Wikipedia cebwiki https://ceb.wikipedia.org/wiki/Unang_Panid MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Medya Espesyal Hisgot Gumagamit Hisgot sa Gumagamit Wikipedia Hisgot sa Wikipedia Payl Hisgot sa Payl MediaWiki Hisgot sa MediaWiki Plantilya Hisgot sa Plantilya Tabang Hisgot sa Tabang Kategoriya Hisgot sa Kategoriya TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 2486 34905579 34904640 2022-08-20T10:48:47Z ACI DWRD 93046 /* Mga AM transmiter */ wikitext text/x-wiki [[Image:Ph_locator_cebu_borbon.png|right|Mapa sa Sugbo nga nagapakita kon asa nahamutangan ang Borbon]] [[Payl:Borbon Cebu.JPG|270px|right]] {{Philippine Census | title = Sensus sa Populasyon <br> Borbon, Sugbo | 1990 = 23239 | 1995 = 26020 | 2000 = 28571 | 2007 = 32278 | 2010 = 31598 | 2015 = | 2020 = | 2025 = | 2030 = |}} Ang '''Borbon''' usa ka 4th class na [[lungsod Pilipinhon|lungsod]] sa [[lalawigan Pilipinhon|lalawigan]] sa [[Sugbo|Sugbo]] sa Taliwalang Kabisay-an na rehiyon sa [[Kabisay-an]] sa [[Pilipinas]]. Sumala sa [[2000]] na senso, ang Borbon may 28,571 ka tawo sa 5,878 na bubong. Ang pangunahing panginabuhi mao ang pangisda ug panguma ug mais. ==Mga Barangay== Ang Borbon may napulo'g siyam (19) ka [[barangay]]. <table border=0><tr> <td valign=top> * Bagacay * Bili * Bingay * Bongdo * Bongdo Gua * Bongoyan * Cadaruhan * Cajel * Campusong * Clavera </td><td valign=top> * Don Gregorio Antigua (Taytay * Laaw * Lugo * Managase * Poblacion * Sagay * San Jose * Tabunan * Tagnucan </td></tr></table> == Mga AM transmiter == *PU 1512 kHz (Audiovisual Communicators, Inc. ug Antovelcu Broadcasting Inc.) (planned) ==Mga sumpay sa gawas== *[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp |date=2012-04-13 }} *[http://www.census.gov.ph/census2000/index.html 2000 Philippines Census Information] {{Sugbo}} [[Kategoriya:Mga lungsod ug dakbayan sa Sugbo]] 96v0uczql1i0h7a9e0g4z17mi06rjns 0 2620 34905572 34904232 2022-08-20T09:56:26Z 95.124.165.126 wikitext text/x-wiki Paso toda la noche en el Secutivo dentro del garaje que solo tiene luz de emergencia y estoy dentro del coche del Secutivo y yo estoy sentado en el Secutivo agobiandome y me agobio en el Secutivo Paso toda la noche en el penende dentro del garaje que sólo hay luz de emergencia y estoy dentro del coche del penende y yo estoy sentado en el penende agobiándome y me agobio en el penende Paso toda la noche en el nochiperdid a oscuras dentro del garaje que está oscuro y no hay ninguna luz y estoy dentro de la furgoneta del nochiperdid y yo estoy sentado en el nochiperdid agobiándome y me agobio en el nochiperdid Paso toda la noche en el sowuare dentro del garaje que por lo menos tiene un poco de luz fluorescente y estoy dentro de la furgoneta del sowuare y yo estoy sentado en el sowuare agobiándome y me agobio en el sowuare Paso toda la noche en el chipi chipi dentro del garaje que sólo hay un punto de luz y estoy dentro del coche del chipi chipi y yo estoy sentado en el chipi chipi agobiándome y me agobio en el chipi chipi Paso toda la noche en el ñuño dentro del garaje que tiene muchísima luz y hay un coche de Prosegur y otro coche de Securitas direct y estoy dentro de la furgoneta del ñuño y yo estoy sentado en el ñuño agobiándome y me agobio en el ñuño Pasó toda la noche en el ome dentro del garaje que tiene focos rojos y estoy dentro del coche del ome y yo estoy sentando en el ome agobiandome y me agobio en el ome Paso toda la noche en el as dentro del garaje que tiene luz de emergencia y un poco de luz de las farolas que esa luz entra por un cristal desvanecido y estoy dentro del coche del as y yo estoy sentado en el as agobiándome y me agobio en el as {{napiling artikulo}} {{Infobox Country <!--gikan sa en-wp--> |native_name = Tinipong Bansa sa Amerika <br />''Tinipong Bansa'' |common_name = Tinipong Bansa |image_flag = Flag of the United States.svg |image_coat = US-GreatSeal-Obverse.svg|20px |symbol_type = Támlà <!--Please read the talk page before editing these mottoes:--> |national_motto = ''E Pluribus Unum'' <small> (Gíkan sa pagkadághan naghiúsa) (tradisyonal)&nbsp;</small><br>''In God We Trust|In God We Trust''<small> (Sa Ginoo Mí Misálig)</small>&nbsp;<small>(sugod 1956)</small> |image_map = Location_United_States.svg |national_anthem = ''The Star-Spangled Banner''<small> (Ang Bandilang Dinígo og mgá Bitúon)</small> |official_languages = Walâ sa lébel nga pederál<br> (''de facto'': [[Iningles|Iníngles]]) |capital = [[Washington, D.C.]] |latd=38|latm=53|latNS=N|longd=77|longm=02|longEW=W |government_type = [[republikang pederal|Repúblikang pederál]] [[republikang konstitusyonal|konstitúsyonal]] |leader_title1 = [[Pangulo sa Hiniusang mga Estado|Pamúno-nasód]] |leader_name1 = [[Joe Biden]] [[Partido Demokratiko|(D)]]<ref>{{cite web|title=Biden Inaugurated as the 46th President Amid a Cascade of Crises |url=https://www.nytimes.com/2021/01/20/us/politics/biden-president.html|access-date=20 January 2021 |publisher=New York Times |lang=en}}</ref> |leader_title2 = [[Puli Pangulo sa Hiniusang mga Estado|Puli-pamúnò]] |leader_name2 = [[Kamala Harris]] [[Partido Demokratiko|(D)]] |leader_title3 = [[Speaker sa US House of Representatives|Tigpamâbà sa Baláy-balaoránan]] |leader_name3 = [[Nancy Pelosi]] [[Partido Demokratiko|(D)]]<ref>{{citation|url=https://www.vox.com/2021/1/3/22211713/nancy-pelosi-elected-fourth-term-speaker-house|title=Nancy Pelosi is elected to a fourth term as House speaker|first=Cameron|last=Peters|publisher=Vox|date=January 3, 2021|access-date=January 3, 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/andrewsolender/2020/11/18/pelosi-hints-at-abdicating-leadership-in-2022-after-winning-new-term-as-speaker/|title=Pelosi Hints At Abdicating Leadership In 2022 After Winning New Term As Speaker|first=Andrew|last=Solender|website=Forbes|access-date=January 7, 2021|archive-date=January 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114194758/https://www.forbes.com/sites/andrewsolender/2020/11/18/pelosi-hints-at-abdicating-leadership-in-2022-after-winning-new-term-as-speaker/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|title=Pelosi Agrees to Deal Limiting Her Speakership to 4 Years|url=https://www.rollcall.com/2018/12/12/pelosi-agrees-to-deal-limiting-her-speakership-to-4-years/|access-date=2021-01-13|website=Roll Call|language=en|archive-date=January 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114194741/https://www.rollcall.com/2018/12/12/pelosi-agrees-to-deal-limiting-her-speakership-to-4-years/|url-status=live}}</ref> | largest_city = [[Dakbayan sa New York|Dakbayán sa Núybayork]] | area = 9,631,420 | areami² = 3,718,695 | area_rank = 3rd¹<!--dispute is covered in footnotes section. no need for or 4th --> | area_magnitude = 1 E12 | percent_water = 4.87 | population_estimate = 308,745,538<ref name="2010.census.gov">{{cite web|url=http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-dens-text.php|title=Resident Population Data – 2010|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2010-12-22|year=2010}}</ref><!--automatically updated extrapolation--> | population_estimate_year = {{2007}} | population_estimate_rank = 3rd | population_census = 281,421,906 | population_census_year = 2000 | population_density = 31 | population_densitymi² = 80 | population_density_rank = 172nd | GDP_PPP_year = 2006 | GDP = $13.049 [[1000000000000 (number)|trillion]] | GDP_PPP = $13.049 [[1000000000000 (number)|trillion]] | GDP_PPP_rank = 1st | GDP_PPP_per_capita = $59,555 | GDP_PPP_per_capita_rank = 3rd | GDP_nominal = $16.22 [[1000000000000 (number)|trillion]] | GDP_nominal_rank = 1st | GDP_nominal_year = 2006 | GDP_nominal_per_capita = $54,333 | GDP_nominal_per_capita_rank = 8th | HDI_year = 2004 | HDI = [[Payl:Green Arrow Up.svg|8px]] 0.957 | HDI_rank = 8th | HDI_category = <font color="#009900">high</font> |Gini = 38.8 |Gini_year = 2000 |Gini_category = <font color="#ffcc00">medium</font> | sovereignty_type = [[American Revolutionary War|Kaugalingnan]] | sovereignty_note = gikan sa [[Gran Britanya]] | established_event1 = [[United States Declaration of Independence|Gideklarár]] | established_event2 = [[Tratado sa Paris (1783)|Internásyonal nga pag-ilá]] | established_event3 = [[Konstitusyon sa Estados Unidos|Naratipikár ang Konstitusyón]] | established_date1 = [[Húlyo 4]] [[1776]] | established_date2 = [[Septiyémbre 3]] [[1783]] | established_date3 = [[Márso 4]], [[1787]] | currency = [[United States dollar|dolyar]] ($) | currency_code = USD | country_code = USA | time_zone = | utc_offset = -5 to -10 | time_zone_DST = | utc_offset_DST = -4 to -10 | cctld = [[.us]] [[.gov]] [[.edu]] [[.mil]] | calling_code = 1 | footnotes = ¹ Usahay ilista nga ika-4 sa arya; ang ranggo [[Talaan sa mga nasod ug teritoryo sumala sa kinatibuk-ang arya|disputed]] sa [[China]]. }} Ang '''Tinipong Bansa sa Amerika''' kun ([[Ininggles]]: ''The United States of America'' kun ''USA'') usá ka [[republika|republiká]] nga [[pederal|pederál]] nga gilangkóban sa kalím-an ka [[estado|bánsà]]. Nahimutáng sa túngà-túngang bahin sa [[amihanang amerika|Amihanáng Ameriká]] ang kadaghánan sa mga bansa. Adúnay kaugalíngong pangagamhánan ang matag bansa ubós sa sistémang [[Pederalismo|pederalísmo]]. Adúnay duhá ka kamad-ánhong utlánan ang Tinipong Bansa, síkbit sa [[México|Meksikó]] ang usa ug sa [[Canada|Kanáda]] usáb ang láing usá. Gilibotân kiní sa nagkadaíyang katubígan sáma sa [[Kadagatang Pasipiko|Kaláwrang Pasipikó]], [[Dagat Bering|Dágat Bering]], [[Kadagatang Artiko|Kaláwrang Arktikó]], úg [[Kadagatang Atlantiko|Kaláwrang Atlantikó]]. Dílì akip sa unay ang duhá ka bansa sa [[Alaska]] úg [[Hawaii]] sa nahibilíng 48 ka bansa. Sama sab nga dílì súmpay-kamád-an ang uság usá. Náay koleksyon sa mgá distríto, teritóryo úg ubán pang ginsakópang panggawás ang EU sa ubáng párte sa kalibótan. Komón nga gitawág og “Amerkáno” ang katáwhan sa Tinipong Bansa. Ang nasodnong ginikanan sa Tinipong Bansa matamdan sa [[Deklarasyon sa Independensiya sa Estados Unidos|deklarasyon]] sa napulog tulo [[13 kolonya|kolonya]] gikan sa [[Gran Britanya|Bantogang Britanya]] niadtong [[1776]] nga sila gawasnon na nga mga bansa, ug gipakusog sa [[Tratado sa Paris (1783)|Kasabotan sa Paris (1783)]]. Sugod pa sa tunga-tunga sa [[ika-20 siglo|ika-20 napuloan]], naunhan na niini ang tanang nasod sa impluwensiya sa [[ekonomiya]], [[politika]], [[militar]], ug [[kultura]].<ref>{{cite web|author=Cohen, Eliot A.|url=http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower|title=History and the Hyperpower|work=Foreign Affairs|date=July/August 2004|archiveurl=//web.archive.org/web/20090723000051/http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower|archivedate=23 July 2009}}</ref> Nahimo ang TB ubos sa tradisyon nga panggobyerno nga adunay pagsinabtanay sa mga tawong ginsakpan pinaagi sa modelo nga [[demokrasya|demokrasya nga representatibo]]. Gisundog sab kining modelo sa gobyernong [[sistemang presidensiyal|presidensiyal]]-[[sistemang konggresyonal|konggresyonal]] sa daghan pang mga nasod, ilabi na sa mga naa sa [[Tunga-tungang Amerika]] ug [[Habagatang Amerika]] akip na ang nasod sa [[Pilipinas]]. ==Heyograpiya== [[Payl:USA topo en.jpg|left|thumb|[[Topograpiya|Topograpik map]] sa kontinental Estados Unidos]] Isip ikatulo nga kinadak-ang nasod sa tibuok kalibotan (sa arya)<ref>{{cite web|url= http://education.yahoo.com/reference/factbook/countrycompare/area/3d.html;_ylt=As1XMsN8kgSx746VWazy_s7PecYF|title=World Factbook: Area Country Comparison Table|publisher=Yahoo Education}}</ref>, lainlain ang mga paysahe ug mga bista sa Tinipong Bansa: yutang kakahoyang templada (''temperate forest'') sa Sidlakang baybayon, [[bakhawan]] sa [[Florida]], ang [[Dakong Kapatagan]] (Great Plains) sa tungang parte sa nasod, ang sistemang [[Mississippi River (suba)|Suba Mississippi]]-[[Missouri River|Missouri]], ang mga [[Dagkong Lanaw]] (Great Lakes) nga parte sab sa [[Canada]], mga [[Batohong Bukid]] (Rockies) nga naa sa kasadpan sa kapatagan, ubang desiyerto ug sonang templada sa baybayong kasadpan sa Rockies, ug mga kakahoyang templada (''temperate rainforest'') sa parte sa Pasipiko sa amihanang-kasadpan. Ubang paysahe sab ang [[Alaska]] ug mga [[bulkan|mabulkang]] pulo sa [[Hawaii]]. Ang klima lahi-lahi sab: tropikal sa [[Hawai‘i]] ug habagatang [[Florida]], ug [[tundra]] usab sa [[Alaska]] ug sa tumoy sa mahabog nga mga bukid (uban ang Hawai‘i). Kadaghanan sa mga parteng amihanan ug sidlakan adunay klima nga kontinental-templada, nga mainit nga ting-init ug kamig nga tingtugnaw. Ang habagatang parte sa nasod usab adunay subtropikal nga klimang umido nga may templadang tingtugnaw og dugay ug umidong ting-init. Kasagarang [[desiyerto]] ang klima sa habagatang-kasadpang rehiyon. ==Kasaysayan== {{Main|Kasaysayan sa Estados Unidos}} [[Payl:MayflowerHarbor.jpg|left|thumb|''The [[Mayflower]] in Plymouth Harbor,'' ni William Halsall, 1882. Ang ''Mayflower'' ang mitransport sa mga [[pilgrim]] sa Bag-ong Kalibotan sa 1620.]] [[Payl:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|''Declaration of Independence'', ni [[John Trumbull]], 1817–18]] Ang mga lumad nga katawhan sa Tinipong Bansa, apil ang Alaska, miabot gikan sa Asya mga 12,000-40,000 ka tuig ang miagi. Sila ang gitawag nga mga ''American Indian''. Ang mga [[Katsila]] nahiuna sa mga Uropeyo sa pagpundar og mga kolonyang Uropeyo sa minland, sa lugar nga gitawag nila og Florida; ang San Agustin (''St. Augustine''), napundar sa 1565, nga nagpabilin hangtod karon; ug daghan ang kolonyang Katsila sa habagatang-kasadpang Tinipong Bansa gikan sa Mehiko. Ang mga Pranses nga ''fur traders'' nag-establisar og mga ''outpost'' sa [[Nouvelle France]] (New France) sa bandang Great Lakes; Ang [[Pransiya]] mikuha sa kadaghanan sa interyor sa Amihanang Amerika hangtod sa habagatang parte, sa may [[Gulpo sa Mehiko]]. Ang nahiunang malamposon nga kolonya sa Britanya mao ang Virginia Colony sa [[Jamestown]] sa [[1607]] ug ang Pilgrims' Plymouth Colony sa tuig [[1620]]. Ang pagkarta (''chartering'') niadtong 1628 sa Massachusetts Bay Colony miresulta sa migrasyon sa mga Britaniko (Ingles, Eskoses, ug Irlandes); ug sa 1634, ang [[New England]] napuy-an og mga 10,000 ka Puritan. Niadtong 1614, ang mga Olandes nag-establisar og mga kolonya sa bandang [[Sapang Hudson]], apil ang [[New Amsterdam]] sa isla sa [[Manhattan]], nga karon mao ang Dakbayan sa New York. Sa [[Gubat Pranses ug Indyan]], ang kolonyal nga ekstensiyon sa [[Pito ka Tuig nga Gubat]], ang Britanya mikuha sa Canada gikan sa mga Pranses. Sa 1674, ang mga Britaniko nakakuha sa mga kolonyang Olandes paghuman sa [[Gubat Anglo-Olandes]]; ang probinsiya sa New Netherland gialisdan og New York. Sa pagbahin sa Carolina sa 1729 ug sa 1732 nga kolonisasyon sa [[Georgia]], nagtukod og napulo og tulo (13) ka kolonya sa Britanya, ang nahimong Tinipong Bansa sa Amerika. Ang tanang kolonya mipalegal sa pagbaligya sa mga katabang nga Aprikano (''African slave trade''). Ang mobimiyento nga Kristohanon sa 1730-1740 nailhan nga ''Great Awakening'' mipalambo sa kaikag sa relihiyon. Sa tuig 1770, ang mga kolonya miabot og 3 milyon ka lumulupyo nga Ingles o Britaniko, katunga sa mismong Gran Britanya. Bisag gibuhisan ang mga kolonya sa Britanya, wala sila hatagi og representasyon sa Parlamento sa Gran Britanya. Ang tensiyon sa mga kolonya ug sa Britanya sa panahong rebolusyonaryo (1760s hangtod 1770s) miresulta sa [[Rebolusyonaryong Gubat Amerikano]], giaway gikan 1775 hangtod 1781. Niadtong Hunyo 14, 1775, ang Continental Congress, sa [[Philadelphia]], nag-establisar sa Continental Army ubos kang [[George Washington]]. Nagproklama nga ang "tanang tawo gihimo nga egwal", ang Kongreso miadap sa [[Deklarasyon sa Kaugalingnan]], nga unang gimugna ni [[Thomas Jefferson]], niadtong [[Hulyo 4]], [[1776]]. Niadtong 1777, ang mga Artikulo sa Kompederasyon giadap, nagpahiusa sa mga estado sa usa ka gobyernong pederal hangtod 1788. Adunay mga 70,000–80,000 ka loyalista sa [[Britanya]] nga milayas gikan sa mga nagrebeldeng estado, daghan ming-adto sa Nova Scotia ug sa bag-ong sakop sa Britanya sa Canada.<ref>{{cite web |url=http://www.learnquebec.ca/export/sites/learn/en/content/curriculum/social_sciences/documents/loyalistoverview.pdf |title=The United Empire Loyalists—An Overview | publisher = Learn Quebec}}</ref> Sa pagkapilde sa armadong puwersa sa Britanya, giila sa Gran Britanya ang soberanya sa trese ka kolonya sa tuig 1783. [[Payl:US states by date of statehood3.gif|thumb|left|Ekspansiyon sa U.S. ayon sa petsa sa pagkaestado ug [[ratipikasyon]] sa [[Konstitusyon sa Estados Unidos|Konstitusyon]]]] Mga importanteng yugto sa kasaysayan sa Estados Unidos human ang independensiya mao ang: *Ekspansiyon sa teritoryo (1800s-1959) *[[Gubat Patani sa Amerika|Gubat Patani]] (1861-1865) *[[Gubat Espanyol-Amerikano]] (Abril 25-Agosto 12, 1898) *[[Dakong Kaguol]] (''Great Depression'') (1929-1939) *[[Ikaduhang Gubat Kalibotanon]] (1941-1946) *[[Bugnaw nga Gubat]] (''Cold War'') (1947-1991) *[[Gubat sa Terorismo|Gubat Batok sa Terorismo]] (2001- ) ==Demograpiya== [[Payl:Liberty-statue-from-below.jpg|thumb|Ang ''Statue of Liberty'' sa New York, ang iladong monumento sa Estados Unidos]] Miabot na sa 300,000,000 ang populasyon sa Tinipong Bansa niadtong Oktubre 17, 2006. Sumala sa 2000 nga sensus, 79% sa katawhan namuyo sa urban nga lugar. Lainlain ang mga nakapuyo dinhi, 31 ang ihap sa grupong etniko nga adunay 1-ka-milyon nga miyembro. Ang tulo nga labing daghang grupong etniko mao ang Amerikanong-Alem-Aprikano nga naggikan kaniadto sa mga katabang sa uma, maoy kinadak-ang minoriyang etniko. Pero mitaas na ang ihap sa mga Hispaniko o Latino nga gikan sa [[Latin Amerika]] ilabi na sa mga estado sa habagatang-kasadpan (sama sa California, Texas, New Mexico, ug Florida). Adunay mga 2,807,731 ka [[Pilipino]] sa Amerika, labing daghang Pilipino gawas sa Pilipinas. Sa pinulongan o lengguwahe, bisan og walay opisyal nga pinulongan sa pederal nga ''level'', [[Iningles]] ang ''de facto'' nga nasodnong pinulongan, ug kini ang opisyal nga pinulongan sa 25 ka estado. Ang [[Kinatsila]] maoy ikaduhang pinulongan tungod sa mga imigranteng Latino. Ang [[Tinagalog]] o Filipino maoy ikatulo o ikaupat nga pinulongang gigamit sa Tinipong Bansa.<ref name="USCB Lang">{{cite web |url=http://www.census.gov/prod/2005pubs/06statab/pop.pdf |publisher=U.S. Census Bureau |work=Statistical Abstract of the United States 2006 |title=Table 47—Languages Spoken at Home by Language: 2003}}</ref> ==Lugaynon ug kagamhanan== Ang Tinipong Bansa mao ang labing dugay nga [[pederasyon]] sa kalibotan. Kini usa ka demokrasyang representatibo ug republikang konstitusyonal.<ref>Scheb, John M., and John M. Scheb II (2002). ''An Introduction to the American Legal System''. Florence, KY: Delmar, p. 6. ISBN 0-7668-2759-3.</ref> Gibantayan ang gobyerno sa sistema nga ''checks and balances''. Sa sistemang pederal, ang mga lumulupyo napailawom sa tulo ka lebel sa gobyerno: pederal, estado, ug lokal; ang panggobyernong lokal komun nga nabahin ngadto sa ''county'' ug munisipal nga lebel. Ang gobyernong pederal adunay tulo ka sanga: *[[Lehislatibo]]: ang Kongreso nga ''bicameral'', ang Senado ug ang House of Representatives mao ang tighimo og mga balaod nga pederal, tigdeklarar og gubat, tig-aprobar og mga tratado, ug tighatag og ''impeachment''. *[[Ehekutibo]]: Ang presidente mao ang ''commander-in-chief'' sa militar, siya maka-''veto'' og mga balaodon (''bills'') nga lehislatibo sa di pa kini mahimong balaod, ug siya ang motudlo o mopili sa iyang Gabinete ug uban pang opisyales. *[[Hudikatura]]: Ang Korte Suprema ug ang mga korte nga pederal, diin ang mga huwes ginatudlo sa presidente (nanginahanglan og pag-aprobar sa Senado), mao ang mo-''interpret'' sa mga balaod og adunay gahom nga mopawalay bili sa mga balaod nga dili konstitusyonal. [[Payl:HobanNorthPortico.jpg|thumb|Ang amihanang bista sa [[Balayng puti]] (White House), residensiya sa presidente sa Tinipong Bansa]] Ang House of Representatives aduna'y 435 ka sakop, usa ka representatibo sa usa ka distrito kongresyonal sa duha ka tuig nga termino. Ang puwesto sa House ginabahin-bahin sa 50 ka bansa matag napuloan. Sa sensus sa 2000, pito ka bansa adunay minimum nga usa ka representatibo, samtang ang [[California]], ang bansa nga adunay kinadaghanang kalumulopyoan, adunay 53. Matag bansa aduna"y duha ka magbatasan, gipili alang sa 6 ka tuig nga termino. Ang presidente mosilbi sa upat ka tuig nga termino ug dili molabaw pa sa duha ka higayon ang termino. Dili ma-elek ang pamuno-nasod sa diretso nga pag-lim, kondili, pinaagi sa sistema nga ''electoral college'' diin ang pagdeterminar sa boto ug sa nakadaog, gibase pinaagi sa ihap sa kada estado. Ang Korte Suprema, sa liderato sa Chief Justice sa Tinipong Bansa, adunay siyam ka miyembro. Ang politika sa Tinipong Bansa natigayon sa 2-ka-partido nga sistema sa halos tanang panahon. Sugod sa heneral nga piniliay sa 1856, ang duha ka dominante nga partido mao ang [[Partido Demokrata (Tinipong Bansa)|Partido Demokrata]] (Democratic Party) napundar sa 1824 (ang ginikanan niadto pang 1792), ug ang [[Partido Republikano (Tinipong Bansa)|Partido Republikano]] (Republican Party), napundar sa 1854. Sa pagkakaron, si Pamuno-nasod [[George W. Bush]] gikan sa Partido Republikano, samtang ang Demokrata usab ang mayoriya sa Senado ug House of Representatives, pagkahuman sa ''midterm election'' sa 2006. Ang pakigharing militar, ekonomiko, ug kultural sa Tinipong Bansa maoy rason kon nganong kini usa ka importanteng tema sa politika sa nasod, lahi pa sa importansiya sa imahen sa Tinipong Bansa sa tibuok kalibotan. Halos tanang [[nasod]] adunay embahada sa Washington, D.C., ug mga konsulado sa ubang dakbayan. Usab, halos tanang nasod adunay diplomasya sa Tinipong Bansa. Hinuon, ang mga nasod sa [[Cuba]], [[Iran]], [[Amihanang Korea]], [[Bhutan]], ug [[Sudan]] walay pormal nga relasyong diplomatiko sa Tinipong Bansa.<ref>{{cite web|url=http://www.usdoj.gov/oig/reports/INS/e0304/results.htm|title=Table 2: Aliens From Countries That Sponsor Terrorism Who Were Ordered Removed—1 October 2000 through 31 December 2001|publisher=U.S. Dept. of Justice|date=February 2003}}</ref> ==Ekonomiya== [[Payl:Top of Rock Cropped.jpg|thumb|Ang Dakbayan sa New York, ang komersiyal nga kapital sa nasod]] Ang Tinipong Bansa usa ka [[kapitalista]] nga ekonomiya, nga nakab-ot tungod sa iyang pagka adunahan sa natural nga rekursos, maayong imprastruktura, ug hataas nga produktibidad. Sumala sa [[IMF]], ang GDP sa nasod nga mga $13 ka trilyon mikabat sa 20% sa globonhong ''gross product''. Ang sa kolektibo nga GDP sa [[Unyon sa Uropa]] ang mas dako lamang. Ang US ikawalo sa ''nominal GDP per capita'' ug ikaupat sa ''GDP per capita'' gamit ang [[purchasing power parity]]. Kini sab ang numero uno nga importador og mga bililhon ug ikaduha nga eksportador. Ang [[Canada]], [[China]], [[Mehiko]], [[Hapon]], ug [[Alemanya]] mao ang nanag-unang partner sa komersiyo. Ang nangunang eksport nga produkto mao ang mga [[makinang elektrikal]], samtang ang mga [[behikulo]] maoy nangunang import. Ang utang nga nasyonal sa US maoy labing dako sa kalibotan; sa 2005, 23% kini sa total nga utang sa kalibotan. Kon iporsento sa GDP, ang US ika-30 sa 120 ka nasod.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2186rank.html|title=Rank Order—Public Debt|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-06-19}}</ref> Mga langyaw ang mikupot og 27.5% sa utang sa nasod. ==Budaya== [[Payl:Motherhood and apple pie.jpg|thumb|Mga ikono sa kulturang Amerikano: [[apple pie]], [[besbol]], ug [[banderang Amerikano]]]] Ang Tinipong Bansa usa ka multikultural nga nasod, lugar sa lainlaing mga etnikong grupo, tradisyon, ug mga kabililhan (''values''). Ang kultura nga komun sa mayoriya sa mga Amerikano gitawag og "''mainstream American culture''," ang [[Kasadpanon]]g kultura nga naggikan sa mga tradisyon sa mga migranteng Uropeyo, sugod sa mga Ingles ug Olandes. Ang mga kulturang Aleman, Irlandes, ug Eskoses impluwensiyal sab. Mga elemento sa tradisyon sa mga lumad nga Amerikano ug sa mga Kasadpanong Aprikano nakuha sab. Ang pakasadpang ekspansiyon miresulta sa kontak sa kultura sa Mehiko. Dako ang impak sa bag-ohay nga imigrasyon gikan Asya ug Latin Amerika. Ang pagkasagol sa mga kultura puyde maingon isip ''homogeneous melting pot'' o ''pluralistic salad bowl'' diin nagpabilin ang mga kultural nga aspeto sa ginikanang nasod. Bisag maingon nga walay katilingbanong klase ang Tinipong Bansa (''classless society''), ang mga ekonomista ug sosyolohista moingon nga adunay kalahian sa mga klase sa katilingban, nga moapekto sa sosyalisasyon, pinulongan, ug kabililhan. Ang tunga-tungang klase (''middle class'') ug propesyonal nga klase mao ang ginikanan sa mga kontemporaryong ''trend'' sama sa peminismo, enbayronmentalismo, ug multikulturalismo. Dako ang pagbili sa ilang nga okupasyon o trabaho. Bisan og taas ang tan-aw sa mga Amerikano sa sosyo-ekonomik nga kalamposan, ang pagka ordinaryo gitan-aw nga positibo. Ang kababayen-an karon nagatrabaho sa gawas sa balay ug nakakuha og mga degri sa kolehiyo. Sama sa post-industriyal nga sosyedad, naglahi usab ang [[pamilya]]ng Amerikano. Sa 2005, ang mga nakasal nga walay anak maoy labing komun (28%) nga panimalay. Ang ekstensiyon sa ''marital rights'' ngadto sa mga [[homosekswalidad|homosekswal]] nga magtiayon maoy usa ka isyu sa debate, ang mga liberal nga estado mitugot sa unyon nga sibil ug ang [[Massachusetts]] mipalegal sa [[kaminyoon sa samag-sekso]] (''same-sex marriage''). ===Budayang banggiitan=== [[Payl:Hollywood-Sign-cropped.jpg|thumb|Ang karatula sa Hollywood, California]] Sa [[sine]], ang industriya sa pelikula nagabase sa [[Hollywood]], [[Los Angeles]], California.<ref>{{Cite web|url=https://gomel24.com/2021/explosive-california-wildfire-knocking-on-the-door-of-tahoe-area/|title=Ang explosive wildfire sa California 'nagtuktok sa pultahan' sa lugar sa Tahoe|work=gomel24.com}}</ref> Ang mga estudyo sa pelikulang Hollywood nakakab-ot og kita sa pagpasalida sa mga sinehan sa kalibotan, sama sa ''[[Star Wars]]'' (1977) ug ''[[Titanic]]'' (1997). Mga aktor nga Amerikanhon sama nila [[John Wayne]] ug [[Marilyn Monroe]] nahimong mga ikono ug simbolo sa budayang banggiitan, samtang ang prodyuser/negosyanteng nga si [[Walt Disney]], lider sa [[kingkoy]] o karton nga pelikula (''animated film''). Ang kang Orson Welles nga [[Citizen Kane]] (1941) pirme gitan-aw nga mao ang kinadak-ang nindot nga pelikula sa tanang panahon. Ang mga produkto sa sine, telebisyon ug uban pang medya makita sa halos tanang nasod. Halos tanang aspeto sa banggiitan nga kultura sa kalibotan naimpluwensiyahan sa kulturang popular nga Amerikano: ang [[musika]], [[sayaw]], [[pagkaon]], [[panapton]], [[sports]], ug bisan ang [[batasan]]. ==Mga pakisayran== {{reflist}} {{Pundoksa8|state=expanded}} [[Kategoriya:Estados Unidos| ]] a31tmknievog5v9ujyw4hfebgy5msfm 34905573 34905572 2022-08-20T09:56:40Z Mtarch11 72206 Reverted edits by [[Special:Contributions/95.124.165.126|95.124.165.126]] ([[User talk:95.124.165.126|talk]]) to last revision by [[User:Spilltea|Spilltea]] wikitext text/x-wiki {{napiling artikulo}} {{Infobox Country <!--gikan sa en-wp--> |native_name = Tinipong Bansa sa Amerika <br />''Tinipong Bansa'' |common_name = Tinipong Bansa |image_flag = Flag of the United States.svg |image_coat = US-GreatSeal-Obverse.svg|20px |symbol_type = Támlà <!--Please read the talk page before editing these mottoes:--> |national_motto = ''E Pluribus Unum'' <small> (Gíkan sa pagkadághan naghiúsa) (tradisyonal)&nbsp;</small><br>''In God We Trust|In God We Trust''<small> (Sa Ginoo Mí Misálig)</small>&nbsp;<small>(sugod 1956)</small> |image_map = Location_United_States.svg |national_anthem = ''The Star-Spangled Banner''<small> (Ang Bandilang Dinígo og mgá Bitúon)</small> |official_languages = Walâ sa lébel nga pederál<br> (''de facto'': [[Iningles|Iníngles]]) |capital = [[Washington, D.C.]] |latd=38|latm=53|latNS=N|longd=77|longm=02|longEW=W |government_type = [[republikang pederal|Repúblikang pederál]] [[republikang konstitusyonal|konstitúsyonal]] |leader_title1 = [[Pangulo sa Hiniusang mga Estado|Pamúno-nasód]] |leader_name1 = [[Joe Biden]] [[Partido Demokratiko|(D)]]<ref>{{cite web|title=Biden Inaugurated as the 46th President Amid a Cascade of Crises |url=https://www.nytimes.com/2021/01/20/us/politics/biden-president.html|access-date=20 January 2021 |publisher=New York Times |lang=en}}</ref> |leader_title2 = [[Puli Pangulo sa Hiniusang mga Estado|Puli-pamúnò]] |leader_name2 = [[Kamala Harris]] [[Partido Demokratiko|(D)]] |leader_title3 = [[Speaker sa US House of Representatives|Tigpamâbà sa Baláy-balaoránan]] |leader_name3 = [[Nancy Pelosi]] [[Partido Demokratiko|(D)]]<ref>{{citation|url=https://www.vox.com/2021/1/3/22211713/nancy-pelosi-elected-fourth-term-speaker-house|title=Nancy Pelosi is elected to a fourth term as House speaker|first=Cameron|last=Peters|publisher=Vox|date=January 3, 2021|access-date=January 3, 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/andrewsolender/2020/11/18/pelosi-hints-at-abdicating-leadership-in-2022-after-winning-new-term-as-speaker/|title=Pelosi Hints At Abdicating Leadership In 2022 After Winning New Term As Speaker|first=Andrew|last=Solender|website=Forbes|access-date=January 7, 2021|archive-date=January 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114194758/https://www.forbes.com/sites/andrewsolender/2020/11/18/pelosi-hints-at-abdicating-leadership-in-2022-after-winning-new-term-as-speaker/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|title=Pelosi Agrees to Deal Limiting Her Speakership to 4 Years|url=https://www.rollcall.com/2018/12/12/pelosi-agrees-to-deal-limiting-her-speakership-to-4-years/|access-date=2021-01-13|website=Roll Call|language=en|archive-date=January 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114194741/https://www.rollcall.com/2018/12/12/pelosi-agrees-to-deal-limiting-her-speakership-to-4-years/|url-status=live}}</ref> | largest_city = [[Dakbayan sa New York|Dakbayán sa Núybayork]] | area = 9,631,420 | areami² = 3,718,695 | area_rank = 3rd¹<!--dispute is covered in footnotes section. no need for or 4th --> | area_magnitude = 1 E12 | percent_water = 4.87 | population_estimate = 308,745,538<ref name="2010.census.gov">{{cite web|url=http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-dens-text.php|title=Resident Population Data – 2010|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2010-12-22|year=2010}}</ref><!--automatically updated extrapolation--> | population_estimate_year = {{2007}} | population_estimate_rank = 3rd | population_census = 281,421,906 | population_census_year = 2000 | population_density = 31 | population_densitymi² = 80 | population_density_rank = 172nd | GDP_PPP_year = 2006 | GDP = $13.049 [[1000000000000 (number)|trillion]] | GDP_PPP = $13.049 [[1000000000000 (number)|trillion]] | GDP_PPP_rank = 1st | GDP_PPP_per_capita = $59,555 | GDP_PPP_per_capita_rank = 3rd | GDP_nominal = $16.22 [[1000000000000 (number)|trillion]] | GDP_nominal_rank = 1st | GDP_nominal_year = 2006 | GDP_nominal_per_capita = $54,333 | GDP_nominal_per_capita_rank = 8th | HDI_year = 2004 | HDI = [[Payl:Green Arrow Up.svg|8px]] 0.957 | HDI_rank = 8th | HDI_category = <font color="#009900">high</font> |Gini = 38.8 |Gini_year = 2000 |Gini_category = <font color="#ffcc00">medium</font> | sovereignty_type = [[American Revolutionary War|Kaugalingnan]] | sovereignty_note = gikan sa [[Gran Britanya]] | established_event1 = [[United States Declaration of Independence|Gideklarár]] | established_event2 = [[Tratado sa Paris (1783)|Internásyonal nga pag-ilá]] | established_event3 = [[Konstitusyon sa Estados Unidos|Naratipikár ang Konstitusyón]] | established_date1 = [[Húlyo 4]] [[1776]] | established_date2 = [[Septiyémbre 3]] [[1783]] | established_date3 = [[Márso 4]], [[1787]] | currency = [[United States dollar|dolyar]] ($) | currency_code = USD | country_code = USA | time_zone = | utc_offset = -5 to -10 | time_zone_DST = | utc_offset_DST = -4 to -10 | cctld = [[.us]] [[.gov]] [[.edu]] [[.mil]] | calling_code = 1 | footnotes = ¹ Usahay ilista nga ika-4 sa arya; ang ranggo [[Talaan sa mga nasod ug teritoryo sumala sa kinatibuk-ang arya|disputed]] sa [[China]]. }} Ang '''Tinipong Bansa sa Amerika''' kun ([[Ininggles]]: ''The United States of America'' kun ''USA'') usá ka [[republika|republiká]] nga [[pederal|pederál]] nga gilangkóban sa kalím-an ka [[estado|bánsà]]. Nahimutáng sa túngà-túngang bahin sa [[amihanang amerika|Amihanáng Ameriká]] ang kadaghánan sa mga bansa. Adúnay kaugalíngong pangagamhánan ang matag bansa ubós sa sistémang [[Pederalismo|pederalísmo]]. Adúnay duhá ka kamad-ánhong utlánan ang Tinipong Bansa, síkbit sa [[México|Meksikó]] ang usa ug sa [[Canada|Kanáda]] usáb ang láing usá. Gilibotân kiní sa nagkadaíyang katubígan sáma sa [[Kadagatang Pasipiko|Kaláwrang Pasipikó]], [[Dagat Bering|Dágat Bering]], [[Kadagatang Artiko|Kaláwrang Arktikó]], úg [[Kadagatang Atlantiko|Kaláwrang Atlantikó]]. Dílì akip sa unay ang duhá ka bansa sa [[Alaska]] úg [[Hawaii]] sa nahibilíng 48 ka bansa. Sama sab nga dílì súmpay-kamád-an ang uság usá. Náay koleksyon sa mgá distríto, teritóryo úg ubán pang ginsakópang panggawás ang EU sa ubáng párte sa kalibótan. Komón nga gitawág og “Amerkáno” ang katáwhan sa Tinipong Bansa. Ang nasodnong ginikanan sa Tinipong Bansa matamdan sa [[Deklarasyon sa Independensiya sa Estados Unidos|deklarasyon]] sa napulog tulo [[13 kolonya|kolonya]] gikan sa [[Gran Britanya|Bantogang Britanya]] niadtong [[1776]] nga sila gawasnon na nga mga bansa, ug gipakusog sa [[Tratado sa Paris (1783)|Kasabotan sa Paris (1783)]]. Sugod pa sa tunga-tunga sa [[ika-20 siglo|ika-20 napuloan]], naunhan na niini ang tanang nasod sa impluwensiya sa [[ekonomiya]], [[politika]], [[militar]], ug [[kultura]].<ref>{{cite web|author=Cohen, Eliot A.|url=http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower|title=History and the Hyperpower|work=Foreign Affairs|date=July/August 2004|archiveurl=//web.archive.org/web/20090723000051/http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower|archivedate=23 July 2009}}</ref> Nahimo ang TB ubos sa tradisyon nga panggobyerno nga adunay pagsinabtanay sa mga tawong ginsakpan pinaagi sa modelo nga [[demokrasya|demokrasya nga representatibo]]. Gisundog sab kining modelo sa gobyernong [[sistemang presidensiyal|presidensiyal]]-[[sistemang konggresyonal|konggresyonal]] sa daghan pang mga nasod, ilabi na sa mga naa sa [[Tunga-tungang Amerika]] ug [[Habagatang Amerika]] akip na ang nasod sa [[Pilipinas]]. ==Heyograpiya== [[Payl:USA topo en.jpg|left|thumb|[[Topograpiya|Topograpik map]] sa kontinental Estados Unidos]] Isip ikatulo nga kinadak-ang nasod sa tibuok kalibotan (sa arya)<ref>{{cite web|url= http://education.yahoo.com/reference/factbook/countrycompare/area/3d.html;_ylt=As1XMsN8kgSx746VWazy_s7PecYF|title=World Factbook: Area Country Comparison Table|publisher=Yahoo Education}}</ref>, lainlain ang mga paysahe ug mga bista sa Tinipong Bansa: yutang kakahoyang templada (''temperate forest'') sa Sidlakang baybayon, [[bakhawan]] sa [[Florida]], ang [[Dakong Kapatagan]] (Great Plains) sa tungang parte sa nasod, ang sistemang [[Mississippi River (suba)|Suba Mississippi]]-[[Missouri River|Missouri]], ang mga [[Dagkong Lanaw]] (Great Lakes) nga parte sab sa [[Canada]], mga [[Batohong Bukid]] (Rockies) nga naa sa kasadpan sa kapatagan, ubang desiyerto ug sonang templada sa baybayong kasadpan sa Rockies, ug mga kakahoyang templada (''temperate rainforest'') sa parte sa Pasipiko sa amihanang-kasadpan. Ubang paysahe sab ang [[Alaska]] ug mga [[bulkan|mabulkang]] pulo sa [[Hawaii]]. Ang klima lahi-lahi sab: tropikal sa [[Hawai‘i]] ug habagatang [[Florida]], ug [[tundra]] usab sa [[Alaska]] ug sa tumoy sa mahabog nga mga bukid (uban ang Hawai‘i). Kadaghanan sa mga parteng amihanan ug sidlakan adunay klima nga kontinental-templada, nga mainit nga ting-init ug kamig nga tingtugnaw. Ang habagatang parte sa nasod usab adunay subtropikal nga klimang umido nga may templadang tingtugnaw og dugay ug umidong ting-init. Kasagarang [[desiyerto]] ang klima sa habagatang-kasadpang rehiyon. ==Kasaysayan== {{Main|Kasaysayan sa Estados Unidos}} [[Payl:MayflowerHarbor.jpg|left|thumb|''The [[Mayflower]] in Plymouth Harbor,'' ni William Halsall, 1882. Ang ''Mayflower'' ang mitransport sa mga [[pilgrim]] sa Bag-ong Kalibotan sa 1620.]] [[Payl:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|''Declaration of Independence'', ni [[John Trumbull]], 1817–18]] Ang mga lumad nga katawhan sa Tinipong Bansa, apil ang Alaska, miabot gikan sa Asya mga 12,000-40,000 ka tuig ang miagi. Sila ang gitawag nga mga ''American Indian''. Ang mga [[Katsila]] nahiuna sa mga Uropeyo sa pagpundar og mga kolonyang Uropeyo sa minland, sa lugar nga gitawag nila og Florida; ang San Agustin (''St. Augustine''), napundar sa 1565, nga nagpabilin hangtod karon; ug daghan ang kolonyang Katsila sa habagatang-kasadpang Tinipong Bansa gikan sa Mehiko. Ang mga Pranses nga ''fur traders'' nag-establisar og mga ''outpost'' sa [[Nouvelle France]] (New France) sa bandang Great Lakes; Ang [[Pransiya]] mikuha sa kadaghanan sa interyor sa Amihanang Amerika hangtod sa habagatang parte, sa may [[Gulpo sa Mehiko]]. Ang nahiunang malamposon nga kolonya sa Britanya mao ang Virginia Colony sa [[Jamestown]] sa [[1607]] ug ang Pilgrims' Plymouth Colony sa tuig [[1620]]. Ang pagkarta (''chartering'') niadtong 1628 sa Massachusetts Bay Colony miresulta sa migrasyon sa mga Britaniko (Ingles, Eskoses, ug Irlandes); ug sa 1634, ang [[New England]] napuy-an og mga 10,000 ka Puritan. Niadtong 1614, ang mga Olandes nag-establisar og mga kolonya sa bandang [[Sapang Hudson]], apil ang [[New Amsterdam]] sa isla sa [[Manhattan]], nga karon mao ang Dakbayan sa New York. Sa [[Gubat Pranses ug Indyan]], ang kolonyal nga ekstensiyon sa [[Pito ka Tuig nga Gubat]], ang Britanya mikuha sa Canada gikan sa mga Pranses. Sa 1674, ang mga Britaniko nakakuha sa mga kolonyang Olandes paghuman sa [[Gubat Anglo-Olandes]]; ang probinsiya sa New Netherland gialisdan og New York. Sa pagbahin sa Carolina sa 1729 ug sa 1732 nga kolonisasyon sa [[Georgia]], nagtukod og napulo og tulo (13) ka kolonya sa Britanya, ang nahimong Tinipong Bansa sa Amerika. Ang tanang kolonya mipalegal sa pagbaligya sa mga katabang nga Aprikano (''African slave trade''). Ang mobimiyento nga Kristohanon sa 1730-1740 nailhan nga ''Great Awakening'' mipalambo sa kaikag sa relihiyon. Sa tuig 1770, ang mga kolonya miabot og 3 milyon ka lumulupyo nga Ingles o Britaniko, katunga sa mismong Gran Britanya. Bisag gibuhisan ang mga kolonya sa Britanya, wala sila hatagi og representasyon sa Parlamento sa Gran Britanya. Ang tensiyon sa mga kolonya ug sa Britanya sa panahong rebolusyonaryo (1760s hangtod 1770s) miresulta sa [[Rebolusyonaryong Gubat Amerikano]], giaway gikan 1775 hangtod 1781. Niadtong Hunyo 14, 1775, ang Continental Congress, sa [[Philadelphia]], nag-establisar sa Continental Army ubos kang [[George Washington]]. Nagproklama nga ang "tanang tawo gihimo nga egwal", ang Kongreso miadap sa [[Deklarasyon sa Kaugalingnan]], nga unang gimugna ni [[Thomas Jefferson]], niadtong [[Hulyo 4]], [[1776]]. Niadtong 1777, ang mga Artikulo sa Kompederasyon giadap, nagpahiusa sa mga estado sa usa ka gobyernong pederal hangtod 1788. Adunay mga 70,000–80,000 ka loyalista sa [[Britanya]] nga milayas gikan sa mga nagrebeldeng estado, daghan ming-adto sa Nova Scotia ug sa bag-ong sakop sa Britanya sa Canada.<ref>{{cite web |url=http://www.learnquebec.ca/export/sites/learn/en/content/curriculum/social_sciences/documents/loyalistoverview.pdf |title=The United Empire Loyalists—An Overview | publisher = Learn Quebec}}</ref> Sa pagkapilde sa armadong puwersa sa Britanya, giila sa Gran Britanya ang soberanya sa trese ka kolonya sa tuig 1783. [[Payl:US states by date of statehood3.gif|thumb|left|Ekspansiyon sa U.S. ayon sa petsa sa pagkaestado ug [[ratipikasyon]] sa [[Konstitusyon sa Estados Unidos|Konstitusyon]]]] Mga importanteng yugto sa kasaysayan sa Estados Unidos human ang independensiya mao ang: *Ekspansiyon sa teritoryo (1800s-1959) *[[Gubat Patani sa Amerika|Gubat Patani]] (1861-1865) *[[Gubat Espanyol-Amerikano]] (Abril 25-Agosto 12, 1898) *[[Dakong Kaguol]] (''Great Depression'') (1929-1939) *[[Ikaduhang Gubat Kalibotanon]] (1941-1946) *[[Bugnaw nga Gubat]] (''Cold War'') (1947-1991) *[[Gubat sa Terorismo|Gubat Batok sa Terorismo]] (2001- ) ==Demograpiya== [[Payl:Liberty-statue-from-below.jpg|thumb|Ang ''Statue of Liberty'' sa New York, ang iladong monumento sa Estados Unidos]] Miabot na sa 300,000,000 ang populasyon sa Tinipong Bansa niadtong Oktubre 17, 2006. Sumala sa 2000 nga sensus, 79% sa katawhan namuyo sa urban nga lugar. Lainlain ang mga nakapuyo dinhi, 31 ang ihap sa grupong etniko nga adunay 1-ka-milyon nga miyembro. Ang tulo nga labing daghang grupong etniko mao ang Amerikanong-Alem-Aprikano nga naggikan kaniadto sa mga katabang sa uma, maoy kinadak-ang minoriyang etniko. Pero mitaas na ang ihap sa mga Hispaniko o Latino nga gikan sa [[Latin Amerika]] ilabi na sa mga estado sa habagatang-kasadpan (sama sa California, Texas, New Mexico, ug Florida). Adunay mga 2,807,731 ka [[Pilipino]] sa Amerika, labing daghang Pilipino gawas sa Pilipinas. Sa pinulongan o lengguwahe, bisan og walay opisyal nga pinulongan sa pederal nga ''level'', [[Iningles]] ang ''de facto'' nga nasodnong pinulongan, ug kini ang opisyal nga pinulongan sa 25 ka estado. Ang [[Kinatsila]] maoy ikaduhang pinulongan tungod sa mga imigranteng Latino. Ang [[Tinagalog]] o Filipino maoy ikatulo o ikaupat nga pinulongang gigamit sa Tinipong Bansa.<ref name="USCB Lang">{{cite web |url=http://www.census.gov/prod/2005pubs/06statab/pop.pdf |publisher=U.S. Census Bureau |work=Statistical Abstract of the United States 2006 |title=Table 47—Languages Spoken at Home by Language: 2003}}</ref> ==Lugaynon ug kagamhanan== Ang Tinipong Bansa mao ang labing dugay nga [[pederasyon]] sa kalibotan. Kini usa ka demokrasyang representatibo ug republikang konstitusyonal.<ref>Scheb, John M., and John M. Scheb II (2002). ''An Introduction to the American Legal System''. Florence, KY: Delmar, p. 6. ISBN 0-7668-2759-3.</ref> Gibantayan ang gobyerno sa sistema nga ''checks and balances''. Sa sistemang pederal, ang mga lumulupyo napailawom sa tulo ka lebel sa gobyerno: pederal, estado, ug lokal; ang panggobyernong lokal komun nga nabahin ngadto sa ''county'' ug munisipal nga lebel. Ang gobyernong pederal adunay tulo ka sanga: *[[Lehislatibo]]: ang Kongreso nga ''bicameral'', ang Senado ug ang House of Representatives mao ang tighimo og mga balaod nga pederal, tigdeklarar og gubat, tig-aprobar og mga tratado, ug tighatag og ''impeachment''. *[[Ehekutibo]]: Ang presidente mao ang ''commander-in-chief'' sa militar, siya maka-''veto'' og mga balaodon (''bills'') nga lehislatibo sa di pa kini mahimong balaod, ug siya ang motudlo o mopili sa iyang Gabinete ug uban pang opisyales. *[[Hudikatura]]: Ang Korte Suprema ug ang mga korte nga pederal, diin ang mga huwes ginatudlo sa presidente (nanginahanglan og pag-aprobar sa Senado), mao ang mo-''interpret'' sa mga balaod og adunay gahom nga mopawalay bili sa mga balaod nga dili konstitusyonal. [[Payl:HobanNorthPortico.jpg|thumb|Ang amihanang bista sa [[Balayng puti]] (White House), residensiya sa presidente sa Tinipong Bansa]] Ang House of Representatives aduna'y 435 ka sakop, usa ka representatibo sa usa ka distrito kongresyonal sa duha ka tuig nga termino. Ang puwesto sa House ginabahin-bahin sa 50 ka bansa matag napuloan. Sa sensus sa 2000, pito ka bansa adunay minimum nga usa ka representatibo, samtang ang [[California]], ang bansa nga adunay kinadaghanang kalumulopyoan, adunay 53. Matag bansa aduna"y duha ka magbatasan, gipili alang sa 6 ka tuig nga termino. Ang presidente mosilbi sa upat ka tuig nga termino ug dili molabaw pa sa duha ka higayon ang termino. Dili ma-elek ang pamuno-nasod sa diretso nga pag-lim, kondili, pinaagi sa sistema nga ''electoral college'' diin ang pagdeterminar sa boto ug sa nakadaog, gibase pinaagi sa ihap sa kada estado. Ang Korte Suprema, sa liderato sa Chief Justice sa Tinipong Bansa, adunay siyam ka miyembro. Ang politika sa Tinipong Bansa natigayon sa 2-ka-partido nga sistema sa halos tanang panahon. Sugod sa heneral nga piniliay sa 1856, ang duha ka dominante nga partido mao ang [[Partido Demokrata (Tinipong Bansa)|Partido Demokrata]] (Democratic Party) napundar sa 1824 (ang ginikanan niadto pang 1792), ug ang [[Partido Republikano (Tinipong Bansa)|Partido Republikano]] (Republican Party), napundar sa 1854. Sa pagkakaron, si Pamuno-nasod [[George W. Bush]] gikan sa Partido Republikano, samtang ang Demokrata usab ang mayoriya sa Senado ug House of Representatives, pagkahuman sa ''midterm election'' sa 2006. Ang pakigharing militar, ekonomiko, ug kultural sa Tinipong Bansa maoy rason kon nganong kini usa ka importanteng tema sa politika sa nasod, lahi pa sa importansiya sa imahen sa Tinipong Bansa sa tibuok kalibotan. Halos tanang [[nasod]] adunay embahada sa Washington, D.C., ug mga konsulado sa ubang dakbayan. Usab, halos tanang nasod adunay diplomasya sa Tinipong Bansa. Hinuon, ang mga nasod sa [[Cuba]], [[Iran]], [[Amihanang Korea]], [[Bhutan]], ug [[Sudan]] walay pormal nga relasyong diplomatiko sa Tinipong Bansa.<ref>{{cite web|url=http://www.usdoj.gov/oig/reports/INS/e0304/results.htm|title=Table 2: Aliens From Countries That Sponsor Terrorism Who Were Ordered Removed—1 October 2000 through 31 December 2001|publisher=U.S. Dept. of Justice|date=February 2003}}</ref> ==Ekonomiya== [[Payl:Top of Rock Cropped.jpg|thumb|Ang Dakbayan sa New York, ang komersiyal nga kapital sa nasod]] Ang Tinipong Bansa usa ka [[kapitalista]] nga ekonomiya, nga nakab-ot tungod sa iyang pagka adunahan sa natural nga rekursos, maayong imprastruktura, ug hataas nga produktibidad. Sumala sa [[IMF]], ang GDP sa nasod nga mga $13 ka trilyon mikabat sa 20% sa globonhong ''gross product''. Ang sa kolektibo nga GDP sa [[Unyon sa Uropa]] ang mas dako lamang. Ang US ikawalo sa ''nominal GDP per capita'' ug ikaupat sa ''GDP per capita'' gamit ang [[purchasing power parity]]. Kini sab ang numero uno nga importador og mga bililhon ug ikaduha nga eksportador. Ang [[Canada]], [[China]], [[Mehiko]], [[Hapon]], ug [[Alemanya]] mao ang nanag-unang partner sa komersiyo. Ang nangunang eksport nga produkto mao ang mga [[makinang elektrikal]], samtang ang mga [[behikulo]] maoy nangunang import. Ang utang nga nasyonal sa US maoy labing dako sa kalibotan; sa 2005, 23% kini sa total nga utang sa kalibotan. Kon iporsento sa GDP, ang US ika-30 sa 120 ka nasod.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2186rank.html|title=Rank Order—Public Debt|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-06-19}}</ref> Mga langyaw ang mikupot og 27.5% sa utang sa nasod. ==Budaya== [[Payl:Motherhood and apple pie.jpg|thumb|Mga ikono sa kulturang Amerikano: [[apple pie]], [[besbol]], ug [[banderang Amerikano]]]] Ang Tinipong Bansa usa ka multikultural nga nasod, lugar sa lainlaing mga etnikong grupo, tradisyon, ug mga kabililhan (''values''). Ang kultura nga komun sa mayoriya sa mga Amerikano gitawag og "''mainstream American culture''," ang [[Kasadpanon]]g kultura nga naggikan sa mga tradisyon sa mga migranteng Uropeyo, sugod sa mga Ingles ug Olandes. Ang mga kulturang Aleman, Irlandes, ug Eskoses impluwensiyal sab. Mga elemento sa tradisyon sa mga lumad nga Amerikano ug sa mga Kasadpanong Aprikano nakuha sab. Ang pakasadpang ekspansiyon miresulta sa kontak sa kultura sa Mehiko. Dako ang impak sa bag-ohay nga imigrasyon gikan Asya ug Latin Amerika. Ang pagkasagol sa mga kultura puyde maingon isip ''homogeneous melting pot'' o ''pluralistic salad bowl'' diin nagpabilin ang mga kultural nga aspeto sa ginikanang nasod. Bisag maingon nga walay katilingbanong klase ang Tinipong Bansa (''classless society''), ang mga ekonomista ug sosyolohista moingon nga adunay kalahian sa mga klase sa katilingban, nga moapekto sa sosyalisasyon, pinulongan, ug kabililhan. Ang tunga-tungang klase (''middle class'') ug propesyonal nga klase mao ang ginikanan sa mga kontemporaryong ''trend'' sama sa peminismo, enbayronmentalismo, ug multikulturalismo. Dako ang pagbili sa ilang nga okupasyon o trabaho. Bisan og taas ang tan-aw sa mga Amerikano sa sosyo-ekonomik nga kalamposan, ang pagka ordinaryo gitan-aw nga positibo. Ang kababayen-an karon nagatrabaho sa gawas sa balay ug nakakuha og mga degri sa kolehiyo. Sama sa post-industriyal nga sosyedad, naglahi usab ang [[pamilya]]ng Amerikano. Sa 2005, ang mga nakasal nga walay anak maoy labing komun (28%) nga panimalay. Ang ekstensiyon sa ''marital rights'' ngadto sa mga [[homosekswalidad|homosekswal]] nga magtiayon maoy usa ka isyu sa debate, ang mga liberal nga estado mitugot sa unyon nga sibil ug ang [[Massachusetts]] mipalegal sa [[kaminyoon sa samag-sekso]] (''same-sex marriage''). ===Budayang banggiitan=== [[Payl:Hollywood-Sign-cropped.jpg|thumb|Ang karatula sa Hollywood, California]] Sa [[sine]], ang industriya sa pelikula nagabase sa [[Hollywood]], [[Los Angeles]], California.<ref>{{Cite web|url=https://gomel24.com/2021/explosive-california-wildfire-knocking-on-the-door-of-tahoe-area/|title=Ang explosive wildfire sa California 'nagtuktok sa pultahan' sa lugar sa Tahoe|work=gomel24.com}}</ref> Ang mga estudyo sa pelikulang Hollywood nakakab-ot og kita sa pagpasalida sa mga sinehan sa kalibotan, sama sa ''[[Star Wars]]'' (1977) ug ''[[Titanic]]'' (1997). Mga aktor nga Amerikanhon sama nila [[John Wayne]] ug [[Marilyn Monroe]] nahimong mga ikono ug simbolo sa budayang banggiitan, samtang ang prodyuser/negosyanteng nga si [[Walt Disney]], lider sa [[kingkoy]] o karton nga pelikula (''animated film''). Ang kang Orson Welles nga [[Citizen Kane]] (1941) pirme gitan-aw nga mao ang kinadak-ang nindot nga pelikula sa tanang panahon. Ang mga produkto sa sine, telebisyon ug uban pang medya makita sa halos tanang nasod. Halos tanang aspeto sa banggiitan nga kultura sa kalibotan naimpluwensiyahan sa kulturang popular nga Amerikano: ang [[musika]], [[sayaw]], [[pagkaon]], [[panapton]], [[sports]], ug bisan ang [[batasan]]. ==Mga pakisayran== {{reflist}} {{Pundoksa8|state=expanded}} [[Kategoriya:Estados Unidos| ]] bnr7nxobhsmlyqp9anpxepmeh3a6139 0 3640 34905574 34904639 2022-08-20T10:08:02Z ACI DWRD 93046 /* Mga Medya */ wikitext text/x-wiki :''Kining maong artikulo kabahin sa Dakbayan sa Sugbo. Alang sa lalawigan, adtoa ang [[Sugbo]]. Alang sa metropolitan area, adtoa ang [[Metro Cebu]].'' [[Payl:Cebu City.jpg|thumb|Sugbo, ang Harang Dakbayan sa Habagatan]] Ang '''Sugbo''' ([[Iningles|Ininglis]]: ''Cebu'') ang kapital sa [[lalawigan]] sa [[Sugbo]], [[Pilipinas]] ug ang ikaduhang labing mahinungdanong metropolitanong dapit sa nasod. Kini mao usab ang labing karaang dakbayan sa tibuok Pilipinas. Ang dakbayan anaa mahimutang sa sidlakang baybayon sa [[pulo sa Sugbo]]. Kini ang sentro sa pamarko sa Pilipinas — 80% sa domestikong mga barko sa nasod anaa magbase sa Sugbo. Kon dili ilabot ang kapital, kini usab ang labing aktibong agianan alang sa mga internasyonal nga lupad sa mga eroplano. Ang dakbayan gitawag nga ''Harang Dakbayan sa Habagatan'' ([[Kinatsila]]: ''La Reina del Sur''). Ang dakbayan mao ang sentro sa ''metropolitan area'' nga gitawag [[Metro Cebu]], nga naglakip sa mga dakbayan sa [[Dakbayan sa Mandaue|Mandaue]], [[Dakbayan sa Lapu-Lapu|Lapu-Lapu]], ug [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Talisay]]. Ang Metro Cebu may kinatibuk-ang kalumulupyoan nga mokabat sa duha ka milyon. Ang Tugpahanang Pangkanasoran sa Mactan-Sugbo atua nahimutang sa Dakbayan sa Lapu-lapu ug 21 ka gutlo nga pagdrayb gikan sa sawang sa Sugbo. Sa amihanang-sidlakan sa dakbayan ang [[Dakbayan sa Mandaue]] ug ang lungsod sa [[Consolacion, Sugbo|Consolacion]]; sa kasadpan ang [[Dakbayan sa Toledo]]; sa habagatan ang [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Dakbayan sa Talisay]] ug ang lungsod sa [[Minglanilla, Sugbo|Minglanilla]]. Labang sa Mactan Strait mao ang [[pulo sa Mactan]] diin napatay si [[Fernando de Magallanes]]. {{Location map | Philippines | width = | float = | border = | caption = | alt = | relief = | AlternativeMap = | overlay_image = | label = | label_size = | position = | background = | mark = | marksize = | link = | lat_deg = 10.3 | lon_deg = 123.9 }} [[Payl:Ph locator cebu cebu.png|thumb|Dakbayan sa Sugbo na mapa sa [[Sugbo]].]] [[Payl:Cebucity-airview.JPG|thumb|300px|Dakbayan sa Sugbo sa taas]] == Budaya == Ang dakbayan usa ka mahinungdanong sentro sa kultura sa nasod. Ang labing popular nga ''landmark'' sa dakbayan mao ang [[Krus ni Magallanes|Balabag ni Magallanes]]. Kining maong balabag, nga giingong gidala ni Ferdinand Magellan dihang miabot siya sa kapupud-an niadtong 1521, anaa na karon sa usa ka kapilya gipahimutang. Kini gisulod sa usa ka kahon ubos sa mando ni Santos Gomez Marañon, usa ka Agustinong Obispo. Ang pagsulod sa kahon aron malikayan ang pagtibhang hinay-hinay sa maong krus sa mga deboto niini. Ang maong obispo mao usay nagpabalik sa kiyosko nga nahimutang sa karon Dalan Magellan taliwala sa Balay Lungsod ug sa Colegio del Sto. Niño. Ang Krus ni Magellan simbolo sa pagsugod sa Kristiyanismo dinhi sa Pilipinas. Pipila ka lakang gikan sa Krus ni Magellan mao ang Basilica Minore del Santo Niño, usa ka Agustinong simbahan nga gihimong maynor nga basilika sa tuig [[1965]], ang ika-400 ka tuig nga kasumaran sa pagkahimong Kristiyano sa Pilipinas. Ang maong simbahan maoy kinakaraang simbahan nga natukod sa Pilipinas. Kini ang naghupot sa labing karaang Kristiyanong relikyas sa Pilipinas, ang estatuwa sa [[Santo Niño]]. === Sinulog === {{main|Sinulog}} Ang dakbayan sa Sugbo mao usab ang nagdumala sa popular nga [[Sinulog]], usa ka kapistahan alang sa [[Balaang Bata sa Sugbo]] nga ipahigayon matag ikatulong Dominggo sa Enero. Ang Sinulog usa ka pasayaw nga ritwal nga gikan pa sa panahon nga wala pay mga Katsila sa Pilipinas. Ang mananayaw molakang kaduha paabante ug kausa paatras agad sa ritmo sa tambol. Ang lihok sama sa sulog sa sapa ug busa ang pagsayaw nahimong 'sinulog'. Ang sayaw orihinal nga gipahinungod alang sa mga anito. === Alampat ug kalingawan === Ang Dakbayan sa Sugbo mao ang gigikanan sa singer nga si [[Pilita Corrales]] ug [[Lou Dayoc]] (usa ka aktibong lokal nga promoter ug host). Bag-o pa lamang gayod, ang dakbayan nakatagamtam og global nga pagtagad pinaagi sa mga pasilidad sa [[ABS-CBN]]. Usa sa mga lumulupyo sa dakbayan, ang 16 ka tuig nga si [[Kim Chiu]], mao ang nakadaog sa kinadak-ang ganti sa ''Teen Edition'' sa ''[[Pinoy Big Brother]]''. Lain pa usab si [[Raki Vega]] nga misikat usab pinaagi sa usa ka tulumanon sa ABS-CBN ug karon endorser na sa mga Sugboanong produkto. Si [[Emmilie Cuizon]] nga taga Sugbo mao usab ang kinabag-ohang sakop sa [[SexBomb Girls]], usa ka lunlon-babayeng pundok sa mangantahay sa Pilipinas. Ang dakbayan may iyang kaugalingong orkestra, ang Peace Philharmonic Orchestra, nga natukod pinaagi sa paningkamot sa piyanistang si Sala Santamaria. Ang dakbayan mao usay gigikanan sa mga lokal nga programa sa telebisyon sama sa ''[[Sabado na Gyud]]'' (ABS-CBN) ug ''[[Pag chur Oi]]'' ([[GMA Network]]). Ang Dakbayan mao usay gigiman sa mga lokal sa programa sa balita sa telebisyon sama sa '''[[TV Patrol Central Visayas]]''', (ABS-CBN) '''[[Balitang Bisdak]]''' ,([[GMA Network]]) '''[[Balitanghali Cebu]]''', ([[Q Network]]) ug '''[[News on Q Cebu]]''' ([[Q Network]]) May tulo ka lokal nga estasyon sa telebisyon nga nagpakita og mga tulumanon ug dokumentaryo nga hilas alang sa mga residente sa dakbayan ug lalawigan sa Sugbo, ang [[Cebu Television Channel 28]], [[Real Cebu Television]] (RCTV 36) ug ang [[Cebu Catholic Television Network]] (CCTN — Channel 47). === Paugnat sa kusog === Ang dakbayan giilang abotanan sa lain-laing pundok sa paugnat sa kusog. Ang responsable sa pagdebelop og mga lokal nga talento mao ang [[Cebu City Sports Commission]] nga natukod niadtong tuig [[2001]]. Ang CCSC moila og opisyal nga bahan alang sa matag dula. Ang matag tim gitawag nga ''Team Cebu City''. Ang [[Philippine Sports Commission]] nagbutang og bungtoanong buhatan sa [[Abellana National School]]/Cebu City Sports Center. Ang mga banggiitan nga mga atleta gikan sa dakbayan sa Sugbo naglakip nila ni Richard Bitoon, Bowen Montecillo, Tito Sotto, ug Loriz Echavez. == Kasaysayan == === Sa wala pa ang mga Katsila === Mauswagong kabalayan na ang Sugbo mga tulo ka libo ka tuig kaniadto sa pa sakopa sa Espanya. Nakigbinayloay kini sa China ug uban pang kanasuran sa sidlakang-habagatang Asya. === Pag-abot sa mga Katsila === Miabot si [[Fernando de Magallanes]] sa Sugbo niadtong [[Abril 7]], [[1521]]. Gidawat sila isip mga dumuduong ni Radja Humabon nga kauban sa iyang asawa ug walo ka gatos nila ka sakop gipamunyagan sa mga Kachila niadtong [[Abril 14]] isip mga unang Pilipinhong Katoliko. Apan pakyas hinuon si Magallano sa pag-ankon sa kapupud-ang Pilipinhon isip katigayonan sa hari sa Espanya sanglit napatay man siya ni Ka [[Lapulapu]] didto sa pulo sa Mactan pagka [[Abril 27]] niadtong tuiga. Abril 27, 1565, midunggo sa Sugbo si Miguel Lopez de Legazpi kuyog ang Agustinhong pareng si Andres de Urdaneta. Gisalid-an ni Legazpi ang ngalan sa dakbayan gikan sa San Miguel ngadto sa Villa del Santissimo Nombre de Jesus. Sulod sa unom ka tuig ang Sugbo maoy kaulohan sa bag-ong gitukod nga kolonya sa Espanya. Gimugna ang lalawigan sa Sugbo ubos sa Act No. 2711 niadtong Marso 10, 1917. Mao kini ang natawhang lalawigan ni Sergio Osmeña, Sr. ang misunod pagkapangulo sa Commonwealth human ni Manuel L. Quezon panahon sa Ikaduhang Gubat sa Tibuok Kalibutan. Ang lalawigan sa Sugbo ilabi na ang dakbayan sa Sugbo nakatagamtam og pagsaka sa international investments sa naunang bahin sa dekada 1990, diin namugna ang terminong CEBOOM isip tawag adtong pasakaha sa ekonomiya. Giplanohang ipahigayon ang [[ASEAN]] Summit sa mga dakbayan sa Sugbu, Lapulapu, ug Mandaue niadtong 2006 apan tungod sa bagyong mihasi sa taliwalang Kapilipinhan gisibog ang maong panagtapok sa Enero 2007. == Kagamhanan == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Government}} == Heyograpiya == Ang Kan-irag Nature Park maoy parke sa baranggay sa Pung-ol Sibugay, sa mga bukiring parte sa dakbayan. Kini nibukas sa tuig 2008,<ref>http://www.cebuholdings.com/ViewKanIrag.do</ref> ug sakop usab sa [[Sugbo#Heyograpiya|Central Cebu Protected Landscape]]. Diri makit-an ang 100 ka eksotiko ug lumad nga espesye sa kahoy ug 27 ka espesye sa langgam.<ref>http://www.inquirer.net/specialfeatures/thegoodnews/view.php?db=1&article=20080621-143940 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080729005905/http://www.inquirer.net/specialfeatures/thegoodnews/view.php?db=1&article=20080621-143940 |date=2008-07-29 }}</ref> === Dibisyong pang-administrasyon === Dakbayan sa Sugbo dunay 80 ka [[barangay]]. <table border=0><tr> <td valign=top> ==== Amihanang Distrito ==== * Adlaon * Agsungot * Apas * Bacayan * [http://www.barangay.net.ph/banilad Banilad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130221064117/http://barangay.net.ph/banilad/ |date=2013-02-21 }} * Binaliw * Budla-an * Busay * Cambinocot * [http://www.barangay.net.ph/capitolsite Capitol Site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120114045048/http://www.barangay.net.ph/capitolsite/ |date=2012-01-14 }} * Carreta * Cogón Ramos * Day-as * Ermita * Guba * [http://www.barangay.net.pn/hipodromo Hipódromo] * Kalubihan * Kamagayan * Kamputhaw * Kasambagan * Lahug * Lorega San Miguel * Lusaran * Luz * Mabini * Mabolo Proper * Malubog * Pahina Central * Pari-an * Paril * Pit-os * Pulangbato * Sambag 1 * Sambag 2 * San Antonio * San José * San Roque * Sirao * Santa Cruz * Santo Niño * T. Padilla * Talamban * Taptap * Tejero * Tinago * Zapatera </td><td valign=top> ==== Habagatang Distrito ==== * Babag * [http://www.barangay.net.ph/basak-pardo Basak-Pardo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100514094924/http://www.barangay.net.ph/basak-pardo/ |date=2010-05-14 }} * Basak San Nicolás * Bonbón * [http://www.barangay.net.ph/buhisan Buhisan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090705102422/http://www.barangay.net.ph/buhisan/ |date=2009-07-05 }} * Bulácao * Buot-Taup * Calambá * Cogón Pardo * Duljo-Fatima * Guadalupe * Inayawan * Kalunasan * Kinasang-an * Labangon * Mambaling * Pahina San Nicolás * Pamutan * Pasil * Población Pardo * Pung-ol Sibugay * Punta Princesa * Quiot * San Nicolás Proper * Sapangdaku * Sawang Calero * Sinsin * Suba * Sudlon I * Sudlon II * Tabunan * Tagba-o * [http://www.barangay.net.ph/tisa Tisa] * Toong </td></tr></table> Gilapdon sa Dakbayan sa Sugbo 291.2 km². Gilapdon urbano 55.9 km² ug gilapdon rural 235.2 km². Mga silingan dakbayan ug lalawigan: [[Mandaue]], [[Consolacion, Sugbo|Consolacion]], [[Dakbayan sa Toledo|Toledo]], [[Balamban, Sugbo|Balamban]], [[Asturias, Sugbo|Asturias]], [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Talisay]] [[Minglanilla]], ug [[Lapu-Lapu]] == Ekonomiya == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Economy}} Antes pa man mag-abot ang mga [[Katsila]]ng [[Kolonyalismo|kolonisador]] sa Pilipinas, usa na ka sentro sa komersyo sa kapupud-an ang Sugbo. Karon, kini ang sentrong pangkomersyo sa habagatan sa nasod, ug adunay duha ka [[distritong pampatigayon]] sa dakbayan: ang sukod sa [[Colon Street]] ug ang Cebu Business Park. Sa Lahug, makit-an usab ang Asiatown IT Park, usa ka deklaradong ''special economic zone''. == Impraestruktura == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Infrastructure}} == Kahusay ug kalinaw == Sa daghang katuigan, ang dakbayan sa Sugbo malinawon ug hapsay. Apan sukad niadtong [[Disyembre 22]], [[2004]], usa ka serye sa pagpasalbedys sama sa nanghitabo sa [[Dakbayan sa Davao]] ang mikalas nag 167 ka kinabuhi. Kini nakapaalarma dili lamang sa nasodnong pangagamhanan apan usab sa internasyonal nga komunidad pinaagi sa ambasador sa [[Estados Unidos]]. Ang pamuno-dakbayan kaniadto nga si [[Tomas_Osmeña|Tomas R. Osmeña]] miingon nga ang pagsulbad sa maong mga pagpamatay dili prayoridad sa iyang kadumalahan. May mga residente ug mga magsisibya nga mitawag sa padayong pagpamatay nga timailhan sa 'kultura sa kapintas. Ang dakbayan wala pa gayod makasuway og teroristang pangatake sa tibuok niining kasaysayan. == Edukasyon == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Education}} == Mga balay-abtanan ug paglibod-suroy == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Hotels_and_Shopping}} == Mga Medya == === Mga radyo === *DYRB 540 kHz (Radyo Pilipino Corporation) *DYMR 576 kHz (Philippine Broadcasting Service) *DYHP 612 kHz (Radio Mindanao Network) *[[DYRC]] 648 kHz (Manila Broadcasting Company) *[[DYLA]] 909 kHz (Vimcontu Broadcasting Corporation) *[[DYMF]] 963 kHz (Bombo Radyo Philippines) *[[DYSS-AM]] 999 kHz (Radio GMA) *[[DYCM]] 1152 kHz (Makati Broadcasting Company) *[[DYRF-AM]] 1215 kHz (Word Broadcasting Corporation) *[[DYFX]] 1305 kHz (Eagle Broadcasting Corporation) *[[DYXR]] 1395 kHz (Cebu Broadcasting Company) *PU 1476 kHz (Advanced Media Broadcasting System) (planned) *PU 1512 kHz (Audiovisual Communicators, Inc. ug Antovecu Broadcasting Inc.) (Planned) == Mga internasyonal nga panghitabo == Ang dakbayan mao gipahigayonan sa ubay-ubayng internasyonal nga panagpundok, sama sa Asean Tourism Forum ([[1998]]), ug East Asian Tourism Forum ([[2002]]). Ang dakbayan ''co-host'' usab sa Southeast Asian Games niadtong Disyembre [[2005]]. Karong Disyembre [[2006]], ang dakbayan mo-host sa ASEAN Summit uban sa [[Dakbayan sa Mandaue]], ang ''main host''. == Mga igsoong dakbayan == * {{flagicon|People's Republic of China}} [[Xiamen]], [[Fujian]] [[Tsina]] * {{flagicon|United States}} [[Seattle]], [[Washington]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Chula Vista]], [[California]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Salinas, California]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Honolulu]], [[Hawaii]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|Netherlands}} [[Harlemmermeer]], [[Netherlands]] * {{flagicon|South Korea}} [[Yeosu]], [[Habagatang Jeolla]], [[Habagatang Korea]] == Mga Hiniklad nga Hulagway == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Gallery}} == Tan-awa usab == * [[Sugbo]] * [[Metro Cebu]] * [[Mga importanteng mga tawo sa Dakbayan sa Sugbo]] == Mga reperensya == {{reflist}} * [http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/news/cebu.city.debt.soars.to.p5.96b.html Cebu City debt soars to P5.96B] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070829123646/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/news/cebu.city.debt.soars.to.p5.96b.html |date=2007-08-29 }} * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/05/oped/editorial.html Sun Star editorial on mayor's speech and current state of Cebu city] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930023643/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/05/oped/editorial.html |date=2007-09-30 }} * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/bus/growth.affects.cebu.s.competitiveness.rank.html Growth affects Cebu’s competitiveness rank] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930022359/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/bus/growth.affects.cebu.s.competitiveness.rank.html |date=2007-09-30 }} * [http://www.philstar.com/philstar/freeman200607282001.htm Cebu's competency ranking tumbles due to lack of infra] ==Mga sumpay sa gawas== * [http://www.cebucity.gov.ph Opisyal nga sityo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110227035411/http://www.cebucity.gov.ph/ |date=2011-02-27 }} === Patigayon === * [http://www.cebubusinesspark.com/ Cebu Business Park] === Teknolohiya === * [http://www.asiatownitpark.com/ Asiatown IT Park] === Mga dyaryo ug magasin === * [http://www.sunstar.com.ph/cebu/ Sun.Star Cebu] * [http://living.cebunetwork.com/ Cebu Living: an online magazine on Cebu] {{Metro Cebu}} {{Sugbo}} {{Urbanisadong dakbayan}} [[Kategoriya:Dakbayan sa Sugbo| ]] ssv3f4e3b9ednhfhtbxpxiy4h8uu7ih 34905576 34905574 2022-08-20T10:24:31Z ACI DWRD 93046 /* Mga Medya */ wikitext text/x-wiki :''Kining maong artikulo kabahin sa Dakbayan sa Sugbo. Alang sa lalawigan, adtoa ang [[Sugbo]]. Alang sa metropolitan area, adtoa ang [[Metro Cebu]].'' [[Payl:Cebu City.jpg|thumb|Sugbo, ang Harang Dakbayan sa Habagatan]] Ang '''Sugbo''' ([[Iningles|Ininglis]]: ''Cebu'') ang kapital sa [[lalawigan]] sa [[Sugbo]], [[Pilipinas]] ug ang ikaduhang labing mahinungdanong metropolitanong dapit sa nasod. Kini mao usab ang labing karaang dakbayan sa tibuok Pilipinas. Ang dakbayan anaa mahimutang sa sidlakang baybayon sa [[pulo sa Sugbo]]. Kini ang sentro sa pamarko sa Pilipinas — 80% sa domestikong mga barko sa nasod anaa magbase sa Sugbo. Kon dili ilabot ang kapital, kini usab ang labing aktibong agianan alang sa mga internasyonal nga lupad sa mga eroplano. Ang dakbayan gitawag nga ''Harang Dakbayan sa Habagatan'' ([[Kinatsila]]: ''La Reina del Sur''). Ang dakbayan mao ang sentro sa ''metropolitan area'' nga gitawag [[Metro Cebu]], nga naglakip sa mga dakbayan sa [[Dakbayan sa Mandaue|Mandaue]], [[Dakbayan sa Lapu-Lapu|Lapu-Lapu]], ug [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Talisay]]. Ang Metro Cebu may kinatibuk-ang kalumulupyoan nga mokabat sa duha ka milyon. Ang Tugpahanang Pangkanasoran sa Mactan-Sugbo atua nahimutang sa Dakbayan sa Lapu-lapu ug 21 ka gutlo nga pagdrayb gikan sa sawang sa Sugbo. Sa amihanang-sidlakan sa dakbayan ang [[Dakbayan sa Mandaue]] ug ang lungsod sa [[Consolacion, Sugbo|Consolacion]]; sa kasadpan ang [[Dakbayan sa Toledo]]; sa habagatan ang [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Dakbayan sa Talisay]] ug ang lungsod sa [[Minglanilla, Sugbo|Minglanilla]]. Labang sa Mactan Strait mao ang [[pulo sa Mactan]] diin napatay si [[Fernando de Magallanes]]. {{Location map | Philippines | width = | float = | border = | caption = | alt = | relief = | AlternativeMap = | overlay_image = | label = | label_size = | position = | background = | mark = | marksize = | link = | lat_deg = 10.3 | lon_deg = 123.9 }} [[Payl:Ph locator cebu cebu.png|thumb|Dakbayan sa Sugbo na mapa sa [[Sugbo]].]] [[Payl:Cebucity-airview.JPG|thumb|300px|Dakbayan sa Sugbo sa taas]] == Budaya == Ang dakbayan usa ka mahinungdanong sentro sa kultura sa nasod. Ang labing popular nga ''landmark'' sa dakbayan mao ang [[Krus ni Magallanes|Balabag ni Magallanes]]. Kining maong balabag, nga giingong gidala ni Ferdinand Magellan dihang miabot siya sa kapupud-an niadtong 1521, anaa na karon sa usa ka kapilya gipahimutang. Kini gisulod sa usa ka kahon ubos sa mando ni Santos Gomez Marañon, usa ka Agustinong Obispo. Ang pagsulod sa kahon aron malikayan ang pagtibhang hinay-hinay sa maong krus sa mga deboto niini. Ang maong obispo mao usay nagpabalik sa kiyosko nga nahimutang sa karon Dalan Magellan taliwala sa Balay Lungsod ug sa Colegio del Sto. Niño. Ang Krus ni Magellan simbolo sa pagsugod sa Kristiyanismo dinhi sa Pilipinas. Pipila ka lakang gikan sa Krus ni Magellan mao ang Basilica Minore del Santo Niño, usa ka Agustinong simbahan nga gihimong maynor nga basilika sa tuig [[1965]], ang ika-400 ka tuig nga kasumaran sa pagkahimong Kristiyano sa Pilipinas. Ang maong simbahan maoy kinakaraang simbahan nga natukod sa Pilipinas. Kini ang naghupot sa labing karaang Kristiyanong relikyas sa Pilipinas, ang estatuwa sa [[Santo Niño]]. === Sinulog === {{main|Sinulog}} Ang dakbayan sa Sugbo mao usab ang nagdumala sa popular nga [[Sinulog]], usa ka kapistahan alang sa [[Balaang Bata sa Sugbo]] nga ipahigayon matag ikatulong Dominggo sa Enero. Ang Sinulog usa ka pasayaw nga ritwal nga gikan pa sa panahon nga wala pay mga Katsila sa Pilipinas. Ang mananayaw molakang kaduha paabante ug kausa paatras agad sa ritmo sa tambol. Ang lihok sama sa sulog sa sapa ug busa ang pagsayaw nahimong 'sinulog'. Ang sayaw orihinal nga gipahinungod alang sa mga anito. === Alampat ug kalingawan === Ang Dakbayan sa Sugbo mao ang gigikanan sa singer nga si [[Pilita Corrales]] ug [[Lou Dayoc]] (usa ka aktibong lokal nga promoter ug host). Bag-o pa lamang gayod, ang dakbayan nakatagamtam og global nga pagtagad pinaagi sa mga pasilidad sa [[ABS-CBN]]. Usa sa mga lumulupyo sa dakbayan, ang 16 ka tuig nga si [[Kim Chiu]], mao ang nakadaog sa kinadak-ang ganti sa ''Teen Edition'' sa ''[[Pinoy Big Brother]]''. Lain pa usab si [[Raki Vega]] nga misikat usab pinaagi sa usa ka tulumanon sa ABS-CBN ug karon endorser na sa mga Sugboanong produkto. Si [[Emmilie Cuizon]] nga taga Sugbo mao usab ang kinabag-ohang sakop sa [[SexBomb Girls]], usa ka lunlon-babayeng pundok sa mangantahay sa Pilipinas. Ang dakbayan may iyang kaugalingong orkestra, ang Peace Philharmonic Orchestra, nga natukod pinaagi sa paningkamot sa piyanistang si Sala Santamaria. Ang dakbayan mao usay gigikanan sa mga lokal nga programa sa telebisyon sama sa ''[[Sabado na Gyud]]'' (ABS-CBN) ug ''[[Pag chur Oi]]'' ([[GMA Network]]). Ang Dakbayan mao usay gigiman sa mga lokal sa programa sa balita sa telebisyon sama sa '''[[TV Patrol Central Visayas]]''', (ABS-CBN) '''[[Balitang Bisdak]]''' ,([[GMA Network]]) '''[[Balitanghali Cebu]]''', ([[Q Network]]) ug '''[[News on Q Cebu]]''' ([[Q Network]]) May tulo ka lokal nga estasyon sa telebisyon nga nagpakita og mga tulumanon ug dokumentaryo nga hilas alang sa mga residente sa dakbayan ug lalawigan sa Sugbo, ang [[Cebu Television Channel 28]], [[Real Cebu Television]] (RCTV 36) ug ang [[Cebu Catholic Television Network]] (CCTN — Channel 47). === Paugnat sa kusog === Ang dakbayan giilang abotanan sa lain-laing pundok sa paugnat sa kusog. Ang responsable sa pagdebelop og mga lokal nga talento mao ang [[Cebu City Sports Commission]] nga natukod niadtong tuig [[2001]]. Ang CCSC moila og opisyal nga bahan alang sa matag dula. Ang matag tim gitawag nga ''Team Cebu City''. Ang [[Philippine Sports Commission]] nagbutang og bungtoanong buhatan sa [[Abellana National School]]/Cebu City Sports Center. Ang mga banggiitan nga mga atleta gikan sa dakbayan sa Sugbo naglakip nila ni Richard Bitoon, Bowen Montecillo, Tito Sotto, ug Loriz Echavez. == Kasaysayan == === Sa wala pa ang mga Katsila === Mauswagong kabalayan na ang Sugbo mga tulo ka libo ka tuig kaniadto sa pa sakopa sa Espanya. Nakigbinayloay kini sa China ug uban pang kanasuran sa sidlakang-habagatang Asya. === Pag-abot sa mga Katsila === Miabot si [[Fernando de Magallanes]] sa Sugbo niadtong [[Abril 7]], [[1521]]. Gidawat sila isip mga dumuduong ni Radja Humabon nga kauban sa iyang asawa ug walo ka gatos nila ka sakop gipamunyagan sa mga Kachila niadtong [[Abril 14]] isip mga unang Pilipinhong Katoliko. Apan pakyas hinuon si Magallano sa pag-ankon sa kapupud-ang Pilipinhon isip katigayonan sa hari sa Espanya sanglit napatay man siya ni Ka [[Lapulapu]] didto sa pulo sa Mactan pagka [[Abril 27]] niadtong tuiga. Abril 27, 1565, midunggo sa Sugbo si Miguel Lopez de Legazpi kuyog ang Agustinhong pareng si Andres de Urdaneta. Gisalid-an ni Legazpi ang ngalan sa dakbayan gikan sa San Miguel ngadto sa Villa del Santissimo Nombre de Jesus. Sulod sa unom ka tuig ang Sugbo maoy kaulohan sa bag-ong gitukod nga kolonya sa Espanya. Gimugna ang lalawigan sa Sugbo ubos sa Act No. 2711 niadtong Marso 10, 1917. Mao kini ang natawhang lalawigan ni Sergio Osmeña, Sr. ang misunod pagkapangulo sa Commonwealth human ni Manuel L. Quezon panahon sa Ikaduhang Gubat sa Tibuok Kalibutan. Ang lalawigan sa Sugbo ilabi na ang dakbayan sa Sugbo nakatagamtam og pagsaka sa international investments sa naunang bahin sa dekada 1990, diin namugna ang terminong CEBOOM isip tawag adtong pasakaha sa ekonomiya. Giplanohang ipahigayon ang [[ASEAN]] Summit sa mga dakbayan sa Sugbu, Lapulapu, ug Mandaue niadtong 2006 apan tungod sa bagyong mihasi sa taliwalang Kapilipinhan gisibog ang maong panagtapok sa Enero 2007. == Kagamhanan == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Government}} == Heyograpiya == Ang Kan-irag Nature Park maoy parke sa baranggay sa Pung-ol Sibugay, sa mga bukiring parte sa dakbayan. Kini nibukas sa tuig 2008,<ref>http://www.cebuholdings.com/ViewKanIrag.do</ref> ug sakop usab sa [[Sugbo#Heyograpiya|Central Cebu Protected Landscape]]. Diri makit-an ang 100 ka eksotiko ug lumad nga espesye sa kahoy ug 27 ka espesye sa langgam.<ref>http://www.inquirer.net/specialfeatures/thegoodnews/view.php?db=1&article=20080621-143940 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080729005905/http://www.inquirer.net/specialfeatures/thegoodnews/view.php?db=1&article=20080621-143940 |date=2008-07-29 }}</ref> === Dibisyong pang-administrasyon === Dakbayan sa Sugbo dunay 80 ka [[barangay]]. <table border=0><tr> <td valign=top> ==== Amihanang Distrito ==== * Adlaon * Agsungot * Apas * Bacayan * [http://www.barangay.net.ph/banilad Banilad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130221064117/http://barangay.net.ph/banilad/ |date=2013-02-21 }} * Binaliw * Budla-an * Busay * Cambinocot * [http://www.barangay.net.ph/capitolsite Capitol Site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120114045048/http://www.barangay.net.ph/capitolsite/ |date=2012-01-14 }} * Carreta * Cogón Ramos * Day-as * Ermita * Guba * [http://www.barangay.net.pn/hipodromo Hipódromo] * Kalubihan * Kamagayan * Kamputhaw * Kasambagan * Lahug * Lorega San Miguel * Lusaran * Luz * Mabini * Mabolo Proper * Malubog * Pahina Central * Pari-an * Paril * Pit-os * Pulangbato * Sambag 1 * Sambag 2 * San Antonio * San José * San Roque * Sirao * Santa Cruz * Santo Niño * T. Padilla * Talamban * Taptap * Tejero * Tinago * Zapatera </td><td valign=top> ==== Habagatang Distrito ==== * Babag * [http://www.barangay.net.ph/basak-pardo Basak-Pardo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100514094924/http://www.barangay.net.ph/basak-pardo/ |date=2010-05-14 }} * Basak San Nicolás * Bonbón * [http://www.barangay.net.ph/buhisan Buhisan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090705102422/http://www.barangay.net.ph/buhisan/ |date=2009-07-05 }} * Bulácao * Buot-Taup * Calambá * Cogón Pardo * Duljo-Fatima * Guadalupe * Inayawan * Kalunasan * Kinasang-an * Labangon * Mambaling * Pahina San Nicolás * Pamutan * Pasil * Población Pardo * Pung-ol Sibugay * Punta Princesa * Quiot * San Nicolás Proper * Sapangdaku * Sawang Calero * Sinsin * Suba * Sudlon I * Sudlon II * Tabunan * Tagba-o * [http://www.barangay.net.ph/tisa Tisa] * Toong </td></tr></table> Gilapdon sa Dakbayan sa Sugbo 291.2 km². Gilapdon urbano 55.9 km² ug gilapdon rural 235.2 km². Mga silingan dakbayan ug lalawigan: [[Mandaue]], [[Consolacion, Sugbo|Consolacion]], [[Dakbayan sa Toledo|Toledo]], [[Balamban, Sugbo|Balamban]], [[Asturias, Sugbo|Asturias]], [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Talisay]] [[Minglanilla]], ug [[Lapu-Lapu]] == Ekonomiya == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Economy}} Antes pa man mag-abot ang mga [[Katsila]]ng [[Kolonyalismo|kolonisador]] sa Pilipinas, usa na ka sentro sa komersyo sa kapupud-an ang Sugbo. Karon, kini ang sentrong pangkomersyo sa habagatan sa nasod, ug adunay duha ka [[distritong pampatigayon]] sa dakbayan: ang sukod sa [[Colon Street]] ug ang Cebu Business Park. Sa Lahug, makit-an usab ang Asiatown IT Park, usa ka deklaradong ''special economic zone''. == Impraestruktura == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Infrastructure}} == Kahusay ug kalinaw == Sa daghang katuigan, ang dakbayan sa Sugbo malinawon ug hapsay. Apan sukad niadtong [[Disyembre 22]], [[2004]], usa ka serye sa pagpasalbedys sama sa nanghitabo sa [[Dakbayan sa Davao]] ang mikalas nag 167 ka kinabuhi. Kini nakapaalarma dili lamang sa nasodnong pangagamhanan apan usab sa internasyonal nga komunidad pinaagi sa ambasador sa [[Estados Unidos]]. Ang pamuno-dakbayan kaniadto nga si [[Tomas_Osmeña|Tomas R. Osmeña]] miingon nga ang pagsulbad sa maong mga pagpamatay dili prayoridad sa iyang kadumalahan. May mga residente ug mga magsisibya nga mitawag sa padayong pagpamatay nga timailhan sa 'kultura sa kapintas. Ang dakbayan wala pa gayod makasuway og teroristang pangatake sa tibuok niining kasaysayan. == Edukasyon == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Education}} == Mga balay-abtanan ug paglibod-suroy == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Hotels_and_Shopping}} == Mga Medya == === Mga radyo === *DYRB 540 kHz (Radyo Pilipino Corporation) *DYMR 576 kHz (Philippine Broadcasting Service) *DYHP 612 kHz (Radio Mindanao Network) *[[DYRC]] 648 kHz (Manila Broadcasting Company) *[[DYLA]] 909 kHz (Vimcontu Broadcasting Corporation) *[[DYMF]] 963 kHz (Bombo Radyo Philippines) *[[DYSS-AM]] 999 kHz (Radio GMA) *[[DYCM]] 1152 kHz (Makati Broadcasting Company) *[[DYRF-AM]] 1215 kHz (Word Broadcasting Corporation) *[[DYFX]] 1305 kHz (Eagle Broadcasting Corporation) *[[DYXR]] 1395 kHz (Cebu Broadcasting Company) *PU 1476 kHz (Advanced Media Broadcasting System) (planned) *PU 1512 kHz (Audiovisual Communicators, Inc. ug Antovelcu Broadcasting Inc.) (Planned) == Mga internasyonal nga panghitabo == Ang dakbayan mao gipahigayonan sa ubay-ubayng internasyonal nga panagpundok, sama sa Asean Tourism Forum ([[1998]]), ug East Asian Tourism Forum ([[2002]]). Ang dakbayan ''co-host'' usab sa Southeast Asian Games niadtong Disyembre [[2005]]. Karong Disyembre [[2006]], ang dakbayan mo-host sa ASEAN Summit uban sa [[Dakbayan sa Mandaue]], ang ''main host''. == Mga igsoong dakbayan == * {{flagicon|People's Republic of China}} [[Xiamen]], [[Fujian]] [[Tsina]] * {{flagicon|United States}} [[Seattle]], [[Washington]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Chula Vista]], [[California]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Salinas, California]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Honolulu]], [[Hawaii]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|Netherlands}} [[Harlemmermeer]], [[Netherlands]] * {{flagicon|South Korea}} [[Yeosu]], [[Habagatang Jeolla]], [[Habagatang Korea]] == Mga Hiniklad nga Hulagway == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Gallery}} == Tan-awa usab == * [[Sugbo]] * [[Metro Cebu]] * [[Mga importanteng mga tawo sa Dakbayan sa Sugbo]] == Mga reperensya == {{reflist}} * [http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/news/cebu.city.debt.soars.to.p5.96b.html Cebu City debt soars to P5.96B] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070829123646/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/news/cebu.city.debt.soars.to.p5.96b.html |date=2007-08-29 }} * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/05/oped/editorial.html Sun Star editorial on mayor's speech and current state of Cebu city] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930023643/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/05/oped/editorial.html |date=2007-09-30 }} * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/bus/growth.affects.cebu.s.competitiveness.rank.html Growth affects Cebu’s competitiveness rank] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930022359/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/bus/growth.affects.cebu.s.competitiveness.rank.html |date=2007-09-30 }} * [http://www.philstar.com/philstar/freeman200607282001.htm Cebu's competency ranking tumbles due to lack of infra] ==Mga sumpay sa gawas== * [http://www.cebucity.gov.ph Opisyal nga sityo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110227035411/http://www.cebucity.gov.ph/ |date=2011-02-27 }} === Patigayon === * [http://www.cebubusinesspark.com/ Cebu Business Park] === Teknolohiya === * [http://www.asiatownitpark.com/ Asiatown IT Park] === Mga dyaryo ug magasin === * [http://www.sunstar.com.ph/cebu/ Sun.Star Cebu] * [http://living.cebunetwork.com/ Cebu Living: an online magazine on Cebu] {{Metro Cebu}} {{Sugbo}} {{Urbanisadong dakbayan}} [[Kategoriya:Dakbayan sa Sugbo| ]] 2igqy8xwkbavajbvhmkkkfq5dqxcnu1 34905577 34905576 2022-08-20T10:30:51Z ACI DWRD 93046 /* Alampat ug kalingawan */ wikitext text/x-wiki :''Kining maong artikulo kabahin sa Dakbayan sa Sugbo. Alang sa lalawigan, adtoa ang [[Sugbo]]. Alang sa metropolitan area, adtoa ang [[Metro Cebu]].'' [[Payl:Cebu City.jpg|thumb|Sugbo, ang Harang Dakbayan sa Habagatan]] Ang '''Sugbo''' ([[Iningles|Ininglis]]: ''Cebu'') ang kapital sa [[lalawigan]] sa [[Sugbo]], [[Pilipinas]] ug ang ikaduhang labing mahinungdanong metropolitanong dapit sa nasod. Kini mao usab ang labing karaang dakbayan sa tibuok Pilipinas. Ang dakbayan anaa mahimutang sa sidlakang baybayon sa [[pulo sa Sugbo]]. Kini ang sentro sa pamarko sa Pilipinas — 80% sa domestikong mga barko sa nasod anaa magbase sa Sugbo. Kon dili ilabot ang kapital, kini usab ang labing aktibong agianan alang sa mga internasyonal nga lupad sa mga eroplano. Ang dakbayan gitawag nga ''Harang Dakbayan sa Habagatan'' ([[Kinatsila]]: ''La Reina del Sur''). Ang dakbayan mao ang sentro sa ''metropolitan area'' nga gitawag [[Metro Cebu]], nga naglakip sa mga dakbayan sa [[Dakbayan sa Mandaue|Mandaue]], [[Dakbayan sa Lapu-Lapu|Lapu-Lapu]], ug [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Talisay]]. Ang Metro Cebu may kinatibuk-ang kalumulupyoan nga mokabat sa duha ka milyon. Ang Tugpahanang Pangkanasoran sa Mactan-Sugbo atua nahimutang sa Dakbayan sa Lapu-lapu ug 21 ka gutlo nga pagdrayb gikan sa sawang sa Sugbo. Sa amihanang-sidlakan sa dakbayan ang [[Dakbayan sa Mandaue]] ug ang lungsod sa [[Consolacion, Sugbo|Consolacion]]; sa kasadpan ang [[Dakbayan sa Toledo]]; sa habagatan ang [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Dakbayan sa Talisay]] ug ang lungsod sa [[Minglanilla, Sugbo|Minglanilla]]. Labang sa Mactan Strait mao ang [[pulo sa Mactan]] diin napatay si [[Fernando de Magallanes]]. {{Location map | Philippines | width = | float = | border = | caption = | alt = | relief = | AlternativeMap = | overlay_image = | label = | label_size = | position = | background = | mark = | marksize = | link = | lat_deg = 10.3 | lon_deg = 123.9 }} [[Payl:Ph locator cebu cebu.png|thumb|Dakbayan sa Sugbo na mapa sa [[Sugbo]].]] [[Payl:Cebucity-airview.JPG|thumb|300px|Dakbayan sa Sugbo sa taas]] == Budaya == Ang dakbayan usa ka mahinungdanong sentro sa kultura sa nasod. Ang labing popular nga ''landmark'' sa dakbayan mao ang [[Krus ni Magallanes|Balabag ni Magallanes]]. Kining maong balabag, nga giingong gidala ni Ferdinand Magellan dihang miabot siya sa kapupud-an niadtong 1521, anaa na karon sa usa ka kapilya gipahimutang. Kini gisulod sa usa ka kahon ubos sa mando ni Santos Gomez Marañon, usa ka Agustinong Obispo. Ang pagsulod sa kahon aron malikayan ang pagtibhang hinay-hinay sa maong krus sa mga deboto niini. Ang maong obispo mao usay nagpabalik sa kiyosko nga nahimutang sa karon Dalan Magellan taliwala sa Balay Lungsod ug sa Colegio del Sto. Niño. Ang Krus ni Magellan simbolo sa pagsugod sa Kristiyanismo dinhi sa Pilipinas. Pipila ka lakang gikan sa Krus ni Magellan mao ang Basilica Minore del Santo Niño, usa ka Agustinong simbahan nga gihimong maynor nga basilika sa tuig [[1965]], ang ika-400 ka tuig nga kasumaran sa pagkahimong Kristiyano sa Pilipinas. Ang maong simbahan maoy kinakaraang simbahan nga natukod sa Pilipinas. Kini ang naghupot sa labing karaang Kristiyanong relikyas sa Pilipinas, ang estatuwa sa [[Santo Niño]]. === Sinulog === {{main|Sinulog}} Ang dakbayan sa Sugbo mao usab ang nagdumala sa popular nga [[Sinulog]], usa ka kapistahan alang sa [[Balaang Bata sa Sugbo]] nga ipahigayon matag ikatulong Dominggo sa Enero. Ang Sinulog usa ka pasayaw nga ritwal nga gikan pa sa panahon nga wala pay mga Katsila sa Pilipinas. Ang mananayaw molakang kaduha paabante ug kausa paatras agad sa ritmo sa tambol. Ang lihok sama sa sulog sa sapa ug busa ang pagsayaw nahimong 'sinulog'. Ang sayaw orihinal nga gipahinungod alang sa mga anito. === Alampat ug kalingawan === Ang Dakbayan sa Sugbo mao ang gigikanan sa singer nga si [[Pilita Corrales]] ug [[Lou Dayoc]] (usa ka aktibong lokal nga promoter ug host). Bag-o pa lamang gayod, ang dakbayan nakatagamtam og global nga pagtagad pinaagi sa mga pasilidad sa [[ABS-CBN]]. Usa sa mga lumulupyo sa dakbayan, ang 16 ka tuig nga si [[Kim Chiu]], mao ang nakadaog sa kinadak-ang ganti sa ''Teen Edition'' sa ''[[Pinoy Big Brother]]''. Lain pa usab si [[Raki Vega]] nga misikat usab pinaagi sa usa ka tulumanon sa ABS-CBN ug karon endorser na sa mga Sugboanong produkto. Si [[Emmilie Cuizon]] nga taga Sugbo mao usab ang kinabag-ohang sakop sa [[SexBomb Girls]], usa ka lunlon-babayeng pundok sa mangantahay sa Pilipinas. Ang dakbayan may iyang kaugalingong orkestra, ang Peace Philharmonic Orchestra, nga natukod pinaagi sa paningkamot sa piyanistang si Sala Santamaria. Ang dakbayan mao usay gigikanan sa mga lokal nga programa sa telebisyon sama sa ''[[Sabado na Gyud]]'' (ABS-CBN) ug ''[[Pag chur Oi]]'' ([[GMA Network]]). Ang Dakbayan mao usay gigiman sa mga lokal sa programa sa balita sa telebisyon sama sa '''[[TV Patrol Central Visayas]]''', (ABS-CBN) '''[[Balitang Bisdak]]''' ,([[GMA Network]]) '''[[Balitanghali Cebu]]''', ([[Q Network]]) ug '''[[News on Q Cebu]]''' ([[Q Network]]) May tulo ka lokal nga estasyon sa telebisyon nga nagpakita og mga tulumanon ug dokumentaryo nga hilas alang sa mga residente sa dakbayan ug lalawigan sa Sugbo, ang [[Cebu Television Channel 28]], [[Real Cebu Television]] (RCTV 36) ug ang [[Cebu Catholic Television Network]] (CCTN — Channel 47). Ang dakbayan usab estasyon sa radyo ang Antovelcu Broadcasting Inc. si Antonio Veloso Cuenco === Paugnat sa kusog === Ang dakbayan giilang abotanan sa lain-laing pundok sa paugnat sa kusog. Ang responsable sa pagdebelop og mga lokal nga talento mao ang [[Cebu City Sports Commission]] nga natukod niadtong tuig [[2001]]. Ang CCSC moila og opisyal nga bahan alang sa matag dula. Ang matag tim gitawag nga ''Team Cebu City''. Ang [[Philippine Sports Commission]] nagbutang og bungtoanong buhatan sa [[Abellana National School]]/Cebu City Sports Center. Ang mga banggiitan nga mga atleta gikan sa dakbayan sa Sugbo naglakip nila ni Richard Bitoon, Bowen Montecillo, Tito Sotto, ug Loriz Echavez. == Kasaysayan == === Sa wala pa ang mga Katsila === Mauswagong kabalayan na ang Sugbo mga tulo ka libo ka tuig kaniadto sa pa sakopa sa Espanya. Nakigbinayloay kini sa China ug uban pang kanasuran sa sidlakang-habagatang Asya. === Pag-abot sa mga Katsila === Miabot si [[Fernando de Magallanes]] sa Sugbo niadtong [[Abril 7]], [[1521]]. Gidawat sila isip mga dumuduong ni Radja Humabon nga kauban sa iyang asawa ug walo ka gatos nila ka sakop gipamunyagan sa mga Kachila niadtong [[Abril 14]] isip mga unang Pilipinhong Katoliko. Apan pakyas hinuon si Magallano sa pag-ankon sa kapupud-ang Pilipinhon isip katigayonan sa hari sa Espanya sanglit napatay man siya ni Ka [[Lapulapu]] didto sa pulo sa Mactan pagka [[Abril 27]] niadtong tuiga. Abril 27, 1565, midunggo sa Sugbo si Miguel Lopez de Legazpi kuyog ang Agustinhong pareng si Andres de Urdaneta. Gisalid-an ni Legazpi ang ngalan sa dakbayan gikan sa San Miguel ngadto sa Villa del Santissimo Nombre de Jesus. Sulod sa unom ka tuig ang Sugbo maoy kaulohan sa bag-ong gitukod nga kolonya sa Espanya. Gimugna ang lalawigan sa Sugbo ubos sa Act No. 2711 niadtong Marso 10, 1917. Mao kini ang natawhang lalawigan ni Sergio Osmeña, Sr. ang misunod pagkapangulo sa Commonwealth human ni Manuel L. Quezon panahon sa Ikaduhang Gubat sa Tibuok Kalibutan. Ang lalawigan sa Sugbo ilabi na ang dakbayan sa Sugbo nakatagamtam og pagsaka sa international investments sa naunang bahin sa dekada 1990, diin namugna ang terminong CEBOOM isip tawag adtong pasakaha sa ekonomiya. Giplanohang ipahigayon ang [[ASEAN]] Summit sa mga dakbayan sa Sugbu, Lapulapu, ug Mandaue niadtong 2006 apan tungod sa bagyong mihasi sa taliwalang Kapilipinhan gisibog ang maong panagtapok sa Enero 2007. == Kagamhanan == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Government}} == Heyograpiya == Ang Kan-irag Nature Park maoy parke sa baranggay sa Pung-ol Sibugay, sa mga bukiring parte sa dakbayan. Kini nibukas sa tuig 2008,<ref>http://www.cebuholdings.com/ViewKanIrag.do</ref> ug sakop usab sa [[Sugbo#Heyograpiya|Central Cebu Protected Landscape]]. Diri makit-an ang 100 ka eksotiko ug lumad nga espesye sa kahoy ug 27 ka espesye sa langgam.<ref>http://www.inquirer.net/specialfeatures/thegoodnews/view.php?db=1&article=20080621-143940 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080729005905/http://www.inquirer.net/specialfeatures/thegoodnews/view.php?db=1&article=20080621-143940 |date=2008-07-29 }}</ref> === Dibisyong pang-administrasyon === Dakbayan sa Sugbo dunay 80 ka [[barangay]]. <table border=0><tr> <td valign=top> ==== Amihanang Distrito ==== * Adlaon * Agsungot * Apas * Bacayan * [http://www.barangay.net.ph/banilad Banilad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130221064117/http://barangay.net.ph/banilad/ |date=2013-02-21 }} * Binaliw * Budla-an * Busay * Cambinocot * [http://www.barangay.net.ph/capitolsite Capitol Site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120114045048/http://www.barangay.net.ph/capitolsite/ |date=2012-01-14 }} * Carreta * Cogón Ramos * Day-as * Ermita * Guba * [http://www.barangay.net.pn/hipodromo Hipódromo] * Kalubihan * Kamagayan * Kamputhaw * Kasambagan * Lahug * Lorega San Miguel * Lusaran * Luz * Mabini * Mabolo Proper * Malubog * Pahina Central * Pari-an * Paril * Pit-os * Pulangbato * Sambag 1 * Sambag 2 * San Antonio * San José * San Roque * Sirao * Santa Cruz * Santo Niño * T. Padilla * Talamban * Taptap * Tejero * Tinago * Zapatera </td><td valign=top> ==== Habagatang Distrito ==== * Babag * [http://www.barangay.net.ph/basak-pardo Basak-Pardo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100514094924/http://www.barangay.net.ph/basak-pardo/ |date=2010-05-14 }} * Basak San Nicolás * Bonbón * [http://www.barangay.net.ph/buhisan Buhisan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090705102422/http://www.barangay.net.ph/buhisan/ |date=2009-07-05 }} * Bulácao * Buot-Taup * Calambá * Cogón Pardo * Duljo-Fatima * Guadalupe * Inayawan * Kalunasan * Kinasang-an * Labangon * Mambaling * Pahina San Nicolás * Pamutan * Pasil * Población Pardo * Pung-ol Sibugay * Punta Princesa * Quiot * San Nicolás Proper * Sapangdaku * Sawang Calero * Sinsin * Suba * Sudlon I * Sudlon II * Tabunan * Tagba-o * [http://www.barangay.net.ph/tisa Tisa] * Toong </td></tr></table> Gilapdon sa Dakbayan sa Sugbo 291.2 km². Gilapdon urbano 55.9 km² ug gilapdon rural 235.2 km². Mga silingan dakbayan ug lalawigan: [[Mandaue]], [[Consolacion, Sugbo|Consolacion]], [[Dakbayan sa Toledo|Toledo]], [[Balamban, Sugbo|Balamban]], [[Asturias, Sugbo|Asturias]], [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Talisay]] [[Minglanilla]], ug [[Lapu-Lapu]] == Ekonomiya == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Economy}} Antes pa man mag-abot ang mga [[Katsila]]ng [[Kolonyalismo|kolonisador]] sa Pilipinas, usa na ka sentro sa komersyo sa kapupud-an ang Sugbo. Karon, kini ang sentrong pangkomersyo sa habagatan sa nasod, ug adunay duha ka [[distritong pampatigayon]] sa dakbayan: ang sukod sa [[Colon Street]] ug ang Cebu Business Park. Sa Lahug, makit-an usab ang Asiatown IT Park, usa ka deklaradong ''special economic zone''. == Impraestruktura == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Infrastructure}} == Kahusay ug kalinaw == Sa daghang katuigan, ang dakbayan sa Sugbo malinawon ug hapsay. Apan sukad niadtong [[Disyembre 22]], [[2004]], usa ka serye sa pagpasalbedys sama sa nanghitabo sa [[Dakbayan sa Davao]] ang mikalas nag 167 ka kinabuhi. Kini nakapaalarma dili lamang sa nasodnong pangagamhanan apan usab sa internasyonal nga komunidad pinaagi sa ambasador sa [[Estados Unidos]]. Ang pamuno-dakbayan kaniadto nga si [[Tomas_Osmeña|Tomas R. Osmeña]] miingon nga ang pagsulbad sa maong mga pagpamatay dili prayoridad sa iyang kadumalahan. May mga residente ug mga magsisibya nga mitawag sa padayong pagpamatay nga timailhan sa 'kultura sa kapintas. Ang dakbayan wala pa gayod makasuway og teroristang pangatake sa tibuok niining kasaysayan. == Edukasyon == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Education}} == Mga balay-abtanan ug paglibod-suroy == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Hotels_and_Shopping}} == Mga Medya == === Mga radyo === *DYRB 540 kHz (Radyo Pilipino Corporation) *DYMR 576 kHz (Philippine Broadcasting Service) *DYHP 612 kHz (Radio Mindanao Network) *[[DYRC]] 648 kHz (Manila Broadcasting Company) *[[DYLA]] 909 kHz (Vimcontu Broadcasting Corporation) *[[DYMF]] 963 kHz (Bombo Radyo Philippines) *[[DYSS-AM]] 999 kHz (Radio GMA) *[[DYCM]] 1152 kHz (Makati Broadcasting Company) *[[DYRF-AM]] 1215 kHz (Word Broadcasting Corporation) *[[DYFX]] 1305 kHz (Eagle Broadcasting Corporation) *[[DYXR]] 1395 kHz (Cebu Broadcasting Company) *PU 1476 kHz (Advanced Media Broadcasting System) (planned) *PU 1512 kHz (Audiovisual Communicators, Inc. ug Antovelcu Broadcasting Inc.) (Planned) == Mga internasyonal nga panghitabo == Ang dakbayan mao gipahigayonan sa ubay-ubayng internasyonal nga panagpundok, sama sa Asean Tourism Forum ([[1998]]), ug East Asian Tourism Forum ([[2002]]). Ang dakbayan ''co-host'' usab sa Southeast Asian Games niadtong Disyembre [[2005]]. Karong Disyembre [[2006]], ang dakbayan mo-host sa ASEAN Summit uban sa [[Dakbayan sa Mandaue]], ang ''main host''. == Mga igsoong dakbayan == * {{flagicon|People's Republic of China}} [[Xiamen]], [[Fujian]] [[Tsina]] * {{flagicon|United States}} [[Seattle]], [[Washington]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Chula Vista]], [[California]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Salinas, California]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Honolulu]], [[Hawaii]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|Netherlands}} [[Harlemmermeer]], [[Netherlands]] * {{flagicon|South Korea}} [[Yeosu]], [[Habagatang Jeolla]], [[Habagatang Korea]] == Mga Hiniklad nga Hulagway == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Gallery}} == Tan-awa usab == * [[Sugbo]] * [[Metro Cebu]] * [[Mga importanteng mga tawo sa Dakbayan sa Sugbo]] == Mga reperensya == {{reflist}} * [http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/news/cebu.city.debt.soars.to.p5.96b.html Cebu City debt soars to P5.96B] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070829123646/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/news/cebu.city.debt.soars.to.p5.96b.html |date=2007-08-29 }} * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/05/oped/editorial.html Sun Star editorial on mayor's speech and current state of Cebu city] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930023643/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/05/oped/editorial.html |date=2007-09-30 }} * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/bus/growth.affects.cebu.s.competitiveness.rank.html Growth affects Cebu’s competitiveness rank] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930022359/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/bus/growth.affects.cebu.s.competitiveness.rank.html |date=2007-09-30 }} * [http://www.philstar.com/philstar/freeman200607282001.htm Cebu's competency ranking tumbles due to lack of infra] ==Mga sumpay sa gawas== * [http://www.cebucity.gov.ph Opisyal nga sityo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110227035411/http://www.cebucity.gov.ph/ |date=2011-02-27 }} === Patigayon === * [http://www.cebubusinesspark.com/ Cebu Business Park] === Teknolohiya === * [http://www.asiatownitpark.com/ Asiatown IT Park] === Mga dyaryo ug magasin === * [http://www.sunstar.com.ph/cebu/ Sun.Star Cebu] * [http://living.cebunetwork.com/ Cebu Living: an online magazine on Cebu] {{Metro Cebu}} {{Sugbo}} {{Urbanisadong dakbayan}} [[Kategoriya:Dakbayan sa Sugbo| ]] 5d1xox0m1nqoummk0mimseal06bpj9w 34905578 34905577 2022-08-20T10:40:06Z ACI DWRD 93046 /* Mga Medya */ wikitext text/x-wiki :''Kining maong artikulo kabahin sa Dakbayan sa Sugbo. Alang sa lalawigan, adtoa ang [[Sugbo]]. Alang sa metropolitan area, adtoa ang [[Metro Cebu]].'' [[Payl:Cebu City.jpg|thumb|Sugbo, ang Harang Dakbayan sa Habagatan]] Ang '''Sugbo''' ([[Iningles|Ininglis]]: ''Cebu'') ang kapital sa [[lalawigan]] sa [[Sugbo]], [[Pilipinas]] ug ang ikaduhang labing mahinungdanong metropolitanong dapit sa nasod. Kini mao usab ang labing karaang dakbayan sa tibuok Pilipinas. Ang dakbayan anaa mahimutang sa sidlakang baybayon sa [[pulo sa Sugbo]]. Kini ang sentro sa pamarko sa Pilipinas — 80% sa domestikong mga barko sa nasod anaa magbase sa Sugbo. Kon dili ilabot ang kapital, kini usab ang labing aktibong agianan alang sa mga internasyonal nga lupad sa mga eroplano. Ang dakbayan gitawag nga ''Harang Dakbayan sa Habagatan'' ([[Kinatsila]]: ''La Reina del Sur''). Ang dakbayan mao ang sentro sa ''metropolitan area'' nga gitawag [[Metro Cebu]], nga naglakip sa mga dakbayan sa [[Dakbayan sa Mandaue|Mandaue]], [[Dakbayan sa Lapu-Lapu|Lapu-Lapu]], ug [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Talisay]]. Ang Metro Cebu may kinatibuk-ang kalumulupyoan nga mokabat sa duha ka milyon. Ang Tugpahanang Pangkanasoran sa Mactan-Sugbo atua nahimutang sa Dakbayan sa Lapu-lapu ug 21 ka gutlo nga pagdrayb gikan sa sawang sa Sugbo. Sa amihanang-sidlakan sa dakbayan ang [[Dakbayan sa Mandaue]] ug ang lungsod sa [[Consolacion, Sugbo|Consolacion]]; sa kasadpan ang [[Dakbayan sa Toledo]]; sa habagatan ang [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Dakbayan sa Talisay]] ug ang lungsod sa [[Minglanilla, Sugbo|Minglanilla]]. Labang sa Mactan Strait mao ang [[pulo sa Mactan]] diin napatay si [[Fernando de Magallanes]]. {{Location map | Philippines | width = | float = | border = | caption = | alt = | relief = | AlternativeMap = | overlay_image = | label = | label_size = | position = | background = | mark = | marksize = | link = | lat_deg = 10.3 | lon_deg = 123.9 }} [[Payl:Ph locator cebu cebu.png|thumb|Dakbayan sa Sugbo na mapa sa [[Sugbo]].]] [[Payl:Cebucity-airview.JPG|thumb|300px|Dakbayan sa Sugbo sa taas]] == Budaya == Ang dakbayan usa ka mahinungdanong sentro sa kultura sa nasod. Ang labing popular nga ''landmark'' sa dakbayan mao ang [[Krus ni Magallanes|Balabag ni Magallanes]]. Kining maong balabag, nga giingong gidala ni Ferdinand Magellan dihang miabot siya sa kapupud-an niadtong 1521, anaa na karon sa usa ka kapilya gipahimutang. Kini gisulod sa usa ka kahon ubos sa mando ni Santos Gomez Marañon, usa ka Agustinong Obispo. Ang pagsulod sa kahon aron malikayan ang pagtibhang hinay-hinay sa maong krus sa mga deboto niini. Ang maong obispo mao usay nagpabalik sa kiyosko nga nahimutang sa karon Dalan Magellan taliwala sa Balay Lungsod ug sa Colegio del Sto. Niño. Ang Krus ni Magellan simbolo sa pagsugod sa Kristiyanismo dinhi sa Pilipinas. Pipila ka lakang gikan sa Krus ni Magellan mao ang Basilica Minore del Santo Niño, usa ka Agustinong simbahan nga gihimong maynor nga basilika sa tuig [[1965]], ang ika-400 ka tuig nga kasumaran sa pagkahimong Kristiyano sa Pilipinas. Ang maong simbahan maoy kinakaraang simbahan nga natukod sa Pilipinas. Kini ang naghupot sa labing karaang Kristiyanong relikyas sa Pilipinas, ang estatuwa sa [[Santo Niño]]. === Sinulog === {{main|Sinulog}} Ang dakbayan sa Sugbo mao usab ang nagdumala sa popular nga [[Sinulog]], usa ka kapistahan alang sa [[Balaang Bata sa Sugbo]] nga ipahigayon matag ikatulong Dominggo sa Enero. Ang Sinulog usa ka pasayaw nga ritwal nga gikan pa sa panahon nga wala pay mga Katsila sa Pilipinas. Ang mananayaw molakang kaduha paabante ug kausa paatras agad sa ritmo sa tambol. Ang lihok sama sa sulog sa sapa ug busa ang pagsayaw nahimong 'sinulog'. Ang sayaw orihinal nga gipahinungod alang sa mga anito. === Alampat ug kalingawan === Ang Dakbayan sa Sugbo mao ang gigikanan sa singer nga si [[Pilita Corrales]] ug [[Lou Dayoc]] (usa ka aktibong lokal nga promoter ug host). Bag-o pa lamang gayod, ang dakbayan nakatagamtam og global nga pagtagad pinaagi sa mga pasilidad sa [[ABS-CBN]]. Usa sa mga lumulupyo sa dakbayan, ang 16 ka tuig nga si [[Kim Chiu]], mao ang nakadaog sa kinadak-ang ganti sa ''Teen Edition'' sa ''[[Pinoy Big Brother]]''. Lain pa usab si [[Raki Vega]] nga misikat usab pinaagi sa usa ka tulumanon sa ABS-CBN ug karon endorser na sa mga Sugboanong produkto. Si [[Emmilie Cuizon]] nga taga Sugbo mao usab ang kinabag-ohang sakop sa [[SexBomb Girls]], usa ka lunlon-babayeng pundok sa mangantahay sa Pilipinas. Ang dakbayan may iyang kaugalingong orkestra, ang Peace Philharmonic Orchestra, nga natukod pinaagi sa paningkamot sa piyanistang si Sala Santamaria. Ang dakbayan mao usay gigikanan sa mga lokal nga programa sa telebisyon sama sa ''[[Sabado na Gyud]]'' (ABS-CBN) ug ''[[Pag chur Oi]]'' ([[GMA Network]]). Ang Dakbayan mao usay gigiman sa mga lokal sa programa sa balita sa telebisyon sama sa '''[[TV Patrol Central Visayas]]''', (ABS-CBN) '''[[Balitang Bisdak]]''' ,([[GMA Network]]) '''[[Balitanghali Cebu]]''', ([[Q Network]]) ug '''[[News on Q Cebu]]''' ([[Q Network]]) May tulo ka lokal nga estasyon sa telebisyon nga nagpakita og mga tulumanon ug dokumentaryo nga hilas alang sa mga residente sa dakbayan ug lalawigan sa Sugbo, ang [[Cebu Television Channel 28]], [[Real Cebu Television]] (RCTV 36) ug ang [[Cebu Catholic Television Network]] (CCTN — Channel 47). Ang dakbayan usab estasyon sa radyo ang Antovelcu Broadcasting Inc. si Antonio Veloso Cuenco === Paugnat sa kusog === Ang dakbayan giilang abotanan sa lain-laing pundok sa paugnat sa kusog. Ang responsable sa pagdebelop og mga lokal nga talento mao ang [[Cebu City Sports Commission]] nga natukod niadtong tuig [[2001]]. Ang CCSC moila og opisyal nga bahan alang sa matag dula. Ang matag tim gitawag nga ''Team Cebu City''. Ang [[Philippine Sports Commission]] nagbutang og bungtoanong buhatan sa [[Abellana National School]]/Cebu City Sports Center. Ang mga banggiitan nga mga atleta gikan sa dakbayan sa Sugbo naglakip nila ni Richard Bitoon, Bowen Montecillo, Tito Sotto, ug Loriz Echavez. == Kasaysayan == === Sa wala pa ang mga Katsila === Mauswagong kabalayan na ang Sugbo mga tulo ka libo ka tuig kaniadto sa pa sakopa sa Espanya. Nakigbinayloay kini sa China ug uban pang kanasuran sa sidlakang-habagatang Asya. === Pag-abot sa mga Katsila === Miabot si [[Fernando de Magallanes]] sa Sugbo niadtong [[Abril 7]], [[1521]]. Gidawat sila isip mga dumuduong ni Radja Humabon nga kauban sa iyang asawa ug walo ka gatos nila ka sakop gipamunyagan sa mga Kachila niadtong [[Abril 14]] isip mga unang Pilipinhong Katoliko. Apan pakyas hinuon si Magallano sa pag-ankon sa kapupud-ang Pilipinhon isip katigayonan sa hari sa Espanya sanglit napatay man siya ni Ka [[Lapulapu]] didto sa pulo sa Mactan pagka [[Abril 27]] niadtong tuiga. Abril 27, 1565, midunggo sa Sugbo si Miguel Lopez de Legazpi kuyog ang Agustinhong pareng si Andres de Urdaneta. Gisalid-an ni Legazpi ang ngalan sa dakbayan gikan sa San Miguel ngadto sa Villa del Santissimo Nombre de Jesus. Sulod sa unom ka tuig ang Sugbo maoy kaulohan sa bag-ong gitukod nga kolonya sa Espanya. Gimugna ang lalawigan sa Sugbo ubos sa Act No. 2711 niadtong Marso 10, 1917. Mao kini ang natawhang lalawigan ni Sergio Osmeña, Sr. ang misunod pagkapangulo sa Commonwealth human ni Manuel L. Quezon panahon sa Ikaduhang Gubat sa Tibuok Kalibutan. Ang lalawigan sa Sugbo ilabi na ang dakbayan sa Sugbo nakatagamtam og pagsaka sa international investments sa naunang bahin sa dekada 1990, diin namugna ang terminong CEBOOM isip tawag adtong pasakaha sa ekonomiya. Giplanohang ipahigayon ang [[ASEAN]] Summit sa mga dakbayan sa Sugbu, Lapulapu, ug Mandaue niadtong 2006 apan tungod sa bagyong mihasi sa taliwalang Kapilipinhan gisibog ang maong panagtapok sa Enero 2007. == Kagamhanan == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Government}} == Heyograpiya == Ang Kan-irag Nature Park maoy parke sa baranggay sa Pung-ol Sibugay, sa mga bukiring parte sa dakbayan. Kini nibukas sa tuig 2008,<ref>http://www.cebuholdings.com/ViewKanIrag.do</ref> ug sakop usab sa [[Sugbo#Heyograpiya|Central Cebu Protected Landscape]]. Diri makit-an ang 100 ka eksotiko ug lumad nga espesye sa kahoy ug 27 ka espesye sa langgam.<ref>http://www.inquirer.net/specialfeatures/thegoodnews/view.php?db=1&article=20080621-143940 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080729005905/http://www.inquirer.net/specialfeatures/thegoodnews/view.php?db=1&article=20080621-143940 |date=2008-07-29 }}</ref> === Dibisyong pang-administrasyon === Dakbayan sa Sugbo dunay 80 ka [[barangay]]. <table border=0><tr> <td valign=top> ==== Amihanang Distrito ==== * Adlaon * Agsungot * Apas * Bacayan * [http://www.barangay.net.ph/banilad Banilad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130221064117/http://barangay.net.ph/banilad/ |date=2013-02-21 }} * Binaliw * Budla-an * Busay * Cambinocot * [http://www.barangay.net.ph/capitolsite Capitol Site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120114045048/http://www.barangay.net.ph/capitolsite/ |date=2012-01-14 }} * Carreta * Cogón Ramos * Day-as * Ermita * Guba * [http://www.barangay.net.pn/hipodromo Hipódromo] * Kalubihan * Kamagayan * Kamputhaw * Kasambagan * Lahug * Lorega San Miguel * Lusaran * Luz * Mabini * Mabolo Proper * Malubog * Pahina Central * Pari-an * Paril * Pit-os * Pulangbato * Sambag 1 * Sambag 2 * San Antonio * San José * San Roque * Sirao * Santa Cruz * Santo Niño * T. Padilla * Talamban * Taptap * Tejero * Tinago * Zapatera </td><td valign=top> ==== Habagatang Distrito ==== * Babag * [http://www.barangay.net.ph/basak-pardo Basak-Pardo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100514094924/http://www.barangay.net.ph/basak-pardo/ |date=2010-05-14 }} * Basak San Nicolás * Bonbón * [http://www.barangay.net.ph/buhisan Buhisan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090705102422/http://www.barangay.net.ph/buhisan/ |date=2009-07-05 }} * Bulácao * Buot-Taup * Calambá * Cogón Pardo * Duljo-Fatima * Guadalupe * Inayawan * Kalunasan * Kinasang-an * Labangon * Mambaling * Pahina San Nicolás * Pamutan * Pasil * Población Pardo * Pung-ol Sibugay * Punta Princesa * Quiot * San Nicolás Proper * Sapangdaku * Sawang Calero * Sinsin * Suba * Sudlon I * Sudlon II * Tabunan * Tagba-o * [http://www.barangay.net.ph/tisa Tisa] * Toong </td></tr></table> Gilapdon sa Dakbayan sa Sugbo 291.2 km². Gilapdon urbano 55.9 km² ug gilapdon rural 235.2 km². Mga silingan dakbayan ug lalawigan: [[Mandaue]], [[Consolacion, Sugbo|Consolacion]], [[Dakbayan sa Toledo|Toledo]], [[Balamban, Sugbo|Balamban]], [[Asturias, Sugbo|Asturias]], [[Dakbayan sa Talisay, Sugbo|Talisay]] [[Minglanilla]], ug [[Lapu-Lapu]] == Ekonomiya == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Economy}} Antes pa man mag-abot ang mga [[Katsila]]ng [[Kolonyalismo|kolonisador]] sa Pilipinas, usa na ka sentro sa komersyo sa kapupud-an ang Sugbo. Karon, kini ang sentrong pangkomersyo sa habagatan sa nasod, ug adunay duha ka [[distritong pampatigayon]] sa dakbayan: ang sukod sa [[Colon Street]] ug ang Cebu Business Park. Sa Lahug, makit-an usab ang Asiatown IT Park, usa ka deklaradong ''special economic zone''. == Impraestruktura == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Infrastructure}} == Kahusay ug kalinaw == Sa daghang katuigan, ang dakbayan sa Sugbo malinawon ug hapsay. Apan sukad niadtong [[Disyembre 22]], [[2004]], usa ka serye sa pagpasalbedys sama sa nanghitabo sa [[Dakbayan sa Davao]] ang mikalas nag 167 ka kinabuhi. Kini nakapaalarma dili lamang sa nasodnong pangagamhanan apan usab sa internasyonal nga komunidad pinaagi sa ambasador sa [[Estados Unidos]]. Ang pamuno-dakbayan kaniadto nga si [[Tomas_Osmeña|Tomas R. Osmeña]] miingon nga ang pagsulbad sa maong mga pagpamatay dili prayoridad sa iyang kadumalahan. May mga residente ug mga magsisibya nga mitawag sa padayong pagpamatay nga timailhan sa 'kultura sa kapintas. Ang dakbayan wala pa gayod makasuway og teroristang pangatake sa tibuok niining kasaysayan. == Edukasyon == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Education}} == Mga balay-abtanan ug paglibod-suroy == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Hotels_and_Shopping}} == Mga Medya == === Mga telebisyon === *PA 3 ACI Cebu (Audiovisual Communicators, Inc.) *DYSS-TV GMA 7 Cebu === Mga radyo === *DYRB 540 kHz (Radyo Pilipino Corporation) *DYMR 576 kHz (Philippine Broadcasting Service) *DYHP 612 kHz (Radio Mindanao Network) *[[DYRC]] 648 kHz (Manila Broadcasting Company) *[[DYLA]] 909 kHz (Vimcontu Broadcasting Corporation) *[[DYMF]] 963 kHz (Bombo Radyo Philippines) *[[DYSS-AM]] 999 kHz (Radio GMA) *[[DYCM]] 1152 kHz (Makati Broadcasting Company) *[[DYRF-AM]] 1215 kHz (Word Broadcasting Corporation) *[[DYFX]] 1305 kHz (Eagle Broadcasting Corporation) *[[DYXR]] 1395 kHz (Cebu Broadcasting Company) *PU 1476 kHz (Advanced Media Broadcasting System) (planned) *PU 1512 kHz (Audiovisual Communicators, Inc. ug Antovelcu Broadcasting Inc.) (Planned) == Mga internasyonal nga panghitabo == Ang dakbayan mao gipahigayonan sa ubay-ubayng internasyonal nga panagpundok, sama sa Asean Tourism Forum ([[1998]]), ug East Asian Tourism Forum ([[2002]]). Ang dakbayan ''co-host'' usab sa Southeast Asian Games niadtong Disyembre [[2005]]. Karong Disyembre [[2006]], ang dakbayan mo-host sa ASEAN Summit uban sa [[Dakbayan sa Mandaue]], ang ''main host''. == Mga igsoong dakbayan == * {{flagicon|People's Republic of China}} [[Xiamen]], [[Fujian]] [[Tsina]] * {{flagicon|United States}} [[Seattle]], [[Washington]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Chula Vista]], [[California]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Salinas, California]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|United States}} [[Honolulu]], [[Hawaii]] [[Estados Unidos]] * {{flagicon|Netherlands}} [[Harlemmermeer]], [[Netherlands]] * {{flagicon|South Korea}} [[Yeosu]], [[Habagatang Jeolla]], [[Habagatang Korea]] == Mga Hiniklad nga Hulagway == {{ihubad-seksiyon|Cebu_City#Gallery}} == Tan-awa usab == * [[Sugbo]] * [[Metro Cebu]] * [[Mga importanteng mga tawo sa Dakbayan sa Sugbo]] == Mga reperensya == {{reflist}} * [http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/news/cebu.city.debt.soars.to.p5.96b.html Cebu City debt soars to P5.96B] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070829123646/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/news/cebu.city.debt.soars.to.p5.96b.html |date=2007-08-29 }} * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/05/oped/editorial.html Sun Star editorial on mayor's speech and current state of Cebu city] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930023643/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/05/oped/editorial.html |date=2007-09-30 }} * [http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/bus/growth.affects.cebu.s.competitiveness.rank.html Growth affects Cebu’s competitiveness rank] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930022359/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2006/07/28/bus/growth.affects.cebu.s.competitiveness.rank.html |date=2007-09-30 }} * [http://www.philstar.com/philstar/freeman200607282001.htm Cebu's competency ranking tumbles due to lack of infra] ==Mga sumpay sa gawas== * [http://www.cebucity.gov.ph Opisyal nga sityo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110227035411/http://www.cebucity.gov.ph/ |date=2011-02-27 }} === Patigayon === * [http://www.cebubusinesspark.com/ Cebu Business Park] === Teknolohiya === * [http://www.asiatownitpark.com/ Asiatown IT Park] === Mga dyaryo ug magasin === * [http://www.sunstar.com.ph/cebu/ Sun.Star Cebu] * [http://living.cebunetwork.com/ Cebu Living: an online magazine on Cebu] {{Metro Cebu}} {{Sugbo}} {{Urbanisadong dakbayan}} [[Kategoriya:Dakbayan sa Sugbo| ]] 041wm2brofeboh3smfot8uwlg21rrqm 0 12714 34905555 27258809 2022-08-20T06:00:53Z Gerd Eichmann 4919 gallery added wikitext text/x-wiki {{Komyun sa Pransiya |ngalan=Roscoff |ngalang_pranses=Roscoff |rehiyon=[[Bretagne]] |departamento=[[Finistère]] |latityud=48° 44' N |longhitud=3° 59' O |gihabogon=&nbsp; |langyab=6,19 |molupyo=3,711 |tuig=1999 |densidad=600 |insee=29239 |cap=29680 |nahimutangan=&nbsp;}} [[File:Roscoff-Notre-Dame de Croaz Batz-116-1978-gje.jpg|thumb|upright=1.0|Roscoff, Notre-Dame de Croaz Batz]] Ang '''Roscoff''' usa ka [[komyun]] sa [[Pransiya]]. Kini may 3,711 ka molupyo ug nahimutang sa departamento sa [[Finistère]] sa rehiyon sa [[Bretagne]]. == Galeriya sa litrato == <br><gallery class=center caption="Roscoff"> Roscoff-116-Platz am Hafen-1978-gje.jpg Roscoff-110-Domizil-1978-gje.jpg Roscoff-120-Fischkutter-Kirchturm-1978-gje.jpg Roscoff-Languste-114-1978-gje.jpg Roscoff-Notre-Dame de Croaz Batz-114-Turm-Watt-1978-gje.jpg Roscoff-Notre-Dame de Croaz Batz-118-Beinhaus-1978-gje.jpg Roscoff-Oelpest-114-Kiesel in Oellache-1978-gje.jpg Roscoff-Oelpest-120-Pumpe-1978-gje.jpg </gallery> [[Kategoriya:Mga komyun sa departamento sa Finistère]] [[Kategoriya:Mga komyun sa rehiyon sa Bretagne]] egtvxl14lh0fx9lbiezenj3omm6twxk 0 35970 34905580 34859233 2022-08-20T11:06:59Z 176.83.50.19 wikitext text/x-wiki Paso toda la noche en el Secutivo dentro del garaje que solo tiene luz de emergencia y estoy dentro del coche del Secutivo y yo estoy sentado en el Secutivo agobiandome y me agobio en el Secutivo Paso toda la noche en el penende dentro del garaje que sólo hay luz de emergencia y estoy dentro del coche del penende y yo estoy sentado en el penende agobiándome y me agobio en el penende Paso toda la noche en el nochiperdid a oscuras dentro del garaje que está oscuro y no hay ninguna luz y estoy dentro de la furgoneta del nochiperdid y yo estoy sentado en el nochiperdid agobiándome y me agobio en el nochiperdid Paso toda la noche en el sowuare dentro del garaje que por lo menos tiene un poco de luz fluorescente y estoy dentro de la furgoneta del sowuare y yo estoy sentado en el sowuare agobiándome y me agobio en el sowuare Paso toda la noche en el chipi chipi dentro del garaje que sólo hay un punto de luz y estoy dentro del coche del chipi chipi y yo estoy sentado en el chipi chipi agobiándome y me agobio en el chipi chipi Paso toda la noche en el ñuño dentro del garaje que tiene muchísima luz y hay un coche de Prosegur y otro coche de Securitas direct y estoy dentro de la furgoneta del ñuño y yo estoy sentado en el ñuño agobiándome y me agobio en el ñuño Pasó toda la noche en el ome dentro del garaje que tiene focos rojos y estoy dentro del coche del ome y yo estoy sentando en el ome agobiandome y me agobio en el ome Paso toda la noche en el as dentro del garaje que tiene luz de emergencia y un poco de luz de las farolas que esa luz entra por un cristal desvanecido y estoy dentro del coche del as y yo estoy sentado en el as agobiándome y me agobio en el as [[Payl:Elizabeth II official Canadian portrait.jpg|right|thumb|90px|Reyna Elizabeth II sa Hiniusang Gingharian]] Ang '''Hiniusang Gingharian''' (''United Kingdom'' sa [[Iningles]]), tibuok ngalan: '''Hiniusang Gingharian sa Gran Britanya ug Amihang Irlanda'''; sa Iningles: ''United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland''; sa Kinatsila: ''Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda del Norte''; '''UK''' kun '''HG''') mao'y usa ka nasod sa Uropa, ug sakop-bansa sa [[Unyon sa Uropa]] (UU). Nakasentro sa pulo sa [[Gran Britanya]] ang kadaghanan sa kalumulupyoan ug ginsakpan niini. Napalibotan ang nasod sa [[Kadagatang Atlantiko]] ug sa mga dagat nga [[Dagat Amihanan]] o ''North Sea'', [[Kanal La Mancha]] o ''English Channel'', Dagat Seltiko, ug Dagat Irlandes. Nakasumpay sa [[Pransya]] ang Britanya pinaagi sa Channel Tunnel ug tapad sa Republika sa [[Irlanda]] ang Amihanang Irlanda. Ang Hiniusang Gingharian usa ka [[demokrasya]] nga parlamentaryo ug usa ka konstitusyonal nga monarkiya. Gilangkuban kini sa [[Inglatera]], [[Amihanang Irlanda]], [[Eskosya]], ug [[Galles]]. Si [[Isabel II sa Hiniusang Gingharian|Rayna Isabel II]] ang pamuno sa [[estado]], ug si [[Boris Johnson]] ang primero ministro. Ang UK maoy labing gamhanang nasod niadtong [[siglo 19|napuloan 19]] ngadto sa sayo sa siglo 20. Apan tungod sa duha ka Gubat sa Kalibotan, ug ang pagkunhod sa iyang imperyo niadtong unang tunga sa siglo 20, miubos ang iyang pagkagamhanan. Pero bisan niini, ang UK nagpabilin nga adunay ikasulti sa mga buhat militar, ekonomikal, kultural, ug politikal nga mga buluhaton. Usa usab ka gahom nukleyar ang UK, ug adunay dakong bahin sa pundo nga gigahin alang sa militar. Ang UK adunay usa ka matunhayon nga ''seat'' sa Sagdong sa Kahilwasan sa UN. Sakop usab kini sa G8 ug sa [[NATO]]. {{Nasod-saha}} {{Pundoksa8}} <!--Other languages--> [[Kategoriya:Hiniusang Gingharian| ]] b9o5s9kvks8cy05p7xntv65c4estu63 34905581 34905580 2022-08-20T11:07:07Z Mtarch11 72206 Reverted edits by [[Special:Contributions/176.83.50.19|176.83.50.19]] ([[User talk:176.83.50.19|talk]]) to last revision by [[User:Wildernesswalker|Wildernesswalker]] wikitext text/x-wiki [[Payl:Elizabeth II official Canadian portrait.jpg|right|thumb|90px|Reyna Elizabeth II sa Hiniusang Gingharian]] Ang '''Hiniusang Gingharian''' (''United Kingdom'' sa [[Iningles]]), tibuok ngalan: '''Hiniusang Gingharian sa Gran Britanya ug Amihang Irlanda'''; sa Iningles: ''United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland''; sa Kinatsila: ''Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda del Norte''; '''UK''' kun '''HG''') mao'y usa ka nasod sa Uropa, ug sakop-bansa sa [[Unyon sa Uropa]] (UU). Nakasentro sa pulo sa [[Gran Britanya]] ang kadaghanan sa kalumulupyoan ug ginsakpan niini. Napalibotan ang nasod sa [[Kadagatang Atlantiko]] ug sa mga dagat nga [[Dagat Amihanan]] o ''North Sea'', [[Kanal La Mancha]] o ''English Channel'', Dagat Seltiko, ug Dagat Irlandes. Nakasumpay sa [[Pransya]] ang Britanya pinaagi sa Channel Tunnel ug tapad sa Republika sa [[Irlanda]] ang Amihanang Irlanda. Ang Hiniusang Gingharian usa ka [[demokrasya]] nga parlamentaryo ug usa ka konstitusyonal nga monarkiya. Gilangkuban kini sa [[Inglatera]], [[Amihanang Irlanda]], [[Eskosya]], ug [[Galles]]. Si [[Isabel II sa Hiniusang Gingharian|Rayna Isabel II]] ang pamuno sa [[estado]], ug si [[Boris Johnson]] ang primero ministro. Ang UK maoy labing gamhanang nasod niadtong [[siglo 19|napuloan 19]] ngadto sa sayo sa siglo 20. Apan tungod sa duha ka Gubat sa Kalibotan, ug ang pagkunhod sa iyang imperyo niadtong unang tunga sa siglo 20, miubos ang iyang pagkagamhanan. Pero bisan niini, ang UK nagpabilin nga adunay ikasulti sa mga buhat militar, ekonomikal, kultural, ug politikal nga mga buluhaton. Usa usab ka gahom nukleyar ang UK, ug adunay dakong bahin sa pundo nga gigahin alang sa militar. Ang UK adunay usa ka matunhayon nga ''seat'' sa Sagdong sa Kahilwasan sa UN. Sakop usab kini sa G8 ug sa [[NATO]]. {{Nasod-saha}} {{Pundoksa8}} <!--Other languages--> [[Kategoriya:Hiniusang Gingharian| ]] gztkckp622qppuwbr8ns40r1e72if2x 0 35987 34905560 34904941 2022-08-20T06:54:34Z 180.190.45.252 /* Medya */ACi 1404 khz wikitext text/x-wiki {{For|Rehiyon|Davao}} [[Payl:Davao City Montage.jpg|thumb|right|Davao, 2013]] {{multiple image | align = right | total_width = 350 | image1 = Davao-City-PH-official-seal.png | alt1 = | caption1 = Timailhan | image2 = Davao City Logo.png | alt2 = | caption2 = Tatak | footer = }} Ang '''Dakbayan sa Dabaw''' ([[Tinagalog|Tinagalog]]: ''Lungsod ng Dabaw''; [[Iningles]]: ''City of Davao'') usa sa mga mahinungdanong dakbayan sa tibuok [[Pilipinas]] ug mao kini ang ''[[de facto]]'' nga kaulohang dakbayan sa [[Mindanao]]. Mao kini ang kinadak-ang dakbayan sa Pilipinas sumala sa luna, nga aduna'y 2444 ka kilometro kuwadrado. Gianggaan usab ang dakabayan og "Durian Capital of the Philippines" ug "Chocolate Capital of the Philippines". Usa kini ka makinaugalingong dakbayan (dili sakop sa pamalaod sa lalawigan) apan iuban sa [[Davao del Sur]] sa mga rehiyonal ug estadistikang klasipikasyon. Ang dakbayan mao 'sab ang sentrong rehiyonal sa [[Rehiyon sa Davao|Rehiyon sa Dabaw]] (Region XI) ug [[Kaulohang Dabaw]]. Ang postal pang-kodigo mao ang 8000. [[Binisaya]]ng [[Sinugboanon]] ang lumadnong pinulongan sa mayoriyang manlulupyo niining dakbayan. Sukad niadtong 2020, aduna'y populasyon nga 1,776,949 ka tawo ang dakbayan. == Ginikanan == Aduna'y mga lokal nga magsasaysay nga nag-ingon nga ang pulong “Dabaw” gikan sa ponolohikanhong panagsagol sa pulong sa tulo ka pundok sa mga lumadnong Bagobo nga nagatumbok sa suba nga ginatawag pud og "Ilog Dabaw" karon. Alang sa mga lumad nga Obo, "Davoh" ang ngalan sa suba nga nadagayday paingon sa gitawag karon og "Gulpo sa Dabaw", samtang ang "Dahwaw" kun "Davau" mao ang ngalan sa mga Clatta o Guianga nga lumad sa suba. Ang "Dabu" mao ang ngalan sa suba alang sa lumadnong Tagabawa; apan, ang “dabu” mao usab ang ngalan nga gihatag sa mga dapit nga nahimutangan sa ibabaw nga bahin sa tampi sa suba. Kon may mangutana sa mga lumad kon asa sila paingon, ang kasagarang tubag kay “davoh” samtang nagdeterminar sa pagpanudlo paingon sa lungsod. Ang pulong nga "Dahwaw" nagatumobok usab sa usa ka dapit diin gibaligya sa mga lumad ang ilahang produkto gikan sa kalasangan baylo sa asin o uban pang produkto. == Kaagi sa dakbayan == {{Pagpalapad|date=Mayo 2022}} === Panahon sa wala pa nasakopan === Ang dakbayan sa Dabaw kay usa ka lasang nga gipuy-an sa mga Lumad sama sa Bagobo ug Matigsalug, ug sa ubang katawhan sama sa Aeta ug Moro. Ang [[Davao River]] gitawag kaniadto og "Tagloc River" sa mga Bagobo ug sa mga Moro nga nagpuyo sa usa ka pamuy-anan duol sa bukana sa suba paingon sa dagat palibot sa gitawag karon og "Bolton Riverside". Niadtong 1543, ang Kinatsilang mga marinero nga gasakay sa mga barko nga gipangunahan ni [[Ruy Lopez de Villalobos]] tinuyong naglikay sa usa ka dapit palibot sa [[Davao Gulf]]. Tungod sa maong kakuyaw, kini nga bahin sa [[Mindanao]] wala maduaw sulod sa gatusan ka tuig. Kining dapita gibilin sulod sa tulo ka gatos ka tuig nga wala'y mga tigpanimpalad nga taga-Uropeo. Usa ka gingharian nga ginganlag Datu Bago, gihatagan og yuta sa palibot sa Davao Gulf gikan sa Sultan sa Maguindanao alang sa pagtabang sa pagpakig-away batok sa mga Kinatsila sa ulahing bahin sa napuloan-1700. Gikan siya sa usa ka dapit sa Maguindanao. Mibalhin siya sa maong dapit niadtong 1800 ug, sa pagpatuo sa mga Bagobo ug sa ubang mga pundok nga lumolupyo didto nga siya usa ka gamhanang pamuno, iyang gidumalaan ang tibuok dapit sa Davao Gulf. Niadtong tuig 1830 iyang gitukod ang kuta sa Pinagurasan (labing nailhan karon nga ''Bangkerohan Public Market''). Mao kini ang iyang kaulohan. Ang pinuy-anan sa Pinagurasan mitubo gikan sa usa ka kuta diin si Datu Bago makatigom sa iyang mga kakusog, ug sa kadugayan nahimo nga usa ka dakbayan kon asa ang tanan mitapok alang sa patigayon. Niadtong 1843, gipurongpurongan ni Datu Bago ang sultan sa iyang gingharian ug ang mga dependensya niini sa Davao Gulf sa iyang mga sakop, diin ang Pinagurasan mao'y kaulohan. Ang iyang gingharian giilisan og ngalan nga "Sultanate of Davao", nga karon managsama ang tiil sa mga sultanato sa Maguindanao ug Sulu, nga kinsa nakig-alyansa batok kaniya. === Panahon sa mga Espanyol === Misugid ang mga Kinatsila sa pagsuhid sa Gulpong Dabaw sa sayong bahin sa ika-16 nga gatosay. Bisan pa, ang impluwensyahan gikan sa Espanya sa rehiyong Dabaw wala mahinungdanon hangtod sa 1842, sa dihang ang Heneral-Kinatsila nga si Narciso Clavería nagmando sa kolonisasyon sa rehiyon sa Gulpong Dabaw, lakip na ang kasamtagang dakabayang Dabaw, alang sa purongpurong sa [[Espanya]]. Kini miabut human sa pagkawala sa ilang mga kolonya sa [[Tinipong Bansa|Amerika]] gikan sa napuloan-1820 ngadto sa napuloan-1830. Kining pagkawala sa yuta ug salapi nakapahimo sa Espanya nga dili makabayad alang sa nahabili'ng mga kolonya, ug nawad-an sa kontrol ang Madrid kanila. Nagapasabot kini nga ang mga daa'ng opisyal sa Pilipinas kinahanglang mangitag paagi aron madugangan ang buhis nga gibayad sa mga lumad. Tungod kay gamay ra ang nahimo sa Mindanao sa paagi sa buhis, gisugdan kini sa kagamhanang kolonyal sa Pilipinas sa paglaum nga makakuha og daghang salapi. ==Kahubitan sa yuta== Ang Dakbayan sa Davao nahimutang 946 ka kilometro (588 mi) habagatan-sidlakan sa Manila pinaagi sa yuta, ug 971 ka kilometro (524 nmi) sa dagat. Ang Dakbayan nahimutang sa amihanan-kasadpang baybayon sa Bung-aw sa Dabaw sa habagatan-sidlakang Mindanao, atbang sa Pulo sa Samal. === Topograpiya === [[File:Davao river mouth.JPG|thumb|upright|200px|Mouth of the [[Davao River]] in Talomo District]] [[File:MountApo1.jpg|thumb|upright|200px| [[Mount Apo|Apo Sandawa]], mao ang kinatas-ang bukid sa Pilipinas.]] Naglangkob kini og 2,443.61 ka kilometro kwadrado (943.48 sq mi) ang dakbayan sa Dabaw. Ang maong dapit kay kabungtoran sa kasadpan (distrito sa Marilog) ug nidagayday paingon ngadto sa habagatan-sidlakang baybayon. Ang [[Mount Apo National Park]] giablihan niadtong 1936 ni Pamuno-Nasod [[Manuel L. Quezon]] aron mapanalipdan ang mga tanom ug mananap gikan sa maong dapit. <ref name="GovPH-Proc59">{{cite web |title=Proclamation No. 59, s. 1936 |url=https://www.officialgazette.gov.ph/1936/05/09/proclamation-no-59-s-1936/ |website=Official Gazette of the Republic of the Philippines|access-date=21 Abril 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190421141347/https://www.officialgazette.gov.ph/1936/05/09/proclamation-no-59-s-1936/ |archive-date=21 Abril 2019}}</ref> Ang Davao River mao ang nag-unang agianan sa tubig sa dakbayan. Ang suba nag-agos sa usa ka dapit nga 1,700 ka kilometro kwadrado (660 sq mi), sugod sa usa ka lungsod sa [[San Fernando, Bukidnon]]. Ang bukana sa suba nahimutang sa Barangay Bucana sa Distrito sa Talomo. ===Geolohiya=== Ang dakbayan nahimutangan sa [[Singsing sa Kalayo sa Pasipiko]], kon asa kanunay mahitabo ang mga linog. Hinuon, gamay ra ang nasinati nga linog sa Davao ug kadaghanan niini ginagmay. Ang Apo Sandawa kay usa ka natulog nga bulkan, 40 ka kilometro (25 mi) sa habagatan-kasadpan sa maong dakbayan. ==Katawhan== [[File:Davao from air (Davao City; 11-24-2021) cropped.jpg|thumb|Ang dakbayan sa ibabaw]] [[File:Davao City skyline 02.jpg|thumb|Ang panglantaw sa kahanginan sa dakbayang Davao]] {{Philippine Census | align= none | cols = 3 | title = Kamulupyoang Sensus sa {{PH wikidata|name}} | 1903 = {{PH census population|1903}} | 1918 = {{PH census population|1918}} | 1939 = {{PH census population|1939}} | 1948 = {{PH census population|1948}} | 1960 = {{PH census population|1960}} | 1970 = {{PH census population|1970}} | 1975 = {{PH census population|1975}} | 1980 = {{PH census population|1980}} | 1990 = {{PH census population|1990}} | 1995 = {{PH census population|1995}} | 2000 = {{PH census population|2000}} | 2007 = {{PH census population|2007}} | 2010 = {{PH census population|2010}} | 2015 = {{PH census population|2015}} | 2020 = {{PH census population|2020}} | 2025 = | 2030 = | footnote = Tinubdan: ''[[Philippine Statistics Authority]]''{{PH census|2015}}{{PH census|2010}}{{PH census|2007}}{{LWUA population data}} }} Adunay 1,776,949 ka molupyo ang Dakbayan sa Davao,<ref name="2020Popcen">{{cite web|title=2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population and Annual Growth Rates by Province, City, and Municipality - By Region|url=https://psa.gov.ph/sites/default/files/attachments/ird/pressrelease/Table%20B%20-%20Population%20and%20Annual%20Growth%20Rates%20by%20Province%2C%20City%2C%20and%20Municipality%20-%20By%20Region_AGBA_0.xlsx|publisher=Philippine Statistics Authority|access-date=8 Hulyo 2021|location=Metro Manila, Philippines|date=7 Hulyo 2021}}</ref> sumala sa Sensus 2020. Ang Kaulohang Dabaw, lakip pud ang dakbayan isip sentro sa metropolitanong dapit niini, aduna'y 2.77 ka milyon ang mga lumulupyo niadtong 2015, aron mahimong ikatulong kinadaghang populasyon nga kaulohang dapit niini sa Pilipinas ug labi na sa Mindanao.<ref>{{cite news |url=http://newsinfo.inquirer.net/242629/davao-now-most-populous-urban-area-after-metro-manila |title=Davao now most populous urban area after Metro Manila |work=Philippine Daily Inquirer}}</ref> ===Kaliwaton=== [[File:Bagobo woman.jpg|thumb|170px|left|Usa ka babayeng Matigsalug]] Ang mga lumulupyo sa Dakbayang Dabaw ginatawag sila og mga Davaoeño/Dabawenyo. Ang mga katawhan sa rehiyong Dabaw ginatawag pud sila og Davaoeño. Halos tanan sila mga Bisaya (Ang kadaghanan mga mao'y Sugboanon, ang uban mga Illonggo). Aduna'y pipila usab ka mga lumulupyo nga gikan sa ubang mga dapit ug nagalangkob sa nahabilin sa kamulupyoang lokal. Ang laing pundok gilangkoban sa ubang mga etnikong pundok sa rehiyon, nga ginatawag og "[[Lumad]]." Ang lain-laing pundok sa mga Muslim sa dakbayan mao ang Maguindanaon, Maranao, Iranun, Tausug ug ang Sama-Bajau. ===Pinulongan=== Ang Dabawenyong [[Sinugboanon]] mao ang labing ginasulti nga pinulongan sa maong dakbayan ug mga lungsod. Ang [[Iningles]] mao ang katunga-tungang panudlo sa mga [[tulunghaan]] ug kinahanglan kini nga masabtan. Dili lang Sinugboanon, ginasulti pud ang [[Pinilipino]], [[Chavacano]], [[Hiligaynon]], Giangan, Kalagan, Tagabawa, Matigsalug, Ata Manobo, Obo, Maguindanao, Maranao, Tausug, Iranun, Sama-Bajau ug ang mga pinulongang dili-Pilipino ([[Lán-nâng|Hokkien]], [[Hinapon]], [[Pinulongang Koreano|Koreano]], [[Indonesyo]]). ===Tinuohan=== [[File:San Pedro Cathedral 01.jpg|thumb|Ang San Pedro Cathedral sa maong dakbayan]] Kadaghanan sa mga lumulupyo sa dakbayang Dabaw mao'y mga [[Romano Katoliko]], 80% ang populasyon niini. Ang ubang mga relihiyosong pundok, sama sa [[Iglesia ni Cristo]], [[Miracle Crusade]], [[Kingdom of Jesus Christ]] ug ang [[Pentecostal Missionary Church of Christ]] (4th Watch), 18% ang populasyon niini. Ang mga [[Seventh-day Adventist]], [[United Church of Christ in the Philippines]], [[Philippine Independent Church]] ug ang Baptist mao'y ubang mga Kristohanong pundok. Kadtong wala magsunod sa Kristiyanismo mao'y 2% ang populasyon. Ang mga tawo nga sakop sa ubang mga tinuohan naglakip ang mga Muslim, Sikh ug Hindu. == Kagamhanan == [[Payl:Davao City Hall (San Pedro, Davao City; 11-26-2021).jpg|thumb|Hawanan sa dakbayan]] Sa pagkakaron, ang dakbayan gidumalahan ni [[Sebastian Duterte|Sebastian "Baste" Duterte]], anak ni [[Rodrigo Duterte]], ang ika-16 nga Pamuno-Nasod sa Pilipinas. Nidagan usab siya nga wala'y kaatbang atol sa miaging piniliay sa pagka-gamhananon sa Pilipinas niadtong 2019. Si "Inday" [[Sara Duterte]], mao ang igsuon ni Baste, nga kinsa usab ang kanhing pamuno sa dakbayan. Ang dakbayan aduna'y 182 ka mga barangay nga may tulo ka mga distritong lehislatibo. Ang kagamhanan sa dakbayan nangayo og duha pa ka barangay sa kongreso alang sa nagkadakong populasyon niini. Mga sakop sa [[Ubos Balay-Balaoranan sa Pilipinas|Kamara Baha]] mao sila: * Kinaunahang Distrito: Paolo Duterte * Ikaduhang Distrito: Vincent Garcia * Ikatulong Distrito: Isidro T. Ungab ===Mga Barangay=== [[File:Ph fil Davao City districts.png|thumb|upright=1.1|{{center|'''Lugaynong mapa alang sa mga distrito sa dakbayan sa Dabaw'''}}]] : ''Tan-awa usab ang: [[Talaan sa mga distrito sa Dakbayan sa Dabaw]]'' Ang 182 ka mga barangay sa maong dakbayan gihikay sa tulo ka mga distritong lehislatibo ug napulog-usa ka administratibong mga distrito sa dakbayan. ==Pagdaginot== {{PH poverty incidence}} [[File:Davao GMall 02.jpg|alt=|left|thumb|The Peak, Gaisano Mall]] Kabahin ang Dabaw sa ''[[East Asian Growth Area]]'' (EAGA), usa ka pundok sa kooperasyong pang-ekonomiya sa rehiyon sa [[Habagatang-sidlakang Asya|Habagatan-sidlakang Asya]]. Ang dakbayan giplanohang motubo og 2.53 sulod sa 15 ka tuig.<ref>[https://archive.today/20120911060237/http://www.sunstar.com.ph/davao/local-news/2011/11/10/davao-worlds-87th-top-city-189867 Davao is world's 87th top city] – Sunstar Davao</ref> Usa sa mga nakaabot sa Top 100 ang Davao nga napiling bugtong dakbayan sa Pilipinas. <ref>{{Cite web |url=http://www.davaocity.gov.ph/dcipc/newsimages/davaocityeconomicsituationer201220130724141409.pdf |title=DAVAO CITY ECONOMIC SITUATIONER 2012 |access-date=2015-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923212849/http://www.davaocity.gov.ph/dcipc/newsimages/davaocityeconomicsituationer201220130724141409.pdf |archive-date=2015-09-23 |url-status=dead }}</ref> Ang Dabaw mao ang kinadak-ang ekonomiya sa dakbayan sa Mindanao. Nag-alagad 'sab ang maong dakbayan nga kinadak-ang lokal nga pang-ekonomiya sa habagatang Pilipinas.<ref>{{Cite web |url=http://www.davaocity.gov.ph/dcipc/newsimages/davaocityeconomicsituationer201220130724141409.pdf |title=DAVAO CITY ECONOMIC SITUATIONER 2012 |access-date=2015-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923212849/http://www.davaocity.gov.ph/dcipc/newsimages/davaocityeconomicsituationer201220130724141409.pdf |archive-date=2015-09-23 |url-status=dead }}</ref> == Budaya o kultura == [[Payl:Kadayawan Festival 2018 Photos (49564206083).jpg|thumb|Kasaulogang Kadayawan, 2018]] Salangpotan sa kolonyalismong Espanyol, ang [[Kristiyanismo]] mikaylap sa dakbayan. Aduna'y daghang mga simbahan ug mga kapilya. Ang ubang mga templo, [[mosque]] ug ubang mga dapit sa pagsimba sa mga relihiyon makita sa palibot sa dakbayan. Nagdala ang mga Katsila kaniadto og tradisyon gikan sa [[Espanya]] ngadto sa Pilipinas mga usa ka gatos ka tuig na ang milabay, ug kini nahitabo gihapon karon sa dakbayan. Ang tradisyon mao'y pagpahigayon og kapistahan sa matag baryo matag tuig ug gisaulog kimi pinaagi sa awit ug sayaw. Ginitawag kini og "fiestas". Ang kinadak-ang kasaulogan sa dakbayan mao ang [[Kadayawan Festival]] sa sayong bahin sa tunga-tunga sa Agosto. Sa wala pa naksakopan ang Pilipinas, gihimo kini aron sa pagsaulog sa ani. Ang usa ka kasaulogan sa lumadnong mga tribo nga nagapuyo duol sa dakbayan kasamtangang gipahigayon. Daghang mga tribu ang mobisita sa dakbayan niining panahona. ==Panakyanan== ===Yuta=== [[Payl:Quezon Boulevard Davao-c.JPG|thumb|Quezon Boulevard]] Ang nag-unang mátang sa pangpublikong transportasyon sa dakbayan mao ang multicab, nga ginatawag pud og dyip (''jeepney''). Ang mga multicab ug mga dyip modagan sa 82 ka gitakdang mga ruta sa mga pasahero-salakyanan gikan  buntag hangtod sa gabi-i. Ang mga traysikol modagan sa laing mga dalan gawas sa mga nag-unang kadalanan. Ang mga taxi sa maong dakbayan dunay daghang mga ruta. Sa kabukiran, ang mga tawo mogamit og habal-habal nga mga motorsiklo alang sa transportasyon. ===Dunggoanan=== [[Payl:Sasa Wharf-Davao.jpg|thumb|left|[[Pantalan sa Dabaw]]]] Nagadugtong ang mga pantalan sa Dabaw ngadto sa uban pang dagkong mga dakbayan sa Pilipinas. Ang dakbayan aduna'y duha ka dagkong pantalan, mao ang Sasa International Seaport ug Santa Ana Wharf. Ang duha kabahin sa [[Pantalan sa Dabaw]], nga mao ang pinaka-''busy'' nga pantalan sa tibuok Mindanao.<ref name="Port of Davao">{{cite web|url=http://customs.gov.ph/about/directory/directory-port-of-davao/|title=Directory Port of Davao|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20141106103501/http://customs.gov.ph/about/directory/directory-port-of-davao/|archive-date=2014-11-06}}</ref> Ang pantalan makadawat og mga gipadala gikan sa ubang pulo ug ubang kanasuran/nasod. Nahimutangab kini sa Davao Gulf ug aduna'y duha ka duolan, ang usa sa Pakiputan Strait taliwala sa Dabaw ug kasadpang Samal. ===Tugpahan=== [[Payl:Davao International Airport.jpg|thumb|alt=White air-traffic control tower|Francisco Bangoy International Airport<ref>{{cite web |url=http://www.adb.org/Media/Articles/2006/10057-Philippines-Davao-airport/default.asp |archive-url=https://web.archive.org/web/20090705123339/http://www.adb.org/Media/Articles/2006/10057-Philippines-Davao-airport/default.asp |url-status=dead |title=Upgraded Davao City International Airport Is Ready for More Passengers and Bigger Aircraft |archive-date=Hulyo 5, 2009}}</ref>]] [[Tugpahanang Pangkalibutanon sa Franciso Bangoy]] mao ang nag-unang tugpahanan nga nag-alagad sa dakbayan ug sa rehiyon. Mao kini ang pinaka-''busy'' nga tugpahanan sa Mindanao ug ang ikatulong pinaka-''busy'' sa nasod. Misugod ang [[Philippine Airlines]] nagsugod sa ilahang unang serbisyong ''domestic jet'' sa dakbayan niadtong tuig 1966. Ang tugpahanan makahimo sa pagdumala sa mga biyahe ngadto sa walo ka panimalaynon ug upat ka kalibutanong padulngan, lakip ang Quanzhou, Manado, Singapore, ug usa ka bag-ong taas nga biyahe paingon ug gikan sa Mindanao.<ref>{{cite news |last=Perez |first=Ace June Rell S. |title=Qatar Airways launches Doha-Davao route |url=https://www.sunstar.com.ph//article/1810539 |work=SunStar |date=2019-06-18 |access-date=2019-10-29}}</ref> == Kapuslánan == ===Dagitab=== Ang ''[[Davao Light and Power Company]]'', usa ka ikatulo nga kinadak-ang dagitabnong kompanya sa tibuok nasod nga gipanag-iyahan kini sa Aboitiz. Nagasilbi ang kompanya sa mga panginahanglanon sa kuryente sa dakbayan. Ang Barangay Bajada aduna'y kaugalingong planta sa kuryente nga gigama sa ''natural gas pipeline''. Ang laing planta sa kuryente, kini nga aduna'y 300-''megawatt'' nga kapasidad ug gisudlan sa karbon, nahimutangan sa Barangay Toril. ===Tubig === Ang ''[[Davao City Water District]]'' mao'y nag-unang suplayer sa tubig sa niining dakbayan. ==Panglawas== [[File:Tebow CURE Hospital.jpg|thumb|Tebow CURE Hospital]] Aduna'y 31 ka mga [[tambalanan]] ug mga sentrong medikal ang dakbayan. Dugang pa, ang kapunongang [[CURE International]] nga wala'y ganansya nagpadagan og usa ka tambalanan sa dakbayan nga "Tebow CURE Hospital", nga nagahatag kini og piniling siruhiya alanh sa mga bata ug hamtong. Ang ilang nag-unang tumong mao ang pag-ayo sa mga baldadong mga bata nga may mga depekto sa lawas sama sa daot sa tiil, gidukong mga bitiis, uban pang mga pagkadaot sa bukog, wala matambalan nga paso ug daot nga ngabil.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=KDdy6v__KUs | archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211030/KDdy6v__KUs| archive-date=2021-10-30|title=Tebow Opens Children's 'Palace of Healing' |publisher=CBN News |access-date=Mayo 15, 2015}}{{cbignore}}</ref> Ang Dakbayang Dabaw aduna'y polisiya nga wala'y pagpanigarilyo sukad niadtong 2002,<ref name="auto1">{{cite web |url=https://extranet.who.int/kobe_centre/en |title=WHO Kobe |website=WHO Kobe}}</ref> nga mao ang una palang sa Pilipinas.<ref>{{cite news |url=https://newsinfo.inquirer.net/206701/davao-city-lauded-for-smoking-ban |title=Davao City lauded for smoking ban |first=Philippine Daily |last=Inquirer |work=Philippine Daily Inquirer}}</ref> == Bangkaagan == : ''Tan-awa usab ang: [[Talaan sa mga kolehiyo ug unibersidad sa Dakbayang Dabaw]]'' [[Payl:Finster Hall, Ateneo de Davao University (2007).jpg|thumb|Ateneo de Davao University, 2007]] Ang maong dakbayan mao'y kaulohan sa [[edukasyon|bangkaagan]] sa Mindanao. Nagahatag ang kagamhanan og gawsnong bangkaagan ug twisyon sa [[elementarya|paninugdan]] ug ikaduhang lebel. Ang mga iskolar sa kagamhanan gikan sa nagkalain-laing dapit sa rehiyon nakadawat usab og gawasnong edukasyon sa [[kolehiyo|balay-kaalam]] alang sa mga [[Unibersidad|kinatumhaan]] nga gidumalaan sa kagamhanan sama sa [[Kinatumhaan sa Pilipinas Mindanao]] (''University of the Philippines Mindanao'') ug ang [[Kinatumhaan sa Habagatan-sidlakang Pilipinas]] (''University of Southeastern Philippines''). Kasamtagang may 374 ka elementarya, 107 ka hayskul, ug 46 ka unibersidad kapin ang kining dakbayan. ==Medya== Daghan ang mga medya sa dakbayan. Ang Davao Christian Broadcasting Channel ug [[Sonshine Media Network International]] (SMNI) mao'y duha ka pang-relihiyosong media, nga ang ulahi gipanag-iyahan gikan kang [[Apollo Quiboloy]] usa ka pamuno sa ''[[Kingdom of Jesus Christ]]''. Ang dakbayan aduna'y kawhaan ug usa ka mga lokal [[mantalaan-balita]] nga inadlaw, lakip ang ''[[SunStar Davao]]'' ug ''[[Mindanao Times]]''. === TV === * 5 Mindanao (Channel 2) * ABS-CBN Southern Mindanao (Channel 4) * GMA Southern Mindanao (Channel 5) * DXMF TeleRadyo (Channel 7) * RPN DXKT TeleRadyo (Channel 9) * PTV Mindanao (Channel 11) * IBC DXML TeleRadyo (Channel 13) * SMNI 43 * RMN DXDC TeleRadyo 45 * DXOW TeleRadyo 47 * DXUM TeleRadyo 49 ===Radyo=== ====AM==== *[[DXMF]] 576 kHz *[[DXRP]] 675 kHz (Philippine Broadcasting Service) *[[DXRD]] 711 kHz (Sonshine Media Network International) *[[DXRA]] 783 kHz *[[DXUM]] 819 kHz (UM Broadcasting Network) *[[DXGO-AM]] 855 kHz (Pacific Broadcasting System) *[[DXIP-AM]] 900 kHz (Mareco Broadcasting Network) *[[DXOW]] 981 kHz (Radio Corporation of the Philippines) *[[DXAM]] 1017 kHz (Kalayaan Broadcasting System) *[[DXGM]] 1125 kHz (Radio GMA) *[[DXFE]] 1197 kHz (Far East Broadcasting Company) *D___-AM 1296 kHz (Advanced Media Broadcasting System) *PU 1404 kHz (Audiovisual Communicators, Inc.) (Planned) *[[1521 AM (Davao)|DX__]] 1521 kHz (Audiovisual Communicators, Inc.) *[[1548 AM (Davao)|DX__ 1548kHz]] (Audiovisual Communicators, Inc.) *[[DXAA-AM]] 1611 kHz (Mareco Broadcasting Network/Crusaders Broadcasting System) ==Kalambigitan sa laing dapit== Tungod sa pag-uswag sa mga langyaw nga dumudúaw, ang mga katawhan gikan sa lain-laing mga dapit nangadto sa pagbisita. Ang [[Hapon]] ug [[Indonesia]] aduna'y mga Konsulado dinhi. Ang [[Tsina]], [[Malaysia]], ug Palau nagbukas 'sab og mga Konsulado dinhi. Ug, ang [[Tinipong Bansa]] aduna'y Konsulado pud dinhi. Ang mga honoraryong mga konsulado gikan sa [[Czech Republic]], [[Mexico]], [[Austria]], [[Espanya]], [[Timor Leste]], [[Denmark]] ug [[Habagatang Korea]] bag-o lang 'sab natukod sa niining dakbayan.<ref>{{cite web|url=http://www.mzv.cz/manila/en/about_the_embassy/index.html|title=About the Embassy &#124; Embassy of the Czech Republic in Manila|publisher=Mzv.cz|access-date=7 Septiyembre 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy3289/|title=Consulate of Mexico in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy21339/|title=Consulate of Austria in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy14379/|title=Consulate of Denmark in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy19700/|title=Consulate of Spain in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy6342/|title=Consulate of Timor-Leste in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref> ===Kaubang dapit=== {|class="wikitable" |- !Lokal |- style="vertical-align:top;" | style="vwidth:110%;"| *[[Bacoor]]<ref>{{Cite news|url=https://cnnphilippines.com/news/2016/01/21/Duterte-signs-sister-city-deal-with-Bacoor.html|title=Duterte signs 'sister city' deal with Bacoor|work=CNN Philippines}}</ref> *[[Baguio]]<ref>{{cite news|url=http://www.baguiomidlandcourier.com.ph/city.asp?mode=%20archives/2009/september/9-6-2009/city6.txt|title=20 sister cities pledge to fortify ties with Baguio|newspaper=Baguio Midland Courier}}</ref> *[[Bayugan]] *[[Cabanatuan]] *[[Dakbayan sa Sugbo]] *[[Dakbayan sa Cotabato]] *[[Legazpi, Albay|Legazpi]] *[[Manila]] *[[Marikina]]<ref>{{cite news|last1=Leonen|first1=Julius|title=Marikina inks sister city agreement with Davao|url=https://newsinfo.inquirer.net/1004602/marikina-inks-sister-city-agreement-with-davao|access-date=1 Hulyo 2018|work=Philippine Daily Inquirer|date=27 Hunyo 2018}}</ref> *[[Quezon City]]<ref name="QuezonCityGovPH-SisterCities">{{cite web |title=Sister Cities |url=http://quezoncity.gov.ph/index.php/quezon-city-business-district/350-sister-cities |website=The Local Government of Quezon City |access-date=9 Abril 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001010801/http://quezoncity.gov.ph/index.php/quezon-city-business-district/350-sister-cities |archive-date=1 Oktubre 2017}}</ref> *[[San Juan, Metro Manila|San Juan]]<ref>{{Cite news|work=SunStar|url=http://www.sunstar.com.ph/static/dav/2008/10/05/news/davao.san.juan.cities.ink.sisterhood.pact.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081008005240/http://www.sunstar.com.ph/static/dav/2008/10/05/news/davao.san.juan.cities.ink.sisterhood.pact.html|url-status=dead|title=sunstar.com.ph, Davao, San Juan cities ink sisterhood pact|archive-date=Oktubre 8, 2008}}</ref> *[[Zamboanga City]] |} {|class="wikitable" |- !Kalibutanon |- style="vertical-align:top;" | style="width:110%;"| *{{flagicon|China}} [[Jinjiang, Fujian]], Tsina<ref name="sunstar1">{{Cite news|url=https://www.sunstar.com.ph//article/417555/Business/2-friendship-pacts-with-2-cities-inked|title=2 friendship pacts with 2 cities inked|first=Karina C.|last=Cañedo|date=Pebrero 6, 2018|work=SunStar}}</ref> *{{flagicon|China}} [[Nanning]], Tsina *{{flagicon|Indonesia}} [[Manado]], Indonesia *{{flagicon|Indonesia}} [[Pekanbaru]], Indonesia *{{flagicon|Japan}} [[Kitakyushu]], Hapon *{{flagicon|Palau}} [[Koror]], Palau *{{flagicon|Uruguay}} [[Montevideo]], Uruguay<ref name="SC">{{cite web|url=http://www.montevideo.gub.uy/institucional/relaciones-internacionales/integracion-regional|publisher=Intendencia Municipal de Montevideo|title=Relaciones internacionales|access-date=12 Disyembre 2011|language=es|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20111108082107/http://www.montevideo.gub.uy/institucional/relaciones-internacionales/integracion-regional|archive-date=8 Nobiyembre 2011}}</ref> *{{flagicon|Panama}} [[Panama City]], Panama<ref>{{cite web|url=http://www.munimadrid.es/UnidadWeb/Contenidos/EspecialInformativo/RelacInternac/RRII/HermanamientosyAcuerdos/Files/hermanamiento_UCCI.pdf|title=Declaración de Hermanamiento múltiple y solidario de todas las Capitales de Iberoamérica (12-10-82)|date=12 Oktubre 1982|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130510114810/http://www.munimadrid.es/UnidadWeb/Contenidos/EspecialInformativo/RelacInternac/RRII/HermanamientosyAcuerdos/Files/hermanamiento_UCCI.pdf|archive-date=10 Mayo 2013}}</ref> *{{flagicon|Russia}} [[Vladivostok]], Rusyq *{{flagicon|Taiwan}} [[Keelung]], Taiwan *{{flagicon|USA}} [[Kauai County, Hawaii]], Tinipong Bansa<ref name="sunstar1"/> *{{flagicon|United States}} [[Tacoma, Washington]], Tinipong Bansa |} {|class="wikitable" |- !Panaghigalaay'ng mga dakbayan |- style="vertical-align:top;" | style="width:110%;"| *{{flagicon|South Korea}} [[Uijeongbu]], Habagatang Korea<ref name="sister-city1">{{Cite web|url=http://www.davaocity.gov.ph/NewsArticle.aspx?id=28|title=Davao, Korean city to ink sister-city pact}}</ref> *{{flagicon|South Korea}} [[Incheon]], Habagatang Korea<ref name="sister-city1" /> |} ==Mga pakisayran== {{Reflist}} ==Mga sumpay sa gawas== {{Commons category-inline}} * {{official website|http://www.davaocity.gov.ph/}} {{En icon}} * [{{NSCB detail}} Philippine Standard Geographic Code] {{En icon}} {{Metro Davao}} {{Davao del Sur}} {{Urbanisadong dakbayan}} {{DEFAULTSORT:Davao}} [[Kategoriya:Dakbayan sa Dabaw|Dakbayan sa Dabaw]] jibgunhbo9boby863vdmhb7drqwhly0 34905561 34905560 2022-08-20T06:59:10Z 180.190.45.252 /* AM */1404 am wikitext text/x-wiki {{For|Rehiyon|Davao}} [[Payl:Davao City Montage.jpg|thumb|right|Davao, 2013]] {{multiple image | align = right | total_width = 350 | image1 = Davao-City-PH-official-seal.png | alt1 = | caption1 = Timailhan | image2 = Davao City Logo.png | alt2 = | caption2 = Tatak | footer = }} Ang '''Dakbayan sa Dabaw''' ([[Tinagalog|Tinagalog]]: ''Lungsod ng Dabaw''; [[Iningles]]: ''City of Davao'') usa sa mga mahinungdanong dakbayan sa tibuok [[Pilipinas]] ug mao kini ang ''[[de facto]]'' nga kaulohang dakbayan sa [[Mindanao]]. Mao kini ang kinadak-ang dakbayan sa Pilipinas sumala sa luna, nga aduna'y 2444 ka kilometro kuwadrado. Gianggaan usab ang dakabayan og "Durian Capital of the Philippines" ug "Chocolate Capital of the Philippines". Usa kini ka makinaugalingong dakbayan (dili sakop sa pamalaod sa lalawigan) apan iuban sa [[Davao del Sur]] sa mga rehiyonal ug estadistikang klasipikasyon. Ang dakbayan mao 'sab ang sentrong rehiyonal sa [[Rehiyon sa Davao|Rehiyon sa Dabaw]] (Region XI) ug [[Kaulohang Dabaw]]. Ang postal pang-kodigo mao ang 8000. [[Binisaya]]ng [[Sinugboanon]] ang lumadnong pinulongan sa mayoriyang manlulupyo niining dakbayan. Sukad niadtong 2020, aduna'y populasyon nga 1,776,949 ka tawo ang dakbayan. == Ginikanan == Aduna'y mga lokal nga magsasaysay nga nag-ingon nga ang pulong “Dabaw” gikan sa ponolohikanhong panagsagol sa pulong sa tulo ka pundok sa mga lumadnong Bagobo nga nagatumbok sa suba nga ginatawag pud og "Ilog Dabaw" karon. Alang sa mga lumad nga Obo, "Davoh" ang ngalan sa suba nga nadagayday paingon sa gitawag karon og "Gulpo sa Dabaw", samtang ang "Dahwaw" kun "Davau" mao ang ngalan sa mga Clatta o Guianga nga lumad sa suba. Ang "Dabu" mao ang ngalan sa suba alang sa lumadnong Tagabawa; apan, ang “dabu” mao usab ang ngalan nga gihatag sa mga dapit nga nahimutangan sa ibabaw nga bahin sa tampi sa suba. Kon may mangutana sa mga lumad kon asa sila paingon, ang kasagarang tubag kay “davoh” samtang nagdeterminar sa pagpanudlo paingon sa lungsod. Ang pulong nga "Dahwaw" nagatumobok usab sa usa ka dapit diin gibaligya sa mga lumad ang ilahang produkto gikan sa kalasangan baylo sa asin o uban pang produkto. == Kaagi sa dakbayan == {{Pagpalapad|date=Mayo 2022}} === Panahon sa wala pa nasakopan === Ang dakbayan sa Dabaw kay usa ka lasang nga gipuy-an sa mga Lumad sama sa Bagobo ug Matigsalug, ug sa ubang katawhan sama sa Aeta ug Moro. Ang [[Davao River]] gitawag kaniadto og "Tagloc River" sa mga Bagobo ug sa mga Moro nga nagpuyo sa usa ka pamuy-anan duol sa bukana sa suba paingon sa dagat palibot sa gitawag karon og "Bolton Riverside". Niadtong 1543, ang Kinatsilang mga marinero nga gasakay sa mga barko nga gipangunahan ni [[Ruy Lopez de Villalobos]] tinuyong naglikay sa usa ka dapit palibot sa [[Davao Gulf]]. Tungod sa maong kakuyaw, kini nga bahin sa [[Mindanao]] wala maduaw sulod sa gatusan ka tuig. Kining dapita gibilin sulod sa tulo ka gatos ka tuig nga wala'y mga tigpanimpalad nga taga-Uropeo. Usa ka gingharian nga ginganlag Datu Bago, gihatagan og yuta sa palibot sa Davao Gulf gikan sa Sultan sa Maguindanao alang sa pagtabang sa pagpakig-away batok sa mga Kinatsila sa ulahing bahin sa napuloan-1700. Gikan siya sa usa ka dapit sa Maguindanao. Mibalhin siya sa maong dapit niadtong 1800 ug, sa pagpatuo sa mga Bagobo ug sa ubang mga pundok nga lumolupyo didto nga siya usa ka gamhanang pamuno, iyang gidumalaan ang tibuok dapit sa Davao Gulf. Niadtong tuig 1830 iyang gitukod ang kuta sa Pinagurasan (labing nailhan karon nga ''Bangkerohan Public Market''). Mao kini ang iyang kaulohan. Ang pinuy-anan sa Pinagurasan mitubo gikan sa usa ka kuta diin si Datu Bago makatigom sa iyang mga kakusog, ug sa kadugayan nahimo nga usa ka dakbayan kon asa ang tanan mitapok alang sa patigayon. Niadtong 1843, gipurongpurongan ni Datu Bago ang sultan sa iyang gingharian ug ang mga dependensya niini sa Davao Gulf sa iyang mga sakop, diin ang Pinagurasan mao'y kaulohan. Ang iyang gingharian giilisan og ngalan nga "Sultanate of Davao", nga karon managsama ang tiil sa mga sultanato sa Maguindanao ug Sulu, nga kinsa nakig-alyansa batok kaniya. === Panahon sa mga Espanyol === Misugid ang mga Kinatsila sa pagsuhid sa Gulpong Dabaw sa sayong bahin sa ika-16 nga gatosay. Bisan pa, ang impluwensyahan gikan sa Espanya sa rehiyong Dabaw wala mahinungdanon hangtod sa 1842, sa dihang ang Heneral-Kinatsila nga si Narciso Clavería nagmando sa kolonisasyon sa rehiyon sa Gulpong Dabaw, lakip na ang kasamtagang dakabayang Dabaw, alang sa purongpurong sa [[Espanya]]. Kini miabut human sa pagkawala sa ilang mga kolonya sa [[Tinipong Bansa|Amerika]] gikan sa napuloan-1820 ngadto sa napuloan-1830. Kining pagkawala sa yuta ug salapi nakapahimo sa Espanya nga dili makabayad alang sa nahabili'ng mga kolonya, ug nawad-an sa kontrol ang Madrid kanila. Nagapasabot kini nga ang mga daa'ng opisyal sa Pilipinas kinahanglang mangitag paagi aron madugangan ang buhis nga gibayad sa mga lumad. Tungod kay gamay ra ang nahimo sa Mindanao sa paagi sa buhis, gisugdan kini sa kagamhanang kolonyal sa Pilipinas sa paglaum nga makakuha og daghang salapi. ==Kahubitan sa yuta== Ang Dakbayan sa Davao nahimutang 946 ka kilometro (588 mi) habagatan-sidlakan sa Manila pinaagi sa yuta, ug 971 ka kilometro (524 nmi) sa dagat. Ang Dakbayan nahimutang sa amihanan-kasadpang baybayon sa Bung-aw sa Dabaw sa habagatan-sidlakang Mindanao, atbang sa Pulo sa Samal. === Topograpiya === [[File:Davao river mouth.JPG|thumb|upright|200px|Mouth of the [[Davao River]] in Talomo District]] [[File:MountApo1.jpg|thumb|upright|200px| [[Mount Apo|Apo Sandawa]], mao ang kinatas-ang bukid sa Pilipinas.]] Naglangkob kini og 2,443.61 ka kilometro kwadrado (943.48 sq mi) ang dakbayan sa Dabaw. Ang maong dapit kay kabungtoran sa kasadpan (distrito sa Marilog) ug nidagayday paingon ngadto sa habagatan-sidlakang baybayon. Ang [[Mount Apo National Park]] giablihan niadtong 1936 ni Pamuno-Nasod [[Manuel L. Quezon]] aron mapanalipdan ang mga tanom ug mananap gikan sa maong dapit. <ref name="GovPH-Proc59">{{cite web |title=Proclamation No. 59, s. 1936 |url=https://www.officialgazette.gov.ph/1936/05/09/proclamation-no-59-s-1936/ |website=Official Gazette of the Republic of the Philippines|access-date=21 Abril 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190421141347/https://www.officialgazette.gov.ph/1936/05/09/proclamation-no-59-s-1936/ |archive-date=21 Abril 2019}}</ref> Ang Davao River mao ang nag-unang agianan sa tubig sa dakbayan. Ang suba nag-agos sa usa ka dapit nga 1,700 ka kilometro kwadrado (660 sq mi), sugod sa usa ka lungsod sa [[San Fernando, Bukidnon]]. Ang bukana sa suba nahimutang sa Barangay Bucana sa Distrito sa Talomo. ===Geolohiya=== Ang dakbayan nahimutangan sa [[Singsing sa Kalayo sa Pasipiko]], kon asa kanunay mahitabo ang mga linog. Hinuon, gamay ra ang nasinati nga linog sa Davao ug kadaghanan niini ginagmay. Ang Apo Sandawa kay usa ka natulog nga bulkan, 40 ka kilometro (25 mi) sa habagatan-kasadpan sa maong dakbayan. ==Katawhan== [[File:Davao from air (Davao City; 11-24-2021) cropped.jpg|thumb|Ang dakbayan sa ibabaw]] [[File:Davao City skyline 02.jpg|thumb|Ang panglantaw sa kahanginan sa dakbayang Davao]] {{Philippine Census | align= none | cols = 3 | title = Kamulupyoang Sensus sa {{PH wikidata|name}} | 1903 = {{PH census population|1903}} | 1918 = {{PH census population|1918}} | 1939 = {{PH census population|1939}} | 1948 = {{PH census population|1948}} | 1960 = {{PH census population|1960}} | 1970 = {{PH census population|1970}} | 1975 = {{PH census population|1975}} | 1980 = {{PH census population|1980}} | 1990 = {{PH census population|1990}} | 1995 = {{PH census population|1995}} | 2000 = {{PH census population|2000}} | 2007 = {{PH census population|2007}} | 2010 = {{PH census population|2010}} | 2015 = {{PH census population|2015}} | 2020 = {{PH census population|2020}} | 2025 = | 2030 = | footnote = Tinubdan: ''[[Philippine Statistics Authority]]''{{PH census|2015}}{{PH census|2010}}{{PH census|2007}}{{LWUA population data}} }} Adunay 1,776,949 ka molupyo ang Dakbayan sa Davao,<ref name="2020Popcen">{{cite web|title=2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population and Annual Growth Rates by Province, City, and Municipality - By Region|url=https://psa.gov.ph/sites/default/files/attachments/ird/pressrelease/Table%20B%20-%20Population%20and%20Annual%20Growth%20Rates%20by%20Province%2C%20City%2C%20and%20Municipality%20-%20By%20Region_AGBA_0.xlsx|publisher=Philippine Statistics Authority|access-date=8 Hulyo 2021|location=Metro Manila, Philippines|date=7 Hulyo 2021}}</ref> sumala sa Sensus 2020. Ang Kaulohang Dabaw, lakip pud ang dakbayan isip sentro sa metropolitanong dapit niini, aduna'y 2.77 ka milyon ang mga lumulupyo niadtong 2015, aron mahimong ikatulong kinadaghang populasyon nga kaulohang dapit niini sa Pilipinas ug labi na sa Mindanao.<ref>{{cite news |url=http://newsinfo.inquirer.net/242629/davao-now-most-populous-urban-area-after-metro-manila |title=Davao now most populous urban area after Metro Manila |work=Philippine Daily Inquirer}}</ref> ===Kaliwaton=== [[File:Bagobo woman.jpg|thumb|170px|left|Usa ka babayeng Matigsalug]] Ang mga lumulupyo sa Dakbayang Dabaw ginatawag sila og mga Davaoeño/Dabawenyo. Ang mga katawhan sa rehiyong Dabaw ginatawag pud sila og Davaoeño. Halos tanan sila mga Bisaya (Ang kadaghanan mga mao'y Sugboanon, ang uban mga Illonggo). Aduna'y pipila usab ka mga lumulupyo nga gikan sa ubang mga dapit ug nagalangkob sa nahabilin sa kamulupyoang lokal. Ang laing pundok gilangkoban sa ubang mga etnikong pundok sa rehiyon, nga ginatawag og "[[Lumad]]." Ang lain-laing pundok sa mga Muslim sa dakbayan mao ang Maguindanaon, Maranao, Iranun, Tausug ug ang Sama-Bajau. ===Pinulongan=== Ang Dabawenyong [[Sinugboanon]] mao ang labing ginasulti nga pinulongan sa maong dakbayan ug mga lungsod. Ang [[Iningles]] mao ang katunga-tungang panudlo sa mga [[tulunghaan]] ug kinahanglan kini nga masabtan. Dili lang Sinugboanon, ginasulti pud ang [[Pinilipino]], [[Chavacano]], [[Hiligaynon]], Giangan, Kalagan, Tagabawa, Matigsalug, Ata Manobo, Obo, Maguindanao, Maranao, Tausug, Iranun, Sama-Bajau ug ang mga pinulongang dili-Pilipino ([[Lán-nâng|Hokkien]], [[Hinapon]], [[Pinulongang Koreano|Koreano]], [[Indonesyo]]). ===Tinuohan=== [[File:San Pedro Cathedral 01.jpg|thumb|Ang San Pedro Cathedral sa maong dakbayan]] Kadaghanan sa mga lumulupyo sa dakbayang Dabaw mao'y mga [[Romano Katoliko]], 80% ang populasyon niini. Ang ubang mga relihiyosong pundok, sama sa [[Iglesia ni Cristo]], [[Miracle Crusade]], [[Kingdom of Jesus Christ]] ug ang [[Pentecostal Missionary Church of Christ]] (4th Watch), 18% ang populasyon niini. Ang mga [[Seventh-day Adventist]], [[United Church of Christ in the Philippines]], [[Philippine Independent Church]] ug ang Baptist mao'y ubang mga Kristohanong pundok. Kadtong wala magsunod sa Kristiyanismo mao'y 2% ang populasyon. Ang mga tawo nga sakop sa ubang mga tinuohan naglakip ang mga Muslim, Sikh ug Hindu. == Kagamhanan == [[Payl:Davao City Hall (San Pedro, Davao City; 11-26-2021).jpg|thumb|Hawanan sa dakbayan]] Sa pagkakaron, ang dakbayan gidumalahan ni [[Sebastian Duterte|Sebastian "Baste" Duterte]], anak ni [[Rodrigo Duterte]], ang ika-16 nga Pamuno-Nasod sa Pilipinas. Nidagan usab siya nga wala'y kaatbang atol sa miaging piniliay sa pagka-gamhananon sa Pilipinas niadtong 2019. Si "Inday" [[Sara Duterte]], mao ang igsuon ni Baste, nga kinsa usab ang kanhing pamuno sa dakbayan. Ang dakbayan aduna'y 182 ka mga barangay nga may tulo ka mga distritong lehislatibo. Ang kagamhanan sa dakbayan nangayo og duha pa ka barangay sa kongreso alang sa nagkadakong populasyon niini. Mga sakop sa [[Ubos Balay-Balaoranan sa Pilipinas|Kamara Baha]] mao sila: * Kinaunahang Distrito: Paolo Duterte * Ikaduhang Distrito: Vincent Garcia * Ikatulong Distrito: Isidro T. Ungab ===Mga Barangay=== [[File:Ph fil Davao City districts.png|thumb|upright=1.1|{{center|'''Lugaynong mapa alang sa mga distrito sa dakbayan sa Dabaw'''}}]] : ''Tan-awa usab ang: [[Talaan sa mga distrito sa Dakbayan sa Dabaw]]'' Ang 182 ka mga barangay sa maong dakbayan gihikay sa tulo ka mga distritong lehislatibo ug napulog-usa ka administratibong mga distrito sa dakbayan. ==Pagdaginot== {{PH poverty incidence}} [[File:Davao GMall 02.jpg|alt=|left|thumb|The Peak, Gaisano Mall]] Kabahin ang Dabaw sa ''[[East Asian Growth Area]]'' (EAGA), usa ka pundok sa kooperasyong pang-ekonomiya sa rehiyon sa [[Habagatang-sidlakang Asya|Habagatan-sidlakang Asya]]. Ang dakbayan giplanohang motubo og 2.53 sulod sa 15 ka tuig.<ref>[https://archive.today/20120911060237/http://www.sunstar.com.ph/davao/local-news/2011/11/10/davao-worlds-87th-top-city-189867 Davao is world's 87th top city] – Sunstar Davao</ref> Usa sa mga nakaabot sa Top 100 ang Davao nga napiling bugtong dakbayan sa Pilipinas. <ref>{{Cite web |url=http://www.davaocity.gov.ph/dcipc/newsimages/davaocityeconomicsituationer201220130724141409.pdf |title=DAVAO CITY ECONOMIC SITUATIONER 2012 |access-date=2015-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923212849/http://www.davaocity.gov.ph/dcipc/newsimages/davaocityeconomicsituationer201220130724141409.pdf |archive-date=2015-09-23 |url-status=dead }}</ref> Ang Dabaw mao ang kinadak-ang ekonomiya sa dakbayan sa Mindanao. Nag-alagad 'sab ang maong dakbayan nga kinadak-ang lokal nga pang-ekonomiya sa habagatang Pilipinas.<ref>{{Cite web |url=http://www.davaocity.gov.ph/dcipc/newsimages/davaocityeconomicsituationer201220130724141409.pdf |title=DAVAO CITY ECONOMIC SITUATIONER 2012 |access-date=2015-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923212849/http://www.davaocity.gov.ph/dcipc/newsimages/davaocityeconomicsituationer201220130724141409.pdf |archive-date=2015-09-23 |url-status=dead }}</ref> == Budaya o kultura == [[Payl:Kadayawan Festival 2018 Photos (49564206083).jpg|thumb|Kasaulogang Kadayawan, 2018]] Salangpotan sa kolonyalismong Espanyol, ang [[Kristiyanismo]] mikaylap sa dakbayan. Aduna'y daghang mga simbahan ug mga kapilya. Ang ubang mga templo, [[mosque]] ug ubang mga dapit sa pagsimba sa mga relihiyon makita sa palibot sa dakbayan. Nagdala ang mga Katsila kaniadto og tradisyon gikan sa [[Espanya]] ngadto sa Pilipinas mga usa ka gatos ka tuig na ang milabay, ug kini nahitabo gihapon karon sa dakbayan. Ang tradisyon mao'y pagpahigayon og kapistahan sa matag baryo matag tuig ug gisaulog kimi pinaagi sa awit ug sayaw. Ginitawag kini og "fiestas". Ang kinadak-ang kasaulogan sa dakbayan mao ang [[Kadayawan Festival]] sa sayong bahin sa tunga-tunga sa Agosto. Sa wala pa naksakopan ang Pilipinas, gihimo kini aron sa pagsaulog sa ani. Ang usa ka kasaulogan sa lumadnong mga tribo nga nagapuyo duol sa dakbayan kasamtangang gipahigayon. Daghang mga tribu ang mobisita sa dakbayan niining panahona. ==Panakyanan== ===Yuta=== [[Payl:Quezon Boulevard Davao-c.JPG|thumb|Quezon Boulevard]] Ang nag-unang mátang sa pangpublikong transportasyon sa dakbayan mao ang multicab, nga ginatawag pud og dyip (''jeepney''). Ang mga multicab ug mga dyip modagan sa 82 ka gitakdang mga ruta sa mga pasahero-salakyanan gikan  buntag hangtod sa gabi-i. Ang mga traysikol modagan sa laing mga dalan gawas sa mga nag-unang kadalanan. Ang mga taxi sa maong dakbayan dunay daghang mga ruta. Sa kabukiran, ang mga tawo mogamit og habal-habal nga mga motorsiklo alang sa transportasyon. ===Dunggoanan=== [[Payl:Sasa Wharf-Davao.jpg|thumb|left|[[Pantalan sa Dabaw]]]] Nagadugtong ang mga pantalan sa Dabaw ngadto sa uban pang dagkong mga dakbayan sa Pilipinas. Ang dakbayan aduna'y duha ka dagkong pantalan, mao ang Sasa International Seaport ug Santa Ana Wharf. Ang duha kabahin sa [[Pantalan sa Dabaw]], nga mao ang pinaka-''busy'' nga pantalan sa tibuok Mindanao.<ref name="Port of Davao">{{cite web|url=http://customs.gov.ph/about/directory/directory-port-of-davao/|title=Directory Port of Davao|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20141106103501/http://customs.gov.ph/about/directory/directory-port-of-davao/|archive-date=2014-11-06}}</ref> Ang pantalan makadawat og mga gipadala gikan sa ubang pulo ug ubang kanasuran/nasod. Nahimutangab kini sa Davao Gulf ug aduna'y duha ka duolan, ang usa sa Pakiputan Strait taliwala sa Dabaw ug kasadpang Samal. ===Tugpahan=== [[Payl:Davao International Airport.jpg|thumb|alt=White air-traffic control tower|Francisco Bangoy International Airport<ref>{{cite web |url=http://www.adb.org/Media/Articles/2006/10057-Philippines-Davao-airport/default.asp |archive-url=https://web.archive.org/web/20090705123339/http://www.adb.org/Media/Articles/2006/10057-Philippines-Davao-airport/default.asp |url-status=dead |title=Upgraded Davao City International Airport Is Ready for More Passengers and Bigger Aircraft |archive-date=Hulyo 5, 2009}}</ref>]] [[Tugpahanang Pangkalibutanon sa Franciso Bangoy]] mao ang nag-unang tugpahanan nga nag-alagad sa dakbayan ug sa rehiyon. Mao kini ang pinaka-''busy'' nga tugpahanan sa Mindanao ug ang ikatulong pinaka-''busy'' sa nasod. Misugod ang [[Philippine Airlines]] nagsugod sa ilahang unang serbisyong ''domestic jet'' sa dakbayan niadtong tuig 1966. Ang tugpahanan makahimo sa pagdumala sa mga biyahe ngadto sa walo ka panimalaynon ug upat ka kalibutanong padulngan, lakip ang Quanzhou, Manado, Singapore, ug usa ka bag-ong taas nga biyahe paingon ug gikan sa Mindanao.<ref>{{cite news |last=Perez |first=Ace June Rell S. |title=Qatar Airways launches Doha-Davao route |url=https://www.sunstar.com.ph//article/1810539 |work=SunStar |date=2019-06-18 |access-date=2019-10-29}}</ref> == Kapuslánan == ===Dagitab=== Ang ''[[Davao Light and Power Company]]'', usa ka ikatulo nga kinadak-ang dagitabnong kompanya sa tibuok nasod nga gipanag-iyahan kini sa Aboitiz. Nagasilbi ang kompanya sa mga panginahanglanon sa kuryente sa dakbayan. Ang Barangay Bajada aduna'y kaugalingong planta sa kuryente nga gigama sa ''natural gas pipeline''. Ang laing planta sa kuryente, kini nga aduna'y 300-''megawatt'' nga kapasidad ug gisudlan sa karbon, nahimutangan sa Barangay Toril. ===Tubig === Ang ''[[Davao City Water District]]'' mao'y nag-unang suplayer sa tubig sa niining dakbayan. ==Panglawas== [[File:Tebow CURE Hospital.jpg|thumb|Tebow CURE Hospital]] Aduna'y 31 ka mga [[tambalanan]] ug mga sentrong medikal ang dakbayan. Dugang pa, ang kapunongang [[CURE International]] nga wala'y ganansya nagpadagan og usa ka tambalanan sa dakbayan nga "Tebow CURE Hospital", nga nagahatag kini og piniling siruhiya alanh sa mga bata ug hamtong. Ang ilang nag-unang tumong mao ang pag-ayo sa mga baldadong mga bata nga may mga depekto sa lawas sama sa daot sa tiil, gidukong mga bitiis, uban pang mga pagkadaot sa bukog, wala matambalan nga paso ug daot nga ngabil.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=KDdy6v__KUs | archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211030/KDdy6v__KUs| archive-date=2021-10-30|title=Tebow Opens Children's 'Palace of Healing' |publisher=CBN News |access-date=Mayo 15, 2015}}{{cbignore}}</ref> Ang Dakbayang Dabaw aduna'y polisiya nga wala'y pagpanigarilyo sukad niadtong 2002,<ref name="auto1">{{cite web |url=https://extranet.who.int/kobe_centre/en |title=WHO Kobe |website=WHO Kobe}}</ref> nga mao ang una palang sa Pilipinas.<ref>{{cite news |url=https://newsinfo.inquirer.net/206701/davao-city-lauded-for-smoking-ban |title=Davao City lauded for smoking ban |first=Philippine Daily |last=Inquirer |work=Philippine Daily Inquirer}}</ref> == Bangkaagan == : ''Tan-awa usab ang: [[Talaan sa mga kolehiyo ug unibersidad sa Dakbayang Dabaw]]'' [[Payl:Finster Hall, Ateneo de Davao University (2007).jpg|thumb|Ateneo de Davao University, 2007]] Ang maong dakbayan mao'y kaulohan sa [[edukasyon|bangkaagan]] sa Mindanao. Nagahatag ang kagamhanan og gawsnong bangkaagan ug twisyon sa [[elementarya|paninugdan]] ug ikaduhang lebel. Ang mga iskolar sa kagamhanan gikan sa nagkalain-laing dapit sa rehiyon nakadawat usab og gawasnong edukasyon sa [[kolehiyo|balay-kaalam]] alang sa mga [[Unibersidad|kinatumhaan]] nga gidumalaan sa kagamhanan sama sa [[Kinatumhaan sa Pilipinas Mindanao]] (''University of the Philippines Mindanao'') ug ang [[Kinatumhaan sa Habagatan-sidlakang Pilipinas]] (''University of Southeastern Philippines''). Kasamtagang may 374 ka elementarya, 107 ka hayskul, ug 46 ka unibersidad kapin ang kining dakbayan. ==Medya== Daghan ang mga medya sa dakbayan. Ang Davao Christian Broadcasting Channel ug [[Sonshine Media Network International]] (SMNI) mao'y duha ka pang-relihiyosong media, nga ang ulahi gipanag-iyahan gikan kang [[Apollo Quiboloy]] usa ka pamuno sa ''[[Kingdom of Jesus Christ]]''. Ang dakbayan aduna'y kawhaan ug usa ka mga lokal [[mantalaan-balita]] nga inadlaw, lakip ang ''[[SunStar Davao]]'' ug ''[[Mindanao Times]]''. === TV === * 5 Mindanao (Channel 2) * ABS-CBN Southern Mindanao (Channel 4) * GMA Southern Mindanao (Channel 5) * DXMF TeleRadyo (Channel 7) * RPN DXKT TeleRadyo (Channel 9) * PTV Mindanao (Channel 11) * IBC DXML TeleRadyo (Channel 13) * SMNI 43 * RMN DXDC TeleRadyo 45 * DXOW TeleRadyo 47 * DXUM TeleRadyo 49 ===Radyo=== ====AM==== *[[DXMF]] 576 kHz *[[DXRP]] 675 kHz (Philippine Broadcasting Service) *[[DXRD]] 711 kHz (Sonshine Media Network International) *[[DXRA]] 783 kHz *[[DXUM]] 819 kHz (UM Broadcasting Network) *[[DXGO-AM]] 855 kHz (Pacific Broadcasting System) *[[DXIP-AM]] 900 kHz (Mareco Broadcasting Network) *[[DXOW]] 981 kHz (Radio Corporation of the Philippines) *[[DXAM]] 1017 kHz (Kalayaan Broadcasting System) *[[DXGM]] 1125 kHz (Radio GMA) *[[DXFE]] 1197 kHz (Far East Broadcasting Company) *D___-AM 1296 kHz (Advanced Media Broadcasting System) *PU 1404 kHz (Audiovisual Communicators, Inc.) (Dating DXAQ-AM) (Planned) *[[1521 AM (Davao)|DX__]] 1521 kHz (Audiovisual Communicators, Inc.) *[[1548 AM (Davao)|DX__ 1548kHz]] (Audiovisual Communicators, Inc.) *[[DXAA-AM]] 1611 kHz (Mareco Broadcasting Network/Crusaders Broadcasting System) ==Kalambigitan sa laing dapit== Tungod sa pag-uswag sa mga langyaw nga dumudúaw, ang mga katawhan gikan sa lain-laing mga dapit nangadto sa pagbisita. Ang [[Hapon]] ug [[Indonesia]] aduna'y mga Konsulado dinhi. Ang [[Tsina]], [[Malaysia]], ug Palau nagbukas 'sab og mga Konsulado dinhi. Ug, ang [[Tinipong Bansa]] aduna'y Konsulado pud dinhi. Ang mga honoraryong mga konsulado gikan sa [[Czech Republic]], [[Mexico]], [[Austria]], [[Espanya]], [[Timor Leste]], [[Denmark]] ug [[Habagatang Korea]] bag-o lang 'sab natukod sa niining dakbayan.<ref>{{cite web|url=http://www.mzv.cz/manila/en/about_the_embassy/index.html|title=About the Embassy &#124; Embassy of the Czech Republic in Manila|publisher=Mzv.cz|access-date=7 Septiyembre 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy3289/|title=Consulate of Mexico in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy21339/|title=Consulate of Austria in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy14379/|title=Consulate of Denmark in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy19700/|title=Consulate of Spain in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.embassypages.com/missions/embassy6342/|title=Consulate of Timor-Leste in Davao City, Philippines|publisher=Embassypages.com|access-date=25 Pebrero 2018}}</ref> ===Kaubang dapit=== {|class="wikitable" |- !Lokal |- style="vertical-align:top;" | style="vwidth:110%;"| *[[Bacoor]]<ref>{{Cite news|url=https://cnnphilippines.com/news/2016/01/21/Duterte-signs-sister-city-deal-with-Bacoor.html|title=Duterte signs 'sister city' deal with Bacoor|work=CNN Philippines}}</ref> *[[Baguio]]<ref>{{cite news|url=http://www.baguiomidlandcourier.com.ph/city.asp?mode=%20archives/2009/september/9-6-2009/city6.txt|title=20 sister cities pledge to fortify ties with Baguio|newspaper=Baguio Midland Courier}}</ref> *[[Bayugan]] *[[Cabanatuan]] *[[Dakbayan sa Sugbo]] *[[Dakbayan sa Cotabato]] *[[Legazpi, Albay|Legazpi]] *[[Manila]] *[[Marikina]]<ref>{{cite news|last1=Leonen|first1=Julius|title=Marikina inks sister city agreement with Davao|url=https://newsinfo.inquirer.net/1004602/marikina-inks-sister-city-agreement-with-davao|access-date=1 Hulyo 2018|work=Philippine Daily Inquirer|date=27 Hunyo 2018}}</ref> *[[Quezon City]]<ref name="QuezonCityGovPH-SisterCities">{{cite web |title=Sister Cities |url=http://quezoncity.gov.ph/index.php/quezon-city-business-district/350-sister-cities |website=The Local Government of Quezon City |access-date=9 Abril 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001010801/http://quezoncity.gov.ph/index.php/quezon-city-business-district/350-sister-cities |archive-date=1 Oktubre 2017}}</ref> *[[San Juan, Metro Manila|San Juan]]<ref>{{Cite news|work=SunStar|url=http://www.sunstar.com.ph/static/dav/2008/10/05/news/davao.san.juan.cities.ink.sisterhood.pact.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081008005240/http://www.sunstar.com.ph/static/dav/2008/10/05/news/davao.san.juan.cities.ink.sisterhood.pact.html|url-status=dead|title=sunstar.com.ph, Davao, San Juan cities ink sisterhood pact|archive-date=Oktubre 8, 2008}}</ref> *[[Zamboanga City]] |} {|class="wikitable" |- !Kalibutanon |- style="vertical-align:top;" | style="width:110%;"| *{{flagicon|China}} [[Jinjiang, Fujian]], Tsina<ref name="sunstar1">{{Cite news|url=https://www.sunstar.com.ph//article/417555/Business/2-friendship-pacts-with-2-cities-inked|title=2 friendship pacts with 2 cities inked|first=Karina C.|last=Cañedo|date=Pebrero 6, 2018|work=SunStar}}</ref> *{{flagicon|China}} [[Nanning]], Tsina *{{flagicon|Indonesia}} [[Manado]], Indonesia *{{flagicon|Indonesia}} [[Pekanbaru]], Indonesia *{{flagicon|Japan}} [[Kitakyushu]], Hapon *{{flagicon|Palau}} [[Koror]], Palau *{{flagicon|Uruguay}} [[Montevideo]], Uruguay<ref name="SC">{{cite web|url=http://www.montevideo.gub.uy/institucional/relaciones-internacionales/integracion-regional|publisher=Intendencia Municipal de Montevideo|title=Relaciones internacionales|access-date=12 Disyembre 2011|language=es|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20111108082107/http://www.montevideo.gub.uy/institucional/relaciones-internacionales/integracion-regional|archive-date=8 Nobiyembre 2011}}</ref> *{{flagicon|Panama}} [[Panama City]], Panama<ref>{{cite web|url=http://www.munimadrid.es/UnidadWeb/Contenidos/EspecialInformativo/RelacInternac/RRII/HermanamientosyAcuerdos/Files/hermanamiento_UCCI.pdf|title=Declaración de Hermanamiento múltiple y solidario de todas las Capitales de Iberoamérica (12-10-82)|date=12 Oktubre 1982|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130510114810/http://www.munimadrid.es/UnidadWeb/Contenidos/EspecialInformativo/RelacInternac/RRII/HermanamientosyAcuerdos/Files/hermanamiento_UCCI.pdf|archive-date=10 Mayo 2013}}</ref> *{{flagicon|Russia}} [[Vladivostok]], Rusyq *{{flagicon|Taiwan}} [[Keelung]], Taiwan *{{flagicon|USA}} [[Kauai County, Hawaii]], Tinipong Bansa<ref name="sunstar1"/> *{{flagicon|United States}} [[Tacoma, Washington]], Tinipong Bansa |} {|class="wikitable" |- !Panaghigalaay'ng mga dakbayan |- style="vertical-align:top;" | style="width:110%;"| *{{flagicon|South Korea}} [[Uijeongbu]], Habagatang Korea<ref name="sister-city1">{{Cite web|url=http://www.davaocity.gov.ph/NewsArticle.aspx?id=28|title=Davao, Korean city to ink sister-city pact}}</ref> *{{flagicon|South Korea}} [[Incheon]], Habagatang Korea<ref name="sister-city1" /> |} ==Mga pakisayran== {{Reflist}} ==Mga sumpay sa gawas== {{Commons category-inline}} * {{official website|http://www.davaocity.gov.ph/}} {{En icon}} * [{{NSCB detail}} Philippine Standard Geographic Code] {{En icon}} {{Metro Davao}} {{Davao del Sur}} {{Urbanisadong dakbayan}} {{DEFAULTSORT:Davao}} [[Kategoriya:Dakbayan sa Dabaw|Dakbayan sa Dabaw]] 6kofln4hjm2q4ivp74aiwd7zr4fbgte 0 350025 34905543 29959469 2022-08-19T22:31:14Z MPF 19396 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Wandering Whistling-Duck.jpg]] → [[File:Wandering Whistling Duck, Nusa Dua, Bali, Indonesia 1.jpg]] add location wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|gakit|date=2020-11}} {{Taxobox | name = ''Dendrocygna arcuata'' | status = LC | image = Wandering Whistling Duck, Nusa Dua, Bali, Indonesia 1.jpg | image_caption = | domain = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Maybukobuko (mananap)|Chordata]] | classis = [[Aves]] | ordo = [[Anseriformes]] | familia = [[Itik|Anatidae]] | genus = [[Gakit|Dendrocygna]] | species = '''Dendrocygna arcuata''' | binomial = Dendrocygna arcuata | binomial_authority = ([[Thomas Horsfield|Horsfield]], 1824) | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | subphylum = [[Vertebrata]] | synonyms = | status_ref = <ref name = "iucn"/> | status_system = iucn3.1 }} Kaliwatan sa [[gakit]] ang '''''Dendrocygna arcuata'''''<ref name = "COL"/>. Una ning gihulagway ni [[Thomas Horsfield]] ni adtong 1824.<ref name = "col35517335"/> Ang ''Dendrocygna arcuata'' sakop sa [[kahenera]] nga [[Gakit|gakit]], ug [[pamilya (biyolohiya)|kabanay]] nga [[itik]].<ref name = "COL"/><ref name = "source"/> Giklaseklase sa [[IUCN]] ang kaliwatan sa [[kinaminosang kalabotan]].<ref name = "iucn"/> Kini nga matang hayop na sabwag sa: * [[Ostralya]] * habagatang [[Asya]] == Matang nga nahiubos == Ang kaliwatan gibahinbahin ngadto sa matang nga nahiubos:<ref name = "COL"/> * ''D. a. arcuata'' * ''D. a. australis'' * ''D. a. pygmaea'' <!-- katapusan sa gisulat --> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "COL">{{cite web |url= http://www.catalogueoflife.org/DCA_Export/zip-fixed/2019-annual.zip|title= Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist.|author= Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed)|year= 2019|publisher= Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 35517335|accessdate= 2019-11-11}}</ref> <ref name = "col35517335">Gill, Frank, and Minturn Wright (2006) , Birds of the World: Recommended English Names</ref> <ref name = "source">Tom Orrell (custodian), Dave Nicolson (ed). (2019). ITIS Global: The Integrated Taxonomic Information System (version Jun 2017). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.</ref> <ref name = "iucn">{{IUCN2012.2|assessors= |year= 2012|id= 100600350|title= Dendrocygna arcuata|downloaded= 24/10/2012}}</ref> </references> <gallery> Dendrocygna arcuata.jpg Dendrocygna arcuata - Oatlands.jpg Wandering Whistling Duck - melbourne zoo.jpg Wandering Whistling Duck96.ogv Sichelpfeifgans Dendrocygna eytoni 0505264.jpg Dendrocygna arcuata australis 4.jpg Dendrocygna arcuata MHNT.ZOO.2010.11.34.5.jpg |Museum specimen </gallery> [[Kategoriya:Gakit]] [[Kategoriya:Gakit sa Ostralya]] [[Kategoriya:Gakit sa Asya]] [[Kategoriya:Dendrocygna]] csmojtfpxvtw1mx5yuxi8aniwx6go9n 0 350027 34905544 29959470 2022-08-19T22:31:16Z MPF 19396 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Wandering Whistling-Duck.jpg]] → [[File:Wandering Whistling Duck, Nusa Dua, Bali, Indonesia 1.jpg]] add location wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|gakit|date=2020-11}} {{Taxobox | name = ''Dendrocygna eytoni'' | status = LC | image = Plumed Whistling-Duck swimming.jpg | image_caption = | domain = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Maybukobuko (mananap)|Chordata]] | classis = [[Aves]] | ordo = [[Anseriformes]] | familia = [[Itik|Anatidae]] | genus = [[Gakit|Dendrocygna]] | species = '''Dendrocygna eytoni''' | binomial = Dendrocygna eytoni | binomial_authority = ([[Thomas Campbell Eyton|Eyton]], 1838) | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | subphylum = [[Vertebrata]] | synonyms = | status_ref = <ref name = "iucn"/> | status_system = iucn3.1 }} Kaliwatan sa [[gakit]] ang '''''Dendrocygna eytoni'''''<ref name = "COL"/>. Una ning gihulagway ni [[Thomas Campbell Eyton]] ni adtong 1838.<ref name = "col35517336"/> Ang ''Dendrocygna eytoni'' sakop sa [[kahenera]] nga [[Gakit|gakit]], ug [[pamilya (biyolohiya)|kabanay]] nga [[itik]].<ref name = "COL"/><ref name = "source"/> Giklaseklase sa [[IUCN]] ang kaliwatan sa [[kinaminosang kalabotan]].<ref name = "iucn"/> Kini nga matang hayop na sabwag sa: * [[Ostralya]] Walay nalista nga matang nga sama niini.<ref name = "COL"/> <!-- katapusan sa gisulat --> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "COL">{{cite web |url= http://www.catalogueoflife.org/DCA_Export/zip-fixed/2019-annual.zip|title= Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist.|author= Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed)|year= 2019|publisher= Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 35517336|accessdate= 2019-11-11}}</ref> <ref name = "col35517336">Gill, Frank, and Minturn Wright (2006) , Birds of the World: Recommended English Names</ref> <ref name = "source">Tom Orrell (custodian), Dave Nicolson (ed). (2019). ITIS Global: The Integrated Taxonomic Information System (version Jun 2017). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.</ref> <ref name = "iucn">{{IUCN2012.2|assessors= |year= 2012|id= 100600348|title= Dendrocygna eytoni|downloaded= 24/10/2012}}</ref> </references> <gallery> Plumed Whistling-Ducks.jpg Plumed Whistling-Duck.jpg Duck, Plumed Whistling Sep 09.jpg Plumed Whistling Duck.ogv Wandering Whistling Duck, Nusa Dua, Bali, Indonesia 1.jpg Plumed Whistling Ducks (Dendrocygna eytoni) -5 walking.jpg </gallery> [[Kategoriya:Gakit]] [[Kategoriya:Gakit sa Ostralya]] [[Kategoriya:Dendrocygna]] 8wwed1cu0fex645968eqrfo5hbchz4i 0 448828 34905523 30390809 2022-08-19T17:44:58Z Plantdrew 14238 wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|kaka|date=2021-01}} {{Taxobox | name = ''Nicodamus peregrinus'' | status = | image = | image_caption = | domain = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Arthropoda]] | classis = [[Arachnida]] | ordo = [[Kaka|Araneae]] | familia = [[Nicodamidae]] | genus = [[Nicodamus]] | species = '''Nicodamus peregrinus''' | binomial = Nicodamus peregrinus | binomial_authority = ([[Charles Athanase Walckenaer|Walckenaer]], 1841) | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | synonyms = ''Nicodamus tarandus'' <small>([[Tord Tamerlan Teodor Thorell|Thorell]], 1890)</small><br>''Nicodamus bicolor'' <small>([[Ludwig Carl Christian Koch|L. Koch]], 1871)</small><br>''Nicodamus semiflavus'' <small>([[Ludwig Carl Christian Koch|L. Koch]], 1865)</small> }} Kaliwatan sa [[kaka]] ang '''''Nicodamus peregrinus'''''<ref name = "COL"/>. Una ning gihulagway ni [[Charles Athanase Walckenaer]] ni adtong 1841.<ref name = "col54072836"/> Ang ''Nicodamus peregrinus'' sakop sa [[kahenera]] nga ''[[Nicodamus]]'', ug [[pamilya (biyolohiya)|kabanay]] nga [[Nicodamidae]].<ref name = "COL"/><ref name = "source"/> Kini nga matang hayop na sabwag sa: *sidlakang [[Ostralya]] Walay nalista nga matang nga sama niini.<ref name = "COL"/> <!-- katapusan sa gisulat --> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "COL">{{cite web |url= http://www.catalogueoflife.org/DCA_Export/zip-fixed/2019-annual.zip|title= Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist.|author= Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed)|year= 2019|publisher= Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 54072836|accessdate= 2019-11-11}}</ref> <ref name = "col54072836">Walckenaer, C. A. (1841) ''<i>Histoire naturelle des Insects. Aptères</i>'' , Paris 2(for 1837): 1-549</ref> <ref name = "source">Kropf C., Nentwig W., Blick T. & Gloor D. (organizing board). (2019). WSC: World Spider Catalog (version 19.5, Jan 2019). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.</ref> </references> [[Kategoriya:Kaka]] [[Kategoriya:Kaka sa Ostralya]] [[Kategoriya:Nicodamus]] imlakfjhwwrb8s981kavtzu5rsbl3qy 0 2927757 34905512 24637328 2022-08-19T14:23:36Z Janitoalevic 25859 wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Antartika|date=2015-11}} {{geobox | 1 = River <!-- *** Header *** --> | name = Plata Passage | native_name = | other_name = Canal Almirante Merino | category = Agianan | etymology = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Antartika}} | country_flag = | state = | region = | district = | municipality = <!-- *** Associated with *** --> | parent = | city = | landmark = <!-- *** Tributaries *** --> | tributary_left = | tributary_right = <!-- *** Source and mouth *** --> | source = | source_location = | source_region = | source_country = | source_elevation = | source_lat_d = | source_lat_m = | source_lat_s = | source_lat_NS = | source_long_d = | source_long_m = | source_long_s = | source_long_EW = | source1 = | source1_location = | source1_region = | source1_country = | source1_elevation = | source1_lat_d = | source1_lat_m = | source1_lat_s = | source1_lat_NS = | source1_long_d = | source1_long_m = | source1_long_s = | source1_long_EW = | source_confluence = | source_confluence_location = | source_confluence_region = | source_confluence_country = | source_confluence_elevation = | source_confluence_lat_d = | source_confluence_lat_m = | source_confluence_lat_s = | source_confluence_lat_NS = | source_confluence_long_d = | source_confluence_long_m = | source_confluence_long_s = | source_confluence_long_EW = | mouth = | mouth_location = | mouth_region = | mouth_country = | mouth_elevation = | mouth_lat_d = | mouth_lat_m = | mouth_lat_s = | mouth_lat_NS = | mouth_long_d = | mouth_long_m = | mouth_long_s = | mouth_long_EW = <!-- *** Size *** --> | length = | width = | depth = | volume = | watershed = | watershed_decimals = <!-- *** Flow *** --> | discharge = | discharge_max = | discharge_min = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | other_name1 = | lat_d = -64.666 | long_d = -62.0 | timezone_label = | utc_offset = | utc_offset_DST = | timezone = | timezone_DST = | geonames = 6623366 | country_type = Kontinente }} <!--H.CHN-->[[Agianan]] ang '''Plata Passage''' o '''Canal Almirante Merino''' sa [[Antartika]].<ref name = "gn6623366"/> Siya nahimutang sa kasadpang bahin sa kontinente. [[Arhentina]], [[Tsile]], ug [[Hiniusang Gingharian]] nag-angkon sa maong dapit. {{Location map|Antarctica |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Plata Passage sa Antartika. | label = Plata Passage|position=right|background=white|lat=-64.666|long=-62}} == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn6623366">[{{Geonameslink|gnid=6623366|name=plata%20passage}} Plata Passage] at [{{Geonamesabout}} GeoNames.Org (cc-by)]; post updated 2013-04-13; database download sa 2015-11-07</ref> </references> [[Kategoriya:Mga suba sa Antartika]] qs84ocvo4bi1jdipana6ij5z75bbxj1 0 2992158 34905539 31688826 2022-08-19T20:44:12Z Daniuu 63042 Converted to redirect to preserve links and history wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tielt (parokya)]] 66nqj3qqpiujb3hcacugfit2wtkjm6o 0 3174832 34905547 34399482 2022-08-20T03:46:51Z Spilltea 82176 Redirected page to [[Digos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Digos]] k56zthkw7kfnztge1qrzjshl3nzl04z 0 3740675 34905527 7216211 2022-08-19T19:29:41Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Santa Leopoldina (munisipyo)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Santa Leopoldina (munisipyo)]] g04olsznojnccvk0gglf9qu1ywfmbwz 0 4943292 34905516 31688999 2022-08-19T15:34:56Z Gerd Eichmann 4919 gallery added wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Irland|date=2016-08}} {{geobox | 1 = Mountain <!-- *** Header *** --> | name = Rock of Cashel | native_name = | other_name = | category = Bungtod | etymology = <!-- *** Image *** --> | image = Rock of Cashel Uebersicht.jpg | image_caption = <!-- *** Administrative *** --> | country = {{flag|Irland}} | country_flag = | state = [[Munster (lalawigan)|Munster]] | region = | district = | municipality = <!-- *** Mountain range *** --> | range = <!-- *** Position and height *** --> | location = | elevation = 110 | elevation_note = | prominence = | prominence_note = | lat_d = 52.52139 | lat_m = | lat_s = | lat_NS = | long_d = -7.88778 | long_m = | long_s = | long_EW = <!-- *** Properties *** --> | geology = | orogeny = | period = | biome = | plant = | animal = <!-- *** Access *** --> | public = | access = | ascent = | ascent_date = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | state_type = Lalawigan | timezone_label = Europe/Dublin | utc_offset = +0 | utc_offset_DST = +1 | timezone = [[Coordinate Universal Time|UTC]] | timezone_DST = [[British Summer Time|BST]] }} <!--T.HLL-->[[Bungtod]] ang '''Rock of Cashel''' sa [[Irland]].<ref name = "gn2965662"/> Nahimutang ni sa lalawigan sa <!--ADM1-->[[Munster (lalawigan)|Munster]], sa sentro nga bahin sa nasod, {{formatnum:140}} km sa habagatan-kasadpan sa [[Dublin (ulohang dakbayan)|Dublin]] ang ulohan sa nasod. {{formatnum:110}} metros ibabaw sa dagat kahaboga ang nahimutangan sa Rock of Cashel.<ref name = "gn2965662"/> Ang yuta palibot sa Rock of Cashel patag, ug nga tinakpan sa ubos sa kasadpan.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa pakigbingkil sa tanan nga gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas, sa sulod sa 10 ka kilometro radius.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Kinahabogang dapit sa palibot ang [[Ballyknock Hill]], {{formatnum:188}} ka metros ni kahaboga ibabaw sa dagat, {{formatnum:1.8}} km sa amihanan-sidlakan sa Rock of Cashel.{{efn|group=saysay|Ang punto nga labing taas sa ibabaw sa mga lokal nga kapunawpunawan, sumala sa gihabogon data sa GeoNames.<ref name = "gn2965662"/>}} Dunay mga {{formatnum:21}} ka tawo kada kilometro kwadrado sa palibot sa Rock of Cashel medyo gamay nga populasyon.<ref name = "nasapop"/> Ang kinadul-ang mas dakong lungsod mao ang [[Cahir]], {{formatnum:16.2}} km sa habagatan sa Rock of Cashel. Hapit nalukop sa [[kasagbotan]] ang palibot sa Rock of Cashel.<ref name = "nasalandcover"/> Sa rehiyon palibot sa Rock of Cashel, mga lasang talagsaon komon.{{efn|group=saysay|Mas sulod sa 20 ka kilometro gilay-on itandi sa average nga densidad sa Yuta, sumala sa GeoNames.<ref name = "gn2965662"/>}} Ang klima [[baybayon]].<ref name = "koppen"/> Ang kasarangang giiniton {{formatnum:7}} [[°C]]. Ang kinainitan nga bulan Hunyo, sa {{formatnum:14}}&nbsp;[[°C]], ug ang kinabugnawan Pebrero, sa {{formatnum:2}}&nbsp;°C.<ref name = "nasa"/> {{Location map|Ireland |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Rock of Cashel sa Irland. | label = Rock of Cashel|position=right|background=white|lat=52.52139|long=-7.88778}} == Galeriya sa litrato == <br><gallery class=center caption="Rock of Cashel - Carraig Phádraig"> Rock of Cashel-02-Totale-1989-gje.jpg Rock of Cashel-04-Kirche-Rundturm-1989-gje.jpg Rock of Cashel-06-Kircheninneres-Sarkophag-1989-gje.jpg Rock of Cashel-08-Tiere und Ornamente-1989-gje.jpg Rock of Cashel-10-Grabkreuze-Hore Abbey-1989-gje.jpg Rock of Cashel-12-Hore Abbey-1989-gje.jpg Rock of Cashel-14-Kreuzung-1989-gje.jpg </gallery> == Saysay == <references group="saysay"/> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn2965662">[{{Geonameslink|gnid=2965662|name=rock%20of%20cashel}} Rock of Cashel] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2012-01-18; database download sa 2015-05-23</ref> <ref name = "vp">{{Cite web |url= {{Viewfinderlink}}|title= Viewfinder Panoramas Digital elevation Model|date= 2015-06-21|format= }}</ref> <ref name = "nasapop">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=SEDAC_POP|title= NASA Earth Observations: Population Density|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/SEDAC}}</ref> <ref name = "nasalandcover">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=MCD12C1_T1|title= NASA Earth Observations: Land Cover Classification|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/MODIS}}</ref> <ref name = "koppen">{{cite journal |last= Peel|first= M C|last2= Finlayson|first2= B L|date= |title= Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification| url = http://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.html |journal= Hydrology and Earth System Sciences|publisher= |volume= 11|issue= |pages= 1633-1644|doi= 10.5194/hess-11-1633-2007|access-date=30 Enero 2016}}</ref> <ref name = "nasa">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/dataset_index.php|title= NASA Earth Observations Data Set Index|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA}}</ref> </references> == Gikan sa gawas nga tinubdan== {{commonscat|Rock of Cashel|Rock of Cashel}} [[Kategoriya:Mga bungtod sa Munster (lalawigan)]] 5qu83p4821mr7iseulrb8x7bzpw11m8 0 4972488 34905535 31644098 2022-08-19T20:31:24Z CommonsDelinker 192 Removing [[:c:File:Kandla_Port.jpg|Kandla_Port.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Túrelio|Túrelio]] because: This file is under a license that does not allow unrestricted modification. The file is subject to speedy deletion unless it is wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Indiya|date=2016-08}} {{geobox | 1 = Settlement <!-- *** Header *** --> | name = Kāndla | native_name = | other_name = Kundla | category = Lungsod | etymology = | official_name = | motto = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Symbols *** --> | flag = | symbol = | symbol_type = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Indiya}} | country_flag = | state = [[State of Gujarāt]] | state_type = Estado | region = [[Kachchh]] | region_type = Distrito | district = | district_type = | municipality = | municipality_type = <!-- *** Associated with *** --> | part = | landmark = | river = <!-- *** Location *** --> | location = | elevation = 8 | lat_d = 23.03333 | lat_m = | lat_s = | lat_NS = | long_d = 70.21667 | long_m = | long_s = | long_EW = | highest = | highest_note = | highest_elevation = | highest_elevation_note = | lowest = | lowest_note = | lowest_elevation = | lowest_elevation_note = <!-- *** Dimensions *** --> | length = | length_orientation = | width = | width_orientation = | area = | area_decimals = | area_land = | area_land_decimals = | area_water = | area_water_decimals = | area_urban = | area_urban_decimals = | area_metro = | area_metro_decimals = | area_municipal = | area_municipal_decimals = <!-- *** Population *** --> | population = 25845 | population_date = 2014-10-13 | population_note = <ref name = "gn1268124"/> | population_urban = | population_urban_date = | population_urban_note = | population_metro = | population_metro_date = | population_metro_note = | population_municipal = | population_municipal_date = | population_municipal_note = | population_density = | population_density_note = | population_urban_density = | population_urban_density_note = | population_metro_density = | population_metro_density_note = | population_municipal_density = | population_municipal_density_note = <!-- *** People *** --> | population1 = | population1_type = | population2 = | population2_type = | population3 = | population3_type = <!-- *** History and politics *** --> | established = | established_type = | date = | date_type = | government = | government_location = | government_region = | government_state = | mayor = | mayor_party = | leader = | leader_type = <!-- *** Codes *** --> | timezone = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset = +5:30 | timezone_DST = | utc_offset_DST = | postal_code = | postal_code_type = | area_code = | area_code_type = | code = | code_type = | code1 = | code1_type = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = | free1 = | free1_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Website *** --> | website = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | other_name1 = | timezone_label = Asia/Kolkata }} <!--P.PPL-->[[Lungsod]] ang '''Kāndla''' sa [[Indiya]].<ref name = "gn1268124"/> Nahimutang ni sa distrito sa <!--ADM2-->[[Kachchh]] ug estado sa <!--ADM1-->[[State of Gujarāt]], sa kasadpang bahin sa nasod, {{formatnum:900}} km sa habagatan-kasadpan sa [[New Delhi (ulohang dakbayan)|New Delhi]] ang ulohan sa nasod. {{formatnum:8}} metros ibabaw sa dagat kahaboga ang nahimutangan sa Kāndla{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}}, ug adunay <!--pop-->{{formatnum:25845}} ka molupyo.<ref name = "gn1268124"/> Ang yuta palibot sa Kāndla daghan kaayong patag.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa pakigbingkil sa tanan nga gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas, sa sulod sa 10 ka kilometro radius.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Ang kinahabogang dapit sa palibot dunay gihabogon nga {{formatnum:28}} ka metro ug {{formatnum:1.9 }} km sa amihanan-kasadpan sa Kāndla.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Ang kinadul-ang mas dakong lungsod mao ang [[Gāndhīdhām]], {{formatnum:10.2}} km sa amihanan-kasadpan sa Kāndla. Ang [[klima nga savanna]]. Ang kasarangang giiniton {{formatnum:26}} [[°C]]. Ang kinainitan nga bulan Mayo, sa {{formatnum:32}}&nbsp;[[°C]], ug ang kinabugnawan Enero, sa {{formatnum:20}}&nbsp;°C.<ref name = "nasa"/> Ang kasarangang pag-ulan {{formatnum:883}} milimetro matag tuig. Ang kinabasaan nga bulan Septiyembre, sa {{formatnum:359}} milimetro nga ulan, ug ang kinaugahan Marso, sa {{formatnum:1}} milimetro.<ref name = "nasarain"/> {| |- |{{climate chart | Kāndla | 15| 24| 2 | 18| 28| 4 | 21| 32| 1 | 25| 36| 15 | 27| 36| 7 | 24| 30| 86 | 20| 26| 241 | 21| 26| 141 | 24| 32| 359 | 25| 36| 20 | 20| 30| 5 | 15| 25| 3 |float=left |clear=left |source = <ref name = "nasa"/> }} |} {{Location map|India |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Kāndla sa Indiya. | label = Kāndla|position=right|background=white|lat=23.03333|long=70.21667}} == Saysay == <references group="saysay"/> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn1268124">[{{Geonameslink|gnid=1268124|name=kandla}} Kāndla] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2014-10-13; database download sa 2016-08-15</ref> <ref name = "vp">{{Cite web |url= {{Viewfinderlink}}|title= Viewfinder Panoramas Digital elevation Model|date= 2015-06-21|format= }}</ref> <ref name = "nasa">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/dataset_index.php|title= NASA Earth Observations Data Set Index|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA}}</ref> <ref name = "nasarain">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=TRMM_3B43M&year=2014|title= NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission}}</ref> </references> [[Kategoriya:Mga lungsod sa State of Gujarāt]] [[Kategoriya:Mga lungsod sa Indiya nga mas dako pa kay sa 10,000 ka mga tawo]] 3bjs4t0sfw2fehpyw7mglkjz9a3qdsh 0 5865668 34905568 32254611 2022-08-20T08:48:19Z Acaalexaca 66694 #WPWP #WPWPSR wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Nigyeriya|date=2016-11}} {{geobox | 1 = Settlement <!-- *** Header *** --> | name = Ikirun | native_name = | other_name = | category = Kapital sa distrito | etymology = | official_name = | motto = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = Ikirun Post Office - Osun State.jpg | image_caption = <!-- *** Symbols *** --> | flag = | symbol = | symbol_type = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Nigyeriya}} | country_flag = | state = [[Osun State]] | state_type = Estado | region = [[Ifelodun (distrito sa Osun State)|Ifelodun]] | region_type = Distrito | district = | district_type = | municipality = | municipality_type = <!-- *** Associated with *** --> | part = | landmark = | river = <!-- *** Location *** --> | location = | elevation = 379 | lat_d = 7.91283 | lat_m = | lat_s = | lat_NS = | long_d = 4.66741 | long_m = | long_s = | long_EW = | highest = | highest_note = | highest_elevation = | highest_elevation_note = | lowest = | lowest_note = | lowest_elevation = | lowest_elevation_note = <!-- *** Dimensions *** --> | length = | length_orientation = | width = | width_orientation = | area = | area_decimals = | area_land = | area_land_decimals = | area_water = | area_water_decimals = | area_urban = | area_urban_decimals = | area_metro = | area_metro_decimals = | area_municipal = | area_municipal_decimals = <!-- *** Population *** --> | population = 134240 | population_date = 2016-01-30 | population_note = <ref name = "gn2338269"/> | population_urban = | population_urban_date = | population_urban_note = | population_metro = | population_metro_date = | population_metro_note = | population_municipal = | population_municipal_date = | population_municipal_note = | population_density = | population_density_note = | population_urban_density = | population_urban_density_note = | population_metro_density = | population_metro_density_note = | population_municipal_density = | population_municipal_density_note = <!-- *** People *** --> | population1 = | population1_type = | population2 = | population2_type = | population3 = | population3_type = <!-- *** History and politics *** --> | established = | established_type = | date = | date_type = | government = | government_location = | government_region = | government_state = | mayor = | mayor_party = | leader = | leader_type = <!-- *** Codes *** --> | timezone = [[West Africa Time|WAT]] | utc_offset = +1 | timezone_DST = | utc_offset_DST = | postal_code = | postal_code_type = | area_code = | area_code_type = | code = | code_type = | code1 = | code1_type = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = | free1 = | free1_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Website *** --> | website = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | timezone_label = Africa/Lagos }} <!--P.PPLA2-->[[administratibo nga mga dibisyon sa Namibya|Kapital sa distrito]] ang '''Ikirun''' sa [[Nigyeriya]].<ref name = "gn2338269"/> Nahimutang ni sa distrito sa <!--ADM2-->[[Ifelodun (distrito sa Osun State)|Ifelodun]] ug estado sa <!--ADM1-->[[Osun State]], sa kasadpang bahin sa nasod, {{formatnum:300}} km sa kasadpan sa [[Abuja (ulohang dakbayan sa Nigyeriya)|Abuja]] ang ulohan sa nasod. {{formatnum:379}} metros ibabaw sa dagat kahaboga ang nahimutangan sa Ikirun<ref name = "gn2338269"/>, ug adunay <!--pop-->{{formatnum:134240}} ka molupyo.<ref name = "gn2338269"/> Ang yuta palibot sa Ikirun patag, ug nga tinakpan sa ubos sa kasadpan.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa pakigbingkil sa tanan nga gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas, sa sulod sa 10 ka kilometro radius.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Ang kinahabogang dapit sa palibot dunay gihabogon nga {{formatnum:547}} ka metro ug {{formatnum:3.1 }} km sa sidlakan sa Ikirun.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Dunay mga {{formatnum:550}} ka tawo kada kilometro kwadrado sa palibot sa Ikirun nga hilabihan populasyon.<ref name = "nasapop"/> Ang kinadul-ang mas dakong lungsod mao ang [[Osogbo (kapital sa estado)|Osogbo]], {{formatnum:19.9}} km sa habagatan-kasadpan sa Ikirun. Hapit nalukop sa [[durowan]] ug [[kabugangan]] ang palibot sa Ikirun.<ref name = "nasalandcover"/> Ang [[klima nga savanna]].<ref name = "koppen"/> Ang kasarangang giiniton {{formatnum:22}} [[°C]]. Ang kinainitan nga bulan Pebrero, sa {{formatnum:23}}&nbsp;[[°C]], ug ang kinabugnawan Agosto, sa {{formatnum:18}}&nbsp;°C.<ref name = "nasa"/> Ang kasarangang pag-ulan {{formatnum:1731}} milimetro matag tuig. Ang kinabasaan nga bulan Septiyembre, sa {{formatnum:283}} milimetro nga ulan, ug ang kinaugahan Enero, sa {{formatnum:23}} milimetro.<ref name = "nasarain"/> {| |- |{{climate chart | Ikirun | 18| 26| 23 | 18| 28| 47 | 19| 27| 140 | 19| 25| 147 | 19| 25| 209 | 18| 24| 120 | 18| 22| 235 | 13| 22| 131 | 19| 24| 283 | 20| 24| 282 | 19| 27| 89 | 19| 27| 25 |float=left |clear=left |source = <ref name = "nasa"/> }} |} {{Location map|Nigeria |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Ikirun sa Nigyeriya. | label = Ikirun|position=right|background=white|lat=7.91283|long=4.66741}} == Saysay == <references group="saysay"/> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn2338269">[{{Geonameslink|gnid=2338269|name=ikirun}} Ikirun] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2016-01-30; database download sa 2016-11-12</ref> <ref name = "vp">{{Cite web |url= {{Viewfinderlink}}|title= Viewfinder Panoramas Digital elevation Model|date= 2015-06-21|format= }}</ref> <ref name = "nasapop">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=SEDAC_POP|title= NASA Earth Observations: Population Density|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/SEDAC}}</ref> <ref name = "nasalandcover">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=MCD12C1_T1|title= NASA Earth Observations: Land Cover Classification|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/MODIS}}</ref> <ref name = "koppen">{{cite journal |last= Peel|first= M C|last2= Finlayson|first2= B L|date= |title= Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification| url = http://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.html |journal= Hydrology and Earth System Sciences|publisher= |volume= 11|issue= |pages= 1633-1644|doi= 10.5194/hess-11-1633-2007|access-date=30 Enero 2016}}</ref> <ref name = "nasa">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/dataset_index.php|title= NASA Earth Observations Data Set Index|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA}}</ref> <ref name = "nasarain">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=TRMM_3B43M|title= NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission}}</ref> </references> [[Kategoriya:Mga lungsod sa Osun State]] [[Kategoriya:Mga lungsod sa Nigyeriya nga mas dako pa kay sa 100,000 ka mga tawo]] rlapox764fmnvxgcbde633o2jmys7tg 0 6674055 34905519 22519049 2022-08-19T15:41:14Z 176.65.113.69 http://vohuman.ru/sanskrit/slovar-sanskrit-s2.html wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Rusya|date=2017-01}} {{geobox | 1 = Range <!-- *** Header *** --> | name = Khrebet Bol'shaya Suka | native_name = Хребет Большая Сука | other_name = Khrebet Bol’shaya Suka | category = Kabukiran | etymology = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Rusya}} | country_flag = | state = [[Chelyabinskaya Oblast']] | region = <!-- *** Associated with *** --> | range = | border = | part = | city = | landmark = | river = <!-- *** Location and height *** --> | highest = | highest_location = | highest_region = | highest_country = | highest_elevation = | highest_elevation_note = | highest_lat_d = | highest_lat_m = | highest_lat_s = | highest_lat_NS = | highest_long_d = | highest_long_m = | highest_long_s = | highest_long_EW = | lowest = | lowest_location = | lowest_region = | lowest_country = | lowest_elevation = | lowest_elevation_note = <!-- *** Dimensions *** --> | length = | length_orientation = | width = | width_orientation = | area = | area_note = <!-- *** Properties *** --> | geology = | orogeny = | period = | biome = | plant = | animal = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | lat_d = 54.83889 | long_d = 58.86417 | state_type = Lalawigan | elevation = 1050 | timezone_label = Asia/Yekaterinburg | utc_offset = +6 | timezone = [[Bangladesh Standard Time|BST]] | geonames = 871915 }} <!--T.MTS-->[[Kabukiran]] ang '''Khrebet Bol'shaya Suka''' ([[Rinuso]]: '''Хребет Большая Сука''') sa [[Rusya]].<ref name = "gn871915"/> Nahimutang ni sa lalawigan sa <!--ADM1-->[[Chelyabinskaya Oblast']], sa kasadpang bahin sa nasod, {{formatnum:1300}} km sa sidlakan sa [[Moscow (ulohang dakbayan)|Moscow]] ang ulohan sa nasod. kaminyoon sukha in sanskrit<ref>http://vohuman.ru/sanskrit/slovar-sanskrit-s2.html</ref> {{Location map|Russia |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Khrebet Bol'shaya Suka sa Rusya. | label = Khrebet Bol'shaya Suka|position=right|background=white|lat=54.83889|long=58.86417}} == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn871915">[{{Geonameslink|gnid=871915|name=khrebet%20bol'shaya%20suka}} Khrebet Bol'shaya Suka] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2012-01-20; database download sa 2017-01-07</ref> </references> [[Kategoriya:Kabukiran sa Chelyabinskaya Oblast']] [[Kategoriya:Kabukiran sa Rusya nga mas taas kay sa 1000 metros ibabaw sa dagat nga lebel]] 6eieavg6sod1frqmehfc726w65bymhd 34905545 34905519 2022-08-20T03:41:26Z Spilltea 82176 Giway-bili ang rebisyon 34905519 ni [[Special:Contributions/176.65.113.69|176.65.113.69]] ([[User talk:176.65.113.69|Hisgot]]) spam wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Rusya|date=2017-01}} {{geobox | 1 = Range <!-- *** Header *** --> | name = Khrebet Bol'shaya Suka | native_name = Хребет Большая Сука | other_name = Khrebet Bol’shaya Suka | category = Kabukiran | etymology = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Rusya}} | country_flag = | state = [[Chelyabinskaya Oblast']] | region = <!-- *** Associated with *** --> | range = | border = | part = | city = | landmark = | river = <!-- *** Location and height *** --> | highest = | highest_location = | highest_region = | highest_country = | highest_elevation = | highest_elevation_note = | highest_lat_d = | highest_lat_m = | highest_lat_s = | highest_lat_NS = | highest_long_d = | highest_long_m = | highest_long_s = | highest_long_EW = | lowest = | lowest_location = | lowest_region = | lowest_country = | lowest_elevation = | lowest_elevation_note = <!-- *** Dimensions *** --> | length = | length_orientation = | width = | width_orientation = | area = | area_note = <!-- *** Properties *** --> | geology = | orogeny = | period = | biome = | plant = | animal = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | lat_d = 54.83889 | long_d = 58.86417 | state_type = Lalawigan | elevation = 1050 | timezone_label = Asia/Yekaterinburg | utc_offset = +6 | timezone = [[Bangladesh Standard Time|BST]] | geonames = 871915 }} <!--T.MTS-->[[Kabukiran]] ang '''Khrebet Bol'shaya Suka''' ([[Rinuso]]: '''Хребет Большая Сука''') sa [[Rusya]].<ref name = "gn871915"/> Nahimutang ni sa lalawigan sa <!--ADM1-->[[Chelyabinskaya Oblast']], sa kasadpang bahin sa nasod, {{formatnum:1300}} km sa sidlakan sa [[Moscow (ulohang dakbayan)|Moscow]] ang ulohan sa nasod. {{Location map|Russia |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Khrebet Bol'shaya Suka sa Rusya. | label = Khrebet Bol'shaya Suka|position=right|background=white|lat=54.83889|long=58.86417}} == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn871915">[{{Geonameslink|gnid=871915|name=khrebet%20bol'shaya%20suka}} Khrebet Bol'shaya Suka] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2012-01-20; database download sa 2017-01-07</ref> </references> [[Kategoriya:Kabukiran sa Chelyabinskaya Oblast']] [[Kategoriya:Kabukiran sa Rusya nga mas taas kay sa 1000 metros ibabaw sa dagat nga lebel]] t6nz07f20j0f7rlkbcak610xguc44pp 0 7103234 34905528 12773148 2022-08-19T19:29:51Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Villepot]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Villepot]] 6jnlhl1aeexvre7zttp7vipj2t6khva 0 7127357 34905531 12806200 2022-08-19T19:30:21Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Retiers]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Retiers]] erpkt4ok4zcvoweby7114x89r17fxgv 0 7143797 34905529 12827084 2022-08-19T19:30:01Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Martigné-Ferchaud]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Martigné-Ferchaud]] 3nstript668mblf1tskhl4ohrfhg0e6 0 7143798 34905530 12827085 2022-08-19T19:30:11Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Martigné-Ferchaud]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Martigné-Ferchaud]] 3nstript668mblf1tskhl4ohrfhg0e6 0 7148588 34905524 12833298 2022-08-19T19:29:11Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Le Theil-de-Bretagne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Le Theil-de-Bretagne]] 4x7pdkdhwuntosast88c28qbfbslsqi 0 7180850 34905534 32956624 2022-08-19T20:21:17Z Pymouss 4858 Redirected page to [[La Chapelle-Agnon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[La Chapelle-Agnon]] d7hy8sem60md1wocgbuh7ic6teizfko 0 7385842 34905565 32991166 2022-08-20T07:38:29Z Artanisen 54103 Rausu_Kunashiri_Observatory_Deck_5.jpg wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Hapon|date=2017-02}} {{geobox | 1 = Region <!-- *** Header *** --> | name = Rausu Chō | native_name = らうすちょう | other_name = Rausu-mura | category = Subdistrito | official_name = 羅臼町 | etymology = | motto = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = Rausu_Kunashiri_Observatory_Deck_5.jpg | image_caption = <!-- *** Symbols *** --> | flag = | symbol = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Hapon}} | country_flag = | state = [[Hokkaidō (prepektura sa Hapon)|Hokkaidō]] | state_type = Prepektura | region = [[Menashi-gun]] | region_type = Distrito | district = | district_type = | economic_region = | economic_region_type = <!-- *** Associated with *** --> | border = | part = | city = | landmark = | river = <!-- *** Location *** --> | capital = | capital_type = | capital_location = | capital_region = | capital_country = | capital_elevation = | capital_lat_d = | capital_lat_m = | capital_lat_s = | capital_lat_NS = | capital_long_d = | capital_long_m = | capital_long_s = | capital_long_EW = | highest = | highest_location = | highest_region = | highest_country = | highest_elevation = | highest_lat_d = | highest_lat_m = | highest_lat_s = | highest_lat_NS = | highest_long_d = | highest_long_m = | highest_long_s = | highest_long_EW = | lowest = | lowest_location = | lowest_region = | lowest_country = | lowest_elevation = | lowest_lat_d = | lowest_lat_m = | lowest_lat_s = | lowest_lat_NS = | lowest_long_d = | lowest_long_m = | lowest_long_s = | lowest_long_EW = <!-- *** Dimensions *** --> | length = | length_orientation = | width = | width_orientation = | area = 397.72 | area_decimals = <!-- *** Population *** --> | population = 5576 | population_date = | population_density = auto | established = | date = | government_location = | government_region = | government_country = | government_elevation = | government_lat_d = | government_lat_m = | government_lat_s = | government_lat_NS = | government_long_d = | government_long_m = | government_long_s = | government_long_EW = | leader = | leader_party = <!-- *** Codes *** --> | timezone = [[Japan Standard Time|JST]] | utc_offset = +9 | timezone_DST = | utc_offset_DST = | postal_code = | area_code = | code = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_size = | map_caption = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Website *** --> | website = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | other_name1 = Rausu | other_name2 = ラウスチョウ | other_name3 = Rausu-chō | lat_d = 44.0391 | long_d = 145.14376 | elevation = 319 | population_note = ^{gikan sa frwiki} | timezone_label = Asia/Tokyo | map2 = Rausu in Nemuro subprefecture.png }} <!--A.ADM3-->[[administratibo nga mga dibisyon sa Hapon|Subdistrito]] ang '''Rausu Chō''' ([[Hinapones]]: '''羅臼町''', '''らうすちょう''', '''ラウスチョウ''') sa [[Hapon]].<ref name = "gn2128429"/> Nahimutang ni sa distrito sa <!--ADM2-->[[Menashi-gun]] ug prepektura sa <!--ADM1-->[[Hokkaidō (prepektura sa Hapon)|Hokkaidō]], sa amihanan-sidlakang bahin sa nasod, {{formatnum:1000}} km sa amihanan-sidlakan sa [[Tokyo (ulohang dakbayan sa Hapon)|Tokyo]] ang ulohan sa nasod. Adunay <!--pop-->{{formatnum:5576}} ka molupyo.<ref name = "frwiki"/> Naglangkob kin og {{formatnum:398}} ka kilometro kwadrado. Ang yuta sa Rausu Chō lain-lain.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Ang klima [[klima sa kontinente]]. Ang kasarangang giiniton {{formatnum:4}} [[°C]]. Ang kinainitan nga bulan Hulyo, sa {{formatnum:15}}&nbsp;[[°C]], ug ang kinabugnawan Enero, sa {{formatnum:-8}}&nbsp;°C.<ref name = "nasa"/> Ang kasarangang pag-ulan {{formatnum:1289}} milimetro matag tuig. Ang kinabasaan nga bulan Oktubre, sa {{formatnum:180}} milimetro nga ulan, ug ang kinaugahan Pebrero, sa {{formatnum:47}} milimetro.<ref name = "nasarain"/> {| |- |{{climate chart | Rausu Chō | -10| -6| 53 | -6| -5| 47 | -7| -1| 75 | -4| 3| 101 | 3| 7| 108 | 7| 17| 92 | 10| 20| 115 | 13| 17| 153 | 8| 17| 114 | 5| 11| 180 | -2| 4| 135 | -4| 0| 115 |float=left |clear=left |source = <ref name = "nasa"/> }} |} {{Location map|Japan |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Rausu Chō sa Hapon. | label = Rausu Chō|position=right|background=white|lat=44.0391|long=145.14376}} == Saysay == <references group="saysay"/> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn2128429">[{{Geonameslink|gnid=2128429|name=rausu%20cho}} Rausu Chō] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2014-06-05; database download sa 2017-02-07</ref> <ref name = "frwiki">(gikopiya gikan sa frwiki 2015-07-19)</ref> <ref name = "vp">{{Cite web |url= {{Viewfinderlink}}|title= Viewfinder Panoramas Digital elevation Model|date= 2015-06-21|format= }}</ref> <ref name = "nasa">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/dataset_index.php|title= NASA Earth Observations Data Set Index|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA}}</ref> <ref name = "nasarain">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=TRMM_3B43M|title= NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission}}</ref> </references> == Gikan sa gawas nga tinubdan== {{commonscat|Rausu, Hokkaido|Rausu Chō}} [[Kategoriya:Mga subdibisyon sa Hokkaidō (prepektura sa Hapon)]] is2r0x03uyp0wjclvuenx71rblyl5bg 0 7412065 34905571 34865742 2022-08-20T09:53:52Z Lsj 2493 added [[Category:Crimean Peninsula]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Okraniya|date=2017-02}} {{geobox | 1 = Island <!-- *** Header *** --> | name = Crimean Peninsula | native_name = Kryms’kyy Pivostriv | other_name = Крымский полуостров | category = Lawis | etymology = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Okraniya}} | country_flag = true | state = [[Autonomous Republic of Crimea]] | state_type = Lalawigan | region = | region_type = | district = | district_type = | municipality = | municipality_type = <!-- *** Associated with *** --> | parent = | range = | range_type = Kapuloan | border = | part = | city = | capital = | landmark = | river = <!-- *** Location *** --> | location = | lat_d = 45.0 | lat_m = | lat_s = | lat_NS = | long_d = 34.0 | long_m = | long_s = | long_EW = | highest = | highest_location = | highest_region = | highest_country = | highest_elevation = | highest_lat_d = | highest_lat_m = | highest_lat_s = | highest_lat_NS = | highest_long_d = | highest_long_m = | highest_long_s = | highest_long_EW = <!-- *** Dimensions *** --> | length = | length_orientation = | width = | width_orientation = | height = | area = <!-- *** Population *** --> | population = | population_date = | population_note = | population_density = | population_density_note = <!-- *** Access *** --> | public = | access = <!-- *** Codes *** --> | timezone = [[Eastern European Time|EET]] | utc_offset = +2 | timezone_DST = [[Further-eastern European Summer Time|FEST]] | utc_offset_DST = +4 | postal_code = | area_code = | code = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | other_name1 = Krymskiy Poluostrov | other_name2 = Krym | other_name3 = Krimean Peninsula | other_name4 = Krim | elevation = 200 | timezone_label = Europe/Simferopol | geonames = 703862 }} <!--T.PEN-->[[Lawis]] ang '''Crimean Peninsula''' ([[Pinulongang Ukranyano]]: '''Kryms’kyy Pivostriv''') sa [[Okraniya]].<ref name = "gn703862"/> Nahimutang ni sa lalawigan sa <!--ADM1-->[[Autonomous Republic of Crimea]], sa habagatang bahin sa nasod, {{formatnum:700}} km sa habagatan sa [[Kiev]] ang ulohan sa nasod. Ang klima [[hemiboreal]].<ref name = "koppen"/> Ang kasarangang giiniton {{formatnum:13}} [[°C]]. Ang kinainitan nga bulan Agosto, sa {{formatnum:27}}&nbsp;[[°C]], ug ang kinabugnawan Enero, sa {{formatnum:-3}}&nbsp;°C.<ref name = "nasa"/> Ang kasarangang pag-ulan {{formatnum:579}} milimetro matag tuig. Ang kinabasaan nga bulan Enero, sa {{formatnum:76}} milimetro nga ulan, ug ang kinaugahan Abril, sa {{formatnum:32}} milimetro.<ref name = "nasarain"/> {| |- |{{climate chart | Crimean Peninsula | -7| 1| 76 | -3| 6| 38 | -1| 15| 39 | 4| 23| 32 | 10| 28| 42 | 14| 32| 60 | 18| 35| 50 | 18| 36| 43 | 13| 27| 55 | 6| 20| 38 | 3| 11| 34 | -5| 4| 72 |float=left |clear=left |source = <ref name = "nasa"/> }} |} {{Location map|Ukraine |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Crimean Peninsula sa Okraniya. | label = Crimean Peninsula|position=right|background=white|lat=45|long=34}} == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn703862">[{{Geonameslink|gnid=703862|name=crimean%20peninsula}} Crimean Peninsula] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2014-04-06; database download sa 2015-05-23</ref> <ref name = "koppen">{{cite journal |last= Peel|first= M C|last2= Finlayson|first2= B L|date= |title= Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification| url = http://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.html |journal= Hydrology and Earth System Sciences|publisher= |volume= 11|issue= |pages= 1633-1644|doi= 10.5194/hess-11-1633-2007|access-date=30 Enero 2016}}</ref> <ref name = "nasa">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/dataset_index.php|title= NASA Earth Observations Data Set Index|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA}}</ref> <ref name = "nasarain">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=TRMM_3B43M|title= NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission}}</ref> </references> [[Kategoriya:Mga lawis sa Autonomous Republic of Crimea]] [[Kategoriya:Crimean Peninsula]] 3zi037te8q9b7apmf83jc9llifbc1jf 0 7499809 34905538 34899262 2022-08-19T20:43:11Z Daniuu 63042 Redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tepelkop]] ddnhnh2vm20ylnlv1lzc8ppaomzotz5 0 7499810 34905537 34899263 2022-08-19T20:42:57Z Daniuu 63042 Redirect to preserve links wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tepelkop]] ddnhnh2vm20ylnlv1lzc8ppaomzotz5 0 7499811 34905536 34899265 2022-08-19T20:42:29Z Daniuu 63042 Converting to redirect to preserve links wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tepelkop]] ddnhnh2vm20ylnlv1lzc8ppaomzotz5 0 7519822 34905582 34229729 2022-08-20T11:47:37Z Aliwal2012 13336 translate wikitext text/x-wiki {{geobox | 1 = Building <!-- *** Header *** --> | name = Hartbeespoort Dam | native_name = | category = Alihan sa tubig | official_name = | etymology = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Habagatang Aprika}} | country_flag = | state = [[Province of North West]] | region = [[Bojanala Platinum District Municipality]] | district = | municipality = <!-- *** Location *** --> | location = | elevation = 1164 | lat_d = -25.7475 | lat_m = | lat_s = | lat_NS = | long_d = 27.86694 | long_m = | long_s = | long_EW = <!-- *** Dimensions *** --> | length = | length_orientation = | width = | width_orientation = | height = | depth = | volume = | area = <!-- *** Properties *** --> | author = | style = | material = <!-- *** Historiy and administration *** --> | established = | date = | owner = | management = <!-- *** Access *** --> | public = | visitation = | visitation_date = | access = <!-- *** Heritage *** --> | whs_name = | whs_year = | whs_number = | whs_region = | whs_criteria = | iucn_category = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Website *** --> | website = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | other_name = | state_type = Lalawigan | region_type = Distrito | timezone_label = Africa/Johannesburg | utc_offset = +2 | timezone = [[Central Africa Time|CAT]] | geonames = 7302466 }} [[File:South Africa-Hartbeespoot dam06.jpg|thumb|left|300px|Ang dam nga adunay Kosmos sa luyo.]] {{Location map|South Africa |float = right |width=280 | caption = Nahimutangan sa Hartbeespoort Dam sa Habagatang Aprika. | label = Hartbeespoort Dam|position=left|background=white|lat=-25.7475|long=27.86694}} <!--S.DAM-->[[Alihan sa tubig]] ang '''Hartbeespoort Dam''' sa [[Habagatang Aprika]].<ref name = "gn7302466"/> Nahimutang ni sa distrito sa <!--ADM2-->[[Bojanala Platinum District Municipality]] ug lalawigan sa <!--ADM1-->[[Province of North West]], sa amihanan-sidlakang bahin sa nasod, {{formatnum:30}} km sa kasadpan sa [[Pretoria (ulohang dakbayan)|Pretoria]] ang ulohan sa nasod. {{formatnum:1164}} metros ibabaw sa dagat kahaboga ang nahimutangan sa Hartbeespoort Dam.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Ang yuta palibot sa Hartbeespoort Dam kay kabungtoran sa habagatang-sidlakan, apan sa amihang-kasadpan nga kini mao ang patag.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa pakigbingkil sa tanan nga gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas, sa sulod sa 10 ka kilometro radius.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Ang kinahabogang dapit sa palibot dunay gihabogon nga {{formatnum:1511}} ka metro ug {{formatnum:2.9 }} km sa amihanan sa Hartbeespoort Dam.{{efn|group=saysay|Kalkulado gikan sa gitas-on data (DEM 3") gikan sa Viewfinder Panoramas.<ref name = "vp"/> Ang bug-os nga algoritmo anaa [https://sv.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Projekt_DotNetWikiBot_Framework/Lsjbot/Make-Geonames dinhi].}} Dunay mga {{formatnum:14}} ka tawo kada kilometro kwadrado sa palibot sa Hartbeespoort Dam may gamay nga populasyon.<ref name = "nasapop"/> Ang kinadul-ang mas dakong lungsod mao ang [[Brits]], {{formatnum:15.2}} km sa amihanan-kasadpan sa Hartbeespoort Dam. Hapit nalukop sa [[kasagbotan]] ang palibot sa Hartbeespoort Dam.<ref name = "nasalandcover"/> Sa rehiyon palibot sa Hartbeespoort Dam, kabukiran talagsaon komon.{{efn|group=saysay|Mas sulod sa 20 ka kilometro gilay-on itandi sa average nga densidad sa Yuta, sumala sa GeoNames.<ref name = "gn7302466"/>}} Ang klima [[umogon]] ug [[subtropikal]].<ref name = "koppen"/> Ang kasarangang giiniton {{formatnum:20}} [[°C]]. Ang kinainitan nga bulan Oktubre, sa {{formatnum:26}}&nbsp;[[°C]], ug ang kinabugnawan Hunyo, sa {{formatnum:12}}&nbsp;°C.<ref name = "nasa"/> Ang kasarangang pag-ulan {{formatnum:737}} milimetro matag tuig. Ang kinabasaan nga bulan Disyembre, sa {{formatnum:141}} milimetro nga ulan, ug ang kinaugahan Hulyo, sa {{formatnum:1}} milimetro.<ref name = "nasarain"/> {| |- |{{climate chart | Hartbeespoort Dam | 18| 30| 104 | 17| 28| 89 | 16| 26| 123 | 13| 25| 49 | 9| 22| 3 | 6| 18| 9 | 6| 18| 1 | 10| 23| 6 | 12| 31| 23 | 16| 35| 72 | 16| 33| 116 | 17| 31| 141 |float=left |clear=left |source = <ref name = "nasa"/> }} |} == Saysay == <references group="saysay"/> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn7302466">[{{Geonameslink|gnid=7302466|name=hartbeespoort%20dam}} Hartbeespoort Dam] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2012-07-12; database download sa 2017-02-28</ref> <ref name = "vp">{{Cite web |url= {{Viewfinderlink}}|title= Viewfinder Panoramas Digital elevation Model|date= 2015-06-21|format= }}</ref> <ref name = "nasapop">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=SEDAC_POP|title= NASA Earth Observations: Population Density|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/SEDAC}}</ref> <ref name = "nasalandcover">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=MCD12C1_T1|title= NASA Earth Observations: Land Cover Classification|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/MODIS}}</ref> <ref name = "koppen">{{cite journal |last= Peel|first= M C|last2= Finlayson|first2= B L|date= |title= Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification| url = http://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.html |journal= Hydrology and Earth System Sciences|publisher= |volume= 11|issue= |pages= 1633-1644|doi= 10.5194/hess-11-1633-2007|access-date=30 Enero 2016}}</ref> <ref name = "nasa">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/dataset_index.php|title= NASA Earth Observations Data Set Index|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA}}</ref> <ref name = "nasarain">{{Cite web |url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=TRMM_3B43M|title= NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)|access-date = 30 Enero 2016 |publisher= NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission}}</ref> </references> [[Kategoriya:Mga tinukod sa Province of North West]] ja2f1evm1n5qvewkl9y1nwwjk8kjif9 0 7645379 34905549 23069906 2022-08-20T04:13:17Z Pare Mo 339 Redirected page to [[San Miguel (kanal sa Mehiko, Estado de Coahuila de Zaragoza, lat 29,03, long -100,95)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[San Miguel (kanal sa Mehiko, Estado de Coahuila de Zaragoza, lat 29,03, long -100,95)]] h1rgwidq3x3f8443a5tc4byj31jv7o9 0 7965139 34905517 23341580 2022-08-19T15:37:29Z 176.65.113.69 https://translate.yandex.ru/?utm_source=main_stripe_big&lang=ru-ceb&text=%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%83%D1%81 wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Rusya|date=2017-05}} {{geobox | 1 = River <!-- *** Header *** --> | name = Komela | native_name = Комела | other_name = | category = Suba | etymology = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Rusya}} | country_flag = | state = [[Vologodskaya Oblast']] | region = | district = | municipality = <!-- *** Associated with *** --> | parent = | city = | landmark = <!-- *** Tributaries *** --> | tributary_left = | tributary_right = <!-- *** Source and mouth *** --> | source = | source_location = | source_region = | source_country = | source_elevation = | source_lat_d = | source_lat_m = | source_lat_s = | source_lat_NS = | source_long_d = | source_long_m = | source_long_s = | source_long_EW = | source1 = | source1_location = | source1_region = | source1_country = | source1_elevation = | source1_lat_d = | source1_lat_m = | source1_lat_s = | source1_lat_NS = | source1_long_d = | source1_long_m = | source1_long_s = | source1_long_EW = | source_confluence = | source_confluence_location = | source_confluence_region = | source_confluence_country = | source_confluence_elevation = | source_confluence_lat_d = | source_confluence_lat_m = | source_confluence_lat_s = | source_confluence_lat_NS = | source_confluence_long_d = | source_confluence_long_m = | source_confluence_long_s = | source_confluence_long_EW = | mouth = | mouth_location = | mouth_region = | mouth_country = | mouth_elevation = | mouth_lat_d = | mouth_lat_m = | mouth_lat_s = | mouth_lat_NS = | mouth_long_d = | mouth_long_m = | mouth_long_s = | mouth_long_EW = <!-- *** Size *** --> | length = | width = | depth = | volume = | watershed = | watershed_decimals = <!-- *** Flow *** --> | discharge = | discharge_max = | discharge_min = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | lat_d = 59.14612 | long_d = 40.26654 | state_type = Lalawigan | elevation = 110 | timezone_label = Europe/Moscow | utc_offset = +4 | timezone = [[Gulf Standard Time|GST]] | geonames = 545857 }} <!--H.STM-->[[Suba]] ang '''Komela''' ([[Rinuso]]: '''Комела''') sa [[Rusya]].<ref name = "gn545857"/> Nahimutang ni sa lalawigan sa <!--ADM1-->[[Vologodskaya Oblast']], sa kasadpang bahin sa nasod, {{formatnum:400}} km sa amihanan sa [[Moscow (ulohang dakbayan)|Moscow]] ang ulohan sa nasod. Ang Komela mao ang bahin sa [[tubig-saluran]] sa [[Severnaya Dvina]]. In komi language kom grayling<ref>https://translate.yandex.ru/?utm_source=main_stripe_big&lang=ru-ceb&text=хариус</ref> {{Location map|Russia |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Komela sa Rusya. | label = Komela|position=right|background=white|lat=59.14612|long=40.26654}} == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn545857">[{{Geonameslink|gnid=545857|name=komela}} Komela] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2012-01-17; database download sa 2017-01-07</ref> </references> [[Kategoriya:Severnaya Dvina tubig-saluran]] [[Kategoriya:Mga suba sa Vologodskaya Oblast']] c08o2dv69dv2h0a6bx38de6fvtj21n7 34905518 34905517 2022-08-19T15:38:42Z 176.65.113.69 la land wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Rusya|date=2017-05}} {{geobox | 1 = River <!-- *** Header *** --> | name = Komela | native_name = Комела | other_name = | category = Suba | etymology = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Rusya}} | country_flag = | state = [[Vologodskaya Oblast']] | region = | district = | municipality = <!-- *** Associated with *** --> | parent = | city = | landmark = <!-- *** Tributaries *** --> | tributary_left = | tributary_right = <!-- *** Source and mouth *** --> | source = | source_location = | source_region = | source_country = | source_elevation = | source_lat_d = | source_lat_m = | source_lat_s = | source_lat_NS = | source_long_d = | source_long_m = | source_long_s = | source_long_EW = | source1 = | source1_location = | source1_region = | source1_country = | source1_elevation = | source1_lat_d = | source1_lat_m = | source1_lat_s = | source1_lat_NS = | source1_long_d = | source1_long_m = | source1_long_s = | source1_long_EW = | source_confluence = | source_confluence_location = | source_confluence_region = | source_confluence_country = | source_confluence_elevation = | source_confluence_lat_d = | source_confluence_lat_m = | source_confluence_lat_s = | source_confluence_lat_NS = | source_confluence_long_d = | source_confluence_long_m = | source_confluence_long_s = | source_confluence_long_EW = | mouth = | mouth_location = | mouth_region = | mouth_country = | mouth_elevation = | mouth_lat_d = | mouth_lat_m = | mouth_lat_s = | mouth_lat_NS = | mouth_long_d = | mouth_long_m = | mouth_long_s = | mouth_long_EW = <!-- *** Size *** --> | length = | width = | depth = | volume = | watershed = | watershed_decimals = <!-- *** Flow *** --> | discharge = | discharge_max = | discharge_min = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | lat_d = 59.14612 | long_d = 40.26654 | state_type = Lalawigan | elevation = 110 | timezone_label = Europe/Moscow | utc_offset = +4 | timezone = [[Gulf Standard Time|GST]] | geonames = 545857 }} <!--H.STM-->[[Suba]] ang '''Komela''' ([[Rinuso]]: '''Комела''') sa [[Rusya]].<ref name = "gn545857"/> Nahimutang ni sa lalawigan sa <!--ADM1-->[[Vologodskaya Oblast']], sa kasadpang bahin sa nasod, {{formatnum:400}} km sa amihanan sa [[Moscow (ulohang dakbayan)|Moscow]] ang ulohan sa nasod. Ang Komela mao ang bahin sa [[tubig-saluran]] sa [[Severnaya Dvina]]. In komi language kom grayling<ref>https://translate.yandex.ru/?utm_source=main_stripe_big&lang=ru-ceb&text=хариус</ref> la land {{Location map|Russia |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Komela sa Rusya. | label = Komela|position=right|background=white|lat=59.14612|long=40.26654}} == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn545857">[{{Geonameslink|gnid=545857|name=komela}} Komela] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2012-01-17; database download sa 2017-01-07</ref> </references> [[Kategoriya:Severnaya Dvina tubig-saluran]] [[Kategoriya:Mga suba sa Vologodskaya Oblast']] 390stbckg2cevmotp776h1nrwn82btf 34905546 34905518 2022-08-20T03:42:19Z Spilltea 82176 Giway-bili ang rebisyon 34905518 ni [[Special:Contributions/176.65.113.69|176.65.113.69]] ([[User talk:176.65.113.69|Hisgot]]) wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|Rusya|date=2017-05}} {{geobox | 1 = River <!-- *** Header *** --> | name = Komela | native_name = Комела | other_name = | category = Suba | etymology = | nickname = <!-- *** Image *** --> | image = | image_caption = <!-- *** Admin *** --> | country = {{flag|Rusya}} | country_flag = | state = [[Vologodskaya Oblast']] | region = | district = | municipality = <!-- *** Associated with *** --> | parent = | city = | landmark = <!-- *** Tributaries *** --> | tributary_left = | tributary_right = <!-- *** Source and mouth *** --> | source = | source_location = | source_region = | source_country = | source_elevation = | source_lat_d = | source_lat_m = | source_lat_s = | source_lat_NS = | source_long_d = | source_long_m = | source_long_s = | source_long_EW = | source1 = | source1_location = | source1_region = | source1_country = | source1_elevation = | source1_lat_d = | source1_lat_m = | source1_lat_s = | source1_lat_NS = | source1_long_d = | source1_long_m = | source1_long_s = | source1_long_EW = | source_confluence = | source_confluence_location = | source_confluence_region = | source_confluence_country = | source_confluence_elevation = | source_confluence_lat_d = | source_confluence_lat_m = | source_confluence_lat_s = | source_confluence_lat_NS = | source_confluence_long_d = | source_confluence_long_m = | source_confluence_long_s = | source_confluence_long_EW = | mouth = | mouth_location = | mouth_region = | mouth_country = | mouth_elevation = | mouth_lat_d = | mouth_lat_m = | mouth_lat_s = | mouth_lat_NS = | mouth_long_d = | mouth_long_m = | mouth_long_s = | mouth_long_EW = <!-- *** Size *** --> | length = | width = | depth = | volume = | watershed = | watershed_decimals = <!-- *** Flow *** --> | discharge = | discharge_max = | discharge_min = <!-- *** Free *** --> | free = | free_type = <!-- *** Maps *** --> | map = | map_caption = | map_locator_x = | map_locator_y = <!-- *** Notes *** --> | footnotes = | lat_d = 59.14612 | long_d = 40.26654 | state_type = Lalawigan | elevation = 110 | timezone_label = Europe/Moscow | utc_offset = +4 | timezone = [[Gulf Standard Time|GST]] | geonames = 545857 }} <!--H.STM-->[[Suba]] ang '''Komela''' ([[Rinuso]]: '''Комела''') sa [[Rusya]].<ref name = "gn545857"/> Nahimutang ni sa lalawigan sa <!--ADM1-->[[Vologodskaya Oblast']], sa kasadpang bahin sa nasod, {{formatnum:400}} km sa amihanan sa [[Moscow (ulohang dakbayan)|Moscow]] ang ulohan sa nasod. Ang Komela mao ang bahin sa [[tubig-saluran]] sa [[Severnaya Dvina]]. {{Location map|Russia |float = right |width=300 | caption = Nahimutangan sa Komela sa Rusya. | label = Komela|position=right|background=white|lat=59.14612|long=40.26654}} == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "gn545857">[{{Geonameslink|gnid=545857|name=komela}} Komela] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2012-01-17; database download sa 2017-01-07</ref> </references> [[Kategoriya:Severnaya Dvina tubig-saluran]] [[Kategoriya:Mga suba sa Vologodskaya Oblast']] g0lef338ogbx6koyd8s8sk8vmi54rlj 0 7968887 34905526 14461164 2022-08-19T19:29:31Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Kirzhach (suba)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kirzhach (suba)]] 1geb9xrrji8zpmkd3a7aqntk4skllfn 0 7968888 34905533 14461165 2022-08-19T19:30:41Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Kirzhach (suba)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kirzhach (suba)]] 1geb9xrrji8zpmkd3a7aqntk4skllfn 0 8021867 34905525 14558070 2022-08-19T19:29:21Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Baranzas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Baranzas]] s6c1tbldt4asbyme6ih0mmos9p1vncv 0 8021868 34905532 14558072 2022-08-19T19:30:31Z EmausBot 5266 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Baranzas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Baranzas]] s6c1tbldt4asbyme6ih0mmos9p1vncv 0 8026411 34905521 23313078 2022-08-19T17:02:03Z 185.16.137.162 Replaced content with "REDIRECT [[Moshnitsa (suba sa Rusya, Yaroslavskaya Oblast')]]" wikitext text/x-wiki REDIRECT [[Moshnitsa (suba sa Rusya, Yaroslavskaya Oblast')]] 4yklu1jx7hzdszu6gmxx4ujmca40f9f 34905522 34905521 2022-08-19T17:02:11Z 185.16.137.162 Redirected page to [[Moshnitsa (suba sa Rusya, Yaroslavskaya Oblast')]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moshnitsa (suba sa Rusya, Yaroslavskaya Oblast')]] idjdrr4c3hw3idc0xks4b5s0w7m2jhk 0 9879767 34905540 33626014 2022-08-19T21:44:15Z Vincent Vega 48327 Image wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|muraghalas|date=2020-11}} {{Taxobox | name = ''Anatololacerta budaki'' | status = | image = BlueTailedLizzard.jpg | image_caption = | domain = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Maybukobuko (mananap)|Chordata]] | classis = [[Muraghalas (mananap)|Reptilia]] | ordo = [[Squamata]] | familia = [[Lacertidae]] | genus = [[Anatololacerta]] | species = '''Anatololacerta budaki''' | binomial = Anatololacerta budaki | binomial_authority = ([[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1987) | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | subphylum = [[Vertebrata]] | synonyms = ''Anatololacerta oertzeni budaki'' <small>[[Wolfgang Böhme|Böhme]], 2010</small><br>''Anatololacerta oertzeni budaki'' <small>[[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1987</small><br>''Anatololacerta oertzeni finikensis'' <small>[[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1986</small> }} Kaliwatan sa [[muraghalas]] ang '''''Anatololacerta budaki'''''<ref name = "COL"/>. Una ning gihulagway ni [[Josef Eiselt]] ug [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]] ni adtong 1987.<ref name = "col28897543"/> Ang ''Anatololacerta budaki'' sakop sa [[kahenera]] nga ''[[Anatololacerta]]'', ug [[pamilya (biyolohiya)|kabanay]] nga [[Lacertidae]].<ref name = "COL"/><ref name = "source"/> Walay nalista nga matang nga sama niini.<ref name = "COL"/> <!-- katapusan sa gisulat --> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "COL">{{cite web |url= http://www.catalogueoflife.org/DCA_Export/zip-fixed/2019-annual.zip|title= Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist.|author= Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed)|year= 2019|publisher= Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 28897543|accessdate= 2019-11-11}}</ref> <ref name = "col28897543">Kwet, A. (2010) ''Reptilien und Amphibien Europas.'' , Kosmos-Verlag, Stuttgart, 252 pp.</ref> <ref name = "source">Uetz P. & Hošek J. (2019). The Reptile Database (version Dec 2015). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.</ref> </references> == Galeriya sa hulagway == <gallery> Konstantinos_Kalaentzis_Anatololacerta_budaki_(A1).jpg </gallery> [[Kategoriya:Muraghalas]] [[Kategoriya:Anatololacerta]] s9icx8wkj4kx2nj5cpe732zrncempqt 34905541 34905540 2022-08-19T21:45:33Z Vincent Vega 48327 added image wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|muraghalas|date=2020-11}} {{Taxobox | name = ''Anatololacerta budaki'' | status = | image = BlueTailedLizzard.jpg | image_caption = | domain = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Maybukobuko (mananap)|Chordata]] | classis = [[Muraghalas (mananap)|Reptilia]] | ordo = [[Squamata]] | familia = [[Lacertidae]] | genus = [[Anatololacerta]] | species = '''Anatololacerta budaki''' | binomial = Anatololacerta budaki | binomial_authority = ([[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1987) | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | subphylum = [[Vertebrata]] | synonyms = ''Anatololacerta oertzeni budaki'' <small>[[Wolfgang Böhme|Böhme]], 2010</small><br>''Anatololacerta oertzeni budaki'' <small>[[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1987</small><br>''Anatololacerta oertzeni finikensis'' <small>[[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1986</small> }} Kaliwatan sa [[muraghalas]] ang '''''Anatololacerta budaki'''''<ref name = "COL"/>. Una ning gihulagway ni [[Josef Eiselt]] ug [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]] ni adtong 1987.<ref name = "col28897543"/> Ang ''Anatololacerta budaki'' sakop sa [[kahenera]] nga ''[[Anatololacerta]]'', ug [[pamilya (biyolohiya)|kabanay]] nga [[Lacertidae]].<ref name = "COL"/><ref name = "source"/> Walay nalista nga matang nga sama niini.<ref name = "COL"/> <!-- katapusan sa gisulat --> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "COL">{{cite web |url= http://www.catalogueoflife.org/DCA_Export/zip-fixed/2019-annual.zip|title= Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist.|author= Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed)|year= 2019|publisher= Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 28897543|accessdate= 2019-11-11}}</ref> <ref name = "col28897543">Kwet, A. (2010) ''Reptilien und Amphibien Europas.'' , Kosmos-Verlag, Stuttgart, 252 pp.</ref> <ref name = "source">Uetz P. & Hošek J. (2019). The Reptile Database (version Dec 2015). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.</ref> </references> == Galeriya sa hulagway == <gallery> Konstantinos_Kalaentzis_Anatololacerta_budaki_(A1).jpg BlueTailedLizzard.jpg </gallery> [[Kategoriya:Muraghalas]] [[Kategoriya:Anatololacerta]] kc9hlic6c6a6amswbiym25jtcb66l7i 34905542 34905541 2022-08-19T22:06:07Z Vincent Vega 48327 Wrong article wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|muraghalas|date=2020-11}} {{Taxobox | name = ''Anatololacerta budaki'' | status = | image = | image_caption = | domain = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Maybukobuko (mananap)|Chordata]] | classis = [[Muraghalas (mananap)|Reptilia]] | ordo = [[Squamata]] | familia = [[Lacertidae]] | genus = [[Anatololacerta]] | species = '''Anatololacerta budaki''' | binomial = Anatololacerta budaki | binomial_authority = ([[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1987) | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | subphylum = [[Vertebrata]] | synonyms = ''Anatololacerta oertzeni budaki'' <small>[[Wolfgang Böhme|Böhme]], 2010</small><br>''Anatololacerta oertzeni budaki'' <small>[[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1987</small><br>''Anatololacerta oertzeni finikensis'' <small>[[Josef Eiselt|Eiselt]] & [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]], 1986</small> }} Kaliwatan sa [[muraghalas]] ang '''''Anatololacerta budaki'''''<ref name = "COL"/>. Una ning gihulagway ni [[Josef Eiselt]] ug [[Schmidtler (awtor)|Schmidtler]] ni adtong 1987.<ref name = "col28897543"/> Ang ''Anatololacerta budaki'' sakop sa [[kahenera]] nga ''[[Anatololacerta]]'', ug [[pamilya (biyolohiya)|kabanay]] nga [[Lacertidae]].<ref name = "COL"/><ref name = "source"/> Walay nalista nga matang nga sama niini.<ref name = "COL"/> <!-- katapusan sa gisulat --> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "COL">{{cite web |url= http://www.catalogueoflife.org/DCA_Export/zip-fixed/2019-annual.zip|title= Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist.|author= Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed)|year= 2019|publisher= Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 28897543|accessdate= 2019-11-11}}</ref> <ref name = "col28897543">Kwet, A. (2010) ''Reptilien und Amphibien Europas.'' , Kosmos-Verlag, Stuttgart, 252 pp.</ref> <ref name = "source">Uetz P. & Hošek J. (2019). The Reptile Database (version Dec 2015). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.</ref> </references> == Galeriya sa hulagway == <gallery> Konstantinos_Kalaentzis_Anatololacerta_budaki_(A1).jpg </gallery> [[Kategoriya:Muraghalas]] [[Kategoriya:Anatololacerta]] 2fbvu49ezbh7llb6r37dggs34hljhdn 0 10029927 34905569 30208073 2022-08-20T08:51:03Z Llez 11905 wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|dawhilahila|date=2020-12}} {{Taxobox | name = ''Vexillum buriasense'' | status = | image = Vexillum buriasense 01.jpg | image_caption = | domain = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Mollusca]] | classis = [[Gastropoda]] | ordo = [[Neogastropoda]] | familia = [[Costellariidae]] | genus = [[Vexillum]] | species = '''Vexillum buriasense''' | binomial = Vexillum buriasense | binomial_authority = ([[John Read le Brockton Tomlin|Tomlin]], 1920) | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | superfamilia = [[Turbinelloidea]] | synonyms = ''Vexillum buriasensis'' <small>[[John Read le Brockton Tomlin|Tomlin]], 1920</small> }} Kaliwatan sa [[dawhilahila]] ang '''''Vexillum buriasense'''''<ref name = "COL"/>. Una ning gihulagway ni [[John Read le Brockton Tomlin]] ni adtong 1920. Ang ''Vexillum buriasense'' sakop sa [[kahenera]] nga ''[[Vexillum]]'', ug [[pamilya (biyolohiya)|kabanay]] nga [[Costellariidae]].<ref name = "COL"/><ref name = "source"/> Walay nalista nga matang nga sama niini.<ref name = "COL"/> <!-- katapusan sa gisulat --> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "COL">{{cite web |url= http://www.catalogueoflife.org/DCA_Export/zip-fixed/2019-annual.zip|title= Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist.|author= Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed)|year= 2019|publisher= Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 54474361|accessdate= 2019-11-11}}</ref> <ref name = "source">MolluscaBase (2019). WoRMS Mollusca: MolluscaBase (version 2019-03-06). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.</ref> </references> [[Kategoriya:Dawhilahila]] [[Kategoriya:Vexillum]] eg9strere6zeuhry4t9lir4yd6wria8 0 10083711 34905554 33564366 2022-08-20T05:53:52Z Yoshiman6464 93933 /* Galeriya sa hulagway */ Replaced unofficial logo with official logo wikitext text/x-wiki Ang '''''Thor: Ragnarok''''' (2017) maoy [[Amerikano]]ng pelikula gidirek ni Taika Waititi. ==Cast== *[[Chris Hemsworth]] ingon Thor Odinson *[[Tom Hiddleston]] ingon Loki Laufeyson *[[Cate Blanchett]] ingon Hela *[[Tessa Thompson]] ingon Valkyrie *[[Jeff Goldblum]] ingon Grandmaster *[[Idris Elba]] ingon Heimdall *[[Zachery Levi]] ingon Fandral *[[Anthony Hopkins]] ingon Odin Borson *[[Mark Ruffalo]] ingon Bruce Banner/Hulk *[[Benedict Cumberbatch]] ingon Doctor Stephen Strange == Galeriya sa hulagway == <gallery> Payl:Thor Ragnarok Logo Black.svg </gallery> [[Kategoriya:2017 nga mga pelikula]] [[Kategoriya:Amerikanong pelikula]] [[Kategoriya:Marvel Cinematic Universe]] [[Kategoriya:Mga pelikula sa Thor]] larhufijk25cfgn83w8ghxunp4hup61 0 10729780 34905520 33124676 2022-08-19T16:50:37Z Archaeodontosaurus 5734 wikitext text/x-wiki {{paghimo ni bot|Lsjbot|alibangbang|date=2021-09}} {{Taxobox | name = ''Enyo taedium'' | status = | image = Enyo taedium MHNT CUT 2010 0 527 - Morona Santiago, rte Limon-Mendez Pk 22.5, Equateur - male.jpg | image_caption = ''Enyo taedium taedium'' ♂ | domain = | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Arthropoda]] | classis = [[Insecta]] | ordo = [[Lepidoptera]] | familia = [[Sphingidae]] | genus = [[Enyo]] | species = '''Enyo taedium''' | binomial = Enyo taedium | binomial_authority = [[William Schaus|Schaus]], 1890 | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | subphylum = [[Hexapoda]] | superfamilia = [[Bombycoidea]] | synonyms = }} Kaliwatan sa [[alibangbang]] ang '''''Enyo taedium'''''.<ref name = "COL"/> Una ning gihulagway ni [[William Schaus]] ni adtong 1890. Ang ''Enyo taedium'' sakop sa [[kahenera]] nga ''[[Enyo]]'', ug [[pamilya (biyolohiya)|kabanay]] nga [[Sphingidae]].<ref name = "COL"/><ref name = "source"/> Usa ka matang nga nahiubos niini atong makita ''E. t. australis''.<ref name="COL"/> <!-- katapusan sa gisulat --> == Ang mga gi basihan niini == <references> <ref name = "COL">{{cite web |url= http://www.catalogueoflife.org/DCA_Export/zip-fixed/2019-annual.zip|title= Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist.|author= Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed)|year= 2019|publisher= Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 10633310|accessdate= 2019-11-11}}</ref> <ref name = "source">Beccaloni G., Scoble M., Kitching I., Simonsen T., Robinson G., Pitkin B., Hine A. & Lyal C. (2019). LepIndex: The Global Lepidoptera Names Index (version 12.3, Jan 2012). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.</ref> </references> [[Kategoriya:Insekto]] [[Kategoriya:Enyo]] j7o3wwo1tkxzzeiqpk2routauyljzk5 0 11035566 34905548 34893364 2022-08-20T03:52:21Z Spilltea 82176 wikitext text/x-wiki [[Payl:YouTube Logo 2017.svg|thumb| Ang tatak gigamit sukad Agosto 2017]] Ang usa ka '''Utsúbero''' kun '''YouTuber''' mao'y usa ka binugtong nga nagamugna og mga bidyo alang sa [[YouTube]], usa ka panag-ambit og bidyo. Adunay mga tawo nga naggamit lamang sa usa ka tsanel sa YouTube, ang uban usab adunay kinaugalingon nga panid sa plataporma. Ang lugpong unang gigamit sa [[Iningles|Pinulongang Iningles]] kaniadto tuigang 2006. {{Saha-Internet}} [[Kategoriya:YouTube]] g0fong8scyf4hrh1fjwidyyn27h233u 0 11338810 34905550 34904436 2022-08-20T05:35:04Z 103.123.43.8 wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Tan-awa usab == * [[Masulinidad]] {{Saha}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] 2g7s69eresp2p8uu5mhsr52yghmex7s 34905551 34905550 2022-08-20T05:38:21Z Wildernesswalker 86067 wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' ([[daghanan]] niini: '''kalalakin-an''') usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Tan-awa usab == * [[Masulinidad]] {{Saha}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] talxzjads1i7wefc09eg64ryklsdbj8 34905552 34905551 2022-08-20T05:40:20Z Wildernesswalker 86067 /* Tan-awa usab */ wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' ([[daghanan]] niini: '''kalalakin-an''') usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Tan-awa usab == * [[Masulinidad]] == Mga sumpay sa gawas == * {{Wiktionary-inline|lalaki|kalalakin-an}} * {{Wikiquote-inline|Men}} * {{Commons-inline|Man|Men}} {{Saha}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] i35djjjybjdj1ssrabzb3pj72lz0l7d 34905553 34905552 2022-08-20T05:42:34Z Wildernesswalker 86067 /* Mga sumpay sa gawas */ wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' ([[daghanan]] niini: '''kalalakin-an''') usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Tan-awa usab == * [[Masulinidad]] == Mga sumpay sa gawas == * {{Wiktionary-inline|lalaki|Lalaki}} * {{Wikiquote-inline|Men}} * {{Commons-inline|Man|Men}} {{Saha}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] sg8w2it8eiz3gahj7rwxl93gqhpmv4b 34905556 34905553 2022-08-20T06:31:38Z Wildernesswalker 86067 /* Bibliograpiya */ wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' ([[daghanan]] niini: '''kalalakin-an''') usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Bibliograpiya == * {{Cite book |last=Helgeson |first=Vicki S. |title=Psychology of Gender |publisher=Routledge |year=2017 |isbn=9781138186873 |edition=5th}} == Mga sumpay sa gawas == * {{Wiktionary-inline|lalaki|Lalaki}} * {{Wikiquote-inline|Men}} * {{Commons-inline|Man|Men}} {{Saha}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] a8p5coicxhayu3nnm17neyp1ql3vswb 34905557 34905556 2022-08-20T06:39:02Z Wildernesswalker 86067 wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' ([[daghanan]] niini: '''kalalakin-an''') usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Tahas sa katilingban == === Maskulinidad === {{Main|Maskulinidad}} [[Payl:'David' by Michelangelo Fir JBU005 denoised.jpg|thumb|180px|Si [[David (Michelangelo)|David]]'' mao ang klasikal nga hulagway sa katahom sa batan-ong lalaki gikan sa [[Kasadpang arte|arte sa Kasadpan]]] Ang maskulinidad (ginatawag usab usahay og ''pagkalalaki'') mao ang hugpong sa mga kinaiya sa personalidad ug mga hiyas nga nalangkit sa mga lalaki ug batan-ong lalaki. Bisan pa, ang maskulinidad mao'y gitukod ra sa katilingbanon,<ref name=shehan>{{cite book |last1=Shehan |first1=Constance L. |title=Gale Researcher Guide for: The Continuing Significance of Gender |date=2018 |publisher=Gale, Cengage Learning |isbn=9781535861175 |pages=1–5 |url=https://books.google.com/books?id=F_F1DwAAQBAJ |language=en}}</ref> gipakita sa pipila ka panukiduki nga ang pipila ka mga pamatasan nga giisip nga naimpluwensyahan ang maskulino sa biolohikal.<ref name="books.google.com">Social vs biological citations: *{{cite book |last1=Shehan |first1=Constance L. |title=Gale Researcher Guide for: The Continuing Significance of Gender |date=2018 |publisher=Gale, Cengage Learning |isbn=9781535861175 |pages=1–5 |url=https://books.google.com/books?id=F_F1DwAAQBAJ |language=en}} *{{cite book |last1=Martin |first1=Hale |last2=Finn |first2=Stephen E. |title=Masculinity and Femininity in the MMPI-2 and MMPI-A |date=2010 |publisher=University of Minnesota Press |isbn=978-0-8166-2444-7 |pages=5–13 |url=https://books.google.com/books?id=5KLPlmr9T7MC&q=%22what+masculinity+and+femininity+are%22 }} *{{cite book |last1=Lippa |first1=Richard A. |title=Gender, Nature, and Nurture |date=2005 |publisher=Routledge |isbn=9781135604257 |edition=2nd |pages=153–154, 218–225 |url=https://books.google.com/books?id=R6OPAgAAQBAJ&q=%22biology+contributes%22+%22masculinity+and+femininity%22}} *{{cite book |last=Wharton |first=Amy S. |title=The Sociology of Gender: An Introduction to Theory and Research |date=2005 |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-1-40-514343-1 |pages=29–31 |url=https://books.google.com/books?id=SOTqzUeqmNMC&q=%22+biological+or+genetic+contributions%22}}</ref> Aduna'y dili pagsinabtanay kon unsa kadaghan ang maskulinidad nga naapektuhan sa biyolohiya o katilingban.<ref name="books.google.com"/> Gipanaglahi kini sa pagsabot sa [[laki|biolohikal nga sekso sa lalaki]], tungod kay ang mga laki ug baye mahimong magpakita og mga kinaiya sa pagkalalaki.<ref>Male vs Masculine/Feminine: *{{cite book|last=Ferrante|first=Joan|title=Sociology: A Global Perspective|publisher=Thomson Wadsworth|location=Belmont, CA|isbn=978-0-8400-3204-1|edition=7th|pages=269–272|date=January 2010}} *{{cite web |title=What do we mean by 'sex' and 'gender'? |archive-url=https://web.archive.org/web/20140908003355/http://www.who.int/gender/whatisgender/en/ |archive-date=8 Septiyembre 2014 |url=https://www.who.int/gender/whatisgender/en/ |publisher=World Health Organization}} *{{cite book |author=Halberstam, Judith |editor1-last=Kimmel |editor1-first=Michael S. |editor2-last=Aronson |editor2-first=Amy |title=Men and Masculinities: A Social, Cultural, and Historical Encyclopedia, Volume 1 |date=2004 |publisher=ABC-CLIO |location=Santa Barbara, Calif. |isbn=978-1-57-607774-0 |pages=294–5 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=jWj5OBvTh1IC&pg=PA294 |chapter='Female masculinity'}}</ref> Sa kinatibuk-an, ang mga kalalakin-an nga nagpakita og mga kinaiya sa pagkababaye o [[peminidad]] gihukman sa katilingban labaw pa kay sa ginabuhat sa mga kababayen-an alang sa paglangkob sa mga kinaiya sa pagkalalaki.{{Sfn|Helgeson|2017|p=|pp=33–34}} Mahimo usab kini nga makit-an isip [[homopobya]].{{Sfn|Helgeson|2017|p=146–149}} Ang mga sumbanan sa pagkalalaki o maskulinidad managlahi sa lain-laing mga kultura ug mga panahon sa kasaysayan.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=jWj5OBvTh1IC&q=%22meanings+of+manhood+vary%22|title=Men and Masculinities: A Social, Cultural, and Historical Encyclopedia, Volume 1|date=2004|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57-607774-0|editor1-last=Kimmel|editor1-first=Michael S.|location=Santa Barbara, Calif.|page=xxiii|editor2-last=Aronson|editor2-first=Amy}}</ref> Samtang ang panggawas nga mga timailhan sa pagkalalaki lahi ra tan-awon sa lain-laing mga kultura, aduna'y pipila ka kasagarang mga aspeto sa kahulogan niini sa tibuok kultura. Sa tanang mga kultura sa nangagi, ug sa taliwala gihapon sa tradisyonal ug dili-Kasadpang mga kultura, ang pagminyo mao ang labing kasagaran ug tino nga kalainan taliwala sa pagkabata ug pakahamtong sa mga lalaki.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Arnett|first=Jeffrey Jensen|date=1998|title=Learning to Stand Alone: The Contemporary American Transition to Adulthood in Cultural and Historical Context|url=https://www.karger.com/Article/Abstract/22591|journal=Human Development|language=en|volume=41|issue=5–6|pages=295–315|doi=10.1159/000022591|s2cid=143862036|issn=0018-716X}}</ref> Sa ulahing bahin sa ika-20 nga gatosay, ang pipila ka mga hiyas nga tradisyonal nga nalangkit sa kaminyoon gikonsiderar gihapon nga mga timailhan sa pagkab-ot sa pakahamtong sa mga lalaki.<ref name=":0" /><ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/manhoodinmaking00davi|url-access=registration|title=Manhood in the Making: Cultural Concepts of Masculinity|last=Gilmore|first=David D.|date=1990|publisher=Yale University Press|isbn=0-300-05076-3|pages=[https://archive.org/details/manhoodinmaking00davi/page/48 48]|language=en}}</ref> == Bibliograpiya == * {{Cite book |last=Helgeson |first=Vicki S. |title=Psychology of Gender |publisher=Routledge |year=2017 |isbn=9781138186873 |edition=5th}} == Mga sumpay sa gawas == * {{Wiktionary-inline|lalaki|Lalaki}} * {{Wikiquote-inline|Men}} * {{Commons-inline|Man|Men}} {{Saha}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] cmsbn4g20d6rvzj16t2ei2s7b4x5176 34905558 34905557 2022-08-20T06:39:22Z Wildernesswalker 86067 /* Maskulinidad */ wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' ([[daghanan]] niini: '''kalalakin-an''') usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Tahas sa katilingban == === Maskulinidad === {{Main|Maskulinidad}} [[Payl:'David' by Michelangelo Fir JBU005 denoised.jpg|thumb|180px|Si [[David (Michelangelo)|David]] mao ang klasikal nga hulagway sa katahom sa batan-ong lalaki gikan sa [[Kasadpang arte|arte sa Kasadpan]]]] Ang maskulinidad (ginatawag usab usahay og ''pagkalalaki'') mao ang hugpong sa mga kinaiya sa personalidad ug mga hiyas nga nalangkit sa mga lalaki ug batan-ong lalaki. Bisan pa, ang maskulinidad mao'y gitukod ra sa katilingbanon,<ref name=shehan>{{cite book |last1=Shehan |first1=Constance L. |title=Gale Researcher Guide for: The Continuing Significance of Gender |date=2018 |publisher=Gale, Cengage Learning |isbn=9781535861175 |pages=1–5 |url=https://books.google.com/books?id=F_F1DwAAQBAJ |language=en}}</ref> gipakita sa pipila ka panukiduki nga ang pipila ka mga pamatasan nga giisip nga naimpluwensyahan ang maskulino sa biolohikal.<ref name="books.google.com">Social vs biological citations: *{{cite book |last1=Shehan |first1=Constance L. |title=Gale Researcher Guide for: The Continuing Significance of Gender |date=2018 |publisher=Gale, Cengage Learning |isbn=9781535861175 |pages=1–5 |url=https://books.google.com/books?id=F_F1DwAAQBAJ |language=en}} *{{cite book |last1=Martin |first1=Hale |last2=Finn |first2=Stephen E. |title=Masculinity and Femininity in the MMPI-2 and MMPI-A |date=2010 |publisher=University of Minnesota Press |isbn=978-0-8166-2444-7 |pages=5–13 |url=https://books.google.com/books?id=5KLPlmr9T7MC&q=%22what+masculinity+and+femininity+are%22 }} *{{cite book |last1=Lippa |first1=Richard A. |title=Gender, Nature, and Nurture |date=2005 |publisher=Routledge |isbn=9781135604257 |edition=2nd |pages=153–154, 218–225 |url=https://books.google.com/books?id=R6OPAgAAQBAJ&q=%22biology+contributes%22+%22masculinity+and+femininity%22}} *{{cite book |last=Wharton |first=Amy S. |title=The Sociology of Gender: An Introduction to Theory and Research |date=2005 |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-1-40-514343-1 |pages=29–31 |url=https://books.google.com/books?id=SOTqzUeqmNMC&q=%22+biological+or+genetic+contributions%22}}</ref> Aduna'y dili pagsinabtanay kon unsa kadaghan ang maskulinidad nga naapektuhan sa biyolohiya o katilingban.<ref name="books.google.com"/> Gipanaglahi kini sa pagsabot sa [[laki|biolohikal nga sekso sa lalaki]], tungod kay ang mga laki ug baye mahimong magpakita og mga kinaiya sa pagkalalaki.<ref>Male vs Masculine/Feminine: *{{cite book|last=Ferrante|first=Joan|title=Sociology: A Global Perspective|publisher=Thomson Wadsworth|location=Belmont, CA|isbn=978-0-8400-3204-1|edition=7th|pages=269–272|date=January 2010}} *{{cite web |title=What do we mean by 'sex' and 'gender'? |archive-url=https://web.archive.org/web/20140908003355/http://www.who.int/gender/whatisgender/en/ |archive-date=8 Septiyembre 2014 |url=https://www.who.int/gender/whatisgender/en/ |publisher=World Health Organization}} *{{cite book |author=Halberstam, Judith |editor1-last=Kimmel |editor1-first=Michael S. |editor2-last=Aronson |editor2-first=Amy |title=Men and Masculinities: A Social, Cultural, and Historical Encyclopedia, Volume 1 |date=2004 |publisher=ABC-CLIO |location=Santa Barbara, Calif. |isbn=978-1-57-607774-0 |pages=294–5 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=jWj5OBvTh1IC&pg=PA294 |chapter='Female masculinity'}}</ref> Sa kinatibuk-an, ang mga kalalakin-an nga nagpakita og mga kinaiya sa pagkababaye o [[peminidad]] gihukman sa katilingban labaw pa kay sa ginabuhat sa mga kababayen-an alang sa paglangkob sa mga kinaiya sa pagkalalaki.{{Sfn|Helgeson|2017|p=|pp=33–34}} Mahimo usab kini nga makit-an isip [[homopobya]].{{Sfn|Helgeson|2017|p=146–149}} Ang mga sumbanan sa pagkalalaki o maskulinidad managlahi sa lain-laing mga kultura ug mga panahon sa kasaysayan.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=jWj5OBvTh1IC&q=%22meanings+of+manhood+vary%22|title=Men and Masculinities: A Social, Cultural, and Historical Encyclopedia, Volume 1|date=2004|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57-607774-0|editor1-last=Kimmel|editor1-first=Michael S.|location=Santa Barbara, Calif.|page=xxiii|editor2-last=Aronson|editor2-first=Amy}}</ref> Samtang ang panggawas nga mga timailhan sa pagkalalaki lahi ra tan-awon sa lain-laing mga kultura, aduna'y pipila ka kasagarang mga aspeto sa kahulogan niini sa tibuok kultura. Sa tanang mga kultura sa nangagi, ug sa taliwala gihapon sa tradisyonal ug dili-Kasadpang mga kultura, ang pagminyo mao ang labing kasagaran ug tino nga kalainan taliwala sa pagkabata ug pakahamtong sa mga lalaki.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Arnett|first=Jeffrey Jensen|date=1998|title=Learning to Stand Alone: The Contemporary American Transition to Adulthood in Cultural and Historical Context|url=https://www.karger.com/Article/Abstract/22591|journal=Human Development|language=en|volume=41|issue=5–6|pages=295–315|doi=10.1159/000022591|s2cid=143862036|issn=0018-716X}}</ref> Sa ulahing bahin sa ika-20 nga gatosay, ang pipila ka mga hiyas nga tradisyonal nga nalangkit sa kaminyoon gikonsiderar gihapon nga mga timailhan sa pagkab-ot sa pakahamtong sa mga lalaki.<ref name=":0" /><ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/manhoodinmaking00davi|url-access=registration|title=Manhood in the Making: Cultural Concepts of Masculinity|last=Gilmore|first=David D.|date=1990|publisher=Yale University Press|isbn=0-300-05076-3|pages=[https://archive.org/details/manhoodinmaking00davi/page/48 48]|language=en}}</ref> == Bibliograpiya == * {{Cite book |last=Helgeson |first=Vicki S. |title=Psychology of Gender |publisher=Routledge |year=2017 |isbn=9781138186873 |edition=5th}} == Mga sumpay sa gawas == * {{Wiktionary-inline|lalaki|Lalaki}} * {{Wikiquote-inline|Men}} * {{Commons-inline|Man|Men}} {{Saha}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] m0fqsrrjfvbv54e9mzjnsqqx0fc7wmn 34905559 34905558 2022-08-20T06:39:59Z Wildernesswalker 86067 /* Mga pakisayran */ wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' ([[daghanan]] niini: '''kalalakin-an''') usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Tahas sa katilingban == === Maskulinidad === {{Main|Maskulinidad}} [[Payl:'David' by Michelangelo Fir JBU005 denoised.jpg|thumb|180px|Si [[David (Michelangelo)|David]] mao ang klasikal nga hulagway sa katahom sa batan-ong lalaki gikan sa [[Kasadpang arte|arte sa Kasadpan]]]] Ang maskulinidad (ginatawag usab usahay og ''pagkalalaki'') mao ang hugpong sa mga kinaiya sa personalidad ug mga hiyas nga nalangkit sa mga lalaki ug batan-ong lalaki. Bisan pa, ang maskulinidad mao'y gitukod ra sa katilingbanon,<ref name=shehan>{{cite book |last1=Shehan |first1=Constance L. |title=Gale Researcher Guide for: The Continuing Significance of Gender |date=2018 |publisher=Gale, Cengage Learning |isbn=9781535861175 |pages=1–5 |url=https://books.google.com/books?id=F_F1DwAAQBAJ |language=en}}</ref> gipakita sa pipila ka panukiduki nga ang pipila ka mga pamatasan nga giisip nga naimpluwensyahan ang maskulino sa biolohikal.<ref name="books.google.com">Social vs biological citations: *{{cite book |last1=Shehan |first1=Constance L. |title=Gale Researcher Guide for: The Continuing Significance of Gender |date=2018 |publisher=Gale, Cengage Learning |isbn=9781535861175 |pages=1–5 |url=https://books.google.com/books?id=F_F1DwAAQBAJ |language=en}} *{{cite book |last1=Martin |first1=Hale |last2=Finn |first2=Stephen E. |title=Masculinity and Femininity in the MMPI-2 and MMPI-A |date=2010 |publisher=University of Minnesota Press |isbn=978-0-8166-2444-7 |pages=5–13 |url=https://books.google.com/books?id=5KLPlmr9T7MC&q=%22what+masculinity+and+femininity+are%22 }} *{{cite book |last1=Lippa |first1=Richard A. |title=Gender, Nature, and Nurture |date=2005 |publisher=Routledge |isbn=9781135604257 |edition=2nd |pages=153–154, 218–225 |url=https://books.google.com/books?id=R6OPAgAAQBAJ&q=%22biology+contributes%22+%22masculinity+and+femininity%22}} *{{cite book |last=Wharton |first=Amy S. |title=The Sociology of Gender: An Introduction to Theory and Research |date=2005 |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-1-40-514343-1 |pages=29–31 |url=https://books.google.com/books?id=SOTqzUeqmNMC&q=%22+biological+or+genetic+contributions%22}}</ref> Aduna'y dili pagsinabtanay kon unsa kadaghan ang maskulinidad nga naapektuhan sa biyolohiya o katilingban.<ref name="books.google.com"/> Gipanaglahi kini sa pagsabot sa [[laki|biolohikal nga sekso sa lalaki]], tungod kay ang mga laki ug baye mahimong magpakita og mga kinaiya sa pagkalalaki.<ref>Male vs Masculine/Feminine: *{{cite book|last=Ferrante|first=Joan|title=Sociology: A Global Perspective|publisher=Thomson Wadsworth|location=Belmont, CA|isbn=978-0-8400-3204-1|edition=7th|pages=269–272|date=January 2010}} *{{cite web |title=What do we mean by 'sex' and 'gender'? |archive-url=https://web.archive.org/web/20140908003355/http://www.who.int/gender/whatisgender/en/ |archive-date=8 Septiyembre 2014 |url=https://www.who.int/gender/whatisgender/en/ |publisher=World Health Organization}} *{{cite book |author=Halberstam, Judith |editor1-last=Kimmel |editor1-first=Michael S. |editor2-last=Aronson |editor2-first=Amy |title=Men and Masculinities: A Social, Cultural, and Historical Encyclopedia, Volume 1 |date=2004 |publisher=ABC-CLIO |location=Santa Barbara, Calif. |isbn=978-1-57-607774-0 |pages=294–5 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=jWj5OBvTh1IC&pg=PA294 |chapter='Female masculinity'}}</ref> Sa kinatibuk-an, ang mga kalalakin-an nga nagpakita og mga kinaiya sa pagkababaye o [[peminidad]] gihukman sa katilingban labaw pa kay sa ginabuhat sa mga kababayen-an alang sa paglangkob sa mga kinaiya sa pagkalalaki.{{Sfn|Helgeson|2017|p=|pp=33–34}} Mahimo usab kini nga makit-an isip [[homopobya]].{{Sfn|Helgeson|2017|p=146–149}} Ang mga sumbanan sa pagkalalaki o maskulinidad managlahi sa lain-laing mga kultura ug mga panahon sa kasaysayan.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=jWj5OBvTh1IC&q=%22meanings+of+manhood+vary%22|title=Men and Masculinities: A Social, Cultural, and Historical Encyclopedia, Volume 1|date=2004|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57-607774-0|editor1-last=Kimmel|editor1-first=Michael S.|location=Santa Barbara, Calif.|page=xxiii|editor2-last=Aronson|editor2-first=Amy}}</ref> Samtang ang panggawas nga mga timailhan sa pagkalalaki lahi ra tan-awon sa lain-laing mga kultura, aduna'y pipila ka kasagarang mga aspeto sa kahulogan niini sa tibuok kultura. Sa tanang mga kultura sa nangagi, ug sa taliwala gihapon sa tradisyonal ug dili-Kasadpang mga kultura, ang pagminyo mao ang labing kasagaran ug tino nga kalainan taliwala sa pagkabata ug pakahamtong sa mga lalaki.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Arnett|first=Jeffrey Jensen|date=1998|title=Learning to Stand Alone: The Contemporary American Transition to Adulthood in Cultural and Historical Context|url=https://www.karger.com/Article/Abstract/22591|journal=Human Development|language=en|volume=41|issue=5–6|pages=295–315|doi=10.1159/000022591|s2cid=143862036|issn=0018-716X}}</ref> Sa ulahing bahin sa ika-20 nga gatosay, ang pipila ka mga hiyas nga tradisyonal nga nalangkit sa kaminyoon gikonsiderar gihapon nga mga timailhan sa pagkab-ot sa pakahamtong sa mga lalaki.<ref name=":0" /><ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/manhoodinmaking00davi|url-access=registration|title=Manhood in the Making: Cultural Concepts of Masculinity|last=Gilmore|first=David D.|date=1990|publisher=Yale University Press|isbn=0-300-05076-3|pages=[https://archive.org/details/manhoodinmaking00davi/page/48 48]|language=en}}</ref> == Bibliograpiya == * {{Cite book |last=Helgeson |first=Vicki S. |title=Psychology of Gender |publisher=Routledge |year=2017 |isbn=9781138186873 |edition=5th}} == Mga pakisayran == {{reflist}} == Mga sumpay sa gawas == * {{Wiktionary-inline|lalaki|Lalaki}} * {{Wikiquote-inline|Men}} * {{Commons-inline|Man|Men}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] 6a6kn9muny6ie8ictze6cmud2i1xgji 34905562 34905559 2022-08-20T07:04:22Z Wildernesswalker 86067 /* Sekswalidad ug kinatawhan */ wikitext text/x-wiki [[Payl:Men montage.jpg|thumb|Kahulagwayan sa kawhaan ka mga lalaki]] Ang '''lalaki''' ([[daghanan]] niini: '''kalalakin-an''') usa ka pulong alang sa [[sekso]] sa tawo nga katumbas sa mga [[laki]] nga [[mananap]]. Ang mga lalaki aduna'y mga [[organo]] sa [[pagpasanay|pagsanay]] sama sa [[itlog sa lalaki|itlog]] ug [[utin]], ug makahimo'g mga gamete nga ginatawag og [[selula sa tulus]]. Ang kasagarang mga kinaiya sa [[sekondaryang sekso]] sa mga tawo sama sa dagway sa [[buulbuol]] ug [[buhok sa nawong]] (sama sa bigote ug [[bungot]]). Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso, samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki. Ang pulong nga "lalaki" kasagarang ginagamit alang sa mga tawo sa tanang edad. Ang kaatbang nga sekso alang sa mga lalaki mao ang mga [[babaye]]. == Sekswalidad ug kinatawhan == {{Further|Sekswalidad sa tawhanong laki|Lalaki nga trans}} Ang sekswalidad ug pagibog sa lalaki managlahi sa matag tawo, ug ang sekswal nga pamatasan sa usa ka lalaki mahimong maapektuhan sa daghang mga hinungdan, lakip ang mga [[Ebolusyonaryong sikolohiya|predisposisyon nga nag-uswag]], [[personalidad|pagkatawo]], [[pagkaginikanan]], ug [[kultura]]. Samtang ang kadaghanan sa kalalakin-an mao'y mga [[heterosekswalidad|heterosekswal]], ang mga mahinungdanong minorya mao'y mga [[homosekswalidad|homosexual]] o [[bisekswalidad|bisekswal]], matag-usa aduna'y lain-laing [[orientasyong sekswal]].<ref>{{cite journal|last1=Bailey|first1=J. Michael|last2=Vasey|first2=Paul|last3=Diamond|first3=Lisa|author4-link=Marc Breedlove|last4=Breedlove|first4=S. Marc|last5=Vilain|first5=Eric|last6=Epprecht|first6=Marc|title=Sexual Orientation, Controversy, and Science|journal=Psychological Science in the Public Interest|date=2016|volume=17|issue=2|pages=45–101|doi=10.1177/1529100616637616|pmid=27113562|url=https://www.researchgate.net/publication/301639075|doi-access=free}}</ref> Ang mga [[lalaki nga trans]] aduna'y [[pagkailhanan sa kinatawhan]] nga dili tugma sa ilahang [[baye|sekso nga baye]] sa pagkahimugso ug mahimong mopailalom sa pagkalalaki pinaagi sa [[Panambal sa pagpuli og hormone|HRT]] ug/o [[siruhiyang pagbag-o og sekso]], samtang ang mga lalaki nga [[interseks]] mahimong aduna'y mga kinaiya sa sekso nga dili tugma sa kasagarang mga ideya sa biyolohiya sa usa ka lalaki.<ref name="whatare">{{cite web|url=http://www.apa.org/topics/transgender.html|title=what are Answers to Your Questions About Transgender Individuals and Gender Identity|publisher=[[American Psychological Association|APA]]|access-date=26 Enero 2015}}</ref> == Tahas sa katilingban == === Maskulinidad === {{Main|Maskulinidad}} [[Payl:'David' by Michelangelo Fir JBU005 denoised.jpg|thumb|180px|Si [[David (Michelangelo)|David]] mao ang klasikal nga hulagway sa katahom sa batan-ong lalaki gikan sa [[Kasadpang arte|arte sa Kasadpan]]]] Ang maskulinidad (ginatawag usab usahay og ''pagkalalaki'') mao ang hugpong sa mga kinaiya sa personalidad ug mga hiyas nga nalangkit sa mga lalaki ug batan-ong lalaki. Bisan pa, ang maskulinidad mao'y gitukod ra sa katilingbanon,<ref name=shehan>{{cite book |last1=Shehan |first1=Constance L. |title=Gale Researcher Guide for: The Continuing Significance of Gender |date=2018 |publisher=Gale, Cengage Learning |isbn=9781535861175 |pages=1–5 |url=https://books.google.com/books?id=F_F1DwAAQBAJ |language=en}}</ref> gipakita sa pipila ka panukiduki nga ang pipila ka mga pamatasan nga giisip nga naimpluwensyahan ang maskulino sa biolohikal.<ref name="books.google.com">Social vs biological citations: *{{cite book |last1=Shehan |first1=Constance L. |title=Gale Researcher Guide for: The Continuing Significance of Gender |date=2018 |publisher=Gale, Cengage Learning |isbn=9781535861175 |pages=1–5 |url=https://books.google.com/books?id=F_F1DwAAQBAJ |language=en}} *{{cite book |last1=Martin |first1=Hale |last2=Finn |first2=Stephen E. |title=Masculinity and Femininity in the MMPI-2 and MMPI-A |date=2010 |publisher=University of Minnesota Press |isbn=978-0-8166-2444-7 |pages=5–13 |url=https://books.google.com/books?id=5KLPlmr9T7MC&q=%22what+masculinity+and+femininity+are%22 }} *{{cite book |last1=Lippa |first1=Richard A. |title=Gender, Nature, and Nurture |date=2005 |publisher=Routledge |isbn=9781135604257 |edition=2nd |pages=153–154, 218–225 |url=https://books.google.com/books?id=R6OPAgAAQBAJ&q=%22biology+contributes%22+%22masculinity+and+femininity%22}} *{{cite book |last=Wharton |first=Amy S. |title=The Sociology of Gender: An Introduction to Theory and Research |date=2005 |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-1-40-514343-1 |pages=29–31 |url=https://books.google.com/books?id=SOTqzUeqmNMC&q=%22+biological+or+genetic+contributions%22}}</ref> Aduna'y dili pagsinabtanay kon unsa kadaghan ang maskulinidad nga naapektuhan sa biyolohiya o katilingban.<ref name="books.google.com"/> Gipanaglahi kini sa pagsabot sa [[laki|biolohikal nga sekso sa lalaki]], tungod kay ang mga laki ug baye mahimong magpakita og mga kinaiya sa pagkalalaki.<ref>Male vs Masculine/Feminine: *{{cite book|last=Ferrante|first=Joan|title=Sociology: A Global Perspective|publisher=Thomson Wadsworth|location=Belmont, CA|isbn=978-0-8400-3204-1|edition=7th|pages=269–272|date=January 2010}} *{{cite web |title=What do we mean by 'sex' and 'gender'? |archive-url=https://web.archive.org/web/20140908003355/http://www.who.int/gender/whatisgender/en/ |archive-date=8 Septiyembre 2014 |url=https://www.who.int/gender/whatisgender/en/ |publisher=World Health Organization}} *{{cite book |author=Halberstam, Judith |editor1-last=Kimmel |editor1-first=Michael S. |editor2-last=Aronson |editor2-first=Amy |title=Men and Masculinities: A Social, Cultural, and Historical Encyclopedia, Volume 1 |date=2004 |publisher=ABC-CLIO |location=Santa Barbara, Calif. |isbn=978-1-57-607774-0 |pages=294–5 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=jWj5OBvTh1IC&pg=PA294 |chapter='Female masculinity'}}</ref> Sa kinatibuk-an, ang mga kalalakin-an nga nagpakita og mga kinaiya sa pagkababaye o [[peminidad]] gihukman sa katilingban labaw pa kay sa ginabuhat sa mga kababayen-an alang sa paglangkob sa mga kinaiya sa pagkalalaki.{{Sfn|Helgeson|2017|p=|pp=33–34}} Mahimo usab kini nga makit-an isip [[homopobya]].{{Sfn|Helgeson|2017|p=146–149}} Ang mga sumbanan sa pagkalalaki o maskulinidad managlahi sa lain-laing mga kultura ug mga panahon sa kasaysayan.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=jWj5OBvTh1IC&q=%22meanings+of+manhood+vary%22|title=Men and Masculinities: A Social, Cultural, and Historical Encyclopedia, Volume 1|date=2004|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57-607774-0|editor1-last=Kimmel|editor1-first=Michael S.|location=Santa Barbara, Calif.|page=xxiii|editor2-last=Aronson|editor2-first=Amy}}</ref> Samtang ang panggawas nga mga timailhan sa pagkalalaki lahi ra tan-awon sa lain-laing mga kultura, aduna'y pipila ka kasagarang mga aspeto sa kahulogan niini sa tibuok kultura. Sa tanang mga kultura sa nangagi, ug sa taliwala gihapon sa tradisyonal ug dili-Kasadpang mga kultura, ang pagminyo mao ang labing kasagaran ug tino nga kalainan taliwala sa pagkabata ug pakahamtong sa mga lalaki.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Arnett|first=Jeffrey Jensen|date=1998|title=Learning to Stand Alone: The Contemporary American Transition to Adulthood in Cultural and Historical Context|url=https://www.karger.com/Article/Abstract/22591|journal=Human Development|language=en|volume=41|issue=5–6|pages=295–315|doi=10.1159/000022591|s2cid=143862036|issn=0018-716X}}</ref> Sa ulahing bahin sa ika-20 nga gatosay, ang pipila ka mga hiyas nga tradisyonal nga nalangkit sa kaminyoon gikonsiderar gihapon nga mga timailhan sa pagkab-ot sa pakahamtong sa mga lalaki.<ref name=":0" /><ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/manhoodinmaking00davi|url-access=registration|title=Manhood in the Making: Cultural Concepts of Masculinity|last=Gilmore|first=David D.|date=1990|publisher=Yale University Press|isbn=0-300-05076-3|pages=[https://archive.org/details/manhoodinmaking00davi/page/48 48]|language=en}}</ref> == Bibliograpiya == * {{Cite book |last=Helgeson |first=Vicki S. |title=Psychology of Gender |publisher=Routledge |year=2017 |isbn=9781138186873 |edition=5th}} == Mga pakisayran == {{reflist}} == Mga sumpay sa gawas == * {{Wiktionary-inline|lalaki|Lalaki}} * {{Wikiquote-inline|Men}} * {{Commons-inline|Man|Men}} [[Kategoriya:Kalalakin-an]] b2rm1r5599m9ofmuibpdlo7pfgq4vpy 0 11338821 34905514 34904522 2022-08-19T14:26:20Z Spilltea 82176 /* Filipinx */ wikitext text/x-wiki [[Payl:Non-binary enby pride flag.svg|thumb|Bangyaw]] Ang '''''non-binary gender''''' (literal: '''kinatawhang dili-mapihigon'''; nailhan usab og '''''genderqueer'''''<ref>{{cite book|title=North American Lexicon of Transgender Terms|year=2006|isbn=978-1-879194-62-5|editor-last=Usher|editor-first=Raven|location=[[San Francisco]]|oclc=184841392}}</ref>) mao'y usa ka tawo nga may bisan unsa'ng [[kinatawhan]] nga dili giisipong [[laki]] o [[baye]]. Ang usa ka tawo nga ''non-binary'' mahimong mailhan isip [[transhenero]]. Ang ubang mga tawhanong dili-binaryo nakasinati og [[disporiya sa kinatawhan]] o wala mahimutang usab sa ilahang kaugalingong kinatawhan o [[sekso]]. Ang panglantaw sa katilingban nga aduna'y duha lamang ka kinatawhan (lalaki ug babaye) mao'y mapihigon. Bisan pa ang ''non-binary'' usa ka kinatawhan nga dili kabahin niining duha. Ang [[pagkailhanan sa kinatawhan]] kay lahi ra sa oryentasyong [[oryentasyong sekswal|sekswal]] o [[oryentasyong romantiko|romantiko]]<ref name="glaad_transgender">{{cite web|title=Transgender Glossary of Terms|url=http://www.glaad.org/reference/transgender|access-date=25 Mayo 2011|work=GLAAD Media Reference Guide|publisher=[[Gay & Lesbian Alliance Against Defamation]]}}</ref> ug ang mga mga tawhanong ''non-binary'' aduna'y lain-laing mga sekswalidad, sama sa gipangbuhat sa mga transhenero ug [[sishenero]].<ref>{{cite book|title=Transgender History|url=https://archive.org/details/transgenderhisto0000stry_o1w1|last=Stryker|first=Susan|publisher=[[Seal Press]]|year=2008|isbn=978-1-58005-224-5|location=[[Berkeley, California|Berkeley]]|oclc=183914566|author-link=Susan Stryker}}</ref> Ang mga pananglitan sa ''non-binary'' naglakip ang ''[[ahenero]]'', ''[[bihenero]]'', ug ''[[genderfluid]]''. Apan, ang kining mga lugpong nahimong labing ginagamit sa ika-21 nga gatosay, ilabi na sa mga kabatan-ong ''[[Gen Z]]''.<ref name="Gen Z">{{cite web|title=LGBT Identification in U.S. Ticks Up to 7.1%|url=https://news.gallup.com/poll/389792/lgbt-identification-ticks-up.aspx|last=Jones |first=Jeffrey M. |website=Gallup|accessdate=Mayo 21, 2022|language=en}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.ypulse.com/article/2022/03/17/why-gen-z-is-more-likely-than-millennials-to-identify-as-lgbtq/ |title=Why Gen Z is More Likely Than Millennials to Identify as LGBTQ+ |date=Marso 17, 2022 |website=YPluse |access-date=Mayo 21, 2022}}</ref> ==''Filipinx''== Niadtong 2020, ang mga taw'anong [[Pilipinong Amerikanhon]] nga dili-binaryo o may [[Pilipino sa gawas sa nasod|Pilipino og kaliwat sa gawas sa Pilipinas]], kadaghanan kanila naggamit og "Filipinx" ug "Pinxy"<ref>{{cite news |last=Cabigao |first=Kate |date=7 Septiyembre 2020 |title=‘Filipinx,’ ‘Pinxy’ among new nonbinary words in online dictionary |url=https://newsinfo.inquirer.net/1332278/filipinx-pinxy-among-new-nonbinary-words-in-online-dictionary/ |work=INQUIRER.net |access-date=28 Hulyo 2022}}</ref> kaysa mogamit og "Filipino/Pinoy" o "Filipina/Pinay" tungod kay kasagaran kini lahi sa pipila ka [[Kinastila]] nga hinulamang pulong pinaagi sa mga [[taponggikit]] nga ''-a'' (pangbabaye) ug ''-o'' (panglalaki).<ref>{{cite news |last=Madarang |first=Catalina Ricci S. |date=24 Hunyo 2020 |title=Is 'Filipinx' a correct term to use? Debate for 'gender-neutral' term for Filipino sparked anew |url=https://interaksyon.philstar.com/trends-spotlights/2020/06/24/171420/is-filipinx-a-correct-term-to-use-debate-for-gender-neutral-term-for-filipino-sparked-anew/ |work=Interaksyon |publisher=Philippine Star |location=Philippines |access-date=10 Nobiyembre 2021}}</ref><ref>{{cite web |url=https://medium.com/@ezlc327/filipino-fil-am-filipinx-reflections-on-a-national-identity-crisis-53a524dd718e |title=Filipino, Fil-Am, Filipinx? Reflections on a National Identity Crisis |last=Chua |first=Ethan |date=6 Septiyembre 2020 |website=Medium |publisher= |access-date=10 Nobiyembre 2021 |quote=}}</ref> Katumbas lamang kini sa ''[[:en:Latinx|Latinx]]''. ==Mga pulingan ug mga ulohan sa tawo== Ang ubang mga tawhanong ''non-binary'' mahimong mogamit og mga pulong nga wala'y gidapigang kinatawhan (o ''gender-neutral'') sa paghubit sa ilahang kaugalingon. Ang mga [[pulingan]] sa pinulongang [[Iningles]], daghang mga tawhanong ''non-binary'' ang ganahan tawgon og  “[[:simple:They|They/Them]]” kaysa “[[:simple:She|She/Her]]” o “[[:simple:He|He/Him]]”.<ref>{{Cite web|date=2020-11-07|title=Gender Census 2020: Worldwide Report|url=https://gendercensus.com/results/2020-worldwide/|access-date=2021-04-07|website=Gender Census|language=en-GB}}</ref> Ang pormal sa ulohan nga wala'y gidapigang kinatawhan, nga ginagamit sagad kaysa "Mr." o "Ms." mao ang "Mx.", nga gilitok og "mix" o "mux".<ref>{{Cite news|last=Henry|first=Robin|title=Now pick Mr, Mrs, Miss, Ms . . . or Mx for no specific gender|language=en|url=https://www.thetimes.co.uk/article/now-pick-mr-mrs-miss-ms-or-mx-for-no-specific-gender-t2rb5bh62rs|access-date=2021-04-07|issn=0140-0460}}</ref><ref>{{Cite web|title=A Gender-Neutral Honorific|url=https://www.merriam-webster.com/words-at-play/mx-gender-neutral-title|access-date=2021-04-07|website=www.merriam-webster.com|language=en}}</ref> ==Tan-awa usab== * [[Ikatulong kinatawhan]] ** [[Bayot]] – ang katumbas niini ==Mga pakisayran== {{reflist}} [[Kategoriya:LGBTQ+]] mgrx9q7nzl64120whwbo5ifi3spr0fh 34905515 34905514 2022-08-19T14:31:28Z Spilltea 82176 /* Filipinx */ wikitext text/x-wiki [[Payl:Non-binary enby pride flag.svg|thumb|Bangyaw]] Ang '''''non-binary gender''''' (literal: '''kinatawhang dili-mapihigon'''; nailhan usab og '''''genderqueer'''''<ref>{{cite book|title=North American Lexicon of Transgender Terms|year=2006|isbn=978-1-879194-62-5|editor-last=Usher|editor-first=Raven|location=[[San Francisco]]|oclc=184841392}}</ref>) mao'y usa ka tawo nga may bisan unsa'ng [[kinatawhan]] nga dili giisipong [[laki]] o [[baye]]. Ang usa ka tawo nga ''non-binary'' mahimong mailhan isip [[transhenero]]. Ang ubang mga tawhanong dili-binaryo nakasinati og [[disporiya sa kinatawhan]] o wala mahimutang usab sa ilahang kaugalingong kinatawhan o [[sekso]]. Ang panglantaw sa katilingban nga aduna'y duha lamang ka kinatawhan (lalaki ug babaye) mao'y mapihigon. Bisan pa ang ''non-binary'' usa ka kinatawhan nga dili kabahin niining duha. Ang [[pagkailhanan sa kinatawhan]] kay lahi ra sa oryentasyong [[oryentasyong sekswal|sekswal]] o [[oryentasyong romantiko|romantiko]]<ref name="glaad_transgender">{{cite web|title=Transgender Glossary of Terms|url=http://www.glaad.org/reference/transgender|access-date=25 Mayo 2011|work=GLAAD Media Reference Guide|publisher=[[Gay & Lesbian Alliance Against Defamation]]}}</ref> ug ang mga mga tawhanong ''non-binary'' aduna'y lain-laing mga sekswalidad, sama sa gipangbuhat sa mga transhenero ug [[sishenero]].<ref>{{cite book|title=Transgender History|url=https://archive.org/details/transgenderhisto0000stry_o1w1|last=Stryker|first=Susan|publisher=[[Seal Press]]|year=2008|isbn=978-1-58005-224-5|location=[[Berkeley, California|Berkeley]]|oclc=183914566|author-link=Susan Stryker}}</ref> Ang mga pananglitan sa ''non-binary'' naglakip ang ''[[ahenero]]'', ''[[bihenero]]'', ug ''[[genderfluid]]''. Apan, ang kining mga lugpong nahimong labing ginagamit sa ika-21 nga gatosay, ilabi na sa mga kabatan-ong ''[[Gen Z]]''.<ref name="Gen Z">{{cite web|title=LGBT Identification in U.S. Ticks Up to 7.1%|url=https://news.gallup.com/poll/389792/lgbt-identification-ticks-up.aspx|last=Jones |first=Jeffrey M. |website=Gallup|accessdate=Mayo 21, 2022|language=en}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.ypulse.com/article/2022/03/17/why-gen-z-is-more-likely-than-millennials-to-identify-as-lgbtq/ |title=Why Gen Z is More Likely Than Millennials to Identify as LGBTQ+ |date=Marso 17, 2022 |website=YPluse |access-date=Mayo 21, 2022}}</ref> ==''Filipinx''== Niadtong 2020, ang mga taw'anong [[Pilipinong Amerikanhon]] nga dili-binaryo o aduna man [[Pilipino sa gawas sa nasod|kaliwat nga Pilipino sa gawas sa atong nasod]], kadaghanan kanila naggamit og "Filipinx" ug "Pinxy"<ref>{{cite news |last=Cabigao |first=Kate |date=7 Septiyembre 2020 |title=‘Filipinx,’ ‘Pinxy’ among new nonbinary words in online dictionary |url=https://newsinfo.inquirer.net/1332278/filipinx-pinxy-among-new-nonbinary-words-in-online-dictionary/ |work=INQUIRER.net |access-date=28 Hulyo 2022}}</ref> kaysa mogamit og "Filipino/Pinoy" o "Filipina/Pinay" tungod kay kasagaran kini nagpalahi sa pipila ka [[Kinastila]] nga hinulamang pulong pinaagi sa mga [[taponggikit]] nga ''-a'' (pangbabaye) ug ''-o'' (panglalaki) sa pagtubok sa usa ka partikular nga kinatawhan.<ref>{{cite news |last=Madarang |first=Catalina Ricci S. |date=24 Hunyo 2020 |title=Is 'Filipinx' a correct term to use? Debate for 'gender-neutral' term for Filipino sparked anew |url=https://interaksyon.philstar.com/trends-spotlights/2020/06/24/171420/is-filipinx-a-correct-term-to-use-debate-for-gender-neutral-term-for-filipino-sparked-anew/ |work=Interaksyon |publisher=Philippine Star |location=Philippines |access-date=10 Nobiyembre 2021}}</ref><ref>{{cite web |url=https://medium.com/@ezlc327/filipino-fil-am-filipinx-reflections-on-a-national-identity-crisis-53a524dd718e |title=Filipino, Fil-Am, Filipinx? Reflections on a National Identity Crisis |last=Chua |first=Ethan |date=6 Septiyembre 2020 |website=Medium |publisher= |access-date=10 Nobiyembre 2021 |quote=}}</ref> Katumbas lamang kini sa ''[[:en:Latinx|Latinx]]''. ==Mga pulingan ug mga ulohan sa tawo== Ang ubang mga tawhanong ''non-binary'' mahimong mogamit og mga pulong nga wala'y gidapigang kinatawhan (o ''gender-neutral'') sa paghubit sa ilahang kaugalingon. Ang mga [[pulingan]] sa pinulongang [[Iningles]], daghang mga tawhanong ''non-binary'' ang ganahan tawgon og  “[[:simple:They|They/Them]]” kaysa “[[:simple:She|She/Her]]” o “[[:simple:He|He/Him]]”.<ref>{{Cite web|date=2020-11-07|title=Gender Census 2020: Worldwide Report|url=https://gendercensus.com/results/2020-worldwide/|access-date=2021-04-07|website=Gender Census|language=en-GB}}</ref> Ang pormal sa ulohan nga wala'y gidapigang kinatawhan, nga ginagamit sagad kaysa "Mr." o "Ms." mao ang "Mx.", nga gilitok og "mix" o "mux".<ref>{{Cite news|last=Henry|first=Robin|title=Now pick Mr, Mrs, Miss, Ms . . . or Mx for no specific gender|language=en|url=https://www.thetimes.co.uk/article/now-pick-mr-mrs-miss-ms-or-mx-for-no-specific-gender-t2rb5bh62rs|access-date=2021-04-07|issn=0140-0460}}</ref><ref>{{Cite web|title=A Gender-Neutral Honorific|url=https://www.merriam-webster.com/words-at-play/mx-gender-neutral-title|access-date=2021-04-07|website=www.merriam-webster.com|language=en}}</ref> ==Tan-awa usab== * [[Ikatulong kinatawhan]] ** [[Bayot]] – ang katumbas niini ==Mga pakisayran== {{reflist}} [[Kategoriya:LGBTQ+]] ppemn52to5o9vc7voa5wpuxtydrp6ys 0 11338979 34905566 34905464 2022-08-20T07:55:42Z Старий Джен 93072 /* Pagkapribado */ wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist|origin={{RUS}}|Name=Kolya Funk}} '''Mykola Mykolayovych Shikhov''' ([[Mayo 1|Mayo 1,]] [[1991]], [[Khabarovsk]], [[Khabarovskiy Kray|Khabarovsk Krai]], [[Rusya]]), nga mas nailhan ubos sa ngalan sa entablado nga '''Kolya Funk''', maoy usa ka Russian nga DJ, prodyuser sa musika, awtor-performer, remixer, musikero<ref>{{Cite web|title=Kolya Funk - DJ, продюсер. Официальная страница на DJ.ru|url=https://dj.ru/kolyafunk|website=DJ.ru|accessdate=2022-07-30|language=ru-RU}}</ref><ref>{{Cite web|title=Kolya Funk - April 2021 Megamix|url=https://promodj.com/kolyafunk/mixes/7222364/Kolya_Funk_April_2021_Megamix|website=PromoDJ|accessdate=2022-07-30}}</ref><ref>{{Citation|title=DJ.ru: Kolya Funk - June 2021 Megamix - Kolya Funk, Club/Dance|url=https://dj.ru/kolyafunk/music/track/660824|accessdate=2022-07-30|language=ru-RU}}</ref><ref>{{Cite web|title=DJ KOLYA FUNK|url=https://promodj.com/kolyafunk|website=promodj.com|accessdate=2022-08-18}}</ref>. ==== Edukasyon ==== * Edukasyon - Mas taas, gigamit nga informatics sa ekonomiya, ikaduha - digital marketing<ref>{{Cite web|title=Биография DJ KOLYA FUNK (The Confusion) - Showbiza.com/ru|url=http://showbiza.com/kolyafunk/biography|website=showbiza.com|accessdate=2022-08-18}}</ref><ref>{{Cite web|title=Kolya Funk (Коля Фанк) - Популярный Российский DJ|url=https://kolyafunk.ru/|website=kolyafunk.ru|accessdate=2022-08-18}}</ref><ref>{{Cite web|title=Выходные в Йошкар-Оле: "Хали-гали" и Белорусская ярмарка|url=https://pg12.ru/afisha/27139?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews%2Fsearch%3Ftext%3D|website=Про Город Йошкар-Ола|accessdate=2022-08-18|language=ru}}</ref>. == Pagkapribado == Si Mykola dili minyo, naningkamot siya sa pagtago sa iyang personal nga kinabuhi<ref>{{Cite web|title=Музыкальные чарты за 42 неделю: лидируют Slava Marlow, Jony, Тимати vs Егор Крид и другие|url=https://www.intermedia.ru/news/352048|website=www.intermedia.ru|date=2020-10-22|accessdate=2022-08-18|language=ru}}</ref><ref>{{Cite web|title=Duży międzynarodowy sukces młodej tenisistki AT Masters|url=https://www.cozadzien.pl/sport/duzy-miedzynarodowy-sukces-mlodej-tenisistki-at-masters/67190|website=Co za dzień, wydarzenia i zdjęcia z Radomia|accessdate=2022-08-18|language=pl|first=Portale Internetowe IMD|last=www.pawelec.info}}</ref>. == Diskograpiya == === Mga ulitawo === {| class="wikitable" |+ !Tuig ! Ngalan ! Petsa sa pagpagawas ! Label |- | 2020 | Ecstasy (feat. Mga Snap) <ref>{{Citation|title=Альбом «Ecstasy - Single» (Shnaps & Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/ecstasy-single/1532879633|date=2020-09-30|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Septiyembre 3, 2020 | Epektibo nga mga Rekord |- | 2020 | Gibati nga Kanta <ref>{{Citation|title=Альбом «Feeling Song - Single» (Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/feeling-song-single/1542318826|date=2020-12-16|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Disyembre 16, 2020 | Epektibo nga mga Rekord |- | 2021 | Ayaw Ka Kabalaka Bata <ref>{{Citation|title=Альбом «Don't You Worry Child - Single» (Kolya Funk & Shnaps)|url=https://music.apple.com/ru/album/dont-you-worry-child-single/1556263231|date=2021-03-18|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Marso 18, 2021 | Epektibo nga mga Rekord |- | 2021 | Prada <ref>{{Citation|title=Альбом «Prada - Single» (Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/prada-single/1561977706|date=2021-04-23|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Abril 23, 2021 | Sony Music |- | 2022 | <ref>{{Citation|title=Альбом «Uno - Single» (Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/uno-single/1625695274|date=2022-06-08|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Hunyo 8, 2022 | GANGSTER nga Musika |- | 2022 | Omen <ref>{{Citation|title=Альбом «Omen - Single» (Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/omen-single/1631310733|date=2022-07-15|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Hulyo 15, 2022 | Epektibo nga mga Rekord |} === Remix === {| class="wikitable" |+ !Рік !Назва !Артист !Прим. |- |2017 |Розовое Вино |Елджей та Feduk |<ref>{{Citation|title=Элджей & Feduk - Розовое Вино (Kolya Funk & Lavrushkin Radio Remix)|url=https://www.youtube.com/watch?v=6byfaDOjgOU|accessdate=2022-07-30|language=uk-UA}}</ref> |- |2020 |Ламбада |T-Fest x Скриптоніт |<ref>{{Citation|title=T-Fest x Скриптонит - Ламбада (Kolya Funk Remix)|url=https://www.youtube.com/watch?v=VzgsbrOhPYU|accessdate=2022-07-30|language=uk-UA}}</ref> |- |2021 |Вот так |ВесЪ, Guf |<ref>{{Citation|title=ВесЪ, Guf - Вот так (Kolya Funk Remix)|url=https://www.youtube.com/watch?v=8ditq-fx998|accessdate=2022-07-30|language=uk-UA}}</ref> |} == References == <references group=""></references> s9n81b6yizcfkkbnkqyk6lgbbqajib8 34905575 34905566 2022-08-20T10:17:07Z Praxidicae 46775 delete wikitext text/x-wiki {{delete|Cross-wiki spam}} {{Infobox musical artist|origin={{RUS}}|Name=Kolya Funk}} '''Mykola Mykolayovych Shikhov''' ([[Mayo 1|Mayo 1,]] [[1991]], [[Khabarovsk]], [[Khabarovskiy Kray|Khabarovsk Krai]], [[Rusya]]), nga mas nailhan ubos sa ngalan sa entablado nga '''Kolya Funk''', maoy usa ka Russian nga DJ, prodyuser sa musika, awtor-performer, remixer, musikero<ref>{{Cite web|title=Kolya Funk - DJ, продюсер. Официальная страница на DJ.ru|url=https://dj.ru/kolyafunk|website=DJ.ru|accessdate=2022-07-30|language=ru-RU}}</ref><ref>{{Cite web|title=Kolya Funk - April 2021 Megamix|url=https://promodj.com/kolyafunk/mixes/7222364/Kolya_Funk_April_2021_Megamix|website=PromoDJ|accessdate=2022-07-30}}</ref><ref>{{Citation|title=DJ.ru: Kolya Funk - June 2021 Megamix - Kolya Funk, Club/Dance|url=https://dj.ru/kolyafunk/music/track/660824|accessdate=2022-07-30|language=ru-RU}}</ref><ref>{{Cite web|title=DJ KOLYA FUNK|url=https://promodj.com/kolyafunk|website=promodj.com|accessdate=2022-08-18}}</ref>. ==== Edukasyon ==== * Edukasyon - Mas taas, gigamit nga informatics sa ekonomiya, ikaduha - digital marketing<ref>{{Cite web|title=Биография DJ KOLYA FUNK (The Confusion) - Showbiza.com/ru|url=http://showbiza.com/kolyafunk/biography|website=showbiza.com|accessdate=2022-08-18}}</ref><ref>{{Cite web|title=Kolya Funk (Коля Фанк) - Популярный Российский DJ|url=https://kolyafunk.ru/|website=kolyafunk.ru|accessdate=2022-08-18}}</ref><ref>{{Cite web|title=Выходные в Йошкар-Оле: "Хали-гали" и Белорусская ярмарка|url=https://pg12.ru/afisha/27139?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews%2Fsearch%3Ftext%3D|website=Про Город Йошкар-Ола|accessdate=2022-08-18|language=ru}}</ref>. == Pagkapribado == Si Mykola dili minyo, naningkamot siya sa pagtago sa iyang personal nga kinabuhi<ref>{{Cite web|title=Музыкальные чарты за 42 неделю: лидируют Slava Marlow, Jony, Тимати vs Егор Крид и другие|url=https://www.intermedia.ru/news/352048|website=www.intermedia.ru|date=2020-10-22|accessdate=2022-08-18|language=ru}}</ref><ref>{{Cite web|title=Duży międzynarodowy sukces młodej tenisistki AT Masters|url=https://www.cozadzien.pl/sport/duzy-miedzynarodowy-sukces-mlodej-tenisistki-at-masters/67190|website=Co za dzień, wydarzenia i zdjęcia z Radomia|accessdate=2022-08-18|language=pl|first=Portale Internetowe IMD|last=www.pawelec.info}}</ref>. == Diskograpiya == === Mga ulitawo === {| class="wikitable" |+ !Tuig ! Ngalan ! Petsa sa pagpagawas ! Label |- | 2020 | Ecstasy (feat. Mga Snap) <ref>{{Citation|title=Альбом «Ecstasy - Single» (Shnaps & Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/ecstasy-single/1532879633|date=2020-09-30|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Septiyembre 3, 2020 | Epektibo nga mga Rekord |- | 2020 | Gibati nga Kanta <ref>{{Citation|title=Альбом «Feeling Song - Single» (Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/feeling-song-single/1542318826|date=2020-12-16|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Disyembre 16, 2020 | Epektibo nga mga Rekord |- | 2021 | Ayaw Ka Kabalaka Bata <ref>{{Citation|title=Альбом «Don't You Worry Child - Single» (Kolya Funk & Shnaps)|url=https://music.apple.com/ru/album/dont-you-worry-child-single/1556263231|date=2021-03-18|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Marso 18, 2021 | Epektibo nga mga Rekord |- | 2021 | Prada <ref>{{Citation|title=Альбом «Prada - Single» (Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/prada-single/1561977706|date=2021-04-23|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Abril 23, 2021 | Sony Music |- | 2022 | <ref>{{Citation|title=Альбом «Uno - Single» (Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/uno-single/1625695274|date=2022-06-08|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Hunyo 8, 2022 | GANGSTER nga Musika |- | 2022 | Omen <ref>{{Citation|title=Альбом «Omen - Single» (Kolya Funk)|url=https://music.apple.com/ru/album/omen-single/1631310733|date=2022-07-15|accessdate=2022-07-30|language=ru}}</ref> | Hulyo 15, 2022 | Epektibo nga mga Rekord |} === Remix === {| class="wikitable" |+ !Рік !Назва !Артист !Прим. |- |2017 |Розовое Вино |Елджей та Feduk |<ref>{{Citation|title=Элджей & Feduk - Розовое Вино (Kolya Funk & Lavrushkin Radio Remix)|url=https://www.youtube.com/watch?v=6byfaDOjgOU|accessdate=2022-07-30|language=uk-UA}}</ref> |- |2020 |Ламбада |T-Fest x Скриптоніт |<ref>{{Citation|title=T-Fest x Скриптонит - Ламбада (Kolya Funk Remix)|url=https://www.youtube.com/watch?v=VzgsbrOhPYU|accessdate=2022-07-30|language=uk-UA}}</ref> |- |2021 |Вот так |ВесЪ, Guf |<ref>{{Citation|title=ВесЪ, Guf - Вот так (Kolya Funk Remix)|url=https://www.youtube.com/watch?v=8ditq-fx998|accessdate=2022-07-30|language=uk-UA}}</ref> |} == References == <references group=""></references> pjywy6y3hv538h4quzdngvup8wgvn2l 0 11338983 34905513 2022-08-19T14:25:34Z Janitoalevic 25859 Redirected page to [[Plata Passage]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Plata Passage]] jd0869ueqnem1hcb4k4qcvub5vca0cb 10 11338984 34905563 2022-08-20T07:05:37Z Wildernesswalker 86067 Created page with "<includeonly>{{#invoke:labelled list hatnote|labelledList|Further information{{#if:{{{topic|}}}|&#32;on {{{topic|}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} <!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --> </noinclude>" wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:labelled list hatnote|labelledList|Further information{{#if:{{{topic|}}}|&#32;on {{{topic|}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} <!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --> </noinclude> pu1ae8is2dmdurv2yovsfwxjajnhn2s 34905564 34905563 2022-08-20T07:07:51Z Wildernesswalker 86067 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:labelled list hatnote|labelledList|Dugang kasayuran{{#if:{{{topic|}}}|&#32;on {{{topic|}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} <!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --> </noinclude> hw90a7dwytxwqwah8dc6yv9g347qpie 1 11338985 34905567 2022-08-20T08:35:38Z Ludo29 904 /* Error */ new section wikitext text/x-wiki == Error == This mountain does not exist. It's a mountain pass [[Gumagamit:Ludo29|Ludo29]] ([[Hisgot sa Gumagamit:Ludo29|talk]]) 08:35, 20 Agosto 2022 (UTC) 8lrib5tqkhga523ln184bu20k5l5hcb 14 11338986 34905570 2022-08-20T09:53:28Z Lsj 2493 Created page with "[[Kategoriya:Okraniya]]" wikitext text/x-wiki [[Kategoriya:Okraniya]] bwxd0u7nr9rykli4u53jvg5iic17naf