Wikipedia brwiki https://br.wikipedia.org/wiki/Degemer MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Media Dibar Kaozeal Implijer Kaozeadenn Implijer Wikipedia Kaozeadenn Wikipedia Restr Kaozeadenn Restr MediaWiki Kaozeadenn MediaWiki Patrom Kaozeadenn Patrom Skoazell Kaozeadenn Skoazell Rummad Kaozeadenn Rummad TimedText TimedText talk Modulenn Kaozeadenn modulenn Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 20042 2004749 1985215 2022-07-23T01:13:54Z Kwamikagami 3049 /* C'hoant adsevel ar bed hag ar peoc'h goude an Eil Brezel-bed */ wikitext text/x-wiki [[Restr:Infobox collage for Cold War.png|thumb|300px|]] [[Restr:World map worlds first second third.GIF|thumb|360px|Ar bed rannet e div lodenn : ar C'hornôg ''(glas)'', ar Broioù komunour ''(ruz)'' hag an [[Trede bed]] ''(gwer)''.]] [[Restr:cold war europe military alliances map fr.png|thumb|right|250px|An emglevioù e-keñver lu pe arme]] '''Brezel Yen''' zo bet graet eus ur prantad bec'h padus, adalek fin ar [[bloavezhioù 1950]] betek dibenn ar [[bloavezhioù 1990]], ma veze kevezerezh etre [[Stadoù Unanet Amerika]] ([[SUA]]) diouzh an eil tu hag an [[Unvaniezh Soviedel]] ([[URSS]]) hag ar broioù kevredet ganti diouzh an tu all.<br /> [[Kornôg Europa]] ha [[Japan]] e oa ar broioù kevredet gant SUA. An darn vrasañ eus ar re a oa kevredet gant an Unvaniezh Soviedel a oa [[Reter Europa]] ha [[Republik Pobl Sina]] (a-raok an torr etre an URSS ha Sina).<br /> E-pad ar prantad-se e voe kevezerezh war tachenn ar brezelioù bihan, ar c'hevrediñ nerzhioù [[lu|milourel]], an [[ideologiezh]], hag ar c'hrouiñ ha produiñ [[arm]]où a bep seurt ha dreist-holl an [[Arm nukleel|armoù nukleel]]. Hervez [[Bernard Baruch]], anezhañ un den-stad en SUA brudet gant ar c'hazetenner [[Walter Lippmann]], e talvez an droienn ''Ar Brezel Yen'' ur prantad bec'h bras etre SUA hag [[Unvaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel]] pe [[URSS]] etre [[1947]] ha [[1991]], hag int bet kevredet e-pad an [[Eil Brezel Bed]]. Hervez [[Raymond Aron]] e oa ur "brezel bevennet" pe ur "peoc'h brezelek" en ur bed daoubolel ma klaske an daou du chom hep tagañ an eil egile. Anavezet eo an dro-lavar "peoc'h dibosupl, brezel diasur". Un toullad emgannoù, adalek [[brezel Korea]], [[brezel Vietnam]] betek [[brezel Afghanistan (1979-1989)|brezel Afghanistan]], o deus skeudennaouet ar brezel ameeun etre [[Soviediz]] ha stadunanadiz, gant kemer perzh o gevredidi. Broioù an [[trede bed]] evel [[India]] gant [[Jawaharlal Nehru|Nehru]], [[Ejipt]] gant [[Gamal Abdel Nasser|Nasser]] ha [[Yougoslavia]] gant [[Josip Broz Tito|Tito]] o deus savet e-pad un amzerig [[emsav ar re zisteud]] o tisklêriañ evel-se o [[neptuegezh]] hag o c'hoari gant ar c'hevezerezh etre an daou vloc'had evit sevel aotreadurioù. == Abeg an anv == Ar gêr "yen", implijet evel un [[enepster]] a ziskouez n'eo ket ur brezel boutin, met un emgann hep tagadennoù armet eeun etre trec'herien an [[Eil Brezel-bed]] ; merket eo bet ivez gant [[redadeg an armañ]], gourdrouz an armoù nukleel ([[kempouez ar spont]]) hag ar genstrivadeg [[teknologiezh|teknologel]] evit [[gounit an egor]]. == C'hoant adsevel ar bed hag ar peoc'h goude an Eil Brezel-bed == [[Skeudenn:Iron Curtain map.svg|thumb|300px|Europa da vare ar rideoz houarn.<br /> {{Alc'hwez|#004990|Blokad ar c'hornog, broioù an [[Aozadur Feur-emglev Norzh-Atlantel|AFNA]]}} {{Alc'hwez|#FF8282|Blokad ar reter, broioù [[pakt Varsovia]]}} {{Alc'hwez|#000000|[[Rideoz houarn]]}} {{Alc'hwez|#C0C0C0|Broioù neptu}} {{Alc'hwez|#57D557|[[Emsav ar re zisteud]]}}]] E [[1945]], dirak ar Stadoù [[Europa|europat]] rivinet gant an Eil Brezel-bed, eo lakaet war-wel div vro dreistgalloudus en endro [[geopolitikerezh|geopolitikel]] ar bed. Ar Stadoù-Unanet o deus ar monopol nukleel abaoe bombezadegoù atomek [[Hiroshima]] ha [[Nagasaki]] e miz Eost [[1945]], ha bez' o deus ar galloud [[ekonomiezh|ekonomikel]] hag arc'hantel brasañ. An [[URSS]] he deus ur c'hreñvder soudardel pouezhus e [[Kreizeuropa]] ar c'hreiz hag [[Europa ar Reter]]. === Un adsavadur ekonomikel === Un urzh moneiz hag arc'hantel bedel nevez a zo savet tro-dro d'an [[dollar stadunanat]], evit mont e-biou d'an distabilded ekonomikel a oa etre an daou vrezel hag adlañsañ an eskemmoù etrebroadel. Savet d'an {{deiziad|22|Gouere|1944}} gant [[emglevioù Bretton Woods]], goude ur [[Prezegenn Bretton Woods|brezegenn]] a vodas 44 Stad, aozadur nevez an ekonomiezh bedel a voe marc'hataet ''[[de facto]]'' etre [[Bro-C'hall]], ar [[Rouantelezh-Unanet]] hag ar Stadoù-Unanet. An emglevioù a savas [[Font Moneizel Etrebroadel]] (FME), hag ur [[Bank etrebroadel evit an adsevel hag an diorren]] (BEAD pe BIRD), anvet "Bank etrebroadel" peurvuiañ. An FME hag ar BIRD o defe evel karg ober war-dro stabilded an [[teulenn]]où etrebroadel hag ober prestoù evit an adsavidigezh hag an diorroadur. An emglevioù a save ivez ur sistem parder digemm e-keñver an dollar stadunanat, ar moneiz nemetañ amdroadus penn-da-benn en [[aour]]. Dre m'o doa ar Stadoù-Unanet ur mirva aour tost da tri c'hard ar mirva bedel, an dollar US a voe dre ret dibabet evel [[moneiz mirva]].<br /> Evit arc'hantañ ar brezel, ar galloudoù europat o deus ranket gwerzhañ o stokoù aour d'ar Stadoù-Unanet. Evel-se, ar sistem moneizel nevez ne oa mui diazezet nemetken war an aour a oa gant ar bankoù kreiz, met ivez war an dollar US, ''as good as gold'' ("kenkoulz hag aour"), gant un dalvoudegezh gwarantet gant [[Mirad kevreadel ar Stadoù-Unanet]], kement ha galloud ekonomikel ar vro. E miz Even 1947, e-kerzh ur brezegenn distaget e [[Skol-veur Harvard]], ar [[sekretour-Stad ar Stadoù-Unanet|sekretour-Stad]] [[George Marshall (jeneral)|George Marshall]] a roas da Europa "ur sikour breurel" a-benn mont a-enep "an naon, an dispi hag ar reuz" a rene. Ar [[steuñv Marshall]] pe "steuñv adsavadeg Europa" ({{en}} ''European Recovery Program'') a voe kinniget da Europa a-bezh, broioù ar reter hag [[URSS]] en o zouez. Daou ziviz a oa memestra : ar sikour stadunanat a vefe meret gant ensavadurioù europat hag ar gouarnamant kevredadel stadunanat en defe ar gwir da sellet ouzh an dasparzh. [[Jozef Stalin]] en deus haketet, hag e fin miz Even e nac'has. [[Polonia]] ha [[Tchekoslovakia]], a oa gant ar soñj asantiñ ar steuñv, a rankas kemmañ ali. Er fin, c'hwezek bro, gant donedigezh [[Alamagn ar C'hornôg]] e [[1949]], a asantas d'ar [[steuñv Marshall]] : Bro C'hall hag ar Rouantelezh-Unanet, a voe ar broioù pennañ sikouret gantañ, [[Aostria]], [[Benelux]], [[Gres]], [[Iwerzhon]], [[Island]], [[Italia]], ar broioù [[skandinavia]]t, [[Portugal]], [[Suis]] ha [[Turkia]]. E miz Ebrel [[1948]], ar c'hwezek bro-mañ o deus savet an [[Aozadur Europat a Genobererezh Ekonomikel]] (AEGE)<!--e [[1960]]--?-->, un aozadur dreistbroadel a oa e bal kentañ merañ ha dasparzhañ ar sikour stadunanat etre ar broioù ezel. Eus 1948 betek [[1952]], muioc'h eget trizek milmilion a zollaroù US, 5/6 evel roadoù, 1/6 evel amprestoù, a voe roet gant ar Stadoù-Unanet. Ar sikour-mañ evit an adsavidigezh a oa savet gant ul lodenn arc'hantel (skoaziadennoù hag amprestoù) hag unan all e danvezioù ha kenderc'hadoù liesseurt (boued, traktourien, ostilhoù...). War un dachennad ekonomikel "dollaraet" gant [[emglevioù Bretton Woods]], steuñv Marshall a voe savet evit leuniañ an « ''[[dollar gap]]'' », evel-se e c'helle Europiz prenañ digant ar Stadoù-Unanet pourvezadennoù ha kenderc'hadoù o asurañ ur fred d'ar produioù stadunanat. E 1946, 42% eus an ezporzhadurioù stadunanat a oa war-du Europa ar c'hornôg, un enkadenn europat a vefe bet drastus evit ekonomiezh ar Stadoù-Unanet. Hogen, pal ar steuñv Marshall ne oa ket ekonomikel nemetken. Gouarnamant federalour ar Stadoù-Unanet e Washington en doa komprenet e sikoure arvar Europa ar strolladoù [[Marksourezh|Marksourien]] staliet e [[Moskou]], e [[Bro-C'hall]] hag e [[Italia]] dreist-holl lec'h ma vote ur c'hard eus an dileuridi evit ar [[Komunouriezh|c'homunourien]]. Neuze, ensinklerezh ar c'hevala stadunanat a voe ar c'henglokausted ekonomikel evit doktrin ar c'h/''[[containment]]'' : chaoseriañ al levezon soviedel en ur c'hrouiñ ur spas a berzh mat e Europa. Ar Soviediz a verzo kement-se, hag e miz Here [[1947]] e-pad emvod diazezer ar c'h/[[Kominform]], [[Andrei Jdanov]], sekretour [[strollad kommunour an Unaniezh Soviedel]] (SKUS), bodet gant kannaded an nav strollad komunour European, a freuzas an "impalaerouriezh stadunanat". Hervez doktrin Jdanov, ar bed a oa bremañ rannet e daou : ul lodenn "impalaerour hag enep-demokratel", ar Stadoù-Unanet o vezañ "an nerzh sturiañ pennañ" hag ul lodenn "enep-impalaerour ha demokratel", Moskou en he benn. === Ur c'hoant peoc'h === E miz Eost 1941, [[Winston Churchill|Churchill]] ha [[Franklin Delano Roosevelt|Roosevelt]] o doa sinet ar [[karta Atlantel|c'harta atlantel]], un diskleriadur awenet gant priñsipoù Wilson, lec'h ma oa raktres an daou brezidant lakaat e plas ur "reizhad ledanet ha pad evit surentez an holl". E miz C'hwevrer 1945, [[Kendalc'h Yalta|emglevioù Yalta]] o deus adkemeret al lavarenn-se ha diskleriet o deus kengalv ur "c'hendiviz eus ar broioù unanet war an aozadur bedel (...) d'ar 25 a viz Ebrel 1945, er Stadoù-Unanet."<ref>''Kemenadenn fin kendiviz Yalta''</ref> D'ar 26 a viz Even [[1945]], kaset gant lusk ur meno trubuilhet gant an oberennoù [[naziegezh|nazi]] ha krizder an emgannoù, kannaded ar 51 bro o deus asantet e [[San Fransisco]] [[karta ar broioù unanet]], an destenn ziazez evit [[Aozadur ar broioù unanet]] (ABU), gant ar pal pennañ a oa "gwareziñ ar remziadoù o tont eus distrujoù ar brezel en deus gloazet an denelezh div wech e amzer buhez un den." == An deroù == === Abegoù === Goude an Eil Brezel-bed, an darempredoù etre an Amerikaned hag ar Soviediz a za war fallaat. An URSS a ziskler en deus ar c'hoant gwarantiñ e surentez oc'h en em gelc'hiañ gant broioù kevredidi a-hed e harzhoù. An [[arme ruz]] a chom er broioù bet savetaet eus an naziegezh ganti ha, ez kontrol eus ar pezh a oa bet divizet e [[kendiviz Yalta|Yalta]], ne lak dilennadegoù aozet ebet e plas. Ur "brezel" eus un doare nevez a sav etre ar Stadoù-Unanet hag ar Soviediz, ha brezel al levezon a dizh buan-tre an trede-bed, stabilaet gant ur c'hempouez nukleel, anvet "[[kempouez ar spont]]", adalek 1949, bloavezh lec'h ma vo ar [[bombezenn nukleel|vombezenn nukleel]] gant an URSS ivez. ==== An abegoù kentañ : ar blegenn goude ar brezel ==== [[Stalin]] a glask goudoriñ an URSS eus un dagadenn nevez en ur c'hrouiñ ur "rakkêr" douarel hag ideologel, da lâret eo ur spas gwarezour a bella gourdrouz an harzhoù soviedel : * O vountañ davet ar c'hornôg harzhoù an URSS dre stagañ ar [[broioù baltek]] hag ul lodenn eus [[Polonia]], pa 'z eo douaroù Alamagn lec'hiet e reter an [[Oder]] hag eus [[Neisse]] [[Görlirz]] lakaet dindan melestradurezh Polonia (kenrann divizet e-pad [[kendiviz Potsdam]]) ; * O rediañ gouarnamatoù pro-soviedel e broioù Europa ar c'hreiz hag Europa ar reter okupet gant an arme ruz (war-bouezh [[Aostria]]), broioù a vo diwezhatoc'h "[[demokratelezh poblek|demokratelezhioù poblek]]". [[Taol Prag]] e Tchekoslovakia, unan eus demokratelezhioù gwirion Europa a-raok ar brezel e Europa ar reter, a voe ur skouer splann evit ar c'hornôg eus ar politikerezh-mañ hag e vo gwelet evel un arouez eus ar c'hoant bezañ mestr gant an URSS. A-raok fin ar brezel gant Alamagn, an unaniezh soviedel en deus staliet he galloud e tachennoù dieubet gant an arme ruz : * Harzet c'hwezek rener eus an [[Armia Krajowa]] (arme kuzh Polonia), pedet e Moskou evit "emzivizoù politikel", daou leader pennañ eus an emzav poloniat o vervel en toull-bac'h un nebeud mizioù goude. [[Gouarnamant Polonia en harlu]] e Londrez, dilezet gant ar c'hornôg, a goll tamm ha tamm e atebegezh ha [[komite Lublin]], stummet gant ar soviediz, a gemer kontroll ar vro. * Kemeridigezh proviñs [[Ruteni]], ur broviñs eus Tchekoslovakia, ar pezh a ro d'an URSS harzoù gant [[Hungaria]] * Kemeridigezh ar galloud gant ar strolladoù komunour kement e [[Bucarest]] hag e [[Sofia]], hag skarzhadeg ar stummoù politikerezh all. * Staliadur e [[Vienne]], hep goulenn d'ar c'hornôg, ur gouarnamant pro-soviedel gant ur mestr bet asantet gantañ an [[Anschluss]] e 1938. * Ar marechal [[Tito]], staliet e [[Belgrad]], a nac'h, er c'hontrol d'ar pezh a oa prometet gant an [[URSS]] d'ar Gevredidi, leuskel ar roue [[Per II a Yougoslavia|Per II]] da zistreiñ eus e [[harlu]]. === Fin ar Brezel Yen === Echu e voe d’ar Brezel Yen pa grogas [[Mikhail Gorbatchev]] da adkempenn e vro dre brogrammoù ar [[Perestroika]] hag ar [[Glasnost]], pa leuskas da vont dizalc’h [[Reter Europa]], hag ivez, pa voe divodet an Unvaniezh Soviedel e [[1991]]. === Liammoù diavaez === * {{en}} [http://www.wilsoncenter.org/index.cfm?topic_id=1409&fuseaction=va2.browse&sort=Collection Archives soviétiques sur la guerre froide] == Daveoù == <references/> [[Rummad:Brezel Yen]] [[Rummad:Istor SUA]] [[Rummad:Unaniezh Soviedel]] lxxyw71k6q68a0xkprl3zrhl1uuc3b0 0 22321 2004686 1944967 2022-07-22T13:25:53Z Bianchi-Bihanig 68941 /* Istor */ wikitext text/x-wiki {{LabourAChom}} {| class="infobox" style="font-size:90%;" |- {{Infobox/Titl|Aosta|abcdef|talbenn map|000}} |- ! colspan="2" | [[Skeudenn:Aosta.jpg|240px|Aosta]]<hr> |- |'''[[Riez]]''' |{{Italia}} |- |'''[[Rannvroioù Italia|Rannvro]]''' | {{Valle d'Aosta}} |- | '''Kod post''' | 11 100 |- | '''Kod pellgomz''' | (39) |- | '''Maer''' |Guido Grimod |- | '''Gorread''' | 21 km² |- | '''Hed''' | 7° 19′ 0′′ R |- | '''Led''' | 45° 44′ 0′′ N |- | '''Uhelder''' | keitat: 583m |- | '''Poblañs'''<br>hep kontoù doubl | 34 610 <small> ''(2005)''</small> |- | '''Stankter''' |1648 ann./km² |} '''Aosta''' ('''''Aoste''''' e galleg) a zo ur gêr ag [[Italia]], kêr-benn rannvro emren ha divyezhek [[Traoñienn Aosta|Traonienn Aosta]], e gwalarn ar vro. == Douaroniezh == [[Traoñienn Aosta|Traonienn Aosta]] zo dezhi ur gorread 3&nbsp;263 km², ha gant-se eo bihanañ rannvro Italia. ==Istor== * Ar [[Salassed]], diouennet gant ar Romaned. * [[Augusta Praetoria Salassorum]] [[Rummad:Kumunioù Traoñienn Aosta]] kp2i4hfgmjujmkh9zfm16pr7t7dl2gl 0 23669 2004766 1903163 2022-07-23T05:12:43Z Kwamikagami 3049 wikitext text/x-wiki '''Rideoz houarn''' (''Iron Curtain'' e [[saozneg]], ''Eiserner Vorhang'' en alamaneg) eo an anv roet d'ar vevenn a zispartie [[Europa]] e div lodenn e-pad ar [[Brezel Yen]] (1946/1947-1991), etre [[Unvaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel|bed ar gomunisted]] ha bed ar c'hornôg. [[Skeudenn:Iron Curtain map.svg|thumb|300px|Europa da vare ar rideoz houarn.]] Gant [[Joseph Goebbels]] e oa deuet an droienn evit ar wezh kentañ, e kelaouenn diabarzh an nazied, [[Das Reich]], d'an [[23 C'hwevrer]] [[1945]] pa oa un « Eiserner Vorhang » o kouezhañ war ar stadoù dindan al lu Ruz. Gant [[Winston Churchill]] e voe brudet dreist-holl, d'ar [[5 Meurzh]] [[1946]] e [[prezegenn Fulton]]. Tu ar Reter d'ar rideoz e oa kavet ar Stadoù a oa liammet pe suj d'an URSS, eus an tu all e oa ar Stadoù a-du gant [[Stadoù-Unanet Amerika]]. Savet e oa bet bloc'hadoù gant pep tu o kaout liammoù ekonomikel ha milourel strizh etre an izili: * Bloc'had ar Reter : izili [[Kuzul ar C'henskoazell Armerzhel]] (COMECON) hag eus [[Pakt Varsovia]]. E-penn ar bloc'had e oa an URSS. * Bloc'had ar C'hornôg : izili an [[Aozadur Feur-emglev Norzh-Atlantel]] (AFNA) gant Stadoù-Unanet Amerika e-penn ar bloc'had. [[Restr:US Army tanks face off against Soviet tanks, Berlin 1961.jpg|thumb|300px|Tankoù SUA ha tankoù URSS pep hini eus e du d'ar Rideoz houarn. E 1961 e oa bet ur [[Krizenn Berlin 1961|grizenn]] etre an daou bloc'had, amañ er [[Checkpoint Charlie]]]] Ar Rideoz houarn gwir a oa savet gant difennoù harzoù etre broioù Europa Kreiz. Al lodenn brudetañ d'ar Rideoz houarn a oa [[Moger Berlin]] gant ar [[Checkpoint Charlie]]. [[Rummad:Brezel Yen]] [[Rummad:Istor ar gomunouriezh]] 0g2subi3na0z6ov6bs4irzxk9ijt65h 2004781 2004766 2022-07-23T10:36:26Z Kadwalan 423 Dizober kemmoù 2004766 a-berzh [[Special:Contributions/Kwamikagami|Kwamikagami]] ([[User talk:Kwamikagami|kaozeal]]) wikitext text/x-wiki '''Rideoz houarn''' (''Iron Curtain'' e [[saozneg]], ''Eiserner Vorhang'' en alamaneg) eo an anv roet d'ar vevenn a zispartie [[Europa]] e div lodenn e-pad ar [[Brezel Yen]] (1946/1947-1991), etre [[Unvaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel|bed ar gomunisted]] ha bed ar c'hornôg. [[Skeudenn:EiserneVorhang.png|thumb|300px|Europa da vare ar rideoz houarn.]] Gant [[Joseph Goebbels]] e oa deuet an droienn evit ar wezh kentañ, e kelaouenn diabarzh an nazied, [[Das Reich]], d'an [[23 C'hwevrer]] [[1945]] pa oa un « Eiserner Vorhang » o kouezhañ war ar stadoù dindan al lu Ruz. Gant [[Winston Churchill]] e voe brudet dreist-holl, d'ar [[5 Meurzh]] [[1946]] e [[prezegenn Fulton]]. Tu ar Reter d'ar rideoz e oa kavet ar Stadoù a oa liammet pe suj d'an URSS, eus an tu all e oa ar Stadoù a-du gant [[Stadoù-Unanet Amerika]]. Savet e oa bet bloc'hadoù gant pep tu o kaout liammoù ekonomikel ha milourel strizh etre an izili: * Bloc'had ar Reter : izili [[Kuzul ar C'henskoazell Armerzhel]] (COMECON) hag eus [[Pakt Varsovia]]. E-penn ar bloc'had e oa an URSS. * Bloc'had ar C'hornôg : izili an [[Aozadur Feur-emglev Norzh-Atlantel]] (AFNA) gant Stadoù-Unanet Amerika e-penn ar bloc'had. [[Restr:US Army tanks face off against Soviet tanks, Berlin 1961.jpg|thumb|300px|Tankoù SUA ha tankoù URSS pep hini eus e du d'ar Rideoz houarn. E 1961 e oa bet ur [[Krizenn Berlin 1961|grizenn]] etre an daou bloc'had, amañ er [[Checkpoint Charlie]]]] Ar Rideoz houarn gwir a oa savet gant difennoù harzoù etre broioù Europa Kreiz. Al lodenn brudetañ d'ar Rideoz houarn a oa [[Moger Berlin]] gant ar [[Checkpoint Charlie]]. [[Rummad:Brezel Yen]] [[Rummad:Istor ar gomunouriezh]] g7zu8xemt4rvqbt82xgm1g18x70aa64 0 28898 2004682 2004681 2022-07-22T11:59:55Z J.C EVEN 691 /* Ardamezeg ar familhoù */ Rolland Taillard wikitext text/x-wiki {{Infobox kumunioù Breizh | anv = ar Roc'h-Derrien | anvOfisiel = ''La Roche-Derrien'' | skeudenn = La_Roche-Derrien_(22)_Maisons_anciennes_02.JPG | alc'hwez = Tiez kozh e kreiz-kêr. | ardamezioù = COA fr La Roche-Derrien.svg | bro = [[Bro-Dreger]] | departamant = [[Aodoù-an-Arvor]] | arondisamant = [[Arondisamant Lannuon|Lannuon]] | etrekumuniezh = [[Lannuon-Treger Kumuniezh]] | bro velestradurel = [[Bro Treger-Goueloù]] | kanton = [[Kanton ar Roc'h-Derrien|ar Roc'h-Derrien]] <small>(betek 2015)</small> <br /> [[Kanton Landreger|Landreger]] <small>(abaoe 2015)</small> | cp = 22450 | maer = Jean-Louis Éven | amzer-gefridi = [[2014]]-[[2020]] | gorread = 1.87 | hedred = -3.2583333333333 | ledred = 48.7472222222222 | uk = | ubi = 2 | ubr = 60 | lec'hienn web = [http://www.larochederrien.fr Ti-kêr] |poblañs=1075 |deiziad-poblañs=2016 }} [[Restr:La Roche-Derrien. Panorama. 2003.jpg|thumb|upright=1.4|Gwel-meur. 2003]] '''Ar Roc'h-Derrien''', pe ''ar Roc'h'' pe c’hoazh ''Kêr ar Roc'h'' evel ma lavarer er vro, a oa ur [[kumun c'hall|gumun]] eus [[Breizh]] e [[Treger]] e departamant [[Aodoù-an-Arvor]]. [[Kanton ar Roc'h-Derrien|Penn kanton]] e oa betek 2015. Ur ''Roc'hard'' a vez lavaret eus un den eus ar barrez. == Douaroniezh == War lez ar stêr [[Yeodi]] emañ ar Roc'h-Derrien. <gallery> La Roche-Derrien - Ar Roc'h-Derien - Vue globale Chef du Pont.jpg|Gweled ledan Penn ar Pont, en tu an dour dous 111 La Roche Derrien ( 22450 ).JPG|Penn ar Pont, war zu krec'h (dour dous) Jaudy. La Roche-Derrien. Chef du Pont, aval, côté eau salée.jpg|Penn ar Pont. Tu traoñ, en tu an dour sall La Roche-Derrien. Jaudy. Panorama.jpg|Gwelet ledan, tennet eus aod Langoad Pont sur le jaudy a La Roche Derrien.jpg|Ar pont hent-houarn dreist d'ar Yeodi er Roc'h-Derrien (1905). Bet tarzhet gant ar rezistanted er fin eil brezel-bed. Bet dismantret da vat war dro 1956. </gallery> ;Kumunioù amezek [[Ar Vinic'hi|Ar Vinic'hy]], [[Peurid-ar-Roc'h]], [[Langoad]] == Anv == * Marteville & Varin (1843) : Rupes Deriani pe Rocha-Derieni ... (gant un r nemetken betek 1450) * B. Jollivet (1859) : Rupes-Deriani, pe Rocha-Derieni, stummoù skrivet kavet e Dom Morice).   * Marie Charant (1952) : " la Roche-Jaudi, la Roche-Derrien était antérieure au XIè siècle...". * Régis de Saint-Jouan (1990) : "castrum de rupe, war dro 165; La Roche Derian, 1405; la Rochederien, 1434; Rocha Deryani, 1444". * Ar Roc'h a zo bet lesanvet eo "Kapital Stoup" dre ar vro tro war dro en eus produet lin, kaset er gêr evit bezañ kivijet. == Ardamezioù == {| |- |[[Restr:COA fr La Roche-Derrien.svg|80px]] |style="padding-left:20px;"|''En argant e leon en gul.'' |} == Brezhoneg == === Ar Brezoneg er Skol === * 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad [[Ar Brezoneg er Skol|Ar Brezoneg er Skol (ABES)]] evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol<ref>[[Marsel Guieysse]], ''La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle'', pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936</ref>. === Ya d'ar brezhoneg === D’an 21 a viz Meurzh [[2018]] e oa bet votet ar garta [[Ya d'ar brezhoneg]] gant kuzul-kêr ar gumun. === [[Tunodo]] === *An Tunodo, ul luc'haj hag a oa gant toerien ha pilhaouerien ar Roc'h. == Istor == Ar Roc'h-Derrien a zo ul lodenn bet disrannet diouzh [[Peurid-ar-Roc'h]]. Eskopti [[Landreger]]. === {{XIVvet kantved}} === * [[Emgann ar Roc'h-Derrien]] e 1347, etre harperien Jean de Monfort, breur d'an dug [[Yann III (dug Breizh)]], skoazellet gant ar Saozon, ha re [[Charlez Bleaz]], skoazellet gant ar Vrañsizien <gallery> Battle of La Roche-Derrien.jpg|Emgann ar Roc'h-Derrien e-kerzh [[Brezel hêrezh Breizh|Brezel Hêrezh Breizh]] Bataille de La Roche-Derrien; Vitrail; détail.jpg|Fin emgann Ar Roc'h. Munud ar werenn-livet. Bataille de La Roche-Derrien; vitrail.jpg|Fin emgann Ar Roc'h. Pilet ha gloazet, Charlez Bleiz a ro e c'hleze da Roperzh ar C'hastell, ur marc'heg eus an tu enep. </gallery> === {{XXvet kantved}} === ==== [[Brezel-bed kentañ]] ==== * 49 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, d.le. 4 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911<ref name="memorialgenweb.org">[http://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/resultcommune.php?idsource=11772 Monumant ar re varv - Memorial Genweb]</ref>. ==== [[Eil Brezel-bed]] ==== * Kemeret e voe 22 300 Lur en ti-post, gant pevar ezel eus ar Rezistañs moarvat, d’an 30 a viz Mae 1944, hervez danevell sizhuniek [[Titouroù Hollek]] [[Sant-Brieg]]<ref>Éric Rondel, ''En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944'', pajennoù 268 ha 269, Dastumadenn ''Guerres et Conflits'', Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011</ref>. * Mervel a reas nav den eus ar gumun abalamour d'ar brezel<ref name="memorialgenweb.org"/>. ==== Trevadennoù ==== * [[Brezel Aljeria]]: ur paotr yaouank ag ar gumun a varvas e 1960. === {{XXIvet}} kantved === * Kendeuzet e oa bet gant teir c'humun all d'ar 1{{añ}} a viz Genver 2019 d'ober ur gumun nevez : [[Roc'h-ar-Yeodi]]<ref>{{fr}} [http://www.cotes-darmor.gouv.fr/content/download/35590/250867/file/Recueil%20Spécial%20N°%2091%20du%208%20Novembre%202018.pdf Recueil des actes administratifs spécial n°91,‎ 29 Here 2018]</ref>. == Monumantoù ha traoù heverk == <gallery> La Roche-Derrien; Carte postale 1920; église et mairie.jpg|An iliz hag ar maerdi La Roche-Derrien; Carte postale ancienne; place du Martray côté est.jpg|Plas kêr, war zu ar reter La Roche-Derrien; Carte postale ancienne; place du Martray; côté ouest.jpg|Plas kêr, war zu ar c'hornog La Roche-Derrien; Carte postale ancienne; Chef du Pont, amont.jpg|Penn ar Pont, en tu krec'h (dour dous) La Roche-Derrien; Carte postale ancienne gendarmerie; attelage.jpg|Archerdi kozh </gallery> ;Iliz katolik santez Katell <gallery> La Roche-Derrien Eglise ouest.jpg|Tour hag an nor veur, war ar c'huzh-heol. 045 La Roche Derrien ( 22450 ).JPG|Talbenn en aer vat La Roche-Derrien (22) Église 01.JPG|Talbenn en aer enep La Roche-Derrien (22) Église Sainte-Catherine Grandes-Orgues.JPG|An ograou La Roche-Derrien. Eglise sainte Catherine. Le bénitier.jpg|Ar Roc'h-Derrien. Iliz santez Katell. Ar piñsin La Roche-Derrien. Eglise sainte Catherine. L'autel.jpg|An aoter La Roche-Derrien. Pieta.jpg|Itron-Varia Druez </gallery> ;Chapel Itron-Varia a Druez <gallery> La Roche-Derrien. Chapelle de Pitié. Carte postale ancienne.jpg|Chapel Itron Varia Druez, penn-kentañ {{XXvet kantved}} La Roche-Derrien. Chapelle de Pitie. 1988.jpg|Chapel Itron-Varia a Druez, [[1988]] </gallery> ;Chapel Sant-Yann <gallery>La Roche-Derrien. Chapelle Saint-jean.jpg|Chapel Sant Yann Chapel ''Sant Yann''.</gallery> ;Chapel ar C'halvar <gallery> La Roche-Derrien. Motte du château sur le cadastre "napoléonien".jpg|Moudenn ar c'hastell war ar C'hadastr, m'emañ chapel ar C'halvar La Roche-Derrien Calvaire 1990.jpg|Moudenn ar C'halvar, [[1990]] La Roche-Derrien. Chapelle du Calvaire. 1.jpg|Chapel ar C'halvar, gwelet eus tour an iliz La Roche-Derrien. Chapelle du Calvaire. 2.jpg|Chapel ar C'halvar war voudenn ar c'hastell La Roche-Derrien (22) Chapelle du Calvaire 01.JPG|Skalieroù </gallery> ;Tiez kozh e kreiz-kêr <gallery> La Roche-Derrien. Night1.jpg|Leurgêr diouzh noz La Roche-Derrien. Night 2.jpg|Leurgêr diouzh noz </gallery> ;Monumant ar Re Varv [[Restr:La Roche-Derrien (22) Monument aux morts.JPG|150px]] ==Emdroadur ar boblañs abaoe 1962 == {{Demografiezh |titl=Niver a annezidi |dimx= |dimy= |popmax=1200 |passo1=200 |passo2=50 |bl1=1962 |bl2=1968 |bl3=1975 |bl4=1982 |bl5=1990 |bl6=1999 |bl7=2006 |bl8=2013 |p1=967 |p2=946 |p3=971 |p4=963 |p5=883 |p6=1012 |p7=1086 |p8=1006 |mammenn=EBSSA }} == Melestradurezh == == Tud == ===Tud bet ganet eno=== *[[Narsis Kelien]], [[barzh]] ha [[gwerinoniour]] brezhonek [[27 a viz Mezheven]] [[1848]]. *[[Yann Druilhenn]], klasker-bara brudet * May Charant, leanez, kannadez ar Groaz-Ruz e-kerzh an [[eil brezel bed]], he deus skrivet ul levr war istor Ar Roc'h-Derien, embannet e 1952. *[[Alan an Diuzet]], skrivagner [[brezhonek]] [[16 a viz Eost]] [[1900]]. <gallery> Narcisse Quellien.jpg|Narsis Kelien La-roche-derrien-druillen.jpg|Yann Druilhenn </gallery> === Ardamezeg ar familhoù === {| class="wikitable" | |Kersalioù | |- | |Charlez Bleaz | |- | |Beltram Gwesklen | |- | |Sant Pern | |- | |Amart ar Wern | |- | |Kerbourig | |- |[[Restr:Taillard.jpg|80px]] |'''Rolland Taillard''' eus parrez Goudelin; konestabl ar Roc'h-Derrien ha Gwengamp; graet prizonier e-kerzh emgann ar Roc'h, da heul Charlez Bleaz, hag aet gantañ da Vro-Saoz; sinet en eus emglev Gwenrann 1381. |''En erminoù, e femp gwerziden en gul gwifrellet'' |} <gallery mode="packed" heights="150px&quot;"> Kersaliou.jpg|Kersaliou Charles de Blois.jpg|Charlez Bleaz,<br>dug Breizh Coa France Family Guesclin-Bertrand du Guesclin (Connétable de France).svg|Beltram Gwesklen Saint Pern.jpg|thumb|Sant Pern Amat-de-launay.jpg|Amat ar Wern Kerbouric-d.jpg|Kerbourig </gallery> == Levrlennadur == [[Restr:La Roche-Derrien Charant couverture.jpg|thumb|upright=0.5|Levr M. Charant]] * Marie CHARANT: ''La Roche-Derrien; son histoire''. Les Presses Bretonnes, Sant-Brieg, 1952 * Ernest LE BARZIC : ''La Roche-Derrien''. 1957 * Georges et Marie-Louise LE FELL : ''La Roche-Derrien de nos jours aux origines''. Anagrammes. Here 2007 ; Embannadur nevez, klokaet ha reizhet. Embannet ganto o-unan. 2012.  == Liammoù diavaez == {{Commonscat|La Roche-Derrien}} *{{fr}} [http://www.larochederrien.fr Lec'hienn ofisiel ar gumun] *{{fr}} [http://www.infobretagne.com/roche-derrien.htm Infobretagne] *{{br}} [http://www.geobreizh.bzh/geobreizh/bre/keriou-fichenn.asp?insee_ville=22263 Ar Roc'h war lec'hienn Geobreizh] *{{fr}} [http://marikavel.org/bretagne/la-roche-derrien/accueil.htm Marikavel (J.-C. Even)] == Notennoù ha daveoù == {{Daveoù}} [[Rummad:Kumunioù kozh Aodoù-an-Arvor|Roc'h-Derrien]] [[Rummad:Kumunioù Treger|Roc'h-Derrien]] [[Rummad:Yeodi]] [[Rummad:Ar Brezoneg er Skol]] [[Rummad:Argant tapet e tiez-post Aodoù-an-Hanternoz gant tud eus ar Rezistañs]] d4x4otdrp0dsfgvw5bidgkj8hgjbovh 0 82122 2004713 1953162 2022-07-22T18:52:21Z Kadwalan 423 /* E vuhez */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Skrivagner | anv = | skeudenn = Lan Inisan, 1874.jpg | ment = | alc'hwez = | anv mat = Allain-Marie Inisan | anv pluenn = Lan Inizan | obererezh = Beleg, romantour | deiziad ganet = e [[1826]] | lec'h ganet = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | deiziad marv = e [[1891]] | lec'h marv = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | yezh = [[Brezhoneg]] | luskad = | rumm = | enorioù = | oberennoù pennañ = ''Emgann Kergidu''<br>''Toull al Lakez''<br>''Buhez Sant Fransez Asiz'' | traoù ouzhpenn = | sinadur = | ment sinadur = | lec'hienn = }} '''Lan Inizan'''<ref>E deroù doare ''Toull al Lakez'' embannet e [[1930]] e c'heller lenn an notenn da-heul : (1). — En eur pennad dourn-skrid, an abad Inisan a ra d'eomp da anaout en deus atao Inisaned Lanzeon skrivet o hano, adalek 1587, gant eun ''S'' ha neket gant eur ''Z''.</ref>, ''Allain-Marie Inisan'' er marilh, ganet e [[Gwinevez]] d'an [[23 a viz Du]] 1826<ref>Marilhoù ar gumun evit 1826, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref> ha marvet eno ivez d'ar [[5 a viz Eost]] 1891<ref>Marilhoù ar gumun evit 1891, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref>, zo ur beleg ha skrivagner brezhonek brudet evel oberour ar c'hentañ romant brezhonek embannet. ==E vuhez== Genidik e oa eus Gwinevez e [[Bro-Leon]]. Beleget e voe d'ar [[14 a viz Mezheven]] [[1851]] hag anvet da gure [[Gwikourvest]] d'an [[28 a viz Mezheven]] da-heul. Mont a reas da berson e-pad 10 vloaz a-raok distreiñ da di e dud ma chomas 4 bloaz. E [[1865]] ez eas da [[Normandi]] da gelenner, ur vicher a reas 4 bloaz a-raok bezañ anvet da berson eno e [[1869]]. E [[1871]] e welas ar [[Prusia|Brusianed]] o tegouezhout. E miz here [[1874]] e oa anvet da gelenner er skolaj Itron-Varia Wir-Sikour, e [[Gwengamp]], renet neuze gant an aotrou chaloni Cotentin. Betek divez ar bloavezh-skol 1879 e teskas ar galleg, al latin, an istor hag an [[niveroniezh]] da vugale vihan ar 7{{vet}} klas<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. E deroù ar bloaz 1877 e oa krog da voullañ ''[[Emgann Kergidu]]'', hag er bloaz 1878 ec’h embannas ''[[Toull al Lakez]]''. Reiñ a reas dilez eus e garg a gelenner gant ehan-skol ar bloaz 1879. Mont a reas neuze da berson da Winevez ma varvas e [[1891]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> . Butuner bras, teod-lemm hep aon gant sevel cheu d'an dud ha gant soñjoù roueelour don, kement-mañ a harzas outañ da vont pelloc'h war ar vicher ha chomet e oa tri bloavezh, a 1871 da 1874, hep parrez ebet. D'ar c'houlz-hont eo e krogas e penn e bluenn evit skrivañ e-pad e amzer vak. Ar brezhoneg a zeu gantañ en e skridoù a zo ur brezhoneg bev-buhezek met aes da lenn anezhañ. Nebeut a oberennoù a zo bet sevenet gant '''Lan Inizan''' met e bennoberenn [[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]] hag a oa bet gwerzhet mat pa oa bev an aozour c'hoazh a chom hiziv an deiz ur romant a bouez el lennegezh vrezhonek. [[Skeudenn:Kergidu 1878.jpg|thumb|Embannadur kentañ ''Emgann Kergidu'' e 1878]] ==Oberennoù== * ''[[Toull al Lakez]]'', un danevell varzhus embannet e 1874. * ''[[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]]'', ur romant embannet e div levrenn e [[1877]] ha [[1878]], pennoberenn Lan Inizan, ar romant kentañ embannet en istor al lennegezh vrezhonek ha berzh a reas e-touesk an dud. Skrivet eo en ur brezhoneg pinvidik-mor. Ennañ e kaver istor an emgannoù a enebas ar Chouaned ouzh ar Republikaned e-pad an Dispac'h Bras, e Gorre-Leon. * ''Buhez Sant Frañsez Asiz'', un danevell eus buhez ar sant, embannet war-lerc'h marv Lan Inizan, e 1898. Levezoniñ a reas ''Buhez ar Sent'' [[Yann-Vari Perrot]]. Adembannet gant [[Ar Vuhez Kristen]], [[Rosko]], e 1942, reizhet ha kresket gant an Tad Eujen a Wengad. ==Ereoù diavaez== *''Toull al lakez'', embannadur kentañ. A c'haller lenn e [http://bibnum.univ-rennes2.fr/items/show/221 lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2] *''Emgann Kergidu'', embannadur kentañ, war [http://books.google.com/books?id=470NAAAAYAAJ Google books], [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58087959 Gallica] ==Notennoù ha daveoù== {{Daveoù}} {{Wikimammenn|Oberour:Lan Inizan}} {{DEFAULTSORT:Inizan, Lan}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Beleien Breizh]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1826]] [[Rummad:Marvioù 1891]] [[Rummad:Lan Inizan]] 626lk4v6oqnle9pq45fxg6wu0ogwb7v 2004723 2004713 2022-07-22T19:54:49Z Kadwalan 423 /* E vuhez */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Skrivagner | anv = | skeudenn = Lan Inisan, 1874.jpg | ment = | alc'hwez = | anv mat = Allain-Marie Inisan | anv pluenn = Lan Inizan | obererezh = Beleg, romantour | deiziad ganet = e [[1826]] | lec'h ganet = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | deiziad marv = e [[1891]] | lec'h marv = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | yezh = [[Brezhoneg]] | luskad = | rumm = | enorioù = | oberennoù pennañ = ''Emgann Kergidu''<br>''Toull al Lakez''<br>''Buhez Sant Fransez Asiz'' | traoù ouzhpenn = | sinadur = | ment sinadur = | lec'hienn = }} '''Lan Inizan'''<ref>E deroù doare ''Toull al Lakez'' embannet e [[1930]] e c'heller lenn an notenn da-heul : (1). — En eur pennad dourn-skrid, an abad Inisan a ra d'eomp da anaout en deus atao Inisaned Lanzeon skrivet o hano, adalek 1587, gant eun ''S'' ha neket gant eur ''Z''.</ref>, ''Allain-Marie Inisan'' er marilh, ganet e [[Gwinevez]] d'an [[23 a viz Du]] 1826<ref>Marilhoù ar gumun evit 1826, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref> ha marvet eno ivez d'ar [[5 a viz Eost]] 1891<ref>Marilhoù ar gumun evit 1891, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref>, zo ur beleg ha skrivagner brezhonek brudet evel oberour ar c'hentañ romant brezhonek embannet. ==E vuhez== Genidik e oa eus Gwinevez e [[Bro-Leon]]. Beleget e voe d'ar [[14 a viz Mezheven]] [[1851]] hag anvet da gure [[Gwikourvest]] d'an [[28 a viz Mezheven]] da-heul. Mont a reas da berson e-pad 10 vloaz a-raok distreiñ da di e dud ma chomas 4 bloaz. E [[1865]] ez eas da [[Normandi]] da gelenner, ur vicher a reas 4 bloaz a-raok bezañ anvet da berson eno e [[1869]]. E [[1871]] e welas ar [[Prusia|Brusianed]] o tegouezhout. E miz here [[1874]] e oa anvet da gelenner er skolaj Itron-Varia Wir-Sikour, e [[Gwengamp]], renet neuze gant an aotrou chaloni Cotentin. Betek divez ar bloavezh-skol 1879 e teskas ar galleg, al latin, an istor hag an [[niveroniezh]] da vugale vihan ar 7{{vet}} klas<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. E deroù ar bloaz 1877 e oa krog da voullañ ''[[Emgann Kergidu]]'', hag er bloaz 1878 ec’h embannas ''[[Toull al Lakez]]''. Reiñ a reas dilez eus e garg a gelenner gant ehan-skol ar bloaz 1879. Mont a reas neuze da berson da Winevez betek e varv<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Taget e voe gant ar c’hrign-bev, paket gantañ en e gouzoug, hervez ma konter, diwar e gorn-butun. Nouennet e voe gant an Aotrou Guen, kure Gwinevez d’ar mare-ze, ha, d’ar 5 a viz eost, er bloaz [[1891]] e varvas hag e voe beziet e bered Gwinevez, e-kichen e dadou kozh<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Butuner bras ha teod-lemm e oa, hep aon da sevel cheu d'an dud ha dezhañ soñjoù roueelour don. Kement-mañ a harzas outañ da vont pelloc'h war ar vicher ha chomet e oa tri bloavezh, a 1871 da 1874, hep parrez ebet. D'ar c'houlz-hont eo e krogas e penn e bluenn evit skrivañ e-pad e amzer vak. Ar brezhoneg a zeu gantañ en e skridoù a zo ur brezhoneg bev-buhezek met aes da lenn. Nebeut a oberennoù a zo bet skrivet gant Lan Inizan met e bennoberenn [[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]] hag a oa bet gwerzhet mat pa oa bev an aozour c'hoazh a chom hiziv an deiz ur romant a-bouez el lennegezh vrezhonek. [[Skeudenn:Kergidu 1878.jpg|thumb|Embannadur kentañ ''Emgann Kergidu'' e 1878]] ==Oberennoù== * ''[[Toull al Lakez]]'', un danevell varzhus embannet e 1874. * ''[[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]]'', ur romant embannet e div levrenn e [[1877]] ha [[1878]], pennoberenn Lan Inizan, ar romant kentañ embannet en istor al lennegezh vrezhonek ha berzh a reas e-touesk an dud. Skrivet eo en ur brezhoneg pinvidik-mor. Ennañ e kaver istor an emgannoù a enebas ar Chouaned ouzh ar Republikaned e-pad an Dispac'h Bras, e Gorre-Leon. * ''Buhez Sant Frañsez Asiz'', un danevell eus buhez ar sant, embannet war-lerc'h marv Lan Inizan, e 1898. Levezoniñ a reas ''Buhez ar Sent'' [[Yann-Vari Perrot]]. Adembannet gant [[Ar Vuhez Kristen]], [[Rosko]], e 1942, reizhet ha kresket gant an Tad Eujen a Wengad. ==Ereoù diavaez== *''Toull al lakez'', embannadur kentañ. A c'haller lenn e [http://bibnum.univ-rennes2.fr/items/show/221 lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2] *''Emgann Kergidu'', embannadur kentañ, war [http://books.google.com/books?id=470NAAAAYAAJ Google books], [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58087959 Gallica] ==Notennoù ha daveoù== {{Daveoù}} {{Wikimammenn|Oberour:Lan Inizan}} {{DEFAULTSORT:Inizan, Lan}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Beleien Breizh]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1826]] [[Rummad:Marvioù 1891]] [[Rummad:Lan Inizan]] m1hul79b9iuttc998ber4yfjvykpn7c 2004726 2004723 2022-07-22T20:22:16Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki {{Infobox Skrivagner | anv = | skeudenn = Lan Inisan, 1874.jpg | ment = | alc'hwez = | anv mat = Allain-Marie Inisan | anv pluenn = Lan Inizan | obererezh = Beleg, romantour | deiziad ganet = e [[1826]] | lec'h ganet = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | deiziad marv = e [[1891]] | lec'h marv = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | yezh = [[Brezhoneg]] | luskad = | rumm = | enorioù = | oberennoù pennañ = ''Emgann Kergidu''<br>''Toull al Lakez''<br>''Buhez Sant Fransez Asiz'' | traoù ouzhpenn = | sinadur = | ment sinadur = | lec'hienn = }} '''Lan Inizan'''<ref>E deroù doare ''Toull al Lakez'' embannet e [[1930]] e c'heller lenn an notenn da-heul : (1). — En eur pennad dourn-skrid, an abad Inisan a ra d'eomp da anaout en deus atao Inisaned Lanzeon skrivet o hano, adalek 1587, gant eun ''S'' ha neket gant eur ''Z''.</ref>, ''Allain-Marie Inisan'' er marilh, ganet e [[Gwinevez]], e maner Lanzeon, d'an [[23 a viz Du]] [[1826]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1826, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref> eus Yann-Bêr Inizan ha Jann an Hir, ginidik a [[Bodiliz|Vodiliz]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>, ha marvet eno ivez d'ar [[5 a viz Eost]] [[1891]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1891, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref>, zo ur beleg hag ur skrivagner brezhonek brudet evel oberour ar c'hentañ romant brezhonek embannet. ==E vuhez== Lan a oa kaset da skolaj Kastell-Paol. Eno e oa unan eus ar re varrekañ e-touez ar skolaerien all. Echu gantañ e amzer studi, ez eas da gloerdi bras Kemper, hag eno c’hoazh e tiskouezas pegen lemm e oa e spered ha pegen aketus<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. An aotrou Fave, person [[Plouganoù|Gwikasnou]], hag a oa bet gantan er c’hloerdi bras, a lavare « ne c’haved ket, d’ar mare-se, er c’hloerdi, kaieroù gwelloc'h stummet, bravoc’h moullet o skritur anezho, eget kaieroù Lan Inisan »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. Beleget e voe d'ar [[14 a viz Mezheven]] [[1851]] hag anvet da gure e [[Gwikourvest]] d'an [[28 a viz Mezheven]] da-heul ha tost goude (11 a viz Meurzh 1852) e Bodiliz, bro e vamm. Eus a Vodiliz e oa kaset da [[Plouganoù|Blouganou]] (28 a viz Gouere 1853), da [[Pleiben|Bleiben]] (6 a viz Eost 1859) ha da [[Hañveg|Hanveg]] (22 a viz Gwengolo 1861). Er barrez diwezhañ-mañ ne chomas ket pell, amzer hepken da sinañ ur vadeziant (30 a viz Gwengolo) hag un interamant (4 a viz Here 1861), rak an abad Gwezenneg lakaet da gure en e lec’h, a voe hanvet d'an 8 a viz Here. En ur guitaat Hanveg, an abad Inisan a deuas da Lanzeon da chom, gant e gerent e-doug 4 bloaz<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1865]] ez eas da [[Normandi]] da gelenner e skolaj an Neubourg (e departamant an [[Eure (departamant)|Eure]]), renet gant an abaded Normand, ur vicher a reas 4 bloaz a-raok bezañ anvet da berson e Sant-Denez ar Menezioù, parrez eus eskopti [[Evreux]], d'ar 1{{añ}} a viz Here [[1869]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Diaes eo gouzout ma kendalc’has an abad Inisan d’ober skol en Neubourg e-pad ma oa person, rak war an "Ordo" eus eskopti Evreux emañ bepred war roll kelennerien an Neubourg er bloavezhioù 1868, 1869, 1870, ha 1871.. Diwirheñvel eo avat koulskoude, rak ur flipad mat a hent zo etre an Neubourg ha Sant-Denez ar Menezioù<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1871]] e welas ar [[Prusia|Brusianed]] o tegouezhout hag e tistroas da Vreizh. Evel ma gonte diwezhatoc'h an abad Inisan, « ar Brusianed o deus lamet ouzhin va zi, hag e renkis dont en-dro da Lanzeon »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Chom a reas beleg dibarrez e Gwinevez-Lokrist e-pad 4 bloaz. E miz Here [[1874]] e oa anvet da gelenner er skolaj Itron-Varia Wir-Sikour, e [[Gwengamp]], renet neuze gant an aotrou chaloni Cotentin. Betek divez ar bloavezh-skol 1879 e teskas ar galleg, al latin, an istor hag an [[niveroniezh]] da vugale vihan ar 7{{vet}} klas<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. E deroù ar bloaz 1877 e oa krog da voullañ ''[[Emgann Kergidu]]'', hag er bloaz 1878 ec’h embannas ''[[Toull al Lakez]]''. Reiñ a reas dilez eus e garg a gelenner gant ehan-skol ar bloaz 1879. Mont a reas neuze da berson da Winevez betek e varv<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Taget e voe gant ar c’hrign-bev, paket gantañ en e gouzoug, hervez ma konter, diwar e gorn-butun. Nouennet e voe gant an Aotrou Guen, kure Gwinevez d’ar mare-ze, ha, d’ar 5 a viz eost, er bloaz [[1891]] e varvas hag e voe beziet e bered Gwinevez, e-kichen e dadou kozh<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Butuner bras ha teod-lemm e oa, hep aon da sevel cheu d'an dud ha dezhañ soñjoù roueelour don. Kement-mañ a harzas outañ da vont pelloc'h war ar vicher ha chomet e oa tri bloavezh, a 1871 da 1874, hep parrez ebet. D'ar c'houlz-hont eo e krogas e penn e bluenn evit skrivañ e-pad e amzer vak. Ar brezhoneg a zeu gantañ en e skridoù a zo ur brezhoneg bev-buhezek met aes da lenn. Nebeut a oberennoù a zo bet skrivet gant Lan Inizan met e bennoberenn [[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]] hag a oa bet gwerzhet mat pa oa bev an aozour c'hoazh a chom hiziv an deiz ur romant a-bouez el lennegezh vrezhonek. [[Skeudenn:Kergidu 1878.jpg|thumb|Embannadur kentañ ''Emgann Kergidu'' e 1878]] ==Oberennoù== * ''[[Toull al Lakez]]'', un danevell varzhus embannet e 1874. * ''[[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]]'', ur romant embannet e div levrenn e [[1877]] ha [[1878]], pennoberenn Lan Inizan, ar romant kentañ embannet en istor al lennegezh vrezhonek ha berzh a reas e-touesk an dud. Skrivet eo en ur brezhoneg pinvidik-mor. Ennañ e kaver istor an emgannoù a enebas ar Chouaned ouzh ar Republikaned e-pad an Dispac'h Bras, e Gorre-Leon. * ''Buhez Sant Frañsez Asiz'', un danevell eus buhez ar sant, embannet war-lerc'h marv Lan Inizan, e 1898. Levezoniñ a reas ''Buhez ar Sent'' [[Yann-Vari Perrot]]. Adembannet gant [[Ar Vuhez Kristen]], [[Rosko]], e 1942, reizhet ha kresket gant an Tad Eujen a Wengad. ==Ereoù diavaez== *''Toull al lakez'', embannadur kentañ. A c'haller lenn e [http://bibnum.univ-rennes2.fr/items/show/221 lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2] *''Emgann Kergidu'', embannadur kentañ, war [http://books.google.com/books?id=470NAAAAYAAJ Google books], [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58087959 Gallica] ==Notennoù ha daveoù== {{Daveoù}} {{Wikimammenn|Oberour:Lan Inizan}} {{DEFAULTSORT:Inizan, Lan}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Beleien Breizh]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1826]] [[Rummad:Marvioù 1891]] [[Rummad:Lan Inizan]] shhxe8jscge52ersg0kxrr2hixqfssw 2004727 2004726 2022-07-22T20:31:23Z Kadwalan 423 /* E vuhez */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Skrivagner | anv = | skeudenn = Lan Inisan, 1874.jpg | ment = | alc'hwez = | anv mat = Allain-Marie Inisan | anv pluenn = Lan Inizan | obererezh = Beleg, romantour | deiziad ganet = e [[1826]] | lec'h ganet = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | deiziad marv = e [[1891]] | lec'h marv = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | yezh = [[Brezhoneg]] | luskad = | rumm = | enorioù = | oberennoù pennañ = ''Emgann Kergidu''<br>''Toull al Lakez''<br>''Buhez Sant Fransez Asiz'' | traoù ouzhpenn = | sinadur = | ment sinadur = | lec'hienn = }} '''Lan Inizan'''<ref>E deroù doare ''Toull al Lakez'' embannet e [[1930]] e c'heller lenn an notenn da-heul : (1). — En eur pennad dourn-skrid, an abad Inisan a ra d'eomp da anaout en deus atao Inisaned Lanzeon skrivet o hano, adalek 1587, gant eun ''S'' ha neket gant eur ''Z''.</ref>, ''Allain-Marie Inisan'' er marilh, ganet e [[Gwinevez]], e maner Lanzeon, d'an [[23 a viz Du]] [[1826]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1826, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref> eus Yann-Bêr Inizan ha Jann an Hir, ginidik a [[Bodiliz|Vodiliz]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>, ha marvet eno ivez d'ar [[5 a viz Eost]] [[1891]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1891, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref>, zo ur beleg hag ur skrivagner brezhonek brudet evel oberour ar c'hentañ romant brezhonek embannet. ==E vuhez== Lan a oa kaset da skolaj Kastell-Paol. Eno e oa unan eus ar re varrekañ e-touez ar skolaerien all. Echu gantañ e amzer studi, ez eas da gloerdi bras Kemper, hag eno c’hoazh e tiskouezas pegen lemm e oa e spered ha pegen aketus<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. An aotrou Fave, person [[Plouganoù|Gwikasnou]], hag a oa bet gantan er c’hloerdi bras, a lavare « ne c’haved ket, d’ar mare-se, er c’hloerdi, kaieroù gwelloc'h stummet, bravoc’h moullet o skritur anezho, eget kaieroù Lan Inisan »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. Beleget e voe d'ar [[14 a viz Mezheven]] [[1851]] hag anvet da gure e [[Gwikourvest]] d'an [[28 a viz Mezheven]] da-heul ha tost goude (11 a viz Meurzh 1852) e Bodiliz, bro e vamm. Eus a Vodiliz e oa kaset da [[Plouganoù|Blouganou]] (28 a viz Gouere 1853), da [[Pleiben|Bleiben]] (6 a viz Eost 1859) ha da [[Hañveg|Hanveg]] (22 a viz Gwengolo 1861). Er barrez diwezhañ-mañ ne chomas ket pell, amzer hepken da sinañ ur vadeziant (30 a viz Gwengolo) hag un interamant (4 a viz Here 1861), rak an abad Gwezenneg lakaet da gure en e lec’h, a voe hanvet d'an 8 a viz Here. En ur guitaat Hanveg, an abad Inisan a deuas da Lanzeon da chom, gant e gerent e-doug 4 bloaz<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1865]] ez eas da [[Normandi]] da gelenner e skolaj [[Le Neubourg (Eure)|an Neubourg]] (e departamant an [[Eure (departamant)|Eure]]), renet gant an abaded Normand, ur vicher a reas 4 bloaz a-raok bezañ anvet da berson e Sant-Denez ar Menezioù, parrez eus eskopti [[Evreux]], d'ar 1{{añ}} a viz Here [[1869]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Diaes eo gouzout ma kendalc’has an abad Inisan d’ober skol en Neubourg e-pad ma oa person, rak war an "Ordo" eus eskopti Evreux emañ bepred war roll kelennerien an Neubourg er bloavezhioù 1868, 1869, 1870, ha 1871.. Diwirheñvel eo avat koulskoude, rak ur flipad mat a hent zo etre an Neubourg ha Sant-Denez ar Menezioù<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1871]] e welas ar [[Prusia|Brusianed]] o tegouezhout hag e tistroas da Vreizh. Evel ma gonte diwezhatoc'h an abad Inisan, « ar Brusianed o deus lamet ouzhin va zi, hag e renkis dont en-dro da Lanzeon »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Chom a reas beleg dibarrez e Gwinevez-Lokrist e-pad 4 bloaz. En e euriou vak e krogas gant ul labour nevez evitañ, rak, evit doare, er mare-se eo en em roas da skrivañ e brezoneg hag e lakeas war ar stern ''Toull al Lakez''. Ar gontadenn-man, — ur soñjezon eus e yaouankiz, — a voe moullet da gentañ, er bloaz 1874, war ar gelaouenn ''[[Feiz ha Breiz]]'', a-raok bezañ moullet diwezhatoc’h, er bloaz 1878, en ul levrig, e ti al levrierien Lefournier e Brest. En ur ober moullañ e gontadenn e ''Feiz ha Breiz'', an abad Inisan ne sinas ket e labour eus e anv, met eus al lizerennou D.L. hepken, da lavaret eo : Dom Lan. Marteze ivez, er bloavezhioù-se, e krogas gant ''Emgann Kergidu'', met diaes eo da c’houzout, rak n’ouzer ket peur na penaos en em lakeas an abad Inisan da skrivañ al levr-man, a roas dezhañ, dre Vreizh-Izel a-bezh, brud eur skrivagner dispar e brezhoneg<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12-13</ref>. E miz Here [[1874]] e oa anvet da gelenner er skolaj Itron-Varia Wir-Sikour, e [[Gwengamp]], renet neuze gant an aotrou chaloni Cotentin. Betek divez ar bloavezh-skol 1879 e teskas ar galleg, al latin, an istor hag an [[niveroniezh]] da vugale vihan ar 7{{vet}} klas<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. E deroù ar bloaz 1877 e oa krog da voullañ ''[[Emgann Kergidu]]'', hag er bloaz 1878 ec’h embannas ''[[Toull al Lakez]]''. Reiñ a reas dilez eus e garg a gelenner gant ehan-skol ar bloaz 1879. Mont a reas neuze da berson da Winevez betek e varv<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Taget e voe gant ar c’hrign-bev, paket gantañ en e gouzoug, hervez ma konter, diwar e gorn-butun. Nouennet e voe gant an Aotrou Guen, kure Gwinevez d’ar mare-ze, ha, d’ar 5 a viz eost, er bloaz [[1891]] e varvas hag e voe beziet e bered Gwinevez, e-kichen e dadoù kozh<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Butuner bras ha teod-lemm e oa, hep aon da sevel cheu d'an dud ha dezhañ soñjoù roueelour don. Kement-mañ a harzas outañ da vont pelloc'h war ar vicher ha chomet e oa tri bloavezh, a 1871 da 1874, hep parrez ebet. D'ar c'houlz-hont eo e krogas e penn e bluenn evit skrivañ e-pad e amzer vak. Ar brezhoneg a zeu gantañ en e skridoù a zo ur brezhoneg bev-buhezek met aes da lenn. Nebeut a oberennoù a zo bet skrivet gant Lan Inizan met e bennoberenn [[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]] hag a oa bet gwerzhet mat pa oa bev an aozour c'hoazh a chom hiziv an deiz ur romant a-bouez el lennegezh vrezhonek. [[Skeudenn:Kergidu 1878.jpg|thumb|Embannadur kentañ ''Emgann Kergidu'' e 1878]] ==Oberennoù== * ''[[Toull al Lakez]]'', un danevell varzhus embannet e 1874. * ''[[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]]'', ur romant embannet e div levrenn e [[1877]] ha [[1878]], pennoberenn Lan Inizan, ar romant kentañ embannet en istor al lennegezh vrezhonek ha berzh a reas e-touesk an dud. Skrivet eo en ur brezhoneg pinvidik-mor. Ennañ e kaver istor an emgannoù a enebas ar Chouaned ouzh ar Republikaned e-pad an Dispac'h Bras, e Gorre-Leon. * ''Buhez Sant Frañsez Asiz'', un danevell eus buhez ar sant, embannet war-lerc'h marv Lan Inizan, e 1898. Levezoniñ a reas ''Buhez ar Sent'' [[Yann-Vari Perrot]]. Adembannet gant [[Ar Vuhez Kristen]], [[Rosko]], e 1942, reizhet ha kresket gant an Tad Eujen a Wengad. ==Ereoù diavaez== *''Toull al lakez'', embannadur kentañ. A c'haller lenn e [http://bibnum.univ-rennes2.fr/items/show/221 lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2] *''Emgann Kergidu'', embannadur kentañ, war [http://books.google.com/books?id=470NAAAAYAAJ Google books], [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58087959 Gallica] ==Notennoù ha daveoù== {{Daveoù}} {{Wikimammenn|Oberour:Lan Inizan}} {{DEFAULTSORT:Inizan, Lan}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Beleien Breizh]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1826]] [[Rummad:Marvioù 1891]] [[Rummad:Lan Inizan]] rykkr2jik0r9tqfa7orefgpgoc9njv7 2004728 2004727 2022-07-22T20:37:03Z Kadwalan 423 /* E vuhez */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Skrivagner | anv = | skeudenn = Lan Inisan, 1874.jpg | ment = | alc'hwez = | anv mat = Allain-Marie Inisan | anv pluenn = Lan Inizan | obererezh = Beleg, romantour | deiziad ganet = e [[1826]] | lec'h ganet = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | deiziad marv = e [[1891]] | lec'h marv = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | yezh = [[Brezhoneg]] | luskad = | rumm = | enorioù = | oberennoù pennañ = ''Emgann Kergidu''<br>''Toull al Lakez''<br>''Buhez Sant Fransez Asiz'' | traoù ouzhpenn = | sinadur = | ment sinadur = | lec'hienn = }} '''Lan Inizan'''<ref>E deroù doare ''Toull al Lakez'' embannet e [[1930]] e c'heller lenn an notenn da-heul : (1). — En eur pennad dourn-skrid, an abad Inisan a ra d'eomp da anaout en deus atao Inisaned Lanzeon skrivet o hano, adalek 1587, gant eun ''S'' ha neket gant eur ''Z''.</ref>, ''Allain-Marie Inisan'' er marilh, ganet e [[Gwinevez]], e maner Lanzeon, d'an [[23 a viz Du]] [[1826]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1826, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref> eus Yann-Bêr Inizan ha Jann an Hir, ginidik a [[Bodiliz|Vodiliz]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>, ha marvet eno ivez d'ar [[5 a viz Eost]] [[1891]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1891, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref>, zo ur beleg hag ur skrivagner brezhonek brudet evel oberour ar c'hentañ romant brezhonek embannet. ==E vuhez== Lan a oa kaset da skolaj Kastell-Paol. Eno e oa unan eus ar re varrekañ e-touez ar skolaerien all. Echu gantañ e amzer studi, ez eas da gloerdi bras Kemper, hag eno c’hoazh e tiskouezas pegen lemm e oa e spered ha pegen aketus<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. An aotrou Fave, person [[Plouganoù|Gwikasnou]], hag a oa bet gantan er c’hloerdi bras, a lavare « ne c’haved ket, d’ar mare-se, er c’hloerdi, kaieroù gwelloc'h stummet, bravoc’h moullet o skritur anezho, eget kaieroù Lan Inisan »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. Beleget e voe d'ar [[14 a viz Mezheven]] [[1851]] hag anvet da gure e [[Gwikourvest]] d'an [[28 a viz Mezheven]] da-heul ha tost goude (11 a viz Meurzh 1852) e Bodiliz, bro e vamm. Eus a Vodiliz e oa kaset da [[Plouganoù|Blouganou]] (28 a viz Gouere 1853), da [[Pleiben|Bleiben]] (6 a viz Eost 1859) ha da [[Hañveg|Hanveg]] (22 a viz Gwengolo 1861). Er barrez diwezhañ-mañ ne chomas ket pell, amzer hepken da sinañ ur vadeziant (30 a viz Gwengolo) hag un interamant (4 a viz Here 1861), rak an abad Gwezenneg lakaet da gure en e lec’h, a voe hanvet d'an 8 a viz Here. En ur guitaat Hanveg, an abad Inisan a deuas da Lanzeon da chom, gant e gerent e-doug 4 bloaz<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1865]] ez eas da [[Normandi]] da gelenner e skolaj [[Le Neubourg (Eure)|an Neubourg]] (e departamant an [[Eure (departamant)|Eure]]), renet gant an abaded Normand, ur vicher a reas 4 bloaz a-raok bezañ anvet da berson e Sant-Denez ar Menezioù, parrez eus eskopti [[Evreux]], d'ar 1{{añ}} a viz Here [[1869]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Diaes eo gouzout ma kendalc’has an abad Inisan d’ober skol en Neubourg e-pad ma oa person, rak war an "Ordo" eus eskopti Evreux emañ bepred war roll kelennerien an Neubourg er bloavezhioù 1868, 1869, 1870, ha 1871. Diwirheñvel eo avat koulskoude, rak ur flipad mat a hent zo etre an Neubourg ha Sant-Denez ar Menezioù<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1871]] e welas ar [[Prusia|Brusianed]] o tegouezhout hag e tistroas da Vreizh. Evel ma gonte diwezhatoc'h an abad Inisan, « ar Brusianed o deus lamet ouzhin va zi, hag e renkis dont en-dro da Lanzeon »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Chom a reas beleg dibarrez e Gwinevez-Lokrist e-pad 4 bloaz. En e euriou vak e krogas gant ul labour nevez evitañ, rak, evit doare, er mare-se eo en em roas da skrivañ e brezoneg hag e lakeas war ar stern ''Toull al Lakez''. Ar gontadenn-man, — ur soñjezon eus e yaouankiz, — a voe moullet da gentañ, er bloaz 1874, war ar gelaouenn ''[[Feiz ha Breiz]]'', a-raok bezañ moullet diwezhatoc’h, er bloaz 1878, en ul levrig, e ti al levrierien Lefournier e Brest. En ur ober moullañ e gontadenn e ''Feiz ha Breiz'', an abad Inisan ne sinas ket e labour eus e anv, met eus al lizerennoù D.L. hepken, da lavaret eo : Dom Lan. Marteze ivez, er bloavezhioù-se, e krogas gant ''Emgann Kergidu'', met diaes eo da c’houzout, rak n’ouzer ket peur na penaos en em lakeas an abad Inisan da skrivañ al levr-man, a roas dezhañ, dre Vreizh-Izel a-bezh, brud eur skrivagner dispar e brezhoneg<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12-13</ref>. E miz Here [[1874]] e oa anvet da gelenner er [[Skolaj Itron Varia Gwengamp|skolaj Itron-Varia Wir-Sikour]], e [[Gwengamp]], renet neuze gant an aotrou chaloni Cotentin. Betek diwezh ar bloavezh-skol 1879 e teskas ar galleg, al latin, an istor hag an [[niveroniezh]] da vugale vihan ar 7{{vet}} klas<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. E deroù ar bloaz 1877 e oa krog da voullañ ''[[Emgann Kergidu]]'', hag er bloaz 1878 ec’h embannas ''[[Toull al Lakez]]''. Reiñ a reas dilez eus e garg a gelenner gant ehan-skol ar bloaz 1879. Mont a reas neuze da berson da Winevez betek e varv<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Taget e voe gant ar c’hrign-bev, paket gantañ en e gouzoug, hervez ma konter, diwar e gorn-butun. Nouennet e voe gant an Aotrou Guen, kure Gwinevez d’ar mare-ze, ha, d’ar 5 a viz eost, er bloaz [[1891]] e varvas hag e voe beziet e bered Gwinevez, e-kichen e dadoù kozh<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Butuner bras ha teod-lemm e oa, hep aon da sevel cheu d'an dud ha dezhañ soñjoù roueelour don. Kement-mañ a harzas outañ da vont pelloc'h war ar vicher ha chomet e oa tri bloavezh, a 1871 da 1874, hep parrez ebet. D'ar c'houlz-hont eo e krogas e penn e bluenn evit skrivañ e-pad e amzer vak. Ar brezhoneg a zeu gantañ en e skridoù a zo ur brezhoneg bev-buhezek met aes da lenn. Nebeut a oberennoù a zo bet skrivet gant Lan Inizan met e bennoberenn [[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]] hag a oa bet gwerzhet mat pa oa bev an aozour c'hoazh a chom hiziv an deiz ur romant a-bouez el lennegezh vrezhonek. [[Skeudenn:Kergidu 1878.jpg|thumb|Embannadur kentañ ''Emgann Kergidu'' e 1878]] ==Oberennoù== * ''[[Toull al Lakez]]'', un danevell varzhus embannet e 1874. * ''[[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]]'', ur romant embannet e div levrenn e [[1877]] ha [[1878]], pennoberenn Lan Inizan, ar romant kentañ embannet en istor al lennegezh vrezhonek ha berzh a reas e-touesk an dud. Skrivet eo en ur brezhoneg pinvidik-mor. Ennañ e kaver istor an emgannoù a enebas ar Chouaned ouzh ar Republikaned e-pad an Dispac'h Bras, e Gorre-Leon. * ''Buhez Sant Frañsez Asiz'', un danevell eus buhez ar sant, embannet war-lerc'h marv Lan Inizan, e 1898. Levezoniñ a reas ''Buhez ar Sent'' [[Yann-Vari Perrot]]. Adembannet gant [[Ar Vuhez Kristen]], [[Rosko]], e 1942, reizhet ha kresket gant an Tad Eujen a Wengad. ==Ereoù diavaez== *''Toull al lakez'', embannadur kentañ. A c'haller lenn e [http://bibnum.univ-rennes2.fr/items/show/221 lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2] *''Emgann Kergidu'', embannadur kentañ, war [http://books.google.com/books?id=470NAAAAYAAJ Google books], [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58087959 Gallica] ==Notennoù ha daveoù== {{Daveoù}} {{Wikimammenn|Oberour:Lan Inizan}} {{DEFAULTSORT:Inizan, Lan}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Beleien Breizh]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1826]] [[Rummad:Marvioù 1891]] [[Rummad:Lan Inizan]] g04r4isbfuwtlap7uj1q5mdyx4wguzc 2004737 2004728 2022-07-22T21:37:16Z Kadwalan 423 /* E vuhez */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Skrivagner | anv = | skeudenn = Lan Inisan, 1874.jpg | ment = | alc'hwez = | anv mat = Allain-Marie Inisan | anv pluenn = Lan Inizan | obererezh = Beleg, romantour | deiziad ganet = e [[1826]] | lec'h ganet = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | deiziad marv = e [[1891]] | lec'h marv = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | yezh = [[Brezhoneg]] | luskad = | rumm = | enorioù = | oberennoù pennañ = ''Emgann Kergidu''<br>''Toull al Lakez''<br>''Buhez Sant Fransez Asiz'' | traoù ouzhpenn = | sinadur = | ment sinadur = | lec'hienn = }} '''Lan Inizan'''<ref>E deroù doare ''Toull al Lakez'' embannet e [[1930]] e c'heller lenn an notenn da-heul : (1). — En eur pennad dourn-skrid, an abad Inisan a ra d'eomp da anaout en deus atao Inisaned Lanzeon skrivet o hano, adalek 1587, gant eun ''S'' ha neket gant eur ''Z''.</ref>, ''Allain-Marie Inisan'' er marilh, ganet e [[Gwinevez]], e maner Lanzeon, d'an [[23 a viz Du]] [[1826]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1826, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref> eus Yann-Bêr Inizan ha Jann an Hir, ginidik a [[Bodiliz|Vodiliz]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>, ha marvet eno ivez d'ar [[5 a viz Eost]] [[1891]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1891, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref>, zo ur beleg hag ur skrivagner brezhonek brudet evel oberour ar c'hentañ romant brezhonek embannet. ==E vuhez== D'an 23 a viz Du 1826 e voe ganet Alan-Vari Inisan e Lanzeon, e parrez Gwinevez-Lokrist, e [[Bro-Leon]]. Eno edo e diegezh o vevañ, a-wel da aod ar C'hernig, da nebeutañ abaoe ar c'hwezekvet kantved. Tud en o aez e rankent bezañ, " tud a renk " evel ma veze lavaret, ha tud a feiz kreñv e voent ivez a rumm da rumm. Mistri an ti a veze peurvuiañ izili eus kuzul fabrik ar barrez. Lan a oa kaset da skolaj Kastell-Paol pa oa erru en oad. Eno e oa unan eus ar re varrekañ e-touez ar skolaerien all. Echu gantañ e amzer studi, ez eas da gloerdi bras Kemper, hag eno c’hoazh e tiskouezas pegen lemm e oa e spered ha pegen aketus<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. An aotrou Fave, person [[Plouganoù|Gwikasnou]], hag a oa bet gantan er c’hloerdi bras, a lavare « ne c’haved ket, d’ar mare-se, er c’hloerdi, kaieroù gwelloc'h stummet, bravoc’h moullet o skritur anezho, eget kaieroù Lan Inisan »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. Beleget e voe d'ar [[14 a viz Mezheven]] [[1851]] hag anvet da gure e [[Gwikourvest]] d'an [[28 a viz Mezheven]] da-heul ha tost goude (11 a viz Meurzh 1852) e Bodiliz, bro e vamm. Eus a Vodiliz e oa kaset da [[Plouganoù|Blouganou]] (28 a viz Gouere 1853), da [[Pleiben|Bleiben]] (6 a viz Eost 1859) ha da [[Hañveg|Hanveg]] (22 a viz Gwengolo 1861). Er barrez diwezhañ-mañ ne chomas ket pell, amzer hepken da sinañ ur vadeziant (30 a viz Gwengolo) hag un interamant (4 a viz Here 1861), rak an abad Gwezenneg lakaet da gure en e lec’h, a voe hanvet d'an 8 a viz Here. En ur guitaat Hanveg, an abad Inisan a deuas da Lanzeon da chom, gant e gerent e-doug 4 bloaz<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1865]] ez eas da [[Normandi]] da gelenner e skolaj [[Le Neubourg (Eure)|an Neubourg]] (e departamant an [[Eure (departamant)|Eure]]), renet gant an abaded Normand, ur vicher a reas 4 bloaz a-raok bezañ anvet da berson e Sant-Denez ar Menezioù, parrez eus eskopti [[Evreux]], d'ar 1{{añ}} a viz Here [[1869]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Diaes eo gouzout ma kendalc’has an abad Inisan d’ober skol en Neubourg e-pad ma oa person, rak war an "Ordo" eus eskopti Evreux emañ bepred war roll kelennerien an Neubourg er bloavezhioù 1868, 1869, 1870, ha 1871. Diwirheñvel eo avat koulskoude, rak ur flipad mat a hent zo etre an Neubourg ha Sant-Denez ar Menezioù<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1871]] e welas ar [[Prusia|Brusianed]] o tegouezhout hag e tistroas da Vreizh. Evel ma gonte diwezhatoc'h an abad Inisan, « ar Brusianed o deus lamet ouzhin va zi, hag e renkis dont en-dro da Lanzeon »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Chom a reas beleg dibarrez e Gwinevez-Lokrist e-pad 4 bloaz. En e euriou vak e krogas gant ul labour nevez evitañ, rak, evit doare, er mare-se eo en em roas da skrivañ e brezoneg hag e lakeas war ar stern ''Toull al Lakez''. Ar gontadenn-man, — ur soñjezon eus e yaouankiz, — a voe moullet da gentañ, er bloaz 1874, war ar gelaouenn ''[[Feiz ha Breiz]]'', a-raok bezañ moullet diwezhatoc’h, er bloaz 1878, en ul levrig, e ti al levrierien Lefournier e Brest. En ur ober moullañ e gontadenn e ''Feiz ha Breiz'', an abad Inisan ne sinas ket e labour eus e anv, met eus al lizerennoù D.L. hepken, da lavaret eo : Dom Lan. Marteze ivez, er bloavezhioù-se, e krogas gant ''Emgann Kergidu'', met diaes eo da c’houzout, rak n’ouzer ket peur na penaos en em lakeas an abad Inisan da skrivañ al levr-man, a roas dezhañ, dre Vreizh-Izel a-bezh, brud eur skrivagner dispar e brezhoneg<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12-13</ref>. E miz Here [[1874]] e oa anvet da gelenner er [[Skolaj Itron Varia Gwengamp|skolaj Itron-Varia Wir-Sikour]], e [[Gwengamp]], renet neuze gant an aotrou chaloni Cotentin. Betek diwezh ar bloavezh-skol 1879 e teskas ar galleg, al latin, an istor hag an [[niveroniezh]] da vugale vihan ar 7{{vet}} klas<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. E deroù ar bloaz 1877 e oa krog da voullañ ''[[Emgann Kergidu]]'', hag er bloaz 1878 ec’h embannas ''[[Toull al Lakez]]''. Reiñ a reas dilez eus e garg a gelenner gant ehan-skol ar bloaz 1879. Mont a reas neuze da berson da Winevez betek e varv<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Taget e voe gant ar c’hrign-bev, paket gantañ en e gouzoug, hervez ma konter, diwar e gorn-butun. Nouennet e voe gant an Aotrou Guen, kure Gwinevez d’ar mare-ze, ha, d’ar 5 a viz eost, er bloaz [[1891]] e varvas hag e voe beziet e bered Gwinevez, e-kichen e dadoù kozh<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Gant e bemp bloaz ha tri-ugent e oa eta pa yeas da anaon. Butuner bras ha teod-lemm e oa, hep aon da sevel cheu d'an dud ha dezhañ soñjoù roueelour don. Kement-mañ a harzas outañ da vont pelloc'h war ar vicher ha chomet e oa tri bloavezh, a 1871 da 1874, hep parrez ebet. D'ar c'houlz-hont eo e krogas e penn e bluenn evit skrivañ e-pad e amzer vak. Ar brezhoneg a zeu gantañ en e skridoù a zo ur brezhoneg bev-buhezek met aes da lenn. Nebeut a oberennoù a zo bet skrivet gant Lan Inizan met e bennoberenn [[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]] hag a oa bet gwerzhet mat pa oa bev an aozour c'hoazh a chom hiziv an deiz ur romant a-bouez el lennegezh vrezhonek. [[Skeudenn:Kergidu 1878.jpg|thumb|Embannadur kentañ ''Emgann Kergidu'' e 1878]] ==Oberennoù== * ''[[Toull al Lakez]]'', un danevell varzhus embannet e 1874. * ''[[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]]'', ur romant embannet e div levrenn e [[1877]] ha [[1878]], pennoberenn Lan Inizan, ar romant kentañ embannet en istor al lennegezh vrezhonek ha berzh a reas e-touesk an dud. Skrivet eo en ur brezhoneg pinvidik-mor. Ennañ e kaver istor an emgannoù a enebas ar Chouaned ouzh ar Republikaned e-pad an Dispac'h Bras, e Gorre-Leon. * ''Buhez Sant Frañsez Asiz'', un danevell eus buhez ar sant, embannet war-lerc'h marv Lan Inizan, e 1898. Levezoniñ a reas ''Buhez ar Sent'' [[Yann-Vari Perrot]]. Adembannet gant [[Ar Vuhez Kristen]], [[Rosko]], e 1942, reizhet ha kresket gant an Tad Eujen a Wengad. ==Ereoù diavaez== *''Toull al lakez'', embannadur kentañ. A c'haller lenn e [http://bibnum.univ-rennes2.fr/items/show/221 lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2] *''Emgann Kergidu'', embannadur kentañ, war [http://books.google.com/books?id=470NAAAAYAAJ Google books], [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58087959 Gallica] ==Notennoù ha daveoù== {{Daveoù}} {{Wikimammenn|Oberour:Lan Inizan}} {{DEFAULTSORT:Inizan, Lan}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Beleien Breizh]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1826]] [[Rummad:Marvioù 1891]] [[Rummad:Lan Inizan]] khx44nbg1y0wzwbe2ecum6sjc5mde36 2004738 2004737 2022-07-22T22:08:01Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki {{Infobox Skrivagner | anv = | skeudenn = Lan Inisan, 1874.jpg | ment = | alc'hwez = | anv mat = Allain-Marie Inisan | anv pluenn = Lan Inizan | obererezh = Beleg, romantour | deiziad ganet = e [[1826]] | lec'h ganet = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | deiziad marv = e [[1891]] | lec'h marv = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | yezh = [[Brezhoneg]] | luskad = | rumm = | enorioù = | oberennoù pennañ = ''Emgann Kergidu''<br>''Toull al Lakez''<br>''Buhez Sant Fransez Asiz'' | traoù ouzhpenn = | sinadur = | ment sinadur = | lec'hienn = }} '''Lan Inizan'''<ref>E deroù doare ''Toull al Lakez'' embannet e [[1930]] e c'heller lenn an notenn da-heul : (1). — En eur pennad dourn-skrid, an abad Inisan a ra d'eomp da anaout en deus atao Inisaned Lanzeon skrivet o hano, adalek 1587, gant eun ''S'' ha neket gant eur ''Z''.</ref>, ''Allain-Marie Inisan'' er marilh, ganet e [[Gwinevez]], e maner Lanzeon, d'an [[23 a viz Du]] [[1826]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1826, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref> eus Yann-Bêr Inizan ha Jann an Hir, ginidik a [[Bodiliz|Vodiliz]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>, ha marvet eno ivez d'ar [[5 a viz Eost]] [[1891]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1891, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref>, zo ur beleg hag ur skrivagner brezhonek brudet evel oberour ar c'hentañ romant brezhonek embannet. ==E vuhez== D'an 23 a viz Du 1826 e voe ganet Alan-Vari Inisan e Lanzeon, e parrez Gwinevez-Lokrist, e [[Bro-Leon]]. Eno edo e diegezh o vevañ, a-wel da aod ar C'hernig, da nebeutañ abaoe ar c'hwezekvet kantved. Tud en o aez e rankent bezañ, " tud a renk " evel ma veze lavaret, ha tud a feiz kreñv e voent ivez a rumm da rumm. Mistri an ti a veze peurvuiañ izili eus kuzul fabrik ar barrez. Lan a oa kaset da skolaj Kastell-Paol pa oa erru en oad. Eno e oa unan eus ar re varrekañ e-touez ar skolaerien all. Echu gantañ e amzer studi, ez eas da gloerdi bras Kemper, hag eno c’hoazh e tiskouezas pegen lemm e oa e spered ha pegen aketus<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. An aotrou Fave, person [[Plouganoù|Gwikasnou]], hag a oa bet gantan er c’hloerdi bras, a lavare « ne c’haved ket, d’ar mare-se, er c’hloerdi, kaieroù gwelloc'h stummet, bravoc’h moullet o skritur anezho, eget kaieroù Lan Inisan »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. Beleget e voe d'ar [[14 a viz Mezheven]] [[1851]] hag anvet da gure e [[Gwikourvest]] d'an [[28 a viz Mezheven]] da-heul ha tost goude (11 a viz Meurzh 1852) e Bodiliz, bro e vamm. Eus a Vodiliz e oa kaset da [[Plouganoù|Blouganou]] (28 a viz Gouere 1853), da [[Pleiben|Bleiben]] (6 a viz Eost 1859) ha da [[Hañveg|Hanveg]] (22 a viz Gwengolo 1861). Er barrez diwezhañ-mañ ne chomas ket pell, amzer hepken da sinañ ur vadeziant (30 a viz Gwengolo) hag un interamant (4 a viz Here 1861), rak an abad Gwezenneg lakaet da gure en e lec’h, a voe anvet d'an 8 a viz Here. En ur guitaat Hanveg, an abad Inisan a deuas da Lanzeon da chom, gant e gerent e-doug 4 bloaz<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1865]] ez eas da [[Normandi]] da gelenner e skolaj [[Le Neubourg (Eure)|an Neubourg]] (e departamant an [[Eure (departamant)|Eure]]), renet gant an abaded Normand, ur vicher a reas 4 bloaz a-raok bezañ anvet da berson e Sant-Denez ar Menezioù, parrez eus eskopti [[Evreux]], d'ar 1{{añ}} a viz Here [[1869]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Diaes eo gouzout ma kendalc’has an abad Inisan d’ober skol en Neubourg e-pad ma oa person, rak war an "Ordo" eus eskopti Evreux emañ bepred war roll kelennerien an Neubourg er bloavezhioù 1868, 1869, 1870, ha 1871. Diwirheñvel eo avat koulskoude, rak ur flipad mat a hent zo etre an Neubourg ha Sant-Denez ar Menezioù<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1871]] e welas ar [[Prusia|Brusianed]] o tegouezhout hag e tistroas da Vreizh. Evel ma konte diwezhatoc'h an abad Inisan, « ar Brusianed o deus lamet ouzhin va zi, hag e renkis dont en-dro da Lanzeon »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Chom a reas beleg dibarrez e Gwinevez-Lokrist e-pad 4 bloaz. En e euriou vak e krogas gant ul labour nevez evitañ, rak, evit doare, er mare-se eo en em roas da skrivañ e brezoneg hag e lakeas war ar stern ''Toull al Lakez''. Ar gontadenn-man, — ur soñjezon eus e yaouankiz, — a voe moullet da gentañ, er bloaz 1874, war ar gelaouenn ''[[Feiz ha Breiz]]'', a-raok bezañ moullet diwezhatoc’h, er bloaz 1878, en ul levrig, e ti al levrierien Lefournier e Brest. En ur ober moullañ e gontadenn e ''Feiz ha Breiz'', an abad Inisan ne sinas ket e labour eus e anv, met eus al lizerennoù D.L. hepken, da lavaret eo : Dom Lan. Marteze ivez, er bloavezhioù-se, e krogas gant ''Emgann Kergidu'', met diaes eo da c’houzout, rak n’ouzer ket peur na penaos en em lakeas an abad Inisan da skrivañ al levr-man, a roas dezhañ, dre Vreizh-Izel a-bezh, brud eur skrivagner dispar e brezhoneg<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12-13</ref>. E miz Here [[1874]] e oa anvet da gelenner er [[Skolaj Itron Varia Gwengamp|skolaj Itron-Varia Wir-Sikour]], e [[Gwengamp]], renet neuze gant an aotrou chaloni Cotentin. Betek diwezh ar bloavezh-skol 1879 e teskas ar galleg, al latin, an istor hag an [[niveroniezh]] da vugale vihan ar 7{{vet}} klas<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. E deroù ar bloaz 1877 e oa krog da voullañ ''[[Emgann Kergidu]]'', hag er bloaz 1878 ec’h embannas ''[[Toull al Lakez]]''. Reiñ a reas dilez eus e garg a gelenner gant ehan-skol ar bloaz 1879. Mont a reas neuze da berson da Winevez betek e varv<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Taget e voe gant ar c’hrign-bev, paket gantañ en e gouzoug, hervez ma konter, diwar e gorn-butun. Nouennet e voe gant an Aotrou Guen, kure Gwinevez d’ar mare-ze, ha, d’ar 5 a viz eost, er bloaz [[1891]] e varvas hag e voe beziet e bered Gwinevez, e-kichen e dadoù kozh<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Gant e bemp bloaz ha tri-ugent e oa eta pa yeas da anaon. Butuner bras ha teod-lemm e oa, hep aon da sevel jeu d'an dud ha dezhañ soñjoù roueelour don. Kement-mañ a harzas outañ da vont pelloc'h war ar vicher ha chomet e oa tri bloavezh, a 1871 da 1874, hep parrez ebet. D'ar c'houlz-hont eo e krogas e penn e bluenn evit skrivañ e-pad e amzer vak. Ar brezhoneg a zeu gantañ en e skridoù a zo ur brezhoneg bev-buhezek met aes da lenn. Nebeut a oberennoù a zo bet skrivet gant Lan Inizan met e bennoberenn [[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]] hag a oa bet gwerzhet mat pa oa bev an aozour c'hoazh a chom hiziv an deiz ur romant a-bouez el lennegezh vrezhonek. [[Skeudenn:Kergidu 1878.jpg|thumb|Embannadur kentañ ''Emgann Kergidu'' e 1878]] ==Oberennoù== * ''[[Toull al Lakez]]'', un danevell varzhus embannet e 1874. * ''[[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]]'', ur romant embannet e div levrenn e [[1877]] ha [[1878]], pennoberenn Lan Inizan, ar romant kentañ embannet en istor al lennegezh vrezhonek ha berzh a reas e-touesk an dud. Skrivet eo en ur brezhoneg pinvidik-mor. Ennañ e kaver istor an emgannoù a enebas ar Chouaned ouzh ar Republikaned e-pad an Dispac'h Bras, e Gorre-Leon. * ''Buhez Sant Frañsez Asiz'', un danevell eus buhez ar sant, embannet war-lerc'h marv Lan Inizan, e 1898. Levezoniñ a reas ''Buhez ar Sent'' [[Yann-Vari Perrot]]. Adembannet gant [[Ar Vuhez Kristen]], [[Rosko]], e 1942, reizhet ha kresket gant an Tad Eujen a Wengad. ==Ereoù diavaez== *''Toull al lakez'', embannadur kentañ. A c'haller lenn e [http://bibnum.univ-rennes2.fr/items/show/221 lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2] *''Emgann Kergidu'', embannadur kentañ, war [http://books.google.com/books?id=470NAAAAYAAJ Google books], [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58087959 Gallica] ==Notennoù ha daveoù== {{Daveoù}} {{Wikimammenn|Oberour:Lan Inizan}} {{DEFAULTSORT:Inizan, Lan}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Beleien Breizh]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1826]] [[Rummad:Marvioù 1891]] [[Rummad:Lan Inizan]] p66353f8vmy9mbudlfwveznk7qjqob3 2004743 2004738 2022-07-22T23:44:16Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki {{Infobox Skrivagner | anv = | skeudenn = Lan Inisan, 1874.jpg | ment = | alc'hwez = | anv mat = Allain-Marie Inisan | anv pluenn = Lan Inizan | obererezh = Beleg, romantour | deiziad ganet = e [[1826]] | lec'h ganet = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | deiziad marv = e [[1891]] | lec'h marv = e [[Gwinevez]], {{Bro-Leon}}<br>({{Breizh}}) | yezh = [[Brezhoneg]] | luskad = | rumm = | enorioù = | oberennoù pennañ = ''Emgann Kergidu''<br>''Toull al Lakez''<br>''Buhez Sant Fransez Asiz'' | traoù ouzhpenn = | sinadur = | ment sinadur = | lec'hienn = }} '''Lan Inizan'''<ref>E deroù doare ''Toull al Lakez'' embannet e [[1930]] e c'heller lenn an notenn da-heul : (1). — En eur pennad dourn-skrid, an abad Inisan a ra d'eomp da anaout en deus atao Inisaned Lanzeon skrivet o hano, adalek 1587, gant eun ''S'' ha neket gant eur ''Z''.</ref>, ''Allain-Marie Inisan'' er marilh, ganet e [[Gwinevez]], e maner Lanzeon, d'an [[23 a viz Du]] [[1826]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1826, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref> eus Yann-Bêr Inizan ha Jann an Hir, ginidik a [[Bodiliz|Vodiliz]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>, ha marvet eno ivez d'ar [[5 a viz Eost]] [[1891]]<ref>Marilhoù ar gumun evit 1891, diellaoueg Penn-ar-Bed</ref>, zo ur beleg hag ur skrivagner brezhonek brudet evel oberour ar c'hentañ romant brezhonek embannet. ==E vuhez== D'an 23 a viz Du 1826 e voe ganet Alan-Vari Inisan e Lanzeon, e parrez Gwinevez-Lokrist, e [[Bro-Leon]]. Eno edo e diegezh o vevañ, a-wel da aod ar C'hernig, da nebeutañ abaoe ar c'hwezekvet kantved. Tud en o aez e rankent bezañ, " tud a renk " evel ma veze lavaret, ha tud a feiz kreñv e voent ivez a rumm da rumm. Mistri an ti a veze peurvuiañ izili eus kuzul fabrik ar barrez. Lan a oa kaset da skolaj Kastell-Paol pa oa erru en oad. Eno e oa unan eus ar re varrekañ e-touez ar skolaerien all. Echu gantañ e amzer studi, ez eas da gloerdi bras Kemper, hag eno c’hoazh e tiskouezas pegen lemm e oa e spered ha pegen aketus<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. An aotrou Fave, person [[Plouganoù|Gwikanou]], hag a oa bet gantan er c’hloerdi bras, a lavare « ne c’haved ket, d’ar mare-se, er c’hloerdi, kaieroù gwelloc'h stummet, bravoc’h moullet o skritur anezho, eget kaieroù Lan Inisan »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 11</ref>. Beleget e voe d'ar [[14 a viz Mezheven]] [[1851]] hag anvet da gure e [[Gwikourvest]] d'an [[28 a viz Mezheven]] da-heul ha tost goude (11 a viz Meurzh 1852) e Bodiliz, bro e vamm. Eus a Vodiliz e oa kaset da [[Plouganoù|Blouganou]] (28 a viz Gouere 1853), da [[Pleiben|Bleiben]] (6 a viz Eost 1859) ha da [[Hañveg|Hanveg]] (22 a viz Gwengolo 1861). Er barrez diwezhañ-mañ ne chomas ket pell, amzer hepken da sinañ ur vadeziant (30 a viz Gwengolo) hag un interamant (4 a viz Here 1861), rak an abad Gwezenneg lakaet da gure en e lec’h, a voe anvet d'an 8 a viz Here. En ur guitaat Hanveg, an abad Inisan a deuas da Lanzeon da chom, gant e gerent e-doug 4 bloaz<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1865]] ez eas da [[Normandi]] da gelenner e skolaj [[Le Neubourg (Eure)|an Neubourg]] (e departamant an [[Eure (departamant)|Eure]]), renet gant an abaded Normand, ur vicher a reas 4 bloaz a-raok bezañ anvet da berson e Sant-Denez ar Menezioù, parrez eus eskopti [[Evreux]], d'ar 1{{añ}} a viz Here [[1869]]<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Diaes eo gouzout ma kendalc’has an abad Inisan d’ober skol en Neubourg e-pad ma oa person, rak war an "Ordo" eus eskopti Evreux emañ bepred war roll kelennerien an Neubourg er bloavezhioù 1868, 1869, 1870, ha 1871. Diwirheñvel eo avat koulskoude, rak ur flipad mat a hent zo etre an Neubourg ha Sant-Denez ar Menezioù<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. E [[1871]] e welas ar [[Prusia|Brusianed]] o tegouezhout hag e tistroas da Vreizh. Evel ma konte diwezhatoc'h an abad Inisan, « ar Brusianed o deus lamet ouzhin va zi, hag e renkis dont en-dro da Lanzeon »<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12</ref>. Chom a reas beleg dibarrez e Gwinevez-Lokrist e-pad 4 bloaz. En e euriou vak e krogas gant ul labour nevez evitañ, rak, evit doare, er mare-se eo en em roas da skrivañ e brezoneg hag e lakeas war ar stern ''Toull al Lakez''. Ar gontadenn-man, — ur soñjezon eus e yaouankiz, — a voe moullet da gentañ, er bloaz 1874, war ar gelaouenn ''[[Feiz ha Breiz]]'', a-raok bezañ moullet diwezhatoc’h, er bloaz 1878, en ul levrig, e ti al levrierien Lefournier e Brest. En ur ober moullañ e gontadenn e ''Feiz ha Breiz'', an abad Inisan ne sinas ket e labour eus e anv, met eus al lizerennoù D.L. hepken, da lavaret eo : Dom Lan. Marteze ivez, er bloavezhioù-se, e krogas gant ''Emgann Kergidu'', met diaes eo da c’houzout, rak n’ouzer ket peur na penaos en em lakeas an abad Inisan da skrivañ al levr-man, a roas dezhañ, dre Vreizh-Izel a-bezh, brud eur skrivagner dispar e brezhoneg<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 12-13</ref>. E miz Here [[1874]] e oa anvet da gelenner er [[Skolaj Itron Varia Gwengamp|skolaj Itron-Varia Wir-Sikour]], e [[Gwengamp]], renet neuze gant an aotrou chaloni Cotentin. Betek diwezh ar bloavezh-skol 1879 e teskas ar galleg, al latin, an istor hag an [[niveroniezh]] da vugale vihan ar 7{{vet}} klas<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. E deroù ar bloaz 1877 e oa krog da voullañ ''[[Emgann Kergidu]]'', hag er bloaz 1878 ec’h embannas ''[[Toull al Lakez]]''. Reiñ a reas dilez eus e garg a gelenner gant ehan-skol ar bloaz 1879. Mont a reas neuze da berson da Winevez betek e varv<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Taget e voe gant ar c’hrign-bev, paket gantañ en e gouzoug, hervez ma konter, diwar e gorn-butun. Nouennet e voe gant an Aotrou Guen, kure Gwinevez d’ar mare-ze, ha, d’ar 5 a viz eost, er bloaz [[1891]] e varvas hag e voe beziet e bered Gwinevez, e-kichen e dadoù kozh<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref>. Gant e bemp bloaz ha tri-ugent e oa eta pa yeas da anaon. Butuner bras ha teod-lemm e oa, hep aon da sevel jeu d'an dud ha dezhañ soñjoù roueelour don. Kement-mañ a harzas outañ da vont pelloc'h war ar vicher ha chomet e oa tri bloavezh, a 1871 da 1874, hep parrez ebet. D'ar c'houlz-hont eo e krogas e penn e bluenn evit skrivañ e-pad e amzer vak. Ar brezhoneg a zeu gantañ en e skridoù a zo ur brezhoneg bev-buhezek met aes da lenn. Nebeut a oberennoù a zo bet skrivet gant Lan Inizan met e bennoberenn [[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]] hag a oa bet gwerzhet mat pa oa bev an aozour c'hoazh a chom hiziv an deiz ur romant a-bouez el lennegezh vrezhonek. [[Skeudenn:Kergidu 1878.jpg|thumb|Embannadur kentañ ''Emgann Kergidu'' e 1878]] ==Oberennoù== * ''[[Toull al Lakez]]'', un danevell varzhus embannet e 1874. * ''[[Emgann Kergidu (romant)|Emgann Kergidu]]'', ur romant embannet e div levrenn e [[1877]] ha [[1878]], pennoberenn Lan Inizan, ar romant kentañ embannet en istor al lennegezh vrezhonek ha berzh a reas e-touesk an dud. Skrivet eo en ur brezhoneg pinvidik-mor. Ennañ e kaver istor an emgannoù a enebas ar Chouaned ouzh ar Republikaned e-pad an Dispac'h Bras, e Gorre-Leon. * ''Buhez Sant Frañsez Asiz'', un danevell eus buhez ar sant, embannet war-lerc'h marv Lan Inizan, e 1898. Levezoniñ a reas ''Buhez ar Sent'' [[Yann-Vari Perrot]]. Adembannet gant [[Ar Vuhez Kristen]], [[Rosko]], e 1942, reizhet ha kresket gant an Tad Eujen a Wengad. ==Ereoù diavaez== *''Toull al lakez'', embannadur kentañ. A c'haller lenn e [http://bibnum.univ-rennes2.fr/items/show/221 lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2] *''Emgann Kergidu'', embannadur kentañ, war [http://books.google.com/books?id=470NAAAAYAAJ Google books], [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58087959 Gallica] ==Notennoù ha daveoù== {{Daveoù}} {{Wikimammenn|Oberour:Lan Inizan}} {{DEFAULTSORT:Inizan, Lan}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Beleien Breizh]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1826]] [[Rummad:Marvioù 1891]] [[Rummad:Lan Inizan]] a1y66vi6pqlpvh6r4crp79iy5cwhe9f 0 82190 2004721 1851695 2022-07-22T19:52:30Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="font-size:90%; text-align:center;" |- {{Infobox/Titl|Lekeito|eac102|talbenn map|000}} |- |[[Restr:Escudo de Lekeitio.svg|150px]]<hr> |- | <div style="position: relative;"> [[Restr:Bizkaia municipalities Lekeitio.PNG|250px]] <div style="position: absolute; left:200px; top:17px;">[[Restr:Cercle rouge 100%.svg|32px|Lekeito]]</div> </div> |- |{{Legend|#f00|Lec'hiadur e Bizkaia}} |} '''Lekeitio''' (stumm euskarek hag ofisiel ; ''Lequeitio'' e spagnoleg), zo ur gumun en [[Euskal Herria]], e reter [[Bizkaia]], stok ouzh [[Gipuzkoa]]. {{Kumunioù Bizkaia}} [[Rummad:Kumunioù Bizkaia]] 5htbr189ji0i6pzyfmtz9nozswwacoe 2004722 2004721 2022-07-22T19:53:12Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="font-size:90%; text-align:center;" |- {{Infobox/Titl|Lekeitio|eac102|talbenn map|000}} |- |[[Restr:Escudo de Lekeitio.svg|150px]]<hr> |- | <div style="position: relative;"> [[Restr:Bizkaia municipalities Lekeitio.PNG|250px]] <div style="position: absolute; left:200px; top:17px;">[[Restr:Cercle rouge 100%.svg|32px|Lekeito]]</div> </div> |- |{{Legend|#f00|Lec'hiadur e Bizkaia}} |} '''Lekeitio''' (stumm euskarek hag ofisiel ; ''Lequeitio'' e spagnoleg), zo ur gumun en [[Euskal Herria]], e reter [[Bizkaia]], stok ouzh [[Gipuzkoa]]. {{Kumunioù Bizkaia}} [[Rummad:Kumunioù Bizkaia]] fummg6rx2kgfzlu8asky6xg0jz5cm2h 2004725 2004722 2022-07-22T20:10:47Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="font-size:90%;" |- {{Infobox/Titl|Lekeitio|eac102|talbenn map|000}} |- ![[Restr:Escudo de Lekeitio.svg|150px]]<hr> |- | <div style="position: relative;"> [[Restr:Bizkaia municipalities Lekeitio.PNG|250px]] <div style="position: absolute; left:200px; top:17px;">[[Restr:Cercle rouge 100%.svg|32px|Lekeito]]</div> </div> |- align="center" |{{Legend|#f00|Lec'hiadur e Bizkaia}} |} '''Lekeitio''' (stumm euskarek hag ofisiel ; ''Lequeitio'' e spagnoleg), zo ur gumun en [[Euskal Herria]], e reter [[Bizkaia]], stok ouzh [[Gipuzkoa]]. {{Kumunioù Bizkaia}} [[Rummad:Kumunioù Bizkaia]] dmh6yp0syf06sp9v870x633053dafdw 2004730 2004725 2022-07-22T20:40:16Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="font-size:90%;" |- {{Infobox/Titl|Lekeitio|eac102|talbenn map|000}} |- ![[Restr:Escudo de Lekeitio.svg|150px]]<hr> |- | <div style="position: relative;"> [[Restr:Bizkaia municipalities Lekeitio.PNG|250px]] <div style="position: absolute; left:200px; top:17px;">[[Restr:Cercle rouge 100%.svg|32px|Lekeito]]</div> </div> |- align="center" |{{Legend|#f00|Lec'hiadur e Bizkaia}} |} '''Lekeitio''' (stumm euskarek hag ofisiel ; ''Lequeitio'' e spagnoleg), zo ur gumun en [[Euskal Herria]], e reter [[Bizkaia]], stok ouzh [[Gipuzkoa]]. Niver an annezidi a sav da {{WD Poblañs}}. {{Kumunioù Bizkaia}} [[Rummad:Kumunioù Bizkaia]] kwcxosot2u38p8s2x30rikrmryg1qur 0 82689 2004698 2004653 2022-07-22T17:42:51Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki Un '''deirgwerzenn''' zo ur [[barzhoniezh|varzhoneg]] pe un darn eus ur varzhoneg teir [[gwerzenn]] enni.<br> Un doare da aesaat an deskiñ eo bet an deirgwerzenn e [[Kembre]] hag e Breizh.{{Daveoù a vank}} E pep [[sonedenn]] e vez div [[pedergwerzenn|bedergwerzenn]] da gentañ ha div deirgwerzenn goude.<br> Teirgwerzennek eo pep [[haiku]]. ==Skouerioù== *''An Buhez Sant Gwênolé Abat – Ar Kentaf eus a Lantevennec'' : <blockquote style="font-family:Palatino; font-size:1.2em;"> :Da Roe map Doe nep az croeas, :Dyt salut flam a dylamas, :Gant ez elevas ne fallas quet. :Quemer monet te haz Ytron, :Te az quosquor dre an mor don, :A faezçon bet [var] an Bretonet. </blockquote> *''Bale Arzhur'', e [[Barzaz Breiz]] : <blockquote style="font-family:Palatino; font-size:1.2em;"> :Deomp, deomp,deomp, deomp, deomp, deomp, d'ar gad ! :Deomp, kar, deomp, breur, deomp, mab, deomp, tad ! :Deomp ! Deomp ! Deomp holl ! Deomp 'ta, tud vat ! </blockquote> *''[[Trioedd Ynys Prydein]]'', e [[kembraeg]] ({{XIIIvet kantved}}): <blockquote style="font-family:Palatino; font-size:1.2em;"> :Yr ystwfwl, a'r hwn draw, :Mwy gorddyvnaeal amdanaw :Elwch llu, a llwybyr anaw ! </blockquote> ==E yezhoù all== ===En italianeg=== En [[Divina Commedia]] gant [[Dante]] en 1307, e kaver an '' terzina dantesca'' pe '' terzina incatenata'', ijinet gant an oberour, hag ouzhpenn an ''terza rima'' hervez ar patrom aba/bcb/cdc… ===E portugaleg=== Implijet e voe gant [[ Camões]] e me meur a varzhoneg , evel en "O sulmonense Ovídio, desterrado". ===E saozneg === Krouet e voe e saozneg gant [[Thomas Wyatt]] er XVIvet kantved. Implijet e voe gant [[Shelley]] , ha gant [[ Byro]] e [[The Prophecy of Dante]]. ===E spagnoleg === En Spagn e komzer eus ''terceto encadenato''. ==Pennadoù kar== *[[Divwerzenn]] *[[Pedergwerzenn]] [[Rummad:Gwerzaouiñ]] dimno0g6mif8tjbrjm6z1f86zekhxd6 2004714 2004698 2022-07-22T18:53:38Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki Un '''deirgwerzenn''' zo ur [[barzhoniezh|varzhoneg]] pe un darn eus ur varzhoneg teir [[gwerzenn]] enni.<br> Un doare da aesaat an deskiñ eo bet an deirgwerzenn e [[Kembre]] hag e Breizh.{{Daveoù a vank}} E pep [[sonedenn]] e vez div [[pedergwerzenn|bedergwerzenn]] da gentañ ha div deirgwerzenn goude.<br> Teirgwerzennek eo pep [[haiku]]. ==Skouerioù== ;*''An Buhez Sant Gwênolé Abat – Ar Kentaf eus a Lantevennec'' <poem style="font-family:Palatino; font-size:1.1em; margin-left:150px;"> Da Roe map Doe nep az croeas, Dyt salut flam a dylamas, Gant ez elevas ne fallas quet. Quemer monet te haz Ytron, Te az quosquor dre an mor don, A faezçon bet [var] an Bretonet. </poem> ;*''Bale Arzhur'', e [[Barzaz Breiz]] <poem style="font-family:Palatino; font-size:1.1em; margin-left:150px;"> Deomp, deomp,deomp, deomp, deomp, deomp, d'ar gad ! Deomp, kar, deomp, breur, deomp, mab, deomp, tad ! Deomp ! Deomp ! Deomp holl ! Deomp 'ta, tud vat ! </poem> ;*''[[Trioedd Ynys Prydein]]'', e [[kembraeg]] ({{XIIIvet kantved}}) <poem style="font-family:Palatino; font-size:1.1em; margin-left:150px;"> Yr ystwfwl, a'r hwn draw, Mwy gorddyvnaeal amdanaw Elwch llu, a llwybyr anaw ! </poem> ==E yezhoù all== ;*[[Italianeg]] :En ''[[Divina Commedia]]'' gant [[Dante]] ([[1307]]) e kaver an '' terzina dantesca'' pe '' terzina incatenata'', ijinet gant an oberour, hag ouzhpenn an ''terza rima'' hervez ar patrom aba/bcb/cdc. ;[[Portugaleg]] :Implijet e voe gant [[Camões]] e meur a varzhoneg , evel en ''O sulmonense Ovídio, desterrado''. ;[[Saozneg]] :Krouet e voe e saozneg gant [[Thomas Wyatt]] er {{XVIvet kantved}}. <br> :Implijet e voe gant [[Percy B. Shelley]], ha gant [[George Byron]] e '' [[The Prophecy of Dante]]''. ;[[Spagnoleg]] :E [[Spagn]] e komzer eus ''terceto encadenato''. ==Pennadoù kar== *[[Divwerzenn]] *[[Pedergwerzenn]] [[Rummad:Gwerzaouiñ]] 26aykup7ml2f1ih8qediz495ql6ii8f 0 88115 2004803 1851770 2022-07-23T11:26:24Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[Restr:Map Gallia Tribes Towns.png|thumb|Pobloù Galia er c’hentañ kantved kent JK]] [[File:Gallia Cisalpina-en.svg|thumb|300px|right|Pobloù [[Gallia Cisalpina]], 391-192 a-raok J.-K.]] Al '''Lingones''' (Λίγγονες en [[henc’hresianeg]]) pe ''Lingoned''<ref>''Notennou diwar-benn ar Gelted koz'', p. 330, p. 400</ref> a oa ur bobl [[Galia|c’halian]] a oa o vevañ da gentañ e traoñiennoù ar stêrioù [[Marne (stêr)|Marne]], [[Saena]] ha [[Meuse (stêr)|Meuse]]. Ur bobl eus [[Gallia Belgica]] pe [[Gallia Celtica]] e oant, hervez skrivagnerien an Henamzer. Lod eus al Lingoned a yeas dreist d’an [[Alpoù]] hag en em ziazezas e-kichen genoù ar stêr [[Po]], e [[Gallia Cisalpina]], war-dro 400 kent JK. Asambles ganto e voe pobloù galian all o vont eus [[Gallia Transalpina]] da hanternoz Italia, evel ar [[Boied|Voied]] pe ar [[Senoned]]<ref>[[Polybius]], ''Histories'' ii.17</ref>. Moarvat e kemerjont perzh en [[arigrap Roma]] e [[-390|390 kent JK]]. Lingoned Gallia Transalpina a godianas gant ar Romaned goude ma oa bet flastret an [[Helveted]] gant ar re-se [[-58]], ha skoaz a rojont da [[Julius Caesar]] en e vrezel a-enep Germaned [[Ariovistus]] ([[-53]]). Daoust dezho bezañ romanekaet a-walc’h a-benn ar c’hentañ kantved goude JK, e savjont a-du gant emsavadeg ar [[Bataved|Vataved]] e [[69]]. ''Andomatunum'' e oa o c’hêr-benn, anvet ''Lingones'' diwezhatoc’h ha [[Langres]] bremañ (e departamant [[Haute-Marne]]). ==Notennoù== <references/> [[Rummad:Pobloù Galia]] [[Rummad:Pobloù kelt]] ev4hchi3mre9dl2tcr8su8ucok1g97s 0 95014 2004763 1955736 2022-07-23T02:22:16Z Kwamikagami 3049 wikitext text/x-wiki [[Restr:Location-Europe-UNsubregions, Kosovo as part of Serbia.png|thumb|upright=1.2|Stadoù Europa hervez kodadur stadegel [[Aozadur ar Broadoù Unanet]] {{legend|#4080FF|[[Europa an Norzh]]}} {{legend|#00FFFF|[[Europa ar C'hornôg]]}} {{legend|#FF8080|'''Europa ar Reter'''}} {{legend|#00FF00|[[Europa ar Su]]}}]] Kaoz a vez eus '''Europa ar Reter''' pe '''Retereuropa''' pa gomzer eus broioù a zo e reter [[Europa]]. War dachenn an douaroniezh e reer gant an dro-lavar-mañ dreist-holl. Gant menezioù an [[Oural]] emañ harzoù reter Europa, gant ar [[Kaokaz|C'haokaz]] he harzoù er gevred. War an dachenn sevenadurel e c'haller gwelout Europa ar reter ivez, sevenadurioù ha yezhoù ar broioù-se ([[slavek]] dreist-holl) o vezañ damheñvel an eil ouzh egile. Ha war an dachenn bolitikel a c'hall bezañ bodet ar stadoù, heritourien ma'z int eus "Broioù ar Reter" a veze kaoz anezho da vare ar [[brezel yen]] pa oa rannet Europa e daou. Tout ar stadoù-se a oa izili pe dindan beli an [[URSS]], a-raok na oa aet ar [[rideoz houarn]] da get e [[1989]]. Ur roll berr eus stadoù Europa ar reter a c'haller kaout da gentañ eta :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Belarus}} • {{Bulgaria}} • {{Moldova}} • {{Roumania}} • {{Rusia}} • {{Ukraina}}</div> Stadoù all a vez lakaat ouzhpenn a-wechoù. *Stadoù en Norzh :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Estonia}} • {{Latvia}} • {{Lituania}}</div> *Stadoù er Su (er [[Balkanioù]]) :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Albania}} • {{Bosnia-ha-Herzegovina}} • {{Gres}} • {{Kiprenez}} • {{Kosovo}}<br>{{Kroatia}} • {{Makedonia}} • {{Montenegro}} • {{Serbia}} • {{Slovenia}}</div> *Stadoù e Kreizeuropa :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Hungaria}} • {{Polonia}} • {{Republik Tchek}} • {{Slovakia}}</div> E-keñver Europa ar reter e gaver [[Europa ar C'hornôg]], met bez' e vez ivez kaoz eus [[Europa an Norzh]] hag [[Europa ar Su]]. {| align="center" style="margin-top:20px;" |-valign="top" |[[Skeudenn:Slavic europe.svg|350px|border]]||[[Skeudenn:Iron Curtain map.svg|255px|border]] |- |style="padding-right:30px;| {{legend|#004990|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar c'hornôg|yezh slavek eus ar c'hornôg]] da yezh vroadel}} {{legend|#008000|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar reter|yezh slavek eus ar reter]] da yezh vroadel}} {{legend|#004040|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar su|yezh slavek eus ar su]] da yezh vroadel}} | {{legend|#1111ff|Stadoù izili eus an AFNA e-pad ar [[brezel yen]]}} {{legend|#808080|Stadoù neptu, rannet e-barzh Europa ar C'hornôg peurliesañ}} {{legend|#FF0000|Stadoù bloc'had ar reter}} |} ==Pennadoùkar== *[[Kreizeuropa]] *[[Europa ar C'hornôg]] *[[Europa an Norzh]] *[[Europa ar Su]] *[[Brezel yen]] *[[Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel]] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Douaroniezh Europa]] [[Rummad:Rannvedoù Europa]] [[Rummad:Europa ar reter]] izd8vda8uzhplmytqzcx27vcnfexcsw 2004764 2004763 2022-07-23T02:22:36Z Kwamikagami 3049 Dizober kemmoù 2004763 a-berzh [[Special:Contributions/Kwamikagami|Kwamikagami]] ([[User talk:Kwamikagami|kaozeal]]) wikitext text/x-wiki [[Restr:Location-Europe-UNsubregions, Kosovo as part of Serbia.png|thumb|upright=1.2|Stadoù Europa hervez kodadur stadegel [[Aozadur ar Broadoù Unanet]] {{legend|#4080FF|[[Europa an Norzh]]}} {{legend|#00FFFF|[[Europa ar C'hornôg]]}} {{legend|#FF8080|'''Europa ar Reter'''}} {{legend|#00FF00|[[Europa ar Su]]}}]] Kaoz a vez eus '''Europa ar Reter''' pe '''Retereuropa''' pa gomzer eus broioù a zo e reter [[Europa]]. War dachenn an douaroniezh e reer gant an dro-lavar-mañ dreist-holl. Gant menezioù an [[Oural]] emañ harzoù reter Europa, gant ar [[Kaokaz|C'haokaz]] he harzoù er gevred. War an dachenn sevenadurel e c'haller gwelout Europa ar reter ivez, sevenadurioù ha yezhoù ar broioù-se ([[slavek]] dreist-holl) o vezañ damheñvel an eil ouzh egile. Ha war an dachenn bolitikel a c'hall bezañ bodet ar stadoù, heritourien ma'z int eus "Broioù ar Reter" a veze kaoz anezho da vare ar [[brezel yen]] pa oa rannet Europa e daou. Tout ar stadoù-se a oa izili pe dindan beli an [[URSS]], a-raok na oa aet ar [[rideoz houarn]] da get e [[1989]]. Ur roll berr eus stadoù Europa ar reter a c'haller kaout da gentañ eta :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Belarus}} • {{Bulgaria}} • {{Moldova}} • {{Roumania}} • {{Rusia}} • {{Ukraina}}</div> Stadoù all a vez lakaat ouzhpenn a-wechoù. *Stadoù en Norzh :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Estonia}} • {{Latvia}} • {{Lituania}}</div> *Stadoù er Su (er [[Balkanioù]]) :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Albania}} • {{Bosnia-ha-Herzegovina}} • {{Gres}} • {{Kiprenez}} • {{Kosovo}}<br>{{Kroatia}} • {{Makedonia}} • {{Montenegro}} • {{Serbia}} • {{Slovenia}}</div> *Stadoù e Kreizeuropa :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Hungaria}} • {{Polonia}} • {{Republik Tchek}} • {{Slovakia}}</div> E-keñver Europa ar reter e gaver [[Europa ar C'hornôg]], met bez' e vez ivez kaoz eus [[Europa an Norzh]] hag [[Europa ar Su]]. {| align="center" style="margin-top:20px;" |-valign="top" |[[Skeudenn:Slavic europe.svg|350px|border]]||[[Skeudenn:Iron Curtain Final.svg|255px|border]] |- |style="padding-right:30px;| {{legend|#7cdc87|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar c'hornôg|yezh slavek eus ar c'hornôg]] da yezh vroadel}} {{legend|#008000|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar reter|yezh slavek eus ar reter]] da yezh vroadel}} {{legend|#004040|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar su|yezh slavek eus ar su]] da yezh vroadel}} | {{legend|#1111ff|Stadoù izili eus an AFNA e-pad ar [[brezel yen]]}} {{legend|#808080|Stadoù neptu, rannet e-barzh Europa ar C'hornôg peurliesañ}} {{legend|#FF0000|Stadoù bloc'had ar reter}} |} ==Pennadoùkar== *[[Kreizeuropa]] *[[Europa ar C'hornôg]] *[[Europa an Norzh]] *[[Europa ar Su]] *[[Brezel yen]] *[[Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel]] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Douaroniezh Europa]] [[Rummad:Rannvedoù Europa]] [[Rummad:Europa ar reter]] 14o4311xkwewaz28rydhfpn8isl389y 2004765 2004764 2022-07-23T02:23:29Z Kwamikagami 3049 wikitext text/x-wiki [[Restr:Location-Europe-UNsubregions, Kosovo as part of Serbia.png|thumb|upright=1.2|Stadoù Europa hervez kodadur stadegel [[Aozadur ar Broadoù Unanet]] {{legend|#4080FF|[[Europa an Norzh]]}} {{legend|#00FFFF|[[Europa ar C'hornôg]]}} {{legend|#FF8080|'''Europa ar Reter'''}} {{legend|#00FF00|[[Europa ar Su]]}}]] Kaoz a vez eus '''Europa ar Reter''' pe '''Retereuropa''' pa gomzer eus broioù a zo e reter [[Europa]]. War dachenn an douaroniezh e reer gant an dro-lavar-mañ dreist-holl. Gant menezioù an [[Oural]] emañ harzoù reter Europa, gant ar [[Kaokaz|C'haokaz]] he harzoù er gevred. War an dachenn sevenadurel e c'haller gwelout Europa ar reter ivez, sevenadurioù ha yezhoù ar broioù-se ([[slavek]] dreist-holl) o vezañ damheñvel an eil ouzh egile. Ha war an dachenn bolitikel a c'hall bezañ bodet ar stadoù, heritourien ma'z int eus "Broioù ar Reter" a veze kaoz anezho da vare ar [[brezel yen]] pa oa rannet Europa e daou. Tout ar stadoù-se a oa izili pe dindan beli an [[URSS]], a-raok na oa aet ar [[rideoz houarn]] da get e [[1989]]. Ur roll berr eus stadoù Europa ar reter a c'haller kaout da gentañ eta :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Belarus}} • {{Bulgaria}} • {{Moldova}} • {{Roumania}} • {{Rusia}} • {{Ukraina}}</div> Stadoù all a vez lakaat ouzhpenn a-wechoù. *Stadoù en Norzh :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Estonia}} • {{Latvia}} • {{Lituania}}</div> *Stadoù er Su (er [[Balkanioù]]) :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Albania}} • {{Bosnia-ha-Herzegovina}} • {{Gres}} • {{Kiprenez}} • {{Kosovo}}<br>{{Kroatia}} • {{Makedonia}} • {{Montenegro}} • {{Serbia}} • {{Slovenia}}</div> *Stadoù e Kreizeuropa :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Hungaria}} • {{Polonia}} • {{Republik Tchek}} • {{Slovakia}}</div> E-keñver Europa ar reter e gaver [[Europa ar C'hornôg]], met bez' e vez ivez kaoz eus [[Europa an Norzh]] hag [[Europa ar Su]]. {| align="center" style="margin-top:20px;" |-valign="top" |[[Skeudenn:Slavic europe.svg|350px|border]]||[[Skeudenn:Iron Curtain map.svg|255px|border]] |- |style="padding-right:30px;| {{legend|#7cdc87|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar c'hornôg|yezh slavek eus ar c'hornôg]] da yezh vroadel}} {{legend|#008000|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar reter|yezh slavek eus ar reter]] da yezh vroadel}} {{legend|#004040|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar su|yezh slavek eus ar su]] da yezh vroadel}} | {{legend|#004990|Stadoù izili eus an AFNA e-pad ar [[brezel yen]]}} {{legend|#c0c0c0|Stadoù neptu, rannet e-barzh Europa ar C'hornôg peurliesañ}} {{legend|#FF0000|Stadoù bloc'had ar reter}} |} ==Pennadoùkar== *[[Kreizeuropa]] *[[Europa ar C'hornôg]] *[[Europa an Norzh]] *[[Europa ar Su]] *[[Brezel yen]] *[[Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel]] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Douaroniezh Europa]] [[Rummad:Rannvedoù Europa]] [[Rummad:Europa ar reter]] 1ddvvbc52k45hahtvl805a85jx2w6m2 2004767 2004765 2022-07-23T05:46:31Z Kwamikagami 3049 wikitext text/x-wiki [[Restr:Location-Europe-UNsubregions, Kosovo as part of Serbia.png|thumb|upright=1.2|Stadoù Europa hervez kodadur stadegel [[Aozadur ar Broadoù Unanet]] {{legend|#4080FF|[[Europa an Norzh]]}} {{legend|#00FFFF|[[Europa ar C'hornôg]]}} {{legend|#FF8080|'''Europa ar Reter'''}} {{legend|#00FF00|[[Europa ar Su]]}}]] Kaoz a vez eus '''Europa ar Reter''' pe '''Retereuropa''' pa gomzer eus broioù a zo e reter [[Europa]]. War dachenn an douaroniezh e reer gant an dro-lavar-mañ dreist-holl. Gant menezioù an [[Oural]] emañ harzoù reter Europa, gant ar [[Kaokaz|C'haokaz]] he harzoù er gevred. War an dachenn sevenadurel e c'haller gwelout Europa ar reter ivez, sevenadurioù ha yezhoù ar broioù-se ([[slavek]] dreist-holl) o vezañ damheñvel an eil ouzh egile. Ha war an dachenn bolitikel a c'hall bezañ bodet ar stadoù, heritourien ma'z int eus "Broioù ar Reter" a veze kaoz anezho da vare ar [[brezel yen]] pa oa rannet Europa e daou. Tout ar stadoù-se a oa izili pe dindan beli an [[URSS]], a-raok na oa aet ar [[rideoz houarn]] da get e [[1989]]. Ur roll berr eus stadoù Europa ar reter a c'haller kaout da gentañ eta :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Belarus}} • {{Bulgaria}} • {{Moldova}} • {{Roumania}} • {{Rusia}} • {{Ukraina}}</div> Stadoù all a vez lakaat ouzhpenn a-wechoù. *Stadoù en Norzh :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Estonia}} • {{Latvia}} • {{Lituania}}</div> *Stadoù er Su (er [[Balkanioù]]) :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Albania}} • {{Bosnia-ha-Herzegovina}} • {{Gres}} • {{Kiprenez}} • {{Kosovo}}<br>{{Kroatia}} • {{Makedonia}} • {{Montenegro}} • {{Serbia}} • {{Slovenia}}</div> *Stadoù e Kreizeuropa :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Hungaria}} • {{Polonia}} • {{Republik Tchek}} • {{Slovakia}}</div> E-keñver Europa ar reter e gaver [[Europa ar C'hornôg]], met bez' e vez ivez kaoz eus [[Europa an Norzh]] hag [[Europa ar Su]]. {| align="center" style="margin-top:20px;" |-valign="top" |[[Skeudenn:Slavic europe.svg|350px|border]]||[[Skeudenn:Iron Curtain map.svg|255px|border]] |- |style="padding-right:30px;| {{legend|#7cdc87|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar c'hornôg|yezh slavek eus ar c'hornôg]] da yezh vroadel}} {{legend|#008000|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar reter|yezh slavek eus ar reter]] da yezh vroadel}} {{legend|#004040|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar su|yezh slavek eus ar su]] da yezh vroadel}} | {{legend|#004990|Stadoù izili eus an AFNA e-pad ar [[brezel yen]]}} {{legend|#c0c0c0|Stadoù neptu, rannet e-barzh Europa ar C'hornôg peurliesañ}} {{legend|#FF8282|Stadoù bloc'had ar reter}} |} ==Pennadoùkar== *[[Kreizeuropa]] *[[Europa ar C'hornôg]] *[[Europa an Norzh]] *[[Europa ar Su]] *[[Brezel yen]] *[[Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel]] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Douaroniezh Europa]] [[Rummad:Rannvedoù Europa]] [[Rummad:Europa ar reter]] m3pjww7n4pi4d8t973swlaj3dgwqivl 2004780 2004767 2022-07-23T10:34:16Z Kadwalan 423 Dizober kemmoù 2004763 a-berzh [[Special:Contributions/Kwamikagami|Kwamikagami]] ([[User talk:Kwamikagami|kaozeal]]) wikitext text/x-wiki [[Restr:Location-Europe-UNsubregions, Kosovo as part of Serbia.png|thumb|upright=1.2|Stadoù Europa hervez kodadur stadegel [[Aozadur ar Broadoù Unanet]] {{legend|#4080FF|[[Europa an Norzh]]}} {{legend|#00FFFF|[[Europa ar C'hornôg]]}} {{legend|#FF8080|'''Europa ar Reter'''}} {{legend|#00FF00|[[Europa ar Su]]}}]] Kaoz a vez eus '''Europa ar Reter''' pe '''Retereuropa''' pa gomzer eus broioù a zo e reter [[Europa]]. War dachenn an douaroniezh e reer gant an dro-lavar-mañ dreist-holl. Gant menezioù an [[Oural]] emañ harzoù reter Europa, gant ar [[Kaokaz|C'haokaz]] he harzoù er gevred. War an dachenn sevenadurel e c'haller gwelout Europa ar reter ivez, sevenadurioù ha yezhoù ar broioù-se ([[slavek]] dreist-holl) o vezañ damheñvel an eil ouzh egile. Ha war an dachenn bolitikel a c'hall bezañ bodet ar stadoù, heritourien ma'z int eus "Broioù ar Reter" a veze kaoz anezho da vare ar [[brezel yen]] pa oa rannet Europa e daou. Tout ar stadoù-se a oa izili pe dindan beli an [[URSS]], a-raok na oa aet ar [[rideoz houarn]] da get e [[1989]]. Ur roll berr eus stadoù Europa ar reter a c'haller kaout da gentañ eta :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Belarus}} • {{Bulgaria}} • {{Moldova}} • {{Roumania}} • {{Rusia}} • {{Ukraina}}</div> Stadoù all a vez lakaat ouzhpenn a-wechoù. *Stadoù en Norzh :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Estonia}} • {{Latvia}} • {{Lituania}}</div> *Stadoù er Su (er [[Balkanioù]]) :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Albania}} • {{Bosnia-ha-Herzegovina}} • {{Gres}} • {{Kiprenez}} • {{Kosovo}}<br>{{Kroatia}} • {{Makedonia}} • {{Montenegro}} • {{Serbia}} • {{Slovenia}}</div> *Stadoù e Kreizeuropa :<br> <div style="margin-left:30px;">{{Hungaria}} • {{Polonia}} • {{Republik Tchek}} • {{Slovakia}}</div> E-keñver Europa ar reter e gaver [[Europa ar C'hornôg]], met bez' e vez ivez kaoz eus [[Europa an Norzh]] hag [[Europa ar Su]]. {| align="center" style="margin-top:20px;" |-valign="top" |[[Skeudenn:Slavic europe.svg|350px|border]]||[[Skeudenn:Iron Curtain Final.svg|255px|border]] |- |style="padding-right:30px;| {{legend|#7cdc87|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar c'hornôg|yezh slavek eus ar c'hornôg]] da yezh vroadel}} {{legend|#008000|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar reter|yezh slavek eus ar reter]] da yezh vroadel}} {{legend|#004040|Broioù gant ur [[Yezhoù slavek ar su|yezh slavek eus ar su]] da yezh vroadel}} | {{legend|#004990|Stadoù izili eus an AFNA e-pad ar [[brezel yen]]}} {{legend|#c0c0c0|Stadoù neptu, rannet e-barzh Europa ar C'hornôg peurliesañ}} {{legend|#FF8282|Stadoù bloc'had ar reter}} |} ==Pennadoùkar== *[[Kreizeuropa]] *[[Europa ar C'hornôg]] *[[Europa an Norzh]] *[[Europa ar Su]] *[[Brezel yen]] *[[Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel]] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Douaroniezh Europa]] [[Rummad:Rannvedoù Europa]] [[Rummad:Europa ar reter]] ff3wh5wty44kj9u31sou57wqzyiw1ki 0 95043 2004802 1922416 2022-07-23T11:25:57Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[Restr:Map Gallia Tribes Towns.png|thumb|Pobloù Galia er c’hentañ kantved kent JK]] [[File:Gallia Cisalpina-en.svg|thumb|300px|right|Pobloù [[Gallia Cisalpina]], 391-192 a-raok J.-K.]] Ar '''Senones''' (Σήνωνες e gregach), pe ''Senoned'', a oa ur bobl [[Galia|c’halian]] a oa o vevañ e hanternoz Galia Celtica, er c’horn-bro zo en-dro da gêr [[Sens]] hiziv. En-dro dezho e oa ar pobloù-mañ : [[Lingones]] er reter, [[Parisii]] en norzh, [[Carnutes]] er c‘hornôg, [[Bituriges]] er su. ''Agedincum'' ([[Sens]]) ha ''Metiosedum'' ([[Melun]] pe [[Meudon]] hiziv) e oa o c’hêrioù brasañ. Lod eus ar Senoned a yeas dreist d’an [[Alpoù]] da vont da chom e [[Gallia Cisalpina]], war-dro 400 kent JK. Asambles ganto e voe pobloù galian all o vont eus [[Gallia Transalpina]] da hanternoz Italia, evel ar [[Boied|Voied]] pe ar [[Senoned]]<ref>[[Polybius]], ''Histories'' ii.17</ref>. Kemer a rejont perzh en [[arigrap Roma]] e [[-390|390 kent JK]]. En em ziazeañ a rejont war aod reter Italia ha ganto e voe savet kêr ''Sena Gallica'' ([[Senigaglia]]), a zeuas da vezañ o c’hêr-benn. E-pad ouzhpenn kant vloaz e voe ar Senones o vrezeliañ a-enep ar Romaned. A-benn ar fin e voent trec’het gant ar c’hoñsul [[Publius Cornelius Dolabella]] e [[-283|283 kent JK]], ha kaset kuit eus o bro. War-lerc’h ne voe ket klevet anv anezho e Galia Cisalpina ken. Marteze ez ejont da draoñienn an [[Danav]], a-gevret gant pobloù galian all. Ar Senoned a oa o chom e hanternoz Galia Celtica, goude bezañ graet emglev gant [[Julius Caesar]], a skarzhas o roue [[Cavarinos]], a oa bet anvet gant ar Romaned. Brezel a rejont ouzh armeoù Caesar e 53-51 kent JK. E [[-51|51 kent JK]] e voe tapet o rener [[Drappes]] gant ar Romaned, pa oa o vont da zouaroù ar Provincia. Goude se ne glever ket anv ken eus Senoned Galia Celtica. ==Notennoù== <references/> [[Rummad:Pobloù Galia]] kgzom45b13kk7y6mvur2ej1xcgwlz63 0 101355 2004719 1732265 2022-07-22T19:32:19Z Arko 540 kempenn wikitext text/x-wiki {{Infobox kumunioù Frañs | anv = Brageirac | anvYezh = Brageirac | Yezh = okitanek | anvOfisiel = Bergerac | skeudenn = Bergerac overlooking Dordogne.JPG | alc'hwez = Brageirac war lez ar stêr Dordonha | ardamezioù = Blason ville fr Bergerac2 (Dordogne).svg | logo = | bro = {{Okitania}} | rannvro = [[Akitania-Nevez]] | departamant = [[Dordogne (departamant)|Dordogne]] | arondisamant = [[Arondisamant Brageirac|Brageirac]]<br />([[Pennlec'h]]) | kanton = [[pennlec'h]] [[kanton Brageirac-1|Brageirac-1]] ha [[Kanton Brageirac-2|Brageirac-2]] | etrekumuniezh = [[Communauté d'agglomération bergeracoise]] | bro velestradurel = | maer = Daniel Garrigue | amzer-gefridi = 2014-2020 | gorread = 56.10 | hedred = 0.483055 | ledred = 44.85194444 | uk = | ubi = 12 | ubr = 146 }} '''Brageirac''' (distaget {{IPA|[brazɛjˈra]}} en [[okitaneg]]<ref>[http://communes-oc.cg24.fr/cantons/bergerac/BERGERAC.htm ''Le nom occitan des communes du Périgord''] e lec'hienn kuzul-departamant Dordogne</ref>), ''Bergerac'' e [[galleg]], zo ur gumun e [[departamant gall|departamant]] [[Dordogne (departamant)|Dordogne]], en [[Okitania]]. E 2019 e oa 26 693 a annezidi. Emañ Brageirac war lez hanternoz ar stêr [[Dordogna|Dordonha]]. ==Tud== ===Tud marvet eno=== *[[1956]] : [[Frañsez Jaffrennou|Taldir Jaffrennou]], barzh hag emsaver [[Breizh|breton]] == Kêrioù gevellet == {| class="wikitable" |- ! Bro ! Kêr ! Abaoe |- | [[Restr:Flag of Quebec.svg|25px]] [[Kebek]] |[[Repentigny]] |1997 |- | [[Restr:Flag of Italy.svg|25px]] [[Italia]] | [[Faenza]] |1998 |} ==Liamm diavaez== {{Commons|Category:Bergerac, Dordogne}} *[http://www.bergerac.fr/ Ti-kêr] == Notennoù == {{Daveoù}} [[Rummad:Kumunioù Dordogne]] [[Rummad:Kêrioù Okitania]] sjosejnaihwrjptvrivscuszhig81t9 2004720 2004719 2022-07-22T19:36:52Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki {{Infobox kumunioù Frañs | anv = Brageirac | anvYezh = Brageirac | Yezh = okitanek | anvOfisiel = Bergerac | skeudenn = Bergerac overlooking Dordogne.JPG | alc'hwez = Brageirac war lez ar stêr Dordonha | ardamezioù = Blason ville fr Bergerac2 (Dordogne).svg | logo = | bro = {{Okitania}} | rannvro = [[Akitania-Nevez]] | departamant = [[Dordogne (departamant)|Dordogne]] | arondisamant = [[Arondisamant Brageirac|Brageirac]]<br />([[Pennlec'h]]) | kanton = [[pennlec'h]] [[kanton Brageirac-1|Brageirac-1]] ha [[Kanton Brageirac-2|Brageirac-2]] | etrekumuniezh = [[Communauté d'agglomération bergeracoise]] | bro velestradurel = | maer = Daniel Garrigue | amzer-gefridi = 2014-2020 | gorread = 56.10 | hedred = 0.483055 | ledred = 44.85194444 | uk = | ubi = 12 | ubr = 146 }} '''Brageirac''' (distaget {{IPA|[brazɛjˈra]}} en [[okitaneg]]<ref>[http://communes-oc.cg24.fr/cantons/bergerac/BERGERAC.htm ''Le nom occitan des communes du Périgord''] e lec'hienn kuzul-departamant Dordogne</ref>), ''Bergerac'' e [[galleg]], zo ur gumun e [[departamant gall|departamant]] [[Dordogne (departamant)|Dordogne]], en [[Okitania]], war lez hanternoz ar stêr [[Dordogna|Dordonha]]. E 2019 e oa 26 693 a dud o chom enni. ==Tud== ===Tud marvet eno=== *[[1956]] : [[Frañsez Jaffrennou|Taldir Jaffrennou]], barzh hag emsaver [[Breizh|breton]] == Kêrioù gevellet == {| class="wikitable" |- ! Bro ! Kêr ! Abaoe |- | [[Restr:Flag of Quebec.svg|25px]] [[Kebek]] |[[Repentigny]] |1997 |- | [[Restr:Flag of Italy.svg|25px]] [[Italia]] | [[Faenza]] |1998 |} ==Liamm diavaez== {{Commons|Category:Bergerac, Dordogne}} *[http://www.bergerac.fr/ Ti-kêr] == Notennoù == {{Daveoù}} [[Rummad:Kumunioù Dordogne]] [[Rummad:Kêrioù Okitania]] pzckzzzcgm1i9h2fcfw6wry7azwqou9 2004729 2004720 2022-07-22T20:39:03Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki {{Infobox kumunioù Frañs | anv = Brageirac | anvYezh = Brageirac | Yezh = okitanek | anvOfisiel = Bergerac | skeudenn = Bergerac overlooking Dordogne.JPG | alc'hwez = Brageirac war lez ar stêr Dordonha | ardamezioù = Blason ville fr Bergerac2 (Dordogne).svg | logo = | bro = {{Okitania}} | rannvro = [[Akitania-Nevez]] | departamant = [[Dordogne (departamant)|Dordogne]] | arondisamant = [[Arondisamant Brageirac|Brageirac]]<br />([[Pennlec'h]]) | kanton = [[pennlec'h]] [[kanton Brageirac-1|Brageirac-1]] ha [[Kanton Brageirac-2|Brageirac-2]] | etrekumuniezh = [[Communauté d'agglomération bergeracoise]] | bro velestradurel = | maer = Daniel Garrigue | amzer-gefridi = 2014-2020 | gorread = 56.10 | hedred = 0.483055 | ledred = 44.85194444 | uk = | ubi = 12 | ubr = 146 }} '''Brageirac''' (distaget {{IPA|[brazɛjˈra]}} en [[okitaneg]]<ref>[http://communes-oc.cg24.fr/cantons/bergerac/BERGERAC.htm ''Le nom occitan des communes du Périgord''] e lec'hienn kuzul-departamant Dordogne</ref>), ''Bergerac'' e [[galleg]], zo ur gumun e [[departamant gall|departamant]] [[Dordogne (departamant)|Dordogne]], en [[Okitania]], war lez hanternoz ar stêr [[Dordogna|Dordonha]]. Niver an annezidi a sav da {{WD Poblañs}}. ==Tud== ===Tud marvet eno=== *[[1956]] : [[Frañsez Jaffrennou|Taldir Jaffrennou]], barzh hag emsaver [[Breizh|breton]] == Kêrioù gevellet == {| class="wikitable" |- ! Bro ! Kêr ! Abaoe |- | [[Restr:Flag of Quebec.svg|25px]] [[Kebek]] |[[Repentigny]] |1997 |- | [[Restr:Flag of Italy.svg|25px]] [[Italia]] | [[Faenza]] |1998 |} ==Liamm diavaez== {{Commons|Category:Bergerac, Dordogne}} *[http://www.bergerac.fr/ Ti-kêr] == Notennoù == {{Daveoù}} [[Rummad:Kumunioù Dordogne]] [[Rummad:Kêrioù Okitania]] ojw7huguh7z6njf51bbsurycuqjq4t1 0 103036 2004788 1936100 2022-07-23T10:44:43Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Politikourien Henroma]] wikitext text/x-wiki [[Restr:M-T-Cicero.jpg|thumb|Cicero]] '''Marcus Tullius Cicero''', ganet e [[-106|106]] kent JK en [[Arpinum]] en [[Italia]], ha drouklazhet e [[-43|43]] kent JK e [[Formia]], a oa ur politikour roman ha skrivagner latin. Keodedour roman e oa, deuet eus ar vourc'hizelezh italian, ha neuze, dre ma ne oa ket ganet e-touez an uhelidi ne oa ket galvet da vezañ politikour, ne oa ket troet gant an arme, evel e gempredidi Pompeius ha Caesar. Dre e stummadur retorikel, e studi war ar gwir, hag e ampartiz evel avokad e teuas da gaout harperien a-walc'h evit gallout tizhout barr ar c'hargoù en [[-63|63]] ha bezañ [[konsul]]. En ur Republik gwallgaset gant taolioù ar filouterien e tizarbennas irienn [[Catilina]] dre nerzh e brezegoù. Dic'houzouget e voe Cicero e-kichen e villa e Formia diwar urzh [[Marcus Antonius]]. <gallery mode="packed" heights="220px" style="margin-top:20px;"> Svedomsky-Fulvia.jpg|''Fulvia gant penn Cicero'', gant al livour [[rus]] [[Pavel Svedomski]] ([[1849]]-[[1904]]) </gallery> <!-- ==Oberennoù== --> [[Rummad:Skrivagnerien latin]] [[Rummad:Skrivagnerien Henroma]] [[Rummad:Prederourien]] [[Rummad:Tud muntret]] [[Rummad:Republik roman]] [[Rummad:Ganedigezhioù -106]] [[Rummad:Marvioù -43]] [[Rummad:Skrivagnerien Roma er Iañ kantved kent JK‎]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] 6raq55rxe9ao3puqzn0vbdxgjcpu0uo 2004789 2004788 2022-07-23T10:45:14Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[Restr:M-T-Cicero.jpg|thumb|Cicero]] '''Marcus Tullius Cicero''', pe '''Cicero''', ganet e [[-106|106]] kent JK en [[Arpinum]] en [[Italia]], ha drouklazhet e [[-43|43]] kent JK e [[Formia]], a oa ur politikour roman ha skrivagner latin. Keodedour roman e oa, deuet eus ar vourc'hizelezh italian, ha neuze, dre ma ne oa ket ganet e-touez an uhelidi ne oa ket galvet da vezañ politikour, ne oa ket troet gant an arme, evel e gempredidi Pompeius ha Caesar. Dre e stummadur retorikel, e studi war ar gwir, hag e ampartiz evel avokad e teuas da gaout harperien a-walc'h evit gallout tizhout barr ar c'hargoù en [[-63|63]] ha bezañ [[konsul]]. En ur Republik gwallgaset gant taolioù ar filouterien e tizarbennas irienn [[Catilina]] dre nerzh e brezegoù. Dic'houzouget e voe Cicero e-kichen e villa e Formia diwar urzh [[Marcus Antonius]]. <gallery mode="packed" heights="220px" style="margin-top:20px;"> Svedomsky-Fulvia.jpg|''Fulvia gant penn Cicero'', gant al livour [[rus]] [[Pavel Svedomski]] ([[1849]]-[[1904]]) </gallery> <!-- ==Oberennoù== --> [[Rummad:Skrivagnerien latin]] [[Rummad:Skrivagnerien Henroma]] [[Rummad:Prederourien]] [[Rummad:Tud muntret]] [[Rummad:Republik roman]] [[Rummad:Ganedigezhioù -106]] [[Rummad:Marvioù -43]] [[Rummad:Skrivagnerien Roma er Iañ kantved kent JK‎]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] g350pe5pxwc7rxvvh78jummduqfwr4e 2004790 2004789 2022-07-23T10:47:48Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[Restr:M-T-Cicero.jpg|thumb|Cicero]] '''Marcus Tullius Cicero''', pe '''Cicero''', ganet e [[-106|106]] kent J.-K. en [[Arpinum]] en [[Italia]], ha drouklazhet e [[-43|43]] kent J.-K. e [[Formia]], a oa ur politikour roman hag ur skrivagner latin. Keodedour roman e oa, deuet eus ar vourc'hizelezh italian, ha neuze, dre ma ne oa ket ganet e-touez an uhelidi ne oa ket galvet da vezañ politikour, ne oa ket troet gant an arme, evel e gempredidi [[Pompeius]] ha [[Caius Julius Caesar|Kaesar]]. Dre e stummadur retorikel, e studi war ar gwir, hag e ampartiz evel alvokad e teuas da gaout harperien a-walc'h evit gallout tizhout barr ar c'hargoù en [[-63|63]] ha bezañ dilennet [[konsul]]. En ur Republik gwallgaset gant taolioù ar filouterien e tizarbennas irienn [[Catilina]] dre nerzh e brezegoù. Dic'houzouget e voe Cicero e-kichen e villa e Formia war urzh [[Marcus Antonius]]. <gallery mode="packed" heights="220px" style="margin-top:20px;"> Svedomsky-Fulvia.jpg|''Fulvia gant penn Cicero'', gant al livour [[rus]] [[Pavel Svedomski]] ([[1849]]-[[1904]]) </gallery> <!-- ==Oberennoù== --> [[Rummad:Skrivagnerien latin]] [[Rummad:Skrivagnerien Henroma]] [[Rummad:Prederourien]] [[Rummad:Tud muntret]] [[Rummad:Republik roman]] [[Rummad:Ganedigezhioù -106]] [[Rummad:Marvioù -43]] [[Rummad:Skrivagnerien Roma er Iañ kantved kent JK‎]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] qyd216bc3b7j03j70vic7mevg1p5968 0 105106 2004724 1527273 2022-07-22T20:09:42Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="font-size:90%;" |- {{Infobox/Titl|Tomiño|f5d900|talbenn map|019d27}} |- ! [[File:Escudo Tomiño v.2.png|80px]]<hr> |- align="center" | [[File:Situacion Tomiño.PNG|247px|{{Legend|#f00|Lec'hiadur Tomiño e Galiza}}]]<br>{{Legend|#f00|Lec'hiadur e Galiza}} |} {{Commonscat|Tomiño}} '''Tomiño''' zo ur gumun e kreisteiz [[Galiza]], e [[proviñs Pontevedra]], stok ouzh [[Portugal]]. Da 13 730 a dud e save ar boblañs e [[2021]]<ref>{{ga}} {{es}} [https://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002003001&c=-1&ruta=fichas%2Fbdmunicipal_tablas.jsp%3FESP%3D36054 ''Instituo Galego de Estatística'' (IGE)]</ref>. == Notennoù == {{Daveoù}} {{Kumunioù proviñs Pontevedra}} [[Rummad:Kumunioù proviñs Pontevedra]] s70ro6o2r0mvyozxtbosjn9gb7f0i77 2004731 2004724 2022-07-22T20:53:25Z Kadwalan 423 rak ne vo ket ezhomm da reizhañ an niver a annezidi alies evel-se wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="font-size:90%;" |- {{Infobox/Titl|Tomiño|f5d900|talbenn map|019d27}} |- ! [[File:Escudo Tomiño v.2.png|80px]]<hr> |- align="center" | [[File:Situacion Tomiño.PNG|247px|{{Legend|#f00|Lec'hiadur Tomiño e Galiza}}]]<br>{{Legend|#f00|Lec'hiadur e Galiza}} |} {{Commonscat|Tomiño}} '''Tomiño''' zo ur gumun e kreisteiz [[Galiza]], e [[proviñs Pontevedra]], stok ouzh [[Portugal]]. Niver an annezidi a sav da {{WD Poblañs|link}}. == Notennoù == {{Daveoù}} {{Kumunioù proviñs Pontevedra}} [[Rummad:Kumunioù proviñs Pontevedra]] jomai075xy7lpfux8cdzwvsw35usfgh 0 107810 2004760 1931845 2022-07-23T01:42:34Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki * '''Itron-Varia Wengamp''' zo ur skol eil derez prevez e [[Gwengamp]], bet e dalc'h [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] : [[Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp]]. Eno e oa bet skoliet ar barzh [[Frañsez Jaffrennou]] hag [[Erwan ar Moal]]. * Arabat droukveskañ gant anv iliz Gwengamp, [[Itron Varia a Wir Sikour]]. [[Rummad:Heñvelstummoù]] 2vgaeufiqai579wnt32ugvp9ns7fr6z 0 128940 2004769 2003769 2022-07-23T08:42:14Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="font-size:90%; text-align:center;" |- ! MONUMANT [[Restr:Logo monument historique - rouge sans texte.svg|36px|Monumant istorel]] ISTOREL |} [[Restr:La Turbie BW 1.JPG|thumb|upright=1.6|La Turbia hag an ''Tropaeum Alpium'']] [[Restr:La-Turbie-.jpg|thumb|An ''Tropaeum Alpium'']] '''Tropaeum Alpium''' (e latin), pe '' Trophée des Alpes'', pe ''Trophée d'Auguste'' e galleg, zo ur monumant roman, eus ar bloaz 7 pe 6 kent JK, e [[Turbia]], e [[kontelezh Nisa]] gozh betek [[1860]], hiriv e [[Bro-C'hall]], tostik d'an harzoù gant [[Monako|priñselezh Monaco]]. Savet e voe gant an impalaer roman Augustus da lidañ e drec'h war meuriadoù [[Ligured|ligur]] ar vro a gustume lammat war ar veajourien hag ar varc'hadourezh a veze war an hentoù roman. War ur maen eus an tour e lenner anvioù ar meuriadoù-se. Servijañ a rae an tour-se da verkañ an harzoù etre an div broviñs roman, [[Italia]] ha [[Narbonensis]]. Etre an XIIvet ha XVvet kantved e voe implijet an tour evel kreñvlec'h ha savet e voe tier en-dro dezhañ, harp ouzh ar mogerioù anezhañ. En 1705, pa oa brezel etre Gall ha Savoia, e c'hourc'hemennas ar roue gall [[Loeiz XIV]] distruj holl greñvlec'hioù ar c'hornad, ha laeret e voe mein ar monumant gant e ijinourien. Lod a servijas da sevel un iliz. Kempennet e oa ul lodenn eus ar monumant e 1929 gant arc'hant pourchaset gant ar filantrop amerikan anvet [[Edward Tuck]].<ref name="info"/> Er mirdi Edward Tuck e-kichenn ar monumant emañ tammoù, moulloù plastr, poltredoù kozh eus ar monumant hag eus e adsavadur. Savet e oa e 1929 ha nevesaet e 2011<ref name="info">[http://www.trophee-auguste.fr/content/download/110262/1216778/version/2/file/doc_pdf_fr_fiche.de.visite.la.turbie.finalisee.pdf Teuliad titouriñ ar weladennerien]</ref>. Ur vaketenn eus ar monumant evel ma tlee bezañ er skeuliad 1:20 zo ivez. Ur vaketenn all a zo e kambr IX ar [[Museo della Civiltà Romana]] e Roma<ref>[http://www.museociviltaromana.it/it/percorsi/percorsi_per_sale/sezioni_storiche/sala_ix_augusto/plastico_ricostruttivo_scala_1_20_del_trofeo_delle_alpi_tropaeum_alpium_o_tropaeum_augusti_7_6_a_c "Room XI: Augustus", ''Museo della Civiltà Romana'']</ref>. ==Enskrivadur== War unan eus mein an tour e oa skrivet anvioù ar meuriadoù, dastumet gant [[Plinius an Henañ]] en e ''[[Naturalis Historia]]''<ref>Plinius an Henañ, ''Naturalis Historia'', levrenn III, 24, 136-137.</ref> : War talbenn kornôk an ''Tropaeum Alpium'', e penn diwezhañ ar ''[[via Julia Augusta]]'', eo engravet dedi ar Sened roman en enor d'an Impalaer hag anv 45 pobl peoc'haet (anezho [[Kelted]], [[Ligured]], [[Veneti (Adria)|Veneted]], [[Germaned]] entre pobloù all) a oa o bro a-hed aradennad an [[Alpoù]], adal [[Mor Adria]] betek ar [[Mor Kreizdouar]], meneget en urzh an douaroniezh, adal ar reter betek ar c'hornôg. {{Boest bomm| « <small>IMP · CAESARI DIVI FILIO AVG · PONT · MAX · IMP · XIIII · TR · POT · XVII · S · P · Q · R · QVOD EIVS DVCTV AVSPICIISQVE GENTES ALPINAE OMNES QVAE A MARI SVPERO AD INFERVM PERTINEBANT SVB IMPERIVM P · R · SVNT REDACTAE · GENTES ALPINAE DEVICTAE [[Trumpilini|TRVMPILINI]] · CAMVNNI · VENOSTES · VENNONETES · ISARCI · BREVNI · GENAVNES · FOCVNATES · VINDELICORVM GENTES QVATTVOR · COSVANETES · RVCINATES · LICATES · CATENATES · AMBISONTES · RVGVSCI · SVANETES · CALVCONES · BRIXENETES · [[Leponti|LEPONTI]] · VBERI · NANTVATES · SEDVNI · VARAGRI · SALASSI · ACITAVONES · MEDVLLI · CENNI · CATVRIGES · BRIGIANI · SOGIONTI · BRODIONTI · NEMALONI · EDENATES · ESVBIANI · VEAMINI · GALLITAE · TRIVLLATI · ECDINI · VERGVNNI · EGVITVRI · NEMATVRI · ORATELLI · NERVSI · VELAVNI · SVETRI</small> »<ref>[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/L/Roman/Texts/Pliny_the_Elder/3*.html Plinius an Henañ III, 136-137]</ref> ;Troidigezh « D'an ''[[Imperator (titl)|Imperator]]'' Caesar [[Augustus]], mab d'an doue [[Julius Caesar|(Caesar)]], beleg meur, ''[[Imperator (titl)|imperator]]'' dre drizek gwech, dezhañ galloud an dribuned evit ar c'hwezekvet gwech, Sened ha Pobl Roma (o deus savet ar monumant-se) dre ma'z eo dindan e ren hag e c'halloud eo bet dastumet holl bobloù an Alpoù a en em astenne eus ar Mor Uhelañ betek ar Mor Izelañ<ref>Ar Mor Uhelañ e oa [[Mor Tirrenia]] hag ar Mor Izelañ e oa [[Mor Adria]].</ref>. Pobloù an Alpoù trec'het : [[Trumpilini]], [[Camunni]], [[Venostes]], Vennonetes, Isarci, [[Breuni]], Genaunes, Focunates, [[Vendeli|peder fobl ar Vendeli]], Cosuanetes, Rucinates, Licates, Catenates, Ambisontes, Rugusci, Suanetes, Calucones, Brixenetes, [[Leponti]], [[Uberi]], [[Nantuates]], [[Seduni]], [[Varagri]], [[Salassi]], Acitavones, [[Medulli]], [[Cenni]], [[Caturiges]], [[Brigiani]], [[Sogionti]], [[Bodionti]], [[Nemaloni]], [[Edenates]], Esubiani, Veamini, [[Gallitae]], Triulatti, Ecdini, [[Vergunni]], [[Eguituri]], Nematuri, Oratelli, Nerusi, [[Velauni]], [[Suetrii]]. »<ref>[http://remacle.org/bloodwolf/erudits/plineancien/livre3.htm Plinius an Henañ, 3, 24, 4], [[Émile Littré]], gant Philippe Remacle.</ref>. }} == Skeudennoù== <gallery mode="packed" heights="140"> Tour d'Auguste à la Turbie vue du mont Bataille.jpg|Gwelet eus ar Mont Bataille Trofeo delle Alpi 1.JPG|Kolonennoù ar monumant Trofeo delle Alpi 22.JPG|Kizelladurioù Trofeo delle Alpi 29.JPG|Framm ar monumant Trofeo delle Alpi 30.JPG|thumb|An enskrivadur latin bras Museo del Trofeo - Resti.JPG|Dismantroù Trofeo delle Alpi ricostruzione.JPG|Evel ma tlee bezañ. </gallery> ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Monumantoù istorel]] [[Rummad:Alpes-Maritimes]] oe31uuo5pjo8hfjaog2ht8xwctddbki 0 128942 2004692 1822888 2022-07-22T17:12:06Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki *''Arabat droukveskañ gant [[Chablis]]''. Ar '''Chablais''' a oa ur rann eus kontelezh [[Savoia]], deuet da vout proviñs eus [[dugelezh Savoia]], ha [[Thonon-les-Bains]] he c'hêr-benn. Hiriv eo rannet ar rannvro istorel-mañ etre teir lodenn ha div stad: *ar ''Chablais savoyard'', e [[Haute-Savoie]] *ar ''Chablais valaisan'', e [[Kanton Valais]] *ar ''Chablais vaudois'', e [[Kanton Vaud]] En Gall emañ an departamant [[Haute-Savoie]] hag e Suis kantonioù [[Valais]] ha [[Vaud]]. [[Rummad:Istor Savoia]] [[Rummad:Kanton Valais]] [[Rummad:Kanton Vaud]] n8xmtk5pye5trfz4nrm6o3mra5jj4bs 0 137244 2004792 1999887 2022-07-23T10:50:59Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Tud Henroma]]->[[Rummad:Politikourien Henroma]] wikitext text/x-wiki {{Kempenn}} [[Restr:Caius Marius Villa Borghese.jpg|thumb|ur skeudenn er [[Villa Borghese]]]] [[Restr:Marius Romanus still standing.jpg|thumb]] '''Caius Marius''' (-153 / -86) a oa ur ur jeneral hag un den a Stad roman bet ganet e ''Cereatae'', e-kichen ''Arpinium'', e -157 hag aet da anaon d'an 13 a viz Genver 86 a-raok J.-K. Trec'h war ar [[Kimbred|Gimbred]] hag e brezelioù Jugurtha, derc'hel a reas an ofis a [[Konsul|gonsul]] seizh gwezh e-pad e esped, ar pezh ne oa ket bet gwelet biskoazh. Adreizhadennoù a-bouez en deus graet en armeoù roman. Sevel a reas un arme a vicher a gemeras lec'h ar galvadegoù keodediz a veze implijet betek kreiz ar [[Republik Roma|Republik roman]]. Gwellat a reas ivez ar [[pilum]], un dared, hag e reas cheñchamañtoù bras e framm lojistig an arme roman. == Buhez == - Anv zo anezhañ e-kerzh seiziz [[Numancia]] (-134) - tribun (-119) - pretor (-116) - aet gant Metellus da Afrika a-enep Jugurtha - koñsul e -107, da heul Lucius Cassius - trec'h war Jugurtha (-106) - koñsul pemp bloaz : -104, da heul Caius Flavius; -103, da heul Lucius Aurelius; -102, da heul Quintus Lutatius; -101, da heul Marcus Aquillius; -100, da heul Lucius Valerius - trec'h war an Deutoned, e-kichen Aix, (-101) - trec'h war ar Gimbred, e Verceil - trec'h war an Italianed kevreded (-90 / -88) - koñsul evit ar seizhvet gwech, e -86, da heul Lucius Cornelius - aet da Anaon e Roma, e -86, hervez ar pezh e vez lavaret, goude bezhañ lonket gantañ re a win (hervez re all : evit en em zistruj). == Skridoù diwar-benn Marius == * Plutarchus : * Arnault : ''Marius e Minturnes'', trajedienn == Levrioù talvoudus == * André Blanc ː ''L'Homme emprisonne le Temps. Les calendriers.'' Les Belles Lettres. Paris 1986 *M.N Bouillet : ''Dictionnaire Universel d'Histoire et de Géographie''. Librairie L. Hachette et Cie. Paris. 1863. [[Rummad:Ganedigezhioù -157]] [[Rummad:Marvioù -86]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] imxudi3vx2hcjqsd5o46tgo8y5wmacu 0 138337 2004804 1805366 2022-07-23T11:27:31Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[File:Gallia Cisalpina-en.svg|thumb|300px|right|Pobloù [[Gallia Cisalpina]], 391-192 a-raok J.-K.]] An '''Insubri''' pe '''Insubres''' a oa ur bobl gelt e [[Gallia Cisalpina]]. Edo o c'hêr-benn e Mediolanum ([[Milano]]) hag e-touez ar c'hêrioù all a oa en o bro e c'haller menegiñ Comum ([[Como]]). Insubri ha [[Cenomani]] a voe faezhet gant ar [[Romaned]] e meur a emgann e dibenn an [[Trede kantved kent JK]] hag e deroù an [[Eil kantved kent JK]], daoust m'o doa graet emglev gant nerzhioù Kartadiz [[Hannibal Barca]]<ref>[[Titus Livius]], ''[[Ab Urbe condita libri]]''</ref>. ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Pobloù kelt Italia]] ti57qsevyoj2pn4e605uyzkvt6zqeyz 14 138338 2004806 1805364 2022-07-23T11:29:05Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki [[Rummad:Pobloù kelt]] [[Rummad:Pobloù Italia]] lajv8oylwzf6gutweu09hivt9po4kvi 0 139144 2004685 2002964 2022-07-22T13:23:14Z Bianchi-Bihanig 68941 /* Istor */ wikitext text/x-wiki [[File:Gaule -59.png|thumb|upright=1.4|Ar pobloù e Galia a-raok an aloubadeg roman]] Ar '''Salassed''' ([[latin]] :''Salassi'' ; [[henc'hresianeg]] : Σαλασσοί ''Salassoí'') a oa ur bobl [[kelt]] pe [[Ligured|ligur]] war lez ar stêr [[Dora Baltea]] e [[Traoñienn Aosta]] en hanternoz [[Italia]]. Hervez istorourien Italia e oant kentoc'h Ligured, hervez an istorourien c'hall e oant Kelted<ref>{{it}} Mariagrazia Vacchina : ''Qui étions nous? La riscoperta del classico nella realtà valdostana di oggi'', Musumeci Editore, Aoste, 1989 p. 38 {{ISBN|978-8-87032-310-8}}</ref>. == Istor == Hervez an [[Hellaz]]ad [[Strabon]] edont o chom en un izelenn entre daou venez, hag enni [[mengleuz]]ioù [[aour]]. Hervez [[Dion Cassius]] e teuas ar [[Konsul|c'honsul]] [[roman]] [[Appius Claudius Pulcher (konsul en -143)|Appius Claudius Pulcher]] da blaenaat ar freuz hag ar reuz a oa er saonenn abalamour d'an tabut a veze etre ar Salassed hag ur bobl all diwar-benn an [[dour]] hag ar mengleuzioù. Evel se e kavas ar Romaned o zro da deurel o c'hrabanoù war ar mengleuzioù aour. War-dro [[-141]], en [[emgann Verolengo]], e voe pilet lejionoù roman ar c'honsul ha 10 000 soudard a gollas eno. Hogen diwezhatoc'h e voe trec'het ar Salassed en emgann Mazze, gant an daou gonsul, Appius Claudius Pulcher ha Cæcilius Metellus. En dro-se e kolljont 5 000 den ha ret e voe dezhe kuitaat an tolead [[Canavese]]. Nac'h a reas Sened Roma abadenn an trec'hlid ouzh ar c'honsul en abeg d'ar gwadek ma oa bet e vrezelekadenn. Er bloaz [[-100|100 kent JK]] e voe diazezet kêr Eporedia e traoñ ar saonenn ([[Ivrea]] hiriv). Ne veze ket sioul-kenañ an darempredoù gant ar Romaned atav, ha bec'h a ouient reiñ d'o amzeien diwar lein ar menezioù pa skoent mein war o bagadoù soudarded ; gouez da Strabon e voe laeret teñzor [[Julius Caesar]] gant ar Salassed. E -37 e fellas d'an impalaer [[Aogust (impalaer)|Augustus]] serriñ ar saonenn e-pad daou vloaz evit dont a-benn outo ouzh o lakaat da varnaoniañ. Met harp o devoe gant o amezeien all, ha tro wenn a reas ar Roman. E -34 e voent trec'het gant Valeri Messala. En -25 avat en em savas ar Salassed hag e voe kaset, gant Augustus, ar jeneral [[Aulus Terentius Varro Murena]], lakaet d'ar marv en -23, da beuraloubiñ saonenn Aosta. 36 000 prizoniad a reas, pa ne oa nemet 8 000 brezelour. Gwerzhet e voe ar Salassed evel sklaved e marc'had Eporedia. Evel-se e voe skubet o fobl e-maez an Istor, rak ne voe ket anv anezho ken. Un drevadenn roman nevez a voe savet, anvet ''Augusta Prætoria Salassorum'' ([[Aosta]]), poblet gant 3 000 den bet el lejionoù, e-lec'h kêr-benn gozh ar Salassed. Ar re-se, gant o sklaved moarvat, a savas un hent roman dre ar saonenn. ==Yezh ar Salassed== ==Pennad kar== * [[Tropaeum Alpium]] == Notennoù == {{Daveoù}} [[Rummad:Traoñienn Aosta]] [[Rummad:Pobloù kelt Italia]] ef4cnflf6ixjxpzuhl94wqm9c3rrdxs 2004805 2004685 2022-07-23T11:28:21Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[File:Gaule -59.png|thumb|upright=1.4|Ar pobloù e Galia a-raok an aloubadeg roman]] [[File:Gallia Cisalpina-en.svg|thumb|300px|right|Pobloù [[Gallia Cisalpina]], 391-192 a-raok J.-K.]] Ar '''Salassed''' ([[latin]] :''Salassi'' ; [[henc'hresianeg]] : Σαλασσοί ''Salassoí'') a oa ur bobl [[kelt]] pe [[Ligured|ligur]] war lez ar stêr [[Dora Baltea]] e [[Traoñienn Aosta]] en hanternoz [[Italia]]. Hervez istorourien Italia e oant kentoc'h Ligured, hervez an istorourien c'hall e oant Kelted<ref>{{it}} Mariagrazia Vacchina : ''Qui étions nous? La riscoperta del classico nella realtà valdostana di oggi'', Musumeci Editore, Aoste, 1989 p. 38 {{ISBN|978-8-87032-310-8}}</ref>. == Istor == Hervez an [[Hellaz]]ad [[Strabon]] edont o chom en un izelenn entre daou venez, hag enni [[mengleuz]]ioù [[aour]]. Hervez [[Dion Cassius]] e teuas ar [[Konsul|c'honsul]] [[roman]] [[Appius Claudius Pulcher (konsul en -143)|Appius Claudius Pulcher]] da blaenaat ar freuz hag ar reuz a oa er saonenn abalamour d'an tabut a veze etre ar Salassed hag ur bobl all diwar-benn an [[dour]] hag ar mengleuzioù. Evel se e kavas ar Romaned o zro da deurel o c'hrabanoù war ar mengleuzioù aour. War-dro [[-141]], en [[emgann Verolengo]], e voe pilet lejionoù roman ar c'honsul ha 10 000 soudard a gollas eno. Hogen diwezhatoc'h e voe trec'het ar Salassed en emgann Mazze, gant an daou gonsul, Appius Claudius Pulcher ha Cæcilius Metellus. En dro-se e kolljont 5 000 den ha ret e voe dezhe kuitaat an tolead [[Canavese]]. Nac'h a reas Sened Roma abadenn an trec'hlid ouzh ar c'honsul en abeg d'ar gwadek ma oa bet e vrezelekadenn. Er bloaz [[-100|100 kent JK]] e voe diazezet kêr Eporedia e traoñ ar saonenn ([[Ivrea]] hiriv). Ne veze ket sioul-kenañ an darempredoù gant ar Romaned atav, ha bec'h a ouient reiñ d'o amzeien diwar lein ar menezioù pa skoent mein war o bagadoù soudarded ; gouez da Strabon e voe laeret teñzor [[Julius Caesar]] gant ar Salassed. E -37 e fellas d'an impalaer [[Aogust (impalaer)|Augustus]] serriñ ar saonenn e-pad daou vloaz evit dont a-benn outo ouzh o lakaat da varnaoniañ. Met harp o devoe gant o amezeien all, ha tro wenn a reas ar Roman. E -34 e voent trec'het gant Valeri Messala. En -25 avat en em savas ar Salassed hag e voe kaset, gant Augustus, ar jeneral [[Aulus Terentius Varro Murena]], lakaet d'ar marv en -23, da beuraloubiñ saonenn Aosta. 36 000 prizoniad a reas, pa ne oa nemet 8 000 brezelour. Gwerzhet e voe ar Salassed evel sklaved e marc'had Eporedia. Evel-se e voe skubet o fobl e-maez an Istor, rak ne voe ket anv anezho ken. Un drevadenn roman nevez a voe savet, anvet ''Augusta Prætoria Salassorum'' ([[Aosta]]), poblet gant 3 000 den bet el lejionoù, e-lec'h kêr-benn gozh ar Salassed. Ar re-se, gant o sklaved moarvat, a savas un hent roman dre ar saonenn. ==Yezh ar Salassed== ==Pennad kar== * [[Tropaeum Alpium]] == Notennoù == {{Daveoù}} [[Rummad:Traoñienn Aosta]] [[Rummad:Pobloù kelt Italia]] j9dw22dhxibpdcgtmwuji13g7qurr05 0 141085 2004742 1896768 2022-07-22T22:48:17Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Auguste Bourdonnec''' (1889-1968), anvet ivez '''Barzh Plouilio''', a oa ur barzh brezhonek genidik eus [[Plouilio]]. Bet eo o studiañ e [[Skolaj Itron Varia Gwengamp]] ma kemeras perzh er skol vrezhonek aozer gant [[Loeiz ar C'hlerg]]<ref>''[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-24/FV-L-24-144.pdf Ar Falc'herien]'' e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> ==Kanaouennoù== *''[[Ar Falc'herien]]'' *''Kleron Malakoff'' ==Notennoù== {{Daveoù}} {{DEFAULTSORT:Le Bourdonnec, Auguste}} [[Rummad:Barzhed vrezhonek]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1889]] [[Rummad:Marvioù 1968]] 1ry94f0hr7t7glav992xvofwaxqtdzf 0 144387 2004732 1917568 2022-07-22T21:09:10Z Kadwalan 423 /* Buhez */ wikitext text/x-wiki '''Frañsez an Du''', bet ganet '''François Yves Marie Le Du''' e [[Kalanel]] d'an [[30 Meurzh]] [[1888]] ha marvet e [[Plougernevel]] d'an [[22 Ebrel]] [[1945]], a oa [[beleg]], saver [[c'hoariva|pezhioù-c'hoari]], [[barzhoniezh|barzh]] ha [[skrivagner]] brezhonek.<br> ''Fanchik'', ''Roc'hlann'' ha ''Roc'h Kalanher'' e oa e anvioù-pluenn. ==Buhez== Adalek [[1987]] betek [[1906]] e voe gant e studioù e [[skolaj Itron Varia Gwengamp|skolaj Itron Varia Wengamp]], ha [[Loeiz ar C'hlerg]] a voe unan eus e gelennerien eno. Hennezh eo moarvat a vroudas e skoliad da studiañ brezhoneg ha da skrivañ e yezh ar vro.<br> Dek vloaz hepken e oa F. an Du pa roas e [[1898]] e varzhoneg vrezhonek kentañ, ''An diskouiz'', da [[Frañsez Vallée]] evit ar gelaouenn nevez-krouet ''[[Kroaz ar Vretoned]]''. Kalonekaet e voe ar paotrig pa welas e oberenn moullet war baper, ha diwar neuze e savas meur a varzhoneg all a voe degemeret gant ''Kroaz ar Vretoned'', ha gant ar gelaouenn ''[[Ar Vro (kelaouenn)|Ar Vro]]'' bet krouet e [[1904]], pa oa F. an Du en e 16{{vet}} bloaz. Goude bet e [[bachelouriezh|vachelouriezh]] e [[1906]] ez eas da gloerdi bras [[Sant-Brieg]], ha beleget e voe d'an [[10 Mezheven]] [[1911]]. Evezhier e oa dija e skolaj Gwengamp, ma chomas da gelenn adalek ar bloaz-se end-eeun.<br> Ouzhpenn bezañ kelenner e voe [[kure]], e Gwengamp bepred, adalek [[1919]] betek [[1930]], pa voe anvet da [[person|berson]] e [[Sant-Trifin]].Eno e savas ur pezh-c'hoari, ''Tremeur'' e anv, a voe moullet er sizhunieg ''[[Breiz (sizhunieg)|Breiz]]'' e [[1934]] ha c'hoariet er bloaz-se gant bugale Sant-Trifin.<br> E [[1939]] e voe kaset F. an Du da Blougernevel, da aluzener en ti-repu da gentañ kent bout person ar barrez e [[1943]].<br> Eno e varvas 17 vloaz goude. ==Oberennoù== ;C'hoariva *''Trémeur'' (3 arvest), ti-moullañ Tomaz, Gwengamp, 1934, 112 pajenn. ;Kantik *''Kantik da Santez-Berhet Plouagor, 1939. ;Kenlabour *''Kroaz ar Vretoned'' : ''An diskouiz'', 1898 ; ''Krennard Breiz-Izel ha kanfarted Bro-C'hall'', [[1918]]. *''Ar Vro'' : ''Calanher'', 1904 ; ''Iliz Calanher'', 1906. * Kannadig ''[[Kevredigez Broadel Breiz]]'' : ''Kenavo'' (eil priz KBB), [[1907]]. *''[[Arvorig (kelaouenn)|Arvorig]]'' : ''D'am zelen, [[1913]] ; ''Dalc'h Sonj'', [[1926]]. *''Breiz'' : ''D'an otro Goasn, [[1929]] ; ''Tremeur'', 1934. *''[[Breizadig]]'' : ''Iliz va farrouz'', [[1932]]. *''[[Courrier du Finistère]]'' : meur a bennad. ==Levrlennadur== *Lukian Raoul : ''Geriadur ar skrivagnerien ha yezhourien'', Al Liamm, 1992, p. 220-b {{ISBN|978-2-7368-0034-5}} {{DEFAULTSORT:Du, Fransez an}} [[Rummad:Ganedigezhioù 1888]] [[Rummad:Marvioù 1945]] [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek ar Courrier du Finistère]] [[Rummad:Beleien Breizh]] lunsg2ybh1es3ohmc3z8wuhx8e1ssp3 2004735 2004732 2022-07-22T21:16:58Z Kadwalan 423 /* Buhez */ wikitext text/x-wiki '''Frañsez an Du''', bet ganet '''François Yves Marie Le Du''' e [[Kalanel]] d'an [[30 Meurzh]] [[1888]] ha marvet e [[Plougernevel]] d'an [[22 Ebrel]] [[1945]], a oa [[beleg]], saver [[c'hoariva|pezhioù-c'hoari]], [[barzhoniezh|barzh]] ha [[skrivagner]] brezhonek.<br> ''Fanchik'', ''Roc'hlann'' ha ''Roc'h Kalanher'' e oa e anvioù-pluenn. ==Buhez== Adalek [[1987]] betek [[1906]] e voe gant e studioù e [[skolaj Itron Varia Gwengamp|skolaj Itron Varia Wengamp]], ha [[Loeiz ar C'hlerg]] a voe unan eus e gelennerien eno<ref>[[Abeozen]], "Istor lennegezh vrezhonek an amzer-vremañ", ''Al Liamm'', Nnn 55, miz Meurzh – Ebrel 1956.</ref>. Hennezh eo moarvat a vroudas e skoliad da studiañ brezhoneg ha da skrivañ e yezh ar vro.<br> Dek vloaz hepken e oa F. an Du pa roas e [[1898]] e varzhoneg vrezhonek kentañ, ''An diskouiz'', da [[Frañsez Vallée]] evit ar gelaouenn nevez-krouet ''[[Kroaz ar Vretoned]]''. Kalonekaet e voe ar paotrig pa welas e oberenn moullet war baper, ha diwar neuze e savas meur a varzhoneg all a voe degemeret gant ''Kroaz ar Vretoned'', ha gant ar gelaouenn ''[[Ar Vro (kelaouenn)|Ar Vro]]'' bet krouet e [[1904]], pa oa F. an Du en e 16{{vet}} bloaz. Goude bet e [[bachelouriezh|vachelouriezh]] e [[1906]] ez eas da gloerdi bras [[Sant-Brieg]], ha beleget e voe d'an [[10 Mezheven]] [[1911]]. Evezhier e oa dija e skolaj Gwengamp, ma chomas da gelenn adalek ar bloaz-se end-eeun.<br> Ouzhpenn bezañ kelenner e voe [[kure]], e Gwengamp bepred, adalek [[1919]] betek [[1930]], pa voe anvet da [[person|berson]] e [[Sant-Trifin]].Eno e savas ur pezh-c'hoari, ''Tremeur'' e anv, a voe moullet er sizhunieg ''[[Breiz (sizhunieg)|Breiz]]'' e [[1934]] ha c'hoariet er bloaz-se gant bugale Sant-Trifin.<br> E [[1939]] e voe kaset F. an Du da Blougernevel, da aluzener en ti-repu da gentañ kent bout person ar barrez e [[1943]].<br> Eno e varvas 17 vloaz goude. ==Oberennoù== ;C'hoariva *''Trémeur'' (3 arvest), ti-moullañ Tomaz, Gwengamp, 1934, 112 pajenn. ;Kantik *''Kantik da Santez-Berhet Plouagor, 1939. ;Kenlabour *''Kroaz ar Vretoned'' : ''An diskouiz'', 1898 ; ''Krennard Breiz-Izel ha kanfarted Bro-C'hall'', [[1918]]. *''Ar Vro'' : ''Calanher'', 1904 ; ''Iliz Calanher'', 1906. * Kannadig ''[[Kevredigez Broadel Breiz]]'' : ''Kenavo'' (eil priz KBB), [[1907]]. *''[[Arvorig (kelaouenn)|Arvorig]]'' : ''D'am zelen, [[1913]] ; ''Dalc'h Sonj'', [[1926]]. *''Breiz'' : ''D'an otro Goasn, [[1929]] ; ''Tremeur'', 1934. *''[[Breizadig]]'' : ''Iliz va farrouz'', [[1932]]. *''[[Courrier du Finistère]]'' : meur a bennad. ==Levrlennadur== *Lukian Raoul : ''Geriadur ar skrivagnerien ha yezhourien'', Al Liamm, 1992, p. 220-b {{ISBN|978-2-7368-0034-5}} {{DEFAULTSORT:Du, Fransez an}} [[Rummad:Ganedigezhioù 1888]] [[Rummad:Marvioù 1945]] [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek]] [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek ar Courrier du Finistère]] [[Rummad:Beleien Breizh]] 1ylxtj33tup01q8lucvus2ki0bwbcbg 0 152287 2004699 2004661 2022-07-22T17:44:55Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Aude Biannic''', ganet d'ar [[27 a viz Meurzh]] [[1991]] e [[Landerne]], zo ur [[Marc'h-houarn|varc'houarnerez vreizhat]]. Kampionez Bro-C'hall war hent e voe e [[2018]] hag erruet e oa da zekvet e kampionad ar bed e [[2011]]. {{DEFAULTSORT:Biannic, Aude}} [[Rummad:Ganedigezhioù 1991]] [[Rummad:Marc'hhouarnerien Breizh]] [[Rummad:Sportourezed Breizh]] oo9dllvj825bfxurr6o81ytfwtuk5de 0 152288 2004683 2004660 2022-07-22T12:57:26Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki '''Frañsez Gwilhouzig''', ''Laurent François Marie François Guillouzic'' e anv er marilh, ''Barzik Kervarzin'' e anv-pluenn, ([[Gras-Gwengamp]], [[1 a viz Kerzu]] [[1865]] — [[Plouizi]], [[24 a viz Du]] [[1895]]) a oa ur skrivagner brezhonek hag a savas [[kantik]]où ha buhezioù [[sant|sent]]. E Plouizi e tremenas e vugaleaj kent mont d'ober e studi da [[skolaj Itron Varia Gwengamp]], ma voe mestr-studi a-raok ha goude bezañ [[beleg]]et d'an [[20 a viz Kerzu]] [[1890]], oadet 25 bloaz.<br> [[Kure]] e voe er [[Ar Vinic'hi|Vinic'hi]] e [[1891]]. Eno e skrivas buhez [[Erwan Helouri]], ha prestik goude un teskad kantikoù evit [[Bro-Dreger]]. Mennet e oa da sevel ''[[Buhez ar Sent]]'' hervez doare [[Alberzh Veur]] pa varvas e ti e dud d'e 30 vloaz. ==Oberennoù== * ''Bue Zant Ervoan laket en brezonek'', * ''Levr kantiko reizet gant an otro F. Guillouzic, kure Zant Ervoan (Minihy)'', Ti-moullañ R. Prud'homme, [[Sant-Brieg]], 1894, adembannet e [[1899]] hag e [[1905]]. {{DEFAULTSORT:Gwihouzig, Frañsez}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek an XIXvet kantved‎]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1865]] [[Rummad:Marvioù 1895]] os7f8fk77lr8jabw4unnf0knw7nskzz 2004690 2004683 2022-07-22T16:22:18Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki '''Frañsez Gwilhouzig''', ''Laurent François Marie François Guillouzic'' e anv er marilh, ''Barzik Kervarzin'' e anv-pluenn, ([[Gras-Gwengamp]], [[1 a viz Kerzu]] [[1865]] — [[Plouizi]], [[24 a viz Du]] [[1895]]) a oa ur skrivagner brezhonek hag a savas [[kantik]]où ha buhezioù [[sant|sent]]. E Plouizi e tremenas e vugaleaj kent mont d'ober e studi da [[skolaj Itron Varia Gwengamp|skolaj Itron Varia]] [[Gwengamp]], ma voe mestr-studi a-raok ha goude bezañ [[beleg]]et d'an [[20 a viz Kerzu]] [[1890]], oadet 25 bloaz.<br> [[Kure]] e voe er [[Ar Vinic'hi|Vinic'hi]] e [[1891]]. Eno e skrivas buhez [[Erwan Helouri]], ha prestik goude un teskad kantikoù evit [[Bro-Dreger]]. Mennet e oa da sevel ''[[Buhez ar Sent]]'' hervez doare [[Alberzh Veur]] pa varvas e ti e dud d'e 30 vloaz. ==Oberennoù== * ''Bue Zant Ervoan laket en brezonek'', * ''Levr kantiko reizet gant an otro F. Guillouzic, kure Zant Ervoan (Minihy)'', Ti-moullañ R. Prud'homme, [[Sant-Brieg]], 1894, adembannet e [[1899]] hag e [[1905]]. {{DEFAULTSORT:Gwihouzig, Frañsez}} [[Rummad:Skrivagnerien vrezhonek an XIXvet kantved‎]] [[Rummad:Ganedigezhioù 1865]] [[Rummad:Marvioù 1895]] ibrusr1fvt78cf2au5sd7i3w6knzlvg 0 152289 2004684 2022-07-22T13:01:01Z Bianchi-Bihanig 68941 Pajenn krouet gant : "'''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol gatolik eil derez e Gwengamp. ==Kelennerien== *[[Louis Leclerc]] ==Skolidi== *[[Frañsez Jaffrennou]] ==Liammoù diavaez== *https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/" wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol gatolik eil derez e Gwengamp. ==Kelennerien== *[[Louis Leclerc]] ==Skolidi== *[[Frañsez Jaffrennou]] ==Liammoù diavaez== *https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ b0ipsjzgzj1z4p0qxfaoxzmlsnl015g 2004693 2004684 2022-07-22T17:13:18Z Bianchi-Bihanig 68941 /* Kelennerien */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol gatolik eil derez e Gwengamp. ==Kelennerien== *[[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Jaffrennou]] ==Liammoù diavaez== *https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ 064x4av3s3gsq5wrqhf2wmuagse29md 2004695 2004693 2022-07-22T17:15:55Z Bianchi-Bihanig 68941 /* Skolidi */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol gatolik eil derez e Gwengamp. ==Kelennerien== *[[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] ==Liammoù diavaez== *https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ 2hp42282ve9kyczwm3h80kksbd0qvkm 2004696 2004695 2022-07-22T17:18:47Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 + Frañsez Gwilhouzig wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== *[[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] qwi22zw5thoj0br693ogyq6lo9f0x9y 2004697 2004696 2022-07-22T17:26:56Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 /* Skolidi */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== *[[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ldyateaq7sy03lssirn4wyprlcdkpmp 2004700 2004697 2022-07-22T17:52:57Z Kadwalan 423 serret eo ? Ne gavan skolaj ebet war ar gwiad wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' a oa ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== *[[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] 9ul3s822i08ct7mt55ppvbrhtvajfqu 2004701 2004700 2022-07-22T17:53:38Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Skolioù Breizh]] wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' a oa ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== *[[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] [[Rummad:Skolioù Breizh]] j34p73mrofmafwbyzo7n4yclv63yjrw 2004702 2004701 2022-07-22T17:54:35Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== *[[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] [[Rummad:Skolioù Breizh]] 5puq22i8i9qmm0eah160jw5ypcav9wh 2004703 2004702 2022-07-22T17:56:28Z Kadwalan 423 /* Skolidi */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== *[[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Bertrand Loyer]] *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] [[Rummad:Skolioù Breizh]] eckikhlfbh4zcf5ifzlxdbkiycs1pic 2004704 2004703 2022-07-22T17:57:34Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== * [[Bertrand Loyer]] zo bet mestr-studi er skolaj * [[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] [[Rummad:Skolioù Breizh]] ounxbsrjzy4lhmin894ohp6b3qjm4ll 2004705 2004704 2022-07-22T17:58:58Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== * [[Bertrand Loyer]] zo bet mestr-studi er skolaj * [[Francois Dobet]] * [[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] [[Rummad:Skolioù Breizh]] lpaquq8zd51y1karhetd3b4gcb3q3hh 2004706 2004705 2022-07-22T18:10:52Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. ==Kelennerien== * [[Bertrand Loyer]] zo bet mestr-studi er skolaj * [[Francois Dobet]] * [[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] * [[Francois Dobet]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] [[Rummad:Skolioù Breizh]] 54ha619lvjo1jmcoh1dpja7ojmzbmgn 2004709 2004706 2022-07-22T18:28:04Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg LVB er vachelouriezh. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Bertrand Loyer]] zo bet mestr-studi er skolaj * [[Francois Dobet]] * [[Loeiz ar C'hlerg]], beleg ha skrivagner brezhoneg ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Francois Dobet]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] [[Rummad:Skolioù Breizh]] f1e3fded3tl0zdwb4uzror1q33kvwxs 2004711 2004709 2022-07-22T18:30:41Z Bianchi-Bihanig 68941 /* Kelennerien bet er skolaj */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg LVB er vachelouriezh. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj * [[Francois Dobet]] ==Skolidi== *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Francois Dobet]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] [[Rummad:Skolioù Breizh]] i44oc9mmbx8kjtua8kdye4igaitzst2 2004712 2004711 2022-07-22T18:46:17Z Kadwalan 423 en urzh al lizherenneg wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg LVB er vachelouriezh. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== *[[Francois Dobet]] *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] j86ceuoyw9bs7qxx7vlcwle4dtua21q 2004715 2004712 2022-07-22T18:55:35Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg LVB er vachelouriezh. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== *[[Francois Dobet]] *[[Frañsez Gwilhouzig]] *[[Frañsez Jaffrennou]] *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] aq866xoxbmphvtjk3dp8avfopqo06bn 2004716 2004715 2022-07-22T19:00:09Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 /* Skolidi */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg LVB er vachelouriezh. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== *[[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour *[[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner *[[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] cebvwfkqbowycs50k7n19cp58kb6u8x 2004717 2004716 2022-07-22T19:00:49Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg LVB er vachelouriezh. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== *[[Francois Dobet]] *[[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner *[[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] 4ctgxus1zoupn9vh7tsweaahm2lw0zu 2004718 2004717 2022-07-22T19:03:46Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== *[[Francois Dobet]] *[[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner *[[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner *[[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] 1j4m6hprnbaenz32qfr9qxu9vc2dxtu 2004733 2004718 2022-07-22T21:10:19Z Kadwalan 423 /* Skolidi */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]] beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] piqr7on1ijijw6r75pesgucuyizklzv 2004734 2004733 2022-07-22T21:10:38Z Kadwalan 423 /* Skolidi */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] me57kojx55vabirq5cwa9y16xqd72ge 2004739 2004734 2022-07-22T22:19:53Z Kadwalan 423 /* Liammoù diavaez */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Kelennerien bet er skolaj== * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] mzl2zxu7gq9oagd9q3n9dlv91aoar6k 2004740 2004739 2022-07-22T22:34:36Z Kadwalan 423 /* Kelennerien bet er skolaj */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (War-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] gxbhpk7sgrb1dss1ii4xai5ub0rirtj 2004741 2004740 2022-07-22T22:34:52Z Kadwalan 423 /* Kelennerien bet er skolaj */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus Urzh [[Jean-Marie de La Mennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] mbqp3o67xajq2zry46igert6clza74a 2004744 2004741 2022-07-23T00:57:07Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Al lise a ginnig, ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eu o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Guingamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adesvel ar skolaj ha da reiñ he c'hlod dezhi. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas Frered Ploërmel da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] czwzqk400f2mi01eoinq0ctwxf0mwax 2004745 2004744 2022-07-23T00:59:43Z Kadwalan 423 Kadwalan en deus kaset ar bajenn [[Skolaj Itron Varia Gwengamp]] da [[Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp]]: kresket eo hag estroc'h evit ur skolaj eo bremañ. wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Al lise a ginnig, ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eu o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Guingamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adesvel ar skolaj ha da reiñ he c'hlod dezhi. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas Frered Ploërmel da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] czwzqk400f2mi01eoinq0ctwxf0mwax 2004750 2004745 2022-07-23T01:19:39Z Kadwalan 423 /* 1914-1968 */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Al lise a ginnig, ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eu o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Guingamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adesvel ar skolaj ha da reiñ he c'hlod dezhi. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas Frered Ploërmel da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermel ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] iejkn1ghm33x7mg64z8d4bnp8bl7edz 2004751 2004750 2022-07-23T01:27:26Z Kadwalan 423 /* Hiziv */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eu o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Guingamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adesvel ar skolaj ha da reiñ he c'hlod dezhi. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas Frered Ploërmel da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermel ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] rcx50kgs8c8jf8ikf4dsmp2kxnes3u9 2004752 2004751 2022-07-23T01:29:34Z Kadwalan 423 /* Etre 1831 ha 1913 */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas Frered Ploërmel da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermel ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] 412sswjedybtmj2jjx61qqzgrbcfxz7 2004753 2004752 2022-07-23T01:33:23Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol [[Katoligiezh|gatolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] 4she34dfgu3dy64zqi2aryqemtf924v 2004754 2004753 2022-07-23T01:34:32Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * {{fr}} [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] 7ii5qh2d91qyl6y7fomv2wk18um1svv 2004755 2004754 2022-07-23T01:35:39Z Kadwalan 423 /* Liammoù diavaez */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia e Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] hey5j7tox5e89tpaukf8tpwx6x2n7hz 2004756 2004755 2022-07-23T01:36:20Z Kadwalan 423 /* Hiziv */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] ovhpey50m17brabaebq9mkwh61t956h 2004757 2004756 2022-07-23T01:37:11Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Liseoù Breizh]] wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] [[Rummad:Liseoù Breizh]] 2l3606qyvwyjs155kaa1q7lhxz5gs0f 2004758 2004757 2022-07-23T01:37:26Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Gwengamp]] wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] [[Rummad:Liseoù Breizh]] [[Rummad:Gwengamp]] j2rjbiz8zer0lbvrx7c01yiz0oofmtu 2004759 2004758 2022-07-23T01:41:14Z Kadwalan 423 /* Hiziv */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. [[Jef Philippe]] en deus graet skol vrezhonek eno e-pad meur a vloaz. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] [[Rummad:Liseoù Breizh]] [[Rummad:Gwengamp]] 0omajabmc3v4lsqynbr8z1ckc3bz2e5 2004761 2004759 2022-07-23T01:43:36Z Kadwalan 423 /* 1914-1968 */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. [[Jef Philippe]] en deus graet skol vrezhonek eno e-pad meur a vloaz. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant ur steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] [[Rummad:Liseoù Breizh]] [[Rummad:Gwengamp]] 80ip0phyts1723y3bsppp5d6f3g063s 2004762 2004761 2022-07-23T02:11:01Z Kadwalan 423 /* Istor */ wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. [[Jef Philippe]] en deus graet skol vrezhonek eno e-pad meur a vloaz. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù diret da zeskiñ lenn ha skrivañ brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant ur steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] [[Rummad:Liseoù Breizh]] [[Rummad:Gwengamp]] 4t14q9ixwnwwyvygch7o5uma253h7sr 2004768 2004762 2022-07-23T07:53:46Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki '''Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp''' zo ur skol brevez [[Katoligiezh|katolik]] eil derez (skolaj, lise) hag un ensavadur kelennadurezh uhel (BTS) e [[Gwengamp]]. Betek ar bloavezhioù 1980 e veze renet gant kloer eus urzh [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered ar skolioù kristen]] savet gant [[Jean-Marie de Lamennais]], diazezet neuze e [[Ploermael]]. Un hentad divyezhek zo er skolaj hag el lise. ==Hiziv== Dispartiet eo Skolaj-lise Itron Varia Wengamp etre daou lec'h : hini Sant-Dominig evit ar skolajidi 6{{vet}} ha 5{{vet}} (war-dro 350 skolajiad e 2022) hag hini an Itron-Varia evit ar c'hlasoù eus ar pevare klas betek ar BTS (war-dro 1200 skoliad)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Ouzhpenn an hentadoù hollek gant 8 danvez arbennik et 4 danvez diret, al lise a ginnig an hentadoù teknologek ST2S (Skiantoù ha teknologiezhioù ar yec'hed hag ar sokial) hag STMG (Skiantoù ha teknologiezhioù ar melestramant hag ar mererezh<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>). 4 BTS zo kinniget ivez (SAM : Skor d'an obererezh melestrañ, MCO : melestramant kenwerzhel oberiat, MECP : Micherioù ar c'hened, ar c'hosmetik hag ar porfumerezh, hag ME: Micherioù an dour). Digor eo lise Itron-Varia war Europa hag ar bed hag e pouez war kelenn ar yezhoù (saozneg, alamaneg, spagnoleg, brezhoneg ha sinaeg)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, [https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/etablissement/ Etablissement] (2022)</ref>. Un hentad divyezhek brezhonek zo e skolaj-lise Itron Varia Gwengamp, adalek ar c’hwec’hvet betek ar vachelouriezh, hag e c’haller tremen ar brezhoneg evel LVB<ref>''Langue Vivante B'', trede yezh goude ar galleg.</ref> er [[bachelouriezh|vachelouriezh]]. [[Jef Philippe]] en deus graet skol vrezhonek eno e-pad meur a vloaz. ==Istor== ===Etre 1831 ha 1913=== [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered La Mennais]] o doa diazezet unan eus o skolioù e kêr. Ar c'huzul-kêr, avat, a savas a-du gant gant ar ar "skol genetre" er stourm a enebe ar frered oute, hag e tennas digant ar frered ar yalc'had a oa roet dezhe hag o lakaas da guitaat ar savadur a zegemere anezhe e 1831<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Kuzul-kêr Gwengamp a roas neuze d'an "Ensavadur dieub" "savadurioù ar skolaj, anezhe lodenn su an ti savet e krec'h ar foarlec'h". E 1852 e kemeras an ti-skol an anv a "Ensavadur dieub an Itron Varia" en un doare ofisiel. Er bloavezhioù 1866-1890 e oa renet ar skolaj gant an abad Cotentin. Ur roll bras en deus bet da adsevel ar skolaj ha da reiñ e vrud vat dezhañ. Savet en deus ger-stur ar skolaj : ''Vir Ex Virtute'', "Bezañ gwaz dre ar vertuz". E 1869, a-drugarez da vrokusted Emmanuel de le Bégassière, en em stalias an ensavadur e damani ar Gabusined a denne hec'h anv eus ur gouent tadoù kabusined hag a oa bet kaset diwar dro gant an dispac'h. Eno eo e chomo da vat hag e vleunio. Dre ma kreske niver ar vugale (156 e 1896, 224 e 1903, 278 e 1915, 324 e 1923, 422 e 1940) e teuas savadurioù kozh ar gouent da vezañ re vihan. Ret e oa bet neuze kregiñ ur programm bras a savadurioù<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. An abad [[Loeiz ar C'hlerg]] a oa kelenner eno hag e savas kentelioù diret da zeskiñ lenn ha skrivañ brezhoneg adalek 1897. ===1914-1968=== E 1914 e oa bet rekizisionet savadur ar skolaj Itron-Varia da staliañ un ospital. Bec'h a savas da lojañ an 278 skolajiad, rak ouzhpenn-se e oa vet kemeret ivez ar pep brasañ eus a savadurioù gant an arme da staliañ burevioù ha tenzorierezh ur rejimant<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. Goude an [[Eil Brezel-bed]] e resevas ar skolaj ar groaz brezel gant ur steredenn arc'hant, ar pezh zo ral evit ur skol. Rentañ a rae enor da galon ha da vrogarantez holl implijidi ha skolajidi ar skolaj. Dindan renerezh ar chaloni Ollivier hag ar chaloni Liberge e kendalc'has an Ensavadur Itron-Varia da greskiñ hag e 1957, war goulenn an Ao. Coupel, eskob Sant-Brieg, e teuas [[Frered an deskadurezh kristen a Bloermael|Frered Ploermael]] da gemer penn ar skolaj. Ar frered Le Pennuen, Bellec ha Lamande a gendalc'has da ziorren ar skolaj ha d'en em ober diouzh ezhommoù a oa atav labourusoc'h ha niverusoc'h. Savadurioù nevez a oa savet (ti-jiminaz, salioù klas arbennikaet…)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1959 e tremenas an Ensavadur Itron Varia dindan gevrad gant ar Stad hervez al lezenn Debré. Kreskiñ a rae ar skolaj. Ne oa c'hoazh nemet ur skolaj evit ar baotred met adalek 1967-68 e krogas da genlabourat gant ar skol-uhel Sant-Dominig, ur skolaj merc'hed dalc'het gant Dominikanezed, hag en un nebeud bloavezhioù e teuas da vezañ ur skolaj kemmesk penn-da-benn<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. ===1974-1999=== E 1974 e oa fiziet renerezh ar skolaj en ur rener lik gant asant Frered Ploermael ha kargidi an deskadurezh katolik en eskopti. An aotrou Jean-Yves Savidan e oa ar rener kentañ. Dont a ra ar skol da vezañ al lise eil derez Itron Varia<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1977, goude krouidigezh ar c'hlasoù eilved T4 da gentañ, heuliet gant digoradur an hentadoù SMS ha STT, e teu Itron Varia da vout ul lise eus an eil derez hag ul lise teknik. E 1986 e tigor an ensavadur d'ar gelennadurezh uhel gant digoradur ar c'hentañ hentad BTS (obererezh kenwerzhel), heuliet e 1988 gant un eil stummadur (bureveg, deuet da vezañ skoazeller renerezh)<ref>Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant, "[https://www.notredameguingamp.fr/etablissement/historique/ historique]" (2022)</ref>. E 1988 ez a kuit ar frered diwezhañ. En 1989, An Ao. Savidan, anvet rener an deskadurezh katolik en [[Eskopti Sant-Brieg ha Landreger|eskopti]], a lez e bost d'an Ao. Daniel Le Chevillier a gendalc'h digoradur ar skol d'ar bed sokio-ekonomikel. Digeriñ a ra un trede stummadur teknikourien uhel e 1994 (Micherioù an dour). E 1996-1997, an Ao. Philippe Le Faou, bet skoliet er skolaj-lise, bet rener ar skolaj Sant-Erwan e [[Landreger]] ha bet e karg eus stummadurioù an eil-derez e DDEC Sant-Brieg, a gemer lec'h an Ao. Daniel Le Chevillier, galvet da ren Charles-de-Foucauld e [[Brest]]. E 1998-1999 e kendeuz ar skolaj Sant-Dominik hag al Lise-Itron-Varia. An Ao. Le Faou a zeu da vezañ rener al lise hag ar skolaj. ==Kelennerien bet er skolaj== * Ao. Bezvoet, bet rener (war-dro 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Loeiz ar C'hlerg]] (1861-1944), beleg ha skrivagner brezhoneg * [[Francois Dobet]] (1898-1962), beleg hag istorour * Ao. Guyomard, bet rener (a-raok miz Here 1919<ref>Feiz ha Breiz, Nnn 1, 1919, p. 29</ref>) * [[Lan Inizan|Lan Inisan]] etre 1874 ha 1879<ref>''Toull al lakez'', Kemper, 1930, p. 13</ref> * [[Bertrand Loyer]], beleg ha barzh, bet mestr-studi er skolaj * [[Jef Philippe]], kelenner galleg ha brezhoneg, skrivagner ha kaner brezhoneg. ==Skolidi== * [[Aogust ar Bourdoneg]], saver ar son "Ar falc'herien" * [[Francois Dobet]] * [[Frañsez an Du]], beleg, saver pezhioù-c'hoari, barzh ha skrivagner brezhonek * [[Frañsez Gwilhouzig]], skrivagner * [[Frañsez Jaffrennou]], skrivagner * [[Loïk Le Floch-Prigent]] {{Daveoù a vank}} * Alexandre Marion<ref>Loeiz ar C'hlerg, ''[[Ma Beaj Jeruzalem]]'', 1902</ref>, saver ar son "Kolaj Gwengamp"<ref>"[https://fv.kan.bzh/docs/Fv-Bibliotheques/Landevennec/L-31/FV-L-31-071.pdf Kan kolaj Gwengamp]" e levraoueg [[Abati Sant-Gwenole Landevenneg|manati Landevenneg]]</ref> * [[Erwan ar Moal]] ==Liammoù diavaez== * {{fr}} [https://www.notredameguingamp.fr/ Notre-Dame, collège-Lycée, pôle étudiant] * [https://www.tiarvro22.bzh/index.php/2021/02/09/notre-dame-guingamp-une-filiere-bilingue-brezhoneg-el-lise-e-bro-wengamp/ Ti ar Vro Treger-Goueloù] ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Skolioù Breizh]] [[Rummad:Liseoù Breizh]] [[Rummad:Gwengamp]] 2nvur4x72u0twg1yc166p9t4ooc1w2o 0 152290 2004687 2022-07-22T13:35:07Z Bianchi-Bihanig 68941 Pajenn krouet gant : "Ar Seduni, pe seduned a oa ur bobl kelt e-kreiz [[Valais]] [[Suis]], er Iañ kantved kent JK. Meneget int e meur a skrid ha meur a enskrivadur o deus lezet. ==Istor== N'ouzer ket petore darempredoù o doe gant ar C'halianed a dremenas dre an Alpoù da vont da gemer kêr Roma en 390 kent JK. Meneget int gant [[Julius Caesar]] en e levr de Bello gallico, e-kichen teir fobl all Valais: an [[Nantuates]] e [[ Chablais]], ar [[Veragres]] e tolead [[Martigny]] hag..." wikitext text/x-wiki Ar Seduni, pe seduned a oa ur bobl kelt e-kreiz [[Valais]] [[Suis]], er Iañ kantved kent JK. Meneget int e meur a skrid ha meur a enskrivadur o deus lezet. ==Istor== N'ouzer ket petore darempredoù o doe gant ar C'halianed a dremenas dre an Alpoù da vont da gemer kêr Roma en 390 kent JK. Meneget int gant [[Julius Caesar]] en e levr de Bello gallico, e-kichen teir fobl all Valais: an [[Nantuates]] e [[ Chablais]], ar [[Veragres]] e tolead [[Martigny]] hag an Ubered e Valais uhelañ. Krediñ a reer e tegouezhjont er vro er Vvet kanved kent JK. j1bq5on3o0r73z662wvlezigg8lu83a 2004688 2004687 2022-07-22T16:19:13Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 + daveoù wikitext text/x-wiki Ar '''Seduni''', pe '''Seduned''' a oa ur bobl [[Kelted|kelt]] e-kreiz [[Valais]] [[Suis]] er I{{añ}} kantved kent JK. Meneget int e meur a skrid, ha meur a enskrivadur o deus lezet. ==Istor== N'ouzer ket petore darempredoù o doe gant ar [[Galianed|C'halianed]] a dremenas dre an [[Alpoù]] da vont da gemer kêr [[Roma]] e 390 kent JK. Meneget int gant [[Julius Caesar]] en e levr ''[[De Bello Gallico]]'' evel ''Sedunos''<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall1.shtml I, 51.]</ref>, ''Sedunorum''<ref name="JC3">{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall3.shtml III, 2.]</ref> ha ''Sedunis''<ref name="JC3" />, e-kichen teir fobl all Valais : an [[Nantuates]] e [[Chablais]], ar [[Veragres]] e tolead [[Martigny]] hag an [[Uberi]] e Valais uhelañ. Meneget int ivez gant [[Titus Livius]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/livy/liv.21.shtml#38 ''Ab Urbe condita libri'' XXI, 38.]</ref> ha gant [[Plinius an Henañ]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/pliny.nh3.html ''Naturalis Historiae'', III, 137.]</ref>. Krediñ a reer e tegouezhjont er vro er V{{vet}} kanved kent JK. ==Notennoù== {{Daveoù}} duvjl74r9akcmkbc098v8szk97r75o1 2004689 2004688 2022-07-22T16:19:28Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 wikitext text/x-wiki Ar '''Seduni''', pe '''Seduned''', a oa ur bobl [[Kelted|kelt]] e-kreiz [[Valais]] [[Suis]] er I{{añ}} kantved kent JK. Meneget int e meur a skrid, ha meur a enskrivadur o deus lezet. ==Istor== N'ouzer ket petore darempredoù o doe gant ar [[Galianed|C'halianed]] a dremenas dre an [[Alpoù]] da vont da gemer kêr [[Roma]] e 390 kent JK. Meneget int gant [[Julius Caesar]] en e levr ''[[De Bello Gallico]]'' evel ''Sedunos''<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall1.shtml I, 51.]</ref>, ''Sedunorum''<ref name="JC3">{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall3.shtml III, 2.]</ref> ha ''Sedunis''<ref name="JC3" />, e-kichen teir fobl all Valais : an [[Nantuates]] e [[Chablais]], ar [[Veragres]] e tolead [[Martigny]] hag an [[Uberi]] e Valais uhelañ. Meneget int ivez gant [[Titus Livius]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/livy/liv.21.shtml#38 ''Ab Urbe condita libri'' XXI, 38.]</ref> ha gant [[Plinius an Henañ]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/pliny.nh3.html ''Naturalis Historiae'', III, 137.]</ref>. Krediñ a reer e tegouezhjont er vro er V{{vet}} kanved kent JK. ==Notennoù== {{Daveoù}} 83tk1y4xi2u453nopqesmcdr2vr58n2 2004691 2004689 2022-07-22T17:10:21Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki Ar '''Seduni''', pe '''Seduned''', a oa ur bobl [[Kelted|kelt]] e-kreiz [[Valais]] [[Suis]] er I{{añ}} kantved kent JK. Meneget int e meur a skrid, ha meur a enskrivadur o deus lezet. ==Istor== N'ouzer ket petore darempredoù o doe gant ar [[Galianed|C'halianed]] a dremenas dre an [[Alpoù]] da vont da gemer kêr [[Roma]] e 390 kent JK. Meneget int gant [[Julius Caesar]] en e levr ''[[De Bello Gallico]]'' evel ''Sedunos''<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall1.shtml I, 51.]</ref>, ''Sedunorum''<ref name="JC3">{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall3.shtml III, 2.]</ref> ha ''Sedunis''<ref name="JC3" />, e-kichen teir fobl all Valais : an [[Nantuates]] e [[Chablais]], ar [[Veragres]] e tolead [[Martigny]] hag an [[Uberi]] e Valais uhelañ. Meneget int ivez gant [[Titus Livius]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/livy/liv.21.shtml#38 ''Ab Urbe condita libri'' XXI, 38.]</ref> ha gant [[Plinius an Henañ]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/pliny.nh3.html ''Naturalis Historiae'', III, 137.]</ref>. Krediñ a reer e tegouezhjont er vro er V{{vet}} kanved kent JK. ==Notennoù== {{Daveoù}} [[rummad:Pobloù keltiek]] rkw3ntoagr37fvo998t3yvbj4im916n 2004694 2004691 2022-07-22T17:15:00Z 2A01:CB08:890E:C600:98C6:EC71:69CB:87B6 reizhañ ar rummad wikitext text/x-wiki Ar '''Seduni''', pe '''Seduned''', a oa ur bobl [[Kelted|kelt]] e-kreiz [[Valais]] [[Suis]] er I{{añ}} kantved kent JK. Meneget int e meur a skrid, ha meur a enskrivadur o deus lezet. ==Istor== N'ouzer ket petore darempredoù o doe gant ar [[Galianed|C'halianed]] a dremenas dre an [[Alpoù]] da vont da gemer kêr [[Roma]] e 390 kent JK. Meneget int gant [[Julius Caesar]] en e levr ''[[De Bello Gallico]]'' evel ''Sedunos''<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall1.shtml I, 51.]</ref>, ''Sedunorum''<ref name="JC3">{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall3.shtml III, 2.]</ref> ha ''Sedunis''<ref name="JC3" />, e-kichen teir fobl all Valais : an [[Nantuates]] e [[Chablais]], ar [[Veragres]] e tolead [[Martigny]] hag an [[Uberi]] e Valais uhelañ. Meneget int ivez gant [[Titus Livius]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/livy/liv.21.shtml#38 ''Ab Urbe condita libri'' XXI, 38.]</ref> ha gant [[Plinius an Henañ]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/pliny.nh3.html ''Naturalis Historiae'', III, 137.]</ref>. Krediñ a reer e tegouezhjont er vro er V{{vet}} kanved kent JK. ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Pobloù kelt]] ftmdzuii3jxhgo0noat91f9aun1m6ab 1 152291 2004707 2022-07-22T18:20:12Z Kadwalan 423 /* Titl */ rann nevez wikitext text/x-wiki == Titl == Ul lise eo ivez abaoe 1974 a gredan. "Lise-skolaj Itron Varia Gwengamp" a skrivfen eta diwar skouer an anv "notre-dame, collège-lycée" a gaver war o lec'hienn, rak gallout a reer ober anv eus ar skolaj en Istor ar skol moarvat [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:20 (UTC) 0y0oy6q9zomsbr5127ux6ow1ubnaocw 2004708 2004707 2022-07-22T18:25:23Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki == Titl == Ul lise eo ivez abaoe 1974 a gredan. "Lise-skolaj Itron Varia Gwengamp" a skrivfen eta diwar skouer an anv "notre-dame, collège-lycée" a gaver war o lec'hienn, rak gallout a reer ober anv eus ar skolaj en Istor ar skol moarvat [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:20 (UTC) :''kelenndi'' eo ar ger implijet gant [[Loeiz ar C'hlerg]] . [[Implijer:Bianchi-Bihanig|Bianchi-Bihanig]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihanig|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:25 (UTC) 7xgxi36r67igsq5umrfy9oi9io5itee 2004710 2004708 2022-07-22T18:29:49Z Kadwalan 423 /* Titl */ Respont wikitext text/x-wiki == Titl == Ul lise eo ivez abaoe 1974 a gredan. "Lise-skolaj Itron Varia Gwengamp" a skrivfen eta diwar skouer an anv "notre-dame, collège-lycée" a gaver war o lec'hienn, rak gallout a reer ober anv eus ar skolaj en Istor ar skol moarvat [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:20 (UTC) :''kelenndi'' eo ar ger implijet gant [[Loeiz ar C'hlerg]] . [[Implijer:Bianchi-Bihanig|Bianchi-Bihanig]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihanig|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:25 (UTC) ::ya, met n'eo ket aet ar skol da get abaoe. "Skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp" a lennan e brezhoneg war o lec'hienn. skrivañ "Skolaj-lise an Itron Varia, Gwengamp"? [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:29 (UTC) rt7u1sep6jiub7xcty2kwr7vbude2oq 2004736 2004710 2022-07-22T21:18:49Z Kadwalan 423 /* Titl */ wikitext text/x-wiki == Titl == Ul lise eo ivez abaoe 1974 a gredan. "Lise-skolaj Itron Varia Gwengamp" a skrivfen eta diwar skouer an anv "notre-dame, collège-lycée" a gaver war o lec'hienn, rak gallout a reer ober anv eus ar skolaj en Istor ar skol moarvat [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:20 (UTC) :''kelenndi'' eo ar ger implijet gant [[Loeiz ar C'hlerg]] . [[Implijer:Bianchi-Bihanig|Bianchi-Bihanig]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihanig|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:25 (UTC) ::ya, met n'eo ket aet ar skol da get abaoe. "Skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp" a lennan e brezhoneg war o lec'hienn. skrivañ "Skolaj-lise an Itron Varia, Gwengamp"? [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:29 (UTC) :::"Skolaj Intron Varia Wengamp" gant Abeozen, "Istor lennegezh vrezhonek an amzer-vremañ", ''Al Liamm'', Nnn 55, miz Meurzh – Ebrel 1956. 5qzeb3jv7z2wroc9lkw5w8j7444amdg 2004747 2004736 2022-07-23T00:59:43Z Kadwalan 423 Kadwalan en deus kaset ar bajenn [[Kaozeal:Skolaj Itron Varia Gwengamp]] da [[Kaozeal:Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp]]: kresket eo hag estroc'h evit ur skolaj eo bremañ. wikitext text/x-wiki == Titl == Ul lise eo ivez abaoe 1974 a gredan. "Lise-skolaj Itron Varia Gwengamp" a skrivfen eta diwar skouer an anv "notre-dame, collège-lycée" a gaver war o lec'hienn, rak gallout a reer ober anv eus ar skolaj en Istor ar skol moarvat [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:20 (UTC) :''kelenndi'' eo ar ger implijet gant [[Loeiz ar C'hlerg]] . [[Implijer:Bianchi-Bihanig|Bianchi-Bihanig]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihanig|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:25 (UTC) ::ya, met n'eo ket aet ar skol da get abaoe. "Skolaj-lise an Itron Varia e Gwengamp" a lennan e brezhoneg war o lec'hienn. skrivañ "Skolaj-lise an Itron Varia, Gwengamp"? [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 22 Gou 2022 da 18:29 (UTC) :::"Skolaj Intron Varia Wengamp" gant Abeozen, "Istor lennegezh vrezhonek an amzer-vremañ", ''Al Liamm'', Nnn 55, miz Meurzh – Ebrel 1956. 5qzeb3jv7z2wroc9lkw5w8j7444amdg 0 152292 2004746 2022-07-23T00:59:43Z Kadwalan 423 Kadwalan en deus kaset ar bajenn [[Skolaj Itron Varia Gwengamp]] da [[Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp]]: kresket eo hag estroc'h evit ur skolaj eo bremañ. wikitext text/x-wiki #ADKAS [[Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp]] 0ymmbej450vgu3t88xuip6jv6xpdd9o 1 152293 2004748 2022-07-23T00:59:43Z Kadwalan 423 Kadwalan en deus kaset ar bajenn [[Kaozeal:Skolaj Itron Varia Gwengamp]] da [[Kaozeal:Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp]]: kresket eo hag estroc'h evit ur skolaj eo bremañ. wikitext text/x-wiki #ADKAS [[Kaozeal:Skolaj-lise Itron Varia Gwengamp]] 9qfqjmt2dso8gvqzzzbv794roouvuq8 0 152294 2004770 2022-07-23T08:44:21Z Bianchi-Bihanig 68941 Pajenn krouet gant : "An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl kelt eus an [[Alpoù]] a zo merket o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Trebia]]." wikitext text/x-wiki An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl kelt eus an [[Alpoù]] a zo merket o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Trebia]]. shzzie9igdgz452zu1hn76wnuhcf1lc 2004771 2004770 2022-07-23T08:50:17Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], er Val Trompia, hiziv e [[proviñs Brescia]] e [[Lombardia]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze. Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. Hervez [[Plinius an Henañ]] e oant ue meuriad eus pobl an [[Euganeaned]]. do4mvj2308ee2wpjjn3qfcz2r1zhv98 2004772 2004771 2022-07-23T08:52:13Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki [[Fitxer:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]] An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], er Val Trompia, hiziv e [[proviñs Brescia]] e [[Lombardia]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze. Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. Hervez [[Plinius an Henañ]] e oant ue meuriad eus pobl an [[Euganeaned]]. 3imxwza2mopc1a07ylehexiv87pazrx 2004773 2004772 2022-07-23T08:52:27Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki [[File:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]] An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], er Val Trompia, hiziv e [[proviñs Brescia]] e [[Lombardia]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze. Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. Hervez [[Plinius an Henañ]] e oant ue meuriad eus pobl an [[Euganeaned]]. dye2plvrq1mfdv8et2lut381mpoy36s 2004774 2004773 2022-07-23T08:55:20Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki [[File:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]] An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], er Val Trompia, hiziv e [[proviñs Brescia]] e [[Lombardia]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze. Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. Hervez [[Plinius an Henañ]], a venege ar skrig [[Origines]] gant [[Cato an Henañ]], e oant ur meuriad eus pobl an [[Euganeaned]]. 0p84wxnyvksi267zxll4mvcanxxoo1o 2004782 2004774 2022-07-23T10:37:02Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Pobloù kelt]] wikitext text/x-wiki [[File:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]] An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], er Val Trompia, hiziv e [[proviñs Brescia]] e [[Lombardia]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze. Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. Hervez [[Plinius an Henañ]], a venege ar skrig [[Origines]] gant [[Cato an Henañ]], e oant ur meuriad eus pobl an [[Euganeaned]]. [[Rummad:Pobloù kelt]] 93e0w6i2szysmrlz0lbiwg99prbogzz 2004783 2004782 2022-07-23T10:37:35Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[File:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]] An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], er Val Trompia, hiziv e [[proviñs Brescia]] e [[Lombardia]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze. Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. Hervez [[Plinius an Henañ]], a venege ar skrid ''[[Origines]]'' gant [[Cato an Henañ]], e oant ur meuriad eus pobl an [[Euganeaned]]. [[Rummad:Pobloù kelt]] cmaydag1wrpeb0c3dbqt8cg00lod24b 0 152295 2004775 2022-07-23T09:00:21Z Bianchi-Bihanig 68941 Pajenn krouet gant : "'''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « Cato ar Yaouankañ » pe Utica, a oa ur politikour ha skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent JK]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent JK ]] e Roma." wikitext text/x-wiki '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « Cato ar Yaouankañ » pe Utica, a oa ur politikour ha skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent JK]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent JK ]] e Roma. jmwapcda0fzj70zuq7dpxzuljksuzr5 2004776 2004775 2022-07-23T09:02:04Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour ha skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent JK]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent JK ]] e [[Roma]]. r0exvb420admk8ncdhm3fwxjck2xygm 2004784 2004776 2022-07-23T10:39:16Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Marvioù -149]] wikitext text/x-wiki '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour ha skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent JK]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent JK ]] e [[Roma]]. [[Rummad:Marvioù -149]] d5g2g65mmb0wievbv3xrq7xt7rwdij8 2004785 2004784 2022-07-23T10:39:40Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Ganedigezhioù -234]] wikitext text/x-wiki '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour ha skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent JK]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent JK ]] e [[Roma]]. [[Rummad:Marvioù -149]] [[Rummad:Ganedigezhioù -234]] rb2k2urcgxdieu2uhosj1oalel8qa5n 2004787 2004785 2022-07-23T10:44:00Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour hag ur skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent J.-K.]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent J.-K.]] e [[Roma]]. [[Rummad:Ganedigezhioù -234]] [[Rummad:Marvioù -149]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien latin]] pqe7sqwwzytbt98wcbk6jyi2oqil9h8 2004796 2004787 2022-07-23T11:13:13Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour hag ur skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent J.-K.]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent J.-K.]] e [[Roma]]. Anavezet e oa evit e [[mirouriezh|virouriezh]] hag e enebiezh ouzh an [[hellenekadur]]<ref name=eb>{{cite encyclopedia |url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/99975/Marcus-Porcius-Cato |title=Marcus Porcius Cato |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica Online]] |publisher=[[Encyclopædia Britannica, Inc.]] |access-date=29 November 2012}}</ref>. Ar c'hentañ e oa bet o skrivañ diwar-benn an Istor e [[Latin]] en e ''[[Origines]]'', un oberenn kollet hiziv diwar-benn Istor [[Henroma]]. E oberenn anvet ''[[De agri cultura]]'', un oberenn a gomz eus al labour-douar, an doare da zerc'hel un atant, lidoù, ha rekipeoù, eo ar skrid e komz plaen koshañ e latin. Dont a rae eus un tiegezh plebeian kozh a oa brudet evit ar servijoù rentet en arme. Goude bezañ sachet evezh [[Lucius Valerius Flaccus (konsul -195)|Lucius Valerius Flaccus]], e oa lakaet da zont da [[Roma]] hag e krogas da heuliañ ar ''[[cursus honorum|c'hursus honorum]]'': dont a reas da vout [[tribun eus an arme]] (214 kent J.-K.), [[quaestor]] (204 kent J.-K.), [[aedile]] (199 kent J.-K.), [[praetor]] (198 kent J.-K.), [[konsul]] (195 kent J.-K.) gant Flaccus, ha [[Kensor]] (184 kent J.-K.)<ref>Chisholm, 1911, p. 535.</ref>. Pa oa praetor, e argasas an [[uzulerezh|uzulerien]] eus [[Sardinia]]. Pa oa censor, e klaskas saveteiñ [[mos maiorum|henvoazioù Roma]] ha stourm ouzh al levezonoù [[Marevezh hellenadek|hellenadek]]<ref name=eb/>. ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Ganedigezhioù -234]] [[Rummad:Marvioù -149]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien latin]] j5l7wb83pr30idzzubg30u1t11znzm7 2004797 2004796 2022-07-23T11:13:26Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour hag ur skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent J.-K.]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent J.-K.]] e [[Roma]]. Anavezet e oa evit e [[mirouriezh|virouriezh]] hag e enebiezh ouzh an [[hellenekadur]]<ref name=eb>{{cite encyclopedia |url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/99975/Marcus-Porcius-Cato |title=Marcus Porcius Cato |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica Online]] |publisher=[[Encyclopædia Britannica, Inc.]] |access-date=29 November 2012}}</ref>. Ar c'hentañ e oa bet o skrivañ diwar-benn an Istor e [[Latin]] en e ''[[Origines]]'', un oberenn kollet hiziv diwar-benn Istor [[Henroma]]. E oberenn anvet ''[[De agri cultura]]'', un oberenn a gomz eus al labour-douar, an doare da zerc'hel un atant, lidoù, ha rekipeoù, eo ar skrid e komz plaen koshañ e latin. Dont a rae eus un tiegezh plebeian kozh a oa brudet evit ar servijoù rentet en arme. Goude bezañ sachet evezh [[Lucius Valerius Flaccus (konsul -195)|Lucius Valerius Flaccus]], e oa lakaet da zont da [[Roma]] hag e krogas da heuliañ ar ''[[cursus honorum|c'hursus honorum]]'': dont a reas da vout [[tribun eus an arme]] (214 kent J.-K.), [[quaestor]] (204 kent J.-K.), [[aedile]] (199 kent J.-K.), [[praetor]] (198 kent J.-K.), [[konsul]] (195 kent J.-K.) gant Flaccus, ha [[Kensor]] (184 kent J.-K.)<ref>Chisholm, 1911, p. 535.</ref>. Pa oa praetor, e argasas an [[uzulerezh|uzulerien]] eus [[Sardinia]]. Pa oa kensor, e klaskas saveteiñ [[mos maiorum|henvoazioù Roma]] ha stourm ouzh al levezonoù [[Marevezh hellenadek|hellenadek]]<ref name=eb/>. ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Ganedigezhioù -234]] [[Rummad:Marvioù -149]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien latin]] 0rw213gskr0qso9851im6f2is3iesxm 2004798 2004797 2022-07-23T11:16:29Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[skeudenn:Marco Porcio Caton Major.jpg|thumb|Hanter skeudenn [[Patrisian Torlonia]]. Soñjal a reer ez eo hini Cato an Henañ]] '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour hag ur skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent J.-K.]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent J.-K.]] e [[Roma]]. Anavezet e oa evit e [[mirouriezh|virouriezh]] hag e enebiezh ouzh an [[hellenekadur]]<ref name=eb>{{cite encyclopedia |url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/99975/Marcus-Porcius-Cato |title=Marcus Porcius Cato |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica Online]] |publisher=[[Encyclopædia Britannica, Inc.]] |access-date=29 November 2012}}</ref>. Ar c'hentañ e oa bet o skrivañ diwar-benn an Istor e [[Latin]] en e ''[[Origines]]'', un oberenn kollet hiziv diwar-benn Istor [[Henroma]]. E oberenn anvet ''[[De agri cultura]]'', un oberenn a gomz eus al labour-douar, an doare da zerc'hel un atant, lidoù, ha rekipeoù, eo ar skrid e komz plaen koshañ e latin. Dont a rae eus un tiegezh plebeian kozh a oa brudet evit ar servijoù rentet en arme. Goude bezañ sachet evezh [[Lucius Valerius Flaccus (konsul -195)|Lucius Valerius Flaccus]], e oa lakaet da zont da [[Roma]] hag e krogas da heuliañ ar ''[[cursus honorum|c'hursus honorum]]'': dont a reas da vout [[tribun eus an arme]] (214 kent J.-K.), [[quaestor]] (204 kent J.-K.), [[aedile]] (199 kent J.-K.), [[praetor]] (198 kent J.-K.), [[konsul]] (195 kent J.-K.) gant Flaccus, ha [[Kensor]] (184 kent J.-K.)<ref>Chisholm, 1911, p. 535.</ref>. Pa oa praetor, e argasas an [[uzulerezh|uzulerien]] eus [[Sardinia]]. Pa oa kensor, e klaskas saveteiñ [[mos maiorum|henvoazioù Roma]] ha stourm ouzh al levezonoù [[Marevezh hellenadek|hellenadek]]<ref name=eb/>. ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Ganedigezhioù -234]] [[Rummad:Marvioù -149]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien latin]] 4h4ee1bnekzcnysfdqz36jlgusiou3x 2004799 2004798 2022-07-23T11:17:20Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[skeudenn:Marco Porcio Caton Major.jpg|thumb|Hanter skeudenn [[Patrisian Torlonia]]. Soñjal a reer ez eo hini Cato an Henañ]] '''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour hag ur skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent J.-K.]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent J.-K.]] e [[Roma]]. Anavezet e oa evit e [[mirouriezh|virouriezh]] hag e enebiezh ouzh an [[hellenekadur]]<ref name=eb>{{cite encyclopedia |url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/99975/Marcus-Porcius-Cato |title=Marcus Porcius Cato |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica Online]] |publisher=[[Encyclopædia Britannica, Inc.]] |access-date=29 November 2012}}</ref>. Ar c'hentañ e oa bet o skrivañ diwar-benn an Istor e [[Latin]] en e ''[[Origines]]'', un oberenn kollet hiziv diwar-benn Istor [[Henroma]]. E oberenn anvet ''[[De agri cultura]]'', un oberenn a gomz eus al labour-douar, an doare da zerc'hel un atant, lidoù, ha rekipeoù, eo ar skrid e komz plaen koshañ e latin. Dont a rae eus un tiegezh plebeian kozh a oa brudet evit ar servijoù rentet en arme. Goude bezañ sachet evezh [[Lucius Valerius Flaccus (konsul -195)|Lucius Valerius Flaccus]], e oa lakaet da zont da [[Roma]] hag e krogas da heuliañ ar ''[[cursus honorum|c'hursus honorum]]'': dont a reas da vout [[tribun eus an arme]] (214 kent J.-K.), [[quaestor]] (204 kent J.-K.), [[aedile]] (199 kent J.-K.), [[praetor]] (198 kent J.-K.), [[konsul]] (195 kent J.-K.) gant Flaccus, ha [[kensor]] (184 kent J.-K.)<ref>Chisholm, 1911, p. 535.</ref>. Pa oa praetor, e argasas an [[uzulerezh|uzulerien]] eus [[Sardinia]]. Pa oa kensor, e klaskas saveteiñ [[mos maiorum|henvoazioù Roma]] ha stourm ouzh al levezonoù [[Marevezh hellenadek|hellenadek]]<ref name=eb/>. ==Notennoù== {{Daveoù}} [[Rummad:Ganedigezhioù -234]] [[Rummad:Marvioù -149]] [[Rummad:Politikourien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien Henroma]] [[Rummad:Skrivagnerien latin]] hgbg77zgwqhp5u98boqmx0w7iszpd3h 0 152296 2004777 2022-07-23T09:17:44Z Bianchi-Bihanig 68941 Pajenn krouet gant : "[[File:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]] Ar bobl '''Camunni''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze. Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]." wikitext text/x-wiki [[File:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]] Ar bobl '''Camunni''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze. Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. quw7irxn6onij4bdihw1k769j8nzmbj 2004778 2004777 2022-07-23T09:22:45Z Bianchi-Bihanig 68941 wikitext text/x-wiki [[File:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]] Ar bobl '''Camunni''' pe ''Camuni''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], en [[Italia]]. Ur yezh ragindezeuropean o doa, bevañ a raent er Val Camonica, ma tegouezhjont war-dro [[-800| 800 kent JK]], e-kreiz [[Oadvezh an Houarn]]. . Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. eck5e0ioe4p64j62lyn30hew7mjxstl 2004801 2004778 2022-07-23T11:25:07Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki [[File:Gallia Cisalpina-en.svg|thumb|300px|right|Pobloù [[Gallia Cisalpina]], 391-192 a-raok J.-K.]] Ar bobl '''Camunni''' pe '''Camuni''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], en [[Italia]]. Ur yezh [[Ragindezeuropean|ragindezeuropean]] o doa. Bevañ a raent er Val Camonica, ma tegouezhjont war-dro [[-800| 800 kent JK]], e-kreiz [[Oadvezh an Houarn]]. . Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]]. [[Rummad:Pobloù Italia]] [[Rummad:Meuriadoù aloubet gant ar Romaned]] 9248tge2c3hmcy0hqblbnjy5um7bkhx 0 152297 2004779 2022-07-23T09:43:58Z Bianchi-Bihanig 68941 Pajenn krouet gant : "Ar '''Varagri''' (e gregach Οὐάραγροι) pe '''Veragri''' a oa ur bobl en Alpoù suis en Henamzer. Hervez [[Julius Caesar]] ( er [[ bello Gallico]] iii. 1, 6) edont o chom etre an [[Nantuati]] hag ar [[Seduni]], da lavarout eo e [[kanton Valais]]. ''Octodurus'' e oa o c'hêr-benn (hiriv [[Martigny]], ha Plinio a ra '' Octodurenses'' anezho. Dione Cassio (xxxix. 5), citando Cesare come fonte, afferma che il loro territorio si estendeva da quello degli..." wikitext text/x-wiki Ar '''Varagri''' (e gregach Οὐάραγροι) pe '''Veragri''' a oa ur bobl en Alpoù suis en Henamzer. Hervez [[Julius Caesar]] ( er [[ bello Gallico]] iii. 1, 6) edont o chom etre an [[Nantuati]] hag ar [[Seduni]], da lavarout eo e [[kanton Valais]]. ''Octodurus'' e oa o c'hêr-benn (hiriv [[Martigny]], ha Plinio a ra '' Octodurenses'' anezho. Dione Cassio (xxxix. 5), citando Cesare come fonte, afferma che il loro territorio si estendeva da quello degli Allobrogi, il lago di Ginevra fino alle Alpi; il che probabilmente non è vero. mzrb2t5paxywgotdi4j060ztrbe96n3 2004800 2004779 2022-07-23T11:19:31Z Kadwalan 423 wikitext text/x-wiki Ar '''Varagri''' (e gregach Οὐάραγροι) pe '''Veragri''' a oa ur bobl en Alpoù suis en Henamzer. Hervez [[Julius Caesar]] ( er [[ bello Gallico]] iii. 1, 6) edont o chom etre an [[Nantuati]] hag ar [[Seduni]], da lavarout eo e [[kanton Valais]]. ''Octodurus'' e oa o c'hêr-benn (hiriv [[Martigny]], ha Plinio a ra '' Octodurenses'' anezho. <!--Dione Cassio (xxxix. 5), citando Cesare come fonte, afferma che il loro territorio si estendeva da quello degli Allobrogi, il lago di Ginevra fino alle Alpi; il che probabilmente non è vero.--> h6wfm3x39kp7ow7xbvkkuj0ohdtd1kk 2004807 2004800 2022-07-23T11:35:10Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Pobloù kelt]] wikitext text/x-wiki Ar '''Varagri''' (e gregach Οὐάραγροι) pe '''Veragri''' a oa ur bobl en Alpoù suis en Henamzer. Hervez [[Julius Caesar]] ( er [[ bello Gallico]] iii. 1, 6) edont o chom etre an [[Nantuati]] hag ar [[Seduni]], da lavarout eo e [[kanton Valais]]. ''Octodurus'' e oa o c'hêr-benn (hiriv [[Martigny]], ha Plinio a ra '' Octodurenses'' anezho. <!--Dione Cassio (xxxix. 5), citando Cesare come fonte, afferma che il loro territorio si estendeva da quello degli Allobrogi, il lago di Ginevra fino alle Alpi; il che probabilmente non è vero.--> [[Rummad:Pobloù kelt]] l6d8d4uu4zxqrvjjdbqxexldb6k43z7 2004808 2004807 2022-07-23T11:35:32Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Pobloù Galia]] wikitext text/x-wiki Ar '''Varagri''' (e gregach Οὐάραγροι) pe '''Veragri''' a oa ur bobl en Alpoù suis en Henamzer. Hervez [[Julius Caesar]] ( er [[ bello Gallico]] iii. 1, 6) edont o chom etre an [[Nantuati]] hag ar [[Seduni]], da lavarout eo e [[kanton Valais]]. ''Octodurus'' e oa o c'hêr-benn (hiriv [[Martigny]], ha Plinio a ra '' Octodurenses'' anezho. <!--Dione Cassio (xxxix. 5), citando Cesare come fonte, afferma che il loro territorio si estendeva da quello degli Allobrogi, il lago di Ginevra fino alle Alpi; il che probabilmente non è vero.--> [[Rummad:Pobloù kelt]] [[Rummad:Pobloù Galia]] d729u41y0bpnbmxhxgmxlvywn1xklff 2004809 2004808 2022-07-23T11:35:38Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : – [[Rummad:Pobloù kelt]] wikitext text/x-wiki Ar '''Varagri''' (e gregach Οὐάραγροι) pe '''Veragri''' a oa ur bobl en Alpoù suis en Henamzer. Hervez [[Julius Caesar]] ( er [[ bello Gallico]] iii. 1, 6) edont o chom etre an [[Nantuati]] hag ar [[Seduni]], da lavarout eo e [[kanton Valais]]. ''Octodurus'' e oa o c'hêr-benn (hiriv [[Martigny]], ha Plinio a ra '' Octodurenses'' anezho. <!--Dione Cassio (xxxix. 5), citando Cesare come fonte, afferma che il loro territorio si estendeva da quello degli Allobrogi, il lago di Ginevra fino alle Alpi; il che probabilmente non è vero.--> [[Rummad:Pobloù Galia]] 8x9y7w0prawia88p8j6qjahlhfzedj4 2004810 2004809 2022-07-23T11:35:48Z Kadwalan 423 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Pobloù kelt]] wikitext text/x-wiki Ar '''Varagri''' (e gregach Οὐάραγροι) pe '''Veragri''' a oa ur bobl en Alpoù suis en Henamzer. Hervez [[Julius Caesar]] ( er [[ bello Gallico]] iii. 1, 6) edont o chom etre an [[Nantuati]] hag ar [[Seduni]], da lavarout eo e [[kanton Valais]]. ''Octodurus'' e oa o c'hêr-benn (hiriv [[Martigny]], ha Plinio a ra '' Octodurenses'' anezho. <!--Dione Cassio (xxxix. 5), citando Cesare come fonte, afferma che il loro territorio si estendeva da quello degli Allobrogi, il lago di Ginevra fino alle Alpi; il che probabilmente non è vero.--> [[Rummad:Pobloù Galia]] [[Rummad:Pobloù kelt]] 85rg4rzbq0bsqnfz0zw0g1oan26utsi 0 152298 2004786 2022-07-23T10:40:07Z Kadwalan 423 Adkas war-du [[Cato ar Yaouankañ]] wikitext text/x-wiki #ADKAS [[Cato ar Yaouankañ]] hhkgsqy8dgex930ex1vh403i8l8zm0d 14 152299 2004791 2022-07-23T10:50:28Z Kadwalan 423 Pajenn krouet gant : "[[Rummad:Tud Henroma]]" wikitext text/x-wiki [[Rummad:Tud Henroma]] gwdr6gxa01s60z98vd53q5naz2fm4k5 14 152300 2004793 2022-07-23T10:52:40Z Kadwalan 423 Pajenn krouet gant : "[[Rummad:Marvioù an eil kantved a-raok J.-K.]]" wikitext text/x-wiki [[Rummad:Marvioù an eil kantved a-raok J.-K.]] 7xocdie0ea9w2k0x1k5vihqnlz5b94u 14 152301 2004794 2022-07-23T10:53:17Z Kadwalan 423 Pajenn krouet gant : "[[Rummad:Marvioù ar Iañ milved kt JK]]" wikitext text/x-wiki [[Rummad:Marvioù ar Iañ milved kt JK]] 6rf2kz4smk79ioq2cv1nrxku1k0sxam 14 152302 2004795 2022-07-23T10:54:03Z Kadwalan 423 Pajenn krouet gant : "[[Rummad:Ganedigezhioù an IIIe kantved a-raok J.-K.]]" wikitext text/x-wiki [[Rummad:Ganedigezhioù an IIIe kantved a-raok J.-K.]] 9nklr6k7ct3bmi397vj7m5qv5wtuivt