Wikipedia
bxrwiki
https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8E%D1%83%D1%80_%D1%85%D1%83%D1%83%D0%B4%D0%B0%D2%BB%D0%B0%D0%BD
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
Меди
Тусхай
Хэлэлсэхэ
Хэрэглэгшэ
Хэрэглэгшые хэлэлсэхэ
Википеэди
Википеэди тухай хэлэлсэхэ
Файл
Файл хэлэлсэхэ
MediaWiki
MediaWiki хэлэлсэхэ
Загбар
Загбар хэлэлсэхэ
Туһаламжа
Туһаламжа хэлэлсэл
Категори
Категори хэлэлсэхэ
TimedText
TimedText talk
Модуль
Обсуждение модуля
Гаджет
Обсуждение гаджета
Определение гаджета
Обсуждение определения гаджета
Украин хэлэн
0
8793
70004
69984
2022-08-10T02:46:45Z
66.181.187.130
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox language
|name=Украин хэлэн
|nativename= українська мова
| pronunciation=українська мова
|states=[[Украина]], [[Ород]], [[Польшо]], [[Канада]], [[Беларусь]], [[Словаки]], [[АНУ]] зэргэ
|speakers=40 сая
|rank=
|familycolor=Энэдхэг-Европо
|fam1 = [[Энэдхэг-Европын хэлэнэй изагуур|Энэдхэг-Европо]]
|fam2 = [[Балт-Славян хэлэнүүд|Балт-Славян]]
|fam3 = [[Славян хэлэнүүд|Славян]]
|fam4 = [[Зүүн Славян хэлэнүүд|Зүүн Славян]]
|script=
|iso1=uk|iso2=ukr|iso3=ukr
|map=Ukrainian in Russian Empire 1897.png
}}
'''Украин хэлэн''' ({{lang-uk|українська мова}}) болбол [[Энэдхэг-Европын хэлэнэй изагуур|Энэдхэг-Европын]] Зүүн Славян бүлэгэй [[хэлэн]] юм. [[Украина|Украинын]] албан ёһоной ба дэлхэй даяар [[украинашууд]]ай түрэлхи хэлэн мүн.
[[File:WIKITONGUES- Vira speaking Ukrainian.webm|thumb|250px|Украин хэлэн]]
== Бэшэг үзэг ==
<table><tr valign="top"><td>
{| class="standard" id="Table1" cellSpacing="1" cellPadding="1" border="1" style="text-align:center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, sans-serif;" summary="Буквы, их названия и произношение"!style="font-family:inherit;font-weight:normal;"
!Үзэг!!Нэрэ!!МФА
|-
| А а || а /a/ || /a/
|-
| Б б || бе /be/ || /b/
|-
| В в || ве /ve/ || /v/, /w/
|-
| Г г || ге /ɦe/ || /ɦ/
|-
| Ґ ґ || ґе /ge/ || /g/
|-
| Д д || де /de/ || /d/
|-
| Е е || е /e/ || /e/
|-
| Є є || є /je/ || /je/, /ʲe/
|-
| Ж ж || же /ʒe/ || /ʒ/
|-
| З з || зе /ze/ || /z/
|-
| И и || ы /ɪ/ || /ɪ/
|-
| І і || і /i/ || /i/
|-
| Ї ї || ї /ji/ || /ji/
|-
| Й й || ий /ɪj/,<br />йот /jot/ || /j/
|-
| К к || ка /ka/ || /k/
|-
| Л л || ел /el/ || /l/
|-
| М м || ем /em/ || /m/
|}
</td><td>
{| class="standard" id="Table1" cellSpacing="1" cellPadding="1" border="1" style="text-align:center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, sans-serif;" summary="Буквы, их названия и произношение"!style="font-family:inherit;font-weight:normal;"
!Үзэг!!Нэрэ!!МФА
|-
| Н н || ен /en/ || /n/
|-
| О о || о /o/ || /o/
|-
| П п || пе /pe/ || /p/
|-
| Р р || ер /er/ || /r/
|-
| С с || ес /es/ || /s/
|-
| Т т || те /te/ || /t/
|-
| У у || у /u/ || /u/
|-
| Ф ф || еф /ef/ || /f/
|-
| Х х || ха /xa/ || /x/
|-
| Ц ц || це /ʦe/ || /ʦ/
|-
| Ч ч || че /ʧe/ || /ʧ/
|-
| Ш ш || ша /ʃa/ || /ʃ/
|-
| Щ щ || ща /ʃʧa/ ||/ʃʧ/
|-
| Ь ь || м’який знак <br />/mjaˈkɪj znak/ || /ʲ/
|-
| Ю ю || ю /ju/ || /ju/, /ʲu/
|-
| Я я || я /ja/ || /ja/, /ʲa/
|}
</td></table>
== Холбооһон ==
* [http://www.slovnyk.net/ Большой толковый словарь украинского языка онлайн] {{ref-ru}}
* [http://www.ulif.org.ua Український лінгвістичний портал] украин
* [http://www.ukrmova.com Уроки украинского языка] {{ref-ru}}
{{stub}}
[[Категори:Украина]]
[[Категори:Хэлэнүүд]]
hoinh9socynn7umh7a4dxfgmdvn7ca1
70005
70004
2022-08-10T02:52:03Z
66.181.187.130
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox language
|name=Украин хэлэн
|nativename= українська мова
| pronunciation=українська мова
|states=[[Украина]], [[Ород]], [[Польшо]], [[Канада]], [[Беларусь]], [[Словаки]], [[АНУ]] зэргэ
|speakers=40 сая
|rank=
|familycolor=Энэдхэг-Европо
|fam1 = [[Энэдхэг-Европын хэлэнэй изагуур|Энэдхэг-Европо]]
|fam2 = [[Балт-Славян хэлэнүүд|Балт-Славян]]
|fam3 = [[Славян хэлэнүүд|Славян]]
|fam4 = [[Зүүн Славян хэлэнүүд|Зүүн Славян]]
|script=
|iso1=uk|iso2=ukr|iso3=ukr
|map=Ukrainian in Russian Empire 1897.png
}}
'''Украин хэлэн''' ({{lang-uk|українська мова}}) болбол [[Энэдхэг-Европын хэлэнэй изагуур|Энэдхэг-Европын]] Зүүн Славян бүлэгэй [[хэлэн]] юм. [[Украина|Украинын]] албан ёһоной ба дэлхэй даяар [[украинашууд]]ай түрэлхи хэлэн мүн.
[[File:WIKITONGUES- Vira speaking Ukrainian.webm|thumb|250px|Украин хэлэн]]
== Бэшэг үзэг ==
<table><tr valign="top"><td>
{| class="standard" id="Table1" cellSpacing="1" cellPadding="1" border="1" style="text-align:center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, sans-serif;" summary="Буквы, их названия и произношение"!style="font-family:inherit;font-weight:normal;"
!Үзэг!!Нэрэ!!МФА
|-
| А а || а /a/ || /a/
|-
| Б б || бе /be/ || /b/
|-
| В в || ве /ve/ || /v/, /w/
|-
| Г г || ге /ɦe/ || /ɦ/
|-
| Ґ ґ || ґе /ge/ || /g/
|-
| Д д || де /de/ || /d/
|-
| Е е || е /e/ || /e/
|-
| Є є || є /je/ || /je/, /ʲe/
|-
| Ж ж || же /ʒe/ || /ʒ/
|-
| З з || зе /ze/ || /z/
|-
| И и || ы /ɪ/ || /ɪ/
|-
| І і || і /i/ || /i/
|-
| Ї ї || ї /ji/ || /ji/
|-
| Й й || ий /ɪj/,<br />йот /jot/ || /j/
|-
| К к || ка /ka/ || /k/
|-
| Л л || ел /el/ || /l/
|-
| М м || ем /em/ || /m/
|}
</td><td>
{| class="standard" id="Table1" cellSpacing="1" cellPadding="1" border="1" style="text-align:center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, sans-serif;" summary="Буквы, их названия и произношение"!style="font-family:inherit;font-weight:normal;"
!Үзэг!!Нэрэ!!МФА
|-
| Н н || ен /en/ || /n/
|-
| О о || о /o/ || /o/
|-
| П п || пе /pe/ || /p/
|-
| Р р || ер /er/ || /r/
|-
| С с || ес /es/ || /s/
|-
| Т т || те /te/ || /t/
|-
| У у || у /u/ || /u/
|-
| Ф ф || еф /ef/ || /f/
|-
| Х х || ха /xa/ || /x/
|-
| Ц ц || це /ʦe/ || /ʦ/
|-
| Ч ч || че /ʧe/ || /ʧ/
|-
| Ш ш || ша /ʃa/ || /ʃ/
|-
| Щ щ || ща /ʃʧa/ ||/ʃʧ/
|-
| Ь ь || м’який знак <br />/mjaˈkɪj znak/ || /ʲ/
|-
| Ю ю || ю /ju/ || /ju/, /ʲu/
|-
| Я я || я /ja/ || /ja/, /ʲa/
|}
</td></table>
== Холбооһон ==
* [http://www.slovnyk.net/ Большой толковый словарь украинского языка онлайн] {{ref-ru}}
* [http://www.ulif.org.ua Український лінгвістичний портал] украин
* [http://www.ukrmova.com Уроки украинского языка] {{ref-ru}}
{{stub}}
[[Категори:Украина]]
[[Категори:Хэлэнүүд]]
codadwaaeqwkww0f5a2htog6b217541
Шэнэ Үдэ
0
14573
70002
2022-08-10T01:39:07Z
Modun
10251
Шэнэ хуудаһан: «'''Шэнэ Үдэ'' ({{lang-ru|Удинская новь}}) бол Хоринскийн районы долоо хоног тутмын сонин бөгөөд Хоринск хэлээр орос, буриад хэлээр гардаг. Захиалгаар тараасан.<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://www.infpol.ru/177055-v-buryatii-startovala-podpisnaya-kampaniya-na-pervoe-polugodie-2019-goda/|title=В Бурятии стартовала подпи...»
wikitext
text/x-wiki
'''Шэнэ Үдэ'' ({{lang-ru|Удинская новь}}) бол Хоринскийн районы долоо хоног тутмын сонин бөгөөд Хоринск хэлээр орос, буриад хэлээр гардаг. Захиалгаар тараасан.<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://www.infpol.ru/177055-v-buryatii-startovala-podpisnaya-kampaniya-na-pervoe-polugodie-2019-goda/|title=В Бурятии стартовала подписная кампания на первое полугодие 2019 года - новости Бурятии и Улан-Удэ|website=Информ Полис|date=2018-09-06|accessdate=2020-11-30}}</ref> Буриад улсын хамгийн эртний сонинуудын нэг.<ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=http://nbrb.ru/?p=55827|title=Из истории республиканских газет|website=Национальная библиотека Республики Бурятия|date=2019-12-20|accessdate=2020-11-28}}</ref> Үүсгэн байгуулагчид нь дүүргийн захиргаа, депутатуудын зөвлөл, мөн сонины редакци юм.
== Түүхэ ==
1930 оны арванхоёрдугаар сард [[Хориин аймаг|Хорин аймагт]] "Улан туяа" дүүргийн сонин байгуулагджээ. Сонины анхны редактор нь 1942 онд Смоленск муж дахь тулалдаанд амь үрэгдсэн Дашидоржи Раднаев байв.<ref>{{Cite web|lang=ru|url=http://horlib.ru/Bazy_dannyh/litmap/Spisokknig/starytrakt|title="О чем поведал старый тракт"|website=horlib.ru|accessdate=2020-11-28}}</ref>
Сонины анхны дугаарууд [[Монгол бэшэг|хуучин монгол хэлээр]] хэвлэгдэж, дараа нь холимог дугаарууд (буриад, монгол, орос хэлээр) хэвлэгдэж эхэлсэн. 1940 онд тус сонины нэрийг орос хэл дээр бичиж эхэлсэн - "Красная заря" (Улан туяа), сонин нь Большевикуудын Бүх Холбооны Коммунист Намын Хоринскийн Айком, Гүйцэтгэх хорооны байгууллага байв. "Красная заря" нь долоо хоногт 2 удаа нэг эсвэл хоёр хөвөгч давтамжтайгаар 2 хуудсанд А3 форматаар хэвлэгдсэн. 1964 оноос хойш бүс нутгийн сонин "Удинская новь"<ref>{{Cite web|url=https://egov-buryatia.ru/horinsk/deyatelnost/napravleniya-deyatelnosti/sektor-po-delam-munitsipalnogo-arkhiva-/listaya-pozheltevshie-stranitsy-arkhivnye-dokumenty/|title=Направления деятельности|website=egov-buryatia.ru|accessdate=2020-12-08}}</ref> нэртэй болжээ. Дараа нь "Удинская новь" - орос хэлээр, "Шэнэ Үдэ" - буриад хэлээр хоёр хэвлэгдсэн. 1991 оноос хойш "Шэнэ Үдэ" тусдаа сонин хэвлэгдээгүй, харин "Удинская новь" сонинд хавсралт болон хэвлэгджээ.<ref name=":0">{{Cite web|lang=ru|url=https://burunen.ru/news/culture/75772-odna-iz-starsheyshikh-gazet-buryatii-otmechaet-svoy-yubiley/|title=Одна из старшейших газет Бурятии отмечает свой юбилей|website=БУРЯАД YНЭН|accessdate=2020-12-23}}</ref>
1984 оны 1-р сард Хоринск хотын Первомайская гудамжинд модоор халаадаг редакцийн байр шатжээ. Хэсэг хугацааны турш редакц гудамжинд байрлах орон сууцны байранд байрладаг байв. Первомайская, редакц, хэвлэх үйлдвэрт тусгайлан зориулж хоёр давхар тоосгон барилга барих хүртэл. Нэгдүгээр давхарт хэвлэх үйлдвэрүүд байрлаж, хоёрдугаар давхарт нь редакцид өгсөн.
1987 онд сонины эргэлт 3500 хувь байжээ.
1990-ээд оны эхээр сониныг бүс нутгийн төсвөөс санхүүжүүлдэг байсан ч үлдэгдэл зарчмаар[7] редакци зах зээлийн нөхцөлд дасан зохицох ёстой байв. Сонины эргэлт 2020 хувь болж буурч, долоо хоногт 2 удаа хэвлэгдэж эхлэв. 1993 оноос хойш "Удинская новь" сониныг үүсгэн байгуулагчид нь Хоринскийн дүүргийн зөвлөл, дүүргийн захиргаа, редакци юм.<ref>{{Cite web|lang=|url=http://buryatika.ru/jirbis2/components/com_irbis/pdf_view/?949830|title=Архив Национальной библиотеки Республики Бурятия|author=|website=buryatika.ru|date=|publisher=Национальная библиотека Республики Бурятия|accessdate=2020-12-23}}</ref>
2012 оны сүүлээр "Вся Бурятия" улсын уралдаанд "Удинская новь" "Лучшей муниципальной газетой Бурятии"-оор шалгарсан.<ref>{{Cite web|url=https://gazetarb.ru/news/section-society/detail-6683/|title=Наговицын вручил журналистам премии "Вся Бурятия-2012" — Интернет-газета Республики Бурятия|website=gazetarb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref> Сонины сурвалжлагчдын нийтлэлийг уралдаанд олон удаа тэмдэглэж байсан. <ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://burunen.ru/buryatia/society/77098-nagrady-khorinskikh-zhurnalistov/|title=Награды Хоринских журналистов|website=БУРЯАД YНЭН|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://bgtrk.ru/news/society/155009/|title=Награждены лучшие журналисты Бурятии|website=bgtrk.ru|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://minkultrb.ru/news/news/5016-obyavleny-itogi-konkursa-zhurnalistskikh-materialov-i-filmov-altargana-2012/|title=Объявлены итоги конкурса журналистских материалов и фильмов "Алтаргана 2012". - Новости -|website=minkultrb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://gazetarb.ru/news/section-society/detail-153930/|title=Лучшие журналисты РБ получили медали из рук Вячеслава Наговицына — Интернет-газета Республики Бурятия|website=gazetarb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref>
* [https://vk.com/udinka_nov ]
dbwmecrx4k94i955jkw5h3cqlbje3wn
70003
70002
2022-08-10T01:40:46Z
Modun
10251
wikitext
text/x-wiki
'''Шэнэ Үдэ'' ({{lang-ru|Удинская новь}}) бол Хоринскийн районы долоо хоног тутмын сонин бөгөөд Хоринск хэлээр орос, буриад хэлээр гардаг. Захиалгаар тараасан.<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://www.infpol.ru/177055-v-buryatii-startovala-podpisnaya-kampaniya-na-pervoe-polugodie-2019-goda/|title=В Бурятии стартовала подписная кампания на первое полугодие 2019 года - новости Бурятии и Улан-Удэ|website=Информ Полис|date=2018-09-06|accessdate=2020-11-30}}</ref> Буриад улсын хамгийн эртний сонинуудын нэг.<ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=http://nbrb.ru/?p=55827|title=Из истории республиканских газет|website=Национальная библиотека Республики Бурятия|date=2019-12-20|accessdate=2020-11-28}}</ref> Үүсгэн байгуулагчид нь дүүргийн захиргаа, депутатуудын зөвлөл, мөн сонины редакци юм.
== Түүхэ ==
1930 оны арванхоёрдугаар сард [[Хориин аймаг|Хорин аймагт]] "Улан туяа" дүүргийн сонин байгуулагджээ. Сонины анхны редактор нь 1942 онд Смоленск муж дахь тулалдаанд амь үрэгдсэн Дашидоржи Раднаев байв.<ref>{{Cite web|lang=ru|url=http://horlib.ru/Bazy_dannyh/litmap/Spisokknig/starytrakt|title="О чем поведал старый тракт"|website=horlib.ru|accessdate=2020-11-28}}</ref>
Сонины анхны дугаарууд [[Монгол бэшэг|хуучин монгол хэлээр]] хэвлэгдэж, дараа нь холимог дугаарууд (буриад, монгол, орос хэлээр) хэвлэгдэж эхэлсэн. 1940 онд тус сонины нэрийг орос хэл дээр бичиж эхэлсэн - "Красная заря" (Улан туяа), сонин нь Большевикуудын Бүх Холбооны Коммунист Намын Хоринскийн Айком, Гүйцэтгэх хорооны байгууллага байв. "Красная заря" нь долоо хоногт 2 удаа нэг эсвэл хоёр хөвөгч давтамжтайгаар 2 хуудсанд А3 форматаар хэвлэгдсэн. 1964 оноос хойш бүс нутгийн сонин "Удинская новь"<ref>{{Cite web|url=https://egov-buryatia.ru/horinsk/deyatelnost/napravleniya-deyatelnosti/sektor-po-delam-munitsipalnogo-arkhiva-/listaya-pozheltevshie-stranitsy-arkhivnye-dokumenty/|title=Направления деятельности|website=egov-buryatia.ru|accessdate=2020-12-08}}</ref> нэртэй болжээ. Дараа нь "Удинская новь" - орос хэлээр, "Шэнэ Үдэ" - буриад хэлээр хоёр хэвлэгдсэн. 1991 оноос хойш "Шэнэ Үдэ" тусдаа сонин хэвлэгдээгүй, харин "Удинская новь" сонинд хавсралт болон хэвлэгджээ.<ref name=":0">{{Cite web|lang=ru|url=https://burunen.ru/news/culture/75772-odna-iz-starsheyshikh-gazet-buryatii-otmechaet-svoy-yubiley/|title=Одна из старшейших газет Бурятии отмечает свой юбилей|website=БУРЯАД YНЭН|accessdate=2020-12-23}}</ref>
1984 оны 1-р сард Хоринск хотын Первомайская гудамжинд модоор халаадаг редакцийн байр шатжээ. Хэсэг хугацааны турш редакц гудамжинд байрлах орон сууцны байранд байрладаг байв. Первомайская, редакц, хэвлэх үйлдвэрт тусгайлан зориулж хоёр давхар тоосгон барилга барих хүртэл. Нэгдүгээр давхарт хэвлэх үйлдвэрүүд байрлаж, хоёрдугаар давхарт нь редакцид өгсөн.
1987 онд сонины эргэлт 3500 хувь байжээ.
1990-ээд оны эхээр сониныг бүс нутгийн төсвөөс санхүүжүүлдэг байсан ч үлдэгдэл зарчмаар[7] редакци зах зээлийн нөхцөлд дасан зохицох ёстой байв. Сонины эргэлт 2020 хувь болж буурч, долоо хоногт 2 удаа хэвлэгдэж эхлэв. 1993 оноос хойш "Удинская новь" сониныг үүсгэн байгуулагчид нь Хоринскийн дүүргийн зөвлөл, дүүргийн захиргаа, редакци юм.<ref>{{Cite web|lang=|url=http://buryatika.ru/jirbis2/components/com_irbis/pdf_view/?949830|title=Архив Национальной библиотеки Республики Бурятия|author=|website=buryatika.ru|date=|publisher=Национальная библиотека Республики Бурятия|accessdate=2020-12-23}}</ref>
2012 оны сүүлээр "Вся Бурятия" улсын уралдаанд "Удинская новь" "Лучшей муниципальной газетой Бурятии"-оор шалгарсан.<ref>{{Cite web|url=https://gazetarb.ru/news/section-society/detail-6683/|title=Наговицын вручил журналистам премии "Вся Бурятия-2012" — Интернет-газета Республики Бурятия|website=gazetarb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref> Сонины сурвалжлагчдын нийтлэлийг уралдаанд олон удаа тэмдэглэж байсан. <ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://burunen.ru/buryatia/society/77098-nagrady-khorinskikh-zhurnalistov/|title=Награды Хоринских журналистов|website=БУРЯАД YНЭН|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://bgtrk.ru/news/society/155009/|title=Награждены лучшие журналисты Бурятии|website=bgtrk.ru|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://minkultrb.ru/news/news/5016-obyavleny-itogi-konkursa-zhurnalistskikh-materialov-i-filmov-altargana-2012/|title=Объявлены итоги конкурса журналистских материалов и фильмов "Алтаргана 2012". - Новости -|website=minkultrb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://gazetarb.ru/news/section-society/detail-153930/|title=Лучшие журналисты РБ получили медали из рук Вячеслава Наговицына — Интернет-газета Республики Бурятия|website=gazetarb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref>
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
== Холбооһон ==
* [https://vk.com/udinka_nov Удинская новь]
qoielydzh6xa9hobb1bdgfsjwkzu448
70006
70003
2022-08-10T03:27:54Z
Modun
10251
wikitext
text/x-wiki
'''Шэнэ Үдэ''' ({{lang-ru|Удинская новь}}) бол Хоринскийн районы долоо хоног тутмын сонин бөгөөд Хоринск хэлээр орос, буриад хэлээр гардаг. Захиалгаар тараасан.<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://www.infpol.ru/177055-v-buryatii-startovala-podpisnaya-kampaniya-na-pervoe-polugodie-2019-goda/|title=В Бурятии стартовала подписная кампания на первое полугодие 2019 года - новости Бурятии и Улан-Удэ|website=Информ Полис|date=2018-09-06|accessdate=2020-11-30}}</ref> Буриад улсын хамгийн эртний сонинуудын нэг.<ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=http://nbrb.ru/?p=55827|title=Из истории республиканских газет|website=Национальная библиотека Республики Бурятия|date=2019-12-20|accessdate=2020-11-28}}</ref> Үүсгэн байгуулагчид нь дүүргийн захиргаа, депутатуудын зөвлөл, мөн сонины редакци юм.
== Түүхэ ==
1930 оны арванхоёрдугаар сард [[Хориин аймаг|Хорин аймагт]] "Улан туяа" дүүргийн сонин байгуулагджээ. Сонины анхны редактор нь 1942 онд Смоленск муж дахь тулалдаанд амь үрэгдсэн Дашидоржи Раднаев байв.<ref>{{Cite web|lang=ru|url=http://horlib.ru/Bazy_dannyh/litmap/Spisokknig/starytrakt|title="О чем поведал старый тракт"|website=horlib.ru|accessdate=2020-11-28}}</ref>
Сонины анхны дугаарууд [[Монгол бэшэг|хуучин монгол хэлээр]] хэвлэгдэж, дараа нь холимог дугаарууд (буриад, монгол, орос хэлээр) хэвлэгдэж эхэлсэн. 1940 онд тус сонины нэрийг орос хэл дээр бичиж эхэлсэн - "Красная заря" (Улан туяа), сонин нь Большевикуудын Бүх Холбооны Коммунист Намын Хоринскийн Айком, Гүйцэтгэх хорооны байгууллага байв. "Красная заря" нь долоо хоногт 2 удаа нэг эсвэл хоёр хөвөгч давтамжтайгаар 2 хуудсанд А3 форматаар хэвлэгдсэн. 1964 оноос хойш бүс нутгийн сонин "Удинская новь"<ref>{{Cite web|url=https://egov-buryatia.ru/horinsk/deyatelnost/napravleniya-deyatelnosti/sektor-po-delam-munitsipalnogo-arkhiva-/listaya-pozheltevshie-stranitsy-arkhivnye-dokumenty/|title=Направления деятельности|website=egov-buryatia.ru|accessdate=2020-12-08}}</ref> нэртэй болжээ. Дараа нь "Удинская новь" - орос хэлээр, "Шэнэ Үдэ" - буриад хэлээр хоёр хэвлэгдсэн. 1991 оноос хойш "Шэнэ Үдэ" тусдаа сонин хэвлэгдээгүй, харин "Удинская новь" сонинд хавсралт болон хэвлэгджээ.<ref name=":0">{{Cite web|lang=ru|url=https://burunen.ru/news/culture/75772-odna-iz-starsheyshikh-gazet-buryatii-otmechaet-svoy-yubiley/|title=Одна из старшейших газет Бурятии отмечает свой юбилей|website=БУРЯАД YНЭН|accessdate=2020-12-23}}</ref>
1984 оны 1-р сард Хоринск хотын Первомайская гудамжинд модоор халаадаг редакцийн байр шатжээ. Хэсэг хугацааны турш редакц гудамжинд байрлах орон сууцны байранд байрладаг байв. Первомайская, редакц, хэвлэх үйлдвэрт тусгайлан зориулж хоёр давхар тоосгон барилга барих хүртэл. Нэгдүгээр давхарт хэвлэх үйлдвэрүүд байрлаж, хоёрдугаар давхарт нь редакцид өгсөн.
1987 онд сонины эргэлт 3500 хувь байжээ.
1990-ээд оны эхээр сониныг бүс нутгийн төсвөөс санхүүжүүлдэг байсан ч үлдэгдэл зарчмаар[7] редакци зах зээлийн нөхцөлд дасан зохицох ёстой байв. Сонины эргэлт 2020 хувь болж буурч, долоо хоногт 2 удаа хэвлэгдэж эхлэв. 1993 оноос хойш "Удинская новь" сониныг үүсгэн байгуулагчид нь Хоринскийн дүүргийн зөвлөл, дүүргийн захиргаа, редакци юм.<ref>{{Cite web|lang=|url=http://buryatika.ru/jirbis2/components/com_irbis/pdf_view/?949830|title=Архив Национальной библиотеки Республики Бурятия|author=|website=buryatika.ru|date=|publisher=Национальная библиотека Республики Бурятия|accessdate=2020-12-23}}</ref>
2012 оны сүүлээр "Вся Бурятия" улсын уралдаанд "Удинская новь" "Лучшей муниципальной газетой Бурятии"-оор шалгарсан.<ref>{{Cite web|url=https://gazetarb.ru/news/section-society/detail-6683/|title=Наговицын вручил журналистам премии "Вся Бурятия-2012" — Интернет-газета Республики Бурятия|website=gazetarb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref> Сонины сурвалжлагчдын нийтлэлийг уралдаанд олон удаа тэмдэглэж байсан. <ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://burunen.ru/buryatia/society/77098-nagrady-khorinskikh-zhurnalistov/|title=Награды Хоринских журналистов|website=БУРЯАД YНЭН|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://bgtrk.ru/news/society/155009/|title=Награждены лучшие журналисты Бурятии|website=bgtrk.ru|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://minkultrb.ru/news/news/5016-obyavleny-itogi-konkursa-zhurnalistskikh-materialov-i-filmov-altargana-2012/|title=Объявлены итоги конкурса журналистских материалов и фильмов "Алтаргана 2012". - Новости -|website=minkultrb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://gazetarb.ru/news/section-society/detail-153930/|title=Лучшие журналисты РБ получили медали из рук Вячеслава Наговицына — Интернет-газета Республики Бурятия|website=gazetarb.ru|access-date=2021-04-29}}</ref>
== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}
== Холбооһон ==
* [https://vk.com/udinka_nov Удинская новь]
911mnkj0m6n7gq4a14842kqmkpb0gd9