Венесуэлэ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="bxr">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>bxrwiki</dbname>
    <base>https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8E%D1%83%D1%80_%D1%85%D1%83%D1%83%D0%B4%D0%B0%D2%BB%D0%B0%D0%BD</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Меди</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Тусхай</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Хэлэлсэхэ</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Хэрэглэгшэ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Хэрэглэгшые хэлэлсэхэ</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Википеэди</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Википеэди тухай хэлэлсэхэ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Файл</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Файл хэлэлсэхэ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki хэлэлсэхэ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Загбар</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Загбар хэлэлсэхэ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Туһаламжа</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Туһаламжа хэлэлсэл</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Категори</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Категори хэлэлсэхэ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модуль</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Обсуждение модуля</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Гаджет</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Обсуждение гаджета</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Определение гаджета</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Обсуждение определения гаджета</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Венесуэлэ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4650</id>
    <revision>
      <id>70013</id>
      <parentid>53848</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:18:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Rkt2312</username>
        <id>13902</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16924" xml:space="preserve">{{Улас
|уугуул_нэрэ                    =&lt;small&gt;[[Испани хэл|исп.]] República Bolivariana de Venezuela&lt;/small&gt;
|буряад_нэрэ                =Боливарай Бүгэдэ Найрамдаха Венесуэлэ Улас
|богони_нэрэ                    =Венесуэлэ
|тугай_зураг                =Flag of Venezuela.svg
|һүлдын_зураг                 =Coat of arms of Venezuela.svg
|уряа                          =
|дуулал = ''Gloria al Bravo Pueblo''&lt;br/&gt;Зоригтой арад түмэнэй алдар суу&lt;br/&gt;&lt;center&gt;[[File:United States Navy Band - Gloria al Bravo Pueblo.ogg]]&lt;/center&gt;
|үндэһэнэй_дуулал               =[[Испани хэл|исп.]] Gloria al Bravo Pueblo&lt;br /&gt;«Аймшиггүй ард түмний алдар цуу»
|газарай_зураг                  =VEN orthographic.svg
|map_size                      =100px
|ниислэл_хото                  =[[Файл:Coat of arms of Caracas.svg|20px]] [[Каракас]]
|хамагай_томо_хото               =[[Файл:Coat of arms of Caracas.svg|20px]] [[Каракас]]
|албан_ёһоной_хэлэн                =[[Испани хэл]]
|бүһэ_нютагай_хэлэн               =
|үндэһэ_язгуур                  =испани индейшууд (33%), [[сагаан арһатан|сагаан]] (32%), хара сагаанай метис (21%), [[хара арһатан|хара]] (8%), [[индейшууд|улаан]] (4%), харюулаагүй (2%), [[ази]]ин (0%), бусад (0%)&lt;ref&gt;[http://www.infoamerica.org/primera/lb_2011.pdf Informe Latinobarómetro 2011], [[Latinobarómetro]] (p. 58).&lt;/ref&gt;
|үндэһэ_язгуур_он               =2011
| demonym                      =Венесуэлынхид
|засаглалай_хэлбэри             =[[Бүгэдэ найрамдаха улас|Юрэнхылэгшын бүгэдэ найрамдаха засаг]]
|тэргүүнэй_класс1              = Юрэнхылэгшэ
|тэргүүнэй_нэрэ1              =[[Николас Мадуро]]
|тэргүүнэй_класс2              =Дэд юрэнхылэгшэ
|тэргүүнэй_нэрэ2              =Хорхе Арреаса
|тэргүүнэй_класс3              =
|тэргүүнэй_нэрэ3              =
|хууль_тогтоогч                =
|дээдэ_танхим                   =
|доодо_танхим                   =
|түүхэн_утга          =Бэе даанги ябадал
|тогтносон_үйл_явдал1          =[[Испани]]һаа
|түүхэн_огноо1            =[[1811]] оной [[7 һарын 5]]
|түүхэн_үйл1          =[[Ехэ Колумби]]һаа
|түүхэн_огноо2           =[[1830]] оной [[1 һарын 13]]
|түүхэн_үйл2          =Хүлеэн зүбшөөрэгдэһэн
|газар_нютаг_км2               =916,445
|нутгийн_талбайгаарх_эрэмбэ_дэс  =33
|уһанай_процент               = 0.32 %
|хүн_амай_тоосоо               =
|хүн_ам_тооцоолсон_он          =
|хүн_амын_тоогоор_эрэмбэ_дэс   =
|хүн_амын_тооллого             =27,150.095
|хүн_ам_тоолсон_он             =2011
|хүн_амын_тооллого_эрэмбэ_тоологдсоноор  =43
|хүн_амай_нягтрал_нэгжэ_км2     =30.2
|хүн_амын нягтрал_эрэмбэ_дэс   =181
|ДНБ_ХАЧ                       =[[Америк доллар|$]]374.111 тэрбум&lt;ref name=imf2&gt;{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=32&amp;pr.y=1&amp;sy=2009&amp;ey=2012&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=299&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&amp;grp=0&amp;a= |title=Venezuela|publisher=International Monetary Fund|accessdate=24 April 2012}}&lt;/ref&gt;
|ДНБ_ХАЧ_он                    =2011
|ДНБ_ХАЧ_эрэмбэ                =
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд              =$12,568&lt;ref name=imf2/&gt;
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд_эрэмбэ       =
|ДНБ_нэрлэсэн                  =$315.841 тэрбум&lt;ref name=imf2/&gt;
|ДНБ_нэрлэсэн_он               =2011
|ДНБ_нэрлэһэн_эрэмбэ           = 
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд         =$10,610&lt;ref name=imf2/&gt;
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд_эрэмбэ  =
|ХТББИ                         =39&lt;ref name=&quot;INE&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.ine.gov.ve/index.php?option=com_content&amp;view=category&amp;id=104&amp;Itemid=45#|title=Gini coefficient for the Bolivarian Republic of Venezuela|year=2011|publisher=Instituto Nacional de Estadística}}&lt;/ref&gt;
|Илтгэлцүүр_он                 =2010
|Илтгэлцүүр_ангилал            =&lt;span style=&quot;color:yellow;&quot;&gt;дундажа&lt;/span&gt;
|Илтгэлцүүр_эрэмбэ             =
|ХХИ                           ={{increase}} 0.735
|ХХИ_он                        =2011
|ХХИ_ангилал                   =&lt;span style=&quot;color:green;&quot;&gt;һайн&lt;/span&gt;
|ХХИ_эрэмбэ                    =73
|мүнгэн_тэмдэгтэ                =Венесуэл боливар
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код            =VEF
|сагай_бүһэ                    =
| utc_offset = – 4
| зуны_цагийн_бүсийн_нэр = 
| utc_offset_DST = 
|хэв_огноо                     =
|аль_гарын_замын_хөдөлгөөн     =
|интернет_домэйн               =.ve
|телефоной_код                    =+58
|тэмдэглэл                     =
}}
'''Венесуэлэ''' ({{lang-es|Venezuela}}), албан ёһоор '''Боливарай Бүгэдэ Найрамдаха Венесуэлэ Улас''' ({{lang-es|República Bolivariana de Venezuela}}) гэжэ нэрэтэй [[Урда Америкэ|Урда Америкын]] хойто хэһэгтэ оршодог [[улас]]. Баруун зүгтэ [[Колумби]], зүүн зүгтэ [[Гайана]], урда зүгтэ [[Бразил]]тай хилэ залгажа зүүн хойто талаараа [[Карибын тэнгис]]тэ 2800 оршом километр ута далайн эрьетэй. Тус тэнгисэй хэд хэдэн жаахан аралые өөртөө харьяалдаг.

== Хүн зон ба эдэй засаг ==
Урда Америкын хойто хэһэгтэ 912.050 кв.км газар нютаг эзэлэн оршодог улас. 2003 оной үнэлгээр 24.654.694 хүн зонтой байһан ба мүн ондо хүн зоной жэлэй дундажа үсэлтэ 1.48 хуби боложо, 2050 ондо 37.106.394 болохо түлэбтэй ажа һэн. 27 хүндэ 1 кв.км газар нютаг ногдодог. Хүн зоной 87 хубинь хотодо, 13 хубинь хүдөө нютагта оршон һуудаг байна. Ниислэл Каракас хото 1.975.787 хүнтэй, хүн зоной 67 хубинь эрлиизүүд. 21 хубинь сагаан арһатан, 10 хубинь хара арһатан, дүнгэжэ 2 хубинь уугуул индейшууд ажа. Албанай хэлэниинь [[испани хэлэн|испани]]. [[Католик шажан]]тан. 2003 оной үнэлгээр дундажа наһалалта 73.8, нярайн эндэгдэл 1000 түрэлтэндэ 24 бүридхэгдэһэн байна. 2003 оной үнэлгээр хүн зоной 93.4 хубинь бэшэг үзэгтэй. [[Дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүн]]эй 5.2 хубиие болбосоролой һалбарида зарсуулһан болоод албан ёһоной һургалта 7 жэл, нэгэ багшада 23 һурагша ногдожо байба. 1000 хүндэ 301 радио, 109 [[утаһан]], 189 [[телевизор]], 206 [[һонин]] хэблэл, 10.000 хүндэ 9.2 [[интернет]] оногдожо байһан байна. Венесуэлые 1498 ондо Колумби нээһэнэй дараа жэлынь Испани улас түримхэйлэн эзэлбэ. 1810 ондо Испаниин колонизацилгада эсэргүү бодолго гаража 1821 ондо тусгаар тогтонолоо олоһон байна. Венесуэлын засаг захиргаанай нэгэжэнь холбооной 20 можо, холбооной 1 тойрог, холбооной 2 бүһэ нютаг болон эзэмшэл газарһаа бүридэл болодог байна.

Түрын түрүүшын юрэнхылэгшые 6 жэлэй хугасаатай һунгаха ба тэрэ түрэ, засагай эрхые дабхар гүйсэдхэдэг, хуули тогтоохо байгуулгань 165 гэшүүнтэй 5 жэлээр һунгагдадаг Үндэһэнэй Ассамблей юм. Венесуэлын газарай хэбэлэй [[газарай тоһон]], [[хүнгэн сагаан]], [[байгаалиин хии]], [[түмэрэй хүдэр]] зэргэ баялигтай. Хүдэлмэри эрхэлэгшэ хүнэй тоо 2001 ондо 10.170.553 байһанай 11 хубинь хүдөө ажахын, 24 хубинь үйлэдбэрилэлэй, 65 хубинь үйлэшэлгээнэй һалбарида ажаллажа байһан ба ажалгүйдэл 14.9 хуби байгаа. 2000 оной уласай түһэбэй оролго 24.8 тэрбум, заралга 26.3 тэрбум доллар, 2001 ондо [[экспорт]] 25.3 тэрбум, [[импорт]] 16.4 тэрбум доллар, 2001 онд дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүн 125 тэрбум долларта хүрэжэ нэгэ хүндэ 5.070 доллар ногдохо болоо. Дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүнэй 50.4 хубиие үйлэдбэрилэлэй һалбари бай болгоһон байна. [[Зэбсэгтэ хүсэн]]эй бэе бүрилдэхүүн 2001 ондо 82.300 хүнтэй байһан ба тэрэндэ дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүнэй 1.5 хубиие зарана. Мүнгэнэй нэгэжэнь боливар нэрэтэй.

== Засаг захиргаан ==
=== Венесуэлын можо уласууд ===
{| style=&quot;background:transparent;&quot;
|- valign=&quot;top&quot;
| &lt;!--First column:--&gt;
{| style=&quot;background:transparent;&quot;
| || {{spaces|1}}'''Можо улас''' || {{smaller|'''Ниислэл'''}}
|-
| '''1''' ||{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Амасонас (Венесуела)|Амасонас]]}}''' || {{smaller|[[Пуерто-Аякучо]]}} &lt;/tr&gt;
| '''2''' || [[Файл:Flag of Anzoátegui State.svg|22x20px|Flag of Anzoátegui]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Ансоатеги]]}}''' || {{smaller|[[Барселона (Венесуела)|Барселона]]}} &lt;/tr&gt;
| '''3''' || [[Файл:Flag of Apure State.svg|22x20px|Flag of Apure]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Апуре]]}}''' || {{smaller|[[Сан-Фернандо де Апуре]]}} &lt;/tr&gt;
| '''4''' || [[Файл:Flag of Aragua State.svg|22x20px|Flag of Aragua]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Арагуа]]}}''' || {{smaller|[[Маракай]]}} &lt;/tr&gt;
| '''5''' || [[Файл:Flag of Barinas State.svg|22x20px|Flag of Barinas]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Баринас (можо улас)|Баринас]]}}''' || {{smaller|[[Баринас]]}} &lt;/tr&gt;
| '''6''' || [[Файл:Flag of Bolívar State.svg|22x20px|Flag of Bolívar]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Боливар (можо улас)|Боливар]]}}''' || {{smaller|[[Сьюдад-Боливар]]}} &lt;/tr&gt;
| '''7''' || [[Файл:Flag of Carabobo State.svg|22x20px|Flag of Carabobo]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Карабобо]]}}''' || {{smaller|[[Валенси (Венесуела)|Валенси]]}} &lt;/tr&gt;
| '''8''' || [[Файл:Flag of Cojedes State.svg|22x20px|Flag of Cojedes]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Кохедес]]}}''' || {{smaller|[[Сан-Карлос (Кохедес)|Сан-Карлос]]}} &lt;/tr&gt;
| '''9''' || [[Файл:Flag of Delta Amacuro State.svg|22x20px|Flag of Delta Amacuro]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Дельта-Амакуро]]}}'''{{spaces|2}} || {{smaller|[[Тукупита]]}} &lt;/tr&gt;
| '''10''' || [[Файл:Flag of Falcón State.svg|22x20px|Flag of Falcón]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Фалькон (можо улас)|Фалькон]]}}''' || {{smaller|[[Санта-Ана-де-Коро]]}} &lt;/tr&gt;
| '''11''' || [[Файл: Escudo de Guárico.svg|22x20px|Flag of Falcón]] {{spaces|1}}'''{{smaller|[[Гуарико]]}}''' || {{smaller|[[Сан-Хуан-де-лос-Моррос]]}}{{nbsp|6}} &lt;/tr&gt;
| '''12''' || [[Файл:Flag of Lara State.svg|22x20px|Flag of Lara]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Лара]]}}''' || {{smaller|[[Баркисимето]]}} &lt;/tr&gt;
|}
| &lt;!--Second column:--&gt;
{| style=&quot;background:transparent;&quot;
| || {{spaces|1}}'''Можо улас''' || {{smaller|'''Ниислэл'''}}
|-
| '''13''' || [[Файл:Flag of Mérida State.svg|22x20px|Flag of Mérida]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Мерида (можо улас)|Мерида]]}}''' || {{smaller|[[Мерида (Венесуела)|Мерида]]}} &lt;/tr&gt;
| '''14''' || [[Файл:Flag of Miranda State.svg|20px]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Миранда (можо улас Венесуели)|Миранда]]}}''' || {{smaller|[[Лос-Текес]]}} &lt;/tr&gt;
| '''15''' || [[Файл:Flag of Monagas State.png|22x20px|Flag of Monagas]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Монагас]]}}''' || {{smaller|[[Матурин]]}} &lt;/tr&gt;
| '''16''' || [[Файл:Flag of Nueva Esparta.svg|22x20px|Flag of Nueva Esparta]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Нуева-Эспарта (Венесуела)|Нуева-Эспарта]]}}'''{{nbsp|2}} || {{smaller|[[Ла-Асунсьйон]]}} &lt;/tr&gt;
| '''17''' || [[Файл:Flag of Portuguesa.svg|22x20px|Flag of Portuguesa]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Португеса (Венесуела)|Португеса]]}}''' || {{smaller|[[Гуанаре]]}} &lt;/tr&gt;
| '''18''' || [[Файл:Flag of Sucre State.svg|22x20px|Flag of Sucre]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Сукре (можо улас)|Сукре]]}}''' || {{smaller|[[Кумана]]}} &lt;/tr&gt;
| '''19''' || [[Файл:Flag of Táchira State.svg|22x20px|Flag of Táchira]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Тачира]]}}''' || {{smaller|[[Сан-Кристобаль (Венесуела)|Сан-Кристобаль]]}}{{spaces|2}} &lt;/tr&gt;
| '''20''' || [[Файл:Flag of Trujillo State.svg|22x20px|Flag of Trujillo]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Трухильйо (можо улас Венесуели)|Трухильйо]]}}''' || {{smaller|[[Трухильйо (хото)|Трухильйо]]}} &lt;/tr&gt;
| '''21''' || [[Файл:Flag of Vargas State.svg|22x20px|Flag of Vargas]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Варгас (можо улас)|Варгас]]}}''' || {{smaller|[[Ла-Гуайра]]}} &lt;/tr&gt;
| '''22''' || [[Файл:Flag of Yaracuy State.svg|22x20px|Flag of Yaracuy]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Яракуй]]}}''' || {{smaller|[[Сан-Фелипе]]}} &lt;/tr&gt;
| '''23''' || [[Файл:Flag of Zulia State.svg|22x20px|Flag of Zulia]]{{spaces|1}}'''{{smaller|[[Сулия]]}}''' || {{smaller|[[Маракайбо (хото)|Маракайбо]]}} &lt;/tr&gt;
|}
|}

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

== Холбооһон ==
{{commonscat|Venezuela}}
*{{sp icon}} [http://www.gobiernoenlinea.ve/ E-Government]
*{{en icon}} [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-v/venezuela.html Chief of State and Cabinet Members]{{dead link|date=December 2013}}
*{{en icon}} {{CIA World Factbook link|ve|Venezuela}}
*{{en icon}} [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/venezuela.htm Venezuela] at ''UCB Libraries GovPubs''
*{{en icon}} {{dmoz|Regional/South_America/Venezuela/}}
*{{en icon}} [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/vetoc.html Venezuela] from the [[Library of Congress Country Studies]] (1990)
*{{en icon}} [http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1229345.stm Venezuela profile] from the [[BBC News]]
*{{sv icon}} {{osmrelation-inline|272644|bullet=no}}
*{{en icon}} [http://www.cartografareilpresente.org/rubrique109.html?lang=en Maps on Venezuela – Cartographic features]
*{{en icon}} [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=VE Key Development Forecasts for Venezuela] from [[International Futures]]
*{{ar icon}} [http://www.immigrationtovenezuela.com.ve/index.php/2013-10-02-22-52-18/2013-10-02-22-58-18 Venezuela and Tourism] from [[Sky Immigration]]

{{Урда Америкэ}}
{{1000 үгүүлэл}}

[[Категори:Урда Америкэ]]</text>
      <sha1>41lxj94wiblhnoonfu0i60tvywv209p</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>