҡынса эш планы / Башҡортостан Башлығы грантына март айында заявкалар ҡабул итәсәктәр ==

Һаумыһығыҙ, арҡадаштар! Һеҙ ҙә уҡығанһығыҙҙыр. Метала [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/5/ru Викимедиа хәрәкәтенең Стратегияһы яңылыҡтары], Стратегияның [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:MSIG/About/ru өҫтөнлөклө йүнәлештәрен тоторолоҡло үҫтереү өсөн грант ярҙамы], гранттар системаһының яңы положенияларын уҡыным. Заманында Берлин, Варшава, Кейптан, Оттавалағы конференцияларға барыусы вәкилдәр аша әйтеп ебәргән тәҡдимдәр Стартегияла иҫәпкә алыныуына шатмын. Дөйөм «күлдә» беҙҙең дә «тамсылар» бар. Шулай уҡ грант комитетында беҙҙең дә заявкалар ([https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/%D0%92%D3%99%D1%85%D0%B8%D1%82/Laptop], [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/%D2%BA%D3%99%D2%99%D0%B8%D3%99/notebook_KUU_Intel], [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/ZUFAR/Wiki-marathons_in_the_Bashkir_Wikipedia]) булыуы яҡшы. Хуплауҙарын теләйек. Артабан үҙебеҙҙең эшмәкәрлекте Стартегия тәғлимәттәренә, тәҡдимдәренә тап килһен, ярҙам һораған мөрәжәғәттәр тотороҡһоҙ хупланһын өсөн рәсми план нигеҙендә эшләргә кәрәк. Элегерәк [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedians_of_Bashkortostan_User_Group/Strategic_Plan Стратегия планы] һәм [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedians_of_Bashkortostan_User_Group/Current_plan ағымдағы йыллыҡ план төҙөүҙе] башлап ҡарағайныҡ. Тик 2017 йылда грант биреү туҡталыу менән эшмәкәрлекте рәсмиләштереү ҙә «үлеп ҡалды». Әле [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1MPvbs3pfJgFrL6e5-1A95zu2gvP3FI_KoPhueKgD4kU/edit?usp=sharing Башҡорт телендә Викимедиа проекттарын тотороҡло үҫтереү планын] (йыллыҡ план) төҙөй башланым. Һылтанма буйынса инеп ҡарай алаһығыҙ. Һеҙҙе лә шул эшкә ҡушылырға саҡырам. Тәҡдимдәрегеҙҙе Зөфәргә, Раянға йәки миңә әйтегеҙ. Тәҡдимегеҙ таблицалағы һәр пункт буйынса тулы булһын ине. Уңыштар. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:23, 23 ғинуар 2022 (UTC)
: Бер аҙна үтте. Ихтибар итеүсе юҡ. Ә бит Викимедиа гранттары өсөн генә түгел, Башҡортостан башлығы гранты өсөн дә кәрәк буласаҡ бындай план. Көнө килеп еткәс кемдең ниндәй уйы, ниндәй тәҡдиме булғанын кем белә лә, кем күрә? Ҡайҙан, нисек белергә? 2020 йылда грантҡа заявка тапшырырға аҙна-ункөн ҡалғас тажзәхмәт менән ауырып ятҡан еремдән заявканы минән таптырҙылар. Ә һуңынан Бадрановҡа, Айытҡоловаға ялыу яҙып ятыусылар табылды. Башҡорт Википедияһында мыҫҡылдай ғына өлөш индереп, үҙ мәнфәғәтен алға һөргән &lt;s&gt;«тауарищҡа»&lt;/s&gt; «сәскә» лә ялау яҙҙы бит. Үткән йылда ике тапҡыр больниста ятып сыҡһам да, көсөргәнешле эш йылы булһа ла, тешемде ҡыҫып түҙҙем. Быйыл грант менән шөғөлләнергә, шартына еткереп грант яҙырға, үтәлешен тәьмин итергә, яуаплылыҡты үҙ өҫтәренә алыусылар булһа, рәхим итегеҙ. План төҙөгөҙ, ҡатнашыусыларҙың тәҡдимдәрен йыйығыҙ. «Викимедиа РУ» оҡшамаһа, башҡа НКО табығыҙ. Грант «ашарға» теләгәндәр булһа, мин башҡа йоғанмайым. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:27, 29 ғинуар 2022 (UTC)

== Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы. «Мәғариф һәм Википедия» ==
Рәсми иғлан.

&lt;blockquote&gt;'''[[Проект:Мәғариф һәм Википедия. Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы|Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы. «Мәғариф һәм Википедия»]]'''

Көнө һәм ваҡыты: 19 февраль, 10:00

Уҙғарыу урыны: Онлайн

Ойоштороусылар:
* «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы
* Башҡорт телен үҫтереү һәм һаҡлау фонды
* «Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы (конгресы)» йәмәғәт ойошмаларының халыҡ-ара берлеге
* Башҡортостан Республикаһы Мәғариф һәм фән министрлығы (килешеү буйынса)

Эш теле: башҡорт һәм урыҫ теле

Форумдың йүнәлеше: Викимедиа ирекмәндәр хәрәкәтенә уҡытыусыларҙы һәм уҡыусыларҙы йәлеп итеү, дөйөм белем биреү учреждениеларында ғилми эҙләнеү һәм ирекмәнлек эшмәкәрлеге тематикаһын киңәйтеү.

Башҡорт Википедияһы мөхәррирҙәре, дөйөм белем биреү учреждениеларының кластан тыш һәм мәктәптән тыш эшен ойоштороусылары, уҡытыусылары һәм уҡыусылары, шулай уҡ теләге булған һәр кем саҡырыла.

Ҡатнашыу өсөн [https://forms.yandex.ru/u/61eface5047f52990de6160f/ БЫНДА] теркәлергә кәрәк. Форум һылтанмаһы электрон почта аша ебәрелә.

Форум программаһы, сығыштар темалары өҫтәмә рәүештә иғлан ителәсәк.

Бәйләнеш өсөн: bash.wiki2017@yandex.ru , +7 925 588 10 28
&lt;/blockquote&gt;

Форумға теркәлеүселәр бик аҙ. Википедистарҙан да әлегә (10 февраль) 8 кеше генә. Тыныш-белештәрегеҙгә еткерегеҙ, үҙегеҙ теркәлегеҙ. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 16:23, 10 февраль 2022 (UTC)

== Президент гранттары фонды 2022 йылдың икенсе конкурсын иғлан иткән ==

Президент гранттары фонды [https://xn--80afcdbalict6afooklqi5o.xn--p1ai/public/news/startoval-priem-proektov-na-vtoroy-konkurs-prezidentskikh-grantov-2022-goda 2022 йылдың икенсе конкурсын иғлан иткән]. Заявкалар 15 мартҡа тиклем ҡабул ителә. Рәхим итегеҙ. Нисек яҙырға ла өйрәтәләр: [https://xn--90aialyd0b6a.xn--80afcdbalict6afooklqi5o.xn--p1ai/ Обучение].--[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:29, 4 февраль 2022 (UTC)

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month: We are back in 2022! ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2022.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|Ministry of Foreign Affairs of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the second edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from 17 February to 17 March 2022. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that made a contribution to world culture. The most active contesters will receive [[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022/Prizes|prizes]].&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia! Also, we plan to set up a [[m:CentralNotice/Request/UCDM 2022|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge!--[[Ҡатнашыусы:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ValentynNefedov (WMUA)|әңгәмә]]) 11:03, 18 февраль 2022 (UTC)

Һаумыһығыҙ, ҡәҙерле Википедиясылар!

Украина Викимедиаһы, Украина Сит ил эштәре министрлығы һәм Украина институты менән берлектә 2022 йылдың 17 февраленән 17 мартына тиклем [[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022|'''«Украина мәҙәни дипломатияһы айлығы»''']]  үткәрә. Кампания  донъя мәҙәниәтенә өлөш индергән билдәле украин кино, музыка, әҙәбиәт, архитектура, дизайн һәм мәҙәни күренештәренә арналған. Иң әүҙем ҡатнашыусылар приздар аласаҡ.

Һеҙҙе ҡатнашырға саҡырабыҙ һәм украин мәҙәниәтен Википедияла булдырыуҙа ярҙам итергә саҡырабыҙ! Шулай уҡ ҡулланыусыларға  хәбәр итеү өсөн баннер эшләргә ниәтләйбеҙ!
&lt;/div&gt;

== Wikimedia Summit 2022: Башҡортостан викимедиасылары төркөмө исеменән ҡатнашыу ==

''Иҫкәрмә: Кирил әлифбаһы менән яҙғанымда хата булһа, ғәфү итегеҙ. Өлөшләтә транслитератор менән ҡулланылды.''

Йәмәғәт,
2022 йылдың һарысайҙың 9-11 көндәрендә Викимедиа Фонды һәм Wikimedia Deutschland (WMDE) ойошмаһы cираттағы [[:meta:Wikimedia Summit 2022|Викимедиа саммитын]] ойоштора. Викимедиа Фонды менән килешеүе булған, йыл һайын отчёттарын ебәрә торған һәр бер юзер-төркөм һәм ойошма, шул иҫәптән Башҡортостан Викимедиасылары төркөмө лә, үҙ исеменән берешәр вәкилде ебәрә ала. Ҡатнашырға теләүселәр 2022 йылдың алағарайҙың 17-һенә хәтлем теркәлә ала.

Быйыл саммит Берлин ҡалаһында уҙғарыла. Рәсәй менән Европа Берләшмәһе араһындағы сәйәси ҡыйынлыҡтарҙы иҫәпкә алып, Европа Берләшмәһендә йәшәп ятҡан ирекмәнде был саммитҡа ебәреү еңелерәк булалыр. Шуға күрә, ошо саммитта Башҡортостан викимедиасылары төркөмө исеменән үҙем ҡатнашырға, унда ҡатнашыуыма башҡорт викимедиасыларының ризалығын алырға теләр инем.

Википедия һәм Викиһүҙлектең башҡорт өлөштәрендә әүҙем булыуыма ҡарамаҫтан, викимедиасыларҙың ижтимағи тормошонда ҡатнашыуым бығаса сикле ине. Шуға ла, Башҡортостан һәм башҡорт проекттары менән бәйләнеш өҙөлмәүен белдереп, башҡорт ҡоро исеменән ошондай сарала сығыш яһай алһам, ҡорға ла, үҙемә лә яҡшы булыр ине.

Үҙ сиратымда, башҡорт вики-ҡороноң һорауҙарын, тәҡдимдәрен, теләктәрен саммиттың башҡа ҡатнашыусыларына еткерер инем. Конгрестың электрон формаһында булмаған материалдарына килгәндә, уларҙы йә Берлин федераль еренең почтаһы аша, йә (Европа Берләшмәһенән почта ебәреүҙә ҡыйынлыҡтар булған хәлдә) башҡа илдән килгән вәкил аша ебәрергә мөмкин булыр ине.

Әлбиттә, кандидатурамды лайыҡ тип тапмаған хәлдә, башҡа ҡатнашыусыны тәҡдим итә алаһығыҙ. Теләк, һорау һәм тәҡдимдәрегеҙҙе көтөп ҡалам, Башҡортостан викимедиасылары исеменән саммитта ҡатнашыуыма ҡаршы килмәҫһегеҙ, тип өмөт итәм.

Оло ихтирам менән, --[[Ҡатнашыусы:Comp1089|Comp1089]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Comp1089|әңгәмә]]) 07:41, 6 апрель 2022 (UTC)

== Варшавала VI Халыҡ-ара Төркиәт конгресы ==

Йәмәғәт,

2022 йылдың һарысайҙың 19-21 көндәрендә Варшава ҡалаһында [http://orient.uw.edu.pl/the-sixth-international-congress-of-turkology/ VI Халыҡ-ара Төркиәт конгресы] уҙғарыла. Быйылғы тема: Төрки донъяның өйрәнеүҙә дисциплина-ара перспективалар.

Конгресты [[Варшава университетының шәрҡиәт факультеты]] ойоштора, оффлайн өлөшө Халыҡ-ара монәсәбәттәр һәм сәйәсәт белеме факультеты бинаһында уҙа. Үткән конгрестарҙан айырмалы рәүештә, быйыл онлайн ҡатнашыу мөмкинлеге лә күҙаллана.

Төрки телле Вики-проекттар хаҡында махсус секция ойошторолһа, минеңсә, бик шәп булыр ине. Бының өсөн ошо темаға арналған кәм тигәндә 4 сығыш тәҡдим ителергә тейеш.

Ойоштороу түләме — 30 евро, йәш ғалимдар өсөн 20 евро тәшкил итә. Конгресс һөҙөмтәһендә аннотациялар китабы һәм мәҡәләләр йыйынтығы сығарылырға тейеш.

Тулыраҡ мәғлүмәт өсөн Конгрестын ойоштороу комитетына (электрон адресы конгресс битендә бар) йә миңә өндәшергә була. 
Ихтирам менән, --[[Ҡатнашыусы:Comp1089|Comp1089]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Comp1089|әңгәмә]]) 10:03, 6 апрель 2022 (UTC)

== Башҡортостан ауылдары конкурсында ҡатнашыусылар иғтибарына ==
Конкурс тамамланырға бер нисә көн ҡалды. Эшләгән мәҡәләләрҙе ҡарап сығығыҙ, башҡорт грамматикаһы һәм вики-ҡағиҙәләр тәртибенә килтерегеҙ. Башҡортса аңлашылмаған текст, абзацта эске һылтанмалар ҡуйылмаған мәҡәләләр ҡабул ителмәйәсәк. Мин бер үк төҙәтеүҙәр эшләйем, шуға иғтибар итегеҙ. Урамдар исемлеген тәртипкә килтерегеҙ. Уңыштар! --[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 16:37, 4 май 2022 (UTC)

== Башҡортостан Башлығы грантына конкурс иғлан ителгән ==

[https://xn--102-5cdameb6esa5a0a1je.xn--p1ai/public/bashkortostan/contest-2022 Башҡортостан Башлығы грантына конкурс иғлан ителгән]. Конкурс на предоставление грантов Главы Республики Башкортостан некоммерческим неправительственным организациям. Гранты предоставляются организациям, чьи проекты направлены на сохранение и развитие государственных языков Республики Башкортостан и языков народов Республики Башкортостан. Срок подачи с 28 апреля по 30 мая 2022 года. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:15, 10 май 2022 (UTC)

== Остаздар конкурсы ==
Һуңғы мәҡәләләрҙе ҡарап сыҡтым. Һәр икенсе мәҡәләлә тел нормалары боҙола, үҙегеҙ күрмәһәгеҙ, бер-берегеҙҙекен өҫтән генә булһа ла байҡап сығығыҙ. Сифатлы википедия эшләйек тиһәк, конкурс өсөн генә тип эшләргә ярамай. Шәхестең әһәмиәтен дә ҡарағыҙ — кәрәкме ул башҡорт википедияһында?

{{u|Akkashka}} {{u|Вәхит}} {{u|Юлдашева Луиза}}
совет хәрби етәксе ( [[Светляков Анисим Илларионович|Светляков]]), СССР һәм Рәсәй ғалимы-сейсмолог (СССР һәм Рәсәй сейсмолог-ғалимы булмаймы?) ([[Тараканов Роман Захарович|Тараканов]]),  мордва совет музыкант: пианист һәм композитор ( [[Воробьёв Геннадий Васильевич|Воробьёв]]), совет ғалим-юрисы (шулай буламы?) ([[Стремовский Владимир Азарович|Стремовский]]), 1934 йыл Мәскәүҙә малайҙар араһында теннис буйынса чемпионы була (теннис чемпионы була, теннис буйынса чемпион була) ( [[Озеров Николай Николаевич (комментатор)|Озеров]])--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 05:55, 28 май 2022 (UTC)
* [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]], [[Светляков Анисим Илларионович|Светляков]] мәҡәләһендәге хатаны төҙәткәнмен (совет хәрби етәксеһе Светляков) [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 18:11, 17 июнь 2022 (UTC)

:Ғалим-сейсмологы була. Ғалим һүҙе алда килә [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Юлдашева Луиза|әңгәмә]]) 05:40, 21 июнь 2022 (UTC)

== Invitation to participate in the #WPWPCampaign 2022 ==

Dear Wikimedians,

We are glad to inform you that the 2022 edition of Wikipedia Pages Wanting Photos campaign is coming up in July.

This is a formal invitation to invite individuals and communities to join the campaign to help improve Wikipedia articles with photos and contextual images. 

The campaign will run from July 1 to August  31, 2022 and several communities and Wikimedia Affiliates have already indicated interest to organize the campaign in their localities. Please find your community or community closer to you to participate: [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/Participating Communities|WPWP2022 Campaign: Participating Communities]].

The campaign primarily aims to promote using images from Wikimedia Commons to enrich Wikipedia articles that are lacking them. Participants will choose among Wikipedia pages without photos, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years. In this third edition of the campaign, eligibility criteria have been revised based on feedback and campaign Evaluation Reports of the previous editions. Please find more [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/FAQ and Contest Rules|details about these changes and our FAQ here on Meta-Wiki]]

For more information, please visit the [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022|campaign page on Meta-Wiki]].

Best,&lt;br/&gt;
[[User:Ammarpad|Ammar A.]]&lt;br/&gt;
Global Coordinator&lt;br/&gt;
Wikipedia Pages Wanting Photos Campaign 2022.&lt;br /&gt;
17:38, 31 май 2022 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Martin Urbanec@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&amp;oldid=23230284 --&gt;
== Граждандар форумы ==
17 июндә Өфө ҡалаһында [https://xn--90arfeddkewh.xn--p1ai/ Граждандар форумы] була. Теләгәндәр ҡатнаша ала. Алдан теркәлергә кәрәк. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:20, 6 июнь 2022 (UTC)
&lt;blockquote&gt;Гражданский форум Республики Башкортостан 2022 – открытая площадка для диалога между представителями сферы НКО, гражданскими активистами, республиканскими и местными органами власти, бизнес-сообществом в целях обсуждения вопросов грантовой и ресурсной поддержки НКО и совершенствования государственной поддержки некоммерческого сектора.&lt;/blockquote&gt;
: Тыңлаусы булараҡ Форумда ҡатнаштым. Программа буйынса 17 секция эшләне һәм пленар ултырыш булды. 4 секцияла һәм пленар ултырышта булдым. Сығыштарҙы тыңланым һәм файҙалы мәғлүмәт тупланым. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::1) СЛЕТ ЛИДЕРОВ СООБЩЕСТВ И ОБЩЕСТВЕННЫХ АКТИВИСТОВ «Мастерская сообществ». Юридик теркәлгән һәм формаль булмаған ойошмаларҙы берләштереүсе, уларға ярҙам итеүсе махсус региональ фонд бар икән. [http://fondufa.ru/ Өфө ҡалаһының социаль, мәҙәни, иҡтисади үҫеш фонды] региональ оператор булып тора. Мөмкинлектәре тураһында оҙаҡ һөйләргә мөмкин, сайтта ла таныша алаһығыҙ. Фонд сараларының береһе [http://fondufa.ru/novosti/709-informacionnyj-spravochnik-nko-respubliki-bashkortostan-2022.html республика НКО-лы тураһында махсус белешмә китабына] (йылда сыға) беҙҙең «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошманы индергә кәрәк тигән уй тыуҙы. Фатиха бирһәгеҙ, эшләрмен. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)  
::2) КРУГЛЫЙ СТОЛ: НКО и социальный бизнес: опыт развития негосударственного сектора в оказании социальных услуг. Задачи, проблемы, перспективы. Был секцияла ҡатнашыуым башлыса Мәскәү вәкилен тыңлыу һәм рәсми эшем менән бәйле булды.--[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::3) КРУГЛЫЙ СТОЛ: Язык – душа народа. Иң һүлпән секция. Барлығы 15-ләп ҡатнашыусы: НКО вәкилдәренән 3 кеше, ҡалғандары мәктәп уҡытыусылары, министерство вәкилдәре булды. Вәкилдәр сығыш яһаны, «достижениелары» тураһында һөйләне. Әлбиттә, уларҙыҡынса «бик яҡшы». НКО-лар иҫәбенә министерство бурыстарын үтәү яҡшы күрһәткес, әлбиттә. Тел проблемаларын шулай күтәрһәк, төрлө кимәлдәге фекер алышыуҙарҙа ҡатнашмаһаҡ алға китеш булмаҫ ул. Был өлкәлә граждандар йәмғите әле һаман бишектә имсәк һорап илаған бала кимәлендә. Йөрәк һыҡтап сыҡты. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::4) КРУГЛЫЙ СТОЛ: Добровольчество в Республике Башкортостан: содействие развитию и перспективы. Бик фәһемле һәм мәғлүмәтле секция. Көҙ көнө бер нисә НКО етәксеһе менән осрашып һөйләшергә килештек. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::5) Пленар ултырыш. Башҡортостан Республикаһында Граждандар йәмғиәте төрлө йүнәлештәрҙә бик әүҙем эшләй. Рәсәй кимәлендә иң әүҙем региондар иҫәбендә. НКО-ларға, ирекмәндәргә ярҙам артабан да буласаҡ. Башҡортостанда махсус маҡтаулы исем индерәсәктәр. Тел ирекмәндәре, активистары «үҙ ҡаҙанында» ғына ҡайнамаһын ине тип теләргә ҡала. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
:: «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошмаһын НКО белешмә китабына индерергә фатиха бирәбеҙ. Ҡаршы булыусылар юҡтыр, булһа белдерегеҙ.--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 17:10, 18 июнь 2022 (UTC)
*  «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошмаһы НКО белешмә китабына индерелергә тейеш тип уйлайым.  [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 04:04, 19 июнь 2022 (UTC)
*** {{Эшләнде}} [http://sonkorb.ru/places/1145-soobschestvo-vikimediicy-bashkortostana.html ]

== Зәки Вәлиди исемендәге Милли китапхана менән хеҙмәттәшлек ==
Башҡортостан Республикаһының Зәки Вәлиди исемендәге Милли китапхана етәкселеге менән һөйләшеү булды. Сентябрь айынан башлап ай һайын (2023 йылдың июнь айына тиклем) бер көн китапхананың электрон уҡыу залында 2-3 сәғәтлек вики-сара үткәреү тураһында килештек. Уҡыу залы Интернетҡа сығыу мөмкинлеге булған компьютерҙар менән йыһазландырылған. Китапхананың эш ваҡыты иртәнге 9-ҙан киске 8-гә тиклем, шәмбе көн - киске 6-ға тиклем. Электрон уҡыу залы менән ҡулланыусыларға уңайһыҙлыҡ тыуҙырмаҫ өсөн беҙҙең сараларҙың көнөн-ваҡытын алдан билдәләргә кәрәк. Кемдәр ҡайһы айҙа сара ойошторорға, тема билдәләргә, ҡатнашыусыларҙы йәлеп итергә теләй. Тәҡдимдәргеҙ, фекерҙәрегеҙҙе яҙығыҙ. Саралар исемлеген төҙөй башлайыҡ. (осрашыуға һыуһағанһыҙҙыр, ивет). --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:43, 6 июнь 2022 (UTC)
: P.S. Китапханаға инеү өсөн, Уҡыусы билеты булырға тейеш. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 04:03, 6 июнь 2022 (UTC)

* Һәйбәт тәҡдим! Беҙгә иҫке төрки яҙмаһын өйрәнеү курстарын ойоштормаҫтар микән? Көҙҙән бирле түләүле курс була тинеләр, әммә шөғөлләнергә теләүселәр аҙ булыу сәбәпле, тормошҡа ашырылмай ҡалды. [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 06:31, 6 июнь 2022 (UTC)
** Был осраҡта китапхана беҙгә электрон уҡыу залы бирә. ә сара ойоштормай. Вики-сара ойоштороу үҙебеҙҙән. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:12, 6 июнь 2022 (UTC)
* Былтыр, 2021 йылдың июль-сентябрендә, Башҡорт Википедияһына мәктәп программаһында өйрәнелгән шағир һәм яҙыусылар ижады һәм әҫәрҙәре тураһында мәҡәләләр бер ни тиклем яҙылды. Беренсе башҡорт халыҡ шағиры, Башҡортостан һәм башҡорттар тураһында Башҡорт Википедияһына яҙылған мәҡәләләрҙе Мәжит Ғафури йорт-музейы Республика конкурсы өсөн тәҡдим итте һәм 2-се урын яуланы. З. Вәлиди ис. Милли китапхана фондын ҡулланып, мәктәп программаһында өйрәнелгән яҙыусылар, уларҙың әҫәрҙәре тураһында (темалар бүлешеп) яҙырға мөмкин.  [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 10:11, 18 июнь 2022 (UTC)

== Тренинги по Викиданным для Тюркских Викимедийцев 2022 ==
[[File:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul]]
Дорогие друзья,

Я рад сообщить вам, что заявки на получение стипендии для участия в Стамбульской конференции по Викиданным теперь открыты. Если вы представляете тюркское сообщество и активно участвуете в проектах Викимедиа на тюркских языках, то вы можете подать заявку на получение стипендии. Заявки принимаются до 30 июня 2022 года, 23:59 UTC.

Кандидаты смогут подать заявку на получение полной стипендии. Полная стипендия покроет расходы на путешествие, проживание и питание во время конференции, организованное Тюркским ЮГ Викимедиа.

Конференция пройдет с 21 по 23 октября 2022 года в Стамбуле, Турция.

* Чтобы узнать больше о Тренингах по Викиданным для Тюркских Викимедийцев, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/53dX

* Чтобы узнать больше о стипендии, регистрации и форме заявки, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/5FFv

Кроме того, мы рекомендуем вам подписаться на наш список рассылки (https://w.wiki/5FFw) для получения информации и новостей о проектах и мероприятиях Тюркским ЮГ Викимедиа.

Всего наилучшего, [[Ҡатнашыусы:Mehman97|Mehman97]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Mehman97|әңгәмә]]) 21:46, 10 июнь 2022 (UTC)

== Башҡортостан ауылдары конкурсында ҡатнашыусылар иғтибарына ==
Нәтижәләр менән ҡәнәғәт булмаусыларҙы әлегә тикшерелмәгән мәҡәләләрҙе тикшерергә саҡырам. Вәхит, Яғалса, Юлдашева Луиза, Таңһылыу тикшерелеп бөтмәгән. Һәр мең байт өсөн 1 мәрәй, һәр һылтанма өсөн 1 мәрәй Ҡуйырға. 15 майға торошло, мәҡәләләр викиформатында биҙәлгән, башҡортса яҙылған булырға тейеш, иҫәпкә алырлыҡ мәҡәлә булмаһа, һуңыраҡ төҙәткәнен дә иҫәпләргә мөмкин. Шулай уҡ дәғүә белдереүселәрҙекен дә киренән ҡараға мөмкин.--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 16:51, 13 июнь 2022 (UTC)

== Wikimedia CEE Meeting 2022 — Македония, Охрид, 14-16 октябрь 2022 ==
[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] иғланы (Македония, Охрид, 14-16 октябрь 2022). [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 08:24, 20 июнь 2022 (UTC)
&lt;blockquote&gt;[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] (#WMCEE) will be the eleventh annual meeting of Wikimedians from Central and Eastern Europe centred on the Wikimedia projects (Wikipedia and similar projects) in countries and communities of Central and Eastern Europe. The meeting will be held in Ohrid, Macedonia from 14-16 October 2022. This is planned to be the first Wikimedia CEE Meeting to take place as an in-person event during the COVID-19 pandemic, which means that participants will have to abide by the local measures imposed to contain the pandemic. Those who are interested in participating in the conference but are reluctant to attend an in-person event due to health concerns will be allowed to follow it online.&lt;/blockquote&gt;

'''[[m:Wikimedia CEE Meeting 2022/Submissions|Конференция тураһында дөйөм мәғлүмәт һәм тәҡдимдәрҙе теркәү буйынса аңлатмалар бите]]'''

*Бөрйән вики-клубы ағзалары  (https://vk.com/club145595241) үҙ-ара фекерләшеп,  конференцияға ҡатнашыу өсөн делегат итеп [[Юлдашева Луиза Әбүталип ҡыҙы|Юлдашева Луиза]] Әбүталип ҡыҙын тәҡдим итте.Риза булыусылар имзаларығыҙҙы ҡуйып ебәрегеҙ әле--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 11:11, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза - -[[Ҡатнашыусы:Таңһылыу|Таңһылыу]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Таңһылыу|әңгәмә]]) 17:26, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Вәхит|Вәхит]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Вәхит|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:М.Илнар|М.Илнар]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:М.Илнар|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Б.Илзирә|Б.Илзирә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Б.Илзирә|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} --[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 17:14, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} --[[Ҡатнашыусы:Баныу|Баныу]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Баныу|әңгәмә]]) 20:23, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} -- [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 03:44, 12 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} Лайыҡлы кандидатура. Бер йылы делегат итеп һайланып та бара алмай ҡалғайны тип иҫләйем. Быйыл барып, Башҡортостанды лайыҡлы күрһәтергә яҙһын! --[[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:З. ӘЙЛЕ|әңгәмә]]) 04:55, 12 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}}. Сығыш яһаған осраҡта синхрон тәржемә тураһында Аида Ахмадова менән һөйләштем, ул ризалығын бирҙе. Аида, ҡырғыҙ ҡыҙы, Фонд Викимедиала эшләй. СЕЕ илдәре буйынса куратор. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:26, 14 июль 2022 (UTC)

[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] конференцияһында Башҡортостан викимедиасылары төркөмөнән ике кеше делегат була ала. [https://docs.google.com/document/d/13iEOtMUnRhjjaH2UABSoxLtaS3JR2D7t/edit Юзер-төкөмдәр исемлеген бында ҡуйғандар.] 15 авгутсҡа тиклем делегаттарға [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Meeting_2022/Participants/List теркәлергә кәрәк].

== Хаким [[Ғатауллин Рөстәм Шакирйән улы|Рөстәм Нурыев]]ҡа — Салауат Юлаев ордены! Ҡотлайбыҙ! ==
«Барыһын да билдәләнек, ә бына {{u|Рөстәм Нурыев|Рөстәм ағай}} менән тотҡарлыҡ килеп сыҡты. Уның Башҡорт Википедияһын үҫтереүҙәге өлөшө республика орденына лайыҡ, ә ул: „Кәрәкмәй“, — тине лә, документ тапшырманы. Бәлки, һеҙ инандырырһығыҙ», — тигәйне Башҡорт Википедияһының юбилей форумында БР-ҙың вице-премьеры Азат Бадранов 2021 йылдың февралендә. Ниһайәт, сәғәте һуҡты — 2022 йылдың 20 июнендә БашВики хакимы Рөстәм Нурыевҡа Салауат Юлаев ордены тапшырылды. Ҡотлайбыҙ!!! Киләсәк тормошоғоҙҙа ла маҡтауҙар, наградалар, ҡыуанысығыҙҙы уртаҡлашыусы дуҫтарығыҙ күп булһын һәм иң мөһиме — һаулығығыҙ ныҡ булһын! Алға, БашВики! Алға, Рөстәм Нурыев! --[[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:З. ӘЙЛЕ|әңгәмә]]) 04:24, 21 июнь 2022 (UTC)
* Лайыҡлы бүләгегеҙ менән ҡотлайым! Һеҙгә ижади уңыштар, ныҡлы һаулыҡ теләйем. [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Юлдашева Луиза|әңгәмә]]) 08:56, 21 июнь 2022 (UTC)
**Ҡотлайым! Лайыҡ!--[[Ҡатнашыусы:Guram52|Guram52]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Guram52|әңгәмә]]) 11:51, 22 июнь 2022 (UTC)
* Ҡотлайым! Киң күкрәктә тағы ла яңы ордендар өсөн урын бар әле - шулай булғас, АЛҒА! һәм АЛҒА!--[[Ҡатнашыусы:Айсар|Айсар]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Айсар|әңгәмә]]) 18:12, 22 июнь 2022 (UTC)
* Вот это да! --[[Ҡатнашыусы:Ssr|Ssr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ssr|әңгәмә]]) 10:39, 23 июнь 2022 (UTC)
* Афарин! Ҡотлайым!!! Яңы үрҙәр һәм ҡаҙаныштар! --[[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ryanag|әңгәмә]]) 14:35, 23 июнь 2022 (UTC)
*Ҡотлайым!Артабан да, именлектә-һаулыҡта, уңып-уңдырып йәшәргә һәм эшләргә насип булһын!--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 07:40, 10 июль 2022 (UTC)
* Поздравляю с этой совершенно заслуженной наградой!!! [[Махсус:Өлөштәр/2A00:1FA0:27D:2264:0:65:1DD8:FA01|2A00:1FA0:27D:2264:0:65:1DD8:FA01]] 16:35, 27 июль 2022 (UTC)

== Deployment of FLORES Machine Translation to Bashkir Wikipedia ==

Hello Friends!


The WMF Language team has added another machine translation (MT) support for the Content Translation in Bashkir Wikipedia called FLORES. This means that you can choose to use [https://ai.facebook.com/blog/the-flores-101-data-set-helping-build-better-translation-systems-around-the-world/ FLORES machine translation] when translating Wikipedia articles to Bashkir using [[Special:ContentTranslation|the Content Translation tool]].


The FLORES Machine Translation service is provided by an [https://ai.facebook.com/ AI research team at Meta] through a free for use API key that allows the Content Translation to access the service on the FLORES server for an evaluation trial period. This MT is set as optional; in your Wikipedia, which means you can choose not to use it as your preferred initial translator. If you decide to use this service, you can select &quot;FLORES&quot; from the &quot;Initial Translation&quot; dropdown menu where you will find other existing machine translation services on the sidebar.


The Wikimedia Foundation has worked out an agreement that allows the use of FLORES without compromising Wikipedia’s policies about attribution of rights, your privacy as a user, and brand representation. You can find more information about the FLORES Machine translation on [[mw:Content_translation/Machine_Translation/Flores#Summary_of_our_agreement_with_Meta|this page]].


Please note that the use of the FLORES MT is optional. However, we would want your community to:

* use it to improve the quality of the Machine Translation service; and
* [[mw:Talk:Content_translation|provide feedback]] about its quality and ask any questions you might have about this addition. 

We trust that this addition is a good support to the Content Translations tool towards having better quality articles in Bashkir Wikipedia.

Thank you!

On behalf of the WMF Language team. [[Ҡатнашыусы:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:UOzurumba (WMF)|әңгәмә]]) 22:42, 21 июнь 2022 (UTC)

== Страницы Википедии ждут иллюстраций — 2022  ==

Металағы иғлан:
&lt;blockquote&gt; Страницы Википедии ждут иллюстраций — 2022 (англ. Wikipedia Pages Wanting Photos — WPWP) — ежегодная кампания Википедии, во время которой википедисты из всех её языковых разделов и проектов добавляют иллюстрации в те статьи Википедии, где их нет. Она проводится с целью найти применение в статьях Википедии тем медиафайлам, которые накапливаются в результате различных фотоконкурсов и вики-прогулок, организованных разными Сообществами Викимедиа. Фотографии помогают привлечь внимание читателя лучше, чем «стены текста», иллюстрируют содержание и делают статью более поучительной и привлекательной для читателей. Тысячи фотографий были добавлены на Викисклад во время различных кампаний, вики-прогулок и фотоконкурсов, в том числе таких международных конкурсов как Вики любит памятники, Вики любит Африку, Вики любит Землю, Вики любит фольклор и др. Лишь небольшая часть фотографий-конкурсантов нашла применение в статьях Википедии. Сейчас на Викискладе хранятся миллионы фотографий, но лишь малая их часть используется в статьях Википедии. Это большая проблема, устранить которую и призван этот проект.&lt;/blockquote&gt;

[[M:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/ru|Тулыраҡ мәғлүмәт БЫНДА]]. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:03, 7 июль 2022 (UTC)

== Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Публицистика &amp; энциклопедистика ==

Ағымдағы ваҡиғалар тураһында Википедия мәҡәләһен яҙыу тураһында [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Публицистика &amp; энциклопедистика|фекеремде]] еткерәм. Рәхим итеп уҡығыҙ. Теләһәгеҙ, үҙегеҙҙең фекерегеҙҙе ФА битендә яҙығыҙ. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 05:01, 9 июль 2022 (UTC)

== Викиконференция 2022, Санкт-Петербург, 24-25 сентябрь ==
Рәсәй викимедиасыларның халыҡ-ара сараһы — Викиконференция 2022 быйыл Санкт-Петербург ҡалаһында 24-25 сентябрҙә була. ВМРУ ағзалары ултырышында рәсми ҡарар ҡабул ителгән. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 08:43, 10 июль 2022 (UTC)
* [https://ru.wikimedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F_2022 Викиконференция 2022]

[[Категория:Википедия:Ҡоролтай]]

== Открыт прием заявок для сессий ==

[[Файл:Wikidata_Istanbul_call_for_submissions_is_now_open_social_media_post.png|справа|мини|250x250пкс|Открыт прием заявок]]
Всем привет,

Команда организаторов [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Тренингов по Викиданных для Тюркских Викимедийцев]] рада сообщить вам, что [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians/Submissions|открыт прием заявок]] (https://w.wiki/5TFZ) на участие в программе конференции, которая пройдет в Стамбуле, Турции, с 21 по 23 октября. '''Мы будем принимать заявки до 10 августа 2022 года'''.

Вы можете подать заявку и выступить на конференции на трех языках: английском, турецком и русском, а также онлайн или очно. Предложения по сессиям могут быть представлены в 5 различных типах со стандартизированной продолжительностью выступления. Основная тема сессии должна быть связана с Викиданными, интегрированными данными, импортом данных, SPARQL или другими связанными темами. Вы также можете представить свои достижения или темы, связанные с развитием проектов Викимедиа и движения Викимедиа. Более подробно – https://w.wiki/5TFZ.

Мы хотели бы узнать и предоставить сообществу больше информации о тюркских сообществах, и мы надеемся, что вы поможете нам достичь этой цели.

С уважением, – [[Ҡатнашыусы:Mehman97|Mehman97]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Mehman97|әңгәмә]]) 15:55, 17 июль 2022 (UTC)

== БашВикила кәрәк булған исемлектәр ==

Фамилиялаштар исемлеге ябай ғына төҙөлә. Әлеге ваҡытта БашВикила булмаған [[Категория буйынса фекерләшеү:Фамилиялаштар исемлеге булған биттәр|фамилиялар бында туплана]], шунда уҡ мәҡәлә өсөн әҙерләмә лә бар. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 18:34, 25 июль 2022 (UTC)
: [[Төпәев Салауат Харис улы|Төпәйев С.Х.]] «Башҡорт фамилиялары» белешмә-һүҙлеге бар. Фамилияның ниндә телдән кергәне, русса яҙылышы, аңлатмаһы бирелә. Ошо белешмәне лә ҡулланырға мөмкин [https://kitaptar.bashkort.org/files/bashqort_familiyalary.pdf].--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 06:57, 26 июль 2022 (UTC)
: [[:Категория_буйынса_фекерләшеү:Фамилиялаштар_исемлеге_булған_биттәр#БашВикила_төҙөлмәгән_фамилиялаштар_исемлектәре|БашВикила_төҙөлмәгән_фамилиялаштар_исемлектәре]] исемлеген төҙөп бөттөм. 500-гә яҡын исемлек төҙөргә кәрәк. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:03, 29 июль 2022 (UTC)

== Хәйриә акцияһы ==

22 августа Башҡорт Википедияһының беренсе мәҡәләһен яҙыуға 2023 йылда 18 йыл тулыу айҡанлы китап баҫтырыуға ниәтләп [https://vk.com/wall-66803702%201531 хәйриә акцияһы] иғлан ителде. Бәйләнештәге акция сәхифәһендә көндәлек килем буйынса мәғлүмәт ҡуйыла. БашВики мәнфәғәтендә киң күләмле хәйриә сараһы беренсе тапҡыр ойошторола. Беренсе биш көндә 50-ләп кеше ярҙам иғәнәһен күсерҙе, 29 мең 120 һум аҡса йыйылды. Тимәк, акция уңышлы булыуына өмөт ҙур. Был сараның әһәмиәте тәү сиратта йәмғиәттең Башҡорт Википедияһының башҡорт халҡына кәрәклеген дәлилләүесе күрһәткес булыуында. Шуға күрә матди ярҙам күләме мөһим түгел. Китап баҫтырыуға төп финанс сығанағы итеп грант булырға тейеш. Грант заявкаһында халыҡ ярҙамы: әүҙемлеге һәм аҡса күләме соофинансирование итеп күрһетеләсәк, грант яулау ихтималлығын арттырасаҡ. Добро.РУ порталында Грант заявкаһын Добро.РУ порталында 5 сентябрҙән ҡалмай тапшырам. Тапшырғандан һуң һылтанма ҡуйырмын, ҡараламаны күрһәтеп булмай. Викиарҡадаштар, хәйриә сараһын әүҙем дауам итеүҙә, халыҡҡа мәғлүмәт еткереүҙә ярҙам итеүегеҙҙе һорайым. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:43, 27 август 2022 (UTC)</text>
      <sha1>cgidwicujilpozoy2wgm96jnpywleb9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152355</id>
      <parentid>1152354</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:48:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Рөстәм Нурыев</username>
        <id>43</id>
      </contributor>
      <comment>/* Хәйриә акцияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67742" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
{{Index box}}
{{shortcut|ВП:ҠОР}}
{{/Башлыҡ}}
{{Яңы темалар аҫтан}}

== Добро.РУ ==

[https://dobro.ru/ Dobro.ru] — это платформа для содействия развития волонтерского движения в России. Я изучил и адаптировал его под нас, википедистов. Теперь волонтеры международных проектов Викимедиа смогут конвертировать свои правки в часы активности в электронных книжках волонтера в Добро.ру. Для этого необходимо создать аккаунт в Добро.ру и заполнить вакансии в мероприятиях от НП «Викимедиа РУ». Я создал две вакансии «Волонтер международного проекта» (без ограничения вакантных мест) в мероприятиях [https://dobro.ru/event/10124288 «Я волонтер Русской Википедии»] и [https://dobro.ru/event/10124289 «Я волонтер Башкирской Википедии»] с учетным периодом до 31 марта 2022 года. По завершению периода в книжку волонтера заполню часы активности из портала Викискан ([https://ru.wikiscan.org/users РуВики], [https://ba.wikiscan.org/users БашВики]). КАКАЯ ПОЛЬЗА ОТ ЭТОЙ ЗАТЕИ ВОЛОНТЕРАМ ВИКИМЕДИА? — спросите вы. В настоящее время наиболее реальная польза — выпускники школ смогут получить [https://dobro.ru/news/5142-uchet-volonterskogo дополнительные баллы при поступлении в вузы]. Взрослым коллегам пока не могу предложить какую-либо конкретную пользу или льготу от государства. Вероятно в будущем они могут быть — а пока рекомендую копить часы активности в электронной книжке волонтера, их нельзя учесть за предыдущие периоды задним числом. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:06, 11 ғинуар 2022 (UTC)

== Топик-бан ==

{{u|Ilnur efende}} тәжрибәле ҡатнашыусы булыуына ҡарамаҫтан, бер нисә биттәрҙәрҙә ([[Себер татар теле]], [[Себер татарҙары]]) төҙәтеүҙәр һуғышы алып бара, шул иҫәптән башҡа ҡатнашыусылар менән кәңәшләшмәйенсә мәҡәләләрҙең исемдәрен үҙгәртеү (мәҫәлән, [[Себер татарлары]] - абруйлы сығанаҡтарға нигеҙләнмәгән) менән шөғөлләнә. Шунлыҡтан ҡатнашыусыға башҡа ҡатнашыусыларҙың индергән өлөшөн юйырға/үҙгәртергә тыйыла. Мәҡәләнең исемен үҙгәртеү ҙә тыйыла, әммә ҡатнашыусы [[Википедия:Исемен үҙгәртеүгә]] битендә үҙ тәҡдимен ҡалдыра ала. Топик-банды 1-се тапҡыр боҙған өсөн — 1 ай, 2-сегә — 6 ай, 3-сөгә — сикләнмәгән ваҡытҡа блоклау ҡарала. --[[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ryanag|әңгәмә]]) 20:42, 16 ғинуар 2022 (UTC)
: [[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]], «бер нисә биттәрҙәрҙә төҙөтеүҙәр» тигән яҙыуға конкрет биттәрҙе һәм конкрет төҙөтеүҙәрҙе күрһәтеү урынлы. Хаким ғәмәлен үтәгәндә шартына килтереп еткермәүең өсөн ғәмәлеңде кире алыуҙары ихтимал. Беҙҙең бер хакимға шелтә лә биргәйнеләр бер ваҡыт. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 14:55, 18 ғинуар 2022 (UTC)

== Новости Стратегии движения и управления – Выпуск 5 ==
&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Новости Стратегии движения и управления'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Выпуск 5 — Январь 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Прочитайте полный текст информационного бюллетеня''']]&lt;/span&gt;
----
Добро пожаловать в пятый выпуск Новостей о Стратегии движения и управления (ранее именуемый как Новости Универсального кодекса поведения)! Этот обновлённый бюллетень содержит актуальные новости и события, касающиеся Устава Движения, Универсального кодекса поведения, грантов на реализацию Стратегии движения, выборов в Совет попечителей и других соответствующих тем по Стратегии движения и управлению.

Этот информационный бюллетень будет выпускаться ежеквартально. Дополнительные новости будут рассылаться подписчикам еженедельно или раз в две недели.  Пожалуйста, не забудьте подписаться [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|здесь]], чтобы получать эти обновления.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Приглашение к обратной связи по поводу выборов в Совет попечителей''' - Мы приглашаем вас поделиться своим мнением о предстоящих выборах в Совет попечителей Фонда Викимедиа. Приём ваших отзывов по поводу этих выборов был объявлен 10 января 2022 года и завершится 7 февраля 2022 года. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|продолжить чтение]])
*'''Ратификация Универсального кодекса поведения''' - В 2021 году Фонд Викимедиа обратился к сообществам с вопросом о том, как обеспечить соблюдение текста политики Универсального кодекса поведения. Пересмотренный проект руководства по обеспечению соблюдения будет готов для голосования сообществ в марте. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|продолжить чтение]])
*'''Гранты на реализацию Стратегии движения''' - Продолжая рассматривать ряд интересных проектных предложений, мы поощряем и приветствуем новые предложения и идеи, направленные на конкретную инициативу из рекомендаций Стратегии движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|продолжить чтение]])
*'''Преобразование информационного бюллетеня''' - В связи с преобразованием Информационного бюллетеня УКП в Информационный бюллетень Стратегии движения и управления, мы приглашаем вас присоединиться к команде фасилитаторов для разработки и определения новых направлений этого информационного бюллетеня. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|продолжить чтение]])
*'''Блог «Diff»''' - Ознакомьтесь с самыми последними публикациями по Стратегии движения и управлению Фонда на Викимедиа Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|продолжить чтение]])&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;

== 2022 йылға яҡынса эш планы / Башҡортостан Башлығы грантына март айында заявкалар ҡабул итәсәктәр ==

Һаумыһығыҙ, арҡадаштар! Һеҙ ҙә уҡығанһығыҙҙыр. Метала [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/5/ru Викимедиа хәрәкәтенең Стратегияһы яңылыҡтары], Стратегияның [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:MSIG/About/ru өҫтөнлөклө йүнәлештәрен тоторолоҡло үҫтереү өсөн грант ярҙамы], гранттар системаһының яңы положенияларын уҡыным. Заманында Берлин, Варшава, Кейптан, Оттавалағы конференцияларға барыусы вәкилдәр аша әйтеп ебәргән тәҡдимдәр Стартегияла иҫәпкә алыныуына шатмын. Дөйөм «күлдә» беҙҙең дә «тамсылар» бар. Шулай уҡ грант комитетында беҙҙең дә заявкалар ([https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/%D0%92%D3%99%D1%85%D0%B8%D1%82/Laptop], [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/%D2%BA%D3%99%D2%99%D0%B8%D3%99/notebook_KUU_Intel], [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/ZUFAR/Wiki-marathons_in_the_Bashkir_Wikipedia]) булыуы яҡшы. Хуплауҙарын теләйек. Артабан үҙебеҙҙең эшмәкәрлекте Стартегия тәғлимәттәренә, тәҡдимдәренә тап килһен, ярҙам һораған мөрәжәғәттәр тотороҡһоҙ хупланһын өсөн рәсми план нигеҙендә эшләргә кәрәк. Элегерәк [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedians_of_Bashkortostan_User_Group/Strategic_Plan Стратегия планы] һәм [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedians_of_Bashkortostan_User_Group/Current_plan ағымдағы йыллыҡ план төҙөүҙе] башлап ҡарағайныҡ. Тик 2017 йылда грант биреү туҡталыу менән эшмәкәрлекте рәсмиләштереү ҙә «үлеп ҡалды». Әле [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1MPvbs3pfJgFrL6e5-1A95zu2gvP3FI_KoPhueKgD4kU/edit?usp=sharing Башҡорт телендә Викимедиа проекттарын тотороҡло үҫтереү планын] (йыллыҡ план) төҙөй башланым. Һылтанма буйынса инеп ҡарай алаһығыҙ. Һеҙҙе лә шул эшкә ҡушылырға саҡырам. Тәҡдимдәрегеҙҙе Зөфәргә, Раянға йәки миңә әйтегеҙ. Тәҡдимегеҙ таблицалағы һәр пункт буйынса тулы булһын ине. Уңыштар. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:23, 23 ғинуар 2022 (UTC)
: Бер аҙна үтте. Ихтибар итеүсе юҡ. Ә бит Викимедиа гранттары өсөн генә түгел, Башҡортостан башлығы гранты өсөн дә кәрәк буласаҡ бындай план. Көнө килеп еткәс кемдең ниндәй уйы, ниндәй тәҡдиме булғанын кем белә лә, кем күрә? Ҡайҙан, нисек белергә? 2020 йылда грантҡа заявка тапшырырға аҙна-ункөн ҡалғас тажзәхмәт менән ауырып ятҡан еремдән заявканы минән таптырҙылар. Ә һуңынан Бадрановҡа, Айытҡоловаға ялыу яҙып ятыусылар табылды. Башҡорт Википедияһында мыҫҡылдай ғына өлөш индереп, үҙ мәнфәғәтен алға һөргән &lt;s&gt;«тауарищҡа»&lt;/s&gt; «сәскә» лә ялау яҙҙы бит. Үткән йылда ике тапҡыр больниста ятып сыҡһам да, көсөргәнешле эш йылы булһа ла, тешемде ҡыҫып түҙҙем. Быйыл грант менән шөғөлләнергә, шартына еткереп грант яҙырға, үтәлешен тәьмин итергә, яуаплылыҡты үҙ өҫтәренә алыусылар булһа, рәхим итегеҙ. План төҙөгөҙ, ҡатнашыусыларҙың тәҡдимдәрен йыйығыҙ. «Викимедиа РУ» оҡшамаһа, башҡа НКО табығыҙ. Грант «ашарға» теләгәндәр булһа, мин башҡа йоғанмайым. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:27, 29 ғинуар 2022 (UTC)

== Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы. «Мәғариф һәм Википедия» ==
Рәсми иғлан.

&lt;blockquote&gt;'''[[Проект:Мәғариф һәм Википедия. Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы|Башҡорт википедиясыларының 4-се форумы. «Мәғариф һәм Википедия»]]'''

Көнө һәм ваҡыты: 19 февраль, 10:00

Уҙғарыу урыны: Онлайн

Ойоштороусылар:
* «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы
* Башҡорт телен үҫтереү һәм һаҡлау фонды
* «Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы (конгресы)» йәмәғәт ойошмаларының халыҡ-ара берлеге
* Башҡортостан Республикаһы Мәғариф һәм фән министрлығы (килешеү буйынса)

Эш теле: башҡорт һәм урыҫ теле

Форумдың йүнәлеше: Викимедиа ирекмәндәр хәрәкәтенә уҡытыусыларҙы һәм уҡыусыларҙы йәлеп итеү, дөйөм белем биреү учреждениеларында ғилми эҙләнеү һәм ирекмәнлек эшмәкәрлеге тематикаһын киңәйтеү.

Башҡорт Википедияһы мөхәррирҙәре, дөйөм белем биреү учреждениеларының кластан тыш һәм мәктәптән тыш эшен ойоштороусылары, уҡытыусылары һәм уҡыусылары, шулай уҡ теләге булған һәр кем саҡырыла.

Ҡатнашыу өсөн [https://forms.yandex.ru/u/61eface5047f52990de6160f/ БЫНДА] теркәлергә кәрәк. Форум һылтанмаһы электрон почта аша ебәрелә.

Форум программаһы, сығыштар темалары өҫтәмә рәүештә иғлан ителәсәк.

Бәйләнеш өсөн: bash.wiki2017@yandex.ru , +7 925 588 10 28
&lt;/blockquote&gt;

Форумға теркәлеүселәр бик аҙ. Википедистарҙан да әлегә (10 февраль) 8 кеше генә. Тыныш-белештәрегеҙгә еткерегеҙ, үҙегеҙ теркәлегеҙ. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 16:23, 10 февраль 2022 (UTC)

== Президент гранттары фонды 2022 йылдың икенсе конкурсын иғлан иткән ==

Президент гранттары фонды [https://xn--80afcdbalict6afooklqi5o.xn--p1ai/public/news/startoval-priem-proektov-na-vtoroy-konkurs-prezidentskikh-grantov-2022-goda 2022 йылдың икенсе конкурсын иғлан иткән]. Заявкалар 15 мартҡа тиклем ҡабул ителә. Рәхим итегеҙ. Нисек яҙырға ла өйрәтәләр: [https://xn--90aialyd0b6a.xn--80afcdbalict6afooklqi5o.xn--p1ai/ Обучение].--[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:29, 4 февраль 2022 (UTC)

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month: We are back in 2022! ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2022.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|Ministry of Foreign Affairs of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the second edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from 17 February to 17 March 2022. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that made a contribution to world culture. The most active contesters will receive [[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022/Prizes|prizes]].&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia! Also, we plan to set up a [[m:CentralNotice/Request/UCDM 2022|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge!--[[Ҡатнашыусы:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ValentynNefedov (WMUA)|әңгәмә]]) 11:03, 18 февраль 2022 (UTC)

Һаумыһығыҙ, ҡәҙерле Википедиясылар!

Украина Викимедиаһы, Украина Сит ил эштәре министрлығы һәм Украина институты менән берлектә 2022 йылдың 17 февраленән 17 мартына тиклем [[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2022|'''«Украина мәҙәни дипломатияһы айлығы»''']]  үткәрә. Кампания  донъя мәҙәниәтенә өлөш индергән билдәле украин кино, музыка, әҙәбиәт, архитектура, дизайн һәм мәҙәни күренештәренә арналған. Иң әүҙем ҡатнашыусылар приздар аласаҡ.

Һеҙҙе ҡатнашырға саҡырабыҙ һәм украин мәҙәниәтен Википедияла булдырыуҙа ярҙам итергә саҡырабыҙ! Шулай уҡ ҡулланыусыларға  хәбәр итеү өсөн баннер эшләргә ниәтләйбеҙ!
&lt;/div&gt;

== Wikimedia Summit 2022: Башҡортостан викимедиасылары төркөмө исеменән ҡатнашыу ==

''Иҫкәрмә: Кирил әлифбаһы менән яҙғанымда хата булһа, ғәфү итегеҙ. Өлөшләтә транслитератор менән ҡулланылды.''

Йәмәғәт,
2022 йылдың һарысайҙың 9-11 көндәрендә Викимедиа Фонды һәм Wikimedia Deutschland (WMDE) ойошмаһы cираттағы [[:meta:Wikimedia Summit 2022|Викимедиа саммитын]] ойоштора. Викимедиа Фонды менән килешеүе булған, йыл һайын отчёттарын ебәрә торған һәр бер юзер-төркөм һәм ойошма, шул иҫәптән Башҡортостан Викимедиасылары төркөмө лә, үҙ исеменән берешәр вәкилде ебәрә ала. Ҡатнашырға теләүселәр 2022 йылдың алағарайҙың 17-һенә хәтлем теркәлә ала.

Быйыл саммит Берлин ҡалаһында уҙғарыла. Рәсәй менән Европа Берләшмәһе араһындағы сәйәси ҡыйынлыҡтарҙы иҫәпкә алып, Европа Берләшмәһендә йәшәп ятҡан ирекмәнде был саммитҡа ебәреү еңелерәк булалыр. Шуға күрә, ошо саммитта Башҡортостан викимедиасылары төркөмө исеменән үҙем ҡатнашырға, унда ҡатнашыуыма башҡорт викимедиасыларының ризалығын алырға теләр инем.

Википедия һәм Викиһүҙлектең башҡорт өлөштәрендә әүҙем булыуыма ҡарамаҫтан, викимедиасыларҙың ижтимағи тормошонда ҡатнашыуым бығаса сикле ине. Шуға ла, Башҡортостан һәм башҡорт проекттары менән бәйләнеш өҙөлмәүен белдереп, башҡорт ҡоро исеменән ошондай сарала сығыш яһай алһам, ҡорға ла, үҙемә лә яҡшы булыр ине.

Үҙ сиратымда, башҡорт вики-ҡороноң һорауҙарын, тәҡдимдәрен, теләктәрен саммиттың башҡа ҡатнашыусыларына еткерер инем. Конгрестың электрон формаһында булмаған материалдарына килгәндә, уларҙы йә Берлин федераль еренең почтаһы аша, йә (Европа Берләшмәһенән почта ебәреүҙә ҡыйынлыҡтар булған хәлдә) башҡа илдән килгән вәкил аша ебәрергә мөмкин булыр ине.

Әлбиттә, кандидатурамды лайыҡ тип тапмаған хәлдә, башҡа ҡатнашыусыны тәҡдим итә алаһығыҙ. Теләк, һорау һәм тәҡдимдәрегеҙҙе көтөп ҡалам, Башҡортостан викимедиасылары исеменән саммитта ҡатнашыуыма ҡаршы килмәҫһегеҙ, тип өмөт итәм.

Оло ихтирам менән, --[[Ҡатнашыусы:Comp1089|Comp1089]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Comp1089|әңгәмә]]) 07:41, 6 апрель 2022 (UTC)

== Варшавала VI Халыҡ-ара Төркиәт конгресы ==

Йәмәғәт,

2022 йылдың һарысайҙың 19-21 көндәрендә Варшава ҡалаһында [http://orient.uw.edu.pl/the-sixth-international-congress-of-turkology/ VI Халыҡ-ара Төркиәт конгресы] уҙғарыла. Быйылғы тема: Төрки донъяның өйрәнеүҙә дисциплина-ара перспективалар.

Конгресты [[Варшава университетының шәрҡиәт факультеты]] ойоштора, оффлайн өлөшө Халыҡ-ара монәсәбәттәр һәм сәйәсәт белеме факультеты бинаһында уҙа. Үткән конгрестарҙан айырмалы рәүештә, быйыл онлайн ҡатнашыу мөмкинлеге лә күҙаллана.

Төрки телле Вики-проекттар хаҡында махсус секция ойошторолһа, минеңсә, бик шәп булыр ине. Бының өсөн ошо темаға арналған кәм тигәндә 4 сығыш тәҡдим ителергә тейеш.

Ойоштороу түләме — 30 евро, йәш ғалимдар өсөн 20 евро тәшкил итә. Конгресс һөҙөмтәһендә аннотациялар китабы һәм мәҡәләләр йыйынтығы сығарылырға тейеш.

Тулыраҡ мәғлүмәт өсөн Конгрестын ойоштороу комитетына (электрон адресы конгресс битендә бар) йә миңә өндәшергә була. 
Ихтирам менән, --[[Ҡатнашыусы:Comp1089|Comp1089]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Comp1089|әңгәмә]]) 10:03, 6 апрель 2022 (UTC)

== Башҡортостан ауылдары конкурсында ҡатнашыусылар иғтибарына ==
Конкурс тамамланырға бер нисә көн ҡалды. Эшләгән мәҡәләләрҙе ҡарап сығығыҙ, башҡорт грамматикаһы һәм вики-ҡағиҙәләр тәртибенә килтерегеҙ. Башҡортса аңлашылмаған текст, абзацта эске һылтанмалар ҡуйылмаған мәҡәләләр ҡабул ителмәйәсәк. Мин бер үк төҙәтеүҙәр эшләйем, шуға иғтибар итегеҙ. Урамдар исемлеген тәртипкә килтерегеҙ. Уңыштар! --[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 16:37, 4 май 2022 (UTC)

== Башҡортостан Башлығы грантына конкурс иғлан ителгән ==

[https://xn--102-5cdameb6esa5a0a1je.xn--p1ai/public/bashkortostan/contest-2022 Башҡортостан Башлығы грантына конкурс иғлан ителгән]. Конкурс на предоставление грантов Главы Республики Башкортостан некоммерческим неправительственным организациям. Гранты предоставляются организациям, чьи проекты направлены на сохранение и развитие государственных языков Республики Башкортостан и языков народов Республики Башкортостан. Срок подачи с 28 апреля по 30 мая 2022 года. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:15, 10 май 2022 (UTC)

== Остаздар конкурсы ==
Һуңғы мәҡәләләрҙе ҡарап сыҡтым. Һәр икенсе мәҡәләлә тел нормалары боҙола, үҙегеҙ күрмәһәгеҙ, бер-берегеҙҙекен өҫтән генә булһа ла байҡап сығығыҙ. Сифатлы википедия эшләйек тиһәк, конкурс өсөн генә тип эшләргә ярамай. Шәхестең әһәмиәтен дә ҡарағыҙ — кәрәкме ул башҡорт википедияһында?

{{u|Akkashka}} {{u|Вәхит}} {{u|Юлдашева Луиза}}
совет хәрби етәксе ( [[Светляков Анисим Илларионович|Светляков]]), СССР һәм Рәсәй ғалимы-сейсмолог (СССР һәм Рәсәй сейсмолог-ғалимы булмаймы?) ([[Тараканов Роман Захарович|Тараканов]]),  мордва совет музыкант: пианист һәм композитор ( [[Воробьёв Геннадий Васильевич|Воробьёв]]), совет ғалим-юрисы (шулай буламы?) ([[Стремовский Владимир Азарович|Стремовский]]), 1934 йыл Мәскәүҙә малайҙар араһында теннис буйынса чемпионы була (теннис чемпионы була, теннис буйынса чемпион була) ( [[Озеров Николай Николаевич (комментатор)|Озеров]])--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 05:55, 28 май 2022 (UTC)
* [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]], [[Светляков Анисим Илларионович|Светляков]] мәҡәләһендәге хатаны төҙәткәнмен (совет хәрби етәксеһе Светляков) [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 18:11, 17 июнь 2022 (UTC)

:Ғалим-сейсмологы була. Ғалим һүҙе алда килә [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Юлдашева Луиза|әңгәмә]]) 05:40, 21 июнь 2022 (UTC)

== Invitation to participate in the #WPWPCampaign 2022 ==

Dear Wikimedians,

We are glad to inform you that the 2022 edition of Wikipedia Pages Wanting Photos campaign is coming up in July.

This is a formal invitation to invite individuals and communities to join the campaign to help improve Wikipedia articles with photos and contextual images. 

The campaign will run from July 1 to August  31, 2022 and several communities and Wikimedia Affiliates have already indicated interest to organize the campaign in their localities. Please find your community or community closer to you to participate: [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/Participating Communities|WPWP2022 Campaign: Participating Communities]].

The campaign primarily aims to promote using images from Wikimedia Commons to enrich Wikipedia articles that are lacking them. Participants will choose among Wikipedia pages without photos, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years. In this third edition of the campaign, eligibility criteria have been revised based on feedback and campaign Evaluation Reports of the previous editions. Please find more [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/FAQ and Contest Rules|details about these changes and our FAQ here on Meta-Wiki]]

For more information, please visit the [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022|campaign page on Meta-Wiki]].

Best,&lt;br/&gt;
[[User:Ammarpad|Ammar A.]]&lt;br/&gt;
Global Coordinator&lt;br/&gt;
Wikipedia Pages Wanting Photos Campaign 2022.&lt;br /&gt;
17:38, 31 май 2022 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Martin Urbanec@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&amp;oldid=23230284 --&gt;
== Граждандар форумы ==
17 июндә Өфө ҡалаһында [https://xn--90arfeddkewh.xn--p1ai/ Граждандар форумы] була. Теләгәндәр ҡатнаша ала. Алдан теркәлергә кәрәк. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:20, 6 июнь 2022 (UTC)
&lt;blockquote&gt;Гражданский форум Республики Башкортостан 2022 – открытая площадка для диалога между представителями сферы НКО, гражданскими активистами, республиканскими и местными органами власти, бизнес-сообществом в целях обсуждения вопросов грантовой и ресурсной поддержки НКО и совершенствования государственной поддержки некоммерческого сектора.&lt;/blockquote&gt;
: Тыңлаусы булараҡ Форумда ҡатнаштым. Программа буйынса 17 секция эшләне һәм пленар ултырыш булды. 4 секцияла һәм пленар ултырышта булдым. Сығыштарҙы тыңланым һәм файҙалы мәғлүмәт тупланым. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::1) СЛЕТ ЛИДЕРОВ СООБЩЕСТВ И ОБЩЕСТВЕННЫХ АКТИВИСТОВ «Мастерская сообществ». Юридик теркәлгән һәм формаль булмаған ойошмаларҙы берләштереүсе, уларға ярҙам итеүсе махсус региональ фонд бар икән. [http://fondufa.ru/ Өфө ҡалаһының социаль, мәҙәни, иҡтисади үҫеш фонды] региональ оператор булып тора. Мөмкинлектәре тураһында оҙаҡ һөйләргә мөмкин, сайтта ла таныша алаһығыҙ. Фонд сараларының береһе [http://fondufa.ru/novosti/709-informacionnyj-spravochnik-nko-respubliki-bashkortostan-2022.html республика НКО-лы тураһында махсус белешмә китабына] (йылда сыға) беҙҙең «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошманы индергә кәрәк тигән уй тыуҙы. Фатиха бирһәгеҙ, эшләрмен. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)  
::2) КРУГЛЫЙ СТОЛ: НКО и социальный бизнес: опыт развития негосударственного сектора в оказании социальных услуг. Задачи, проблемы, перспективы. Был секцияла ҡатнашыуым башлыса Мәскәү вәкилен тыңлыу һәм рәсми эшем менән бәйле булды.--[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::3) КРУГЛЫЙ СТОЛ: Язык – душа народа. Иң һүлпән секция. Барлығы 15-ләп ҡатнашыусы: НКО вәкилдәренән 3 кеше, ҡалғандары мәктәп уҡытыусылары, министерство вәкилдәре булды. Вәкилдәр сығыш яһаны, «достижениелары» тураһында һөйләне. Әлбиттә, уларҙыҡынса «бик яҡшы». НКО-лар иҫәбенә министерство бурыстарын үтәү яҡшы күрһәткес, әлбиттә. Тел проблемаларын шулай күтәрһәк, төрлө кимәлдәге фекер алышыуҙарҙа ҡатнашмаһаҡ алға китеш булмаҫ ул. Был өлкәлә граждандар йәмғите әле һаман бишектә имсәк һорап илаған бала кимәлендә. Йөрәк һыҡтап сыҡты. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::4) КРУГЛЫЙ СТОЛ: Добровольчество в Республике Башкортостан: содействие развитию и перспективы. Бик фәһемле һәм мәғлүмәтле секция. Көҙ көнө бер нисә НКО етәксеһе менән осрашып һөйләшергә килештек. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
::5) Пленар ултырыш. Башҡортостан Республикаһында Граждандар йәмғиәте төрлө йүнәлештәрҙә бик әүҙем эшләй. Рәсәй кимәлендә иң әүҙем региондар иҫәбендә. НКО-ларға, ирекмәндәргә ярҙам артабан да буласаҡ. Башҡортостанда махсус маҡтаулы исем индерәсәктәр. Тел ирекмәндәре, активистары «үҙ ҡаҙанында» ғына ҡайнамаһын ине тип теләргә ҡала. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 07:36, 18 июнь 2022 (UTC)
:: «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошмаһын НКО белешмә китабына индерергә фатиха бирәбеҙ. Ҡаршы булыусылар юҡтыр, булһа белдерегеҙ.--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 17:10, 18 июнь 2022 (UTC)
*  «Башҡортостан викимедиасылары» формаль булмаған ойошмаһы НКО белешмә китабына индерелергә тейеш тип уйлайым.  [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 04:04, 19 июнь 2022 (UTC)
*** {{Эшләнде}} [http://sonkorb.ru/places/1145-soobschestvo-vikimediicy-bashkortostana.html ]

== Зәки Вәлиди исемендәге Милли китапхана менән хеҙмәттәшлек ==
Башҡортостан Республикаһының Зәки Вәлиди исемендәге Милли китапхана етәкселеге менән һөйләшеү булды. Сентябрь айынан башлап ай һайын (2023 йылдың июнь айына тиклем) бер көн китапхананың электрон уҡыу залында 2-3 сәғәтлек вики-сара үткәреү тураһында килештек. Уҡыу залы Интернетҡа сығыу мөмкинлеге булған компьютерҙар менән йыһазландырылған. Китапхананың эш ваҡыты иртәнге 9-ҙан киске 8-гә тиклем, шәмбе көн - киске 6-ға тиклем. Электрон уҡыу залы менән ҡулланыусыларға уңайһыҙлыҡ тыуҙырмаҫ өсөн беҙҙең сараларҙың көнөн-ваҡытын алдан билдәләргә кәрәк. Кемдәр ҡайһы айҙа сара ойошторорға, тема билдәләргә, ҡатнашыусыларҙы йәлеп итергә теләй. Тәҡдимдәргеҙ, фекерҙәрегеҙҙе яҙығыҙ. Саралар исемлеген төҙөй башлайыҡ. (осрашыуға һыуһағанһыҙҙыр, ивет). --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:43, 6 июнь 2022 (UTC)
: P.S. Китапханаға инеү өсөн, Уҡыусы билеты булырға тейеш. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 04:03, 6 июнь 2022 (UTC)

* Һәйбәт тәҡдим! Беҙгә иҫке төрки яҙмаһын өйрәнеү курстарын ойоштормаҫтар микән? Көҙҙән бирле түләүле курс була тинеләр, әммә шөғөлләнергә теләүселәр аҙ булыу сәбәпле, тормошҡа ашырылмай ҡалды. [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 06:31, 6 июнь 2022 (UTC)
** Был осраҡта китапхана беҙгә электрон уҡыу залы бирә. ә сара ойоштормай. Вики-сара ойоштороу үҙебеҙҙән. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 17:12, 6 июнь 2022 (UTC)
* Былтыр, 2021 йылдың июль-сентябрендә, Башҡорт Википедияһына мәктәп программаһында өйрәнелгән шағир һәм яҙыусылар ижады һәм әҫәрҙәре тураһында мәҡәләләр бер ни тиклем яҙылды. Беренсе башҡорт халыҡ шағиры, Башҡортостан һәм башҡорттар тураһында Башҡорт Википедияһына яҙылған мәҡәләләрҙе Мәжит Ғафури йорт-музейы Республика конкурсы өсөн тәҡдим итте һәм 2-се урын яуланы. З. Вәлиди ис. Милли китапхана фондын ҡулланып, мәктәп программаһында өйрәнелгән яҙыусылар, уларҙың әҫәрҙәре тураһында (темалар бүлешеп) яҙырға мөмкин.  [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 10:11, 18 июнь 2022 (UTC)

== Тренинги по Викиданным для Тюркских Викимедийцев 2022 ==
[[File:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul]]
Дорогие друзья,

Я рад сообщить вам, что заявки на получение стипендии для участия в Стамбульской конференции по Викиданным теперь открыты. Если вы представляете тюркское сообщество и активно участвуете в проектах Викимедиа на тюркских языках, то вы можете подать заявку на получение стипендии. Заявки принимаются до 30 июня 2022 года, 23:59 UTC.

Кандидаты смогут подать заявку на получение полной стипендии. Полная стипендия покроет расходы на путешествие, проживание и питание во время конференции, организованное Тюркским ЮГ Викимедиа.

Конференция пройдет с 21 по 23 октября 2022 года в Стамбуле, Турция.

* Чтобы узнать больше о Тренингах по Викиданным для Тюркских Викимедийцев, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/53dX

* Чтобы узнать больше о стипендии, регистрации и форме заявки, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/5FFv

Кроме того, мы рекомендуем вам подписаться на наш список рассылки (https://w.wiki/5FFw) для получения информации и новостей о проектах и мероприятиях Тюркским ЮГ Викимедиа.

Всего наилучшего, [[Ҡатнашыусы:Mehman97|Mehman97]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Mehman97|әңгәмә]]) 21:46, 10 июнь 2022 (UTC)

== Башҡортостан ауылдары конкурсында ҡатнашыусылар иғтибарына ==
Нәтижәләр менән ҡәнәғәт булмаусыларҙы әлегә тикшерелмәгән мәҡәләләрҙе тикшерергә саҡырам. Вәхит, Яғалса, Юлдашева Луиза, Таңһылыу тикшерелеп бөтмәгән. Һәр мең байт өсөн 1 мәрәй, һәр һылтанма өсөн 1 мәрәй Ҡуйырға. 15 майға торошло, мәҡәләләр викиформатында биҙәлгән, башҡортса яҙылған булырға тейеш, иҫәпкә алырлыҡ мәҡәлә булмаһа, һуңыраҡ төҙәткәнен дә иҫәпләргә мөмкин. Шулай уҡ дәғүә белдереүселәрҙекен дә киренән ҡараға мөмкин.--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 16:51, 13 июнь 2022 (UTC)

== Wikimedia CEE Meeting 2022 — Македония, Охрид, 14-16 октябрь 2022 ==
[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] иғланы (Македония, Охрид, 14-16 октябрь 2022). [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 08:24, 20 июнь 2022 (UTC)
&lt;blockquote&gt;[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] (#WMCEE) will be the eleventh annual meeting of Wikimedians from Central and Eastern Europe centred on the Wikimedia projects (Wikipedia and similar projects) in countries and communities of Central and Eastern Europe. The meeting will be held in Ohrid, Macedonia from 14-16 October 2022. This is planned to be the first Wikimedia CEE Meeting to take place as an in-person event during the COVID-19 pandemic, which means that participants will have to abide by the local measures imposed to contain the pandemic. Those who are interested in participating in the conference but are reluctant to attend an in-person event due to health concerns will be allowed to follow it online.&lt;/blockquote&gt;

'''[[m:Wikimedia CEE Meeting 2022/Submissions|Конференция тураһында дөйөм мәғлүмәт һәм тәҡдимдәрҙе теркәү буйынса аңлатмалар бите]]'''

*Бөрйән вики-клубы ағзалары  (https://vk.com/club145595241) үҙ-ара фекерләшеп,  конференцияға ҡатнашыу өсөн делегат итеп [[Юлдашева Луиза Әбүталип ҡыҙы|Юлдашева Луиза]] Әбүталип ҡыҙын тәҡдим итте.Риза булыусылар имзаларығыҙҙы ҡуйып ебәрегеҙ әле--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 11:11, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза - -[[Ҡатнашыусы:Таңһылыу|Таңһылыу]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Таңһылыу|әңгәмә]]) 17:26, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Вәхит|Вәхит]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Вәхит|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:М.Илнар|М.Илнар]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:М.Илнар|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* Риза--[[Ҡатнашыусы:Б.Илзирә|Б.Илзирә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Б.Илзирә|әңгәмә]]) 13:10, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} --[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 17:14, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} --[[Ҡатнашыусы:Баныу|Баныу]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Баныу|әңгәмә]]) 20:23, 11 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} -- [[Ҡатнашыусы:Akkashka|Akkashka]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Akkashka|әңгәмә]]) 03:44, 12 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}} Лайыҡлы кандидатура. Бер йылы делегат итеп һайланып та бара алмай ҡалғайны тип иҫләйем. Быйыл барып, Башҡортостанды лайыҡлы күрһәтергә яҙһын! --[[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:З. ӘЙЛЕ|әңгәмә]]) 04:55, 12 июль 2022 (UTC)
* {{Риза}}. Сығыш яһаған осраҡта синхрон тәржемә тураһында Аида Ахмадова менән һөйләштем, ул ризалығын бирҙе. Аида, ҡырғыҙ ҡыҙы, Фонд Викимедиала эшләй. СЕЕ илдәре буйынса куратор. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:26, 14 июль 2022 (UTC)

[[M:Wikimedia CEE Meeting 2022|Wikimedia CEE Meeting 2022]] конференцияһында Башҡортостан викимедиасылары төркөмөнән ике кеше делегат була ала. [https://docs.google.com/document/d/13iEOtMUnRhjjaH2UABSoxLtaS3JR2D7t/edit Юзер-төкөмдәр исемлеген бында ҡуйғандар.] 15 авгутсҡа тиклем делегаттарға [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Meeting_2022/Participants/List теркәлергә кәрәк].

== Хаким [[Ғатауллин Рөстәм Шакирйән улы|Рөстәм Нурыев]]ҡа — Салауат Юлаев ордены! Ҡотлайбыҙ! ==
«Барыһын да билдәләнек, ә бына {{u|Рөстәм Нурыев|Рөстәм ағай}} менән тотҡарлыҡ килеп сыҡты. Уның Башҡорт Википедияһын үҫтереүҙәге өлөшө республика орденына лайыҡ, ә ул: „Кәрәкмәй“, — тине лә, документ тапшырманы. Бәлки, һеҙ инандырырһығыҙ», — тигәйне Башҡорт Википедияһының юбилей форумында БР-ҙың вице-премьеры Азат Бадранов 2021 йылдың февралендә. Ниһайәт, сәғәте һуҡты — 2022 йылдың 20 июнендә БашВики хакимы Рөстәм Нурыевҡа Салауат Юлаев ордены тапшырылды. Ҡотлайбыҙ!!! Киләсәк тормошоғоҙҙа ла маҡтауҙар, наградалар, ҡыуанысығыҙҙы уртаҡлашыусы дуҫтарығыҙ күп булһын һәм иң мөһиме — һаулығығыҙ ныҡ булһын! Алға, БашВики! Алға, Рөстәм Нурыев! --[[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:З. ӘЙЛЕ|әңгәмә]]) 04:24, 21 июнь 2022 (UTC)
* Лайыҡлы бүләгегеҙ менән ҡотлайым! Һеҙгә ижади уңыштар, ныҡлы һаулыҡ теләйем. [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Юлдашева Луиза|әңгәмә]]) 08:56, 21 июнь 2022 (UTC)
**Ҡотлайым! Лайыҡ!--[[Ҡатнашыусы:Guram52|Guram52]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Guram52|әңгәмә]]) 11:51, 22 июнь 2022 (UTC)
* Ҡотлайым! Киң күкрәктә тағы ла яңы ордендар өсөн урын бар әле - шулай булғас, АЛҒА! һәм АЛҒА!--[[Ҡатнашыусы:Айсар|Айсар]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Айсар|әңгәмә]]) 18:12, 22 июнь 2022 (UTC)
* Вот это да! --[[Ҡатнашыусы:Ssr|Ssr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ssr|әңгәмә]]) 10:39, 23 июнь 2022 (UTC)
* Афарин! Ҡотлайым!!! Яңы үрҙәр һәм ҡаҙаныштар! --[[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Ryanag|әңгәмә]]) 14:35, 23 июнь 2022 (UTC)
*Ҡотлайым!Артабан да, именлектә-һаулыҡта, уңып-уңдырып йәшәргә һәм эшләргә насип булһын!--[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Һәҙиә|әңгәмә]]) 07:40, 10 июль 2022 (UTC)
* Поздравляю с этой совершенно заслуженной наградой!!! [[Махсус:Өлөштәр/2A00:1FA0:27D:2264:0:65:1DD8:FA01|2A00:1FA0:27D:2264:0:65:1DD8:FA01]] 16:35, 27 июль 2022 (UTC)

== Deployment of FLORES Machine Translation to Bashkir Wikipedia ==

Hello Friends!


The WMF Language team has added another machine translation (MT) support for the Content Translation in Bashkir Wikipedia called FLORES. This means that you can choose to use [https://ai.facebook.com/blog/the-flores-101-data-set-helping-build-better-translation-systems-around-the-world/ FLORES machine translation] when translating Wikipedia articles to Bashkir using [[Special:ContentTranslation|the Content Translation tool]].


The FLORES Machine Translation service is provided by an [https://ai.facebook.com/ AI research team at Meta] through a free for use API key that allows the Content Translation to access the service on the FLORES server for an evaluation trial period. This MT is set as optional; in your Wikipedia, which means you can choose not to use it as your preferred initial translator. If you decide to use this service, you can select &quot;FLORES&quot; from the &quot;Initial Translation&quot; dropdown menu where you will find other existing machine translation services on the sidebar.


The Wikimedia Foundation has worked out an agreement that allows the use of FLORES without compromising Wikipedia’s policies about attribution of rights, your privacy as a user, and brand representation. You can find more information about the FLORES Machine translation on [[mw:Content_translation/Machine_Translation/Flores#Summary_of_our_agreement_with_Meta|this page]].


Please note that the use of the FLORES MT is optional. However, we would want your community to:

* use it to improve the quality of the Machine Translation service; and
* [[mw:Talk:Content_translation|provide feedback]] about its quality and ask any questions you might have about this addition. 

We trust that this addition is a good support to the Content Translations tool towards having better quality articles in Bashkir Wikipedia.

Thank you!

On behalf of the WMF Language team. [[Ҡатнашыусы:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:UOzurumba (WMF)|әңгәмә]]) 22:42, 21 июнь 2022 (UTC)

== Страницы Википедии ждут иллюстраций — 2022  ==

Металағы иғлан:
&lt;blockquote&gt; Страницы Википедии ждут иллюстраций — 2022 (англ. Wikipedia Pages Wanting Photos — WPWP) — ежегодная кампания Википедии, во время которой википедисты из всех её языковых разделов и проектов добавляют иллюстрации в те статьи Википедии, где их нет. Она проводится с целью найти применение в статьях Википедии тем медиафайлам, которые накапливаются в результате различных фотоконкурсов и вики-прогулок, организованных разными Сообществами Викимедиа. Фотографии помогают привлечь внимание читателя лучше, чем «стены текста», иллюстрируют содержание и делают статью более поучительной и привлекательной для читателей. Тысячи фотографий были добавлены на Викисклад во время различных кампаний, вики-прогулок и фотоконкурсов, в том числе таких международных конкурсов как Вики любит памятники, Вики любит Африку, Вики любит Землю, Вики любит фольклор и др. Лишь небольшая часть фотографий-конкурсантов нашла применение в статьях Википедии. Сейчас на Викискладе хранятся миллионы фотографий, но лишь малая их часть используется в статьях Википедии. Это большая проблема, устранить которую и призван этот проект.&lt;/blockquote&gt;

[[M:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/ru|Тулыраҡ мәғлүмәт БЫНДА]]. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:03, 7 июль 2022 (UTC)

== Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Публицистика &amp; энциклопедистика ==

Ағымдағы ваҡиғалар тураһында Википедия мәҡәләһен яҙыу тураһында [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Публицистика &amp; энциклопедистика|фекеремде]] еткерәм. Рәхим итеп уҡығыҙ. Теләһәгеҙ, үҙегеҙҙең фекерегеҙҙе ФА битендә яҙығыҙ. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 05:01, 9 июль 2022 (UTC)

== Викиконференция 2022, Санкт-Петербург, 24-25 сентябрь ==
Рәсәй викимедиасыларның халыҡ-ара сараһы — Викиконференция 2022 быйыл Санкт-Петербург ҡалаһында 24-25 сентябрҙә була. ВМРУ ағзалары ултырышында рәсми ҡарар ҡабул ителгән. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 08:43, 10 июль 2022 (UTC)
* [https://ru.wikimedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F_2022 Викиконференция 2022]

[[Категория:Википедия:Ҡоролтай]]

== Открыт прием заявок для сессий ==

[[Файл:Wikidata_Istanbul_call_for_submissions_is_now_open_social_media_post.png|справа|мини|250x250пкс|Открыт прием заявок]]
Всем привет,

Команда организаторов [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Тренингов по Викиданных для Тюркских Викимедийцев]] рада сообщить вам, что [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians/Submissions|открыт прием заявок]] (https://w.wiki/5TFZ) на участие в программе конференции, которая пройдет в Стамбуле, Турции, с 21 по 23 октября. '''Мы будем принимать заявки до 10 августа 2022 года'''.

Вы можете подать заявку и выступить на конференции на трех языках: английском, турецком и русском, а также онлайн или очно. Предложения по сессиям могут быть представлены в 5 различных типах со стандартизированной продолжительностью выступления. Основная тема сессии должна быть связана с Викиданными, интегрированными данными, импортом данных, SPARQL или другими связанными темами. Вы также можете представить свои достижения или темы, связанные с развитием проектов Викимедиа и движения Викимедиа. Более подробно – https://w.wiki/5TFZ.

Мы хотели бы узнать и предоставить сообществу больше информации о тюркских сообществах, и мы надеемся, что вы поможете нам достичь этой цели.

С уважением, – [[Ҡатнашыусы:Mehman97|Mehman97]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Mehman97|әңгәмә]]) 15:55, 17 июль 2022 (UTC)

== БашВикила кәрәк булған исемлектәр ==

Фамилиялаштар исемлеге ябай ғына төҙөлә. Әлеге ваҡытта БашВикила булмаған [[Категория буйынса фекерләшеү:Фамилиялаштар исемлеге булған биттәр|фамилиялар бында туплана]], шунда уҡ мәҡәлә өсөн әҙерләмә лә бар. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 18:34, 25 июль 2022 (UTC)
: [[Төпәев Салауат Харис улы|Төпәйев С.Х.]] «Башҡорт фамилиялары» белешмә-һүҙлеге бар. Фамилияның ниндә телдән кергәне, русса яҙылышы, аңлатмаһы бирелә. Ошо белешмәне лә ҡулланырға мөмкин [https://kitaptar.bashkort.org/files/bashqort_familiyalary.pdf].--[[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:ZUFAr|әңгәмә]]) 06:57, 26 июль 2022 (UTC)
: [[:Категория_буйынса_фекерләшеү:Фамилиялаштар_исемлеге_булған_биттәр#БашВикила_төҙөлмәгән_фамилиялаштар_исемлектәре|БашВикила_төҙөлмәгән_фамилиялаштар_исемлектәре]] исемлеген төҙөп бөттөм. 500-гә яҡын исемлек төҙөргә кәрәк. --[[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 10:03, 29 июль 2022 (UTC)

== Хәйриә акцияһы ==

22 августа Башҡорт Википедияһының беренсе мәҡәләһен яҙыуға 2023 йылда 18 йыл тулыу айҡанлы китап баҫтырыуға ниәтләп [https://vk.com/wall-66803702%201531 хәйриә акцияһы] иғлан ителде. Бәйләнештәге акция сәхифәһендә көндәлек килем буйынса мәғлүмәт ҡуйыла. БашВики мәнфәғәтендә киң күләмле хәйриә сараһы беренсе тапҡыр ойошторола. Беренсе биш көндә 50-ләп кеше ярҙам иғәнәһен күсерҙе, 29 мең 120 һум аҡса йыйылды. Тимәк, акция уңышлы булыуына өмөт ҙур. Был сараның әһәмиәте тәү сиратта йәмғиәттең Башҡорт Википедияһының башҡорт халҡына кәрәклеген дәлилләүесе күрһәткес булыуында. Шуға күрә матди ярҙам күләме мөһим түгел. Китап баҫтырыуға төп финанс сығанағы итеп грант булырға тейеш. Грант заявкаһында халыҡ ярҙамы: әүҙемлеге һәм аҡса күләме соофинансирование итеп күрһетеләсәк, грант яулау ихтималлығын арттырасаҡ. Грант заявкаһын Добро.РУ порталында 5 сентябрҙән ҡалмай тапшырам. Тапшырғандан һуң һылтанма ҡуйырмын, ҡараламаны күрһәтеп булмай. Викиарҡадаштар, хәйриә сараһын әүҙем дауам итеүҙә, халыҡҡа мәғлүмәт еткереүҙә ярҙам итеүегеҙҙе һорайым. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Рөстәм Нурыев|әңгәмә]]) 03:43, 27 август 2022 (UTC)</text>
      <sha1>frzhp4uj6nc8bj0ibqqm4dpkh2w7mvx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ричард Нил Фриман</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9271</id>
    <revision>
      <id>1152363</id>
      <parentid>1056654</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:44:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>31336</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4288" xml:space="preserve">{{Архитектор
 |изображение               = 
 |размер                    = 
 |подпись                   = 
 |имя                       = Ричард Нилл Фримен
 |исходное имя              = Richard Knill Freeman
 |гражданство               = 
 |дата рождения             = 1840
 |место рождения            = {{МестоРождения|Лондон|Лондонда}}
 |дата смерти               = 24.6.1904
 |место смерти              = 
 |работал в городах         = 
 |стиль                     = 
 |важнейшие постройки       =  [[Иpге Троица сиркәүе (Блэкпул)|Изге Троица сиркәүе]], [[Блэкпул]] ҡ., [[Ланкашир]] графлығы, [[Англия]], [[Изге Андрей Англикан сиркәүе]], [[Мәскәү]], [[Рәсәй]], [[Дерби музейы һәм сәнғәт галереяһы]], [[Дерби]] ҡ., [[Дербишир]] графлығы, [[Англия]]
 |градостроительные проекты = 
 |реставрация памятников    = 
 |нереализованные проекты   = 
 |научные труды             = 
 |награды                   = 1882 йылда — Ирландия милли музейы наградаһы
 |викисклад                 = Richard Knill Freeman
}}
'''Ри́чард Нил Фри́ман''' ({{lang-en|Richard Kneel Freeman}}) ([[1840]], Stepney районы, [[Лондон]] — 1904 йылдың 24 [[Июнь (Һөтай)]] көнө&lt;ref name=&quot;Lanc&quot;&gt;{{cite book |url=http://books.google.com/books?id=X5hHAAAAYAAJ&amp;q=richard+knill+freeman&amp;dq=richard+knill+freeman&amp;hl=en&amp;ei=BhRwTaWUFcKKhQecobFR&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=8&amp;ved=0CEsQ6AEwBw |title=Transactions of the Lancashire and Cheshire Antiquarian Society, Volume 22
|publisher=Lancashire and Cheshire Antiquarian Society|year=1905|page=228}}&lt;/ref&gt;).&lt;ref name=French&gt;{{cite web |url=http://myweb.tiscali.co.uk/davidfrench/knill_freeman.htm |last=French |first=David |title=Richard Knill Freeman |year=2009 |accessdate=3 March 2011 |publisher=David French}}&lt;/ref&gt;) — күренекле [[Бөйөк Британия]] архитекторы. Карьераһы [[Англия]]лағы [[Дерби]] ҡалаһында башланған, 1860 йылдарҙан үлемгәсә ул Ланкашир графлығында, Болтон ҡалаһында йәшәй.&lt;ref name=&quot;Lanc&quot;/&gt; Эшенең төп стиле — Викториан Готик стиле, башҡа стилдәр элементтары ла бар. Хәҙер Фриман төҙөлгән биналарының күбеһе Англия төнъяғында тора.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://myweb.tiscali.co.uk/davidfrench/buildings.pdf |title=Provisional List of Buildings |publisher=David French |accessdate=3 March 2011 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110629134520/http://myweb.tiscali.co.uk/davidfrench/buildings.pdf |date=29 June 2011 }}&lt;/ref&gt;

== Архитектура әҫәрҙәре ==
Ричард Фриман 140-тан күберәк бина төҙгән, уларҙан яҡынса 70 хәҙергә дөнъя күрә. Ул булдырған биналар араһында сиркәүҙәр, ресторандар, мәктәптәр, [[торлаҡ]] йорттары, музейҙәр, административ биналары, {{comment|хәстәханалар|больницалар}}.

=== Р. Н. Фриман тарафынан булдырылған биналарҙан иң күренеклеләре ===
* [[Иpге Троица сиркәүе (Блэкпул)|Изге Троица сиркәүе]], [[Блэкпул]] ҡ., [[Ланкашир]] графлығы, [[Англия]]
* [[Изге Андрей Англикан сиркәүе]], [[Мәскәү]], [[Рәсәй]]
* [[Дерби музейы һәм сәнғәт галереяһы]], [[Дерби]] ҡ., [[Дербишир]] графлығы, [[Англия]]

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

[[Категория:Англия архитекторҙары]]</text>
      <sha1>cfsd7aoadw9zdzygx89zf72lu25upiw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Аблай (Саҡмағош районы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13923</id>
    <revision>
      <id>1152277</id>
      <parentid>1151754</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:38:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Тарихы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8858" xml:space="preserve">{{Башҡа мәғәнәләре|Аблай}}
{{НП+Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Аблай
 | оригинальное название    = {{lang-ru|Аблаево}}
 | герб                     =
 | флаг                     =
 | lat_deg                  = 54 | lat_min = 58 | lat_sec = 28.2
 | lon_deg                  = 54 | lon_min = 50 | lon_sec = 13.2
 | CoordScale               =
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               =
 | район                    = Саҡмағош районы{{!}}Саҡмағош
 | район в таблице          =
 | вид поселения            = ауыл советы
 | поселение                = Үрнәк ауыл Советы (Саҡмағош районы){{!}}Үрнәк
 | поселение в таблице      =
 | внутреннее деление       =
 | глава                    =
 | дата основания           =
 | первое упоминание        =
 | прежние имена            =
 | статус с                 =
 | площадь                  =
 | высота центра НП         =
 | население                = {{ Население | Аблаево (Чекмагушевский район) | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Аблаево (Чекмагушевский район) | г }}
 | плотность                =
 | агломерация              =
 | национальный состав      = башҡорттар, татарҙар
 | конфессиональный состав  =
 | этнохороним              =
 | почтовый индекс          = 452208
 | почтовые индексы         =
 | телефонный код           =
 | цифровой идентификатор   = 80256865007
 | категория в Commons      =
 | сайт                     = 
}}
'''Аблай''' ({{lang-ru|Аблаево}}) — [[Башҡортостан]]дың [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010]] йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 1067 кеше&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
Почта индексы — 452208, [[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256865007.

== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 25 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Бүздәк]]): 92 км

== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||1067||496||571||46,5||53,5
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002)]] мәғлүмәте буйынса — [[башҡорттар]] (54 %) һәм [[татарҙар]] (44 %) йәшәй&lt;ref name=&quot;справочник&quot;&gt;Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochni.. Excel форматында ҡушымта] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.

== Тарихы ==
[[XVI быуат]] уртаһынан [[Дыуанай]] улусы биләмәһендә башҡорттар йәшәгән Аблай, Иҡсан, Рапат, Ҡалманбаш, Иҫке һәм Яңы Ҡалмаш ауылдары булыуы билдәле. Аблай ауылына [[Ҡазан даруғаһы]] Дыуанай улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һала, [[XVII быуат]] аҙағынан билдәле.&lt;ref&gt;{{БЭ|81781}}&lt;/ref&gt;
[[1716 йыл]]да һәм [[1801 йыл]]да керҙәшлек килешеүҙәре буйынсаса бында [[мишәрҙәр]], [[XVII быуат]] аҙағанда, V ревизия алдынан 1795 йылда,  [[яһаҡлы татарҙар]] килеп урынлаша. Аҫаба башҡорттарҙан тыш бында керҙәш башҡорттар ҙа йәшәгән&lt;ref name=&quot;Аблай (Саҡмағош районы)&quot;&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана|страница=389}}&lt;/ref&gt;.

[[1870]] һәм [[1920 йыл]]ғы рәүиздәр документтарында ауылдағы йәшәгәндәрҙең бөтәһе лә башҡорт тип теркәлә. [[1843 йыл]]да бында ике мәсет эшләй һәм уларҙа дини мәктәптәр ҙә була. 170 башҡортҡа ул йылда 160 бот ужым һәм 856 бот яҙғы иген сәселә. Ауылда 250 умарта тотола&lt;ref name=&quot;Аблай (Саҡмағош районы)&quot; /&gt;.

== Күренекле шәхестәре ==
* [[Әкрәм Вәли]] — башҡорт яҙыусыһы, тәржемәсе.
* [[Иҫәнбирҙин Әхкәметдин Сабит улы]] — башҡорт яҙыусыһы.
* [[Ҡоҙаяров Ғабдулла Хәбир улы]] (7.06.1899—14.09.1984), ғалим-офтальмолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. Медицина фәндәре докторы (1962), профессор (1962). [[РСФСР]]-ҙың (1973) һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның ([[1967]]) атҡаҙанған фән эшмәкәре, РСФСР‑ҙың (1957) һәм Башҡорт АССР-ының (1940) атҡаҙанған табибы. [[Ленин ордены|Ленин]] (1961) һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1949) ордендары кавалеры. [[Өфө ҡалаһы]]ның почётлы гражданы (1969).
* [[Моратов Ғәйнетдин Ғабдрахман улы]] (20.11.1913—6.06.1986), [[Өфө нефть эшкәртеү заводы|Яңы Өфө нефть эшкәртеү заводының]] 1939—1964  йылдарҙағы операторы һәм өлкән операторы. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1959).
* [[Хоҙаяров Ғәләүетдин Ғәйнетдин улы]] (20.09.1891—9.03.1966), уҡытыусы, шағир. Сәйәси золом ҡорбаны.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7.{{ref-ru}} {{V|3|06|2019}}
* [https://e.mail.ru/attachment/14060986080000000551/0;1 Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.] {{ref-ru}} {{V|3|06|2019}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|index.php/component/content/article/8-statya/268-ablaj-sa-ma-osh-r-nynda-y-auyl}}{{V|3|06|2019}}
* [http://ufagen.ru/places/chekmagushevskiy/ablaevo.htm Аблаево на портале «Генеалогия и Архивы»] {{ref-ru}} {{V|3|06|2019}}
* [https://www.komandirovka.ru/cities/ablaevo_bash._r./ Село Аблаево Чекмагушевского района Республики Башкортостан Сайт «Командировка.ру»] {{ref-ru}} {{V|3|06|2019}}

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>ctqzth655q1ydw3zsupqtsicexhjniv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Яңы Ҡалмаш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13959</id>
    <revision>
      <id>1152271</id>
      <parentid>1133384</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:05:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ауыл тарихы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13068" xml:space="preserve">{{НП-Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Яңы Ҡалмаш
 | оригинальное название    = {{lang-ru|Новокалмашево}}
 | герб                     = 
 | флаг                     = 
 | lat_deg                  = 55 |lat_min = 7 |lat_sec = 25
 | lon_deg                  = 55 |lon_min = 3 |lon_sec = 10
 | CoordScale               = 
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               = 
 | район                    = Саҡмағош районы{{!}}Саҡмағош
 | район в таблице          = 
 | вид поселения            = Ауыл советы
 | поселение                = Бәшир ауыл Советы (Саҡмағош районы){{!}}Бәшир
 | поселение в таблице      = 
 | внутреннее деление       = 
 | глава                    = 
 | дата основания           = 
 | первое упоминание        = 
 | прежние имена            = 
 | статус с                 = 
 | площадь                  = 
 | высота центра НП         = 
 | население                = {{ Население | Новокалмашево | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Новокалмашево | г }}
 | плотность                = 
 | агломерация              = 
 | национальный состав      = татарҙар, башҡорттар
 | конфессиональный состав  = 
 | этнохороним              = 
 | почтовый индекс          = 452207
 | почтовые индексы         = 
 | телефонный код           = 
 | цифровой идентификатор   = 80256810004
 | категория в Commons      = 
 | сайт                     = 
}}
'''Яңы Ҡалмаш''' ({{lang-ru|Новокалмашево}}) — [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010 йыл]]дың 14 октябренә халыҡ һаны 143 кеше булған&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
[[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256810004.
 
== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||143||67||76||46,9||53,1
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002)]] мәғлүмәте буйынса — күпселек [[татарҙар]] (56 %) һәм [[башҡорттар]] (42 %) йәшәй.&lt;ref name=&quot;справочник&quot;&gt;Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochni.. Excel форматында ҡушымта] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.
== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 25 км
* Ауыл Советы үҙәгенә тиклем ([[Иҫке Бәшир]]): 4 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Өфө]]): 85 км

== Ауыл тарихы ==
Яңы Ҡалмаш ауылында [[1795 йыл]]да 63 башҡорт (13 йорт) һәм 45 яһаҡлы татар (6 йорт) йәшәгән. Һуңғыларының керҙәшлек ваҡыты билдәһеҙ. 1816 йылда 60 башҡорт, 30 типтәр, 70 яһаҡлы (дәүләт) крәҫтиән була. Күренеүенсә, яһаҡлы татарҙар типтәр ҡатламына ингән. 1800 йылда үҙҙәренең ҡатламын дәүләт крәҫтиәндәре ҡатламына алмаштырған хеҙмәтле (служидые) татарҙар ҡабул ителә. [[1834 йыл]]да 91 башҡорт, 52 типтәр, 120 дәүләт крәҫтиәне иҫәпкә алына. [[1859 йыл]]да 199 кеше теркәлә. 21 йылдан һуң 50 йортта 245 кеше йәшәй. Ауылда мәсет, уның эргәһендә мәктәп, 3 тирмән булған. [[1920 йыл]]да Өфө кантонының Топорнин улусы составында була. ундағы 160 йортта 815 башҡорт иҫәпкә алына.  [[1834 йыл]]да башҡорттар Ҡалмаш халҡының 34,6 процентын тәшкил иткән. [[1920 йыл]]да ла улар шул сама булырға тейеш.

[[1843 йыл]]да 91 башҡорт 312 бот ужым һәм 680 бот яҙғы иген сәскән, 24 бот картуф ултыртҡан. Тирмән тотҡандар. Ауылда 150 умарта булған. Мәсет булған.&lt;ref name=&quot;асф&quot;&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана}} стр.391&lt;/ref&gt;

Башҡорт энциклопедияһы мәғлүмәте буйынса, 2002 йылда ауылда фельдшер‑акушерлыҡ пункты, клуб, китапхана бар.&lt;ref&gt;{{БЭ|95063}}&lt;/ref&gt;

== Билдәле шәхестәре ==
* [[Ғәлиев Мансаф Нурый улы]] (1925), [[СССР]]-ҙың хәрби эшмәкәре, генерал-майор (1977). [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. I дәрәжә [[Ватан һуғышы ордены|Ватан һуғышы]], [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]], III дәрәжә  «Ҡораллы Көстәрҙә Ватанға хеҙмәт иткән өсөн» ордендары кавалеры&lt;ref&gt;[https://www.bashinform.ru/news/799112-on-posvyatil-svoyu-zhizn-sluzheniyu-otechestvu-k-90-letiyu-generala-mansafa-galieva/ Он посвятил свою жизнь служению Отечеству (К 90-летию генерала Мансафа Галиева). ИА «Башинформ», 22 декабря 2015 года]{{V|20|12|2020}}&lt;/ref&gt;. 
* [[Ҡарамышева Нурия Миңлеғәли ҡыҙы]] (3.12.1948), [[фән|ғалим]]-социолог. [[Социология]] фәндәре докторы (1988), профессор. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2009).
* [[Моратов Зиннәт Һибәт улы]] (9.01.1906—31.05.1988), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]] эшмәкәре. 1943—1944 йылдарҙа ВКП (б)-ның Татарстан өлкә комитетының өсөнсө һәм икенсе секретары, 1944—1957 йылдарҙа — беренсе секретары; бер үк ваҡытта 1944—1950 йылдарҙа ВКП (б)-ның Ҡазан ҡала комитеты секретары. Өс [[Ленин ордены|Ленин]] (1945, 1950, 1955), [[Октябрь Революцияһы ордены|Октябрь Революцияһы]] (1975), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены|Халыҡтар Дуҫлығы]] (1985) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1966) ордендары кавалеры.&lt;ref&gt;[http://www.tassr90.ru/leaders/muratov/ Муратов Зиннат Ибятович Сайт 90-летие ТАССР]{{ref-ru}}{{V|10|02|2019}}&lt;/ref&gt;.
* [[Моратов Йәүҙәт Әхнәф улы]] (8.01.1951—13.02.2021), [[музыка]]нт-баянсы. 1970 йылдан (өҙөклөктәр менән) хәҙерге [[Фәйзи Ғәскәров исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбле]]ның баянсы-концертмейстеры, шул иҫәптән 1994—1995 йылдарҙа музыкаль етәксеһе. [[Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы]] (1995)&lt;ref&gt;[http://bash.bashenc.ru/index.php/component/content/article/8-statya/10652-moratov-j-t-khn-f-uly Башҡортостан энциклопедияһы — Моратов Йәүҙәт Әхнәф улы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210109150453/http://bash.bashenc.ru/index.php/component/content/article/8-statya/10652-moratov-j-t-khn-f-uly |date=2021-01-09 }}{{V|7|01|2021}}&lt;/ref&gt;. 
* [[Иғтисам Әмирханов]] (1786—?), [[Рәсәй империяһы]]ның хәрби эшмәкәре. [[1812 йылғы Ватан һуғышы]]нда һәм [[Рус армияһының сит илгә 1813—1814 йылдарҙағы походтары]]нда ҡатнашыусы.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2}}

== Әҙәбиәт ==
* Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7.{{ref-ru}} 
* [https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/ufimskaya-guberniya/%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8-%D0%BE%D1%87%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B8-%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8-%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B837/%D0%B0.-3.-%D0%B0%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D1%80%D0%BE%D0%B2.-%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F-%D1%81%D1%91%D0%BB-%D0%B8-%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%8C-%D0%B1%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0-%D0%B8-%D1%81%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9.html А. 3. АСФАНДИЯРОВ. ИСТОРИЯ СЕЛ И ДЕРЕВЕНЬ БАШКОРТОСТАНА И СОПРЕДЕЛЬНЫХ ТЕРРИТОРИЙ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191020203348/https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/ufimskaya-guberniya/%25D0%25BA%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B3%25D0%25B8-%25D0%25BE%25D1%2587%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25BA%25D0%25B8-%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D1%2582%25D1%258C%25D0%25B8-%25D0%25BF%25D1%2583%25D0%25B1%25D0%25BB%25D0%25B8%25D0%25BA%25D0%25B0%25D1%2586%25D0%25B8%25D0%25B837/%25D0%25B0.-3.-%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2584%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B4%25D0%25B8%25D1%258F%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2.-%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%258F-%25D1%2581%25D1%2591%25D0%25BB-%25D0%25B8-%25D0%25B4%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25B5%25D0%25B2%25D0%25B5%25D0%25BD%25D1%258C-%25D0%25B1%25D0%25B0%25D1%2588%25D0%25BA%25D0%25BE%25D1%2580%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B0-%25D0%25B8-%25D1%2581%25D0%25BE%25D0%25BF%25D1%2580%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25B5%25D0%25BB%25D1%258C%25D0%25BD%25D1%258B%25D1%2585-%25D1%2582%25D0%25B5%25D1%2580%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25B8%25D0%25B9.html |date=2019-10-20 }}{{V|20|12|2020}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|http://баш.башкирская-энциклопедия.рф/index.php/component/content/article/8-statya/15943-ya-y-almash-sa-ma-osh-r-nynda-y-auyl}} {V|10|02|2019}}

{{Навигация1
|Портал       = Башҡортостан ауылдары
|Викисловарь  = 
|Викиучебник  = 
|Викицитатник = 
|Викитека     = Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.)
|Викивиды     = 
|Викиновости  = 
|Викисклад    = 
|Метавики     = 
|Проект       = Башҡортостан ауылдары
}}

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>kah5810leocwk77sdfasyhj3ixihcwb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152272</id>
      <parentid>1152271</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:05:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ауыл тарихы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13068" xml:space="preserve">{{НП-Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Яңы Ҡалмаш
 | оригинальное название    = {{lang-ru|Новокалмашево}}
 | герб                     = 
 | флаг                     = 
 | lat_deg                  = 55 |lat_min = 7 |lat_sec = 25
 | lon_deg                  = 55 |lon_min = 3 |lon_sec = 10
 | CoordScale               = 
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               = 
 | район                    = Саҡмағош районы{{!}}Саҡмағош
 | район в таблице          = 
 | вид поселения            = Ауыл советы
 | поселение                = Бәшир ауыл Советы (Саҡмағош районы){{!}}Бәшир
 | поселение в таблице      = 
 | внутреннее деление       = 
 | глава                    = 
 | дата основания           = 
 | первое упоминание        = 
 | прежние имена            = 
 | статус с                 = 
 | площадь                  = 
 | высота центра НП         = 
 | население                = {{ Население | Новокалмашево | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Новокалмашево | г }}
 | плотность                = 
 | агломерация              = 
 | национальный состав      = татарҙар, башҡорттар
 | конфессиональный состав  = 
 | этнохороним              = 
 | почтовый индекс          = 452207
 | почтовые индексы         = 
 | телефонный код           = 
 | цифровой идентификатор   = 80256810004
 | категория в Commons      = 
 | сайт                     = 
}}
'''Яңы Ҡалмаш''' ({{lang-ru|Новокалмашево}}) — [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010 йыл]]дың 14 октябренә халыҡ һаны 143 кеше булған&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
[[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256810004.
 
== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||143||67||76||46,9||53,1
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002)]] мәғлүмәте буйынса — күпселек [[татарҙар]] (56 %) һәм [[башҡорттар]] (42 %) йәшәй.&lt;ref name=&quot;справочник&quot;&gt;Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochni.. Excel форматында ҡушымта] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.
== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 25 км
* Ауыл Советы үҙәгенә тиклем ([[Иҫке Бәшир]]): 4 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Өфө]]): 85 км

== Ауыл тарихы ==
Яңы Ҡалмаш ауылында [[1795 йыл]]да 63 башҡорт (13 йорт) һәм 45 яһаҡлы татар (6 йорт) йәшәгән. Һуңғыларының керҙәшлек ваҡыты билдәһеҙ. 1816 йылда 60 башҡорт, 30 типтәр, 70 яһаҡлы (дәүләт) крәҫтиән була. Күренеүенсә, яһаҡлы татарҙар типтәр ҡатламына ингән. 1800 йылда үҙҙәренең ҡатламын дәүләт крәҫтиәндәре ҡатламына алмаштырған хеҙмәтле (служидые) татарҙар ҡабул ителә. [[1834 йыл]]да 91 башҡорт, 52 типтәр, 120 дәүләт крәҫтиәне иҫәпкә алына. [[1859 йыл]]да 199 кеше теркәлә. 21 йылдан һуң 50 йортта 245 кеше йәшәй. Ауылда мәсет, уның эргәһендә мәктәп, 3 тирмән булған. [[1920 йыл]]да Өфө кантонының Топорнин улусы составында була, ундағы 160 йортта 815 башҡорт иҫәпкә алына.  [[1834 йыл]]да башҡорттар Ҡалмаш халҡының 34,6 процентын тәшкил иткән. [[1920 йыл]]да ла улар шул сама булырға тейеш.

[[1843 йыл]]да 91 башҡорт 312 бот ужым һәм 680 бот яҙғы иген сәскән, 24 бот картуф ултыртҡан. Тирмән тотҡандар. Ауылда 150 умарта булған. Мәсет булған.&lt;ref name=&quot;асф&quot;&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана}} стр.391&lt;/ref&gt;

Башҡорт энциклопедияһы мәғлүмәте буйынса, 2002 йылда ауылда фельдшер‑акушерлыҡ пункты, клуб, китапхана бар.&lt;ref&gt;{{БЭ|95063}}&lt;/ref&gt;

== Билдәле шәхестәре ==
* [[Ғәлиев Мансаф Нурый улы]] (1925), [[СССР]]-ҙың хәрби эшмәкәре, генерал-майор (1977). [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. I дәрәжә [[Ватан һуғышы ордены|Ватан һуғышы]], [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]], III дәрәжә  «Ҡораллы Көстәрҙә Ватанға хеҙмәт иткән өсөн» ордендары кавалеры&lt;ref&gt;[https://www.bashinform.ru/news/799112-on-posvyatil-svoyu-zhizn-sluzheniyu-otechestvu-k-90-letiyu-generala-mansafa-galieva/ Он посвятил свою жизнь служению Отечеству (К 90-летию генерала Мансафа Галиева). ИА «Башинформ», 22 декабря 2015 года]{{V|20|12|2020}}&lt;/ref&gt;. 
* [[Ҡарамышева Нурия Миңлеғәли ҡыҙы]] (3.12.1948), [[фән|ғалим]]-социолог. [[Социология]] фәндәре докторы (1988), профессор. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2009).
* [[Моратов Зиннәт Һибәт улы]] (9.01.1906—31.05.1988), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]] эшмәкәре. 1943—1944 йылдарҙа ВКП (б)-ның Татарстан өлкә комитетының өсөнсө һәм икенсе секретары, 1944—1957 йылдарҙа — беренсе секретары; бер үк ваҡытта 1944—1950 йылдарҙа ВКП (б)-ның Ҡазан ҡала комитеты секретары. Өс [[Ленин ордены|Ленин]] (1945, 1950, 1955), [[Октябрь Революцияһы ордены|Октябрь Революцияһы]] (1975), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены|Халыҡтар Дуҫлығы]] (1985) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1966) ордендары кавалеры.&lt;ref&gt;[http://www.tassr90.ru/leaders/muratov/ Муратов Зиннат Ибятович Сайт 90-летие ТАССР]{{ref-ru}}{{V|10|02|2019}}&lt;/ref&gt;.
* [[Моратов Йәүҙәт Әхнәф улы]] (8.01.1951—13.02.2021), [[музыка]]нт-баянсы. 1970 йылдан (өҙөклөктәр менән) хәҙерге [[Фәйзи Ғәскәров исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбле]]ның баянсы-концертмейстеры, шул иҫәптән 1994—1995 йылдарҙа музыкаль етәксеһе. [[Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы]] (1995)&lt;ref&gt;[http://bash.bashenc.ru/index.php/component/content/article/8-statya/10652-moratov-j-t-khn-f-uly Башҡортостан энциклопедияһы — Моратов Йәүҙәт Әхнәф улы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210109150453/http://bash.bashenc.ru/index.php/component/content/article/8-statya/10652-moratov-j-t-khn-f-uly |date=2021-01-09 }}{{V|7|01|2021}}&lt;/ref&gt;. 
* [[Иғтисам Әмирханов]] (1786—?), [[Рәсәй империяһы]]ның хәрби эшмәкәре. [[1812 йылғы Ватан һуғышы]]нда һәм [[Рус армияһының сит илгә 1813—1814 йылдарҙағы походтары]]нда ҡатнашыусы.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2}}

== Әҙәбиәт ==
* Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7.{{ref-ru}} 
* [https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/ufimskaya-guberniya/%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8-%D0%BE%D1%87%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B8-%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8-%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B837/%D0%B0.-3.-%D0%B0%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D1%80%D0%BE%D0%B2.-%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F-%D1%81%D1%91%D0%BB-%D0%B8-%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%8C-%D0%B1%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0-%D0%B8-%D1%81%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9.html А. 3. АСФАНДИЯРОВ. ИСТОРИЯ СЕЛ И ДЕРЕВЕНЬ БАШКОРТОСТАНА И СОПРЕДЕЛЬНЫХ ТЕРРИТОРИЙ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191020203348/https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/ufimskaya-guberniya/%25D0%25BA%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B3%25D0%25B8-%25D0%25BE%25D1%2587%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25BA%25D0%25B8-%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D1%2582%25D1%258C%25D0%25B8-%25D0%25BF%25D1%2583%25D0%25B1%25D0%25BB%25D0%25B8%25D0%25BA%25D0%25B0%25D1%2586%25D0%25B8%25D0%25B837/%25D0%25B0.-3.-%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2584%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B4%25D0%25B8%25D1%258F%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2.-%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%258F-%25D1%2581%25D1%2591%25D0%25BB-%25D0%25B8-%25D0%25B4%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25B5%25D0%25B2%25D0%25B5%25D0%25BD%25D1%258C-%25D0%25B1%25D0%25B0%25D1%2588%25D0%25BA%25D0%25BE%25D1%2580%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B0-%25D0%25B8-%25D1%2581%25D0%25BE%25D0%25BF%25D1%2580%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25B5%25D0%25BB%25D1%258C%25D0%25BD%25D1%258B%25D1%2585-%25D1%2582%25D0%25B5%25D1%2580%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25B8%25D0%25B9.html |date=2019-10-20 }}{{V|20|12|2020}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|http://баш.башкирская-энциклопедия.рф/index.php/component/content/article/8-statya/15943-ya-y-almash-sa-ma-osh-r-nynda-y-auyl}} {V|10|02|2019}}

{{Навигация1
|Портал       = Башҡортостан ауылдары
|Викисловарь  = 
|Викиучебник  = 
|Викицитатник = 
|Викитека     = Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.)
|Викивиды     = 
|Викиновости  = 
|Викисклад    = 
|Метавики     = 
|Проект       = Башҡортостан ауылдары
}}

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>309b2fs2y2885tgyy8ow9y7h8x2le7b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Иҫке Ихсан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13977</id>
    <revision>
      <id>1152276</id>
      <parentid>1141015</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:25:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Тарихы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6937" xml:space="preserve">{{НП-Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Иҫке Ихсан
 | оригинальное название    = {{lang-ru|СтароихсановоИҫке Ихсан}}
 | герб                     = 
 | флаг                     = 
 | lat_deg                  = 55 |lat_min = 4 |lat_sec = 29
 | lon_deg                  = 55 |lon_min = 3 |lon_sec = 14
 | CoordScale               = 
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               = 
 | район                    = Саҡмағош районы{{!}}Саҡмағош
 | район в таблице          = 
 | вид поселения            = ауыл советы
 | поселение                = Бәшир ауыл Советы (Саҡмағош районы){{!}}Бәшир
 | поселение в таблице      = 
 | внутреннее деление       = 
 | глава                    = 
 | дата основания           = 
 | первое упоминание        = 
 | прежние имена            = 
 | статус с                 = 
 | площадь                  = 
 | высота центра НП         = 
 | население                = {{ Население | Староихсаново | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Староихсаново | г }}
 | плотность                = 
 | агломерация              = 
 | национальный состав      = башҡорттар, татарҙар
 | конфессиональный состав  = 
 | этнохороним              = 
 | почтовый индекс          = 452207
 | почтовые индексы         = 
 | телефонный код           = 
 | цифровой идентификатор   = 80256810006
 | категория в Commons      = 
 | сайт                     = 
}}
'''Иҫке Ихсан''' ({{lang-ru|Староихсаново}}) — [[Башҡортостан]]дың [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010]] йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 216 кеше&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
Почта индексы — 452207, [[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256810006.
 
== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||216||101||115||46,8||53,2
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002)]] мәғлүмәте буйынса — күпселек [[башҡорттар]] (54 %) һәм [[татарҙар]] (39 %)&lt;ref name=&quot;справочник&quot;&gt;Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochni.. Excel форматында ҡушымта] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.
== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 29 км
* Ауыл Советы үҙәгенә тиклем ([[Иҫке Бәшир]]): 2 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Өфө]]): 81 км

== Тарихы ==
Ихсан ауылы  тарихы [[XVII быуат]] аҙағында башлана, Дыуанай башҡорттары 1717 — 1719 йылдарҙа үҙ ерҙәренә мишәрҙәрҙе индерә&lt;ref&gt;{{БЭ|77582}}&lt;/ref&gt; Ауылға 17 быуат аҙағында Ҡазан даруғаһы Дыуанай улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә тәүге күсеп килеүсе Их(ҡ)сан исеме менән нигеҙ һала.  Типтәрҙәрҙең керҙәшлек килешеүе буйынса килеү ваҡыты билдәһеҙ, әммә 1795 йылда улар иҫәпкә алынған. 1783 йылғы ревизия улар теркәмәгән. Тимәк, улар Ихсанға ошо ике ревизия араһында төпләнгән.
1719 йылда керҙәшлек килешеүе буйынсаса бында — [[мишәрҙәр]], һуңыраҡ  — [[типтәрҙәр]], артабан 1795 йыл һәм 1799 йылда дәүләт крәҫтиәндәре күсеп ултыра. Уларҙың бер өлөшө [[Тамбов губернаһы]] Йәнғураз ауылынан килгән. Дәүләт крәҫтиәндәре һуңынан типтәрҙәр рәтен тулыландыра.

Был ауылда [[1834 йыл]]ғы ревизия менән тәүге төпләнеүсенең исемен иҫәпкә алынған. Ул - оҙаҡ йәшәүсе Ихсан Баязитов (1735-1819). Уның улдары һәм ейәндәре: Мөхәмәтрәхим (1758-1822), Мөхәмәткәрим (1769-1820), 1820 йылда 58 йәшендә вафат булған Рәхмәтулла (уның улдары: Фәйрушат, уның улдары Туҡтар, Абдулвәли, Мөхәмәтша) исемдәре лә билдәле.&lt;ref&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана|страница=389}}&lt;/ref&gt;

== Билдәле шәхестәре ==
* [[Мостафин Өлфәт Мансур улы]] (4.05.1959—29.10.2020), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, ғалим. 2018—2020 йылдарҙа [[Өфө]] ҡалаһы ҡала округы хакимиәте башлығы. Техник фәндәр кандидаты (2005).

== Сығанаҡтар ==
&lt;references/&gt;

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>2xajlenxe4yk1oqr2y1vlyak1bioxj5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152286</id>
      <parentid>1152276</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:04:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Тарихы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8141" xml:space="preserve">{{НП-Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Иҫке Ихсан
 | оригинальное название    = {{lang-ru|СтароихсановоИҫке Ихсан}}
 | герб                     = 
 | флаг                     = 
 | lat_deg                  = 55 |lat_min = 4 |lat_sec = 29
 | lon_deg                  = 55 |lon_min = 3 |lon_sec = 14
 | CoordScale               = 
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               = 
 | район                    = Саҡмағош районы{{!}}Саҡмағош
 | район в таблице          = 
 | вид поселения            = ауыл советы
 | поселение                = Бәшир ауыл Советы (Саҡмағош районы){{!}}Бәшир
 | поселение в таблице      = 
 | внутреннее деление       = 
 | глава                    = 
 | дата основания           = 
 | первое упоминание        = 
 | прежние имена            = 
 | статус с                 = 
 | площадь                  = 
 | высота центра НП         = 
 | население                = {{ Население | Староихсаново | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Староихсаново | г }}
 | плотность                = 
 | агломерация              = 
 | национальный состав      = башҡорттар, татарҙар
 | конфессиональный состав  = 
 | этнохороним              = 
 | почтовый индекс          = 452207
 | почтовые индексы         = 
 | телефонный код           = 
 | цифровой идентификатор   = 80256810006
 | категория в Commons      = 
 | сайт                     = 
}}
'''Иҫке Ихсан''' ({{lang-ru|Староихсаново}}) — [[Башҡортостан]]дың [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010]] йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 216 кеше&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
Почта индексы — 452207, [[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256810006.
 
== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||216||101||115||46,8||53,2
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002)]] мәғлүмәте буйынса — күпселек [[башҡорттар]] (54 %) һәм [[татарҙар]] (39 %)&lt;ref name=&quot;справочник&quot;&gt;Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochni.. Excel форматында ҡушымта] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.
== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 29 км
* Ауыл Советы үҙәгенә тиклем ([[Иҫке Бәшир]]): 2 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Өфө]]): 81 км

== Тарихы ==
Ихсан ауылы  тарихы [[XVII быуат]] аҙағында башлана, Дыуанай башҡорттары [[1717 — 1719 йыл]]дарҙа үҙ ерҙәренә мишәрҙәрҙе индерә&lt;ref&gt;{{БЭ|77582}}&lt;/ref&gt;. [[XVII быуат]] аҙағында [[Ҡаҙан даруғаһы]] Дыуанай улусы башҡорттары үҙ ерҙәренә индерелгән тәүге күсеп килеүсе Их(ҡ)сан исеме менән яңы ауылға нигеҙ һала. Типтәрҙәрҙең керҙәшлек килешеүе буйынса килеү ваҡыты билдәһеҙ, әммә 1795 йылда улар иҫәпкә алына. 1783 йылғы рәүиз уларҙы теркәмәгән. Тимәк, улар Ихсанға ошо ике ревизия араһында төпләнгән.
1719 йылда керҙәшлек килешеүе буйынса ауылға - [[мишәрҙәр]], һуңыраҡ  — [[типтәрҙәр]], артабан 1795 һәм 1799 йылдарҙа дәүләт крәҫтиәндәре килеп төпләнә. Уларҙың бер өлөшө [[Тамбов губернаһы]] Йәнғураз ауылынан килә. Дәүләт крәҫтиәндәре һуңынан типтәрҙәр рәтен тулыландыра&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot;&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана|страница=389}}&lt;/ref&gt;.

[[1834 йыл]]ғы рәүиз документтарында был ергә беренсе булып килеп төпләнеүсенең аҙашы Ихсан Баязитовтың (1735 — 1819) исеме иҫәпкә алына. Уның улдары һәм ейәндәре: Мөхәмәтрәхим (1758-1822), Мөхәмәткәрим (1769-1820), 1820 йылда 58 йәшендә вафат булған Рәхмәтулла (уның улдары: Фәйрушат, уның улдары Туҡтар, Абдулвәли, Мөхәмәтша) исемдәре лә билдәле&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;.

1795 йылда ауылда 58 башҡорт, 10 типтәр, 11 яһаҡлы татар, 9 мишәр йәшәй; 1816 йылғы рәүиз документтарында һандар түбәндәгесә: 62, 21, 118 һәм 20; 1834 йылда — 75, 34, 174 һәм 31; 1859 йылғы рәүиздә ауылда йәшәүселәр һаны дөйөм һан менән күрһәтелә; 1870 йылда 307 башҡорт һәм  49 яһаҡлы татар йәшәй, 1920 йылғы рәүиздә ауыл кешеләренең этник сығышы дөрөҫ күрһәтелмәй. Ғәмәлдә, ауылда башҡорттар һәм татарҙарҙың йәшәүе теркәлергә тейеш була&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;. 

1834 йылда 75 башҡортҡа 160 бот ужым һәм 352 бот яҙғы иген сәселә, 32 бот картуф ултыртыла. Ауылда мәсет, унда мәктәп эшләй. Тирмән була. Ауыл халҡы 380 умарта тота&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;..

== Билдәле шәхестәре ==
* [[Мостафин Өлфәт Мансур улы]] (4.05.1959—29.10.2020), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, ғалим. 2018—2020 йылдарҙа [[Өфө]] ҡалаһы ҡала округы хакимиәте башлығы. Техник фәндәр кандидаты (2005).

== Сығанаҡтар ==
&lt;references/&gt;

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>kbwoxh78mil0vllxyuti31nntamu9ok</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152287</id>
      <parentid>1152286</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:04:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Сығанаҡтар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8194" xml:space="preserve">{{НП-Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Иҫке Ихсан
 | оригинальное название    = {{lang-ru|СтароихсановоИҫке Ихсан}}
 | герб                     = 
 | флаг                     = 
 | lat_deg                  = 55 |lat_min = 4 |lat_sec = 29
 | lon_deg                  = 55 |lon_min = 3 |lon_sec = 14
 | CoordScale               = 
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               = 
 | район                    = Саҡмағош районы{{!}}Саҡмағош
 | район в таблице          = 
 | вид поселения            = ауыл советы
 | поселение                = Бәшир ауыл Советы (Саҡмағош районы){{!}}Бәшир
 | поселение в таблице      = 
 | внутреннее деление       = 
 | глава                    = 
 | дата основания           = 
 | первое упоминание        = 
 | прежние имена            = 
 | статус с                 = 
 | площадь                  = 
 | высота центра НП         = 
 | население                = {{ Население | Староихсаново | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Староихсаново | г }}
 | плотность                = 
 | агломерация              = 
 | национальный состав      = башҡорттар, татарҙар
 | конфессиональный состав  = 
 | этнохороним              = 
 | почтовый индекс          = 452207
 | почтовые индексы         = 
 | телефонный код           = 
 | цифровой идентификатор   = 80256810006
 | категория в Commons      = 
 | сайт                     = 
}}
'''Иҫке Ихсан''' ({{lang-ru|Староихсаново}}) — [[Башҡортостан]]дың [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010]] йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 216 кеше&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
Почта индексы — 452207, [[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256810006.
 
== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||216||101||115||46,8||53,2
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002)]] мәғлүмәте буйынса — күпселек [[башҡорттар]] (54 %) һәм [[татарҙар]] (39 %)&lt;ref name=&quot;справочник&quot;&gt;Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochni.. Excel форматында ҡушымта] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.
== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 29 км
* Ауыл Советы үҙәгенә тиклем ([[Иҫке Бәшир]]): 2 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Өфө]]): 81 км

== Тарихы ==
Ихсан ауылы  тарихы [[XVII быуат]] аҙағында башлана, Дыуанай башҡорттары [[1717 — 1719 йыл]]дарҙа үҙ ерҙәренә мишәрҙәрҙе индерә&lt;ref&gt;{{БЭ|77582}}&lt;/ref&gt;. [[XVII быуат]] аҙағында [[Ҡаҙан даруғаһы]] Дыуанай улусы башҡорттары үҙ ерҙәренә индерелгән тәүге күсеп килеүсе Их(ҡ)сан исеме менән яңы ауылға нигеҙ һала. Типтәрҙәрҙең керҙәшлек килешеүе буйынса килеү ваҡыты билдәһеҙ, әммә 1795 йылда улар иҫәпкә алына. 1783 йылғы рәүиз уларҙы теркәмәгән. Тимәк, улар Ихсанға ошо ике ревизия араһында төпләнгән.
1719 йылда керҙәшлек килешеүе буйынса ауылға - [[мишәрҙәр]], һуңыраҡ  — [[типтәрҙәр]], артабан 1795 һәм 1799 йылдарҙа дәүләт крәҫтиәндәре килеп төпләнә. Уларҙың бер өлөшө [[Тамбов губернаһы]] Йәнғураз ауылынан килә. Дәүләт крәҫтиәндәре һуңынан типтәрҙәр рәтен тулыландыра&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot;&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана|страница=389}}&lt;/ref&gt;.

[[1834 йыл]]ғы рәүиз документтарында был ергә беренсе булып килеп төпләнеүсенең аҙашы Ихсан Баязитовтың (1735 — 1819) исеме иҫәпкә алына. Уның улдары һәм ейәндәре: Мөхәмәтрәхим (1758-1822), Мөхәмәткәрим (1769-1820), 1820 йылда 58 йәшендә вафат булған Рәхмәтулла (уның улдары: Фәйрушат, уның улдары Туҡтар, Абдулвәли, Мөхәмәтша) исемдәре лә билдәле&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;.

1795 йылда ауылда 58 башҡорт, 10 типтәр, 11 яһаҡлы татар, 9 мишәр йәшәй; 1816 йылғы рәүиз документтарында һандар түбәндәгесә: 62, 21, 118 һәм 20; 1834 йылда — 75, 34, 174 һәм 31; 1859 йылғы рәүиздә ауылда йәшәүселәр һаны дөйөм һан менән күрһәтелә; 1870 йылда 307 башҡорт һәм  49 яһаҡлы татар йәшәй, 1920 йылғы рәүиздә ауыл кешеләренең этник сығышы дөрөҫ күрһәтелмәй. Ғәмәлдә, ауылда башҡорттар һәм татарҙарҙың йәшәүе теркәлергә тейеш була&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;. 

1834 йылда 75 башҡортҡа 160 бот ужым һәм 352 бот яҙғы иген сәселә, 32 бот картуф ултыртыла. Ауылда мәсет, унда мәктәп эшләй. Тирмән була. Ауыл халҡы 380 умарта тота&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;..

== Билдәле шәхестәре ==
* [[Мостафин Өлфәт Мансур улы]] (4.05.1959—29.10.2020), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, ғалим. 2018—2020 йылдарҙа [[Өфө]] ҡалаһы ҡала округы хакимиәте башлығы. Техник фәндәр кандидаты (2005).

== Сығанаҡтар ==

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
&lt;references/&gt;

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>9edw50894css8nx2hyhkt0y67tz96cs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152289</id>
      <parentid>1152287</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:06:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Сығанаҡтар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8478" xml:space="preserve">{{НП-Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Иҫке Ихсан
 | оригинальное название    = {{lang-ru|СтароихсановоИҫке Ихсан}}
 | герб                     = 
 | флаг                     = 
 | lat_deg                  = 55 |lat_min = 4 |lat_sec = 29
 | lon_deg                  = 55 |lon_min = 3 |lon_sec = 14
 | CoordScale               = 
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               = 
 | район                    = Саҡмағош районы{{!}}Саҡмағош
 | район в таблице          = 
 | вид поселения            = ауыл советы
 | поселение                = Бәшир ауыл Советы (Саҡмағош районы){{!}}Бәшир
 | поселение в таблице      = 
 | внутреннее деление       = 
 | глава                    = 
 | дата основания           = 
 | первое упоминание        = 
 | прежние имена            = 
 | статус с                 = 
 | площадь                  = 
 | высота центра НП         = 
 | население                = {{ Население | Староихсаново | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Староихсаново | г }}
 | плотность                = 
 | агломерация              = 
 | национальный состав      = башҡорттар, татарҙар
 | конфессиональный состав  = 
 | этнохороним              = 
 | почтовый индекс          = 452207
 | почтовые индексы         = 
 | телефонный код           = 
 | цифровой идентификатор   = 80256810006
 | категория в Commons      = 
 | сайт                     = 
}}
'''Иҫке Ихсан''' ({{lang-ru|Староихсаново}}) — [[Башҡортостан]]дың [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010]] йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 216 кеше&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
Почта индексы — 452207, [[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256810006.
 
== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||216||101||115||46,8||53,2
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002)]] мәғлүмәте буйынса — күпселек [[башҡорттар]] (54 %) һәм [[татарҙар]] (39 %)&lt;ref name=&quot;справочник&quot;&gt;Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochni.. Excel форматында ҡушымта] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.
== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 29 км
* Ауыл Советы үҙәгенә тиклем ([[Иҫке Бәшир]]): 2 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Өфө]]): 81 км

== Тарихы ==
Ихсан ауылы  тарихы [[XVII быуат]] аҙағында башлана, Дыуанай башҡорттары [[1717 — 1719 йыл]]дарҙа үҙ ерҙәренә мишәрҙәрҙе индерә&lt;ref&gt;{{БЭ|77582}}&lt;/ref&gt;. [[XVII быуат]] аҙағында [[Ҡаҙан даруғаһы]] Дыуанай улусы башҡорттары үҙ ерҙәренә индерелгән тәүге күсеп килеүсе Их(ҡ)сан исеме менән яңы ауылға нигеҙ һала. Типтәрҙәрҙең керҙәшлек килешеүе буйынса килеү ваҡыты билдәһеҙ, әммә 1795 йылда улар иҫәпкә алына. 1783 йылғы рәүиз уларҙы теркәмәгән. Тимәк, улар Ихсанға ошо ике ревизия араһында төпләнгән.
1719 йылда керҙәшлек килешеүе буйынса ауылға - [[мишәрҙәр]], һуңыраҡ  — [[типтәрҙәр]], артабан 1795 һәм 1799 йылдарҙа дәүләт крәҫтиәндәре килеп төпләнә. Уларҙың бер өлөшө [[Тамбов губернаһы]] Йәнғураз ауылынан килә. Дәүләт крәҫтиәндәре һуңынан типтәрҙәр рәтен тулыландыра&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot;&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана|страница=389}}&lt;/ref&gt;.

[[1834 йыл]]ғы рәүиз документтарында был ергә беренсе булып килеп төпләнеүсенең аҙашы Ихсан Баязитовтың (1735 — 1819) исеме иҫәпкә алына. Уның улдары һәм ейәндәре: Мөхәмәтрәхим (1758-1822), Мөхәмәткәрим (1769-1820), 1820 йылда 58 йәшендә вафат булған Рәхмәтулла (уның улдары: Фәйрушат, уның улдары Туҡтар, Абдулвәли, Мөхәмәтша) исемдәре лә билдәле&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;.

1795 йылда ауылда 58 башҡорт, 10 типтәр, 11 яһаҡлы татар, 9 мишәр йәшәй; 1816 йылғы рәүиз документтарында һандар түбәндәгесә: 62, 21, 118 һәм 20; 1834 йылда — 75, 34, 174 һәм 31; 1859 йылғы рәүиздә ауылда йәшәүселәр һаны дөйөм һан менән күрһәтелә; 1870 йылда 307 башҡорт һәм  49 яһаҡлы татар йәшәй, 1920 йылғы рәүиздә ауыл кешеләренең этник сығышы дөрөҫ күрһәтелмәй. Ғәмәлдә, ауылда башҡорттар һәм татарҙарҙың йәшәүе теркәлергә тейеш була&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;. 

1834 йылда 75 башҡортҡа 160 бот ужым һәм 352 бот яҙғы иген сәселә, 32 бот картуф ултыртыла. Ауылда мәсет, унда мәктәп эшләй. Тирмән була. Ауыл халҡы 380 умарта тота&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;..

== Билдәле шәхестәре ==
* [[Мостафин Өлфәт Мансур улы]] (4.05.1959—29.10.2020), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, ғалим. 2018—2020 йылдарҙа [[Өфө]] ҡалаһы ҡала округы хакимиәте башлығы. Техник фәндәр кандидаты (2005).

== Сығанаҡтар ==
* Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7.{{ref-ru}}.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
&lt;references/&gt;

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>bzpbtmjpxykd81n6ya1w2ckruygz5k4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152290</id>
      <parentid>1152289</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:07:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Сығанаҡтар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8800" xml:space="preserve">{{НП-Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Иҫке Ихсан
 | оригинальное название    = {{lang-ru|СтароихсановоИҫке Ихсан}}
 | герб                     = 
 | флаг                     = 
 | lat_deg                  = 55 |lat_min = 4 |lat_sec = 29
 | lon_deg                  = 55 |lon_min = 3 |lon_sec = 14
 | CoordScale               = 
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               = 
 | район                    = Саҡмағош районы{{!}}Саҡмағош
 | район в таблице          = 
 | вид поселения            = ауыл советы
 | поселение                = Бәшир ауыл Советы (Саҡмағош районы){{!}}Бәшир
 | поселение в таблице      = 
 | внутреннее деление       = 
 | глава                    = 
 | дата основания           = 
 | первое упоминание        = 
 | прежние имена            = 
 | статус с                 = 
 | площадь                  = 
 | высота центра НП         = 
 | население                = {{ Население | Староихсаново | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Староихсаново | г }}
 | плотность                = 
 | агломерация              = 
 | национальный состав      = башҡорттар, татарҙар
 | конфессиональный состав  = 
 | этнохороним              = 
 | почтовый индекс          = 452207
 | почтовые индексы         = 
 | телефонный код           = 
 | цифровой идентификатор   = 80256810006
 | категория в Commons      = 
 | сайт                     = 
}}
'''Иҫке Ихсан''' ({{lang-ru|Староихсаново}}) — [[Башҡортостан]]дың [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010]] йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 216 кеше&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
Почта индексы — 452207, [[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256810006.
 
== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||216||101||115||46,8||53,2
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002)]] мәғлүмәте буйынса — күпселек [[башҡорттар]] (54 %) һәм [[татарҙар]] (39 %)&lt;ref name=&quot;справочник&quot;&gt;Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochni.. Excel форматында ҡушымта] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.
== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 29 км
* Ауыл Советы үҙәгенә тиклем ([[Иҫке Бәшир]]): 2 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Өфө]]): 81 км

== Тарихы ==
Ихсан ауылы  тарихы [[XVII быуат]] аҙағында башлана, Дыуанай башҡорттары [[1717 — 1719 йыл]]дарҙа үҙ ерҙәренә мишәрҙәрҙе индерә&lt;ref&gt;{{БЭ|77582}}&lt;/ref&gt;. [[XVII быуат]] аҙағында [[Ҡаҙан даруғаһы]] Дыуанай улусы башҡорттары үҙ ерҙәренә индерелгән тәүге күсеп килеүсе Их(ҡ)сан исеме менән яңы ауылға нигеҙ һала. Типтәрҙәрҙең керҙәшлек килешеүе буйынса килеү ваҡыты билдәһеҙ, әммә 1795 йылда улар иҫәпкә алына. 1783 йылғы рәүиз уларҙы теркәмәгән. Тимәк, улар Ихсанға ошо ике ревизия араһында төпләнгән.
1719 йылда керҙәшлек килешеүе буйынса ауылға - [[мишәрҙәр]], һуңыраҡ  — [[типтәрҙәр]], артабан 1795 һәм 1799 йылдарҙа дәүләт крәҫтиәндәре килеп төпләнә. Уларҙың бер өлөшө [[Тамбов губернаһы]] Йәнғураз ауылынан килә. Дәүләт крәҫтиәндәре һуңынан типтәрҙәр рәтен тулыландыра&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot;&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана|страница=389}}&lt;/ref&gt;.

[[1834 йыл]]ғы рәүиз документтарында был ергә беренсе булып килеп төпләнеүсенең аҙашы Ихсан Баязитовтың (1735 — 1819) исеме иҫәпкә алына. Уның улдары һәм ейәндәре: Мөхәмәтрәхим (1758-1822), Мөхәмәткәрим (1769-1820), 1820 йылда 58 йәшендә вафат булған Рәхмәтулла (уның улдары: Фәйрушат, уның улдары Туҡтар, Абдулвәли, Мөхәмәтша) исемдәре лә билдәле&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;.

1795 йылда ауылда 58 башҡорт, 10 типтәр, 11 яһаҡлы татар, 9 мишәр йәшәй; 1816 йылғы рәүиз документтарында һандар түбәндәгесә: 62, 21, 118 һәм 20; 1834 йылда — 75, 34, 174 һәм 31; 1859 йылғы рәүиздә ауылда йәшәүселәр һаны дөйөм һан менән күрһәтелә; 1870 йылда 307 башҡорт һәм  49 яһаҡлы татар йәшәй, 1920 йылғы рәүиздә ауыл кешеләренең этник сығышы дөрөҫ күрһәтелмәй. Ғәмәлдә, ауылда башҡорттар һәм татарҙарҙың йәшәүе теркәлергә тейеш була&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;. 

1834 йылда 75 башҡортҡа 160 бот ужым һәм 352 бот яҙғы иген сәселә, 32 бот картуф ултыртыла. Ауылда мәсет, унда мәктәп эшләй. Тирмән була. Ауыл халҡы 380 умарта тота&lt;ref name=&quot;Иҫке Ихсан&quot; /&gt;..

== Билдәле шәхестәре ==
* [[Мостафин Өлфәт Мансур улы]] (4.05.1959—29.10.2020), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, ғалим. 2018—2020 йылдарҙа [[Өфө]] ҡалаһы ҡала округы хакимиәте башлығы. Техник фәндәр кандидаты (2005).

== Сығанаҡтар ==
* Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7.{{ref-ru}}{{V|24|11|2020}}   
* [https://e.mail.ru/attachment/14060986080000000551/0;1 Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.] {{ref-ru}}{{V|24|11|2020}}

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
&lt;references/&gt;

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>9zsidcxt32bylb1cqxors3styquh50e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Иҫке Ҡалмаш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13978</id>
    <revision>
      <id>1152275</id>
      <parentid>1119268</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:21:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Яғалса</username>
        <id>33315</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ауыл тарихы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6739" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Иҫке Ҡалмаш''' ({{lang-ru|Старокалмашево}}) — [[Башҡортостан]]дың [[Саҡмағош районы]]ндағы ауыл. [[2010]] йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 1849 кеше&lt;ref&gt;{{2010. Башҡортостан ауылдары}}&lt;/ref&gt;.
Почта индексы — 452206, [[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80256850001.
 
== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class=&quot;wikitable &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Бөтә халыҡ'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ир-егеттәр өлөшө (%)'''
| style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;|'''Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||||||
|-
| 1920 йыл 26 август||||||||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||||||||||
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||||||||||
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||||||||||
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||||||||||
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||1849||863||986||46,7||53,3
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}
[[Файл:Starokalmashevo, Gagarin street.jpg|thumb|300px|Гагарин урамы 2008 йылдың 20 июнь кисендә]]
== Географик урыны ==
* Район үҙәгенә тиклем ([[Саҡмағош]]): 12 км
* Яҡындағы тимер юл станцияһы ([[Бүздәк]]): 79 км

== Ауыл тарихы ==
Иҫке Ҡалмаш  ауылының ошо исемдәге йылға буйында урынлашыуы хаҡында [[1709 йыл]]да яһаҡлы крәҫтиән Ф. Г. Черемныйҙың [[башҡорт]] Усман Йәнырыҫовтан 3 һум аҡса алып тороуы тураһындағы документта яҙыла. [[XVIII быуат]]тың 30-сы йылдарынан алып Иҫке Ҡалмаш этник йәһәттән  ҡатнаш ауылға  әүерелә. [[1730 йыл]]дан [[1739 йыл]]ға тиклем Дыуанай улусы башҡорттары яҙмалары буйынса, ауыл ерҙәренә [[мишәрҙәр]] индерелә. [[1784 йыл]]дан башлап керҙәшлек килешеүе буйынса бында [[типтәрҙәр]] ҙә йәшәй. [[XIX быуат]] башынан алып бында татар дәүләт крәҫтиәндәре лә төпләнә.

[[1795 йыл]]ғы һәм башҡа йылдарҙағы статистик мәғлүмәттәр [[1730]] һәм [[1739 йыл]]дарҙа мишәрҙәрҙең керҙәшлеге тураһындағы килешеү яҙмаларының булыуын шик аҫтына ҡуя. Сөнки улар [[1795 йыл]]дан һуң ғына ауыл общинаһына ҡабул ителгән.

[[1843 йыл]]да 154 башҡортҡа 56 бот ужым һәм 728 бот яҙғы иген сәселгән, 24 бот картуф ултыртылған. Уларҙың 10 умартаһы булған. 8 мишәр 40 бот ужым һәм 72 бот яҙғы иген сәскән. Ауылда мәсет, 2 тирмән булған.&lt;ref name=&quot;асф&quot;&gt;{{Китап:История сёл и деревень Башкортостана}} стр.391&lt;/ref&gt;

Башҡорт энциклопедияһы мәғлүмәте буйынса, 2002 йылда ауылда урта мәктәп, 2 балалар баҡсаһы, участка дауаханаһы, мәҙәниәт йорто, китапхана, мәсет була.&lt;ref&gt;{{БЭ|77584}}&lt;/ref&gt;

== Билдәле шәхестәре ==
* [[Аҡсурина Фирүзә Исхаҡ ҡыҙы]] (21.01.1949), ғалим-зоотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Биология фәндәре докторы (2001), профессор (2007)&lt;ref&gt;[http://баш.башкирская-энциклопедия.рф/index.php/component/content/article/8-statya/2169-a-surina-fir-z-iskha-y-y Башҡорт энциклопедияһы — Аҡсурина Фирүзә Исхаҡ ҡыҙы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160405212439/http://xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/component/content/article/8-statya/2169-a-surina-fir-z-iskha-y-y |date=2016-04-05 }}{{V|12|01|2019}}&lt;/ref&gt;.
* [[Кашаев Венер Нәбиулла улы]] (20.10.1949), хужалыҡ эшмәкәре. 1995–2005 йылдарҙа [[Бөрө]] автотранспорт предприятиеһының баш инженеры, директоры, 2005 йылдан — [[Дүртөйлө]] автотранспорт предприятиеһы директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған транспорт хеҙмәткәре. [[Рәсәй]]ҙең почётлы транспорт хеҙмәткәре, Почётлы автотранспорсы&lt;ref&gt;[http://viperson.ru/people/kashaev-vener-nabiullinovich Кашаев Венер Набиуллинович – биография. Сайт «Viperson»]{{ref-ru}}{{V|4|10|2019}}&lt;/ref&gt;.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2}}
[[Файл:Mosque of Starokalmashevo.jpg|thumb|300px|left|Мәсет]]

== Әҙәбиәт ==
* Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7.{{ref-ru}} {{V|4|10|2019}}
* [https://e.mail.ru/attachment/14060986080000000551/0;1 Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.] {{ref-ru}} {{V|4|10|2019}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|index.php/component/content/article/8-statya/4044-i-ke-almash-sa-ma-osh-r-nynda-y-auyl}}{{V|4|10|2019}}
* [http://stkalmash.ucoz.ru/ Сайт школы села Старокалмашево]

{{Саҡмағош районы ауылдары}}

[[Категория:Саҡмағош районы ауылдары]]</text>
      <sha1>5m0i2p62tzf2h49w8ycg35v1rng5tsz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Портал:Ағымдағы ваҡиғалар/Беҙҙең берләшмә ваҡиғалары</title>
    <ns>100</ns>
    <id>52338</id>
    <revision>
      <id>1152351</id>
      <parentid>1143889</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:13:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Рөстәм Нурыев</username>
        <id>43</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2022 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="160246" xml:space="preserve">{{Википедия:Ағымдағы ваҡиғалар/Закладки}}
	
{{Архив|2002 — 2013|2014 — 2015|2016}}	


= 2022 =
== 22 август ==
Башҡорт Википедияһының беренсе мәҡәләһен яҙыуға 2023 йылда 18 йыл тулыу айҡанлы китап баҫтырыуға ниәтләп [https://vk.com/wall-66803702%201531 хәйриә акцияһы] иғлан ителде.  
== Март ==
* 21 март— 31 май [[Проект:Вики-яҙ 2022]]
* 15 марттан 15 майға тиклем [[Проект:Башҡортостан ауылдары 2022|Башҡортостан ауылдары 2022]] ауылдары конкурсы үтә. Конкурс Wikimedia Fondetion грантына үткәрелә.

== 19 февраль ==
[[Файл:4-й форум башкирских википедистов.png|мини|слева]]
*[https://ba.wikipedia.org/w/index.php?search=Проект%3AМәғариф%20һәм%20Википедия.%20Башҡорт%20википедиясыларының%204-се%20форумы&amp;title=Махсус%3AЭҙләү&amp;ns0=1 Башҡорт википедиясылары форумы]: [https://www.youtube.com/watch?v=uYKTZZz2GkU 1-се өлөш], [https://www.youtube.com/watch?v=NqYgY6k6iAw 2-се өлөш], [https://www.youtube.com/watch?v=wG8NTDh8wJo 3-сө өлөш], [https://www.youtube.com/watch?v=bIqpFsjdAKI 4-се өлөш]
*Халыҡ-ара туған телдәр көнөнә арнап [https://ba.wikipedia.org/w/index.php?search=Проект%3AМәғариф%20һәм%20Википедия.%20Башҡорт%20википедиясыларының%204-се%20форумы&amp;title=Махсус%3AЭҙләү&amp;ns0=1 башҡорт википедиясылары сираттағы форумын] үткәрҙе. [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] — онлай-форматта үткән [https://kurultai.ru/ru/content/2990-istinnye-hraniteli-yazyka-i-kultury/ сара тураһында].

= 2021 =

== 4 май ==
Бөгөн, 4 майҙа Иҫке Собханғол ауылында Бөрйән вики клубы ирекмәндәре 2021 йылдың тәүге викидәресен үткәрҙе. Дәрес Бөрйән ағинәйҙәре төркөмө етәксеһе Рәшиҙә Хәй ҡыҙы өйөндә үтте.

'''Дәрес тематикаһы''':

1.Яңы ҡатнашыусы теркәү;

2.Яңы мәҡәлә төҙөү

3.Мәҡәләгә фото ҡуйыу

4.Викимилеккә фото тейәү

5.Транслейтта мәҡәлә тәржемәләү

6.Викидата тултырыу

'''Ҡатнаштылар''':Ғизәтуллина Рәшиҙә, Ҡотлобаева Көнһылыу, Ҡыуандыҡова Таңһылыу, Юлдашева Луиза, Науразбаева Нәсимә, Науразбаева Лилиә, Науразбаев Ирәндек, Юлмөхәмәтова Зөһрә, Вәлиева Мәҙинә.

&lt;gallery&gt;
Дәрес №2-2021.jpg|мини|File:Дәрес №2-2021
Дәрес №1 -2021. Бөрйән вики клубында яңы танышлыҡ.jpg|мини|File:Дәрес_№1_-2021._Бөрйән_вики_клубында_яңы_танышлыҡ
Викидәрес-2021.jpg|мини| File:Викидәрес-2021
&lt;/gallery&gt;

== 1 апрель ==
З1 мартта «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» бәйгеһе тамамланды. Был хаҡта 1 апрелдә ВКонтакте, Фейсбук социаль селтәрҙәре төркөмдәрендә мәғлүмәт бирелде

== 1 — 31 март ==

=== «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» бәйгеһе ===
* 1 мартта бәйгене ойоштороусыларҙың береһе Гүзәл Ситдиҡова [[Юлдаш (радио)|Юлдаш радиоһы]] аша сығыш яһап, бәйге башланыуын һәм уның маҡсаттарын хәбәр итте, бәйгелә ҡатнашырға саҡырҙы
* 10 март — бөгөн гранттың бер шарты үтәлде — конкурсҡа яҙылған мәҡәләләр һаны 300 сиген уҙҙы! Артабан да шундай уҡ көс-ҡеүәт менән дауам итегеҙ, арҡалаштар!
* «[[Башҡортостан ҡыҙы]]» журналының 2-се һанында журналист, шағирә [[Ҡотоева Гөлназ Мират ҡыҙы|Гөлназ Ҡотоеваның]] Гүзәл Ситдиҡова менән әңгәмәһе баҫылып сыҡты. «Ғүмерем зая үтмәһен тип йәшәйем» тигән әңгәмәлә Башҡорт Википедияһындағы топонимия тураһындағы конкурс, уның әһәмиәте тураһында һөйләнелә.

== 20 февраль ==
[[Файл:Башҡорт Википедияһына 15 йыл 74.jpg|безрамки|слева]]
Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрында Башҡорт википедистары форумы үтте. Форум Башҡорт Википедияһының 15 йыллыҡ юбилейына бағышланды.

* Форум тураһында мәғлүмәт [[Портал:Ағымдағы ваҡиғалар/Киң мәғлүмәт саралары беҙҙең турала|киң мәғлүмәт сараларында һәм социаль селтәрҙәр]] постарында

* Саранан[[:c:Category:Башҡорт Википедияһына 15 йыл|Айҙар Сәлихов фотолары Викимилектә]]

* Саранан [https://cloud.mail.ru/public/YxzU/bE956JndJ/ Айбулат Аҡбутин фотолары Майл. Ру папкаһында]

* [https://www.youtube.com/watch?v=g1U3pzPQUWI БашФондтың ЮТУБ каналындағы саранан тулы видеотапшырыу]

== 10 — 26 февраль ==

=== «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» бәйгеһе ===
* Башҡорт Википедияһына Башҡортостан башлығы биргән грант сиктәрендә 5 конкурс үткәреләсәк. Шуларҙың тәүгеһе — «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» темаһына. Ул ошо йылдың 1 мартынан 31-енә тиклем дауам итәсәк. Был хаҡта Башҡорт Википедияһы ирекмәне яҙыусы [[Гүзәл Ситдиҡова]] [[БСТ]]-ның [https://bash.news/bst/telecentr/108579-vecherniy-teletsentr-vypusk-ot-9-fevralya-2021-goda «Телеүҙәк» тапшырыуында хәбәр итте].
* 15 февралдә Гүзәл Ситдиҡова конкурс тураһында шулай уҡ ВКонтакте-Бәйләнештә сайтындағы сәхифәһендә мәғлүмәт бирҙе, унда фекер алышыуҙар дауам итәсәк [https://vk.com/feed?section=comments&amp;w=wall144637633_23516]
* 16 февралдә [[Юлдаш (радио)|Юлдаш радиоһы]] аша сығыш яһап, Гүзәл Ситдиҡова, һуңғы йылдарҙа ер-һыу атамаларында хаталар йыш осрай, «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» бәйгеһе ошо етешһеҙлектәрҙе бөтөрөү маҡсатында ла ойошторола, тине[https://bash.news/bash/news/144931-keyne-teleme-elle-elmerzek-begeleme], [https://vk.com/im?peers=c459_453431940&amp;sel=166222465&amp;w=wall-4647320_206942%2Fbe3eacae4776a6d621]
* 19 февралдә Гүзәл Ситдиҡова [[Юлдаш (радио)|Юлдаш радиоһы]] аша теманы дауам итте[https://bash.news/bash/news/145245-bashkort-vikipediyakhy-yarysh-iglan-itte]
* 26 февралдә Гүзәл Ситдиҡова Силәбе башҡорттары ҡоролтайының Башҡорт тарихы йылына арналған крайҙы өйрәнеү һәм топонимика буйынса беренсе өлкә фәнни-ғәмәли конференцияһында (онлайн) ҡатнашты һәм Силәбе топонимикаһы, «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» конкурсы тураһында һөйләп, унда ҡатнашырға саҡырҙы.

== 16 ғинуар ==
15 ғинуарҙа Википедия үҙенең 20 йәшен билдәләне. Викимедиа Фондының Башҡарма директоры Кэтрин Маэр (Катрин Мар) үҙенең сығышында Башҡорт Википедияһын телгә алды. [https://www.youtube.com/watch?v=PzGAGfSObOw&amp;fbclid=IwAR2LXgkyic7jWO5QXnimA7UdPsbGhzmzCGsow5Wt1eamRfii4kmQKbdz0hk 44:48 минуттан ҡарарға]. Текстың тәржемәһе ({{u|Soul Train|Олег Абарников}}): «Russia’s Federal Agency for ethnic Affairs formally recognized Wikipedia’s contribution to preserving and strengthening Russia’s indigenous multilingualism and gave Bashkir Wikipedia a special Merit nomination. One of the First videos I saw celebrating the birthday came from Yakutsk in Russia — a different language — it was in Sakha language Wikipedia, so very cool!»
«Федеральное агентство по делам национальностей России официально признало вклад Википедии в сохранение и укрепление многоязычия коренных народов России и наградило Башкирскую Википедию премией в специальной номинации „За особые заслуги“. Одно из первых видео, которое я увидела в связи с празднованием юбилея [Википедии], было снято в Якутске, в России — на другом языке — это были участники из Википедии на языке саха, и это было очень круто!»

== 11 ғинуар ==
Башҡортостан Республикаһының граждандар башланғыстарына булышлыҡ итеү Фондының «Башҡортостан Республикаһы дәүләт телдәрен һәм Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәрен һаҡлауға һәм үҫтереүгә субсидия рәүешендә бирелгән грант конкурсында еңеүселәр теҙмәһен раҫлау тураһында» беренсе һанлы приказы сыҡты. Еңеүселәр исемлегенә Энциклопедик белем таратыуға булышлыҡ итеүсе «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығының «Башҡорт Википедияһы һәм Викимедианың башҡорт телендәге туғандаш проекттары ирекмәндәренә ярҙам итеү үҙәге» исемле проекты ла ингән.

= 2020 =

== 20 ноябрь ==
Башкортстан викимедиачылары кулланучылар төркеменең 3 башкорт вики-әбисе Википедиянең татар телле бүлегенә өлешләре аркасында Казандагы Татар телле интернетны үстерү эшчәнлегенә багышланган чарада танылды. ''[[Википедия:Ҡоролтай#Татарча Википедия @ Белем җәүһәрләре 2020 нәтиҗәләре|Күбрәк укырга]]''
 
&lt;gallery&gt;
File:Белем җәүһәрләре 2020 02.jpg|[[File:Flag of Bashkortostan.svg|20px]] [[User:Guram52|Guram52]]нең 2 нче урын дипломы
File:Белем җәүһәрләре 2020 03.jpg|[[File:Flag of Bashkortostan.svg|20px]] [[User:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]]ның 2 нче урын дипломы
File:Белем җәүһәрләре 2020 04.jpg|[[File:Flag of Bashkortostan.svg|20px]] [[User:Akkashka|Akkashka]]ның 3 нче урын дипломы
&lt;/gallery&gt;

== 5 ноябрь ==
Башҡорт Википедияһының 15 йыллығы, «Башҡортостан Викимедиасылары» төркөмөнөң 5 йыллығына бағышланған[https://docs.google.com/document/d/1ESIWbhowNUCj-pRS8elXPnTAa8xrMqTa76Cfnrs4vIs/edit?fbclid=IwAR1DZcgvPBVSZdqsC5Gl_Hjq5ZEbgyTpmDw5uf1tJTLTVMEaXMcDUzWbKxE О Башкирской Википедии и проектах Викимедиа на башкирском языке] исемле юбилей доклады баҫтырылды.

== 4 ноябрь ==
[[Проект:Энциклопедия үҙәге|«Энциклопедия үҙәге»]] бәйгеһенә йомғаҡ яһалды:
* '''Номинация #1 — «Статьи Википедии на русском языке»''' өлөшөндә
: 1-се урыннды {{u|Sherbn}} (151 статья и 211 баллов) яуланы
* '''Номинация #2 — «Статьи Википедий на языках народов России»''' өлөшөндө биш призлы урынды ла башҡорт бүлеге ирекмәндәре яуланы:
: 1-2-се урын — {{u|Guram52}} (405 статей и 400 баллов) һәм {{u|Юлдашева Луиза}} (325 статей и 400 баллов)
: 3-сө урын — {{u|З. ӘЙЛЕ}} (325 статей и 355 баллов)
: 4-се урын — {{u|Таңһылыу}} (155 статей и 172 балла)
: 5-се урын — {{u|Akkashka}} (101 статья и 170 баллов)

== 1 ноябрь ==
«[[Проект:Тарихи Башҡортостан топонимияһы|Тарихи Башҡортостан топонимияһы]]» конкурсы башланды. Үткәреү ваҡыты 1-30 ноябрь.

== 30 октябрь ==
'''[[meta:Онлайн ВикиШкола Рустама Нурыева|Рөстәм Нурыевтың онлайн ВикиМәктәбе]]''' асылыуы тураһында Фейсбук һәм Вконтакте социаль селтәрендә БашФод иғлан итте.

== 18 июль ==
Төрки телле викимедиасыларҙың сираттағы онлай-осрашыуы үтте. Сарала Башҡортостан викимедиасылары юзер-төркөмөнән {{u|З. ӘЙЛЕ}} ҡатнашты. Осрашыуҙа [https://w.wiki/XGX Төрки марафоны 2020 бәйгеһенә йомғаҡ яһалды], бүләктәр ебәреү мәсьәләләре ҡаралды. Ҡатнашыусылар икләсәккә пландар билдәләне. Сираттағы осрашыу 19 сентябргә тәғәйенләнде. Ноябрҙә төрөк-рус телдәрендәге беренсе онлайн-вики-конференция уҙғарыу планлаштырылды. 3 октябрь — ТӨРКСОЙ тарафынан булдырылған Төрки телле илдәрҙең хеҙмәттәшлек көнө билдәләнә. Был көндө Төрки телле викимедиасылар бер көнлөк вики-марафон менән билдәләргә ниәтләй. [https://www.turksoy.org/ru/news/2020/01/07/5e3a998c3d431 2020 йыл ҡаҙаҡ шағиры Абай Ҡонанбаев йылы] тип иғлан ителгәнлектән, марафонды шул темаға арнау ихтималлығы ла ҡаралды.

== 1 июнь ==
Wikiscan.org сайтында [http://ba.wikiscan.org/?usort=total&amp;bot=0&amp;detail=0&amp;menu=userstats&amp;date_filter=202005 май айында викиэшмәкәрлек тураһында мәғлүмәт сыҡҡан].

«Викимедиа РУ» директоры Владимир Медейко кәңәше менән һәр йүнәлеш буйынса юғары һөҙөмтә күрһәткән бишәр ирекмәнгә Күсмә байраҡ тапшырыла:
* '''Яңы мәҡәләләр яҙыу буйынса''': 1. {{u|З. ӘЙЛЕ}} (55 мәҡәлә) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 2. {{u|Банат Валеева-Яубасарова}} (54) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 3. {{u|Юлдашева Луиза}} (51) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 4. {{u|Таңһылыу}} (21) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 5. {{u|Тутыйғош}} (17) {{флаг|Башҡортостан||30px}}.
* '''Өҫтәлгән мәғлүмәт күләме буйынса''': 1. {{u|З. ӘЙЛЕ}} (617К) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 2. {{u|Юлдашева Луиза}} (597К) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 3. {{u|Тутыйғош}} (590К) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 4. {{u|Банат Валеева-Яубасарова}} (439К) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 5. {{u|Таңһылыу}} (210){{флаг|Башҡортостан||30px}}.
* '''Төҙәтеүҙәр күләме буйынса''': 1. {{u|Айсар}} (1000) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 2. {{u|Рөстәм Нурыев}} (891) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 3. {{u|Юлдашева Луиза}} (530) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 4. {{u|З. ӘЙЛЕ}} (483) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 5. {{u|Банат Валеева-Яубасарова}} (313) {{флаг|Башҡортостан||30px}}.
* '''Сарыф ителгән ваҡыт буйынса''': 1. {{u|Рөстәм Нурыев}} (29 көн) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 2. {{u|Айсар}} (27) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 3. {{u|З. ӘЙЛЕ}} (23) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 4. {{u|Таңһылыу}} (23) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 5. {{u|Тутыйғош}} (22) {{флаг|Башҡортостан||30px}}.

[https://www.facebook.com/guzalzuyak «Фейсбук» социаль селтәрендә] Википедия мәҡәләләренә һылтамалар ҡуйыуҙы әүҙемләштергән {{u|Guram52}}-гә Күсмә байраҡ {{флаг|Башҡортостан||30px}} тапшырыла.

== 21 май ==
'''21 май, 19:30'''. Сираттағы [[Википедия:Викиосрашыу#21 май|онлайн-конференция]] үтте. Turkic Marathon 2020 бәйгеһен ойоштороу мәсьәләһе ҡаралды. Конференцияла [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]], [[Ҡатнашыусы:Guram52|Guram52]], {{u|З. ӘЙЛЕ}}, {{u|Һәҙиә}}, {{u|Таңһылыу}}, {{u|Аҡҡашҡа}}, {{u|Zlgll}}, {{u|Тутыйғош}}, {{u|Alfiya55}}, {{u|ZUFAr}}) ҡатнашты.

== 18 май ==
Викиөләсәйҙәрҙең халыҡ-ара юзер-төркөмө Wikigrannies User Group '''''Халыҡ-ара музейҙар көнө''''' айҡанлы флешмоб үткәрҙе [https://w.wiki/TTx]. Флешмобта башҡорт ирекмәндәренән тыш Әрмәнстандан {{u|Նարինե Մուրադյան|Narine Muradyan}}, Төркиәнән {{u|Basak|Başak}}, Македониянан {{u|Violetova}}, Италиянан {{u|Camelia.boban}}, Финляндиянан {{u|Yupik|Yupik}} (Kimberli Mäkäräinen), Украинанан {{u|Visem }} ҡатнашты.

* '''Narine Muradyan''' яҙҙы: ''члены Викиклуба Алаверди любезно приняли ваш арт-вызов и перевели статьи о музеях Башкортостана и Доме-музее Владимира Ленина (Уфа) на армянский язык. Мы предлагаем вам написать об армянских музеях. Здесь вы можете найти список, выбрать любой музей и перевести на башкирский язык''.
* '''Camelia.boban''' яҙҙы: «Мои дорогие, редактирование WikiDonne в итальянской Википедии для Международного Дня музеев закончилось 20 мая в полночь. В результате появилось 17 новых статей и 8 улучшенных. Из новых три-это музеи Башкортостана: Национальный музей Республики Башкортостан, художественный музей Нестерова в Уфе, Мемориальный дом Маджита Гафури и один-биография поэта и писателя Маджита (Мазита) Гафури.»
* '''Başak''' тәҡдим индерҙе: &quot;Я предлагаю написать об археологическом музее Хатая, о музее мозаики Зеугма
* '''Visem''' яҙҙы: «Добавил музеи Салавата Юлаева, Рами Гарипова и Мажита Гафури, которые я посетил (можете использовать мои фото) и считаю что статьи о них нужно перевести на как можно больше языков. Также предлагаю для перевода на башкирский: uk:Національний музей історії України, uk:Національний музей історії України у Другій світовій війні, uk:Національний музей історії України, uk:Лисичанський міський краєзнавчий музей, uk:Музей писанкового розпису, uk:Музей космонавтики імені Сергія Павловича Корольова и много других музеев Украины».
* [[User:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] «Создали список из [[w:ba:Проект:Башҡортостан мәҙәниәте/Музейҙар|100 музеев Башкортостана]] в Башкирской Википедии, продолжаем пополнять. Отправил письмо генеральному директору Национального музея Республики Башкортостан с поздравлением и с предложением использовать проекты Викимедиа для повышения узнаваемости музеев республики в мировом масштабе»
* {{u|Guram52}} Флешмобта ҡатнашыусыларҙың барыһына ла ҙур рәхмәт. Үҙем Visem тәҡдиме менән [[Лисичанск ҡала төбәкте өйрәнеү музейы]] тигән мәҡәлә яҙҙым. Рөстәм Нурыев, Камелия, Кимберли, Başak музейҙар таблицаһы ҡуйҙы — был таблицалар буйынса эш артабан да дауам итәсәк.

== 14 май ==
'''Сираттағы [[Википедия:Викиосрашыу|Викиосрашыу]]'''. Өфө ваҡыты менән киске һигеҙенсе яртыла (19:30) икенсе ЗУМ конференция башланды. Конференцияла {{u|Рөстәм Нурыев}}, {{u|З. ӘЙЛЕ}}, {{u|Һәҙиә}}, {{u|Guram52}}, {{u|Аҡҡашҡа}} һәм Эрзә Википедияһы хакимы Андрей Петров ҡатнашты. Эшлекле осрашыу бер сәғәт дауам итте. {{u|Рөстәм Нурыев}} [[Проект:Башҡортостан мәҙәниәте/Музейҙар|Башҡортостан музейҙары]] исемлеген төҙөү, Викидатала һәр музей өсөн элемент яҙмаларын булдырыу тураһында һөйләйне. Нисек эшләргә ноутбук экранынан күрһәтте. Оҫталыҡ дәресенән һуң йәнле әңгәмә булды. Андрей Петров Эрзә Википедияһы менән таныштырҙы. Аныҡлау: беренсе ЗУМ конференция 7 майҙа ойошторолғайны.

== 7 май ==
52000 мәҡәлә яҙылды. [[Доспалова Екатерина Николаевна]], беренсе авторы {{u|Юлдашева Луиза}}.

== 6 май ==
Апрель айында викиэшмәкәрлек тураһында мәғлүмәт Wikiscan.org сайтында сыҡҡан. «Викимедиа РУ» сайтында һәр ай һайын яңырып торған [[wmru:Умный регион/Многоязычие/Редакторы/Предыдущий месяц/Общий#Википедия|таблица]] сыға.
* Башҡорт Википедияһында эшләгән һәр ирекмәнгә оло рәхмәт. Тулы мәғлүмәт түбәндәге таблицаларҙа:
# [http://ba.wikiscan.org/date/202004/stats дөйөм статистика]
# [http://ba.wikiscan.org/?usort=edit&amp;bot=0&amp;detail=0&amp;menu=userstats&amp;date_filter=202004 Төҙәтеүҙәр буйынса исемлек], Күсмә байраҡ {{u|Айсар}}ға тапшырыла. {{флаг|Башҡортостан||30px}}
# [http://ba.wikiscan.org/?usort=new_main&amp;bot=0&amp;detail=0&amp;menu=userstats&amp;date_filter=202004 Яңы мәҡәләләр яҙыу буйынса исемлек], Күсмә байраҡ {{u|Юлдашева Луиза}}ға тапшырыла. {{флаг|Башҡортостан||30px}}
# [http://ba.wikiscan.org/?usort=diff_tot&amp;bot=0&amp;detail=0&amp;menu=userstats&amp;date_filter=202004 Өҫтәлгән мәғлүмәт күләме буйынса исемлек], Күсмә байраҡ {{u|Юлдашева Луиза}}ға тапшырыла. {{флаг|Башҡортостан||30px}}
# [http://ba.wikiscan.org/?menu=dates&amp;filter=user&amp;sort=tot_time&amp;date=202004&amp;list=users Сарыф ителгән ваҡыт буйынса исемлек], Күсмә байраҡ {{u|Айсар}}ға тапшырыла. {{флаг|Башҡортостан||30px}}

== 26 апрель ==
ТАТАР 4.0 — 2020 — татар халҡының мәҙәниәте, тарихы һәм фәндәге урыны тураһында Татар Википедияһында яңы мәҡәләләр яҙыу һәм өҫтәмәләр индереү буйынса тематик бәйгелә вики-арҡалашыбыҙ {{u|Zlgll}} «Фән» темаһында «Иң шәп мөхәррир» номинацияһында 1-се урын яуланы. Еңеүселәр 26 апрелдә — Татар теле көнөндә иғлан ителде. Жюри составында {{u|З. ӘЙЛЕ}} эшләне.
Конкурс быйыл икенсе тапҡыр үткәрелә. Былтыр был бәйгелә башҡорт википедистары ике беренсе урын яулағайны.

== 18 март ==
[[Файл:Әтек ауылында викидәрес.jpg||thumb|слева|100px|]]
Бөрйән вики-клубы етәксеһе {{u|Һәҙиә|Көнһылыу Ҡотлобаева}} райондың Әтек ауылында википедия менән ҡыҙыҡһыныусылар өсөн таныштырыу дәресе үткәрҙе. Ғәҙәммшин Рамазан, Ишбулатова Фәйрүзә, Әбүбакирова Роза, Ғәҙәммшина Рәйсә, Баймөхәмәтова Айгөл, Зарипова Алсыу тәүге һабаҡтар алды. Шулай уҡ Иҫке Собханғол ауылында Юлмөхәмәтова Зөһөрә Башҡорт википедияһында теркәлеү үтеп, мәҡәлә яҙыу күнекмәһен үҙләштерҙе.

== 17 март ==
* '''[[:meta:Bridges across Cultures/Results/ru|Подведены итоги]]''' третьего конкурса «Межкультурные мосты 2019», в котором впервые приняли участие языковые разделы России (русский, башкирский, чеченский и лезгинский). Россия по общему вкладу опередила участников с Ближнего Востока и Северной Африки, хотя, конечно, если бы в первой половине декабря не было других важных событий (конкурс о выпускниках и наставниках, Месяц Азии), то результат мог бы быть ещё более впечатляющим.

«Всего в рамках этого конкурса было создано или улучшено 769 пошедших в зачёт статей: 287 статей были написаны в испанском и португальском, 201 — в арабском, персидском и турецком разделах Википедии, и 281 — в русском, башкирском, чеченском и лезгинском разделах. 57 участников представили как минимум одну статью, зачтённую в ходе конкурса».

Ниже представлена пятёрка самых продуктивных участников (призы получат, к сожалению, только первые трое) от России, выступившей в качестве отдельного региона:
# '''[[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]]''' (Башкирская ВП) — 980 баллов
# '''[[:ru:Участник:Villarreal9|Villarreal9]]''' (Русская ВП) — 730 баллов
# '''[[:ru:Участник:Арсенич|Арсенич]]''' (Русская ВП) — 335 баллов
# [[Ҡатнашыусы:Alfiya55|Alfiya55]] (Башкирская ВП) — 310 баллов
# [[:ce:Декъашхо:Саид Мисарбиев|Саид Мисарбиев]] (Чеченская ВП) — 215 баллов
После совещания с организаторами мы приняли решение присудить приз за качество участнику '''[[:ru:Участник:Balabinrm|Balabinrm]]''' за статью «[[:ru:Иезуитские миссии на землях индейцев гуарани]]» (РВП). Интересно, что приз за качество в Латинской Америке вручили за статью о [[:ru:Нижне-Архызское городище|Нижне-Архызском городище]], [[:pt:Assentamento antigo de Arkhyz|написанной]] в Португальской ВП участником Zervim.


* [[Башҡортостан юлдаш телевидениеһы]]ның Башҡорт Википедияһының 15 йыллығына арналған «Телеүҙәк» тапшырыуында {{u|Guram52|Гүзәл Ситдиҡова}}, {{u|З. ӘЙЛЕ|Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова}}, {{u|ZUFAr|Зөфәр Сәлихов}}, {{u|Аҡҡашҡа|Миңһылыу Абдуллина}} ҡатнашты. Тапшырыуҙа ҡатнашыусылар яңы танылған [[m:Wikigrannies User Group/ba|Викиөләсәйҙәр]] юзер-төркөмө менән таныштырҙылар. Тапшырыуҙа, шулай уҡ, [[Башҡорт Википедияһы]]ның тарихы, бөгөнгөһө тураһында һүҙ барҙы. [[Файл:Телецентр 17032020 БСТ 01.jpg|безрамки|справа|100px]]

== 13 март ==
[[Файл:WikiGrannies User Group.svg|thumb|слева|100px|]]
[[Викимедиа фонды]]ның Берләштереү комитеты (АффКом) ҡарарына ярашлы, [[Вики-өләсәйҙәр]] төркөмө Глобаль Вики-өләсәйҙәр юзер-төркөмө тип танылды[https://meta.wikimedia.org/wiki/Affiliations_Committee/Resolutions/Recognition_of_Wikigrannies_User_Group].

== 10 март ==
Бөрйән муниципаль районының Иҫке Собханғол дөйөм белем биреү мәктәбендә Башҡорт Википедияһының Бөрйән районы вики-клубы ағзалары Рәшиҙә Ғизәтуллина,Көнһылыу Ҡотлобаева, Луиза Юлдашева уҡытыусылар өсөн семинар ойошторҙо. Унда район хакимиәте башлығы Ғәзиз Манапов, уның урынбаҫары Ришат Шәрипов, район мәғариф бүлеге мөдире Илназ Хисмәтуллин, методист Илүзә Рысбаева ҡатнашты. Эшлекле аралашыуҙан һуң түбәндәге резолюция ҡабул ителде:

1. Башҡорт Википедияһындағы ирекмәнлек өсөн аттестацион бал өҫтәү тураһында район мәғариф бүлеге исеменән Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығына мөрәжәғәт менән сығырға;

2. Википедияның тормоштоң төрлө өлкәһендәге әһәмиәтен киңерәк танытыу һәм төрлө административ кимәлдә ярҙам күрһәтеү өсөн вики-ирекмәнлекте дәүләт кимәлендә йәмәғәт эше итеп рәсми таныуҙы һорарға;

3. Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты инициативаһы менән иғлан ителгән һәм Башҡортостан Республикаһы Башлығы хуплаған 2020 — Башҡорт теле йылы сиктәрендә районда википедия хәрәкәтен киң йәйелдерергә;

4. 15 марттан 15 апрелгә тиклем 1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышындағы Бөйөк Еңеүҙең 75 йыллығына бағышланған вики-айлыҡ сиктәрендә һуғыш һәм тыл ветерандары тураһында мәҡәләләр яҙыу һәм Викимилеккә фотолар тейәү буйынса район конкурсы үткәрергә.

&lt;gallery&gt;
Бөрйән районы уҡытыусылары өсөн викисеминар.jpg|мини|Бөрйән_районы_уҡытыусылары_өсөн_викисеминар
Ғәзиз Миңлеәхмәт улы Манаповтың сығышы.jpg|мини|Ғәзиз_Миңлеәхмәт_улы_Манаповтың_сығышы
Көнһылыу Ҡотлобаеваның сығышы.jpg|мини|Көнһылыу_Ҡотлобаеваның_сығышы
Луиза Юлдашеваның сығышы.jpg|мини|Луиза_Юлдашеваның_сығышы
Башҡорт Википедияһының Бөрйән районы вики-клубы ойошторған семинар.jpg|мини|Башҡорт_Википедияһының_Бөрйән_районы_вики-клубы_ойошторған_семинар
&lt;/gallery&gt;

== 8 февраль ==
Википедия ирекмәндәренә бағышланған шиғыр ижад ителде. Авторы — өлөсәйҙәргә Википедияға юл күрһәтеүсе, беренсе вики-өләсәй Гүзәл Ситдиҡова.

''ВИКИӨЛӘСӘЙҘӘРГӘ МӘҘХИӘ''
{{столбцы}}
{{столбец}}
Селтәр шәлдәр бәйләй ине

Өләсәйҙәр элгәре,

Хәҙер интернет селтәре

Сырмап алған үҙҙәрен.

Тарих һөйләй, бешерәләр,

Тос йомаҡтар сисәләр,
{{столбец}}
Берсә тауҙарға менәләр,

Берсә диңгеҙ кисәләр.

Улар шулай Йыһанды ла

Урап ҡайта тиҙ генә,

Тәржемә менән ҡайнайҙар -

Бәхәстәргә түҙ генә!
{{столбец}}
Ни һораһаң — тиҙ-тиҙ генә

Яуап таба һалалар,

Юҡ белмәгән ауылдары,

Юҡ белмәгән ҡалалар…

Фотоларҙы оҫта ғына

Тейәйҙәр интернетҡа,
{{столбец}}
Нимә генә эшләмәйҙәр

Виртуаль кабинетта!

Яҙған мәҡәләләрен дә

Байтта ғына үлсәйҙәр!

Ябай өләсәй түгелдәр -

Был вики — өләсәйҙәр!

Гүзәл Ситдиҡова
{{столбцы/конец}}

== 6 февраль ==
2019 йылда иң әүҙем 10 ирекмән эшмәкәрлегенә йомғаҡ яһалды. [https://ba.wikiscan.org/?usort=edit&amp;bot=0&amp;detail=1&amp;menu=userstats&amp;page=1&amp;date_filter=2019 Wikiscan] нигеҙендә иҫәпләнде.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! № пп !! Ҡатнашыусы !! Мөхәррирләү &lt;br&gt;һаны!! Балл !! Ҡатнашыусы !! Мәҡәлә һаны !! Балл !! Ҡатнашыусы !! Индерелгән күләм (Мбайт) !! Балл !! Ҡатнашыусы !! Эш көнө !! Балл !! Ҡатнашыусы !! Дөйөм балл !! Урын
|-
| 1 || Айсар || 17,110 || 10 || Юлдашева Луиза || 1,334 || 10 || Юлдашева Луиза || 11 M || 10 || Айсар || 362 || 10 || Айсар || 27 || 3
|-
| 2 || Юлдашева Луиза || 9,323 || 9 || Банат Валеева-Яубасарова || 806 || 9 || Банат Валеева-Яубасарова || 9.3 M || 9 || Юлдашева Луиза || 328 || 9 || Юлдашева Луиза || 38 || 1
|-
| 3 || ZUFAr || 2,244 || 8 || Guram52 || 555 || 8 || Тутыйғош || 7.1 M || 8 || ZUFAr || 282 || 8 || ZUFAr || 16 ||  6-7
|-
| 4 || Guram52 || 5,451 || 7 || Ryanag || 433 || 7 || Айсар || 4.9 M || 7 || Guram52 || 281 || 7 || Guram52 || 28 || 2
|-
| 5 || Тутыйғош || 3,494 || 6 || Тутыйғош || 345 || 6 || Guram52 || 4.7 M || 6 || Тутыйғош || 257 || 6 || Тутыйғош || 26 || 4
|-
| 6 || Рөстәм Нурыев || 4,801 || 5 || Таңһылыу || 277 || 5 || Ryanag || 4.5 M || 5 || Рөстәм Нурыев || 246 || 5 || Рөстәм Нурыев || 10 || 8
|-
| 7 || Аҡҡашҡа || 2,677 || 4 || Аҡҡашҡа || 232 || 4 || Аҡҡашҡа || 4 M || 4 || Аҡҡашҡа || 236 || 4 || Аҡҡашҡа || 16 ||  6-7&lt;/gallery&gt;&lt;gallery&gt;&lt;/gallery&gt;
|-
| 8 || З. ӘЙЛЕ || 1,490 || 3 || З. ӘЙЛЕ || 188 || 3 || Таңһылыу || 3.5 M || 3 || З. ӘЙЛЕ || 194 || 3 || З. ӘЙЛЕ || 9 || 9
|-
| 9 || Банат Валеева-Яубасарова || 2,605 || 2 || Хаят Йосопова1 || 177 || 2 || Хаят Йосопова1 || 3 M || 2 || Банат Валеева-Яубасарова || 174 || 2 || Банат Валеева-Яубасарова || 22 || 5
|-
| 10 || Alfiya55 || 1,193 || 1 || Alfiya55 || 149 || 1 || Alfiya55 || 2.8 M || 1 || Alfiya55 || 173 || 1 || Alfiya55 || 4 ||  12-13
|-__HIDDENCAT__
|  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  || Ryanag || 7 || 11
|-
|  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  || Таңһылыу || 8 || 10
|-
|  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  || Хаят Йосопова1 || 4 ||  12-13
|}

== 18 ғинуар ==
Башҡорт Википедияһында 51 мең мәҡәлә яҙылды. Юбилейлы мәҡәләне ([[Топаллер Анатолий Семёнович]]) {{u|Аҡҡашҡа}} яҙҙы.

= 2019 =

== 11 декабрь ==
[[File:WikiGrannies User Group.svg|thumb|left]]
Викиөләсәйҙәр юзер-төркөмө өсөн [[Ҡатнашыусы:Йондоҙсоҡ|Йондоҙсоҡ]] эшләгән логотип Викимедиа Фондынан хуплау алды, хәҙер төркөм раҫланған хәлдә уны эшмәкәрлектә файҙаланырға мөмкин буласаҡ. Хаттың йөкмәткеһе былай: &lt;blockquote&gt;Thank you for your email. Your proposed logo is acceptable to use as a user group logo.
Best,
Chuck
==
Charles M. Roslof
Legal Counsel
Wikimedia Foundation
&lt;/blockquote&gt;

== 6 декабрь ==
БР &quot;Ағинәй&quot; йәмәғәт ойошмаһының Бөрйән районы филиалы етәксеһе, викиирекмән Рәшиҙә Ғизәтуллина 2 декабрь Ҡотан, 3 декабрь Ырғыҙлы, 4 декабрь Исламбай, 6 декабрь Брәтәк ауылы ағинәйәҙәре менән осрашыуҙарҙа Башҡорт википедияһы тураһында әңгәмәләр алып барҙы.Улар араһында викиөләсәйҙәр сафына баҫырлыҡ әүҙем ҡатын-ҡыҙҙар  барлығы асыҡланды.
[[Файл:Бөрйән районы Брәтәк ауылы ағинәйҙәрен Рәшиҙә Ғизәтуллина Башҡорт википедияһы менән таныштырамәғлүмәт бирәяһы.jpg|мини|Бөрйән_районы_Брәтәк_ауылы_ағинәйҙәрен_Рәшиҙә_Ғизәтуллина_Башҡорт_википедияһы_менән_таныштыра]]

== 2 декабрь ==
Викиөләсәй, РФ һәм РБ Яҙыусылар Союзы ағзаһы [[Гүзәл Ситдиҡова]] тәржемә иткән &quot;[[Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары]]&quot; (Льюис Кэрролл) тигән китап &quot;Инеш&quot; нәшиәтендә донъя күрҙе. Ул Башҡортостан Башлығының Башҡортостандың дәүләт телдәрен һәм Башҡортостан халыҡтарының телдәрен һаҡлау һәм үҫтереүгә йүнәлтелгән грантына 3 мең дана тираж менән нәшер ителде. Китап республиканың китапханаларына таратыласаҡ.

== 21 ноябрь ==
[[Файл:Башвики в доме Дружбы народов 21 ноя 2019. 11.jpg|мини|слева]]
Башҡортостан спутник телевидениеһы каналынының &quot;Киске телеүҙәк&quot; тапшырыуында викиирекмәндәр Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова, Гүзәл Ситдиҡова, Миңһылыу Абдуллина, Рәшиҙә Ғизәтуллина башҡорт википедияһының бөгөнгөһө һәм киләсәге тураһында фекерҙәре менән уртаҡлаштылар.
[[Файл:Викиөләсәйҙәр &quot;Киске телеүҙәк&quot; тапшырыуында.jpg|мини|Викиөләсәйҙәр_&quot;Киске_телеүҙәк&quot;_тапшырыуында]]

== 18 ноябрь ==
Башҡорт Википедияһында шәхестәр тураһында яңы мәҡәлә яҙыу һәм Викидатала яңы элемент булдырыу серҙәрен өйрәткән беренсе вебинар үтте. Вебинарҙың яҙмаһын ЮТУБ каналында был һылтанма {{YouTube|g1179RgJjy8|logo=1}} аша ҡарарға була.

== 8 ноябрь ==
Башҡорт википедияһы ирекмәндәре Илдус Ситдиҡов менән викиөләсәй [[Гүзәл Ситдиҡова]] [[Өфө]]ләге [[Мөхәмәт Исҡужин исемендәге 136-сы башҡорт лицейы]]нда викиклуб ойоштороу ниәте менән мастер-класс үткәрҙе. Уҡыу-уҡытыу процесында интернет-ресурстар ҡулланыу яҡшы һөҙөмтә бирә, мәҫәлән, Башҡортостан тураһында инглиз телендәге мәҡәләләргә инеп, төҙәтмәләр эшләргә, тулыландырырға була.

Осрашыуға 10-сы, 9-сы һәм 5-се синыф уҡыусылары килде. Инглиз теле уҡытыусыһы Фазлетдинов Рәмил Таһир улы балаларға лицейҙың юбилейы ла айҡанлы инглиз телендә мәҡәлә әҙерләргә һәм Википедияға ҡуйырға тәҡдим итте. Шулай уҡ башҡорт телендә лә мәҡәләләр яҙырға ниәтләнәләр.
&lt;gallery&gt;File:Участники мастер-класса по Википедии в 136-м лицее им. Искужина Уфа.08.11.19.jpg
File:Участники мастер-класса по Википедии в 136-м лицее. Уфа.08.11.19.jpg&lt;/gallery&gt;

== 1 ноябрь ==
[[Файл:GXi H8QvzcE.jpg|left|130px|Буласаҡ википедистар менән әңгәмә]]
Бөгөн Бөрйән районы Иҫке Собханғол ауылындағы Мөхтәр Сәғитов музейы бинаһында википедияла эшләргә теләүселәр менән осрашыу үтте. Википедист Юлдашева Луиза википедия уңыштары, эшләү алымдары менән таныштырҙы, буласаҡ ирекмәндәрҙең һорауҙарына яуаптар бирҙе. Яҡын көндәрҙә өйрәнеү дәрестәре планлаштырылды.


== 31 октябрь ==
Ур-ра! Башҡорт Википедияһында 50 меңенсе мәҡәлә яҙылды: [[Туған тел (Рәми Ғарипов шиғыры)]], авторы {{u|Visem}}!

== 29 октябрь == 
Фейсбук һәм ВКонтакте сайттарында &quot;Викиөләсәйҙәр-Викибабушки&quot; (https://vk.com/wikigrannies) төркөмдәре булдырылды. Фейсбуктағы &quot;Викибабушки - Викиөләсәйҙәр - Wikigrannies&quot; (https://www.facebook.com/groups/407797120166777/) төркөмөнә сит илдә йәшәгән ирекмәндәр ҙә саҡырыласаҡ, сөнки оло йәштәгеләр өсөн халыҡ-ара юзер-төркөм булдырыу күҙҙә тотола.

== 26 октябрь ==
[[Файл:Башвики в доме Дружбы народов 26 окт 2019.jpg|безрамки|слева]]
[https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedians_of_Bashkortostan_User_Group Башҡортостан викимедиасылары төркөмө] ирекмәндәре Башҡортостандың Халыҡтар дуҫлығы йортонда сираттағы [[Википедия:Викиосрашыу|вики-сәйләүгә]] йыйылды. Осрашыуға [[Әлфиә Аҡбутина]] (({{u|Alfiya55}}) , [[Гүзәл Ситдиҡова]] ({{u|Guram52}}), Илдус Ситдиҡов ({{u|Il-Gil}}), Зөфәр Сәлихов ({{u|ZUFAr}}), Минһылыу Абдуллина ({{u|Аҡҡашҡа}}), {{u|Банат Валеева-Яубасарова}}, Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова ({{u|З. ӘЙЛЕ}}), {{u|Рәшиҙә Ғизәтуллина}}, {{u|Рөстәм Нурыев}} килде. Онлайн бәйләнеш аша [[Ҡазан]]дан Фәрхәд Фәтҡуллин ({{u|Frhdkazan}}), [[Сибай]]ҙан Ләйсән Абдрахманова ({{u|Ләйсән}}), [[Санкт-Петербург]]тан Андрей Петров ({{u|Erzianj jurnalist}}), [[Ижевск]]иҙан Андрей Чемышев, [[Мәскәү]]ҙән Николай Литвинов ({{u|‎Niklitov}}) һәм Олег Абарников ({{u|Soul Train}}) фекер алышыуҙа ҡатнашты. Сербиянан, Швецариянан, Украинанан, Мәскәүҙән ҡайтҡан күстәнәстәр, Өфөнән, Ҡырмаҫҡалы, Өфө һәм Бөрйән райондарынан килеп еткән ашамлыҡтар, өс төрлө башҡорт балы, телде йотарлыҡ тәмле торт менән биш самауыр сәй эселде. Биш сәғәт дауамында төрлө мәсьәләләр ҡаралды һәм эшлекле ҡарарҙар ҡабул ителде:

[[Википедия:Викиосрашыу#26 октябрь|Тулы мәғлүмәт бында]]

== 26 октябрь ==
Башҡортостан Республикаһы ойошторолоуҙың — 100, Башҡортостандың халыҡ шағиры Мостай Кәримдең тыуыуына 100 йыл тулыуға арналған «Алтын ҡурай» Беренсе Халыҡ-ара журналистар конкурсында ВикиНовости хәбәрсеһе {{u|З. ӘЙЛЕ}} [https://ru.wikinews.org/wiki/%D0%98%D1%80%D3%99%D0%BC%D3%99%D0%BB%D0%B3%D3%99_%D1%81%D3%99%D0%B9%D3%99%D1%85%D3%99%D1%82:_%D3%99%D0%BA%D0%B8%D3%99%D1%82%D0%B8_%D1%85%D3%99%D2%A1%D0%B8%D2%A1%D3%99%D1%82 «Ирәмәлгә сәйәхәт: әкиәти-хәҡиҡәт»] репортажы өсөн «Интернеттағы иң яҡшы мәҡәлә» махсус номинацияһы призына эйә булды.

== 25 октябрь ==
Мәскәүҙә Милләттәр эше буйынса федераль агентлыҡ менән «Комсомольская правда» гәзите ойошторған һәм өсөнсө тапҡыр үткәрелгән «Ключевое слово» Бөтә Рәсәй конкурсында 713 дәғүәсе араһынан Башҡорт Википедияһының «[[Вики-өләсәйҙәр]]» проекты (авторы — {{u|З. ӘЙЛЕ}}) ете номинация буйынса билдәләнгән 9 еңеүсе араһында «Иң яҡшы социаль инициатива» номинацияһында еңеү яуланы! Призды сарала ҡатнашыусы, Башҡорт теленә ярҙам итеү һәм үҫтереү фонды директоры Гөлназ Йосопова алып ҡайтты.

== 18 сентябрь ==
Бөгөн [[Бөрйән районы]] [[Әбделмәмбәт (Бөрйән районы)|Әбделмәмбәт]] урта мәктәбендә «Шаңдау» вики-клубының ултырышы булды. Унда өлкән википедистар {{u|Һәҙиә}} һәм {{u|Рәшиҙә Ғизәтуллина}} уҡыусылар менән вики-күнекмәләр үткәрҙе. Ирекмәндәр мәҡәлә төҙөргә һәм фото тейәргә өйрәнде. Яңы ирекмәндәр теркәлде.
&lt;gallery&gt;
Буласаҡ википедистар.jpg|Буласаҡ википедистар
Әбделмәмбәт дөйөм урта белем биреү мәктәбе.jpg|Әбделмәмбәт мәктәбе
&lt;/gallery&gt;

== 9 сентябрь ==
Бөрйән википедиясылары Ғизәтуллина Рәшиҙә һәм Ҡотлобаева Көнһылыу, индивидуаль вики-дәрестәр үткәреп, Мөхтәр Сәғитов музейы менән хеҙмәттәшлек итергә килеште.
Музей директоры Рәсилә Иҫәнғужина ирекмән булып теркәлде һәм википедияла эшләү буйынса тәүге күнекмәләр алды.
Шулай уҡ райондың «Таң» гәзите хеҙмәткәрҙәре менән бәйләнештәр булдырылды. Журналист һәм шағир Айһылыу Ғарифуллина &quot;Дәреслек&quot;тә мәҡәлә ҡуйырға өйрәнде. Дини темалар буйынса эшләргә ризалыҡ белдерҙе.
Район хакимиәте һәм Бөрйән РОО етәкселеге менән район ауылдарында һәм мәктәптәрҙә викидәрестәр ойоштороу, ирекмәндәр рәтен үҫтереү буйынса дөйөм һәм 2019—2020 йылдарға тәғәйенләнгән план ҡабул ителде.

&lt;gallery&gt;
Рәсилә Иҫәнғужина википедияла теркәлде.jpg|мини|Рәсилә Иҫәнғужина википедияла теркәлде.
Айһылыу Ғарифуллина викидәреслектә эшләргә өйрәнә.jpg|мини|Айһылыу Ғарифуллина викидәреслектә эшләргә өйрәнә.
Илюза Рысбаева менән әңгәмә.jpg|мини|Илюза Рысбаева менән әңгәмә.
&lt;/gallery&gt;

== 14-18 август ==
[[Швеция]]ның баш ҡалаһы [[Стокгольм]] университетында донъя википедистарының Викимедиа Фонды ойошторған сираттағы ҙур сараһы — ирекле белемдең барлыҡ проекттарын берләштергән конференция — Викимания-2019 үтте. Ул «Бергә көслөрәкбеҙ»: Викимедиа, ирекле белем һәм тотороҡло үҫеш өлкәһендәге маҡсаттар&quot; темаһына арналды. Сарала [[Башҡорт Википедияһы]] ирекмәне {{u|З. ӘЙЛЕ}} ҡатнашты. Тәүге ике көндә хакатон һәм махсус уҡыу ойошторолһа, артабанғы өс көндә конференциялар, бәхәстәр, осрашыуҙар, тренингтар һәм семинарҙар уҙҙы, хәрәкәттең стратегияһы ҡаралды, йыйылыусылар үҙҙәренең яңы проекттары, эшмәкәрлек йүнәлештәре, яңы идеялары менән уртаҡлашты. Йомғаҡлау ултырышында Викимедиа Фондының башҡарма директоры Кэтрин Мейер ([[Кэтрин Маэр]]) Башҡорт Википедияһының әүҙем ирекмәндәре — [https://vk.com/id117113815?z=video117113815_456239139%2Fcba7a99654b001546a%2Fpl_wall_117113815 вики-өләсәйҙәрҙе маҡтап телгә алды]. «Миңә бигерәк тә башҡорт өләсәйҙәренең — Рәсәйҙең Башҡортостан тип аталған төбәгендә, нигеҙҙә ауыл райондарында йәшәгән оло йәштәге ҡатын-ҡыҙҙарҙың өлгөһө оҡшай. Улар 2016 йылдан алып рус теленән башҡортсаға мәҡәләләр тәржемә итә һәм бөгөн Википедияның башҡорт бүлеге ошондай тәржемә буйынса донъяның алдынғы 20 бүлеге рәтенә инә. Әйҙәгеҙ, өләсәйҙәрҙе билдәләп китәйек!» — тине ул. Был — Башҡорт Википедияһы өсөн ҙур ҡыуаныс һәм оло ҡаҙаныш.
Киләһе Викимания 2020 йылда [[Бангкок]]та үтәсәк.

== 14 август ==
[[Файл:Башҡорт йәмәғәтселеге менән осрашыу.jpg|безрамки|слева]]
[[Конгресс-холл (Өфө)|Торатау конгресс-холында]] Башҡортостан Республикаһы башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы [[Хәбиров Радий Фәрит улы|Радий Фәрит улы Хәбиров]] Рәсәй Федерацияһы төбәктәренең башҡорт йәмәғәтселеге вәкилдәре менән осрашты. Осрашыуҙың тарих һәм башҡорт халҡының үҫеше секцияһында башҡорт википедияһы вәкилдәре Зөфәр Сәлихов һәм Гүзәл Ситдиҡова ҡатнашты. Гүзәл Ситдиҡованың сит өлкәләрҙә башҡорт топономикаһы тураһындағы сығышы делегаттар араһында ҡыҙыҡһыныу уятты. Осрашыу һуңында бәйләнешкә инеү мөмкинселеге тураһында һораусылар булды.


&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;

== 26 — 28 июль ==
Рәсәйҙән Башҡорт википедияһыһы хакимы Зөфәр Сәлихов менән ирекмән вики-өләсәй Миңһылыу Абдуллина эстон википедистары саҡырыуы буйынса Эстонияла Халыҡ-ара викимедиа конференцияһында ҡатнашты. Рәсәй менән сиктәш урынлашҡан Нарва ҡалаһына йыйылдыҡ. «Викимедиа — Википедия хәрәкәте стратегияһы — 2030» тип аталған халыҡ-ара конференцияһына эстондар рус телле (рәсәй, башҡорт, татар, яҡут, эрзя) википедистарҙы саҡырғайны.
 
Төп ойоштороусы 32 йәшлек Каарел Вайдла (эст. Kaarel Vaidla) — Викимедиа проекттары ҡатнашыусыһы (Misosoof нигы менән), 2013 йылдың октябренән «Викимедиа Эстония» хәрәкәтенең башҡарыусы директоры. [[:b:Википедия хәрәкәте стратегияһы — 2030|Дауамы Викидәреслектә]]

=== 8 июнь ===
49000-се мәҡәлә яҙылды — [[Кесе Тирмәнкүл]], башлап яҙыусы {{u|Guram52}}.

=== 17 апрель ===
17 апрелдә Иҫке Собханғол базаһында Бөрйән районы башҡорттары ҡоролтайы үтте.
Көндөң тәүге яртыһында Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты ағзаһы, БашВики хакимы Рөстәм Ғатауллин һәм Мәскәүҙән килгән ҡунаҡ, «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы директоры Владимир Медейко Бөрйәндең Бөрйән вики-клубы ирекмәндәре менән берлектә бер төркөм район уҡытыусылары өсөн викидәрес үткәрҙе. Унда башҡорт теле, тарих һәм география уҡытыусылар ҡатнашты.
 
Викидәрес Бөрйән ағинәйҙәре етәксеһе Ғизәтулина Рәшиҙә Хәй ҡыҙының сәләмләү һүҙе һәм килгән ҡунаҡтар менән таныштырыуҙан башланып китте.
Артабан эшлекле осрашыу ҡоролтай йыйылышы сиктәрендәге секцияларҙа дауам итте. « Йәмәғәт ойошмаларының милли үҙаңды формалаштырыуҙағы роле» (модераторы М. Ғүмәров) секцияһында Бөрйән ағинәйҙәр ҡороның етәксеһе Ғизәтуллина Рәшиҙә Хәй ҡыҙы бай йөкмәткеле доклад менән сығыш яһаны.

Өфө ҡунағы, Башҡортостан Википедияһы етәксеһе Рөстәм Ғатауллин, Бөтә Рәсәй Википедияһынан Владимир Медейконың сығыштары, бигерәк тә уларҙың Бөрйән википедистары Көнһылыу Зәки ҡыҙы, Рәшиҙә Хәй ҡыҙының фиҙакәр хеҙмәтен баһалап әйткән һүҙҙәре йөрәккә май булып яғылды.(''Бөрйән районы, «Таң» газетаһындағы мәҡәләнән алынды)
''

=== 17 апрель ===
Бөрйән районы башҡорттары ҡоролтайы сиктәрендә Иҫке Собханғол ауылында Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты ағзаһы, Башҡорт Википедияһы хакимы {{u|Рөстәм Нурыев}} бөрйәндәр өсөн махсус семинар үткәрә. Был сараға Мәскәүҙән «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы директоры Владимир Медейко ла килде.

=== 15 апрель ===
[[Файл:0h3Ew0-0TrI.jpg|мини]]
Бөрйән районы Әбделмәмбәт урта мәктәбендә Башҡорт википедияһының уҡыусылар араһында тәүге булып ойошторолған «Шаңдау» клубы үҙенең эшмәкәрлеген башланы.

Клуб етәксеһе, Башҡорт википедияһының әүҙем ҡатнашыусыһы, 10 класс уҡыусыһы Ҡәҙриә Ҡасимова 5-10 — сы кластарҙан йыйылған уҡыусыларға википедияның нимә булыуы, уның ҡулланыусыларға нимә биреүен аңлатып үтте, ҡатнашыусы булараҡ теркәлеп, артабан нисек эшләп китергә өйрәтте.

Уҡыусылар теркәлеү үтеп, тәүге эште башҡарҙылар, йәғни, тексты руссанан башҡортсаға тәржемә итеп википедияға индерергә өйрәнделәр.

Клуб уҡыусыларҙы википедия эшенә ылыҡтырыу юҫығында планлы рәүештә эш башланы, артабан эш дауамында нимәләргә өйрәнеү мөмкинселеге барлығын аңғартып, Башҡорт википедияһының яңы ҡатнашыусылары күңеленә ойотҡо һалып ҡайтарырға ла онотманы.

=== 14 апрель ===
'''48000'''-се [[Араканцев бюсы (Семикаракорск)]] мәҡәләһе яҙылды. Беренсе авторы [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза]].

=== 12 апрель ===
[[Файл:Көнһылыу Ҡотлобаева викидәрес үткәрә.jpg|мини]]

Бөрйән Вики-клубы ирекмәндәре {{u|Рәшиҙә Ғизәтуллина}} (Ғизәтуллина Рәшиҙә Хәй ҡыҙы), {{u|Һәҙиә}} (Ҡотлобаева Көнһылыу Зәки ҡыҙы), {{u|Юлдашева Луиза}} (Юлдашева Луиза Әбуталип ҡыҙы) [[Бөрйән районы]] [[Әбделмәмбәт (Бөрйән районы)|Әбделмәмбәт]] урта мәктәбе уҡыусылары өсөн викидәрес үткәрҙе.

Сараны ойоштороуҙа башланғыс кластар уҡытыусыһы Миңнур Мөхәмәтйән ҡыҙы Ҡасимова, директорҙың тәрбиә эштәр буйынса урынбаҫары Мәүлиҙә Зәйнулла ҡыҙы Ғәликәева ярҙам итте.

Викидәрестә уҡытыусылар Шәфҡәт Ғәликәев, Азалия Сынбулатова, ветеран-уҡытыусы Муллағолова Зәкиә Мөҙәрис ҡыҙы, 6-сы, 9-сы, 10-сы класс уҡыусылары ҡатнашты.

Википедияла эшләргә теләүсе уҡыусыларҙан вики-клуб төҙөргә ҡарар ителде. Араларынан клубты етәкләүсе итеп {{u|Ҡәҙриә}} (Ҡәҙриә Ҡасимова), мәктәптә эште ойоштороусы итеп Рәсилә Мәсәғүтова, интернат буйынса — Гөлиә Исҡужина билдәләнде.

Әбделмәмбәт урта мәктәбе, уның етәкселәре, уҡытыусылары, уҡыусылары маҡсатлы, ынтылышлы, юғары рухлы, алдынғы ҡарашлы булыуҙары менән күптән инде бөтә республикала билдәлелек һәм ихтирам яулаған. Башҡорт Википедияһын үҫтереүҙә лә алдынғылар рәтендә, алға әйҙәүсе маяк булыр тигән ышаныс бар.

=== 11-12 апрель ===
Башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыларының Беренсе Бөтә Рәсәй съезында Башҡорт Википедияһы ирекмәндәре [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова]], [[Ҡатнашыусы:Сәриә62|Сәриә Ҡаһарманова]], {{u|Рөстәм Нурыев}}, [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Минһылыу Абдуллина]] ҡатнашты. &lt;br&gt;

==== 11 апрель ====
[[Мостай Кәрим исемендәге 158-се башҡорт гимназияһы|Мостай Кәрим исемендәге 158-се Башҡорт гимназияһы]]нда викиирекмән, [[Белорет районы]]ның [[Яныбай Хамматов исемендәге Башҡорт гимназияһы]]ның башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы, «Башҡорт теле һәм әҙәбиәте йыл уҡытыусыһы — 2019» төбәк-ара конкурсы лауреаты, Белорет районынан һайланған съезд делегаты [[Ҡатнашыусы:Сәриә62|Сәриә Ҡаһарманова]] глобаль энциклопедияны дәрестә ҡулланыу буйынса оҫталыҡ дәресе үткәрҙе.

==== 12 апрель ====
Башҡорт Википедияһы үҙ эшмәкәрлеге менән таныштырған күргәҙмә ҡуйҙы. Күргәҙмәне Республика Башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы [[Радий Хәбиров]] та ҡараны. [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Минһылыу Абдуллина]] көн оҙоно съезд делегаттарына һәм ҡунаҡтарына Википедия тураһында һөйләне. Бик күп делегат менән бәйләнеш урынлаштырҙы, Википедияға ҡушылырға өндәне.

{{u|Рөстәм Нурыев}} 6-сы секция ултырышында Башҡорт Википедияһының мәғарифтағы роле тураһында [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Сығыш|сығыш]] яһаны, Википедияны мәғарифта файҙаланыуҙы йәнләндереү [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Тәҡдимдәр|саралары]] тураһында әйтте. Мәғәриф министры урынбаҫары Филүс Хмитйән улы Миназов хеҙмәтәшлек итергә тәҡдим итте.

[[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова]], журналист булараҡ, фото төшөрҙө һәм мәғлүмәт тупланы.

Съезд барышында {{u|Рөстәм Нурыев}} [[Башҡорт дәүләт университеты]] ректоры [[Николай Данилович Морозкин]] менән әңгәмәләште, яҡын киләсәктә БДУ базаһында Викимедиа конференцияһын үткәрергә фатиха алды.
&lt;gallery&gt;
Congress of teachers 26.jpg
Congress of teachers 01.jpg
Congress of teachers 03.jpg
Congress of teachers 07.jpg
Congress of teachers 13.jpg
Congress of teachers 14.jpg
Congress of teachers 21.jpg
Congress of teachers 36.jpg
Congress of teachers 37.jpg
Congress of teachers 43.jpg
Congress of teachers 45.jpg
&lt;/gallery&gt;

==== 28 март ====
10 — [[12 апрель]] көндәрендә [[Өфө]]лә үтәсәк I Бөтә Рәсәй башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары съезына делегаттар һайлау һәм съезд программаһына тәҡдимдәр индереү маҡсатында 28 март көнө Иҫке Собханғол мәктәбенең тамаша залында «Федераль дәүләт белем биреү шарттарында башҡорт теле һәм әҙәбиәтен уҡытыу сифатын күтәреүҙең мөһим мәсьәләләре» темаһына башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыларының район конференцияһы үтте.

Был эшлекле сарала мәғариф ветерандары, Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусылары: Зәйтүнә Мазһар ҡыҙы Фәтхетдинова, Эльмира Фәхретдин ҡыҙы Әминева, бөгөнгө көндә лә Байназар мәктәбендә уңышлы эшләүсе Фәйрүзә Хәмзә ҡыҙы Ҡарағолова, Фәнүзә Фәсхетдин ҡыҙы Баймырҙина, Рәсәй Федерацияһы мәғариф алдынғыһы Рәхимә Фәтхетдин ҡыҙы Муллағолова, Башҡортостан Республикаһының мәғариф алдынғылары Рәйлә Ғәзизйән ҡыҙы Баязитова һәм Таңһылыу Әғзәм ҡыҙы Кинйәбаева, мәктәп етәкселәре, балалар баҡсаһы мөдирҙәре, башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары, Википедия эше буйынса ҙур эштәр башҡарыусы ихтирамлы әүҙем райондаш ағинәйҙәребеҙ — район ағинәйҙәр ҡоро рәйесе Рәшиҙә Хәй ҡыҙы Ғизәтуллина ({{u|Рәшиҙә Ғизәтуллина}}), Луиза Әбүталип ҡыҙы Юлдашева ({{u|Юлдашева Луиза}}), Нәсимә Әхмәҙиә ҡыҙы Науразбаева ({{u|Вәлимә}}), Көнһылыу Зәки ҡыҙы Ҡотлобаевалар ({{u|Һәҙиә}}) ҡатнашты.

Конференцияла «Бөрйән районы белем биреү ойошмаларында башҡорт теле һәм әҙәбиәтен уҡытыу торошо. 2019—2020 уҡыу йылына ҡуйылған маҡсаттар» темаһына методист Гөлназ Дамир ҡыҙы Мөхәмәдйәрова, «Башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары район методик берекмәһенең эшмәкәрлеге» тураһында берекмә етәксеһе Резеда Ғәйзулла ҡыҙы Сәғитова, «Балалар баҡсаһында туған телдә белем биреүҙең өҫтөнлөктәре» темаһына тәрбиәсе Айгөл Ураз ҡыҙы Вәлиева сығыш яһаны. Артабан 10-12 апрель көндәрендә Өфөлә үтәсәк I Бөтә Рәсәй башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары съезында Бөрйән районынан ҡатнашасаҡ делегаттар һайланды, резолюция ҡабул ителде.

Резолюцияла мәктәп директорҙанына Башҡорт википедияһы менән эшмәкәрлек итеүҙе ойоштороу буйынса ҡарар ҡабул ителде.

==== 23 март ====
«Викимедиа РУ» сайтында 2018 йылға йомғаҡ яһалған һәм [[wmru:Вики-премия 2019/Номинации#Проекты Викимедиа на языках России|Вики—премия 2019]] еңеүселәре иғлан ителгән. Башҡорт Википедияһында иң күп өлөштө {{u|Айсар}} индергән һәм еңеүсе тип танылған. '''&lt;big&gt;Ҡотлайбыҙ!!!&lt;/big&gt;'''

==== 6 март ====
Башҡорт Википедияһының '''47000-се''' мәҡәләһе яҙылды. Ҡайһы мәҡәләгә тура килеүен бер тәүлектән һуң билдәләү сәбәпле «түңәрәк» һанлы мәҡәләне теүәл әйтеп булманы. Исемлектә күрһәтеләгән мәҡәләләрҙең береһе 47000-се мәҡәләгә тура килә:

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Ваҡыты !! Исеме !! Беренсе авторы
|-
| 06:44, 6 март 2019 ‎|| [[Ғабдулла Туҡай һәйкәле (Мәскәү)]] ||   ‎{{u|Юлдашева Луиза}}
|-
| 05:55, 6 март 2019 || [[Ҡабан (Уйылға ҡушылдығы)]] ||   ‎{{u|Guram52}}
|-
| 05:53, 6 март 2019 ‎|| [[Ҡабырсаҡ]] ||   ‎{{u|Guram52}}
|-
| 05:53, 6 март 2019 ‎|| [[Халыҡ-ара балалар китабы көнө]] ||   ‎{{u|Guram52}}
|-
| 05:52, 6 март 2019 || [[Мәҙәниәт хеҙмәткәре көнө]] ||   ‎{{u|Guram52}}
|-
| 05:52, 6 март 2019 ‎|| [[Һан (мәғәнәләр)]] ||  ‎{{u|Guram52}}
|}

==== 2 март ====
[[Файл:Викиосрашыу 2 март.jpg|100px|слева]] «Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы» йортонда башҡорт википедияһы ирекмәндәре осрашыуы үтте. Ошо уҡ ваҡытта Бөрйән районы Иҫке Собханғол ауылында «Бөрйән вики-клубы» ирекмәндәре йыйылды. Осрашыуға килеүселәр араһында видео-бәйләнеш булдырылды. Видео-конференцияла ҡатнашыусылар бер-береһен сәләмләне, булған мәсьәләләрҙе бергәләп хәл итергә килешелде. Вики-марафондарҙа әүҙем ҡатнашыусы {{U|Банат Валеева-Яубасарова}}ға вики-бүләктәре тапшырылды. Осрашыуға килгән «Аҡбуҙат» журналының баш мөхәррире [[Юлдашева Тамара Ишбулды ҡыҙы]] википедистар эше менән ҡыҙыҡһынды.

==== 4 ғинуар ====
[[Сиде]] — Башҡорт Википедияһының 46 меңенсе мәҡәләһе яҙылды. Өфө ваҡыты менән 14:31, беренсе мөхәррире {{u|Хаят Йосопова1 }}.

== 3 ғинуар ==
[[Проект:Башҡортостан 100|Башҡортостан 100]] супер вики-марафонына [[Проект:Башҡортостан 100/Йомғаҡлау#Дөйөм таблица / Common table in Google disk|йомғаҡ]] яһалды.

* [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1aZ2CK61FexCxZZr70CQ_PHvGwHr1mZ83thUnwLkiijw/edit#gid=200961023 Гугл-дискта дөйөм иҫәп таблицаһы]
* '''92''' мөхәррир ҡатнашты, '''5478''' мәҡәлә яҙылды һәм тулыландырылды, шул иҫәптән башҡорт телендә '''3861''', башҡа телдәрҙә '''1618''' мәҡәлә, '''427''' фото тейәлгән.
* Еңеүселәр (мәҡәлә/мәрәй/фото/мәрәй):
# {{u|Тутыйғош}} (546 /'''682,6''' /22 /'''22,0'''),
# {{u|Таңһылыу}} (962/'''610,9''')
# {{u|Юлдашева Луиза}} (535/'''397,8'''),
# {{u|Qolcomaq}} (896/'''394,3'''),
# {{u|Аҡҡашҡа}} (181/'''245,7'''),
# {{u|Хаят Йосопова1}} (344/'''237,3)''',
# {{u|Cekli829}} (10/'''29,2''') (54,'''192,00'''),
# {{u|Alfiya55}} (164/'''202,1'''),
# {{u|Visem}} (210/'''141,8'''/36,0/'''36,0'''),
# {{u|Ryanag}} (152/'''129,5'''/2/2,0) (10/'''22,50'''),
# {{u|Банат Валеева-Яубасарова}} (150/'''126,9'''),
# {{u|Aidar254}} (10 /'''10,0''' /132 /'''132,0'''),
# {{u|Һәҙиә}} (98/'''101,2'''/19/'''19,0'''),
# {{u|ZUFAr}} (32/'''17,5'''/56/'''56,0''') (16/'''10,3'''),
# {{u|З. ӘЙЛЕ}} (99/'''93,5'''/3/'''3,0'''),
# {{u|Erzianj jurnalist}} (77/'''73,8'''),
# {{u|Сәриә62}} (58/'''61,9'''),
# {{u|Шәһәрбаныу}} (50/'''55,3'''),
# {{u|Guram52}} (100/'''52,5'''),
# {{u|Магира 62}} (28/'''49,1'''),
# {{u|Раушания Рамазанова}} (52/'''42,6'''),
# {{u|jaba1977}} (60/'''39,2'''),
# {{u|Oyuncu Aykhan}} (51/'''36,50'''),
# {{u|Айсар}} (50/'''32,3''')
# {{u|Cercvadze2001}} (57/'''28,9''')

= 2018 =
== 9 декабрь ==
[[Проект:Башҡортостан 100|Башҡортостан 100]] супер вики-марафон тамамланды. Йомғаҡ һуңыраҡ яһаласаҡ.
== 22 ноябрь ==
Әүҙем википедиясы Сәриә Мөхәмәтйән ҡыҙы Ҡаһарманова ({{u|Сәриә62}}) тураһында уның уҡыусылары Айгүзәл, Розанна һәм Гөлгөнә [https://vk.com/ik_vkb?w=wall-109622739_12928 видеояҙма] әҙерләгән һәм Башҡорт теле көнө уңайынан ойошторолған «Иң яҡшы уҡытыусы» интернет-конкурсына биргән. 
== 17 ноябрь ==
[[Файл:17 ноябрь ,Жуково ауылы.jpg|120px|слева]]
Бөгөн [[Өфө районы]] [[Жуков (Өфө районы)|Жуков ауылында]] башҡорт википедиясыларының сираттағы осрашыуы булды. Сараға яңы ирекмәндәр килде. Уларҙы википедия етәкселәре Рөстәм бей һәм Зөфәр бей сабырлык менән өйрәтте. Улар википедияға нисек инеүҙән алып, текстар яҙыу, фотолар тейәү һәм башҡа википедия серҙәрен аңлаттылар. Яңы килгән ағзалар киләсәктә әүҙем яҙышырға килеште.
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;&lt;br&gt;

== 31 октябрь, 45 меңенсе мәҡәлә ==
[[1987 йылда йыһанға осороуҙар исемлеге]], 45 меңенсе мәҡәлә, нәшер ителеү ваҡыты — 21:34, 31 октябрь 2018‎, {{u|Soul Train}} башлап яҙҙы.
== 18 октябрь ==
13-15 октябрҙә Wikimedia CEE Meeting 2018 — Үҙәк һәм Көнсығыш Европа илдәре викимедиасыларының быйылғы конференцияһы Украинаның Львов ҡалаһында үтте. Был конференцияла ҡатнашыу мөмкинлеге миңә, Сәриә62-гә һәм З. ӘЙЛЕ-гә бирелде. Сарала төрлө илдәрҙән йыйылған 70-тән ашыу кеше ҡатнашты. Рәсәйҙән Мәскәү, Дондағы Ростов тарафтарынан рус википедияһы эшмәкәрҙәре лә, эрзя, татар википедияһы вәкилдәре лә булды. Шулай уҡ Польшанан Вячеслав Чернев та килде. Конференция иртәнге 10-сы яртынан башланып, киске 7-ләргә тиклем дауам итте. Һәр тарафтан килгән коллегеаларҙың сығыштарын тыңлау (Фәрхәдтең синхрон тәржемәһе аша) ҡыҙыҡлы һәм фәһемле булһа, Зәйтүнә Ниғмәтйәнованың башҡорт википедияһы эше менән таныштырған башҡорт телендәге сығышы ҙур ҡыҙыҡһыныу тыуҙырҙы.

Бынын тыш, Украина уҡытыусылары эшләгән секцияла ҡатнашып, википедия эшенә уҡыусыларҙы йәлеп итеү, дәрестәрҙә викиматериалдарҙы ҡулланыу буйынса эш тәжрибәләре тураһында байтаҡ мәғлүмәт алынды. Әйтергә кәрәк, украин коллегелары был тәңгәлдә ярайһы уҡ алда бара: уларҙың балалар менән эшләү буйынса эш программалары ла, һәр төрлө методик ҡулланмалары ла бар. Уларҙың ҡайһыларына патент алынған, ҡайһыларылыр китап итеп баҫтырылыуға тапшырылған. Һәм улар уҡыусылар менән эш итеү мәсьәләһен үҙҙәренең мәғариф министерлыҡтары кимәлендә хәл итергә уйлайҙар.

{{Фоторяд|CEE Meeting 2018. Day 2. Photo 53 by Alina Vozna.jpg|Wikimedia CEE Meeting 2018 – Lightning Talks 4.jpg|CEE Meeting 2018. Day 1. Photo 52 by Alina Vozna.jpg|CEE Meeting 2018. Day 1. Photo 25 by Alina Vozna.jpg|текст=Wikimedia CEE Meeting 2018 халыҡ-ара вики-конференцияһында Башҡортостан вәкилдәре|color=#BBDD99}}

== 24 сентябрь ==
[[File:Бөрйән районы Иҫке Собханғол муниципаль дөйөм урта белем биреү мәктәбе.jpg|100px|мини|]]
[[File:Көнһылыу Ҡотлобаева сығыш яһай.jpg|100px|мини|слева]]
[[File:Луиза Юлдашева сығыш яһай.jpg|100px|мини]]
Бөрйән викиклубы волонтерлыҡ эшен йәйелдереү буйынса эҙмә-эҙлекле эш алып бара.23 июндә район мәҙәниәт йортонда үткән төбәк ағинәйҙәр ҡоронда 300 кешелек аудитория алдында Көнһылыу Ҡотлобаева Башҡорт википедияһының эшмәкәрлеге тураһында презентация менән сығыыш яһаны.20 июлдә шулай уҡ район үҙәге Иҫке Собханғолдоң Әбделмән мәсетендә мөслимәләр өсөн  викидәрес үткәрелде.Унда дини темаларға мәҡәләләр яҙыу мәсьәләһе күтәрелде.13 августа район ағинәйҙәре Башҡорт дәүләт ҡурсаулығы етәкселеге менән берлектә&quot;Көмөш сылбыр&quot; проектын башлап, уның беренсе семинарын үткәрҙе.Был сарала ҡатнашыусыларҙың бер өлөшө өсөн викидәрес үткәрелде. 24 сентябрҙә район мәктәптәренең уҡыу-уҡытыу эштәре буйынса директор урынбаҫарҙары һәм методистар өсөн кәңәшмә үтте.Унда быйылғы уҡыу йылында  мәктәптәрҙә википедия эшмәкәрлеген ойоштороу эше күҙалланды. Көнһылыу Ҡотлобаева, Луиза Юлдашева, Рәшиҙә Ғизәтуллина сығыш яһаны.

== 17 сентябрь, 44 меңенсе мәҡәлә! ==
[[Нурмөхәмәтов Ниғмәтйән Мөхөтдин улы]] — 44 меңенсе мәҡәлә, {{u|Хаят Йосопова1}} яҙҙы.

== 1 сентябрь ==
[[Проект:Башҡортостан 100|Башҡортостан 100]] викимарафонының 5-се этабы башланды

== 24 август ==
[[Файл:BashWiki meeting Aug 24 2018 UFA 18.jpg|мини|слева]]
«Иҙел» кафеһында башҡорт википедиясыларының сираттағы осрашыуы үтте. Осрашыуға әүҙем википедиясылар килде. Йыйын барышында 2018 йыл [[Проект:Вики-яҙ 2018|Вики-яҙ 2018]], [[Проект:Әзербайжан айлығы|Әзербайжан айлығы]], [[Проект:Башҡортостан 100|Башҡортостан 100]], [[Википедия:WikiGap 2018 -Bashkortostan|ВикиГап]] кеүек сараларға бай булыуы һәм ҡатнашыусыларҙың әүҙем булыуы телгә алынды. Ҡатнашыусыларға Вики-яҙ конкурсын ойоштороусыларҙан һәм шәхси эшҡыуырҙар әҙерләгән бүләктәр тапшырылды. Осрашыуға Рәсәй Президенты грантын алырға булышлыҡ иткән «Молодая Гвардия» төбәк ойошмаһының Башҡортостан бүлексәһе етәксеһе Люциә Юлтыева саҡырылғайны. Люциә Юлтыева ҡотлау һүҙе менән сығыш яһаны һәм бүләктәр тапшырҙы. [[C:Category:BashWiki meeting UFA 2018|фотолар]]
== 18-23 июль ==
[[Файл:Russian Greetings to Wikimania CapeTown.ogv|400px|мини|Кейптаунда үткән Викимания-2018 конференцияһында ҡатнашыусыларҙы сәләмләү]]
Кейтаунда Викимания 2018 конференцияһы үтте.
* [https://www.youtube.com/watch?v=nCPv5Fq74A0 Рәсәй викимедистары Кейптаунда үткән Викимания-2018 конференцияһында ҡатнашыусыларҙы сәләмләне.]  Эрзән, лезгин, башҡорт, татар, саха телендә сәләмдәр урыҫса субтитрҙар менән бирелде.

== 11 июль ==
[[File:Вики-урок Сибай.jpg|без рамки|слева|120px|Сибай вики-клубының ағымдағы осрашыуы]]
Сибай вики-клубының ағымдағы осрашыуы Йәштәр китапханаһының мәғлүмәт-хоҡуҡ үҙәгендә үтте. [[Ҡатнашыусы:Ҡарағай Ҡыпсаҡбикә|Ҡарағай Ҡыпсаҡбикә]] исемле яңы ҡатнашыусы теркәлһә, [[Ҡатнашыусы:Римма Аҡманова|Римма Аҡманова]] быға тиклем алған белемен яңыртты. Дәресте [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] алып барҙы.

== 8 июнь ==
[[File:В 158-й башкирской гимназии им. Мустая Карима.jpg|без рамки|слева|120px|Мостай Кәрим исемендәге 158-се башҡорт гимназияһында]]
Баш ҡаланың [[Мостай Кәрим исемендәге 158-се башҡорт гимназияһы]]нда волонтерлыҡ йүнәлеше киң йәйелдерелгән. Ошо ысулды [[башҡорт теле]]н, [[Башҡорт әҙәбиәте|әҙәбиәте]]н, тарихын, мәҙәниәтен һаҡлау, үҫтереү һәм донъя кимәлендә таратыу маҡсатында ҡулланыу ниәтенән мәктәп коллективы Википедия хәрәкәтенә лә ҡушылырға теләк белдерҙе һәм [[Башҡорт Википедияһы]] хакимы {{u|Рөстәм Нурыев}} менән {{u|З. ӘЙЛЕ}}не осрашыуға саҡырҙы. Әңгәмә барышында берлектәге эшмәкәрлек йүнәлештәре ҡаралды.&lt;br&gt;

== 2 июнь. Беҙҙә — 43 мең мәҡәлә! ==
* Тормош алға елә: 43 мең мәҡәлә кимәленә лә еттек! Ур-ра! Алға, туғандар, алға!!! [[Оло Тәгеш]], башлап яҙыусыһы {{u|Ryanag}}
== 31 май ==
[[w:ba:Проект:Башҡортостан 100/Дүртенсе этап һөҙөмтәләре|Башҡортостан 100]] марафонының дүртенсе этабы тамаланды (21 февраль — 31 май 2018 йыл).  '''79''' мөхәррир ҡатнашты, '''1152''' мәҡәлә яҙылды һәм тулыландырылды, '''15''' фоторәсем тейәлде.

== 19 — 23 апрель ==
[[Файл:Wikimedia Conference 2018 by ZUFAr 01.jpg|безрамки|слева|120px]]
«Викимедиа Дойчланд»  энциклопедик белемде таратыуға булышлыҡ итеүсе маҡсаты менән сираттағы [[m:Wikimedia Conference 2018|конференцияһын]] үткәрҙе. Конференцияла донъяның 50-гә яҡын иленән делегаттар ҡатнашты. [[m:Wikimedians of Bashkortostan User Group|Башҡорт вики-йәмғиәте]] был сараға Ришат Сәйфетдинов менән Зөфәр Сәлиховты ебәрҙе.
Конференция ҡуйылған бурыстарҙы һәм булған мәсьәләләр хәл итеү, төрлө илдәрҙә эшләп килгән вики-йәмғиәт ойошмаларының эшен көйләү һәм үҙ-ара тәжрибә уртаҡлашыу майҙаны булды. Форумда яҡын киләсәктә әүҙем ҡатнашыусыларҙы йәлеп итеү һәм вики-проекттарҙың артабанғы үҫешенә стратегик йүнәлеш билдәләнде.

== 20 апрель ==
[https://www.facebook.com/pg/www.artclubufa.ru/about/?ref=page_internal «АртКлуб» ижади оҫтахана] майҙанында һәр аҙнала үткәрелгән «Мәҙәни йома» осрашыуында [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] Башҡорт Википедияһы менән таныштырҙы.  
* [https://www.facebook.com/aygul.rashitova.5/videos/10209250160250138/ беренсе өлөшө]
* [https://www.facebook.com/aygul.rashitova.5/videos/10209250482738200/ икенсе өлөшө]
* [https://www.facebook.com/aygul.rashitova.5/videos/10209250643302214/ өсөнсө өлөшө]
== 14 апрель ==
[[Файл:Встреча Башвики 14 апреля 18.jpg|безрамки|слева|100px]]
14 апрелдә башҡорт википедиясылары сираттағы вики-осрашыуға йыйылды. Осрашыуға килеүселәр  категориялар ҡуйыу, викидатаға мәғлүмәт өҫтәү кеүек алымдарҙы камиллаштырҙы. {{u|Рөстәм Нурыев}} менән {{u|З. ӘЙЛЕ}} эшләү тәжрибәләре менән уртаҡлашты һәм һорауҙарға яуап бирҙе. Яңы ҡатнашыусылар ({{u|Хаят Йосопова1}},{{u|Юлдашева Луиза}}) википедияға нисек килеп ҡушылғандарын, нидәй ҡыйынлыҡтар булыуы тураһында һөйләне, үҙ остаздарына рәхмәттәр әйтте. Ҡатнашыусылар үҙҙәре менән күстәнәстәр алып килгән ине, {{u|Dina1965}} сәй әҙерләне.

== 27 март ==
Башҡорт Википедияһының 42000-се мәҡәләһе яҙылды — [[Туҡай урамы (Өфө)]], беренсе авторы [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]].
== 8 март ==
[[Википедия:WikiGap 2018 -Bashkortostan]] марафоны башланды. 8 апрелдә тамамлана.

== 21 февраль ==
[[Проект:Башҡортостан 100 |Башҡортостан 100 ]] башланды, 31 майҙа тамамлана.

== 11 февраль ==
[[Проект:Олимпия викимарафоны]] тамамланды.

== 8 ғинуар ==
[[Энгельс (ҡала)]] — 41000-енсе мәҡәлә яҙылды. 
== 1 ғинуар ==
*'''[[Проект:Олимпия викимарафоны|Олимпия викимарафоны]]''' — 2018 йылдың 1 ғинуарынан 11 февраленә тиклем дауам итеүсе викимарафон башланды. Ҡатнашыусылар Олимпия уйындарына ҡағылышлы яңы мәҡәләләр яҙа йәки булғандарын тулыландыра.

*'''БашВикиның «Меңлеләр» вики-клубы''' төҙөлдө һәм беренсе саҡырылыш ағзалары иғлан ителде. 

[[Википедия:Ҡоролтай#БашВикиның «Меңлеләр» вики-клубы|БашВикиның «Меңлеләр» вики-клубы]] — үткән календарь йылда БашВикила әүҙем булған, теркәлгән көндән башлап БашВикила 500-ҙән күберәк үҙгәртеү эшләгән ҡатнашыусыларҙың виртуаль вики-клубы. 2018 йылдың 1 ғинуарында төҙөлдө. Ағзалыҡ йылына бер тапҡыр яңыртыла. 

Вики-клуб ағзалары ағымдағы йылда «Башҡортостан викимедиасылары» ойошторған офлайн сараларҙа ҡатнашыу, үҙҙәре төрлө саралар ойоштороу, халыҡ-ара һәм башҡа тел бүлектәрендә үткәрелгән офлайн сараларҙа «Башҡортостан викимедиасылары» вәкиле вәкәләттәрен үтәү, шул сараларға тотонолған сығымдарҙы берләшмә ҡаҙнаһы иҫәбенә атҡарыу хоҡуҡтарына эйә. Вики-клуб ағзаһы булмаған бер ирекмәнгә ошондай уҡ хоҡуҡтар биреүҙе һорай ала.

= 2017 =
== 20 декабрь ==
[[File:45.Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәтенең Совет ултырышы, 20.12.2017.jpg|безрамки|справа|130px|]]
[[File:43.Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәтенең Совет ултырышы, 20.12.2017.jpg|безрамки|слева|130px|]]
[[20 декабрь|20 декабрҙә]] Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәте Советы үҙенең беренсе ултырышын үткәрҙе һәм эшсе органдарҙы билдәләне, уставҡа үҙгәрештәр индерҙе һәм яңы ағзалар һайланы, киләсәккә эш планын ҡабул итте.  Совет ағзаһы, [[Башҡорт Википедияһы]] ирекмәне [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] йәмәғәтселек менән эшләү йүнәлешенең Башҡорт Википедияһын үҫтереү секторы өсөн яуаплы итеп тәғәйенләнде.

== 4 декабрь ==
Баш ҡалала Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәтенең дүртенсе сираттан тыш съезы үтте. [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] бинаһында уҙған сарала республиканың район-ҡалаларынан, башҡорттар күпләп йәшәгән күрше төбәктәрҙән делегаттар ҡатнашты. Съезда  [[Башҡорт Википедияһы]] ирекмәне [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] &quot;Интернет селтәре киңлектәрендә – вики-өләсәйҙәр&quot; тигән тема буйынса сығыш яһаны.

== 3 декабрь ==
[[Файл:БашВикиКон 2017 Уфа 01.jpg|безрамки|слева|130px|]] Башҡалабыҙ Өфөлә Башстаттың ултырыштар залында (Цюрупа урамы, 17) «Башҡортостан викимедиасылары» төркөмө һәм «Викимедиа РУ» йәмғиәт ойошмаһы берлектә ойошторған сираттағы II &quot;БашВикиКон 2017&quot; конференцияһы үтте. Унда Мәскәүҙән &quot;Викимедиа РУ&quot;-ның директоры В. В. Медейко, шулай уҡ Д. Рожков һәм  Р. Сәйфетдинов саҡырылғайны. Сараны асыу тантанаһында ҡатнашыусыларҙы Владимир Медейко, Башҡорт википедияһының иң өлкән ирекмәне Банат-Вәлиева-Яубаҫарова һәм иң йәш ирекмән Айҙар Сәлиховтар тәбрикләне. Конференцияның көн тәртибенә ярашлы сығыштар тыңланды, ғәмәли оҫталыҡ дәрестәре һәм тәжрибә уртаҡлашыу ойошторолдо. Ирекмәндәр киләсәккә эш йүнәлештәрен аныҡланы, халыҡ-ара вики-конкурстарҙа, Берлин конференцияһында, СЕЕ-форумында, ил кимәлендә буласаҡ һәм айырым тел бүлектәре үткәрәсәк вики-конференцияларҙа ҡатнашыу буйынса фекер алышты. Башҡорт википедияһында теркәлеү үтеп, яңы эшләй башлаусыларҙы ҡотлау менән бергә, төрлө конкурстарҙа уңыштар яулаған тәжрибәле ирекмәндәргә сертификаттар, дипломдар, бүләктәр тапшырылды. [[c:Category:БашВикиКон 2017|...башҡа фотолар]]
== 2 декабрь ==
[[Файл:WikiMeeting Ufa 08.jpg|без рамки|слева|250px|]]
[[Файл:WikiMeeting Ufa 06.jpg|без рамки|справа|250px|]]
1-3 декабрҙә [[Өфө]]нөң [[Конгресс-холл (Өфө)|Конгресс-холл]] бинаһында UfaForum 2017 йәштәр форумы үтте. Төп маҡсаты республиканы үҫтереүгә этәргес һәм киләсәктең иҡтисади терәге двигателе булырлыҡ көслө йәмғиәт формалаштырыу булған был сараға республиканан һәм күрше төбәктәрҙән 700 самаһы әүҙем, алдынғы ҡарашлы йәштәр йыйылды. «Йәмғиәт, Республика, тарих, тел, Өфө, берләшмәләр» платформаһының «Этнотел мәсьәләләре: алтын урталыҡты эҙләү» дискуссия майҙансығында [[Башҡорт Википедияһы]] ирекмәне [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] спикер ролендә сығыш яһап, йыйылыусыларға башҡорт телен үҫтереү һәм һаҡлау юлында бер ысул булараҡ, Башҡорт Википедияһының әһәмиәте тураһында һөйләне.
Шулай уҡ «Викимедиа РУ» коммерция булмаған партнерлыҡ директоры Владимир Медейко менән ВМРУ вәкиле Дмитрий Рожков «Асыҡ китапхана» проекты менән таныштырҙы, авторлыҡ хоҡуҡтары тураһында һөйләне.
Сара һуңында википедистар: Владимир Медейко, Дмитрий Рожков, БашВики хакимдары [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]], [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|Зөфәр Сәлихов]] башҡа эксперттар менән бер рәттән йәштәрҙең һорауҙарына яуаптар бирҙе, уларға аныҡ йүнәлештәр күрһәтте, һәр ваҡыт кәңәштәре менән ярҙам итергә әҙерлектәрен белдерҙе.[[c:Category:WikiMeeting 2017-12-02 Ufa|…башҡа фотолар]]

== 29 ноябрь ==

[[Бөрйән районы]] [[Килдеғол]] ауылы ағинәйҙәре һәм ҡатын-ҡыҙҙары йыйылышында    [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғиззәтуллина]] халыҡҡа Башҡорт википедияһы тураһында ентекле мәғлүмәт бирҙе.  Ауылдың тарихы, ер-һыу атамалары, билдәле шәхестәре тураһында тупланған мәғлүмәттең электрон варианттарын әҙерләп, яҡын арала википедияның Бөрйән порталында урынлаштырыуҙың әһәмиәте аңлатылды. Ошо юлыҡта эшләргә өйрәнергә теләүселәр өсөн махсус дәрестәр биреү тураһында һөйәләшеү алып барылды.

== 27 ноябрь ==

Бөгөн [[Бөрйән районы]] үҙәге [[Иҫке Собханғол (Бөрйән районы)|Иҫке Собханғолда]] Башҡорт википедияһы ирекмәндәре  [[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Көнһылыу Ҡотлобаева]] һәм [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғиззәтуллина]] [[Таң (гәзит)|«Таң» гәзите]] хәбәрселәре [[Ҡатнашыусы:Байназар|Дамир Байназаров]] менән [[Ҡатнашыусы:Айнабад|Айнабат Аҡыеваны]], китапханасы [[Ҡатнашыусы:Сая Ҡарлуғас|Әҡлимә Алтыншинаны]] Башҡорт википедияһына теркәне. Улар фотография тейәү һәм яңы мәҡәлә яҙыу, шулай уҡ тәржемә итеү буйынса тәүге һабаҡтар алды. 17 ноябрҙә теркәлеү үткән [[Ҡатнашыусы:Айгөл Бикйән|Айгөл Сафина]] беренсе эшен — райондың билдәле шәхесе, йырсы [[Сәфәрғәлин Ғилман Зәйнәғәле улы|Ғилман Сәфәрғәлин]] тураһында мәҡәләһен яҙҙырып ҡуйҙы.

== 18 ноябрь ==

Бөрйән районы Иҫке Собханғол ауылында район администрацияһы бинаһында Бөрйән викиөләсәйҙәре  Банат Вәлиева-Яубаҫарова һәм Лилиә Мусина ҡатнашлығында викисеминарға йыйылды.Улар үҙ-ара тәжрибә менән уртаҡлашты.Бөрйән порталын мәғлүмәт менән тултырыу һәм  яңы теркәлгән ирекмәндәрҙе википедияла нығытыу йәһәтенән киләсәккә эш төрҙәре күҙалланды.

== 17 ноябрь ==

[[Бөрйән районы]] [[Иҫке Собханғол (Бөрйән районы)|Иҫке Собханғол]] ауылында   балалар китапханаһы һәм Үҙәк район китапханаһы хеҙмәткәрҙәре өсөн викидәрестәр үткәрелде. Был сараға [[Ҡырмыҫҡалы районы]]нан тәжрибәле ирекмәндәр {{u|Банат Валеева-Яубасарова|Банат Вәлиева-Яубаҫарова}} һәм {{u|Лилиә| Лилиә Мусина}} саҡырылды. Улар ярҙамында 6 кеше Башҡорт википедияһына теркәлде.
{{Фоторяд|Бөрйән балалар китапханаһында викидәрес.jpg|Бөрйән район китапханаһында викидәрес.jpg|текст=Бөрйән район китапханаһында викидәрес|color=#BBDD99}}

== 4-6 ноябрь ==
[[Файл:Volga wiki-seminar (6.11.17) 32.jpg|слева|130px]]
[[Йошкар-Ола]] ҡалаһында беренсе [[wmru:Приволжский вики-семинар 2017|«Волга буйы вики-семинары»]] булып үтте. Форумда википедиясыларҙан тыш [[Марий-Эл Республикаһы]]ның Мәҙәниәт министрлығының милләт һәм конфеция-ара мөнәсәбәттәр бүлеге начальнигы Игорь Садовин, Мари дәүләт университеты уҡытыусыһы Марина Ласточкина, [[тәржемә]]селәр, мари теле уҡытыусылары ҡатнашты. Семинарға килеүселәр «Марий Эл» дәүләт бейеү ансамбле концертын ҡараны. Козьмодемьянск ҡалаһындағы мәҙәни-тарихи музей коплексына вики-экспедиция ойошторолдо. Башҡорт Википедияһы вәкиле {{u|ZUFAr|Зөфәр Сәлихов}} семинарҙа ҡатнашыусыларҙы универсаль карточка ҡулланыу тәжрибәһе менән таныштырҙы.

== 2 ноябрь ==
«Аҡ тирмә» тарафынан башҡорт йәштәре өсөн ойошторолған ҡыҙыҡлы осрашыуҙар форматында Башҡорт Википедияһы хакимы {{u|Рөстәм Нурыев}} менән танышыу. БашВики тураһында әңгәмә һәм ғәмәли тәжрибәләр. {{u|Гүзәл Вильданова}}, {{u|Ынйы Иргалина}}, {{u|Розалия1977‎}}, {{u|ТагирКузбеков‎}} теркәлде.
{{Фоторяд|2017-11-02 WikiMeeting Ufa 1.jpg|2017-11-02 WikiMeeting Ufa 2.jpg|текст= Башҡорт йәштәре менән осрашыу|color=#BBDD99}}
== 30 октябрь ==
Башҡорт Википедияһы ирекмәне ‎{{u|Аҡҡашҡа}} Өфө ҡалаһының 123-сө лицейенда үтәсәк фәнни-ғәмәли конференцияға уҡыусыһын Башҡорт Википедияһы тураһында һөйләргә әҙерләне. Ул шулай уҡ Дим районы конференцияһында ла ҡатнашасаҡ. Урыҫ телендәге [https://vk.com/doc42123883_453350400?hash=1f07d6efd90e0b232c&amp;dl=449d66959f16011ffb «Башкирская Википедия: успехи и перспективы развития»] тигән темаға сығыш тыңлаусыларҙа ҡыҙыҡһыныу уятты.

== 14—15 октябрь ==
[[Файл:Moscow Wiki-Conference 2017 (photos) 68.jpg|слева|130px]]
Башҡорт Википедияһы ирекмәндәре  Мәскәүҙә «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы уҙғарған [[:wmru:Вики-конференция. 2017|XI халыҡ-ара вики-конференцияла]] ҡатнашты. Конференцияла рус,  бүрәт, лезгин, яҡут, тыва, татар, чечен, әрмән, украин, поляк Википедияларынан вәкилдәр ҡатнашты, иң ҙур делегация Башҡорт Википедяһынан булды.  Сарала Рәсәй һәм күрше илдәр телдәрендә Википедияны үҫтереү тураһында сығыштар булды. Башҡорт Википедияһы хакимы Рөстәм Нурыев «Рәсәй телдәрендәге Википедиялар» тигән түңәрәк өҫтәлде һәм секцияны алып барҙы.

== 10 октябрь 2017 йыл ==
[[Файл:Викиоләсәйҙәр бәләкәй кәңәшмәлә.jpg|безрамки|слева|130px|]]

Бөрйән районы Байназар ауылында викиоләсәйҙәр бәләкәй кәңәшмәгә йыйылды. Унда 14-15 октябрҙә Мәскәүҙә үтәсәк вики-конференцияға әҙерлек торошо ҡаралды. Башҡарылған эштәр барланды, алдағы яҡын арала эшләнәсәк эштәр күҙалланды.

== 10 октябрь 2017 йыл ==
[[Башҡорт дәүләт университеты]]ның Башҡорт филологияһы һәм журналистика факультеты башҡорт-инглиз бүлегенең 4-се курс студенттары менән осрашып, [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] [[Башҡорт Википедияһы]] эшмәкәрлеге менән таныштырҙы, башҡорт телен һаҡлау һәм артабан үҫтереүҙә ирекле интернет-энциклопедияның әһәмиәте тураһында һөйләне. Практик өлөштә студенттар нисек итеп Башҡорт Википедияһында теркәлеү, хаталар төҙәтеү, мәҡәлә тәржемә итеү буйынса беренсе аҙымдарын яһаны. [[Ҡатнашыусы:Lyaysan Sayfullina|Lyaysan Sayfullina]],[[Ҡатнашыусы:Gulsimush‎|Gulsimush‎]], [[Ҡатнашыусы:Миңлегөл|Миңлегөл]], [[Ҡатнашыусы:Земфира96|Земфира96]], [[Ҡатнашыусы:Lyalyakalim‎|Lyalyakalim‎]], [[Ҡатнашыусы:Alina Galeeva|Alina Galeeva]] теркәлде. Осрашыуҙы ойошторған һәм артабан да хеҙмәттәшлек итергә теләк белдергән, факультеттың башҡорт-шәрҡиәт кафедраһы уҡытыусыһы Гөлназ Абдулхаҡ ҡыҙы Иҫәнғоловаға ҙур рәхмәтебеҙҙе еткерәбеҙ! 
{{Фоторяд|БДУ студенттары.jpg|Башҡорт-инглиз бүлеге студенттары.jpg|текст= Башҡорт дәүләт университеты студенттары менән осрашыу| color=#BBDD99}}

== 6 октябрь 2017 йыл ==
Башҡорт Википедияһында 40 меңенсе мәҡәлә — [[Байконур]] яҙылды..

== 4 октябрь 2017 йыл ==
[[Файл:Вики-осрашыу.jpg|мини|справа|Стәрлетамаҡ ҡалаһындағы Жәлил Кейекбаев исемендәге
3-сө гимназияла вики-осрашыу]]
Башҡортостан Республикаһы Стәрлетамаҡ ҡалаһы ҡала округының «Жәлил Кейекбаев исемендәге 3-сө гимназия» муниципаль автономиялы дөйөм белем биреү учреждениеһында (Стәрлетамаҡ ҡалаһы, Хоҙайбирҙин урамы, 194) Башҡорт википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]] менән осрашыу үтте. Унда гимназияның директоры Шаһисолтанова А. Б., уҡыу һәм тәрбиә эштәре буйынса директор урынбаҫарҙары Баязғолова З. Т., Сафарова Р. Х.,уҡытыусылар Бикбаева З.Ғ., Равилова Г. Т., Хафизова Н. Ф.,Стәрлетамаҡ ҡала мәғариф бүлеге методисы Хафизова З. Р., Стәрлетамаөҡ ҡалаһының &quot;Ашҡаҙар&quot;ижтимағи-сәйәси гәзите хәбәрсеһе Ҡобағошова Р. М. һ.б. ҡатнашты. Ҡала шарттарында урыҫлашҡан башҡорт балаларында туған телгә ҡыҙыҡһыныу, ихтирам уятыуҙа, уҡытыу һәм тәрбиә эшендә башҡорт википедияһының әһәмиәте тураһында ентекле һөйләшеү береһен дә битараф ҡалдырманы. Яҡын киләсәктә википедияла эшләргә өйрәнеү буйынса махсус һабаҡтар алыу өсөн, Өфөнән ирекмәндәр саҡырырға тигән ҡарар ҡабул ителде. &quot;Ашҡаҙар&quot;гәзите хәбәрсеһе Ҡобағошова Р. М. ошо турала мәҡәлә әҙерләй.

== 6 сентябрь 2017 йыл ==
[[Файл:2017.09.06 WikiMeeting Ufa 2.jpg|безрамки|слева|130px]]
[[Өфө]] ҡалаһының «Иҙел» кафеһында (Өфө ҡалаһы, Цюрупа урамы, 17-се йорт) викиосрашыу үтте. Сарала [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]], [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]], [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]], [[Ҡатнашыусы:Lizalizaufa|Лилиә Ҡәйепова]], [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]], [[Ҡатнашыусы:Лилиә|Лилиә]], [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Минһылыу Абдуллина]] ҡатнашты. Осрашыуға шулай уҡ [[Рәсәй Федерацияһы]] Дәүләт Думаһы депутаты [[Ишһарин Рәмзил Рафаил улы|Рәмзил Ишһарин]] һәм уның ярҙамсыһы Руслан Кәримов килде. Яңы уҡыу йылы һәм [[Проект:Башҡортостан 100|«Башҡортостан 100»]] марафонының өсөнсө этабы башланыу айҡанлы, башҡортса Викидәреслек проектының ҡабаттан тергеҙелеүе тураһында йәнле аралышыу булды. 14-15 октябрҙә Мәскәүҙә үтәсәк Вики-конференцияға барыу мәсьәләһе ҡаралды һәм [[Башҡорт Википедияһы]] вәкилдәре исемлеге раҫланды. Рәмзил Рафаил улы Башҡортостан делегецияһының конференцияла ҡатнашыуын ойоштороуҙа ярҙам итәсәген белдерҙе. Ул шулай уҡ Дәүләт Думаһы тарафынан ирекмәнлек тураһында федераль закон проекты тураһында һөйләне һәм әҙерләнгән ҡанун буйынса фекер алышырға саҡырҙы.

== 1—3 сентябрь 2017 ==
[[Файл:Wiki-seminar in Derbent 2017 20.jpg|безрамки|слева|130px]]
[[Дағстан]] ҡалаһы Дербентта Дағстан телдәрендәге википедиялар проблемаларына арналған семинар булып үтте. Семинарҙы үткәреүгә коммерцияға ҡарамаған «Викимедиа РУ» партнёрлығы һәм «Дербент фонды», Лезгин халыҡтарының милли-мәҙәни ойошмаһы, «РИАДербент» мәғлүмәт агентлығы булышлыҡ итте. Семинарҙа Викимедиа РУ партнёрлығы директоры [[:w:ru:User:Drbug|В. В. Медейко]], рус википедияһынан [[:wmru:Участник:JukoFF|Дмитрий Жуков]], эрзя википедияһынан [[Ҡатнашыусы:Erzianj jurnalist|Андрей Петров]], лезгин һәм башҡорт википедияһы администраторы [[Ҡатнашыусы:Soul Train|Олег Абарников]], башҡорт википедияһынан Зөфәр Сәлихов һәм [[Ҡатнашыусы:Borovi4ok|Ришат Сәйфутдинов]] ҡатнашты. Семинар барышында башҡорт вики-өләсәйҙәренең видеосәләме тапшырылды. Осрашыуға филологтар, лингвистар, уҡытыусылар, йәмәғәт эшмәкәрҙәре саҡырылды. Дағстан телдәрендәге лезгин, авар, лак, чечен википедиялырына һәм инкубаторҙа булған бер нисә проектҡа булышлыҡ итеү һәм яңы ҡатнашыусылар мәсьәләләре тураһында һөйләшеү булды. {{Commons-inline|Category:Wiki-seminar in Derbent 2017|Wiki-seminar in Derbent 2017}}

== 22 август 2017 ==

[[Файл:Вики-кәңәшмә.jpg|мини]]
Бөрйән районы администрацияһы бинаһында викиағинәйҙәр [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғиҙәтуллина]], [[Ҡатнашыусы: Һәҙиә|Көнһылыу Ҡотлобаева]], [[Ҡатнашыусы:Вәлимә|Нәсимә Науразбаева]], [[Ҡатнашыусы:Резеда29|Резеда Сәғитова]], Сәлиә Ишбулдина һәм Фәниә Ибатуллина ҡатнашлығында мәғлүмәт-аналитик эш һәм кадрҙар буйынса бүлек начальнигы Ғүмәров М. В. кәңәшмә уҙғарҙы. Унда Бөрйән порталында эште нисек киң йәйелдереү, халыҡты йәлеп итеү тураһында эшлекле һөйләшеү алып барылды.

== 16 август 2017 ==

[[16 август]]а [[Бөрйән районы]]ның үҙәк китапханаһында урындағы ағинәйҙәр ҡоро (етәксеһе — [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]]) менән «Баҙал» ижадсылар берекмәһе ағзалары һәм «Таң» гәзите хәбәрселәре берлектә &quot;түңәрәк өҫтәл&quot;гә йыйылды. Сарала хаҡлы ялдағы һәм эшләп йөрөүсе уҡытыусылар, дин әһелдәре, мәҙәниәт һәм китапхана эшмәкәрҙәре, тыуған яҡты өйрәнеүселәр, ғөмүмән, яҙырға һәләте булған телһөйәр һәм илһөйәрҙәр ҡатнашты. Район хакимиәтенең мәғлүмәт-аналитик эш һәм кадрҙар буйынса бүлек начальнигы Ғүмәров Марсель Вәли улы һәм [[Байназар]] ауыл мәсетенең имам-хатибы Данияр хәҙрәттең ҡатнашыуы сараның бәҫен күтәрҙе. [[Башҡорт Википедияһы]]ның яңы асылған [[Портал:Бөрйән районы|Бөрйән порталында]] хеҙмәттәшлек итергә һәм заман менән ҡатар атларға теләүселәрҙе бер ҡорға туплау йәһәтенән ундағы эшлекле һөйләшеү бик урынлы булды. Унда ил-көн, тел мәсьәләләре менән бергә википедияның Бөрйән порталына районыбыҙҙың ер-һыу атамалары тарихы (фотолары менән), бай фольклор мираҫы өлгөләре, милли кейемебеҙ, шәхестәребеҙ, тарихи үткәнебеҙ, беҙҙе уратып алған тәбиғәтебеҙ (йылға-күл, тауҙар, ҡоштар, хайуандар донъяһы һ.б.) — барыһы-барыһы хаҡында ла аргументланған «ташҡа баҫырлыҡ» мәғлүмәт туплауҙың әһәмиәте тураһында ентекле аңлатыу алып барылды. Һөҙөмтәлә был эшкә олоһон да, кесеһен дә йәлеп итеү; вики-клуб өсөн бина юллап алып йыһазландырыу; уның етәксеһен һайлау һәм ижади төркөм туплау һ.б. аныҡ ҡарарҙар ҡабул ителде. Күмәк көс менән йырып сыҡҡанда, был эш үҙенә күрә еребеҙҙең хәтер китабын яҙыу, паспортлаштырыу, патентлау буласаҡ.

== 23 июль 2017 ==
[[Файл:Табын-фест 2017 06.jpg|безрамки|слева|130px]]
[[Архангел районы]]ның [[Абҙан шарлауығы]] янында Табын ырыуҙары берләшмәһе һәм Архангель муниципаль районы администрацияһы ойошторған «Табын-фест» йәштәр фестивале үтте. Фестивалгә Башҡортостандың Архангель, Ҡырмыҫҡалы, Ауырғазы, Ғафури, Ҡариҙел, Тәтешле райондарынан һәм Ырымбур өлкәһенән вәкилдәр килде. Фестивалдә халыҡ көнкүреше, кәсепселек, шәжәрә күргәҙмәләре ойошторолдо. Йәштәргә белем биреү маҡсатында экология, иҡтисад һәм башҡа йүнәлештә биш майҙансыҡ эшләне. Һанлы технологиялар майҙансығында Википедия тураһында Зөфәр Сәлихов һөйләне. Тыңлаусыларҙың барыһы ла Википедияның нимә икәнен, башҡорт бүлеге бар икәнен дә белә.
Артабан спорт ярыштары үткәрелде. Фестиваль концерт менән тамамланды. {{Commons-inline|Category:Табын-фест 2017|Табын-фест 2017}}

== 23 июнь 2017 ==
* [http://tv-rb.ru/teleproekty/informatsionno-razvlekatelnye/salyam/249241/?PAGEN_1=3 «Сәләм» тапшырыуы] «Башҡортостан 100» конкурсының икенсе этабы тураһында

== 20-21 июнь 2017 ==
Башҡорт Википедияһына [[Ҡатнашыусы:rita-akbulat|rita-akbulat]] етәкселегендә [[Башҡорт дәүләт педагогия университеты]]нда уҡыусы бер төркөм вики-сибәрҙәр килеп ҡушылды. {{U|Daniyar12}}, {{U|Агзамова}}, {{U|Иҡсанова Фәниә }}, {{U|Хәйбуллина Фәнүзә}}, {{U|Юлиә Рәфил ҡыҙы}}, {{U|Хамматова Рәхилә}}, {{U|Красавица1993}}, {{U|Рәғинә ханым}}, {{U|Нурсилә Данияр ҡыҙы}}, {{U|Әҡлимә12}} менән {{U|З. ӘЙЛЕ}} һәм {{U|Рөстәм Нурыев}} осрашып, Википедия менән таныштырып үтте.
{{Фоторяд|Bashkir wiki beauties 03.jpg|Bashkir wiki beauties 05.jpg|Bashkir wiki beauties 07.jpg|Bashkir wiki beauties 08.jpg|Bashkir wiki beauties 10.jpg|текст= Башҡорт дәүләт педагогия университеты талиптары, викисибәрҙәр менән осрашыу|color=#BBDD99}}

== 7 июнь 2017 йыл, Өфө ==
'''Көтөлмәгән викиосрашыу!''' [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]]дең Өфөгә эш сәфәре менән килеүе һәм мәшәҡәттәренең йәһәт тамамланыуы уңайынан [https://2gis.ru/ufa/firm/2393065583263026?queryState=center%2F55.944979%2C54.723217%2Fzoom%2F17 «Иҙел» кафеһында] алдан планлаштырылмаған викиосрашыу булды. Унда [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]], [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]], [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]], [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] ҡатнашты. Эшлекле һөйләшеү барышында Башҡорт Википедияһының ағымдағы торошона күҙәтеү яһалды, киләсәккә маҡсаттар билдәләнде.
== 21 май 2017 ==
Башҡорт Википедияһында 39 000-се — [[Халиҡова Рәйсә Хәлил ҡыҙы]] мәҡәләһе Таңһылыу Ҡыуандыҡова тарафынан яҙылды.

== 15 май 2017 ==
[[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона|«Рәсәйҙе бел. Дондан башла»]] конкурсына йомғаҡ яһалды. Башҡорт Википедияһы вәкилдәре төрлө кимәлдәге сараларҙа ҡатнашырға лайыҡлы икәндәрен тағы бер тапҡыр иҫбатланы. Сит телдәрҙәге мәҡәләләр номинацияһындағы ете урындың өсәүһен Башҡорт Википедияһы ирекмәндәре яуланы! Икенсе урында {{U|Банат Валеева-Яубасарова}}, дүртенсе урында {{U|Таңһылыу}} һәм алтынсы урында {{U|З. ӘЙЛЕ}}. Еңеүселәрҙе ысын күңелдән ҡотлайбыҙ! Артабан да көслө һәм эшһөйәр төркөм булып үҫербеҙ тип ышанабыҙ.

== 12-13 май 2017 ==
[[Файл:Өфө районы вики-клубы.jpg|thumb|Өфө районының Жуково ауылы википедистары]]
Өфө районының Жуково ауылында [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Аҡҡашҡа]] ойошторған вики-осрашыуҙа [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] вики-клуб ағзалары өсөн практик вики-дәрес үткәрҙе. Алдан теркәлеүселәр: [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Аҡҡашҡа]], [[Ҡатнашыусы:Зөләйха|Зөләйха]] белемдәрен камиллаштырһа, теркәлеп тә, эш башларға йөръәт итмәүсе [[Ҡатнашыусы:rita-akbulat|rita-akbulat]], [[Ҡатнашыусы:Таналыҡ|Таналыҡ]], шулай уҡ яңы теркәлеүселәр [[Ҡатнашыусы:Нурһылыу|Нурһылыу]], [[Ҡатнашыусы:Усманова Рита|Рита Усманова]] тәүге аҙымдарын яһаны, мәҡәләләр тәржемә итеп ҡараны. Сарала ҡатнашыусылар белдереүенсә, Википедия менән хеҙмәттәшлек — ҡыҙыҡлы ғына түгел, файҙалы шөғөл, уны тулыландырыу менән бер рәттән, белемеңде лә арттырырға мөмкин. Шулай уҡ википедистар онлайн дәрестәргә ҡарағанда, күҙмә-күҙ ҡарап белем алыуҙың күпкә һөҙөмтәлерәк икәнлеген билдәләне.

== 4-7 май 2017 ==
[[Файл:Logo YouTube por Hernando (2005-2011).svg|36px]][https://www.youtube.com/watch?time_continue=12&amp;v=-yEf-4xnQpU] Эстон Википедияһы һәм [[:ru:МАФУН|МАФУН]] ултырышы. Башҡорт Википедияһы тураһында 28:30 минутта.

== 24 апрель 2017 ==
2017 йылдың 24 апрелендә [[Ҡатнашыусы:Менәүерә Бохарбаева|Менәүерә Бохарбаева]] менән [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] [[Хәйбулла районы]] [[Маҡан]] ауылында үткән башҡорт теле уҡытыусылары йыйылышында ҡатнашты. Башҡорт телен уҡытыуҙа яңы алымдар ҡулланғанда, Википедияның да ярҙамы тураһында [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] һөйләне. Башҡорт Википедияһында эшләү, мәҡәләләр яҙыу һәм мөхәррирләү күрһәтелде.

== 23 апрель 2017 ==
[[Файл:Wiki-award 2017 (2017-04-25) 106.jpg|мини|слева]]
2017 йылдың 23 апрелендә тантаналы рәүештә сираттағы «Ирекле белем» һәм «Вики-премия 2017» тапшырылды. Уңышлы эшләгән ҡатнашыусыларға премия етенсе тапҡыр тапшырыла. Премия тапшырыу тантанаһы
«Экстрополис» Яндекс конференц-үҙәгендә үтте. Коммерцияға ҡарамаған Викимедиа партнёрлығы директоры Владимир Медейко инеш һүҙ менән сығыш яһаны. Кисәне радиожурналист Александр Плющев алып барҙы. Викимедианың төрлө проекттары буйынса премиялар тапшырылды. Рәсәй телдәре номинацияһында Башҡорт Википедияһынан [[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]] лайыҡ булды. Ул 2016 йылда 7196 төҙәтеү эшләгән. Ҡатнашыусы килә алмау сәбәпле, премия Зөфәр Сәлиховҡа тапшырылды. Форсаттан файҙаланып «Башҡортостан 100» беренсе этабында еңгән һәм Башҡорт Википедияһына ярҙам иткән [[Ҡатнашыусы:DonSimon|DonSimon]], [[Ҡатнашыусы:Soul Train|Soul Train]], [[:myv:Теиця:Erzianj jurnalist|Erzianj jurnalist]], [[:ru:Участник:JukoFF|JukoFF]] приздар тапшырылды. {{commons|Wiki-award 2017 photos|Вики-премия 2017}}

== 22 апрель 2017 ==
[[22 апрель|22 апрелдә]] [[Бөрйән районы]] муниципаль бюджет дөйөм белем биреү учреждениеһы [[Иҫке Собханғол (Бөрйән районы)|Иҫке Собханғол]] урта дөйөм белем биреү мәктәбендә [[Башҡорт Википедияһы]]ның Бөрйән районы вики-клубы етәкселәре, әүҙем вики-өләсәйҙәр [[Ҡатнашыусы: Һәҙиә|Һәҙиә]], [[Ҡатнашыусы: Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]] иницативаһы менән осрашыу ойошторолдо. Унда [[Өфө|Өфөнән]] [[Ҡатнашыусы: З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] ҡатнашты, БашВики хакимы [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] менән онлайн конференция үткәрелде. Уҡыусыларға Википедия эшмәкәрлеге тураһында мәғлүмәт бирелгәндән һәм Башҡорт Википедияһы эшмәкәрлегенә презентация үткәрелгәндән һуң, теләүселәр өсөн оҫталыҡ дәресе ойошторолдо. Яңы ҡатнашыусылар [[Ҡатнашыусы: Zul8390|Zul8390]] һәм [[Ҡатнашыусы: Laluu33|Laluu33]] теркәлде, техник сәбәптәр арҡаһында барлыҡ теләүселәр теркәлә алманы. Улар менән онлайн дәрестәр үткәрергә килешенде. Осрашыуҙа шулай уҡ бөрйәндәр вики-клуб эшен йәнләндереү, уның ағзалары һанын арттырыу, Википедияла Бөрйән районы порталын булдырыу тураһында ҡарар ителде.
Республикала Башҡорт Википедияһына етди иғтибар һәм осрашыу үткәреү өсөн урын биргән уҡыу йорто директоры Гәрәй Миңлеғәле улы Йомағоловҡа, информатика уҡытыусыһы [[Ҡатнашыусы:Рустам1987|Рөстәм Рәхимйән улы Вәлиуллинға]] һәм, ғөмүмән, уҡытыусылар коллективына ҙур рәхмәтебеҙҙе белдерәбеҙ һәм артабанғы тығыҙ, емешле хеҙмәттәшлеккә өмөт итәбеҙ. Сараны мәңгеләштергән Айнур Маликовҡа айырым рәхмәт!!!
* P.S. Көндөң икенсе яртыһында әүҙем ирекмәндәр [[Ҡатнашыусы:Таңһылыу|Таңһылыу]] менән [[Ҡатнашыусы:Вәлимә|Вәлимә]], тәүге мәҡәлә яҙыусы [[Ҡатнашыусы:Резеда29|Резеда29]] шәхси консультациялар алды.
{{Фоторяд|Зал тулы.jpg|Рәшиҙә Ғизәтуллина сығыш яһай.jpg|Һәҙиә (Көнһылыу апай) телмәр тота.jpg|&quot;Спекулирую&quot; честными именами Азата Алтынчурина, Семена Красоткина, Олега Абарникова и Дмитрия Ерохина).jpg|Оҫталыҡ дәресе.jpg|текст= Бөрйән районында вики-осрашыу|color=#BBDD99}}

== 7 апрель 2017 ==
[[Файл:V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 07.jpg|мини|слева]]
7-8 апрелдә [http://gotoural.com/posts/1378 «Екатеринбург-ЭКСПО» халыҡ-ара күргәҙмә залында «Ҙур Урал» V Халыҡ-ара туризм форумы] үтте. Мәртәбәле оло форумға власть органдарынан, туризм-мәғлүмәт үҙәктәренән вәкилдәр, туризм буйынса Рәсәй һәм сит ил эксперттары, эске һәм тышҡы туризм буйынса туроператорҙар йыйылды. Пленар ултырышта төрлө төбәктәрҙән һәм сит илдәрҙән 3 меңдән ашыу делегат ҡатнашты. Форумға Рәсәй википедистары ла саҡырылғайны. Екатеринбуг, Ҡурған өлкәһе вәкилдәре менән берлектә Башҡорстостандан [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|Зөфәр Сәлихов]] булды. Пленар ултырышта «Викимедиа РУ» йәмғиәт ойошмаһы ағзаһы Николай Литвинов Уралды популярлаштырыуҙа Википедияның әһәмиәте тураһында сығыш яһаны, «Вики Урал» халыҡ-ара конкурсының I этабы еңеүселәрен бүләкләне. Конкурстың Башҡорт Википедияһындағы өлөшө өсөн [[:wmru:Файл:IMG 7605.jpg|бүләктәр]] Зөфәр Сәлиховҡа тапшырылды.

Форум барышында ваҡиғалар менән бәйле, экологик, эшлекле туризм, һөнәри белем даирәһенә туристик ҡунаҡсыллыҡ системаһын индереү мәсьәләләре күтәрелде. Форум барышында «Ҙур Урал — „Турист сувениры“» фестиваль-конкурсына йомғаҡ яһалды. Финалға 10 сувенир етештереүсе һайлап алынған. Улар араһында [[башҡорт дебет шәле]]н етештереүселәр, Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районында башҡорт милли кейемен кейҙереп, ҡурсаҡ эшләүселәр булды. Туроператорҙар залында ла [[Башҡортостан]] үҙ экспозицияһын ҡуйған ине. Байрамды [[Өфө сәнғәт училищеһы]]нан килгән «Ләйсән» ансамбле башҡорт бейеүҙәре, йыр-моңдары менән биҙәне.{{Commons-inline|Category:Great Ural 2017|Ҙур Урал}}

{{Фоторяд|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 01.jpg|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 08.jpg|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 06.jpg|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 04.jpg|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 02.jpg|текст= «Ҙур Урал» V Халыҡ-ара туризм форумында|color=#BBDD99}}

== 30 март — 2 апрель ==
[[Файл:Wikimedia Conference 2017 Organizational Profile Wikimedians of Bashkortostan UG.pdf|мини|справа|Башҡортостан ирекмәндәре тураһында мәғлүмәт конференцияла ҡатнашыусылар диуарында]]
[[m:Wikimedians of Bashkortostan User Group|Башҡортостан викимедиасыларының]] ике вәкиле — [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] һәм [[Ҡатнашыусы:Visem|Visem]] Берлин ҡалаһында [[m:Wikimedia Conference 2017|Викимедиа конференцияһында]] ҡатнашты.
{{Фоторяд|Wikimedia Conference 2017 – Group photo 1 (big).jpg|Wikimedia Conference 2017.4.jpg|Wikimedia Conference 2017.5.jpg|Wikimedia Conference 2017.7.jpg|
текст= Берлин викиконференцияһы 2017|color=#BBDD99}}

* [[Ҡатнашыусы:Visem/WMCON2017|Берлин конференцияһынан Виктор Семенюктың отчеты]]
* [[:ru:n:Превращение «цыплёнка» в «орлёнка» на конференции Викимедиа в Берлине| Берлин конференцияһынан Зәйтүнә Ниғәмәтйәновның отчеты]]

== 23 март 2017 йыл ==
Башҡорт Википедияһында 38 меңенсе мәҡәлә яҙылды. [[Harmonia Caelestis|«Асмандар гармонияһы»]] исемле мәҡәләне [[Ҡатнашыусы:Alfiya55 |Әлфиә Аҡбутина]] тәржемәләй башланы.

== 12-13 март 2017 йыл ==
[[Бөрйән районы]] вики-өләсәйҙәре менән [[Байназар|Байназар ауылында]] [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] вики-дәрес үткәрҙе. Әүҙем википедистар [[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]], [[Ҡатнашыусы:Таңһылыу|Таңһылыу]], [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]], [[Ҡатнашыусы:Вәлимә|Вәлимә]], [[Ҡатнашыусы:Магира 62|Магира 62]], [[Ҡатнашыусы:Ғәзизә60|Ғәзизә60]] Башҡорт Википедияһында мәҡәләләр яҙҙы, Эстәлек тәржемәсене ҡулланды, ҡуйылған мәҡәләне мөхәррирләне, категориялар, һылтанмалар ҡуйып ҡараны, оҫталығын үҫтерҙе. Вики-дәреслектә лә эшләнеләр. [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]] менән [[Ҡатнашыусы:Магира 62|Магира 62]] Милеккә фотоһүрәттәрен тейәп, уны мәҡәләгә өҫтәне. [[Ҡатнашыусы:Рустам1987|Рустам1987]] исемле ҡатнашыусы теркәлде. Ғәҙәти сәйләү үткәрелде. Байназар ауылына бәйле мәҡәләгә ҡуйыр өсөн фото төшөрөлдө.
{{Фоторяд|Вики-урок.Бурзян1.jpg|Вики-урок.Бурзян2.jpg|Вики-урок.Бурзян3.jpg|Сәйләү.jpg|
текст= Бөрйәндә вики-дәрес|color=#BBDD99}}

== 25 февраль 2017 йыл ==
[[Файл:Табын ырыуының IV йыйыны 63.jpg|мини|слева]]
Башҡорт халҡы составындағы иң ҙур һәм ҡеүәтле берләшмәне тәшкил иткән [[Табын]] ырыуҙары IV йыйынын үткәрҙе. Был берләшмәгә Ҡырмыҫҡалы, Ғафури, Архангел, Учалы, Балтас, Тәтешле, Ауырғазы, Благовар райондарының ҡайһы бер ауылдары ҡарай. Шулай уҡ Ырымбур, Свердловск, Ҡурған, Силәбе өлкәләрендә, Татарстан Рес­публикаһында ла табындар йәшәй. Эшлекле форумға һәм райондан, һәр төбәктән вәкилдәр саҡырылды.

Йыйын «Табын ырыуы вәкилдәре китап донъяһында», «Архив документтарында — Табын ырыуы» күргәҙмәһе менән асылды. Китап, кәсепселек әйберҙәре күргәҙмәһе һәм һатыу ойошторолдо. Шәжәрә байрамына һәр район иң яҡшы, иң төплө шәжәрәләрен алып килде. Йыйын барышында, ырыу тарихы, этносты һаҡлап ҡалыу буйынса төрлө сығыштар булды. Саҡырылған ҡунаҡтар, башҡа ырыуҙарҙың ҡорбаштары һүҙ алды. Википедия тураһында сығышты ла дәртләнеп тыңланылар, йылы ҡабул иттеләр. Һуңында резолюция ҡабул ителде. Йыйын тик табын ырыуҙары вәкилдәре әҙерләгән үҙенсәлекле концерт менән тамамланды.

== 22 февраль 2017 йыл ==

[[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Аҡҡашҡа]] [[Дим районы]]нда Википедияны пропагандалау эшен ойошторҙо. Ағинәйҙәр ойошмаһының клуб ултырыштарында һәм башҡа төрлө сараларҙа Башҡорт Википедияһы менән таныштыра һәм яңы ҡатнашыусыларҙы саҡыра. Әлбиттә, әүҙем эшләп китерлек кешеләрҙе табыуы еңел түгел. 2016 йылдың декабренән бирле Өфө районы Яңы Жуково ауылында ла Вики-клуб башлап ебәрергә талпыналар. Яңы ҡатнашыусыларға эшләү серҙәрен өйрәтә. [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З.ӘЙЛЕ]] лә ярҙам итә, телефон аша консультациялар бирә. Википедия менән ир-аттар ҙа ҡыҙыҡһына.
 
[[Ҡатнашыусы:Лилиә|Лилиә]] лә үҙенең туғандарын-яҡындарын Википедияға ҡоҙалап маташа. Яңы ҡатнашыусыларға айырым дәрес үткәрә, телефон аша ла ярҙам итә. Вики осрашыуҙан һуң ҡыҙҙар беренсе мәҡәләләрен ҡуйҙылар ҙа инде. Теркәлгән ҡатнашыусылар тырышып эшләй, осрашыуға ла килергә әҙерҙәр.

== 22 февраль 2017 йыл ==

[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә]] 2017 йылдың ғинуар һәм февраль айҙарында [[Бөрйән районы|Бөрйән]] википедистары төркөмөн ойоштороу юҫығында маҡсатлы эш алып барҙы. Яңы ҡатнашыусыларҙы Википедияла эшләргә өйрәтеү буйынса айырым (индивидуаль) дәрестәр үткәрҙе. Яңы ҡатнашыусылар теркәлде: [[Ҡатнашыусы:Вәлимә|Вәлимә]], [[Ҡатнашыусы:Лилиә98|Лилиә98]], [[Ҡатнашыусы:Магира 62|Магира 62]], [[Ҡатнашыусы:Фәриҙә|Фәриҙә]], [[Ҡатнашыусы:Ғәзизә60|Ғәзизә60]].

== 21 февраль 2017 йыл ==
[[Белорет]] ҡалаһының 20-се мәктәбендә ''Халыҡ-ара туған телдәр кѳнѳнә'' ҡарата сара уҙҙы. Унда 70-ләп, атап әйткәндә, [[Белорет районы]]ның һәм Белорет ҡалаһының башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары, ата-әсәләр, уҡыусылар ҡатнашты. Осрашыуға килеүселәргә башҡорт Википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Мухамадеева|Эльза Мѳхәмәҙиева]] виртуаль энциклопедия тураһында дѳйѳм мәғлүмәт еткерҙе, ойошторолған конкурстар, марафондар, викиконференциялар тураһында һѳйләне. Ул башҡорт Википедияһына мәҡәләләр яҙған һәм үҙ тел бүлектәре аша [[Башҡортостан Республикаһы]]ның йәшәйеше, тарихы, йолалары, арҙаҡлы шәхестәре менән таныштырып, башҡорт милләтенең данын арттырған сит милләт ирекмәндәрен үрнәк итеп ҡуйҙы һәм барыһын да Википедияла эшләргә, Дәүләт Думаһы янындағы Йәштәр парламенты иғлан иткән «Бѳтә Рәсәй илһѳйәрҙәре» акцияһына ҡушылып, үҙебеҙҙең «Советтар Союзы Геройҙары», «Социалистик Хеҙмәт Геройҙары», «Рәсәй Федерацияһы Геройҙары», «Рәсәй Федерацияһы Хеҙмәт Геройҙары» тураһында яҙырға һәм шуның менән Википедияның башҡорт телендәге бүлеген артабан үҫтереүгә ниндәйҙер өлөш индерергә саҡырҙы.

== 20 февраль 2017 йыл ==
20 февраля 2017 года прошла встреча [[Ҡатнашыусы:Гүзәл Ситдиҡова|Гузаль Ситдыковой]] с учениками 131-й школы (Шакша). На встрече присутствовали учащиеся школы, изучающие башкирский язык (около 70 детей). Разговор шел о творческой деятельности, также было рассказано и о Башкирской Википедии, детей призвали участвовать в ее создании. [[Ҡатнашыусы:Гүзәл Ситдиҡова|Гүзәл Ситдиҡова]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Гүзәл Ситдиҡова|әңгәмә]]) 03:40, 22 февраль 2017 (UTC)

== 18 февраль 2017 йыл ==
# [[Өфө]] ҡалаһында үткән сираттағы вики-осрашыуҙа барлығы 26 ирекмән ҡатнашты.
# 2016 йылға йомғаҡ яһалды һәм 2017 йылға аныҡ маҡсаттар билдәләнде.
# Википедия киңлектәрендә ойошторолған конкурс-марафондарҙың көҙгө-ҡышҡы миҙгел һөҙөмтәләре иғлан ителде.
# «Кулинария марафоны» һәм «Ҡышҡы БУМ» вики-бәйгеләре еңеүселәре бүләкләнде.
# [[Сибай]] ҡалаһы, [[Бөрйән районы|Бөрйән]] һәм [[Өфө районы|Өфө райондары]] вики-клубтарына ноутбуктар тапшырылды.
# Вики-йәштәрҙе википедистар йәмғиәтенә ҡабул итеү тантанаһы ойошторолдо.
# Танышырға килгән ирекмәндәргә Башҡорт Википедияһы ручкаһы һәм оло өмөт бүләк ителде.
# Улар Википедияға теркәлде.
# Сәй мәжлесе үткәрелде.
# Төрлө темаларға фекер алышыу булды.
# Бер төркөм википедистар [[Башҡорт дәүләт академия драма театры|Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театрының]] «Нәркәс» спектаклен ҡараны.
{{Фоторяд|2016.02.20 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.26 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.38 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.47 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.48 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.50 WikiMeeting Ufa.jpg|текст= 2017 йылдың 18 февралендә вики-осрашыу|color=#BBDD99}}
{{Фоторяд|2016.02.49 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.31 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.32 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.30 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.27 WikiMeeting Ufa.jpg| текст=[[Ҡатнашыусы:Селтәр|Селтәрҙән]] күстәнәс һәм яңы көстәр|color=#BBDD99}}
{{Фоторяд|2016.02.41 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.42 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.43 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.44 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.45 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.46 WikiMeeting Ufa.jpg|текст=[[incubator:Wb/ba/Баш бит|Кулинария]] китабын яҙыусылар һәм «эш ҡорлалы» алыусылар|color=#BBDD99}}
{{Commons-inline|Category:2017.02.18 WikiMeeting Ufa|Вики-осрашыу 18.02.2017}}

== 13 февраль 2017 йыл ==
2000 йылдан алып 21 февраль билдәләнгән Халыҡ-ара туған тел көнөнә арналған сара Сибай ҡалаһының балалар модель китапханаһында [https://vk.com/baralbaeva?w=wall22229374_3049%2Fall ойошторолдо]. «Йыр булырлыҡ һүҙҙәр биргән, туған телем рәхмәт һиңә» исемле әҙәби-музыкаль кисәлә 9-сы лицейҙың 7 А класы уҡыусылары (18 бала, класс етәксеһе — М. З. Исхакова) теләк менән ҡатнашты. Башҡорт Википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән Аралбаева]] сығыш яһаны һәм уҡыусыларҙы, төркөмгә ҡушылып, бергә эшләргә саҡырҙы.

== 12 февраль 2017 йыл ==
[[Рәми Ғарипов]]тың тыуыуына 85 йыл тулыуға бағышлап «Юбилярға Википедия бүләге» проекты [https://vk.com/bash_wikipedia?w=wall-36070079_1714%2Fall рәсми иғлан] ителде. &lt;br /&gt;
Көн һайын Башҡорт Википедияһының баш битендә ошо даталғы юбилярҙар исемлеге яңыртыла. Шәхес тураһында мәҡәлә булған осраҡта уның фамилияһы — зәңгәр, мәҡәлә булмаған осраҡта ҡыҙыл төҫтә күренә. Әлеге ваҡытта Википедияла бик күп танылған шәхестәр тураһында мәҡәлә юҡ, шуға күрә исемлек башлыса ҡыҙыл төҫлө. Теләге һәм һәләте булған һәр кем үҙ аллы йәки әүҙем вики ирекмәндәр ярҙамында яңы мәҡәлә яҙа, элек яҙылған мәҡәләләргә мәғлүмәт өҫтәй ала. &lt;br /&gt;
Юбилей айында йәки бер ай алда яҙылған (тулыландырылған) мәҡәлә бүләк тип һанала. Бүләк иҫәбенә яңы мәҡәлә яҙғанда &lt;nowiki&gt;{{Юбилярға Википедия бүләге|Ҡатнашыусы исеме}}&lt;/nowiki&gt; ҡалыбы, ә тулыландырғанда &lt;nowiki&gt;{{Юбилярға Википедия бүләге яҡшыртылған|Ҡатнашыусы исеме}}&lt;/nowiki&gt; ҡалыбы мәҡәләнең фекерләшеү битенә ҡуйыла.

== 11 февраль 2017 йыл ==
Башҡорт википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Мухамадеева|Эльза Мухамадеева]] «Иҙел башы» Белорет яҙыусылар ойошмаһы ағзалары менән вики-осрашыу уҙғарҙы. Унда [[Учалы районы|Учалы]], [[Белорет районы|Белорет]] һәм [[Әбйәлил районы|Әбйәлил]] райондарынан 30-65 йәштәге 50-гә яҡын кеше ҡатнашты.

Ижад менән шөғөлләнеүселәргә википедия тураһында дөйөм мәғлүмәт бирелде, унда теркәлеү, эшләү нескәлектәре күрһәтелде. Әңгәмә барышында барыһының да тиерлек виртуаль энциклопедия тураһында әҙ мәғлүмәтле булыуы, уны Башҡорт википедияһы төркөмө менән бутауҙары, проектта ирекмәндәр түгел, ә ғалимдар, төрлө өлкә белгестәре генә эшләй тип яңылыш аңлауҙары асыҡланды.

21 февралдә, Бөтә донъя Халыҡ-ара туған телдәр көнөнә арналған район һәм ҡала кимәлендә үтәсәк сарала ла, википедия тураһында мәғлүмәт бирергә тип планлаштырылды.

Бынан тыш, [[Белорет]] ҡалаһы һәм районы мәктәптәре башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыларының методик берекмәһенең март айында уҙғарыласаҡ ултырышында ла википедияны файҙаланыу, уны дәрес менән бәйләү алымдары буйынса фекер алышыу өсөн тағы бер һөйләшеү ойоштороласаҡ.

== 1 февраль 2017 йыл ==
[[Белорет]] ҡалаһының [[Яныбай Хамматов]] исемендәге башҡорт гимназияһында район һәм ҡаланың абруйлы кешеләре, башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары, мәктәп уҡыусылары менән викиосрашыу уҙҙы. Башҡорт Википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Мухамадеева|Эльза Мухамадеева]] йыйылғандарға виртуаль энциклопедия тураһында ентекле мәғлүмәт бирҙе, унда теркәлеү, мәҡәләләр яҙыу, тәржемәләр эшләү нескәлектәре менән таныштырҙы. Уҡытыусылар дәрестәрҙе нисегерәк итеп википедия менән бәйләү, интегратив нигеҙҙә уҡытыу, проектлау, компьютер технологияларын ҡулланыу буйынса тәҡдим-кәңәштәр алды. Уларға [[Черкассы өлкәһе]] Шендеровка ауылының әҙәбиәт уҡытыусыһы ''Валентина Кодоланың'' уҡытыу процесында файҙаланған эш алымдары миҫал итеп килтерелде. Осрашыуҙа [[Инйәр (Белорет районы)|Инйәр]] 2-се башҡорт мәктәбе уҡытыусыһы ''Саматова Әлиә Марс ҡыҙы'' VIII, IX, X класс уҡыусылары менән класс сәғәте үткәрергә планлаштырҙы, [[Абҙаҡ]] урта мәктәбендә викиосрашыу уҙғарырға тип хәл ителде. Шулай уҡ, 17-се гимназия уҡытыусыһы ''Р. З. Әҡсәнова'', башҡорт гимназияһы уҡытыусыһы ''С. М. Ҡаһарманова'' яҡын арала википедияға теркәлеп, үҙ дәрестәрен википедия менән бәйләп үткәрергә тип ҡарар итте.

== 28 ғинуар 2017 йыл ==
[[Бөрйән районы]]ның [[Иҫке Собханғол]] ауылында семинар һәм вики-осрашыу булды. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] һәм [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] лекция һөйләп, оҫталыҡ дәресе үткәрҙе. Урындағы йәмәғәтселек ҙур ҡыҙыҡһыныу менән семинарға килде. Барыһы 18 кеше ҡатнашты, шул иҫәптән яңы иҫәп яҙмаһын булдырҙылар: [[Ҡатнашыусы:Серлебикә|Серлебикә]]‎, [[Ҡатнашыусы:Зөһрә Йәнбирҙина|Зөһрә Йәнбирҙина]], [[Ҡатнашыусы:Сәлиә58|Сәлиә58‎]], [[Ҡатнашыусы:Радик Денисламов|‎]], [[Ҡатнашыусы:Дамир Аллабирҙин|Дамир Аллабирҙин]]‎, [[Ҡатнашыусы:ДинарБадамшин|ДинарБадамшин‎]], [[Ҡатнашыусы:Роза79|Роза79]]‎, [[Ҡатнашыусы:Клара Ямгурсина|Клара Ямгурсина]], [[Ҡатнашыусы:Рүзилә|Рүзилә]].
 
{{Фоторяд|Бөрйәндә вики-семинар 01.jpg|Бөрйәндә вики-семинар 02.jpg|
текст= Бөрйәндә вики-семинар|color=#BBDD99}}


[[Категория:Алфавит буйынса порталдар]]</text>
      <sha1>i2ztsytnmjrfde42376jfznfc0rj8y6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152352</id>
      <parentid>1152351</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:16:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Рөстәм Нурыев</username>
        <id>43</id>
      </contributor>
      <comment>/* 22 август */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="160383" xml:space="preserve">{{Википедия:Ағымдағы ваҡиғалар/Закладки}}
	
{{Архив|2002 — 2013|2014 — 2015|2016}}	


= 2022 =
== 22 август ==
Башҡорт Википедияһының беренсе мәҡәләһен яҙыуға 2023 йылда 18 йыл тулыу айҡанлы китап баҫтырыуға ниәтләп [https://vk.com/wall-66803702%201531 хәйриә акцияһы] иғлан ителде. БашВики мәнфәғәтендә киң күләмле хәйриә сараһы беренсе тапҡыр ойошторола.

== Март ==
* 21 март— 31 май [[Проект:Вики-яҙ 2022]]
* 15 марттан 15 майға тиклем [[Проект:Башҡортостан ауылдары 2022|Башҡортостан ауылдары 2022]] ауылдары конкурсы үтә. Конкурс Wikimedia Fondetion грантына үткәрелә.

== 19 февраль ==
[[Файл:4-й форум башкирских википедистов.png|мини|слева]]
*[https://ba.wikipedia.org/w/index.php?search=Проект%3AМәғариф%20һәм%20Википедия.%20Башҡорт%20википедиясыларының%204-се%20форумы&amp;title=Махсус%3AЭҙләү&amp;ns0=1 Башҡорт википедиясылары форумы]: [https://www.youtube.com/watch?v=uYKTZZz2GkU 1-се өлөш], [https://www.youtube.com/watch?v=NqYgY6k6iAw 2-се өлөш], [https://www.youtube.com/watch?v=wG8NTDh8wJo 3-сө өлөш], [https://www.youtube.com/watch?v=bIqpFsjdAKI 4-се өлөш]
*Халыҡ-ара туған телдәр көнөнә арнап [https://ba.wikipedia.org/w/index.php?search=Проект%3AМәғариф%20һәм%20Википедия.%20Башҡорт%20википедиясыларының%204-се%20форумы&amp;title=Махсус%3AЭҙләү&amp;ns0=1 башҡорт википедиясылары сираттағы форумын] үткәрҙе. [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] — онлай-форматта үткән [https://kurultai.ru/ru/content/2990-istinnye-hraniteli-yazyka-i-kultury/ сара тураһында].

= 2021 =

== 4 май ==
Бөгөн, 4 майҙа Иҫке Собханғол ауылында Бөрйән вики клубы ирекмәндәре 2021 йылдың тәүге викидәресен үткәрҙе. Дәрес Бөрйән ағинәйҙәре төркөмө етәксеһе Рәшиҙә Хәй ҡыҙы өйөндә үтте.

'''Дәрес тематикаһы''':

1.Яңы ҡатнашыусы теркәү;

2.Яңы мәҡәлә төҙөү

3.Мәҡәләгә фото ҡуйыу

4.Викимилеккә фото тейәү

5.Транслейтта мәҡәлә тәржемәләү

6.Викидата тултырыу

'''Ҡатнаштылар''':Ғизәтуллина Рәшиҙә, Ҡотлобаева Көнһылыу, Ҡыуандыҡова Таңһылыу, Юлдашева Луиза, Науразбаева Нәсимә, Науразбаева Лилиә, Науразбаев Ирәндек, Юлмөхәмәтова Зөһрә, Вәлиева Мәҙинә.

&lt;gallery&gt;
Дәрес №2-2021.jpg|мини|File:Дәрес №2-2021
Дәрес №1 -2021. Бөрйән вики клубында яңы танышлыҡ.jpg|мини|File:Дәрес_№1_-2021._Бөрйән_вики_клубында_яңы_танышлыҡ
Викидәрес-2021.jpg|мини| File:Викидәрес-2021
&lt;/gallery&gt;

== 1 апрель ==
З1 мартта «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» бәйгеһе тамамланды. Был хаҡта 1 апрелдә ВКонтакте, Фейсбук социаль селтәрҙәре төркөмдәрендә мәғлүмәт бирелде

== 1 — 31 март ==

=== «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» бәйгеһе ===
* 1 мартта бәйгене ойоштороусыларҙың береһе Гүзәл Ситдиҡова [[Юлдаш (радио)|Юлдаш радиоһы]] аша сығыш яһап, бәйге башланыуын һәм уның маҡсаттарын хәбәр итте, бәйгелә ҡатнашырға саҡырҙы
* 10 март — бөгөн гранттың бер шарты үтәлде — конкурсҡа яҙылған мәҡәләләр һаны 300 сиген уҙҙы! Артабан да шундай уҡ көс-ҡеүәт менән дауам итегеҙ, арҡалаштар!
* «[[Башҡортостан ҡыҙы]]» журналының 2-се һанында журналист, шағирә [[Ҡотоева Гөлназ Мират ҡыҙы|Гөлназ Ҡотоеваның]] Гүзәл Ситдиҡова менән әңгәмәһе баҫылып сыҡты. «Ғүмерем зая үтмәһен тип йәшәйем» тигән әңгәмәлә Башҡорт Википедияһындағы топонимия тураһындағы конкурс, уның әһәмиәте тураһында һөйләнелә.

== 20 февраль ==
[[Файл:Башҡорт Википедияһына 15 йыл 74.jpg|безрамки|слева]]
Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрында Башҡорт википедистары форумы үтте. Форум Башҡорт Википедияһының 15 йыллыҡ юбилейына бағышланды.

* Форум тураһында мәғлүмәт [[Портал:Ағымдағы ваҡиғалар/Киң мәғлүмәт саралары беҙҙең турала|киң мәғлүмәт сараларында һәм социаль селтәрҙәр]] постарында

* Саранан[[:c:Category:Башҡорт Википедияһына 15 йыл|Айҙар Сәлихов фотолары Викимилектә]]

* Саранан [https://cloud.mail.ru/public/YxzU/bE956JndJ/ Айбулат Аҡбутин фотолары Майл. Ру папкаһында]

* [https://www.youtube.com/watch?v=g1U3pzPQUWI БашФондтың ЮТУБ каналындағы саранан тулы видеотапшырыу]

== 10 — 26 февраль ==

=== «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» бәйгеһе ===
* Башҡорт Википедияһына Башҡортостан башлығы биргән грант сиктәрендә 5 конкурс үткәреләсәк. Шуларҙың тәүгеһе — «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» темаһына. Ул ошо йылдың 1 мартынан 31-енә тиклем дауам итәсәк. Был хаҡта Башҡорт Википедияһы ирекмәне яҙыусы [[Гүзәл Ситдиҡова]] [[БСТ]]-ның [https://bash.news/bst/telecentr/108579-vecherniy-teletsentr-vypusk-ot-9-fevralya-2021-goda «Телеүҙәк» тапшырыуында хәбәр итте].
* 15 февралдә Гүзәл Ситдиҡова конкурс тураһында шулай уҡ ВКонтакте-Бәйләнештә сайтындағы сәхифәһендә мәғлүмәт бирҙе, унда фекер алышыуҙар дауам итәсәк [https://vk.com/feed?section=comments&amp;w=wall144637633_23516]
* 16 февралдә [[Юлдаш (радио)|Юлдаш радиоһы]] аша сығыш яһап, Гүзәл Ситдиҡова, һуңғы йылдарҙа ер-һыу атамаларында хаталар йыш осрай, «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» бәйгеһе ошо етешһеҙлектәрҙе бөтөрөү маҡсатында ла ойошторола, тине[https://bash.news/bash/news/144931-keyne-teleme-elle-elmerzek-begeleme], [https://vk.com/im?peers=c459_453431940&amp;sel=166222465&amp;w=wall-4647320_206942%2Fbe3eacae4776a6d621]
* 19 февралдә Гүзәл Ситдиҡова [[Юлдаш (радио)|Юлдаш радиоһы]] аша теманы дауам итте[https://bash.news/bash/news/145245-bashkort-vikipediyakhy-yarysh-iglan-itte]
* 26 февралдә Гүзәл Ситдиҡова Силәбе башҡорттары ҡоролтайының Башҡорт тарихы йылына арналған крайҙы өйрәнеү һәм топонимика буйынса беренсе өлкә фәнни-ғәмәли конференцияһында (онлайн) ҡатнашты һәм Силәбе топонимикаһы, «Тарихи Башҡортостан топонимияһы» конкурсы тураһында һөйләп, унда ҡатнашырға саҡырҙы.

== 16 ғинуар ==
15 ғинуарҙа Википедия үҙенең 20 йәшен билдәләне. Викимедиа Фондының Башҡарма директоры Кэтрин Маэр (Катрин Мар) үҙенең сығышында Башҡорт Википедияһын телгә алды. [https://www.youtube.com/watch?v=PzGAGfSObOw&amp;fbclid=IwAR2LXgkyic7jWO5QXnimA7UdPsbGhzmzCGsow5Wt1eamRfii4kmQKbdz0hk 44:48 минуттан ҡарарға]. Текстың тәржемәһе ({{u|Soul Train|Олег Абарников}}): «Russia’s Federal Agency for ethnic Affairs formally recognized Wikipedia’s contribution to preserving and strengthening Russia’s indigenous multilingualism and gave Bashkir Wikipedia a special Merit nomination. One of the First videos I saw celebrating the birthday came from Yakutsk in Russia — a different language — it was in Sakha language Wikipedia, so very cool!»
«Федеральное агентство по делам национальностей России официально признало вклад Википедии в сохранение и укрепление многоязычия коренных народов России и наградило Башкирскую Википедию премией в специальной номинации „За особые заслуги“. Одно из первых видео, которое я увидела в связи с празднованием юбилея [Википедии], было снято в Якутске, в России — на другом языке — это были участники из Википедии на языке саха, и это было очень круто!»

== 11 ғинуар ==
Башҡортостан Республикаһының граждандар башланғыстарына булышлыҡ итеү Фондының «Башҡортостан Республикаһы дәүләт телдәрен һәм Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәрен һаҡлауға һәм үҫтереүгә субсидия рәүешендә бирелгән грант конкурсында еңеүселәр теҙмәһен раҫлау тураһында» беренсе һанлы приказы сыҡты. Еңеүселәр исемлегенә Энциклопедик белем таратыуға булышлыҡ итеүсе «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығының «Башҡорт Википедияһы һәм Викимедианың башҡорт телендәге туғандаш проекттары ирекмәндәренә ярҙам итеү үҙәге» исемле проекты ла ингән.

= 2020 =

== 20 ноябрь ==
Башкортстан викимедиачылары кулланучылар төркеменең 3 башкорт вики-әбисе Википедиянең татар телле бүлегенә өлешләре аркасында Казандагы Татар телле интернетны үстерү эшчәнлегенә багышланган чарада танылды. ''[[Википедия:Ҡоролтай#Татарча Википедия @ Белем җәүһәрләре 2020 нәтиҗәләре|Күбрәк укырга]]''
 
&lt;gallery&gt;
File:Белем җәүһәрләре 2020 02.jpg|[[File:Flag of Bashkortostan.svg|20px]] [[User:Guram52|Guram52]]нең 2 нче урын дипломы
File:Белем җәүһәрләре 2020 03.jpg|[[File:Flag of Bashkortostan.svg|20px]] [[User:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]]ның 2 нче урын дипломы
File:Белем җәүһәрләре 2020 04.jpg|[[File:Flag of Bashkortostan.svg|20px]] [[User:Akkashka|Akkashka]]ның 3 нче урын дипломы
&lt;/gallery&gt;

== 5 ноябрь ==
Башҡорт Википедияһының 15 йыллығы, «Башҡортостан Викимедиасылары» төркөмөнөң 5 йыллығына бағышланған[https://docs.google.com/document/d/1ESIWbhowNUCj-pRS8elXPnTAa8xrMqTa76Cfnrs4vIs/edit?fbclid=IwAR1DZcgvPBVSZdqsC5Gl_Hjq5ZEbgyTpmDw5uf1tJTLTVMEaXMcDUzWbKxE О Башкирской Википедии и проектах Викимедиа на башкирском языке] исемле юбилей доклады баҫтырылды.

== 4 ноябрь ==
[[Проект:Энциклопедия үҙәге|«Энциклопедия үҙәге»]] бәйгеһенә йомғаҡ яһалды:
* '''Номинация #1 — «Статьи Википедии на русском языке»''' өлөшөндә
: 1-се урыннды {{u|Sherbn}} (151 статья и 211 баллов) яуланы
* '''Номинация #2 — «Статьи Википедий на языках народов России»''' өлөшөндө биш призлы урынды ла башҡорт бүлеге ирекмәндәре яуланы:
: 1-2-се урын — {{u|Guram52}} (405 статей и 400 баллов) һәм {{u|Юлдашева Луиза}} (325 статей и 400 баллов)
: 3-сө урын — {{u|З. ӘЙЛЕ}} (325 статей и 355 баллов)
: 4-се урын — {{u|Таңһылыу}} (155 статей и 172 балла)
: 5-се урын — {{u|Akkashka}} (101 статья и 170 баллов)

== 1 ноябрь ==
«[[Проект:Тарихи Башҡортостан топонимияһы|Тарихи Башҡортостан топонимияһы]]» конкурсы башланды. Үткәреү ваҡыты 1-30 ноябрь.

== 30 октябрь ==
'''[[meta:Онлайн ВикиШкола Рустама Нурыева|Рөстәм Нурыевтың онлайн ВикиМәктәбе]]''' асылыуы тураһында Фейсбук һәм Вконтакте социаль селтәрендә БашФод иғлан итте.

== 18 июль ==
Төрки телле викимедиасыларҙың сираттағы онлай-осрашыуы үтте. Сарала Башҡортостан викимедиасылары юзер-төркөмөнән {{u|З. ӘЙЛЕ}} ҡатнашты. Осрашыуҙа [https://w.wiki/XGX Төрки марафоны 2020 бәйгеһенә йомғаҡ яһалды], бүләктәр ебәреү мәсьәләләре ҡаралды. Ҡатнашыусылар икләсәккә пландар билдәләне. Сираттағы осрашыу 19 сентябргә тәғәйенләнде. Ноябрҙә төрөк-рус телдәрендәге беренсе онлайн-вики-конференция уҙғарыу планлаштырылды. 3 октябрь — ТӨРКСОЙ тарафынан булдырылған Төрки телле илдәрҙең хеҙмәттәшлек көнө билдәләнә. Был көндө Төрки телле викимедиасылар бер көнлөк вики-марафон менән билдәләргә ниәтләй. [https://www.turksoy.org/ru/news/2020/01/07/5e3a998c3d431 2020 йыл ҡаҙаҡ шағиры Абай Ҡонанбаев йылы] тип иғлан ителгәнлектән, марафонды шул темаға арнау ихтималлығы ла ҡаралды.

== 1 июнь ==
Wikiscan.org сайтында [http://ba.wikiscan.org/?usort=total&amp;bot=0&amp;detail=0&amp;menu=userstats&amp;date_filter=202005 май айында викиэшмәкәрлек тураһында мәғлүмәт сыҡҡан].

«Викимедиа РУ» директоры Владимир Медейко кәңәше менән һәр йүнәлеш буйынса юғары һөҙөмтә күрһәткән бишәр ирекмәнгә Күсмә байраҡ тапшырыла:
* '''Яңы мәҡәләләр яҙыу буйынса''': 1. {{u|З. ӘЙЛЕ}} (55 мәҡәлә) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 2. {{u|Банат Валеева-Яубасарова}} (54) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 3. {{u|Юлдашева Луиза}} (51) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 4. {{u|Таңһылыу}} (21) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 5. {{u|Тутыйғош}} (17) {{флаг|Башҡортостан||30px}}.
* '''Өҫтәлгән мәғлүмәт күләме буйынса''': 1. {{u|З. ӘЙЛЕ}} (617К) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 2. {{u|Юлдашева Луиза}} (597К) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 3. {{u|Тутыйғош}} (590К) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 4. {{u|Банат Валеева-Яубасарова}} (439К) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 5. {{u|Таңһылыу}} (210){{флаг|Башҡортостан||30px}}.
* '''Төҙәтеүҙәр күләме буйынса''': 1. {{u|Айсар}} (1000) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 2. {{u|Рөстәм Нурыев}} (891) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 3. {{u|Юлдашева Луиза}} (530) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 4. {{u|З. ӘЙЛЕ}} (483) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 5. {{u|Банат Валеева-Яубасарова}} (313) {{флаг|Башҡортостан||30px}}.
* '''Сарыф ителгән ваҡыт буйынса''': 1. {{u|Рөстәм Нурыев}} (29 көн) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 2. {{u|Айсар}} (27) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 3. {{u|З. ӘЙЛЕ}} (23) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 4. {{u|Таңһылыу}} (23) {{флаг|Башҡортостан||30px}}, 5. {{u|Тутыйғош}} (22) {{флаг|Башҡортостан||30px}}.

[https://www.facebook.com/guzalzuyak «Фейсбук» социаль селтәрендә] Википедия мәҡәләләренә һылтамалар ҡуйыуҙы әүҙемләштергән {{u|Guram52}}-гә Күсмә байраҡ {{флаг|Башҡортостан||30px}} тапшырыла.

== 21 май ==
'''21 май, 19:30'''. Сираттағы [[Википедия:Викиосрашыу#21 май|онлайн-конференция]] үтте. Turkic Marathon 2020 бәйгеһен ойоштороу мәсьәләһе ҡаралды. Конференцияла [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]], [[Ҡатнашыусы:Guram52|Guram52]], {{u|З. ӘЙЛЕ}}, {{u|Һәҙиә}}, {{u|Таңһылыу}}, {{u|Аҡҡашҡа}}, {{u|Zlgll}}, {{u|Тутыйғош}}, {{u|Alfiya55}}, {{u|ZUFAr}}) ҡатнашты.

== 18 май ==
Викиөләсәйҙәрҙең халыҡ-ара юзер-төркөмө Wikigrannies User Group '''''Халыҡ-ара музейҙар көнө''''' айҡанлы флешмоб үткәрҙе [https://w.wiki/TTx]. Флешмобта башҡорт ирекмәндәренән тыш Әрмәнстандан {{u|Նարինե Մուրադյան|Narine Muradyan}}, Төркиәнән {{u|Basak|Başak}}, Македониянан {{u|Violetova}}, Италиянан {{u|Camelia.boban}}, Финляндиянан {{u|Yupik|Yupik}} (Kimberli Mäkäräinen), Украинанан {{u|Visem }} ҡатнашты.

* '''Narine Muradyan''' яҙҙы: ''члены Викиклуба Алаверди любезно приняли ваш арт-вызов и перевели статьи о музеях Башкортостана и Доме-музее Владимира Ленина (Уфа) на армянский язык. Мы предлагаем вам написать об армянских музеях. Здесь вы можете найти список, выбрать любой музей и перевести на башкирский язык''.
* '''Camelia.boban''' яҙҙы: «Мои дорогие, редактирование WikiDonne в итальянской Википедии для Международного Дня музеев закончилось 20 мая в полночь. В результате появилось 17 новых статей и 8 улучшенных. Из новых три-это музеи Башкортостана: Национальный музей Республики Башкортостан, художественный музей Нестерова в Уфе, Мемориальный дом Маджита Гафури и один-биография поэта и писателя Маджита (Мазита) Гафури.»
* '''Başak''' тәҡдим индерҙе: &quot;Я предлагаю написать об археологическом музее Хатая, о музее мозаики Зеугма
* '''Visem''' яҙҙы: «Добавил музеи Салавата Юлаева, Рами Гарипова и Мажита Гафури, которые я посетил (можете использовать мои фото) и считаю что статьи о них нужно перевести на как можно больше языков. Также предлагаю для перевода на башкирский: uk:Національний музей історії України, uk:Національний музей історії України у Другій світовій війні, uk:Національний музей історії України, uk:Лисичанський міський краєзнавчий музей, uk:Музей писанкового розпису, uk:Музей космонавтики імені Сергія Павловича Корольова и много других музеев Украины».
* [[User:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] «Создали список из [[w:ba:Проект:Башҡортостан мәҙәниәте/Музейҙар|100 музеев Башкортостана]] в Башкирской Википедии, продолжаем пополнять. Отправил письмо генеральному директору Национального музея Республики Башкортостан с поздравлением и с предложением использовать проекты Викимедиа для повышения узнаваемости музеев республики в мировом масштабе»
* {{u|Guram52}} Флешмобта ҡатнашыусыларҙың барыһына ла ҙур рәхмәт. Үҙем Visem тәҡдиме менән [[Лисичанск ҡала төбәкте өйрәнеү музейы]] тигән мәҡәлә яҙҙым. Рөстәм Нурыев, Камелия, Кимберли, Başak музейҙар таблицаһы ҡуйҙы — был таблицалар буйынса эш артабан да дауам итәсәк.

== 14 май ==
'''Сираттағы [[Википедия:Викиосрашыу|Викиосрашыу]]'''. Өфө ваҡыты менән киске һигеҙенсе яртыла (19:30) икенсе ЗУМ конференция башланды. Конференцияла {{u|Рөстәм Нурыев}}, {{u|З. ӘЙЛЕ}}, {{u|Һәҙиә}}, {{u|Guram52}}, {{u|Аҡҡашҡа}} һәм Эрзә Википедияһы хакимы Андрей Петров ҡатнашты. Эшлекле осрашыу бер сәғәт дауам итте. {{u|Рөстәм Нурыев}} [[Проект:Башҡортостан мәҙәниәте/Музейҙар|Башҡортостан музейҙары]] исемлеген төҙөү, Викидатала һәр музей өсөн элемент яҙмаларын булдырыу тураһында һөйләйне. Нисек эшләргә ноутбук экранынан күрһәтте. Оҫталыҡ дәресенән һуң йәнле әңгәмә булды. Андрей Петров Эрзә Википедияһы менән таныштырҙы. Аныҡлау: беренсе ЗУМ конференция 7 майҙа ойошторолғайны.

== 7 май ==
52000 мәҡәлә яҙылды. [[Доспалова Екатерина Николаевна]], беренсе авторы {{u|Юлдашева Луиза}}.

== 6 май ==
Апрель айында викиэшмәкәрлек тураһында мәғлүмәт Wikiscan.org сайтында сыҡҡан. «Викимедиа РУ» сайтында һәр ай һайын яңырып торған [[wmru:Умный регион/Многоязычие/Редакторы/Предыдущий месяц/Общий#Википедия|таблица]] сыға.
* Башҡорт Википедияһында эшләгән һәр ирекмәнгә оло рәхмәт. Тулы мәғлүмәт түбәндәге таблицаларҙа:
# [http://ba.wikiscan.org/date/202004/stats дөйөм статистика]
# [http://ba.wikiscan.org/?usort=edit&amp;bot=0&amp;detail=0&amp;menu=userstats&amp;date_filter=202004 Төҙәтеүҙәр буйынса исемлек], Күсмә байраҡ {{u|Айсар}}ға тапшырыла. {{флаг|Башҡортостан||30px}}
# [http://ba.wikiscan.org/?usort=new_main&amp;bot=0&amp;detail=0&amp;menu=userstats&amp;date_filter=202004 Яңы мәҡәләләр яҙыу буйынса исемлек], Күсмә байраҡ {{u|Юлдашева Луиза}}ға тапшырыла. {{флаг|Башҡортостан||30px}}
# [http://ba.wikiscan.org/?usort=diff_tot&amp;bot=0&amp;detail=0&amp;menu=userstats&amp;date_filter=202004 Өҫтәлгән мәғлүмәт күләме буйынса исемлек], Күсмә байраҡ {{u|Юлдашева Луиза}}ға тапшырыла. {{флаг|Башҡортостан||30px}}
# [http://ba.wikiscan.org/?menu=dates&amp;filter=user&amp;sort=tot_time&amp;date=202004&amp;list=users Сарыф ителгән ваҡыт буйынса исемлек], Күсмә байраҡ {{u|Айсар}}ға тапшырыла. {{флаг|Башҡортостан||30px}}

== 26 апрель ==
ТАТАР 4.0 — 2020 — татар халҡының мәҙәниәте, тарихы һәм фәндәге урыны тураһында Татар Википедияһында яңы мәҡәләләр яҙыу һәм өҫтәмәләр индереү буйынса тематик бәйгелә вики-арҡалашыбыҙ {{u|Zlgll}} «Фән» темаһында «Иң шәп мөхәррир» номинацияһында 1-се урын яуланы. Еңеүселәр 26 апрелдә — Татар теле көнөндә иғлан ителде. Жюри составында {{u|З. ӘЙЛЕ}} эшләне.
Конкурс быйыл икенсе тапҡыр үткәрелә. Былтыр был бәйгелә башҡорт википедистары ике беренсе урын яулағайны.

== 18 март ==
[[Файл:Әтек ауылында викидәрес.jpg||thumb|слева|100px|]]
Бөрйән вики-клубы етәксеһе {{u|Һәҙиә|Көнһылыу Ҡотлобаева}} райондың Әтек ауылында википедия менән ҡыҙыҡһыныусылар өсөн таныштырыу дәресе үткәрҙе. Ғәҙәммшин Рамазан, Ишбулатова Фәйрүзә, Әбүбакирова Роза, Ғәҙәммшина Рәйсә, Баймөхәмәтова Айгөл, Зарипова Алсыу тәүге һабаҡтар алды. Шулай уҡ Иҫке Собханғол ауылында Юлмөхәмәтова Зөһөрә Башҡорт википедияһында теркәлеү үтеп, мәҡәлә яҙыу күнекмәһен үҙләштерҙе.

== 17 март ==
* '''[[:meta:Bridges across Cultures/Results/ru|Подведены итоги]]''' третьего конкурса «Межкультурные мосты 2019», в котором впервые приняли участие языковые разделы России (русский, башкирский, чеченский и лезгинский). Россия по общему вкладу опередила участников с Ближнего Востока и Северной Африки, хотя, конечно, если бы в первой половине декабря не было других важных событий (конкурс о выпускниках и наставниках, Месяц Азии), то результат мог бы быть ещё более впечатляющим.

«Всего в рамках этого конкурса было создано или улучшено 769 пошедших в зачёт статей: 287 статей были написаны в испанском и португальском, 201 — в арабском, персидском и турецком разделах Википедии, и 281 — в русском, башкирском, чеченском и лезгинском разделах. 57 участников представили как минимум одну статью, зачтённую в ходе конкурса».

Ниже представлена пятёрка самых продуктивных участников (призы получат, к сожалению, только первые трое) от России, выступившей в качестве отдельного региона:
# '''[[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]]''' (Башкирская ВП) — 980 баллов
# '''[[:ru:Участник:Villarreal9|Villarreal9]]''' (Русская ВП) — 730 баллов
# '''[[:ru:Участник:Арсенич|Арсенич]]''' (Русская ВП) — 335 баллов
# [[Ҡатнашыусы:Alfiya55|Alfiya55]] (Башкирская ВП) — 310 баллов
# [[:ce:Декъашхо:Саид Мисарбиев|Саид Мисарбиев]] (Чеченская ВП) — 215 баллов
После совещания с организаторами мы приняли решение присудить приз за качество участнику '''[[:ru:Участник:Balabinrm|Balabinrm]]''' за статью «[[:ru:Иезуитские миссии на землях индейцев гуарани]]» (РВП). Интересно, что приз за качество в Латинской Америке вручили за статью о [[:ru:Нижне-Архызское городище|Нижне-Архызском городище]], [[:pt:Assentamento antigo de Arkhyz|написанной]] в Португальской ВП участником Zervim.


* [[Башҡортостан юлдаш телевидениеһы]]ның Башҡорт Википедияһының 15 йыллығына арналған «Телеүҙәк» тапшырыуында {{u|Guram52|Гүзәл Ситдиҡова}}, {{u|З. ӘЙЛЕ|Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова}}, {{u|ZUFAr|Зөфәр Сәлихов}}, {{u|Аҡҡашҡа|Миңһылыу Абдуллина}} ҡатнашты. Тапшырыуҙа ҡатнашыусылар яңы танылған [[m:Wikigrannies User Group/ba|Викиөләсәйҙәр]] юзер-төркөмө менән таныштырҙылар. Тапшырыуҙа, шулай уҡ, [[Башҡорт Википедияһы]]ның тарихы, бөгөнгөһө тураһында һүҙ барҙы. [[Файл:Телецентр 17032020 БСТ 01.jpg|безрамки|справа|100px]]

== 13 март ==
[[Файл:WikiGrannies User Group.svg|thumb|слева|100px|]]
[[Викимедиа фонды]]ның Берләштереү комитеты (АффКом) ҡарарына ярашлы, [[Вики-өләсәйҙәр]] төркөмө Глобаль Вики-өләсәйҙәр юзер-төркөмө тип танылды[https://meta.wikimedia.org/wiki/Affiliations_Committee/Resolutions/Recognition_of_Wikigrannies_User_Group].

== 10 март ==
Бөрйән муниципаль районының Иҫке Собханғол дөйөм белем биреү мәктәбендә Башҡорт Википедияһының Бөрйән районы вики-клубы ағзалары Рәшиҙә Ғизәтуллина,Көнһылыу Ҡотлобаева, Луиза Юлдашева уҡытыусылар өсөн семинар ойошторҙо. Унда район хакимиәте башлығы Ғәзиз Манапов, уның урынбаҫары Ришат Шәрипов, район мәғариф бүлеге мөдире Илназ Хисмәтуллин, методист Илүзә Рысбаева ҡатнашты. Эшлекле аралашыуҙан һуң түбәндәге резолюция ҡабул ителде:

1. Башҡорт Википедияһындағы ирекмәнлек өсөн аттестацион бал өҫтәү тураһында район мәғариф бүлеге исеменән Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығына мөрәжәғәт менән сығырға;

2. Википедияның тормоштоң төрлө өлкәһендәге әһәмиәтен киңерәк танытыу һәм төрлө административ кимәлдә ярҙам күрһәтеү өсөн вики-ирекмәнлекте дәүләт кимәлендә йәмәғәт эше итеп рәсми таныуҙы һорарға;

3. Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты инициативаһы менән иғлан ителгән һәм Башҡортостан Республикаһы Башлығы хуплаған 2020 — Башҡорт теле йылы сиктәрендә районда википедия хәрәкәтен киң йәйелдерергә;

4. 15 марттан 15 апрелгә тиклем 1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышындағы Бөйөк Еңеүҙең 75 йыллығына бағышланған вики-айлыҡ сиктәрендә һуғыш һәм тыл ветерандары тураһында мәҡәләләр яҙыу һәм Викимилеккә фотолар тейәү буйынса район конкурсы үткәрергә.

&lt;gallery&gt;
Бөрйән районы уҡытыусылары өсөн викисеминар.jpg|мини|Бөрйән_районы_уҡытыусылары_өсөн_викисеминар
Ғәзиз Миңлеәхмәт улы Манаповтың сығышы.jpg|мини|Ғәзиз_Миңлеәхмәт_улы_Манаповтың_сығышы
Көнһылыу Ҡотлобаеваның сығышы.jpg|мини|Көнһылыу_Ҡотлобаеваның_сығышы
Луиза Юлдашеваның сығышы.jpg|мини|Луиза_Юлдашеваның_сығышы
Башҡорт Википедияһының Бөрйән районы вики-клубы ойошторған семинар.jpg|мини|Башҡорт_Википедияһының_Бөрйән_районы_вики-клубы_ойошторған_семинар
&lt;/gallery&gt;

== 8 февраль ==
Википедия ирекмәндәренә бағышланған шиғыр ижад ителде. Авторы — өлөсәйҙәргә Википедияға юл күрһәтеүсе, беренсе вики-өләсәй Гүзәл Ситдиҡова.

''ВИКИӨЛӘСӘЙҘӘРГӘ МӘҘХИӘ''
{{столбцы}}
{{столбец}}
Селтәр шәлдәр бәйләй ине

Өләсәйҙәр элгәре,

Хәҙер интернет селтәре

Сырмап алған үҙҙәрен.

Тарих һөйләй, бешерәләр,

Тос йомаҡтар сисәләр,
{{столбец}}
Берсә тауҙарға менәләр,

Берсә диңгеҙ кисәләр.

Улар шулай Йыһанды ла

Урап ҡайта тиҙ генә,

Тәржемә менән ҡайнайҙар -

Бәхәстәргә түҙ генә!
{{столбец}}
Ни һораһаң — тиҙ-тиҙ генә

Яуап таба һалалар,

Юҡ белмәгән ауылдары,

Юҡ белмәгән ҡалалар…

Фотоларҙы оҫта ғына

Тейәйҙәр интернетҡа,
{{столбец}}
Нимә генә эшләмәйҙәр

Виртуаль кабинетта!

Яҙған мәҡәләләрен дә

Байтта ғына үлсәйҙәр!

Ябай өләсәй түгелдәр -

Был вики — өләсәйҙәр!

Гүзәл Ситдиҡова
{{столбцы/конец}}

== 6 февраль ==
2019 йылда иң әүҙем 10 ирекмән эшмәкәрлегенә йомғаҡ яһалды. [https://ba.wikiscan.org/?usort=edit&amp;bot=0&amp;detail=1&amp;menu=userstats&amp;page=1&amp;date_filter=2019 Wikiscan] нигеҙендә иҫәпләнде.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! № пп !! Ҡатнашыусы !! Мөхәррирләү &lt;br&gt;һаны!! Балл !! Ҡатнашыусы !! Мәҡәлә һаны !! Балл !! Ҡатнашыусы !! Индерелгән күләм (Мбайт) !! Балл !! Ҡатнашыусы !! Эш көнө !! Балл !! Ҡатнашыусы !! Дөйөм балл !! Урын
|-
| 1 || Айсар || 17,110 || 10 || Юлдашева Луиза || 1,334 || 10 || Юлдашева Луиза || 11 M || 10 || Айсар || 362 || 10 || Айсар || 27 || 3
|-
| 2 || Юлдашева Луиза || 9,323 || 9 || Банат Валеева-Яубасарова || 806 || 9 || Банат Валеева-Яубасарова || 9.3 M || 9 || Юлдашева Луиза || 328 || 9 || Юлдашева Луиза || 38 || 1
|-
| 3 || ZUFAr || 2,244 || 8 || Guram52 || 555 || 8 || Тутыйғош || 7.1 M || 8 || ZUFAr || 282 || 8 || ZUFAr || 16 ||  6-7
|-
| 4 || Guram52 || 5,451 || 7 || Ryanag || 433 || 7 || Айсар || 4.9 M || 7 || Guram52 || 281 || 7 || Guram52 || 28 || 2
|-
| 5 || Тутыйғош || 3,494 || 6 || Тутыйғош || 345 || 6 || Guram52 || 4.7 M || 6 || Тутыйғош || 257 || 6 || Тутыйғош || 26 || 4
|-
| 6 || Рөстәм Нурыев || 4,801 || 5 || Таңһылыу || 277 || 5 || Ryanag || 4.5 M || 5 || Рөстәм Нурыев || 246 || 5 || Рөстәм Нурыев || 10 || 8
|-
| 7 || Аҡҡашҡа || 2,677 || 4 || Аҡҡашҡа || 232 || 4 || Аҡҡашҡа || 4 M || 4 || Аҡҡашҡа || 236 || 4 || Аҡҡашҡа || 16 ||  6-7&lt;/gallery&gt;&lt;gallery&gt;&lt;/gallery&gt;
|-
| 8 || З. ӘЙЛЕ || 1,490 || 3 || З. ӘЙЛЕ || 188 || 3 || Таңһылыу || 3.5 M || 3 || З. ӘЙЛЕ || 194 || 3 || З. ӘЙЛЕ || 9 || 9
|-
| 9 || Банат Валеева-Яубасарова || 2,605 || 2 || Хаят Йосопова1 || 177 || 2 || Хаят Йосопова1 || 3 M || 2 || Банат Валеева-Яубасарова || 174 || 2 || Банат Валеева-Яубасарова || 22 || 5
|-
| 10 || Alfiya55 || 1,193 || 1 || Alfiya55 || 149 || 1 || Alfiya55 || 2.8 M || 1 || Alfiya55 || 173 || 1 || Alfiya55 || 4 ||  12-13
|-__HIDDENCAT__
|  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  || Ryanag || 7 || 11
|-
|  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  || Таңһылыу || 8 || 10
|-
|  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  ||  || Хаят Йосопова1 || 4 ||  12-13
|}

== 18 ғинуар ==
Башҡорт Википедияһында 51 мең мәҡәлә яҙылды. Юбилейлы мәҡәләне ([[Топаллер Анатолий Семёнович]]) {{u|Аҡҡашҡа}} яҙҙы.

= 2019 =

== 11 декабрь ==
[[File:WikiGrannies User Group.svg|thumb|left]]
Викиөләсәйҙәр юзер-төркөмө өсөн [[Ҡатнашыусы:Йондоҙсоҡ|Йондоҙсоҡ]] эшләгән логотип Викимедиа Фондынан хуплау алды, хәҙер төркөм раҫланған хәлдә уны эшмәкәрлектә файҙаланырға мөмкин буласаҡ. Хаттың йөкмәткеһе былай: &lt;blockquote&gt;Thank you for your email. Your proposed logo is acceptable to use as a user group logo.
Best,
Chuck
==
Charles M. Roslof
Legal Counsel
Wikimedia Foundation
&lt;/blockquote&gt;

== 6 декабрь ==
БР &quot;Ағинәй&quot; йәмәғәт ойошмаһының Бөрйән районы филиалы етәксеһе, викиирекмән Рәшиҙә Ғизәтуллина 2 декабрь Ҡотан, 3 декабрь Ырғыҙлы, 4 декабрь Исламбай, 6 декабрь Брәтәк ауылы ағинәйәҙәре менән осрашыуҙарҙа Башҡорт википедияһы тураһында әңгәмәләр алып барҙы.Улар араһында викиөләсәйҙәр сафына баҫырлыҡ әүҙем ҡатын-ҡыҙҙар  барлығы асыҡланды.
[[Файл:Бөрйән районы Брәтәк ауылы ағинәйҙәрен Рәшиҙә Ғизәтуллина Башҡорт википедияһы менән таныштырамәғлүмәт бирәяһы.jpg|мини|Бөрйән_районы_Брәтәк_ауылы_ағинәйҙәрен_Рәшиҙә_Ғизәтуллина_Башҡорт_википедияһы_менән_таныштыра]]

== 2 декабрь ==
Викиөләсәй, РФ һәм РБ Яҙыусылар Союзы ағзаһы [[Гүзәл Ситдиҡова]] тәржемә иткән &quot;[[Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары]]&quot; (Льюис Кэрролл) тигән китап &quot;Инеш&quot; нәшиәтендә донъя күрҙе. Ул Башҡортостан Башлығының Башҡортостандың дәүләт телдәрен һәм Башҡортостан халыҡтарының телдәрен һаҡлау һәм үҫтереүгә йүнәлтелгән грантына 3 мең дана тираж менән нәшер ителде. Китап республиканың китапханаларына таратыласаҡ.

== 21 ноябрь ==
[[Файл:Башвики в доме Дружбы народов 21 ноя 2019. 11.jpg|мини|слева]]
Башҡортостан спутник телевидениеһы каналынының &quot;Киске телеүҙәк&quot; тапшырыуында викиирекмәндәр Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова, Гүзәл Ситдиҡова, Миңһылыу Абдуллина, Рәшиҙә Ғизәтуллина башҡорт википедияһының бөгөнгөһө һәм киләсәге тураһында фекерҙәре менән уртаҡлаштылар.
[[Файл:Викиөләсәйҙәр &quot;Киске телеүҙәк&quot; тапшырыуында.jpg|мини|Викиөләсәйҙәр_&quot;Киске_телеүҙәк&quot;_тапшырыуында]]

== 18 ноябрь ==
Башҡорт Википедияһында шәхестәр тураһында яңы мәҡәлә яҙыу һәм Викидатала яңы элемент булдырыу серҙәрен өйрәткән беренсе вебинар үтте. Вебинарҙың яҙмаһын ЮТУБ каналында был һылтанма {{YouTube|g1179RgJjy8|logo=1}} аша ҡарарға була.

== 8 ноябрь ==
Башҡорт википедияһы ирекмәндәре Илдус Ситдиҡов менән викиөләсәй [[Гүзәл Ситдиҡова]] [[Өфө]]ләге [[Мөхәмәт Исҡужин исемендәге 136-сы башҡорт лицейы]]нда викиклуб ойоштороу ниәте менән мастер-класс үткәрҙе. Уҡыу-уҡытыу процесында интернет-ресурстар ҡулланыу яҡшы һөҙөмтә бирә, мәҫәлән, Башҡортостан тураһында инглиз телендәге мәҡәләләргә инеп, төҙәтмәләр эшләргә, тулыландырырға була.

Осрашыуға 10-сы, 9-сы һәм 5-се синыф уҡыусылары килде. Инглиз теле уҡытыусыһы Фазлетдинов Рәмил Таһир улы балаларға лицейҙың юбилейы ла айҡанлы инглиз телендә мәҡәлә әҙерләргә һәм Википедияға ҡуйырға тәҡдим итте. Шулай уҡ башҡорт телендә лә мәҡәләләр яҙырға ниәтләнәләр.
&lt;gallery&gt;File:Участники мастер-класса по Википедии в 136-м лицее им. Искужина Уфа.08.11.19.jpg
File:Участники мастер-класса по Википедии в 136-м лицее. Уфа.08.11.19.jpg&lt;/gallery&gt;

== 1 ноябрь ==
[[Файл:GXi H8QvzcE.jpg|left|130px|Буласаҡ википедистар менән әңгәмә]]
Бөгөн Бөрйән районы Иҫке Собханғол ауылындағы Мөхтәр Сәғитов музейы бинаһында википедияла эшләргә теләүселәр менән осрашыу үтте. Википедист Юлдашева Луиза википедия уңыштары, эшләү алымдары менән таныштырҙы, буласаҡ ирекмәндәрҙең һорауҙарына яуаптар бирҙе. Яҡын көндәрҙә өйрәнеү дәрестәре планлаштырылды.


== 31 октябрь ==
Ур-ра! Башҡорт Википедияһында 50 меңенсе мәҡәлә яҙылды: [[Туған тел (Рәми Ғарипов шиғыры)]], авторы {{u|Visem}}!

== 29 октябрь == 
Фейсбук һәм ВКонтакте сайттарында &quot;Викиөләсәйҙәр-Викибабушки&quot; (https://vk.com/wikigrannies) төркөмдәре булдырылды. Фейсбуктағы &quot;Викибабушки - Викиөләсәйҙәр - Wikigrannies&quot; (https://www.facebook.com/groups/407797120166777/) төркөмөнә сит илдә йәшәгән ирекмәндәр ҙә саҡырыласаҡ, сөнки оло йәштәгеләр өсөн халыҡ-ара юзер-төркөм булдырыу күҙҙә тотола.

== 26 октябрь ==
[[Файл:Башвики в доме Дружбы народов 26 окт 2019.jpg|безрамки|слева]]
[https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedians_of_Bashkortostan_User_Group Башҡортостан викимедиасылары төркөмө] ирекмәндәре Башҡортостандың Халыҡтар дуҫлығы йортонда сираттағы [[Википедия:Викиосрашыу|вики-сәйләүгә]] йыйылды. Осрашыуға [[Әлфиә Аҡбутина]] (({{u|Alfiya55}}) , [[Гүзәл Ситдиҡова]] ({{u|Guram52}}), Илдус Ситдиҡов ({{u|Il-Gil}}), Зөфәр Сәлихов ({{u|ZUFAr}}), Минһылыу Абдуллина ({{u|Аҡҡашҡа}}), {{u|Банат Валеева-Яубасарова}}, Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова ({{u|З. ӘЙЛЕ}}), {{u|Рәшиҙә Ғизәтуллина}}, {{u|Рөстәм Нурыев}} килде. Онлайн бәйләнеш аша [[Ҡазан]]дан Фәрхәд Фәтҡуллин ({{u|Frhdkazan}}), [[Сибай]]ҙан Ләйсән Абдрахманова ({{u|Ләйсән}}), [[Санкт-Петербург]]тан Андрей Петров ({{u|Erzianj jurnalist}}), [[Ижевск]]иҙан Андрей Чемышев, [[Мәскәү]]ҙән Николай Литвинов ({{u|‎Niklitov}}) һәм Олег Абарников ({{u|Soul Train}}) фекер алышыуҙа ҡатнашты. Сербиянан, Швецариянан, Украинанан, Мәскәүҙән ҡайтҡан күстәнәстәр, Өфөнән, Ҡырмаҫҡалы, Өфө һәм Бөрйән райондарынан килеп еткән ашамлыҡтар, өс төрлө башҡорт балы, телде йотарлыҡ тәмле торт менән биш самауыр сәй эселде. Биш сәғәт дауамында төрлө мәсьәләләр ҡаралды һәм эшлекле ҡарарҙар ҡабул ителде:

[[Википедия:Викиосрашыу#26 октябрь|Тулы мәғлүмәт бында]]

== 26 октябрь ==
Башҡортостан Республикаһы ойошторолоуҙың — 100, Башҡортостандың халыҡ шағиры Мостай Кәримдең тыуыуына 100 йыл тулыуға арналған «Алтын ҡурай» Беренсе Халыҡ-ара журналистар конкурсында ВикиНовости хәбәрсеһе {{u|З. ӘЙЛЕ}} [https://ru.wikinews.org/wiki/%D0%98%D1%80%D3%99%D0%BC%D3%99%D0%BB%D0%B3%D3%99_%D1%81%D3%99%D0%B9%D3%99%D1%85%D3%99%D1%82:_%D3%99%D0%BA%D0%B8%D3%99%D1%82%D0%B8_%D1%85%D3%99%D2%A1%D0%B8%D2%A1%D3%99%D1%82 «Ирәмәлгә сәйәхәт: әкиәти-хәҡиҡәт»] репортажы өсөн «Интернеттағы иң яҡшы мәҡәлә» махсус номинацияһы призына эйә булды.

== 25 октябрь ==
Мәскәүҙә Милләттәр эше буйынса федераль агентлыҡ менән «Комсомольская правда» гәзите ойошторған һәм өсөнсө тапҡыр үткәрелгән «Ключевое слово» Бөтә Рәсәй конкурсында 713 дәғүәсе араһынан Башҡорт Википедияһының «[[Вики-өләсәйҙәр]]» проекты (авторы — {{u|З. ӘЙЛЕ}}) ете номинация буйынса билдәләнгән 9 еңеүсе араһында «Иң яҡшы социаль инициатива» номинацияһында еңеү яуланы! Призды сарала ҡатнашыусы, Башҡорт теленә ярҙам итеү һәм үҫтереү фонды директоры Гөлназ Йосопова алып ҡайтты.

== 18 сентябрь ==
Бөгөн [[Бөрйән районы]] [[Әбделмәмбәт (Бөрйән районы)|Әбделмәмбәт]] урта мәктәбендә «Шаңдау» вики-клубының ултырышы булды. Унда өлкән википедистар {{u|Һәҙиә}} һәм {{u|Рәшиҙә Ғизәтуллина}} уҡыусылар менән вики-күнекмәләр үткәрҙе. Ирекмәндәр мәҡәлә төҙөргә һәм фото тейәргә өйрәнде. Яңы ирекмәндәр теркәлде.
&lt;gallery&gt;
Буласаҡ википедистар.jpg|Буласаҡ википедистар
Әбделмәмбәт дөйөм урта белем биреү мәктәбе.jpg|Әбделмәмбәт мәктәбе
&lt;/gallery&gt;

== 9 сентябрь ==
Бөрйән википедиясылары Ғизәтуллина Рәшиҙә һәм Ҡотлобаева Көнһылыу, индивидуаль вики-дәрестәр үткәреп, Мөхтәр Сәғитов музейы менән хеҙмәттәшлек итергә килеште.
Музей директоры Рәсилә Иҫәнғужина ирекмән булып теркәлде һәм википедияла эшләү буйынса тәүге күнекмәләр алды.
Шулай уҡ райондың «Таң» гәзите хеҙмәткәрҙәре менән бәйләнештәр булдырылды. Журналист һәм шағир Айһылыу Ғарифуллина &quot;Дәреслек&quot;тә мәҡәлә ҡуйырға өйрәнде. Дини темалар буйынса эшләргә ризалыҡ белдерҙе.
Район хакимиәте һәм Бөрйән РОО етәкселеге менән район ауылдарында һәм мәктәптәрҙә викидәрестәр ойоштороу, ирекмәндәр рәтен үҫтереү буйынса дөйөм һәм 2019—2020 йылдарға тәғәйенләнгән план ҡабул ителде.

&lt;gallery&gt;
Рәсилә Иҫәнғужина википедияла теркәлде.jpg|мини|Рәсилә Иҫәнғужина википедияла теркәлде.
Айһылыу Ғарифуллина викидәреслектә эшләргә өйрәнә.jpg|мини|Айһылыу Ғарифуллина викидәреслектә эшләргә өйрәнә.
Илюза Рысбаева менән әңгәмә.jpg|мини|Илюза Рысбаева менән әңгәмә.
&lt;/gallery&gt;

== 14-18 август ==
[[Швеция]]ның баш ҡалаһы [[Стокгольм]] университетында донъя википедистарының Викимедиа Фонды ойошторған сираттағы ҙур сараһы — ирекле белемдең барлыҡ проекттарын берләштергән конференция — Викимания-2019 үтте. Ул «Бергә көслөрәкбеҙ»: Викимедиа, ирекле белем һәм тотороҡло үҫеш өлкәһендәге маҡсаттар&quot; темаһына арналды. Сарала [[Башҡорт Википедияһы]] ирекмәне {{u|З. ӘЙЛЕ}} ҡатнашты. Тәүге ике көндә хакатон һәм махсус уҡыу ойошторолһа, артабанғы өс көндә конференциялар, бәхәстәр, осрашыуҙар, тренингтар һәм семинарҙар уҙҙы, хәрәкәттең стратегияһы ҡаралды, йыйылыусылар үҙҙәренең яңы проекттары, эшмәкәрлек йүнәлештәре, яңы идеялары менән уртаҡлашты. Йомғаҡлау ултырышында Викимедиа Фондының башҡарма директоры Кэтрин Мейер ([[Кэтрин Маэр]]) Башҡорт Википедияһының әүҙем ирекмәндәре — [https://vk.com/id117113815?z=video117113815_456239139%2Fcba7a99654b001546a%2Fpl_wall_117113815 вики-өләсәйҙәрҙе маҡтап телгә алды]. «Миңә бигерәк тә башҡорт өләсәйҙәренең — Рәсәйҙең Башҡортостан тип аталған төбәгендә, нигеҙҙә ауыл райондарында йәшәгән оло йәштәге ҡатын-ҡыҙҙарҙың өлгөһө оҡшай. Улар 2016 йылдан алып рус теленән башҡортсаға мәҡәләләр тәржемә итә һәм бөгөн Википедияның башҡорт бүлеге ошондай тәржемә буйынса донъяның алдынғы 20 бүлеге рәтенә инә. Әйҙәгеҙ, өләсәйҙәрҙе билдәләп китәйек!» — тине ул. Был — Башҡорт Википедияһы өсөн ҙур ҡыуаныс һәм оло ҡаҙаныш.
Киләһе Викимания 2020 йылда [[Бангкок]]та үтәсәк.

== 14 август ==
[[Файл:Башҡорт йәмәғәтселеге менән осрашыу.jpg|безрамки|слева]]
[[Конгресс-холл (Өфө)|Торатау конгресс-холында]] Башҡортостан Республикаһы башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы [[Хәбиров Радий Фәрит улы|Радий Фәрит улы Хәбиров]] Рәсәй Федерацияһы төбәктәренең башҡорт йәмәғәтселеге вәкилдәре менән осрашты. Осрашыуҙың тарих һәм башҡорт халҡының үҫеше секцияһында башҡорт википедияһы вәкилдәре Зөфәр Сәлихов һәм Гүзәл Ситдиҡова ҡатнашты. Гүзәл Ситдиҡованың сит өлкәләрҙә башҡорт топономикаһы тураһындағы сығышы делегаттар араһында ҡыҙыҡһыныу уятты. Осрашыу һуңында бәйләнешкә инеү мөмкинселеге тураһында һораусылар булды.


&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;

== 26 — 28 июль ==
Рәсәйҙән Башҡорт википедияһыһы хакимы Зөфәр Сәлихов менән ирекмән вики-өләсәй Миңһылыу Абдуллина эстон википедистары саҡырыуы буйынса Эстонияла Халыҡ-ара викимедиа конференцияһында ҡатнашты. Рәсәй менән сиктәш урынлашҡан Нарва ҡалаһына йыйылдыҡ. «Викимедиа — Википедия хәрәкәте стратегияһы — 2030» тип аталған халыҡ-ара конференцияһына эстондар рус телле (рәсәй, башҡорт, татар, яҡут, эрзя) википедистарҙы саҡырғайны.
 
Төп ойоштороусы 32 йәшлек Каарел Вайдла (эст. Kaarel Vaidla) — Викимедиа проекттары ҡатнашыусыһы (Misosoof нигы менән), 2013 йылдың октябренән «Викимедиа Эстония» хәрәкәтенең башҡарыусы директоры. [[:b:Википедия хәрәкәте стратегияһы — 2030|Дауамы Викидәреслектә]]

=== 8 июнь ===
49000-се мәҡәлә яҙылды — [[Кесе Тирмәнкүл]], башлап яҙыусы {{u|Guram52}}.

=== 17 апрель ===
17 апрелдә Иҫке Собханғол базаһында Бөрйән районы башҡорттары ҡоролтайы үтте.
Көндөң тәүге яртыһында Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты ағзаһы, БашВики хакимы Рөстәм Ғатауллин һәм Мәскәүҙән килгән ҡунаҡ, «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы директоры Владимир Медейко Бөрйәндең Бөрйән вики-клубы ирекмәндәре менән берлектә бер төркөм район уҡытыусылары өсөн викидәрес үткәрҙе. Унда башҡорт теле, тарих һәм география уҡытыусылар ҡатнашты.
 
Викидәрес Бөрйән ағинәйҙәре етәксеһе Ғизәтулина Рәшиҙә Хәй ҡыҙының сәләмләү һүҙе һәм килгән ҡунаҡтар менән таныштырыуҙан башланып китте.
Артабан эшлекле осрашыу ҡоролтай йыйылышы сиктәрендәге секцияларҙа дауам итте. « Йәмәғәт ойошмаларының милли үҙаңды формалаштырыуҙағы роле» (модераторы М. Ғүмәров) секцияһында Бөрйән ағинәйҙәр ҡороның етәксеһе Ғизәтуллина Рәшиҙә Хәй ҡыҙы бай йөкмәткеле доклад менән сығыш яһаны.

Өфө ҡунағы, Башҡортостан Википедияһы етәксеһе Рөстәм Ғатауллин, Бөтә Рәсәй Википедияһынан Владимир Медейконың сығыштары, бигерәк тә уларҙың Бөрйән википедистары Көнһылыу Зәки ҡыҙы, Рәшиҙә Хәй ҡыҙының фиҙакәр хеҙмәтен баһалап әйткән һүҙҙәре йөрәккә май булып яғылды.(''Бөрйән районы, «Таң» газетаһындағы мәҡәләнән алынды)
''

=== 17 апрель ===
Бөрйән районы башҡорттары ҡоролтайы сиктәрендә Иҫке Собханғол ауылында Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты ағзаһы, Башҡорт Википедияһы хакимы {{u|Рөстәм Нурыев}} бөрйәндәр өсөн махсус семинар үткәрә. Был сараға Мәскәүҙән «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы директоры Владимир Медейко ла килде.

=== 15 апрель ===
[[Файл:0h3Ew0-0TrI.jpg|мини]]
Бөрйән районы Әбделмәмбәт урта мәктәбендә Башҡорт википедияһының уҡыусылар араһында тәүге булып ойошторолған «Шаңдау» клубы үҙенең эшмәкәрлеген башланы.

Клуб етәксеһе, Башҡорт википедияһының әүҙем ҡатнашыусыһы, 10 класс уҡыусыһы Ҡәҙриә Ҡасимова 5-10 — сы кластарҙан йыйылған уҡыусыларға википедияның нимә булыуы, уның ҡулланыусыларға нимә биреүен аңлатып үтте, ҡатнашыусы булараҡ теркәлеп, артабан нисек эшләп китергә өйрәтте.

Уҡыусылар теркәлеү үтеп, тәүге эште башҡарҙылар, йәғни, тексты руссанан башҡортсаға тәржемә итеп википедияға индерергә өйрәнделәр.

Клуб уҡыусыларҙы википедия эшенә ылыҡтырыу юҫығында планлы рәүештә эш башланы, артабан эш дауамында нимәләргә өйрәнеү мөмкинселеге барлығын аңғартып, Башҡорт википедияһының яңы ҡатнашыусылары күңеленә ойотҡо һалып ҡайтарырға ла онотманы.

=== 14 апрель ===
'''48000'''-се [[Араканцев бюсы (Семикаракорск)]] мәҡәләһе яҙылды. Беренсе авторы [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза]].

=== 12 апрель ===
[[Файл:Көнһылыу Ҡотлобаева викидәрес үткәрә.jpg|мини]]

Бөрйән Вики-клубы ирекмәндәре {{u|Рәшиҙә Ғизәтуллина}} (Ғизәтуллина Рәшиҙә Хәй ҡыҙы), {{u|Һәҙиә}} (Ҡотлобаева Көнһылыу Зәки ҡыҙы), {{u|Юлдашева Луиза}} (Юлдашева Луиза Әбуталип ҡыҙы) [[Бөрйән районы]] [[Әбделмәмбәт (Бөрйән районы)|Әбделмәмбәт]] урта мәктәбе уҡыусылары өсөн викидәрес үткәрҙе.

Сараны ойоштороуҙа башланғыс кластар уҡытыусыһы Миңнур Мөхәмәтйән ҡыҙы Ҡасимова, директорҙың тәрбиә эштәр буйынса урынбаҫары Мәүлиҙә Зәйнулла ҡыҙы Ғәликәева ярҙам итте.

Викидәрестә уҡытыусылар Шәфҡәт Ғәликәев, Азалия Сынбулатова, ветеран-уҡытыусы Муллағолова Зәкиә Мөҙәрис ҡыҙы, 6-сы, 9-сы, 10-сы класс уҡыусылары ҡатнашты.

Википедияла эшләргә теләүсе уҡыусыларҙан вики-клуб төҙөргә ҡарар ителде. Араларынан клубты етәкләүсе итеп {{u|Ҡәҙриә}} (Ҡәҙриә Ҡасимова), мәктәптә эште ойоштороусы итеп Рәсилә Мәсәғүтова, интернат буйынса — Гөлиә Исҡужина билдәләнде.

Әбделмәмбәт урта мәктәбе, уның етәкселәре, уҡытыусылары, уҡыусылары маҡсатлы, ынтылышлы, юғары рухлы, алдынғы ҡарашлы булыуҙары менән күптән инде бөтә республикала билдәлелек һәм ихтирам яулаған. Башҡорт Википедияһын үҫтереүҙә лә алдынғылар рәтендә, алға әйҙәүсе маяк булыр тигән ышаныс бар.

=== 11-12 апрель ===
Башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыларының Беренсе Бөтә Рәсәй съезында Башҡорт Википедияһы ирекмәндәре [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова]], [[Ҡатнашыусы:Сәриә62|Сәриә Ҡаһарманова]], {{u|Рөстәм Нурыев}}, [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Минһылыу Абдуллина]] ҡатнашты. &lt;br&gt;

==== 11 апрель ====
[[Мостай Кәрим исемендәге 158-се башҡорт гимназияһы|Мостай Кәрим исемендәге 158-се Башҡорт гимназияһы]]нда викиирекмән, [[Белорет районы]]ның [[Яныбай Хамматов исемендәге Башҡорт гимназияһы]]ның башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы, «Башҡорт теле һәм әҙәбиәте йыл уҡытыусыһы — 2019» төбәк-ара конкурсы лауреаты, Белорет районынан һайланған съезд делегаты [[Ҡатнашыусы:Сәриә62|Сәриә Ҡаһарманова]] глобаль энциклопедияны дәрестә ҡулланыу буйынса оҫталыҡ дәресе үткәрҙе.

==== 12 апрель ====
Башҡорт Википедияһы үҙ эшмәкәрлеге менән таныштырған күргәҙмә ҡуйҙы. Күргәҙмәне Республика Башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы [[Радий Хәбиров]] та ҡараны. [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Минһылыу Абдуллина]] көн оҙоно съезд делегаттарына һәм ҡунаҡтарына Википедия тураһында һөйләне. Бик күп делегат менән бәйләнеш урынлаштырҙы, Википедияға ҡушылырға өндәне.

{{u|Рөстәм Нурыев}} 6-сы секция ултырышында Башҡорт Википедияһының мәғарифтағы роле тураһында [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Сығыш|сығыш]] яһаны, Википедияны мәғарифта файҙаланыуҙы йәнләндереү [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев/Тәҡдимдәр|саралары]] тураһында әйтте. Мәғәриф министры урынбаҫары Филүс Хмитйән улы Миназов хеҙмәтәшлек итергә тәҡдим итте.

[[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|Зәйтүнә Ниғәмәтйәнова]], журналист булараҡ, фото төшөрҙө һәм мәғлүмәт тупланы.

Съезд барышында {{u|Рөстәм Нурыев}} [[Башҡорт дәүләт университеты]] ректоры [[Николай Данилович Морозкин]] менән әңгәмәләште, яҡын киләсәктә БДУ базаһында Викимедиа конференцияһын үткәрергә фатиха алды.
&lt;gallery&gt;
Congress of teachers 26.jpg
Congress of teachers 01.jpg
Congress of teachers 03.jpg
Congress of teachers 07.jpg
Congress of teachers 13.jpg
Congress of teachers 14.jpg
Congress of teachers 21.jpg
Congress of teachers 36.jpg
Congress of teachers 37.jpg
Congress of teachers 43.jpg
Congress of teachers 45.jpg
&lt;/gallery&gt;

==== 28 март ====
10 — [[12 апрель]] көндәрендә [[Өфө]]лә үтәсәк I Бөтә Рәсәй башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары съезына делегаттар һайлау һәм съезд программаһына тәҡдимдәр индереү маҡсатында 28 март көнө Иҫке Собханғол мәктәбенең тамаша залында «Федераль дәүләт белем биреү шарттарында башҡорт теле һәм әҙәбиәтен уҡытыу сифатын күтәреүҙең мөһим мәсьәләләре» темаһына башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыларының район конференцияһы үтте.

Был эшлекле сарала мәғариф ветерандары, Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусылары: Зәйтүнә Мазһар ҡыҙы Фәтхетдинова, Эльмира Фәхретдин ҡыҙы Әминева, бөгөнгө көндә лә Байназар мәктәбендә уңышлы эшләүсе Фәйрүзә Хәмзә ҡыҙы Ҡарағолова, Фәнүзә Фәсхетдин ҡыҙы Баймырҙина, Рәсәй Федерацияһы мәғариф алдынғыһы Рәхимә Фәтхетдин ҡыҙы Муллағолова, Башҡортостан Республикаһының мәғариф алдынғылары Рәйлә Ғәзизйән ҡыҙы Баязитова һәм Таңһылыу Әғзәм ҡыҙы Кинйәбаева, мәктәп етәкселәре, балалар баҡсаһы мөдирҙәре, башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары, Википедия эше буйынса ҙур эштәр башҡарыусы ихтирамлы әүҙем райондаш ағинәйҙәребеҙ — район ағинәйҙәр ҡоро рәйесе Рәшиҙә Хәй ҡыҙы Ғизәтуллина ({{u|Рәшиҙә Ғизәтуллина}}), Луиза Әбүталип ҡыҙы Юлдашева ({{u|Юлдашева Луиза}}), Нәсимә Әхмәҙиә ҡыҙы Науразбаева ({{u|Вәлимә}}), Көнһылыу Зәки ҡыҙы Ҡотлобаевалар ({{u|Һәҙиә}}) ҡатнашты.

Конференцияла «Бөрйән районы белем биреү ойошмаларында башҡорт теле һәм әҙәбиәтен уҡытыу торошо. 2019—2020 уҡыу йылына ҡуйылған маҡсаттар» темаһына методист Гөлназ Дамир ҡыҙы Мөхәмәдйәрова, «Башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары район методик берекмәһенең эшмәкәрлеге» тураһында берекмә етәксеһе Резеда Ғәйзулла ҡыҙы Сәғитова, «Балалар баҡсаһында туған телдә белем биреүҙең өҫтөнлөктәре» темаһына тәрбиәсе Айгөл Ураз ҡыҙы Вәлиева сығыш яһаны. Артабан 10-12 апрель көндәрендә Өфөлә үтәсәк I Бөтә Рәсәй башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары съезында Бөрйән районынан ҡатнашасаҡ делегаттар һайланды, резолюция ҡабул ителде.

Резолюцияла мәктәп директорҙанына Башҡорт википедияһы менән эшмәкәрлек итеүҙе ойоштороу буйынса ҡарар ҡабул ителде.

==== 23 март ====
«Викимедиа РУ» сайтында 2018 йылға йомғаҡ яһалған һәм [[wmru:Вики-премия 2019/Номинации#Проекты Викимедиа на языках России|Вики—премия 2019]] еңеүселәре иғлан ителгән. Башҡорт Википедияһында иң күп өлөштө {{u|Айсар}} индергән һәм еңеүсе тип танылған. '''&lt;big&gt;Ҡотлайбыҙ!!!&lt;/big&gt;'''

==== 6 март ====
Башҡорт Википедияһының '''47000-се''' мәҡәләһе яҙылды. Ҡайһы мәҡәләгә тура килеүен бер тәүлектән һуң билдәләү сәбәпле «түңәрәк» һанлы мәҡәләне теүәл әйтеп булманы. Исемлектә күрһәтеләгән мәҡәләләрҙең береһе 47000-се мәҡәләгә тура килә:

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Ваҡыты !! Исеме !! Беренсе авторы
|-
| 06:44, 6 март 2019 ‎|| [[Ғабдулла Туҡай һәйкәле (Мәскәү)]] ||   ‎{{u|Юлдашева Луиза}}
|-
| 05:55, 6 март 2019 || [[Ҡабан (Уйылға ҡушылдығы)]] ||   ‎{{u|Guram52}}
|-
| 05:53, 6 март 2019 ‎|| [[Ҡабырсаҡ]] ||   ‎{{u|Guram52}}
|-
| 05:53, 6 март 2019 ‎|| [[Халыҡ-ара балалар китабы көнө]] ||   ‎{{u|Guram52}}
|-
| 05:52, 6 март 2019 || [[Мәҙәниәт хеҙмәткәре көнө]] ||   ‎{{u|Guram52}}
|-
| 05:52, 6 март 2019 ‎|| [[Һан (мәғәнәләр)]] ||  ‎{{u|Guram52}}
|}

==== 2 март ====
[[Файл:Викиосрашыу 2 март.jpg|100px|слева]] «Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы» йортонда башҡорт википедияһы ирекмәндәре осрашыуы үтте. Ошо уҡ ваҡытта Бөрйән районы Иҫке Собханғол ауылында «Бөрйән вики-клубы» ирекмәндәре йыйылды. Осрашыуға килеүселәр араһында видео-бәйләнеш булдырылды. Видео-конференцияла ҡатнашыусылар бер-береһен сәләмләне, булған мәсьәләләрҙе бергәләп хәл итергә килешелде. Вики-марафондарҙа әүҙем ҡатнашыусы {{U|Банат Валеева-Яубасарова}}ға вики-бүләктәре тапшырылды. Осрашыуға килгән «Аҡбуҙат» журналының баш мөхәррире [[Юлдашева Тамара Ишбулды ҡыҙы]] википедистар эше менән ҡыҙыҡһынды.

==== 4 ғинуар ====
[[Сиде]] — Башҡорт Википедияһының 46 меңенсе мәҡәләһе яҙылды. Өфө ваҡыты менән 14:31, беренсе мөхәррире {{u|Хаят Йосопова1 }}.

== 3 ғинуар ==
[[Проект:Башҡортостан 100|Башҡортостан 100]] супер вики-марафонына [[Проект:Башҡортостан 100/Йомғаҡлау#Дөйөм таблица / Common table in Google disk|йомғаҡ]] яһалды.

* [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1aZ2CK61FexCxZZr70CQ_PHvGwHr1mZ83thUnwLkiijw/edit#gid=200961023 Гугл-дискта дөйөм иҫәп таблицаһы]
* '''92''' мөхәррир ҡатнашты, '''5478''' мәҡәлә яҙылды һәм тулыландырылды, шул иҫәптән башҡорт телендә '''3861''', башҡа телдәрҙә '''1618''' мәҡәлә, '''427''' фото тейәлгән.
* Еңеүселәр (мәҡәлә/мәрәй/фото/мәрәй):
# {{u|Тутыйғош}} (546 /'''682,6''' /22 /'''22,0'''),
# {{u|Таңһылыу}} (962/'''610,9''')
# {{u|Юлдашева Луиза}} (535/'''397,8'''),
# {{u|Qolcomaq}} (896/'''394,3'''),
# {{u|Аҡҡашҡа}} (181/'''245,7'''),
# {{u|Хаят Йосопова1}} (344/'''237,3)''',
# {{u|Cekli829}} (10/'''29,2''') (54,'''192,00'''),
# {{u|Alfiya55}} (164/'''202,1'''),
# {{u|Visem}} (210/'''141,8'''/36,0/'''36,0'''),
# {{u|Ryanag}} (152/'''129,5'''/2/2,0) (10/'''22,50'''),
# {{u|Банат Валеева-Яубасарова}} (150/'''126,9'''),
# {{u|Aidar254}} (10 /'''10,0''' /132 /'''132,0'''),
# {{u|Һәҙиә}} (98/'''101,2'''/19/'''19,0'''),
# {{u|ZUFAr}} (32/'''17,5'''/56/'''56,0''') (16/'''10,3'''),
# {{u|З. ӘЙЛЕ}} (99/'''93,5'''/3/'''3,0'''),
# {{u|Erzianj jurnalist}} (77/'''73,8'''),
# {{u|Сәриә62}} (58/'''61,9'''),
# {{u|Шәһәрбаныу}} (50/'''55,3'''),
# {{u|Guram52}} (100/'''52,5'''),
# {{u|Магира 62}} (28/'''49,1'''),
# {{u|Раушания Рамазанова}} (52/'''42,6'''),
# {{u|jaba1977}} (60/'''39,2'''),
# {{u|Oyuncu Aykhan}} (51/'''36,50'''),
# {{u|Айсар}} (50/'''32,3''')
# {{u|Cercvadze2001}} (57/'''28,9''')

= 2018 =
== 9 декабрь ==
[[Проект:Башҡортостан 100|Башҡортостан 100]] супер вики-марафон тамамланды. Йомғаҡ һуңыраҡ яһаласаҡ.
== 22 ноябрь ==
Әүҙем википедиясы Сәриә Мөхәмәтйән ҡыҙы Ҡаһарманова ({{u|Сәриә62}}) тураһында уның уҡыусылары Айгүзәл, Розанна һәм Гөлгөнә [https://vk.com/ik_vkb?w=wall-109622739_12928 видеояҙма] әҙерләгән һәм Башҡорт теле көнө уңайынан ойошторолған «Иң яҡшы уҡытыусы» интернет-конкурсына биргән. 
== 17 ноябрь ==
[[Файл:17 ноябрь ,Жуково ауылы.jpg|120px|слева]]
Бөгөн [[Өфө районы]] [[Жуков (Өфө районы)|Жуков ауылында]] башҡорт википедиясыларының сираттағы осрашыуы булды. Сараға яңы ирекмәндәр килде. Уларҙы википедия етәкселәре Рөстәм бей һәм Зөфәр бей сабырлык менән өйрәтте. Улар википедияға нисек инеүҙән алып, текстар яҙыу, фотолар тейәү һәм башҡа википедия серҙәрен аңлаттылар. Яңы килгән ағзалар киләсәктә әүҙем яҙышырға килеште.
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;&lt;br&gt;

== 31 октябрь, 45 меңенсе мәҡәлә ==
[[1987 йылда йыһанға осороуҙар исемлеге]], 45 меңенсе мәҡәлә, нәшер ителеү ваҡыты — 21:34, 31 октябрь 2018‎, {{u|Soul Train}} башлап яҙҙы.
== 18 октябрь ==
13-15 октябрҙә Wikimedia CEE Meeting 2018 — Үҙәк һәм Көнсығыш Европа илдәре викимедиасыларының быйылғы конференцияһы Украинаның Львов ҡалаһында үтте. Был конференцияла ҡатнашыу мөмкинлеге миңә, Сәриә62-гә һәм З. ӘЙЛЕ-гә бирелде. Сарала төрлө илдәрҙән йыйылған 70-тән ашыу кеше ҡатнашты. Рәсәйҙән Мәскәү, Дондағы Ростов тарафтарынан рус википедияһы эшмәкәрҙәре лә, эрзя, татар википедияһы вәкилдәре лә булды. Шулай уҡ Польшанан Вячеслав Чернев та килде. Конференция иртәнге 10-сы яртынан башланып, киске 7-ләргә тиклем дауам итте. Һәр тарафтан килгән коллегеаларҙың сығыштарын тыңлау (Фәрхәдтең синхрон тәржемәһе аша) ҡыҙыҡлы һәм фәһемле булһа, Зәйтүнә Ниғмәтйәнованың башҡорт википедияһы эше менән таныштырған башҡорт телендәге сығышы ҙур ҡыҙыҡһыныу тыуҙырҙы.

Бынын тыш, Украина уҡытыусылары эшләгән секцияла ҡатнашып, википедия эшенә уҡыусыларҙы йәлеп итеү, дәрестәрҙә викиматериалдарҙы ҡулланыу буйынса эш тәжрибәләре тураһында байтаҡ мәғлүмәт алынды. Әйтергә кәрәк, украин коллегелары был тәңгәлдә ярайһы уҡ алда бара: уларҙың балалар менән эшләү буйынса эш программалары ла, һәр төрлө методик ҡулланмалары ла бар. Уларҙың ҡайһыларына патент алынған, ҡайһыларылыр китап итеп баҫтырылыуға тапшырылған. Һәм улар уҡыусылар менән эш итеү мәсьәләһен үҙҙәренең мәғариф министерлыҡтары кимәлендә хәл итергә уйлайҙар.

{{Фоторяд|CEE Meeting 2018. Day 2. Photo 53 by Alina Vozna.jpg|Wikimedia CEE Meeting 2018 – Lightning Talks 4.jpg|CEE Meeting 2018. Day 1. Photo 52 by Alina Vozna.jpg|CEE Meeting 2018. Day 1. Photo 25 by Alina Vozna.jpg|текст=Wikimedia CEE Meeting 2018 халыҡ-ара вики-конференцияһында Башҡортостан вәкилдәре|color=#BBDD99}}

== 24 сентябрь ==
[[File:Бөрйән районы Иҫке Собханғол муниципаль дөйөм урта белем биреү мәктәбе.jpg|100px|мини|]]
[[File:Көнһылыу Ҡотлобаева сығыш яһай.jpg|100px|мини|слева]]
[[File:Луиза Юлдашева сығыш яһай.jpg|100px|мини]]
Бөрйән викиклубы волонтерлыҡ эшен йәйелдереү буйынса эҙмә-эҙлекле эш алып бара.23 июндә район мәҙәниәт йортонда үткән төбәк ағинәйҙәр ҡоронда 300 кешелек аудитория алдында Көнһылыу Ҡотлобаева Башҡорт википедияһының эшмәкәрлеге тураһында презентация менән сығыыш яһаны.20 июлдә шулай уҡ район үҙәге Иҫке Собханғолдоң Әбделмән мәсетендә мөслимәләр өсөн  викидәрес үткәрелде.Унда дини темаларға мәҡәләләр яҙыу мәсьәләһе күтәрелде.13 августа район ағинәйҙәре Башҡорт дәүләт ҡурсаулығы етәкселеге менән берлектә&quot;Көмөш сылбыр&quot; проектын башлап, уның беренсе семинарын үткәрҙе.Был сарала ҡатнашыусыларҙың бер өлөшө өсөн викидәрес үткәрелде. 24 сентябрҙә район мәктәптәренең уҡыу-уҡытыу эштәре буйынса директор урынбаҫарҙары һәм методистар өсөн кәңәшмә үтте.Унда быйылғы уҡыу йылында  мәктәптәрҙә википедия эшмәкәрлеген ойоштороу эше күҙалланды. Көнһылыу Ҡотлобаева, Луиза Юлдашева, Рәшиҙә Ғизәтуллина сығыш яһаны.

== 17 сентябрь, 44 меңенсе мәҡәлә! ==
[[Нурмөхәмәтов Ниғмәтйән Мөхөтдин улы]] — 44 меңенсе мәҡәлә, {{u|Хаят Йосопова1}} яҙҙы.

== 1 сентябрь ==
[[Проект:Башҡортостан 100|Башҡортостан 100]] викимарафонының 5-се этабы башланды

== 24 август ==
[[Файл:BashWiki meeting Aug 24 2018 UFA 18.jpg|мини|слева]]
«Иҙел» кафеһында башҡорт википедиясыларының сираттағы осрашыуы үтте. Осрашыуға әүҙем википедиясылар килде. Йыйын барышында 2018 йыл [[Проект:Вики-яҙ 2018|Вики-яҙ 2018]], [[Проект:Әзербайжан айлығы|Әзербайжан айлығы]], [[Проект:Башҡортостан 100|Башҡортостан 100]], [[Википедия:WikiGap 2018 -Bashkortostan|ВикиГап]] кеүек сараларға бай булыуы һәм ҡатнашыусыларҙың әүҙем булыуы телгә алынды. Ҡатнашыусыларға Вики-яҙ конкурсын ойоштороусыларҙан һәм шәхси эшҡыуырҙар әҙерләгән бүләктәр тапшырылды. Осрашыуға Рәсәй Президенты грантын алырға булышлыҡ иткән «Молодая Гвардия» төбәк ойошмаһының Башҡортостан бүлексәһе етәксеһе Люциә Юлтыева саҡырылғайны. Люциә Юлтыева ҡотлау һүҙе менән сығыш яһаны һәм бүләктәр тапшырҙы. [[C:Category:BashWiki meeting UFA 2018|фотолар]]
== 18-23 июль ==
[[Файл:Russian Greetings to Wikimania CapeTown.ogv|400px|мини|Кейптаунда үткән Викимания-2018 конференцияһында ҡатнашыусыларҙы сәләмләү]]
Кейтаунда Викимания 2018 конференцияһы үтте.
* [https://www.youtube.com/watch?v=nCPv5Fq74A0 Рәсәй викимедистары Кейптаунда үткән Викимания-2018 конференцияһында ҡатнашыусыларҙы сәләмләне.]  Эрзән, лезгин, башҡорт, татар, саха телендә сәләмдәр урыҫса субтитрҙар менән бирелде.

== 11 июль ==
[[File:Вики-урок Сибай.jpg|без рамки|слева|120px|Сибай вики-клубының ағымдағы осрашыуы]]
Сибай вики-клубының ағымдағы осрашыуы Йәштәр китапханаһының мәғлүмәт-хоҡуҡ үҙәгендә үтте. [[Ҡатнашыусы:Ҡарағай Ҡыпсаҡбикә|Ҡарағай Ҡыпсаҡбикә]] исемле яңы ҡатнашыусы теркәлһә, [[Ҡатнашыусы:Римма Аҡманова|Римма Аҡманова]] быға тиклем алған белемен яңыртты. Дәресте [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] алып барҙы.

== 8 июнь ==
[[File:В 158-й башкирской гимназии им. Мустая Карима.jpg|без рамки|слева|120px|Мостай Кәрим исемендәге 158-се башҡорт гимназияһында]]
Баш ҡаланың [[Мостай Кәрим исемендәге 158-се башҡорт гимназияһы]]нда волонтерлыҡ йүнәлеше киң йәйелдерелгән. Ошо ысулды [[башҡорт теле]]н, [[Башҡорт әҙәбиәте|әҙәбиәте]]н, тарихын, мәҙәниәтен һаҡлау, үҫтереү һәм донъя кимәлендә таратыу маҡсатында ҡулланыу ниәтенән мәктәп коллективы Википедия хәрәкәтенә лә ҡушылырға теләк белдерҙе һәм [[Башҡорт Википедияһы]] хакимы {{u|Рөстәм Нурыев}} менән {{u|З. ӘЙЛЕ}}не осрашыуға саҡырҙы. Әңгәмә барышында берлектәге эшмәкәрлек йүнәлештәре ҡаралды.&lt;br&gt;

== 2 июнь. Беҙҙә — 43 мең мәҡәлә! ==
* Тормош алға елә: 43 мең мәҡәлә кимәленә лә еттек! Ур-ра! Алға, туғандар, алға!!! [[Оло Тәгеш]], башлап яҙыусыһы {{u|Ryanag}}
== 31 май ==
[[w:ba:Проект:Башҡортостан 100/Дүртенсе этап һөҙөмтәләре|Башҡортостан 100]] марафонының дүртенсе этабы тамаланды (21 февраль — 31 май 2018 йыл).  '''79''' мөхәррир ҡатнашты, '''1152''' мәҡәлә яҙылды һәм тулыландырылды, '''15''' фоторәсем тейәлде.

== 19 — 23 апрель ==
[[Файл:Wikimedia Conference 2018 by ZUFAr 01.jpg|безрамки|слева|120px]]
«Викимедиа Дойчланд»  энциклопедик белемде таратыуға булышлыҡ итеүсе маҡсаты менән сираттағы [[m:Wikimedia Conference 2018|конференцияһын]] үткәрҙе. Конференцияла донъяның 50-гә яҡын иленән делегаттар ҡатнашты. [[m:Wikimedians of Bashkortostan User Group|Башҡорт вики-йәмғиәте]] был сараға Ришат Сәйфетдинов менән Зөфәр Сәлиховты ебәрҙе.
Конференция ҡуйылған бурыстарҙы һәм булған мәсьәләләр хәл итеү, төрлө илдәрҙә эшләп килгән вики-йәмғиәт ойошмаларының эшен көйләү һәм үҙ-ара тәжрибә уртаҡлашыу майҙаны булды. Форумда яҡын киләсәктә әүҙем ҡатнашыусыларҙы йәлеп итеү һәм вики-проекттарҙың артабанғы үҫешенә стратегик йүнәлеш билдәләнде.

== 20 апрель ==
[https://www.facebook.com/pg/www.artclubufa.ru/about/?ref=page_internal «АртКлуб» ижади оҫтахана] майҙанында һәр аҙнала үткәрелгән «Мәҙәни йома» осрашыуында [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] Башҡорт Википедияһы менән таныштырҙы.  
* [https://www.facebook.com/aygul.rashitova.5/videos/10209250160250138/ беренсе өлөшө]
* [https://www.facebook.com/aygul.rashitova.5/videos/10209250482738200/ икенсе өлөшө]
* [https://www.facebook.com/aygul.rashitova.5/videos/10209250643302214/ өсөнсө өлөшө]
== 14 апрель ==
[[Файл:Встреча Башвики 14 апреля 18.jpg|безрамки|слева|100px]]
14 апрелдә башҡорт википедиясылары сираттағы вики-осрашыуға йыйылды. Осрашыуға килеүселәр  категориялар ҡуйыу, викидатаға мәғлүмәт өҫтәү кеүек алымдарҙы камиллаштырҙы. {{u|Рөстәм Нурыев}} менән {{u|З. ӘЙЛЕ}} эшләү тәжрибәләре менән уртаҡлашты һәм һорауҙарға яуап бирҙе. Яңы ҡатнашыусылар ({{u|Хаят Йосопова1}},{{u|Юлдашева Луиза}}) википедияға нисек килеп ҡушылғандарын, нидәй ҡыйынлыҡтар булыуы тураһында һөйләне, үҙ остаздарына рәхмәттәр әйтте. Ҡатнашыусылар үҙҙәре менән күстәнәстәр алып килгән ине, {{u|Dina1965}} сәй әҙерләне.

== 27 март ==
Башҡорт Википедияһының 42000-се мәҡәләһе яҙылды — [[Туҡай урамы (Өфө)]], беренсе авторы [[Ҡатнашыусы:Юлдашева Луиза|Юлдашева Луиза]].
== 8 март ==
[[Википедия:WikiGap 2018 -Bashkortostan]] марафоны башланды. 8 апрелдә тамамлана.

== 21 февраль ==
[[Проект:Башҡортостан 100 |Башҡортостан 100 ]] башланды, 31 майҙа тамамлана.

== 11 февраль ==
[[Проект:Олимпия викимарафоны]] тамамланды.

== 8 ғинуар ==
[[Энгельс (ҡала)]] — 41000-енсе мәҡәлә яҙылды. 
== 1 ғинуар ==
*'''[[Проект:Олимпия викимарафоны|Олимпия викимарафоны]]''' — 2018 йылдың 1 ғинуарынан 11 февраленә тиклем дауам итеүсе викимарафон башланды. Ҡатнашыусылар Олимпия уйындарына ҡағылышлы яңы мәҡәләләр яҙа йәки булғандарын тулыландыра.

*'''БашВикиның «Меңлеләр» вики-клубы''' төҙөлдө һәм беренсе саҡырылыш ағзалары иғлан ителде. 

[[Википедия:Ҡоролтай#БашВикиның «Меңлеләр» вики-клубы|БашВикиның «Меңлеләр» вики-клубы]] — үткән календарь йылда БашВикила әүҙем булған, теркәлгән көндән башлап БашВикила 500-ҙән күберәк үҙгәртеү эшләгән ҡатнашыусыларҙың виртуаль вики-клубы. 2018 йылдың 1 ғинуарында төҙөлдө. Ағзалыҡ йылына бер тапҡыр яңыртыла. 

Вики-клуб ағзалары ағымдағы йылда «Башҡортостан викимедиасылары» ойошторған офлайн сараларҙа ҡатнашыу, үҙҙәре төрлө саралар ойоштороу, халыҡ-ара һәм башҡа тел бүлектәрендә үткәрелгән офлайн сараларҙа «Башҡортостан викимедиасылары» вәкиле вәкәләттәрен үтәү, шул сараларға тотонолған сығымдарҙы берләшмә ҡаҙнаһы иҫәбенә атҡарыу хоҡуҡтарына эйә. Вики-клуб ағзаһы булмаған бер ирекмәнгә ошондай уҡ хоҡуҡтар биреүҙе һорай ала.

= 2017 =
== 20 декабрь ==
[[File:45.Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәтенең Совет ултырышы, 20.12.2017.jpg|безрамки|справа|130px|]]
[[File:43.Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәтенең Совет ултырышы, 20.12.2017.jpg|безрамки|слева|130px|]]
[[20 декабрь|20 декабрҙә]] Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәте Советы үҙенең беренсе ултырышын үткәрҙе һәм эшсе органдарҙы билдәләне, уставҡа үҙгәрештәр индерҙе һәм яңы ағзалар һайланы, киләсәккә эш планын ҡабул итте.  Совет ағзаһы, [[Башҡорт Википедияһы]] ирекмәне [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] йәмәғәтселек менән эшләү йүнәлешенең Башҡорт Википедияһын үҫтереү секторы өсөн яуаплы итеп тәғәйенләнде.

== 4 декабрь ==
Баш ҡалала Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәтенең дүртенсе сираттан тыш съезы үтте. [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] бинаһында уҙған сарала республиканың район-ҡалаларынан, башҡорттар күпләп йәшәгән күрше төбәктәрҙән делегаттар ҡатнашты. Съезда  [[Башҡорт Википедияһы]] ирекмәне [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] &quot;Интернет селтәре киңлектәрендә – вики-өләсәйҙәр&quot; тигән тема буйынса сығыш яһаны.

== 3 декабрь ==
[[Файл:БашВикиКон 2017 Уфа 01.jpg|безрамки|слева|130px|]] Башҡалабыҙ Өфөлә Башстаттың ултырыштар залында (Цюрупа урамы, 17) «Башҡортостан викимедиасылары» төркөмө һәм «Викимедиа РУ» йәмғиәт ойошмаһы берлектә ойошторған сираттағы II &quot;БашВикиКон 2017&quot; конференцияһы үтте. Унда Мәскәүҙән &quot;Викимедиа РУ&quot;-ның директоры В. В. Медейко, шулай уҡ Д. Рожков һәм  Р. Сәйфетдинов саҡырылғайны. Сараны асыу тантанаһында ҡатнашыусыларҙы Владимир Медейко, Башҡорт википедияһының иң өлкән ирекмәне Банат-Вәлиева-Яубаҫарова һәм иң йәш ирекмән Айҙар Сәлиховтар тәбрикләне. Конференцияның көн тәртибенә ярашлы сығыштар тыңланды, ғәмәли оҫталыҡ дәрестәре һәм тәжрибә уртаҡлашыу ойошторолдо. Ирекмәндәр киләсәккә эш йүнәлештәрен аныҡланы, халыҡ-ара вики-конкурстарҙа, Берлин конференцияһында, СЕЕ-форумында, ил кимәлендә буласаҡ һәм айырым тел бүлектәре үткәрәсәк вики-конференцияларҙа ҡатнашыу буйынса фекер алышты. Башҡорт википедияһында теркәлеү үтеп, яңы эшләй башлаусыларҙы ҡотлау менән бергә, төрлө конкурстарҙа уңыштар яулаған тәжрибәле ирекмәндәргә сертификаттар, дипломдар, бүләктәр тапшырылды. [[c:Category:БашВикиКон 2017|...башҡа фотолар]]
== 2 декабрь ==
[[Файл:WikiMeeting Ufa 08.jpg|без рамки|слева|250px|]]
[[Файл:WikiMeeting Ufa 06.jpg|без рамки|справа|250px|]]
1-3 декабрҙә [[Өфө]]нөң [[Конгресс-холл (Өфө)|Конгресс-холл]] бинаһында UfaForum 2017 йәштәр форумы үтте. Төп маҡсаты республиканы үҫтереүгә этәргес һәм киләсәктең иҡтисади терәге двигателе булырлыҡ көслө йәмғиәт формалаштырыу булған был сараға республиканан һәм күрше төбәктәрҙән 700 самаһы әүҙем, алдынғы ҡарашлы йәштәр йыйылды. «Йәмғиәт, Республика, тарих, тел, Өфө, берләшмәләр» платформаһының «Этнотел мәсьәләләре: алтын урталыҡты эҙләү» дискуссия майҙансығында [[Башҡорт Википедияһы]] ирекмәне [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] спикер ролендә сығыш яһап, йыйылыусыларға башҡорт телен үҫтереү һәм һаҡлау юлында бер ысул булараҡ, Башҡорт Википедияһының әһәмиәте тураһында һөйләне.
Шулай уҡ «Викимедиа РУ» коммерция булмаған партнерлыҡ директоры Владимир Медейко менән ВМРУ вәкиле Дмитрий Рожков «Асыҡ китапхана» проекты менән таныштырҙы, авторлыҡ хоҡуҡтары тураһында һөйләне.
Сара һуңында википедистар: Владимир Медейко, Дмитрий Рожков, БашВики хакимдары [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]], [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|Зөфәр Сәлихов]] башҡа эксперттар менән бер рәттән йәштәрҙең һорауҙарына яуаптар бирҙе, уларға аныҡ йүнәлештәр күрһәтте, һәр ваҡыт кәңәштәре менән ярҙам итергә әҙерлектәрен белдерҙе.[[c:Category:WikiMeeting 2017-12-02 Ufa|…башҡа фотолар]]

== 29 ноябрь ==

[[Бөрйән районы]] [[Килдеғол]] ауылы ағинәйҙәре һәм ҡатын-ҡыҙҙары йыйылышында    [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғиззәтуллина]] халыҡҡа Башҡорт википедияһы тураһында ентекле мәғлүмәт бирҙе.  Ауылдың тарихы, ер-һыу атамалары, билдәле шәхестәре тураһында тупланған мәғлүмәттең электрон варианттарын әҙерләп, яҡын арала википедияның Бөрйән порталында урынлаштырыуҙың әһәмиәте аңлатылды. Ошо юлыҡта эшләргә өйрәнергә теләүселәр өсөн махсус дәрестәр биреү тураһында һөйәләшеү алып барылды.

== 27 ноябрь ==

Бөгөн [[Бөрйән районы]] үҙәге [[Иҫке Собханғол (Бөрйән районы)|Иҫке Собханғолда]] Башҡорт википедияһы ирекмәндәре  [[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Көнһылыу Ҡотлобаева]] һәм [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғиззәтуллина]] [[Таң (гәзит)|«Таң» гәзите]] хәбәрселәре [[Ҡатнашыусы:Байназар|Дамир Байназаров]] менән [[Ҡатнашыусы:Айнабад|Айнабат Аҡыеваны]], китапханасы [[Ҡатнашыусы:Сая Ҡарлуғас|Әҡлимә Алтыншинаны]] Башҡорт википедияһына теркәне. Улар фотография тейәү һәм яңы мәҡәлә яҙыу, шулай уҡ тәржемә итеү буйынса тәүге һабаҡтар алды. 17 ноябрҙә теркәлеү үткән [[Ҡатнашыусы:Айгөл Бикйән|Айгөл Сафина]] беренсе эшен — райондың билдәле шәхесе, йырсы [[Сәфәрғәлин Ғилман Зәйнәғәле улы|Ғилман Сәфәрғәлин]] тураһында мәҡәләһен яҙҙырып ҡуйҙы.

== 18 ноябрь ==

Бөрйән районы Иҫке Собханғол ауылында район администрацияһы бинаһында Бөрйән викиөләсәйҙәре  Банат Вәлиева-Яубаҫарова һәм Лилиә Мусина ҡатнашлығында викисеминарға йыйылды.Улар үҙ-ара тәжрибә менән уртаҡлашты.Бөрйән порталын мәғлүмәт менән тултырыу һәм  яңы теркәлгән ирекмәндәрҙе википедияла нығытыу йәһәтенән киләсәккә эш төрҙәре күҙалланды.

== 17 ноябрь ==

[[Бөрйән районы]] [[Иҫке Собханғол (Бөрйән районы)|Иҫке Собханғол]] ауылында   балалар китапханаһы һәм Үҙәк район китапханаһы хеҙмәткәрҙәре өсөн викидәрестәр үткәрелде. Был сараға [[Ҡырмыҫҡалы районы]]нан тәжрибәле ирекмәндәр {{u|Банат Валеева-Яубасарова|Банат Вәлиева-Яубаҫарова}} һәм {{u|Лилиә| Лилиә Мусина}} саҡырылды. Улар ярҙамында 6 кеше Башҡорт википедияһына теркәлде.
{{Фоторяд|Бөрйән балалар китапханаһында викидәрес.jpg|Бөрйән район китапханаһында викидәрес.jpg|текст=Бөрйән район китапханаһында викидәрес|color=#BBDD99}}

== 4-6 ноябрь ==
[[Файл:Volga wiki-seminar (6.11.17) 32.jpg|слева|130px]]
[[Йошкар-Ола]] ҡалаһында беренсе [[wmru:Приволжский вики-семинар 2017|«Волга буйы вики-семинары»]] булып үтте. Форумда википедиясыларҙан тыш [[Марий-Эл Республикаһы]]ның Мәҙәниәт министрлығының милләт һәм конфеция-ара мөнәсәбәттәр бүлеге начальнигы Игорь Садовин, Мари дәүләт университеты уҡытыусыһы Марина Ласточкина, [[тәржемә]]селәр, мари теле уҡытыусылары ҡатнашты. Семинарға килеүселәр «Марий Эл» дәүләт бейеү ансамбле концертын ҡараны. Козьмодемьянск ҡалаһындағы мәҙәни-тарихи музей коплексына вики-экспедиция ойошторолдо. Башҡорт Википедияһы вәкиле {{u|ZUFAr|Зөфәр Сәлихов}} семинарҙа ҡатнашыусыларҙы универсаль карточка ҡулланыу тәжрибәһе менән таныштырҙы.

== 2 ноябрь ==
«Аҡ тирмә» тарафынан башҡорт йәштәре өсөн ойошторолған ҡыҙыҡлы осрашыуҙар форматында Башҡорт Википедияһы хакимы {{u|Рөстәм Нурыев}} менән танышыу. БашВики тураһында әңгәмә һәм ғәмәли тәжрибәләр. {{u|Гүзәл Вильданова}}, {{u|Ынйы Иргалина}}, {{u|Розалия1977‎}}, {{u|ТагирКузбеков‎}} теркәлде.
{{Фоторяд|2017-11-02 WikiMeeting Ufa 1.jpg|2017-11-02 WikiMeeting Ufa 2.jpg|текст= Башҡорт йәштәре менән осрашыу|color=#BBDD99}}
== 30 октябрь ==
Башҡорт Википедияһы ирекмәне ‎{{u|Аҡҡашҡа}} Өфө ҡалаһының 123-сө лицейенда үтәсәк фәнни-ғәмәли конференцияға уҡыусыһын Башҡорт Википедияһы тураһында һөйләргә әҙерләне. Ул шулай уҡ Дим районы конференцияһында ла ҡатнашасаҡ. Урыҫ телендәге [https://vk.com/doc42123883_453350400?hash=1f07d6efd90e0b232c&amp;dl=449d66959f16011ffb «Башкирская Википедия: успехи и перспективы развития»] тигән темаға сығыш тыңлаусыларҙа ҡыҙыҡһыныу уятты.

== 14—15 октябрь ==
[[Файл:Moscow Wiki-Conference 2017 (photos) 68.jpg|слева|130px]]
Башҡорт Википедияһы ирекмәндәре  Мәскәүҙә «Викимедиа РУ» коммерцияға ҡарамаған партнерлығы уҙғарған [[:wmru:Вики-конференция. 2017|XI халыҡ-ара вики-конференцияла]] ҡатнашты. Конференцияла рус,  бүрәт, лезгин, яҡут, тыва, татар, чечен, әрмән, украин, поляк Википедияларынан вәкилдәр ҡатнашты, иң ҙур делегация Башҡорт Википедяһынан булды.  Сарала Рәсәй һәм күрше илдәр телдәрендә Википедияны үҫтереү тураһында сығыштар булды. Башҡорт Википедияһы хакимы Рөстәм Нурыев «Рәсәй телдәрендәге Википедиялар» тигән түңәрәк өҫтәлде һәм секцияны алып барҙы.

== 10 октябрь 2017 йыл ==
[[Файл:Викиоләсәйҙәр бәләкәй кәңәшмәлә.jpg|безрамки|слева|130px|]]

Бөрйән районы Байназар ауылында викиоләсәйҙәр бәләкәй кәңәшмәгә йыйылды. Унда 14-15 октябрҙә Мәскәүҙә үтәсәк вики-конференцияға әҙерлек торошо ҡаралды. Башҡарылған эштәр барланды, алдағы яҡын арала эшләнәсәк эштәр күҙалланды.

== 10 октябрь 2017 йыл ==
[[Башҡорт дәүләт университеты]]ның Башҡорт филологияһы һәм журналистика факультеты башҡорт-инглиз бүлегенең 4-се курс студенттары менән осрашып, [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] [[Башҡорт Википедияһы]] эшмәкәрлеге менән таныштырҙы, башҡорт телен һаҡлау һәм артабан үҫтереүҙә ирекле интернет-энциклопедияның әһәмиәте тураһында һөйләне. Практик өлөштә студенттар нисек итеп Башҡорт Википедияһында теркәлеү, хаталар төҙәтеү, мәҡәлә тәржемә итеү буйынса беренсе аҙымдарын яһаны. [[Ҡатнашыусы:Lyaysan Sayfullina|Lyaysan Sayfullina]],[[Ҡатнашыусы:Gulsimush‎|Gulsimush‎]], [[Ҡатнашыусы:Миңлегөл|Миңлегөл]], [[Ҡатнашыусы:Земфира96|Земфира96]], [[Ҡатнашыусы:Lyalyakalim‎|Lyalyakalim‎]], [[Ҡатнашыусы:Alina Galeeva|Alina Galeeva]] теркәлде. Осрашыуҙы ойошторған һәм артабан да хеҙмәттәшлек итергә теләк белдергән, факультеттың башҡорт-шәрҡиәт кафедраһы уҡытыусыһы Гөлназ Абдулхаҡ ҡыҙы Иҫәнғоловаға ҙур рәхмәтебеҙҙе еткерәбеҙ! 
{{Фоторяд|БДУ студенттары.jpg|Башҡорт-инглиз бүлеге студенттары.jpg|текст= Башҡорт дәүләт университеты студенттары менән осрашыу| color=#BBDD99}}

== 6 октябрь 2017 йыл ==
Башҡорт Википедияһында 40 меңенсе мәҡәлә — [[Байконур]] яҙылды..

== 4 октябрь 2017 йыл ==
[[Файл:Вики-осрашыу.jpg|мини|справа|Стәрлетамаҡ ҡалаһындағы Жәлил Кейекбаев исемендәге
3-сө гимназияла вики-осрашыу]]
Башҡортостан Республикаһы Стәрлетамаҡ ҡалаһы ҡала округының «Жәлил Кейекбаев исемендәге 3-сө гимназия» муниципаль автономиялы дөйөм белем биреү учреждениеһында (Стәрлетамаҡ ҡалаһы, Хоҙайбирҙин урамы, 194) Башҡорт википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]] менән осрашыу үтте. Унда гимназияның директоры Шаһисолтанова А. Б., уҡыу һәм тәрбиә эштәре буйынса директор урынбаҫарҙары Баязғолова З. Т., Сафарова Р. Х.,уҡытыусылар Бикбаева З.Ғ., Равилова Г. Т., Хафизова Н. Ф.,Стәрлетамаҡ ҡала мәғариф бүлеге методисы Хафизова З. Р., Стәрлетамаөҡ ҡалаһының &quot;Ашҡаҙар&quot;ижтимағи-сәйәси гәзите хәбәрсеһе Ҡобағошова Р. М. һ.б. ҡатнашты. Ҡала шарттарында урыҫлашҡан башҡорт балаларында туған телгә ҡыҙыҡһыныу, ихтирам уятыуҙа, уҡытыу һәм тәрбиә эшендә башҡорт википедияһының әһәмиәте тураһында ентекле һөйләшеү береһен дә битараф ҡалдырманы. Яҡын киләсәктә википедияла эшләргә өйрәнеү буйынса махсус һабаҡтар алыу өсөн, Өфөнән ирекмәндәр саҡырырға тигән ҡарар ҡабул ителде. &quot;Ашҡаҙар&quot;гәзите хәбәрсеһе Ҡобағошова Р. М. ошо турала мәҡәлә әҙерләй.

== 6 сентябрь 2017 йыл ==
[[Файл:2017.09.06 WikiMeeting Ufa 2.jpg|безрамки|слева|130px]]
[[Өфө]] ҡалаһының «Иҙел» кафеһында (Өфө ҡалаһы, Цюрупа урамы, 17-се йорт) викиосрашыу үтте. Сарала [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]], [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]], [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]], [[Ҡатнашыусы:Lizalizaufa|Лилиә Ҡәйепова]], [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]], [[Ҡатнашыусы:Лилиә|Лилиә]], [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Минһылыу Абдуллина]] ҡатнашты. Осрашыуға шулай уҡ [[Рәсәй Федерацияһы]] Дәүләт Думаһы депутаты [[Ишһарин Рәмзил Рафаил улы|Рәмзил Ишһарин]] һәм уның ярҙамсыһы Руслан Кәримов килде. Яңы уҡыу йылы һәм [[Проект:Башҡортостан 100|«Башҡортостан 100»]] марафонының өсөнсө этабы башланыу айҡанлы, башҡортса Викидәреслек проектының ҡабаттан тергеҙелеүе тураһында йәнле аралышыу булды. 14-15 октябрҙә Мәскәүҙә үтәсәк Вики-конференцияға барыу мәсьәләһе ҡаралды һәм [[Башҡорт Википедияһы]] вәкилдәре исемлеге раҫланды. Рәмзил Рафаил улы Башҡортостан делегецияһының конференцияла ҡатнашыуын ойоштороуҙа ярҙам итәсәген белдерҙе. Ул шулай уҡ Дәүләт Думаһы тарафынан ирекмәнлек тураһында федераль закон проекты тураһында һөйләне һәм әҙерләнгән ҡанун буйынса фекер алышырға саҡырҙы.

== 1—3 сентябрь 2017 ==
[[Файл:Wiki-seminar in Derbent 2017 20.jpg|безрамки|слева|130px]]
[[Дағстан]] ҡалаһы Дербентта Дағстан телдәрендәге википедиялар проблемаларына арналған семинар булып үтте. Семинарҙы үткәреүгә коммерцияға ҡарамаған «Викимедиа РУ» партнёрлығы һәм «Дербент фонды», Лезгин халыҡтарының милли-мәҙәни ойошмаһы, «РИАДербент» мәғлүмәт агентлығы булышлыҡ итте. Семинарҙа Викимедиа РУ партнёрлығы директоры [[:w:ru:User:Drbug|В. В. Медейко]], рус википедияһынан [[:wmru:Участник:JukoFF|Дмитрий Жуков]], эрзя википедияһынан [[Ҡатнашыусы:Erzianj jurnalist|Андрей Петров]], лезгин һәм башҡорт википедияһы администраторы [[Ҡатнашыусы:Soul Train|Олег Абарников]], башҡорт википедияһынан Зөфәр Сәлихов һәм [[Ҡатнашыусы:Borovi4ok|Ришат Сәйфутдинов]] ҡатнашты. Семинар барышында башҡорт вики-өләсәйҙәренең видеосәләме тапшырылды. Осрашыуға филологтар, лингвистар, уҡытыусылар, йәмәғәт эшмәкәрҙәре саҡырылды. Дағстан телдәрендәге лезгин, авар, лак, чечен википедиялырына һәм инкубаторҙа булған бер нисә проектҡа булышлыҡ итеү һәм яңы ҡатнашыусылар мәсьәләләре тураһында һөйләшеү булды. {{Commons-inline|Category:Wiki-seminar in Derbent 2017|Wiki-seminar in Derbent 2017}}

== 22 август 2017 ==

[[Файл:Вики-кәңәшмә.jpg|мини]]
Бөрйән районы администрацияһы бинаһында викиағинәйҙәр [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғиҙәтуллина]], [[Ҡатнашыусы: Һәҙиә|Көнһылыу Ҡотлобаева]], [[Ҡатнашыусы:Вәлимә|Нәсимә Науразбаева]], [[Ҡатнашыусы:Резеда29|Резеда Сәғитова]], Сәлиә Ишбулдина һәм Фәниә Ибатуллина ҡатнашлығында мәғлүмәт-аналитик эш һәм кадрҙар буйынса бүлек начальнигы Ғүмәров М. В. кәңәшмә уҙғарҙы. Унда Бөрйән порталында эште нисек киң йәйелдереү, халыҡты йәлеп итеү тураһында эшлекле һөйләшеү алып барылды.

== 16 август 2017 ==

[[16 август]]а [[Бөрйән районы]]ның үҙәк китапханаһында урындағы ағинәйҙәр ҡоро (етәксеһе — [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]]) менән «Баҙал» ижадсылар берекмәһе ағзалары һәм «Таң» гәзите хәбәрселәре берлектә &quot;түңәрәк өҫтәл&quot;гә йыйылды. Сарала хаҡлы ялдағы һәм эшләп йөрөүсе уҡытыусылар, дин әһелдәре, мәҙәниәт һәм китапхана эшмәкәрҙәре, тыуған яҡты өйрәнеүселәр, ғөмүмән, яҙырға һәләте булған телһөйәр һәм илһөйәрҙәр ҡатнашты. Район хакимиәтенең мәғлүмәт-аналитик эш һәм кадрҙар буйынса бүлек начальнигы Ғүмәров Марсель Вәли улы һәм [[Байназар]] ауыл мәсетенең имам-хатибы Данияр хәҙрәттең ҡатнашыуы сараның бәҫен күтәрҙе. [[Башҡорт Википедияһы]]ның яңы асылған [[Портал:Бөрйән районы|Бөрйән порталында]] хеҙмәттәшлек итергә һәм заман менән ҡатар атларға теләүселәрҙе бер ҡорға туплау йәһәтенән ундағы эшлекле һөйләшеү бик урынлы булды. Унда ил-көн, тел мәсьәләләре менән бергә википедияның Бөрйән порталына районыбыҙҙың ер-һыу атамалары тарихы (фотолары менән), бай фольклор мираҫы өлгөләре, милли кейемебеҙ, шәхестәребеҙ, тарихи үткәнебеҙ, беҙҙе уратып алған тәбиғәтебеҙ (йылға-күл, тауҙар, ҡоштар, хайуандар донъяһы һ.б.) — барыһы-барыһы хаҡында ла аргументланған «ташҡа баҫырлыҡ» мәғлүмәт туплауҙың әһәмиәте тураһында ентекле аңлатыу алып барылды. Һөҙөмтәлә был эшкә олоһон да, кесеһен дә йәлеп итеү; вики-клуб өсөн бина юллап алып йыһазландырыу; уның етәксеһен һайлау һәм ижади төркөм туплау һ.б. аныҡ ҡарарҙар ҡабул ителде. Күмәк көс менән йырып сыҡҡанда, был эш үҙенә күрә еребеҙҙең хәтер китабын яҙыу, паспортлаштырыу, патентлау буласаҡ.

== 23 июль 2017 ==
[[Файл:Табын-фест 2017 06.jpg|безрамки|слева|130px]]
[[Архангел районы]]ның [[Абҙан шарлауығы]] янында Табын ырыуҙары берләшмәһе һәм Архангель муниципаль районы администрацияһы ойошторған «Табын-фест» йәштәр фестивале үтте. Фестивалгә Башҡортостандың Архангель, Ҡырмыҫҡалы, Ауырғазы, Ғафури, Ҡариҙел, Тәтешле райондарынан һәм Ырымбур өлкәһенән вәкилдәр килде. Фестивалдә халыҡ көнкүреше, кәсепселек, шәжәрә күргәҙмәләре ойошторолдо. Йәштәргә белем биреү маҡсатында экология, иҡтисад һәм башҡа йүнәлештә биш майҙансыҡ эшләне. Һанлы технологиялар майҙансығында Википедия тураһында Зөфәр Сәлихов һөйләне. Тыңлаусыларҙың барыһы ла Википедияның нимә икәнен, башҡорт бүлеге бар икәнен дә белә.
Артабан спорт ярыштары үткәрелде. Фестиваль концерт менән тамамланды. {{Commons-inline|Category:Табын-фест 2017|Табын-фест 2017}}

== 23 июнь 2017 ==
* [http://tv-rb.ru/teleproekty/informatsionno-razvlekatelnye/salyam/249241/?PAGEN_1=3 «Сәләм» тапшырыуы] «Башҡортостан 100» конкурсының икенсе этабы тураһында

== 20-21 июнь 2017 ==
Башҡорт Википедияһына [[Ҡатнашыусы:rita-akbulat|rita-akbulat]] етәкселегендә [[Башҡорт дәүләт педагогия университеты]]нда уҡыусы бер төркөм вики-сибәрҙәр килеп ҡушылды. {{U|Daniyar12}}, {{U|Агзамова}}, {{U|Иҡсанова Фәниә }}, {{U|Хәйбуллина Фәнүзә}}, {{U|Юлиә Рәфил ҡыҙы}}, {{U|Хамматова Рәхилә}}, {{U|Красавица1993}}, {{U|Рәғинә ханым}}, {{U|Нурсилә Данияр ҡыҙы}}, {{U|Әҡлимә12}} менән {{U|З. ӘЙЛЕ}} һәм {{U|Рөстәм Нурыев}} осрашып, Википедия менән таныштырып үтте.
{{Фоторяд|Bashkir wiki beauties 03.jpg|Bashkir wiki beauties 05.jpg|Bashkir wiki beauties 07.jpg|Bashkir wiki beauties 08.jpg|Bashkir wiki beauties 10.jpg|текст= Башҡорт дәүләт педагогия университеты талиптары, викисибәрҙәр менән осрашыу|color=#BBDD99}}

== 7 июнь 2017 йыл, Өфө ==
'''Көтөлмәгән викиосрашыу!''' [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]]дең Өфөгә эш сәфәре менән килеүе һәм мәшәҡәттәренең йәһәт тамамланыуы уңайынан [https://2gis.ru/ufa/firm/2393065583263026?queryState=center%2F55.944979%2C54.723217%2Fzoom%2F17 «Иҙел» кафеһында] алдан планлаштырылмаған викиосрашыу булды. Унда [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]], [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|ZUFAr]], [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]], [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] ҡатнашты. Эшлекле һөйләшеү барышында Башҡорт Википедияһының ағымдағы торошона күҙәтеү яһалды, киләсәккә маҡсаттар билдәләнде.
== 21 май 2017 ==
Башҡорт Википедияһында 39 000-се — [[Халиҡова Рәйсә Хәлил ҡыҙы]] мәҡәләһе Таңһылыу Ҡыуандыҡова тарафынан яҙылды.

== 15 май 2017 ==
[[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона|«Рәсәйҙе бел. Дондан башла»]] конкурсына йомғаҡ яһалды. Башҡорт Википедияһы вәкилдәре төрлө кимәлдәге сараларҙа ҡатнашырға лайыҡлы икәндәрен тағы бер тапҡыр иҫбатланы. Сит телдәрҙәге мәҡәләләр номинацияһындағы ете урындың өсәүһен Башҡорт Википедияһы ирекмәндәре яуланы! Икенсе урында {{U|Банат Валеева-Яубасарова}}, дүртенсе урында {{U|Таңһылыу}} һәм алтынсы урында {{U|З. ӘЙЛЕ}}. Еңеүселәрҙе ысын күңелдән ҡотлайбыҙ! Артабан да көслө һәм эшһөйәр төркөм булып үҫербеҙ тип ышанабыҙ.

== 12-13 май 2017 ==
[[Файл:Өфө районы вики-клубы.jpg|thumb|Өфө районының Жуково ауылы википедистары]]
Өфө районының Жуково ауылында [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Аҡҡашҡа]] ойошторған вики-осрашыуҙа [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] вики-клуб ағзалары өсөн практик вики-дәрес үткәрҙе. Алдан теркәлеүселәр: [[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Аҡҡашҡа]], [[Ҡатнашыусы:Зөләйха|Зөләйха]] белемдәрен камиллаштырһа, теркәлеп тә, эш башларға йөръәт итмәүсе [[Ҡатнашыусы:rita-akbulat|rita-akbulat]], [[Ҡатнашыусы:Таналыҡ|Таналыҡ]], шулай уҡ яңы теркәлеүселәр [[Ҡатнашыусы:Нурһылыу|Нурһылыу]], [[Ҡатнашыусы:Усманова Рита|Рита Усманова]] тәүге аҙымдарын яһаны, мәҡәләләр тәржемә итеп ҡараны. Сарала ҡатнашыусылар белдереүенсә, Википедия менән хеҙмәттәшлек — ҡыҙыҡлы ғына түгел, файҙалы шөғөл, уны тулыландырыу менән бер рәттән, белемеңде лә арттырырға мөмкин. Шулай уҡ википедистар онлайн дәрестәргә ҡарағанда, күҙмә-күҙ ҡарап белем алыуҙың күпкә һөҙөмтәлерәк икәнлеген билдәләне.

== 4-7 май 2017 ==
[[Файл:Logo YouTube por Hernando (2005-2011).svg|36px]][https://www.youtube.com/watch?time_continue=12&amp;v=-yEf-4xnQpU] Эстон Википедияһы һәм [[:ru:МАФУН|МАФУН]] ултырышы. Башҡорт Википедияһы тураһында 28:30 минутта.

== 24 апрель 2017 ==
2017 йылдың 24 апрелендә [[Ҡатнашыусы:Менәүерә Бохарбаева|Менәүерә Бохарбаева]] менән [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] [[Хәйбулла районы]] [[Маҡан]] ауылында үткән башҡорт теле уҡытыусылары йыйылышында ҡатнашты. Башҡорт телен уҡытыуҙа яңы алымдар ҡулланғанда, Википедияның да ярҙамы тураһында [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] һөйләне. Башҡорт Википедияһында эшләү, мәҡәләләр яҙыу һәм мөхәррирләү күрһәтелде.

== 23 апрель 2017 ==
[[Файл:Wiki-award 2017 (2017-04-25) 106.jpg|мини|слева]]
2017 йылдың 23 апрелендә тантаналы рәүештә сираттағы «Ирекле белем» һәм «Вики-премия 2017» тапшырылды. Уңышлы эшләгән ҡатнашыусыларға премия етенсе тапҡыр тапшырыла. Премия тапшырыу тантанаһы
«Экстрополис» Яндекс конференц-үҙәгендә үтте. Коммерцияға ҡарамаған Викимедиа партнёрлығы директоры Владимир Медейко инеш һүҙ менән сығыш яһаны. Кисәне радиожурналист Александр Плющев алып барҙы. Викимедианың төрлө проекттары буйынса премиялар тапшырылды. Рәсәй телдәре номинацияһында Башҡорт Википедияһынан [[Ҡатнашыусы:Ryanag|Ryanag]] лайыҡ булды. Ул 2016 йылда 7196 төҙәтеү эшләгән. Ҡатнашыусы килә алмау сәбәпле, премия Зөфәр Сәлиховҡа тапшырылды. Форсаттан файҙаланып «Башҡортостан 100» беренсе этабында еңгән һәм Башҡорт Википедияһына ярҙам иткән [[Ҡатнашыусы:DonSimon|DonSimon]], [[Ҡатнашыусы:Soul Train|Soul Train]], [[:myv:Теиця:Erzianj jurnalist|Erzianj jurnalist]], [[:ru:Участник:JukoFF|JukoFF]] приздар тапшырылды. {{commons|Wiki-award 2017 photos|Вики-премия 2017}}

== 22 апрель 2017 ==
[[22 апрель|22 апрелдә]] [[Бөрйән районы]] муниципаль бюджет дөйөм белем биреү учреждениеһы [[Иҫке Собханғол (Бөрйән районы)|Иҫке Собханғол]] урта дөйөм белем биреү мәктәбендә [[Башҡорт Википедияһы]]ның Бөрйән районы вики-клубы етәкселәре, әүҙем вики-өләсәйҙәр [[Ҡатнашыусы: Һәҙиә|Һәҙиә]], [[Ҡатнашыусы: Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]] иницативаһы менән осрашыу ойошторолдо. Унда [[Өфө|Өфөнән]] [[Ҡатнашыусы: З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] ҡатнашты, БашВики хакимы [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] менән онлайн конференция үткәрелде. Уҡыусыларға Википедия эшмәкәрлеге тураһында мәғлүмәт бирелгәндән һәм Башҡорт Википедияһы эшмәкәрлегенә презентация үткәрелгәндән һуң, теләүселәр өсөн оҫталыҡ дәресе ойошторолдо. Яңы ҡатнашыусылар [[Ҡатнашыусы: Zul8390|Zul8390]] һәм [[Ҡатнашыусы: Laluu33|Laluu33]] теркәлде, техник сәбәптәр арҡаһында барлыҡ теләүселәр теркәлә алманы. Улар менән онлайн дәрестәр үткәрергә килешенде. Осрашыуҙа шулай уҡ бөрйәндәр вики-клуб эшен йәнләндереү, уның ағзалары һанын арттырыу, Википедияла Бөрйән районы порталын булдырыу тураһында ҡарар ителде.
Республикала Башҡорт Википедияһына етди иғтибар һәм осрашыу үткәреү өсөн урын биргән уҡыу йорто директоры Гәрәй Миңлеғәле улы Йомағоловҡа, информатика уҡытыусыһы [[Ҡатнашыусы:Рустам1987|Рөстәм Рәхимйән улы Вәлиуллинға]] һәм, ғөмүмән, уҡытыусылар коллективына ҙур рәхмәтебеҙҙе белдерәбеҙ һәм артабанғы тығыҙ, емешле хеҙмәттәшлеккә өмөт итәбеҙ. Сараны мәңгеләштергән Айнур Маликовҡа айырым рәхмәт!!!
* P.S. Көндөң икенсе яртыһында әүҙем ирекмәндәр [[Ҡатнашыусы:Таңһылыу|Таңһылыу]] менән [[Ҡатнашыусы:Вәлимә|Вәлимә]], тәүге мәҡәлә яҙыусы [[Ҡатнашыусы:Резеда29|Резеда29]] шәхси консультациялар алды.
{{Фоторяд|Зал тулы.jpg|Рәшиҙә Ғизәтуллина сығыш яһай.jpg|Һәҙиә (Көнһылыу апай) телмәр тота.jpg|&quot;Спекулирую&quot; честными именами Азата Алтынчурина, Семена Красоткина, Олега Абарникова и Дмитрия Ерохина).jpg|Оҫталыҡ дәресе.jpg|текст= Бөрйән районында вики-осрашыу|color=#BBDD99}}

== 7 апрель 2017 ==
[[Файл:V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 07.jpg|мини|слева]]
7-8 апрелдә [http://gotoural.com/posts/1378 «Екатеринбург-ЭКСПО» халыҡ-ара күргәҙмә залында «Ҙур Урал» V Халыҡ-ара туризм форумы] үтте. Мәртәбәле оло форумға власть органдарынан, туризм-мәғлүмәт үҙәктәренән вәкилдәр, туризм буйынса Рәсәй һәм сит ил эксперттары, эске һәм тышҡы туризм буйынса туроператорҙар йыйылды. Пленар ултырышта төрлө төбәктәрҙән һәм сит илдәрҙән 3 меңдән ашыу делегат ҡатнашты. Форумға Рәсәй википедистары ла саҡырылғайны. Екатеринбуг, Ҡурған өлкәһе вәкилдәре менән берлектә Башҡорстостандан [[Ҡатнашыусы:ZUFAr|Зөфәр Сәлихов]] булды. Пленар ултырышта «Викимедиа РУ» йәмғиәт ойошмаһы ағзаһы Николай Литвинов Уралды популярлаштырыуҙа Википедияның әһәмиәте тураһында сығыш яһаны, «Вики Урал» халыҡ-ара конкурсының I этабы еңеүселәрен бүләкләне. Конкурстың Башҡорт Википедияһындағы өлөшө өсөн [[:wmru:Файл:IMG 7605.jpg|бүләктәр]] Зөфәр Сәлиховҡа тапшырылды.

Форум барышында ваҡиғалар менән бәйле, экологик, эшлекле туризм, һөнәри белем даирәһенә туристик ҡунаҡсыллыҡ системаһын индереү мәсьәләләре күтәрелде. Форум барышында «Ҙур Урал — „Турист сувениры“» фестиваль-конкурсына йомғаҡ яһалды. Финалға 10 сувенир етештереүсе һайлап алынған. Улар араһында [[башҡорт дебет шәле]]н етештереүселәр, Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районында башҡорт милли кейемен кейҙереп, ҡурсаҡ эшләүселәр булды. Туроператорҙар залында ла [[Башҡортостан]] үҙ экспозицияһын ҡуйған ине. Байрамды [[Өфө сәнғәт училищеһы]]нан килгән «Ләйсән» ансамбле башҡорт бейеүҙәре, йыр-моңдары менән биҙәне.{{Commons-inline|Category:Great Ural 2017|Ҙур Урал}}

{{Фоторяд|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 01.jpg|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 08.jpg|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 06.jpg|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 04.jpg|V Международный туристический форум &quot;Большой Урал&quot; 02.jpg|текст= «Ҙур Урал» V Халыҡ-ара туризм форумында|color=#BBDD99}}

== 30 март — 2 апрель ==
[[Файл:Wikimedia Conference 2017 Organizational Profile Wikimedians of Bashkortostan UG.pdf|мини|справа|Башҡортостан ирекмәндәре тураһында мәғлүмәт конференцияла ҡатнашыусылар диуарында]]
[[m:Wikimedians of Bashkortostan User Group|Башҡортостан викимедиасыларының]] ике вәкиле — [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] һәм [[Ҡатнашыусы:Visem|Visem]] Берлин ҡалаһында [[m:Wikimedia Conference 2017|Викимедиа конференцияһында]] ҡатнашты.
{{Фоторяд|Wikimedia Conference 2017 – Group photo 1 (big).jpg|Wikimedia Conference 2017.4.jpg|Wikimedia Conference 2017.5.jpg|Wikimedia Conference 2017.7.jpg|
текст= Берлин викиконференцияһы 2017|color=#BBDD99}}

* [[Ҡатнашыусы:Visem/WMCON2017|Берлин конференцияһынан Виктор Семенюктың отчеты]]
* [[:ru:n:Превращение «цыплёнка» в «орлёнка» на конференции Викимедиа в Берлине| Берлин конференцияһынан Зәйтүнә Ниғәмәтйәновның отчеты]]

== 23 март 2017 йыл ==
Башҡорт Википедияһында 38 меңенсе мәҡәлә яҙылды. [[Harmonia Caelestis|«Асмандар гармонияһы»]] исемле мәҡәләне [[Ҡатнашыусы:Alfiya55 |Әлфиә Аҡбутина]] тәржемәләй башланы.

== 12-13 март 2017 йыл ==
[[Бөрйән районы]] вики-өләсәйҙәре менән [[Байназар|Байназар ауылында]] [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән]] вики-дәрес үткәрҙе. Әүҙем википедистар [[Ҡатнашыусы:Һәҙиә|Һәҙиә]], [[Ҡатнашыусы:Таңһылыу|Таңһылыу]], [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]], [[Ҡатнашыусы:Вәлимә|Вәлимә]], [[Ҡатнашыусы:Магира 62|Магира 62]], [[Ҡатнашыусы:Ғәзизә60|Ғәзизә60]] Башҡорт Википедияһында мәҡәләләр яҙҙы, Эстәлек тәржемәсене ҡулланды, ҡуйылған мәҡәләне мөхәррирләне, категориялар, һылтанмалар ҡуйып ҡараны, оҫталығын үҫтерҙе. Вики-дәреслектә лә эшләнеләр. [[Ҡатнашыусы:Рәшиҙә Ғизәтуллина|Рәшиҙә Ғизәтуллина]] менән [[Ҡатнашыусы:Магира 62|Магира 62]] Милеккә фотоһүрәттәрен тейәп, уны мәҡәләгә өҫтәне. [[Ҡатнашыусы:Рустам1987|Рустам1987]] исемле ҡатнашыусы теркәлде. Ғәҙәти сәйләү үткәрелде. Байназар ауылына бәйле мәҡәләгә ҡуйыр өсөн фото төшөрөлдө.
{{Фоторяд|Вики-урок.Бурзян1.jpg|Вики-урок.Бурзян2.jpg|Вики-урок.Бурзян3.jpg|Сәйләү.jpg|
текст= Бөрйәндә вики-дәрес|color=#BBDD99}}

== 25 февраль 2017 йыл ==
[[Файл:Табын ырыуының IV йыйыны 63.jpg|мини|слева]]
Башҡорт халҡы составындағы иң ҙур һәм ҡеүәтле берләшмәне тәшкил иткән [[Табын]] ырыуҙары IV йыйынын үткәрҙе. Был берләшмәгә Ҡырмыҫҡалы, Ғафури, Архангел, Учалы, Балтас, Тәтешле, Ауырғазы, Благовар райондарының ҡайһы бер ауылдары ҡарай. Шулай уҡ Ырымбур, Свердловск, Ҡурған, Силәбе өлкәләрендә, Татарстан Рес­публикаһында ла табындар йәшәй. Эшлекле форумға һәм райондан, һәр төбәктән вәкилдәр саҡырылды.

Йыйын «Табын ырыуы вәкилдәре китап донъяһында», «Архив документтарында — Табын ырыуы» күргәҙмәһе менән асылды. Китап, кәсепселек әйберҙәре күргәҙмәһе һәм һатыу ойошторолдо. Шәжәрә байрамына һәр район иң яҡшы, иң төплө шәжәрәләрен алып килде. Йыйын барышында, ырыу тарихы, этносты һаҡлап ҡалыу буйынса төрлө сығыштар булды. Саҡырылған ҡунаҡтар, башҡа ырыуҙарҙың ҡорбаштары һүҙ алды. Википедия тураһында сығышты ла дәртләнеп тыңланылар, йылы ҡабул иттеләр. Һуңында резолюция ҡабул ителде. Йыйын тик табын ырыуҙары вәкилдәре әҙерләгән үҙенсәлекле концерт менән тамамланды.

== 22 февраль 2017 йыл ==

[[Ҡатнашыусы:Аҡҡашҡа|Аҡҡашҡа]] [[Дим районы]]нда Википедияны пропагандалау эшен ойошторҙо. Ағинәйҙәр ойошмаһының клуб ултырыштарында һәм башҡа төрлө сараларҙа Башҡорт Википедияһы менән таныштыра һәм яңы ҡатнашыусыларҙы саҡыра. Әлбиттә, әүҙем эшләп китерлек кешеләрҙе табыуы еңел түгел. 2016 йылдың декабренән бирле Өфө районы Яңы Жуково ауылында ла Вики-клуб башлап ебәрергә талпыналар. Яңы ҡатнашыусыларға эшләү серҙәрен өйрәтә. [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З.ӘЙЛЕ]] лә ярҙам итә, телефон аша консультациялар бирә. Википедия менән ир-аттар ҙа ҡыҙыҡһына.
 
[[Ҡатнашыусы:Лилиә|Лилиә]] лә үҙенең туғандарын-яҡындарын Википедияға ҡоҙалап маташа. Яңы ҡатнашыусыларға айырым дәрес үткәрә, телефон аша ла ярҙам итә. Вики осрашыуҙан һуң ҡыҙҙар беренсе мәҡәләләрен ҡуйҙылар ҙа инде. Теркәлгән ҡатнашыусылар тырышып эшләй, осрашыуға ла килергә әҙерҙәр.

== 22 февраль 2017 йыл ==

[[Ҡатнашыусы:Һәҙиә]] 2017 йылдың ғинуар һәм февраль айҙарында [[Бөрйән районы|Бөрйән]] википедистары төркөмөн ойоштороу юҫығында маҡсатлы эш алып барҙы. Яңы ҡатнашыусыларҙы Википедияла эшләргә өйрәтеү буйынса айырым (индивидуаль) дәрестәр үткәрҙе. Яңы ҡатнашыусылар теркәлде: [[Ҡатнашыусы:Вәлимә|Вәлимә]], [[Ҡатнашыусы:Лилиә98|Лилиә98]], [[Ҡатнашыусы:Магира 62|Магира 62]], [[Ҡатнашыусы:Фәриҙә|Фәриҙә]], [[Ҡатнашыусы:Ғәзизә60|Ғәзизә60]].

== 21 февраль 2017 йыл ==
[[Белорет]] ҡалаһының 20-се мәктәбендә ''Халыҡ-ара туған телдәр кѳнѳнә'' ҡарата сара уҙҙы. Унда 70-ләп, атап әйткәндә, [[Белорет районы]]ның һәм Белорет ҡалаһының башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары, ата-әсәләр, уҡыусылар ҡатнашты. Осрашыуға килеүселәргә башҡорт Википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Мухамадеева|Эльза Мѳхәмәҙиева]] виртуаль энциклопедия тураһында дѳйѳм мәғлүмәт еткерҙе, ойошторолған конкурстар, марафондар, викиконференциялар тураһында һѳйләне. Ул башҡорт Википедияһына мәҡәләләр яҙған һәм үҙ тел бүлектәре аша [[Башҡортостан Республикаһы]]ның йәшәйеше, тарихы, йолалары, арҙаҡлы шәхестәре менән таныштырып, башҡорт милләтенең данын арттырған сит милләт ирекмәндәрен үрнәк итеп ҡуйҙы һәм барыһын да Википедияла эшләргә, Дәүләт Думаһы янындағы Йәштәр парламенты иғлан иткән «Бѳтә Рәсәй илһѳйәрҙәре» акцияһына ҡушылып, үҙебеҙҙең «Советтар Союзы Геройҙары», «Социалистик Хеҙмәт Геройҙары», «Рәсәй Федерацияһы Геройҙары», «Рәсәй Федерацияһы Хеҙмәт Геройҙары» тураһында яҙырға һәм шуның менән Википедияның башҡорт телендәге бүлеген артабан үҫтереүгә ниндәйҙер өлөш индерергә саҡырҙы.

== 20 февраль 2017 йыл ==
20 февраля 2017 года прошла встреча [[Ҡатнашыусы:Гүзәл Ситдиҡова|Гузаль Ситдыковой]] с учениками 131-й школы (Шакша). На встрече присутствовали учащиеся школы, изучающие башкирский язык (около 70 детей). Разговор шел о творческой деятельности, также было рассказано и о Башкирской Википедии, детей призвали участвовать в ее создании. [[Ҡатнашыусы:Гүзәл Ситдиҡова|Гүзәл Ситдиҡова]] ([[Ҡатнашыусы менән һөйләшеү:Гүзәл Ситдиҡова|әңгәмә]]) 03:40, 22 февраль 2017 (UTC)

== 18 февраль 2017 йыл ==
# [[Өфө]] ҡалаһында үткән сираттағы вики-осрашыуҙа барлығы 26 ирекмән ҡатнашты.
# 2016 йылға йомғаҡ яһалды һәм 2017 йылға аныҡ маҡсаттар билдәләнде.
# Википедия киңлектәрендә ойошторолған конкурс-марафондарҙың көҙгө-ҡышҡы миҙгел һөҙөмтәләре иғлан ителде.
# «Кулинария марафоны» һәм «Ҡышҡы БУМ» вики-бәйгеләре еңеүселәре бүләкләнде.
# [[Сибай]] ҡалаһы, [[Бөрйән районы|Бөрйән]] һәм [[Өфө районы|Өфө райондары]] вики-клубтарына ноутбуктар тапшырылды.
# Вики-йәштәрҙе википедистар йәмғиәтенә ҡабул итеү тантанаһы ойошторолдо.
# Танышырға килгән ирекмәндәргә Башҡорт Википедияһы ручкаһы һәм оло өмөт бүләк ителде.
# Улар Википедияға теркәлде.
# Сәй мәжлесе үткәрелде.
# Төрлө темаларға фекер алышыу булды.
# Бер төркөм википедистар [[Башҡорт дәүләт академия драма театры|Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театрының]] «Нәркәс» спектаклен ҡараны.
{{Фоторяд|2016.02.20 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.26 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.38 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.47 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.48 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.50 WikiMeeting Ufa.jpg|текст= 2017 йылдың 18 февралендә вики-осрашыу|color=#BBDD99}}
{{Фоторяд|2016.02.49 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.31 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.32 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.30 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.27 WikiMeeting Ufa.jpg| текст=[[Ҡатнашыусы:Селтәр|Селтәрҙән]] күстәнәс һәм яңы көстәр|color=#BBDD99}}
{{Фоторяд|2016.02.41 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.42 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.43 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.44 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.45 WikiMeeting Ufa.jpg|2016.02.46 WikiMeeting Ufa.jpg|текст=[[incubator:Wb/ba/Баш бит|Кулинария]] китабын яҙыусылар һәм «эш ҡорлалы» алыусылар|color=#BBDD99}}
{{Commons-inline|Category:2017.02.18 WikiMeeting Ufa|Вики-осрашыу 18.02.2017}}

== 13 февраль 2017 йыл ==
2000 йылдан алып 21 февраль билдәләнгән Халыҡ-ара туған тел көнөнә арналған сара Сибай ҡалаһының балалар модель китапханаһында [https://vk.com/baralbaeva?w=wall22229374_3049%2Fall ойошторолдо]. «Йыр булырлыҡ һүҙҙәр биргән, туған телем рәхмәт һиңә» исемле әҙәби-музыкаль кисәлә 9-сы лицейҙың 7 А класы уҡыусылары (18 бала, класс етәксеһе — М. З. Исхакова) теләк менән ҡатнашты. Башҡорт Википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Ләйсән|Ләйсән Аралбаева]] сығыш яһаны һәм уҡыусыларҙы, төркөмгә ҡушылып, бергә эшләргә саҡырҙы.

== 12 февраль 2017 йыл ==
[[Рәми Ғарипов]]тың тыуыуына 85 йыл тулыуға бағышлап «Юбилярға Википедия бүләге» проекты [https://vk.com/bash_wikipedia?w=wall-36070079_1714%2Fall рәсми иғлан] ителде. &lt;br /&gt;
Көн һайын Башҡорт Википедияһының баш битендә ошо даталғы юбилярҙар исемлеге яңыртыла. Шәхес тураһында мәҡәлә булған осраҡта уның фамилияһы — зәңгәр, мәҡәлә булмаған осраҡта ҡыҙыл төҫтә күренә. Әлеге ваҡытта Википедияла бик күп танылған шәхестәр тураһында мәҡәлә юҡ, шуға күрә исемлек башлыса ҡыҙыл төҫлө. Теләге һәм һәләте булған һәр кем үҙ аллы йәки әүҙем вики ирекмәндәр ярҙамында яңы мәҡәлә яҙа, элек яҙылған мәҡәләләргә мәғлүмәт өҫтәй ала. &lt;br /&gt;
Юбилей айында йәки бер ай алда яҙылған (тулыландырылған) мәҡәлә бүләк тип һанала. Бүләк иҫәбенә яңы мәҡәлә яҙғанда &lt;nowiki&gt;{{Юбилярға Википедия бүләге|Ҡатнашыусы исеме}}&lt;/nowiki&gt; ҡалыбы, ә тулыландырғанда &lt;nowiki&gt;{{Юбилярға Википедия бүләге яҡшыртылған|Ҡатнашыусы исеме}}&lt;/nowiki&gt; ҡалыбы мәҡәләнең фекерләшеү битенә ҡуйыла.

== 11 февраль 2017 йыл ==
Башҡорт википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Мухамадеева|Эльза Мухамадеева]] «Иҙел башы» Белорет яҙыусылар ойошмаһы ағзалары менән вики-осрашыу уҙғарҙы. Унда [[Учалы районы|Учалы]], [[Белорет районы|Белорет]] һәм [[Әбйәлил районы|Әбйәлил]] райондарынан 30-65 йәштәге 50-гә яҡын кеше ҡатнашты.

Ижад менән шөғөлләнеүселәргә википедия тураһында дөйөм мәғлүмәт бирелде, унда теркәлеү, эшләү нескәлектәре күрһәтелде. Әңгәмә барышында барыһының да тиерлек виртуаль энциклопедия тураһында әҙ мәғлүмәтле булыуы, уны Башҡорт википедияһы төркөмө менән бутауҙары, проектта ирекмәндәр түгел, ә ғалимдар, төрлө өлкә белгестәре генә эшләй тип яңылыш аңлауҙары асыҡланды.

21 февралдә, Бөтә донъя Халыҡ-ара туған телдәр көнөнә арналған район һәм ҡала кимәлендә үтәсәк сарала ла, википедия тураһында мәғлүмәт бирергә тип планлаштырылды.

Бынан тыш, [[Белорет]] ҡалаһы һәм районы мәктәптәре башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыларының методик берекмәһенең март айында уҙғарыласаҡ ултырышында ла википедияны файҙаланыу, уны дәрес менән бәйләү алымдары буйынса фекер алышыу өсөн тағы бер һөйләшеү ойоштороласаҡ.

== 1 февраль 2017 йыл ==
[[Белорет]] ҡалаһының [[Яныбай Хамматов]] исемендәге башҡорт гимназияһында район һәм ҡаланың абруйлы кешеләре, башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары, мәктәп уҡыусылары менән викиосрашыу уҙҙы. Башҡорт Википедияһы ирекмәне [[Ҡатнашыусы:Мухамадеева|Эльза Мухамадеева]] йыйылғандарға виртуаль энциклопедия тураһында ентекле мәғлүмәт бирҙе, унда теркәлеү, мәҡәләләр яҙыу, тәржемәләр эшләү нескәлектәре менән таныштырҙы. Уҡытыусылар дәрестәрҙе нисегерәк итеп википедия менән бәйләү, интегратив нигеҙҙә уҡытыу, проектлау, компьютер технологияларын ҡулланыу буйынса тәҡдим-кәңәштәр алды. Уларға [[Черкассы өлкәһе]] Шендеровка ауылының әҙәбиәт уҡытыусыһы ''Валентина Кодоланың'' уҡытыу процесында файҙаланған эш алымдары миҫал итеп килтерелде. Осрашыуҙа [[Инйәр (Белорет районы)|Инйәр]] 2-се башҡорт мәктәбе уҡытыусыһы ''Саматова Әлиә Марс ҡыҙы'' VIII, IX, X класс уҡыусылары менән класс сәғәте үткәрергә планлаштырҙы, [[Абҙаҡ]] урта мәктәбендә викиосрашыу уҙғарырға тип хәл ителде. Шулай уҡ, 17-се гимназия уҡытыусыһы ''Р. З. Әҡсәнова'', башҡорт гимназияһы уҡытыусыһы ''С. М. Ҡаһарманова'' яҡын арала википедияға теркәлеп, үҙ дәрестәрен википедия менән бәйләп үткәрергә тип ҡарар итте.

== 28 ғинуар 2017 йыл ==
[[Бөрйән районы]]ның [[Иҫке Собханғол]] ауылында семинар һәм вики-осрашыу булды. [[Ҡатнашыусы:Рөстәм Нурыев|Рөстәм Нурыев]] һәм [[Ҡатнашыусы:З. ӘЙЛЕ|З. ӘЙЛЕ]] лекция һөйләп, оҫталыҡ дәресе үткәрҙе. Урындағы йәмәғәтселек ҙур ҡыҙыҡһыныу менән семинарға килде. Барыһы 18 кеше ҡатнашты, шул иҫәптән яңы иҫәп яҙмаһын булдырҙылар: [[Ҡатнашыусы:Серлебикә|Серлебикә]]‎, [[Ҡатнашыусы:Зөһрә Йәнбирҙина|Зөһрә Йәнбирҙина]], [[Ҡатнашыусы:Сәлиә58|Сәлиә58‎]], [[Ҡатнашыусы:Радик Денисламов|‎]], [[Ҡатнашыусы:Дамир Аллабирҙин|Дамир Аллабирҙин]]‎, [[Ҡатнашыусы:ДинарБадамшин|ДинарБадамшин‎]], [[Ҡатнашыусы:Роза79|Роза79]]‎, [[Ҡатнашыусы:Клара Ямгурсина|Клара Ямгурсина]], [[Ҡатнашыусы:Рүзилә|Рүзилә]].
 
{{Фоторяд|Бөрйәндә вики-семинар 01.jpg|Бөрйәндә вики-семинар 02.jpg|
текст= Бөрйәндә вики-семинар|color=#BBDD99}}


[[Категория:Алфавит буйынса порталдар]]</text>
      <sha1>fw3gvxhketsjj2wb5d9tb7wdiai80qq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кома (Мезень ҡушылдығы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>61685</id>
    <revision>
      <id>1152359</id>
      <parentid>728961</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T10:34:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>176.65.113.236</ip>
      </contributor>
      <comment>Кама йәки кома тип атарға иртәрәк кеүек кема йылғаһының. 10-дан ашыу Рәсәй, Финляндия һәм англия</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4050" xml:space="preserve">{{Башҡа мәғәнәләре|Кома (төшөнсә)}}{{Река
 |Название                = Кома  
  |Оригинальное название 	= 
 |Изображение             = 
  |Подпись                = 
 |Карта                   = 
  |Подпись карты          = 
 |Длина                   = 40 
 |Площадь бассейна        =  
 |Бассейн                 = [[Аҡ диңгеҙ]]  
 |Бассейн рек             = Мезень 
 |Расход воды             = 
  |Место измерения        = 
 |Исток                   = 
  |Местоположение истока  = 
  |Высота истока          = 
  |s_lat_dir = N |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec = 
  |s_lon_dir = E |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec = 
 |Устье                   = Мезень 
  |Местоположение устья   = һул ярына тамағынан 254 км өҫтәрәк 
  |Высота устья           = 
  |m_lat_dir = N |m_lat_deg = |m_lat_min = |m_lat_sec = 
  |m_lon_dir = E |m_lon_deg = |m_lon_min = |m_lon_sec = 
 |Уклон реки              = 
 |Страна                  = Рәсәй 
  |Регион                 = Архангельск өлкәһе, Коми Республикаһы 
   |Район                 = 
 |Позиционная карта 			= Рәсәй Архангель өлкәһе 
 |Категория на Викискладе = 
}}

'''Кома ''' — [[Рәсәй]]ҙәге йылға. Архангельск өлкәһе, Коми Республикаһы&lt;ref name='РФГМ'&gt;{{cite journal|title=Рәсәй гидротехник ҡоролмалар регистры һәм дәүләт һыу кадастры үҙәге}}&lt;/ref&gt; биләмәләрендә аға. Йылға Мезень йылғаһының һул ярына тамағынан 254 км өҫтәрәк ҡушыла. Йылға оҙонлоғо 40 км.

== Һыу реестры мәғлүмәттәре ==
[[Рәсәй дәүләт һыу реестры]] мәғлүмәте буйынса йылға [[Двина-Печора һыу бассейны округы]]нда урынлашҡан, [[һыу хужалығы участкаһы]] — [[Мезень (йылға)|Мезень]] йылғаһы башынан Малонистогорская ауылы янындағы һыу үлсәү посына тиклем. Бәләкәй йылға бассейны (йылға эске бассейны) — Өҫтәмә бассейны юҡ, йылға бассейны — Мезень&lt;ref name='Рәсәй МСР'/&gt;. Кама йәки кома тип атарға иртәрәк кеүек кема йылғаһының. 10-дан ашыу Рәсәй, Финляндия һәм англия

[[Һыу ресурстарының федераль агентлығы]] тарафынан әҙерләнгән Рәсәй Федерацияһы территорияһын һыу хужалығы буйынса районлау геоинформация системаһы мәғлүмәттәре буйынса&lt;ref name='Рәсәй МСР'&gt;{{cite web|url=http://textual.ru/gvr/index.php?card=162367|title=РФ һыу реестры: Кома }}&lt;/ref&gt;:
* Дәүләт һыу реестрында һыу объектының коды — 03030000112103000045944
* Гидрологик өйрәнеү (ГӨ) буйынса коды — 103004594
* Бассейн коды — 03.03.00.001
* ГӨ буйынса томы — 03
* ГӨ буйынса сығарылыш — 0

== Иҫкәрмәләр ==
{{reflist}}

== Һылтанмалар ==
* [http://www.mnr.gov.ru/ Рәсәй Федерацияһы тәбиғәт ресурстары һәм экология министрлығы]

{{тикшерелмәгән йылға}}

[[Категория:Архангельск өлкәһе йылғалары]]
[[Категория:Коми Республикаһы йылғалары]]


{{hydro-stub}}</text>
      <sha1>5xo76nl3ogqmc24v76kcy2ebsw3wfh6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1 сентябрь</title>
    <ns>0</ns>
    <id>67230</id>
    <revision>
      <id>1152341</id>
      <parentid>1066109</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T00:38:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңыртыу (мәғлүмәттәрҙе)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23781" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''1 сентябрь''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 244-се ([[кәбисә йыл]]ында 245-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 121 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-09-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{Ер}} [[Ер]]: Тыныслыҡ өсөн профсоюздар хәрәкәте (Тыныслыҡ) көнө. 
=== Рәсми булмаған ===
* Бөтә донъя хаттар яҙыу көнө.
* Таланттар эҙләү көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: [[Шахмат]] көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: [[Белем көнө]].
* {{Флагификация|Словакия}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Узбекистан}}: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* [[Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы]]: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1900]]: [[Мәскәү]]ҙә Павелецкий вокзалы файҙаланыуға тапшырыла. 
* [[1910]]: [[Рәсәй империяһы]]нда грампластинкалар сығарыусы тәүге предприятие — Апрелевка грампластинкалар заводы эш башлай. 
* [[1918]]: хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ейәнсура районы]] [[Үтәғол]] ауылында мәктәп асыла.
* [[1920]]: [[РСФСР]] (артабан [[СССР]]) Телеграф агентлығының Башҡоростан бүлексәһе – БашТАСС ойошторола. 
* [[1921]]: хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Һаулыҡ һҡлау министрлығының Медицина профилактикаһы үҙәге эшләй башлай.
* [[1929]]: Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн колледж) асыла.
* [[1931]]: [[Балаҡатай районы|Балаҡатай район]] гәзитенең тәүге һаны донъя күрә. 
* [[1939]]: [[Бөрө дәүләт педагогия институты]] (хәҙер [[Башҡорт дәүләт университетының Бөрө филиалы]]) асыла.
* [[1951]]: [[Лондон]]да донъялағы тәүге супермаркет эшләй башлай.
* [[1960]]: [[Күмертау]] ҡалаһында һуңыраҡ  [[Ю. А. Гагарин]] исеме бирелгән 2-се интернат-мәктәп (хәҙер 3-сө Башҡорт республика гимназия-интернаты) асыла.
* [[1966]]: [[Әбйәлил районы]]ның [[Асҡар (Әбйәлил районы)|Асҡар]] ауылында музыка мәктәбе эш башлай.
* [[1970]]: [[Нью-Йорк]]та [[шахмат]] буйынса тарихта беренсе [[компьютер]] турниры башлана.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Долматов Геннадий Константинович]] (1930), [[тау]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]]-[[Геология|геолог]]. 1956 йылдан «Уралцветметразведка» тресы Баймаҡ геология разведка партияһының баш инженеры, 1959 йылдан — Башҡортостан территориаль геология идаралығы Сибай геология разведка экспедицияһының баш геологы; 1967—1997 йылдарҙа хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы «Урал геологик күсермә алыу экспедицияһы» ({{lang-ru|«Уральская геологосъёмочная экспедиция»}}) йәмғиәте хеҙмәткәре. [[Башҡортостан]]дың Урал аръяғында [[Баҡыр|баҡыр колчеданы]] ятҡылыҡтарын асыусыларҙың береһе. Почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1991). [[СССР]]-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Сығышы менән хәҙерге [[Свердловск өлкәһе]] Уралец ауылынан.
* [[Шамил Рәхмәтуллин]] (1930—22.04.2001), театр актёры, режиссёр, драматург, 1951—2001 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры, [[РСФСР]]-ҙың (1991), [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1976) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2000) халыҡ артисы.
* [[Фәтих Иҡсанов]] (1935—19.10.1992), [[мәҙәниәт]] һәм [[сәнғәт]] эшмәкәре. 1964—1968 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры, 1972—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы]] режиссёры; «Тальян гармун» республика байрамы инициаторы һәм уны ойошороусы, «Йәдкәр» фольклор ансамбенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1969 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1986). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Архангел районы]] [[Тирәкле (Архангел районы)|Тирәкле]] ауылынан.  
* [[Хәмит Ирғәлин]] (1950), яҙыусы, драматург. 2000 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
* [[Филиппов Владимир Иванович]] (1955), СССР һәм [[Рәсәй]]ҙең хәрби эшмәкәре. Генерал-полковник (2003). [[Чернобыль АЭС-ы]]ндағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә (1988) һәм 1994—1996 йылдарҙа Төньяҡ Кавказда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. 1973 йылдан Совет Армияһында, 1992—2010  йылдарҙа — Рәсәй Армияһында, шул иҫәптән 2002 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең радиациянан һаҡланыу, химик һәм биологик һаҡланыу ғәскәрҙәре начальнигы урынбаҫары, 2003 йылдан — начальнигы. 2008 йылдан Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Фатирға урынлаштырыу идаралығы начальнигы, бер үк ваҡытта Рәсәй оборона министры урынбаҫары. 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Тыуған илгә хеҙмәт иткәне өсөн», 4-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008), Батырлыҡ, «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Манзуров Сергей Марксович]] (1960), [[Журналистика|журналист]]. 1990 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1986 йылдан [[Сибайский рабочий (гәзит)|«Сибайский рабочий»]] гәзите  хеҙмәткәре, 1993 йылдан — мөхәррир урынбаҫары, 2001 йылдан — бүлек мөдире; 2003—2004 йылдарҙа [[Сибай]] ҡалаһында нәшер ителгән  «Уральский проект» гәзитенең баш мөхәррире. [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия]] лауреаты (1997). Сығышы менән [[Күмертау]] ҡалаһынан. 
* [[Ғилманов Илдар Рәшит улы]] (1970), рәссам, 1997 йылдан хәҙерге [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты]] уҡытыусыһы. 2003 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]] Рәссамдар союзы ағзаһы.
* [[Ғәбиҙуллина Нурия Ғәзизйән ҡыҙы]] (1970), сәхнә биҙәүсе, [[М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы]] рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Бикмөхәмәтова Һауа Сафиулла ҡыҙы]] (1921—26.03.2003), [[фән|ғалим]]-[[Анатомия|анатом]]. 1944 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1966—1986 йылдарҙа оператив хирургия һәм топографик анатомия кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1973), профессор (1974). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984), [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1978). Сығышы менән хәҙерге [[Силәбе өлкәһе]]нең [[Златоуст]] ҡалаһынан.
* [[Чанышева Фәниә Ғафар ҡыҙы]] (1926—14.04.2018), [[уҡытыусы]], [[Журналистика|журналист]] һәм [[Шиғриәт|шағир]], [[йыр]] текстары авторы. 1980 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. [[Башҡортостан китап нәшриәте]]нең элекке мөхәррире һәм [[«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы]]ның элекке хеҙмәткәре. [[Ғилемдар Рамазанов]] исемендәге премия лауреаты (2006). 
* [[Ҡәҙим Аралбай]] (1941), шағир, йәмәғәт эшмәкәре. 1993—2001 һәм 2009—2012 йылдарҙа [[«Китап» нәшриәте]]нең баш мөхәррире, директоры.  2002—2008 йылдарҙа [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] башҡарма комитетының рәйес урынбаҫары. [[Башҡортостандың халыҡ шағиры]] (2011), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1991). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] (1996) һәм әҙәби премиялар лауреаты. [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2021).
* [[Игеҙйәнова Нажиә Заһир ҡыҙы]] (1946), хеҙмәт ветераны, журналист, шағир. 1986—2002 йылдарҙа [[«Ағиҙел» журналы]] хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991 йылдан — бүлек мөдире. 1993 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Станотин Иван Степанович]] (1912—1994), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1952—1963 йылдарҙа [[Стәрлетамаҡ]] ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Һарытау өлкәһе]]нең Чиганак ауылынан.
* [[Ғәлиев Вил Барый улы]] (1932), ғалим-инженер-механик. 1962—1984 йылдарҙа һәм 1992 йылдан Өфө нефть институты һәм Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1968 йылдан етәксе хеҙмәткәрҙәрҙең һәм белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү факультеты деканы; 1995—2001 йылдарҙа Хеҙмәтте һаҡлау һәм экология республика тармаҡ уҡыу аттестация үҙәге хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1977), СССР Газ сәнәғәте министрлығы (1968), СССР Нефть сәнәғәте министрлығы (1978), СССР ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министрлығы (1982) отличнигы. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1982).
* [[Әхмәт Ғайсин]] (1937—1982), журналист, шағир. 1966 йылдан КПСС, 1974 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. 
* [[Ванчухина Любовь Ильинична]] (1952), ғалим-иҡтисадсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2000), профессор (2013). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2008), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998).
* [[Ноғманов Иҙрис Мөҙәрис улы]] (1952), яҙыусы, [[ауыл хужалығы]] ветераны. 2014 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм [[Башҡортостан Республикаһы]]ның Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Зөлҡәрнәев Тәлғәт Рәхимйән улы]] (1943), [[фән|ғалим]]-гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Әбйәлил районы]] [[Әбделмәмбәт (Әбйәлил районы)|Әбделмәмбәт]] ауылынан.
* [[Клемент Александр Васильевич]] (1948), [[Архитектура|архитектор]], йәмәғәт эшмәкәре. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. 1988—2008 йылдарҙа «Архпроект» йәмғиәтенең директоры һәм генераль директоры. 1994—1997 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Архитекторҙар союзының идара рәйесе. Рәсәйҙең почётлы архитекторы. [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1992). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Йосопов Ислам Йосоп улы]] (1924—16.04.1991), ғалим-инженер-радиотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан хәрби-хеҙмәткәр. 1972—1991 йылдарҙа [[Өфө авиация институты]]ның кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1971), профессор (1978). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1985). 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Илеш районы]] [[Буралы (Илеш районы)|Буралы]] ауылынан.
* [[Әминев Әхмәт Ғата улы]] (1924—20.09.1999), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]], дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре, ғалим-иҡтисадсы. 1965—1973 йылдарҙа КПСС-тың [[Дүртөйлө районы|Дүртөйлө район]] комитетының беренсе секретары, 1973—1982 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры, 1982—1986 йылдарҙа [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] проректоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1972). [[РСФСР]]-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы, [[БАССР]]-ҙың VII—X саҡырылыш [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1966).
* [[Сафиуллин Ғабдулхаҡ Кашаф улы]] (1934), табип. [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1976). [[Мәсетле районы]]ның почётлы гражданы (2009). 
* [[Дәүләтшин Мөҙәрис Мөбәрәкйән улы]] (1939), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Рәсәй]] Тәбиғи фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, техник фәндәр докторы (2006), профессор (2006). Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының — Фән һәм мәғарифтең атҡаҙанған эшмәкәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Кушнаренко районы]] [[Илек (Кушнаренко районы)|Илек]] ауылынан.
* [[Ғәлләмов Риф Әмир улы]] (1944), хеҙмәт алдынғыһы. 1968 йылдан «Востокнефтепроводстрой» тресының экскаватор машинисы, 1980—1992 йылдарҙа — бригадиры. [[СССР]]‑ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөшө министрлығы отличнигы (1987). СССР‑ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1984) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1977) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы [[Яңы Ҡормаш]] ауылынан. 
* [[Надеждина Вера Александровна]] (1954), ғалим-[[тарих]]сы. 1980 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—2002 йылдарҙа тарих һәм культурология кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2005), профессор (2012). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Балапанова Сара Хәйрулла ҡыҙы]] (1959), хеҙмәт ветераны. 1983—2016 йылдарҙа [[Баймаҡ районы|Баймаҡ район]] типорафияһы полиграфисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1855]]: Иннокентий Анненский, [[Рәсәй империяһы]] [[Шиғриәт|шағиры]], [[драма]]тург, тәнҡитсе һәм [[тәржемә]]се. 
* [[1875]]: [[Эдгар Берроуз]], [[АҠШ]] яҙыусыһы, Тарзан тураһында романдар авторы.  
* [[1885]]: Герман Грапов, [[Германия]] [[фән|ғалимы]], Боронғо Египетты өйрәнеүсе (египтолог). 
* [[1900]]: Казимеж Вилкомирский, [[Польша]] композиторы, дирижёр, виолончелист.
* [[1900]]: Хосе Педро Сеа, [[Уругвай]] [[футбол]]сыһы, [[Йәйге Олимпия уйындары]]ның ике тапҡыр чемпионы. 
* [[1905]]: Тамара Абакелия, [[СССР]] рәссамы, [[Скульптура|скульптор]].
* [[1925]]: Рой Глаубер, АҠШ ғалимы, [[физика]] буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты (2005).
* [[1945]]: Мостафа Бәлел, [[Төркиә]] яҙыусыһы, драматург һәм тәржемәсе. 
* [[1948]]: Альберт Әсәҙуллин, [[йыр]]сы, [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған (1988), [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ артисы (1998).
* [[1950]]: Вәхит Әләкбәров, [[Рәсәй]] эшҡыуары.
* [[1950]]: [[Михаил Фрадков]], [[дәүләт]] эшмәкәре, 2004—2007 йылдарҙа Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе.
* [[1980]]: Лара Пулвер, [[Англия]]ның [[театр]] һәм телевидение актрисаһы.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|И01]]
[[Категория:1 сентябрь]]</text>
      <sha1>q5mbjn7cp57en2q23oobh6l6y8isdfh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152342</id>
      <parentid>1152341</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T00:49:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24351" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''1 сентябрь''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 244-се ([[кәбисә йыл]]ында 245-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 121 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-09-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{Ер}} [[Ер]]: Тыныслыҡ өсөн профсоюздар хәрәкәте (Тыныслыҡ) көнө. 
=== Рәсми булмаған ===
* Бөтә донъя хаттар яҙыу көнө.
* Таланттар эҙләү көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: [[Шахмат]] көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: [[Белем көнө]].
* {{Флагификация|Словакия}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Узбекистан}}: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* [[Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы]]: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1900]]: [[Мәскәү]]ҙә Павелецкий вокзалы файҙаланыуға тапшырыла. 
* [[1910]]: [[Рәсәй империяһы]]нда грампластинкалар сығарыусы тәүге предприятие — Апрелевка грампластинкалар заводы эш башлай. 
* [[1918]]: хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ейәнсура районы]] [[Үтәғол]] ауылында мәктәп асыла.
* [[1920]]: [[РСФСР]] (артабан [[СССР]]) Телеграф агентлығының Башҡоростан бүлексәһе – БашТАСС ойошторола. 
* [[1921]]: хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Һаулыҡ һҡлау министрлығының Медицина профилактикаһы үҙәге эшләй башлай.
* [[1929]]: Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн колледж) асыла.
* [[1931]]: [[Балаҡатай районы|Балаҡатай район]] гәзитенең тәүге һаны донъя күрә. 
* [[1939]]: [[Бөрө дәүләт педагогия институты]] (хәҙер [[Башҡорт дәүләт университетының Бөрө филиалы]]) асыла.
* [[1951]]: [[Лондон]]да донъялағы тәүге супермаркет эшләй башлай.
* [[1960]]: [[Күмертау]] ҡалаһында һуңыраҡ  [[Ю. А. Гагарин]] исеме бирелгән 2-се интернат-мәктәп (хәҙер 3-сө Башҡорт республика гимназия-интернаты) асыла.
* [[1966]]: [[Әбйәлил районы]]ның [[Асҡар (Әбйәлил районы)|Асҡар]] ауылында музыка мәктәбе эш башлай.
* [[1970]]: [[Нью-Йорк]]та [[шахмат]] буйынса тарихта беренсе [[компьютер]] турниры башлана.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Долматов Геннадий Константинович]] (1930), [[тау]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]]-[[Геология|геолог]]. 1956 йылдан «Уралцветметразведка» тресы Баймаҡ геология разведка партияһының баш инженеры, 1959 йылдан — Башҡортостан территориаль геология идаралығы Сибай геология разведка экспедицияһының баш геологы; 1967—1997 йылдарҙа хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы «Урал геологик күсермә алыу экспедицияһы» ({{lang-ru|«Уральская геологосъёмочная экспедиция»}}) йәмғиәте хеҙмәткәре. [[Башҡортостан]]дың Урал аръяғында [[Баҡыр|баҡыр колчеданы]] ятҡылыҡтарын асыусыларҙың береһе. Почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1991). [[СССР]]-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Сығышы менән хәҙерге [[Свердловск өлкәһе]] Уралец ауылынан.
* [[Шамил Рәхмәтуллин]] (1930—22.04.2001), театр актёры, режиссёр, драматург, 1951—2001 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры, [[РСФСР]]-ҙың (1991), [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1976) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2000) халыҡ артисы.
* [[Фәтих Иҡсанов]] (1935—19.10.1992), [[мәҙәниәт]] һәм [[сәнғәт]] эшмәкәре. 1964—1968 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры, 1972—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы]] режиссёры; «Тальян гармун» республика байрамы инициаторы һәм уны ойошороусы, «Йәдкәр» фольклор ансамбенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1969 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1986). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Архангел районы]] [[Тирәкле (Архангел районы)|Тирәкле]] ауылынан.  
* [[Хәмит Ирғәлин]] (1950), яҙыусы, драматург. 2000 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
* [[Филиппов Владимир Иванович]] (1955), СССР һәм [[Рәсәй]]ҙең хәрби эшмәкәре. Генерал-полковник (2003). [[Чернобыль АЭС-ы]]ндағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә (1988) һәм 1994—1996 йылдарҙа Төньяҡ Кавказда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. 1973 йылдан Совет Армияһында, 1992—2010  йылдарҙа — Рәсәй Армияһында, шул иҫәптән 2002 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең радиациянан һаҡланыу, химик һәм биологик һаҡланыу ғәскәрҙәре начальнигы урынбаҫары, 2003 йылдан — начальнигы. 2008 йылдан Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Фатирға урынлаштырыу идаралығы начальнигы, бер үк ваҡытта Рәсәй оборона министры урынбаҫары. 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Тыуған илгә хеҙмәт иткәне өсөн», 4-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008), Батырлыҡ, «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Манзуров Сергей Марксович]] (1960), [[Журналистика|журналист]]. 1990 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1986 йылдан [[Сибайский рабочий (гәзит)|«Сибайский рабочий»]] гәзите  хеҙмәткәре, 1993 йылдан — мөхәррир урынбаҫары, 2001 йылдан — бүлек мөдире; 2003—2004 йылдарҙа [[Сибай]] ҡалаһында нәшер ителгән  «Уральский проект» гәзитенең баш мөхәррире. [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия]] лауреаты (1997). Сығышы менән [[Күмертау]] ҡалаһынан. 
* [[Ғилманов Илдар Рәшит улы]] (1970), рәссам, 1997 йылдан хәҙерге [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты]] уҡытыусыһы. 2003 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]] Рәссамдар союзы ағзаһы.
* [[Ғәбиҙуллина Нурия Ғәзизйән ҡыҙы]] (1970), сәхнә биҙәүсе, [[М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы]] рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Бикмөхәмәтова Һауа Сафиулла ҡыҙы]] (1921—26.03.2003), [[фән|ғалим]]-[[Анатомия|анатом]]. 1944 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1966—1986 йылдарҙа оператив хирургия һәм топографик анатомия кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1973), профессор (1974). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984), [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1978). Сығышы менән хәҙерге [[Силәбе өлкәһе]]нең [[Златоуст]] ҡалаһынан.
* [[Чанышева Фәниә Ғафар ҡыҙы]] (1926—14.04.2018), [[уҡытыусы]], [[Журналистика|журналист]] һәм [[Шиғриәт|шағир]], [[йыр]] текстары авторы. 1980 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. [[Башҡортостан китап нәшриәте]]нең элекке мөхәррире һәм [[«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы]]ның элекке хеҙмәткәре. [[Ғилемдар Рамазанов]] исемендәге премия лауреаты (2006). 
* [[Ҡәҙим Аралбай]] (1941), шағир, йәмәғәт эшмәкәре. 1993—2001 һәм 2009—2012 йылдарҙа [[«Китап» нәшриәте]]нең баш мөхәррире, директоры.  2002—2008 йылдарҙа [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] башҡарма комитетының рәйес урынбаҫары. [[Башҡортостандың халыҡ шағиры]] (2011), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1991). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] (1996) һәм әҙәби премиялар лауреаты. [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2021).
* [[Игеҙйәнова Нажиә Заһир ҡыҙы]] (1946), хеҙмәт ветераны, журналист, шағир. 1986—2002 йылдарҙа [[«Ағиҙел» журналы]] хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991 йылдан — бүлек мөдире. 1993 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Станотин Иван Степанович]] (1912—1994), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1952—1963 йылдарҙа [[Стәрлетамаҡ]] ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Һарытау өлкәһе]]нең Чиганак ауылынан.
* [[Ғәлиев Вил Барый улы]] (1932), ғалим-инженер-механик. 1962—1984 йылдарҙа һәм 1992 йылдан Өфө нефть институты һәм Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1968 йылдан етәксе хеҙмәткәрҙәрҙең һәм белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү факультеты деканы; 1995—2001 йылдарҙа Хеҙмәтте һаҡлау һәм экология республика тармаҡ уҡыу аттестация үҙәге хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1977), СССР Газ сәнәғәте министрлығы (1968), СССР Нефть сәнәғәте министрлығы (1978), СССР ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министрлығы (1982) отличнигы. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1982).
* Рәхимҡолов Рәшит Шаһийән улы (1932), ғалим-инженер. 1958 йылдан БАШНИПИнефть институты инженеры, кесе, өлкән ғилми хеҙмәткәр, сектор етәксеһе, лаборатория мөдире, 1988 йылдан — әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәр. Техник фәндәр кандидаты (1965). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Благовар районы Балышлы ауылынан.
* [[Әхмәт Ғайсин]] (1937—1982), журналист, шағир. 1966 йылдан КПСС, 1974 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. 
* [[Ванчухина Любовь Ильинична]] (1952), ғалим-иҡтисадсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2000), профессор (2013). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2008), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998).
* [[Ноғманов Иҙрис Мөҙәрис улы]] (1952), яҙыусы, [[ауыл хужалығы]] ветераны. 2014 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм [[Башҡортостан Республикаһы]]ның Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Зөлҡәрнәев Тәлғәт Рәхимйән улы]] (1943), [[фән|ғалим]]-гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Әбйәлил районы]] [[Әбделмәмбәт (Әбйәлил районы)|Әбделмәмбәт]] ауылынан.
* [[Клемент Александр Васильевич]] (1948), [[Архитектура|архитектор]], йәмәғәт эшмәкәре. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. 1988—2008 йылдарҙа «Архпроект» йәмғиәтенең директоры һәм генераль директоры. 1994—1997 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Архитекторҙар союзының идара рәйесе. Рәсәйҙең почётлы архитекторы. [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1992). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Йосопов Ислам Йосоп улы]] (1924—16.04.1991), ғалим-инженер-радиотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан хәрби-хеҙмәткәр. 1972—1991 йылдарҙа [[Өфө авиация институты]]ның кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1971), профессор (1978). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1985). 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Илеш районы]] [[Буралы (Илеш районы)|Буралы]] ауылынан.
* [[Әминев Әхмәт Ғата улы]] (1924—20.09.1999), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]], дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре, ғалим-иҡтисадсы. 1965—1973 йылдарҙа КПСС-тың [[Дүртөйлө районы|Дүртөйлө район]] комитетының беренсе секретары, 1973—1982 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры, 1982—1986 йылдарҙа [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] проректоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1972). [[РСФСР]]-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы, [[БАССР]]-ҙың VII—X саҡырылыш [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1966).
* [[Сафиуллин Ғабдулхаҡ Кашаф улы]] (1934), табип. [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1976). [[Мәсетле районы]]ның почётлы гражданы (2009). 
* [[Дәүләтшин Мөҙәрис Мөбәрәкйән улы]] (1939), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Рәсәй]] Тәбиғи фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, техник фәндәр докторы (2006), профессор (2006). Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының — Фән һәм мәғарифтең атҡаҙанған эшмәкәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Кушнаренко районы]] [[Илек (Кушнаренко районы)|Илек]] ауылынан.
* [[Ғәлләмов Риф Әмир улы]] (1944), хеҙмәт алдынғыһы. 1968 йылдан «Востокнефтепроводстрой» тресының экскаватор машинисы, 1980—1992 йылдарҙа — бригадиры. [[СССР]]‑ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөшө министрлығы отличнигы (1987). СССР‑ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1984) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1977) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы [[Яңы Ҡормаш]] ауылынан. 
* [[Надеждина Вера Александровна]] (1954), ғалим-[[тарих]]сы. 1980 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—2002 йылдарҙа тарих һәм культурология кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2005), профессор (2012). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Балапанова Сара Хәйрулла ҡыҙы]] (1959), хеҙмәт ветераны. 1983—2016 йылдарҙа [[Баймаҡ районы|Баймаҡ район]] типорафияһы полиграфисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1855]]: Иннокентий Анненский, [[Рәсәй империяһы]] [[Шиғриәт|шағиры]], [[драма]]тург, тәнҡитсе һәм [[тәржемә]]се. 
* [[1875]]: [[Эдгар Берроуз]], [[АҠШ]] яҙыусыһы, Тарзан тураһында романдар авторы.  
* [[1885]]: Герман Грапов, [[Германия]] [[фән|ғалимы]], Боронғо Египетты өйрәнеүсе (египтолог). 
* [[1900]]: Казимеж Вилкомирский, [[Польша]] композиторы, дирижёр, виолончелист.
* [[1900]]: Хосе Педро Сеа, [[Уругвай]] [[футбол]]сыһы, [[Йәйге Олимпия уйындары]]ның ике тапҡыр чемпионы. 
* [[1905]]: Тамара Абакелия, [[СССР]] рәссамы, [[Скульптура|скульптор]].
* [[1925]]: Рой Глаубер, АҠШ ғалимы, [[физика]] буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты (2005).
* [[1945]]: Мостафа Бәлел, [[Төркиә]] яҙыусыһы, драматург һәм тәржемәсе. 
* [[1948]]: Альберт Әсәҙуллин, [[йыр]]сы, [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған (1988), [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ артисы (1998).
* [[1950]]: Вәхит Әләкбәров, [[Рәсәй]] эшҡыуары.
* [[1950]]: [[Михаил Фрадков]], [[дәүләт]] эшмәкәре, 2004—2007 йылдарҙа Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе.
* [[1980]]: Лара Пулвер, [[Англия]]ның [[театр]] һәм телевидение актрисаһы.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|И01]]
[[Категория:1 сентябрь]]</text>
      <sha1>knlhhy21d6hey6j6q9wyi6f3o0v9exu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152343</id>
      <parentid>1152342</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T00:52:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24375" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''1 сентябрь''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 244-се ([[кәбисә йыл]]ында 245-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 121 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-09-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{Ер}} [[Ер]]: Тыныслыҡ өсөн профсоюздар хәрәкәте (Тыныслыҡ) көнө. 
=== Рәсми булмаған ===
* Бөтә донъя хаттар яҙыу көнө.
* Таланттар эҙләү көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: [[Шахмат]] көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: [[Белем көнө]].
* {{Флагификация|Словакия}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Узбекистан}}: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* [[Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы]]: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1900]]: [[Мәскәү]]ҙә Павелецкий вокзалы файҙаланыуға тапшырыла. 
* [[1910]]: [[Рәсәй империяһы]]нда грампластинкалар сығарыусы тәүге предприятие — Апрелевка грампластинкалар заводы эш башлай. 
* [[1918]]: хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ейәнсура районы]] [[Үтәғол]] ауылында мәктәп асыла.
* [[1920]]: [[РСФСР]] (артабан [[СССР]]) Телеграф агентлығының Башҡоростан бүлексәһе – БашТАСС ойошторола. 
* [[1921]]: хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Һаулыҡ һҡлау министрлығының Медицина профилактикаһы үҙәге эшләй башлай.
* [[1929]]: Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн колледж) асыла.
* [[1931]]: [[Балаҡатай районы|Балаҡатай район]] гәзитенең тәүге һаны донъя күрә. 
* [[1939]]: [[Бөрө дәүләт педагогия институты]] (хәҙер [[Башҡорт дәүләт университетының Бөрө филиалы]]) асыла.
* [[1951]]: [[Лондон]]да донъялағы тәүге супермаркет эшләй башлай.
* [[1960]]: [[Күмертау]] ҡалаһында һуңыраҡ  [[Ю. А. Гагарин]] исеме бирелгән 2-се интернат-мәктәп (хәҙер 3-сө Башҡорт республика гимназия-интернаты) асыла.
* [[1966]]: [[Әбйәлил районы]]ның [[Асҡар (Әбйәлил районы)|Асҡар]] ауылында музыка мәктәбе эш башлай.
* [[1970]]: [[Нью-Йорк]]та [[шахмат]] буйынса тарихта беренсе [[компьютер]] турниры башлана.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Долматов Геннадий Константинович]] (1930), [[тау]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]]-[[Геология|геолог]]. 1956 йылдан «Уралцветметразведка» тресы Баймаҡ геология разведка партияһының баш инженеры, 1959 йылдан — Башҡортостан территориаль геология идаралығы Сибай геология разведка экспедицияһының баш геологы; 1967—1997 йылдарҙа хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы «Урал геологик күсермә алыу экспедицияһы» ({{lang-ru|«Уральская геологосъёмочная экспедиция»}}) йәмғиәте хеҙмәткәре. [[Башҡортостан]]дың Урал аръяғында [[Баҡыр|баҡыр колчеданы]] ятҡылыҡтарын асыусыларҙың береһе. Почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1991). [[СССР]]-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Сығышы менән хәҙерге [[Свердловск өлкәһе]] Уралец ауылынан.
* [[Шамил Рәхмәтуллин]] (1930—22.04.2001), театр актёры, режиссёр, драматург, 1951—2001 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры, [[РСФСР]]-ҙың (1991), [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1976) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2000) халыҡ артисы.
* [[Фәтих Иҡсанов]] (1935—19.10.1992), [[мәҙәниәт]] һәм [[сәнғәт]] эшмәкәре. 1964—1968 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры, 1972—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы]] режиссёры; «Тальян гармун» республика байрамы инициаторы һәм уны ойошороусы, «Йәдкәр» фольклор ансамбенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1969 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1986). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Архангел районы]] [[Тирәкле (Архангел районы)|Тирәкле]] ауылынан.  
* [[Хәмит Ирғәлин]] (1950), яҙыусы, драматург. 2000 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
* [[Филиппов Владимир Иванович]] (1955), СССР һәм [[Рәсәй]]ҙең хәрби эшмәкәре. Генерал-полковник (2003). [[Чернобыль АЭС-ы]]ндағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә (1988) һәм 1994—1996 йылдарҙа Төньяҡ Кавказда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. 1973 йылдан Совет Армияһында, 1992—2010  йылдарҙа — Рәсәй Армияһында, шул иҫәптән 2002 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең радиациянан һаҡланыу, химик һәм биологик һаҡланыу ғәскәрҙәре начальнигы урынбаҫары, 2003 йылдан — начальнигы. 2008 йылдан Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Фатирға урынлаштырыу идаралығы начальнигы, бер үк ваҡытта Рәсәй оборона министры урынбаҫары. 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Тыуған илгә хеҙмәт иткәне өсөн», 4-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008), Батырлыҡ, «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Манзуров Сергей Марксович]] (1960), [[Журналистика|журналист]]. 1990 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1986 йылдан [[Сибайский рабочий (гәзит)|«Сибайский рабочий»]] гәзите  хеҙмәткәре, 1993 йылдан — мөхәррир урынбаҫары, 2001 йылдан — бүлек мөдире; 2003—2004 йылдарҙа [[Сибай]] ҡалаһында нәшер ителгән  «Уральский проект» гәзитенең баш мөхәррире. [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия]] лауреаты (1997). Сығышы менән [[Күмертау]] ҡалаһынан. 
* [[Ғилманов Илдар Рәшит улы]] (1970), рәссам, 1997 йылдан хәҙерге [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты]] уҡытыусыһы. 2003 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]] Рәссамдар союзы ағзаһы.
* [[Ғәбиҙуллина Нурия Ғәзизйән ҡыҙы]] (1970), сәхнә биҙәүсе, [[М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы]] рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Бикмөхәмәтова Һауа Сафиулла ҡыҙы]] (1921—26.03.2003), [[фән|ғалим]]-[[Анатомия|анатом]]. 1944 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1966—1986 йылдарҙа оператив хирургия һәм топографик анатомия кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1973), профессор (1974). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984), [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1978). Сығышы менән хәҙерге [[Силәбе өлкәһе]]нең [[Златоуст]] ҡалаһынан.
* [[Чанышева Фәниә Ғафар ҡыҙы]] (1926—14.04.2018), [[уҡытыусы]], [[Журналистика|журналист]] һәм [[Шиғриәт|шағир]], [[йыр]] текстары авторы. 1980 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. [[Башҡортостан китап нәшриәте]]нең элекке мөхәррире һәм [[«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы]]ның элекке хеҙмәткәре. [[Ғилемдар Рамазанов]] исемендәге премия лауреаты (2006). 
* [[Ҡәҙим Аралбай]] (1941), шағир, йәмәғәт эшмәкәре. 1993—2001 һәм 2009—2012 йылдарҙа [[«Китап» нәшриәте]]нең баш мөхәррире, директоры.  2002—2008 йылдарҙа [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] башҡарма комитетының рәйес урынбаҫары. [[Башҡортостандың халыҡ шағиры]] (2011), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1991). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] (1996) һәм әҙәби премиялар лауреаты. [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2021).
* [[Игеҙйәнова Нажиә Заһир ҡыҙы]] (1946), хеҙмәт ветераны, журналист, шағир. 1986—2002 йылдарҙа [[«Ағиҙел» журналы]] хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991 йылдан — бүлек мөдире. 1993 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Станотин Иван Степанович]] (1912—1994), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1952—1963 йылдарҙа [[Стәрлетамаҡ]] ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Һарытау өлкәһе]]нең Чиганак ауылынан.
* [[Ғәлиев Вил Барый улы]] (1932), ғалим-инженер-механик. 1962—1984 йылдарҙа һәм 1992 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1968 йылдан етәксе хеҙмәткәрҙәрҙең һәм белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү факультеты деканы; 1995—2001 йылдарҙа Хеҙмәтте һаҡлау һәм экология республика тармаҡ уҡыу аттестация үҙәге хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1977), СССР Газ сәнәғәте министрлығы (1968), СССР Нефть сәнәғәте министрлығы (1978), СССР ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министрлығы (1982) отличнигы. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1982).
* [[Рәхимҡолов Рәшит Шаһийән улы]] (1932), ғалим-инженер. 1958 йылдан «БАШНИПИнефть» институты инженеры, кесе, өлкән ғилми хеҙмәткәр, сектор етәксеһе, лаборатория мөдире, 1988 йылдан — әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәр. Техник фәндәр кандидаты (1965). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Благовар районы]] [[Болошло]] ауылынан.
* [[Әхмәт Ғайсин]] (1937—1982), журналист, шағир. 1966 йылдан КПСС, 1974 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. 
* [[Ванчухина Любовь Ильинична]] (1952), ғалим-иҡтисадсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2000), профессор (2013). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2008), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998).
* [[Ноғманов Иҙрис Мөҙәрис улы]] (1952), яҙыусы, [[ауыл хужалығы]] ветераны. 2014 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм [[Башҡортостан Республикаһы]]ның Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Зөлҡәрнәев Тәлғәт Рәхимйән улы]] (1943), [[фән|ғалим]]-гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Әбйәлил районы]] [[Әбделмәмбәт (Әбйәлил районы)|Әбделмәмбәт]] ауылынан.
* [[Клемент Александр Васильевич]] (1948), [[Архитектура|архитектор]], йәмәғәт эшмәкәре. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. 1988—2008 йылдарҙа «Архпроект» йәмғиәтенең директоры һәм генераль директоры. 1994—1997 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Архитекторҙар союзының идара рәйесе. Рәсәйҙең почётлы архитекторы. [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1992). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Йосопов Ислам Йосоп улы]] (1924—16.04.1991), ғалим-инженер-радиотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан хәрби-хеҙмәткәр. 1972—1991 йылдарҙа [[Өфө авиация институты]]ның кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1971), профессор (1978). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1985). 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Илеш районы]] [[Буралы (Илеш районы)|Буралы]] ауылынан.
* [[Әминев Әхмәт Ғата улы]] (1924—20.09.1999), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]], дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре, ғалим-иҡтисадсы. 1965—1973 йылдарҙа КПСС-тың [[Дүртөйлө районы|Дүртөйлө район]] комитетының беренсе секретары, 1973—1982 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры, 1982—1986 йылдарҙа [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] проректоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1972). [[РСФСР]]-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы, [[БАССР]]-ҙың VII—X саҡырылыш [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1966).
* [[Сафиуллин Ғабдулхаҡ Кашаф улы]] (1934), табип. [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1976). [[Мәсетле районы]]ның почётлы гражданы (2009). 
* [[Дәүләтшин Мөҙәрис Мөбәрәкйән улы]] (1939), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Рәсәй]] Тәбиғи фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, техник фәндәр докторы (2006), профессор (2006). Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының — Фән һәм мәғарифтең атҡаҙанған эшмәкәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Кушнаренко районы]] [[Илек (Кушнаренко районы)|Илек]] ауылынан.
* [[Ғәлләмов Риф Әмир улы]] (1944), хеҙмәт алдынғыһы. 1968 йылдан «Востокнефтепроводстрой» тресының экскаватор машинисы, 1980—1992 йылдарҙа — бригадиры. [[СССР]]‑ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөшө министрлығы отличнигы (1987). СССР‑ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1984) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1977) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы [[Яңы Ҡормаш]] ауылынан. 
* [[Надеждина Вера Александровна]] (1954), ғалим-[[тарих]]сы. 1980 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—2002 йылдарҙа тарих һәм культурология кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2005), профессор (2012). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Балапанова Сара Хәйрулла ҡыҙы]] (1959), хеҙмәт ветераны. 1983—2016 йылдарҙа [[Баймаҡ районы|Баймаҡ район]] типорафияһы полиграфисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1855]]: Иннокентий Анненский, [[Рәсәй империяһы]] [[Шиғриәт|шағиры]], [[драма]]тург, тәнҡитсе һәм [[тәржемә]]се. 
* [[1875]]: [[Эдгар Берроуз]], [[АҠШ]] яҙыусыһы, Тарзан тураһында романдар авторы.  
* [[1885]]: Герман Грапов, [[Германия]] [[фән|ғалимы]], Боронғо Египетты өйрәнеүсе (египтолог). 
* [[1900]]: Казимеж Вилкомирский, [[Польша]] композиторы, дирижёр, виолончелист.
* [[1900]]: Хосе Педро Сеа, [[Уругвай]] [[футбол]]сыһы, [[Йәйге Олимпия уйындары]]ның ике тапҡыр чемпионы. 
* [[1905]]: Тамара Абакелия, [[СССР]] рәссамы, [[Скульптура|скульптор]].
* [[1925]]: Рой Глаубер, АҠШ ғалимы, [[физика]] буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты (2005).
* [[1945]]: Мостафа Бәлел, [[Төркиә]] яҙыусыһы, драматург һәм тәржемәсе. 
* [[1948]]: Альберт Әсәҙуллин, [[йыр]]сы, [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған (1988), [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ артисы (1998).
* [[1950]]: Вәхит Әләкбәров, [[Рәсәй]] эшҡыуары.
* [[1950]]: [[Михаил Фрадков]], [[дәүләт]] эшмәкәре, 2004—2007 йылдарҙа Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе.
* [[1980]]: Лара Пулвер, [[Англия]]ның [[театр]] һәм телевидение актрисаһы.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|И01]]
[[Категория:1 сентябрь]]</text>
      <sha1>f7qyj7k82itqnnd2o19djgori094m6y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152346</id>
      <parentid>1152343</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T01:19:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24894" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''1 сентябрь''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 244-се ([[кәбисә йыл]]ында 245-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 121 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-09-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{Ер}} [[Ер]]: Тыныслыҡ өсөн профсоюздар хәрәкәте (Тыныслыҡ) көнө. 
=== Рәсми булмаған ===
* Бөтә донъя хаттар яҙыу көнө.
* Таланттар эҙләү көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: [[Шахмат]] көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: [[Белем көнө]].
* {{Флагификация|Словакия}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Узбекистан}}: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* [[Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы]]: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1900]]: [[Мәскәү]]ҙә Павелецкий вокзалы файҙаланыуға тапшырыла. 
* [[1910]]: [[Рәсәй империяһы]]нда грампластинкалар сығарыусы тәүге предприятие — Апрелевка грампластинкалар заводы эш башлай. 
* [[1918]]: хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ейәнсура районы]] [[Үтәғол]] ауылында мәктәп асыла.
* [[1920]]: [[РСФСР]] (артабан [[СССР]]) Телеграф агентлығының Башҡоростан бүлексәһе – БашТАСС ойошторола. 
* [[1921]]: хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Һаулыҡ һҡлау министрлығының Медицина профилактикаһы үҙәге эшләй башлай.
* [[1929]]: Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн колледж) асыла.
* [[1931]]: [[Балаҡатай районы|Балаҡатай район]] гәзитенең тәүге һаны донъя күрә. 
* [[1939]]: [[Бөрө дәүләт педагогия институты]] (хәҙер [[Башҡорт дәүләт университетының Бөрө филиалы]]) асыла.
* [[1951]]: [[Лондон]]да донъялағы тәүге супермаркет эшләй башлай.
* [[1960]]: [[Күмертау]] ҡалаһында һуңыраҡ  [[Ю. А. Гагарин]] исеме бирелгән 2-се интернат-мәктәп (хәҙер 3-сө Башҡорт республика гимназия-интернаты) асыла.
* [[1966]]: [[Әбйәлил районы]]ның [[Асҡар (Әбйәлил районы)|Асҡар]] ауылында музыка мәктәбе эш башлай.
* [[1970]]: [[Нью-Йорк]]та [[шахмат]] буйынса тарихта беренсе [[компьютер]] турниры башлана.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Долматов Геннадий Константинович]] (1930), [[тау]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]]-[[Геология|геолог]]. 1956 йылдан «Уралцветметразведка» тресы Баймаҡ геология разведка партияһының баш инженеры, 1959 йылдан — Башҡортостан территориаль геология идаралығы Сибай геология разведка экспедицияһының баш геологы; 1967—1997 йылдарҙа хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы «Урал геологик күсермә алыу экспедицияһы» ({{lang-ru|«Уральская геологосъёмочная экспедиция»}}) йәмғиәте хеҙмәткәре. [[Башҡортостан]]дың Урал аръяғында [[Баҡыр|баҡыр колчеданы]] ятҡылыҡтарын асыусыларҙың береһе. Почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1991). [[СССР]]-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Сығышы менән хәҙерге [[Свердловск өлкәһе]] Уралец ауылынан.
* [[Шамил Рәхмәтуллин]] (1930—22.04.2001), театр актёры, режиссёр, драматург, 1951—2001 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры, [[РСФСР]]-ҙың (1991), [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1976) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2000) халыҡ артисы.
* [[Фәтих Иҡсанов]] (1935—19.10.1992), [[мәҙәниәт]] һәм [[сәнғәт]] эшмәкәре. 1964—1968 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры, 1972—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы]] режиссёры; «Тальян гармун» республика байрамы инициаторы һәм уны ойошороусы, «Йәдкәр» фольклор ансамбенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1969 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1986). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Архангел районы]] [[Тирәкле (Архангел районы)|Тирәкле]] ауылынан.  
* [[Хәмит Ирғәлин]] (1950), яҙыусы, драматург. 2000 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
* [[Филиппов Владимир Иванович]] (1955), СССР һәм [[Рәсәй]]ҙең хәрби эшмәкәре. Генерал-полковник (2003). [[Чернобыль АЭС-ы]]ндағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә (1988) һәм 1994—1996 йылдарҙа Төньяҡ Кавказда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. 1973 йылдан Совет Армияһында, 1992—2010  йылдарҙа — Рәсәй Армияһында, шул иҫәптән 2002 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең радиациянан һаҡланыу, химик һәм биологик һаҡланыу ғәскәрҙәре начальнигы урынбаҫары, 2003 йылдан — начальнигы. 2008 йылдан Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Фатирға урынлаштырыу идаралығы начальнигы, бер үк ваҡытта Рәсәй оборона министры урынбаҫары. 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Тыуған илгә хеҙмәт иткәне өсөн», 4-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008), Батырлыҡ, «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Манзуров Сергей Марксович]] (1960), [[Журналистика|журналист]]. 1990 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1986 йылдан [[Сибайский рабочий (гәзит)|«Сибайский рабочий»]] гәзите  хеҙмәткәре, 1993 йылдан — мөхәррир урынбаҫары, 2001 йылдан — бүлек мөдире; 2003—2004 йылдарҙа [[Сибай]] ҡалаһында нәшер ителгән  «Уральский проект» гәзитенең баш мөхәррире. [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия]] лауреаты (1997). Сығышы менән [[Күмертау]] ҡалаһынан. 
* [[Ғилманов Илдар Рәшит улы]] (1970), рәссам, 1997 йылдан хәҙерге [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты]] уҡытыусыһы. 2003 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]] Рәссамдар союзы ағзаһы.
* [[Ғәбиҙуллина Нурия Ғәзизйән ҡыҙы]] (1970), сәхнә биҙәүсе, [[М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы]] рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Бикмөхәмәтова Һауа Сафиулла ҡыҙы]] (1921—26.03.2003), [[фән|ғалим]]-[[Анатомия|анатом]]. 1944 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1966—1986 йылдарҙа оператив хирургия һәм топографик анатомия кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1973), профессор (1974). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984), [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1978). Сығышы менән хәҙерге [[Силәбе өлкәһе]]нең [[Златоуст]] ҡалаһынан.
* [[Чанышева Фәниә Ғафар ҡыҙы]] (1926—14.04.2018), [[уҡытыусы]], [[Журналистика|журналист]] һәм [[Шиғриәт|шағир]], [[йыр]] текстары авторы. 1980 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. [[Башҡортостан китап нәшриәте]]нең элекке мөхәррире һәм [[«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы]]ның элекке хеҙмәткәре. [[Ғилемдар Рамазанов]] исемендәге премия лауреаты (2006). 
* [[Ҡәҙим Аралбай]] (1941), шағир, йәмәғәт эшмәкәре. 1993—2001 һәм 2009—2012 йылдарҙа [[«Китап» нәшриәте]]нең баш мөхәррире, директоры.  2002—2008 йылдарҙа [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] башҡарма комитетының рәйес урынбаҫары. [[Башҡортостандың халыҡ шағиры]] (2011), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1991). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] (1996) һәм әҙәби премиялар лауреаты. [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2021).
* [[Игеҙйәнова Нажиә Заһир ҡыҙы]] (1946), хеҙмәт ветераны, журналист, шағир. 1986—2002 йылдарҙа [[«Ағиҙел» журналы]] хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991 йылдан — бүлек мөдире. 1993 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Станотин Иван Степанович]] (1912—1994), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1952—1963 йылдарҙа [[Стәрлетамаҡ]] ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Һарытау өлкәһе]]нең Чиганак ауылынан.
* [[Ғәлиев Вил Барый улы]] (1932), ғалим-инженер-механик. 1962—1984 йылдарҙа һәм 1992 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1968 йылдан етәксе хеҙмәткәрҙәрҙең һәм белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү факультеты деканы; 1995—2001 йылдарҙа Хеҙмәтте һаҡлау һәм экология республика тармаҡ уҡыу аттестация үҙәге хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1977), СССР Газ сәнәғәте министрлығы (1968), СССР Нефть сәнәғәте министрлығы (1978), СССР ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министрлығы (1982) отличнигы. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1982).
* [[Рәхимҡолов Рәшит Шаһийән улы]] (1932), ғалим-инженер. 1958 йылдан «БАШНИПИнефть» институты инженеры, кесе, өлкән ғилми хеҙмәткәр, сектор етәксеһе, лаборатория мөдире, 1988 йылдан — әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәр. Техник фәндәр кандидаты (1965). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Благовар районы]] [[Болошло]] ауылынан.
* [[Әхмәт Ғайсин]] (1937—1982), журналист, шағир. 1966 йылдан КПСС, 1974 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы.
* Сөләймәнов Урал Таһир улы (1947), энергетик. 1974—2007 йылдарҙа (өҙөклөк менән) Әбйәлил районы электр селтәрҙәре электромонтёры, мастеры; Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған энергетигы (2006) һәм Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1999). Сығышы менән ошо райондың Иҫке Балапан ауылынан. 
* [[Ванчухина Любовь Ильинична]] (1952), ғалим-иҡтисадсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2000), профессор (2013). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2008), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998).
* [[Ноғманов Иҙрис Мөҙәрис улы]] (1952), яҙыусы, [[ауыл хужалығы]] ветераны. 2014 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм [[Башҡортостан Республикаһы]]ның Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Зөлҡәрнәев Тәлғәт Рәхимйән улы]] (1943), [[фән|ғалим]]-гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Әбйәлил районы]] [[Әбделмәмбәт (Әбйәлил районы)|Әбделмәмбәт]] ауылынан.
* [[Клемент Александр Васильевич]] (1948), [[Архитектура|архитектор]], йәмәғәт эшмәкәре. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. 1988—2008 йылдарҙа «Архпроект» йәмғиәтенең директоры һәм генераль директоры. 1994—1997 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Архитекторҙар союзының идара рәйесе. Рәсәйҙең почётлы архитекторы. [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1992). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Йосопов Ислам Йосоп улы]] (1924—16.04.1991), ғалим-инженер-радиотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан хәрби-хеҙмәткәр. 1972—1991 йылдарҙа [[Өфө авиация институты]]ның кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1971), профессор (1978). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1985). 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Илеш районы]] [[Буралы (Илеш районы)|Буралы]] ауылынан.
* [[Әминев Әхмәт Ғата улы]] (1924—20.09.1999), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]], дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре, ғалим-иҡтисадсы. 1965—1973 йылдарҙа КПСС-тың [[Дүртөйлө районы|Дүртөйлө район]] комитетының беренсе секретары, 1973—1982 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры, 1982—1986 йылдарҙа [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] проректоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1972). [[РСФСР]]-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы, [[БАССР]]-ҙың VII—X саҡырылыш [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1966).
* [[Сафиуллин Ғабдулхаҡ Кашаф улы]] (1934), табип. [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1976). [[Мәсетле районы]]ның почётлы гражданы (2009). 
* [[Дәүләтшин Мөҙәрис Мөбәрәкйән улы]] (1939), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Рәсәй]] Тәбиғи фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, техник фәндәр докторы (2006), профессор (2006). Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының — Фән һәм мәғарифтең атҡаҙанған эшмәкәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Кушнаренко районы]] [[Илек (Кушнаренко районы)|Илек]] ауылынан.
* [[Ғәлләмов Риф Әмир улы]] (1944), хеҙмәт алдынғыһы. 1968 йылдан «Востокнефтепроводстрой» тресының экскаватор машинисы, 1980—1992 йылдарҙа — бригадиры. [[СССР]]‑ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөшө министрлығы отличнигы (1987). СССР‑ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1984) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1977) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы [[Яңы Ҡормаш]] ауылынан. 
* [[Надеждина Вера Александровна]] (1954), ғалим-[[тарих]]сы. 1980 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—2002 йылдарҙа тарих һәм культурология кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2005), профессор (2012). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Балапанова Сара Хәйрулла ҡыҙы]] (1959), хеҙмәт ветераны. 1983—2016 йылдарҙа [[Баймаҡ районы|Баймаҡ район]] типорафияһы полиграфисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1855]]: Иннокентий Анненский, [[Рәсәй империяһы]] [[Шиғриәт|шағиры]], [[драма]]тург, тәнҡитсе һәм [[тәржемә]]се. 
* [[1875]]: [[Эдгар Берроуз]], [[АҠШ]] яҙыусыһы, Тарзан тураһында романдар авторы.  
* [[1885]]: Герман Грапов, [[Германия]] [[фән|ғалимы]], Боронғо Египетты өйрәнеүсе (египтолог). 
* [[1900]]: Казимеж Вилкомирский, [[Польша]] композиторы, дирижёр, виолончелист.
* [[1900]]: Хосе Педро Сеа, [[Уругвай]] [[футбол]]сыһы, [[Йәйге Олимпия уйындары]]ның ике тапҡыр чемпионы. 
* [[1905]]: Тамара Абакелия, [[СССР]] рәссамы, [[Скульптура|скульптор]].
* [[1925]]: Рой Глаубер, АҠШ ғалимы, [[физика]] буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты (2005).
* [[1945]]: Мостафа Бәлел, [[Төркиә]] яҙыусыһы, драматург һәм тәржемәсе. 
* [[1948]]: Альберт Әсәҙуллин, [[йыр]]сы, [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған (1988), [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ артисы (1998).
* [[1950]]: Вәхит Әләкбәров, [[Рәсәй]] эшҡыуары.
* [[1950]]: [[Михаил Фрадков]], [[дәүләт]] эшмәкәре, 2004—2007 йылдарҙа Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе.
* [[1980]]: Лара Пулвер, [[Англия]]ның [[театр]] һәм телевидение актрисаһы.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|И01]]
[[Категория:1 сентябрь]]</text>
      <sha1>t4ktknogj07yvta8zhxj9ss8e08i8dd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152347</id>
      <parentid>1152346</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T01:20:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24958" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''1 сентябрь''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 244-се ([[кәбисә йыл]]ында 245-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 121 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-09-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{Ер}} [[Ер]]: Тыныслыҡ өсөн профсоюздар хәрәкәте (Тыныслыҡ) көнө. 
=== Рәсми булмаған ===
* Бөтә донъя хаттар яҙыу көнө.
* Таланттар эҙләү көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: [[Шахмат]] көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: [[Белем көнө]].
* {{Флагификация|Словакия}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Узбекистан}}: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* [[Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы]]: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1900]]: [[Мәскәү]]ҙә Павелецкий вокзалы файҙаланыуға тапшырыла. 
* [[1910]]: [[Рәсәй империяһы]]нда грампластинкалар сығарыусы тәүге предприятие — Апрелевка грампластинкалар заводы эш башлай. 
* [[1918]]: хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ейәнсура районы]] [[Үтәғол]] ауылында мәктәп асыла.
* [[1920]]: [[РСФСР]] (артабан [[СССР]]) Телеграф агентлығының Башҡоростан бүлексәһе – БашТАСС ойошторола. 
* [[1921]]: хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Һаулыҡ һҡлау министрлығының Медицина профилактикаһы үҙәге эшләй башлай.
* [[1929]]: Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн колледж) асыла.
* [[1931]]: [[Балаҡатай районы|Балаҡатай район]] гәзитенең тәүге һаны донъя күрә. 
* [[1939]]: [[Бөрө дәүләт педагогия институты]] (хәҙер [[Башҡорт дәүләт университетының Бөрө филиалы]]) асыла.
* [[1951]]: [[Лондон]]да донъялағы тәүге супермаркет эшләй башлай.
* [[1960]]: [[Күмертау]] ҡалаһында һуңыраҡ  [[Ю. А. Гагарин]] исеме бирелгән 2-се интернат-мәктәп (хәҙер 3-сө Башҡорт республика гимназия-интернаты) асыла.
* [[1966]]: [[Әбйәлил районы]]ның [[Асҡар (Әбйәлил районы)|Асҡар]] ауылында музыка мәктәбе эш башлай.
* [[1970]]: [[Нью-Йорк]]та [[шахмат]] буйынса тарихта беренсе [[компьютер]] турниры башлана.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Долматов Геннадий Константинович]] (1930), [[тау]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]]-[[Геология|геолог]]. 1956 йылдан «Уралцветметразведка» тресы Баймаҡ геология разведка партияһының баш инженеры, 1959 йылдан — Башҡортостан территориаль геология идаралығы Сибай геология разведка экспедицияһының баш геологы; 1967—1997 йылдарҙа хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы «Урал геологик күсермә алыу экспедицияһы» ({{lang-ru|«Уральская геологосъёмочная экспедиция»}}) йәмғиәте хеҙмәткәре. [[Башҡортостан]]дың Урал аръяғында [[Баҡыр|баҡыр колчеданы]] ятҡылыҡтарын асыусыларҙың береһе. Почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1991). [[СССР]]-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Сығышы менән хәҙерге [[Свердловск өлкәһе]] Уралец ауылынан.
* [[Шамил Рәхмәтуллин]] (1930—22.04.2001), театр актёры, режиссёр, драматург, 1951—2001 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры, [[РСФСР]]-ҙың (1991), [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1976) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2000) халыҡ артисы.
* [[Фәтих Иҡсанов]] (1935—19.10.1992), [[мәҙәниәт]] һәм [[сәнғәт]] эшмәкәре. 1964—1968 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры, 1972—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы]] режиссёры; «Тальян гармун» республика байрамы инициаторы һәм уны ойошороусы, «Йәдкәр» фольклор ансамбенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1969 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1986). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Архангел районы]] [[Тирәкле (Архангел районы)|Тирәкле]] ауылынан.  
* [[Хәмит Ирғәлин]] (1950), яҙыусы, драматург. 2000 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
* [[Филиппов Владимир Иванович]] (1955), СССР һәм [[Рәсәй]]ҙең хәрби эшмәкәре. Генерал-полковник (2003). [[Чернобыль АЭС-ы]]ндағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә (1988) һәм 1994—1996 йылдарҙа Төньяҡ Кавказда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. 1973 йылдан Совет Армияһында, 1992—2010  йылдарҙа — Рәсәй Армияһында, шул иҫәптән 2002 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең радиациянан һаҡланыу, химик һәм биологик һаҡланыу ғәскәрҙәре начальнигы урынбаҫары, 2003 йылдан — начальнигы. 2008 йылдан Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Фатирға урынлаштырыу идаралығы начальнигы, бер үк ваҡытта Рәсәй оборона министры урынбаҫары. 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Тыуған илгә хеҙмәт иткәне өсөн», 4-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008), Батырлыҡ, «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Манзуров Сергей Марксович]] (1960), [[Журналистика|журналист]]. 1990 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1986 йылдан [[Сибайский рабочий (гәзит)|«Сибайский рабочий»]] гәзите  хеҙмәткәре, 1993 йылдан — мөхәррир урынбаҫары, 2001 йылдан — бүлек мөдире; 2003—2004 йылдарҙа [[Сибай]] ҡалаһында нәшер ителгән  «Уральский проект» гәзитенең баш мөхәррире. [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия]] лауреаты (1997). Сығышы менән [[Күмертау]] ҡалаһынан. 
* [[Ғилманов Илдар Рәшит улы]] (1970), рәссам, 1997 йылдан хәҙерге [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты]] уҡытыусыһы. 2003 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]] Рәссамдар союзы ағзаһы.
* [[Ғәбиҙуллина Нурия Ғәзизйән ҡыҙы]] (1970), сәхнә биҙәүсе, [[М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы]] рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Бикмөхәмәтова Һауа Сафиулла ҡыҙы]] (1921—26.03.2003), [[фән|ғалим]]-[[Анатомия|анатом]]. 1944 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1966—1986 йылдарҙа оператив хирургия һәм топографик анатомия кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1973), профессор (1974). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984), [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1978). Сығышы менән хәҙерге [[Силәбе өлкәһе]]нең [[Златоуст]] ҡалаһынан.
* [[Чанышева Фәниә Ғафар ҡыҙы]] (1926—14.04.2018), [[уҡытыусы]], [[Журналистика|журналист]] һәм [[Шиғриәт|шағир]], [[йыр]] текстары авторы. 1980 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. [[Башҡортостан китап нәшриәте]]нең элекке мөхәррире һәм [[«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы]]ның элекке хеҙмәткәре. [[Ғилемдар Рамазанов]] исемендәге премия лауреаты (2006). 
* [[Ҡәҙим Аралбай]] (1941), шағир, йәмәғәт эшмәкәре. 1993—2001 һәм 2009—2012 йылдарҙа [[«Китап» нәшриәте]]нең баш мөхәррире, директоры.  2002—2008 йылдарҙа [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] башҡарма комитетының рәйес урынбаҫары. [[Башҡортостандың халыҡ шағиры]] (2011), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1991). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] (1996) һәм әҙәби премиялар лауреаты. [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2021).
* [[Игеҙйәнова Нажиә Заһир ҡыҙы]] (1946), хеҙмәт ветераны, журналист, шағир. 1986—2002 йылдарҙа [[«Ағиҙел» журналы]] хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991 йылдан — бүлек мөдире. 1993 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Станотин Иван Степанович]] (1912—1994), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1952—1963 йылдарҙа [[Стәрлетамаҡ]] ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Һарытау өлкәһе]]нең Чиганак ауылынан.
* [[Ғәлиев Вил Барый улы]] (1932), ғалим-инженер-механик. 1962—1984 йылдарҙа һәм 1992 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1968 йылдан етәксе хеҙмәткәрҙәрҙең һәм белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү факультеты деканы; 1995—2001 йылдарҙа Хеҙмәтте һаҡлау һәм экология республика тармаҡ уҡыу аттестация үҙәге хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1977), СССР Газ сәнәғәте министрлығы (1968), СССР Нефть сәнәғәте министрлығы (1978), СССР ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министрлығы (1982) отличнигы. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1982).
* [[Рәхимҡолов Рәшит Шаһийән улы]] (1932), ғалим-инженер. 1958 йылдан «БАШНИПИнефть» институты инженеры, кесе, өлкән ғилми хеҙмәткәр, сектор етәксеһе, лаборатория мөдире, 1988 йылдан — әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәр. Техник фәндәр кандидаты (1965). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Благовар районы]] [[Болошло]] ауылынан.
* [[Әхмәт Ғайсин]] (1937—1982), журналист, шағир. 1966 йылдан КПСС, 1974 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы.
* [[Сөләймәнов Урал Таһир улы]] (1947), [[Энергетика|энергетик]]. 1974—2007 йылдарҙа (өҙөклөк менән) [[Әбйәлил районы]] электр селтәрҙәре электромонтёры, мастеры; Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған энергетигы (2006) һәм Республиканың Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1999). Сығышы менән ошо райондың [[Иҫке Балапан]] ауылынан. 
* [[Ванчухина Любовь Ильинична]] (1952), ғалим-иҡтисадсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2000), профессор (2013). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2008), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998).
* [[Ноғманов Иҙрис Мөҙәрис улы]] (1952), яҙыусы, [[ауыл хужалығы]] ветераны. 2014 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм [[Башҡортостан Республикаһы]]ның Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Зөлҡәрнәев Тәлғәт Рәхимйән улы]] (1943), [[фән|ғалим]]-гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Әбйәлил районы]] [[Әбделмәмбәт (Әбйәлил районы)|Әбделмәмбәт]] ауылынан.
* [[Клемент Александр Васильевич]] (1948), [[Архитектура|архитектор]], йәмәғәт эшмәкәре. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. 1988—2008 йылдарҙа «Архпроект» йәмғиәтенең директоры һәм генераль директоры. 1994—1997 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Архитекторҙар союзының идара рәйесе. Рәсәйҙең почётлы архитекторы. [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1992). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Йосопов Ислам Йосоп улы]] (1924—16.04.1991), ғалим-инженер-радиотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан хәрби-хеҙмәткәр. 1972—1991 йылдарҙа [[Өфө авиация институты]]ның кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1971), профессор (1978). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1985). 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Илеш районы]] [[Буралы (Илеш районы)|Буралы]] ауылынан.
* [[Әминев Әхмәт Ғата улы]] (1924—20.09.1999), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]], дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре, ғалим-иҡтисадсы. 1965—1973 йылдарҙа КПСС-тың [[Дүртөйлө районы|Дүртөйлө район]] комитетының беренсе секретары, 1973—1982 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры, 1982—1986 йылдарҙа [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] проректоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1972). [[РСФСР]]-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы, [[БАССР]]-ҙың VII—X саҡырылыш [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1966).
* [[Сафиуллин Ғабдулхаҡ Кашаф улы]] (1934), табип. [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1976). [[Мәсетле районы]]ның почётлы гражданы (2009). 
* [[Дәүләтшин Мөҙәрис Мөбәрәкйән улы]] (1939), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Рәсәй]] Тәбиғи фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, техник фәндәр докторы (2006), профессор (2006). Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының — Фән һәм мәғарифтең атҡаҙанған эшмәкәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Кушнаренко районы]] [[Илек (Кушнаренко районы)|Илек]] ауылынан.
* [[Ғәлләмов Риф Әмир улы]] (1944), хеҙмәт алдынғыһы. 1968 йылдан «Востокнефтепроводстрой» тресының экскаватор машинисы, 1980—1992 йылдарҙа — бригадиры. [[СССР]]‑ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөшө министрлығы отличнигы (1987). СССР‑ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1984) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1977) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы [[Яңы Ҡормаш]] ауылынан. 
* [[Надеждина Вера Александровна]] (1954), ғалим-[[тарих]]сы. 1980 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—2002 йылдарҙа тарих һәм культурология кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2005), профессор (2012). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Балапанова Сара Хәйрулла ҡыҙы]] (1959), хеҙмәт ветераны. 1983—2016 йылдарҙа [[Баймаҡ районы|Баймаҡ район]] типорафияһы полиграфисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1855]]: Иннокентий Анненский, [[Рәсәй империяһы]] [[Шиғриәт|шағиры]], [[драма]]тург, тәнҡитсе һәм [[тәржемә]]се. 
* [[1875]]: [[Эдгар Берроуз]], [[АҠШ]] яҙыусыһы, Тарзан тураһында романдар авторы.  
* [[1885]]: Герман Грапов, [[Германия]] [[фән|ғалимы]], Боронғо Египетты өйрәнеүсе (египтолог). 
* [[1900]]: Казимеж Вилкомирский, [[Польша]] композиторы, дирижёр, виолончелист.
* [[1900]]: Хосе Педро Сеа, [[Уругвай]] [[футбол]]сыһы, [[Йәйге Олимпия уйындары]]ның ике тапҡыр чемпионы. 
* [[1905]]: Тамара Абакелия, [[СССР]] рәссамы, [[Скульптура|скульптор]].
* [[1925]]: Рой Глаубер, АҠШ ғалимы, [[физика]] буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты (2005).
* [[1945]]: Мостафа Бәлел, [[Төркиә]] яҙыусыһы, драматург һәм тәржемәсе. 
* [[1948]]: Альберт Әсәҙуллин, [[йыр]]сы, [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған (1988), [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ артисы (1998).
* [[1950]]: Вәхит Әләкбәров, [[Рәсәй]] эшҡыуары.
* [[1950]]: [[Михаил Фрадков]], [[дәүләт]] эшмәкәре, 2004—2007 йылдарҙа Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе.
* [[1980]]: Лара Пулвер, [[Англия]]ның [[театр]] һәм телевидение актрисаһы.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|И01]]
[[Категория:1 сентябрь]]</text>
      <sha1>0eyrzpk80d1m71fjdw9y8i8v9ph8ug4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152348</id>
      <parentid>1152347</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T01:23:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңыртыу (мәғлүмәттәрҙе)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25480" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''1 сентябрь''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 244-се ([[кәбисә йыл]]ында 245-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 121 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-09-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{Ер}} [[Ер]]: Тыныслыҡ өсөн профсоюздар хәрәкәте (Тыныслыҡ) көнө. 
=== Рәсми булмаған ===
* Бөтә донъя хаттар яҙыу көнө.
* Таланттар эҙләү көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: [[Шахмат]] көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: [[Белем көнө]].
* {{Флагификация|Словакия}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Узбекистан}}: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* [[Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы]]: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1900]]: [[Мәскәү]]ҙә Павелецкий вокзалы файҙаланыуға тапшырыла. 
* [[1910]]: [[Рәсәй империяһы]]нда грампластинкалар сығарыусы тәүге предприятие — Апрелевка грампластинкалар заводы эш башлай. 
* [[1918]]: хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ейәнсура районы]] [[Үтәғол]] ауылында мәктәп асыла.
* [[1920]]: [[РСФСР]] (артабан [[СССР]]) Телеграф агентлығының Башҡоростан бүлексәһе – БашТАСС ойошторола. 
* [[1921]]: хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Һаулыҡ һҡлау министрлығының Медицина профилактикаһы үҙәге эшләй башлай.
* [[1929]]: Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн колледж) асыла.
* [[1931]]: [[Балаҡатай районы|Балаҡатай район]] гәзитенең тәүге һаны донъя күрә. 
* [[1939]]: [[Бөрө дәүләт педагогия институты]] (хәҙер [[Башҡорт дәүләт университетының Бөрө филиалы]]) асыла.
* [[1951]]: [[Лондон]]да донъялағы тәүге супермаркет эшләй башлай.
* [[1960]]: [[Күмертау]] ҡалаһында һуңыраҡ  [[Ю. А. Гагарин]] исеме бирелгән 2-се интернат-мәктәп (хәҙер 3-сө Башҡорт республика гимназия-интернаты) асыла.
* [[1966]]: [[Әбйәлил районы]]ның [[Асҡар (Әбйәлил районы)|Асҡар]] ауылында музыка мәктәбе эш башлай.
* [[1970]]: [[Нью-Йорк]]та [[шахмат]] буйынса тарихта беренсе [[компьютер]] турниры башлана.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Долматов Геннадий Константинович]] (1930), [[тау]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]]-[[Геология|геолог]]. 1956 йылдан «Уралцветметразведка» тресы Баймаҡ геология разведка партияһының баш инженеры, 1959 йылдан — Башҡортостан территориаль геология идаралығы Сибай геология разведка экспедицияһының баш геологы; 1967—1997 йылдарҙа хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы «Урал геологик күсермә алыу экспедицияһы» ({{lang-ru|«Уральская геологосъёмочная экспедиция»}}) йәмғиәте хеҙмәткәре. [[Башҡортостан]]дың Урал аръяғында [[Баҡыр|баҡыр колчеданы]] ятҡылыҡтарын асыусыларҙың береһе. Почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1991). [[СССР]]-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Сығышы менән хәҙерге [[Свердловск өлкәһе]] Уралец ауылынан.
* [[Шамил Рәхмәтуллин]] (1930—22.04.2001), театр актёры, режиссёр, драматург, 1951—2001 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры, [[РСФСР]]-ҙың (1991), [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1976) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2000) халыҡ артисы.
* [[Фәтих Иҡсанов]] (1935—19.10.1992), [[мәҙәниәт]] һәм [[сәнғәт]] эшмәкәре. 1964—1968 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры, 1972—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы]] режиссёры; «Тальян гармун» республика байрамы инициаторы һәм уны ойошороусы, «Йәдкәр» фольклор ансамбенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1969 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1986). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Архангел районы]] [[Тирәкле (Архангел районы)|Тирәкле]] ауылынан.  
* [[Хәмит Ирғәлин]] (1950), яҙыусы, драматург. 2000 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
* [[Филиппов Владимир Иванович]] (1955), СССР һәм [[Рәсәй]]ҙең хәрби эшмәкәре. Генерал-полковник (2003). [[Чернобыль АЭС-ы]]ндағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә (1988) һәм 1994—1996 йылдарҙа Төньяҡ Кавказда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. 1973 йылдан Совет Армияһында, 1992—2010  йылдарҙа — Рәсәй Армияһында, шул иҫәптән 2002 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең радиациянан һаҡланыу, химик һәм биологик һаҡланыу ғәскәрҙәре начальнигы урынбаҫары, 2003 йылдан — начальнигы. 2008 йылдан Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Фатирға урынлаштырыу идаралығы начальнигы, бер үк ваҡытта Рәсәй оборона министры урынбаҫары. 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Тыуған илгә хеҙмәт иткәне өсөн», 4-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008), Батырлыҡ, «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Манзуров Сергей Марксович]] (1960), [[Журналистика|журналист]]. 1990 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1986 йылдан [[Сибайский рабочий (гәзит)|«Сибайский рабочий»]] гәзите  хеҙмәткәре, 1993 йылдан — мөхәррир урынбаҫары, 2001 йылдан — бүлек мөдире; 2003—2004 йылдарҙа [[Сибай]] ҡалаһында нәшер ителгән  «Уральский проект» гәзитенең баш мөхәррире. [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия]] лауреаты (1997). Сығышы менән [[Күмертау]] ҡалаһынан. 
* [[Ғилманов Илдар Рәшит улы]] (1970), рәссам, 1997 йылдан хәҙерге [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты]] уҡытыусыһы. 2003 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]] Рәссамдар союзы ағзаһы.
* [[Ғәбиҙуллина Нурия Ғәзизйән ҡыҙы]] (1970), сәхнә биҙәүсе, [[М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы]] рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Бикмөхәмәтова Һауа Сафиулла ҡыҙы]] (1921—26.03.2003), [[фән|ғалим]]-[[Анатомия|анатом]]. 1944 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1966—1986 йылдарҙа оператив хирургия һәм топографик анатомия кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1973), профессор (1974). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984), [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1978). Сығышы менән хәҙерге [[Силәбе өлкәһе]]нең [[Златоуст]] ҡалаһынан.
* [[Чанышева Фәниә Ғафар ҡыҙы]] (1926—14.04.2018), [[уҡытыусы]], [[Журналистика|журналист]] һәм [[Шиғриәт|шағир]], [[йыр]] текстары авторы. 1980 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. [[Башҡортостан китап нәшриәте]]нең элекке мөхәррире һәм [[«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы]]ның элекке хеҙмәткәре. [[Ғилемдар Рамазанов]] исемендәге премия лауреаты (2006). 
* [[Ҡәҙим Аралбай]] (1941), шағир, йәмәғәт эшмәкәре. 1993—2001 һәм 2009—2012 йылдарҙа [[«Китап» нәшриәте]]нең баш мөхәррире, директоры.  2002—2008 йылдарҙа [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] башҡарма комитетының рәйес урынбаҫары. [[Башҡортостандың халыҡ шағиры]] (2011), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1991). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] (1996) һәм әҙәби премиялар лауреаты. [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2021).
* [[Игеҙйәнова Нажиә Заһир ҡыҙы]] (1946), хеҙмәт ветераны, журналист, шағир. 1986—2002 йылдарҙа [[«Ағиҙел» журналы]] хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991 йылдан — бүлек мөдире. 1993 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Станотин Иван Степанович]] (1912—1994), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1952—1963 йылдарҙа [[Стәрлетамаҡ]] ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Һарытау өлкәһе]]нең Чиганак ауылынан.
* [[Ғәлиев Вил Барый улы]] (1932), ғалим-инженер-механик. 1962—1984 йылдарҙа һәм 1992 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1968 йылдан етәксе хеҙмәткәрҙәрҙең һәм белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү факультеты деканы; 1995—2001 йылдарҙа Хеҙмәтте һаҡлау һәм экология республика тармаҡ уҡыу аттестация үҙәге хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1977), СССР Газ сәнәғәте министрлығы (1968), СССР Нефть сәнәғәте министрлығы (1978), СССР ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министрлығы (1982) отличнигы. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1982).
* [[Рәхимҡолов Рәшит Шаһийән улы]] (1932), ғалим-инженер. 1958 йылдан «БАШНИПИнефть» институты инженеры, кесе, өлкән ғилми хеҙмәткәр, сектор етәксеһе, лаборатория мөдире, 1988 йылдан — әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәр. Техник фәндәр кандидаты (1965). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Благовар районы]] [[Болошло]] ауылынан.
* [[Әхмәт Ғайсин]] (1937—1982), журналист, шағир. 1966 йылдан КПСС, 1974 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы.
* [[Сөләймәнов Урал Таһир улы]] (1947), [[Энергетика|энергетик]]. 1974—2007 йылдарҙа (өҙөклөк менән) [[Әбйәлил районы]] электр селтәрҙәре электромонтёры, мастеры; Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған энергетигы (2006) һәм Республиканың Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1999). Сығышы менән ошо райондың [[Иҫке Балапан]] ауылынан. 
* [[Ванчухина Любовь Ильинична]] (1952), ғалим-иҡтисадсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2000), профессор (2013). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2008), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998).
* [[Ноғманов Ринат Мөҙәрис улы]] (ижади псевдонимы [[Иҙрис Ноғманов]]; 1952), агроном, яҙыусы. 1969 йылдан Әбйәлил районы совхоздары агрономы; 2000—2012 йылдарҙа [[Ҡырҙас ауыл Советы (Әбйәлил районы)|Ҡырҙас ауыл Советы]] башҡарма комитеты хеҙмәткәре. 2014 йылдан Башҡортостан Республикаһының Яҙыусылар союзы ағзаһы. Райондың И. Мырҙаҡаев-Балапанов исемендәге премияһы (2005), әҙәби конкурстар лауреаты. Сығышы менән ошо райондың [[Әхмәт (Әбйәлил районы)|Әхмәт]] ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Зөлҡәрнәев Тәлғәт Рәхимйән улы]] (1943), [[фән|ғалим]]-гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Әбйәлил районы]] [[Әбделмәмбәт (Әбйәлил районы)|Әбделмәмбәт]] ауылынан.
* [[Клемент Александр Васильевич]] (1948), [[Архитектура|архитектор]], йәмәғәт эшмәкәре. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. 1988—2008 йылдарҙа «Архпроект» йәмғиәтенең директоры һәм генераль директоры. 1994—1997 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Архитекторҙар союзының идара рәйесе. Рәсәйҙең почётлы архитекторы. [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1992). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Йосопов Ислам Йосоп улы]] (1924—16.04.1991), ғалим-инженер-радиотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан хәрби-хеҙмәткәр. 1972—1991 йылдарҙа [[Өфө авиация институты]]ның кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1971), профессор (1978). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1985). 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Илеш районы]] [[Буралы (Илеш районы)|Буралы]] ауылынан.
* [[Әминев Әхмәт Ғата улы]] (1924—20.09.1999), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]], дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре, ғалим-иҡтисадсы. 1965—1973 йылдарҙа КПСС-тың [[Дүртөйлө районы|Дүртөйлө район]] комитетының беренсе секретары, 1973—1982 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры, 1982—1986 йылдарҙа [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] проректоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1972). [[РСФСР]]-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы, [[БАССР]]-ҙың VII—X саҡырылыш [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1966).
* [[Сафиуллин Ғабдулхаҡ Кашаф улы]] (1934), табип. [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1976). [[Мәсетле районы]]ның почётлы гражданы (2009). 
* [[Дәүләтшин Мөҙәрис Мөбәрәкйән улы]] (1939), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Рәсәй]] Тәбиғи фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, техник фәндәр докторы (2006), профессор (2006). Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының — Фән һәм мәғарифтең атҡаҙанған эшмәкәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Кушнаренко районы]] [[Илек (Кушнаренко районы)|Илек]] ауылынан.
* [[Ғәлләмов Риф Әмир улы]] (1944), хеҙмәт алдынғыһы. 1968 йылдан «Востокнефтепроводстрой» тресының экскаватор машинисы, 1980—1992 йылдарҙа — бригадиры. [[СССР]]‑ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөшө министрлығы отличнигы (1987). СССР‑ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1984) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1977) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы [[Яңы Ҡормаш]] ауылынан. 
* [[Надеждина Вера Александровна]] (1954), ғалим-[[тарих]]сы. 1980 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—2002 йылдарҙа тарих һәм культурология кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2005), профессор (2012). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Балапанова Сара Хәйрулла ҡыҙы]] (1959), хеҙмәт ветераны. 1983—2016 йылдарҙа [[Баймаҡ районы|Баймаҡ район]] типорафияһы полиграфисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1855]]: Иннокентий Анненский, [[Рәсәй империяһы]] [[Шиғриәт|шағиры]], [[драма]]тург, тәнҡитсе һәм [[тәржемә]]се. 
* [[1875]]: [[Эдгар Берроуз]], [[АҠШ]] яҙыусыһы, Тарзан тураһында романдар авторы.  
* [[1885]]: Герман Грапов, [[Германия]] [[фән|ғалимы]], Боронғо Египетты өйрәнеүсе (египтолог). 
* [[1900]]: Казимеж Вилкомирский, [[Польша]] композиторы, дирижёр, виолончелист.
* [[1900]]: Хосе Педро Сеа, [[Уругвай]] [[футбол]]сыһы, [[Йәйге Олимпия уйындары]]ның ике тапҡыр чемпионы. 
* [[1905]]: Тамара Абакелия, [[СССР]] рәссамы, [[Скульптура|скульптор]].
* [[1925]]: Рой Глаубер, АҠШ ғалимы, [[физика]] буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты (2005).
* [[1945]]: Мостафа Бәлел, [[Төркиә]] яҙыусыһы, драматург һәм тәржемәсе. 
* [[1948]]: Альберт Әсәҙуллин, [[йыр]]сы, [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған (1988), [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ артисы (1998).
* [[1950]]: Вәхит Әләкбәров, [[Рәсәй]] эшҡыуары.
* [[1950]]: [[Михаил Фрадков]], [[дәүләт]] эшмәкәре, 2004—2007 йылдарҙа Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе.
* [[1980]]: Лара Пулвер, [[Англия]]ның [[театр]] һәм телевидение актрисаһы.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|И01]]
[[Категория:1 сентябрь]]</text>
      <sha1>ahyrwpr9yxz3gicjpgm56gjhjrj1mag</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152349</id>
      <parentid>1152348</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T01:24:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26021" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''1 сентябрь''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 244-се ([[кәбисә йыл]]ында 245-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 121 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-09-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{Ер}} [[Ер]]: Тыныслыҡ өсөн профсоюздар хәрәкәте (Тыныслыҡ) көнө. 
=== Рәсми булмаған ===
* Бөтә донъя хаттар яҙыу көнө.
* Таланттар эҙләү көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: [[Шахмат]] көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: [[Белем көнө]].
* {{Флагификация|Словакия}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Узбекистан}}: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* [[Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы]]: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1900]]: [[Мәскәү]]ҙә Павелецкий вокзалы файҙаланыуға тапшырыла. 
* [[1910]]: [[Рәсәй империяһы]]нда грампластинкалар сығарыусы тәүге предприятие — Апрелевка грампластинкалар заводы эш башлай. 
* [[1918]]: хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ейәнсура районы]] [[Үтәғол]] ауылында мәктәп асыла.
* [[1920]]: [[РСФСР]] (артабан [[СССР]]) Телеграф агентлығының Башҡоростан бүлексәһе – БашТАСС ойошторола. 
* [[1921]]: хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Һаулыҡ һҡлау министрлығының Медицина профилактикаһы үҙәге эшләй башлай.
* [[1929]]: Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн колледж) асыла.
* [[1931]]: [[Балаҡатай районы|Балаҡатай район]] гәзитенең тәүге һаны донъя күрә. 
* [[1939]]: [[Бөрө дәүләт педагогия институты]] (хәҙер [[Башҡорт дәүләт университетының Бөрө филиалы]]) асыла.
* [[1951]]: [[Лондон]]да донъялағы тәүге супермаркет эшләй башлай.
* [[1960]]: [[Күмертау]] ҡалаһында һуңыраҡ  [[Ю. А. Гагарин]] исеме бирелгән 2-се интернат-мәктәп (хәҙер 3-сө Башҡорт республика гимназия-интернаты) асыла.
* [[1966]]: [[Әбйәлил районы]]ның [[Асҡар (Әбйәлил районы)|Асҡар]] ауылында музыка мәктәбе эш башлай.
* [[1970]]: [[Нью-Йорк]]та [[шахмат]] буйынса тарихта беренсе [[компьютер]] турниры башлана.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Долматов Геннадий Константинович]] (1930), [[тау]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]]-[[Геология|геолог]]. 1956 йылдан «Уралцветметразведка» тресы Баймаҡ геология разведка партияһының баш инженеры, 1959 йылдан — Башҡортостан территориаль геология идаралығы Сибай геология разведка экспедицияһының баш геологы; 1967—1997 йылдарҙа хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы «Урал геологик күсермә алыу экспедицияһы» ({{lang-ru|«Уральская геологосъёмочная экспедиция»}}) йәмғиәте хеҙмәткәре. [[Башҡортостан]]дың Урал аръяғында [[Баҡыр|баҡыр колчеданы]] ятҡылыҡтарын асыусыларҙың береһе. Почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1991). [[СССР]]-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Сығышы менән хәҙерге [[Свердловск өлкәһе]] Уралец ауылынан.
* [[Шамил Рәхмәтуллин]] (1930—22.04.2001), театр актёры, режиссёр, драматург, 1951—2001 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры, [[РСФСР]]-ҙың (1991), [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1976) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2000) халыҡ артисы.
* [[Фәтих Иҡсанов]] (1935—19.10.1992), [[мәҙәниәт]] һәм [[сәнғәт]] эшмәкәре. 1964—1968 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры, 1972—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы]] режиссёры; «Тальян гармун» республика байрамы инициаторы һәм уны ойошороусы, «Йәдкәр» фольклор ансамбенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1969 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1986). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Архангел районы]] [[Тирәкле (Архангел районы)|Тирәкле]] ауылынан.  
* [[Хәмит Ирғәлин]] (1950), яҙыусы, драматург. 2000 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
* [[Филиппов Владимир Иванович]] (1955), СССР һәм [[Рәсәй]]ҙең хәрби эшмәкәре. Генерал-полковник (2003). [[Чернобыль АЭС-ы]]ндағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә (1988) һәм 1994—1996 йылдарҙа Төньяҡ Кавказда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. 1973 йылдан Совет Армияһында, 1992—2010  йылдарҙа — Рәсәй Армияһында, шул иҫәптән 2002 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең радиациянан һаҡланыу, химик һәм биологик һаҡланыу ғәскәрҙәре начальнигы урынбаҫары, 2003 йылдан — начальнигы. 2008 йылдан Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Фатирға урынлаштырыу идаралығы начальнигы, бер үк ваҡытта Рәсәй оборона министры урынбаҫары. 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Тыуған илгә хеҙмәт иткәне өсөн», 4-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008), Батырлыҡ, «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Манзуров Сергей Марксович]] (1960), [[Журналистика|журналист]]. 1990 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1986 йылдан [[Сибайский рабочий (гәзит)|«Сибайский рабочий»]] гәзите  хеҙмәткәре, 1993 йылдан — мөхәррир урынбаҫары, 2001 йылдан — бүлек мөдире; 2003—2004 йылдарҙа [[Сибай]] ҡалаһында нәшер ителгән  «Уральский проект» гәзитенең баш мөхәррире. [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия]] лауреаты (1997). Сығышы менән [[Күмертау]] ҡалаһынан. 
* [[Ғилманов Илдар Рәшит улы]] (1970), рәссам, 1997 йылдан хәҙерге [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты]] уҡытыусыһы. 2003 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]] Рәссамдар союзы ағзаһы.
* [[Ғәбиҙуллина Нурия Ғәзизйән ҡыҙы]] (1970), сәхнә биҙәүсе, [[М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы]] рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Бикмөхәмәтова Һауа Сафиулла ҡыҙы]] (1921—26.03.2003), [[фән|ғалим]]-[[Анатомия|анатом]]. 1944 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1966—1986 йылдарҙа оператив хирургия һәм топографик анатомия кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1973), профессор (1974). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984), [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1978). Сығышы менән хәҙерге [[Силәбе өлкәһе]]нең [[Златоуст]] ҡалаһынан.
* [[Чанышева Фәниә Ғафар ҡыҙы]] (1926—14.04.2018), [[уҡытыусы]], [[Журналистика|журналист]] һәм [[Шиғриәт|шағир]], [[йыр]] текстары авторы. 1980 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. [[Башҡортостан китап нәшриәте]]нең элекке мөхәррире һәм [[«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы]]ның элекке хеҙмәткәре. [[Ғилемдар Рамазанов]] исемендәге премия лауреаты (2006). 
* [[Ҡәҙим Аралбай]] (1941), шағир, йәмәғәт эшмәкәре. 1993—2001 һәм 2009—2012 йылдарҙа [[«Китап» нәшриәте]]нең баш мөхәррире, директоры.  2002—2008 йылдарҙа [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] башҡарма комитетының рәйес урынбаҫары. [[Башҡортостандың халыҡ шағиры]] (2011), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1991). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] (1996) һәм әҙәби премиялар лауреаты. [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2021).
* [[Игеҙйәнова Нажиә Заһир ҡыҙы]] (1946), хеҙмәт ветераны, журналист, шағир. 1986—2002 йылдарҙа [[«Ағиҙел» журналы]] хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991 йылдан — бүлек мөдире. 1993 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Станотин Иван Степанович]] (1912—1994), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1952—1963 йылдарҙа [[Стәрлетамаҡ]] ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Һарытау өлкәһе]]нең Чиганак ауылынан.
* [[Ғәлиев Вил Барый улы]] (1932), ғалим-инженер-механик. 1962—1984 йылдарҙа һәм 1992 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1968 йылдан етәксе хеҙмәткәрҙәрҙең һәм белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү факультеты деканы; 1995—2001 йылдарҙа Хеҙмәтте һаҡлау һәм экология республика тармаҡ уҡыу аттестация үҙәге хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1977), СССР Газ сәнәғәте министрлығы (1968), СССР Нефть сәнәғәте министрлығы (1978), СССР ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министрлығы (1982) отличнигы. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1982).
* [[Рәхимҡолов Рәшит Шаһийән улы]] (1932), ғалим-инженер. 1958 йылдан «БАШНИПИнефть» институты инженеры, кесе, өлкән ғилми хеҙмәткәр, сектор етәксеһе, лаборатория мөдире, 1988 йылдан — әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәр. Техник фәндәр кандидаты (1965). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Благовар районы]] [[Болошло]] ауылынан.
* [[Әхмәт Ғайсин]] (1937—1982), журналист, шағир. 1966 йылдан КПСС, 1974 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы.
* [[Сөләймәнов Урал Таһир улы]] (1947), [[Энергетика|энергетик]]. 1974—2007 йылдарҙа (өҙөклөк менән) [[Әбйәлил районы]] электр селтәрҙәре электромонтёры, мастеры; Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған энергетигы (2006) һәм Республиканың Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1999). Сығышы менән ошо райондың [[Иҫке Балапан]] ауылынан. 
* [[Ванчухина Любовь Ильинична]] (1952), ғалим-иҡтисадсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2000), профессор (2013). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2008), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998).
* [[Ноғманов Ринат Мөҙәрис улы]] (ижади псевдонимы [[Иҙрис Ноғманов]]; 1952), агроном, яҙыусы. 1969 йылдан Әбйәлил районы совхоздары агрономы; 2000—2012 йылдарҙа [[Ҡырҙас ауыл Советы (Әбйәлил районы)|Ҡырҙас ауыл Советы]] башҡарма комитеты хеҙмәткәре. 2014 йылдан Башҡортостан Республикаһының Яҙыусылар союзы ағзаһы. Райондың И. Мырҙаҡаев-Балапанов исемендәге премияһы (2005), әҙәби конкурстар лауреаты. Сығышы менән ошо райондың [[Әхмәт (Әбйәлил районы)|Әхмәт]] ауылынан.
* Садов Николай Петрович (1952), педагог, муниципаль хеҙмәткәр. 1973 йылдан Хәйбулла районы Һамар мәктәбе уҡытыусыһы, 2008—2011 йылдарҙа Һамар ауыл Советы хакимиәте башлығы. Рәсәйҙең почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре (2002) һәм халыҡ мәғарифы отличнигы (1996). Сығышы менән ошо райондың Ивановка ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Зөлҡәрнәев Тәлғәт Рәхимйән улы]] (1943), [[фән|ғалим]]-гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Әбйәлил районы]] [[Әбделмәмбәт (Әбйәлил районы)|Әбделмәмбәт]] ауылынан.
* [[Клемент Александр Васильевич]] (1948), [[Архитектура|архитектор]], йәмәғәт эшмәкәре. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. 1988—2008 йылдарҙа «Архпроект» йәмғиәтенең директоры һәм генераль директоры. 1994—1997 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Архитекторҙар союзының идара рәйесе. Рәсәйҙең почётлы архитекторы. [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1992). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Йосопов Ислам Йосоп улы]] (1924—16.04.1991), ғалим-инженер-радиотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан хәрби-хеҙмәткәр. 1972—1991 йылдарҙа [[Өфө авиация институты]]ның кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1971), профессор (1978). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1985). 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Илеш районы]] [[Буралы (Илеш районы)|Буралы]] ауылынан.
* [[Әминев Әхмәт Ғата улы]] (1924—20.09.1999), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]], дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре, ғалим-иҡтисадсы. 1965—1973 йылдарҙа КПСС-тың [[Дүртөйлө районы|Дүртөйлө район]] комитетының беренсе секретары, 1973—1982 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры, 1982—1986 йылдарҙа [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] проректоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1972). [[РСФСР]]-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы, [[БАССР]]-ҙың VII—X саҡырылыш [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1966).
* [[Сафиуллин Ғабдулхаҡ Кашаф улы]] (1934), табип. [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1976). [[Мәсетле районы]]ның почётлы гражданы (2009). 
* [[Дәүләтшин Мөҙәрис Мөбәрәкйән улы]] (1939), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Рәсәй]] Тәбиғи фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, техник фәндәр докторы (2006), профессор (2006). Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының — Фән һәм мәғарифтең атҡаҙанған эшмәкәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Кушнаренко районы]] [[Илек (Кушнаренко районы)|Илек]] ауылынан.
* [[Ғәлләмов Риф Әмир улы]] (1944), хеҙмәт алдынғыһы. 1968 йылдан «Востокнефтепроводстрой» тресының экскаватор машинисы, 1980—1992 йылдарҙа — бригадиры. [[СССР]]‑ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөшө министрлығы отличнигы (1987). СССР‑ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1984) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1977) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы [[Яңы Ҡормаш]] ауылынан. 
* [[Надеждина Вера Александровна]] (1954), ғалим-[[тарих]]сы. 1980 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—2002 йылдарҙа тарих һәм культурология кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2005), профессор (2012). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Балапанова Сара Хәйрулла ҡыҙы]] (1959), хеҙмәт ветераны. 1983—2016 йылдарҙа [[Баймаҡ районы|Баймаҡ район]] типорафияһы полиграфисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1855]]: Иннокентий Анненский, [[Рәсәй империяһы]] [[Шиғриәт|шағиры]], [[драма]]тург, тәнҡитсе һәм [[тәржемә]]се. 
* [[1875]]: [[Эдгар Берроуз]], [[АҠШ]] яҙыусыһы, Тарзан тураһында романдар авторы.  
* [[1885]]: Герман Грапов, [[Германия]] [[фән|ғалимы]], Боронғо Египетты өйрәнеүсе (египтолог). 
* [[1900]]: Казимеж Вилкомирский, [[Польша]] композиторы, дирижёр, виолончелист.
* [[1900]]: Хосе Педро Сеа, [[Уругвай]] [[футбол]]сыһы, [[Йәйге Олимпия уйындары]]ның ике тапҡыр чемпионы. 
* [[1905]]: Тамара Абакелия, [[СССР]] рәссамы, [[Скульптура|скульптор]].
* [[1925]]: Рой Глаубер, АҠШ ғалимы, [[физика]] буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты (2005).
* [[1945]]: Мостафа Бәлел, [[Төркиә]] яҙыусыһы, драматург һәм тәржемәсе. 
* [[1948]]: Альберт Әсәҙуллин, [[йыр]]сы, [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған (1988), [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ артисы (1998).
* [[1950]]: Вәхит Әләкбәров, [[Рәсәй]] эшҡыуары.
* [[1950]]: [[Михаил Фрадков]], [[дәүләт]] эшмәкәре, 2004—2007 йылдарҙа Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе.
* [[1980]]: Лара Пулвер, [[Англия]]ның [[театр]] һәм телевидение актрисаһы.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|И01]]
[[Категория:1 сентябрь]]</text>
      <sha1>sbco8xphp25sblbybi3slg6aa4x4kcv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152350</id>
      <parentid>1152349</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T01:26:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26198" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''1 сентябрь''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 244-се ([[кәбисә йыл]]ында 245-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 121 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-09-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{Ер}} [[Ер]]: Тыныслыҡ өсөн профсоюздар хәрәкәте (Тыныслыҡ) көнө. 
=== Рәсми булмаған ===
* Бөтә донъя хаттар яҙыу көнө.
* Таланттар эҙләү көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: [[Шахмат]] көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: [[Белем көнө]].
* {{Флагификация|Словакия}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Узбекистан}}: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* [[Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы]]: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1900]]: [[Мәскәү]]ҙә Павелецкий вокзалы файҙаланыуға тапшырыла. 
* [[1910]]: [[Рәсәй империяһы]]нда грампластинкалар сығарыусы тәүге предприятие — Апрелевка грампластинкалар заводы эш башлай. 
* [[1918]]: хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ейәнсура районы]] [[Үтәғол]] ауылында мәктәп асыла.
* [[1920]]: [[РСФСР]] (артабан [[СССР]]) Телеграф агентлығының Башҡоростан бүлексәһе – БашТАСС ойошторола. 
* [[1921]]: хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Һаулыҡ һҡлау министрлығының Медицина профилактикаһы үҙәге эшләй башлай.
* [[1929]]: Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн колледж) асыла.
* [[1931]]: [[Балаҡатай районы|Балаҡатай район]] гәзитенең тәүге һаны донъя күрә. 
* [[1939]]: [[Бөрө дәүләт педагогия институты]] (хәҙер [[Башҡорт дәүләт университетының Бөрө филиалы]]) асыла.
* [[1951]]: [[Лондон]]да донъялағы тәүге супермаркет эшләй башлай.
* [[1960]]: [[Күмертау]] ҡалаһында һуңыраҡ  [[Ю. А. Гагарин]] исеме бирелгән 2-се интернат-мәктәп (хәҙер 3-сө Башҡорт республика гимназия-интернаты) асыла.
* [[1966]]: [[Әбйәлил районы]]ның [[Асҡар (Әбйәлил районы)|Асҡар]] ауылында музыка мәктәбе эш башлай.
* [[1970]]: [[Нью-Йорк]]та [[шахмат]] буйынса тарихта беренсе [[компьютер]] турниры башлана.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Долматов Геннадий Константинович]] (1930), [[тау]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]]-[[Геология|геолог]]. 1956 йылдан «Уралцветметразведка» тресы Баймаҡ геология разведка партияһының баш инженеры, 1959 йылдан — Башҡортостан территориаль геология идаралығы Сибай геология разведка экспедицияһының баш геологы; 1967—1997 йылдарҙа хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы «Урал геологик күсермә алыу экспедицияһы» ({{lang-ru|«Уральская геологосъёмочная экспедиция»}}) йәмғиәте хеҙмәткәре. [[Башҡортостан]]дың Урал аръяғында [[Баҡыр|баҡыр колчеданы]] ятҡылыҡтарын асыусыларҙың береһе. Почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1991). [[СССР]]-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1980). Сығышы менән хәҙерге [[Свердловск өлкәһе]] Уралец ауылынан.
* [[Шамил Рәхмәтуллин]] (1930—22.04.2001), театр актёры, режиссёр, драматург, 1951—2001 йылдарҙа хәҙерге [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры, [[РСФСР]]-ҙың (1991), [[Башҡорт АССР-ы]]ның (1976) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2000) халыҡ артисы.
* [[Фәтих Иҡсанов]] (1935—19.10.1992), [[мәҙәниәт]] һәм [[сәнғәт]] эшмәкәре. 1964—1968 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры, 1972—1992 йылдарҙа хәҙерге [[Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы]] режиссёры; «Тальян гармун» республика байрамы инициаторы һәм уны ойошороусы, «Йәдкәр» фольклор ансамбенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1969 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1986). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Архангел районы]] [[Тирәкле (Архангел районы)|Тирәкле]] ауылынан.  
* [[Хәмит Ирғәлин]] (1950), яҙыусы, драматург. 2000 йылдан Башҡортостан Республикаһы һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. 
* [[Филиппов Владимир Иванович]] (1955), СССР һәм [[Рәсәй]]ҙең хәрби эшмәкәре. Генерал-полковник (2003). [[Чернобыль АЭС-ы]]ндағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә (1988) һәм 1994—1996 йылдарҙа Төньяҡ Кавказда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. 1973 йылдан Совет Армияһында, 1992—2010  йылдарҙа — Рәсәй Армияһында, шул иҫәптән 2002 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең радиациянан һаҡланыу, химик һәм биологик һаҡланыу ғәскәрҙәре начальнигы урынбаҫары, 2003 йылдан — начальнигы. 2008 йылдан Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Фатирға урынлаштырыу идаралығы начальнигы, бер үк ваҡытта Рәсәй оборона министры урынбаҫары. 3-сө дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Тыуған илгә хеҙмәт иткәне өсөн», 4-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008), Батырлыҡ, «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордендары кавалеры. Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Манзуров Сергей Марксович]] (1960), [[Журналистика|журналист]]. 1990 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1986 йылдан [[Сибайский рабочий (гәзит)|«Сибайский рабочий»]] гәзите  хеҙмәткәре, 1993 йылдан — мөхәррир урынбаҫары, 2001 йылдан — бүлек мөдире; 2003—2004 йылдарҙа [[Сибай]] ҡалаһында нәшер ителгән  «Уральский проект» гәзитенең баш мөхәррире. [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия]] лауреаты (1997). Сығышы менән [[Күмертау]] ҡалаһынан. 
* [[Ғилманов Илдар Рәшит улы]] (1970), рәссам, 1997 йылдан хәҙерге [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты]] уҡытыусыһы. 2003 йылдан [[Рәсәй Федерацияһы]] Рәссамдар союзы ағзаһы.
* [[Ғәбиҙуллина Нурия Ғәзизйән ҡыҙы]] (1970), сәхнә биҙәүсе, [[М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы]] рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Бикмөхәмәтова Һауа Сафиулла ҡыҙы]] (1921—26.03.2003), [[фән|ғалим]]-[[Анатомия|анатом]]. 1944 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1966—1986 йылдарҙа оператив хирургия һәм топографик анатомия кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1973), профессор (1974). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984), [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1978). Сығышы менән хәҙерге [[Силәбе өлкәһе]]нең [[Златоуст]] ҡалаһынан.
* [[Чанышева Фәниә Ғафар ҡыҙы]] (1926—14.04.2018), [[уҡытыусы]], [[Журналистика|журналист]] һәм [[Шиғриәт|шағир]], [[йыр]] текстары авторы. 1980 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. [[Башҡортостан китап нәшриәте]]нең элекке мөхәррире һәм [[«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы]]ның элекке хеҙмәткәре. [[Ғилемдар Рамазанов]] исемендәге премия лауреаты (2006). 
* [[Ҡәҙим Аралбай]] (1941), шағир, йәмәғәт эшмәкәре. 1993—2001 һәм 2009—2012 йылдарҙа [[«Китап» нәшриәте]]нең баш мөхәррире, директоры.  2002—2008 йылдарҙа [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]] башҡарма комитетының рәйес урынбаҫары. [[Башҡортостандың халыҡ шағиры]] (2011), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1991). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] (1996) һәм әҙәби премиялар лауреаты. [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2021).
* [[Игеҙйәнова Нажиә Заһир ҡыҙы]] (1946), хеҙмәт ветераны, журналист, шағир. 1986—2002 йылдарҙа [[«Ағиҙел» журналы]] хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991 йылдан — бүлек мөдире. 1993 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Станотин Иван Степанович]] (1912—1994), дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1952—1963 йылдарҙа [[Стәрлетамаҡ]] ҡала Советы башҡарма комитеты рәйесе. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге [[Һарытау өлкәһе]]нең Чиганак ауылынан.
* [[Ғәлиев Вил Барый улы]] (1932), ғалим-инженер-механик. 1962—1984 йылдарҙа һәм 1992 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1968 йылдан етәксе хеҙмәткәрҙәрҙең һәм белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү факультеты деканы; 1995—2001 йылдарҙа Хеҙмәтте һаҡлау һәм экология республика тармаҡ уҡыу аттестация үҙәге хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1977), СССР Газ сәнәғәте министрлығы (1968), СССР Нефть сәнәғәте министрлығы (1978), СССР ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министрлығы (1982) отличнигы. И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты (1982).
* [[Рәхимҡолов Рәшит Шаһийән улы]] (1932), ғалим-инженер. 1958 йылдан «БАШНИПИнефть» институты инженеры, кесе, өлкән ғилми хеҙмәткәр, сектор етәксеһе, лаборатория мөдире, 1988 йылдан — әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәр. Техник фәндәр кандидаты (1965). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Благовар районы]] [[Болошло]] ауылынан.
* [[Әхмәт Ғайсин]] (1937—1982), журналист, шағир. 1966 йылдан КПСС, 1974 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы.
* [[Сөләймәнов Урал Таһир улы]] (1947), [[Энергетика|энергетик]]. 1974—2007 йылдарҙа (өҙөклөк менән) [[Әбйәлил районы]] электр селтәрҙәре электромонтёры, мастеры; Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған энергетигы (2006) һәм Республиканың Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1999). Сығышы менән ошо райондың [[Иҫке Балапан]] ауылынан. 
* [[Ванчухина Любовь Ильинична]] (1952), ғалим-иҡтисадсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2000), профессор (2013). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2008), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998).
* [[Ноғманов Ринат Мөҙәрис улы]] (ижади псевдонимы [[Иҙрис Ноғманов]]; 1952), агроном, яҙыусы. 1969 йылдан Әбйәлил районы совхоздары агрономы; 2000—2012 йылдарҙа [[Ҡырҙас ауыл Советы (Әбйәлил районы)|Ҡырҙас ауыл Советы]] башҡарма комитеты хеҙмәткәре. 2014 йылдан Башҡортостан Республикаһының Яҙыусылар союзы ағзаһы. Райондың И. Мырҙаҡаев-Балапанов исемендәге премияһы (2005), әҙәби конкурстар лауреаты. Сығышы менән ошо райондың [[Әхмәт (Әбйәлил районы)|Әхмәт]] ауылынан.
* [[Садов Николай Петрович]] (1952), педагог, муниципаль хеҙмәткәр. 1973 йылдан [[Хәйбулла районы]] [[Һамар (Хәйбулла районы)|Һамар]] мәктәбе уҡытыусыһы, 2008—2011 йылдарҙа [[Һамар ауыл Советы (Хәйбулла районы)|Һамар ауыл Советы]] хакимиәте башлығы. Рәсәйҙең почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре (2002) һәм халыҡ мәғарифы отличнигы (1996). Сығышы менән ошо райондың [[Ивановка (Хәйбулла районы)|Ивановка]] ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Зөлҡәрнәев Тәлғәт Рәхимйән улы]] (1943), [[фән|ғалим]]-гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (2003), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Әбйәлил районы]] [[Әбделмәмбәт (Әбйәлил районы)|Әбделмәмбәт]] ауылынан.
* [[Клемент Александр Васильевич]] (1948), [[Архитектура|архитектор]], йәмәғәт эшмәкәре. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. 1988—2008 йылдарҙа «Архпроект» йәмғиәтенең директоры һәм генераль директоры. 1994—1997 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Архитекторҙар союзының идара рәйесе. Рәсәйҙең почётлы архитекторы. [[Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы]] лауреаты (1992). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Йосопов Ислам Йосоп улы]] (1924—16.04.1991), ғалим-инженер-радиотехник, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашҡан хәрби-хеҙмәткәр. 1972—1991 йылдарҙа [[Өфө авиация институты]]ның кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1971), профессор (1978). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1985). 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Илеш районы]] [[Буралы (Илеш районы)|Буралы]] ауылынан.
* [[Әминев Әхмәт Ғата улы]] (1924—20.09.1999), [[СССР]]-ҙың [[КПСС|партия]], дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре, ғалим-иҡтисадсы. 1965—1973 йылдарҙа КПСС-тың [[Дүртөйлө районы|Дүртөйлө район]] комитетының беренсе секретары, 1973—1982 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының ауыл хужалығы министры, 1982—1986 йылдарҙа [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] проректоры. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1972). [[РСФСР]]-ҙың VI саҡырылыш Юғары Советы, [[БАССР]]-ҙың VII—X саҡырылыш [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1966).
* [[Сафиуллин Ғабдулхаҡ Кашаф улы]] (1934), табип. [[СССР]]-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1976). [[Мәсетле районы]]ның почётлы гражданы (2009). 
* [[Дәүләтшин Мөҙәрис Мөбәрәкйән улы]] (1939), ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Рәсәй]] Тәбиғи фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, техник фәндәр докторы (2006), профессор (2006). Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының — Фән һәм мәғарифтең атҡаҙанған эшмәкәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Кушнаренко районы]] [[Илек (Кушнаренко районы)|Илек]] ауылынан.
* [[Ғәлләмов Риф Әмир улы]] (1944), хеҙмәт алдынғыһы. 1968 йылдан «Востокнефтепроводстрой» тресының экскаватор машинисы, 1980—1992 йылдарҙа — бригадиры. [[СССР]]‑ҙың Нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөшө министрлығы отличнигы (1987). СССР‑ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1984) һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1977) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы [[Яңы Ҡормаш]] ауылынан. 
* [[Надеждина Вера Александровна]] (1954), ғалим-[[тарих]]сы. 1980 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—2002 йылдарҙа тарих һәм культурология кафедраһы мөдире. Тарих фәндәре докторы (2005), профессор (2012). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Балапанова Сара Хәйрулла ҡыҙы]] (1959), хеҙмәт ветераны. 1983—2016 йылдарҙа [[Баймаҡ районы|Баймаҡ район]] типорафияһы полиграфисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1855]]: Иннокентий Анненский, [[Рәсәй империяһы]] [[Шиғриәт|шағиры]], [[драма]]тург, тәнҡитсе һәм [[тәржемә]]се. 
* [[1875]]: [[Эдгар Берроуз]], [[АҠШ]] яҙыусыһы, Тарзан тураһында романдар авторы.  
* [[1885]]: Герман Грапов, [[Германия]] [[фән|ғалимы]], Боронғо Египетты өйрәнеүсе (египтолог). 
* [[1900]]: Казимеж Вилкомирский, [[Польша]] композиторы, дирижёр, виолончелист.
* [[1900]]: Хосе Педро Сеа, [[Уругвай]] [[футбол]]сыһы, [[Йәйге Олимпия уйындары]]ның ике тапҡыр чемпионы. 
* [[1905]]: Тамара Абакелия, [[СССР]] рәссамы, [[Скульптура|скульптор]].
* [[1925]]: Рой Глаубер, АҠШ ғалимы, [[физика]] буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты (2005).
* [[1945]]: Мостафа Бәлел, [[Төркиә]] яҙыусыһы, драматург һәм тәржемәсе. 
* [[1948]]: Альберт Әсәҙуллин, [[йыр]]сы, [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған (1988), [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ артисы (1998).
* [[1950]]: Вәхит Әләкбәров, [[Рәсәй]] эшҡыуары.
* [[1950]]: [[Михаил Фрадков]], [[дәүләт]] эшмәкәре, 2004—2007 йылдарҙа Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе.
* [[1980]]: Лара Пулвер, [[Англия]]ның [[театр]] һәм телевидение актрисаһы.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:1 сентябрҙә вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|И01]]
[[Категория:1 сентябрь]]</text>
      <sha1>oiuz4a7qltusozpuz1iaryayh79swcr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>29 август</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71768</id>
    <revision>
      <id>1152324</id>
      <parentid>1152091</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T16:14:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ аныҡлаштырыу</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12374" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''29 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 241-се ([[кәбисә йыл]]ында 242-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 124 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{БМО флагы}} [[БМО]]: [[Ядро ҡоралы|Ядро һынауҙарына]] ҡаршы хәрәкәт көнө.
* {{Ер}} [[Ер]]: Мотоциклдың тыуған көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: Кеше хоҡуҡтары көнө.
* {{Флагификация|Индия}}: [[Спорт]] көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Ҡырым Республикаһы}}: Виноградсылыҡ һәм шарап яһау көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Польша}}: Муниципаль полиция көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: Эске эштәр министрлығы Эске ғәскәрҙәренең махсус тәғәйенлеш подразделениелары көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1831]]: Электромагнит индукцияһы күренеше асыла.
* [[1885]]: [[Германия]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]] Готлиб Даймлер беренсе мотоциклға [[Патент хоҡуғы|патент]] ала.
* [[1932]]: «Башцветметзолото» тресы ойошторола (1933 йылдан — «Башзолото»). 
* [[1936]]: [[Ишембай нефть эшкәртеү заводы]] эш башлай. 
* [[1991]]: [[«Нур» Өфө дәүләт татар театры]] асыла.
* [[1994]]: [[Башҡортостан]]да [[Венгрия]] көндәре башлана.
* [[2001]]: [[Кеше]]нең оҙон ғүмерлелек [[ген]]ы табыла.
* [[2008]]: [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]]ның яңы уҡыу-спорт комплексы файҙаланыуға тапшырыла.
* [[2013]]: Республика кардиологик диспансеры табибтары [[Башҡортостан]]да тәүге тапҡыр йөрәкте күсереп ултыртыу операцияһы яһай.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Клементьев Данил Викторович]] (1955), муниципаль хеҙмәт ветераны, 2019 йылға тиклем [[Өфө ҡалаһы|Өфө ҡала хакимиәтенең]] [[экология]] һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлау бүлеге начальнигы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы тәбиғәтте һаҡлау хеҙмәткәре. 
* [[Губаев Игорь Иванович]] (1960), эске эштәр органдары ветераны, [[Журналистика|журналист]], [[Нефтекама]] ҡалаһында [[мари теле]]ндә сыҡҡан «[[Чолман]]» республика гәзитен ойоштороусы һәм 2001 йылдан уның баш мөхәррире. [[Яныш Ялкайн]] исемендәге премия лауреаты. Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ҡалтасы районы]] [[Кәкүш]] ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Канюков Рәшит Закир улы]] (1931), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Геология|геолог]], [[нефть]] сәнәғәте ветераны. 1956 йылдан [[«Ишембайнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы]] операторы, геологы, нефть промыслаһының өлкән геологы; 1967—1994 йылдарҙа идаралыҡтың баш геологы. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған нефтсеһе (1977), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены]] кавалеры (1968). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]] [[Ергән]] ауылынан.
* [[Шөғәйепов Вәкил Шакир улы]] (1936—28.06.2017), [[Башҡорттар|башҡорт]] милли музыка ҡоралдарын эшләү һәм реставрациялау оҫтаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1988). [[Рәсәй Федерацияһы]] Хөкүмәтенең «Рәсәй рухы» («Душа России») премияһы (2013) һәм «Оҫта — алтын ҡулдар» республика конкурсы ([[Өфө]], 2004) лауреаты.
* [[Аҡъюлова Ләлә Тимерғәли ҡыҙы]] (1956), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны. [[Сибай]] үҙәк ҡала дауаханаһының поликлиника фельдшеры. [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған медицина хеҙмәткәре.
* [[Ҡаһиров Рәмил Әхнәф улы]] (1956), [[Педагогика|педагог]]. 2008 йылдан [[Өфө]]ләге 64-се һөнәри лицей (хәҙер художество-сәнәғәт колледжы) директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре.
* [[Шәрәфетдинова Ольга Юрьевна]] (1961), ҡурсаҡ йөрөтөүсе артист. 1982 йылдан [[Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры]] актёры. 2002 йылдан Рәсәй Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы]] (2014). «Актёр йыры» республика конкурсының (Өфө, 1994) гран-при эйәһе, «Рәсәй драма театрҙары актёрҙары йырлай» Бөтә Рәсәй конкурс-фестивале ([[Түбәнге Новгород]], 1995) лауреаты. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Тереғолов Шамил Әхмәт улы]] (1947—28.11.2008), [[балет]] артисы һәм педагог. 1990—2009 йылдарҙа [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры]] балет группаһының художество етәксеһе. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған (1997) һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның халыҡ артисы (1985).
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Тадиашвили Ольга Семёновна]] (1928—23.04.2001), архитектор. 1962 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған архитекторы (1992). Сығышы менән хәҙерге [[Төньяҡ Осетия — Алания Республикаһы]]ның баш ҡалаһы [[Владикавказ]]дан.
* [[Ишемғолов Марат Баязит улы]] (1948—24.09.2013), хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре, 2001—2013 йылдарҙа [[Ауырғазы районы]] хакимиәте башлығы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, [[Башҡортостан]]дың халыҡ мәғарифы отличнигы (1996), [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2010). Ауырғазы районының [[Ғәлимйән Ибраһимов]] исемендәге премияһы лауреаты (2011).  
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Суфиян Поварисов]] (1924—3.07.2016), яҙыусы, тел һәм әҙәбиәт белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. 1976 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1991), профессор (1993). [[Башҡортостан]]дың халыҡ яҙыусыһы (2011), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1992) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2004) атҡаҙанған фән эшмәкәре, [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәр биреү хеҙмәткәре (1997). [[Фәтих Кәрим]] (1984) һәм [[Ғәлимйән Ибраһимов]] (1998) исемендәге премиялар лауреаты. 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм 3‑сө дәрәжә Дан (1948) ордендары кавалеры. 
* [[Мышкин Владимир Александрович]] (1944), ғалим-токсиколог, хәрби хеҙмәткәр. 1969 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—1997 йылдарҙа уҡыу бүлеге начальнигы — хәрби һәм экстремаль медицина кафедраһы начальнигы урынбаҫары. 1998 йылдан — Өфөләге Хеҙмәт медицинаһы һәм кеше экологияһы ғилми-тикшеренеү институтының бүлек етәксеһе һәм 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәре. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). Медицина хеҙмәте полковнигы (1987). Сығышы менән [[Дүшәмбе (ҡала)|Дүшәмбе]] ҡалаһынан. 
* [[Астахова Ирина Николаевна]] (1959), ғалим-хирург. 2006 йылдан Мануаль терапия үҙәге табибы. Медицина фәндәре докторы (2003). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Әхмәтйәнова Эльмира Хәмит ҡыҙы]] (1959), ғалим-терапевт, кардиолог. 1991 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2006), профессор (2009). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1780]]: Жан Огюст Доминик Энгр, [[Франция]] рәссамы.
* [[1915]]: [[Ингрид Бергман]], [[Швеция]] һәм [[АҠШ]]-тың кино актёры.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|З29]]
[[Категория:29 август]]</text>
      <sha1>r2ucmvefocal0w2ni1pd88fw91n2p68</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152325</id>
      <parentid>1152324</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T16:16:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12822" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''29 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 241-се ([[кәбисә йыл]]ында 242-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 124 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{БМО флагы}} [[БМО]]: [[Ядро ҡоралы|Ядро һынауҙарына]] ҡаршы хәрәкәт көнө.
* {{Ер}} [[Ер]]: Мотоциклдың тыуған көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: Кеше хоҡуҡтары көнө.
* {{Флагификация|Индия}}: [[Спорт]] көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Ҡырым Республикаһы}}: Виноградсылыҡ һәм шарап яһау көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Польша}}: Муниципаль полиция көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: Эске эштәр министрлығы Эске ғәскәрҙәренең махсус тәғәйенлеш подразделениелары көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1831]]: Электромагнит индукцияһы күренеше асыла.
* [[1885]]: [[Германия]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]] Готлиб Даймлер беренсе мотоциклға [[Патент хоҡуғы|патент]] ала.
* [[1932]]: «Башцветметзолото» тресы ойошторола (1933 йылдан — «Башзолото»). 
* [[1936]]: [[Ишембай нефть эшкәртеү заводы]] эш башлай. 
* [[1991]]: [[«Нур» Өфө дәүләт татар театры]] асыла.
* [[1994]]: [[Башҡортостан]]да [[Венгрия]] көндәре башлана.
* [[2001]]: [[Кеше]]нең оҙон ғүмерлелек [[ген]]ы табыла.
* [[2008]]: [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]]ның яңы уҡыу-спорт комплексы файҙаланыуға тапшырыла.
* [[2013]]: Республика кардиологик диспансеры табибтары [[Башҡортостан]]да тәүге тапҡыр йөрәкте күсереп ултыртыу операцияһы яһай.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Клементьев Данил Викторович]] (1955), муниципаль хеҙмәт ветераны, 2019 йылға тиклем [[Өфө ҡалаһы|Өфө ҡала хакимиәтенең]] [[экология]] һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлау бүлеге начальнигы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы тәбиғәтте һаҡлау хеҙмәткәре. 
* [[Губаев Игорь Иванович]] (1960), эске эштәр органдары ветераны, [[Журналистика|журналист]], [[Нефтекама]] ҡалаһында [[мари теле]]ндә сыҡҡан «[[Чолман]]» республика гәзитен ойоштороусы һәм 2001 йылдан уның баш мөхәррире. [[Яныш Ялкайн]] исемендәге премия лауреаты. Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ҡалтасы районы]] [[Кәкүш]] ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Канюков Рәшит Закир улы]] (1931), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Геология|геолог]], [[нефть]] сәнәғәте ветераны. 1956 йылдан [[«Ишембайнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы]] операторы, геологы, нефть промыслаһының өлкән геологы; 1967—1994 йылдарҙа идаралыҡтың баш геологы. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған нефтсеһе (1977), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены]] кавалеры (1968). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]] [[Ергән]] ауылынан.
* [[Шөғәйепов Вәкил Шакир улы]] (1936—28.06.2017), [[Башҡорттар|башҡорт]] милли музыка ҡоралдарын эшләү һәм реставрациялау оҫтаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1988). [[Рәсәй Федерацияһы]] Хөкүмәтенең «Рәсәй рухы» («Душа России») премияһы (2013) һәм «Оҫта — алтын ҡулдар» республика конкурсы ([[Өфө]], 2004) лауреаты.
* [[Аҡъюлова Ләлә Тимерғәли ҡыҙы]] (1956), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны. [[Сибай]] үҙәк ҡала дауаханаһының поликлиника фельдшеры. [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған медицина хеҙмәткәре.
* [[Ҡаһиров Рәмил Әхнәф улы]] (1956), [[Педагогика|педагог]]. 2008 йылдан [[Өфө]]ләге 64-се һөнәри лицей (хәҙер художество-сәнәғәт колледжы) директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре.
* [[Шәрәфетдинова Ольга Юрьевна]] (1961), ҡурсаҡ йөрөтөүсе артист. 1982 йылдан [[Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры]] актёры. 2002 йылдан Рәсәй Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы]] (2014). «Актёр йыры» республика конкурсының (Өфө, 1994) гран-при эйәһе, «Рәсәй драма театрҙары актёрҙары йырлай» Бөтә Рәсәй конкурс-фестивале ([[Түбәнге Новгород]], 1995) лауреаты. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Тереғолов Шамил Әхмәт улы]] (1947—28.11.2008), [[балет]] артисы һәм педагог. 1990—2009 йылдарҙа [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры]] балет группаһының художество етәксеһе. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған (1997) һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның халыҡ артисы (1985).
* Кузнецова Светлана Николаевна (1952), педагог. 1981 йылдан Салауат ҡалаһының балалар баҡсалары тәрбиәсеһе, 1987—2009 йылдарҙа 40-сы «Гүзәл» балалар баҡсаһы мөдире. Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2002). Сығышы менән Ҡарағанда ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Тадиашвили Ольга Семёновна]] (1928—23.04.2001), архитектор. 1962 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған архитекторы (1992). Сығышы менән хәҙерге [[Төньяҡ Осетия — Алания Республикаһы]]ның баш ҡалаһы [[Владикавказ]]дан.
* [[Ишемғолов Марат Баязит улы]] (1948—24.09.2013), хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре, 2001—2013 йылдарҙа [[Ауырғазы районы]] хакимиәте башлығы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, [[Башҡортостан]]дың халыҡ мәғарифы отличнигы (1996), [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2010). Ауырғазы районының [[Ғәлимйән Ибраһимов]] исемендәге премияһы лауреаты (2011).  
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Суфиян Поварисов]] (1924—3.07.2016), яҙыусы, тел һәм әҙәбиәт белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. 1976 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1991), профессор (1993). [[Башҡортостан]]дың халыҡ яҙыусыһы (2011), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1992) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2004) атҡаҙанған фән эшмәкәре, [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәр биреү хеҙмәткәре (1997). [[Фәтих Кәрим]] (1984) һәм [[Ғәлимйән Ибраһимов]] (1998) исемендәге премиялар лауреаты. 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм 3‑сө дәрәжә Дан (1948) ордендары кавалеры. 
* [[Мышкин Владимир Александрович]] (1944), ғалим-токсиколог, хәрби хеҙмәткәр. 1969 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—1997 йылдарҙа уҡыу бүлеге начальнигы — хәрби һәм экстремаль медицина кафедраһы начальнигы урынбаҫары. 1998 йылдан — Өфөләге Хеҙмәт медицинаһы һәм кеше экологияһы ғилми-тикшеренеү институтының бүлек етәксеһе һәм 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәре. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). Медицина хеҙмәте полковнигы (1987). Сығышы менән [[Дүшәмбе (ҡала)|Дүшәмбе]] ҡалаһынан. 
* [[Астахова Ирина Николаевна]] (1959), ғалим-хирург. 2006 йылдан Мануаль терапия үҙәге табибы. Медицина фәндәре докторы (2003). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Әхмәтйәнова Эльмира Хәмит ҡыҙы]] (1959), ғалим-терапевт, кардиолог. 1991 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2006), профессор (2009). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1780]]: Жан Огюст Доминик Энгр, [[Франция]] рәссамы.
* [[1915]]: [[Ингрид Бергман]], [[Швеция]] һәм [[АҠШ]]-тың кино актёры.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|З29]]
[[Категория:29 август]]</text>
      <sha1>5le9x83b083ry1o9bo6h2bbfr9scs81</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152326</id>
      <parentid>1152325</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T16:17:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12885" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''29 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 241-се ([[кәбисә йыл]]ында 242-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 124 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{БМО флагы}} [[БМО]]: [[Ядро ҡоралы|Ядро һынауҙарына]] ҡаршы хәрәкәт көнө.
* {{Ер}} [[Ер]]: Мотоциклдың тыуған көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: Кеше хоҡуҡтары көнө.
* {{Флагификация|Индия}}: [[Спорт]] көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Ҡырым Республикаһы}}: Виноградсылыҡ һәм шарап яһау көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Польша}}: Муниципаль полиция көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: Эске эштәр министрлығы Эске ғәскәрҙәренең махсус тәғәйенлеш подразделениелары көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1831]]: Электромагнит индукцияһы күренеше асыла.
* [[1885]]: [[Германия]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]] Готлиб Даймлер беренсе мотоциклға [[Патент хоҡуғы|патент]] ала.
* [[1932]]: «Башцветметзолото» тресы ойошторола (1933 йылдан — «Башзолото»). 
* [[1936]]: [[Ишембай нефть эшкәртеү заводы]] эш башлай. 
* [[1991]]: [[«Нур» Өфө дәүләт татар театры]] асыла.
* [[1994]]: [[Башҡортостан]]да [[Венгрия]] көндәре башлана.
* [[2001]]: [[Кеше]]нең оҙон ғүмерлелек [[ген]]ы табыла.
* [[2008]]: [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]]ның яңы уҡыу-спорт комплексы файҙаланыуға тапшырыла.
* [[2013]]: Республика кардиологик диспансеры табибтары [[Башҡортостан]]да тәүге тапҡыр йөрәкте күсереп ултыртыу операцияһы яһай.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Клементьев Данил Викторович]] (1955), муниципаль хеҙмәт ветераны, 2019 йылға тиклем [[Өфө ҡалаһы|Өфө ҡала хакимиәтенең]] [[экология]] һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлау бүлеге начальнигы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы тәбиғәтте һаҡлау хеҙмәткәре. 
* [[Губаев Игорь Иванович]] (1960), эске эштәр органдары ветераны, [[Журналистика|журналист]], [[Нефтекама]] ҡалаһында [[мари теле]]ндә сыҡҡан «[[Чолман]]» республика гәзитен ойоштороусы һәм 2001 йылдан уның баш мөхәррире. [[Яныш Ялкайн]] исемендәге премия лауреаты. Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ҡалтасы районы]] [[Кәкүш]] ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Канюков Рәшит Закир улы]] (1931), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Геология|геолог]], [[нефть]] сәнәғәте ветераны. 1956 йылдан [[«Ишембайнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы]] операторы, геологы, нефть промыслаһының өлкән геологы; 1967—1994 йылдарҙа идаралыҡтың баш геологы. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған нефтсеһе (1977), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены]] кавалеры (1968). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]] [[Ергән]] ауылынан.
* [[Шөғәйепов Вәкил Шакир улы]] (1936—28.06.2017), [[Башҡорттар|башҡорт]] милли музыка ҡоралдарын эшләү һәм реставрациялау оҫтаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1988). [[Рәсәй Федерацияһы]] Хөкүмәтенең «Рәсәй рухы» («Душа России») премияһы (2013) һәм «Оҫта — алтын ҡулдар» республика конкурсы ([[Өфө]], 2004) лауреаты.
* [[Аҡъюлова Ләлә Тимерғәли ҡыҙы]] (1956), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны. [[Сибай]] үҙәк ҡала дауаханаһының поликлиника фельдшеры. [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған медицина хеҙмәткәре.
* [[Ҡаһиров Рәмил Әхнәф улы]] (1956), [[Педагогика|педагог]]. 2008 йылдан [[Өфө]]ләге 64-се һөнәри лицей (хәҙер художество-сәнәғәт колледжы) директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре.
* [[Шәрәфетдинова Ольга Юрьевна]] (1961), ҡурсаҡ йөрөтөүсе артист. 1982 йылдан [[Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры]] актёры. 2002 йылдан Рәсәй Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы]] (2014). «Актёр йыры» республика конкурсының (Өфө, 1994) гран-при эйәһе, «Рәсәй драма театрҙары актёрҙары йырлай» Бөтә Рәсәй конкурс-фестивале ([[Түбәнге Новгород]], 1995) лауреаты. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Тереғолов Шамил Әхмәт улы]] (1947—28.11.2008), [[балет]] артисы һәм [[Педагогика|педагог]]. 1990—2009 йылдарҙа [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры]] балет группаһының художество етәксеһе. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған (1997) һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның халыҡ артисы (1985).
* [[Кузнецова Светлана Николаевна]] (1952), педагог. 1981 йылдан [[Салауат (ҡала)|Салауат ҡалаһының]] балалар баҡсалары тәрбиәсеһе, 1987—2009 йылдарҙа 40-сы «Гүзәл» балалар баҡсаһы мөдире. Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2002). Сығышы менән [[Ҡарағанды]] ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Тадиашвили Ольга Семёновна]] (1928—23.04.2001), архитектор. 1962 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған архитекторы (1992). Сығышы менән хәҙерге [[Төньяҡ Осетия — Алания Республикаһы]]ның баш ҡалаһы [[Владикавказ]]дан.
* [[Ишемғолов Марат Баязит улы]] (1948—24.09.2013), хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре, 2001—2013 йылдарҙа [[Ауырғазы районы]] хакимиәте башлығы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, [[Башҡортостан]]дың халыҡ мәғарифы отличнигы (1996), [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2010). Ауырғазы районының [[Ғәлимйән Ибраһимов]] исемендәге премияһы лауреаты (2011).  
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Суфиян Поварисов]] (1924—3.07.2016), яҙыусы, тел һәм әҙәбиәт белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. 1976 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1991), профессор (1993). [[Башҡортостан]]дың халыҡ яҙыусыһы (2011), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1992) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2004) атҡаҙанған фән эшмәкәре, [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәр биреү хеҙмәткәре (1997). [[Фәтих Кәрим]] (1984) һәм [[Ғәлимйән Ибраһимов]] (1998) исемендәге премиялар лауреаты. 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм 3‑сө дәрәжә Дан (1948) ордендары кавалеры. 
* [[Мышкин Владимир Александрович]] (1944), ғалим-токсиколог, хәрби хеҙмәткәр. 1969 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—1997 йылдарҙа уҡыу бүлеге начальнигы — хәрби һәм экстремаль медицина кафедраһы начальнигы урынбаҫары. 1998 йылдан — Өфөләге Хеҙмәт медицинаһы һәм кеше экологияһы ғилми-тикшеренеү институтының бүлек етәксеһе һәм 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәре. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). Медицина хеҙмәте полковнигы (1987). Сығышы менән [[Дүшәмбе (ҡала)|Дүшәмбе]] ҡалаһынан. 
* [[Астахова Ирина Николаевна]] (1959), ғалим-хирург. 2006 йылдан Мануаль терапия үҙәге табибы. Медицина фәндәре докторы (2003). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Әхмәтйәнова Эльмира Хәмит ҡыҙы]] (1959), ғалим-терапевт, кардиолог. 1991 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2006), профессор (2009). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1780]]: Жан Огюст Доминик Энгр, [[Франция]] рәссамы.
* [[1915]]: [[Ингрид Бергман]], [[Швеция]] һәм [[АҠШ]]-тың кино актёры.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|З29]]
[[Категория:29 август]]</text>
      <sha1>qebefjuzvbm7ms1c0f839mgpeajqly5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152329</id>
      <parentid>1152326</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T16:42:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13868" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''29 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 241-се ([[кәбисә йыл]]ында 242-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 124 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{БМО флагы}} [[БМО]]: [[Ядро ҡоралы|Ядро һынауҙарына]] ҡаршы хәрәкәт көнө.
* {{Ер}} [[Ер]]: Мотоциклдың тыуған көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: Кеше хоҡуҡтары көнө.
* {{Флагификация|Индия}}: [[Спорт]] көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Ҡырым Республикаһы}}: Виноградсылыҡ һәм шарап яһау көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Польша}}: Муниципаль полиция көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: Эске эштәр министрлығы Эске ғәскәрҙәренең махсус тәғәйенлеш подразделениелары көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1831]]: Электромагнит индукцияһы күренеше асыла.
* [[1885]]: [[Германия]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]] Готлиб Даймлер беренсе мотоциклға [[Патент хоҡуғы|патент]] ала.
* [[1932]]: «Башцветметзолото» тресы ойошторола (1933 йылдан — «Башзолото»). 
* [[1936]]: [[Ишембай нефть эшкәртеү заводы]] эш башлай. 
* [[1991]]: [[«Нур» Өфө дәүләт татар театры]] асыла.
* [[1994]]: [[Башҡортостан]]да [[Венгрия]] көндәре башлана.
* [[2001]]: [[Кеше]]нең оҙон ғүмерлелек [[ген]]ы табыла.
* [[2008]]: [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]]ның яңы уҡыу-спорт комплексы файҙаланыуға тапшырыла.
* [[2013]]: Республика кардиологик диспансеры табибтары [[Башҡортостан]]да тәүге тапҡыр йөрәкте күсереп ултыртыу операцияһы яһай.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Клементьев Данил Викторович]] (1955), муниципаль хеҙмәт ветераны, 2019 йылға тиклем [[Өфө ҡалаһы|Өфө ҡала хакимиәтенең]] [[экология]] һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлау бүлеге начальнигы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы тәбиғәтте һаҡлау хеҙмәткәре. 
* [[Губаев Игорь Иванович]] (1960), эске эштәр органдары ветераны, [[Журналистика|журналист]], [[Нефтекама]] ҡалаһында [[мари теле]]ндә сыҡҡан «[[Чолман]]» республика гәзитен ойоштороусы һәм 2001 йылдан уның баш мөхәррире. [[Яныш Ялкайн]] исемендәге премия лауреаты. Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ҡалтасы районы]] [[Кәкүш]] ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Канюков Рәшит Закир улы]] (1931), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Геология|геолог]], [[нефть]] сәнәғәте ветераны. 1956 йылдан [[«Ишембайнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы]] операторы, геологы, нефть промыслаһының өлкән геологы; 1967—1994 йылдарҙа идаралыҡтың баш геологы. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған нефтсеһе (1977), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены]] кавалеры (1968). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]] [[Ергән]] ауылынан.
* [[Шөғәйепов Вәкил Шакир улы]] (1936—28.06.2017), [[Башҡорттар|башҡорт]] милли музыка ҡоралдарын эшләү һәм реставрациялау оҫтаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1988). [[Рәсәй Федерацияһы]] Хөкүмәтенең «Рәсәй рухы» («Душа России») премияһы (2013) һәм «Оҫта — алтын ҡулдар» республика конкурсы ([[Өфө]], 2004) лауреаты.
* [[Аҡъюлова Ләлә Тимерғәли ҡыҙы]] (1956), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны. [[Сибай]] үҙәк ҡала дауаханаһының поликлиника фельдшеры. [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған медицина хеҙмәткәре.
* [[Ҡаһиров Рәмил Әхнәф улы]] (1956), [[Педагогика|педагог]]. 2008 йылдан [[Өфө]]ләге 64-се һөнәри лицей (хәҙер художество-сәнәғәт колледжы) директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре.
* [[Шәрәфетдинова Ольга Юрьевна]] (1961), ҡурсаҡ йөрөтөүсе артист. 1982 йылдан [[Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры]] актёры. 2002 йылдан Рәсәй Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы]] (2014). «Актёр йыры» республика конкурсының (Өфө, 1994) гран-при эйәһе, «Рәсәй драма театрҙары актёрҙары йырлай» Бөтә Рәсәй конкурс-фестивале ([[Түбәнге Новгород]], 1995) лауреаты. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* Ғәйнаншин Филарит Тимерхан улы (1947), ауыл хужалығы, партия органдары һәм муниципаль хеҙмәт ветераны. 1988 йылдан Тәтешле районының Ленин исемендәге колхоз рәйесе, 2000—2008 йылдарҙа район хакимиәте башлығы. Башҡортостан Республикаһының икенсе саҡырылыш (1999—2003) Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Рәсәйҙең атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, «Башҡортостан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры, Башҡортостан Республикаһының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе. Сығышы менән ошо райондың Үрге Тәтешле ауылынан. 
* [[Тереғолов Шамил Әхмәт улы]] (1947—28.11.2008), [[балет]] артисы һәм [[Педагогика|педагог]]. 1990—2009 йылдарҙа [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры]] балет группаһының художество етәксеһе. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған (1997) һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның халыҡ артисы (1985).
* [[Кузнецова Светлана Николаевна]] (1952), педагог. 1981 йылдан [[Салауат (ҡала)|Салауат ҡалаһының]] балалар баҡсалары тәрбиәсеһе, 1987—2009 йылдарҙа 40-сы «Гүзәл» балалар баҡсаһы мөдире. Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2002). Сығышы менән [[Ҡарағанды]] ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Тадиашвили Ольга Семёновна]] (1928—23.04.2001), архитектор. 1962 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған архитекторы (1992). Сығышы менән хәҙерге [[Төньяҡ Осетия — Алания Республикаһы]]ның баш ҡалаһы [[Владикавказ]]дан.
* [[Ишемғолов Марат Баязит улы]] (1948—24.09.2013), хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре, 2001—2013 йылдарҙа [[Ауырғазы районы]] хакимиәте башлығы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, [[Башҡортостан]]дың халыҡ мәғарифы отличнигы (1996), [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2010). Ауырғазы районының [[Ғәлимйән Ибраһимов]] исемендәге премияһы лауреаты (2011).  
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Суфиян Поварисов]] (1924—3.07.2016), яҙыусы, тел һәм әҙәбиәт белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. 1976 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1991), профессор (1993). [[Башҡортостан]]дың халыҡ яҙыусыһы (2011), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1992) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2004) атҡаҙанған фән эшмәкәре, [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәр биреү хеҙмәткәре (1997). [[Фәтих Кәрим]] (1984) һәм [[Ғәлимйән Ибраһимов]] (1998) исемендәге премиялар лауреаты. 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм 3‑сө дәрәжә Дан (1948) ордендары кавалеры. 
* [[Мышкин Владимир Александрович]] (1944), ғалим-токсиколог, хәрби хеҙмәткәр. 1969 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—1997 йылдарҙа уҡыу бүлеге начальнигы — хәрби һәм экстремаль медицина кафедраһы начальнигы урынбаҫары. 1998 йылдан — Өфөләге Хеҙмәт медицинаһы һәм кеше экологияһы ғилми-тикшеренеү институтының бүлек етәксеһе һәм 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәре. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). Медицина хеҙмәте полковнигы (1987). Сығышы менән [[Дүшәмбе (ҡала)|Дүшәмбе]] ҡалаһынан. 
* [[Астахова Ирина Николаевна]] (1959), ғалим-хирург. 2006 йылдан Мануаль терапия үҙәге табибы. Медицина фәндәре докторы (2003). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Әхмәтйәнова Эльмира Хәмит ҡыҙы]] (1959), ғалим-терапевт, кардиолог. 1991 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2006), профессор (2009). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1780]]: Жан Огюст Доминик Энгр, [[Франция]] рәссамы.
* [[1915]]: [[Ингрид Бергман]], [[Швеция]] һәм [[АҠШ]]-тың кино актёры.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|З29]]
[[Категория:29 август]]</text>
      <sha1>mr7rcdk0camobgn6uqpizgyxtz14bhs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152330</id>
      <parentid>1152329</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T16:46:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ викилаштырыу</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13917" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''29 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 241-се ([[кәбисә йыл]]ында 242-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 124 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{БМО флагы}} [[БМО]]: [[Ядро ҡоралы|Ядро һынауҙарына]] ҡаршы хәрәкәт көнө.
* {{Ер}} [[Ер]]: Мотоциклдың тыуған көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: Кеше хоҡуҡтары көнө.
* {{Флагификация|Индия}}: [[Спорт]] көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Ҡырым Республикаһы}}: Виноградсылыҡ һәм шарап яһау көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Польша}}: Муниципаль полиция көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: Эске эштәр министрлығы Эске ғәскәрҙәренең махсус тәғәйенлеш подразделениелары көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1831]]: Электромагнит индукцияһы күренеше асыла.
* [[1885]]: [[Германия]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]] Готлиб Даймлер беренсе мотоциклға [[Патент хоҡуғы|патент]] ала.
* [[1932]]: «Башцветметзолото» тресы ойошторола (1933 йылдан — «Башзолото»). 
* [[1936]]: [[Ишембай нефть эшкәртеү заводы]] эш башлай. 
* [[1991]]: [[«Нур» Өфө дәүләт татар театры]] асыла.
* [[1994]]: [[Башҡортостан]]да [[Венгрия]] көндәре башлана.
* [[2001]]: [[Кеше]]нең оҙон ғүмерлелек [[ген]]ы табыла.
* [[2008]]: [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]]ның яңы уҡыу-спорт комплексы файҙаланыуға тапшырыла.
* [[2013]]: Республика кардиологик диспансеры табибтары [[Башҡортостан]]да тәүге тапҡыр йөрәкте күсереп ултыртыу операцияһы яһай.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Клементьев Данил Викторович]] (1955), муниципаль хеҙмәт ветераны, 2019 йылға тиклем [[Өфө ҡалаһы|Өфө ҡала хакимиәтенең]] [[экология]] һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлау бүлеге начальнигы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы тәбиғәтте һаҡлау хеҙмәткәре. 
* [[Губаев Игорь Иванович]] (1960), эске эштәр органдары ветераны, [[Журналистика|журналист]], [[Нефтекама]] ҡалаһында [[мари теле]]ндә сыҡҡан «[[Чолман]]» республика гәзитен ойоштороусы һәм 2001 йылдан уның баш мөхәррире. [[Яныш Ялкайн]] исемендәге премия лауреаты. Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ҡалтасы районы]] [[Кәкүш]] ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Канюков Рәшит Закир улы]] (1931), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Геология|геолог]], [[нефть]] сәнәғәте ветераны. 1956 йылдан [[«Ишембайнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы]] операторы, геологы, нефть промыслаһының өлкән геологы; 1967—1994 йылдарҙа идаралыҡтың баш геологы. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған нефтсеһе (1977), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены]] кавалеры (1968). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]] [[Ергән]] ауылынан.
* [[Шөғәйепов Вәкил Шакир улы]] (1936—28.06.2017), [[Башҡорттар|башҡорт]] милли музыка ҡоралдарын эшләү һәм реставрациялау оҫтаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1988). [[Рәсәй Федерацияһы]] Хөкүмәтенең «Рәсәй рухы» («Душа России») премияһы (2013) һәм «Оҫта — алтын ҡулдар» республика конкурсы ([[Өфө]], 2004) лауреаты.
* [[Аҡъюлова Ләлә Тимерғәли ҡыҙы]] (1956), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны. [[Сибай]] үҙәк ҡала дауаханаһының поликлиника фельдшеры. [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған медицина хеҙмәткәре.
* [[Ҡаһиров Рәмил Әхнәф улы]] (1956), [[Педагогика|педагог]]. 2008 йылдан [[Өфө]]ләге 64-се һөнәри лицей (хәҙер художество-сәнәғәт колледжы) директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре.
* [[Шәрәфетдинова Ольга Юрьевна]] (1961), ҡурсаҡ йөрөтөүсе артист. 1982 йылдан [[Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры]] актёры. 2002 йылдан Рәсәй Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы]] (2014). «Актёр йыры» республика конкурсының (Өфө, 1994) гран-при эйәһе, «Рәсәй драма театрҙары актёрҙары йырлай» Бөтә Рәсәй конкурс-фестивале ([[Түбәнге Новгород]], 1995) лауреаты. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Ғәйнаншин Филарит Тимерхан улы]] (1947), [[ауыл хужалығы]], [[КПСС|партия]] һәм муниципаль органдар хеҙмәткәре. 1988 йылдан [[Тәтешле районы]]ның Ленин исемендәге колхоз рәйесе, 2000—2008 йылдарҙа район хакимиәте башлығы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның икенсе саҡырылыш (1999—2003) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, «Башҡортостан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры, Башҡортостан Республикаһының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе. Сығышы менән ошо райондың [[Үрге Тәтешле]] ауылынан. 
* [[Тереғолов Шамил Әхмәт улы]] (1947—28.11.2008), [[балет]] артисы һәм [[Педагогика|педагог]]. 1990—2009 йылдарҙа [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры]] балет группаһының художество етәксеһе. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған (1997) һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның халыҡ артисы (1985).
* [[Кузнецова Светлана Николаевна]] (1952), педагог. 1981 йылдан [[Салауат (ҡала)|Салауат ҡалаһының]] балалар баҡсалары тәрбиәсеһе, 1987—2009 йылдарҙа 40-сы «Гүзәл» балалар баҡсаһы мөдире. Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2002). Сығышы менән [[Ҡарағанды]] ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Тадиашвили Ольга Семёновна]] (1928—23.04.2001), архитектор. 1962 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған архитекторы (1992). Сығышы менән хәҙерге [[Төньяҡ Осетия — Алания Республикаһы]]ның баш ҡалаһы [[Владикавказ]]дан.
* [[Ишемғолов Марат Баязит улы]] (1948—24.09.2013), хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре, 2001—2013 йылдарҙа [[Ауырғазы районы]] хакимиәте башлығы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, [[Башҡортостан]]дың халыҡ мәғарифы отличнигы (1996), [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2010). Ауырғазы районының [[Ғәлимйән Ибраһимов]] исемендәге премияһы лауреаты (2011).  
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Суфиян Поварисов]] (1924—3.07.2016), яҙыусы, тел һәм әҙәбиәт белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. 1976 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1991), профессор (1993). [[Башҡортостан]]дың халыҡ яҙыусыһы (2011), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1992) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2004) атҡаҙанған фән эшмәкәре, [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәр биреү хеҙмәткәре (1997). [[Фәтих Кәрим]] (1984) һәм [[Ғәлимйән Ибраһимов]] (1998) исемендәге премиялар лауреаты. 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм 3‑сө дәрәжә Дан (1948) ордендары кавалеры. 
* [[Мышкин Владимир Александрович]] (1944), ғалим-токсиколог, хәрби хеҙмәткәр. 1969 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—1997 йылдарҙа уҡыу бүлеге начальнигы — хәрби һәм экстремаль медицина кафедраһы начальнигы урынбаҫары. 1998 йылдан — Өфөләге Хеҙмәт медицинаһы һәм кеше экологияһы ғилми-тикшеренеү институтының бүлек етәксеһе һәм 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәре. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). Медицина хеҙмәте полковнигы (1987). Сығышы менән [[Дүшәмбе (ҡала)|Дүшәмбе]] ҡалаһынан. 
* [[Астахова Ирина Николаевна]] (1959), ғалим-хирург. 2006 йылдан Мануаль терапия үҙәге табибы. Медицина фәндәре докторы (2003). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Әхмәтйәнова Эльмира Хәмит ҡыҙы]] (1959), ғалим-терапевт, кардиолог. 1991 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2006), профессор (2009). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1780]]: Жан Огюст Доминик Энгр, [[Франция]] рәссамы.
* [[1915]]: [[Ингрид Бергман]], [[Швеция]] һәм [[АҠШ]]-тың кино актёры.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|З29]]
[[Категория:29 август]]</text>
      <sha1>9jppqxlj2qi5bfpqhvy81otak2bexd7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152331</id>
      <parentid>1152330</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:22:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>өҫтәмә мәғлүмәт</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14325" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''29 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 241-се ([[кәбисә йыл]]ында 242-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 124 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
* {{БМО флагы}} [[БМО]]: [[Ядро ҡоралы|Ядро һынауҙарына]] ҡаршы хәрәкәт көнө.
* {{Ер}} [[Ер]]: Мотоциклдың тыуған көнө.
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли 
* {{Флагификация|АҠШ}}: Кеше хоҡуҡтары көнө.
** [[Лимон]] [[һут]]ы көнө.
* {{Флагификация|Аргентина}}: [[Ағас]] ултыртыу көнө.
* {{Флагификация|Көньяҡ Судан}}: Атайҙар көнө.
* {{Флагификация|Индия}}: [[Спорт]] көнө. 
* {{Флагификация|Япония}}: Ҡыҙҙырылған [[ит]] көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Ҡырым Республикаһы}}: Виноградсылыҡ һәм шарап яһау көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Аргентина}}: [[Адвокатура|Адвокаттар]] көнө.
* {{Флагификация|Польша}}: Муниципаль полиция көнө.
* {{Флагификация|Россия}}: Эске эштәр министрлығы Эске ғәскәрҙәренең махсус тәғәйенлеш подразделениелары көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
* [[1831]]: Электромагнит индукцияһы күренеше асыла.
* [[1885]]: [[Германия]] [[Инженерлыҡ эше|инженеры]] Готлиб Даймлер беренсе мотоциклға [[Патент хоҡуғы|патент]] ала.
* [[1932]]: «Башцветметзолото» тресы ойошторола (1933 йылдан — «Башзолото»). 
* [[1936]]: [[Ишембай нефть эшкәртеү заводы]] эш башлай. 
* [[1991]]: [[«Нур» Өфө дәүләт татар театры]] асыла.
* [[1994]]: [[Башҡортостан]]да [[Венгрия]] көндәре башлана.
* [[2001]]: [[Кеше]]нең оҙон ғүмерлелек [[ген]]ы табыла.
* [[2008]]: [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]]ның яңы уҡыу-спорт комплексы файҙаланыуға тапшырыла.
* [[2013]]: Республика кардиологик диспансеры табибтары [[Башҡортостан]]да тәүге тапҡыр йөрәкте күсереп ултыртыу операцияһы яһай.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Клементьев Данил Викторович]] (1955), муниципаль хеҙмәт ветераны, 2019 йылға тиклем [[Өфө ҡалаһы|Өфө ҡала хакимиәтенең]] [[экология]] һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлау бүлеге начальнигы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы тәбиғәтте һаҡлау хеҙмәткәре. 
* [[Губаев Игорь Иванович]] (1960), эске эштәр органдары ветераны, [[Журналистика|журналист]], [[Нефтекама]] ҡалаһында [[мари теле]]ндә сыҡҡан «[[Чолман]]» республика гәзитен ойоштороусы һәм 2001 йылдан уның баш мөхәррире. [[Яныш Ялкайн]] исемендәге премия лауреаты. Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ҡалтасы районы]] [[Кәкүш]] ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Канюков Рәшит Закир улы]] (1931), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Геология|геолог]], [[нефть]] сәнәғәте ветераны. 1956 йылдан [[«Ишембайнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы]] операторы, геологы, нефть промыслаһының өлкән геологы; 1967—1994 йылдарҙа идаралыҡтың баш геологы. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған нефтсеһе (1977), [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены]] кавалеры (1968). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]] [[Ергән]] ауылынан.
* [[Шөғәйепов Вәкил Шакир улы]] (1936—28.06.2017), [[Башҡорттар|башҡорт]] милли музыка ҡоралдарын эшләү һәм реставрациялау оҫтаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1988). [[Рәсәй Федерацияһы]] Хөкүмәтенең «Рәсәй рухы» («Душа России») премияһы (2013) һәм «Оҫта — алтын ҡулдар» республика конкурсы ([[Өфө]], 2004) лауреаты.
* [[Аҡъюлова Ләлә Тимерғәли ҡыҙы]] (1956), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны. [[Сибай]] үҙәк ҡала дауаханаһының поликлиника фельдшеры. [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған медицина хеҙмәткәре.
* [[Ҡаһиров Рәмил Әхнәф улы]] (1956), [[Педагогика|педагог]]. 2008 йылдан [[Өфө]]ләге 64-се һөнәри лицей (хәҙер художество-сәнәғәт колледжы) директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре.
* [[Шәрәфетдинова Ольга Юрьевна]] (1961), ҡурсаҡ йөрөтөүсе артист. 1982 йылдан [[Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры]] актёры. 2002 йылдан Рәсәй Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы]] (2014). «Актёр йыры» республика конкурсының (Өфө, 1994) гран-при эйәһе, «Рәсәй драма театрҙары актёрҙары йырлай» Бөтә Рәсәй конкурс-фестивале ([[Түбәнге Новгород]], 1995) лауреаты. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Ғәйнаншин Филарит Тимерхан улы]] (1947), [[ауыл хужалығы]], [[КПСС|партия]] һәм муниципаль органдар хеҙмәткәре. 1988 йылдан [[Тәтешле районы]]ның Ленин исемендәге колхоз рәйесе, 2000—2008 йылдарҙа район хакимиәте башлығы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның икенсе саҡырылыш (1999—2003) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, «Башҡортостан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры, Башҡортостан Республикаһының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе. Сығышы менән ошо райондың [[Үрге Тәтешле]] ауылынан. 
* [[Тереғолов Шамил Әхмәт улы]] (1947—28.11.2008), [[балет]] артисы һәм [[Педагогика|педагог]]. 1990—2009 йылдарҙа [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры]] балет группаһының художество етәксеһе. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған (1997) һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның халыҡ артисы (1985).
* [[Кузнецова Светлана Николаевна]] (1952), педагог. 1981 йылдан [[Салауат (ҡала)|Салауат ҡалаһының]] балалар баҡсалары тәрбиәсеһе, 1987—2009 йылдарҙа 40-сы «Гүзәл» балалар баҡсаһы мөдире. Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2002). Сығышы менән [[Ҡарағанды]] ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Тадиашвили Ольга Семёновна]] (1928—23.04.2001), архитектор. 1962 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған архитекторы (1992). Сығышы менән хәҙерге [[Төньяҡ Осетия — Алания Республикаһы]]ның баш ҡалаһы [[Владикавказ]]дан.
* [[Ишемғолов Марат Баязит улы]] (1948—24.09.2013), хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре, 2001—2013 йылдарҙа [[Ауырғазы районы]] хакимиәте башлығы. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, [[Башҡортостан]]дың халыҡ мәғарифы отличнигы (1996), [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2010). Ауырғазы районының [[Ғәлимйән Ибраһимов]] исемендәге премияһы лауреаты (2011).  
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Суфиян Поварисов]] (1924—3.07.2016), яҙыусы, тел һәм әҙәбиәт белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. 1976 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1991), профессор (1993). [[Башҡортостан]]дың халыҡ яҙыусыһы (2011), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1992) һәм [[Татарстан Республикаһы]]ның (2004) атҡаҙанған фән эшмәкәре, [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәр биреү хеҙмәткәре (1997). [[Фәтих Кәрим]] (1984) һәм [[Ғәлимйән Ибраһимов]] (1998) исемендәге премиялар лауреаты. 2‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм 3‑сө дәрәжә Дан (1948) ордендары кавалеры. 
* [[Мышкин Владимир Александрович]] (1944), ғалим-токсиколог, хәрби хеҙмәткәр. 1969 йылдан [[Башҡорт дәүләт медицина институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1987—1997 йылдарҙа уҡыу бүлеге начальнигы — хәрби һәм экстремаль медицина кафедраһы начальнигы урынбаҫары. 1998 йылдан — Өфөләге Хеҙмәт медицинаһы һәм кеше экологияһы ғилми-тикшеренеү институтының бүлек етәксеһе һәм 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәре. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2000). Медицина хеҙмәте полковнигы (1987). Сығышы менән [[Дүшәмбе (ҡала)|Дүшәмбе]] ҡалаһынан. 
* [[Астахова Ирина Николаевна]] (1959), ғалим-хирург. 2006 йылдан Мануаль терапия үҙәге табибы. Медицина фәндәре докторы (2003). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Әхмәтйәнова Эльмира Хәмит ҡыҙы]] (1959), ғалим-терапевт, кардиолог. 1991 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2006), профессор (2009). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1780]]: Жан Огюст Доминик Энгр, [[Франция]] рәссамы.
* [[1915]]: [[Ингрид Бергман]], [[Швеция]] һәм [[АҠШ]]-тың кино актёры.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:29 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

[[Категория:Йыл көндәре|З29]]
[[Категория:29 август]]</text>
      <sha1>h84aoophr02l3hgpadk9vrn0umnyw1d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>30 август</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71769</id>
    <revision>
      <id>1152332</id>
      <parentid>1106261</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:26:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14188" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* Злищев Борис Андреевич (1942), инженер-металлург. 1970 йылдан Баймаҡ ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге Ҡырғыҙстандың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>3ecg55ovlwg32pqczfiomeyszaaw8bb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152333</id>
      <parentid>1152332</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:28:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14263" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Злищев Борис Андреевич]] (1942), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Металлургия|металлург]]. 1970 йылдан [[Баймаҡ]] ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Ҡырғыҙстан]]дың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>ndj5e9xvyj5u5w0wyh4lag6q2u9drxg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152334</id>
      <parentid>1152333</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:30:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14916" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Злищев Борис Андреевич]] (1942), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Металлургия|металлург]]. 1970 йылдан [[Баймаҡ]] ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Ҡырғыҙстан]]дың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
* Буренин Владимир Алексеевич (1947), ғалим-механик, математик. 1972 йылдан Өфө нефть институты һәм Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2012 йылдарҙа хисаплау техникаһы һәм инженер кибернетикаһы кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (1994), профессор (1997). Рәсәй Федерацияһының почётлы нефтехимигы (1998). Сығышы менән Вологда ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>mnb18429sy01k10i6ysrlntm88raehd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152335</id>
      <parentid>1152334</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:43:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15553" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Злищев Борис Андреевич]] (1942), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Металлургия|металлург]]. 1970 йылдан [[Баймаҡ]] ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Ҡырғыҙстан]]дың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
* [[Буренин Владимир Алексеевич]] (1947), [[фән|ғалим]]-[[Механика|механик]], [[математик]]. 1972 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2012 йылдарҙа хисаплау техникаһы һәм инженер кибернетикаһы кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (1994), профессор (1997). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы нефтехимигы (1998). Сығышы менән [[Вологда]] ҡалаһынан.
* Знаменский Сергей Евгеньевич (1957), ғалим-геолог. 1979 йылдан хәҙерге Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәге Геология институтының ғилми хеҙмәткәре, 1989 йылдан өлкән, 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр. Геология-минералогия фәндәре докторы (2008). Сығышы менән хәҙерге Липецк өлкәһенең Лебедянь ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>4fdprrh9zk38cu0m5h9vkz52ipaznqw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152336</id>
      <parentid>1152335</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:44:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15702" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Злищев Борис Андреевич]] (1942), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Металлургия|металлург]]. 1970 йылдан [[Баймаҡ]] ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Ҡырғыҙстан]]дың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
* [[Буренин Владимир Алексеевич]] (1947), [[фән|ғалим]]-[[Механика|механик]], [[математик]]. 1972 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2012 йылдарҙа хисаплау техникаһы һәм инженер кибернетикаһы кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (1994), профессор (1997). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы нефтехимигы (1998). Сығышы менән [[Вологда]] ҡалаһынан.
* [[Знаменский Сергей Евгеньевич]] (1957), ғалим-[[Геология|геолог]]. 1979 йылдан хәҙерге [[Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәге]] [[Геология институты (Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө фәнни үҙәге)|Геология институты]]ның ғилми хеҙмәткәре, 1989 йылдан өлкән, 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр. Геология-минералогия фәндәре докторы (2008). Сығышы менән хәҙерге [[Липецк өлкәһе]]нең Лебедянь ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>siicsgj7mj08bc040uwecriwhm64mau</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152337</id>
      <parentid>1152336</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:47:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16802" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Злищев Борис Андреевич]] (1942), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Металлургия|металлург]]. 1970 йылдан [[Баймаҡ]] ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Ҡырғыҙстан]]дың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
* [[Буренин Владимир Алексеевич]] (1947), [[фән|ғалим]]-[[Механика|механик]], [[математик]]. 1972 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2012 йылдарҙа хисаплау техникаһы һәм инженер кибернетикаһы кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (1994), профессор (1997). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы нефтехимигы (1998). Сығышы менән [[Вологда]] ҡалаһынан.
* [[Знаменский Сергей Евгеньевич]] (1957), ғалим-[[Геология|геолог]]. 1979 йылдан хәҙерге [[Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәге]] [[Геология институты (Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө фәнни үҙәге)|Геология институты]]ның ғилми хеҙмәткәре, 1989 йылдан өлкән, 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр. Геология-минералогия фәндәре докторы (2008). Сығышы менән хәҙерге [[Липецк өлкәһе]]нең Лебедянь ҡалаһынан.
* Хәйруллин Рәмил Мәғзинур улы (1962), ғалим-үҫемлектәр физиологы, биохимик. 1984 йылдан Башҡортостан ауыл хужалығы институты һәм Башҡорт дәүләт аграр университеты уҡытыусыһы, 2002—2010 йылдарҙа БДАУ ҙың фәнни белем биреү үҙәге мөдире. 1989 йылдан (өҙөклөк менән) Биология һәм генетика институтының ғилми хеҙмәткәре, 1994 йылдан лабораториямөдире, 2010 йылдан — директор урынбаҫары, 2013 йылдан — баш ғилми хеҙмәткәр. Биология фәндәре докторы (2002), профессор (2004). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2005). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Нуриман районы Красивая Поляна ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>0r7z8i0u1b8ygx1wbye47bow3t033o9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152338</id>
      <parentid>1152337</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:53:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16890" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Злищев Борис Андреевич]] (1942), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Металлургия|металлург]]. 1970 йылдан [[Баймаҡ]] ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Ҡырғыҙстан]]дың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
* [[Буренин Владимир Алексеевич]] (1947), [[фән|ғалим]]-[[Механика|механик]], [[математик]]. 1972 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2012 йылдарҙа хисаплау техникаһы һәм инженер кибернетикаһы кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (1994), профессор (1997). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы нефтехимигы (1998). Сығышы менән [[Вологда]] ҡалаһынан.
* [[Знаменский Сергей Евгеньевич]] (1957), ғалим-[[Геология|геолог]]. 1979 йылдан хәҙерге [[Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәге]] [[Геология институты (Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө фәнни үҙәге)|Геология институты]]ның ғилми хеҙмәткәре, 1989 йылдан өлкән, 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр. Геология-минералогия фәндәре докторы (2008). Сығышы менән хәҙерге [[Липецк өлкәһе]]нең Лебедянь ҡалаһынан.
* [[Хәйруллин Рәмил Мәғҙинур улы]] (1962), ғалим-[[Үҫемлектәр физиологияһы|үҫемлектәр физиологы]], [[Биохимия|биохимик]]. 1984 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт аграр университеты]] уҡытыусыһы, 2002—2010 йылдарҙа БДАУ-ҙың фәнни белем биреү үҙәге мөдире. 1989 йылдан (өҙөклөк менән) Биология һәм генетика институтының ғилми хеҙмәткәре, 1994 йылдан лаборатория мөдире, 2010 йылдан — директор урынбаҫары, 2013 йылдан — баш ғилми хеҙмәткәр. Биология фәндәре докторы (2002), профессор (2004). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2005). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Нуриман районы]] Красивая Поляна ауылынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>bqrkwbvh3dez2c4iiurwb4mnm0jgcri</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152339</id>
      <parentid>1152338</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:54:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ яңы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17569" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Злищев Борис Андреевич]] (1942), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Металлургия|металлург]]. 1970 йылдан [[Баймаҡ]] ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Ҡырғыҙстан]]дың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
* [[Буренин Владимир Алексеевич]] (1947), [[фән|ғалим]]-[[Механика|механик]], [[математик]]. 1972 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2012 йылдарҙа хисаплау техникаһы һәм инженер кибернетикаһы кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (1994), профессор (1997). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы нефтехимигы (1998). Сығышы менән [[Вологда]] ҡалаһынан.
* [[Знаменский Сергей Евгеньевич]] (1957), ғалим-[[Геология|геолог]]. 1979 йылдан хәҙерге [[Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәге]] [[Геология институты (Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө фәнни үҙәге)|Геология институты]]ның ғилми хеҙмәткәре, 1989 йылдан өлкән, 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр. Геология-минералогия фәндәре докторы (2008). Сығышы менән хәҙерге [[Липецк өлкәһе]]нең Лебедянь ҡалаһынан.
* [[Хәйруллин Рәмил Мәғҙинур улы]] (1962), ғалим-[[Үҫемлектәр физиологияһы|үҫемлектәр физиологы]], [[Биохимия|биохимик]]. 1984 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт аграр университеты]] уҡытыусыһы, 2002—2010 йылдарҙа БДАУ-ҙың фәнни белем биреү үҙәге мөдире. 1989 йылдан (өҙөклөк менән) Биология һәм генетика институтының ғилми хеҙмәткәре, 1994 йылдан лаборатория мөдире, 2010 йылдан — директор урынбаҫары, 2013 йылдан — баш ғилми хеҙмәткәр. Биология фәндәре докторы (2002), профессор (2004). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2005). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Нуриман районы]] Красивая Поляна ауылынан.
* Фомичёв Константин Николаевич (1977), спортсы. 1995—2009 йылдарҙа байдарка һәм каноэла ишеү буйынса Рәсәй йыйылма командаһы ағзаһы.  Олимпия уйындарында ҡатнашыусы (2004). Дүртәр тапҡыр донъя һәм Европа, күп тапҡыр Рәсәй чемпионы. Рәсәйҙең халыҡ ара класлы (1996) һәм атҡаҙанған (2000) спорт мастеры. Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы (1997). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>6gu3musrkivhd9kqz3ghbr5ms1j1rxi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152340</id>
      <parentid>1152339</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T17:56:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17588" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''30 август''' — [[григориан стиле]] буйынса йылдың 242-се ([[кәбисә йыл]]ында 243-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 123 көн ҡала.
{{Ай календары|date={{CURRENTYEAR}}-08-01}}
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|1|}} || 
== {{Байрамдар}} һәм иҫтәлекле даталар == 
;[[Рәсем:Sciences de la terre.svg|25px]] Халыҡ-ара 
;[[Рәсем:Crystal locale.png|27px]] Милли  
* {{Флагификация|Казахстан}}: Конституция көнө.
* {{Флагификация|Турция}}: Еңеү көнө.
==== Төбәк байрамдары ====
* {{Флагификация|Татарстан}}: Республика көнө.
;[[Файл:Social_sciences.svg|25px]] Һөнәри 
* {{Флагификация|Киргизия}}: Архивсы көнө.
}}&lt;/onlyinclude&gt; 
== {{Ваҡиғалар}} ==
[[Файл:Russia Orenburg Karavan-Saray mosque.jpg|thumb|right|250px|[[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы]]
* [[1846]]: [[Ырымбур]]ҙа башлыса [[башҡорттар]] иҫәбенә төҙөлгән [[Каруанһарай]] тарихи-архитектура комплексы асыла.
* [[1873]]: Франц-Иосиф Ере асыла.
* [[1901]]: Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электр саң һурғысына патент ала.
* [[1917]]: [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|2-се Бөтә башҡорт ҡоролтайында]] һайланған [[Башҡорт мәркәз шураһы]]ның яңы составтағы беренсе ултырышы була.
* [[1918]]: «[[Башҡорт тауышы]]» гәзитенең тәүге һаны сыға.
* [[1926]]: Преображенский заводы ҡасабаһының атамаһы [[Йылайыр]]ға үҙгәртелә.
* [[1939]]: [[Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты]] хөкүмәт ҡарарҙарын мотлаҡ рәүештә ике дәүләт телендә — [[Башҡорт теле|башҡорт]] һәм [[Урыҫ теле|урыҫ]] телдәрендә сығарыу тураһында ҡарар ҡабул итә.
* [[1996]]: [[Башҡортостан]]да Сергей Аксаков исемендәге Бөтә Рәсәй әҙәби премияһы булдырыла.

== {{Тыуым}} ==
=== Башҡортостан менән бәйле шәхестәр ===
==== 0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|3|}} || 
* [[Булатов Фәһим Нәбиәхмәт улы]] (1940), хеҙмәт ветераны, [[Кушнаренко районы]] «Кушнаренко» совхозының элекке механизаторы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған [[ауыл хужалығы]] хеҙмәткәре. Сығышы менән ошо райондан. 
* [[Харисов Фәрит Әкрәм улы]] (1960), [[Педагогика|педагог]], [[Октябрьский (ҡала)|Октябрьский]] музыка колледжы уҡытыусыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|4|}} || 
* [[Фәтҡуллин Хикмәт Нәбиулла улы]] (1901—21.06.1963), [[фән|ғалим]]-селекционер. 1934 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты]] ҡарамағындағы ауыл хужалығы культуралары селекцияһы һәм орлоҡсолоғо бүлегенең ([[Шишмә]]) өлкән ғилми хеҙмәткәре. Ауыл хужалығы фәндәе кандидаты (1946). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Бүздәк районы]] [[Иҫке Бүздәк]] ауылынан.
* [[Истомин Николай Николаевич]] (1941), хеҙмәт ветераны, [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Технология|технолог]]. 1960—2001 йылдарҙа [[«Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе]]нең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың беренсе урынбаҫары — техник директор. [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған химигы (1987), [[СССР]] Нефть эшкәртеү һәм нефть химияһы министрлығының иң яҡшы рационализаторы (1987). Сығышы менән хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]]нең [[Грачёвка районы (Ырымбур өлкәһе)|Грачёвка районы]] Кузьминовка ауылынан. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|5|}} || 
* [[Злищев Борис Андреевич]] (1942), [[Инженерлыҡ эше|инженер]]-[[Металлургия|металлург]]. 1970 йылдан [[Баймаҡ]] ҡойоу-механика заводының ремонт-төҙөлөш цехы инженер-технологы, баш инженеры, цех начальнигы, 2001—2009 йылдарҙа — ҡойоу цехы начальнигы. [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған металлургы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Ҡырғыҙстан]]дың Мырҙа-Аҡа ауылынан.
* [[Буренин Владимир Алексеевич]] (1947), [[фән|ғалим]]-[[Механика|механик]], [[математик]]. 1972 йылдан [[Өфө нефть институты]] һәм [[Өфө дәүләт нефть техник университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2012 йылдарҙа хисаплау техникаһы һәм инженер кибернетикаһы кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (1994), профессор (1997). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы нефтехимигы (1998). Сығышы менән [[Вологда]] ҡалаһынан.
* [[Знаменский Сергей Евгеньевич]] (1957), ғалим-[[Геология|геолог]]. 1979 йылдан хәҙерге [[Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәге]] [[Геология институты (Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө фәнни үҙәге)|Геология институты]]ның ғилми хеҙмәткәре, 1989 йылдан өлкән, 2008 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр. Геология-минералогия фәндәре докторы (2008). Сығышы менән хәҙерге [[Липецк өлкәһе]]нең Лебедянь ҡалаһынан.
* [[Хәйруллин Рәмил Мәғҙинур улы]] (1962), ғалим-[[Үҫемлектәр физиологияһы|үҫемлектәр физиологы]], [[Биохимия|биохимик]]. 1984 йылдан [[Башҡортостан ауыл хужалығы институты]] һәм [[Башҡорт дәүләт аграр университеты]] уҡытыусыһы, 2002—2010 йылдарҙа БДАУ-ҙың фәнни белем биреү үҙәге мөдире. 1989 йылдан (өҙөклөк менән) Биология һәм генетика институтының ғилми хеҙмәткәре, 1994 йылдан лаборатория мөдире, 2010 йылдан — директор урынбаҫары, 2013 йылдан — баш ғилми хеҙмәткәр. Биология фәндәре докторы (2002), профессор (2004). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2005). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Нуриман районы]] Красивая Поляна ауылынан.
* [[Фомичёв Константин Николаевич]] (1977), [[спорт]]сы. 1995—2009 йылдарҙа байдарка һәм каноэла ишеү буйынса Рәсәй йыйылма командаһы ағзаһы. [[Олимпия уйындары]]нда ҡатнашыусы (2004). Дүртәр тапҡыр донъя һәм [[Европа]], күп тапҡыр Рәсәй чемпионы. Рәсәйҙең халыҡ ара класлы (1996) һәм атҡаҙанған (2000) спорт мастеры. Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы (1997). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|6|}} || 
* [[Александр Тюлькин]] (1888—18.03.1980), [[СССР]] рәссамы, педагог. [[Башҡортостан]]да һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. [[РСФСР]]‑ҙың (1960) һәм [[БАССР]]‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, [[Башҡорт АССР‑ы]]ның халыҡ рәссамы (1955) һәм [[Салауат Юлаев исемендәге премия]]һы лауреаты (1975). [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1955). 
* [[Сәйфуллин Баян Авзал улы]] (1928—16.03.2018), [[КПСС|партия]], дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре, 1967—1987 йылдарҙа [[Бәләбәй районы|Бәләбәй район]] Советы башҡарма комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ының 8-се саҡырылыш (1971–1975) [[БАССР Юғары Советы|Юғары Советы]] депутаты. [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] 1973) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордендары (1966, 1971) кавалеры. [[Бәләбәй]] ҡалаһы һәм районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Йәрмәкәй районы]]ның [[Атамкүл]] ауылынан.
* [[Үтәбай-Кәрими]] (1933—4.03.2005), уҡытыусы, [[ислам]] белгесе, шәрҡиәтсе. 1988—1992 йылдарҙа [[Өфө]]ләге [[Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты (РФА Өфө фәнни үҙәге)|Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты]]ның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Шәреҡ ғалимдары хеҙмәттәрен [[башҡорт теле|башҡорт]], [[урыҫ теле|урыҫ]] һәм [[татар теле|татар телдәренә]] тәржемә итеүсе. 
* [[Демидова Зоя Ивановна]] (1943—2011), малсылыҡ ветераны, 1961—1998 йылдарҙа [[Хәйбулла районы]]ның Матрай совхозы һауынсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
* [[Барлыбаев Әҙеһәм Әғзәм улы]] (1958), иҡтисадсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре докторы (2006), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

==== 4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар ====
&lt;onlyinclude&gt;{{#if: {{replace|{{{1|}}}|7|}} || 
* [[Ғәләүетдинова Светлана Ишбулды ҡыҙы]] (1949), ғалим-психолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Психология фәндәре кандидаты (1983), профессор.
* [[Карпов Владимир Григорьевич]] (1949—29.08.2009), ғалим-инженер‑механик, хужалыҡ эшмәкәре. 1982—2009 йылдарҙа «Сода» йәмғиәтенең яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2004—2006 йылдарҙа — генераль директор, баш инженер һәм техник директор. Техник фәндәр кандидаты (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған химигы (1997) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2007). Сығышы менән [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһынан.
* [[Морозов Александр Герасимович]] (1949), дәүләт хеҙмәткәре. [[Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] Рәйесе ярҙамсыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Шишмә районы]] [[Алкин]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәсим Мирғасим улы]] (1959—12.06.2002), юрист. 1998—2002 йылдарҙа Өфө транспорт прокуратураһы прокуроры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының [[Күгәрсен районы]] [[Мораҡ (Күгәрсен районы)|Мораҡ]] ауылынан.
* [[Мостафин Рәшит Мирғәсим улы]] (1959), ғалим-социаль гигиенист, юғары мәктәп уҡытыусыһы, медицина һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1994—2011 йылдарҙа [[Дүртөйлө районы]] үҙәк дауаханаһының баш табибы. Башҡортостан Республикаһының IV саҡырылыш (2008—2013) [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты. Медицина фәндәре докторы (2007). [[Рәсәй Федерацияһы]]ның (2009) һәм Башҡортостан Республикаһының (1998) атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Күгәрсен районы Мораҡ ауылынан.
* [[Солтанов Шамил Хәниф улы]] (1974), ғалим-тау инженеры‑геолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (2009). [[Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] профессоры (2016). Сығышы менән [[Өфө ҡалаһы]]нан.
* [[Камалова Алиса Атлас ҡыҙы]] (1979), ғалим-табип, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының Терапевтар ассоциацияһы ағзаһы. Медицина фәндәре кандидаты (2006). [[Башҡорт дәүләт медицина университеты]] доценты. 
}}&lt;/onlyinclude&gt;

=== Дөйөм исемлек ===
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа тыуғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1860]]: Исаак Левитан, [[Рәсәй империяһы]] рәссамы.
* [[1871]]: [[Эрнест Резерфорд]], [[Бөйөк Британия]] физигы, [[Нобель премияһы]] лауреаты (1908).
* [[1954]]: [[Александр Лукашенко]], [[Беларусь]] Президенты.

== {{Үлем}} == 
''&lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Категория:30 августа вафат булғандар&lt;/categorytree&gt;''
* [[1935]]: Анри Барбюс, [[Франция]] яҙыусыһы.
* [[2006]]: [[Нәғиб Мәхфүз]], [[Мысыр]] яҙыусы-романисы, драматург, сценарист.
* [[2011]]: Йәүҙәт Ғиләжетдинов, [[Рәсәй]] Социология фәндәре академияһы академигы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған фән эшмәкәре.
* [[2012]]: Игорь Кваша, [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] актёры, театр һәм кино режиссёры, телетапшырыуҙар алып барыусы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.

== {{Йыл көндәре}} ==
{{Календарь}}
{{Айҙар}}

== Иҫкәрмәләр ==

[[Категория:Йыл көндәре|З30]]
[[Категория:30 август]]</text>
      <sha1>mhrphax2zdov49i858xj38eudrle28y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Килмөхәмәтов Тимерғәли Әбделғәлим улы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72852</id>
    <revision>
      <id>1152292</id>
      <parentid>1033045</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:18:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8075" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Тимерғәли Әбделғәлим улы''' ([[19 декабрь]] [[1941 йыл]] — [[2 май]] [[2021 йыл]]) — [[башҡорт әҙәбиәте]] белгесе, яҙыусы. 1970 йылдан [[Башҡорт дәүләт университеты]] уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1992—2013 йылдарҙа [[журналистика]] кафедраһы мөдире. 1973 йылдан [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1992), профессор (1994). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997), [[Рәсәй Федерацияһы]]ның почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001). [[Зәйнәб Биишева исемендәге премия]] (2009) һәм [[Ҡырмыҫҡалы районы]]ның [[Мөхәмәтсәлим Өмөтбаев]] исемендәге премияһы (2005) лауреаты.

== Биографияһы ==
* Тимерғәли Әбделғәлим улы Килмөхәмәтов 1941 йылдың 19 декабрендә Үзбәк ССР-ының Фирғәнә өлкәһе Бағдад районы Серов (Фүрҡәт) станцияһы ҡасабаһында тыуған.
* Ҡырмыҫҡалы районының [[Бишауыл-Уңғар]] мәктәбен тамамлай.
* 1962—1966 йылдарҙа Башҡорт дәүләт университетының филология факультетында уҡый.
* 1967—1970 йылдарҙа [[Мәскәү дәүләт университеты]] аспирантураһында уҡый һәм кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай.
* 1970 йылдан Башҡорт дәүләт университетында эшләй.

Хеҙмәт ветераны, ғалим һәм яҙыусы 2021 йылдың 2 майында Өфө ҡалаһында вафат булды&lt;ref&gt;[https://www.bashinform.ru/news/1590159-v-ufe-skonchalsya-pisatel-i-literaturoved-timergali-kilmukhametov/ В Уфе скончался писатель и литературовед Тимергали Кильмухаметов. ИА «Башинформ», 2 мая 2021 года]{{ref-ru}}{{V|3|05|2021}}&lt;/ref&gt;.

== Ғилми эшмәкәрлеге ==
Тимерғәли Килмөхәмәтовтың фәнни хеҙмәттәре башҡорт драматургияһының поэтикаһын өйрәнеүгә, әҙәбиәт ғилеме методологияһына, әҙәби портреттар ижад итеүгә арналған. «Башҡорт әҙәбиәте тарихы» (1990—1996) баҫмаһы авторҙарының береһе; 100-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы.

== Ижады ==
«Күк тояҡҡай» (1972), «Хаҡлыҡ үлмәй» (1991), «Йәнкиҫәк» (2001) йыйынтыҡтарына ингән хикәйәләре һәм повестары замандаштарының рухи донъяһына иғтибар итеүе, психологизм, тел байлығы тасуирлығы менән айырылып тора.

== Әҫәрҙәре ==
* Күк тояҡҡай. Өфө, 1972;
* Хаҡлыҡ үлмәй. Өфө, 1991;
* Йәнкиҫәк. Өфө, 2001;
* Драматургия Мустая Карима. Уфа, 1979;
* Халыҡсанлыҡ көсө. Өфө, 1988;
* Поэтика башкирской драматургии. 2-е изд., Уфа, 2008.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Зәйнәб Биишева исемендәге премия лауреаты (2010)
* Мөхәмәтсәлим Өмөтбаев исемендәге премия (Ҡырмыҫҡалы районы) лауреаты (2005)
* Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001)
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997)
* Башҡортостан Республикаһы Юғары Советының Почёт грамотаһы (1992)

== Ғалим тураһында матбуғат == 
* [http://www.bashinform.ru/news/936356-timergali-kilmukhametov-pisatel-i-uchenyy-k-75-letnemu-yubileyu/ Романов В. Тимергали Кильмухаметов: писатель и ученый (К 75-летнему юбилею). «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2016, 20 декабрь]{{ref-ru}}{{V|20|12|2016}}

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Сығанаҡтар ==
* Писатели земли башкирской. Справочник / (сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина). Переработанное и дополненное второе издание. — Уфа: Китап, 2015. — 672 с. ISBN 978-5-295-06338-1{{ref-ru}}
* Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: [[Байымов Роберт Нурмөхәмәт улы|Р. Н. Баимов]], Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с.{{ref-ru}}
* [[Ғәйнуллин Миҙхәт Фазлый улы|Ғәйнуллин М. Ф.]], [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хөсәйенов Ғ.Б.]] Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. Тулыландырылған, төҙәтелгән икенсе баҫма. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988. — 400 бит.
* [[Ғәйнуллин Миҙхәт Фазлый улы|Гайнуллин М. Ф.]], [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хусаинов Г. Б.]] Писатели Советской Башкирии. Биобиблиографический справочник / Оформление А. Королевского. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1977. — 416 стр.{{ref-ru}}

== Һылтанмалар ==
;[[Башҡортостан Республикаһының Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге Милли китапханаһы]]ның электрон бүлегендә 
* [http://ebook.bashnl.ru/dsweb/View/ResourceCollection-3548#Resource-4332 башҡорт телендәге әҫәрҙәре]
; башҡа сығанаҡтар
* Ҡунафин Ғ. С. Замандаштарҙың рухи балҡышы. Өфө, 2006.

[[Категория:Алфавит буйынса ғалимдар]]
[[Категория:Шәхестәр:Ҡырмыҫҡалы районы]]
[[Категория:Башҡорт яҙыусылары]]
[[Категория:Башҡортостан ғалимдары]]
[[Категория:Зәйнәб Биишева исемендәге премия лауреаттары]]
[[Категория:Мөхәмәтсәлим Өмөтбаев исемендәге премия (Ҡырмыҫҡалы районы) лауреаттары]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Башҡорт әҙәбиәте белгестәре]]
[[Категория:Филология фәндәре докторҙары]]
[[Категория:Башҡорт дәүләт университетын тамамлаусылар]]
[[Категория:Башҡорт дәүләт университеты профессорҙары]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәрҙәре]]
[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре]]</text>
      <sha1>ff2jvm0z7a7y46ml9vtrbnk5v5t3xn5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Робин Казинс</title>
    <ns>0</ns>
    <id>130323</id>
    <revision>
      <id>1152369</id>
      <parentid>1056660</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:56:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>31336</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10905" xml:space="preserve">{{Ук}}
''' Роберт Джон Казинс''' ({{lang-en|Robert John Cousins}})&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.sports-reference.com/olympics/athletes/co/robin-cousins-1.html|title=Robin Cousins Biography and Olympic Results|publisher=Sports-Reference.com|accessdate=2009-12-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/68TUgDP5o?url=http://www.sports-reference.com/olympics/athletes/co/robin-cousins-1.html|archivedate=2012-06-16}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120415143300/http://www.sports-reference.com/olympics/athletes/co/robin-cousins-1.html |date=2012-04-15 }}&lt;/ref&gt;, '''Ро́бин Казинс''' ({{lang-en|Robin Cousins}}; 1957 йылдың 17 авгусында тыуған) псевдонимы аҫтында сығыш яһаусы — яңғыҙ шыуыуҙа ҡатнашыусы Бөйөк Британия фигурисы, 1980 йылғы ҡышҡы Олимпия Уйындары чемпионы, Фигуралы шыуыу буйынса Европа чемпионаты чемпионы һәм фигуралы шыуыу буйынса донъя чемпионатының күп тапҡыр призёры&lt;ref&gt;{{ref-pdf}}([//ru.wikipedia.org/wiki/Portable_Document_Format PDF]) {{cite web|url=http://www.isu.org/vsite/vfile/page/fileurl/0,11040,4844-147123-164339-54461-0-file,00.pdf|title=European Championships|publisher=[[ИСУ]]|lang=en|accessdate=2009-12-09|archiveurl=https://www.webcitation.org/66rvPOtNy?url=http://www.isu.org/vsite/vfile/page/fileurl/0,11040,4844-147123-164339-54461-0-file,00.pdf|archivedate=2012-04-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Абсалямова И. В.'' Столетняя история чемпионатов мира по фигурному катанию на коньках (одиночное катание): Учеб. пособие для студентов акад. и ин-ов физ. культ. / РГАФК. — М.: ФОН, 1997&lt;/ref&gt;.

== Карьераһы ==

Казинс ярлы ғаиләлә үҫкән&lt;ref name=&quot;Tarasova&quot;&gt;''Тарасова Т. А.'' Четыре времени года.— М.: Сов. Россия, 1985.— 176 с.&lt;/ref&gt;. 12 йәшендә үк инде Бөйөк Британия чемпионатында яңы башлаусылар араһында, ә 14 йәшендә — юниорҙар араһында еңгән. Шул уҡ йылда ул халыҡ-ара ярыштарында беренсе тапҡыр сығыш яһай&lt;ref name=&quot;bbc&quot;&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/winterolympics2002/hi/english/bbc_coverage/newsid_1748000/1748830.stm|title=BBC Coverage: Robin Cousins|date=15 января 2002 года|publisher=[[Би-би-си]]|lang=en|accessdate=2009-12-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/68TUgwNSl?url=http://news.bbc.co.uk/winterolympics2002/hi/english/bbc_coverage/newsid_1748000/1748830.stm|archivedate=2012-06-16}}&lt;/ref&gt;. Карьера башында спортсыны йәрәхәтләнеүҙәр эҙәрлекләгәнлектән, һәр ваҡыт уңышлы сығыш яһай алмай&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/140952/Robin-Cousins|title=Robin Cousins (British figure skater)|publisher=[[Энциклопедия Британника]]|lang=en|accessdate=2009-12-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/68TUhdR1G?url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/140952/Robin-Cousins|archivedate=2012-06-16}}&lt;/ref&gt;. Казинс сифатлы һикереүҙәре һәм программаһының «саф инглиз» юморы менән айырылып торһа ла, тотороҡһоҙ спортсы була. Күнекмәләр барышында, ул ярыштарҙағыға ҡарағанда күпкә яҡшыраҡ сығыш яһаған&lt;ref name=&quot;britannica&quot;/&gt;.

1976 йылғы Ҡышҡы Олимпия уйындарында фигурист илде кәүҙәләндергән, әммә призёрҙар исемлегенә эләгә алмай. Казинстың беренсе ҙур уңышы булып, өс әйләнеп һикереүҙе бер тапҡыр ғына башҡарһа ла, 1977 йылдағы Европа чемпионатында алған миҙалы тора. Шул уҡ йылда ул Колорадоға күсеп килә һәм шул уҡ йылда Карло Фасси етәкселегендә күнекмәләр башлай. [[Америка Ҡушма Штаттары|АҠШ]]-та инглиз Казинс америка акцентына эйә була&lt;ref&gt;{{Китап|автор=David Michael Singleton, Lisa Ryan.|заглавие=Language Acquisition: The Age Factor|издательство=Multilingual Matters|год=2004|страницы=87|страниц=288|isbn=1853597570}}&lt;/ref&gt;. 1978 йылдан Казинс, фигураларҙа көнәркәштәренә һиҙелерлек бирешһә лә, ирекле программаларҙа даими еңә. 1978 йылдағы донъя чемпионатында ирекле программала өс тапҡыр әйләнеп һикереүгә ҡоролған ике тулуп һәм сальхов яһай. 1979 йылда ул каскадта икеләтә флипҡа — өслө тулупҡа төшә, ирекле программала өслө һикереүҙә өс тапҡыр яһап, ота, ләкин өс төр суммаһы буйынса В. Ковалевтан (СССР) ҡалыша. 1980 йылғы Олимпиадала киҫкен көрәштә, һикереү буйынса байтаҡ артта ҡалышһа ла: Казинс һикереүҙәр каскадын эшләмәй, ябай ғына һәм төрлө өслө һикереү менән — ике тулуп һәм бер сальхов менән, өслө риттбергерҙы еренә еткереп эшләмәһә лә, ике судья тауышы менән, Я. Хоффманды (ГДР) еңә. Казинсты өсөнсө итеп күрһәткән америка судьяһы Р. Макинтайрға {{comment|Халыҡ-ара конькиҙа шыуыу союзы|ИСУ}}ның шелтәһе иғлан ителә&lt;ref&gt;[http://www.soniabianchetti.com/writings_fpcr.html Welcome to Sonia Bianchetti Garbato .:. Figure Skating Referee, Author]&lt;/ref&gt;. Бер ай үткәндән һуң, донъя чемпионатында еңелә (ҡыҫҡа программала аҙымдар юлында ҡыҙыҡ та ҡыҙғаныс та йығылыу арҡаһында) һәм һәүәҫкәр спорттан китә&lt;ref name=&quot;Tarasova&quot;/&gt;.

Казинс профессиональ ярыштарҙа һәм боҙ шоуҙарында сығыш яһай. 1983 йылда ул шуға оҡшаш шоуҙарҙы үткәреү буйынса үҙенең компанияһын булдырған&lt;ref name=&quot;bbc&quot;/&gt;. Ул ике тапҡыр профессионалдар араһында донъя чемпионатында еңгән. Фигуралы шыуыу тураһындағы бер нисә фильмда төшә&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.imdb.com/name/nm0184116/|title=Robin Cousins|publisher=[[Internet Movie Database]]|lang=en|accessdate=2009-12-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/68TUiRJJh?url=http://www.imdb.com/name/nm0184116/|archivedate=2012-06-16}}&lt;/ref&gt;, шулай уҡ телевизион тапшырыуҙарҙа хореограф һәм продюсер булып сығыш яһай. Казинс шулай эшләй телекомментатор [[Би-би-си]]-ның телекомментаторы булып эшләгән&lt;ref name=&quot;bbc&quot;/&gt;. 2005 йылда исеме Донъя фигуралы шыуыуының Дан залына индерелгән&lt;ref&gt;{{cite web | url = http://www.worldskatingmuseum.org/WorldHallOfFame.html | title = World Hall of Fame Members }}&lt;/ref&gt;. 2006 йылдан британия «Боҙ өҫтөндә бейеү» (''инглиз'' Dancing on Icе) телешоу программаһында баш судья булып сығыш яһай.

Боҙҙа юғары сифатлы шыуыу һәм һирәк осраған элементтар — икеле һәм өслө һикереүҙән һәм башлаған аяғына ҡабат ергә төшкән акселдән һәм ике яҡҡа ла өйөрөлөп, икеле тулуптың аҙымдарынан торған каскадтары, йыраҡҡа һикереп «асыҡ» берле аксель кеүек академик стилдәр менән айырылып тора. Фигураларҙа һәр саҡ лидерҙарҙан еңелгән. Һәүәҫкәр карьераһы аҙағында судьялар, тупаҫ хаталары булыуына ҡарамаҫтан, Казинсҡа иң ҙур баһа (шул иҫәптән 5,9, бигерәк тә 1980 йылғы Олимпиадала) ҡуйған.

== Ҡаҙаныштары ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;margin-bottom: 10px;&quot;
! Ярыш
!1973
!1974
!1975
!1976
!1977
!1978
!1979
!1980
|-
|  [[Ҡышҡы Олимпия уйындары|Ҡышҡы олимпия уйындары]]
| align=&quot;center&quot; | 10
| align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;gold&quot; | 1
|-
| Донъя чемпионаты
| align=&quot;center&quot; | 10
| align=&quot;center&quot; | 9
| align=&quot;center&quot; | WDR
| align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#cc9966&quot; | 3
| align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;silver&quot; | 2
| align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;silver&quot; | 2
|-
| Европа Чемпионаты
| align=&quot;center&quot; | 15
| align=&quot;center&quot; | 11
| align=&quot;center&quot; | 11
| align=&quot;center&quot; | 6
| align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#cc9966&quot; | 3
| align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#cc9966&quot; | 3
| align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#cc9966&quot; | 3
| align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;gold&quot; | 1
|}

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания}}

== Сығанаҡтар ==
* {{SportsReference|co/robin-cousins-1|NAME=Робин Казинс}}(англ.)
* {{Китап|автор=M. L. Kimball|заглавие=Robin Cousins|год=1998|isbn=0966250206 ISBN 978-0966250206}}
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:17 августа тыуғандар]]
[[Категория:1957 йылда тыуғандар]]
[[Категория:Алфавит буйынса спортсылар]]
[[Категория:Алфавит буйынса фигуристар]]
[[Категория:1980 йылғы ҡышҡы Олимпия уйындары чемпиондары]]
[[Категория:1976 йылғы ҡышҡы Олимпия уйындарында конькиҙа фигуралы шыуыусылар]]
[[Категория:1980 йылғы ҡышҡы Олимпия уйындарында конькиҙа фигуралы шыуыусылар]]</text>
      <sha1>sl9j7znk61x15k8wochmeh7bz5scsku</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рафаэль Надаль</title>
    <ns>0</ns>
    <id>131339</id>
    <revision>
      <id>1152358</id>
      <parentid>1151591</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T10:32:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>31336</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="191858" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Рафаэль Надаль Парера''' ({{Lang-es|Rafael Nadal Parera}}, [[3 июнь]] [[1986 йыл]], Манакор, [[Испания]]) — испан [[Теннис|тенниссыһы]], яңғыҙ разрядта алдынғы ракетка.

Уның иҫәбендә Ҙур шлем турнирындағы яңғыҙ разряд буйынса — 16 еңеү. Шулар эсенән унауһын [[Теннис|Франциялағы Асыҡ чемпионатта]] яулай.

Яңғыҙ разрядта «Алтын шлем» тигән юғары исемгә эйә була (Ҙур шлемдың бөтә турнирҙарында еңеүе һәм бер йылда ғына булмаған олимпия алтынын яулауы).

Бигерәк тә, {{comment|ер|грунтлы}} майҙансыҡта уңышлы сығыш яһай. Турнирҙа рекордлы 53 еңеүен {{comment|ер|грунтлы}} майҙансыҡта яулай. Шунлыҡтан ул «{{comment|Ер|грунтлы}} майҙансыҡ короле» тигән исем ала&lt;ref name=&quot;Plain Dealer King of Clay&quot;&gt;{{cite news|title='King of Clay' Rafael Nadal outlasts Novak Djokovic in stirring French Open semifinal|url=http://www.cleveland.com/sports/index.ssf/2013/06/king_of_clay_rafael_nadal_outl.html|accessdate=11 June 2013|newspaper=The Plain Dealer|date=7 June 2013|agency=Associated Press}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;LA Times French Open 2013&quot;&gt;{{cite news|last=McMahon|first=James|title=French Open 2013: Breaking Down Why Rafael Nadal is so Dominant on Clay|url=http://bleacherreport.com/articles/1666425-french-open-2013-breaking-down-why-rafael-nadal-is-so-dominant-on-clay|accessdate=11 June 2013|newspaper=Los Angeles Times|date=8 June 2013|agency=Bleacher Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NBC Sports Nadal Shakes Off&quot;&gt;{{cite news|last=Sarkar|first=Pritha|title=Nadal Shakes Off Protessters, Ferrer to Win French Open|url=http://www.nbcsports.msnbc.com/id/52148421|accessdate=11 June 2013|newspaper=NBC Sports|date=9 June 2013|agency=Reuters}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130612103854/http://www.nbcsports.msnbc.com/id/52148421 |date=12 June 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USA Today Nadal takes down Djokovic&quot;&gt;{{cite news|last=Robson|first=Douglas|title=Nadal takes down Djokovic, reaches French Open final|url=https://www.usatoday.com/story/sports/tennis/2013/06/07/rafael-nadal-novak-djokovic-french-open-mens-semifinals/2400029/|accessdate=11 June 2013|newspaper=USA Today|date=7 June 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Boston Herald Rafael Nadal overcomes&quot;&gt;{{cite news|title=Rafael Nadal overcomes doubts to win 8th French title|url=http://bostonherald.com/sports/other/tennis/2013/06/rafael_nadal_overcomes_doubts_to_win_8th_french_title|accessdate=11 June 2013|newspaper=Boston Herald|date=10 June 2013|agency=Associated Press}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Fox Sports Nadal roars back&quot;&gt;{{cite news|last=Evans|first=Richard|title=Nadal roars back to King of Clay throne|url=http://msn.foxsports.com/tennis/story/rafael-nadal-retakes-king-of-clay-title-with-french-open-win-060610|accessdate=11 June 2013|newspaper=Fox Sports|date=6 June 2010}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100704182501/http://msn.foxsports.com/tennis/story/rafael-nadal-retakes-king-of-clay-title-with-french-open-win-060610 |date=4 July 2010 }}&lt;/ref&gt; .

Эксперттар һәм спортсылар уны тарихта {{comment|ер|грунтлы}} майҙансыҡта сығыш яһаған иң яҡшы тенниссы тип иҫәпләй.

Асыҡ дәүерҙә бер турнирҙа ундан да кәм булмаған еңеү яулаған берҙән-бер тенниссы була.

Шулай уҡ тарихта кәмендә 10 тапҡыр өс турнирҙа ла еңеү яулаған берҙән-бер тенниссы (Монте-Карло, [[Барселона]] һәм Францияның Асыҡ чемпионаты).

== Дөйөм мәғлүмәттәр ==
[[Файл:Rafael_Nadal_(5322784323).jpg|мини|Надаль смэш үтәй]]
Рафаэльдың атаһы — Себастьян — бизнесмен, страховкалау компанияһы һәм ресторандар хужаһы.

Әсәһе — хужабикә, 2007 йылдан — Надаль Рафаэльдың Фонды президенты&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fundacionrafanadal.org/fundacion-presentacion|title=Сайт Фонда Рафаэля Надаля {{ref-en}} {{ref-es}} {{ref-ca}}|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IuitYhLG|archivedate=2013-08-16}}&lt;/ref&gt;. Һеңлеһе — Мария Исабель.

Бала сағынан Рафаэль менән күнекмәләрҙе атаһының ҡустыһы Тони Надаль үткәрә. Рафаэль үҙе теннисҡа һөйөүҙе Тони уға өс йәштә уятты тип һөйләй&lt;ref name=&quot;Rajaraman&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.insidetennis.com/archive/0608_french_open_nadal.html|first=Арти|last=Раджараман|title=At Home with Humble yet Ambitious Nadal|date=2008-06-01|work=Inside Tennis|accessdate=2010-04-05|archiveurl=https://www.webcitation.org/6HkRG0vYb|archivedate=2013-06-30}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100609141023/http://www.insidetennis.com/archive/0608_french_open_nadal.html |date=2010-06-09 }}&lt;/ref&gt;.

Икенсе ағаһы Мигель Анхель Надаль профессиональ кимәлдә «Мальорка» и «Барселона» өсөн сығыштар яһап, футболда уйнай&lt;ref name=&quot;times&quot;&gt;{{cite news|first=Кристофер|last=Клери|title=Rafael Nadal, Barely 19, He's Got Game, Looks and Remarkably Good Manners|date=6 июня 2005|work=[[The New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/2005/06/06/sports/tennis/06nadal.html|accessdate=5 апреля 2010}}&lt;/ref&gt;. Надаль «Майорка» һәм «Реал Мадрид» командаларының көйәрмәне&lt;ref&gt;{{cite news|title=Sportsround meets Rafael Nadal|date=11 ноября 2006|url=http://news.bbc.co.uk/cbbcnews/hi/newsid_6130000/newsid_6135900/6135996.stm|work=BBC Sports|accessdate=6 апреля 2010}}&lt;/ref&gt;.

Ул оҙаҡ ваҡыт испан ҡыҙы Перелья Хиска менән дуҫлашып йөрөй (тулы исеме — Мария Франсиска Перелья Паскуаль) була. Ул Майоркалағы Пальмала 1988 йылда тыуа. Улар Рафаэлдың һеңлеһе Элиса аша танышалар. 2005 йылдың декабрь айынан улар осраша башлай.

Электән көнәркәше һәм коллегаһы булған Роджер Федерер менән дуҫ булалар.
* Кейеме — Nike&lt;ref name=&quot;equip&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.tennis-warehouse.com/player.html?ccode=RNADAL|title=Экипировка Надаля на сайте tennis-warehouse.com|accessdate=2017-06-12|archiveurl=|archivedate=}}&lt;/ref&gt; Crew Rafa
* Аяҡ кейеме— Nike Lunar Ballistec 1.5
* Ракеткаһы — Babolat PLAY Drive AeroPro
* Ҡылы — Babolat Blast RPM 15
; Уйын стиле
Тур тарихында Надальды иң сыҙамлы һәм атлетиклы тенниссы тип һанайҙар. Ғәҙәттә, Надаль баҫҡынсыл уйнай, өҫтән өйрөлтөп көслө һуғыуҙар ҡуллана&lt;ref name=&quot;ESPN&quot;&gt;{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/wimbledon08/columns/story?columnist=garber_greg&amp;id=3472238|title=Nadal Has Improved Virtually Every Aspect of His Game|publisher=[[ESPN]]|date=3 July 2008|accessdate=30 January 2009}}&lt;/ref&gt;.

Атлетиклығы һәм тиҙлеге менән билдәле булараҡ, Надаль һаҡлауҙа ла яҡшы уйнай&lt;ref name=&quot;about bio&quot;&gt;{{cite news|first=Jeff|last=Cooper|title=Rafael Nadal&amp;nbsp;– Game Profile|url=http://tennis.about.com/od/playersmale/a/nadalgp.htm|accessdate=30 July 2007}}&lt;/ref&gt;. Йыш ҡына һаҡланған сағында өйрөлтөп һуғыуы менән дәғүәселәрҙе ситуацияла алдата.

Ҡайһы ваҡытта ул көслө булмаған өйрөлтөп һуғыуҙар (top-spin) башҡара. Был осраҡта туп майҙансыҡтың иң артҡы һыҙығына барып төшә һәм дәғүәселәргә уңайһыҙлыҡтар тыуҙыра&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.tennis.com/yourgame/instructionarticles/netgame/netgame.aspx?id=123244|title=Rafael Nadal's Drop Volley|work=Tennis Magazine|date=27 March 2008|accessdate=30 January 2009}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091026221750/http://www.tennis.com/yourgame/instructionarticles/netgame/netgame.aspx?id=123244 |date=26 October 2009 }}&lt;/ref&gt;.

Надаль форхендты яҡшы башҡара. Уның һул ҡулы һуғыу башҡара һәм һул яурыны аша төшә; был ҡапма-ҡаршы булған яурын аша традицион төшөрөүҙән бер ни тиклем айырыла&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=rb3smnR6NSc|title=Nadal's Forehand in Slow Motion|publisher=YouTube|date=7 August 2008|accessdate=30 January 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.iht.com/articles/2006/06/25/news/rwtechnic.php?page=2|title=Coming to Grips with Today's Forehand|work=International Herald Tribune|date=25 June 2006|accessdate=30 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081009011257/http://www.iht.com/articles/2006/06/25/news/rwtechnic.php?page=2|archivedate=9 October 2008|deadlink=404}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081009011257/http://www.iht.com/articles/2006/06/25/news/rwtechnic.php?page=2 |date=9 October 2008 }}&lt;/ref&gt;.

Һуңғы йылдарҙа Надаль селтәр эрәеһендә уйынды байтаҡҡа яҡшырта. Был компоненттағы уйыны төрлөрәк һәм нәтижәлерәк булыуы менән айырыла.
; Шәхси тормошо
Рафаэль ата-әсәһе һәм һеңлеһе Мария Исабель менән тыуған ҡалаһы Манакорҙа биш ҡатлы йортта йәшәй. 2009 йылдың июнь айында испан гәзите La Vanguardia, ә һуңынан The New York Times гәзите, уның ата-әсәһе, Мария һәм Себастьян айырылыштылар, тип хәбәр итә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/wimbledon09/columns/story?columnist=garber_greg&amp;id=4280346|publisher=ESPN|title=Personal woes affecting Rafa?|date=23 July 2009}}&lt;/ref&gt;.

Дин тураһында һорауҙарға Надаль былай тип яуап бирә: «Аллаһы тәғәләнең булыуын теләр инем, әммә быға ышаныуы бик ауыр»&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2010/writers/jon_wertheim/07/16/nadal.interview/index.html|work=[[Sports Illustrated]]|title=Q&amp;A with Rafael Nadal|date=16 7July 2010}}&lt;/ref&gt;.

Бала сағында ул мәктәптән үҙенең яратҡан япон Dragon Ball сериалын ҡарар өсөн йүгереп ҡайта.

Матбуғат бала сағы тураһында мәҡәлә яҙып, Надальды «Dragon Ball of Tennis» һәм «башҡа планета кешеһе» тип атай&lt;ref&gt;{{cite news|last=Johnson|first=Christopher|title=Rafael Nadal: The 'Dragon Ball' of tennis|url=http://www.cnngo.com/tokyo/play/rafael-nadal-dragon-ball-tennis-216638|accessdate=31 December 2011|newspaper=[[CNN International]]|date=8 October 2010}}&lt;/ref&gt;.

Надаль гольф уйнарға ярата&lt;ref&gt;{{cite news|first=Bill|last=Smith|title=Away from tennis court, Rafael Nadal seeks a golf course|work=[[The Miami Herald]]|date=28 March 2012|accessdate=29 April 2012|url=http://www.miamiherald.com/2012/03/28/2717823/away-from-tennis-court-rafael.html|archiveurl=https://archive.is/YfbU|archivedate=5 September 2012|deadlink=404}} {{Webarchive|url=https://archive.today/20120905013343/http://www.miamiherald.com/2012/03/28/2717823/away-from-tennis-court-rafael.html |date=5 September 2012 }}&lt;/ref&gt;. 2011 йылда Рафаэль «Рафа — минең тарих» тигән автобиографияһын баҫтырып сығара&lt;ref name=&quot;Rafa&quot;&gt;{{cite web|url=http://espn.go.com/tennis/usopen11/story/_/id/6896793/us-open-twenty-things-learn-rafael-nadal-autobiography|title=U.S. Open – Twenty things we learn in Rafael Nadal's autobiography|last=Tandon|first=Kamakshi|date=26 August 2011|publisher=ESPN|accessdate=31 May 2013}}&lt;/ref&gt;.

Надаль «Реал Мадрид» футбол клубының фанаты. 2010 йылдың 8 июлендә «Майорканың» акционеры булып китә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://uk.reuters.com/article/idUKLDE66727020100708|agency=[[Reuters]]|title=Soccer-Rafa Nadal becomes shareholder at troubled Real Mallorca|date=9 July 2010}}&lt;/ref&gt;.

Надаль акцияларҙың ун процентына эйә булып тора. Уға клубтың вице-президенты булырға тәҡдим итәләр, әммә ул баш тарта&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.realmallorca.co.uk/news/club/2010/sale-of-the-club-completed|work=[[Real Mallorca]]|title=Sale of the club completed|date=7 September 2010}} {{Webarchive|url=https://archive.is/20120911090749/http://www.realmallorca.co.uk/news/club/2010/sale-of-the-club-completed |date=11 September 2012 }}&lt;/ref&gt;.

Ағаһы Мигель Анхель Надаль баш тренер Микаэль Лаудруптың ярҙамсыһы була. ESPN.com былай тип яҙа: «Ул да шулай уҡ, Рауль, Икер Касильяс һәм Альфредо Ди Стефано һымаҡ „Реала“ фанаты».

Бер аҙҙан Мальорканың акцияларына эйә булғас, Надаль клубты Европа Лигаһынан бурыстар өсөн сығарғаны өсөн УЕФА-ға ризаһыҙлыҡ белдерә. Ул былай тип әйтә: «Әгәр УЕФА ҡараған критерийҙарға ҡараһаҡ, турнир тик ике йәки өс кенә клубтан тора, сөнки ҡалған клубтарҙың бөтәһенең дә шулай уҡ бурыстары бар»&lt;ref name=&quot;Football&quot;&gt;{{cite web|url=http://espn.go.com/sports/soccer/news/_/id/5542102/rafael-nadal-tries-save-mallorca-football-club|title=Rafa to the rescue|first=Graham|last=Hunter|publisher=[[ESPN]]|date=9 September 2010|accessdate=21 December 2010}}&lt;/ref&gt;.

Рафаэль Испания йыйылма командаһы көйәрмәне булып тора һәм 2010 йылдағы Донъя чемпионаты финалынан һуң сисенеү булмәһенә инеү рөхсәте булған 6 кешенең береһе була.

Nike Надальды өҫ һәм аяҡ кейем менән тәьмин итә. Надаль карьераһы башында майкаларҙа сығыш яһай&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://nymag.com/fashion/08/fall/49256|title=The Beefcake in the Backcourt|work=[[New York (magazine)|New York]]|date=17 August 2008|accessdate=30 January 2009}}&lt;/ref&gt;.

2009 йылдан ғәҙәти футболкала уйнай. Nike, уға тенниста иң яҡшы уйнаған уйынсы статусын күрһәтеү һәм үҙенең футболкаларын һатып алыусылар күп булһын өсөн, Рафаэльға кейемдәрен яңыртырға өндәй&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/aus09/columns/story?columnist=tandon_kamakshi&amp;id=3837536&amp;campaign=rss&amp;source=TENNISHeadlines|title=Rafa Needs More Than a New Look|publisher=[[ESPN]]|date=17 January 2009|accessdate=30 January 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.sportsbusinessdaily.com/article/123520|title=Rafael Nadal to Launch New, More Traditional Image at US Open|work=Sports Business Daily|date=1 August 2008|accessdate=30 January 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cnbc.com/id/28854928|title=Nadal's Wardrobe Malfunction|publisher=[[CNBC]]|date=26 January 2009|accessdate=30 January 2009}}&lt;/ref&gt;.

Надаль Nike Air CourtBallistec 2.3 кроссовкаларын кейә&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.tenniswarehouse-europe.com/descpageMSNIKEH-NMACBT.html|title=Nike Air CourtBallistec 1.3|accessdate=5 September 2007}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090224005406/http://tenniswarehouse-europe.com/descpageMSNIKEH-NMACBT.html |date=24 February 2009 }}&lt;/ref&gt;.

Миҙгел буйына кроссовкалары үҙгәреп тора, әммә уң яҡ ботинкаһының табанында һәр ваҡыт «Рафа» тип яҙыла һәм һул яғында үгеҙ логотибы тора.

== Спорт карьераһы ==
; Иртә йылдары
Һигеҙ йәшендә Надаль 12 йәшкә тиклемге төбәк чемпионатында еңә. Бында 12 йәшкә тиклемге тенниссылар уйнай.

Ул шулай уҡ, бик өмөтлө футболсы була.

12 йәштә, үҙенең йәш төркөмөндә европа һәм испан титулдарын яулай. Бөтә буш ваҡыттарында футболда һәм тенниста уйнай&lt;ref name=&quot;timesonline&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/article708386.ece|title=The Big Interview: Rafael Nadal|work=The Sunday Times|date=23 April 2006|first=Элисон|last=Кервин|accessdate=5 апреля 2010|location=London}}&lt;/ref&gt;.

Атаһы улына футбол йәки теннисты һайларға ҡуша. Атаһының һүҙҙәре буйынса, ике спорт төрө менән шөғөлләнеү, мәктәптә уҡыуына зыян килтерә. Надаль теннисты һайлай.

Рафаэльға 14 йәш тигәндә, испан теннис федерацияһы уға теннис буйынса үҫешен дауам итеү өсөн Барселонаға күсеп китергә тәҡдим итә.

Рафаэльдың ғаиләһе был тәҡдимдән баш тарта, сөнки ата-әсә малайҙың белем алыуы өсөн ҡурҡа. Шул уҡ ваҡытта Тони Надаль былай тип әйтә: «Америка йәки тағы ҡайҙалыр барып яҡшы спортсы булып китеүенә ышанмайым. Тыуған ҡаланан китмәйенсә лә яҡшы спортсы булырға мөмкин».

Манакорҙа ҡалыу, күнекмәләргә киткән бөтә сығымдарҙы теннис федерацияһы түгел, ә атаһы ҡаплаясаҡ тигәнде аңлата.

15 йәштә ул профессионал тенниссы булып китә&lt;ref name=&quot;rafarenaissance&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.atpworldtour.com/News/DEUCE-Tennis/DEUCE-May-2010/Rafael-Nadal.aspx|title=The Rafa Renaissance|work=atpworldtour|first=Joel|last=Drucker|date=18 May 2010}}&lt;/ref&gt;.

ITF ойошторған ике турнирҙа ҡатнаша. 2002 йылда 16 йәштә үҫмерҙәрҙең Уимблдонында яңғыҙ разрядта ярымфиналға барып етә&lt;ref name=&quot;ITFTennis&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.itftennis.com/juniors/players/player/profile.aspx?playerid=100007935|title=ITF Tennis – Juniors – Player Activity|accessdate=2012-06-15|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IET2x3WX|archivedate=2013-07-19}}&lt;/ref&gt;.

18 йәштә ул Испания йыйылма командаһына юниорҙарҙың Дэвис Кубогын АҠШ-тан яулап алырға ярҙам итә.
; 2002-04 йылдар
2002 йылдың 10 апрелендә 15 йәш тә 10 ай тигәндә ул мәлгә донъяның 762-се ракеткаһы Надаль Дельгадо Рамондан өҫтөн сығып, үҙенең беренсе матчын ота. Шулай итеп, асыҡ дәүерҙә быны 16 йәштә эшләгән туғыҙынсы уйынсы була&lt;ref name=&quot;Tennis.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.tennis.com/features/general/features.aspx?id=10488|title=Wimbledon 2006: The Duel|last=Tignor|first=Stephen|date=2006-06-20|work=[[Tennis Magazine]]|accessdate=2008-11-08|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IET4ENJL|archivedate=2013-07-19}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617193957/http://www.tennis.com/players-rankings/features/ |date=2013-06-17 }}&lt;/ref&gt;.

Киләһе йылда Надаль Challenger серияһының ике титулын яулай. Йылды донъя рейтингының иң көслө 50-ләр рәтенә инеп тамамлай. 2003 йылда Уимблдонда Надаль өсөнсө раундҡа еткән иң йәш тенниссы була&lt;ref&gt;{{cite news|first=Christopher|last=Clarey|title=Wimbledon Tennis: An unusual comfort zone|date=26 June 2003|url=https://www.nytimes.com/2003/06/26/sports/26iht-tennis_ed3__12.html|work=[[The New York Times]]|accessdate=5 April 2010}}&lt;/ref&gt;.

2004 йылда Надаль Australian Open өсөнсө раундына тиклем етә. Бында ул өс партияла турнир хужаһы Хьюит Ллейтондан еңелә.

Әгәр ҙә уны еңһә, артабанғы раундта ул Роджер Федерер менән уйнар ине&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/2004-01-24/hewitt-sets-up-federer-clash/124708|title=Hewitt sets up Federer clash|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=2012-11-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IET57Oks|archivedate=2013-07-19}}&lt;/ref&gt;. Федерер менән Надаль тиҙҙән үҙенең матчын уйнай — март айында Майамила Мастерста абруйлы турнирҙа ул 6-3, 6-3 иҫәбе менән еңеп сыға. Әммә киләһе матчта Гонсалес Фернандонан еңелә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2004/03/30/il-tennis-pugliese-ritrova-pozzi.ba_035il.html?ref=search|title=Il tennis pugliese ritrova Pozzi|author=GIULIANO FOSCHINI|date=2004-03-30|publisher=la repubblica|lang=it|accessdate=2013-08-28}}&lt;/ref&gt;.

Ул шул йылда Федерерҙы еңгән алтынсы уйынсы була (Хенмен Тим, Коста Альберто, Густаво Куэртен, Домино Хрбат һәм Томаш Бердых менән бергә).

Һул бәкәлен һындырып, ябай {{comment|ер|грунт}} миҙгеленең күп өлөшөн, шул иҫәптән Ролан-Гароссты ла үткәреп ебәрә.

Шул уҡ йылда Надаль тәүге тапҡыр Дэвис Кубогын яулай. Унда Испания йыйылма командаһы АҠШ йыйылма командаһын еңеп сыға.

18 йәштә алты ай тигәндә, Рафа был турнирҙа еңгән иң йәш уйынсы була&lt;ref name=&quot;telenadkno1&quot;&gt;{{cite news|first=Emily|last=Benammar|title=Rafael Nadal: All you need to know|date=8 July 2008|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/atptour/2305040/Rafael-Nadal-All-you-need-to-know.html|work=The Telegraph|accessdate=5 April 2010|location=London}}&lt;/ref&gt;.

Донъяның беренсе ракеткаһы Энди Роддикты отоп, ул. матчта һуңғы иҫәбен ҡуя — 3:2. Надаль АТР рейтингы буйынса 51-се урында булып, миҙгелде тамамлай.
; 2005 йыл
2005 йылда Australian Open турнирында Надаль 4-се раундта көсөргәнешле биш партиялы алышта
5-7, 6-3, 6-1, 6-7(3), 2-6 иҫәбе менән Лейтон Хьюиттан еңелә.

Ике ай үткәс, Рафаэль Майамилағы Мастерстың финалына сыға. Партияларҙа Роджерс менән иҫәпте 2-0 еткерә, әммә Федерерҙан биш партияла 6-2, 7-6(4), 6-7(5), 3-6, 1-6 иҫәбе менән еңелә. Федерерға ҡаршы тәүге ике уйынын эксперттар сенсация тип атай&lt;ref&gt;{{cite news|title=Brave Hewitt battles past Nadal|date=24 January 2005|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/4200919.stm|work=BBC Sports|accessdate=6 April 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Nadal proves to be the real deal|date=5 April 2005|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/4412667.stm|work=BBC Sports|accessdate=6 April 2010}}&lt;/ref&gt;.

Аҙаҡ ул миҙгелдең {{comment|ер|грунтлы}} майҙансыҡта уйнау осорон бик яҡшы тамамлай. Ул эҙмә-эҙлекле 24 матчта еңеү яулай, был еңеүҙәре Андре Агассиның ҡаҙаныштарын үтеп китә&lt;ref&gt;{{cite news|title=Teen Nadal gives Spain reign over French Open|date=5 June 2006|url=https://www.usatoday.com/sports/tennis/french/2005-06-05-day-14_x.htm|agency=Associated Press (USA Today)|accessdate=6 April 2010}}&lt;/ref&gt;.

Надаль Монте-Карлола аргентиналы Гильермо Кориянан финалда өҫтөн сығып, Мастерста еңә. Бер аҙнанан Барселонала «Torneo Conde de Godó» турнирында бик көслө ватандашы Хуан Карлос Феррероны финалда еңә.

Ә һуңынан Римда Мастерста Корияны биш партияла еңеп сыға. Был еңеүҙәр уны АТР рейтигыһында бишенсе баҫҡысҡа күтәрә&lt;ref name=&quot;ranking2005&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/en/players/rafael-nadal/n409/rankings-history|title=ATP Rankings History: Rafael Nadal|accessdate=2010-04-06|publisher=ATP Tour|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IET6A0Qm|archivedate=2013-07-19}}&lt;/ref&gt;. Шулай итеп, карьераһында беренсе булған Франция чемпионатының фавориты була.

Был турнирҙың ярымфиналында Роджер Федерерҙы еңә, һәм уны еңгән дүрт уйынсының береһе була (Марат Сафин, Гаске Ришар һәм Давид Налбандян менән бергә)&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2005/e/sezioni/sport/tennis/nadal/nadal.html?ref=search|title=Nadal batte il numero uno e adesso la finale con Puerta|date=2005-06-03|publisher=la repubblica|lang=it|accessdate=2013-08-28}}&lt;/ref&gt;.

Ике көн үткәс, ул финалда Пуэрта Марианоны еңә. Һөҙөмтәлә &quot;Roland Garros&quot;ты тәүге йылда отҡан беренсе ир-ат була&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2005/e/sezioni/sport/rolandgarros/nadalvince/nadalvince.html?ref=search|title=Nadal è il nuovo re di Parigi Puerta battuto in quattro set|date=2005-06-05|publisher=la repubblica|lang=it|accessdate=2013-08-28}}&lt;/ref&gt;. Франция чемпионатындағы еңеүенән һуң Рафа донъяның өсөнсө ракеткаһы була.

Париждағы еңеүенән өс көн үткәс, Надальдың еңеүҙәр серияһы Галлела булған үләндәге Gerry Weber Open турнирынан һуң өҙөлә. Бында ул немец тенниссыһы Васке Александрҙан ҡалыша&lt;ref&gt;{{cite news|title=Waske snaps Nadal's winning streak|date=10 June 2005|url=http://www.taipeitimes.com/News/sport/archives/2005/06/10/2003258798|agency=Associated Press|accessdate=6 April 2010}}&lt;/ref&gt;. Һуңынан ул Уимблдондың икенсе раундында Люксембургтан булған Жиль Мюллерҙан еңелә

Уимблдондан һуң Надаль бер рәттән 16 матчта еңә һәм өс титул яулай, һөҙөмтәлә 2005 йылдың 25 июлендә рейтингта икенсе баҫҡыста була.

Надаль, Агассины Rogers Cup финалында еңеп, әммә Цинциннатила турнирҙың беренсе раундында еңелеп, хард (синтетик япмалы майҙансыҡта уйнау) миҙгелен башлай.

АҠШ-тың Асыҡ чемпионатында Надаль өсөнсө раундта дүрт партияла Джеймс Блэйктан ҡалышып, 2005 йылда икенсе урында ҡала&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=0560&amp;y=2005&amp;r=3&amp;p=B676|title=Match facts|publisher=atpworldtour.com|accessdate=2013-07-20|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZjAoPM|archivedate=2013-07-27}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131102140135/http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=0560&amp;y=2005&amp;r=3&amp;p=B676 |date=2013-11-02 }}&lt;/ref&gt;.

Сентябрь айында ул Пекинда Мастерста Гильермо Корианы финалда еңә һәм Италияға ҡаршы Дэвис Кубогында ике матчты ла яулай.

Октябрь айында Мадридта турнир финалында Иван Любичичтан өҫтөн сығып, йыл эсендә үҙенең дүртенсе Мастерсын яулай.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=1536&amp;y=2005&amp;r=7&amp;p=N409|title=Match facts|publisher=atpworldtour.com|accessdate=2013-07-20|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZjrNYI|archivedate=2013-07-27}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131102140101/http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=1536&amp;y=2005&amp;r=7&amp;p=N409 |date=2013-11-02 }}&lt;/ref&gt;. Һуңынан уның аяғы йәрәхәтләнә&lt;ref&gt;{{cite news|first=Julian|last=Linden|title=Foot injury delays Rafael Nadal's comeback|date=5 January 2006|url=http://www.rediff.com/sports/2006/jan/05nadal.htm|agency=Reuters|accessdate=6 April 2010}}&lt;/ref&gt;.

Надаль менән Федерер яңғыҙ разрядта ун берешәр турнирҙа, шуның эсенән 2005 йылда «Masters 1000» серияларының дүрт турнирын еңеп сыға.

Надаль 1983 йылда үҫмерҙәр турнирында туғыҙ тапҡыр еңеүсе булған Виландер Матс рекордын уҙып китә&lt;ref name=&quot;2005eleven&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/tennis/1/en/2008news/nadal_newno1.asp|title=Rafael Nadal No. 1 Tribute|accessdate=7 July 2009|date=18 August 2008|work=ATP World Tour|deadlink=500}}&lt;/ref&gt;.

Надаль еңгән һигеҙ турнир ябай {{comment|ерҙә|грунтта}} уҙа, ә ҡалғандары — хардта (синтетик япмала). Надаль, күрһәткес буйынса Федерерҙан ғына ҡалышып, 79 матчта еңә.

Йыл йомғаҡтары буйынса Рафаэль бер нисә награда ала.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.sidespinproductions.com/news9.php|title=Nadal Grabs the Golden Bagel|accessdate=2010-04-06|date=2005-12-11|publisher=SideSpin Productions|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZkTvsB|archivedate=2013-07-27}}&lt;/ref&gt;. Иң абруйлыһы — «Иң алға барыусы тенниссы» тип атала&lt;ref name=&quot;ProfileATP&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/en/players/rafael-nadal/n409/overview|title=Rafael Nadal|publisher=atpworldtour.com|lang=en|accessdate=2013-07-20|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZl60Z6|archivedate=2013-07-27}}&lt;/ref&gt;.
; 2006 йыл
Надаль аяғы йәрәхәтләнеү сәбәпле, Австралияның Асыҡ чемпионатында ҡатнаша алмай&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/4561684.stm|title=Champion Safin out of Aussie Open|work=BBC Sport  Tennis|publisher=BBC|date=10 January 2006|accessdate=13 November 2008}}&lt;/ref&gt;. Февраль айында Марсель ҡалаһында турнирҙың ярымфиналында еңелә.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Share/Event-Draws.aspx?Year=2006&amp;EventId=496&amp;Draw=ms|title=Draw|publisher=atpworldtour.com|accessdate=2013-07-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZmLqCK|archivedate=2013-07-27}}&lt;/ref&gt;.

Ике аҙна үткәс, Дубайҙа турнир финалында Роджерҙы еңеп сыға. (2006 йылда Роджерҙы тик Рафаэль Надаль һәм Энди Маррей ғына еңә)&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=0495&amp;y=2006&amp;r=7&amp;p=N409|title=Match facts|publisher=atpworldtour.com|accessdate=2013-07-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZnR1Cf|archivedate=2013-07-27}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140419220917/http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=0495&amp;y=2006&amp;r=7&amp;p=N409 |date=2014-04-19 }}&lt;/ref&gt;. Индиан- Джеймста ул Блейк Уэллстан ҡалыша&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=0404&amp;y=2006&amp;r=5&amp;p=N409|title=Match facts|publisher=atpworldtour.com|accessdate=2013-07-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZo3PeQ|archivedate=2013-07-27}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140419222127/http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=0404&amp;y=2006&amp;r=5&amp;p=N409 |date=2014-04-19 }}&lt;/ref&gt; һәм Майамила Мастерстың икенсе турында еңелеүгә дусар була&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=0403&amp;y=2006&amp;r=2&amp;p=M605|title=Match facts|publisher=atpworldtour.com|accessdate=2013-07-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZogJ2S|archivedate=2013-07-27}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140419221611/http://www.atpworldtour.com/Share/Match-Facts-Pop-Up.aspx?t=0403&amp;y=2006&amp;r=2&amp;p=M605 |date=2014-04-19 }}&lt;/ref&gt;.

Миҙгелдең тупраҡта уйнау осоронда Надаль бер рәттән 24 матчта еңеп сығып, бөтә дүрт турнирҙа ла еңеүгә өлгәшә. Монте-Карлола Федерерҙы Мастерс финалында еңә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/4936506.stm|title=Nadal powers to win over Federer|date=2006-04-23|publisher=[[BBC Sports]]|lang=en|accessdate=2013-07-22}}&lt;/ref&gt;. Икенсе аҙнала ул Барселоналағы Асыҡ турнир финалында Томми Робредоны еңеп сыға&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2006/05/01/nadal-da-record-ma-borg-era-stato.html?ref=search|title=Nadal da record ma Borg era stato superato da giorni|author=GIANNI CLERICI|date=2006-05-01|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-07-22}}&lt;/ref&gt;.

Оҙайлы булмаған тәнәфестән һуң, Надаль Римда бишенсе партияла тай-брейкта Федерерҙан өҫтөн сығып, «Internazionali BNL d’Italia» яулай&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2006/05/15/nadal-il-record-della-volonta-federer-si.html?ref=search|title=Nadal, il record della volontà Federer si ferma ai match point|author=GIANNI CLERICI|date=2006-05-15|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-07-22}}&lt;/ref&gt;.

Надаль Францияның Асыҡ чемпионатында 29 йәшлек аргентиналы Гильермо Корияны еңә һәм грунтта (тупраҡта) яулап алған матчтары буйынса рекорд ҡуя&lt;ref&gt;{{cite web|first=Greg|last=Garber|title=With Vilas in stands, Nadal makes history|date=2006-05-31|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/french06/news/story?id=2462389&amp;lpos=spotlight&amp;lid=tab4pos1|work=ESPN Tennis/French06|publisher=ESPN|accessdate=2008-11-13|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IPZpI5X2|archivedate=2013-07-27}}&lt;/ref&gt;.

Надаль Францияның Асыҡ чемпионатында финалда Федерерҙы еңә. Беренсе партияла Роджер ҙа, Надаль да еңеүсе була.

Надаль өсөнсө партияла еңеп сыға һәм артабан улар эште тай-брекка тиклем еткерәләр. Надаль бында ла еңә һәм Ҙур шлем турнирының финалында Федерерҙы еңгән беренсе уйынсы була&lt;ref&gt;{{cite web|first=Greg|last=Garber|title=Roger's reign on hold with Nadal's dominance|date=2006-06-12|work=ESPN Tennis/French06|publisher=ESPN|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/french06/news/story?id=2479425|accessdate=2008-11-13|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IuiuDfAF|archivedate=2013-08-16}}&lt;/ref&gt;.

Надаль Championships Artois турнирында Хьюит Ллейтонға ҡаршы сирек финалда яурынын имгәтә&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D03EEDA1131F934A25755C0A9609C8B63|title=Shoulder Forces Nadal To Quit London Match|date=17 June 2006|work=[[The New York Times]]|accessdate=13 November 2008}}&lt;/ref&gt;. 26 матчлы еңеүҙәр серияһын тамамлай алмай.

Уимблдонда ул икенсе сығышҡа ҡала, һәм икенсе раундта Роберт Кендрикты еңә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2006/06/30/lisa-prima-incanta-poi-si-smarrisce-venus.html?ref=search|title=Lisa prima incanta poi si smarrisce E Venus si salva|author=GIANNI CLERICI|date=2006-06-30|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-07-30}}&lt;/ref&gt;. Өсөнсө түңәрәктә Андре Агассины еңә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2006/07/02/vecchio-andre-lacrime-baci-per-ultima.html?ref=search|title=Vecchio Andre lacrime e baci per l' ultima volta|author=GIANNI CLERICI|date=2006-07-02|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-07-30}}&lt;/ref&gt;.

Надаль шулай уҡ үҙенең сираттағы өс матчын еңеп, Уимблдондың финалына сыға, бында ул Федерер менән осраша. Роджер дүрт партияла матчты ота&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2006/06/sezioni/sport/tennis-wimbledon/vince-federer/vince-federer.html?ref=search|title=Federer: quarto trionfo a Wimbledon ma Nadal ha imparato anche sull'erba|date=2006-07-09|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-07-30}}&lt;/ref&gt;.

Надаль US Open-ға әҙерлек ваҡытында Төньяҡ Америкала «Мастерс» серияһының ике турнирында уйнай.

Торонтола Rogers Cup турнирында ул өсөнсө түңәрәктә һәм Цинциннатила сирек финалда еңелә.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.rediff.com/sports/2006/aug/11nadal.htm|title=Berdych stuns Nadal in Toronto|date=2006-08-11|publisher=rediff.com|lang=en|accessdate=2013-08-01}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.dnaindia.com/sport/1048090/report-ferrero-accounts-for-nadal-at-cincinnati-quarters|title=Ferrero accounts for Nadal at Cincinnati quarters|date=2006-08-19|publisher=dnaindia.com|lang=en|accessdate=2013-08-01}}&lt;/ref&gt;. Надаль Us Оpen-да икенсе сығышҡа ҡала, әммә сирек финалда дүрт партияла Михаил Южныйҙан отола&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2006/09/08/che-bravo-questo-yuzny-attaccante-antico-ha.html?ref=search|title=Che bravo questo Yuzny, attaccante antico ha battuto Nadal per la gioia di Federer|author=GIANNI CLERICI|date=2006-09-28|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-01}}&lt;/ref&gt;.

Йыл аҙағында Надаль өс турнирҙа ғына уйнай. Йохан Йохансондан икенсе раундта еңелә.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.smh.com.au/news/Sport/Johansson-upsets-Nadal-at-Stockholm-Open/2006/10/12/1160246224413.html|title=Blake wins but Nadal falls in Stockholm|date=2006-10-12|publisher=smh.com.au|lang=en|accessdate=2013-08-04}}&lt;/ref&gt;.

Икенсе аҙнала Мадридта йылдың һуңғы Мастерсында сирек финалда Томаш Бердыхтан ҡалыша&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.rediff.com/sports/2006/oct/21madird.htm|title=Berdych topples Nadal|date=2006-10-21|publisher=rediff.com|lang=en|accessdate=2013-08-04}}&lt;/ref&gt;.

Йомғаҡлау чемпионатында Рафаэль Николай Давыденко менән Томми Робредоны еңеп сыға, әммә Джеймс Блэйктан еңелә. Плей-оффта ул Федерерҙан отола&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2006/11/19/federer-avanti-tra-colpi-incubi-nadal-alla.137federer.html?ref=search|title=Federer avanti tra colpi e incubi Nadal alla fine deve arrendersi|author=GIANNI CLERICI|date=2006-11-19|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-04}}&lt;/ref&gt;.

Надаль миҙгелде рейтинг буйынса икенсе баҫҡыста бөтөргән ике уйынсының береһе ([[Андре Агасси]] менән бергә), Агасси быны 1994—1995 йылдарҙа эшләй.
; 2007 йыл
[[Файл:Nadal_vs_Federer_RG_2007.jpg|справа|мини|200x200пкс|Надаль Францияның Асыҡ чемпионатында]]
Надаль йылды алты турнирҙа уйнап башлай. Ул Австралияның Асыҡ чемпионатында Фернандо Гонсалестан тәүге ике турнирҙың беренсе раундта ярымфиналда, аҙаҡ сирек финалда еңелә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2007/01/25/spento-battuto-nadal-non-piu-lui.html?ref=search|title=Spento e battuto Nadal non è più lui|author=GIANNI CLERICI|date=2007-01-25|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-08}}&lt;/ref&gt;.

Дубайҙа сирек финалда сираттағы еңелеүенән һуң.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://english.peopledaily.com.cn/200703/02/eng20070302_353763.html|title=Federer, Nadal reach quarterfinals of Dubai Open|date=2007-03-02|publisher=peopledaily.com|lang=en|accessdate=2013-08-08}}&lt;/ref&gt;, ул Индиан- Уэллста финалда Новак Джоковичты еңеп, Мастерс яулай, бынан һуң ул унан Майамила турнирҙа еңелә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/6505107.stm|title=Murray reaches Miami semi-finals|date=2007-03-28|publisher=[[BBC Sports]]|lang=en|accessdate=2013-08-08}}&lt;/ref&gt;.

Надаль грунтта (тупраҡта) уңышлы сығыш яһай. Гамбургта турнир финалында Роджер Федерерҙан еңелеүе алдынан, ул Монте-Карлола, Барселона һәм Римда турнирҙа титулдар яулай&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2007/04/22/federer-nadal-ancora-loro-premio-eleganza-gasquet.html?ref=search|title=Federer-Nadal, ancora loro premio eleganza a Gasquet|author=GIANNI CLERICI|date=2007-04-22|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-09}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2007/04/30/notizie-di-sport.html?ref=search|title=NOTIZIE DI SPORT|date=2007-04-30|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-09}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2007/05/sezioni/sport/tennis-roma/finale-roma/finale-roma.html?ref=search|title=Internazionali, record di Nadal vince per la terza volta di seguito|date=2007-04-13|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-09}}&lt;/ref&gt; .

Был ябай ерҙә еңелеүе 81-матчлы еңеү серияһын тамамлай, әммә хәҙерге көнгә тиклем был донъя рекордын береһе лә яулай алмай&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2007/03/sezioni/sport/federer-perde/federer-rompe-tabu/federer-rompe-tabu.html?ref=search|title=Federer, finisce l'incubo Nadal lo svizzero vince ad Amburgo|date=2007-05-20|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-09}}&lt;/ref&gt;. Һуңынан ул Федерерҙы йәнә финалда еңеп, «Roland Garros» турнирын яулай&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2007/06/sezioni/sport/roland-garros/trionfa-nadal/trionfa-nadal.html?ref=search|title=Parigi, Nadal re del Roland Garros Federer battuto in quattro set|date=2007-06-10|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-09}}&lt;/ref&gt;.

Барселона менән Рим араһындағы турнирҙар араһында ул Мальоркала «Япмалар көрәше» тип аталған күрһәтмә матчта Федерерҙы еңә. Был матчтың үҙенсәлеге шунда, уйын яртылаш тупраҡ, яртылаш үлән майҙансыҡта үтә&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thebattleofsurfaces.com|title=The Battle of Surfaces|accessdate=2007-04-04|archiveurl=https://www.webcitation.org/6Iuiv59JX|archivedate=2013-08-16}}&lt;/ref&gt;.

Надаль икенсе йыл рәттән Лондонда Artois Championships турнирында уйнай. 2006 йылдағы һәмаҡ, сирек финалда отола&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://the.honoluluadvertiser.com/article/2007/Jun/15/br/br5410683279.html|title=Nadal falls at Queen's Club, Roddick advances to semi|date=2007-06-15|publisher=honoluluadvertiser.com|lang=en|accessdate=2013-08-10}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304193043/http://the.honoluluadvertiser.com/article/2007/Jun/15/br/br5410683279.html |date=2016-03-04 }}&lt;/ref&gt;.

Аҙаҡ ул Уимблдон турнирында алты матчта еңеп сыға. Финалда уға Роджер Федерер ҡаршы тора, Рафаэль унан биш партияла еңелә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2006/06/sezioni/sport/tennis-wimbledon/finale-uomini-2007/finale-uomini-2007.html?ref=search|title=Wimbledon, il trionfo di Federer Incoronato re per la quinta volta|author=CLAUDIA FUSANI|date=2007-07-08|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-10}}&lt;/ref&gt;. Билдәләп үтер кәрәк, 2001 йылдан был Уимблдонда беренсе биш партиялы финал була&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/6280788.stm|title=Wimbledon 2007|work=BBC Sport|first=Caroline|last=Cheese|date=7 July 2007|accessdate=13 November 2008}}&lt;/ref&gt;.

Бер айлыҡ тәнәфестән һуң Надаль Мадридта «Masters Madrilena Mutua» һәм Парижда «BNP Paribas Masters» турнирҙарында уйнай.

Был турнирҙарҙа Давид Налбандян сирек финалда һәм финалда уны ота&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7053125.stm|title=Nadal crashes to defeat in Madrid|date=2007-10-19|publisher=[[BBC Sport]]|lang=en|accessdate=2013-08-11}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2007/11/05/nalbandian-un-numero-uno-da-fine-stagione.html?ref=search|title=Nalbandian un numero uno da fine stagione|author=GIANNI CLERICI|date=2007-11-05|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-11}}&lt;/ref&gt;. Шанхайҙа Мастерстың йомғаҡлау ярымфиналында Рафаэль Роджерс Федерерҙан ике партияла еңелә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2007/11/18/lezione-federer-al-rivale-nadal-finale-con.html?ref=search|title=Lezione Federer al rivale Nadal Finale con Ferrer|date=2007-11-18|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-11}}&lt;/ref&gt;.

Йылдың икенсе яртыһында Надаль йәрәхәттәре менән көрәшә. Бынан тыш йыл аҙағында, ул 2005 йылдан алып аяғы менән яфалана һәм был проблемалар етди икән тигән имеш-мимештәр йөрөй. Надаль һәм уның матбуғат секретары был имеш-мимештәрҙе &quot;абсолют ялған&quot;тип ҡәтғи кире ҡаға&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/7117076.stm|title=Nadal plays down foot injury fear|work=BBC Sport  Tennis|first=Piers|last=Newbury|date=28 November 2007|accessdate=11 February 2009}}&lt;/ref&gt;.
; 2008 йыл
Надаль йылды Ченнаила яңы турнирҙа сығыш яһауы менән башлай, ул бында Михаил Южныйҙан финалда 6:0, 6:1 иҫәбе менән еңелә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7173888.stm|title=Nadal thrashed in Chennai final|date=2008-01-06|publisher=BBC Sport|lang=en|accessdate=2013-08-12}}&lt;/ref&gt;.

Һуңынан Рафа Австралияның Асыҡ чемпионатында ярымфиналға тиклем барып етеп, Жо-ВильфридТсонгты еңә&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2008/01/25/fenomeno-tsonga-nata-una-stella.html?ref=search|title=Fenomeno Tsonga, è nata una stella|date=GIANNI CLERICI|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-12}}&lt;/ref&gt;.

Дубайҙа 1/4 финалға етә, әммә Энди Роддиктан ҡалыша&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2008/03/07/settebello-con-russi-si-gioca-le-olimpiadi.html?ref=search|title=Settebello con i russi si gioca le Olimpiadi|date=2008-03-07|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-12}}&lt;/ref&gt;. Шулай уҡ Индиан-Уэллста Мастерстың ярымфиналына барып етеп, Новак Джоковичтан еңелә һәм Майами турнирының финалына тиклем етә, бында Рафа Николай Давыденко тарафынан ҡыйратыла&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.cadenaser.com/deportes/articulo/djokovic-doblega-nadal-via-rapida/csrcsrpor/20080322csrcsrdep_15/Tes|title=Djokovic doblega a Nadal por la vía rápida|date=2007-03-22|publisher=cadenaser.com|accessdate=2013-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7333590.stm|title=Davydenko hammers Nadal in Miami|date=2007-04-06|publisher=BBC Sport|lang=en|accessdate=2013-08-12}}&lt;/ref&gt;.

Миҙгелдең тупраҡта уйнау осоронда Надаль дүрт титулды яулай. Дүрт финалдың өсәүһендә уға Роджер Федерер ҡаршы тора. Ул Манто-Карлола Мастерста Роджерҙы 4-се тапҡыр еңеп сыға&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2008/04/28/montecarlo-sempre-nadal-per-federer-la.html?ref=search|title=A Montecarlo è sempre Nadal per Federer la solita lezione|author=GIANNI CLERICI|date=2008-04-28|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-13}}&lt;/ref&gt;.

Надаль, Федерер икенсе партияла 4:0 иҫәбе менән алда барһа ла, уны икенсе партия аҙағында еңеп сыға&lt;ref name=&quot;therivalry&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/Rivalries/Nadal-Federer-Rivalry.aspx|title=Roger &amp; Rafa: The Rivalry|date=2013-03-14|publisher=ATPtennis.com|accessdate=2013-04-11|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IuiwDXzU|archivedate=2013-08-16}}&lt;/ref&gt;. Аҙаҡ Рафаэль Барселонала Асыҡ турнирҙа дүртенсе йыл рәттән титул яулай.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2008/05/04/domani-tabellone-principale-federer-sorteggio-beffardo.html?ref=search|title=Domani tabellone principale Federer, sorteggio beffardo|author=MAURILIO RIGO|coauthors=GERALDINE SCHWARZ|date=2008-05-04|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-13}}&lt;/ref&gt;.

Бер нисә аҙнанан һуң, Федерерҙы өс партияла еңеп, Гамбург турнирында үҙенең беренсе титулын яулай&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2008/05/sezioni/sport/tennis-4/tennis-4/tennis-4.html?ref=search|title=Tennis, Jankovic vince a Roma Nadal &quot;strappa&quot; Amburgo a Federer|date=2008-05-18|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-13}}&lt;/ref&gt;.

Һуңынан ул Францияның Асыҡ чемпионатында еңеүҙәр яулай. Турнирҙарҙың бөтә партияларында отолмай уйнаған Асыҡ дәүерҙең бишенсе тенниссыһы була&lt;ref&gt;{{cite news|title=Men's Grand Slam Titles Without Losing A Set|url=http://www.iht.com/articles/ap/2008/06/09/sports/TEN-Mens-Grand-Slam-Titles-No-Lost-Sets.php|agency=Associated Press|work=International Herald Tribune. Sports|date=9 June 2008|accessdate=9 August 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202034854/http://www.iht.com/articles/ap/2008/06/09/sports/TEN-Mens-Grand-Slam-Titles-No-Lost-Sets.php|archivedate=2 December 2008|deadlink=404}}&lt;/ref&gt;.

Ул Федерерҙы финалда өс йыл рәттән еңә. Федерер үҙ карьераһы эсендә тәүге тапҡыр Надальдан 6:0 иҫәбе менән еңелә.

Был Рафаэльдың «Garros Roland» турнирында дүрт йыл рәттән еңеүе була. Был күрһәткесе буйынса ул Бьорн Борг менән тигеҙләшә&lt;ref name=&quot;RG 2008&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.repubblica.it/2008/05/sezioni/sport/tennis-4/nadal-roland4/nadal-roland4.html?ref=search|title=Nadal, la quarta volta a Parigi Umilia Federer ed eguaglia Borg|date=2008-06-08|publisher=repubblica.it|lang=it|accessdate=2013-08-13}}&lt;/ref&gt;.

Надаль Асыҡ дәүерҙә Ҙур шлем турнирын дүрт йыл рәттән яулаусы дүртенсе уйынсы була ((Борг, [[Пит Сампрас]] һәм Федерер менән бергә).

Надаль Федерер менән Уимблдон финалында, ҡаршы тороуҙарының иң көтөп алынған матчтында уйнай.&lt;ref name=&quot;wim2008pre&quot;&gt;{{Cite news|title=Federer, Nadal set for Wimbledon showdown|url=http://www.cbc.ca/sports/story/2008/07/05/wimbledon-federer-nadal.html|work=CBCSport|publisher=Canadian Broadcasting Corporation|date=5 June 2008|accessdate=11 February 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nadaledge&quot;&gt;{{Cite web|title=Nadal enters Wimbledon final with clear mental edge|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/wimbledon08/columns/story?columnist=ubha_ravi&amp;id=3473804|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IvIfUB6O|archivedate=2013-08-17|last=Ubha|first=Ravi|work=ESPN|date=2008-06-05|accessdate=2009-02-11}}&lt;/ref&gt;.

Надаль 23 -матчлы еңеү серияһын алып бара. Шулай уҡ , үләндә беренсе— Queen' ' s Club турнирын ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal outwits Djokovic at Queen's|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7455729.stm|publisher=BBC Sport|date=2008-06-15|accessdate=2013-08-16|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBUs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sport'' &lt;span id=&quot;cxmwBUs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(15&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBUs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;June 2008).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBUs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;16 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Федерер шул уҡ ваҡтта Ганнала үҙенең бишенсе рекордлы Gerry Weber Open титулын яулай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Federer lands fifth Halle title|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7455655.stm|publisher=BBC Sports|date=2013-06-15|accessdate=2013-08-16|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBVM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sports'' &lt;span id=&quot;cxmwBVM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(15&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBVM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;June 2013).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBVM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;16 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Уимблдонда улар һуңынан финалға сыға. Алдағы ике финалынан айырмалы рәүештә, аналитиктар Надаль еңәсәк тип фаразлай.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Karma on Nadal's side|url=http://sports.espn.go.com/espn/blog/index?entryID=3474615&amp;name=bodo_peter|archiveurl=https://www.webcitation.org/6IvIgMvEm|archivedate=2013-08-17|last=Peter|first=Bodo|work=ESPN|date=2008-06-05|accessdate=2009-02-11}}&lt;/ref&gt;.

Ямғыр арҡаһында Уимблдон тарихында тенниссылар иң оҙон финалды уйнай. Надаль ҡараңғыла тиерлек үҙенең бишенсе партияһын (9-7) ота.

Был Уимблдонда иң ҙур финал, хатта теннис тарихында бөйөк матч булды, тип уйын тураһында аҙаҡ күп һүҙ була&lt;ref name=&quot;asgoodasitgets&quot;&gt;{{Cite news|title=Federer-Nadal rivalry as good as it gets|url=http://www.iht.com/articles/ap/2008/07/07/sports/TEN-On-Tennis-Rafa---Roger.php|work=International Herald Tribune (Associated Press)|date=7 July 2008|accessdate=14 February 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080823030306/http://www.iht.com/articles/ap/2008/07/07/sports/TEN-On-Tennis-Rafa---Roger.php|archivedate=23 August 2008}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;greatestmatchever&quot;&gt;{{Cite news|title=The Greatest Match Ever|first=Bruce|last=Jenkins|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/07/06/SPP711KSLR.DTL|work=The San Francisco Chronicle|date=7 July 2008|accessdate=7 August 2008}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;McEnroe&quot;&gt;{{Cite news|title=Wimbledon 2008: John McEnroe hails Rafael Nadal victory as greatest final ever|first=Richard|last=Alleyne|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/wimbledon/2305019/Wimbledon-2008-John-McEnroe-hails-Rafael-Nadal-victory-as-greatest-final-ever.html|work=The Daily Telegraph|location=London|date=7 July 2008|accessdate=7 August 2008}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wertheimgreatest&quot;&gt;{{Cite news|title=Without a doubt, it's the greatest|first=Jon|last=Wertheim|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2008/writers/jon_wertheim/07/09/wertheim.mailbag/index.html|work=Sports Illustrated|publisher=Time Inc|date=9 July 2008|accessdate=4 April 2009}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130813175621/http://sportsillustrated.cnn.com/2008/writers/jon_wertheim/07/09/wertheim.mailbag/index.html |date=13 August 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Roger v Rafa – the best final ever?|author=Alistair Magowan|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/7493099.stm|work=BBC Sport|date=7 July 2008|accessdate=8 July 2008}}&lt;/ref&gt;.

Уимблдондың беренсе титулын яулағандан һуң, Надаль бер йылда Франицяның Асыҡ чемпионатында һәм Уимблдонда еңгән Асыҡ дәүерҙең өсөнсө кешеһе була.

Бындай уңышҡа 1969 йылда [[ Род Лейвер]] һәм Бьорн Борг 1978 йылдан 1980 йылға тиклем өлгәшә&lt;ref&gt;{{Cite news|title='Adesso Roger se lo sognerà anche di notte'|author=PAOLO ROSSI|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2008/07/08/adesso-roger-se-lo-sognera-anche-di.html?ref=search|publisher=repubblica.it|date=2008-07-08|accessdate=2013-08-17|language=it}}&lt;/ref&gt;. Ул шулай уҡ, Уимблдондың биш титулын бер рәттән яулап һәм үлән майҙансыҡта 65 еңеүгә өлгәшеп, Федерерҙың еңеүҙәр серияһын тамамлай.

2008 йылда Пекинда Олимпия уйындарында Надаль ярымфиналда Новак Джоковичты һәм финалда Фернандо Гонсалесты еңеп, үҙенең беренсе олимпия алтынын яулай.

Был уға рейтингтың беренсе юлынан Роджер Федерерҙы алып ташларға ярҙам итә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal takes Federer's top ranking|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7567241.stm|publisher=bbc.co.uk|date=2008-08-18|accessdate=2013-08-18|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBZ0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''bbc.co.uk'' &lt;span id=&quot;cxmwBZ0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(18&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBZ0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;August 2008).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBZ0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;18 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Надаль алтын миҙал отҡан тәүге биш уйынсының береһе була&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal wins Olympic gold over Gonzalez|url=http://tennis.com/news/news.aspx?id=142024|archiveurl=https://web.archive.org/20080818121228/tennis.com/news/news.aspx?id=142024|archivedate=2008-08-18|publisher=Tennis.com|date=2008-08-17|accessdate=2009-04-05}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090615205322/http://tennis.com/news/news.aspx?id=142024 |date=2009-06-15 }}&lt;/ref&gt;.

Аҡш-тың Асыҡ чемпионатында — Ҙур шлем турнирында тәүге тапҡыр Надаль беренсе булып сығыш яһай.

Ул өс уйын дауамында бер партияла ла отолмай, Бьорн Фауҙы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal tested in opening victory|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7581260.stm|publisher=BBC Sport|date=2008-08-26|accessdate=2013-08-19|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBbc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sport'' &lt;span id=&quot;cxmwBbc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(26&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBbc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;August 2008).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBbc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Райлер ДеХарт&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal class too much for DeHeart|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7587128.stm|publisher=BBC Sport|date=2008-08-29|accessdate=2013-08-19|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBb8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sport'' &lt;span id=&quot;cxmwBb8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(29&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBb8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;August 2008).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBb8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Виктор Троицкиҙы еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Top seed Nadal overpowers Troicki|url=http://edition.cnn.com/2008/SPORT/08/30/tennis.nadal/|publisher=cnn.com|date=2008-08-30|accessdate=2013-08-19|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBcc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''cnn.com'' &lt;span id=&quot;cxmwBcc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(30&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBcc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;August 2008).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBcc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Һуңынан дүртенсе раундта Куэрри Сэм&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Djokovic va avanti con cinque set da attore|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2008/09/03/djokovic-va-avanti-con-cinque-set-da.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2008-09-1|accessdate=2013-08-19|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBc8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBc8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(2008-09-1).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBc8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм сирек финалда Марди Фишты еңеп сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Troppo buona, dolce Venus il derby Williams a Serena|author=GIANNI CLERICI|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2008/09/05/troppo-buona-dolce-venus-il-derby-williams.html?ref=search|publisher=La repubblica|date=2008-09-05|accessdate=2013-08-19|language=it}}&lt;/ref&gt;.

Ярымфиналда ул Энди Маррейҙан отола&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Lazzaro Federer in finale uno show contro Djokovic|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2008/09/07/lazzaro-federer-in-finale-uno-show-contro.html?ref=search|publisher=La repubblica|date=2008-09-07|accessdate=2013-08-19|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBeA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''La repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBeA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBeA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBeA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Һуңыраҡ, Испания йыйылма командаһына ярымфиналда Дэвис Кубогына АҠШ йыйылма командаһын еңергә ярҙам итә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Spain knock US out of Davis Cup|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7623753.stm|publisher=BBC Sport|date=2008-09-21|accessdate=2013-08-19|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBeg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sport'' &lt;span id=&quot;cxmwBeg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(21&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBeg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;September 2008).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBeg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Мадридта Madrilena Mutua Masters турнирында, ярымфиналда Надаль Симон Жильдан ҡалыша&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Due set alla Medina Garrigues Pennetta in finale a Zurigo|url=http://www.repubblica.it/2008/10/sezioni/sport/tennis-6/pennetta-finale/pennetta-finale.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2008-10-18|accessdate=2013-08-20|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBfA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBfA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBfA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBfA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;20 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Шуға ҡарамаҫтан, уның был турнирҙа сығыш яһауы, миҙгелде рейтинг буйынса тәүге урынды биләгән беренсе испан тенниссыһы булып бөтөрөүен гарантиялай.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal clinches year-end No.1 ranking|url=http://www.rediff.com/sports/2008/oct/18rafa.htm|publisher=rediff.com|date=18 October 2008|accessdate=20 October 2008}}&lt;/ref&gt;.

24 октябрҙә Овьедо ҡалаһында Надаль тенниста ҡаҙаныштарын таныу билдәһе һымаҡ спорт премияһы менән бүләкләнә&lt;ref&gt;{{Cite web|title=2008 Prince of Asturias Award for Sports|url=http://www.fpa.es/en/awards/2008/rafael-nadal-1/|publisher=Fundación Principe de Asturias|accessdate=5 April 2010}}&lt;/ref&gt;.

Францияның BNP Paribasн турнирында сирек финалға сыға. Бында Николай Давыденко менән осраша, Надаль унан беренсе партияла 6-1 иҫәбе менән еңелә һәм тубығы ауыртыу сәбәпле уйынды дауам итеүҙән баш тарта&lt;ref&gt;{{Cite news|title=UPDATE 2-Tennis-Knee injury forces Nadal to retire in Paris|first=Julien|last=Pretot|url=http://uk.reuters.com/article/tennisNews/idUKLV49845520081031|date=31 October 2008|accessdate=5 April 2009}}&lt;/ref&gt;.

Артабанғы аҙнала, тубығына һылтанып, Шанхайҙағы Tennis Masters Cuр турнирында ҡатнашмауы тураһында иғлан итә.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal pulls out of Shanghai Masters Cup|url=http://www.france24.com/en/20081103-nadal-pulls-out-shanghai-masters-cup-tennis|publisher=france24.com|date=2008-11-03|accessdate=2013-08-20|language=fr}}(фр.)&lt;span id=&quot;cxmwBgo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''france24.com'' &lt;span id=&quot;cxmwBgo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(3&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBgo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;novembre 2008).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBgo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;20 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.10 ноябрҙә Надаль Аргентинаға ҡаршы Дэвис Кубогы финалында ҡатнашыуҙан баш тарта&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal withdraws from Masters Cup|url=http://tennis.com/news/news.aspx?id=151554.asp|publisher=Tennis.com|date=3 November 2008|accessdate=4 November 2008}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090615204253/http://tennis.com/news/news.aspx?id=151554.asp |date=15 June 2009 }}&lt;/ref&gt;.
; 2009 йыл
[[Файл:Nadal_Miami_2009_2.jpg|справа|мини|Надаль Майами ҡалаһындағы турнирҙа ]]
Рафа турнир миҙгелен Доха ҡалаһында аса. Санторо Фабрис менән матчтың икенсе түңәрәгенән һуң Надаль «Йылдың иң яҡшы уйынсыһы» тигән премия менән бүләкләнә&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal, Murray, Federer Off the Mark In 2009|url=http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2009/01/dohatuesday.aspx|publisher=ATP World Tour|date=6 January 2009|accessdate=2012-06-15}}&lt;/ref&gt;. Һөҙөмтәлә Надаль сирек финалда Гаэль Монфистан еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Monfils hands Nadal shock Doha defeat|url=http://wwos.ninemsn.com.au/article.aspx?id=716406|publisher=ninemsn.com|date=2009-01-09|accessdate=2013-08-20|language=au}}{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;.

Әммә Марк Лопес менән бергә парлы разрядта еңеп сыға, финалда Даниэль Нестор һәм Ненада Зимоничтан өҫтөн сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal makes amends with doubles title in Doha|url=http://www.hcfoo.com/2009/01/rafael-nadal-makes-amends-with-doubles.html|publisher=hcfoo.com|date=2009-01-10|accessdate=2013-08-20|language=en}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131102112313/http://www.hcfoo.com/2009/01/rafael-nadal-makes-amends-with-doubles.html |date=2013-11-02 }}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBiU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''hcfoo.com'' &lt;span id=&quot;cxmwBiU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(10&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBiU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;January 2009).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBiU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;20 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Статистик Грег Шарко билдәләүенсә, яңғыҙ разрядта уйнаған тенниссының парлы разрядта был еңеүе 1990 йылдан алып беренсе тапҡыр була&lt;ref&gt;{{Cite web|title=DEUCE Australian Open 2009 Shark Bites|url=http://www.atpworldtour.com/News/DEUCE-Tennis/DEUCE-Australian-Open-2009/Shark-Bites.aspx|last=Sharko|first=Greg|publisher=ATP World Tour|date=16 January 2009|accessdate=2012-06-15}}&lt;/ref&gt;.

Австралия Асыҡ чемпионатында Надаль беренсе биш уйында еңеү яулай. Ярымфиналда ул Вердаско Фернандо менән осраша, матч 14 сәғәт 5 минут дауам итә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=One for the record books|first=Ravi|last=Ubha|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/aus09/columns/story?columnist=ubha_ravi&amp;id=3871740|publisher=ESPN|date=30 January 2009|accessdate=2012-06-20}}&lt;/ref&gt;.

Финалда Рафаэль Роджер Федерер менән осрашып, уйынды биш партияла отоп, Australian Open турнирын яулаған беренсе испан уйынсыһы була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal re anche a Melbourne Federer cede in cinque set|url=http://www.repubblica.it/2009/01/sezioni/sport/tennis-7/nad-fed/nad-fed.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2009-02-01|accessdate=2013-08-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBjw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBjw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBjw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBjw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Надаль Джимми Коннорс, Матс Виландер һәм [[Андре Агасси]] менән бергә Ҙур шлем турнирында өс төрлө япмала уйнаған еңеүсе була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Competition Brings Out Best in Nadal|author=CHRISTOPHER CLAREY|url=https://www.nytimes.com/2009/02/03/sports/tennis/03tennis.html?_r=0|publisher=The Times|date=2009-02-02|accessdate=2013-08-21|language=en}}&lt;/ref&gt;.

Надаль Роттердам турнирында финалда өс партияла Энди Маррейҙан еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Il ginocchio tradisce Nadal ko con Murray|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2009/02/16/il-ginocchio-tradisce-nadal-ko-con-murray.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2009-02-16|accessdate=2013-08-23|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBk4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBk4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBk4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBk4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;23 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Аҙаҡ Рафаның тубығы менән проблемалары башлана&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Murray takes title to complete hat-trick over crocked Nadal|first=Simon|last=Cambers|url=http://www.guardian.co.uk/sport/2009/feb/16/tennis-andy-murray-rafael-nadal|work=The Guardian|location=UK|date=16 February 2009|accessdate=16 February 2009}}&lt;/ref&gt;. Бер аҙнанан һуң Barclays Dubai Tennis Championships турнирынан баш тарта&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Injured Nadal pulls out of Dubai|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/7895679.stm|work=BBC Sport|date=19 February 2009|accessdate=19 February 2009}}&lt;/ref&gt;.

Март айында Надаль Дэвис Кубогының донъя серияһында Испанияға Сербия йыйылма командаһынан еңелеүҙән ҡотолорға ярҙам итә.

Надаль Янко Типсаревичты һәм Новак Джоковичты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal storms to Davis Cup victory|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7930294.stm|publisher=BBC Sport|date=2009-03-07|accessdate=2013-08-24|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBmQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sport'' &lt;span id=&quot;cxmwBmQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(7&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBmQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;March 2009).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBmQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;24 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Czechs stun France in Davis Cup|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/7931193.stm|publisher=BBC Sport|date=2009-03-08|accessdate=2013-08-24|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBmw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sport'' &lt;span id=&quot;cxmwBmw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(8&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBmw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;March 2009).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBmw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;24 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Дэвис Кубогында Надальдың Джокович өҫтөнән еңеүе ун ике тапҡыр рәттән була, ә Новак менән иҫәбе 11- 4 (тупраҡта 6-0)&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal beats Djokovic to help Spain clinch win|url=http://nbcsports.msnbc.com/id/29580139/|publisher=NBC Sports|date=8 March 2009|accessdate=13 June 2010}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121011224054/http://nbcsports.msnbc.com/id/29580139/ |date=11 October 2012 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal beats Djokovic to put Spain through|first=Iain|last=Rogers|url=http://ca.reuters.com/article/sportsNews/idCATRE5270T420090308?sp=true|date=8 March 2009|accessdate=13 June 2010}}&lt;/ref&gt;.

Индиан-Уэллста Мастерста Надаль Masters 1000 серияһында үҙенең ун өсөнсө титулын яулай. Дүртенсе раундта Давид Налбандяндан өҫтөн сыға.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal Shows Why He's No. 1, and Safina Shows Why She Isn't|first=Paul|last=Oberjuerge|url=https://www.nytimes.com/2009/03/20/sports/tennis/20nadal.html|date=19 March 2009|accessdate=9 July 2010}}&lt;/ref&gt;.

Аҙаҡ Хуан Мартин дель Потро сирек финалда&lt;ref&gt;{{Cite news|title=United e Chelsea un sabato nero|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2009/03/22/united-chelsea-un-sabato-nero.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2009-03-22|accessdate=2013-08-26|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBoc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBoc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBoc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBoc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; ә ярымфиналда Энди Роддикты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Indian Wells, finale Nadal-Murray|url=http://www.repubblica.it/2009/03/sport/tennis/indian-w/indian-wells-nadal-murray/indian-wells-nadal-murray.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2009-03-22|accessdate=2013-08-26|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBo8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBo8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBo8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBo8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, ә бынан һуң финалда Маррейҙы ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal stacca Federer Serena resta regina|url=http://www.repubblica.it/2009/02/sport/tennis/classifiche/classifiche-23-marzo/classifiche-23-marzo.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2009-03-22|accessdate=2013-08-26|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBpc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBpc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBpc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBpc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Киләһе турнир Майами Мастерс була. Надаль сирек финалға сыға, бында Дель Потро менән тағы осраша, әммә был юлы унан еңелә.

Был Дель Потроның Надаль өҫтөнән беренсе еңеүе була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafa Nadal crashes out of Miami Masters after defeat to Juan Martin del Potro|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/rafaelnadal/5097972/Rafa-Nadal-crashes-out-of-Miami-Masters-after-defeat-to-Juan-Martin-del-Potro.html|publisher=The Telegraph|date=2009-04-03|accessdate=2013-08-28|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBp8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''The Telegraph'' &lt;span id=&quot;cxmwBp8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(3&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBp8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2009).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBp8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Тупраҡ миҙгелен Надаль Монте-Карлола башлай, бында ул бишенсе тапҡыр рекорд ҡуя&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal seals fifth Monte Carlo win|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8007021.stm|work=BBC Sport|date=19 April 2009|accessdate=20 April 2009}}&lt;/ref&gt;. Ул финалда Джоковичты еңә. Надаль биш йыл рәттән беренсе теннссиы булып ATP Master Series турнирын яулай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Amstel Gold Race la spunta Ivanov|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2009/04/20/amstel-gold-race-la-spunta-ivanov.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2009-04-20|accessdate=2013-08-29|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBq0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBq0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBq0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBq0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;29 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Надаль Барселонала ATP 500 турнирында еңеү яулай. Финалда Давид Феррерҙы еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal storms to Barcelona victory|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8019528.stm|work=BBC Sport|date=26 April 2009|accessdate=26 April 2009}}&lt;/ref&gt;. Рим ҡалаһында Надаль Мастерста финалға сыға, Новак Джоковичты еңә һәм сербҡа ҡаршы сығып һөҙөмтәләрен яҡшырта, шәхси осрашыуҙар иҫәбе 13-4 (тупраҡта 8-0)&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal regains Rome Masters title|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8031729.stm|work=BBC Sport|date=3 May 2009|accessdate=6 May 2009}}&lt;/ref&gt;. Ул Римдә дүрт титул яулаусы беренсе уйынсы була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=La quarta volta di Rafael Nadal Suo il titolo agli Internazional di Roma|url=http://www.repubblica.it/2009/04/sport/tennis/internazionali-ita/nadal-4a-a-roma/nadal-4a-a-roma.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2009-05-03|accessdate=2013-08-29|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBsE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBsE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBsE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBsE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;29 август 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Ике тупраҡтағы еңгән турнирынан һуң, ул Madrid Open турнирында уйнай. Рафа финалға барып етә, унда Роджер Федерерҙан еңелә.

Был Надальдың 2007 йылдан алып Роджерҙан беренсе еңелеүе була, ул саҡта унан Masters Cup турнирында отолғайны&lt;ref&gt;{{Cite web|title=First title of year gives boost to Federer|url=http://www.tennis.com/news/news.aspx?id=173768|author=AP|publisher=Tennis.com|accessdate=2009-05-19}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090521114118/http://www.tennis.com/news/news.aspx?id=173768 |date=2009-05-21 }}&lt;/ref&gt;.

19 майҙа Надаль Лондонда үтәсәк йомғаҡлау турнирына квалификациялана&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal seals spot for ATP season finale in London|first=Martyn|last=Herman|url=http://ca.reuters.com/article/sportsNews/idCATRE54I3JX20090519|date=19 May 2009|accessdate=13 June 2010}}&lt;/ref&gt;.

Францияла Асыҡ чемпионатында өсөнсө раундта Ллейтон Хьитты еңеп, Надаль 31 уйында бер рәттән еңеү яулап, рекорд ҡуя. Алдағы раундта ул Робин Содерлингтан отола. Был уның «Roland Garros» майҙансығында тәүге еңелеүе була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Clamoroso al Roland Garros Nadal non passa gli ottavi|url=http://www.repubblica.it/2009/05/sport/tennis/roland-garros-2009/nadal-out/nadal-out.html?ref=search|publisher=la repubblica|accessdate=2013-09-01}}&lt;/ref&gt;.

Бынан һуң ул AEGON. Championships турнирында уйнай. Был турнирҙа уның тубығының ауыртыуы көсәйә&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Rafael Nadal has problems in both knees, will try to rehab in time for Wimbledon – ESPN|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/news/story?id=4245078|publisher=ESPN|date=9 June 2009|accessdate=6 June 2010}}&lt;/ref&gt;. 19 июндә Уимблдон турнирында ҡатнашыуҙан баш тарта&lt;ref name=&quot;news.bbc.co.uk&quot;&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/8085394.stm|publisher=BBC News|title=Champion Nadal out of Wimbledon|date=19 June 2009|accessdate=22 May 2010}}&lt;/ref&gt;.

Тәүге тапҡыр 2001 йылдан алып ул артабанғы турнирҙа ҡатнашыуынан баш тарта. Федерер титул яулай һәм Надаль рейтингта 2-се урынға төшә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=E il mio ciclo non è ancora finito|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2009/07/06/il-mio-ciclo-non-ancora-finito.html?ref=search|publisher=la repubblica|accessdate=2013-09-01}}&lt;/ref&gt;. Һуңыраҡ Надаль Дэвис Кубогында ҡатнашыуҙан баш тартыуы тураһында иғлан итә.

4 августа ул Монреальда Rogers Cup турнирында уйнарға ҡарар итә.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Rafael Nadal returns to tennis at Montreal Masters|url=http://www.gototennisblog.com/2009/08/04/rafael-nadal-on-his-return-to-montreal-roger-federer-and-davis-cup/|work=GOTOTENNIS|date=4 August 2009|accessdate=5 August 2009}}&lt;/ref&gt;. Сирек финалда Хуан Мартин дель Потронан еңелә.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal Suffers Montreal Setback|url=http://www.sportinglife.com/tennis/news/story_get.cgi?STORY_NAME=tennis/09/08/15/manual_073518.html|archiveurl=https://web.archive.org/20120118065911/www.sportinglife.com/tennis/news/story_get.cgi?STORY_NAME=tennis/09/08/15/manual_073518.html|archivedate=18 January 2012|work=Sporting Life (British newspaper)|date=15 August 2009|accessdate=15 August 2009}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120118065911/http://www.sportinglife.com/tennis/news/story_get.cgi?STORY_NAME=tennis%2F09%2F08%2F15%2Fmanual_073518.html |date=18 January 2012 }}&lt;/ref&gt;. Шуның өсөн уның рейтингы 3-сө урынға төшә.

Аҡш-тың Асыҡ чемпионатының сирек финалында Фернанда Гонсалесты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal finishes Gonzalez with ease|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/8249729.stm|work=BBC Sport|date=12 September 2009|accessdate=13 September 2009}}&lt;/ref&gt;. Былтырғы АҠШ-тың Асыҡ чемпионатындағы сығышындағы һымаҡ, ул ярымфиналда буласаҡ чемпион Хуан Мартин Дель Потроға барып юлыға. Был осрашыуҙа ул унан еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Del Potro thrashes Nadal in semis|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/8253542.stm|work=BBC Sport|date=13 September 2009|accessdate=13 September 2009}}&lt;/ref&gt;. Еңелеүгә ҡарамаҫтан, ул рейтинг буйынса Энди Маррейҙы үтеп китеп, икенсе була&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Tennis: Nadal knees hold up as he regains No. 2 spot with victory|url=http://edinburghnews.scotsman.com/tennis/Tennis-Nadal-knees-hold-up.5629994.jp|work=The Edinburgh Paper|date=9 September 2009|accessdate=13 September 2009}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110615114206/http://edinburghnews.scotsman.com/tennis/Tennis-Nadal-knees-hold-up.5629994.jp |date=15 June 2011 }}&lt;/ref&gt;.

Йомғаҡлау чемпионатында Надаль бөтә осрашыуҙарҙа ла еңелә.Ул Джокович, Давыденко һәм Содерлинг менән уйнай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Da Fenomeno a Fantasma la misteriosa caduta di Nadal|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2009/11/24/da-fenomeno-fantasma-la-misteriosa-caduta-di.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2009-11-24|accessdate=2013-09-02|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBxY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBxY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBxY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBxY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;2 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nikolay Davydenko wins to knock out Rafael Nadal|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8379873.stm|publisher=BBC Sport|date=2009-11-25|accessdate=2013-09-02|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBx4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sport'' &lt;span id=&quot;cxmwBx4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(25&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBx4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;November 2009).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBx4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;2 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Декабрь айында Рафа Дэвис Кубогында Испания йыйылма командаһы өсөн уйнай. Тәүҙә ул Томаш Бердыхты ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal strikes first blood for Spain against Tomas Berdych in Davis Cup|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/rafaelnadal/6730761/Rafael-Nadal-strikes-first-blood-for-Spain-against-Tomas-Berdych-in-Davis-Cup.html|publisher=The Telegraph|accessdate=2013-09-03|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwByY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''The Telegraph''&lt;span id=&quot;cxmwByY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;.&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwByY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;3 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Бынан һуң ул Ян Хайекты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal Leads Spain to Fourth Davis Cup Title|author=Sean Randall|url=http://www.tennis-x.com/xblog/2009-12-06/2755.php|publisher=Tennis X|date=2009-12-09|accessdate=2013-09-03|language=en}}&lt;/ref&gt;. Был Надальдың Дэвис Кубогында 14-се (тупраҡта13-сө) еңеүе була

Надаль йылды рейтингта биш йыл эсендә дүртенсе тапҡыр 2-се урында тороп тамамлай. Надаль туғыҙ йыл дауамында партияла 6-0 иҫәбе менән еңгән уйынсы булараҡ, «Алтын баранка» наградаһына лайыҡ була.
; 2010 йыл
[[Файл:Rafael_Nadal_Japan_Open_Tennis_2010-10-3.jpg|справа|мини|Надаль Токиола турнирҙа.]]
Надаль йылды Абу-Дабила Capitala World Tennis Championship турнирында башлай. Ул ярымфиналға тиклем барып етә, Давид Фереррҙы еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal wins Capitala World Tennis Championship|url=http://www.geo.tv/1-3-2010/56122.htm|publisher=geo.tv|date=2010-01-03|accessdate=2013-09-08|language=en}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924021533/http://www.geo.tv/1-3-2010/56122.htm |date=2015-09-24 }}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwBzY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''geo.tv'' &lt;span id=&quot;cxmwBzY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(3&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwBzY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;January 2010).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBzY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;8 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Финалда Робин Содерлингтан өҫтөн сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Schumi, solo 4 test prima del mondiale|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2010/01/03/schumi-solo-test-prima-del-mondiale.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-01-03|accessdate=2013-09-08|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwBz4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwBz4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwBz4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwBz4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;8 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal wins Abu Dhabi exhibition title|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8437851.stm|work=BBC Sport|date=2 January 2010|accessdate=4 January 2010}}&lt;/ref&gt;.

Australian Open турниры алдынан Доха ҡалаһында ATP 250 турнирында уйнай, финалда Николай Давыденконан еңелә&lt;ref name=&quot;bbcqatar&quot;&gt;{{Cite news|title=Davydenko shocks Nadal in final|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8450315.stm|work=The British Broadcasting Corporation|date=9 January 2010|accessdate=9 January 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Riaperto caso Bani venerdì l' audizione|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2010/01/10/riaperto-caso-bani-venerdi-audizione.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-01-10|accessdate=2013-09-08|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwB1I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwB1I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwB1I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwB1I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;8 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

Австралия Асыҡ чемпионатында Надаль Лучак Петерҙы, Лукаш Лацконы, Филипп Кольшрайберҙы һәм Иво Карловичты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Champion Nadal reaches round four|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/8474055.stm|publisher=BBC News|date=22 January 2010|accessdate=22 May 2010}}&lt;/ref&gt;.

Сирек финалда Энди Маррейҙан еңелә. Был еңелеүенән һуң уның тубыҡтары яңынан ауырта башлай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Murray through after Nadal injury|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/8478297.stm|publisher=BBC News|date=26 January 2010|accessdate=22 May 2010}}&lt;/ref&gt; . Табиптар уға ике аҙна ял итергә ҡуша.

Индиан-Уэллста BNP Paribas турнирында Надаль яңғыҙ разрядта ярымфиналға тиклем барып етә. Буласаҡ чемпион Иван Любичич уны өс партияла еңеп сыға&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ljubicic Shows Heart In Semi-Final Win Over Nadal|url=http://www.bnpparibasopen.org/News/Tennis/2010/Tournament/ATP-Saturday2-Ljubicic-Shows-Fight-In-SF-Comeback.aspx|publisher=BNP Paribas Open|date=20 March 2010|accessdate=6 June 2010}}&lt;/ref&gt;.

Ләкин Надаль һәм Марк Лопес, Даниэль Несторҙы һәм Ненад Зимоничты еңеп, парлы титулды яулайҙар&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Lopez/Nadal Upset Top Seeds To Take Doubles Title|url=http://www.bnpparibasopen.org/News/Tennis/2010/Tournament/ATP-Saturday2-Nadal-Lopez-Take-Doubles-Title.aspx|publisher=BNP Paribas Open|date=20 March 2010|accessdate=6 June 2010}}&lt;/ref&gt;. Бының арҡаһында ул 175 -кә юғары күтәрелеп рейтингта 66-сы урынды биләй&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Emirates ATP Doubles Ranking on 22.03.2010|url=http://www.atpworldtour.com/Rankings/Doubles.aspx?d=22.03.2010&amp;r=1&amp;c=#|publisher=Atpworldtour.com|accessdate=6 April 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Tennis – ATP World Tour – Tennis Players – Rafael Nadal|url=http://www.atpworldtour.com/en/players/rafael-nadal/n409/overview|publisher=ATP World Tour|accessdate=6 June 2010}}&lt;/ref&gt;.

Бынан һуң ул Sony Ericsson Open турнирының ярымфиналына тиклем барып етә, әммә Энди Роддиктан өс партияла еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Roddick edges Nadal in three sets|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/news/story?id=5050939|publisher=ESPN News|date=3 April 2010|accessdate=5 April 2010}}&lt;/ref&gt;. Надаль Давид Феррерҙы ярымфиналда еңеп, Монакола «Monte-Carlo Rolex Masters» турнирында финалға сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Schiavone travolgente Sua la finale azzurra|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/04/17/news/nadal_montecarlo-3416476/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-04-17|accessdate=2013-09-13|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwB38&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwB38&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwB38&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwB38&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;13 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Дохалағы турнирҙан һуң Надальдың йыл башынан беренсе финалы була. Финалда ике партияла ватандашы Фернандо Вердасконан өҫтөн сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal, e sono sei Trionfo a Montecarlo|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/04/18/news/nadal_sesta_volta_montecarlo-3435488/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-04-18|accessdate=2013-09-13|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwB4c&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwB4c&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwB4c&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwB4c&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;13 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Ул бөтә биш уйындың 14 геймында еңелә.

Был еңеүе иҫәбенә Надаль Асыҡ дәүерҙең бер турнирын алты йыл рәттән еңгән беренсе уйынсы була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Unstoppable Nadal Captures Sixth Straight Title|url=http://www.monte-carlorolexmasters.com/News/Tennis/2010/Tournament/Sunday-Singles-Final.aspx|work=James Buddell|publisher=ATP World Tour|date=18 April 2010|accessdate=18 April 2010}}&lt;/ref&gt;.

Үткән йылдарҙан айырмалы рәүештә, Надаль Барселоналағы турнирҙы үткәреп ебәрергә ҡарар итә һәм Internazionali BNL d' Italia турнирында уйнай.

Ул Филипп Кольшрайберҙы, Виктор Ханесканы һәм Станислас Вавринканы еңә. Ярымфиналда ул Роджер Федерерҙы еңгән Эрнест Гулбис менән алыша. Надаль уны ота. Һуңынан ватандашы Давид Феррерҙы еңеп сығып, Мастерстағы еңеүҙәре буйынса Андре Агассиға тиңләшә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=&quot;Bello tornare al successo qui&quot;|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/05/02/news/bello_tornare_al_successo_qui-3773968/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-05-02|accessdate=2013-09-13|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwB7U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwB7U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwB7U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwB7U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;13 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

Надаль&quot;Madrileña Mutua Madrid Open уйнап, 2009 йылда финалға сыға. Икенсе турҙа Александр Долгополовты ике партияла еңә. Аҙаҡ Джон Изнер менән уйнай. уны ике партияла еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal descubre a un nuevo talento|url=http://www.elmundo.es/elmundodeporte/2010/05/12/tenis/1273673946.html|publisher=El Mundo|date=2010-05-12|accessdate=2013-09-14|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwB6U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''El Mundo'' &lt;span id=&quot;cxmwB6U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwB6U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwB6U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;14 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

Гаэль Монфисты һәм ватандашы Николас Альмагроны сирек финалда еңә.Ошонан һуң Рафаэль финалда Роджер Федерерҙы ҡыйрата. Еңеү уға Masters 1000 серияһының 18-се титулын бирә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal, che tris vincente Federer ko a Madrid|first=Джанлука|last=Строччи|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/05/16/news/nadal_batte_federer-4119498/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-05-16|accessdate=2013-09-14|language=it}}&lt;/ref&gt;.

Францияның асыҡ чемпионатында күп эксперттар Надаль-Федерер финалын көтә. Шуға ҡарамаҫтан, был мөмкин булмай, сөнки Робин Седерлинг сирек финалда Федерерҙы еңеп сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soderling Stuns Federer For Semi-final Berth; Battle For No. 1 Intensifies|url=http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/05/Roland-Garros/Roland-Garros-Tuesday2-Soderling-Stuns-Federer.aspx|work=James Buddell|publisher=ATP World Tour|date=1 June 2010|accessdate=6 June 2010|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwB8c&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''James Buddell''&lt;span id=&quot;cxmwB8c&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''ATP World Tour'' &lt;span id=&quot;cxmwB8c&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(1 June 2010).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwB8c&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 июнь 2010 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Надаль финалға сыға һәм Седерлингты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Parigi, trionfo Nadal E' di nuovo il numero uno|first=Марк|last=Ходкинсон|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/06/06/news/tennis_trionfo_nadal-4620988/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-06-06|accessdate=2013-09-18|language=en}}&lt;/ref&gt;.

Был еңеү Надальға Ҙур шлемдың етенсе турнирына юл аса, һәм уға Джон Макинройҙы, Джон Ньюкомбаны, Матс Виландерҙы ҡыуып етеп, күрһәткестәр буйынса донъяла № 1 позицияһын яуларға мөмкинлек бирә.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal Sets Up Soderling Re-Match; Bidding For Fifth Title &amp; Return To No. 1|url=http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/05/Roland-Garros/Roland-Garros-Friday-2-Nadal-Eyes-Fifth-Title.aspx|work=James Buddell|publisher=ATP World Tour|date=4 June 2010|accessdate=6 June 2010|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwB9k&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''James Buddell''&lt;span id=&quot;cxmwB9k&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''ATP World Tour'' &lt;span id=&quot;cxmwB9k&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(4 June 2010).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwB9k&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 июнь 2010 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal Reclaims No. 1 Ranking With Fifth Roland Garros Title|first=Джанлука|last=Строччи|url=http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/05/Roland-Garros/Roland-Garros-Final-Nadal-Wins-Fifth-Title.aspx|work=ATP Staff|publisher=ATP World Tour|date=6 June 2010|accessdate=6 June 2010|language=it}}&lt;/ref&gt;.

Рафа «Мастерстың» өс турнирын тупраҡта яулаусы һәм бер миҙгелдә Францияның Асыҡ чемпионатында еңеүсе беренсе тенниссы.

Шулай уҡ, ул Лондондағы ATP World Tour Finals турнирында урынды алдан алып ҡуйған һәм алты йыл эсендә биш Францияның Асыҡ чемпионатын яулаусы беренсе уйынсы.

Июнь айында Надаль AEGON Championship турнирында уйнай, ул быны 2008 йылда еңгәйне. Был турнирҙа ул парлы һәм яңғыҙ разрядта уйнағайны.

Иң көслө сығыш яһаусы булараҡ, Рафаэль беренсе раундты ҡалдыра. Икенсе турҙа ул Маркос Даниэльды еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal &amp; Novak Djokovic advance at Queen's Club|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8730555.stm|publisher=BBC Sport|date=2010-06-09|accessdate=2013-09-21|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwCAU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC Sport'' &lt;span id=&quot;cxmwCAU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(9&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwCAU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;June 2010).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCAU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Өсөнсө раундта Үзбәкстандан Денис Истоминды еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Djokovic &amp; Roddick exit Queen's|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8733526.stm|work=James Buddell|publisher=BBC Sport|date=2010-06-10|accessdate=2013-09-21}}&lt;/ref&gt;. Әммә сирек финалда ватандашы Фелисиано Лопестан еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Ecatombe al Queen's Nadal e Murray ko|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/06/11/news/nadal_fuori_al_queens-4765068/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-06-11|accessdate=2013-09-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwB_E&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwB_E&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwB_E&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwB_E&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Уимблдонда Надаль Нисикори Кэй һәм Робин Хаазены еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Pennetta non sbaglia Bene Seppi e Fognini|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/06/22/news/wimbledon_seconda_giornata_pennetta-5055856/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-06-22|accessdate=2013-09-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCB0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCB0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCB0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCB0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Pennetta al terzo turno nel giorno di Elisabetta|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/06/24/news/pennetta_secondo_turno-5120011/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-06-24|accessdate=2013-09-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCCU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCCU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCCU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCCU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Өсөнсө раундта Филипп Пецшнерҙы ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Arrivederci Wimbledon Italiani tutti fuori|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/06/26/news/wimbledon_pennetta_fognini_errani-5177539/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-06-26|accessdate=2013-09-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCC0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCC0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCC0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCC0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Уйын барышында Надаль тренеры Тони Надальдан күрһәтмәләр алып торғаны өсөн ике тапҡыр иҫкәртелә, һөҙөмтәлә уға 2000 доллар штраф һалына.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal fined for receiving coaching|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/wimbledon10/news/story?id=5337651|publisher=ESPN|date=28 June 2010|accessdate=15 June 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Wimbledon 2010: Rafael Nadal v Tomáš Berdych – as it happened|first=Xan|last=Brooks|url=http://www.guardian.co.uk/sport/2010/jul/04/wimbledon-2010-rafael-nadal-tomas-berdych|work=The Guardian|location=London|date=4 July 2010|accessdate=6 June 2010|quote=During the final match at Wimbledon 2010 between Nadal and Tomáš Berdych, someone, allegedly Toni Nadal, yelled &quot;I love you, Rafa!&quot;}}&lt;/ref&gt;.

Франциянан Поль Анри Матьены, ә сирек финалда Швециянан Робин Седерлингты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Federer, tutto facile Roddick inciampa|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/06/28/news/wimbledon_federer_williams-5221505/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-06-28|accessdate=2013-09-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCB0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCB0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCB0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCB0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Federer sconfitto Il re è caduto|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/06/30/news/quarti_maschili_wimbledon_federer-5280005/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-06-30|accessdate=2013-09-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCCU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCCU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCCU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCCU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Энди Маррейҙы еңеп, Уимблдондың дүртенсе финалына етә.

Томаш Бердыхты өс партияла еңеп, Надаль 2010 йылда титул яулай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Berdych-Nadal Che sfida in finale|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/07/02/news/berdych_in_finale-5336900/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-07-03|accessdate=2013-09-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCC0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCC0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCC0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCC0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal vince facile Trionfo a Wimbledon|author=Паоло Росси|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/07/04/news/wimbledon_finale_vince_nadal-5384894/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-07-04|accessdate=2013-09-23}}&lt;/ref&gt;. Был Надальдың Уимблдонда икенсе титулы һәм карьераһындағы Ҙур шлемдың һигеҙенсе турниры була&lt;ref name=&quot;BBC-8784861&quot;&gt;{{Cite news|title=Tennis – Wimbledon 2010: Rafael Nadal beats Berdych in final|first=Piers|last=Newbery|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8784861.stm|publisher=BBC|date=4 July 2010|accessdate=4 July 2010|language=it}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Tennis News: Nadal is Champion Again!|url=http://thetennistimes.com/rafael-nadal-2010-wimbledon-champion/|work=The Tennis Times|publisher=la repubblica|date=22 January 2010|accessdate=22 May 2010|language=it}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100707023650/http://thetennistimes.com/rafael-nadal-2010-wimbledon-champion/ |date=7 July 2010 }}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCEs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''The Tennis Times''&lt;span id=&quot;cxmwCEs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCEs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(22 January 2010).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCEs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;22 май 2010 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Надаль Rogers Cup турнирының ярымфиналына сыға. уның менән бер рәттән Джокович Новак, Роджер Федерер һәм Энди Маррей ҙа сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal rallies to reach Rogers Cup semifinal|url=http://www.tennistalk.com/en/match_report/Rogers_Cup/2010/Rafael_Nadal_-_Philipp_Kohlschreiber|work=Tennis Talk|date=14 August 2010|accessdate=14 August 2010}}&lt;/ref&gt; Маррей Надальды ярымфиналда еңә, ул Рафаэльды 2010 йылда ике тапҡыр еңгән берҙән-бер уйынсы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Murray upsets Nadal in Rogers Cup semifinal|url=http://www.cbssports.com/tennis/story/13761191/murray-upsets-nadal-in-rogers-cup-semifinal|work=CBS Sports|date=14 August 2010|accessdate=14 August 2010}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110911171111/http://www.cbssports.com/tennis/story/13761191/murray-upsets-nadal-in-rogers-cup-semifinal |date=11 September 2011 }}&lt;/ref&gt;.

Надаль, шулай уҡ, парлы разрядта Джокович менән ярыша&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal and Djokovic to play double together|url=http://news.tennisty.com/tennis-players-updates/nadal-and-djokovic-to-play-double-together/|publisher=News.tennisty.com|accessdate=11 December 2010}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110716210527/http://news.tennisty.com/tennis-players-updates/nadal-and-djokovic-to-play-double-together/ |date=16 July 2011 }}&lt;/ref&gt;. Шуға ҡарамаҫтан, тәүге раундта Надаль менән Джокович канадалылар Милош Раонич һәм Поспишило Вашектан отола&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal-Djokovic subito ko in doppio a Toronto|first=Джанлука|last=Строччи|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/08/10/news/nadal-djokovic_subito_ko_in_doppio_a_toronto-6198350/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-08-10|accessdate=2013-09-28|language=it}}&lt;/ref&gt;. Надаль Цинцинаттила Мастерста 2006 йылда Австралияның Асыҡ чемпионатында сирек финалда Маркос Багдатистан еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Federer-Fish è la finale Del Potro, no Us Open|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/08/22/news/feder_fish_finale_cincinnati-6428990/?ref=search|work=Sport|publisher=la repubblica|date=2010-08-22|accessdate=2013-09-28|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCJg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Sport''&lt;span id=&quot;cxmwCJg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCJg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCJg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCJg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Аҡш-тың Асыҡ чемпионатында Надаль өс йыл эсендә ике тапҡыр тәүге сығыш яһаусы була. Унда бер партияла ла еңелмәй, Теймураз Габашвилины&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal senza soffrire Djokovic si salva|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/09/01/news/nadal-6673207/?ref=search|work=Sport|publisher=la repubblica|date=2010-09-01|accessdate=2013-09-28|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCKE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Sport''&lt;span id=&quot;cxmwCKE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCKE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCKE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCKE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Истомин Денисты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Schiavone agli ottavi Errani e Pennetta, stop|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/09/04/news/schiavone_avanti_pennetta_errani_ko-6753668/?ref=search|work=Sport|publisher=la repubblica|date=2010-09-04|accessdate=2013-09-28|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCKo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Sport''&lt;span id=&quot;cxmwCKo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCKo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCKo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCKo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Симон Жильды&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Us Open, Fuori Murray avanzano Nadal e la Williams|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/09/06/news/open_usa-6795351/?ref=search|work=Sport|publisher=la repubblica|date=2010-09-06|accessdate=2013-09-28|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCLM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Sport''&lt;span id=&quot;cxmwCLM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCLM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCLM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCLM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Фелисиано Лопесты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Schiavone, che peccato In semifinale va Venus|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/09/08/news/schiavone_eliminata_quarti-6854832/?ref=search|work=Sport|publisher=la repubblica|date=2010-09-08|accessdate=2013-09-28|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCLw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Sport''&lt;span id=&quot;cxmwCLw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCLw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCLw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCLw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Фернандо Вердасконы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal fa suo il derby In semifinale Youzhny|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/09/10/news/nadal_in_semifinale-6931737/?ref=search|work=Sport|publisher=la repubblica|date=2010-09-10|accessdate=2013-09-28|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCMU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Sport''&lt;span id=&quot;cxmwCMU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCMU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCMU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCMU&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Михаил Южныйҙы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal sfata il tabù Finale con Djokovic|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/09/11/news/nadal_prima_finale-6983861/?ref=search|work=Sport|publisher=la repubblica|date=2010-09-11|accessdate=2013-09-28|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCM4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Sport''&lt;span id=&quot;cxmwCM4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCM4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCM4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCM4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 сентябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; еңә.

АҠШ-тың Асыҡ чемпионатында беренсе финалға етә, бөтә дүрт Шлемдың финалына етеп, Асыҡ дәүерҙең һигеҙенсе кешеһе була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal e il tabù da sfatare ''Ma il migliore resta Roger''|first=Паоло|last=Росси|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/09/12/news/intervista_nadal_us_open-6988892/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-09-12|accessdate=2013-09-28|language=it}}&lt;/ref&gt;. Был еңеү арҡаһында ул «Карьера шлемына» лайыҡ була

2010 йылда Бангкокта PTT Thailand Open турнирында азия турнеһын башлай. Бында ватандашы Гильермо Гарсие-Лопестан еңелә һәм ярымфиналға барып етә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Riscatto Torino Siena è in fuga|first=Паоло|last=Росси|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2010/10/03/riscatto-torino-siena-in-fuga.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-10-03|accessdate=2013-10-01|language=it}}&lt;/ref&gt;.

Токиола Tennis Championships турнирында Хиральдо Сантьягоны&lt;ref&gt;Карьерного шлема&lt;/ref&gt;, Милош Раоничты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Schiavone al Masters Wozniacki nuova regina|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/10/07/news/schiavone_qualificata_per_masters-7817063/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-10-07|accessdate=2013-10-01|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCPI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCPI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCPI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCPI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;1 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Дмитрий Турсуновты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Schiavone, stop a Pechino Serena Williams ritorna|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/10/08/news/schiavone_stop_a_pechino_serena_williams_ritorna-7849658/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-10-08|accessdate=2013-10-01|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCPo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCPo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCPo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCPo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;1 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; еңә.

Ярымфиналда Виктор Троицкиҙан&lt;ref&gt;{{Cite news|title=A Tokyo Nadal-Monfils Wozniacki inarrestabile|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/10/09/news/a_tokyo_nadal-monfils_wozniacki_inarrestabile-7889012/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-10-09|accessdate=2013-10-01|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCQI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCQI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCQI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCQI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;1 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; өҫтөн сыға, ә финалда Монфис Гаэльды еңә. Был уның миҙгелдә етенсе титулы була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Finale senza storia Nadal vince a Tokyo|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/10/10/news/nadal_vince_torneo_tokyo-7915316/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-10-10|accessdate=2013-10-01|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCQo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCQo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCQo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCQo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;1 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Надаль Shanghai Rolex Masters турнирында өсөнсө раундта Юрген Мельцерҙан отола. 5 ноябрҙә Рафа Парижда Мастерста, тубығы ауыртыу сәбәпле, уйнауҙан баш тартыуы тураһында иғлан итә.

2010 йылдың 21 ноябрендә Лондонда Надальға Stefan Edberg Sportsmanship Award премияһын тапшыралар.

Лондонда ATP World Tour Finals турнирында беренсе матчта Надаль Роддикты, икенсе матчта Джоковичты&lt;ref&gt;{{Cite web|title=ATP World Tour Finals: Rafael Nadal defeats Andy Roddick in nervy encounter at London's O² Arena|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/atptour/8152867/ATP-World-Tour-Finals-Rafael-Nadal-defeats-Andy-Roddick-in-nervy-encounter-at-Londons-O-Arena.html|accessdate=22 November 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal, è quasi fatta Berdych vince e spera|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/11/24/news/berdych_batte_roddick-9461977/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-11-24|accessdate=2013-10-06|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCSg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCSg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCSg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCSg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм өсөнсө уйында Бердыхты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal e Djokovic semifinale Masters|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/11/26/news/masters_nadal_semifinale-9538567/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-11-26|accessdate=2013-10-06|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCTA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCTA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCTA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCTA&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; . Карьераһында өсөнсө тапҡыр ярымфиналға сыға.

Был төркөм этапта беренсе тапҡыр ул өс уйында еңә. Ярымфиналда ул Энди Маррейҙан өҫтөн сыға һәм карьераһында беренсе тапҡыр был турнирҙа финалға етә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Masters, una questione fra Nadal e Federer|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/11/27/news/masters_londra_semifinali-9581931/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-011-27|accessdate=2013-10-06|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCTg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCTg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(2010-011-27).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCTg&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Финалда Федерер Надальды еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Cinquina di Federer al Masters|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2010/11/28/news/federer-9618811/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-11-28|accessdate=2013-10-06|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCOI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCOI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCOI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCOI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Надаль матчтан һуң былай тип белдерә: «Роджер, ахыры, , донъяла иң яҡшы уйынсы. Мин тырыштым,әммә Роджер миңә ҡарағанда яҡшыраҡ булды»&lt;ref&gt;{{Cite news|title=ATP World Tour Finals: Roger Federer hails 'extra special' victory over Rafael Nadal|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/rogerfederer/8167128/ATP-World-Tour-Finals-Roger-Federer-hails-extra-special-victory-over-Rafael-Nadal.html|publisher=The Telegraph|date=2010-10-05|accessdate=11 December 2010|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCOo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''The Telegraph'' &lt;span id=&quot;cxmwCOo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCOo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCOo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;11 декабрь 2010 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.
; 2011 йыл
Надаль йылды Абу-Дабиҙа Capitala World Tennis Championship күрһәтмә турнирҙа башлай. Ярымфиналда ул Томаш Бердыхты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal and Federer to meet in Abu Dhabi Final|url=http://tennisconnected.com/home/2010/12/31/nadal-and-federer-to-meet-in-abu-dhabi-final/|publisher=Tennis Connected|date=2010-12-31|accessdate=2013-10-20|language=it}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130321132547/http://tennisconnected.com/home/2010/12/31/nadal-and-federer-to-meet-in-abu-dhabi-final/ |date=2013-03-21 }}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCQI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Tennis Connected'' &lt;span id=&quot;cxmwCQI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCQI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCQI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;20 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Финалда Надаль Роджер Федерерҙы еңеп сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal inizia bene Federer subito ko|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/01/01/news/nadal_inizia_bene-1076
5069/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-01-01|accessdate=2013-10-20|language=it}}&lt;/ref&gt;.

Дохала Qatar ExxonMobil Open турнирында Надаль Кароль Бәкты,&lt;ref&gt;{{Тәржемәһеҙ|Stefan Edberg Sportsmanship Award}}&lt;/ref&gt;, Лукаш Лацконы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Federer &amp; Nadal through to Qatar Open quarter-finals|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/9341798.stm|publisher=BBC|date=2011-01-05|accessdate=2013-10-28}}&lt;/ref&gt; һәм Эрнест Гулбисты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal through to Qatar Open semi-finals|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/9346275.stm|publisher=BBC|date=2011-01-06|accessdate=2013-10-28|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwCWw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC'' &lt;span id=&quot;cxmwCWw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(6&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwCWw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;January 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCWw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Николай Давыденко унан киләһе раундта еңелә.&lt;ref name=&quot;La repubblica&quot;&gt;{{Cite news|title=Doha, Nadal si arrende Sorpresa Davydenko|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/01/07/news/torneo_doha_nadal_federer-10956237/?ref=search|publisher=La repubblica|date=2011-01-07|accessdate=2013-10-28|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCXQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''La repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCXQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCXQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCXQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;28 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Рафа Марк Лопес менән бергә, Даниеле Браччиале и Андреас Сеппины еңеп, парлы разрядта титул яулай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Lopez-Nadal Clinch Doha Crown|url=www.atpworldtour.com/News/Tennis/2011/01/1/Doubles-Friday-Lopez-Nadal-Win-Doha-Title.aspx|publisher=ATP World Tour|date=2011-01-07|accessdate=2013-10-28|language=en}}&lt;/ref&gt;.

Австралияның Асыҡ чемпионатында беренсе түңәрәктә Даниэль Маркосты еңә. Икенсе турҙа Даниеле Райан Свитингты ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Pennetta avanti tutta Disco rosso per Seppi|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/01/20/news/pennetta_avanti_tutta_disco_rosso_per_seppi-11442306/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-01-20|accessdate=2013-10-29|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCYM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCYM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCYM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCYM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;29 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Өсөнсө раундта Бернарда Томичтан өҫтөн сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=La Pennetta agli ottavi Avanti Nadal e Murray|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/01/22/news/australian_open_pennetta_ottavi-11522960/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-01-22|accessdate=2013-10-29|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCYs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCYs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCYs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCYs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;29 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Дүртенсе раундта Хорватиянан Марин Чиличты ҡыйрата&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Pennetta stop agli ottavi &quot;Dentro ho tanta rabbia&quot;|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/01/24/news/pennetta_stop_agli_ottavi_dentro_ho_tanta_rabbia-11585990/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-01-24|accessdate=2013-10-29|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCZM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCZM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCZM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCZM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;29 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Тубығы ауыртыуына ҡарамаҫтан, ватандашы Давид Феррерға ҡаршы сирек финалда уйнай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Melbourne perde Nadal Pennetta, finale in doppio|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/01/26/news/pennetta_finale_doppio-11671004/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-01-26|accessdate=2013-10-29|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCZs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCZs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCZs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCZs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;29 октябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.
[[Файл:Rafael_Nadal_at_the_2011_Australian_Open3_crop.jpg|мини|Надаль Австралияның Асыҡ чемпионатында]]
7 февралдә Абу-Дабила Надаль «2010 йылдың иң яҡшы спортсыһы» тигән нагарда ала. Уны шулай уҡ Лионель Мессиға, Себастьян Феттельға, Андрес Иньестҡа, Кобо Брайантҡа һәм Мэн Пакьяоға тапшыралар&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal, Vonn win top Laureus awards|url=http://edition.cnn.com/2011/SPORT/02/08/laureus.nadal.vonn.awards/index.html|publisher=CNN|date=8 February 2011|accessdate=20 June 2012}}&lt;/ref&gt;.

Март айында Надаль Испания йыйылма командаһына Бельгия йыйылма командаһы өҫтөнән еңеү яуларға ярҙам итә. Надаль Рубен Бемелмансты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal Wins in Davis Cup in Belgium, Gives Spain Lead|url=http://latiNo.foxnews.com/latino/sports/2011/03/04/rafael-nadal-wins-davis-cup-belgium-gives-spain-lead/|publisher=Fox News Channel|date=4 March 2011|accessdate=4 March 2011}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110307092454/http://latino.foxnews.com/latino/sports/2011/03/04/rafael-nadal-wins-davis-cup-belgium-gives-spain-lead/ |date=7 March 2011 }}&lt;/ref&gt;. Һуңыраҡ Надаль Оливье Рохусты еңеп сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal Wins Second Match in Davis Cup, Helps Spain Dominate Belgium|url=http://latiNo.foxnews.com/latino/sports/2011/03/07/rafael-nadal-wins-second-match-davis-cup-helps-spain-dominate-belgium/|publisher=Fox News Channel|date=6 March 2011|accessdate=6 March 2011}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130812205953/http://latino.foxnews.com/latino/sports/2011/03/07/rafael-nadal-wins-second-match-davis-cup-helps-spain-dominate-belgium/ |date=12 August 2013 }}&lt;/ref&gt;.

Индиан-Уэллста BNP Paribas Open турнирында Надаль беренсе уйында Фест де Рикты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Indian Wells, ok Pennetta
Subito fuori Murray|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/13/news/pennetta_indian_wells_murray-13545827/?ref=search|publisher=la repubblica|accessdate=2013-11-04}}&lt;/ref&gt;. Өсөнсө раундта Райан Свитингты еңә.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=La Pennetta si arrende
Addio Indian Wells|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/15/news/indian_wells-13614162/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-03-14|accessdate=2013-11-04|language=it}}&lt;/ref&gt;. Һуңынан дүртенсе раундта Девварман Сомдевты ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal avanti soffrendo
Djokovic è un treno|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/17/news/nadal_avanti_soffrendo_djokovic_un_treno-13718932/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-03-17|accessdate=2013-11-04|language=it}}&lt;/ref&gt;. Сирек финалда хорват Иво Карловичты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal rischia grosso
con il gigante Karlovic|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/18/news/nadal_rischia-13762468/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-03-17|accessdate=2013-11-04|language=it}}&lt;/ref&gt;, ә ярымфиналда Хуан Мартин Дель Потроны еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Djokovic batte Federer In finale avrà Nadal|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/19/news/indian_federer_djokovic_semifinale-13822540/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-03-19|accessdate=2013-11-04|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCc4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCc4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCc4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCc4&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;4 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Финалға сыға, әммә Новак Джоковичтан еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Djokovic inarrestabile sua anche Indian Wells|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/20/news/finale_indian_wells-13886177/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2010-03-20|accessdate=2013-11-04|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCdY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCdY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCdY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCdY&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;4 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Икенсе көндө Боготала Джокович һәм Надаль иптәштәрсә матч уйнай. Надаль еңеү яулай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal beats Djokovic in Colombia's most important tennis match ever|url=http://colombiareports.com/colombia-news/sports/15046-nadal-beats-djokovic-in-colombias-most-important-tennis-match-ever.html|date=21 March 2011|accessdate=21 March 2011}}&lt;/ref&gt;.

Sony Ericsson Open турнирын Кэй Нисикори өҫтөнән еңеү менән башлай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal senza problemi Federer come Sampras|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/27/news/miami-14149896/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-03-27|accessdate=2013-11-05|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCeM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCeM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCeM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCeM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Өсөнсө түңәрәктә Фелисиано Лопесты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Schiavone, fine corsa
Nadal-Federer avanti|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/29/news/miami_schiavone_fuori-14218151/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-03-29|accessdate=2013-11-05|language=it}}&lt;/ref&gt;. Дүртенсе раундта еңеүҙе Долгополов Александрҙан яулап ала&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Miami, i big avanti
Djokovic è super|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/03/30/news/miami_i_big_avanti_djokovic_super-14262030/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-03-30|accessdate=2013-11-05|language=it}}&lt;/ref&gt; . Сирек финалда өс партияла Томаш Бердыхты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Miami, torna il Classico
Nadal-Federer in semifinale|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/01/news/nadal_federer-14358974/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-01|accessdate=2013-11-05|language=it}}&lt;/ref&gt;. Ярымфиналда Надаль менән Роджер Федерер менән алыша. Ике партияла Надаль еңеп сыға.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal umilia Federer è in finale con Djokovic|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/02/news/nadal_umilia_federer_in_finale_con_djojovic-14396008/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2013-04-03|accessdate=2013-11-05|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCgM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCgM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCgM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCgM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Финалда Надаль Новак Джокович менән осраша. Индиан-Уэллстағы һымаҡ Надаль беренсе партияла, ә икенсе партияла Джокович еңә. Өсөнсө партия тай-брейк менән тамамлана, уны серб яулай&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Miami, ancora Djokovic Nadal si arrende|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/03/news/miami_finale_nadal_djokovic-14463032/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-03-04|accessdate=2013-11-05|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCgs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCgs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCgs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCgs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Надаль үҙенең грунт миҙгелен Monte-Carlo Rolex Masters турнирында башлай. Надаль Яркко Ниеминенды&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Montecarlo, Fognini ko Tutto facile per Nadal|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/13/news/montecarlo_fognini_nadal-14887984/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-12|accessdate=2013-11-05|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwCWQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCWQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(12&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwCWQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCWQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; , Гаске Ришарҙы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Tutto facile per Nadal Ok anche Federer e Murray|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/14/news/montecarlo_ottavi-14929375/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-14|accessdate=2013-11-05|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwCWw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCWw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(14&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwCWw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCWw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Иван Любичиты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Montecarlo, Federer out Fed Cup, apre la Errani|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/15/news/fed_cup_sorteggio_italia_russia_montecarlo-14968605/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-15|accessdate=2013-11-05|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCXQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCXQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCXQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCXQ&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Энди Маррейҙы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Ferrer-Nadal, derby in finale a Montecarlo|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/16/news/montecarlo_semifinali-15018573/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-16|accessdate=2013-11-05|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwCXw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCXw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(16&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwCXw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCXw&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; еңә, һәм Монте- Карлола етенсе тапҡыр рәттән финалға өлгәшә. Финалда Надаль Давид Феррерҙы ота.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal non sbaglia E' il settimo trionfo|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/17/news/nadal_trionfo_montecarlo-15059109/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-17|accessdate=2013-11-05|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCjM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCjM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCjM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCjM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Рафаэль Асыҡ дәүерҙә ете тапҡыр рәттән турнирҙы яулаған беренсе кеше була. Был 37-се тапҡыр Монте-Карлола яулаған еңеүе була. Карьераһында 44-се титулы һәм 19-сы Мастерсы иҫәпләнә.

Һуңыраҡ Надаль Barcelona Open турнирында уйнай. Ул Даниэль Травер-Хименоны&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Schiavone travolta Sorpresa Vagnozzi|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/20/news/schiavone_ko_a_stoccarda-15178382/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-20|accessdate=2013-12-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCjs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCjs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCjs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCjs&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Сантьяго Жиральдоны&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Al Padova il derby con il Vicenza|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2011/04/22/al-padova-il-derby-con-il-vicenza.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-22|accessdate=2013-12-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCkM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCkM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCkM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCkM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Монфис Гаэльды еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Giro del Trentino vince Scarponi|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2011/04/23/giro-del-trentino-vince-scarponi.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-23|accessdate=2013-12-21|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCmM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCmM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCmM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCmM&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Ярымфиналда Рафа Иван Додигты 6:3, 6:2 иҫәбе менән ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Mondiali a Mosca in gara la Kostner|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2011/04/24/mondiali-mosca-in-gara-la-kostner.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-25|accessdate=2013-12-21|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwCmo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCmo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(25&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwCmo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCmo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;21 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.Финалда Давид Феррерҙы ике партияла еңеп сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal senza avversari La Brianti vince a Fes|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/04/24/news/nadal_barcellona-15344628/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-04-24|accessdate=2013-11-06|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwCnI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCnI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(24&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwCnI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCnI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Надаль Асыҡ дәүерҙең ике турнирын алты тапҡыр отҡан һәм бер отторошһоҙ уйнаған беренсе уйынсы була.

Май айында ул Mutua Madrid Opеn турнирында Маркос Багдатисты еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Vinci senza ostacoli Cipolla, fine corsa|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/05/04/news/madrid_vinci_al_terzo_turno-15770851/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-05-4|accessdate=2013-11-07|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCz0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCz0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(2011-05-4).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCz0&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;7 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Киләһе турнирҙа Хуан Мартин Дель Потроны алышһыҙ үтеп китә, сөнки Мартиндың ҡабырғаһы йәрәхәтләнә һәм ул уйындан сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal through in Madrid after Del Potro quits|url=http://www.rediff.com/sports/report/nadal-through-in-madrid-after-del-potro-quits/20110506.htm|publisher=Rediff|date=2011-05-06|accessdate=2013-11-07|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwC0U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Rediff'' &lt;span id=&quot;cxmwC0U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwC0U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC0U&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;7 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Рафа һуңынан Микаэль Льодерҙы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal to meet Federer in Madrid Open semis|url=http://www.rediff.com/sports/report/nadal-federer-madrid-open-semis/20110507.htm|publisher=Rediff|date=2011-05-07|accessdate=2013-11-07|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwCnI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Rediff'' &lt;span id=&quot;cxmwCnI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(7&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwCnI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;May 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCnI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;7 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Роджер Федерерҙы еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Ancora Nadal-Djokovic
padroni son sempre loro|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/05/07/news/finale_sar_nadal-djokovic-15936445/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-05-07|accessdate=2013-11-07|language=it}}&lt;/ref&gt;, әммә финалда Новак Джоковичтан ике партияла еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=A Roma il re del tennis Djokovic umilia Nadal|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/05/08/news/nadal_djokovic-15970843/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-05-08|accessdate=2013-11-07|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCoI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCoI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCoI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCoI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;7 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Римдә Рафа финалда Джоковичтан тағы ла еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Djokovic non si ferma Nadal si arrende|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/05/15/news/nadal_djokovic-16293439/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-05-15|accessdate=2013-11-19|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCoo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCoo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCoo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCoo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Францияның Асыҡ чемпионатында Надаль биш партияла Джон Изнерҙы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal, quanti brividi Quattro ore con Isner|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/05/24/news/nadal_ok_al_quinto_set-16704111/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-05-24|accessdate=2013-11-19|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCpI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCpI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCpI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCpI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Андухар Паблоны&lt;ref&gt;{{Cite news|title=La Clijsters crolla Nadal avanza|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/05/26/news/roland_garros_clijsters_out-16779138/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-05-26|accessdate=2013-11-19|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCpo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCpo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCpo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCpo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Антонио Веичты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Djokovic e Nadal ok Vinci, fine della corsa|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/05/28/news/vinci_fine_della_corsa_azarenka_troppo_forte-16872331/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-05-28|accessdate=2013-11-19|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCqI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCqI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCqI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCqI&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Стане Иванды еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Parigi, Nadal ai quarti Pennetta fuori nel doppio|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/05/30/news/parigi_nadai_ai_quarti-16959653/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-05-30|accessdate=2013-11-19|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCqo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCqo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCqo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCqo&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Сирек финалда Надаль Робин Седерлингты&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal sfida Murray La Sharapova ci riprova|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/06/01/news/roland_garros_sharapova-17078142/?ref=search|lang=it|publisher=la repubblica|date=2011-06-01|accessdate=2013-11-19}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwC3I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;.&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;span id=&quot;cxmwC3I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt; la repubblica&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;span id=&quot;cxmwC3I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(2011-06-01).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC3I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, ярымфиналда Энди Маррейҙы&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Federer ferma Djokovic Finale contro Nadal|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/06/03/news/parigi_nadal_in_finale-17177119/?ref=search|lang=it|publisher=la repubblica|date=2011-06-03|accessdate=2013-11-19}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwC3Y&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;.&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;span id=&quot;cxmwC3Y&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt; la repubblica&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;span id=&quot;cxmwC3Y&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(2011-06-03).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC3Y&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм финалда Роджер Федерерҙы еңә. Был уның « Roland Garros» турнирында 6 -сы титулы була. Федерер матчтан һуң былай ти: «Надаль тупраҡта иң яҡшы уйынсы»&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal insuperabile per Federer Suo il sesto Roland Garros|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/06/05/news/nadal_federer_roland_garros-17249115/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-06-05|accessdate=2013-11-19|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC3o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwC3o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(5&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC3o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;June 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC3o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;19 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Уимблдон турнирының тәүге өс раундында Надаль Майкл Расселды&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Tutto facile per Nadal Schiavone soffre ma avanza|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/06/20/news/wimbledon_nadal_schiavone-17964533/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-06-20|accessdate=2013-11-26|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCso&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCso&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCso&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCso&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Райан Свиттингты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Impresa Bolelli, Pennetta ok Venus al terzo turno|url=Impresa Bolelli, Pennetta ok Venus al terzo turno|publisher=la repubblica|date=2011-06-22|accessdate=2013-11-26|language=it}}&lt;/ref&gt; һәм Жиль Мюллерҙы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Wimbledon, Wozniacki avanti Vinci e Bolelli senza scampo|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/06/24/news/wimbledon_giorno_cinque_woniacki_avanti-18176457/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-06-24|accessdate=2013-11-26|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCtk&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCtk&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCtk&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCtk&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; еңә. Аҙаҡҡы уйынсыны ул тай-брэкта ике партияла еңә, ә өсөнсө партияла ҡоро иҫәп менән еңеп ҡуя. Рафаэль дүртенсе раундта Хуан Мартин Дель Потро 7-6 (8/6), 3-6, 7-6 (7/4), 6-4 иҫәбе менән еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Wimbledon, Federer e Nadal ai quarti Cadono le Williams e la Wozniacki|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/06/27/news/wimbledon_ottavi_sharapova-18290440/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-06-27|accessdate=2013-11-26|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCuE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCuE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCuE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCuE&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; . Марди Фишты сирек финалда ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Impresa Tsonga, Federer a casa Nadal, Djokovic e Murray ok|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/06/29/news/semifinali_djokovic_wimbledon-18405138/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-06-29|accessdate=2013-11-26|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC6o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwC6o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(29&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC6o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;June 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC6o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Икеһен дә дүрт партияла еңеп ҡуя. Ярымфиналда дәғүәсе Энди Маррей була. Беренсе партияла Надаль еңелә, әммә киләһе өс партияла өҫтөн сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Oggi il titolo donne: Sharapova-Kvitova|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2011/07/02/oggi-il-titolo-donne-sharapova-kvitova.html?ref=search|publisher=la repubblica|date=2012-04-19|accessdate=2013-11-26|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC7I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwC7I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(19&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC7I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC7I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Финалда ул дүрт партияла Новак Джоковичтан еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Djokovic &quot;re&quot; di Wimbledon Nadal deve arrendersi|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/07/03/news/wimbledon_djokovic-18600399/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-07-03|accessdate=2013-11-26|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC7o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwC7o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(3&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC7o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;July 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC7o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Надаль матчтан һуң былай ти: «Ул чемпион, сөнки минән яҡшыраҡ уйнаны. Бөгөн донъяла мин иң яҡшы уйынсынан еңелдем. Ул ғәҙәттән тыш теннис күрһәтте. Миңә ҡалһа, мин етерлек кимәлдә уйнаманым. Тағы бер тапҡыр Новакты ҡотлайым. Нимә кисергәнен бик һәйбәт аңлайым— мин дә 2008 йылда ошоно кисерҙем»&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Надаль уверен, что проиграл сильнейшему|url=http://news.sportbox.ru/Vidy_sporta/Tennis/ATP/spbnews_Nadali-uveren-chto-proigral-silineyshemu|publisher=Sportbox|date=2011-07-03|accessdate=2013-11-26|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC8I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Sportbox'' &lt;span id=&quot;cxmwC8I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(3&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC8I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;July 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC8I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;26 ноябрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Был 2007 йылдан алып Надальдың Уимблдонда беренсе еңелеүе була, ул саҡта Роджер Федерер уны биш партияла еңеп сыҡҡайны. Был еңелеүе рекорд ҡуйырға бирмәй, Надальдың Ҙур шлем турнирҙарындағы еңеүҙәр серияһын тамамлай. Джокович донъяның беренсе ракеткаһы була.

Rogers Cup турнирында Надаль икенсе раундта Иван Додигтан еңелә, Рафа өсөнсө партияла тай-брэкты ота алмай, һәм үҙенә хас булмағанса, беренсе матчта уҡ төшөп ҡала. (Надаль, тәүге егерме уйынсы булараҡ, беренсе раундты үткәреп ебәрә)&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Toronto, Schiavone ok Impresa della Vinci|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/08/10/news/schiavone_ok_a_toronto-20285566/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-08-10|accessdate=2013-12-16|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCwc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCwc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCwc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCwc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;16 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Цинцинатила Беннето Жюльенды һәм Фернандо Вердаско еңеп, сирек финалға тиклем етә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=La Schiavone passa Nadal non si scotta|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/08/18/news/un_piatto_rovente_non_ferma_nadal-20559011/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-08-18|accessdate=2013-12-16|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCw8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCw8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCw8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCw8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;16 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal, che sofferenza Avanti dopo una maratona|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/08/18/news/nadal_soffre_a_cincinnati-20598526/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-08-18|accessdate=2013-12-16|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCxc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCxc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCxc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCxc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;16 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Ул сирек финалда Марди Фиштан еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=La caduta dei superbig Fuori Nadal e Federer|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/08/19/news/nadal_out-20638332/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-08-19|accessdate=2013-12-16|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCx8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCx8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCx8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCx8&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;16 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Надаль US Open турнирынан һуң Japan Open турнирында уйнай. Тәүге уйында ул Го Соидуны 6:3, 6:2 иҫәбе менән ота&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Pennetta ok a Pechino Avanti anche Fognini|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/10/04/news/pechino_pennetta_agli_ottavi-22663100/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-10-04|accessdate=2013-12-30|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwCyc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwCyc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwCyc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwCyc&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;30 декабрь 2013 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Киләһе раундтарҙа Рафаэль Милош Раоничты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Brava Pennetta Fognini si arrende|first=Allen|last=St. John|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/10/06/news/pechino_pennetta_ai_quarti-22794787/?ref=search|publisher=2011-10-06|date=7 июня 2012|accessdate=2013-12-30}}&lt;/ref&gt;, Сантьяго Жиральдоны&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Pennetta, che impresa La Wozniacki va ko|first=Jeremy|last=Eckstein|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/10/07/news/pechino_pennetta_wozniacki-22855213/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-10-07|accessdate=2013-12-30}}&lt;/ref&gt; һәм Фиша Мардины еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Pennetta non ce la fa Niente finale a Pechino|first=Fred|last=Goldring|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/10/08/news/pechino_pennetta_eliminata-22899482/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-10-08|accessdate=2013-12-30}}&lt;/ref&gt;. Финалда Надаль Энди Маррейҙан 6:3, 2:6, 0:6 иҫәбе менән еңелә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal ancora ko A Tokyo vince Murray|first=Fred|last=Bowen|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2011/10/09/news/murray_tokio-22935398/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2011-10-09|accessdate=2013-12-30}}&lt;/ref&gt;.
; 2012 йыл
[[Файл:Rafael_Nadal_Serve.jpg|мини|Рафаэль Надаль Roland Garros-2012 турнирында биреүҙе үтәй]]
Надаль миҙгелде Qatar Open турнирынан башлай. Ул Филипп Кольшрайберҙы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Roger Federer and Rafael Nadal progress in Qatar Open|url=http://www.bbc.com/sport/0/tennis/16401141|publisher=BBC|date=2012-01-03|accessdate=2014-01-31|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC00&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC'' &lt;span id=&quot;cxmwC00&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(3&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC00&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;January 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC00&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;31 ғинуар 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Денис Гремелмейерҙә&lt;ref&gt;{{Иҫкәрмәләр|3}}&lt;/ref&gt; һәм Михаил Южныйҙы&lt;ref&gt;{{Навигация
| Тема = Рафаэль Надаль
}}&lt;/ref&gt; еңә. Ярымфиналда Монфис Гаэльдан еңелә&lt;ref&gt;{{Ref-en}}(инг.){{Ref-es}}(исп.)&lt;/ref&gt;.

Австралияның Асыҡ чемпионатында Надаль турнирҙы Алекс Кузнецов өҫтөнән еңеүҙән башлай&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal eases to 1st-round win at Australian Open|url=https://sports.yahoo.com/ten/news?slug=ap-australianopen-nadal|publisher=Yahoo Sports|date=16 January 2012}}{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;. Икенсе турҙа Томми Хаасҡа ҡаршы матчта ул яңынан өс партияла еңеп сыға&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Nadal beats Haas as Federer puts feet up at Aussie Open|url=https://sports.yahoo.com/ten/news?slug=afp-tennis_aus_open_men_20120118|publisher=Yahoo Sports|date=18 January 2012}}{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;. Дүртенсе раундта ул Фелисиано Лопесты&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal and Roger Federer into Australian Open 2012 quarters|url=http://www.bbc.com/sport/0/tennis/16669732|publisher=BBC|date=2012-01-22|accessdate=2014-02-15|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC3o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC'' &lt;span id=&quot;cxmwC3o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(22&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC3o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;January 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC3o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;15 февраль 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, ә һуңынан Томаш Бердыхты,&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Australian Open 2012 day nine as it happened|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/9684952.stm|publisher=BBC|date=2012-01-24|accessdate=2014-02-15|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC4I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC'' &lt;span id=&quot;cxmwC4I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(24&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC4I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;January 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC4I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;15 февраль 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; шуға ярашлы Роджер Федерерҙы ла еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal beats Roger Federer to reach Australian Open final|url=http://www.bbc.com/sport/0/tennis/16715110|publisher=BBC|date=2011-01-26|accessdate=2014-02-15|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC4o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''BBC'' &lt;span id=&quot;cxmwC4o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(26&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC4o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;January 2011).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC4o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;15 февраль 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Шулай итеп, ул дүрт тапҡыр рәттән финалға тиклем етә. 29 ғинуарҙа финалда ул биш партиялы матчта Новак Джокович тарафынан ҡыйратыла, уйын 5 сәғәт 53 минут бара һәм Ҙур шлем турнирында иң оҙайлы финал булып ҡала&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Djokovic si conferma re Nadal battuto in finale|url=http://www.repubblica.it/sport/tennis/2012/01/29/news/australian_open_nadal_djokovic-28960265/?ref=search|publisher=la repubblica|date=2012-01-12|accessdate=2014-02-15|language=it}}(итал.)&lt;span id=&quot;cxmwC5I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''la repubblica'' &lt;span id=&quot;cxmwC5I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(&lt;/span&gt;[[Ҡалып:TranslateDate/it]]&lt;span id=&quot;cxmwC5I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC5I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;15 февраль 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Индиан-Уэллста һәм Майамила март айындағы турнирҙарҙа Рафаэль Надаль ике тапҡыр ярымфиналға барып етә, һәм, әгәр беренсе раундта ул Роджер Федерерҙан ҡалышһа&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Federer Beats Nadal To Reach Final|url=http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2012/03/11/Indian-Wells-Saturday-Federer-Nadal-Clash.aspx|publisher=ATP World Tour|date=2012-03-17|accessdate=2014-03-06|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC5o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''ATP World Tour'' &lt;span id=&quot;cxmwC5o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(17&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC5o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;March 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC5o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 март 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, икенсе турҙа ул һул тубығы арҡаһында Энди Маррей менән булған матч алдынан сығырға мәжбүр була&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal Withdraws From Miami SF: “My Knee Won’t Let Me Play Today”|url=http://www.tennis-x.com/xblog/2012-03-30/9224.php|publisher=Tennis X|date=2012-03-30|accessdate=2014-03-06|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC6I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Tennis X'' &lt;span id=&quot;cxmwC6I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(30&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC6I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;March 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC6I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;6 март 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Европа грунт миҙгеленә старт бирелгәндә, Рафаэль Монте-Карлола уйнай. Ул Яркко Ниеминенды&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal, Djokovic Begin Clay Assault In Monte Carlo Wednesday|url=http://www.tennis-x.com/xblog/2012-04-17/9350.php|publisher=Tennis-X|date=2012-04-17|accessdate=2014-04-05|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC6o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Tennis-X'' &lt;span id=&quot;cxmwC6o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(17&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC6o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC6o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 апрель 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Михаил Кукушкинды&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal Ruthless In Kukushkin Dismissal|url=http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2012/04/16/Monte-Carlo-Thursday-Nadal-Races-Into-Quarters.aspx|publisher=ATP World Tour|date=2012-04-19|accessdate=2014-04-05|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC7I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''ATP World Tour'' &lt;span id=&quot;cxmwC7I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(19&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC7I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC7I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 апрель 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, Станислас Вавринканы&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Nadal – Simon and Djokovic – Berdych, the semifinalists in Montecarlo.|url=http://www.madrid-open.com/en/noticias-tenis-masculino/nadal-simon-y-djokovic-berdych-semifinales/|publisher=Mutua Madrid Open|date=2012-04-20|accessdate=2014-04-05|language=en}}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC7o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''Mutua Madrid Open'' &lt;span id=&quot;cxmwC7o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;(20&lt;/span&gt; &lt;span id=&quot;cxmwC7o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;April 2012).&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC7o&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 апрель 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Симон Жильды еңеп сыға&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Simon vs Nadal, Monte-Carlo Rolex Masters 2012|url=http://www.tennisearth.com/commentary/Full_Monte-Carlo-Rolex-Masters_Men-Singles_SF_Simon_Nadal_326874.htm|publisher=tennisearth.com|accessdate=2014-04-05|language=en}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140407092019/http://www.tennisearth.com/commentary/Full_Monte-Carlo-Rolex-Masters_Men-Singles_SF_Simon_Nadal_326874.htm |date=2014-04-07 }}(инг.)&lt;span id=&quot;cxmwC8I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;, &lt;/span&gt;''tennisearth.com''&lt;span id=&quot;cxmwC8I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;.&lt;/span&gt;&amp;#x20;&lt;small id=&quot;cxmwC8I&quot; tabindex=&quot;0&quot;&gt;5 апрель 2014 тикшерелгән.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt; һәм Новак Джокович финалда осраша, һәм 2010 йылдан алып тәүге тапҡыр уны еңә&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Rafael Nadal beats Novak Djokovic to win eighth consecutive Monte Carlo Masters title|author=Simon Briggs|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/9219433/Rafael-Nadal-beats-Novak-Djokovic-to-win-eighth-consecutive-Monte-Carlo-Masters-title.html|publisher=The Telegraph|date=2012-04-22|accessdate=2014-04-05|language=en}}&lt;/ref&gt;.

Апрель айында ғәҙәт буйынса Надаль ике турнирҙа еңеү яулай, ул финалда Новак Джоковичты 6:3, 6:1 иҫәбе менән еңеп сыға, һәм сербтың оҙаҡҡа һуҙылған еңеүҙәр серияһын туҡтата, шулай уҡ бер турнирҙа рәттән 8 еңеү яулап, абсолют рекорд ҡуя. Ә Барселонала финалда дәғүәсе булып Давид Федерер тора, Надаль уны ике партияла 7:6 (7:1) 7:5 иҫәбе менән еңә, һәм тағы рекорд ҡуя — был Барселонала уның етенсе титулы була. Барселоналағы еңеүенән һуң Надаль ике турнирҙы ете һәм унан да күберәк отҡан беренсе уйынсы була. Артабан Рафаэль календарьға ярашлы Мадрид Мастерсында сығыш яһай («күк» тупраҡ тип аталған эксперимент япмала), әммә өсөнсө түңәрәктә 3:6, 6:3, 5:7 иҫәбе менән Фернандо Вердасконан еңелә. Тап бер аҙнанан Римда Мастерста Надаль финалда Новак Джоковичты 7:5, 6:3 иҫәбе менән еңеп ҡуя.

Надаль менән Джоковичтын ҡапма-ҡаршы тороуының юғары нөктәһе 2012 йылда миҙгелдең беренсе яртыһында Roland Garros турнирында була. Икеһе өсөн дә еңеү ҙур әһәмиәткә эйә була. Һөҙөмтәлә Надаль 6-4, 6-3, 2-6, 7-5 иҫәбе менән еңеп ҡуя, шулай итеп ул Джоковичты календарлы булмаған турнирҙан да, һәм карьералы шлемдан да мәхрүм иттереп, турнирҙа еңеүҙәре һаны буйынса яңғыҙ лидер булып ҡала. Хәҙер Рафаэль Надаль Францияның Асыҡ чемпионатында (Асыҡ дәүерҙә) 7 трофей отҡан донъяла берҙән- бер тенниссы була.

«Үлән» миҙгеле башы Надаль өсөн бик уңышлы булмай. Галле ҡалаһында ул сирек финалда Филипп Кольшрайберҙан ҡалыша. Уимблдонда Рафаэль икенсе түңәрәктә донъяның йөҙөнсө ракеткаһы чех Росол Лукаштан 7-6, 4-6, 4-6, 6-2, 4-6 иҫәбе менән еңелә, былар һуңғы ете йыл эсендә иң насар сығыштары була. Россол менән матчта саҡта киҫкенләшкән тубығының йәрәхәте миҙгелде ваҡытынан алда тамамларға (Олимпия уйындарын үткәреп ебәрә) һәм Торонтола, Цинцинаттила булған Мастерс серияһының ике ҙур турнирын ҡалдырырға мәжбүр итә. Аҙаҡ ул US Open турнирында уйнауҙан да баш тарта. Миҙгел аҙағына тиклем ул (тубығы имгәнеүе арҡаһында) миҙгелдең йомғаҡлау турнирҙарында ла: Париждағы Мастерста һәм Лондондағы йомғаҡлау турнирында ҡатнаша алмай.
; 2013 йыл
2013 йыл миҙгелен Надаль Абу-Дабила турнирға әйләнеп ҡайтып башлауҙы планлаштыра, әммә ике көн ҡалғас, ашҡаҙан вирусы арҡаһында баш тарта. Бер нисә көндән ул Дохала Австралияның Асыҡ чемпионатында ҡатнашыуҙан да баш тарта. Артабан тупраҡ турнирҙар серияһы башлана (Винья-дель-Мар, Сан-Паулу һәм Акапулько), һәр береһендә Надаль финалғабарып етә, ә һуңғы икеһендә еңеүен байрам итә. Был турнирҙарҙан һуң Рафаэль Индиан-Уэллста миҙгелдең беренсе Masters турнирында сығыш яһай, бында үҙенең карьераһында өсөнсө еңеүен яулай (финалда Хуан Мартин Дель Потро еңеп). Испанлы өсөн карьераһында 600 -сы еңеүе була, һәм ул Мастерссерияһында отоп алған титулдары һаны (22) буйынса яңғыҙы донъя лидеры булып ҡала, шулай уҡ АТР рейтингында 5-се урындан 4-се урынға күтәрелергә мөмкинлек бирә&lt;ref&gt;http://www.bbc.co.uk/sport/0/tennis/21825356, BBC Sport&lt;/ref&gt;.

Һуңынан европа тупраҡ (грунт) миҙгеле башлана, уны Рафа бик яҡшы үткәрә, ҡатнашҡан бөтә турнирҙарҙа ла еңеүҙәр яулай (Монте-Карлола Джоковичтан финалда ҡалышыуын иҫәпкә алмағанда). Испан тенниссыһы сиратлап Барселонала, Мадридта һәм Римдә турнирҙар яулай, ә йылдың тупраҡ ярышында Францияның Асыҡ чемпионатында (Roland Garros) — һигеҙенсе рекордлы еңеүен байрам итә, был еңеүе карьераһында дөйөм алғанда 57-сеһе була. Турнир барышында Надаль ярымфиналда Новак Джоковичты, Монте-Карлолағы еңелеүе өсөн реванш яһап, 6:4, 3:6, 6:1, 6:7, 9:7 иҫәбе менән ҡыйрата.

Көтмәгәндә беренсе түңәрәктә Уимблдон турнирында Надаль донъяның 135-се ракеткаһы бельгиялы Стив Дарсинан 6:7 (4:7), 6:7 (8:10), 4:6, иҫәбе менән еңелеп, карьераһында тәүге Ҙур шлем турниры стартында ҡалыша.

Уимблдон турнирынан һуң Монреальда Мастерс турниры була, унда Рафа «ваҡытынан алда финалда» Новак Джоковичты 6:4, 3:6, 7:6 (7:2) иҫәбе менән еңә, финалда канадалы Милош Раоничты 6:2, 6:2 иҫәбе менән еңел генә еңеп сыға. Был Мастерс турнирҙары серияһында рекордты 25 еңеүгә арттыра. Еңеүе АТР-52 рейтингында 4-се урындан 3-сө урынға күсеүҙе һәм АТР-ҙың чемпион ярышында лидерлыҡта ныҡлы урын алыуын тәьмин итә. Монреальдағы сығышынан һуң Надаль үҙенең 26-сы Мастерс турнирын яулай, ә был трофейҙы ул Цинцинаттила финалда Джон Инзерҙы 7:6 (10:8), 7:6 (7:3) иҫәбе менән еңеп ала. Был еңеүе уны АТР рейтингында 2-се урынды биләргә мөмкинлек бирә.
[[Файл:Rafael_Nadal_-_BNP_Paribas_Showdown_2013_-_001.jpg|мини|2013 йылда Надаль BNP Paribas Masters турнирында]]
US Open турнирына етеп, хард (синтетик япма) миҙгелендә бер матчта ла еңелмәйенсә, турнирҙы ныҡ ышаныслы үткәрә, тик турнирҙың беренсе партияһында дүртенсе түңәрәктә Филипп Кольшрайберҙан ҡалыша, сирек финалда Томми Робредр менән осраша (ул уткән раундта өс партияла Роджер Федерерҙың еңгәйне), уны Рфафэль 6:0, 6:2, 6:2 иҫәбе менән ышансылы еңә. Ярымфиналда ул Ришар Гаскены 6:4, 7:6, 6:2.иҫәбе менән еңеп сыға. Көтөлгән финалда ул донъяның беренсе ракеткаһы Новак Джокович менән осраша, Беренсе партияла 6:2 иҫәбе менән еңә, икенсе партияла 3:6 иҫәбе менән отола. Уйындың юғары нөктәһе булып өсөнсө партияның 9-сы геймы була: 4:4 иҫәптә биреүҙә Надальдың иҫәбе 0:40, һәм Джокович өс йәшәрен сет-болға эйә була. Әммә Рафа уға береһен дә тормошҡа ашырыға мөмкинлек бирмәй, етмәһә 30:40 иҫәптә уйында беренсе эйсты эшләй. Алдағы геймда Надаль һуңғы партияла 6:4 иҫәбе менән еңеп, брейк яһай. US Open 2013 турнирында финалдың дүртенсе һәм һуңғы партияһында Надаль иҫәпте 6:1 еткерә. Шулай итеп, карьераһында икенсе тапҡыр АҠШ-тың Асыҡ чемпионатында еңеү яулай&lt;ref&gt;Nicholas J. Walz, http://www.usopen.org/en_US/news/articles/2013-09-09/201309101378772044000.html?promo=media_wall. usopen.org.&lt;/ref&gt;.

Рафаэль бер миҙгелдә Монреальда, Цинцинаттила һәм АҠШ-тың Асыҡ чемпионаты турнирҙарында еңгән өсөнсө уйынсы була. Уға тиклем быны Патрик Рафтер (1998)менән Энди Роддик (2003) яулай.

Еңеүҙәргә бай булған US Open турнирынан һуң China Open турниры килә, унда Надаль финалға тиклем етә. Сантьяго Хиральдоны 6:2, 6:4 иҫәбе менән, һуңынан Кольшрайбер Филиппты 6:4, 7:6 һәм Фабио Фоньинины 2:6, 6:4, 6:1 иҫәптәре менән еңә (итальяндар менән уйында, Рафа икенсе партияла1:0 4:30 үҙенең биреүендә ҡалыша, әммә һөҙөмтәлә уйында еңеүгә өлгәшә). Ярымфиналда дәғүәсе Томаш Бердых була, уның менән иҫәп испанлы файҙаһына 4:2 була. Финалда Рафаэль Новак Джоковичтан 3:6, 4:6 иҫәбе менән ҡалышһа ла, донъя рейтингында беренсе урынға күтәрелә. Аҙаҡ Шанхайҙа турнирҙа ул ярымфиналға барып етә, әммә Хуан Мартин дель Потронан 2/6 4/6 иҫәбе менән ҡалыша. Париждағы Мастерста ул үҙенең ватандашы Давид Феррерҙан 3/6 5/7 иҫәбе менән еңелә.

Миҙгелдең юғары нөктәһе булып Донъя Туры Финалы тора, Рафа сиратлап Давид Феррерҙы (6:3, 6:2), Станислав Вавринканы (7:6(5), 7:6(6) һәм Томаш Бердыхты (6:4, 1:6, 6:3) еңеп сыға. Ярымфиналда ул электән килгән дәғүәсе Роджер Федерерҙы 7:5, 6:3 иҫәбе менән еңә. Ә финалда Новак Джоковичтан 3:6, 4:6 иҫәбе менән ҡалыша.

Быйылғы йылда 17 турнирҙа ҡатнашып, шуларҙың
14-дә финалға етә, 10 тапҡыр еңеп сыға.

'''2018 йыл миҙгеле'''

Сирек финаллы матчтың бишенсе партияһында аяғының ауыртыуы сәбәпле Рафаэль Надаль Хорватиянан Марин Чиличҡа ҡаршы уйындан сыға һәм Австралияның теннис буйынса Асыҡ чемпионатында яңғыҙ разрядта титул өсөн көрәшен туҡтата. Турнир барышында Надаль аргентиналы Виктор Бургосты, босниялы Дамир Джумхурҙы, тағы бер аргентиналы Диего Шварцманды бик оҫта еңә

== Турнирҙарҙа сығыштары ==
* Ҙур шлем турнирында яңғыҙ разрядта 16 тапҡыр еңеүсе.
* 2008 йылда яңғыҙ разрядта Олимпия чемпионы.
* Яңғыҙ разрядта «Алтын шлемға» эйә булыусы (Ҙур шлемдың турнирҙарындағы еңеүе һәм олимпия алтын миҙалы өсөн)
* «Ҡыҙыл шлем» эйәһе—тупраҡта Мастерс серияһы турнирында отторошһоҙ рәттән өс еңеү яулап алыуы һәм Францияның Асыҡ чемпионатында («Roland Garros») яулауы өсөн бирелә. Ул бөтә ваҡыттарҙың да бөйөк уйынсыларының береһе тип һанала
* Roland Garros финалына 10 тапҡыр сыға һәм һәр тапҡыр еңә

=== Ҡаҙаныштары ===
Ҙур шлем турнирында ҡаҙаныштары:
* Францияның теннис буйынса Асыҡ чемпионатының ун тапҡыр еңеүсеһе (2005-08, 2010-14, 2017);
* Уимблдон турнирының ике тапҡыр еңеүсеһе (2008, 2010);
* АҠШ-тың Асыҡ чемпионатының өс тапҡыр еңеүсеһе (2010, 2013, 2017);
* Австралия Асыҡ чемпионаты еңеүсеһе (2009).
Дөйөм рекордтары һәм ҡаҙаныштары:
* Мастерс серияһы турнирҙарының 30 тапҡыр еңеүсеһе
* Испания йыйылма командаһы составында Дэвис Кубогына дүрт тапҡыр эйә булыусы(2004, 2008, 2009, 2011).
* ATP-турҙың ңң яҡшы уйынсыһы (2008, 2010, 2013).
* Надаль бер үк япмала рәттән еңгән матчтар буйынса абсолют рекордҡа эйә — 2005 йылдың [[8 апрель|8 апреленән]] алып [[2005 йыл|2007 йылды]]ң [[20 май]]ына тиклем тупраҡта '''81 еңеү''' яулай. Еңеү серияһы һуң Валенсияла турнирҙа Игорь Андреевты еңгәндән һуң башлана һәм Роджер Федерер тарафынан Гамбургта Мастерс серияһы турниры финалында 2-6 6-2 6-0 иҫәбе менән өҙөлә. Алдағы рекорд ҡуйыусы аргентиналы Гильермо Вилас була, уның 53 еңеү. Вилас рекорды[[1977 йыл]]дан алып, 29 йыл һаҡлана, һәм ғәмәлдә тормошҡа ашыра алмаҫлыҡ тип иҫәпләнә. Был ике йылдан артыҡ осорҙа Надаль тупраҡта 16 еңеү яулай.
* Надаль Монте-Карлола Мастерс серияһында бер рәттән 10 еңеү яулай. ATP-тур тарихында әле бер кем дә бер турнирҙа былай йыш еңмәй. Сираттағы Барселоналағы турнирҙа 8-се еңеүҙән һуң, Рафаэль Надаль Асыҡ дәүерҙә ике төрлө турнирҙа һигеҙ тапҡыр еңгән, һәм өс төрлө турнирҙа һигеҙ тапҡыр еңеүсе булған берҙән-бер тенниссы булып иҫәпләнә. Шулай уҡ ул Ҙур шлем турнирҙарында һигеҙ титул яулап, рекорд ҡуйған беренсе тенниссы. Ул Римда Мастерс турнирҙарында еңеүҙәре һаны буйынса рекорд ҡуя — ул был турнирҙың ете тапҡыр чемпионы. Был Асыҡ дәүерҙә профессионалдар араһында иң яҡшы һөҙөмтә.
* Монте-Карлолағы еңеүе (2017) Надальдың иҫәп буйынса 10-сыһы. Шулай итеп, Асыҡ дәүерҙең берҙән-бер уйынсыһы булып ҡалып, үҙенең алдағы рекордын яҡшырта (9 еңеү).
* Тупраҡ уйнау һаны буйынса рекордсы (53). Быға тиклем рекорд Вилас Гильермола ине.
* 12 йыл дауамында Надаль йыл рәттән (2005-сы йылдан алып) әлегә тиклем (2018) профессионал тенниссыларҙың, донъя рейтингының топ−10 баҫҡысынан төшмәй.

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания|3}}

== Һылтанмалар ==
* Официальный сайт (англ.) (исп)

* {{SportsReference|na/rafael-nadal-1|NAME=Рафаэль Надаль}} — олимпийская статистика на сайте Sports-Reference.com (англ.)
* Надаль, Рафаэль — статья в Лентапедии. 2012 год
* King of Clay Rafael Nadal
[[Категория:Принц Астурийский премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:3 июндә тыуғандар]]
[[Категория:1986 йылда тыуғандар]]
[[Категория:2016 йылғы йәйге Олимпия уйындары чемпиондары]]</text>
      <sha1>oalaz5s62x1x79elkxrrx6dx4rpti3l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>152368</id>
    <revision>
      <id>1152299</id>
      <parentid>1151402</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:08:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>өҫтәмә мәғлүмәт</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7277" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Миңнуллин Туфан Ғабддулла улы''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[25 август]] [[1935 йыл]] — [[2 май]] [[2012 йыл]]) — [[СССР]] һәм Рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре, [[Ҡазан]] ҡалаһының почётлы гражданы. 

== Биографияһы ==
Туфан Абдулла улы Миңнуллин 1935 йылдың 25 авгусында хәҙерге [[Татарстан Республикаһы]] Кама Тамағы районының Оло Мереткозин ауылында тыуған.

[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай.

[[1956]]—[[1961 йыл]]дарҙа — [[Мәскәү]]ҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.

[[1961]]—[[1964 йыл]]дарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.

[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.

[[1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡазан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.

[[1968 йыл]]дан профессиональ нигеҙә әҙәби ижад менән шөғөлләнә.

[[1975]]—[[1977 йыл]]дарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый.
[[1984]]—[[1989 йыл]]дарҙа — ТАССР Яҙыусылар союзының идара рәйесе.

СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.

2012 йылдың 2 майында Ҡазанда республика клиник дауаханаһында йөрәк өйәнәгенән вафат була&lt;ref&gt;[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190609180323/https://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ |date=2019-06-09 }}&lt;/ref&gt;. Ҡазандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.

Ҡатыны — Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), Ғ. Камал исемендәге театр актёры, ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.

== Ижады ==
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалары: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); [[Емельян Пугачёв]]тың көрәштәше [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермештән Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәккәйем» комедиялары; «Ай булмаһа, йондоҙ бар», «Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр» драмалары һәм башҡалар.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
* РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
* Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре

== Хәтер ==
Ҡазандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|87511}}{{V|26|08|2022}}
* [http://www.tatar.ru/president/more.php?type=news&amp;id=20527 Президент РТ Минтимер Шаймиев вручил орден «За заслуги перед Республикой Татарстан» драматургу Туфану Миннуллину]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 страница писателя на сайте Национальной библиотеки Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://archive.today/20070502160841/http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 |date=2007-05-02 }}
{{ВС}}

[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Татар драматургтары]]
[[Категория:Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Соцреалист яҙыусылар]]
[[Категория:Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]]
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Рәсәй драматургтары]]
[[Категория:СССР драматургтары]]
[[Категория:XX быуат драматургтары]]
[[Категория:Алфавит буйынса драматургтар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]</text>
      <sha1>j9cu7fh0do0qgdmyqo0gjr9f3b760jb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152300</id>
      <parentid>1152299</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:08:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7279" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Миңнуллин Туфан Ғабддулла улы''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[25 август]] [[1935 йыл]] — [[2 май]] [[2012 йыл]]) — [[СССР]] һәм Рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре, [[Ҡазан]] ҡалаһының почётлы гражданы. 

== Биографияһы ==
Туфан Ғабдулла улы Миңнуллин 1935 йылдың 25 авгусында хәҙерге [[Татарстан Республикаһы]] Кама Тамағы районының Оло Мереткозин ауылында тыуған.

[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай.

[[1956]]—[[1961 йыл]]дарҙа — [[Мәскәү]]ҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.

[[1961]]—[[1964 йыл]]дарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.

[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.

[[1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡазан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.

[[1968 йыл]]дан профессиональ нигеҙә әҙәби ижад менән шөғөлләнә.

[[1975]]—[[1977 йыл]]дарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый.
[[1984]]—[[1989 йыл]]дарҙа — ТАССР Яҙыусылар союзының идара рәйесе.

СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.

2012 йылдың 2 майында Ҡазанда республика клиник дауаханаһында йөрәк өйәнәгенән вафат була&lt;ref&gt;[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190609180323/https://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ |date=2019-06-09 }}&lt;/ref&gt;. Ҡазандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.

Ҡатыны — Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), Ғ. Камал исемендәге театр актёры, ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.

== Ижады ==
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалары: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); [[Емельян Пугачёв]]тың көрәштәше [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермештән Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәккәйем» комедиялары; «Ай булмаһа, йондоҙ бар», «Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр» драмалары һәм башҡалар.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
* РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
* Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре

== Хәтер ==
Ҡазандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|87511}}{{V|26|08|2022}}
* [http://www.tatar.ru/president/more.php?type=news&amp;id=20527 Президент РТ Минтимер Шаймиев вручил орден «За заслуги перед Республикой Татарстан» драматургу Туфану Миннуллину]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 страница писателя на сайте Национальной библиотеки Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://archive.today/20070502160841/http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 |date=2007-05-02 }}
{{ВС}}

[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Татар драматургтары]]
[[Категория:Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Соцреалист яҙыусылар]]
[[Категория:Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]]
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Рәсәй драматургтары]]
[[Категория:СССР драматургтары]]
[[Категория:XX быуат драматургтары]]
[[Категория:Алфавит буйынса драматургтар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]</text>
      <sha1>6t5bben6infbigm2qe0vu7rxp4moara</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152301</id>
      <parentid>1152300</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:10:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Баныу  [[Миңнуллин Туфан Абдулла улы]] битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: [[Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]]: БЭ ярашлы үҙгәртелде</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7279" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Миңнуллин Туфан Ғабддулла улы''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[25 август]] [[1935 йыл]] — [[2 май]] [[2012 йыл]]) — [[СССР]] һәм Рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре, [[Ҡазан]] ҡалаһының почётлы гражданы. 

== Биографияһы ==
Туфан Ғабдулла улы Миңнуллин 1935 йылдың 25 авгусында хәҙерге [[Татарстан Республикаһы]] Кама Тамағы районының Оло Мереткозин ауылында тыуған.

[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай.

[[1956]]—[[1961 йыл]]дарҙа — [[Мәскәү]]ҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.

[[1961]]—[[1964 йыл]]дарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.

[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.

[[1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡазан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.

[[1968 йыл]]дан профессиональ нигеҙә әҙәби ижад менән шөғөлләнә.

[[1975]]—[[1977 йыл]]дарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый.
[[1984]]—[[1989 йыл]]дарҙа — ТАССР Яҙыусылар союзының идара рәйесе.

СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.

2012 йылдың 2 майында Ҡазанда республика клиник дауаханаһында йөрәк өйәнәгенән вафат була&lt;ref&gt;[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190609180323/https://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ |date=2019-06-09 }}&lt;/ref&gt;. Ҡазандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.

Ҡатыны — Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), Ғ. Камал исемендәге театр актёры, ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.

== Ижады ==
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалары: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); [[Емельян Пугачёв]]тың көрәштәше [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермештән Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәккәйем» комедиялары; «Ай булмаһа, йондоҙ бар», «Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр» драмалары һәм башҡалар.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
* РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
* Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре

== Хәтер ==
Ҡазандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|87511}}{{V|26|08|2022}}
* [http://www.tatar.ru/president/more.php?type=news&amp;id=20527 Президент РТ Минтимер Шаймиев вручил орден «За заслуги перед Республикой Татарстан» драматургу Туфану Миннуллину]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 страница писателя на сайте Национальной библиотеки Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://archive.today/20070502160841/http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 |date=2007-05-02 }}
{{ВС}}

[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Татар драматургтары]]
[[Категория:Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Соцреалист яҙыусылар]]
[[Категория:Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]]
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Рәсәй драматургтары]]
[[Категория:СССР драматургтары]]
[[Категория:XX быуат драматургтары]]
[[Категория:Алфавит буйынса драматургтар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]</text>
      <sha1>6t5bben6infbigm2qe0vu7rxp4moara</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152307</id>
      <parentid>1152301</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:23:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>өҫтәмә мәғлүмәт</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7636" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Миңнуллин Туфан Ғабддулла улы''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[25 август]] [[1935 йыл]] — [[2 май]] [[2012 йыл]]) — [[СССР]] һәм Рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре. [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ яҙыусыһы (2005), РСФСР‑ҙың (1984), [[Татар АССР-ы]]ның (1978), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1995) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре. Татарстан фәндәр академияһы академигы (2007), [[Ҡазан]] ҡалаһының почётлы гражданы.

== Биографияһы ==
Туфан Ғабдулла улы Миңнуллин 1935 йылдың 25 авгусында хәҙерге [[Татарстан Республикаһы]] Кама Тамағы районының Оло Мереткозин ауылында тыуған.

[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай.

[[1956]]—[[1961 йыл]]дарҙа — [[Мәскәү]]ҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.

[[1961]]—[[1964 йыл]]дарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.

[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.

[[1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡазан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.

[[1968 йыл]]дан профессиональ нигеҙә әҙәби ижад менән шөғөлләнә.

[[1975]]—[[1977 йыл]]дарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый.
[[1984]]—[[1989 йыл]]дарҙа — ТАССР Яҙыусылар союзының идара рәйесе.

СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.

2012 йылдың 2 майында Ҡазанда республика клиник дауаханаһында йөрәк өйәнәгенән вафат була&lt;ref&gt;[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190609180323/https://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ |date=2019-06-09 }}&lt;/ref&gt;. Ҡазандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.

Ҡатыны — Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), Ғ. Камал исемендәге театр актёры, ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.

== Ижады ==
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалары: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); [[Емельян Пугачёв]]тың көрәштәше [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермештән Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәккәйем» комедиялары; «Ай булмаһа, йондоҙ бар», «Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр» драмалары һәм башҡалар.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
* РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
* Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре

== Хәтер ==
Ҡазандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|87511}}{{V|26|08|2022}}
* [http://www.tatar.ru/president/more.php?type=news&amp;id=20527 Президент РТ Минтимер Шаймиев вручил орден «За заслуги перед Республикой Татарстан» драматургу Туфану Миннуллину]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 страница писателя на сайте Национальной библиотеки Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://archive.today/20070502160841/http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 |date=2007-05-02 }}
{{ВС}}

[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Татар драматургтары]]
[[Категория:Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Соцреалист яҙыусылар]]
[[Категория:Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]]
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Рәсәй драматургтары]]
[[Категория:СССР драматургтары]]
[[Категория:XX быуат драматургтары]]
[[Категория:Алфавит буйынса драматургтар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]</text>
      <sha1>mx719pdd3rme0m6stholra3uvul9y56</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152310</id>
      <parentid>1152307</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:29:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Хәтер */ өҫтәмә мәғлүмәт</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7923" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Миңнуллин Туфан Ғабддулла улы''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[25 август]] [[1935 йыл]] — [[2 май]] [[2012 йыл]]) — [[СССР]] һәм Рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре. [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ яҙыусыһы (2005), РСФСР‑ҙың (1984), [[Татар АССР-ы]]ның (1978), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1995) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре. Татарстан фәндәр академияһы академигы (2007), [[Ҡазан]] ҡалаһының почётлы гражданы.

== Биографияһы ==
Туфан Ғабдулла улы Миңнуллин 1935 йылдың 25 авгусында хәҙерге [[Татарстан Республикаһы]] Кама Тамағы районының Оло Мереткозин ауылында тыуған.

[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай.

[[1956]]—[[1961 йыл]]дарҙа — [[Мәскәү]]ҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.

[[1961]]—[[1964 йыл]]дарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.

[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.

[[1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡазан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.

[[1968 йыл]]дан профессиональ нигеҙә әҙәби ижад менән шөғөлләнә.

[[1975]]—[[1977 йыл]]дарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый.
[[1984]]—[[1989 йыл]]дарҙа — ТАССР Яҙыусылар союзының идара рәйесе.

СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.

2012 йылдың 2 майында Ҡазанда республика клиник дауаханаһында йөрәк өйәнәгенән вафат була&lt;ref&gt;[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190609180323/https://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ |date=2019-06-09 }}&lt;/ref&gt;. Ҡазандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.

Ҡатыны — Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), Ғ. Камал исемендәге театр актёры, ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.

== Ижады ==
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалары: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); [[Емельян Пугачёв]]тың көрәштәше [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермештән Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәккәйем» комедиялары; «Ай булмаһа, йондоҙ бар», «Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр» драмалары һәм башҡалар.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
* РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
* Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре

== Хәтер ==
* Ҡазандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә;
* Ҡазанда 12‑се татар гимназияһында  хәтер залы асылған, бинаһына мемориаль таҡтаташ ҡуйылған; 
* Түбән Кама дәүләт драма театрына Миңнуллин исеме бирелгән.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|87511}}{{V|26|08|2022}}
* [http://www.tatar.ru/president/more.php?type=news&amp;id=20527 Президент РТ Минтимер Шаймиев вручил орден «За заслуги перед Республикой Татарстан» драматургу Туфану Миннуллину]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 страница писателя на сайте Национальной библиотеки Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://archive.today/20070502160841/http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 |date=2007-05-02 }}
{{ВС}}

[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Татар драматургтары]]
[[Категория:Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Соцреалист яҙыусылар]]
[[Категория:Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]]
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Рәсәй драматургтары]]
[[Категория:СССР драматургтары]]
[[Категория:XX быуат драматургтары]]
[[Категория:Алфавит буйынса драматургтар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]</text>
      <sha1>54s9kbiyomvz66sscumuxpx5yl9iroq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152315</id>
      <parentid>1152310</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:36:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>өҫтәмә мәғлүмәт</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8421" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Миңнуллин Туфан Ғабддулла улы''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[25 август]] [[1935 йыл]] — [[2 май]] [[2012 йыл]]) — [[СССР]] һәм Рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре. [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ яҙыусыһы (2005), РСФСР‑ҙың (1984), [[Татар АССР-ы]]ның (1978), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1995) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре. Татарстан фәндәр академияһы академигы (2007),М.Йәлил исемендәге (1974), РСФСР‑ҙың К. С. Станиславский исемендәге Дәүләт (1979), Татарстан АССР-ының Ғ.Туҡай исемендәге Дәүләт (1979) премиялары лауреаты. [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1974), Татарстан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн (2005) ордендары кавалеры, [[Ҡазан]] ҡалаһының почётлы гражданы.

== Биографияһы ==
Туфан Ғабдулла улы Миңнуллин 1935 йылдың 25 авгусында хәҙерге [[Татарстан Республикаһы]] Кама Тамағы районының Оло Мереткозин ауылында тыуған.

[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай.

[[1956]]—[[1961 йыл]]дарҙа — [[Мәскәү]]ҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.

[[1961]]—[[1964 йыл]]дарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.

[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.

[[1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡазан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.

[[1968 йыл]]дан профессиональ нигеҙә әҙәби ижад менән шөғөлләнә.

[[1975]]—[[1977 йыл]]дарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый.
[[1984]]—[[1989 йыл]]дарҙа — ТАССР Яҙыусылар союзының идара рәйесе.

СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.

2012 йылдың 2 майында Ҡазанда республика клиник дауаханаһында йөрәк өйәнәгенән вафат була&lt;ref&gt;[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190609180323/https://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ |date=2019-06-09 }}&lt;/ref&gt;. Ҡазандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.

Ҡатыны — Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), Ғ. Камал исемендәге театр актёры, ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.

== Ижады ==
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалары: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); [[Емельян Пугачёв]]тың көрәштәше [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермештән Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәккәйем» комедиялары; «Ай булмаһа, йондоҙ бар», «Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр» драмалары һәм башҡалар.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
* РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
* Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре

== Хәтер ==
* Ҡазандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә;
* Ҡазанда 12‑се татар гимназияһында хәтер залы асылған, бинаһына мемориаль таҡтаташ ҡуйылған;
* Түбән Кама дәүләт драма театрына Миңнуллин исеме бирелгән.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|87511}}{{V|26|08|2022}}
* [http://www.tatar.ru/president/more.php?type=news&amp;id=20527 Президент РТ Минтимер Шаймиев вручил орден «За заслуги перед Республикой Татарстан» драматургу Туфану Миннуллину]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 страница писателя на сайте Национальной библиотеки Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://archive.today/20070502160841/http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 |date=2007-05-02 }}
{{ВС}}

[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Татар драматургтары]]
[[Категория:Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Соцреалист яҙыусылар]]
[[Категория:Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]]
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Рәсәй драматургтары]]
[[Категория:СССР драматургтары]]
[[Категория:XX быуат драматургтары]]
[[Категория:Алфавит буйынса драматургтар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]</text>
      <sha1>tdngvo287in7brmxub40lozu0p2gcy7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152316</id>
      <parentid>1152315</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:40:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8419" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[25 август]] [[1935 йыл]] — [[2 май]] [[2012 йыл]]) — [[СССР]] һәм Рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре. [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ яҙыусыһы (2005), РСФСР‑ҙың (1984), [[Татар АССР-ы]]ның (1978), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1995) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре. Татарстан фәндәр академияһы академигы (2007),М.Йәлил исемендәге (1974), РСФСР‑ҙың К. С. Станиславский исемендәге Дәүләт (1979), Татарстан АССР-ының Ғ.Туҡай исемендәге Дәүләт (1979) премиялары лауреаты. [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1974), Татарстан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн (2005) ордендары кавалеры, [[Ҡазан]] ҡалаһының почётлы гражданы.

== Биографияһы ==
Туфан Ғабдулла улы Миңнуллин 1935 йылдың 25 авгусында хәҙерге [[Татарстан Республикаһы]] Кама Тамағы районының Оло Мереткозин ауылында тыуған.

[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай.

[[1956]]—[[1961 йыл]]дарҙа — [[Мәскәү]]ҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.

[[1961]]—[[1964 йыл]]дарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.

[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.

[[1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡазан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.

[[1968 йыл]]дан профессиональ нигеҙә әҙәби ижад менән шөғөлләнә.

[[1975]]—[[1977 йыл]]дарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый.
[[1984]]—[[1989 йыл]]дарҙа — ТАССР Яҙыусылар союзының идара рәйесе.

СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.

2012 йылдың 2 майында Ҡазанда республика клиник дауаханаһында йөрәк өйәнәгенән вафат була&lt;ref&gt;[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190609180323/https://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ |date=2019-06-09 }}&lt;/ref&gt;. Ҡазандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.

Ҡатыны — Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), Ғ. Камал исемендәге театр актёры, ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.

== Ижады ==
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалары: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); [[Емельян Пугачёв]]тың көрәштәше [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермештән Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәккәйем» комедиялары; «Ай булмаһа, йондоҙ бар», «Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр» драмалары һәм башҡалар.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
* РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
* Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре

== Хәтер ==
* Ҡазандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә;
* Ҡазанда 12‑се татар гимназияһында хәтер залы асылған, бинаһына мемориаль таҡтаташ ҡуйылған;
* Түбән Кама дәүләт драма театрына Миңнуллин исеме бирелгән.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|87511}}{{V|26|08|2022}}
* [http://www.tatar.ru/president/more.php?type=news&amp;id=20527 Президент РТ Минтимер Шаймиев вручил орден «За заслуги перед Республикой Татарстан» драматургу Туфану Миннуллину]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 страница писателя на сайте Национальной библиотеки Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://archive.today/20070502160841/http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 |date=2007-05-02 }}
{{ВС}}

[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Татар драматургтары]]
[[Категория:Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Соцреалист яҙыусылар]]
[[Категория:Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]]
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Рәсәй драматургтары]]
[[Категория:СССР драматургтары]]
[[Категория:XX быуат драматургтары]]
[[Категория:Алфавит буйынса драматургтар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]</text>
      <sha1>8d63zuemg3awh257gig3rj9vyelxnzf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152318</id>
      <parentid>1152316</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:41:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8421" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы''' ({{Lang-tt|Туфа́н Габдулла́ улы Миңну́ллин}}; [[25 август]] [[1935 йыл]] — [[2 май]] [[2012 йыл]]) — [[СССР]] һәм Рәсәй драматургы, [[проза]]ик, публицист һәм йәмәғәт эшмәкәре. [[Татарстан Республикаһы]]ның халыҡ яҙыусыһы (2005), РСФСР‑ҙың (1984), [[Татар АССР-ы]]ның (1978), [[Башҡортостан Республикаһы]]ның (1995) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре. Татарстан фәндәр академияһы академигы (2007), М. Йәлил исемендәге (1974), РСФСР‑ҙың К. С. Станиславский исемендәге Дәүләт (1979), Татарстан АССР-ының Ғ.Туҡай исемендәге Дәүләт (1979) премиялары лауреаты. [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] (1974), Татарстан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн (2005) ордендары кавалеры, [[Ҡазан]] ҡалаһының почётлы гражданы.

== Биографияһы ==
Туфан Ғабдулла улы Миңнуллин 1935 йылдың 25 авгусында хәҙерге [[Татарстан Республикаһы]] Кама Тамағы районының Оло Мереткозин ауылында тыуған.

[[1952 йыл]]да урта мәктәпте тамамлай.

[[1956]]—[[1961 йыл]]дарҙа — [[Мәскәү]]ҙә М. С. Щепкин исемендәге Театр училищеһында уҡый.

[[1961]]—[[1964 йыл]]дарҙа Минзәлә академия театрында актёр булып эшләй, бер үк ваҡытта драматургия менән шөғөлләнеүен дауам итә.

[[1962 йыл]]да Минзәлә академия театрында уның «Беҙҙең ауыл кешеләре» комедияһы ҡуйыуға ҡабул ителгән. Шул уҡ йылда Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында уның «Азат» (Ирекле) пьеса-әкиәте ҡуйыла.

[[1964]]—[[1967 йыл]]дарҙа — Ҡазан телестудияһында, мөхәррир булып эшләй, бер үк ваҡытта «Чаян» (Скорпион) журналында әҙәби хеҙмәткәр бурысын үтәй.

[[1968 йыл]]дан профессиональ нигеҙә әҙәби ижад менән шөғөлләнә.

[[1975]]—[[1977 йыл]]дарҙа — Мәскәүҙә Юғары әҙәби курстарында уҡый.
[[1984]]—[[1989 йыл]]дарҙа — ТАССР Яҙыусылар союзының идара рәйесе.

СССР-ҙың халыҡ депутаты (1989—1991), СССР Юғары Советы ағзаһы.

2012 йылдың 2 майында Ҡазанда республика клиник дауаханаһында йөрәк өйәнәгенән вафат була&lt;ref&gt;[http://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ Ушел из жизни Туфан Миннуллин] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190609180323/https://www.tatar-inform.ru/news/2012/05/02/314494/ |date=2019-06-09 }}&lt;/ref&gt;. Ҡазандың Яңы Татар зыяратында ерләнгән.

Ҡатыны — Нәжибә Ихсанова (1938 йылғы), Ғ. Камал исемендәге театр актёры, ҡыҙы — Әлфиә Миңнуллина — журналист.

== Ижады ==
Театр йәмәғәтселегендә киң танылыу алған пьесалары: «Беҙҙең ауыл кешеләре» (1961 йылда ҡуйылған), «Беҙ һайлаған яҙмыштар» (1972); «Беҙ китәбеҙ, һеҙ ҡалаһығыҙ» (1986); «Хушығыҙ» (1993); [[Емельян Пугачёв]]тың көрәштәше [[Бәхтийәр Ҡанҡаев|Бәхтийәр]] тураһында «Бәхтийәр Ҡанкаев» (1974) тарихи драмаһы; «Диләфрүзгә дүрт кейәү», «Әлдермештән Әлмәндәр», «Илгизәр + Вера», «Йөрәккәйем» комедиялары; «Ай булмаһа, йондоҙ бар», «Әсәйҙәр һәм бәпәйҙәр» драмалары һәм башҡалар.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* М. Йәлил исемендәге премия лауреаты (1974)
* РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы (1979) — Ғ. Камал исемендәге Татар Дәүләт Академия театрында ҡуйылған «Әлдермештән Әлмәндәр» («Белая ворона») пьесаһы өсөн
* Ғабдулла Туҡай исемендәге премия (1979)
* Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы (2005)
* Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
* Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре

== Хәтер ==
* Ҡазандың Вахитов районындағы урам уның исемен йөрөтә;
* Ҡазанда 12‑се татар гимназияһында хәтер залы асылған, бинаһына мемориаль таҡтаташ ҡуйылған;
* Түбән Кама дәүләт драма театрына Миңнуллин исеме бирелгән.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|87511}}{{V|26|08|2022}}
* [http://www.tatar.ru/president/more.php?type=news&amp;id=20527 Президент РТ Минтимер Шаймиев вручил орден «За заслуги перед Республикой Татарстан» драматургу Туфану Миннуллину]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 страница писателя на сайте Национальной библиотеки Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://archive.today/20070502160841/http://www.kitaphane.ru/cgi-bin/calendar.cgi?action=open&amp;mon=8&amp;name=1935082500 |date=2007-05-02 }}
{{ВС}}

[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Татар драматургтары]]
[[Категория:Шәхестәр:Ғәлиәскәр Камал исемендәге Татар театры]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Соцреалист яҙыусылар]]
[[Категория:Ғабдулла Туҡай премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Татарстандың халыҡ яҙыусылары]]
[[Категория:Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Татарстан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:РСФСР-ҙың К. С. Станиславский исемендәге дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Рәсәй драматургтары]]
[[Категория:СССР драматургтары]]
[[Категория:XX быуат драматургтары]]
[[Категория:Алфавит буйынса драматургтар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]</text>
      <sha1>schpzrc0w00yd1g5rf45xpur9ds4rzz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Фекерләшеү:Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы</title>
    <ns>1</ns>
    <id>152369</id>
    <revision>
      <id>1152303</id>
      <parentid>892991</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:10:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Баныу  [[Фекерләшеү:Миңнуллин Туфан Абдулла улы]] битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: [[Фекерләшеү:Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]]: БЭ ярашлы үҙгәртелде</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="81" xml:space="preserve">{{ТИМ|ru|Миннуллин, Туфан Абдуллович|9 июнь 2019}}</text>
      <sha1>7hz28aoc7agc0tf1sq0iqpl2c1wyrvg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Роббек Василий Афанасьевич</title>
    <ns>0</ns>
    <id>155098</id>
    <revision>
      <id>1152365</id>
      <parentid>1056657</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:50:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>31336</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8553" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Роббек Василий Афанасьевич''' ([[6 ғинуар]] [[1937 йыл]] — [[9 июль]] [[2010 йыл]]) — [[СССР]] һәм [[Рәсәй]]ҙең ғалим-филологы. Филология фәндәре докторы, профессор, Саха (Якутия) Республикаһының Фәндәр академияһы академигы&lt;ref&gt;[http://soran1957.iis.nsk.su/pa2/Home/Portrait?id=svet_100616111408_21791 Роббек Василий Афанасьевич]&lt;/ref&gt;.

Рәсәй Фәндәр академияһының Себер бүлексәһе Аҙ һанлы Себер халыҡтары мәсьәләләре институтына нигеҙ һалыусыларҙың береһе. Тунгус-маньчжур теле өлкәһендәге әйҙәүсе ғалим һәм функциональ грамматика теорияһы буйынса ғилми мәктәп ойоштороусы була. Автор йөҙҙән ашыу ғилми хеҙмәт, шул иҫәптән 15 монография, яҙа, аҙ һанлы аҫаба халыҡтарының көнүҙәк проблемаларын һәм төньяҡты өйрәнеүгә арналған мәсьәләләргә ҙур өлөш индереүсе&lt;ref&gt;[http://www.hcpncr.com/journ1210/journ1210robbbiograf.html РОББЕК ВАСИЛИЙ АФАНАСЬЕВИЧ]&lt;/ref&gt;.

== Биографияһы ==
 асилий Афанасьевич Роббек [[Яҡут АССР-ы]] Урта Колыма районының Үрге Колыма наслегендә 1937 йылдың 6 ғинуарында тыуған.

Рыжов башланғыс мәктәбенә [[1946 йыл]]да уҡырға төшә, һуңынан Родчев ете йыллыҡ мәктәбендә белем ала һәм [[1956 йыл]]да Урта Колыма урта мәктәбен тамамлай&lt;ref&gt;[http://1955338.mya5.ru/afisha/ О Василие Афанасьевиче Роббек]&lt;/ref&gt;. 1966 йылда ул Герцен исемендәге Ленинград педагогия институтын тамамлай (ЛПИ, хәҙер А. И Герцен исемендәге Рәсәй дәүләт педагогия университеты).

1956 йылда халыҡ мәғарифы органдарында үҙ хеҙмәт эшмәкәрлеген башлай. 1958—1959 йылдарҙа комсомол эшендә, 1959—1961 йылдарҙа Якутияныңммәҙәниәт учреждениеларында эшләй. ЛПИ-ын тамамлағас, 1966—1970 йылдарҙа һигеҙ йыллыҡ мәктәп директоры булып эшләй. 1970—1974 йылдарҙа — аспирант, 1974—1992 йылдарҙа — СССР Фәндәр академияһының Себер бүлексәһе Якутия филиалының Тел, әҙәбиәт һәм Тарих институтында өлкән лаборант, ғилми хеҙмәткәр, кесе һәм өлкән ғилми хеҙмәткәр була. Аҙ һанлы себер халыҡтары мәсьәләләре институты директоры василий буйынса бүлексәһе 1992—2008 йылдарҙа ул Рәсәй Фәндәр академияһы Себер бүлексәһенең Төньяҡ аҙ һанлы халыҡтары проблемалары институтында директор булып эшләй, 2008—2010 йылдарҙа — аҙ һанлы төньяҡ халыҡтары институтының эвенк филологияһы гуманитар тикшеренеүҙәр сектор мөдире вазифаһын башҡара.

[[1974 йыл]]да кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай «Эвенк телендә ҡылым төрҙәре» темаһына кандидатлыҡ диссерацияһын, 1992 йылда докторлыҡ диссертацияһын яҡлай. Уның етәкселегендә алты кандидатлыҡ һәм докторлыҡ диссертациялары яҡлана. Яҡут дәүләт университетында төньяҡ филологияһы кафедраһын, Черский ҡасабаһында Төньяҡ халыҡтары колледжын, [[Яҡутск]]иҙа эвенк бүлекле педучилищелар асыуҙа уның өлөшө тос.

Фәнни-педагогик эше менән бер рәттән ижтимағи эшмәкәрлек менән шөғөлләнә. Ул 1994 йылда Саха(Якутия) Республикаһы Фәндәр академияһының тулы хоҡуҡлы ағза-корреспонденты итеп һайлана&lt;ref&gt;[http://etnic.ru/narodi_v_lichnosti/robbek-vasilij-afanasevich.html РОББЕК ВАСИЛИЙ АФАНАСЬЕВИЧ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191225143806/http://etnic.ru/narodi_v_lichnosti/robbek-vasilij-afanasevich.html |date=2019-12-25 }}&lt;/ref&gt;.

Якутскиҙа 2010 йылдың 9 июлендә вафат була.

== Ҡаҙаныштары ==
* Василий Иванович Роббек «[[Рәсәй Федерацияһы]]ның Атҡаҙанған фән эшмәкәре», «Саха (Якутия) Республикаһының Атҡаҙанған фән эшмәкәре»&lt;ref&gt;[https://www.sakha.gov.ru/pochetnye-zvanija-respubliki-saha-jakutija-zasluzhennyj Почетные звания Республики Саха (Якутия) «ЗАСЛУЖЕННЫЙ»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191110085516/https://www.sakha.gov.ru/pochetnye-zvanija-respubliki-saha-jakutija-zasluzhennyj |date=2019-11-10 }}&lt;/ref&gt;, «РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы», «РФА Себер бүлексәһенең Атҡаҙанған ветераны» исемдәренә лайыҡ була.
* «Саха (Якутия) Республикаһының фәнен үҫтереүҙәге хеҙмәттәре өсөн» миҙалы, шулай уҡ хөрмәтенә юбилей, шулай уҡ юбилей хөрмәтенә &quot;Якутия Рәсәй менән 370 йыл&quot;отличие билдәһе, «Төньяҡҡа тоғролоҡ өсөн» һәм «Гражданлыҡ ҡыйыулығы» билдәләре менән бүләкләнгән&lt;ref&gt;[https://www.sakha.gov.ru/-1-znak-otlichija-grazhdanskaja-doblest Знак отличия «Гражданская доблесть»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191109073149/https://www.sakha.gov.ru/-1-znak-otlichija-grazhdanskaja-doblest |date=2019-11-09 }}&lt;/ref&gt;.
* Урта Колыма улусының почетлы гражданы.

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* Тунгусо-маньчжуроведение

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2}}

== Һылтанмалар ==
* [http://igi.ysn.ru/spravochnik.pdf Учёные-исследователи Института гуманитарных исследований и проблем малочисленных народов Севера] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304082135/http://igi.ysn.ru/spravochnik.pdf |date=2016-03-04 }}
* [http://iltumen.ru/node/1683 Василий Афанасьевич Роббек и коренные малочисленные народы Севера]
* [http://yakutiakmns.org/archives/1065 Издан сборник научных трудов, посвященный Василию Роббеку]
* [http://soran1957.iis.nsk.su/pa2/Home/Portrait?id=PA_folders60-99_0001_0269 Открытый архив СО РАН]
[[Категория:Филология фәндәре докторҙары]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:РСФСР халыҡ мәғарифы отличниктары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:2010 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:9 июлдә вафат булғандар]]
[[Категория:1937 йылда тыуғандар]]
[[Категория:6 ғинуарҙа тыуғандар]]</text>
      <sha1>i17b1795a7ygt47vjwiiani9rley4cs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Туфан Абдулла улы Миңнуллин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157143</id>
    <redirect title="Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы" />
    <revision>
      <id>1152305</id>
      <parentid>927267</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:12:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>996</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Робот:  [[Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]] битенә икеле йүнәлтеүҙе төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89" xml:space="preserve">#перенаправление [[Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]]</text>
      <sha1>ettllt4nk3m4h37c3chgdg9ttgo0805</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Туфан Миңнуллин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157144</id>
    <redirect title="Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы" />
    <revision>
      <id>1152306</id>
      <parentid>927268</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:12:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>996</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Робот:  [[Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]] битенә икеле йүнәлтеүҙе төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89" xml:space="preserve">#перенаправление [[Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]]</text>
      <sha1>ettllt4nk3m4h37c3chgdg9ttgo0805</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рихтер Зинаида Владимировна</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159236</id>
    <revision>
      <id>1152362</id>
      <parentid>978747</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:41:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>31336</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9447" xml:space="preserve">{{Ук}}
'''Рихтер Зинаида Владимировна''' ([[23 октябрь|11 (23) октябрь]] [[1890 йыл]] — [[13 ноябрь]] [[1967 йыл]]) — [[СССР]] яҙыусыһы, очерктар авторы.

== Биографияһы ==
Зинаида Владимировна Рихтер (ҡыҙ фамилияһы '''Дурова''') 1890 йылдың 11 (23) октябрендә [[Мәскәү]]ҙә  артистар ғаиләһендә тыуған.

Ҡатын-ҡыҙҙарҙың реаль училищеһын тамамлай. Строганов художество-сәнәғәт училищеһында (хәҙер С.Г. Строганов исемендәге Мәскәү художество-сәнәғәт академияһы) уҡый, директоры ул саҡта  булып Николай Васильевич Глоба (1859—1941) була&lt;ref&gt;[http://geolmarshrut.ru/authors/?ELEMENT_ID=2541 Глоба Николай Васильевич]&lt;/ref&gt;. Художество белем алып, Зинаида Рихтер 1905—1916 йылдарҙа Мәскәү һәм Бишенсе Лефортово  училищеларында рәсемдән уҡыта.  

1912—1914 йылдарҙа ире Константин Рихтер менән Мәскәүҙән Ҡырымға йәйәү сәйәхәтенән һуң яҙылған «Записки путешественницы — пешком по России» эшен баҫтырып сығара. Ире фронтта 1916 йылда [[Беренсе донъя һуғышы]]нда һәләк була. 1918 йылдан  [[Рәсәйҙә Граждандар һуғышы]] осоронда Зинаида Рихтер —  «[[Известия (гәзит)|Известия]]» гәзитенең махсус хәрби хәбәрсеһе. Артабан 1920 йылда Рәсәй телеграф агентлығының Мәскәү губерна бүлексәһе мөдире һәм инструктор булып эшләй.   1920-1921 йылдарҙағы Волга буйындағы аслыҡ ваҡытында  ҡабаттан «Известия» гәзитенең махсус хәбәрсеһе булып эшләй&lt;ref name=&quot;geolmarshrut&quot;/&gt;

Зинаида Рихтер  беренсе булып Монголия аша  [[Мәскәү]]−[[Пекин]]−[[Токио]] осошонда ҡатнаша&lt;ref&gt;[http://alternathistory.com/moskva-pekin-tokio-pervyj-velikij-perelet-sovetskoj-aviatsii/ Москва — Пекин — Токио. Первый великий перелет советской авиации.]&lt;/ref&gt; (сәйәси сәбәптәр арҡаһында  шул ваҡытта матбуғатта Мәскәү−Пекин осошо ғына яҡтыртыла); Врангель утрауына «Литке» боҙватҡысында ҡотҡарыу экспедицияһы ағзаһы була;  [[Кавказ]] — [[Сванетия]] һәм Хевсуретияның алыҫ ерҙәренә бара; [[Лаптевтар диңгеҙе]]ндә ҡышлай, Алтай, Ҡаҙағстан һәм Ҡырғыҙстанда була. Шулай уҡ  [[Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһы|РККА-ның]]  2-се [[Альпиниада]]һында ҡатнаша һәм Эльбрустың көнсығыш түбәһенә күтәрелә]]&lt;ref&gt;[http://www.tmgl.ru/names/page/1/3/ Рихтер Зинаида Владимировна]&lt;/ref&gt;. Вера Инбер былай тип яҙа: «Ул айға ла осор ине, әгәр быға бәләкәй генә мөмкинлек булһа»&lt;ref name=&quot;geolmarshrut&quot;/&gt;.

1930 йылда Зинаида Рихтер әҙәби эшкә күсә. 1934 йылдың 1 июнендә [[СССР Яҙыусылар союзы]]на ҡабул ителә.  Ошо уҡ йылдан  «[[Правда (гәзит)|Правда]]» гәзитенең махсус хәбәрсеһе булып эшләй. [[Бөйөк Ватан һуғышы]] йылдарында  [[ТАСС]] һәм Совинформбюро заданиелары  буйынса эшләй. Уның сәфәрҙәре тураһында очерктар  «[[Октябрь (журнал)|Октябрь]]» журналы биттәрендә баҫылып сыға. 1952 йылда ҡулға алына һәм  [[Ҡаҙағстан]]дың Джамбул өлкәһе Талас районына ебәрелә.  1955 йылдың мартында реабилитациялана, азат ителә  һәм СССР Яҙыусылар союзына тергеҙелә.

1967 йылдың 13 ноябрендә Мәскәүҙә вафат була. Новодевичье зыяратында ерләнә&lt;ref name=&quot;geolmarshrut&quot;&gt;[http://geolmarshrut.ru/authors/?ELEMENT_ID=314 Рихтер Зинаида Владимировна]&lt;/ref&gt;.

Зинаида Владимировна Рихтер миҙалдар  менән бүләкләнгән, улар араһында «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында маҡтаулы хеҙмәте өсөн» һәм «Мәскәүҙең 800-йыллығы иҫтәлегенә» миҙалдары;  Осоавиахимдың алтын сәғәте; Врангел утрауына ҡотҡарыу экспедицияһында  ҡатнашыуы өсөн Почет грамотаһы һәм һәм билдә менән бүләкләнә&lt;ref name=&quot;geolmarshrut&quot;/&gt;.

Рәсәй дәүләт әҙәбиәт һәм сәнғәт  архивында З.В.Рихтерға ҡағылышлы материалдар бар&lt;ref&gt;[https://rgali.ru/obj/11805359 Рихтер (Дурова) Зинаида Владимировна] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200411181547/https://rgali.ru/obj/11805359 |date=2020-04-11 }}&lt;/ref&gt;.

== Һайланма библиография ==

* Кавказ наших дней, 1923—1924. — М.: Жизнь и знание, 1924.
* За полярным кругом. — М. — Л.: Молодая гвардия, 1925.
* 7 000 километров по воздуху. Москва — Монголия — Китай. — М.: Авиоиздат, 1926.
* Золотой Алдан. [Путевые очерки]. — М. — Л.: Гиз, 1927.
* Семафоры в пустыне. На изысканиях Туркестано-Сибирской железной дороги / пред. А. Халатова. — М. — Л.: Молодая гвардия, 1929.
* Азиатская Швейцария. (По киргизским кочевьям). — М. — Л.: Физкультура и туризм, 1930.
* В солнечной Абхазии и Хевсуретии. [Путевые очерки]. — М. — Л.: Физкультура и туризм, 1930.
* Мед и золото. [По Алтаю]. — М. — Л.: Молодая гвардия, 1930.
* На «Литке» к острову Врангеля. Записки участника спасательной экспедиции. — М.: Молодая гвардия, 1931.
* У белого пятна. Спасательная экспедиция ледореза «Литке» на остров Врангеля. — М.: Федерация, 1931.
* Поход Осевэка [Особый северный экспедиционный отряд. Урал. 1919 г.]. — М.: ГИХЛ, 1933.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2}}

== Һылтанмалар ==

* [http://feb-web.ru/feb/litenc/encyclop/le9/le9-7081.htm РИХТЕР Зинаида Владимировна]
* [http://feb-web.ru/feb/kle/kle-abc/ke6/ke6-3093.htm РИХТЕР, Зинаида Владимировна]
* [https://iz.ru/news/334808 Зинаида Рихтер − «Бабушка известинского репортажа»]
* [http://apsnyteka.org/508-richter_z_v_solnechnoi_abkhazii_i_hevsuretii.html Зинаида Рихтер. В солнечной Абхазии и Хевсуретии]
[[Категория:СССР-ҙа репрессияланғандар]]
[[Категория:Рәсәйҙәге Граждандар һуғышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Журналистар]]
[[Категория:Яҙыусылар]]
[[Категория:С. Г. Строганов исемендәге Мәскәү дәүләт художество-сәнәғәт академияһын тамамлаусылар]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:«1941–1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышындағы фиҙакәр хеҙмәте өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:Мәскәүҙә вафат булғандар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:1967 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:13 ноябрҙә вафат булғандар]]
[[Категория:Мәскәүҙә тыуғандар]]
[[Категория:1890 йылда тыуғандар]]
[[Категория:23 октябрҙә тыуғандар]]</text>
      <sha1>elt1oi40a3p021w81jf2vpvzgt62iug</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Беркимбаев Сматолла Молдаш улы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>165663</id>
    <revision>
      <id>1152317</id>
      <parentid>1152247</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:41:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8878" xml:space="preserve">{{Персона|имя=Беркимбаев Сматолла Молдаш улы|мать=|nocat=|викисклад=|разное=|сайт=|ширина автографа=|автограф=|награды и премии={{{!}}
{{!}}{{Орден Курмет}}{{!!}}{{Орден Ленина}}{{!!}}{{Орден Октябрьской Революции}}{{!!}}{{Орден Трудового Красного Знамени}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Орден Трудового Красного Знамени}}{{!!}}{{Орден Знак Почёта}}{{!!}}{{Медаль В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина}}{{!!}}{{Медаль За освоение целинных земель}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Медаль Ветеран труда}}{{!!}}{{Медаль 50 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.}}{{!!}}{{Медаль 60 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг. (Казахстан)}}{{!!}}{{Медаль 65 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Медаль 10 лет независимости РК}}{{!!}}{{Медаль 50 лет Целине}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{золотая медаль ВДНХ}}{{!!}}{{серебряная медаль ВДНХ}}{{!!}}{{серебряная медаль ВДНХ}}{{!!}}{{бронзовая медаль ВДНХ}}
{{!}}}|дети=|супруга=|супруг=|отец=|оригинал имени=Сматолла Молдаш ұлы Беркімбаев|род деятельности=партия хеҙмәткәре, сәйәсәт һәм  йәмәғәт эшмәкәре|подданство=|гражданство={{USSR}}&lt;br&gt;{{KAZ}}|место смерти=Актобе|дата смерти=13.07.2020|место рождения= [[Ҡаҙаҡ ССР-ы]] Актүбә өлкәһе Хромтау районы|дата рождения=28.08.1931|имя при рождении=|описание изображения=|ширина=|изображение=|викитека=}}

'''Беркимбаев Сматолла Молдаш улы''' ({{Lang-kk|Сматолла Молдашұлы Беркімбаев}} [[28 август]] [[1931 йыл]] — [[13 июль]] [[2020 йыл]])&lt;ref&gt;[https://railnews.kz/ru/news/7607/ Ушел из жизни государственный деятель Сматулла Беркимбаев]&lt;/ref&gt;) — Ҡаҙағстандың партия органдары хеҙмәткәре, йәмәғәт эшмәкәре. Аҡтүбә өлкәһенең почетлы гражданы (2013).

== Биографияһы ==
Сматолла Молдаш улы Беркимбаев 1931 йылдың 28 авгусында Ойсылҡара ауылында Хромтау районы (элекке Новороссийск районы), фәҡир крәҫтиән ғаиләһендә тыуған.

[[1954 йыл]]да Мәскәү йәнлек тиреләре институтының тик яҡшы билдәләргә тамамлай.

[[1971 йыл]]да Алма-Атала КПСС Үҙәк Комитеты ҡарамағындағы Юғары партия мәктәбен яҡшы билдәләргә тамалай..

1956 йылдан 1959 йылға тиклем — Колин һарыҡсылыҡ совхозының баш зоотехнигы, аҙаҡ директоры булып тәғәйенләнә.

1959 йылдан 1965 йылға тиклем — Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Новороссийск райкомының икенсе секретары.

1965 йылдан 1982 йылға тиклем —Ҡаҙағстан Компартияһы Байганин район комитетының беренсе секретары.

1982 йылдың майынан 1983 йылдың ғинуарына тиклем — Темир райком партияһының беренсе секретары.

1983 йылдың ғинуарынан 1984 йылдың декабренә тиклем — Ҡаҙағстан Компартияһы Аҡтүбә өлкә партия ҡарамағындағы комиссия рәйесе.

1984—1989 йылдарҙа — Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Шалкар район комитетының беренсе секретары.

1995 йылдың декабренән 1989 йылдың сентябренә тиклем — Актүбә ҡалаһы хәкимиәтенең етәкләүсе белгесе.

1995 йылдан республика әһәмиәтендәге персональ пенсионер.

== Вазифалары, депутатлыҡ эшмәкәрлеге ==
1965 йылдан 1987 йылға тиклем партияның Аҡтүбә өлкә комитеты ағзаһы һәм өлкә советы депутаты.

1984 йылдан 1980 йылға тиклем — Ҡаҙаҡ ССР-ы Юғары Советы депутаты, 10-сы саҡырылыш.

Ҡаҙағстан Компартияһының XII, XIII, XIV, XV, XVI съездары делегаты.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* «Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы (1956)
* [[«Почёт Билдәһе» ордены]] (1967)
* [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] (1971, 1976)
* [[Октябрь Революцияһы ордены]] (1973)
* [[Ленин ордены]] (1981)
* Ҡаҙағстандың Курмет ордены (2010 йылдың 30 апреле)
* ВДНХ-ның алтын миҙалы (1984)
* ВДНХ-ның көмөш миҙалы (1975, 1982)
* ВДНХ-ның бронза миҙал (1972)
* Ҡаҙаҡ ССР-ы Юғары Советының Почет грамотаһы (1966, 1982)
* Ҡаҙағстан Республикаһы президентының Рәхмәт хаттары.
* «Ҡаҙаҡ ССР-ы Халыҡ мәғарифы алдынғыһы» түш билдәһе
* Темир районының почетлы гражданы (2001)
* Байганинский районының почетлы гражданы (2001)
* Аҡтүбә өлкәһенең почетлы гражданы — иҡтисад һәм социаль өлкәһен үҫтереүгә ҙур өлөш индергәне, дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәрлегендәге ҡаҙаныштары өсөн (2013 йылдың 11 декабрендә).
* СССР һәм Ҡаҙағстан Республикаһы миҙалдары

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
{{КНЭ}}
&lt;references /&gt;
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:ВДНХ-ның бронза миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:ВДНХ-ның көмөш миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:ВДНХ алтын миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 65 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 50 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Хеҙмәт ветераны» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Октябрь Революцияһы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Ленин ордены кавалерҙары]]
[[Категория:«Курмет» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Һуңғы бер йылда вафат булған шәхестәр]]
[[Категория:2020 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:13 июлдә вафат булғандар]]
[[Категория:1931 йылда тыуғандар]]
[[Категория:28 августа тыуғандар]]</text>
      <sha1>eabsp6bdqf406hh0elj269aeholocrd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152319</id>
      <parentid>1152317</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:44:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8878" xml:space="preserve">{{Персона|имя=Беркимбаев Сматолла Молдаш улы|мать=|nocat=|викисклад=|разное=|сайт=|ширина автографа=|автограф=|награды и премии={{{!}}
{{!}}{{Орден Курмет}}{{!!}}{{Орден Ленина}}{{!!}}{{Орден Октябрьской Революции}}{{!!}}{{Орден Трудового Красного Знамени}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Орден Трудового Красного Знамени}}{{!!}}{{Орден Знак Почёта}}{{!!}}{{Медаль В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина}}{{!!}}{{Медаль За освоение целинных земель}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Медаль Ветеран труда}}{{!!}}{{Медаль 50 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.}}{{!!}}{{Медаль 60 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг. (Казахстан)}}{{!!}}{{Медаль 65 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Медаль 10 лет независимости РК}}{{!!}}{{Медаль 50 лет Целине}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{золотая медаль ВДНХ}}{{!!}}{{серебряная медаль ВДНХ}}{{!!}}{{серебряная медаль ВДНХ}}{{!!}}{{бронзовая медаль ВДНХ}}
{{!}}}|дети=|супруга=|супруг=|отец=|оригинал имени=Сматолла Молдаш ұлы Беркімбаев|род деятельности=партия хеҙмәткәре, сәйәсәт һәм  йәмәғәт эшмәкәре|подданство=|гражданство={{USSR}}&lt;br&gt;{{KAZ}}|место смерти=Актобе|дата смерти=13.07.2020|место рождения= [[Ҡаҙаҡ ССР-ы]] Актүбә өлкәһе Хромтау районы|дата рождения=28.08.1931|имя при рождении=|описание изображения=|ширина=|изображение=|викитека=}}

'''Беркимбаев Сматолла Молдаш улы''' ({{Lang-kk|Сматолла Молдашұлы Беркімбаев}} [[28 август]] [[1931 йыл]] — [[13 июль]] [[2020 йыл]])&lt;ref&gt;[https://railnews.kz/ru/news/7607/ Ушел из жизни государственный деятель Сматулла Беркимбаев]&lt;/ref&gt;) — Ҡаҙағстандың партия органдары хеҙмәткәре, йәмәғәт эшмәкәре. Аҡтүбә өлкәһенең почётлы гражданы (2013).

== Биографияһы ==
Сматолла Молдаш улы Беркимбаев 1931 йылдың 28 авгусында Ойсылҡара ауылында Хромтау районы (элекке Новороссийск районы), фәҡир крәҫтиән ғаиләһендә тыуған.

[[1954 йыл]]да Мәскәү йәнлек тиреләре институтының тик яҡшы билдәләргә тамамлай.

[[1971 йыл]]да Алма-Атала КПСС Үҙәк Комитеты ҡарамағындағы Юғары партия мәктәбен яҡшы билдәләргә тамалай..

1956 йылдан 1959 йылға тиклем — Колин һарыҡсылыҡ совхозының баш зоотехнигы, аҙаҡ директоры булып тәғәйенләнә.

1959 йылдан 1965 йылға тиклем — Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Новороссийск райкомының икенсе секретары.

1965 йылдан 1982 йылға тиклем —Ҡаҙағстан Компартияһы Байганин район комитетының беренсе секретары.

1982 йылдың майынан 1983 йылдың ғинуарына тиклем — Темир райком партияһының беренсе секретары.

1983 йылдың ғинуарынан 1984 йылдың декабренә тиклем — Ҡаҙағстан Компартияһы Аҡтүбә өлкә партия ҡарамағындағы комиссия рәйесе.

1984—1989 йылдарҙа — Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Шалкар район комитетының беренсе секретары.

1995 йылдың декабренән 1989 йылдың сентябренә тиклем — Актүбә ҡалаһы хәкимиәтенең етәкләүсе белгесе.

1995 йылдан республика әһәмиәтендәге персональ пенсионер.

== Вазифалары, депутатлыҡ эшмәкәрлеге ==
1965 йылдан 1987 йылға тиклем партияның Аҡтүбә өлкә комитеты ағзаһы һәм өлкә советы депутаты.

1984 йылдан 1980 йылға тиклем — Ҡаҙаҡ ССР-ы Юғары Советы депутаты, 10-сы саҡырылыш.

Ҡаҙағстан Компартияһының XII, XIII, XIV, XV, XVI съездары делегаты.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* «Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы (1956)
* [[«Почёт Билдәһе» ордены]] (1967)
* [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] (1971, 1976)
* [[Октябрь Революцияһы ордены]] (1973)
* [[Ленин ордены]] (1981)
* Ҡаҙағстандың Курмет ордены (2010 йылдың 30 апреле)
* ВДНХ-ның алтын миҙалы (1984)
* ВДНХ-ның көмөш миҙалы (1975, 1982)
* ВДНХ-ның бронза миҙал (1972)
* Ҡаҙаҡ ССР-ы Юғары Советының Почет грамотаһы (1966, 1982)
* Ҡаҙағстан Республикаһы президентының Рәхмәт хаттары.
* «Ҡаҙаҡ ССР-ы Халыҡ мәғарифы алдынғыһы» түш билдәһе
* Темир районының почетлы гражданы (2001)
* Байганинский районының почетлы гражданы (2001)
* Аҡтүбә өлкәһенең почетлы гражданы — иҡтисад һәм социаль өлкәһен үҫтереүгә ҙур өлөш индергәне, дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәрлегендәге ҡаҙаныштары өсөн (2013 йылдың 11 декабрендә).
* СССР һәм Ҡаҙағстан Республикаһы миҙалдары

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
{{КНЭ}}
&lt;references /&gt;
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:ВДНХ-ның бронза миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:ВДНХ-ның көмөш миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:ВДНХ алтын миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 65 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 50 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Хеҙмәт ветераны» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Октябрь Революцияһы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Ленин ордены кавалерҙары]]
[[Категория:«Курмет» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Һуңғы бер йылда вафат булған шәхестәр]]
[[Категория:2020 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:13 июлдә вафат булғандар]]
[[Категория:1931 йылда тыуғандар]]
[[Категория:28 августа тыуғандар]]</text>
      <sha1>7j17yyumoyevp7glt3veuwriovg59fn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152327</id>
      <parentid>1152319</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T16:30:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */ сығанаҡтар</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9031" xml:space="preserve">{{Персона|имя=Беркимбаев Сматолла Молдаш улы|мать=|nocat=|викисклад=|разное=|сайт=|ширина автографа=|автограф=|награды и премии={{{!}}
{{!}}{{Орден Курмет}}{{!!}}{{Орден Ленина}}{{!!}}{{Орден Октябрьской Революции}}{{!!}}{{Орден Трудового Красного Знамени}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Орден Трудового Красного Знамени}}{{!!}}{{Орден Знак Почёта}}{{!!}}{{Медаль В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина}}{{!!}}{{Медаль За освоение целинных земель}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Медаль Ветеран труда}}{{!!}}{{Медаль 50 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.}}{{!!}}{{Медаль 60 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг. (Казахстан)}}{{!!}}{{Медаль 65 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Медаль 10 лет независимости РК}}{{!!}}{{Медаль 50 лет Целине}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{золотая медаль ВДНХ}}{{!!}}{{серебряная медаль ВДНХ}}{{!!}}{{серебряная медаль ВДНХ}}{{!!}}{{бронзовая медаль ВДНХ}}
{{!}}}|дети=|супруга=|супруг=|отец=|оригинал имени=Сматолла Молдаш ұлы Беркімбаев|род деятельности=партия хеҙмәткәре, сәйәсәт һәм  йәмәғәт эшмәкәре|подданство=|гражданство={{USSR}}&lt;br&gt;{{KAZ}}|место смерти=Актобе|дата смерти=13.07.2020|место рождения= [[Ҡаҙаҡ ССР-ы]] Актүбә өлкәһе Хромтау районы|дата рождения=28.08.1931|имя при рождении=|описание изображения=|ширина=|изображение=|викитека=}}

'''Беркимбаев Сматолла Молдаш улы''' ({{Lang-kk|Сматолла Молдашұлы Беркімбаев}} [[28 август]] [[1931 йыл]] — [[13 июль]] [[2020 йыл]])&lt;ref&gt;[https://railnews.kz/ru/news/7607/ Ушел из жизни государственный деятель Сматулла Беркимбаев]&lt;/ref&gt;) — Ҡаҙағстандың партия органдары хеҙмәткәре, йәмәғәт эшмәкәре. Аҡтүбә өлкәһенең почётлы гражданы (2013).

== Биографияһы ==
Сматолла Молдаш улы Беркимбаев 1931 йылдың 28 авгусында Ойсылҡара ауылында Хромтау районы (элекке Новороссийск районы), фәҡир крәҫтиән ғаиләһендә тыуған.

[[1954 йыл]]да Мәскәү йәнлек тиреләре институтының тик яҡшы билдәләргә тамамлай.

[[1971 йыл]]да Алма-Атала КПСС Үҙәк Комитеты ҡарамағындағы Юғары партия мәктәбен яҡшы билдәләргә тамалай..

1956 йылдан 1959 йылға тиклем — Колин һарыҡсылыҡ совхозының баш зоотехнигы, аҙаҡ директоры булып тәғәйенләнә.

1959 йылдан 1965 йылға тиклем — Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Новороссийск райкомының икенсе секретары.

1965 йылдан 1982 йылға тиклем —Ҡаҙағстан Компартияһы Байганин район комитетының беренсе секретары.

1982 йылдың майынан 1983 йылдың ғинуарына тиклем — Темир райком партияһының беренсе секретары.

1983 йылдың ғинуарынан 1984 йылдың декабренә тиклем — Ҡаҙағстан Компартияһы Аҡтүбә өлкә партия ҡарамағындағы комиссия рәйесе.

1984—1989 йылдарҙа — Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Шалкар район комитетының беренсе секретары.

1995 йылдың декабренән 1989 йылдың сентябренә тиклем — Актүбә ҡалаһы хәкимиәтенең етәкләүсе белгесе.

1995 йылдан республика әһәмиәтендәге персональ пенсионер&lt;ref&gt;[https://myaktobe.kz/archives/2281 Известные люди Актюбинской области / Сматолла Беркимбаев ]&lt;/ref&gt;.

== Вазифалары, депутатлыҡ эшмәкәрлеге ==
1965 йылдан 1987 йылға тиклем партияның Аҡтүбә өлкә комитеты ағзаһы һәм өлкә советы депутаты.

1984 йылдан 1980 йылға тиклем — Ҡаҙаҡ ССР-ы Юғары Советы депутаты, 10-сы саҡырылыш.

Ҡаҙағстан Компартияһының XII, XIII, XIV, XV, XVI съездары делегаты.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* «Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы (1956)
* [[«Почёт Билдәһе» ордены]] (1967)
* [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] (1971, 1976)
* [[Октябрь Революцияһы ордены]] (1973)
* [[Ленин ордены]] (1981)
* Ҡаҙағстандың Курмет ордены (2010 йылдың 30 апреле)
* ВДНХ-ның алтын миҙалы (1984)
* ВДНХ-ның көмөш миҙалы (1975, 1982)
* ВДНХ-ның бронза миҙал (1972)
* Ҡаҙаҡ ССР-ы Юғары Советының Почет грамотаһы (1966, 1982)
* Ҡаҙағстан Республикаһы президентының Рәхмәт хаттары.
* «Ҡаҙаҡ ССР-ы Халыҡ мәғарифы алдынғыһы» түш билдәһе
* Темир районының почетлы гражданы (2001)
* Байганинский районының почетлы гражданы (2001)
* Аҡтүбә өлкәһенең почетлы гражданы — иҡтисад һәм социаль өлкәһен үҫтереүгә ҙур өлөш индергәне, дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәрлегендәге ҡаҙаныштары өсөн (2013 йылдың 11 декабрендә).
* СССР һәм Ҡаҙағстан Республикаһы миҙалдары

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
{{КНЭ}}
&lt;references /&gt;
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:ВДНХ-ның бронза миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:ВДНХ-ның көмөш миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:ВДНХ алтын миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 65 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 50 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Хеҙмәт ветераны» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Октябрь Революцияһы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Ленин ордены кавалерҙары]]
[[Категория:«Курмет» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Һуңғы бер йылда вафат булған шәхестәр]]
[[Категория:2020 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:13 июлдә вафат булғандар]]
[[Категория:1931 йылда тыуғандар]]
[[Категория:28 августа тыуғандар]]</text>
      <sha1>35denhpjgz9mmsdrs8cx77m0mj5axxw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152328</id>
      <parentid>1152327</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T16:31:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Һылтанмалар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9176" xml:space="preserve">{{Персона|имя=Беркимбаев Сматолла Молдаш улы|мать=|nocat=|викисклад=|разное=|сайт=|ширина автографа=|автограф=|награды и премии={{{!}}
{{!}}{{Орден Курмет}}{{!!}}{{Орден Ленина}}{{!!}}{{Орден Октябрьской Революции}}{{!!}}{{Орден Трудового Красного Знамени}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Орден Трудового Красного Знамени}}{{!!}}{{Орден Знак Почёта}}{{!!}}{{Медаль В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина}}{{!!}}{{Медаль За освоение целинных земель}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Медаль Ветеран труда}}{{!!}}{{Медаль 50 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.}}{{!!}}{{Медаль 60 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг. (Казахстан)}}{{!!}}{{Медаль 65 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Медаль 10 лет независимости РК}}{{!!}}{{Медаль 50 лет Целине}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{золотая медаль ВДНХ}}{{!!}}{{серебряная медаль ВДНХ}}{{!!}}{{серебряная медаль ВДНХ}}{{!!}}{{бронзовая медаль ВДНХ}}
{{!}}}|дети=|супруга=|супруг=|отец=|оригинал имени=Сматолла Молдаш ұлы Беркімбаев|род деятельности=партия хеҙмәткәре, сәйәсәт һәм  йәмәғәт эшмәкәре|подданство=|гражданство={{USSR}}&lt;br&gt;{{KAZ}}|место смерти=Актобе|дата смерти=13.07.2020|место рождения= [[Ҡаҙаҡ ССР-ы]] Актүбә өлкәһе Хромтау районы|дата рождения=28.08.1931|имя при рождении=|описание изображения=|ширина=|изображение=|викитека=}}

'''Беркимбаев Сматолла Молдаш улы''' ({{Lang-kk|Сматолла Молдашұлы Беркімбаев}} [[28 август]] [[1931 йыл]] — [[13 июль]] [[2020 йыл]])&lt;ref&gt;[https://railnews.kz/ru/news/7607/ Ушел из жизни государственный деятель Сматулла Беркимбаев]&lt;/ref&gt;) — Ҡаҙағстандың партия органдары хеҙмәткәре, йәмәғәт эшмәкәре. Аҡтүбә өлкәһенең почётлы гражданы (2013).

== Биографияһы ==
Сматолла Молдаш улы Беркимбаев 1931 йылдың 28 авгусында Ойсылҡара ауылында Хромтау районы (элекке Новороссийск районы), фәҡир крәҫтиән ғаиләһендә тыуған.

[[1954 йыл]]да Мәскәү йәнлек тиреләре институтының тик яҡшы билдәләргә тамамлай.

[[1971 йыл]]да Алма-Атала КПСС Үҙәк Комитеты ҡарамағындағы Юғары партия мәктәбен яҡшы билдәләргә тамалай..

1956 йылдан 1959 йылға тиклем — Колин һарыҡсылыҡ совхозының баш зоотехнигы, аҙаҡ директоры булып тәғәйенләнә.

1959 йылдан 1965 йылға тиклем — Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Новороссийск райкомының икенсе секретары.

1965 йылдан 1982 йылға тиклем —Ҡаҙағстан Компартияһы Байганин район комитетының беренсе секретары.

1982 йылдың майынан 1983 йылдың ғинуарына тиклем — Темир райком партияһының беренсе секретары.

1983 йылдың ғинуарынан 1984 йылдың декабренә тиклем — Ҡаҙағстан Компартияһы Аҡтүбә өлкә партия ҡарамағындағы комиссия рәйесе.

1984—1989 йылдарҙа — Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Шалкар район комитетының беренсе секретары.

1995 йылдың декабренән 1989 йылдың сентябренә тиклем — Актүбә ҡалаһы хәкимиәтенең етәкләүсе белгесе.

1995 йылдан республика әһәмиәтендәге персональ пенсионер&lt;ref&gt;[https://myaktobe.kz/archives/2281 Известные люди Актюбинской области / Сматолла Беркимбаев ]&lt;/ref&gt;.

== Вазифалары, депутатлыҡ эшмәкәрлеге ==
1965 йылдан 1987 йылға тиклем партияның Аҡтүбә өлкә комитеты ағзаһы һәм өлкә советы депутаты.

1984 йылдан 1980 йылға тиклем — Ҡаҙаҡ ССР-ы Юғары Советы депутаты, 10-сы саҡырылыш.

Ҡаҙағстан Компартияһының XII, XIII, XIV, XV, XVI съездары делегаты.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* «Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы (1956)
* [[«Почёт Билдәһе» ордены]] (1967)
* [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] (1971, 1976)
* [[Октябрь Революцияһы ордены]] (1973)
* [[Ленин ордены]] (1981)
* Ҡаҙағстандың Курмет ордены (2010 йылдың 30 апреле)
* ВДНХ-ның алтын миҙалы (1984)
* ВДНХ-ның көмөш миҙалы (1975, 1982)
* ВДНХ-ның бронза миҙал (1972)
* Ҡаҙаҡ ССР-ы Юғары Советының Почет грамотаһы (1966, 1982)
* Ҡаҙағстан Республикаһы президентының Рәхмәт хаттары.
* «Ҡаҙаҡ ССР-ы Халыҡ мәғарифы алдынғыһы» түш билдәһе
* Темир районының почетлы гражданы (2001)
* Байганинский районының почетлы гражданы (2001)
* Аҡтүбә өлкәһенең почетлы гражданы — иҡтисад һәм социаль өлкәһен үҫтереүгә ҙур өлөш индергәне, дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәрлегендәге ҡаҙаныштары өсөн (2013 йылдың 11 декабрендә).
* СССР һәм Ҡаҙағстан Республикаһы миҙалдары

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
{{КНЭ}}
&lt;references /&gt;
* [https://myaktobe.kz/archives/2281 Известные люди Актюбинской области / Сматолла Беркимбаев ]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:ВДНХ-ның бронза миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:ВДНХ-ның көмөш миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:ВДНХ алтын миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 65 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 50 йыл» юбилей миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Хеҙмәт ветераны» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштергән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Октябрь Революцияһы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Ленин ордены кавалерҙары]]
[[Категория:«Курмет» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Һуңғы бер йылда вафат булған шәхестәр]]
[[Категория:2020 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:13 июлдә вафат булғандар]]
[[Категория:1931 йылда тыуғандар]]
[[Категория:28 августа тыуғандар]]</text>
      <sha1>g823ez3fd3usq9m4s6osnwwu51v7z40</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Риянов Рәйес Мәсәлим улы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>178576</id>
    <revision>
      <id>1152364</id>
      <parentid>1108214</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:49:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>31336</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5642" xml:space="preserve">{{Яҙыусы
| Исеме = Риянов Рәйес Мәсәлим улы
| Төп исеме = 
|Рәсеме               = 
| Киңлек= 
| Ҡултамғаһы = 
| Тыуған ваҡыттағы исеме = 
| Псевдонимдары = Рәйес Риян
| Тыуыу датаһы = 14.03.1934
| Тыуған урыны = [[Башҡортостан АССР-ы]] [[Ҡариҙел районы]] [[Ҡариҙел]] ауылы 
| Вафат булыу датаһы = 30.03.2015
| Вафат булған урыны  = 
| Гражданлығы = {{Флагификация|СССР}} → {{Флагификация|Российская Федерация}}
| Эшмәкәрлек төрө = {{шағир|СССР|Рәсәй|XX быуат}}, журналист, яҙыусы
| Әҫәрҙәренең телдәре = 
| Әүҙемлек йылдары = 
| Йүнәлеше = 
| Жанр = 
| Дебют =
| Премиялары =
|  Наградалары =
| Lib =
| Сайт =
}}
{{Фамилиялаш|Риянов}}
'''Риянов Рәйес Мәсәлим улы''' (ижади псевдонимы ''Рәйес Риян''; [[14 март]] [[1934 йыл]] — [[30 март]] [[2015 йыл]]) — [[Журналистика|журналист]], [[Әҙәбиәт|яҙыусы]], [[Шиғриәт|шағир]]. 2002 йылдан [[Башҡортостан Яҙыусылар союзы]] ағзаһы.

== Биографияһы ==
Рәйес Мәсәлим улы Риянов 1934 йылдың 14 мартында [[Башҡорт АССР-ы]] [[Ҡариҙел районы]]ның [[Бағаҙытамаҡ]] (хәҙерге [[Ҡариҙел]]) ауылында тыуған. Иртә атайһыҙ ҡала. Шунан һуң Рәйес менән өс балаһын эйәртеп әсәһе тыуған ауылына — [[Ураҙбахты (Ҡариҙел районы)|Ураҙбахтыға]] күсенә.

Рәйес бала саҡтан «Ҡариҙел» колхозында эшләй, артабан Ураҙбахты (Үрге Өфө) һал ағыҙыу контораһында эшләй: һалсы, һалдарҙы булдырыусы, һалсылар бригадиры була. Уны урман ҡырҡыусы кеүек тә беләләр.

Өс йыл Совет Армияһы сафында хеҙмәт иткән. [[Ҡазан дәүләт университеты]]ның журналистика факультетында ситтән тороп уҡып сыға&lt;ref&gt;[https://karaidelcbs.ru/kraevedenie/pisateli-rajona/riyanov-rais-masalimovich/Риянов Раис]{{Недоступная ссылка|date=August 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;.

Хәләл ефете Мансура менән ике ҡыҙ һәм бер ул тәрбиәләгән.

== Ижады ==
Рәйес Риянов иртә яҙа башлай: шиғырҙарын, яҙмаларын [[Ҡыҙыл таң (гәзит)|«Ҡыҙыл таң»]] гәзитенә ебәрә. Һуңыраҡ [[Башҡортостан (гәзит)|«Совет Башҡортостаны»]], [[Республика Башкортостан (гәзит)|«Советская Башкирия»]] гәзиттәре биттәрендә лә күренә башлай. 1959 йылда, әүҙем эшсе хәбәрсе булараҡ, уны матбуғатҡа эшкә саҡыралар. Тәржемәсе, хаттар бүлеге мөдире, яуаплы секретарь була. Ҡариҙел район гәзитендә 20 йылға яҡын эшләй, мөхәррир урынбаҫары вазифаһын да үтәй.

70-се йылдар башында [[Яр Саллы]]ла ҡала гәзитендә эшләй, шулай уҡ ҡала радиотапшырыуҙарын ойоштороусыһы була&lt;ref&gt;[http://ok-karaidel.ucoz.ru/index/rais_masalimovich_rijanov/0-189 Отдел культуры Караидельского района]&lt;/ref&gt;.

Ун йылға яҡын «Кызыл таң» республика гәзитенең үҙ хәбәрсеһе булып, Башҡортостандың төньяҡ-көнсығышындағы алты районды хеҙмәтләндерә.

Яҙыусы күп кенә әҫәрҙәрҙе күркәм, матур Ҡариҙел районына, уның тырыш, рухлы хеҙмәтсәндәренә бағышлаған. Уның очерктары, һүрәтләмәләре нескә итеп яҡташтарының рухи донъяларын, уйҙарының таҙалығын күрһәтә. Ул бер нисә роман, шулай уҡ поэмалар һәм риүәйәттәр, трагикомедия авторы. Уның башҡорт телендә — «Ҡар бүләк», татар телендә «Ҡариҙел», «Болангыр» романдары яҙылған. 2000 йылдың аҙағында «Тамғалы ҡаялар» (Ҡариҙел районы тарихы буйынса яҙмалар) тигән китабы донъя күрә. Был китаптың рус һәм татар телдәрендә текстары бар. Ул «Рухелбаян» драмаһы авторы.

Шағир һүҙҙәренә Ж. Фәйзи, Х. Булатов, А. Лоҡманов, Р. Хәкимов, И. Хәсәнов, Р. Васфиев, Ф. Ҡотдосов музыка яҙған.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

[[Категория:Ҡариҙел районында тыуғандар]]</text>
      <sha1>8gy5rg9liwa4c7kgz6ebjyshric2av4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Роберт Гайдик</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182595</id>
    <revision>
      <id>1152366</id>
      <parentid>1123447</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:51:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>31336</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6407" xml:space="preserve">{{Ук}}
[[Файл:Robert Gajdik - spomen obelezje.jpg|250px|thumb|Роберт Гайдик иҫтәлегенә стела]]
'''Роберт «Славко» Гайдик''' ({{lang-cs|Robert &quot;Slavko&quot; Gajdík}}, {{lang-mk|Роберт &quot;Славко&quot; Гајдик}}; [[1923]], [[Злин]] — [[14 ғинуар]] [[1942]], [[Липлян]]) — [[Югославия]] халыҡ-азатлыҡ һуғышы партизаны&lt;ref&gt;«Гајдик, Роберт — Славко». Македонска енциклопедија книга I: стр. 330. (2009). Скопје: Македонска академија на науките и уметностите.&lt;/ref&gt;.

== Биографияһы ==
Роберт Гайдик [[Чехословакия]]ла Злинда тыуған. Уның атаһы [[Югославия короллеге]]нең көньяғында Матка каньонында гидроэлектростанция төҙөгән Чехословакия компанияһында эшләгән&lt;ref name=&quot;Курир&quot;/&gt;. Злинда «Бата» аяҡ кейеме фабрикаһында эшләй, [[Өсөнсө Рейх|Германия]] Чехословакияны оккупациялағандан һуң Югославияға күсә&lt;ref&gt;[http://www.mzv.cz/skopje/cz/obchod_a_ekonomika/ucteni_pamatky_roberta_gajdika.html Uctění památky Roberta Gajdíka]{{ref-cs}}&lt;/ref&gt;. Велосипедта күп сәйәхәт иткән&lt;ref name=&quot;Амбасада&quot; /&gt;. Мәктәптә уҡыған осорҙа һулдар хәрәкәте вәкилдәре менән осраша; төҙөлөш техник училищеһын тамамлай һәм 1939 йылдан Югославия коммунистик йәштәр союзы эшмәкәре була.

1941 йылдың тәүге яртыһында Югославия коммунистар партияһының [[Скопье]] ҡала комитеты ҡарары буйынса «Радуша» шахтаһына баш кладовщик булараҡ эшкә урынлаша, йәштәр төркөмө менән бергә антифашистик агитацияла ҡатнаша. Германия ғәскәрҙәре Югославияны оккупациялағандан һуң партизандар хәрәкәтенә ҡушыла; 1 майҙа ул Скопье үҙәгендәге «дивизион бинаһы» өҫтөндә ҡыҙыл байраҡты күтәрә, ә июнь башында Скопье аэродромына ут төртөүҙе ойоштора, һөҙөмтәлә Junkers Ju 52 немец транспорт самолёты шартлай һәм яна. 1941 йылдың 22 авгусынан Роберт 1-се Скопье партизан отряды составында Дане Крапчев, Васил Антевский, Боро Петрушевский һәм башҡалар менән бергә хеҙмәт итә. Сентябрҙә Кумановоға бара, бында шартлатҡыс менән файҙаланыу буйынса урындағы партизандарҙың инструкторы була. Бында 12 көндән 15 көнгә тиклем булған.

1941 йылдың ноябрендә Роберт гестаповсылар тарафынан ҡулға алына, әммә арестан ҡаса һәм [[Приштина]]ла йәшенә, Зенел Хайдини исемендәге партизандар отрядында хеҙмәт итә. Ауырыуына ҡарамаҫтан, ҡорал һәм гранталар яһап һәм йүнәтеп, партизандарға булышлыҡ итеүен дауам итә. 1942 йылдың башында Суви-Дол ауылында ҡулға алына, Липлянға күсерелә һәм 1942 йылдың 14 ғинуарында атыла. Роберт Гайдикка тик 19 йәш була&lt;ref name=&quot;Курир&quot;&gt;[http://arhiva.kurir.mk/republika/skopje/99304-Odbelezana-71-godina-od-smrtta-na-narodniot-heroj-Robert-Gajdik Одбележана 71 година од смртта на народниот херој Роберт Гајдик] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170326051256/http://arhiva.kurir.mk/republika/skopje/99304-Odbelezana-71-godina-od-smrtta-na-narodniot-heroj-Robert-Gajdik |date=2017-03-26 }}{{ref-mk}}&lt;/ref&gt;.

== Хәтер ==
Үҙәк общинаһында ҡала үҙидараларының береһенә һәм йәмәғәт ойошмаһына Роберт Гайдик исеме бирелгән&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://opstinacentar.gov.mk/Општина/Урбани-заедници|title=Урбани заедници|lang=mk|publisher=Општина Центар|accessdate=2015-08-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150817035826/http://opstinacentar.gov.mk/%D0%9E%D0%BF%D1%88%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0/%D0%A3%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8-%D0%B7%D0%B0%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8|archivedate=2015-08-17|deadlink=yes}}&lt;/ref&gt;. Роберт Гайдик йәшәгән йорт эргәһендә 1972 йылда бюст ҡуйылған. 2013 йылдан Гайдиктың вафат булыуы йыллығы уңайынан уҙғарылған иҫтәлекле сараларҙа [[Чехия]]ның [[Македония Республикаһы]]ндағы илселеге вәкилдәре ҡатнаша&lt;ref name=&quot;Амбасада&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.mzv.cz/skopje/mk/x2012_10_26_2/x2015_03_03.html|title=Одбележување на споменот за Роберт Гајдик|date=2015-03-03|lang=mk|publisher=Амбасада на Република Чешка во Скопје|accessdate=2015-08-18}}&lt;/ref&gt;.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

[[Категория:Югославия партизандары]]
[[Категория:Югославия коммунистары]]
[[Категория:Төньяҡ Македония коммунистары]]
[[Категория:Сербияла атылғандар]]
[[Категория:Икенсе донъя һуғышында язаланғандар]]
[[Категория:1942 йылда язаланғандар]]
[[Категория:Косовола вафат булғандар]]</text>
      <sha1>hu4csswyhhtt8zwf0dcgbo52ze04uck</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Беликов Владимир Георгиевич</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183506</id>
    <revision>
      <id>1152320</id>
      <parentid>1138841</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:53:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10363" xml:space="preserve">{{Учёный
 | Имя                  = Беликов Владимир Георгиевич
 | Оригинал имени       =
 | Изображение          = Беликов_Владимир_Георгиевич.jpg
 | Ширина               = 220 px 
 | Описание изображения =
 | Дата рождения        = 29.08.1925 
 | Место рождения       = село [[Степное (Ставропольский край)|Степное]],&lt;br&gt; {{s|[[Ставропольский округ]],}} [[СССР]]
 | Дата смерти          = 03.09.2012  
 | Место смерти         = {{МС|Пятигорск}}, [[Россия]]
 | Гражданство          = {{USSR}} {{RUS}}
 | Научная сфера        = [[фармацевтика]]
 | Место работы         =  
 | Учёная степень       = {{Учёная степень|доктор|фармацевтических наук}}
 | Учёное звание        =
 | Альма-матер          = [[Пятигорский фармацевтический институт]] 
 | Научный руководитель =
 | Знаменитые ученики   =
 | Известен как         =
 | Награды и премии     = 
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден Трудового Красного Знамени}}{{!!}} {{Орден Отечественной войны 2 степени}}{{!!}} {{Орден Знак Почёта}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»}} {{!!}} {{Медаль За оборону Кавказа}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Заслуженный деятель науки РСФСР}}{{!!}} {{Отличник здравоохранения (СССР)}}
{{!}}}
}}

'''Беликов Владимир Георгиевич''' ([[29 август]] [[1925 йыл]] — [[3 сентябрь]] [[2012 йыл]]) — ғалим-фармацевт. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. Фармацевтика фәндәре докторы (1970), профессор (1972).

450-нән ашыу фәнни хеҙмәт, шул иҫәптән 4 монография, «Фармацевтик химия» дәреслеге һәм «Синтетик һәм тәбиғи дарыуҙар» белешмәһе авторы. Уның 15 уйлап табыу таныҡлығы һәм патенты бар&lt;ref&gt;[https://patentdb.ru/author/1172865 Изобретатель БЕЛИКОВ ВЛАДИМИР ГЕОРГИЕВИЧ]&lt;/ref&gt;.

== Биографияһы ==
Владимир Георгиевич Беликов 1925 йылдың 29 авгусында Ставрополь округының (хәҙерге [[Ставрополь крайы]]ның) Степное ауылында тыуған.

Урта мәктәпте тамамлағандан һуң, 1943 йылда [[Ҡыҙыл Армия]] сафына саҡырыла, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша&lt;ref&gt;[https://1418museum.ru/heroes/11576279/ БЕЛИКОВ ВЛАДИМИР ГЕОРГИЕВИЧ]&lt;/ref&gt;. Хәрби-диңгеҙ флотында хеҙмәт итә һәм Төньяҡ Кавказдағы алыштарҙа ҡатнаша. Һуғыштан һуң хәрби хеҙмәтен дауам итә.

[[1950 йыл]]да демобилизацияланғас, Пятигорск фармацевтика институтына (ПФИ, хәҙер Пятигорск медицина-фармацевтика институты, 2012 йылдан Волгоград дәүләт медицина университеты филиалы) уҡырға инә. 1954 йылда уҡыуҙағы яҡшы уңыштары өсөн И. В. Сталин исемендәге [[Стипендия|стипендияға]] лайыҡ була. [[1955 йыл]]да юғары уҡыу йортон тамамлап, фармацевтика химияһы кафедраһының аспирантураһына уҡырға инә. Аспирантурала уҡыуы менән бер рәттән туған институтында лаборант һәм төрлө кафедраларҙа өлкән лаборант булып эшләй&lt;ref name=&quot;pmedpharm.ru&quot;&gt;[https://www.pmedpharm.ru/content/documents/fafc4d93f8d07b8d8ebc2c7547ef5b6b.pdf ВСЕРОССИЙСКАЯ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ «Беликовские чтения»]&lt;/ref&gt;.

1960 йылда кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай, ПФИ-ның фармацевтика химияһы кафедраһында ассистент һәм доцент була. 1961 йылда уны институттың уҡыу-уҡытыу һәм фәнни эш буйынса проректоры вазифаһына тәғәйенләйҙәр, ә 1964 йылда Пятигорск фармацевтика институтын етәкләй, шул вазифала 31 йыл эшләй. 1970 йылда «Айырым фармацевтик препараттарҙың дифференциаль фотометрияһы өлкәһендә тикшеренеүҙәр» темаһына «фармацевтика фәндәре докторы» ғилми дәрәжәһенә диссертация яҡлай&lt;ref&gt;[https://search.rsl.ru/ru/record/01007271494 Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора фармацевтических наук]&lt;/ref&gt;. Ә уның етәкселегендә 4 докторлыҡ һәм 59 кандидатлыҡ диссертациялары яҡлана, шул иҫәптән сит илдәрҙән — [[Вьетнам]], [[Эфиопия]], [[Йемен]] һәм [[Перу]]нан аспиранттар. 1972 йылдан Пятигорск фармацевтика институтының фармацевтика химияһы кафедраһы профессоры була&lt;ref name=&quot;ruspanteon.ru2&quot;&gt;[http://ruspanteon.ru/belikov-vladimir-nikolaevich/ Беликов Владимир Георгиевич]&lt;/ref&gt;.

2012 йылдың 3 сентябрендә [[Пятигорск]]иҙа вафат була, ҡаланың Краснослобод зыяратында ерләнгән.&lt;ref name=&quot;ruspanteon.ru&quot;&gt;[http://ruspanteon.ru/belikov-vladimir-nikolaevich/ Беликов Владимир Георгиевич]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* II дәрәжә [[Ватан һуғышы ордены|Ватан һуғышы]], [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] ордендары, шулай уҡ бик күп миҙалдар, шул иҫәптән [[«Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы|«Кавказды обороналаған өсөн»]] миҙалдары менән бүләкләнгән. Шулай уҡ «Ватан һаулыҡ һаҡлау алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» һәм «Ставрополь крайы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» миҙалдары менән бүләкләнгән&lt;ref name=&quot;pravda-kmv.ru&quot;&gt;[https://pravda-kmv.ru/chelovek-uchenyj-pedagog/ Человек, ученый, педагог…]&lt;/ref&gt;.
* РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (11 сентябрь 1985 йыл), Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең мәғариф өлкәһендәге премияһы лауреаты (1999).
* «Кавказ өсөн алышта ҡатнашыусы» һәм «Һаулыҡ һаҡлау отличнигы» маҡтаулы билдәләре, «СМС-ҡа нигеҙ һалыныуға 200 йыл» һәм «Пятигорск алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» юбилей миҙалдары менән бүләкләнә&lt;ref name=&quot;pravda-kmv.ru&quot;&gt;&lt;/ref&gt;

== Сығанаҡтар ==
* Б. В. Боровский, М. В. Ларский, О. О. Фролов. К 90-летию со дня рождения В. ПРОФЕССОРГ. БЕЛИКОВ.&lt;ref&gt;[https://www.pharmpharm.ru/jour/article/download/163/278 Фармация и фармакология. № 5 (12), 2015]&lt;/ref&gt;

== Иҫкәрмәләр ==
{{Иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://www.pmedpharm.ru/news/2019-08-20-3.html 95 лет со дня рождения профессора Беликова В. Г.]
* [https://pyatigorsk.bezformata.com/listnews/dnya-rozhdeniya-professora-belikova/86788941/ 95 лет со дня рождения профессора Беликова В. Г.]
* [https://pravda-kmv.ru/v-pamyat-o-velikom-uchitele/ В память о великом учителе]

[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Һаулыҡ һаҡлау отличниктары (СССР)]]
[[Категория:РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:2012 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:3 сентябрҙә вафат булғандар]]
[[Категория:1925 йылда тыуғандар]]
[[Категория:29 августа тыуғандар]]</text>
      <sha1>fiw2k82wu8gl9rbxuh35nznsymnjs9w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152321</id>
      <parentid>1152320</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:56:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10216" xml:space="preserve">{{Учёный
 | Имя                  = Беликов Владимир Георгиевич
 | Оригинал имени       =
 | Изображение          = 
 | Ширина               = 220 px 
 | Описание изображения =
 | Дата рождения        = 29.08.1925 
 | Место рождения       = село [Степное, Ставропольский округ, [[СССР]]
 | Дата смерти          = 03.09.2012  
 | Место смерти         = Пятигорск, [[Рәсәй]]
 | Гражданство          = {{USSR}} {{RUS}}
 | Научная сфера        = фармацевтика
 | Место работы         =  
 | Учёная степень       = {{Учёная степень|доктор|фармацевтических наук}}
 | Учёное звание        =
 | Альма-матер          = Пятигорский фармацевтический институт 
 | Научный руководитель =
 | Знаменитые ученики   =
 | Известен как         =
 | Награды и премии     = 
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден Трудового Красного Знамени}}{{!!}} {{Орден Отечественной войны 2 степени}}{{!!}} {{Орден Знак Почёта}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»}} {{!!}} {{Медаль За оборону Кавказа}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Заслуженный деятель науки РСФСР}}{{!!}} {{Отличник здравоохранения (СССР)}}
{{!}}}
}}

'''Беликов Владимир Георгиевич''' ([[29 август]] [[1925 йыл]] — [[3 сентябрь]] [[2012 йыл]]) — ғалим-фармацевт. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. Фармацевтика фәндәре докторы (1970), профессор (1972).

450-нән ашыу фәнни хеҙмәт, шул иҫәптән 4 монография, «Фармацевтик химия» дәреслеге һәм «Синтетик һәм тәбиғи дарыуҙар» белешмәһе авторы. Уның 15 уйлап табыу таныҡлығы һәм патенты бар&lt;ref&gt;[https://patentdb.ru/author/1172865 Изобретатель БЕЛИКОВ ВЛАДИМИР ГЕОРГИЕВИЧ]&lt;/ref&gt;.

== Биографияһы ==
Владимир Георгиевич Беликов 1925 йылдың 29 авгусында Ставрополь округының (хәҙерге [[Ставрополь крайы]]ның) Степное ауылында тыуған.

Урта мәктәпте тамамлағандан һуң, 1943 йылда [[Ҡыҙыл Армия]] сафына саҡырыла, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша&lt;ref&gt;[https://1418museum.ru/heroes/11576279/ БЕЛИКОВ ВЛАДИМИР ГЕОРГИЕВИЧ]&lt;/ref&gt;. Хәрби-диңгеҙ флотында хеҙмәт итә һәм Төньяҡ Кавказдағы алыштарҙа ҡатнаша. Һуғыштан һуң хәрби хеҙмәтен дауам итә.

[[1950 йыл]]да демобилизацияланғас, Пятигорск фармацевтика институтына (ПФИ, хәҙер Пятигорск медицина-фармацевтика институты, 2012 йылдан Волгоград дәүләт медицина университеты филиалы) уҡырға инә. 1954 йылда уҡыуҙағы яҡшы уңыштары өсөн И. В. Сталин исемендәге [[Стипендия|стипендияға]] лайыҡ була. [[1955 йыл]]да юғары уҡыу йортон тамамлап, фармацевтика химияһы кафедраһының аспирантураһына уҡырға инә. Аспирантурала уҡыуы менән бер рәттән туған институтында лаборант һәм төрлө кафедраларҙа өлкән лаборант булып эшләй&lt;ref name=&quot;pmedpharm.ru&quot;&gt;[https://www.pmedpharm.ru/content/documents/fafc4d93f8d07b8d8ebc2c7547ef5b6b.pdf ВСЕРОССИЙСКАЯ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ «Беликовские чтения»]&lt;/ref&gt;.

1960 йылда кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай, ПФИ-ның фармацевтика химияһы кафедраһында ассистент һәм доцент була. 1961 йылда уны институттың уҡыу-уҡытыу һәм фәнни эш буйынса проректоры вазифаһына тәғәйенләйҙәр, ә 1964 йылда Пятигорск фармацевтика институтын етәкләй, шул вазифала 31 йыл эшләй. 1970 йылда «Айырым фармацевтик препараттарҙың дифференциаль фотометрияһы өлкәһендә тикшеренеүҙәр» темаһына «фармацевтика фәндәре докторы» ғилми дәрәжәһенә диссертация яҡлай&lt;ref&gt;[https://search.rsl.ru/ru/record/01007271494 Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора фармацевтических наук]&lt;/ref&gt;. Ә уның етәкселегендә 4 докторлыҡ һәм 59 кандидатлыҡ диссертациялары яҡлана, шул иҫәптән сит илдәрҙән — [[Вьетнам]], [[Эфиопия]], [[Йемен]] һәм [[Перу]]нан аспиранттар. 1972 йылдан Пятигорск фармацевтика институтының фармацевтика химияһы кафедраһы профессоры була&lt;ref name=&quot;ruspanteon.ru2&quot;&gt;[http://ruspanteon.ru/belikov-vladimir-nikolaevich/ Беликов Владимир Георгиевич]&lt;/ref&gt;.

2012 йылдың 3 сентябрендә [[Пятигорск]]иҙа вафат була, ҡаланың Краснослобод зыяратында ерләнгән.&lt;ref name=&quot;ruspanteon.ru&quot;&gt;[http://ruspanteon.ru/belikov-vladimir-nikolaevich/ Беликов Владимир Георгиевич]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* II дәрәжә [[Ватан һуғышы ордены|Ватан һуғышы]], [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] ордендары, шулай уҡ бик күп миҙалдар, шул иҫәптән [[«Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы|«Кавказды обороналаған өсөн»]] миҙалдары менән бүләкләнгән. Шулай уҡ «Ватан һаулыҡ һаҡлау алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» һәм «Ставрополь крайы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» миҙалдары менән бүләкләнгән&lt;ref name=&quot;pravda-kmv.ru&quot;&gt;[https://pravda-kmv.ru/chelovek-uchenyj-pedagog/ Человек, ученый, педагог…]&lt;/ref&gt;.
* РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (11 сентябрь 1985 йыл), Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең мәғариф өлкәһендәге премияһы лауреаты (1999).
* «Кавказ өсөн алышта ҡатнашыусы» һәм «Һаулыҡ һаҡлау отличнигы» маҡтаулы билдәләре, «СМС-ҡа нигеҙ һалыныуға 200 йыл» һәм «Пятигорск алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» юбилей миҙалдары менән бүләкләнә&lt;ref name=&quot;pravda-kmv.ru&quot;&gt;&lt;/ref&gt;

== Сығанаҡтар ==
* Б. В. Боровский, М. В. Ларский, О. О. Фролов. К 90-летию со дня рождения В. ПРОФЕССОРГ. БЕЛИКОВ.&lt;ref&gt;[https://www.pharmpharm.ru/jour/article/download/163/278 Фармация и фармакология. № 5 (12), 2015]&lt;/ref&gt;

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://www.pmedpharm.ru/news/2019-08-20-3.html 95 лет со дня рождения профессора Беликова В. Г.]
* [https://pyatigorsk.bezformata.com/listnews/dnya-rozhdeniya-professora-belikova/86788941/ 95 лет со дня рождения профессора Беликова В. Г.]
* [https://pravda-kmv.ru/v-pamyat-o-velikom-uchitele/ В память о великом учителе]

[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Һаулыҡ һаҡлау отличниктары (СССР)]]
[[Категория:РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:2012 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:3 сентябрҙә вафат булғандар]]
[[Категория:1925 йылда тыуғандар]]
[[Категория:29 августа тыуғандар]]</text>
      <sha1>10u2ihihiq4dqxf4b6e2zid0kcd65mo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152322</id>
      <parentid>1152321</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:58:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10180" xml:space="preserve">{{Учёный
 | Имя                  = Беликов Владимир Георгиевич
 | Оригинал имени       =
 | Изображение          = 
 | Ширина               = 220 px 
 | Описание изображения =
 | Дата рождения        = 29.08.1925 
 | Место рождения       = село [Степное, Ставропольский округ, [[СССР]]
 | Дата смерти          = 03.09.2012  
 | Место смерти         = Пятигорск, [[Рәсәй]]
 | Гражданство          = {{USSR}} {{RUS}}
 | Научная сфера        = фармацевтика
 | Место работы         =  
 | Учёная степень       = Фармацевтика фәндәре докторы
 | Учёное звание        =
 | Альма-матер          = Пятигорский фармацевтический институт 
 | Научный руководитель =
 | Знаменитые ученики   =
 | Известен как         =
 | Награды и премии     = 
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден Трудового Красного Знамени}}{{!!}} {{Орден Отечественной войны 2 степени}}{{!!}} {{Орден Знак Почёта}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Медаль За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.}} {{!!}} {{Медаль За оборону Кавказа}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Заслуженный деятель науки РСФСР}}{{!!}} {{Отличник здравоохранения (СССР)}}
{{!}}}
}}

'''Беликов Владимир Георгиевич''' ([[29 август]] [[1925 йыл]] — [[3 сентябрь]] [[2012 йыл]]) — ғалим-фармацевт. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. Фармацевтика фәндәре докторы (1970), профессор (1972).

450-нән ашыу фәнни хеҙмәт, шул иҫәптән 4 монография, «Фармацевтик химия» дәреслеге һәм «Синтетик һәм тәбиғи дарыуҙар» белешмәһе авторы. Уның 15 уйлап табыу таныҡлығы һәм патенты бар&lt;ref&gt;[https://patentdb.ru/author/1172865 Изобретатель БЕЛИКОВ ВЛАДИМИР ГЕОРГИЕВИЧ]&lt;/ref&gt;.

== Биографияһы ==
Владимир Георгиевич Беликов 1925 йылдың 29 авгусында Ставрополь округының (хәҙерге [[Ставрополь крайы]]ның) Степное ауылында тыуған.

Урта мәктәпте тамамлағандан һуң, 1943 йылда [[Ҡыҙыл Армия]] сафына саҡырыла, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша&lt;ref&gt;[https://1418museum.ru/heroes/11576279/ БЕЛИКОВ ВЛАДИМИР ГЕОРГИЕВИЧ]&lt;/ref&gt;. Хәрби-диңгеҙ флотында хеҙмәт итә һәм Төньяҡ Кавказдағы алыштарҙа ҡатнаша. Һуғыштан һуң хәрби хеҙмәтен дауам итә.

[[1950 йыл]]да демобилизацияланғас, Пятигорск фармацевтика институтына (ПФИ, хәҙер Пятигорск медицина-фармацевтика институты, 2012 йылдан Волгоград дәүләт медицина университеты филиалы) уҡырға инә. 1954 йылда уҡыуҙағы яҡшы уңыштары өсөн И. В. Сталин исемендәге [[Стипендия|стипендияға]] лайыҡ була. [[1955 йыл]]да юғары уҡыу йортон тамамлап, фармацевтика химияһы кафедраһының аспирантураһына уҡырға инә. Аспирантурала уҡыуы менән бер рәттән туған институтында лаборант һәм төрлө кафедраларҙа өлкән лаборант булып эшләй&lt;ref name=&quot;pmedpharm.ru&quot;&gt;[https://www.pmedpharm.ru/content/documents/fafc4d93f8d07b8d8ebc2c7547ef5b6b.pdf ВСЕРОССИЙСКАЯ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ «Беликовские чтения»]&lt;/ref&gt;.

1960 йылда кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай, ПФИ-ның фармацевтика химияһы кафедраһында ассистент һәм доцент була. 1961 йылда уны институттың уҡыу-уҡытыу һәм фәнни эш буйынса проректоры вазифаһына тәғәйенләйҙәр, ә 1964 йылда Пятигорск фармацевтика институтын етәкләй, шул вазифала 31 йыл эшләй. 1970 йылда «Айырым фармацевтик препараттарҙың дифференциаль фотометрияһы өлкәһендә тикшеренеүҙәр» темаһына «фармацевтика фәндәре докторы» ғилми дәрәжәһенә диссертация яҡлай&lt;ref&gt;[https://search.rsl.ru/ru/record/01007271494 Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора фармацевтических наук]&lt;/ref&gt;. Ә уның етәкселегендә 4 докторлыҡ һәм 59 кандидатлыҡ диссертациялары яҡлана, шул иҫәптән сит илдәрҙән — [[Вьетнам]], [[Эфиопия]], [[Йемен]] һәм [[Перу]]нан аспиранттар. 1972 йылдан Пятигорск фармацевтика институтының фармацевтика химияһы кафедраһы профессоры була&lt;ref name=&quot;ruspanteon.ru2&quot;&gt;[http://ruspanteon.ru/belikov-vladimir-nikolaevich/ Беликов Владимир Георгиевич]&lt;/ref&gt;.

2012 йылдың 3 сентябрендә [[Пятигорск]]иҙа вафат була, ҡаланың Краснослобод зыяратында ерләнгән.&lt;ref name=&quot;ruspanteon.ru&quot;&gt;[http://ruspanteon.ru/belikov-vladimir-nikolaevich/ Беликов Владимир Георгиевич]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* II дәрәжә [[Ватан һуғышы ордены|Ватан һуғышы]], [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] ордендары, шулай уҡ бик күп миҙалдар, шул иҫәптән [[«Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы|«Кавказды обороналаған өсөн»]] миҙалдары менән бүләкләнгән. Шулай уҡ «Ватан һаулыҡ һаҡлау алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» һәм «Ставрополь крайы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» миҙалдары менән бүләкләнгән&lt;ref name=&quot;pravda-kmv.ru&quot;&gt;[https://pravda-kmv.ru/chelovek-uchenyj-pedagog/ Человек, ученый, педагог…]&lt;/ref&gt;.
* РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (11 сентябрь 1985 йыл), Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең мәғариф өлкәһендәге премияһы лауреаты (1999).
* «Кавказ өсөн алышта ҡатнашыусы» һәм «Һаулыҡ һаҡлау отличнигы» маҡтаулы билдәләре, «СМС-ҡа нигеҙ һалыныуға 200 йыл» һәм «Пятигорск алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» юбилей миҙалдары менән бүләкләнә&lt;ref name=&quot;pravda-kmv.ru&quot;&gt;&lt;/ref&gt;

== Сығанаҡтар ==
* Б. В. Боровский, М. В. Ларский, О. О. Фролов. К 90-летию со дня рождения В. ПРОФЕССОРГ. БЕЛИКОВ.&lt;ref&gt;[https://www.pharmpharm.ru/jour/article/download/163/278 Фармация и фармакология. № 5 (12), 2015]&lt;/ref&gt;

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://www.pmedpharm.ru/news/2019-08-20-3.html 95 лет со дня рождения профессора Беликова В. Г.]
* [https://pyatigorsk.bezformata.com/listnews/dnya-rozhdeniya-professora-belikova/86788941/ 95 лет со дня рождения профессора Беликова В. Г.]
* [https://pravda-kmv.ru/v-pamyat-o-velikom-uchitele/ В память о великом учителе]

[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Һаулыҡ һаҡлау отличниктары (СССР)]]
[[Категория:РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:2012 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:3 сентябрҙә вафат булғандар]]
[[Категория:1925 йылда тыуғандар]]
[[Категория:29 августа тыуғандар]]</text>
      <sha1>gsubexe23904z0uaapm59h7jy6cksw2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152323</id>
      <parentid>1152322</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:59:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>/* Иҫкәрмәләр */ күренеште төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10182" xml:space="preserve">{{Учёный
 | Имя                  = Беликов Владимир Георгиевич
 | Оригинал имени       =
 | Изображение          = 
 | Ширина               = 220 px 
 | Описание изображения =
 | Дата рождения        = 29.08.1925 
 | Место рождения       = село [Степное, Ставропольский округ, [[СССР]]
 | Дата смерти          = 03.09.2012  
 | Место смерти         = Пятигорск, [[Рәсәй]]
 | Гражданство          = {{USSR}} {{RUS}}
 | Научная сфера        = фармацевтика
 | Место работы         =  
 | Учёная степень       = Фармацевтика фәндәре докторы
 | Учёное звание        =
 | Альма-матер          = Пятигорский фармацевтический институт 
 | Научный руководитель =
 | Знаменитые ученики   =
 | Известен как         =
 | Награды и премии     = 
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден Трудового Красного Знамени}}{{!!}} {{Орден Отечественной войны 2 степени}}{{!!}} {{Орден Знак Почёта}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Медаль За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.}} {{!!}} {{Медаль За оборону Кавказа}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Заслуженный деятель науки РСФСР}}{{!!}} {{Отличник здравоохранения (СССР)}}
{{!}}}
}}

'''Беликов Владимир Георгиевич''' ([[29 август]] [[1925 йыл]] — [[3 сентябрь]] [[2012 йыл]]) — ғалим-фармацевт. [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. Фармацевтика фәндәре докторы (1970), профессор (1972).

450-нән ашыу фәнни хеҙмәт, шул иҫәптән 4 монография, «Фармацевтик химия» дәреслеге һәм «Синтетик һәм тәбиғи дарыуҙар» белешмәһе авторы. Уның 15 уйлап табыу таныҡлығы һәм патенты бар&lt;ref&gt;[https://patentdb.ru/author/1172865 Изобретатель БЕЛИКОВ ВЛАДИМИР ГЕОРГИЕВИЧ]&lt;/ref&gt;.

== Биографияһы ==
Владимир Георгиевич Беликов 1925 йылдың 29 авгусында Ставрополь округының (хәҙерге [[Ставрополь крайы]]ның) Степное ауылында тыуған.

Урта мәктәпте тамамлағандан һуң, 1943 йылда [[Ҡыҙыл Армия]] сафына саҡырыла, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша&lt;ref&gt;[https://1418museum.ru/heroes/11576279/ БЕЛИКОВ ВЛАДИМИР ГЕОРГИЕВИЧ]&lt;/ref&gt;. Хәрби-диңгеҙ флотында хеҙмәт итә һәм Төньяҡ Кавказдағы алыштарҙа ҡатнаша. Һуғыштан һуң хәрби хеҙмәтен дауам итә.

[[1950 йыл]]да демобилизацияланғас, Пятигорск фармацевтика институтына (ПФИ, хәҙер Пятигорск медицина-фармацевтика институты, 2012 йылдан Волгоград дәүләт медицина университеты филиалы) уҡырға инә. 1954 йылда уҡыуҙағы яҡшы уңыштары өсөн И. В. Сталин исемендәге [[Стипендия|стипендияға]] лайыҡ була. [[1955 йыл]]да юғары уҡыу йортон тамамлап, фармацевтика химияһы кафедраһының аспирантураһына уҡырға инә. Аспирантурала уҡыуы менән бер рәттән туған институтында лаборант һәм төрлө кафедраларҙа өлкән лаборант булып эшләй&lt;ref name=&quot;pmedpharm.ru&quot;&gt;[https://www.pmedpharm.ru/content/documents/fafc4d93f8d07b8d8ebc2c7547ef5b6b.pdf ВСЕРОССИЙСКАЯ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ «Беликовские чтения»]&lt;/ref&gt;.

1960 йылда кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай, ПФИ-ның фармацевтика химияһы кафедраһында ассистент һәм доцент була. 1961 йылда уны институттың уҡыу-уҡытыу һәм фәнни эш буйынса проректоры вазифаһына тәғәйенләйҙәр, ә 1964 йылда Пятигорск фармацевтика институтын етәкләй, шул вазифала 31 йыл эшләй. 1970 йылда «Айырым фармацевтик препараттарҙың дифференциаль фотометрияһы өлкәһендә тикшеренеүҙәр» темаһына «фармацевтика фәндәре докторы» ғилми дәрәжәһенә диссертация яҡлай&lt;ref&gt;[https://search.rsl.ru/ru/record/01007271494 Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора фармацевтических наук]&lt;/ref&gt;. Ә уның етәкселегендә 4 докторлыҡ һәм 59 кандидатлыҡ диссертациялары яҡлана, шул иҫәптән сит илдәрҙән — [[Вьетнам]], [[Эфиопия]], [[Йемен]] һәм [[Перу]]нан аспиранттар. 1972 йылдан Пятигорск фармацевтика институтының фармацевтика химияһы кафедраһы профессоры була&lt;ref name=&quot;ruspanteon.ru2&quot;&gt;[http://ruspanteon.ru/belikov-vladimir-nikolaevich/ Беликов Владимир Георгиевич]&lt;/ref&gt;.

2012 йылдың 3 сентябрендә [[Пятигорск]]иҙа вафат була, ҡаланың Краснослобод зыяратында ерләнгән.&lt;ref name=&quot;ruspanteon.ru&quot;&gt;[http://ruspanteon.ru/belikov-vladimir-nikolaevich/ Беликов Владимир Георгиевич]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* II дәрәжә [[Ватан һуғышы ордены|Ватан һуғышы]], [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] һәм [[«Почёт Билдәһе» ордены|«Почёт Билдәһе»]] ордендары, шулай уҡ бик күп миҙалдар, шул иҫәптән [[«Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы|«Кавказды обороналаған өсөн»]] миҙалдары менән бүләкләнгән. Шулай уҡ «Ватан һаулыҡ һаҡлау алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» һәм «Ставрополь крайы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» миҙалдары менән бүләкләнгән&lt;ref name=&quot;pravda-kmv.ru&quot;&gt;[https://pravda-kmv.ru/chelovek-uchenyj-pedagog/ Человек, ученый, педагог…]&lt;/ref&gt;.
* РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (11 сентябрь 1985 йыл), Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең мәғариф өлкәһендәге премияһы лауреаты (1999).
* «Кавказ өсөн алышта ҡатнашыусы» һәм «Һаулыҡ һаҡлау отличнигы» маҡтаулы билдәләре, «СМС-ҡа нигеҙ һалыныуға 200 йыл» һәм «Пятигорск алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» юбилей миҙалдары менән бүләкләнә&lt;ref name=&quot;pravda-kmv.ru&quot;&gt;&lt;/ref&gt;

== Сығанаҡтар ==
* Б. В. Боровский, М. В. Ларский, О. О. Фролов. К 90-летию со дня рождения В. ПРОФЕССОРГ. БЕЛИКОВ.&lt;ref&gt;[https://www.pharmpharm.ru/jour/article/download/163/278 Фармация и фармакология. № 5 (12), 2015]&lt;/ref&gt;

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2}}

== Һылтанмалар ==
* [https://www.pmedpharm.ru/news/2019-08-20-3.html 95 лет со дня рождения профессора Беликова В. Г.]
* [https://pyatigorsk.bezformata.com/listnews/dnya-rozhdeniya-professora-belikova/86788941/ 95 лет со дня рождения профессора Беликова В. Г.]
* [https://pravda-kmv.ru/v-pamyat-o-velikom-uchitele/ В память о великом учителе]

[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Һаулыҡ һаҡлау отличниктары (СССР)]]
[[Категория:РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:«Кавказды обороналаған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:2012 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:3 сентябрҙә вафат булғандар]]
[[Категория:1925 йылда тыуғандар]]
[[Категория:29 августа тыуғандар]]</text>
      <sha1>kex93d6xjnc2c70brcg5vfkgb50z8ew</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Давид-Ҡаласыҡ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184716</id>
    <redirect title="Дауыт ҡаласығы" />
    <revision>
      <id>1152344</id>
      <parentid>1149965</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T01:02:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>996</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Бот: [[Дауыт ҡаласығы]] күсерелгән маҡсатлы биттең йүнәлтеүен төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">#перенаправление [[Дауыт ҡаласығы]]</text>
      <sha1>e7py1fxuwxsmh7xnfomb0sb0gz30w68</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Фекерләшеү:Давид-Ҡаласыҡ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>184717</id>
    <redirect title="Фекерләшеү:Дауыт ҡаласығы" />
    <revision>
      <id>1152345</id>
      <parentid>1149967</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T01:02:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>996</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Бот: [[Фекерләшеү:Дауыт ҡаласығы]] күсерелгән маҡсатлы биттең йүнәлтеүен төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="84" xml:space="preserve">#перенаправление [[Фекерләшеү:Дауыт ҡаласығы]]</text>
      <sha1>6mv8521nvosi635gd58oioaay8bgeam</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шанлыурфа</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184787</id>
    <revision>
      <id>1152356</id>
      <parentid>1152265</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T07:05:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akkashka</username>
        <id>14326</id>
      </contributor>
      <comment>/* Тарихы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39315" xml:space="preserve">{{мөхәррирләү|1=Akkashka|2=25 август 2022}}
{{Значения}}
{{НП
 |статус                  = Ҡала
 |фото                    = Urfaskyline.jpg  
 |русское название        = Шанлыурфа
 |оригинальное название   = {{lang-tr|Şanlıurfa}}
 |изображение             = {{Photomontage
 |photo1a                 = Şanlıurfa, Şanlıurfa Merkez-Şanlıurfa Province, Turkey - panoramio (16).jpg
 |photo2a                 = Şanlıurfa cityscape 2.jpg
 |photo2b                 = Ancient city of Harran Ruins - Sanliurfa.jpg
 |photo3a                 = Urfa Castle 03.jpg
 |photo3b                 = Şanlıurfa, Şanlıurfa Merkez-Şanlıurfa Province, Turkey - panoramio (3).jpg
 |photo4a                 = Şanlıurfa, Şanlıurfa Merkez-Şanlıurfa Province, Turkey - panoramio (13).jpg
 |photo4b                 = Şanlıurfa, Şanlıurfa Merkez-Şanlıurfa Province, Turkey - panoramio (11).jpg
 |spacing                 = 2
 |position                = center
 |color_border            = white
 |color                   = white
 |size                    = 266
 |foot_montage            =  
 }}
 |страна                  = Төркиә
 |герб                    = 
 |флаг                    = 
 |ширина герба            =    
 |ширина флага            = 
 |lat_deg= 37|lat_min= 9|lat_sec=30
 |lon_deg= 38|lon_min= 47|lon_sec=30
 |вид региона             = Төркиәнең административ бүленеше{{!}}Ил
 |регион                  = Шанлыурфа
 |регион в таблице        = Шанлыурфа (ил){{!}} Шанлыурфа
 |вид района              = 
 |район                   = 
 |район в таблице         = 
 |вид общины              = 
 |община                  = 
 |община в таблице        = 
 |внутреннее деление      =
 |вид главы               = мэр
 |глава                   = Әшрәф Әхмәт Факибаба
 |дата основания          =
 |первое упоминание       =
 |прежние имена           = Урха ({{lang-hy|Ուռհա}})
 |статус с                =
 |площадь                 = 
 |вид высоты              = диңгеҙ кимәленән бейеклеге
 |высота центра НП        = 477
 |климат                  = 
 |официальный язык        = 
 |официальный язык-ref    = 
 |население               = 526 247&lt;ref&gt;{{cite web |author =  |url = http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&amp;ENVID=adnksdb2Env&amp;report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&amp;p_il1=63&amp;p_kod=1&amp;p_yil=2012&amp;p_dil=2&amp;desformat=html |title = Sanliurfa nufus verileri |lang =  |website = rapor.tuik.gov.tr |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = yes |archiveurl = https://web.archive.org/web/20131022115651/http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&amp;ENVID=adnksdb2Env&amp;report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&amp;p_il1=63&amp;p_kod=1&amp;p_yil=2012&amp;p_dil=2&amp;desformat=html |archivedate = 2013-10-22 }}&lt;/ref&gt;
 |год переписи            = 2012 
 |плотность               =
 |агломерация             = 
 |национальный состав     =
 |конфессиональный состав =
 |этнохороним             = 
 |часовой пояс            = +2
 |DST                     = есть
 |телефонный код          = +90 414
 |почтовый индекс         =
 |почтовые индексы        = 63 000
 |автомобильный код       = 63
 |вид идентификатора      = 
 |цифровой идентификатор  = 
 |категория в Commons     = 
 |сайт                    = http://www.sanliurfa.bel.tr/
 |язык сайта              = tr
}}

'''Шанлыурфа''' (тур. Şanlıurfa) — [[Төркиә|Төркиәнең]] көньяҡ-көнсығышындағы ҡала, Шанлыурфа иленең баш ҡалаһы. Элегерәк Эдесса булараҡ билдәле булған. Шанлыурфа ҡалаһында төрөк, курд һәм ғәрәп халҡы ҡатнаш йәшәй. Шанлыурфа [[Евфрат]] йылғаһынан көнсығышҡа табан яҡынса 80 километрҙағы тигеҙлектә урынлашҡан. Ҡала климаты үтә эҫе һәм ҡоро йәйе һәм һалҡын, дымлы ҡышы менән айырылып тора.

Ҡаланан яҡынса төньяҡ-көнсығышҡа табан 12 саҡрым алыҫлыҡта Гөбәклетәпә неолит осоро билдәле торамаһы урынлашҡан, унда б. э. т. 10-сы мең йыллыҡта нигеҙ һалынған билдәле ғибәҙәтхана бар&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://archive.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|title=The World's First Temple - Archaeology Magazine Archive|website=archive.archaeology.org|access-date=2018-03-22|archive-date=2017-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808174031/http://archive.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;. Был район неолит революцияһы башланған тәүге торама пункттар селтәренең бер өлөшө булып тора. Уның йәһүд, мәсихселәр һәм ислам тарихы, шулай уҡ Ибраһимдың тыуған ҡалаһы булған тарихы менән бәйләнеше арҡаһында, Шанлыурфаны «пәйғәмбәрҙәр ҡалаһы» тип атағандар&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.hurriyetdailynews.com/city-of-prophets-drawing-faith-tourists-74542|title='City of prophets' drawing faith tourists|website=Hürriyet Daily News|date=2014-11-20|access-date=2020-10-29|archive-date=2020-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20201105035931/https://www.hurriyetdailynews.com/city-of-prophets-drawing-faith-tourists-74542|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

== Атамаһы ==
Арамей телендә ҡала ''Ургой'' тип йөрөтөлгән. [[Антиох IV Епифан]] уны ''Антиохия Каллирго́й'', [[Селевк I Никатор]], моғайын, Грециялағы ошо уҡ исемдәге ҡала хөрмәтенә уның исемен — ''[[Эдесса]]'' тип атаған. Римлеләр осоронда ваҡытында ул ''Аврелий Антоний'' һәм ''Опеллий Макриан'', шулай уҡ ''Александрия'' тип йөрөтөлгән. Урта быуаттарҙа француздар уны ''Эдесса'', ә Сүриә авторҙары ''Урхой/Орхой'' тип атаған. Һуңғараҡ ҡала Урфа тип аталған. Күрд телендә ҡала ''Рыха'' (Riha) тип атала.

[[1983 йыл]]да провинция һәм Урфа атамаларына ҡаланың француз оккупанттарына ҡаршы һуғыштағы ҡаҙаныштары хөрмәтенә Шанлы- (''башҡ.'' данлы) приставкаһы өҫтәлә.

== Географик урыны ==
[[Файл:Urfaabrahamscave.jpg|thumb|right|Риүәйәт буйынса, Ибраһим тыуған мәмерйә янындағы мәсет]]
[[Файл:CostumsoftherichfemalesofOrfa.jpg|thumb|right|Урфа ҡалаһының милли кейемдәге бай әрмән һәм ассирия ҡатын-ҡыҙҙары. XX быуат башы фотоһы]]
[[Файл:Balikli Göl 03.jpg|thumb|right|Урфалағы Ибраһим бассейны]]
[[Файл:Funtain of Abraham in Şanlıurfa.jpg|thumb|right|Ибраһим фонтанының иҫке һүрәте]]
Шанлыурфа ҡалаһы Анатолияның көньяҡ-көнсығышында урынлашҡан һәм шул уҡ исемле илдең баш ҡалаһы булып тора. Географик яҡтан ҡала Төньяҡ Месопотамияға ҡарай.

Шанлыурфа Ефраттан 80 саҡрымда һәм Төркиә-Сүриә сигенән 45 саҡрым алыҫлыҡта, уңдырышлы тигеҙлектең төньяҡ-көнбайышында, көнбайышта, төньяҡта һәм көнсығышта тауҙар менән уратып алынған ерендә, урынлашҡан. Харран үҙәненең көньяҡ-көнсығышында урынлашҡан. Ҡала буйлап өс шишмә ағып ята.

Шанлыурфа боронғо сауҙа юлдары киҫешкән ерҙә: Фарсы иленән һәм Нусайбиндан Самосатаға һәм Урта диңгеҙ буйына көнбайыш-көнсығыш юлында, Диярбаҡырҙан Харранға һәм Сүриәгә алып барған төньяҡ-көньяҡ юлында урынлашҡан.

== Тарихы ==

=== Тарихҡаса осор ===
Б. э. т. 9000 йыл тирәһе менән билдәләнгән Гөбәклетәпә боронғо ғибәҙәтхана комплексы Шанлыурфа ҡалаһы янында урынлашҡан. Урфа - ул б. э. т. 2000 йылда уҡ шумер, аккад һәм хетт шына яҙмаларында телгә алынған хуррит ҡалаһы Уршу тигән фараздар бар. Б. э. т. 1370 йылда Бөйөк Кир батша яулап алған илдәрҙән ҙур өлкәләр яһаған. Өршәкте Суппилулиум ҡарамағы аҫтында хетттар яулап ала. Хетт батшалығы байығандан һуң Өршәк Каркемиш ҡарамағына күсә.

В [[1370 год до н. э.|1370 году до н. э.]] Уршу был завоёван хеттами под предводительством [[Суппилулиума I|Суппилулиумы I]]. После заката [[Хеттское царство|Хеттского царства]] Уршу перешёл во владение [[Каркемиш]]а.

=== Боронғо быуаттарҙа ===
Город был завоёван [[Александр Македонский|Александром Македонским]]. [[Селевк I Никатор]] по политическим причинам дал городу греческое имя — [[Эдесса]] как и одноимённый город в Македонии. Датой основания Эдессы обычно указывается [[303 год до н. э.]]. Город имел прямоугольный план застройки с четырёхугольными стенами и воротами, ориентированными по сторонам света. Крепость частично выдавалась за пределы городских стен.

После распада государства [[Селевкиды|Селевкидов]] вокруг Эдессы возникло независимое ассирийское царство [[Осроена]]. Список его царей приведён в хрониках сирийского архиепископа Дионисия Телльмарского. Это царство после крещения царя [[Абгар V Уккама|Абгара V]], [[Апостол Фаддей|апостолом Фаддеем]] стало первым христианским государством.

Во времена римлян город первоначально сохранял свою независимость. [[Гней Помпей Великий]] утвердил Абгара Эдесского около [[67 год до н. э.|67 года до н. э.]] на престоле. Согласно [[Плутарх]]у, последний сыграл важную роль в поражении [[Марк Лициний Красс|Красса]] в [[53 год до н. э.|53 году до н. э.]] в [[Битва при Каррах|битве при Карах]]. После этого Эдесса вместе с Осроеной отошла парфянам.

Ургой стал известен благодаря первому царю-христианину [[Абгар V Уккама|Абгару V]], переписывавшимся с Иисусом Христом через своего секретаря и художника Ханнана. Согласно Библии, Абгар (Авгарь) попросил Иисуса об исцелении. Иисус отёр своё лицо платом, и на нём остался его образ. После воскрешения Иисуса апостол Фаддей доставил плат царю и, прикоснувшись к этому образу, тот выздоровел. В благодарность Абгар принял христианство. Таким образом, появилась первая христианская икона (см. [[Спас Нерукотворный]]).

Когда в [[114 год]]у римский император [[Траян]] побывал в [[Антиохия-на-Оронте|Антиохии]], царь Эдессы, также носящий имя Абгар, преподнес ему дары, среди них около 200 коней. Но уже в [[116 год]]у город пал и был разрушен римлянами. Император [[Адриан]] назначил правителем Эдессы парфянского принца Парфамаспата. В [[165 год]]у город восстал против парфян и открыл городские ворота римлянам, правителем города стал римский наместник.

Эдесса изначально конкурировала в почитании бога Луны [[Син (мифология)|Сина]] с лежащим поблизости [[Харран]]ом. Известно также и о почитании богини [[Атаргатис|Тараты]]. В «Книге законов» [[Вардесан]]а начала III века сообщалось, что в Сирии и Ургое мужчин кастрировали в честь Тараты. Тем не менее, Эдесса рано стала христианской. Предположительно, первые христианские церкви были построены при царе Абгаре VIII (177—212).

В [[194 год]]у Эдесса восстала против римлян, но восстание было подавлено императором [[Септимий Север|Септимием Севером]]. [[Абгар XIX|Абгар IX]] (212—214) ненадолго взошел на трон. Однако вскоре в Риме он был отстранён от должности и убит императором [[Каракалла|Каракаллой]], а город в [[214 год]]у стал римской колонией.

В [[233 год]]у в город были принесены останки [[Фома (апостол)|святого Фомы]] (Маар Тума) и погребены в главной церкви. В последующие годы Эдессой продолжали править цари, так в [[243 год]]у очередной царь по имени Авгар переехал со своей семьей в Рим.

В [[259]]—[[260 год]]ах войско римлян под предводительством императора [[Валериан I|Валериана I]] разгромили персы под предводительством [[Шапур I|Шапура I]] под Эдессой, а сам император попал в плен.
 --&gt;
&lt;!--

=== Һуңғы антиклыҡ ===
Эдесса имела право чеканки монет, своё высшее общество, город был центром торговли предметами роскоши, привозимыми с караванами. Таким образом, с древних времен существовали торговые отношения между Эдессой и Индией. Это привело в свою очередь, к установлению контактов между азиатскими и европейскими странами, и хорошо укреплённый город процветал экономически.

Во времена поздней антики Эдесса была важным религиозным и научным центром сирийско-римского Востока, даже когда по приказу византийского императора [[Флавий Зенон|Зенона]] закрылась «Эдесская школа» в [[489 год]]у, а её профессора бежали в персидский [[Нусайбин]]. В VI веке город стал центром борьбы между восточными римлянами и персами. В [[543]] или [[544 год]]у грандиозное укрепление Эдессы пало под персидским [[шахиншах]]ом из династии [[Сасаниды|Сасанидов]] [[Хосров I Ануширван|Хосровом I]]. В [[525 год]]у большая часть города была разрушена вышедшей из берегов рекой Скирт (Дайсан). Император [[Византия|Византии]] [[Юстиниан I]] приказал провести работы по восстановлению города.
 --&gt;
&lt;!--

=== Урта быуаттар ===
В [[638 год]]у город попал в руки мусульман, на этом античная история города заканчивается. В 1052 году Эдесса вновь отошла Византии. Затем власть захватил армянский князь [[Абу-Каб]], после смерти которого город перешел его сыну Василю. Затем город занял бывший византийский [[куропалат]] [[Филарет Варажнуни]], ему на смену пришел его офицер [[Торос Эдесский|Торос]]. Он сдерживал набеги сельджуков, но в 1097 году призвал на помощь крестоносцев [[Первый крестовый поход|первого крестового похода]] и усыновил их предводителя, графа [[Балдуин I Иерусалимский|Балдуина Булонского]]. После убийства Тороса во время восстания горожан в 1098 году, власть полностью захватили крестоносцы, сделав город столицей [[Графство Эдесское|Эдесского графства]], а Балдуина — [[граф Эдессы|графом Эдессы]]. Но в 1144 году город вновь был захвачен сельджуками [[Эмад эд-Дин Зенги|Занги]] из [[Халеб|Алеппо]], разграблен и в 1147 году полностью уничтожен. Большинство жителей Эдессы во главе с архиепископом были убиты. Поражение крестоносцев стало поводом для организации [[Второй крестовый поход|второго крестового похода]].

В последующие столетия город был завоеван монголами, державой [[Ак-Коюнлу]], а затем (после [[Битва при Урфе|неудачных попыток]]) [[мамлюки|мамлюками]].

В 1637 году Эдесса была покорена [[Османская империя|Османской империей]] и переименована в Урфу. В то время город был торговым центром по продаже хлопка, кожи и драгоценностей.

В 1830 году город ненадолго попал под контроль [[хедив]]а [[Мухаммед Али Египетский|Мухаммада али Паши]].

В 1895 году, после погромов среди армян и сирийских христиан специальными войсками султана, так называемыми [[Хамидие (кавалерия)|хамидие]], на юге и востоке Анатолии, [[Иоханнес Лепсиус|Иоганн Лепсиус]] построил в городе несколько домов милосердия для переживших погромы жителей. Эти дома с 1903 года возглавляла датская миссионерка [[Карен Йеппе]], ставшая во время первой мировой войны спасительницей многих армянских детей от [[Геноцид армян|геноцида]]. В 1917 году Йеппе по состоянию здоровья была вынуждена покинуть Турцию и продолжила свою работу в качестве официального представителя [[Лига Наций|Лиги Наций]] в соседней Сирии. Оккупация Урфы британскими войсками в марте 1919 года принесла короткую передышку городу. Началось восстановление Урфы. Но затем в город вошли французы. Последние были изгнаны освободительными турецкими войсками. Во время геноцида армян 1915 г. из 35 тыс. жителей-армян города жертвой геноцида стали 30 тыс.

== Ҡалаға нигеҙ һалыусы ==
[[Ефрем Сирин]] называет основателем города ассирийского царя [[Нимрод]]а, отождествляя Орхой с библейским [[Урук|Эрехом]]. Это мнение было подхвачено [[Исидор Севильский|Исидором Севильским]], первым энциклопедистом Средневековья. Яков Эдесский, в свою очередь, отождествлял Нимрода с [[Нин (мифология)|Нином]], сыном [[Бел (царь, мифология)|Бела]], названного [[Диодор Сицилийский|Диодором Сицилийским]] основателем [[Ниневия|Ниневии]]. Пятнадцатиметровые столбы на территории крепости Урфы, например, называют «Троном Нимрода». [[Абу-ль-Фарадж бин Харун|Абу-ль-Фарадж]] считал основателем города [[Енох, сын Иареда|Еноха]]. По другой ассирийской легенде, Урфа была основана Оргом, сыном змеи.
 --&gt;
&lt;!--

== Дине ==
Шанлыурфа до наших дней остается религиозным центром, её называют «городом пяти пророков» ислама. Здесь жили пророки [[Браим Халил|Ибрахим]] ([[Авраам]]) и [[Иов (в Библии)|Иов]]. И согласно традициям ислама, Авраам родился именно здесь. Таким образом, Шанлыурфа связана с ветхозаветным городом [[Ур]]ом.

После (не подтвержденного историческими документами) крещения царя [[Абгар V Уккама|Абгара V]] и жителей его государства были построены первые христианские церкви. Утверждают также, что Абгар V приказал отрубать руку каждому, кастрирующему себя в честь Тараты, что послужило исчезновению этой традиции. К этому же времени относится появление [[Спас Нерукотворный|Мандилиона]], плата с изображением Христа, ставшего первой христианской иконой.

Центральным местом паломничества в Шанлыурфе являются мечеть Халиль-Раман и относящийся к нему пруд Авраама, наполненный святыми и неприкосновенными карпами. Легенда рассказывает, что пророк Авраам, брошенный в костер, спасся, превратив огонь в воду, а горящие поленья — в карпов. Существует и второе священное озеро. Вероятно, что в дохристианские времена озера с рыбами были культовым местом поклонения [[Астарта|богине Тарате]].

Согласно христианской вере, апостол Фома, один из учеников Христа, был основателем сирийской церкви в Эдессе. Поэтому его останки были перевезены сюда после его кончины из [[Парфия|Парфии]] или Индии и погребены в этой церкви.
 --&gt;
&lt;!--

== Иҫтәлекле урындары ==
[[Файл:Haleplibahçe_Mozaik_Müzesi_iç.jpg|thumb|left|Музей мозаики Халеплибахче в Урфе]]
[[Файл:Urfastreet.jpg|thumb|right|Улицы Урфы]]
[[Файл:Mevlid-i_Halil_Mosque_19.jpg|thumb|right|Горизонт Урфы, если смотреть со стороны замка, возвышающегося над центром города]]
[[Файл:Şanlıurfa,_Şanlıurfa_Merkez-Şanlıurfa_Province,_Turkey_-_panoramio_(8).jpg|thumb|right|Центр города Шанлыурфы]]
[[Файл:Şanlıurfa_Belediyesi.._-_panoramio.jpg|thumb|right|Здание муниципалитета Шанлыурфы справа]]
Современная Шанлыурфа являет собой резкий контраст между своими старыми и новыми частями. Старый город — с узкими кривыми улочками, часто слишком узкими для машин, глухими заборами, окружающими уютные дома, колоритными базарами, местными жителями, одетыми в традиционные арабские и курдские костюмы. Некоторые жители города настолько бедны, что до сих пор живут в домах-пещерах, вырытых на склоне горы.

Новые районы, напротив, имеют современные дома и отели, рестораны и магазины.

* '''Музей Шанлыурфы'''

Идея открыть в Шанлыурфе музей возникла впервые в 1948 году. До этого имеющиеся экспонаты хранились в начальной школе имени Ататюрка. В 1956 году они были переданы в другую начальную школу, однако со временем возникла острая нехватка места, и в 1969 году был открыт музей Шанлыурфы.

С 1987 года под водохранилищем [[Ататюрк, Мустафа Кемаль|Ататюрка]] велись археологические раскопки. С 1995 года музей принимает участие в раскопках на холме [[Гёбекли-Тепе]].

Однако музея оказалось недостаточно для всех экспонатов, было построено ещё одно здание. В нём сейчас располагаются три зала по археологии, зал этнографии, администрация, выставочные и конференц-залы, а также библиотека. В подвале находятся хранилище, исследовательская лаборатория и фотолаборатория.

* '''Пещера, где родился пророк Авраам'''

* '''Озеро Балык со священными карпами'''

Озеро находится во дворе мечети '''Халиль-Раман''', построенной в 1211 году. Огромное количество жирных карпов, откормленных бросающими им хлеб посетителями, представляют собой не слишком приятное зрелище, в отличие от окружающих мечеть садов. Однако есть поверье, что тот, кто увидит среди карпов белого, попадёт на небеса.

* '''Озеро Айн-Зелиха'''

Второе священное озеро, названное по преданию, в честь дочери Нимрода Зелихи, прыгнувшей в костер вслед за Авраамом.

* '''мечеть Ризвание'''

Мечеть 1716 года, прилегающая к комплексу озера Балык.

* '''Большая мечеть Урфы'''

Построена в 1170 году на месте христианской церкви, называемой арабами «красной».

* '''Фонтан Фируз-Бея'''

Фонтан, установленный на стене теологической школы имени Иова в восточной части Большой мечети. Построен Фируз Бейем в 1781 году. От теологической школы осталась лишь надпись 1191, считающаяся датой основания школы.

* '''Руины крепости Урфа и «трон Нимрода»'''

* '''Восемь турецких бань''' времён Османской империи

Джинджикли, Везир, Шабан, Велибей, Эски Араса, Серче и общественная баня Султана.

* '''Традиционные дома Урфы'''

Обычно состоят из двух секций: гарем (для самой семьи) и селам (для гостей).
Одним из таких домов, открытых для посетителей, является '''Дом Гаджи Хафизлар''' в городском районе Кара Мейдан, недалеко от почтамта. Этот дом был построен в 1888 году, затем отреставрирован Министерством Культуры Турции и преобразован в государственную галерею произведений искусства.

* '''[[Невалы-Чори]]'''

Стоянка времен эпохи неолита, датируемая около [[8000 год до н. э.|8000 года до н. э.]] Сейчас находится на дне водохранилища Ататюрка.

* '''[[Гёбекли-Тепе]]'''

Самые древние в мире развалины каменных храмов (около 11500 года до н. э.)

== Аш-һыуы ==
[[Файл:Eggplant kebab and isot.jpg|thumb|right|Кебаб с баклажаном и местным острым перцем исот]]
Кухня типична для юго-востока Турции. Основу составляет хлеб и мясо: [[кебаб]]ы, [[донер]]ы либо [[шаурма]] с большим количеством баклажанов, помидоров и острого красного перца (особенно местного сорта «исот» или Urfa biber, популярного во всей Турции, которому в Шанлыурфа даже установлен памятник&lt;ref&gt;{{cite web |author =  |url = https://mazurtravel.com/travel/perecz-iz-goroda-shanlyurfa.html |title = Перец из города Шанлыурфа |lang =  |website = mazurtravel.com |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = no |archive-date = 2020-12-05 |archive-url = https://web.archive.org/web/20201205181317/https://mazurtravel.com/travel/perecz-iz-goroda-shanlyurfa.html }}&lt;/ref&gt;), и кофе.
 --&gt;
&lt;!--

== Билдәле кешеләре ==
* [[Алексий, человек Божий]] (конец IV — начало V в.) — христианский святой, аскет
* [[Вардесан]] (154—225) — [[гностик]]
* [[Браим Халил]] — езидский пророк, в христианстве — пророк [[Авраам]]
* [[Ефрем Сирин]] (306—373) — учитель христианской церкви
* [[Иов (в Библии)|Иов]] — иудейский пророк
* [[Матвей Эдесский]] — армянский историк XII века
* [[Раббула]] (ум. 435) — [[епископ]] Эдессы
* [[Фома Канский]] — христианский проповедник
* [[Наби, Юсуф]] (1642—1712) — турецкий поэт

== Галерея ==
&lt;gallery class=&quot;center&quot;&gt;
Mevlid-i Halil Mosque 08.jpg|Главный двор мечети Мевлид-и Халил
Mevlid-i Halil Mosque 01.jpg|Мечеть Мевлид-и Халил, построенная рядом с местом, где, как полагают, родился пророк [[Авраам]].
Şanlıurfa_Müzesi_Helenistik_Dönem_Salonu.jpg|Музей Шанлыурфы
Gölbaşı Urfa.jpg|Гёлбашы-Сад
Urfa Castle 01.jpg|Руины замка Урфы
Euphrates_river_-_panoramio.jpg|Река Евфрат
Göbekli_Tepe_surrounding_area.JPG|Окрестности [[Гёбекли-Тепе]], где находится самый старый храм в мире.&lt;ref name=&quot;The World's First Temple&quot;&gt;{{cite web|url=http://archive.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|title=The World's First Temple — Archaeology Magazine Archive|website=archive.archaeology.org|access-date=2018-03-22|archive-date=2017-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808174031/http://archive.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;
Fortress_of_Rumkale_01.jpg|Крепость Румкале на реке Евфрат близ Урфы
&lt;/gallery&gt;
 --&gt;

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* [[Урфийская самооборона]]

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{cite web |author =  |url = http://za7gorami.ru/f/sanliurfa-gorod-amazonok-i-svyaschennyh-ryb |title = Виртуальная экскурсия по Шанлыурфе |lang = ru |website = za7gorami.ru |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = no |archive-date = 2020-01-27 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200127040351/https://za7gorami.ru/f/sanliurfa-gorod-amazonok-i-svyaschennyh-ryb }}
* {{cite web |author =  |url = http://www.aga-online.org/de/texte/urfa/index.php |deadlink = yes |title = История города |lang =  |archiveurl = https://web.archive.org/web/20081205034547/http://www.aga-online.org/de/texte/urfa/index.php |archivedate = 2008-12-05 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205034547/http://www.aga-online.org/de/texte/urfa/index.php |date=2008-12-05 }}{{ref-de}}
* {{cite web |author =  |url = http://www.beepworld.de/members41/assyrismus/edessa.htm |title = Эдесса, священный город Абгаров |lang = de |website = www.beepworld.de |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = yes |archive-date = 2011-09-15 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110915092818/http://www.beepworld.de/members41/assyrismus/edessa.htm }}
* {{cite web |author = |url = http://www.urfa.org/urfa/ |deadlink = yes |title = Старые и новые фотографии Шанлыурфы |lang = |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060721222632/http://www.urfa.org/urfa/ |archivedate = 2006-07-21}}{{ref-tr}}
* {{cite web |author =  |url = http://www.sanliurfa.bel.tr |title = Официальный сайт Шанлыурфы |lang = tr |website = www.sanliurfa.bel.tr |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = no |archive-date = 2012-10-07 |archive-url = https://web.archive.org/web/20121007233440/http://www.sanliurfa.bel.tr/ }}
* {{cite web |author =  |url = http://www.urfahayat.com |title = Новости Шанлыурфы |lang = tr |website = www.urfahayat.com |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = yes |archive-date = 2019-11-08 |archive-url = https://web.archive.org/web/20191108211824/http://www.urfahayat.com/ }}
* {{cite web |author = |url = http://www.urhoy.info/ |deadlink = yes |title = Ургой — мать всех городов Мессопотамии |lang = |archiveurl = https://web.archive.org/web/20111121052904/http://www.urhoy.info/ |archivedate = 2011-11-21}}{{ref-en}}
* {{cite web |author = |url = http://www.guneydogumirasi.org/eng/southeastanatoliaguide/sanliurfa.pdf |deadlink = no |title = Туристическая информация |lang = |archiveurl = https://web.archive.org/web/20091128090512/http://www.guneydogumirasi.org/eng/southeastanatoliaguide/sanliurfa.pdf |archivedate = 2009-03-21}}{{ref-en}}

{{Шанлыурфа}}
{{Города Турции}}

[[Категория:Төркиә ҡалалары]]
[[Категория:Шанлыурфа райондары]]
[[Категория:Шанлыурфа иленең тораҡ пункттары]]
[[Категория:Шанлыурфа| ]]</text>
      <sha1>gcbtr24ih0y3jj0cew8khvf1gsf33xg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152357</id>
      <parentid>1152356</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T07:31:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akkashka</username>
        <id>14326</id>
      </contributor>
      <comment>/* Тарихҡаса осор */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39244" xml:space="preserve">{{мөхәррирләү|1=Akkashka|2=25 август 2022}}
{{Значения}}
{{НП
 |статус                  = Ҡала
 |фото                    = Urfaskyline.jpg  
 |русское название        = Шанлыурфа
 |оригинальное название   = {{lang-tr|Şanlıurfa}}
 |изображение             = {{Photomontage
 |photo1a                 = Şanlıurfa, Şanlıurfa Merkez-Şanlıurfa Province, Turkey - panoramio (16).jpg
 |photo2a                 = Şanlıurfa cityscape 2.jpg
 |photo2b                 = Ancient city of Harran Ruins - Sanliurfa.jpg
 |photo3a                 = Urfa Castle 03.jpg
 |photo3b                 = Şanlıurfa, Şanlıurfa Merkez-Şanlıurfa Province, Turkey - panoramio (3).jpg
 |photo4a                 = Şanlıurfa, Şanlıurfa Merkez-Şanlıurfa Province, Turkey - panoramio (13).jpg
 |photo4b                 = Şanlıurfa, Şanlıurfa Merkez-Şanlıurfa Province, Turkey - panoramio (11).jpg
 |spacing                 = 2
 |position                = center
 |color_border            = white
 |color                   = white
 |size                    = 266
 |foot_montage            =  
 }}
 |страна                  = Төркиә
 |герб                    = 
 |флаг                    = 
 |ширина герба            =    
 |ширина флага            = 
 |lat_deg= 37|lat_min= 9|lat_sec=30
 |lon_deg= 38|lon_min= 47|lon_sec=30
 |вид региона             = Төркиәнең административ бүленеше{{!}}Ил
 |регион                  = Шанлыурфа
 |регион в таблице        = Шанлыурфа (ил){{!}} Шанлыурфа
 |вид района              = 
 |район                   = 
 |район в таблице         = 
 |вид общины              = 
 |община                  = 
 |община в таблице        = 
 |внутреннее деление      =
 |вид главы               = мэр
 |глава                   = Әшрәф Әхмәт Факибаба
 |дата основания          =
 |первое упоминание       =
 |прежние имена           = Урха ({{lang-hy|Ուռհա}})
 |статус с                =
 |площадь                 = 
 |вид высоты              = диңгеҙ кимәленән бейеклеге
 |высота центра НП        = 477
 |климат                  = 
 |официальный язык        = 
 |официальный язык-ref    = 
 |население               = 526 247&lt;ref&gt;{{cite web |author =  |url = http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&amp;ENVID=adnksdb2Env&amp;report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&amp;p_il1=63&amp;p_kod=1&amp;p_yil=2012&amp;p_dil=2&amp;desformat=html |title = Sanliurfa nufus verileri |lang =  |website = rapor.tuik.gov.tr |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = yes |archiveurl = https://web.archive.org/web/20131022115651/http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&amp;ENVID=adnksdb2Env&amp;report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&amp;p_il1=63&amp;p_kod=1&amp;p_yil=2012&amp;p_dil=2&amp;desformat=html |archivedate = 2013-10-22 }}&lt;/ref&gt;
 |год переписи            = 2012 
 |плотность               =
 |агломерация             = 
 |национальный состав     =
 |конфессиональный состав =
 |этнохороним             = 
 |часовой пояс            = +2
 |DST                     = есть
 |телефонный код          = +90 414
 |почтовый индекс         =
 |почтовые индексы        = 63 000
 |автомобильный код       = 63
 |вид идентификатора      = 
 |цифровой идентификатор  = 
 |категория в Commons     = 
 |сайт                    = http://www.sanliurfa.bel.tr/
 |язык сайта              = tr
}}

'''Шанлыурфа''' (тур. Şanlıurfa) — [[Төркиә|Төркиәнең]] көньяҡ-көнсығышындағы ҡала, Шанлыурфа иленең баш ҡалаһы. Элегерәк Эдесса булараҡ билдәле булған. Шанлыурфа ҡалаһында төрөк, курд һәм ғәрәп халҡы ҡатнаш йәшәй. Шанлыурфа [[Евфрат]] йылғаһынан көнсығышҡа табан яҡынса 80 километрҙағы тигеҙлектә урынлашҡан. Ҡала климаты үтә эҫе һәм ҡоро йәйе һәм һалҡын, дымлы ҡышы менән айырылып тора.

Ҡаланан яҡынса төньяҡ-көнсығышҡа табан 12 саҡрым алыҫлыҡта Гөбәклетәпә неолит осоро билдәле торамаһы урынлашҡан, унда б. э. т. 10-сы мең йыллыҡта нигеҙ һалынған билдәле ғибәҙәтхана бар&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://archive.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|title=The World's First Temple - Archaeology Magazine Archive|website=archive.archaeology.org|access-date=2018-03-22|archive-date=2017-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808174031/http://archive.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;. Был район неолит революцияһы башланған тәүге торама пункттар селтәренең бер өлөшө булып тора. Уның йәһүд, мәсихселәр һәм ислам тарихы, шулай уҡ Ибраһимдың тыуған ҡалаһы булған тарихы менән бәйләнеше арҡаһында, Шанлыурфаны «пәйғәмбәрҙәр ҡалаһы» тип атағандар&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.hurriyetdailynews.com/city-of-prophets-drawing-faith-tourists-74542|title='City of prophets' drawing faith tourists|website=Hürriyet Daily News|date=2014-11-20|access-date=2020-10-29|archive-date=2020-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20201105035931/https://www.hurriyetdailynews.com/city-of-prophets-drawing-faith-tourists-74542|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

== Атамаһы ==
Арамей телендә ҡала ''Ургой'' тип йөрөтөлгән. [[Антиох IV Епифан]] уны ''Антиохия Каллирго́й'', [[Селевк I Никатор]], моғайын, Грециялағы ошо уҡ исемдәге ҡала хөрмәтенә уның исемен — ''[[Эдесса]]'' тип атаған. Римлеләр осоронда ваҡытында ул ''Аврелий Антоний'' һәм ''Опеллий Макриан'', шулай уҡ ''Александрия'' тип йөрөтөлгән. Урта быуаттарҙа француздар уны ''Эдесса'', ә Сүриә авторҙары ''Урхой/Орхой'' тип атаған. Һуңғараҡ ҡала Урфа тип аталған. Күрд телендә ҡала ''Рыха'' (Riha) тип атала.

[[1983 йыл]]да провинция һәм Урфа атамаларына ҡаланың француз оккупанттарына ҡаршы һуғыштағы ҡаҙаныштары хөрмәтенә Шанлы- (''башҡ.'' данлы) приставкаһы өҫтәлә.

== Географик урыны ==
[[Файл:Urfaabrahamscave.jpg|thumb|right|Риүәйәт буйынса, Ибраһим тыуған мәмерйә янындағы мәсет]]
[[Файл:CostumsoftherichfemalesofOrfa.jpg|thumb|right|Урфа ҡалаһының милли кейемдәге бай әрмән һәм ассирия ҡатын-ҡыҙҙары. XX быуат башы фотоһы]]
[[Файл:Balikli Göl 03.jpg|thumb|right|Урфалағы Ибраһим бассейны]]
[[Файл:Funtain of Abraham in Şanlıurfa.jpg|thumb|right|Ибраһим фонтанының иҫке һүрәте]]
Шанлыурфа ҡалаһы Анатолияның көньяҡ-көнсығышында урынлашҡан һәм шул уҡ исемле илдең баш ҡалаһы булып тора. Географик яҡтан ҡала Төньяҡ Месопотамияға ҡарай.

Шанлыурфа Ефраттан 80 саҡрымда һәм Төркиә-Сүриә сигенән 45 саҡрым алыҫлыҡта, уңдырышлы тигеҙлектең төньяҡ-көнбайышында, көнбайышта, төньяҡта һәм көнсығышта тауҙар менән уратып алынған ерендә, урынлашҡан. Харран үҙәненең көньяҡ-көнсығышында урынлашҡан. Ҡала буйлап өс шишмә ағып ята.

Шанлыурфа боронғо сауҙа юлдары киҫешкән ерҙә: Фарсы иленән һәм Нусайбиндан Самосатаға һәм Урта диңгеҙ буйына көнбайыш-көнсығыш юлында, Диярбаҡырҙан Харранға һәм Сүриәгә алып барған төньяҡ-көньяҡ юлында урынлашҡан.

== Тарихы ==

=== Тарихҡаса осор ===
Б. э. т. 9000 йыл тирәһе менән билдәләнгән Гөбәклетәпә боронғо ғибәҙәтхана комплексы Шанлыурфа ҡалаһы янында урынлашҡан. Урфа - ул б. э. т. 2000 йылда уҡ шумер, аккад һәм хетт шына яҙмаларында телгә алынған хуррит ҡалаһы Уршу тигән фараздар бар. Б. э. т. 1370 йылда Бөйөк Кир батша яулап алған илдәрҙән ҙур өлкәләр яһаған. Өршәкте Суппилулиум ҡарамағы аҫтында хетттар яулап ала. Хетт батшалығы байығандан һуң Өршәк Каркемиш ҡарамағына күсә.

Б. э. т. 1370 йылда Уршу ҡалаһы Суппилулиум I батша етәкселегендә хеттар тарафынан яулап алған. Хетт батшалығы бөлгөнлөккә төшкәндән һуң, Уршу Каркемиш ҡарамағына күсә.

=== Боронғо быуаттарҙа ===
Город был завоёван [[Александр Македонский|Александром Македонским]]. [[Селевк I Никатор]] по политическим причинам дал городу греческое имя — [[Эдесса]] как и одноимённый город в Македонии. Датой основания Эдессы обычно указывается [[303 год до н. э.]]. Город имел прямоугольный план застройки с четырёхугольными стенами и воротами, ориентированными по сторонам света. Крепость частично выдавалась за пределы городских стен.

После распада государства [[Селевкиды|Селевкидов]] вокруг Эдессы возникло независимое ассирийское царство [[Осроена]]. Список его царей приведён в хрониках сирийского архиепископа Дионисия Телльмарского. Это царство после крещения царя [[Абгар V Уккама|Абгара V]], [[Апостол Фаддей|апостолом Фаддеем]] стало первым христианским государством.

Во времена римлян город первоначально сохранял свою независимость. [[Гней Помпей Великий]] утвердил Абгара Эдесского около [[67 год до н. э.|67 года до н. э.]] на престоле. Согласно [[Плутарх]]у, последний сыграл важную роль в поражении [[Марк Лициний Красс|Красса]] в [[53 год до н. э.|53 году до н. э.]] в [[Битва при Каррах|битве при Карах]]. После этого Эдесса вместе с Осроеной отошла парфянам.

Ургой стал известен благодаря первому царю-христианину [[Абгар V Уккама|Абгару V]], переписывавшимся с Иисусом Христом через своего секретаря и художника Ханнана. Согласно Библии, Абгар (Авгарь) попросил Иисуса об исцелении. Иисус отёр своё лицо платом, и на нём остался его образ. После воскрешения Иисуса апостол Фаддей доставил плат царю и, прикоснувшись к этому образу, тот выздоровел. В благодарность Абгар принял христианство. Таким образом, появилась первая христианская икона (см. [[Спас Нерукотворный]]).

Когда в [[114 год]]у римский император [[Траян]] побывал в [[Антиохия-на-Оронте|Антиохии]], царь Эдессы, также носящий имя Абгар, преподнес ему дары, среди них около 200 коней. Но уже в [[116 год]]у город пал и был разрушен римлянами. Император [[Адриан]] назначил правителем Эдессы парфянского принца Парфамаспата. В [[165 год]]у город восстал против парфян и открыл городские ворота римлянам, правителем города стал римский наместник.

Эдесса изначально конкурировала в почитании бога Луны [[Син (мифология)|Сина]] с лежащим поблизости [[Харран]]ом. Известно также и о почитании богини [[Атаргатис|Тараты]]. В «Книге законов» [[Вардесан]]а начала III века сообщалось, что в Сирии и Ургое мужчин кастрировали в честь Тараты. Тем не менее, Эдесса рано стала христианской. Предположительно, первые христианские церкви были построены при царе Абгаре VIII (177—212).

В [[194 год]]у Эдесса восстала против римлян, но восстание было подавлено императором [[Септимий Север|Септимием Севером]]. [[Абгар XIX|Абгар IX]] (212—214) ненадолго взошел на трон. Однако вскоре в Риме он был отстранён от должности и убит императором [[Каракалла|Каракаллой]], а город в [[214 год]]у стал римской колонией.

В [[233 год]]у в город были принесены останки [[Фома (апостол)|святого Фомы]] (Маар Тума) и погребены в главной церкви. В последующие годы Эдессой продолжали править цари, так в [[243 год]]у очередной царь по имени Авгар переехал со своей семьей в Рим.

В [[259]]—[[260 год]]ах войско римлян под предводительством императора [[Валериан I|Валериана I]] разгромили персы под предводительством [[Шапур I|Шапура I]] под Эдессой, а сам император попал в плен.
 --&gt;
&lt;!--

=== Һуңғы антиклыҡ ===
Эдесса имела право чеканки монет, своё высшее общество, город был центром торговли предметами роскоши, привозимыми с караванами. Таким образом, с древних времен существовали торговые отношения между Эдессой и Индией. Это привело в свою очередь, к установлению контактов между азиатскими и европейскими странами, и хорошо укреплённый город процветал экономически.

Во времена поздней антики Эдесса была важным религиозным и научным центром сирийско-римского Востока, даже когда по приказу византийского императора [[Флавий Зенон|Зенона]] закрылась «Эдесская школа» в [[489 год]]у, а её профессора бежали в персидский [[Нусайбин]]. В VI веке город стал центром борьбы между восточными римлянами и персами. В [[543]] или [[544 год]]у грандиозное укрепление Эдессы пало под персидским [[шахиншах]]ом из династии [[Сасаниды|Сасанидов]] [[Хосров I Ануширван|Хосровом I]]. В [[525 год]]у большая часть города была разрушена вышедшей из берегов рекой Скирт (Дайсан). Император [[Византия|Византии]] [[Юстиниан I]] приказал провести работы по восстановлению города.
 --&gt;
&lt;!--

=== Урта быуаттар ===
В [[638 год]]у город попал в руки мусульман, на этом античная история города заканчивается. В 1052 году Эдесса вновь отошла Византии. Затем власть захватил армянский князь [[Абу-Каб]], после смерти которого город перешел его сыну Василю. Затем город занял бывший византийский [[куропалат]] [[Филарет Варажнуни]], ему на смену пришел его офицер [[Торос Эдесский|Торос]]. Он сдерживал набеги сельджуков, но в 1097 году призвал на помощь крестоносцев [[Первый крестовый поход|первого крестового похода]] и усыновил их предводителя, графа [[Балдуин I Иерусалимский|Балдуина Булонского]]. После убийства Тороса во время восстания горожан в 1098 году, власть полностью захватили крестоносцы, сделав город столицей [[Графство Эдесское|Эдесского графства]], а Балдуина — [[граф Эдессы|графом Эдессы]]. Но в 1144 году город вновь был захвачен сельджуками [[Эмад эд-Дин Зенги|Занги]] из [[Халеб|Алеппо]], разграблен и в 1147 году полностью уничтожен. Большинство жителей Эдессы во главе с архиепископом были убиты. Поражение крестоносцев стало поводом для организации [[Второй крестовый поход|второго крестового похода]].

В последующие столетия город был завоеван монголами, державой [[Ак-Коюнлу]], а затем (после [[Битва при Урфе|неудачных попыток]]) [[мамлюки|мамлюками]].

В 1637 году Эдесса была покорена [[Османская империя|Османской империей]] и переименована в Урфу. В то время город был торговым центром по продаже хлопка, кожи и драгоценностей.

В 1830 году город ненадолго попал под контроль [[хедив]]а [[Мухаммед Али Египетский|Мухаммада али Паши]].

В 1895 году, после погромов среди армян и сирийских христиан специальными войсками султана, так называемыми [[Хамидие (кавалерия)|хамидие]], на юге и востоке Анатолии, [[Иоханнес Лепсиус|Иоганн Лепсиус]] построил в городе несколько домов милосердия для переживших погромы жителей. Эти дома с 1903 года возглавляла датская миссионерка [[Карен Йеппе]], ставшая во время первой мировой войны спасительницей многих армянских детей от [[Геноцид армян|геноцида]]. В 1917 году Йеппе по состоянию здоровья была вынуждена покинуть Турцию и продолжила свою работу в качестве официального представителя [[Лига Наций|Лиги Наций]] в соседней Сирии. Оккупация Урфы британскими войсками в марте 1919 года принесла короткую передышку городу. Началось восстановление Урфы. Но затем в город вошли французы. Последние были изгнаны освободительными турецкими войсками. Во время геноцида армян 1915 г. из 35 тыс. жителей-армян города жертвой геноцида стали 30 тыс.

== Ҡалаға нигеҙ һалыусы ==
[[Ефрем Сирин]] называет основателем города ассирийского царя [[Нимрод]]а, отождествляя Орхой с библейским [[Урук|Эрехом]]. Это мнение было подхвачено [[Исидор Севильский|Исидором Севильским]], первым энциклопедистом Средневековья. Яков Эдесский, в свою очередь, отождествлял Нимрода с [[Нин (мифология)|Нином]], сыном [[Бел (царь, мифология)|Бела]], названного [[Диодор Сицилийский|Диодором Сицилийским]] основателем [[Ниневия|Ниневии]]. Пятнадцатиметровые столбы на территории крепости Урфы, например, называют «Троном Нимрода». [[Абу-ль-Фарадж бин Харун|Абу-ль-Фарадж]] считал основателем города [[Енох, сын Иареда|Еноха]]. По другой ассирийской легенде, Урфа была основана Оргом, сыном змеи.
 --&gt;
&lt;!--

== Дине ==
Шанлыурфа до наших дней остается религиозным центром, её называют «городом пяти пророков» ислама. Здесь жили пророки [[Браим Халил|Ибрахим]] ([[Авраам]]) и [[Иов (в Библии)|Иов]]. И согласно традициям ислама, Авраам родился именно здесь. Таким образом, Шанлыурфа связана с ветхозаветным городом [[Ур]]ом.

После (не подтвержденного историческими документами) крещения царя [[Абгар V Уккама|Абгара V]] и жителей его государства были построены первые христианские церкви. Утверждают также, что Абгар V приказал отрубать руку каждому, кастрирующему себя в честь Тараты, что послужило исчезновению этой традиции. К этому же времени относится появление [[Спас Нерукотворный|Мандилиона]], плата с изображением Христа, ставшего первой христианской иконой.

Центральным местом паломничества в Шанлыурфе являются мечеть Халиль-Раман и относящийся к нему пруд Авраама, наполненный святыми и неприкосновенными карпами. Легенда рассказывает, что пророк Авраам, брошенный в костер, спасся, превратив огонь в воду, а горящие поленья — в карпов. Существует и второе священное озеро. Вероятно, что в дохристианские времена озера с рыбами были культовым местом поклонения [[Астарта|богине Тарате]].

Согласно христианской вере, апостол Фома, один из учеников Христа, был основателем сирийской церкви в Эдессе. Поэтому его останки были перевезены сюда после его кончины из [[Парфия|Парфии]] или Индии и погребены в этой церкви.
 --&gt;
&lt;!--

== Иҫтәлекле урындары ==
[[Файл:Haleplibahçe_Mozaik_Müzesi_iç.jpg|thumb|left|Музей мозаики Халеплибахче в Урфе]]
[[Файл:Urfastreet.jpg|thumb|right|Улицы Урфы]]
[[Файл:Mevlid-i_Halil_Mosque_19.jpg|thumb|right|Горизонт Урфы, если смотреть со стороны замка, возвышающегося над центром города]]
[[Файл:Şanlıurfa,_Şanlıurfa_Merkez-Şanlıurfa_Province,_Turkey_-_panoramio_(8).jpg|thumb|right|Центр города Шанлыурфы]]
[[Файл:Şanlıurfa_Belediyesi.._-_panoramio.jpg|thumb|right|Здание муниципалитета Шанлыурфы справа]]
Современная Шанлыурфа являет собой резкий контраст между своими старыми и новыми частями. Старый город — с узкими кривыми улочками, часто слишком узкими для машин, глухими заборами, окружающими уютные дома, колоритными базарами, местными жителями, одетыми в традиционные арабские и курдские костюмы. Некоторые жители города настолько бедны, что до сих пор живут в домах-пещерах, вырытых на склоне горы.

Новые районы, напротив, имеют современные дома и отели, рестораны и магазины.

* '''Музей Шанлыурфы'''

Идея открыть в Шанлыурфе музей возникла впервые в 1948 году. До этого имеющиеся экспонаты хранились в начальной школе имени Ататюрка. В 1956 году они были переданы в другую начальную школу, однако со временем возникла острая нехватка места, и в 1969 году был открыт музей Шанлыурфы.

С 1987 года под водохранилищем [[Ататюрк, Мустафа Кемаль|Ататюрка]] велись археологические раскопки. С 1995 года музей принимает участие в раскопках на холме [[Гёбекли-Тепе]].

Однако музея оказалось недостаточно для всех экспонатов, было построено ещё одно здание. В нём сейчас располагаются три зала по археологии, зал этнографии, администрация, выставочные и конференц-залы, а также библиотека. В подвале находятся хранилище, исследовательская лаборатория и фотолаборатория.

* '''Пещера, где родился пророк Авраам'''

* '''Озеро Балык со священными карпами'''

Озеро находится во дворе мечети '''Халиль-Раман''', построенной в 1211 году. Огромное количество жирных карпов, откормленных бросающими им хлеб посетителями, представляют собой не слишком приятное зрелище, в отличие от окружающих мечеть садов. Однако есть поверье, что тот, кто увидит среди карпов белого, попадёт на небеса.

* '''Озеро Айн-Зелиха'''

Второе священное озеро, названное по преданию, в честь дочери Нимрода Зелихи, прыгнувшей в костер вслед за Авраамом.

* '''мечеть Ризвание'''

Мечеть 1716 года, прилегающая к комплексу озера Балык.

* '''Большая мечеть Урфы'''

Построена в 1170 году на месте христианской церкви, называемой арабами «красной».

* '''Фонтан Фируз-Бея'''

Фонтан, установленный на стене теологической школы имени Иова в восточной части Большой мечети. Построен Фируз Бейем в 1781 году. От теологической школы осталась лишь надпись 1191, считающаяся датой основания школы.

* '''Руины крепости Урфа и «трон Нимрода»'''

* '''Восемь турецких бань''' времён Османской империи

Джинджикли, Везир, Шабан, Велибей, Эски Араса, Серче и общественная баня Султана.

* '''Традиционные дома Урфы'''

Обычно состоят из двух секций: гарем (для самой семьи) и селам (для гостей).
Одним из таких домов, открытых для посетителей, является '''Дом Гаджи Хафизлар''' в городском районе Кара Мейдан, недалеко от почтамта. Этот дом был построен в 1888 году, затем отреставрирован Министерством Культуры Турции и преобразован в государственную галерею произведений искусства.

* '''[[Невалы-Чори]]'''

Стоянка времен эпохи неолита, датируемая около [[8000 год до н. э.|8000 года до н. э.]] Сейчас находится на дне водохранилища Ататюрка.

* '''[[Гёбекли-Тепе]]'''

Самые древние в мире развалины каменных храмов (около 11500 года до н. э.)

== Аш-һыуы ==
[[Файл:Eggplant kebab and isot.jpg|thumb|right|Кебаб с баклажаном и местным острым перцем исот]]
Кухня типична для юго-востока Турции. Основу составляет хлеб и мясо: [[кебаб]]ы, [[донер]]ы либо [[шаурма]] с большим количеством баклажанов, помидоров и острого красного перца (особенно местного сорта «исот» или Urfa biber, популярного во всей Турции, которому в Шанлыурфа даже установлен памятник&lt;ref&gt;{{cite web |author =  |url = https://mazurtravel.com/travel/perecz-iz-goroda-shanlyurfa.html |title = Перец из города Шанлыурфа |lang =  |website = mazurtravel.com |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = no |archive-date = 2020-12-05 |archive-url = https://web.archive.org/web/20201205181317/https://mazurtravel.com/travel/perecz-iz-goroda-shanlyurfa.html }}&lt;/ref&gt;), и кофе.
 --&gt;
&lt;!--

== Билдәле кешеләре ==
* [[Алексий, человек Божий]] (конец IV — начало V в.) — христианский святой, аскет
* [[Вардесан]] (154—225) — [[гностик]]
* [[Браим Халил]] — езидский пророк, в христианстве — пророк [[Авраам]]
* [[Ефрем Сирин]] (306—373) — учитель христианской церкви
* [[Иов (в Библии)|Иов]] — иудейский пророк
* [[Матвей Эдесский]] — армянский историк XII века
* [[Раббула]] (ум. 435) — [[епископ]] Эдессы
* [[Фома Канский]] — христианский проповедник
* [[Наби, Юсуф]] (1642—1712) — турецкий поэт

== Галерея ==
&lt;gallery class=&quot;center&quot;&gt;
Mevlid-i Halil Mosque 08.jpg|Главный двор мечети Мевлид-и Халил
Mevlid-i Halil Mosque 01.jpg|Мечеть Мевлид-и Халил, построенная рядом с местом, где, как полагают, родился пророк [[Авраам]].
Şanlıurfa_Müzesi_Helenistik_Dönem_Salonu.jpg|Музей Шанлыурфы
Gölbaşı Urfa.jpg|Гёлбашы-Сад
Urfa Castle 01.jpg|Руины замка Урфы
Euphrates_river_-_panoramio.jpg|Река Евфрат
Göbekli_Tepe_surrounding_area.JPG|Окрестности [[Гёбекли-Тепе]], где находится самый старый храм в мире.&lt;ref name=&quot;The World's First Temple&quot;&gt;{{cite web|url=http://archive.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|title=The World's First Temple — Archaeology Magazine Archive|website=archive.archaeology.org|access-date=2018-03-22|archive-date=2017-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808174031/http://archive.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;
Fortress_of_Rumkale_01.jpg|Крепость Румкале на реке Евфрат близ Урфы
&lt;/gallery&gt;
 --&gt;

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* [[Урфийская самооборона]]

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{cite web |author =  |url = http://za7gorami.ru/f/sanliurfa-gorod-amazonok-i-svyaschennyh-ryb |title = Виртуальная экскурсия по Шанлыурфе |lang = ru |website = za7gorami.ru |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = no |archive-date = 2020-01-27 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200127040351/https://za7gorami.ru/f/sanliurfa-gorod-amazonok-i-svyaschennyh-ryb }}
* {{cite web |author =  |url = http://www.aga-online.org/de/texte/urfa/index.php |deadlink = yes |title = История города |lang =  |archiveurl = https://web.archive.org/web/20081205034547/http://www.aga-online.org/de/texte/urfa/index.php |archivedate = 2008-12-05 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205034547/http://www.aga-online.org/de/texte/urfa/index.php |date=2008-12-05 }}{{ref-de}}
* {{cite web |author =  |url = http://www.beepworld.de/members41/assyrismus/edessa.htm |title = Эдесса, священный город Абгаров |lang = de |website = www.beepworld.de |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = yes |archive-date = 2011-09-15 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110915092818/http://www.beepworld.de/members41/assyrismus/edessa.htm }}
* {{cite web |author = |url = http://www.urfa.org/urfa/ |deadlink = yes |title = Старые и новые фотографии Шанлыурфы |lang = |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060721222632/http://www.urfa.org/urfa/ |archivedate = 2006-07-21}}{{ref-tr}}
* {{cite web |author =  |url = http://www.sanliurfa.bel.tr |title = Официальный сайт Шанлыурфы |lang = tr |website = www.sanliurfa.bel.tr |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = no |archive-date = 2012-10-07 |archive-url = https://web.archive.org/web/20121007233440/http://www.sanliurfa.bel.tr/ }}
* {{cite web |author =  |url = http://www.urfahayat.com |title = Новости Шанлыурфы |lang = tr |website = www.urfahayat.com |date =  |accessdate = 2020-04-10 |deadlink = yes |archive-date = 2019-11-08 |archive-url = https://web.archive.org/web/20191108211824/http://www.urfahayat.com/ }}
* {{cite web |author = |url = http://www.urhoy.info/ |deadlink = yes |title = Ургой — мать всех городов Мессопотамии |lang = |archiveurl = https://web.archive.org/web/20111121052904/http://www.urhoy.info/ |archivedate = 2011-11-21}}{{ref-en}}
* {{cite web |author = |url = http://www.guneydogumirasi.org/eng/southeastanatoliaguide/sanliurfa.pdf |deadlink = no |title = Туристическая информация |lang = |archiveurl = https://web.archive.org/web/20091128090512/http://www.guneydogumirasi.org/eng/southeastanatoliaguide/sanliurfa.pdf |archivedate = 2009-03-21}}{{ref-en}}

{{Шанлыурфа}}
{{Города Турции}}

[[Категория:Төркиә ҡалалары]]
[[Категория:Шанлыурфа райондары]]
[[Категория:Шанлыурфа иленең тораҡ пункттары]]
[[Категория:Шанлыурфа| ]]</text>
      <sha1>sg1n8pn3nwmpr9kj05uch5u1z5d6cx9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184793</id>
    <revision>
      <id>1152270</id>
      <parentid>1152268</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:04:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3611" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.
''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Князь Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижерҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарында башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары бар: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йәырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==</text>
      <sha1>rqf2y2upkv3m0a4t0du2hfbq2sm0e8g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152273</id>
      <parentid>1152270</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:06:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3612" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Князь Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижерҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарында башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары бар: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йәырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==</text>
      <sha1>53rqd34x1khmhe7ekkg8kgy5006tfoq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152274</id>
      <parentid>1152273</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:19:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3610" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Князь Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижерҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарында башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары бар: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==</text>
      <sha1>dg4crhhjn4trmyp62qt56inpeioad7c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152278</id>
      <parentid>1152274</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:39:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4087" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Князь Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарында башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары бар: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]</text>
      <sha1>6za6izd6a4iksqq7l76yhnag1w1tvzp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152279</id>
      <parentid>1152278</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:40:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4088" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Князь Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарында башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары бар: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]</text>
      <sha1>gwbqbq32zrj9xqer15nfu5db72qtljc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152280</id>
      <parentid>1152279</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:41:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4088" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарында башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары бар: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]</text>
      <sha1>dz92hjpbfbyl9qmwz54ao96ku79qy1h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152281</id>
      <parentid>1152280</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:45:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4244" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарында башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары бар: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]</text>
      <sha1>p6t421xtzmsmmsyrx3txev8wr45f887</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152282</id>
      <parentid>1152281</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:47:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4245" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарында башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары бар: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]</text>
      <sha1>r03aopiuoalsgetb5mwsjfl3sykucin</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152283</id>
      <parentid>1152282</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T12:49:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4254" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары тәшкил итә: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]</text>
      <sha1>qz1x6zm50z84171bngsbod4wdw1541z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152284</id>
      <parentid>1152283</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:02:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4297" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары тәшкил итә: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]</text>
      <sha1>bnbvbx450cuq077e0vozn4ma2j0je66</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152285</id>
      <parentid>1152284</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:03:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Һылтанмалар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4350" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлаған (педагогы [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары тәшкил итә: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]
[[Категория:опера йырсылары]]</text>
      <sha1>lw4xlc3j0cqnzhn3dq0k7rwc03e33ix</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152288</id>
      <parentid>1152285</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:06:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4350" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлай. Педагогы — [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]). 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары тәшкил итә: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]
[[Категория:опера йырсылары]]</text>
      <sha1>7xcobvc7mfyj0awflsjvqwd1val88j8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152295</id>
      <parentid>1152288</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:26:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4349" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлай. Педагогы — [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]. 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары тәшкил итә: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (З. Исмәғилев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]
[[Категория:опера йырсылары]]</text>
      <sha1>1ljw74obyshynujjotfpykixtvs92n7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152296</id>
      <parentid>1152295</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:34:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4352" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ([[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлай. Педагогы — [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]. 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары тәшкил итә: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (Рәил Өмөтбаев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]
[[Категория:опера йырсылары]]</text>
      <sha1>414vt39xh7rlklh6j68jb135if3kn5j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152297</id>
      <parentid>1152296</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:39:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4421" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ({{lang-ru|Кильмухаметов Олег Зуфарович }}; [[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлай. Педагогы — [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]. 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары тәшкил итә: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (Рәил Өмөтбаев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]
[[Категория:опера йырсылары]]</text>
      <sha1>jy44rn1l4za3w27objrupkqpo09ofea</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152298</id>
      <parentid>1152297</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:51:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографияһы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4412" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ({{lang-ru|Кильмухаметов Олег Зуфарович }}; [[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. Опера артисы «яңғыҙ йырлау» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлай. Педагогы — [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]. 2007 йылдан — [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы ( «Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары биҙәй: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (Рәил Өмөтбаев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Ҡолбарисов Шамил Зөфәр улы|Ш. Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Хәсәнов Рим Мәхмүт улы|Р. Хәсәнов]]), «Салауат батыр» ([[Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы|Х. Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]
[[Категория:опера йырсылары]]</text>
      <sha1>q558bkzsasj9wcmkfsmq32ydqkggo2a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152308</id>
      <parentid>1152298</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T15:27:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>күренеште төҙәтеү, стилде төҙәтеү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4266" xml:space="preserve">{{Ук}}
{{фш|Килмөхәмәтов}}
'''Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы''' ({{lang-ru|Кильмухаметов Олег Зуфарович}}; [[26 август]] [[1952 йыл]]) — [[опера]] [[йыр]]сыһы (бас), педагог. 2007 йылдан [[Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы]] директоры, бер үк ваҡытта [[Өфө сәнғәт училищеһы]] уҡытыусыһы. [[Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы]], республика конкурсы лауреаты.

== Биографияһы ==
Олег Зөфәр улы Килмөхәмәтов 1952 йылдың 26 авгусында [[Өфө]] ҡалаһында тыуған. «Яңғыҙ йырлаусы опера артисы» һөнәре буйынса [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]н тамамлай. Педагогы — [[Вәлиева Баныу Нурғәле ҡыҙы]]. 

2007 йылдан — Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының опера труппаһы директоры, бер үк ваҡытта Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы булып эшләй. Театрҙың ағымдағы репертуарындағы һәм яңы постановкаларындағы спектаклдәрҙә әүҙем ҡатнаша. Репертуарында 80-гә яҡын партия бар.

''Төп партиялары'':
* Бартоло («Севильский цирюльник» Россини Дж.),
* Дон Паскуале («Дон Паскуале» Доницетти Г.),
* Кенәз Галицкий («Кенәз Игорь» [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].),
* Малюта Скуратов («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]].),
* Монтероне  («Риголетто» [[Джузеппе Верди|Дж. Верди]]);
*  Орлик («Мазепа»  [[Чайковский Пётр Ильич|Чайковский П.И]].),
* Скула («Кенәз Игорь»  [[Бородин Александр Порфирьевич|Бородин А.П]].)
* Египет батшаһы («Аида» Верди Дж.)
* Собакин («Батша кәләше» [[Римский-Корсаков Николай Андреевич|Римский-Корсаков Н.А]]),
* «Иблес» операһынан Иблес арияһы ([[Нур Дауытов]] музыкаһы)
Дирижёрҙар: А.Анисимов, Е. В. Бражник, Я. А. Вощак, Ю. Л. Кочнев, А. А. Людмилин, Ф. Ш. Мансуров менән эшләй.

Шулай уҡ репертуарын башҡорт композиторҙарының лирик һәм патриотик йырҙары биҙәй: «Дуҫлыҡ йыры» (Р. Тимерғәлиев), «Йырлайым мин» ([[Заһир  Исмәғилев]]), «Йәшәргә лә әле йәшәргә» (Рәил Өмөтбаев), «Ҡаһармандар йыры» ([[Шамил Ҡолбарисов]]), «Өфө йүкәләре» ([[Рим Хәсәнов ]]), «Салауат батыр» ([[Хөсәйен Әхмәтов]]) һ.б.&lt;ref&gt;[https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы ();
* 
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/ispolniteli/view/playlist/id/307 Республиканский центр народного творчества / Кильмухаметов Олег Зуфарович {{ref-ru}}]
[[Категория:опера йырсылары]]</text>
      <sha1>snydtnlxxhfwm7e0ptjy9nquujtrobc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Килмөхәмәтов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184794</id>
    <revision>
      <id>1152291</id>
      <timestamp>2022-08-26T13:17:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;'''Килмөхәмәтов''' — башҡорт ир-ат фамилияһы. Килмөхәмәт исеменән барлыҡҡа килгән. Башҡа төрки халыҡтарҙа ла ҡулланыла.  '''Килмөхәмәтова''' — башҡорт ҡатын-ҡыҙ фамилияһы.  == Билдәле йөрөтөүселәр == * [[Килмөхәмәтов Тимерғәли Әбделғәлим улы]] — * ...&quot; исемле яңы бит булдырылған</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="623" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов''' — башҡорт ир-ат фамилияһы. Килмөхәмәт исеменән барлыҡҡа килгән. Башҡа төрки халыҡтарҙа ла ҡулланыла.

'''Килмөхәмәтова''' — башҡорт ҡатын-ҡыҙ фамилияһы.

== Билдәле йөрөтөүселәр ==
* [[Килмөхәмәтов Тимерғәли Әбделғәлим улы]] —
* [[Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы]] (26 август 1952 йыл) — опера йырсыһы, педагог.

{{фамилиялаштар исемлеге}}</text>
      <sha1>fboc7nzf9r2x6zteet6ywuaotac30py</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152293</id>
      <parentid>1152291</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T13:18:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Билдәле йөрөтөүселәр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="767" xml:space="preserve">'''Килмөхәмәтов''' — башҡорт ир-ат фамилияһы. Килмөхәмәт исеменән барлыҡҡа килгән. Башҡа төрки халыҡтарҙа ла ҡулланыла.

'''Килмөхәмәтова''' — башҡорт ҡатын-ҡыҙ фамилияһы.

== Билдәле йөрөтөүселәр ==
* [[Килмөхәмәтов Тимерғәли Әбделғәлим улы]] — ([[19 декабрь]] [[1941 йыл]] — [[2 май]] [[2021 йыл]]) — [[башҡорт әҙәбиәте]] белгесе, яҙыусы.
* [[Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы]] (26 август 1952 йыл) — опера йырсыһы, педагог.

{{фамилиялаштар исемлеге}}</text>
      <sha1>997744au0a0a8cpsrotj6jbsg3i0uyj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Фекерләшеү:Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы</title>
    <ns>1</ns>
    <id>184795</id>
    <revision>
      <id>1152294</id>
      <timestamp>2022-08-26T13:20:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{Юбилярға Википедия бүләге|Баныу}}&quot; исемле яңы бит булдырылған</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">{{Юбилярға Википедия бүләге|Баныу}}</text>
      <sha1>4odxwhyvxmj3h23i4r6eddno41yhmq3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Миңнуллин Туфан Абдулла улы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184796</id>
    <redirect title="Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы" />
    <revision>
      <id>1152302</id>
      <timestamp>2022-08-26T15:10:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>Баныу  [[Миңнуллин Туфан Абдулла улы]] битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: [[Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]]: БЭ ярашлы үҙгәртелде</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89" xml:space="preserve">#перенаправление [[Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]]</text>
      <sha1>ettllt4nk3m4h37c3chgdg9ttgo0805</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Фекерләшеү:Миңнуллин Туфан Абдулла улы</title>
    <ns>1</ns>
    <id>184797</id>
    <redirect title="Фекерләшеү:Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы" />
    <revision>
      <id>1152304</id>
      <timestamp>2022-08-26T15:10:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>Баныу  [[Фекерләшеү:Миңнуллин Туфан Абдулла улы]] битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: [[Фекерләшеү:Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]]: БЭ ярашлы үҙгәртелде</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="110" xml:space="preserve">#перенаправление [[Фекерләшеү:Миңнуллин Туфан Ғабдулла улы]]</text>
      <sha1>g63qy1wi7ow6kn24axgw5ra25pyuk65</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Олег Зөфәр улы Килмөхәмәтов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184798</id>
    <redirect title="Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы" />
    <revision>
      <id>1152309</id>
      <timestamp>2022-08-26T15:28:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>йүнәлтмә</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы]]</text>
      <sha1>qc4hbr5a2eawvq5dbigpd7lwxsmiaj5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Олег Килмөхәмәтов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184799</id>
    <redirect title="Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы" />
    <revision>
      <id>1152311</id>
      <timestamp>2022-08-26T15:29:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>йүнәлтмә</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы]]</text>
      <sha1>qc4hbr5a2eawvq5dbigpd7lwxsmiaj5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кильмухаметов Олег Зуфарович</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184800</id>
    <redirect title="Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы" />
    <revision>
      <id>1152312</id>
      <timestamp>2022-08-26T15:30:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>йүнәлтмә</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы]]</text>
      <sha1>qc4hbr5a2eawvq5dbigpd7lwxsmiaj5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Олег Зуфарович Кильмухаметов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184801</id>
    <redirect title="Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы" />
    <revision>
      <id>1152313</id>
      <timestamp>2022-08-26T15:31:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>йүнәлтмә</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы]]</text>
      <sha1>qc4hbr5a2eawvq5dbigpd7lwxsmiaj5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Олег Кильмухаметов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184802</id>
    <redirect title="Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы" />
    <revision>
      <id>1152314</id>
      <timestamp>2022-08-26T15:32:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Айсар</username>
        <id>10823</id>
      </contributor>
      <comment>йүнәлтмә</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Килмөхәмәтов Олег Зөфәр улы]]</text>
      <sha1>qc4hbr5a2eawvq5dbigpd7lwxsmiaj5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пушкин Александр Иванович</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184803</id>
    <revision>
      <id>1152360</id>
      <timestamp>2022-08-27T11:34:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;'''Пушкин Александр Иванович ''' ([[7 сентябрь]] [[1907 йыл]]—[[20 март]] [[1970 йыл]]) — балет артисы һәм күренекле балет педагогы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1968).  == Биографияһы == Александр Иванович Пушкин 1907 йылдың 7 сентябрендә [[Тверь]] губерна...&quot; исемле яңы бит булдырылған</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4175" xml:space="preserve">'''Пушкин Александр Иванович ''' ([[7 сентябрь]] [[1907 йыл]]—[[20 март]] [[1970 йыл]]) — балет артисы һәм күренекле балет педагогы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1968).

== Биографияһы ==
Александр Иванович Пушкин 1907 йылдың 7 сентябрендә [[Тверь]] губернаһы Микулино ауылында&lt;ref&gt;хәҙер [[Мәскәү өлкәһе]] Лотошин районы&lt;/ref&gt; тыуған. Николай Легаттың шәхси мәктәбендә, һуңынан — Петроград театр училищеһында уҡый. Педагогы — Владимир Пономарёв. 1925 йылдан С. М. Киров исемендәге Ленинград опера һәм балет театры солисы һәм йәш бейеүсе булараҡ педагогик эшмәкәрлеген башлай. Педагог-репетитор, бер үк ваҡытта, 1932—1978 йылдарҙа, Ленинград хореография училищеһының күренекле ирҙәр классик бейеүе уҡытыусыһы була. Аскольд Макаров, [[Рудольф Нуриев]], [[Саттаров Фәүзи Миңлемулла улы|Ф. М. Саттаров]], Х.Ғ.Сафиуллин, [[Барышников Михаил Николаевич|Михаил Барышников]], Юрий Соловьев, Сергей Викулов, Олег Виноградов кеүек донъя кимәлендәге балет йондоҙҙары төркөмөн тәрбиәләгән. Педагогик һәләте, үҙ тәжрибәһен уҡыусыға тапшырыу һәм талант осҡононан бөйөклөк ялҡынын тоҡандырыу мөмкинлеге биреү һәләтлеге ошондай талантлы балет артистарын тәрбиәләргә мөмкинлек бирә. 1951 йылда Киров театры бейеүселәрен Владимир Иванович Пономарёвтан камиллаштырыу класын ҡабул итә. Пушкин дәрестәрен «йондоҙҙар класы» тип йөрөтәләр — Ленинград балетының ғына түгел, бөтә донъя премьераларына ла эләгергә ынтылалар.

Академик традицияларға таянып, бейеү техникаһын камиллаштырыуға булышлыҡ иткән үҙенең уҡытыу методикаһын төҙөй. XX быуаттың 30—60-сы йылдарында Ленинград хореография училищеһы милли бүлегенең башҡорт төркөмөнә һайлап алыу һәм ҡабул итеү комиссияһы ағзаһы була.

А. И. Пушкин Нурыевта сағыу, үҙенсәлекле талантты күрә. Нурыев һуңынан үҙенең уҡытыусыһын рәхмәт һүҙҙәре менән иҫкә ала: Александр Иванович уның училищела яратҡан һәм хөрмәт иткән берҙән-бер яҡын кешеһе була.

Пушкин 1970 йылдың 20 мартында [[Ленинград]]та фажиғәле вафат була&lt;ref&gt;[https://krispen.ru/knigi/aljbert_g_01.pdf «А. Пушкин Школа классического танца» ]&lt;/ref&gt;.&lt;ref&gt;[https://www.lapersonne.com/post/alexander-pushkin-nureyev/ Персона А. Пушкин]&lt;/ref&gt;.
''Төп партиялары''
* Шағир («Юҡҡа сыҡҡан өмөттәр» — «Утраченные иллюзии», Б. В. Асафьев);
* Принц («Аҡҡош күле» — «Лебединое озеро», П. И. Чайковский);
* Актеон («Эсмеральда», Ч.Пуньи).

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|78077}}</text>
      <sha1>fyln7fdeg7hjghecddlxtgfcvzmi7b6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152361</id>
      <parentid>1152360</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:35:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4176" xml:space="preserve">'''Пушкин Александр Иванович ''' ([[7 сентябрь]] [[1907 йыл]]—[[20 март]] [[1970 йыл]]) — балет артисы һәм күренекле балет педагогы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1968).

== Биографияһы ==
Александр Иванович Пушкин 1907 йылдың 7 сентябрендә [[Тверь]] губернаһы Микулино ауылында&lt;ref&gt;хәҙер [[Мәскәү өлкәһе]] Лотошин районы&lt;/ref&gt; тыуған. Николай Легаттың шәхси мәктәбендә, һуңынан — Петроград театр училищеһында уҡый. Педагогы — Владимир Пономарёв. 1925 йылдан С. М. Киров исемендәге Ленинград опера һәм балет театры солисы һәм йәш бейеүсе булараҡ педагогик эшмәкәрлеген башлай. Педагог-репетитор, бер үк ваҡытта, 1932—1978 йылдарҙа, Ленинград хореография училищеһының күренекле ирҙәр классик бейеүе уҡытыусыһы була. Аскольд Макаров, [[Рудольф Нуриев]], [[Саттаров Фәүзи Миңлемулла улы|Ф. М. Саттаров]], Х.Ғ.Сафиуллин, [[Барышников Михаил Николаевич|Михаил Барышников]], Юрий Соловьев, Сергей Викулов, Олег Виноградов кеүек донъя кимәлендәге балет йондоҙҙары төркөмөн тәрбиәләгән. Педагогик һәләте, үҙ тәжрибәһен уҡыусыға тапшырыу һәм талант осҡононан бөйөклөк ялҡынын тоҡандырыу мөмкинлеге биреү һәләтлеге ошондай талантлы балет артистарын тәрбиәләргә мөмкинлек бирә. 1951 йылда Киров театры бейеүселәрен Владимир Иванович Пономарёвтан камиллаштырыу класын ҡабул итә. Пушкин дәрестәрен «йондоҙҙар класы» тип йөрөтәләр — Ленинград балетының ғына түгел, бөтә донъя премьераларына ла эләгергә ынтылалар.

Академик традицияларға таянып, бейеү техникаһын камиллаштырыуға булышлыҡ иткән үҙенең уҡытыу методикаһын төҙөй. XX быуаттың 30—60-сы йылдарында Ленинград хореография училищеһы милли бүлегенең башҡорт төркөмөнә һайлап алыу һәм ҡабул итеү комиссияһы ағзаһы була.

А. И. Пушкин Нурыевта сағыу, үҙенсәлекле талантты күрә. Нурыев һуңынан үҙенең уҡытыусыһын рәхмәт һүҙҙәре менән иҫкә ала: Александр Иванович уның училищела яратҡан һәм хөрмәт иткән берҙән-бер яҡын кешеһе була.

Пушкин 1970 йылдың 20 мартында [[Ленинград]]та фажиғәле вафат була&lt;ref&gt;[https://krispen.ru/knigi/aljbert_g_01.pdf «А. Пушкин Школа классического танца» ]&lt;/ref&gt;.&lt;ref&gt;[https://www.lapersonne.com/post/alexander-pushkin-nureyev/ Персона А. Пушкин]&lt;/ref&gt;.

''Төп партиялары''
* Шағир («Юҡҡа сыҡҡан өмөттәр» — «Утраченные иллюзии», Б. В. Асафьев);
* Принц («Аҡҡош күле» — «Лебединое озеро», П. И. Чайковский);
* Актеон («Эсмеральда», Ч.Пуньи).

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|78077}}</text>
      <sha1>ie1sykrm8tqon6sqh5sid5203ff0uy2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152367</id>
      <parentid>1152361</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:52:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4337" xml:space="preserve">'''Пушкин Александр Иванович ''' ([[7 сентябрь]] [[1907 йыл]]—[[20 март]] [[1970 йыл]]) — балет артисы һәм күренекле балет педагогы. [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1968).

== Биографияһы ==
Александр Иванович Пушкин 1907 йылдың 7 сентябрендә [[Тверь]] губернаһы Микулино ауылында&lt;ref&gt;хәҙер [[Мәскәү өлкәһе]] Лотошин районы&lt;/ref&gt; тыуған. Николай Легаттың шәхси мәктәбендә, һуңынан — Петроград театр училищеһында уҡый. Педагогы — Владимир Пономарёв. 1925 йылдан С. М. Киров исемендәге Ленинград опера һәм балет театры солисы һәм йәш бейеүсе булараҡ педагогик эшмәкәрлеген башлай. Педагог-репетитор, бер үк ваҡытта, 1932—1978 йылдарҙа, Ленинград хореография училищеһының күренекле ирҙәр классик бейеүе уҡытыусыһы була. Аскольд Макаров, [[Рудольф Нуриев]], [[Саттаров Фәүзи Миңлемулла улы|Ф. М. Саттаров]], Х.Ғ.Сафиуллин, [[Барышников Михаил Николаевич|Михаил Барышников]], Юрий Соловьев, Сергей Викулов, Олег Виноградов кеүек донъя кимәлендәге балет йондоҙҙары төркөмөн тәрбиәләгән. Педагогик һәләте, үҙ тәжрибәһен уҡыусыға тапшырыу һәм талант осҡононан бөйөклөк ялҡынын тоҡандырыу мөмкинлеге биреү һәләтлеге ошондай талантлы балет артистарын тәрбиәләргә мөмкинлек бирә. 1951 йылда Киров театры бейеүселәрен Владимир Иванович Пономарёвтан камиллаштырыу класын ҡабул итә. Пушкин дәрестәрен «йондоҙҙар класы» тип йөрөтәләр — Ленинград балетының ғына түгел, бөтә донъя премьераларына ла эләгергә ынтылалар.

Академик традицияларға таянып, бейеү техникаһын камиллаштырыуға булышлыҡ иткән үҙенең уҡытыу методикаһын төҙөй. XX быуаттың 30—60-сы йылдарында Ленинград хореография училищеһы милли бүлегенең башҡорт төркөмөнә һайлап алыу һәм ҡабул итеү комиссияһы ағзаһы була.

А. И. Пушкин Нурыевта сағыу, үҙенсәлекле талантты күрә. Нурыев һуңынан үҙенең уҡытыусыһын рәхмәт һүҙҙәре менән иҫкә ала: Александр Иванович уның училищела яратҡан һәм хөрмәт иткән берҙән-бер яҡын кешеһе була.

Пушкин 1970 йылдың 20 мартында [[Ленинград]]та фажиғәле вафат була&lt;ref&gt;[https://krispen.ru/knigi/aljbert_g_01.pdf «А. Пушкин Школа классического танца» ]&lt;/ref&gt;.&lt;ref&gt;[https://www.lapersonne.com/post/alexander-pushkin-nureyev/ Персона А. Пушкин]&lt;/ref&gt;.

== Төп партиялары ==
* Шағир («Юҡҡа сыҡҡан өмөттәр» — «Утраченные иллюзии», Б. В. Асафьев);
* Принц («Аҡҡош күле» — «Лебединое озеро», П. И. Чайковский);
* Актеон («Эсмеральда», Ч.Пуньи).
== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1968).
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|78077}}</text>
      <sha1>sfq6d327ndd4iz4e0aswt4xirhk69fa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1152368</id>
      <parentid>1152367</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:52:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Баныу</username>
        <id>28584</id>
      </contributor>
      <comment>/* Төп партиялары */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4340" xml:space="preserve">'''Пушкин Александр Иванович ''' ([[7 сентябрь]] [[1907 йыл]]—[[20 март]] [[1970 йыл]]) — балет артисы һәм күренекле балет педагогы. [[РСФСР]]-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1968).

== Биографияһы ==
Александр Иванович Пушкин 1907 йылдың 7 сентябрендә [[Тверь]] губернаһы Микулино ауылында&lt;ref&gt;хәҙер [[Мәскәү өлкәһе]] Лотошин районы&lt;/ref&gt; тыуған. Николай Легаттың шәхси мәктәбендә, һуңынан — Петроград театр училищеһында уҡый. Педагогы — Владимир Пономарёв. 1925 йылдан С. М. Киров исемендәге Ленинград опера һәм балет театры солисы һәм йәш бейеүсе булараҡ педагогик эшмәкәрлеген башлай. Педагог-репетитор, бер үк ваҡытта, 1932—1978 йылдарҙа, Ленинград хореография училищеһының күренекле ирҙәр классик бейеүе уҡытыусыһы була. Аскольд Макаров, [[Рудольф Нуриев]], [[Саттаров Фәүзи Миңлемулла улы|Ф. М. Саттаров]], Х.Ғ.Сафиуллин, [[Барышников Михаил Николаевич|Михаил Барышников]], Юрий Соловьев, Сергей Викулов, Олег Виноградов кеүек донъя кимәлендәге балет йондоҙҙары төркөмөн тәрбиәләгән. Педагогик һәләте, үҙ тәжрибәһен уҡыусыға тапшырыу һәм талант осҡононан бөйөклөк ялҡынын тоҡандырыу мөмкинлеге биреү һәләтлеге ошондай талантлы балет артистарын тәрбиәләргә мөмкинлек бирә. 1951 йылда Киров театры бейеүселәрен Владимир Иванович Пономарёвтан камиллаштырыу класын ҡабул итә. Пушкин дәрестәрен «йондоҙҙар класы» тип йөрөтәләр — Ленинград балетының ғына түгел, бөтә донъя премьераларына ла эләгергә ынтылалар.

Академик традицияларға таянып, бейеү техникаһын камиллаштырыуға булышлыҡ иткән үҙенең уҡытыу методикаһын төҙөй. XX быуаттың 30—60-сы йылдарында Ленинград хореография училищеһы милли бүлегенең башҡорт төркөмөнә һайлап алыу һәм ҡабул итеү комиссияһы ағзаһы була.

А. И. Пушкин Нурыевта сағыу, үҙенсәлекле талантты күрә. Нурыев һуңынан үҙенең уҡытыусыһын рәхмәт һүҙҙәре менән иҫкә ала: Александр Иванович уның училищела яратҡан һәм хөрмәт иткән берҙән-бер яҡын кешеһе була.

Пушкин 1970 йылдың 20 мартында [[Ленинград]]та фажиғәле вафат була&lt;ref&gt;[https://krispen.ru/knigi/aljbert_g_01.pdf «А. Пушкин Школа классического танца» ]&lt;/ref&gt;.&lt;ref&gt;[https://www.lapersonne.com/post/alexander-pushkin-nureyev/ Персона А. Пушкин]&lt;/ref&gt;.

== Төп партиялары ==
* Шағир («Юҡҡа сыҡҡан өмөттәр» — «Утраченные иллюзии», Б. В. Астафьев);
* Принц («Аҡҡош күле» — «Лебединое озеро», П. И. Чайковский);
* Актеон («Эсмеральда», Ч.Пуньи).

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1968).
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|78077}}</text>
      <sha1>8deqx1gi3df5h70tgwbzo9ccldaiecr</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>